Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Bealltaine 1916 agus Dánta Eile le Piaras Béaslaí - Léirmheas</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Stud38_309</note>
                         <note type="L">309</note>
                         <note type="B">1921</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Stud38_309</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>Bealltaine 1916 agus Dánta Eile le Piaras Béaslaí - Léirmheas</title></analytic><monogr>
					<title level="j">Studies</title><imprint><publisher>The Irish Jesuits</publisher><date>1921</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Celtica.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>BEALLTAINE 1916 AGUS DANTA EILE.  Le Piaras</span>
<lb n="4"/><span>Béaslaí.  Ath Cliath : Cló na Saoirse.  1921.  2s. 6d.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Is leasc linn "filíocht" a thabhairt mar ainm ar shaothar scriobh-</span>
<lb n="7"/><span>nóirí ár linne féin.  Nuair a bhuaileann file umainn ag gabháil</span>
<lb n="8"/><span>an bhothair dúinn ní aithnighmid é mar fhile is ní chuirimid spéis</span>
<lb n="9"/><span>fé leith ann.  "Duine linn féin" is eadh é, ar ndóigh.  "Tá ré na</span>
<lb n="10"/><span>bhfilí mór caithte."  Deirtear nac bhfuil éinne 'na fháidh 'na thír</span>
<lb n="11"/><span>féin.  Agus go deimhin ni bhíonn an file 'na fhile i measc a mhuin-</span>
<lb n="12"/><span>tire ach chó bheag; 'Na thaobh san is uile, bionn árd-mheas ag</span>
<lb n="13"/><span>cách ar cheól an fhile nuair a bhíonn a chorp 'na luaith fé 'n bhfód.</span>
<lb n="14"/><span>Baineann na ollmhna abhar lectiúrí fada as a chuid bhéarsaí,</span>
<lb n="15"/><span>molann siad a bhfuil ionmolta ionnta gan scáth, gan saint.</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>Tá fás nua fé litriocht na nGael ó 'n Eirighe Amach i leith.</span>
<lb n="18"/><span>Tá filíohct 'ga cumadh in Eirinn fe láthair gur fiú trácht uirthe</span>
<lb n="19"/><span>mar fhilíocht.  Do cuireadh amach "Cuisle na hEigse" ráithe</span>
<lb n="20"/><span>ó shoin agus is breágh, ceolmhar, an cnuasach é.  Níos déanaighe</span>
<lb n="21"/><span>fós cuireadh i gcló "Bealltaine 1916 agus Dánta eile" le Piaras</span>
<lb n="22"/><span>Béaslaí.  Oirbheart mhór thairbheach i bhfás litríochta na hEireann</span>
<lb n="23"/><span>is eadh teacht cun críche an leabhair seo "Bealltaine 1916."</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>An saghas filíochta thugtai "lyric" air i dteangachaibh eile</span>
<lb n="26"/><span>ní raibh sé i réim le linn ré na mBárd nGaelach insna meadhon-</span>
<lb n="27"/><span>aoiseanna.  Ba bheag an taithighe a bhí ages na filibh in aon </span>
<lb n="28"/><span>bhall fé 'n am san, ar an "lyric" díreach mar is aithne dhuinn anois é.</span>
<lb n="29"/><span>San tseana-litríocht Cheilteach ní 'l teora leis.  Ní 'l a sharú' i sean-</span>
<lb n="30"/><span>litríocht an domhain tá sé chó áluinn, chó simplidhe sin.  Ta cuid</span>
<lb n="31"/><span>de'n áilleacht céadna, is cuid de 'n simplídheacht céadna ag baint</span>
<lb n="32"/><span>le furmhór na ndánta so "Bealltaine 1916" - cé go bhfuil rian</span>
<lb n="33"/><span>litríochta na seachtmhadh aoise déag, is na h-ochtadh aoise déag,</span>
<lb n="34"/><span>go soléir ortha.  Sé sin le radh : tá an samhlú, is an fhirinne, is</span>
<lb n="35"/><span>an fraochtacht a chuireann anam is éifeacht i bhfilíocht 'ga noch-</span>
<lb n="36"/><span>tadh ionnta, i bhfuirm meadarachta na mbárd ba mhó aicillidheacht</span>
<lb n="37"/><span>um an dtaca úd a raibh feabhas crota ag cur an cúraim go léir ar</span>
<lb n="38"/><span>bhárdaibh na Scoile.  Ní miste a rádh go dtuigeann an file seo "céard</span>
<lb n="39"/><span>chruaidh an fhile" ó thuis go deire.  Is beag duine a bhfuil tuigsint</span>
<lb n="40"/><span>níos fearr aige anois, ar chúrsaibh meadarachta na sean.  'Seo</span>
<lb n="41"/><span>sómpla a chuirfidh i-n-iúl nár theip fiú amháin an Deibhidhe air - </span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Mairg mise aimsir na gile</span>
<lb n="44"/><span>Sínte seal im thréith-chime</span>
<lb n="45"/><span>Fada an téarma chaiteas thall</span>
<lb n="46"/><span>Fe ghlasa géura dubh-Ghall.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Do chum sé An Dóchas i bhfuirm Sheadna - </span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>So chuala do mharbh, a mhaighdean,</span>
<lb n="51"/><span>O dhaoinibh már ghnathuigh gó</span>
<lb n="52"/><span>Níor chreid mé an cuntas ó einne</span>
<lb n="53"/><span>Níor dhúchas dom géille dhó.</span>
<lb n="54"/></p>
</div>
<pb n="310"/>
<div><lb n="55"/><p><span>Tá "An Sprid's an Cholann" cumtha i Seadna leis, ach chuir an</span>
<lb n="56"/><span>file atharú i ngnáth cheól Shéadna agus is binnede an laoi</span>
<lb n="57"/><span>an t-atharú san.  Ach tá tréithe spéiseamhla, is buadha nach iad,</span>
<lb n="58"/><span>sa duanaire.  Ní leór binneas cheoil is deiseacht crota.  Bhíodh</span>
<lb n="59"/><span>"cion ar chéill i nduan" ann, aimsir na saoithe is na draoithe, </span>
<lb n="60"/><span>agus tá an cion céadna ag lucht léighte indui.  Fear mór-eachtra</span>
<lb n="61"/><span>is eadh ughdar an leabhair seo.  Ní gnáth leis cathaoir-uilleann</span>
<lb n="62"/><span>cois teineadh agus dubhluachar na bliadhna amuigh; ba bheag</span>
<lb n="63"/><span>a dhúil a suaimhneas is i síothcháin an fhaid is bhí Eamaonn</span>
<lb n="64"/><span>ar fán "fé shneachta 's fé shioc."  Ta a lán scéalta aige le h-innsint,</span>
<lb n="65"/><span>agus ní scéalta fíannaidheachta iad.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Dubhairt Wordsworth, uair, go ndeineann an file an obair is </span>
<lb n="68"/><span>fearr nuair atá uain aige a chuid eachtra d' ath-fhuiling i gciúineas</span>
<lb n="69"/><span>is i n-uaigneas, agus iad do scrí' sios annsan.  Bhí breis is a dhá</span>
<lb n="70"/><span>dhóthain d'uain machtnaimh is de chiúineas ag file na "laoithe</span>
<lb n="71"/><span>gaisge" seo agus é - </span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>"Ag gallaphuic ghrána saitte i ndaorbhruid"</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>- má's féidir ainm chó taithneamhach le "ciúineas a thabhairt</span>
<lb n="76"/><span>ar dhíomhaointeas dithreórach an phríosiún.  Tá rian a shaoghail</span>
<lb n="77"/><span>bhuarta ar a shamlú is ar chasadh a smaointe.  Luigheann sé go</span>
<lb n="78"/><span>trom air, is cuireann sé sgáth ar mhire a aigne is ar ghile a mheóin.</span>
<lb n="79"/><span>Ni locht in ao'chor é sin; dá léire peictiúr a cháis is eadh is fearr:</span>
<lb n="80"/><span>filíocht "lyrical" atá 'ga chanadh aige - díreach mar an fhilíocht</span>
<lb n="81"/><span>do chum Shelley nuair a bhí na slabhrai throma go tharraing síos,</span>
<lb n="82"/><span>is réalta na spéire 'ga mhalladh nios giorra do'n bhflaitheas: - </span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Ta mo cholann seal i gcarcair</span>
<lb n="85"/><span>Ach lem sprid níl srian sa srang</span>
<lb n="86"/><span>Beag mo bheann ar pheannaid géibheann</span>
<lb n="87"/><span>Gearr a leanfaidh réimeas Gall.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Ta súil ag lucht léighte na Dantá so go bhfuighidh an file</span>
<lb n="90"/><span>tuille amhrán mar iad do sholáthar dóibh, nuair a bheidh deire le</span>
<lb n="91"/><span>"réimeas Gall" san Saorstát Gaelach.   L.F.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Bealltaine 1916 agus Dánta Eile le Piaras Béaslaí - Léirmheas

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Bealltaine 1916 agus Dánta Eile le Piaras Béaslaí - Léirmheas

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
