Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Na Cheithre Soisgéil as an Tiomna Nua</title><author><name type="main">Aistrithe ag an Athair Peadar Ua Laoghaire</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">AM022a</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1915</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2013</date><idno>AM022a</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Na Cheithre Soisgéil as an Tiomna Nua</title><author>Aistrithe ag an Athair Peadar Ua Laoghaire</author><imprint><publisher>Muintir na Leabhar Gaedhilge</publisher><date>1915</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>SOISGÉAL NAOMHTHA ÍOSA CRÍOST</span>
<lb n="2"/><span>do réir</span>
<lb n="3"/><span>MHAITIÚ</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Maitiú Naomhtha, aon den dáréag asbol ab eadh é.  Puiblio-</span>
<lb n="6"/><span>cánach ab eadh é .i. fear cánach do bhailiú, sar ar ghlaoidh ár</span>
<lb n="7"/><span>Slánuigtheóir é chun na h-Asbolachta.  Leuí ab ainim dó nuair a</span>
<lb n="8"/><span>bhí sé n-a phuibliocánach.  B'é céad duine é, des na Soisgéalaidhthibh,</span>
<lb n="9"/><span>a sgríbh an Soisgéal, agus sa n-Eabhrais, nú sa t-Suro-Chaildaiach,</span>
<lb n="10"/><span>a sgríbh sé é, an teanga a bhí d'á labhairt ag na Iúdaígh an uair</span>
<lb n="11"/><span>sin, i gcrich Phaileistín.  Ní'l an sgríbhinn sin ar bith anois, ach</span>
<lb n="12"/><span>do h-aistirígheadh i nGréigis é i n-aimsir na n-asbol agus,</span>
<lb n="13"/><span>d'á bhrígh sin, tá an t-aistiriú san chómh maith úghdarás leis an</span>
<lb n="14"/><span>gcéad sgríbhinn féin.  Timpal sé bliana tar éis deasghabhála</span>
<lb n="15"/><span>ár dTighearna iseadh do sgríbh sé.</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>CAIBIDIOL I.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Geinealach Chríost: do gabhadh agus do rugadh é ó mhaighdin.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Leabhar geinealaigh Íosa Críost mhic Dáibhid mic</span>
<lb n="22"/><span>Ábrahaim.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Do ghein Ábraham Isaac.  Agus do ghein Isaac Iácób.</span>
<lb n="25"/><span>agus do ghein Iácób Iúdas agus a dhritháracha.  Agus</span>
<lb n="26"/><span>do ghein Iúdas Pháres agus Sára ó Thámar.  Agus do</span>
<lb n="27"/><span>ghein Pháres Esron.  Agus do ghein Esron Aram.</span>
<lb n="28"/><span>Agus do ghein Aram Aminadab.  Agus do ghein</span>
<lb n="29"/><span>Aminadab Naasson.  Agus do ghein Naasson</span>
<lb n="30"/><span>Salmon.  Agus dho ghein Salmon Boos ó Rachab.</span>
<lb n="31"/><span>Agus do ghein Boos Obed ó Rút.  Agus do ghein</span>
<lb n="32"/><span>Obed Iesse.  Agus do ghein Iesse Dáibhid an rí.</span>
<lb n="33"/><span>Agus do ghein Dáibhid, an rí, Salomón ó'n mnaoi a</span>
<lb n="34"/><span>bhí ag Urias.  Agus do ghein Salomón Robóam.  Agus</span>
<lb n="35"/><span>do ghein Robóam Abia.  Agus do ghein Abia Asa.</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="36"/><p><span>Agus do ghein Asa Iósaphat.  Agus do ghein Iósaphat</span>
<lb n="37"/><span>Ióram.  Agus do ghein Ióram Ósias.  Agus do ghein</span>
<lb n="38"/><span>Ósias Ióatam.  Agus do ghein Ióatam Achas.  Agus</span>
<lb n="39"/><span>do ghein Achas Esecias.  Agus do ghein Esecias Man-</span>
<lb n="40"/><span>asses.  Agus do ghein Manasses Amon.  Agus do</span>
<lb n="41"/><span>ghein Amon Iosias.  Agus do ghein Iosias Iechonias</span>
<lb n="42"/><span>agus a dhritháracha i ndaor-bhruid na Babilóine.  Agus</span>
<lb n="43"/><span>tar éis daor-bhruide na Babilóine do ghein Iechonias</span>
<lb n="44"/><span>Salatiel.  Agus do ghein Salatiel Sorobabel.  Agus</span>
<lb n="45"/><span>do ghein Sorobabel Abiud.  Agus do ghein Abiud</span>
<lb n="46"/><span>Eliacim.  Agus do ghein Eliacim Asor.  Agus do</span>
<lb n="47"/><span>ghein Asor Sadoc.  Agus do ghein Sadoc Achim.</span>
<lb n="48"/><span>Agus do ghein Achim Eliud.  Agus do ghein Eliud</span>
<lb n="49"/><span>Eleásar.  Agus do ghein Eleásar Matan.  Agus do</span>
<lb n="50"/><span>ghein Matan Iácób.  Agus do ghein Iácób Ióseph, céile</span>
<lb n="51"/><span>Mhuire, ó n-ar rugadh Íosa d'á ngoirtear Críost.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>D'á bhrígh sin na geinealacha go léir ó Ábraham go</span>
<lb n="54"/><span>dtí Dáibhid is cheithre glúine déag iad.  Agus ó Dháibhid</span>
<lb n="55"/><span>go dtí daor-bhruid na Babilóine cheithre glúine déag.</span>
<lb n="56"/><span>Agus ó dhaorbhruid na Babilóine go dtí Críost cheithre</span>
<lb n="57"/><span>glúine déag.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Agus seo mar a thárla geineamhaint Chríost.  Nuair</span>
<lb n="60"/><span>a tugadh a mháthair Muire, i gcuing phósta, do Ióseph,</span>
<lb n="61"/><span>agus roim theacht d'á chéile dhóibh, do fuaradh go raibh</span>
<lb n="62"/><span>gein 'n-a broinn aici ó'n Spioraid Naomh.  Ach ó ba</span>
<lb n="63"/><span>dhuine fíoraonta Ióseph, a fear, agus nár mhaith leis</span>
<lb n="64"/><span>masladh puibilidhe thabhairt di, ba mhian leis í chur uaidh</span>
<lb n="65"/><span>a gan fhios.  Ach ag machtnamh dó ar an méid sin, féach,</span>
<lb n="66"/><span>do thaisbeáin aingeal an Tighearna é féin dó i n-aisling,</span>
<lb n="67"/><span>agus dubhairt sé leis.  A Ióseph, a mhic Dháibhid, ná bíodh</span>
<lb n="68"/><span>aon eagla ort do bhan-chéile, Muire, do ghlacadh chúghat,</span>
<lb n="69"/><span>mar is ó'n Spioraid Naomh an ghein atá ar iompar aici.</span>
<lb n="70"/><span>Agus béarfaidh sí mac, agus tabharfair-se Íosa mar</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="71"/><p><span>ainim air, óir slánóchaidh sé a dhaoine ó n-a bpeacaíbh.</span>
<lb n="72"/><span>Agus do thuit an méid sin go léir amach i dtreó go</span>
<lb n="73"/><span>gcómhlíonfaí an rud a dubhairt an Tighearna tré bhéal</span>
<lb n="74"/><span>an fháidh nuair adubhairt sé:  Féach, beidh gein 'n-a</span>
<lb n="75"/><span>broinn ag maighdin, agus béarfaidh sí mac, agus tabhar-</span>
<lb n="76"/><span>faid siad Emmanuél mar ainim air; agus cialluigheann</span>
<lb n="77"/><span>an ainim sin, Dia linn.  Agus nuair a dh'eirigh Ióseph</span>
<lb n="78"/><span>as a chodla do dhein sé mar a dh'órduigh aingeal an</span>
<lb n="79"/><span>Tighearna dhó, agus do ghlac sé chuige a bhan-chéile;</span>
<lb n="80"/><span>Agus níor chuir sé aithne uirthi go dtí gur rug sí a mac,</span>
<lb n="81"/><span>a céad-ghein, agus thug sé Íosa mar ainim air.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>CAIBIDIOL II.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Ofrálacha na suadh.  An teithe chun na h-Éigipte.  Marbhadh na</span>
<lb n="86"/><span>Leanbh.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Ansan, nuair a rugadh Íosa i mBetlehem Iúda,</span>
<lb n="89"/><span>i laethibh an rí Héróid, tháinig draoithe ó'n ndomhan</span>
<lb n="90"/><span>toir go Ierúsalem, agus dubhradar: Cá bhfuil an</span>
<lb n="91"/><span>rí seo na n-Iúdach atá beirthe?  Mar do chonacam-</span>
<lb n="92"/><span>airne a réalt sa domhan toir agus thánamair chun é</span>
<lb n="93"/><span>dh'adhradh.  Nuair airigh Héród, an rí, an méid sin</span>
<lb n="94"/><span>tháinig buaireamh air, agus ar Ierúsalem go léir chómh</span>
<lb n="95"/><span>maith.  Agus chruinnigh sé uachtaráin na sagart agus</span>
<lb n="96"/><span>sgríbhneóirí an phobuil, agus d'fhiafraigh sé dhíobh cá</span>
<lb n="97"/><span>mbéarfaí Críost.  Agus dubhradar-san leis: I</span>
<lb n="98"/><span>mBetlehem Iúda, óir sin mar atá sgríobhtha ag an</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="99"/><p><span>bhfáidh: Agus tusa, a Bhetlehem, a thalamh Iúda, ní</span>
<lb n="100"/><span>tu is lúgha i n-aon chor ar thaoiseachaibh Iúda, óir is</span>
<lb n="101"/><span>asat-sa a thiocfaidh an taoiseach a dhéanfaidh mo phobul</span>
<lb n="102"/><span>Israél do riaradh.  Ansan do ghlaoidh Héród</span>
<lb n="103"/><span>na draoithe chuige, a gan fhios, agus fuair sé</span>
<lb n="104"/><span>amach uatha go cruinn an t-am i n-ar taisbeánadh an</span>
<lb n="105"/><span>réalt dóibh.  Agus do stiúruigh sé go Betlehem iad,</span>
<lb n="106"/><span>agus dubhairt sé: Cuarduighidh go maith an mac so;</span>
<lb n="107"/><span>agus nuair a gheobhaidh sibh tuairisg air tagaidh agus</span>
<lb n="108"/><span>innsidh dómh-sa é, go dtéighead agus go n-adhrad é, leis.</span>
<lb n="109"/><span>Tar éis na cainte sin ó'n rí d'imthigheadar. Agus</span>
<lb n="110"/><span>féach, an réalt a chonacadar sa domhan toir do ghluais</span>
<lb n="111"/><span>sé rómpa go dtáinig sé agus gur stad sé os cionn na</span>
<lb n="112"/><span>h-áite i n-a raibh an leanbh.  Nuair a chonacadar an</span>
<lb n="113"/><span>réalt do tháinig árd-áthas ortha.  Agus chuadar isteach</span>
<lb n="114"/><span>sa tigh, agus fuaradar an leanbh agus a mháthair, Muire,</span>
<lb n="115"/><span>agus shléachtadar dó agus d'adhradar é; agus</span>
<lb n="116"/><span>d'osgaladar a gcuid stóir, agus thugadar bronn-</span>
<lb n="117"/><span>tanas dó, ór agus túis agus mirr.  Agus do tugadh</span>
<lb n="118"/><span>foláramh dóibh i dtaibhreamh gan dul thar n-ais go dtí</span>
<lb n="119"/><span>Héród, agus chuadar bóthar eile thar n-ais chun a dtíre</span>
<lb n="120"/><span>féin.</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Nuair a bhíodar-san imthighthe do thaisbeáin aingeal</span>
<lb n="123"/><span>an Tighearna é féin do Ióseph, 'n-a chodla, agus</span>
<lb n="124"/><span>dubhairt sé.  Eirigh, agus tóg leat an leanbh agus a</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="125"/><p><span>mháthair agus imthigh go h-Éigipt, agus fan ann go</span>
<lb n="126"/><span>n-innsead duit, mar beidh Héród ag lorg an leinbh</span>
<lb n="127"/><span>chun a mhairbhthe.  D'eirigh seisean, agus thóg sé leis</span>
<lb n="128"/><span>an leanbh agus a mháthair, agus chuaidh sé sa n-Éigipt;</span>
<lb n="129"/><span>agus bhí sé sa n-áit sin chun go bhfuair Héród bás;</span>
<lb n="130"/><span>Ionus go gcómhlíonfaí an focal adubhairt an Tighearna</span>
<lb n="131"/><span>tré bhéal an fháidh, nuair adubhairt sé: As an Éigipt</span>
<lb n="132"/><span>do ghlaodhas mo mhac.</span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>Ansan, nuair a chonaic Héród gur mheall na draoi-</span>
<lb n="135"/><span>the é, tháinig fearg ana-mhór air agus chuir sé amach</span>
<lb n="136"/><span>a lucht airm agus mhairbh sé a raibh de mhacaibh dá bhlian,</span>
<lb n="137"/><span>nó fé n-a bhun, i mBetlehem agus ins na triúchaibh go</span>
<lb n="138"/><span>léir a bhain léi, do réir an méid aimsire a fuair sé amach</span>
<lb n="139"/><span>ó chaint na ndraoithe.  Ansan iseadh do cómhlíonadh</span>
<lb n="140"/><span>an chaint adubhairt Ieremias fáidh nuair adubhairt sé:</span>
<lb n="141"/><span>Do h-airigheadh guth i Ráma, árd-ghol agus iomad</span>
<lb n="142"/><span>ologón, Ráchel ag caoine a clainne, agus ná glacfadh</span>
<lb n="143"/><span>sí sólás toisg gan iad a bheith ann.</span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>Tar éis bháis Héróid, ámhthach, féach, do thaisbeáin aing-</span>
<lb n="146"/><span>eal an Tighearna é féin do Ióseph i dtaibhreamh, sa n-</span>
<lb n="147"/><span>Éigipt.  Agus dubhairt: Eirigh, agus tóg leat an leanbh</span>
<lb n="148"/><span>agus a mháthair, agus imthigh go tír Israéil, óir an mhuíntir</span>
<lb n="149"/><span>a bhí ar tí an leinbh do chur chun báis táid siad tar éis</span>
<lb n="150"/><span>bháis.  Agus d'eirigh seisean agus thóg sé leis an leanbh</span>
<lb n="151"/><span>agus a mháthair, agus tháinig sé go tír Israéil.  Ach d'airigh</span>
<lb n="152"/><span>sé Archelaus a bheith 'n-a rí ar Iúdéa i n-inead a athar,</span>
<lb n="153"/><span>Héród, agus níor leig eagla dhó dul ansan; agus do</span>
<lb n="154"/><span>tugadh foláramh dó i n-a chodla, agus chuaidh sé i</span>
<lb n="155"/><span>gcríochaibh Ghaililí.  Agus tháinig sé chun cómhnuighthe sa</span>
<lb n="156"/><span>bhaile ar a dtugtar Nasaret, ionus go gcómhlíonfaí</span>
<lb n="157"/><span>an nídh adubhairt na fáidhe: Óir tabharfar Nasarénach</span>
<lb n="158"/><span>air.</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>CAIBIDIOL III.</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>Seanmóineacht Eóin.  Críost d'á bhaiste.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>Ins na laethanta san, ámhthach, do tháinig Eóin Baiste</span>
<lb n="165"/><span>ag seanmóin i bhfásach Iúdaéa, Agus deireadh sé:</span>
<lb n="166"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="167"/><p><span>Deinidh aithrighe, óir tá rígheacht na bhflathas buailte libh.</span>
<lb n="168"/><span>Óir sin é an t-é ar ar labhair Isáias Fáidh nuair adubh-</span>
<lb n="169"/><span>airt sé:  Guth duine ag glaodhach sa bhfásach, Ollamh-</span>
<lb n="170"/><span>uighidh an tslígh do'n Tighearna; deinidh a bhóithre do</span>
<lb n="171"/><span>dhíriú dhó.  Agus isé éadach a bhí ar Eóin ná éadach</span>
<lb n="172"/><span>déanta de ruainneach camal, agus crios leathair ar a</span>
<lb n="173"/><span>chom; agus isé bia a bhí aige 'ná lócuistí agus mil fhiain.</span>
<lb n="174"/><span>Agus bhí Ierúsalem ag dul amach ag triall air an</span>
<lb n="175"/><span>uair sin, agus Iúdaéa go léir, agus an dúthaigh go léir</span>
<lb n="176"/><span>tímpal ar an Iórdan.  Agus bhí sé 'ghá mbaiste sa</span>
<lb n="177"/><span>n-Iórdan agus iad ag déanamh faoísdine i n-a bpea-</span>
<lb n="178"/><span>caíbh.</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>Agus chonaic sé mórán des na Fairisínigh agus des</span>
<lb n="181"/><span>na Sadducíneachaibh ag teacht chun an bhaiste chuige,</span>
<lb n="182"/><span>agus dubhairt sé leó: A shliocht na n-aithreach nimhe,</span>
<lb n="183"/><span>cé chuir ar bhúr súilibh daoíbh-se an fhearg atá chúghaibh do</span>
<lb n="184"/><span>sheachnadh?  Má's eadh tugaidh toradh uaibh a bheidh do réir</span>
<lb n="185"/><span>na h-aithrighe.  Ná h-abraidh i n-bhúr n-aigne: Tá</span>
<lb n="186"/><span>Ábraham i n-a athair againn; óir deirimse libh gur</span>
<lb n="187"/><span>féidir do Dhia clann a dhéanamh d'Ábraham des na</span>
<lb n="188"/><span>clochaibh sin.  Tá an tuagh cheana féin ar phréimh na</span>
<lb n="189"/><span>gcrann.  Agus gach crann ná tabharfaidh toradh fógh-</span>
<lb n="190"/><span>anta uaidh leagfar é agus curfar sa teine é.  Táim-se</span>
<lb n="191"/><span>ag bhúr mbaiste le h-uisge chun aithrighe, ach an t-é atá</span>
<lb n="192"/><span>ag teacht am' dhiaidh is cómhachtaíghe é 'ná mise, agus ní</span>
<lb n="193"/><span>fiú me go ndéanfainn a bhróga d'iompar; baistfidh</span>
<lb n="194"/><span>sé sin sibh leis an Spioraid Naomh agus le teine.  Tá</span>
<lb n="195"/><span>a ghléas cáithte i n-a láimh aige, agus glanfaidh sé a</span>
<lb n="196"/><span>úrlár buailte, agus cruinneóchaidh sé a chuid cruith-</span>
<lb n="197"/><span>neachtan isteach sa sgioból, agus loisgfidh sé an</span>
<lb n="198"/><span>lóchán le teine nach féidir a mhúchadh.</span>
<lb n="199"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="200"/><p><span>Ansan do tháinig Íosa ó Ghaililí go dtí an Iórdan,</span>
<lb n="201"/><span>ag triall ar Eóin, chun go mbaistfeadh Eóin é.  Ach</span>
<lb n="202"/><span>bhí Eóin 'ghá chosg, agus deireadh sé: Is dómh-sa is gádh</span>
<lb n="203"/><span>baiste dh'fhághail uait-se; agus tusa ag teacht ag triall</span>
<lb n="204"/><span>orm-sa?  Agus d'fhreagair Íosa é agus dubhairt sé</span>
<lb n="205"/><span>leis: Leig liom anois, óir is mar seo is cóir dúinn gach</span>
<lb n="206"/><span>fíoraontacht do chómhlíonadh.  Ansan do ghéill sé dhó.</span>
<lb n="207"/><span>Agus nuair a bhí Íosa baistithe tháinig sé aníos as an</span>
<lb n="208"/><span>uisge láithreach; agus féach, do h-osgaladh na flathais</span>
<lb n="209"/><span>dó, agus chonaic sé Spioraid Dé ag teacht anuas i riocht</span>
<lb n="210"/><span>colúir agus ag túirliocan air.  Agus féach, guth as</span>
<lb n="211"/><span>na flathais adubhairt: Isé seo mo mhac dílis ar a</span>
<lb n="212"/><span>bhfuil mo ghreann.</span></p>
<lb n="213"/>
<lb n="214"/><p><span>CAIBIDIOL IV.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>Trosgadh Chríost ar feadh dachad lá. - Fromhadh á dhéanamh air</span>
<lb n="217"/><span>- É ag tosnú ar sheanmóiniú; ar a dheisgiobuil do ghlaodhach</span>
<lb n="218"/><span>chuige; agus ar mhírbhúiltíbh a dhéanamh.</span></p>
<lb n="219"/>
<lb n="220"/><p><span>Ansan do sheól an Spioraid Íosa isteach sa bhfásach</span>
<lb n="221"/><span>chun go gcurfaí cath air ó'n ndiabhal.  Agus nuair a</span>
<lb n="222"/><span>bhí trosgadh déanta aige ar feadh dachad lá agus dachad</span>
<lb n="223"/><span>oidhche, ansan do tháinig ocras air.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Agus tháinig an t-Áirseóir agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="226"/><span>Má's tu Mac Dé órduigh arán a dhéanamh des na</span>
<lb n="227"/><span>clochaibh sin.  Agus dubhairt seisean 'ghá fhreagradh:</span>
<lb n="228"/><span>Tá sgríobhtha:  Ní h-ar arán amháin a mhaireann an duine,</span>
<lb n="229"/><span>ach ar an uile fhocal d'á dtagann ó bhéal Dé.  Ansan</span>
<lb n="230"/><span>do thóg an t-Áirseóir leis é isteach sa chathair naomhtha,</span>
<lb n="231"/><span>agus chuir sé 'n-a sheasamh ar spuaic an teampuill é.</span>
<lb n="232"/><span>Agus dubhairt sé leis: Má's tu Mac Dé caith thu féin</span>
<lb n="233"/><span>le fánaidh.  Óir tá sgríobhtha:  Mar go dtug sé órdú</span>
<lb n="234"/><span>d'á aingealaibh ad' thaobh, agus glacfaid siad 'n-a</span>
<lb n="235"/><span>lámhaibh thu sar a mbuailfá do chos i gcoinnibh cloiche.</span>
<lb n="236"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="237"/><p><span>Dubhairt Íosa leis: Tá rud eile sgríobhtha, leis: Ná</span>
<lb n="238"/><span>dein fromhadh ar do Thighearna Dia.  Ansan do rug an</span>
<lb n="239"/><span>t-Áirseóir leis é go mullach cnuic a bhí ana-árd, agus</span>
<lb n="240"/><span>thaisbeáin sé dhó rígheachta an domhain go léir, agus a</span>
<lb n="241"/><span>ngradam;  Agus dubhairt sé leis: Tabharfad iad san</span>
<lb n="242"/><span>go léir duit ach sléachtadh dhom agus mé dh'adhradh.</span>
<lb n="243"/><span>Ansan dubhairt Íosa leis: Imthigh, a Shátain; Óir tá</span>
<lb n="244"/><span>sgríobhtha:  Adharfaidh tú do Thighearna Dia, agus beidh</span>
<lb n="245"/><span>tú umhal dó san amháin.  Ansan d'imthigh an t-Áir-</span>
<lb n="246"/><span>seóir uaidh, agus féach, tháinig na h-aingil agus dhein-</span>
<lb n="247"/><span>eadar frithálamh air.</span></p>
<lb n="248"/>
<lb n="249"/><p><span>Agus nuair airigh Íosa Eóin a bheith 'n-a phríosúnach</span>
<lb n="250"/><span>d'imthigh sé go Gaililí; Agus d'fhág sé Nasaret, agus</span>
<lb n="251"/><span>chuaidh sé chun cómhnuighthe i gCapharnaum i n-aice na</span>
<lb n="252"/><span>faraige, i gcríoch Sabulon agus Nephtalim.  Ionus go</span>
<lb n="253"/><span>gcómhlíonfaí an nídh adubhairt Isáias fáidh:  Talamh</span>
<lb n="254"/><span>Sabulon agus talamh Nephtalim, fan na faraige lastall</span>
<lb n="255"/><span>de Iórdan, Gaililí na ngeinte: Pobul a bhí suidhte i</span>
<lb n="256"/><span>ndorchadas, chonacadar solus mór, agus d'eirigh solus</span>
<lb n="257"/><span>do'n mhuintir a bhí suidhte sa n-áit ar a raibh sgamall an</span>
<lb n="258"/><span>bháis.  As san amach do thusnuigh Íosa ar sheanmóin, agus</span>
<lb n="259"/><span>ar a rádh: Deinidh aithrighe, óir tá rígheacht na bhflathas</span>
<lb n="260"/><span>buailte libh.</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>Agus bhí Íosa ag siubhal i n-aice mara Ghaililí, agus</span>
<lb n="263"/><span>chonaic sé beirt drithár, Símón, ar a dtugtar Peadar,</span>
<lb n="264"/><span>agus Aindrias, a dhritháir, agus iad ag cur lín amach sa</span>
<lb n="265"/><span>bhfaraige (mar iasgairí ab eadh iad), Agus dubhairt sé</span>
<lb n="266"/><span>leó: Tagaidh am' dhiaidh-se, agus déanfad iasgairí ar</span>
<lb n="267"/><span>dhaoinibh dhíbh.  Agus gan mhoill d'fhágadar ansan na líon-</span>
<lb n="268"/><span>ta, agus do leanadar é.  Agus ag imtheacht ó'n áit sin</span>
<lb n="269"/><span>dó, do chonaic sé beirt eile drithár, Séamus mac Sebedé</span>
<lb n="270"/><span>agus a dhritháir Eóin, agus iad sa bhád i dteannta a</span>
<lb n="271"/><span>n-athar Sebedé, ag deisiú a líonta; agus do ghlaoidh sé</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="272"/><p><span>chuige iad.  Agus gan mhoill d'fhágadar ansan na líonta</span>
<lb n="273"/><span>agus a n-athair, agus do leanadar é.</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>Agus do ghluais Íosa mór-thímpal Ghaililí go léir, ag</span>
<lb n="276"/><span>teagasg ins na sinagógaibh, agus ag craobhsgaoileadh</span>
<lb n="277"/><span>soisgéil na rígheachta agus ag leigheas gach galair</span>
<lb n="278"/><span>agus gach breóiteachta d'á raibh ar dhaoine.  Agus do</span>
<lb n="279"/><span>leath a chlú ar fuid Siria go léir, agus do tugadh ag</span>
<lb n="280"/><span>triall air na daoine go léir a bhí as a sláinte, gabhtha</span>
<lb n="281"/><span>le galaraibh agus le piantaibh, agus daoine go raibh</span>
<lb n="282"/><span>deamhain ionta, agus daoine a bhí as a meabhair, agus</span>
<lb n="283"/><span>daoine a bhí gan lúth, agus do leighis sé iad.  Agus do</span>
<lb n="284"/><span>lean sluaighte móra é a Gaililí agus a Decapolis</span>
<lb n="285"/><span>agus a Ierúsalem, agus ó'n dtaobh thall de Iórdan.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>CAIBIDIOL V.</span></p>
<lb n="288"/>
<lb n="289"/><p><span>Seanmóin Chríost ar an gcnoc.  Na h-ocht mbiatí.</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>Agus nuair a chonaic sé na sluaighte chuaidh sé suas ar</span>
<lb n="292"/><span>an gcnoc, agus nuair a shuidh sé ann tháinig a dheisgio-</span>
<lb n="293"/><span>buil ag triall air.  Agus d'osgail sé a bhéal agus do</span>
<lb n="294"/><span>theagaisg sé iad, agus dubhairt sé:</span></p>
<lb n="295"/>
<lb n="296"/><p><span>Is aoibhinn dos na bochtaibh sa spioraid, mar is leó</span>
<lb n="297"/><span>san rígheacht na bhflathas.</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>Is aoibhinn do lucht ceannsachta, mar isiad a gheóbh-</span>
<lb n="300"/><span>aidh seilbh na talmhan.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>Is aoibhinn do lucht dubróin, mar isiad a gheóbhaidh</span>
<lb n="303"/><span>sólás.</span></p>
<lb n="304"/>
<lb n="305"/><p><span>Is aoibhinn do'n mhuintir go bhfuil ocras agus tart</span>
<lb n="306"/><span>chun fióraontachta ortha, mar 's iad a gheobhaidh a sáith.</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>Is aoibhinn do lucht na trócaire dhéanamh, mar isiad</span>
<lb n="309"/><span>a gheóbhaidh trócaire.</span></p>
<lb n="310"/>
<lb n="311"/><p><span>Is aoibhinn do lucht an chroidhe ghlain, mar isiad a</span>
<lb n="312"/><span>gheóbhaidh radharc ar Dhia.</span>
<lb n="313"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="314"/><p><span>Is aoibhinn do lucht na síothchána dhéanamh, mar is</span>
<lb n="315"/><span>ortha tabharfar clann Dé</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Is aoibhinn do'n mhuintir a dh'fhuilingeann crádh ar</span>
<lb n="318"/><span>son fióraontachta, mar is leó san rígheacht na bhflathas.</span></p>
<lb n="319"/>
<lb n="320"/><p><span>Is aoibhinn daoibh-se nuair a déanfar spídiú oraibh</span>
<lb n="321"/><span>agus ciapadh, agus an uile shaghas tromaidheachta éithigh</span>
<lb n="322"/><span>mar gheall orm-sa; Bíodh móráil agus gáirdeachas</span>
<lb n="323"/><span>oraibh, mar is mór é bhúr luacht-saothair ins na flathais;</span>
<lb n="324"/><span>óir sin mar a ciapadh na fáidhe rómhaibh.</span></p>
<lb n="325"/>
<lb n="326"/><p><span>Is sibh-se salann na talmhan.  Ach má théigheann an</span>
<lb n="327"/><span>salann i leamhas conus a déanfar salann airís de?</span>
<lb n="328"/><span>Ní'l de mhaith ann feasta ach go gcaithfí amach é agus go</span>
<lb n="329"/><span>ngeóbhfaí do chosaibh daoine ann.  Is sibh-se solus an</span>
<lb n="330"/><span>domhain.  Cathair ar chnoc ní féidir í dh'fholachadh.  Ní</span>
<lb n="331"/><span>lastar coinneal chun í chur fé bhéal árthaigh, ach chun í chur</span>
<lb n="332"/><span>ar choinnleóir, chun go dtabharfadh sí solus d'á bhfuil sa</span>
<lb n="333"/><span>tigh.  Lasadh bhur solus-sa ar an gcuma san os</span>
<lb n="334"/><span>cómhair daoine, i dtreó go bhfeicfid siad bhúr ngníomh-</span>
<lb n="335"/><span>artha fóghanta agus go molfaid siad bhúr n-Athair atá</span>
<lb n="336"/><span>ins na flathais.</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>Ná measaidh gur chun na dlíghe ná na bhfáidh do chur</span>
<lb n="339"/><span>ar neamhnídh a thánag-sa.  Ní chun iad do chur ar neamh-</span>
<lb n="340"/><span>nídh a thánag ach chun iad do chómhlíonadh.  Óir deirim libh</span>
<lb n="341"/><span>go fírinneach, go dtí go dtéidh an spéir agus an talamh</span>
<lb n="342"/><span>ar neamhnídh ná raghaidh aon ióta amháin ná aon phúnc</span>
<lb n="343"/><span>amháin de'n dlígh ar neamhnídh, go dtagaidh a h-iomláine</span>
<lb n="344"/><span>chun cinn.  An t-é d'á bhrígh sin, a mhillfidh aithne des</span>
<lb n="345"/><span>na h-aitheantaibh sin is lúgha, agus do mhúinfidh na</span>
<lb n="346"/><span>daoine mar sin, tabharfar air an t-é is lugha i rígheacht</span>
<lb n="347"/><span>na bhflathas; ach an t-é choimeádfidh iad, agus do</span>
<lb n="348"/><span>mhúinfidh (a gcoimeád) tabharfar duine mór air i rígh-</span>
<lb n="349"/><span>eacht na bhflathas.  Óir deirim libh mura mbeidh bhur</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="350"/><p><span>bhfíoraontacht-sa níos lionmhaire 'ná fíoraontacht na</span>
<lb n="351"/><span>Sgríbhneóirí agus na bhFairisíneach ní raghaidh sibh isteach</span>
<lb n="352"/><span>i rígheacht na bhflathas.</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>Chualabhair conus mar adubhradh leis na daoine a bhí</span>
<lb n="355"/><span>ann fadó:  Ná dein marbhadh: Agus an t-é dhéanfaidh</span>
<lb n="356"/><span>marbhadh beidh sé ciontach do'n bhreitheamhantas.  Ach</span>
<lb n="357"/><span>deirim-se libh, gach duine atá i bhfeisg le n-a bhráthair</span>
<lb n="358"/><span>beidh sé ciontach do'n bhreitheamhantas.  An t-é ámhthach</span>
<lb n="359"/><span>a déarfaidh le n-a bhráthair, Raca, beidh sé ciontach do'n</span>
<lb n="360"/><span>chómhairle.  Agus an t-é a déarfaidh, A amadáin, beidh</span>
<lb n="361"/><span>sé ciontach chun teine ifrinn.  D'á bhrígh sin, má bhíonn</span>
<lb n="362"/><span>tabharthas agat d'á thabhairt uait os cómhair na h-altó-</span>
<lb n="363"/><span>rach, agus go gcuimhneóchair go bhfuil rud éigin ad'</span>
<lb n="364"/><span>choinnibh agat' bhráthair; Fág ansan do thabharthas os</span>
<lb n="365"/><span>cómhair na h-altórach, agus imthigh agus dein síothcháin</span>
<lb n="366"/><span>led'bhráthair, agus ansan tar agus bronn do thabh-</span>
<lb n="367"/><span>arthas.</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>Réidhtigh t'eascaraid go luath, an fhaid ataoí i</span>
<lb n="370"/><span>n-aonfheacht leis sa tslígh, le h-eagla go dtabharfadh an</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="371"/><p><span>t-eascara suas tu do'n bhreitheam, agus go dtabh-</span>
<lb n="372"/><span>arfadh an breitheamh suas d'á ghiolla thu, agus go</span>
<lb n="373"/><span>gcurfaí sa chascair thu.  Go deimhin adeirim leat, ní</span>
<lb n="374"/><span>thiocfair amach as san go ndíolair an fheóirling dheir-</span>
<lb n="375"/><span>ineach.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>Do chualabhair conus mar adubhradh leis an muintir</span>
<lb n="378"/><span>fadó: Ná dein adhaltranas.  Ach deirim-se libh, an</span>
<lb n="379"/><span>t-é fhéachfaidh ar mhnaoí le dúil sa droch-ghníomh, go bhfuil</span>
<lb n="380"/><span>peacadh an adhaltranais déanta cheana aige léi i n-a</span>
<lb n="381"/><span>chroidhe féin.</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>D'á bhrígh sin, má's trúig pheactha dhuit do shúil dheas,</span>
<lb n="384"/><span>strac amach í agus caith uait í; óir is fearra dhuit ball</span>
<lb n="385"/><span>de d'bhallaibh do chailleamhaint 'ná do cholann go léir</span>
<lb n="386"/><span>a chur go h-ifreann.  Agus ma's trúig pheactha dhuit do</span>
<lb n="387"/><span>lámh dheas, gearr anuas díot í agus caith uait í; óir is</span>
<lb n="388"/><span>fearra dhuit ball ded' bhallaibh do chailleamhaint 'ná</span>
<lb n="389"/><span>do chorp go léir a dhul go h-ifreann.</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>Agus dubhradh, an t-é a chuirfidh uaidh a bhean phósta,</span>
<lb n="392"/><span>tugadh sé sgríbhinn a díbeartha dhi.  Ach deirim-se libh,</span>
<lb n="393"/><span>aoinne a chuirfidh uaidh a bhean phósta, ach mar gheall ar</span>
<lb n="394"/><span>adhaltranas amháin, go gcuireann sé i dtreó í chun</span>
<lb n="395"/><span>adhaltranais a dhéanamh, agus an t-é a ghlacfaidh mar</span>
<lb n="396"/><span>chéile an bhean díbeartha deineann sé adhaltranas.</span></p>
<lb n="397"/>
<lb n="398"/><p><span>Airís, do chualabhair conus mar a dubhradh leis an</span>
<lb n="399"/><span>muintir fad ó.  Ná tabhair leabhar éithigh, agus an nídh</span>
<lb n="400"/><span>a dhearbhuighis cómhlíon do'n Tighearna é.  Ach deirim-se</span>
<lb n="401"/><span>libh gan dearbhú i n-aon chor; gan dearbhú dar neamh,</span>
<lb n="402"/><span>mar isé sin cathaoír ríoga Dé;  Ná dar talamh, mar</span>
<lb n="403"/><span>isé stól a chos é; ná dar Ierúsalem, mar isí cathair</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="404"/><p><span>an rí mhóir í.  Ná dearbhuigh dar do cheann féin mar</span>
<lb n="405"/><span>ní'l ar do chumas ruibe ann a dhéanamh geal ná dubh.</span>
<lb n="406"/><span>Ach abraidh, Seadh, 'seadh; Ní h-eadh, ní h-eadh.  An</span>
<lb n="407"/><span>rud a théigheann thairis sin is ó'n olc é.</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p><span>Do chualabhair conus mar adubhradh, Súil ar shúil,</span>
<lb n="410"/><span>agus fiacal ar fhiacail.  Ach deirim-se libh-se gan cur i</span>
<lb n="411"/><span>n-aghaidh uilc; ach má bhuaileann duine thú ar an leacain</span>
<lb n="412"/><span>ndeis, iompuigh an leaca eile chuige, leis.  Agus má's</span>
<lb n="413"/><span>mian le duine an dlígh chur ort agus do chasóg do bhreith</span>
<lb n="414"/><span>leis sgaoil leis do bhrat 'n-a teannta.  Agus an t-é</span>
<lb n="415"/><span>chuirfidh fhiachaibh ort dul leis míle 'shlígh do t'aimh-</span>
<lb n="416"/><span>dheóin, eirigh dhá mhíle eile leis dod' dheóin.  An t-é a</span>
<lb n="417"/><span>dh'iarrfaidh rud ort, tabhair dó é; agus má's mian le</span>
<lb n="418"/><span>duine iasacht do lorg ort ná h-iompuigh uaidh.</span></p>
<lb n="419"/>
<lb n="420"/><p><span>Do chualabhair conus mar a dubhradh:  Bíodh grádh</span>
<lb n="421"/><span>agat do d'charaid agus fuath dod' namhaid.  Ach</span>
<lb n="422"/><span>deirim-se libh-se: Bíodh grádh agaibh d'bhúr namhdaibh;</span>
<lb n="423"/><span>deinidh maith do'n mhuintir a thugann fuath dhaoibh; agus</span>
<lb n="424"/><span>deinidh guidhe ar son na muintire a dheineann crádh</span>
<lb n="425"/><span>agus tromaidheacht oraibh.  Ionus go mbeadh sibh i nbhúr</span>
<lb n="426"/><span>macaibh ag bhúr n-Athair atá ins na flathais, an t-é</span>
<lb n="427"/><span>chuireann a ghrian ag eirighe ar dhaoine, idir olc agus</span>
<lb n="428"/><span>maith, agus chuireann an fhearthainn ag tuitim ortha, idir</span>
<lb n="429"/><span>cheart agus aincheart.  Óir má thugann sibh grádh do'n</span>
<lb n="430"/><span>mhuintir a thugann grádh dhaoibh cad é an tuarasdal a</span>
<lb n="431"/><span>bheidh agaibh?  Ná deinid na puibliocánaigh féin an méid</span>
<lb n="432"/><span>sin?  Agus mura ndeinidh sibh-se ach beannú d'bhúr</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="433"/><p><span>ndrithárachaibh cad í an bhreis a dheineann sibh?  Ná deinid</span>
<lb n="434"/><span>na págánaigh féin an méid sin?  Bídhidh-se, d'á bhrígh</span>
<lb n="435"/><span>sin, fíor-mhaith, fé mar atá bhúr n-Athair ins na flathais</span>
<lb n="436"/><span>fíor-mhaith.</span></p>
<lb n="437"/>
<lb n="438"/><p><span>CAIBIDIOL VI.</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>An tseanmóin ar an gcnuc ar leanmhaint.</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>Seachnaidh agus ná deinidh bhúr bhfíoraontacht-sa os</span>
<lb n="443"/><span>cómhair daoine, i dtreó go bhfeicfí sibh, nó ní bheidh</span>
<lb n="444"/><span>tuarasdal le fághail agaibh i láthair bhúr n-Athar atá</span>
<lb n="445"/><span>ins na flathais.  D'á bhrígh sin, nuair a bheidh déirc agat</span>
<lb n="446"/><span>'á dhéanamh ná bíodh adharc d'á séideadh rómhat amach</span>
<lb n="447"/><span>agat, mar a bhíonn ag na feallairíbh ins na sinagó-</span>
<lb n="448"/><span>gaibh agus ar na sráidibh, i dtreó go dtabharfadh na</span>
<lb n="449"/><span>daoine onóir dóibh.  Go deimhin adeirim libh, tá</span>
<lb n="450"/><span>a dtuarasdal fághalta acu.  Nuair a dhéanfair-se</span>
<lb n="451"/><span>déirc, ámhthach, ná bíodh a fhios agat' láimh chlé cad a</span>
<lb n="452"/><span>dheineann do lámh dheas.  Ionus go mbeadh do dhéirc</span>
<lb n="453"/><span>fé cheilt, agus go dtabharfadh t'Athair, a chíonn fé cheilt,</span>
<lb n="454"/><span>do thuarasdal duit.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>Agus nuair a dhéanfaidh sibh úrnuighthe, ná bídhidh mar na</span>
<lb n="457"/><span>feallairí gur maith leó úrnuighthe dhéanamh 'n-a seasamh</span>
<lb n="458"/><span>ins na sinagógaibh agus ag cúinníbh na sráideana, i</span>
<lb n="459"/><span>dtreó go bhfeiceadh daoine iad.  Go deimhin adeirim</span>
<lb n="460"/><span>libh, tá a dtuarasdal fághalta acu.  Ach nuair a</span>
<lb n="461"/><span>dhéanfair-se úrnuighthe, eirigh isteach ad' sheómra agus</span>
<lb n="462"/><span>dún an dorus, agus cuir do ghuidhe chun t'Athar fé</span>
<lb n="463"/><span>cheilt, agus tabharfaidh t'Athair, a chíonn fé cheilt, do</span>
<lb n="464"/><span>thuarasdal duit.  I nbhúr nguidhe, ámhthach, ná deinidh</span>
<lb n="465"/><span>mórán cainte, mar a dheinid na págánaigh; óir is</span>
<lb n="466"/><span>dóigh leó gur as méid a gcainte do h-éistfar leó.  D'á</span>
<lb n="467"/><span>bhrígh sin ná bídhidh-se mar iad; óir is eól d'bhur</span>
<lb n="468"/><span>n-Athair an nídh is gádh dhaoibh sar a ndeineann sibh guidhe</span>
<lb n="469"/><span>chuige.  Seo, d'á bhrígh sin, mar a dhéanfaidh sibh guidhe:</span>
<lb n="470"/></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="471"/><p><span>Ár n-Athair atá ar neamh, go naomhthar t'ainim.  Go</span>
<lb n="472"/><span>dtagaidh do rígheacht.  Go ndeintear do thoil ar an</span>
<lb n="473"/><span>dtalamh mar a deintear ar neamh.  Ár n-arán ró-</span>
<lb n="474"/><span>shubstainteamhail tabhair dúinn indiu.  Agus maith dhúinn</span>
<lb n="475"/><span>ár gcionta, mar mhaithimíd-ne do chách a chiontuigheann</span>
<lb n="476"/><span>i n-ár n-aghaidh.  Agus ná leig sinn i gcathaíbh; ach saor</span>
<lb n="477"/><span>sinn ó olc.  Amen.</span></p>
<lb n="478"/>
<lb n="479"/><p><span>Óir má mhaitheann sibh do dhaoine a gcionta, maithfidh</span>
<lb n="480"/><span>bhúr n-Athair neamhdha dhaoibh-se bhúr bpeacaí.  Ach mura</span>
<lb n="481"/><span>maithfidh sibh-se a bpeacaí do dhaoine, ní mhaithfidh bhúr</span>
<lb n="482"/><span>n-Athair daoibh-se bhúr bpeacaí.</span></p>
<lb n="483"/>
<lb n="484"/><p><span>Agus nuair a bheidh sibh ag déanamh trosgaidh ná bídhidh</span>
<lb n="485"/><span>gruamdha ar nós na bhfeallairí; óir doirchighid siad a</span>
<lb n="486"/><span>gceannacha, i dtreó go samhlóchadh na daoine iad a bheith</span>
<lb n="487"/><span>ag déanamh trosgaidh.  Go deimhin adeirim libh, tá a</span>
<lb n="488"/><span>dtuarasdal fághalta acu.  Ach tusa, nuair a dhéanfair</span>
<lb n="489"/><span>trosgadh, cuir oíle ar do cheann agus nigh t'aghaidh,</span>
<lb n="490"/><span>I dtreó ná feicfid daoine thú bheith ag déanamh tros-</span>
<lb n="491"/><span>gaidh, ach go bhfeicfidh t'Athair thu, atá fé cheilt; agus</span>
<lb n="492"/><span>tabharfaidh t'Athair, a chíonn fé cheilt, do thuarasdal</span>
<lb n="493"/><span>duit.</span></p>
<lb n="494"/>
<lb n="495"/><p><span>Ná cúmhdaighidh stór daoibh féin ar an dtalamh so,</span>
<lb n="496"/><span>mar a ndeinid na leómhain agus an mheirg é dh'ídiú,</span>
<lb n="497"/><span>agus mar a ndeinid na bitheamhnaigh é thóch agus é ghuid.</span>
<lb n="498"/><span>Ach deinidh stór do chúmhdach daoibh féin ar neamh, an</span>
<lb n="499"/><span>áit ná deinid na leómhain é dh'ídiú agus ná deinid</span>
<lb n="500"/><span>bitheamhnaigh é thóch ná é dh'fhuadach Óir, an áit 'n-a</span>
<lb n="501"/><span>bhfuil do stór is ann atá do chroidhe leis.</span></p>
<lb n="502"/>
<lb n="503"/><p><span>Isí do shúil solus do chuirp.  Má bhíonn do shúil glan</span>
<lb n="504"/><span>beidh do chorp go léir go solusmhar.  Ach má bhíonn do</span>
<lb n="505"/><span>shúil go h-olc beidh do chorp go léir gan solus.  Agus</span>
<lb n="506"/><span>má's ionan agus doircheacht an solus atá ionat, cad</span>
<lb n="507"/><span>é méid na doircheachta féin?</span>
<lb n="508"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="509"/><p><span>Ní féidir d'aoinne rud a dhéanamh ar dhá mháighistir:</span>
<lb n="510"/><span>óir beidh fuath aige do mháighistir acu agus grádh do'n</span>
<lb n="511"/><span>mháighistir eile; nó cuirfidh sé suas le duine acu agus</span>
<lb n="512"/><span>beidh droch-mheas aige ar an nduine eile.  Ní féidir</span>
<lb n="513"/><span>daoibh Dia agus Mammon d'fhrithálamh.</span></p>
<lb n="514"/>
<lb n="515"/><p><span>D'á bhrígh sin deirim libh, ná bíodh buairt oraibh i</span>
<lb n="516"/><span>dtaobh bhúr mbeatha, féachaint cad d'íosfaidh sibh; ná</span>
<lb n="517"/><span>i dtaobh bhúr gcuirp, féachaint cad a chuirfidh sibh umaibh.</span>
<lb n="518"/><span>Nách mó le rádh an t-anam 'ná an biadh, agus an corp</span>
<lb n="519"/><span>'ná an t-éadach?  Féachaidh éanlaithe an aeir; ní</span>
<lb n="520"/><span>chuirid siad síol ná ní bhainid siad fóghmhar, ná ní dheinid</span>
<lb n="521"/><span>siad cnuasach i sgioból; Agus deineann bhúr n-Athair</span>
<lb n="522"/><span>neamhdha iad do chothú.  Nách mó go mór le rádh</span>
<lb n="523"/><span>sibh-se 'ná iad san?  Cé'cu agaib-se, ag machtnamh dó</span>
<lb n="524"/><span>air, d'fhéadfadh aon bhanlámha amháin do chur le n-a</span>
<lb n="525"/><span>aoirde?  Agus cad chuige go mbíonn buaireamh</span>
<lb n="526"/><span>i dtaobh éadaigh oraibh?  Breithnighidh bláthana an bháin,</span>
<lb n="527"/><span>conus mar fhásaid siad; ní dheinid siad saothar ná</span>
<lb n="528"/><span>sníomh.  Deirim libh, ámhthach, ná raibh Salomón feín i n-a</span>
<lb n="529"/><span>ghradam go léir clúdaithe mar cheann acu san.  Má</span>
<lb n="530"/><span>chuireann Dia maise de'n tsórd san ar fhéar an tailimh,</span>
<lb n="531"/><span>atá ann indiu, agus a caithfar sa teine amáireach, nách</span>
<lb n="532"/><span>mó go mór a dhéanfaidh sé dhaoibh-se, a lucht an chrei-</span>
<lb n="533"/><span>dimh shuaraigh?  Ná bídhidh ag déanamh bhuartha, d'á</span>
<lb n="534"/><span>bhrígh sin, 'ghá rádh, Cad d'íosfaimíd? ná, Cad d'ól-</span>
<lb n="535"/><span>faimíd? ná, Cad a chlúdóchaidh sinn?  Óir, siniad</span>
<lb n="536"/><span>na neithe go mbíd na geinte 'ghá lorg.  Óir tá 'fhios</span>
<lb n="537"/><span>ag bhúr n-Athair go bhfuil gádh agaibh leis na neithibh sin</span>
<lb n="538"/><span>go léir.  Loirgidh ar dtúis, d'á bhrígh sin, rígheacht Dé</span>
<lb n="539"/><span>agus a fhíoraontacht, agus tabharfar daoibh, leis, na</span>
<lb n="540"/><span>neithe sin go léir.  Ná bíodh buaireamh oraibh, dá bhrigh</span>
<lb n="541"/><span>sin, i dtaobh an lae amáirigh; tá a bhuaireamh féin</span>
<lb n="542"/><span>i gcóir an lae amáirigh.  Ní beag do gach lá a chuid</span>
<lb n="543"/><span>uilc féin.</span>
<lb n="544"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="545"/><p><span>CAIBIDIOL VII.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>An trímhadh cuid de'n tseanmóin ar an gcnoc.</span></p>
<lb n="548"/>
<lb n="549"/><p><span>Ná beiridh breith, ionus na béarfaí breith oraibh.</span>
<lb n="550"/><span>Mar is do réir na breithe a thabharfaidh sibh a tabharfar</span>
<lb n="551"/><span>breith oraibh; agus an tómhas le n-a dtómhaisfidh síbh, is</span>
<lb n="552"/><span>leis a tómhasfar chúghaibh.  Cad chuige dhuit an dúra-</span>
<lb n="553"/><span>dán d'fheisgint i súil do bhráthar, agus ná feiceann</span>
<lb n="554"/><span>tu an tsail atá ad' shúil féin?  Nó cad chuige dhuit</span>
<lb n="555"/><span>a rádh led' bhráthair: Leig dom an dúradán a bhaint as</span>
<lb n="556"/><span>do shúil; agus sin sail ad' shúil féin?  A chluanaire,</span>
<lb n="557"/><span>bain an tsail as do shúil féin ar dtúis, agus ansan</span>
<lb n="558"/><span>chífir conus an dúradán a bhaint a' súil do bhráthar.</span></p>
<lb n="559"/>
<lb n="560"/><p><span>Ná tugaidh an nídh naomhtha dos na madraíbh; agus</span>
<lb n="561"/><span>na caithidh bhúr bpéarlaí chun na muc, le h-eagla go</span>
<lb n="562"/><span>ngeóbhaidís do chosaibh ionta, agus ansan go n-iom-</span>
<lb n="563"/><span>póchaidís oraibh agus go stracfaidís sibh.</span></p>
<lb n="564"/>
<lb n="565"/><p><span>Iarraidh, agus tabharfar daoibh; loirgidh, agus</span>
<lb n="566"/><span>gheóbhaidh sibh; buailidh, agus osgalófar daoibh.  Óir gach</span>
<lb n="567"/><span>aoinne a iarrann tugtar dó; agus gach aoinne a loir-</span>
<lb n="568"/><span>geann gheibheann sé, agus gach aoinne a bhuaileann osgal-</span>
<lb n="569"/><span>tar dó.  Nó cé h-é an duine agaibh-se go n-iarrfaidh</span>
<lb n="570"/><span>a mhac arán air agus gur cloch a thabharfaidh sé dhó?</span>
<lb n="571"/><span>Nó má iarrann sé iasg air a' dtabharfaidh sé athair nimhe</span>
<lb n="572"/><span>dhó?  Má's eól, d'á bhrígh sin, daoibh-se atá go h-olc,</span>
<lb n="573"/><span>conus neithe fóghanta thabhairt d'bhúr gclainn, nách</span>
<lb n="574"/><span>dóichíghe gó mór go dtabharfaidh bhús n-Athair atá ins na</span>
<lb n="575"/><span>flathais neithe fóghanta dhaoibh-se ach iad d'iarraidh air?</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>Gach nídh, d'á bhrígh sin, ba mhaith libh a dhéanfadh</span>
<lb n="578"/><span>daoine dhaoibh-se deinidh-se dhóibh-sin.  Siné agaibh an</span>
<lb n="579"/><span>dlígh agus na fáidhe.</span></p>
<lb n="580"/>
<lb n="581"/><p><span>Téighidh isteach an dorus cumhang, óir is fairsing</span>
<lb n="582"/><span>an dorus agus is leathan an bóthar a sheólann chun díthe,</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="583"/><p><span>agus tá a lán a leanann é.  Is ana-chumhang an dorus</span>
<lb n="584"/><span>agus is ana-chaol an bóthar a sheólann chun na beatha,</span>
<lb n="585"/><span>agus ní mór a gheibheann eólus air.</span></p>
<lb n="586"/>
<lb n="587"/><p><span>Seachanaidh na fáidhe fallsa a thagann chúghaibh i gclúid</span>
<lb n="588"/><span>na gcaorach agus gur faolchoin chraosacha laistigh iad.</span>
<lb n="589"/><span>Ó n-a dtorthaíbh iseadh dh'aithneóchaidh sibh iad.  An</span>
<lb n="590"/><span>mbaintear caora fíneamhna de dhriseach nó fígí d'</span>
<lb n="591"/><span>fheóchadánaibh?  Mar sin tugann gach crann fóghanta</span>
<lb n="592"/><span>toradh fóghanta uaidh, agus tugann an droch-chrann droch-</span>
<lb n="593"/><span>thoradh uaidh.  Ní féidir do'n chrann fhóghanta droch-</span>
<lb n="594"/><span>thoradh thabhairt ná do'n droch-chrann toradh fóghanta</span>
<lb n="595"/><span>thabhairt.  Gach crann ná tugann toradh fóghanta, gearr-</span>
<lb n="596"/><span>far é agus curfar sa teine é.  D'á bhrígh sin, as a</span>
<lb n="597"/><span>dtorthaíbh iseadh dh' aithneóchaidh sibh iad.</span></p>
<lb n="598"/>
<lb n="599"/><p><span>Ní h-é gach aoinne adeir liom-sa, A Thighearna, a</span>
<lb n="600"/><span>Thighearna, do raghaidh isteach i rígheacht na bhflathas; ach</span>
<lb n="601"/><span>an t-é a dhéanfaidh toil m'Athar atá ins na flathais,</span>
<lb n="602"/><span>siné a raghaidh isteach i rígheacht na bhflathas.  Déar-</span>
<lb n="603"/><span>faid a lán daoine liom-sa an lá san; A Thighearna, a</span>
<lb n="604"/><span>Thighearna, nách ad' ainim-se a dheineamair targair-</span>
<lb n="605"/><span>eacht, agus nách ad' ainim-se a dheineamair na deamh-</span>
<lb n="606"/><span>ain do chur amach, agus nách ad' ainim-se dheineamair</span>
<lb n="607"/><span>mórán mírbhuiltí?  Agus ansan admhóchaidh mé dhóibh:</span>
<lb n="608"/><span>Níor chuireas-sa aithne riamh oraibh; Imthighidh uaim, a</span>
<lb n="609"/><span>lucht an uilc a dhéanamh.</span></p>
<lb n="610"/>
<lb n="611"/><p><span>Gach duine, d'á bhrígh sin, a chloiseann an chaint</span>
<lb n="612"/><span>seo adeirim-se agus do dheineann beart d'á réir, samh-</span>
<lb n="613"/><span>lófar é le duine ciallmhar a dhein a thigh ar an gcaraig.</span>
<lb n="614"/><span>Agus do thuit an fhearthainn, agus do tháinig na h-aibhní,</span>
<lb n="615"/><span>agus d'eirigh an ghaoth, agus do ghluaiseadar i gcoinnibh</span>
<lb n="616"/><span>an tighe sin; agus níor thuit sé; mar bhí sé 'n-a sheasamh</span>
<lb n="617"/><span>ar an gcaraig.  Agus gach duine a chloiseann na focail</span>
<lb n="618"/><span>seo uaim-se agus ná deineann beart d'á réir, beidh sé</span>
<lb n="619"/><span>ar nós an amadáin a dhein a thigh ar an ngainimh; Agus</span>
<lb n="620"/><span>do thuit an fhearthainn, agus do tháinig na h-aibhní, agus</span>
<lb n="621"/><span>d'eirigh an ghaoth, agus ghluaiseadar i gcoinnibh an tighe</span>
<lb n="622"/><span>sin, agus do thuit sé; agus ba thiubaisteach é a thuitim</span>
<lb n="623"/></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="624"/><p><span>Agus do thárla nuair a bhí an chaint sin críochnuighthe ag</span>
<lb n="625"/><span>Íosa go raibh na daoine ag déanamh iongna d'á thea-</span>
<lb n="626"/><span>gasg.  Óir do dhein sé an teagasg mar a dhéanfadh</span>
<lb n="627"/><span>duine go raibh cómhacht aige, murar bh'ionan agus na</span>
<lb n="628"/><span>Sgríbhneóirí agus na Fairisínigh.</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>CAIBIDIOL VIII.</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>An Lobhar d'á ghlanadh ag Críost; seirbhíseach an taoisigh céad, agus</span>
<lb n="633"/><span>máthair céile Pheadair, agus a lán eile aige 'á leigheas.  An stoirm</span>
<lb n="634"/><span>ar an bhfaraige á chiúnú aige.  Na deamhain dá gcur amach as an</span>
<lb n="635"/><span>mbeirt a bhí sealbhuighthe acu, agus cead uaidh dos na deamhnaibh</span>
<lb n="636"/><span>dul isteach ins na mucaibh.</span></p>
<lb n="637"/>
<lb n="638"/><p><span>Ansan nuair a tháinig sé anuas ó'n gcnoc do lean</span>
<lb n="639"/><span>sluaighte móra é.  Agus féach, tháinig lobhar, agus do</span>
<lb n="640"/><span>shléacht sé dhó agus dubhairt sé: A Thighearna, tá ar do</span>
<lb n="641"/><span>chumas mé ghlanadh má's áil leat.  Agus do shín Íosa</span>
<lb n="642"/><span>a lámh agus chuir sé air í, agus dubhairt sé; Is áil liom</span>
<lb n="643"/><span>é: glantar thú.  Agus do glanadh láithreach é ó n-a</span>
<lb n="644"/><span>lobhra.  Agus dubhairt Íosa leis: Féach, ná h-innis</span>
<lb n="645"/><span>d'aoinne é; ach imthigh agus taisbeáin tu féin do'n</span>
<lb n="646"/><span>tsagart, agus tabhair an ofráil a dh'órduigh Maoís,</span>
<lb n="647"/><span>mar fhiadhnaise dhóibh-sin.</span></p>
<lb n="648"/>
<lb n="649"/><p><span>Ansan nuair a bhí sé tar éis dul isteach i gCaphar-</span>
<lb n="650"/><span>naum tháinig chuige taoiseach céad, 'ghá ghuidhe, Agus</span>
<lb n="651"/><span>dubhairt sé: A Thighearna, tá mo bhuachaill sa bhaile 'n-a</span>
<lb n="652"/><span>luighe gan lúth a ghéag, agus tá pianta móra air.  Agus</span>
<lb n="653"/><span>dubhairt Íosa leis: Tiocfad-sa agus leighisfead é.  Agus</span>
<lb n="654"/><span>dubhairt an taoiseach céad: A Thighearna, ní fiú mise</span>
<lb n="655"/><span>go dtiocfá fé m' dhíon; ach abair an focal amháin agus</span>
<lb n="656"/><span>beidh mo bhuachaill slán.  Mar is duine mise atá</span>
<lb n="657"/><span>fé smacht, agus tá saighdiúirí fúm; agus deirim leis an</span>
<lb n="658"/><span>bhfear so, Imthigh, agus imthigheann sé; agus le fear eile,</span>
<lb n="659"/><span>Tar, agus tagann sé, agus le m' sheirbhíseach, Dein so;</span>
<lb n="660"/><span>agus deineann sé é.  Agus nuair airigh Íosa san do dhein</span>
<lb n="661"/><span>sé iongna dhé; agus dúbhairt sé leis an muintir a bhí</span>
<lb n="662"/><span>'ghá leanmhaint: Go deimhin adeirim libh, ní bhfuaras a</span>
<lb n="663"/><span>leithéid sin de chreidheamh i n-Israél.  Agus deirim</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="664"/><p><span>libh go dtiocfaidh a lán daoine ó'n ndomhan toir agus</span>
<lb n="665"/><span>ó'n ndomhan tiar, agus go luighfid siad i bhfochair</span>
<lb n="666"/><span>Ábrahaim agus Isaaic agus Iácóib, Agus caithfar clann</span>
<lb n="667"/><span>na rígheachta amach sa dorchadas atá amuigh, mar a</span>
<lb n="668"/><span>mbeidh gol agus díosgán fiacal.  Agus dubhairt Íosa</span>
<lb n="669"/><span>leis an dtaoiseach céad: Imthigh ort, agus fé mar a</span>
<lb n="670"/><span>chreidis deintear duit.  Agus tháinig a shláinte do'n</span>
<lb n="671"/><span>bhuachaill an uair sin.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>Agus nuair a tháinig Íosa isteach i dtigh Pheadair</span>
<lb n="674"/><span>chonaic sé máthair a chéile 'n-a luighe agus éagcruas</span>
<lb n="675"/><span>uirthi; Agus do rug sé ar láimh uirthi, agus d'imthigh an</span>
<lb n="676"/><span>t-éagcruas di, agus d'eirigh sí, agus dhein sí friothálamh</span>
<lb n="677"/><span>ortha.</span></p>
<lb n="678"/>
<lb n="679"/><p><span>Ansan, nuair a tháinig an tráthnóna, thugadar ag</span>
<lb n="680"/><span>triall air a lán daoine go raibh deamhain ionta; agus</span>
<lb n="681"/><span>bhí sé ag díbirt na ndeamhan le n-a fhocal, agus ag</span>
<lb n="682"/><span>leigheas na ndaoine a bhí as a sláinte; Ionus go bhfíor-</span>
<lb n="683"/><span>faí an chaint a dubhairt Isáias Fáidh, mar a ndubhairt</span>
<lb n="684"/><span>sé: Do ghlac sé chuige féin ár n-easláintí agus</span>
<lb n="685"/><span>d'fhuiling sé ár ngalara.</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>Agus nuair a chonaic Íosa na sluaighte móra 'n-a</span>
<lb n="688"/><span>thímpal, d'órduigh sé dul thar uisge.  Agus tháinig fear</span>
<lb n="689"/><span>sgríbhinne chuige agus dubhairt sé leis: A Mháighistir,</span>
<lb n="690"/><span>leanfad thú pé áit 'n-a ngeóbhair.  Agus deir Íosa</span>
<lb n="691"/><span>leis: Táid pluaiseana ag na sionachaibh agus neadacha</span>
<lb n="692"/><span>ag éanlaithibh an aéir, agus ní'l ag Mac an Duine áit</span>
<lb n="693"/><span>ar a leigfeadh sé a cheann.  Dubhairt deisgiobul eile</span>
<lb n="694"/><span>leis, A Thighearna, leig dom dul ar dtúis agus m'athair</span>
<lb n="695"/><span>d'adhlacadh.  Dubhairt Íosa leis, ámhthach: Lean mise,</span>
<lb n="696"/><span>agus leig dos na mairbh a mairbh d'adhlacadh.</span></p>
<lb n="697"/>
<lb n="698"/><p><span>Agus nuair a chuaidh sé ar bórd na luinge bige, do</span>
<lb n="699"/><span>lean a dheisgiobuil é.  Agus féach, d'eirigh suathadh</span>
<lb n="700"/><span>mór sa bhfaraige, i dtreó go raibh an long d'á múchadh</span>
<lb n="701"/><span>leis na tonnaibh.  Ach bhí seisean 'n-a chodla.  Agus</span>
<lb n="702"/><span>tháinig a dheisgiobuil chuige agus dhúisigheadar é.  A</span>
<lb n="703"/><span>Thighearna, ar siad, saor sinn; tá an bás againn.</span>
<lb n="704"/><span>Agus dubhairt Íosa leó: Cad is eagal daoibh, a dhaoine</span>
<lb n="705"/><span>gan puinn creidimh?  Ansan d'eirigh sé agus dubh-</span>
<lb n="706"/><span>airt sé leis an ngaoith agus leis an bhfaraige fan-</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="707"/><p><span>mhaint socair, agus tháinig ciúnas mór.  De sin do</span>
<lb n="708"/><span>ghlac iongnadh na daoine agus dubhradar: Cad é mar</span>
<lb n="709"/><span>dhuine é seo go bhfuil gaoth agus faraige úmhal dó?</span></p>
<lb n="710"/>
<lb n="711"/><p><span>Agus nuair a chuadar treasna an uisge, isteach i</span>
<lb n="712"/><span>dtír na nGerasénach, do bhuail uime beirt go raibh</span>
<lb n="713"/><span>deamhain ionta, agus iad ag teacht amach as na h-uagh-</span>
<lb n="714"/><span>naibh agus iad ana-mhillteach, i dtreó nár bh'fhéidir</span>
<lb n="715"/><span>d'aoinne gabháil an tslígh sin acu.  Agus féach, do</span>
<lb n="716"/><span>liúghadar agus dubhradar: Cad é sin dúinne thusa, a</span>
<lb n="717"/><span>Íosa, a Mhic Dé?  Ar tháinís anso roim an aimsir chun</span>
<lb n="718"/><span>pionóis a chur orainn?  Bhí tréad mór muc ar fosaidh-</span>
<lb n="719"/><span>eacht i ngar dóibh.  Agus d'iarr na deamhain achainighe</span>
<lb n="720"/><span>air: Má chuireann tú as so sinn, ar siad, cuir ins na</span>
<lb n="721"/><span>mucaibh sinn.  Agus dubhairt sé leó: Imthighidh.  Agus</span>
<lb n="722"/><span>d'imthigheadar isteach ins na mucaibh, agus féach, do rith</span>
<lb n="723"/><span>an tréad muc ar buile le fánaidh isteach sa bhfaraige,</span>
<lb n="724"/><span>agus do báthadh iad.  Agus do rith na h-aodhairí; agus</span>
<lb n="725"/><span>thánadar isteach sa chathair, agus d'innseadar gach nídh,</span>
<lb n="726"/><span>agus i dtaobh na beirte go raibh na deamhain ionta.</span>
<lb n="727"/><span>Agus féach, do ghluais muintir na catharach go léir</span>
<lb n="728"/><span>amach i gcoinnibh Íosa; agus nuair a chonacadar é</span>
<lb n="729"/><span>d'iarradar air imtheacht as a dtír.</span></p>
<lb n="730"/>
<lb n="731"/><p><span>CAIBIDIOL IX.</span></p>
<lb n="732"/>
<lb n="733"/><p><span>Duine gan lúth a ghéag dá leigheas ag Críost.  Maitiú d'á</span>
<lb n="734"/><span>ghlaodhach chuige.  An galar fola dá leigheas.  Inghean Iaíruis á</span>
<lb n="735"/><span>tógaint ón mbás aige.  Radharc á thabhairt aige do bheirt dall.</span>
<lb n="736"/><span>Agus duine balbh, go raibh deamhan ann, dá leigheas aige.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>Agus chuaidh sé ar bórd na luinge bige, agus tháinig</span>
<lb n="739"/><span>sé thar uisge isteach 'n-a chathair féin.  Agus féach, do</span>
<lb n="740"/><span>thugadar ag triall air, sínte ar thocht, fear a bhí gan</span>
<lb n="741"/><span>lúth.  Agus nuair a chonaic Íosa an creideamh a bhí acu</span>
<lb n="742"/><span>dubhairt sé leis an bhfear gan lúth: Glac misneach, a</span>
<lb n="743"/><span>mhic, táid do pheacaí maithte dhuit.  Agus féach, dubh-</span>
<lb n="744"/><span>airt cuid des na sgríbhneóiríbh, 'n-a n-aigne féin:</span>
<lb n="745"/><span>Tá diamhasladh ag an bhfear so d'á dhéanamh.  Agus ó</span>
<lb n="746"/><span>chonaic Íosa na smuínte a bhí acu, dubhairt sé: Cad</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="747"/><p><span>chuige dhaoibh na droch-smuínte bheith i nbhúr gcroidhthibh</span>
<lb n="748"/><span>agaibh?  Cé 'cu is usa a rádh, Tá do pheacaí maithte</span>
<lb n="749"/><span>dhuit; nó a rádh, Eirigh agus siúbhluigh?  Ach ionus</span>
<lb n="750"/><span>go mbeadh fhios agaibh go bhfuil ag Mac an Duine cómh-</span>
<lb n="751"/><span>acht ar an dtalamh so chun peacaí a mhaitheamh (dubhairt</span>
<lb n="752"/><span>sé leis an bhfear a bhí gan lúth) Eirigh-se, agus tóg suas</span>
<lb n="753"/><span>do leabaidh, agus imthigh chun do thighe féin.  Agus</span>
<lb n="754"/><span>d'eirigh sé, agus d'imthigh sé chun a thighe féin.  Agus</span>
<lb n="755"/><span>tháinig eagla ar an sluagh nuair a chonacadar an nídh</span>
<lb n="756"/><span>sin, agus do mholadar Dia a thug a leithéid sin de chómh-</span>
<lb n="757"/><span>acht do dhaoinibh.</span></p>
<lb n="758"/>
<lb n="759"/><p><span>Agus nuair a dh'imthigh Íosa ó'n áit sin chonaic sé</span>
<lb n="760"/><span>duine dár bh'ainim Maitiú 'n-a shuidhe i n-áit an chus-</span>
<lb n="761"/><span>tuim, agus dubhairt sé leis: Lean mise.  Agus d'eirigh</span>
<lb n="762"/><span>sé agus do lean sé é.</span></p>
<lb n="763"/>
<lb n="764"/><p><span>Agus do thárla, agus é ag suidhe chun bídh sa tigh, go</span>
<lb n="765"/><span>dtáinig a lán puibliocánach agus a lán peacach agus</span>
<lb n="766"/><span>gur shuidheadar i bhfochair Íosa agus a dheisgiobul.</span>
<lb n="767"/><span>Nuair a chonaic na Fairisínigh an nídh sin dubhradar le</span>
<lb n="768"/><span>na dheisgiobuil: Cad chuige go n-itheann bhúr máighistir</span>
<lb n="769"/><span>bia i bhfochair na bpuibliocánach agus na bpeacach?  Ach</span>
<lb n="770"/><span>d'airigh Íosa an focal, agus dubhairt sé: Ní h-ag</span>
<lb n="771"/><span>daoine slána atá gádh le liaigh ach ag daoine breóite.</span>
<lb n="772"/><span>Imthighidh agus foghlumuighidh a bhrígh siúd:  Trócaire is</span>
<lb n="773"/><span>toil liom, agus ní h-ídhbirt.  Óir ní chun na bhfíoraon</span>
<lb n="774"/><span>do ghlaodhach a thánag, ach chun na bpeacach do ghlaodhach.</span></p>
<lb n="775"/>
<lb n="776"/><p><span>Ansan do tháinig deisgiobuil le h-Eóin ag triall air,</span>
<lb n="777"/><span>agus dubhradar: Cad chuige go ndeinimíd-ne agus na</span>
<lb n="778"/><span>Fairisínigh trosgadh go minic agus ná deinid do dheis-</span>
<lb n="779"/><span>giobuil-se trosgadh?  Agus dubhairt Íosa leó: An</span>
<lb n="780"/><span>féidir do chlainn an Chéile bheith duairc an fhaid atá</span>
<lb n="781"/><span>an Céile 'n-a bhfochair?  Ach tiocfaidh an t-am i n-a</span>
<lb n="782"/><span>dtógfar uatha an Céile, agus ansan déanfaid siad</span>
<lb n="783"/><span>trosgadh.  Ní chuireann aoinne preabán d'éadach nua</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="784"/><p><span>ar sheana-bhalcais éadaigh; óir baineann sé a lán féin</span>
<lb n="785"/><span>as an mbalcais éadaigh, agus bíonn an stracadh níosa</span>
<lb n="786"/><span>mheasa.  Ná ní curtar fíon nua i sean'-árthaíbh leathair; nó</span>
<lb n="787"/><span>má deintear bristear na h-árthaí agus doirtear an</span>
<lb n="788"/><span>fíon, agus imthighid na h-árthaí gan tairbhe.  Ach curtar</span>
<lb n="789"/><span>an fíon nua i n-árthaíbh nua agus coimeádtar iad</span>
<lb n="790"/><span>araon.</span></p>
<lb n="791"/>
<lb n="792"/><p><span>An fhaid a bhí sé ag rádh na cainte sin leó, féach tháinig</span>
<lb n="793"/><span>priúnsa áirighthe chuige, agus do shléacht sé dhó, agus</span>
<lb n="794"/><span>dubhairt sé: A Thighearna, do fuair m'inghean bás</span>
<lb n="795"/><span>anois; ach tar agus cuir do lámh uirthi, agus beidh sí beó.</span>
<lb n="796"/><span>Agus d'eirigh Íosa agus do lean sé é, mar aon le n-a</span>
<lb n="797"/><span>dheisgiobulaibh.</span></p>
<lb n="798"/>
<lb n="799"/><p><span>Agus féach, tháinig lastiar dé bean a bhí ag tabhairt a</span>
<lb n="800"/><span>cod' fola ar feadh dhá bhliain déag, agus chuir sí a lámh</span>
<lb n="801"/><span>ar fhabhra a bhrait.  Mar, dubhairt sí 'n-a h-aigne féin,</span>
<lb n="802"/><span>Mura ndeinead ach baint le n-a bhrat beidh mé slán.</span>
<lb n="803"/><span>D'iompuigh Íosa, ámhthach, agus chonaic sé í, agus dubh-</span>
<lb n="804"/><span>airt sé: Glac misneach, a 'ghnín ó; do shlánuigh do</span>
<lb n="805"/><span>chreideamh thu.  Agus bhí an bhean leighiste ó'n uair</span>
<lb n="806"/><span>sin amach.</span></p>
<lb n="807"/>
<lb n="808"/><p><span>Agus nuair a tháinig Íosa chun tighe an phriúnsa, agus</span>
<lb n="809"/><span>nuair a chonaic sé na ceóltóirí agus an tsluagh ag</span>
<lb n="810"/><span>déanamh fothraim, Dubhairt sé leó: Druididh siar;</span>
<lb n="811"/><span>ní marbh atá an cailín, ach 'n-a codladh.  Agus bhíodar</span>
<lb n="812"/><span>ag fonamhaid uime.  Agus nuair a cuireadh na daoine</span>
<lb n="813"/><span>amach, do chuaidh sé isteach, agus do rug sé ar láimh</span>
<lb n="814"/><span>uirthi.  Agus d'eirigh an cailín.  Agus do leath an</span>
<lb n="815"/><span>sgéal san ar fuid na tíre sin go léir.</span></p>
<lb n="816"/>
<lb n="817"/><p><span>Agus nuair a bhí Íosa ag imtheacht as an áit sin do</span>
<lb n="818"/><span>lean beirt dall é agus iad ag liúirigh, agus deiridís,</span>
<lb n="819"/><span>Dein trócaire orainne a Mhic Dáibhid.  Agus nuair a</span>
<lb n="820"/><span>tháinig sé chun an tighe tháinig na daill chuige.  Agus</span>
<lb n="821"/><span>dubhairt Íosa leó: An gcreideann sibh gur féidir dom</span>
<lb n="822"/><span>an nídh seo a dhéanamh daoibh?  Dubhradar leis:</span>
<lb n="823"/><span>Creidimíd, a Thighearna.  Ansan do chuir sé a lámh ar</span>
<lb n="824"/><span>a súilibh, agus dubhairt sé: Deintear libh do réir</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="825"/><p><span>bhúr gcreidimh.  Agus do h-osgaladh a súile, agus</span>
<lb n="826"/><span>thug Íosa foláramh dóibh: Tugaidh aire, ar seisean, ná</span>
<lb n="827"/><span>beidh a fhios san ag aoinne.  Ach nuair a chuadar-san</span>
<lb n="828"/><span>amach, do leathadar a chlú ar fuid na tíre sin go léir.</span></p>
<lb n="829"/>
<lb n="830"/><p><span>Agus tar éis dul amach dóibh, do tugadh chuige duine</span>
<lb n="831"/><span>a bhí balbh, agus bhí deamhan ann.  Agus nuair a cuireadh</span>
<lb n="832"/><span>amach an deamhan do labhair an duine balbh; agus bhí</span>
<lb n="833"/><span>iongna ar na daoine, agus deiridís: Ní feacathas a</span>
<lb n="834"/><span>leithéid sin riamh i n-Israél.  Ach deireadh na Fairi-</span>
<lb n="835"/><span>sínigh: Is le cómhacht rí na ndeamhan a chuireann sé amach</span>
<lb n="836"/><span>na deamhain.</span></p>
<lb n="837"/>
<lb n="838"/><p><span>Agus do ghluais Íosa mór-thímpal, ins na cathrachaibh</span>
<lb n="839"/><span>agus ins na bailtibh, ag teagasg ins na sinagógaibh,</span>
<lb n="840"/><span>agus ag craobhsgaoileadh soisgéil na rígheachta, agus</span>
<lb n="841"/><span>ag leigheas gach galair agus gach breóiteachta.  Agus</span>
<lb n="842"/><span>chonaic sé na sluaighte daoine agus tháinig truagh aige</span>
<lb n="843"/><span>dhóibh, mar go rabhadar go mí-ádhbharach, caithte mar</span>
<lb n="844"/><span>bheadh caoire gan aodhaire.  Ansan dubhairt sé le n-a</span>
<lb n="845"/><span>dheisgiobulaibh: Tá an fóghmhar mór ach tá an lucht oibre</span>
<lb n="846"/><span>suarach.  Iarraidh, d'á bhrígh sin, ar an dTighearna gur</span>
<lb n="847"/><span>leis an fóghmhar, lucht oibre do chur ag baint an fhógh-</span>
<lb n="848"/><span>mhair dó.</span></p>
<lb n="849"/>
<lb n="850"/><p><span>CAIBIDIOL X.</span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>An dá Asbol déag dá gcur amach ag Críost agus cómhacht</span>
<lb n="853"/><span>acu chun mírbhúiltí dhéanamh.  Teagasg aige á thabhairt dóibh.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>Agus do ghlaoidh sé chuige a dháréag deisgiobul, agus</span>
<lb n="856"/><span>thug sé dhóibh cómhacht ar na h-annspridíbh, chun iad do chur</span>
<lb n="857"/><span>amach, agus chun gach galair agus breóiteachta do leigh-</span>
<lb n="858"/><span>eas.  Agus sidiad ainimneacha an dáréag aspol:</span>
<lb n="859"/><span>Símón an chéad duine, agus Peadar a tugtar air;</span>
<lb n="860"/><span>agus Aindrias a dhritháir.  Séamus mac Sebedé, agus</span>
<lb n="861"/><span>Eóin a dhritháir, Pilib agus Partholán, Tomás, agus</span>
<lb n="862"/><span>Maitiú an puibliocánach, Séamus mac Alphéis, agus</span>
<lb n="863"/><span>Taddeus.  Símón ó Chanaan, agus Iudás Iscariót,</span>
<lb n="864"/><span>an fear a dhíol é.</span>
<lb n="865"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="866"/><p><span>Chuir Íosa uaidh an dáréag san, agus thug sé órdú dhóibh</span>
<lb n="867"/><span>mar seo: Ná h-imthighidh i slígh na ngeinte agus na téighidh</span>
<lb n="868"/><span>isteach i gcatharachaibh na Samaritánach;  Ach téighidh</span>
<lb n="869"/><span>fé dhéin na gcaorach de theighleach Israéil atá imthighthe</span>
<lb n="870"/><span>amú'.  Imthíghidh, agus deinidh craobhsgaoileadh, agus</span>
<lb n="871"/><span>abraidh, Tá rígheacht na bhflathas tagaithe i n-achmaireacht.</span>
<lb n="872"/><span>Leighsidh daoine breóite; tógaidh na mairbh ó'n mbás;</span>
<lb n="873"/><span>glanaidh na lobhair; cuiridh amach na deamhain.  Is i</span>
<lb n="874"/><span>n-aisge do fuarabhair; tugaidh uaibh i n-aisge.</span></p>
<lb n="875"/>
<lb n="876"/><p><span>Ná bíodh ór ná airgead ná saidhbhreas i dtaisge agaibh</span>
<lb n="877"/><span>i nbhúr gcrios.  Ná bíodh mála chun lóin bhóthair agaibh,</span>
<lb n="878"/><span>ná dhá chasóig, ná bróga, ná cleith; óir is fiú an fear</span>
<lb n="879"/><span>oibre é chothú.  Agus pé cathair nó dún n-a raghaidh sibh</span>
<lb n="880"/><span>isteach ann, fiafraíghidh cé is creideamhnach ann, agus</span>
<lb n="881"/><span>fanaidh ansan go dtí go mbeidh sibh ag imtheacht.  Agus</span>
<lb n="882"/><span>nuair a bheidh sibh ag dul isteach i dtigh, beannuighidh do'n</span>
<lb n="883"/><span>tigh sin agus abraidh; Síothcháin do'n tigh seo.  Agus</span>
<lb n="884"/><span>má's fiú an tigh sin é, tiocfidh bhúr síothcháin air; mura</span>
<lb n="885"/><span>fiú, ámh, fillfidh bhúr síothcháin oraibh féin. Agus pé</span>
<lb n="886"/><span>duine ná glacfaidh sibh agus ná h-éistfidh le nbhúr</span>
<lb n="887"/><span>mbréithribh, téighidh amach as an dtigh sin, nó as an gcath-</span>
<lb n="888"/><span>air sin, agus caithidh an ceó d'bhúr gcosaibh ann.  Go</span>
<lb n="889"/><span>deimhin adeirim libh, is saoire a bheidh an sgéal ag tír</span>
<lb n="890"/><span>Shodom nó ag tír Ghomorra lá an bhreitheamhantais 'ná</span>
<lb n="891"/><span>ag an gcathair sin.</span></p>
<lb n="892"/>
<lb n="893"/><p><span>Féach, táim ag bhúr gcur amach ar nós caorach ameasg</span>
<lb n="894"/><span>faolchon.  Bídhidh, d'á bhrígh sin, chómh glic leis na</span>
<lb n="895"/><span>h-aithreachaibh nimhe agus chómh símplídhe leis na colú-</span>
<lb n="896"/><span>raibh.  Ach seachnaidh sibh féin ar na daoine.  Óir,</span>
<lb n="897"/><span>tabharfid siad ar láimh sibh, ins na cómhairlíbh agus</span>
<lb n="898"/><span>sgiúrsálfaid siad sibh i n-a sinagógaibh; Agus béar-</span>
<lb n="899"/><span>faid siad i láthair ríghthe agus uachtarán sibh mar gheall</span>
<lb n="900"/><span>orm-sa mar fhiadhnaise dhóibh-sin agus dos na geintibh.</span>
<lb n="901"/><span>Nuair a thabharfid siad ar láimh sibh ámhthach, ná</span>
<lb n="902"/><span>bídhidh ag machtnamh féachaint cad' déarfaidh sibh, ná</span>
<lb n="903"/><span>conus; óir tabharfar daoibh an uair sin an nídh a labh-</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="904"/><p><span>arfaidh sibh.  Óir ní sibh-se do labhrann ach Spioraid</span>
<lb n="905"/><span>bhur n-Athar a labhrann ionaibh.  Agus tabharfaidh an</span>
<lb n="906"/><span>dritháir a dhritháir le cur chun báis, agus an t-athair a</span>
<lb n="907"/><span>mhac; agus eireóchaid an chlann i gcoinnibh a n-athar agus</span>
<lb n="908"/><span>a máthar agus básóchaid siad iad.  Agus beidh fuath</span>
<lb n="909"/><span>ag gach duine dhaoibh-se mar gheall ar m'ainim-se;  Ach</span>
<lb n="910"/><span>an t-é sheasóchaidh amach go deire isé a slánófar.  Ach</span>
<lb n="911"/><span>nuair a déanfar géar-leanmhaint oraibh sa chathair sin,</span>
<lb n="912"/><span>imthíghidh go cathair eile: Go deimhin adeirim libh, ní,</span>
<lb n="913"/><span>bheidh catharacha Israéil siúbhalta agaibh sar a dtiocfidh</span>
<lb n="914"/><span>Mac an Duine.</span></p>
<lb n="915"/>
<lb n="916"/><p><span>Ní'l an deisgiobul níos fearr 'ná a mháighistir, agus</span>
<lb n="917"/><span>ní'l an seirbhíseach níos fearr 'ná a thighearna.  Is leór</span>
<lb n="918"/><span>do'n deisgiobul bheith mara mháighistir, agus do'n tseirbh-</span>
<lb n="919"/><span>íseach bheith mar a thighearna.  Má thugadar Beelsebub</span>
<lb n="920"/><span>ar fhear an tighe, nách mó 'ná san a thabharfaid siad ar</span>
<lb n="921"/><span>mhuintir a thighe é?  Ná bíodh eagla agaibh rómpa d'á</span>
<lb n="922"/><span>bhrígh sin.  Óir ní'l aon rud fé chlúid ná nochtfar, agus</span>
<lb n="923"/><span>ní'l rud i bhfolach na h-aithneófar.  An rud adeirim</span>
<lb n="924"/><span>libh sa doircheacht abraidh sa tsolus é; agus an rud a</span>
<lb n="925"/><span>dh'airigheann sibh (mar chogar) sa chluais deinidh é</span>
<lb n="926"/><span>chraobhsgaoileadh ar bharraíbh na dtighthe.  Agus ná</span>
<lb n="927"/><span>bíodh eagla agaibh roimis an muintir a mharbhuigheann an</span>
<lb n="928"/><span>corp, agus nách féidir dóibh an t-anam a mharbhú; ach</span>
<lb n="929"/><span>bíodh eagla agaibh roimis an t-é gur féidir dó idir</span>
<lb n="930"/><span>anam agus corp do chur go h-ifreann.  Ná díoltar dhá</span>
<lb n="931"/><span>ghealbhún ar fheóirling?  Agus ní féidir do ghealbhún acu</span>
<lb n="932"/><span>tuitim chun tailimh gan bhúr n-Athair.  Ní'l ruibe d'bhur</span>
<lb n="933"/><span>ngruaig ná fuil cómhrighthe.  Ná bíodh eagla oraibh, d'á</span>
<lb n="934"/><span>bhrígh sin.  Is mó le rádh sibh-se 'ná mórán des na geal-</span>
<lb n="935"/><span>bhúnaibh.  Gach duine, d'á bhrígh sin, a dh'admhóchaidh</span>
<lb n="936"/><span>mise os cómhair daoine, admhóchad-sa eisean os cómhair</span>
<lb n="937"/><span>m'Athar atá ins na flathais.  Ach an t-é a shéanfaidh</span>
<lb n="938"/><span>mise os cómhair daoine, séanfad-sa eisean os cómhair</span>
<lb n="939"/><span>m'Athar atá ins na flathais.</span></p>
<lb n="940"/>
<lb n="941"/><p><span>Ná measaidh gur chun na síothchána chur ar an dtalamh</span>
<lb n="942"/><span>a thánag; ní chun na síothchána chur ann a thánag, ach chun</span>
<lb n="943"/><span>an chlaidhimh a chur ann.  Óir do thánag chun an duine</span>
<lb n="944"/><span>chur i n-earaid le n-a athair, agus chun na h-inghine chur</span>
<lb n="945"/><span>i n-aghaidh a máthar, agus chun mná an mhic do chur i</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="946"/><p><span>n-aghaidh máthar a céile.  Agus namhaid duine a lucht</span>
<lb n="947"/><span>aontíghis féin.  An t-é gur measa leis a athair nó a</span>
<lb n="948"/><span>mháthair 'ná mise, ní'l sé maith a dhóithin dom; agus an</span>
<lb n="949"/><span>t-é gur measa leis a mhac nó a inghean 'ná mé, ní'l sé</span>
<lb n="950"/><span>maith a dhóithin dom.  Agus an t-é ná glacfaidh a chros</span>
<lb n="951"/><span>agus mise do leanmhaint, ní'l sé maith a dhóithin dom.</span>
<lb n="952"/><span>An t-é a gheobhaidh a anam féin caillfidh sé é; agus an</span>
<lb n="953"/><span>t-é a chaillfidh a anam féin ar mo shon-sa, gheobhaidh sé é.</span>
<lb n="954"/><span>An t-é a ghlacann sibh-se, glacann sé mise; agus an</span>
<lb n="955"/><span>t-é a ghlacann mise, glacann sé an t-é a chuir uaidh me.</span></p>
<lb n="956"/>
<lb n="957"/><p><span>An t-é a ghlacann fáidh i n-ainim fáidhe, gheobhaidh sé</span>
<lb n="958"/><span>tuarasdal fáidhe; agus an t-é a ghlacann fíoraon i</span>
<lb n="959"/><span>n-ainim fíoraoin, gheobhaidh sé tuarasdal fíoraoin.</span>
<lb n="960"/><span>Agus an t-é a thabharfaidh le n-ól do dhuine de'n</span>
<lb n="961"/><span>chuid is suaraíghe dhíobh san fiú cupán uisge fhuair, i</span>
<lb n="962"/><span>n-ainim deisgiobuil, go deimhin adeirim libh, ní chaillfidh</span>
<lb n="963"/><span>sé a luacht saothair.</span></p>
<lb n="964"/>
<lb n="965"/><p><span>CAIBIDIOL XI.</span></p>
<lb n="966"/>
<lb n="967"/><p><span>A dheisgiobuil ag Eoin dhá gcur ag triall ar Chríost.  Na</span>
<lb n="968"/><span>Iúdaigh dh'á gcáineadh ag Críost mar gheall ar ná creidfidís,</span>
<lb n="969"/><span>agus na daoine d'á nglaodhach chuige a mhothuighid ualaí troma</span>
<lb n="970"/><span>bheith ortha.</span></p>
<lb n="971"/>
<lb n="972"/><p><span>Agus do thárla, nuair a bhí na h-órduighthe tabhartha</span>
<lb n="973"/><span>ag Íosa d'á dháréag deisgiobul, gur imthigh sé as an</span>
<lb n="974"/><span>áit sin chun teagasg agus craobhsgaoileadh dhéanamh i n-a</span>
<lb n="975"/><span>mbailtibh-sin.</span></p>
<lb n="976"/>
<lb n="977"/><p><span>Agus nuair a dh'airigh Eóin, agus é gabhtha, oibreacha</span>
<lb n="978"/><span>Chríost, chuir sé beirt d'á dheisgiobulaibh féin ag triall</span>
<lb n="979"/><span>air, agus dubhairt sé leis: An tusa an t-é atá le</span>
<lb n="980"/><span>teacht, nó an bhfuil orainn feitheamh le duine eile?  Agus</span>
<lb n="981"/><span>dubhairt Íosa leó 'ghá bhfreagradh: Imthíghidh agus ínnsidh</span>
<lb n="982"/><span>d'Eóin na neithe d'aireabhair agus do chonacabhair;</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="983"/><p><span>Tá radharc ag daill; tá siúbhal ag bacaigh; glantar</span>
<lb n="984"/><span>na lobhair; tá éisteacht ag daoine a bhí bodhar; Eirighid</span>
<lb n="985"/><span>na mairbh; Tá an Soisgéal d'á theagasg dos na</span>
<lb n="986"/><span>bochtaibh.  Agus is aoibhinn do'n t-é ná glacfaidh</span>
<lb n="987"/><span>sganall umam-sa.</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>Agus nuair a bhí an bheirt imthighthe do chrom Íosa ar</span>
<lb n="990"/><span>labhairt leis na daoine i dtaobh Eóin: Cad a bhí uaibh le</span>
<lb n="991"/><span>feisgint nuair a thánabhair amach sa bhfásach?  Slat d'á</span>
<lb n="992"/><span>suathadh le gaoith?  Ach cad a bhí uaibh le feisgint nuair</span>
<lb n="993"/><span>a thánabhair amach?  Fear i n-éadaighibh míne?  Féach, i</span>
<lb n="994"/><span>dtighthibh na rí atá lucht an éadaigh mhín.  Ach cad a bhí</span>
<lb n="995"/><span>uaibh le feisgint nuair a thánabhair amach?  Fáidh, an</span>
<lb n="996"/><span>eadh?  Ach deirim-sé libh gur duine é is mó 'ná fáidh.</span>
<lb n="997"/><span>Óir is air seo atá sgríobhtha:  Féach, táim-se ag cur</span>
<lb n="998"/><span>m'aingil rómhat amach chun na slíghe d'ollamhú rómhat.</span>
<lb n="999"/><span>Go deimhin adeirim libh, níor eirigh, ar ar rugadh ó</span>
<lb n="1000"/><span>mhnáibh, duine ba mhó 'ná Eóin Baiste; ach an t-é is</span>
<lb n="1001"/><span>lúgha i rígheacht na bhflathas is mó é 'ná eisean.  Ach ó</span>
<lb n="1002"/><span>aimsir Eóin Baiste go dtí anois tá éigean 'á dhéanamh</span>
<lb n="1003"/><span>ar rígheacht na bhflathas, agus isiad lucht an éigin a bheir-</span>
<lb n="1004"/><span>eann leó é.  Óir targaireacht iseadh dhein na fáidhe go</span>
<lb n="1005"/><span>léir agus an dlígh, go dtí Eóin.  Agus má's áil libh</span>
<lb n="1006"/><span>a ghlacadh, isé Elias é atá le teacht.  An t-é ar a</span>
<lb n="1007"/><span>bhfuil cluasa chun éisteachta, éisteadh sé.</span></p>
<lb n="1008"/>
<lb n="1009"/><p><span>Ach cé leis go samhlóchad an tsliocht so?  Is cosmhail</span>
<lb n="1010"/><span>iad le h-aos óg 'n-a suidhe ar an macha ag glaodhach</span>
<lb n="1011"/><span>ar a gcomrádaithibh: Agus 'ghá rádh: Dheineamair ceól</span>
<lb n="1012"/><span>daoibh ar phíbibh, agus níor dheineabhair rinnce; do</span>
<lb n="1013"/><span>chaoineamair, agus níor dheineabhair gol.  Óir do</span>
<lb n="1014"/><span>tháinig Eóin gan ithe gan ól, agus deirid siad: Tá</span>
<lb n="1015"/><span>deamhan ann.  Tháinig Mac an Duine ag ithe agus ag</span>
<lb n="1016"/><span>ól, agus deirid siad: Féach, an duine craosach agus an</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="1017"/><p><span>fear fíona dh'ól, cara na bpuibliocánach agus na bpea-</span>
<lb n="1018"/><span>cach.  Agus gheibheann an eagna a ceart ó n-a clainn</span>
<lb n="1019"/><span>féin.</span></p>
<lb n="1020"/>
<lb n="1021"/><p><span>Ansan do chrom sé ar mhilleán do chur ar na cathrach-</span>
<lb n="1022"/><span>aibh ionar h-oibrígheadh an chuid ba mhó d'á chómhachtaibh,</span>
<lb n="1023"/><span>toisg nár dheineadar aithrighe: Mairg duit, a Choro-</span>
<lb n="1024"/><span>sain mairg duit, a Bhetsáida! óir dá ndeintí i dTuíre</span>
<lb n="1025"/><span>agus i Sídón na fearta atá déanta ionaibh-se, is fadó</span>
<lb n="1026"/><span>a dhéanfaidís aithrighe fé éadach gharbh agus fé luaithrigh.</span>
<lb n="1027"/><span>Ach deirim libh, ámhthach, Beidh an sgéal níos saoire lá an</span>
<lb n="1028"/><span>bhreitheamhantais ag Tuíre agus ag Sídón 'ná agaibh-se.</span>
<lb n="1029"/><span>Agus tusa, a Chapharnaum, an suas go flathas Dé a</span>
<lb n="1030"/><span>tógfar thú?  Síos go h-ifreann iseadh a curfar thú; óir</span>
<lb n="1031"/><span>dá mba i Sodomaibh a déanfaí na fearta a deineadh</span>
<lb n="1032"/><span>ionat-sa, b'fhéidir go mbeadh an chathair sin ann go dtí</span>
<lb n="1033"/><span>an lá so.  Ach deirim libh, ámhthach, go mbeidh an sgéal</span>
<lb n="1034"/><span>níos saoire lá an bhreitheamhantais ag muintir Shodom</span>
<lb n="1035"/><span>'ná agat-sa.  Sa n-am san d'fhreagair Íosa agus</span>
<lb n="1036"/><span>dubhairt: Admhuighim ad' láthair-se, a Athair, a</span>
<lb n="1037"/><span>Thighearna neimhe agus talmhan, mar gur cheilis na neithe</span>
<lb n="1038"/><span>seo ar lucht eagna agus tuisgiona, agus gur nochtais</span>
<lb n="1039"/><span>iad do naoidheanaibh.  Iseadh, a Athair; óir sin mar a</span>
<lb n="1040"/><span>bhí taithneamhach ad' láthair-se.  Tá gach uile nídh</span>
<lb n="1041"/><span>tabhartha dhómh-sa ag m'Athair.  Agus ní'l aithne ag</span>
<lb n="1042"/><span>aoinne ar an Mac ach ag an Athair; ná ar an Athair ach</span>
<lb n="1043"/><span>ag an Mac, agus ag an t-é gur toil leis an Mac a</span>
<lb n="1044"/><span>dh'fhoillsiú dhó.  Tagaidh go léir ag triall orm-sa, gach</span>
<lb n="1045"/><span>duine go bhfuil cruadhtan agus tromualach air, agus</span>
<lb n="1046"/><span>tabharfad-sa faoiseamh oraibh.  Tógaidh mo chuing-se</span>
<lb n="1047"/><span>oraibh, agus foghlumaidh uaim, óir táim ceannsa agus</span>
<lb n="1048"/><span>úmhal ó chroidhe; agus gheobhaidh sibh suaimhneas d'bhúr</span>
<lb n="1049"/><span>gcroidhthibh.  Óir is suairc mo chuing-se agus is</span>
<lb n="1050"/><span>éadtrom m'ualach.</span>
<lb n="1051"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1052"/><p><span>CAIBIDIOL XII.</span></p>
<lb n="1053"/>
<lb n="1054"/><p><span>Daille na bhFairisíneach dá cáineadh ag Críost, agus iad á mbréagnú</span>
<lb n="1055"/><span>aige nuair a deirid siad gur le cómhacht Shátain a dheineann sé na</span>
<lb n="1056"/><span>mírbhuiltí.</span></p>
<lb n="1057"/>
<lb n="1058"/><p><span>Sa n-am san do ghluais Íosa tré ghortaibh arbhair, lá</span>
<lb n="1059"/><span>na sabbóide; agus bhí ocras ar a dheisgiobuil, agus</span>
<lb n="1060"/><span>chromadar ar na diasaibh do stathadh agus d'ithe.  Agus</span>
<lb n="1061"/><span>chonaic na Fairisínigh iad, agus dubhradar: Féach, táid</span>
<lb n="1062"/><span>do dheisgiobuil ag déanamh ruda nach dleaghthach a</span>
<lb n="1063"/><span>dhéanamh lá na sabbóide.  Ach dubhairt seisean leó:</span>
<lb n="1064"/><span>An amhlaidh nár léigheabhair cad a dhein Dáibhid nuair a</span>
<lb n="1065"/><span>bhí ocras air féin agus ar an muintir a bhí i n-aonfheacht</span>
<lb n="1066"/><span>leis?  Conus mar a chuaidh sé isteach i dtigh Dé agus</span>
<lb n="1067"/><span>d'ith sé na bulóga a bhí curtha i látair Dé, nídh nár chead-</span>
<lb n="1068"/><span>uighthe dhó a dh'ithe, ná do'n mhuintir a bhí le n-a chois, ná</span>
<lb n="1069"/><span>d'aoinne ach dos na sagairt amháin?  Nó an amhlaidh</span>
<lb n="1070"/><span>nár léigheabhair sa dlígh conus mar a dheinid na sagairt</span>
<lb n="1071"/><span>sa teampall an tsabbóid do bhriseadh agus ná deinid</span>
<lb n="1072"/><span>siad peacadh?  Ach deirim-se libh go bhfuil anso aon</span>
<lb n="1073"/><span>is mó 'ná an teampall.  Ach dá dtuigeadh sibh cad é</span>
<lb n="1074"/><span>an nídh, Trócaire is áil liom, agus ní h-ídhbirt, ní</span>
<lb n="1075"/><span>dhaorfadh sibh choídhche na neamhchiontacha.  Óir isé</span>
<lb n="1076"/><span>Tíghearna na sabbóide féin Mac an Duine.</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>Ansan d'fhág sé an áit sin, agus tháinig sé isteach i</span>
<lb n="1079"/><span>n-a sinagóig chúcha.  Agus féach, bhí duine ann agus a</span>
<lb n="1080"/><span>lámh gan tapadh.  Agus d'fhiafraigheadar de, An</span>
<lb n="1081"/><span>dleaghthach leigheas a dhéanamh sa tsabbóid? ionus go</span>
<lb n="1082"/><span>bhféadfaidís rud a chur 'n-a leith.  Agus dubhairt</span>
<lb n="1083"/><span>seisean leo: Cé h-é an duine agaibh-se, dá mbeadh</span>
<lb n="1084"/><span>aon chaora amháin aige, agus go dtuitfeadh sí i bpoll</span>
<lb n="1085"/><span>lá sabbóide, ná béarfadh uirthi agus í tharang amach?</span>
<lb n="1086"/><span>Nách mó le rádh go mór duine 'ná caora?  D'á bhrígh</span>
<lb n="1087"/><span>sin is dleaghthach tairbhe dhéanamh sa tsabbóid.  Ansan</span>
<lb n="1088"/><span>dubhairt sé leis an nduine: Sín amach do lámh.  Agus</span>
<lb n="1089"/><span>do shín; agus bhí sí chómh slán leis an láimh eile.</span>
<lb n="1090"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1091"/><p><span>D'imthigh na Fairisínigh amach, ámhthach, agus chuadar</span>
<lb n="1092"/><span>i gcómhairle 'n-a choinnibh chun a mhairbhthe.  Ach bhí a fhios</span>
<lb n="1093"/><span>san ag Íosa, agus d'imthigh sé as an áit sin; agus</span>
<lb n="1094"/><span>do lean mórán daoine é, agus do leighis sé iad</span>
<lb n="1095"/><span>go léir.  Agus d'órduigh sé dhóibh gan é chur i n-iúil.</span>
<lb n="1096"/><span>Ionus go gcómhlíonfaí an nídh adubhradh tré Isáias</span>
<lb n="1097"/><span>fáidh mar a ndeir sé:  Féach, mo sheirbhíseach, an</span>
<lb n="1098"/><span>t-é a thoghas, an t-é is ionmhuin liom, an t-é ar a</span>
<lb n="1099"/><span>bhfuil greann ó m'anam.  Cuirfead mo spioraid</span>
<lb n="1100"/><span>air, agus fógróchaidh sé breitheamhantas dos na geintibh.</span>
<lb n="1101"/><span>Ní dhéanfaidh sé aighneas, agus ní dhéanfaidh sé collóid;</span>
<lb n="1102"/><span>agus ní cloisfar a ghuth ins na sráidibh.  Ní bhrisfidh</span>
<lb n="1103"/><span>sé an cuaile leóinte, agus ní mhúchfaidh sé an líon</span>
<lb n="1104"/><span>go bhfuil an deatach as, go dtí go gcuirfidh sé amach</span>
<lb n="1105"/><span>breitheamhantas chun buaidhte.  Agus is as a ainim a</span>
<lb n="1106"/><span>bheidh a mainighin ag na geintibh.</span></p>
<lb n="1107"/>
<lb n="1108"/><p><span>Ansan do tugadh chuige duine go raibh deamhan</span>
<lb n="1109"/><span>ann, agus bhí sé dall agus balbh; agus do leighis sé</span>
<lb n="1110"/><span>é, i dtreó go raibh radharc agus urlabhra aige.  Agus</span>
<lb n="1111"/><span>tháinig uathbhás ar na sluaightibh go léir, agus deiridís:</span>
<lb n="1112"/><span>An féidir gur b'é seo mac Dáibhid?  D'airigh na</span>
<lb n="1113"/><span>Fairisínigh an chaint sin, agus dubhradar: Ní chuireann</span>
<lb n="1114"/><span>sé seo na deamhain amach ach le cómhacht Bheelsebub,</span>
<lb n="1115"/><span>rí na ndeamhan.  Ach do chonaic Íosa a smuínte,</span>
<lb n="1116"/><span>agus dubhairt sé leó: Gach rígheacht a bheidh deighilte</span>
<lb n="1117"/><span>'n-a choinnibh féin déanfaidh fásach dé; agus gach</span>
<lb n="1118"/><span>cathair, nó gach teighleach, a bheidh deighilte i gcoinnibh a</span>
<lb n="1119"/><span>chéile, ní sheasóchaidh sé; Agus má 'sé Sátan a chuireann</span>
<lb n="1120"/><span>amach Sátan, siné deighilte 'n-a choinnibh féin é; agus</span>
<lb n="1121"/><span>d'á bhrígh sin conus a sheasóchaidh a rígheacht?  Agus</span>
<lb n="1122"/><span>má's le cómhacht Bheelsebub a chuirim-se amach na</span>
<lb n="1123"/><span>deamhain, cad leis go gcuirid bhúr gclann féin amach</span>
<lb n="1124"/><span>iad?  Fágaim, d'á bhrígh sin, fé bhreith bhur gclainne</span>
<lb n="1125"/><span>féin sibh.  Ach má's le Spioraid Dé a chuirim-se na</span>
<lb n="1126"/><span>deamhain amach, siné rígheacht Dé tagaithe i nbhúr measg.</span>
<lb n="1127"/><span>Nó conus is féidir do dhuine dul isteach i dtigh an</span>
<lb n="1128"/><span>fhir láidir agus a sheóide dh'fhuadach, mura ndeinidh sé</span>
<lb n="1129"/><span>an fear láidir do cheangal ar dtúis?  Ansan sgart-</span>
<lb n="1130"/><span>álfaidh sé a thigh.  An t-é ná fuil liom, tá sé am'</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1131"/><p><span>aghaidh; agus an t-é ná cnuasaigheann am' theannta,</span>
<lb n="1132"/><span>sgaipeann sé.</span></p>
<lb n="1133"/>
<lb n="1134"/><p><span>Deirim libh, d'á bhrígh sin: Maithfar do dhaoine gach</span>
<lb n="1135"/><span>peacadh agus gach diamhasla, ach diamhasla i n-aghaidh an</span>
<lb n="1136"/><span>Spioraid ní maithfar do dhaoine é.  Agus an t-é a</span>
<lb n="1137"/><span>déarfaidh focal i n-aghaidh Mhic an Duine, maithfar dó</span>
<lb n="1138"/><span>é; ach an t-é a déarfaidh i n-aghaidh an Spioraid Naoimh é,</span>
<lb n="1139"/><span>ní maithfar dó é, ar an saoghal so ná ar an saoghal</span>
<lb n="1140"/><span>atá le teacht.</span></p>
<lb n="1141"/>
<lb n="1142"/><p><span>Deinidh an crann a bheith go maith agus a thoradh fóghanta</span>
<lb n="1143"/><span>air; nó deinidh an crann go h-olc agus an toradh go</span>
<lb n="1144"/><span>h-olc air; óir is as a thoradh do h-aithnightear an crann.</span>
<lb n="1145"/><span>A shliocht na naithreach nimhe, conus is féidir daoíbh-se</span>
<lb n="1146"/><span>neithe fóghanta do labhairt agus sibh go h-olc? óir is a</span>
<lb n="1147"/><span>líonmhaireacht an chroide do labhrann an béal.  Tugann</span>
<lb n="1148"/><span>an fear fóghanta neithe fóghanta uaidh, amach a' stór</span>
<lb n="1149"/><span>fóghanta; agus tugann an droch-dhuine droch-neithe uaidh</span>
<lb n="1150"/><span>amach a' droch-stór.  Agus deirim libh, an uile fhocal</span>
<lb n="1151"/><span>díomhaoin d'á labhraid daoine, go dtabharfaid siad</span>
<lb n="1152"/><span>cúntas ann lá an bhreitheamhantais.  Óir is de bhárr</span>
<lb n="1153"/><span>do bhréithre féin a saorfar thu, agus is de bhárr do</span>
<lb n="1154"/><span>bhreithre féin a daorfar thu.</span></p>
<lb n="1155"/>
<lb n="1156"/><p><span>Ansan d'fhreagair cuid des na Sgríbhneóiríbh agus</span>
<lb n="1157"/><span>des na Fairisínigh agus dubhradar: A Mháighistir, is</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1158"/><p><span>mian linn cómhartha dh'fheisgint uait.  Agus d'fhreag-</span>
<lb n="1159"/><span>air sé iad:  Tá droch-shliocht adhaltranach ag lorg cómh-</span>
<lb n="1160"/><span>artha; agus ní tabharfar de chómharta dhóibh ach  cómh-</span>
<lb n="1161"/><span>artha Iónais an fáidh.  Óir, fé mar a bhí Iónas trí lá</span>
<lb n="1162"/><span>agus trí oidhche i mbolg an mhíolmhóir, beidh Mac an</span>
<lb n="1163"/><span>Duine trí lá agus trí oidhche i gcroidhe na talmhan.</span>
<lb n="1164"/><span>Eireóchaid muintir Ninebhe i mbreitheamhantas i n-aghaidh</span>
<lb n="1165"/><span>an tsleachta so, agus daorfaid siad iad; óir do dhein-</span>
<lb n="1166"/><span>eadar-san aithrighe nuair a theagaisg Iónas iad.  Agus</span>
<lb n="1167"/><span>féach duine is mó 'ná Iónas anso.  Eireóchaidh ban-</span>
<lb n="1168"/><span>ríghin na tíre theas i mbreitheamhantas i n-agaidh an</span>
<lb n="1169"/><span>tsleachta so, agus daorfaidh sí iad; óir do tháinig</span>
<lb n="1170"/><span>sí ó imeall an tsaoghail chun éisteacht le h-eagna</span>
<lb n="1171"/><span>Shalomóin.  Agus féach duine is mó 'ná Salomón anso.</span></p>
<lb n="1172"/>
<lb n="1173"/><p><span>Agus nuair a théigheann an spioraid neamhghlan amach</span>
<lb n="1174"/><span>as an nduine, siúbhlann sé tré áiteana feóchta ag lorg</span>
<lb n="1175"/><span>suaimhnis, agus ní fhaghann sé é.  Agus deir sé, Raghad</span>
<lb n="1176"/><span>tar n-ais chun mo thighe féin as a dtánag amach.  Agus</span>
<lb n="1177"/><span>tagann sé agus gheibheann sé an tigh folamh agus é</span>
<lb n="1178"/><span>sguabtha, glan, órnáideach.  Ansan imthigheann sé,</span>
<lb n="1179"/><span>agus tugann sé leis seacht spioraidí eile is measa 'ná</span>
<lb n="1180"/><span>é féin, agus téighid siad isteach, agus cómhnuighid siad</span>
<lb n="1181"/><span>sa tigh sin.  Agus is measa an cor atá ar an nduine</span>
<lb n="1182"/><span>sin sa deire 'ná mar a bhí ar dtúis air.  Sin mar a</span>
<lb n="1183"/><span>bheidh an sgéal ag an sliocht so atá chómh fíor-olc.</span></p>
<lb n="1184"/>
<lb n="1185"/><p><span>An fhaid a bhí sé ag caint leis an bpobul, tháinig a</span>
<lb n="1186"/><span>mháthair agus a bhráithre amuigh agus iad a d'iarraidh</span>
<lb n="1187"/><span>labhairt leis.  Agus dubhairt duine leis, Fa ch, tá do</span>
<lb n="1188"/><span>mháthair agus do bhráithre amuigh, agus iad a d'iarraidh</span>
<lb n="1189"/><span>labhartha leat.  Ach d'fhreagair seisean agus dubhairt:</span>
<lb n="1190"/><span>Cia h-í mo mháthair, agus cé h-iad mo bhráithre?  Agus</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1191"/><p><span>do shín sé a lámh chun a dheisgiobul agus dubhairt sé:</span>
<lb n="1192"/><span>Féach, siniad mo mháthair-se agus mo bhráithre.  Óir pé</span>
<lb n="1193"/><span>duine a dhéanfaidh toil m'Athar-sa atá ins na flathais,</span>
<lb n="1194"/><span>siné is bráthair agus siúr agus máthair agam-sa.</span></p>
<lb n="1195"/>
<lb n="1196"/><p><span>CAIBIDIOL XIII.</span>
<lb n="1197"/><span>Parabal churadóra an chogail, agus parabal an tsíl-mhus-</span>
<lb n="1198"/><span>táird, agus rl.</span></p>
<lb n="1199"/>
<lb n="1200"/><p><span>Sa lá san chuaidh Íosa amach as an dtigh, agus bhí sé</span>
<lb n="1201"/><span>n-a shuidhe ar bruach na faraige.  Agus do chruinnigh</span>
<lb n="1202"/><span>sluaighte móra, i dtreó go ndeaghaidh sé ar bórd na</span>
<lb n="1203"/><span>luinge bige agus gur shuidh sé ínti, agus gur sheasaimh</span>
<lb n="1204"/><span>an tsluagh go léir ar an dtráigh.  Agus do dhein sé a</span>
<lb n="1205"/><span>lán cainte leó i bhfuirm soluídí, agus dubhairt sé:</span>
<lb n="1206"/><span>Féach, do chuaidh síoladóir amach ag cur síl.  Agus</span>
<lb n="1207"/><span>nuair a bhí sé ag cur an tsíl do thuit cuid acu i n-aice</span>
<lb n="1208"/><span>an bhóthair; agus tháinig éanlaithe an aeir agus d'ithead-</span>
<lb n="1209"/><span>ar iad.  Agus do thuit cuid eile acu i n-áit i n-a raibh</span>
<lb n="1210"/><span>clocha agus ithir shuarach; agus d'fhásadar go luath,</span>
<lb n="1211"/><span>toisg gan doimhneas ithreach a bheith acu.  Agus d'eirigh</span>
<lb n="1212"/><span>an ghrian agus do ghoill an teas ortha; agus toisg gan</span>
<lb n="1213"/><span>an phréamh a bheith acu d'fheóchadar.  Agus do thuit cuid</span>
<lb n="1214"/><span>eile acu ameasg na sgeach; agus d'fhás na sgeacha agus</span>
<lb n="1215"/><span>mhúchadar iad.  Thuit cuid eile acu, ámhthach, ar thalamh</span>
<lb n="1216"/><span>fhóghanta; agus thugadar toradh, cuid acu fó chéad,</span>
<lb n="1217"/><span>cuid acu fó thrí fichid, cuid acu fó thríochad.  An t-é go</span>
<lb n="1218"/><span>bhfuil cluasa air chun éisteachta, éisteadh sé.</span></p>
<lb n="1219"/>
<lb n="1220"/><p><span>Agus tháinig na deisgiobuil chuige agus dubhradar:</span>
<lb n="1221"/><span>Cad fá gur i soluídíbh a labhrann tú leó?  Agus</span>
<lb n="1222"/><span>d'fhreagair sé agus dubhairt: Mar do tugadh daoibh-se</span>
<lb n="1223"/><span>eólus do chur ar rúindiamhraibh rígheachta na bhflathas; do'n</span>
<lb n="1224"/><span>chuid eile, ámhthach, níor tugadh san.  Óir an t-é go bhfuil</span>
<lb n="1225"/><span>aige tabharfar dó, agus beidh flúirse aige; agus an</span>
<lb n="1226"/><span>t-é ná fuil aige tógfar uaidh a bhfuil aige.  Labhraim</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1227"/><p><span>leó i soluídíbh mar tá radharc acu agus ní fheicid siad,</span>
<lb n="1228"/><span>agus tá éisteacht acu agus ní chloisid siad, ná ní</span>
<lb n="1229"/><span>thuigid siad.  Agus cómhlíontar ionta targaireacht</span>
<lb n="1230"/><span>Isáiais, mar a ndeir sé:  Le cloisint cloisfidh sibh agus</span>
<lb n="1231"/><span>ní thuigfidh sibh, agus ag féachaint chífidh sibh agus ní fheic-</span>
<lb n="1232"/><span>fidh sibh.  Óir tá croidhe an phobuil seo tromaídhe, agus</span>
<lb n="1233"/><span>le n-a gcluasaibh cloisid siad go bodhar, agus tá a</span>
<lb n="1234"/><span>súile dúnta acu; le h-eagla, luath ná mall, go bhfeic-</span>
<lb n="1235"/><span>fidís le n-a súilibh, agus go gcloisfidís le n-a gcluas-</span>
<lb n="1236"/><span>aibh, agus go dtuigfidís i n-a gcroidhe, agus go n-iompó-</span>
<lb n="1237"/><span>chaidís agus go slánóchainn iad.  Ach is aoibhinn d'bhúr</span>
<lb n="1238"/><span>súilibh-se, óir chíd; agus d'bhúr gcluasaibh, óir cloisid.</span>
<lb n="1239"/><span>Óir go deimhin adeirim libh gur 'mó fáidh agus fíoraon</span>
<lb n="1240"/><span>gur mhian leó na neithe a dh'fheisgint a chíonn sibh-se,</span>
<lb n="1241"/><span>agus ní fheacadar iad; agus na neithe do chlos a</span>
<lb n="1242"/><span>chloiseann sibh-se agus níor chloiseadar iad.  Éistidh-</span>
<lb n="1243"/><span>se anois le soluíd an tsíoladóra.</span></p>
<lb n="1244"/>
<lb n="1245"/><p><span>Gach duine a chloiseann briathar na rígheachta agus ná</span>
<lb n="1246"/><span>tuigeann é, tagann an droch-spioraid agus tógann sé</span>
<lb n="1247"/><span>an síol a cuireadh 'n-a chroidhe sin.  Siné an síol a</span>
<lb n="1248"/><span>cuireadh i n-aice an bhóthair.  An t-é a ghlac an síol mar</span>
<lb n="1249"/><span>a raibh na clocha, siné an t-é a chloiseann an briathar</span>
<lb n="1250"/><span>agus do ghlacann láithreach é le h-áthas; Ach ní'l an</span>
<lb n="1251"/><span>phréamh aige; ní leanann sé ach tamall; agus nuair a</span>
<lb n="1252"/><span>thagann an trioblóid agus an ghéarleanmhaint mar</span>
<lb n="1253"/><span>gheall ar an mbriathar, glacann sé sgannal.  Agus an</span>
<lb n="1254"/><span>t-é a ghlac an siól ins na sgeachaibh, siné an t-é a</span>
<lb n="1255"/><span>chloiseann an briathar, agus go ndeineann cúram an</span>
<lb n="1256"/><span>tsaoghail seo agus mealladh saidhbhris an briathar do</span>
<lb n="1257"/><span>mhúchadh, agus bíonn sé gan toradh.  Ach an t-é a ghlac an</span>
<lb n="1258"/><span>síol isteach sa talamh fóghanta, siné an t-é a chloiseann</span>
<lb n="1259"/><span>an briathar agus do thuigeann é, agus a thugann toradh</span>
<lb n="1260"/><span>uaidh, agus tugann sé cuid de'n toradh fó chéad, agus</span>
<lb n="1261"/><span>cuid eile dhe fó thrí fichid, agus cuid eile dhe fó</span>
<lb n="1262"/><span>thríochad.</span></p>
<lb n="1263"/>
<lb n="1264"/><p><span>Thug sé soluíd eile dhóibh, agus dubhairt sé: Is cos-</span>
<lb n="1265"/><span>mhail rígheacht na bhflathas le duine a chuir síol fóghanta</span>
<lb n="1266"/><span>'n-a chuid tailimh; Ach nuair a bhí na daoine n-a gcod-</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1267"/><p><span>ladh tháinig an namhaid agus do chuir sé cogal i lár na</span>
<lb n="1268"/><span>cruithneachtan, agus d'imthigh sé.  Agus nuair a bhí an</span>
<lb n="1269"/><span>geamhar ag fás, agus an toradh ag teacht, do chonac-</span>
<lb n="1270"/><span>thas an cogal leis.  Ansan tháinig na seirbhísigh chun</span>
<lb n="1271"/><span>fir an tighe, agus dubhradar leis: A Thighearna, nách</span>
<lb n="1272"/><span>síol fóghanta a chuiris ad' chuid tailimh?  Cá bhfuair sé</span>
<lb n="1273"/><span>an cogal mar sin?  Agus dubhairt sé leó: Namhaid</span>
<lb n="1274"/><span>a dhein an nídh sin.  Agus dubhairt na seirbhísigh leis:</span>
<lb n="1275"/><span>An toil leat sinn do dhul agus an cogal a bhaint?</span>
<lb n="1276"/><span>i Agus dubhairt sé: Ní toil; le h-eagla, ag stathadh an</span>
<lb n="1277"/><span>chogail daoibh, go stathfadh sibh an chruithneacht leis.  Leig-</span>
<lb n="1278"/><span>tear dóibh araon fás go dtagaidh an fóghmhar, agus nuair</span>
<lb n="1279"/><span>a thiocfaidh an fóghmhar déarfad leis na buanaidhthibh:</span>
<lb n="1280"/><span>Bailighidh an cogal ar dtúis, agus ceangalaidh é 'n-a</span>
<lb n="1281"/><span>phunanaibh le dóghadh, ach deinidh an chruithneacht do bhailiú</span>
<lb n="1282"/><span>isteach am' sgioból.</span></p>
<lb n="1283"/>
<lb n="1284"/><p><span>Agus chuir sé soluíd eile os a gcómhair, agus dubh-</span>
<lb n="1285"/><span>airt sé: Is cosmhail rígheacht na bhflathas le gráinne de</span>
<lb n="1286"/><span>shíol mustáird a thóg duine le cur 'n-a gharaidhe.  Ní'l</span>
<lb n="1287"/><span>síol ar bith is lúgha 'ná é; ach nuair fhásann sé ní'l</span>
<lb n="1288"/><span>glasra ar bith is mó 'ná é, agus deineann crann dé, i</span>
<lb n="1289"/><span>dtreó go dtagaid éanlaithe an aéir agus go neaduighid</span>
<lb n="1290"/><span>siad 'n-a ghéagaibh.</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>Do labhair sé soluíd eile leó: Is cosmhail rígheacht</span>
<lb n="1293"/><span>na bhflathas leis an ngiost a ghlac an bhean agus a chuir</span>
<lb n="1294"/><span>sí i bhfolach i dtrí tómhasaibh plúir, go dtí gur ghlac an</span>
<lb n="1295"/><span>plúr go léir an giost.</span></p>
<lb n="1296"/>
<lb n="1297"/><p><span>Do labhair Íosa na neithe seo go léir leis na daoine</span>
<lb n="1298"/><span>i bhfuirm soluídí; agus níor labhair sé leó ach i solu-</span>
<lb n="1299"/><span>ídíbh; Ionus go gcómhlíonfaí an focal a labhair an fáidh</span>
<lb n="1300"/><span>nuair adubhairt sé: Osgalóchad mo bhéal i soluídíbh;</span>
<lb n="1301"/><span>nochtfad neithe atá foluighthe ó chruthniú an domhain.</span></p>
<lb n="1302"/>
<lb n="1303"/><p><span>Ansan do chuir sé chun siubhail an pobul, agus tháinig</span>
<lb n="1304"/><span>sé isteach sa tigh, agus tháinig a dheisgiobuil chuige agus</span>
<lb n="1305"/><span>dubhradar: Mínigh dúinn soluíd an chogail sa ghort.</span>
<lb n="1306"/><span>Agus d'fhreagair sé agus dubhairt: Isé Mac an Duine</span>
<lb n="1307"/><span>a chuireann an síol fóghanta.  Agus isé an domhan an</span>
<lb n="1308"/><span>gort.  Agus clann na rígheachta, siniad an síol</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1309"/><p><span>fóghanta.  Agus clann an uilc, siniad an cogal.  Agus</span>
<lb n="1310"/><span>an namhaid a chuir an cogal, siné an diabhal.  Agus</span>
<lb n="1311"/><span>isé deire an tsaoghail an fóghmhar; agus isiad na</span>
<lb n="1312"/><span>h-aingil na buanaidhthe.  D'á bhrígh sin, mar a bailigh-</span>
<lb n="1313"/><span>tear an cogal agus a dóightear é sa teine, sin mar a bheidh</span>
<lb n="1314"/><span>i ndeire an tsaoghail.  Cuirfidh Mac an Duine a aingil</span>
<lb n="1315"/><span>amach agus baileóchaid siad as a rígheacht gach sgannal</span>
<lb n="1316"/><span>agus lucht déanta an uilc.  Agus cuirfid siad sa lasair</span>
<lb n="1317"/><span>theine iad.  Beidh sa n-áit sin gol agus díosgán fiacal.</span>
<lb n="1318"/><span>Ansan beid na fíoraoin ag taithneamh ar nós na</span>
<lb n="1319"/><span>gréine i rígheacht a n-Athar.  An t-é go bhfuil cluasa</span>
<lb n="1320"/><span>air chun éisteachta, éisteadh sé.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>Is cosmhail rígheacht na bhflathas le stór a bheadh</span>
<lb n="1323"/><span>i bhfolach i bpáirc; agus an t-é a gheibheann é</span>
<lb n="1324"/><span>coimeádann sé rún air, agus tré mhéid a áthais</span>
<lb n="1325"/><span>imthigheann sé agus díolann sé amach a chuid go léir,</span>
<lb n="1326"/><span>agus ceannuigheann sé an pháirc sin.</span></p>
<lb n="1327"/>
<lb n="1328"/><p><span>Agus airís, is cosmhail rígheacht na bhflathas le ceann-</span>
<lb n="1329"/><span>aidhe a bheadh ag lorg péarlaí fóghanta.  Agus nuair a</span>
<lb n="1330"/><span>fuair sé aon phéarla amháin ana-luachmhar, do dhíol sé a</span>
<lb n="1331"/><span>raibh aige, agus do cheannaigh sé an péarla san.  Airís,</span>
<lb n="1332"/><span>is cosmhail rígheacht na bhflathas le líon a curfaí amach sa</span>
<lb n="1333"/><span>bhfaraige, agus do bhaileóch' an uile shaghas éisg; Agus</span>
<lb n="1334"/><span>nuair a bhí sé lán, gur taraingeadh amach é, agus gur</span>
<lb n="1335"/><span>shuidh na daoine ar an dtráigh, agus gur thógadar na</span>
<lb n="1336"/><span>h-iasga maithe i n-árthaíbh agus gur chaitheadar amach</span>
<lb n="1337"/><span>na droch-iasga.  Sin mar a bheidh i ndeire an tsaoghail.</span>
<lb n="1338"/><span>Imthéochaid na h-aingil amach, agus deighilfid siad na</span>
<lb n="1339"/><span>droch-dhaoine a' lár na bhfíoraon.  Agus cuirfid siad</span>
<lb n="1340"/><span>sa lasair theine iad.  Beidh gol agus díosgán fiacal</span>
<lb n="1341"/><span>sa n-áit sin.</span></p>
<lb n="1342"/>
<lb n="1343"/><p><span>Ar thuigeabhair na neithe sin go léir?  Do thuigeam-</span>
<lb n="1344"/><span>air, ar siad.  Dubhairt sé leó: D'á bhrígh sin, gach</span>
<lb n="1345"/><span>sgríbhneóir atá múinte i dtaobh rígheachta na bhflathas,</span>
<lb n="1346"/><span>is cosmhail é le fear tighe a thugann amach as a stór</span>
<lb n="1347"/><span>neithe nua agus sean-neithe.</span></p>
<lb n="1348"/>
<lb n="1349"/><p><span>Agus do thárla, nuair a bhí na solúidí sin críoch-</span>
<lb n="1350"/><span>nuighthe ag Íosa, gur fhág sé an áit sin.  Agus tháinig sé</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1351"/><p><span>isteach 'n-a dhúthaigh féin, agus bhí sé ag múineadh na</span>
<lb n="1352"/><span>ndaoine ins na sinagógaibh, i dtreó go mbíodh iongnadh</span>
<lb n="1353"/><span>ortha, agus go ndeiridís: Cá bhfuair sé seo an eagna</span>
<lb n="1354"/><span>í so, agus na cómhachta?  Nách é seo mac an cheardaidhe?</span>
<lb n="1355"/><span>Nách ar a mháthair a tugtar Muire, agus ar a bhráith-</span>
<lb n="1356"/><span>ribh Séamus agus Ióseph agus Símón agus Iúdás?  Agus</span>
<lb n="1357"/><span>ná fuil a shiúracha go léir i n-ár measg?  Agus cá</span>
<lb n="1358"/><span>bhfuair sé sin na neithe seo go léir?  Agus do ghlaca-</span>
<lb n="1359"/><span>dar sgannal d'á dhruim.  Dubhairt Íosa leó, ámhthach:</span>
<lb n="1360"/><span>Ní'l fáidh gan onóir ach 'n-a dhúthaigh féin agus 'n-a</span>
<lb n="1361"/><span>theaghlach féin.  Agus níor dhein sé puínn mírbhuiltí</span>
<lb n="1362"/><span>sa n-áit sin, mar gheall ar dhíthchreideamh na ndaoine</span>
<lb n="1363"/><span>sin.</span></p>
<lb n="1364"/>
<lb n="1365"/><p><span>CAIBIDIOL XIV.</span></p>
<lb n="1366"/>
<lb n="1367"/><p><span>Eóin baiste d'á chur chun báis ag Héród.  Bia d'á thabhairt ag</span>
<lb n="1368"/><span>Críost do chúig mhíle duine sa bhfásach.  É ag siubhal ar an</span>
<lb n="1369"/><span>bhfaraige, agus an uile shaghas lucht galair d'á leigheas aige, gan</span>
<lb n="1370"/><span>ach iad do bhaint le n-a chuid éadaigh.</span></p>
<lb n="1371"/>
<lb n="1372"/><p><span>Sa n-am san do chualaidh Héród, an tetrarc, cáil</span>
<lb n="1373"/><span>Íosa.  Agus dubhairt sé le n-a mhuintir thighe: Sidé</span>
<lb n="1374"/><span>Eóin Baiste; d'eírigh sé ósna mairbh, agus is uime</span>
<lb n="1375"/><span>sin atáid na mírbhuiltí d'á ndéanamh tríd.</span></p>
<lb n="1376"/>
<lb n="1377"/><p><span>Óir bhí Héród tar éis Eóin do ghabháil agus do</span>
<lb n="1378"/><span>cheangal agus do chur i mbraighdineas mar gheall ar</span>
<lb n="1379"/><span>Heródias, bean a dhrithár.  Mar dubhairt Eóin leis:</span>
<lb n="1380"/><span>Ní dleaghthach duit í sin a bheith agat.  Agus ba mhian</span>
<lb n="1381"/><span>leis é chur chun báis, ach bhí eagla na ndaoine air, óir</span>
<lb n="1382"/><span>do thuigeadar gur bh'fháidh Eóin Baiste.  Ach lá beirthe</span>
<lb n="1383"/><span>Héróid dhein inghean Heródias rinnce 'n-a láthair,</span>
<lb n="1384"/><span>rinnce a thaithn le Héród.  Mar gheall air sin do dhear-</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1385"/><p><span>bhuigh sé go dtabharfadh sé dhi pé rud d'iarrfadh sí air.</span>
<lb n="1386"/><span>Dubhairt sise, óir do chuir a máthair suas chuige í:</span>
<lb n="1387"/><span>Tabhair dhom ar mhéis ceann Eóin Baiste.  Tháinig</span>
<lb n="1388"/><span>buairt ar an rí; ach mar gheall ar an ndearbhú, agus</span>
<lb n="1389"/><span>mar gheall ar an gcuideachtain a bhí láithreach, d'órduigh</span>
<lb n="1390"/><span>sé é thabhairt di.  Agus chuir sé daoine uaidh agus</span>
<lb n="1391"/><span>bhain sé an ceann d'Eóin sa phríosún.  Agus do</span>
<lb n="1392"/><span>tugadh a cheann i láthair, ar mhéis; agus do tugadh do'n</span>
<lb n="1393"/><span>chailín é, agus do rug sise ag triall ar a máthair é.</span>
<lb n="1394"/><span>Agus tháinig a dheisgiobuil agus do rugadar leó a</span>
<lb n="1395"/><span>chorp, agus d'adhlacadar é; agus thánadar agus</span>
<lb n="1396"/><span>d'innseadar é d'Íosa.</span></p>
<lb n="1397"/>
<lb n="1398"/><p><span>Agus nuair airigh Íosa é, d'imthigh sé ó'n áit sin,</span>
<lb n="1399"/><span>i luing bhig, isteach i bhfásach uaigneach; agus nuair</span>
<lb n="1400"/><span>a dh'airigh na daoine san, do leanadar é 'n-a gcuis</span>
<lb n="1401"/><span>as na catharachaibh.</span></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>Agus tháinig sé amach agus chonaic sé an tsluagh mhór,</span>
<lb n="1404"/><span>agus tháinig truagh aige dhóibh, agus do leighis sé na</span>
<lb n="1405"/><span>daoine gan sláinte a bhí ortha.  Agus nuair a tháinig</span>
<lb n="1406"/><span>an tráthnóna tháinig a dheisgiobuil chuige, agus dubh-</span>
<lb n="1407"/><span>radar: Fásach iseadh an áit seo, agus tá an aimsir</span>
<lb n="1408"/><span>imthighthe.  Leig uait na daoine, go dtéighid siad isteach</span>
<lb n="1409"/><span>ins na sráidibh agus go gceannaighid siad bia dhóibh</span>
<lb n="1410"/><span>féin.  Agus dubhairt Íosa leó: Ní gádh dhóibh imtheacht;</span>
<lb n="1411"/><span>Tugaidh-se rud le n-ithe dhóibh.  Agus d'fhreagradar é:</span>
<lb n="1412"/><span>Ní'l anso againn ach chúig bhulóga agus dhá iasg.  Agus</span>
<lb n="1413"/><span>dubhairt sé: Tugaidh chúgham anso iad san.  Agus dubh-</span>
<lb n="1414"/><span>airt sé leis na daoine suidhe ar an bhféar; agus thóg sé</span>
<lb n="1415"/><span>na chúig bhulóga agus an dá iasg, agus d'fhéach sé suas</span>
<lb n="1416"/><span>chun neimhe agus bheannuigh sé iad, agus bhris sé iad,</span>
<lb n="1417"/><span>agus thug sé dos na deisgiobuil iad, agus thugadar-</span>
<lb n="1418"/><span>san dos na sluaightibh iad; Agus d'itheadar go léir,</span>
<lb n="1419"/><span>agus bhí a ndóithin acu.  Agus do tógadh an fuighleach,</span>
<lb n="1420"/><span>dhá chiseán déag lán d'arán bhriste.  Agus isé méid</span>
<lb n="1421"/><span>daoine a dh'ith bia ann, chúig mhíle fear, gan bac do</span>
<lb n="1422"/><span>mhnáibh agus do mhion-daoine.</span></p>
<lb n="1423"/>
<lb n="1424"/><p><span>Agus láithreach 'n a dhiaidh san do chuir Íosa dh'fhiachaibh</span>
<lb n="1425"/><span>ar a dheisgiobulaibh dul ar bórd na luinge bige agus</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1426"/><p><span>dul roimis féin go dtí an taobh thall de'n uisge, chun</span>
<lb n="1427"/><span>go gcuirfeadh sé na daoine chun siúbhail.  Agus chuir</span>
<lb n="1428"/><span>sé uaidh na daoine, agus d'imthigh sé an cnoc suas i</span>
<lb n="1429"/><span>n-a aonar chun úrnuighthe dhéanamh.  Agus tháinig an</span>
<lb n="1430"/><span>tráthnóna, agus bhí sé ann i n-a aonar.  Ach bhí an</span>
<lb n="1431"/><span>long bheag i lár na faraige d'á cáible ag na tonnaibh,</span>
<lb n="1432"/><span>mar bhí an ghaoth 'n-a coinnibh.  Agus sa cheathramhadh</span>
<lb n="1433"/><span>faire de'n oidhche tháinig sé ag triall ortha agus é</span>
<lb n="1434"/><span>ag siúbhal ar an bhfaraige.  Agus nuair a chona-</span>
<lb n="1435"/><span>cadar é ag siúbhal ar an bhfaraige, tháinig sgannra</span>
<lb n="1436"/><span>ortha.  Samhail iseadh é, ar siad; agus bhíodar ag sgread-</span>
<lb n="1437"/><span>aigh le sgannra.  Agus do labhair Íosa leó láithreach:</span>
<lb n="1438"/><span>Glacaidh misneach, ar seisean: Is mise atá ann.  Ná</span>
<lb n="1439"/><span>bíodh eagla oraibh.  Agus d'fhreagair Peadar: A</span>
<lb n="1440"/><span>Thighearna, ar seisean: má's tusa atá ann, órduigh</span>
<lb n="1441"/><span>dómh-sa teacht ag triall ort ar bhárr an uisge.  Agus</span>
<lb n="1442"/><span>dubhairt seisean: Tar chúgham.  Agus tháinig Peadar</span>
<lb n="1443"/><span>anuas as an luing, agus bhí sé ag siúbhal ar bárr uisge,</span>
<lb n="1444"/><span>ag teacht chun Íosa.  Ach chonaic sé an ghaoth láidir agus</span>
<lb n="1445"/><span>tháinig eagal air; agus nuair a thusnuigh sé ar dhul fé</span>
<lb n="1446"/><span>uisge do liúigh sé: A Thíghearna, ar seisean: saor mé.</span>
<lb n="1447"/><span>Agus do shín Íosa a lámh, agus do rug sé láithreach air,</span>
<lb n="1448"/><span>agus dubhairt sé: Ó a fhir gan puínn creidimh, cad</span>
<lb n="1449"/><span>chuige dhuit mearbhall a theacht ort?  Agus nuair a</span>
<lb n="1450"/><span>thánadar ar an luing do stad an ghaoth.  Agus tháinig</span>
<lb n="1451"/><span>na daoine a bhí ar an luing agus d'adhradar é, agus</span>
<lb n="1452"/><span>dubhradar, Is tu Mac Dé go fíor.</span></p>
<lb n="1453"/>
<lb n="1454"/><p><span>Agus chuadar treasna na faraige, agus thánadar</span>
<lb n="1455"/><span>isteach i dtír Genésaret.  Agus nuair a dh'aithin muin-</span>
<lb n="1456"/><span>tir na h-áite sin é, chuireadar teachtairí tríd an</span>
<lb n="1457"/><span>ndúthaigh, agus thugadar ag triall air na daoine go léir</span>
<lb n="1458"/><span>a bhí as a sláinte; Agus d'iarradar air leigint dóibh</span>
<lb n="1459"/><span>baint amháin le fabhra a bhrait; agus an méid a bhain,</span>
<lb n="1460"/><span>do slánuigheadh iad.</span>
<lb n="1461"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1462"/><p><span>CAIBIDIOL XV.</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>Na Sgríbhneóirí d'á n-imdheargadh ag Críost.  Inghean na mná</span>
<lb n="1465"/><span>ó Chanaan, agus a lán eile d'á leigheas aige agus bia aige 'á</span>
<lb n="1466"/><span>thabhairt do cheithre mhíle duine le seacht mbológaibh.</span></p>
<lb n="1467"/>
<lb n="1468"/><p><span>Ansan do tháinig Sgríbhneóirí agus Fairisínigh ag</span>
<lb n="1469"/><span>triall air ó Ierúsalem, agus dubhradar: Cad chuige go</span>
<lb n="1470"/><span>mbrisid do dheisgiobhuil-se nósa na sean?  Óir ní</span>
<lb n="1471"/><span>níghid siad a lámha nuair a chaithid siad bia.  Agus</span>
<lb n="1472"/><span>d'fhreagair sé iad, agus dubhairt: Cad chuige go</span>
<lb n="1473"/><span>mbriseann sibh-se dlígh Dé ar son bhúr sean-nós?  Óir</span>
<lb n="1474"/><span>deir Dia:  Tabhair do t' athair agus do d' mháthair</span>
<lb n="1475"/><span>onóir; agus,  An t-é dhéanfaidh easgaine ar a athair</span>
<lb n="1476"/><span>nó ar a mháthair curtar chun báis é.  Deir sibh-se,</span>
<lb n="1477"/><span>ámhthach, Pé duine adeir le n-a athair nó le n-a mháthair,</span>
<lb n="1478"/><span>Gach tabharthas d'á dtugaim-se uaim, beidh a thairbhe</span>
<lb n="1479"/><span>agat-sa;  Agus ní onórfaidh sé a athair ná a mháthair;</span>
<lb n="1480"/><span>agus tá aithne Dé curtha agaibh ar neamhnídh ar son bhur</span>
<lb n="1481"/><span>sean-nós.  A chluanaidhthe, is maith a thargair Isáias</span>
<lb n="1482"/><span>i nbhúr dtaobh nuair adubhairt sé:  Onóraid na daoine</span>
<lb n="1483"/><span>seo mé le n-a mbéal, ach is fada uaim atá a gcroidhe.</span>
<lb n="1484"/><span>Agus is onóir gan bhunús a thugaid siad dom, ag múin-</span>
<lb n="1485"/><span>eadh teagaisg agus aitheanta daoine.</span>
<lb n="1486"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1487"/><p><span>Agus do ghlaoidh sé chuige an pobul, agus dubhairt</span>
<lb n="1488"/><span>sé leó: Cloisidh agus tuigidh: Ní h-é an rud a théigheann</span>
<lb n="1489"/><span>isteach sa bhéal a shailigheann an duine, ach an rud a thagann</span>
<lb n="1490"/><span>amach as an mbéal, siné a shailigheann an duine.  Ansan</span>
<lb n="1491"/><span>do tháinig a dheisgiobuil chuige, agus dubhradar leis.</span>
<lb n="1492"/><span>An eol duit go bhfuil sgannal glacaithe ag na Fairisínigh</span>
<lb n="1493"/><span>ó airigheadar an focal san?  Ach d'fhreagair seisean:</span>
<lb n="1494"/><span>Gach curadóireacht nár chuir m'Athair neamhdha-sa,</span>
<lb n="1495"/><span>stracfar as a phréachaibh é.  Sgaoilidh leó san;</span>
<lb n="1496"/><span>giollaí dalla ag dallaibh iseadh iad; agus má dheineann</span>
<lb n="1497"/><span>dall giollacht ar dhall, tuitfid siad araon sa díg.</span>
<lb n="1498"/><span>Agus d'fhreagair Peadar agus dubhairt: Mínig dúinn</span>
<lb n="1499"/><span>an tsoluíd úd.  Agus dubhairt seisean: Agus an bhfuil</span>
<lb n="1500"/><span>sibh-se féin gan tuisgint fós?  Ná tuigeann sibh, gach</span>
<lb n="1501"/><span>nídh a théigheann isteach sa bhéal, go dtéigheann sé síos</span>
<lb n="1502"/><span>sa bholg, agus go n-imthigheann sé sa bhfiailteach?  Ach</span>
<lb n="1503"/><span>na neithe a thagann as an mbéal, is ó'n gcroidhe a</span>
<lb n="1504"/><span>thagaid siad; agus isiad a shailigheann an duine.  Óir</span>
<lb n="1505"/><span>is amach as an gcroidhe a thagaid droch-smuínte, dún-</span>
<lb n="1506"/><span>mharbhadh, adhaltranas, striapachas, gadaidheacht, leabhair</span>
<lb n="1507"/><span>éithigh, diamhasla; Siniad a shailigheann an duine;</span>
<lb n="1508"/><span>Agus ní bia a dh'ithe gan lámha do níghe a shaili-</span>
<lb n="1509"/><span>gheann an duine.</span>
<lb n="1510"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1511"/><p><span>Agus d'imthigh Íosa as an áit sin, agus chuaidh sé go</span>
<lb n="1512"/><span>críochaibh Tuíre agus Sídóin.  Agus féach, tháinig bean</span>
<lb n="1513"/><span>ó Chanaan amach as na críochaibh sin, agus do ghlaoidh sí:</span>
<lb n="1514"/><span>A Thighearna, a Mhic Dáibhid, fóir orm! ar sisi; Tá</span>
<lb n="1515"/><span>m'inghean d'á ciapadh go cruaidh ag deamhan.  Agus</span>
<lb n="1516"/><span>níor thug sé aon fhreagra uirthi.  Agus tháinig a dheis-</span>
<lb n="1517"/><span>giobuil chuige, agus d'iarradar air í leigint chun siúbhail.</span>
<lb n="1518"/><span>Leig chun siúbhail í, ar siad; tá sí ag glaodhac i n-ár</span>
<lb n="1519"/><span>ndiaidh.  Ansan dubhairt sé léi: Níor cuireadh mé ach</span>
<lb n="1520"/><span>chun na gcaorach a cailleadh ó theaghlach Israéil.  Ach do</span>
<lb n="1521"/><span>tháinig sisi agus do shléacht sí dhó, agus, Fóir orm, a</span>
<lb n="1522"/><span>Thighearna, ar sisi.  Agus d'fhreagair sé: Ní maith an</span>
<lb n="1523"/><span>rud bia na leanbh a thabhairt dos na coileánaibh.  Ach, a</span>
<lb n="1524"/><span>Thighearna, ar sisi, ithid na coileáin an brúscar a thuit-</span>
<lb n="1525"/><span>eann ó bhórd a dtighearnaí.  Ansan d'fhreagair Íosa</span>
<lb n="1526"/><span>agus dubhairt sé léi: A bhean, is mór é do chreideamh.</span>
<lb n="1527"/><span>Deintear duit mar is mian leat.  Agus do slánuigheadh</span>
<lb n="1528"/><span>a h-inghean ó'n uair sin.</span></p>
<lb n="1529"/>
<lb n="1530"/><p><span>Agus d'imthigh Íosa ó'n áit, agus tháinig sé go bruach</span>
<lb n="1531"/><span>mara Ghaililí; agus chuaidh sé suas ar chnoc, agus shuidh</span>
<lb n="1532"/><span>sé ann.  Agus tháinig sluaighte móra chuige, agus</span>
<lb n="1533"/><span>daoine balbha acu, agus daill, agus bacaigh, agus</span>
<lb n="1534"/><span>daoine leicthe, agus mórán eile; agus chaitheadar agá</span>
<lb n="1535"/><span>chosaibh iad, agus do leighis sé iad; I dtreó go</span>
<lb n="1536"/><span>raibh iongnadh ar na sluaighte nuair a chonacadar na</span>
<lb n="1537"/><span>daoine a bhí balbh ag caint, agus na daoine a bhí bacach</span>
<lb n="1538"/><span>ag siúbhal, agus radharc ag na dallaibh; agus do</span>
<lb n="1539"/><span>mholadar Dia Israéil.</span></p>
<lb n="1540"/>
<lb n="1541"/><p><span>Ansan do ghlaoidh Íosa chuige a dheisgiobuil agus</span>
<lb n="1542"/><span>dubhairt sé: Tá truagh agam do'n tsluagh, óir táid siad</span>
<lb n="1543"/><span>tar éis fanmhaint trí lá am' fhochair agus ní'l aon nídh</span>
<lb n="1544"/><span>le n-ithe acu; agus ní maith liom iad do chur uaim 'n-a</span>
<lb n="1545"/><span>dtrosgadh, le h-eagla go dtuitfidís ar an slígh.  Agus</span>
<lb n="1546"/><span>dubhairt a dheisgiobuil leis: Ach cá bhfaighmíd-ne, i</span>
<lb n="1547"/><span>bhfásach, oiread aráin agus shásóchaidh a leithéid de</span>
<lb n="1548"/><span>shluagh?  Agus dubhairt Íosa leó: An 'mó bulóg</span>
<lb n="1549"/><span>agaibh?  Agus dubhradar-san, Seacht mbulóga, agus</span>
<lb n="1550"/><span>raint d' iasgaibh beaga.  Agus d'órduigh sé do'n</span>
<lb n="1551"/><span>tsluagh suidhe ar an dtalamh.  Agus thóg sé na seacht</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1552"/><p><span>mbulóga agus na h-iasga, agus ghaibh sé buidheachas,</span>
<lb n="1553"/><span>agus do bhris sé iad, agus thug sé dos na deisgiobuil</span>
<lb n="1554"/><span>iad, agus thugadar-san do'n tsluagh iad.  Agus</span>
<lb n="1555"/><span>d'itheadar go léir, agus bhí a ndóithin acu; Agus an bia</span>
<lb n="1556"/><span>briste do fágadh, do thógadar é i seacht gciseánaibh</span>
<lb n="1557"/><span>lána.  Agus isé méid daoine a chaith bia ann ná cheithre</span>
<lb n="1558"/><span>mhíle duine, lasmuigh de mhiondaoinibh agus de mhnáibh.</span></p>
<lb n="1559"/>
<lb n="1560"/><p><span>Ansan do chuir sé uaidh an tsluagh, agus chuaidh sé ar</span>
<lb n="1561"/><span>bórd na luinge bige, agus tháinig sé i gcríochaibh</span>
<lb n="1562"/><span>Magedan.</span></p>
<lb n="1563"/>
<lb n="1564"/><p><span>CAIBIDIOL XVI.</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>Críost ghá dhiúltú cómhartha ó neamh a thaisbheáint dos na</span>
<lb n="1567"/><span>Fairisínigh.  Admháil Pheadar agus a thoradh dhó; a imdheargadh</span>
<lb n="1568"/><span>mar gheall ar chur i n-aghaidh páise Chríost.  Ní foláir do</span>
<lb n="1569"/><span>chualacht Chríost uile iad féin do shéanadh.</span></p>
<lb n="1570"/>
<lb n="1571"/><p><span>Ansan do tháinig chuige na Fairisínigh agus na Saddu-</span>
<lb n="1572"/><span>cínigh chun triail a bhaint as; agus d'iarradar air cómh-</span>
<lb n="1573"/><span>artha ó neamh do thaisbeáint dóibh.  Ach d'fhreagair</span>
<lb n="1574"/><span>seisean agus dubhairt sé leó: Deirthí-se um thráthnóna,</span>
<lb n="1575"/><span>Beidh soinean ann, mar tá an spéir dearg; Agus ar</span>
<lb n="1576"/><span>maidin, Beidh stoirm ann, mar tá an spéir ag deargadh</span>
<lb n="1577"/><span>go dorcha.  Tá fhios agaibh conus gnúis na spéire do</span>
<lb n="1578"/><span>bhreithniú; agus nách féidir libh cómharthaí na h-aimsire</span>
<lb n="1579"/><span>dh'aithint?  Tá sliocht an uilc agus an adhaltranais ag</span>
<lb n="1580"/><span>lorg cómhartha; ach ní tabharfar de chómhartha dhóibh ach</span>
<lb n="1581"/><span>cómhartha Iónais Fáidh.  Agus d'fhág sé ansan iad</span>
<lb n="1582"/><span>agus d'imthigh sé.</span></p>
<lb n="1583"/>
<lb n="1584"/><p><span>Agus nuair a tháinig a dheisgiobuil treasna na far-</span>
<lb n="1585"/><span>aige, dhearmhadadar arán a thabhairt leó.  Agus dubhairt</span>
<lb n="1586"/><span>sé leó: Féachaidh agus seachnaidh giost na bhFairisíneach</span>
<lb n="1587"/><span>agus na Sadducíneach.  Agus dheineadar-san macht-</span>
<lb n="1588"/><span>namh 'n-a n-aigne, 'ghá rádh, Níor thugamar arán linn.</span>
<lb n="1589"/><span>Agus bhí a fhios san ag Íosa, agus dubhairt sé: A</span>
<lb n="1590"/><span>dhaoine gan puínn creidimh, cad é an machtnamh so oraibh</span>
<lb n="1591"/><span>toisg gan arán a bheith agaibh?  Ná fuil tuisgint agaibh</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1592"/><p><span>fós, nó nách cuimhin libh na seacht mbulóga do'n chúig</span>
<lb n="1593"/><span>mhíle duine, agus an 'mó ciseán a thógabhair?  Ná na</span>
<lb n="1594"/><span>seacht mbulóga do'n cheithre mhíle duine, agus an 'mó</span>
<lb n="1595"/><span>ciseán a thógabhair?  Cad 'n-a thaobh ná tuigeann sibh</span>
<lb n="1596"/><span>nách i dtaobh aráin adubhart, Seachnaidh giost na</span>
<lb n="1597"/><span>bhFairisíneach agus na Sadducíneach?  Ansan do</span>
<lb n="1598"/><span>thuigeadar ná dubhairt sé gur bh'é giost an aráin a bhí</span>
<lb n="1599"/><span>le seachaint, ach teagasg na bhFairisíneach agus na Sad-</span>
<lb n="1600"/><span>ducíneach.</span></p>
<lb n="1601"/>
<lb n="1602"/><p><span>Agus tháinig Íosa isteach i gcríochaibh Chaesaréa</span>
<lb n="1603"/><span>Philippí; agus do cheistigh sé a dheisgiobuil, agus</span>
<lb n="1604"/><span>dubhairt: Cé h-é, dar le daoine, Mac an Duine?</span>
<lb n="1605"/><span>Agus dubhradar: Deir cuid acu gur b'é Eóin Baiste</span>
<lb n="1606"/><span>é; agus deir cuid acu gur b'é Elias é; agus deir cuid</span>
<lb n="1607"/><span>acu gur b'é Ieremias é, nó duine des na fáidhibh.  Agus</span>
<lb n="1608"/><span>dubhairt Íosa leó: Ach dar libh-se cé h-é mé?  Agus</span>
<lb n="1609"/><span>d'fhreagair Símón Peadar agus dubhairt: Is tú</span>
<lb n="1610"/><span>Críost Mac Dé Bhí.  Agus d'fhreagair Íosa agus</span>
<lb n="1611"/><span>dubhairt sé leis: Is aoibhinn duit, a Shímóin mhic Ióna,</span>
<lb n="1612"/><span>óir ní feóil agus fuil a dh'fhoillsigh duit-se sin, ach</span>
<lb n="1613"/><span>m'Athair-se atá ins na flathais.  Agus deirim-se leat-</span>
<lb n="1614"/><span>sa gur Peadar tu, agus is ar an gcaraig seo a chuirfead-</span>
<lb n="1615"/><span>sa suas m'eaglais, agus ní bhuadhfaid geataí ifrinn</span>
<lb n="1616"/><span>uirthi.  Agus tabharfad duit eochracha rígheachta na</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1617"/><p><span>bhflathas; agus pé rud a cheangalóchair ar talamh, beidh</span>
<lb n="1618"/><span>sé ceangailte ins na flathais; agus pé rud a sgaoilfir</span>
<lb n="1619"/><span>ar talamh, beidh sé sgaoilte ins na flathais.  Ansan</span>
<lb n="1620"/><span>d'órduigh sé d'á dheisgiobulaibh gan a dh'innsint</span>
<lb n="1621"/><span>d'aoinne gur bh'é féin Íosa Críost.</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>Ansan do thosnuigh Íosa ar a thaisbeáint d'á dheis-</span>
<lb n="1624"/><span>giobuil nár bhfoláir é féin a dhul go Ierúsalem agus</span>
<lb n="1625"/><span>mórán d'fhulang ós na sínsearaibh agus ós na Sgníbh-</span>
<lb n="1626"/><span>neóiríbh agus ó uachtaránaibh na sagart, agus a chur chun</span>
<lb n="1627"/><span>báis, agus a aiseirighe an trímhadh lá.  Agus do thóg</span>
<lb n="1628"/><span>Peadar é, agus chrom sé ar aighneas leis, agus dubhairt</span>
<lb n="1629"/><span>sé: Abhfad uait-se sin, a Thighearna.  Ní thiocfaidh san</span>
<lb n="1630"/><span>ort-sa.  Agus d'iompuigh seisean agus dubhairt sé</span>
<lb n="1631"/><span>le Peadar: Imthigh lastiar díom a Shátain; cuireann tu</span>
<lb n="1632"/><span>seirbhthean orm; mar ní h-iad na neithe a bhaineann le Dia</span>
<lb n="1633"/><span>a thaithneann leat-sa ach na neithe a bhaineann le daoine.</span></p>
<lb n="1634"/>
<lb n="1635"/><p><span>Ansan dubhairt Íosa le n-a dheisgiobuil: Ma's áil</span>
<lb n="1636"/><span>le h-aoinne teacht am' dhiaidh-se, séanadh sé é féin, agus</span>
<lb n="1637"/><span>tógadh sé a chros, agus leanadh sé mé.  Mar, an t-é</span>
<lb n="1638"/><span>gur mian leis a anam do shábháil, caillfidh sé é; ach an</span>
<lb n="1639"/><span>t-é a chaillfidh a anam ar mo shon-sa, gheóbhaidh sé é.</span>
<lb n="1640"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1641"/><p><span>Mar, cad é an tairbhe do dhuine an domhan go léir a</span>
<lb n="1642"/><span>bhuachtaint, má dheineann sé a anam féin a chailleamhaint?</span>
<lb n="1643"/><span>nó cad í an mhalairt a dhéanfaidh duine ar a anam féin?</span>
<lb n="1644"/><span>Óir tá Mac an Duine chun teacht i nglóire a Athar mar</span>
<lb n="1645"/><span>aon le n-a aingealaibh; agus ansan tabharfaidh sé do</span>
<lb n="1646"/><span>gach duine do réir a ghníomhartha.  Go deimhin adeirim</span>
<lb n="1647"/><span>libh, tá cuid d'á bhfuil 'n-a seasamh anso agus ní bhlais-</span>
<lb n="1648"/><span>fid siad bás go bhfeicfid siad Mac an Duine ag teacht</span>
<lb n="1649"/><span>'n-a rígheacht.</span></p>
<lb n="1650"/>
<lb n="1651"/><p><span>CAIBIDIOL XVII.</span></p>
<lb n="1652"/>
<lb n="1653"/><p><span>An t-Atharú gné ar Chríost.  An leanbh a bhí n-a gheilt d'á</span>
<lb n="1654"/><span>leigheas aige.  D'innis sé a pháis a bheith ag teacht, agus dhíol</span>
<lb n="1655"/><span>sé an didrachma.</span></p>
<lb n="1656"/>
<lb n="1657"/><p><span>Agus sé lá 'n-a dhiaidh san do thóg Íosa leis Peadar</span>
<lb n="1658"/><span>agus Séamus agus Eóin, a dhritháir-sin, agus do rug</span>
<lb n="1659"/><span>sé suas iad go bárr cnuic aoírd, fé leith, Agus tháinig</span>
<lb n="1660"/><span>athrúghadh cló air ós a gcómhair.  Agus tháinig taithneamh</span>
<lb n="1661"/><span>'n-a ghnúis ar nós na gréine, agus d'iompuigh a chuid éad-</span>
<lb n="1662"/><span>aigh chómh geal le sneachta.  Agus féach, do chonacadar</span>
<lb n="1663"/><span>Maois agus Elias agus iad ag caint leis.  Agus</span>
<lb n="1664"/><span>d'fhreagair Peadar agus dubhairt sé le h-Íosa: A</span>
<lb n="1665"/><span>Thighearna, is maith an bhail orainne bheith anso; má's</span>
<lb n="1666"/><span>áil leat deinimís anso trí puible, pubal duit-se,</span>
<lb n="1667"/><span>agus pubal do Mhaois, agus pubal d'Elias.  Le linn</span>
<lb n="1668"/><span>na cainte sin do rádh dhó, féach, do chlúdaigh sgamall</span>
<lb n="1669"/><span>soillseach iad; agus féach, guth as an sgamall, agus</span>
<lb n="1670"/><span>dubhairt: Sidé mo Mhac dílis ar a bhfuil mo ghreann:</span>
<lb n="1671"/><span>éistidh leis.  Agus nuair airigh na deisgiobuil an guth,</span>
<lb n="1672"/><span>do thuiteadar ar a n-aghaidh, agus eagla mór ortha.</span>
<lb n="1673"/><span>Agus tháinig Íosa agus chuir sé a lámh ortha, agus dubh-</span>
<lb n="1674"/><span>airt sé leó: Eiríghidh, agus ná bíodh eagal oraibh.  Agus</span>
<lb n="1675"/><span>d'fhéachadar suas, agus ní fheacadar aoinne ach Íosa</span>
<lb n="1676"/><span>féin, Agus ag teacht anuas ó'n gcnoc dóibh dubhairt</span>
<lb n="1677"/><span>Íosa leo: Ná h-innsidh d'aoinne an radharc go n-eirighidh</span>
<lb n="1678"/><span>Mac an Duine ós na mairbh.</span></p>
<lb n="1679"/>
<lb n="1680"/><p><span>Agus d'fhiafraigh na deisgiobuil dé: Agus cad</span>
<lb n="1681"/><span>chuige go ndeir na Sgríbhneóirí nách foláir Elias do</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1682"/><p><span>theacht ar dtúis?  Agus dubhairt sé leó 'ghá bhfreagra:</span></p>
<lb n="1683"/>
<lb n="1684"/><p><span>Tiocfaidh Elias, agus ceartóchaidh sé gach nídh.  Ach</span>
<lb n="1685"/><span>deirim-se libh go dtáinig Elias cheana, agus níor aithnigh-</span>
<lb n="1686"/><span>eadar é, ach d'imireadar a dtoil air.  Agus sin mar</span>
<lb n="1687"/><span>atá le fulang ag Mac an Duine uatha.  Ansan do thuig</span>
<lb n="1688"/><span>na deisgiobuil gur ar Eóin Baiste a bhí sé ag trácht</span>
<lb n="1689"/><span>leó.</span></p>
<lb n="1690"/>
<lb n="1691"/><p><span>Agus nuair a thánadar go dtí an sluagh, do tháinig</span>
<lb n="1692"/><span>chuige duine agus chaith sé é féin ar a ghlúinibh 'n-a láthair:</span>
<lb n="1693"/><span>A Thighearna, ar seisean, dein trócaire ar mo mhac;</span>
<lb n="1694"/><span>mar tá sé 'n-a gheilt, agus tá mórán pionóis air; agus</span>
<lb n="1695"/><span>tuiteann sé sa teine go minic, agus sa n-uisge go</span>
<lb n="1696"/><span>minic.  Agus thugas chun do dheisgiobul é, agus níor</span>
<lb n="1697"/><span>fhéadadar é leigheas.  Agus d'fhreagair Íosa agus</span>
<lb n="1698"/><span>dubhairt: Ó, a shliocht dhíth-chreidimh dho-theagasgtha, an</span>
<lb n="1699"/><span>fada a bheidh mé i n-bhúr measg? an fada a chuirfead</span>
<lb n="1700"/><span>suas libh?  Tugaidh chúgham anso é.  Agus do smach-</span>
<lb n="1701"/><span>tuigh Íosa an deamhan, agus d'imthigh sé as, agus bhí an</span>
<lb n="1702"/><span>mac leighiste as san amach.  Ansan tháinig na deisgio-</span>
<lb n="1703"/><span>buil ag triall ar Íosa, a gan fhios, agus dubhradar,</span>
<lb n="1704"/><span>Cad 'n-a thaobh nár fhéadamairne é chur amach?  Agus</span>
<lb n="1705"/><span>dubhairt Íosa leó: Mar gheall ar bhúr n-easba creidimh.</span>
<lb n="1706"/><span>Go deimhin adeirim libh, má bhíonn fiú oiread gráinne</span>
<lb n="1707"/><span>de shíol mustáird de chreideamh agaibh, déarfaidh sibh leis</span>
<lb n="1708"/><span>an gcnoc so, Aistirigh as so ansúd anonn, agus aistir-</span>
<lb n="1709"/><span>eóchaidh sé; agus ní bheidh aon rud ná beidh ar bhúr gcumas</span>
<lb n="1710"/><span>a dhéanamh.  Ach ní curtar amach an sórd so ach le</span>
<lb n="1711"/><span>h-úrnuighthe agus le trosgadh.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>Agus nuair a bhíodar 'n-a gcómhnuidhe i nGaililí,</span>
<lb n="1714"/><span>dubhairt Íosa leó: Tá Mac an Duine le tabhairt i lámh</span>
<lb n="1715"/><span>aibh daoine; Agus cuirfid siad chun báis é, agus ais-</span>
<lb n="1716"/><span>eireóchaidh sé an trímhadh lá.  Agus tháinig buairt ana</span>
<lb n="1717"/><span>mhór ortha.</span></p>
<lb n="1718"/>
<lb n="1719"/><p><span>Agus nuair a thánadar go Capharnaum tháinig lucht</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1720"/><p><span>na ndidrachma do ghlacadh ag triall ar Pheadar, agus</span>
<lb n="1721"/><span>dubhradar leis: Ná díolann bhúr máighistir-se an di-</span>
<lb n="1722"/><span>drachma?  Dubhairt seisean: Díolann.  Agus nuair a</span>
<lb n="1723"/><span>chuadar isteach sa tigh do labhair Íosa leis ar dtúis agus</span>
<lb n="1724"/><span>dubhairt: Cad a chítear duit-se, a Shímóin? righthe na</span>
<lb n="1725"/><span>talmhan, cé uatha go nglacaid siad cíos nó cáin? an</span>
<lb n="1726"/><span>ó n-a gclainn féin, nó ó dhaoinibh iasachta?  Agus</span>
<lb n="1727"/><span>dubhairt seisean: Ó dhaoinibh iasachta.  Dubhairt Íosa</span>
<lb n="1728"/><span>leis: D'á bhrígh sin tá an chlann saor.  Ach i dtreó ná</span>
<lb n="1729"/><span>tabharfaimís sgannal dóibh, imthigh chun na faraige agus</span>
<lb n="1730"/><span>caith dubhán; agus an chéad iasg a thiocfaidh aníos, tóg</span>
<lb n="1731"/><span>é; agus osgail a bhéal, agus gheobhair statér ann; tóg</span>
<lb n="1732"/><span>é sin agus tabhair dóibh sin é asam-sa agus asat féin.</span></p>
<lb n="1733"/>
<lb n="1734"/><p><span>CAIBIDIOL XVIII.</span></p>
<lb n="1735"/>
<lb n="1736"/><p><span>Críost gha theagasg dóibh an umhluigheacht do chleachtadh; sgannal</span>
<lb n="1737"/><span>do sheachaint; teithe ó ócáidíbh peactha; peacacha leanamhnacha do</span>
<lb n="1738"/><span>ghearán leis an Eaglais, agus a thuisgint gur cuma nú págánaigh</span>
<lb n="1739"/><span>an mhuíntir ná h-éisteann leis an Eaglais.  E 'á gheallamhaint</span>
<lb n="1740"/><span>d'á dheisgiobulaibh cumas ar cheangal agus ar sgaoíle do thabhairt</span>
<lb n="1741"/><span>dóibh, agus go mbeidh sé féin 'na gcómhthíonólaibh.  Ná maithfar</span>
<lb n="1742"/><span>do'n t-e ná maithfidh.</span></p>
<lb n="1743"/>
<lb n="1744"/><p><span>An uair sin tháinig na deisgiobuil chun Íosa agus</span>
<lb n="1745"/><span>dubhradar: Cé h-é, dar leat, an duine is mó i rígheacht na</span>
<lb n="1746"/><span>bhflathas?  Agus do ghlaoidh Íosa chuige leanbh beag, agus</span>
<lb n="1747"/><span>chuir sé 'n-a sheasamh 'n-a lár é.  Agus dubhairt sé: Go</span>
<lb n="1748"/><span>deimhin adeirim libh, mura n-iompuighidh sibh agus bheith ar</span>
<lb n="1749"/><span>nós na leanbh, ní raghaidh sibh isteach i rígheacht na bhflathas.</span>
<lb n="1750"/><span>An t-é d'á bhrígh sin, d'ísleóchaidh é féin ar nós an</span>
<lb n="1751"/><span>leinbh bhig sin, siné is mó i rígheacht na bhflathas.  Agus</span>
<lb n="1752"/><span>an t-é a ghlacann aon leanbh beag amháin de'n tsórd san</span>
<lb n="1753"/><span>am' ainim-se, glacann sé mise.  Ach an t-é thabharfaidh</span>
<lb n="1754"/><span>sgannal do dhuine de'n mhuintir bheag so a chreideann</span>
<lb n="1755"/><span>ionam-sa, b'fhearra dhó go gcurfaí bró muilinn ar a</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1756"/><p><span>mhuineál agus é chaitheamh isteach i ndoimhneacht na</span>
<lb n="1757"/><span>faraige.</span></p>
<lb n="1758"/>
<lb n="1759"/><p><span>Is mairg do'n domhan mar gheall ar na sgannalaibh.</span>
<lb n="1760"/><span>Ní foláir na sgannail do theacht: ach sa n-am gcéadna</span>
<lb n="1761"/><span>is mairg an t-égo dtagann an sgannal d'á dhruím.  Má</span>
<lb n="1762"/><span>dheineann do lámh nó do chos sgannal duit, gearr anuas</span>
<lb n="1763"/><span>díot í, agus caith uait í; is fearra dhuit dul isteach sa</span>
<lb n="1764"/><span>bheatha ar leath-láimh nó ar leath-chois 'ná dhá láimh nó</span>
<lb n="1765"/><span>dhá chois a bheith agat agus tu chur i dteine shíoruidhe.</span>
<lb n="1766"/><span>Agus má dheineann do shúil sgannal duit, strac amach í</span>
<lb n="1767"/><span>agus caith uait í; is fearra dhuit dul isteach 'sa bheatha</span>
<lb n="1768"/><span>ar leath-shúil 'ná dul i n-ifreann na teine agus do dhá</span>
<lb n="1769"/><span>shúil agat.</span></p>
<lb n="1770"/>
<lb n="1771"/><p><span>Tugaidh aire gan neamhshuím a dhéanamh d'aoinne de'n</span>
<lb n="1772"/><span>mhuintir bheag san, mar deirim libh go bhfuil radharc</span>
<lb n="1773"/><span>do shíor agá n-aingealaibh sin ins na flathais, ar ghnúis</span>
<lb n="1774"/><span>m'Athar-sa, atá ins na flathais.</span></p>
<lb n="1775"/>
<lb n="1776"/><p><span>Óir do tháinig Mac an Duine chun go sábhálfadh sé</span>
<lb n="1777"/><span>an nídh a bhí caillte.  Cad is dóigh libh?  Má bhíonn</span>
<lb n="1778"/><span>céad caora ag duine, agus go raghaidh caora acu amú,</span>
<lb n="1779"/><span>ná fágfaidh sé na naoi gcinn déag agus cheithre fichid</span>
<lb n="1780"/><span>ar na cnocaibh, agus ná h-imtheóchaidh sé ag lorg an</span>
<lb n="1781"/><span>chinn a chuaidh amú?  Agus má ráinigheann dó í dh'fhághail,</span>
<lb n="1782"/><span>deirim libh, go deimhin, gur mó an t-áthas atá air mar</span>
<lb n="1783"/><span>gheall uirthi sin 'ná mar gheall ar na naoi gcinn déag</span>
<lb n="1784"/><span>agus cheithre fichid nár chuaidh amú.  Mar an gcéadna,</span>
<lb n="1785"/><span>ní toil le nbhúr n-Athair atá ins na flathais go gcaillfí</span>
<lb n="1786"/><span>duine de'n mhuíntir bheag san.  Ach má dheineann do</span>
<lb n="1787"/><span>bhráthair beart ad' choinnibh, imthigh agus cómhairligh é</span>
<lb n="1788"/><span>idir thu féin agus é féin amháin.  Má éisteann sé leat,</span>
<lb n="1789"/><span>tá do bhráthair buaidhte agat.  Mura n-éistidh sé leat,</span>
<lb n="1790"/><span>tabhair leat duine nó beirt eile, i dtreó go seasóchaidh</span>
<lb n="1791"/><span>gach focal i mbéal beirte nó trír fínnithe.  Agus mura</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1792"/><p><span>n-éistidh sé leó san, innis do'n eaglais é; agus mura</span>
<lb n="1793"/><span>n-éistidh sé leis an eaglais, bíodh sé 'n-a phágánach nó 'n-a</span>
<lb n="1794"/><span>phuibliocánach agat.  Go deimhin adeirim lib, pé neithe</span>
<lb n="1795"/><span>a cheangalóchaidh sibh ar talamh, beid siad ceangailte</span>
<lb n="1796"/><span>ar neamh; agus pé neithe a sgaoilfidh sibh ar talamh,</span>
<lb n="1797"/><span>beid siad sgaoilte ar neamh.</span></p>
<lb n="1798"/>
<lb n="1799"/><p><span>Agus deirim libh 'n-a theannta san, má bhíonn beirt</span>
<lb n="1800"/><span>agaibh ar aon aigne ar talamh i dtaobh aon ruda ar bith</span>
<lb n="1801"/><span>a bheidh acu d'á iarraidh, go bhfaghaid siad an rud san a</span>
<lb n="1802"/><span>dhéanamh dóibh ó m' Athair-se atá ins na flathais.  Óir,</span>
<lb n="1803"/><span>an áit 'n-a bhfuil beirt nó triúr cruinnighthe am'</span>
<lb n="1804"/><span>ainm-se, táim-se ansan 'n-a measg.</span></p>
<lb n="1805"/>
<lb n="1806"/><p><span>Ansan do tháinig Peadar chuige agus dubhairt.</span>
<lb n="1807"/><span>A Thighearna, an 'mó uair a dhéanfaidh mo bhráthair beart</span>
<lb n="1808"/><span>am' choinnibh agus go maithfead dó?  Chómh fada le</span>
<lb n="1809"/><span>seacht n-uaire, an eadh?  Dubhairt Íosa leis: Ní</span>
<lb n="1810"/><span>deirim leat chómh fada le seacht n-uaire, ach chómh fada</span>
<lb n="1811"/><span>le seacht n-uaire fó sheacht ndeich.</span></p>
<lb n="1812"/>
<lb n="1813"/><p><span>D'á bhrígh sin, is cosmhail rígheacht na bhflathas le fear</span>
<lb n="1814"/><span>a bhí 'n-a rí, agus gur mhian leis cúntas a shocarú le</span>
<lb n="1815"/><span>n-a sheirbhíseachaibh.  Agus nuair a thosnuigh sé ar an</span>
<lb n="1816"/><span>gcúntas do shocarú do tugadh chuige duine go raibh</span>
<lb n="1817"/><span>deich míle talant aige air.  Agus nuair ná raibh aon</span>
<lb n="1818"/><span>rud aige chun na bhfiach a dhíol, d'órduigh an tighearna</span>
<lb n="1819"/><span>é féin agus a bhean, agus a chlann, agus a raibh aige,</span>
<lb n="1820"/><span>do dhíol amach agus díolfhiach a dhéanamh.  Ansan do</span>
<lb n="1821"/><span>chaith an seirbhíseach san é féin ar an dtalamh, ag guidhe</span>
<lb n="1822"/><span>an tighearna, agus dubhairt sé: Dein foidhne liom, agus</span>
<lb n="1823"/><span>díolfad an iomláine leat.  Agus do ghlac truagh an</span>
<lb n="1824"/><span>máighistir do'n tseirbhíseach san, agus do sgaoil sé</span>
<lb n="1825"/><span>chun siubhail é, agus do mhaith sé na fiacha dhó.  D'imthigh</span>
<lb n="1826"/><span>an seirbhíseach san amach, ámhthach, agus do casadh air</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1827"/><p><span>cómh-sheirbhíseach dó féin go raibh céad pingin aige</span>
<lb n="1828"/><span>air; agus do rug sé air, agus bhí sé 'ghá thachtadh, agus</span>
<lb n="1829"/><span>'ghá rádh leis: Díol liom na fiacha atá agam ort.  Agus</span>
<lb n="1830"/><span>do chaith an cómh-sheirbhíseach é féin ar an dtalamh, agus</span>
<lb n="1831"/><span>dubhairt sé: Dein foidhne liom, agus díolfad leat an</span>
<lb n="1832"/><span>iomláine.  Ní dhéanfadh, ámhthach; ach d'imthigh sé agus</span>
<lb n="1833"/><span>chuir sé sa phríosún é, go ndíolfadh sé na fiaca.  Ach</span>
<lb n="1834"/><span>nuair a chonaic a chómh-seirbhísigh-sin cad a bhí déanta,</span>
<lb n="1835"/><span>tháinig buairt ana-mhór ortha, agus thánadar agus</span>
<lb n="1836"/><span>d'innseadar do'n tighearna gach nídh fé mar a</span>
<lb n="1837"/><span>thuit amach.  Ansan do ghlaoidh a thighearna ar an bhfear</span>
<lb n="1838"/><span>san, agus dubhairt sé leis: A sheirbhísigh mhalluighthe,</span>
<lb n="1839"/><span>do mhaitheas-sa na fiacha go léir duit-se, toisg tu 'ghá</span>
<lb n="1840"/><span>iarraidh orm; Nár chóir, d'á bhrígh sin, duit-se truagh</span>
<lb n="1841"/><span>bheith agat dod' chómh-sheirbhíseach, fé mar a bhí truagh</span>
<lb n="1842"/><span>agam-sa dhuit-se?  Agus bhí fearg ar an dtighearna,</span>
<lb n="1843"/><span>agus thug sé suas do na céasdóiribh é, go ndíolfadh sé</span>
<lb n="1844"/><span>na fiacha go léir.  Agus sin mar a dhéanfaidh m'Athair-</span>
<lb n="1845"/><span>se atá ins na flathais libh-se é mura maithfidh gach duine</span>
<lb n="1846"/><span>agaibh d'á bhráthair, ó chroidhe.</span></p>
<lb n="1847"/>
<lb n="1848"/><p><span>CAIBIDIOL XIX.</span></p>
<lb n="1849"/>
<lb n="1850"/><p><span>Críost ghá dheimhniú go bhfuil an pósadh do-sgaoílte: agus ghá</span>
<lb n="1851"/><span>chómhaírliú dhúinn sgaramhaint le gach nídh ar a shon féin.  An</span>
<lb n="1852"/><span>chontabhairt a leanann saidhbhreas á thaisbeáint aige, agus an</span>
<lb n="1853"/><span>tuarastal atá as gach nídh do thréigean ar a shon féin.</span></p>
<lb n="1854"/>
<lb n="1855"/><p><span>Agus do thárla, nuair a bhí na cómhráidhte sin críoch</span>
<lb n="1856"/><span>nuighthe ag Íosa, gur fhág sé Gaililí agus go dtáinig sé</span>
<lb n="1857"/><span>i gcríochaib Iúdaéa lastall de'n Iórdan.  Agus do</span>
<lb n="1858"/><span>lean sluagh mhór é; agus do leighis sé iad sa n-áit sin.</span></p>
<lb n="1859"/>
<lb n="1860"/><p><span>Agus tháinig na Fairisínigh chuige 'ghá thriail, agus</span>
<lb n="1861"/><span>dubhradar: An dleaghthach do dhuine a bhean do chur</span>
<lb n="1862"/><span>uaidh ar gach aon tsaghas cúise?  Agus do fhreagair</span>
<lb n="1863"/><span>sé iad, agus dubhairt: Nár léigheabhair, an t-é</span>
<lb n="1864"/><span>chruthuigh an duine ar dtúis, gur chruthuigh sé iad firean</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1865"/><p><span>agus bainean, agus dubhairt sé:  Mar gheall air sin,</span>
<lb n="1866"/><span>fágfaidh duine a athair agus a mháthair, agus claoidhfidh</span>
<lb n="1867"/><span>sé le n-a mhnaoi, agus beid siad 'n-a mbeirt i n-aon</span>
<lb n="1868"/><span>fheóil.  D'á bhrígh sin, ní dhá fheóil iad feasda, ach aon</span>
<lb n="1869"/><span>fheóil amháin.  Uime sin, an nídh a cheangail Dia ná</span>
<lb n="1870"/><span>sgaoileadh duine é.  Dubhradar san leis: Cad chuige,</span>
<lb n="1871"/><span>má 'seadh, gur órduigh Maois leitir a díbeartha thabh-</span>
<lb n="1872"/><span>airt di agus í chur chun siubhail?  Dubhairt sé leó: Do</span>
<lb n="1873"/><span>cheaduigh Maois daoibh-se, toisg an croidhe cruaidh a</span>
<lb n="1874"/><span>bheith agaibh, bhúr mná do chur uaibh; ní raibh an sgéal</span>
<lb n="1875"/><span>mar sin, ámhthach, ó thusach.  Ach deirim-se libh, aoinne</span>
<lb n="1876"/><span>chuirfidh uaidh a bhean, ach amháin mar gheall ar dhrúis, agus</span>
<lb n="1877"/><span>do phósfaidh bean eile, go ndeineann sé adhaltranas;</span>
<lb n="1878"/><span>agus an t-é a phósfaidh an bhean a díbreadh, go ndeineann</span>
<lb n="1879"/><span>sé adhaltranas.</span></p>
<lb n="1880"/>
<lb n="1881"/><p><span>Dubhairt a dheisgiobuil leis: Má's mar sin atá an</span>
<lb n="1882"/><span>sgéal ag duine i dtaobh a mhná, ní maith an rud pósadh.</span>
<lb n="1883"/><span>Agus dubhairt sé leó: Ní h-é gach aoinne a ghlacann an</span>
<lb n="1884"/><span>chaint sin, ach an mhuíntir gur tugadh san dóibh.  Óir</span>
<lb n="1885"/><span>táid coillteáin do rugadh mar sin ó bhroinn a máthar;</span>
<lb n="1886"/><span>agus tá coillteáin gur thug daoine an cor san ortha;</span>
<lb n="1887"/><span>agus tá coillteáin a dhein iad féin do choillt ar son</span>
<lb n="1888"/><span>rígheachta na bhflathas.  An t-é go dtig leis a ghabháil,</span>
<lb n="1889"/><span>gabhadh.</span></p>
<lb n="1890"/>
<lb n="1891"/><p><span>Ansan do tugadh chuige aos óg, go ndéanfadh sé a</span>
<lb n="1892"/><span>lámh do chur ortha agus guidhe; agus bhí na deisgiobuil</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1893"/><p><span>ghá gcosg.  Ach dubhairt Íosa leó: Leigidh chúgham an</span>
<lb n="1894"/><span>mhuintir bheag, agus ná coisgidh iad; óir is le n-a leith-</span>
<lb n="1895"/><span>éidí sin rígheacht na bhflathas.  Agus nuair a chuir sé a</span>
<lb n="1896"/><span>lámha ortha, d'fhág sé an áit sin.</span></p>
<lb n="1897"/>
<lb n="1898"/><p><span>Agus féach, tháinig duine chuige agus dubhairt sé:</span>
<lb n="1899"/><span>A Mhaighístir mhaith, cad í an mhaith a dhéanfad ionus go</span>
<lb n="1900"/><span>mbeadh agam beatha shíoruidhe?  Agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="1901"/><span>Cad é an trácht so agat ar mhaith?  Ní'l ach Aon is maith,</span>
<lb n="1902"/><span>sé sin Dia.  Ach má's maith leat dul isteach sa bheatha,</span>
<lb n="1903"/><span>coimeád na h-aitheanta.  Deir seisean leis: Cad iad</span>
<lb n="1904"/><span>na h-aitheanta?  Agus dubhairt Íosa:  Ná dein</span>
<lb n="1905"/><span>marbhadh; Ná dein drúis; Na dein guid; Ná dein fiadh-</span>
<lb n="1906"/><span>naise bhréige; Tabhair onóir do t'athair agus dod'</span>
<lb n="1907"/><span>mháthair; agus, grádhuigh do chómharsa mar thu féin.</span>
<lb n="1908"/><span>Dubhairt an t-óigfhear leis: Choimeádas iad san go</span>
<lb n="1909"/><span>léis ó m'óige; cad eile is riachtanach dom?  Dubhairt</span>
<lb n="1910"/><span>Íosa leis: Má's maith leat bheith beacht, imthigh agus díol</span>
<lb n="1911"/><span>amach a bhfuil agat, agus tabhair dos na bochtaibh, agus</span>
<lb n="1912"/><span>beidh stór ar neamh agat; agus tar agus lean mise.</span>
<lb n="1913"/><span>Nuair airigh an t-ógánach an chaint sin, ámhthach, d'imthigh</span>
<lb n="1914"/><span>sé agus é go buartha; mar fear ab eadh é go raibh</span>
<lb n="1915"/><span>mórán saidhbhris aige.</span></p>
<lb n="1916"/>
<lb n="1917"/><p><span>Agus dubhairt Íosa le n-a dheisgiobuil: Go deimhin</span>
<lb n="1918"/><span>adeirim libh, is deacair do'n duine saidhbhir dul isteach</span>
<lb n="1919"/><span>i rígheacht na bhflathas.  Agus deirim airís libh é: Is usa</span>
<lb n="1920"/><span>do chamal gabháil tré chró snáthaide 'ná do'n duine</span>
<lb n="1921"/><span>saidhbhir dul isteach i rígheacht na bhflathas.  Nuair airigh</span>
<lb n="1922"/><span>na deisgiobuil an méid sin tháinig árd-iongnadh ortha,</span>
<lb n="1923"/><span>agus dubhradar: Má 'seadh, cé fhéadfaidh dul saor?</span>
<lb n="1924"/><span>D'fhéach Íosa ortha agus dubhairt sé: Ní féidir so do</span>
<lb n="1925"/><span>dhaoine; ach is féidir le Dia gach nídh.</span></p>
<lb n="1926"/>
<lb n="1927"/><p><span>Ansan d'fhreagair Peadar agus dubhairt sé: Féach,</span>
<lb n="1928"/><span>d'fhágamair-ne gach nídh, agus do leanamair tusa: Agus</span>
<lb n="1929"/><span>cad a bheidh d'á bhárr againn?  Agus dubhairt Íosa leó:</span>
<lb n="1930"/><span>Go deimhin adeirim libh, sibh-se do lean mé, sa n-aithghein-</span>
<lb n="1931"/><span>eamhaint, nuair a shuidhfidh Mac an Duine i gcathaoir a</span>
<lb n="1932"/><span>ghradaim, súidhfidh sibh ar dhá chathaoir dhéag ag tabhairt</span>
<lb n="1933"/><span>breithe ar dhá threibh déag Israéil.  Agus gach duine a</span>
<lb n="1934"/><span>dh'fhágfaidh a thigh, nó a dhritháracha, nó a dhriféaracha, nó</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1935"/><p><span>a athair, nó a mháthair, nó a bhean, nó a chlann, nó a chuid</span>
<lb n="1936"/><span>tailimh, ar son m'ainime-se, gheobhaidh sé fó chéad, agus</span>
<lb n="1937"/><span>beidh an bheatha shíoruidhe aige.</span></p>
<lb n="1938"/>
<lb n="1939"/><p><span>Ach beidh a lán d'á bhfuil ar tusach ar deire, agus d'á</span>
<lb n="1940"/><span>bhfuil ar deire ar tusach.</span></p>
<lb n="1941"/>
<lb n="1942"/><p><span>CAIBIDIOL XX.</span></p>
<lb n="1943"/>
<lb n="1944"/><p><span>Parabal an lucht oibre sa bhfíonghort.  Árd-aidhm chlainne</span>
<lb n="1945"/><span>Sebedé.  A radharc á thabhairt ag Criost do bheirt dall.</span></p>
<lb n="1946"/>
<lb n="1947"/><p><span>Is cosmhail rígheacht na bhflathas le fear tighe a chuaidh</span>
<lb n="1948"/><span>amach go moch ar maidin ag réidhteach le lucht oibre d'á</span>
<lb n="1949"/><span>fhíonghort.  Agus do réidhtigh sé leis an lucht oibre ar</span>
<lb n="1950"/><span>phingin sa ló, agus chuir sé ag obair iad sa bhfíonghort.</span>
<lb n="1951"/><span>Agus chuaidh sé amach airís tímpal an trímhadh h-uair,</span>
<lb n="1952"/><span>agus fuair sé tuille 'n-a seasamh díomhaoin ag áit an</span>
<lb n="1953"/><span>mhargaidh; Agus dubhairt sé leó: Téighidh-se, leis,</span>
<lb n="1954"/><span>isteach am' fhíonghort-sa, agus tabharfad daoibh fé mar</span>
<lb n="1955"/><span>a bheidh ceart.  Agus d'imthígheadar san.  Agus chuaidh</span>
<lb n="1956"/><span>sé amach airís ar an sémhadh h-uair, agus ar an naomhadh</span>
<lb n="1957"/><span>h-uair, agus dhein sé mar an gcéadna.  Ach do chuaidh</span>
<lb n="1958"/><span>sé amach tímpal an t-aon uair dhéag, agus fuair sé</span>
<lb n="1959"/><span>tuille 'n-a seasamh, agus dubhairt sé leó: Cad chuige</span>
<lb n="1960"/><span>dhaoibh bheith anso i nbhúr seasamh díomhaoin an lá go léir?</span>
<lb n="1961"/><span>Dubhradar leis: Mar níor réidhtigh aoinne linn.  Dubh-</span>
<lb n="1962"/><span>airt sé leó: Téighidh-se, leis, isteach am' fhíonghort-sa.</span>
<lb n="1963"/><span>Nuair a bhí an tráthnóna ann, dubhairt tighearna an fhión-</span>
<lb n="1964"/><span>ghuirt le n-a stíbhard: Glaoidh ar an lucht oibre, agus</span>
<lb n="1965"/><span>tabhair a dtuarasdal dóibh, agus tusnuigh leis an muin-</span>
<lb n="1966"/><span>tir is déanaighe a tháinig, go dtí an mhuintir is luatha a</span>
<lb n="1967"/><span>tháinig.  Tháinig an mhuintir a thusnuigh an obair ar uair</span>
<lb n="1968"/><span>a h-aondéag, agus do tugadh pingin an duine dhóibh.</span>
<lb n="1969"/><span>Ansan do tháinig an chéad mhuíntir agus mheasadar go</span>
<lb n="1970"/><span>bhfaghdís breis; ach do fuaradar san, leis, pingin an</span>
<lb n="1971"/><span>duine.  Nuair a fuaradar é chromadar ar cheisneamh i n-</span>
<lb n="1972"/><span>aghaidh an fhir thighe, Agus dubhradar: Níor dheineadar so</span>
<lb n="1973"/><span>a tháinig go déanach ach uair oibre, agus chuiris ar aon</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1974"/><p><span>dul leó san sinne a dh'fhuiling cruadhtan agus brothall</span>
<lb n="1975"/><span>an lae.  Do labhair seisean le duine acu, agus dubh-</span>
<lb n="1976"/><span>airt; A dhuine mhuinteartha, ní'l aon éagcóir agam 'á</span>
<lb n="1977"/><span>dhéanamh ort.  Nách ar phingin a réidhtighis liom?  Seo,</span>
<lb n="1978"/><span>tóg leat do chuid agus imthigh; ach is toil liom oiread</span>
<lb n="1979"/><span>a thabhairt do'n fhear so is déanaighe a tháinig agus atá</span>
<lb n="1980"/><span>agam 'á thabhairt duit-sé.  An amhlaidh nách dleaghthach</span>
<lb n="1981"/><span>dom an nídh is toil liom a dhéanamh?  An droch-shúil</span>
<lb n="1982"/><span>atá agat, óir is duine fóghanta mise?  Sin mar a</span>
<lb n="1983"/><span>bheidh an mhuintir dhéanach ar tosach, agus an mhuintir</span>
<lb n="1984"/><span>thosaigh ar deire.  Óir tá glaoidhte ar mhórán agus</span>
<lb n="1985"/><span>níl toghtha ach beagán.</span></p>
<lb n="1986"/>
<lb n="1987"/><p><span>Bhí Íosa ag dul suas go Ierúsalem, agus ar an slígh</span>
<lb n="1988"/><span>dhó thóg sé i leith taoibh an dáréag deisgiobul, agus</span>
<lb n="1989"/><span>dubhairt sé leó: Féach, táimíd ag dul suas go Ierú-</span>
<lb n="1990"/><span>salem, agus tabharfar Mac an Duine suas d'uachtarán-</span>
<lb n="1991"/><span>aibh na sagart agus dos na Sgríbhneóiríbh, agus daor-</span>
<lb n="1992"/><span>faid siad chun báis é.  Agus tabharfaid siad dos na</span>
<lb n="1993"/><span>geintibh é le tarcaisniú, agus le sgiúrsáil, agus le</span>
<lb n="1994"/><span>céasadh ar chrois; agus eireóchaidh sé airís an trímhadh</span>
<lb n="1995"/><span>lá.</span></p>
<lb n="1996"/>
<lb n="1997"/><p><span>Ansan tháinig chuige máthair clainne Sebedé i n-aon-</span>
<lb n="1998"/><span>fheacht le n-a macaibh, agus do shléacht sí dhó, ag lorg</span>
<lb n="1999"/><span>ruda éigin air.  Agus dubhairt sé léi: Cad 'tá uait?</span>
<lb n="2000"/><span>Dubhairt sí leis: Abair go suidhfid an bheirt mhac so</span>
<lb n="2001"/><span>liom-sa, duine acu ar do dheis, agus duine acu ar do</span>
<lb n="2002"/><span>chlí ad' rígheacht.  Ach d'fhreagair Íosa, agus dubhairt:</span>
<lb n="2003"/><span>Ní h-eól daoibh cad 'tá agaibh 'á iarraidh.  An bhfuil sibh</span>
<lb n="2004"/><span>ábalta ar an gcailís a dh'ólfad-sa d'ól?  Deirid siad</span>
<lb n="2005"/><span>leis, Táimíd.  Dubhairt sé leó: Is fíor go n-ólfaidh</span>
<lb n="2006"/><span>sibh mo chailís; ach suidhe ar mo dheis nó ar mo chlí, ní</span>
<lb n="2007"/><span>h-agam-sa atá san a thabhairt daoibh-se ach do'n mhuintir</span>
<lb n="2008"/><span>go bhfuil sé ceapaithe ag m'Athair dóibh.  Agus nuair</span>
<lb n="2009"/><span>airigh an deichniubhar é, bhí fearg acu chun na beirte</span>
<lb n="2010"/><span>drithár.  Agus do ghlaoidh Íosa chuige iad agus dubh-</span>
<lb n="2011"/><span>airt: Is eól daoibh conus mar a dheinid tighearnaí na</span>
<lb n="2012"/><span>ngeinte iad do smachtú, agus go ndeinid a ndaoine</span>
<lb n="2013"/><span>móra a gcómhacht do chur i bhfeidhm ortha.  Ní mar sin a</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="2014"/><p><span>bheidh eadraibh-se; ach an t-é gur maith leis bheith mór</span>
<lb n="2015"/><span>eadraibh, bíodh sé 'n-a fhear fhriotháilte agaibh; Agus an</span>
<lb n="2016"/><span>t-é gur maith leis bheith i n'fhear thosaigh eadraibh, bíodh</span>
<lb n="2017"/><span>sé 'n-a sheirbhíseach agaibh.  Fé mar nár tháinig Mac</span>
<lb n="2018"/><span>an Duine chun seirbhíse dh'fhághail, ach chun seirbhíse</span>
<lb n="2019"/><span>thabhairt uaidh, agus chun a anama thabhairt uaidh mar</span>
<lb n="2020"/><span>cheannach ar a lán.</span></p>
<lb n="2021"/>
<lb n="2022"/><p><span>Agus nuair a bhíodar ag dul amach a' Ierichó do lean</span>
<lb n="2023"/><span>sluagh mhór éisean.  Agus féach, bhí beirt dall 'n-a</span>
<lb n="2024"/><span>suidhe i n-aice an bhóthair, agus d'airigheadar gur bh'é</span>
<lb n="2025"/><span>Íosa a bhí ag gabháil ann, agus do liúghadar: A Thigh-</span>
<lb n="2026"/><span>earna, ar siad; déin trócaire orainn, a Mhic Dáibhid.</span>
<lb n="2027"/><span>Agus bhí an tsluagh 'ghá gcosg, go n-éistfidís.  Ach sin</span>
<lb n="2028"/><span>mar a b'aoirde do liúghadar-san: A Thighearna, ar siad;</span>
<lb n="2029"/><span>déin trócaire orainn, a Mhic Dáibhid.  Agus do stad</span>
<lb n="2030"/><span>Íosa, agus ghlaoidh sé ortha, agus dubhairt sé: Cad is</span>
<lb n="2031"/><span>maith libh a dhéanfainn daoibh?  Go n-osgalófaí ár</span>
<lb n="2032"/><span>súile, a Thighearna, ar siad.  Agus tháinig truagh ag</span>
<lb n="2033"/><span>Íosa dhóibh, agus chuir sé a lámh ar a súilibh: agus tháinig</span>
<lb n="2034"/><span>a radharc dóibh láithreach, agus do leanadar é.</span></p>
<lb n="2035"/>
<lb n="2036"/><p><span>CAIBIDIOL XXI.</span></p>
<lb n="2037"/>
<lb n="2038"/><p><span>Críost ag dul isteach i gcathair Ierúsalem ar muin an asail.</span>
<lb n="2039"/><span>An lucht ceannaídheachta agus díoluígheachta dá ndíbirt amach as an</span>
<lb n="2040"/><span>dteampal aige.  An mhallacht aige dá chur ar an gcrann fíge.</span>
<lb n="2041"/><span>Cuireann sé fhéachaint ar na sagairt agus ar na Sgríbhneóiribh</span>
<lb n="2042"/><span>éisteacht.</span></p>
<lb n="2043"/>
<lb n="2044"/><p><span>Agus nuair a bhíodar ag teacht i ngar d'Ierúsalem,</span>
<lb n="2045"/><span>agus bhíodar tagaithe go Betphagé i n-aice chnuic</span>
<lb n="2046"/><span>Olibhet, ansan do chuir Íosa uaidh beirt deisgiobul,</span>
<lb n="2047"/><span>Agus dubhairt sé leó: Téighidh isteach sa bhaile sin os</span>
<lb n="2048"/><span>bhúr gcómhair, agus gheobhaidh sibh ann gan mhoill láir</span>
<lb n="2049"/><span>asail agus í ceangailte, agus searrach 'n-a teannta;</span>
<lb n="2050"/><span>sgaoilidh í agus tugaidh chugham iad.  Agus má deir</span>
<lb n="2051"/><span>aoinne aon rud libh abraidh: Tá gnó ag an dTighearna</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="2052"/><p><span>dhíobh so; agus sgaoilfidh sé libh iad láithreach.  Agus do</span>
<lb n="2053"/><span>deineadh an méid sin go léir, ionas go gcómhlíonfaí</span>
<lb n="2054"/><span>caint an fháidh mar a ndeir sé:  Abraidh le h-inghín</span>
<lb n="2055"/><span>Shióin: Féach do Rí ag teacht go ceannsa chúghat 'n-a</span>
<lb n="2056"/><span>shuidhe ar láir asail, agus ar shearrach, mac an asail</span>
<lb n="2057"/><span>chneasda.  Agus d'imthigh na deisgiobuil, agus dhein-</span>
<lb n="2058"/><span>eadar mar a dh'órduigh Íosa dhóibh.  Agus thugadar leó</span>
<lb n="2059"/><span>an láir asail agus an searrach; agus chuireadar a</span>
<lb n="2060"/><span>mbrait féin anuas ortha, agus chuireadar eisean 'n-a</span>
<lb n="2061"/><span>shuidhe ortha.  Agus do leath mórán de'n tsluagh a</span>
<lb n="2062"/><span>mbrait ar an slígh; agus bhain tuille acu géaga des na</span>
<lb n="2063"/><span>crainn agus do leathadar iad ar an slígh; Agus an</span>
<lb n="2064"/><span>tsluagh a bhí lasmuigh agus lastiar bhíodar ag liúirigh,</span>
<lb n="2065"/><span>agus deiridís: Hósanna do Mhac Dáibhid;  Moladh do'n</span>
<lb n="2066"/><span>t-é atá ag teacht i n-ainim an Tighearna; Hósanna go</span>
<lb n="2067"/><span>lán árd.  Agus nuair a chuaidh sé isteach i n-Ierúsalem</span>
<lb n="2068"/><span>bhí an chathair go léir ar suathadh, 'ghá rádh: Cé h-é seo?"</span>
<lb n="2069"/><span>Agus deireadh na daoine: Sidé Íosa an fáidh ó Nasa-</span>
<lb n="2070"/><span>ret Ghaililí.</span></p>
<lb n="2071"/>
<lb n="2072"/><p><span>Agus chuaidh Íosa isteach i dteampul Dé agus chomáin</span>
<lb n="2073"/><span>sé amach as gach a raibh de dhaoine ann ag díol agus ag</span>
<lb n="2074"/><span>ceannach, agus do leag sé búird lucht airgid do shóin-</span>
<lb n="2075"/><span>seáil agus cathaoireacha lucht colúr a dhíol.  Agus dubh-</span>
<lb n="2076"/><span>airt sé leó: Tá sgríobhtha, Tigh chun úrnuighthe a tabhar-</span>
<lb n="2077"/><span>far ar mo thigh: ach tá pluais bitheamhnach déanta agaibh-</span>
<lb n="2078"/><span>se dhe.</span></p>
<lb n="2079"/>
<lb n="2080"/><p><span>Agus tháinig na daill agus na bacaigh chuige sa team-</span>
<lb n="2081"/><span>pul, agus do leighis sé iad.  Agus nuair a chonaic</span>
<lb n="2082"/><span>uachtaráin na sagart, agus na Sgríbhneóirí, na h-iongnaí</span>
<lb n="2083"/><span>a dhein sé, agus an t-aos óg sa teampul ag liúirigh,</span>
<lb n="2084"/><span>Hósanna do Mhac Dáibhid; tháinig fearg ortha.  Agus</span>
<lb n="2085"/><span>dubhradar leis: An airigheann tú cad 'deir siad san?</span>
<lb n="2086"/><span>Agus dubhairt Íosa leó: Airighim; an amhlaidh nár léigh-</span>
<lb n="2087"/><span>eabhair riamh:  A' béal leanbh agus naoidhean ar cíochaibh</span>
<lb n="2088"/><span>do bheachtuighis moladh?  Agus d'fhág sé iad, agus</span>
<lb n="2089"/><span>d'imthigh sé amach lasmuigh de'n chathair go Betánia; agus</span>
<lb n="2090"/><span>d'fhan sé ansan.</span></p>
<lb n="2091"/>
<lb n="2092"/><p><span>Agus ar maidin, agus é ag teacht chun na catharach, bí</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="2093"/><p><span>ocras air; Agus chonaic sé crann fíge i n-aice an</span>
<lb n="2094"/><span>bhóthair, agus tháinig sé chuige, agus ní bhfuair sé aon</span>
<lb n="2095"/><span>nídh air ach duilleabhar, agus dubhairt sé leis: Nár</span>
<lb n="2096"/><span>fhásaidh toradh as so amach go bráth ort-sa.  Agus</span>
<lb n="2097"/><span>d'fheóch an crann fíge láithreach.  Agus chonaic na deis-</span>
<lb n="2098"/><span>giobuil san, agus bhí iongnadh ortha, agus deiridís:</span>
<lb n="2099"/><span>Conus a dh'fheóch sé chómh tapaidh?  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="2100"/><span>Íosa agus dubhairt sé leó: Go deimhin adeirim libh,</span>
<lb n="2101"/><span>má bhíonn creideamh agaibh, agus ná staonfaidh sibh,</span>
<lb n="2102"/><span>déanfaidh sibh, ní h-amháin an nídh seo an chrainn fíge,</span>
<lb n="2103"/><span>ach má deireann sibh leis an gcnoc so, Tóg agus caith</span>
<lb n="2104"/><span>thu féin isteach sa bhfaraige, déanfar é.  Agus gach</span>
<lb n="2105"/><span>nídh ar bith a dh'iarrfaidh sibh i n-úrnuighthe, má bhíonn</span>
<lb n="2106"/><span>creideamh agaibh, gheobhaidh sibh é.</span></p>
<lb n="2107"/>
<lb n="2108"/><p><span>Agus nuair a tháinig sé isteach sa teampul, agus</span>
<lb n="2109"/><span>bhí sé ag teagasg, tháinig chuige uachtaráin na sagart</span>
<lb n="2110"/><span>agus seanóirí na ndaoine, agus dubhradar: Cad é an</span>
<lb n="2111"/><span>t-úghdarás atá agat-sa chun na neithe seo a dhéanamh?</span>
<lb n="2112"/><span>agus cé thug duit an t-úghdarás?  D'fhreagair Íosa</span>
<lb n="2113"/><span>agus dubhairt sé leó: Cuirfad-sa, leis, aon cheist</span>
<lb n="2114"/><span>amháin chughaibh-se, agus má réidhtigheann sibh dom í, neós-</span>
<lb n="2115"/><span>fad-sa dhaoibh-se, leis, cad é an t-úghdarás atá agam</span>
<lb n="2116"/><span>chun na neithe seo dhéanamh.  Cá dtáinig an baiste a</span>
<lb n="2117"/><span>dhein Eóin? an ó neamh a tháinig sé, nó an ó dhaoinibh?</span>
<lb n="2118"/><span>Agus dheineadar-san machtnamh eatartha féin, agus</span>
<lb n="2119"/><span>dubhradar: Má abraimíd gur ó neamh é, déarfaidh</span>
<lb n="2120"/><span>sé, Má 'seadh, cad 'n-a thaobh nár chreideabhair é?  Ach</span>
<lb n="2121"/><span>má abraimíd gur ó dhaoinibh, is baoghal dúinn na daoine</span>
<lb n="2122"/><span>mar fáidh ab eadh Eóin acu.  Agus d'fhreagradar</span>
<lb n="2123"/><span>Íosa agus dubhradar, Ní fheadramair.  Agus dubhairt</span>
<lb n="2124"/><span>seisean leó: Ní lúgha 'ná mar a neósfad-sa dhaoibh-se</span>
<lb n="2125"/><span>cad é an t-úghdarás atá agam chun na neithe seo dhéanamh.</span></p>
<lb n="2126"/>
<lb n="2127"/><p><span>Ach cad é bhúr dtuairim?  Bhí beirt mhac ag fear</span>
<lb n="2128"/><span>áirithe, agus tháinig sé chun an chéad mhic, agus dubhairt</span>
<lb n="2129"/><span>sé leis: A mhic, imthigh indiu agus dein obair am'</span>
<lb n="2130"/><span>fhíonghort.  Agus d'fhreagair seisean agus dubhairt:</span>
<lb n="2131"/><span>Ní h-áil liom.  I n-a dhiaidh san ámh, tháinig aithreachas</span>
<lb n="2132"/><span>air, agus do chuaidh sé.  Ansan tháinig sé chun an mhic</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="2133"/><p><span>eile, agus dubhairt sé an rud céadna.  Agus d'fhreag-</span>
<lb n="2134"/><span>air seisean agus dubhairt: Raghad; agus níor chuaidh.</span>
<lb n="2135"/><span>Cia 'cu de'n bheirt a dhein toil a athar?  Dubhradar-san:</span>
<lb n="2136"/><span>An chéad fhear.  Dubhairt Íosa leó: Go deimhin adeirim-</span>
<lb n="2137"/><span>se libh-se, raghaid na puibliocánaigh agus na stria-</span>
<lb n="2138"/><span>pacha isteach i bhflathas Dé rómhaibh-se.  Óir thaínig Eóin</span>
<lb n="2139"/><span>chughaibh i slígh na fíoraontachta, agus níor chreideabhair</span>
<lb n="2140"/><span>é; ach do chreid na puibliocánaigh agus na striapacha é;</span>
<lb n="2141"/><span>ach do chonacabhair-se, agus níor dheineabhair aithrighe</span>
<lb n="2142"/><span>'n-a dhiaidh san ionus go gcreidfeadh sibh é.</span></p>
<lb n="2143"/>
<lb n="2144"/><p><span>Éistidh le soluíd eile.  Bhí fear tighe ann agus chuir</span>
<lb n="2145"/><span>sé fíonghort, agus chuir sé fál tímpal air, agus dhéin</span>
<lb n="2146"/><span>sé fásgadóir ann, agus chuir sé suas túr ann, agus</span>
<lb n="2147"/><span>chuir sé chun lucht saothruighthe é, agus d'imthigh sé go</span>
<lb n="2148"/><span>dúthaigh iasachta.  Agus nuair a bhí aimsir na dtorthaí</span>
<lb n="2149"/><span>ag teacht, chuir sé a sheirbhísigh ag triall ar an lucht saoth-</span>
<lb n="2150"/><span>ruighthe go nglacfaidís an toradh dhó.  Ach do rug an</span>
<lb n="2151"/><span>lucht saothruighthe ar na seirbhísigh, agus ghabhadar ar</span>
<lb n="2152"/><span>dhuine acu, agus mharbhuigheadar duine acu, agus ghabha-</span>
<lb n="2153"/><span>dar do chlochaibh i nduine acu.  Ansan do chuir sé seir-</span>
<lb n="2154"/><span>bhísigh eile ag triall ortha airís, níba mhó 'ná an chéad chuid</span>
<lb n="2155"/><span>agus thugadar an cor céadna ortha.  Fé dheire, ámhthach,</span>
<lb n="2156"/><span>do chuir sé a mhac féin ag triall ortha, agus dubhairt sé:</span>
<lb n="2157"/><span>Beidh uraim acu do m' mhac.  Nuair a chonaic an lucht</span>
<lb n="2158"/><span>saothruighthe an mac, dubhradar eatartha féin: Sidé an</span>
<lb n="2159"/><span>t-oighre; téanam agus marbhuighmís é, agus beidh an</span>
<lb n="2160"/><span>oighreacht againn.  Agus do rugadar air, agus chuir-</span>
<lb n="2161"/><span>eadar amach as an bhfíonghort é, agus mharbhuigheadar é.</span>
<lb n="2162"/><span>D'á bhrígh sin, nuair a thiocfaidh tighearna an fhíonghuirt,</span>
<lb n="2163"/><span>cad a dhéanfaidh sé leis an lucht saothruighthe sin?</span>
<lb n="2164"/><span>Deirid siad leis: Tabharfaidh sé droch-íde ar na cuirp-</span>
<lb n="2165"/><span>theachaibh sin, agus cuirfidh sé a fhíonghort chun lucht saoth-</span>
<lb n="2166"/><span>ruighthe eile, a thabharfaidh toradh dhó i n-aimsir na</span>
<lb n="2167"/><span>dtorthaí.</span></p>
<lb n="2168"/>
<lb n="2169"/><p><span>Dubhairt Iosa leó: Nár léigheabhair riamh sa sgríbhinn:</span>
<lb n="2170"/><span>An chloch d'ár dhiúltuigh na saoir, isí atá 'n-a cloich cinn</span>
<lb n="2171"/><span>chúinne: Isé an Tighearna do dhein é sin, agus is iongan-</span>
<lb n="2172"/><span>tach é i n-ár súilibh-ne.  D'á bhrígh sin adeirim libh go</span>
<lb n="2173"/><span>dtógfar uaibh-se rígheacht Dé, agus go dtabharfar í do</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="2174"/><p><span>chine a thabharfaidh toradh uatha uirthi.  Agus an t-é a</span>
<lb n="2175"/><span>thuitfidh ar an gcloich sin, brisfar é; ach an t-é go</span>
<lb n="2176"/><span>dtuitfidh sí air, meilfidh sí é.</span></p>
<lb n="2177"/>
<lb n="2178"/><p><span>Agus nuair airigh uachtaráin na sagart agus na Fair-</span>
<lb n="2179"/><span>isínigh na soluídí uaidh, thuígeadar gur bh' ortha féin a bhí</span>
<lb n="2180"/><span>sé ag caint.  Agus ba mhian leó é ghabháil, ach bhí eagla</span>
<lb n="2181"/><span>acu roimis na daoine, mar fáidh ab eadh é acu.</span></p>
<lb n="2182"/>
<lb n="2183"/><p><span>CAIBIDIOL XXII.</span></p>
<lb n="2184"/>
<lb n="2185"/><p><span>Parabal na bainse.  D'órduigh Críost cáin do dhíol le</span>
<lb n="2186"/><span>Caesar.  Do Chlaoidh sé na Sadducínigh.  Do thaisbeáin se cad í</span>
<lb n="2187"/><span>an chéad aithne sa dlígh.  Do chuir sé measgán mearaídhe ar na</span>
<lb n="2188"/><span>Fairisíneachaibh.</span></p>
<lb n="2189"/>
<lb n="2190"/><p><span>Agus d'fhreagair Íosa agus do labhair sé airís i</span>
<lb n="2191"/><span>soluídibh, agus dubhairt sé:  Is cosmhail rígheacht</span>
<lb n="2192"/><span>neimhe le fear a bhí 'n-a rí, agus do dhein bainis d'á</span>
<lb n="2193"/><span>mhac.  Agus chuir sé a sheirbhísigh ag glaodhach ar na</span>
<lb n="2194"/><span>daoine a fuair cuireadh chun na bainise; agus níor</span>
<lb n="2195"/><span>bh'áil leó teacht.  Agus chuir sé seirbhísigh eile uaidh</span>
<lb n="2196"/><span>airís.  Abraidh, ar seisean, leis an muintir a fuair</span>
<lb n="2197"/><span>cuireadh, Féach, tá an féasda ollamh agam; táid mo</span>
<lb n="2198"/><span>mhairt marbh agus m'ealta ramhara, agus gach nídh</span>
<lb n="2199"/><span>ollamh: Tagaidh chun na bainise.  Ach dheineadar-san</span>
<lb n="2200"/><span>neamhshuím de, agus d'imthígheadar, duine acu chun a</span>
<lb n="2201"/><span>fheirime, agus duine acu chun a cheannaidheachta.  Agus</span>
<lb n="2202"/><span>do rug an chuid eile acu ar a sheirbhísigh, agus thugadar</span>
<lb n="2203"/><span>tarcuisne dhóibh, agus mharbhuigheadar iad.  Nuair airigh</span>
<lb n="2204"/><span>an rí an nídh sin tháinig fearg air, agus chuir sé a</span>
<lb n="2205"/><span>shluaighte armtha uaidh, agus d'ídigh sé na marbthóirí sin,</span>
<lb n="2206"/><span>agus do loisg sé a gcathair.  Ansan dubhairt sé le n-a</span>
<lb n="2207"/><span>sheirbhíseachaibh: Tá an bhainfheis ollamh; ach an mhuintir</span>
<lb n="2208"/><span>a fuair cuireadh, níor bhfhiú iad é.  Imthighidh amach, d'á</span>
<lb n="2209"/><span>bhrígh sin, ar na bóithribh agus pé daoine a gheobhaidh sibh,</span>
<lb n="2210"/><span>glaoidhidh isteach ortha chun na bainise.  Agus d'imthigh</span>
<lb n="2211"/><span>na seirbhísigh amach ar na bóithribh, agus bhailigheadar</span>
<lb n="2212"/><span>isteach gach a bhfuaradar de dhaoine, idir olc agus</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="2213"/><p><span>maith, agus bhí an bhainis lán de dhaoine 'n-a suidhe</span>
<lb n="2214"/><span>chun bídh.  Ansan do tháinig an rí isteach go bhfeicfeadh</span>
<lb n="2215"/><span>sé an chuideachta, agus chonaic sé ann duine ná raibh</span>
<lb n="2216"/><span>culaith na bainise uime.  Agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="2217"/><span>A chara, conus a thánaís-se anso isteach gan culaith na</span>
<lb n="2218"/><span>bhainise umat?  Ach níor labhair seisean focal.</span>
<lb n="2219"/><span>Ansan dubhairt an rí leis an lucht friothálmha, Deinidh</span>
<lb n="2220"/><span>a lámha agus a chosa do cheangal, agus caithidh amach é sa</span>
<lb n="2221"/><span>doircheacht atá amuigh, áit 'n-a mbeidh gol agus díoscán</span>
<lb n="2222"/><span>fiacal.  Óir tá glaoidhte ar mhórán, agus ní'l toghtha</span>
<lb n="2223"/><span>ach beagán.</span></p>
<lb n="2224"/>
<lb n="2225"/><p><span>Ansan d'imthigh na Fairisínigh, agus chuadar i gcómh-</span>
<lb n="2226"/><span>airle go ndéanfaidis búntáiste bhreith air 'n-a chaint.</span>
<lb n="2227"/><span>Agus chuireadar chuige deisgiobuil leó féin i n-aon-</span>
<lb n="2228"/><span>fheacht le muintir Héróid, chun a rádh leis: A Mháighistir,</span>
<lb n="2229"/><span>is eól dúinn gur duine fírinneach tu, agus go múineann</span>
<lb n="2230"/><span>tú slígh Dé sa bhfírinne, agus ná fuil beann agat ar</span>
<lb n="2231"/><span>aoinne; óir ní fhéachann tú chun pearsan aon duine.</span>
<lb n="2232"/><span>Innis dúinn, d'á bhrígh sin, cad is dóigh leat?  An</span>
<lb n="2233"/><span>ceart cáin do dhíol le Caesar nó gan a dhíol?  Ach bhí</span>
<lb n="2234"/><span>fios a ndroch-aigne ag Íosa agus dubhairt sé: A chluan-</span>
<lb n="2235"/><span>uidhthe, cad chuige dhaoibh bheith a'm brath?  Taisbeán-</span>
<lb n="2236"/><span>aidh dom píosa d'airgead na cána.  Agus thugadar</span>
<lb n="2237"/><span>dó pingin.  Agus dubhairt Íosa leó: Cé leis an</span>
<lb n="2238"/><span>íomháigh seo agus an sgríbhinn seo?  Le Caesar, ar</span>
<lb n="2239"/><span>siad.  Ansan dubhairt seisean leo: D'á bhrígh sin</span>
<lb n="2240"/><span>tugaidh do Chaesar na neithe is le Caesar; agus tugaidh</span>
<lb n="2241"/><span>do Dhia na neithe is le Dia.  Nuair airigheadar an</span>
<lb n="2242"/><span>méid sin tháinig iongnadh ortha, agus d'fhágadar ansan</span>
<lb n="2243"/><span>é, agus d'imthigheadar.</span></p>
<lb n="2244"/>
<lb n="2245"/><p><span>An lá san tháinig na Sadducínigh chuige, daoine adeir</span>
<lb n="2246"/><span>ná fuil aiseirighe ann, agus cheistigheadar é, agus</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="2247"/><p><span>dubhradar.  A Mháighistir, dubhairt Maois, Má gheibheann</span>
<lb n="2248"/><span>duine bás gan sliocht, pósadh a dhritháir a bhean, ionus</span>
<lb n="2249"/><span>go dtógfadh sé sliocht d'á dhritháir.  Bhí i n-ár measg-ne</span>
<lb n="2250"/><span>mórsheisear drithár, agus do phós an chéad duine acu</span>
<lb n="2251"/><span>bean, agus fuair sé bás, agus toisg gan sliocht a bheith</span>
<lb n="2252"/><span>air, d'fhág sé a bhean agá dhritháir; Mar an gcéadna an</span>
<lb n="2253"/><span>tarna duine acu, agus an trímhadh duine, gur ráinig an</span>
<lb n="2254"/><span>seachtmhadh duine.  I n-a ndiaidh go léir fuair an bhean</span>
<lb n="2255"/><span>bás.  Sa n-aiseirighe, ámhthach, cé'cu de'n mhórsheisear</span>
<lb n="2256"/><span>gur leis í? mar, bhí sí acu go léir.  D'fhreagair Íosa,</span>
<lb n="2257"/><span>agus dubhairt sé leó: Táthaoi ag dul amú' toisg gan</span>
<lb n="2258"/><span>eólus a bheith agaibh ar an Scriptiúir ná ar chómhachtaibh</span>
<lb n="2259"/><span>Dé.  Óir sa n-aiseirighe ní pósfar ná ní tabharfar le</span>
<lb n="2260"/><span>pósadh, ach beid siad cosmhail le h-aingealaibh Dé ar</span>
<lb n="2261"/><span>neamh.  Ach, i dtaobh aiseirighe na marbh, nár léigh-</span>
<lb n="2262"/><span>eabhair an rud adubhairt Dia, mar a ndeir sé libh: Is</span>
<lb n="2263"/><span>mise Dia Ábrahaim, agus Dia Ísaaic agus Dia Iácóib?</span>
<lb n="2264"/><span>Ní Dia do dhaoinibh marbha Dia, ach do dhaoinibh beó.</span>
<lb n="2265"/><span>Agus nuair a dh'airigh na daoine é bhíodar ag déanamh</span>
<lb n="2266"/><span>iongna d'á theagasg.</span></p>
<lb n="2267"/>
<lb n="2268"/><p><span>Nuair airigh na Fairisínigh nár fhág sé focal le rádh</span>
<lb n="2269"/><span>ag na Sadducínigh, thánadar i bhfochair a chéile; Agus</span>
<lb n="2270"/><span>cheistigh duine acu é, ollamh sa dlígh, ag baint trialach</span>
<lb n="2271"/><span>as, agus dubhairt: A Mháighistir, cad í an aithne mhór</span>
<lb n="2272"/><span>sa dlígh?  Dubhairt Íosa leis: Grádhfaidh tú do</span>
<lb n="2273"/><span>Thighearna Dia ó d'chroidhe go h-iomlán, agus ó d'anam</span>
<lb n="2274"/><span>go h-iomlán, agus ó d'aigne go h-iomlán.  Siní an</span>
<lb n="2275"/><span>aithne is mó, agus isí an chéad aithne í.  Agus tá an</span>
<lb n="2276"/><span>tarna h-aithne cosmhail léi: Grádhfaidh tú do chómh-</span>
<lb n="2277"/><span>arsa mar thu féin.  Tá an dlígh go léir agus na fáidhe</span>
<lb n="2278"/><span>ag seasamh ar an dá aithne sin.</span></p>
<lb n="2279"/>
<lb n="2280"/><p><span>Bhí na Fairisínigh cruinnighthe i bhfochair a chéile, agus</span>
<lb n="2281"/><span>do cheisdigh Íosa iad, Agus dubhairt sé: Cad a thuig-</span>
<lb n="2282"/><span>eann sibh-se i dtaobh Chríost?  Cé 'ro mac é?  Agus</span>
<lb n="2283"/><span>dubhradar leis: Mac Dáibhid.  Dubhairt sé leó:</span>
<lb n="2284"/><span>Ma 'seadh, cad uime go dtugann Dáibhid, sa spioraid,</span>
<lb n="2285"/><span>a Thighearna air, mar a ndeir sé: Dubhairt an</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="2286"/><p><span>Tighearna le m' Thighearna, Suidh ar mo dheis, go gcuiread</span>
<lb n="2287"/><span>do namhaid mar fuairmín fé d'chosaibh?  D'á bhrígh sin,</span>
<lb n="2288"/><span>má thugann Dáibhid a Thighearna air, conus atá sé 'n-a</span>
<lb n="2289"/><span>mhac aige?  Agus ní raibh oiread agus focal ag aoinne</span>
<lb n="2290"/><span>le rádh 'ghá fhreagra; agus ó'n lá san amach níor leó-</span>
<lb n="2291"/><span>mhaidh aoinne é cheisdiú a thuille.</span></p>
<lb n="2292"/>
<lb n="2293"/><p><span>CAIBIDIOL XXIII.</span></p>
<lb n="2294"/>
<lb n="2295"/><p><span>Do chómhairligh Críost deagh-theagasg na Sgríbhneóirí agus</span>
<lb n="2296"/><span>na bhFarisíneach do ghlacadh agus a ndroch-shampla do sheachnadh,</span>
<lb n="2297"/><span>fógrann sé ar a Dheisgiobulaibh gan aithris do dhéanamh ar a</span>
<lb n="2298"/><span>n-uaillmhian.  A lán mairgí aige d'á bhagairt ortha mar gheall</span>
<lb n="2299"/><span>ar an gceilg a bhí ionta agus mar gheall ar a ndaille.</span></p>
<lb n="2300"/>
<lb n="2301"/><p><span>Ansan do labhair Íosa leis an bpobul agus le n-a</span>
<lb n="2302"/><span>dheisgiobuil,</span></p>
<lb n="2303"/>
<lb n="2304"/><p><span>Agus dubhairt sé: Táid na Sgríbhneóirí agus na</span>
<lb n="2305"/><span>Fairisínigh suidhte i gcathaoir Mhaoise.  D'á bhrígh sin</span>
<lb n="2306"/><span>pé rud a déarfaid siad libh a choimeád, coimeádaidh é</span>
<lb n="2307"/><span>agus deinidh é; ach ná deinidh do réir a n-oibreacha;</span>
<lb n="2308"/><span>óir deirid siad, agus ní dheinid siad.  Óir cean-</span>
<lb n="2309"/><span>galaid siad ualaí troma do-iompuir, agus cuirid siad</span>
<lb n="2310"/><span>ar ghuailnibh na ndaoine iad; ach ní h-áil leó féin oiread</span>
<lb n="2311"/><span>agus méar a chur 'ghá gcoruighe.  Deinid siad gach obair</span>
<lb n="2312"/><span>leó, ámhthach, ionus go bhfeicfeadh na daoine iad; leath-</span>
<lb n="2313"/><span>nuighid siad a bhfulactéirí agus méaduighid siad</span>
<lb n="2314"/><span>fabhraí a mbrat.  Is maith leó ceann cláir ag suidhe</span>
<lb n="2315"/><span>chun bídh dóibh, agus na suidhcháin uachtaracha ins na</span>
<lb n="2316"/><span>sinagógaibh.  Agus fáiltiú dhóibh i n-áit an mhargaidh,</span>
<lb n="2317"/><span>agus go dtabharfadh na daoine Rabbí ortha.  Ach ná</span>
<lb n="2318"/><span>tugtar Rabbí oraibh-se: óir is aoinne amháin atá 'n-a</span>
<lb n="2319"/><span>Mháighistir oraibh, agus is bráithre sibh go léir. Agus</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="2320"/><p><span>ná tugaidh bhúr n-athair ar aoinne ar an dtalamh so:</span>
<lb n="2321"/><span>óir is aoinne amháin is Athair agaibh, an t-é atá ins na</span>
<lb n="2322"/><span>flathais.  Agus ná tugtar máighistirí oraibh: óir is</span>
<lb n="2323"/><span>aoinne amháin is Máighistir agaibh, .i. Críosd.  An t-é</span>
<lb n="2324"/><span>is fearr oraibh, beidh sé 'n-a sheirbhíseach agaibh.  Óir</span>
<lb n="2325"/><span>an t-é a dh'árdóchaidh é féin, ísleófar é; agus an t-é</span>
<lb n="2326"/><span>a dh'isleóchaidh é féin, árdófar é.</span></p>
<lb n="2327"/>
<lb n="2328"/><p><span>Ach is mairg daoibh-se, a Sgríbhneóirí agus a Fhairisí-</span>
<lb n="2329"/><span>neacha, a chluanaidhthe: óir do dhúnabhair rígheacht na</span>
<lb n="2330"/><span>bhflathas i n-aghaidh na ndaoine; mar, ní théigheann sibh</span>
<lb n="2331"/><span>isteach, ná ní leigeann sibh isteach na daoine atá ag dul</span>
<lb n="2332"/><span>isteach.</span></p>
<lb n="2333"/>
<lb n="2334"/><p><span>Is mairg daoibh a Sgríbhneóirí agus a Fhairisíneacha, a</span>
<lb n="2335"/><span>chluanaidhthe: óir itheann sibh tighthe na mbaintreach, ag</span>
<lb n="2336"/><span>déanamh úrnuighthe fada; mar gheall air sin is truime-de</span>
<lb n="2337"/><span>an bhreith a tabharfar oraibh.</span></p>
<lb n="2338"/>
<lb n="2339"/><p><span>Is mairg daoibh-se, a Sgríbhneóirí agus a Fhairisí-</span>
<lb n="2340"/><span>neacha, a chluanaidhthe: óir siubhlann sibh muir agus tir</span>
<lb n="2341"/><span>chun aoinne amháin a thabhairt chun bhúr gcreidimh; agus</span>
<lb n="2342"/><span>nuair a thugann sibh libh é déineann sibh mac-fhrinn de</span>
<lb n="2343"/><span>níosa dhá mheasa 'ná sibh féin.</span></p>
<lb n="2344"/>
<lb n="2345"/><p><span>Is mairg daoibh-se, a ghiollaí dalla adeir: Pé duine</span>
<lb n="2346"/><span>a dhearbhóchaidh dar an teampal, is neamhnidh é; ach</span>
<lb n="2347"/><span>an t-é dhearbhóchaidh dar ór an teampail tá an ceangal</span>
<lb n="2348"/><span>air.  A dhaoine dalla gan chiall: cé'cu is mó le rádh,</span>
<lb n="2349"/><span>an t-ór, nó an teampal a bheannuigheann an t-or?</span>
<lb n="2350"/><span>Agus: Pé duine dhearbhóchaidh dar an altóir, is neamh-</span>
<lb n="2351"/><span>nídh é; ach pé duine a dhearbhóchaidh dar an dtabharthas</span>
<lb n="2352"/><span>atá ar an altóir, tá an ceangal air.  A dhaoine dalla:</span>
<lb n="2353"/><span>Cé'cu is mó, an tabharthas nó an altóir a chuireann an</span>
<lb n="2354"/><span>bheannuightheacht ar an dtabharthas?  D'á bhrígh sin, an</span>
<lb n="2355"/><span>t-é dhearbhuigheann dar an altóir, dearbhuigheann sé</span>
<lb n="2356"/><span>dar an altóir agus gach a bhfuil uirthi.  Agus an t-é a</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="2357"/><p><span>dhearbhuigheann dar an teampal, dearbhuigheann sé dar</span>
<lb n="2358"/><span>an teampal agus dar an t-é atá 'n-a chómhnuidhe ann.</span>
<lb n="2359"/><span>Agus an t-é dhearbhuigheann dar neamh, dearbhuigheann</span>
<lb n="2360"/><span>sé dar cathaoir ríoga Dé, agus dar an t-é atá 'n-a</span>
<lb n="2361"/><span>shuidhe inti.</span></p>
<lb n="2362"/>
<lb n="2363"/><p><span>Is mairg daoibh-se, a Sgríbhneóirí agus a Fhairisí-</span>
<lb n="2364"/><span>neacha, a chluanaidhthe: óir tugann sibh deachmhadh as an</span>
<lb n="2365"/><span>miontais agus as an ainise agus as an gcuimin, agus</span>
<lb n="2366"/><span>d'fhágabhair gan cómhlíonadh na neithe is truime sa dlígh,</span>
<lb n="2367"/><span>breitheamhantas, agus trócaire, agus creideamh; bhí</span>
<lb n="2368"/><span>sé ceart agaibh iad-san do dhéanamh agus gan iad-súd do</span>
<lb n="2369"/><span>leigint ar lár.  A ghiollaí dalla, sgagann sibh amach an</span>
<lb n="2370"/><span>chuil agus sloigeann sibh an camal.</span></p>
<lb n="2371"/>
<lb n="2372"/><p><span>Is mairg daoibh-se, a Sgríbhneóirí agus a Fhairisíneacha,</span>
<lb n="2373"/><span>a chluanaidhthe: óir glanann sibh an taobh amuigh de'n</span>
<lb n="2374"/><span>chupán agus de'n mhéis; ach táthaoí lán, laistigh, de</span>
<lb n="2375"/><span>bhraduíol agus de shailightheacht.  A Fhairisínigh dhaill,</span>
<lb n="2376"/><span>glan ar dtúis an taobh istigh de'n chupán agus de'n</span>
<lb n="2377"/><span>mhéis, ionus go mbeadh an taobh amuigh glan.</span></p>
<lb n="2378"/>
<lb n="2379"/><p><span>Is mairg daoibh, a Sgribhneóirí agus a Fhairisíneacha,</span>
<lb n="2380"/><span>a chluanaidhthe: óir is cuma sibh nó uaghna aolta, a</span>
<lb n="2381"/><span>fhéachann go h-áluinn lasmuigh, fé shúilibh daoine, ach</span>
<lb n="2382"/><span>laistigh táid siad lán de chnámhaibh daoine marbha, agus</span>
<lb n="2383"/><span>de'n uile shaghas bréantais.  Ar an gcuma gcéadna</span>
<lb n="2384"/><span>féachann sibh-se fíoraonta ar an dtaobh amuigh, fé</span>
<lb n="2385"/><span>shúilibh daoine; ach laistigh táthaoí lán de'n fheall agus</span>
<lb n="2386"/><span>de'n mhalluightheacht.</span></p>
<lb n="2387"/>
<lb n="2388"/><p><span>Is mairg daoibh, a Sgríbhneóirí agus a Fhairisíneacha</span>
<lb n="2389"/><span>an fhill: a dheineann tuamaí do chur suas do sna</span>
<lb n="2390"/><span>fáidhibh; agus a chuireann na h-órnáidí ar uaghnaibh na</span>
<lb n="2391"/><span>bhfíoraon, Agus deireann sibh:  Dá mbeimís-ne beó</span>
<lb n="2392"/><span>le linn ár sínsear ní bheimís páirteach leó i bhfuil na</span>
<lb n="2393"/><span>bhfáidh.  D'á bhrígh sin is fínnithe sibh oraibh féin gur sibh</span>
<lb n="2394"/><span>sliocht na ndaoine a mhairbh na fáidhe.  Líonaidh-se</span>
<lb n="2395"/><span>suas, mar sin, tómhas bhúr sínsear.  A aithreacha nimhe,</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="2396"/><p><span>a shliocht na n-aithreach nimhe, cad é an dul atá agaibh-se</span>
<lb n="2397"/><span>ó bhreith ifrinn?  D'á bhrígh sin, féach, cuirim-se</span>
<lb n="2398"/><span>chúghaibh fáidhe, agus lucht eagna, agus lucht sgríbhinne;</span>
<lb n="2399"/><span>agus marbhóchaidh sibh cuid acu, agus céasfaidh sibh ar</span>
<lb n="2400"/><span>chrosaibh cuid acu agus sgiúrsálfaidh sibh cuid acu i</span>
<lb n="2401"/><span>nbhúr sinagógaibh, agus ruaigfidh sibh iad ó chathair go</span>
<lb n="2402"/><span>cathair.  Ionus go dtiocfadh oraibh gach fuil fhíoraonta</span>
<lb n="2403"/><span>d'ár doirteadh ar an dtalamh, ó fhuil an fhíoraoin Abel</span>
<lb n="2404"/><span>go fuil Shacariais mic Bharachiais a mharbhabhair idir</span>
<lb n="2405"/><span>an teampal agus an altóir.  Go deimhin adeirim</span>
<lb n="2406"/><span>libh, tiocfaidh na neithe sin go léir ar an sliocht</span>
<lb n="2407"/><span>so.</span></p>
<lb n="2408"/>
<lb n="2409"/><p><span>A Ierúsalem, a Ierúsalem, a mharbhuigheann na</span>
<lb n="2410"/><span>fáidhe, agus a ghabhann do chlochaibh ins na daoine a</span>
<lb n="2411"/><span>curtar chúghat, cad é a mhiniceacht dob' áil liom do</span>
<lb n="2412"/><span>chlann a bhailiú chugham mar a bhailigheann an chearc a</span>
<lb n="2413"/><span>h-ál fé n-a sgiathánaibh, agus níor bh'áil leat!  Féach,</span>
<lb n="2414"/><span>fágfar bhúr dtigh i n'uaigneas agaibh.  Óir adeirim libh,</span>
<lb n="2415"/><span>ní fheicfidh sibh mise feasda go n-abraidh sibh: Moladh</span>
<lb n="2416"/><span>leis an t-é atá ag teacht i n-ainim an Tighearna.</span></p>
<lb n="2417"/>
<lb n="2418"/><p><span>CAIBIDIOL XXIV.</span>
<lb n="2419"/><span>An íde a bhí le teacht ar an dteampul; agus na cómharthaí a</span>
<lb n="2420"/><span>bhí le teacht roimis; agus roime lá an bhreitheamhantais.  Ní</span>
<lb n="2421"/><span>foláir dúinn bheith ag faire i gcómhnuíghe.</span></p>
<lb n="2422"/>
<lb n="2423"/><p><span>Agus do chuaidh Íosa amach as an dteampul, agus</span>
<lb n="2424"/><span>bhí sé ag imtheacht; agus tháinig a dheisgiobuil chuige ag</span>
<lb n="2425"/><span>taisbeáint oibreacha an teampail dó.  Agus dubhairt</span>
<lb n="2426"/><span>seisean leó 'ghá bhfreagra: An bhfeiceann sibh na neithe</span>
<lb n="2427"/><span>sin go léir?  Go deimhin adeirim libh, ní fágfar anso</span>
<lb n="2428"/><span>cloch ar muin cloiche gan raobadh.</span>
<lb n="2429"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="2430"/><p><span>Agus do shuidh sé ar chnoc Olibhet, agus tháinig a</span>
<lb n="2431"/><span>dheisgiobuil chuige a gan fhios, agus dubhradar: Innis</span>
<lb n="2432"/><span>dúinn cathain a thuitfid na neithe seo amach, agus cad</span>
<lb n="2433"/><span>a bheidh mar chómhartha ar do theacht-sa, agus ar dheire</span>
<lb n="2434"/><span>an tsaoghail.  Agus dubhairt Íosa leó ghá bhfreagra:</span>
<lb n="2435"/><span>Seachnaidh agus ná cuireadh aoinne amú' sibh.</span></p>
<lb n="2436"/>
<lb n="2437"/><p><span>Óir tiocfaid a lán am' ainim-se agus déarfaid siad,</span>
<lb n="2438"/><span>Is mise Críost; agus meallfaid siad a lán.  Agus</span>
<lb n="2439"/><span>aireóchaidh sibh cogaí agus ráflaí ar chogaíbh.  Seach-</span>
<lb n="2440"/><span>naidh agus ná bíodh buaireamh oraibh; mar ní foláir na</span>
<lb n="2441"/><span>neithe sin do theacht, ach ní h-é an deire fós é.  Óir</span>
<lb n="2442"/><span>eireóchaidh cine i n-aghaidh cine, agus rígheacht i n-aghaidh</span>
<lb n="2443"/><span>rígheachta; agus beidh galair, agus gorta, agus luasgadh</span>
<lb n="2444"/><span>talmhan, ar fuid áiteana.  Tosach na dtrioblóidí,</span>
<lb n="2445"/><span>ámhthach, iad san go léir, Ansan cuirfid siad sibh-se</span>
<lb n="2446"/><span>i gcruadhtan, agus cuirfid siad chun báis sibh; agus</span>
<lb n="2447"/><span>beidh fuath ag na geintibh go léir daoibh mar gheall ar</span>
<lb n="2448"/><span>m'ainim-se.  Ansan glacfaidh a lán daoine sgannal,</span>
<lb n="2449"/><span>agus déanfaid siad feall ar a chéile, agus beidh fuath</span>
<lb n="2450"/><span>acu d'á chéile.  Agus eireóchaid a lán fáidhí fallsa,</span>
<lb n="2451"/><span>agus meallfaid siad a lán.  Agus toisg an mhalluigh-</span>
<lb n="2452"/><span>theacht a bheith iomarcach fuarfaidh an charthanacht i n-a</span>
<lb n="2453"/><span>lán.  Ach an t-é a bheidh seasamhach amach go deire,</span>
<lb n="2454"/><span>raghaidh sé saor.  Agus craobhsgaoilfar an soi-</span>
<lb n="2455"/><span>sgéal so na rígheachta tríd an ndomhan go léir mar</span>
<lb n="2456"/><span>fhiadhnaise do sna geintibh go léir; agus ansan tioc-</span>
<lb n="2457"/><span>faidh an críochnú.</span></p>
<lb n="2458"/>
<lb n="2459"/><p><span>D'á bhrígh sin, nuair a chífidh sibh gráin an léirsgriosa,</span>
<lb n="2460"/><span>ar ar labhair Daniel fáidh, 'n-a seasamh sa n-áit</span>
<lb n="2461"/><span>naomhtha: an t-é a léighfidh, tuigeadh: Ansan an mhuintir</span>
<lb n="2462"/><span>atá i n-Iúdéa teithidís chun na gcnoc; Agus an duine</span>
<lb n="2463"/><span>ar bhuaic an tighe, ná téigheadh sé síos chun aon rud a</span>
<lb n="2464"/><span>bhreith as a thigh leis; Agus an duine sa pháirc ná filleadh</span>
<lb n="2465"/><span>sé a d'iarraidh a bhrait.  Is mairg do lucht clainne</span>
<lb n="2466"/><span>dh'iompar, ámhthach, agus do lucht oileamhna, ins na</span>
<lb n="2467"/><span>laethibh sin.  Ach guídhidh gan bhúr dteithe bheith sa gheimh-</span>
<lb n="2468"/><span>readh ná ar an sabbóid.  Óir beidh buaireamh mór an</span>
<lb n="2469"/><span>uair sin, ná raibh a leithéid ó thosach an domhain go dtí</span>
<lb n="2470"/><span>so, agus ná beidh.  Agus mura gciorruightí na lae-</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="2471"/><p><span>thanta san ní bheadh dul as ag feóil ar bith; Ach ciorrófar</span>
<lb n="2472"/><span>na laethanta san ar son na bhfíoraon.  An uair sin má</span>
<lb n="2473"/><span>deir aoinne libh: Féach, tá Críost anso, nó ansúd; ná</span>
<lb n="2474"/><span>creididh.  Mar, eireóchaid Críostana fallsa agus</span>
<lb n="2475"/><span>fáidhí fallsa, agus tabharfaid siad cómharthaí móra</span>
<lb n="2476"/><span>uatha agus iongnaí, i dtreó go seólfaí amú' na fíor-</span>
<lb n="2477"/><span>aoin féin (dá mb' fhéidir é).  Féach, ta innste agam</span>
<lb n="2478"/><span>daoibh roim ré.  D'á bhrígh sin má deirid siad libh:</span>
<lb n="2479"/><span>Féach, tá sé sa bhfásach: ná téighidh amach; Féach, tá</span>
<lb n="2480"/><span>sé ins na seómraíbh: ná creididh.  Óir, mar an splanc</span>
<lb n="2481"/><span>a thagann as an dtaobh thoir agus a chítear go dtí an</span>
<lb n="2482"/><span>taobh thiar, sin mar a bheidh teacht Mic an Duine.  Pé</span>
<lb n="2483"/><span>áit 'n-a mbeidh an corp, is ann a chruinneóchaid na</span>
<lb n="2484"/><span>fiolair.</span></p>
<lb n="2485"/>
<lb n="2486"/><p><span>Agus láithreach tar éis trioblóide na laethanta san</span>
<lb n="2487"/><span>doircheófar an ghrian, agus ní thabharfaidh an ghealach a</span>
<lb n="2488"/><span>solus, agus tuitfid na réalta as an spéir, agus beid</span>
<lb n="2489"/><span>cómhachta na bhflathas d'á suathadh; Agus ansan chífar</span>
<lb n="2490"/><span>cómhartha Mhic an Duine sa spéir; agus ansan caoifid</span>
<lb n="2491"/><span>treabha an domhain go léir, agus chífid siad Mac an</span>
<lb n="2492"/><span>Duine ag teacht i sgamallaibh neimhe le mór-chómhacht</span>
<lb n="2493"/><span>agus le gradam. Agus cuirfidh sé a aingil amach,</span>
<lb n="2494"/><span>le trúmpa agus le guth árd: agus cruinneóchaid siad</span>
<lb n="2495"/><span>a fhíoraoin ós na cheithre gaoithibh, ó uachtar na bhflathas</span>
<lb n="2496"/><span>go dtí a n-íochtar.  Foghlumuighidh soluíd ó'n gcrann</span>
<lb n="2497"/><span>fíge.  Nuair a bhíonn a ghéag bog, agus a dhuilleabhar</span>
<lb n="2498"/><span>tagaithe amach, tá fhios agaibh an samhradh bheith i n-achmair-</span>
<lb n="2499"/><span>eacht.  Mar sin daoibh-se, nuair a chífidh sibh na neithe</span>
<lb n="2500"/><span>seo uile, bíodh a fhios agaibh go bhfuil sé i n-aice libh, ins</span>
<lb n="2501"/><span>na dóirsibh.  Go deimhin adeirim libh, ní imtheóchaidh an</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="2502"/><p><span>tsliocht so go dtiocfaid na neithe seo go léir chun cinn.</span>
<lb n="2503"/><span>Raghaidh an spéir agus an talamh ar neamhnídh, ach ní</span>
<lb n="2504"/><span>raghaid mo bhréithre-se ar neamhnídh.</span></p>
<lb n="2505"/>
<lb n="2506"/><p><span>I dtaobh an lae sin, ámhthach, agus na h-uaire sin, ní'l</span>
<lb n="2507"/><span>fios ag aoinne, dá mb'iad aingil na bhflathas féin iad,</span>
<lb n="2508"/><span>ach ag an Athair amháin.  Óir mar a bhí i laethibh Nóe iseadh</span>
<lb n="2509"/><span>bheidh teacht Mhic an Duine.  Mar a bhíodar ins na lae-</span>
<lb n="2510"/><span>thanta roimis an ndílinn ag ithe agus ag ól, ag pósadh</span>
<lb n="2511"/><span>agus ag tabhairt le pósadh, díreach go dtí an lá 'na</span>
<lb n="2512"/><span>ndeaghaidh Nóe isteach sa n-arc, Agus ní raibh</span>
<lb n="2513"/><span>fhios acu go dtí go dtáinig an díle, agus gur rug sí</span>
<lb n="2514"/><span>chun siúbhail iad go léir; sin mar a bheidh teacht Mhic an</span>
<lb n="2515"/><span>Duine.  Ansan beidh beirt i bpáirc: Tógfar duine</span>
<lb n="2516"/><span>agus fágfar duine.  Beidh beirt bhan ag meilt le</span>
<lb n="2517"/><span>muileann: Tógfar bean agus fágfar bean.  Deinidh</span>
<lb n="2518"/><span>faire, d'á bhrígh sin; mar ní fios daoibh cad é an uair a</span>
<lb n="2519"/><span>thiocfaidh bhúr dTighearna.  Ach bíodh fhios an méid seo</span>
<lb n="2520"/><span>agaibh, dá mbeadh fhios ag fear an tighe cad é an uair a</span>
<lb n="2521"/><span>bheadh an bitheamhnach le teacht, go deimhin do dhéanfadh</span>
<lb n="2522"/><span>sé faire, agus ní leigfeadh sé a thigh do bhriseadh isteach.</span>
<lb n="2523"/><span>D'á bhrígh sin, bídhidh-se, leis, ollamh, mar an uair nách</span>
<lb n="2524"/><span>eól daoibh iseadh atá Mac an Duine le teacht.</span></p>
<lb n="2525"/>
<lb n="2526"/><p><span>Cé h-é, is dóigh leat, an seirbhíseach dílis, ciallmhar,</span>
<lb n="2527"/><span>a chuir a thighearna os cionn a mhuintire, chun bídh a thabh-</span>
<lb n="2528"/><span>airt dóibh do réir aimsire?  Is aoibhinn do'n tseir-</span>
<lb n="2529"/><span>bhíseach san, nuair a thiocfaidh a thighearna, má gheibheann</span>
<lb n="2530"/><span>sé é ag déanamh na h-oibre sin.  Go deimhin adeirim</span>
<lb n="2531"/><span>libh, cuirfidh sé os cionn a choda go léir é.  Ach má</span>
<lb n="2532"/><span>deir an droch-sheirbhíseach san 'n-a chroidhe féin: Tá mo</span>
<lb n="2533"/><span>thighearna ag déanamh ríghnis de theacht; Agus má dhírí-</span>
<lb n="2534"/><span>gheann sé ar a chómh-sheirbhíseacha do bhualadh, agus ar</span>
<lb n="2535"/><span>bheith ag ithe agus ag ól i bhfochair lucht meisge; Tiocfaidh</span>
<lb n="2536"/><span>tighearna an tseirbhísigh sin an lá nách dóigh leis, agus</span>
<lb n="2537"/><span>an uair nách eól dó; Agus deighilfidh sé é, agus ceap-</span>
<lb n="2538"/><span>faidh sé a chuid ameasg lucht fill: beidh sa n-áit sin gol</span>
<lb n="2539"/><span>agus díoscán fiacal.</span>
<lb n="2540"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="2541"/><p><span>CAIBIDIOL XXV.</span></p>
<lb n="2542"/>
<lb n="2543"/><p><span>Parabal an deichniúbhar maighdean, agus na dtalant, agus</span>
<lb n="2544"/><span>tuairisg ar an mbreitheamhantas déanach.</span></p>
<lb n="2545"/>
<lb n="2546"/><p><span>Ansan beidh rígheacht na bhflathas cosmhail le deich-</span>
<lb n="2547"/><span>niúbhar maighdean a thóg a lóchranna agus a chuaidh amach</span>
<lb n="2548"/><span>i gcoinnibh an chéile agus na céile.  Agus bhí cúigear acu</span>
<lb n="2549"/><span>ciallmhar, agus an cúigear eile gan chiall.  Agus an</span>
<lb n="2550"/><span>cúigear a bhí gan chiall nuair a thógadar na lóchranna,</span>
<lb n="2551"/><span>níor thugadar oíle leó.  Ach do thug an cúigear a bhí</span>
<lb n="2552"/><span>ciallmhar oíle leó i n-a n-ártháibh i dteannta na lóchrann.</span>
<lb n="2553"/><span>Agus do dhein an céile moill, agus tháinig múisiún ortha</span>
<lb n="2554"/><span>go léir, agus do thuiteadar 'n-a gcodladh.  I lár na</span>
<lb n="2555"/><span>h-oidhche, ámhthach, do deineadh guth árd: Féach, tá an</span>
<lb n="2556"/><span>céile ag teacht; téighidh amach 'n-a choinnibh.  Ansan</span>
<lb n="2557"/><span>d'eirigheadar na maighdeana san go léir agus chuir-</span>
<lb n="2558"/><span>eadar a lóchranna i dtreó.  Agus dubhairt an chuid</span>
<lb n="2559"/><span>a bhí gan chiall leis an gcuid a bhí ciallmhar: Tugaidh</span>
<lb n="2560"/><span>dúinne cuid de'n oíle atá agaibh-se, mar tá ár loch-</span>
<lb n="2561"/><span>ranna ag dul i n-éag.  D'fhreagair an mhuintir chiall-</span>
<lb n="2562"/><span>mhar agus dubhradar: Ar eagla ná beadh ár ndóithin</span>
<lb n="2563"/><span>ann dúinne agus daoíbh-se, is fearr sibh a dh' imtheacht</span>
<lb n="2564"/><span>chun na gceannaidhthe agus oíle cheannach daoibh féin.</span>
<lb n="2565"/><span>Agus an fhaid a bhíodar ag dul 'ghá ceannach, tháinig an</span>
<lb n="2566"/><span>céile; agus an mhuintir a bhí ollamh chuadar isteach i</span>
<lb n="2567"/><span>n-aonfheacht leis chun na bainise, agus do dúnadh an</span>
<lb n="2568"/><span>dorus.  Ar ball tháinig na maighdeana eile agus</span>
<lb n="2569"/><span>dubhradar: A Thighearna, a Thighearna, osgail dúinne.</span>
<lb n="2570"/><span>Ach d'fhreagair seisean agus dubhairt: Go deimhin</span>
<lb n="2571"/><span>adeirim libh, ní'l aon aithne agam oraibh.</span></p>
<lb n="2572"/>
<lb n="2573"/><p><span>Deinidh faire, d'á bhrígh sin, mar ní h-eól daoibh an</span>
<lb n="2574"/><span>lá ná an uair.</span></p>
<lb n="2575"/>
<lb n="2576"/><p><span>Mar, ar nós an fhir a bhí ag dul abhfad ó bhaile, agus </span>
<lb n="2577"/><span>do ghlaoidh chuige a sheirbhísigh, agus thug a chuid dóibh,</span>
<lb n="2578"/><span>Agus thug chúig talanta do dhuine acu agus dhá thalant</span>
<lb n="2579"/><span>do dhuine eile, agus talant do dhuine eile; do gach</span>
<lb n="2580"/><span>duine do réir a chumais oibre; agus d'imthigh láith-</span>
<lb n="2581"/><span>reach.  Agus d'imthigh an t-é a fuair na chúig talanta, </span>
<lb n="2582"/><span>agus d'oibrigh sé iad, agus dhein sé chúig talanta eile.</span>
<lb n="2583"/><span>Mar an gcéadna an t-é a fuair an dá thalant dhein</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="2584"/><p><span>sé dhá cheann eile.  Ach an t-é a fuair an t-aon talant</span>
<lb n="2585"/><span>amháin d'imthigh sé agus dhein sé poll sa talamh, agus</span>
<lb n="2586"/><span>chuir sé airgead a thighearna i bhfolach.  Tar éis mórán</span>
<lb n="2587"/><span>aimsire, ámhthach, tháinig tighearna na seirbhíseach san,</span>
<lb n="2588"/><span>agus shocaruigh sé cúntas leó.  Agus tháinig an t-é a</span>
<lb n="2589"/><span>fuair na chúig talanta agus thug sé leis na chúig</span>
<lb n="2590"/><span>talanta eile, agus dubhairt: A Thighearna, thugais</span>
<lb n="2591"/><span>chúig talanta dhom.  Féach, sin chúig cinn eile curtha</span>
<lb n="2592"/><span>leó agam.  Dubhairt a thighearna leis: Is maith é sin, a</span>
<lb n="2593"/><span>sheirbhísigh fhóghanta, dhílis; ó bhís dílis os cionn an</span>
<lb n="2594"/><span>bheagáin cuirfead thu os cionn an mhóráin; eirigh isteach</span>
<lb n="2595"/><span>i n-aoibhneas do thighearna.  Agus tháinig an fear a</span>
<lb n="2596"/><span>fuair an dá thalant agus dubhairt: A Thighearna, thugais</span>
<lb n="2597"/><span>dom dhá thalant; féach, sin dhá cheann eile curtha leó</span>
<lb n="2598"/><span>agam.  Dubhairt a thighearna leis: Is maith é sin, a</span>
<lb n="2599"/><span>sheirbhísigh fhóganta, dhílis; ó bhís dílis os cionn an</span>
<lb n="2600"/><span>bheagáin cuirfead thu os cionn an mhóráin; eirigh</span>
<lb n="2601"/><span>isteach i n-aoibhneas do thighearna.  Ansan do tháinig an</span>
<lb n="2602"/><span>fear a fuair an t-aon talant amháin, agus dubhairt: A</span>
<lb n="2603"/><span>Thighearna, is eól dom gur duine cruaidh tu; baineann</span>
<lb n="2604"/><span>tú sa n-áit nár chuiris, agus cruinnigheann tú sa n-áit</span>
<lb n="2605"/><span>nár sgaipis.  Agus le h-eagla rómhat chuireas do</span>
<lb n="2606"/><span>thalant i bhfolach sa talamh; seo, siné do chuid féin</span>
<lb n="2607"/><span>agat.  Agus d'fhreagair a thighearna é, agus dubhairt</span>
<lb n="2608"/><span>leis: A dhroch-sheirbhísigh dhíomhaoin, dob' eól duit go</span>
<lb n="2609"/><span>mbainim sa n-áit ná cuirim, agus go gcnuasuighim sa</span>
<lb n="2610"/><span>n-áit nár dheineas sgaipeadh ann.  Bhí sé ceart agat,</span>
<lb n="2611"/><span>d'á bhrígh sin, mo chuid airgid a thabhairt dos na ban-</span>
<lb n="2612"/><span>cairíbh, i dtreó, nuair a thiocfainn, go bhfaighinn mo</span>
<lb n="2613"/><span>chuid féin agus an t-úncumas.  Tógaidh uaidh mar sin, an</span>
<lb n="2614"/><span>talant agus tugaidh é do'n t-é go bhfuil na deich</span>
<lb n="2615"/><span>dtalanta aige.  Óir an t-é go bhfuil aige, tabharfar</span>
<lb n="2616"/><span>dó, agus beidh flúirse aige; agus an té ná fuil aige,</span>
<lb n="2617"/><span>tógfar uaidh an rud a samhluightear a bheith aige.  Agus</span>
<lb n="2618"/><span>an seirbhíseach neamhthairbheach, caithidh amach é sa doir-</span>
<lb n="2619"/><span>cheacht atá amuigh; ansan iseadh bheidh gol agus díoscán</span>
<lb n="2620"/><span>fiacal.</span></p>
<lb n="2621"/>
<lb n="2622"/><p><span>Ach nuair a thiocfaidh Mac an Duine 'n-a ghradam,</span>
<lb n="2623"/><span>agus a aingil go léir i n-aonfheacht leis, suidhfidh sé</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="2624"/><p><span>gncathaoir a ghradaim; Agus cruinneófar 'n-a láthair</span>
<lb n="2625"/><span>i a geinte go léir; agus deighilfidh sé ó n-a chéile iad,</span>
<lb n="2626"/><span>mar dheighileann an t-aodhaire na caoire ós na gabhair;</span>
<lb n="2627"/><span>Agus cuirfidh sé na caoire ar a láimh dheis, agus na</span>
<lb n="2628"/><span>gabhair ar a láimh chlé.  Ansan déarfaidh an Rí leis an</span>
<lb n="2629"/><span>muintir a bheidh ar a láimh dheis: Téanaidh, a dhaoine</span>
<lb n="2630"/><span>beannuighthe le m'Athair, agus sealbhuighidh an rígheacht</span>
<lb n="2631"/><span>atá ollamh daoibh ó chruithniú an domhain: Mar, bhí</span>
<lb n="2632"/><span>ocras orm, agus thugabhair rud le n-ithe dhom; bhí tart</span>
<lb n="2633"/><span>orm, agus thugabhair le n-ól dom; bhíos ar fán, agus</span>
<lb n="2634"/><span>thugabhair bheith istigh dom; Bhíos nocht, agus chlúda-</span>
<lb n="2635"/><span>bhair mé; bhíos breóite agus thánabhair am' fhéachaint;</span>
<lb n="2636"/><span>bhíos sa phríosún agus thánabhair chúgham.  Ansan frea-</span>
<lb n="2637"/><span>garóchaid na fíoraoin é, agus déarfaid siad: A</span>
<lb n="2638"/><span>Thighearna, cathain a chonacamair-ne ocras ort, agus</span>
<lb n="2639"/><span>gur thugamair bia dhuit?  Nó tart ort, agus gur thug-</span>
<lb n="2640"/><span>amair deoch duit?  Nó cathain a chonacamair ar fán</span>
<lb n="2641"/><span>tu, agus gur thugamair bheith istigh duit? nó nocht,</span>
<lb n="2642"/><span>agus gur chlúduigheamair thu?  Nó cathain a chonaca-</span>
<lb n="2643"/><span>mair thu breóite, nó i bpríosún, agus gur thánamair</span>
<lb n="2644"/><span>chúghat?  Agus déarfaidh an Rí 'ghá bhfreagra:</span>
<lb n="2645"/><span>Go deimhin adeirim libh, an fhaid a dheineabhair é do</span>
<lb n="2646"/><span>dhuine de'n chuid is suaraíghe de m'bráithribh anso, do</span>
<lb n="2647"/><span>dheineabhair dómh-sa é.  Ansan déarfaidh sé leis an</span>
<lb n="2648"/><span>muintir a bheidh ar a láimh chlé: Imthighidh uaim, a dhream</span>
<lb n="2649"/><span>mhallaighthe, isteach sa teine shióruidhe do h-olla-</span>
<lb n="2650"/><span>mhuigheadh do'n diabhal agus d'á aingealaibh; Mar, bhí</span>
<lb n="2651"/><span>ocras orm, agus níor thugabhair rud le n-ithe dhom; bhí</span>
<lb n="2652"/><span>tart orm, agus níor thugabhair deoch dom.  Bhíos ar fán,</span>
<lb n="2653"/><span>agus níor thugabhair bheith istigh dom; bhíos nocht,</span>
<lb n="2654"/><span>agus níor chlúdabhair mé; bhíos breóite, agus sa</span>
<lb n="2655"/><span>phríosún, agus níor thánabhair am' fhéachaint.  Ansan</span>
<lb n="2656"/><span>déarfaid siad-san leis, 'ghá fhreagra: A Thighearna</span>
<lb n="2657"/><span>cathain a chonacamair-ne thu fé ocras 'ná fé thart, ná</span>
<lb n="2658"/><span>ar fán, ná nocht, 'ná breóite, ná i bpríosún, agus</span>
<lb n="2659"/><span>nár dhéineamair furtacht ort?  Ansan déarfaidh sé</span>
<lb n="2660"/><span>'ghá bhfreagra: Go deimhin adeirim libh, an fhaid nár</span>
<lb n="2661"/><span>dheineabhair d'aoinne de'n mhuintir shuarach so é 'níor</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="2662"/><p><span>dheineabhair dómh-sa é.  Agus imtheóchaid siad san</span>
<lb n="2663"/><span>isteach i bpiantaibh síoruídhe; agus na fíoraoin isteach</span>
<lb n="2664"/><span>i mbeatha shíoruidhe.</span></p>
<lb n="2665"/>
<lb n="2666"/><p><span>CAIBIDIOL XXVI.</span></p>
<lb n="2667"/>
<lb n="2668"/><p><span>Na h-Iúdaigh ag déanamh ceilge i n-aghaidh Chríost.  Máire 'ghá</span>
<lb n="2669"/><span>ungadh.  Feall Iúdáis.  An suipéar deirineach.  An ghuidhe sa</span>
<lb n="2670"/><span>gháirdín.  Gabháil ár dTighearna.  An cor do tugadh air i dtigh</span>
<lb n="2671"/><span>Chaiphas.</span></p>
<lb n="2672"/>
<lb n="2673"/><p><span>Agus do thárla, nuair a chríochnuigh Íosa na briathra</span>
<lb n="2674"/><span>san go léir, go ndubhairt sé le n-a dheisgiobulaibh: Is</span>
<lb n="2675"/><span>eól daoibh go mbeidh an Cháisg ann tar éis dhá lá, agus</span>
<lb n="2676"/><span>tabharfar Mac an Duine suas chun a chéasda.</span></p>
<lb n="2677"/>
<lb n="2678"/><p><span>Ansan do tháinig i bhfochair a chéile uachtaráin na</span>
<lb n="2679"/><span>sagart agus seanóirí an phobuil i halla an árd-</span>
<lb n="2680"/><span>shagairt, dár bh'aimm Caiphas; Agus dheineadar cómh-</span>
<lb n="2681"/><span>airle chun go ndéanfaidís Íosa do ghabháil le ceilg,</span>
<lb n="2682"/><span>agus é chur chun báis.  Dubhradar, ámhthach, Ná dein-</span>
<lb n="2683"/><span>tear é lá na féile, le h-eagla go mbeadh toirmeasg</span>
<lb n="2684"/><span>sa phobul.</span></p>
<lb n="2685"/>
<lb n="2686"/><p><span>Ach nuair a bhí Íosa i mBetánia, i dtigh Shímóin, an</span>
<lb n="2687"/><span>lobhar, Tháinig bean chuige agus árthach alabastair aici</span>
<lb n="2688"/><span>a bhí lán d'ungadh ana-dhaor, agus do dhoirt sí ar a</span>
<lb n="2689"/><span>cheann é, agus é 'n-a luighe.  Agus nuair a chonaic na</span>
<lb n="2690"/><span>deisgiobuil san, bhí díombádh ortha, agus dubhradar:</span>
<lb n="2691"/><span>Cad chuige an bhásta so?  D'fhéadfaí é sin do dhíol ar</span>
<lb n="2692"/><span>mhórán, agus é thabhairt dos na bochtaibh.  Do thuig Íosa,</span>
<lb n="2693"/><span>ámhthach, agus dubhairt leó: Cad chuige dhaoibh bheith ag</span>
<lb n="2694"/><span>iomaigh leis an mnaoi seo?  Is gníomh maith atá déanta</span>
<lb n="2695"/><span>aici orm-sa.  Óir táid na boicht i gcómhnuighe agaibh</span>
<lb n="2696"/><span>i nbhúr bhfochair, ach ní'lim-se i gcómhnuighe agaibh.  Mar,</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="2697"/><p><span>nuair a chuir sí seo an ungadh so ar mo chorp-sa, is chun</span>
<lb n="2698"/><span>m'adhlactha a dhein sí é.  Go deimhin adeirim libh, pé</span>
<lb n="2699"/><span>áit ar fuid an domhain go léir go gcraobhsgaoílfar an</span>
<lb n="2700"/><span>Soisgéal so ann, 'neósfar, leis, mar chuimhne uirthi</span>
<lb n="2701"/><span>seo, an gníomh so atá déanta aici.</span></p>
<lb n="2702"/>
<lb n="2703"/><p><span>Ansan d'imthigh duine de'n dáréag, dár bh'ainim</span>
<lb n="2704"/><span>Iúdás Iscariot, ag triall ar uachtaránaibh na sagart,</span>
<lb n="2705"/><span>Agus dubhairt sé leó: Cad is toil libh a thabhairt dómh-</span>
<lb n="2706"/><span>sa agus tabharfad suas daoibh é?  Agus shocaruighea-</span>
<lb n="2707"/><span>dar-san leis ar thríochad píosa airgid.  Agus as san</span>
<lb n="2708"/><span>amach bhí sé ag faire ar chaoi chun é thabhairt suas.</span></p>
<lb n="2709"/>
<lb n="2710"/><p><span>An chéad lá, ámhthach, de laethantaibh féile an</span>
<lb n="2711"/><span>aráin gan gost tháinig a dheisgiobuil chun Íosa, agus</span>
<lb n="2712"/><span>dubhradar: Cár mhaith leat go ndéanfaimís an cháisg</span>
<lb n="2713"/><span>d'ollamhú dhuit le caitheamh?  Agus dubhairt Íosa:</span>
<lb n="2714"/><span>Téighidh as chathair chun duine áirithe, agus abraidh leis:</span>
<lb n="2715"/><span>Deir an Máighistir: Tá m'aimsir i ngoireacht dom;</span>
<lb n="2716"/><span>déanfad féin agus mo dheisgiobuil an Cháisg agat-sa.</span>
<lb n="2717"/><span>Agus dhein na deisgiobuil mar a dh'órduigh Íosa dhóibh,</span>
<lb n="2718"/><span>agus d'ollamhuigheadar an Cháisg.</span></p>
<lb n="2719"/>
<lb n="2720"/><p><span>Agus nuair a bhí an tráthnóna ann, do shuidh sé</span>
<lb n="2721"/><span>i bhfochair a dháréag deisgiobul.  Agus nuair a bhíodar</span>
<lb n="2722"/><span>ag ithe, dubhairt sé: Go deimhin adeirim libh go bhfuil</span>
<lb n="2723"/><span>duine agaibh atá chun mé dhíol.  Agus tháinig ana-</span>
<lb n="2724"/><span>bhuairt ortha, agus chromadar, gach duine, ar a rádh, An</span>
<lb n="2725"/><span>mise é, a Thighearna?  Agus dubhairt seisean 'ghá</span>
<lb n="2726"/><span>bhfreagra: An t-é a chuir a lámh sa mhéis am' chuíbhreann,</span>
<lb n="2727"/><span>díolfaidh sé mé.  Tá Mac an Duine ag imtheacht, fé</span>
<lb n="2728"/><span>mar atá sgríobhtha 'n-a thaobh; ach is mairg do'n fhear</span>
<lb n="2729"/><span>san tré a ndéanfar Mac an Duine do dhíol.  Ba</span>
<lb n="2730"/><span>mhaith an rud do'n fhear san gan é theacht riamh ar an</span>
<lb n="2731"/><span>saoghal.  Ansan, do fhreagair Iúdás, an fear a dhíol</span>
<lb n="2732"/><span>é, agus dubhairt: An mise é, a Mháighistir?  Dubhairt</span>
<lb n="2733"/><span>sé leis: Dubhraís é.</span></p>
<lb n="2734"/>
<lb n="2735"/><p><span>An fhaid a bhíodar ag ithe, do thóg Íosa arán, agus</span>
<lb n="2736"/><span>bheannuigh é, agus bhris é, agus thug d'á dheisgiobulaibh é;</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="2737"/><p><span>agus dubhairt: Glacaidh agus ithidh: Is é mo chorp é seo.</span>
<lb n="2738"/><span>Ansan do thóg sé an chailís agus ghaibh sé buidheachas:</span>
<lb n="2739"/><span>agus thug sé dhóibh, agus dubhairt: Ólaidh go léir as so.</span>
<lb n="2740"/><span>Óir is í mo chuidh fola, fuil an tiomna nua, í seo a doirt-</span>
<lb n="2741"/><span>far ar son a lán chun peacaí do mhaitheamh.  Deirim</span>
<lb n="2742"/><span>libh, ámhthach: Ní ólfad airís de'n toradh so na fíneamhna</span>
<lb n="2743"/><span>go dtí an lá san 'n-a n-ólfad é go nua mar aon libh-se</span>
<lb n="2744"/><span>i rígheacht m'Athar. </span></p>
<lb n="2745"/>
<lb n="2746"/><p><span>Agus tar éis himna do rádh dhóibh, chuadar amach</span>
<lb n="2747"/><span>go cnoc Olibhet.</span></p>
<lb n="2748"/>
<lb n="2749"/><p><span>Ansan dubhairt Íosa leó: Glacfaidh sibh go léir sgan-</span>
<lb n="2750"/><span>nal umam-sa anocht.  Óir tá sgríobhtha: Buailfad</span>
<lb n="2751"/><span>an t-aodhaire agus sgaipfar caoire an tréada.  Ach</span>
<lb n="2752"/><span>taréis aiseirighthe dhom raghad rómhaibh sa nGaililí.  Agus</span>
<lb n="2753"/><span>dubhairt Peadar 'ghá fhreagra: Bíodh go nglacfaidh an</span>
<lb n="2754"/><span>uile dhuine sgannal umat, ní ghlacfad-sa sgannal</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="2755"/><p><span>umat choídhche.  Dubhairt Íosa leis: Go deimhin</span>
<lb n="2756"/><span>adeirim leat, anocht féin, sar a nglaoidhfidh an coil-</span>
<lb n="2757"/><span>each, séanfair-se mise trí h-uaire.  Dubhairt Peadar</span>
<lb n="2758"/><span>leis: Bíodh go mbeadh orm bás d' fhághail i n-aon-</span>
<lb n="2759"/><span>feacht leat ní shéanfad thu.  Dubhairt na deisgiobuil</span>
<lb n="2760"/><span>go léir an chaint chéadna.</span></p>
<lb n="2761"/>
<lb n="2762"/><p><span>Ansan do tháinig Íosa agus iad féin chun an bhaile ar a</span>
<lb n="2763"/><span>dtugtar Getsemaní; agus dubhairt sé le n-a dheis-</span>
<lb n="2764"/><span>giobuil: Suidhidh-se anso go dtéighead-sa ansúd</span>
<lb n="2765"/><span>anonn chun úrnuighthe dhéanamh.  Agus thóg sé leis</span>
<lb n="2766"/><span>Peadar agus beirt mhac Sebedé agus thusnuigh sé ar</span>
<lb n="2767"/><span>bheith go buartha agus go brónach.  Ansan dubhairt</span>
<lb n="2768"/><span>sé leó: Tá brón an bháis ar m'anam: Fanaidh anso agus</span>
<lb n="2769"/><span>deinidh faire am' theannta.  Ansan do dhruid sé</span>
<lb n="2770"/><span>tamall uatha, agus do thuit sé ar a aghaidh, ag guidhe,</span>
<lb n="2771"/><span>agus dubhairt sé: A Athair, má's féidir é, gabhadh an</span>
<lb n="2772"/><span>chailís seo tharam; ach sa n-am gcéadna, ná deintear</span>
<lb n="2773"/><span>mar is toil liom-sa, ach mar is toil leat-sa.  Agus</span>
<lb n="2774"/><span>tháinig sé chun a dheisgiobul, agus fuair sé 'n-a gcodladh</span>
<lb n="2775"/><span>iad, agus dubhairt sé le Peadar: An amhlaidh nár</span>
<lb n="2776"/><span>fhéadabhair faire dhéanamh aon uair a' chluig amháin</span>
<lb n="2777"/><span>liom?  Deinidh faire agus úrnuighthe, ionus ná raghadh</span>
<lb n="2778"/><span>sibh i gcathaíbh.  Tá an spioraid tugtha, ach tá an fheóil</span>
<lb n="2779"/><span>lag.  Chuaidh sé i leith taoibh airís ag guidhe, agus dubh-</span>
<lb n="2780"/><span>airt: A Athair, mura féidir an chailís seo do dhul tharm</span>
<lb n="2781"/><span>gan me 'ghá h-ól, do thoil-se go ndeintear.  Agus</span>
<lb n="2782"/><span>tháinig sé airís agus fuair sé 'n-a gcodladh iad; óir do</span>
<lb n="2783"/><span>bhí mairbhitíghe ar a súilibh.  Agus d'fhág sé iad, agus</span>
<lb n="2784"/><span>d'imthigh sé airís, agus dhein sé guidhe an trímhadh h-uair,</span>
<lb n="2785"/><span>ag rádh na cainte céadna.  Ansan tháinig sé chun na</span>
<lb n="2786"/><span>ndeisgiobul, agus dubhairt leó: Deinidh codladh</span>
<lb n="2787"/><span>anois, agus glacaidh suaimhneas: féach, tá an uair</span>
<lb n="2788"/><span>buailte linn agus tabharfar Mac an Duine i lámhaibh</span>
<lb n="2789"/><span>na bpeacach.  Eirighidh, gluaisimís: Féach, tá an fear</span>
<lb n="2790"/><span>a bhrathfaidh mé ag teacht.</span></p>
<lb n="2791"/>
<lb n="2792"/><p><span>Agus é ag rádh na bhfocal san, féach, tháinig Iúdás,</span>
<lb n="2793"/><span>duine de'n dáréag, agus sluagh le n-a chois a chuir</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="2794"/><p><span>uachtaráin na sagart agus seanóirí an phobuil leis,</span>
<lb n="2795"/><span>í agus claidhmhte acu agus bataí.  An fear a bhrath é,</span>
<lb n="2796"/><span>ámhthach, thug sé cómhartha dhóibh; dubhairt sé leó: An</span>
<lb n="2797"/><span>t-é go dtabharfad-sa póg dó, siné é; gabhaidh greim</span>
<lb n="2798"/><span>air.  Agus láithreach tháinig sé chun Íosa, agus dubh-</span>
<lb n="2799"/><span>airt: Go mbeannuighthear duit a Mháighistir.  Agus</span>
<lb n="2800"/><span>thug sé póg dó.  Agus dubhairt Íosa leis: A chara,</span>
<lb n="2801"/><span>cad chuige go dtánaís?  Ansan thánadar agus chuir-</span>
<lb n="2802"/><span>eadar a lámha ar Íosa agus choimeádadar greim air.</span>
<lb n="2803"/><span>Agus féach, duine de'n mhuintir a bhí i bhfochair Íosa do</span>
<lb n="2804"/><span>shín sé a lámh, agus tharaing sé a chlaidheamh; agus bhuail</span>
<lb n="2805"/><span>sé seirbhíseach an árd-shagairt, agus bhain sé an chluas</span>
<lb n="2806"/><span>de.  Ansan dubhairt Íosa leis: Cuir do chlaidheamh</span>
<lb n="2807"/><span>thar n-ais i n-a inead féin.  Óir, gach duine a thóg-</span>
<lb n="2808"/><span>faidh claidheamh, is le claidheamh a thuitfidh sé.  An</span>
<lb n="2809"/><span>amhlaidh is dóigh leat nách féidir dómh-sa a iarraidh ar</span>
<lb n="2810"/><span>m'Athair, agus cuirfidh sé chúgham láithreach níos mó</span>
<lb n="2811"/><span>'ná dhá legión déag aingeal?  Conus, d'á bhrígh</span>
<lb n="2812"/><span>sin, a cómhlíonfar an scriptiúir, óir ní foláir a</span>
<lb n="2813"/><span>thuitim amach mar seo.  An uair sin dubhairt Íosa leis</span>
<lb n="2814"/><span>an sluagh: Thánabhair amach chun beirthe orm, agus</span>
<lb n="2815"/><span>claidhmhte agus bataí agaibh, mar a thiocfadh sibh chun</span>
<lb n="2816"/><span>beirthe ar bhitheamhnach.  Bhíos am' shuidhe sa teampall</span>
<lb n="2817"/><span>gach lá ag teagasg i nbhúr measg, agus níor rugabhair</span>
<lb n="2818"/><span>orm.  Ach tá so go léir déanta chun go gcómhlíonfaí</span>
<lb n="2819"/><span>scriptiúirí na bhfáidh.  Ansan d'fhág a dheisgiobuil</span>
<lb n="2820"/><span>go léir é, agus do theitheadar.</span></p>
<lb n="2821"/>
<lb n="2822"/><p><span>Ach do choimeád an mhuintir eile greim ar Íosa, agus</span>
<lb n="2823"/><span>do rugadar leó é i láthair an árd-shagairt, Caiphas, mar</span>
<lb n="2824"/><span>a raibh na Sgríbhneóirí agus na Fairisínigh cruinnighthe.</span>
<lb n="2825"/><span>Do lean Peadar é, ámhthach, abhfad siar, go dtí teaghlach</span>
<lb n="2826"/><span>an árd-shagairt; agus chuaidh sé isteach agus shuidh sé</span>
<lb n="2827"/><span>ameasg na seirbhíseach, go bhfeicfeadh sé deire na</span>
<lb n="2828"/><span>h-oibre.</span></p>
<lb n="2829"/>
<lb n="2830"/><p><span>Agus bhí uachtaráin na sagart agus an chómhairle go</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="2831"/><p><span>léir ag lorg fiadhnaise bréige i n-aghaidh Íosa, chun go</span>
<lb n="2832"/><span>ndaorfaidís chun báis é; Agus do theip ortha, bíodh</span>
<lb n="2833"/><span>go dtáinig a lán fínnithe bréige suas.  Fé dheire</span>
<lb n="2834"/><span>tháinig beirt fhínnithe bréige, Agus dubhradar: Deir</span>
<lb n="2835"/><span>sé seo: Tá ar mo chumas-sa teampal Dé do leagadh,</span>
<lb n="2836"/><span>agus é chur suas airís i gceann trí lá.  Ansan d'eirigh</span>
<lb n="2837"/><span>an t-árd-shagart 'n-a sheasamh, agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="2838"/><span>Ná h-abrann tú focal leis na neithibh atá acu so dh'á</span>
<lb n="2839"/><span>dhearbhúghadh ort?  Ach níor labhair Íosa.  Agus dubh-</span>
<lb n="2840"/><span>airt an t-Árd-shagart leis: Iarraim ort i n-ainim Dé</span>
<lb n="2841"/><span>atá beó go neósfá dhúinn an tu an Críost, Mac Dé.</span>
<lb n="2842"/><span>Dubhairt Íosa leis: Dubhraís é.  Ach ní lúgha adeirim-</span>
<lb n="2843"/><span>se libh-se, Chífidh sibh 'n-a dhiaidh so Mac an Duine 'n-a</span>
<lb n="2844"/><span>shuidhe ar deasláimh nirt Dé, agus ag teacht i néallaibh</span>
<lb n="2845"/><span>neimhe.  Ansan do strac an t-árdshagart a chuid</span>
<lb n="2846"/><span>éadaigh, agus dubhairt: Tá diamhasla déanta aige;</span>
<lb n="2847"/><span>cad is gádh dhúinn a thuille fínnithe?  Féach, anois do</span>
<lb n="2848"/><span>chloiseabhair an diamhasla: Cad a chítear daoibh?  Agus</span>
<lb n="2849"/><span>dubhradar san 'ghá fhreagra: Tá bás tuillte aige.</span>
<lb n="2850"/><span>Ansan do chaitheadar seilí sa n-aghaidh air, agus</span>
<lb n="2851"/><span>bhuaileadar le dóirnibh é; agus bhuail cuid eile acu le</span>
<lb n="2852"/><span>n-a mbasaibh sa n-aghaidh é, Agus deirdíis: Targair</span>
<lb n="2853"/><span>dúinn, a Chríost, cé h-é a bhuail tu?</span></p>
<lb n="2854"/>
<lb n="2855"/><p><span>Ach bhí Peadar 'n-a shuidhe amuigh sa ríghtheaghlach;</span>
<lb n="2856"/><span>agus tháinig duine de sna cailíníbh chuige, agus dubh-</span>
<lb n="2857"/><span>airt sí: Bhís-se, leis, i bhfochair Íosa, an Gaililíach.</span>
<lb n="2858"/><span>Agus do shéan seisean os a gcómhair go léir, agus</span>
<lb n="2859"/><span>dubhairt sé: Ní fheadar cad 'tá agat d'á rádh.  Agus bhí</span>
<lb n="2860"/><span>sé ag gabháil an dorus amach, agus chonaic cailín eile</span>
<lb n="2861"/><span>é, agus dubhairt sí leis na daoine a bhí láithreach: Bhí sé</span>
<lb n="2862"/><span>seo, leis, i bhfochair Íosa, an Nasarénach.  Agus do</span>
<lb n="2863"/><span>shéan seisean airís agus do dhearbhuigh sé: Ní'l aon</span>
<lb n="2864"/><span>aithne agam ar an nduine.  Agus tar éis tamaill bhig</span>
<lb n="2865"/><span>tháinig na daoine a bhí láithreach agus dubhradar le</span>
<lb n="2866"/><span>Peadar: Go deimhin is díobh súd tusa, mar nochtann</span>
<lb n="2867"/><span>do chaint tú.  Ansan do chrom sé ar a dheimhniú agus ar</span>
<lb n="2868"/><span>a dhearbhú ná raibh aon aithne aige ar an nduine.  Agus</span>
<lb n="2869"/><span>le n-a linn sin do ghlaoidh an coileach.  Agus do chuímhnigh</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="2870"/><p><span>Peadar ar an bhfocal úd adubhairt Íosa: Sar a nglaoidh-</span>
<lb n="2871"/><span>fidh an coileach séanfair-se mise trí h-uaire.  Agus</span>
<lb n="2872"/><span>d'imthigh sé amach, agus do ghoil sé go dúbhach.</span></p>
<lb n="2873"/>
<lb n="2874"/><p><span>CAIBIDIOL XXVII.</span></p>
<lb n="2875"/>
<lb n="2876"/><p><span>Tuairisg páise Chríost ar leanmhaint.  A bhás agus a adhlacadh.</span></p>
<lb n="2877"/>
<lb n="2878"/><p><span>Agus nuair a tháinig an mhaidion, chuaidh uachtaráin</span>
<lb n="2879"/><span>na sagart go léir agus seanóirí an phobuil i gcómh-</span>
<lb n="2880"/><span>airle i n-aghaidh Íosa, chun go gcurfidís chun báis é.</span>
<lb n="2881"/><span>Agus thugadar leó é gabhtha, agus thugadar suas é do</span>
<lb n="2882"/><span>Phontius Pílát, an riaghaltóir.</span></p>
<lb n="2883"/>
<lb n="2884"/><p><span>Ansan nuair a chonaic Iúdás, a dhíol é, go raibh sé</span>
<lb n="2885"/><span>daor chun báis, tháinig aithreachas air, agus thug sé an</span>
<lb n="2886"/><span>tríochad píosa airgid thar n-ais ag triall ar uachta-</span>
<lb n="2887"/><span>ránaibh na sagart agus ar na seanóiribh.  Agus dubh-</span>
<lb n="2888"/><span>airt sé: Dheineas peacadh, mar do dhíolas fuil neamh-</span>
<lb n="2889"/><span>chiontach.  Ach dubhradar san: Cad é sin dúinne sin?</span>
<lb n="2890"/><span>Bíodh ort féin.  Ansan do chaith sé na píosaí airgid</span>
<lb n="2891"/><span>isteach sa teampul, agus d'fhág sé an áit, agus</span>
<lb n="2892"/><span>d'imthigh sé agus do chroch sé é féin le téid.  Agus do</span>
<lb n="2893"/><span>thóg uachtaráin na sagart na píosaí airgid agus dubh-</span>
<lb n="2894"/><span>radar: Ní ceart iad do chur sa chorbóna, mar is</span>
<lb n="2895"/><span>airgead fola iad.  Ach dheineadar cómhairle, agus</span>
<lb n="2896"/><span>cheannuigheadar leó páirc an photadóra, chun daoine</span>
<lb n="2897"/><span>iasachta d'adhlacadh ann.  Mar gheall air sin do</span>
<lb n="2898"/><span>tugadh ar an bpáirc sin Haceldama, 'sé sin, Páirc</span>
<lb n="2899"/><span>na fola, go dtí an lá so.  Ansan iseadh do cómhlíonadh</span>
<lb n="2900"/><span>an chaint adubhairt Ieremias fáidh, mar a ndubhairt sé:</span>
<lb n="2901"/><span>Agus do ghlacadar tríochad píosa airgid, luach an</span>
<lb n="2902"/><span>t-é a luadhadh, an t-é a luadhdar a' clannaibh Israéil,</span>
<lb n="2903"/><span>Agus thugadar iad ar pháirc an photadóra, fé mar a</span>
<lb n="2904"/><span>cheap an Tighearna dhom.</span>
<lb n="2905"/></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="2906"/><p><span>Agus bhí Íosa 'n-a sheasamh os cómhair an riaghaltóra</span>
<lb n="2907"/><span>agus do cheistigh an riaghaltóir é, agus dubhairt sé:</span>
<lb n="2908"/><span>An tusa rí na nIúdach?  Dubhairt Íosa leis: Deir</span>
<lb n="2909"/><span>tu é.  Agus nuair a chuir uachtaráin na sagart agus na</span>
<lb n="2910"/><span>seanóirí neithe 'n-a leith, níor thug sé aon fhreagra ortha.</span>
<lb n="2911"/><span>Ansan dubhairt Pílát leis: Ná h-airigheann tú na</span>
<lb n="2912"/><span>neithe móra a chuirid na fínnithe ad' leith?  Agus níor</span>
<lb n="2913"/><span>thug sé freagra air do fhocal ar bith; i dtreó go raibh</span>
<lb n="2914"/><span>árd-iongnadh ar an riaghaltóir.</span></p>
<lb n="2915"/>
<lb n="2916"/><p><span>An lá solmanta san, ámhthach, ba ghnáth leis an riagh-</span>
<lb n="2917"/><span>altóir aon chime amháin do leigint saor chun na ndaoine,</span>
<lb n="2918"/><span>pé cime ba mhaith leó.  Bhí aige an uair sin árd-chime,</span>
<lb n="2919"/><span>agus Barabbas ab ainim dó.  Do chruinnigh Pílát iad,</span>
<lb n="2920"/><span>agus dubhairt sé: Cé is toil libh a leigfinn saor</span>
<lb n="2921"/><span>chúghaibh, Barabbas nó Íosa ar a dtugtar Críost?</span>
<lb n="2922"/><span>Mar bhí fhios aige gur le formad a dheineadar é thabh-</span>
<lb n="2923"/><span>airt chun lámha.  Agus bhí sé 'n-a shuidhe 'n-a chathaoir</span>
<lb n="2924"/><span>bhreitheamhantais, agus chuir a bhean teachtaireacht</span>
<lb n="2925"/><span>chuige, agus dubhairt sí: Ná bíodh aon bhaint agat leis</span>
<lb n="2926"/><span>an nduine fíoraonta san; óir tá a lán fuilingthe agam</span>
<lb n="2927"/><span>indiu mar gheall air, tré aisling.  Ach do chuir uachta-</span>
<lb n="2928"/><span>ráin na sagart agus na seanóirí na daoine suas chun</span>
<lb n="2929"/><span>Barabbais do thoghadh, agus Íosa do dhíthiú.  Agus</span>
<lb n="2930"/><span>d'fhreagair an riaghaltóir agus dubhairt sé leó: Cé'cu</span>
<lb n="2931"/><span>de'n bheirt is maith libh a leigfinn saor?  Agus dubh-</span>
<lb n="2932"/><span>radar san: Barabbas.  Dubhairt Pílát leó: Agus cad</span>
<lb n="2933"/><span>a dhéanfad i dtaobh Íosa, ar a dtugtar Críost?</span>
<lb n="2934"/><span>Dubhradar go léir: Céasdar é.  Dubhairt an riagh-</span>
<lb n="2935"/><span>altóir leó: Ach cad é an t-olc atá déanta aige?  Ach</span>
<lb n="2936"/><span>do liúghadar níb' aoirde: Céasdar é.  Nuair a chonaic</span>
<lb n="2937"/><span>Pílát ná raibh ag eirighe leis, ach gur toirmeasg a bhí</span>
<lb n="2938"/><span>ag teacht, fuair sé uisge, agus do nigh sé a lámha os</span>
<lb n="2939"/><span>cómhair na ndaoine, agus dubhairt sé: Táim-se saor</span>
<lb n="2940"/><span>ar fhuil an fhíoraoin seo; oraibh-se bíodh.  Agus</span>
<lb n="2941"/><span>d'fhreagair na daoine go léir: A chuid fola orainne</span>
<lb n="2942"/><span>agus ar ár sliocht.  Ansan do leig sé saor chúcha</span>
<lb n="2943"/><span>Barabbas, agus thug sé Íosa suas dóibh le céasadh, tar</span>
<lb n="2944"/><span>éis a sgiúrsála.</span></p>
<lb n="2945"/>
<lb n="2946"/><p><span>Ansan do thóg saighdiúirí an riaghaltóra Íosa leó </span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="2947"/><p><span>amach sa halla, agus chruinnigheadar chuige an bhuidhean</span>
<lb n="2948"/><span>go léir.  Agus bhaineadar de a chuid éadaigh, agus</span>
<lb n="2949"/><span>chuireadar clóca dearg uime.  Agus d'fhígheadar</span>
<lb n="2950"/><span>coróinn dheilgneach, agus chuireadar ar a cheann í, agus</span>
<lb n="2951"/><span>chuireadar cleith 'n-a láimh.  Agus do leigidís iad féin</span>
<lb n="2952"/><span>ar a leath-ghlúin ar a aghaidh amach ag magadh faoi, agus</span>
<lb n="2953"/><span>deiridís, Slán duit, a Rí na n-Iúdach!  Agus chaithidís</span>
<lb n="2954"/><span>seile air, agus thógaidís an chleith agus bhuailidís buille</span>
<lb n="2955"/><span>dhi sa cheann air.  Agus nuair a bhí a gcuid magaidh</span>
<lb n="2956"/><span>déanta acu bhaineadar de an clóca, agus chuireadar</span>
<lb n="2957"/><span>a chuid éadaigh féin uime, agus do rugadar leó é chun</span>
<lb n="2958"/><span>é chéasadh.</span></p>
<lb n="2959"/>
<lb n="2960"/><p><span>Agus nuair a chuadar amach fuaradar duine ó</span>
<lb n="2961"/><span>Chíréné, dár bh'ainim Símón; agus chuireadar fhéach-</span>
<lb n="2962"/><span>aint ar an nduine sin dul leó agus a chros d'iompur.</span>
<lb n="2963"/><span>Agus thánadar chun áite ar a dtugtar Golgota, 'sé</span>
<lb n="2964"/><span>sin, áit Chalbharí.  Agus thugadar le n-ól dó fíon</span>
<lb n="2965"/><span>gur cuireadh domblas tríd; agus nuair a bhlais sé</span>
<lb n="2966"/><span>é ní ólfadh sé é.  Agus nuair a dheineadar é chéasadh,</span>
<lb n="2967"/><span>do rainneadar a bhaill éadaigh eatartha, 'ghá gcur</span>
<lb n="2968"/><span>ar chrannaibh; ionus go gcómhlíonfaí an nídh atá</span>
<lb n="2969"/><span>ráidhte ag an bhfáidh: Do rainneadar eatartha mo</span>
<lb n="2970"/><span>bhaill éadaigh, agus chuireadar ar chrannaibh mo</span>
<lb n="2971"/><span>chuid éadaigh.  Ansan do shuidheadar ag faire air.</span>
<lb n="2972"/><span>Agus chuireadar os cionn a chinn a chúis sgríobhtha: ÍOSA,</span>
<lb n="2973"/><span>RÍ NA N-IÚDACH, É SEO.  Ansan do céasadh, mar aon</span>
<lb n="2974"/><span>leis, beirt bhitheamhnach, duine acu ar a láimh dheis, agus</span>
<lb n="2975"/><span>duine acu ar a láimh chlé.  Agus an mhuintir a ghabhadh</span>
<lb n="2976"/><span>thairis thugaidís masla dhó, ag crothadh a gcinn, Agus</span>
<lb n="2977"/><span>deiridís, Bhah, do leagfá teampal Dé agus churfá</span>
<lb n="2978"/><span>suas airís é i gceann trí lá; dein tu féin do shaoradh.</span>
<lb n="2979"/><span>Ma's tu Mac Dé tar anuas ó'n gcrois.  Agus ar an</span>
<lb n="2980"/><span>gcuma gcéadna uachtaráin na sagart, ag déanamh</span>
<lb n="2981"/><span>magaidh, mar aon leis na Sgríbhneóiribh agus leis na</span>
<lb n="2982"/><span>seanóiribh, deiridís: Do shábháil sé daoine eile; ní'l</span>
<lb n="2983"/><span>ar a chumas é féin do shábháil.  Má'sé Rí Israéil e,</span>
<lb n="2984"/><span>tagadh sé anuas anois ó'n gcrois agus creidfimíd ann.</span>
<lb n="2985"/><span>Bí a mhainghín as Dia, saoradh Dia anois é, má's áil</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="2986"/><p><span>leis é: Óir dubhairt sé, Is mé Mac Dé.  Agus na bith-</span>
<lb n="2987"/><span>eamhnaigh a bhí céasda i n-aice leis, thugadar an mhasla</span>
<lb n="2988"/><span>chéadna dhó.</span></p>
<lb n="2989"/>
<lb n="2990"/><p><span>Agus ó'n sémhadh h-uair tháinig doircheacht ar an</span>
<lb n="2991"/><span>ndomhan go léir go dtí an naomhadh h-uair.  Agus</span>
<lb n="2992"/><span>tímpal an naomhadh h-uair do labhair Íosa do ghuth ana</span>
<lb n="2993"/><span>árd, agus dubhairt sé: Élí, Élí, lamá sabactání? 'sé</span>
<lb n="2994"/><span>sin, A Dhia, a Dhia, cad uime gur thréigis mé?  Agus</span>
<lb n="2995"/><span>bhí daoine 'n-a seasamh ann agus d'airigheadar é, agus</span>
<lb n="2996"/><span>dubhradar: Tá sé sin ag glaodhach ar Élias.  Agus</span>
<lb n="2997"/><span>do rith duine acu láithreach, agus d'aimsigh sé spúinse,</span>
<lb n="2998"/><span>agus thúm sé i bhfínéigir é, agus chuir sé ar chleith é,</span>
<lb n="2999"/><span>agus thug sé le n-ól dó.  Agus dubhairt an chuid eile:</span>
<lb n="3000"/><span>leig dó; feiceam an dtiocfaidh Élias 'ghá shaoradh.</span></p>
<lb n="3001"/>
<lb n="3002"/><p><span>Agus d'éighimh Íosa airís do ghuth árd, agus thug sé a</span>
<lb n="3003"/><span>anam uaidh.</span></p>
<lb n="3004"/>
<lb n="3005"/><p><span>Agus féach, do stracadh 'n-a dhá chuid ó bhárr go bun</span>
<lb n="3006"/><span>brat an teampail; agus do luaisg an talamh, agus do</span>
<lb n="3007"/><span>sgoilt na caraigreacha; Agus do h-osgaladh na</span>
<lb n="3008"/><span>h-uaghna agus d'eirigh a lán de chorpaibh na naomh a</span>
<lb n="3009"/><span>chodail, Agus tar éis aiséirighthe dhó thánadar amach as na</span>
<lb n="3010"/><span>h-uaghnaibh, agus thánadar isteach sa chathair naomhtha,</span>
<lb n="3011"/><span>agus chonaic a lán iad.</span></p>
<lb n="3012"/>
<lb n="3013"/><p><span>An taoiseach céad, ámhthach, agus an bhuidhean a bhí 'n-a</span>
<lb n="3014"/><span>theannta ag faire Íosa, nuair a chonacadar an luasgadh</span>
<lb n="3015"/><span>talmhan agus na neithe do thuit amach, tháinig eagla ana-</span>
<lb n="3016"/><span>mhór ortha agus dubhradar: Go fíor dob' é Mac Dé é sin.</span></p>
<lb n="3017"/>
<lb n="3018"/><p><span>Agus bhí a lán ban ann abhfad amach, do lean</span>
<lb n="3019"/><span>Íosa ó Ghaililí ag friothálamh air: Ar a raibh Máire</span>
<lb n="3020"/><span>Mhagdalén, agus Máire, máthair Shéamuis agus Ióseph,</span>
<lb n="3021"/><span>agus máthair clainne Sebedé.</span></p>
<lb n="3022"/>
<lb n="3023"/><p><span>Agus nuair a bhí an tráthnóna ann tháinig duine</span>
<lb n="3024"/><span>saidhbhir, ó Arimatéa, dár bh' ainim Ióseph, agus duine</span>
<lb n="3025"/><span>de dheisgiobulaibh Íosa dob' eadh é: Chuaidh an duine sin</span>
<lb n="3026"/><span>ag triall ar Phílát, agus d'iarr sé corp Íosa air.</span>
<lb n="3027"/><span>Ansan d'órduigh Pílát an corp a thabhairt dó.  Do</span>
<lb n="3028"/><span>fuair Ióseph an corp, agus d'fhill sé i línéadach glan é,</span>
<lb n="3029"/><span>Agus chuir sé 'n-a thuama nua féin é, a bhí gearrtha aige</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="3030"/><p><span>i gcaraig; agus chuir sé cloch mhór chun béil na h-uagha,</span>
<lb n="3031"/><span>agus d'imthigh sé.  Bhí ann, ámhthach, Máire Mhagdalén</span>
<lb n="3032"/><span>agus an Máire eile agus iad 'n-a suidhe ar aghaidh na</span>
<lb n="3033"/><span>h-uagha amach.</span></p>
<lb n="3034"/>
<lb n="3035"/><p><span>Agus an lá 'n-a dhiaidh san, an lá i ndiaidh lae an</span>
<lb n="3036"/><span>ollamhuighthe, tháinig uachtaráin na sagart agus na</span>
<lb n="3037"/><span>Fairisínigh i n-aonfheacht ag triall ar Phílát, Agus</span>
<lb n="3038"/><span>dubhradar: A Uasail, is cuimhin linn go ndubhairt an</span>
<lb n="3039"/><span>feallaire úd nuair a bhí sé beó: I gceann trí lá eireó-</span>
<lb n="3040"/><span>chad airís.  Órduigh-se, d'á bhrígh sin, gárda chur ar an</span>
<lb n="3041"/><span>uaigh go dtí an trímhadh lá: le h-eagla go dtiocfadh a</span>
<lb n="3042"/><span>dheisgiobuil agus go ngoidfidís é, agus go ndéar-</span>
<lb n="3043"/><span>faidís leis na daoine: D'eirigh sé ós na mairbh: agus</span>
<lb n="3044"/><span>beidh an feall deirineach níos measa 'ná an chéad</span>
<lb n="3045"/><span>fheall.  Dubhairt Pílát leó: Tá gárda agaibh.  Im-</span>
<lb n="3046"/><span>thighidh, agus déinidh an ghárdáil mar is eól daoibh.</span>
<lb n="3047"/><span>D'imthigheadar, agus dhaingnigheadar an tuama, ag cur</span>
<lb n="3048"/><span>séala ar an gcloich, agus ag ceapadh lucht faire.</span></p>
<lb n="3049"/>
<lb n="3050"/><p><span>CAIBIDIOL XXVIII.</span></p>
<lb n="3051"/>
<lb n="3052"/><p><span>Aiseiríghe Chríost.  An gnó a thug le déanamh d'á dheisgio-</span>
<lb n="3053"/><span>bulaibh.</span></p>
<lb n="3054"/>
<lb n="3055"/><p><span>Agus i ndeire na sabbóide, nuair a bhí an chéad lá</span>
<lb n="3056"/><span>de'n tseachtmhain ag soillsiú tháinig Máire Mhagdalén</span>
<lb n="3057"/><span>agus an Máire eile ag féachaint na h-uagha.  Agus</span>
<lb n="3058"/><span>féach, tháinig luasgadh mór talmhan.  Mar tháinig</span>
<lb n="3059"/><span>aingeal an Tighearna anuas ó neamh, agus chuaidh sé</span>
<lb n="3060"/><span>agus d'iompuigh sé siar an chloch, agus shuidh sé uirthi;</span>
<lb n="3061"/><span>Agus bhí a ghnúis mar lasair theintrighe, agus a chuid éad-</span>
<lb n="3062"/><span>aigh mar an sneachta.  Agus le h-eagla roimis tháinig</span>
<lb n="3063"/><span>sgannra ar an lucht coimeádta, agus ba chuma iad nó</span>
<lb n="3064"/><span>daoine a bhéadh marbh.  Agus d'fhreagair an t-aingeal</span>
<lb n="3065"/><span>agus dubhairt sé leis na mnáibh: Ná bíodh aon eagla</span>
<lb n="3066"/><span>oraibh-se; mar tá fhios agam gur b'é Íosa, do céasadh,</span>
<lb n="3067"/><span>atá uaibh.  Ní'l sé anso: Mar d'aiseirigh sé, fé mar</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="3068"/><p><span>a gheall sé: tagaidh agus féachaidh ar an áit 'n-ar cuir-</span>
<lb n="3069"/><span>eadh an Tighearna.  Imthighidh anois go luath, agus</span>
<lb n="3070"/><span>innsidh d'á dheisgiobulaibh gur aiseirigh sé; agus féach,</span>
<lb n="3071"/><span>tá sé ag dul rómhaibh go Gaililí: chífidh sibh sa n-áit sin é;</span>
<lb n="3072"/><span>féach tá innste agam daoibh roim ré.  Agus d'imthigh-</span>
<lb n="3073"/><span>eadar amach go tapaidh ó'n uaigh, agus bhí eagla mór</span>
<lb n="3074"/><span>ortha agus áthas mór, agus iad ag ruith chun an sgéil</span>
<lb n="3075"/><span>a dh' innsint dos na deisgiobuil.  Agus féach, do</span>
<lb n="3076"/><span>bhuail Íosa úmpa, agus dubhairt sé: Slán daoibh.  Agus</span>
<lb n="3077"/><span>do thánadar agus do rugadar ar chosaibh air, agus</span>
<lb n="3078"/><span>d'adhradar é.  Ansan dubhairt Íosa leó: Ná bíodh</span>
<lb n="3079"/><span>eagla oraibh; imthighidh, agus innsidh dom' bráithribh,</span>
<lb n="3080"/><span>ionus go raghaidís go Gaililí; Chífid siad sa n-áit</span>
<lb n="3081"/><span>sin mé.</span></p>
<lb n="3082"/>
<lb n="3083"/><p><span>Agus nuair a bhíodar imthighthe, tháinig cuid de'n</span>
<lb n="3084"/><span>lucht coimeádta isteach sa chathair, agus d'innseadar</span>
<lb n="3085"/><span>d'uachtaránaibh na sagart cad a bhí tuitithe amach.</span>
<lb n="3086"/><span>Agus thánadar-san i bhfochair a chéile, mar aon leis na</span>
<lb n="3087"/><span>seanóiríbh, agus chuadar i gcómhairle, agus thugadar</span>
<lb n="3088"/><span>cuid mhór airgid dos na saighdiúiríbh, Agus dubhradar</span>
<lb n="3089"/><span>leó: Abraidh, tháinig a dheisgiobuil sa n-oídhche, agus</span>
<lb n="3090"/><span>ghoideadar é agus sinne i n-ár gcodladh, Agus má</span>
<lb n="3091"/><span>airigheann an riaghaltóir an sgéal labharfaimíd-ne</span>
<lb n="3092"/><span>leis, agus cuirfimíd sibh-se ó bhaoghal.  Agus do</span>
<lb n="3093"/><span>ghlacadar-san an t-airgead, agus dheineadar mar a</span>
<lb n="3094"/><span>dubhradh leó.  Agus tá an sgéal san leathta a measg na</span>
<lb n="3095"/><span>n-Iúdach go dtí an lá indiu.</span></p>
<lb n="3096"/>
<lb n="3097"/><p><span>Agus d'imthigh an t-aoinnedéag deisgiobul go</span>
<lb n="3098"/><span>Gaililí, go dtí an cnoc mar a raibh ceapaithe ag Íosa</span>
<lb n="3099"/><span>dhóibh.  Agus nuair a chonacadar é d'adhradar é; ach bhí</span>
<lb n="3100"/><span>cuid acu lag-chreideamhach.  Agus tháinig Íosa agus</span>
<lb n="3101"/><span>do labhair sé leó, agus dubhairt: Do tugadh dómh-sa gach</span>
<lb n="3102"/><span>cómhacht ar neamh agus ar talamh.  Imthighidh, d'á bhrígh</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="3103"/><p><span>sin, agus múinidh na geinte go léir, agus baistidh iad</span>
<lb n="3104"/><span>i n-ainim an Athar, agus an Mhic, agus an Spioraid</span>
<lb n="3105"/><span>Naoimh.  Agus teagaisgidh iad chun gach ar órduigheas-</span>
<lb n="3106"/><span>sa dhaoibh do choimeád: agus féach, táim-se i nbúr</span>
<lb n="3107"/><span>bhfochair tríd na laethanta go léir, go dtí críochnú an</span>
<lb n="3108"/><span>tsaoghail.</span></p>
<lb n="3109"/>
<lb n="3110"/><p><span>daona go léir; chun na bhfírinní go léir a mhúine dhóibh; agus i</span>
<lb n="3111"/><span>dtreó go mbeadh sé féin ag cabhrú leó go h-éifeachtamhail sa</span>
<lb n="3112"/><span>chúram san, gheall se dhóibh go mbeadh sé 'na dteannta, ní h-ar</span>
<lb n="3113"/><span>feadh céad blian ná ar feadh míle blian, ach gach aon lá, go dtí</span>
<lb n="3114"/><span>deire an domhain.  Conus is féidir, dá bhrígh sin, do'n Eaglais</span>
<lb n="3115"/><span>Chaitilicidhe dul amú, agus go bhfuil, i bhfocair a cléire aici i</span>
<lb n="3116"/><span>gcómhnuíghe, mar atá geallta anso, Críost féin, "an tslígh, an</span>
<lb n="3117"/><span>fhírinne, agus an bheatha"? (Eóin xiv).</span>
<lb n="3118"/></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="3119"/><p><span>SOISGÉAL NAOMHTA ÍOSA CRÍOST</span>
<lb n="3120"/><span>do réir</span>
<lb n="3121"/><span>MHARCUIS</span></p>
<lb n="3122"/>
<lb n="3123"/><p><span>Deisgiobul do N. Peadar ab eadh Marcus Naomhtha agus</span>
<lb n="3124"/><span>mínightheóir (adeir N. Ierom).  Do réir mar airigh sé ó Pheadar</span>
<lb n="3125"/><span>féin do sgríbh sé, sa Róimh, fé mar iarr na bráithre air, Soisgéal</span>
<lb n="3126"/><span>gearr, tímpal deich mbliana tar éis deasgabhála ár Slánuigh-</span>
<lb n="3127"/><span>theóra.  Do mhol N. Peadar an sgríbhinn sin, nuair airigh sé é,</span>
<lb n="3128"/><span>agus d'órduigh sé go léighfí é go puibilídhe san Eaglais.  Deir</span>
<lb n="3129"/><span>Baronius, agus tuille gur sa laidin a deineadh an sgríbhinn, ach</span>
<lb n="3130"/><span>tá níos mó adeir gur sa Ghréigis a deineadh é.</span></p>
<lb n="3131"/>
<lb n="3132"/><p><span>CAIBIDIOL I.</span></p>
<lb n="3133"/>
<lb n="3134"/><p><span>Seanmóiniú Eóin Baiste.  Críost d'á bhaiste aige.  É ag</span>
<lb n="3135"/><span>glaodhach a dheisgiobul agus ag déanamh mírbhúiltí.</span></p>
<lb n="3136"/>
<lb n="3137"/><p><span>Tusach Soisgéil Íosa Chríost, Mhic Dé.</span></p>
<lb n="3138"/>
<lb n="3139"/><p><span>Mar atá sgríobhtha i n-Isáias fáidh: Féach, táim</span>
<lb n="3140"/><span>ag cur mo theachtaire rómhat chun na slighe d'ollamhú</span>
<lb n="3141"/><span>rómhat.  Guth duine ag glaodhach sa bhfásach: Ollamh-</span>
<lb n="3142"/><span>uighidh an tslígh do'n Tighearna; deinidh a chasáin do</span>
<lb n="3143"/><span>dhíriú dhó.  Bhí Eóin sa bhfásach ag baisteadh agus ag</span>
<lb n="3144"/><span>fógairt baiste chun aithrighe agus cun maitheamhnachais</span>
<lb n="3145"/><span>peacaí.  Agus bhí muintir Iudaéa agus muintir</span>
<lb n="3146"/><span>Ierúsaleim go léir ag dul amach ag triall air, agus</span>
<lb n="3147"/><span>bhí sé 'ghá mbaisteadh i n-abhainn Iórdain, agus iad ag</span>
<lb n="3148"/><span>admháil a bpeacaí.  Agus ruainneach camail iseadh</span>
<lb n="3149"/><span>bhí mar éadach ar Eóin, agus crios leathair ar a chom,</span>
<lb n="3150"/><span>agus isé bia a bhí aige 'ná lócuistí agus mil fhiain.</span>
<lb n="3151"/><span>Agus seo mar a dheineadh sé fógairt: Tá duine is</span>
<lb n="3152"/><span>mó cómhacht 'ná mise ag teacht am dhiaidh, agus ní fiú</span>
<lb n="3153"/><span>mé go gcromfainn agus go sgaoilfinn iall a bhróige.</span>
<lb n="3154"/></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="3155"/><p><span>Do bhaisteas-sa sibh le h-uisge; baistfidh sé siúd</span>
<lb n="3156"/><span>sibh, ámhthach, leis an Spioraid Naomh.</span></p>
<lb n="3157"/>
<lb n="3158"/><p><span>Agus do thárla, ins na laethibh sin, go dtáinig Íosa</span>
<lb n="3159"/><span>ó Nasaret Ghaililí agus gur bhaist Eóin é sa n-Iórdan.</span>
<lb n="3160"/><span>Agus láithreach nuair a tháinig sé aníos as an uisge,</span>
<lb n="3161"/><span>do chonaic sé na flathais ar osgailt agus an Spioraid</span>
<lb n="3162"/><span>Naomh ag teacht anuas i bhfuirm colúir agus ag túir-</span>
<lb n="3163"/><span>ling air.  Agus tháinig an guth as na flathais: Is tusa</span>
<lb n="3164"/><span>mo Mhac dílis; is ort atá mo ghreann.</span></p>
<lb n="3165"/>
<lb n="3166"/><p><span>Agus láithreach do sheól an Spioraid amach sa bhfásach</span>
<lb n="3167"/><span>é; Agus bhí sé sa bhfásach dachad lá agus dachad oidhche,</span>
<lb n="3168"/><span>agus bhí Sátan ag cur catha air, agus bhí sé ameasg na</span>
<lb n="3169"/><span>mbeithigheach allta, agus bhí na h-aingil ag friothálamh</span>
<lb n="3170"/><span>air.</span></p>
<lb n="3171"/>
<lb n="3172"/><p><span>Agus nuair a bhí Eóin curtha sa phríosún, tháinig</span>
<lb n="3173"/><span>Íosa isteach i nGaililí ag craobhsgaoileadh soisgéil</span>
<lb n="3174"/><span>rígheachta Dé.  Agus dubhairt sé: Tá an aimsir</span>
<lb n="3175"/><span>caithte, agus tá rígheacht Dé buailte libh.  Deinidh</span>
<lb n="3176"/><span>aithrighe agus creididh an soisgéal.</span></p>
<lb n="3177"/>
<lb n="3178"/><p><span>Agus bhí sé ag siubhal ar bruach mara Ghaililí agus</span>
<lb n="3179"/><span>chonaic sé Símón agus Aindrias a dhritháir ag cur</span>
<lb n="3180"/><span>líonta sa bhfaraige (mar iasgairí ab eadh iad).  Agus</span>
<lb n="3181"/><span>dubhairt Íosa leó: Leanaidh mise agus déanfad iasg-</span>
<lb n="3182"/><span>airí ar dhaoine dhíbh.  Agus d'fhágadar ansan na</span>
<lb n="3183"/><span>líonta agus do leanadar é láithreach.  Agus nuair</span>
<lb n="3184"/><span>a bhí sé imthighthe tamall beag ó'n áit sin chonaic sé</span>
<lb n="3185"/><span>Séamus mac Sebedé agus Eóin a dhritháir agus iad</span>
<lb n="3186"/><span>ag socarú a líonta sa luing; Agus do ghlaoidh sé</span>
<lb n="3187"/><span>ortha láithreach agus d'fhágadar ansan sa luing</span>
<lb n="3188"/><span>Sebedé a n-athair agus a lucht oibre, agus do leana-</span>
<lb n="3189"/><span>dar eisean.</span></p>
<lb n="3190"/>
<lb n="3191"/><p><span>Agus chuadar isteach i gCapharnaum, agus gan mhoill,</span>
<lb n="3192"/><span>sa tsabbóid, théigheadh sé isteach sa tsinagóig agus</span>
<lb n="3193"/><span>dheineadh sé teagasg.  Agus do chuir a theagasg</span>
<lb n="3194"/><span>iongna ortha, mar do theagaisg sé mar duine go</span>
<lb n="3195"/><span>raibh comhacht aige, murar bh'ionan a's na Sgríbh-</span>
<lb n="3196"/><span>neóirí.</span>
<lb n="3197"/></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="3198"/><p><span>Agus bhí sa tsinagóig acu duine go raibh spioraid</span>
<lb n="3199"/><span>neamhghlan istigh ann, agus do liúigh sé amach: Cad</span>
<lb n="3200"/><span>í an bhaint atá agatsa agus againne le n-a chéile, a Íosa</span>
<lb n="3201"/><span>Nasareit? ar seisean.  An chun sinn a mhilleadh a</span>
<lb n="3202"/><span>tháinís annso?  Tá fhios agam cé h-é thu, Aon Naomhtha Dé.</span>
<lb n="3203"/><span>Agus do smachtuigh Íosa é agus dubhairt sé: Bí ciúin</span>
<lb n="3204"/><span>agus imthigh amach as an nduine.  Ansan do chuir an ann-</span>
<lb n="3205"/><span>sprid truaillighthe sgread as, agus bhain sé stracadh</span>
<lb n="3206"/><span>as an nduine, agus d'imthigh sé amach as.  Agus</span>
<lb n="3207"/><span>tháinig iongna ar na daoine go léir, agus bhíodar ag</span>
<lb n="3208"/><span>fiafraighe dhá chéile agus deiridís: Cad é seo? cad</span>
<lb n="3209"/><span>é an teagasg nua é seo? go gcuireann sé smacht ar</span>
<lb n="3210"/><span>na h-annspridíbh truaillighthe féin, agus go ngéillid</span>
<lb n="3211"/><span>siad dó?  Agus do ghluais a thuairisg láithreach tré</span>
<lb n="3212"/><span>crích Ghaililí go léir.</span></p>
<lb n="3213"/>
<lb n="3214"/><p><span>Agus thánadar láithreach amach as an sinagóig agus</span>
<lb n="3215"/><span>chánadar go tigh Shímóin agus Aindriais, i n-aonfheacht</span>
<lb n="3216"/><span>le Séamus agus le h-Eóin.  Agus bhí máthair céile</span>
<lb n="3217"/><span>Shímóin 'n-a luighe le fiabhras, agus do labhradar leis</span>
<lb n="3218"/><span>láithreach 'n-a taobh.  Agus tháinig sé agus do rug sé</span>
<lb n="3219"/><span>ar láimh uirthi agus thóg sé suas í, agus d'imthigh an</span>
<lb n="3220"/><span>fiabhras di láithreach, agus dhein sí friothálamh ortha.</span></p>
<lb n="3221"/>
<lb n="3222"/><p><span>Agus nuair a tháinig an tráthnóna agus chuaidh grian</span>
<lb n="3223"/><span>fé, thugadar ag triall air gach aoinne a bhí as a shláinte</span>
<lb n="3224"/><span>agus gach aoinne go raibh deamhan ann.  Agus bhí</span>
<lb n="3225"/><span>muintir an bhaile go léir cruinnighthe ag an ndorus;</span>
<lb n="3226"/><span>Agus do leighis sé na sluaighte daoine ó gach saghas</span>
<lb n="3227"/><span>galair d'á raibh ortha, agus chuir sé amach na sluaighte</span>
<lb n="3228"/><span>deamhan, agus níor leig sé dhóibh labhairt, mar d'aith-</span>
<lb n="3229"/><span>nígheadar é.</span></p>
<lb n="3230"/>
<lb n="3231"/><p><span>Agus d'eirigh sé ana-mhoch ar maidin, agus d'imthigh</span>
<lb n="3232"/><span>sé amach agus chuaidh sé go h-áit uaigneach, agus bhí sé</span>
<lb n="3233"/><span>ag guidhe ann.  Agus do lean Símón é, agus an</span>
<lb n="3234"/><span>mhuintir a bhí 'n-a theannta.  Agus nuair a fuaradar</span>
<lb n="3235"/><span>é dubhradar leis: Táid na daoine go léir at' lorg.</span>
<lb n="3236"/><span>Agus dubhairt sé leó: Téighmís isteach ins na sráidibh</span>
<lb n="3237"/><span>agus ins na bailtibh beaga atá i n-ár gcómhgar go</span>
<lb n="3238"/><span>ndeinead craobhsgaoileadh ionta, óir is chuige sin a</span>
<lb n="3239"/><span>thánag.</span>
<lb n="3240"/></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="3241"/><p><span>Agus bhí sé ag seanmóin ins na sinagógaibh acu ar</span>
<lb n="3242"/><span>fuid Ghaililí go léir, agus ag cur deamhan amach.</span></p>
<lb n="3243"/>
<lb n="3244"/><p><span>Agus tháinig chuige lobhar, 'ghá ghuidhe, agus d'úmh-</span>
<lb n="3245"/><span>luigh sé dhó agus dubhairt sé: Má's toil leat é is</span>
<lb n="3246"/><span>féidir duit mé ghlanadh.  Agus tháinig truagh ag Íosa</span>
<lb n="3247"/><span>dhó, agus do shín sé a lámh agus chuir sé air í, agus</span>
<lb n="3248"/><span>dubhairt sé: Is toil liom é; glantar thu.  Agus nuair</span>
<lb n="3249"/><span>a dubhairt sé an focal d'imthigh an lobhra de'n duine</span>
<lb n="3250"/><span>láithreach, agus bhí sé glan.  Agus thug sé foláramh dó</span>
<lb n="3251"/><span>agus chuir sé uaidh amach é láithreach, Agus dubhairt sé</span>
<lb n="3252"/><span>leis: Seachain agus ná h-innis d'aoinne é, ach imthigh</span>
<lb n="3253"/><span>agus taisbeáin tu féin d'uachtarán na sagart, agus</span>
<lb n="3254"/><span>tabhair, ar do ghlanadh, na neithe a dh'órduigh Maois,</span>
<lb n="3255"/><span>mar fhiadhnaise dhóibh-sin.  Ach chómh luath agus chuaidh</span>
<lb n="3256"/><span>seisean amach dhírigh sé ar an sgéal a dh'innsint agus</span>
<lb n="3257"/><span>do chraobhsgaoileadh, i dtreó nár fhéad Íosa dul</span>
<lb n="3258"/><span>isteach go puibilidhe sa chathair, agus gur fhan sé las-</span>
<lb n="3259"/><span>muigh ins na h-áiteanaibh uaigneacha, agus gur chruinnigh</span>
<lb n="3260"/><span>na daoine chuige as gach áird.</span></p>
<lb n="3261"/>
<lb n="3262"/><p><span>CAIBIDIOL II.</span></p>
<lb n="3263"/>
<lb n="3264"/><p><span>An duine a bhí gan lúth a ghéag dá leigheas ag Críost.  Maitiú</span>
<lb n="3265"/><span>dá ghlaodhach aige.  A dheisgiobuil aige 'á chosaint.</span></p>
<lb n="3266"/>
<lb n="3267"/><p><span>Agus i gcionn rainnt laethanta tháinig sé airís isteach</span>
<lb n="3268"/><span>i gCapharnaum.  Agus do h-airigheadh go raibh sé</span>
<lb n="3269"/><span>i dtigh ann, agus do chruinnigh a lán daoine ann, i dtreó</span>
<lb n="3270"/><span>ná raibh slígh dhóibh sa tigh ná ag an ndorus féin, agus</span>
<lb n="3271"/><span>bhí an briathar aige d'á labhairt leó.  Agus tháinig</span>
<lb n="3272"/><span>daoine chuige agus duine a bhí gan lúth a ghéag acu, d'á</span>
<lb n="3273"/><span>iompar idir cheathrar.  Agus nuair ná féadfaidís é</span>
<lb n="3274"/><span>thabhairt 'n-a láthair, mar gheall ar an mbrúth, do nocht-</span>
<lb n="3275"/><span>adar bara an tighe sa n-áit 'n-a raibh sé, agus dhein-</span>
<lb n="3276"/><span>eadar osgailt agus do leigeadar síos tríd an</span>
<lb n="3277"/><span>osgailt, 'n-a luighe ar leabaidh, an duine a bhí gan lúth.</span>
<lb n="3278"/><span>Agus nuair a chonaic Íosa an creideamh a bhí acu,</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="3279"/><p><span>dubhairt sé leis an nduine: A mhic, táid do pheacaí</span>
<lb n="3280"/><span>maithte dhuit.  Agus bhí cuid de sna Sgríbhneóiríbh ann</span>
<lb n="3281"/><span>'n-a suidhe agus iad ag machtnamh 'n-a gcroide: Cad</span>
<lb n="3282"/><span>é seo adeir sé seo?  Tá diamhasla aige d'á</span>
<lb n="3283"/><span>dhéanamh.  Cé fhéadfadh peacaí mhaitheamh ach Dia</span>
<lb n="3284"/><span>amháin?  Agus bhí a fhios ag Íosa láithreach, i n-a</span>
<lb n="3285"/><span>spioraid féin, an machtnamh a bheith 'n-a n-aigne acu-</span>
<lb n="3286"/><span>san, agus dubhairt sé leó: Cad chuige dhaoibh an matht-</span>
<lb n="3287"/><span>namh san a bheith i nbhúr gcroidhe agaibh?  Cé 'cu is usa</span>
<lb n="3288"/><span>a rádh: Táid do pheacaí maithte dhuit; nó a rádh: Eirig,</span>
<lb n="3289"/><span>agus tóg suas do leabaidh agus siubhluigh?  Ach,</span>
<lb n="3290"/><span>ionus go mbeadh a fhios agaibh go bhfuíl ag Mac an</span>
<lb n="3291"/><span>Duine ar an dtalamh so cómhacht chun peacaí mhaitheamh</span>
<lb n="3292"/><span>(dubhairt sé leis an nduine gan lúth:) Deirim-se</span>
<lb n="3293"/><span>leat-sa, Eirigh, agus tóg suas do leabaidh, agus</span>
<lb n="3294"/><span>imthigh chun do thighe féin.  Agus d'eirigh an duine</span>
<lb n="3295"/><span>láithreach agus thóg sé suas an leabaidh agus d'imthigh sé,</span>
<lb n="3296"/><span>os cómhair a súl go léir, i treó go raibh iongna ortha</span>
<lb n="3297"/><span>go léir agus gur thugadar onóir do Dhia, agus, Ní</span>
<lb n="3298"/><span>fheacamair riamh a leithéid, a deiridís.</span></p>
<lb n="3299"/>
<lb n="3300"/><p><span>Agus d'imthigh sé amach airís chun na faraige, agus</span>
<lb n="3301"/><span>do lean na daoine go léir é, agus bhí sé 'ghá dteagasg.</span>
<lb n="3302"/><span>Agus ag gabháil thairis dó do chonaic sé Lébhí, mac</span>
<lb n="3303"/><span>Alpheí, 'n-a shuidhe ag bórd an chusduim agus dubhairt</span>
<lb n="3304"/><span>sé leis: Lean-sa mise.  Agus d'eirigh seisean agus</span>
<lb n="3305"/><span>do lean sé é.</span></p>
<lb n="3306"/>
<lb n="3307"/><p><span>Agus do thárla, nuair a shuidh sé chun bídh 'n-a thigh</span>
<lb n="3308"/><span>sin, gur shuidh mórán puibliocánach agus mórán</span>
<lb n="3309"/><span>peacach i gcuibhreann Íosa agus a dheisgiobul; mar</span>
<lb n="3310"/><span>bhí a lán acu ann, agus iad-san 'ghá leanmhaint, leis.</span>
<lb n="3311"/><span>Agus nuair a chíodh na Sgríbhneóirí agus na Fairisínigh</span>
<lb n="3312"/><span>é ag caitheamh bídh i gcuibhreann puibliocánach agus</span>
<lb n="3313"/><span>peacach, deiridís le n-a dheisgiobuil: Cad chuige</span>
<lb n="3314"/><span>d'bhúr máighistir-se bheith ag ithe agus ag ól i gcuibh-</span>
<lb n="3315"/><span>reann puibliocánach agus peacach?  D'airigh Íosa san,</span>
<lb n="3316"/><span>agus dubhairt sé leó: Ní h-ag daoine slána atá gádh</span>
<lb n="3317"/><span>le dochtúir ach ag daoine gan sláinte.  Ní chun na</span>
<lb n="3318"/><span>bhfíoraon do ghlaodhach a thánag-sa ach chun na bpeacach</span>
<lb n="3319"/><span>do ghlaodhach.</span>
<lb n="3320"/></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="3321"/><p><span>Agus bhí deisgiobuil Eóin agus na Fairisínigh ag</span>
<lb n="3322"/><span>déanamh trosgaidh, agus thánadar chuige agus dubh-</span>
<lb n="3323"/><span>radar: Cad 'n-a thaobh go ndeinid deisgiobuil Eóin</span>
<lb n="3324"/><span>agus na bhFairisíneach trosgadh, agus ná deinid do</span>
<lb n="3325"/><span>dheisgiobuil-se trosgadh?  Agus dubhairt Íosa leó:</span>
<lb n="3326"/><span>An amhlaidh is féidir do chlainn na bainise bheith ag</span>
<lb n="3327"/><span>déanamh trosgaidh an fhaid atá an céile acu?  An</span>
<lb n="3328"/><span>fhaid atá an céile acu 'n-a bhfochair ní féidir dóibh</span>
<lb n="3329"/><span>trosgadh dhéanamh; Ach tiocfaidh an lá i n-a dtógfar</span>
<lb n="3330"/><span>uatha an céile, agus ansan déanfaid siad trosgadh</span>
<lb n="3331"/><span>ins na laethantaibh sin.  Ní chuireann aoinne píosa</span>
<lb n="3332"/><span>d'éadach nua ag deisiú seana-éadaigh; nó má chuir-</span>
<lb n="3333"/><span>eann, béarfaidh an píosa nua leis tuille de'n tseana-</span>
<lb n="3334"/><span>éadach, agus méadófar an stracadh.  Agus ní chuir-</span>
<lb n="3335"/><span>eann aoinne fíon nua i sean-árthaíbh leathair; nó má</span>
<lb n="3336"/><span>chuireann, brisfidh an fíon nua na sean-árthaí agus</span>
<lb n="3337"/><span>doirtfar an fíon agus caillfar na h-árthaí; ach is</span>
<lb n="3338"/><span>i n-árthaíbh nua is ceart an fíon nua do chur.</span></p>
<lb n="3339"/>
<lb n="3340"/><p><span>Agus do thárla, uair eile, an Tighearna agus a dheis-</span>
<lb n="3341"/><span>giobuil a bheith ag gabháil tré ghortaibh arbhair sa tsab-</span>
<lb n="3342"/><span>bóid, agus dhírigh na deisgiobuil, agus iad ag siubhal,</span>
<lb n="3343"/><span>ar na diasaibh do stathadh.  Agus dubhairt na Fairis-</span>
<lb n="3344"/><span>ínigh leis: Féach; Cad chuige dhóibh sin bheith ag déanamh</span>
<lb n="3345"/><span>ruda nách dleaghthach a dhéanamh sa tsabbóid?  Agus</span>
<lb n="3346"/><span>dubhairt sé leó: An amhlaidh nár léigheabhair riamh</span>
<lb n="3347"/><span>cad a dhein Dáibhid nuair ab éigean dó é dhéanamh,</span>
<lb n="3348"/><span>nuair a bhí an t-ocras air féin agus ar an muintir</span>
<lb n="3349"/><span>a bhí i n-aonfheacht leis?  Conus mar a chuaidh sé</span>
<lb n="3350"/><span>isteach i dtigh Dé i n-aimsir an árd-shagairt Abiatar,</span>
<lb n="3351"/><span>agus conus mar a dh'ith sé na bulóga fiadhnaise</span>
<lb n="3352"/><span>nár dhleaghthach d'aoinne a dh'ithe ach do sna sagairt,</span>
<lb n="3353"/><span>agus thug sé le n-ithe iad do'n mhuintir a bhí i n-aon-</span>
<lb n="3354"/><span>fheacht leis?  Agus dubhairt sé leó: Níor deineadh</span>
<lb n="3355"/><span>an duine ar son na sabbóide, ach do ceapadh an</span>
<lb n="3356"/><span>tsabbóid ar son an duine.  I gcás go bhfuil Mac</span>
<lb n="3357"/><span>an Duine 'n-a mháighistir ar an sabbóid féin.</span>
<lb n="3358"/></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="3359"/><p><span>CAIBIDIOL III.</span></p>
<lb n="3360"/>
<lb n="3361"/><p><span>An lámh a bhí feóchta dá leigheas ag Críost.  An dáréag dá</span>
<lb n="3362"/><span>dtoghadh aige.  Na Fairisínigh dá gcur i bpúnc aige, agus an</span>
<lb n="3363"/><span>diamhasla acu a dhéanamh.</span></p>
<lb n="3364"/>
<lb n="3365"/><p><span>Agus chuaidh sé isteach airís sa tsinagóig, agus bhí</span>
<lb n="3366"/><span>duine ann agus bhí lámh leis feóchta.  Agus bhíodar ag</span>
<lb n="3367"/><span>faire air, féachaint a' ndéanfadh sé an leigheas sa tsab-</span>
<lb n="3368"/><span>bóid, i dtreó go gcuirfidís 'n-a leith é.  Agus dubhairt</span>
<lb n="3369"/><span>sé leis an bhfear: Seasaimh amach anso i lár baill.</span>
<lb n="3370"/><span>Agus dubhairt sé leó-san: Cé 'cu is dleaghthach, maith</span>
<lb n="3371"/><span>a dhéanamh nó olc a dhéanamh sa tsabbóid? anam duine</span>
<lb n="3372"/><span>do shaoradh nó do mhilleadh?  Níor labhradar-san</span>
<lb n="3373"/><span>focal.  Agus d'fhéach sé 'n-a thímpal ortha go fearg-</span>
<lb n="3374"/><span>ach, agus bhí brón air mar gheall ar an gcroidhe bheith</span>
<lb n="3375"/><span>chómh dall acu, agus dubhairt sé leis an bhfear: Sín</span>
<lb n="3376"/><span>do lámh.  Do shín; agus bhí an lámh leighiste.  Agus</span>
<lb n="3377"/><span>d'imthigh na Fairisínigh amach láithreach agus chuadar</span>
<lb n="3378"/><span>féin agus muintir Héróid i gcómhairle 'n-a choinnibh</span>
<lb n="3379"/><span>féachaint conus a thiocfadh leó é mhilleadh.</span></p>
<lb n="3380"/>
<lb n="3381"/><p><span>Ach d'imthigh Íosa agus a dheisgiobuil chun na faraige</span>
<lb n="3382"/><span>agus do lean pobul mór é a' Gaililí agus a' Iudaéa,</span>
<lb n="3383"/><span>Agus a' Ierúsalem, agus a h-Idúméa, agus ó'n</span>
<lb n="3384"/><span>dtaobh thall de'n Iórdan, agus muintir na mball</span>
<lb n="3385"/><span>tímpal Tuíre agus Sídóin, suathantais daoine a</span>
<lb n="3386"/><span>tháinig ag triall air nuair airigheadar a ghníomhartha.</span>
<lb n="3387"/><span>Agus dubhairt sé le n-a dheisgiobuil long bheag a</span>
<lb n="3388"/><span>choimeád dó, mar gheall ar an sluagh, le h-eagla go</span>
<lb n="3389"/><span>mbrúthfaidís é.  Óir bhí mórán daoine aige 'á leigh-</span>
<lb n="3390"/><span>eas, agus bhí na daoine go raibh aon ghearán ortha ag</span>
<lb n="3391"/><span>brúth isteach air a d'iarraidh teangabháil leis; Agus</span>
<lb n="3392"/><span>na h-annspridí truaillighthe, nuair a chídís é, do</span>
<lb n="3393"/><span>shléachtaidís dó, agus deiridís go h-árd: Is tusa</span>
<lb n="3394"/><span>Mac Dé.  Agus thugadh sé órdú dian dóibh gan é</span>
<lb n="3395"/><span>dh'fhoillsiú.  Agus chuaidh sé suas ar an gcnoc agus</span>
<lb n="3396"/><span>do ghlaoidh sé chuige na daoine ba thoil leis féin, agus</span>
<lb n="3397"/><span>thánadar chuige.</span></p>
<lb n="3398"/>
<lb n="3399"/><p><span>Agus shocaruigh sé ar dháreág a bheith i n-a fhochair,</span>
<lb n="3400"/><span>agus go gcuirfeadh sé ag craobhsgaoileadh iad.  Agus</span>
<lb n="3401"/><span>thug sé cumas dóibh ar ghalaraibh do leigheas agus ar</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="3402"/><p><span>dheamhnaibh do chur amach.  Agus thug sé Peadar mar</span>
<lb n="3403"/><span>ainim ar Shímón.  Agus Séamus mac Sebedé agus</span>
<lb n="3404"/><span>Eóin a dhritháir, agus thug sé Bóanerges ortha, sé sin</span>
<lb n="3405"/><span>maca tóirthnighe.  Agus Aindrias, agus Pilib, agus</span>
<lb n="3406"/><span>Párthalán, agus Maitiú, agus Tomás, agus Séamus</span>
<lb n="3407"/><span>mac Alpheí, agus Taddeus, agus Símón an Can-</span>
<lb n="3408"/><span>áníteach, Agus Iúdás Iscariót, an fear a dhíol é.</span></p>
<lb n="3409"/>
<lb n="3410"/><p><span>Agus thánadar chun an tighe, agus tháinig an tsluagh</span>
<lb n="3411"/><span>airís i dtreó nár bh'fhéidir dóibh fiú bia do chaitheamh.</span>
<lb n="3412"/><span>Agus nuair airigh a mhuíntir féin é do chuadar amach</span>
<lb n="3413"/><span>chun beirthe air, mar dubhradar: Is as a mheabhair</span>
<lb n="3414"/><span>atá sé.  Agus na Sgríbhneóirí a tháinig anuas ó Ierú-</span>
<lb n="3415"/><span>salem, dubhradar gur bh'é Beelsebub a bhí istigh ann,</span>
<lb n="3416"/><span>agus gur le cómhacht rí na ndeamhan a bhí sé ag cur</span>
<lb n="3417"/><span>na ndeamhan amach.  Agus do ghlaoidh sé chuige iad,</span>
<lb n="3418"/><span>agus do labhair sé leó i soluídíbh: Conus fhéadfadh</span>
<lb n="3419"/><span>Sátan Sátan do chur amach?  Agus má bhíonn rígh-</span>
<lb n="3420"/><span>eacht deighilte 'n-a coinnibh féin ní féidir do'n rígh-</span>
<lb n="3421"/><span>eacht san seasamh; Agus má bhíonn teaghlach ag gabháil</span>
<lb n="3422"/><span>i gcoinnibh a chéile 'n-a chodaibh ní féidir do'n teaghlach</span>
<lb n="3423"/><span>san seasamh; Agus má eirigheann Sátan 'n-a choinnibh</span>
<lb n="3424"/><span>féin, tá se 'n-a chodaibh ranntha, agus ní féidir dó</span>
<lb n="3425"/><span>seasamh, agus tá deire leis.  Ní féidir do dhuine</span>
<lb n="3426"/><span>dul isteach i dtigh fir láidir agus a chuid d'fhuadach,</span>
<lb n="3427"/><span>mura ndeinidh sé an fear láidir do cheangal ar dtúis,</span>
<lb n="3428"/><span>agus ansan féadfaidh sé a thigh do robáil.  Go deimhin</span>
<lb n="3429"/><span>adeirim libh, maithfar do'n chine daona gach peacadh</span>
<lb n="3430"/><span>agus gach diamhasla d'á ndéanfaid siad; Ach an</span>
<lb n="3431"/><span>t-é a dhéanfaidh diamhasla i n-aghaidh an Spioraid</span>
<lb n="3432"/><span>Naoimh, ní bheidh maitheamhnachas go deó aige le</span>
<lb n="3433"/><span>fághail, ach beidh sé ciontach i bpeacadh shíoruidhe.  Mar</span>
<lb n="3434"/><span>go ndubhradar: Is annsprid truaillighthe atá aige.</span></p>
<lb n="3435"/>
<lb n="3436"/><p><span>Agus tháinig a mháthair agus a bhráithre agus bhíodar</span>
<lb n="3437"/><span>'n-a seasamh amuigh, agus chuireadar teachtaireacht</span>
<lb n="3438"/><span>isteach ag glaodhach air.  Agus bhí na daone 'n-a suidhe</span>
<lb n="3439"/><span>'n-a thímpal, agus dubhradar leis: Féach, tá do mhá-</span>
<lb n="3440"/><span>thair agus do bhráithre amuigh agus iad at' lorg.  Agus</span>
<lb n="3441"/><span>dubhairt sé leó 'ghá bhfreagra: Cé h-iad mo mháthair-se</span>
<lb n="3442"/><span>agus mo bhráithre?  Agus d'fhéach sé 'n-a thímpal ar</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="3443"/><p><span>an muintir a bhí tímpal air agus dubhairt: Siniad mo</span>
<lb n="3444"/><span>mháthair-se agus mo bhráithre.  Óir, an t-é a dhéan-</span>
<lb n="3445"/><span>faidh toil Dé, siné is bráthair agus siúr agus máthair</span>
<lb n="3446"/><span>agam-sa.</span></p>
<lb n="3447"/>
<lb n="3448"/><p><span>CAIBIDIOL IV.</span></p>
<lb n="3449"/>
<lb n="3450"/><p><span>Parabal an churadóra.  An stoirm d'á ciúnadh ag Críost.</span></p>
<lb n="3451"/>
<lb n="3452"/><p><span>Agus do thosnuigh sé airís ar theagasg i n-aice na</span>
<lb n="3453"/><span>faraige, agus do chruinnigh sluagh mhór chuige, i dtreó</span>
<lb n="3454"/><span>go ndeaghaidh sé ar bórd luinge ar an uisge agus gur</span>
<lb n="3455"/><span>shuidh sé ann, agus bhí an tsluagh i n-aice an uisge,</span>
<lb n="3456"/><span>ar an dtalamh tirim.  Agus thug sé mórán teagaisg</span>
<lb n="3457"/><span>dóibh i soluídíbh, agus dubhairt leó sa teagaisg:</span></p>
<lb n="3458"/>
<lb n="3459"/><p><span>Éistidh liom: Féach, chuaidh curadóir amach ag cur</span>
<lb n="3460"/><span>síl.  Agus ag cur an tsíl dó, do thuit cuid de'n tsíol</span>
<lb n="3461"/><span>i n-aice an bhóthair, agus tháinig éanlaithe an aéir agus</span>
<lb n="3462"/><span>d'itheadar é.  Agus do thuit tuille dhe ar áit i n-a</span>
<lb n="3463"/><span>raibh iomad cloch, agus ní raibh puínn ithreach aige ann,</span>
<lb n="3464"/><span>agus d'fhás sé suas go tapaidh mar ní raibh an ithir</span>
<lb n="3465"/><span>doimhinn.  Agus nuair a dh'eirigh an ghrian tháinig an</span>
<lb n="3466"/><span>brothall air, agus toisg gan an phréamh a bheith aige</span>
<lb n="3467"/><span>d'fheóch sé.  Agus thuit tuille dhe ins na sgeachaibh,</span>
<lb n="3468"/><span>agus d'fhás na sgeacha agus mhúchadar an chuid sin, agus</span>
<lb n="3469"/><span>níor thug sé toradh uaidh.  Agus do thuit cuid eile dhe</span>
<lb n="3470"/><span>ar thalamh fhóghanta, agus d'fhás sé agus d'éirigh sé,</span>
<lb n="3471"/><span>agus thug sé toradh uaidh, cuid de fó thríochad, cuid</span>
<lb n="3472"/><span>de fó thrí fichid, agus cuid dé fó chéad.  Agus dubh-</span>
<lb n="3473"/><span>airt sé: An t-é go bhfuil cluasa air chun cloisint</span>
<lb n="3474"/><span>cloiseadh sé.</span></p>
<lb n="3475"/>
<lb n="3476"/><p><span>Agus nuair a bhí sé i n'aonar d'fhiafruigh an dáréag</span>
<lb n="3477"/><span>a bhí i n'fhochair fios na soluíde dhe.  Agus dubhairt sé</span>
<lb n="3478"/><span>leó: Do tugadh daoibh-se eólus d'fhághail ar rún-</span>
<lb n="3479"/><span>diamhraibh rígheachta Dé, ach do'n mhuíntir sin atá las-</span>
<lb n="3480"/><span>muigh, deintear gach nídh i soluídíbh; I dtreó ag féach-</span>
<lb n="3481"/><span>aint dóibh go bhfeicfidís agus ná feicfidís, agus</span>
<lb n="3482"/><span>ag éisteacht go n-aireóchaidís agus ná tuigfidís,</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="3483"/><p><span>sar a ndéanfidís chóidhche iompáil agus go maithfí a</span>
<lb n="3484"/><span>bpeacaí dhóibh.  Agus dubhairt sé leó: An amhlaidh</span>
<lb n="3485"/><span>ná tuigeann sibh an tsoluíd sin?  Má seadh, conus</span>
<lb n="3486"/><span>a thuigfidh sibh na soluídí go léir?  An t-é a chuireann</span>
<lb n="3487"/><span>an síol isé an briathar a chuireann sé.  An mhuintir</span>
<lb n="3488"/><span>i n-aice an bhóthair, sin iad an mhuintir, nuair a cur-</span>
<lb n="3489"/><span>tar an briathar agus go gcloisid siad é, go dtagann</span>
<lb n="3490"/><span>an namhaid láithreach agus go dtógann sé chun siubhail an</span>
<lb n="3491"/><span>í briathar a cuireadh mar shíol 'n-a gcroidhthibh.  Agus</span>
<lb n="3492"/><span>mar an gcéadna an mhuintir a ghlacann an síol ins na</span>
<lb n="3493"/><span>clochaibh, siniad an mhuintir, nuair a dh'airighid siad an</span>
<lb n="3494"/><span>briathar, a ghlacann láithreach é le h-áthas, Agus ní'l</span>
<lb n="3495"/><span>an phréamh acu ionta féin, ach seasuighid siad ar feadh</span>
<lb n="3496"/><span>tamaill; ansan, nuair a thagann an trioblóid, agus an</span>
<lb n="3497"/><span>cath d'á chur ortha mar gheall ar an mbriathar, glacaid</span>
<lb n="3498"/><span>siad sgannal láithreach.  Agus tá daoine agus gla-</span>
<lb n="3499"/><span>caid siad an síol ameasg na sgeach; siniad na daoine</span>
<lb n="3500"/><span>a dh'éisteann leis an mbriathar, Agus tagann</span>
<lb n="3501"/><span>cúram an tsaoghail isteach, agus mealladh saidhbhris,</span>
<lb n="3502"/><span>agus ainmhianta i dtaobh neithe eile, agus múchaid siad</span>
<lb n="3503"/><span>an briathar, agus curtar ó thoradh thabhairt é.  Agus</span>
<lb n="3504"/><span>an mhuintir a ghlac an síol isteach sa talamh fóghanta,</span>
<lb n="3505"/><span>siniad an mhuintir a dh'éisteann leis an mbriathar,</span>
<lb n="3506"/><span>agus do ghlacann é agus do thugann toradh uatha, duine</span>
<lb n="3507"/><span>fó thriochad, duine fó thrí fichid, agus duine fó</span>
<lb n="3508"/><span>chéad.</span></p>
<lb n="3509"/>
<lb n="3510"/><p><span>Agus dubhairt sé leó: An chuige thagann an lóchrann</span>
<lb n="3511"/><span>soluis chun go gcurfí fé bhéal árthaigh é, nú fé lea-</span>
<lb n="3512"/><span>baidh?  Nách anáirde ar choinnleóir a curtar é?  Óir</span>
<lb n="3513"/><span>ní'l rud i bhfolach ná tabharfar chun soluis, agus níor</span>
<lb n="3514"/><span>deineadh rún de ach i dtreó go nochtfaí e.  Má tá</span>
<lb n="3515"/><span>cluasa chun aireachtaint ag aoinne airigheadh sé.</span></p>
<lb n="3516"/>
<lb n="3517"/><p><span>Agus dubhairt sé leó: Féach cad a dh'airigheann sibh.</span>
<lb n="3518"/><span>An tómhas 'n-a dtómhaisfidh sibh, siné an tómas 'n-a</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="3519"/><p><span>dtómhasfar chúghaibh, agus curfar tuille leis.  Óir an</span>
<lb n="3520"/><span>t-é go bhfuil aige tabharfar tuille dhó, agus an t-é ná</span>
<lb n="3521"/><span>fuil aige tógfar uaidh a bhfuil aige.</span></p>
<lb n="3522"/>
<lb n="3523"/><p><span>Agus dubhairt sé: Sin mar atá rígheacht Dé, fé mar</span>
<lb n="3524"/><span>a chaithfeadh duine an síol sa talamh, Agus go mbeadh</span>
<lb n="3525"/><span>sé ag dul a chodladh agus ag eirighe gach n-oídhche agus</span>
<lb n="3526"/><span>gach lá, agus go mbeadh an síol ag préamhú agus ag fás</span>
<lb n="3527"/><span>a gan fhios dó.  Óir tugann an talamh a thoradh</span>
<lb n="3528"/><span>i n-aisge, an geamhar ar dtúis, ansan an dias, ansan</span>
<lb n="3529"/><span>an t-arbhar iomlán sa déis.  Agus nuair a thugann</span>
<lb n="3530"/><span>sé an toradh uaidh, cuireann seisean an corán ann</span>
<lb n="3531"/><span>láithreach mar tá an fóghmhar buailte leis.</span></p>
<lb n="3532"/>
<lb n="3533"/><p><span>Agus dubhairt sé: Cad leis go samhlóchaimíd rígh-</span>
<lb n="3534"/><span>eacht Dé? nó cad í an tsoluíd le n-a gcuirfeam</span>
<lb n="3535"/><span>i gcomparáid é?  Mar an ngráinne síl mustáird,</span>
<lb n="3536"/><span>nuair a curtar é sa talamh gur lúgha é 'ná aon tsíol eile</span>
<lb n="3537"/><span>d'á bhfuil sa talamh, Agus nuair a curtar é, agus go</span>
<lb n="3538"/><span>n-eirígheann sé, go mbíonn sé níos mó 'ná aon ghlas-</span>
<lb n="3539"/><span>ara eile, agus go dtagann géaga móra air i dtreó</span>
<lb n="3540"/><span>go bhféadaid éanlaithe an aeir cómhnuidhe dhéanamh fé</span>
<lb n="3541"/><span>n-a sgáth.</span></p>
<lb n="3542"/>
<lb n="3543"/><p><span>Agus i mórán soluídí de'n tsórd san do labhair sé</span>
<lb n="3544"/><span>leó an briathar fé mar a dh'fhéadadar éisteacht leis.</span>
<lb n="3545"/><span>Agus níor labhair sé leó ach i soluídíbh; ach do mhínigh</span>
<lb n="3546"/><span>sé gach aon rud d'á dheisgiobulaibh i leith taoibh.</span></p>
<lb n="3547"/>
<lb n="3548"/><p><span>Agus dubhairt sé leó an lá san, nuair a bhí an</span>
<lb n="3549"/><span>déanaighe ann: Téighmís anonn treasna.  Agus chuir-</span>
<lb n="3550"/><span>eadar uatha na daoine agus thógadar leó é, mar a bhí</span>
<lb n="3551"/><span>sé, isteach sa luing, agus bhí loingeas eile i n'fhochair.</span>
<lb n="3552"/><span>Agus d'eirigh stoirm mhór ghaoithe, a bhí ag cur na</span>
<lb n="3553"/><span>dtonn isteach sa luing i dtreó go raibh an long d'á</span>
<lb n="3554"/><span>líonadh.  Agus bhí sé féin i ndeire na luinge, agus</span>
<lb n="3555"/><span>é 'n-a chodladh ar adhart; agus dúisighid é, agus</span>
<lb n="3556"/><span>deirid: A Mháighistir, an cás leat é go bhfuilimíd d'ár</span>
<lb n="3557"/><span>mbáthadh?  Agus d'eírigh sé agus do smachtuigh sé</span>
<lb n="3558"/><span>an ghaoth, agus dubhairt sé leis an bhfaraige: Éist, bí</span>
<lb n="3559"/><span>ciúin.  Agus do tháinig ciúnas mór.  Agus dubhairt</span>
<lb n="3560"/><span>sé leó-san: Cad fá an t-eagla so oraibh?  Ná fuil</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="3561"/><p><span>creideamh agaibh fós?  Agus bhí eagla ana-mhór ortha,</span>
<lb n="3562"/><span>agus deiridís le n-a chéile: Cé h-é seo dar leat, go</span>
<lb n="3563"/><span>bhfuil gaoth agus faraige úmhal dó?</span></p>
<lb n="3564"/>
<lb n="3565"/><p><span>CAIBIDIOL V.</span></p>
<lb n="3566"/>
<lb n="3567"/><p><span>Legión deamhan ag Críost dá chur amach a duine.  An chailleamh-</span>
<lb n="3568"/><span>aint fola aige dá leigheas.  Inghean Iaíruis aige á thógaint ó'n</span>
<lb n="3569"/><span>mbás.</span></p>
<lb n="3570"/>
<lb n="3571"/><p><span>Agus thánadar treasna na faraige go tír na</span>
<lb n="3572"/><span>nGerasénach.  Agus nuair a tháinig sé amach as an</span>
<lb n="3573"/><span>luing do bhuail uime duine agus é ag teacht as na</span>
<lb n="3574"/><span>h-uaghnaibh, agus bhí deamhan ann, Agus ins na h-uagh-</span>
<lb n="3575"/><span>naibh a chómhnuigheadh sé, agus níor bh'fhéidir feasda é</span>
<lb n="3576"/><span>cheangal le slabhraíbh féin, Óir do ceangaladh é go</span>
<lb n="3577"/><span>minic le geimhlibh agus le slabhraíbh, agus do bhris sé</span>
<lb n="3578"/><span>na slabhraí agus do strac sé na geimhle as a chéile,</span>
<lb n="3579"/><span>agus ní raibh ar chumas aoinne smacht a chur air.  Agus</span>
<lb n="3580"/><span>bhíodh sé i gcómhnuidhe, do ló agus d'oidhche, ins na</span>
<lb n="3581"/><span>h-uaghnaibh agus ins na cnocaibh, ag liúirigh agus 'ghá</span>
<lb n="3582"/><span>ghearradh féin le clochaibh.  Agus nuair a chonaic sé</span>
<lb n="3583"/><span>Íosa abhfad uaidh do rith sé chuige agus do shléacht sé</span>
<lb n="3584"/><span>dhó.  Agus do liúigh sé do ghuth árd agus dubhairt:</span>
<lb n="3585"/><span>Cad é an chuid atá agat díom-sa, a Íosa, a Mhic Dé</span>
<lb n="3586"/><span>is aoirde?  Iarraim ort i n-ainim Dé gan mé phianadh.</span>
<lb n="3587"/><span>Óir dubhairt sé leis: Imthigh amach as an nduine, a</span>
<lb n="3588"/><span>spioraid shailigh.  Ansan do cheisdigh sé é: Cad is</span>
<lb n="3589"/><span>ainim duit?  Agus dubhairt seisean: Legión is</span>
<lb n="3590"/><span>ainim dom, óir is líonmhar sinn.  Agus bhí sé 'ghá</span>
<lb n="3591"/><span>iarraidh go cruaidh air gan é chur as an áit amach.  Bhí</span>
<lb n="3592"/><span>tréad mór muc ann agus iad ag inníor tímpal an</span>
<lb n="3593"/><span>chnuic.  Agus d'iarr na deamhain achainíghe air, agus</span>
<lb n="3594"/><span>dubhradar: Cuir ins na mucaibh sinn go raighmíd isteach</span>
<lb n="3595"/><span>ionta.  Agus thug Íosa an achainíghe dhóibh láithreach.</span>
<lb n="3596"/><span>Agus d'imtig na deamhain shalacha amach agus chuadar</span>
<lb n="3597"/><span>isteach ins na mucaibh, agus do ghluais na muca, suas</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="3598"/><p><span>le dhá mhíle acu, i ndiaidh mhullach a gcinn, isteach sa</span>
<lb n="3599"/><span>bhfaraige agus do báthadh iad sa bhfaraige.  Agus na</span>
<lb n="3600"/><span>daoine a bhí 'ghá n-aodhaireacht do ritheadar agus</span>
<lb n="3601"/><span>d'innseadar sa bhaile agus ar fuid na tíre é.  Agus</span>
<lb n="3602"/><span>tháinig na daoine amach féachaint cad a thárla.  Agus</span>
<lb n="3603"/><span>thánadar ag triall ar Íosa agus chonacadar an fear</span>
<lb n="3604"/><span>go mbíodh an deamhan 'ghá mhilleadh, 'n-a shuidhe agus a</span>
<lb n="3605"/><span>chuid éadaigh uime agus é 'n-a lán-mheabhair, agus</span>
<lb n="3606"/><span>tháinig eagal ortha.  Agus d'innis an mhuintir a</span>
<lb n="3607"/><span>chonaic é dhóibh cad a thárla do 'n fhear go raibh an</span>
<lb n="3608"/><span>deamhan ann, agus i dtaobh na muc.  Agus chroma-</span>
<lb n="3609"/><span>dar ar thathant air go n-imtheóchadh sé as a dtír.</span></p>
<lb n="3610"/>
<lb n="3611"/><p><span>Agus nuair a bhí sé ag dul ar bórd na luinge do</span>
<lb n="3612"/><span>chrom an fear, go raibh an deamhan 'ghá chrádh, ar a iarr-</span>
<lb n="3613"/><span>aidh go leigfí leis é.  Ach níor leig sé leis é, ach</span>
<lb n="3614"/><span>dubhairt leis: Imthigh chun do thighe agus chun do</span>
<lb n="3615"/><span>dhaoine, agus innis dóibh ar dhein an Tighearna dhuit</span>
<lb n="3616"/><span>agus an trócaire a dhein sé ort.  Agus d'imthigh sé</span>
<lb n="3617"/><span>agus chrom sé ar a innsint i nDecapolis cad iad na</span>
<lb n="3618"/><span>neithe móra a dhein Íosa dhó, agus bhí iongna ortha go</span>
<lb n="3619"/><span>léir.</span></p>
<lb n="3620"/>
<lb n="3621"/><p><span>Agus nuair a tháinig Íosa thar uisge airís, sa luing,</span>
<lb n="3622"/><span>do bhailigh pobul mór chuige, agus é ar bruach na far-</span>
<lb n="3623"/><span>aige.  Agus tháinig duine d'uachtaránaibh na sina-</span>
<lb n="3624"/><span>góige, dár bh' ainim Iaírus, agus nuair a chonaic sé</span>
<lb n="3625"/><span>é do chaith sé é féin ag á chosaibh, Agus d'iarr sé</span>
<lb n="3626"/><span>achainíghe air, agus dubhairt: Tá m'inghean ag dul chun</span>
<lb n="3627"/><span>báis; tar agus cuir do lámh uirthi ionus go leighisfí í</span>
<lb n="3628"/><span>agus go mairfeadh sí.  Agus d'imthigh sé 'n-a theannta,</span>
<lb n="3629"/><span>agus chuaidh mórán daoine i n-aonfheacht leis, agus</span>
<lb n="3630"/><span>bhíodar ag brúth air.</span></p>
<lb n="3631"/>
<lb n="3632"/><p><span>Agus bhí bean ann go raibh a cuid fola ag imtheacht</span>
<lb n="3633"/><span>uaithi ar feadh dhá bhliain déag, Agus bhí mórán fuil-</span>
<lb n="3634"/><span>ingthe aici ó iomad dochtúirí, agus bhí a raibh an tsaoghal</span>
<lb n="3635"/><span>aici caithte aici leó, agus ní raibh aon fheabhus uirthí, ach</span>
<lb n="3636"/><span>í ag dul i n-olcas; Nuair airigh sí i dtaobh Íosa tháinig</span>
<lb n="3637"/><span>sí ameasg na ndaoine lastiar dé, agus chuir sí a lámh</span>
<lb n="3638"/><span>ar a éadach; Óir dubhairt sí: Mura ndeinead ach fiú</span>
<lb n="3639"/><span>baint le n-a bhrat beidh mé slán.  Agus do thriomuigh</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="3640"/><p><span>sruth a cod' fola an neómat san, agus d'aithin sí ar</span>
<lb n="3641"/><span>a colainn go raibh sí leighiste ó'n ngearán.  Agus</span>
<lb n="3642"/><span>láithreach do thuig Íosa, ann féin, an chómhacht san do</span>
<lb n="3643"/><span>dhul amach uaidh, agus d'iompuigh sé chun na ndaoine,</span>
<lb n="3644"/><span>agus dubhairt sé: Cé theangbhuigh le m'chuid éadaigh?</span>
<lb n="3645"/><span>Agus dubhairt a dheisgiobuil leis: Chíonn tú na daoine</span>
<lb n="3646"/><span>ag brúth ort, agus deirir: Cé theangbhuigh liom?</span>
<lb n="3647"/><span>Agus d'fhéach sé 'n-a thímpal go bhfeicfeadh sé an bhean</span>
<lb n="3648"/><span>a dhein é.  Agus tháinig crith-eagla ar an mnaoi, mar</span>
<lb n="3649"/><span>bhí 'fhios aici cad a thárla, agus tháinig sí agus do</span>
<lb n="3650"/><span>shléacht sí dhó, agus d'innis sí dhó iomláine na fírinne.</span>
<lb n="3651"/><span>Agus dubhairt seisean léi: A 'nghean ó, do shlánuigh</span>
<lb n="3652"/><span>do chreideamh thú.  Imthigh i síothcháin, agus bí slán ó'n</span>
<lb n="3653"/><span>ngearán.</span></p>
<lb n="3654"/>
<lb n="3655"/><p><span>Le línn na bhfocal san a rádh dhó, tháiníg cuid de</span>
<lb n="3656"/><span>mhuintir uachtaráin na sinagóige, agus dubhradar:</span>
<lb n="3657"/><span>Tá t'inghean tar éis bháis.  Cad ab áil leat ag cur a</span>
<lb n="3658"/><span>thuille trioblóide ar an Máighistir?  Agus d'airigh</span>
<lb n="3659"/><span>Íosa an focal san agus dubhairt sé le h-uachtarán na</span>
<lb n="3660"/><span>sinagóige: Ná bíodh eagal ort, ach amháin creid.  Agus</span>
<lb n="3661"/><span>níor leig sé d'aoinne dul leis ach Peadar agus</span>
<lb n="3662"/><span>í Séamus agus Eóin dritháir Shéamuis.  Agus thánadar</span>
<lb n="3663"/><span>isteach i dtigh uachtaráin na sinagóige, agus chonaic sé</span>
<lb n="3664"/><span>an bhuairt agus an t-árd-ghol agus an lógóireacht go</span>
<lb n="3665"/><span>léir.  Agus nuair a chuaidh sé isteach dubhairt sé</span>
<lb n="3666"/><span>leó: Cad chuige an bhuairt agus an gol?  Ní marbh atá</span>
<lb n="3667"/><span>an cailín, ach 'n-a codladh.  Agus do gháireadar uime.</span>
<lb n="3668"/><span>Ach do chuir sé iad go léir amach, agus thóg sé leis</span>
<lb n="3669"/><span>athair agus máthair an chailín, agus an mhuintir a bhí</span>
<lb n="3670"/><span>le n-a chois féin, agus chuaidh sé isteach mar a raibh an</span>
<lb n="3671"/><span>cailín 'n-a luighe.  Agus do rug sé ar láimh ar an</span>
<lb n="3672"/><span>gcailín agus dubhairt sé léi: Talita cúmí, 'sé sin, ar</span>
<lb n="3673"/><span>mhíniú, Eirigh, (adeirim leat) a chailín.  Agus d'eirigh</span>
<lb n="3674"/><span>an cailín 'n-a suidhe láithreach agus shiúbhluigh sí, (bhí sí</span>
<lb n="3675"/><span>dhá bhliain déag) agus tháinig uathbhás ana-mhór ortha.</span>
<lb n="3676"/><span>Agus d'órduigh sé dhóibh go dian gan a fhios a bheith ag</span>
<lb n="3677"/><span>aoinne, agus dubhairt sé rud le n-ithe thabhairt di.</span>
<lb n="3678"/></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="3679"/><p><span>CAIBIDIOL VI.</span></p>
<lb n="3680"/>
<lb n="3681"/><p><span>Críost ag Nasaret agus é ag tabhairt teagaisg uaidh.  An</span>
<lb n="3682"/><span>dáréag Asbol dá gcur amach aige.  Bia á thabhairt aige do</span>
<lb n="3683"/><span>chúig mhíle duine a' chúig bológaibh, agus é ag siubhal ar an</span>
<lb n="3684"/><span>bhfaraige.</span></p>
<lb n="3685"/>
<lb n="3686"/><p><span>Agus d'imthigh sé ó'n áit sin agus tháinig sé chun a</span>
<lb n="3687"/><span>thíre féin, agus do leanadar a dheisgiobuil é.  Agus</span>
<lb n="3688"/><span>tháinig an tsabbóid, agus chuaidh sé ag teagasg sa</span>
<lb n="3689"/><span>tsinagóig, agus dhein a lán, nuair airígheadar é, iong-</span>
<lb n="3690"/><span>na d'á theagasg, agus deiridís: Ca bhfuair sé seo</span>
<lb n="3691"/><span>na neithe seo go léir? agus cad í an eagna a tugadh</span>
<lb n="3692"/><span>dó, agus a leithéid d'oibreachaibh móra agus a déin-</span>
<lb n="3693"/><span>tear tré n-a lámhaibh?  Nách é seo an siúinéir, mac</span>
<lb n="3694"/><span>Mhuire, bráthair Shéamuis, agus Ióseiph, agus Iúdáis,</span>
<lb n="3695"/><span>agus Shímóin?  An amhlaidh ná fuil a dhriféaracha anso</span>
<lb n="3696"/><span>i n-ár measg?  Agus do ghlacadar sgannal uime.</span>
<lb n="3697"/><span>Agus deireadh Íosa leó: Ní bhíonn fáidh gan onóir ach</span>
<lb n="3698"/><span>'n-a dhúthaigh féin, agus 'n-a theaghlach féin, agus</span>
<lb n="3699"/><span>ameasg a ghaolta féin.  Agus níor fhéad sé aon</span>
<lb n="3700"/><span>chómhacht d'oibriú sa n-áit sin, ach gur chuir sé a lámh</span>
<lb n="3701"/><span>ar raint bheag daoine breóite agus gur leighis sé</span>
<lb n="3702"/><span>iad.  Agus dhein sé iongna de'n easba creidimh</span>
<lb n="3703"/><span>a bhí ionta, agus do shiúbhluigh sé na bailte mór-thímpal,</span>
<lb n="3704"/><span>ag teagasg.</span></p>
<lb n="3705"/>
<lb n="3706"/><p><span>Agus ghlaoidh sé chuige an dáréag, agus thosnuigh sé ar</span>
<lb n="3707"/><span>iad do chur uaidh 'n-a mbeirt a's 'n-a mbeirt, agus thug</span>
<lb n="3708"/><span>sé dhóibh cumas ar na spioraidíbh truaillighthe.  Agus</span>
<lb n="3709"/><span>d'órduigh sé dhóibh gan aon nídh thógaint i gcóir an</span>
<lb n="3710"/><span>bhóthair ach amháin cleith: bheith gan mála, gan arán,</span>
<lb n="3711"/><span>gan airgead i gcrios.  Gan a bheith ar a gcosaibh ach</span>
<lb n="3712"/><span>sandala, agus gan an tarna casóg a bheith úmpa.</span>
<lb n="3713"/><span>Agus dubhairt sé leó: Pé áit 'n-a raghaidh sibh isteach</span>
<lb n="3714"/><span>i dtigh, fanaidh ann go bhfágaidh sibh an áit sin.  Agus</span>
<lb n="3715"/><span>pé duine ná glacfaidh sibh nó ná h-éistfidh libh, imthigh-</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="3716"/><p><span>idh as an áit sin agus deinidh an ceó chrothadh</span>
<lb n="3717"/><span>d'bhúr gcosaibh mar fhiadhnaise 'n-a gcoinnibh. Agus</span>
<lb n="3718"/><span>chuadar amach agus d'fhógradar aithrighe dhéanamh.</span>
<lb n="3719"/><span>Agus chuireadar mórán deamhan amach a' daoine, agus</span>
<lb n="3720"/><span>chuireadar ola ar a lán daoine breoite agus do leigh-</span>
<lb n="3721"/><span>seadar iad.</span></p>
<lb n="3722"/>
<lb n="3723"/><p><span>Agus d'airigh Héród, an rí, (óir bhí a ainim-sin</span>
<lb n="3724"/><span>puibilidhe), agus deireadh sé: Tá Eóin Baiste eir-</span>
<lb n="3725"/><span>ighthe ós na mairbh, agus d'á bhrígh sin táid cómhachta d'á</span>
<lb n="3726"/><span>n-oibriú tríd.  Agus deireadh daoine eile: Isé</span>
<lb n="3727"/><span>Elias atá ann.  Agus deireadh daoine eile: Fáidh</span>
<lb n="3728"/><span>iseadh é, mar bheadh duine des na fáidhibh.  Agus nuair</span>
<lb n="3729"/><span>a dh'airigh Héród é dubhairt sé: Eóin, gur bhaineas-sa</span>
<lb n="3730"/><span>an ceann de, siné atá eirighthe ós na mairbh.</span></p>
<lb n="3731"/>
<lb n="3732"/><p><span>Óir do chuir Héród fir uaidh agus do ghaibh sé Eóin,</span>
<lb n="3733"/><span>agus cheangail sé é agus chuir sé i bpríosún é, mar</span>
<lb n="3734"/><span>gheall ar Héródias, bean Philib, a dhritháir, mar bhí sí</span>
<lb n="3735"/><span>'n-a mnaoi aige.  Agus deireadh Eóin le Héród:</span>
<lb n="3736"/><span>Ní dleaghthach duit bean do dhrithár a bheith 'n-a mnaoi</span>
<lb n="3737"/><span>agat.  Agus bhí Heródias ag déanamh ceilge 'n-a</span>
<lb n="3738"/><span>choinnibh, a d'iarraidh é chur chun báis, agus ní raibh ag</span>
<lb n="3739"/><span>eirighe léi.  Óir bhí eagal ar Héród roim Eóin, mar</span>
<lb n="3740"/><span>bhí fhios aige gur dhuine naomhtha, fíoraonta é, agus bhí</span>
<lb n="3741"/><span>sé 'ghá choimeád, agus dheineadh sé a lán neithe ar a</span>
<lb n="3742"/><span>chómhairle, agus thugadh sé cluas dó go toilteanach.</span></p>
<lb n="3743"/>
<lb n="3744"/><p><span>Agus nuair a tháinig lá oireamhnach chuige dhein</span>
<lb n="3745"/><span>Héród féasta lae a bheirthe do phriúnsaíbh agus do</span>
<lb n="3746"/><span>thaoiseachaibh agus d'uaislibh Ghaililí, Agus tháinig</span>
<lb n="3747"/><span>inghean Héródias isteach agus dhein sí rinnce agus</span>
<lb n="3748"/><span>do thaithn sí le Héród agus leis an gcuideachtain,</span>
<lb n="3749"/><span>agus dubhairt an rí leis an gcailín: Iarr orm aon nídh</span>
<lb n="3750"/><span>is maith leat, agus tabharfad duit é.  Agus do dhear-</span></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="3751"/><p><span>bhuigh sé dhi: Pé rud a iarrfair orm tabharfad duit é,</span>
<lb n="3752"/><span>dá mba leath mo rígheachta é.  Agus chuaidh sise amach,</span>
<lb n="3753"/><span>agus dubhairt sí le n-a máthair: Cad a dh'iarrfad?</span>
<lb n="3754"/><span>agus dubhairt an mháthair: Ceann Eóin Bhaiste.  Agus</span>
<lb n="3755"/><span>do rith sí isteach i láthair an rí chun iarraidhthe, agus</span>
<lb n="3756"/><span>dubhairt sí: Is maith liom go dtabharfá dhom láith-</span>
<lb n="3757"/><span>reach, ar mhéis, ceann Eóin Bhaiste.  Agus tháinig</span>
<lb n="3758"/><span>buairt ar an rí; mar gheall ar an ndearbhú agus ar na</span>
<lb n="3759"/><span>daoine a bhí láithreach níor mhaith leis dólás a chur uirthi;</span>
<lb n="3760"/><span>Agus do chuir sé an básaire uaidh, agus d'órduigh sé</span>
<lb n="3761"/><span>an ceann a thabhairt leis ar mhéis.  Agus do bhain sé</span>
<lb n="3762"/><span>an ceann de sa phríosún, Agus thug sé an ceann leis</span>
<lb n="3763"/><span>ar mhéis; agus thug sé do'n chailín é, agus thug an cailín</span>
<lb n="3764"/><span>d'á máthair é.  Agus d'airigh a dheisgiobuil an sgéal,</span>
<lb n="3765"/><span>agus thánadar agus do rugadar leó an corp, agus</span>
<lb n="3766"/><span>chuireadar sa n-uaigh é.</span></p>
<lb n="3767"/>
<lb n="3768"/><p><span>Agus tháinig na h-Aspoil chun Íosa, agus d'inn-</span>
<lb n="3769"/><span>seadar dó gach nídh, a raibh déanta acu agus a raibh</span>
<lb n="3770"/><span>múinte acu.  Agus dubhairt sé leó: Tagaidh i leith-</span>
<lb n="3771"/><span>taoibh go h-áit uaigneach agus glacaidh suaimhneas</span>
<lb n="3772"/><span>ar feadh tamaill.  Óir bhí a raibh ag teacht agus ag im-</span>
<lb n="3773"/><span>theacht líonmhar, agus ní raibh uain acu chun bídh a chaith-</span>
<lb n="3774"/><span>eamh.  Agus chuadar ar bórd luinge agus d'imhthigh-</span>
<lb n="3775"/><span>eadar go h-áit uaigneach, fé leith.</span></p>
<lb n="3776"/>
<lb n="3777"/><p><span>Agus chonaic na daoine iad ag imtheacht, agus d'aithn-</span>
<lb n="3778"/><span>igheadar iad, agus do ritheadar 'n-a gcuis, amach as</span>
<lb n="3779"/><span>na bailtibh go léir, chun na h-áite, agus bhíodar ann</span>
<lb n="3780"/><span>rómpa.  Agus tháinig Íosa amach agus chonaic sé an</span>
<lb n="3781"/><span>tsluagh mhór, agus tháinig truagh aige dhóibh, óir bhíodar</span>
<lb n="3782"/><span>mar bheadh caoire gan aodhaire, agus chrom sé ar a lán</span>
<lb n="3783"/><span>neithe theagasg dóibh.</span></p>
<lb n="3784"/>
<lb n="3785"/><p><span>Agus nuair a bhí mórán de'n lá caithte tháinig a dheis-</span>
<lb n="3786"/><span>giobuil agus dubhradar: Fásach iseadh an áit seo agus</span>
<lb n="3787"/><span>tá an lá imthighthe; Leig chun siubhail iad, i dtreó go</span>
<lb n="3788"/><span>raghaid siad isteach ins na bailtibh agus ins na sráidibh is</span>
<lb n="3789"/><span>giorra dhóibh, agus go gceannóchaid siad bia dhóibh féin</span>
<lb n="3790"/><span>le n-ithe.  Agus dubhairt sé leó 'ghá bhfreagradh: Tugaidh-</span>
<lb n="3791"/><span>se rud le n-ithe dhóibh.  Agus dubhradar leis: An</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="3792"/><p><span>amhlaidh a dh'imtheochaimíd agus cheannóchaimíd ar dhá</span>
<lb n="3793"/><span>chéad pingin arán le tabhairt dóibh le n-ithe?  Agus</span>
<lb n="3794"/><span>dubhairt sé leó: An 'mó bulóg aráin agaibh?  Imthighidh</span>
<lb n="3795"/><span>agus féachaidh.  Agus nuair a bhí 'fhios acu dubhradar:</span>
<lb n="3796"/><span>Chúig bhulóga, agus dhá iasg.  Agus d'órduigh sé dhóibh</span>
<lb n="3797"/><span>na daoine go léir do chur 'n-a suidhe 'n-a gcuideachta-</span>
<lb n="3798"/><span>naibh ar an bhféar glas.  Agus do shuidheadar 'n-a</span>
<lb n="3799"/><span>mbuidhnibh, 'n-a gcéadaibh agus 'n-a gcaogadaibh.  Agus</span>
<lb n="3800"/><span>thóg sé na chúig bhulóga agus an dá iasg, agus d'fhéach</span>
<lb n="3801"/><span>sé suas chun na bhflathas, agus bheannuigh sé iad agus</span>
<lb n="3802"/><span>bhris, agus thug d'á dheisgiobulaibh le cur os cómhair na</span>
<lb n="3803"/><span>ndaoine agus do rainn sé an dá iasg ortha go léir.</span>
<lb n="3804"/><span>Agus d'itheadar go léir, agus bhí a ndóithin acu.</span>
<lb n="3805"/><span>Agus thógadar an fuighleach, dhá chiseán déag de bhia</span>
<lb n="3806"/><span>bhriste, agus des na h-iasgaibh.  Agus bhí chúig mhíle</span>
<lb n="3807"/><span>fear sa méid daoine do chaith an bia.</span></p>
<lb n="3808"/>
<lb n="3809"/><p><span>Agus láithreach chuir sé fhiachaibh ar a dheisgiobulaibh</span>
<lb n="3810"/><span>dul ar bórd na luinge chun go raighdís treasna go</span>
<lb n="3811"/><span>Betsaida, agus go gcuirfeadh sé féin na daoine chun</span>
<lb n="3812"/><span>siubhail.  Agus nuair a chuir sé chun siubhail iad,</span>
<lb n="3813"/><span>d'imthigh sé an cnoc suas chun úrnuighthe dhéanamh.</span></p>
<lb n="3814"/>
<lb n="3815"/><p><span>Agus nuair a bhí an déanaíghe ann bhí an long i lár</span>
<lb n="3816"/><span>na faraige, agus bhí sé féin i n'aonar ar an dtalamh</span>
<lb n="3817"/><span>tirim.  Agus chonaic sé iad ar a ndícheall ag</span>
<lb n="3818"/><span>rámhaídheacht, mar bhí an ghaoth 'n-a gcoinnibh; agus</span>
<lb n="3819"/><span>tímpal na ceathramhadh faire de'n oidhche tháinig sé</span>
<lb n="3820"/><span>chúcha agus é ag siubhal ar an bhfaraige, agus mheas sé</span>
<lb n="3821"/><span>gabháil thórsa.  Agus nuair a chonacadar-san é ag</span>
<lb n="3822"/><span>siubhal ar an bhfaraige cheapadar gur samhail a bhí ann</span>
<lb n="3823"/><span>agus do liúghadar.  Óir do chonacadar go léir é, agus</span>
<lb n="3824"/><span>bhí sgannra ortha.  Agus do labhair sé leó láithreach</span>
<lb n="3825"/><span>agus dubhairt: Glacaidh misneach; mise atá ann; ná</span>
<lb n="3826"/><span>bíodh eagal oraibh.  Agus tháinig sé chúcha ar bórd na</span>
<lb n="3827"/><span>luinge agus do stad an ghaoth.  Agus do mhéaduigh ar</span>
<lb n="3828"/><span>a n-uathbhás i n-a n-aigne.  Óir níor thuigeadar i dtaobh</span>
<lb n="3829"/><span>na mbulóg, mar bhí a gcroidhe dúr.</span></p>
<lb n="3830"/>
<lb n="3831"/><p><span>Agus nuair a bhí tagaithe treasna acu bhíodar i dtír</span>
<lb n="3832"/><span>Ghenesaret, agus thánadar chun puirt.  Agus nuair</span></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="3833"/><p><span>a thánadar as an luing d'aithnigheadar láithreach é, Agus</span>
<lb n="3834"/><span>chrom daoine ar ruith tríd an dtír sin go léir agus</span>
<lb n="3835"/><span>ar dhaoine breóite bhreith leó mór-thímpal, ar thochtaibh,</span>
<lb n="3836"/><span>chun na h-áite i n-a n-airighdís é bheith; Agus pé ball</span>
<lb n="3837"/><span>'n-a dtéigheadh sé isteach, i sráidibh nó i mbailtibh nó</span>
<lb n="3838"/><span>i gcathrachaibh, chuiridís na daoine breóite na</span>
<lb n="3839"/><span>sráidibh, agus bhídís 'ghá iarraidh air leigint dóibh fiú</span>
<lb n="3840"/><span>baint le fabhra a bhrait; agus an méid a bhaineadh leis</span>
<lb n="3841"/><span>do leighistí iad.</span></p>
<lb n="3842"/>
<lb n="3843"/><p><span>CAIBIDIOL VII.</span></p>
<lb n="3844"/>
<lb n="3845"/><p><span>Na Fairisínigh dá n-imdheargadh ag Críost.  Inghean na mná</span>
<lb n="3846"/><span>ó Chanaan dá leigheas aige, agus an fear a bhí bodhar balbh.</span></p>
<lb n="3847"/>
<lb n="3848"/><p><span>Agus tháinig Fairisínigh agus raint des na Sgríbh-</span>
<lb n="3849"/><span>neóiríbh ó Ierúsalem, agus bhailigheadar chuige.  Agus</span>
<lb n="3850"/><span>nuair a chonacadar cuid d'á dheisgiobuil ag ithe aráin</span>
<lb n="3851"/><span>agus a lámha coitchian, 'sé sin gan nighe, chasadar</span>
<lb n="3852"/><span>leó é.  Óir ní ithid na Fairisínigh ná na Iúdaigh bia gan</span>
<lb n="3853"/><span>a lámha do nighe go minic, ag coimeád nóis na sin-</span>
<lb n="3854"/><span>sear.  Agus ar theacht ó'n margadh dhóibh ní ithid bia</span>
<lb n="3855"/><span>gan iad féin do nighe, agus tá a lán eile sean-nós</span>
<lb n="3856"/><span>atá ortha a choimeád, ar a bhfuil na cupáin do nighe,</span>
<lb n="3857"/><span>agus na crúscaí, agus na h-árthaí práis, agus na lea-</span>
<lb n="3858"/><span>pacha.  Agus d'fhiafraigh na Fairisínigh agus na Sgríbh-</span>
<lb n="3859"/><span>neóirí dhé: Cad 'n-a thaobh ná siubhlaid do dheisgiobuil-</span>
<lb n="3860"/><span>se do réir nóis na sinsear, agus go n-ithid siad bia</span>
<lb n="3861"/><span>gan a lámha do nighe?  Ach d'fhreagair seisean iad</span>
<lb n="3862"/><span>agus dubhairt: Is maith an targaireacht a dhein Isáias</span>
<lb n="3863"/><span>oraibh-se, a lucht an fhill, mar a bhfuil sgríobhtha:</span>
<lb n="3864"/><span>Molaid na daoine seo mé le n-a mbéal, ach is fada</span>
<lb n="3865"/><span>uaim atá a gcroidhe; Adhradh folamh a thugaid siad dom,</span>
<lb n="3866"/><span>ag múineadh teagasg agus aitheanta daoine.  Óir</span>
<lb n="3867"/><span>tréigeann sibh órdú Dé, agus coimeádann sibh nós</span>
<lb n="3868"/><span>daoine; deineann sibh na crúscaí agus na cupáin do</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="3869"/><p><span>nighe, agus mórán neithe eile de'n tsórd san.  Agus</span>
<lb n="3870"/><span>dubhairt sé leó: Is maith a chuireann sibh órdú Dé ar</span>
<lb n="3871"/><span>neamhnídh chun nós bhúr sinsear do choimeád.  Óir dubh-</span>
<lb n="3872"/><span>airt Maois: Tabhair dot' athair agus dod' mháthair</span>
<lb n="3873"/><span>onóir; agus: An t-é thabharfaidh droch-chaint d'á</span>
<lb n="3874"/><span>athair nó d'á mháthair curtar chun báis é.  Ach dar</span>
<lb n="3875"/><span>libh-se: Má deir duine le n-a athair nó le n-a mháthair:</span>
<lb n="3876"/><span>Gach corban, ('sé sin, gach tabharthas) d'á dtugaim-se</span>
<lb n="3877"/><span>uaim, bíodh a thairbhe agat-sa; Agus ní leigeann sibh</span>
<lb n="3878"/><span>dó aon nídh eile a dhéanamh d'á athair ná d'á mháthair.</span>
<lb n="3879"/><span>Ag cur bréithir Dé ar neamhnídh leis na sean-nósaibh</span>
<lb n="3880"/><span>a chleachtabhair féin.  Agus tá a lán neithe de'n tsórd</span>
<lb n="3881"/><span>san agaibh 'á dhéanamh.</span></p>
<lb n="3882"/>
<lb n="3883"/><p><span>Agus do ghlaoidh sé na daoine chuige airís, agus</span>
<lb n="3884"/><span>dubhairt sé leó.  Ní'l aon rud atá lasmuigh de'n</span>
<lb n="3885"/><span>duine, agus a théigheann isteach ann, d'fhéadfadh é</span>
<lb n="3886"/><span>shailiú, ach na neithe a thagann amach as an nduine siniad</span>
<lb n="3887"/><span>a shailígheann an duine.  Má tá cluasa chun éisteachta</span>
<lb n="3888"/><span>ag duine, éisteadh sé.</span></p>
<lb n="3889"/>
<lb n="3890"/><p><span>Agus nuair a chuaidh sé isteach i dtigh ó'n sluagh</span>
<lb n="3891"/><span>d'fhiafraigh a dheisgiobuil de brígh na soluíde.  Agus</span>
<lb n="3892"/><span>dubhairt sé leó: Agus an bhfuil sibh-se leis gan breith-</span>
<lb n="3893"/><span>eamhantas mar sin?  Ná tuigeann sibh, pé rud a théigh-</span>
<lb n="3894"/><span>eann isteach sa duine ó'n dtaobh amuigh nách féidir do</span>
<lb n="3895"/><span>an duine shailiú, Mar ní théigheann sé isteach 'n-a</span>
<lb n="3896"/><span>chroidhe, ach i n-a bholg a théigheann sé agus téigheann</span>
<lb n="3897"/><span>sé amach sa bhfiailteach, ag glanadh gach bídh amach.  Agus</span>
<lb n="3898"/><span>dubhairt sé gur b'iad na neithe a thagann amach as an</span>
<lb n="3899"/><span>nduine a shailigheann an duine, Óir is ó'n dtaobh istigh,</span>
<lb n="3900"/><span>amach a' croidhe an duine, a thagann droch-smuínte, agus</span>
<lb n="3901"/><span>adhaltranas, agus gníomhartha drúise, agus dúnmhar-</span>
<lb n="3902"/><span>bhadh, Guid, saint, éagcóir, feall, mí-gheanmnaigheacht,</span>
<lb n="3903"/><span>droch-shúil, diamhasla, uabhar, mí-chiall.  Ó'n dtaobh</span>
<lb n="3904"/><span>istigh iseadh thagaid na h-olca san go léir, agus isiad</span>
<lb n="3905"/><span>a shailigheann an duine.</span></p>
<lb n="3906"/>
<lb n="3907"/><p><span>Agus d'eirigh sé as san, agus chuaidh sé go críochaibh</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="3908"/><p><span>Tuíre agus Sídóin, agus chuaidh sé isteach i dtigh, agus</span>
<lb n="3909"/><span>ba mhian leis gan a fhios a bheith ag aoinne, agus níor</span>
<lb n="3910"/><span>fhéad sé é féin do cheilt.  Óir do tháinig chuige agus</span>
<lb n="3911"/><span>do chaith í fein agá chosaibh, chómh luath agus d'airigh sí</span>
<lb n="3912"/><span>trácht air, bean go raibh spioraid truaillighthe 'n-a</span>
<lb n="3913"/><span>h-inghin.  Agus bean Ghréagach ab eadh í, Sírophoenach</span>
<lb n="3914"/><span>do reir chinéil, agus bhí sí ag guidhe chuige go ndéanfadh</span>
<lb n="3915"/><span>sé an deamhan do dhíbirt as a h-inghin.  Agus dubh-</span>
<lb n="3916"/><span>airt sé léi: Fan go mbeidh a sáith ag an gclainn; óir</span>
<lb n="3917"/><span>ní maith an rud bia na clainne thógaint agus é thabhairt</span>
<lb n="3918"/><span>do sna gadharaibh.  Ach d'fhreagair sise agus dubhairt:</span>
<lb n="3919"/><span>Iseadh, a Thighearna, óir ithid na coileáin fé'n mbórd</span>
<lb n="3920"/><span>an bia briste a thuiteann ó'n gclainn.  Agus dubhairt</span>
<lb n="3921"/><span>seisean: Mar gheall ar an bhfocal san imthigh leat, tá</span>
<lb n="3922"/><span>an deamhan imthighthe as t'inghin.  Agus nuair a chuaidh</span>
<lb n="3923"/><span>sí abhaile chun a tighe fuair sí a h-inghean 'n-a luighe ar</span>
<lb n="3924"/><span>a leabaidh, agus an deamhan imthighthe aisti.</span></p>
<lb n="3925"/>
<lb n="3926"/><p><span>Agus chuaidh sé amach airís a' críchibh Tuíre, agus</span>
<lb n="3927"/><span>tháinig sé tré Shídón go muir Ghaililí, tré lár críche Deca-</span>
<lb n="3928"/><span>polis.  Agus thugadar chuige duine a bhí bodhar balbh,</span>
<lb n="3929"/><span>agus bhíodar ag tathant air a lámh a chur air.  Agus</span>
<lb n="3930"/><span>thóg sé leis i leith-taoibh é ó'n sluagh, agus chuir sé a</span>
<lb n="3931"/><span>mhéireana isteach 'n-a chluasaibh, agus chuir sé seile</span>
<lb n="3932"/><span>amach agus chuir sé an seile ar theangain an duine,</span>
<lb n="3933"/><span>Agus d'fhéach sé suas chun na bhflathas agus dhein sé</span>
<lb n="3934"/><span>osna, agus dubhairt Ephpheta, 'sé sin, Osgail.  Agus,</span>
<lb n="3935"/><span>láithreach, do h-osgaladh a chluasa dhó, agus do bogadh</span>
<lb n="3936"/><span>an ceangal d'á theangain, agus do labhair sé go</span>
<lb n="3937"/><span>cruinn, Agus d'órduigh sé dhóibh gan é dh'innsint</span>
<lb n="3938"/><span>d'aoinne.  Ach d'á mhéid a dh'órduigh sé dhóibh é iseadh</span>
<lb n="3939"/><span>is mó a dh'innseadar é, Agus iseadh is mó a dheineadar</span>
<lb n="3940"/><span>iongna dhé, agus a deiridís: Deineann sé gach nídh</span>
<lb n="3941"/><span>go maith: tugann sé éisteacht do'n bhodhar agus caint</span>
<lb n="3942"/><span>do'n bhalbh.</span></p>
<lb n="3943"/>
<lb n="3944"/><p><span>CAIBIDIOL VIII.</span></p>
<lb n="3945"/>
<lb n="3946"/><p><span>Bia ag Críost dá thabhairt do cheithre mhíle duine.  Radharc a</span>
<lb n="3947"/><span>thabhairt do dhall.  An pháis a bhí ag Críost le fulang.</span></p>
<lb n="3948"/>
<lb n="3949"/><p><span>Ins na laethibh sin airís, nuair a bhí sluagh mhór ann</span>
<lb n="3950"/><span>agus gan aon nídh acu le n-ithe, do ghlaoidh sé chuige a</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="3951"/><p><span>dheisgiobuil agus dubhairt sé leó: Tá truagh agam</span>
<lb n="3952"/><span>do'n tsluagh, mar, féach, táid siad am' fhochair le trí</span>
<lb n="3953"/><span>lá, agus ní'l aon rud le n-ithe acu; Agus má chuirim</span>
<lb n="3954"/><span>abhaile iad 'n-a dtrosgadh tuitfid siad ar an slígh, óir</span>
<lb n="3955"/><span>do tháinig cuid acu abhfad.  Agus d'fhreagair a dheis-</span>
<lb n="3956"/><span>giobuil é: Conus is féidir d'aoinne a ndóithin aráin</span>
<lb n="3957"/><span>a thabhairt dóibh anso sa n-uaigneas?  Agus d'fhiaf-</span>
<lb n="3958"/><span>raigh sé dhíobh: An 'mó bulóg aráin agaibh?  Agus dubh-</span>
<lb n="3959"/><span>radar-san: Seacht mbulóga.  Agus d'órduigh sé do'n</span>
<lb n="3960"/><span>tsluagh suidhe síos ar an dtalamh; agus thóg sé na</span>
<lb n="3961"/><span>seacht mbulóga, agus ghaibh sé buidheachas, agus bhris</span>
<lb n="3962"/><span>sé an t-arán, agus thug sé d'á dheisgiobulaibh é le cur</span>
<lb n="3963"/><span>os cómhair na ndaoine, agus chuireadar.  Agus bhí</span>
<lb n="3964"/><span>iasga beaga acu, agus bheannuigh sé iad, agus d'órduigh</span>
<lb n="3965"/><span>sé iad do chur os cómhair na ndaoine.  Agus d'ith-</span>
<lb n="3966"/><span>eadar, agus bhí a ndóithin mór acu.  Agus thógadar an</span>
<lb n="3967"/><span>bia briste do fágadh, seacht gciseáin de.  Agus</span>
<lb n="3968"/><span>tímpal cheithre mhíle duine iseadh bhí tar éis an bhídh a</span>
<lb n="3969"/><span>chaitheamh; agus chuir sé chun siubhail iad.</span></p>
<lb n="3970"/>
<lb n="3971"/><p><span>Agus chuaidh sé láithreach ar bórd na luinge i n-aon-</span>
<lb n="3972"/><span>fheacht le n-a dheisgiobuil agus tháinig sé i dtriúchaibh Dal-</span>
<lb n="3973"/><span>manúta.  Agus d'imthigh na Fairisínigh amach agus</span>
<lb n="3974"/><span>chromadar ar aighneas leis, 'ghá iarraidh air cómhartha ó</span>
<lb n="3975"/><span>neamh a thabhairt dóibh, ag baint trialach as.  Agus dhein</span>
<lb n="3976"/><span>sé osna 'n-a spioraid, agus dubhairt sé: Cad ab áil</span>
<lb n="3977"/><span>leis an sliocht san ag lorg cómhartha?  Go deimhin a</span>
<lb n="3978"/><span>deirim libh, ní tabharfar cómhartha do'n tsliocht san.</span></p>
<lb n="3979"/>
<lb n="3980"/><p><span>Agus chuir sé uaidh iad, agus chuaidh sé ar bórd na</span>
<lb n="3981"/><span>luinge airís agus d'imthigh sé thar uisge.</span></p>
<lb n="3982"/>
<lb n="3983"/><p><span>Agus dhearmhadadar arán a thabhairt leó, agus ní</span>
<lb n="3984"/><span>raibh sa luing acu ach aon bhulóg amháin.  Agus thug sé</span>
<lb n="3985"/><span>foláramh dóibh agus dubhairt: Féachaidh, agus seach-</span>
<lb n="3986"/><span>naidh giost na bhFairisíneach agus giost Héróid.  Agus</span>
<lb n="3987"/><span>bhíodar ag pléidh eatartha féin, 'ghá rádh: Ní'l arán</span>
<lb n="3988"/><span>againn.  Agus bhí a fhios san ag Íosa agus dubhairt</span>
<lb n="3989"/><span>sé leó: Cad é an pléidh seo agaibh toisg gan arán a</span>
<lb n="3990"/><span>bheith agaibh?  Ná h-aithnigheann sibh agus ná tuigeann</span>
<lb n="3991"/><span>sibh fós?  An bhfuil bhúr gcroidhe dall fós?  An bhfuil</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="3992"/><p><span>súile agaibh agus ná feiceann sibh?  An bhfuil cluasa</span>
<lb n="3993"/><span>oraibh agus ná h-airigheann sibh?  Nó an amhlaidh nách</span>
<lb n="3994"/><span>cuimhin libh?  Nuair a bhriseas na chúig bhulóga do'n</span>
<lb n="3995"/><span>chúig mhíle duine, an 'mó ciseán a thógabhair de'n bhia</span>
<lb n="3996"/><span>bhriste?  Dubhradar-san: Dhá chiseán déag.  Agus</span>
<lb n="3997"/><span>na seacht mbulóga do'n cheithre mhíle, an 'mó ciseán a</span>
<lb n="3998"/><span>thógabhair?  Agus dubhradar: Seacht gciseáin.  Agus</span>
<lb n="3999"/><span>dubhairt sé leó: Conus ná tuigeann sibh fós?</span></p>
<lb n="4000"/>
<lb n="4001"/><p><span>Agus thánadar go Betsaida; agus thugadar chuige</span>
<lb n="4002"/><span>dall, agus d'iarradar air lámh a chur air.  Agus do</span>
<lb n="4003"/><span>rug sé ar láimh ar an ndall, agus do rug sé as an</span>
<lb n="4004"/><span>mbaile beag é, agus chuir sé seile ar a shúilibh, agus</span>
<lb n="4005"/><span>chuir sé a dhá láimh air, agus d'fhiafraigh sé dhe an</span>
<lb n="4006"/><span>bhfeacaidh sé aon nídh.  Agus d'fhéach an duine suas</span>
<lb n="4007"/><span>agus dubhairt sé: Chím daoine mar bheadh crainn agus</span>
<lb n="4008"/><span>iad ag siubhal.  Ansan do chuir sé a lámh airís ar a</span>
<lb n="4009"/><span>shúilibh, agus chrom an duine ar fhéachaint suas, agus</span>
<lb n="4010"/><span>mar sin tháinig radharc dó i dtreó go bhfeacaidh sé</span>
<lb n="4011"/><span>gach nídh go soiléir.  Agus chuir sé an duine chun a</span>
<lb n="4012"/><span>thighe féin agus dubhairt sé leis: Imthigh chun do thighe,</span>
<lb n="4013"/><span>agus má théigheann tú isteach sa tsráid ná h-innis</span>
<lb n="4014"/><span>d'aoinne.</span></p>
<lb n="4015"/>
<lb n="4016"/><p><span>Agus chuaidh Íosa agus a dheisgiobuil sa bhaile sin</span>
<lb n="4017"/><span>Caesaraéa Philippí, agus ar an slígh dhó do cheistigh sé</span>
<lb n="4018"/><span>a dheisgiobuil agus dubhairt sé: Dar leis na daoine</span>
<lb n="4019"/><span>cé h-é mise?  Agus d'fhreagradar é agus dubhradar:</span>
<lb n="4020"/><span>Eóin Baiste; agus dar le tuille, Elias; agus dar le</span>
<lb n="4021"/><span>tuille, aon de sna fáidhibh.  Ansan dubhairt sé leó:</span>
<lb n="4022"/><span>Ach dar libh-se cé h-é me?  Agus d'fhreagair Peadar</span>
<lb n="4023"/><span>agus dubhairt: Is tusa Críost.  Agus thug sé folá-</span>
<lb n="4024"/><span>ramh dóibh gan a dh'innsint d'aoinne 'n-a thaobh.</span></p>
<lb n="4025"/>
<lb n="4026"/><p><span>Agus chrom sé ar a theagasg dóibh nár bhfoláir do</span>
<lb n="4027"/><span>Mhac an Duine mórán d'fhulang, agus na seanóirí 'ghá</span>
<lb n="4028"/><span>shéanadh, agus uachtaráin na sagart, agus na Sgríbhne-</span>
<lb n="4029"/><span>óirí; agus go gcurfaí chun báis é, agus tar éis trí lá</span>
<lb n="4030"/><span>go n-eíreóchadh sé ó'n mbás.  Agus do labhair sé an</span>
<lb n="4031"/><span>chaint go soiléir.  Agus do rug Peadar air agus do</span>
<lb n="4032"/><span>chrom sé ar chur 'n-a choinnibh.  Ach d'iompuigh seisean</span>
<lb n="4033"/><span>agus d'fhéach sé ar a dheisgiobulaibh, agus do labhair sé</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="4034"/><p><span>go bagarthach le Peadar, agus dubhairt sé: Imthigh las-</span>
<lb n="4035"/><span>tiar díom, a Shátain, óir ní h-iad na neithe a bhaineann</span>
<lb n="4036"/><span>le Dia is mian leat, ach na neithe a bhaineann le daoine.</span></p>
<lb n="4037"/>
<lb n="4038"/><p><span>Agus ghlaoidh sé chuige na daoine agus a dheisgiobuil</span>
<lb n="4039"/><span>i n-aonfheacht, agus dubhairt sé leó: Má's mian le</span>
<lb n="4040"/><span>h-aoinne mise do leanmhaint, séanadh sé é féin, agus</span>
<lb n="4041"/><span>glacadh sé chuige a chros, agus leanadh sé mé.  Óir, an</span>
<lb n="4042"/><span>t-é gur mian leis a anam do shaoradh, caillfidh sé a</span>
<lb n="4043"/><span>anam; agus an t-é a chaillfidh a anam ar mo shon-sa agus</span>
<lb n="4044"/><span>ar son an tsoisgéil, saorfaidh sé a anam.  Mar, cad</span>
<lb n="4045"/><span>é an tairbhe do dhuine an saoghal go léir a bhuachtaint</span>
<lb n="4046"/><span>má chailleann sé a anam féin?  Nó cad í an mhalairt</span>
<lb n="4047"/><span>a dhéanfaidh duine ar a anam?  Óir an t-é go mbeidh</span>
<lb n="4048"/><span>náire air mar gheall orm-sa agus ar mo bhréithre</span>
<lb n="4049"/><span>i láthair an tsleachta so atá adhaltranach peacamhail,</span>
<lb n="4050"/><span>beidh náire ar Mhac an Duine uime sin nuair a thioc-</span>
<lb n="4051"/><span>faidh sé i nglóire a Athar i bhfochair na n-aingeal</span>
<lb n="4052"/><span>naomhtha.  Agus dubhairt sé leó: Go deimhin a deirim</span>
<lb n="4053"/><span>libh, tá cuid d'á bhfuil 'n-a seasamh anso agus ní bhlais-</span>
<lb n="4054"/><span>fid siad an bás go bhfeicfid siad rígheacht Dé ag</span>
<lb n="4055"/><span>teacht i gcómhacht.</span></p>
<lb n="4056"/>
<lb n="4057"/><p><span>CAIBIDIOL IX.</span></p>
<lb n="4058"/>
<lb n="4059"/><p><span>An t-Atharú gné ar Chríost.  Deamhain bhalbha aige dá gcur</span>
<lb n="4060"/><span>amach as daoíne.  Úmhaluígheacht aige dá theagasg, agus sgannal do</span>
<lb n="4061"/><span>sheachnadh.</span></p>
<lb n="4062"/>
<lb n="4063"/><p><span>Agus i gceann sé lá do thóg Íosa leis Peadar agus</span>
<lb n="4064"/><span>Séamus agus Eóin agus do sheól sé iad, 'n-a n-aonar,</span>
<lb n="4065"/><span>suas ar chnoc árd, fé leith, agus d'athruigh a dhealbh os</span>
<lb n="4066"/><span>a gcómhair.  Agus bhí a chuid éadaigh ag taithneamh chómh</span>
<lb n="4067"/><span>geal le sneachta, ar chuma ná féadfadh aon úcaire ar</span>
<lb n="4068"/><span>talamh iad do ghealadh.  Agus do taisbeánadh dóibh</span>
<lb n="4069"/><span>Elias agus Maois agus iad ag caint le h-Íosa.  Agus</span>
<lb n="4070"/><span>d'fhreagair Peadar agus dubhairt sé le h-Íosa: A</span>
<lb n="4071"/><span>Mháighistir, is maith an bhail orainne bheith anso; agus</span>
<lb n="4072"/><span>leig dúinn trí puible dhéanamh anso, pubal duit-se,</span></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="4073"/><p><span>agus pubal do Mhaois, agus pubal d'Elias.  Óir ní</span>
<lb n="4074"/><span>fheidir sé cad a bhí aige dh'á rádh, mar bhíodar sgann-</span>
<lb n="4075"/><span>ruighthe le h-eagla.  Agus tháinig sgamal agus chlú-</span>
<lb n="4076"/><span>duigh sé iad agus tháinig guth as an sgamal a dubhairt:</span>
<lb n="4077"/><span>Isé seo mo Mhac ró-ionmhuin: éistidh leis.  Agus, láith-</span>
<lb n="4078"/><span>reach, d'fhéachadar 'n-a dtímpal agus ní fheacadar aoinne</span>
<lb n="4079"/><span>a thuille ach Íosa amháin 'n-a bhfochair.  Agus ag teacht</span>
<lb n="4080"/><span>anuas dóibh ó'n gcnoc, thug Íosa foláramh dóibh gan an</span>
<lb n="4081"/><span>radharc a chonacadar a dh'innsint d'aoinne go dtí go</span>
<lb n="4082"/><span>mbeadh Mac an Duine eirighthe ós na mairbh.  Agus</span>
<lb n="4083"/><span>choimeádadar an focal san eatartha 'ghá fhiafraighe</span>
<lb n="4084"/><span>dh'á chéile cad é a bhrígh sin, Go mbeadh sé eirighthe ós</span>
<lb n="4085"/><span>na mairbh.</span></p>
<lb n="4086"/>
<lb n="4087"/><p><span>Agus chuireadar ceist chuige, agus dubhradar:</span></p>
<lb n="4088"/>
<lb n="4089"/><p><span>Cad chuige, má 'seadh, go ndeir na Fairisínigh agus na</span>
<lb n="4090"/><span>Sgríbhneóirí nách foláir Elias do theacht ar dtúis?  Agus</span>
<lb n="4091"/><span>dubhairt sé leó 'ghá bhfreagradh: Nuair a thiocfaidh</span>
<lb n="4092"/><span>Elias ar dtúis cuirfidh sé gach nídh 'n-a cheart airís;</span>
<lb n="4093"/><span>agus conus mar atá sgríobhtha i dtaobh Mhic an Duine,</span>
<lb n="4094"/><span>go bhfuilingeóchadh sé mórán agus go dtabharfaí</span>
<lb n="4095"/><span>tarcuisne dhó.  Ach deirim-se libh-se go dtáinig</span>
<lb n="4096"/><span>Elias cheana féin, agus gur imreadar a dtoil air, mar</span>
<lb n="4097"/><span>atá sgríobhtha 'n-a thaobh.</span></p>
<lb n="4098"/>
<lb n="4099"/><p><span>Agus tháinig sé chun a dheisgiobul, agus chonaic sé</span>
<lb n="4100"/><span>sluagh mhór 'n-a dtímpal agus na Sgríbhneóirí ag aigh-</span>
<lb n="4101"/><span>neas leó.  Agus, láithreach, nuair a chonaic na daoine</span>
<lb n="4102"/><span>go léir Íosa tháinig sgannra ortha agus uathbhás, agus do</span>
<lb n="4103"/><span>ritheadar chuige agus d'fháiltigheadar roimis, Agus</span>
<lb n="4104"/><span>d'fhiafraigh sé dhíobh: Cad é an ceisdiúchán é seo atá</span>
<lb n="4105"/><span>eadraibh?  Agus d'fhreagair duine de'n tsluagh agus</span>
<lb n="4106"/><span>dubhairt sé: A Mháighistir, thugas liom anso ag triall</span>
<lb n="4107"/><span>ort mo mhac, mar tá deamhan balbh ann.  Agus pé ball</span>
<lb n="4108"/><span>'n-a mbeireann sé é bíonn sé 'ghá chaitheamh, agus cúbhar</span>
<lb n="4109"/><span>leis, agus a fhiacala ag díoscán, agus é d'á shnaoí amach.</span>
<lb n="4110"/><span>Agus d'iarras ar do dheisgiobulaibh é chur amach, agus</span>
<lb n="4111"/><span>níor fhéadadar é.  Agus d'fhreagair seisean agus dubh-</span>
<lb n="4112"/><span>airt: Ó, a shliocht gan creideamh, cad é an fhaid a bheidh</span>
<lb n="4113"/><span>mé eadraibh?  Cad é an fhaid a dh'fhuilingeóchad libh?</span>
<lb n="4114"/><span>Tugaidh chúgham-sa é.  Agus thugadar chuige é.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="4115"/><p><span>chómh luath agus chonaic sé é d'oibrigh an deamhan ann,</span>
<lb n="4116"/><span>agus thuit sé ar an dtalamh 'ghá iomlosg féin agus</span>
<lb n="4117"/><span>cúbhar leis.  Agus d'fhiafraigh sé de'n athair: Cad é</span>
<lb n="4118"/><span>an fhaid aimsire atá ó thárla so dhó?  Agus dubhairt</span>
<lb n="4119"/><span>seisean: Ó bhí sé 'n-a leanbh; Agus is minic a chaith sé</span>
<lb n="4120"/><span>sa teine é, agus sa n-uisge, chun é mharbhú; ach má tá</span>
<lb n="4121"/><span>sé ar do chumas i n-aon chor, dein trócaire orainn</span>
<lb n="4122"/><span>agus fóir orainn.  Agus dubhairt Íosa leis: Má's</span>
<lb n="4123"/><span>féidir leat creideamhaint, tá gach nídh ar chumas an t-é a</span>
<lb n="4124"/><span>chreideann.  Agus, láithreach, do sgread athair an</span>
<lb n="4125"/><span>bhuachalla, agus na deóra leis: Creidim, a Thighearna:</span>
<lb n="4126"/><span>fóir m'easba creidimh.  Agus nuair a chonaic Íosa an</span>
<lb n="4127"/><span>tsluagh ag cruinniú do smachtuigh sé an annsprid</span>
<lb n="4128"/><span>truaillighthe, agus dubhairt: A annsprid bhodhar, bhalbh,</span>
<lb n="4129"/><span>órduighim duit imtheacht amach as san, agus gan teacht</span>
<lb n="4130"/><span>isteach ann airís.  Agus do sgread sé, agus d'oibrigh</span>
<lb n="4131"/><span>sé é go h-ana-dhian, agus d'imthigh sé amach as; agus</span>
<lb n="4132"/><span>bhí sé mar a bheadh sé marbh, i dtreó go ndubhairt a lán:</span>
<lb n="4133"/><span>Tá sé marbh.  Ach do rug Íosa ar láimh air, agus do</span>
<lb n="4134"/><span>thóg sé suas é; agus d'eirigh sé.  Agus nuair a chuaidh</span>
<lb n="4135"/><span>sé isteach sa tigh d'fhiafraigh a dheisgiobuil dé, a gan</span>
<lb n="4136"/><span>fhios: Cad 'n-a thaobh nár fhéadamair-ne é chur amach?</span>
<lb n="4137"/><span>í Agus dubhairt sé leó: Ní féidir do'n sórd san dul amach</span>
<lb n="4138"/><span>le h-aon nídh ach le h-úrnuighthe agus le trosgadh.</span></p>
<lb n="4139"/>
<lb n="4140"/><p><span>Agus d'imthigheadar ó'n áit sin, agus chuadar tríd</span>
<lb n="4141"/><span>an nGaililí; agus níor bh'áil leis a fhios a bheith ag</span>
<lb n="4142"/><span>aoinne.  Agus bhí sé ag teagasg a dheisgiobul, agus</span>
<lb n="4143"/><span>'ghá rádh leó: Tabharfar Mac an Duine i lámhaibh</span>
<lb n="4144"/><span>daoine, agus cuirfid siad chun báis é, agus tar éis</span>
<lb n="4145"/><span>a mharbhuighthe eireóchaidh sé an treas lá.  Ach níor</span>
<lb n="4146"/><span>thuigeadar an chaint, agus bhí sgáth ortha é cheistiú.  Agus</span>
<lb n="4147"/><span>thánadar go Capharnaum.  Agus nuair a bhíodar sa</span>
<lb n="4148"/><span>tigh d'fhiafraigh sé dhíobh: Cad a bhí ar siubhal agaibh</span>
<lb n="4149"/><span>fan bhóthair?  Agus níor labhradar; óir bhíodar ag</span>
<lb n="4150"/><span>diospóireacht, fan bhóthair, féachaint cé 'cu dhíobh ba</span>
<lb n="4151"/><span>mhó.</span></p>
<lb n="4152"/>
<lb n="4153"/><p><span>Agus do shuidh sé, agus ghlaoidh sé chuige an dáréag,</span>
<lb n="4154"/><span>agus dubhairt sé leó: Má's mian le h-aoinne bheith</span>
<lb n="4155"/><span>i n'fhear thosaigh, isé a bheidh ar deire ar fad, agus 'n-a</span>
<lb n="4156"/><span>sheirbhíseach ag cách.  Agus do rug sé ar leanbh, agus</span></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="4157"/><p><span>chuir sé 'n-a sheasamh é i lár baill eatartha; ansan do</span>
<lb n="4158"/><span>thóg sé an leanbh i n-a ucht agus dubhairt sé leó: An</span>
<lb n="4159"/><span>t-é a ghlacfaidh am' ainim-se leanbh mar an leanbh so,</span>
<lb n="4160"/><span>is mise a ghlacann sé; agus an t-é a ghlacfaidh mise,</span>
<lb n="4161"/><span>ní mise a ghlacann sé, ach an t-é a chuir uaidh mé.</span></p>
<lb n="4162"/>
<lb n="4163"/><p><span>Agus d'fhreagair Eóin é, agus dubhairt: A Mháighistir,</span>
<lb n="4164"/><span>chonacamair duine ag cur deamhan amach ad' ainim-se,</span>
<lb n="4165"/><span>ach ní ghabhann an duine sin linne, agus do choisgeamair</span>
<lb n="4166"/><span>é.  Agus dubhairt Íosa (leis): Ná coisgidh é; mar</span>
<lb n="4167"/><span>ní'l aon duine a dhéanfadh mírbhuilt am' ainim-se agus a</span>
<lb n="4168"/><span>dh'fhéadfadh droch-fhocal a rádh orm go luath.  Óir, an</span>
<lb n="4169"/><span>t-é ná fuil i nbhúr gconnibh tá sé libh.</span></p>
<lb n="4170"/>
<lb n="4171"/><p><span>Óir, aoinne thabharfaidh le n-ól daoibh, am' ainim-se,</span>
<lb n="4172"/><span>ó's le Críost sibh, fiú cupán uisge, go deimhin a</span>
<lb n="4173"/><span>deirim libh, ní bheidh sé gan a thuarasdal.  Agus</span>
<lb n="4174"/><span>aoinne thabharfaidh droch-shampla do dhuine de'n</span>
<lb n="4175"/><span>mhuintir bheag so a chreideann ionam-sa, b'fhearra dhó</span>
<lb n="4176"/><span>dá gcurtí bró mhuilinn ar a mhuineál agus é chaitheamh sa</span>
<lb n="4177"/><span>bhfaraige.</span></p>
<lb n="4178"/>
<lb n="4179"/><p><span>Agus má thugann do lámh sgannal duit, gearr</span>
<lb n="4180"/><span>anuas díot í; óir is fearra dhuit dul isteach sa bheatha</span>
<lb n="4181"/><span>ar leath-láimh 'ná dul, agus dhá láimh ort, isteach</span>
<lb n="4182"/><span>i n-ifreann, sa teine nách féidir a mhúchadh, An áit ná</span>
<lb n="4183"/><span>h-éagann an phiast acu, agus ná múchtar an teine.</span>
<lb n="4184"/><span>Agus má thugann do chos sgannal duit, dein í ghearradh</span>
<lb n="4185"/><span>dhíot; is maith an rud dul go beatha shíoruidhe agus tu</span>
<lb n="4186"/><span>bacach, seachas tu chur go h-ifreann na teine gan</span>
<lb n="4187"/><span>múchadh, agus do dhá chois agat, An áit ná h-éagann</span>
<lb n="4188"/><span>an phiast acu, agus ná múchtar an teine.  Agus má</span>
<lb n="4189"/><span>thugann do shúil sgannal duit, strac amach í; is maith</span>
<lb n="4190"/><span>an mhaise dhuit dul go flathas Dé ar leath-shúil seachas</span>
<lb n="4191"/><span>tu chur go h-ifreann na teine, agus dá shúil ionat,</span>
<lb n="4192"/><span>An áit ná h-éagann an phiast acu, agus ná múchtar an</span>
<lb n="4193"/><span>teine.  Óir sáilfar gach n-aon le teine, agus sáil-</span>
<lb n="4194"/><span>far gach ídhbirt le salann.  Is maith an rud salann;</span>
<lb n="4195"/><span>ach má bhíonn an salann leamh cad leis go ndéanfaidh</span>
<lb n="4196"/><span>sibh deighbhlasta é?  Bíodh an salann ionaibh, agus</span>
<lb n="4197"/><span>bíodh an tsíothcháin eadraibh.</span>
<lb n="4198"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="4199"/><p><span>CAIBIDIOL X.</span></p>
<lb n="4200"/>
<lb n="4201"/><p><span>Nídh dosgaoilte an pósadh.  Nídh contabhartach an saidhbhreas.</span>
<lb n="4202"/><span>Árdmhian chlainne Sebedé.  Radharc á thabhairt do dhall.</span></p>
<lb n="4203"/>
<lb n="4204"/><p><span>Agus d'fhág sé an áit sin, agus tháinig sé go crío-</span>
<lb n="4205"/><span>chaibh Iúdaéa, lastall de'n Iórdan, agus bhailigh na</span>
<lb n="4206"/><span>daoine chuige airís.  Agus mar ba ghnáth leis, do thea-</span>
<lb n="4207"/><span>gaisg sé airís iad.  Agus tháinig na Fairisínigh agus</span>
<lb n="4208"/><span>chuireadar an cheist chuige, 'ghá thriail: An dleaghthach do</span>
<lb n="4209"/><span>dhuine a bhean phósta do chur uaidh?  Agus 'ghá bhfrea-</span>
<lb n="4210"/><span>gradh dubhairt sé: Cad a dh'órduigh Maois daoibh?</span>
<lb n="4211"/><span>Agus dubhradar: Do cheaduigh Maois Litir imth-</span>
<lb n="4212"/><span>eachta do sgrí dhi agus i chur chun siubhail.  Agus d'fhrea-</span>
<lb n="4213"/><span>gair Iosa agus dubhairt leó: Mar gheall ar dhúire</span>
<lb n="4214"/><span>bhúr gcroidhe iseadh do sgríbh sé an aithne sin daoíbh-se.</span>
<lb n="4215"/><span>I dtusach, ámhthach, do chruthuigh Dia iad firean agus</span>
<lb n="4216"/><span>bainean: Mar gheall air sin fágfaidh duine a athair</span>
<lb n="4217"/><span>agus a mháthair, agus claoidhfidh sé le n-a mhnaoi,</span>
<lb n="4218"/><span>Agus beid siad 'n-a mbeirt i n-aon fheóil: I gcás</span>
<lb n="4219"/><span>nách dhá fheóil iad feasda ach aon fheóil amháin.  Dá</span>
<lb n="4220"/><span>bhrígh sin, an nídh a cheangail Dia ná sgaoileadh duine é.</span></p>
<lb n="4221"/>
<lb n="4222"/><p><span>Agus 'n-a dhiaidh san, sa tigh, do cheistigh a dheisgio-</span>
<lb n="4223"/><span>buil é ar an nídh gcéadna; Agus dubhairt sé leó: Aon</span>
<lb n="4224"/><span>duine chuirfidh uaidh a bhean agus do phósfaidh bean eile,</span>
<lb n="4225"/><span>deineann sé adhaltranas 'n-a coinnibh.  Agus má</span>
<lb n="4226"/><span>chuireann bean a fear uaithi agus fear eile do phósadh,</span>
<lb n="4227"/><span>deineann sí adhaltranas.</span></p>
<lb n="4228"/>
<lb n="4229"/><p><span>Agus bhíodar ag tabhairt na leanbh chuige chun go</span>
<lb n="4230"/><span>gcuirfeadh sé a lámh ortha.  Agus bhí na deisgiobuil</span>
<lb n="4231"/><span>ag cosg na ndaoine a bhí 'ghá dtabhairt chuige.  Agus</span>
<lb n="4232"/><span>chonaic Íosa iad, agus ghlac sé díombádh, agus dubhairt</span>
<lb n="4233"/><span>sé leó: Leigidh chúgham na leanbhaí, agus ná bídhidh ghá</span>
<lb n="4234"/><span>gcosg, óir is d'á leithéidí sin flathas Dé.  Go deimhin</span>
<lb n="4235"/><span>a deirim libh, an t-é ná glacfaidh rígheacht Dé ar nós</span>
<lb n="4236"/><span>leinbh, ní raghaidh sé isteach ann.  Agus do ghlac sé</span>
<lb n="4237"/><span>chuige in' ucht iad, agus chuir sé a lámha ortha, agus</span>
<lb n="4238"/><span>bheannuigh sé iad.</span>
<lb n="4239"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="4240"/><p><span>Agus chuaidh sé amach ar an mbóthar, agus do rith</span>
<lb n="4241"/><span>duine chuige agus chaith sé é féin ar a ghlúinibh 'n-a</span>
<lb n="4242"/><span>láthair, agus d'fhiafraigh sé dhe: A Mháighistir mhaith, cad</span>
<lb n="4243"/><span>a dhéanfad ionus go mbeadh an bheatha shíoruidhe agam?</span>
<lb n="4244"/><span>Agus dubhairt Íosa leis: Cad chuige dhuit maith do</span>
<lb n="4245"/><span>thabhairt orm?  Ní maith aoinne ach Dia amháin.  Is eól</span>
<lb n="4246"/><span>duit na h-aitheanta: Ná dein drúis, Ná dein marbhú,</span>
<lb n="4247"/><span>Ná dein guid, Ná dein fiadhnaise bhréige, Ná dein feall,</span>
<lb n="4248"/><span>Tabhair onóir do t'athair agus do d'mháthair.  Agus</span>
<lb n="4249"/><span>d'fhreagair an duine agus dubhairt sé: A Mháighistir,</span>
<lb n="4250"/><span>táid na neithe sin go léir coimeádta agam ó m'óige.</span>
<lb n="4251"/><span>Ansan d'fhéach Íosa air, agus thug sé grádh dhó, agus</span>
<lb n="4252"/><span>dubhairt sé leis: Tá aon nídh amháin i n-easnamh ort:</span>
<lb n="4253"/><span>imthigh agus díol a bhfuil agat agus tabhair dos na</span>
<lb n="4254"/><span>bochtaibh é, agus beidh saidhbhreas ar neamh agat; agus</span>
<lb n="4255"/><span>tar agus lean mise.  Agus do chuir an chaint sin</span>
<lb n="4256"/><span>buairt ar an nduine, agus d'imthigh sé fé bhrón; mar</span>
<lb n="4257"/><span>duine ab eadh é go raibh a lán saidhbhris aige.</span></p>
<lb n="4258"/>
<lb n="4259"/><p><span>Agus d'fhéach Íosa 'n-a thímpal agus dubhairt sé le</span>
<lb n="4260"/><span>n-a dheisgiobuil: Nách deacair do lucht saidhbhris dul</span>
<lb n="4261"/><span>isteach i rígheacht Dé!  Agus do chuir a chaint uathbhás</span>
<lb n="4262"/><span>ar na deisgiobuil.  Ach d'fhreagair Íosa airís, agus</span>
<lb n="4263"/><span>dubhairt sé leó: A chlann ó, nách deacair do dhaoine</span>
<lb n="4264"/><span>go bhfuil a mainighín a' saidhbhreas dul isteach i rígheacht</span>
<lb n="4265"/><span>Dé!  Is usa do chamal dul tré chró snáthaide 'ná do</span>
<lb n="4266"/><span>dhuine shaidhbhir dul isteach i rígheacht Dé.  Agus is</span>
<lb n="4267"/><span>amhlaidh a mhéaduigh an iongna ortha, agus dubhradar</span>
<lb n="4268"/><span>eatartha féin: Má seadh cé fhéadfaidh dul saor?  Agus</span>
<lb n="4269"/><span>d'fhéach Íosa ortha, agus dubhairt: Ní'l san ar chumas</span>
<lb n="4270"/><span>daoine, ach tá sé ar chumas Dé; óir is féidir le Dia</span>
<lb n="4271"/><span>gach nídh a dhéanamh.</span></p>
<lb n="4272"/>
<lb n="4273"/><p><span>Agus do chrom Peadar ar a rádh: Féach, d'fhágamair-</span>
<lb n="4274"/><span>ne gach aon rud agus do leanamair tusa.  Agus</span>
<lb n="4275"/><span>d'fhreagair Íosa agus dubhairt.  Go deimhin adeirim-</span>
<lb n="4276"/><span>se libh-se, níl aon duine a dh'fhágfaidh a thigh, ná a dhrith-</span>
<lb n="4277"/><span>áracha, ná a dhriféaracha, ná a athair ná a mháthair, ná a</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="4278"/><p><span>chlann, ná a chuid tailimh, ar mo shon-sa agus ar son</span>
<lb n="4279"/><span>an tsoisgéil, Ná faighidh a chéad oiread sa n-aimsir</span>
<lb n="4280"/><span>seo anois, tighthe, agus dritháracha agus driféaracha,</span>
<lb n="4281"/><span>agus máithreacha, agus clann, agus talamh, mar aon</span>
<lb n="4282"/><span>le crádh; agus an bheatha shíoruidhe sa tsaoghal atá le</span>
<lb n="4283"/><span>teacht.  Óir beidh mórán d'á bhfuil ar tusach ar</span>
<lb n="4284"/><span>deire, agus d'á bhfuil ar deire ar tusach.</span></p>
<lb n="4285"/>
<lb n="4286"/><p><span>Agus bhíodar ar an slígh ag dul suas go Ierúsalem;</span>
<lb n="4287"/><span>agus bhí Íosa rómpa amach, agus bhí iongna ortha, agus</span>
<lb n="4288"/><span>bhíodar ag teacht 'n-a dhiaidh agus eagal ortha.  Agus</span>
<lb n="4289"/><span>do tog ré an dáréag airís, agus chrom sé ar a dh'inn-</span>
<lb n="4290"/><span>sínt dóibh cad a bhí le tuitim amach dó: Féach, táimíd</span>
<lb n="4291"/><span>ag dhul suas go Ierúsalem, agus tabharfar Mac an</span>
<lb n="4292"/><span>Dúine suas d'uachtaránaibh na sagart, agus do sna</span>
<lb n="4293"/><span>Sgríbhneóiribh, agus dos na seanóiribh, agus daorfaid</span>
<lb n="4294"/><span>siad chun báis é, agus tabharfaid siad suas do sna</span>
<lb n="4295"/><span>geintibh é; Agus déanfaid siad magadh faoi, agus</span>
<lb n="4296"/><span>caithfid siad seilí air, agus sgiúrsálfaid siad é,</span>
<lb n="4297"/><span>agus marbhóchaid siad é; agus eireóchaidh sé airís an</span>
<lb n="4298"/><span>trímhadh lá.</span></p>
<lb n="4299"/>
<lb n="4300"/><p><span>Agus tháinig chuige Séamus agus Eóin, clann Sebedé,</span>
<lb n="4301"/><span>agus dubhradar: A Mháighistir, is mian linn go ndéan-</span>
<lb n="4302"/><span>fá dhúinn pé nídh a dh'iarrfimíd ort.  Agus dubhairt</span>
<lb n="4303"/><span>seisean leó: Cad ba mhaith libh a dhéanfainn daoibh?</span>
<lb n="4304"/><span>Agus dubhradar-san: Tabhair dúinn go suidhfeadh</span>
<lb n="4305"/><span>duine againn ar do láimh dheis, agus an duine eile ar</span>
<lb n="4306"/><span>do láimh chlé, ad' ghlóire.  Dubhairt Íosa leó, ámhthach: Ní</span>
<lb n="4307"/><span>h-eól daoibh cad tá agaibh 'á iarraidh.  An féidir libh</span>
<lb n="4308"/><span>an chailís a dh'ól atá agam-sa 'á dh'ól, nó sibh a bhais-</span>
<lb n="4309"/><span>teadh sa bhaisteadh seo i n-a bhfuilim-se am' bhaisteadh?</span>
<lb n="4310"/><span>Agus dubhradar: Is féidir.  Agus dubhairt Íosa leó:</span>
<lb n="4311"/><span>Is fíor go n-ólfaidh sibh an chailís atá agam-sa d'á ól,</span>
<lb n="4312"/><span>agus go mbaistfar sibh sa bhaisteadh 'n-a mbaistear</span>
<lb n="4313"/><span>mise: Ach suidhe ar mo dheis nó ar mo chlí, ní h-agam</span>
<lb n="4314"/><span>atá san a thabhairt daoibh, ach do'n mhuintir go bhfuil</span>
<lb n="4315"/><span>sé ceapaithe dhóibh.</span></p>
<lb n="4316"/>
<lb n="4317"/><p><span>Agus nuair airigh an deichniúbhar é thosnuigh fearg ar</span>
<lb n="4318"/><span>theacht ortha chun Séamuis agus chun Eóin.  Ach do</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="4319"/><p><span>ghlaoidh Íosa chuige iad agus dubhairt sé leó: Chíonn</span>
<lb n="4320"/><span>sibh, an mhuintir a samhluightear a bheith os cionn na</span>
<lb n="4321"/><span>ngeinte, go mbíonn smacht acu ortha, agus tá cómhacht</span>
<lb n="4322"/><span>agá bpriúnsaíbh os a gcionn.  Ní mar sin, ámhthach,</span>
<lb n="4323"/><span>daoibh-se, ach an t-é gur mian leis bheith os bhur gcionn,</span>
<lb n="4324"/><span>beidh sé 'n-a sheirbhíseach agaibh; Agus an t-é gur mian</span>
<lb n="4325"/><span>leis bheith ar tusach eadraibh, beidh sé ag friothálamh ar</span>
<lb n="4326"/><span>gach aoinne.  Óir níor tháinig Mac an Duine ionus</span>
<lb n="4327"/><span>go ndéanfaí friothálamh air, ach ionus go ndéanfadh sé</span>
<lb n="4328"/><span>friothálamh, agus chun go dtabharfadh sé a anam féin</span>
<lb n="4329"/><span>mar cheannach ar a lán daoine.</span></p>
<lb n="4330"/>
<lb n="4331"/><p><span>Agus thánadar go Ierichó.  Agus nuair a bhí sé féin</span>
<lb n="4332"/><span>agus a dheisgiobuil ag dul amach a' Ierichó agus mórán</span>
<lb n="4333"/><span>daoine i n-aonfheacht leó, bhí an dall, Bar-Timéus,</span>
<lb n="4334"/><span>mac Timéi, 'n-a shuidhe i n-aice an bhóthair agus é a</span>
<lb n="4335"/><span>d'iarraidh déarca.  Agus nuair airigh sé gur bh'é Íosa</span>
<lb n="4336"/><span>Nasareit a bhí ann, chrom sé ar ghlaodhach agus ar a rádh:</span>
<lb n="4337"/><span>A Íosa, a Mhic Dáibhid, dein trócaire orm.  Agus bhí</span>
<lb n="4338"/><span>a lán daoine ag bagairt air éisteacht.  Ach b'shin mar</span>
<lb n="4339"/><span>ba mhó a ghlaoidh seisean: A Mhic Dáibhid, dein trócaire</span>
<lb n="4340"/><span>orm.  Agus do stad Íosa, agus dubhairt sé glaodhach</span>
<lb n="4341"/><span>ar an nduine.  Agus ghlaodhadar ar an ndall agus</span>
<lb n="4342"/><span>dubhradar leis: Glac misneach; eirigh; Tá sé ag</span>
<lb n="4343"/><span>glaodhach ort.  Agus chaith sé dhe a bhrat agus do phreab</span>
<lb n="4344"/><span>sé 'n-a shuidhe, agus tháinig sé ag triall ar Íosa; Agus</span>
<lb n="4345"/><span>d'fhreagair Íosa, agus dubhairt sé: Cad ba mhaith leat</span>
<lb n="4346"/><span>a dhéanfainn duit?  Agus dubhairt an dall: Radharc</span>
<lb n="4347"/><span>a thabhairt dom, a Thighearna.  Agus dubhairt Íosa leis:</span>
<lb n="4348"/><span>Imthigh leat, do shlánuigh do chreideamh thu.  Agus bhí</span>
<lb n="4349"/><span>radharc aige láithreach, agus do lean sé é sa tslígh.</span></p>
<lb n="4350"/>
<lb n="4351"/><p><span>CAIBIDIOL XI.</span></p>
<lb n="4352"/>
<lb n="4353"/><p><span>Críost do dhul isteach i gcathair Ierúsalem ar muin asail.</span>
<lb n="4354"/><span>An easgaine aige á chur ar an gcrann fíge a bhí seasg, agus na</span>
<lb n="4355"/><span>daoine a bhí ag díol agus ag ceannach dá dtiomáint amach as an</span>
<lb n="4356"/><span>dteampul aige.</span></p>
<lb n="4357"/>
<lb n="4358"/><p><span>Agus nuair a thánadar i n-aice Ierúsaleim agus</span>
<lb n="4359"/><span>Bhetánia ag Cnoc na n-Ola-chrann, chuir sé chun siubhail</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="4360"/><p><span>beirt d'á dheisgiobulaibh, Agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="4361"/><span>Téighidh do'n bhaile úd thall os bhúr gcómhair, agus nuair</span>
<lb n="4362"/><span>a raghaidh sibh isteach ann gheobhaidh sibh ann ceangailte,</span>
<lb n="4363"/><span>searrach nár shuidh aon duine riamh fós air; sgaoilidh é,</span>
<lb n="4364"/><span>agus tugaidh chúgham é.  Agus má deir aoinne libh, Cad</span>
<lb n="4365"/><span>é sin agaibh 'á dhéanamh? abraidh: Teastuigheann sé ó'n</span>
<lb n="4366"/><span>dTighearna; agus leigfidh sé libh é, gan stad, anso.</span></p>
<lb n="4367"/>
<lb n="4368"/><p><span>Agus d'imthigheadar, agus fuaradar an searrach</span>
<lb n="4369"/><span>ceangailte ag dorus, ar an dtaobh amuigh, i gcómhrac</span>
<lb n="4370"/><span>dá slíghe; agus do sgaoileadar é.  Agus dubhairt</span>
<lb n="4371"/><span>cuid d'á raibh 'n-a seasamh ann: Cad ab áil libh ag</span>
<lb n="4372"/><span>sgaoileadh an tsiorraigh?  Agus dubhradar-san leó</span>
<lb n="4373"/><span>mar a dh'órduigh Íosa dhóibh; agus do leigeadar leó é.</span>
<lb n="4374"/><span>Agus thugadar an searrach ag triall ar Íosa, agus</span>
<lb n="4375"/><span>chuireadar a mbrait anuas air, agus do shuidh sé air.</span>
<lb n="4376"/><span>Agus do leath a lán de sna daoine a mbrait ar an</span>
<lb n="4377"/><span>slígh; agus bhain tuille acu géaga de sna crannaibh</span>
<lb n="4378"/><span>agus do leathadar ar an slígh iad.  Agus an mhuintir</span>
<lb n="4379"/><span>a bhí ar tusach agus ar deire bhíodar ag liúirigh, agus</span>
<lb n="4380"/><span>deiridís: Hósanna.  Is beannuighthe an t-é atá ag</span>
<lb n="4381"/><span>teacht i n-ainim an Tighearna.  Is beannuighthe ag</span>
<lb n="4382"/><span>teacht an rígheacht so ár n-athar Dáibhid.  Hósanna ins</span>
<lb n="4383"/><span>na flathais is aoirde.  Agus do chuaidh Íosa isteach</span>
<lb n="4384"/><span>i n-Ierúsalem agus isteach sa teampul; agus d'fhéach</span>
<lb n="4385"/><span>sé n-a thímpal ar gach nídh, agus nuair a bhí an tráth-</span>
<lb n="4386"/><span>nóna ann chuaidh sé féin agus an dáréag amach go</span>
<lb n="4387"/><span>Betánia.</span></p>
<lb n="4388"/>
<lb n="4389"/><p><span>Agus an lá n-a dhiaidh san, agus iad ag teacht ó</span>
<lb n="4390"/><span>Bhetánia, bhí ocras air.  Agus chonaic sé, abhfad uaidh,</span>
<lb n="4391"/><span>crann fíge agus duilleabhar air, agus tháinig sé ag</span>
<lb n="4392"/><span>féachaint an bhfaghadh sé aon nídh air.  Agus nuair a</span>
<lb n="4393"/><span>tháinig sé ní bhfuair sé aon nídh air ach na bileóga, mar</span>
<lb n="4394"/><span>ní raibh aimsir na bhfígí tagaithe.  Agus d'fhreagair sé</span>
<lb n="4395"/><span>agus dubhairt sé leis an gcrann: As so amach go bráth</span>
<lb n="4396"/><span>airís nár ithidh duine toradh uait-se.  Agus d'airigh</span>
<lb n="4397"/><span>a dheisgiobuil é.</span></p>
<lb n="4398"/>
<lb n="4399"/><p><span>Agus thánadar go Ierúsalem.  Agus nuair a chuaidh</span>
<lb n="4400"/><span>sé isteach sa teampul do chrom sé ar an muintir a</span>
<lb n="4401"/><span>bhí ag díol agus ag ceannach ann do chomáint amach</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="4402"/><p><span>as, agus ar na bórdaibh a leagadh ar lucht an airgid do</span>
<lb n="4403"/><span>shóinseáil, agus ar na cathaoireacha do leagadh ar lucht</span>
<lb n="4404"/><span>na gcolúr a dhíol.  Agus ní lamhálfadh sé d'aoinne</span>
<lb n="4405"/><span>árthach a bhreith leis tríd an dteampul.  Agus bhí sé</span>
<lb n="4406"/><span>ag teagasg, agus dubhairt sé leó: Ná fuil sgríobhtha:</span>
<lb n="4407"/><span>Tabharfar tigh chun úrnuighthe do sna geintibh go léir</span>
<lb n="4408"/><span>ar mo thigh-se?  Ach tá cuinigéar bitheamhnach déanta</span>
<lb n="4409"/><span>agaibh-se dhe.  Agus bhí uachtaráin na sagart agus na</span>
<lb n="4410"/><span>Sgríbhneóirí ag éisteacht leis, agus bhíodar ag macht-</span>
<lb n="4411"/><span>namh féachaint conus a thiocfaidís ar é mharbhú; óir bhí</span>
<lb n="4412"/><span>eagla acu roimis, mar bhí na daoine go léir ag déanamh</span>
<lb n="4413"/><span>iongna d'á theagasg.</span></p>
<lb n="4414"/>
<lb n="4415"/><p><span>Agus nuair a tháinig an tráthnóna d'imthigh sé amach</span>
<lb n="4416"/><span>as an gcathair.</span></p>
<lb n="4417"/>
<lb n="4418"/><p><span>Agus nuair a bhíodar ag gabháil thar an áit ar maidin</span>
<lb n="4419"/><span>chonacadar an crann fíge agus é feóchta go préamha-</span>
<lb n="4420"/><span>chaibh.  Agus chuímhnigh Peadar, agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="4421"/><span>A Mháighistir, an crann fíge gur chuiris an mhallacht air,</span>
<lb n="4422"/><span>féach, tá sé feóchta.  Agus d'fhreagair Íosa agus</span>
<lb n="4423"/><span>dubhairt sé leó: Bíodh creideamh Dé agaibh.  Go</span>
<lb n="4424"/><span>deimhin a deirim libh, an t-é a déarfaidh leis an gcnoc</span>
<lb n="4425"/><span>so: Tógtar thu agus caithtear sa bhfaraige thu, agus ná</span>
<lb n="4426"/><span>staonfaidh sé 'n-a chroidhe, ach go gcreidfidh sé go ndéan-</span>
<lb n="4427"/><span>far an rud adeir sé, déanfar é dhó.  Deirim libh d'á</span>
<lb n="4428"/><span>bhrígh sin: An uile rud ar domhan a bheidh agaibh 'á iar-</span>
<lb n="4429"/><span>raidh i nbhúr n-úrnuighthe, creididh go bhfaghaidh sibh é agus</span>
<lb n="4430"/><span>gheobhaidh sibh é.  Agus nuair a stadfaidh sibh chun</span>
<lb n="4431"/><span>úrnuighthe dhéanamh, má bhíonn aon nídh agaibh i gcoinnibh</span>
<lb n="4432"/><span>aoinne, maithidh dó é; ionus go maithfeadh bhúr</span>
<lb n="4433"/><span>n-Athair atá ins na flathais bhúr bpeacaí dhaoibh-se.  Agus</span>
<lb n="4434"/><span>mura maithfidh sibh-se, ní lúgha 'ná mar a mhaithfidh bhúr</span>
<lb n="4435"/><span>n-Athair atá ins na flathais bhúr bpeacaí dhaoibh-se.</span></p>
<lb n="4436"/>
<lb n="4437"/><p><span>Agus thánadar airís go Ierúsalem.  Agus nuair a</span>
<lb n="4438"/><span>bhí sé ag siubhal istigh sa teampul tháinig chuige uach-</span>
<lb n="4439"/><span>taráin na sagart agus na Sgríbhneóirí agus na sean-</span>
<lb n="4440"/><span>óirí, Agus dubhradar leis: Cad é an t-úghdarás atá</span>
<lb n="4441"/><span>agat chun na neithe seo do dhéanamh? agus cé thug duit</span>
<lb n="4442"/><span>an t-úghdarás chun iad a dhéanamh?  Agus d'fhreagair</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="4443"/><p><span>Íosa iad agus dubhairt: Cuirfead-sa, leis, aon cheist</span>
<lb n="4444"/><span>amháin chúghaibh-se, agus tugaidh freagra orm, agus</span>
<lb n="4445"/><span>ansan neósfad-sa dhaoibh-se cad é an t-úghdarás atá</span>
<lb n="4446"/><span>agam chun na neithe seo dhéanamh.  An baisteadh a dhein</span>
<lb n="4447"/><span>Eóin ar bh' ó neamh é nó ó dhaoine?  Tugaidh freagra</span>
<lb n="4448"/><span>orm.  Ach do chromadar ar mhachtnamh 'n-a n-aigne,</span>
<lb n="4449"/><span>agus dubhradar: Má deirimíd gur bh' ó neamh é, déar-</span>
<lb n="4450"/><span>faidh sé, Cad 'n-a thaobh, má 'seadh, nár chreideabhair</span>
<lb n="4451"/><span>é?  Agus má deirimíd gur bh' ó dhaoine é, is baoghal</span>
<lb n="4452"/><span>dúinn an pobul; óir, dar leis na daoine, faidh dáirí-</span>
<lb n="4453"/><span>ribh ab eadh Eóin.  Agus d'fhreagradar agus dubh-</span>
<lb n="4454"/><span>radar le h-Íosa: Ní fheadramair.  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="4455"/><span>Íosa agus dubhairt leó: Ní lúgha 'ná mar a neósfad-sa</span>
<lb n="4456"/><span>dhaoibh-se cad é an t-úghdarás atá agam chun na neithe</span>
<lb n="4457"/><span>seo dhéanamh.</span></p>
<lb n="4458"/>
<lb n="4459"/><p><span>CAIBIDIOL XII.</span></p>
<lb n="4460"/>
<lb n="4461"/><p><span>Parabal an fhíonghuirt agus an lucht saothruighthe.  Ceart</span>
<lb n="4462"/><span>Chéasair chun na cánach.  Na Sadducínigh i bpúnc.  An chéad aithne;</span>
<lb n="4463"/><span>cianóg na baintríghe.</span></p>
<lb n="4464"/>
<lb n="4465"/><p><span>Agus do chrom sé ar labhairt leó i soluídíbh: Do</span>
<lb n="4466"/><span>chuir duine fíonghort, agus dhein sé fál 'n-a thímpal,</span>
<lb n="4467"/><span>agus dhein sé clais ann chun an fhíona do bhrúth, agus</span>
<lb n="4468"/><span>chuir sé suas túr ann, agus do chuir sé é chun lucht</span>
<lb n="4469"/><span>saothruighthe, agus d'imthigh sé i gcéin.  Agus nuair a</span>
<lb n="4470"/><span>tháinig an t-am chuir sé seirbhíseach ag triall ar an lucht</span>
<lb n="4471"/><span>saothruighthe chun toradh an fhíonghuirt d'fhághail ó'n lucht</span>
<lb n="4472"/><span>saothruighthe.  Agus do rugadar ar an seirbhíseach,</span>
<lb n="4473"/><span>agus ghabhadar air, agus chuireadar chun siubhail folamh</span>
<lb n="4474"/><span>é.  Agus airís chuir sé chúcha seirbhíseach eile; agus do</span>
<lb n="4475"/><span>ghoineadar é sin, sa cheann, agus thugadar tarcuisne</span>
<lb n="4476"/><span>dhó.  Agus airís chuir sé seirbhíseach eile ag triall</span>
<lb n="4477"/><span>ortha: agus do mharbhuigheadar é féin; agus mórán</span>
<lb n="4478"/><span>eile; do ghabhadar ar chuid acu, agus do mharbhuigheadar</span>
<lb n="4479"/><span>cuid acu.  Ach do bhí aige aon mhac amháin, ró-dhílis;</span>
<lb n="4480"/><span>agus chuir sé é sin chúcha sa deire, agus dubhairt sé</span>
<lb n="4481"/></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="4482"/><p><span>Tabharfaid siad uraim dom' mhac.  Ach dubhairt an</span>
<lb n="4483"/><span>lucht saothruighthe le n-a chéile: Sidé an t-oighre; téa-</span>
<lb n="4484"/><span>nam, cuirimís chun báis é, agus beidh an oighreacht</span>
<lb n="4485"/><span>againn.  Agus do rugadar air, agus do chuireadar</span>
<lb n="4486"/><span>chun báis é, agus chaitheadar lasmuigh de'n fhíonghort é.</span>
<lb n="4487"/><span>Cad a dhéanfaidh tighearna an fhíonghuirt sin?  Tioc-</span>
<lb n="4488"/><span>faidh sé agus déanfaidh sé díbheirg ar an lucht saoth-</span>
<lb n="4489"/><span>ruighthe sin agus tabharfaidh sé an fíonghort d'á malairt.</span></p>
<lb n="4490"/>
<lb n="4491"/><p><span>Agus an amhlaidh nár léigheabhair an scriptiúir seo,</span>
<lb n="4492"/><span>An chloch ná glacfadh na saoir, isí atá 'n-a cloich chinn</span>
<lb n="4493"/><span>cúinne; Isé an Tighearna do dhein an nídh sin, agus is</span>
<lb n="4494"/><span>iongantach é i n-ár súilibh-ne?  Agus bhíodar a d'iar-</span>
<lb n="4495"/><span>raidh beirthe air, ach bhí eagla acu roimis an bpobul;</span>
<lb n="4496"/><span>óir bhí fhios acu gur chúcha féin a bhí sé sa tsoluíd sin.</span>
<lb n="4497"/><span>Agus d'fhágadar é agus d'imthígheadar.</span></p>
<lb n="4498"/>
<lb n="4499"/><p><span>Agus chuireadar chuige cuid de sna Fairisínigh agus i</span>
<lb n="4500"/><span>de mhuintir Héróid chun buntáiste bhreith air 'n-a chaint.</span>
<lb n="4501"/><span>Agus thánadar chuige agus dubhradar leis: A Mháigh-</span>
<lb n="4502"/><span>istir, is eól dúinn gur duine fírinneach tu, agus ná</span>
<lb n="4503"/><span>fuil beann agat ar aoinne; mar ní fhéachann tú chun</span>
<lb n="4504"/><span>gnúise aon duine, ach slígh Dé do mhúineadh do réir</span>
<lb n="4505"/><span>fírinne.  An dleaghthach cíos a dhíol le Caesar nó gan</span>
<lb n="4506"/><span>a dhíol?  An dtabharfam é nó an gcoimeádfam é?</span>
<lb n="4507"/><span>Ach do chonaic sé an feall a bhí ionta, agus dubhairt sé</span>
<lb n="4508"/><span>leó: Cad chuige dhaoibh bheith am' brath?  Tugaidh</span>
<lb n="4509"/><span>chugham píosa airgid go bhfeicead é.  Agus thugadar</span>
<lb n="4510"/><span>chuige é.  Agus dubhairt sé leó: Cé leis an íomháigh seo</span>
<lb n="4511"/><span>agus an sgríbhinn seo?  Dubhradar leis: Le Caesar.</span>
<lb n="4512"/><span>Agus d'fhreagair Íosa agus dubhairt sé leó: Tugaidh,</span>
<lb n="4513"/><span>d'á bhrígh sin, do Chaesar na neithe is le Caesar, agus do</span>
<lb n="4514"/><span>Dhia na neithe is le Dia.</span></p>
<lb n="4515"/>
<lb n="4516"/><p><span>Ansan tháinig chuige na Sadducínigh, daoine a shéan-</span>
<lb n="4517"/><span>ann aiseirighe na marbh, agus chuireadar ceist chuige</span>
<lb n="4518"/><span>agus dubhradar; A Mháighistir, do sgríbh Maois</span>
<lb n="4519"/><span>dúinn: Má gheibheann dritháir dhuine bás agus go</span>
<lb n="4520"/><span>bhfágann sé a bhean, agus ná fágann sé clann 'n-a</span>
<lb n="4521"/><span>dhiaidh, go nglacfaidh a dhritháir an bhean, agus go dtóg-</span>
<lb n="4522"/><span>faidh sé clann d'á dhritháir.  Ach bhí mórsheisear drithár</span>
<lb n="4523"/><span>ann, agus do phós an chéad duine acu bean, agus fuair</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="4524"/><p><span>sé bás gan clann fhágáilt.  Agus do ghlac an tarna</span>
<lb n="4525"/><span>duine acu í, agus fuair sé bás, agus níor fhág sé sin</span>
<lb n="4526"/><span>clann ach chómh beag.  Agus an trímhadh fear ar an</span>
<lb n="4527"/><span>gcuma gcéadna.  Agus do ghlac an mórsheisear í ar</span>
<lb n="4528"/><span>an gcuma san, agus niór fhágadar clann.  I n-a</span>
<lb n="4529"/><span>ndiaidh go léir do fuair an bhean bás.  D'á bhrígh sin,</span>
<lb n="4530"/><span>nuair thiocfaidh an aiseirighe, agus nuair a dh'eireó-</span>
<lb n="4531"/><span>chaid siad go léir, cé 'cu dhíobh gur leis an bhean?  Óir</span>
<lb n="4532"/><span>bhí sí 'n-a mnaoi ag an mórsheisear.  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="4533"/><span>Íosa agus dubhairt sé leó: Nác é atá 'bhúr gcur amú</span>
<lb n="4534"/><span>gan eólus a bheith agaibh ar an scriptiúir, ná ar chómh-</span>
<lb n="4535"/><span>achtaibh Dé?  Óir, nuair a dh'eireóchaid siad ó sna</span>
<lb n="4536"/><span>mairbh ní bheidh pósadh ná tabhairt le pósadh feasta, ach</span>
<lb n="4537"/><span>beid siad ar nós na n-aingeal ins na flathais.  I</span>
<lb n="4538"/><span>dtaobh na marbh, ámhthach, go n-eireóchaid siad, nár</span>
<lb n="4539"/><span>léigheabhair i leabhar Mhaoise, conus mar adubhairt</span>
<lb n="4540"/><span>Dia leis as an dtor: Is mise Dia Ábrahaim agus</span>
<lb n="4541"/><span>Dia Isaaic agus Dia Iacóib.  Ní do dhaoine marbha is</span>
<lb n="4542"/><span>Dia é ach do dhaoine atá beó.  D'á bhrígh sin is mór</span>
<lb n="4543"/><span>atáthaoi-se amú.</span></p>
<lb n="4544"/>
<lb n="4545"/><p><span>Agus tháinig chuige duine de sna Sgríbhneóiribh a bhí</span>
<lb n="4546"/><span>ag éisteacht leó-san ag déanamh an aighnis, agus nuair</span>
<lb n="4547"/><span>a chonaic a fheabhas do fhreagair sé iad, d'fhiafraigh sé</span>
<lb n="4548"/><span>dhe cad í an chéad aithne de sna h-aitheantaibh go léir.</span>
<lb n="4549"/><span>Agus d'fhreagair Íosa é: Isí an chéad aithne dhíobh go</span>
<lb n="4550"/><span>léir: Clois, a Israéil, is aon Dia amháin do Thígh-</span>
<lb n="4551"/><span>earna Dia-se; Agus grádhfaidh tú do Thighearna Dia</span>
<lb n="4552"/><span>ód' chroídhe go h-iomlán, agus ót' anam go h-iomlán,</span>
<lb n="4553"/><span>agus ót' aigne go h-iomlán, agus ód' neart go</span>
<lb n="4554"/><span>h-iomlán.  Siní an chéad aithne.  Agus is cosmhail léi an</span>
<lb n="4555"/><span>tarna h-aithne Grádhfair do chómharsa mar thu féin.</span>
<lb n="4556"/><span>Ní'l aithne eile is mó ná iad san.  Agus dubhairt an</span>
<lb n="4557"/><span>Sgríbhneóir leis: Maith, a Mháighistir.  Do labhrais</span>
<lb n="4558"/><span>fírinne, aon gur b'eadh Dia, agus ná fuil ann ach é.</span>
<lb n="4559"/><span>Agus é ghrádhú ó chroidhe go h-iomlán, agus ó thuisgint</span>
<lb n="4560"/><span>go h-iomlán, agus ó anam go h-iomlán, agus ó neart</span>
<lb n="4561"/><span>go h-iomlán, agus an chómharsa do ghrádhú mar dhuine</span>
<lb n="4562"/><span>féin.  Is mó san 'ná gach ídhbirt agus 'ná gach ofráil.</span>
<lb n="4563"/><span>Agus nuair a chonaic Íosa gur fhreagair sé go ciallmhar,</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="4564"/><p><span>dubhairt sé leis: Ní'lir-se abhfad ó rígheacht Dé.  Agus</span>
<lb n="4565"/><span>niór leómhaigh aoinne é cheisdiú as san amach.</span></p>
<lb n="4566"/>
<lb n="4567"/><p><span>Agus bhí Íosa ag teagasg sa teampul agus dubh-</span>
<lb n="4568"/><span>airt sé: Conus adeir na Sgríbhneóirí gur mac do Dháibhid</span>
<lb n="4569"/><span>Críost?  Óir deir Dáibhid féin, sa Spioraid Naomh,</span>
<lb n="4570"/><span>Dubhairt an Tighearna lem' Thighearna, Suidh ar mo</span>
<lb n="4571"/><span>dheis go gcuiread do namhaid mar thaca féd' chosaibh.</span>
<lb n="4572"/><span>Mar sin, tugann Dáibhid féin a Thighearna air, agus</span>
<lb n="4573"/><span>conus atá sé 'n-a mhac aige?  Agus d'éist an pobuil</span>
<lb n="4574"/><span>mór leis agus áthas ortha.</span></p>
<lb n="4575"/>
<lb n="4576"/><p><span>Agus dubhairt sé leó agus é 'ghá dteagasg: Seach-</span>
<lb n="4577"/><span>naidh na Sgríbhneóirí.  Is maith leó siubhal i n-éadaighibh</span>
<lb n="4578"/><span>fada, agus go ndéanfaí úmhlú dhóibh i n-áit an mhargaidh;</span>
<lb n="4579"/><span>Agus suidhe ins na cathaoireachaibh uachtair ins na sina-</span>
<lb n="4580"/><span>gógaibh, agus ins na h-ineadaibh tusaigh chun búird;</span>
<lb n="4581"/><span>Ithid siad teaghlacha na mbaintreach ar sgáth úrnuighthe</span>
<lb n="4582"/><span>fada: Gheobhaid siad san an bhreith is truime.</span></p>
<lb n="4583"/>
<lb n="4584"/><p><span>Agus do shuidh Íosa i n-aice áite an chiste, agus thug</span>
<lb n="4585"/><span>sé fé ndeara conus a chuireadh na daoine airgead</span>
<lb n="4586"/><span>isteach ann, agus do chuir a lán daoine saidhbhire mórán</span>
<lb n="4587"/><span>isteach ann.  Agus do tháinig baintreach dhealbh agus</span>
<lb n="4588"/><span>chaith sí isteach dhá chianóig, 'sé sin feóirling.  Agus</span>
<lb n="4589"/><span>ghlaoidh sé chuige a dheisgiobuil agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="4590"/><span>Go deimhin a deirim libh gur mó a chuir an bhaintreach</span>
<lb n="4591"/><span>bhocht dhealbh so isteach sa chiste 'ná mar a chuir aoinne</span>
<lb n="4592"/><span>eile d'ár chuir rud ann; Óir do chuir an chuid eile ann</span>
<lb n="4593"/><span>as a bhflúirse, ach do chuir sí seo ann, d'á dealbhas, a</span>
<lb n="4594"/><span>raibh aici, a cuid an tsaoghal.</span></p>
<lb n="4595"/>
<lb n="4596"/><p><span>CAIBIDIOL XIII.</span></p>
<lb n="4597"/>
<lb n="4598"/><p><span>An íde a bhí le teacht ar an dteampul, agus na cómharthaí atá</span>
<lb n="4599"/><span>le teacht roim lá an bhreitheamhantais.</span></p>
<lb n="4600"/>
<lb n="4601"/><p><span>Agus nuair a bhí sé ag dul amach as an dteampul</span>
<lb n="4602"/><span>dubhairt duine dh'á dheisgiobuil leis: Féach, a Mháigh-</span>
<lb n="4603"/><span>istir, cad iad mar chlocha agus cad é mar dhéanamh!</span>
<lb n="4604"/><span>Agus d'fhreagair Íosa agus dubhairt leis: Chíonn tú na</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="4605"/><p><span>h-oibreacha móra san go léir?  Ní fágfar cloch ar</span>
<lb n="4606"/><span>muin cloiche dhíobh gan leagadh.</span></p>
<lb n="4607"/>
<lb n="4608"/><p><span>Agus bhí sé 'n-a shuidhe ar Chnoc na n-Olachrann ar</span>
<lb n="4609"/><span>aghaidh an teampail, agus bhí Peadar agus Séamus</span>
<lb n="4610"/><span>agus Eóin agus Aindrias 'ghá fhiafraighe dhe, ar leithligh:</span>
<lb n="4611"/><span>Innis dúinn, cathain a thiocfaidh na neithe seo? agus</span>
<lb n="4612"/><span>cad é an cómhartha a bheidh air, nuair a thosnóchaid na</span>
<lb n="4613"/><span>neithe seo go léir ar theacht chun cinn.  Agus do chrom</span>
<lb n="4614"/><span>Íosa, 'ghá bhfreagradh, ar a rádh leó: Seachain agus ná</span>
<lb n="4615"/><span>mealladh aoinne sibh.</span></p>
<lb n="4616"/>
<lb n="4617"/><p><span>Óir tiocfaidh a lán daoine am' ainim-se, agus déar-</span>
<lb n="4618"/><span>faid siad, Is mise é; agus meallfaid siad a lán.  Ach</span>
<lb n="4619"/><span>nuair a dh'aireóchaidh sibh cogaí agus ráflaí ar chogaíbh,</span>
<lb n="4620"/><span>ná bíodh eagal oraibh, óir ní foláir iad san a bheith ann;</span>
<lb n="4621"/><span>ach ní hé an deire fós é.  Óir eireóchaidh cine i n-aghaidh</span>
<lb n="4622"/><span>cine agus rígheacht i n-aghaidh rígheachta, agus beidh luas-</span>
<lb n="4623"/><span>gacha talmhan go tiugh ann, agus gorta.  Tusach na</span>
<lb n="4624"/><span>buartha iad san.  Ach féachaidh chúghaibh féin.  Óir tabharfaid</span>
<lb n="4625"/><span>siad i láthair na gcómhairlí sibh, agus sgiúrsálfar sibh</span>
<lb n="4626"/><span>ins na sinagógaibh, agus seasóchaidh sibh i láthair ríghthe</span>
<lb n="4627"/><span>agus uachtarán mar gheall orm-sa, mar fhiadhnaise</span>
<lb n="4628"/><span>dhóibh-sin.  Agus ní foláir ar dtúis an soisgéal do</span>
<lb n="4629"/><span>chraobhsgaoileadh chun na ngeinte go léir.  Agus nuair</span>
<lb n="4630"/><span>a thabharfaid siad leó sibh chun sibh a thabhairt ar láimh,</span>
<lb n="4631"/><span>ná bacaidh a bhreithniú roim ré cad déarfaidh sibh; ach</span>
<lb n="4632"/><span>an rud a tabharfar daoibh an uair sin, abraidh é; óir</span>
<lb n="4633"/><span>ní sibh-se a labhrann, ach an Spioraid Naomh.  Óir déan-</span>
<lb n="4634"/><span>faidh an dritháir feall báis ar a dhritháir, agus an</span>
<lb n="4635"/><span>t-athair ar a mhac; agus eireóchaidh an chlann i n-aghaidh</span>
<lb n="4636"/><span>a n-athar agus a máthar, agus imireóchaid siad bás ortha.</span>
<lb n="4637"/><span>Agus beidh fuath ag gach aoinne dhaoibh mar gheall ar</span>
<lb n="4638"/><span>m' ainim-se.  Ach an t-é a bheidh seasamhach go deire isé</span>
<lb n="4639"/><span>a raghaidh slán.</span></p>
<lb n="4640"/>
<lb n="4641"/><p><span>Ach nuair a chífidh sibh gráin an léirsgriosa 'n-a</span>
<lb n="4642"/><span>seasamh sa n-áit nach dual (an t-é a léigheann tuigeadh</span>
<lb n="4643"/><span>sé), ansan an mhuintir atá i n-Iúdaéa teithidís chun na</span>
<lb n="4644"/><span>gcnoc.  Agus an t-é bheidh ar bhuaic a thíghe ná tagadh</span>
<lb n="4645"/><span>sé anuas sa tigh agus ná téigheadh sé isteach chun ruda</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="4646"/><p><span>bhreith as an dtigh; Agus an t-é a bheidh sa pháirc ná</span>
<lb n="4647"/><span>filleadh sé a d'iarraidh a bhrait.  Agus is mairg do</span>
<lb n="4648"/><span>lucht clainne d'iompar agus do lucht clainne dh'oil-</span>
<lb n="4649"/><span>eamhaint ins na laethibh sin; Agus bídhidh ag guidhe gan</span>
<lb n="4650"/><span>iad a bheith sa gheimhre.  Óir beidh ins na laethibh sin</span>
<lb n="4651"/><span>cruadhtan ná raibh a leithéid ann ó thusach an chruithniú</span>
<lb n="4652"/><span>a chruithnigh Dia go dtí anois, agus ná beidh.  Agus</span>
<lb n="4653"/><span>mura gcioruigheadh an Tighearna na laethanta ní bheadh</span>
<lb n="4654"/><span>dul as ag feóil ar bith; ach ar son na bhfíoraon atá toghtha</span>
<lb n="4655"/><span>aige do chioruigh sé na laethanta.  Agus anois má deir</span>
<lb n="4656"/><span>aoinne libh, Féach, tá Críost anso; féach, tá sé ansúd:</span>
<lb n="4657"/><span>ná creididh.  Óir eireóchaid críosdana fallsa agus</span>
<lb n="4658"/><span>fáidhí fallsa, agus tabharfaid siad cómharthaí uatha agus</span>
<lb n="4659"/><span>iongnaí, chun na bhfíoraon féin do mhealladh, dá</span>
<lb n="4660"/><span>mb'fhéidir é.  Tugaidh-se aire, d'á bhrígh sin; féach, tá</span>
<lb n="4661"/><span>gach nídh innste agam daoibh roim ré.</span></p>
<lb n="4662"/>
<lb n="4663"/><p><span>Ach ins na laethibh sin, tar éis na buartha san, dor-</span>
<lb n="4664"/><span>chóchaidh an ghrian agus ní thabharfaidh an ghealach a solus,</span>
<lb n="4665"/><span>Agus beidh na réilte ag tuitim as an spéir, agus beidh</span>
<lb n="4666"/><span>na cómhachta atá ins na flathais d'á suathadh.  Agus</span>
<lb n="4667"/><span>ansan chífid siad Mac an Duine ag teacht ins na</span>
<lb n="4668"/><span>sgamalaibh, le mórán cómhacht' agus glóire.  Agus</span>
<lb n="4669"/><span>ansan cuirfidh sé a aingil amach agus cruinneóchaidh</span>
<lb n="4670"/><span>sé a fhíoraoin ó sna cheithre gaoithibh, ó fhíor-imeall an</span>
<lb n="4671"/><span>tailimh go fíor-imeall neimhe.  Fóghlumuidh ó'n gcrann</span>
<lb n="4672"/><span>fíge soluíd.  Nuair a bhíonn a géag bog agus an</span>
<lb n="4673"/><span>duilleabhar tagaithe is eól daoibh an samhradh bheith</span>
<lb n="4674"/><span>i n-achmaireacht.  Mar sin daoibh-se nuair a chífidh sibh</span>
<lb n="4675"/><span>na neithe seo ag teacht chun cinn, bíodh fhios agaibh é</span>
<lb n="4676"/><span>bheith ins na dóirsibh buailte libh.  Go deimhin a deirim</span>
<lb n="4677"/><span>libh, ní h-imtheóchaidh an tsliocht so go dtagaid na neithe</span>
<lb n="4678"/><span>seo go léir chun cinn.  Raghaidh spéir agus talamh ar</span>
<lb n="4679"/><span>neamhnídh, ach ní raghaidh mo bhréithre-se ar neamhnídh.</span></p>
<lb n="4680"/>
<lb n="4681"/><p><span>Ní fios d'aoinne, ámhthach, an lá san ná an uair, d'á</span>
<lb n="4682"/><span>mb'iad na h-aingil ins na flathais iad, nó an Mac,</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="4683"/><p><span>ach do'n Athair.  Tugaidh aire, deinidh faire agus</span>
<lb n="4684"/><span>úrnuighthe; óir ní fios daoibh cathain a bheidh an t-am</span>
<lb n="4685"/><span>ann.  Ar nós duine a dh'fhág a thigh agus d'imthigh</span>
<lb n="4686"/><span>i gcéin, agus a thug d'á sheirbhíseachaibh déanamh gach</span>
<lb n="4687"/><span>oibre, agus a dubhairt leis an ndóirseóir faire</span>
<lb n="4688"/><span>dhéanamh; Deinidh-se faire, d'á bhrígh sin, (óir ní fios</span>
<lb n="4689"/><span>daoibh cathain a thiocfaidh an tighearna, um thráthnóna,</span>
<lb n="4690"/><span>i lár na h-oidhche, ar ghlaodach an choiligh, nó ar maidin)</span>
<lb n="4691"/><span>Le h-eagla, nuair a thiocfadh sé, gur i nbhúr gcodladh a</span>
<lb n="4692"/><span>gheobhadh sé sibh.  Agus an rud a deirim libh-se deirim</span>
<lb n="4693"/><span>le gach aoinne é: Deinidh faire.</span></p>
<lb n="4694"/>
<lb n="4695"/><p><span>CAIBIDIOL XIV.</span></p>
<lb n="4696"/>
<lb n="4697"/><p><span>An chéad chuid de thuairisg páise Chríost.</span></p>
<lb n="4698"/>
<lb n="4699"/><p><span>Agus i gcionn dá lá bhí féile na Cásga agus an</span>
<lb n="4700"/><span>aráin gan giost le bheith ann, agus bhí uachtaráin na</span>
<lb n="4701"/><span>sagairt agus na Sgríbhneóirí 'ghá chuimhneamh conus a</span>
<lb n="4702"/><span>dhéanfaidís breith air agus é chur chun báis.  Ach dubh-</span>
<lb n="4703"/><span>radar: Ná deintear é lá na féile, le h-eagla go</span>
<lb n="4704"/><span>n-eireóchadh achrann ameasg an phobuil.</span></p>
<lb n="4705"/>
<lb n="4706"/><p><span>Agus bhí sé i mBetánia, i dtigh Shímóin lobhair, 'n-a</span>
<lb n="4707"/><span>shuidhe chun bídh agus tháinig bean agus bosca alabas-</span>
<lb n="4708"/><span>tair aici d'ola spícnáird a bhí ana-dhaor, agus do bhris</span>
<lb n="4709"/><span>sí an bosca alabastair agus dhoirt sí an ola ar a</span>
<lb n="4710"/><span>cheann.  Agus bhí daoine láithreach agus tháinig fearg</span>
<lb n="4711"/><span>ortha, agus dubhradar 'n-a n-aigne féin: Cad chuige</span>
<lb n="4712"/><span>an bhásta san a dhéanamh ar an ola?  D'fhéadfaí an</span>
<lb n="4713"/><span>ola san do dhíol ar níos mó 'ná trí chéad píosa airgid</span>
<lb n="4714"/><span>agus é thabhairt do sna bochtaibh.  Agus bhíodar ag</span>
<lb n="4715"/><span>casaoid léi.  Agus dubhairt Íosa: Leigidh di.  Cad</span>
<lb n="4716"/><span>chuige dhaoibh bheith ag casaoid léi?  Is gníomh maith atá</span>
<lb n="4717"/><span>déanta aici orm-sa.  Óir táid na boicht i nbhúr bhfo-</span>
<lb n="4718"/><span>chair agaibh i gcómhnuighe, agus féadfaidh sibh maith a</span></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="4719"/><p><span>dhéanamh dóibh nuair is áil libh; ach ní'limse i gcómh-</span>
<lb n="4720"/><span>nuighe agaibh.  An nídh a bhí aici seo le déanamh tá sé</span>
<lb n="4721"/><span>déanta aici; tá ola curtha roim ré aici ar mo chorp-sa</span>
<lb n="4722"/><span>i gcóir adhlactha.  Go deimhin adeirim libh: pé áit 'n-a</span>
<lb n="4723"/><span>gcraobhsgaoilfar an soisgéal so ar fuid an domhain</span>
<lb n="4724"/><span>go léir, neósfar ann, mar chuimhneamh uirthi seo, an nídh</span>
<lb n="4725"/><span>atá déanta aici.</span></p>
<lb n="4726"/>
<lb n="4727"/><p><span>Agus d'imthigh Iúdás Iscáriót, duine de'n dáréag,</span>
<lb n="4728"/><span>ag triall ar uachtaránaibh na sagart, chun é dhíol leó.</span>
<lb n="4729"/><span>Agus nuair airigheadar é bhí áthas ortha, agus ghealla-</span>
<lb n="4730"/><span>dar dó go dtabharfaí airgead dó.  Agus bhí sé ag</span>
<lb n="4731"/><span>faire chun caoi fhághail ar é thabhairt suas.</span></p>
<lb n="4732"/>
<lb n="4733"/><p><span>Agus an chéad lá de laethibh an aráin gan giost nuair</span>
<lb n="4734"/><span>a deintí ídhbirt na Cásga, dubhairt a dheisgiobuil leis:</span>
<lb n="4735"/><span>Cár mhaith leat go raghmís agus go ndéanfaimís an</span>
<lb n="4736"/><span>Cháisg d'ollamhú dhuit le n-ithe?  Agus chuir sé uaidh</span>
<lb n="4737"/><span>beirt d'á dheisgiobuil agus dubhairt sé leó: Téighidh</span>
<lb n="4738"/><span>isteach sa chathair agus casfar oraibh fear agus árthach</span>
<lb n="4739"/><span>uisge ar a mhuin aige; leanaidh é.  Agus pé áit 'n-a</span>
<lb n="4740"/><span>raghaidh sé isteach abraidh le fear an tighe, Deir an</span>
<lb n="4741"/><span>Máighistir, Cá bhfuil an seómra 'n-a n-íosfad an Cháisg</span>
<lb n="4742"/><span>i dteannta mo dheisgiobul?  Agus taisbeánfaidh sé</span>
<lb n="4743"/><span>daoibh seómra mór, agus é curtha i dtreó, agus déinidh</span>
<lb n="4744"/><span>ollamhú dhúinn ann.</span></p>
<lb n="4745"/>
<lb n="4746"/><p><span>Agus d'imthigh na deisgiobuil agus thánadar sa</span>
<lb n="4747"/><span>chathair, agus fuaradar mar a dubhairt sé, agus</span>
<lb n="4748"/><span>d'ollamhuigheadar an Cháisg.</span></p>
<lb n="4749"/>
<lb n="4750"/><p><span>Agus nuair a bhí an trathnóna ann tháinig sé i n-aon-</span>
<lb n="4751"/><span>fheacht leis an dáréag.  Agus nuair a bhíodar 'n-a</span>
<lb n="4752"/><span>suidhe agus ag ithe, dubhairt Íosa: Go deimhin a deirim</span>
<lb n="4753"/><span>libh, tá duine agaibh-se, atá ag ithe am theannta,</span>
<lb n="4754"/><span>agus díolfaidh sé mé.  Agus tháinig buairt ortha,</span>
<lb n="4755"/><span>agus chromadar ar a rádh leis, 'n-a nduine a's 'n-a</span>
<lb n="4756"/><span>nduine: An mise é?  Agus dubhairt sé leó: Duine</span>
<lb n="4757"/><span>de'n dáréag, duine a chuireann a lámh sa n-aon mhéis</span>
<lb n="4758"/><span>liom.  Is fíor go bhfuil Mac an Duine ag imtheacht,</span>
<lb n="4759"/><span>fé mar atá sgríobhtha 'n-a thaobh; ach is ró-mhairg do'n</span>
<lb n="4760"/><span>fhear san tré a ndéanfar Mac an Duine do thabhairt</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="4761"/><p><span>suas.  B'fhearra dho'n fhear san ná tiocfadh sé riamh</span>
<lb n="4762"/><span>ar an saoghal.</span></p>
<lb n="4763"/>
<lb n="4764"/><p><span>Agus an fhaid a bhíodar ag ithe do thóg Íosa arán</span>
<lb n="4765"/><span>agus bheannuigh sé é, agus bhris sé é, agus thug sé</span>
<lb n="4766"/><span>dhóibh é, agus dubhairt sé: Glacaidh, ithidh; is é mo chorp</span>
<lb n="4767"/><span>é seo.  Agus thóg sé cailís, agus ghaibh sé buidheachas,</span>
<lb n="4768"/><span>agus thug sé dhóibh í, agus d'óladar go léir aisti.  Agus</span>
<lb n="4769"/><span>dubhairt sé leó: Isí mo chuid fola, fuil an tiomna nua, í</span>
<lb n="4770"/><span>sin, a doirtfar ar son a lán.  Go deimhin adeirim libh,</span>
<lb n="4771"/><span>ná h-ólfad feasda de'n toradh so na fíneamhna go</span>
<lb n="4772"/><span>dtí an lá san 'n-a n-ólfad nua é i rígheacht Dé.</span></p>
<lb n="4773"/>
<lb n="4774"/><p><span>Agus tar éis an iomuin do ghabháil dóibh chuadar go</span>
<lb n="4775"/><span>Cnoc na n-Ola-chrann.</span></p>
<lb n="4776"/>
<lb n="4777"/><p><span>Agus dubhairt Íosa leó: Glacfaidh sibh go léir</span>
<lb n="4778"/><span>sgannal umam-sa anocht; óir tá sgríobhtha, Buail-</span>
<lb n="4779"/><span>fead an t-aodhaire agus sgaipfar na caoire.  Ach</span>
<lb n="4780"/><span>i tar éis m'aiseirighe raghad rómhaibh go Gaililí.  Agus</span>
<lb n="4781"/><span>dubhairt Peadar leis: Bíodh go nglacfaidís go</span>
<lb n="4782"/><span>léir sgannal umat, ní ghlacfad-sa.  Agus dubhairt</span>
<lb n="4783"/><span>Íosa leis: Go deimhin adeirim leat, sa lá so againn,</span>
<lb n="4784"/><span>anocht féin, séanfair mé fó thrí sar a nglaoidhfidh an</span>
<lb n="4785"/><span>coileach an tarna h-uair.  Ach sin mar ba dhéine do</span>
<lb n="4786"/><span>labhair seisean: Dá gcaithinn dul chun báis i n-aon-</span>
<lb n="4787"/><span>fheacht leat ní shéanfad tú.  Agus do labhradar go</span>
<lb n="4788"/><span>léir ar an gcuma gcéadna.</span></p>
<lb n="4789"/>
<lb n="4790"/><p><span>Agus thánadar chun na h-áite ar a dtugtar Get-</span>
<lb n="4791"/><span>sémané, agus dubhairt sé le n-a dheisgiobuil: Suidhidh</span>
<lb n="4792"/><span>anso go ndeinead úrnuighthe.</span></p>
<lb n="4793"/>
<lb n="4794"/><p><span>Agus do rug sé leis Peadar agus Séamus agus</span>
<lb n="4795"/><span>Eóin, agus thusnuigh sé ar bheith go crith-eaglach agus go</span>
<lb n="4796"/><span>dúbhach; Agus dubhairt sé leó: Tá brón an bháis ar</span>
<lb n="4797"/><span>m'anam; fanaidh anso agus deinidh faire.</span>
<lb n="4798"/></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="4799"/><p><span>Agus d'imthigh sé tamall uatha, agus thuit sé anuas</span>
<lb n="4800"/><span>ar an dtalamh, agus ghuidh sé go ngeobhadh an uair</span>
<lb n="4801"/><span>thairis dá mb'fhéidir é.  Agus dubhairt sé: Abba, a</span>
<lb n="4802"/><span>Athair, tá gach nídh ar do chumas; cuir an chailís seo</span>
<lb n="4803"/><span>i leith taoibh uaim; ná deintear ámhthach, an nídh is toil</span>
<lb n="4804"/><span>liom-sa, ach an nídh is toil leat-sa.  Agus tháinig sé</span>
<lb n="4805"/><span>agus fuair sé 'n-a g-codladh iad.  Agus dubhairt sé</span>
<lb n="4806"/><span>le Peadar: A Shímóin, an ad' chodladh ataoí?  Nár</span>
<lb n="4807"/><span>fhéadais faire dhéanamh ar feadh aon uaire amháin?</span>
<lb n="4808"/><span>Déinidh faire agus guidhe, ionus ná raghadh sibh i gcathaíbh.</span>
<lb n="4809"/><span>Tá an spioraid tugtha, is fíor, ach tá an fheóil lag.</span>
<lb n="4810"/><span>Agus d'imthigh sé airís, agus dhein sé an guidhe</span>
<lb n="4811"/><span>céadna ins na focalaibh céadna.  Agus tháinig sé</span>
<lb n="4812"/><span>an tarna h-uair agus fuair sé 'n-a gcodladh iad, (óir</span>
<lb n="4813"/><span>do bhí mairbhitíghe ar a súilibh), agus ní fheadradar</span>
<lb n="4814"/><span>cad é an freagra thabharfaidís air.  Agus tháinig sé an</span>
<lb n="4815"/><span>trímhadh h-uair agus dubhairt sé leó: Deinidh codladh</span>
<lb n="4816"/><span>anois agus suaimhneas.  Ní beag é: tá an uair tag-</span>
<lb n="4817"/><span>aithe; féach, tabharfar Mac an Duine ar lámhaibh na</span>
<lb n="4818"/><span>bpeacach.  Eirighidh, téanaídh; féach, tá i bhfogus</span>
<lb n="4819"/><span>dúinn an fear a bhrathfaidh mé.</span></p>
<lb n="4820"/>
<lb n="4821"/><p><span>Le linn na bhfocal a rádh dhó, tháinig Iúdás Iscariót,</span>
<lb n="4822"/><span>duine de'n dáréag, agus sluagh mhór i n-aonfheacht</span>
<lb n="4823"/><span>leis, ó uachtaránaibh na sagart agus ó sna Sgríbh-</span>
<lb n="4824"/><span>neóirí agus ó sna seanóirí, agus bhí claidhmhte agus</span>
<lb n="4825"/><span>bataí acu.  Agus bhí cómhartha tabhartha aige-sean</span>
<lb n="4826"/><span>dóibh, mar dubhairt sé: An t-é go dtabharfad-sa póg</span>
<lb n="4827"/><span>dó, siné é; beiridh air agus tugaidh libh é go h-aireach.</span>
<lb n="4828"/><span>Agus nuair a tháinig sé do dhein sé air isteach agus</span>
<lb n="4829"/><span>dubhairt sé: Go mbeannuighthear dhuit, a Mháighistir,</span>
<lb n="4830"/><span>agus thug sé póg dó.  Agus ghreamuigheadar-san a</span>
<lb n="4831"/><span>lámha air, agus choimeádadar é.  Agus tharaing duine</span>
<lb n="4832"/><span>d'á raibh láithreach claidheamh, agus bhuail sé seirbhí-</span>
<lb n="4833"/><span>seach an árdshagairt agus bhain sé an chluas de.  Agus</span>
<lb n="4834"/><span>d'fhreagair Íosa agus dubhairt sé: An dtánabhair</span>
<lb n="4835"/><span>amach, agus claidhmhte agus bataí agaibh, chun beirthe</span>
<lb n="4836"/><span>orm mar a thiocfadh sibh cun beirthe ar bhitheamhnach?</span>
<lb n="4837"/><span>Bhíos gach lá i nbhúr measg sa teampul, ag teagasg</span>
<lb n="4838"/><span>agus níor rugabhair orm.  Ach is chun an sgriptiúra</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="4839"/><p><span>do chómhlíonadh é.  Ansan d'fhág a dheisgiobuil é</span>
<lb n="4840"/><span>agus do theitheadar go léir.  Agus bhí buachaill 'ghá</span>
<lb n="4841"/><span>leanmhaint n-a raibh ball línéadaigh fan nochta a</span>
<lb n="4842"/><span>choím air, agus do rugadar air.  Agus do sgaoil</span>
<lb n="4843"/><span>seisean an ball línéadaigh leó, agus d'imthigh sé uatha</span>
<lb n="4844"/><span>tárnocht.</span></p>
<lb n="4845"/>
<lb n="4846"/><p><span>Agus thugadar Íosa leó i láthair an árdshagairt;</span>
<lb n="4847"/><span>agus do chruinnigh ann na sagairt go léir agus na</span>
<lb n="4848"/><span>Sgríbhneóirí agus na seanóirí.  Agus do lean Peadar</span>
<lb n="4849"/><span>é, abhfad siar, go dtí go raibh sé istigh i halla an árd-</span>
<lb n="4850"/><span>shagairt, agus bhí sé 'n-a shuidhe i dteannta na seirbh-</span>
<lb n="4851"/><span>íseach, chun na teine, 'ghá théidh féin.</span></p>
<lb n="4852"/>
<lb n="4853"/><p><span>Agus bhí na h-árdshagairt agus an chómhairle go</span>
<lb n="4854"/><span>léir ag lorg fínné i gcoinnibh Iosa, chun é dhaoradh</span>
<lb n="4855"/><span>chun báis; agus bhí ag teip ortha.  Agus bhí a lán ag</span>
<lb n="4856"/><span>tabhairt fiadhnaise bréige 'n-a choinnibh, ach níor</span>
<lb n="4857"/><span>réidhtigh a bhfiadhnaise le n-a chéile.  Agus d'eirigh</span>
<lb n="4858"/><span>daoine éigin agus thugadar fiadhnaise bhréige 'n-a</span>
<lb n="4859"/><span>choinnibh agus dubhradar: D'airigheamair-ne é agus</span>
<lb n="4860"/><span>dubhairt sé: An teampal so a deineadh le lámhaibh</span>
<lb n="4861"/><span>daoine, leagfad-sa é, agus i gcionn trí lá cuirfead</span>
<lb n="4862"/><span>suas ceann eile, agus ní le lámhaibh daoine é.  Agus</span>
<lb n="4863"/><span>níor réidhtigh a bhfiadhnaise le n-a chéile.  Agus d'eirigh</span>
<lb n="4864"/><span>an t-árdshagart, i lár na h-áite, agus chuir sé ceist</span>
<lb n="4865"/><span>chun Íosa, agus dubhairt: Ná fuil aon fhreagra agat le</span>
<lb n="4866"/><span>tabhairt ar a bhfuil acu san 'á chur ad' leith?  Ach níor</span>
<lb n="4867"/><span>labhair seisean agus níor thug sé aon fhreagra.  Agus</span>
<lb n="4868"/><span>do cheistigh an t-árdshagart é, agus dubhairt sé: An</span>
<lb n="4869"/><span>tusa Críost Mac Dé bheannuighthe?  Agus ansan</span>
<lb n="4870"/><span>dubhairt Íosa leis: Is mé; agus chífidh sibh Mac an</span>
<lb n="4871"/><span>Duine 'n-a shuidhe ar deasláimh cómhachta Dé agus ag</span>
<lb n="4872"/><span>teacht i sgamallaibh neimhe.  Ansan do strac an</span>
<lb n="4873"/><span>t-árdshagart a bhrat, agus dubhairt sé: Cad ab aíl linn</span>
<lb n="4874"/><span>d'á thuille fínnithe?  D'airigheabhair an diamhasla: cad</span>
<lb n="4875"/><span>a chítear daoibh?  Agus dubhradar go léir go raibh bás</span>
<lb n="4876"/><span>tuillte aige.  Agus do chrom cuid acu ar sheilí chaith-</span>
<lb n="4877"/><span>eamh air, agus ar a aghaidh do chlúdach agus ar é bhua-</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="4878"/><p><span>ladh le dóirnibh, agus deiridís: Targair: agus bhí na</span>
<lb n="4879"/><span>seirbhísigh 'ghá bhualadh le n-a mbasaibh.</span></p>
<lb n="4880"/>
<lb n="4881"/><p><span>Agus bhí Peadar sa halla thíos, agus tháinig duine</span>
<lb n="4882"/><span>de chailíníbh aimsire an árdshagairt, Agus nuair a</span>
<lb n="4883"/><span>chonaic sí Peadar 'ghá théidh féin, d'fhéach sí air agus</span>
<lb n="4884"/><span>dubhairt sí: Agus do bhís-se leis i bhfochair Íosa Nasa-</span>
<lb n="4885"/><span>reit.  Agus do shéan seisean agus dubhairt: Ní'l</span>
<lb n="4886"/><span>fios ná eólus agam ar cad deirir.  Agus d'imthigh</span>
<lb n="4887"/><span>sé amach lasmuigh de'n halla; agus do ghlaoidh an</span>
<lb n="4888"/><span>coileach.  Agus do chonaic an cailín airís é, agus</span>
<lb n="4889"/><span>dubhairt sí leis an muintir a bhí 'n-a seasamh ann: Is</span>
<lb n="4890"/><span>duine acu súd é seo, Agus do shéan seisean airís.</span>
<lb n="4891"/><span>Agus tar éis tamaill bhig dubhairt an mhuintir a bhí</span>
<lb n="4892"/><span>'n-a seasamh ann airís, le Peadar: Go deimhin is duine</span>
<lb n="4893"/><span>acu súd tu, mar is Gaililiach tu.  Agus do chrom</span>
<lb n="4894"/><span>seisean ar easgainidhe agus ar a dhearbhú: Ní'l aon</span>
<lb n="4895"/><span>aithne agam ar an nduine sin adeireann sibh.  Agus</span>
<lb n="4896"/><span>ansan do ghlaoidh an coileach an tarna h-uair.  Agus</span>
<lb n="4897"/><span>do chuimhnigh Peadar ar an bhfocal adubhairt Íosa:</span>
<lb n="4898"/><span>Sar a nglaoidhfidh an coileach dhá uair séanfair mé trí</span>
<lb n="4899"/><span>h-uaire.  Agus chrom sé ar ghol.</span></p>
<lb n="4900"/>
<lb n="4901"/><p><span>CAIBIDIOL XV.</span></p>
<lb n="4902"/>
<lb n="4903"/><p><span>Tuairisg na páise ar leanmhaint.</span></p>
<lb n="4904"/>
<lb n="4905"/><p><span>Agus ar maidin lár n-a mháireach go luath chuaidh uach-</span>
<lb n="4906"/><span>taráin na sagart i gcómhairle leis na seanóiríbh agus</span>
<lb n="4907"/><span>leis na Sgríbhneóiríbh, agus leis an gcómhairle choitchian,</span>
<lb n="4908"/><span>agus thugadar suas Íosa, gabhtha, do Phílát.  Agus</span>
<lb n="4909"/><span>d'fhiafraigh Pílát de: An tusa rí na n-Iúdach?  Agus</span>
<lb n="4910"/><span>d'fhreagair seisean agus dubhairt: Deirir-se é.</span>
<lb n="4911"/><span>Agus do chuir uachtaráin na sagart a lán neithe 'n-a</span>
<lb n="4912"/><span>leith.  Agus cheistigh Pílát airís é, agus dubhairt:</span>
<lb n="4913"/><span>Nách bhfuil aon fhreagra agat le tabhairt?  Féach a</span>
<lb n="4914"/><span>bhfuil acu 'á chur ad' leith.  Agus níor fhreagair Íosa</span>
<lb n="4915"/><span>focal eile, i dtreó go raibh iongna ar Phílát.</span>
<lb n="4916"/></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="4917"/><p><span>I gcaitheamh lae na féile, ámhthach, ba ghnáth leis aon</span>
<lb n="4918"/><span>phríosúnach amháin do leigint saor chúcha, aon phrío-</span>
<lb n="4919"/><span>súnach a iarrfidís.  Agus bhí aon phríosúnach amháin</span>
<lb n="4920"/><span>ann gur bh'ainim dó Barabbas, agus bhí sé gabhtha</span>
<lb n="4921"/><span>ameasg an lucht ceannairce, agus mhairbh sé duine</span>
<lb n="4922"/><span>i gceannairc.  Agus tháinig an pobul agus chroma-</span>
<lb n="4923"/><span>dar ar iarraidh, mar ba ghnáth leis a dhéanamh dóibh.</span>
<lb n="4924"/><span>Agus d'fhreagair Pílát iad agus dubhairt sé: An toil</span>
<lb n="4925"/><span>libh go leigfinn saor chúghaibh rí na n-Iúdach?  Mar</span>
<lb n="4926"/><span>bhí fhios aige gur le mioscais a dhein uachtaráin na</span>
<lb n="4927"/><span>sagart é thabhairt chun lámha.  Agus chuir na sagairt</span>
<lb n="4928"/><span>suas an pobul chun a rádh gur bh'é Barabbas a leigfeadh</span>
<lb n="4929"/><span>sé saor chúcha.  Agus d'fhreagair Pílát airís iad agus</span>
<lb n="4930"/><span>dubhairt: Agus cad is toil libh a dhéanfad le rí na</span>
<lb n="4931"/><span>n-Iúdach?  Agus do liúghadar airís: Céas é.</span>
<lb n="4932"/><span>Agus dubhairt Pílát leó: Sdó, cad é an t-olc atá</span>
<lb n="4933"/><span>déanta aige?  Ach sin mar ab' aoirde do liúghadar:</span>
<lb n="4934"/><span>Céas é.  Agus chun an phobuil do shásamh do leig Pílát</span>
<lb n="4935"/><span>Barabbas saor chúcha, agus thug sé Íosa le céasadh,</span>
<lb n="4936"/><span>tar éis a sgiúrsála.</span></p>
<lb n="4937"/>
<lb n="4938"/><p><span>Agus do rug na saighdiúirí leó é isteach i halla na</span>
<lb n="4939"/><span>cúirte, agus chruinnigheadar an bhuidhean go léir, Agus</span>
<lb n="4940"/><span>chuireadar brat corcra uime agus d'fhígheadar coróinn</span>
<lb n="4941"/><span>dheilgneach, agus chuireadar ar a cheann í; Agus</span>
<lb n="4942"/><span>chromadar ar bheannú dhó: Go mbeannuighthear duit,</span>
<lb n="4943"/><span>a rí na n-Iúdach.  Agus ansan do bhuailidís sa cheann</span>
<lb n="4944"/><span>é le cleith, agus chaithidís seile air, agus do chrom-</span>
<lb n="4945"/><span>aidís a nglúine 'ghá onórú.  Agus nuair a bhí an</span>
<lb n="4946"/><span>magadh déanta acu faoi do bhaineadar de an brat</span>
<lb n="4947"/><span>corcra, agus chuireadar a chuid éadaigh féin airís</span>
<lb n="4948"/><span>uime, agus do rugadar leó é chun é chéasadh.</span></p>
<lb n="4949"/>
<lb n="4950"/><p><span>Agus bhí duine ag gabháil an bhóthair, n-ar bh' ainim</span>
<lb n="4951"/><span>dó Símón Círénéach, ag teacht ó'n dtuath, athair</span>
<lb n="4952"/><span>Alecsandair agus Rúifis, agus do stadadar é, agus</span>
<lb n="4953"/><span>chuireadar fhéachaint air an chros a dh'iompar dó.  Agus</span>
<lb n="4954"/><span>do rugadar leó é go dtí an áit Golgota, le n-a gciall-</span>
<lb n="4955"/><span>uighthear áit an chloiginn.  Agus thugadar deoch dó</span>
<lb n="4956"/><span>fíon agus mirr tríd, agus níor ghlac sé é.  Agus dó</span>
<lb n="4957"/><span>chéasadar é, agus do roinneadar a chuid éadaigh, 'ghá</span>
<lb n="4958"/><span>gcur ar chrannaibh féachaint cé bhéarfadh gach ball díobh.</span>
<lb n="4959"/></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="4960"/><p><span>Agus bhí an trímhadh tráth ann, agus chéasadar é.  Agus</span>
<lb n="4961"/><span>bhí teidiol a chúise sgríobhtha: RÍ NA N-IÚDACH.</span>
<lb n="4962"/><span>Agus do chéasadar i n-aonfheacht leis beirt bhitheamh-</span>
<lb n="4963"/><span>nach, duine acu ar a dheis agus an duine eile ar a chlí.</span>
<lb n="4964"/><span>Agus do cómhlíonadh an sgriptiúir adeir: Agus do</span>
<lb n="4965"/><span>luadhadh é le cuirptheachaibh.  Agus na daoine ghabhadh</span>
<lb n="4966"/><span>thairis thugaidís masla dhó, agus chrothaidís a gceann</span>
<lb n="4967"/><span>agus deiridís: Bháth! do leagfá teampal Dé agus</span>
<lb n="4968"/><span>churfá suas airís é i gceann trí lá: Saor thu féin</span>
<lb n="4969"/><span>anois, agus tar anuas de'n chrois.  Mar an gcéadna</span>
<lb n="4970"/><span>uachtaráin na sagart agus na Sgríbhneóirí, ag caint</span>
<lb n="4971"/><span>le chéile ag déanamh magaidh: Shábháil sé daoine eile,</span>
<lb n="4972"/><span>adeiridís; ní'l ar a chumas é féin do shábháil.  Tagadh</span>
<lb n="4973"/><span>Críost, rí Israéil, anuas de'n chrois anois go bhfeic-</span>
<lb n="4974"/><span>eam agus go gcreideam.  Agus an bheirt a bhí céasda</span>
<lb n="4975"/><span>i n-a aice thugadar masla dhó.</span></p>
<lb n="4976"/>
<lb n="4977"/><p><span>Agus nuair a tháinig an sémhadh tráth do luigh doir-</span>
<lb n="4978"/><span>cheacht ar an ndomhan go léir go dtí an naomhadh tráth.</span>
<lb n="4979"/><span>Agus sa naomhadh tráth do ghlaoidh Íosa do ghuth árd:</span>
<lb n="4980"/><span>Elóí, Elóí, lamá sabactání? nídh a míníghthear mar</span>
<lb n="4981"/><span>seo: A Dhia, a Dhia, cad uime gur thréigis mé?  Agus</span>
<lb n="4982"/><span>dubhairt cuid d'á raibh láithreach: Féach, tá sé ag</span>
<lb n="4983"/><span>glaodhach ar Elias.  Agus do rith duine acu agus do</span>
<lb n="4984"/><span>líon sé spúinse d' fhínéigir agus chuir sé ar bhata é,</span>
<lb n="4985"/><span>agus thug sé dhó é le n-ól, agus dubhairt sé: Fanaidh</span>
<lb n="4986"/><span>go bhfeiceam an dtiocfaidh Elias chun é thógaint anuas.</span></p>
<lb n="4987"/>
<lb n="4988"/><p><span>Agus do ghlaoidh Íosa do ghuth árd, agus d'éag sé.</span></p>
<lb n="4989"/>
<lb n="4990"/><p><span>Agus do stracadh brat an teampail 'n-a dhá chuid</span>
<lb n="4991"/><span>ó bharr go bun.  Agus nuair a chonaic an taoiseach</span>
<lb n="4992"/><span>céad a bhí 'n-a sheasamh ar a aghaidh amach go bhfuair sé</span>
<lb n="4993"/><span>bás agus an guth árd san aige d'á chur as dubhairt sé:</span></p>
<lb n="4994"/>
<lb n="4995"/><p><span>Gan amhras dob' é Mac Dé an duine sin.  Agus bhí</span>
<lb n="4996"/><span>mná ann abhfad uaidh agus iad ag féachaint air, ar a raibh</span>
<lb n="4997"/><span>Máire Mhagdalén, agus Máire máthair Shéamuis bhig</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="4998"/><p><span>agus Ióseiph, agus Salómé; Agus siniad a bhíodh 'ghá</span>
<lb n="4999"/><span>leanmhaint agus ag friothálamh air nuair a bhíodh sé</span>
<lb n="5000"/><span>i nGaililí; agus a lán ban eile a tháinig i n-aonfheacht</span>
<lb n="5001"/><span>leis ainíos go Ierúsalem.</span></p>
<lb n="5002"/>
<lb n="5003"/><p><span>Agus nuair a bhí an déanaíghe ann, (óir b' é lá an</span>
<lb n="5004"/><span>ollamhuighthe é, a thagann roimis an sabbóid), Tháinig</span>
<lb n="5005"/><span>Ióseph ó Arimataéa, duine uasal, decúrio, fear a bhí</span>
<lb n="5006"/><span>ag súil le rígheacht Dé chómh maith le cách, agus chuaidh</span>
<lb n="5007"/><span>sé isteach go dána i láthair Phíláit, agus d'iarr sé</span>
<lb n="5008"/><span>corp Íosa air, Agus bhí iongna ar Phílát a rádh go</span>
<lb n="5009"/><span>mbeadh sé tar éis bháis cheana féin.  Agus chuir sé</span>
<lb n="5010"/><span>fios ar an dtaoiseach céad agus d'fhiafraigh sé dhe an</span>
<lb n="5011"/><span>raibh sé tar éis bháis.  Agus nuair a fuair sé amach</span>
<lb n="5012"/><span>ó'n dtaoiseach céad go raibh, d'órduigh sé an corp</span>
<lb n="5013"/><span>do thabhairt do Ióseph.  Agus do cheannuigh Ióseph</span>
<lb n="5014"/><span>línéadach agus thóg sé anuas ó'n gcrois é, agus d'fhill</span>
<lb n="5015"/><span>sé sa línéadach é, agus chuir sé isteach é i dtuama a</span>
<lb n="5016"/><span>bhí gearrtha a' caraig, agus d'iompuigh sé leac chun</span>
<lb n="5017"/><span>doruis an tuama.  Agus bhí Máire Mhagdalén agus</span>
<lb n="5018"/><span>Máire (máthair) Ióseiph ag féachaint ar an áit 'n-ar</span>
<lb n="5019"/><span>cuireadh é.</span></p>
<lb n="5020"/>
<lb n="5021"/><p><span>CAIBIDIOL XVI.</span></p>
<lb n="5022"/>
<lb n="5023"/><p><span>Aiseiríghe Chríost agus a dheasgabháil.</span></p>
<lb n="5024"/>
<lb n="5025"/><p><span>Agus nuair a bhí an tsabbóid imthighthe cheannuigh</span>
<lb n="5026"/><span>Máire Mhagdalén agus Máire, máthair Shéamuis, agus</span>
<lb n="5027"/><span>Salómé, spíosra cúmhrtha chun go dtiocfaidis agus</span>
<lb n="5028"/><span>go n-ungfaidís Íosa.  Agus thánadar go h-ana-mhoch,</span>
<lb n="5029"/><span>ar maidin an chéad lae de'n tseachtmhain, go dtí an</span>
<lb n="5030"/><span>tuama, agus bhí an ghrian 'n-a suidhe;  Agus bhíodar</span>
<lb n="5031"/><span>'ghá rádh le n-a chéile: Cé dh'iompóchaidh siar an chloch</span></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="5032"/><p><span>dúinn ó bhéal an tuama?  Agus nuair fhéachadar chon-</span>
<lb n="5033"/><span>acadar an chloch iompuighthe siar.  Agus cloch ana-</span>
<lb n="5034"/><span>mhór ab eadh í.  Agus chuadar isteach sa tuama agus</span>
<lb n="5035"/><span>chonacadar an fear óg 'n-a shuidhe ar thaobh na lámha</span>
<lb n="5036"/><span>deise agus éide gheal uime, agus tháinig eagal ortha.</span>
<lb n="5037"/><span>Agus dubhairt sé leó: Ná glacaidh aon sgannra.</span>
<lb n="5038"/><span>Íosa Nasareit a céasadh isé atá uaibh.  D'eirigh sé;</span>
<lb n="5039"/><span>ní'l sé anso; féach an áit 'n-ar chuireadar é.  Ach</span>
<lb n="5040"/><span>imthighidh, agus innsidh d'á dheisgiobulaibh agus do</span>
<lb n="5041"/><span>Pheadar, go bhfuil sé ag dul rómhaibh go Gaililí; chífidh</span>
<lb n="5042"/><span>sibh sa n-áit sin é, mar adubhairt sé libh.</span></p>
<lb n="5043"/>
<lb n="5044"/><p><span>Ach do ritheadar amach as an uaigh, mar do tháinig</span>
<lb n="5045"/><span>sgannra agus critheagla ortha, agus ní dubhradar</span>
<lb n="5046"/><span>focal le h-aoinne, mar bhí an t-eagal ortha.</span></p>
<lb n="5047"/>
<lb n="5048"/><p><span>Ach nuair aiseirigh sé ar maidin an chéad lae de'n</span>
<lb n="5049"/><span>tseachtmhain, thaisbeáin sé é féin ar dtúis do Mháire</span>
<lb n="5050"/><span>Mhagdalén, an bhean as ar dhíbir sé na seacht ndeamhain.</span>
<lb n="5051"/><span>Agus d'imthigh sí sin agus d'innis sí é do'n mhuintir</span>
<lb n="5052"/><span>a bhíodh i n-a fhochair, agus do bhí ag gol agus ag caoi.</span>
<lb n="5053"/><span>Agus nuair airigheadar é bheith beó, agus go bhfeacaidh</span>
<lb n="5054"/><span>sí é, níor chreideadar an sgéal.  Agus 'n-a dhiaidh</span>
<lb n="5055"/><span>san do thaisbeáin sé é féin i gcruth eile do bheirt acu</span>
<lb n="5056"/><span>agus iad ag siubhal, ag dul fá'n dtuath.  Agus thána-</span>
<lb n="5057"/><span>dar san agus d'innseadar do'n chuid eile é; agus</span>
<lb n="5058"/><span>níor chreideadar iad ach chómh beag.</span></p>
<lb n="5059"/>
<lb n="5060"/><p><span>Fé dheire, bhí an t-aoinne déag acu 'n-a suidhe</span>
<lb n="5061"/><span>i bhfochair a chéile, agus thaisbeáin sé é féin dóibh;</span>
<lb n="5062"/><span>agus do chas sé leó a ndíthchreideamh agus a ndúr-</span>
<lb n="5063"/><span>chroidhe, toisg nár chreideadar an mhuintir a chonaic</span>
<lb n="5064"/><span>go raibh sé tar éis aiseirighe.</span></p>
<lb n="5065"/>
<lb n="5066"/><p><span>Agus dubhairt sé leó: Gluaisidh tríd an ndomhan</span>
<lb n="5067"/><span>go léir agus deinidh an soisgéal do chraobhsgaoileadh</span>
<lb n="5068"/><span>do'n uile chréatúir.  An té a chreidfhidh agus a baist-</span>
<lb n="5069"/><span>far saorfar é: an té, ámh, ná creidfidh, daorfar é.</span>
<lb n="5070"/><span>Agus leanfaid na cómharthaí seo an mhuintir a chreid-</span>
<lb n="5071"/><span>fidh: Cuirfid siad deamhain a' seilbh am' ainim-se:</span>
<lb n="5072"/><span>Labharfaid siad i dteangthachaibh nua.  Tógfaid</span>
<lb n="5073"/><span>siad aithreacha nimhe, agus má ólaid siad deoch marbh-</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="5074"/><p><span>uightheach ní ghortóchaidh sé iad: Cuirfid siad a lámha</span>
<lb n="5075"/><span>ar dhaoine breóite agus beid siad go maith.  Agus</span>
<lb n="5076"/><span>an Tighearna Íosa, tar éis labhartha leó dhó, do</span>
<lb n="5077"/><span>tógadh suas ar neamh é, agus tá sé 'n-a shuidhe ar deas-</span>
<lb n="5078"/><span>láimh Dé.  Agus do ghluaiseadar-san agus do</span>
<lb n="5079"/><span>chraobhsgaoileadar ins gach áit; agus do chabhruigh an</span>
<lb n="5080"/><span>Tighearna leó ag neartú a gcainte le mírbhúiltíbh</span>
<lb n="5081"/><span>'ghá leanmhaint.</span>
<lb n="5082"/></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="5083"/><p><span>SOISGÉAL NAOMHTHA ÍOSA CRÍOST</span>
<lb n="5084"/><span>do réir</span>
<lb n="5085"/><span>LÚCÁIS</span></p>
<lb n="5086"/>
<lb n="5087"/><p><span>I n-Antíoch príomh-chathair na Síria iseadh do rugadh Lúcás</span>
<lb n="5088"/><span>Naomhtha.  Liagh ab eadh é, agus deir cuid de sna seana-sgríbhneóirí</span>
<lb n="5089"/><span>go raibh sé n-a phéintéir oilte.  D'iompuigh Pól naomhtha 'n-a</span>
<lb n="5090"/><span>Chríostaidhe é agus bhí sé aige 'n-a dheisgiobul agus 'n-a chom-</span>
<lb n="5091"/><span>rádaidhe ar a chuardaíbh, agus ag obair 'n-a theannta i ngnó an</span>
<lb n="5092"/><span>tSoisgéil.  Do sgríbh sé i nGréigis, tímpal cheithre bliana fichid</span>
<lb n="5093"/><span>tar éis deasgabhála ár dTighearna.</span></p>
<lb n="5094"/>
<lb n="5095"/><p><span>CAIBIDIOL I.</span></p>
<lb n="5096"/>
<lb n="5097"/><p><span>Coimbeart Eoin Baiste, agus coimbeart Chríost.  Cuairt na</span>
<lb n="5098"/><span>Maighdine Muire, agus a cantic.  Teacht Eóin Baiste ar an</span>
<lb n="5099"/><span>saoghal, agus cantic Sacariais.</span></p>
<lb n="5100"/>
<lb n="5101"/><p><span>Ó thárla go bhfuil iarracht déanta agá lán daoine</span>
<lb n="5102"/><span>ar chúntas a thabhairt, i ndiaidh chéile, ar na neithibh seo atá</span>
<lb n="5103"/><span>tagaithe chun cinn i n-ár measg, Fé mar a tugadh dúinn</span>
<lb n="5104"/><span>iad ó sna daoine a chonaic iad le n-a súilibh agus do</span>
<lb n="5105"/><span>dhein friothálamh ar an gcaint, Cheapas féin go bhféach-</span>
<lb n="5106"/><span>fainn isteach go cruinn ionta go léir ó thusach agus go</span>
<lb n="5107"/><span>ndéanfainn iad do sgrí síos i ndiaidh chéile dhuit-se,</span>
<lb n="5108"/><span>a Théophiluis uasail, I dtreó go mbeadh agat fios</span>
<lb n="5109"/><span>fírinne na bhfocal a múineadh duit.</span></p>
<lb n="5110"/>
<lb n="5111"/><p><span>Do bhí, i n-aimsir Héróid rí Iúdaéa, sagart áirithe</span>
<lb n="5112"/><span>dar bh'ainim Sacarias, d'uanuigheacht Abia, agus de</span>
<lb n="5113"/><span>shliocht Aaron ab eadh a bhean, agus Elisabet ab ainim di.</span>
<lb n="5114"/></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="5115"/><p><span>Agus bhí an bheirt fíoraonta i láthair Dé ag siubhal i</span>
<lb n="5116"/><span>n-aitheantaibh agus i ndlistineasaibh an Tighearna, go</span>
<lb n="5117"/><span>h-iomlán, gan cháim.  Agus ní raibh clann acu, mar bhí</span>
<lb n="5118"/><span>Elisabet aimrid agus bhíodar araon ana-aosta.</span></p>
<lb n="5119"/>
<lb n="5120"/><p><span>Do thárla, ámhthach, agus a dhualgas sagairt aige 'á</span>
<lb n="5121"/><span>dhéanamh, do réir a uanuigheachta, os cómhair Dé, Gur</span>
<lb n="5122"/><span>bh'air a thuit an crann, do réir nóis na sagart, agus</span>
<lb n="5123"/><span>go ndeaghaidh sé isteach i dteampul an Tighearna chun</span>
<lb n="5124"/><span>na túise do dhóghadh.  Agus bhí an pobul mór go léir</span>
<lb n="5125"/><span>amuigh ag guidhe le linn uaire na túise.  Agus do</span>
<lb n="5126"/><span>taisbeánadh dó aingeal an Tighearna 'n-a sheasamh ar</span>
<lb n="5127"/><span>dheis altórach na túise.  Agus tháinig buaireamh agus</span>
<lb n="5128"/><span>eagla ar Shacarias nuair a chonaic sé é.  Agus dubh-</span>
<lb n="5129"/><span>airt an t-aingeal leis: Ná bíodh eagal ort, a Shaca-</span>
<lb n="5130"/><span>riais, óir tá éistithe le t' ghuidhe, agus béarfaidh do</span>
<lb n="5131"/><span>bhean, Elisabet, mac duit, agus tabharfair Eóin mar</span>
<lb n="5132"/><span>ainim air; Agus beidh áthas agus gáirdeachas ort,</span>
<lb n="5133"/><span>agus beidh áthas ar a lán de bhárr é theacht ar an</span>
<lb n="5134"/><span>saoghal.  Óir beidh sé mór i láthair Dé, agus ní ólfaidh</span>
<lb n="5135"/><span>sé fíon ná deoch mheisgeamhail, agus beidh sé lán de'n</span>
<lb n="5136"/><span>Spioraid Naomh ó bhroinn a mháthar féin.  Agus iom-</span>
<lb n="5137"/><span>póchaidh sé a lán de chlainn Israéil ar a dTighearna Dia.</span>
<lb n="5138"/><span>Agus gluaiseóchaidh sé roimis amach i spioraid agus</span>
<lb n="5139"/><span>i gcómhacht Eliais, chun croidhthe na n-athar d'iompáil</span>
<lb n="5140"/><span>ar an gclainn, agus chun lucht díthchreidimh d'iompáil</span>
<lb n="5141"/><span>chun eagna na bhfíoraon, agus pobul fíoraon d'ollamhú</span>
<lb n="5142"/><span>do'n Tighearna.  Agus dubhairt Sacarias leis an</span>
<lb n="5143"/><span>aingeal: Conus a bheidh a fhios san agam?  Óir táim-</span>
<lb n="5144"/><span>se am' sheanduine agus tá mo bhean ró-aosta.  Agus</span>
<lb n="5145"/><span>d'fhreagair an t-aingeal é, agus dubhairt: Is mise</span>
<lb n="5146"/><span>Gabriél atá am' sheasamh i láthair Dé, agus do cuireadh</span>
<lb n="5147"/><span>mé chun labhartha leat-sa agus na neithe seo do chraobh-</span>
<lb n="5148"/><span>sgaoileadh dhuit.  Agus féach, beidh tú gan caint, agus</span>
<lb n="5149"/><span>ní fhéadfair labhairt go dtí an lá 'n-a gcómhlíonfar</span>
<lb n="5150"/><span>na neithe seo, toisg nár chreidis mo chaint-se do thioc-</span>
<lb n="5151"/><span>faidh chun cinn 'n-a h-aimsir féin.  Agus bhí na daoine</span>
<lb n="5152"/><span>ag feitheamh le Sacarias, agus bhí iongna ortha é bheith</span>
<lb n="5153"/><span>ag déanamh righnis sa teampul.  Agus nuair a</span>
<lb n="5154"/><span>tháinig sé amach ní fhéadfadh sé labhairt leó, agus bhí</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="5155"/><p><span>'fhios acu go bhfeacaidh sé radharc sa teampul.  Agus</span>
<lb n="5156"/><span>bhí se ag déanamh cómharthaí dhóibh, agus do lean an</span>
<lb n="5157"/><span>bhailbhe air.</span></p>
<lb n="5158"/>
<lb n="5159"/><p><span>Agus do thárla, tar éis aimsire a dhualgais sagairt</span>
<lb n="5160"/><span>do chur dé, gur imthigh sé chun a thighe féin.  Agus tar</span>
<lb n="5161"/><span>éis na laethanta san do ghaibh a bhean, Elisabet, gein,</span>
<lb n="5162"/><span>agus d'fholaigh sí í féin ar feadh chúig mhí, agus dubhairt</span>
<lb n="5163"/><span>sí: Seo mar a dhein an Tighearna liom é ins na laethibh</span>
<lb n="5164"/><span>'n-ar fhéach sé orm agus 'n-ar thóg sé dhíom an aithis a</span>
<lb n="5165"/><span>bhí orm ameasg na ndaoine.  Agus sa sémhadh mí do</span>
<lb n="5166"/><span>cuireadh an t-aingeal Gabriél ó Dhia go cathair</span>
<lb n="5167"/><span>i nGaililí dar bh'ainim Nasaret, ag triall ar mhaighdin</span>
<lb n="5168"/><span>a bhí luaidhte le fear dar bh'ainim Ióseph, agus Muire</span>
<lb n="5169"/><span>ab ainim do'n mhaighdin.  Agus tháinig an t-aingeal</span>
<lb n="5170"/><span>isteach ag triall uirthi, agus dubhairt sé: Go mbean-</span>
<lb n="5171"/><span>nuighthear duit atá lán de ghrástaibh; tá an Tighearna</span>
<lb n="5172"/><span>ad' fhochair; is beannuighthe thu idir mhnáibh.  Agus nuair</span>
<lb n="5173"/><span>airigh sí é do chuir an chaint buaireamh uirthi, agus mhacht-</span>
<lb n="5174"/><span>nuigh sí cad é an saghas an beannú san.  Agus dubhairt</span>
<lb n="5175"/><span>an t-aingeal léi: Ná glac eagla, a Mhuire, óir tá</span>
<lb n="5176"/><span>grásta fághalta agat i láthair Dé.  Féach, geobhair gein</span>
<lb n="5177"/><span>ad' bhroinn, agus béarfair mac, agus tabharfair Íosa</span>
<lb n="5178"/><span>mar ainim air.  Beidh an mac san mór, agus tabharfar</span>
<lb n="5179"/><span>Mac Dé Aoird air, agus tabharfaidh an Tighearna Dia</span>
<lb n="5180"/><span>dhó an chathaoir rí a bhí agá athair, ag Dáibhid; agus</span>
<lb n="5181"/><span>beidh sé 'n-a rí i dteaghlach Iácóib go deó.  Agus</span>
<lb n="5182"/><span>ní beidh deire le n-a rígheacht.  Agus dubhairt</span>
<lb n="5183"/><span>Muire leis an aingeal: Conus a bheidh san amhlaidh</span>
<lb n="5184"/><span>agus gan aithne fir agam-sa?  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="5185"/><span>an t-aingeal agus dubhairt sé léi; Túirliceóchaidh</span>
<lb n="5186"/><span>an Spioraid Naomh ort, agus clúdóchaidh cómhacht Dé</span>
<lb n="5187"/><span>Aoird thú, agus d'á bhrígh sin tabharfar ar an ngein</span>
<lb n="5188"/><span>naomhtha a thiocfaidh uait Mac Dé.  Agus féach, siní</span>
<lb n="5189"/><span>Elisabet, do shiúr, tá leanbh mic ar iompar aici agus</span>
<lb n="5190"/><span>í aosda, agus sidé an sémhadh mí aici sin go dtugtar</span>
<lb n="5191"/><span>aimrid uirthi.  Óir ní bheidh rádh ar bith nách féidir do</span>
<lb n="5192"/><span>Dhia.  Ansan dubhairt Muire: Féach, mise cailín an</span>
<lb n="5193"/><span>Tighearna, deintear liom do réir t'fhocail.  Agus</span>
<lb n="5194"/><span>d'imthigh an t-aingeal uaithi.</span>
<lb n="5195"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="5196"/><p><span>Agus d'eirigh Muire ins na laethibh sin, agus d'imthigh</span>
<lb n="5197"/><span>gan ríghneas fé dhéin na gcnoc, go cathair Iúdach.</span>
<lb n="5198"/><span>Agus tháinig sí isteach i dtigh Shacariais, agus bhean-</span>
<lb n="5199"/><span>nuigh sí d'Elisabet.  Agus do thárla, nuair a dh'airigh</span>
<lb n="5200"/><span>Elisabet beannachadh Mhuire gur léim an leanbh a bhí</span>
<lb n="5201"/><span>'n-a broinn, agus do líonadh Elisabet de'n Spioraid</span>
<lb n="5202"/><span>Naomh.  Agus do labhair sí do ghuth árd, agus dubh-</span>
<lb n="5203"/><span>airt: Is beannuighthe thu idir mhnáibh, agus is bean-</span>
<lb n="5204"/><span>nuighthe toradh do bhroinne.  Agus cad a thug so</span>
<lb n="5205"/><span>dhóm-sa, máthair mo Thighearna do theacht ag triall orm?</span>
<lb n="5206"/><span>Mar, féach, chómh luath agus chuaidh guth do bheannachta</span>
<lb n="5207"/><span>am' chluasaibh do léim an leanbh le h-áthas am' broinn.</span>
<lb n="5208"/><span>Agus is aoibhinn duit-se gur chreidis, óir cómhlíon-</span>
<lb n="5209"/><span>far duit na neithe a gealladh duit ó'n dTighearna.</span>
<lb n="5210"/><span>Agus dubhairt Muire: Mór-mholadh ó m'anam-sa do'n</span>
<lb n="5211"/><span>Tighearna, Agus do ghlac mo spioraid gáirdeachas</span>
<lb n="5212"/><span>i nDia mo Shlánuightheóir; Óir d'fhéach sé ar ísleacht a</span>
<lb n="5213"/><span>chailín; mar féach, as so amach, déarfaid na sleachta</span>
<lb n="5214"/><span>go léir gurab aoibhinn dom.  Óir do dhein an t-é atá</span>
<lb n="5215"/><span>cómhachtach neithe móra dhom, agus is naomhtha a ainim.</span>
<lb n="5216"/><span>Agus tá a thrócaire ó shliocht go sliocht ar an muintir</span>
<lb n="5217"/><span>ar a bhfuil a eagla.</span></p>
<lb n="5218"/>
<lb n="5219"/><p><span>D'oibrigh sé cómhacht le n-a láimh; do sgaip sé</span>
<lb n="5220"/><span>lucht an uabhair 'n-a gcroidhe agus 'n-a n-aigne.  Do</span>
<lb n="5221"/><span>leag sé lucht cómhacht ó n-a gcathaoireachaibh ríoga,</span>
<lb n="5222"/><span>agus d'árduigh sé lucht na h-úmhluigheachta.  Do</span>
<lb n="5223"/><span>líon sé le neithibh fóghanta lucht an ocrais, agus chuir</span>
<lb n="5224"/><span>sé chun siubhail folamh lucht an tsaidhbhris.</span></p>
<lb n="5225"/>
<lb n="5226"/><p><span>Do ghlac sé Israél, a sheirbhíseach, ag cuímhneamh dó</span>
<lb n="5227"/><span>ar a thrócaire; Fé mar a labhair sé le n-ár n-aithreach-</span>
<lb n="5228"/><span>aibh le h-Ábraham agus le n-a shliocht go deó.</span></p>
<lb n="5229"/>
<lb n="5230"/><p><span>Agus d'fhan Muire 'n-a fochair-sin tímpal trí mhí,</span>
<lb n="5231"/><span>agus ansan tháinig sí chun a tighe féin.</span>
<lb n="5232"/></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="5233"/><p><span>Agus tháinig aimsir Elisabet chun a clainne chur di,</span>
<lb n="5234"/><span>agus do rug sí mac.  Agus d'airigh a cómharsain agus</span>
<lb n="5235"/><span>a gaolta go raibh an Tighearna tar éis a mhór-thrócaire</span>
<lb n="5236"/><span>dhéanamh uirthi, agus dheineadar gáirdeachas léi.  Agus</span>
<lb n="5237"/><span>nuair a tháinig an t-ochtmhadh lá, do tánathas chun tím-</span>
<lb n="5238"/><span>pal-ghearradh do dhéanamh ar an leanbh, agus bhítheas</span>
<lb n="5239"/><span>chun Sacarias a thabhairt mar ainim air, ainim a athar.</span>
<lb n="5240"/><span>Agus d'fhreagair a mháthair agus dubhairt sí: Ní h-eadh,</span>
<lb n="5241"/><span>ach Eóin a tabharfar air.  Agus dubhradar léi: Ar</span>
<lb n="5242"/><span>ndó, ní'l aoinne ar do ghaoltaibh-se go bhfuil an ainim</span>
<lb n="5243"/><span>sin air.  Agus do bhagradar ar a athair cad é an</span>
<lb n="5244"/><span>ainim ba mhaith leis a tabharfaí ar an leanbh.  Agus</span>
<lb n="5245"/><span>d'iarr sé gléas chun sgríobhtha agus do sgríbh sé:</span>
<lb n="5246"/><span>Eóin is ainim dó.  Agus bhí iongna ortha go léir.</span>
<lb n="5247"/><span>Agus do h-osgladh láithreach a bhéal agus a theanga</span>
<lb n="5248"/><span>dhó-san, agus do labhair sé agus do mhol sé Dia.</span>
<lb n="5249"/><span>Agus tháinig eagla air na cómharsain go léir, agus</span>
<lb n="5250"/><span>do h-innseadh na neithe sin uile ar fuid sléibhte</span>
<lb n="5251"/><span>Iúdaéa ar fad.  Agus gach aoinne a dh'airigh iad choim-</span>
<lb n="5252"/><span>eád sé cuimhne ortha, agus deiridís le n-a chéile:</span>
<lb n="5253"/><span>Cad a bheidh againn ar ball 'n-a leithéid seo de leanbh,</span>
<lb n="5254"/><span>dar leat?  Óir bhí lámh an Tighearna leis.</span></p>
<lb n="5255"/>
<lb n="5256"/><p><span>Agus do líonadh Sacarias, a athair, leis an Spioraid</span>
<lb n="5257"/><span>Naomh, agus do thargair sé mar seo:</span></p>
<lb n="5258"/>
<lb n="5259"/><p><span>Moladh leis an dTighearna, Dia Israéil, óir d'fhéach</span>
<lb n="5260"/><span>sé chun a dhaoine agus dhein sé a slánú; Agus do chuir</span>
<lb n="5261"/><span>sé suas adharc chun slánuighthe dhúinn i dteaghlach</span>
<lb n="5262"/><span>Dáibhid a sheirbhíseach.  Fé mar a labhair sé tré bhéal</span>
<lb n="5263"/><span>na bhfáidh naomhtha atá ann aige ó thusach.  Saoradh</span>
<lb n="5264"/><span>dhúinn ó n-ár namhaid, agus ó láimh gach n-aon a thug</span>
<lb n="5265"/><span>fuath dhúinn, Ag déanamh trócaire ar ár n-aithreach-</span>
<lb n="5266"/><span>aibh, agus ag coimeád cuimhne as a thiomna bhean-</span>
<lb n="5267"/><span>nuighthe féin.  An dearbhú a dhearbhuigh sé d'ár n-athair</span>
<lb n="5268"/><span>Ábraham a thabharfadh sé dhúinn, Go ndéanfaimís,</span>
<lb n="5269"/><span>gan eagla, seirbhís dó, agus sinn saor ó lámhaibh ár</span>
<lb n="5270"/></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="5271"/><p><span>namhad, I naomhthacht agus i bhfíoraontacht 'n-a láthair,</span>
<lb n="5272"/><span>gach lá dh'ár saoghal.</span></p>
<lb n="5273"/>
<lb n="5274"/><p><span>Agus tusa, a leinbh, tabharfar ort fáidh an Árd-</span>
<lb n="5275"/><span>Dhia, óir gluaiseóchair roimis an dTighearna amach ag</span>
<lb n="5276"/><span>ollamhú na slighe dhó, Ag tabhairt eóluis slánuighthe</span>
<lb n="5277"/><span>d'á phobul, ionus go maithfí a bpeacaí dhóibh; Tré</span>
<lb n="5278"/><span>inníbh trócaire ár nDia, n-ar tháinig 'ghár bhféachaint</span>
<lb n="5279"/><span>an lóchaint a' doimhneas na bhflathas.  Chun soluis a</span>
<lb n="5280"/><span>thabhairt do'n mhuintir atá 'n-a suidhe i ndorchadas agus</span>
<lb n="5281"/><span>fé sgáil an bháis; chun ár gcosa do sheóladh i slígh na</span>
<lb n="5282"/><span>síothchána.</span></p>
<lb n="5283"/>
<lb n="5284"/><p><span>Agus d'fás an leanbh agus do neartuigh sé i spioraid</span>
<lb n="5285"/><span>agus bhí sé ins na h-áiteanaibh uaigneacha go dtáinig</span>
<lb n="5286"/><span>an lá 'n-a raibh air é féin a thaisbeáint i láthair Israéil.</span></p>
<lb n="5287"/>
<lb n="5288"/><p><span>CAIBIDIOL II.</span></p>
<lb n="5289"/>
<lb n="5290"/><p><span>Beirtear Críost.  Tugtar do'n Tighearna é.  Targaireacht</span>
<lb n="5291"/><span>Simeón.  Faghtar Críost, i n-aoís a dhá bhlian déag, ameasg na</span>
<lb n="5292"/><span>ndochtúirí.</span></p>
<lb n="5293"/>
<lb n="5294"/><p><span>Do thárla, ámhthach, ins na laethibh sin go ndeaghaidh</span>
<lb n="5295"/><span>reacht amach ó Chaesar August go ndéanfaí áireamh ar</span>
<lb n="5296"/><span>an ndomhan go léir.  Do deineadh an chéad áireamh so</span>
<lb n="5297"/><span>nuair a bhí Curínus i n' uachtarán ar crích Síria.  Agus</span>
<lb n="5298"/><span>do ghluais na daoine go léir chun go ndéanfaí iad</span>
<lb n="5299"/><span>d'áireamh, gach aoinne 'n-a chathair féin.  Agus chuaidh</span>
<lb n="5300"/><span>Ióseph ó Ghaililí, ó chathair Nasareit, suas go Iúdaéa,</span>
<lb n="5301"/><span>go cathair Dháibhid ar a dtugtar Betlehem, toisg</span>
<lb n="5302"/><span>go mba de theaghlach agus de shliocht Dáibhid é.  Chun go</span>
<lb n="5303"/><span>ndéanfaí é dh'áireamh i n-aonfheacht le Muire, a bhan-</span>
<lb n="5304"/><span>chéile a bhí ag iompar clainne.</span></p>
<lb n="5305"/>
<lb n="5306"/><p><span>Agus do thárla, agus iad ann, go dtáinig a</span>
<lb n="5307"/><span>h-aimsir chun na clainne do bhreith; Agus do rug sí a</span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="5308"/><p><span>mac, a céadghein, agus d'fhill sí i n-éadaighibh é, agus</span>
<lb n="5309"/><span>chuir sí 'n-a luighe i mainséar é, mar ní raibh aontslígh</span>
<lb n="5310"/><span>dhóibh sa tigh ósda.</span></p>
<lb n="5311"/>
<lb n="5312"/><p><span>Agus do bhí aodhairí sa cheanntar chéadna agus iad</span>
<lb n="5313"/><span>ag faire na dtráth sa n-oidhche ar a dtréad.  Agus</span>
<lb n="5314"/><span>féach, tháinig aingeal ó'n dTighearna agus sheasaimh sé</span>
<lb n="5315"/><span>'n-a n-aice, agus do las solus Dé 'n-a dtímpal, agus</span>
<lb n="5316"/><span>tháinig eagla mór ortha.  Agus dubhairt an t-aingeal</span>
<lb n="5317"/><span>leó: Ná bíodh eagla oraibh, mar féach, tugaim sgéala</span>
<lb n="5318"/><span>dhaoibh ar lúthgháir mhór atá le teacht chun na ndaoine</span>
<lb n="5319"/><span>go léir; mar go bhfuil Slánuightheóir beirthe dhaoibh</span>
<lb n="5320"/><span>indiu, 'sé sin Críost an Tighearna, i gcathair Dáibhid.</span>
<lb n="5321"/><span>Agus seo cómhartha dhaoibh: Gheobhaidh sibh an leanbh</span>
<lb n="5322"/><span>fillte i n-éadaighibh 'n-a luighe i mainséar.  Agus</span>
<lb n="5323"/><span>láithreach do bhí i bhfochair an aingil mór-shluagh na</span>
<lb n="5324"/><span>bhflathas agus iad ag moladh Dé, agus deiridís:</span>
<lb n="5325"/><span>Glóire do Dhia ins na flathais go h-árd, agus ar talamh</span>
<lb n="5326"/><span>síothcáin do lucht deagh-mhéinne.</span></p>
<lb n="5327"/>
<lb n="5328"/><p><span>Agus do thárla, nuair a dh'imthigh na h-aingil uatha</span>
<lb n="5329"/><span>suas ins na flathais, gur labhair na h-aodhairí le n-a</span>
<lb n="5330"/><span>chéile: Téighmís go Betlehem agus feicimís an bria-</span>
<lb n="5331"/><span>thar so do thárla ann, agus a thaisbeáin Dia dhúinn.</span>
<lb n="5332"/><span>Agus thánadar ar luas, agus do fuaradar Muire agus</span>
<lb n="5333"/><span>Ióseph, agus an leanbh 'n-a luighe sa mhainséar.  Agus</span>
<lb n="5334"/><span>nuair a chonacadar do thuigeadar 'n-a n-aigne i dtaobh</span>
<lb n="5335"/><span>an bhréithir a labhradh leó ar an leanbh san.  Agus gach</span>
<lb n="5336"/><span>ar airigh iad, dheineadar iongna de sna neithe a</span>
<lb n="5337"/><span>dh'innis na h-aodhairí dhóibh.  Agus do choimeád Muire</span>
<lb n="5338"/><span>na labhartha san go léir, ghá mbreithniú 'n-a croidhe.</span>
<lb n="5339"/><span>Agus d'fhill na h-aodhairí agus thugadar moladh agus</span>
<lb n="5340"/><span>glóire do Dhia mar gheall ar a bhfeacadar agus ar</span>
<lb n="5341"/><span>ar chloiseadar, fé mar a dubhradh leó.</span></p>
<lb n="5342"/>
<lb n="5343"/><p><span>Agus nuair a críochnuigheadh an t-ocht lá agus a</span>
<lb n="5344"/><span>deineadh an tímpalghearradh ar an leanbh, do tugadh</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="5345"/><p><span>mar ainim air ÍOSA, an ainim a thug an t-aingeal air</span>
<lb n="5346"/><span>sar ar gabhadh é sa bhroinn.</span></p>
<lb n="5347"/>
<lb n="5348"/><p><span>Agus nuair a bhí laethanta a h-íodhnuighthe caithte</span>
<lb n="5349"/><span>do réir dlíghe Mhaoise, do rugadar leó an leanbh</span>
<lb n="5350"/><span>go Ierúsalem chun go gcuirfidís i láthair an Tighearna é,</span>
<lb n="5351"/><span>Do réir mar atá sgríobhtha i ndlígh an Tighearna: Gach</span>
<lb n="5352"/><span>firean ag osgailt broinne is naomhtha chun an Tigh-</span>
<lb n="5353"/><span>earna é.  Agus chun go dtabharfaidís an ofráil mar a</span>
<lb n="5354"/><span>h-órduighthear i ndlígh an Tighearna, cúpla colúr nó</span>
<lb n="5355"/><span>dhá ghearrcach colúir.</span></p>
<lb n="5356"/>
<lb n="5357"/><p><span>Agus féach, bhí i n-Ierúsalem duine dár bh'ainim</span>
<lb n="5358"/><span>Simeón, agus bhí an duine sin fíoraonta, diadha, ag</span>
<lb n="5359"/><span>súil le sólás Israéil, agus bhí an Spioraid Naomh ann.</span>
<lb n="5360"/><span>Agus do tugadh foillsiú dhó ó'n Spioraid Naomh ná</span>
<lb n="5361"/><span>feicfeadh sé bás chun go bhfeicfeadh sé Críost an Tigh-</span>
<lb n="5362"/><span>earna.  Agus tháinig sé, sa spioraid, isteach sa team-</span>
<lb n="5363"/><span>pul.  Agus nuair a thug a mhuintir an leanbh Íosa</span>
<lb n="5364"/><span>isteach ann, ag cómhlíonadh nóis na dlíghe dhó, Do thóg</span>
<lb n="5365"/><span>seisean chuige i n'ucht é, agus thug sé moladh do Dhia</span>
<lb n="5366"/><span>agus dubhairt sé:</span></p>
<lb n="5367"/>
<lb n="5368"/><p><span>Anois a leigeann tú chun siubhail, a Thighearna, do</span>
<lb n="5369"/><span>sheirbhíseach, do réir t'fhocail i síothcháin, Óir chonaic mo</span>
<lb n="5370"/><span>shúile do shlánú, A dh'ollamhuighis os cómhair na bpobal</span>
<lb n="5371"/><span>go léir; Solus chun na ngeinte do shoillsiú, agus</span>
<lb n="5372"/><span>glóire do d'phobul féin Israél.</span></p>
<lb n="5373"/>
<lb n="5374"/><p><span>Agus bhí Ióseph agus an mháthair ag déanamh iongna</span>
<lb n="5375"/><span>de sna neithe a bhí d'á rádh 'n-a thaobh; Agus do chuir</span>
<lb n="5376"/><span>Simeón a bheannacht ortha, agus dubhairt sé le Muire</span>
<lb n="5377"/><span>a mháthair: Féach, tá so ceapaithe chun díthe agus chun</span>
<lb n="5378"/><span>aiseirighthe d'á lán i n-Israél, agus chun bheith 'n-a chómh-</span>
<lb n="5379"/><span>artha a gheobhaidh diúltadh;  Agus raghaidh claidheamh</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="5380"/><p><span>tré t'anam-sa féin, ionus go nochtfaí smuínte as</span>
<lb n="5381"/><span>mórán croidhthe.</span></p>
<lb n="5382"/>
<lb n="5383"/><p><span>Agus ban-fháidh dob' eadh Anna inghean Phanuéil, de</span>
<lb n="5384"/><span>threibh Aser, agus bhí sí tar éis mórán laethanta chur</span>
<lb n="5385"/><span>di, agus bhí sí tar éis seacht mbliana ó n-a h-óige do</span>
<lb n="5386"/><span>chaitheamh agá fear, Agus bhí sí sin 'n-a baintrigh go</span>
<lb n="5387"/><span>dtí go raibh sí ceithre bliana agus cheithre fichid, agus</span>
<lb n="5388"/><span>ní fhágadh sí an teampal, ach ag déanamh trosgaidh agus</span>
<lb n="5389"/><span>úrnuighthe i n-onóir do Dhia do ló agus d'oidhche.  Agus</span>
<lb n="5390"/><span>tháinig sí sin do láthair an uair chéadna, agus d'ad-</span>
<lb n="5391"/><span>mhuigh sí an Tighearna agus do labhair sí 'n-a thaobh le</span>
<lb n="5392"/><span>gach duine a bhí ag súil le fuasgailt Israéil.</span></p>
<lb n="5393"/>
<lb n="5394"/><p><span>Agus nuair a bhí gach nídh cómhliónta acu do réir</span>
<lb n="5395"/><span>dlíghe an Tighearna, d'fhilleadar go Gaililí agus go</span>
<lb n="5396"/><span>dtí a mbaile féin Nasaret.</span></p>
<lb n="5397"/>
<lb n="5398"/><p><span>Agus d'fhás an mac agus do neartuigh sé, lán</span>
<lb n="5399"/><span>d'eagna, agus bhí grásta Dé ann.</span></p>
<lb n="5400"/>
<lb n="5401"/><p><span>Agus do théigheadh a mhuintir go Ierúsalem gach</span>
<lb n="5402"/><span>bliain uim fhéile na Cásga.  Agus nuair a bhí sé dhá</span>
<lb n="5403"/><span>bhliain déag do chuadar suas go Ierúsalem do réir</span>
<lb n="5404"/><span>ghnáis na féile, Agus nuair a bhí na laethanta caithte</span>
<lb n="5405"/><span>agus iad ag filleadh d'fhan an mac, Íosa, i n-Ierú-</span>
<lb n="5406"/><span>salem, agus ní raibh a fhios san agá mhuintir.  Cheapa-</span>
<lb n="5407"/><span>dar go raibh sé ameasg na ndaoine, agus thánadar</span>
<lb n="5408"/><span>siubhal aon lae ar aghaidh, agus bhíodar 'ghá lorg</span>
<lb n="5409"/><span>ameasg a ngaolta agus a lucht aithne, Ach ní bhfuara-</span>
<lb n="5410"/><span>dar é, agus d'fhilleadar go Ierúsalem, 'ghá lorg.</span>
<lb n="5411"/><span>Agus do thárla, tar éis trí lá, go bhfuaradar é sa</span>
<lb n="5412"/><span>teampul 'n-a shuidhe ameasg na n-ollamh, ag éisteacht</span>
<lb n="5413"/><span>leó agus 'ghá gceisdiú.  Agus bhí iongna ar a raibh</span>
<lb n="5414"/><span>ag éisteacht leis, mar gheall ar a ghuntacht agus ar na</span>
<lb n="5415"/><span>freagraí a thugadh sé.  Agus bhí iongna ortha-san</span>
<lb n="5416"/><span>nuair a chonacadar é.  Agus dubhairt a mháthair leis:</span>
<lb n="5417"/><span>A mhic, cad é seo atá déanta agat orainn?  Féach,</span>
<lb n="5418"/><span>bhí t'athair agus mise go buartha ar do lorg.  Agus</span>
<lb n="5419"/><span>dubhairt sé leó: Cad chuige go rabhabhair ar mo lorg?</span>
<lb n="5420"/><span>Ná raibh 'fhios agaibh nách foláir mé bheith ins na neithibh</span>
<lb n="5421"/><span>a bhaineann le m'Athair?  Agus níor thuigeadar-san</span>
<lb n="5422"/><span>an focal a labhair sé leó.  Agus d'fhill sé anuas</span>
<lb n="5423"/><span>leó agus tháinig sé go Nasaret, agus bhí sé úmhal dóibh.</span>
<lb n="5424"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="5425"/><p><span>Agus do choimeád a mháthair na focail sin go léir 'n-a</span>
<lb n="5426"/><span>croidhe féin.</span></p>
<lb n="5427"/>
<lb n="5428"/><p><span>Agus do chuaidh Íosa ar aghaidh i n-eagna agus</span>
<lb n="5429"/><span>i n-aois, agus i ngrásta i láthair Dé agus daoine.</span></p>
<lb n="5430"/>
<lb n="5431"/><p><span>CAIBIDIOL III.</span>
<lb n="5432"/><span>Missiún Eóin agus a sheanmóiniú.  Críost dá bhaisteadh</span>
<lb n="5433"/><span>aige.</span></p>
<lb n="5434"/>
<lb n="5435"/><p><span>Sa chúigmhadh bliain déag d'ímpireacht Thiberias</span>
<lb n="5436"/><span>Caesair, nuair a bhí Pontius Pílát i n'uachtarán ar</span>
<lb n="5437"/><span>Iúdaéa, agus Héród 'n-a thetrarc ar Ghaililí, agus a</span>
<lb n="5438"/><span>dhritháir Pilib 'n-a thetrarc ar Ituria agus ar chrích</span>
<lb n="5439"/><span>Traconítis, agus Lisanias 'n-a thetrarc ar Abilína,</span>
<lb n="5440"/><span>I n aimsir an dá árdshagart Annas agus Caiphas, do</span>
<lb n="5441"/><span>thárla briathar Dé ar Eóin mac Sacariais sa bhfásach.</span>
<lb n="5442"/><span>Agus tháinig sé ar fuid na gcríoch go léir ar bruach</span>
<lb n="5443"/><span>Iórdain ag fógairt baiste chun aithrighe agus chun</span>
<lb n="5444"/><span>maitheamhnachais peacaí, Mar atá sgríobhtha i Leabhar na</span>
<lb n="5445"/><span>bhfocal adubhairt Isaias fáidh: Guth duine ag glaodhach</span>
<lb n="5446"/><span>sa bhfásach: Deinidh slígh an Tighearna d'ollamhú:</span>
<lb n="5447"/><span>Deinidh na bóithre do dhíriú dhó; Líonfar gach gleann,</span>
<lb n="5448"/><span>agus ísleófar gach sliabh agus gach cnoc, agus beidh</span>
<lb n="5449"/><span>gach cam 'n-a dhíreach agus gach garbh 'n-a shlígh réidh,</span>
<lb n="5450"/><span>Agus chífidh gach feóil an slánú a dhéanfaidh Dia.</span></p>
<lb n="5451"/>
<lb n="5452"/><p><span>Agus deireadh sé leis an muintir a thagadh amach chun</span>
<lb n="5453"/><span>go mbaistfí iad: A shíol na n-aithreach nimhe, cé mhúin</span>
<lb n="5454"/><span>daoibh-se conus dul ó'n ndíbhfeirg atá ag teacht?</span>
<lb n="5455"/><span>Tugaidh uaibh, d'á bhrígh sin, toradh a bheidh chómh maith</span>
<lb n="5456"/><span>leis an aithrighe, agus ná cromaidh ar a rádh: Tá</span>
<lb n="5457"/><span>Ábraham i n'athair againn.  Deirim libh go bhféadfadh</span>
<lb n="5458"/><span>Dia sliocht do thógaint chun Ábrahaim ó-s na cloch-</span>
<lb n="5459"/><span>aibh sin.  Tá an tuagh curtha ar phréimh na gcrann</span>
<lb n="5460"/><span>cheana féin.  Agus gach crann ná tabharfaidh toradh</span>
<lb n="5461"/><span>fóghanta uaidh gearrfar é, agus curfar sa teine é.</span>
<lb n="5462"/><span>Agus do cheistigh na daoine é, agus dubhradar: Cad</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="5463"/><p><span>'tá le déanamh againn má 'seadh?  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="5464"/><span>sé agus dubhairt leó: An t-é go bhfuil dhá chasóig</span>
<lb n="5465"/><span>aige tugadh sé do'n t-é ná fuil aige; agus an t-é go</span>
<lb n="5466"/><span>bhfuil bia aige deineadh sé mar an gcéadna.  Agus</span>
<lb n="5467"/><span>tháinig puibliocánaigh ag triall air go mbaistfí iad,</span>
<lb n="5468"/><span>agus dubhradar leis: A Mháighistir, cad tá le déanamh</span>
<lb n="5469"/><span>againn?  Agus dubhairt seisean leó: Ná deinidh níos</span>
<lb n="5470"/><span>mó 'ná mar atá ceapaithe dhaoibh le déanamh.  Agus</span>
<lb n="5471"/><span>do cheistigh saighdiúirí é, agus dubhradar: Cad tá le</span>
<lb n="5472"/><span>déanamh againne?  Agus dubhairt sé leó: Ná deinidh</span>
<lb n="5473"/><span>lámhláidir ar aoinne, agus ná deinidh cúlchaint ar</span>
<lb n="5474"/><span>aoinne, agus bídhidh sásta le nbhúr dtuarasdal.</span></p>
<lb n="5475"/>
<lb n="5476"/><p><span>Agus bhí na daoine ag breithniú agus ag machtnamh</span>
<lb n="5477"/><span>'n-a gcroidhe féin i dtaobh Eóin, go mb'fhéidir gur</span>
<lb n="5478"/><span>bh'é Críost é.  Agus d'fhreagair Eóin agus dubhairt leó </span>
<lb n="5479"/><span>go léir: Táim-se ag bhúr mbaisteadh le h-uisge; ach</span>
<lb n="5480"/><span>tiocfaidh duine is treise 'ná mé, duine nách fiú mé</span>
<lb n="5481"/><span>go ndéanfainn iall a bhróige do sgaoileadh.  Baist-</span>
<lb n="5482"/><span>fidh sé sin sibh leis an Spioraid Naomh agus le teine.</span>
<lb n="5483"/><span>Tá a ghaothrán 'n-a láimh aige agus glanfaidh sé a úrlár</span>
<lb n="5484"/><span>buailte, agus cruinneóchaidh sé a chuid cruithneachtan</span>
<lb n="5485"/><span>isteach 'n-a sgioból, agus dóghfaidh sé an cáth le teine</span>
<lb n="5486"/><span>nách féidir a mhúchadh.</span></p>
<lb n="5487"/>
<lb n="5488"/><p><span>Agus do chraobhsgaoil sé a lán neithe eile do sna</span>
<lb n="5489"/><span>daoine 'ghá gcómhairliú.  Ach Héród, an tetrarc,</span>
<lb n="5490"/><span>nuair a labhair sé leis i dtaobh Héródias, bean a</span>
<lb n="5491"/><span>dhrithár, agus i dtaobh na ndroch-bheart eile a dhein</span>
<lb n="5492"/><span>Héród, Chuir sé an méid seo leó go léir, agus chuir</span>
<lb n="5493"/><span>sé Eóin i bpríosún.</span></p>
<lb n="5494"/>
<lb n="5495"/><p><span>Do thárla, ámhthach, nuair a bhí na daoine go léir dh'á</span>
<lb n="5496"/><span>mbaisteadh, agus nuair a baisteadh Íosa agus bhí sé ag</span>
<lb n="5497"/><span>guidhe, gur h-osgaladh an spéir, Agus gur thúirling</span>
<lb n="5498"/><span>an Spioraid Naomh air i riocht corpartha, mar bheadh</span>
<lb n="5499"/><span>colúr, agus tháinig guth as an spéir: Is tusa mo</span>
<lb n="5500"/><span>Mhac dílis; is ort atá mo ghreann.</span></p>
<lb n="5501"/>
<lb n="5502"/><p><span>Agus bhí Íosa féin ag dul 'n-a dheichmhadh bliain</span>
<lb n="5503"/><span>fichid nó mar sin, 'n-a mhac, dar le daoine, ag Ióseph,</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="5504"/><p><span>mac Hélí, mic Mathat, mic Lebhí, mic Melchí, mic Ianna,</span>
<lb n="5505"/><span>mic Ióseph, Mic Matatias, mic Amos, mic Nahúm,</span>
<lb n="5506"/><span>mic Heislí, mic Nagge, Mic Mahat, mic Matatias, mic</span>
<lb n="5507"/><span>Semeí, mic Ióseph, mic Iúda.  Mic Ioanna, mic Résa,</span>
<lb n="5508"/><span>mic Sorobabel, mic Salatiel, mic Nérí, Mic Melchí,</span>
<lb n="5509"/><span>mic Addí, mic Chósam, mic Elmadain, mic Héir,</span>
<lb n="5510"/><span>Mic Iósé, mic Elieseir, mic Iórím, mic Mathat, mic</span>
<lb n="5511"/><span>Lebhí, Mic Simeóin, mic Iúda, mic Ióseph, mic Iónain,</span>
<lb n="5512"/><span>mic Eliacim, Mic Melea, mic Menna, mic Matata,</span>
<lb n="5513"/><span>mic Nátán, mic Dáibhid, Mic Iessé, mic Óbéd, mic</span>
<lb n="5514"/><span>Boos, mic Salmóin, mic Naassóin, Mic Aminadaibh,</span>
<lb n="5515"/><span>mic Áram, mic Esróin, mic Pháres, mic Iúda.  Mic</span>
<lb n="5516"/><span>Iacóib, mic Isaaic, mic Ábrahaim mic Tárá, mic</span>
<lb n="5517"/><span>Nachór, Mic Sarug, mic Ragau, mic Phaleg, mic Ebeir,</span>
<lb n="5518"/><span>mic Sale, Mic Cainan, mic Arphacsad, mic Sém, mic</span>
<lb n="5519"/><span>Nóe, mic Lamech, Mic Matúsala, mic Enóch, mic</span>
<lb n="5520"/><span>Iáred, mic Malaleél, mic Caïnán, Mic Enós, mic</span>
<lb n="5521"/><span>Sét, mic Adam, mic Dé.</span></p>
<lb n="5522"/>
<lb n="5523"/><p><span>CAIBIDIOL IV.</span></p>
<lb n="5524"/>
<lb n="5525"/><p><span>Trosgadh Chríost agus cath d'á chur air.  Géarleanmhaint air</span>
<lb n="5526"/><span>i Nasaret: A mhírbhúiltí i gCapbarnaum.</span></p>
<lb n="5527"/>
<lb n="5528"/><p><span>Agus bhí Íosa lán de'n Spioraid Naomh, agus tháinig</span>
<lb n="5529"/><span>sé thar n-ais ó'n Iórdan, agus do sheól an Spioraid</span>
<lb n="5530"/><span>isteach sa bhfásach é, Ar feadh dachad lá, agus do</span>
<lb n="5531"/><span>cuireadh cath air ó'n annsprid; agus níor ith sé bia</span>
<lb n="5532"/><span>i gcaitheamh na h-aimsire sin; agus nuair a bhí an aimsir</span>
<lb n="5533"/><span>caithte tháinig ocras air.  Agus dubhairt an diabhal</span>
<lb n="5534"/><span>leis: Má's tu Mac Dé abair leis an gcloich seo go</span>
<lb n="5535"/><span>ndéanfadh arán di.  Agus d'fhreagair Íosa é: Tá</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="5536"/><p><span>sgríobhtha: Ní h-ar arán amháin a mhaireann an duine</span>
<lb n="5537"/><span>ach ar gach briathar a thagann ó Dhia.  Agus do sheól</span>
<lb n="5538"/><span>an diabhal é go mullach cnuic aoird, agus thaisbeáin</span>
<lb n="5539"/><span>sé dho, i n-aon phúnc amháin aimsire, rígheachta an</span>
<lb n="5540"/><span>domhain go léir, Agus dubhairt sé leis: Tabharfad-</span>
<lb n="5541"/><span>sa dhuit-se na cómhachta san uile go léir, agus a ngra-</span>
<lb n="5542"/><span>dam, óir do tugadh dom iad, agus tugaim iad do</span>
<lb n="5543"/><span>m'rogha duine.  D'á bhrígh sin, má dheineann tú mise</span>
<lb n="5544"/><span>dh'adhradh, ansan os mo chomhair, is leat iad go léir.</span>
<lb n="5545"/><span>Agus d'fhreagair Íosa agus dubhairt leis: Tá sgríobh-</span>
<lb n="5546"/><span>tha: Adharfaidh tú do Thighearna Dia agus déan-</span>
<lb n="5547"/><span>fair seirbhís dó san amháin.  Agus do rug sé leis é</span>
<lb n="5548"/><span>isteach i n-Ierúsalem, agus chuir sé 'n-a sheasamh é ar</span>
<lb n="5549"/><span>spuaic an teampail, agus dubhairt sé leis: Má's tu</span>
<lb n="5550"/><span>Mac De caith thu féin le fánaidh; Óir tá sgríobhtha:</span>
<lb n="5551"/><span>Gur thug sé órdú ad' thaobh d'á aingealaibh go ndéan-</span>
<lb n="5552"/><span>faidís tu thabhairt saor, Agus go ndéanfaidís tu</span>
<lb n="5553"/><span>ghabháil 'n-a nglacaibh sar a' mbuailfá do chos i gcoinn-</span>
<lb n="5554"/><span>ibh cloiche.  Agus dubhairt Íosa 'ghá fhreagradh: Tá</span>
<lb n="5555"/><span>ráidhte, leis: Ná déin fromhadh ar do Thighearna Dia.</span>
<lb n="5556"/><span>Agus nuair a bhí an cath go léir críochnuighthe d'imthigh an </span>
<lb n="5557"/><span>diabhal uaidh ar feadh aimsire.</span></p>
<lb n="5558"/>
<lb n="5559"/><p><span>Agus tháinig Íosa, i gcómhacht an Spioraid, thar</span>
<lb n="5560"/><span>n-ais go Gaililí agus chuaidh a cháil amach ar fuid na</span>
<lb n="5561"/><span>tíre sin go léir.  Agus bhíodh sé ag teagasg ins na</span>
<lb n="5562"/><span>sinagógaibh agus iad go léir 'ghá mholadh.</span></p>
<lb n="5563"/>
<lb n="5564"/><p><span>Agus tháinig sé go Nasaret mar ar h-oileadh é,</span>
<lb n="5565"/><span>agus chuaidh sé, mar ba ghnáth leis, lá na sabbóide</span>
<lb n="5566"/><span>isteach sa tsinagóig, agus d'eirigh sé 'n-a sheasamh chun</span>
<lb n="5567"/><span>léightheóireachta dhéanamh.  Agus do tugadh dó</span>
<lb n="5568"/><span>leabhar Isáias fáidh.  Agus d'osgail sé an leabhar</span>
<lb n="5569"/><span>go dtáinig sé chun na h-áite 'n-a raibh sgríobhtha: Tá</span>
<lb n="5570"/><span>Spioraid an Tighearna orm, agus d'á bhrígh sin d'ong</span>
<lb n="5571"/><span>sé me, chun soisgéil do chraobhsgaoileadh do sna boch-</span>
<lb n="5572"/><span>taibh, do chuir sé uaidh mé chun lucht an chroidhe bhrúighte</span>
<lb n="5573"/><span>do leigheas, Chun fuasgailte dh'fhógairt do'n mhuintir</span>
<lb n="5574"/><span>atá i mbraighdineas, agus radharc do sna dallaibh, agus</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="5575"/><p><span>dul as do'n mhuintir atá i gcruadhtan, chun bliana</span>
<lb n="5576"/><span>fabhair an Tighearna a dh'fhógairt, agus lae an tuaras-</span>
<lb n="5577"/><span>dail.  Agus nuair a dhún sé an leabhar agus thug sé</span>
<lb n="5578"/><span>thar n-ais é do'n timthire, do shuidh sé; agus bhí súile a</span>
<lb n="5579"/><span>raibh de dhaoine sa tsinagóig dlúithte air.</span></p>
<lb n="5580"/>
<lb n="5581"/><p><span>Agus thusnuigh sé ar a rádh leó: Tá an scriptiúir</span>
<lb n="5582"/><span>sin tagaithe chun cinn indiu i nbhúr gcluasaibh-se.  Agus</span>
<lb n="5583"/><span>thugadar go léir fiadhnuise dhó; agus dob' iongna</span>
<lb n="5584"/><span>leó an grásta a bhí sa chaint a bhí ag teacht as a bhéal,</span>
<lb n="5585"/><span>agus deiridís: Nách é mac Ióseiph é seo?  Agus</span>
<lb n="5586"/><span>dubhairt sé leó: Gan amhras déarfidh sibh liom, mar</span>
<lb n="5587"/><span>adeir an seanfhocal, A liaigh, leighis thu féin.  Na</span>
<lb n="5588"/><span>neithe móra a dh'airigheamair a dheinis i gCapharnaum,</span>
<lb n="5589"/><span>dein anso ad' dhúthaigh féin iad.  Agus dubhairt sé</span>
<lb n="5590"/><span>leó: Go deimhin adeirim libh, ní glactar aoinne</span>
<lb n="5591"/><span>i n'fháidh 'n-a dhúthaigh féin.  Deirim libh le fírinne</span>
<lb n="5592"/><span>go raibh mórán baintreach i n-Israél i laethibh Elias,</span>
<lb n="5593"/><span>nuair a bhí an spéir dúnta ar feadh trí bliana agus sé</span>
<lb n="5594"/><span>mhí, agus an gorta mór sa tír go léir: Agus ní h-ag</span>
<lb n="5595"/><span>triall ar aoinne acu do cuireadh Elias ach ag triall</span>
<lb n="5596"/><span>ar an mnaoi a bhí 'n-a baintrigh i Sarepta Shidónia.</span>
<lb n="5597"/><span>Agus bhí a lán lobhar i n-Israél le linn an fháidh Eli-</span>
<lb n="5598"/><span>saéus agus níor glanadh aoinne acu ach Naaman</span>
<lb n="5599"/><span>an Síriánach.  Agus bhí a raibh sa tsinagóig lán</span>
<lb n="5600"/><span>d'fheirg nuair airigheadar an chaint sin.  Agus d'eir-</span>
<lb n="5601"/><span>igheadar agus chomáineadar amach as an gcathair é;</span>
<lb n="5602"/><span>agus do rugadar leó é go h-imeall an chnuic ar a</span>
<lb n="5603"/><span>raibh an chathair déanta, chun é chaitheamh le fánaidh.  Ach</span>
<lb n="5604"/><span>do ghluais sé tré n-a lár agus d'imthigh sé uatha.</span></p>
<lb n="5605"/>
<lb n="5606"/><p><span>Agus chuaidh sé síos go Capharnaum, cathair atá</span>
<lb n="5607"/><span>i nGaililí, agus bhí sé ag teagasg na ndaoine ansan</span>
<lb n="5608"/><span>gach sabbóid.  Agus cuireadh a theagasg eagla ortha,</span>
<lb n="5609"/><span>mar do labhair sé fé mar a bheadh cómhacht aige.</span></p>
<lb n="5610"/>
<lb n="5611"/><p><span>Agus bhí sa tsinagóig duine n-a raibh deamhan neamh-</span>
<lb n="5612"/><span>ghlan ann, agus do ghlaoidh sé do ghuth árd, Agus</span>
<lb n="5613"/><span>dubhairt: Leig dúinn; cad í an bhaint atá againne</span>
<lb n="5614"/><span>leat-sa, a Íosa Nasareit?  An chun sinn a mhilleadh</span>
<lb n="5615"/><span>do tháinís?  Tá 'fhios agam ce h-é thu, Aon Naomhtha Dé.</span>
<lb n="5616"/></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="5617"/><p><span>Agus do smachtuigh Íosa é agus dubhairt: Ná labhair,</span>
<lb n="5618"/><span>agus imthigh amach as.  Agus do chaith an deamhan an</span>
<lb n="5619"/><span>duine ar lár an úrláir, agus d'imthigh sé amach as gan</span>
<lb n="5620"/><span>aon díobháil a dhéanamh dó.  Agus tháinig crith-eagla</span>
<lb n="5621"/><span>ar na daoine go léir, agus bhíodar ag caint eatartha</span>
<lb n="5622"/><span>féin, agus deiridís: Cad é seo mar bhriathar, go</span>
<lb n="5623"/><span>smachtuigheann sé le cómhacht agus le neart na h-ann-</span>
<lb n="5624"/><span>spridí neamhghlana, agus go n-imthíghid siad amach?</span>
<lb n="5625"/><span>Agus do leath a chlú ins gach aon pháirt de'n tír.</span></p>
<lb n="5626"/>
<lb n="5627"/><p><span>Agus nuair eirigh Íosa ó'n tsinagóig chuaidh sé isteach</span>
<lb n="5628"/><span>i dtigh Shímóin, agus bhí éagcruas ana-throm ar</span>
<lb n="5629"/><span>mháthair céile Shímóin, agus bhíodar ag cur achainighe</span>
<lb n="5630"/><span>chuige ar a son.  Agus do sheasaimh sé os a cionn</span>
<lb n="5631"/><span>agus d'órduigh sé do'n éagcruas imtheacht, agus</span>
<lb n="5632"/><span>d'imthigh an t-éagcruas di.  Agus d'eirigh sí láith-</span>
<lb n="5633"/><span>reach agus dhein sí friothálamh ortha.</span></p>
<lb n="5634"/>
<lb n="5635"/><p><span>Agus tar éis dul gréine fé, an mhuintir go raibh</span>
<lb n="5636"/><span>daoine gan sláinte acu nó go raibh aon tsaghas daoine</span>
<lb n="5637"/><span>breóite acu bhíodar 'ghá dtabhairt chuige; agus chuireadh</span>
<lb n="5638"/><span>sé a lámh ar gach duine acu agus leighiseadh sé iad.  Agus</span>
<lb n="5639"/><span>nuair a bhíodh na deamhain ag imtheacht amach as a lán</span>
<lb n="5640"/><span>daoine bhídís ag liúirigh, agus deiridís: Is tusa Mac</span>
<lb n="5641"/><span>Dé; agus do smachtuigheadh sé iad agus ní leigeadh</span>
<lb n="5642"/><span>sé dhóibh labhairt, óir d'aithnighdís gur bh'é Críost é.</span></p>
<lb n="5643"/>
<lb n="5644"/><p><span>Agus nuair tháinig an lá d'imthigh sé amach agus chuaidh</span>
<lb n="5645"/><span>sé i n-áit uaigneach, agus bhí na sluaighte 'ghá lorg,</span>
<lb n="5646"/><span>agus thánadar chun na h-áite 'n-a raibh sé, agus bhío-</span>
<lb n="5647"/><span>dar 'ghá choimeád le h-eagla go n-imtheóchadh sé uatha.</span></p>
<lb n="5648"/>
<lb n="5649"/><p><span>Agus dubhairt sé leó: Ní foláir dom rígheacht Dé</span>
<lb n="5650"/><span>do chraobhsgaoileadh i gcatharachaibh eile, óir is chuige</span>
<lb n="5651"/><span>sin a cuireadh amach mé.</span></p>
<lb n="5652"/>
<lb n="5653"/><p><span>Agus bhí sé ag seanmóin i sinagógaibh Gaililí.</span>
<lb n="5654"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="5655"/><p><span>CAIBIDIOL V.</span></p>
<lb n="5656"/>
<lb n="5657"/><p><span>An tógáilt mhírbhúilteach éisg.  Leigheas an Lobhair, agus Leigheas</span>
<lb n="5658"/><span>an duine a bhí gan lúth.  Maitiú d'á ghlaodhach.</span></p>
<lb n="5659"/>
<lb n="5660"/><p><span>Agus do thárla, nuair a bhí sluagh mhór ag brúth air</span>
<lb n="5661"/><span>go n-aireóchaidís briathar Dé, go raibh sé féin 'n-a</span>
<lb n="5662"/><span>sheasamh ar bruach locha Genésareit.  Agus do chonaic sé</span>
<lb n="5663"/><span>dhá luing 'n-a stad ag imeall an locha; mar bhí na</span>
<lb n="5664"/><span>h-iasgairí tagaithe i dtír agus iad ag nighe a líonta.</span>
<lb n="5665"/><span>Agus chuaidh sé ar bórd luinge acu, long Shímóin,</span>
<lb n="5666"/><span>agus d'iarr sé air druidim tamaillín amach ó'n dtír-</span>
<lb n="5667"/><span>Agus do shuidh sé agus theagaisg sé na daoine ó 'n</span>
<lb n="5668"/><span>luing.  Nuair a stad sé de'n chaint dubhairt sé le</span>
<lb n="5669"/><span>Símón: Gluais amach fé'n bpoll agus cuiridh amach</span>
<lb n="5670"/><span>bhúr líonta chun éisg a thógaint.  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="5671"/><span>Símón agus dubhairt: A Mháighistir, tá an oidhche caithte</span>
<lb n="5672"/><span>againn ag obair, agus níor thógamair aon nídh; ach ó</span>
<lb n="5673"/><span>deirir-se é sgaoilfad amach an líon.  Dheineadar</span>
<lb n="5674"/><span>san, agus do ghabhdar cruinniú mór iasg, i dtreó go</span>
<lb n="5675"/><span>raibh an líon d'á bhriseadh ortha.  Agus do bhagradar ar</span>
<lb n="5676"/><span>a gcáirde a bhí sa luing eile teacht agus congnamh a</span>
<lb n="5677"/><span>thabhairt dóibh.  Agus do thánadar, agus do líonadar</span>
<lb n="5678"/><span>an dá luing, i dtreó go rabhadar nách mór ag dul fé</span>
<lb n="5679"/><span>uisge.  Nuair a chonaic Símón Peadar an nídh sin</span>
<lb n="5680"/><span>do chaith sé é féin ag glúinibh Íosa, agus dubhairt:</span>
<lb n="5681"/><span>Imthigh uaim, a Thighearna, mar is duine peacamhail</span>
<lb n="5682"/><span>mé.  Óir do tháinig uathbhás air féin agus ar a raibh i n'</span>
<lb n="5683"/><span>fhochair, mar gheall ar an ngabháil iasg a bhí tógtha acu;</span>
<lb n="5684"/><span>Agus mar an gcéadna ar Shéamus agus ar Eóin, clann</span>
<lb n="5685"/><span>Sebedé, a bhí i bpáirtidheacht le Símón.  Agus dubhairt</span>
<lb n="5686"/><span>Íosa le Símón: Na bíodh eagal ort.  Is ag gabháil</span>
<lb n="5687"/><span>daoine a bheidh tú feasda.  Agus chuireadar a loing-</span>
<lb n="5688"/><span>eas ar tír, agus d'fhágadar gach nídh 'n-a ndiaidh, agus</span>
<lb n="5689"/><span>do leanadar eisean.</span></p>
<lb n="5690"/>
<lb n="5691"/><p><span>Agus bhí sé i gceann de sna cathrachaibh, agus féach,</span>
<lb n="5692"/><span>tháinig duine a bhí lán de lobhra, agus nuair a chonaic</span>
<lb n="5693"/><span>sé Íosa do chaith sé é féin ar a bhéal a's ar a aghaidh,</span>
<lb n="5694"/><span>agus ghuidh sé é, agus dubhairt: A Thighearna má's</span>
<lb n="5695"/><span>toil leat é is féidir duit mé ghlanadh.  Agus do shín</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="5696"/><p><span>sé a lámh agus chuir sé air í, agus dubhairt: Is toil;</span>
<lb n="5697"/><span>glantar thú.  Agus d'imthigh an lobhra dhe láithreach.</span>
<lb n="5698"/><span>Agus dubhairt sé leis gan é dh'innsint d'aoinne; ach,</span>
<lb n="5699"/><span>Imthigh agus taisbeáin thú féin do'n tsagart, agus</span>
<lb n="5700"/><span>tabhair an ofráil as do ghlanadh, fé mar a dh'órduigh</span>
<lb n="5701"/><span>Maois, mar fhiadhnuise dhóibhsin.</span></p>
<lb n="5702"/>
<lb n="5703"/><p><span>Ach sin mar ba mhó do leath an chaint 'n-a thaobh, agus</span>
<lb n="5704"/><span>do bhailigh na sluaighte móra chun go n-éistfidís leis,</span>
<lb n="5705"/><span>agus chun go leighisfí iad ó n-a ngalaraibh.  Agus</span>
<lb n="5706"/><span>d'imthigheadh sé féin isteach sa n-uaigneas ag guidhe.</span></p>
<lb n="5707"/>
<lb n="5708"/><p><span>Agus do thárla, lá, go raibh sé 'n-a shuidhe ag teagasg.</span>
<lb n="5709"/><span>Agus bhí na Fairisínigh 'n-a suidhe ann, agus doch-</span>
<lb n="5710"/><span>túirí na dlighe, a bhí tagaithe ó gach baile i nGaililí</span>
<lb n="5711"/><span>agus i nIúdaéa agus ó Ierúsalem, agus bhí cómhacht ó'n</span>
<lb n="5712"/><span>dTighearna ag dul chun a slánuighthe.  Agus féach, daoine</span>
<lb n="5713"/><span>agus fear acu d'á iompar ar thocht, agus é gan lúth,</span>
<lb n="5714"/><span>agus bhíodar a d'iarraidh é bhreith isteach agus é chur</span>
<lb n="5715"/><span>'n-a láthair; Agus do theip ortha aon tslígh fhagháil chun</span>
<lb n="5716"/><span>é bhreith isteach, mar gheall ar an mbrúth daoine, agus</span>
<lb n="5717"/><span>chuadar anáirde ar an dtigh agus do leigeadar síos</span>
<lb n="5718"/><span>tríd an slínn é féin agus an tocht, i bhfiadhnuise Íosa.</span>
<lb n="5719"/><span>Agus nuair a chonaic sé an creideamh a bhí acu, dubhairt</span>
<lb n="5720"/><span>sé: A dhuine, maithtear do pheacaí dhuit.  Agus do</span>
<lb n="5721"/><span>chrom na Sgríbhneóirí agus na Fairisínigh ar mhachtnamh,</span>
<lb n="5722"/><span>agus ar a rádh: Cad é mar dhuine é seo a labhrann dia-</span>
<lb n="5723"/><span>mhasla?  Cé fhéadann peacaí do mhaitheamh ach Dia</span>
<lb n="5724"/><span>amháin?  Ach ó bhí fios a smuínte ag Íosa d'fhreagair</span>
<lb n="5725"/><span>sé iad agus dubhairt: Cad chuige an machtnamh so</span>
<lb n="5726"/><span>i nbhúr gcroidhe agaibh?  Cé'cu is usa a rádh, Maith-</span>
<lb n="5727"/><span>tear do pheacaí dhuit, nó a rádh, Eirigh ad' sheasamh agus</span>
<lb n="5728"/><span>siubhluigh?  Ach ionus go mbeadh a fhios agaibh go bhfuil</span>
<lb n="5729"/><span>ag Mac an Duine ar an dtalamh so cómhacht chun peacaí</span>
<lb n="5730"/><span>do mhaitheamh (dubhairt sé leis an bhfear a bhí gan lúth),</span>
<lb n="5731"/><span>Eirigh, adeirim leat, agus tóg suas do thocht, agus</span>
<lb n="5732"/><span>imthigh chun do thighe féin.  Agus d'eirigh an duine láith-</span>
<lb n="5733"/><span>reach bonn, agus thóg sé an tocht ar a raibh sé 'n-a luighe,</span>
<lb n="5734"/><span>agus d'imthigh sé chun a thighe féin agus é ag moladh</span>
<lb n="5735"/><span>Dé.  Agus tháinig uathbhás ar na daoine go léir, agus</span>
<lb n="5736"/><span>bhíodar ag tabhairt glóire do Dhia; agus bhíodar lán</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="5737"/><p><span>d'eagla agus deiridís: Chonacamair neithe iongan-</span>
<lb n="5738"/><span>tacha indiu.</span></p>
<lb n="5739"/>
<lb n="5740"/><p><span>Agus tar éis an méid sin d'imthigh sé amach, agus</span>
<lb n="5741"/><span>chonaic sé puibliocánach dár bh' ainim Lebhí 'n-a shuidhe</span>
<lb n="5742"/><span>ag bórd an chusduim agus dubhairt sé leis: Lean-sa</span>
<lb n="5743"/><span>mise.  Agus d'fhág seisean gach nídh 'n-a dhiaidh, agus</span>
<lb n="5744"/><span>d'eirigh sé agus do lean sé é.</span></p>
<lb n="5745"/>
<lb n="5746"/><p><span>Agus do dhein Lebhí féasta múr dó 'n-a thigh, agus bhí</span>
<lb n="5747"/><span>cuideachta mhór ann de phuibliocánaigh agus de dhaoine</span>
<lb n="5748"/><span>eile a bhí 'n-a suidhe chun bídh 'n-a bhfochair.  Agus bhí</span>
<lb n="5749"/><span>na Fairisínigh agus na Sgríbhneóirí ag gluaireán, agus</span>
<lb n="5750"/><span>deiridís le n-a dheisgiobuil-sin: Cad chuige dhaoibh</span>
<lb n="5751"/><span>bheith ag ithe agus ag ól i gcuíbhreann puibliocánach</span>
<lb n="5752"/><span>agus peacach?  Agus d'fhreagair Íosa agus dubhairt</span>
<lb n="5753"/><span>leó: Ní h-ag lucht sláinte atá gádh le liaigh, ach ag</span>
<lb n="5754"/><span>daoine breóite.  Ní chun fíoraon do ghlaodhach chun aith-</span>
<lb n="5755"/><span>righe a thánag, ach chun peacach do ghlaodhach chun aithrighe.</span></p>
<lb n="5756"/>
<lb n="5757"/><p><span>Ach dubhradar-san: Cad 'n-a thaobh go mbíd deisgio-</span>
<lb n="5758"/><span>buil Eóin ag déanamh trosgaidh agus úrnuighthe go</span>
<lb n="5759"/><span>minic, agus deisgiobuil na bhFairisíneach mar an</span>
<lb n="5760"/><span>gcéadna, agus go mbíd do dheisgiobuil-se ag ithe agus</span>
<lb n="5761"/><span>ag ól?  Agus dubhairt sé leó: An féidir daoibh</span>
<lb n="5762"/><span>teaghlach an chéile do chur ag déanamh trosgaidh agus an</span>
<lb n="5763"/><span>céile 'n-a bhfochair?  Ach tiocfaidh na laethanta nuair</span>
<lb n="5764"/><span>a béarfar uatha an céile, ansan déanfaid siad tros-</span>
<lb n="5765"/><span>gadh ins na laethantaibh sin.  Agus dubhairt sé leó</span>
<lb n="5766"/><span>i soluíd: Ní chuireann aoinne preabán, gearrtha de</span>
<lb n="5767"/><span>bhall éadaigh a bheadh nua, mar dheisiú ar sheana-bhall</span>
<lb n="5768"/><span>éadaigh, mar do loitfeadh sé an t-éadach nua, agus an</span>
<lb n="5769"/><span>preabán a baineadh de'n éadach nua ní oirfeadh sé</span>
<lb n="5770"/><span>do'n tsean-éadach.  Agus ní chuireann aoinne fíon nua</span>
<lb n="5771"/><span>i sean-árthaíbh leathair, mar brisfidh an fíon nua an</span>
<lb n="5772"/><span>seana-leathar, agus doirtfar an fíon agus caillfar</span>
<lb n="5773"/><span>an t-árthach leathair.  Ach ní foláir an fíon nua do</span>
<lb n="5774"/><span>chur i n-árthaíbh nua i dtreó go gcoimeádfar iad araon.</span>
<lb n="5775"/><span>Agus aoinne a bhíonn ag ól sean-fhíona ní thaithnfidh</span>
<lb n="5776"/><span>an fíon nua láithreach leis, óir deir sé, Is fearr an</span>
<lb n="5777"/><span>sean-fhíon.</span>
<lb n="5778"/></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="5779"/><p><span>CAIBIDIOL VI.</span></p>
<lb n="5780"/>
<lb n="5781"/><p><span>Críost ag gabháil leathsgéil a dheisgiobol.  Leigheas d'á dhéanamh</span>
<lb n="5782"/><span>aige lá na sabbóide.  An dáréag dá dtoghadh aige agus seanmóin</span>
<lb n="5783"/><span>aige á thabhairt dóibh.</span></p>
<lb n="5784"/>
<lb n="5785"/><p><span>Agus do thárla go raibh sé ag gabháil tré ghortaibh</span>
<lb n="5786"/><span>arbhair an tarna céadshabbóid, agus go raibh na deis-</span>
<lb n="5787"/><span>giobuil ag stathadh na ndias agus 'ghá gcimilt idir a</span>
<lb n="5788"/><span>mbasaibh agus 'ghá n-ithe.  Agus dubhairt cuid de sna</span>
<lb n="5789"/><span>Fairisínigh leó: Cad chuige dhaoibh nídh nách dleaghthach</span>
<lb n="5790"/><span>a dhéanamh sa tsabbóid?  Agus d'fhreagair Íosa</span>
<lb n="5791"/><span>agus dubhairt leó: An amhlaidh nár léigheabhair an nídh</span>
<lb n="5792"/><span>a dhein Dáibhid nuair a bhí an t-ocras air féin agus ar</span>
<lb n="5793"/><span>an muintir a bhí i n'fhochair?  Conus mar a chuaidh</span>
<lb n="5794"/><span>sé isteach i dtigh Dé agus thóg sé na bulóga fiadhnaise</span>
<lb n="5795"/><span>agus d'ith, agus thug sé do'n mhuintir a bhí i n'fhochair,</span>
<lb n="5796"/><span>agus ní dleaghthach d'aoinne iad a dh'ithe ach do sna</span>
<lb n="5797"/><span>sagairt?  Agus dubhairt sé leó: Is tighearna Mac</span>
<lb n="5798"/><span>an Duine os cionn na sabbóide féin.</span></p>
<lb n="5799"/>
<lb n="5800"/><p><span>Agus do thárla, lá eile sabbóide, go ndeaghaidh sé</span>
<lb n="5801"/><span>isteach sa tsinagóig agus go raibh sé ag teagasg;</span>
<lb n="5802"/><span>agus bhí duine ann agus bhí a lámh dheas seirgthe.</span>
<lb n="5803"/><span>Agus bhí na Sgríbhneóirí agus na Fairisínigh ag faire</span>
<lb n="5804"/><span>air féachaint a' ndéanfadh sé an leigheas lá na sab-</span>
<lb n="5805"/><span>bóide, agus go mbeadh nídh acu le cur 'n-a leith.  Ach</span>
<lb n="5806"/><span>bhí fios a smuínte aige, agus dubhairt sé leis an</span>
<lb n="5807"/><span>nduine n-a raibh an lámh sheirgthe aige: Eirigh, agus</span>
<lb n="5808"/><span>seasaimh i lár baill.  Agus d'eirigh agus do sheasaimh.</span>
<lb n="5809"/><span>Agus dubhairt Íosa leó-san: Cuirim an cheist seo</span>
<lb n="5810"/><span>chúghaibh, cé 'cu is cóir maith a dhéanamh nó olc a</span>
<lb n="5811"/><span>dhéanamh sa tsabbóid, anam do shaoradh nó é mhil-</span>
<lb n="5812"/><span>leadh?  Agus d'fhéach sé ortha sa tímpal, agus dubh-</span>
<lb n="5813"/><span>airt leis an nduine: Sín amach do lámh.  Do shín;</span>
<lb n="5814"/><span>agus bhí sí slán aige.  Agus bhíodar-san lán de mhí-</span></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="5815"/><p><span>chiall, agus bhíodar ag caint eatartha féin féachaint</span>
<lb n="5816"/><span>cad a dhéanfaidís le h-Íosa.</span></p>
<lb n="5817"/>
<lb n="5818"/><p><span>Agus do thárla ins na laethanta san go ndeaghaidh</span>
<lb n="5819"/><span>sé amach ar an gcnoc chun úrnuighthe dhéanamh, agus</span>
<lb n="5820"/><span>go dtug sé an oidhche ag guidhe chun Dé.  Agus</span>
<lb n="5821"/><span>nuair a tháinig an lá do ghlaoidh sé chuige a dheisgiobuil,</span>
<lb n="5822"/><span>agus do thogh sé dáréag acu, agus thug sé Aspoil mar</span>
<lb n="5823"/><span>ainim ortha san; Símón, ar ar thug sé Peadar, agus</span>
<lb n="5824"/><span>a dhritháir Aindrias, Séamus agus Eóin, Pilib agus</span>
<lb n="5825"/><span>Bartoleméus, Maitiú agus Tomás, Séamus mac</span>
<lb n="5826"/><span>Alphéuis agus Símón ar a dtugtar Sélótés, Agus Iúdás</span>
<lb n="5827"/><span>dritháir Iacóib, agus Iúdás Iscariót, an fear a dhíol é.</span></p>
<lb n="5828"/>
<lb n="5829"/><p><span>Agus tháinig sé anuas i n-aonfheacht leó, agus</span>
<lb n="5830"/><span>sheasaimh sé ar áit leibhéalta, agus cruinniú dá dheis-</span>
<lb n="5831"/><span>giobuil agus sluagh mhór daoine ó Iúdaéa go léir agus</span>
<lb n="5832"/><span>ó Ierúsalem, agus ó chríochaibh Tuíre agus Sídóin</span>
<lb n="5833"/><span>cois na faraige, Daoine a tháinig chun go n-éist-</span>
<lb n="5834"/><span>fidís leis agus chun go leighisfí iad ó n-a ngalaraibh.</span>
<lb n="5835"/><span>Agus an mhuintir a bhí d'á gciapadh ag spioraidíbh</span>
<lb n="5836"/><span>neamhghlana do leighiseadh iad.  Agus bhí an tsluagh</span>
<lb n="5837"/><span>go léir a d'iarraidh teangabháil leis, óir bhí cómhacht</span>
<lb n="5838"/><span>ag dul amach uaidh a bhí ag slánú gach aoinne.</span></p>
<lb n="5839"/>
<lb n="5840"/><p><span>Agus thóg sé suas a shúile agus d'fhéach sé ar a</span>
<lb n="5841"/><span>dheisgiobuil agus dubhairt: Is aoibhinn daoibh-se a</span>
<lb n="5842"/><span>dhaoine atá bocht, óir is libh rígheacht Dé.</span></p>
<lb n="5843"/>
<lb n="5844"/><p><span>Is aoibhinn daoibh-se ar a bhfuil an t-ocras anois,</span>
<lb n="5845"/><span>óir gheobhaidh sibh bhúr sáith.  Is aoibhinn daoibh-se atá</span>
<lb n="5846"/><span>anois ag gol, óir gáirfidh sibh.</span></p>
<lb n="5847"/>
<lb n="5848"/><p><span>Is aoibhinn daoibh-se nuair a thabharfaid na daoine</span>
<lb n="5849"/><span>fuath dhaoibh, agus a shéanfaid siad sibh, agus thabharfaid</span>
<lb n="5850"/><span>siad tarcuisne dhaoibh, agus nuair a chuirfid siad bhúr</span>
<lb n="5851"/><span>n-ainim amach 'n-a droch-ainim, mar gheall ar Mac an</span>
<lb n="5852"/><span>Duine.  Deinidh gáirdeachas an lá san, agus mór-</span>
<lb n="5853"/><span>tais: óir féach, is mór é bhúr dtuarasdal ar neamh:</span>
<lb n="5854"/><span>óir is mar sin a dhein a sínsear é leis na fáidhibh.</span></p>
<lb n="5855"/>
<lb n="5856"/><p><span>Ach is mairg daoibh-se, a dhaoine saidhbhre, óir tá</span>
<lb n="5857"/><span>bhúr sólás agaibh.</span>
<lb n="5858"/></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="5859"/><p><span>Is mairg daoibh-se atá sáitheach, óir beidh sibh ocrach.</span>
<lb n="5860"/><span>Is mairg daoibh-se atá anois ag gáirí, óir beidh sibh ag</span>
<lb n="5861"/><span>gol agus ag caoi.</span></p>
<lb n="5862"/>
<lb n="5863"/><p><span>Is mairg daoibh nuair a bheid na daoine ag bean-</span>
<lb n="5864"/><span>nachtaí oraibh, óir sin mar a dheineadh a sínsear leis na</span>
<lb n="5865"/><span>fáidhibh fallsa.</span></p>
<lb n="5866"/>
<lb n="5867"/><p><span>Ach deirim libh-se atá ag éisteacht liom: Tugaidh</span>
<lb n="5868"/><span>grádh d'bhúr namhaid, deinidh maith do'n mhuintir a</span>
<lb n="5869"/><span>thabharfaidh fuath daoibh.  Tugaidh beannacht do'n</span>
<lb n="5870"/><span>mhuintir a thabharfaidh mallacht daoibh, agus deinidh</span>
<lb n="5871"/><span>guidhe ar an muintir a dhéanfaidh tromaidheacht oraibh.</span></p>
<lb n="5872"/>
<lb n="5873"/><p><span>Agus an t-é a bhuailfidh thu ar leacain leat, iom-</span>
<lb n="5874"/><span>puigh chuige an leaca eile agus má bheireann duine</span>
<lb n="5875"/><span>do bhrat uait, leig leis do chasóg chómh maith.  Gach</span>
<lb n="5876"/><span>aoinne a dh'iarrfaidh rud ort, tabhair dó é; agus má</span>
<lb n="5877"/><span>bheireann duine do chuid uait ná h-éilimh thar n-ais</span>
<lb n="5878"/><span>air é.</span></p>
<lb n="5879"/>
<lb n="5880"/><p><span>Agus fé mar ba mhaith libh a dhéanfadh daoine libh</span>
<lb n="5881"/><span>deinidh-se leó.  Má thugann sibh grádh do'n mhuintir</span>
<lb n="5882"/><span>a thugann grádh dhaoibh, cad é an buidheachas is cóir</span>
<lb n="5883"/><span>a bheith oraibh?  Tugaid na peacacha grádh do'n mhuin-</span>
<lb n="5884"/><span>tir a thugann grádh dhóibh.  Agus má dheineann sibh</span>
<lb n="5885"/><span>maith do'n mhuintir a dheineann maith dhaoibh, cad é</span>
<lb n="5886"/><span>an buidheachas is cóir a bheith oraibh?  Ar ndó deinid</span>
<lb n="5887"/><span>na peacacha an nídh sin.  Agus má thugann sibh</span>
<lb n="5888"/><span>iasacht do'n mhuintir ó n-ar dóigh libh go mbeidh ias-</span>
<lb n="5889"/><span>acht le fághail agaibh, cad é an buidheachas is cóir a</span>
<lb n="5890"/><span>bheith oraibh?  Óir tugaid na peacacha iasachtaí uatha</span>
<lb n="5891"/><span>do pheacachaibh ag súil le n-a gcothrom a dh'fhághail thar</span>
<lb n="5892"/><span>n-ais.  Ach deinidh-se grádh thabhairt d'bhúr namh-</span>
<lb n="5893"/><span>aid; deinidh maith, agus tugaidh iasacht uaibh, gan súil le</span>
<lb n="5894"/><span>nídh dh'á bhárr, agus beidh bhúr luacht saothair líonmhar,</span>
<lb n="5895"/><span>agus beidh sibh i nbhúr gclainn ag Dia na glóire;</span>
<lb n="5896"/><span>óir bíonn sé féin go maith do dhaoine ná gabhann a</span>
<lb n="5897"/><span>bhuidheachas leis, agus do dhroch-dhaoine.  Bídhidh, d'á</span>
<lb n="5898"/><span>bhrígh sin, atruaghach fé mar atá bhúr n-Athair atruaghach.</span></p>
<lb n="5899"/>
<lb n="5900"/><p><span>Ná tugaidh breith, agus ní tabharfar breith oraibh; ná</span>
<lb n="5901"/><span>daoraidh, agus ní daorfar sibh; maithidh, agus maithfar</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="5902"/><p><span>daoibh.  Tugaidh uaibh, agus tabharfar daoibh: tómh-</span>
<lb n="5903"/><span>as maith, díngthe, croithte, cruachta, iseadh chuirfid</span>
<lb n="5904"/><span>siad i nbhúr n-ucht chúghaibh.  Óir mar a thómhaisfidh</span>
<lb n="5905"/><span>sibh uaibh iseadh a tómhasfar chúghaibh thar n-ais.</span></p>
<lb n="5906"/>
<lb n="5907"/><p><span>Agus ansan do labhair sé soluíd leó: An féidir</span>
<lb n="5908"/><span>do dhall dall a ghiollacht?  Ná tuitfid siad araon</span>
<lb n="5909"/><span>sa díg?  Ní'l an deisgiobul os cionn a mháighistir;</span>
<lb n="5910"/><span>tá duine go sár-mhaith má tá sé mar atá a mháighistir.</span></p>
<lb n="5911"/>
<lb n="5912"/><p><span>Cad uime, ámhthach, go bhfeiceann tú an dúradán</span>
<lb n="5913"/><span>i súil do bhráthar, agus ná tugann tú fé ndeara an</span>
<lb n="5914"/><span>tsail atá ad' shúil féin?  Nó conus is féidir duit</span>
<lb n="5915"/><span>a rádh le t'bhráthair: A bhráthair, leig dom an dúradán</span>
<lb n="5916"/><span>a bhaint as do shúil, agus ná feiceann tú an tsail ad'</span>
<lb n="5917"/><span>shúil féin?  A chluanaidhe, bain an tsail ar dtúis as</span>
<lb n="5918"/><span>do shúil féin, agus ansan chífir conus an dúradán</span>
<lb n="5919"/><span>a bhaint a' súil do bhráthar.</span></p>
<lb n="5920"/>
<lb n="5921"/><p><span>Óir ní'l crann fóghanta a thugann droch-thoradh</span>
<lb n="5922"/><span>uaidh, ná droch-chrann a thugann toradh fóghanta uaidh.</span>
<lb n="5923"/><span>Mar aithnightear gach crann as a thoradh.  Óir ní</span>
<lb n="5924"/><span>bailightear fígí de sgeachaibh ná caora fíneamhna de</span>
<lb n="5925"/><span>dhriseach.  Tugann an deagh-dhuine an deagh-nídh</span>
<lb n="5926"/><span>amach a' deagh-stór a chroidhe féin; agus tugann</span>
<lb n="5927"/><span>an droch-dhuine an droch-nídh amach a' droch-stór a</span>
<lb n="5928"/><span>chroidhe; óir a' flúirse an chroidhe is eadh do labhrann</span>
<lb n="5929"/><span>an béal.</span></p>
<lb n="5930"/>
<lb n="5931"/><p><span>Agus cad chuige go ndeir sibh liom-sa, A Thigh-</span>
<lb n="5932"/><span>earna, a Thighearna, agus ná deineann sibh an rud</span>
<lb n="5933"/><span>adeirim?  Gach duine a thagann chúgham-sa agus</span>
<lb n="5934"/><span>d'éisteann le m' chaint agus a dheineann d'á réir</span>
<lb n="5935"/><span>taisbeánfad daoibh cé leis gur cosmhail é: Is cos-</span>
<lb n="5936"/><span>mhail é le fear a bhí ag déanamh tighe agus do rómhar</span>
<lb n="5937"/><span>sé síos go doimhinn gur chuir sé an chloch-bhuinn ar an</span>
<lb n="5938"/><span>gcaraig; agus tháinig an tuile agus do buaileadh an</span>
<lb n="5939"/><span>tigh sin go dian ach níor coruigheadh é, mar bhí sé dain-</span>
<lb n="5940"/><span>gean ar an gcaraig.  Ach an t-é a chloiseann agus</span>
<lb n="5941"/><span>ná deineann, is cosmhail é leis an bhfear a dhein a</span>
<lb n="5942"/><span>thigh ar an gcré gan chloich bhuinn, agus gur bhuail an</span>
<lb n="5943"/><span>tuile 'n-a choinnibh, agus do thuit sé láithreach, agus ba</span>
<lb n="5944"/><span>thiubaisteach é tuitim an tighe sin.</span>
<lb n="5945"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="5946"/><p><span>CAIBIDIOL VII.</span></p>
<lb n="5947"/>
<lb n="5948"/><p><span>Seirbhíseach an taoisigh céad dá leigheas ag Críost Mac na</span>
<lb n="5949"/><span>baintirighe da thógaint ó'n mbás aige.  Freagra uaidh do sna</span>
<lb n="5950"/><span>teachtairí a tháinig ó Eóin, agus maitheamhnachas 'á thabhairt aige</span>
<lb n="5951"/><span>do'n pheacach aithrígheach.</span></p>
<lb n="5952"/>
<lb n="5953"/><p><span>Agus nuair a bhí iomláine a chainte go léir labhartha</span>
<lb n="5954"/><span>aige isteach i gcluasaibh na ndaoine, tháinig sé isteach</span>
<lb n="5955"/><span>go Capharnaum.  Agus bhí taoiseach céad n-a raibh</span>
<lb n="5956"/><span>seirbhíseach leis breóite, agus ba mhór aige an seir-</span>
<lb n="5957"/><span>bhíseach, agus bhí sé ag dul chun báis.  Agus d'airigh sé</span>
<lb n="5958"/><span>i dtaobh Íosa, agus chuir sé ag triall air seanóirí</span>
<lb n="5959"/><span>Iúdacha 'ghá iarraidh air teacht agus a sheirbhíseach do</span>
<lb n="5960"/><span>leigheas.  Agus nuair a thánadar-san ag triall ar</span>
<lb n="5961"/><span>Íosa d'iarradar go cruaidh air dul, agus dubhradar:</span></p>
<lb n="5962"/>
<lb n="5963"/><p><span>Is fiú é go ndéanfá an nídh sin dó, Óir tá grádh</span>
<lb n="5964"/><span>aige d'ár gcine, agus do chuir sé féin suas sinagóg</span>
<lb n="5965"/><span>dúinn.  Agus bhí Íosa ag dul leó, agus nuair a bhío-</span>
<lb n="5966"/><span>dar tagaithe i n-achmaireacht do'n tigh do chuir an</span>
<lb n="5967"/><span>taoiseach céad cáirde leis ag triall air chun a rádh:</span>
<lb n="5968"/><span>A Thighearna, ná cuir thu féin chun trioblóide, mar ní</span>
<lb n="5969"/><span>fiú mise go dtiocfá fá m'dhíon isteach: Is uime sin</span>
<lb n="5970"/><span>nár thuigeas gur bh'fhiú mé mé féin do dhul ag triall</span>
<lb n="5971"/><span>ort; ach abair i bhfocal é agus beidh mo sheirbhíseach</span>
<lb n="5972"/><span>slán.  Óir is duine mise atá socair fé smacht, agus</span>
<lb n="5973"/><span>tá fir fé smacht agam; agus deirim le fear, Imthigh,</span>
<lb n="5974"/><span>agus imthigheann sé; agus le fear eile, Tar, agus</span>
<lb n="5975"/><span>tagann sé; agus le m'sheirbhíseach, Dein so, agus</span>
<lb n="5976"/><span>deineann sé é.  Agus nuair a dh'airigh Íosa an méid</span>
<lb n="5977"/><span>sin dhein sé iongna dhe, agus d'iompuigh sé chun na</span>
<lb n="5978"/><span>ndaoine a bhí 'ghá leanmhaint, agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="5979"/><span>Go deimhin a deirim libh, ní'l a leithéid sin de chreid-</span>
<lb n="5980"/><span>eamh fághalta agam i n-Israél féin.  Agus na daoine</span>
<lb n="5981"/><span>a tháinig do chuadar thar n-ais abhaile, agus an seirbhíseach</span>
<lb n="5982"/><span>a bhí ag dul chun báis fuaradar leighiste é.</span></p>
<lb n="5983"/>
<lb n="5984"/><p><span>Agus do thárla 'n-a dhiaidh san go raibh sé ag dul</span>
<lb n="5985"/><span>go dtí an chathair ar a dtugtar Náim, agus bhí a dheis-</span>
<lb n="5986"/><span>giobuil i n-aonfheacht leis agus sluagh mhór.  Agus</span>
<lb n="5987"/><span>nuair a bhí sé ag teacht chun geata na catharach, féach,</span>
<lb n="5988"/><span>bhí corp d'á bhreith amach, aonmhac a bhí agá mháthair,</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="5989"/><p><span>agus baintreach ab eadh an mháthair; agus bhí sochraid</span>
<lb n="5990"/><span>mhór de mhuintir na catharach léi.  Agus nuair a chonaic</span>
<lb n="5991"/><span>an Tighearna í tháinig truagh aige dhi agus dubhairt</span>
<lb n="5992"/><span>sé léi: Ná bí ag gol.  Agus tháinig sé agus chuir sé a</span>
<lb n="5993"/><span>lámh ar an gcómhrainn.  (Agus do stad an mhuintir</span>
<lb n="5994"/><span>a bhí ag iompar na cómhran.) Agus dubhairt sé: A</span>
<lb n="5995"/><span>óigfhir, deirim leat, eirigh.  Agus d'eirigh an duine</span>
<lb n="5996"/><span>marbh 'n-a shuidhe agus chrom sé ar chaint.  Agus thug</span>
<lb n="5997"/><span>sé d'á mháthair é.  Agus tháinig eagal ar na daoine</span>
<lb n="5998"/><span>go léir, agus thugadar glóire do Dhia, agus dubh-</span>
<lb n="5999"/><span>radar: Tá fáidh mór eirighthe 'n-ár measg, agus</span>
<lb n="6000"/><span>tháinig Dia ag féachaint a dhaoine.  Agus do leath an</span>
<lb n="6001"/><span>focal san amach 'n-a thaobh tré Iúdaéa go léir agus</span>
<lb n="6002"/><span>tríd an ndúthaigh mór-thímpal;</span></p>
<lb n="6003"/>
<lb n="6004"/><p><span>Agus d'innseadar a dheisgiobuil d'Eóin na neithe</span>
<lb n="6005"/><span>sin go léir.  Agus do ghlaoidh Eóin chuige beirt d'á</span>
<lb n="6006"/><span>dheisgiobulaibh, agus chuir sé chun Íosa iad 'ghá rádh:</span>
<lb n="6007"/><span>An tusa an t-é a bhí le teacht nó a' bhfuil orainn feith-</span>
<lb n="6008"/><span>eamh le duine eile?  Agus nuair a thánadar na fir</span>
<lb n="6009"/><span>chuige dubhradar: Chuir Eóin Baiste ag triall ort-sa</span>
<lb n="6010"/><span>sinn 'ghá rádh: An tusa an t-é atá le teacht, nó an</span>
<lb n="6011"/><span>bhfuil orainn feitheamh le duine eile?  Agus an uair</span>
<lb n="6012"/><span>chéadna san do leighis sé mórán daoine ó n-a ngal-</span>
<lb n="6013"/><span>araibh agus ó n-a gcneadhaibh, agus ó annspridíbh, agus</span>
<lb n="6014"/><span>thug sé radharc do mhórán dall.  Ansan d'fhreagair sé</span>
<lb n="6015"/><span>iad-san agus dubhairt leó: Téighidh thar n-ais agus</span>
<lb n="6016"/><span>innsidh d' Eóin cad a chloiseabhair agus cad a chona-</span>
<lb n="6017"/><span>cabhair; radharc 'á thabhairt do dhallaibh, siubhal do</span>
<lb n="6018"/><span>bhacachaibh, na lobhair d'á nglanadh, éisteacht 'á thabh-</span>
<lb n="6019"/><span>airt do bhodharaibh, na mairbh ag aiseirighe, an soi-</span>
<lb n="6020"/><span>sgéal d'á chraobhsgaoileadh do sna bochtaibh.  Agus</span>
<lb n="6021"/><span>is aoibhinn do'n t-é ná glacfaidh sgannal umam-sa.</span></p>
<lb n="6022"/>
<lb n="6023"/><p><span>Agus nuair a bhí teachtairí Eóin imthighthe chrom sé</span>
<lb n="6024"/><span>ar a rádh leis na daoine i dtaobh Eóin: Cad 'á</span>
<lb n="6025"/><span>dh'fheisgint go ndeaghabhair amach sa bhfásach?  Cuaille</span>
<lb n="6026"/><span>d'á shuathadh le gaoith an eadh?  Ach cad 'á dh'fheisgint</span>
<lb n="6027"/><span>go ndeaghabhair amach?  Duine i n-éadaighibh míne</span>
<lb n="6028"/><span>an eadh?  Féach, is i dtighthibh na righthe a bhíonn lucht an</span>
<lb n="6029"/><span>éadaigh uasail agus an bheatha shóghaigh.  Ach cad a bhí</span></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="6030"/><p><span>uaibh le feisgint nuair a chuadhabhair amach?  Fáidh an</span>
<lb n="6031"/><span>eadh?  Iseadh, a deirim libh, agus duine is mó 'ná</span>
<lb n="6032"/><span>fáidh.  Sidé an duine ar a bhfuil sgríobhtha: Féach,</span>
<lb n="6033"/><span>tá m'aingeal agam d'á chur rómhat amach agus oll-</span>
<lb n="6034"/><span>mhóchaidh sé do shlígh rómhat.  Deirim libh é: Ar ar rugadh</span>
<lb n="6035"/><span>ó mhnáibh de dhaoinibh ní'l fáidh is mó 'na Eóin Baiste;</span>
<lb n="6036"/><span>agus an t-é is lúgha i rígheacht Dé is mó é 'ná eisean.</span>
<lb n="6037"/><span>Agus nuair airigh na daoine go léir agus na puiblio-</span>
<lb n="6038"/><span>cánaigh an chaint sin d'admhuíghdar ceart Dé, óir bhíodar</span>
<lb n="6039"/><span>tar éis a mbaiste le baisteadh Eóin.  Ach na Fairisínigh</span>
<lb n="6040"/><span>agus dochtúirí na dlighe, thugadar easúmhluigheacht</span>
<lb n="6041"/><span>do chómhairle Dé 'n-a gcoinnibh féin, óir níor ghlacadar a</span>
<lb n="6042"/><span>bhaisteadh-sin.</span></p>
<lb n="6043"/>
<lb n="6044"/><p><span>Dubhairt an Tighearna, ámhthach: Cé leis, d'á bhrígh</span>
<lb n="6045"/><span>sin, go samhlóchad muintir an tsleachta so?  Agus</span>
<lb n="6046"/><span>cé leis gur cosmhail iad?  Is cosmhail iad le leanbhaí</span>
<lb n="6047"/><span>'n-a suidhe ar áit an mhargaidh agus ag caint le n-a</span>
<lb n="6048"/><span>chéile, nuair a deirid siad: Dheineamair ceól daoibh</span>
<lb n="6049"/><span>ar phíbibh, agus níor dheineabhair rinnce; dheineamair</span>
<lb n="6050"/><span>caoine, agus níor ghoileabhair.  Óir do tháinig Eóin</span>
<lb n="6051"/><span>Baiste agus ní raibh sé ag ithe aráin 'ná ag ól fíona;</span>
<lb n="6052"/><span>agus deirthí-se, Tá deamhan ann.  Tháinig Mac an</span>
<lb n="6053"/><span>Duine agus é ag ithe agus ag ól; agus deirthí-se,</span>
<lb n="6054"/><span>Féach an fear craosach, fear an fhíona dh'ól, cara na</span>
<lb n="6055"/><span>bpuibliocánach agus na bpeacach.  Agus tá an eagna</span>
<lb n="6056"/><span>ceartuighthe ó n-a clainn féin go léir.</span></p>
<lb n="6057"/>
<lb n="6058"/><p><span>Agus d'iarr duine de sna Fairísinigh air dul agus</span>
<lb n="6059"/><span>bia chaitheamh i n' fhochair; agus chuaidh sé isteach i dtigh</span>
<lb n="6060"/><span>an Fhairisínigh, agus do shuidh sé chun búird.  Agus</span>
<lb n="6061"/><span>féach bhí bean a bhí 'n-a peacach sa chathair, agus fuair sí</span>
<lb n="6062"/><span>amach go raibh sé ag caitheamh bídh i dtigh an Fhairisínigh</span>
<lb n="6063"/><span>agus thug sí léi alabastsom ola, Agus sheasaimh sí lastiar</span>
<lb n="6064"/><span>i n-aice a chos, agus chrom sí ar a chosaibh do nighe</span>
<lb n="6065"/><span>le n-a deóraibh, agus ar iad do thriomú le n-a gruaig,</span>
<lb n="6066"/><span>agus bhí sí ag pógadh a chos agus ag cimilt na h-ola</span>
<lb n="6067"/><span>dhíobh.  Agus do chonaic an Fairisíneach a thug cuireadh</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="6068"/><p><span>dhó an nídh sin agus dubhairt sé i n'aigne féin: Dá</span>
<lb n="6069"/><span>mba fáidh an fear so bheadh fhios aige, gan amhras, cé h-í</span>
<lb n="6070"/><span>an bhean so atá ag teangabháil leis agus cad é an</span>
<lb n="6071"/><span>saghas í, gur bean pheacamhail í.  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="6072"/><span>Íosa agus dubhairt leis: A Shímóin, tá nídh agam le</span>
<lb n="6073"/><span>rádh leat.  Agus dubhairt seisean: Abair é, a</span>
<lb n="6074"/><span>Mháighistir.  Bhí fear ann agus bhí fiacha aige ar bheirt;</span>
<lb n="6075"/><span>bhí chúig céad píosa airgid aige ar dhuine acu agus</span>
<lb n="6076"/><span>caogad píosa ar an nduine eile.  Ní raibh ar chumas</span>
<lb n="6077"/><span>aoinne acu díoluigheacht a dhéanamh, agus do mhaith</span>
<lb n="6078"/><span>sé na fiacha dhóibh araon.  Cé 'cu de'n bheirt is mó</span>
<lb n="6079"/><span>grádh dhó?  Agus d'fhreagair Símón agus dubhirt:</span>
<lb n="6080"/><span>Measaim gur b'é an t-é is mó n-ar mhaith sé dhó.  Agus</span>
<lb n="6081"/><span>dubhairt sé leis: Tá do bhreith ceart.  Agus d'iom-</span>
<lb n="6082"/><span>puigh sé chun na mná, agus dubhairt sé le Símón: An</span>
<lb n="6083"/><span>bhfeiceann tú an bhean san?  Thánag isteach ad' thigh-</span>
<lb n="6084"/><span>se, níor thugais-se dhom uisge dom' chosaibh; ach do</span>
<lb n="6085"/><span>nigh sí seo mo chosa le n-a deóraibh, agus do thriomuigh sí</span>
<lb n="6086"/><span>iad le n-a gruaig.  Níor thugais-se póg dom; ach ó</span>
<lb n="6087"/><span>tháinig sí seo isteach níor stad sí ach ag pógadh mo chos.</span>
<lb n="6088"/><span>Níor ongais-se mo cheann le h-ola, ach d'ong s seo</span>
<lb n="6089"/><span>mo chosa le h-ola.  D'á bhrígh sin adeirim leat: íTáid</span>
<lb n="6090"/><span>a lán peacaí maithte dhi tré mhéid a grádha.  An t-é,</span>
<lb n="6091"/><span>ámhthach, d'á maithtear an beagán is beagán a ghrádh.</span>
<lb n="6092"/><span>Agus dubhairt sé léi-se: Táid na peacaí maithte</span>
<lb n="6093"/><span>dhuit.  Agus do chrom an mhuintir a bhí ag an mbórd</span>
<lb n="6094"/><span>ar a rádh 'n-a n-aigne féin: Cé h-é seo, a théigheann</span>
<lb n="6095"/><span>chómh fada le peacaí mhaitheamh?  Agus dubhairt seis-</span>
<lb n="6096"/><span>ean leis an mnaoi: Do shlánuigh do chreideamh thu;</span>
<lb n="6097"/><span>imthigh i síothcáin.</span>
<lb n="6098"/></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="6099"/><p><span>CAIBIDIOL VIII.</span></p>
<lb n="6100"/>
<lb n="6101"/><p><span>Parabal an tsíl.  An stoirm d'á ciúnú ag Críost.  An</span>
<lb n="6102"/><span>legion deamhan d'á gcur amach aige.  An ghluaiseacht fola d'á</span>
<lb n="6103"/><span>leigheas, agus inghean Iaíruis d'á tógaint ón mbás aige.</span></p>
<lb n="6104"/>
<lb n="6105"/><p><span>Agus do thárla, 'n-a dhiaidh san, é féin a bheith ag</span>
<lb n="6106"/><span>gabháil tré chatharachaibh agus tré bhailtibh, ag seanmóin</span>
<lb n="6107"/><span>agus ag craobhsgaoileadh rígheachta Dé agus an dáréag</span>
<lb n="6108"/><span>i n-aonfheacht leis.  Agus raint ban a saoradh ó ann-</span>
<lb n="6109"/><span>spridíbh agus ó ghalaraibh: Máire, ar a dtugtar Mag-</span>
<lb n="6110"/><span>dalén, n-ar imthigh na seacht ndeamhain aisti, Agus</span>
<lb n="6111"/><span>Ióanna, bean Chúsa, stíobhard Héróid, agus Súsanna,</span>
<lb n="6112"/><span>agus a lán eile ban, agus iad ag friothálamh air as a</span>
<lb n="6113"/><span>ngustal féin.</span></p>
<lb n="6114"/>
<lb n="6115"/><p><span>Agus tráth d'á raibh sluagh ana-mhór cruinnighthe,</span>
<lb n="6116"/><span>agus iad ag ruith amach as na catharachaibh ag triall</span>
<lb n="6117"/><span>air, dubhairt sé, i bhfuirm soluíde:</span></p>
<lb n="6118"/>
<lb n="6119"/><p><span>Chuaidh curadóir amach ag cur a chod' síl; agus nuair</span>
<lb n="6120"/><span>a bhí sé ag cur an tsíl do thuit cuid de i n-aice an</span>
<lb n="6121"/><span>bhóthair; agus do gabhadh do chosaibh ann, agus d'ithead-</span>
<lb n="6122"/><span>ar éanlaithe an aeir é.  Agus do thuit tuille dhe ar an</span>
<lb n="6123"/><span>gcaraig; agus d'fheóch sé sa bhfás, mar ní raibh an úr-</span>
<lb n="6124"/><span>mhaireacht aige.  Agus do thuit tuille dhe ameasg na</span>
<lb n="6125"/><span>sgeach; agus d'fhás na sgeacha i n-aonfheacht leis, agus</span>
<lb n="6126"/><span>mhúchadar é.  Agus do thuit tuille dhe sa talamh</span>
<lb n="6127"/><span>fóghanta agus d'fhás sé, agus thug sé toradh fó chéad.</span>
<lb n="6128"/><span>Nuair a dubhairt sé an méid sin do labhair sé árd:</span>
<lb n="6129"/><span>An t-é go bhfuil cluasa le h-éisteacht air cloiseadh sé.</span></p>
<lb n="6130"/>
<lb n="6131"/><p><span>Agus d'fhiafraigh a dheisgiobuil de cad í an tsolúid</span>
<lb n="6132"/><span>í sin.  Agus dubhairt sé leó: Do tugadh daoibh-se</span>
<lb n="6133"/><span>rúndiamhar rígheachta Dé a dh'aithint; do'n chuid eile,</span>
<lb n="6134"/><span>ámhthach, i bhfuirm soluídí.  I dtreó go bhfeicfidís</span>
<lb n="6135"/><span>agus ná feicfidís, agus go gcloisfidís agus ná</span>
<lb n="6136"/><span>tuigfidís.  Sidí an tsoluíd.  Isé briathar Dé an</span>
<lb n="6137"/><span>síol.  An chuid a thuiteann i n-aice an bhóthair, siniad</span>
<lb n="6138"/><span>na daoíne a chloiseann, agus tagann an diabhal 'n-a</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="6139"/><p><span>dhiaidh san agus tógann sé an focal as a gcroidhe,</span>
<lb n="6140"/><span>i dtreó ná creidfidís agus ná saorfaí iad.  Agus</span>
<lb n="6141"/><span>an chuid a thuiteann ar an gcaraig, siniad an mhuintir</span>
<lb n="6142"/><span>a ghlacann an focal le h-áthas nuair airighid siad é;</span>
<lb n="6143"/><span>ach ní bhíd na préacha acu san; creidid siad ar feadh</span>
<lb n="6144"/><span>tamaill agus i n-am an chatha téighid siad ar gcúl.</span>
<lb n="6145"/><span>An chuid ámhthach, a thuit ameasg na sgeach, siniad an</span>
<lb n="6146"/><span>mhuintir a dh'airigh an focal, ach ag dul dóibh i ndiaidh</span>
<lb n="6147"/><span>cúraim agus saidhbhris agus pléisiúir an tsaoghail múch-</span>
<lb n="6148"/><span>tar iad agus ní thugaid siad toradh.  Ach an chuid a</span>
<lb n="6149"/><span>thuiteann ar an dtalamh fóghanta, siniad an mhuintir</span>
<lb n="6150"/><span>a ghlacann an focal leis an ndeagh-chroidhe is fearr</span>
<lb n="6151"/><span>nuair a chloisid siad é, agus coimeádaid siad é,</span>
<lb n="6152"/><span>agus tugaid siad toradh uatha le fadfhulang.</span></p>
<lb n="6153"/>
<lb n="6154"/><p><span>Ní dheineann aoinne coinneal do lasadh agus í chur</span>
<lb n="6155"/><span>fé bhéal árthaigh nó fé leabaidh, ach curtar ar choinn-</span>
<lb n="6156"/><span>leóir í, i dtreó go bhfeicfeadh na daoine a thagann</span>
<lb n="6157"/><span>isteach an solus.  Óir ní'l rud i bhfolach ná nocht-</span>
<lb n="6158"/><span>far, ná rud fé cheilt ná h-aithneófar agus ná tiocfaidh</span>
<lb n="6159"/><span>amach go h-osgailte.  Féachaidh, d'á bhrígh sin, conus</span>
<lb n="6160"/><span>a chloiseann sibh.  Óir an t-é go bhfuil aige tabhar-</span>
<lb n="6161"/><span>far dó; agus an t-e ná fuil aige, tógfar uaidh gach a</span>
<lb n="6162"/><span>measann sé atá aige.</span></p>
<lb n="6163"/>
<lb n="6164"/><p><span>Agus tháinig chuige a mháthair agus a bhráithre, agus</span>
<lb n="6165"/><span>níor fhéadadar teacht ag triall air mar gheall ar an</span>
<lb n="6166"/><span>sluagh.  Agus do h-innseadh dó: Tá do mháthair agus</span>
<lb n="6167"/><span>do bhráithre 'n-a seasamh amuigh, agus ba mhaith leó</span>
<lb n="6168"/><span>thu dh'fheisgint.  Agus d'fhreagair sé agus dubhairt</span>
<lb n="6169"/><span>leó: An mhuintir a dh'éisteann le briathar Dé agus a</span>
<lb n="6170"/><span>dheineann beart d'á réir, siniad mo mháthair agus mo</span>
<lb n="6171"/><span>bhráithre.</span></p>
<lb n="6172"/>
<lb n="6173"/><p><span>Agus do thárla, lá de sna laethibh sin, go ndeaghaidh</span>
<lb n="6174"/><span>sé féin agus a dheisgiobuil ar bórd luinge, agus</span>
<lb n="6175"/><span>dubhairt sé leó: Téighmís treasna an locha.  Agus</span>
<lb n="6176"/><span>chuadar ar aghaidh.  Agus an fhaid a bhíodar-san ag</span>
<lb n="6177"/><span>cur na slíghe dhíobh do chuaidh seisean a chodla.  Agus</span>
<lb n="6178"/><span>tháinig stoirm gaoithe ar an loch, agus bhíodar d'á</span>
<lb n="6179"/><span>líonadh agus bhíodar i gcontabhairt.  Agus thánadar</span></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="6180"/><p><span>chuige agus dhúisigheadar é agus dubhradar: A</span>
<lb n="6181"/><span>Mháighistir, tá an bás againn.  Agus d'eirigh sé agus</span>
<lb n="6182"/><span>do labhair sé leis an ngaoith agus leis na tonnaibh</span>
<lb n="6183"/><span>uisge, agus do stadadar agus tháinig ciúnas.  Agus</span>
<lb n="6184"/><span>dubhairt sé leó-san: Cá bhfuil bhúr gcreideamh?  Mar</span>
<lb n="6185"/><span>bhí eagal ortha agus iongna, agus iad 'ghá rádh le</span>
<lb n="6186"/><span>n-a chéile, Cad é mar dhuine é seo, go smachtuigh-</span>
<lb n="6187"/><span>eann sé gaoth agus faraige agus go ndeinid siad</span>
<lb n="6188"/><span>rud air?</span></p>
<lb n="6189"/>
<lb n="6190"/><p><span>Agus do sheóladar an long go tír na nGeras-</span>
<lb n="6191"/><span>énach atá ar aghaidh Ghaililí anonn.  Agus chómh luath</span>
<lb n="6192"/><span>agus thánadar i dtír do rith chuige fear n-a raibh dea-</span>
<lb n="6193"/><span>mhan ann ar feadh mórán aimsire, agus ní raibh éadach</span>
<lb n="6194"/><span>uime, ná ní fhanadh sé i dtigh, ach ins na tuamaíbh.  Agus</span>
<lb n="6195"/><span>nuair a chonaic sé Íosa do chaith sé é féin ar an dta-</span>
<lb n="6196"/><span>lamh 'n-a láthair agus do labhair sé do ghuth árd:</span>
<lb n="6197"/><span>Cad é an chuid atá agat díom-sa, a Íosa, a Mhic an</span>
<lb n="6198"/><span>Árd-Dhia?  Iarraim ort gan mé phianadh.  Óir bhí</span>
<lb n="6199"/><span>sé 'ghá órdú do'n annsprid teacht amach as an nduine.</span>
<lb n="6200"/><span>Óir do bheireadh sé air go minic; agus do ceangailtí</span>
<lb n="6201"/><span>é le slabhraibh agus le geimhlibh, agus do bhriseadh sé</span>
<lb n="6202"/><span>na slabhraí agus chomáineadh an deamhan amach fé'n</span>
<lb n="6203"/><span>bhfásach é.  Agus do cheistigh Íosa é agus dubhairt:</span>
<lb n="6204"/><span>Cad é an ainim atá ort?  Agus dubhairt seisean:</span>
<lb n="6205"/><span>Leigión; mar bhí mórán deamhan tar éis dul isteach</span>
<lb n="6206"/><span>ann.  Agus bhíodar 'ghá iarraidh air gan a dh'órdú</span>
<lb n="6207"/><span>dhóibh dul síos sa n-aibhéis.  Agus bhí tréad mór muc</span>
<lb n="6208"/><span>sa n-áit agus iad ag inníor ar an sliabh, agus d'iar-</span>
<lb n="6209"/><span>radar air leigint dóibh dul isteach ionta.  Agus do</span>
<lb n="6210"/><span>leig.  Ansan d'imthigh na deamhain as an nduine agus</span>
<lb n="6211"/><span>chuadar isteach ins na mucaibh, agus do ghluais an</span>
<lb n="6212"/><span>tréad, le buile, ar mhullach a gcinn isteach sa loch</span>
<lb n="6213"/><span>agus do báthadh iad.  Agus nuair chonaic an lucht</span>
<lb n="6214"/><span>fosaidheachta an nídh a thárla, do ritheadar agus d'inns-</span>
<lb n="6215"/><span>eadar sa chathair é agus ins na bailtibh.  Agus tháinig</span>
<lb n="6216"/><span>na daoine amach go bhfeicfidís cad a bhí tuitithe amach,</span>
<lb n="6217"/><span>agus thánadar ag triall ar Íosa; agus fuaradar,</span>
<lb n="6218"/><span>'n-a shuidhe ag cosaibh Íosa, 'n-a ghlan-mheabhair agus</span>
<lb n="6219"/><span>éadach uime, an duine as ar imthigh na deamhain, agus</span>
<lb n="6220"/><span>bhí eagal ortha.  Agus an mhuintir a chonaic é d'inns-</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="6221"/><p><span>eadar dóibh conus a slánuigheadh é ó'n Leigión; Agus</span>
<lb n="6222"/><span>d'iarr pobul na nGerasénach go léir air imtheacht uatha,</span>
<lb n="6223"/><span>mar bhí eagla ana-mhór ortha.  Agus chuaidh sé ar bórd</span>
<lb n="6224"/><span>na luinge agus tháinig sé thar n-ais.  Agus an fear</span>
<lb n="6225"/><span>gur imthigh na deamhain as d'iarr sé air leigint dó dul</span>
<lb n="6226"/><span>leis.  Ach do chuir Íosa uaidh é, agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="6227"/><span>Imthigh chun do thighe féin agus innis na neithe móra atá</span>
<lb n="6228"/><span>déanta ag Dia dhuit.  Agus d'imthigh sé agus d'fhógair</span>
<lb n="6229"/><span>sé tríd an gcathair go léir na neithe móra a dhein Íosa</span>
<lb n="6230"/><span>dhó.</span></p>
<lb n="6231"/>
<lb n="6232"/><p><span>Agus do thárla, ar a theacht thar n-ais d'Íosa,</span>
<lb n="6233"/><span>gur ghlac sluagh mhór é, mar bhíodar go léir ag feith-</span>
<lb n="6234"/><span>eamh leis.  Agus féach, tháinig chuige fear dár b'</span>
<lb n="6235"/><span>ainim Iaírus, agus dob' é uachtarán na sinagóige é;</span>
<lb n="6236"/><span>agus do chaith sé é féin ag cosaibh Íosa 'ghá iarraidh</span>
<lb n="6237"/><span>air dul chun a thighe, Mar go raibh aon inghean amháin</span>
<lb n="6238"/><span>aige agus í tímpal dhá bhliain déag, agus go raibh sí</span>
<lb n="6239"/><span>ag dul chun báis.  Agus, ag dul ann dó, do thárla go</span>
<lb n="6240"/><span>raibh an tsluagh ag brúth air.</span></p>
<lb n="6241"/>
<lb n="6242"/><p><span>Agus bhí bean áirithe a bhí ag cailleamhaint a cod'</span>
<lb n="6243"/><span>fola ar feadh dhá bhliain déag roimis sin, agus go raibh</span>
<lb n="6244"/><span>a maoin saoghalta caillte aici le dochtúiríbh agus é</span>
<lb n="6245"/><span>teipithe ortha í leigheas; Agus tháinig sí chuige, lastiar</span>
<lb n="6246"/><span>dé, agus chuir sí a lámh ar fhabhra a bhrait, agus do stad</span>
<lb n="6247"/><span>an fhuil láithreach bonn aici.  Agus dubhairt Íosa: Cé</span>
<lb n="6248"/><span>h-é a theangbhaidh liom?  Agus do shéan gach aoinne,</span>
<lb n="6249"/><span>agus dubhairt Peadar agus an mhuintir a bhí i n'fhoch-</span>
<lb n="6250"/><span>air: A Mháighistir, tá an tsluagh ag brúth ort agus</span>
<lb n="6251"/><span>at' chiapadh, agus a' ndeirir, Cé h-é a theangbhaidh liom?</span>
<lb n="6252"/><span>Agus dubhairt Íosa: Do theangbhaidh duine éigin liom;</span>
<lb n="6253"/><span>óir is eól dómh-sa go ndeaghaidh cómhacht amach uaim.</span>
<lb n="6254"/><span>Agus nuair a thuig an bhean nár chuaidh sí gan aithint,</span>
<lb n="6255"/><span>tháinig sí agus chaith sí í féin agá chosaibh agus í ag crith,</span>
<lb n="6256"/><span>agus d'innis sí os cómhair na ndaoine go léir cad é</span>
<lb n="6257"/><span>an chúis n-ar theangbhaidh sí leis, agus conus mar a</span>
<lb n="6258"/><span>leighiseadh í láithreach.  Agus dubhairt seisean léi:</span>
<lb n="6259"/><span>Do leighis do chreideamh thú, a 'nghean ó; imthigh leat</span>
<lb n="6260"/><span>i síothcháin.</span></p>
<lb n="6261"/>
<lb n="6262"/><p><span>Agus é ag rádh na cainte sin tháinig duine chun uach-</span>
<lb n="6263"/><span>taráin na sinagóige agus dubhairt sé leis: Tá</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="6264"/><p><span>t'inghean thar éis bháis, ná bí 'ghá chur chun trioblóide.</span>
<lb n="6265"/><span>Agus d'airigh Íosa an focal agus dubhairt sé le h-athair</span>
<lb n="6266"/><span>an chailín: Ná bíodh eagal ort: creid amháin, agus</span>
<lb n="6267"/><span>beidh sí slán.  Agus nuair a shrois sé an tigh níor</span>
<lb n="6268"/><span>leig sé aoinne isteach i n-aonfheacht leis ach Peadar agus</span>
<lb n="6269"/><span>Séamus agus Eóin, agus athair agus máthair an</span>
<lb n="6270"/><span>chailín.  Agus bhí na daoine go léir ag gol agus ag</span>
<lb n="6271"/><span>caoi 'n-a diaidh.  Agus dubhairt sé leó: Ná bídhidh ag</span>
<lb n="6272"/><span>gol; ní marbh atá an cailín, ach 'n-a codla.  Agus</span>
<lb n="6273"/><span>bhíodar ag gáirí uime, mar bhí fhios acu í bheith marbh.</span>
<lb n="6274"/><span>Ach do rug sé féin ar láimh uirthi, agus do labhair sé</span>
<lb n="6275"/><span>do ghuth árd agus dubhairt: A chailín, eirigh.  Agus</span>
<lb n="6276"/><span>tháinig a h-anam thar n-ais, agus d'eirigh sí láithreach.</span>
<lb n="6277"/><span>Agus dubhairt sé rud le n-ithe thabhairt di.  Agus</span>
<lb n="6278"/><span>bhí sgárd ar a h-athair agus ar a máthair; ach dubhairt</span>
<lb n="6279"/><span>sé leó gan a dh'innsint d'aoinne cad a bhí tuitithe</span>
<lb n="6280"/><span>amach.</span></p>
<lb n="6281"/>
<lb n="6282"/><p><span>CAIBIDIOL IX.</span></p>
<lb n="6283"/>
<lb n="6284"/><p><span>Na h Asboil dá gcur amach ag Críost.  Bia dá thabhairt aige</span>
<lb n="6285"/><span>do chúig mhíle duine a' chúig bhulógaibh. an t-Atharú gné do theacht</span>
<lb n="6286"/><span>air.  Deamhan a' duine dá chur amach aige.</span></p>
<lb n="6287"/>
<lb n="6288"/><p><span>Do ghlaoidh sé chuige an dáréag Aspol agus thug</span>
<lb n="6289"/><span>sé dhóibh cómhacht agus cumas ar gach aicme deamhan,</span>
<lb n="6290"/><span>agus leigheas ar ghalaraibh.  Agus chuir sé uaidh iad</span>
<lb n="6291"/><span>ag craobhsgaoileadh rígheachta Dé agus ag leigheas</span>
<lb n="6292"/><span>daoine breóite.  Agus dubhairt sé leó: Ná tógaidh</span>
<lb n="6293"/><span>aon rud i gcóir an bhóthair, bata ná mála ná arán ná</span>
<lb n="6294"/><span>airgead, agus ná bíodh dhá bhrat ag aoinne agaibh;</span>
<lb n="6295"/><span>Agus pé tigh n-a raghaidh sibh isteach ann, fanaidh ann,</span>
<lb n="6296"/><span>agus ná h-imthighidh amach as.  Agus pé daoine ná</span>
<lb n="6297"/><span>glacfaidh sibh imthighidh amach as an gcathair sin agus</span>
<lb n="6298"/><span>deinidh an ceó do chrothadh d'bhúr gcosaibh mar fhiadh-</span>
<lb n="6299"/><span>nuise 'n-a gcoinnibh.</span></p>
<lb n="6300"/>
<lb n="6301"/><p><span>Agus do ghluaiseadar amach mór-thímpal tré sna</span>
<lb n="6302"/><span>bailtibh ag craobhsgaoileadh an tSoisgéil agus ag leigh-</span>
<lb n="6303"/><span>eas ins gach aon bhall.</span>
<lb n="6304"/></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="6305"/><p><span>Agus d'airigh Héród, an tetrarc, gach nídh a bhí aige</span>
<lb n="6306"/><span>'á dhéanamh, agus bhí sé ar mearbhall, mar deireadh</span>
<lb n="6307"/><span>daoine, Gur bh'é Eóin a dh'eirigh ós na mairbh; agus</span>
<lb n="6308"/><span>deireadh daoine eile gur bh'é Elias a thaisbeáin é</span>
<lb n="6309"/><span>féin; agus deireadh daoine eile gur dhuine éigin de</span>
<lb n="6310"/><span>sna sean-fháidhibh a dh'eirigh.  Agus dubhairt Héród:</span>
<lb n="6311"/><span>Bhaineas-sa an ceann d'Eóin; ach cé h-é seo go</span>
<lb n="6312"/><span>n-airighim na neithe seo mar gheall air?  Agus bhí sé</span>
<lb n="6313"/><span>a d'iarraidh é dh'fheisgint.</span></p>
<lb n="6314"/>
<lb n="6315"/><p><span>Agus tháinig na h-Aspoil thar n-ais agus d'innseadar</span>
<lb n="6316"/><span>dó gach a raibh déanta acu; agus do rug sé leis iad</span>
<lb n="6317"/><span>i leithtaoibh i n-áit uaigneach dár bh'ainim Betsaida.</span>
<lb n="6318"/><span>Agus nuair a fuair na sluaighte amach an méid sin</span>
<lb n="6319"/><span>do leanadar é; agus do ghlac sé iad, agus bhí sé ag</span>
<lb n="6320"/><span>caint leó i dtaobh rígheachta Dé, agus na daoine a</span>
<lb n="6321"/><span>bhíodh i ngádh le leigheas do leighiseadh sé iad.</span></p>
<lb n="6322"/>
<lb n="6323"/><p><span>Agus thusnuigh an lá ar dhul i ndéanaighe.  Agus</span>
<lb n="6324"/><span>tháinig an dáréag chuige agus dubhradar leis: Leig</span>
<lb n="6325"/><span>na sluaighte chun siubhail, i dtreó go n-imteóchaid siad</span>
<lb n="6326"/><span>ar fuid na mbailte agus na dtighthe mór-thímpal agus</span>
<lb n="6327"/><span>go bhfaighid siad lóisdín agus bia, óir is i bhfásach</span>
<lb n="6328"/><span>atáimíd anso.  Agus dubhairt sé leó: Tugaidh-se</span>
<lb n="6329"/><span>rud le n-ithe dhóibh.  Agus dubhradar-san: Ní'l</span>
<lb n="6330"/><span>againn ach chúig bulóga agus dhá iasg, murab amhlaidh a</span>
<lb n="6331"/><span>raighmís agus bia cheannach do'n tsluagh mhór so go</span>
<lb n="6332"/><span>léir.  Bhí tímpal chúig mhíle fear sa tsluagh.  Agus</span>
<lb n="6333"/><span>dubhairt sé le n-a dheisgiobuil: Cuiridh 'n-a suidhe iad</span>
<lb n="6334"/><span>'n-a gcuideachtanaibh, caogad i ngach cuideachtain.</span>
<lb n="6335"/><span>Agus dheineadar amhlaidh, agus chuireadar na daoine</span>
<lb n="6336"/><span>go léir 'n-a suidhe.  Ansan do thóg sé na chúig bulóga</span>
<lb n="6337"/><span>agus an dá iasg, agus d'fhéach sé suas chun neimhe</span>
<lb n="6338"/><span>agus bheannuigh sé iad, agus do bhris, agus thug d'á</span>
<lb n="6339"/><span>dheisgiobuil le cur os cómhair na ndaoine.  Agus</span>
<lb n="6340"/><span>d'ith na daoine go léir a ndóithin, agus do tógadh</span>
<lb n="6341"/><span>dhá chiseán déag de bhia briste a fágadh.</span></p>
<lb n="6342"/>
<lb n="6343"/><p><span>Agus do thárla, nuair a bhí sé i n'aonar ag guidhe, go</span>
<lb n="6344"/><span>raibh a dheisgiobuil i n'fhochair, agus cheistigh sé iad</span>
<lb n="6345"/><span>agus dubhairt sé: Cé adeir na daoine is mise?  Agus</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="6346"/><p><span>d'fhreagradar-san agus dubhradar: Eóin Baiste;</span>
<lb n="6347"/><span>agus deir cuid acu Elias; agus deir tuille acu</span>
<lb n="6348"/><span>gurab amhlaidh a dh'eirigh duine de sna sean-fháidhibh.</span>
<lb n="6349"/><span>Agus dubhairt sé leó: Ach sibh-se, cé adeir sibh is</span>
<lb n="6350"/><span>mé?  Agus d'fhreagair Símón Peadar agus dubhairt:</span>
<lb n="6351"/><span>Críost Dé.  Agus thug sé foláramh dóibh agus dubhairt</span>
<lb n="6352"/><span>leó gan an nídh sin a dh'innsint d'aoinne, 'Ghá rádh:</span>
<lb n="6353"/><span>Ní foláir do Mhac an Duine mórán d'fhulang,</span>
<lb n="6354"/><span>agus go séanfadh na seanóirí é, agus uachtaráin na</span>
<lb n="6355"/><span>sagart, agus na Sgríbhneóirí, agus go gcurfaí chun</span>
<lb n="6356"/><span>báis é, agus go n-aiseireóchadh sé an trímhadh lá.</span></p>
<lb n="6357"/>
<lb n="6358"/><p><span>Agus dubhairt sé leó uile: Má's áil le h-aoinne teacht</span>
<lb n="6359"/><span>am' dhiaidh séanadh sé é féin, agus tógadh sé a chros</span>
<lb n="6360"/><span>gach lá, agus leanadh sé mé.  Óir an t-é gur maith</span>
<lb n="6361"/><span>leis a anam féin do shábháil, caillfidh sé é; agus an</span>
<lb n="6362"/><span>t-é a chaillfidh a anam ar mo shon-sa, sábhálfaidh sé a</span>
<lb n="6363"/><span>anam.  Óir cad é an tairbhe do dhuine má dheineann</span>
<lb n="6364"/><span>sé an saoghal mór do bhuachtaint agus é féin do</span>
<lb n="6365"/><span>mhilleadh agus do chailleamhaint?  Óir an t-é do</span>
<lb n="6366"/><span>ghlacfaidh náire mar gheall orm-sa agus ar mo</span>
<lb n="6367"/><span>bhréithre, glacfaidh Mac an Duine náire mar gheall ar</span>
<lb n="6368"/><span>an nduine sin, nuair a thiocfaidh sé 'n-a ghradam agus</span>
<lb n="6369"/><span>i ngradam a Athar agus na n-aingeal naomhtha,</span>
<lb n="6370"/><span>Deirim libh go fíor, ámhthach, go bhfuil daoine 'n-a sea-</span>
<lb n="6371"/><span>samh anso ná blaisfidh bás go bhfeicfid siad rígh-</span>
<lb n="6372"/><span>eacht Dé.</span></p>
<lb n="6373"/>
<lb n="6374"/><p><span>Agus do thárla, tímpal ocht lá tar éis na cainte</span>
<lb n="6375"/><span>sin, gur thóg sé leis Peadar agus Séamus agus Eóin,</span>
<lb n="6376"/><span>agus go ndeaghaidh sé suas ar an gcnoc chun úrnuighthe</span>
<lb n="6377"/><span>dhéanamh.  Agus an fhaid a bhí sé ag guidhe d'athruigh</span>
<lb n="6378"/><span>a ghnúis, agus d'iompuigh a chuid éadaigh geal, taith-</span>
<lb n="6379"/><span>neamhach.  Agus féach, bhí beirt ag cómhrádh leis, agus</span>
<lb n="6380"/><span>Maois agus Elias iad san.  Do chonacthas iad</span>
<lb n="6381"/><span>i nglóire, agus do thráchtadar ar a bhás, an bás a bhí</span>
<lb n="6382"/><span>aige le críochnú i nIerúsalem.  Agus tháinig mairbh-</span>
<lb n="6383"/><span>itíghe codlata ar Pheadar agus ar an muintir a bhí</span>
<lb n="6384"/><span>i n'fhochair.  Agus do mhúsgladar, agus do chona-</span>
<lb n="6385"/><span>cadar a ghradam, agus an bheirt a bhí 'n-a seasamh 'n-a</span></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="6386"/><p><span>theannta.  Agus do thárla, nuair a bhíodar ag im-</span>
<lb n="6387"/><span>theacht uaidh, go ndubhairt Peadar le h-Íosa: A</span>
<lb n="6388"/><span>Mháighistir, is maith an bhail orainne bheith anso; agus</span>
<lb n="6389"/><span>deinimís anso trí puible, pubal duit-se, agus</span>
<lb n="6390"/><span>pubal do Mhaois, agus pubal d'Elias; agus gan</span>
<lb n="6391"/><span>a fhios aige cad a bhí aige dh'á rádh.  Agus an fhaid</span>
<lb n="6392"/><span>a bhí sé ag rádh an méid sin tháinig sgamall agus do</span>
<lb n="6393"/><span>chlúdaigh sé iad, agus tháinig eagal ortha nuair a</span>
<lb n="6394"/><span>bhíodar ag dul isteach sa sgamall.  Agus do labh-</span>
<lb n="6395"/><span>air guth as an sgamall agus dubhairt: Isé seo mo</span>
<lb n="6396"/><span>Mhac dílis-se; deinidh éisteacht leis.  Agus le linn</span>
<lb n="6397"/><span>an ghutha do labhairt do fuaradh Íosa i n'aonar.  Agus</span>
<lb n="6398"/><span>bhíodar-san ciúin, agus níor innseadar d'aoinne ins na</span>
<lb n="6399"/><span>laethanta san aon nídh de sna neithibh a chonacadar.</span></p>
<lb n="6400"/>
<lb n="6401"/><p><span>Agus do thárla, an lá 'n-a dhiaidh san, ag teacht</span>
<lb n="6402"/><span>anuas ó'n gcnoc dóibh, gur bhuail sluagh mhór uime.</span>
<lb n="6403"/><span>Agus féach, do labhair duine de'n tsluagh amach agus</span>
<lb n="6404"/><span>dubhairt sé: A Mháighistir, guidhim thú, féach ar mo mhac,</span>
<lb n="6405"/><span>mar ní'l agam ach é; Agus féach, beireann an deamhan</span>
<lb n="6406"/><span>air, agus cuireann sé sgread as go h-obann, agus</span>
<lb n="6407"/><span>bíonn sé 'ghá leagadh agus 'ghá stracadh as a chéile,</span>
<lb n="6408"/><span>agus cúbhar leis, agus is ar éigin a sgarann se leis</span>
<lb n="6409"/><span>ach 'ghá stracadh.  Agus d'iarras ar do dheisgiobuil</span>
<lb n="6410"/><span>é chur amach, agus do theip sé ortha.  Agus d'fhreag-</span>
<lb n="6411"/><span>air Íosa agus dubhairt: Ó, a shliocht chlaon gan creid-</span>
<lb n="6412"/><span>eamh, an fada a bheidh mé eadraibh ag cur suas libh?</span>
<lb n="6413"/><span>Tabhair anso do mhac.  Agus nuair a bhí sé ag teacht</span>
<lb n="6414"/><span>do leag an deamhan é, agus bhí sé 'ghá stracadh.  Agus</span>
<lb n="6415"/><span>do smachtuigh Íosa an deamhan truaillighthe, agus do</span>
<lb n="6416"/><span>leighis sé an buachaill, agus thug sé d'á athair é.  Agus</span>
<lb n="6417"/><span>bhí uathbhás ar na daoine go léir tré mhór-chómhacht Dé.</span>
<lb n="6418"/><span>Agus nuair a bhíodar go léir ag déanamh iongna</span>
<lb n="6419"/><span>de sna gníomhartha a bhí aige 'á dhéanamh, dubhairt sé le</span>
<lb n="6420"/><span>n-a dheisgiobulaibh: Coimeádaidh-se cuimhne ar an</span>
<lb n="6421"/><span>gcaint sin i nbhúr gcroidhe: óir tá Mac an Duine le</span>
<lb n="6422"/><span>tabhairt i lámhaibh daoine.</span></p>
<lb n="6423"/>
<lb n="6424"/><p><span>Agus níor thuigeadar brígh na cainte sin, agus bhí</span>
<lb n="6425"/><span>an brígh i bhfolach uatha, ionus ná mothóchaidís é; agus</span>
<lb n="6426"/><span>níor leig eagla dhóibh é cheistiú i dtaobh na cainte sin.</span>
<lb n="6427"/></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="6428"/><p><span>Agus d'eirigh tnúth eatartha féachaint cé 'cu dhíobh</span>
<lb n="6429"/><span>ba mhó.  Agus chonaic Íosa na smuínte a bhí 'n-a</span>
<lb n="6430"/><span>gcroidhe, agus do rug sé ar leanbh, agus chuir sé 'n-a</span>
<lb n="6431"/><span>sheasamh i n'aice é.  Agus dubhairt sé leó-san: An</span>
<lb n="6432"/><span>t-é a ghlacfaidh an leanbh san am' ainim-se glacann</span>
<lb n="6433"/><span>sé mise; agus an t-é a ghlacfaidh mise glacann sé an</span>
<lb n="6434"/><span>t-é do chuir uaidh mé; óir an t-é is lúgha agaibh go léir</span>
<lb n="6435"/><span>isé is mó.</span></p>
<lb n="6436"/>
<lb n="6437"/><p><span>Agus d'fhreagair Eóin agus dubhairt: A Mháighistir,</span>
<lb n="6438"/><span>chonacamair duine agus é ag cur deamhan amach ad'</span>
<lb n="6439"/><span>ainim-se, agus choisgeamair é, toisg ná gabhann sé</span>
<lb n="6440"/><span>linne.  Agus dubhairt Íosa leis: Ná coisgidh é: mar,</span>
<lb n="6441"/><span>an t-é ná fuil i nbhúr gcoinnibh tá sé libh.</span></p>
<lb n="6442"/>
<lb n="6443"/><p><span>Agus do thárla, fé mar a bhí laethanta a dheasgabh-</span>
<lb n="6444"/><span>ála d'á gcríochnú, go raibh a ghnúis daingean aige féin</span>
<lb n="6445"/><span>ar dhul go Ierúsalem.  Agus chuir sé teachtairí roimis</span>
<lb n="6446"/><span>amach, agus chuadar isteach i gcathair de chatharachaibh na</span>
<lb n="6447"/><span>Samaritánach chun neithe chur i dtreó dhó.  Agus níor</span>
<lb n="6448"/><span>leigeadar isteach é toisg a ghnúis a bheith daingean ar</span>
<lb n="6449"/><span>dhul go Ierúsalem.  Agus nuair a chonaic a dheisgiobuil,</span>
<lb n="6450"/><span>Séamus agus Eóin, an nídh sin dubhradar: A Thigh-</span>
<lb n="6451"/><span>earna, an toil leat go ndéarfaimís teine theacht ó</span>
<lb n="6452"/><span>neamh chun iad do losgadh?  Agus d'iompuigh sé</span>
<lb n="6453"/><span>ortha agus thug sé milleán dóibh, agus dubhairt sé:</span>
<lb n="6454"/><span>Ní fios daoibh an spioraid atá ionaibh.  Ní chun anam-</span>
<lb n="6455"/><span>nacha do mhilleadh a tháinig Mac an Duine, ach chun iad</span>
<lb n="6456"/><span>do shábháil.  Agus d'imthigheadar go baile eile.</span></p>
<lb n="6457"/>
<lb n="6458"/><p><span>Agus thárla, an fhaid a bhíodar ar an slígh, go ndubh-</span>
<lb n="6459"/><span>airt duine éigin leis: Leanfad-sa thusa, a Thighearna,</span>
<lb n="6460"/><span>pé ball 'n-a ngeobhair.  Agus dubhairt Íosa leis:</span>
<lb n="6461"/><span>Táid poill talmhan ag na madraíbh ruadha, agus a</span>
<lb n="6462"/><span>neadacha ag éanlaithe an aeir, ach ag Mac an Duine</span>
<lb n="6463"/><span>ní'l áit 'n-a leigfeadh sé a cheann.  Dubhairt sé,</span>
<lb n="6464"/><span>ámhthach, le duine eile: Leansa mise; agus dubhairt</span>
<lb n="6465"/><span>seisean: A Thighearna, leig dom dul ar dtúis agus</span>
<lb n="6466"/><span>m'athair do chur.  Agus dubhairt Íosa leis: Leig do</span>
<lb n="6467"/><span>sna mairbh na mairbh do chur; ach imthigh-se agus dein</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="6468"/><p><span>rígheacht Dé d'fhógairt.  Agus dubhairt duine eile:</span>
<lb n="6469"/><span>Leanfad thú, a Thighearna, ach leig dom dul agus é</span>
<lb n="6470"/><span>dh'innsint do'n mhuintir atá sa bhaile.  Dubhairt Íosa</span>
<lb n="6471"/><span>leis: Aoinne a chuirfidh a lámh ar an gcéachta agus</span>
<lb n="6472"/><span>ansan a bheidh ag féachaint lastiar de, ní'l sé oireamh-</span>
<lb n="6473"/><span>nach do rígheacht Dé.</span></p>
<lb n="6474"/>
<lb n="6475"/><p><span>CAIBIDIOL X.</span></p>
<lb n="6476"/>
<lb n="6477"/><p><span>Teagasg ag Críost á thabhairt do'n dáréag as trí fichid</span>
<lb n="6478"/><span>deisgiobul.  Iad dá gcur amach chun oibre.  An Samaritánach</span>
<lb n="6479"/><span>fóghanta.</span></p>
<lb n="6480"/>
<lb n="6481"/><p><span>Tar éis na neith sin do cheap an Tighearna dháréag</span>
<lb n="6482"/><span>agus trí fichid eile, agus chuir sé roimis amach iad,</span>
<lb n="6483"/><span>'n-a mbeirt a's 'n-a mbeirt, chun gach baile agus áit</span>
<lb n="6484"/><span>n-a raibh sé féin le teacht ann.</span></p>
<lb n="6485"/>
<lb n="6486"/><p><span>Agus dubhairt sé leó: Fóghmhar mór agus meithiol</span>
<lb n="6487"/><span>suarach.  Iarraidh, d'á bhrígh sin, ar an t-é gur leis</span>
<lb n="6488"/><span>an fóghmhar lucht oibre do chur chun an fhóghmhair.</span></p>
<lb n="6489"/>
<lb n="6490"/><p><span>Imthighidh: Féach, táim 'bhúr gcur i nbhúr n-uanaibh</span>
<lb n="6491"/><span>ameasg machtírí.  Ná bíodh agaibh mála ná sparán</span>
<lb n="6492"/><span>ná bróga, agus ná deinidh beannachadh d'aoinne ar</span>
<lb n="6493"/><span>an slígh.  Aon tigh n-a raghaidh sibh isteach ann abraidh</span>
<lb n="6494"/><span>ar dtúis, Síothcháin ar an dtigh seo.  Agus má's mac</span>
<lb n="6495"/><span>síothchána a bheidh ann fanfaidh bhúr síothcháin air;</span>
<lb n="6496"/><span>murab eadh fillfidh bhúr síothcháin oraibh féin.  Agus</span>
<lb n="6497"/><span>fanaidh sa tigh chéadna, ag ithe agus ag ól na neithe atá</span>
<lb n="6498"/><span>acu, óir is fiú an fear oibre a thuarasdal fhagháil.</span>
<lb n="6499"/><span>Ná bídhidh ag imtheacht ó thigh go tigh.</span></p>
<lb n="6500"/>
<lb n="6501"/><p><span>Agus pé cathair n-a raghaidh sibh isteach inti agus</span>
<lb n="6502"/><span>go nglacfar sibh, ithidh na neithe a curfar os bhúr</span>
<lb n="6503"/><span>gcómhair; Agus leighisidh na daoine breóite sa chath-</span>
<lb n="6504"/><span>air sin, agus abraidh leó, Ta rígheacht Dé buailte libh.</span>
<lb n="6505"/><span>Ach pé cathair n-a raghaidh sibh isteach inti agus ná</span>
<lb n="6506"/><span>glacfar sibh, téighidh amach ar shráidibh na catharach san</span>
<lb n="6507"/><span>agus abraidh: Fiú ceó bhúr gcatharach atá ar ár gcos-</span>
<lb n="6508"/><span>aibh glanaimíd dínn é i nbhúr gcoinnibh.  Ach bíodh</span></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="6509"/><p><span>fios an méid seo agaibh, go bhfuil rígheacht Dé</span>
<lb n="6510"/><span>i n-achmaireacht.  Deirim libh gur saoire a raghaidh</span>
<lb n="6511"/><span>muintir Shodom as an lá san 'ná mar a raghaidh muintir</span>
<lb n="6512"/><span>na catharach san.</span></p>
<lb n="6513"/>
<lb n="6514"/><p><span>Mairg duit-se, a Chorosáin, mairg duit-se, a Bhet-</span>
<lb n="6515"/><span>sáida, óir dá ndeintí i dTuíre agus i Sídón na mírbh-</span>
<lb n="6516"/><span>úiltí a deineadh ionaibh-se, is fadó bheadh aithrighe</span>
<lb n="6517"/><span>déanta acu 'n-a suidhe i n-éadach garbh agus i luaith-</span>
<lb n="6518"/><span>righ.  Agus is saoire a raghaid Tuíre agus Sídón</span>
<lb n="6519"/><span>as lá an bhreitheamhntais 'ná mar a raghaidh sibh-se as.</span>
<lb n="6520"/><span>Agus tusa, a Chapharnaum, a tógadh suas go neamh,</span>
<lb n="6521"/><span>curfar síos tu go h-ifreann.</span></p>
<lb n="6522"/>
<lb n="6523"/><p><span>An t-é a dh'éisteann libh-se, is liom-sa a dh'éis-</span>
<lb n="6524"/><span>teann sé; agus an t-é a thugann tarcuisne dhaoibh-se,</span>
<lb n="6525"/><span>is dómh-sa a thugann sé tarcuisne; agus an t-é a</span>
<lb n="6526"/><span>thugann tarcuisne dhómh-sa is do'n t-é a chuir uaidh</span>
<lb n="6527"/><span>mé a thugann sé tarcuisne.</span></p>
<lb n="6528"/>
<lb n="6529"/><p><span>Agus tháinig an dáréag a's trí fichid thar n-ais agus </span>
<lb n="6530"/><span>gáirdeachas ortha, agus dubhradar: A Thighearna, táid</span>
<lb n="6531"/><span>na deamhain féin fé n-ár smacht tré t'ainim-se.  Agus</span>
<lb n="6532"/><span>dubhairt sé leó: Bhíos ag féachaint ar Shátan nuair</span>
<lb n="6533"/><span>a thuit sé ó neamh mar a thuitfeadh splannc.  Féach,</span>
<lb n="6534"/><span>tá tabhartha agam daoibh cumas ar shatailt ar aithreachaibh</span>
<lb n="6535"/><span>nimhe agus ar scorpiónaibh, agus ar gach cómhacht de</span>
<lb n="6536"/><span>chómhachtaibh an namhad, gan dochar daoibh.  Sa n-am</span>
<lb n="6537"/><span>gcéadna ná bíodh gáirdeachas oraibh toisg spioraidí</span>
<lb n="6538"/><span>bheith fé nbhúr smacht, ach bíodh gáirdeachas oraibh toisg</span>
<lb n="6539"/><span>bhúr n-ainimneacha bheith sgríobhtha ins na flathais.</span></p>
<lb n="6540"/>
<lb n="6541"/><p><span>Le linn na h-uaire céadna san do tháinig gáirde-</span>
<lb n="6542"/><span>achas an Spioraid Naoimh air, agus dubhairt sé: Admh-</span>
<lb n="6543"/><span>uighim duit, a Athair, a Thighearna neimhe agus talmhan,</span>
<lb n="6544"/><span>mar gur cheilis na neithe seo ar lucht eagna agus</span>
<lb n="6545"/><span>eóluis, agus gur fhoillsighis iad do sna leanbhaíbh.</span>
<lb n="6546"/><span>Dheinis san, a Athair, óir b'é sin do thoil.  Do thug</span>
<lb n="6547"/><span>m'Athair dómh-sa gach uile nídh, agus ní h-eól d'aoinne</span>
<lb n="6548"/><span>cé h-é an Mac ach do'n Athair, ná cé h-é an t-Athair</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="6549"/><p><span>ach do'n Mhac agus do'n t-é d'ár toil leis an Mac é</span>
<lb n="6550"/><span>dh'fhoillsiú.  Agus d'iompuigh sé chun a dheisgiobul,</span>
<lb n="6551"/><span>agus dubhairt sé: Is aoibhinn do sna súilibh a chíonn</span>
<lb n="6552"/><span>na neithe a chíonn sibh-se.  Óir deirim libh gur mhian</span>
<lb n="6553"/><span>le mórán fáidhe agus righthe na neithe dh'fheisgint a chíonn</span>
<lb n="6554"/><span>sibh-se, agus ní fheacadar iad; agus na neithe do chlos</span>
<lb n="6555"/><span>a chloiseann sibh-se, agus níor chloiseadar iad.</span></p>
<lb n="6556"/>
<lb n="6557"/><p><span>Agus féach, d'eirigh fear dlighe chun triail a bhaint</span>
<lb n="6558"/><span>as, agus dubhairt: A Mháighistir, cad tá le déanamh</span>
<lb n="6559"/><span>agam chun na beatha sióruidhe do shealbhú?  Agus</span>
<lb n="6560"/><span>dubhairt seisean leis: Cad 'tá sgríobhtha sa dlígh?</span>
<lb n="6561"/><span>Conus a léigheann tú?  Agus d'fhreagair sé agus</span>
<lb n="6562"/><span>dubhairt: Grádhfaidh tú do Thighearna Dia ó d'chroidhe</span>
<lb n="6563"/><span>go h-iomlán, agus ó t'anam go h-iomlán, agus ó</span>
<lb n="6564"/><span>d'neart go h-iomlán, agus ó t'aigne go h-iomlán;</span>
<lb n="6565"/><span>agus do chómharsa mar thú féin.  Agus dubhairt sei-</span>
<lb n="6566"/><span>sean leis: Thugais freagra cruinn.  Dein an méid</span>
<lb n="6567"/><span>sin agus mairfir.  Ach dubhairt sé le h-Íosa, a</span>
<lb n="6568"/><span>d'iaraidh é féin do cheartú: Agus cé h-é mo chómharsa?</span>
<lb n="6569"/><span>Agus dubhairt Íosa 'ghá fhreagradh: Bhí duine ag dul</span>
<lb n="6570"/><span>síos ó Ierúsalem go Ierichó, agus do seóladh ameasg</span>
<lb n="6571"/><span>bitheamhnach é, agus do robáladar é, agus do ghabha-</span>
<lb n="6572"/><span>dar air, agus d'imthigheadar agus d'fhágadar 'n-a</span>
<lb n="6573"/><span>ndiaidh é leathmharbh.  Agus do thárla go raibh sagart</span>
<lb n="6574"/><span>ag gabháil síos an bóthar céadna, agus chonaic sé an</span>
<lb n="6575"/><span>duine, agus bhuail sé thairis.  Mar an gcéadna do</span>
<lb n="6576"/><span>thárla go raibh Lebhíteach i n-aice na h-áite, agus</span>
<lb n="6577"/><span>chonaic sé an duine, agus bhuail sé thairis.  Ach bhí</span>
<lb n="6578"/><span>Samaritánach ag gabháil an bóthar agus tháinig sé</span>
<lb n="6579"/><span>i n-aice an duine, agus chonaic sé é, agus tháinig truagh</span>
<lb n="6580"/><span>aige dhó; Agus chuaidh sé anonn chuige agus do chean-</span>
<lb n="6581"/><span>gail sé suas a chneadhacha tar éis oíle agus fíona do</span>
<lb n="6582"/><span>chur ionta, agus chuir sé ar muin a bheithígh féin é, agus</span>
<lb n="6583"/><span>thug sé leis é go dtí an tigh ósda, agus thug sé aire dhó.</span>
<lb n="6584"/><span>Agus amáireach a bhí chúghainn thóg sé amach dhá phinginn</span>
<lb n="6585"/><span>agus thug sé do 'n fhear ósda iad, agus dubhairt sé:</span>
<lb n="6586"/><span>Tabhair aire dhó san, agus pé méid a bheidh tú caillte</span>
<lb n="6587"/><span>leis, nuair a thiocfad-sa airís tabharfad duit é.  Cé</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="6588"/><p><span>'cu de'n triúr san is dóigh leat-sa ba chómharsa do'n</span>
<lb n="6589"/><span>duine a seóladh ameasg na mbitheamhnach?  Agus</span>
<lb n="6590"/><span>dubhairt seisean: An t-é a dhein an charthanacht air.</span>
<lb n="6591"/><span>Agus dubhairt Íosa leis: Imthigh-se agus dein mar</span>
<lb n="6592"/><span>an gcéadna.</span></p>
<lb n="6593"/>
<lb n="6594"/><p><span>Do thárla, agus iad ar an slígh, go ndeaghaidh sé</span>
<lb n="6595"/><span>isteach i sráid, agus gur ghlac bean dár bh' ainim</span>
<lb n="6596"/><span>Marta isteach 'n-a tigh féin é.  Agus bhí ag an mnaoi</span>
<lb n="6597"/><span>sin drifiúr dár bh'ainim Máire, agus do shuidh sí ag</span>
<lb n="6598"/><span>cosaibh an Tighearna ag éisteacht le n-a bhriathar.  Agus</span>
<lb n="6599"/><span>bhí Marta ana-bhruideamhail ag déanamh mórán gnótha,</span>
<lb n="6600"/><span>agus do sheasaimh sí agus dubhairt: A Thighearna, an</span>
<lb n="6601"/><span>amhlaidh nách cás leat conus mar atá an gnó go léir</span>
<lb n="6602"/><span>fágtha orm-sa agam' dhrifiúr?  Abair léi anois con-</span>
<lb n="6603"/><span>gnamh a thabhairt dom.  Agus d'fhreagair an Tighearna</span>
<lb n="6604"/><span>agus dubhairt sé léi: A Mharta, a Mharta, tá mórán</span>
<lb n="6605"/><span>neithe a'd chur thré chéile agus ag cur buartha ort,</span>
<lb n="6606"/><span>Agus gan ach aon nídh amháin ríachtanach.  Do thogh</span>
<lb n="6607"/><span>Máire an nídh is fearr, agus ní tógfar uaithi é.</span></p>
<lb n="6608"/>
<lb n="6609"/><p><span>CAIBIDIOL XI.</span></p>
<lb n="6610"/>
<lb n="6611"/><p><span>Críost ghá mhúineadh d'á dheisgiobolaibh conas guidhe chun Dé.</span>
<lb n="6612"/><span>Deamhan bailbhe dá chur amach a' duine aige.  Na Fairisínigh dá</span>
<lb n="6613"/><span>gcur i bpúnc aige, agus mairgí dá bhfógairt ortha, tré na</span>
<lb n="6614"/><span>bhfeall.</span></p>
<lb n="6615"/>
<lb n="6616"/><p><span>Agus do thárla, agus é i n-áit áirithe ag déanamh</span>
<lb n="6617"/><span>úrnuighthe, go ndubhairt duine dh'á dheisgiobuil leis</span>
<lb n="6618"/><span>nuair a stad sé: A Thighearna, teagaisg dúinn conus</span>
<lb n="6619"/><span>úrnuighthe dhéanamh fé mar a theagaisg Eóin d'á dheis-</span>
<lb n="6620"/><span>giobuil.  Agus dubhairt sé: Nuair a bheidh sibh chun</span>
<lb n="6621"/><span>úrnuighthe dhéanamh abraidh: Ár n-Athair atá ar neamh,</span>
<lb n="6622"/><span>go naomhthar t'ainim, go dtagaidh do rígheacht, go</span>
<lb n="6623"/><span>ndeintear do thoil ar an dtalamh mar a deintear</span>
<lb n="6624"/><span>ar neamh.  Ár n-arán laethamhail tabhair dúinn indiu.</span>
<lb n="6625"/><span>Agus maith dhúinn ár gcionta mar mhaithimídne do</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="6626"/><p><span>chách a dheineann cionta i n-ár n-aghaidh; agus ná leig</span>
<lb n="6627"/><span>sinn i gcathaíbh, ach saor sinn ó olc.</span></p>
<lb n="6628"/>
<lb n="6629"/><p><span>Agus dubhairt sé leó: Cé'cu agaibh-se go mbeadh</span>
<lb n="6630"/><span>duine muinteartha aige, agus a raghadh ag triall</span>
<lb n="6631"/><span>air i lár na h-oidhche, agus a déarfadh leis: A</span>
<lb n="6632"/><span>dhuine mhuinteartha, tabhair trí bulóga aráin ar ias-</span>
<lb n="6633"/><span>acht dom, Óir do tháinig cara dhom ag triall orm as</span>
<lb n="6634"/><span>a shlígh agus ní'l aon nídh agam le cur os a chómhair,</span>
<lb n="6635"/><span>Agus go ndéarfadh an fear istigh, Ná bí a'm chrádh;</span>
<lb n="6636"/><span>tá an dorus dúnta, agus tá mo chlann sa leabaidh</span>
<lb n="6637"/><span>am' theannta; ní fhéadfainn eirighe agus rud a thabh-</span>
<lb n="6638"/><span>airt duit; Agus má leanann seisean ag bualadh,</span>
<lb n="6639"/><span>deirim libh, bíodh ná h-eireóchadh sé agus rud a thabh-</span>
<lb n="6640"/><span>airt dó toisg gur b'é a dhuine muinteartha é, go</span>
<lb n="6641"/><span>n-eireóchaidh sé agus go dtabharfaidh sé dhó pé neithe</span>
<lb n="6642"/><span>atá i n-easnamh air, mar gheall ar é bheith chómh leanamh-</span>
<lb n="6643"/><span>nach.  Agus deirim-se libh-se: Iarraidh, agus tabh-</span>
<lb n="6644"/><span>arfar daoibh; loirgidh, agus gheobhaidh sibh; buailidh,</span>
<lb n="6645"/><span>agus osgalófar daoibh.  Óir gach n-aon a dh'iarrann</span>
<lb n="6646"/><span>tugtar dó; agus an t-é a loirgeann gheibheann sé;</span>
<lb n="6647"/><span>agus an t-é a bhuaileann osgalófar dó.  Agus cé'cu</span>
<lb n="6648"/><span>agaibh-se a dh'iarrfaidh arán ar a athair, agus gur cloch</span>
<lb n="6649"/><span>a thabharfaidh sé dhó? nó iasg, agus gur athair nimhe a</span>
<lb n="6650"/><span>thabharfaidh sé dhó i n-inead éisg?  Nó má iarrann sé</span>
<lb n="6651"/><span>ubh, an dtabharfaidh sé scorpión dó?  Ar an adhbhar</span>
<lb n="6652"/><span>san, má's eól daoibh-se, atá go h-olc, neithe fóghanta</span>
<lb n="6653"/><span>thabhairt d'bhúr gclainn, nách mó 'ná san go mór a</span>
<lb n="6654"/><span>thabharfaidh bhúr n-Athair ó neamh an Spioraid mhaith do'n</span>
<lb n="6655"/><span>mhuintir a dh'iarrfaidh air é?</span></p>
<lb n="6656"/>
<lb n="6657"/><p><span>Agus bhí deamhan aige d'á dhíbirt as duine, agus</span>
<lb n="6658"/><span>deamhan balbh ab eadh é.  Agus nuair a bhí an</span>
<lb n="6659"/><span>deamhan curtha amach aige do labhair an duine balbh;</span>
<lb n="6660"/><span>agus bhí iongna ar an sluagh.  Dubhairt cuid acu,</span>
<lb n="6661"/><span>ámhthach, Is le cómhacht Bheelsebub, rí na ndeamhan, a</span>
<lb n="6662"/><span>chuireann sé na deamhain amach.  Agus d'iarr tuille</span>
<lb n="6663"/><span>acu air, ag déanamh fromhtha air, cómhartha ó neamh</span>
<lb n="6664"/><span>a thaisbeáint dóibh.  Agus, ó chonaic sé na smuínte a</span>
<lb n="6665"/><span>bhí acu, dubhairt sé leó: Gach rígheacht a bheidh</span>
<lb n="6666"/><span>deighilte na coinnibh féin, dhéanfaidh fásach de.</span>
<lb n="6667"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="6668"/><p><span>Tuitfidh tigh ar thigh.  Agus má tá Sátan deighilte 'n-a</span>
<lb n="6669"/><span>choinnibh féin conus a sheasóchaidh a rígheacht?  Agus</span>
<lb n="6670"/><span>go ndeirthí-se gur le cómhacht Bheelsebub a chuirim-se</span>
<lb n="6671"/><span>na deamhain amach.  Má's le cómhacht Bheelsebub a</span>
<lb n="6672"/><span>chuirim-se na deamhain amach, cad í an chómhacht le n-a</span>
<lb n="6673"/><span>gcuirid bhúr gclann féin amach iad?  D'á bhrígh sin</span>
<lb n="6674"/><span>tabharfaid siad-san breith oraibh-se.  Agus má's le</span>
<lb n="6675"/><span>cómhacht Dé a chuirim amach na deamhain, dar ndó siné</span>
<lb n="6676"/><span>rígheacht Dé tagaithe i nbhúr measg.  Nuair a bhíonn</span>
<lb n="6677"/><span>fear láidir, armtha, ag coimeád a thighe bíonn síoth-</span>
<lb n="6678"/><span>cháin ar gach nídh 'n-a sheilbh.  Ach má thagann fear is</span>
<lb n="6679"/><span>treise 'ná é agus go mbuadhann sé air, tógfaidh sé leis</span>
<lb n="6680"/><span>an t-arm go léir ar a raibh a sheasamh-san, agus rainn-</span>
<lb n="6681"/><span>fidh sé a chuid.  An t-é ná fuil liom tá sé am'</span>
<lb n="6682"/><span>choinnibh, agus an t-é ná deineann cnuasach mar aon</span>
<lb n="6683"/><span>liom deineann sé sgaipeadh.</span></p>
<lb n="6684"/>
<lb n="6685"/><p><span>Nuair a bhíonn an spioraid truaillighthe imthighthe as</span>
<lb n="6686"/><span>an nduine gluaiseann sé tré áiteanaibh gan uisge a</span>
<lb n="6687"/><span>d'iarraidh suaimhnis, agus nuair a theipeann air, deir</span>
<lb n="6688"/><span>sé: Fillfead chun mo thighe as a dtánag amach.  Agus</span>
<lb n="6689"/><span>nuair a thagann sé gheibheann sé an tigh sguabtha glan</span>
<lb n="6690"/><span>órnáideach.  Ansan imthigheann sé agus tugann sé</span>
<lb n="6691"/><span>leis seacht spioraidí eile is measa 'ná é féin, agus</span>
<lb n="6692"/><span>téighid siad isteach agus cómhnuighid siad sa tigh sin.</span>
<lb n="6693"/><span>Agus is measa staid deirineach an duine sin 'ná a</span>
<lb n="6694"/><span>chéad staid.</span></p>
<lb n="6695"/>
<lb n="6696"/><p><span>Agus do thárla, nuair a dubhairt sé an méid sin,</span>
<lb n="6697"/><span>gur labhair bean sa tsluagh do ghuth árd agus go ndubh-</span>
<lb n="6698"/><span>airt sí: Is beannuighthe an bhroinn a dh'iompar thu agus</span>
<lb n="6699"/><span>na cíocha a dheólais.  Ach dubhairt seisean: Abair,</span>
<lb n="6700"/><span>ámhthach, is beannuighthe an mhuintir a chloiseann bria-</span>
<lb n="6701"/><span>thar Dé agus do choimeádann é.</span></p>
<lb n="6702"/>
<lb n="6703"/><p><span>Agus nuair a bhailigh na daoine chuige thusnuigh sé</span>
<lb n="6704"/><span>ar a rádh leó: Sliocht mhalluighthe iseadh an tsliocht</span>
<lb n="6705"/><span>so; tá cómhartha uatha, ach ní tabharfar aon chómhartha</span>
<lb n="6706"/><span>dhóibh ach cómhartha Iónais an fáidh.  Óir, fé mar a</span>
<lb n="6707"/><span>bhí Iónas 'n-a chómhartha do mhuintir Ninebhe, beidh Mac</span>
<lb n="6708"/><span>an Duine 'n-a chómhartha do'n tsliocht so.  Eir-</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="6709"/><p><span>eóchaidh Banríghin na deisceirte i mbreitheamhantas</span>
<lb n="6710"/><span>i gcoinnibh muintire an tsleachta so, agus tabharfaidh</span>
<lb n="6711"/><span>sí daorbhreith ortha; óir do tháinigs í ó imeallaibh an</span>
<lb n="6712"/><span>domhain chun éisteacht le h-eagna Shalomóin; agus</span>
<lb n="6713"/><span>féach duine anso is mó 'ná Salomón.  Eireóchaid</span>
<lb n="6714"/><span>muintir Ninebhe i mbreitheamhantas i n-aghaidh an</span>
<lb n="6715"/><span>tsleachta so, agus tabharfaid siad daor-bhreith ortha;</span>
<lb n="6716"/><span>mar do dheineadar aithrighe nuair fhógair Iónas dóibh</span>
<lb n="6717"/><span>é; agus féach duine anso is mó 'ná Iónas.</span></p>
<lb n="6718"/>
<lb n="6719"/><p><span>Ní dheineann aoinne coinneal do lasadh agus ansan</span>
<lb n="6720"/><span>í chur i bhfolach, nó i chur fé bhéal árthaigh, ach ar choinn-</span>
<lb n="6721"/><span>leóir, ionus go bhfeicfeadh na daoine a thagann</span>
<lb n="6722"/><span>isteach an solus.  Is í do shúil solus do chuirp.  Má</span>
<lb n="6723"/><span>bhíonn do shúil glan beidh do chorp go léir soillseach,</span>
<lb n="6724"/><span>ach má bíonn sí go h-olc beidh do chorp go léir i ndor-</span>
<lb n="6725"/><span>chadas.  Tabhair aire, d'á bhrígh sin, gan an solus atá</span>
<lb n="6726"/><span>ionat a bheith 'n-a dhoircheacht agat.  Dá bhrígh sin, má</span>
<lb n="6727"/><span>bhíonn do chorp go léir soillseach, gan aon chuid aige</span>
<lb n="6728"/><span>de dhorchadas, beidh sé soillseach go h-iomlán, agus</span>
<lb n="6729"/><span>soíllseóchaidh sé thu mar a dhéanfadh lóchran soluis.</span></p>
<lb n="6730"/>
<lb n="6731"/><p><span>Agus an fhaid a bhí sé ag chaint, d'iarr duine de</span>
<lb n="6732"/><span>sna Fairisínigh air dul agus bia chaitheamh i n'fhochair.</span>
<lb n="6733"/><span>Agus chuaidh sé isteach agus shuidh sé chun bídh.  Agus</span>
<lb n="6734"/><span>do chrom an Fairisíneach ar mhachtnamh i n-a aigne agus</span>
<lb n="6735"/><span>ar a rádh leis féin: Cad n'a thaob ná nígheann se é</span>
<lb n="6736"/><span>féin roim bhia chaitheamh?  Agus dubhairt an Tighearna</span>
<lb n="6737"/><span>leis: Anois, a Fhairisíneacha, glanann síbh-se an taobh</span>
<lb n="6738"/><span>amuigh de'n chupán agus de'n mhéis; agus bíonn an</span>
<lb n="6739"/><span>taobh istigh díbh féin lán de ghadaidheacht agus de mhal-</span>
<lb n="6740"/><span>luightheacht.  A dhaoine gan chiall, nách é an t-é a dhein</span>
<lb n="6741"/><span>an taobh amuigh do dhein an taobh istigh?  Ach cheana, d'á</span>
<lb n="6742"/><span>bhfuil agaibh tugaidh déirc uaibh, agus féach, tá gach</span>
<lb n="6743"/><span>nídh glan daoibh.</span></p>
<lb n="6744"/>
<lb n="6745"/><p><span>Ach is mairg daoibh, a Fhairisíneacha, óir cuireann</span>
<lb n="6746"/><span>sibh deachmhadh ar an miontuis agus ar an ruibh agus</span>
<lb n="6747"/><span>ar gach uile luibh, agus ní'l suim agaibh i mbreitheamh-</span>
<lb n="6748"/><span>antas Dé ná i ngrádh Dé.  Is amhlaidh ba cheart so do</span>
<lb n="6749"/><span>dhéanamh agus gan súd do leigint ar lár.</span></p>
<lb n="6750"/>
<lb n="6751"/><p><span>Is mairg daoibh, a Fhairisíneacha, óir isiad na suidh-</span></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="6752"/><p><span>cháin uachtaracha ins na sinagógaibh atá uaibh, agus</span>
<lb n="6753"/><span>daoine bheith ag beannú dhaoibh i n-áit an mhargaidh.  Is</span>
<lb n="6754"/><span>mairg daoibh, óir is cuma sibh nó na h-uaghna ná feic-</span>
<lb n="6755"/><span>tear, agus nách eól do sna daoine a shiúbhlann ortha.</span></p>
<lb n="6756"/>
<lb n="6757"/><p><span>Agus d'fhreagair duine de'n lucht dlíghe é, agus</span>
<lb n="6758"/><span>dubhairt: A Mháighistir, ag rádh na cainte sin duit</span>
<lb n="6759"/><span>tá masla agat 'á thabhairt dúinne, leis.  Agus dubhairt</span>
<lb n="6760"/><span>sé leis: Agus is mairg daoibh-se féin, a lucht eóluis ar</span>
<lb n="6761"/><span>an ndlígh, óir cuireann sibh ar na daoine ualaí nách</span>
<lb n="6762"/><span>féidir dóibh a dh'iompar, agus ní chuireann sibh féin</span>
<lb n="6763"/><span>bara méire chun na n-ualaí.</span></p>
<lb n="6764"/>
<lb n="6765"/><p><span>Is mairg daoibh-se a chuireann suas na leachta do</span>
<lb n="6766"/><span>sna fáidhibh, agus gur b'iad bhúr n-aithreacha do mharbh-</span>
<lb n="6767"/><span>uigheadh na fáidhe.  Go deimhin taisbeánann sibh go</span>
<lb n="6768"/><span>bhfuiltí ar aon aigne le nbhúr n-aithreachaibh 'n-a</span>
<lb n="6769"/><span>ngníomharthaibh, bhúr n-aithreacha 'ghá marbhadh agus sibh-</span>
<lb n="6770"/><span>se ag cur na leacht suas dóibh.  Uime sin iseadh adubh-</span>
<lb n="6771"/><span>airt eagna Dé: Cuirfead chúcha fáidhí agus aspoil</span>
<lb n="6772"/><span>agus déanfaid siad cuid acu do mharbhú agus do</span>
<lb n="6773"/><span>chrádh; I dtreó go n-éileófar ar an sliocht so fuil na</span>
<lb n="6774"/><span>bhfáidh go léir, a doirteadh ó chruithniú an domhain.  Ó</span>
<lb n="6775"/><span>fhuil Ábeil go fuil Shacariais a marbhuigheadh idir an</span>
<lb n="6776"/><span>altóir agus an teampal.  Mar sin, adeirim libh,</span>
<lb n="6777"/><span>éileófar é ar an sliocht so.</span></p>
<lb n="6778"/>
<lb n="6779"/><p><span>Is mairg daoibh-se atá oilte ar an ndlígh, óir do</span>
<lb n="6780"/><span>thógabhair libh eochair na h-eagna; níor chuadhabhair féin</span>
<lb n="6781"/><span>isteach, agus an mhuintir a bhí ag dul isteach do choisg-</span>
<lb n="6782"/><span>eabhair iad.</span></p>
<lb n="6783"/>
<lb n="6784"/><p><span>Agus nuair a bhí na neithe sin aige 'á rádh leó, do</span>
<lb n="6785"/><span>chrom na Fairisínigh agus lucht na dlíghe ar aighneas</span>
<lb n="6786"/><span>leis go h-ana-dhian, agus ar a bhéal do chluiche ar a lán</span>
<lb n="6787"/><span>neithe, Ag déanamh fill air, a d'iarraidh go dtógfaidís</span>
<lb n="6788"/><span>suas focal éigin uaidh agus go gcuirfidís 'n-a leith é.</span>
<lb n="6789"/></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="6790"/><p><span>CAIBIDIOL XII.</span></p>
<lb n="6791"/>
<lb n="6792"/><p><span>Foláramh ag Críost á thabhairt dúinn gan cealgaireacht do</span>
<lb n="6793"/><span>dhéanamh; gan eagla bheith orainn roimis an saoghal; agus bheith i</span>
<lb n="6794"/><span>gcómhnuighe ag faire orainn féin.</span></p>
<lb n="6795"/>
<lb n="6796"/><p><span>Agus nuair a bhí sluaighte móra 'n-a thímpal,</span>
<lb n="6797"/><span>i dtreó go rabhadar ag satailt ar a chéile, do thus-</span>
<lb n="6798"/><span>nuigh sé ar a rádh le n-a dheisgiobuil: Seachnaidh sibh</span>
<lb n="6799"/><span>féin ar ghiost na bhFairisíneach, an nídh is cealgaireacht.</span></p>
<lb n="6800"/>
<lb n="6801"/><p><span>Óir ní'l aon rud fé chlúid ná nochtfar, ná i bhfolach</span>
<lb n="6802"/><span>ná tiocfaidh chun eóluis.  Óir na neithe a dubhrabhair</span>
<lb n="6803"/><span>sa doircheacht déarfar sa tsolus iad; agus an rud</span>
<lb n="6804"/><span>a dúbhrabhair i gcogar, i seómra, craobhsgaoilfar é</span>
<lb n="6805"/><span>ó bharaíbh na dtighthe.</span></p>
<lb n="6806"/>
<lb n="6807"/><p><span>Deirim ámhthach, libh-se, a cháirde: Ná bíodh eagla</span>
<lb n="6808"/><span>agaibh roimis an muintir a mharbhuigheann an corp,</span>
<lb n="6809"/><span>agus ansan ná fuil a thuille acu le déanamh.  Ach</span>
<lb n="6810"/><span>taisbeánfad daoibh cé roimis n-a mbeidh eagla agaibh:</span>
<lb n="6811"/><span>Bíodh eagla agaibh roimis an t-é, tar éis duine</span>
<lb n="6812"/><span>mharbhú, go bhfuil ar a chumas é chur go h-ifreann.</span>
<lb n="6813"/><span>Bíodh, adeirim libh, eagla agaibh roimis sin.  Ná díol-</span>
<lb n="6814"/><span>tar chúig gealbhúin ar dhá fheóirlinn? agus ní'l aon</span>
<lb n="6815"/><span>ghealbhún acu ann a gan fhios do Dhia.  Ní h-eadh, ach tá</span>
<lb n="6816"/><span>ruibí bhúr ngruaige go léir cómhrighthe.  Ná bíodh eagla</span>
<lb n="6817"/><span>oraibh, d'á bhrigh sin.  Is mó le rádh sibh-se 'ná a lán</span>
<lb n="6818"/><span>gealbhún.</span></p>
<lb n="6819"/>
<lb n="6820"/><p><span>Agus deirim libh: An uile dhuine d'admhóchaidh</span>
<lb n="6821"/><span>mise os cómhair daoine, admhóchaidh Mac an Duine</span>
<lb n="6822"/><span>eisean os cómhair aingeal Dé.  Agus an t-é a shéan-</span>
<lb n="6823"/><span>faidh mise os cómhair daoine, séanfar eisean os cómh-</span>
<lb n="6824"/><span>air aingeal Dé.</span></p>
<lb n="6825"/>
<lb n="6826"/><p><span>Agus aoinne a déarfaidh focal i n-aghaidh Mhic an</span>
<lb n="6827"/><span>Duine, maithfar dó é; ach an t-é a dhéanfaidh dia-</span>
<lb n="6828"/><span>mhasla i n-aghaidh an Spioraid Naoimh, ní maithfar dó é.</span></p>
<lb n="6829"/>
<lb n="6830"/><p><span>Agus nuair a bhéarfaid siad isteach sibh ins na sina-</span>
<lb n="6831"/><span>gógaibh, agus i láthair giúistísí agus daoine cómhach-</span>
<lb n="6832"/><span>tacha, ná bíodh ceist oraibh i dtaobh cad a fhreagró-</span></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="6833"/><p><span>chaidh sibh, ná conus, ná cad déarfaidh sibh.  Óir múin-</span>
<lb n="6834"/><span>fidh an Spioraid Naomh daoibh, i láthair na h-uaire sin,</span>
<lb n="6835"/><span>cad is ceart daoibh a rádh.</span></p>
<lb n="6836"/>
<lb n="6837"/><p><span>Agus dubhairt duine de'n tsluagh leis: A Mháigh-</span>
<lb n="6838"/><span>istir, abair lem'dhritháir an oighreacht do raint liom.</span>
<lb n="6839"/><span>Agus dubhairt seisean leis: A dhuine, cé cheap mise</span>
<lb n="6840"/><span>am' breitheamh ná am' rainneadóir os bhúr gcionn?</span>
<lb n="6841"/><span>Agus dubhairt sé leó-san: Féach, seachnaidh gach saint;</span>
<lb n="6842"/><span>óir ní sa bhflúirse atá ag aoinne, de sna neithe is</span>
<lb n="6843"/><span>leis, atá a bheatha.</span></p>
<lb n="6844"/>
<lb n="6845"/><p><span>Ansan do labhair sé soluíd leó, agus dubhairt sé:</span></p>
<lb n="6846"/>
<lb n="6847"/><p><span>Thug a chuid tailimh ana-thoradh d'fhear shaidhbhir áirithe.</span>
<lb n="6848"/><span>Agus do mhachtnaimh sé i n' aigne agus dubhairt sé:</span>
<lb n="6849"/><span>Cad a dhéanfad? óir ní'l áit agam n-a gcruinne-</span>
<lb n="6850"/><span>óchad mo chuid torthaí.  Agus dubhairt sé: Déanfad</span>
<lb n="6851"/><span>so; leagfad mo sgiobóil, agus cuirfead suas sgio-</span>
<lb n="6852"/><span>bóil a bheidh níos mó 'ná iad, agus cruinneóchad mo</span>
<lb n="6853"/><span>thorthaí go léir agus mo mhaoin ionta; Agus déar-</span>
<lb n="6854"/><span>faidh mé le m'anam, A anam, tá mórán coda agat</span>
<lb n="6855"/><span>i gcóir mórán blian; glac do shuaimhneas; dein ithe</span>
<lb n="6856"/><span>agus ól agus súgachas.  Ach dubhairt Dia leis: A</span>
<lb n="6857"/><span>amadáin, éileófar t-anam ort anocht féin, agus cé</span>
<lb n="6858"/><span>aige go mbeidh a bhfuil cruinnighthe agat?  Sin mar</span>
<lb n="6859"/><span>atá ag an t-é a dheineann stór dó féin agus ná bíonn</span>
<lb n="6860"/><span>saidhbhir chun Dé.</span></p>
<lb n="6861"/>
<lb n="6862"/><p><span>Agus dubhairt sé le n-a dheisgiobuil: Deirim libh,</span>
<lb n="6863"/><span>d'á bhrígh sin, ná bíodh ceist oraibh i dtaobh bhúr</span>
<lb n="6864"/><span>n-anama, cad a dh'íosfaidh sibh, ná i dtaobh an chuirp,</span>
<lb n="6865"/><span>cad a chlúdóchaidh sibh.  Is mó le rádh an t-anam 'ná</span>
<lb n="6866"/><span>an bia, agus is mó le rádh an corp 'ná an t-éadach.</span>
<lb n="6867"/><span>Féachaidh na fiacha dubha; ní chuirid siad síol agus ní</span>
<lb n="6868"/><span>bhainid siad fóghmhar; ní bhíonn cúil stórais acu ná</span>
<lb n="6869"/><span>sgioból; agus cothuigheann Dia iad.  Nach mó go</span>
<lb n="6870"/><span>mór le rádh sibh-se 'ná iad san?  Cé'cu agaibh-se</span>
<lb n="6871"/><span>d'fhéadfadh, le neart machtnaimh air, aon bhanlá amháin</span>
<lb n="6872"/><span>do chur le n'aoirde féin?  Agus mura féidir daoibh</span>
<lb n="6873"/><span>an rud is suaraighe dhéanamh, cad chuige dhaoibh bheith</span>
<lb n="6874"/><span>ag ceisneamh i dtaobh aon nídh eile.  Féachaidh ar na</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="6875"/><p><span>lilíbh, conus mar a dh'fhásaid siad; ní dheinid siad</span>
<lb n="6876"/><span>saothar ná sníomh; agus deirim-se libh-se ná raibh</span>
<lb n="6877"/><span>Salomón 'n-a ghradam éidighthe mar cheann acu san.</span>
<lb n="6878"/><span>Agus má éidigheann Dia ar an gcuma san an féar</span>
<lb n="6879"/><span>atá indiu ar an mbán agus a caithfar sa teine am-</span>
<lb n="6880"/><span>áireach, nách mó 'ná san (éideóchaidh sé) sibh-se, a lucht</span>
<lb n="6881"/><span>an chreidimh shuaraigh?  Ná bídhidh-se ag lorg na neithe</span>
<lb n="6882"/><span>a dh'íosfaidh sibh ná a dh'ólfaidh sibh, agus ná bíodh</span>
<lb n="6883"/><span>eirighe anáirde oraibh.  Óir siniad go léir na neithe</span>
<lb n="6884"/><span>a bhíonn ag geinte an domhain d'á lorg.  Ach is eól</span>
<lb n="6885"/><span>d'bhúr n-Athair go bhfuil gádh agaibh leis na neithibh</span>
<lb n="6886"/><span>sin.  Loirgidh ar dtúis, ámhthach, rígheacht Dé agus a</span>
<lb n="6887"/><span>fhíoraontacht, agus gheobhaidh sibh mar thuille na neithe</span>
<lb n="6888"/><span>sin go léir.</span></p>
<lb n="6889"/>
<lb n="6890"/><p><span>Ná bíodh eagal oraibh, a thréad bheag, óir isé toil bhúr</span>
<lb n="6891"/><span>n-Athar an rígheacht a thabhairt daoibh.  Díolaidh a</span>
<lb n="6892"/><span>bhfuil agaibh agus tugaidh déirc uaibh; deinidh daoibh</span>
<lb n="6893"/><span>féin sparáin ná críonfaidh, stór ins na flathais ná</span>
<lb n="6894"/><span>caillfidh oraibh; ná guidfidh bitheamhnach uaibh; ná</span>
<lb n="6895"/><span>millfidh leómhan oraibh.  Óir an áit 'n-a bhfuil bhúr</span>
<lb n="6896"/><span>stór is ann a bheidh bhúr gcroidhe.</span></p>
<lb n="6897"/>
<lb n="6898"/><p><span>Bíodh bhúr gcriosa fáisgithe agaibh, agus lóchrana</span>
<lb n="6899"/><span>ar lasadh i nbhúr lámhaibh.  Agus sibh mar bheadh</span>
<lb n="6900"/><span>daoine a bheadh ag feitheamh le n-a dTighearna go bhfill-</span>
<lb n="6901"/><span>feadh sé ó'n mbainis; ionus, nuair a thiocfaidh sé agus</span>
<lb n="6902"/><span>bhuailfidh sé, go n-osgalóchaid siad láithreach dó.  Is</span>
<lb n="6903"/><span>aobhinn do sna seirbhísigh sin a gheobhaidh a dTighearna</span>
<lb n="6904"/><span>ag déanamh na faire nuair a thiocfaidh sé; go deimhin</span>
<lb n="6905"/><span>adeirim libh, cuirfidh sé a chrios uime agus cuirfidh</span>
<lb n="6906"/><span>sé 'n-a suidhe iad, agus déanfaidh sé friothálamh ortha sa</span>
<lb n="6907"/><span>tímpal.  Agus má thagann sé sa tarna faire, agus sa</span>
<lb n="6908"/><span>trímhadh faire má thagann sé, agus go bhfaghaidh sé mar sin</span>
<lb n="6909"/><span>iad, is aoibhinn do sna seirbhísigh sin.  Ach bíodh fios an</span>
<lb n="6910"/><span>méid seo agaibh, dá mbeadh fhios ag fear tighe cathoin</span>
<lb n="6911"/><span>a thiocfadh an bitheamhnach, dhéanfadh sé faire agus ní</span>
<lb n="6912"/><span>leigfeadh sé a thigh do bhriseadh.  Agus bídhidh-se ollamh,</span>
<lb n="6913"/><span>óir ní'l fhios agaibh cathain a thiocfaidh Mac an Duine.</span></p>
<lb n="6914"/>
<lb n="6915"/><p><span>Agus dubhairt Peadar leis: A Thighearna, an linne</span>
<lb n="6916"/><span>atá an chaint sin agat 'á rádh, nó leis na daoine go</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="6917"/><p><span>léir?  Agus dubhairt an Tighearna: Cé h-é, dar</span>
<lb n="6918"/><span>leat-sa, an stíobhard dílis ciallmhar a chuir an Tigh-</span>
<lb n="6919"/><span>earna os cionn a theaghlaigh chun a dtómhais cruith-</span>
<lb n="6920"/><span>neachtan a thabhairt dóibh i dtráth?  Is aoibhinn do'n</span>
<lb n="6921"/><span>tseirbhíseach san n-a dtiocfaidh a Thighearna air ag</span>
<lb n="6922"/><span>déanamh na h-oibre sin nuair a thiocfaidh sé.  Deirim</span>
<lb n="6923"/><span>libh go fíor go gcuirfidh sé os cionn a choda go léir é.</span>
<lb n="6924"/><span>Ach má deir an seirbhíseach san, 'n-a chroidhe féin, Tá</span>
<lb n="6925"/><span>mo Thighearna abhfad gan teacht; agus má chromann</span>
<lb n="6926"/><span>sé ar na buachaillí agus na cailíní do bhualadh, agus</span>
<lb n="6927"/><span>ar ithe agus ar ól agus ar mheisgeóireacht: Tioc-</span>
<lb n="6928"/><span>faidh Tighearna an tseirbhísigh sin an lá ná beidh coinne</span>
<lb n="6929"/><span>aige leis, agus an uair nách eól dó, agus deighilfidh</span>
<lb n="6930"/><span>sé é agus ceapfaidh sé a chuid dó ameasg lucht díth-</span>
<lb n="6931"/><span>chreidimh.</span></p>
<lb n="6932"/>
<lb n="6933"/><p><span>Agus an seirbhíseach san go raibh fios toile a Thigh-</span>
<lb n="6934"/><span>earna aige, agus nár dhein ollamhú, ná beart do réir</span>
<lb n="6935"/><span>a thoile, geobhfar air go mór.  Ach an t-é ná raibh</span>
<lb n="6936"/><span>fhios aige, agus do dhein neithe a thuill bualadh, geobhfar</span>
<lb n="6937"/><span>air beagán.  Óir an t-é gur tugadh mórán dó, éileó-</span>
<lb n="6938"/><span>far mórán air; agus an t-é gur thugadar cuid mhór dó</span>
<lb n="6939"/><span>le coimeád iarrfaid siad breis air.</span></p>
<lb n="6940"/>
<lb n="6941"/><p><span>Chun teine chur ar an dtalamh so iseadh thánag, agus</span>
<lb n="6942"/><span>cad 'tá uaim ach go lasfadh sí?  Agus tá agam bais-</span>
<lb n="6943"/><span>teadh le n-a mbaistfar mé, agus cad é mar atáim</span>
<lb n="6944"/><span>i gcúmhangracht go dtí go gcómhlíonfar é!</span></p>
<lb n="6945"/>
<lb n="6946"/><p><span>An dóigh libh gur chun síothchána chúr ar an dtalamh</span>
<lb n="6947"/><span>so do thánag-sa?  Ní h-eadh, adeirim libh, ach chun</span>
<lb n="6948"/><span>deighilte.  Óir beidh, feasda, cúigear sa n-aon tigh</span>
<lb n="6949"/><span>deighilte, triúr i n-aghaidh beirte, agus beirt</span>
<lb n="6950"/><span>i n-aghaidh trír.  Deighilfar an t-athair i n-aghaidh an</span>
<lb n="6951"/><span>mhic agus an mac i n-aghaidh a athar; an mháthair</span>
<lb n="6952"/><span>i n-aghaidh na h-inghíne agus an inghean i n-aghaidh na</span>
<lb n="6953"/><span>máthar; an mháthair céile i n-aghaidh mná an mhic agus</span>
<lb n="6954"/><span>bean an mhic i n-aghaidh máthar a céile.</span></p>
<lb n="6955"/>
<lb n="6956"/><p><span>Agus dubhairt sé leis an sluagh: Nuair a chíonn</span>
<lb n="6957"/><span>sibh sgamal ag eirighe lastiar, abrann sibh láithreach:</span>
<lb n="6958"/><span>Tá cith ag teacht; agus bíonn amhlaidh; Agus (nuair</span>
<lb n="6959"/><span>a chíonn sibh) an ghaoth andeas abrann sibh: Beidh brothal</span></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="6960"/><p><span>ann; agus bíonn.  A chealgairí, féadann sibh an</span>
<lb n="6961"/><span>spéir agus an talamh do bhreithniú: agus conus ná</span>
<lb n="6962"/><span>breithnigheann sibh an aimsir atá ann?</span></p>
<lb n="6963"/>
<lb n="6964"/><p><span>Agus cad 'n-a thaobh ná breithnigheann sibh uaibh féin</span>
<lb n="6965"/><span>an nídh is ceart?  Agus nuair a bheidh tú ag dul,</span>
<lb n="6966"/><span>i n-aonfheacht led'namhaid, i láthair an phriúnsa, dein</span>
<lb n="6967"/><span>do dhícheal chun sgaramhaint leis, le h-eagla go</span>
<lb n="6968"/><span>mbéarfadh sé i láthair an bhreithimh tu, agus go dtabh-</span>
<lb n="6969"/><span>arfadh an breitheamh suas tu do'n fheidhmeadóir, agus</span>
<lb n="6970"/><span>go gcuirfeadh an feidhmeadóir sa charcair tu.</span>
<lb n="6971"/><span>Deirim leat ná tiocfair amach as san go ndíolair</span>
<lb n="6972"/><span>an chianóg dheirineach.</span></p>
<lb n="6973"/>
<lb n="6974"/><p><span>CAIBIDIOL XIII.</span></p>
<lb n="6975"/>
<lb n="6976"/><p><span>An riachthanas atá le h-aithríghe dhéanamh.  An crann fíge a bhí</span>
<lb n="6977"/><span>seasg.  Leigheas na mná a bhi Leice, agus rl.</span></p>
<lb n="6978"/>
<lb n="6979"/><p><span>Agus bhí daoine láithreach an uair chéadna san a</span>
<lb n="6980"/><span>dh'innis dó i dtaobh na nGaililíach n-ar mheasg Pílát</span>
<lb n="6981"/><span>a gcuid fola ar a n-ídhbirtibh.</span></p>
<lb n="6982"/>
<lb n="6983"/><p><span>Agus dubhairt sé leó 'ghá bhfreagradh: An dóigh</span>
<lb n="6984"/><span>libh gur pheacacha na Gaililíacha san thar Ghaililíachaibh</span>
<lb n="6985"/><span>eile, treás go dtáinig an íde sin ortha?  Deirim</span>
<lb n="6986"/><span>libh nár bh' eadh; ach mura ndeinidh síbh-se aithrighe</span>
<lb n="6987"/><span>tiocfaidh íde de'n tsaghas chéadna oraibh go léir.</span>
<lb n="6988"/><span>Dalta na n-ocht bhfeara déag úd n-ar thuit an túr</span>
<lb n="6989"/><span>ortha i Silóe, agus gur mhairbh sé iad, an dóigh libh go</span>
<lb n="6990"/><span>rabhadar ciontach thar a raibh de dhaoinibh i n-Ierúsa-</span>
<lb n="6991"/><span>lem?  Deirim libh ná rabhadar; ach mura ndeinidh</span>
<lb n="6992"/><span>sibh-se aithrighe go dtiocfaidh íde de'n tsaghas chéadna</span>
<lb n="6993"/><span>oraibh go léir.</span></p>
<lb n="6994"/>
<lb n="6995"/><p><span>Agus do labhair sé leó an tsoluíd seo: Bhí crann</span>
<lb n="6996"/><span>fíge curtha ag duine 'n-a fhíonghort, agus tháinig sé</span>
<lb n="6997"/><span>ag lorg toradh ar an gcrann, agus ní bhfuair.  Agus</span>
<lb n="6998"/><span>dubhairt sé leis an saothruightheóir: Féach, táim le trí</span>
<lb n="6999"/><span>bliana ag teacht anso ag lorg toradh ar an gcrann</span>
<lb n="7000"/><span>fíge seo agus ní bhfaghann é; gearr é: cad chuige</span></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="7001"/><p><span>go mbeadh an talamh aige?  Agus dubhairt seisean</span>
<lb n="7002"/><span>'ghá fhreagradh: A Thighearna, sgaoil leis an bhliain</span>
<lb n="7003"/><span>seo go ndeinead rómhar 'n-a thímpal agus go gcuir-</span>
<lb n="7004"/><span>ead leasú leis, Ansan má thugann sé toradh uaidh;</span>
<lb n="7005"/><span>ach mura dtugaidh, gearrthar é feasda.</span></p>
<lb n="7006"/>
<lb n="7007"/><p><span>Agus bhíodh sé ag teagasg 'n-a sinagóig ins na sab-</span>
<lb n="7008"/><span>bóidibh.  Agus féach, bean i n-a raibh spioraid laga-</span>
<lb n="7009"/><span>chair ar feadh ocht mbliana déag, agus bhí sí cromtha,</span>
<lb n="7010"/><span>agus ní fhéadfadh sí féachaint suas i n-aon chor; Agus</span>
<lb n="7011"/><span>nuair a chonaic Íosa í do ghlaoidh sé chuige uirthi, agus</span>
<lb n="7012"/><span>dubhairt sé léi: A bhean, táir sgartha led' ghearán.</span>
<lb n="7013"/><span>Agus chuir sé a dhá láimh uirthi, agus do dírigheadh suas</span>
<lb n="7014"/><span>í láithreach, agus thug sí glóire do Dhia.  Agus</span>
<lb n="7015"/><span>d'fhreagair uachtarán na sinagóige, agus fearg air</span>
<lb n="7016"/><span>toisg Íosa do dhéanamh an leighis lá na sabbóide,</span>
<lb n="7017"/><span>agus dubhairt sé leis na daoine: Tá sé lá ann 'n-ar</span>
<lb n="7018"/><span>cheart obair a dhéanamh; tagaidh aon lá dhíobh san, agus</span>
<lb n="7019"/><span>leighistear sibh; agus ná tagaidh lá na sabbóide.  Agus</span>
<lb n="7020"/><span>d'fhreagair an Tighearna é agus dubhairt sé: A cheal-</span>
<lb n="7021"/><span>gairí, ná sgaoileann gach aoinne agaibh-se a bhó nó a</span>
<lb n="7022"/><span>asal ó'n mainséar, agus ná beireann sé chun uisge</span>
<lb n="7023"/><span>iad, lá na sabbóide?  Ach an inghean so Ábrahaim</span>
<lb n="7024"/><span>á bhí fé cheangal ag Sátan ar feadh ocht mblian ndéag,</span>
<lb n="7025"/><span>níor cheart í fhuasgailt ó'n gceangal san lá na sab-</span>
<lb n="7026"/><span>bóide?  Agus nuair a dubhairt sé an chaint sin do</span>
<lb n="7027"/><span>las a namhaid go léir le náire, agus do ghaibh gáir-</span>
<lb n="7028"/><span>deachas an pobul mar gheall ar na neithe go léir a</span>
<lb n="7029"/><span>dheineadh sé chómh glórmhar.</span></p>
<lb n="7030"/>
<lb n="7031"/><p><span>Agus dubhairt sé: Cad leis gur cosmhail rígheacht</span>
<lb n="7032"/><span>Dé, agus cad leis go samhlóchad é?  Is cosmhail é</span>
<lb n="7033"/><span>le gráinne mustáird n-ar dhein duine é thógaint agus é</span>
<lb n="7034"/><span>chur 'n-a gháirdín, agus d'fhás sé, 'gus dhein crann mór</span>
<lb n="7035"/><span>de, agus do neaduigh éanlaithe an aéir 'n-a ghéagaibh.</span></p>
<lb n="7036"/>
<lb n="7037"/><p><span>Agus dubhairt sé airís: Cad leis go samhlóchad</span>
<lb n="7038"/><span>rígheacht Dé?  Is cosmhail é leis an ngiost a thóg</span>
<lb n="7039"/><span>bean, agus d'fholuigh sí i dtrí tómhasaibh mine go dtí</span>
<lb n="7040"/><span>gur ghlac an mhin go léir an giost.</span></p>
<lb n="7041"/>
<lb n="7042"/><p><span>Agus do ghluais sé tré sna catharachaibh agus tré</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="7043"/><p><span>sna bailtibh ag teagasg, agus é ag dul fé dhéin Ierú-</span>
<lb n="7044"/><span>salem.  Agus dubhairt duine leis: A Thighearna,</span>
<lb n="7045"/><span>an amhlaidh ná saorthar ach beagán?  Agus dubhairt</span>
<lb n="7046"/><span>seisean leó: Deinidh dícheall ar dhul isteach an dorus</span>
<lb n="7047"/><span>cumhang; óir deirim libh go mbeidh a lán a d'iarraidh</span>
<lb n="7048"/><span>dul isteach, agus ní fhéadfaid siad é.  Agus nuair a</span>
<lb n="7049"/><span>bheidh fear an tighe imthighthe isteach agus an dorus</span>
<lb n="7050"/><span>dúnta aige, tusnóchaidh sibh-se ar sheasamh amuigh agus</span>
<lb n="7051"/><span>ar an ndorus do bhualadh, agus ar a rádh: A Thigh-</span>
<lb n="7052"/><span>earna, osgail dúinn! agus déarfaidh sé a' bhúr</span>
<lb n="7053"/><span>bhfreagradh: Ní fheadar cad as daoibh-se.  Ansan</span>
<lb n="7054"/><span>tusnóchaidh sibh ar a rádh: D'itheamair agus d'ólamair</span>
<lb n="7055"/><span>os do chómhais, agus dheinis teagasg i n-ár sráidibh.</span>
<lb n="7056"/><span>Agus déarfaidh sé libh: Ní fheadar cad as</span>
<lb n="7057"/><span>daoibh-se; imthighidh go léir uaim, a lucht an uilc a</span>
<lb n="7058"/><span>dhéanamh.  Ansan a bheidh an gol agus an díosgán</span>
<lb n="7059"/><span>fiacal, nuair a chífidh sibh Ábraham agus Isaac agus</span>
<lb n="7060"/><span>Iácób agus na fáidhe go léir istigh i rígheacht Dé, agus</span>
<lb n="7061"/><span>sibh féin díbeartha amach.  Agus tiocfaid siad ó'n</span>
<lb n="7062"/><span>ndomhan toir agus ó'n ndomhan tiar, ó'n gceann</span>
<lb n="7063"/><span>tuaidh agus ó'n gceann teas, agus suidhfid siad síos i</span>
<lb n="7064"/><span>rígheacht Dé.  Agus féach, tá daoine ar deire a bheidh</span>
<lb n="7065"/><span>ar tusach, agus tá daoine ar tusach a bheidh ar deire.</span></p>
<lb n="7066"/>
<lb n="7067"/><p><span>An lá céadna san tháinig cuid de sna Fairisínigh</span>
<lb n="7068"/><span>chuige agus dubhradar leis: Imthigh agus fág an áit</span>
<lb n="7069"/><span>seo, óir tá Héród ar tí do mharbhtha.  Agus dubhairt</span>
<lb n="7070"/><span>sé leó: Imthighidh agus abraidh leis an mada ruadh san:</span>
<lb n="7071"/><span>Féach, táim ag cur deamhan amach agus ag déanamh</span>
<lb n="7072"/><span>leigheas indiu agus amáireach, agus beidh deire liom</span>
<lb n="7073"/><span>an trímhadh lá.  Ach cheana, ní foláir dom bheith ag</span>
<lb n="7074"/><span>siúbhal indiu agus amáireach agus amanarthar, óir ní</span>
<lb n="7075"/><span>dual fáidh d'fhághail bháis lasmuigh d'Ierúsalem.</span></p>
<lb n="7076"/>
<lb n="7077"/><p><span>A Ierúsalem, a Ierúsalem, a mharbhuigheann na</span>
<lb n="7078"/><span>fáidhe, agus a ghabhann do chlochaibh ar na daoine a</span>
<lb n="7079"/><span>curtar chúghat, cad é a mhinice dob' áil liom do chlann</span>
<lb n="7080"/><span>a chruinniú, mar a chruinnigheann an t-éan a h-ál fé</span></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="7081"/><p><span>n-a sgiathánaibh, agus níor bh'áil leat!  Féach, fág-</span>
<lb n="7082"/><span>far agaibh bhúr dtigh go folamh, agus deirim libh ná</span>
<lb n="7083"/><span>feicfidh sibh mise go dtagaidh an tráth 'n-a ndéarfaidh</span>
<lb n="7084"/><span>sibh, Moladh leis an t-é atá ag teacht i n-ainim an</span>
<lb n="7085"/><span>Tighearna.</span></p>
<lb n="7086"/>
<lb n="7087"/><p><span>CAIBIDIOL XIV.</span></p>
<lb n="7088"/>
<lb n="7089"/><p><span>An duine go raibh an líonadh ann dá leigheas ag Críost.</span>
<lb n="7090"/><span>Parabal an tsuipéir.  An riachtanas atá le gach nídh do thréigean</span>
<lb n="7091"/><span>chun go leanfí Críost.</span></p>
<lb n="7092"/>
<lb n="7093"/><p><span>Agus do thárla go ndeaghaidh Íosa isteach i dtigh</span>
<lb n="7094"/><span>uachtaráin do sna Fairisínigh sa tsabbóid chun bídh a</span>
<lb n="7095"/><span>chaitheamh, agus go rabhadar san ag faire air.  Agus</span>
<lb n="7096"/><span>féach bhí 'n-a áthair duine go raibh líonadh ann.  Agus</span>
<lb n="7097"/><span>d'fhreagair Íosa agus dubhairt sé leis an lucht dlíghe</span>
<lb n="7098"/><span>agus leis na Fairisínigh: An ceart leigheas a dhéanamh</span>
<lb n="7099"/><span>sa tsabbóid?  Agus níor labhradar.  Ach thóg sé</span>
<lb n="7100"/><span>an duine agus do leighis sé é, agus chuir sé chun</span>
<lb n="7101"/><span>siúbhail é.  Agus dubhairt sé 'ghá bhfreagairt sin: Cé'cu</span>
<lb n="7102"/><span>agaibh-se, n-a dtuitfeadh asal leis nó bó leis i bpoll,</span>
<lb n="7103"/><span>ná taraiceóchadh amach é lá na sabbóide?  Agus níor</span>
<lb n="7104"/><span>fhéadadar freagra thabhairt air sin.</span></p>
<lb n="7105"/>
<lb n="7106"/><p><span>Dubhairt sé ansan soluíd leis an muintir a fuair</span>
<lb n="7107"/><span>cuireadh nuair a chonaic sé iad ag dul suas ins na suidh-</span>
<lb n="7108"/><span>chánaibh uachtaracha.  Nuair a gheobhair cuireadh chun</span>
<lb n="7109"/><span>bainise ná suidh sa tsuidhchán uachtarach, le h-eagla</span>
<lb n="7110"/><span>go mbeadh duine is onóráighe 'ná thu tar éis cuireadh</span>
<lb n="7111"/><span>dh'fhághail uaidh, Agus nuair a thiocfadh sé sin go</span>
<lb n="7112"/><span>ndéarfadh an t-é a thug cuireadh dhuit-se agus dó-san</span>
<lb n="7113"/><span>leat, Tabhair an áit sin dó so; agus ansan go gcaith-</span>
<lb n="7114"/><span>fá dul agus fanmhaint sa n-áit is ísle agus náire</span>
<lb n="7115"/><span>ort.  Ach nuair a gheobhair an cuireadh suidh sa n-áit</span>
<lb n="7116"/><span>is ísle, i dtreó, nuair a thiocfaidh an t-é a thug cuir-</span>
<lb n="7117"/><span>eadh dhuit, go ndéarfaidh sé leat: A chara, eirigh níos</span>
<lb n="7118"/><span>sia suas.  Ansan beidh onóir ag dul duit ó'n gcuid-</span>
<lb n="7119"/><span>eachtain.  Óir gach aoinne a dh'árdóchaidh é féin,</span></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="7120"/><p><span>Ísleófar é; agus an t-é a dh'ísleóchaidh é féin, árd-</span>
<lb n="7121"/><span>ófar é.</span></p>
<lb n="7122"/>
<lb n="7123"/><p><span>Agus dubhairt sé leis an t-é a thug an cuireadh dhó</span>
<lb n="7124"/><span>féin: Nuair a dhéanfair dínnéar nó suipéar ná</span>
<lb n="7125"/><span>glaoidh ar do cháirdibh, ná ar do bhráithre, ná ar do</span>
<lb n="7126"/><span>ghaolta, ná ar do chómharsanaibh saidhbhre, le h-eagla go</span>
<lb n="7127"/><span>dtabharfaidís sin cuireadh thar a cheann duit-se, agus</span>
<lb n="7128"/><span>go dtabharfaí do chuid thar n-ais duit.  Ach nuair</span>
<lb n="7129"/><span>a dhéanfair féasda glaoidh chúghat na daoine bochta, na</span>
<lb n="7130"/><span>daoine gortuighthe, na bacaigh, na daill, Agus beidh</span>
<lb n="7131"/><span>áthas ort, mar ní bheidh ar a gcumas cúiteamh a dhéanamh</span>
<lb n="7132"/><span>leat; agus déanfar an cúiteamh leat i n-aiseirighe</span>
<lb n="7133"/><span>na bhfíoraon.</span></p>
<lb n="7134"/>
<lb n="7135"/><p><span>Nuair a dh'airigh duine d'á raibh láithreach an focal</span>
<lb n="7136"/><span>san dubhairt sé: Is aoibhinn do'n t-é a dh'íosfaidh</span>
<lb n="7137"/><span>arán i rígheacht Dé.  Agus dubhairt seisean leis:</span></p>
<lb n="7138"/>
<lb n="7139"/><p><span>Do dhein fear féasda mór, agus thug sé cuireadh</span>
<lb n="7140"/><span>d'á lán daoine.  Agus chuir sé a sheirbhíseach amach,</span>
<lb n="7141"/><span>nuair a tháinig am an fhéasda, chun a rádh leis an muin-</span>
<lb n="7142"/><span>tir a fuair cuireadh gur mhithid dóibh teacht mar go raibh</span>
<lb n="7143"/><span>gach nídh ollamh.  Agus chromadar go léir i n-aon-</span>
<lb n="7144"/><span>fheacht ar leathsgéal do ghabháil.  Dubhairt an chéad</span>
<lb n="7145"/><span>duine, Tá tigh ceannuighthe agam, agus ní mór dhom</span>
<lb n="7146"/><span>dul amach 'ghá fheisgint: iarraim ort mo leathsgéal a</span>
<lb n="7147"/><span>ghabháil.  Agus dubhairt duine eile, Cheannuigheas</span>
<lb n="7148"/><span>chúig seisreacha damh, agus táim ag dul 'ghá dtriail:</span>
<lb n="7149"/><span>iarraim ort mo leathsgéal a ghabháil.  Agus dubhairt</span>
<lb n="7150"/><span>duine eile, Phósas bean, agus d'á bhrígh sin ní féidir</span>
<lb n="7151"/><span>dom teacht.  Agus d'fhill an seirbhíseach agus d'innis</span>
<lb n="7152"/><span>sé na neithe sin d'á mháighistir.  Ansan tháinig fearg</span>
<lb n="7153"/><span>ar fhear an tighe, agus dubhairt sé le n-a sheirbhíseach,</span>
<lb n="7154"/><span>Imthigh amach d'urachar i sráidibh agus i bpóirsíbh na</span>
<lb n="7155"/><span>catharach, agus tabhair leat anso isteach na daoine</span>
<lb n="7156"/><span>bochta agus na daoine gortuighthe agus na daill agus</span>
<lb n="7157"/><span>na bacaigh.  Agus dubhairt an seirbhíseach, A thigh-</span>
<lb n="7158"/><span>earna, do deineadh mar a dh'órduighis, agus tá slígh</span>
<lb n="7159"/><span>fós.  Agus dubhairt an tighearna leis an seirbhíseach,</span>
<lb n="7160"/><span>Imthigh amach fan na mbóithre agus fan na sgart, agus</span>
<lb n="7161"/><span>comáin isteach iad, i dtreó go líonfar mo thigh.  Deirim</span></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="7162"/><p><span>libh ámhthach, an mhuintir úd a fuair cuireadh, ní bhlais-</span>
<lb n="7163"/><span>fidh aon fhear acu mo bhia.</span></p>
<lb n="7164"/>
<lb n="7165"/><p><span>Agus bhí mórán daoine ag gluaiseacht i n-aonfheacht</span>
<lb n="7166"/><span>leis, agus d'iompuigh sé agus dubhairt sé leó: Má</span>
<lb n="7167"/><span>thagann duine chúgham-sa agus gan fuath aige d'á</span>
<lb n="7168"/><span>athair agus d'á mháthair, agus d'á mhnaoi agus d'á</span>
<lb n="7169"/><span>chlainn, agus d'á dhritháracha agus d'á dhriféaracha, agus</span>
<lb n="7170"/><span>fós d'á anam féin, ní féidir dó bheith 'n-a dheisgio-</span>
<lb n="7171"/><span>bul agam.  Agus an t-é ná deineann a chros féin</span>
<lb n="7172"/><span>d'iompar agus teacht am' dhiaidh, ní féidir dó bheith 'n-a</span>
<lb n="7173"/><span>dheisgiobul agam.  Óir cé'cu agaibh-se gur mhaith</span>
<lb n="7174"/><span>leis túr do chur suas ná suidhfeadh síos ar dtúis chun</span>
<lb n="7175"/><span>an chosdais, nár bhfoláir a dhéanamh, do mheas, féach-</span>
<lb n="7176"/><span>aint an mbeadh dóithin na h-oibre aige?  Le h-eagla,</span>
<lb n="7177"/><span>tar éis an bhuinn do chur agus gan ar a chumas críochnú,</span>
<lb n="7178"/><span>go dtusnóchadh gach a bhfeicfeadh é ar mhagadh fé, Agus</span>
<lb n="7179"/><span>go ndéarfaidís: Dhein an duine seo tusnú ar chur</span>
<lb n="7180"/><span>suas, agus ní'l ar a chumas críochnú.  Nó cé h-é an</span>
<lb n="7181"/><span>rí a bheadh ag dul chun cogaidh a dhéanamh le rí eile,</span>
<lb n="7182"/><span>ná suídhfeadh síos ar dtúis ag déanamh machtnaimh,</span>
<lb n="7183"/><span>féachaint ar bh' fhéidir dó, le deich míle, seasamh</span>
<lb n="7184"/><span>i n-aghaidh an t-é atá ag teacht 'n-a choinnibh agus fiche</span>
<lb n="7185"/><span>míle aige?  Agus mura féidir, an fhaid a bheidh an</span>
<lb n="7186"/><span>fear eile abhfad uaidh, cuirfidh sé teachtaireacht</span>
<lb n="7187"/><span>chuige ag fiafraighe i dtaobh síothchána.  Ar an gcuma</span>
<lb n="7188"/><span>gcéadna, gach duine agaibh-se ná tugann druim lámha</span>
<lb n="7189"/><span>le n-a bhfuil aige, ní féidir dó bheith 'n-a dheisgiobul</span>
<lb n="7190"/><span>agam-sa.</span></p>
<lb n="7191"/>
<lb n="7192"/><p><span>Is maith an rud salann, ach má chailleann an salann</span>
<lb n="7193"/><span>a bhlas, cad leis go ndéanfar deigh-bhlasta é?  Ní'l</span>
<lb n="7194"/><span>tairbhe ann do'n talamh ná chun aoiligh; caithtear amach</span>
<lb n="7195"/><span>é.  An t-é go bhfuil cluasa air chun éisteachta cloiseadh</span>
<lb n="7196"/><span>sé.</span>
<lb n="7197"/></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="7198"/><p><span>CAIBIDIOL XV.</span></p>
<lb n="7199"/>
<lb n="7200"/><p><span>Parabal na caorach a cailleadh, agus parabal an mhic a bhí ró-</span>
<lb n="7201"/><span>chaithteach.</span></p>
<lb n="7202"/>
<lb n="7203"/><p><span>Agus bhí na puibliocánaigh agus na peacaigh ag teacht</span>
<lb n="7204"/><span>chuige ag éisteacht leis.  Agus bhí na Fairisínigh agus</span>
<lb n="7205"/><span>na Sgríbhneóirí ag ceisneamh, agus deiridís: Ar ndó,</span>
<lb n="7206"/><span>glacann an fear so na peacaigh agus itheann sé bia</span>
<lb n="7207"/><span>'n-a bhfochair.</span></p>
<lb n="7208"/>
<lb n="7209"/><p><span>Agus do labhair seisean leó an tsoluíd seo:</span></p>
<lb n="7210"/>
<lb n="7211"/><p><span>Cé'cu agaibh-se go mbeadh céad caora aige,</span>
<lb n="7212"/><span>agus go raghadh caora acu amú uaidh, ná fágfadh na</span>
<lb n="7213"/><span>naoi gcinn déag agus cheithre fichid sa bhfásach agus</span>
<lb n="7214"/><span>ná raghadh ar lorg an chinn a cailleadh go dtí go</span>
<lb n="7215"/><span>bhfaghadh sé í?  Agus nuair a gheibheann sé í tógann</span>
<lb n="7216"/><span>sé ar a ghuaillibh í, agus áthas air, Agus nuair a</span>
<lb n="7217"/><span>thagann sé abhaile glaodhann sé chuige a cháirde agus</span>
<lb n="7218"/><span>a chómharsain agus deir sé leó: Deinidh gáirdeachas</span>
<lb n="7219"/><span>liom, mar do fuaras mo chaora do cailleadh.</span>
<lb n="7220"/><span>Deirim libh gurab shin mar a bheidh gáirdeachas ar neamh</span>
<lb n="7221"/><span>mar gheall ar aon pheacach amháin a dhéanfaidh aithrighe</span>
<lb n="7222"/><span>seachas naoi dhuine dhéag agus cheithre fichid de dhaoinibh</span>
<lb n="7223"/><span>córa ná fuil gádh le h-aithrighe acu.</span></p>
<lb n="7224"/>
<lb n="7225"/><p><span>Nó cé h-í an bhean go mbeadh deich ndrachma aici</span>
<lb n="7226"/><span>agus go gcaillfeadh sí drachma dhíobh, ná déanfadh</span>
<lb n="7227"/><span>coinneal do lasadh agus an tigh do sguabadh, agus</span>
<lb n="7228"/><span>an drachma do lorg go géar go dtí go bhfaghadh sí</span>
<lb n="7229"/><span>é?  Agus nuair a gheibheann sí é, glaodhann sí chúichi</span>
<lb n="7230"/><span>a cáirde agus a cómharsain agus deir sí leó: Deinidh</span>
<lb n="7231"/><span>gáirdeachas liom, mar do fuaras an drachma a chail-</span>
<lb n="7232"/><span>leas.  Deirim-se libh-se gur b' shin mar a bheidh</span>
<lb n="7233"/><span>gáirdeachas i láthair aingeal Dé mar gheall ar aon</span>
<lb n="7234"/><span>pheacach amháin a dhéanfaidh aithrighe.</span>
<lb n="7235"/></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="7236"/><p><span>Agus dubhairt sé: Bhí fear ann agus bhí beirt mhac</span>
<lb n="7237"/><span>aige; Agus dubhairt an mac ab óige acu le n'athair,</span>
<lb n="7238"/><span>A athair, tabhair dómh-sa an méid atá ag dul dom de</span>
<lb n="7239"/><span>d'chuid, agus do rainn sé an chuid eatartha.  Agus</span>
<lb n="7240"/><span>tar éis beagán laethanta do bhailigh an mac ab óige</span>
<lb n="7241"/><span>chuige a chuid go léir, agus d'imthigh sé go dúthaigh ias-</span>
<lb n="7242"/><span>achta abhfad ó bhaile, agus do sgaip sé a chuid le</span>
<lb n="7243"/><span>baois agus le rabairne.  Agus nuair a bhí gach aon</span>
<lb n="7244"/><span>rud caithte aige tháinig gorta ana-dhian sa tír sin,</span>
<lb n="7245"/><span>agus thusnuigh sé ar bheith i n-uireasba.  Agus</span>
<lb n="7246"/><span>d'imthigh sé agus do réidhtigh sé le duine de mhuintir</span>
<lb n="7247"/><span>na tíre sin.  Agus do chuir seisean é amach chun a</span>
<lb n="7248"/><span>chod' tailimh ag cothú mhuc.  Agus ba mhaith leis a bholg</span>
<lb n="7249"/><span>a líonadh de sna féithleógaibh a dh'itheadh na muca, agus</span>
<lb n="7250"/><span>ní thabharfadh aoinne dhó iad.  Agus do mhachtnaimh</span>
<lb n="7251"/><span>sé i n'aigne agus dubhairt sé: Cad a bhfuil de lucht</span>
<lb n="7252"/><span>tuarasdail a thuilleamh i dtigh m'athar agus a ndói-</span>
<lb n="7253"/><span>thin aráin acu, agus mise anso ag fághail bháis do'n</span>
<lb n="7254"/><span>ghorta!  Eireóchad agus raghad ag triall ar</span>
<lb n="7255"/><span>m'athair agus déarfad leis, A Athair, tá peacadh</span>
<lb n="7256"/><span>déanta agam i n-aghaidh neimhe agus ad' láthair-se;</span>
<lb n="7257"/><span>Ní fiú mé feasda go ndéarfaí gur mac duit mé.</span>
<lb n="7258"/><span>Leig dom bheith mar dhuine ded' lucht tuarasdail a</span>
<lb n="7259"/><span>thuilleamh.</span></p>
<lb n="7260"/>
<lb n="7261"/><p><span>Agus d'eirigh sé agus tháinig sé fé dhéin a athar.</span>
<lb n="7262"/><span>Agus an fhaid a bhí sé fós abhfad uaidh, do chonaic an</span>
<lb n="7263"/><span>t-athair é, agus tháinig ana-thruagh aige dhó, agus do rith</span>
<lb n="7264"/><span>sé chuige agus chaith sé é féin ar a bhrághaid agus do</span>
<lb n="7265"/><span>phóg sé é.  Agus dubhairt an mac leis: A athair,</span>
<lb n="7266"/><span>tá peacadh déanta agam i n-aghaidh neimhe agus ad'</span>
<lb n="7267"/><span>láthair-se; ní fiú mé feasda go ndéarfaí gur mac</span>
<lb n="7268"/><span>duit mé.  Agus dubhairt an t-athair le n-a sheirbhí-</span>
<lb n="7269"/><span>seachaibh, Brostuighidh agus tugaidh amach an chulaith</span>
<lb n="7270"/><span>éadaigh is fearr agus cuiridh uime í, agus cuiridh</span>
<lb n="7271"/><span>fáinne ar a láimh, agus bróga ar a chosaibh, Agus</span>
<lb n="7272"/><span>tugaidh libh an gamhain ramhar agus marbhuighidh é, agus</span>
<lb n="7273"/><span>ithimís agus bímís sóghach; Óir bhí an mac so liom</span>
<lb n="7274"/><span>marbh, agus tá sé beó airís; do cailleadh é, agus</span>
<lb n="7275"/><span>do fuaradh é.  Agus chromadar ar bheith go sóghach.</span></p>
<lb n="7276"/>
<lb n="7277"/><p><span>Ach bhí an mac ba shine aige amuigh sa pháirc, agus</span></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="7278"/><p><span>bhí sé ag teacht chun an tighe, agus d'airigh sé an ceól</span>
<lb n="7279"/><span>agus an rinnce, Agus ghlaoidh sé ar dhuine de sna</span>
<lb n="7280"/><span>seirbhísigh, agus d'fhiafraigh sé dhe cad é seo a bhí ar</span>
<lb n="7281"/><span>siubhal.  Agus dubhairt seisean, Tháinig do dhritháir,</span>
<lb n="7282"/><span>agus do mhairbh t'athair an gamhain ramhar toisg é</span>
<lb n="7283"/><span>theacht slán chuige.  Agus tháinig fearg air, agus ní</span>
<lb n="7284"/><span>raghadh sé isteach.  Ansan tháinig an t-athair amach</span>
<lb n="7285"/><span>agus chrom sé ar thathant air.  Agus dubhairt seisean</span>
<lb n="7286"/><span>le n'athair 'ghá fhreagradh: Féach, táim-se ag obair</span>
<lb n="7287"/><span>duit na blianta so go léir, agus níor dhiúltuigheas</span>
<lb n="7288"/><span>riamh do rud a dhéanamh ort, agus níor thugais riamh</span>
<lb n="7289"/><span>dom oiread agus mionán chun súbhachais a dhéanamh le</span>
<lb n="7290"/><span>m'cháirdibh; Ach an mac so dhuit, chómh luath agus</span>
<lb n="7291"/><span>tháinig sé, tar éis a choda do chaitheamh le striapachaibh,</span>
<lb n="7292"/><span>mharbhuighis an gamhain ramhar dó.  Dubhairt seisean</span>
<lb n="7293"/><span>leis ámhthach: A mhic, taoi-se am' fhochair i gcómhnuighe,</span>
<lb n="7294"/><span>agus is leat a bhfuil agam; Ach ba chóir súbhachas agus</span>
<lb n="7295"/><span>gáirdeachas a dhéanamh, óir bhí do dhritháir anso marbh,</span>
<lb n="7296"/><span>agus tá sé beó airís; bhí sé caillte, agus do fuaradh é.</span></p>
<lb n="7297"/>
<lb n="7298"/><p><span>CAIBIDIOL XVI.</span></p>
<lb n="7299"/>
<lb n="7300"/><p><span>Parabal an stíbhaird mhí-mhacánta, agus parabal an fhir</span>
<lb n="7301"/><span>shaidhbhir agus Lasaruis.</span></p>
<lb n="7302"/>
<lb n="7303"/><p><span>Ansan dubhairt sé le n-a dheisgiobuil: bhí duine</span>
<lb n="7304"/><span>saidhbhir ann agus bhí stíbhard aige, agus do h-innseadh</span>
<lb n="7305"/><span>do, 'n-a thaobh, go raibh sé ag sgaipeadh a choda.  Agus</span>
<lb n="7306"/><span>do ghlaoidh sé chuige é, agus dubhairt sé leis, Cad é</span>
<lb n="7307"/><span>seo a chloisim ad' thaobh-sa?  Tabhair cúntas ad'</span>
<lb n="7308"/><span>stíbhardaidheacht, mar ní fhéadfair bheith ad' stíbhard</span>
<lb n="7309"/><span>feasda.  Ansan dubhairt an stíbhard i n'aigne féin,</span>
<lb n="7310"/><span>Cad a dhéanfad, ó tá mo mháighistir ag baint na stíbh-</span>
<lb n="7311"/><span>ardaidheachta dhíom?  Ní'lim ábalta ar rómhar a</span>
<lb n="7312"/><span>dhéanamh; is nár liom déirc do lorg.  Tá fhios agam</span>
<lb n="7313"/><span>cad a dhéanfad, i dtreó, nuair a curfar as an stíbh-</span>
<lb n="7314"/><span>ardaidheacht mé, go nglacfaid siad 'n-a dtighthibh mé.</span>
<lb n="7315"/><span>Agus do ghlaoidh sé chuige, 'n-a nduine a's 'n-a</span>
<lb n="7316"/><span>nduine, an mhuintir go raibh fiacha agá mháighistir ortha</span></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="7317"/><p><span>agus dubhairt sé leis an gcéad duine: An mór atá</span>
<lb n="7318"/><span>agam' mháighistir ort?  Agus dubhairt seisean:</span>
<lb n="7319"/><span>Céad bairille oíle.  Agus dubhairt sé leis: Tóg do</span>
<lb n="7320"/><span>bhille láithreach agus suidh ansan, agus sgríbh caogad</span>
<lb n="7321"/><span>bairille.  Ansan dubhairt sé le duine eile: Agus</span>
<lb n="7322"/><span>tusa, an mór atá ort?  Agus dubhairt seisean:</span>
<lb n="7323"/><span>Céad ceathramhadh cruithneachtan.  Dubhairt sé leis:</span>
<lb n="7324"/><span>Glac do bhille agus sgríbh cheithre fichid ceathramhadh.</span>
<lb n="7325"/><span>Agus do mhol an máighistir an rógaire stíbhaird, mar</span>
<lb n="7326"/><span>gur dhein sé beart ghasta; óir tá clann an tsaoghail</span>
<lb n="7327"/><span>seo níos gasta 'ná clann an tsoluis do réir a gcinéil</span>
<lb n="7328"/><span>féin.  Agus deirim-se libh-se: Deinidh daoine muin-</span>
<lb n="7329"/><span>teartha dhaoibh féin leis an saidhbhreas claon so,</span>
<lb n="7330"/><span>i dtreó, nuair a bheidh sibh claoidhte, go nglacfaid-</span>
<lb n="7331"/><span>ís sibh isteach ins na tighthibh síoruidhe.</span></p>
<lb n="7332"/>
<lb n="7333"/><p><span>An t-é a bhíonn dílis sa rud is lúgha, bíonn sé dílis</span>
<lb n="7334"/><span>i rud mór; agus an t-é a bhíonn mí-mhacánta i rud beag,</span>
<lb n="7335"/><span>bíonn sé mí-mhacánta, i rud mór, leis.  D'á bhrígh</span>
<lb n="7336"/><span>sin, murar dhílis sibh-se sa tsaidhbhreas bhréagach, cé</span>
<lb n="7337"/><span>chuirfidh ar bhúr láimh an saidhbhreas fírinneach?  Agus</span>
<lb n="7338"/><span>murar dhílis sibh i gcuid duine eile, cé thabharfaidh</span>
<lb n="7339"/><span>daoibh bhúr gcuid féin?  Ní féidir d'aon tseirbhí-</span>
<lb n="7340"/><span>seach rud a dhéanamh ar dhá mháighistir; óir beidh fuath</span>
<lb n="7341"/><span>aige do dhuine acu, agus grádh do'n duine eile; nó</span>
<lb n="7342"/><span>claoidhfidh sé le duine acu, agus cuirfidh sé neamh-</span>
<lb n="7343"/><span>shuim sa duine eile.  Ní féidir daoibh Dia d'fhrio-</span>
<lb n="7344"/><span>thalamh agus mammon.</span></p>
<lb n="7345"/>
<lb n="7346"/><p><span>Agus bhí na Fairisínigh ag éisteacht leis na neithe sin</span>
<lb n="7347"/><span>go léir, agus daoine sanntacha b'eadh iad, agus bhío-</span>
<lb n="7348"/><span>dar ag déanamh magaidh faoi.  Agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="7349"/><span>Is sibh-se a dheineann sibh féin fíoraonta i súilibh</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="7350"/><p><span>daoine, ach is eól do Dhia bhúr gcroidhthe; agus an rud</span>
<lb n="7351"/><span>atá árd i súilibh daoine, tá gráin ag Dia air.</span></p>
<lb n="7352"/>
<lb n="7353"/><p><span>An dlígh agus na fáidhe go dtí Eóin; as san amach</span>
<lb n="7354"/><span>tá rígheacht Dé d'á chraobhsgaoileadh, agus gach aoinne</span>
<lb n="7355"/><span>ag cur 'n-a choinnibh go dian.</span></p>
<lb n="7356"/>
<lb n="7357"/><p><span>Ach is usa neamh agus talamh do dhul ar neamhnídh 'ná</span>
<lb n="7358"/><span>aon phúnc amháin de'n dlígh do dhul ar neamhnídh.</span></p>
<lb n="7359"/>
<lb n="7360"/><p><span>Gach aoinne a chuireann uaidh a bhean agus do</span>
<lb n="7361"/><span>phósann bean eile, deineann sé adhaltranas; agus</span>
<lb n="7362"/><span>an t-é a phósann an bhean a cuireadh ó n-a fear, dein-</span>
<lb n="7363"/><span>eann sé adhaltranas.</span></p>
<lb n="7364"/>
<lb n="7365"/><p><span>Bhí duine saidhbhir ann agus é i n-éadach chorcra agus</span>
<lb n="7366"/><span>i lín-éadach mhín agus é ag caitheamh bídh bhuacaigh gach</span>
<lb n="7367"/><span>lá.  Agus bhí lasmuigh d'á dhorus sínte, bochtán dár</span>
<lb n="7368"/><span>bh'ainim Lasarus, agus é lán d'othrasaibh; Agus ba</span>
<lb n="7369"/><span>mhian leis an t-ocras a bhaint de féin leis an mbrús-</span>
<lb n="7370"/><span>car bídh a bhí ag tuitim de bhórd an fhir shaidhbhir, agus</span>
<lb n="7371"/><span>ní tabharfaí dhó é; agus thagadh na gadhair agus do</span>
<lb n="7372"/><span>lighdís a chréachta.  Agus thárla go bhfuair an duine</span>
<lb n="7373"/><span>bocht bás, agus gur rug na h-aingil suas é go h-ucht</span>
<lb n="7374"/><span>Ábrahaim.  Agus fuair an fear saidhbhir bás, agus</span>
<lb n="7375"/><span>do cuireadh i n-ifreann é.  Agus nuair a bhí sé ag</span>
<lb n="7376"/><span>fulang na bpian d'fhéach sé suas agus chonaic sé,</span>
<lb n="7377"/><span>abhfad uaidh, Lasarus agus é i n-ucht Ábrahaim; Agus</span>
<lb n="7378"/><span>do liúigh sé amach agus dubhairt sé: A athair Ábrahaim,</span>
<lb n="7379"/><span>glac truagh dhom agus cuir chúgham Lasarus go gcuiridh</span>
<lb n="7380"/><span>sé bara a mhéire i n-uisge agus go bhfuaraidh sé mo</span>
<lb n="7381"/><span>theanga, óir táim a'm losgadh sa lasair seo.  Agus</span>
<lb n="7382"/><span>dubhairt Ábraham leis: Cuimhnigh, a mhic, conus mar</span>
<lb n="7383"/><span>a fuarais-se neithe fóghanta i gcaitheamh do bheatha</span>
<lb n="7384"/><span>agus go bhfuair Lasarus droch-neithe; ach anois tá sé</span>
<lb n="7385"/><span>seo i sólás agus tusa i bpéin.  Agus d'á éaghmuis</span>
<lb n="7386"/><span>sin a's uile, tá doimhneas mór suidhte daingean idir</span>
<lb n="7387"/><span>sibh-se agus sinne, i dtreó an t-é gur mhian leis dul</span>
<lb n="7388"/><span>as so ag triall oraibh-se nách féidir dó é, ná teacht</span>
<lb n="7389"/><span>as san ag triall orainne.  Agus dubhairt sé: Iar-</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="7390"/><p><span>raim ort, d'á bhrígh sin, a athair, é chur go tigh m'athar</span>
<lb n="7391"/><span>Mar tá cúigear drithár agam: go dtabharfadh sé</span>
<lb n="7392"/><span>foláramh dóibh, i dtreó ná tiocfaidís anso ins na</span>
<lb n="7393"/><span>piantaibh seo.  Agus dubhairt Ábraham leis: Ta</span>
<lb n="7394"/><span>Maois acu, agus na fáidhe; éistidís leó san.  Agus</span>
<lb n="7395"/><span>dubhairt seisean: Ní h-eadh, a athair Ábrahaim, ach</span>
<lb n="7396"/><span>má théigheann duine de sna mairbh ag triall ortha</span>
<lb n="7397"/><span>déanfaid siad aithrighe.  Agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="7398"/><span>Mura n-éistid siad le Maois agus leis na fáidhe,</span>
<lb n="7399"/><span>ní chreidfidís duine de sna mairbh féin, dá dtéigheadh</span>
<lb n="7400"/><span>sé ag triall ortha.</span></p>
<lb n="7401"/>
<lb n="7402"/><p><span>CAIBIDIOL XVII.</span></p>
<lb n="7403"/>
<lb n="7404"/><p><span>Teagasg ar conus sgannal do sheachaint: ar éifeachtamhlacht</span>
<lb n="7405"/><span>creidimh, agus rl.  An deichniúbhar lobhar.  An modh ar a dtiocfaidh</span>
<lb n="7406"/><span>Críost.</span></p>
<lb n="7407"/>
<lb n="7408"/><p><span>Agus dubhairt sé le n-a dheisgiobuil: Ní féidir gan</span>
<lb n="7409"/><span>sgannail do theacht, ach is léanmhar do'n t-é tré n-a</span>
<lb n="7410"/><span>dtagaid siad.  B' fhearra dhó gur bró mhuilinn a</span>
<lb n="7411"/><span>curfaí ar a mhuineál agus é chaitheamh sa bhfaraige 'ná</span>
<lb n="7412"/><span>go dtabharfadh sé sgannal do dhuine de'n mhuintir</span>
<lb n="7413"/><span>bheag so.</span></p>
<lb n="7414"/>
<lb n="7415"/><p><span>Tugaidh aire dhaoibh féin.  Má dheineann do</span>
<lb n="7416"/><span>dhritháir beart ad' choinnibh, cas leis é; agus má bhíonn</span>
<lb n="7417"/><span>cathú air, maith dhó é.  Agus má dheineann sé beart</span>
<lb n="7418"/><span>ad' choinnibh seacht n-uaire sa lá, agus má iompuigheann</span>
<lb n="7419"/><span>sé chúghat seacht n-uaire sa lá agus go ndéarfaidh sé,</span>
<lb n="7420"/><span>Tá cathú orm: maith dhó.</span></p>
<lb n="7421"/>
<lb n="7422"/><p><span>Agus dubhairt na h-Aspoil leis an dTighearna:</span>
<lb n="7423"/><span>Méaduigh creideamh dúinn.  Agus dubhairt an Tigh-</span>
<lb n="7424"/><span>earna: Dá mbeadh oiread gráinne mustáird de</span>
<lb n="7425"/><span>chreideamh agaibh, déarfadh sibh leis an gcrann sícamín</span>
<lb n="7426"/><span>seo, Tógtar as do phréamhachaibh thú agus curtar sa</span>
<lb n="7427"/><span>bhfaraige thu, agus dhéanfadh sé rud oraibh.</span></p>
<lb n="7428"/>
<lb n="7429"/><p><span>Agus cé h-é an duine agaibh-se go bhfuil seirbhí-</span>
<lb n="7430"/><span>seach aige, ag treabhadh nó ag aedhreacht, agus a déar-</span>
<lb n="7431"/><span>faidh leis nuair a thiocfaidh sé isteach ó'n bpáirc,</span>
<lb n="7432"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="7433"/><p><span>Imthigh láithreach agus suidh chun bídh?  Agus ná déar-</span>
<lb n="7434"/><span>faidh leis, Faigh rud le n-ithe dhom, agus criosuigh thu</span>
<lb n="7435"/><span>féin agus dein friothálamh orm go mbeidh ithte</span>
<lb n="7436"/><span>agus ólta agam, agus 'n-a dhiaidh san déanfair-</span>
<lb n="7437"/><span>se ithe agus ól.  An amhlaidh a gheobhaidh sé a bhuidh-</span>
<lb n="7438"/><span>eachas leis an seirbhíseach san toisg gur dhein sé an</span>
<lb n="7439"/><span>rud a dh'órduigh sé dhó a dhéanamh?  Ní h-eadh, dar liom.</span>
<lb n="7440"/><span>Mar sin daoibh-se, nuair a bheidh gach nídh déanta agaibh</span>
<lb n="7441"/><span>mar atá órduighthe dhaoibh, abraidh: Seirbhísigh gan mhaith</span>
<lb n="7442"/><span>iseadh sinn; an rud a bhí fhiachaibh orainn a dhéanamh isé</span>
<lb n="7443"/><span>a dheineamair.</span></p>
<lb n="7444"/>
<lb n="7445"/><p><span>Agus do thárla, agus é ag dul go Ierúsalem, go</span>
<lb n="7446"/><span>raibh sé ag gabháil tré lár Shamaria agus Ghaililí; Agus</span>
<lb n="7447"/><span>ag dul isteach dó i mbaile áirithe do bhuail deich-</span>
<lb n="7448"/><span>niúbhar lobhar uime, agus do sheasuigheadar abhfad</span>
<lb n="7449"/><span>amach uaidh, Agus d'árduigheadar a nglór agus dubh-</span>
<lb n="7450"/><span>radar: A Íosa, a Mháighistir, déin trócaire orainne.</span>
<lb n="7451"/><span>Agus nuair a chonaic sé iad dubhairt sé leó: Imthighidh</span>
<lb n="7452"/><span>agus taisbeánaidh sibh féin do sna sagairt.  Agus do</span>
<lb n="7453"/><span>thárla, ar an slígh dhóibh, gur glanadh iad.  Ach bhí duine</span>
<lb n="7454"/><span>acu agus nuair a chonaic sé go raibh sé glan, d'fhill</span>
<lb n="7455"/><span>sé thar n-ais agus é ag moladh Dé go h-árd, Agus</span>
<lb n="7456"/><span>chaith sé é féin ar a bhéal a's ar a aghaidh ag cosaibh Íosa</span>
<lb n="7457"/><span>ag gabháil a bhuidheachais leis, agus Samaritánach dob'</span>
<lb n="7458"/><span>eadh é.  Agus d'fhreagair Íosa é agus dubhairt: Nár</span>
<lb n="7459"/><span>glanadh deichniúbhar?  Agus an naonbhúr eile, cá</span>
<lb n="7460"/><span>bhfuil siad?  Nár fuaradh aoinne chun teacht agus</span>
<lb n="7461"/><span>glóire thabhairt do Dhia ach an duine iasachta so?  Agus</span>
<lb n="7462"/><span>dubhairt sé leis: Eirigh agus imthigh leat, óir do shlánuigh</span>
<lb n="7463"/><span>do chreideamh thú.</span></p>
<lb n="7464"/>
<lb n="7465"/><p><span>Agus d'fhiafraigh na Fairisínigh de: Cathain a thioc-</span>
<lb n="7466"/><span>faidh rígheacht Dé?  Agus dubhairt sé 'ghá bhfreag-</span>
<lb n="7467"/><span>radh: Ní thiocfaidh rígheacht Dé i riocht go bhféadfar</span>
<lb n="7468"/><span>bheith ag faire air.  Ná ní déarfar, Féach anso é, ná</span>
<lb n="7469"/><span>Féach ansúd é.  Óir, féach, tá rígheacht Dé i nbhúr</span>
<lb n="7470"/><span>measg.</span></p>
<lb n="7471"/>
<lb n="7472"/><p><span>Agus dubhairt sé le n-a dheisgiobuil: Tiocfaidh</span>
<lb n="7473"/><span>na laethanta 'n-a mbeidh dúil agaibh aon lá amháin de</span></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="7474"/><p><span>laethibh Mhic an Duine a dh'fheisgint, agus ní fheicfidh</span>
<lb n="7475"/><span>sibh é.  Agus déarfaid siad libh, Féach anso é, agus,</span>
<lb n="7476"/><span>Féach ansúd é.  Ná téighidh ann, agus ná leanaidh iad.</span></p>
<lb n="7477"/>
<lb n="7478"/><p><span>Óir, mar an splannc a lasann fé'n spéir, ar na</span>
<lb n="7479"/><span>neithe atá fé'n spéir, iseadh bheidh Mac an Duine 'n-a</span>
<lb n="7480"/><span>lá féin.  Ní foláir dó ar dtúis, ámhthach, mórán</span>
<lb n="7481"/><span>d'fhulang, agus an tsliocht só 'ghá shéanadh.  Agus</span>
<lb n="7482"/><span>mar a thárla i laethibh Nóe iseadh bheidh i laethibh Mhic</span>
<lb n="7483"/><span>an Duine.  Bhíodar ag ithe agus ag ól, ag pósadh ban</span>
<lb n="7484"/><span>agus ag tabhairt ban le pósadh, go dtí an lá 'n-ar</span>
<lb n="7485"/><span>chuaidh Nóe isteach sa n-áirc; agus tháinig an díle agus</span>
<lb n="7486"/><span>do bháidh sí iad go léir.  Díreach mar a thárla i laethibh</span>
<lb n="7487"/><span>Loit: Bhíodar ag ithe agus ag ól, ag ceannach agus</span>
<lb n="7488"/><span>ag díol, ag cur síl agus ag déanamh tighthe; Agus an</span>
<lb n="7489"/><span>lá a dh'imthigh Lot amach a' Sodomaibh do thuit an cith</span>
<lb n="7490"/><span>teine agus an chlochghorm ó neamh ortha, agus do</span>
<lb n="7491"/><span>loisgeadh iad go léir.  Mar sin iseadh bheidh, an lá</span>
<lb n="7492"/><span>a taisbeánfar Mac an Duine.</span></p>
<lb n="7493"/>
<lb n="7494"/><p><span>An lá san, an t-é bheidh ar bhuaic an tighe, agus a</span>
<lb n="7495"/><span>chuid sa tigh, ná téigheadh sé isteach a d'iarraidh a choda;</span>
<lb n="7496"/><span>agus an t-é a bheidh sa pháirc, ar an gcuma gcéadna,</span>
<lb n="7497"/><span>ná téigheadh sé thar n-ais.  Cuimhnighidh ar mhnaoi Loit.</span>
<lb n="7498"/><span>Pé duine bheidh a d'iarraidh a anama shábháil, caillfidh</span>
<lb n="7499"/><span>sé é; agus an t-é a chaillfidh a anam sábhálfaidh sé é.</span></p>
<lb n="7500"/>
<lb n="7501"/><p><span>Deirim libh, beidh, an oidhche sin, beirt i n-aon lea-</span>
<lb n="7502"/><span>baidh: tógfar duine acu agus fágfar an duine eile.</span>
<lb n="7503"/><span>Beidh beirt bhan ag meilt i n-aonfheacht: tógfar bean</span>
<lb n="7504"/><span>acu agus fágfar an bhean eile; Beirt fhear sa pháirc:</span>
<lb n="7505"/><span>tógfar duine acu agus fágfar an duine eile.  Dubh-</span>
<lb n="7506"/><span>radar leis 'ghá fhreagradh: Canad, a Thighearna?  Agus</span>
<lb n="7507"/><span>dubhairt sé leó: An áit 'n-a mbeidh an corp, is ann</span>
<lb n="7508"/><span>a cruinneofar na fiolair.</span>
<lb n="7509"/></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="7510"/><p><span>CAIBIDIOL XVIII.</span></p>
<lb n="7511"/>
<lb n="7512"/><p><span>Ní foláir dúinn bheith ag guídhe chun Dé i gcómhnuíghe.  Na</span>
<lb n="7513"/><span>Fairisínigh agus na puibliocánaigh.  An chontabhairt ata i</span>
<lb n="7514"/><span>saidhbreas.  A radharc a thabhairt do'n dall.</span></p>
<lb n="7515"/>
<lb n="7516"/><p><span>Agus do labhair sé soluíd leó ar conus mar is</span>
<lb n="7517"/><span>ceart bheith coitchianta ag guidhe chun Dé, agus gan</span>
<lb n="7518"/><span>bheith cortha dhe.  Agus dubhairt sé: Bhí breitheamh</span>
<lb n="7519"/><span>i gcathair áirithe, agus ní raibh eagla Dé air ná beann</span>
<lb n="7520"/><span>ar dhaoine aige.  Agus bhí baintreach sa chathair chéadna,</span>
<lb n="7521"/><span>agus tháinig sí chuige agus dubhairt sí: Dein díoghaltas</span>
<lb n="7522"/><span>dom ar mo namhaid.  Agus ní dhéanfadh ar feadh</span>
<lb n="7523"/><span>abhfad.  Ach 'n-a dhiaidh san dubhairt sé i n'aigne féin,</span>
<lb n="7524"/><span>Bíodh ná fuil eagla Dé orm ná beann ar dhaoine</span>
<lb n="7525"/><span>agam, sa n-am gcéadna, ó tá an bhaintreach so a'm</span>
<lb n="7526"/><span>buaireamh déanfaidh mé ceart di, i dtreó ná beidh sí</span>
<lb n="7527"/><span>ag teacht choídhche go mbead ciapaithe aici.  Agus dubh-</span>
<lb n="7528"/><span>airt an Tighearna leó: Cloiseann sibh cad dubhairt</span>
<lb n="7529"/><span>an breitheamh aincheart; Agus an amhlaidh a dhéanfaidh</span>
<lb n="7530"/><span>Dia ríghneas agus gan ceart do chur i bhfeidhm d'á</span>
<lb n="7531"/><span>fhíoraonaibh féin, agus iad ag glaodhach air do ló</span>
<lb n="7532"/><span>agus d'oidhche?  Deirim libh go gcuirfidh sé ceart i</span>
<lb n="7533"/><span>bhfeidhm dóibh go mear.  Ach sa n-am gcéadna, nuair</span>
<lb n="7534"/><span>a thiocfaidh Mac an Duine an dóigh leat an</span>
<lb n="7535"/><span>bhfaghaidh sé creideamh ar talamh?</span></p>
<lb n="7536"/>
<lb n="7537"/><p><span>Agus dubhairt sé an tsoluíd seo le raint daoine</span>
<lb n="7538"/><span>a bhí mainghíneach asta féin, mar dh'eadh go rabhadar</span>
<lb n="7539"/><span>fíoraonta, agus droch-mheas acu ar dhaoinibh eile:</span>
<lb n="7540"/><span>Chuaidh beirt suas sa teampul chun úrnuighthe dhéanamh.</span>
<lb n="7541"/><span>Fairisíneach ab eadh duine acu agus puibliocánach ab</span>
<lb n="7542"/><span>eadh an duine eile.  Sheasaimh an Fairisíneach agus</span>
<lb n="7543"/><span>dhein sé a ghuidhe mar seo i n-a aigne féin: A Dhia,</span>
<lb n="7544"/><span>bheirim a bhuidheachas leat ná fuilim-se mar an chuid</span>
<lb n="7545"/><span>eile de sna daoine, bitheamhnaigh, lucht éagcóra, lucht</span>
<lb n="7546"/><span>adhaltranais, ar nós an phuibliocánaigh seo féin.</span>
<lb n="7547"/><span>Deinim-se trosgadh dhá uair sa tseachtmhain: tugann</span></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="7548"/><p><span>deachmhadh as a bhfuil agam.  Agus do sheasaimh an</span>
<lb n="7549"/><span>puibliocánach abhfad amach, agus níor bh'áil leis a shúile</span>
<lb n="7550"/><span>amháin d'iompáil suas chun na bhflathas, ach é ag bualadh</span>
<lb n="7551"/><span>a uchta agus a' rádh: A Dhia, déin trócaire orm óir</span>
<lb n="7552"/><span>is peacach mé.  Deirim libh, do chuaidh sé sin abhaile</span>
<lb n="7553"/><span>ar staid na ngrást, murab ionan a's an fear eile.</span>
<lb n="7554"/><span>Óir gach duine dh'árdóchaidh é féin, úmhlófar é; agus</span>
<lb n="7555"/><span>gach duine a dh'úmhlóchaidh é féin, árdófar é.</span></p>
<lb n="7556"/>
<lb n="7557"/><p><span>Agus bhíodar ag tabhairt na leanbh féin ag triall</span>
<lb n="7558"/><span>air go gcuirfeadh sé a lámh ortha; agus nuair chonaic</span>
<lb n="7559"/><span>na deisgiobuil an nídh sin bhíodar 'ghá gcosg.  Agus</span>
<lb n="7560"/><span>ghlaoidh Íosa chuige iad, agus dubhairt sé: Leigidh do</span>
<lb n="7561"/><span>sna leanbhaí teacht chúgham agus ná bídhidh 'ghá gcosg;</span>
<lb n="7562"/><span>óir is d'á leithéidí sin rígheacht Dé.  Go deimhin</span>
<lb n="7563"/><span>adeirim libh: Aoinne ná glacfidh rígheacht Dé mar a</span>
<lb n="7564"/><span>dhéanfadh leanbh ní raghaidh sé isteach ann.</span></p>
<lb n="7565"/>
<lb n="7566"/><p><span>Agus cheistigh duine de sna priúnsaíbh é, agus dubh-</span>
<lb n="7567"/><span>airt sé: A Mháighistir mhaith, cad tá le déanamh agam</span>
<lb n="7568"/><span>i dtreó go mbeidh an bheatha shíoruidhe agam?  Agus</span>
<lb n="7569"/><span>dubhairt Íosa leis: Cad chuige go ndeirir gur maith</span>
<lb n="7570"/><span>mé?  Ní maith aoinne ach Dia amháin.  Táid na</span>
<lb n="7571"/><span>h-aitheanta agat: Ná dein marbhadh; Ná dein drúis;</span>
<lb n="7572"/><span>Ná dein guid; Ná tabhair fiadhnuise bhréige; Tabhair</span>
<lb n="7573"/><span>do t'athair agus dod'mháthair onóir.  Agus dubhairt</span>
<lb n="7574"/><span>seisean: Táid siad san go léir coimeádta agam ó m'</span>
<lb n="7575"/><span>óige.  Nuair airigh Íosa an nídh sin dubhairt sé: Tá</span>
<lb n="7576"/><span>aon rud amháin i n-easnamh ort fós: Díol amach gach</span>
<lb n="7577"/><span>a bhfuil agat agus tabhair do sna bochtaibh é, agus beidh</span>
<lb n="7578"/><span>stór agat ar neamh; agus tar agus lean mise.  Nuair</span>
<lb n="7579"/><span>airigh seisean an méid sin tháinig buairt air, mar</span>
<lb n="7580"/><span>fear ana-shaidhbhir ab eadh é.  Agus nuair a chonaic</span>
<lb n="7581"/><span>Íosa an bhuairt air dubhairt sé: Cad é a dheacracht do</span>
<lb n="7582"/><span>lucht saidhbhris dul isteach i rígheacht Dé!  Is usa do</span>
<lb n="7583"/><span>chamal dul tré chró snáthaide 'ná do dhuine shaidhbhir</span>
<lb n="7584"/><span>dul isteach i rígheacht Dé.  Agus dubhairt an mhuintir</span>
<lb n="7585"/><span>a bhí ag éisteacht leis: Má 'seadh cé fhéadfaidh dul</span>
<lb n="7586"/><span>saor?  Agus dubhairt sé leó: Neithe nách féidir</span>
<lb n="7587"/><span>i láthair daoine is féidir i láthair Dé iad.</span>
<lb n="7588"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="7589"/><p><span>Agus dubhairt Peadar: Féach, d'fhágamairne gach aon</span>
<lb n="7590"/><span>rud agus do leanamair tusa.  Agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="7591"/><span>Deirim libh go fíor, ní'l aon duine a dh'fhág tigh ná</span>
<lb n="7592"/><span>muintir ná dritháracha ná bean ná clann ar son rígh-</span>
<lb n="7593"/><span>eachta Dé, ná faighidh mórán níos mó ar an saoghal</span>
<lb n="7594"/><span>so, agus an bheatha shíoruidhe sa tsaoghal atá le teacht.</span></p>
<lb n="7595"/>
<lb n="7596"/><p><span>Agus do thóg Íosa an dáréag, agus dubhairt sé</span>
<lb n="7597"/><span>leó: Féach, táimíd ag dul suas go Ierúsalem, agus</span>
<lb n="7598"/><span>cómhlíonfar gach nídh d'á bhfuil sgríobhtha ag na fáidhibh</span>
<lb n="7599"/><span>i dtaobh Mhic an Duine.  Óir tabharfar suas do sna</span>
<lb n="7600"/><span>geintibh é, agus tarcuisneófar é, agus sgiúrsálfar</span>
<lb n="7601"/><span>é, agus caithfar seilí air; Agus tar éis é sgiúrsáil</span>
<lb n="7602"/><span>cuirfid siad chun báis é, agus eireóchaidh sé airís an</span>
<lb n="7603"/><span>trímhadh lá. Agus níor thuigeadar-san aon nídh de</span>
<lb n="7604"/><span>sna neithibh sin, agus bhí an chaint sin foluighthe uatha</span>
<lb n="7605"/><span>agus níor thuigeadar na neithe a dubhradh.</span></p>
<lb n="7606"/>
<lb n="7607"/><p><span>Agus nuair a bhíodar ag teacht i gcómhgar do</span>
<lb n="7608"/><span>Ierichó do thárla go raibh dall i n-aice an bhóthair ag</span>
<lb n="7609"/><span>lorg déarca.  Agus nuair airigh sé an tsluagh ag</span>
<lb n="7610"/><span>gabháil thairis d'fhiafraigh sé cad ab é sin.  Agus dubh-</span>
<lb n="7611"/><span>radar leis gur bh'é Íosa Nasareit a bhí ag gabháil an</span>
<lb n="7612"/><span>treó.  Agus do liúigh sé agus dubhairt sé: A Íosa,</span>
<lb n="7613"/><span>a Mhic Dáibhid, déin trócaire orm.  Agus na daoine</span>
<lb n="7614"/><span>a bhí ag gabháil thairis bhíodar ag bagairt air éisteacht,</span>
<lb n="7615"/><span>ach is amhlaidh do liúigh sé níba mhó, A Mhic Dáibhid, déin</span>
<lb n="7616"/><span>trócaire orm.  Agus do stad Íosa agus dubhairt</span>
<lb n="7617"/><span>sé é thabhairt chuige.  Agus nuair a bhí sé ag teacht</span>
<lb n="7618"/><span>'n-a chómhgar chuir sé an cheist chuige agus dubhairt sé:</span>
<lb n="7619"/><span>Cad ba mhaith leat mé dhéanamh duit?  Agus dubh-</span>
<lb n="7620"/><span>airt sé: Go bhfeicfinn, a Thighearna.  Agus dubhairt</span>
<lb n="7621"/><span>Íosa leis: Féach suas; do shlánuigh do chreideamh thu.</span>
<lb n="7622"/><span>Agus fuair sé a radharc láithreach, agus do lean sé</span>
<lb n="7623"/><span>eisean ag moladh Dé; agus nuair a chonaic na daoíne</span>
<lb n="7624"/><span>go léir an nídh sin thugadar moladh do Dhia.</span>
<lb n="7625"/></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="7626"/><p><span>CAIBIDIOL XIX.</span></p>
<lb n="7627"/>
<lb n="7628"/><p><span>Críost dá ghlacadh ag Sacaeus 'n-a thigh.  Parabal na bpúnt.</span>
<lb n="7629"/><span>Críost ar muin an asail.  É ag gol os cionn Ierúsalem.</span></p>
<lb n="7630"/>
<lb n="7631"/><p><span>Agus chuaidh sé isteach i n-Ierichó agus bhí sé ag</span>
<lb n="7632"/><span>siubhal tríd an gcathair.  Agus féach, bhí fear ann agus</span>
<lb n="7633"/><span>Sacaeus ab ainim dó, agus bhí sé i n'uachtarán ar na</span>
<lb n="7634"/><span>puibliocánaigh, agus duine saidhbhir ab eadh é.  Agus</span>
<lb n="7635"/><span>bhí sé a d'iarraidh Íosa dh'fheisgint, eadhon, Cé'r bh'é, agus</span>
<lb n="7636"/><span>do theip sé air mar gheall ar an sluagh, mar firín íseal</span>
<lb n="7637"/><span>ab eadh é.  Agus do rith sé rómpa amach, agus chuaidh</span>
<lb n="7638"/><span>sé suas i gcrann sícamóir i dtreó go bhfeicfeadh sé é,</span>
<lb n="7639"/><span>mar bhí sé chun gabháil an tslígh sin.  Agus nuair a</span>
<lb n="7640"/><span>tháinig Íosa chun na h-áite d'fhéach sé suas agus chonaic</span>
<lb n="7641"/><span>sé é, agus dubhairt sé leis: A Shacaeuis, brostuigh</span>
<lb n="7642"/><span>agus tar anuas, mar is ad' thigh-se a chaithfead-sa</span>
<lb n="7643"/><span>stad indiu.  Agus do bhrostuigh seisean anuas, agus</span>
<lb n="7644"/><span>do ghlac sé é go h-áthasach.  Agus nuair a chonaic na</span>
<lb n="7645"/><span>daoine go léir an nídh sin bhíodar ag ceisneamh, agus</span>
<lb n="7646"/><span>deiridís gur ag triall ar dhuine pheacamhail a chuaidh sé</span>
<lb n="7647"/><span>ar aoidheacht.  Agus do sheasaimh Sacaeus agus dubh-</span>
<lb n="7648"/><span>airt sé leis an dTighearna: Féach, a Thighearna, tá</span>
<lb n="7649"/><span>leath mo choda agam 'á thabhairt do sna daoine bochta;</span>
<lb n="7650"/><span>agus má dheineas éagcóir ar aoinne tá leóirghníomh</span>
<lb n="7651"/><span>agam 'á dhéanamh leis fó cheathair.  Agus dubhairt Íosa</span>
<lb n="7652"/><span>leis: Tá slánú fághalta indiu ag an dtigh seo de bhrígh</span>
<lb n="7653"/><span>gur de chlainn Ábrahaim é, leis.  Óir is chun a raibh</span>
<lb n="7654"/><span>caillte do chuardach agus do shlánú a tháinig Mac an</span>
<lb n="7655"/><span>Duine.</span></p>
<lb n="7656"/>
<lb n="7657"/><p><span>Agus iadsan ag éisteacht leis na neithibh sin do chuir</span>
<lb n="7658"/><span>sé leó agus do labhair sé soluíd, mar bhí sé ag teacht</span>
<lb n="7659"/><span>i ngar do Ierúsalem, agus mheasadar-san go dtais-</span>
<lb n="7660"/><span>beánfaí rígheacht Dé láithreach.</span></p>
<lb n="7661"/>
<lb n="7662"/><p><span>Dubhairt sé, d'á bhrígh sin: D'imthigh duine uasal</span>
<lb n="7663"/><span>áirithe go dúthaigh iasachta chun rígheachta ghabháil dó</span>
<lb n="7664"/><span>féin agus teacht thar n-ais.  Agus ghlaoidh se chuige</span>
<lb n="7665"/><span>deichniúbhar seirbhíseach leis, agus thug sé dhóibh deich</span>
<lb n="7666"/><span>bpúint, agus dubhairt sé leó, Bídhidh ag déanamh cean-</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="7667"/><p><span>naidheachta go dtagad.  Ach bhí fuath agá dhaoine dhó,</span>
<lb n="7668"/><span>agus do chuireadar teachtaireacht 'n-a dhiaidh 'ghá rádh:</span>
<lb n="7669"/><span>Ní h-áil linn é seo bheith 'n-a rí orainn.  Ach do thárla</span>
<lb n="7670"/><span>go bhfuair sé an rígheacht agus go dtáinig sé thar n-ais,</span>
<lb n="7671"/><span>agus d'órduigh sé na seirbhísigh gur thug sé an t-air-</span>
<lb n="7672"/><span>gead dóibh do ghlaodhach chuige go mbeadh 'fhios aige an</span>
<lb n="7673"/><span>mór a dhein gach aoinne acu leis an gceannaidheacht.</span>
<lb n="7674"/><span>Tháinig an chéad duine agus dubhairt sé, A rí, dhein do</span>
<lb n="7675"/><span>phúnt deich bpúint.  Agus dubhairt sé leis, Is maith</span>
<lb n="7676"/><span>é sin, a sheirbhísigh mhaith; ó bhís dílis sa bheagán beidh</span>
<lb n="7677"/><span>cómhacht agat ar deich mbailtibh.  Agus thainig an tarna</span>
<lb n="7678"/><span>duine agus dubhairt sé, A rí, dhein do phúnt chúig phúint.</span>
<lb n="7679"/><span>Agus dubhairt sé leis sin, Agus tusa, bíse os cionn</span>
<lb n="7680"/><span>chúig mbailte, Agus tháinig fear eile agus dubhairt</span>
<lb n="7681"/><span>sé, A rí, siné do phúnt agat.  Bhí sé fillte i n-éadach</span>
<lb n="7682"/><span>agam.  Óir bhí eagal agam rómhat, mar is duine</span>
<lb n="7683"/><span>cruaidh thu.  Tógann tú an rud nár chuiris síos, agus</span>
<lb n="7684"/><span>baineann tú an fóghmhar nár chuiris.  Agus dubhairt</span>
<lb n="7685"/><span>sé leis, As do bhéal féin a bheirim breith ort, a dhroch-</span>
<lb n="7686"/><span>sheirbhísigh.  Bhí 'fhios agat gur duine cruaidh mé, go</span>
<lb n="7687"/><span>dtógaim an rud nár chuireas síos, agus go mbainim</span>
<lb n="7688"/><span>an fóghmhar nár chuireas; Agus cad 'n-a thaobh nár</span>
<lb n="7689"/><span>chuiris mo chuid airgid sa bhanc, i dtreó, nuair a thioc-</span>
<lb n="7690"/><span>fainn go n-éileóchainn é féin agus an t-úncamus?  Agus</span>
<lb n="7691"/><span>dubhairt sé leis an muintir a bhí láithreach, Tógaidh</span>
<lb n="7692"/><span>uaidh an púnt agus tugaidh é do'n fhear go bhfuil na</span>
<lb n="7693"/><span>deich bpúint aige.  Agus dubhradar, A rí, táid deich</span>
<lb n="7694"/><span>bpúint aige.  Deirim-se libh-se, ámhthach, an t-é go</span>
<lb n="7695"/><span>bhfuil aige tabharfar dó, agus beidh flúirse aige;</span>
<lb n="7696"/><span>agus an t-é ná fuil aige, tógfar uaidh an rud atá</span>
<lb n="7697"/><span>aige.  Ach na h-eascáirde seo nár bh'áil leó mise</span>
<lb n="7698"/><span>bheith am' rí ortha, tugtar anso iad agus curtar chun</span>
<lb n="7699"/><span>báis os mo chómhair iad.</span></p>
<lb n="7700"/>
<lb n="7701"/><p><span>Agus nuair a bhí an méid sin ráidhte aige, chuaidh sé</span>
<lb n="7702"/><span>ar aghaidh ag dul suas go h-Ierúsalem.</span></p>
<lb n="7703"/>
<lb n="7704"/><p><span>Agus do thárla, nuair a bhí sé ag teacht i ngar do</span></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="7705"/><p><span>Bhetphagé i mBetánia, láimh leis an sliabh ar a dtugtar</span>
<lb n="7706"/><span>Olibhet, gur chuir sé uaidh beirt d'á dheisgiobuil, Agus</span>
<lb n="7707"/><span>go ndubhairt sé leó: Téighidh isteach sa bhaile atá ar bhur</span>
<lb n="7708"/><span>n-aghaidh anonn; agus nuair a raghaidh sibh isteach ann</span>
<lb n="7709"/><span>gheobhaidh sibh ceangailte ann searrach asail nár shuidh</span>
<lb n="7710"/><span>aon duine riamh fós air; sgaoilidh é agus tugaidh chúgham</span>
<lb n="7711"/><span>é.  Agus má fhiafraigheann aoinne dhíbh, Cad chuige</span>
<lb n="7712"/><span>dhaoibh é sgaoileadh? abraidh leis mar seo: Mar teas-</span>
<lb n="7713"/><span>duigheann sé ó'n dTighearna.  Agus d'imthigh na teach-</span>
<lb n="7714"/><span>tairí, agus fuaradar, mar a dubhairt sé, an searrach</span>
<lb n="7715"/><span>'n-a sheasamh.  Agus nuair a bhíodar 'ghá sgaoileadh</span>
<lb n="7716"/><span>dubhairt an mhuintir n-ar leó é: Cad chuige dhaoibh</span>
<lb n="7717"/><span>bheith ag sgaoileadh an tsiorraigh?  Agus dubhradar-</span>
<lb n="7718"/><span>san: Mar teasduigheann sé ó'n dTighearna.  Agus</span>
<lb n="7719"/><span>thugadar ag triall ar Íosa é, agus do leathadar a</span>
<lb n="7720"/><span>mbrait ar an searrach agus chuireadar Íosa ar a mhuin.</span>
<lb n="7721"/><span>Agus ag gluaiseacht dó bhíodar ag leathadh a mbrat</span>
<lb n="7722"/><span>amach ar an slígh.  Agus nuair a bhí sé ag teacht i ngar</span>
<lb n="7723"/><span>d'fhánaidh Olibheit, thusnuigh na deisgiobuil go léir</span>
<lb n="7724"/><span>ar Dhia do mholadh le gáirdeachas, do ghuth árd, mar</span>
<lb n="7725"/><span>gheall ar na mírbhúiltí móra go léir a chonacadar.</span>
<lb n="7726"/><span>Agus deiridís: Moladh leis an t-é atá ag teacht 'n-a rí</span>
<lb n="7727"/><span>i n-ainim an Tighearna; síothcháin ar neamh agus glóire</span>
<lb n="7728"/><span>ins na flathais.  Agus bhí cuid de sna Fairisínigh sa</span>
<lb n="7729"/><span>tsluagh agus dubhradar leis: A Mháighistir, cuir</span>
<lb n="7730"/><span>smacht ar do dheisgiobuil.  Agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="7731"/><span>Deirim libh, má éistid siad san, go liúghfaid na clocha</span>
<lb n="7732"/><span>amach.</span></p>
<lb n="7733"/>
<lb n="7734"/><p><span>Agus nuair a tháinig sé i gcómhgar agus chonaic sé</span>
<lb n="7735"/><span>an chathair do ghoil sé ar a son, agus dubhairt sé: Agus</span>
<lb n="7736"/><span>dá mbeadh 'fhios agat-sa, sa lá so féin atá agat, na</span>
<lb n="7737"/><span>neithe atá chun síothchána dhuit; táid siad, ámhthach, i</span>
<lb n="7738"/><span>bhfolach ó d'shúilibh.  Óir tiocfaid na laethanta ionat</span>
<lb n="7739"/><span>agus cuirfid do namhaid claidhe mór-tímpal ort, agus</span>
<lb n="7740"/><span>dúnfaid siad isteach tu agus déanfaid siad cumh-</span>
<lb n="7741"/><span>angarach ort ó'n uile thaobh.  Agus déanfaid siad thu</span>
<lb n="7742"/><span>threasgairt ar an dtalamh, tu féin agus do chlann atá</span>
<lb n="7743"/><span>ionat, agus ní fhágfaid siad cloch ar muin cloiche ionat,</span>
<lb n="7744"/><span>toisg nár aithnighis an t-am 'n-a dtáinig Dia chúghat.</span></p>
<lb n="7745"/>
<lb n="7746"/><p><span>Agus chuaidh sé isteach sa teampul, agus chrom sé</span>
<lb n="7747"/><span>ar an muintir a bhí ag díol agus ag ceannach ann do</span></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="7748"/><p><span>dhíbirt amach as.  'Ghá rádh leó: Tá sgríobhtha: Tigh</span>
<lb n="7749"/><span>cun úrnuighthe iseadh mo thigh-se: Ach tá cuinigéar bith-</span>
<lb n="7750"/><span>eamhnach déanta agaibh-se dhe.</span></p>
<lb n="7751"/>
<lb n="7752"/><p><span>Agus bhí sé ag teagasg sa teampul gach lá.  Agus</span>
<lb n="7753"/><span>bhí uachtaráin na sagart agus na Sgríbhneóirí agus na</span>
<lb n="7754"/><span>í h-uaisle a d'iarraidh é chur chun báis, Agus níor</span>
<lb n="7755"/><span>bh' fhéidir leó cuimhneamh ar cad a dhéanfaidís, mar bhí</span>
<lb n="7756"/><span>na daoine go léir ar tinniol ag éisteacht leis.</span></p>
<lb n="7757"/>
<lb n="7758"/><p><span>CAIBIDIOL XX.</span></p>
<lb n="7759"/>
<lb n="7760"/><p><span>Parabal an lucht saothruighthe.  I dtaobh cánach a dhíol le</span>
<lb n="7761"/><span>Caesar.  Agus i dtaobh aiseirighe na marbh.</span></p>
<lb n="7762"/>
<lb n="7763"/><p><span>Agus do thárla, lá de sna laethantaibh sin, agus é</span>
<lb n="7764"/><span>ag teagasg na ndaoine sa teampul agus ag craobh-</span>
<lb n="7765"/><span>sgaoileadh an tsoisgéil, go dtáinig uachtaráin na</span>
<lb n="7766"/><span>sagart agus na Sgríbhneóirí agus na seanóirí, Agus</span>
<lb n="7767"/><span>go ndubhradar leis: Innis dúinn cad é an t-úghdarás</span>
<lb n="7768"/><span>atá agat chun na neithe seo dhéanamh? agus cé thug</span>
<lb n="7769"/><span>duit an t-úghdarás san?  Agus dubhairt Íosa leó</span>
<lb n="7770"/><span>'ghá bhfreagradh: Fiafróchad-sa, leis, díbh-se aon fhocal</span>
<lb n="7771"/><span>amáin.  Tugaidh freagra orm: An baisteadh a dhein</span>
<lb n="7772"/><span>Eóin, ar bh' ó neamh é nó ó dhaoine?  Agus bhíodar ag</span>
<lb n="7773"/><span>machtnamh 'n-a n-aigne, agus dubhradar leó féin: Má</span>
<lb n="7774"/><span>deirimíd gur bh'ó neamh é déarfaidh sé: Cad 'n-a</span>
<lb n="7775"/><span>thaobh nár chreideabhair é, má seadh?  Agus má deir-</span>
<lb n="7776"/><span>imíd gur bh' ó dhaoine é geobhaid na daoine go léir do</span>
<lb n="7777"/><span>chlochaibh ionainn, óir is deimhin leó gur fáidh Eóin.</span>
<lb n="7778"/><span>Agus d'fhreagradar ná raibh fhios acu cár bh' as é.</span>
<lb n="7779"/><span>Agus dubhairt Íosa leó: Ní lúgha 'ná mar a neósfad-</span>
<lb n="7780"/><span>sa dhaoibh-se cad é an t-úghdarás atá agam chun na</span>
<lb n="7781"/><span>neithe seo dhéanamh.</span></p>
<lb n="7782"/>
<lb n="7783"/><p><span>Agus chrom sé ar an soluíd seo do labhairt leis na</span>
<lb n="7784"/><span>daoine: Do dhein duine fíonghort agus chuir sé é</span>
<lb n="7785"/><span>chun lucht saothruighthe, agus bhí sé féin i ndúthaigh ias-</span></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="7786"/><p><span>achta ar feadh abhfad.  Agus nuair tháinig an t-am chuir</span>
<lb n="7787"/><span>sé seirbhíseach leis ag triall ar an lucht saothruighthe</span>
<lb n="7788"/><span>a d'iarraidh toradh an fhíonghuirt.  Agus do ghabhadar</span>
<lb n="7789"/><span>air, agus chuireadar uatha folamh é.  Agus chuir sé</span>
<lb n="7790"/><span>seirbhíseach eile chúcha.  Ghabhadar air sin, leis, agus</span>
<lb n="7791"/><span>thugadar tarcuisne dhó, agus chuireadar uatha folamh</span>
<lb n="7792"/><span>é.  Agus chuir sé chúcha an trímhadh duine Do chréacht-</span>
<lb n="7793"/><span>nuighdar é sin, agus chaitheadar amach é.  Ansan</span>
<lb n="7794"/><span>dubhairt tighearna an fhíonghuirt: Cad a dhéanfad?</span>
<lb n="7795"/><span>Cuirfead chúcha mo mhac dílis féin; b'fhéidir nuair a</span>
<lb n="7796"/><span>chífid siad é sin go mbeidh uraim acu dhó.  Ach nuair</span>
<lb n="7797"/><span>a chonaic an lucht saothruighthe é dheineadar machtnamh,</span>
<lb n="7798"/><span>agus dubhradar: Sidé an t-oighre; marbhuighmís é</span>
<lb n="7799"/><span>i dtreó go mbeidh an oighreacht againn.  Agus chaith-</span>
<lb n="7800"/><span>eadar amach as an bhfíonghort é, agus mharbhuigheadar</span>
<lb n="7801"/><span>é.  Cad a dhéanfaidh tighearna an fhíonghuirt leó san?</span>
<lb n="7802"/><span>Tiocfaidh sé agus déanfaidh sé íde ar an lucht saoth-</span>
<lb n="7803"/><span>ruighthe sin, agus tabharfaidh sé an fíonghort do</span>
<lb n="7804"/><span>dhaoinibh eile.  Agus nuair airigheadar-san an focal</span>
<lb n="7805"/><span>dubhradar: Nár leigidh Dia san!  Agus d'fhéach sé</span>
<lb n="7806"/><span>ortha agus dubhairt sé: Má seadh cad é seo atá</span>
<lb n="7807"/><span>sgríobhtha: An chloch a chaith na saoir uatha tá sí 'n-a</span>
<lb n="7808"/><span>cloich chinn chúinne.  An t-é a thuitfidh ar an gcloich sin,</span>
<lb n="7809"/><span>bascfar é; ach an t-é go dtuitfidh sí air, meilfidh sí é.</span></p>
<lb n="7810"/>
<lb n="7811"/><p><span>Agus bhí uachtaráin na sagart agus na Sgríbhneóirí</span>
<lb n="7812"/><span>a d'iarraidh a lámh do chur air láithreach, ach bhí eagla</span>
<lb n="7813"/><span>na ndaoine ortha; óir bhí fhios acu gur chúcha féin an</span>
<lb n="7814"/><span>tsoluíd a labhair sé.</span></p>
<lb n="7815"/>
<lb n="7816"/><p><span>Agus bhíodar ag faire, agus chuireadar chuige lucht</span>
<lb n="7817"/><span>fill do leigfeadh ortha gur dhaoine macánta iad, chun</span>
<lb n="7818"/><span>buntáiste bhreith air 'n-a chaint, i dtreó go ndéan-</span>
<lb n="7819"/><span>faidís é thabhairt suas do chómhacht agus d'úghdarás an</span>
<lb n="7820"/><span>ghoibhearnóra.  Agus chuireadar ceist chuige agus dubh-</span>
<lb n="7821"/><span>radar: A Mháighistir, is eól dúinn go labhrann tú</span>
<lb n="7822"/><span>agus go muíneann tú do réir na fírinne, agus ná</span>
<lb n="7823"/><span>fuil beann agat ar phearsain, ach an tslígh chun Dé do</span>
<lb n="7824"/><span>mhúineadh go fíor; An dleaghthach dhúinn cíos do dhíol</span>
<lb n="7825"/><span>le Caesar, nó gan a dhíol?  Agus mar chonaic sé an</span>
<lb n="7826"/><span>feall a bhí ionta, dubhairt sé leó: Cad chuige dhaoibh</span></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="7827"/><p><span>bheith a'm brath?  Taisbeánaidh pingin dom.  Cé leis</span>
<lb n="7828"/><span>an íomháigh agus an sgríbhinn atá uirthi?  D'fhreag-</span>
<lb n="7829"/><span>radar agus dubhradar: Le Caesar.  Agus dubhairt</span>
<lb n="7830"/><span>sé leó: Má seadh tugaidh do Chaesar na neithe is le</span>
<lb n="7831"/><span>Caesar agus tugaidh do Dhia na neithe is le Dia.  Agus</span>
<lb n="7832"/><span>níor fhéadadar locht fhághail ar a chaint i láthair na</span>
<lb n="7833"/><span>ndaoine; agus le h-iongna, mar gheall ar an</span>
<lb n="7834"/><span>bhfreagra, d'éisteadar.</span></p>
<lb n="7835"/>
<lb n="7836"/><p><span>Agus tháinig cuid de sna Sadducíneachaibh, daoine</span>
<lb n="7837"/><span>a shéanann aiseirighe na colna, agus chuireadar ceisd</span>
<lb n="7838"/><span>chuige Agus dubhradar: A Mháighistir, do sgríbh Maois</span>
<lb n="7839"/><span>dúinn, Má gheibheann dritháir dhuine bás agus bean</span>
<lb n="7840"/><span>phósta aige, agus gan clann aige, go nglacfadh a</span>
<lb n="7841"/><span>dhritháir an bhean agus go dtógfadh sé sliocht d'á</span>
<lb n="7842"/><span>dhritháir.  Bhí mórsheisear drithár ann, agus do phós</span>
<lb n="7843"/><span>an chéad duine acu bean, agus fuair sé bás gan</span>
<lb n="7844"/><span>sliocht.  Do thóg an tarna duine acu an bhean, agus</span>
<lb n="7845"/><span>fuair sé sin bás, leis, gan sliocht.  Do thóg an trímhadh</span>
<lb n="7846"/><span>duine í.  Agus mar sin do'n mhórsheisear go léir,</span>
<lb n="7847"/><span>agus níor fhágadar sliocht, agus fuaradar bás.  'N-a</span>
<lb n="7848"/><span>ndiaidh go léir fuair an bhean bás.  Sa n-aiseirighe,</span>
<lb n="7849"/><span>ámhthach, cé'cu dhíobh go mbeidh sí 'n-a mnaoi aige? óir</span>
<lb n="7850"/><span>bhí sí 'n-a mnaoi, ag an mórsheisear.  Agus dubhairt</span>
<lb n="7851"/><span>Íosa leó: Pósaid agus tugtar le pósadh clann an</span>
<lb n="7852"/><span>tsaoghail seo.  Ach an mhuintir go bhfeicfar gur fiú</span>
<lb n="7853"/><span>iad an saoghal iúd a thabhairt dóibh agus an aiseirighe ó-s</span>
<lb n="7854"/><span>na mairbh, ní pósfar iad agus ní ghlacfaid siad mná.</span>
<lb n="7855"/><span>Óir ní fhéadfaid siad bás d'fhághail a thuille; óir beid</span>
<lb n="7856"/><span>siad ar aon dul leis na h-aingil agus 'n-a gclainn ag</span>
<lb n="7857"/><span>Dia, mar isiad clann na h-aiseirighe iad.</span></p>
<lb n="7858"/>
<lb n="7859"/><p><span>Ach taisbeánann Maois féin, ag an dtor, go</span>
<lb n="7860"/><span>n-eireóchaidh na mairbh, mar a dtugann sé ar an dTigh-</span>
<lb n="7861"/><span>earna Dia Ábrahaim agus Dia Isaaic agus Dia</span>
<lb n="7862"/><span>Iácóib.  Ní do dhaoine atá marbh is Dia é ámhthach, ach</span>
<lb n="7863"/><span>do dhaoine atá beó; óir is beó dhó iad go léir.  Agus</span>
<lb n="7864"/><span>d'fhreagair cuid de sna Sgríbhneóiríbh é agus dubh-</span>
<lb n="7865"/><span>radar: A Mháighistir, is maith adubhraís é.  Agus as</span>
<lb n="7866"/><span>san amach níor leómhaigh aoinne acu aon cheist do</span>
<lb n="7867"/><span>chur chuige.</span>
<lb n="7868"/></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="7869"/><p><span>Agus dubhairt sé leó: Conus adeirid siad Críost</span>
<lb n="7870"/><span>a bheith 'n-a mhac ag Dáibhid, Agus go ndeir Dáibhid</span>
<lb n="7871"/><span>féin, i leabhar na Salm, Dubhairt an Tighearna le</span>
<lb n="7872"/><span>m' Thighearna: Suidh ar mo dheis, Go gcuiread do</span>
<lb n="7873"/><span>namhaid mar thaca fé d'chosaibh.  Tugann Dáibhid a</span>
<lb n="7874"/><span>Thighearna air; agus conus atá sé 'n-a mhac aige?</span></p>
<lb n="7875"/>
<lb n="7876"/><p><span>Ansan dubhairt sé le n-a dheisgiobulaibh agus na</span>
<lb n="7877"/><span>daoine go léir ag éisteacht leis: Seachnaidh na Sgríbh-</span>
<lb n="7878"/><span>neóirí.  Is maith leó siubhal i róbaíbh fada, agus</span>
<lb n="7879"/><span>daoine bheith ag fáiltiú dhóibh ar an margadh, agus na</span>
<lb n="7880"/><span>suidhcháin uachtaracha dh'fhagháil ins na sinagógaibh, agus</span>
<lb n="7881"/><span>na h-ineada uachtaracha ag na féastaíbh.  Sloigid</span>
<lb n="7882"/><span>siad tighthe na mbaintreach, 'ghá leigint ortha úrnuighthe</span>
<lb n="7883"/><span>fada do rádh.  Isiad a gheobhaidh an daor-bhreith is</span>
<lb n="7884"/><span>troime.</span></p>
<lb n="7885"/>
<lb n="7886"/><p><span>CAIBIDIOL XXI.</span></p>
<lb n="7887"/>
<lb n="7888"/><p><span>Cianóg na baintríghe.  Na cómharthaí a thiocfadh roim íde</span>
<lb n="7889"/><span>Ierúsalem, agus roim dheire an tsaoghail.</span></p>
<lb n="7890"/>
<lb n="7891"/><p><span>Agus bhí sé ag féachaint ar na daoine a bhí saidhbhir</span>
<lb n="7892"/><span>agus iad ag cur a dtabharthas isteach sa chiste.  Agus</span>
<lb n="7893"/><span>chonaic sé baintreach bhocht ag teacht, agus chuir sí dhá</span>
<lb n="7894"/><span>chianóig isteach ann.  Agus dubhairt sé: Go deimhin</span>
<lb n="7895"/><span>adeirim libh, do chuir an bhaintreach bhocht san níos mó</span>
<lb n="7896"/><span>isteach 'ná mar a chuir an chuid eile go léir.  Óir is</span>
<lb n="7897"/><span>d'á n-iomarca a chuireadar san go léir rud isteach</span>
<lb n="7898"/><span>i dtabharthas Dé, ach is d'á h-uireasba a chuir sí seo</span>
<lb n="7899"/><span>isteach rud, a raibh an tsaoghal aici.</span></p>
<lb n="7900"/>
<lb n="7901"/><p><span>Agus bhí daoine éigin 'á rádh, i dtaobh an teampail,</span>
<lb n="7902"/><span>gur bh' áluinn na clocha a bhí ann agus na tíodhlaicí, agus</span>
<lb n="7903"/><span>dubhairt sé: Na neithe sin a chíonn sibh, tiocfaidh na</span>
<lb n="7904"/><span>laethanta agus ní fágfar cloch ar muin cloiche dhíobh</span>
<lb n="7905"/><span>gan raobadh.  Agus cheistigheadar é agus dubhradar:</span>
<lb n="7906"/><span>A Mháighistir, cathain a bheidh san amhlaidh, agus cad é</span>
<lb n="7907"/><span>an cómhartha a bheidh ar na neithe sin a bheith ag teacht?</span>
<lb n="7908"/></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="7909"/><p><span>Agus dubhairt sé: Seachnaidh agus ná mealltar sibh;</span>
<lb n="7910"/><span>óir tiocfaidh a lán am' ainim-se agus déarfaid siad:</span>
<lb n="7911"/><span>Is mise é, agus tá an t-am i bhfogus: ach ná leanaidh</span>
<lb n="7912"/><span>iad.</span></p>
<lb n="7913"/>
<lb n="7914"/><p><span>Agus nuair a dh'aireóchaidh sibh cathana agus cais-</span>
<lb n="7915"/><span>meartha ná bíodh sgannradh oraibh, óir ní foláir na</span>
<lb n="7916"/><span>neithe sin a theacht ar dtúis, ach ní deire láithreach é</span>
<lb n="7917"/><span>fós.  Ansan dubhairt sé leó: Eireóchaidh cine i</span>
<lb n="7918"/><span>n-aghaidh cine agus rígheacht i n-aghaidh rígheachta,</span></p>
<lb n="7919"/>
<lb n="7920"/><p><span>Agus beid luascacha móra talmhan i n-a lán áit-</span>
<lb n="7921"/><span>eana, agus pláigheana, agus gorta, agus neithe sgann-</span>
<lb n="7922"/><span>ramhla ó'n spéir, agus cómharthaí móra.</span></p>
<lb n="7923"/>
<lb n="7924"/><p><span>Ach roim theacht do sna neithibh sin go léir cuirfid</span>
<lb n="7925"/><span>siad a lámha oraibh-se agus crádhfaid siad sibh, ag bhúr</span>
<lb n="7926"/><span>mbreith i láthair na sinagóg, agus ins na prísúnaibh;</span>
<lb n="7927"/><span>ag bhúr dtarang i láthair ríghthe agus i láthair uacht-</span>
<lb n="7928"/><span>arán, mar gheall ar m'ainim-se.  Beidh san i n'fhiadh-</span>
<lb n="7929"/><span>nuise dhaoibh-se, ámhthach.  Ceapaidh i nbhúr n-aigne,</span>
<lb n="7930"/><span>d'á bhrígh sin, gan machtnamh a dhéanamh roim ré ar conus</span>
<lb n="7931"/><span>a fhreagróchaidh sibh, Óir tabharfad-sa dhaoibh béal agus</span>
<lb n="7932"/><span>eagna ná féadfaid bhúr namhaid go léir cur 'n-a gcoinn-</span>
<lb n="7933"/><span>ibh 'ná labhairt 'n-a gcoinnibh.  Agus tabharfaid bhúr</span>
<lb n="7934"/><span>n-aithreacha agus bhúr máithreacha suas d'bhúr namhaid</span>
<lb n="7935"/><span>sibh, agus bhúr ndriotháracha, agus búr ngaolta, agus</span>
<lb n="7936"/><span>cuirfid siad cuid agaibh chun báis.  Agus beidh fuath</span>
<lb n="7937"/><span>ag gach aoinne dhaoibh mar gheall ar m'ainim-se.  Ach</span>
<lb n="7938"/><span>ruibe de ghruaig bhúr gcinn ní raghaidh amú.  I nbhúr</span>
<lb n="7939"/><span>bhfoidhne a choimeádfaidh sibh bhúr n-anamnacha.</span></p>
<lb n="7940"/>
<lb n="7941"/><p><span>Ach nuair a chífidh sibh Ierúsalem d'á tímpaladh le</span>
<lb n="7942"/><span>sluagh bíodh fhios agaibh an uair sin a h-ídiú bheith buailte</span>
<lb n="7943"/><span>libh.  Ansan na daoine atá i n-Iudaéa teithidís chun</span>
<lb n="7944"/><span>na gcnoc, agus na daoine atá 'n-a lár imthighdís amach,</span>
<lb n="7945"/><span>agus na daoine ins na tuaithibh ná téidís isteach inti;</span>
<lb n="7946"/><span>Óir is laethanta díbheirge na laethanta san, agus cómh-</span>
<lb n="7947"/><span>líonfar gach a bhfuil sgríobhtha.  Is léanmhar, ámhthach,</span>
<lb n="7948"/><span>do lucht clainne dh'iompar agus do lucht banaltranais</span>
<lb n="7949"/><span>ins na laethanta san, óir beidh guais ana-dhian ar an</span>
<lb n="7950"/><span>ndúthaigh, agus fearg chun na ndaoine seo.  Agus</span>
<lb n="7951"/><span>tuitfid siad le béal an chlaidhimh, agus béarfar</span></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="7952"/><p><span>i mbraighdineas iad ar fuid na ngeinte go léir, agus</span>
<lb n="7953"/><span>beidh Ierusalem treasgartha fé chosaibh na ngeinte, go</span>
<lb n="7954"/><span>dtí go gcómlíonfar tréimhseacha na ngeinte.</span></p>
<lb n="7955"/>
<lb n="7956"/><p><span>Agus beidh cómharthaí sa ghréin agus sa rae agus</span>
<lb n="7957"/><span>ins na réiltibh; agus brúth na ngeinte ins na tíor-</span>
<lb n="7958"/><span>thaibh, tré mearbhall fothraim na mara agus na dtonn.</span>
<lb n="7959"/><span>Daoine d'á bhfeóchadh le sgannradh, ag cuimhneamh ar</span>
<lb n="7960"/><span>cad a bheidh le teacht ar an ndomhan go léir, mar beid</span>
<lb n="7961"/><span>cómhachta na bhflathas d'á suathadh.  Agus an uair sin</span>
<lb n="7962"/><span>chífid siad Mac an Duine ag teacht i sgamal le mór-</span>
<lb n="7963"/><span>chómhacht agus le gradam.  Nuair a bheidh na neithe seo</span>
<lb n="7964"/><span>ag tusnú, ámhthach, déinidh-se féachaint suas agus bhúr</span>
<lb n="7965"/><span>gcinn do thógáilt, mar tá bhúr bhfuasgailt buailte</span>
<lb n="7966"/><span>libh.  Agus do labhair sé soluíd leó: Chíonn sibh an</span>
<lb n="7967"/><span>crann fíge agus na crainn go léir; Nuair a bhionn a</span>
<lb n="7968"/><span>dtoradh acu d'á chur amach is eól daoibh an samhra bheith</span>
<lb n="7969"/><span>buailte libh.  Mar sin daoibh-se; nuair a chífidh sibh na</span>
<lb n="7970"/><span>neithe seo ag teacht bíodh 'fhios agaibh rígheacht Dé bheith</span>
<lb n="7971"/><span>buailte libh.  Abraim libh go deimhin ná beidh an</span>
<lb n="7972"/><span>tsliocht so imthighthe go gcómhlíonfar na neithe seo go</span>
<lb n="7973"/><span>léir.  Raghaidh neamh agus talamh ar neamhnídh, ach ní</span>
<lb n="7974"/><span>raghaid mo bhréithre-se ar neamhnídh.</span></p>
<lb n="7975"/>
<lb n="7976"/><p><span>Ach tugaidh aire dhaoibh féin sar a raghadh bhúr gcroidhthe</span>
<lb n="7977"/><span>i ndúire le craos agus le meisge agus le cúram</span>
<lb n="7978"/><span>an tsaoghail seo, agus go dtiocfadh an lá úd go</span>
<lb n="7979"/><span>h-obann oraibh.  Óir tiocfaidh sé ar nós gaiste ar</span>
<lb n="7980"/><span>na daoine go léir atá suidhte ar uachtar an domhain</span>
<lb n="7981"/><span>uile.  Déinidh faire, d'á bhrígh sin, ag déanamh úr-</span>
<lb n="7982"/><span>nuighthe coitchianta, ionus gur bhfiú sibh dul ó sna</span>
<lb n="7983"/><span>neithe sin go léir atá le teacht, agus seasamh i láthair</span>
<lb n="7984"/><span>Mhic an Duine.</span></p>
<lb n="7985"/>
<lb n="7986"/><p><span>Agus bhíodh sé ag teagasg sa teampul gach lá;</span>
<lb n="7987"/><span>agus d'imthigheadh sé amach agus thugadh sé an oidhche</span>
<lb n="7988"/><span>ar an sliabh ar a dtugtar Olibhet.  Agus thagadh na</span>
<lb n="7989"/><span>daoine go léir go moch ar maidin isteach sa teampul</span>
<lb n="7990"/><span>chun bheith ag éisteacht leis.</span>
<lb n="7991"/></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="7992"/><p><span>CAIBIDIOL XXII.</span></p>
<lb n="7993"/>
<lb n="7994"/><p><span>Feall Iúdáis.  An suipéar deirineach.  An chéad chuid de</span>
<lb n="7995"/><span>thuairisg na Páise.</span></p>
<lb n="7996"/>
<lb n="7997"/><p><span>Agus bhí féile an aráin gan giost i n-achmaireacht,</span>
<lb n="7998"/><span>ar a dtugtar an Cháisg.  Agus bhí uachtaráin na sagart</span>
<lb n="7999"/><span>agus na Sgríbhneóirí ag cuimhneamh ar conus a thioc-</span>
<lb n="8000"/><span>faidís ar Íosa chur chun báis; ach bhí eagla na ndaoine</span>
<lb n="8001"/><span>ortha.  Ach do chuaidh Sátan isteach i n-Iúdás, ar a</span>
<lb n="8002"/><span>dtugtí Iscariót, duine de'n dáréag.  Agus d'imthigh</span>
<lb n="8003"/><span>sé agus do labhair sé le h-uachtaráin na sagart agus</span>
<lb n="8004"/><span>leis na giúistísíbh, ar conus a dhéanfadh sé é thabhairt</span>
<lb n="8005"/><span>suas dóibh.  Agus bhí áthas ortha, agus dheineadar</span>
<lb n="8006"/><span>margadh leis go dtabharfaidís airgead dó.  Agus</span>
<lb n="8007"/><span>dhein sé an margadh leó, agus bhí sé ag faire go</span>
<lb n="8008"/><span>bhfaghadh sé caoi ar é thabhairt suas dóibh nuair ná beadh na</span>
<lb n="8009"/><span>daoine ann.</span></p>
<lb n="8010"/>
<lb n="8011"/><p><span>Agus tháinig lá an aráin gan giost, nuair ba cheart</span>
<lb n="8012"/><span>an t-uan cásga do mharbhú.  Agus chuir sé uaidh</span>
<lb n="8013"/><span>Peadar agus Eóin, agus dubhairt sé leó: Téighidh</span>
<lb n="8014"/><span>agus ollamhuighidh an cháisg dúinn go n-itheam é.  Agus</span>
<lb n="8015"/><span>dubhradar-san: Canad is toil leat go n-ollamhóch-</span>
<lb n="8016"/><span>aimís é?  Agus dubhairt sé leó: Féach, nuair a</span>
<lb n="8017"/><span>raghaidh sibh isteach sa chathair, buailfidh duine umaibh</span>
<lb n="8018"/><span>agus árthach uisge aige d'á iompar; leanaidh é go dtí</span>
<lb n="8019"/><span>an tigh go raghaidh sé isteach ann; Agus abraidh le fear</span>
<lb n="8020"/><span>an tighe sin, Deir an Máighistir leat: Cá bhfuil an</span>
<lb n="8021"/><span>seómra bídh go n-ithead an cháisg i bhfochair mo</span>
<lb n="8022"/><span>dheisgiobul?  Agus taisbeánfaidh sé dhaoibh seómra</span>
<lb n="8023"/><span>mór agus é curtha i dtreó, agus deinidh an t-ollamhú</span>
<lb n="8024"/><span>ansan.  Agus d'imthigheadar agus fuaradar gach nídh mar</span>
<lb n="8025"/><span>a dubhairt sé leó agus d' ollamhuigheadar an cháisg.</span></p>
<lb n="8026"/>
<lb n="8027"/><p><span>Agus nuair a tháinig an t-am do shuidh sé, agus an</span>
<lb n="8028"/><span>dáréag Aspol i n-a fhochair; Agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="8029"/><span>Ba mhór é mo mhian an cháisg seo dh'ithe 'nbhur bhfochair</span>
<lb n="8030"/><span>roimh fhulang dom; Óir deirim libh ná h-íosfad é</span>
<lb n="8031"/><span>feasda go dtí go gcómhlíonfar é i rígheacht Dé.  Agus</span>
<lb n="8032"/><span>thóg sé an chailís agus do ghaibh sé buidheachas agus</span></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="8033"/><p><span>dubhairt: Glacaidh agus rainnidh eadraibh; Óir deirim</span>
<lb n="8034"/><span>libh ná h-ólfad de thoradh na fíneamhna go dtagaidh</span>
<lb n="8035"/><span>righeacht Dé.  Agus thóg sé arán agus ghaibh sé buidh-</span>
<lb n="8036"/><span>chas agus do bhris sé é agus thug sé dhóibh é agus</span>
<lb n="8037"/><span>dubhairt sé: 'Sé mo chorp é seo, a tugtar ar bhúr son;</span>
<lb n="8038"/><span>déinidh an nídh seo mar chuimhneamh orm.  Agus mar</span>
<lb n="8039"/><span>an gcéadna an chailís, tar éis suipéir, agus dubhairt</span>
<lb n="8040"/><span>sé: An chailís í seo an tiomna nua am' chuid fola, a</span>
<lb n="8041"/><span>doirtfar ar bhúr son.</span></p>
<lb n="8042"/>
<lb n="8043"/><p><span>Ach féach, tá lámh an t-é a dhíolfaidh mé ar an mbórd</span>
<lb n="8044"/><span>am' theannta.  Is fíor go bhfuil Mac an Duine ag</span>
<lb n="8045"/><span>imtheacht, fé mar atá ceapaithe, ach is léanmhar do'n</span>
<lb n="8046"/><span>t-é sin tré n-a mbrathfar é.  Agus chromadar-san ar</span>
<lb n="8047"/><span>a fhiafraighe eatartha féin cé'cu dhíob a bhí chun san do</span>
<lb n="8048"/><span>dhéanamh.</span></p>
<lb n="8049"/>
<lb n="8050"/><p><span>Agus bhí tnúth eatartha, leis, féachaint cé'cu dhíobh</span>
<lb n="8051"/><span>ba chuibhe bheith i n-uachtar.  Agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="8052"/><span>Gabhaid ríghthe na ngeinte forlámhas ortha, agus tugtar</span>
<lb n="8053"/><span>daoine foghanta ar na daoine go mbíonn cómhacht acu.</span>
<lb n="8054"/><span>Ní mar sin daoibh-se ámhthach; ach an t-é is mó oraibh</span>
<lb n="8055"/><span>bíodh sé mar an t-é is óige, agus an fear cinn riain</span>
<lb n="8056"/><span>i n'fhear friothálmha.  Óir cé'cu is mó, an t-é atá 'n-a</span>
<lb n="8057"/><span>shuidhe nó an t-é atá ag friothálamh?  Nách é an t-é</span>
<lb n="8058"/><span>atá 'n-a shuidhe?  Ach táim-se i nbhúr measg ar nós</span>
<lb n="8059"/><span>an t-é a dheineann friothálamh.  Agus is sibh-se do</span>
<lb n="8060"/><span>lean am' fhochair-se am' chathaíbh.  Agus tugaim-se</span>
<lb n="8061"/><span>dhaoibh-se rígheacht, fé mar a thug m'Athair dómh-sa;</span>
<lb n="8062"/><span>Sibh a bheith ag ithe agus ag ól ar mo bhórd, am' rígheacht,</span>
<lb n="8063"/><span>agus i nbhúr suidhe ar chathaoireachaibh ríoga ag tabhairt</span>
<lb n="8064"/><span>breithe ar dhá threibh déag Israéil.</span>
<lb n="8065"/></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="8066"/><p><span>Agus dubhairt an Tighearna: A Shímóin, a Shímóin,</span>
<lb n="8067"/><span>féach, tá Sátan ar bhúr dtí chun sibh a chriathradh mar a</span>
<lb n="8068"/><span>déanfaí cruithneacht do chriathradh; Ach do dheineas-</span>
<lb n="8069"/><span>sa guidhe ar do shon ionus ná caillfeadh ar do chreid-</span>
<lb n="8070"/><span>eamh.  Agus ar ball, nuair a chasfair, neartuigh do</span>
<lb n="8071"/><span>bhráithre.  Agus dubhairt seisean leis: A Thighearna,</span>
<lb n="8072"/><span>táim ollamh ar dhul leat-sa chun príosúin agus chun</span>
<lb n="8073"/><span>báis.  Ach dubhairt seisean: Deirim leat, a Pheadair,</span>
<lb n="8074"/><span>ná glaoidhfidh an coileach indiu go séanair-se trí</span>
<lb n="8075"/><span>h-uaire aon aithne bheith agat orm.  Agus dubhairt sé</span>
<lb n="8076"/><span>leó:</span></p>
<lb n="8077"/>
<lb n="8078"/><p><span>Nuair a chuireas uaim sibh gan sparán gan mála</span>
<lb n="8079"/><span>gan bróga, an raibh aon nídh i n-easnamh oraibh?  Agus</span>
<lb n="8080"/><span>dubhradar: Ní raibh.  Agus dubhairt sé leó: Ach anois,</span>
<lb n="8081"/><span>an t-é 'go bhfuil sparán aige beireadh sé leis é; agus</span>
<lb n="8082"/><span>mar an gcéadna mála, agus an t-é ná fuil, díoladh</span>
<lb n="8083"/><span>sé a bhrat agus ceannuigheadh sé claidheamh.  Óir</span>
<lb n="8084"/><span>deirim libh nách foláir an méid seo fós atá sgríobhtha</span>
<lb n="8085"/><span>do chómhlíonadh ionam-sa: Agus do luadhadh é le</span>
<lb n="8086"/><span>cuirptheachaibh: óir, na neithe a bhaineann liom, tá</span>
<lb n="8087"/><span>deire leó.  Agus dubhradar-san leis: Féach, a</span>
<lb n="8088"/><span>Thighearna, dhá chlaidheamh anso. Agus dubhairt sé</span>
<lb n="8089"/><span>leó: Ní beag san.</span></p>
<lb n="8090"/>
<lb n="8091"/><p><span>Agus chuaidh sé amach, agus chuaidh sé, mar ba ghnáth,</span>
<lb n="8092"/><span>go Cnoc na n-Ola-chrann.  Agus do lean a dheisgiobuil</span>
<lb n="8093"/><span>é.  Agus nuair a tháinig sé chun na h-áite dubhairt sé</span>
<lb n="8094"/><span>leó: Deinidh úrnuighthe sar a dtuitfeadh sibh i gcathaíbh.</span>
<lb n="8095"/><span>Agus d'imthigh sé féin uatha tímpal faid urchair</span>
<lb n="8096"/><span>cloiche, agus tháinig sé ar a ghlúinibh ag guidhe, Agus</span>
<lb n="8097"/><span>dubhairt sé: A Athair, má's toil leat é, beir uaim an</span>
<lb n="8098"/><span>chailís seo: ach cheana, ná deintear mo thoil-se ach dein-</span>
<lb n="8099"/><span>tear do thoil-se.  Agus do taisbeánadh dó aingeal</span>
<lb n="8100"/><span>ó neamh ag cur misnigh air.  Agus bhí sé i n-anaithe dhian</span>
<lb n="8101"/><span>agus ag guidhe go cruaidh.  Agus bhí allus air a bhí 'n-a</span>
<lb n="8102"/><span>bhraonachaibh fola ag tuitim chun tailimh.  Agus nuair</span>
<lb n="8103"/><span>a dh'eirigh sé ó'n nguidhe agus tháinig sé chun a dheis-</span>
<lb n="8104"/><span>giobul fuair sé iad 'n-a gcodla tré bhrón.  Agus</span>
<lb n="8105"/><span>dubhairt sé leó: Cad chuige dhaoibh bheith i nbhúr gcodla?</span>
<lb n="8106"/></p>
</div>
<pb n="213"/>
<div><lb n="8107"/><p><span>Eirighidh agus deinidh úrnuighthe sar a raghadh sibh i gcath-</span>
<lb n="8108"/><span>aíbh.</span></p>
<lb n="8109"/>
<lb n="8110"/><p><span>An fhaid a bhí sé ag caint, féach, tháinig sluagh, agus</span>
<lb n="8111"/><span>an t-é ar a dtugtí Iúdás, duine de'n dáréag, rómpa</span>
<lb n="8112"/><span>amach, agus tháinig sé chun Íosa chun póige thabhairt dó.</span>
<lb n="8113"/><span>Agus dubhairt Íosa: A Iúdáis, an le póig a dhein-</span>
<lb n="8114"/><span>eann tú Mac an Duine do bhrath?  Agus nuair a</span>
<lb n="8115"/><span>chonaic an mhuintir a bhí i n'aice cad a bhí ag teacht</span>
<lb n="8116"/><span>dubhradar: An mbuailfimíd le claidheamh, a Thighearna?</span>
<lb n="8117"/><span>Agus do bhuail duine acu seirbhíseach an árd-shagairt</span>
<lb n="8118"/><span>agus bhain sé an chluas dheas de.  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="8119"/><span>Íosa agus dubhairt: Fanaidh go fóil; agus chuir sé a</span>
<lb n="8120"/><span>lámh ar chluais an duine agus do leighis sé é.  Agus</span>
<lb n="8121"/><span>dubhairt Íosa leis an muintir a tháinig chuige, uachtar-</span>
<lb n="8122"/><span>áin na sagart agus giúistísí an teampail agus na sean-</span>
<lb n="8123"/><span>óirí: An chun beirthe ar bhitheamhnach a thánabhair amach</span>
<lb n="8124"/><span>le claidhmhtibh agus le cleathachaibh?  Bhíos agaibh gach</span>
<lb n="8125"/><span>aon lá sa teampul agus níor shíneabhair lámh chúgham;</span>
<lb n="8126"/><span>ach sidé bhúr dtráth, agus cómhacht an dorchadais.</span></p>
<lb n="8127"/>
<lb n="8128"/><p><span>Agus do ghabhadar é, agus do rugadar leó é go</span>
<lb n="8129"/><span>tigh an árd-shagairt; agus do lean Peadar iad, abhfad</span>
<lb n="8130"/><span>siar, Agus nuair a lasadh teine i lár an halla, agus</span>
<lb n="8131"/><span>bhíodar 'n-a suidhe 'n-a tímpal, bhí Peadar 'n-a measg.</span>
<lb n="8132"/><span>Agus chonaic cailín aimsire é 'n-a shuidhe sa tsolus,</span>
<lb n="8133"/><span>agus d'fhéach sí go dlúth air, agus dubhairt sí: Bhí sé</span>
<lb n="8134"/><span>seo leis, i n'fhochair siúd.  Agus do shéan seisean é,</span>
<lb n="8135"/><span>agus dubhairt sé: A bhean, ní'l aon aithne agam air.</span>
<lb n="8136"/><span>Agus i gcionn tamaill bhig chonaic duine eile é, agus</span>
<lb n="8137"/><span>dubhairt sé: Is díobh súd tusa leis.  Agus dubhairt</span>
<lb n="8138"/><span>Peadar: A dhuine, ní díobh.  Agus i gcionn tímpal</span></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="8139"/><p><span>uair a' chluig 'n-a dhiaidh san dubhairt duine eile: Go</span>
<lb n="8140"/><span>deimhin bhí sé seo 'n-a theannta súd, mar is Gaililí-</span>
<lb n="8141"/><span>ach é.  Agus dubhairt Peadar: A dhuine, ní h-eól</span>
<lb n="8142"/><span>dom cad 'tá agat d'á rádh.  Agus láithreach, le linn</span>
<lb n="8143"/><span>an fhocail a rádh dhó, do ghlaoidh an coileach.  Agus</span>
<lb n="8144"/><span>d'iompuigh an Tighearna agus d'fhéach sé ar Pheadar.</span>
<lb n="8145"/><span>Agus chuimhnigh Peadar ar an bhfocal adubhairt an</span>
<lb n="8146"/><span>Tighearna: Sar a nglaoidhfidh an coileach séanfir-se</span>
<lb n="8147"/><span>mise trí h-uaire.  Agus d'imthigh Peadar amach agus</span>
<lb n="8148"/><span>do ghoil sé go dubhach.</span></p>
<lb n="8149"/>
<lb n="8150"/><p><span>Agus na fir go raibh Íosa gabhtha acu, bhíodar ag déa-</span>
<lb n="8151"/><span>namh magaidh faoi agus 'ghá bhualadh.  Agus dheineadar</span>
<lb n="8152"/><span>a aghaidh do chlúdach agus é bhualadh, agus deiridís:</span>
<lb n="8153"/><span>Targair dúinn, cé h-é an t-é a bhuail tu?  Agus</span>
<lb n="8154"/><span>deiridís a lán neithe eile leis ag tabhairt masla dhó.</span></p>
<lb n="8155"/>
<lb n="8156"/><p><span>Agus nuair tháinig an lá do shuidh uachtaráin na</span>
<lb n="8157"/><span>sagart agus seanóirí an phobuil agus na Sgríbhneóirí</span>
<lb n="8158"/><span>i gcómhairle, agus thugadar eisean isteach sa chómh-</span>
<lb n="8159"/><span>airle, agus dubhradar: Innis dúinn an tusa Críost.</span>
<lb n="8160"/><span>Agus dubhairt sé leó: Má ínnsim daoibh é ní chreid-</span>
<lb n="8161"/><span>fidh sibh mé; Agus má cheistíghim sibh ní fhreagróchaidh</span>
<lb n="8162"/><span>sibh mé, 'ná ní leigfidh sibh uaibh mé.  Ach ó'n dtráth</span>
<lb n="8163"/><span>so amach beidh Mac an Duine 'n-a shuidhe ar deasláimh</span>
<lb n="8164"/><span>cómhachta Dé.  Ansan dubhradar go léir: D'á bhrígh</span>
<lb n="8165"/><span>sin an tusa Mac Dé?  Agus dubhairt sé: Deirthí-</span>
<lb n="8166"/><span>se gur mé.  Agus dubhradar-san: Cad is gádh dhúinn a</span>
<lb n="8167"/><span>thuille fiadhnuise?  Óir d'airigheamair as a bhéal féin é.</span></p>
<lb n="8168"/>
<lb n="8169"/><p><span>CAIBIDIOL XXIII.</span></p>
<lb n="8170"/>
<lb n="8171"/><p><span>Tuairisg na Páise ar leanmhaint.</span></p>
<lb n="8172"/>
<lb n="8173"/><p><span>Agus d'eirigheadar go léir agus do rugadar ag</span>
<lb n="8174"/><span>triall ar Phílát é.  Agus chromadar ar neithe do chur</span>
<lb n="8175"/><span>'n-a leith, agus deiridís: Fuaramair é seo ag cur na</span></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="8176"/><p><span>ndaoine ar a n-aimhleas, agus ag cosg cíosa do</span>
<lb n="8177"/><span>thabhairt do Chaesar, agus 'ghá rádh gur b'é Críost an</span>
<lb n="8178"/><span>rí é.  Agus do chuir Pílát ceist chuige agus dubhairt</span>
<lb n="8179"/><span>sé: An tusa rí na n-Iúdach?  Agus dubhairt seisean</span>
<lb n="8180"/><span>'ghá fhreagradh: Deirir é.</span></p>
<lb n="8181"/>
<lb n="8182"/><p><span>Agus dubhairt Pílát le h-uachtaráin na sagart agus</span>
<lb n="8183"/><span>leis an sluagh: Ní bhfaighim aon choir sa duine seo.</span>
<lb n="8184"/><span>Ach do ghéaruigh ortha-san agus dubhradar: Tá sé ag</span>
<lb n="8185"/><span>buaireamh na ndaoine, ag teagasg ar fuid Iúdaéa</span>
<lb n="8186"/><span>go léir, ag tusnú ó Ghaililí go dtí an áit seo.  Nuair</span>
<lb n="8187"/><span>a dh'airigh Pílát Gaililí d'fhiafraigh sé ar Ghaililíach an</span>
<lb n="8188"/><span>duine.  Agus nuair a thuig sé gur le cómhacht Héróid</span>
<lb n="8189"/><span>a bhain sé, chuir sé ag triall ar Héród é, mar bhí</span>
<lb n="8190"/><span>Héród i n-Ierúsalem na laethanta san.</span></p>
<lb n="8191"/>
<lb n="8192"/><p><span>Agus nuair a chonaic Héród Íosa bhí áthas ana-mhór</span>
<lb n="8193"/><span>air, óir bhí sé abhfad ag súil le h-é dh'fheisgint, mar bhí</span>
<lb n="8194"/><span>sé tar éis a lán d'aireachtaint 'n-a thaobh, agus bhí súil</span>
<lb n="8195"/><span>aige go bhfeicfeadh sé mírbhúilt mhór éigin aige 'á</span>
<lb n="8196"/><span>dhéanamh.  Agus dhein sé a lán cainte 'ghá cheistiú.</span>
<lb n="8197"/><span>Ach níor thug seisean aon fhreagra air.  Agus sheasaimh</span>
<lb n="8198"/><span>uachtaráin na sagart agus na Sgríbhneóirí agus iad</span>
<lb n="8199"/><span>coitchianta ag cur 'n-a leith.  Agus thug Héród agus</span>
<lb n="8200"/><span>a lucht airm tarcuisne dhó, agus chuir sé éadach bán</span>
<lb n="8201"/><span>air, chun magaidh, agus chuir sé thar n-ais ag triall ar</span>
<lb n="8202"/><span>Phílát é.  Agus tháinig caradas an lá san idir Phílát</span>
<lb n="8203"/><span>agus Héród, mar, namhaid ab eadh iad d'á chéile roimis</span>
<lb n="8204"/><span>sin.</span></p>
<lb n="8205"/>
<lb n="8206"/><p><span>Agus do chruinnigh Pílát uachtaráin na sagart agus</span>
<lb n="8207"/><span>maithe an phobuil agus na daoine.  Agus dubhairt sé</span>
<lb n="8208"/><span>leó: Thugabhair chúgham an duine seo mar go raibh sé ag</span>
<lb n="8209"/><span>cur na ndaoine ar aimhleas, agus féach, do cheistigheas</span>
<lb n="8210"/><span>os bhúr gcómhair é agus ní bhfuaras ciontach i n-aon</span>
<lb n="8211"/><span>nídh é de sna neithibh atá agaibh 'á chur 'n-a leith.  Agus</span>
<lb n="8212"/><span>ní lúgha 'ná mar a fuair Héród; mar do chuireas ag</span>
<lb n="8213"/><span>triall air sibh, agus féach, níor deineadh aon nídh leis</span>
<lb n="8214"/><span>ba chómhionan le bás.  Smachtóchad é agus leigfead</span>
<lb n="8215"/><span>chun siubhail é.</span></p>
<lb n="8216"/>
<lb n="8217"/><p><span>Ach bhí air aoinne amháin do leigint saor chúcha mar</span>
<lb n="8218"/><span>gheall ar lá na féile.  Ach do liúigh an pobul go léir</span></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="8219"/><p><span>agus dubhradar: Tóg uainn é seo agus sgaoil chúgh-</span>
<lb n="8220"/><span>ainn Barabbas, Fear a bhí istigh le marbhú duine</span>
<lb n="8221"/><span>agus mar gheall ar cheannairc a deineadh sa chathair.</span>
<lb n="8222"/><span>Ach do labhair Pílát leó airís a d'iarraidh Íosa do</span>
<lb n="8223"/><span>leigint saor.  Agus is amhlaidh a liúghadar níos</span>
<lb n="8224"/><span>aoirde: Dein é chéasadh; dein é chéasadh.  Agus</span>
<lb n="8225"/><span>dubhairt seisean leó an trímhadh h-uair: Agus cad</span>
<lb n="8226"/><span>é an t-olc atá déanta aige?  Ní bhfaighim aon choir</span>
<lb n="8227"/><span>bháis ann; smachtóchad é, d'á bhrígh sin, agus leigfead</span>
<lb n="8228"/><span>chun siubhail é.  Ach do leanadar-san ag liúirigh do</span>
<lb n="8229"/><span>ghuthanaibh árda go ndéanfaí é chéasadh, agus do bhuaidh a</span>
<lb n="8230"/><span>nguthana.  Agus thug Pílát mar bhreith an nídh a bhí</span>
<lb n="8231"/><span>uatha do dhéanamh.  Agus do leig sé saor chúcha an</span>
<lb n="8232"/><span>fear a dh'iarradar, an fear a bhí istigh le marbhú</span>
<lb n="8233"/><span>duine agus le ceannairc; agus thug sé Íosa dhóibh</span>
<lb n="8234"/><span>chun a dtoile dh'imirt air.</span></p>
<lb n="8235"/>
<lb n="8236"/><p><span>Agus nuair a bhíodar 'ghá bhreith leó do rugadar</span>
<lb n="8237"/><span>ar dhuine ó Chíréné dár bh'ainim Símón, agus é ag</span>
<lb n="8238"/><span>teacht isteach ó'n dtuaith, agus chuireadar an chros ar a</span>
<lb n="8239"/><span>mhuin chun í dh'iompar i ndiaidh Íosa.</span></p>
<lb n="8240"/>
<lb n="8241"/><p><span>Agus bhí mórán daoine 'ghá leanmhaint, agus mná,</span>
<lb n="8242"/><span>agus iad ag gol agus ag caoi mar gheall air.  Agus</span>
<lb n="8243"/><span>d'iompuigh Íosa ortha agus dubhairt sé leó: A mhná</span>
<lb n="8244"/><span>Ierúsaleim, ná bídhidh ag gol mar gheall orm-sa, ach</span>
<lb n="8245"/><span>bídhidh ag gol ar bhúr son féin agus ar son bhúr</span>
<lb n="8246"/><span>gclainne.  Óir tiocfaid na laethanta 'n-a ndéarfar,</span>
<lb n="8247"/><span>Is aoibhinn do sna h-aimridibh, agus do sna broinníbh</span>
<lb n="8248"/><span>nár rug clann, agus do sna cíochaibh nár thál bainne.</span>
<lb n="8249"/><span>An uair sin cromfaid daoine ar a rádh leis na</span>
<lb n="8250"/><span>sléibhtibh, Tuitidh anuas orainn; agus leis na cnocaibh,</span>
<lb n="8251"/><span>Clúdaighidh sinn.  Óir má dheinid siad na neithe seo</span>
<lb n="8252"/><span>sa n-adhmad ghlas, cad a déanfar sa n-adhmad chríon?</span></p>
<lb n="8253"/>
<lb n="8254"/><p><span>Agus bhí beirt eile, beirt mhéirleach, d'á mbreith</span>
<lb n="8255"/><span>i n-aonfheacht leis chun iad do chur chun báis.</span></p>
<lb n="8256"/>
<lb n="8257"/><p><span>Agus nuair a bhíodar tagaithe chun na h-áite ar a</span>
<lb n="8258"/><span>dtugtar Áit an chloiginn do chéasadar ansan é, agus an</span>
<lb n="8259"/><span>bheirt bhitheamhnach, duine acu ar a láimh dheis agus an duine</span></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="8260"/><p><span>eile ar a láimh chlé.  Agus dubhairt Íosa: A Athair,</span>
<lb n="8261"/><span>maith dhóibh; óir ní fios dóibh cad 'tá acu 'á dhéanamh.</span>
<lb n="8262"/><span>Agus do rainneadar a bhaill éadaigh, 'ghá gcur ar</span>
<lb n="8263"/><span>chrannaibh.</span></p>
<lb n="8264"/>
<lb n="8265"/><p><span>Agus bhí na daoine 'n-a seasamh ag féachaint air,</span>
<lb n="8266"/><span>agus bhí na h-uachtaráin ag magadh faoi leó, agus</span>
<lb n="8267"/><span>deiridís: D'fhóir sé ar dhaoinibh eile, fóireadh sé air</span>
<lb n="8268"/><span>féin, má 'sé an Críost é a toghadh ó Dhia.  Agus bhí</span>
<lb n="8269"/><span>na saighidiúirí ag déanamh magaidh faoi, ag teacht agus</span>
<lb n="8270"/><span>ag tabhairt fínéigre dhó, Agus deiridís: Má's tú rí</span>
<lb n="8271"/><span>na n-Iúdach saor thú féin.  Agus bhí sgríbhinn sgríobh-</span>
<lb n="8272"/><span>tha os a chionn i litreachaibh Gréigise agus Laidne</span>
<lb n="8273"/><span>agus Eabhra: RÍ NA N-IÚDACH É SEO.</span></p>
<lb n="8274"/>
<lb n="8275"/><p><span>Agus thug duine de'n bheirt bhitheamhnach a bhí ar</span>
<lb n="8276"/><span>crochadh masla dhó, agus deireadh sé: Má's tú Críost</span>
<lb n="8277"/><span>dein tu féin agus sinne do shaoradh.  Ach do fhrea-</span>
<lb n="8278"/><span>gair an fear eile é ag milleán air, agus dubhairt sé:</span>
<lb n="8279"/><span>An amhlaidh ná fuil eagla Dé ort agus tú fé'n ndaor-</span>
<lb n="8280"/><span>bhreith chéadna?  Sinne ámhthach, le ceart, mar do</span>
<lb n="8281"/><span>tugadh dúinn an rud a bhí tuillte againn; ach níor dhein</span>
<lb n="8282"/><span>an duine seo aon droch-nídh.  Ansan dubhairt sé le</span>
<lb n="8283"/><span>h-Íosa: A Thighearna, nuair a thiocfair ad rígheacht</span>
<lb n="8284"/><span>cuimhnigh orm-sa.  Agus dubhairt Íosa leis: Deirim</span>
<lb n="8285"/><span>leat go fíor go mbeidh tú i bhflathas Dé indiu am'</span>
<lb n="8286"/><span>fhochair-se.</span></p>
<lb n="8287"/>
<lb n="8288"/><p><span>Ansan bhí sé tímpal na sémhadh h-uaire, agus tháinig</span>
<lb n="8289"/><span>doircheacht ar an ndomhan go léir go dtí an naomhadh</span>
<lb n="8290"/><span>h-uair.  Agus do doirchigheadh an ghrian; agus do</span>
<lb n="8291"/><span>stracadh brat an teampail tré n-a lár.  Agus</span>
<lb n="8292"/><span>dubhairt Íosa, do ghuth árd: A Athair, cuirim mo</span>
<lb n="8293"/><span>spioraid isteach ad' lámhaibh.  Agus ag rádh na bhfocal</span>
<lb n="8294"/><span>san dó, d'éag sé.</span></p>
<lb n="8295"/>
<lb n="8296"/><p><span>Agus nuair a chonaic an taoiseach céad cad a thárla</span></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="8297"/><p><span>thug sé glóire do Dhia, agus dubhairt sé: Fíoraon ab</span>
<lb n="8298"/><span>eadh an duine seo gan amhras.  Agus an tsluagh go</span>
<lb n="8299"/><span>léir daoine a bhí ann ag féachaint ar an radharc san,</span>
<lb n="8300"/><span>agus do chonaic na neithe a thuit amach, thánadar thar</span>
<lb n="8301"/><span>n-ais agus iad ag bualadh a n-ucht.  Agus a lucht</span>
<lb n="8302"/><span>aithne go léir, agus na mná do lean é ó Ghaililí, do</span>
<lb n="8303"/><span>sheasuigheadar abhfad amach, ag féachaint ar na neithe</span>
<lb n="8304"/><span>sin.</span></p>
<lb n="8305"/>
<lb n="8306"/><p><span>Agus féach, fear dár bh'ainim Ióseph, agus de'n</span>
<lb n="8307"/><span>chómhairle ab eadh é, fear fóghanta fíoraonta; Níor</span>
<lb n="8308"/><span>thoiligh sé leis an gcómhairle 'ná le n-a ngníomhartha;</span>
<lb n="8309"/><span>ó Arimatéa b'eadh é, cathair i n-Iúdaéa; agus bhí sé</span>
<lb n="8310"/><span>ag súil le rígheacht Dé: Tháinig sé sin ag triall ar</span>
<lb n="8311"/><span>Phílát, agus d'iarr sé corp Íosa air.  Agus thóg sé</span>
<lb n="8312"/><span>anuas é, agus d'fhill sé i línéadach é, agus chuir sé</span>
<lb n="8313"/><span>i dtuama é a bhí gearrtha i gcaraig, agus nár cuireadh</span>
<lb n="8314"/><span>aoinne ann go dtí san, Agus bhí lá an ollamhuighthe</span>
<lb n="8315"/><span>ann, agus bhí an tsabbóid ag teacht.</span></p>
<lb n="8316"/>
<lb n="8317"/><p><span>Agus tháinig na mná a lean é ó Ghaililí agus chona-</span>
<lb n="8318"/><span>cadar an tuama agus conus mar a bhí an corp curtha</span>
<lb n="8319"/><span>ann.  Agus d'fhilleadar agus d'ollamhuigheadar</span>
<lb n="8320"/><span>spíosra agus oíle, agus ansan do ghlacadar a</span>
<lb n="8321"/><span>suaimhneas i gcaitheamh na sabbóide, do réir na</span>
<lb n="8322"/><span>h-aithne.</span>
<lb n="8323"/></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="8324"/><p><span>CAIBIDIOL XXIV.</span></p>
<lb n="8325"/>
<lb n="8326"/><p><span>Aiseiríghe Chríost, agus conus mar a thug sé é féin le</span>
<lb n="8327"/><span>feisgint d'á dheisgiobulaibh.</span></p>
<lb n="8328"/>
<lb n="8329"/><p><span>Ach an chéad lá de'n tseachtmhain, go h-ana-mhoch ar</span>
<lb n="8330"/><span>maidin, thánadar go dtí an tuama agus thugadar leó</span>
<lb n="8331"/><span>an spíosra a bhí ollamh acu.  Agus fuaradar an chloch</span>
<lb n="8332"/><span>iompuighthe siar ó'n dtuama.  Agus chuadar isteach</span>
<lb n="8333"/><span>agus ní bhfuaradar corp an Tighearna Íosa.  Agus</span>
<lb n="8334"/><span>do thárla, nuair a bhí an alltacht ortha mar gheall air</span>
<lb n="8335"/><span>sin, go raibh, féach, beirt fhear 'n-a seasamh 'n-a n-aice</span>
<lb n="8336"/><span>agus éadach lonnrach ortha.  Agus tháinig eagal ortha,</span>
<lb n="8337"/><span>agus chromadar a n-agaidh chun an tailimh, agus dubh-</span>
<lb n="8338"/><span>radar-san leó: Cad chuige dhaoibh bheith ag lorg an bheó</span>
<lb n="8339"/><span>ameasg na marbh?  Ní'l sé anso, ach tá sé tar éis</span>
<lb n="8340"/><span>eirighthe; cuimhnighidh conus a labhair sé libh agus é fós</span>
<lb n="8341"/><span>i nGaililí, Nuair adubhairt sé: Ní foláir Mac an</span>
<lb n="8342"/><span>Duine do thabhairt i láimh na bpeacach, agus é chéasadh,</span>
<lb n="8343"/><span>agus é dh'eirighe an trímhadh lá.  Agus do chuimhnighea-</span>
<lb n="8344"/><span>dar ar an gcaint a dubhairt sé.  Agus d'fhilleadar</span>
<lb n="8345"/><span>ó'n dtuama, agus d'innseadar na neithe sin go léir</span>
<lb n="8346"/><span>don aoinne déag féin agus do'n chuid eile go léir,</span>
<lb n="8347"/><span>Agus isí Máire Mhagdelén, agus Ióanna agus Máire</span>
<lb n="8348"/><span>Iacóib, agus na mná eile a bhí 'n-a bhfochair, a dh'innis</span>
<lb n="8349"/><span>na neithe sin do sna h-Aspolaibh.  Agus do samhlúigheadh</span>
<lb n="8350"/><span>dóibh ná raibh sa chaint sin ach caint gan chiall agus</span>
<lb n="8351"/><span>níor thugadar aon chreideamhaint di.  Ach d'eirigh</span>
<lb n="8352"/><span>Peadar agus do rith sé chun an tuama, agus nuair a</span>
<lb n="8353"/><span>chrom sé ní fheacaidh sé ach na h-éadaighe lín ann, agus</span>
<lb n="8354"/><span>d'imthigh sé agus é ag déanamh iongna d'á raibh tuit-</span>
<lb n="8355"/><span>ithe amach.</span></p>
<lb n="8356"/>
<lb n="8357"/><p><span>Agus féach, bhí beirt acu-san ag imtheacht an lá</span>
<lb n="8358"/><span>céadna ag dul go dtí baile a bhí trí fichid stad ó</span>
<lb n="8359"/><span>Ierúsalem, agus Emmaus ainim an bhaile.  Agus</span>
<lb n="8360"/><span>bhíodar ag caint eatartha féin ar na neithe sin go léir</span>
<lb n="8361"/><span>a bhí tuitithe amach.  Agus do thárla, agus iad ag</span>
<lb n="8362"/><span>cómhrádh agus ag tagairt eatartha féin, go dtáinig</span>
<lb n="8363"/><span>Íosa chúcha agus gur shiubhluigh sé le n-a gcois; Agus</span></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="8364"/><p><span>do coimeádadh a súile gan é dh'aithint.  Agus dubh-</span>
<lb n="8365"/><span>airt sé leó: Cad í an chaint seo ar siúbhal agaibh ead-</span>
<lb n="8366"/><span>raibh, ar an slígh, agus sibh buartha?  Agus d'fhreagair</span>
<lb n="8367"/><span>duine acu é dár bh' ainim Cleophas, agus dubhairt sé:</span>
<lb n="8368"/><span>An tusa an t-aoinne amháin iasachta atá i n-Íerúsalem</span>
<lb n="8369"/><span>nách eól dó na neithe a deineadh ann ins na laethantaibh</span>
<lb n="8370"/><span>seo?  Agus dubhairt sé leó: Cad iad na neithe?</span>
<lb n="8371"/><span>Agus dubhradar: I dtaobh Íosa Nasareit a bhí i n-a</span>
<lb n="8372"/><span>fháidh, cómhachtach i ngníomh agus i mbriathar i láthair</span>
<lb n="8373"/><span>Dé agus daoine, Agus conus mar a dhein na h-árd-</span>
<lb n="8374"/><span>shagairt agus ár n-uaisle é bhrath agus é dhaoradh chun</span>
<lb n="8375"/><span>báis, agus é chéasadh.  Ach bhí súil againne go raibh sé</span>
<lb n="8376"/><span>chun Israéil a dh'fhuasgailt, agus n-a theannta san a's</span>
<lb n="8377"/><span>uile sidé an trímhadh lá ó thuit na neithe sin amach.</span>
<lb n="8378"/><span>Agus bhí mná linn ag an dtuama roimh sholus an lae,</span>
<lb n="8379"/><span>agus chuireadar sgannradh orainn, Agus ní bhfuaradar</span>
<lb n="8380"/><span>an corp, agus thánadar agus dubhradar go bhfeacadar</span>
<lb n="8381"/><span>aingil adeir go bhfuil sé beó.  Agus d'imthigh daoine</span>
<lb n="8382"/><span>uainn go dtí an tuama agus fuaradar neithe mar</span>
<lb n="8383"/><span>adubhairt na mná, ach ní bhfuaradar é féin.  Agus</span>
<lb n="8384"/><span>dubhairt sé féin leó: Ó, a dhaoine dalla dúr-chroídh-</span>
<lb n="8385"/><span>eacha chun gach nídh adubhairt na fáidhe do chreideamh-</span>
<lb n="8386"/><span>aint.  Ná raibh ar Chríost na neithe sin d'fhulang agus</span>
<lb n="8387"/><span>teacht ar an gcuma san isteach 'n-a ghlóire?  Agus</span>
<lb n="8388"/><span>thusnuigh sé le Maois agus do nocht sé dhóibh brígh na</span>
<lb n="8389"/><span>bhfáidh go léir ins gach nídh a bhí sgríobhtha 'n-a thaobh féin.</span></p>
<lb n="8390"/>
<lb n="8391"/><p><span>Agus bhíodar tagaithe chun an bhaile go rabhadar ag</span>
<lb n="8392"/><span>dul ann, agus do leig seisean air go raibh sé ag dul</span>
<lb n="8393"/><span>níos sia.  Agus dheineadar tathant air, agus dubh-</span>
<lb n="8394"/><span>radar: Fan againne, mar tá sé n-a thráthnóna agus</span>
<lb n="8395"/><span>tá an lá caithte cheana féin.  Agus chuaidh sé leó</span>
<lb n="8396"/><span>isteach.  Agus do thárla, an fhaid a bhí sé ag caitheamh</span>
<lb n="8397"/><span>bídh 'n-a bhfochair, gur thóg sé arán, agus gur bheann-</span>
<lb n="8398"/><span>uigh sé é agus gur bhris sé é, agus gur thug sé dhóibh é.</span>
<lb n="8399"/><span>Ansan do h-osgaladh a súile agus d'aithnigheadar</span>
<lb n="8400"/><span>é, agus d'imthigh sé as a radharc.  Agus dubhradar le</span>
<lb n="8401"/><span>chéile: Ná raibh ár gcroidhe ar lasadh ionainn nuair a</span>
<lb n="8402"/><span>bhí sé ag caint linn agus ag nochtadh bríghe an scrip-</span>
<lb n="8403"/><span>tiúra dhúinn?  Agus d'eirigheadar láithreach agus</span>
<lb n="8404"/><span>thánadar thar n-ais go Ierúsalem; agus fuaradar</span></p>
</div>
<pb n="221"/>
<div><lb n="8405"/><p><span>an t-aoinne déag i bhfochair a chéile, agus a raibh</span>
<lb n="8406"/><span>i n-aonfheacht leó, Agus: Tá an Tighearna eirighthe go</span>
<lb n="8407"/><span>deimhin, agus thaisbeáin sé é féin do Shímón, ar siad.</span>
<lb n="8408"/><span>Agus d'innseadar féin cad a bhí d'éis tuitim amach</span>
<lb n="8409"/><span>ar an slígh, agus conus mar a dh'aithnigheadar é</span>
<lb n="8410"/><span>i mbriseadh an aráin.</span></p>
<lb n="8411"/>
<lb n="8412"/><p><span>Agus an fhaid a bhíodar ag caint mar sin, do sheas-</span>
<lb n="8413"/><span>aimh Íosa 'n-a measg agus dubhairt sé leó: Síothcháin</span>
<lb n="8414"/><span>daoibh.  Is mise atá ann; ná bíodh eagal oraibh.  Ach</span>
<lb n="8415"/><span>bhí buaireamh ortha, agus sgannradh, mar do mheasadar</span>
<lb n="8416"/><span>gur spioraid a chonacadar.  Agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="8417"/><span>Cad chuige dhaoibh an t-eagla bheith oraibh, agus smuínte</span>
<lb n="8418"/><span>bheith ag eirighe i nbhúr gcroidhe?  Féachaidh mo lámha</span>
<lb n="8419"/><span>agus mo chosa, gur mé féin atá ann; cuiridh bhúr lámha</span>
<lb n="8420"/><span>orm agus feicidh; ní'l feóil agus cnámha ag spioraid</span>
<lb n="8421"/><span>mar a chíonn sibh atá agam-sa.  Agus nuair a dubhairt</span>
<lb n="8422"/><span>sé an méid sin thaisbeáin sé dhóibh a lámha agus a chosa.</span>
<lb n="8423"/><span>Agus nuair ná creidfidís fós, ach iad ag déanamh</span>
<lb n="8424"/><span>iongna tré mhéid a n-áthais, dubhairt sé: An bhfuil</span>
<lb n="8425"/><span>anso agaibh aon nídh a dh'íosfí?  Agus thugadar</span>
<lb n="8426"/><span>chuige blúire d'iasg rósta agus criathar meala.  Agus</span>
<lb n="8427"/><span>nuair a bhí ithte aige os a gcómhair thóg sé an fuighleach</span>
<lb n="8428"/><span>agus thug sé dhóibh é.</span></p>
<lb n="8429"/>
<lb n="8430"/><p><span>Agus dubhairt sé leó: Sidiad na focail a labhras</span>
<lb n="8431"/><span>libh nuair a bhíos fós i nbhúr measg, nách foláir gach nídh</span>
<lb n="8432"/><span>do chómhlíonadh d'á bhfuil sgríobhtha orm-sa i ndlígh</span>
<lb n="8433"/><span>Mhaoise agus ins na fáidhibh agus ins na salmaibh.</span>
<lb n="8434"/><span>Ansan d'osgail sé a n-aigne dhóibh i dtreó go dtuig-</span>
<lb n="8435"/><span>fidís an scriptiúir.  Agus dubhairt leó: Sin mar</span>
<lb n="8436"/><span>atá sgríobhtha, agus sin mar nár bhfoláir do Chríost</span>
<lb n="8437"/><span>fulang, agus aiseirighe ó-s na mairbh an trímhadh lá,</span>
<lb n="8438"/><span>Agus go bhfógrófaí i n' ainim, tré sna geinte go léir, ag</span>
<lb n="8439"/><span>tusnú ó Ierúsalem, aithrighe agus maitheamhnachas peacaí.</span>
<lb n="8440"/><span>Agus is fínnithe sibh-se ar na neithe sin.  Agus táim-</span>
<lb n="8441"/><span>se ag cur geallamhna m' Athar chúghaibh; ach fanaidh-se</span>
<lb n="8442"/><span>sa chathair go dtí go gcurfar umaibh cómhacht ó neamh.</span>
<lb n="8443"/></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="8444"/><p><span>Agus do rug sé leis amach iad go Betania, agus</span>
<lb n="8445"/><span>thóg sé a dhá lámh os a gcionn agus chuir sé a bheannacht</span>
<lb n="8446"/><span>ortha.  Agus le linn a bheannacht do chur ortha dhó,</span>
<lb n="8447"/><span>do dhruid sé uatha, agus do tógadh suas ins na flath-</span>
<lb n="8448"/><span>ais é.  Agus dheineadar-san Dia d'adhradh agus thána-</span>
<lb n="8449"/><span>dar thar n-ais go Ierúsalem agus áthas mór ortha.  Agus</span>
<lb n="8450"/><span>bhídís coitchianta sa teampul ag moladh Dé agus 'ghá</span>
<lb n="8451"/><span>adhradh.  Amen.</span>
<lb n="8452"/></p>
</div>
<pb n="223"/>
<div><lb n="8453"/><p><span>SOISGÉAL NAOMHTHA ÍOSA CRÍOST</span>
<lb n="8454"/><span>do réir</span>
<lb n="8455"/><span>EÓIN</span></p>
<lb n="8456"/>
<lb n="8457"/><p><span>Mac do Shebedé agus do Shalómé, agus dearbhráthair do</span>
<lb n="8458"/><span>Shéamus Mór, ab eadh N. Eóin, Asbol agus Soisgéalaidhe.  Do</span>
<lb n="8459"/><span>tugtí air, deisgiobol ionmhuin Chríost, agus bhí sé n-a sheasamh i</span>
<lb n="8460"/><span>láthair an chéasta.  Do sgríbh sé an Soisgéal tar éis na Soisgéal-</span>
<lb n="8461"/><span>aidhthe eile 'ghá sgrí .i. tímpal trí bliana agus trí fichid tar éis</span>
<lb n="8462"/><span>deasgabhála ár Slánuightheóra.  Chuir sé síos n-a sgríbhinn a lán</span>
<lb n="8463"/><span>neithe nár chuireadar-san síos.  Do sgríbh sé an Soisgéal i</span>
<lb n="8464"/><span>nGréigis agus tugaid na Gréagaigh an teidiol "diadha" dhó.</span>
<lb n="8465"/><span>Innseann N. Ieróm go raibh na bráithre ag tathant air an Soisgéal</span>
<lb n="8466"/><span>do sgrí agus go ndubhairt sé go sgríobhfadh dá ndeinidís go</span>
<lb n="8467"/><span>léir trosgadh i n-aonfheacht agus a nguídhe do chur suas chun Dé</span>
<lb n="8468"/><span>'n uile chómhacht.  Do deineadh san, agus ansan, lán de shoilsiú</span>
<lb n="8469"/><span>ó neamh, do sgaoíl sé amach an tusnú so, "I dtusach do bhí an</span>
<lb n="8470"/><span>Briathar," agus rl.</span></p>
<lb n="8471"/>
<lb n="8472"/><p><span>CAIBIDIOL I.</span></p>
<lb n="8473"/>
<lb n="8474"/><p><span>Diadhacht Chríost agus a Incholnadh.  Fiadhnaise á dhéanamh ag</span>
<lb n="8475"/><span>Eóin air.  Críost ag tosnú ar a dheisgiobuil do ghlaodhach.</span></p>
<lb n="8476"/>
<lb n="8477"/><p><span>I dtusach do bhí an Briathar, agus bhí an Briathar</span>
<lb n="8478"/><span>i bhfochair Dé, agus Dia ab eadh an Briathar.  Do bhí</span>
<lb n="8479"/><span>so i dtusach i bhfochair Dé.  Is tríd a deineadh an</span>
<lb n="8480"/><span>uile nídh, agus gan é níor deineadh aon nídh d'ár</span>
<lb n="8481"/><span>deineadh.  Is ann a bhí beatha, agus b'é solus na</span>
<lb n="8482"/><span>ndaoine an bheatha.  Agus taithneann an solus sa</span>
<lb n="8483"/><span>dorchadas, agus níor ghlac an dorchadas é.</span></p>
<lb n="8484"/>
<lb n="8485"/><p><span>Bhí fear a cuireadh ó Dhia, agus Eóin ab ainim dó.</span>
<lb n="8486"/><span>Tháinig sé sin chun fiadhnaise, ionus go ndéanfadh sé</span>
<lb n="8487"/><span>fiadhnaise i dtaobh an tsoluis, ionus go gcreidfeadh</span>
<lb n="8488"/><span>gach aoinne tríd.  Níor bh'é an solus é, ach chun fiadh-</span>
<lb n="8489"/><span>naise dhéanamh i dtaobh an tsoluis.  Dob' é sin an</span></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="8490"/><p><span>solus fíor a shoillsigheann gach duine d'á dtagann ar</span>
<lb n="8491"/><span>an saoghal so.  Bhí sé ar an saoghal, agus is tríd</span>
<lb n="8492"/><span>a deineadh an saoghal, agus níor aithin an saoghal é.</span>
<lb n="8493"/><span>Is chun a choda féin a tháinig sé, agus níor ghlac a mhuin-</span>
<lb n="8494"/><span>tir féin é.  Ach an méid a ghlac é thug sé dhóibh go</span>
<lb n="8495"/><span>ndéanfaí clann Dé dhíobh, an mhuintir a chreideann</span>
<lb n="8496"/><span>i n-a ainim.  Nách a' folaibh, ná a' toil na colna, ná</span>
<lb n="8497"/><span>ó thoil fir, a shíolradar, ach ó Dhia.</span></p>
<lb n="8498"/>
<lb n="8499"/><p><span>Agus do dhein feóil de'n Bhriathar, agus do</span>
<lb n="8500"/><span>chómhnuigh i n-ár measg, agus chonacamair a ghlóire mar</span>
<lb n="8501"/><span>ghlóire Aon Mhic an Athar, lán de ghrásta agus d'fhír-</span>
<lb n="8502"/><span>inne.  Tugann Eóin fiadhnaise 'n-a thaobh, agus labh-</span>
<lb n="8503"/><span>rann sé os árd agus deir sé: B'é seo an t-é ar</span>
<lb n="8504"/><span>a ndubhart: An t-é atá le teacht am' dhiaidh do cuireadh</span>
<lb n="8505"/><span>rómham é, óir bhí sé rómham.  Agus as a líon-</span>
<lb n="8506"/><span>mhaire iseadh ghlacamairne go léir, agus grásta ar</span>
<lb n="8507"/><span>ghrásta.  Óir do tugadh an dlígh tré Mhaois, agus</span>
<lb n="8508"/><span>do deineadh grásta agus fírinne tré Íosa Críost.</span>
<lb n="8509"/><span>Ní fheacaidh aoinne riamh Dia; an t-Aon Mhac atá</span>
<lb n="8510"/><span>i n-ucht an Athar isé dh'aithris.</span></p>
<lb n="8511"/>
<lb n="8512"/><p><span>Agus sidé fiadhnaise Eóin, nuair a chuir na Iúdaigh</span>
<lb n="8513"/><span>ag triall air ó Ierúsalem sagairt agus lebhíteacha</span>
<lb n="8514"/><span>chun a fhiafraighe dhe, Cé h-é thusa?  Agus d'adhmhuigh</span>
<lb n="8515"/><span>sé, agus níor shéan sé; agus d'admhuigh sé: Ní mise</span>
<lb n="8516"/><span>Críost.  Agus d'fhiafraigheadar de: Cad eile má</span>
<lb n="8517"/><span>'seadh?  An tu Elias?  Agus dubhairt sé; Ní mé.</span>
<lb n="8518"/><span>An tu an fáidh?  Agus dubhairt sé: Ní mé.  Dubh-</span>
<lb n="8519"/><span>radar leis, d'á bhrígh sin: Cé h-é thu, ionus go mbéar-</span>
<lb n="8520"/><span>faimís freagra ag triall ar an muintir a chuir anso</span>
<lb n="8521"/><span>sinn?  Cad deirir ad' thaobh féin?  Dubhairt sé:</span></p>
<lb n="8522"/>
<lb n="8523"/><p><span>Guth duine iseadh mé ag glaodhach sa bhfásach, Deinidh</span>
<lb n="8524"/><span>slígh an Tighearna do dhíriú; mar adubhairt Isáias</span>
<lb n="8525"/><span>fáidh.  Agus de sna Fairisínigh ab eadh na teachtairí.</span>
<lb n="8526"/><span>Agus do cheistigheadar é, agus dubhradar leis: Cad</span>
<lb n="8527"/><span>chuige go ndeineann tú baisteadh mura tu Críost</span>
<lb n="8528"/><span>ná Elias, ná an fáidh?  D'fhreagair Eóin iad agus</span></p>
</div>
<pb n="225"/>
<div><lb n="8529"/><p><span>dubhairt sé leó: Deinim-se baisteadh i n-uisge,</span>
<lb n="8530"/><span>ach tá 'n-a sheasamh i nbhúr measg duine nách aithin</span>
<lb n="8531"/><span>daoibh-se.  Siné an t-é atá ag teacht am' dhiaidh-se</span>
<lb n="8532"/><span>agus go bhfuil tusach aige orm, agus nách fiú mise go</span>
<lb n="8533"/><span>ndéanfainn iall a bhróige do sgaoileadh.  Do thárla</span>
<lb n="8534"/><span>na neithe sin i mBetánia lastall de'n Iórdan, mar a</span>
<lb n="8535"/><span>raibh Eóin ag baisteadh na ndaoine.</span></p>
<lb n="8536"/>
<lb n="8537"/><p><span>An lá 'n-a dhiaidh san do chonaic Eóin Íosa ag teacht</span>
<lb n="8538"/><span>fá n-a dhéin, agus dubhairt sé: Féach Uan Dé, féach an</span>
<lb n="8539"/><span>t-é a thógann peacadh an domhain.  Sidé an t-é ar a</span>
<lb n="8540"/><span>ndubhart: Tá fear ag teacht am' dhiaidh, agus do</span>
<lb n="8541"/><span>luadhadh rómham é, óir do bhí sé rómham; Agus níor</span>
<lb n="8542"/><span>aithnigheas-sa é, ach ionus go dtaisbeánfaí d'Israél é,</span>
<lb n="8543"/><span>uime sin iseadh do thánag-sa ag déanamh baiste i</span>
<lb n="8544"/><span>n-uisge.</span></p>
<lb n="8545"/>
<lb n="8546"/><p><span>Agus do thug Eóin fiadhnaise uaidh agus dubhairt:</span>
<lb n="8547"/><span>Do chonac an Spioraid Naomh ag teacht anuas</span>
<lb n="8548"/><span>ó neamh i riocht colúir, agus do stad sé air.  Agus</span>
<lb n="8549"/><span>níor aithnigheas-sa é, ach an t-é a chuir mé ag déanamh</span>
<lb n="8550"/><span>baiste i n-uisge dubhairt sé liom: An t-é go bhfeicfir</span>
<lb n="8551"/><span>an Spioraid ag túirling air agus ag fanmhaint air,</span>
<lb n="8552"/><span>siné an t-é a dheineann baisteadh sa Spioraid Naomh.</span>
<lb n="8553"/><span>Agus do chonac; agus thugas fiadhnaise gur b'é Mac</span>
<lb n="8554"/><span>Dé é seo.</span></p>
<lb n="8555"/>
<lb n="8556"/><p><span>An lá 'n-a dhiaidh san airís bhí Eóin 'n-a stad, agus</span>
<lb n="8557"/><span>beirt d'á dheisgiobuil, Agus bhí sé ag féachaint ar</span>
<lb n="8558"/><span>Íosa ag siubhal, agus dubhairt sé: Féach Uan Dé.</span>
<lb n="8559"/><span>Agus d'airigh an bheirt deisgiobul é ag rádh na cainte,</span>
<lb n="8560"/><span>agus do leanadar Íosa.  Agus d'iompuigh Íosa,</span>
<lb n="8561"/><span>agus chonaic sé iad 'ghá leanmhaint, agus dubhairt sé</span>
<lb n="8562"/><span>leó: Cad 'tá uaibh?  Agus dubhradar leis: A Rabbí</span>
<lb n="8563"/><span>(sé sin le rádh, a Mháighistir), cá gcómhuigheann tú?</span>
<lb n="8564"/><span>Agus dubhairt sé leó: Tagaidh agus feicidh.  Agus</span>
<lb n="8565"/><span>thánadar agus chonacadar cár chómhnuigh sé, agus</span>
<lb n="8566"/><span>d'fhanadar i n'fhochair an lá san; agus bhí sé tímpal</span>
<lb n="8567"/><span>an deichmhadh h-uair.</span></p>
<lb n="8568"/>
<lb n="8569"/><p><span>Agus duine de'n bheirt a bhí ag éisteacht le h-Eóin</span></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="8570"/><p><span>agus do lean Íosa ab eadh Aindrias, driotháir</span>
<lb n="8571"/><span>Shímóin ar ar tugadh Peadar.  Do fuair sé sin ar</span>
<lb n="8572"/><span>dtúis a dhriotháir féin, Símón, agus dubhairt sé leis;</span>
<lb n="8573"/><span>do fuaramair an Messias (sé sin le rádh, an Críost).</span>
<lb n="8574"/><span>Agus thug sé leis é ag triall ar Íosa.  Agus d'fhéach</span>
<lb n="8575"/><span>Íosa air, agus dubhairt sé: Tusa Símón mac Ióna.</span>
<lb n="8576"/><span>Tabharfar ort Céphas (eadhon Peadar).</span></p>
<lb n="8577"/>
<lb n="8578"/><p><span>Ba mhian leis dul, lár n-a mháireach, go Gaililí, agus</span>
<lb n="8579"/><span>do fuair sé Pilib; agus dubhairt Íosa leis; Lean</span>
<lb n="8580"/><span>mise.  Agus ó Bhetsaida, ó chathair Aindriais agus</span>
<lb n="8581"/><span>Pheadair, ab eadh Pilib.  Agus do fuair Pilib</span>
<lb n="8582"/><span>Natanaél agus dubhairt sé leis: An t-é úd ar ar</span>
<lb n="8583"/><span>sgríbh Maois sa dlígh, agus na fáidhe, do fuaramair</span>
<lb n="8584"/><span>é, Íosa mac Ióseph ó Nasaret.  Agus dubhairt</span>
<lb n="8585"/><span>Natanaél: An féidir aon nídh fóghanta theacht ó</span>
<lb n="8586"/><span>Nasaret?  Deir Pilib leis, Tar agus feic.  Agus</span>
<lb n="8587"/><span>chonaic Íosa Natanaél, agus dubhairt sé: Sin Israél-</span>
<lb n="8588"/><span>íteach fírinneach ná fuil feall ann.  Agus dubhairt</span>
<lb n="8589"/><span>Natanaél: Conus aithnigheann tú mé?  Dubhairt Íosa</span>
<lb n="8590"/><span>leis 'ghá fhreagradh: Sar ar ghlaoidh Pilib ort, nuair a</span>
<lb n="8591"/><span>bhís fé'n gcrann fíge, do chonac tu.  D'fhreagair</span>
<lb n="8592"/><span>Natanaél agus dubhairt sé: A Mháighistir, is tusa Mac</span>
<lb n="8593"/><span>Dé, is tusa rí Israéil.  D'fhreagair Íosa agus</span>
<lb n="8594"/><span>dubhairt: Toisg mé 'ghá rádh leat: Bhíos ag féachaint</span>
<lb n="8595"/><span>ort agus tú fé'n gcrann fíge, creideann tú.  Chífir</span>
<lb n="8596"/><span>neithe is mó 'ná san.  Agus dubhairt sé leis: Go</span>
<lb n="8597"/><span>deimhin deimhin adeirim libh, chífidh sibh na flaithis ar</span>
<lb n="8598"/><span>osgailt, agus aingil Dé ag dul suas agus ag teacht</span>
<lb n="8599"/><span>anuas ar Mhac an Duine.</span></p>
<lb n="8600"/>
<lb n="8601"/><p><span>CAIBIDIOL II.</span></p>
<lb n="8602"/>
<lb n="8603"/><p><span>Uisge á atharú i n'fhíon ag Críost. Na díoltóirí á dtiomáint</span>
<lb n="8604"/><span>aige amach as an dteampul.</span></p>
<lb n="8605"/>
<lb n="8606"/><p><span>Agus an trímhadh lá bhí pósadh d'á dhéanamh i gCána,</span>
<lb n="8607"/><span>sa Ghaililí, agus bhí máthair Íosa ann.  Agus bhí cuir-</span>
<lb n="8608"/><span>eadh fághalta ag Íosa, leis, agus agá dheisgiobuil, chun</span></p>
</div>
<pb n="227"/>
<div><lb n="8609"/><p><span>na baineise.  Agus do chuaidh d'á gcuid fíona agus</span>
<lb n="8610"/><span>dubhairt máthair Íosa leis: Ní'l aon fhíon acu.  Agus</span>
<lb n="8611"/><span>dubhairt Íosa léi: Cad é sin dómh-sa agus duit-se</span>
<lb n="8612"/><span>sin, a bhean?  Níor tháinig m'aimsir-se fós.  Agus</span>
<lb n="8613"/><span>dubhairt an mháthair leis na seirbhísigh: Pé rud a déar-</span>
<lb n="8614"/><span>faidh sé libh a dhéanamh, deinidh é.  Agus bhí sa n-áit</span>
<lb n="8615"/><span>sé dabhacha cloiche, a cuireadh ann chun lámh do nighe,</span>
<lb n="8616"/><span>do réir nóis na n-Iúdach: agus do raghadh dó nó trí</span>
<lb n="8617"/><span>mheadraibh ins gach dabhach díobh.  Dubhairt Íosa leó:</span>
<lb n="8618"/><span>Líonaidh na dabhacha d'uisge.  Agus do líonadar iad</span>
<lb n="8619"/><span>go bara.  Agus dubhairt Íosa leó: Tarraingidh anois</span>
<lb n="8620"/><span>é agus beiridh ag triall ar an bhfear tighis é.  Agus do</span>
<lb n="8621"/><span>rugadar.  Agus nuair a bhlais an fear tighis an</span>
<lb n="8622"/><span>t-uisge agus é i n'fhíon, agus gan a fhios aige cá</span>
<lb n="8623"/><span>dtáinig sé (ach a fhios ag an lucht friothálmha do tharr-</span>
<lb n="8624"/><span>aing an t-uisge), do ghlaoidh sé ar an bhfear nua-</span>
<lb n="8625"/><span>phósta, Agus dubhairt sé leis: Cuireann gach aoinne</span>
<lb n="8626"/><span>an fíon fóghanta ar bórd ar dtúis, agus ansan, nuair a</span>
<lb n="8627"/><span>bhíonn cuid mhaith ólta ag daoine, an fíon ná bíonn</span>
<lb n="8628"/><span>chómh maith.  Ach do choimeádais-se an fíon fóghanta</span>
<lb n="8629"/><span>go dtí so.  Dhein Íosa an tusnú san ar a mhírbhúiltíbh</span>
<lb n="8630"/><span>i gCána na Gaililí, agus do thaisbeáin sé a chómhacht,</span>
<lb n="8631"/><span>agus do chreid a dheisgiobuil ann.  Ansan do chuaidh</span>
<lb n="8632"/><span>sé síos go Capharnaum, é féin agus a mháthair agus a</span>
<lb n="8633"/><span>bhráithre agus a dheisgiobuil, agus d'fhanadar ann</span>
<lb n="8634"/><span>beagán laethanta.</span></p>
<lb n="8635"/>
<lb n="8636"/><p><span>Agus bhí cáisg na n-Iúdach i n-achmaireacht, agus</span></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="8637"/><p><span>chuaidh Íosa suas go Ierúsalem.  Agus fuair sé sa</span>
<lb n="8638"/><span>teampul daoine agus ba acu 'á dhíol, agus caoire,</span>
<lb n="8639"/><span>agus colúir, agus lucht airgid do shóinseáil 'n-a</span>
<lb n="8640"/><span>suidhe ann.  Agus dhein sé mar bheadh sgiúirse de</span>
<lb n="8641"/><span>théadaibh caola, agus chomáin sé iad go léir amach as an</span>
<lb n="8642"/><span>dteampul, agus na caoire agus na ba, agus do</span>
<lb n="8643"/><span>sgaip sé an t-airgead ar an lucht sóinseála, agus</span>
<lb n="8644"/><span>do leag sé na búird ortha.  Agus dubhairt sé leis an</span>
<lb n="8645"/><span>muintir a bhí ag díol na gcolúr: Tógaidh na neithe sin</span>
<lb n="8646"/><span>as so, agus ná bídhidh ag déanamh tighe margaidh de tigh</span>
<lb n="8647"/><span>m'Athar.  Ansan do chuimhnigh a dheisgiobuil ar an</span>
<lb n="8648"/><span>nídh atá sgríobhtha: Tá díogras do thíghe a'm ithe.</span></p>
<lb n="8649"/>
<lb n="8650"/><p><span>Agus d'fhreagair na Iúdaigh agus dubhradar: Cad</span>
<lb n="8651"/><span>é an cómhartha a thaisbeánann tú dhúinn, fá a ndein-</span>
<lb n="8652"/><span>eann tú na neithe seo?  D'fhreagair Íosa agus</span>
<lb n="8653"/><span>dubhairt sé leó: Leagaidh ar lár an teampal so, agus</span>
<lb n="8654"/><span>cuirfead suas é i n-aon trí lá amháin.  Agus dubhairt</span>
<lb n="8655"/><span>na Iúdaigh: Sé bliana agus dachad a bhítheas ag cur</span>
<lb n="8656"/><span>an teampail seo suas, agus cuirfir-se suas é i</span>
<lb n="8657"/><span>n-aon trí lá amháin?  Ach is ar theampul a chuirp</span>
<lb n="8658"/><span>féin a dubhairt seisean an chaint.  Agus nuair a</span>
<lb n="8659"/><span>dh'eirigh sé ós na mairbh do chuimhnigh a dheisgiobuil ar</span>
<lb n="8660"/><span>conus mar a dubhairt sé an chaint sin, agus chreideadar</span>
<lb n="8661"/><span>an scriptiúir agus an chaint adubhairt Íosa.</span></p>
<lb n="8662"/>
<lb n="8663"/><p><span>Agus nuair a bhí sé i n-Ierúsalem sa cháisg, lá na</span>
<lb n="8664"/><span>féile, do chreid a lán daoine i n-a ainim nuair a chona-</span>
<lb n="8665"/><span>cadar na mírbhúiltí a bhí aige 'á dhéanamh.  Ach níor</span>
<lb n="8666"/><span>thug Íosa é féin ar iontaoíbh dóibh, toisg eólus a bheith</span>
<lb n="8667"/><span>aige ar an uile dhuine, Agus toisg gan aon ghádh bheith</span>
<lb n="8668"/><span>aige le teistiméireacht ó aoinne ar aon duine; óir</span>
<lb n="8669"/><span>dob' eól dó féin cad a bhí sa duine.</span></p>
<lb n="8670"/>
<lb n="8671"/><p><span>CAIBIDIOL III.</span></p>
<lb n="8672"/>
<lb n="8673"/><p><span>Caint Chríost le Nicodémus.  Fiadhnaise Eóin.</span></p>
<lb n="8674"/>
<lb n="8675"/><p><span>Agus bhí duine de sna Fairisíneachaibh dár bh'ainim</span>
<lb n="8676"/><span>Nicodémus, agus priúnsa de sna Iúdaigh ab eadh é.</span>
<lb n="8677"/><span>Tháinig an duine sin ag triall ar Íosa sa n-oidhche,</span></p>
</div>
<pb n="229"/>
<div><lb n="8678"/><p><span>agus dubhairt sé leis: A Rabbí, is eól dúinn gur</span>
<lb n="8679"/><span>ó Dhia a tháinís ad' oide, mar ní fhéadfadh aon duine</span>
<lb n="8680"/><span>na mírbhúiltí a dheineann tusa do dhéanamh gan Dia</span>
<lb n="8681"/><span>bheith leis.  Dubhairt Íosa leis 'ghá fhreagradh: Go</span>
<lb n="8682"/><span>deimhin deimhin adeirim leat, mura mbéarfar duine</span>
<lb n="8683"/><span>an tarna h-uair, ní féidir dó rígheacht Dé a dh'fheisgint.</span>
<lb n="8684"/><span>Dubhairt Nicodémus leis: Conus ab fhéidir go mbéar-</span>
<lb n="8685"/><span>faí duine agus é 'n-a sheanduine?  An amhlaidh fhéad-</span>
<lb n="8686"/><span>fadh sé dul isteach airís i mbroinn a mháthar agus</span>
<lb n="8687"/><span>teacht ar an saoghal an tarna h-uair?  Dubhairt Íosa</span>
<lb n="8688"/><span>'ghá fhreagradh: Go deimhin adeirim leat, mura</span>
<lb n="8689"/><span>n-aithgheintear duine ó uisge agus ó'n Spioraid Naomh,</span>
<lb n="8690"/><span>ní féidir é dhul isteach i rígheacht Dé.  An nídh a gein-</span>
<lb n="8691"/><span>tear ó'n bhfeóil is feóil é, agus an nídh a geintear ó'n</span>
<lb n="8692"/><span>Spioraid is spioraid é.  Ná dein iongna dhe go</span>
<lb n="8693"/><span>ndubhart leat: Ní foláir sibh a bhreith an tarna h-uair.</span>
<lb n="8694"/><span>Gluaiseann an Spioraid pé treó is áil leis.  Clois-</span>
<lb n="8695"/><span>eann tú a ghuth, ach ní h-eól duit cá dtagann sé ná</span>
<lb n="8696"/><span>cá ngabhann sé.  Sin mar atá ag gach duine a</span>
<lb n="8697"/><span>geintear o'n Spioraid.  D'fhreagair Nicodémus agus</span>
<lb n="8698"/><span>dubhairt sé: Conus is féidir na neithe sin a bheith</span>
<lb n="8699"/><span>amhlaidh?  Dubhairt Íosa leis 'ghá fhreagradh: Is oide</span>
<lb n="8700"/><span>i n-Israél tusa, agus ní h-eól duit na neithe sin?</span></p>
<lb n="8701"/>
<lb n="8702"/><p><span>Go deimhin deimhin adeirim leat, an nídh atá ar</span>
<lb n="8703"/><span>eólus againn gur b'é adeirimíd, agus an nídh a</span>
<lb n="8704"/><span>chonacamair gur b'air a dheinimíd fiadhnaise, agus ní</span>
<lb n="8705"/><span>ghlacann sibh ár bhfiadhnaise.  Má innseas neithe saogh-</span>
<lb n="8706"/><span>alta dhaoibh agus ná creideann sibh mé, conus a chreid-</span>
<lb n="8707"/><span>fidh sibh mé má innsim neithe neámhtha dhaoibh?  Agus</span>
<lb n="8708"/><span>níor chuaidh aoinne suas ar neamh ach an t-é a tháinig</span>
<lb n="8709"/><span>anuas ó neamh, Mac an Duine atá ar neamh.  Agus</span>
<lb n="8710"/><span>fé mar a dhein Maois an t-athair nimhe do chur anáirde</span>
<lb n="8711"/><span>sa bhfásach, sin mar a chaithfar Mac an Duine do chur</span>
<lb n="8712"/><span>anáirde; I dtreó, gach duine a chreidfidh ann, ná</span>
<lb n="8713"/><span>caillfí é, ach go mbeadh beatha shíoruidhe aige.</span>
<lb n="8714"/></p>
</div>
<pb n="230"/>
<div><lb n="8715"/><p><span>Óir do ghrádhuigh Dia an domhan chómh mór san gur</span>
<lb n="8716"/><span>thug sé a Aon Mhac féin uaidh, i dtreó, gach duine a</span>
<lb n="8717"/><span>chreidfeadh ann, ná caillfí é, ach go mbeadh beatha</span>
<lb n="8718"/><span>shíoruidhe aige.  Mar ní chun go dtabharfadh sé breith</span>
<lb n="8719"/><span>ar an saoghal a chuir Dia a Mhac uaidh ar an saoghal,</span>
<lb n="8720"/><span>ach chun go ndéanfaí an saoghal do shaoradh tríd.</span>
<lb n="8721"/><span>An t-é a chreideann ann, ní tugtar breith air; ach an</span>
<lb n="8722"/><span>t-é ná creideann, tá breith tabhartha air cheana féin,</span>
<lb n="8723"/><span>toisg nár chreid sé i n-ainim Mhic Dé, an t-Aon Ghein.</span>
<lb n="8724"/><span>Agus sidí an bhreith, go dtáinig an solus ar an</span>
<lb n="8725"/><span>saoghal agus gur ghlac na daoine an doircheacht mar</span>
<lb n="8726"/><span>rogha roimis an solus, toisg a ngníomhartha bheith go</span>
<lb n="8727"/><span>h-olc.  Óir, gach aoinne a bhíonn ag déanamh an uilc</span>
<lb n="8728"/><span>bíonn fuath aige do'n tsolus, agus ní thagann sé chun</span>
<lb n="8729"/><span>an tsoluis le h-eagla go gcáinfí a ghníomhartha.  Ach an</span>
<lb n="8730"/><span>t-é a dheineann gníomh na fírinne tagann sé chun an</span>
<lb n="8731"/><span>tsoluis, i dtreó go dtaisbeánfaí a ghníomhartha, óir is</span>
<lb n="8732"/><span>i nDia a deineadh iad.</span></p>
<lb n="8733"/>
<lb n="8734"/><p><span>Ansan do tháinig Íosa agus a dheisgiobuil isteach</span>
<lb n="8735"/><span>i dtalamh Iúdaéa agus bí sé 'n-a chómhnuighe ann mar</span>
<lb n="8736"/><span>aon leó agus ag déanamh baiste.  Agus bhí Eóin</span>
<lb n="8737"/><span>ag baisteadh na ndaoine i n-Aennon i n-aice Shalim,</span>
<lb n="8738"/><span>mar bhí cothrom uisge ann, agus thagadh na daoine ann</span>
<lb n="8739"/><span>agus do baistí iad.  Óir bhí Eóin fós gan cur isteach</span>
<lb n="8740"/><span>sa phríosún.</span></p>
<lb n="8741"/>
<lb n="8742"/><p><span>Agus d'eirigh aighneas idir dheisgiobuil le h-Eóin</span>
<lb n="8743"/><span>agus na Iúdaigh i dtaobh nígheacháin.  Agus thánadar</span>
<lb n="8744"/><span>ag triall ar Eóin agus dubhradar leis: A Rabbí, an</span>
<lb n="8745"/><span>t-é úd a bhí ad' fhochair-se lastall de'n Iórdan agus</span>
<lb n="8746"/><span>gur dheinis fiadhnaise dhó, féach, tá sé sin ag déanamh</span>
<lb n="8747"/><span>baiste agus táid na daoine go léir ag dul ag triall</span></p>
</div>
<pb n="231"/>
<div><lb n="8748"/><p><span>air.  D'fhreagair Eóin agus dubhairt sé: Ní féidir</span>
<lb n="8749"/><span>do dhuine aon nídh do ghlacadh mura dtugtar dó é ó</span>
<lb n="8750"/><span>neamh.  Is fínnithe dhómh-sa sibh-se féin go ndubhart:</span>
<lb n="8751"/><span>Ní mise an Críost, ach is amhlaidh a cuireadh roimis</span>
<lb n="8752"/><span>amach mé.  An t-é go bhfuil an bhainchéile aige siné an</span>
<lb n="8753"/><span>céile; ach cara an chéile, atá 'n-a sheasamh ag éisteacht</span>
<lb n="8754"/><span>leis, glacann sé áthas mór ó ghuth an chéile.  An</span>
<lb n="8755"/><span>t-áthas so d'á bhrígh sin atá orm-sa, tá sé iomlán.</span>
<lb n="8756"/><span>Méadú is dual dó-san, luigheadú is dual dómh-sa.</span></p>
<lb n="8757"/>
<lb n="8758"/><p><span>An t-é a tháinig anuas, tá sé os cionn chách.  An t-é</span>
<lb n="8759"/><span>atá ó'n dtalamh, is ó'n dtalamh atá sé, agus</span>
<lb n="8760"/><span>is neithe talmhanta a labhrann sé; an t-é a tháinig</span>
<lb n="8761"/><span>ó neamh, tá sé os cionn gach aoinne.  Agus an</span>
<lb n="8762"/><span>nídh a chonaic sé agus d'airigh sé, déineann sé</span>
<lb n="8763"/><span>fiadhnaise air; agus ní ghlacann aoinne a fhiadh-</span>
<lb n="8764"/><span>naise.  An t-é a ghlac a fhiadhnaise tá urúdhas</span>
<lb n="8765"/><span>déanta aige ar Dhia bheith fíor.  Óir an t-é a chuir Dia</span>
<lb n="8766"/><span>uaidh labhrann sé bréithre Dé; mar ní do réir tómhais</span>
<lb n="8767"/><span>a thugann Dia an Spioraid uaidh.  Tá grádh ag an</span>
<lb n="8768"/><span>Athair do'n Mhac agus tá gach nídh tabhartha 'n-a láimh</span>
<lb n="8769"/><span>dó aige.  An t-é a chreideann sa Mhac tá an bheatha</span>
<lb n="8770"/><span>shíoruidhe aige; an t-é, ámhthach, a dhiúltuigheann do</span>
<lb n="8771"/><span>chreideamhaint sa Mhac ní fheicfidh sé an bheatha, ach tá</span>
<lb n="8772"/><span>fearg Dé socair air.</span></p>
<lb n="8773"/>
<lb n="8774"/><p><span>CAIBIDIOL IV.</span></p>
<lb n="8775"/>
<lb n="8776"/><p><span>Críost ag labhairt leis an mnaoí Shamaritánaigh.  Mac an</span>
<lb n="8777"/><span>riaghaltóra á leigheas aige.</span></p>
<lb n="8778"/>
<lb n="8779"/><p><span>Nuair a chonaic Íosa gur airigh na Fairisínigh go</span>
<lb n="8780"/><span>raibh níos mó deisgiobul ag Íosa 'á dhéanamh agus 'á</span>
<lb n="8781"/><span>bhaisteadh 'ná mar a bhí ag Eóin (bíodh nár bh' é Íosa a</span>
<lb n="8782"/><span>bhí ag baisteadh ach a dheisgiobuil), D'fhág sé Iúdaéa</span>
<lb n="8783"/><span>agus d'imthigh sé airís go Gaililí.  Agus niór bhfoláir</span>
<lb n="8784"/><span>dó gabháil tré Shamaria.</span></p>
<lb n="8785"/>
<lb n="8786"/><p><span>Tháinig sé isteach go cathair i Samaria, gur bh'</span>
<lb n="8787"/><span>ainim dí Sichar, láimh leis an bhfearann a thug Iácób</span>
<lb n="8788"/><span>d'á mhac Ióseph.  Ansan iseadh bhí tobar Iácóib.  Bhí</span></p>
</div>
<pb n="232"/>
<div><lb n="8789"/><p><span>Íosa tuirseach ó'n mbóthar agus do shuidh sé mar sin</span>
<lb n="8790"/><span>os cionn an tobair; tímpal an sémhadh h-uair ab</span>
<lb n="8791"/><span>eadh é.  Agus tháinig bean ó Shamaria a d'iarraidh</span>
<lb n="8792"/><span>uisge.  Dubhairt Íosa léi: Tabhair dhom deoch.  Óir</span>
<lb n="8793"/><span>bhí a dheisgiobuil imthighthe isteach sa chathair ag cean-</span>
<lb n="8794"/><span>nach bídh.  Agus dubhairt an bhean leis: Conus is</span>
<lb n="8795"/><span>féidir duit-se, agus gur Iúdach tu, deoch a dh'iar-</span>
<lb n="8796"/><span>raidh orm-sa, agus gur bean Shamaritánach mé?  Ní</span>
<lb n="8797"/><span>dheinid Iúdaigh agus Samaritánaigh cómharsanacht</span>
<lb n="8798"/><span>eatartha féin.  D'fhreagair Íosa agus dubhairt sé léi:</span>
<lb n="8799"/><span>Dá mb'eól duit tabharthas Dé, agus cé h-é a deir</span>
<lb n="8800"/><span>leat, Tabhair dhom deoch, is dóigh gur tusa a dh'iarr-</span>
<lb n="8801"/><span>fadh deoch air-sean, agus thabharfadh sé dhuit uisge</span>
<lb n="8802"/><span>beó.  Dubhairt an bhean leis: A uasail, ní'l nídh agat</span>
<lb n="8803"/><span>chun an uisge thógaint aníos, agus tá an tobar</span>
<lb n="8804"/><span>doimhinn; cá bhfuil an t-uisge beó le fághail agat?</span>
<lb n="8805"/><span>An amhlaidh is mó thu 'ná ár n-athair Iácób a thug dúinn</span>
<lb n="8806"/><span>an tobar so, agus gur ól se féin as, agus a chlann,</span>
<lb n="8807"/><span>agus a áirnéis?  D'fhreagair Íosa agus dubhairt sé</span>
<lb n="8808"/><span>léi: An t-é a dh'ólfaidh an t-uisge seo beidh tart airís</span>
<lb n="8809"/><span>air; ach an t-é a dh'ólfaidh an t-uisge a thabharfad-sa</span>
<lb n="8810"/><span>dhó, ní bheidh tart go deó airís air; Ach an t-uisge a</span>
<lb n="8811"/><span>thabharfad dó déanfaidh tobar uisge dhé istigh ann,</span>
<lb n="8812"/><span>ag fiaradh chun beatha síoruidhe.  Dubhairt an bhean</span>
<lb n="8813"/><span>leis: A Thighearna, tabhair dómh-sa an t-uisge sin,</span>
<lb n="8814"/><span>i dtreó ná beidh tart orm agus ná bead ag teacht</span>
<lb n="8815"/><span>anso a d'iarraidh uisge.  Dubhairt Íosa léi: Imthigh</span>
<lb n="8816"/><span>agus glaoidh ar t'fhear, agus fill anso.  D'fhreagair</span>
<lb n="8817"/><span>an bhean agus dubhairt sí: Ní'l aon fhear agam.</span>
<lb n="8818"/><span>Dubhairt Íosa léi: Dubhraís go maith é, Ní'l aon fhear</span>
<lb n="8819"/><span>agam; Óir do bhí cúigear fear agat, agus an t-é atá</span>
<lb n="8820"/><span>anois agat ní h-é t'fhear-sa é.  D'innsis an fhírinne</span>
<lb n="8821"/><span>sa méid sin.  Dubhairt an bhean leis: A uasail, chím</span>
<lb n="8822"/><span>gur fáidh tu.  Is ar an gcnoc so a dhein ar sínsear-ne</span>
<lb n="8823"/><span>Dia d'adhradh, agus dar libh-se is i n-Ierúsalem atá</span>
<lb n="8824"/><span>an áit 'n-ar ceart Dia d'adhradh.  Dubhairt Íosa léi:</span>
<lb n="8825"/><span>A bhean, creid-se uaim-se go bhfuil an t-am ag teacht</span></p>
</div>
<pb n="233"/>
<div><lb n="8826"/><p><span>nuair nách ar an gcnoc so ná i n-Ierúsalem a dhéan-</span>
<lb n="8827"/><span>faidh sibh an t-Athair a dh'adhradh.  Adhrann sibh-se</span>
<lb n="8828"/><span>an nídh nách eól daoibh.  Adhraimíd-ne an nídh is eól</span>
<lb n="8829"/><span>dúinn, óir is ó sna Iúdaigh atá an slánú.  Ach tig</span>
<lb n="8830"/><span>an uair, agus is anois é, 'n-a ndéanfaid na h-adhar-</span>
<lb n="8831"/><span>thóirí fírinneacha an t-Athair a dh'adhradh i spioraid</span>
<lb n="8832"/><span>agus i bhfírinne.  Spioraid iseadh Dia, agus an</span>
<lb n="8833"/><span>mhuintir a dh'adhrann é, is i spioraid agus i bhfírinne</span>
<lb n="8834"/><span>is ceart dóibh é dh'adhradh.  Dubhairt an bhean leis: Tá</span>
<lb n="8835"/><span>fhios agam go bhfuil an Messias ag teacht, an t-é ar a</span>
<lb n="8836"/><span>dtugtar Críost; agus nuair a thiocfaidh sé sin neós-</span>
<lb n="8837"/><span>faidh sé gach aon rud dúinn.  Dubhairt Íosa léi: Is</span>
<lb n="8838"/><span>mise é, atá ag caint leat.</span></p>
<lb n="8839"/>
<lb n="8840"/><p><span>Agus le n-a linn sin tháinig a dheisgiobuil agus bhí</span>
<lb n="8841"/><span>iongna ortha é bheith ag caint leis an mnaoi.  Ní</span>
<lb n="8842"/><span>dubhairt aoinne, ámhthach, Cad tá uait? ná.  Cad 'n-a</span>
<lb n="8843"/><span>thaobh duit bheith ag caint léi?</span></p>
<lb n="8844"/>
<lb n="8845"/><p><span>Agus d'fhág an bhean an t-árthach 'n-a diaidh, agus</span>
<lb n="8846"/><span>d'imthigh sí isteach sa chathair agus dubhairt sí leis na</span>
<lb n="8847"/><span>daoine: Tagaidh go bhfeicfidh sibh fear a dh'innis dómh-sa</span>
<lb n="8848"/><span>gach nídh d'ár dheineas; an féidir gur b'é an Críost</span>
<lb n="8849"/><span>é?  Agus do ghluaiseadar amach as an gcathair agus</span>
<lb n="8850"/><span>thánadar ag triall air.  Ach sa n-am gcéadna d'iarr-</span>
<lb n="8851"/><span>adar a dheisgiobuil air, agus dubhradar: A Mháighistir,</span>
<lb n="8852"/><span>ith rud.  Agus dubhairt sé leó: Tá agam-sa le</span>
<lb n="8853"/><span>n-ithe bia nách eól daoíbh-se.  Agus dubhairt na deis-</span>
<lb n="8854"/><span>giobuil eatartha féin: An féidir gur thug aoinne rud</span>
<lb n="8855"/><span>le n-ithe chuige?  Dubhairt Íosa leó: Isé is bia</span>
<lb n="8856"/><span>dhómh-sa go ndéanfainn toil an t-é a chuir uaidh mé,</span>
<lb n="8857"/><span>agus go gcuirfinn a ghnó chun cinn.  Ná fuil, dar</span>
<lb n="8858"/><span>libh-se, an fóghmhar ag teacht i gceann cheithre mhí?  Féach</span>
<lb n="8859"/><span>mé 'ghá rádh libh: Tógaidh bhúr súile agus féachaidh ar</span>
<lb n="8860"/><span>na críochaibh, conus mar atáid siad geal cheana féin</span>
<lb n="8861"/><span>chun an fhóghmhair.  Agus an t-é a bhaineann an fógh-</span>
<lb n="8862"/><span>mhar gheibheann sé a thuarasdal, agus cruinnigheann sé</span>
<lb n="8863"/><span>toradh, chun na beatha síoruidhe; ionus go bhfaghadh idir</span>
<lb n="8864"/><span>churadóir agus buanaidhe áthas i n-aonfheacht.  Óir is</span>
<lb n="8865"/><span>fíor sa nídh seo an rádh, go gcuireann duine an síol</span>
<lb n="8866"/><span>agus go mbaineann duine eile an fóghmhar.  Chuireas-sa</span></p>
</div>
<pb n="234"/>
<div><lb n="8867"/><p><span>sibh-se uaim ag baint an fhóghmhair nár dheineabhair a</span>
<lb n="8868"/><span>shaothrú; daoine eile a dhein an saothrú, agus chuadh-</span>
<lb n="8869"/><span>abhair-se isteach 'n-a saothar.</span></p>
<lb n="8870"/>
<lb n="8871"/><p><span>Agus do chreid mórán de Shamaritánaigh na catharach</span>
<lb n="8872"/><span>san ann, mar gheall ar chaint na mná ag tabhairt na</span>
<lb n="8873"/><span>fiadhnaise: D'innis sé dhom gach nídh d'ár dheineas.</span>
<lb n="8874"/><span>Agus tháinig na Samaritánaigh ag triall air, agus</span>
<lb n="8875"/><span>d'iarradar air fanmhaint sa n-áit.  Agus d'fhan sé</span>
<lb n="8876"/><span>ann dhá lá.  Agus do chreid mórán níba mhó dhíobh ann</span>
<lb n="8877"/><span>mar gheall ar a chaint féin.  Agus deiridís leis an</span>
<lb n="8878"/><span>mnaoi: Ní mar gheall ar do chaint-se a chreidimid</span>
<lb n="8879"/><span>anois; mar tá éistithe againn féin leis agus tá</span>
<lb n="8880"/><span>fhios againn gur b'é seo go fíor Slánuightheóir an</span>
<lb n="8881"/><span>domhain.</span></p>
<lb n="8882"/>
<lb n="8883"/><p><span>Ach tar éis dá lá d'fhág sé an áit agus d'imthigh sé</span>
<lb n="8884"/><span>go Gaililí.  Óir do thug Íosa féin fiadhnaise ná</span>
<lb n="8885"/><span>faghann fáidh onóir 'n-a dhúthaigh féin.  Agus nuair a</span>
<lb n="8886"/><span>tháinig sé go Gaililí do ghlac muintir na Gaililí é,</span>
<lb n="8887"/><span>mar bhíodar tar éis gach nídh a dh'fheisgint d'ár dhein</span>
<lb n="8888"/><span>Íosa i n-Ierúsalem lá na féile, óir bhíodar tar éis</span>
<lb n="8889"/><span>teacht chun na féile.</span></p>
<lb n="8890"/>
<lb n="8891"/><p><span>Tháinig sé, d'á bhrígh sin, go Cána na Gaililí mar</span>
<lb n="8892"/><span>ar dhein sé fíon de'n uisge.  Agus bhí taoiseach</span>
<lb n="8893"/><span>áirighthe ann go raibh a mhac breóite i gCapharnaum.</span>
<lb n="8894"/><span>Nuair airigh sé sin Íosa bheith tagaithe ó Iúdaéa</span>
<lb n="8895"/><span>isteach i nGaililí d'imthigh sé ag triall air, agus bhí sé</span>
<lb n="8896"/><span>'ghá iarraidh air dul síos agus a mhac do leigheas; óir</span>
<lb n="8897"/><span>bhí sé i bpúnc an bháis.  Agus dubhairt Íosa leis: Gan</span>
<lb n="8898"/><span>fearta agus mírbhúiltí a dh'fheisgint ní chreideann</span>
<lb n="8899"/><span>sibh.  Ach dubhairt an taoiseach leis: A Thighearna, tar</span>
<lb n="8900"/><span>anuas sar a bhfaghaidh mo mhac bás.  Dubhairt Íosa leis:</span>
<lb n="8901"/><span>Imthigh leat; tá do mhac beó.  Do chreid an duine an</span>
<lb n="8902"/><span>focal adubhairt Íosa leis agus d'imthigh sé.  Agus</span>
<lb n="8903"/><span>nuair a bhí sé ar an slígh ag gabháil síos do bhuail a</span>
<lb n="8904"/><span>sheirbhísigh uime agus d'innseadar dó go raibh a mhac</span>
<lb n="8905"/><span>beó.  Agus d'fhiafraigh sé dhíobh cad é an uair a</span>
<lb n="8906"/><span>tháinig feabhas air.  Agus dubhradar leis: Indé, ar</span>
<lb n="8907"/><span>an seachtmhadh h-uair iseadh dh'imthigh an t-éagcruas de.</span>
<lb n="8908"/><span>Agus bhí fhios ag an athair gur le linn na h-uaire sin</span></p>
</div>
<pb n="235"/>
<div><lb n="8909"/><p><span>adubhairt Íosa leis, Tá do mhac beó; agus do chreid</span>
<lb n="8910"/><span>sé féin agus a theaghlach go léir.</span></p>
<lb n="8911"/>
<lb n="8912"/><p><span>B'é sin airís an tarna gníomh mírbhúilteach a dhein</span>
<lb n="8913"/><span>Íosa tar éis teacht dó ó Iúdaéa isteach i nGaililí.</span></p>
<lb n="8914"/>
<lb n="8915"/><p><span>CAIBIDIOL V.</span></p>
<lb n="8916"/>
<lb n="8917"/><p><span>Críost ag leigheas, lá na Sabbóide, an duine a bhí gan</span>
<lb n="8918"/><span>sláinte ar feadh tríochad a h-ocht de bhlianaibh.  An chaint a dhein</span>
<lb n="8919"/><span>sé an uair sin.</span></p>
<lb n="8920"/>
<lb n="8921"/><p><span>Tar éis na neithe sin do thárla lá féile ag na</span>
<lb n="8922"/><span>Iúdaigh, agus chuaidh Íosa suas go Ierúsalem.  Tá</span>
<lb n="8923"/><span>ag Ierúsalem loch ar a dtugtar Probatica, agus</span>
<lb n="8924"/><span>Betsaida a tugtar air sa teangain Eabhra, agus chúig</span>
<lb n="8925"/><span>cinn de sgáthanaibh i n'aice.  Agus bhíodh ionta san</span>
<lb n="8926"/><span>cruinniú mór de dhaoinibh laga, de dhallaibh, de bhacach-</span>
<lb n="8927"/><span>aibh, de dhaoine crapaithe, agus iad ag feitheamh le</span>
<lb n="8928"/><span>coruighe an uisge.  Óir do thagadh aingeal an Tigh-</span>
<lb n="8929"/><span>earna anuas ar uairibh áirithe, sa loch, agus do cor-</span>
<lb n="8930"/><span>uightí an t-uisge.  Agus an t-é ba thúisge bhíodh istigh</span>
<lb n="8931"/><span>sa loch tar éis choruighe an uisge, do leighistí é ó pé</span>
<lb n="8932"/><span>gearán a bhíodh air.  Ach bhí aon duine amháin ann agus</span>
<lb n="8933"/><span>bhí ocht mbliana déag ar fhichid caithte aige ann agus</span>
<lb n="8934"/><span>a ghearán air.  Nuair a chonaic Íosa an duine sin 'n-a</span>
<lb n="8935"/><span>luighe, agus a fhios aige go raibh an aimsir fhada caithte</span>
<lb n="8936"/><span>aige ann, dubhairt sé leis: Ar mhaith leat go slánó-</span>
<lb n="8937"/><span>faí thu?  Agus dubhairt an duine breóite: A Thigh-</span>
<lb n="8938"/><span>earna, ní'l duine agam chun mé chur sa loch nuair a</span>
<lb n="8939"/><span>coruightear an t-uisge, agus an fhaid a bhím ag teacht</span>
<lb n="8940"/><span>bíonn duine eile istigh rómham.  Dubhairt Íosa leis:</span>
<lb n="8941"/><span>Eirigh, agus tóg suas do leabaidh agus siubhluigh.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="8942"/><p><span>do leighiseadh an duine sin láithreach, agus thóg sé a</span>
<lb n="8943"/><span>leabaidh agus do shiubhluigh sé.  Agus bhí an tsabbóid</span>
<lb n="8944"/><span>ann an lá san.</span></p>
<lb n="8945"/>
<lb n="8946"/><p><span>Agus dubhairt na Iúdaigh leis an nduine a leighis-</span>
<lb n="8947"/><span>eadh: Tá an tsabbóid ann; ní ceaduighthe dhuit</span>
<lb n="8948"/><span>bheith ag iompar do leabtha.  D'fhreagair sé iad: An</span>
<lb n="8949"/><span>t-é do leighis mé dubhairt sé liom: Tóg suas do leabaidh</span>
<lb n="8950"/><span>agus siubhluigh.  Agus d'fhiafraigheadar de: Cé h-é</span>
<lb n="8951"/><span>an duine sin adubhairt leat: Tóg suas do leabaidh agus</span>
<lb n="8952"/><span>siubhluigh?  Ach ní raibh fhios ag an t-é do leighiseadh</span>
<lb n="8953"/><span>cé 'r bh'é.  Óir do chuaidh Íosa i leith taoibh ó sna</span>
<lb n="8954"/><span>daoine a bhí cruinnighthe sa n-áit.  Do fuair Íosa 'n-a</span>
<lb n="8955"/><span>dhiaidh san é sa teampul agus dubhairt sé leis: Féach,</span>
<lb n="8956"/><span>táir leighiste; ná dein peacadh feasda sar a mbain-</span>
<lb n="8957"/><span>feadh rud éigin níosa mheasa dhuit.  D'imthigh an duine</span>
<lb n="8958"/><span>agus d'innis sé do sna Iúdaigh gur bh'é Íosa do leighis</span>
<lb n="8959"/><span>é.  D'á bhrígh sin bhí na Iúdaigh ag cur ar Íosa mar gheall</span>
<lb n="8960"/><span>ar na neithe sin a dhéanamh sa tsabbóid.</span></p>
<lb n="8961"/>
<lb n="8962"/><p><span>Agus d'fhreagair Íosa iad: Oibrigheann m'Athair go</span>
<lb n="8963"/><span>dtí anois, agus oibrighim-se.  Mar gheall air sin ba</span>
<lb n="8964"/><span>ró-mhian leis na Iúdaigh é chur chun báis, toisg nár bh'é</span>
<lb n="8965"/><span>amháin go raibh sé ag briseadh na sabbóide, ach 'n-a</span>
<lb n="8966"/><span>theannta san go raibh sé 'ghá rádh gur bh'é Dia a athair,</span>
<lb n="8967"/><span>'ghá chur féin ar aon dul le Dia.</span></p>
<lb n="8968"/>
<lb n="8969"/><p><span>Ach d'fhreagair Íosa agus dubhairt sé leó: Go</span>
<lb n="8970"/><span>deimhin deimhin adeirim libh, ní féidir do'n Mhac aon</span>
<lb n="8971"/><span>nídh a dhéanamh ach an nídh a chíonn sé ag an Athair 'á</span>
<lb n="8972"/><span>dhéanamh; óir pé neithe a dheineann seisean deineann</span>
<lb n="8973"/><span>an Mac, leis, iad ar an gcuma gcéadna.  Óir is ion-</span>
<lb n="8974"/><span>mhuin leis an Athair an Mac, agus nochtann sé dhó gach</span>
<lb n="8975"/><span>nídh d'á ndeineann sé féin; agus nochtfaidh sé dhó</span>
<lb n="8976"/><span>oibreacha is mó 'ná iad so, i dtreó go mbeidh iong-</span>
<lb n="8977"/><span>na oraibh-se.  Óir, fé mar a thógann an t-Athair na</span>
<lb n="8978"/><span>mairbh agus dheineann sé beó iad, ar an gcuma</span>
<lb n="8979"/><span>gcéadna deineann an Mac beó an mhuintir is toil leis.</span>
<lb n="8980"/><span>Óir ní bheireann an t-Athair breith ar aoinne, ach tá</span>
<lb n="8981"/><span>gach breith tabhartha aige do'n Mhac.  I dtreó go dtabh-</span>
<lb n="8982"/><span>arfadh gach aoinne onóir do'n Mhac, fé mar a thugaid</span></p>
</div>
<pb n="237"/>
<div><lb n="8983"/><p><span>siad onóir do'n Athair; an t-é ná tugann onóir do'n</span>
<lb n="8984"/><span>Mhac ní thugann sé onóir do'n Athair a chuir uaidh an</span>
<lb n="8985"/><span>Mac.  Go deimhin deimhin adeirim libh, an t-é a</span>
<lb n="8986"/><span>dh'éisteann le m'briathar-sa agus a chreideann an t-é</span>
<lb n="8987"/><span>a chuir uaidh mé tá beatha shíoruidhe aige, agus ní</span>
<lb n="8988"/><span>thagann sé isteach sa bhreith, ach téigheann sé ó bás go</span>
<lb n="8989"/><span>beatha.  Go deimhin deimhin adeirim libh go dtig an</span>
<lb n="8990"/><span>uair, agus is anois é, i n-a n-aireóchaid na mairbh guth</span>
<lb n="8991"/><span>Mhic Dé, agus an mhuintir a dh'aireóchaidh beid siad beó.</span>
<lb n="8992"/><span>Óir, fé mar atá beatha ag an Athair ann féin, ar an</span>
<lb n="8993"/><span>gcuma gcéadna do thug sé do'n Mhac beatha bheith aige</span>
<lb n="8994"/><span>ann féin.  Agus thug sé cómhacht dó chun breithe do</span>
<lb n="8995"/><span>dhéanamh, mar isé Mac an Duine é.  Ná déinidh iong-</span>
<lb n="8996"/><span>na dhe seo, mar tá an uair ag teacht 'n-a n-aireóchaid</span>
<lb n="8997"/><span>a bhfuil ins na h-uaghnaibh guth Mhic Dé.  Agus tioc-</span>
<lb n="8998"/><span>faid lucht deagh-ghníomh amach go h-aiseirighe na beatha</span>
<lb n="8999"/><span>agus lucht droch-ghníomh go h-aiseirighe na breithe.  Ní</span>
<lb n="9000"/><span>fhéadaim-se aon nídh do dhéanamh uaim féin.  Mar a</span>
<lb n="9001"/><span>chloisim iseadh thugaim breith; agus bíonn mo bhreith</span>
<lb n="9002"/><span>ceart, óir ní h-í mo thoil féin is áil liom, ach toil an</span>
<lb n="9003"/><span>t-é a chuir uaidh mé.</span></p>
<lb n="9004"/>
<lb n="9005"/><p><span>Má thugaim-se fiadhnaise am thaobh féin ní'l m'fhiadh-</span>
<lb n="9006"/><span>naise fíor.  Tá neach eile a thugann fiadhnaise</span>
<lb n="9007"/><span>am' thaobh, agus is eól dom gur fiór an fhiadhnaise a</span>
<lb n="9008"/><span>thugann sé am' thaobh.  Chuireabhair-se ag triall ar</span>
<lb n="9009"/><span>Eóin, agus thug sé fiadhnaise ar an bhfírinne.  Ach ní</span>
<lb n="9010"/><span>ghlacaim-se fiadhnaise ó dhuine; ach deirim na neithe</span>
<lb n="9011"/><span>seo i dtreó go saorfaí sibh-se.  Lóchran ar lasadh</span>
<lb n="9012"/><span>agus ag taithneamh ab eadh é siúd, agus níor mhisde</span>
<lb n="9013"/><span>libh-se ar feadh tamaill áthas a dh'fhághail 'n-a sholus.</span>
<lb n="9014"/><span>Ach tá agam-sa fiadhnaise is mó 'ná Eóin, óir, na h-oib-</span>
<lb n="9015"/><span>reacha gur thug m'Athair dom iad le déanamh, na</span>
<lb n="9016"/><span>h-oibreacha san féin a dheinim, tugaid siad fiadh-</span>
<lb n="9017"/><span>naise am' thaobh gur b'é an t-Athair a chuir uaidh mé.</span>
<lb n="9018"/><span>Agus an t-Athair féin a chuir mé uaidh do thug sé</span>
<lb n="9019"/><span>fiadhnaise am' thaobh.  Agus níor chloiseabhair-se</span></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="9020"/><p><span>riamh a ghuth, ná ní fheacabhair a dhealbh.  Agus ní'l a</span>
<lb n="9021"/><span>bhriathar agaibh ag fanmhaint ionaibh, óir an t-é a chuir</span>
<lb n="9022"/><span>seisean uaidh ní thugann sibh-se creideamhaint dó.</span>
<lb n="9023"/><span>Cuardaightear na scriptiúirí, óir is dóigh libh gur ionta</span>
<lb n="9024"/><span>atá beatha shíoruidhe le fagháil; agus isiad san a</span>
<lb n="9025"/><span>thugann fiadhnaise am' thaobh-sa.  Agus ní h-áil libh</span>
<lb n="9026"/><span>teacht chúgham i dtreó go mbeadh an bheatha agaibh.  Ní</span>
<lb n="9027"/><span>ghabhaim glóire ó dhaoine.  Ach tá aithne agam oraibh-se,</span>
<lb n="9028"/><span>ná fuil grádh Dé agaibh istigh ionaibh.  Do thánag-sa</span>
<lb n="9029"/><span>i n-ainim m'Athar, agus ní ghlacann sibh mé: má thagann</span>
<lb n="9030"/><span>duine eile i n-a ainim féin glacfaidh sibh é.  Conus</span>
<lb n="9031"/><span>ab fhéidir go gcreidfeadh sibh-se agus gur ó n-a chéile</span>
<lb n="9032"/><span>a ghlacann sibh glóire, agus gan aon lorg agaibh ar</span>
<lb n="9033"/><span>an nglóire a thagann ó Dhia amháin?  Ná measaidh go</span>
<lb n="9034"/><span>bhfuilim-se chun sibh a ghearán leis an Athair; tá duine</span>
<lb n="9035"/><span>a dheineann gearán oraibh, eadhon, Maois, an t-é go bhfuil</span>
<lb n="9036"/><span>bhúr mainighín as.  Óir dá gcreideadh sibh Maois</span>
<lb n="9037"/><span>b'fhéidir go gcreidfeadh sibh mise; óir is orm-sa do</span>
<lb n="9038"/><span>sgríbh sé sin.  Ach mura gcreideann sibh a sgríbhinn</span>
<lb n="9039"/><span>sin, conus a chreidfidh sibh mo bhréithre-se?</span></p>
<lb n="9040"/>
<lb n="9041"/><p><span>CAIBIDIOL VI.</span></p>
<lb n="9042"/>
<lb n="9043"/><p><span>Bia á thabhairt ag Críost do chúig mhíle duine a' chúig bulógaibh.</span>
<lb n="9044"/><span>É ag siúbhal ar an bhfaraige.  É ag labhairt ar arán na beatha.</span></p>
<lb n="9045"/>
<lb n="9046"/><p><span>Tar éis na neithe sin d'imthigh Íosa treasna mara</span>
<lb n="9047"/><span>Ghaililí, 'sé sin Tiberias, Agus do lean sluagh mhór</span>
<lb n="9048"/><span>daoine é, mar do chonacadar na mírbhúiltí a bhí aige</span>
<lb n="9049"/><span>'á dhéanamh ar easlánaibh.  Agus d'imthigh Íosa an cnoc</span>
<lb n="9050"/><span>suas agus do shuidh sé i bhfochair a dheisgiobul.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="239"/>
<div><lb n="9051"/><p><span>bhí an Cháisg, lá féile na n-Iúdach, ana-achmair.  Nuair</span>
<lb n="9052"/><span>a dh'árduigh Íosa a shúile, agus nuair a chonaic sé go</span>
<lb n="9053"/><span>raibh camtha mór daoine tagaithe chuige, dubhairt sé le</span>
<lb n="9054"/><span>Pilib: Cá gceannóchaimíd arán i dtreó go n-íosfid</span>
<lb n="9055"/><span>siad so rud?  'Ghá bhrath, ámhthach, iseadh adubhairt sé</span>
<lb n="9056"/><span>an chaint sin, óir bhí fhios aige féin cad a bhí beartuighthe</span>
<lb n="9057"/><span>aige a dhéanamh.  D'fhreagair Pilib é: Ní bheadh</span>
<lb n="9058"/><span>i luach dhá chéad pingin de bhulógaibh oiread agus</span>
<lb n="9059"/><span>thabharfadh blúire beag do'n duine acu.  Dubhairt</span>
<lb n="9060"/><span>duine dhá dheisgiobuil leis, Aindrias, driotháir</span>
<lb n="9061"/><span>Shímóin Peadar: Tá buachaill anso agus tá chúig bul-</span>
<lb n="9062"/><span>óga eórnan aige agus dhá iasg; ach cad é an fhaid le</span>
<lb n="9063"/><span>dul an méid sin ar oiread daoine?  Ansan dubhairt</span>
<lb n="9064"/><span>Íosa: Cuiridh na daoine 'n-a suidhe.  Bhí mórán féir</span>
<lb n="9065"/><span>sa n-áit.  Shuidh na daoine síos, tímpal chúig mhíle</span>
<lb n="9066"/><span>duine.  Ansan do thóg Íosa an t-arán agus ghaibh sé</span>
<lb n="9067"/><span>buidheachas agus do rainn sé é ar na daoine agus iad</span>
<lb n="9068"/><span>'n-a suidhe, agus na h-éisg ar an gcuma gcéadna, go</span>
<lb n="9069"/><span>rabhadar go léir sásta.  Nuair a bhíodar lán-tsásta</span>
<lb n="9070"/><span>dubhairt sé le n-a dheisgiobuil: Bailíghidh an mion-</span>
<lb n="9071"/><span>arán atá fágtha, sar a raghadh sé amú.  Do bhailígh-</span>
<lb n="9072"/><span>eadar, agus do líonadar dhá chiseán déag de'n mhion</span>
<lb n="9073"/><span>arán a bhí as na chúig bulógaibh eórnan i ndiaidh na</span>
<lb n="9074"/><span>ndaoine do chaith an bia.  Ansan, nuair a chonaic na</span>
<lb n="9075"/><span>daoine sin gur dhein Íosa an mhírbhúilt, dubhradar:</span>
<lb n="9076"/><span>Gan amhras isé an fear so an fáidh atá le teacht sa</span>
<lb n="9077"/><span>domhan.  Nuair a bhí fhios ag Íosa, ámhthach, go rabhadar</span>
<lb n="9078"/><span>chun teacht agus breith air agus rí a dhéanamh de,</span>
<lb n="9079"/><span>d'imthigh sé uatha airís fé'n gcnoc i n' aonar.</span></p>
<lb n="9080"/>
<lb n="9081"/><p><span>Agus nuair a bhí sé 'n-a thráthnóna do chuaidh a dheis-</span>
<lb n="9082"/><span>giobuil síos chun na faraige.  Agus chuadar ar bórd</span>
<lb n="9083"/><span>na luinge, agus chuadar treasna na faraige go Caph-</span>
<lb n="9084"/><span>arnaum; agus bhí an doircheacht ann feasda, agus</span>
<lb n="9085"/><span>ní raibh Íosa tagaithe chúcha.  Agus d'eirigh gaoth mhór,</span>
<lb n="9086"/><span>agus bhí an fharaige ag eirighe árd.  Agus nuair a bhí</span>
<lb n="9087"/><span>chúig stada fichid nó deich stada fichid d'iomramh</span>
<lb n="9088"/><span>déanta acu do chonacadar Íosa agus é ag siubhal ar</span>
<lb n="9089"/><span>an bhfaraige, i n-aice na luinge, agus tháinig sgannradh</span>
<lb n="9090"/><span>ortha.  Agus dubhairt sé leó: Mise atá ann; ná</span></p>
</div>
<pb n="240"/>
<div><lb n="9091"/><p><span>bíodh eagal oraibh.  Ansan dob' áil leó é theacht chúcha</span>
<lb n="9092"/><span>isteach sa luing, agus láithreach, bhí an long ag an dtír</span>
<lb n="9093"/><span>go rabhadar ag dul ann.</span></p>
<lb n="9094"/>
<lb n="9095"/><p><span>Amáireach a bhí chúghainn do chonaic an tsluagh daoine</span>
<lb n="9096"/><span>a bhí 'n-a seasamh ar an dtaobh eile de'n fharaige ná</span>
<lb n="9097"/><span>raibh aon long eile ann ach an t-aon long amháin agus</span>
<lb n="9098"/><span>ná deaghaidh Íosa i n aonfheacht le n-a dheisgiobuil sa</span>
<lb n="9099"/><span>luing sin, agus nár imthigh inti ach a dheisgiobuil</span>
<lb n="9100"/><span>amháin; Tháinig, ámhthach, loingeas eile ó Thiberias</span>
<lb n="9101"/><span>i n-aice na h-áite 'n-ar h-itheadh an t-arán, nuair a</span>
<lb n="9102"/><span>ghaibh an Tíghearna buidheachas; Agus nuair a chonaic</span>
<lb n="9103"/><span>an tsluagh ná raibh Íosa ná a dheisgiobuil sa n-áit,</span>
<lb n="9104"/><span>chuadar ar bórd na long agus thánadar go Caphar-</span>
<lb n="9105"/><span>naum ag lorg Íosa.  Agus nuair a fuaradar é las-</span>
<lb n="9106"/><span>tall de'n fharaige dubhradar leis: A Mháighistir,</span>
<lb n="9107"/><span>conus a tháinís chun na h-áite seo?  D'fhreagair Íosa</span>
<lb n="9108"/><span>iad agus dubhairt sé: Go deimhin deimhin adeirim libh,</span>
<lb n="9109"/><span>táthaoí a'm lorg-sa, agus ní mar gheall ar na mír-</span>
<lb n="9110"/><span>bhúiltíbh a chonacabhair é, ach mar gheall ar na bulógaibh</span>
<lb n="9111"/><span>a dh'itheabhair agus do shásaimh sibh.</span></p>
<lb n="9112"/>
<lb n="9113"/><p><span>Ná saothruighidh an bia a théigheann ar neamhnídh, ach</span>
<lb n="9114"/><span>saothruighidh an bia marthanach a thugann beatha shíor-</span>
<lb n="9115"/><span>uidhe, an bia a thabharfaidh Mac an Duine dhaoibh.  Óir</span>
<lb n="9116"/><span>is air sin a chuir Dia, an t-Athair, séala.  Ansan</span>
<lb n="9117"/><span>dubhradar leis: Cad tá le déanamh againn ionus go</span>
<lb n="9118"/><span>ndéanfaimís obair Dé?  D'fhreagair Íosa agus</span>
<lb n="9119"/><span>dubhairt sé leó: Sidí obair Dé, go gcreidfeadh sibh</span>
<lb n="9120"/><span>san t-é a chuir Dia uaidh.  Agus dubhradar leis: Má</span>
<lb n="9121"/><span>'seadh cad é an cómhartha atá agat-sa dh'á dhéanamh,</span>
<lb n="9122"/><span>ionus go bhfeicfimís é agus go gcreidfimís ionat?</span>
<lb n="9123"/><span>Cad 'tá agat d'á oibriú?  D'ith ár n-aithreacha manna</span>
<lb n="9124"/><span>sa bhfásach, mar atá sgríobhtha: Thug sé arán ó neamh</span>
<lb n="9125"/><span>dóibh le n-ithe.  Ansan dubhairt Íosa leó: Go deimhin</span>
<lb n="9126"/><span>deimhin adeirim libh, ní h-é Maois a thug arán ó neamh</span>
<lb n="9127"/><span>daoibh, ach isé m' Athair-se a thugann daoibh an t-arán</span>
<lb n="9128"/><span>fírinneach ó neamh.  Óir isé arán Dé an t-arán a</span>
<lb n="9129"/><span>thagann anuas ó neamh agus a thugann beatha do'n</span>
<lb n="9130"/><span>domhan.</span>
<lb n="9131"/></p>
</div>
<pb n="241"/>
<div><lb n="9132"/><p><span>Agus dubhradar leis: A Thighearna, tabhair dúinn</span>
<lb n="9133"/><span>an t-arán san i gcómhnuighe.  Ansan dubhairt Íosa leó:</span>
<lb n="9134"/><span>Mise arán na beatha; an t-é a thiocfaidh chúgham-sa</span>
<lb n="9135"/><span>ní bheidh ocras air; agus an t-é a chreidfidh ionam-sa</span>
<lb n="9136"/><span>ní bheidh tart air choidhche.  Ach dubhart libh go bhfeac-</span>
<lb n="9137"/><span>abhair mé agus ná creideann sibh.  Gach nídh d'á bhfuil</span>
<lb n="9138"/><span>tabhartha dhómh-sa ag m' Athair tiocfaidh sé chúgham,</span>
<lb n="9139"/><span>agus an t-é a thiocfaidh chúgham ní chaithfead amach é.</span>
<lb n="9140"/><span>Óir ní chun mo thoile féin a dhéanamh a thánag anuas ó</span>
<lb n="9141"/><span>neamh, ach chun go ndéanfainn toil an t-é a chuir uaidh</span>
<lb n="9142"/><span>mé.  Agus sidé toil an Athar a chuir uaidh mise, ná</span>
<lb n="9143"/><span>leigfinn aon nídh dh'ár thug sé dhom a chailleamhaint,</span>
<lb n="9144"/><span>ach go ndéanfainn é thógáil suas an lá déanach.  Agus</span>
<lb n="9145"/><span>sidé toil m' Athar, a chuir uaidh me, gach duine a chíonn</span>
<lb n="9146"/><span>an Mac agus a chreideann ann, an bheatha shíoruidhe</span>
<lb n="9147"/><span>bheith aige, agus déanfad-sa é thógáil suas an lá</span>
<lb n="9148"/><span>déanach.</span></p>
<lb n="9149"/>
<lb n="9150"/><p><span>Agus bhí na Iúdaigh ag gluaireán 'n-a choinnibh toisg</span>
<lb n="9151"/><span>go ndubhairt sé: Is mise an t-arán beó a tháinig anuas</span>
<lb n="9152"/><span>ó neamh, Agus dubhradar: Nách é seo Íosa mac</span>
<lb n="9153"/><span>Ióseph go bhfuil aithne againn ar a athair agus ar a</span>
<lb n="9154"/><span>mháthair?  Conus, d'á bhrígh sin, is féidir dó so a rádh, Do</span>
<lb n="9155"/><span>thánag anuas ó neamh?  Ansan d'fhreagair Íosa iad agus</span>
<lb n="9156"/><span>dubhairt sé leó: Ná bídhidh ag gluaireán eadraibh féin:</span>
<lb n="9157"/><span>Ní fhéadfaidh aoinne teacht chúgham-sa gan an t-Athair</span>
<lb n="9158"/><span>a chuir uaidh mé 'ghá tharang chúgham, agus déanfad-sa</span>
<lb n="9159"/><span>é thógáil suas an lá déanach.  Tá sgríobhtha ins na</span>
<lb n="9160"/><span>fáidhibh: Agus beid siad go léir d'á dteagasg ag</span>
<lb n="9161"/><span>Dia.  Gach duine a chlois ó'n Athair agus d' fhogh-</span>
<lb n="9162"/><span>luim, tagann sé chúgham-sa.  Ní h-é go bhfeacaidh</span>
<lb n="9163"/><span>aoinne an t-Athair ach an t-é atá ó Dhia, do chonaic sé</span>
<lb n="9164"/><span>sin an t-Athair.  Go deimhin deimhin adeirim libh, An</span>
<lb n="9165"/><span>t-é a chreideann ionam-sa tá an bheatha shíoruidhe aige.  Is</span>
<lb n="9166"/><span>mise arán na beatha.  D'ith bhúr n-aithreacha an</span>
<lb n="9167"/><span>manna sa bhfásach, agus fuaradar bás.  Sidé an</span>
<lb n="9168"/><span>t-arán a tháinig anuas ó neamh, i dtreó má itheann</span></p>
</div>
<pb n="242"/>
<div><lb n="9169"/><p><span>aoinne é ná faghaidh sé bás.  Is mise an t-arán beó</span>
<lb n="9170"/><span>a tháinig anuas ó neamh.  Má itheann aon duine an</span>
<lb n="9171"/><span>t-arán so, mairfidh sé ar feadh na síoruidheachta; agus</span>
<lb n="9172"/><span>an t-arán a thabharfad-sa uaim isé mo chuid feóla</span>
<lb n="9173"/><span>féin é chun beatha an domhain.</span></p>
<lb n="9174"/>
<lb n="9175"/><p><span>Ansan bhí na Iúdaigh ag aighneas eatartha féin, agus</span>
<lb n="9176"/><span>deiridís: Conus is féidir dó so a chuid feóla féin a</span>
<lb n="9177"/><span>thabhairt le n-ithe dhúinn?</span></p>
<lb n="9178"/>
<lb n="9179"/><p><span>Agus dubhairt Íosa leó: Go deimhin deimhin</span>
<lb n="9180"/><span>adeirim libh, mura n-ithidh sibh feóil Mhic an Duine</span>
<lb n="9181"/><span>agus mura n-ólaidh sibh a chuid fola ní bheidh beatha</span>
<lb n="9182"/><span>agaibh ionaibh.  An t-é a dh'itheann mo chuid feóla-sa</span>
<lb n="9183"/><span>agus a dh'ólann mo chuid fola, tá beatha shíoruidhe aige,</span>
<lb n="9184"/><span>agus déanfad-sa é thógáil suas an lá déanach.  Óir</span>
<lb n="9185"/><span>is bia go fíor mo chuid feóla, agus is deoch go fíor mo</span>
<lb n="9186"/><span>chuid fola.  An t-é a dh'itheann mo chuid feóla agus a</span>
<lb n="9187"/><span>dh'ólann mo chuid fola, cómhnuigheann sé ionam-sa</span>
<lb n="9188"/><span>agus comhnuighim-se ann.  Fé mar a chuir an t-Athair</span>
<lb n="9189"/><span>atá beó mise uaidh agus go bhfuilim-se beó ó'n</span>
<lb n="9190"/><span>Athair, mar an gcéadna an t-é a dh'itheann mise, beidh</span>
<lb n="9191"/><span>sé beó de m'bárr-sa.</span></p>
<lb n="9192"/>
<lb n="9193"/><p><span>Sidé an t-arán a tháinig anuas ó neamh.  Ní h-ionan</span>
<lb n="9194"/><span>agus mar a dh'ith bhur n-aithreacha manna, agus go</span>
<lb n="9195"/><span>bhfuilid siad marbh.  An t-é a dh'itheann an t-arán so</span>
<lb n="9196"/><span>mairfidh sé ar feadh na síoruidheachta.</span></p>
<lb n="9197"/>
<lb n="9198"/><p><span>Dubhairt sé an chaint sin i gCapharnaum agus é ag</span>
<lb n="9199"/><span>teagasg sa tsinagóig.  Agus a lán d'á dheisgiobuil,</span>
<lb n="9200"/><span>nuair airigheadar an chaint, dubhradar: Is cruaidh an</span>
<lb n="9201"/><span>chaint í sin, agus cé fhéadfadh éisteacht léi?  Agus do</span></p>
</div>
<pb n="243"/>
<div><lb n="9202"/><p><span>thuig Íosa ann féin go raibh a dheisgiobuil ag gluaireán</span>
<lb n="9203"/><span>mar gheall ar an nídh sin, agus dubhairt sé leó: An</span>
<lb n="9204"/><span>dtugann an méid sin sgannal daoibh?  Ach má fheic-</span>
<lb n="9205"/><span>eann sibh Mac an Duine ag dul suas mar a raibh sé</span>
<lb n="9206"/><span>ar dtúis?  Isé an spioraid a dheineann beódhadh.</span>
<lb n="9207"/><span>Ní dheineann an fheóil tairbhthe ar bith.  Na focail atá</span>
<lb n="9208"/><span>ráidhte agam libh, spioraid agus beatha iseadh iad.  Ach</span>
<lb n="9209"/><span>tá cuid agaibh-se ná creideann.  Óir bhí fhios ag Íosa</span>
<lb n="9210"/><span>ó thusach cé'r bh'iad nár chreid, agus cé dhéanfadh é</span>
<lb n="9211"/><span>dhíol.</span></p>
<lb n="9212"/>
<lb n="9213"/><p><span>Agus dubhairt sé: Uime sin iseadh adubhart libh na</span>
<lb n="9214"/><span>féadfadh aoinne teacht chúgham mura mbeadh tabhartha</span>
<lb n="9215"/><span>ag m'Athair dó teacht.  Ansan do tharraing a lán d'á</span>
<lb n="9216"/><span>dheisgiobuil siar, agus níor shiubhladar leis a thuille.</span>
<lb n="9217"/><span>Dubhairt Íosa d'á bhrígh sin leis an dáréag: An maith</span>
<lb n="9218"/><span>libh-se, leis, imtheacht?  Agus d'fhreagair Símón</span>
<lb n="9219"/><span>Peadar é: A Thighearna, cé chuige go raghaimíd?  Is</span>
<lb n="9220"/><span>agat-sa atáid bréithre na beatha síoruidhe.  Agus</span>
<lb n="9221"/><span>creidimíd-ne agus tá fhios againn gur tu Críost</span>
<lb n="9222"/><span>Mac Dé.  D'fhreagair Íosa iad: Nár dheineas-sa an</span></p>
</div>
<pb n="244"/>
<div><lb n="9223"/><p><span>dáréag agaibh do thoghadh?  Agus tá duine agaibh 'n-a</span>
<lb n="9224"/><span>dhiabhal.  Agus is ar Iúdás, mac Shímóin, Iscariót,</span>
<lb n="9225"/><span>a bhí sé ag caint.  Óir isé sin a bhí chun é dhíol, agus</span>
<lb n="9226"/><span>gur dhuine de'n dáréag é.</span></p>
<lb n="9227"/>
<lb n="9228"/><p><span>CAIBIDIOL VII.</span></p>
<lb n="9229"/>
<lb n="9230"/><p><span>Téigheann Críost suas chun féile na dtabarnacul: tugann sé</span>
<lb n="9231"/><span>teagasg uaidh sa teampul.</span></p>
<lb n="9232"/>
<lb n="9233"/><p><span>I n-a dhiaidh san do shiubhluigheadh Íosa sa Ghaililí,</span>
<lb n="9234"/><span>óir níor bh'áil leis siubhal i nIúdaéa toisg na Iúdaigh</span>
<lb n="9235"/><span>a bheith a d'iarraidh é chur chun báis.  Agus bhí féile</span>
<lb n="9236"/><span>na n-Iúdach, féile na dtabarnacul, i n-achmaireacht.</span>
<lb n="9237"/><span>Agus dubhairt a bhráithre féin leis: Fág an áit seo</span>
<lb n="9238"/><span>agus eirigh isteach i n-Iúdaéa i dtreó go bhfeicfid do</span>
<lb n="9239"/><span>dheisgiobuil féin na gníomhartha a dheineann tú.  Óir</span>
<lb n="9240"/><span>ní dheineann aoinne aon nídh a gan fhios agus é a d'iar-</span>
<lb n="9241"/><span>raidh é féin a bheith puibilidhe; má dheineann tú na</span>
<lb n="9242"/><span>neithe seo taisbeáin tu féin do'n domhan.  Mar níor</span>
<lb n="9243"/><span>chreid a bhráithre féin ann.  Agus dubhairt Íosa leó:</span>
<lb n="9244"/><span>Níor tháinig mo thráth-sa fós; ach tá bhúr dtráth-sa</span>
<lb n="9245"/><span>ollamh i gcómhnuighe.  Ní féidir do'n tsaoghal fuath a</span>
<lb n="9246"/><span>thabhairt daoibh-se; tá fuath aige dhómh-sa, ámh, mar tá</span>
<lb n="9247"/><span>fiadhnaise agam 'á dhéanamh 'na thaobh go bhfuil a</span>
<lb n="9248"/><span>ghníomhartha go h-olc.  Téighidh-se suas chun na féile</span>
<lb n="9249"/><span>seo, ach ní'lim-se ag dul suas chun na féile seo, mar</span>
<lb n="9250"/><span>ní'l m'aimsir tagaithe fós.  Nuair adubhairt sé an</span>
<lb n="9251"/><span>méid sin d'fhan sé féin i nGaililí.  Ach nuair a bhí a</span>
<lb n="9252"/><span>bhráithre imthighthe suas, ansan do chuaidh sé féin suas</span>
<lb n="9253"/><span>chun na féile, ach níor bh'ós árd é, ach amháin fé cheilt</span>
<lb n="9254"/><span>ar shlígh.</span></p>
<lb n="9255"/>
<lb n="9256"/><p><span>Agus bhí na Iúdaigh 'ghá lorg, lá na féile, agus deiri-</span>
<lb n="9257"/><span>dís: Cá bhfuil sé siúd?  Agus bhí gluaireán mór</span>
<lb n="9258"/><span>ameasg na ndaoine mar gheall air.  Cuid acu 'ghá</span>
<lb n="9259"/><span>rádh, Duine fóghanta iseadh é.  Tuille acu 'ghá rádh,</span>
<lb n="9260"/><span>Ní h-eadh, ach ag mealladh an phobuil iseadh atá sé.</span>
<lb n="9261"/><span>Níor labhair aoinne amach 'n-a thaobh ámh, toisg eagla</span>
<lb n="9262"/><span>na n-Iúdach a bheith ortha.</span>
<lb n="9263"/></p>
</div>
<pb n="245"/>
<div><lb n="9264"/><p><span>Ach tímpal meadhon lae na féile chuaidh Íosa suas</span>
<lb n="9265"/><span>isteach sa teampul agus bhí sé ag teagasg.</span></p>
<lb n="9266"/>
<lb n="9267"/><p><span>Agus bhí na Iúdaigh ag déanamh iongna dhe, agus</span>
<lb n="9268"/><span>deiridís: Cá bhfuair sé seo an léigheann a bheith aige,</span>
<lb n="9269"/><span>agus nár fhoghluim sé é?  D'fhreagair Íosa iad agus</span>
<lb n="9270"/><span>dubhairt sé: An teagasg so a thugaim-se, ní liom é,</span>
<lb n="9271"/><span>ach leis an t-é a chuir uaidh mé.  Má's mian le duine a</span>
<lb n="9272"/><span>thoil sin do dhéanamh aithneóchaidh sé i dtaobh an teagaisg,</span>
<lb n="9273"/><span>an ó Dhia é, nó an uaim féin atáim ag caint.  An t-é</span>
<lb n="9274"/><span>a labhrann uaidh féin, a ghlóire féin a loirgeann sé;</span>
<lb n="9275"/><span>ach an t-é a loirgeann glóire an t-é a chuir uaidh é, tá</span>
<lb n="9276"/><span>sé sin fírinneach agus ní'l éagcóir ann.  Nár thug</span>
<lb n="9277"/><span>Maois an dlígh dhaoibh-se, agus ní chómhlíonann aoinne</span>
<lb n="9278"/><span>agaibh an dlígh?  Cad chuige dhaoibh bheith a d'iarraidh</span>
<lb n="9279"/><span>mé chur chun báis?  D'fhreagair an tsluagh agus dubh-</span>
<lb n="9280"/><span>radar: Deamhan atá ionat; cia 'tá a d'iarraidh thú chur</span>
<lb n="9281"/><span>chun báis?  D'fhreagair Íosa agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="9282"/><span>Dheineas aon obair amháin, agus tá iongna oraibh go</span>
<lb n="9283"/><span>léir.  Uime sin thug Maois an tímpal-ghearradh</span>
<lb n="9284"/><span>daoibh (ní gur ó Mhaois é, ach ó sna h-aithreachaibh),</span>
<lb n="9285"/><span>agus deineann sibh tímpal-ghearradh ar dhuine sa tsab-</span>
<lb n="9286"/><span>bóid.  Má dheineann sibh tímpal-ghearradh sa tsab-</span>
<lb n="9287"/><span>bóid i dtreó ná curfí dlígh Mhaoise ar neamhnídh, an</span>
<lb n="9288"/><span>bhfuil fearg agaibh chúgham-sa mar gheall air gur dhein-</span>
<lb n="9289"/><span>eas an duine ar fad do leigheas sa tsabbóid?  Ná</span>
<lb n="9290"/><span>tugaidh breith do réir mar a chítear, ach tugaidh breith</span>
<lb n="9291"/><span>cheart.</span></p>
<lb n="9292"/>
<lb n="9293"/><p><span>Agus dubhairt cuid de mhuintir Ierúsaleim: Nách é</span>
<lb n="9294"/><span>seo an t-é go bhfuilid siad a d'iarraidh é chur chun báis?</span>
<lb n="9295"/><span>Agus féach tá sé ag caint go puibilidhe, agus ní deirid</span>
<lb n="9296"/><span>siad aon nídh leis.  An bhfuil a fhios go fíor ag na</span>
<lb n="9297"/><span>h-uachtaráin gur b'é seo Críost?  Ach tá aithne</span>
<lb n="9298"/><span>againn air seo, cá dtáinig sé; ach Críost, nuair a</span>
<lb n="9299"/><span>thiocfaidh sé, ní h-eól d'aoinne cá h-áit gurab as é.</span>
<lb n="9300"/><span>Ansan do labhair Íosa do ghuth árd, agus é ag teagasg</span>
<lb n="9301"/><span>sa teampul, agus dubhairt sé: Tá aithne agaibh orm-sa</span>
<lb n="9302"/><span>agus is eol daoibh cár ab as mé; agus ní uaim féin</span>
<lb n="9303"/><span>a thánag; ach tá an t-é a chuir uaidh mé fíor, agus ní'l</span></p>
</div>
<pb n="246"/>
<div><lb n="9304"/><p><span>aithne agaibh-se air.  Tá aithne agam-sa air, mar is</span>
<lb n="9305"/><span>uaidh mé, agus isé féin a chuir uaidh mé.  Ansan bhíodar</span>
<lb n="9306"/><span>a d'iarraidh beirthe air, ach níor chuir aoinne lámh ann</span>
<lb n="9307"/><span>mar ní raibh a thráth tagaithe fós.</span></p>
<lb n="9308"/>
<lb n="9309"/><p><span>Do chreid a lán de'n tsluagh ann, ámh, agus</span>
<lb n="9310"/><span>deiridís: Nuair a thiocfaidh Críost an ndéanfaidh sé</span>
<lb n="9311"/><span>níos mó mírbhúiltí 'ná mar a dheineann an duine seo?</span></p>
<lb n="9312"/>
<lb n="9313"/><p><span>D'airigh na Fairisínigh an tsluagh ag cur 's ag cúit-</span>
<lb n="9314"/><span>eamh n-a thaobh ar an gcuma san, agus chuir na h-uachta-</span>
<lb n="9315"/><span>ráin agus na Fairisínigh oificeacha chun beirthe air.</span>
<lb n="9316"/><span>Agus dubhairt Íosa leó: Táim agaibh fós tamall beag</span>
<lb n="9317"/><span>aimsire; agus táim ag imtheacht ag triall ar an t-é</span>
<lb n="9318"/><span>a chuir uaidh mé.  Beidh sibh a'm lorg, agus ní bhfaghaidh</span>
<lb n="9319"/><span>sibh mé; agus an áit 'n-a bhfuilim-se, ní féidir daoibh-se</span>
<lb n="9320"/><span>teacht ann.  Agus dubhairt na Iúdaigh eatartha féin:</span>
<lb n="9321"/><span>Cá bhfuil sé seo ag dul agus ná faighmíd é?  An ag</span>
<lb n="9322"/><span>triall ar an muintir atá sgaipithe ameasg na ngeinte</span>
<lb n="9323"/><span>atá sé ag dul, chun na ngeinte theagasg?  Cad í an</span>
<lb n="9324"/><span>chaint seo adubhairt sé: Loirgeóchaidh sibh mé agus ní</span>
<lb n="9325"/><span>bhfaghaidh sibh mé, agus an áit 'n-a bhfuilim-se ní féidir</span>
<lb n="9326"/><span>daoibh-se teacht ann?</span></p>
<lb n="9327"/>
<lb n="9328"/><p><span>Agus an lá deirineach, an lá mór d'aimsir na</span>
<lb n="9329"/><span>féile, bhí Íosa 'n-a sheasamh agus é ag labhairt go h-árd,</span>
<lb n="9330"/><span>agus deireadh sé: Má tá tart ar aoinne, tagadh sé</span>
<lb n="9331"/><span>chugham-sa agus óladh sé.  An t-é a chreideann ionam-</span>
<lb n="9332"/><span>sa, mar adubhairt an Sgríbhinn: Ruithfidh as a bhroinn</span>
<lb n="9333"/><span>sruthana uisge beó.  Agus do labhair sé an chaint sin</span>
<lb n="9334"/><span>ar an Spioraid a bhí le glacadh ag an muintir a chreid-</span>
<lb n="9335"/><span>feadh ann; óir bhí an Spioraid gan tabhairt fós, mar</span>
<lb n="9336"/><span>bhí Íosa gan dul isteach 'n-a ghlóire fós.  Dubhairt</span>
<lb n="9337"/><span>daoine de'n tsluagh, ámh, nuair a dh'airigheadar an</span>
<lb n="9338"/><span>chaint sin uaidh: Isé seo an Fáidh gan amhras.  Dubh-</span>
<lb n="9339"/><span>airt tuille acu: Isé an Críost é seo.  Agus dubhairt</span>
<lb n="9340"/><span>raint acu: An ó Ghaililí atá Críost ag teacht?  Ná</span>
<lb n="9341"/><span>deir an Sgríbhinn gur de shíol Dáibhid, agus ó bhaile</span>
<lb n="9342"/><span>Bhetleheim, mar a raibh Dáibhid, atá Críost ag teacht?</span>
<lb n="9343"/><span>Agus d'eirigh aighneas sa tsluagh mar gheall air.</span>
<lb n="9344"/><span>Agus ba mhian le cuid acu breith air; ach níor chuir</span>
<lb n="9345"/><span>aoinne lámh air.</span>
<lb n="9346"/></p>
</div>
<pb n="247"/>
<div><lb n="9347"/><p><span>Ansan tháinig na h-oificeacha ag triall ar na h-árd-</span>
<lb n="9348"/><span>shagairt agus ar na Fairisínigh agus dubhradar-san</span>
<lb n="9349"/><span>leó: Cad 'n-a thaobh nár thugabhair libh é?  Agus dubh-</span>
<lb n="9350"/><span>airt na h-oificeacha leó: Níor labhair aon duine riamh</span>
<lb n="9351"/><span>mar a labhrann an duine seo.  Agus d'fhreagair na</span>
<lb n="9352"/><span>Fairisínigh: Ní h-éidir go bhfuiltí-se meallta, leis?</span>
<lb n="9353"/><span>An dóigh go gcreideann aoinne de sna h-uachtará-</span>
<lb n="9354"/><span>naibh nó de sna Fairisínigh ann?  Ach an tsluagh so ná</span>
<lb n="9355"/><span>fuil eólus ar an ndlígh acu, tá mallacht ortha.  Dubh-</span>
<lb n="9356"/><span>airt Nicodémus leó, an fear úd a tháinig chuige sa</span>
<lb n="9357"/><span>n-oidhche, mar duine acu ab eadh é: An dtugann ár</span>
<lb n="9358"/><span>ndlígh-ne breith ar dhuine gan a dh'aireachtaint ar</span>
<lb n="9359"/><span>dtúis uaidh féin, agus a dh'aithint cad a dheineann sé?</span>
<lb n="9360"/><span>D'fhreagradar agus dubhradar leis: An amhlaidh is</span>
<lb n="9361"/><span>Gaililiach tusa leis?  Cuardaigh an Sríbhinn, agus</span>
<lb n="9362"/><span>chífir ná h-eirigheann fáidh a' Gaililí.</span></p>
<lb n="9363"/>
<lb n="9364"/><p><span>Ansan chuaidh gach aoinne acu abhaile chun a thighe féin.</span></p>
<lb n="9365"/>
<lb n="9366"/><p><span>CAIBIDIOL VIII.</span></p>
<lb n="9367"/>
<lb n="9368"/><p><span>An bhean a fuaradh ag déanamh adhaltranais.  Críost á</span>
<lb n="9369"/><span>dheimhniú gur ceart a theagasg.</span></p>
<lb n="9370"/>
<lb n="9371"/><p><span>Ansan do chuaidh Íosa amach go cnoc Olibhet.</span>
<lb n="9372"/><span>Agus tháinig sé isteach sa teampul airís go moch ar</span>
<lb n="9373"/><span>maidin, agus tháinig na daoine go léir ag triall air</span>
<lb n="9374"/><span>agus do shuidh sé agus bhí sé 'ghá dteagasg.</span></p>
<lb n="9375"/>
<lb n="9376"/><p><span>Agus thug na Sgríbhneóirí agus na Fairisínigh leó</span>
<lb n="9377"/><span>bean gur rugadh uirthi i n-adhaltranas, agus chuireadar</span>
<lb n="9378"/><span>'n-a seasamh i láthair í, Agus dubhradar leis: A Mháigh-</span>
<lb n="9379"/><span>istir, do rugadh ar an mnaoi seo anois agus í ag</span>
<lb n="9380"/><span>déanamh adhaltranais.  Agus tá órduighthe ag Maois</span>
<lb n="9381"/><span>dúinn sa dlígh a leithéid seo do chur chun báis le</span>
<lb n="9382"/><span>gabháil do chlochaibh inti.  Cad deirir-se?  Ach 'ghá</span>
<lb n="9383"/><span>thriail iseadh a dubhradar an chaint sin le h-ionachus go</span>
<lb n="9384"/><span>bhféadfaidís rud éigin a chur 'n-a leith.  Agus do</span>
<lb n="9385"/><span>chrom Íosa síos agus bhí sé ag sgrí le n-a mhéir ar an</span>
<lb n="9386"/><span>dtalamh.  Agus do leanadar ag cur na ceiste</span></p>
</div>
<pb n="248"/>
<div><lb n="9387"/><p><span>chuige.  Ansan d'eirigh sé suas agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="9388"/><span>An duine agaibh atá gan pheaca caitheadh sé an chéad</span>
<lb n="9389"/><span>chloch léi.  Agus do chrom sé síos airís agus bhí sé ag</span>
<lb n="9390"/><span>sgrí ar an dtalamh.  Nuair a dh'airigheadar an focal</span>
<lb n="9391"/><span>d'imthigheadar 'n-a nduine 's 'n-a nduine, na seanóirí</span>
<lb n="9392"/><span>ar dtúis; agus do fágadh Íosa i n' aonar agus an bhean</span>
<lb n="9393"/><span>'n-a seasamh i láthair.  Ansan d'eirigh Íosa suas, agus</span>
<lb n="9394"/><span>dubhairt sé leis an mnaoi: A bhean, cá bhfuil na daoine</span>
<lb n="9395"/><span>a bhí ag cur ad' leith?  An amhlaidh nár dhaor aoinne</span>
<lb n="9396"/><span>thu?  Agus dubhairt sí: Níor dhaor, a Thighearna.</span>
<lb n="9397"/><span>Agus dubhairt Íosa: Ní dhaorfad-sa thu ach chómh beag.</span>
<lb n="9398"/><span>Imthigh, agus as so amach ná dein an peaca airís.</span></p>
<lb n="9399"/>
<lb n="9400"/><p><span>Agus ansan do labhair Íosa airís agus dubhairt sé:</span>
<lb n="9401"/><span>Mise solus an domhain; an t-é a leanfaidh mé ní</span>
<lb n="9402"/><span>shiubhlóchaidh sé sa doircheacht, ach beidh aige solus na</span>
<lb n="9403"/><span>beatha.  Agus dubhairt na Fairisínigh leis: Taoí-se ag</span>
<lb n="9404"/><span>déanamh fiadhnaise ort féin; Ní'l t'fhiadhnaise fírinn-</span>
<lb n="9405"/><span>each.  D'fhreagair Íosa agus dubhairt sé leó: Bíodh</span>
<lb n="9406"/><span>go bhfuilim-se ag déanamh fiadhnaise orm féin tá</span>
<lb n="9407"/><span>m'fhiadhnaise fírinneach, óir is eól dom cá dtánag agus</span>
<lb n="9408"/><span>cá bhfuilim ag dul; ach ní h-eól daoibh-se cá dtánag ná</span>
<lb n="9409"/><span>cá bhfuilim ag dul.  Tugann sibh-se breith do réir na</span>
<lb n="9410"/><span>feóla; ní thugaim-se breith ar aoinne.  Agus má</span>
<lb n="9411"/><span>bheirimh-se breith, tá mo bhreith fíor, óir ní h-am' aonar</span>
<lb n="9412"/><span>atáim, ach mé féin agus an t-é a chuir uaidh mé, an</span>
<lb n="9413"/><span>t-Athair.  Agus tá sgríobhtha i nbhúr ndlígh-se go</span>
<lb n="9414"/><span>bhfuil fiadhnaise ó bheirt fíor.  Is mise a thugann fiadh-</span>
<lb n="9415"/><span>naise orm féin, agus tá an t-Athair, a chuir uaidh mé,</span>
<lb n="9416"/><span>ag tabhairt fiadhnaise orm.  Agus dubhradar leis:</span>
<lb n="9417"/><span>Cá bhfuil t'Athair?  Agus d'fhreagair Íosa: Ní'l</span>
<lb n="9418"/><span>aithne agaibh orm-sa agus ní lúgha 'ná mar atá aithne</span>
<lb n="9419"/><span>agaibh ar m'Athair; dá mbeadh aithne agaibh orm-sa</span>
<lb n="9420"/><span>b'fhéidir go mbeadh aithne agaibh ar m'Athair, leis.</span>
<lb n="9421"/><span>Do labhair Íosa na focail sin i n-áit choimeádtha an</span>
<lb n="9422"/><span>chiste, agus é ag teagasg sa teampul; agus níor</span>
<lb n="9423"/><span>rug aoinne air, mar ní raibh a thráth tagaithe fós.</span></p>
<lb n="9424"/>
<lb n="9425"/><p><span>Agus dubhairt Íosa leó: Táim-se ag imtheacht, agus</span>
<lb n="9426"/><span>beidh sibh-se a'm lorg, agus gheobhaidh sibh bás i nbhúr</span></p>
</div>
<pb n="249"/>
<div><lb n="9427"/><p><span>bpeaca; an áit 'n-a bhfuilim-se ag dul ní fhéadfaidh</span>
<lb n="9428"/><span>sibh-se teacht ann.  Agus dubhairt na Iúdaigh: An</span>
<lb n="9429"/><span>amhlaidh a mharbhóchaidh sé é féin, go ndubhairt sé, An áit</span>
<lb n="9430"/><span>'n-a bhfuilim-se ag dul ní fhéadfaidh sibh-se teacht ann?</span>
<lb n="9431"/><span>Agus dubhairt sé leó: Ó'n áit thíos sibh-se, ó'n áit</span>
<lb n="9432"/><span>thuas mise; de'n tsaoghal so sibh-se, ní de'n tsaoghal</span>
<lb n="9433"/><span>so mise.  Uime sin adubhart libh, gheobhaidh sibh bás</span>
<lb n="9434"/><span>i nbhúr bpeacaíbh; óir mura gcreididh sibh gur mise é</span>
<lb n="9435"/><span>gheobhaidh sibh bás i nbhúr bpeaca.  Agus dubhradar leis:</span>
<lb n="9436"/><span>Cé h-é thu?  Dubhairt Íosa leó: An Tusach, atá anois</span>
<lb n="9437"/><span>féin ag caint libh-se.  Tá a lán agam le rádh agus le</span>
<lb n="9438"/><span>breithniú i nbhúr dtaobh; ach tá an t-é a chuir uaidh</span>
<lb n="9439"/><span>mé fíor; agus na neithe a dh'airigheas-sa uaidh siniad</span>
<lb n="9440"/><span>na neithe a labhraim sa tsaoghal.  Agus níor thuigea-</span>
<lb n="9441"/><span>dar go raibh sé 'ghá rádh gur bh'é Dia a Athair.  Agus</span>
<lb n="9442"/><span>dubhairt Íosa leó: Nuair a dh'árdóchaidh sibh suas Mac</span>
<lb n="9443"/><span>an Duine, ansan iseadh bheidh fhios agaibh gur mé é,</span>
<lb n="9444"/><span>agus ná deinim nídh ar bith uaim féin, ach gur fé mar</span>
<lb n="9445"/><span>a theagaisg m'Athair dom a labhraim na neithe seo.</span>
<lb n="9446"/><span>Agus an t-é a chuir uaidh mé tá sé am' fhochair, agus níor</span>
<lb n="9447"/><span>fhág sé am' aonar mé, óir deinim i gcómhnuighe na neithe</span>
<lb n="9448"/><span>a thaithneann leis.  Nuair a labhair sé na neithe sin</span>
<lb n="9449"/><span>do chreid a lán daoine ann.</span></p>
<lb n="9450"/>
<lb n="9451"/><p><span>Agus dubhairt Íosa leis na Iúdaigh a chreid ann:</span></p>
<lb n="9452"/>
<lb n="9453"/><p><span>Má fhanann sibh ar mo bhriathar is fíordheisgiobuil agam</span>
<lb n="9454"/><span>sibh feasda; Agus cuirfidh sibh eólus ar an bhfírinne,</span>
<lb n="9455"/><span>agus saorfaidh an fhírinne sibh.  D'fhreagradar é: Is</span>
<lb n="9456"/><span>de shíol Ábrahaim sinn, agus ní rabhamair riamh i n-ár</span>
<lb n="9457"/><span>ndaoraibh ag aoinne; conus a deirir-se, Saorfar</span>
<lb n="9458"/><span>sibh?  D'fhreagair Íosa iad: Go deimhin deimhin</span>
<lb n="9459"/><span>adeirim libh, gach aoinne a dheineann an peaca tá</span>
<lb n="9460"/><span>sé 'n-a dhaor ag an bpeaca.  Ní fhanann an daor sa</span>
<lb n="9461"/><span>teaghlach do shíor, ámhthach; ach fanann an mac sa</span>
<lb n="9462"/><span>teaghlach do shíor.  D'á bhrígh sin, má shaorann an mac</span>
<lb n="9463"/><span>sibh beidh sibh saor dáiríribh.  Tá fhios agam gur de</span>
<lb n="9464"/><span>shíol Ábrahaim sibh.  Ach ní foláir libh mise chur chun</span>
<lb n="9465"/><span>báis, mar ní bhfaghann mo bhriathar slígh ionaibh.  Labh-</span>
<lb n="9466"/><span>raim-se an nídh a chonac i bhfochair m'Athar; agus</span>
<lb n="9467"/><span>deineann sibh-se neithe a chonacabhair i bhfochair bhúr</span></p>
</div>
<pb n="250"/>
<div><lb n="9468"/><p><span>n-athar féin.  D'fhreagradar agus dubhradar leis:</span>
<lb n="9469"/><span>Isé Ábraham ár n-athair-ne.  Dubhairt Íosa leó:</span>
<lb n="9470"/><span>Má's clann d'Ábraham sibh deinidh oibreacha Ábra-</span>
<lb n="9471"/><span>haim.  Ach anois ní foláir libh mise mharbú, duine</span>
<lb n="9472"/><span>a labhrann libh an fhírinne a dh'airigheas ó Dhia; níor</span>
<lb n="9473"/><span>dhein Ábraham san.  Deineann sibh-se obair bhúr</span>
<lb n="9474"/><span>n-athar féin.  Agus dubhradar leis: Ní h-a' drúis</span>
<lb n="9475"/><span>a geineadh sinne; tá aon athair amháin againn, Dia.</span>
<lb n="9476"/><span>Ansan dubhairt Íosa leó: Dá mb' é Dia bhúr n-athair</span>
<lb n="9477"/><span>bheadh grádh agaibh dómh-sa; óir do ghluaiseas-sa ó</span>
<lb n="9478"/><span>Dhia agus do thánag uaidh; óir ní h-uaim féin a thánag,</span>
<lb n="9479"/><span>ach do chuir seisean uaidh mé.  Cad 'n-a thaobh ná h-aith-</span>
<lb n="9480"/><span>nigheann sibh mo chaint?  Mar ní fhéadann sibh m'</span>
<lb n="9481"/><span>urlabhra d'aireachtaint.  Is ó'n ndiabhal, bhúr n-athair,</span>
<lb n="9482"/><span>sibh-se, agus isiad na neithe a thaithneann le nbhúr</span>
<lb n="9483"/><span>n-athair a dheineann sibh.  Dúnmharbhthóir ab eadh é sin</span>
<lb n="9484"/><span>ó thusach, agus níor sheasaimh sé sa bhfírinne, óir ní'l</span>
<lb n="9485"/><span>fírinne ann; nuair a labhrann sé an t-éitheach labhrann</span>
<lb n="9486"/><span>sé an nídh is leis féin, óir tugann sé an t-éitheach agus</span>
<lb n="9487"/><span>isé athair an éithigh é.  Ach nuair a dh'innsim-se an</span>
<lb n="9488"/><span>fhírinne ní chreideann sibh mé.  Cé'cu agaibh a chuirfidh</span>
<lb n="9489"/><span>peaca am'leith?  Má innsim an fhírinne dhaoibh cad</span>
<lb n="9490"/><span>'n-a thaobh ná creideann sibh mé?  An t-é is ó Dhia</span>
<lb n="9491"/><span>éisteann sé le bréithribh Dé.  Isé cúis ná h-éisteann</span>
<lb n="9492"/><span>sibh-se leó mar ní h-ó Dhia sibh.</span></p>
<lb n="9493"/>
<lb n="9494"/><p><span>Agus d'fhreagair na Iúdaigh é agus dubhradar:</span>
<lb n="9495"/><span>Nách maith adeirimíd-ne é gur Samaritánach tusa agus</span>
<lb n="9496"/><span>go bhfuil deamhan ionat?  D'fhreagair Íosa: Ní'l</span>
<lb n="9497"/><span>deamhan ionam-sa, ach tugaim onóir do m'Athair, agus</span>
<lb n="9498"/><span>tá easonóir tabhartha agaibh-se dhómh-sa.  Ach nílim-se</span>
<lb n="9499"/><span>ag lorg mo ghlóire féin; tá aon a loirgeann agus</span>
<lb n="9500"/><span>a thugann breith.  Go deimhin deimhin adeirim libh,</span>
<lb n="9501"/><span>má choimeádann aon duine mo bhriathar ní fheicfidh sé</span>
<lb n="9502"/><span>bás go deó.  Ansan dubhairt na Iúdaigh: Tá fhios</span>
<lb n="9503"/><span>againn anois go bhfuil deamhan ionat.  Tá Ábraham</span>
<lb n="9504"/><span>marbh, agus na fáidhe, agus deirir-se, Má choimeádann</span>
<lb n="9505"/><span>duine mo bhriathar-sa ní bhlaisfidh sé bás go deó.  An</span>
<lb n="9506"/><span>amhlaidh is mó de dhuine thusa 'ná ár n-athair Ábraham,</span>
<lb n="9507"/><span>atá tar éis bháis?  Agus táid na fáidhe tar éis bháis.</span>
<lb n="9508"/></p>
</div>
<pb n="251"/>
<div><lb n="9509"/><p><span>Cé h-é thusa, dar leat?  D'fhreagair Íosa: Má thug-</span>
<lb n="9510"/><span>aim-se glóire dhom féin is neamhnídh mo ghlóire.  Isé</span>
<lb n="9511"/><span>m'Athair a thugann glóire dhom, an t-é a deir sibh-se</span>
<lb n="9512"/><span>gur b'é bhúr nDia é; Agus ní'l aithne agaibh air; ach</span>
<lb n="9513"/><span>tá aithne agam-sa air.  Agus má deirim ná fuil</span>
<lb n="9514"/><span>aithne agam air beidh mé mar sibh-se, ag rádh an éithigh.</span>
<lb n="9515"/><span>Ach tá aithne agam air, agus táim ag cómhlíonadh a</span>
<lb n="9516"/><span>bhriathair.  Ba mhór ag bhúr n-athair Ábraham go</span>
<lb n="9517"/><span>bhfeicfeadh sé mo lá-sa.  Do chonaic, agus bhí áthas air.</span>
<lb n="9518"/><span>Ansan dubhairt na Iúdaigh: Ní'l caogad blian d'aoís</span>
<lb n="9519"/><span>fós agat, agus chonaicís Ábraham?  Agus dubhairt Íosa</span>
<lb n="9520"/><span>leó: Go deimhin deimhin adeirim libh, táim-se ann ó</span>
<lb n="9521"/><span>roimh Ábraham a bheith ann.</span></p>
<lb n="9522"/>
<lb n="9523"/><p><span>Ansan do thógadar na clocha chun iad do chaitheamh</span>
<lb n="9524"/><span>leis; ach do cheil Íosa a chló ortha agus d'imthigh sé</span>
<lb n="9525"/><span>amach as an dteampul.</span></p>
<lb n="9526"/>
<lb n="9527"/><p><span>CAIBIDIOL IX.</span></p>
<lb n="9528"/>
<lb n="9529"/><p><span>Radharc ag Críost 'á thabhairt do'n duine do rugadh 'n-a</span>
<lb n="9530"/><span>dhall.</span></p>
<lb n="9531"/>
<lb n="9532"/><p><span>Agus ag gabháil na slíghe dhó do chonaic Íosa duine</span>
<lb n="9533"/><span>a bhí 'n-a dhall, agus gur dall a rugadh é.  Agus</span>
<lb n="9534"/><span>d'fhiafraigh a dheisgiobuil de: a Rabbí, cé'cu a</span>
<lb n="9535"/><span>dhein peaca, é seo nó a athair 's a mháthair, treás gur</span>
<lb n="9536"/><span>rugadh 'n-a dhall é?  D'fhreagair Íosa: Níor pheacaigh</span>
<lb n="9537"/><span>sé seo ná a athair ná a mháthair; ach chun go dtaisbeán-</span>
<lb n="9538"/><span>faí oibreacha Dé ann.  Tá orm-sa oibreacha an t-é a</span>
<lb n="9539"/><span>chuir uaidh mé do dhéanamh an fhaid atá an lá ann; tá an</span>
<lb n="9540"/><span>oidhche ag teacht nuair nách féidir d'aoinne obair a</span>
<lb n="9541"/><span>dhéanamh.  An fhaid atáim ar an saoghal is mé solus</span>
<lb n="9542"/><span>an tsaoghail.  Nuair adubhairt sé an chaint sin do</span>
<lb n="9543"/><span>chuir sé seile ar an dtalamh, agus dhéin sé lathach leis</span>
<lb n="9544"/><span>an seile, agus chimil sé an lathach de shúilibh an daill,</span>
<lb n="9545"/><span>Agus dubhairt sé leis: Imthigh agus nigh i lochán Silóé,</span>
<lb n="9546"/><span>(a míníghthear: Teachtaire).  D'imthigh sé agus do</span>
<lb n="9547"/><span>nigh, agus tháinig sé thar n-ais agus radharc aige.</span></p>
<lb n="9548"/>
<lb n="9549"/><p><span>Ansan dubhairt a chómharsain agus na daoine a chonaic</span>
<lb n="9550"/><span>roimis sin é agus é a d'iarraidh déarca: Nách é seo</span></p>
</div>
<pb n="252"/>
<div><lb n="9551"/><p><span>an fear a bhíodh 'n-a shuidhe ag lorg déarca?  Agus</span>
<lb n="9552"/><span>dubhairt daoine: Isé é.  Dubhairt daoine eile, ámhthach:</span>
<lb n="9553"/><span>Ní h-é é, ach is cosmhail leis é.  Ach dubhairt an duine</span>
<lb n="9554"/><span>féin: Is mé é.  Agus dubhradar leis: Conus a</span>
<lb n="9555"/><span>h-osgladh do shúile dhuit?  D'fhreagair sé: An fear</span>
<lb n="9556"/><span>san ar a dtugtar Íosa, dhein sé lathach agus chimil sé</span>
<lb n="9557"/><span>de m' shúilibh é, agus dubhairt sé liom, Imthigh go lochán</span>
<lb n="9558"/><span>Silóé agus nigh.  Agus d'imthigheas, agus do nígheas,</span>
<lb n="9559"/><span>agus chím.  Agus dubhradar leis: Cá bhfuil an fear</span>
<lb n="9560"/><span>san?  Dubhairt seisean: Ní fheadar.</span></p>
<lb n="9561"/>
<lb n="9562"/><p><span>Thugadar chun na bhFairisíneach an fear a bhí roimhe</span>
<lb n="9563"/><span>sin 'n-a dhall.  Agus sa tsabbóid ab eadh é nuair a</span>
<lb n="9564"/><span>dhein Íosa an lathach agus d'osgail sé súile an duine.</span>
<lb n="9565"/><span>Agus airís d'fhiafraigh na Fairisínigh dé conus a fuair</span>
<lb n="9566"/><span>sé a radharc.  Agus dubhairt seisean leó: Chuir sé</span>
<lb n="9567"/><span>lathach ar mo shúilibh, agus do nígheas iad, agus chím.</span>
<lb n="9568"/><span>Agus dubhairt cuid de sna Fairisínigh: Ní h-ó Dhia an</span>
<lb n="9569"/><span>fear so ná coimeádann an tsabbóid.  Agus dubh-</span>
<lb n="9570"/><span>airt tuille acu: Conus is féidir do dhuine pheacamhail</span>
<lb n="9571"/><span>na mírbhúiltí seo dhéanamh?  Agus bhí siosma eatartha.</span>
<lb n="9572"/><span>Agus dubhradar airís leis an ndall: Cad deirir-se</span>
<lb n="9573"/><span>leis an t-é sin a dh'osgail do shúile?  Dubhairt seis-</span>
<lb n="9574"/><span>ean: Fáidh iseadh é.</span></p>
<lb n="9575"/>
<lb n="9576"/><p><span>Agus níor chreid na Iúdaigh go raibh sé 'n-a dhall agus</span>
<lb n="9577"/><span>go bhfuair sé a radharc, go dtí gur ghlaodhadar ar</span>
<lb n="9578"/><span>athair agus ar mháthair an t-é sin go raibh a radharc</span>
<lb n="9579"/><span>fághalta aige.  Agus cheistigheadar iad, agus dubhra-</span>
<lb n="9580"/><span>dar: An é seo bhúr mac adeir sibh a rugadh 'n-a dhall?</span>
<lb n="9581"/><span>Conus a thárla go bhfuil radharc anois aige?</span>
<lb n="9582"/><span>D'fhreagair athair agus máthair an fhir iad, agus dubh-</span>
<lb n="9583"/><span>radar: Tá fhios againn gur mac dúinn é seo, agus</span>
<lb n="9584"/><span>gur dall a rugadh é; Ach chonus do thárla radharc a</span>
<lb n="9585"/><span>bheith anois aige ní h-eól dúinn, ná ní h-eól dúinn cé</span>
<lb n="9586"/><span>dh'osgail a shúile; fiafraighidh de féin é; tá aos aige;</span>
<lb n="9587"/><span>labhradh sé féin air féin.  Dubhairt an t-athair agus</span>
<lb n="9588"/><span>an mháthair na neithe sin mar bhí eagla na n-Iúdach</span>
<lb n="9589"/><span>ortha, óir bhí socair ag na Iúdaigh an uair sin, aoinne</span>
<lb n="9590"/><span>a déarfadh gur bh' é Críost é, é chur amach as an sina-</span>
<lb n="9591"/><span>góig.  Mar gheall air sin iseadh adubhairt an t-athair</span>
<lb n="9592"/><span>agus an mháthair, Tá aos aige, deinidh é féin do</span>
<lb n="9593"/><span>cheistiú.</span>
<lb n="9594"/></p>
</div>
<pb n="253"/>
<div><lb n="9595"/><p><span>Ansan do ghlaodhadar airís ar an nduine a bhí 'n-a</span>
<lb n="9596"/><span>dhall, agus dubhradar leis: Tabhair glóire do Dhia.</span>
<lb n="9597"/><span>Is eól dúinne gur peacach an duine sin.  Dubhairt</span>
<lb n="9598"/><span>seisean leó: Má's peacach é ní fheadar-sa san.  Tá</span>
<lb n="9599"/><span>fhios agam aon nídh amháin, go rabhas am' dhall agus go</span>
<lb n="9600"/><span>bhfuil radharc anois agam.  Agus dubhradar-san</span>
<lb n="9601"/><span>leis: Cad a dhein sé leat?  Conus a dh'osgail sé do</span>
<lb n="9602"/><span>shuíle dhuit?  D'fhreagair sé iad: D'innseas cheana</span>
<lb n="9603"/><span>dhaoibh é agus d'aireabhair mé.  Cad ab áil libh 'ghá</span>
<lb n="9604"/><span>aireachtaint airís?  An amhlaidh ba mhaith libh-se, leis,</span>
<lb n="9605"/><span>bheith i nbhúr ndeisgiobuil aige?  Ansan do thugadar</span>
<lb n="9606"/><span>droch-chaint dó agus dubhradar: Bí-se ad' dheisgiobul</span>
<lb n="9607"/><span>aige; is do Mhaois is deisgiobuil sinne.  Is eól</span>
<lb n="9608"/><span>dúinne gur labhair Dia le Maois, ach an fear so, ní</span>
<lb n="9609"/><span>h-eól dúinn cá dtáinig sé.  D'fhreagair an fear</span>
<lb n="9610"/><span>agus dubhairt sé leó: Go deimhin is iongantach an</span>
<lb n="9611"/><span>sgéal é sin, gan a fhios a bheith agaibh-se cá dtáinig sé,</span>
<lb n="9612"/><span>agus d'osgail sé mo shúile dhómh-sa: Tá fhios againn,</span>
<lb n="9613"/><span>ámhthach, ná h-éisteann Dia le lucht peacaí dhéanamh;</span>
<lb n="9614"/><span>ach má thugann duine onóir do Dhia agus má dheineann</span>
<lb n="9615"/><span>sé toil Dé, éisteann Dia leis an nduine sin.  Níor</span>
<lb n="9616"/><span>h-airigheadh riamh ó thusach an domhain gur osgail aoinne</span>
<lb n="9617"/><span>a shúile do dhuine a rugadh 'n-a dhall.  Mura mbeadh gur ó</span>
<lb n="9618"/><span>Dhia an duine seo ní fhéadfadh sé aon nídh a dhéanamh.</span>
<lb n="9619"/><span>D'fhreagradar agus dubhradar leis: I bpeacaíbh a gein-</span>
<lb n="9620"/><span>eadh tu ar fad, agus an ndeineann tú sinne do</span>
<lb n="9621"/><span>theagasg?  Agus do chomáineadar amach é.</span></p>
<lb n="9622"/>
<lb n="9623"/><p><span>D'airigh Íosa gur chaitheadar amach é; agus nuair</span>
<lb n="9624"/><span>a fuair sé é dubhairt sé leis: An gcreideann tusa</span>
<lb n="9625"/><span>i Mac Dé?  D'fhreagair seisean agus dubhairt: Cé</span>
<lb n="9626"/><span>h-é sin, a Thighearna, go gcreidead ann?  Agus dubh-</span>
<lb n="9627"/><span>airt Íosa leis: Chonaicís é, agus an t-é atá ag caint</span>
<lb n="9628"/><span>leat isé é.  Ansan dubhairt seisean: Creidim, a</span>
<lb n="9629"/><span>Thighearna.  Agus do shléacht sé dhó, 'ghá adhradh.</span>
<lb n="9630"/><span>Agus dubhairt Íosa: Ag tabhairt breitheamhantais a</span>
<lb n="9631"/><span>thánag-sa ar an saoghal so; i dtreó go bhfeicfeadh</span>
<lb n="9632"/><span>an mhuintir ná feiceann, agus go ndallfaí an mhuintir</span>
<lb n="9633"/><span>a chíonn.  Agus d'airigh cuid de sna Fairisínigh a bhí</span></p>
</div>
<pb n="254"/>
<div><lb n="9634"/><p><span>i n'fhochair é, agus dubhradar leis: An amhlaidh</span>
<lb n="9635"/><span>atáimíd-ne dall, leis?  Dubhairt Íosa leó: Dá mbeadh</span>
<lb n="9636"/><span>sibh dall ní bheadh peaca oraibh.  Ach anois abrann sibh,</span>
<lb n="9637"/><span>Tá radharc againn: Leanann bhúr bpeaca oraibh.</span></p>
<lb n="9638"/>
<lb n="9639"/><p><span>CAIBIDIOL X.</span></p>
<lb n="9640"/>
<lb n="9641"/><p><span>Isé Críost an dorus, agus isé Críost an t-aodhaire fóghanta.</span>
<lb n="9642"/><span>Is aon é agus a Athair.</span></p>
<lb n="9643"/>
<lb n="9644"/><p><span>Go deimhin deimhin adeirim libh, an t-é ná tagann</span>
<lb n="9645"/><span>an dorus isteach i gcró na gcaorach, ach do thagann</span>
<lb n="9646"/><span>isteach ar a mhalairt de chuma le sárú, bitheamhnach</span>
<lb n="9647"/><span>iseadh é sin agus robálaidhe.  Ach an t-é a thagann</span>
<lb n="9648"/><span>isteach an dorus, siné aodhaire na gcaorach.  Osgalann</span>
<lb n="9649"/><span>an dóirseóir dó san, agus airighid na caoire a ghuth, agus</span>
<lb n="9650"/><span>glaodhann sé ar a chaoire féin, as a n-ainim, agus seó-</span>
<lb n="9651"/><span>lann sé amach iad.  Agus nuair a sheólann sé amach</span>
<lb n="9652"/><span>a chaoire féin gluaiseann sé rómpa, agus leanaid na</span>
<lb n="9653"/><span>caoire é, mar aithnighid siad a ghuth.  Ach ní leanaid siad</span>
<lb n="9654"/><span>duine iasachta, ach teithid siad uaidh, mar ní aithnighid</span>
<lb n="9655"/><span>siad guth na ndaoine iasachta.</span></p>
<lb n="9656"/>
<lb n="9657"/><p><span>Do labhair Íosa an tsoluíd sin leó.  Ach ní fhead-</span>
<lb n="9658"/><span>radar cad a bhí aige d'á rádh leó.  Ansan dubhairt</span>
<lb n="9659"/><span>Íosa leó airís: Go deimhin deimhin adeirim libh gur</span>
<lb n="9660"/><span>mise dorus na gcaorach.  Gach ar tháinig, bitheamhnaigh</span>
<lb n="9661"/><span>agus robálaithe ab eadh iad, agus níor éist na caoire</span>
<lb n="9662"/><span>leó.</span></p>
<lb n="9663"/>
<lb n="9664"/><p><span>Is mise an dorus.  Má's tríom-sa a raghaidh duine</span>
<lb n="9665"/><span>isteach, saorfar é; agus geobhaidh sé isteach agus</span>
<lb n="9666"/><span>amach, agus gheobhaidh sé an fhosuigheacht.  Ní thagann an</span>
<lb n="9667"/><span>bitheamhnach ach chun bheith ag guid agus ag marbhú agus</span>
<lb n="9668"/><span>ag dísgiú.  Thánag-sa ionus go mbeadh an bheatha acu,</span>
<lb n="9669"/><span>agus go mbeadh sí acu níos iomadamhla.  Mise an</span>
<lb n="9670"/><span>t-aodhaire fóghanta.  Tugann an t-aodhaire fóghanta</span></p>
<lb n="9671"/>
<lb n="9672"/><p><span>Leis an ndroch úsáid a dheineadar d'á theacht agus leis an</span>
<lb n="9673"/><span>ndiúltú a thugadar dó.</span>
<lb n="9674"/></p>
</div>
<pb n="255"/>
<div><lb n="9675"/><p><span>A anam ar son a chaorach.  An fear tuarasdail</span>
<lb n="9676"/><span>ámhthach, óir ní h-é an t-aodhaire é, agus ní leis féin</span>
<lb n="9677"/><span>na caoire, chíonn sé an machtíre ag teacht, agus fágann</span>
<lb n="9678"/><span>sé na caoire agus teitheann sé; agus deineann an</span>
<lb n="9679"/><span>machtíre foghail ar na caoire agus sgaipeann sé iad.</span>
<lb n="9680"/><span>Agus teitheann an fear tuarasdail mar is fear tuar-</span>
<lb n="9681"/><span>asdail é, agus ní'l speóis aige ins na caoire.  Mise an</span>
<lb n="9682"/><span>t-aodhaire fóghanta agus aithnighim mo chuid féin, agus</span>
<lb n="9683"/><span>aithnighid siad-san mé.  Fé mar a dh'aithnigheann an</span>
<lb n="9684"/><span>t-Athair mise is eadh dh' aithnighim-se an t-Athair leis;</span>
<lb n="9685"/><span>agus tá m'anam agam 'á thabhairt ar son mo chaorach.</span>
<lb n="9686"/><span>Agus tá caoire eile agam ná baineann leis an</span>
<lb n="9687"/><span>gcró so; agus tá orm iad san a thabhairt liom,</span>
<lb n="9688"/><span>agus éistfid siad le m' ghlór; agus beidh aon chró</span>
<lb n="9689"/><span>amháin ann agus aon aodhaire amháin.  Mar gheall air</span>
<lb n="9690"/><span>seo atá grádh ag an Athair dom, mar go bhfuilim ag</span>
<lb n="9691"/><span>tabhairt m'anama uaim, i dtreó go ndéanfainn é</span>
<lb n="9692"/><span>ghlacadh chúgham airís.  Ní'l aoinne 'ghá thógaint uaim,</span>
<lb n="9693"/><span>ach is uaim féin atáim 'ghá thabhairt uaim; agus tá ar</span>
<lb n="9694"/><span>mo chumas é thabhairt uaim, agus tá ar mo chumas é</span>
<lb n="9695"/><span>thógaint chúgham airís.  Siní an aithne a fuaras ó</span>
<lb n="9696"/><span>m'Athar.</span></p>
<lb n="9697"/>
<lb n="9698"/><p><span>D'eirigh siosma airís idir na Iúdaigh mar gheall ar</span>
<lb n="9699"/><span>an gcaint sin.  Agus dubhairt cuid acu: Is amhlaidh atá</span>
<lb n="9700"/><span>deamhan ann, agus tá sé as a mheabhair; cad ab aíl</span>
<lb n="9701"/><span>libh ag éisteacht leis?  Dubhairt tuille acu: Ní caint</span>
<lb n="9702"/><span>fir go mbeadh deamhan ann an chaint sin; an bhféad-</span>
<lb n="9703"/><span>fadh deamhan súile na ndall a dh'osgailt?</span></p>
<lb n="9704"/>
<lb n="9705"/><p><span>Agus bhí féile an toirbheartha i n-Ierúsalem, agus</span>
<lb n="9706"/><span>sa gheimhreadh ab eadh é.  Agus bhí Íosa ag siubhal sa</span>
<lb n="9707"/><span>teampul, i bpóirse Shalomóin.  Agus tháinig na</span>
<lb n="9708"/><span>Iúdaigh 'n-a thímpal, agus bhíodar 'ghá rádh leis: An fada</span>
<lb n="9709"/><span>a leanfair ag baint an anama asainn?  Má's tú</span>
<lb n="9710"/><span>Críost, innis dúinn é go soiléir.  D'fhreagair Íosa</span>
<lb n="9711"/><span>iad: Táim 'ghá innsint daoibh, agus ní chreideann sibh é.</span>
<lb n="9712"/><span>Na h-oibreacha atá agam 'á dhéanamh i n-ainim mh'Athar,</span>
<lb n="9713"/><span>tá fiadhnaise acu 'á dhéanamh dom.  Ach ní chreideann</span>
<lb n="9714"/><span>sibh-se, mar ní de'm' chaoire-se sibh.  Éistid mo</span></p>
</div>
<pb n="256"/>
<div><lb n="9715"/><p><span>chaoíre-se le m' ghlór, agus aithnighim-se iad, agus</span>
<lb n="9716"/><span>leanaid siad mé.  Agus tá an bheatha shíoruidhe</span>
<lb n="9717"/><span>agam-sa 'á thabhairt dóibh; agus ní caillfar go deó</span>
<lb n="9718"/><span>iad, agus ní dhéanfaidh aoinne iad a dh'fhuadach as</span>
<lb n="9719"/><span>mo láimh-se.  Tá an nídh a thug m'Athair dom níos</span>
<lb n="9720"/><span>mó 'ná gach uile nídh; agus ní féidir d'aoinne fuadach</span>
<lb n="9721"/><span>as láimh m'Athar.  Is aon mise agus an t-Athair.</span></p>
<lb n="9722"/>
<lb n="9723"/><p><span>Ansan do thóg na Iúdaigh na clocha chun gabháil do</span>
<lb n="9724"/><span>chlochaibh ann.  D'fhreagair Íosa iad: Tá a lán oib-</span>
<lb n="9725"/><span>reacha fóghanta taisbeánta agam daoibh ó m'Athair;</span>
<lb n="9726"/><span>cé'cu obair acu go bhfuil sibh ag gabháil do chlochaibh</span>
<lb n="9727"/><span>ionam mar gheall air?  D'fhreagair na Iúdaigh é: Ní</span>
<lb n="9728"/><span>mar gheall ar obair fhóghanta atáimíd ag gabháil do</span>
<lb n="9729"/><span>chlochaibh ionat, ach mar gheall ar dhiamhaslad, agus go</span>
<lb n="9730"/><span>ndeineann tú Dia dhíot féin, bíodh gur duine thu.</span>
<lb n="9731"/><span>D'fhreagair Íosa iad: Ná fuil sgríobhtha i nbhúr ndlígh</span>
<lb n="9732"/><span>féin, Dubhart-sa, is déithe sibh?  Má dubhairt sé</span>
<lb n="9733"/><span>gur dhéithe iad súd gur labhradh briathar Dé leó, agus</span>
<lb n="9734"/><span>nách féidir an scriptiúir do chur ar neamhnídh, An t-é a</span>
<lb n="9735"/><span>bheannuigh an t-Athair agus do chuir sé uaidh ar an</span>
<lb n="9736"/><span>saoghal, an ndeir sibh-se leis, Tá diamhasladh agat</span>
<lb n="9737"/><span>'á dhéanamh, toisg go ndubhart, Is mé Mac Dé?</span>
<lb n="9738"/><span>Mura ndeinim oibreacha m'Athar ná creididh mé.</span>
<lb n="9739"/><span>Ach má dheinim, mura maith libh mise chreideamhaint,</span>
<lb n="9740"/><span>creididh na h-oibreacha, i dtreó go mbeidh fhios agaibh</span>
<lb n="9741"/><span>an t-Athair a bheith ionam-sa agus mise sa n-Athair.</span>
<lb n="9742"/><span>Ansan bhíodar a d'iarraidh beirthe air; agus d'imthigh</span>
<lb n="9743"/><span>sé as a lámhaibh.  Agus d'imthigh sé airís thar Iórdan,</span>
<lb n="9744"/><span>chun na h-áite 'n-a raibh Eóin ag baisteadh ar dtúis;</span>
<lb n="9745"/><span>agus d'fhan sé ansan.  Agus tháinig a lán daoine ag</span>
<lb n="9746"/><span>triall air, agus deiridís: Níor dhein Eóin aon nídh</span>
<lb n="9747"/><span>mírbhúilteach; Ach na neithe go léir adubhairt Eóin</span>
<lb n="9748"/><span>'n-a thaobh so dob' fhíor iad.  Agus do chreid a lán ann.</span>
<lb n="9749"/></p>
</div>
<pb n="257"/>
<div><lb n="9750"/><p><span>CAIBIDIOL XI.</span></p>
<lb n="9751"/>
<lb n="9752"/><p><span>Lasarus á thabhairt ag Críost o'n mbás.  Comhairle na</span>
<lb n="9753"/><span>riaghaltóirí chun É chur chun bais.</span></p>
<lb n="9754"/>
<lb n="9755"/><p><span>Agus bhí duine dár bh'ainim Lasarus, ó Bhetánia, ó</span>
<lb n="9756"/><span>bhaile Mháire agus Mharta a drifiúr, agus bhí sé</span>
<lb n="9757"/><span>breóite.  B'í sin Máire do dhoirt an ola ar an</span>
<lb n="9758"/><span>dTighearna agus do thriomuigh a chosa le n-a gruaig</span>
<lb n="9759"/><span>agus isé a dritháir Lasarus a bhí breóite.  Agus do</span>
<lb n="9760"/><span>chuir an bheirt driféar teachtaireacht chuige 'ghá rádh:</span>
<lb n="9761"/><span>A Thighearna, féach, an t-é is ionmhuin leat tá sé</span>
<lb n="9762"/><span>breóite.  Nuair airigh Íosa an nídh sin dubhairt sé:</span>
<lb n="9763"/><span>Ní chun báis an bhreóiteacht so, ach chun glóire Dé,</span>
<lb n="9764"/><span>ionus go dtabharfaí glóire do Mhac Dé tríthe.</span></p>
<lb n="9765"/>
<lb n="9766"/><p><span>Agus dob' ionmhuin le h-Íosa Marta agus a dri-</span>
<lb n="9767"/><span>fiúr Máire agus Lasarus.  Ach nuair a dh'airigh sé é</span>
<lb n="9768"/><span>bheith breóite d'fhan sé sa n-áit chéadna ar feadh dá</span>
<lb n="9769"/><span>lá.  Ansan, tar a éis sin, dubhairt sé le n-a dheis-</span>
<lb n="9770"/><span>giobuil: Téighmís go Iúdaéa airís.  Dubhairt a</span>
<lb n="9771"/><span>dheisgiobuil leis: A Rabbí, bhí na Iúdaigh a d'iarraidh</span>
<lb n="9772"/><span>gabháil do chlochaibh ionat anois, agus an bhfuilir ag dul</span>
<lb n="9773"/><span>chun na h-áite sin airís?  D'fhreagair Íosa: Ná fuil</span>
<lb n="9774"/><span>dhá uair dhéag sa lá?  Má shiubhlann duine sa lá ní</span>
<lb n="9775"/><span>gheibheann sé barathuisle, mar chíonn sé solus an tsao-</span>
<lb n="9776"/><span>ghail seo.  Ach má shiubhlann sé sa n-oidhche gheibheann</span>
<lb n="9777"/><span>sé barathuisle, óir ní'l an solus sa duine sin.  Dubh-</span>
<lb n="9778"/><span>airt sé an méid sin; agus ansan dubhairt sé leó: Tá</span>
<lb n="9779"/><span>ár gcara Lasarus 'n-a chodla, ach táim ag dul chun é</span>
<lb n="9780"/><span>dhúiseacht.  Dubhairt a dheisgiobuil leis, ámh: A Thigh-</span>
<lb n="9781"/><span>earna, má tá sé 'n-a chodla beidh sé go maith.  Ach is ar</span>
<lb n="9782"/><span>a bhás a labhair Íosa; agus mheasadar-san gur ar shuan</span>
<lb n="9783"/><span>codlata do labhair sé.  D'á bhrígh sin dubhairt Íosa</span>
<lb n="9784"/><span>leó go soiléir: Tá Lasarus tar éis bháis; Agus mar</span>
<lb n="9785"/><span>gheall oraibh-se, ionus go gcreidfeadh sibh, is maith</span>
<lb n="9786"/><span>liom ná rabhas ann; ach téighmís ag triall air.  Ansan</span>
<lb n="9787"/><span>dubhairt Tomás, ar a dtugtar Didimus, le n-a chómh-</span></p>
</div>
<pb n="258"/>
<div><lb n="9788"/><p><span>dheisgiobuil: Téighmís-ne mar an gcéadna, ionus go</span>
<lb n="9789"/><span>bhfaighmís bás i n-aonfheacht leis.</span></p>
<lb n="9790"/>
<lb n="9791"/><p><span>Ansan do tháinig Íosa, agus fuair sé é agus é</span>
<lb n="9792"/><span>cheithre lá sa tuama.  Agus bhí Betánia i ngioracht tím-</span>
<lb n="9793"/><span>pal chúig stad déag do Ierúsalem.  Agus bhí cuid</span>
<lb n="9794"/><span>mhór Iúdach tagaithe ag triall ar Mharta agus ar</span>
<lb n="9795"/><span>Mháire chun sóláis a chur ortha i ndiaidh a ndrithár.</span>
<lb n="9796"/><span>Agus d'airigh Marta Íosa bheith ag teacht, agus d'imthigh</span>
<lb n="9797"/><span>sí amach 'n-a choinnibh, agus bhí Máire 'n-a suidhe sa</span>
<lb n="9798"/><span>tígh.  Ansan dubhairt Marta le h-Íosa: A Thigh-</span>
<lb n="9799"/><span>earna, dá mbeitheá anso ní bheadh mo dhritháir marbh;</span>
<lb n="9800"/><span>Ach anois féin tá fhios agam pé rud a iarrfair ar Dhia</span>
<lb n="9801"/><span>go dtabharfaidh Dia dhuit é.  Dubhairt Íosa léi:</span>
<lb n="9802"/><span>Eireóchaidh do dhritháir airís.  Dubhairt Marta leis:</span>
<lb n="9803"/><span>Tá fhios agam go n-eireóchaidh sé sa n-aiseirighe an</span>
<lb n="9804"/><span>lá déanach.  Dubhairt Íosa léi: Is mise an aiseirighe</span>
<lb n="9805"/><span>agus an bheatha; an t-é a chreideann ionam-sa, má</span>
<lb n="9806"/><span>gheibheann sé bás féin, beidh sé beó; Agus gach duine</span>
<lb n="9807"/><span>atá beó agus do chreideann ionam-sa ní bhfaghaidh sé</span>
<lb n="9808"/><span>bás choidhche.  An gcreideann tú san?  Dubhairt sí</span>
<lb n="9809"/><span>leis: Creidim, a Thighearna; creidim-se gur tusa</span>
<lb n="9810"/><span>Críost Mac Dé bheó, agus gur tháinís ar an saoghal</span>
<lb n="9811"/><span>so.  Nuair a bhí an chaint sin ráidhte aici d'imthigh sí</span>
<lb n="9812"/><span>agus ghlaoidh sí i gcogar ar a drifiúr Máire, agus</span>
<lb n="9813"/><span>dubhairt sí léi: Tháinig an Máighistir, agus tá sé ag</span>
<lb n="9814"/><span>glaodhach ort-sa.  Nuair airigh sisi an méid sin d'eirigh</span>
<lb n="9815"/><span>sí láithreach agus chuaidh sí ag triall air.  Óir ní raibh</span>
<lb n="9816"/><span>Íosa tagaithe fós isteach sa bhaile, ach bhí sé 'n-a stad</span>
<lb n="9817"/><span>sa n-áit 'n-a dtáinig Marta chuige.  Agus na Iúdaigh a</span>
<lb n="9818"/><span>bhí sa tigh i bhfochair Mháire, ag cur sóláis uirthi, nuair</span>
<lb n="9819"/><span>a chonacadar ag eirighe í agus ag imtheacht amach chómh</span>
<lb n="9820"/><span>h-obann, do leanadar í agus dubhradar: Ag dul chun</span>
<lb n="9821"/><span>an tuama atá sí, chun guil a dhéanamh ann.</span></p>
<lb n="9822"/>
<lb n="9823"/><p><span>Ach nuair a tháinig Máire chun na h-áite 'n-a raibh</span>
<lb n="9824"/><span>Íosa agus nuair a chonaic sí é, do chaith sí í féin agá</span>
<lb n="9825"/><span>chosaibh agus dubhairt sí leis: A Thighearna, dá</span>
<lb n="9826"/><span>mbeithéa anso ní bheadh mo dhritháir marbh.  Agus nuair a</span>
<lb n="9827"/><span>chonaic Íosa ag gol í, agus na Iúdaigh a tháinig i n-aon-</span>
<lb n="9828"/><span>fheacht léi ag gol, do leig sé osna theacht ó n-a spioraid</span></p>
</div>
<pb n="259"/>
<div><lb n="9829"/><p><span>agus buaireamh a theacht air, Agus dubhairt sé: Cár</span>
<lb n="9830"/><span>chuireabhair é?  Agus dubhradar leis: Tar, a Thigh-</span>
<lb n="9831"/><span>earna, agus feic.</span></p>
<lb n="9832"/>
<lb n="9833"/><p><span>Agus bhí Íosa ag sileadh.</span></p>
<lb n="9834"/>
<lb n="9835"/><p><span>Agus dubhairt na Iúdaigh: Féach, cad é an cion a bhí</span>
<lb n="9836"/><span>aige air.  Dubhairt cuid acu, ámhthach: An fear so</span>
<lb n="9837"/><span>a dh'osgail súile an t-é a rugadh 'n-a dhall, an amhlaidh</span>
<lb n="9838"/><span>nar fhéad sé an duine seo choimeád gan bás d'fhagháil?</span></p>
<lb n="9839"/>
<lb n="9840"/><p><span>Agus dhein Íosa osna airís, agus tháinig sé chun an</span>
<lb n="9841"/><span>tuama; agus pluais charaige ab eadh an tuama, agus</span>
<lb n="9842"/><span>cloch anuas uirthi.  Dubhairt Íosa: Tógaidh an chloch.</span>
<lb n="9843"/><span>Dubhairt Marta leis, drifiúr an duine mhairb: A</span>
<lb n="9844"/><span>Thighearna, tá sé bréan um an dtaca so, mar tá sé</span>
<lb n="9845"/><span>cheithre lá marbh.  Dubhairt Íosa léi: Ná dubhart</span>
<lb n="9846"/><span>leat má chreideann tú go bhfeicfir glóire Dé?  Ansan</span>
<lb n="9847"/><span>do tógadh an chloch.  Agus d'fhéach Íosa suas agus</span>
<lb n="9848"/><span>dubhairt sé: A Athair, bheirim a bhuidheachas leat gur</span>
<lb n="9849"/><span>éistis liom.  Bhí fhios agam féin, ámhthach, go n-éisteann</span>
<lb n="9850"/><span>tú liom i gcómhnuighe, ach dubhart é sin ar son na</span>
<lb n="9851"/><span>ndaoine atá anso am' thímpal, i dtreó go gcreid-</span>
<lb n="9852"/><span>fidís gur chuiris-se uait mé.  Tar éis na cainte sin</span>
<lb n="9853"/><span>do rádh dhó do ghlaoidh sé do ghuth árd: A Lasaruis,</span>
<lb n="9854"/><span>tar amach.  Agus tháinig amach láithreach an t-é a bhí</span>
<lb n="9855"/><span>marbh, agus na ceangail bháis ar a lámhaibh agus ar a</span>
<lb n="9856"/><span>chosaibh, agus an t-éadach ar a cheannachaibh.  Dubhairt</span>
<lb n="9857"/><span>Íosa leó: Sgaoiltear é agus leigtear chun siubhail é.</span></p>
<lb n="9858"/>
<lb n="9859"/><p><span>Ansan do chreid a lán de sna Iúdaigh ann, de'n</span>
<lb n="9860"/><span>mhuintir a tháinig ag triall ar Mháire agus ar Mharta,</span>
<lb n="9861"/><span>agus a chonaic na neithe a dhein sé.  Ach d'imthigh cuid</span>
<lb n="9862"/><span>acu ag triall ar na Fairisínigh agus d'innseadar dóibh</span>
<lb n="9863"/><span>cad a dhein Íosa.  Ansan do chruinnigh na h-árd-</span>
<lb n="9864"/><span>shagairt agus na Fairisínigh cómhairle, agus deiridís:</span>
<lb n="9865"/><span>Cad 'tá againn 'á dhéanamh, agus é seo ag déanamh a</span>
<lb n="9866"/><span>lán mírbhúiltí?  Má sgaoilimíd leis ar an gcuma</span>
<lb n="9867"/><span>so creidfid na daoine go léir ann, agus tiocfaid na</span>
<lb n="9868"/><span>Rómhánaigh agus sgriosfid siad ár dtír agus ár</span>
<lb n="9869"/><span>gcinéal.  Agus bhí aoinne amháin ortha agus Caiphas</span>
<lb n="9870"/><span>ab ainim dó, agus b'é árdshagart na bliana san é,</span>
<lb n="9871"/><span>agus dubhairt sé leó: Ní thuigeann sibh-se aon nídh.</span>
<lb n="9872"/><span>Ní mhachtnuigheann sibh conus mar isé bhúr leas aon</span></p>
</div>
<pb n="260"/>
<div><lb n="9873"/><p><span>duine amháin d'fhághail bháis thar cheann an phobuil, agus</span>
<lb n="9874"/><span>gan an cinéal go léir do dhul ar ceal.  Ní uaidh féin,</span>
<lb n="9875"/><span>ámhthach, adubhairt sé an chaint sin, ach ó b'é an t-árd-</span>
<lb n="9876"/><span>shagart é do'n bhliain, do labhair sé targaireacht, go</span>
<lb n="9877"/><span>raibh Íosa chun báis d'fhagháil ar son an chinéil; Agus</span>
<lb n="9878"/><span>ní h-ar son an chinéil amháin, ach chun clainne Dé a bhí</span>
<lb n="9879"/><span>sgaipithe do chruinniú i n-aon bhuidhin.  Ó'n lá san</span>
<lb n="9880"/><span>amach, d'á bhrígh sin, bhíodar ag beartú ar é chur chun</span>
<lb n="9881"/><span>báis.  Uime sin níor shiubhluigh Íosa feasda go puib-</span>
<lb n="9882"/><span>ilidhe ameasg na n-Iúdach, ach d'imthigh sé isteach</span>
<lb n="9883"/><span>i gceanntar i n-aice an fhásaigh, go cathair ar a dtug-</span>
<lb n="9884"/><span>tar Ephrem, agus d'fhan sé ansan i bhfochair a dheis-</span>
<lb n="9885"/><span>giobul.</span></p>
<lb n="9886"/>
<lb n="9887"/><p><span>Ansan bhí cáisg na n-Iúdach go h-achamair, agus mórán</span>
<lb n="9888"/><span>daoine ag teacht go Ierúsalem ó'n dtuath roimis</span>
<lb n="9889"/><span>an gcáisg chun iad féin do naomhú.  Agus bhíodar ag</span>
<lb n="9890"/><span>lorg Íosa, agus iad ag caint eatartha féin 'n-a</span>
<lb n="9891"/><span>seasamh sa teampul: Cad is dóigh libh fé ndeara dhó</span>
<lb n="9892"/><span>gan teacht chun lae na féile?  Agus thug na h-árd-</span>
<lb n="9893"/><span>shagairt agus na Fairisínigh órdú, dá mbeadh fhios</span>
<lb n="9894"/><span>ag aoinne cá raibh sé, é dh'innsint, i dtreó go</span>
<lb n="9895"/><span>mbéarfaidís air.</span></p>
<lb n="9896"/>
<lb n="9897"/><p><span>CAIBIDIOL XII.</span></p>
<lb n="9898"/>
<lb n="9899"/><p><span>Cosa Chríost d'á n-ungadh.  A dhul isteach i gcathair Ierúsalem</span>
<lb n="9900"/><span>ar muin asail.  An guth ó neamh.</span></p>
<lb n="9901"/>
<lb n="9902"/><p><span>Ach sé lá roim fhéile na cásga tháinig Íosa go</span>
<lb n="9903"/><span>Betánia mar a bhfuair Lasarus bás agus gur thóg</span>
<lb n="9904"/><span>Íosa ó'n mbás é.  Agus dheineadar féasta dhó ann,</span>
<lb n="9905"/><span>agus bhí Marta ag friothálamh, agus duine de'n chuid-</span>
<lb n="9906"/><span>eachtain a shuidh chun bídh i n'fhochair ab eadh Lasarus.</span>
<lb n="9907"/><span>Agus thóg Máire púnt meaghchaint d'ola ana-uasal,</span>
<lb n="9908"/><span>de spícnárd dhílis, agus chuir sí ar chosaibh Íosa é,</span>
<lb n="9909"/><span>agus ansan do chimil sí a chosa le n-a gruaig; agus</span>
<lb n="9910"/><span>do líonadh an tigh de bhaluith chúmhra an spícnáird.</span>
<lb n="9911"/><span>Agus dubhairt duine de sna deisgiobuil, Iúdás</span>
<lb n="9912"/><span>Iscariót, an fear a bhí chun é dhíol: Cad 'n-a thaobh nár</span></p>
</div>
<pb n="261"/>
<div><lb n="9913"/><p><span>díoladh an ola so ar trí chéad pingin agus é thabhairt</span>
<lb n="9914"/><span>do sna bochtaibh?  Ní tré aon speóis a bheith aige ins</span>
<lb n="9915"/><span>na bochtaibh adubhairt sé an méid sin, ámhthach, ach é</span>
<lb n="9916"/><span>bheith 'n-a bhitheamhnach, agus is aige a bhíodh an sparán,</span>
<lb n="9917"/><span>agus isé a dh'iomparadh an méid a curtí ann.  Ansan</span>
<lb n="9918"/><span>dubhairt Íosa: Leigidh di féin, agus coimeádadh sí é</span>
<lb n="9919"/><span>sin i gcóir lae m'adhlactha.  Bíd na boicht i gcómh-</span>
<lb n="9920"/><span>nuighe i nbhúr bhfochair agaibh, ach ní bhím-se agaibh</span>
<lb n="9921"/><span>i gcómhnuighe.</span></p>
<lb n="9922"/>
<lb n="9923"/><p><span>Agus bhí fhios ag sluagh mhór de sna Iúdaígh é bheith sa</span>
<lb n="9924"/><span>n-áit, agus thánadar, ní h-amháin mar gheall ar Íosa, ach</span>
<lb n="9925"/><span>chun go bhfeicfidís Lasarus, an duine a thóg sé ó sna</span>
<lb n="9926"/><span>mairbh.  Agus bhí uachtaráin na sagart 'ghá bheartú go</span>
<lb n="9927"/><span>marbhóchaidís Lasarus, mar an gcéadna, Mar bhí</span>
<lb n="9928"/><span>mórán de sna Iúdaigh ag imtheacht agus ag creideamh-</span>
<lb n="9929"/><span>aint i n-Íosa mar gheall air.</span></p>
<lb n="9930"/>
<lb n="9931"/><p><span>Ach amáireach a bhí chúghainn do ghluais amach sluagh</span>
<lb n="9932"/><span>mhór de sna daoine a bhí tagaithe chun na féile, mar</span>
<lb n="9933"/><span>d'airigheadar Íosa bheith ag teacht go Ierúsalem</span>
<lb n="9934"/><span>Agus thógadar géaga phailime agus shiubhluigheadar</span>
<lb n="9935"/><span>fé n-a dhéin agus iad ag liúirigh: Hósanna, moladh</span>
<lb n="9936"/><span>do'n t-é atá ag teacht i n-ainim an Tighearna, rí</span>
<lb n="9937"/><span>Israéil.  Agus do fuair Íosa asal óg, agus do shuidh</span>
<lb n="9938"/><span>sé ar a mhuin, do réir mar atá sgríobhtha: Ná bíodh</span>
<lb n="9939"/><span>eagal ort, a inghean Shióin; Féach, tá do rí ag teacht agus</span>
<lb n="9940"/><span>é 'n-a shuidhe ar shearrach asail.  Níor thuig a dheisgio-</span>
<lb n="9941"/><span>buil na neithe sin ar dtúis; ach nuair a tugadh glóire</span>
<lb n="9942"/><span>d'Íosa do chuimhnigheadar ar na neithibh sin a bheith</span>
<lb n="9943"/><span>sgríobhtha 'n-a thaobh, agus gur dheineadar na neithe sin</span>
<lb n="9944"/><span>leis.  An tsluagh a bhí i n-a fhochair nuair a ghlaoidh sé</span>
<lb n="9945"/><span>Lasarus as an dtuama agus thóg sé ó sna mairbh é,</span>
<lb n="9946"/><span>thugadar fiadhnaise uatha.  Agus uime sin do tháinig</span>
<lb n="9947"/><span>an tsluagh amach 'n-a choinnibh, mar d'airigheadar gur</span>
<lb n="9948"/><span>dhein sé an mhírbhúilt sin.  Dubhairt na Fairisínigh,</span>
<lb n="9949"/><span>d'á bhrígh sin, eatartha féin: An bhfeiceann sibh ná fuil</span>
<lb n="9950"/><span>ag eirighe linn i n-aon chor?  Siné an saoghal go léir</span>
<lb n="9951"/><span>imthighthe 'n-a dhiaidh.</span>
<lb n="9952"/></p>
</div>
<pb n="262"/>
<div><lb n="9953"/><p><span>Bhí, ámh, geinteacha áirithe ar na daoine a tháinig</span>
<lb n="9954"/><span>go Ierúsalem chun Dia d'adhradh lá na féile.  Thána-</span>
<lb n="9955"/><span>dar san ag triall ar Philib, an fear ó Bhetsaida</span>
<lb n="9956"/><span>Gaililí, agus d'iarradar nídh air agus dubhradar:</span>
<lb n="9957"/><span>A dhuine chóir, ba mhaith linn Íosa dh'fheisgint.  Tháinig</span>
<lb n="9958"/><span>Pilib agus d'innis sé d'Aindrias é, agus ansan</span>
<lb n="9959"/><span>d'innis Pilib agus Aindrias d'Íosa é.  Ach d'fhrea-</span>
<lb n="9960"/><span>gair Íosa iad agus dubhairt sé: Tháinig an uair chun</span>
<lb n="9961"/><span>glóire thabhairt do Mhac an Duine.  Go deimhin,</span>
<lb n="9962"/><span>deimhin, a deirim libh, mura bhfaghaidh an gráinne ar-</span>
<lb n="9963"/><span>bhair a thuiteann sa talamh bás, Ní bhíonn ann ach é féin;</span>
<lb n="9964"/><span>ach má gheibheann sé bás tugann sé toradh mór uaidh.  An</span>
<lb n="9965"/><span>t-é a ghrádhann a anam féin caillfidh sé é; agus an</span>
<lb n="9966"/><span>t-é a dh'fhuathuigheann a anam féin ar an saoghal so,</span>
<lb n="9967"/><span>coimeádann sé é i gcóir na beatha síoruidhe.  Má</span>
<lb n="9968"/><span>fhriothálann duine mise, leanadh sé mé; agus an áit</span>
<lb n="9969"/><span>i n-a bhfuilim-se is ann a bheidh an t-é a fhriothálfaidh.</span>
<lb n="9970"/><span>Má dheineann duine friothálamh orm-sa tabharfaidh</span>
<lb n="9971"/><span>m'Athair onóir dó.  Tá m'anam ar buaireamh anois.</span>
<lb n="9972"/><span>Agus cad déarfad?  A Athair, dein mé shaoradh ó'n</span>
<lb n="9973"/><span>uair seo.  Ach is chuige seo do thánag chun na h-uaire</span>
<lb n="9974"/><span>seo.  A Athair, dein t'ainim do shoillsiú.  Ansan</span>
<lb n="9975"/><span>do tháinig guth ó neamh: Do shoillsígheas cheana é, agus</span>
<lb n="9976"/><span>soillseóchad airís é.</span></p>
<lb n="9977"/>
<lb n="9978"/><p><span>Agus na sluaighte a bhí láithreach d'airigheadar an</span>
<lb n="9979"/><span>guth agus dubhradar gur thóirthneach a deineadh.  Ach</span>
<lb n="9980"/><span>dubhairt tuille acu: Do labhair aingeal leis.  D'fhrea-</span>
<lb n="9981"/><span>gair Íosa agus dubhairt sé: Ní mar gheall orm-sa a</span>
<lb n="9982"/><span>tháinig ag guth so, ach mar gheall oraibh-se.  Anois atá</span>
<lb n="9983"/><span>breith tabhartha ar an saoghal so; anois a caithfar</span>
<lb n="9984"/><span>amach priúnsa an tsaoghail seo.  Agus má árduígh-</span>
<lb n="9985"/><span>thear mise ó'n dtalamh taraiceóchad gach nídh chúgham</span>
<lb n="9986"/><span>féin.  Agus dubhairt sé an méid sin 'ghá chur i gcéill</span>
<lb n="9987"/><span>cad é an bás a gheobhadh sé.  D'fhreagair na daoine é:</span>
<lb n="9988"/><span>D'airigheamair-ne as an ndlígh Críost a bheith ann</span>
<lb n="9989"/><span>do shíor: agus conus a deirir-se nách foláir Mac an</span>
<lb n="9990"/><span>Duine d'árdú?  Cé h-é an Mac san an Duine?</span>
<lb n="9991"/><span>Ansan dubhairt Íosa leó: Tá an solus agaibh tamall</span></p>
</div>
<pb n="263"/>
<div><lb n="9992"/><p><span>beag fós.  Deinidh siubhal an fhaid atá an solus</span>
<lb n="9993"/><span>agaibh, i dtreó ná béarfaidh an doircheacht oraibh;</span>
<lb n="9994"/><span>agus an t-é bhíonn ag siubhal sa doircheacht ní fhea-</span>
<lb n="9995"/><span>dair sé cá mbíonn sé ag dul.  An fhaid atá an solus</span>
<lb n="9996"/><span>agaibh creididh sa tsolus, i dtreó go mbeadh sibh</span>
<lb n="9997"/><span>i nbhúr gclann ag an solus.  Do labhair Íosa na neithe</span>
<lb n="9998"/><span>sin agus d'imthigh sé agus do cheil sé é féin ortha.</span></p>
<lb n="9999"/>
<lb n="10000"/><p><span>Agus bíodh gur dhein sé an oiread san mírbhúiltí os</span>
<lb n="10001"/><span>a gcómhair níor chreideadar ann; Ionus go gcómh-</span>
<lb n="10002"/><span>líonfaí an chaint adubhairt Isáias Fáidh: A Thighearna,</span>
<lb n="10003"/><span>cé chreid a gcloistear uainn?  Agus cé dhó gur foill-</span>
<lb n="10004"/><span>sigheadh cuisle an Tighearna?  Uime sin níor fhéadadar</span>
<lb n="10005"/><span>creideamhaint, óir dubhairt Isáias airís: Do dhall sé</span>
<lb n="10006"/><span>a súile, agus do dhúr sé a gcroidhe, sar a bhfeicfidís</span>
<lb n="10007"/><span>le n-a súilibh agus sar a dtuigfidís 'n-a gcroidhe.</span>
<lb n="10008"/><span>agus go n-iompóchaidís, agus go saorfainn iad.</span>
<lb n="10009"/><span>Dubhairt Isáias na neithe sin nuair a chonaic sé a</span>
<lb n="10010"/><span>ghlóire, agus nuair a labhair sé air.  Ach sa n-am</span>
<lb n="10011"/><span>gcéadna do chreid a lán de sna h-uachtaráin féin</span>
<lb n="10012"/><span>ann; ach níor admhuigheadar é, le h-eagla roimis na</span>
<lb n="10013"/><span>Fairisínigh, sar a gcurfaí as na sinagógaibh iad.  Óir</span>
<lb n="10014"/><span>bá mhó acu glóire daoine 'ná glóire Dé.</span></p>
<lb n="10015"/>
<lb n="10016"/><p><span>Ansan do labhair Íosa do ghuth árd, agus dubhairt sé:</span>
<lb n="10017"/><span>An t-é a chreideann ionam-sa, ní h-ionam-sa a chreid-</span>
<lb n="10018"/><span>eann sé ach san t-é a chuir uaidh mé.  Agus an t-é a</span>
<lb n="10019"/><span>chíonn mise, chíonn sé an t-é a chuir uaidh mé.  Is am'</span>
<lb n="10020"/><span>sholus do thánag ar an saoghal, ionus, an t-é a chreid-</span>
<lb n="10021"/><span>eann ionam, ná fanfadh sé sa doircheacht.  Agus má</span>
<lb n="10022"/><span>airigheann aoinne mo bhréithre agus ná coimeádfaidh</span>
<lb n="10023"/><span>sé iad, ní thugaim-se breith air, óir ní chun breitheamh-</span>
<lb n="10024"/><span>antais a thabhairt ar an ndomhan do thánag, ach chun an</span>
<lb n="10025"/><span>domhain do shaoradh.  An t-é ná tugann toradh orm-</span>
<lb n="10026"/><span>sa agus ná glacann mo bhréithre, tá aige an t-é a thugann</span>
<lb n="10027"/><span>breith air; an briathar atá ráidhte agam-sa,</span>
<lb n="10028"/><span>tabharfaidh an briathar san breith air an lá déanach.</span>
<lb n="10029"/><span>Óir ní h-uaim féin do labhras-sa, ach an t-Athair a</span></p>
</div>
<pb n="264"/>
<div><lb n="10030"/><p><span>chuir uaidh mé, thug sé sin órdú dhom, cad déarfad agus</span>
<lb n="10031"/><span>cad a labharfad.  Agus tá fhios agam gur beatha</span>
<lb n="10032"/><span>shíoruidhe a órdú.  Na neithe a labhraim, d'á bhrígh sin,</span>
<lb n="10033"/><span>is mar adubhairt an t-Athair liom do labhrann iad.</span></p>
<lb n="10034"/>
<lb n="10035"/><p><span>CAIBIDIOL XIII.</span></p>
<lb n="10036"/>
<lb n="10037"/><p><span>Cosa a dheisgiobol á nighe ag Críost.  Feall Iúdáis.  An aithne</span>
<lb n="10038"/><span>nua, .i. aithne an ghrádha.</span></p>
<lb n="10039"/>
<lb n="10040"/><p><span>Roimh lá fhéile na cásga, ó bhí fhios ag Íosa go raibh</span>
<lb n="10041"/><span>a thráth tagaithe chun imtheacht as an saoghal so ag triall</span>
<lb n="10042"/><span>ar an Athair: ó thug sé grádh d'á mhuíntir féin, do</span>
<lb n="10043"/><span>ghrádhuigh sé iad go deire.</span></p>
<lb n="10044"/>
<lb n="10045"/><p><span>Agus nuair a bhí an suipéar críochnuighthe, agus an</span>
<lb n="10046"/><span>diabhal tar éis a chur i gcroidhe Iúdáis Iscariót, mhic</span>
<lb n="10047"/><span>Shímóin go ndéanfadh sé é dhíol, Ó bhí fhios ag Íosa</span>
<lb n="10048"/><span>gach uile nídh a bheith tabhartha isteach 'n-a láimh dó ag</span>
<lb n="10049"/><span>an Athair, agus gur ó Dhia a tháinig sé agus go raibh</span>
<lb n="10050"/><span>sé ag dul ag triall ar Dhia, D'eirigh sé ó'n suipéar,</span>
<lb n="10051"/><span>agus bhain sé dhe a chuid éadaigh agus cheangail sé</span>
<lb n="10052"/><span>línéadach fan choím air féin.  Ansan chuir sé uisge</span>
<lb n="10053"/><span>i mbáisín agus chrom sé ar chosaibh a dheisgiobul do</span>
<lb n="10054"/><span>nighe, agus ar iad do thriomú leis an línéadach a bhí fan</span>
<lb n="10055"/><span>choím air.  Ansan do tháinig sé go dtí Símón Peadar.</span>
<lb n="10056"/><span>Dubhairt Peadar leis: Tusa ag nighe mo chos-sa, a</span>
<lb n="10057"/><span>Thighearna?  D'fhreagair Íosa agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="10058"/><span>An rud atá agam-sa 'á dhéanamh ní fios duit-se anois</span>
<lb n="10059"/><span>é; beidh a fhios agat ar ball, ámhthach.  Dubhairt</span>
<lb n="10060"/><span>Peadar leis: Ní níghfir mo chosa-sa dhómh-sa go bráth.</span>
<lb n="10061"/><span>D'fhreagair Íosa é: Mura níghead tu ní bheidh páirt agat</span>
<lb n="10062"/><span>liom.  Dubhairt Símón Peadar leis: A Thighearna,</span>
<lb n="10063"/><span>ní h-amháin mo chosa, ach fós mo lámha agus mo cheann.</span>
<lb n="10064"/><span>Dubhairt Íosa leis: An t-é a nightear ní gádh a níghe</span></p>
</div>
<pb n="265"/>
<div><lb n="10065"/><p><span>ach a chosa agus tá sé glan ar fad.  Táthaoi-se glan,</span>
<lb n="10066"/><span>ach ní'l sibh go léir glan.  Óir bhí fhios aige cé r' bh'é</span>
<lb n="10067"/><span>an t-é a dhíolfadh é; mar gheall air sin iseadh a dubh-</span>
<lb n="10068"/><span>airt sé: Ní'l sibh go léir glan.</span></p>
<lb n="10069"/>
<lb n="10070"/><p><span>Ansan, nuair a bhí a gcosa nighte aige agus a éad-</span>
<lb n="10071"/><span>aighe curtha uime aige, agus é 'na shuidhe airís dubhairt</span>
<lb n="10072"/><span>sé leó: An bhfuil fhios agaibh cad 'tá déanta agam</span>
<lb n="10073"/><span>daoibh?  Glaodhann sibh-se orm-sa Máighistir, agus</span>
<lb n="10074"/><span>Tighearna, agus tá an ceart agaibh, óir is me san.</span>
<lb n="10075"/><span>D'á bhrígh sin, má nígheas-sa bhúr gcosa dhaoibh-se agus</span>
<lb n="10076"/><span>gur mé an Tighearna agus an Máighistir, is ceart</span>
<lb n="10077"/><span>daoibh-se, mar an gcéadna, cosa a chéile do níghe.</span>
<lb n="10078"/><span>Óir tá sampla tabhartha agam daoibh, ionus fé mar</span>
<lb n="10079"/><span>atá déanta agam-sa dhaoibh-se go ndéanfadh sibh-se</span>
<lb n="10080"/><span>mar an gcéadna.  Go deimhin, deimhin, adeirim libh.</span>
<lb n="10081"/><span>Ní'l an seirbhíseach níos mó 'ná a mháighistir, 'ná ní'l</span>
<lb n="10082"/><span>an t-aspol níos mó 'ná an t-é chuir uaidh é.  Má tá</span>
<lb n="10083"/><span>fhios agaibh na neithe sin, is aoibhinn daoibh má dheineann</span>
<lb n="10084"/><span>sibh iad.  Ní'lim ag labhairt oraibh go léir; aithním</span>
<lb n="10085"/><span>na daoine a thoghas: Ach ionus go gcómhlíonfí an</span>
<lb n="10086"/><span>Sgríbhinn: An t-é a dh'itheann arán am' fhochair</span>
<lb n="10087"/><span>árdóchaidh sé a shál am' choinnibh.  Táim 'ghá innsint sin</span>
<lb n="10088"/><span>daoibh anois roim ré, i dtreó, nuair a thuitfidh sé</span>
<lb n="10089"/><span>amach, go gcreidfeadh sibh gur mé atá ann.  Go</span>
<lb n="10090"/><span>deimhin, deimhin, adeirim libh: An t-é a ghlacann</span>
<lb n="10091"/><span>aoinne a chuirfead uaim, glacann sé mise; agus an</span>
<lb n="10092"/><span>t-é a ghlacann mise, glacann sé an t-é a chuir uaidh mé.</span></p>
<lb n="10093"/>
<lb n="10094"/><p><span>Nuair a bhí an méid sin ráidhte ag Íosa tháinig buair-</span>
<lb n="10095"/><span>eamh spioraide air agus do dheimhnigh sé, agus dubhairt</span>
<lb n="10096"/><span>sé: Go deimhin, deimhin, adeirim libh, déanfaidh duine</span>
<lb n="10097"/><span>agaibh-se mise thabhairt i láimh.  D'fhéach na deisgio-</span>
<lb n="10098"/><span>buil ar a chéile agus mearbhall ortha i dtaobh cé air</span>
<lb n="10099"/><span>gur labhair sé.  Thárla go raibh 'n-a luighe i n-ucht Íosa</span>
<lb n="10100"/><span>duine dh'á dheisgiobulaibh ba ró-ionmhuin le h-Íosa.</span>
<lb n="10101"/><span>Agus do bhagair Símón Peadar chuige sin agus dubhairt</span>
<lb n="10102"/><span>sé leis: Cé h-é an t-é adeir sé?  D'á bhrígh sin,</span>
<lb n="10103"/><span>dubhairt seisean, agus é 'n-a luighe ar ucht Íosa: A</span>
<lb n="10104"/><span>Thighearna, cé h-é féin?  D'fhreagair Íosa: An fear</span></p>
</div>
<pb n="266"/>
<div><lb n="10105"/><p><span>go dtabharfad-sa blúire d'arán túmtha dó, siné é.</span>
<lb n="10106"/><span>Ansan do thúm sé blúire aráin agus thug sé d'Iúdás</span>
<lb n="10107"/><span>Iscariót mac Shímóin é.  Agus i ndiaidh an bhlúire</span>
<lb n="10108"/><span>aráin, chuaidh Sátan isteach ann.  Agus dubhairt Íosa</span>
<lb n="10109"/><span>leis: An nídh atá agat 'á dhéanamh, dein gan mhoill é.</span>
<lb n="10110"/><span>Agus ní raibh fhios ag aoinne sa chuideachtain cad chuige</span>
<lb n="10111"/><span>go ndubhairt sé leis é.  Mar do cheap cuid acu, ó bhí</span>
<lb n="10112"/><span>an sparán ag Iúdás, gur bh'amhlaidh adubhairt Íosa</span>
<lb n="10113"/><span>leis: Ceannaigh na neithe theastóchaidh uainn i gcóir</span>
<lb n="10114"/><span>na féile; nó rud éigin a thabhairt do sna daoine</span>
<lb n="10115"/><span>bochta.  Ach nuair a ghlac seisean an blúire aráin</span>
<lb n="10116"/><span>d'imthigh sé amach gan mhoill.  Agus bhí an oidhche ann.</span></p>
<lb n="10117"/>
<lb n="10118"/><p><span>Agus nuair a bhí sé imthighthe amach dubhairt Íosa:</span>
<lb n="10119"/><span>Tá glóire fághalta anois ag Mac an Duine, agus tá</span>
<lb n="10120"/><span>glóire fághalta ann ag Dia.  Má tá glóire fághalta</span>
<lb n="10121"/><span>ag Dia ann tabharfaidh Dia, leis, glóire dhó-san ann</span>
<lb n="10122"/><span>féin, agus tabharfaidh sé glóire dhó gan mhoill.  A</span>
<lb n="10123"/><span>chlann ó, táim i nbhúr bhfochair tamall beag fós.  Beidh</span>
<lb n="10124"/><span>sibh a'm lorg agus mar adubhart leis na Iúdaigh, An</span>
<lb n="10125"/><span>áit 'n-a bhfuilim ag dul ní féidir daoibh-se teacht</span>
<lb n="10126"/><span>ann; deirim libh-se anois é.  Tá aithne nua agam</span>
<lb n="10127"/><span>'á thabhairt daoibh: go mbeadh grádh agaibh d'á chéile;</span>
<lb n="10128"/><span>fé mar a thugas-sa grádh dhaoibh-se go dtabharfadh sibh-se</span>
<lb n="10129"/><span>grádh d'á chéile.  As san iseadh a dh' aithneóchaid na</span>
<lb n="10130"/><span>daoine go léir gur sibh mo dheisgiobuil-se, má bhíonn</span>
<lb n="10131"/><span>grádh agaibh d'á chéile.</span></p>
<lb n="10132"/>
<lb n="10133"/><p><span>Dubhairt Símón Peadar leis: A Thighearna cá</span>
<lb n="10134"/><span>bhfuilir ag imtheacht?  D'fhreagair Íosa.  An áit 'n-a</span>
<lb n="10135"/><span>bhfuilim ag imtheacht ní féidir duit-se mé a leanmh-</span>
<lb n="10136"/><span>aint ann anois; leanfir me ámhthach 'n-a dhiaidh so.</span>
<lb n="10137"/><span>Dubhairt Peadar leis: Cad 'n-a thaobh nách féidir dom</span>
<lb n="10138"/><span>thú a leanmhaint anois?  Tabharfad m'anam ar do</span>
<lb n="10139"/><span>shon.  D'fhreagair Íosa é: Tabharfair t'anam ar mo</span></p>
</div>
<pb n="267"/>
<div><lb n="10140"/><p><span>shon?  Go deimhin, deimhin, adeirim leat, ní ghlaodh-</span>
<lb n="10141"/><span>faidh an coileach sar a séanfair trí h-uaire mé.</span></p>
<lb n="10142"/>
<lb n="10143"/><p><span>CAIBIDIOL XIV.</span></p>
<lb n="10144"/>
<lb n="10145"/><p><span>Caint Chríost tar éis a shuipéir dhéidheanaigh.</span></p>
<lb n="10146"/>
<lb n="10147"/><p><span>Ná tagadh buaireamh ar bhúr gcroidhe.  Creideann</span>
<lb n="10148"/><span>sibh i nDia; creididh ionam-sa leis.  Is mó árus</span>
<lb n="10149"/><span>i dtigh m'Athar; dá mba ná beadh, do neósfainn daoibh</span>
<lb n="10150"/><span>é: óir táim ag dul ag cur áite i n-eagar dhaoibh.</span>
<lb n="10151"/><span>Agus má imthighim agus áit do chur in-eagar dhaoibh,</span>
<lb n="10152"/><span>táim ag teacht airís agus glacfad chúgham féin sibh,</span>
<lb n="10153"/><span>i dtreó, an áit 'na mbead-sa go mbeidh sibh-se ann,</span>
<lb n="10154"/><span>leis.  Agus is eól daoibh cá bhfuilim ag imtheacht,</span>
<lb n="10155"/><span>agus tá eólas na slighe agaibh.  Dubhairt Tomás leis:</span>
<lb n="10156"/><span>A Thighearna, ní h-eól dúinn cá bhfuilir ag imtheacht,</span>
<lb n="10157"/><span>agus conus is féidir dúinn an tslígh d'aithint?</span></p>
<lb n="10158"/>
<lb n="10159"/><p><span>Dubhairt Íosa leis: Is mise an tslígh, agus an fhír-</span>
<lb n="10160"/><span>inne, agus an bheatha; ní thagann aoinne chun an Athar</span>
<lb n="10161"/><span>ach tríom-sa.  Dá n-aithnigheadh sibh mise d'aithneóch'</span>
<lb n="10162"/><span>sibh m'Athair gan amhras, agus aithneóchaidh sibh é</span>
<lb n="10163"/><span>feasda, agus do chonacabhair é.  Dubhairt Pilib leis:</span>
<lb n="10164"/><span>A Thighearna, taisbeáin dúinn an t-Athair, agus is</span>
<lb n="10165"/><span>leór dúinn san.  Dubhairt Íosa leis: An bhfuilim an</span>
<lb n="10166"/><span>fhaid seo aimsire agaibh agus gan aithne agaibh orm?</span>
<lb n="10167"/><span>A Philib, an t-é a chíonn mise chíonn sé an t-Athair,</span>
<lb n="10168"/><span>leis; agus conus adeirir-se, Taisbeáin dúinn an</span>
<lb n="10169"/><span>t-Athair?  Ná creideann sibh go bhfuilim-se sa</span>
<lb n="10170"/><span>n-Athair agus an t-Athair ionam-sa?  Na bréithre a</span>
<lb n="10171"/><span>labhraim-se libh-se ní h-uaim féin a labhraim iad; ach</span>
<lb n="10172"/><span>an t-Athair atá 'n-a chómhnuighe ionam, isé a dheineann</span>
<lb n="10173"/><span>na mírbhúiltí.  Ná creideann sibh mise bheith sa</span>
<lb n="10174"/><span>n-Athair agus an t-Athair a bheith ionam-sa?  Nó murab</span>
<lb n="10175"/><span>é sin é, creididh mé mar gheall ar na h-oibreacha</span>
<lb n="10176"/><span>féin.</span></p>
<lb n="10177"/>
<lb n="10178"/><p><span>Go deimhin, deimhin, adeirim libh, an t-é a chreideann</span>
<lb n="10179"/><span>ionam-sa, na h-oibreacha a dheinim-se déanfaidh sé féin</span></p>
</div>
<pb n="268"/>
<div><lb n="10180"/><p><span>iad, agus déanfaidh sé oibreacha is mó 'ná iad;</span>
<lb n="10181"/><span>mar táim-se ag dul ag triall ar an Athair.  Agus</span>
<lb n="10182"/><span>pé rud a dh'iarrfaidh sibh ar an Athair am' ainim-se</span>
<lb n="10183"/><span>déanfad-sa an rud san, i dtreó go bhfaghaidh an</span>
<lb n="10184"/><span>t-Athair glóire sa Mhac.  Má iarrann sibh aon rud</span>
<lb n="10185"/><span>orm am' ainim-se déanfad an rud san.</span></p>
<lb n="10186"/>
<lb n="10187"/><p><span>Má tá grádh agaibh dom coimeádaidh m'aitheanta.</span>
<lb n="10188"/><span>Agus iarrfad-sa ar an Athair é, agus cuirfidh sé chúgh-</span>
<lb n="10189"/><span>aibh Sólásaidhe eile chun fanmhaint agaibh go deó;</span>
<lb n="10190"/><span>Spioraid na fírinne, nách féidir do'n tsaoghal a</span>
<lb n="10191"/><span>ghlacadh, óir ní fheiceann sé é ná ní aithnigheann sé é;</span>
<lb n="10192"/><span>ach aithnéochaidh sibh-se é, mar fanfaidh sé agaibh, agus</span>
<lb n="10193"/><span>beidh sé ionaibh.  Ní fhágfad sibh i nbhúr ndíleach-</span>
<lb n="10194"/><span>taithibh; tiocfad chúghaibh.  Tamall beag eile agus ní</span>
<lb n="10195"/><span>fheiceann an saoghal mé feasda; ach chíonn sibh-se mé:</span>
<lb n="10196"/><span>óir táim-se beó agus beidh sibh-se beó, leis.  An lá</span>
<lb n="10197"/><span>san aithneóchaidh sibh-se go bhfuilim-se am' Athair, agus</span>
<lb n="10198"/><span>go bhfuil sibh-se ionam-sa, agus mise ionaibh-se.</span></p>
<lb n="10199"/>
<lb n="10200"/><p><span>An t-é go bhfuil m'aitheanta-sa aige agus do</span>
<lb n="10201"/><span>choimeádann iad, siné an t-é go bhfuil grádh aige dhom;</span>
<lb n="10202"/><span>agus an t-é go bhfuil grádh aige dhom, beidh grádh</span>
<lb n="10203"/><span>agam' Athair dó; agus beidh grádh agam-sa dhó agus</span>
<lb n="10204"/><span>taisbeánfad mé féin dó.  Dubhairt Iúdás leis, níor</span>
<lb n="10205"/><span>bh'é an t-Iscariót úd: A Thighearna, cad fé ndeár go</span>
<lb n="10206"/><span>ndéanfair thu féin a thaisbeáint dúinne agus ná tais-</span>
<lb n="10207"/><span>beánfair thu féin do'n tsaoghal?  D'fhreagair Íosa,</span>
<lb n="10208"/><span>agus dubhairt sé leis: Má tá grádh ag duine dhómh-sa</span>
<lb n="10209"/><span>coimeádfaidh sé mo bhréithre, agus beidh grádh ag</span>
<lb n="10210"/><span>m' Athair dó, agus tiocfaimíd chuige agus déanfaimíd</span>
<lb n="10211"/><span>cómhnuighe i n-a fhochair.  An t-é ná fuil grádh aige</span>
<lb n="10212"/><span>dhom ní choimeádann sé mo bhréithre agus an briathar</span>
<lb n="10213"/><span>d'aireabhair ní h-é mo bhriathar-sa é, ach briathar an</span>
<lb n="10214"/><span>Athar a chuir uaidh mé.</span></p>
<lb n="10215"/>
<lb n="10216"/><p><span>Do labhras an méid seo libh agus mé i nbhúr</span></p>
</div>
<pb n="269"/>
<div><lb n="10217"/><p><span>bhfochair.  Ach an Sólásaidhe, an Spioraid Naomh, an</span>
<lb n="10218"/><span>t-é a chuirfidh an t-Athair uaidh am' ainim-se, múinfidh</span>
<lb n="10219"/><span>sé sin daoibh gach nídh, agus cuirfidh sé i nbhúr gcuimhne</span>
<lb n="10220"/><span>gach nídh d'á ndéarfad libh.  Fágaim síothcháin agaibh;</span>
<lb n="10221"/><span>tugaim mo shíothcháin daoibh; ní mar a thugann an saoghal</span>
<lb n="10222"/><span>a thugaim-se dhaoibh.  Ná bíodh buaireamh ar bhúr</span>
<lb n="10223"/><span>gcroidhe, ná eagla.  D'aireabhair conus mar adubhart</span>
<lb n="10224"/><span>libh: Táim ag imtheacht, agus ag teacht chúghaibh.  Dá</span>
<lb n="10225"/><span>mbeadh grádh agaibh dom, bheadh áthas oraibh toisg mé</span>
<lb n="10226"/><span>bheith ag dul ag triall ar an Athair; óir is mó an</span>
<lb n="10227"/><span>t-Athair 'ná mise.  Agus anois tá sé innste agam</span>
<lb n="10228"/><span>daoibh roim ré, i dtreó nuair a thiocfaidh sé go gcreid-</span>
<lb n="10229"/><span>fidh sibh.  Ní déarfad puinn i nbhúr bhfochair anois.</span>
<lb n="10230"/><span>Óir tá priúnsa an domhain seo ag teacht, agus ní'l nídh</span>
<lb n="10231"/><span>ar bith aige ionam-sa.  Ach ionus go n-aithneóchadh an</span>
<lb n="10232"/><span>domhan go bhfuil grádh agam do'n Athair; agus do</span>
<lb n="10233"/><span>réir mar a thug an t-Athair órdú dhom, is mar sin a</span>
<lb n="10234"/><span>dheinim.  Eirighidh, imthighmís asso.</span></p>
<lb n="10235"/>
<lb n="10236"/><p><span>CAIBIDIOL XV.</span></p>
<lb n="10237"/>
<lb n="10238"/><p><span>Caint Chríost le n-a dheisgiobulaibh ar leanmhaint.</span></p>
<lb n="10239"/>
<lb n="10240"/><p><span>Is mise an fhíneamhuin fhírinneach, agus isé m'Athair</span>
<lb n="10241"/><span>an saothruightheóir.  Gach géag atá orm agus ná</span>
<lb n="10242"/><span>tugann toradh, gearrfaidh sé í; agus gach géag a</span></p>
</div>
<pb n="270"/>
<div><lb n="10243"/><p><span>thugann toradh, glanfaidh sé í, ionus go dtabharfadh</span>
<lb n="10244"/><span>sí breis toradh.  Táthaoí-se anois glan de bhárr</span>
<lb n="10245"/><span>na cainte do labhras libh.  Fanaidh ionam-sa, agus</span>
<lb n="10246"/><span>mise ionaibh.  Fé mar nách féidir do'n ghéig toradh</span>
<lb n="10247"/><span>thabhairt uaithe féin, mura bhfanaidh sí ar an bhfínea-</span>
<lb n="10248"/><span>mhuin, sin mar nach féidir daoibh-se mura bhfanaidh sibh</span>
<lb n="10249"/><span>ionam-sa.  Mise an fhíneamhuin, sibh-se na géaga;</span>
<lb n="10250"/><span>an t-é fhanann ionam-sa agus mise ann, tugann sé sin</span>
<lb n="10251"/><span>toradh mór uaidh; óir am' éaghmuis-se ní féidir daoibh</span>
<lb n="10252"/><span>aon nídh a dhéanamh.  An t-é ná fanfaidh ionam-sa,</span>
<lb n="10253"/><span>caithfar amach é mar ghéag, agus feóchfaidh sé; agus</span>
<lb n="10254"/><span>tógfar é agus caithfar sa teine é, agus loisgfar é.</span>
<lb n="10255"/><span>Má fhanann sibh ionam-sa, agus má fhanaid mo</span>
<lb n="10256"/><span>bhréithre ionaibh, iarrfaidh sibh pé nídh is maith libh, agus</span>
<lb n="10257"/><span>déanfar daoibh é.  As so a tugtar glóire do m'Athair,</span>
<lb n="10258"/><span>sibh-se do thabhairt mór-thoradh uaibh, agus sibh a bheith</span>
<lb n="10259"/><span>i nbhúr ndeisgiobuil agam-sa.</span></p>
<lb n="10260"/>
<lb n="10261"/><p><span>Mar a thug an t-Athair grádh dhómh-sa, sin mar a</span>
<lb n="10262"/><span>thugas-sa grádh dhaoibh-se.  Fanaidh am' ghrádh.  Má</span>
<lb n="10263"/><span>choiméádann sibh m'aitheanta fanfaidh sibh am' ghrádh;</span>
<lb n="10264"/><span>fé mar a choimeádaim-se aitheanta m'Athar agus go</span>
<lb n="10265"/><span>bhfanaim 'n-a ghrádh.  Do labhras na neithe sin libh ionus</span>
<lb n="10266"/><span>go mbeadh m'áthas-sa ionaibh, agus go mbeadh bhúr</span>
<lb n="10267"/><span>n-áthas-sa iomlán.</span></p>
<lb n="10268"/>
<lb n="10269"/><p><span>Sidí m'aithne-se, go dtabharfadh sibh-se grádh</span>
<lb n="10270"/><span>d'á chéile, fé mar a thugas-sa grádh dhaoibh-se.  Ní'l</span>
<lb n="10271"/><span>ag aon duine grádh is mó 'ná so, go dtabharfadh duine</span>
<lb n="10272"/><span>a anam ar son a charad.  Is sibh-se mo cháirde-se ach</span>
<lb n="10273"/><span>go ndéanfaidh sibh na neithe adeirim libh.  Ní seirbh-</span>
<lb n="10274"/><span>ísigh a thabharfad oraibh feasda, óir ní fios do'n tseir-</span>
<lb n="10275"/><span>bhíseach an nídh a dheineann a mháighistir.  Ach is cáirde</span>
<lb n="10276"/><span>atá tabhartha agam oraibh; óir gach nídh d'ár airigheas</span>
<lb n="10277"/><span>féin ó m'Athair do chuireas i n-iúil daoibh-se é.  Ní</span>
<lb n="10278"/><span>sibh-se a dhein mise do thoghadh: ach is mise a dhein sibh-se</span>
<lb n="10279"/><span>do thoghadh, agus do cheapadh chun go n-imtheochadh sibh</span>
<lb n="10280"/><span>agus go dtabharfadh sibh toradh uaibh, agus go leanfadh</span>
<lb n="10281"/><span>bhúr dtoradh; i dtreó, pé rud a dh'iarrfadh sibh ar an</span>
<lb n="10282"/><span>Athair am' ainim-se, go dtabharfadh sé dhaoibh é.</span>
<lb n="10283"/></p>
</div>
<pb n="271"/>
<div><lb n="10284"/><p><span>Tugaim na h-aitheanta so dhaoibh i dtreó go mbeadh</span>
<lb n="10285"/><span>grádh agaibh d'á chéile.</span></p>
<lb n="10286"/>
<lb n="10287"/><p><span>Má thugann an saoghal fuath dhaoibh, bíodh fhios agaibh</span>
<lb n="10288"/><span>gur thug sé fuath dhómh-sa rómhaibh.  Dá mba leis an</span>
<lb n="10289"/><span>saoghal a bhainfeadh sibh bheadh grádh ag an saoghal d'á</span>
<lb n="10290"/><span>chuid féin; ach óir ná baineann sibh leis an saoghal,</span>
<lb n="10291"/><span>ach gur dheineas-sa sibh a thoghadh as an saoghal, uime</span>
<lb n="10292"/><span>sin tá fuath ag an saoghal daoibh.  Cuimhnighidh ar an</span>
<lb n="10293"/><span>bhfocal adubhart libh: Ní'l an seirbhíseach níos mó</span>
<lb n="10294"/><span>'ná a mháighistir.  Má dheineadar géarleanmhaint</span>
<lb n="10295"/><span>orm-sa déanfaid siad géarleanmhaint oraibh-se, leis;</span>
<lb n="10296"/><span>má choimeádadar mo bhréithre-se, coimeádfaid siad</span>
<lb n="10297"/><span>bhúr mbréithre-se, leis.  Ach déanfaid siad na neithe</span>
<lb n="10298"/><span>sin go léir libh mar gheall ar m' ainim-se, toisg gan</span>
<lb n="10299"/><span>aithne bheith acu ar an t-é a chuir uaidh mé.  Dá mba ná</span>
<lb n="10300"/><span>tiocfainn agus labhairt leó, ní bheadh an peaca ortha;</span>
<lb n="10301"/><span>ach anois ní'l aon leathsgéal acu i dtaobh a bpeaca.</span>
<lb n="10302"/><span>An t-é go bhfuil fuath aige dhómh-sa, tá fuath aige do</span>
<lb n="10303"/><span>m'Athair, leis.  Dá mba na déanfainn na h-oibreacha</span>
<lb n="10304"/><span>'n-a measg, oibreacha nár dhein aoinne eile, ní bheadh</span>
<lb n="10305"/><span>an peaca ortha; ach anois do chonacadar agus thugadar</span>
<lb n="10306"/><span>fuath i n-aonfheacht, dómh-sa agus do m'Athair</span>
<lb n="10307"/><span>i n-aonfheacht.  Ach ionus go gcómhlíonfaí an focal</span>
<lb n="10308"/><span>atá sgríobhtha sa dlígh atá acu: Do thugadar fuath</span>
<lb n="10309"/><span>dhom gan chúis.</span></p>
<lb n="10310"/>
<lb n="10311"/><p><span>Ach nuair a thiocfaidh an Sólásaidhe, an t-é a chuir-</span>
<lb n="10312"/><span>fead-sa chúghaibh-se ó'n Athair, Spioraid na fírinne, a</span>
<lb n="10313"/><span>ghluaiseann ó'n Athair, déanfaidh sé sin fiadhnaise</span>
<lb n="10314"/><span>orm-sa.  Agus déanfaidh sibh-se fiadhnaise, óir</span>
<lb n="10315"/><span>táthaoí am' fhochair ó thusach.</span>
<lb n="10316"/></p>
</div>
<pb n="272"/>
<div><lb n="10317"/><p><span>CAIBIDIOL XVI.</span></p>
<lb n="10318"/>
<lb n="10319"/><p><span>Críochnú cainte Chríost le n-a dheisgiobulaibh.</span></p>
<lb n="10320"/>
<lb n="10321"/><p><span>D'innseas na neithe seo dhaoibh ionus ná glacfadh</span>
<lb n="10322"/><span>sibh sgannal.  Cuirfid siad amach as na sinagógaibh</span>
<lb n="10323"/><span>sibh: seadh, agus tá an t-am ag teacht nuair a mheasfaidh</span>
<lb n="10324"/><span>an t-é a chuirfidh chun báis sibh go mbeidh onóir aige 'á</span>
<lb n="10325"/><span>thabhairt do Dhia.  Agus déanfaid siad na neithe sin</span>
<lb n="10326"/><span>libh-se toisg gan aithne bheith acu ar an Athair, ná orm-sa.</span>
<lb n="10327"/><span>Ach táid na neithe seo innste agam daoibh i dtreó, nuair</span>
<lb n="10328"/><span>a thiocfaidh an t-am dóibh, go gcuimhneóchaidh sibh ar mé</span>
<lb n="10329"/><span>'ghá n-innsint daoibh.  Ach níor innseas na neithe seo</span>
<lb n="10330"/><span>dhaoibh ó thusach, mar bhíos i nbhúr bhfochair.  Agus anois</span>
<lb n="10331"/><span>táim ag imtheacht ag triall ar an t-é a chuir uaidh mé,</span>
<lb n="10332"/><span>agus ní'l aoinne agaibh 'ghá fhiafraighe dhíom: Cá</span>
<lb n="10333"/><span>bhfuilir ag imtheacht?</span></p>
<lb n="10334"/>
<lb n="10335"/><p><span>Ach toisg gur labhras na neithe seo libh do líon bhúr</span>
<lb n="10336"/><span>gcroidhe de dhólás.  Ach táim-se ag innsint na fír-</span>
<lb n="10337"/><span>inne dhaoibh: Isé bhúr leas mé dh'imtheacht; óir mura</span>
<lb n="10338"/><span>n-imthighead ní thiocfaidh an Sólásaidhe chúghaibh; ach má</span>
<lb n="10339"/><span>imthighim, cuirfead chúghaibh é.  Agus nuair a thiocfaidh</span>
<lb n="10340"/><span>sé sin déanfaidh sé an domhan do dhaoradh i dtaobh an</span>
<lb n="10341"/><span>pheactha, agus i dtaobh cirt, agus i dtaobh breitheamhan-</span>
<lb n="10342"/><span>tais:  I dtaobh peactha, toisg ná creidid siad ionam-</span>
<lb n="10343"/><span>sa; I dtaobh cirt, óir táim ag dul chun an Athar,</span>
<lb n="10344"/><span>agus ní fheicfidh sibh mé feasda.  Agus i dtaobh breith-</span>
<lb n="10345"/><span>eamhantais, óir tá breitheamhantas tabhartha cheana féin</span>
<lb n="10346"/><span>ar phriúnsa an domhain seo.</span></p>
<lb n="10347"/>
<lb n="10348"/><p><span>Tá mórán eile neithe agam le rádh libh, ach ní féidir</span>
<lb n="10349"/><span>daoibh iad a bhreith libh anois.  Ach nuair a thiocfaidh an</span>
<lb n="10350"/><span>Spioraid úd na fírinne, múinfidh sé dhaoibh an uile</span>
<lb n="10351"/><span>fhírinne.  Óir ní h-uaidh féin a labharfaidh sé, ach labhar-</span>
<lb n="10352"/><span>faidh sé gach a gcloisfidh sé; agus neósfidh sé dhaoibh-se</span></p>
</div>
<pb n="273"/>
<div><lb n="10353"/><p><span>na neithe atá le teacht.  Tabharfaidh sé sin glóire dhómh-</span>
<lb n="10354"/><span>sa, óir is de m' chuid-se a ghlacfaidh sé agus a neósfaidh</span>
<lb n="10355"/><span>sé dhaoibh-se.  Gach uile nídh atá ag an Athair is liom-</span>
<lb n="10356"/><span>sa é.  Uime sin iseadh adubhart: Is de m' chuid-se</span>
<lb n="10357"/><span>a ghlacfaidh sé agus a neósfaidh sé dhaoibh-se.</span></p>
<lb n="10358"/>
<lb n="10359"/><p><span>Tamall beag, agus ní fheicfidh sibh mé; agus ansan</span>
<lb n="10360"/><span>tamall beag airís, agus chífidh sibh mé; mar táim ag</span>
<lb n="10361"/><span>dul ag triall ar an Athair.</span></p>
<lb n="10362"/>
<lb n="10363"/><p><span>Ansan dubhairt cuid d'á dheisgiobulaibh le n-a</span>
<lb n="10364"/><span>chéile: Cad é seo adeir sé linn?  Tamall beag, agus</span>
<lb n="10365"/><span>ní fheicfidh sibh mé; agus tamall beag airís, agus</span>
<lb n="10366"/><span>chífidh sibh mé; agus, Mar táim ag dul ag triall ar an</span>
<lb n="10367"/><span>Athair?  Agus dubhradar: Cad é seo adeir sé,</span>
<lb n="10368"/><span>Tamall beag?  Ní fheadramair cad 'deir sé.</span></p>
<lb n="10369"/>
<lb n="10370"/><p><span>Agus bhí fhios ag Íosa gur mhian leó é cheistiú;</span>
<lb n="10371"/><span>agus dubhairt sé leó: Táthaoí ag ceistiúchán ead-</span>
<lb n="10372"/><span>raibh féin i dtaobh an fhocail sin adubhart: Tamall</span>
<lb n="10373"/><span>beag, agus ní fheicfidh sibh mé; agus, tamall beag</span>
<lb n="10374"/><span>airís, agus chífidh sibh mé.  Go deimhin, deimhin,</span>
<lb n="10375"/><span>adeirim libh, go ndéanfaidh sibh caoi agus gol, agus</span>
<lb n="10376"/><span>go mbeidh áthas ar an saoghal; agus go mbeidh sibh-se</span>
<lb n="10377"/><span>buartha, ach iompófar bhúr mbrón chun áthais.  Nuair</span>
<lb n="10378"/><span>a bhíonn an bhean i mbreóiteacht clainne, bíonn buair-</span>
<lb n="10379"/><span>eamh uirthi, toisg a h-am a bheith tagaithe ach nuair a</span>
<lb n="10380"/><span>bheireann sí an mac, ní bhíonn cuimhne aici ar an dtein-</span>
<lb n="10381"/><span>neas, mar gheall ar an áthas, toisg duine bheith tagaithe</span>
<lb n="10382"/><span>ar an saoghal.  Sin mar atá buaireamh oraibh-se anois,</span>
<lb n="10383"/><span>ach chífead-sa sibh airís, agus beidh áthas ar bhúr gcroidhe;</span>
<lb n="10384"/><span>agus ní bhainfidh aoinne bhúr n-áthas díbh.  Agus ní</span>
<lb n="10385"/><span>fhiafróchaidh sibh aon nídh dhíom-sa an lá san.  Go</span>
<lb n="10386"/><span>deimhin, deimhin, adeirim libh, má iarrann sibh aon rud</span>
<lb n="10387"/><span>ar an Athair am' ainim tabharfaidh sé dhaoibh é.  Go</span>
<lb n="10388"/><span>dtí so níor iarrabhair aon nídh am' ainim: Iarraidh,</span>
<lb n="10389"/><span>agus gheobhaidh sibh, ionus go mbeadh bhúr n-áthas iomlán.</span></p>
<lb n="10390"/>
<lb n="10391"/><p><span>Do labhras na neithe seo libh i bhfuirm soluídí.  Tá</span>
<lb n="10392"/><span>an t-am ag teacht nuair ná labharfad libh feasda i sol-</span></p>
</div>
<pb n="274"/>
<div><lb n="10393"/><p><span>uídibh, ach neósfad daoibh go soiléir i dtaobh an Athar.</span>
<lb n="10394"/><span>Sa lá san iarrfaidh sibh am' ainim-se agus ní deirim</span>
<lb n="10395"/><span>libh go nguidhfead an t-Athair ar bhúr son; Óir tá</span>
<lb n="10396"/><span>grádh ag an Athair féin daoibh, toisg grádh bheith</span>
<lb n="10397"/><span>agaibh dómh-sa agus gur chreideabhair gur ó Dhia do</span>
<lb n="10398"/><span>ghluaiseas.  Do ghluaiseas amach ó'n Athair, agus</span>
<lb n="10399"/><span>do thánag ar an saoghal; táim ag fágáilt an tsaogh-</span>
<lb n="10400"/><span>ail airís, agus ag dul ag triall ar an Athair.</span></p>
<lb n="10401"/>
<lb n="10402"/><p><span>Dubhairt a dheisgiobuil leis: Féach, anois taoí ag</span>
<lb n="10403"/><span>labhairt go soiléir, agus ní h-aon tsoluíd atá agat</span>
<lb n="10404"/><span>d'á labhairt.  Tá fhios againn anois go bhfuil fios</span>
<lb n="10405"/><span>gach uile nídh agat, agus nách gádh dhuit aoinne bheith</span>
<lb n="10406"/><span>'ghad' cheistiú: as so creidimíd gur ó Dhia a ghluaisís.</span>
<lb n="10407"/><span>D'fhreagair Íosa iad: An gcreideann sibh anois?</span>
<lb n="10408"/><span>Féach, tá an tráth ag teacht, agus tá sé tagaithe</span>
<lb n="10409"/><span>cheana féin, 'n-a sgaipfar sibh, gach duine chun a choda</span>
<lb n="10410"/><span>féin, agus 'n-a bhfágfaidh sibh mise am' aonar; ach</span>
<lb n="10411"/><span>ní'lim am' aonar, mar tá an t-Athair am' fhochair.</span>
<lb n="10412"/><span>Do labhras na neithe sin libh ionus go mbeadh síothcháin</span>
<lb n="10413"/><span>agaibh ionam-sa.  Beidh trioblóid sa tsaoghal agaibh;</span>
<lb n="10414"/><span>ach glacaidh misneach, tá buaidhte agam-sa ar an</span>
<lb n="10415"/><span>saoghal.</span></p>
<lb n="10416"/>
<lb n="10417"/><p><span>CAIBIDIOL XVII.</span></p>
<lb n="10418"/>
<lb n="10419"/><p><span>Guidhe Chríost ar son a dheisgiobul.</span></p>
<lb n="10420"/>
<lb n="10421"/><p><span>Do labhair Íosa an chaint sin, agus ansan do thóg sé</span>
<lb n="10422"/><span>a shúile suas chun na bhflathas, agus dubhairt sé: A</span>
<lb n="10423"/><span>Athair, tá an uair tagaithe; tabhair glóire do d'Mhac</span>
<lb n="10424"/><span>ionus go dtabharfadh do Mhac glóire dhuit: Fé mar</span>
<lb n="10425"/><span>a thugais dó cómhacht os cionn gach feóla, ionus, gach</span>
<lb n="10426"/><span>ar thugais dó, go dtabharfadh sé dhóibh beatha shíoruidhe.</span>
<lb n="10427"/><span>Agus isí seo an bheatha shíoruidhe, go gcuirfidís aithne</span>
<lb n="10428"/><span>ort-sa, an t-aon Dia fírinneach amháin, agus ar Íosa</span>
<lb n="10429"/><span>Críost a chuiris uait.  Do shoillsigheas-sa thú ar an</span>
<lb n="10430"/><span>dtalamh so; tá an obair déanta agam a thugais dom</span>
<lb n="10431"/><span>le déanamh.  Agus soillsigh-se mise anois, a Athair,</span>
<lb n="10432"/><span>ad' fhochair féin, leis an soillseacht a bhí agam ad'</span>
<lb n="10433"/><span>fhochair sar a raibh an domhan ar bith.</span>
<lb n="10434"/></p>
</div>
<pb n="275"/>
<div><lb n="10435"/><p><span>Do nochtas t'ainim do sna daoine a thugais dom</span>
<lb n="10436"/><span>as an saoghal; ba leat-sa iad, agus thugais dómh-sa</span>
<lb n="10437"/><span>iad; agus tá do bhriathar coimeádta acu.  Tá fhios</span>
<lb n="10438"/><span>acu anois gurab uait-se gach nídh d'á dtugais dómh-sa.</span>
<lb n="10439"/><span>Óir, na bréithre a thugais dom, do thugas dóibh iad;</span>
<lb n="10440"/><span>agus do ghlacadar iad, agus is eól dóibh go fíor gur</span>
<lb n="10441"/><span>uait-se a thánag, agus do chreideadar gur tú a chuir</span>
<lb n="10442"/><span>uait mé.</span></p>
<lb n="10443"/>
<lb n="10444"/><p><span>Guidhim ortha; ní h-ar an saoghal a ghuidhim, ach ortha</span>
<lb n="10445"/><span>so a thugais-se dhom; mar is leat-sa iad.  Agus is </span>
<lb n="10446"/><span>liom-sa gach nídh is leat-sa, agus is leat-sa gach nídh</span>
<lb n="10447"/><span>is liom-sa; agus táim soillsighthe ionta.  Agus </span>
<lb n="10448"/><span>nílim ar an saoghal feasda, agus táid siad so ar an</span>
<lb n="10449"/><span>saoghal, agus táimse ag dul ag triall ort-sa.  A</span>
<lb n="10450"/><span>Athair naomhtha, coimeád, at' ainim féin, an mhuintir</span>
<lb n="10451"/><span>a thugais dómh-sa, ionus go mba h-aon iad, fé mar is</span>
<lb n="10452"/><span>aon sinne.  An fhaid a bhíos 'n-a bhfochair ar an </span>
<lb n="10453"/><span>saoghal do choimeádas iad at' ainim-se.  An</span>
<lb n="10454"/><span>mhuintir a thugais dom do choimeádas iad, agus níor</span>
<lb n="10455"/><span>imthigh íde ar aoinne acu ach ar mhac na h-íde,</span>
<lb n="10456"/><span>ionus go gcómhlíonfaí an scriptiúir.  Ach anois </span>
<lb n="10457"/><span>táim ag teacht ag triall ort-sa; agus tá an chaint</span>
<lb n="10458"/><span>seo agam 'á rádh ar an saoghal, ionus go mbeadh acu,</span>
<lb n="10459"/><span>iomlán ionta féin, an t-áthas is liom-sa.  Thugas-sa</span>
<lb n="10460"/><span>dhóibh do bhriathar-sa; agus do thug an saoghal fuath</span>
<lb n="10461"/><span>dhóibh, óir ní de'n tsaoghal iad, fé mar nách de'n</span>
<lb n="10462"/><span>tsaoghal mise.  Ní'lim 'ghá iarraidh go dtógfá as an</span>
<lb n="10463"/><span>saoghal iad, ach go gcoimeádfá saor ó'n olc iad.  Ní</span>
<lb n="10464"/><span>de'n tsaoghal iad, fé mar nách de'n tsaoghal mise.</span>
<lb n="10465"/><span>Dein iad do naomhú sa bhfírinne.  Is fírinne do</span>
<lb n="10466"/><span>bhriathar.  Fé mar a chuiris-se uait mise isteach sa</span>
<lb n="10467"/><span>tsaoghal, do chuireas-sa uaim iad so isteach sa tsaoghal.</span>
<lb n="10468"/><span>Agus naomhuighim-se mé féin ar a son, ionus go</span>
<lb n="10469"/><span>mbeidís sin, leis, naomhtha sa bhfírinne.</span></p>
<lb n="10470"/>
<lb n="10471"/><p><span>Ní h-ar a son amháin, ámhthach, atáim ag guidhe, ach,</span>
<lb n="10472"/><span>mar an gcéadna, ar son na ndaoine a chreidfidh</span>
<lb n="10473"/><span>ionam tré n-a mbriathar; Ionus go mb' aon iad go</span>
<lb n="10474"/><span>léir, fé mar ataoí-se, a Athair, ionam-sa agus mise</span>
<lb n="10475"/><span>ionat-sa; go mbeidís seo 'n-a n-aon ionainn; i dtreó</span>
<lb n="10476"/><span>go gcreidfeadh an saoghal gur chuiris-se uait mé.</span>
<lb n="10477"/></p>
</div>
<pb n="276"/>
<div><lb n="10478"/><p><span>Agus an soillsiú a thugais-se orm-sa, do thugas-sa</span>
<lb n="10479"/><span>ortha so é, ionus go mb' aon iad, fé mar is aon sinne.</span>
<lb n="10480"/><span>Mise ionta so, agus tusa ionam-sa, ionus go</span>
<lb n="10481"/><span>mbeidís beachtuighthe i n-aon; agus go n-aithneóchadh</span>
<lb n="10482"/><span>an saoghal gur chuiris-se uait mé, agus gur thugais</span>
<lb n="10483"/><span>grádh dhóibh seo fé mar a thugais grádh dhómh-sa.  A</span>
<lb n="10484"/><span>Athair, na daoine seo a thugais dom, is mian liom, an</span>
<lb n="10485"/><span>áit i n-a bhfuilim-se, iad-san do bheith ann mar aon</span>
<lb n="10486"/><span>liom; ionus go bhfeicfidís mo ghlóire, an ghlóire a</span>
<lb n="10487"/><span>thugais-se dhom, mar gur thugais grádh dhom roimh</span>
<lb n="10488"/><span>cruithniú an domhain.  A Athair atá ró-cheart, ní</span>
<lb n="10489"/><span>raibh aithne ag an saoghal ort; ach bhí aithne agam-sa</span>
<lb n="10490"/><span>ort; agus bhí fhios acu so gur chuiris-se uait mise.</span>
<lb n="10491"/><span>Agus do thugas-sa dhóibh, agus tabharfad, eólus ar</span>
<lb n="10492"/><span>t'ainim; ionus, an grádh a thugais-se dhómh-sa, go</span>
<lb n="10493"/><span>mbeadh sé ionta so, agus mise ionta.</span></p>
<lb n="10494"/>
<lb n="10495"/><p><span>CAIBIDIOL XVIII.</span></p>
<lb n="10496"/>
<lb n="10497"/><p><span>Tuairisg Pháis Chríost.</span></p>
<lb n="10498"/>
<lb n="10499"/><p><span>Nuair a bhí an chaint sin ráidhte ag Íosa chuaidh sé</span>
<lb n="10500"/><span>amach, mar aon le n-a dheisgiobuil thar sruth</span>
<lb n="10501"/><span>Chedrón, mar a raibh gáirdín, agus chuaidh sé féin agus</span>
<lb n="10502"/><span>a dheisgiobuil isteach sa gháirdín: Agus bhí fios na</span>
<lb n="10503"/><span>h-áite ag Iúdás, leis, an fear a dhíol é, mar do chuaidh</span>
<lb n="10504"/><span>Íosa ann go minic i n-aonfheacht le n-a dheisgiobul-</span>
<lb n="10505"/><span>aibh.  Agus nuair a fuair Iúdás buidhean saighdíúirí</span>
<lb n="10506"/><span>agus oificeacha ó sna h-árd-shagairt agus ó sna</span>
<lb n="10507"/><span>Fairisínigh, tháinig sé chun na h-áite agus lóchranna aige,</span>
<lb n="10508"/><span>agus tóirsí, agus airm.  Agus ó bhí fhios ag Íosa gach</span>
<lb n="10509"/><span>nídh d'á raibh le teacht air, chuaidh sé amach agus</span>
<lb n="10510"/><span>dubhairt sé leó: Cé 'tá uaibh?  D'fhreagradar é:</span>
<lb n="10511"/><span>Íosa an Nasarénach.  Dubhairt Íosa leó: Is mise é.</span>
<lb n="10512"/><span>Agus bhí Iúdás, an fear a dhíol é, 'n-a sheasamh 'n-a</span>
<lb n="10513"/><span>dteannta.  Agus chomh luath agus adubhairt sé leó,</span>
<lb n="10514"/><span>Is mise é, chuadar i ndiaidh a gcúl agus thuiteadar</span>
<lb n="10515"/><span>ar an dtalamh.  Ansan d'fhiafraigh sé dhíobh airís:</span>
<lb n="10516"/><span>Cé 'tá uaibh?  Agus dubhradar-san: Íosa an Nasa-</span></p>
</div>
<pb n="277"/>
<div><lb n="10517"/><p><span>rénach.  D'fhreagair Íosa iad: Dubhart libh gur mise</span>
<lb n="10518"/><span>é; agus má's mise atá uaibh leigidh dóibh seo imtheacht.</span>
<lb n="10519"/><span>Ionus go gcómhlíonfaí an focal adubhairt sé: An</span>
<lb n="10520"/><span>mhuintir a thugais dom níor chailleas aon duine acu.</span>
<lb n="10521"/><span>Agus bhí claidheamh ag Símón Peadar, agus tharaing</span>
<lb n="10522"/><span>sé an claidheamh, agus bhuail sé seirbhíseach an árd-</span>
<lb n="10523"/><span>shagairt, agus bhain sé an chluas dheas de.  Agus</span>
<lb n="10524"/><span>Malcus ab ainim do'n tseirbhíseach.  Agus dubhairt</span>
<lb n="10525"/><span>Íosa le Peadar: Cuir do chlaidheamh n-a thruaill</span>
<lb n="10526"/><span>taisge.  An chailís a thug an t-Athair dom, an amhlaidh</span>
<lb n="10527"/><span>ná h-ólfad í?</span></p>
<lb n="10528"/>
<lb n="10529"/><p><span>Ansan do rug an bhuidhean agus an captaén agus</span>
<lb n="10530"/><span>seirbhísigh na n-Iúdach ar Íosa, agus do ghabhadar é;</span>
<lb n="10531"/><span>Agus do rugadar i láthair Annas ar dtúis é, óir</span>
<lb n="10532"/><span>b'é sin athair céile Cháipais, árdshagairt na bliana</span>
<lb n="10533"/><span>san.  Agus b'é Cáiphas an t-é thug an chómhairle</span>
<lb n="10534"/><span>úd do sna Iúdaigh, gur bh' é a leas aon duine amháin</span>
<lb n="10535"/><span>d'fhághail bháis ar son an phobuil.</span></p>
<lb n="10536"/>
<lb n="10537"/><p><span>Do lean Símón Peadar, ámhthach, agus deisgiobul</span>
<lb n="10538"/><span>eile, Íosa.  Agus bhí aithne ar an ndeisgiobul eile</span>
<lb n="10539"/><span>sin ag an árdshagart, agus chuaidh sé isteach i bhfochair</span>
<lb n="10540"/><span>Íosa i halla an árdshagairt.  Agus bhí Peadar 'n-a</span>
<lb n="10541"/><span>sheasamh i n-aice an doruis lasmuigh.  Ansan, an</span>
<lb n="10542"/><span>deisgiobul eile sin go raibh aithne ag an árdshagart air,</span>
<lb n="10543"/><span>d'imthigh sé amach agus do labhair sé le cailín an</span>
<lb n="10544"/><span>doruis agus thug sé Peadar isteach.  Agus dubhairt</span>
<lb n="10545"/><span>cailín an doruis le Peadar: Nách duine de dheisgiobul-</span>
<lb n="10546"/><span>aibh an fhir úd tusa, leis?  Deir seisean: Ní h-eadh.</span>
<lb n="10547"/><span>Agus bhí na seirbhísigh agus na h-oificeacha 'n-a sea-</span>
<lb n="10548"/><span>samh i n-aice na teine, 'ghá dtéidh féin, mar bhí sé fuar;</span>
<lb n="10549"/><span>agus bhí Peadar 'n-a dteannta, leis, agus é 'n-a</span>
<lb n="10550"/><span>sheasamh, 'ghá théidh féin.</span></p>
<lb n="10551"/>
<lb n="10552"/><p><span>Agus do cheistigh an t-árdshagart Íosa i dtaobh</span>
<lb n="10553"/><span>a dheisgiobul agus i dtaobh a theagaisg.  D'fhreagair</span>
<lb n="10554"/><span>Íosa é: Do labhras go h-osgailte leis an ndomhan;</span>
<lb n="10555"/><span>dheineas teagasg i gcómhnuighe sa tsinagóig, agus sa</span>
<lb n="10556"/><span>teampul, mar a gcruinníghid na Iúdaigh go léir; agus</span>
<lb n="10557"/><span>níor labhras aon nídh fé cheilt.  Cad 'n-a thaobh duit</span>
<lb n="10558"/><span>mise cheistiú?  Ceistigh na daoine a bhí ag éisteacht le</span>
<lb n="10559"/><span>u-ar labhras leó; féach, is eól dóibh seo cad 'dubhart.</span>
<lb n="10560"/></p>
</div>
<pb n="278"/>
<div><lb n="10561"/><p><span>Nuair adubhairt sé an méid sin do bhuail seirbhíseach</span>
<lb n="10562"/><span>a bhí láithreach buille bhais ar Íosa agus dubhairt sé;</span>
<lb n="10563"/><span>An mar sin a thugann tú freagra ar an árdshagart?</span>
<lb n="10564"/><span>D'fhreagair Íosa é: Má's olc mo chaint, tabhair fiadh-</span>
<lb n="10565"/><span>naise ar an olc; má's maith í, cad chuige dhuit mé bhua-</span>
<lb n="10566"/><span>ladh?  Ansan do chuir Annas uaidh é gabhtha ag</span>
<lb n="10567"/><span>triall ar Cháiphas an t-árdshagart.</span></p>
<lb n="10568"/>
<lb n="10569"/><p><span>Ach bhí Símón Peadar 'n-a sheasamh 'ghá théidh féin</span>
<lb n="10570"/><span>Agus dubhradar leis: Nách duine d'á dheisgiobuil</span>
<lb n="10571"/><span>siúd thusa leis?  Do shéan seisean agus dubhairt sé:</span>
<lb n="10572"/><span>Ní h-eadh.  Ansan dubhairt duine de sheirbhísigh an</span>
<lb n="10573"/><span>árdshagairt, gaol do'n fhear gur bhain Peadar an</span>
<lb n="10574"/><span>chluas de: Ná feaca-sa thu sa gháirdín i n'fhochair?  Do</span>
<lb n="10575"/><span>shéan Peadar airís: agus do ghlaoidh an coileach láith-</span>
<lb n="10576"/><span>reach.</span></p>
<lb n="10577"/>
<lb n="10578"/><p><span>Ansan do rugadar Íosa leó ó Cháiphas go dtí an</span>
<lb n="10579"/><span>Praetórium.  Bhí sé 'n-a mhaidin an uair sin, agus</span>
<lb n="10580"/><span>níor chuadar féin isteach sa halla, i dtreó ná</span>
<lb n="10581"/><span>truailleófaí iad, agus go n-íosfaidís an cháisg.</span>
<lb n="10582"/><span>Uime sin do chuaidh Pílát amach ag triall ortha, agus</span>
<lb n="10583"/><span>dubhairt sé: Cad 'tá agaibh 'á chur i leith an duine seo?</span>
<lb n="10584"/><span>D'fhreagradar agus dubhradar leis: Mura mbeadh</span>
<lb n="10585"/><span>é seo bheith 'n-a chuirptheach ní thabharfaimís ag triall</span>
<lb n="10586"/><span>ort-sa é.  Dubhairt Pílát leó: Tógaidh féin é agus</span>
<lb n="10587"/><span>tugaidh breith air do réir bhúr ndlighe féin.  Agus</span>
<lb n="10588"/><span>dubhairt na Iúdaigh leis: Ní'l ceaduighthe dhúinne</span>
<lb n="10589"/><span>aoinne chur chun báis.  Ionus go gcómhlíonfaí focal</span>
<lb n="10590"/><span>Íosa, an focal adubhairt sé 'ghá chur i n-iúil cad é an</span>
<lb n="10591"/><span>bás a gheobhadh sé.</span></p>
<lb n="10592"/>
<lb n="10593"/><p><span>Ansan do chuaidh Pílát isteach sa chúirt airís,</span>
<lb n="10594"/><span>agus ghlaoidh sé chuige Íosa agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="10595"/><span>An tusa rí na n-Iúdach?  D'fhreagair Íosa: An, uait</span>
<lb n="10596"/><span>féin a deirir-se an nídh sin, nó an daoine eile d'innis</span>
<lb n="10597"/><span>duit é am' thaobh-sa?  D'fhreagair Pílát: An Iúdach</span>
<lb n="10598"/><span>mise?  Do dhaoine féin agus na h-árdshagairt isiad</span></p>
</div>
<pb n="279"/>
<div><lb n="10599"/><p><span>a thug suas dómh-sa thú.  Cad 'tá déanta agat?</span>
<lb n="10600"/><span>D'fhreagair Íosa: Ní bhaineann mo rígheacht-sa leis</span>
<lb n="10601"/><span>an saoghal so.  Dá mbaineadh mo rígheacht leis an</span>
<lb n="10602"/><span>saoghal so ní baoghal ná go dtroidfeadh mo mhuintir</span>
<lb n="10603"/><span>ionus ná tabharfaí suas do sna Iúdaigh mé: ach anois</span>
<lb n="10604"/><span>ní h-as so atá mo rígheacht-sa.  Ansan dubhairt</span>
<lb n="10605"/><span>Pílát: An rí thu, mar sin?  D'fhreagair Íosa: Mar</span>
<lb n="10606"/><span>adeirir, is rí mé.  Is chuige do rugadh mise, agus</span>
<lb n="10607"/><span>is chuige do thánag ar an saoghal, chun go ndéanfainn</span>
<lb n="10608"/><span>fiadhnaise do'n bhfírinne.  Gach n-aon a bhaineann leis</span>
<lb n="10609"/><span>an bhfírinne, éisteann sé le m' ghlór-sa.  Deir Pílát</span>
<lb n="10610"/><span>leis: Cad is fírinne ann?  Agus nuair adubhairt sé</span>
<lb n="10611"/><span>an focal san d'imthigh sé amach airís chun na n-Iúdach,</span>
<lb n="10612"/><span>agus dubhairt sé leó: Ní bhfaghaim-se coir ar bith ann.</span>
<lb n="10613"/><span>Ach is nós agaibh-se go leigfinn duine saor chúghaibh</span>
<lb n="10614"/><span>uim Cháisg; an mian libh, mar sin, go leigfinn saor</span>
<lb n="10615"/><span>chúghaibh rí na n-Iúdach?  Ansan do liúghadar go léir</span>
<lb n="10616"/><span>airís agus dubhradar: Ná leig saor é seo, ach Bar-</span>
<lb n="10617"/><span>abbas.  Agus bitheamhnach ab eadh Barabbas.</span></p>
<lb n="10618"/>
<lb n="10619"/><p><span>CAIBIDIOL XIX.</span></p>
<lb n="10620"/>
<lb n="10621"/><p><span>Tuairisg ar Pháis Chríost ar leanmhaint.</span></p>
<lb n="10622"/>
<lb n="10623"/><p><span>Agus ansan do thóg Pílát Íosa, agus do sgiúr-</span>
<lb n="10624"/><span>sáil sé é.  Agus d'fhígheadar na saighdiúirí coróinn</span>
<lb n="10625"/><span>dheilgneach, agus chuireadar ar a cheann í, agus chuir-</span>
<lb n="10626"/><span>eadar éadach corcra uime.  Agus thagaidís chuige</span>
<lb n="10627"/><span>agus deiridís: Go mbeannuighthear duit, a rí na</span>
<lb n="10628"/><span>n-Iúdach; agus do bhuailidís dóirne air.  Ansan do</span>
<lb n="10629"/><span>chuaidh Pílát amach airís, agus dubhairt sé leó: Féach,</span>
<lb n="10630"/><span>táim 'ghá thabhairt chúghaibh amach, go dtuigfeadh sibh ná</span>
<lb n="10631"/><span>faghaim aon choir ann.  Agus tháinig Íosa amach agus</span>
<lb n="10632"/><span>an choróinn dheilgneach air agus an brat corcra uime.</span>
<lb n="10633"/><span>Agus dubhairt seisean leó: Féach an duine!  Agus</span>
<lb n="10634"/><span>nuair a chonaic na h-árd-shagairt agus a n-oificeacha é</span>
<lb n="10635"/><span>do liúghadar agus dubhradar: Céas é, céas é.  Dubh-</span>
<lb n="10636"/><span>airt Pílát leó: Tógaidh féin é, agus céasaidh é; óir</span></p>
</div>
<pb n="280"/>
<div><lb n="10637"/><p><span>ní bhfaghaim-se aon choir ann.  D'fhreagair na Iúdaigh: Tá</span>
<lb n="10638"/><span>dlígh againne, agus do réir na dlighe sin is ceart dó</span>
<lb n="10639"/><span>bás d'fhághail, de bhrígh gur dhein sé Mac Dé dhe féin.</span>
<lb n="10640"/><span>Nuair airigh Pílát an focal san tháinig tuille eagla</span>
<lb n="10641"/><span>air.  Agus chuaidh sé isteach sa chúirt airís agus</span>
<lb n="10642"/><span>dubhairt sé le h-Íosa: Cad as duit-se?  Ach níor</span>
<lb n="10643"/><span>thug Íosa freagra air.  Dubhairt Pílát leis, d'á bhrígh</span>
<lb n="10644"/><span>sin: An amhlaidh ná labharfair liom?  Ná fuil fhios</span>
<lb n="10645"/><span>agat go bhfuil ar mo chumas-sa thú chéasadh, agus go</span>
<lb n="10646"/><span>bhfuil ar mo chumas thú leigint saor?  D'fhreagair</span>
<lb n="10647"/><span>Íosa: Ní bheadh aon nídh ar do chumas am' aghaidh mura</span>
<lb n="10648"/><span>mbeadh gur tugadh duit é ó'n áit thuas.  Uime sin an</span>
<lb n="10649"/><span>t-é a thug suas duit mé, is mó an peaca atá air.</span></p>
<lb n="10650"/>
<lb n="10651"/><p><span>Agus as san amach bhí Pílát a d'iarraidh é leigint</span>
<lb n="10652"/><span>saor.  Ach do liúigh na Iúdaigh, agus dubhradar: Má</span>
<lb n="10653"/><span>leigeann tú saor é seo ní cara do Chaesar tu; Óir,</span>
<lb n="10654"/><span>gach aoinne a dheineann rí dhe féin labhrann sé i n-aghaidh</span>
<lb n="10655"/><span>Chaesair.  Nuair a dh'airigh Pílát na focail sin do</span>
<lb n="10656"/><span>thug sé Íosa leis amach, agus do shuidh sé sa chathaoir</span>
<lb n="10657"/><span>bhreitheamhntais, sa n-áit ar a dtugtar Litostrótos;</span>
<lb n="10658"/><span>sa teangain Eabhra, ámhthach, Gabbata.  Agus b'é</span>
<lb n="10659"/><span>lá ollamhuighthe na Cásga é, tímpal an sémhadh h-uair,</span>
<lb n="10660"/><span>agus dubhairt sé leis na Iúdaigh: Féach bhúr rí:  Ach</span>
<lb n="10661"/><span>do liúghadar: Tóg uainn é, tóg uainn é; céas é!  Dubh-</span>
<lb n="10662"/><span>airt Pílát leó: An ndéanfad bhúr rí do chéasadh?</span>
<lb n="10663"/><span>D'fhreagair na h-árd-shagairt: Ní'l aon rí againn ach</span>
<lb n="10664"/><span>Caesar.  Ansan do thug sé suas dóibh é le céasadh.</span>
<lb n="10665"/><span>Agus thógadar Íosa, agus do rugadar leó amach é.</span></p>
<lb n="10666"/>
<lb n="10667"/><p><span>Agus ag iompar a chroise chuaidh sé amach chun na</span>
<lb n="10668"/><span>h-áite ar a dtugtar Áit an chloiginn, agus Golgota sa</span>
<lb n="10669"/><span>teangain Eabhra, Mar ar chéasadar é, agus beirt eile</span>
<lb n="10670"/><span>'n-a theannta, duine ar gach taobh, agus Íosa i lár</span>
<lb n="10671"/><span>baill.  Agus do sgríbh Pílát teidiol, agus chuir sé</span>
<lb n="10672"/><span>ar an gcrois é.  Agus b' é seo an sgríbhinn: ÍOSA</span>
<lb n="10673"/><span>NASARÉNACH.  RÍ NA N-IÚDAcH.  Agus do léigh</span></p>
</div>
<pb n="281"/>
<div><lb n="10674"/><p><span>mórán de sna Iúdaigh an teidiol san, mar bhí an áit</span>
<lb n="10675"/><span>'n-ar céasadh Íosa achmair do'n chathair.  Agus bhí sé</span>
<lb n="10676"/><span>sgríobhtha i n-Eabhrais, agus i nGréigis, agus i Laidin.</span>
<lb n="10677"/><span>Dubhairt árd-shagairt na n-Iúdach, ámh, le Pílát:</span>
<lb n="10678"/><span>Ná sgríbh: Rí na n-Iúdach; ach go ndubhairt sé: Is mé</span>
<lb n="10679"/><span>rí na n-Iúdach.  D'fhreagair Pílát: An nídh do</span>
<lb n="10680"/><span>sgríobhas, do sgríobhas é.</span></p>
<lb n="10681"/>
<lb n="10682"/><p><span>Agus na saighdiúirí, nuair a chéasadar é, do thóga-</span>
<lb n="10683"/><span>dar a chuid éadaigh agus dheineadar cheithre coda dhíobh,</span>
<lb n="10684"/><span>cuid do gach saighdiúir, agus a chasóg.  Bhí an chasóg,</span>
<lb n="10685"/><span>ámh, gan fuagháil inti, ach í fighte ar fad ó n-a bárr.</span>
<lb n="10686"/><span>Agus dubhradar le n-a chéile: Ná stracaimís í, ach</span>
<lb n="10687"/><span>cuirimís ar chrannaibh cé aige go mbeidh sí; go gcómh-</span>
<lb n="10688"/><span>líonfaí an scriptiúir adeir: Do rainneadar</span>
<lb n="10689"/><span>eatartha mo chuid éadaigh, agus chuireadar ar chrann-</span>
<lb n="10690"/><span>aibh mo chúmhdach.  Agus do dhein na saighdiúirí na</span>
<lb n="10691"/><span>neithe sin.</span></p>
<lb n="10692"/>
<lb n="10693"/><p><span>Agus bhí 'n-a seasamh i n-aice croise Íosa a mháthair,</span>
<lb n="10694"/><span>agus deirbhshiúr a mháthar, Máire Chleophais, agus</span>
<lb n="10695"/><span>Máire Mhaghdalén.  Agus nuair a chonaic Íosa a</span>
<lb n="10696"/><span>mháthair agus an deisgiobul ab ionmhuin leis 'n-a</span>
<lb n="10697"/><span>sheasamh, dubhairt sé le n-a mháthair: A bhean, siné</span>
<lb n="10698"/><span>do mhac!  Ansan deir sé leis an ndeisgiobul:</span>
<lb n="10699"/><span>Féach do mháthair.  Agus ó'n uair sin amach do ghlac an</span>
<lb n="10700"/><span>deisgiobul chun a theaghlaigh féin í.</span></p>
<lb n="10701"/>
<lb n="10702"/><p><span>I 'n-a dhiaidh san, ó bhí fhios ag Íosa go raibh gach nídh</span>
<lb n="10703"/><span>críochnuighthe, ionus go gcómhlíonfaí an scriptiúir,</span>
<lb n="10704"/><span>dubhairt sé: Tá tart orm.  Agus bhí árthach ann agus</span>
<lb n="10705"/><span>é lán d'fhínéigir.  Chuireadar chun a bhéil spúins</span>
<lb n="10706"/><span>agus é lán d'fhínéigir agus iosóip tímpal air.  Agus</span>
<lb n="10707"/><span>nuair a ghlac Íosa an fhínéigir, dubhairt sé: Tá críoch-</span>
<lb n="10708"/><span>nuighthe.  Agus do chrom sé a cheann, agus thug sé a</span>
<lb n="10709"/><span>anam uaidh.</span></p>
<lb n="10710"/>
<lb n="10711"/><p><span>Ach na Iúdaigh, óir b'é lá an ollamhuighthe é, i dtreó</span>
<lb n="10712"/><span>ná fanfadh na cuirp ar an gcrois i gcaitheamh na sab-</span>
<lb n="10713"/><span>bóide, óir ba lá mór sabbóide an lá san, d'iarradar</span>
<lb n="10714"/><span>ar Phílát go mbrisfí a gcosa agus go dtógfaí as iad.</span>
<lb n="10715"/><span>Ansan do tháinig na saighdiúirí, agus bhriseadar cosa</span>
<lb n="10716"/><span>an chéad duine, agus cosa an duine eile a bhí céasda</span>
<lb n="10717"/><span>i n-aonfheacht leis.  Ach nuair a thánadar chun Íosa,</span></p>
</div>
<pb n="282"/>
<div><lb n="10718"/><p><span>chonacadar go raibh sé marbh cheana féin, agus níor</span>
<lb n="10719"/><span>bhriseadar a chosa; Ach d'osgail duine de sna saigh-</span>
<lb n="10720"/><span>diúiríbh a thaobh le sleagh, agus tháinig amach as, láith-</span>
<lb n="10721"/><span>í reach, fuil agus usge.  Agus an t-é a chonaic é thug</span>
<lb n="10722"/><span>sé fiadhnaise ann, agus is fíor a fhiadhnaise.  Agus is</span>
<lb n="10723"/><span>eól dó san go bhfuil an fhirínne aige 'á rádh, ionus go</span>
<lb n="10724"/><span>gcreidfeadh sibh-se.  Óir do deineadh na neithe sin</span>
<lb n="10725"/><span>ionus go gcómhlíonfaí an scriptiúir: Ní bhrisfidh</span>
<lb n="10726"/><span>sibh aon chnámh ann.  Agus airís deir scriptiúir eile:</span>
<lb n="10727"/><span>Chífid siad an t-é a shádadar.</span></p>
<lb n="10728"/>
<lb n="10729"/><p><span>'N-a dhiaidh san d'iarr Ióseph ó Arimataea ar Phílát</span>
<lb n="10730"/><span>(mar deisgiobul le h-Íosa dob eadh é, ach fé chéilt, le</span>
<lb n="10731"/><span>h-eagla na n-Iúdach) leigint dó corp Íosa do bhreith</span>
<lb n="10732"/><span>leis.  Agus do thoiligh Pílát.  Agus tháinig sé agus</span>
<lb n="10733"/><span>do rug sé leis corp Íosa.  Agus do tháinig Nico-</span>
<lb n="10734"/><span>démus, leis, an fear úd a tháinig ar dtúis chun Íosa</span>
<lb n="10735"/><span>sa n-oidhche, agus measgán mirr agus aloé aige, tímpal</span>
<lb n="10736"/><span>céad púnt meághchaint.  Agus do thógadar corp</span>
<lb n="10737"/><span>Íosa, agus do cheangaladar é le línéadach agus leis</span>
<lb n="10738"/><span>na spíosraíbh, fé mar is gnáth leis na Iúdaigh adhlacadh</span>
<lb n="10739"/><span>dhéanamh.  Agus bhí sa n-áit 'n-ar céasadh é gáirdín,</span>
<lb n="10740"/><span>agus sa gháirdín bhí tuama nua nár h-adhlacadh aoinne</span>
<lb n="10741"/><span>fós ann.  Chuireadar Íosa sa tuama san, mar bhí</span>
<lb n="10742"/><span>sé 'n-a gcómhgar, agus b'é lá ollamhuighthe na n-Iúdach é.</span></p>
<lb n="10743"/>
<lb n="10744"/><p><span>CAIBIDIOL XX.</span></p>
<lb n="10745"/>
<lb n="10746"/><p><span>Aiséirighe Chríost agus é 'ghá thaisbeáint féin d'á dheisgiobulaibh.</span></p>
<lb n="10747"/>
<lb n="10748"/><p><span>Agus an chéad lá de'n tseachtmhain tháinig Máire</span>
<lb n="10749"/><span>Mhaghdalén ar maidin, agus an doircheacht fós ann,</span>
<lb n="10750"/><span>chun na h-uagha, agus chonaic sí an leac tógtha ó'n uaigh.</span>
<lb n="10751"/><span>Ansan do rith sí agus tháinig sí ag triall ar Shímón</span>
<lb n="10752"/><span>Peadar agus ar an ndeisgiobul eile úd ab ionmhuin</span>
<lb n="10753"/><span>le h-Íosa, agus dubhairt sí leó: Do thógadar an</span>
<lb n="10754"/><span>Tighearna as an dtuama, agus ní fios dúinn cár chuir-</span>
<lb n="10755"/><span>eadar é.  Agus d'imthigh Peadar agus an deisgiobul</span></p>
</div>
<pb n="283"/>
<div><lb n="10756"/><p><span>eile amach, agus thánadar chun an tuama.  Agus bhí</span>
<lb n="10757"/><span>an bheirt ag ruith i n-aonfheacht, agus do rith an deis-</span>
<lb n="10758"/><span>giobul eile níba luatha 'ná Peadar, agus isé ba</span>
<lb n="10759"/><span>thúisge tháinig chun an tuama.  Agus nuair do chrom</span>
<lb n="10760"/><span>sé do chonaic sé an línéadach leagaithe ann; ach níor</span>
<lb n="10761"/><span>chuaidh sé isteach.  Ansan do tháinig Símón Peadar</span>
<lb n="10762"/><span>'n-a dhiaidh, agus chuaidh sé isteach sa tuama, agus chonaic</span>
<lb n="10763"/><span>sé an línéadach leagaithe ann, Agus an ciarsúir a bhí</span>
<lb n="10764"/><span>ar a cheann, agus ní h-i dteannta na n-éadaighe lín a</span>
<lb n="10765"/><span>bhí sé sin, ach i n-áit fé leith agus é fíllte i n-aon áit</span>
<lb n="10766"/><span>amháin.  Ansan do chuaidh isteach an deisgiobul eile,</span>
<lb n="10767"/><span>a tháinig ar dtúis chun an tuama; agus do chonaic sé</span>
<lb n="10768"/><span>agus do chreid sé.  Óir níor bh'fhios fós dóibh an</span>
<lb n="10769"/><span>scriptiúir, nár bh'fholáir é dh'eirighe ó sna mairbh.</span>
<lb n="10770"/><span>Ansan d'imthigh na deisgiobuil abhaile airís.</span></p>
<lb n="10771"/>
<lb n="10772"/><p><span>Ach d'fhan Máire 'n-a seasamh i n-aice an tuama</span>
<lb n="10773"/><span>agus í ag gol.  Sa ghol di, ámhthach, do chrom sí, agus</span>
<lb n="10774"/><span>d'fhéach sí isteach sa thuama; Agus chonaic sí an dá</span>
<lb n="10775"/><span>aingeal, i n-éadach gheal, agus iad 'n-a suidhe, aingeal</span>
<lb n="10776"/><span>acu ag ceann agus an t-aingeal eile ag cosaibh na</span>
<lb n="10777"/><span>h-áite 'n-ar cuireadh corp Íosa.  Dubhradar léi: A</span>
<lb n="10778"/><span>bhean, cad fé ndeara dhuit bheith ag gol?  Dubhairt sí</span>
<lb n="10779"/><span>leó: Mar do thógadar mo Thighearna, agus ní fheadar</span>
<lb n="10780"/><span>cár chuireadar é.  Nuair a bhí na focail sin ráidhte aici</span>
<lb n="10781"/><span>d'iompuigh sí siar, agus chonaic sí Íosa 'n-a sheasamh,</span>
<lb n="10782"/><span>agus ní raibh fhios aici gur bh' é Íosa é.  Dubhairt Íosa</span>
<lb n="10783"/><span>léi: A bhean, cad fé ndeara dhuit bheith ag gol?  Cé</span>
<lb n="10784"/><span>atá uait?  Cheap sisi gur ghárdnóir é, agus dubhairt</span>
<lb n="10785"/><span>sí leis: A dhuine mhacánta, má's tusa a thóg é, innis</span>
<lb n="10786"/><span>dam cár chuiris é, agus béarfad liom é.  Dubhairt</span>
<lb n="10787"/><span>Íosa léi: A Mháire.  D'iompuigh sisi agus dubhairt sí</span>
<lb n="10788"/><span>leis: Rabbóní; ('sé sin le rádh, A Mháighistir).  Dubh-</span>
<lb n="10789"/><span>airt Íosa léi: Ná teangmhuigh liom, óir níor chuas suas</span>
<lb n="10790"/><span>chun m' Athar fós; ach imthigh ag triall ar mo bhráithre</span>
<lb n="10791"/><span>agus abair leó, Táim ag dul suas chun m' Athar agus</span>
<lb n="10792"/><span>chun bhúr n-Athar, ag triall ar mo Dhia agus ar bhúr</span>
<lb n="10793"/><span>nDia.  Tháinig Máire Mhaghdalén agus d'innis sí do</span>
<lb n="10794"/><span>sna deisgiobuil: Do chonac an Tighearna agus dubhairt</span>
<lb n="10795"/><span>sé na neithe seo liom.</span></p>
<lb n="10796"/>
<lb n="10797"/><p><span>Agus um thráthnóna an lae chéadna an chéad lá de'n</span></p>
</div>
<pb n="284"/>
<div><lb n="10798"/><p><span>tseachtmhain, agus na dóirse dúnta, mar a raibh na</span>
<lb n="10799"/><span>deisgiobuil cruinnighthe le h-eagla na nIúdach,</span>
<lb n="10800"/><span>thainig Íosa agus do sheasaimh sé i lár baill, agus</span>
<lb n="10801"/><span>dubhairt sé leó: Síothcháin daoibh.  Agus nuair</span>
<lb n="10802"/><span>adubhairt sé an focal san do thaisbeáin sé dhóibh a</span>
<lb n="10803"/><span>lámha agus a thaobh.  Agus bhí áthas mór ar na deis-</span>
<lb n="10804"/><span>giobulaibh toisg go bhfeacadar an Tighearna.  Ansan</span>
<lb n="10805"/><span>dubhairt sé airís leó: Síothcháin daoibh.  Fé mar a sheól</span>
<lb n="10806"/><span>an t-Athair mise seólaim-se sibh-se.  Tar éis an méid</span>
<lb n="10807"/><span>sin a rádh, do chuir sé anál fútha; agus dubhairt sé leó:</span>
<lb n="10808"/><span>Glacaidh an Spioraid Naomh.  Na daoine go maithfidh</span>
<lb n="10809"/><span>sibh a bpeacaí dhóibh, táid siad maithte dhóibh; agus na</span>
<lb n="10810"/><span>daoine go gcoimeádfaidh sibh a bpeacaí gan maitheamh</span>
<lb n="10811"/><span>dóibh, táid siad gan maitheamh dóibh.</span></p>
<lb n="10812"/>
<lb n="10813"/><p><span>Ach Tomás, duine de'n dáréag, go dtugtí Didimus</span>
<lb n="10814"/><span>air, ní raibh sé 'n-a bhfochair nuair a tháinig Íosa.  Agus</span>
<lb n="10815"/><span>d'á bhrígh sin, dubhairt na deisgiobuil eile leis: Chonaca-</span>
<lb n="10816"/><span>mair an Tighearna.  Ach dubhairt seisean leó: Mura</span>
<lb n="10817"/><span>bhfeicead i n-a dhearnachaibh rian na dtaraingí, agus</span>
<lb n="10818"/><span>mura gcuiread mo mhéar isteach i n-inead na dtar-</span>
<lb n="10819"/><span>aingí, agus mura gcuiread mo lámh isteach 'n-a thaobh,</span>
<lb n="10820"/><span>ní chreidfead é.</span></p>
<lb n="10821"/>
<lb n="10822"/><p><span>Agus tar éis ocht lá bhí na deisgiobuil istigh airís,</span>
<lb n="10823"/><span>agus Tomás 'n-a bhfochair.  Tháinig Íosa, agus na</span>
<lb n="10824"/><span>doirse dúnta, agus sheasaimh sé i lár baill, agus</span>
<lb n="10825"/><span>dubhairt sé: Síothcháin daoibh.  Ansan deir sé le</span>
<lb n="10826"/><span>Tomás: Cuir do mhéar anso isteach agus féach mo</span>
<lb n="10827"/><span>dhearnacha, agus sín anso do lámh, agus cuir isteach</span>
<lb n="10828"/><span>am' thaobh í; agus ná bí díchreideamhach, ach bí creid-</span>
<lb n="10829"/><span>eamhach.  D'fhreagair Tomás agus dubhairt sé leis:</span>
<lb n="10830"/><span>Is tú mo Thighearna agus mo Dhia.  Dubhairt Íosa leis:</span>
<lb n="10831"/></p>
</div>
<pb n="285"/>
<div><lb n="10832"/><p><span>Do chreidis, A Thomáis, mar do chonaicís mé.  Is</span>
<lb n="10833"/><span>aoibhinn do'n mhuintir ná feacaidh, agus do chreid.</span></p>
<lb n="10834"/>
<lb n="10835"/><p><span>Do dhein Íosa, i láthair a dheisgiobul, mórán eile</span>
<lb n="10836"/><span>mírbhúiltí ná fuil sgríobhtha sa leabhar so.  Ach do</span>
<lb n="10837"/><span>sgríobhadh an méid seo ionus go gcreidfeadh sibh gur</span>
<lb n="10838"/><span>b' é Íosa is Críost Mac Dé ann; agus, 'ghá chreideamh-</span>
<lb n="10839"/><span>aint, go mbeadh an bheatha agaibh i n-a ainim.</span></p>
<lb n="10840"/>
<lb n="10841"/><p><span>CAIBIDIOL XXI.</span></p>
<lb n="10842"/>
<lb n="10843"/><p><span>Críost 'á thaisbeáint féin d'á dheisgiobulaibh ar bruach na</span>
<lb n="10844"/><span>faraige agus cúram a thréad 'á chur aige ar Pheadar.</span></p>
<lb n="10845"/>
<lb n="10846"/><p><span>I n-a dhiaidh san do thaisbeáin Íosa é féin airís do</span>
<lb n="10847"/><span>sna deisgiobulaibh ag muir Thiberias, agus seo mar a</span>
<lb n="10848"/><span>thaisbeáin.  Bhí Símón Peadar, agus Tomás ar a</span>
<lb n="10849"/><span>dtugtar Didimus, agus Natanaél, an fear ó Chána</span>
<lb n="10850"/><span>na Gaililí, agus clann Sebedé, agus beirt eile deis-</span>
<lb n="10851"/><span>giobul, agus iad i bhfochair a chéile.  Agus dubhairt</span>
<lb n="10852"/><span>Símón Peadar leó: Táim-se ag dul ag iasgaireacht.</span>
<lb n="10853"/><span>Dubhradar leis: Raghaimíd-ne leat.  Agus d'imthigh-</span>
<lb n="10854"/><span>eadar agus chuadar ar bórd luinge; agus i gcaitheamh</span>
<lb n="10855"/><span>na h-oidhche sin níor rugadar ar aon iasg.  Ach nuair</span>
<lb n="10856"/><span>a tháinig an mhaidean, bhí Íosa 'n-a sheasamh ar an</span>
<lb n="10857"/><span>dtráigh; ach ní raibh fhios ag na deisgiobuil gur bh' é</span>
<lb n="10858"/><span>Íosa é.  Agus dubhairt Íosa leó: An bhfuil aon bhia</span>
<lb n="10859"/><span>agaibh, a bhuachaillí?  D'fhreagradar: Ní'l.  Dubhairt</span>
<lb n="10860"/><span>sé leó: Cuiridh an líon amach ar dheis na luinge agus</span>
<lb n="10861"/><span>geóbhaidh sibh.  Chuireadar; agus láithreach bhí ag teip</span>
<lb n="10862"/><span>ortha an líon do tharang isteach, bhí oiread san iasg ann.</span>
<lb n="10863"/><span>Ansan, an deisgiobul san dob' ionmhuin le h-Íosa,</span>
<lb n="10864"/><span>dubhairt sé le Peadar: Isé an Tighearna é.  Nuair</span>
<lb n="10865"/><span>airigh Símón Peadar gur bh' é an Tighearna é, do chuir</span>
<lb n="10866"/><span>sé a bhrat uime (oir bhí sé nocht) agus chaith sé é féin sa</span>
<lb n="10867"/><span>bhfaraige.  Ach tháinig na deisgiobuil eile ar an luing,</span>
<lb n="10868"/><span>mar ní rabhadar-abhfad ó'n dtír, ach tímpal dhá chéad</span>
<lb n="10869"/><span>cúbat, agus tharaingeadar 'n-a ndiaidh an líon lán</span>
<lb n="10870"/><span>d'iasgaibh.  Agus nuair a thánadar i dtír chonacadar</span>
<lb n="10871"/><span>gríosach ann, agus iasg anuas air, agus arán.  Dubh-</span></p>
</div>
<pb n="286"/>
<div><lb n="10872"/><p><span>airt Íosa leó: Tugaidh anso cuid de sna h-éisg a</span>
<lb n="10873"/><span>thógabhair anois.  Chuaidh Símón Peadar suas, agus</span>
<lb n="10874"/><span>tharraing sé an líon i dtír agus é lán d'iasgaibh móra,</span>
<lb n="10875"/><span>céad agus caogad agus a trí.  Agus bíodh go raibh</span>
<lb n="10876"/><span>oiread san ann dióbh, níor briseadh an líon.  Dubhairt</span>
<lb n="10877"/><span>Íosa leó: Tagaidh agus ithidh rud.  Agus níor</span>
<lb n="10878"/><span>leómhaigh aoinne d'á raibh ag caitheamh an bhídh a fhiafraighe</span>
<lb n="10879"/><span>dhe: Cé h-é thusa?  Mar bhí fhios acu gur bh'é an</span>
<lb n="10880"/><span>Tighearna é.  Agus tháinig Íosa, agus thóg sé an</span>
<lb n="10881"/><span>t-arán, agus thug sé dhóibh é, agus an t-iasg mar an</span>
<lb n="10882"/><span>gcéadna.  B'shiné an trímhadh h-uair ag Íosa 'ghá</span>
<lb n="10883"/><span>thaisbeáint féin d'á dheisgiobulaibh agus é eirighthe ó</span>
<lb n="10884"/><span>sna mairbh.</span></p>
<lb n="10885"/>
<lb n="10886"/><p><span>Ansan, nuair a bhí bia caithte acu, dubhairt Íosa le</span>
<lb n="10887"/><span>Símón Peadar: A Shímóin mhic Eóin, an mó do ghrádh-</span>
<lb n="10888"/><span>sa dhom 'ná a ngrádh so?  Dubhairt seisean leis:</span>
<lb n="10889"/><span>Iseadh, a Thighearna, is eól duit go bhfuil grádh agam</span>
<lb n="10890"/><span>duit.  Dubhairt sé leis: Dein m'uain do chothú.</span>
<lb n="10891"/><span>Dubhairt sé airís leis: A Shímóin mhic Eóin, an bhfuil</span>
<lb n="10892"/><span>grádh agat dom?  Dubhairt sé leis: Tá, a Thighearna,</span>
<lb n="10893"/><span>is eól duit go bhfuil grádh agam duit.  Dubhairt sé</span>
<lb n="10894"/><span>leis: Dein m' uain do chothú.  Dubhairt sé leis an</span>
<lb n="10895"/><span>trímhadh h-uair: A Shímóin mhic Eóin, an bhfuil grádh</span>
<lb n="10896"/><span>agat dom?  Tháinig buairt ar Pheadar, toisg é 'ghá</span>
<lb n="10897"/><span>rádh leis an trímhadh h-uair: An bhfuil grádh agat</span>
<lb n="10898"/><span>dom?  Agus dubhairt sé leis: A Thighearna, tá fios</span>
<lb n="10899"/><span>gach uile nídh agat-sa; tá 'fhios agat go bhfuil grádh</span>
<lb n="10900"/><span>agam duit.  Dubhairt sé leis: Dein mo chaoire do</span>
<lb n="10901"/><span>chothú.</span></p>
<lb n="10902"/>
<lb n="10903"/><p><span>Go deimhin, deimhin, adeirim leat, nuair a bhís níb'</span>
<lb n="10904"/><span>óige, churthá féin do chrios umat agus do shiúbhalthá sa</span>
<lb n="10905"/><span>n-áit ba thoil leat; ach nuair a chríonóchair, sínfir</span>
<lb n="10906"/><span>amach do lámha agus cuirfidh duine eile do chrios</span>
<lb n="10907"/><span>umat agus seólfaidh sé thu sa n-áit nách toil leat.</span>
<lb n="10908"/><span>Dubhairt sé an méid sin 'ghá chur i n-iúil cad é an</span></p>
</div>
<pb n="287"/>
<div><lb n="10909"/><p><span>saghas báis go dtabharfa sédh glóire do Dhia leis.</span>
<lb n="10910"/><span>Agus nuair a bhí an méid sin ráidhte aige dubhairt sé</span>
<lb n="10911"/><span>leis: Lean mise.</span></p>
<lb n="10912"/>
<lb n="10913"/><p><span>D'iompuigh Peadar agus chonaic sé an deisgiobul</span>
<lb n="10914"/><span>eile, an t-é dob' ionmhuin le h-Íosa, ag leanmhaint,</span>
<lb n="10915"/><span>an t-é do luigh ar a ucht ag an suipéar agus adubh-</span>
<lb n="10916"/><span>airt: A Thíghearna, cé h-é an fear a dhíolfaidh thú?</span>
<lb n="10917"/><span>Nuair a chonaic Peadar é sin dubhairt sé le h-Íosa:</span>
<lb n="10918"/><span>Agus, a Thighearna, cad mar gheall air seo?  Dubh-</span>
<lb n="10919"/><span>airt Íosa leis: Má's toil liom-sa é dh'fhanmhaint go</span>
<lb n="10920"/><span>dtagad, cad é sin duit-se sin?  Lean-sa mise.</span>
<lb n="10921"/><span>Ansan do chuaidh an focal amach ameasg na mbráithre</span>
<lb n="10922"/><span>ná faghadh an deisgiobul san bás.  Agus ní dubhairt</span>
<lb n="10923"/><span>Íosa leis, Ní bhfaghaidh sé bás; ach, Má's toil liom-sa</span>
<lb n="10924"/><span>é dh'fhanmhaint go dtagad, cad é sin duit-se sin?</span></p>
<lb n="10925"/>
<lb n="10926"/><p><span>Sidé an deisgiobul a thugann fiadhnaise ins na</span>
<lb n="10927"/><span>neithibh seo, agus do sgríbh na neithe seo: agus is eól</span>
<lb n="10928"/><span>dúinn gur fíor an fhiadhnaise a thugann sé.</span></p>
<lb n="10929"/>
<lb n="10930"/><p><span>Ach tá a lán neithe eile do dhein Íosa, agus dá</span>
<lb n="10931"/><span>sgríbhtí síos i leabhraibh iad i ndiaidh chéile, measaim</span>
<lb n="10932"/><span>ná beadh slígh sa domhan féin do sna leabhraibh nár bh'</span>
<lb n="10933"/><span>fhuláir a sgrí.</span>
<lb n="10934"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Na Cheithre Soisgéil as an Tiomna Nua

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Na Cheithre Soisgéil as an Tiomna Nua

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
