Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Lr1919_03</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1919</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Lr1919_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title/></analytic><monogr>
					<title level="j">An Lóchrann</title><imprint><publisher>An Lóchrann</publisher><date>1919</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>AN LÓCHRANN</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ.</span>
<lb n="4"/><span>Uimh. a 36. MÁRTA, 1919.  Dhá Phinginn a Fhiacha.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>SIÚCIRE.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Tá's ag an saoghal go bhfuil an siúcire</span>
<lb n="9"/><span>an-ghann le tamall anuas.  Is dócha gur</span>
<lb n="10"/><span>ab é an cogadh fé ndear san, ach pé</span>
<lb n="11"/><span>mí-ádh is bun leis, bheirim-se mo sheacht</span>
<lb n="12"/><span>gcéad mallacht do.  Ní fheadar cad é</span>
<lb n="13"/><span>an dúil mhalluithe a bhíon ag daoinibh sa</span>
<lb n="14"/><span>tsiúcire.  Is feárr an té dá éamais.  Ní</span>
<lb n="15"/><span>raibh a fhios san agam go dtí seachtain</span>
<lb n="16"/><span>ó shin, ach níor chuireas aon tsiúcire im</span>
<lb n="17"/><span>chuid té ó soin, is ní chuirfead go deo</span>
<lb n="18"/><span>arís.  Cad do b'áil le daoinibh a bheith</span>
<lb n="19"/><span>ag lot an té le siúcire.  Loitean sé</span>
<lb n="20"/><span>blas an uachtair leis, is gach aon dea'-</span>
<lb n="21"/><span>bhlas eile a bhainean le cupán maith té.</span>
<lb n="22"/><span>Dhá spiúnóig siúcire i gcupán de!  Och!</span>
<lb n="23"/><span>cuirean sé droch-bhlas im bheul nuair a</span>
<lb n="24"/><span>chuimhnighim air.  Agus a rádh go mbíodh</span>
<lb n="25"/><span>sé agam féin, tráth!  Mo mháthair an</span>
<lb n="26"/><span>chéad duine a thug siúcire dhom chun mé</span>
<lb n="27"/><span>do bhréaghadh lá bhíos an-chrosta.  Sin é</span>
<lb n="28"/><span>adubhairt sí liom, ach go h-áirithe, nuair a</span>
<lb n="29"/><span>chuireas an cheist chúici an lá fé dheire.</span>
<lb n="30"/><span>Marach' í, b'fhéidir ná blaisfinn in ao'-chor</span>
<lb n="31"/><span>é, ach anois, ó's rud é go bhfuil 'fhios</span>
<lb n="32"/><span>agam gur so-bhlasta an deoch é té gan</span>
<lb n="33"/><span>siúcire, tá sé chomh maith agam aithris</span>
<lb n="34"/><span>conus a fuaireas amach an méid sin.</span>
<lb n="35"/><span>B'éidir go mbeinn ag cur daoine eile</span>
<lb n="36"/><span>ar bhealach a leasa.  'Sé sin a gcuid tae</span>
<lb n="37"/><span>ól gan siúcire ann.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Bhí céilidh annso istoidhche Dé Sathairn</span>
<lb n="40"/><span>seo ghaibh tharainn, ach má's eadh, ní raibh</span>
<lb n="41"/><span>mórán siúcire againn i gcóir an té.</span>
<lb n="42"/><span>Bheadh gach aoinne ana-shásta leis an</span>
<lb n="43"/><span>gcaitheamh-aimsire ‘marach’ an té searbh.</span>
<lb n="44"/><span>Bhíodar leamh díobh féin; bhíodar “gan</span>
<lb n="45"/><span>ceol, gan spórt gan scléip,” an fhaid</span>
<lb n="46"/><span>is a bhí an tae dhá ól aca.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Dubhradh liom-sa um meádhon an lae</span>
<lb n="49"/><span>Dé Sathairn ocht bpúint siúcire fhághail.</span>
<lb n="50"/><span>Ocht bpúint siúcire is an chéilidh le</span>
<lb n="51"/><span>bheith againn an oidhche chéadna san.  Chuas</span>
<lb n="52"/><span>amach taréis dinnéir, is mála leathair im</span>
<lb n="53"/><span>láimh agam.  Cheapas go bhfuighinn mórán</span>
<lb n="54"/><span>Éireann de shiúcire gan aon mhoill.  Tá</span>
<lb n="55"/><span>aithne agam ar na cailíníbh go léir anso</span>
<lb n="56"/><span>a dtuigeann tu?  Ach, mo chreach! ba</span>
<lb n="57"/><span>bheag an mhaitheas san nuair a bhíos ag</span>
<lb n="58"/><span>lorg siúcire do dhaoinibh eile.  Tá cailín i</span>
<lb n="59"/><span>siopa anso — bhímís an-mhór le chéile tráth</span>
<lb n="60"/><span>— agus go dtí an Satharn mí-ámharach san</span>
<lb n="61"/><span>bhí sí an-mhuinteardha liom.  Ach ní thug</span>
<lb n="62"/><span>sí aon tsiúcire dhom.  Nuair a bhuaileas</span>
<lb n="63"/><span>isteach chúici, is an mála beag leathair</span>
<lb n="64"/><span>im láimh agam, sé dubhairt sí liom ná,</span>
<lb n="65"/><span>“Ó, a Liam, a chroidhe, ní ag imtheacht</span>
<lb n="66"/><span>uainn ataoi?”</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>“Go deimhin ní h-eadh,” arsa mise, “ach</span>
<lb n="69"/><span>ar lorg siúcire atáim i gcóir na h-oidhche</span>
<lb n="70"/><span>anocht.”  “Bhfuil aon tsiúcire le spáráil</span>
<lb n="71"/><span>agat?”</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>“Siúcire i gcóir na céilidhe,” ar sise.</span>
<lb n="74"/><span>“Níl aon tsiúcire mar sin agam.  Níl</span>
<lb n="75"/><span>puinn siúcire sa tigh ach doirnín de</span>
<lb n="76"/><span>shiúcire dearg a gheallas do Thomás Óg.</span>
<lb n="77"/><span>Beidh meitheal aige i mbárach, ag buaileadh</span>
<lb n="78"/><span>coirce.”  “Ach, a Liam,” ar sise, “tabhar-</span>
<lb n="79"/><span>fad siúcire duit-se i gcóir do chuid tae</span>
<lb n="80"/><span>féin, tá's agat go ndéanfad.”  “Cé bheidh</span>
<lb n="81"/><span>in éinfheacht leat.  Nach maith nár iarrais</span>
<lb n="82"/><span>orm-sa dul ann.  Beidh cailín eile id'</span>
<lb n="83"/><span>theannta, is dócha.”</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>“Ó! bhí a fhios agam go mbeifeá ag</span>
<lb n="86"/><span>obair go ró-dhéanach chun dul ann.”</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>“Bhí a fhios agat an eadh!  Connus a</span>
<lb n="89"/><span>bheadh a fhios agat nuair nár chuiris an</span>
<lb n="90"/><span>cheist orm?”</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>“Dubhairt Síle liom é.”</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>“Síle.  Cé dubhairt léi-sin go mbeinn</span>
<lb n="95"/><span>ag obair?”  Is dóigh liom gurab í sin a</span>
<lb n="96"/><span>bheidh id' theannta ag dul go dtí an chéilidh.</span>
<lb n="97"/><span>Sin í a bhí uaith nuair dubhairt sí leat</span>
<lb n="98"/><span>go mbeinn-se ag obair.  Imthigh leat a</span>
<lb n="99"/><span>bhuachaill mhaith, agus faigh siúcire uaithe.”</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Ritheas amach gan fiú “Slán agat”</span>
<lb n="102"/><span>do rádh léi.  Bhíos ag cuimhneamh ar dhul</span>
<lb n="103"/><span>isteach i siopa go bhfuil cailín eile ar</span>
<lb n="104"/><span>mh'aithne ach bhí scannra ró-mhór orm tar</span>
<lb n="105"/><span>éis an sgóladh a fhuaireas ó'n chéad duine</span>
<lb n="106"/><span>aca.  Bhí eagla orm go marbhóch' an tarna</span>
<lb n="107"/><span>cailín ar fad mé nuair nách chúichi féin</span>
<lb n="108"/><span>a chuas ar dtúis.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Treasna na sráide liom, mo mhála</span>
<lb n="111"/><span>beag leathair im láimh dheis agam, is</span>
<lb n="112"/><span>isteach go tigh Sheáin Mhóir.  Bhí Seán</span>
<lb n="113"/><span>féin istigh romham, bíonn sé ann i gcomh-</span>
<lb n="114"/><span>nuidhe.  Ní thagan sé amach ach dhá uair</span>
<lb n="115"/><span>sa tseachtain — Dia Domhnaigh chun dul</span>
<lb n="116"/><span>go dtí an t-Aifrionn, is Dia Luain chun</span>
<lb n="117"/><span>dearcadh ar an bhfuinneóig ó'n dtaobh</span>
<lb n="118"/><span>amuigh féachaint a mbíonn gach aon rud</span>
<lb n="119"/><span>ann socair i gceart i gcóir na seacht-</span>
<lb n="120"/><span>aine.  Ní fheaca riamh aon fhuinneóg mar</span>
<lb n="121"/><span>í ach amháin sa' Daingean.  Níl siopa mar</span>
<lb n="122"/><span>siopa Sheáin in aon áit eile.  Tá gach</span>
<lb n="123"/><span>aon tsaghas ruda dhá dhíol aige.  Bíonn</span>
<lb n="124"/><span>siúcire ar an bhfuinneóig nuair bhíonn</span>
<lb n="125"/><span>sé le fághail, is galúnach in aice leis,</span>
<lb n="126"/><span>is tobac in aice leis sin, is stocaí, is</span>
<lb n="127"/><span>mísleán, is cúpla ubhall, is sóda nigh-</span>
<lb n="128"/><span>eacháin, is pónairí ó'n bhFrainnc, is cártaí</span>
<lb n="129"/><span>Nodlag is cuileóga sa tsamhradh, is mar</span>
<lb n="130"/><span>sin de, is iad go léir trí na chéile.  Ní</span>
<lb n="131"/><span>fhéadfadh aoinne ach Seán féin na h-earraí</span>
<lb n="132"/><span>shocrú sa tslighe na mbíd siad aige.  Seo</span>
<lb n="133"/><span>isteach liom chuige, ach go h-áirithe, is mo</span>
<lb n="134"/><span>mhála beag im' láimh agam.</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>“Ó, Dia bheatha-sa id shláinte a sháir-</span>
<lb n="137"/><span>fhir óig!”</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>“Cuirim go h-árd céad fáilte rómhat,”</span>
<lb n="140"/><span>ar seisean.  Tá an-chuid filidheachta ag</span>
<lb n="141"/><span>Seán tá's agat, is an-chuid plámáis leis.</span>
<lb n="142"/><span>“Féach,” ar seisean, “tá cártaí Nod-</span>
<lb n="143"/><span>lag gleoite agam duit, indé thánadar,</span>
<lb n="144"/><span>coróinn an dosaon atá ortha, táid siad</span>
<lb n="145"/><span>go breágh.  Ceannuigh anois iad, ní bheidh</span>
<lb n="146"/><span>a leithéidí le fághail ar ball; tiocfaidh</span>
<lb n="147"/><span>na póilíní isteach is béarfaid leó iad.</span>
<lb n="148"/><span>Ceannuigh in am iad, tá go maith, cuir-</span>
<lb n="149"/><span>fead t'ainm síos, dhá dhosaon.”</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>“Ach, ní thugas cárta Nodlag d'aoinne</span>
<lb n="152"/><span>riamh,” arsa mise.  “Má's mar sin atá,”</span>
<lb n="153"/><span>arsa Seán.  “Is mithid duit tosnú anois.”</span>
<lb n="154"/><span>“Tá go maith,” arsa mise, “is anois,</span>
<lb n="155"/><span>a Sheáin, a bhféadfá cúpla púnt siúicre</span>
<lb n="156"/><span>thabhairt dom?”  “Beidh céilidh againn</span>
<lb n="157"/><span>anocht.”  “Céilidh agaibh anocht,” ar seis-</span>
<lb n="158"/><span>ean, “beidh tú ag rinnce mar sin.  Féach</span>
<lb n="159"/><span>na bróga deasa atá dá ndíol agam —</span>
<lb n="160"/><span>bróga chun rinnce tá's agat.”</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>“Ach, a Sheáin,” arsa mise, “bfhearr</span>
<lb n="163"/><span>liom mo bhróga féin go mór.”</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>“Na bróga atá ort anois, an eadh?”</span>
<lb n="166"/><span>“Dhera, tá siad ró-throm, ró-aindis ar</span>
<lb n="167"/><span>fad, a dhuine.”  “Féach ortha so anois,”</span>
<lb n="168"/><span>ar seisean, is bhain sé a bhróga féin de,</span>
<lb n="169"/><span>is chuir na bróga rinnce uime.  “Féach,”</span>
<lb n="170"/><span>ar seisean, “comh deas eudtrom is atá</span>
<lb n="171"/><span>siad.”  Níl puínn rinnce im' chosaibh, ach</span>
<lb n="172"/><span>cuireann siad so an-fhonn rinnce orm.</span>
<lb n="173"/><span>Dá mbeadh aon-cheol anso anois, do</span>
<lb n="174"/><span>raghainn in áirde ar an gcúntúirt le</span>
<lb n="175"/><span>fonn rinnce.”</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>“Do dhéanfaidís an marbhán beó</span>
<lb n="178"/><span>Nó buachaillín óg de'n tsean-duine.’</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>“Ceannuigh iad is beir an-bhuidheach díom-</span>
<lb n="181"/><span>sa anocht.  Níl ach trí-déag is raol ortha.</span>
<lb n="182"/><span>Seadh, seadh, trí-déag is raol is coróinn</span>
<lb n="183"/><span>ar na cártaí Nodlag — sin ocht deug</span>
<lb n="184"/><span>is saol.”</span></p>
<lb n="185"/>
<lb n="186"/><p><span>“Ach, cad mar gheall ar an siúcire, a</span>
<lb n="187"/><span>Sheáin?”  Ó, seadh, an siúcire, ba dhóbair</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Gúnaí & Hataí do Chailíní;  Carabhataí Gaedhlacha, Stocaí, Bónaí, &c., do fhearaibh;  Táiliúireacht ar fheabhas.</span>
<lb n="190"/><span>D. MacCurtáin, 5 Sráid an Chaisleáin, Corcaigh.</span>
<lb n="191"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="192"/><p><span>Scáth ó'n nGréin,</span>
<lb n="193"/><span>nó fós ó'n bhfearthainn.</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>Foscáin Gréine,</span>
<lb n="196"/><span>Foscáin Fearthanna,</span>
<lb n="197"/><span>Bréagáin Leanbh, is</span>
<lb n="198"/><span>Madaí Dorn.</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>Tigh “An Bhata Droighin Éille”</span>
<lb n="201"/><span>Teó.</span>
<lb n="202"/><span>(‘H. JOHNSTON’)</span>
<lb n="203"/><span>Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>Siopa eile ar Sráid an Chladaigh i gCóibh Chorcaighe.</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>GUAILNEÁIN</span>
<lb n="208"/><span>SEANDÚNA.</span></p>
<lb n="209"/>
<lb n="210"/><p><span>Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht</span>
<lb n="211"/><span>Tráth bhriseadar na húmaí,</span>
<lb n="212"/><span>Is nuair thuigeadar a bhfionntar</span></p>
<lb n="213"/>
<lb n="214"/><p><span>Ba chráidhte dúr a gcló.</span>
<lb n="215"/><span>“Ach, tá peidhre 'n Shandon Braces’</span>
<lb n="216"/><span>Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach</span>
<lb n="217"/><span>“Agam, is táid chómh tréan san</span></p>
<lb n="218"/>
<lb n="219"/><p><span>Go ndéanfaid dúinn an gnó!”</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té</span>
<lb n="222"/><span>dheinean —</span></p>
<lb n="223"/>
<lb n="224"/><p><span>TOMÁS Ó GORMÁIN</span></p>
<lb n="225"/>
<lb n="226"/><p><span>Calaphort an Phápa, Corcaigh.</span></p>
<lb n="227"/>
<lb n="228"/><p><span>NÍL A SHÁRÚ SO IN ÉIRINN:</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>MARGAIRÍN</span>
<lb n="231"/><span>“LOVING CUP”</span></p>
<lb n="232"/>
<lb n="233"/><p><span>I gCorcaigh a deintar.  Tá le fáil in</span>
<lb n="234"/><span>a phúntaibh nó in a chnapógaibh.</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>ó</span>
<lb n="237"/><span>DHEUNTÚSACHÁN AN tSEANDÚNA,</span>
<lb n="238"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>MÁ TÁ BÁIGH CHEART AGAT</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>led' dhuthaigh, ceannóghair earraí a</span>
<lb n="243"/><span>dheinid Gaedhil.  Is uaim-se a gheobh-</span>
<lb n="244"/><span>air na rudaí seo & iad go maith:</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>Bróga is Stocaí,</span>
<lb n="247"/><span>Léinte is Guaileáin,</span>
<lb n="248"/><span>Lámhainní is Bónaí.</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>T. Ó LOCHLAINN,</span>
<lb n="251"/><span>19 Sráid na Páirliméide, BAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>Gheobhaidh do mhac togha</span>
<lb n="254"/><span>na scoluidheachta —</span></p>
<lb n="255"/>
<lb n="256"/><p><span>I gCOLÁISTE CHOLMÁIN CHLUANA</span>
<lb n="257"/><span>MAINISTEAR FHEAR MUIGHE,</span>
<lb n="258"/><span>CO. CHORCAIGHE.</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>Gheobhair gach eolas ó'n Uachtarán,</span>
<lb n="261"/><span>An tAthair Tomás Tóibín.</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>dhom é dhearmhad.  Tabharfad cúpla púnt</span>
<lb n="264"/><span>siúcire dhuit is fáilte, ar son na Gaedh-</span>
<lb n="265"/><span>ilge, tá's agat.  Ní thabharfainn d'aoinne</span>
<lb n="266"/><span>eile é.  Ní thabharfainn go deimhin.  Sin</span>
<lb n="267"/><span>trí raolacha eile, púnt ar fad.”</span></p>
<lb n="268"/>
<lb n="269"/><p><span>Chuireas an dá phúnt siúcire, na bróga</span>
<lb n="270"/><span>rinnce, is na cártaí Nodlag isteach im'</span>
<lb n="271"/><span>mhála.  Thugas an púnt do Sheán, is</span>
<lb n="272"/><span>seirbhthean orm; mo phúnt bhreágh imthithe</span>
<lb n="273"/><span>uaim de bhárr dhá phúnt siúicre!</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>“Seadh,” arsa mise liom féin, “b'fhearra</span>
<lb n="276"/><span>dhom stad de.”</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>Fógraim 'on diach é mar shiúcire!</span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>“Liam,” Lios Tuathail.</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>LÉIG NA FÓGRAÍ, A CHARA, MÁS É</span>
<lb n="283"/><span>DO THOIL É.</span></p>
<lb n="284"/>
<lb n="285"/><p><span>Maidean bhreágh shamhraidh, nuair a ghaibh</span>
<lb n="286"/><span>partán trágha amach as a pruais, cé</span>
<lb n="287"/><span>chífeadh sí ach a mac óg ag siubhal i measc</span>
<lb n="288"/><span>na gcloch.</span></p>
<lb n="289"/>
<lb n="290"/><p><span>“Nách cam a shiubhlair, a mhic?” ar</span>
<lb n="291"/><span>sise leis.</span></p>
<lb n="292"/>
<lb n="293"/><p><span>“An mar sin é,” ar seisean.  “Mhaise,</span>
<lb n="294"/><span>a mháthair,” ar seisean, “siubhail romham</span>
<lb n="295"/><span>amach agus taisbeáin dom conus siubhal</span>
<lb n="296"/><span>i gceart.”</span></p>
<lb n="297"/>
<lb n="298"/><p><span>D'imthigh an partán críonna uirthe ag</span>
<lb n="299"/><span>siubhal agus d'á chaime agus d'á aindise</span>
<lb n="300"/><span>a shiubhail an partán óg is seacht measa</span>
<lb n="301"/><span>a shiubhail an partán críona.</span></p>
<lb n="302"/>
<lb n="303"/><p><span>“Aililiú!” ars an bioránach óg, “má</span>
<lb n="304"/><span>shiubhlaim-se níos a measa 'ná san tá an</span>
<lb n="305"/><span>donas ar fad orm.”</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>S. Ó S., Lios Póil.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>“AN LASAIR.”</span></p>
<lb n="310"/>
<lb n="311"/><p><span>Don Té Léigheas — Beannacht!</span></p>
<lb n="312"/>
<lb n="313"/><p><span>Ó stadadh de “Irisleabhar na Gaedhilge”</span>
<lb n="314"/><span>(i mbliain a 1910) níl aon rud i bhfuirm</span>
<lb n="315"/><span>leabhair irise nó dian-eolais ag Gaedhlaibh,</span>
<lb n="316"/><span>agus ní call a rádh gur mistide sin an</span>
<lb n="317"/><span>Ghaedhilg.</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>Tá beartuithe agam irisleabhar in aghaidh</span>
<lb n="320"/><span>na ráithe do chur ar bun, más toil le Gaedh-</span>
<lb n="321"/><span>laibh cabhrú liom.  Irisleabhar de shaghas “Ghuth</span>
<lb n="322"/><span>na Bliadhna” nó “Chambers' Journal” an</span>
<lb n="323"/><span>Bheurla a bheidh ann & “AN LASAIR” mar</span>
<lb n="324"/><span>ainm air.  Beurla ar bith ní bheidh ann.  7/6</span>
<lb n="325"/><span>in aghaidh na bliana an táille ar chóib gach</span>
<lb n="326"/><span>ráithe.</span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span>Má tá suím agat sa ní, a chara, d'fheudfá</span>
<lb n="329"/><span>cabhrú liom ar chuma aca so, led thoil:</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>(1) Síntiús bliana do thabhairt ar son cóib gach</span>
<lb n="332"/><span>ráithe; nó</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>(2) Síntiús do thabhairt gan aon-choinghill; nó</span></p>
<lb n="335"/>
<lb n="336"/><p><span>(3) Díol as roinnt cóib dod' cháirdibh Gaedhal; nó</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>(4) Más scríobhnóir tu, aistí do scríobha' ar nithe</span>
<lb n="339"/><span>ná scríobhtar go minic ortha; nó</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>(5) Má tá gnó siopa (nó aon-ghnó eile) ar siubhal</span>
<lb n="342"/><span>agat, do chuid earraí d'fhógairt san iris-</span>
<lb n="343"/><span>leabhar.</span></p>
<lb n="344"/>
<lb n="345"/><p><span>Nuair a bheidh deimhin agam go gcean-</span>
<lb n="346"/><span>nóchar 300 cóib, bead ullamh ar thosnú, le</span>
<lb n="347"/><span>congnamh Dé.</span></p>
<lb n="348"/>
<lb n="349"/><p><span>Tá anso síos fuirm le líonadh i gcóir</span>
<lb n="350"/><span>cóibeana in aghaidh na bliana.  Ag súil le</span>
<lb n="351"/><span>freagra uait, led' thoil.</span></p>
<lb n="352"/>
<lb n="353"/><p><span>Mise, SEÁN TÓIBÍN.</span></p>
<lb n="354"/>
<lb n="355"/><p><span>“AN LASAIR.”  Díolfadh £ leat</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>gach bliain i ngeall ar cóib gach ráithe, &</span>
<lb n="358"/><span>cuirfad an cheud'-airgead chugat nuair a lorgóchair</span>
<lb n="359"/><span>orm é.  Mise,</span></p>
<lb n="360"/>
<lb n="361"/><p><span>Do Sheán Tóibín, i mBaile an Teampaill, i gCorcaigh.</span></p>
<lb n="362"/>
<lb n="363"/><p><span>TRIÚR MAC AN TÁILLIÚRA.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>Bhí táilliúir ann fadó, go raibh triúr</span>
<lb n="366"/><span>mac aige.  Ní raibh aon tslighe bheatha</span>
<lb n="367"/><span>eile aige ach a shnáthad, ach bhí gabhar</span>
<lb n="368"/><span>aige a thug braon bainne dhóibh maidean</span>
<lb n="369"/><span>a's tráthnóna.  Ní raibh aon chúram ar</span>
<lb n="370"/><span>an dtriúr mac ach gach re maidean aca</span>
<lb n="371"/><span>ag seóladh an ghabhair.  Aon mhaidean</span>
<lb n="372"/><span>amháin dhiúltaig duine acu do'n seóladh,</span>
<lb n="373"/><span>& ní sheólfadh aonne de'n mbeirt eile</span>
<lb n="374"/><span>é ach oiread.  Chaith an táilliúir féin é</span>
<lb n="375"/><span>'sheóladh ansan, agus ach a dtáinig sé</span>
<lb n="376"/><span>abhaile, dubhairt sé pé rud a dhéanfadh</span>
<lb n="377"/><span>sé gan iad feasta, ná beadh aonne</span>
<lb n="378"/><span>acu sa tigh níos sia.  Chuir sé amach</span>
<lb n="379"/><span>an triúr ansan agus d'imthigheadar ag</span>
<lb n="380"/><span>lorg áite go raghaidís in aimsir ann.</span></p>
<lb n="381"/>
<lb n="382"/><p><span>Do chuaidh an dritháir ba shine in aim-</span>
<lb n="383"/><span>sir go dtí feirmeoir ar feadh bliana,</span>
<lb n="384"/><span>& i gceann tamaill do fuair an bheirt</span>
<lb n="385"/><span>eile áit gur chuadar féin in aimsir ann,</span>
<lb n="386"/><span>an fhaid chéadna.  Nuair a bhí aimsir an</span>
<lb n="387"/><span>drithár ba shine acu suas, do bhí sé chun</span>
<lb n="388"/><span>teacht abhaile agus is é an rud a bhí 'á</span>
<lb n="389"/><span>fhághail aige ón bhfeirmeoir ná bórd beag</span>
<lb n="390"/><span>agus aon uair a déarfá leis an mbórd</span>
<lb n="391"/><span>“biadh ollamh” thiocfadh gach aon tsaghas</span>
<lb n="392"/><span>bídh romhat amach air.</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>Bhí sé ag teacht abhaile go dtí an</span>
<lb n="395"/><span>táilliúir leis an mbórd agus stad sé</span>
<lb n="396"/><span>i dtig ósda.  Rógaire bitheamhnaig ab'</span>
<lb n="397"/><span>eadh fear a' tighe sin agus i gcaitheamh</span>
<lb n="398"/><span>na h-oidhche do bhíodar ag cur sgeulta</span>
<lb n="399"/><span>trí chéile.  Bhíodar ag cur síos ar iongn-</span>
<lb n="400"/><span>taisí.  Dubhairt mac an táilliúra go raibh</span>
<lb n="401"/><span>bórd aige féin a thabharfadh biadh dhó gach</span>
<lb n="402"/><span>aon uair ba mhaith leis é.  “Tá go maith,”</span>
<lb n="403"/><span>arsa fear an tighe ósda leis féin.  Nuair</span>
<lb n="404"/><span>a chuadar a chodhla do ghoid an bitheamhnach</span>
<lb n="405"/><span>an bórd, agus chuir sé seana-bhórd a bhí</span>
<lb n="406"/><span>aige féin na ionad.  Ach a dtáinig mac</span>
<lb n="407"/><span>an táilliúra abhaile, dubhairt sé len' athair</span>
<lb n="408"/><span>go raibh bórd aige a thabharfadh biadh dhó,</span>
<lb n="409"/><span>gach aon uair ba mhaith leis é.  “Glaodhaigh</span>
<lb n="410"/><span>isteach ar na cómhursain go bfeicid siad</span>
<lb n="411"/><span>an t-iongntas,” ar seisean len' athair.</span>
<lb n="412"/><span>Ghlaodhaigh an t-athair ortha & tháinig cuid</span>
<lb n="413"/><span>acu in éinfheacht leis.  Shochruigh sé ar an</span>
<lb n="414"/><span>úrlár an bórd & shuidh cuid acu tímpal</span>
<lb n="415"/><span>air fé bhráid bhídh mar dh'eadh.  Dubhairt</span>
<lb n="416"/><span>sé leis an mbórd “biadh ollamh.”  Níor</span>
<lb n="417"/><span>dhein an bórd aon choraighe.  D'fhéach an</span>
<lb n="418"/><span>t-athair ar an mac — bhí sé ar buile chuige</span>
<lb n="419"/><span>& rug sé ar bhata, agus bhí ag gabháilt</span>
<lb n="420"/><span>air nó gur chuir sé ó'n dtig arís é.</span></p>
<lb n="421"/>
<lb n="422"/><p><span>Nuair a bhí an tarna dritháir ag teacht</span>
<lb n="423"/><span>abhaile, fuair sé asal ó'n bhfear go raibh</span>
<lb n="424"/><span>sé in aimsir aige, & aon uair a déarfá</span>
<lb n="425"/><span>leis an asal “tro'm airgead” bheadh sé</span>
<lb n="426"/><span>ag caitheamh airgid chugat nó go ndéarfá</span>
<lb n="427"/><span>leis “stad.”  Nuair a bhí sé ag teacht</span>
<lb n="428"/><span>abhaile stad sé sa tig chéadna & deineadh</span>
<lb n="429"/><span>an cleas céadna air.  Goideadh an t-asal</span>
<lb n="430"/><span>uaidh agus cuireadh sean-asal in ionad.</span>
<lb n="431"/><span>Tháinig sé abhaile agus dubhairt sé len'</span>
<lb n="432"/><span>athair go raibh asal iongantach aige, a</span>
<lb n="433"/><span>thabharfadh airgead a dhóthain dó ach é</span>
<lb n="434"/><span>rádh leis.  “Glaodhaigh isteach ar na cómh-</span>
<lb n="435"/><span>ursain go bhfeice siad an t-asal.”  Do</span>
<lb n="436"/><span>ghlaodhaigh & leath sé bairthlín fé bhéal an</span>
<lb n="437"/><span>asail, & dubhairt leis “tr'om airgead.”</span>
<lb n="438"/><span>Níor dhein an t-asal aon-choraighe ach mar</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>“BRÓGA NA LAOI,” idir bhróga ísle is bróga árda, bróga lorgan is bróga glún.  Tá le fághail i ngach sráid-bhaile.</span>
<lb n="441"/><span>Scríobh chun “Lucht deunta Bróg na Laoi,” i gCorcaigh.</span>
<lb n="442"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="443"/><p><span>a dhein an bórd.  Tháinig an-fhearg ar an</span>
<lb n="444"/><span>dtáilliúir chun a mhic & dubhairt leis gan</span>
<lb n="445"/><span>teacht i ngoire an tighe len a bheó arís.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>Ach a raibh mac óg an táilliúra ag</span>
<lb n="448"/><span>teacht abhaile ní raibh aige ach maide a</span>
<lb n="449"/><span>fuair sé ó'n bhfeirmeoir go raibh sé in</span>
<lb n="450"/><span>aimsir aige, agus dá ndéarfá leis an</span>
<lb n="451"/><span>maide “buail é sin” nó “buail é siúd”</span>
<lb n="452"/><span>dhéanfadh sé dhuit é go bríomhar.  Nuair</span>
<lb n="453"/><span>a bhí an mac óg ag teacht abhaile, stad</span>
<lb n="454"/><span>sé sa' tigh ósda chéadna, agus d'fhiaruig</span>
<lb n="455"/><span>fear a' tighe dhe raibh aon-sgeul nua aige.</span>
<lb n="456"/><span>Dubhairt sé ná raibh ach go raibh maide</span>
<lb n="457"/><span>aige a dhéanfadh ao' rud ba mhaith leis</span>
<lb n="458"/><span>dó.  Theasbeáin sé do'n bhfear an maide</span>
<lb n="459"/><span>agus ach a chuadar a chodhla, bhí fear a'</span>
<lb n="460"/><span>tighe ag iarraidh é ghoid uaidh & maide</span>
<lb n="461"/><span>a bhí aige féin a chur in 'ionad.  Nuair</span>
<lb n="462"/><span>a bhí sé 'á ghoid uaidh, dhúisig an fear</span>
<lb n="463"/><span>óg & dubhairt sé leis an maide “buail</span>
<lb n="464"/><span>é, buail é” d'eirigh an maide & bhuail sé</span>
<lb n="465"/><span>é & lean air bheith á' bhualadh go dtí go</span>
<lb n="466"/><span>ndúbhairt fear an ósda leis an maide</span>
<lb n="467"/><span>stop, agus go bhfaghadh sé an t-asal &</span>
<lb n="468"/><span>an bórd iongantach a bhí aige.  Stop sé</span>
<lb n="469"/><span>an maide annsan.  Fuair an t-ógánach</span>
<lb n="470"/><span>an bórd agus an t-asal agus d'imthig</span>
<lb n="471"/><span>abhaile go sásta.  Ach a bhfeacaidh 'athair</span>
<lb n="472"/><span>é chuir sé fáilte mhór roimis.  “Ó,</span>
<lb n="473"/><span>athair,” adubhairt sé, “ní gádh dhuit aon</span>
<lb n="474"/><span>lá oibre a dheanamh go deó arís, mar</span>
<lb n="475"/><span>beidh biadh agus airgead do dhóthain agat</span>
<lb n="476"/><span>anois.”  Dubhairt sé leis an mbórd “biadh</span>
<lb n="477"/><span>ollamh” is ar neómat na baise, bhí</span>
<lb n="478"/><span>dínnéar breágh ar an mbórd roimis.</span>
<lb n="479"/><span>Dubhairt sé leis an asal “tr'om air-</span>
<lb n="480"/><span>gead” & thosnuigh an t-asal ag stealladh</span>
<lb n="481"/><span>airgid uaidh go ndubhradar leis stad.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>Lá'r na mháireach chuaidh sé ag lorg a</span>
<lb n="484"/><span>bheirt dhritháir a's fuair sé i dtaobh éigin</span>
<lb n="485"/><span>iad, agus thug leis go dtí an tig iad,</span>
<lb n="486"/><span>agus bhí saoghal fada sona acu go léir</span>
<lb n="487"/><span>i dteannta a chéile as san amach.</span></p>
<lb n="488"/>
<lb n="489"/><p><span>Pádraig Ó Dúbhda, Muirgheach, Corca Dhuibhne,</span>
<lb n="490"/><span>do chuir síos ó bheul aithris.</span></p>
<lb n="491"/>
<lb n="492"/><p><span>Ach a dtáinig = Nuair a tháinig.</span>
<lb n="493"/><span>S M. M. d'aith-sgríobh.</span></p>
<lb n="494"/>
<lb n="495"/><p><span>LÉIG NA FÓGRAÍ, A CHARA, MÁS É</span>
<lb n="496"/><span>DO THOIL É.</span></p>
<lb n="497"/>
<lb n="498"/><p><span>UM INID.</span></p>
<lb n="499"/>
<lb n="500"/><p><span>AN DÁ GHIARRSACH.</span></p>
<lb n="501"/>
<lb n="502"/><p><span>Cáit:  Ar mh'anam 's ar mo shláinte, a Pheig,</span>
<lb n="503"/><span>má thagan éinne ar do thuairisc an</span>
<lb n="504"/><span>Inid seo ná leigfir in aistear é …</span>
<lb n="505"/><span>sé sin má thaithnighean an fear leat</span>
<lb n="506"/><span>… do réir do chainnteana tá'n tú</span>
<lb n="507"/><span>ollamh glan chun seóltha is dóigh liom.</span></p>
<lb n="508"/>
<lb n="509"/><p><span>Peig:  Táim tamall maith am' stracadh féin</span>
<lb n="510"/><span>as a chéile dhóibh is dá mbeinn 'fhaid eile</span>
<lb n="511"/><span>aca sé an baochas céadna a bheadh orm</span>
<lb n="512"/><span>b'fhéidir, nú cuid níos lugha.</span></p>
<lb n="513"/>
<lb n="514"/><p><span>Cáit:  Tá coráiste a' baint leat is gan</span>
<lb n="515"/><span>ionnat ach spreill gearrchaile fós is</span>
<lb n="516"/><span>an oiread san misnig a bheith agat a'</span>
<lb n="517"/><span>dul ar theinteán iasachta …  Tá'n tú</span>
<lb n="518"/><span>ró-óg …  Comh-aos dómhsa iseadh tú</span>
<lb n="519"/><span>agus nílim a seacht deug fós.</span></p>
<lb n="520"/>
<lb n="521"/><p><span>Peig:  Dubhairt mo mháthair go raibh an bheirt</span>
<lb n="522"/><span>do phós an lá eile óg suarach, ach cad</span>
<lb n="523"/><span>a dubhairt mo mháthair-chríona ach gur a'</span>
<lb n="524"/><span>teacht ionnta a bheadh is nach a teacht</span>
<lb n="525"/><span>ionnamsa leis a bheidh.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>Cáit:  Ba dhóigh liom dá mbeadh ceathrar ban</span>
<lb n="528"/><span>a' gabháil de bhata orm ná pósfainn nú</span>
<lb n="529"/><span>go mbeinn fiche éigin bliain a' chuid is</span>
<lb n="530"/><span>lugha dhe ach go h-áirithe.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>Peigh:  Is minic a bhí do leithéid plámásach,</span>
<lb n="533"/><span>a Cháit, is 'na dhiaidh sin do bheadh a'</span>
<lb n="534"/><span>faire ar sheans dhuine eile … ach bí</span>
<lb n="535"/><span>'faire nú go leigfeadsa chugat é, má's</span>
<lb n="536"/><span>fiú liom ar a' té thiocfaidh …  An</span>
<lb n="537"/><span>raibh aithne ar Cháith na leice agat, ar</span>
<lb n="538"/><span>Pheig bheag is ar Bhrighde liath & mórán</span>
<lb n="539"/><span>nách iad 'dir fhear agus mhnaoi a leig</span>
<lb n="540"/><span>thársa an chéad lorgaireacht & d'fhan</span>
<lb n="541"/><span>gan snuachar riamh ó shoin, agus nach</span>
<lb n="542"/><span>aindis atáid a cur a saoghail!</span></p>
<lb n="543"/>
<lb n="544"/><p><span>Cáit:  Ach conus a bheadh an sgéal agat dá</span>
<lb n="545"/><span>mbu stracaire drúncaera a bhuailfeadh</span>
<lb n="546"/><span>leat, go mb'fhearra dhuit a bheith marbh</span>
<lb n="547"/><span>ná a bheith ag plé le n-a leithéid …</span>
<lb n="548"/><span>gruaim & malluightheacht a teacht chun</span>
<lb n="549"/><span>a' tighe air … an teinteán briste</span>
<lb n="550"/><span>aige, a chuid éadaig salach brocach …</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>Peig:  Féach cad a dhein a bhean le Muiris</span>
<lb n="553"/><span>Bán … ná beadh sé i gcumas mná</span>
<lb n="554"/><span>eile é dheanamh …</span></p>
<lb n="555"/>
<lb n="556"/><p><span>Cáit:  Cad a dhein sí leis, a Pheig?</span></p>
<lb n="557"/>
<lb n="558"/><p><span>Peig:  An trímhadh bean pósta aige dob í</span>
<lb n="559"/><span>í.  An chéad lá ansa bhaile mhór a</span>
<lb n="560"/><span>n-éinfheacht aca, nuair a bhí Muiris lán</span>
<lb n="561"/><span>thug sé rabhadh do'n mnaoi a bheith ullamh</span>
<lb n="562"/><span>gan mhoill …  Ní raibh sí teacht …</span>
<lb n="563"/><span>Chuir sé teachtaire ar a lorg …  Ní</span>
<lb n="564"/><span>raibh sí i n-éinfheacht leis a dteachtaire.</span></p>
<lb n="565"/>
<lb n="566"/><p><span>“Ca'il an bhean uait,” arsa Muiris.</span></p>
<lb n="567"/>
<lb n="568"/><p><span>“Tá sí ansan thoir,” ar seisean.</span></p>
<lb n="569"/>
<lb n="570"/><p><span>“Is ní déarfainn ná go bhfuil braon</span>
<lb n="571"/><span>beag caithte aici.”</span></p>
<lb n="572"/>
<lb n="573"/><p><span>“Braon caithte aici!” arsa Muiris.</span></p>
<lb n="574"/>
<lb n="575"/><p><span>“Seadh, ar mh'anam 'mhuise!” ar</span>
<lb n="576"/><span>seisean.</span></p>
<lb n="577"/>
<lb n="578"/><p><span>“Tuille do'n tubaist chúichí, mhuise!”</span>
<lb n="579"/><span>arsa Muiris.  “Sgoltadh orm-sa go</span>
<lb n="580"/><span>ndeine sé má théidhean aon bhraon eile</span>
<lb n="581"/><span>am chorp-sa dhe go lá mo bháis!”</span></p>
<lb n="582"/>
<lb n="583"/><p><span>Cáit:  Conus bhí an sgéal ar theacht abhaile</span>
<lb n="584"/><span>dhóibh.</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>Peig:  Bhí Muiris aige baile roimpe …</span>
<lb n="587"/><span>leig sí uirthi a bheith ar meisge cé ná</span>
<lb n="588"/><span>raibh braon ólta aici…  Chuaidh an</span>
<lb n="589"/><span>bheirt 'an chré ó'n lá san gan éan deóir</span>
<lb n="590"/><span>leanna gan cath gan cómhrac.</span></p>
<lb n="591"/>
<lb n="592"/><p><span>Cáit:  Ní h-í gach éan-bhean a chaithean ciall</span>
<lb n="593"/><span>mar sin le rudaí 'n tsórd san cé gur</span>
<lb n="594"/><span>gnáthach le mór-chuid dá sórt tuitim</span>
<lb n="595"/><span>amach.  Mar dubhairt an sean-fhocal</span>
<lb n="596"/><span>‘Sonuachar do'n donuachar.’</span></p>
<lb n="597"/>
<lb n="598"/><p><span>Peig:  Galar Cháit na leice ort-sa, a Cháit,</span>
<lb n="599"/><span>na cosa do shleamhnú uait, maran deac-</span>
<lb n="600"/><span>air duine acu d'fhághail duit féin.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>Cáit:  Ambaiste gur dóigh liom nách mar</span>
<lb n="603"/><span>sin duit-se.</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>Peig:  Nár théidhead slán abhaile, an chéad</span>
<lb n="606"/><span>duine a thiocfaidh ar mo thuairisg ná</span>
<lb n="607"/><span>beidh eiteach agam do mara mbeidh an</span>
<lb n="608"/><span>diach ar fad air.</span></p>
<lb n="609"/>
<lb n="610"/><p><span>Cáit:  Tá an donas ort.  Téanam abhaile</span>
<lb n="611"/><span>feasda.</span></p>
<lb n="612"/>
<lb n="613"/><p><span>Tomás Ó Criomhthain.</span></p>
<lb n="614"/>
<lb n="615"/><p><span>NÁ DEARMHAID SO, A CHARA.</span></p>
<lb n="616"/>
<lb n="617"/><p><span>Ceannuigh do chuid earraí ó sna daoinibh</span>
<lb n="618"/><span>a bhfuil fógra aca sa “LÓCHRANN,” agus</span>
<lb n="619"/><span>cuir i n-iúl dóibh gur sa “LÓCHRANN” a</span>
<lb n="620"/><span>chonaicís an fógra.  Cabhróghaidh san go</span>
<lb n="621"/><span>mór linn.</span></p>
<lb n="622"/>
<lb n="623"/><p><span>LEABHAIR A THAITHNFIDH</span>
<lb n="624"/><span>LE GAEDHLAIBH,</span>
<lb n="625"/><span>Idir Leabhair Gaedhilge & Leabhair Bhearla,</span>
<lb n="626"/><span>tá le fághail uainn-ne.</span></p>
<lb n="627"/>
<lb n="628"/><p><span>Gach leabhar atá fé chló, tá cóib de le fághail</span>
<lb n="629"/><span>sa tsiopa so.  Aon leabhar ná fuil againn</span>
<lb n="630"/><span>féin, cuardóchaimíd dógh agus andógh</span>
<lb n="631"/><span>'á lorg duit.  Scríobh ar lorg</span>
<lb n="632"/><span>clár na leabhar.</span></p>
<lb n="633"/>
<lb n="634"/><p><span>Labhartar Gaedhilge go fonnmhar i</span></p>
<lb n="635"/>
<lb n="636"/><p><span>SIOPA NA LEABHAR</span>
<lb n="637"/><span>nGAEDHEALACH,</span>
<lb n="638"/><span>SRÁID DÁSON, A 45,</span>
<lb n="639"/><span>BAILE - ÁTHA - CHLIATH.</span></p>
<lb n="640"/>
<lb n="641"/><p><span>Sranngscéala mar seo:  “Larch, Áth Cliath.”</span>
<lb n="642"/><span>An Guthán: “4804 Áth Cliath.”</span></p>
<lb n="643"/>
<lb n="644"/><p><span>IM AR FHEABHAS</span>
<lb n="645"/><span>AN DOMHAIN É SEO:</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>IM C.C.C.</span></p>
<lb n="648"/>
<lb n="649"/><p><span>Nuair a bheir 'á lorg ar fhear an tsiopa, féach</span>
<lb n="650"/><span>chuige go mbeidh an cómharta san: ‘C.C.C.’ ar</span>
<lb n="651"/><span>chlúdach gacha bosca.</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>Is ann is féidir é cheannach in a mhórchodaibh</span>
<lb n="654"/><span>sa' 21adh tigh</span></p>
<lb n="655"/>
<lb n="656"/><p><span>ar CHALA-PHORT NA gCEANNAITHE</span>
<lb n="657"/><span>(Merchants' Quay),</span>
<lb n="658"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>NÍ DEINTEAR AON PHÍOPAÍ</span>
<lb n="661"/><span>EILE IN ÉIRINN ACH</span>
<lb n="662"/><span>PÍOPAÍ MHIC PHEADAIR</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>agus is fada farsaing</span>
<lb n="665"/><span>atá a gcáil.</span></p>
<lb n="666"/>
<lb n="667"/><p><span>Le ceannach i ngach siopa tobac.</span></p>
<lb n="668"/>
<lb n="669"/><p><span>Cuir a dtuairisc ar</span>
<lb n="670"/><span>lucht a ndéanta —</span></p>
<lb n="671"/>
<lb n="672"/><p><span>CAPP & MAC PEADAIR Teo.</span>
<lb n="673"/><span>FAICHE SHAIN STIABHNA,</span>
<lb n="674"/><span>ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>SEÁN Ó CONAILL,</span>
<lb n="677"/><span>Sráid an Rí, i gCORCAIG</span></p>
<lb n="678"/>
<lb n="679"/><p><span>Scriobh chuige.</span></p>
<lb n="680"/>
<lb n="681"/><p><span>Tá Cóistí agus Mótair d'á ndéanamh againn-ne.  Cuirimíd Gléas Góma (rubair) fé rothaí cóiste gan ró-mhoill.</span>
<lb n="682"/><span>Cros & a Chlann Mhac, 18 & 19 Port Uí Shúileabháin (Sullivan's Quay), Corcaigh</span>
<lb n="683"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="684"/><p><span>CEANNUIGH EARRAÍ GAEDHALACHA</span>
<lb n="685"/><span>ó</span>
<lb n="686"/><span>LÚCÁS DE BÚRCA.</span></p>
<lb n="687"/>
<lb n="688"/><p><span>LÉINTE</span>
<lb n="689"/><span>FO-LÉINTE</span>
<lb n="690"/><span>STOCAÍ</span>
<lb n="691"/><span>BÓNAÍ</span>
<lb n="692"/><span>CARABHATAÍ</span></p>
<lb n="693"/>
<lb n="694"/><p><span>de DHÉANTÚS</span>
<lb n="695"/><span>GAEDHAL</span></p>
<lb n="696"/>
<lb n="697"/><p><span>Is saoire le 25% a gheobhair na rudaí sin sa</span>
<lb n="698"/><span>tsiopa so 'ná in aon tsiopa eile:</span></p>
<lb n="699"/>
<lb n="700"/><p><span>SRÁID PHÁDRAIG N. A 105,</span>
<lb n="701"/><span>(‘LUKE BURKE’) CORCAIGH.</span></p>
<lb n="702"/>
<lb n="703"/><p><span>DO FHEAR NA FEIRME</span>
<lb n="704"/><span>É SEO:</span></p>
<lb n="705"/>
<lb n="706"/><p><span>Tá</span>
<lb n="707"/><span>SÍOLTA,</span>
<lb n="708"/><span>LEASÚ,</span>
<lb n="709"/><span>ÚIRLISÍ,</span>
<lb n="710"/><span>agus</span>
<lb n="711"/><span>BIADH BEITHIDHEACH</span></p>
<lb n="712"/>
<lb n="713"/><p><span>le fághail, go maith is go saor, sa</span>
<lb n="714"/><span>tsiopa so:</span></p>
<lb n="715"/>
<lb n="716"/><p><span>‘SIOPA PLÚIR IS</span>
<lb n="717"/><span>MINE SHRÁID AN RÍ,’</span></p>
<lb n="718"/>
<lb n="719"/><p><span>An 3adh tigh i Sráid an Rí,</span>
<lb n="720"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="721"/>
<lb n="722"/><p><span>Scríobh indiu & cuir tuairisc</span>
<lb n="723"/><span>a luacha &c.</span></p>
<lb n="724"/>
<lb n="725"/><p><span>Tá 200,000 Baraile Plúir dá dhéanamh</span>
<lb n="726"/><span>in aghaidh gacha bliana ag</span></p>
<lb n="727"/>
<lb n="728"/><p><span>T. Ó hAILEANÁIN & a CL. MHAC, teo.</span></p>
<lb n="729"/>
<lb n="730"/><p><span>Muileann Abhancoradh, Mainistir na Corann,</span>
<lb n="731"/><span>agus Muileann Ghleanna Duileáin,</span>
<lb n="732"/><span>Mainistir Fhearmuighe,</span>
<lb n="733"/><span>Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="734"/>
<lb n="735"/><p><span>Sranngscéala:  “Hallinan, Midleton.”</span>
<lb n="736"/><span>Guthán: 7 Cork; i Midleton.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>LEABHAIR BHEAGA BHLASDA NA</span>
<lb n="739"/><span>GAEDHILGE</span></p>
<lb n="740"/>
<lb n="741"/><p><span>Ar n-a dtabhairt amach faoi stiúradh na díse</span>
<lb n="742"/><span>seo .i. An Seabhac agus Fionán Mac Coluim.</span></p>
<lb n="743"/>
<lb n="744"/><p><span>“MÍ DEM SHAOGHAL,” le Bríd Stac, 3d.</span>
<lb n="745"/><span>“LUIBH-EÓLAS,” le Seán Tóibín, 1½d.</span>
<lb n="746"/><span>“SEAN-AMHRÁIN NA MUMHAN,”</span>
<lb n="747"/><span>Cuid a 2, 3d.</span></p>
<lb n="748"/>
<lb n="749"/><p><span>Le fághail ó</span>
<lb n="750"/><span>MHÁIRE NÍ RAGHALLAIGH,</span></p>
<lb n="751"/>
<lb n="752"/><p><span>'Sa tsiopa in a bhfuil Páipéir, Leabhair is Tobac</span>
<lb n="753"/><span>ann don Ghaedhilgeoir:</span></p>
<lb n="754"/>
<lb n="755"/><p><span>UACHTAR SRÁIDE NA DRISEOIGE a 87,</span>
<lb n="756"/><span>i mBAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="757"/>
<lb n="758"/><p><span>AN LÓCHRANN.</span>
<lb n="759"/><span>Páipéar don Ghaedhealtacht.</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>Sráid Ribeáird a 6, i gCorcaigh — an Oifig.</span></p>
<lb n="762"/>
<lb n="763"/><p><span>Seán Tóibín, Baile an Teampaill,</span>
<lb n="764"/><span>i gCorcaigh</span>
<lb n="765"/><span>an Fear Gnótha.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>An Seabhac, Daingean Uí Chúise An Fear Eagair</span></p>
<lb n="768"/>
<lb n="769"/><p><span>Ó Cuill & a Chua.,</span>
<lb n="770"/><span>95 Sráid Phádraig, Corcaigh</span>
<lb n="771"/><span>Easún & a Chl.-Mhac, Áth Cliath</span>
<lb n="772"/><span>Na Díoltóirí.</span></p>
<lb n="773"/>
<lb n="774"/><p><span>Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon</span>
<lb n="775"/><span>cheanntar sa Ghaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis</span>
<lb n="776"/><span>“An Lóchrann” san am gcéadna, cuir roint airgid</span>
<lb n="777"/><span>ag triall orainn & cuirfimid cóibeana gach mí go</span>
<lb n="778"/><span>ceann bliana chun aon áite a déarfar linn.</span></p>
<lb n="779"/>
<lb n="780"/><p><span>Sinn-ne — Lucht An Lóchrainn.</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>AN DROCH-SHÍON.</span></p>
<lb n="783"/>
<lb n="784"/><p><span>MAR A CHÍTEAR DO BHEIRT.</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>AN PÁGÁNACH:  Nuair a bhíon orm rud</span>
<lb n="787"/><span>do cheannach, is mór an sásamh aigne</span>
<lb n="788"/><span>dhom é nuair a thárluighean gur b'é sin</span>
<lb n="789"/><span>an rud a thaithnean liom.  Ceannuighim an</span>
<lb n="790"/><span>saghas is fearr de sin atá le fághail ar</span>
<lb n="791"/><span>airgead.  Dá dtárluigheadh gurbh éigin</span>
<lb n="792"/><span>dom rud ná taithnfadh liom do cheannach,</span>
<lb n="793"/><span>ba dhóigh liom go mbeadh cúis ghearáin</span>
<lb n="794"/><span>agam, agus gur riachtanach an ní é mo</span>
<lb n="795"/><span>ghearán do chur i n-iúil.</span></p>
<lb n="796"/>
<lb n="797"/><p><span>Is é chuirean chun an méid seo do rádh</span>
<lb n="798"/><span>mé, go mbíon orm geimhre' na bliana do</span>
<lb n="799"/><span>cheannach.  Díolaim go daor as.  Díolaim</span>
<lb n="800"/><span>as an ngual a dheinean an teine dom,</span>
<lb n="801"/><span>as an íle a thugan solus dom.  Díolaim</span>
<lb n="802"/><span>as bratachaibh troma olna, as éadaighe</span>
<lb n="803"/><span>daora clúimh.  Ní ghearánaim 'n-a thaobh</span>
<lb n="804"/><span>so, mar is é an ráithe de'n bhliain is</span>
<lb n="805"/><span>fearr a thaithnean liom é.  Bíon áthas</span>
<lb n="806"/><span>orm nuair a chloisim ag teacht é; bíon</span>
<lb n="807"/><span>áthas orm im' ullamhú féin do; agus</span>
<lb n="808"/><span>bíon áthas an domhain orm nuair a bhíon</span>
<lb n="809"/><span>sé ag séideadh & ag stealladh im thímpal,</span>
<lb n="810"/><span>Sin mar ba mhaith liom é bheith.  Dubhart</span>
<lb n="811"/><span>gur maith liom an saghas is fearr de'n</span>
<lb n="812"/><span>earra a thaithnfeadh liom a bheith agam;</span>
<lb n="813"/><span>agus, im thuairim, is é an saghas geimhre</span>
<lb n="814"/><span>is fearr an saghas is géire & is fuaire.</span>
<lb n="815"/><span>Cáthadh sé sneachta má's mian leis, ach</span>
<lb n="816"/><span>caithfidh sé cnuic de do cháthadh; caithfidh</span>
<lb n="817"/><span>sé na bóithre do thachtadh, agus na tighthe</span>
<lb n="818"/><span>do mhúchadh sul a mbead-sa sásta.  Má's</span>
<lb n="819"/><span>sioc is mian leis a chur, cuireadh sé é,</span>
<lb n="820"/><span>ach cuireadh sé go dubh agus go dian</span>
<lb n="821"/><span>agus go doimhin é.  Bíodh coinnle reótha</span>
<lb n="822"/><span>ar crochadh le gach faill agus banncán</span>
<lb n="823"/><span>im' radharc B'fhéidir gur gaoth ba mhait</span>
<lb n="824"/><span>leis an ngeimhre do thabhairt chugainn.</span>
<lb n="825"/><span>Tugadh; ní chuirfead isteach 'n-a thaobh</span>
<lb n="826"/><span>air, ach amháin a chur i gcuimhne dho ná</span>
<lb n="827"/><span>déanfidh puithínteacht an gnó.  Caithfidh</span>
<lb n="828"/><span>sí loingeas a bhátha' ar farraige, agus</span>
<lb n="829"/><span>crainn na coille do stolladh as a</span>
<lb n="830"/><span>bpréamhachaibh.  Cé nách í an bháisdeach an</span>
<lb n="831"/><span>síon is annsa liom, bíodh a thoil ag an</span>
<lb n="832"/><span>ngeimhre': má's mian leis í raide' linn,</span>
<lb n="833"/><span>cuireadh sé chugainn 'n-a clagarnaigh í</span>
<lb n="834"/><span>ag déanamh ceoil i gcoinnibh ár n-dóir-</span>
<lb n="835"/><span>se agus ár bhfuinneog.</span></p>
<lb n="836"/>
<lb n="837"/><p><span>Agus mé féin — cá mbead?  Tá tigh</span>
<lb n="838"/><span>deas seascair agam ag bun ghleanna</span>
<lb n="839"/><span>bhig.  Tá seómra farsing ann & troscán</span>
<lb n="840"/><span>bog ann.  Bead-sa sa tseómra san, &</span>
<lb n="841"/><span>beidh béilthigheach teine thíos agam.  Beidh</span>
<lb n="842"/><span>bórd gléasda go slachtmhar taithneamhach</span>
<lb n="843"/><span>ar feadh an tráthnóna ann.  Beidh cara</span>
<lb n="844"/><span>nó dhó ó'n gcathair ar cuaird agam</span>
<lb n="845"/><span>chun caitheamh aimsire dhéanamh dom;</span>
<lb n="846"/><span>agus beidh citeal greanta práis ag</span>
<lb n="847"/><span>crónán ar an iarta ann.  Ní thiocfidh</span>
<lb n="848"/><span>stad ar phort an chitil go dtagaidh</span>
<lb n="849"/><span>fonn codlata orainn-ne.</span></p>
<lb n="850"/>
<lb n="851"/><p><span>Sin geimhre' mar is mian liom-sa é</span>
<lb n="852"/><span>'theacht, agus sin mar is mian liom é</span>
<lb n="853"/><span>'chaitheamh.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>AN CRÍOSTADHE:  Rud ró-shuarach i</span>
<lb n="856"/><span>bhfianaise Rí na nDúl iseadh mise, agus</span>
<lb n="857"/><span>ní cuibhe dhom rogha a bhaint as éan</span>
<lb n="858"/><span>ráithe de'n bhliain seach as a chéile.  Ní</span>
<lb n="859"/><span>bheadh ann ach diamhasla dá mbaininn.</span>
<lb n="860"/><span>Nuair a dhéanfainn rogha de cheann aca</span>
<lb n="861"/><span>do thaisbeánfadh sé go rabhas ag lochtú</span>
<lb n="862"/><span>na cod' eile.  Níor cheart dom san, mar</span>
<lb n="863"/><span>tá cómhacht agus maitheas an Tighearna</span>
<lb n="864"/><span>le feicsint ins gach ceann aca — tá sé</span>
<lb n="865"/><span>le feicsint i bhfuacht an gheimhre' chómh</span>
<lb n="866"/><span>maith is tá sé le feicsint i dteas an</span>
<lb n="867"/><span>tsamhraidh.  Ach mar sin féin admhuighim</span>
<lb n="868"/><span>dá mbeadh sé ceaduithe agam rogha do</span>
<lb n="869"/><span>bhaint asta gurb é an geimhre do thogh-</span>
<lb n="870"/><span>finn.  Cad na thaobh?</span></p>
<lb n="871"/>
<lb n="872"/><p><span>'Sa gheimhre iseadh is mó a bhíd na daoine</span>
<lb n="873"/><span>ag fulang — iseadh is minicí a theasduigh-</span>
<lb n="874"/><span>eann cabhair ó chéile uatha.  Sin mar is</span>
<lb n="875"/><span>maith le Dia na daoine bheith — ag cabhrú</span>
<lb n="876"/><span>le chéile i gcómhnuidhe, & ag taisbeáint</span>
<lb n="877"/><span>do'n domhan gur deisciobail Do iad.</span>
<lb n="878"/><span>Dá bhfanadh teas & breághthacht & raidhse</span>
<lb n="879"/><span>an tsamhraidh de shíor againn, dob anamh</span>
<lb n="880"/><span>a theastóchadh cabhair ár gcomhursan uainn.</span>
<lb n="881"/><span>Do dhéanfadh bodaig nea'-spleádhacha dhínn;</span>
<lb n="882"/><span>do dheighilfimís ó chéile, & ní bheadh caradas</span>
<lb n="883"/><span>ná carthanacht 'nár measc.</span></p>
<lb n="884"/>
<lb n="885"/><p><span>Ansan iseadh chruadhan an saoghal ar</span>
<lb n="886"/><span>na bochtaibh.  Bíon biadh & éadach & teas i</span>
<lb n="887"/><span>n-easba ortha; agus bíon obair Dé Féin</span>
<lb n="888"/><span>againn dhá dhéanamh nuair 'fhóirimíd ortha.</span>
<lb n="889"/><span>Má bhronn Dia níos mó ná 'theasduighean</span>
<lb n="890"/><span>uainn de ghustal an tsaoghail orainn ní</span>
<lb n="891"/><span>chun é do dro'-chaitheamh ar phóitireacht</span>
<lb n="892"/><span>ná ar sgléip é, acht chun ceasnaí na</span>
<lb n="893"/><span>mbocht do leigheas.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>Sa gheimhre', leis, is eadh is mó a</span>
<lb n="896"/><span>theasduighean cúram an duine ós na</span>
<lb n="897"/><span>créatúiribh eile a chruthuig Dia — na beith-</span>
<lb n="898"/><span>idhig agus éanlaithe beaga an aeir.</span></p>
<lb n="899"/>
<lb n="900"/><p><span>Sin é fáth go ndeunfinn rogha de'n</span>
<lb n="901"/><span>gheimhre' thar ráithíbh eile na bliana: go</span>
<lb n="902"/><span>dtugan sé faill dom ar mhaitheas a</span>
<lb n="903"/><span>dhéanamh dom chómhursain, & go ndéinean</span>
<lb n="904"/><span>déanamh na maitheasa is lúgha dho-san an</span>
<lb n="905"/><span>mhaitheas is mó dhom féin — m'aigne & mo</span>
<lb n="906"/><span>chroidhe d'iompáil ar Dhia na Glóire, ó'n</span>
<lb n="907"/><span>a dtagan gach maitheas sa tsaoghal so.</span></p>
<lb n="908"/>
<lb n="909"/><p><span>Gruagach an Tobair.</span></p>
<lb n="910"/>
<lb n="911"/><p><span>TOMÁS ÓG TÓIBÍN.</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>R.I.P.</span></p>
<lb n="914"/>
<lb n="915"/><p><span>TÓIBÍN. — Fuair Tomás Óg Tóibín bás, Dia Sathairn,</span>
<lb n="916"/><span>an 15adh lá de mhí Feabhra, 1919, i mBaile an</span>
<lb n="917"/><span>Teampaill, i gCorcaigh; in aois a 26 bliana do,</span>
<lb n="918"/><span>agus é in a shóisear clainne do Thomás Tóibín.  I</span>
<lb n="919"/><span>gCillcré na mbráthar, Cois Bríde, i Múscraidhe,</span>
<lb n="920"/><span>atá in a shuan.  A Chríost Chrochda, a Cheannaidhe</span>
<lb n="921"/><span>an chine daona, a Bhreithimh Bhrátha, dein trócaire</span>
<lb n="922"/><span>air! a Bharra mhaith naomhtha, guidh air is a Mhuire</span>
<lb n="923"/><span>Bheannaithe Eochaille, dein eadarguidhe dho.</span></p>
<lb n="924"/>
<lb n="925"/><p><span>Leabhair agus Peictiúirí chun Gaedhilge a mhúineadh.  Faigh an Liosta ó Chlóchualucht Dúndealgan, Dundalk</span>
<lb n="926"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="927"/><p><span>Ó BHÉAL ALBANNAIGH</span></p>
<lb n="928"/>
<lb n="929"/><p><span>Tháinig am báille mu chuaird is an</span>
<lb n="930"/><span>Earrach & thachair ris [thárla leis] Murchadh.</span>
<lb n="931"/><span>Thúirt é [dubhairt sé] re Murchadh:  “Nach</span>
<lb n="932"/><span>ann agat thá 'chruach mhór bhriagh mun taca</span>
<lb n="933"/><span>so dhe'n bhlian?”  “Mata, a bháille, is</span>
<lb n="934"/><span>doirbh dómhsa sin a bhi agam agus súil</span>
<lb n="935"/><span>ar fhichead ar an oileán 'ga coimhead 'ach</span>
<lb n="936"/><span>uile lá dho'n bhlian!”  “Hut, a Mhurchaidh,”</span>
<lb n="937"/><span>arsam báille, “chan eil [níl] ann ach a</span>
<lb n="938"/><span>fichead nó a dhá ar fhichead.”  “Chan eil</span>
<lb n="939"/><span>ann ach aon ar fhicheadh, a bháille, agus</span>
<lb n="940"/><span>am fear ag a bheil an aon ann — mar thá</span>
<lb n="941"/><span>Fionnlagh — sé is doirbhe dhomhsa h-ann í!”</span></p>
<lb n="942"/>
<lb n="943"/><p><span>Ann an Uidhist thuadh thachair sin & is ann</span>
<lb n="944"/><span>bha Fionnlagh — ar Oilean an Dúin Duibh.</span></p>
<lb n="945"/>
<lb n="946"/><p><span>Seo iarracht ar a chur síos mar adubhairt</span>
<lb n="947"/><span>an scéalaidhe é:</span></p>
<lb n="948"/>
<lb n="949"/><p><span>Hainic um báili mu chuairt is un aruch</span>
<lb n="950"/><span>acus hachair ris Mhuruchug.  Húirt é ri</span>
<lb n="951"/><span>Mhuruchug:  “Nach ann acut há 'chruach mhór</span>
<lb n="952"/><span>bhria-gh mun tachca so dhún bhlian?”  “Mi</span>
<lb n="953"/><span>tu, bháile, duiribh dó-su sin a bhi acum</span>
<lb n="954"/><span>acus súil er i-chiot er an eilion gá có-</span>
<lb n="955"/><span>íot 'uch ili lá dhun bhlian!”  “Hut, a</span>
<lb n="956"/><span>Mhuruchaí,” arsum báili, “han eil ann ach</span>
<lb n="957"/><span>a fi-chiot nú a dhá er i-chiot.”  “Han eil</span>
<lb n="958"/><span>ann ach ún er i-chiot, u bháili acus um</span>
<lb n="959"/><span>fer ec i bheil un ún ann — mar há Fiúnlu-gh</span>
<lb n="960"/><span>— sé is duirifi dhó-su h-ann í!”</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>Ann un ist hua hachair sein acus is</span>
<lb n="963"/><span>ann bheá Fiúnlu-gh er eilion a' dúin dui'.</span></p>
<lb n="964"/>
<lb n="965"/><p><span>Briagh, fionnlagh, chuir an scéalaidhe fuaim ‘g’</span>
<lb n="966"/><span>séimhighthe (mar bíonn i dtosach focail) ar an ‘g’ sa</span>
<lb n="967"/><span>dá fhocal.  Bhí fuaim ‘c’ séimhighthe (caol) ar an ‘ch’</span>
<lb n="968"/><span>ann.</span></p>
<lb n="969"/>
<lb n="970"/><p><span>“An Seabhac.”</span></p>
<lb n="971"/>
<lb n="972"/><p><span>Durham, 9/2/19.</span>
<lb n="973"/><span>[Fear ar lea'-shúil dob eadh Fionnlagh. — L. an L.]</span></p>
<lb n="974"/>
<lb n="975"/><p><span>PÁIDÍN Ó RAIFEARTA.</span></p>
<lb n="976"/>
<lb n="977"/><p><span>Tá bríste gan bhásta ag Páidín Ó</span>
<lb n="978"/><span>Raifearta</span>
<lb n="979"/><span>Casóg gan chába ag Páidín Ó</span>
<lb n="980"/><span>Raifearta,</span>
<lb n="981"/><span>Tá lán a tighe páistí aige Páidín</span>
<lb n="982"/><span>Ó Raifearta</span>
<lb n="983"/><span>'S d'éaluig Peig Bhán le Páidín</span>
<lb n="984"/><span>Ó Raifearta.</span></p>
<lb n="985"/>
<lb n="986"/><p><span>Curfá:</span></p>
<lb n="987"/>
<lb n="988"/><p><span>Páidín 's Páidín is Páidín Ó Raifearta,</span>
<lb n="989"/><span>Páidín 's Páidín 's Páidín Ó Raifearta,</span>
<lb n="990"/><span>Páidín 's Páidín 's Páidín Ó Raifearta</span>
<lb n="991"/><span>D'éaluig Peig Bhán le Páidín Ó Raifearta.</span></p>
<lb n="992"/>
<lb n="993"/><p><span>Nuair a bhím-se sa tsráid is tnáite</span>
<lb n="994"/><span>'s is lag a bhím</span>
<lb n="995"/><span>Féachaint ins na h-áird i ndiaidh</span>
<lb n="996"/><span>Pháidín Uí Raifearta</span>
<lb n="997"/><span>Táim-se gan sláinte 's níl fagháil</span>
<lb n="998"/><span>mo mhaitheasa</span></p>
<lb n="999"/>
<lb n="1000"/><p><span>Ó d'éaluig Peig Bhán le Páidín</span>
<lb n="1001"/><span>Ó Raifearta.</span></p>
<lb n="1002"/>
<lb n="1003"/><p><span>Curfá:  Páidín Ó Raifearta, &rl.</span></p>
<lb n="1004"/>
<lb n="1005"/><p><span>Tháinig na focail seo ó n-ár gcaraid Tomás Ua</span>
<lb n="1006"/><span>Criomhthain.  Pádraig Pléimionn do chuir an ceól</span>
<lb n="1007"/><span>i ngléas dúinn.  Fuaramair an port san leabhar</span>
<lb n="1008"/><span>mór ceoil le Captaen Ó Néill, Siceágó, ach d'athar-</span>
<lb n="1009"/><span>ruigheadh cúpla nóta dhe chun é chur i gcóir leis an</span>
<lb n="1010"/><span>abhrán.  Finghin na Leamhna.</span></p>
<lb n="1011"/>
<lb n="1012"/><p>
<lb n="1013"/><span>BRIGHID STAC.</span></p>
<lb n="1014"/>
<lb n="1015"/><p><span>Beidh aithmhéala ar léighthóiribh “An</span>
<lb n="1016"/><span>Lóchrainn” nuair chloisfid gur sgiob an</span>
<lb n="1017"/><span>bás leis an scríobhnóir óg Gaedhilge —</span>
<lb n="1018"/><span>Brighid Stach.  An aicíd uathbhásach atá ar</span>
<lb n="1019"/><span>fuaid na dúthaighe a rug chun siubhail i.</span></p>
<lb n="1020"/>
<lb n="1021"/><p><span>Do rugadh Brighid i mbaile iar gcúlta</span>
<lb n="1022"/><span>ar a nglaodhtar Árd na Caithne-Bhaile</span>
<lb n="1023"/><span>fíor-Ghaodhalach ar bhruach Dhúin an Óir.</span>
<lb n="1024"/><span>Ní raibh sí ach 18 mbliana d'aois & do</span>
<lb n="1025"/><span>bhí mór - cháil uirthe cheana féin imeasg</span>
<lb n="1026"/><span>Gaedhilgeoirí mar gheall ar a scríobh-</span>
<lb n="1027"/><span>nóireacht.  Do deineadh leabhar beag in</span>
<lb n="1028"/><span>oifig “An Lóchrainn” den Chúntas Cinn</span>
<lb n="1029"/><span>Lae a scríobh sí agus tá sé mar leabhar</span>
<lb n="1030"/><span>Gaedhilge in a lán do na scoileanaibh.</span>
<lb n="1031"/><span>Á h-ollmhú féin chun múinteóireachta is</span>
<lb n="1032"/><span>eadh bhí Brighid.  Do bhí sí le dul fé</span>
<lb n="1033"/><span>scrúdú um Cháisc chun dul i gcoláisde</span>
<lb n="1034"/><span>& ní raibh aon-bhaoghal ná go n-eireóchadh</span>
<lb n="1035"/><span>léi mar b'iongantach go léir an mheabhair</span>
<lb n="1036"/><span>is an éifeacht a bhronn Dia uirthe.  Ní</span>
<lb n="1037"/><span>raibh aon-fhocal Beurla aici nuair tháinig</span>
<lb n="1038"/><span>sí ar scoil ar dtúis, ná aon - tuigsint</span>
<lb n="1039"/><span>aici air, ach có' beag, ach ní fada a bhí</span>
<lb n="1040"/><span>sí dá fhoghluim, & ní dócha gurbh fhéidir</span>
<lb n="1041"/><span>cailín dá h-aois d'fhághail in Éirinn a bhí</span>
<lb n="1042"/><span>ní ba chlisde i mBeurla ná mar bhí sí</span>
<lb n="1043"/><span>sar ar eug sí.</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>Is 'mó duais a bronnadh riamh uirthe.</span>
<lb n="1046"/><span>Do thosnuigh sí ar scríobhnóireacht go</span>
<lb n="1047"/><span>h-an-óg ar fad.  Ní raibh sí ach deich</span>
<lb n="1048"/><span>mbliana d'aois nuair fuair sí an chéad</span>
<lb n="1049"/><span>duais ar scéilín Gaedhilge agus ó shin</span>
<lb n="1050"/><span>anuas ní dheaghaidh aon staonadh ar a</span>
<lb n="1051"/><span>láimhín euchtach.  Ó Nua-Eabhrac féin do</span>
<lb n="1052"/><span>rug sí an chraobh léi ar aisde Gaedhilge.</span>
<lb n="1053"/><span>Airgead, éadach & leabhartha, do bhuaidh</span>
<lb n="1054"/><span>sí iad len a peann beag.</span></p>
<lb n="1055"/>
<lb n="1056"/><p><span>Cad é 'n laochas a chuirfeadh sí fós</span>
<lb n="1057"/><span>ar Ghaodhlaibh len a saothar ar son na</span>
<lb n="1058"/><span>h-Éireann, ach níorbh é toil an Athar</span>
<lb n="1059"/><span>Naomhtha í fhágaint ar an saoghal so.  Tá</span>
<lb n="1060"/><span>mí-ádh éigint ar ár máithrín, Éire, ná</span>
<lb n="1061"/><span>fágtar aici éinne a bhíonn ag cabhrú léi,</span>
<lb n="1062"/><span>ach aige Dia féin is fearr fhios.</span></p>
<lb n="1063"/>
<lb n="1064"/><p><span>Truagh mhór linn do bhás, a Bhrighdín</span>
<lb n="1065"/><span>chaoin chneasda.  Is deacair linn a chuimh-</span>
<lb n="1066"/><span>neamh go bhfuil do bhéilín binn-bhriathrach</span>
<lb n="1067"/><span>'na thost, do pheann cliste caithte as</span>
<lb n="1068"/><span>do láimh agat go bráth arís.  Ón ár</span>
<lb n="1069"/><span>gcroidhthibh eirigheann trom - osna nuair</span>
<lb n="1070"/><span>mhachtnuighmíd ort.  Do bhí mhór - dhóchas</span>
<lb n="1071"/><span>againn asat, a stóirín, & níorbh' iongna</span>
<lb n="1072"/><span>san, a Bhrighidín na Gaedhilge binne.  Ba</span>
<lb n="1073"/><span>ghearaid é do ré ach is iomdha duine</span>
<lb n="1074"/><span>a chualaidh teacht thart.  Ciúin, cúthail,</span>
<lb n="1075"/><span>caoin, sin mar bhís, a mhaoin.  Mór cháil</span>
<lb n="1076"/><span>tuillte agat, gan lorg, gan iarraidh.</span>
<lb n="1077"/><span>Is fada a bheidh do chuimhne imeasg na</span>
<lb n="1078"/><span>ndaoine a chuir aithne ort.  Lán do chion</span>
<lb n="1079"/><span>ar gach éinne a bhí do chroidhe beag</span>
<lb n="1080"/><span>féinig.  Mar gath gréine a bhí do ré</span>
<lb n="1081"/><span>beag ar an saoghal so.  Imeasg na</span>
<lb n="1082"/><span>n-aingeal indiu i bhflaitheas Dé taoi.</span>
<lb n="1083"/><span>Do choingibh an t-Uan Geal go glé thu</span>
<lb n="1084"/><span>& do thóg Sé go h-óg thu go Righeacht</span>
<lb n="1085"/><span>gheal Dé.</span></p>
<lb n="1086"/>
<lb n="1087"/><p><span>Bean Aniar.</span></p>
<lb n="1088"/>
<lb n="1089"/><p><span>Táimíd fé dhubhachas ó chualamar an dró' - sceul</span>
<lb n="1090"/><span>so.  Beannacht dílis Dé len a h-anam. — Lucht “An</span>
<lb n="1091"/><span>Lóchrainn.”</span></p>
<lb n="1092"/>
<lb n="1093"/><p><span>GACH CÓIR SCOILE!</span></p>
<lb n="1094"/>
<lb n="1095"/><p><span>tá againn-ne</span></p>
<lb n="1096"/>
<lb n="1097"/><p><span>LEABHAIR don LEABHARLAINN</span>
<lb n="1098"/><span>agus</span>
<lb n="1099"/><span>LEABHAIR mar DHUAISEANNA.</span></p>
<lb n="1100"/>
<lb n="1101"/><p><span>Scríobh chugainn ar lorg eolais:</span></p>
<lb n="1102"/>
<lb n="1103"/><p><span>MUINNTIR FHALLAMHAIN</span>
<lb n="1104"/><span>(Fallon Bros.  Ltd.)</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>Cúirt Dáma a 13 & a 14,</span>
<lb n="1107"/><span>in ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>Smithfield a 88, i mBealfeirste.</span>
<lb n="1110"/><span>Sráid Uí Chonaill a 72, i bPortláirge.</span></p>
<lb n="1111"/>
<lb n="1112"/><p><span>MAITH AN tSNAOIS —</span></p>
<lb n="1113"/>
<lb n="1114"/><p><span>“SNAOIS CHORCAIGHE.”</span></p>
<lb n="1115"/>
<lb n="1116"/><p><span>Sinn-ne a dhein ar dtúis í</span>
<lb n="1117"/><span>agus atá 'á deunamh fós.</span></p>
<lb n="1118"/>
<lb n="1119"/><p><span>Tobac sár-mhaith</span>
<lb n="1120"/><span>an dá shaghas so:</span></p>
<lb n="1121"/>
<lb n="1122"/><p><span>“SHANDON PLUG”</span>
<lb n="1123"/><span>agus</span>
<lb n="1124"/><span>“EXHIBITION ROLL.”</span></p>
<lb n="1125"/>
<lb n="1126"/><p><span>Scríobh chugainn-ne:</span></p>
<lb n="1127"/>
<lb n="1128"/><p><span>“CUALACHT LAMBCIN,”</span>
<lb n="1129"/><span>Sráid Naomh Pádraig a 9,</span>
<lb n="1130"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1131"/>
<lb n="1132"/><p><span>TÉIG FÉ DHÉIN</span></p>
<lb n="1133"/>
<lb n="1134"/><p><span>“AN EMPÓRIUM”</span></p>
<lb n="1135"/>
<lb n="1136"/><p><span>ar lorg Earraí Gaedhlacha —</span></p>
<lb n="1137"/>
<lb n="1138"/><p><span>BÓNAÍ, CARABHATAÍ,</span>
<lb n="1139"/><span>LÉINTE, CIAIRSIÚRAÍ</span>
<lb n="1140"/><span>agus LÍNÉADACH.</span></p>
<lb n="1141"/>
<lb n="1142"/><p><span>M. Ó SÚILEABHÁIN & A MHAC,</span>
<lb n="1143"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="1144"/>
<lb n="1145"/><p><span>BIADH DON DUINE is</span>
<lb n="1146"/><span>BIADH DON BHEITHIDHEACH.</span></p>
<lb n="1147"/>
<lb n="1148"/><p><span>Tá raidhse de gach saghas</span>
<lb n="1149"/><span>bídh le fághail uainn-ne.</span></p>
<lb n="1150"/>
<lb n="1151"/><p><span>Cuir cárta chúgainn ar lorg gacha eolais —</span></p>
<lb n="1152"/>
<lb n="1153"/><p><span>SÉAMUS Ó NÉILL</span>
<lb n="1154"/><span>IS A CHLANN MHAC (teo.),</span>
<lb n="1155"/><span>CIONN tSÁILE, Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1156"/>
<lb n="1157"/><p><span>Ticéidí in a “gCeirthlíní” do lucht comórtha spóirt & Cnaipí Daithte — mar chomharthaí sóirt ó Chlóchualucht Dúndealgan, Dundalk</span>
<lb n="1158"/><span>“EUDACH NA DRUIPSIGHE.”  Níl a shárú ann, a Ghaedhala.  Ait atá go Gaedhlach amuigh is amach iseadh an ball</span>
<lb n="1159"/><span>in a deintar é — Muileann Eudaigh na Druipsighe, i Múscraidhe, sa' Mhumhain.</span>
<lb n="1160"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1161"/><p><span>Tá ÁTHRAIGHE AIRGID</span>
<lb n="1162"/><span>den tsaghas so go h-oireamhnach</span>
<lb n="1163"/><span>mar BHRONNTANAS BAISTE.</span></p>
<lb n="1164"/>
<lb n="1165"/><p><span>Deinimíd-ne iad san agus an</span>
<lb n="1166"/><span>uile-shaghas eile mar atá —</span></p>
<lb n="1167"/>
<lb n="1168"/><p><span>CAILÍSÍ, CUIRN agus CUACHA,</span>
<lb n="1169"/><span>agus</span>
<lb n="1170"/><span>ÓRNÁIDÍ I bhFUIRM BONN</span>
<lb n="1171"/><span>agus</span>
<lb n="1172"/><span>CROSANA CEILTEACHA,</span></p>
<lb n="1173"/>
<lb n="1174"/><p><span>mar aon</span>
<lb n="1175"/><span>le h-ÉIDE SAGART, LÁSAÍ, agus</span>
<lb n="1176"/><span>COINNLEÓIRÍ.</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>I gCorcaigh a deintar.</span></p>
<lb n="1179"/>
<lb n="1180"/><p><span>Cuir tuairisc a luach ar</span>
<lb n="1181"/><span>LIAM MAC AODHGÁIN & a CHL.-MHAC</span>
<lb n="1182"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1183"/><span>32 SRÁID PHÁDRAIG N.,</span>
<lb n="1184"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>In</span>
<lb n="1187"/><span>ÁIRCÉID NA MUMHAN</span>
<lb n="1188"/><span>gheobhair</span>
<lb n="1189"/><span>LÁMHAINNÍ OLNA,</span>
<lb n="1190"/><span>de dhéantús Gaedhal agus de shaothar lámh.</span>
<lb n="1191"/><span>Iad ar a lán saghas datha mar atá: crón,</span>
<lb n="1192"/><span>dubh, glaschaorach, geal agus donn.</span></p>
<lb n="1193"/>
<lb n="1194"/><p><span>Tá EARRAÍ GAEDHLACHA le feicsint</span>
<lb n="1195"/><span>ar gach cúntúir sa' tsiopa:</span></p>
<lb n="1196"/>
<lb n="1197"/><p><span>ÁIRCÉID NA MUMHAN</span>
<lb n="1198"/><span>le ‘Robertson, Ledlie and Ferguson,’</span></p>
<lb n="1199"/>
<lb n="1200"/><p><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1201"/>
<lb n="1202"/><p><span>TÁILLIÚIREACHT agus gach rud</span>
<lb n="1203"/><span>i bhfuirm éadaigh do fhearaibh!</span></p>
<lb n="1204"/>
<lb n="1205"/><p><span>Níl dá ndíol againn-ne ach earraí a deineadh</span>
<lb n="1206"/><span>i n-Éirinn.</span></p>
<lb n="1207"/>
<lb n="1208"/><p><span>Ó GLASÁIN IS A CHUA.,</span>
<lb n="1209"/><span>11 Sráid Uí Chonaill, BAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="1210"/>
<lb n="1211"/><p><span>SÍOL agus LEASÚ'</span>
<lb n="1212"/><span>don bhfeirm nó don gháirdín.</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>ÁTHRAIGHE IARAINN AGUS</span>
<lb n="1215"/><span>STÁIN.</span></p>
<lb n="1216"/>
<lb n="1217"/><p><span>ARÁN, MIN, PLÚR, TÉ</span>
<lb n="1218"/><span>agus BIOTÁILE.</span></p>
<lb n="1219"/>
<lb n="1220"/><p><span>SEÁN Ó RIADA,</span>
<lb n="1221"/><span>An tSráid Mhór,</span>
<lb n="1222"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="1223"/>
<lb n="1224"/><p><span>Ó FÁILBHE MÓR.</span>
<lb n="1225"/><span>(Dráma Duaise).</span></p>
<lb n="1226"/>
<lb n="1227"/><p><span>A lucht cómhráidh anso:</span></p>
<lb n="1228"/>
<lb n="1229"/><p><span>Seán Ó Fáilbhe — seanduine</span>
<lb n="1230"/><span>Aodh agus Domhnal — a bheirt mhac san</span>
<lb n="1231"/><span>Tadhg Ó Duinnín</span>
<lb n="1232"/><span>Seanchaidhe Uibh Ráthaigh</span>
<lb n="1233"/><span>An t-Athair Muiris Ó Beóláin</span>
<lb n="1234"/><span>Fear sceula 'fhógairt (gan eisean dá thaisbeáint</span>
<lb n="1235"/><span>féin).</span></p>
<lb n="1236"/>
<lb n="1237"/><p><span>(Tuille dhe).</span></p>
<lb n="1238"/>
<lb n="1239"/><p><span>Tadhg (go fuadrach do):  Agamsa is mó atá</span>
<lb n="1240"/><span>ceart an dei'-sceul fhógairt.  Oscail</span>
<lb n="1241"/><span>an dorus dom!</span></p>
<lb n="1242"/>
<lb n="1243"/><p><span>Seán:  Cad deir an Seanchaidhe Mór?</span></p>
<lb n="1244"/>
<lb n="1245"/><p><span>Tadhg:  An focal adeir, cloisfidh Éire agus</span>
<lb n="1246"/><span>Eoghantacht é.</span></p>
<lb n="1247"/>
<lb n="1248"/><p><span>É do dhul ar a lea'-ghlúin.</span></p>
<lb n="1249"/>
<lb n="1250"/><p><span>Beannuighim duit a Cheannuraid Ua</span>
<lb n="1251"/><span>bhFáilbhe.  Go mbu fada buan duit!</span></p>
<lb n="1252"/>
<lb n="1253"/><p><span>Seán:  Ná dein fonóid, a Thaidhg Uí Dhuinnín.</span>
<lb n="1254"/><span>A Dhomhnail!  'Aodh! bhfuil labhartha ag</span>
<lb n="1255"/><span>an Seanchaidhe?</span></p>
<lb n="1256"/>
<lb n="1257"/><p><span>Domhnal:  Aonne amháin an dá Ruairí,</span>
<lb n="1258"/><span>'athair!</span></p>
<lb n="1259"/>
<lb n="1260"/><p><span>Aodh:  Ná labhair-se a thuille, a Thaidhg.</span>
<lb n="1261"/><span>Taoi 'á chur ar mire.  Tá cuma geilt</span>
<lb n="1262"/><span>cheana air.</span></p>
<lb n="1263"/>
<lb n="1264"/><p><span>Seán:  Dein teagasc dom, a Thaidhg.  Duine</span>
<lb n="1265"/><span>bocht seannda me gan eólas gan oll-</span>
<lb n="1266"/><span>mhaithas.  Cad is córa dhom a rádh?  Cad</span>
<lb n="1267"/><span>is córa dhom a dheunamh?</span></p>
<lb n="1268"/>
<lb n="1269"/><p><span>Seanchaidhe:  Tá dhá cheann an scéil tabhartha</span>
<lb n="1270"/><span>le chéile agam, agus ní mór domh-sa</span>
<lb n="1271"/><span>beannú don cheann fine, leis.</span></p>
<lb n="1272"/>
<lb n="1273"/><p><span>É d'eirighe agus do dhul ar a lea'-ghlúin.</span></p>
<lb n="1274"/>
<lb n="1275"/><p><span>Go mbeannuighe Rí na Naomh duit, Uí</span>
<lb n="1276"/><span>Fháilbhe Mhóir!  Beir buadh & beannacht!</span></p>
<lb n="1277"/>
<lb n="1278"/><p><span>Domhnal (é do dhul ar a lea'-ghlúin, leis):</span>
<lb n="1279"/><span>Ó Fáilbhe Mór!</span></p>
<lb n="1280"/>
<lb n="1281"/><p><span>Aodh (é do dhul ar a lea'-ghlúin):  Maith dhom,</span>
<lb n="1282"/><span>'athair, ar ghrádh th'ainme agus t'uasal-</span>
<lb n="1283"/><span>shloinne.</span></p>
<lb n="1284"/>
<lb n="1285"/><p><span>Seán (é go crithánach):  Mise Ó Fáilbhe Mór!</span>
<lb n="1286"/><span>(In a stad do)' Aodh, 'Aodh, beir ar</span>
<lb n="1287"/><span>láimh orm.  (Aodh d'á dheunamh san).</span>
<lb n="1288"/><span>Is truagh ná mairean do mháthair mhaith,</span>
<lb n="1289"/><span>'Aodh; bu thógaint croidhe dhi an sceul</span>
<lb n="1290"/><span>so.  Chugam-sa anuas a tháinig cáil &</span>
<lb n="1291"/><span>comhacht Ua bhFáilbhe!  Ní h-oireamhnach</span>
<lb n="1292"/><span>an áit é seo d'uaislibh Gaedhal.  Eirighidh</span>
<lb n="1293"/><span>nbur suidhe.  (Iad d'eirighe).</span></p>
<lb n="1294"/>
<lb n="1295"/><p><span>Aodh:  Suidh féin go fóil, 'athair.</span></p>
<lb n="1296"/>
<lb n="1297"/><p><span>Seán:  Ní shuidhfad, 'Aodh.  Neartóchaidh an</span>
<lb n="1298"/><span>dei'-sceul so me.  De phrímh-shliocht</span>
<lb n="1299"/><span>Mhíle sinn-ne.  Clann na mór-righte —</span></p>
<lb n="1300"/>
<lb n="1301"/><p><span>Aodh:  Agus daoine ar an mbaile seo á</span>
<lb n="1302"/><span>rádh ná raibh riamh ionainn ach lucht</span>
<lb n="1303"/><span>dealbhais (dealúis).</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>Domhnal:  Ní gádh an mhóráil!  Feuch tímpal</span>
<lb n="1306"/><span>ort ar an mbotháinín sugha!</span></p>
<lb n="1307"/>
<lb n="1308"/><p><span>Tadhg:  Cuimhnigh ar an sean leath-rann, a</span>
<lb n="1309"/><span>dhalta:</span></p>
<lb n="1310"/>
<lb n="1311"/><p><span>Ó Fáilbhe go h-uasal mar is dual do bheith,</span>
<lb n="1312"/><span>Ó Fáilbhe 'n 'fhear déirce nó Ó Fáilbhe 'n a</span>
<lb n="1313"/><span>fhlaith.</span></p>
<lb n="1314"/>
<lb n="1315"/><p><span>Seanchaidhe:  Tá an rann san ann.</span></p>
<lb n="1316"/>
<lb n="1317"/><p><span>Tadhg:  Tá abhar machtnaimh anois ag muinn-</span>
<lb n="1318"/><span>tir Fháilbhe úd sa bhFosadh — lucht an tighe</span>
<lb n="1319"/><span>slinne agus an mhachaire bó!</span></p>
<lb n="1320"/>
<lb n="1321"/><p><span>Seán (ag labhairt do leis an Seanchaidhe):  A</span>
<lb n="1322"/><span>dhuine chóir an mhór-léighinn, bu cheart do</span>
<lb n="1323"/><span>Dhomhnal Ó Ceallacháin a chuid leabhar</span>
<lb n="1324"/><span>do chur anso chugat ó Chorcaigh.  Bu</span>
<lb n="1325"/><span>chóra gur anso a deunfaí scrúdú</span>
<lb n="1326"/><span>léighinn.</span></p>
<lb n="1327"/>
<lb n="1328"/><p><span>Iad uile d'fheuchaint air le h-iongna.  Foth-</span>
<lb n="1329"/><span>rom capaill lasmuigh.  An dorus dá bhualadh</span>
<lb n="1330"/><span>ansan.</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>Teachtaire uaidh é seo, bfhéidir.</span></p>
<lb n="1333"/>
<lb n="1334"/><p><span>An t-Athair Muiris Ó Beóláin (ag labhairt</span>
<lb n="1335"/><span>do lasmuigh):  Bail ó Dhia anso!</span></p>
<lb n="1336"/>
<lb n="1337"/><p><span>Domhnal:  Cia h-é sin?</span></p>
<lb n="1338"/>
<lb n="1339"/><p><span>Aodh:  Guth glan Gaedhlach é.  Ní bitheamhnach</span>
<lb n="1340"/><span>'ná báille súd.</span></p>
<lb n="1341"/>
<lb n="1342"/><p><span>Aodh d'oscailt an dorus don sagart.  Gan</span>
<lb n="1343"/><span>culaith sagairt air.</span></p>
<lb n="1344"/>
<lb n="1345"/><p><span>Dia bheatha-sa chun an tighe seo!</span></p>
<lb n="1346"/>
<lb n="1347"/><p><span>An Sagart:  Muinntir Fháilbhe atá anso?</span></p>
<lb n="1348"/>
<lb n="1349"/><p><span>Aodh:  Is eadh.</span></p>
<lb n="1350"/>
<lb n="1351"/><p><span>An Sagart:  Níl aon aithne orm-sa sa' taobh</span>
<lb n="1352"/><span>so 'n duthaigh.  Ní rabhas riamh chomh fada</span>
<lb n="1353"/><span>so aniar.</span></p>
<lb n="1354"/>
<lb n="1355"/><p><span>Aodh:  Bain díot do chóta mór, a chara, led</span>
<lb n="1356"/><span>thoil.  Is dóigh go bhfuil sé fliuch.</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>An Sagart:  Ní mór é, go raibh maith agat.</span>
<lb n="1359"/><span>Tá mórán fé dhíon an tighe seo anocht.</span>
<lb n="1360"/><span>An amhlaidh atá an sceul agaibh cheana</span>
<lb n="1361"/><span>féin?  Tá fear creidhleach 'á innsint i</span>
<lb n="1362"/><span>sráid-bhaile ná fuil ró-fhada siar as so.</span></p>
<lb n="1363"/>
<lb n="1364"/><p><span>Domhnal (len a athair):  Dar liom gur sag-</span>
<lb n="1365"/><span>art riartha na triúcha so é.  (É do</span>
<lb n="1366"/><span>labhairt leis an sagart, ansan).  Má</span>
<lb n="1367"/><span>bhraithir aon trí-chéile sa tigh se, 'Athair,</span>
<lb n="1368"/><span>ní gan fáth é.  Do fógruigheadh sceul</span>
<lb n="1369"/><span>mór anso ó chiainibh beag.</span></p>
<lb n="1370"/>
<lb n="1371"/><p><span>Seán:  Gurab é do bheatha do theacht chugainn,</span>
<lb n="1372"/><span>Athair!  Níor aithnigheas gur duine den</span>
<lb n="1373"/><span>chléir naomhtha thu.</span></p>
<lb n="1374"/>
<lb n="1375"/><p><span>An Sagart:  Síocháin Dé ar lucht an tighe</span>
<lb n="1376"/><span>seo!  Is fear liom ná a lán nách mise</span>
<lb n="1377"/><span>is túisce thug an dro'-sceula chugaibh,</span>
<lb n="1378"/><span>ach bfhearr aonne 'á thabhairt 'ná an</span>
<lb n="1379"/><span>duine atá ag teacht im' dhiaigh.  Bhí a</span>
<lb n="1380"/><span>raibh thiar go gnóthach i bhfeighil an arbhair</span>
<lb n="1381"/><span>agus thánag féin.  Bíodh misneach agat,</span>
<lb n="1382"/><span>a Sheáin Uí Fháilbhe, bfhéidir go ndeun-</span>
<lb n="1383"/><span>fadh Dia fuascailt ort.</span></p>
<lb n="1384"/>
<lb n="1385"/><p><span>Seán:  Ní baoghal dom mhuinntir bhrúite,</span>
<lb n="1386"/><span>feasta, 'Athair, óir béad-sa mar sciath</span>
<lb n="1387"/><span>chosanta aca.  Fan go gcruinnighean</span>
<lb n="1388"/><span>mo chine-se — gach n-aon díobh, ó Chorca</span>
<lb n="1389"/><span>Dhuibhne is ó Uibh Ráthach is ó Dheasumhain</span>
<lb n="1390"/><span>agus ní baoghal d'aonne aca ón lá san</span>
<lb n="1391"/><span>amach.</span></p>
<lb n="1392"/>
<lb n="1393"/><p><span>Domhnal:  Suidh anso, 'athair.</span></p>
<lb n="1394"/>
<lb n="1395"/><p><span>É do bhreith ar láimh ar Sheán.  Eisean</span>
<lb n="1396"/><span>amhail duine go mbeadh taidhreamh 'á dheunamh</span>
<lb n="1397"/><span>do.</span></p>
<lb n="1398"/>
<lb n="1399"/><p><span>Aodh:  Cad é an truagh atá agat dúinn,</span>
<lb n="1400"/><span>'Athair.  An amhail ná fuil fios ár</span>
<lb n="1401"/><span>scéil agat?</span></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>An Sagart (ag feuchaint in a thímpal do ar</span>
<lb n="1404"/><span>an gcuideachtain):  Is dóigh gurab iad</span>
<lb n="1405"/><span>so na cáirde a thug chugaibh an sceula?</span></p>
<lb n="1406"/>
<lb n="1407"/><p><span>Clog d'á bualadh, lasmuigh; é tamal maith</span>
<lb n="1408"/><span>ón dtig.  Iad go léir d'éisteacht leis.</span></p>
<lb n="1409"/>
<lb n="1410"/><p><span>Feuch go dtáinigh sé siúd chomh luath</span>
<lb n="1411"/><span>liom, nách mór!</span></p>
<lb n="1412"/>
<lb n="1413"/><p><span>Tadhg:  Níl a sceul súd 'ná do sceul-sa</span>
<lb n="1414"/><span>againn fós, 'Athair.  Cad é sin adeir</span>
<lb n="1415"/><span>se?</span></p>
<lb n="1416"/>
<lb n="1417"/><p><span>An clog dá bhualadh arís agus sceul d'á</span>
<lb n="1418"/><span>innsint ach gan 'é d'á chlos i gceart aca.</span>
<lb n="1419"/><span>Gan aon spéis ag Seán in aon ní ach é ag</span>
<lb n="1420"/><span>bagairt a chínn leis, anonn is anall, go</span>
<lb n="1421"/><span>sásta.</span></p>
<lb n="1422"/>
<lb n="1423"/><p><span>An Sagart:  Siúd é an dro'-sceula anois</span>
<lb n="1424"/><span>agaibh, a cháirde, & is peannaid domh-</span>
<lb n="1425"/><span>sa é.</span></p>
<lb n="1426"/>
<lb n="1427"/><p><span>Aodh:  An é ainm m'athar atá 'á luadha'</span>
<lb n="1428"/><span>aige siúd?</span></p>
<lb n="1429"/>
<lb n="1430"/><p><span>An Sagart:  Is é, agus is ró-oth liom-sa san,</span></p>
<lb n="1431"/>
<lb n="1432"/><p><span>Domhnal:  Ní chloisim ró-mhaith é, 'Athair.</span>
<lb n="1433"/><span>Tá an ghaoth 'á thoirmeasc orm.  Cad</span>
<lb n="1434"/><span>deir sé, 'Athair?</span></p>
<lb n="1435"/>
<lb n="1436"/><p><span>An clog dá bhualadh arís is an sceula 'á</span>
<lb n="1437"/><span>innsint ar an gcuma gceudna.</span></p>
<lb n="1438"/>
<lb n="1439"/><p><span>Min Mhaghchromtha.  An mhin is fearr blas is is 'mó substaint.  Scríobh chun an t-é dheinean — Mícheál Ó Caoimh, i Maghchromtha.</span>
<lb n="1440"/><span>Biadh do Ghaedhlaibh — Ceannuig do chuid aráin, cístí, &c., ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid a' tSáirséalaigh, i Luimnigh.</span>
<lb n="1441"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1442"/><p><span>Seán (ag labhairt do in árd a ghutha amhail a</span>
<lb n="1443"/><span>bheadh sé ag cainnt le lucht freasdail):</span></p>
<lb n="1444"/>
<lb n="1445"/><p><span>Ceud mart ramhar!</span>
<lb n="1446"/><span>Deich ndabhach den lionn seannda!</span>
<lb n="1447"/><span>Dabhach fíona ó Phluais Doire Fhionáin!</span>
<lb n="1448"/><span>Ceud brat den síoda is míne,</span>
<lb n="1449"/><span>Agus ceud cláirseach!</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>É do leanamhaint d'á chainnt in a chogar.</span></p>
<lb n="1452"/>
<lb n="1453"/><p><span>An Sagart:  Fan-se taobh leis, 'Aodh.</span></p>
<lb n="1454"/>
<lb n="1455"/><p><span>Aodh:  É siúd amuigh atá ag tabhairt seana-</span>
<lb n="1456"/><span>scéil éigin chun cuimhne m'athar.  Is dóigh</span>
<lb n="1457"/><span>dá mbu sceul ar foghnamh é siúd go</span>
<lb n="1458"/><span>mbeadh sé innste fadó agat-sa, 'Athair?</span>
<lb n="1459"/><span>Cad é an sceul dubhach é?  Ta orm-sa</span>
<lb n="1460"/><span>dul amach i mbun mo chuid eórnan.</span></p>
<lb n="1461"/>
<lb n="1462"/><p><span>An Sagart:  Do chuid eórnan?</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>Aodh:  An baoghal di?</span></p>
<lb n="1465"/>
<lb n="1466"/><p><span>An Sagart:  Do chuid eornan, do chuid</span>
<lb n="1467"/><span>talmhan is do thigh — díolfar gan mhoill</span>
<lb n="1468"/><span>iad, ar an gcros-bhóthar!  Sin é an</span>
<lb n="1469"/><span>sceul atá dá fhógairt.  Bu mhaith liom</span>
<lb n="1470"/><span>dá bhfeudainn teacht i gcabhair oraibh.</span></p>
<lb n="1471"/>
<lb n="1472"/><p><span>Aodh:  An gabháltas beag so m'athar — mar</span>
<lb n="1473"/><span>a rugadh is mar ar tógadh sinn — é bheith</span>
<lb n="1474"/><span>dá dhíol!  Marbhócha' sé m'athair bocht!</span></p>
<lb n="1475"/>
<lb n="1476"/><p><span>An Sagart:  Beidh airgead dá thairigsint</span>
<lb n="1477"/><span>air gan mhoill.  An bhfeudfadh t'athair</span>
<lb n="1478"/><span>aon tairigsint do dheunamh?</span></p>
<lb n="1479"/>
<lb n="1480"/><p><span>Aodh:  Níl de stór fé dhíon an tighe seo ach</span>
<lb n="1481"/><span>leabhar — leabhar d'innis dúinn sceula</span>
<lb n="1482"/><span>móra ar maidin!</span></p>
<lb n="1483"/>
<lb n="1484"/><p><span>An Sagart:  Is baoghal liom go dtógfar a</span>
<lb n="1485"/><span>bhfuil agaibh mar sin.</span></p>
<lb n="1486"/>
<lb n="1487"/><p><span>Aodh:  Táimíd gan feidhm, 'Athair.  Níl sa</span>
<lb n="1488"/><span>tsaoghal againn ach an leabhar san.</span></p>
<lb n="1489"/>
<lb n="1490"/><p><span>Seanchaidhe:  Clann Fháilbhe gan feidhm gan</span>
<lb n="1491"/><span>áitreabh!</span></p>
<lb n="1492"/>
<lb n="1493"/><p><span>An Sagart:  An bhfuil cabhair le fághail ó</span>
<lb n="1494"/><span>Ó Fáilbhe Fosaidh?</span></p>
<lb n="1495"/>
<lb n="1496"/><p><span>Aodh:  Níl aon mhuíntearthas eadrainn.  Tá</span>
<lb n="1497"/><span>acfuinn aca súd, ach ní le macántacht é.</span></p>
<lb n="1498"/>
<lb n="1499"/><p><span>An clog dá bhualadh & an sceul dá innsint.</span>
<lb n="1500"/><span>Cuid de 'á chlos:  “An gabháltas atá ag Seán</span>
<lb n="1501"/><span>Ó Fáilbhe …”</span></p>
<lb n="1502"/>
<lb n="1503"/><p><span>Tá ainm m'athar dá luadh ar fuaid an</span>
<lb n="1504"/><span>cheanntair mar seo!  Táthar ag cómh-</span>
<lb n="1505"/><span>reamh an óir cheana féin i gcóir lae na</span>
<lb n="1506"/><span>reice.  Roinnt bheag tailimh & sainnt</span>
<lb n="1507"/><span>ar gach n-aon chuige!</span></p>
<lb n="1508"/>
<lb n="1509"/><p><span>Aodh do phreabadh amach ar lár an úrlár</span>
<lb n="1510"/><span>ansan.  É do chur cluaise air féin.</span></p>
<lb n="1511"/>
<lb n="1512"/><p><span>Ó! dar Muire!</span></p>
<lb n="1513"/>
<lb n="1514"/><p><span>Torann dá chlos i bhfad uatha, amhail treun-</span>
<lb n="1515"/><span>tuille uisce.  An clog d'á bhualadh arís.</span></p>
<lb n="1516"/>
<lb n="1517"/><p><span>Buail leat, 'fhir na creidhleach!  Tá</span>
<lb n="1518"/><span>an claidhe mór ar lár.  Tá ár gcuid</span>
<lb n="1519"/><span>scuabtha ag an abhainn.  Buail leat</span>
<lb n="1520"/><span>'fhir na creidhleach!  Tá Ó Fáilbhe dá</span>
<lb n="1521"/><span>ruagairt as Lios Gamhan!  Eirigh id</span>
<lb n="1522"/><span>shuidhe 'athair.  Tá scartha go deo</span>
<lb n="1523"/><span>againn le Corca Dhuibhne, is le h-Uibh</span>
<lb n="1524"/><span>Ráthach is le Deasumhain.  Eirigh id</span>
<lb n="1525"/><span>shuidhe, 'athair, ní call duit aon duairc-</span>
<lb n="1526"/><span>eas croidhe.  Tá sceul mór agus fiche</span>
<lb n="1527"/><span>sa leabhar gan innsint fós!</span></p>
<lb n="1528"/>
<lb n="1529"/><p><span>Seán:  Sceul is fiche.  Maith é sin, dar Duach!</span>
<lb n="1530"/><span>Tá deire le dealbhas is le ganna-</span>
<lb n="1531"/><span>chúise.  Tá deire le dian-saothar is</span>
<lb n="1532"/><span>le sclábhacht.  Ta fleadh dá h-ullamhú,</span>
<lb n="1533"/><span>a cháirde is a dhaoine muínteartha.</span>
<lb n="1534"/><span>Fearaim fáilte is fiche ó chroidhe roim</span>
<lb n="1535"/><span>gach n-aon díobh.  Tá slighe anso don</span>
<lb n="1536"/><span>uile fhlaith gona ghiolla is gona chapall.</span></p>
<lb n="1537"/>
<lb n="1538"/><p><span>Dia bheatha-sa ad' shláinte a Thiarna-</span>
<lb n="1539"/><span>Ab ó Mhuc-Ros!  Bu shinnsear dom</span>
<lb n="1540"/><span>Amhlaoibh úd Ó Fáilbhe do chuir an</span>
<lb n="1541"/><span>Mhainistir sin ar bun i mbliain a míle,</span>
<lb n="1542"/><span>a dhá cheud, a cúig is trí fichid.  Tá</span>
<lb n="1543"/><span>árd-trácht ar an Amhlaoibh sin sa</span>
<lb n="1544"/><span>tseanchus.  Is maith liom do theacht-sa,</span>
<lb n="1545"/><span>dá bhrigh sin, a Thiarna-Ab.</span></p>
<lb n="1546"/>
<lb n="1547"/><p><span>Agus sid é agaibh mo mhac, Aodh — an</span>
<lb n="1548"/><span>té is táiniste dhom.  Tá sé le pósadh</span>
<lb n="1549"/><span>amáireach cois Léin-Locha, le h-inghean</span>
<lb n="1550"/><span>don Chárthach Mhór.  Is í an peurla is</span>
<lb n="1551"/><span>gile sa Mhumhain í.</span></p>
<lb n="1552"/>
<lb n="1553"/><p><span>Agus seo é agaibh Domhnal atá d'éis</span>
<lb n="1554"/><span>filleadh abhaile indé.  Bhí in a dhalta</span>
<lb n="1555"/><span>dhil ag Ó Donnchadha an Ghleanna le</span>
<lb n="1556"/><span>cúig bliana; agus a bhfuil de léigheann</span>
<lb n="1557"/><span>i nGleann Fleisce tá in a cheann indiu</span>
<lb n="1558"/><span>aige.  Reult eolais Sliocht Fháilbhe é</span>
<lb n="1559"/><span>feasta.  Go Salamanca sa Spáinn</span>
<lb n="1560"/><span>a bheidh a thriall d'éis na Bealtaine,</span>
<lb n="1561"/><span>agus mac le h-Ó Néill Mór mar</span>
<lb n="1562"/><span>chomrádaighe aige.</span></p>
<lb n="1563"/>
<lb n="1564"/><p><span>An chlog d'á bhualadh arís.</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>Tá mo mhuinntir ag feitheamh liom</span>
<lb n="1567"/><span>thall ag Lia na mBreitheamhan.  Tá</span>
<lb n="1568"/><span>breith is fiche le tabhairt indiu agam.</span>
<lb n="1569"/><span>Tá fear garmtha an dúna so ag</span>
<lb n="1570"/><span>glaodhach orainn.  (Ag caint do le</span>
<lb n="1571"/><span>Seanchaidhe Uibh Ráthaigh).  Is mór é do</span>
<lb n="1572"/><span>chabhair-se, 'ollamh liom, bu mhinic dom</span>
<lb n="1573"/><span>tuirse orm mura mbheadh tu.</span></p>
<lb n="1574"/>
<lb n="1575"/><p><span>Níl ag á lán dem mhuinntir-se ach</span>
<lb n="1576"/><span>gort nó dhó; ach machaire, dar leó, is</span>
<lb n="1577"/><span>eadh gach gort aca san.  Lucht mór-</span>
<lb n="1578"/><span>chúise iad, ach ní tógtha san ar mhuinntir</span>
<lb n="1579"/><span>na fola uaisle.</span></p>
<lb n="1580"/>
<lb n="1581"/><p><span>Táthar ag feitheamh liom.  Gluaisídh</span>
<lb n="1582"/><span>libh, a mhuinntir ó.  An tósach díbh-se,</span>
<lb n="1583"/><span>a phíobairí na bport mbinn!</span></p>
<lb n="1584"/>
<lb n="1585"/><p><span>É do dhul de choisimtheacht tomhaiste fé</span>
<lb n="1586"/><span>dhéin an doruis.</span></p>
<lb n="1587"/>
<lb n="1588"/><p><span>Domhnal:  Fan istigh anocht, 'athair.  Tá an</span>
<lb n="1589"/><span>duthaigh fé uisce.  Feuch!</span></p>
<lb n="1590"/>
<lb n="1591"/><p><span>Domhnal d'oscailt an doruis do.  An áit</span>
<lb n="1592"/><span>lasmuich fliuch agus anaithe gaoithe ann.</span></p>
<lb n="1593"/>
<lb n="1594"/><p><span>Seán (agus preab d'á baint as):  'Aodh!</span>
<lb n="1595"/><span>Aodh!  Tá ár gcuid arbhair millte!</span></p>
<lb n="1596"/>
<lb n="1597"/><p><span>É do thitim.  Iad uile do rith chuige.</span></p>
<lb n="1598"/>
<lb n="1599"/><p><span>An Sagart:  Fanaidh siar uaidh.  (Le h-Aodh)</span>
<lb n="1600"/><span>Cá bhfuil 'árus codlata?  Árduighidh</span>
<lb n="1601"/><span>go réidh é.</span></p>
<lb n="1602"/>
<lb n="1603"/><p><span>Domhnal:  'Athair, a chroidhe, labhair linn,</span>
<lb n="1604"/><span>'athair!  (Leis an sagart) An bhaoghal</span>
<lb n="1605"/><span>dó, 'Athair? —</span></p>
<lb n="1606"/>
<lb n="1607"/><p><span>An Sagart:  Ní baoghal, a mhic ó, cuirfe sé</span>
<lb n="1608"/><span>dhe é.</span></p>
<lb n="1609"/>
<lb n="1610"/><p><span>Aodh:  Tá lóchrann istigh sa tseómra, a</span>
<lb n="1611"/><span>Thaidhg, las é.</span></p>
<lb n="1612"/>
<lb n="1613"/><p><span>Tadhg do dhul isteach sa' tseómra.</span></p>
<lb n="1614"/>
<lb n="1615"/><p><span>An Sagart:  Árduighidh isteach anois é — go</span>
<lb n="1616"/><span>réidh!</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>É do rádh na paidre seo de ghuth íseal:</span></p>
<lb n="1619"/>
<lb n="1620"/><p><span>Averte faciem tuam a peccatis eius</span>
<lb n="1621"/><span>et omnes iniquitates suas dele.</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>Iad dá bhreith isteach sa tseómra eile.</span>
<lb n="1624"/><span>Seanchaidhe Uibh Ráthaigh in a aonar ansan.</span>
<lb n="1625"/><span>Tadhg do theacht thar n-ais d'éis lea'-nómait.</span></p>
<lb n="1626"/>
<lb n="1627"/><p><span>Seanchaidhe:  An beó dho?</span></p>
<lb n="1628"/>
<lb n="1629"/><p><span>Tadhg:  Is eadh.</span></p>
<lb n="1630"/>
<lb n="1631"/><p><span>Seanchaidhe:  An mairfidh sé?</span></p>
<lb n="1632"/>
<lb n="1633"/><p><span>Tadhg:  Mairfidh.</span></p>
<lb n="1634"/>
<lb n="1635"/><p><span>Seanchaidhe:  Is truagh liom san.  Is truagh</span>
<lb n="1636"/><span>lem chroidhe é!</span></p>
<lb n="1637"/>
<lb n="1638"/><p><span>(A Chríoch).</span></p>
<lb n="1639"/>
<lb n="1640"/><p><span>Domhnal Ó Corcra (is ughdar do “A Munster</span>
<lb n="1641"/><span>Twilight”) do rinne an dráma san.  Iar n-a thionn-</span>
<lb n="1642"/><span>tó go Gaedhilg do Sheán Tóibín.  Do bronnadh an</span>
<lb n="1643"/><span>cheud-duais (a leath) ar an dtionntó san ar an</span>
<lb n="1644"/><span>Oireachtas i mbliana (1918).</span></p>
<lb n="1645"/>
<lb n="1646"/><p><span>Mícheál Ó Cuileanáin do dheachtaigh an rann aoir.</span></p>
<lb n="1647"/>
<lb n="1648"/><p><span>LÉIG NA FÓGRAÍ, A CHARA, MÁS É</span>
<lb n="1649"/><span>DO THOIL É.</span></p>
<lb n="1650"/>
<lb n="1651"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh bhúr gcuid</span></p>
<lb n="1652"/>
<lb n="1653"/><p><span>TÉ, MÍSLEÁN is SIÚICRE,</span>
<lb n="1654"/><span>MINCHOIRCE, RÍS is UBHLA,</span></p>
<lb n="1655"/>
<lb n="1656"/><p><span>ó</span></p>
<lb n="1657"/>
<lb n="1658"/><p><span>MHÍCHEÁL Ó RÍOGHARDÁIN & a </span>
<lb n="1659"/><span>Chua.,</span>
<lb n="1660"/><span>a 2, 3, 9, 10 An Mheadhon-tsráid Theas</span>
<lb n="1661"/><span>(2, 3, 9, 10 South Main Street).</span></p>
<lb n="1662"/>
<lb n="1663"/><p><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1664"/>
<lb n="1665"/><p><span>Tá le fághail uainn-ne —</span></p>
<lb n="1666"/>
<lb n="1667"/><p><span>TÉ BLASTA CÚMHRA.</span></p>
<lb n="1668"/>
<lb n="1669"/><p><span>Ceannuigh púnt de mar shompla.</span></p>
<lb n="1670"/>
<lb n="1671"/><p><span>SIMCOX is a chlann mhac (Teo.)</span>
<lb n="1672"/><span>10 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1673"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1674"/>
<lb n="1675"/><p><span>DEOCH</span>
<lb n="1676"/><span>BHLASTA</span>
<lb n="1677"/><span>FHOLÁIN</span></p>
<lb n="1678"/>
<lb n="1679"/><p><span>ISEADH</span>
<lb n="1680"/><span>“TANÓRA”</span></p>
<lb n="1681"/>
<lb n="1682"/><p><span>Sugh Óráistí atá ann agus</span>
<lb n="1683"/><span>Cois Laoi a deintar.</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>Scríobh chuig</span></p>
<lb n="1686"/>
<lb n="1687"/><p><span>SEÁN Ó DÁLAIGH is a Chua.</span>
<lb n="1688"/><span>tta.,</span></p>
<lb n="1689"/>
<lb n="1690"/><p><span>I gCORCAIGH,</span>
<lb n="1691"/><span>in a thaobh.</span></p>
<lb n="1692"/>
<lb n="1693"/><p><span>FEÓIL ÚR GHAEDHLACH.</span>
<lb n="1694"/><span>Uaim-se gheobhair san.</span></p>
<lb n="1695"/>
<lb n="1696"/><p><span>agus</span>
<lb n="1697"/><span>EUNLAITH is GLASAIRÍ.</span></p>
<lb n="1698"/>
<lb n="1699"/><p><span>MÍCHEÁL BARÓID,</span>
<lb n="1700"/><span>Both a 64 & 65, Margadh na Feóla,</span>
<lb n="1701"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1702"/>
<lb n="1703"/><p><span>Guthán a “276, Corcaigh.”</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>CÓISTÍ IS CAPAILL is gach cóir eile chun cóisre nó sochraidhe.  Tá againn-ne.</span>
<lb n="1706"/><span>Muinntir Chróinín, ar Chalaphort Uí Shúileabháin, i gCorcaigh.</span>
<lb n="1707"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1708"/><p><span>CHÓMH BLASTA</span>
<lb n="1709"/><span>LE</span>
<lb n="1710"/><span>h-AON-ÍM!</span></p>
<lb n="1711"/>
<lb n="1712"/><p><span>MARGAIRÍN</span>
<lb n="1713"/><span>‘LEANDAR’</span></p>
<lb n="1714"/>
<lb n="1715"/><p><span>TÁ 'Á DHÉANAMH</span>
<lb n="1716"/><span>I gCORCAIGH</span></p>
<lb n="1717"/>
<lb n="1718"/><p><span>ag</span></p>
<lb n="1719"/>
<lb n="1720"/><p><span>Ó DUBHDAILL,</span>
<lb n="1721"/><span>Ó MATHÚNA & a gCualucht.</span></p>
<lb n="1722"/>
<lb n="1723"/><p><span>Bí 'á lorg ar lucht siopa,</span>
<lb n="1724"/><span>led' thoil.</span></p>
<lb n="1725"/>
<lb n="1726"/><p><span>EUDACH</span>
<lb n="1727"/><span>BUAN - tSEASAMHACH.</span></p>
<lb n="1728"/>
<lb n="1729"/><p><span>An Chulaith do-gheobhair uainn-ne,</span>
<lb n="1730"/><span>beidh sí go córach dei'-dheunta.</span></p>
<lb n="1731"/>
<lb n="1732"/><p><span>Le dachad blian anuas, tá tosach</span>
<lb n="1733"/><span>'á thabhairt againn-ne do dheun-</span>
<lb n="1734"/><span>túisí Gaedhal.  Níl muilionn in</span>
<lb n="1735"/><span>Éirinn 'ná go gceannuighmíd-ne</span>
<lb n="1736"/><span>togha na n-earraí ann — eudach ná</span>
<lb n="1737"/><span>raghaidh ann, is ná dortfaidh</span>
<lb n="1738"/><span>an dath as.</span></p>
<lb n="1739"/>
<lb n="1740"/><p><span>DO MHNÁIBH UAISLE —</span>
<lb n="1741"/><span>TÁILIÚIRACHT AR 'FHEABHAS</span></p>
<lb n="1742"/>
<lb n="1743"/><p><span>Gach Gúna dár dheinamar riamh,</span>
<lb n="1744"/><span>bhí cuma is crot air.</span></p>
<lb n="1745"/>
<lb n="1746"/><p><span>Bainean deise ar leith leis na</span>
<lb n="1747"/><span>Casógaibh a dheinan na táiliúirí</span>
<lb n="1748"/><span>seo againn-ne.</span></p>
<lb n="1749"/>
<lb n="1750"/><p><span>Tá ana-chuid eudaigh den tsaghas</span>
<lb n="1751"/><span>úd go n-abarthar leis “Saothar</span>
<lb n="1752"/><span>Lámh” ar taisbeáint anso.</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>Ní dhortfaidh an ghuirme as an</span>
<lb n="1755"/><span>eudach gorm atá le ceannach</span>
<lb n="1756"/><span>uainn-ne.  Raghaimíd fé bhannaí</span>
<lb n="1757"/><span>air, agus is mór an ní é sin,</span>
<lb n="1758"/><span>an aimsir seo.</span></p>
<lb n="1759"/>
<lb n="1760"/><p><span>Scríobh (nó glaodhaig) chugainn.</span></p>
<lb n="1761"/>
<lb n="1762"/><p><span>LIAM Ó CONCHUBHAIR</span>
<lb n="1763"/><span>is a Mhac,</span>
<lb n="1764"/><span>SRÁID MHÓR SHEÓIRSE, a 40,</span>
<lb n="1765"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1766"/>
<lb n="1767"/><p><span>BÍ GO FIAL</span>
<lb n="1768"/><span>I mBLIANA,</span></p>
<lb n="1769"/>
<lb n="1770"/><p><span>A CHARA,</span>
<lb n="1771"/><span>AGUS</span>
<lb n="1772"/><span>TABHAIR</span></p>
<lb n="1773"/>
<lb n="1774"/><p><span>SÍNTIÚS MAITH MÓR</span>
<lb n="1775"/><span>UAIT,</span></p>
<lb n="1776"/>
<lb n="1777"/><p><span>NUAIR A BHEIDH</span></p>
<lb n="1778"/>
<lb n="1779"/><p><span>SEACHTAIN NA</span>
<lb n="1780"/><span>GAEDHILGE ANN</span></p>
<lb n="1781"/>
<lb n="1782"/><p><span>ÓN 16adh lá go dtí</span>
<lb n="1783"/><span>an 23adh lá de</span>
<lb n="1784"/><span>MHÁRTA, 1919.</span></p>
<lb n="1785"/>
<lb n="1786"/><p><span>Clóchualacht Seandúna, Corcaigh, do chlóbhuail.</span></p>
<lb n="1787"/>
<lb n="1788"/><p><span>Togha gacha bídh i gcóir na mbeithidheach, le fághail ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid an tSáirséalaigh, i Luimnigh.</span></p>
<lb n="1789"/>
<lb n="1790"/><p><span>Cló-bhuailfimíd-ne Leabhar Gaedhilge nó Leabhar Béarla dhuit. — Clóchualucht Dúndealgan, Dundalk</span></p>
<lb n="1791"/>
<lb n="1792"/><p/>
<lb n="1793"/>
<lb n="1794"/><p/>
<lb n="1795"/>
<lb n="1796"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Márta, 1919

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Márta, 1919

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
