Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Lr1919_01</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1919</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Lr1919_01</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title/></analytic><monogr>
					<title level="j">An Lóchrann</title><imprint><publisher>An Lóchrann</publisher><date>1919</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>2d.</span>
<lb n="2"/><span>AN LÓCHRANN</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ.</span>
<lb n="5"/><span>Uimh. a 34.  EANAIR, 1919.  Dhá Phinginn a Fhiacha.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>EÓINÍN.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>Tráthnóna breágh samhraidh a bhí ann.</span>
<lb n="12"/><span>Bhí obair an lae críochnuithe, & bhí solas s</span>
<lb n="13"/><span>an lae ag dul i luighead is i luighead,</span>
<lb n="14"/><span>agus scáil dhubh na h-oidhche ag dul i</span>
<lb n="15"/><span>dtreise, is i dtreise.  Is beag fuaim</span>
<lb n="16"/><span>a bhí le clos.  D'aireóchá-géimreach bó</span>
<lb n="17"/><span>anois agus arís, nó séis na n-éan agus</span>
<lb n="18"/><span>iad ag cur fútha i gcóir na h-oidhche.</span>
<lb n="19"/><span>Bhí síocháin & suaineas ar an ndúthaigh</span>
<lb n="20"/><span>go léir; ach ní raibh suaineas ná síocháin</span>
<lb n="21"/><span>ag Eóinín bocht.  Bhí sé sa bhaile le h-ais</span>
<lb n="22"/><span>na teine, a lámh fé'n a chorrán aige, a</span>
<lb n="23"/><span>uille ar a lea'-ghlúin, agus deora le'n</span>
<lb n="24"/><span>a shúilibh.  Bhí teinneas fiacal ar an</span>
<lb n="25"/><span>ngarsún mbocht.  Bhí a mháthair go gnóthach</span>
<lb n="26"/><span>ag dul ó'n dteine go dtí an bórd,</span>
<lb n="27"/><span>agus ó'n mbórd go dtí an teine.  Bhí</span>
<lb n="28"/><span>béile d'athair Éóinín dá ullmhú aici.</span>
<lb n="29"/><span>Anois & arís, do labhradh sí go caoin</span>
<lb n="30"/><span>cneasda le'n a maicín dólásach.  'Sa</span>
<lb n="31"/><span>deire bhí gach ní ullamh aici — an bórd</span>
<lb n="32"/><span>& an biadh; agus nuair a bhí, do shuidh</span>
<lb n="33"/><span>sí ar an stól i n-aice an leinbh, agus</span>
<lb n="34"/><span>do thóg sí chúiche a cheann beag te ar</span>
<lb n="35"/><span>a baclainn.</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>“'Bhfuil aon lagú ag teacht ar an</span>
<lb n="38"/><span>bpéin, a laogh?” ar sise leis.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>“Níl, a Mham,” ars' Eóinín, “ní féidir</span>
<lb n="41"/><span>liom é 'fhulaing níos a shia” — agus do</span>
<lb n="42"/><span>thosnuigh sé ar ghol.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>“Ó, faire fút!” ars a mháthair.  “Glac</span>
<lb n="45"/><span>misneach.  Fulaing ar son Íosa é.  Is le</span>
<lb n="46"/><span>grádh dhuit a thug sé le fulaing duit é.”</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>“Conus san?” ar seisean.  “Dá mbeadh</span>
<lb n="49"/><span>grádh agam-sa do dhuine, agus go bhféad-</span>
<lb n="50"/><span>fainn rudaí deasa do thabhairt do, ní</span>
<lb n="51"/><span>teinneas fiacal a thabharfainn do.”</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>“Leis sin d'airigheadar coiscéim amuigh.</span>
<lb n="54"/><span>Tháinig athair Eóinín isteach.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>“Cad tá ar Eóinín?” ar sé.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>“Tá teinneas fiacal,” ars a mháthair,</span>
<lb n="59"/><span>“agus níl aon tsos aige dá fhá'il uaidh.”</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>“Cuir an fear bocht a chodla,” ars</span>
<lb n="62"/><span>an t-athair.  “In a leabaidh is fearr</span>
<lb n="63"/><span>dó bheith.”</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Do cuireadh Eóinín a chodla.  Thug a</span>
<lb n="66"/><span>mháthair póg do, & d'fhág sí 'n-a sheomra</span>
<lb n="67"/><span>bheag é.</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>Níor fhéad an garsún bocht an codla</span>
<lb n="70"/><span>mhealladh chuige féin go ceann i bhfad</span>
<lb n="71"/><span>leis an dtinneas.  Bhí sé ghá únfairt</span>
<lb n="72"/><span>féin anonn 's anall ar feadh uair a</span>
<lb n="73"/><span>chloig; acht sa deire thiar thall, le neart</span>
<lb n="74"/><span>tuirse, do thuit a chodla air.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>Uair éigin amach san oidhche do dhúisigh</span>
<lb n="77"/><span>sé.  Bhí an teinneas fiacal fós air.  Do</span>
<lb n="78"/><span>mhothuigh sé go raibh duine éigin in a</span>
<lb n="79"/><span>láthair, agus gurbh é an duine sin fé</span>
<lb n="80"/><span>ndeara dho dúiseacht.  Ar a shon san</span>
<lb n="81"/><span>ní raibh scáth ná eagla air.  D'eirigh sé</span>
<lb n="82"/><span>aniar ar a uillinn sa leabaidh, agus do</span>
<lb n="83"/><span>chonnaic sé 'n-a sheasamh ar thaobh na</span>
<lb n="84"/><span>leapthan buachaill beag óg áluinn.  Bhí</span>
<lb n="85"/><span>fáth'gáire ar a bhéal, ceann beag fionn</span>
<lb n="86"/><span>air, scáil sholais 'n-a thímpal, agus é go</span>
<lb n="87"/><span>léir taithneamhach thar meón.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>“Bhfuil an teinneas fiacal ad ghortú</span>
<lb n="90"/><span>go mór?” ar sé le h-Eóinín.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>“Tá, mhuise,” arsa Eóinín go trua'-</span>
<lb n="93"/><span>mhéileach.</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>“Tabhair póg dom,” arsa leanbh an</span>
<lb n="96"/><span>chinn bháin, “agus ní bheidh sé ad ghortú</span>
<lb n="97"/><span>a thuille.”</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>Leis sin do dhruid sé isteach chun</span>
<lb n="100"/><span>Eóinín, & do shín Eóinín é féin amach</span>
<lb n="101"/><span>'n-a choinnibh, agus do thug sé póg do.</span>
<lb n="102"/><span>Déis na póg sin do mhothuigh sé a chroidhe</span>
<lb n="103"/><span>ar lasadh le grádh do'n “leinbhín áluinn</span>
<lb n="104"/><span>fionn,” agus do leighiseadh láithreach ó'n</span>
<lb n="105"/><span>dtinneas é.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>“A raghaidh tú ag súgra liom?” ars</span>
<lb n="108"/><span>an leanbh.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>“Raghad,” arsa Eóinín, “acht ní fuláir</span>
<lb n="111"/><span>dom cead fhá'il óm' mháthair ar dtúis.”</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Do léim Eóinín as an leabaidh, agus</span>
<lb n="114"/><span>do chuadar araon isteach go seomra</span>
<lb n="115"/><span>máthar Eóinín.</span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>“A mham, arsa Eóinín, “an misde</span>
<lb n="118"/><span>dhom dul amach ag súgra leis an leanbh</span>
<lb n="119"/><span>geal iasachta so?”</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>“Ní misde, go deimhin, a chuidín,” arsa</span>
<lb n="122"/><span>mam, “ba mhaith liom gurbh é bheadh ag</span>
<lb n="123"/><span>súgra go deó leat.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Do phóg Eóinín a mháthair, agus d'imthigh</span>
<lb n="126"/><span>an bheirt amach.</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>Ar ndul amach dóibh do thug Eóinín fé</span>
<lb n="129"/><span>ndeara go rabhadar araon ar chliathán</span>
<lb n="130"/><span>an tsléibhe a bhí ar aghaidh an tighe amach.</span>
<lb n="131"/><span>Ní fheidir sé conus a thánadar ann, acht</span>
<lb n="132"/><span>ar aon-chuma is ann a bhíodar.  Rud</span>
<lb n="133"/><span>iongantach eile:  Bhí an ghrian ag taith-</span>
<lb n="134"/><span>neamh go gléineach, na h-éanlaith ag can-</span>
<lb n="135"/><span>tain go suairc, na beacha & na cuileana</span>
<lb n="136"/><span>ag déanamh dórdáin 'n-a dtímpal.  Bhí</span>
<lb n="137"/><span>radharc aca ar an bhfarraige, agus ar</span>
<lb n="138"/><span>chapallaibh bána Mhanannáin ag rith chun</span>
<lb n="139"/><span>tíre go léithmhar, léidmhach, & dá mbris-</span>
<lb n="140"/><span>eadh féin i gcoinnibh na bhfaillteach fé'n</span>
<lb n="141"/><span>a bun.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>D'fhan an leanbh iasachta agus é féin</span>
<lb n="144"/><span>ag súgra ann go ceann i bhfad.  Ba</span>
<lb n="145"/><span>mhilis le h-Eóinín bheith 'n-a fhochair, agus</span>
<lb n="146"/><span>bheith ag éistheacht len a chaint bhinn</span>
<lb n="147"/><span>shuairc.  Do phiocadh sé dórnáin bhláthana,</span>
<lb n="148"/><span>agus do thugadh sé mar bhronntanas do</span>
<lb n="149"/><span>Eóinín iad.</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>Fé dheire do tháinig tuirse ortha.  Do</span>
<lb n="152"/><span>luigheadar thársa ar an bhfionnán mbog</span>
<lb n="153"/><span>ag éisteacht leis an ngaoith ag séideadh</span>
<lb n="154"/><span>tríd an bhfraoch.  I gcionn tamaill do</span>
<lb n="155"/><span>labhair an leanbh:</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>“Bhfuil grádh agat dom, 'Eóinín?”</span>
<lb n="158"/><span>ar sé.</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>“Tá, gan amhras,” ars Eóinín.  “Ca'</span>
<lb n="161"/><span>n-a thaobh ná beadh?  Ní raibh do leithéid</span>
<lb n="162"/><span>de chomráda riamh agam.”</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>“An bhfuil éinne eile beó is annsa</span>
<lb n="165"/><span>leat ná mise?” ar sé.</span></p>
<lb n="166"/>
<lb n="167"/><p><span>Do stad Eóinín ag machtnamh.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>“Tá cion mór agam ort,” ars Eóinín,</span>
<lb n="170"/><span>“acht is mó an cion atá ar mo mháthair</span>
<lb n="171"/><span>agam ná tá ar éinne eile beo.</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>Níor labhair leanbh an chinn bháin gíog;</span>
<lb n="174"/><span>acht i gceann tamaill bhig dubhairt sé</span>
<lb n="175"/><span>go h-obann:</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>“Tá máthair agam-sa leis:  Ar mhaith</span>
<lb n="178"/><span>leat í' fheicsint?”</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>“Ó! ba mhaith go dheimhin,” ars Eóinín,</span>
<lb n="181"/><span>agus fonn a chroidhe air.</span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>“Beir ar láimh orm, mar sin,” ars</span>
<lb n="184"/><span>an leanbh, “beir ar láimh orm, agus dún</span>
<lb n="185"/><span>dho dhá shúil.”</span></p>
<lb n="186"/>
<lb n="187"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Do dhein Eóinín rud air.</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>“Oscail do shúile anois,” ars an leanbh.</span></p>
<lb n="192"/>
<lb n="193"/><p><span>D'oscail Eóinín a shúile, agus b'iong-</span>
<lb n="194"/><span>antach an radharc a chonnaic sé.  Bhí tig</span>
<lb n="195"/><span>a mhuinntire agus a raibh tímpal air —</span>
<lb n="196"/><span>cnoc, an fharraige — imthithe gan tuairisg.</span>
<lb n="197"/><span>Bhí an bheirt 'n-a seasamh ar bhóthar gharbh</span>
<lb n="198"/><span>dhro'-dhéanta i dtír éigin eile.  Tír fhair-</span>
<lb n="199"/><span>sing, réidh ab eadh í, acht amháin go raibh</span>
<lb n="200"/><span>cnocáin bheaga ag eirighe anso agus an</span>
<lb n="201"/><span>súd tríthe.  Níor bh'ionann na crainn a</span>
<lb n="202"/><span>bhí ag fás ann agus na crainn ag baile.</span>
<lb n="203"/><span>Na géaga agus duilleabhar a bhí ortha —</span>
<lb n="204"/><span>thuas ar fíor-bhárr na gcrann is eadh</span>
<lb n="205"/><span>bhíodar ag fás.  Bhí a lán tighthe beaga</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>Gúnaí & Hataí do Chailíní;  Carabhataí Gaedhlacha, Stocaí, Bónaí, &c., do fhearaibh;  Táiliúireacht ar fheabhas.</span>
<lb n="208"/><span>D. MacCurtáin, 5 Sráid an Chaisleáin, Corcaigh.</span>
<lb n="209"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="210"/><p><span>Scáth ó'n nGréin,</span>
<lb n="211"/><span>nó fós ó'n bhfearthainn.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>Foscáin Gréine,</span>
<lb n="214"/><span>Foscáin Fearthanna,</span>
<lb n="215"/><span>Bréagáin Leanbh, is</span>
<lb n="216"/><span>Madaí Dorn.</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>Tigh “An Bhata Droighin Éille”</span>
<lb n="219"/><span>Teó.</span>
<lb n="220"/><span>(‘H. JOHNSTON’)</span>
<lb n="221"/><span>Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>Siopa eile ar Sráid an Chladaigh i gCóibh Chorcaighe.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>GUAILNEÁIN</span>
<lb n="226"/><span>SEANDÚNA.</span></p>
<lb n="227"/>
<lb n="228"/><p><span>Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht</span>
<lb n="229"/><span>Tráth bhriseadar na húmaí,</span>
<lb n="230"/><span>Is nuair thuigeadar a bhfionntar</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>Ba chráidhte dúr a gcló.</span>
<lb n="233"/><span>“Ach, tá peidhre 'n Shandon Braces’</span>
<lb n="234"/><span>Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach</span>
<lb n="235"/><span>“Agam, is táid chómh tréan san</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Go ndéanfaid dúinn an gnó!”</span></p>
<lb n="238"/>
<lb n="239"/><p><span>Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té</span>
<lb n="240"/><span>dheinean —</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>TOMÁS Ó GORMÁIN</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>Calaphort an Phápa, Corcaigh.</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>tá i nDAINGEAN UÍ CHÚISE</span>
<lb n="247"/><span>TOGHA GACHA BÍDH — Plúr,</span>
<lb n="248"/><span>Min, Té is Siúicre;</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>SÍOLTA IS ÚIRLISÍ don</span>
<lb n="251"/><span>bhfeirm;</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>ÁRAISTÍ IARAINN is stáin</span>
<lb n="254"/><span>don tig.</span></p>
<lb n="255"/>
<lb n="256"/><p><span>ag “JOHN ATKINS & CO. Ltd.”</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>Is aca bhíon Plúr an Ruiséalaig</span>
<lb n="259"/><span>ó Luimneach.</span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>MÁ TÁ BÁIGH CHEART AGAT</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>led' dhuthaigh, ceannóghair earraí a</span>
<lb n="264"/><span>dheinid Gaedhil.  Is uaim-se a gheobh-</span>
<lb n="265"/><span>air na rudaí seo & iad go maith:</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>Bróga is Stocaí,</span>
<lb n="268"/><span>Léinte is Guaileáin,</span>
<lb n="269"/><span>Lámhainní is Bónaí.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>T. Ó LOCHLAINN,</span>
<lb n="272"/><span>19 Sráid na Páirliméide, BAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>SÍOL, LEASÚ, is úrlaisí don bhfeirm.</span>
<lb n="275"/><span>TROSCÁN TIGHE.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Seán Ó Curráin,</span>
<lb n="278"/><span>sa DAINGEAN.</span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>an fear a thabharfaidh go maith dhuit iad.</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>Gheobhaidh do mhac togha</span>
<lb n="283"/><span>na scoluidheachta —</span></p>
<lb n="284"/>
<lb n="285"/><p><span>I gCOLÁISTE CHOLMÁIN CHLUANA</span>
<lb n="286"/><span>MAINISTEAR FHEAR MUIGHE,</span>
<lb n="287"/><span>CO. CHORCAIGHE.</span></p>
<lb n="288"/>
<lb n="289"/><p><span>Gheobhair gach eolas ó'n Uachtarán,</span>
<lb n="290"/><span>An tAthair Tomás Tóibín.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>os cómhair na leanbh, agus mór-chuid</span>
<lb n="293"/><span>bláthana ag fás 'n-a dtímpal; ach is é</span>
<lb n="294"/><span>an rud is mó chuir iongna ar Eóinín i</span>
<lb n="295"/><span>dtaobh na dtighthe — go rabhadar an-íseal,</span>
<lb n="296"/><span>agus go raibh cinn ortha mar a bheadh</span>
<lb n="297"/><span>úrlár.</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>Bhí bean 'n-a seasamh sa doras i</span>
<lb n="300"/><span>gceann des na tighthibh sin.  Bhí cion &</span>
<lb n="301"/><span>fáilte le feicsint 'n-a ceannachaibh agus</span>
<lb n="302"/><span>an mhion-gháire bhog ar a béal.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>Do dhein an bheirt fé'n a déin.  Do</span>
<lb n="305"/><span>rug sí lom barróige ar an leanbh áluinn,</span>
<lb n="306"/><span>agus do labhradar le chéile i dteangain</span>
<lb n="307"/><span>nár thuig Eóinín.  Chuir sé sin brón ar</span>
<lb n="308"/><span>Eóinín, mar bhí eagla air ná féadfadh sé</span>
<lb n="309"/><span>caint léi.  Acht níor fhág sí an brón i</span>
<lb n="310"/><span>bhfad air.  D'iompuigh sí a súile ceannsa</span>
<lb n="311"/><span>gorma air, agus dubhairt sí:  “Is tusa</span>
<lb n="312"/><span>mo leanbh, leis — Eóinín beag ó Éirinn”</span>
<lb n="313"/><span>do phóg sí é, agus do chuadar a dtriúr</span>
<lb n="314"/><span>isteach sa tigh.</span></p>
<lb n="315"/>
<lb n="316"/><p><span>“Tá ocras anois oraibh, a leanbhaí,”</span>
<lb n="317"/><span>ar sí.</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>“Tá, agus tart, a mhathair,” ars an</span>
<lb n="320"/><span>leanbh.</span></p>
<lb n="321"/>
<lb n="322"/><p><span>“Cad do bhí agaibh ghá dhéanamh,” ar</span>
<lb n="323"/><span>sí, agus do chuir sí arán agus fíon ar</span>
<lb n="324"/><span>an mbórd chúca.</span></p>
<lb n="325"/>
<lb n="326"/><p><span>“Bhíomar ag súgra ar feadh tamaill</span>
<lb n="327"/><span>ar thaobh an chnoic, a mháthair.  Ansan do</span>
<lb n="328"/><span>tháinig tuirse orm-sa, agus do shíneas ar</span>
<lb n="329"/><span>an bhfionnán ann, agus do phioc Eóinín</span>
<lb n="330"/><span>bláthana, agus do thug sé, chugam-sa iad.</span>
<lb n="331"/><span>Ansan do shín sé féin im' aice.”</span></p>
<lb n="332"/>
<lb n="333"/><p><span>“Agus cad a dheinis leis na bláth-</span>
<lb n="334"/><span>anaibh?”</span></p>
<lb n="335"/>
<lb n="336"/><p><span>“Do chuireas sa talamh arís iad.”</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>“Tá bláthana breaghtha i n-Éirinn,” ars</span>
<lb n="339"/><span>an mháthair.</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>“Beidh siad i bhfad níos breághtha fós</span>
<lb n="342"/><span>ann,” ars an leanbh.</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>Déis tamaill a chaitheamh ag caint leis</span>
<lb n="345"/><span>an mnaoi áluinn, dubhairt an leanbh go</span>
<lb n="346"/><span>ndéanfadh sé Eóinín a thionnlac abhaile</span>
<lb n="347"/><span>D'fhágadar slán aici ansan, agus do</span>
<lb n="348"/><span>ghluaiseadar ortha.  Nuair a bhíodar</span>
<lb n="349"/><span>tamaillín ó'n dtigh do labhair an leanbh.</span></p>
<lb n="350"/>
<lb n="351"/><p><span>“Beir ar láimh orm,” ar sé, “agus</span>
<lb n="352"/><span>dún do dhá shúil.”</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>Do rug Eóinín ar láimh air, acht sar</span>
<lb n="355"/><span>ar dhún sé a shúile do thug sé féachaint i</span>
<lb n="356"/><span>'n-a dhiaidh ar an dtigh.  Bhí an bhean 'n-a</span>
<lb n="357"/><span>seasamh sa doras, agus í ag féachaint i</span>
<lb n="358"/><span>dtreo an mhic.  Bhí an oiread san bróin</span>
<lb n="359"/><span>le feicsint 'n-a súilibh go dtáinig na</span>
<lb n="360"/><span>deóra chun súl Eóinín.  D'fhéach an bhean</span>
<lb n="361"/><span>air féin ansan, agus dhein sí mion-gháire.</span>
<lb n="362"/><span>Tríd an mbuairt go léir a bhí 'fhios aige</span>
<lb n="363"/><span>bheith uirthe do bhí muintearthas & ceann-</span>
<lb n="364"/><span>sacht chómh mór sa bhféachaint sin gur</span>
<lb n="365"/><span>las croidhe Eóinín le truagh & le ghrádh</span>
<lb n="366"/><span>dhí.  Ansan do dhún sé a shúile.  Bhíodar</span>
<lb n="367"/><span>thar n-ais ar chliathán an tsléibhe sa</span>
<lb n="368"/><span>nómat céadna.</span></p>
<lb n="369"/>
<lb n="370"/><p><span>Shuidheadar ar an bhfionnán arís.  Bhí</span>
<lb n="371"/><span>eagla ar Eóinín go gcuirfead sé buairt</span>
<lb n="372"/><span>ar an leanbh dá bhfiaruigheadh sé cúis</span>
<lb n="373"/><span>an bhrón a bhí ar an máthair.  Fé dheire,</span>
<lb n="374"/><span>ámhthach, do labhair sé 'n-a thaobh.  Níor</span>
<lb n="375"/><span>dhein an leanbh acht breith ar láimh air.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>“Dún do dhá shúil,” ar sé.</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p><span>Do dhún.</span></p>
<lb n="380"/>
<lb n="381"/><p><span>“Oscail anois iad,” ars an leanbh.</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>D'oscail; acht chonnaic sé go raibh</span>
<lb n="384"/><span>sgamall dubh dorcha 'n-a dtímpal i</span>
<lb n="385"/><span>dtreo ná táinig leis dada 'fheicsint.  I</span>
<lb n="386"/><span>gcionn tamaill do chuaidh sgaipe' ar an</span>
<lb n="387"/><span>sgamall, nó do chuaidh a shúile i dtaithighe</span>
<lb n="388"/><span>an dorchadais, agus diaidh ar ndiaidh do</span>
<lb n="389"/><span>thug sé an peictiúir uathbhásach go léir fé</span>
<lb n="390"/><span>ndeara.  Bhíodar 'n-a seasamh ar chnoc</span>
<lb n="391"/><span>chlochach.  Bhí crois mhór d'adhmud gharbh</span>
<lb n="392"/><span>'n-a seasamh sa talamh ar a n-aghaidh</span>
<lb n="393"/><span>amach.  Bhí duine ar an gcrois — é lom-</span>
<lb n="394"/><span>nachta — rian droch-úsáide air — tairngí</span>
<lb n="395"/><span>móra, ceann trí gach deárnain leis, agus</span>
<lb n="396"/><span>ceann trí 'na chosaibh ghá chiomeád ceang-</span>
<lb n="397"/><span>uilte de'n chrois — coróinn deilgne ar a</span>
<lb n="398"/><span>cheann — at in a ghruadh — gan órlach slán</span>
<lb n="399"/><span>'n-a chorp ó bhonnaibh a chos go mullach</span>
<lb n="400"/><span>a chinn.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>Bhí saighdiúirí agus sluagh de dhaoinibh</span>
<lb n="403"/><span>droch-mhúinte cathrach tímpal na croise,</span>
<lb n="404"/><span>agus iad ag magadh & ag fonóid fé'n</span>
<lb n="405"/><span>té bhí céasta.  Is áirithe go bhfuaradar</span>
<lb n="406"/><span>sult mór sa mhagadh, mar d'fhanadar ghá</span>
<lb n="407"/><span>dhéanamh i bhfad.  Acht do tháinig an t-am</span>
<lb n="408"/><span>sa deire' go rabhdar tuirseach de, agus</span>
<lb n="409"/><span>d'imthigheadar.</span></p>
<lb n="410"/>
<lb n="411"/><p><span>Ansan do tháinig gasra bheag de shórd</span>
<lb n="412"/><span>eile daoine chun bun na croise.  Mná</span>
<lb n="413"/><span>ab eadh a bhfurmhór.  Bhí bean acaso 'n-a</span>
<lb n="414"/><span>seasamh ann — brón agus céasadh croidhe</span>
<lb n="415"/><span>léirithe 'n-a ceannachaibh — acht ní raibh gol</span>
<lb n="416"/><span>ná bualadh bas, ná réabadh fuilt aici.</span>
<lb n="417"/><span>Bhí sí chómh suaineasach le bárr locha lá</span>
<lb n="418"/><span>dorcha ceóigh.  Bhí fear óg 'n-a h-aice,</span>
<lb n="419"/><span>& é buartha, dólásach mar an gcéadna.</span>
<lb n="420"/><span>Bhí bean ar a glúnaibh ag bun na croise,</span>
<lb n="421"/><span>& fuil an té bhí anáirde ag sileadh anuas</span>
<lb n="422"/><span>uirthe.  Ba chradhsgalach an radharc é!</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>Bhí na deóra móra i súilibh Eóinín.  Do</span>
<lb n="425"/><span>thuig sé an sgéal go léir.  Bhí fhios aige</span>
<lb n="426"/><span>go maith cad fé ndeara an bhuairt a bhí</span>
<lb n="427"/><span>i súilibh máthar an leinbh & í 'n-a seasamh</span>
<lb n="428"/><span>sa' doras.  Bhí fhios aige gur bh'ionnan</span>
<lb n="429"/><span>an leanbh féin agus an fear bocht a bhí</span>
<lb n="430"/><span>ag saothrú an bháis ar chrois na bpian.</span>
<lb n="431"/><span>D'fhéach sé uaidh anonn ar ghnúis an fhir</span>
<lb n="432"/><span>sin.  D'fhéach an fear thar n-ais air go</span>
<lb n="433"/><span>grádhmhar agus go ceanamhail i n-aindeoin</span>
<lb n="434"/><span>na bpian go léir.  Do rith sruth deór</span>
<lb n="435"/><span>ó shúilibh Eóinín.  Do rug sé barróg ar</span>
<lb n="436"/><span>an leanbh, agus d'fháisg sé chun a chroidhe</span>
<lb n="437"/><span>go dlúth é.</span></p>
<lb n="438"/>
<lb n="439"/><p><span>“Grádhaim Thú,” ar seisean.</span></p>
<lb n="440"/>
<lb n="441"/><p><span>“Grádhaim Thú os cionn gac uile ní</span>
<lb n="442"/><span>beó.  Is ar mo shon a fhuilingís pianta</span>
<lb n="443"/><span>cruadha an bháis.  Is chun mise a shábháil a</span>
<lb n="444"/><span>dheinis é.  Mo pheacaí fé ndeara é.  Nár</span>
<lb n="445"/><span>chóir dómh-sa rud beag éigin d'fhulang ar</span>
<lb n="446"/><span>Do shon.  Tabhair an teinneas fiacal thar</span>
<lb n="447"/><span>n-ais dom agus déanfad é 'fhulang le</span>
<lb n="448"/><span>foidhne.  Tuigim anois an rud adubhairt</span>
<lb n="449"/><span>mo mháthair — gur le grádh dom a chuiris</span>
<lb n="450"/><span>orm é.”</span></p>
<lb n="451"/>
<lb n="452"/><p><span>“Is le grádh dhuit a chuireas ort é,</span>
<lb n="453"/><span>& ní chuirfead arís ort é.  Ach ná bíodh</span>
<lb n="454"/><span>eagla ort ná go mbeidh rud éigin agat</span>
<lb n="455"/><span>le fulang i gcómhnuidhe.  Is maith an</span>
<lb n="456"/><span>rud é má dhéineann tú é 'fhulang ar</span></p>
<lb n="457"/>
<lb n="458"/><p><span>“BRÓGA NA LAOI,” idir bhróga ísle is bróga árda, bróga lorgan is bróga glún.  Tá le fághail i ngach sráid-bhaile.</span>
<lb n="459"/><span>Scríobh chun “Lucht deunta Bróg na Laoi,” i gCorcaigh.</span>
<lb n="460"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="461"/><p><span>Mo shon-sa.  An té bheidh páirteach Liom</span>
<lb n="462"/><span>IM pheanaid, beidh sé páirteach liom</span>
<lb n="463"/><span>IM ghlóire.”</span></p>
<lb n="464"/>
<lb n="465"/><p><span>D'fháisg Eóinín le'n a chroidhe arís an</span>
<lb n="466"/><span>Leanbh.</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>“'Íosagáin,” ar sé, “is Tú mo stór;</span>
<lb n="469"/><span>is Tú mo chuid de'n tsaoghal!”</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="472"/>
<lb n="473"/><p><span>Bhí an ghrian ag taithneamh isteach sa</span>
<lb n="474"/><span>t-seomra lá ar na mháireach nuair a</span>
<lb n="475"/><span>dhúisig Eóinín as a chodla.  Bhí briata</span>
<lb n="476"/><span>bog gaoithe ag séideadh tríd an bhfraoch;</span>
<lb n="477"/><span>na cuileoga agus na beacha ag déanamh</span>
<lb n="478"/><span>dórdáin; na h-éanlaith ag cantain go</span>
<lb n="479"/><span>suairc.  Bhí a mháthair 'n-a seasamh in</span>
<lb n="480"/><span>a aice.  Do phreab sé 'n-a shuidhe sa</span>
<lb n="481"/><span>leabaidh mar bhí sé chómh h-éasca le</span>
<lb n="482"/><span>breac.</span></p>
<lb n="483"/>
<lb n="484"/><p><span>“Seadh, 'Eóinín, a laogh, conus tá'n</span>
<lb n="485"/><span>teinneas fiacal?” ar sí.</span></p>
<lb n="486"/>
<lb n="487"/><p><span>“Níl pioc de orm, a mháthair, do</span>
<lb n="488"/><span>leighis Íosagán mé,” ar sé, agus ceol</span>
<lb n="489"/><span>na bhflaitheas 'n-a chroidhe.</span></p>
<lb n="490"/>
<lb n="491"/><p><span>Do tháinig iongna & áthas i n-aonfheacht</span>
<lb n="492"/><span>ar an máthair nuair a chuala sí an sgéal</span>
<lb n="493"/><span>go léir ó Eóinín.</span></p>
<lb n="494"/>
<lb n="495"/><p><span>“Ba thaithneamhach an taidhreamh é, a</span>
<lb n="496"/><span>leinbh,” ar sí.</span></p>
<lb n="497"/>
<lb n="498"/><p><span>“Níorbh aon-taidhreamh é, a mháthair,”</span>
<lb n="499"/><span>ars Eóinín.  “Nách cuimhin leat go</span>
<lb n="500"/><span>dtugais féin cead dom dul ag súgra</span>
<lb n="501"/><span>le h-Íosagán beag?”</span></p>
<lb n="502"/>
<lb n="503"/><p><span>“Do thabharfainn, agus arís,” ars a</span>
<lb n="504"/><span>mháthair; “agus b'fhearr liom gurb' é</span>
<lb n="505"/><span>bheadh ag súgra go deó leat.”  Agus</span>
<lb n="506"/><span>do thug sí póg do.</span></p>
<lb n="507"/>
<lb n="508"/><p><span>Bráthair (ón nGleann Mín)</span>
<lb n="509"/><span>do scríobh.</span></p>
<lb n="510"/>
<lb n="511"/><p><span>OBAIR NA h-AITH-BHLIANA.</span></p>
<lb n="512"/>
<lb n="513"/><p><span>Ní misde do gach aicme daoine ar</span>
<lb n="514"/><span>thalamh an domhain bheith 'na lán ndúis-</span>
<lb n="515"/><span>eacht an tráth so agus níl dream ar bith</span>
<lb n="516"/><span>go n-oirfeadh an rud céadna dhóibh níos</span>
<lb n="517"/><span>mó ná do lucht na Gaedhilge.  Mar</span>
<lb n="518"/><span>linn féin de, deunfam ár gcion féin</span>
<lb n="519"/><span>chomh maith le cách, le congnamh ár léigh-</span>
<lb n="520"/><span>theóirí.</span></p>
<lb n="521"/>
<lb n="522"/><p><span>Is mó saghas congnaimh ba mhaith linn</span>
<lb n="523"/><span>'fhághail ach ní iarrfam anso ach an méid</span>
<lb n="524"/><span>seo .i. go ndeunfadh gach léightheóir iar-</span>
<lb n="525"/><span>racht ar sceulta taithneamhacha, bídís nua</span>
<lb n="526"/><span>nó aosta, a sholáthar dúinn.</span></p>
<lb n="527"/>
<lb n="528"/><p><span>Tá an-chuid filidheachta againn nár</span>
<lb n="529"/><span>cuireadh fé chló riamh, ach beidh fáilte</span>
<lb n="530"/><span>againn roim abhrán deas i gcomhnaidhe.</span>
<lb n="531"/><span>Aon rud a cuirtar chugainn bu mhaith</span>
<lb n="532"/><span>linn é bheith chomh gairid is is féidir &</span>
<lb n="533"/><span>é scríobhta go soiléir ar aon taobh</span>
<lb n="534"/><span>amháin den pháipeur.</span></p>
<lb n="535"/>
<lb n="536"/><p><span>Sceul deas é seo a chuir an bráthair</span>
<lb n="537"/><span>óg úd chugainn (“Eóinín”).  Is oth linn</span>
<lb n="538"/><span>ná raibh slighe againn do roime seo.</span></p>
<lb n="539"/>
<lb n="540"/><p><span>“An Lóchrann” (F. na L.)</span></p>
<lb n="541"/>
<lb n="542"/><p><span>LÉIG NA FÓGRAÍ, A CHARA, MÁS É</span>
<lb n="543"/><span>DO THOIL É.</span></p>
<lb n="544"/>
<lb n="545"/><p><span>CÁ RABHAIS AR FEADH 'N LAE UAIM.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>Mairisil Ní Mhurthuile do chuir síos</span>
<lb n="548"/><span>an ceól dúinn.</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>Gléas F.</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>Cá rabhais ar feadh 'n lae uaim, a bhuachaillín</span>
<lb n="553"/><span>óig!</span>
<lb n="554"/><span>Cá rabhais ar feadh 'n lae uaim, a laoigh ghil</span>
<lb n="555"/><span>'s a stóir?</span>
<lb n="556"/><span>A' fiadhach 's a' fobhlaeracht, a mháithrín ó,</span>
<lb n="557"/><span>Agus cóirigh mo leabaidh, táim breoite go</span>
<lb n="558"/><span>leór!</span></p>
<lb n="559"/>
<lb n="560"/><p><span>Cad ithis dot' dhinnéar, a bhuachaillín óig?</span>
<lb n="561"/><span>Cad ithis dot' dhinnéar, a laoigh ghil 's a stóir?</span>
<lb n="562"/><span>D'itheas sicíní nimhe bhí ar phláitíníbh óir,</span>
<lb n="563"/><span>Agus cóirigh mo leabaidh, táim breoite go</span>
<lb n="564"/><span>leór!</span></p>
<lb n="565"/>
<lb n="566"/><p><span>Cad fhágfair 'ge t'athair, a bhuachaillín óig?</span>
<lb n="567"/><span>Cad fhágfair 'ge t'athair, a laoigh ghil s a</span>
<lb n="568"/><span>stóir?</span>
<lb n="569"/><span>Cóiste 's ceithre capaill, a mháithrín ó,</span>
<lb n="570"/><span>Agus cóirigh, &rl.</span></p>
<lb n="571"/>
<lb n="572"/><p><span>Cad fhágfair 'ge d'mháthair, a bhuachaillín óig?</span>
<lb n="573"/><span>Cad fhágfair 'ge d'mháthair, a laoigh ghil 's a</span>
<lb n="574"/><span>stóir?</span>
<lb n="575"/><span>Mo bha 's mo chuid tailimh, a mháithrín ó,</span>
<lb n="576"/><span>Agus cóirigh, &rl.</span></p>
<lb n="577"/>
<lb n="578"/><p><span>Cad fhágfair 'ge d'mhnaoi pósta, a bhuach-</span>
<lb n="579"/><span>aillín óig?</span>
<lb n="580"/><span>Cad fhágfair 'ge d'mhnaoi pósta, a laoigh gil</span>
<lb n="581"/><span>'s a stóir?</span>
<lb n="582"/><span>Fágfad croch chun í chrochadh is teud láidir</span>
<lb n="583"/><span>chóir,</span>
<lb n="584"/><span>Agus cóirigh, &rl.</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>Cár mhaith leat bheith curtha, a bhuachaillín óig?</span>
<lb n="587"/><span>Cár mhaith leat bheith curtha, a laoigh ghil 's a</span>
<lb n="588"/><span>stóir?</span>
<lb n="589"/><span>I dteampall Chill Mhuire, a mháithrín ó,</span>
<lb n="590"/><span>Agus cóirigh mo leabaidh táim breoite go</span>
<lb n="591"/><span>leór.</span></p>
<lb n="592"/>
<lb n="593"/><p><span>(B'amhlaidh thug a bhean phósta nimh do).</span></p>
<lb n="594"/>
<lb n="595"/><p><span>Fuaireas é seo ó fhear de mhuintir Chonchubhair ó'n</span>
<lb n="596"/><span>mBonán mórán blian ó shoin.  Do chuala “a chuid de'n</span>
<lb n="597"/><span>tsaoghal mór” sa tarna líne & “táimse tinn breoite</span>
<lb n="598"/><span>is leog dom go fóil” sa cheathramha líne de gach</span>
<lb n="599"/><span>bheursa ag duine éigin.  Is do chuala “fuaireas dhá</span>
<lb n="600"/><span>eascún úra & salann is nimh brúite” ag duine eile</span>
<lb n="601"/><span>fós sa' trímhadh líne de'n tarna bheursa.</span></p>
<lb n="602"/>
<lb n="603"/><p><span>Finghin na Leamhna.</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>SEAN-CHRÚNCA FIR ADUBHAIRT.</span></p>
<lb n="606"/>
<lb n="607"/><p><span>Go scaraidh an lacha le linn do shnámh',</span>
<lb n="608"/><span>Go scaraidh an eala le clúimhín bán,</span>
<lb n="609"/><span>Go scaraidh an madra le creim na gcnámh,</span>
<lb n="610"/><span>Ní scarfaidh an ghanguid le h-inntinn mná!</span></p>
<lb n="611"/>
<lb n="612"/><p><span>As na mnáibh cé mór bhúr ndóigh,</span>
<lb n="613"/><span>Is fada dóibh ag dáil le gaoith,</span>
<lb n="614"/><span>Tearc neach ná mealluid siad;</span>
<lb n="615"/><span>'S is mairg do leigeas a rún le mnaoi.</span></p>
<lb n="616"/>
<lb n="617"/><p><span>S. Ua L.</span></p>
<lb n="618"/>
<lb n="619"/><p><span>DO CHABHAIR-SE, A CHARA!</span></p>
<lb n="620"/>
<lb n="621"/><p><span>Ceannuigh do chuid earraí ó sna daoinibh</span>
<lb n="622"/><span>a bhfuil fógra aca sa “LÓCHRANN,” agus</span>
<lb n="623"/><span>cuir i n-iúl dóibh gur sa “LÓCHRANN” a</span>
<lb n="624"/><span>chonaicís an fógra.  Cabhróghaidh san go</span>
<lb n="625"/><span>mór linn.</span></p>
<lb n="626"/>
<lb n="627"/><p><span>LEABHAIR A THAITHNFIDH</span>
<lb n="628"/><span>LE GAEDHLAIBH,</span>
<lb n="629"/><span>Idir Leabhair Gaedhilge & Leabhair Bhearla,</span>
<lb n="630"/><span>tá le fághail uainn-ne.</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>Gach leabhar atá fé chló, tá cóib de le fághail</span>
<lb n="633"/><span>sa tsiopa so.  Aon leabhar ná fuil againn</span>
<lb n="634"/><span>féin, cuardóchaimíd dógh agus andógh</span>
<lb n="635"/><span>'á lorg duit.  Scríobh ar lorg</span>
<lb n="636"/><span>clár na leabhar.</span></p>
<lb n="637"/>
<lb n="638"/><p><span>Labhartar Gaedhilge go fonnmhar i</span></p>
<lb n="639"/>
<lb n="640"/><p><span>SIOPA NA LEABHAR</span>
<lb n="641"/><span>nGAEDHEALACH,</span>
<lb n="642"/><span>SRÁID DÁSON, A 45,</span>
<lb n="643"/><span>BAILE - ÁTHA - CHLIATH.</span></p>
<lb n="644"/>
<lb n="645"/><p><span>Sranngscéala mar seo:  “Larch, Áth Cliath.”</span>
<lb n="646"/><span>An Guthán: “4804 Áth Cliath.”</span></p>
<lb n="647"/>
<lb n="648"/><p><span>IM AR FHEABHAS</span>
<lb n="649"/><span>AN DOMHAIN É SEO:</span></p>
<lb n="650"/>
<lb n="651"/><p><span>IM C.C.C.</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>Nuair a bheir 'á lorg ar fhear an tsiopa, féach</span>
<lb n="654"/><span>chuige go mbeidh an cómharta san: ‘C.C.C.’ ar</span>
<lb n="655"/><span>chlúdach gacha bosca.</span></p>
<lb n="656"/>
<lb n="657"/><p><span>Is ann is féidir é cheannach in a mhórchodaibh</span>
<lb n="658"/><span>sa' 21adh tigh</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>ar CHALA-PHORT NA gCEANNAITHE</span>
<lb n="661"/><span>(Merchants' Quay),</span>
<lb n="662"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>NÍ DEINTEAR AON PHÍOPAÍ</span>
<lb n="665"/><span>EILE IN ÉIRINN ACH</span>
<lb n="666"/><span>PÍOPAÍ MHIC PHEADAIR</span></p>
<lb n="667"/>
<lb n="668"/><p><span>agus is fada farsaing</span>
<lb n="669"/><span>atá a gcáil.</span></p>
<lb n="670"/>
<lb n="671"/><p><span>Le ceannach i ngach siopa tobac.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>Cuir a dtuairisc ar</span>
<lb n="674"/><span>lucht a ndéanta —</span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>CAPP & MAC PEADAIR Teo.</span>
<lb n="677"/><span>FAICHE SHAIN STIABHNA,</span>
<lb n="678"/><span>ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="679"/>
<lb n="680"/><p><span>SEÁN Ó CONAILL,</span>
<lb n="681"/><span>Sráid an Rí, i gCORCAIG</span></p>
<lb n="682"/>
<lb n="683"/><p><span>Scriobh chuige.</span></p>
<lb n="684"/>
<lb n="685"/><p><span>Tá Cóistí agus Mótair d'á ndéanamh againn-ne.  Cuirimíd Gléas Góma (rubair) fé rothaí cóiste gan ró-mhoill.</span>
<lb n="686"/><span>Cros & a Chlann Mhac, 18 & 19 Port Uí Shúileabháin (Sullivan's Quay), Corcaigh</span>
<lb n="687"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="688"/><p><span>CEANNUIGH EARRAÍ GAEDHALACHA</span>
<lb n="689"/><span>ó</span>
<lb n="690"/><span>LÚCÁS DE BÚRCA.</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>LÉINTE</span>
<lb n="693"/><span>FO-LÉINTE</span>
<lb n="694"/><span>STOCAÍ</span>
<lb n="695"/><span>BÓNAÍ</span>
<lb n="696"/><span>CARABHATAÍ</span></p>
<lb n="697"/>
<lb n="698"/><p><span>de DHÉANTÚS</span>
<lb n="699"/><span>GAEDHAL</span></p>
<lb n="700"/>
<lb n="701"/><p><span>Is saoire le 25% a gheobhair na rudaí sin sa</span>
<lb n="702"/><span>tsiopa so 'ná in aon tsiopa eile:</span></p>
<lb n="703"/>
<lb n="704"/><p><span>SRÁID PHÁDRAIG N. A 105,</span>
<lb n="705"/><span>(‘LUKE BURKE’) CORCAIGH.</span></p>
<lb n="706"/>
<lb n="707"/><p><span>Gach cóir chun tig do dheunamh</span></p>
<lb n="708"/>
<lb n="709"/><p><span>ÓN ÚRLÁR GO BÁRR</span>
<lb n="710"/><span>AN TIGHE:</span></p>
<lb n="711"/>
<lb n="712"/><p><span>Adhmad, Táthán agus Slinnte;</span></p>
<lb n="713"/>
<lb n="714"/><p><span>Áraistí Iarainn, Stóbhana, agus</span>
<lb n="715"/><span>Bácúsa;</span></p>
<lb n="716"/>
<lb n="717"/><p><span>Dathán, agus an uile shaghas Íle</span>
<lb n="718"/><span>'gus Ola.</span></p>
<lb n="719"/>
<lb n="720"/><p><span>Tá le fághail ó</span></p>
<lb n="721"/>
<lb n="722"/><p><span>‘CHOMPLUCHT EUSTACE,’</span>
<lb n="723"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="724"/>
<lb n="725"/><p><span>Scríobh chúca.</span></p>
<lb n="726"/>
<lb n="727"/><p><span>COIS FARRAIGE THIAR</span>
<lb n="728"/><span>atá an</span>
<lb n="729"/><span>COLÁISTE ATLANTIC.</span></p>
<lb n="730"/>
<lb n="731"/><p><span>Múintear Sranngscéaluidheacht &</span>
<lb n="732"/><span>Scéaluidheacht-gan-Srainng ann do</span>
<lb n="733"/><span>ógánaig atá idir a 16 agus 24.</span></p>
<lb n="734"/>
<lb n="735"/><p><span>Gheobhair gach eólas ó'n Árd Oide —</span></p>
<lb n="736"/>
<lb n="737"/><p><span>MUIRIS MAC GEARAILT,</span>
<lb n="738"/><span>CATHAIR SAIBHÍN, I gCIARRAIDHE.</span></p>
<lb n="739"/>
<lb n="740"/><p><span>SÍOL agus LEASÚ'</span>
<lb n="741"/><span>don bhfeirm nó don gháirdín.</span></p>
<lb n="742"/>
<lb n="743"/><p><span>ÁTHRAIGHE IARAINN AGUS</span>
<lb n="744"/><span>STÁIN.</span></p>
<lb n="745"/>
<lb n="746"/><p><span>ARÁN, MIN, PLÚR, TÉ</span>
<lb n="747"/><span>AGUS BIOTÁILE.</span></p>
<lb n="748"/>
<lb n="749"/><p><span>SEÁN Ó RIADA,</span>
<lb n="750"/><span>An tSráid Mhór,</span>
<lb n="751"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="752"/>
<lb n="753"/><p><span>LEABHAIR BHEAGA BHLASDA NA</span>
<lb n="754"/><span>GAEDHILGE</span></p>
<lb n="755"/>
<lb n="756"/><p><span>Ar n-a dtabhairt amach faoi stiúradh na díse</span>
<lb n="757"/><span>seo .i. An Seabhac agus Fionán Mac Coluim.</span></p>
<lb n="758"/>
<lb n="759"/><p><span>“MÍ DEM SHAOGHAL,” le Bríd Stac, 3d.</span>
<lb n="760"/><span>“LUIBH-EÓLAS,” le Seán Tóibín, 1½d.</span>
<lb n="761"/><span>“SEAN-AMHRÁIN NA MUMHAN,”</span>
<lb n="762"/><span>Cuid a 2, 3d.</span></p>
<lb n="763"/>
<lb n="764"/><p><span>Le fághail ó</span>
<lb n="765"/><span>MHÁIRE NÍ RAGHALLAIGH,</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>'Sa tsiopa in a bhfuil Páipéir, Leabhair is Tobac</span>
<lb n="768"/><span>ann don Ghaedhilgeoir:</span></p>
<lb n="769"/>
<lb n="770"/><p><span>UACHTAR SRÁIDE NA DRISEOIGE a 87,</span>
<lb n="771"/><span>i mBAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="772"/>
<lb n="773"/><p><span>AN LÓCHRANN.</span>
<lb n="774"/><span>Páipéar don Ghaedhealtacht.</span></p>
<lb n="775"/>
<lb n="776"/><p><span>Seán Tóibín, Baile an Teampaill,</span>
<lb n="777"/><span>i gCorcaigh</span>
<lb n="778"/><span>an Fear Gnótha.</span></p>
<lb n="779"/>
<lb n="780"/><p><span>An Seabhac, Daingean Uí Chúise An Fear Eagair</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>Ó Cuill & a Chua.,</span>
<lb n="783"/><span>95 Sráid Phádraig, Corcaigh</span>
<lb n="784"/><span>Easún & a Chl.-Mhac, Áth Cliath</span>
<lb n="785"/><span>Na Díoltóirí.</span></p>
<lb n="786"/>
<lb n="787"/><p><span>Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon</span>
<lb n="788"/><span>cheanntar sa Ghaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis</span>
<lb n="789"/><span>“An Lóchrann” san am gcéadna, cuir roint airgid</span>
<lb n="790"/><span>ag triall orainn & cuirfimid cóibeana gach mí go</span>
<lb n="791"/><span>ceann bliana chun aon áite a déarfar linn.</span></p>
<lb n="792"/>
<lb n="793"/><p><span>Sinn-ne — Lucht An Lóchrainn.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>DIA LE GAEDHLAIBH!</span></p>
<lb n="796"/>
<lb n="797"/><p><span>Go mbuadha Dia go Ghaedhlaibh i</span>
<lb n="798"/><span>rith na Nua-bhliana, & Dia le fir ár</span>
<lb n="799"/><span>gcroidhe istigh atá ag fulang pianta</span>
<lb n="800"/><span>ar mhaithe le h-Éire!</span></p>
<lb n="801"/>
<lb n="802"/><p><span>AN FIACH DUBH.</span>
<lb n="803"/><span>(R.I.P.)</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>Do'n Tóibíneach.</span></p>
<lb n="806"/>
<lb n="807"/><p><span>Agat-sa agus ag ‘An Seabhac’ is feárr</span>
<lb n="808"/><span>atá 'fhios an méid oibre dhein an Crócach</span>
<lb n="809"/><span>ar son na Gaedhilge i gCorcaigh agus i</span>
<lb n="810"/><span>gCiarraidhe.  Do lean sé de'n saothar</span>
<lb n="811"/><span>cheudna ó tháinig sé go Lugh-Mhaighe agus</span>
<lb n="812"/><span>dar ndó bhí fáilte againn roimis, nuair</span>
<lb n="813"/><span>tháinig sé mar bhí 'fhios againn gur mar</span>
<lb n="814"/><span>gheall ar an méid bhí 'á dhéanamh aige</span>
<lb n="815"/><span>do'n Ghaedhilg d'aistrig Gaill é ó Chill</span>
<lb n="816"/><span>Áirne.</span></p>
<lb n="817"/>
<lb n="818"/><p><span>Is aige bhí an Ghaedhilg bhreágh & blas</span>
<lb n="819"/><span>ó'n sliabh uirthe.  Do casadh cainnteóirí</span>
<lb n="820"/><span>maithe Gaedhilge liom ó gach thaobh d'Éirinn</span>
<lb n="821"/><span>ach níor airigheas aon-chainnteóir ba mhó</span>
<lb n="822"/><span>thaithn liom 'ná é.  Agus do réir mar</span>
<lb n="823"/><span>chloisim ní raibh an teanga aige ó'n</span>
<lb n="824"/><span>gcliabhán mar ná labhartar puinn di san</span>
<lb n="825"/><span>áit nar rugadh é i ndúthaigh Chairbre.</span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>Seachtain sul ar bhuail an phláig é bhí</span>
<lb n="828"/><span>sé ag caint liom thar leabhrín beag a bhí</span>
<lb n="829"/><span>idir lámha aige, “Litreacha Gaedhilge don</span>
<lb n="830"/><span>aos óg.”</span></p>
<lb n="831"/>
<lb n="832"/><p><span>Bhí suim mhór aige sa “Lóchrann” agus</span>
<lb n="833"/><span>ó tháinig sé go Dún Dealgan tá an</span>
<lb n="834"/><span>páipeur dea'-Ghaedhilge sin le fághail</span>
<lb n="835"/><span>ins na siopaithibh ann.  'Sé an rud is</span>
<lb n="836"/><span>deunaighe d'ár dhein sé 'ná im-litir do</span>
<lb n="837"/><span>chur mór-thimcheall go dtí n-a cháirde ghá</span>
<lb n="838"/><span>iarraidh ortha síntiúsaí do'n “Lóchrann”</span>
<lb n="839"/><span>a thabhairt uatha.</span></p>
<lb n="840"/>
<lb n="841"/><p><span>Cúis bróin do gach Gaedhilgeóir bás</span>
<lb n="842"/><span>an Chrócaigh.  Bhí spioraid fír-Éireannaigh</span>
<lb n="843"/><span>ann, agus tá Gaedhil Lugh-Mhaighe go</span>
<lb n="844"/><span>buartha brónach in a dhiaidh.  I gcaitheamh</span>
<lb n="845"/><span>an tsamhraidh seo ghaibh tharainn bhíodh sé</span>
<lb n="846"/><span>go minic in aonfheacht linn cois na</span>
<lb n="847"/><span>farraige, nó ar bhruach na h-abhann, nó</span>
<lb n="848"/><span>in áirde ar shean-chaisleán, nó le h-ais</span>
<lb n="849"/><span>tobair bheannuithe éigin.  Fóríor geur, é</span>
<lb n="850"/><span>bheith anois fé'n gcré — ár ndeagh-chara</span>
<lb n="851"/><span>croidheamhail — i dteampall Naomh Pádraig</span>
<lb n="852"/><span>i gcómhgar Dúna Dealgan.</span></p>
<lb n="853"/>
<lb n="854"/><p><span>Imeasc a shínsear Gaedheal, i bhFlaitheas</span>
<lb n="855"/><span>geal Dé, go raibh a anam indiu!</span></p>
<lb n="856"/>
<lb n="857"/><p><span>Tá truagh croidhe ag Gaedhlaibh Lugh-</span>
<lb n="858"/><span>Mhuighe d'á mhnaoí mhaith chéile is d'á</span>
<lb n="859"/><span>mhaicín gleóite ar a nglaodhadh sé féin</span>
<lb n="860"/><span>“An Buachaillín Bán.”</span></p>
<lb n="861"/>
<lb n="862"/><p><span>Uaithne Ó Lochlainn,</span>
<lb n="863"/><span>Lugh-Mhuighe.</span></p>
<lb n="864"/>
<lb n="865"/><p><span>CLAMHSÁN.</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>Bean ó'n dtuaith a tháinigh go Dún Garbhan, agus</span>
<lb n="868"/><span>chuaidh isteach i siopa chun bróg do cheannach, ach bu</span>
<lb n="869"/><span>leadránach í ag tosnú ar an ngnó.</span></p>
<lb n="870"/>
<lb n="871"/><p><span>Fear an Tighe:  Ó sé do beatha chugainn, a</span>
<lb n="872"/><span>bhean mhaith!  Is fada anois nár bhuail</span>
<lb n="873"/><span>tú isteach.  Connus táir?</span></p>
<lb n="874"/>
<lb n="875"/><p><span>An Bhean:  Ó, go maire' tu, a Sheáin.  Dar</span>
<lb n="876"/><span>ndó, níl aon mhaith a bheith ag gearán &</span>
<lb n="877"/><span>an saoghal atá ann — tá gach aoinneach</span>
<lb n="878"/><span>agus a ghearán agus a chúis ghearáin</span>
<lb n="879"/><span>féin aige.</span></p>
<lb n="880"/>
<lb n="881"/><p><span>Seán:  Maite, mhuise, is tu féin atá go</span>
<lb n="882"/><span>bríomhar aibidh ag feuchaint, a Mháire,</span>
<lb n="883"/><span>pé mar a dheunfaidh aoinne eile.</span></p>
<lb n="884"/>
<lb n="885"/><p><span>Máire:  Táim, mhuise, d'iarraidh bheith amhlaidh.</span>
<lb n="886"/><span>Dá mbeadh an galar atá ag gabhail</span>
<lb n="887"/><span>domh-sa ag gabhail duit-se, bheadh fios</span>
<lb n="888"/><span>agat.  Tá pian i ngach aon chnámh</span>
<lb n="889"/><span>riamh liom, ach ná leigim orm é.  Ní</span>
<lb n="890"/><span>bhfuaireas triall ar an mbaile mór le</span>
<lb n="891"/><span>ráithe aca.</span></p>
<lb n="892"/>
<lb n="893"/><p><span>Seán:  Dathacha, is dócha.  Is olc an galar</span>
<lb n="894"/><span>sin.  Ná rabhas féin blianta caithte</span>
<lb n="895"/><span>cráidhte aca — leath na h-aimsire sínte</span>
<lb n="896"/><span>ar chnámh mo chúil gan ionnam suidhe</span>
<lb n="897"/><span>'ná seasamh leó?</span></p>
<lb n="898"/>
<lb n="899"/><p><span>Máire:  Agus connus dh'éirigh tú asta?</span>
<lb n="900"/><span>'Dé'n leigheas a fuairis dóibh?  Deir-</span>
<lb n="901"/><span>tear liom-sa ná fuil aon leigheas dóibh</span>
<lb n="902"/><span>ach leigin dóibh ciora mar a bhladhmann</span>
<lb n="903"/><span>siad.</span></p>
<lb n="904"/>
<lb n="905"/><p><span>Seán:  Éist, a bhean, agus bíodh ciall agat.</span>
<lb n="906"/><span>“Ní lia galar 'ná leigheas.”  Cad chuige</span>
<lb n="907"/><span>tá na dochtúirí ann, ach chun leighis?</span>
<lb n="908"/><span>Téir isteach go dtí an dochtúir agus</span>
<lb n="909"/><span>innis do ghearán dó.</span></p>
<lb n="910"/>
<lb n="911"/><p><span>Máire:  Agus an é siúd 'leighis tusa?</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>Seán:  Cé eile dheunfadh é?</span></p>
<lb n="914"/>
<lb n="915"/><p><span>Máire:  Galar gan díobháil a bhí ort, a mhic</span>
<lb n="916"/><span>ó, ath-fhás nó trálacha, nó rud éigin mar</span>
<lb n="917"/><span>codla grífín a bhí ag gabháil duit.</span></p>
<lb n="918"/>
<lb n="919"/><p><span>Seán:  Is dóigh leat gurbh é do dhála féin</span>
<lb n="920"/><span>agam é, is dócha?</span></p>
<lb n="921"/>
<lb n="922"/><p><span>Máire:  Ní dóigh ar aon chor, ach is dóigh</span>
<lb n="923"/><span>liom ná fuil de mhaith i ndochtúiribh ach</span>
<lb n="924"/><span>a bheith ag creacha na ndaoine.  Ní</span>
<lb n="925"/><span>dhíolfadh mo chúil-fhiacla as córacha</span>
<lb n="926"/><span>dochtúra.</span></p>
<lb n="927"/>
<lb n="928"/><p><span>Seán:  An sean-sgéal i gcomhnuidhe — an</span>
<lb n="929"/><span>t-airgead agus an cámas, ach cuimhnigh</span>
<lb n="930"/><span>go bhfuil sean-fhocal ann — “ag breith</span>
<lb n="931"/><span>na pingne agus ag cailleamhaint na</span>
<lb n="932"/><span>sgillinge.”  An fhaid a bheir ag claoidh</span>
<lb n="933"/><span>leis an ngalar sin, beir ag cailleamh-</span>
<lb n="934"/><span>aint na sgillinge & ag breith na pingne.</span></p>
<lb n="935"/>
<lb n="936"/><p><span>Máire:  Is fhíor san, ach tá sean-rádh eile</span>
<lb n="937"/><span>ann “go n-imthigheann an t-airgead &</span>
<lb n="938"/><span>go bhfanann an óinseach.”  Ach maidir</span>
<lb n="939"/><span>liom-sa dhe, a mhic ó, táim bog ar shean-</span>
<lb n="940"/><span>ráidhte mar is gann agam an phingin</span>
<lb n="941"/><span>ná an sgilling.</span></p>
<lb n="942"/>
<lb n="943"/><p><span>Seán:  Ó, 'seadh arís é, & sibh lán d'airgead,</span>
<lb n="944"/><span>agus tá a rian air — tá eagla bhúr</span>
<lb n="945"/><span>gcroidhe oraibh go mbeidh aon deire</span>
<lb n="946"/><span>leis an gcogadh so.  Adeirim-se, agus</span>
<lb n="947"/><span>adeirim gan bhréig é, go b'é seo an</span>
<lb n="948"/><span>cogadh le h-ádh do feirmeoiribh na</span>
<lb n="949"/><span>h-Éireann.</span></p>
<lb n="950"/>
<lb n="951"/><p><span>Máire:  Tá do chaint go breágh bog agat.</span>
<lb n="952"/><span>Cá bhfuighmis-ne airgead?  Feuch ar</span>
<lb n="953"/><span>gach aon earra níos daoire ná a chéile.</span>
<lb n="954"/><span>Ní troime an gual ná a luach de</span>
<lb n="955"/><span>phingníbh.  An plúr agus an t-arán</span>
<lb n="956"/><span>atá ar an saoghal, tá raol i n-aghaidh</span>
<lb n="957"/><span>na pingne air, agus ní biadh do mhadra</span>
<lb n="958"/><span>é.  Fiú an bhoiscín ‘maitseanna’ tá</span>
<lb n="959"/><span>trí pingne air, agus i gcursaí siúicre</span>
<lb n="960"/><span>níl sé le fághail ar ór ná ar airgead.</span>
<lb n="961"/><span>Agus annsin an ball beag eudaigh nó</span>
<lb n="962"/><span>péire bróg atá uait — dada ach ná</span>
<lb n="963"/><span>bíonn an croiceann is a luach ag lucht</span>
<lb n="964"/><span>siopaithe, mar ní daoire go daoireacht</span>
<lb n="965"/><span>an bhaill, & ní dona go donacht an bhaill.</span></p>
<lb n="966"/>
<lb n="967"/><p><span>Leabhair agus Peictiúirí chun Gaedhilge a mhúineadh.  Faigh an Liosta ó Chlóchualucht Dúndealgan, Dundalk</span>
<lb n="968"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="969"/><p><span>Seán:  Masa, tá sé 'na phaidir chapaill</span>
<lb n="970"/><span>agat.  Nach deas chuiris len a chéile é.</span>
<lb n="971"/><span>Ach cogar mé seo leat.  Cad mar</span>
<lb n="972"/><span>gheall ar an ubh a bhfuil tuistiún air?</span>
<lb n="973"/><span>Feuch ar an bpúintín ime a bhfuil lea'-</span>
<lb n="974"/><span>chróinn buailte anuas 'sa cluais air.</span>
<lb n="975"/><span>Tá prátaí cómh daor go mba dóigh</span>
<lb n="976"/><span>leat nár díoladh ar raol a' chloch riamh</span>
<lb n="977"/><span>iad.  Fiú an tuirín gabáiste, ba dhóigh</span>
<lb n="978"/><span>leat go mbeadh súile air an taidhseacht</span>
<lb n="979"/><span>a bhíonn ann nuair a tugtar buille de</span>
<lb n="980"/><span>thuistiún sa drom do.  Agus dar ndóigh,</span>
<lb n="981"/><span>má thosnuighim ag tracht ar bheithidhigh</span>
<lb n="982"/><span>leat, & an daoireacht atáid, imtheóchair</span>
<lb n="983"/><span>as do cheirte le neart áthais ag cuimh-</span>
<lb n="984"/><span>neamh ar an gcealmán airgid atá i</span>
<lb n="985"/><span>dtaisce agat.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>Máire:  An mhisde 'fhiafruighe dhíot-sa cár</span>
<lb n="988"/><span>'foghluimís na paidreacha?  Adeirim</span>
<lb n="989"/><span>leat gur maith cruinn a thugais leat</span>
<lb n="990"/><span>iad.  Ach seo! ní h-é sin ach é siúd.</span>
<lb n="991"/><span>An bhfuil fonn ort mé chimeád annso</span>
<lb n="992"/><span>feadh an tráthnóna, nó an dóigh leat</span>
<lb n="993"/><span>go bhfuil aon rud eile de chúram orm</span>
<lb n="994"/><span>ach bheith ag éisteacht led' chuid magaidh.</span></p>
<lb n="995"/>
<lb n="996"/><p><span>Seán:  Is díreach é go mbíonn an fhírinne</span>
<lb n="997"/><span>searbh.  Tú féin a tharraing ort mé,</span>
<lb n="998"/><span>agus ní mó an deithneas atá ort ná</span>
<lb n="999"/><span>orm féin.  Cad é seo atá uait?</span></p>
<lb n="1000"/>
<lb n="1001"/><p><span>Nioclás Tóibín ón Rinn.</span></p>
<lb n="1002"/>
<lb n="1003"/><p><span>AN CHAORA DHUBH.</span></p>
<lb n="1004"/>
<lb n="1005"/><p><span>Bíodh is gur ceart ainmhidhe éigin,</span>
<lb n="1006"/><span>caora nó eile, do mharbhú in onóir do</span>
<lb n="1007"/><span>Naomh Mártan ní mholfainn do dhaoinibh</span>
<lb n="1008"/><span>caora dhubh do mharbhú gan chúis.  Tá</span>
<lb n="1009"/><span>sgéal agam a theasbánfaidh nách ceart:</span></p>
<lb n="1010"/>
<lb n="1011"/><p><span>Bhí fear bocht thíos sa Lei'-triúch roinnt</span>
<lb n="1012"/><span>bhlian ó shin ná raibh aige ach miúil is</span>
<lb n="1013"/><span>goirtín.  Maidean áirithe bhí caora dhubh</span>
<lb n="1014"/><span>i bhfochair miúile sa ghort beag is do</span>
<lb n="1015"/><span>lean sí an mhiúil a bhaile.  Chuir an fear</span>
<lb n="1016"/><span>d'á fógairt í ag séipeul an Chlocháin ach</span>
<lb n="1017"/><span>ní tháinig éinne dá h-iarraidh is d'fhan</span>
<lb n="1018"/><span>sí aige.</span></p>
<lb n="1019"/>
<lb n="1020"/><p><span>Tar éis tamaill bhí dhá uan aici is</span>
<lb n="1021"/><span>nuair tháinig an t-am bhí dhá uan ag</span>
<lb n="1022"/><span>gach uan díobh san is do lean an sgéal</span>
<lb n="1023"/><span>mar sin, dhá uan i gcómhnuidhe ag gach</span>
<lb n="1024"/><span>ceann acu go dtí go raibh cheithre fichid</span>
<lb n="1025"/><span>caora ar fad aige is b'éigean do blúire</span>
<lb n="1026"/><span>talmhan eile d'fhághail dóibh.</span></p>
<lb n="1027"/>
<lb n="1028"/><p><span>Seadh, tháinig Oidhche le Mártan agus</span>
<lb n="1029"/><span>dubhairt an fear le n-a mhac.</span></p>
<lb n="1030"/>
<lb n="1031"/><p><span>“Tá sé in am againn an chaora dhubh</span>
<lb n="1032"/><span>san a mharbhú,” ar seisean.  “Téir amach</span>
<lb n="1033"/><span>agus tabhair leat í go marbhógham í.”</span></p>
<lb n="1034"/>
<lb n="1035"/><p><span>“Tá go maith,” ars an buachaill is</span>
<lb n="1036"/><span>d'imthigh sé mar a raibh na caoire.</span></p>
<lb n="1037"/>
<lb n="1038"/><p><span>Nuair do tháinig sé suas leó, thóg</span>
<lb n="1039"/><span>an chaora dhubh a ceann is do mhéil sí.</span>
<lb n="1040"/><span>Seo amach í agus seo an chuid eile 'n-a</span>
<lb n="1041"/><span>diaig.  Chuadar go barra an chnuic go dtí</span>
<lb n="1042"/><span>áit n-a bhfuil loch.  Chuaidh gach aon ceann</span>
<lb n="1043"/><span>acu isteach sa loch is ní feacatha só shin iad.</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>Is mar sin do chuala féin an sgéal</span>
<lb n="1046"/><span>ach go h-áirithe.</span></p>
<lb n="1047"/>
<lb n="1048"/><p><span>Muiris Ó Cinnéide, Daingean Uí Chúis.</span></p>
<lb n="1049"/>
<lb n="1050"/><p><span>LÉIG NA FÓGRAÍ, A CHARA, MÁS É</span>
<lb n="1051"/><span>DO THOIL É.</span></p>
<lb n="1052"/>
<lb n="1053"/><p><span>TADHG GABHA.</span></p>
<lb n="1054"/>
<lb n="1055"/><p><span>Is dócha gur beag duine léigheann “An</span>
<lb n="1056"/><span>Lóchrann” ná fuil sórt aithne aige ar</span>
<lb n="1057"/><span>“Thadhg Gabha.”  Agus ó 's rud é go bhfuil</span>
<lb n="1058"/><span>“Tadhg” bocht ag tabhairt an fhéir leis na</span>
<lb n="1059"/><span>bliantaibh ní miste dhom ainm dhílis Thaidhg</span>
<lb n="1060"/><span>a thabhairt anois do phobul “An Lóchrainn.”</span></p>
<lb n="1061"/>
<lb n="1062"/><p><span>Tomás a' Dúna ab' ainm do.  I gCill</span>
<lb n="1063"/><span>Lócháin i n-aice le droichead na Geadaighe</span>
<lb n="1064"/><span>a bhí a cheárdcha.  Tá an cheárdcha ann</span>
<lb n="1065"/><span>fós; ach má tá níl aon ghabha innti.  Do</span>
<lb n="1066"/><span>lean a mhac, Pádraig, de'n ghaibhneacht</span>
<lb n="1067"/><span>tar éis bháis a athar, acht do báthadh é</span>
<lb n="1068"/><span>cheithre bliana deug ó shin, ag teacht</span>
<lb n="1069"/><span>abhaile ó Chill Orglan, “oidhche na gaoithe</span>
<lb n="1070"/><span>móire,” agus ó shin a leith níl aon ghabha</span>
<lb n="1071"/><span>'sa cheárdchain.</span></p>
<lb n="1072"/>
<lb n="1073"/><p><span>Cill Lócháin: chuala-sa mar mhiniú' ar</span>
<lb n="1074"/><span>an ainim seo gurab amhlaidh do bhíodh</span>
<lb n="1075"/><span>muinntir an bhaile ag cáthadh ar an</span>
<lb n="1076"/><span>árdán úd agus go mbíodh an lóchán</span>
<lb n="1077"/><span>'n-a luighe ann i n-aice na sean-chille</span>
<lb n="1078"/><span>ach níl aon bhaint ag cáthadh 'ná ag</span>
<lb n="1079"/><span>lóchán cáithte leis an áit.  Naomh ab eadh</span>
<lb n="1080"/><span>Lóchán, agus sé Lóchán Naomhtha a chuir an</span>
<lb n="1081"/><span>tsean-chill ar bun.  Tá cuid bheag d'fhalla</span>
<lb n="1082"/><span>na sean-chille ann fós, buille beag soir</span>
<lb n="1083"/><span>ó'n gceárdchain.</span></p>
<lb n="1084"/>
<lb n="1085"/><p><span>Ba mhinic do cuirtí mise go dtí an</span>
<lb n="1086"/><span>cheárdcha úd le capall, chun cruidhte a</span>
<lb n="1087"/><span>chur fúithi nó le soc ceuchta chun cruaidh</span>
<lb n="1088"/><span>a chur air.  Ba ró-bheag é mo dheabhadh</span>
<lb n="1089"/><span>abhaile.  Bhíodh an-dhúil agam bheith ag</span>
<lb n="1090"/><span>éisteacht le lucht na ceárdchan ag cur</span>
<lb n="1091"/><span>an tsaoghail tré na chéile.  Do bhíodh</span>
<lb n="1092"/><span>lea'-sceul éigin agam dom' athair mar</span>
<lb n="1093"/><span>gheall ar an moill — agus ba ró-mhinic</span>
<lb n="1094"/><span>ná raibh ann acht lea'-sceul bacach.  Do</span>
<lb n="1095"/><span>bhíodh duine eile romham agus a lán le</span>
<lb n="1096"/><span>déanamh aige, ná do thagadh capall an</span>
<lb n="1097"/><span>tsagairt isteach, agus, gan amhrus, do</span>
<lb n="1098"/><span>bhíodh tosach ag capall an tsagairt ar</span>
<lb n="1099"/><span>pé duine a bheadh roimis.</span></p>
<lb n="1100"/>
<lb n="1101"/><p><span>Ba mhinic “Micheál na gCleas” ann;</span>
<lb n="1102"/><span>agus dála Mhíchíl tá sé féin & a bhean,</span>
<lb n="1103"/><span>Máire, beo beathaidh fós, agus pinsion</span>
<lb n="1104"/><span>(pínse) ag gach duine aca.  Dob' é</span>
<lb n="1105"/><span>an breastaidhe ceudna d'imir an cleas</span>
<lb n="1106"/><span>úd ar Stiabhna Ó Múrnáin i dtaobh na</span>
<lb n="1107"/><span>bprátaí sa scéilín úd “Prátaí Mhichil</span>
<lb n="1108"/><span>Thaidhg” — agus d'imir sé an cleas lom</span>
<lb n="1109"/><span>díreach mar atá innste 'san eachtra.</span>
<lb n="1110"/><span>Do cailleadh Stiabhna bocht blianta ó</span>
<lb n="1111"/><span>shin.  De mhuinntir Churráin ab eadh é</span>
<lb n="1112"/><span>agus is ró-mhaith is cuimhin liom-sa a</span>
<lb n="1113"/><span>bhean ag deunamh gabháile i gcóir na</span>
<lb n="1114"/><span>Nodlag.  “Beannacht Dé le na n-anam</span>
<lb n="1115"/><span>agus le h-anman na marbh go léir!”</span></p>
<lb n="1116"/>
<lb n="1117"/><p><span>Beirt Fhear.</span></p>
<lb n="1118"/>
<lb n="1119"/><p><span>Sloinne is eadh ‘A Dúna.’</span></p>
<lb n="1120"/>
<lb n="1121"/><p><span>Nách mór an truagh Gaedhilg na Paróiste sin Tuatha</span>
<lb n="1122"/><span>bheith ag imtheacht go tiugh agus gan aon-phioc buartha</span>
<lb n="1123"/><span>in a thaobh san ar aonne!  Ní fada go mbeidh paróiste</span>
<lb n="1124"/><span>“Taidhg Gabha” chomh saor ó Ghaedhilg “agus tá Loch</span>
<lb n="1125"/><span>Cruite ó mhíoltaibh móra.”</span></p>
<lb n="1126"/>
<lb n="1127"/><p><span>Lucht An Lóchrainn.</span></p>
<lb n="1128"/>
<lb n="1129"/><p><span>COSA GLOINE FÚIBH!</span></p>
<lb n="1130"/>
<lb n="1131"/><p><span>Deirtear so leis na cearcaibh nuair</span>
<lb n="1132"/><span>théidhid isteach i ngort.</span></p>
<lb n="1133"/>
<lb n="1134"/><p><span>“Ó mhuise, nár leige Dia dhúinn sibh</span>
<lb n="1135"/><span>agus cosa gloine fúibh!” adubhairt sean-</span>
<lb n="1136"/><span>Léan Bhán nuair a chuaidh cearca na</span>
<lb n="1137"/><span>gcómhursan isteach 'na garraidhe beag.</span></p>
<lb n="1138"/>
<lb n="1139"/><p><span>‘Cosa so-bhriste fúibh’ an bhrigh atá leis.</span></p>
<lb n="1140"/>
<lb n="1141"/><p><span>GACH CÓIR SCOILE!</span></p>
<lb n="1142"/>
<lb n="1143"/><p><span>tá againn-ne</span></p>
<lb n="1144"/>
<lb n="1145"/><p><span>LEABHAIR don LEABHARLAINN</span>
<lb n="1146"/><span>agus</span>
<lb n="1147"/><span>LEABHAIR mar DHUAISEANNA.</span></p>
<lb n="1148"/>
<lb n="1149"/><p><span>Scríobh chugainn ar lorg eolais:</span></p>
<lb n="1150"/>
<lb n="1151"/><p><span>MUINNTIR FHALLAMHAIN</span>
<lb n="1152"/><span>(Fallon Bros.  Ltd.)</span></p>
<lb n="1153"/>
<lb n="1154"/><p><span>Cúirt Dáma a 13 & a 14,</span>
<lb n="1155"/><span>in ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="1156"/>
<lb n="1157"/><p><span>Smithfield a 88, i mBealfeirste.</span>
<lb n="1158"/><span>Sráid Uí Chonaill a 72, i bPortláirge.</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>MAITH AN tSNAOIS —</span></p>
<lb n="1161"/>
<lb n="1162"/><p><span>“SNAOIS CHORCAIGHE.”</span></p>
<lb n="1163"/>
<lb n="1164"/><p><span>Sinn-ne a dhein ar dtúis í</span>
<lb n="1165"/><span>agus atá 'á deunamh fós.</span></p>
<lb n="1166"/>
<lb n="1167"/><p><span>Tobac sár-mhaith</span>
<lb n="1168"/><span>an dá shaghas so:</span></p>
<lb n="1169"/>
<lb n="1170"/><p><span>“SHANDON PLUG”</span>
<lb n="1171"/><span>agus</span>
<lb n="1172"/><span>“EXHIBITION ROLL.”</span></p>
<lb n="1173"/>
<lb n="1174"/><p><span>Scríobh chugainn-ne:</span></p>
<lb n="1175"/>
<lb n="1176"/><p><span>“CUALACHT LAMBCIN,”</span>
<lb n="1177"/><span>Sráid Naomh Pádraig a 9,</span>
<lb n="1178"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1179"/>
<lb n="1180"/><p><span>TÉIG FÉ DHÉIN</span></p>
<lb n="1181"/>
<lb n="1182"/><p><span>“AN EMPÓRIUM”</span></p>
<lb n="1183"/>
<lb n="1184"/><p><span>ar lorg Earraí Gaedhlacha —</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>BÓNAÍ, CARABHATAÍ,</span>
<lb n="1187"/><span>LÉINTE, CIAIRSIÚRAÍ</span>
<lb n="1188"/><span>agus LÍNÉADACH.</span></p>
<lb n="1189"/>
<lb n="1190"/><p><span>M. Ó SÚILEABHÁIN & A MHAC,</span>
<lb n="1191"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>BIADH DON DUINE is</span>
<lb n="1194"/><span>BIADH DON BHEITHIDHEACH.</span></p>
<lb n="1195"/>
<lb n="1196"/><p><span>Tá raidhse de gach saghas</span>
<lb n="1197"/><span>bídh le fághail uainn-ne.</span></p>
<lb n="1198"/>
<lb n="1199"/><p><span>Cuir cárta chúgainn ar lorg gacha eolais —</span></p>
<lb n="1200"/>
<lb n="1201"/><p><span>SÉAMUS Ó NÉILL</span>
<lb n="1202"/><span>IS A CHLANN MHAC (teo.),</span>
<lb n="1203"/><span>CIONN tSÁILE, Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1204"/>
<lb n="1205"/><p><span>Ticéidí in a “gCeirthlíní” do lucht comórtha spóirt & Cnaipí Daithte — mar chomharthaí sóirt ó Chlóchualucht Dúndealgan, Dundalk</span>
<lb n="1206"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1207"/><p><span>Tá le fagháil uainn-ne</span>
<lb n="1208"/><span>BUÍNN ÓIR is BUÍNN AIRGID</span></p>
<lb n="1209"/>
<lb n="1210"/><p><span>den déanamh Ceilteach agus marc</span>
<lb n="1211"/><span>earra Ghaedhealaigh ar gach bonn aca.</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>Tá ÁTRAIGHE ÓIR is</span>
<lb n="1214"/><span>ÁTHRAIGHE AIRGID</span></p>
<lb n="1215"/>
<lb n="1216"/><p><span>mar atá — miasa, cailísí, cuirn, agus cuacha</span>
<lb n="1217"/><span>dá ndéanamh againn-ne, anso i gCorcaigh.  Tá</span>
<lb n="1218"/><span>an comhartha Gaedhealach ar gach ceann aca.</span></p>
<lb n="1219"/>
<lb n="1220"/><p><span>Scriobh chugainn ar lorg an deilbhleabhair</span>
<lb n="1221"/><span>agus an luachliosta.</span></p>
<lb n="1222"/>
<lb n="1223"/><p><span>LIAM MAC AODHGÁIN & a CHL.-MHAC</span>
<lb n="1224"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1225"/><span>32 SRÁID PHÁDRAIG N.,</span>
<lb n="1226"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1227"/>
<lb n="1228"/><p><span>Tá 200,000 Baraile Plúir dá dhéanamh</span>
<lb n="1229"/><span>in aghaidh gacha bliana ag</span></p>
<lb n="1230"/>
<lb n="1231"/><p><span>T. Ó hAILEANÁIN & a CL. MHAC, TEO.</span></p>
<lb n="1232"/>
<lb n="1233"/><p><span>Muileann Abhancoradh, Mainistir na Corann,</span>
<lb n="1234"/><span>agus Muileann Ghleanna Duileáin,</span>
<lb n="1235"/><span>Mainistir Fhearmuighe,</span>
<lb n="1236"/><span>Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1237"/>
<lb n="1238"/><p><span>Sranngscéala:  “Hallinan, Midleton.”</span>
<lb n="1239"/><span>Guthán: 7 Cork; i Midleton.</span></p>
<lb n="1240"/>
<lb n="1241"/><p><span>DO FHEAR NA FEIRME</span>
<lb n="1242"/><span>É SEO:</span></p>
<lb n="1243"/>
<lb n="1244"/><p><span>Tá</span>
<lb n="1245"/><span>SÍOLTA,</span>
<lb n="1246"/><span>LEASÚ,</span>
<lb n="1247"/><span>ÚIRLISÍ,</span>
<lb n="1248"/><span>agus</span>
<lb n="1249"/><span>BIADH BEITHIDHEACH</span></p>
<lb n="1250"/>
<lb n="1251"/><p><span>le fághail, go maith is go saor, sa</span>
<lb n="1252"/><span>tsiopa so:</span></p>
<lb n="1253"/>
<lb n="1254"/><p><span>‘SIOPA PLÚIR IS</span>
<lb n="1255"/><span>MINE SHRÁID AN RÍ,’</span></p>
<lb n="1256"/>
<lb n="1257"/><p><span>AN 3adh tigh i Sráid an Rí,</span>
<lb n="1258"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1259"/>
<lb n="1260"/><p><span>Scríobh indiu & cuir tuairisc</span>
<lb n="1261"/><span>a luacha &c.</span></p>
<lb n="1262"/>
<lb n="1263"/><p><span>Ghaedheala!  Ceannuighidh rothar Gaedhealach .i.</span>
<lb n="1264"/><span>“AN LÚCANIA”</span>
<lb n="1265"/><span>(de dhéantús na hÉireann)</span></p>
<lb n="1266"/>
<lb n="1267"/><p><span>ó</span>
<lb n="1268"/><span>Dhomhnall Ó Buachalla, Magh Nuadhat.</span></p>
<lb n="1269"/>
<lb n="1270"/><p><span>Ó FÁILBHE MÓR.</span>
<lb n="1271"/><span>(Dráma Duaise).</span></p>
<lb n="1272"/>
<lb n="1273"/><p><span>A lucht cómhráidh anso:</span></p>
<lb n="1274"/>
<lb n="1275"/><p><span>Seán Ó Fáilbhe — seanduine</span>
<lb n="1276"/><span>Aodh agus Domhnal — a bheirt mhac san</span>
<lb n="1277"/><span>Tadhg Ó Duinnín</span>
<lb n="1278"/><span>Seanchaidhe Uibh Ráthaigh</span>
<lb n="1279"/><span>An t-Athair Muiris Ó Beóláin</span>
<lb n="1280"/><span>Fear sceula 'fhógairt (gan eisean dá thaisbeáint</span>
<lb n="1281"/><span>féin).</span></p>
<lb n="1282"/>
<lb n="1283"/><p><span>(Tuille dhe).</span></p>
<lb n="1284"/>
<lb n="1285"/><p><span>Seán (ag feuchaint do tríd an bhfuinneóig):</span>
<lb n="1286"/><span>Tá nea'-thaithneamh ar an spéir sin gan</span>
<lb n="1287"/><span>aon-agó!</span></p>
<lb n="1288"/>
<lb n="1289"/><p><span>Ag dul fé dhéin na teine dhó, agus é d'á</span>
<lb n="1290"/><span>h-adú.  Aodh do theacht ansan.  É go doc-</span>
<lb n="1291"/><span>raideach cortha.  Gan aonne do labhairt, ar</span>
<lb n="1292"/><span>feadh tamail.</span></p>
<lb n="1293"/>
<lb n="1294"/><p><span>Seán (go nea'-ghiobúnta, ciúin):  Tá sí</span>
<lb n="1295"/><span>seo ag dul in eug orm.  Tá Domhnal</span>
<lb n="1296"/><span>lasmuigh ansan ag gabháil do sna</span>
<lb n="1297"/><span>buaibh.</span></p>
<lb n="1298"/>
<lb n="1299"/><p><span>Aodh:  Is amhlaidh nár chuimhneabhar ar theine</span>
<lb n="1300"/><span>'ná ar bhó go dtí go bhfacabhar chugaibh</span>
<lb n="1301"/><span>mé!  Bheadh sé chomh maith agat é rádh</span>
<lb n="1302"/><span>liom lom díreach.  Is duine gan ghaois</span>
<lb n="1303"/><span>tusa, 'athair!</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>Seán:  Ní fheadar.</span></p>
<lb n="1306"/>
<lb n="1307"/><p><span>Aodh:  Iseadh, 'athair.  Níl aon mhaith ionat</span>
<lb n="1308"/><span>chun éithigh.  Is mór agam an fear maith</span>
<lb n="1309"/><span>atá mar athair agam.  Fear gan chlis.</span>
<lb n="1310"/><span>Ní h-iongna nár bhuadhais riamh ar an</span>
<lb n="1311"/><span>aonach ach an phinginn bu lugha.</span></p>
<lb n="1312"/>
<lb n="1313"/><p><span>Seán:  'Seadh, is dóigh, d'imrigh daoine cleas</span>
<lb n="1314"/><span>orm anois is arís, ach ní thuigim gur</span>
<lb n="1315"/><span>dhein sé aon tairbhe mór dóibh féin.</span></p>
<lb n="1316"/>
<lb n="1317"/><p><span>Aodh:  Níor dhein, 'athair, 'ná ní thug sé ciall</span>
<lb n="1318"/><span>duit-se.  Ní fada chuimhnighis air —</span>
<lb n="1319"/><span>Éist!  Cad é siúd; an airighir?</span></p>
<lb n="1320"/>
<lb n="1321"/><p><span>Seán:  Ní airighim.</span></p>
<lb n="1322"/>
<lb n="1323"/><p><span>Aodh:  Bfhéidir nach aon ní é.  Im' cheann 'is</span>
<lb n="1324"/><span>im' chluasa atá.  Fothrom na h-abhann</span>
<lb n="1325"/><span>úd, leanfa' sé dhíom go fóil.  Tá</span>
<lb n="1326"/><span>clocha agus crainn 'á scuabadh chun</span>
<lb n="1327"/><span>siubhail aici.</span></p>
<lb n="1328"/>
<lb n="1329"/><p><span>Seán:  Ní glór binn atá anois aici, mar</span>
<lb n="1330"/><span>sin.</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>Aodh:  Tá sí ag mallachtaighe roímpe.</span>
<lb n="1333"/><span>Bascfa' sí ár gcuid.</span></p>
<lb n="1334"/>
<lb n="1335"/><p><span>Seán:  An baoghal don arbhar?</span></p>
<lb n="1336"/>
<lb n="1337"/><p><span>Aodh:  Baoghal?  Ró-bhaoghal! bádhfar agus</span>
<lb n="1338"/><span>scuabfar chun siubhail é.</span></p>
<lb n="1339"/>
<lb n="1340"/><p><span>In a dtost dóibh araon, ar feadh nómait.</span></p>
<lb n="1341"/>
<lb n="1342"/><p><span>Aodh:  Ná fuil aon-mhóin tirm sa' tigh?</span></p>
<lb n="1343"/>
<lb n="1344"/><p><span>Seán:  Níl.</span></p>
<lb n="1345"/>
<lb n="1346"/><p><span>Aodh;  Ag éisteacht le glór uisce 'chaitheas</span>
<lb n="1347"/><span>an lá, agus tá geónaighal uisce ó an</span>
<lb n="1348"/><span>dteine agam nuair a thagaim abhaile.</span>
<lb n="1349"/><span>Sin é an rath atá ar mhuinntir Fháilbhe!</span></p>
<lb n="1350"/>
<lb n="1351"/><p><span>Seán:  Glaodhfad ar Dhomhnal.  Deunfa'</span>
<lb n="1352"/><span>sibh comhluadar d'á chéile.</span></p>
<lb n="1353"/>
<lb n="1354"/><p><span>Aodh:  Ná corraigh.  Glaodhfad féin air …</span>
<lb n="1355"/><span>A Dhomhnail, a dhaltha!  Seo leat.  Ní</span>
<lb n="1356"/><span>lasfadh an teine dhúinn-ne.  Níl aon</span>
<lb n="1357"/><span>ró-aithne againn uirthe.</span></p>
<lb n="1358"/>
<lb n="1359"/><p><span>Domhnal do theacht gan choinne leis.</span></p>
<lb n="1360"/>
<lb n="1361"/><p><span>Níor ghádh an glaodhach!</span></p>
<lb n="1362"/>
<lb n="1363"/><p><span>Domhnal:  Níor ghádh.  Bhíos chugat.  Tá an</span>
<lb n="1364"/><span>bhó bhán go donaidhe.</span></p>
<lb n="1365"/>
<lb n="1366"/><p><span>Aodh:  Gura slán an sceulaidhe!  Is geal</span>
<lb n="1367"/><span>mar atá gach sceul — Sceul na bó,</span>
<lb n="1368"/><span>an bhruinne dhearg uirthe!  Sceul an</span>
<lb n="1369"/><span>mhóinfhéir, é go h-eudtrom scáinte</span>
<lb n="1370"/><span>gan dothain féir go Nodlaig ann!</span>
<lb n="1371"/><span>Sceul na gcaorach, an cnumh ortha!</span>
<lb n="1372"/><span>Ach, a bhráthair ó, ní baoghal don leabhar</span>
<lb n="1373"/><span>— do Dhuanaire Ua bhFáilbhe.  Ní baoghal</span>
<lb n="1374"/><span>do sin!  Tugtar aire ró-mhaith dho!</span>
<lb n="1375"/><span>Níl aon tinneas air sin.  Fonn gáirí</span>
<lb n="1376"/><span>atá air — fúinn-ne!  Tuigean sé go</span>
<lb n="1377"/><span>bhfuilimíd fé smacht aige.</span></p>
<lb n="1378"/>
<lb n="1379"/><p><span>Seán:  Is truagh liom gan caidreamh agat-</span>
<lb n="1380"/><span>sa leis, 'Aodh.</span></p>
<lb n="1381"/>
<lb n="1382"/><p><span>Aodh:  Ag gabháil aníos dom, dar liom go</span>
<lb n="1383"/><span>gcuala é ag gáirí fúinn.  Deunfad-sa</span>
<lb n="1384"/><span>gáire, freisin, arsa mise.  Níl rud ar</span>
<lb n="1385"/><span>domhan chomh geal le tigh lán de gháire.</span>
<lb n="1386"/><span>Bu bhinn liom é a leithéid seo 'oidhche.</span></p>
<lb n="1387"/>
<lb n="1388"/><p><span>Domhnal:  Bhíos ag braith air go ngealfadh</span>
<lb n="1389"/><span>an oidhche & go bhfeudfaimís ár dtriúr</span>
<lb n="1390"/><span>dul fé dhéin na h-ínse.</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>Aodh:  Hóró, a dhritháirín ó; cad deirir?</span>
<lb n="1393"/><span>Dá dtéighinn-se chun na Frainnce</span>
<lb n="1394"/><span>d'iarraidh bheith im thaoiseach airm i</span>
<lb n="1395"/><span>mbuidhin an Diolúnaigh Mhóir, amhail</span>
<lb n="1396"/><span>atá Liam Ó Fáilbhe, nách fúm-sa a</span>
<lb n="1397"/><span>beifí ag gáirí!  Nó, mé bheith ar an</span>
<lb n="1398"/><span>bhfarraige sa' loing úd le Feidhlim</span>
<lb n="1399"/><span>Ó Mathúna nách ar na Spáinnigh sin</span>
<lb n="1400"/><span>aige' bheadh an t-iongna!  Bíodh 'inead</span>
<lb n="1401"/><span>ceart féin ag gach n-aon, a dhritháir ó.</span>
<lb n="1402"/><span>Léigheann na leabhar agat-sa agus an</span>
<lb n="1403"/><span>sclábhuidheacht agam-sa!</span></p>
<lb n="1404"/>
<lb n="1405"/><p><span>Seán:  Agus an congnamh chun gnótha an</span>
<lb n="1406"/><span>chainnt sin?</span></p>
<lb n="1407"/>
<lb n="1408"/><p><span>Domhnal:  Éist! 'athair.</span></p>
<lb n="1409"/>
<lb n="1410"/><p><span>Aodh:  Is cuma i dtaobh ghnótha anois.  Cad</span>
<lb n="1411"/><span>tá ann ach goirtín suarach eornan.</span>
<lb n="1412"/><span>Tá deire le ré na raidhse.  Bhí crích</span>
<lb n="1413"/><span>orainn-ne, tráth, agus ciall dá réir</span>
<lb n="1414"/><span>againn.  Cad chuige go mbeimís ag</span>
<lb n="1415"/><span>saothar anois?  Chun filí meisce na</span>
<lb n="1416"/><span>Mumhan do chothú!  Lucht múinte scol</span>
<lb n="1417"/><span>ó Shliabh Luachra is Sliabh Mhis, tá árd-</span>
<lb n="1418"/><span>mheas aca orainn-ne.  Níorbh iongna</span>
<lb n="1419"/><span>liom dá séideadh an ghaoth duine aca</span>
<lb n="1420"/><span>chugainn anocht.  A leithéid seo oidhche</span>
<lb n="1421"/><span>is gnáthaighe leó teacht.  Donncha Ruadh,</span>
<lb n="1422"/><span>b'fhéidir, agus “Bail ó Dhia anso” mar</span>
<lb n="1423"/><span>phaidir phras aige.  Má thagan anocht,</span>
<lb n="1424"/><span>dar fia go gcuirfad-sa fáilte is</span>
<lb n="1425"/><span>fiche roimis!  “Dia bheatha chugainn, a</span>
<lb n="1426"/><span>Dhonncha Ruaidh na n-eachtraí.  Suidh,</span>
<lb n="1427"/><span>go n-innsir dúinn sceul ar Thalamh an</span>
<lb n="1428"/><span>Éisc.  Sceul a chuirfidh ag gáirí sinn,</span>
<lb n="1429"/><span>a Dhonncha.  Is mór an ní gáire; gáire</span>
<lb n="1430"/><span>de bhárr sásaimh aigne, tá 'fhios agat.</span></p>
<lb n="1431"/>
<lb n="1432"/><p><span>Domhnal:  Ciúineóchaidh an oidhche, dar liom.</span></p>
<lb n="1433"/>
<lb n="1434"/><p><span>Aodh:  A' gcloisir, 'athair?  Ciúineóchaidh an</span>
<lb n="1435"/><span>oidhche, deir sé.</span></p>
<lb n="1436"/>
<lb n="1437"/><p><span>Domhnal:  Agus má eirighan an ghealach, níl</span>
<lb n="1438"/><span>a bhac orainn dhul don ínse.</span></p>
<lb n="1439"/>
<lb n="1440"/><p><span>Aodh:  Ní solus is mó atá uainn chun na</span>
<lb n="1441"/><span>h-oibre, ach bád! bíodh sé geal nó</span>
<lb n="1442"/><span>dorcha, tuitfidh an claidhe mór anocht,</span>
<lb n="1443"/><span>agus leathfidh an t-uisce tímpal an</span>
<lb n="1444"/><span>tighe seo an ghealgháire.  Beidh an tigh</span>
<lb n="1445"/><span>seo in a leus soluis sa' doirceacht</span>
<lb n="1446"/><span>ansan, 'athair.  Nách maith an t-abhar</span>
<lb n="1447"/><span>é chun abhráin?  M'anam, is eadh! a</span>
<lb n="1448"/><span>Dhomhnail; dein-se dán as …  Cia</span>
<lb n="1449"/><span>'n chiall díbh-se, beirt, bheith dubhach</span>
<lb n="1450"/><span>anois? …  Feuch mar fheuchaid orm!</span>
<lb n="1451"/><span>…  Nách cuma riamh má thuitean an</span>
<lb n="1452"/><span>claidhe anocht?</span></p>
<lb n="1453"/>
<lb n="1454"/><p><span>Seán:  Ní baoghal don chlaidhe!</span></p>
<lb n="1455"/>
<lb n="1456"/><p><span>Aodh:  Agus nuair a thuitfidh, cloisfar scol</span>
<lb n="1457"/><span>breágh gáire ón leabhar san na ndán;</span>
<lb n="1458"/><span>gáire chomh breágh is chomh mór san go</span>
<lb n="1459"/><span>scoiltfidh ar an gclúdach leathair.  Ná</span>
<lb n="1460"/><span>fágaimís an gáire le chéile fé sin!</span></p>
<lb n="1461"/>
<lb n="1462"/><p><span>Domhnal:  'Aodh, a chroidhe, suidh; nílir ar</span>
<lb n="1463"/><span>foghnamh anocht.</span></p>
<lb n="1464"/>
<lb n="1465"/><p><span>Aodh:  Do chiall mhór féin, 'athair, a thug</span>
<lb n="1466"/><span>dúinn sólás is sásamh anocht.  Ní bheadh</span>
<lb n="1467"/><span>aon ghile ar ár gcroidhe anocht, mura</span>
<lb n="1468"/><span>mbeadh an leabhar dán san ár gcine.</span>
<lb n="1469"/><span>Creach lasmuigh, ach tá soilbhreas anso</span>
<lb n="1470"/><span>istigh.  Leag an leabhar dán ansan ar</span>
<lb n="1471"/><span>an mbórd, a Dhomhnail, go mbéam ag</span>
<lb n="1472"/><span>amharc air.</span></p>
<lb n="1473"/>
<lb n="1474"/><p><span>Min Mhaghchromtha.  An mhin is fearr blas is is 'mó substaint.  Scríobh chun an t-é dheinean — Mícheál Ó Caoimh, i Maghchromtha.</span></p>
<lb n="1475"/>
<lb n="1476"/><p><span>Biadh do Ghaedhlaibh — Ceannuig do chuid aráin, cístí, &c., ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid a' tSáirséalaigh, i Luimnigh.</span>
<lb n="1477"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1478"/><p><span>Seán:  Tá a lán dán searbhais (‘searúis’)</span>
<lb n="1479"/><span>ann, 'Aodh, & fir de Chlainn Fháilbhe do</span>
<lb n="1480"/><span>rinne.  Bhí an buadh san an tsearbhais D</span>
<lb n="1481"/><span>riamh ag do chine, 'Aodh.</span></p>
<lb n="1482"/>
<lb n="1483"/><p><span>Aodh:  Tóg amach an leabhar, a Dhomhnail!  A</span>
<lb n="1484"/><span>Ní thógfir?</span></p>
<lb n="1485"/>
<lb n="1486"/><p><span>Aodh féin do dhul d'ionnsuidhe an leabhair;</span>
<lb n="1487"/><span>é d'á thógaint agus d'á chur ar an gclár.</span></p>
<lb n="1488"/>
<lb n="1489"/><p><span>Fheiceadh sé an mí-threó atá ar Mhuinn-</span>
<lb n="1490"/><span>tir Fháilbhe.  É féin fé ndeara é!</span>
<lb n="1491"/><span>Tuille soluis do, a Dhomhnail, i dtreó</span>
<lb n="1492"/><span>is gur fearr a chífe sé an aindise!</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>É féin do lasadh coinnle is d'á cur anuas</span>
<lb n="1495"/><span>ar an leabhar.</span></p>
<lb n="1496"/>
<lb n="1497"/><p><span>Suidhimís in a thímpal anois, a bhráithre!</span></p>
<lb n="1498"/>
<lb n="1499"/><p><span>Domhnal:  Cá gádh dhuit an searbhas go léir?</span>
<lb n="1500"/><span>Nár dhein m'athair cion fir len a</span>
<lb n="1501"/><span>shaoghal?  An fhaid a bhí neart is</span>
<lb n="1502"/><span>fuinneamh ann, do chruinnigh sé ar</span>
<lb n="1503"/><span>fheud sé.</span></p>
<lb n="1504"/>
<lb n="1505"/><p><span>Aodh:  Agus chaith sé ar leabhar é!</span></p>
<lb n="1506"/>
<lb n="1507"/><p><span>Domhnal:  Is mó duine ar t'aithne a chaith</span>
<lb n="1508"/><span>a chuid i dtigh tábhairne Stiabhna thoir,</span>
<lb n="1509"/><span>agus ní bhíon aon-mhac 'á chasadh leis.</span></p>
<lb n="1510"/>
<lb n="1511"/><p><span>Aodh:  Díreach san!  Tá abhar eile abhráin</span>
<lb n="1512"/><span>ansan agat.  Cuireadh ceann fine</span>
<lb n="1513"/><span>Fháilbhe mallacht ar a mhac — ar an mac</span>
<lb n="1514"/><span>a bhí i bhfeighil toradh na talmhan agus</span>
<lb n="1515"/><span>an chuid eile dá mhuinntir cois teine</span>
<lb n="1516"/><span>ag scrúdú léighinn!</span></p>
<lb n="1517"/>
<lb n="1518"/><p><span>Seán (agus fearg air):  Tá abhar dáin ann.</span>
<lb n="1519"/><span>Is fearra dhuit éisteacht!</span></p>
<lb n="1520"/>
<lb n="1521"/><p><span>Aodh:  Tá abhar dáin ann gan aon-agó.</span>
<lb n="1522"/><span>Brostaigh!</span></p>
<lb n="1523"/>
<lb n="1524"/><p><span>Seán:  Seo dhuit é agus mairfidh a chuimhne</span>
<lb n="1525"/><span>agat:</span></p>
<lb n="1526"/>
<lb n="1527"/><p><span>'Aithreacha clainne, bídh tuigsionach</span>
<lb n="1528"/><span>céillidhe tráth</span>
<lb n="1529"/><span>Is dréir acfuinn bhur gclainne tug-</span>
<lb n="1530"/><span>aidh dóibh saothar gnáth</span>
<lb n="1531"/><span>Neach den fhuirinn sin an duine seo,</span>
<lb n="1532"/><span>ar a nglaodhtar Seán</span>
<lb n="1533"/><span>D'á mhacaibh do thugadh an obair, dá</span>
<lb n="1534"/><span>méinn, dob fheárr.</span></p>
<lb n="1535"/>
<lb n="1536"/><p><span>Tar ínse nuair léimfadh treun-tuille</span>
<lb n="1537"/><span>an Fhomhair</span>
<lb n="1538"/><span>'Gus ón gcoinnligh do bheurfadh an</span>
<lb n="1539"/><span>chaomh-chruithneacht sóghail</span>
<lb n="1540"/><span>Do língfadh an cheud-mhac 'á saor'</span>
<lb n="1541"/><span>ón annró</span>
<lb n="1542"/><span>'Gus dá dhíchiol, ní staonfadh, go</span>
<lb n="1543"/><span>ndeunfadh an gnó.</span></p>
<lb n="1544"/>
<lb n="1545"/><p><span>Ach tuille na mblian go dian, nuair</span>
<lb n="1546"/><span>a sciobfadh le fánaigh</span>
<lb n="1547"/><span>Ar deineadh i gcian le cliar na cine</span>
<lb n="1548"/><span>sin Fáilbhe,</span>
<lb n="1549"/><span>Do chuirfadh, ad' iaraidh an iarsma'</span>
<lb n="1550"/><span>chosaint ón ráig sin,</span>
<lb n="1551"/><span>A mhac eile fial, go ciallmhar, chuir-</span>
<lb n="1552"/><span>fadh ar phár iad.</span></p>
<lb n="1553"/>
<lb n="1554"/><p><span>Aodh (in árd a ghutha dho):  Scuir de sin!</span>
<lb n="1555"/><span>Raghadh rann mar sin ó Bheura go Doire</span>
<lb n="1556"/><span>in 'abhrán magaidh ag lucht póite.</span>
<lb n="1557"/><span>Níorbh áil leat daoine bheith ar mo thí?</span></p>
<lb n="1558"/>
<lb n="1559"/><p><span>Seán:  Maith mar do réir an laoch a mhacra</span>
<lb n="1560"/><span>ceart gan smáil,</span>
<lb n="1561"/><span>An macha 'á ghlanadh ag aon, 'gus an</span>
<lb n="1562"/><span>té eile' glanadh a gcáil,</span>
<lb n="1563"/><span>Mac ag saothrú léighinn agus mac ag</span>
<lb n="1564"/><span>grafadh báin!</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>Aodh (do rith chuige, agus Domhnal do rith fé</span>
<lb n="1567"/><span>dhéin Aodha):  Ná cráidh a thuille mé!</span>
<lb n="1568"/><span>(Le Domhnal — “Ní bhuailfad aonne.”)</span>
<lb n="1569"/><span>Mar seo a moltar mo shaothar-sa!  Mé</span>
<lb n="1570"/><span>am' aoradh mar sclábhuidhe.  An Múin-</span>
<lb n="1571"/><span>fir do lucht póite é?</span></p>
<lb n="1572"/>
<lb n="1573"/><p><span>Domhnal:  Ní mhúinfidh!</span></p>
<lb n="1574"/>
<lb n="1575"/><p><span>Aodh:  Múinfidh.  Tá móráil air in a thaobh!</span></p>
<lb n="1576"/>
<lb n="1577"/><p><span>Domhnal:  Suidh, 'athair, is ná h-abair a</span>
<lb n="1578"/><span>thuille.</span></p>
<lb n="1579"/>
<lb n="1580"/><p><span>Seán:  “Mac ag saothrú léighinn agus mac</span>
<lb n="1581"/><span>ag grafadh báin.”</span></p>
<lb n="1582"/>
<lb n="1583"/><p><span>Domhnal:  'Athair!  Caithfir stad de anois!</span>
<lb n="1584"/><span>Suidh!</span></p>
<lb n="1585"/>
<lb n="1586"/><p><span>Aodh:  Níl deire fós aige, feuch! agus sid</span>
<lb n="1587"/><span>é mo luach saothair.</span></p>
<lb n="1588"/>
<lb n="1589"/><p><span>Domhnal:  Chuiris féin cath air.  Bhís d'á</span>
<lb n="1590"/><span>chrádh.</span></p>
<lb n="1591"/>
<lb n="1592"/><p><span>Aodh:  Más crádh dho mise bheith im' sclábhaidhe</span>
<lb n="1593"/><span>don bheirt —</span></p>
<lb n="1594"/>
<lb n="1595"/><p><span>Domhnal:  Tá cion mór aige ar an leabhar.</span></p>
<lb n="1596"/>
<lb n="1597"/><p><span>Aodh:  Ní leabhar súd ach sciúirse!  Pláig</span>
<lb n="1598"/><span>iseadh é!  Mallacht iseadh é!  Scrios</span>
<lb n="1599"/><span>an tighe seo iseadh é!</span></p>
<lb n="1600"/>
<lb n="1601"/><p><span>Domhnal:  Táir 'a ghríosadh arís!</span></p>
<lb n="1602"/>
<lb n="1603"/><p><span>Aodh:  An fhírinne atá 'á innsint agam!</span>
<lb n="1604"/><span>Cad eile é ach pláig?</span></p>
<lb n="1605"/>
<lb n="1606"/><p><span>Domhnal:  Ní beag san de, 'Aodh! …  Is</span>
<lb n="1607"/><span>geal lem' athair an leabhar agus is</span>
<lb n="1608"/><span>geal liom-sa é!</span></p>
<lb n="1609"/>
<lb n="1610"/><p><span>Aodh:  Is gile leis é 'ná a chlann mhac!</span>
<lb n="1611"/><span>Abhar mioscaire sa tigh seo an leabhar</span>
<lb n="1612"/><span>san!</span></p>
<lb n="1613"/>
<lb n="1614"/><p><span>Domhnal:  Is mór agam 'athair an leabhar</span>
<lb n="1615"/><span>san, 'Aodh, agus beidh sé sa tigh pé</span>
<lb n="1616"/><span>faid is maith leis sin é!</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>Aodh:  Ní dhíolfe sé an cíos dúinn!</span></p>
<lb n="1619"/>
<lb n="1620"/><p><span>Seán: Fiche mac a bheith agam, ní bhuadhfaidís</span>
<lb n="1621"/><span>le chéile orm-sa!</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>Domhnal:  'Athair, cuimhnigh ar do gheallamh-</span>
<lb n="1624"/><span>aint!</span></p>
<lb n="1625"/>
<lb n="1626"/><p><span>Aodh:  Is ró-thoghail a bheadh sé, dá mbu</span>
<lb n="1627"/><span>aige bheadh an ceart!</span></p>
<lb n="1628"/>
<lb n="1629"/><p><span>Domhnal:  Ag Aodh atá an ceart, 'athair.</span>
<lb n="1630"/><span>Cois teine a chaithamar-na an lá, rud</span>
<lb n="1631"/><span>nár chóir, agus eisean d'á mharbhú féin</span>
<lb n="1632"/><span>ar an ínse.</span></p>
<lb n="1633"/>
<lb n="1634"/><p><span>É d'iompáil chun Aodha ansan.</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>Mura mbeadh tusa, 'Aodh, bheimís gan</span>
<lb n="1637"/><span>tigh, gan treabhachas; sinn ag gabháil</span>
<lb n="1638"/><span>an bóthar, de shíor, ar nós a lán eile</span>
<lb n="1639"/><span>de shíol Éibhir.  Is oth liom, 'Aodh, ná</span>
<lb n="1640"/><span>táinig cuimhneamh dom in am.</span></p>
<lb n="1641"/>
<lb n="1642"/><p><span>Aodh:  Díbh araon, a Dhomhnail.</span></p>
<lb n="1643"/>
<lb n="1644"/><p><span>Domhnal:  Dubhart lem athair sara dtainís</span>
<lb n="1645"/><span>isteach gur fút-sa fhágaimíd gach</span>
<lb n="1646"/><span>sclábhuidheacht.</span></p>
<lb n="1647"/>
<lb n="1648"/><p><span>Aodh:  Ach, níor iaras aon chongnamh ort, a</span>
<lb n="1649"/><span>Domhnail, mar ná deunfadh do dhícheal</span>
<lb n="1650"/><span>aon-mhaith don sceul.  Imtheochaidh a</span>
<lb n="1651"/><span>bhfuil againn de arbhar nuair eireochaidh</span>
<lb n="1652"/><span>an ghealach!</span></p>
<lb n="1653"/>
<lb n="1654"/><p><span>Seán:  Ná bímís d'ár gcrádh féin ag</span>
<lb n="1655"/><span>trácht ar mhí-ádh beag den tsaghas so.</span>
<lb n="1656"/><span>Chonnac-sa an duthaigh seo Dheasumhan</span>
<lb n="1657"/><span>in a lasair!</span></p>
<lb n="1658"/>
<lb n="1659"/><p><span>(Ní Críoch).</span></p>
<lb n="1660"/>
<lb n="1661"/><p><span>Domhnal Ó Corcra (is ughdar do “A Munster</span>
<lb n="1662"/><span>Twilight”) do rinne an dráma san.  Iar n-a thionn-</span>
<lb n="1663"/><span>tó go Gaedhilg do Sheán Tóibín.  Do bronnadh an</span>
<lb n="1664"/><span>cheud-duais (a leath) ar an dtionntó san ar an</span>
<lb n="1665"/><span>Oireachtas i mbliana.</span></p>
<lb n="1666"/>
<lb n="1667"/><p><span>LÉIG NA FÓGRAÍ, A CHARA, MÁS É</span>
<lb n="1668"/><span>DO THOIL É.</span></p>
<lb n="1669"/>
<lb n="1670"/><p><span>GUTH NA BLIADHNA (ar 1/- gach ráithe</span>
<lb n="1671"/><span>ó Ruaraidh Arascain, Sráid a Mhuilinn a</span>
<lb n="1672"/><span>12, Peairt, in Albain).  Aiste ar “Linn</span>
<lb n="1673"/><span>an Óir” an ní is mó in “Guth” an</span>
<lb n="1674"/><span>Gheimhridh; A.M.E. an scriobhnóir.  Tá</span>
<lb n="1675"/><span>stáir eile den sár-obair úd “Leanmhuinn</span>
<lb n="1676"/><span>Chríosda” ann & é so-léighte go leór don</span>
<lb n="1677"/><span>Éireannach.  “Bíodh  deagh-chogúis agat &</span>
<lb n="1678"/><span>díonaidh Dia thu gu ró-mhaith.  S.T.</span></p>
<lb n="1679"/>
<lb n="1680"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh bhúr gcuid</span></p>
<lb n="1681"/>
<lb n="1682"/><p><span>TÉ, MÍSLEÁN is SIÚICRE,</span>
<lb n="1683"/><span>MINCHOIRCE, RÍS is UBHLA,</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>ó</span></p>
<lb n="1686"/>
<lb n="1687"/><p><span>MHÍCHEÁL Ó RÍOGHARDÁIN & a </span>
<lb n="1688"/><span>Chua.,</span>
<lb n="1689"/><span>2 An Mheadhon-tsráid Theas,</span>
<lb n="1690"/><span>(2 South Main Street).</span>
<lb n="1691"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1692"/>
<lb n="1693"/><p><span>Tá le fághail uainn-ne —</span></p>
<lb n="1694"/>
<lb n="1695"/><p><span>TÉ BLASTA CÚMHRA.</span></p>
<lb n="1696"/>
<lb n="1697"/><p><span>Ceannuigh púnt de mar shompla.</span></p>
<lb n="1698"/>
<lb n="1699"/><p><span>SIMCOX is a chlann mhac (Teo.)</span>
<lb n="1700"/><span>10 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1701"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1702"/>
<lb n="1703"/><p><span>DEOCH</span>
<lb n="1704"/><span>BHLASTA</span>
<lb n="1705"/><span>FHOLÁIN</span></p>
<lb n="1706"/>
<lb n="1707"/><p><span>ISEADH</span>
<lb n="1708"/><span>“TANÓRA”</span></p>
<lb n="1709"/>
<lb n="1710"/><p><span>Sugh Óráistí atá ann agus</span>
<lb n="1711"/><span>Cois Laoi a deintar.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>Scríobh chuig</span></p>
<lb n="1714"/>
<lb n="1715"/><p><span>SEÁN Ó DÁLAIGH is a Chua.</span>
<lb n="1716"/><span>tta.,</span></p>
<lb n="1717"/>
<lb n="1718"/><p><span>I gCORCAIGH,</span>
<lb n="1719"/><span>in a thaobh.</span></p>
<lb n="1720"/>
<lb n="1721"/><p><span>FEÓIL ÚR GHAEDHLACH.</span>
<lb n="1722"/><span>Uaim-se gheobhair san.</span></p>
<lb n="1723"/>
<lb n="1724"/><p><span>agus</span>
<lb n="1725"/><span>EUNLAITH is GLASAIRÍ.</span></p>
<lb n="1726"/>
<lb n="1727"/><p><span>MÍCHEÁL BARÓID,</span>
<lb n="1728"/><span>Both a 64 & 65, Margadh na Feóla,</span>
<lb n="1729"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1730"/>
<lb n="1731"/><p><span>Guthán a “276, Corcaigh.”</span></p>
<lb n="1732"/>
<lb n="1733"/><p><span>CÓISTÍ IS CAPAILL is gach cóir eile chun cóisre nó sochraide.  Tá againn-ne.</span>
<lb n="1734"/><span>Muinntir Chróinín, ar Chalaphort Uí Shúileabháin, i gCorcaigh.</span>
<lb n="1735"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1736"/><p><span>CHÓMH BLASTA</span>
<lb n="1737"/><span>LE</span>
<lb n="1738"/><span>h-AON-ÍM!</span></p>
<lb n="1739"/>
<lb n="1740"/><p><span>MARGAIRÍN</span>
<lb n="1741"/><span>‘LEANDAR’</span></p>
<lb n="1742"/>
<lb n="1743"/><p><span>TÁ 'Á DHÉANAMH</span>
<lb n="1744"/><span>I gCORCAIGH</span></p>
<lb n="1745"/>
<lb n="1746"/><p><span>ag</span></p>
<lb n="1747"/>
<lb n="1748"/><p><span>Ó DUBHDAILL,</span>
<lb n="1749"/><span>Ó MATHÚNA & a gCualucht.</span></p>
<lb n="1750"/>
<lb n="1751"/><p><span>Bí 'á lorg ar lucht siopa,</span>
<lb n="1752"/><span>led' thoil.</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>EUDACH</span>
<lb n="1755"/><span>BUAN - tSEASAMHACH.</span></p>
<lb n="1756"/>
<lb n="1757"/><p><span>An Chulaith do-gheobhair uainn-ne,</span>
<lb n="1758"/><span>beidh sí go córach dei'-dheunta.</span></p>
<lb n="1759"/>
<lb n="1760"/><p><span>Le dachad blian anuas, tá tosach</span>
<lb n="1761"/><span>'á thabhairt againn-ne do dheun-</span>
<lb n="1762"/><span>túisí Gaedhal.  Níl muilionn in</span>
<lb n="1763"/><span>Éirinn 'ná go gceannuighmíd-ne</span>
<lb n="1764"/><span>togha na n-earraí ann — eudach ná</span>
<lb n="1765"/><span>raghaidh ann, is ná dortfaidh</span>
<lb n="1766"/><span>an dath as.</span></p>
<lb n="1767"/>
<lb n="1768"/><p><span>DO MHNÁIBH UAISLE —</span>
<lb n="1769"/><span>TÁILIÚIRACHT AR 'FHEABHAS</span></p>
<lb n="1770"/>
<lb n="1771"/><p><span>Gach Gúna dár dheinamar riamh,</span>
<lb n="1772"/><span>bhí cuma is crot air.</span></p>
<lb n="1773"/>
<lb n="1774"/><p><span>Bainean deise ar leith leis na</span>
<lb n="1775"/><span>Casógaibh a dheinan na táiliúirí</span>
<lb n="1776"/><span>seo againn-ne.</span></p>
<lb n="1777"/>
<lb n="1778"/><p><span>Tá ana-chuid eudaigh den tsaghas</span>
<lb n="1779"/><span>úd go n-abarthar leis “Saothar</span>
<lb n="1780"/><span>Lámh” ar taisbeáint anso.</span></p>
<lb n="1781"/>
<lb n="1782"/><p><span>Ní dhortfaidh an ghuirme as an</span>
<lb n="1783"/><span>eudach gorm atá le ceannach</span>
<lb n="1784"/><span>uainn-ne.  Raghaimíd fé bhannaí</span>
<lb n="1785"/><span>air, agus is mór an ní é sin,</span>
<lb n="1786"/><span>an aimsir seo.</span></p>
<lb n="1787"/>
<lb n="1788"/><p><span>Scríobh (nó glaodhaig) chugainn.</span></p>
<lb n="1789"/>
<lb n="1790"/><p><span>LIAM Ó CONCHUBHAIR</span>
<lb n="1791"/><span>is a Mhac,</span>
<lb n="1792"/><span>SRÁID MHÓR SHEÓIRSE, a 40,</span>
<lb n="1793"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1794"/>
<lb n="1795"/><p><span>CARABHATAÍ den PHOIPLÍN</span>
<lb n="1796"/><span>AR GACH DATH is</span>
<lb n="1797"/><span>AR GACH GNÉ DATHA.</span></p>
<lb n="1798"/>
<lb n="1799"/><p><span>LIAM Ó hAIMHEIRGÍN,</span>
<lb n="1800"/><span>(‘W. Bergin’)</span></p>
<lb n="1801"/>
<lb n="1802"/><p><span>a dheinean do lucht siopaithe.</span></p>
<lb n="1803"/>
<lb n="1804"/><p><span>Scriobh ag triall air go</span>
<lb n="1805"/><span>62 SRÁID GHRAFTON,</span>
<lb n="1806"/><span>in ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="1807"/>
<lb n="1808"/><p><span>NÍ GÁDH BEURLA 'LABHAIRT,</span>
<lb n="1809"/><span>ach an uair a raghair ar lorg</span>
<lb n="1810"/><span>SAIGRÉIDÍ MAITHE,</span>
<lb n="1811"/><span>agus deunfaidh dhá fhocal cúis ansan.</span></p>
<lb n="1812"/>
<lb n="1813"/><p><span>Abair</span>
<lb n="1814"/><span>“SILK CUT”</span>
<lb n="1815"/><span>le cailín an tsiopa.</span></p>
<lb n="1816"/>
<lb n="1817"/><p><span>I nDÚNDEALGAN</span>
<lb n="1818"/><span>a deintear, agus tá 'á gcaitheamh</span></p>
<lb n="1819"/>
<lb n="1820"/><p><span>AR FUAID ÉIREANN.</span></p>
<lb n="1821"/>
<lb n="1822"/><p><span>P. Ó CEARBHAILL IS A CHUA.</span>
<lb n="1823"/><span>(teor.)</span>
<lb n="1824"/><span>Lucht a ndeunta.</span></p>
<lb n="1825"/>
<lb n="1826"/><p><span>ó ‘CHUALUCHT</span>
<lb n="1827"/><span>EUMOINN MHIC EÓIN, Tta.’</span></p>
<lb n="1828"/>
<lb n="1829"/><p><span>(‘Ed. Johnson Ltd.’)</span>
<lb n="1830"/><span>a gheóbhair</span></p>
<lb n="1831"/>
<lb n="1832"/><p><span>BUINN, SEÓDA,</span>
<lb n="1833"/><span>FÁINNÍ is CLOIG,</span></p>
<lb n="1834"/>
<lb n="1835"/><p><span>ar dheise is ar shaoire.</span></p>
<lb n="1836"/>
<lb n="1837"/><p><span>Scriobh ar Lorg an</span>
<lb n="1838"/><span>‘Luach-Leabhráin’ go</span></p>
<lb n="1839"/>
<lb n="1840"/><p><span>SRÁID GHRAFTON A 94,</span>
<lb n="1841"/><span>in ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>In</span>
<lb n="1844"/><span>ÁIRCÉID NA MUMHAN</span>
<lb n="1845"/><span>gheobhair</span>
<lb n="1846"/><span>LÁMHAINNÍ OLNA</span></p>
<lb n="1847"/>
<lb n="1848"/><p><span>de dhéantús Gaedhal agus de shaothar lámh.</span>
<lb n="1849"/><span>Iad ar a lán saghas datha mar atá: cróin,</span>
<lb n="1850"/><span>dubh, glaschaorach, geal agus donn.</span></p>
<lb n="1851"/>
<lb n="1852"/><p><span>Tá EARRAÍ GAEDHLACHA le feicsint</span>
<lb n="1853"/><span>ar gach cúntúir sa' tsiopa:</span></p>
<lb n="1854"/>
<lb n="1855"/><p><span>ÁIRCÉID NA MUMHAN</span>
<lb n="1856"/><span>le ‘Robertson, Ledlie and Ferguson,’</span>
<lb n="1857"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1858"/>
<lb n="1859"/><p><span>Clóchualacht Seandúna, Corcaigh, do chlóbhuail.</span></p>
<lb n="1860"/>
<lb n="1861"/><p><span>Togha gacha bídh i gcóir na mbeithidheach, le fághail ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid an tSáirséalaigh, i Luimnigh.</span>
<lb n="1862"/><span>Cló-bhuailfimíd-ne Leabhar Gaedhilge nó Leabhar Béarla dhuit. — Clóchualucht Dúndealgan, Dundalk</span></p>
<lb n="1863"/>
<lb n="1864"/><p/>
<lb n="1865"/>
<lb n="1866"/><p/>
<lb n="1867"/>
<lb n="1868"/><p/>
<lb n="1869"/>
<lb n="1870"/><p/>
<lb n="1871"/>
<lb n="1872"/><p/>
<lb n="1873"/>
<lb n="1874"/><p/>
<lb n="1875"/>
<lb n="1876"/><p/>
<lb n="1877"/>
<lb n="1878"/><p/>
<lb n="1879"/>
<lb n="1880"/><p/>
<lb n="1881"/>
<lb n="1882"/><p/>
<lb n="1883"/>
<lb n="1884"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Eanair, 1919

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Eanair, 1919

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
