Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Lr1917_05</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1917</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Lr1917_05</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title/></analytic><monogr>
					<title level="j">An Lóchrann</title><imprint><publisher>An Lóchrann</publisher><date>1917</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>AN LÓCHRANN</span>
<lb n="2"/><span>PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Uimh. a 14. BEALTAINE, 1917.  Pinginn a Fhiacha.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>FEIRMEÓIREACHT.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>TEACHT AN tSAMHRAIDH.</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Féach an feirmeóir 'n-a sheasamh ar</span>
<lb n="11"/><span>árdán i gceann a chuid tailimh, a hata</span>
<lb n="12"/><span>'n-a láimh aige, boige an aeir agus neart</span>
<lb n="13"/><span>na gréine ag innsint do gach ball dá</span>
<lb n="14"/><span>bhallaibh beatha go bhfuil breághthacht na</span>
<lb n="15"/><span>bliana ar tí pléasgadh 'n-a thíompal.  Nách</span>
<lb n="16"/><span>cráibhtheach a chromann sé a cheann, agus</span>
<lb n="17"/><span>a deireann sé ó'n a chroidhe amach:  “An</span>
<lb n="18"/><span>Samhradh! moladh 's baodhachas le Dia.”</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Cad a chídheann an feirmeóir a chuir-</span>
<lb n="21"/><span>eann an t-áthas san go léir air, agus</span>
<lb n="22"/><span>a chuireann ag altughadh le Dia chómh</span>
<lb n="23"/><span>dúthrachtach é?  An é bláth an aitinn-</span>
<lb n="24"/><span>bhuidhe ar an leath-chnoc, óg-dhuilleabhar</span>
<lb n="25"/><span>na gcrann sa ghaorthadh, nó na móin-</span>
<lb n="26"/><span>fhéaracha bog-ghlasa atá ar gach taobh 'n-a</span>
<lb n="27"/><span>thíompal?</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>Siad agus ní shiad.  Tá an radharc</span>
<lb n="30"/><span>céadna le feiscint agat-sa agus agam-</span>
<lb n="31"/><span>sa.  Tá sé le feiscint ag fear na</span>
<lb n="32"/><span>cathrach nuair a thagann sé ar cuaird</span>
<lb n="33"/><span>fé'n dtír.  Tá sé le feiscint ag an</span>
<lb n="34"/><span>dteasdalaidhe nuair a sguabann sé trí</span>
<lb n="35"/><span>ghleanntaibh 'n-a ghluaisteán shocair.</span>
<lb n="36"/><span>Admhuighmíd uile gur radharc áluinn é.</span>
<lb n="37"/><span>Féachamíd air agus molamíd é díreach</span>
<lb n="38"/><span>mar fhéachfamís ar pheictiúir bhreágh do</span>
<lb n="39"/><span>chídhfimís ar crochadh le falla; acht ní</span>
<lb n="40"/><span>mar sin fhéachann an feirmeóir air.</span>
<lb n="41"/><span>Faghann sé sólás éigin sa radharc san na</span>
<lb n="42"/><span>féadaid daoine eile d'fhághail as.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>Cionnos san?</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Ar thugais riamh fé ndéara braisle</span>
<lb n="47"/><span>bheag leanbh ag spórt ar mhóin-fhéar i</span>
<lb n="48"/><span>n-aice an bhóthair?  Féach mar a rithid</span>
<lb n="49"/><span>siad anonn 's anall ag bailiughadh</span>
<lb n="50"/><span>bhláthanna.  Táid siad lúthmhar, láidir.</span>
<lb n="51"/><span>Féach mar umlasgaid siad sa bhféar</span>
<lb n="52"/><span>bhog iad féin.  A gcloiseann tú an</span>
<lb n="53"/><span>gheoin, an clisiam atá aca?  Nách deas</span>
<lb n="54"/><span>an radharc iad?  Cá bhfuil an fear,</span>
<lb n="55"/><span>mar an bastún droch-chroídheach mí-dhaon-</span>
<lb n="56"/><span>achtamhail é, ná stadfadh tamall ag</span>
<lb n="57"/><span>féachaint ortha agus áthas air?  Féach</span>
<lb n="58"/><span>thar do ghualain ar an dtaobh eile de</span>
<lb n="59"/><span>bhóthar, agus chídhfir tigh beag agus bean</span>
<lb n="60"/><span>'n-a seasamh sa doras.  'Sí máthair na</span>
<lb n="61"/><span>leanbh í agus tá sí ag féachaint ortha</span>
<lb n="62"/><span>a' spórt mar a tá'n tusa.  An é an</span>
<lb n="63"/><span>t-áthas céadna atá ag an radharc dá</span>
<lb n="64"/><span>thabhairt daoibh araon?  Á! is fíor nách</span>
<lb n="65"/><span>é.  Féach i gceart ar an mnaoi.  A'</span>
<lb n="66"/><span>dtugann tú fé ndeara an solus atá</span>
<lb n="67"/><span>'n-a súil, an luisne atá 'n-a leacain,</span>
<lb n="68"/><span>an béal ar leath-oscailt agus cuma na</span>
<lb n="69"/><span>mion-gháire air?  Tá áthas uirthe ná</span>
<lb n="70"/><span>mothóchair-se choidhche, mar is iad a cuid</span>
<lb n="71"/><span>féin iad; is í do thóg iad; is í do thug</span>
<lb n="72"/><span>aire dhóibh faid bhíodar lag; is í do thuit</span>
<lb n="73"/><span>leo faid do bhíodar breoidhte; is í do</span>
<lb n="74"/><span>chosain ó fhuacht an earraig iad; agus</span>
<lb n="75"/><span>is í, agus is í amháin, go bhfuil súil</span>
<lb n="76"/><span>aici brabhadh leo 'n-a dhiaidh seo nuair a</span>
<lb n="77"/><span>dhéanfaidh fir agus mná dhíobh.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>Seo díreach mar atá an sgéal ag an</span>
<lb n="80"/><span>bhfeirmeóir.  Na nidhthe a dheineann an</span>
<lb n="81"/><span>radharc áluinn ar a bhfuil sé ag féach-</span>
<lb n="82"/><span>aint, agus a hata 'n-a láimh aige, is leis</span>
<lb n="83"/><span>féin iad.  Féach an gort mór arbhair</span>
<lb n="84"/><span>úd thall.  Tá an geamhar ag borradh go</span>
<lb n="85"/><span>buacach ann.  Is taithneamhach an radharc</span>
<lb n="86"/><span>anois é, acht is taithneamhaighe i súilibh</span>
<lb n="87"/><span>an fheirmóra é ná id shúilibh-se.  Is é</span>
<lb n="88"/><span>do bhog agus do ghlan an ithir do; is</span>
<lb n="89"/><span>iad a lámha féin do chroth an síol agus</span>
<lb n="90"/><span>do chlúdaig é; is é do chosain ar an</span>
<lb n="91"/><span>bpréachán é.  Is fíor gur b'é Dia do</span>
<lb n="92"/><span>chuirfidh an toradh air, ach is maith le Dia</span>
<lb n="93"/><span>cabhair d'fhághail, agus is é an feirmeóir</span>
<lb n="94"/><span>congantóir Dé san obair.  Páirtithe is</span>
<lb n="95"/><span>eadh iad — é féin agus Dia na glóire —</span>
<lb n="96"/><span>agus is é a n-obair: an t-ocras agus</span>
<lb n="97"/><span>an fuacht do chiomeád ó'n gcine daona.</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>Ní iongna gur geal le croidhe an</span>
<lb n="100"/><span>fheirmeóra teacht an tsamhraidh.  Bhí sé,</span>
<lb n="101"/><span>mar a déarfá, ag obair 'n-a aonar ar</span>
<lb n="102"/><span>feadh an gheimhridh.  Bhí sé ag iarraidh</span>
<lb n="103"/><span>an fhuachta do chiomeád uaidh féin agus</span>
<lb n="104"/><span>ó'n a lín-tighe; bhí feidhm air mórán</span>
<lb n="105"/><span>nidhthe do chur i dtaisge ó'n sioc; bhí sé</span>
<lb n="106"/><span>aindeis go leor ag tuitim le buaibh,</span>
<lb n="107"/><span>ghá gcosaint ó'n síon agus ag soláthar</span>
<lb n="108"/><span>bídh chúcha.  Ach anois tá an Páirtí Mór,</span>
<lb n="109"/><span>Rí na nDúl, ag fóirithin air.  Tógfaidh</span>
<lb n="110"/><span>sé an gnó air féin.  Tá a fhurmór</span>
<lb n="111"/><span>tógtha cheana air féin aige.  Féach na</span>
<lb n="112"/><span>ba ag teacht abhaile am eadarthra chun</span>
<lb n="113"/><span>iad do chrúdhadh.  Nách righin, mall atáid</span>
<lb n="114"/><span>siad ag cur na slighe dhíobh i ndiaidh a</span>
<lb n="115"/><span>chéile; ach ní le laige é.  Táid siad lán</span>
<lb n="116"/><span>leathan idir na maothánaibh, ach tá úth</span>
<lb n="117"/><span>trom bainne ag gach ceann aca, agus</span>
<lb n="118"/><span>bíonn ortha siúbhal go mall.</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>Sid iad na ba do chuir imshníomh sa</span>
<lb n="121"/><span>gheimhreadh air, mar bhí eagla air ná tioc-</span>
<lb n="122"/><span>fadh leis iad do chothughadh.  Tá Dia gá</span>
<lb n="123"/><span>gcothuthadh anois gan duadh ó éinne.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Féach an t-úbhallghort beag úd shíos féi</span>
<lb n="126"/><span>'n-a bhun.  Is gearr ó bhí na crainn ann</span>
<lb n="127"/><span>ag cromadh le h-ualach sneachtaidh; is</span>
<lb n="128"/><span>gearr roime sin ó bhí an gála ghá</span>
<lb n="129"/><span>réabadh.  Do cheangail sé i gcoinnibh na</span>
<lb n="130"/><span>gaoithe iad, agus 'n-a dhiaidh sin do chroth</span>
<lb n="131"/><span>sé an sneachta dhíobh.  Sin ar fhéad an</span>
<lb n="132"/><span>fear do dhéanamh leo, ach ba mhaith an</span>
<lb n="133"/><span>rud gur dhein sé an méid sin.  Ar</span>
<lb n="134"/><span>theacht an tsamhraidh do chimil an Páirtí</span>
<lb n="135"/><span>eile a lámh díobh, agus dá dheasgaibh sin</span>
<lb n="136"/><span>tá ualach mór eile anois ortha — cocáin</span>
<lb n="137"/><span>de bhláthaibh boga, bána.</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>Tá cruiceoga beach le h-ais na</span>
<lb n="140"/><span>gcrann.  I ndubhluachair na bliadna ní</span>
<lb n="141"/><span>thuiseadh éinne dhóibh go raibh beach 'n-a</span>
<lb n="142"/><span>beathaidh ionnta.  Bhí a mhalairt d'fhios</span>
<lb n="143"/><span>ag an bhfeirmeóir.  Do dhéin sé seascair</span>
<lb n="144"/><span>ó'n mbáisdig agus ó'n sneachta iad, agus</span>
<lb n="145"/><span>bhí foidne aige.  Do tháinig Dia 'n-a am</span>
<lb n="146"/><span>féin, agus do chuir Sé anál bog an</span>
<lb n="147"/><span>tsamhraidh fútha.  Do dhúisig san iad.</span>
<lb n="148"/><span>Nách binn é a gceol i gcluasaibh an</span>
<lb n="149"/><span>fheirmeóra anois, agus iad go gnóthach</span>
<lb n="150"/><span>ameasg na mbláth.  Tá tuille aca ag</span>
<lb n="151"/><span>eirighe agus ag casadh sa spéir ghlan-</span>
<lb n="152"/><span>ghorm ós a chionn.  Cá bhfuil ceol-sidhe</span>
<lb n="153"/><span>is binne ná dórdán beach sa spéir?  Is</span>
<lb n="154"/><span>dóigh leis an bhfeirmeóir gur dheacair é</span>
<lb n="155"/><span>fhághail; agus nuair a thiocfaidh an lá,</span>
<lb n="156"/><span>trí thrócaire Dé, go mbeidh a anam féin</span>
<lb n="157"/><span>ag dul fé dhéin na spéire uachtaire,</span>
<lb n="158"/><span>beidh sé lán tsásta má bhíonn ceol chómh</span>
<lb n="159"/><span>binn leis i n-a chluasaibh.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>Ní h-iongna go n-umhluigheann sé go</span>
<lb n="162"/><span>cráibhtheach ag rádh:  “An Samhradh! moladh</span>
<lb n="163"/><span>'s baodhachas le Dia.”</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>Gruagach an Tobair.</span></p>
<lb n="166"/>
<lb n="167"/><p><span>Brabha leo, tairbhe do bheith dá mbárr.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>SUIDH INSO, MHÚIRNÍN LÁIMH LIOM.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>Bhíos-sa lá i gCill Áirne,</span>
<lb n="172"/><span>Is gan fághail ar dhig agam, óró,</span>
<lb n="173"/><span>Do bhuail stuaire na gruaige finn' orm,</span>
<lb n="174"/><span>Suidh inso, mhúirnín láimh liom.</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p><span>D'fhiosruig sí dhíom, goidí an chine mé, óró,</span>
<lb n="177"/><span>Dubhartsa léi, gur de mhuintir Dhigin mé,</span>
<lb n="178"/><span>Suidh inso, &rl.</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>D'fhiafraigh sí dhíom, a n-imireoghainn cluiche</span>
<lb n="181"/><span>léi, óró,</span>
<lb n="182"/><span>Dubhartsa léi gur ró-bhreágh chuige mé,</span>
<lb n="183"/><span>Suidh inso, &rl.</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>Tá mo chroidhe scóltha, ó phósas an fhinne-</span>
<lb n="186"/><span>bhean, óró,</span>
<lb n="187"/><span>Ní chrúdhfadh sí bó, is ní dhéanfadh sí cuigean</span>
<lb n="188"/><span>dom,</span>
<lb n="189"/><span>Suidh inso mhúirnín láimh liom.</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>Scríobhtha síos ó bhéal seanduine i bparróisde na</span>
<lb n="192"/><span>Dromod in Íbh Ráthach.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Gúnaí & Hataí do Chailíní;  Carabhataí Gaedhlacha, Stocaí, Bónaí, &c., do fhearaibh;  Táiliúireacht ar fheabhas.</span>
<lb n="195"/><span>D. MacCurtáin, 5 Sráid an Chaisleáin, Corcaigh.</span>
<lb n="196"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="197"/><p><span>CIARRAIDHE.</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>AN T-EMPÓRIUM,</span>
<lb n="200"/><span>le</span>
<lb n="201"/><span>M. Ó SÚILEABHÁIN & A MHAC,</span>
<lb n="202"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>ÉADATHÓIRÍ MAITHE</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Tá le fághail uatha;</span></p>
<lb n="207"/>
<lb n="208"/><p><span>Lása Gaedhealach de'n déanamh & de'n phatrún</span>
<lb n="209"/><span>is órnáidighe amuich agus saothar lámh is</span>
<lb n="210"/><span>eadh gach órlach de.</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>Éadach ó Bhothánaibh Chiarraidhe ar a lán sórt</span>
<lb n="213"/><span>datha.</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>Ciarsúirí de'n Línéadach Cheart Ghaedhealach is</span>
<lb n="216"/><span>a lán saghas eile línéadaigh atá oireamhnach</span>
<lb n="217"/><span>do ghnóthaí tighe agus i nÉirinn do deineadh.</span></p>
<lb n="218"/>
<lb n="219"/><p><span>Carabhataí de'n Phoiplín Ghaedhealach ar gach dath</span>
<lb n="220"/><span>is ar gach gné datha.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Bróga is Buataisí ó Áth Cliath is ó Cheatharlach</span>
<lb n="223"/><span>(Muintir Winstanlí & Mac Gabharnaigh a</span>
<lb n="224"/><span>dheinean.)</span></p>
<lb n="225"/>
<lb n="226"/><p><span>Brait Chlúdaig (Rugana) de'n olainn is fearr</span>
<lb n="227"/><span>agus flúirse dhíobh ann.  I n-Éirinn do</span>
<lb n="228"/><span>deineadh.</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>Nuair a bheir ag taisdeal</span>
<lb n="231"/><span>in UIBH RÁTHACH ÁLUINN,</span></p>
<lb n="232"/>
<lb n="233"/><p><span>— cuir fút sa tigh seo —</span></p>
<lb n="234"/>
<lb n="235"/><p><span>TIGH ÓSTA AN GHEARALTAIGH</span>
<lb n="236"/><span>I gCATHAIR SAIDHBHÍN,</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>An tig is fearr in Uibh Ráthach.</span>
<lb n="239"/><span>Labharfar Gaedhilg leat ann.</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>SÍOL agus LEASÚ'</span>
<lb n="242"/><span>don bhfeirm nó don gháirdín.</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>ÁTHRAIGHE IARAINN AGUS</span>
<lb n="245"/><span>STÁIN.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>ARÁN, MIN, PLÚR, TÉ</span>
<lb n="248"/><span>AGUS BIOTÁILE.</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>SEÁN Ó RIADA,</span>
<lb n="251"/><span>An tSráid Mhór,</span>
<lb n="252"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="253"/>
<lb n="254"/><p><span>tá i nDAINGEAN UÍ CHÚISE</span></p>
<lb n="255"/>
<lb n="256"/><p><span>TOGHA GACHA BÍDH — Plúr,</span>
<lb n="257"/><span>Min, Té is Siúicre;</span></p>
<lb n="258"/>
<lb n="259"/><p><span>SÍOLTA IS ÚIRLISÍ don</span>
<lb n="260"/><span>bhfeirm;</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>ÁRAISTÍ IARAINN is stáin</span>
<lb n="263"/><span>don tig.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>ag “John Atkins & Co. ltd.”</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>Is aca bhíon Plúr an Ruiséalaig</span>
<lb n="268"/><span>ó Luimneach.</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>Tá CÓISTÍ & MÓTAIR d'á ndeanamh againn-ne.</span></p>
<lb n="271"/>
<lb n="272"/><p><span>Cuirimíd GLÉAS GÓMA (rubair)</span>
<lb n="273"/><span>FÉ ROTHAÍ CÓISTE gan ró-mhoill.</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>CROS agus a CHLANN MHAC,</span>
<lb n="276"/><span>18 & 19 Port Uí Shúileabháin (Sullivan's Quay),</span>
<lb n="277"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="278"/>
<lb n="279"/><p><span>SEAN-FHOCAIL NA</span>
<lb n="280"/><span>MUIMHNEACH.</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>“An Seabhac” do bhailigh</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>52 — Gach dream dá dtigidh ag dul i</span>
<lb n="285"/><span>mine is i mbréagaighe,</span>
<lb n="286"/><span>Is gach bliain dá dtigidh ag dul i</span>
<lb n="287"/><span>bhfliche is i ndéanaighe.</span></p>
<lb n="288"/>
<lb n="289"/><p><span>53 — Is mairg ná bíonn buairt iasachta</span>
<lb n="290"/><span>air.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>.i. Is mairg ná leigeann air a bheith imnidheach i</span>
<lb n="293"/><span>dtaobh a chomharsan.</span></p>
<lb n="294"/>
<lb n="295"/><p><span>54 — Táid siad buartha thall is ní sos i</span>
<lb n="296"/><span>bhfus dóibh é.</span></p>
<lb n="297"/>
<lb n="298"/><p><span>55 — Ní fhuair meathach slígh i gcath.</span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>Meathach .i. duine meathta.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>56 — Ní fiú deoch d'uisce na n-ubh é.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>57 — Ní fiú trúmpa gan teanga é.</span></p>
<lb n="305"/>
<lb n="306"/><p><span>58 — Ní fiú uisce na gcos é.</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>59 — Croidhe loin agus guth leomhain.</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>Verb. sap.</span></p>
<lb n="311"/>
<lb n="312"/><p><span>60 — Dá olcas é Séartha is measa bheith</span>
<lb n="313"/><span>na éagmais.</span></p>
<lb n="314"/>
<lb n="315"/><p><span>.i. Bheith gan é.  Is minic “Séamas” i n-ionad</span>
<lb n="316"/><span>“Séartha.”  Bean adubhairt an chainnt sin nuair a</span>
<lb n="317"/><span>cailleadh a fear agus gan an fear go maith, is</span>
<lb n="318"/><span>cosamhail.</span></p>
<lb n="319"/>
<lb n="320"/><p><span>61 — Púca an duibhré.</span></p>
<lb n="321"/>
<lb n="322"/><p><span>A tugtar ar dhuine a bhíonn amuich istoidhche.</span></p>
<lb n="323"/>
<lb n="324"/><p><span>62 — Cailín ag Móir is Mór ag iarraidh</span>
<lb n="325"/><span>déirce.</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>Le daoine a bheadh ag iarraidh cuma uasal a</span>
<lb n="328"/><span>choimeád ortha féin tré mhórchúis, agus gan an gustal</span>
<lb n="329"/><span>aca.  Féach “Bás,” Uimhir 51.</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>63 — Teasbach gan dúthchas teasbach gan</span>
<lb n="332"/><span>iomchar.</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>64 — Ná cuir tú féin i gcomórtas le Rí</span>
<lb n="335"/><span>maran Rí tú.</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>65 — Cuir do cheann i gcúinne an iarta</span>
<lb n="338"/><span>is gheobhair pé foirtiún do gheall</span>
<lb n="339"/><span>Dia dhuit.</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>Sárú é sin an seanfhocal gur “maith le</span>
<lb n="342"/><span>Dia congnamh d'fhagháil.”</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>CAINNT.</span></p>
<lb n="345"/>
<lb n="346"/><p><span>1 — An rud is giorra do'n chroidhe sé is</span>
<lb n="347"/><span>giorra do'n bhéal.</span></p>
<lb n="348"/>
<lb n="349"/><p><span>2 — A scéal féin scéal gach aoinne.</span></p>
<lb n="350"/>
<lb n="351"/><p><span>3 — Cuimhnigh sara labhrair is féach sara</span>
<lb n="352"/><span>léimir.</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>4 — Beagán is a rádh go maith.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>5 — Is binn béal 'na thost.</span></p>
<lb n="357"/>
<lb n="358"/><p><span>6 — Amhrán an bhéil dúnta.</span></p>
<lb n="359"/>
<lb n="360"/><p><span>7 — Is binn béal ar siubhal, ach ní dhearna</span>
<lb n="361"/><span>béal na chomhnaidhe aimhleas riamh.</span></p>
<lb n="362"/>
<lb n="363"/><p><span>8 — Ní dheineann béal 'na chomhnaidhe</span>
<lb n="364"/><span>aighneas.</span></p>
<lb n="365"/>
<lb n="366"/><p><span>9 — Deineann ceann ciallmhar béal</span>
<lb n="367"/><span>iadhta.</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>10 — Is ciúin iad na linnte lána.</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>11 — Soitheach follamh is mó torann.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>12 — Is árd glór 's is beag gníomh é.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>13 — Focal mór is gníomh beag.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>14 — Ní fearr cainnt ná éisteacht.</span>
<lb n="378"/><span>nó</span>
<lb n="379"/><span>Iomarca cainnte ag neach</span>
<lb n="380"/><span>Do bheir neamh chion ar a chéill;</span>
<lb n="381"/><span>'S is fíor go ndeineann feadán glór</span>
<lb n="382"/><span>Spadán dó'n chóir féin.</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>15 — Mórán cainnte ar bheagán cúise.</span></p>
<lb n="385"/>
<lb n="386"/><p><span>16 — Tá cainnt saor is airgead ar</span>
<lb n="387"/><span>thobac.</span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p><span>17 — Ní bhíonn aon chustam ar chainnt.</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>18 — Glór mór i gceann beag.</span></p>
<lb n="392"/>
<lb n="393"/><p><span>19 — Cé ná bíonn aon chnámh sa teangain</span>
<lb n="394"/><span>is minic a bhris sí ceann duine.</span></p>
<lb n="395"/>
<lb n="396"/><p><span>20 — Is mairg a labharfadh go teann.</span></p>
<lb n="397"/>
<lb n="398"/><p><span>21 — Múchadh feirge so-fhreagra.</span></p>
<lb n="399"/>
<lb n="400"/><p><span>22 — Is mairg ná cuireann srian le na</span>
<lb n="401"/><span>ghuth.</span></p>
<lb n="402"/>
<lb n="403"/><p><span>23 — Seachain an duine ná labhrann</span>
<lb n="404"/><span>mórán.</span></p>
<lb n="405"/>
<lb n="406"/><p><span>24 — Ná gearradh do theanga do scórnach.</span></p>
<lb n="407"/>
<lb n="408"/><p><span>.i. ná h-abair focal a thiocfadh i d'choinnibh uair</span>
<lb n="409"/><span>eile.</span></p>
<lb n="410"/>
<lb n="411"/><p><span>25 — Is minic a cheanglochadh do theanga</span>
<lb n="412"/><span>rud ná scaoilfeadh t'fhiacla.</span></p>
<lb n="413"/>
<lb n="414"/><p><span>26 — Ní fearr a rádh ná cuimhneamh air.</span></p>
<lb n="415"/>
<lb n="416"/><p><span>27 — Tá trí réidhteach agus trí chur amach</span>
<lb n="417"/><span>ar gach aon fhocal:</span></p>
<lb n="418"/>
<lb n="419"/><p><span>Go bhfóiridh Dia ar an bhfírinne!</span></p>
<lb n="420"/>
<lb n="421"/><p><span>28 — Bíonn dá innsint ar scéal [agus dhá</span>
<lb n="422"/><span>ghabháil déag ar amhrán].</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>29 — An té thabharfadh scéal chugat bhéar-</span>
<lb n="425"/><span>fadh sé dhá scéal uait.</span></p>
<lb n="426"/>
<lb n="427"/><p><span>30 — Is críonna an duine a ghníos rún</span>
<lb n="428"/><span>air fein.</span></p>
<lb n="429"/>
<lb n="430"/><p><span>31 — Innis domhsa innis do'n chloich é;</span>
<lb n="431"/><span>innis d'aoinne eile innis do'n</span>
<lb n="432"/><span>bhóthar é.</span></p>
<lb n="433"/>
<lb n="434"/><p><span>32 — Is mairg a leigeas an cogar ciúin,</span>
<lb n="435"/><span>Ná a leigeas a rún le mnaoi;</span>
<lb n="436"/><span>Mar an rud a théigheann ó bheirt go</span>
<lb n="437"/><span>triúr</span>
<lb n="438"/><span>Imthigheann rúd ar fuaid an tsaoighil.</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>33 — Leigheas gach bróin comhrádh.</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>34 — Is minic a bhíonn ciúin cionntach.</span></p>
<lb n="443"/>
<lb n="444"/><p><span>35 — A gcomhrádh féin a dheineann pléisiúr</span>
<lb n="445"/><span>do gach amadán agus óinsigh.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>36 — Bíonn focal úghdair ag amadán.</span></p>
<lb n="448"/>
<lb n="449"/><p><span>37 — Ná feic gach ní chítear duit,</span>
<lb n="450"/><span>Beag an díoghbháil do ghní tost,</span>
<lb n="451"/><span>Éist le comhrádh daoine [n]glic,</span>
<lb n="452"/><span>Tuig, 's leig mórán thort.</span></p>
<lb n="453"/>
<lb n="454"/><p><span>38 — Is fada ó'n stuaim an stocaireacht.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>Stuaim = ciall.  Stocaireacht = cainnt bhaoth</span>
<lb n="457"/><span>mhaoidhimh.</span></p>
<lb n="458"/>
<lb n="459"/><p><span>39 — Maoidheamh na gcloch [bh]follamh.</span></p>
<lb n="460"/>
<lb n="461"/><p><span>.i. Maoidheamh follamh.</span></p>
<lb n="462"/>
<lb n="463"/><p><span>40 — Níor bhris focal maith fiacal riamh.</span></p>
<lb n="464"/>
<lb n="465"/><p><span>.i. Cé ná déanfadh sé maith ní dhéanfadh sé</span>
<lb n="466"/><span>díoghbháil ach chomh beag.</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>41 — Is fearra dhuit do dhrochfhocal féin</span>
<lb n="469"/><span>ná drochfhocal aoinne eile.</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>42 — Tá a theanga na phóca aige.</span></p>
<lb n="472"/>
<lb n="473"/><p><span>.i. Duine ná labhrann nuair ba cheart do.</span></p>
<lb n="474"/>
<lb n="475"/><p><span>43 — Duine nach eol do labhairt ní h-eol</span>
<lb n="476"/><span>do éisteacht.</span></p>
<lb n="477"/>
<lb n="478"/><p><span>.i. Labhrann sé agus deineann sé botún.</span></p>
<lb n="479"/>
<lb n="480"/><p><span>(Tuille le Teacht.)</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>Cló-bhuailfimíd-ne Leabhar Gaedhilge nó Leabhar Béarla dhuit. — Clóchualucht Dúndealgain, Dundalk</span>
<lb n="483"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="484"/><p><span>RÍ NA gCEÁRDAIGHTHE.</span></p>
<lb n="485"/>
<lb n="486"/><p><span>Nuair do bhí Rí Solamh (an té is</span>
<lb n="487"/><span>ciallmhaire d'ar mhair, do réir na Scríbh-</span>
<lb n="488"/><span>inne Diadha) — nuair do bhí sé ag tógbháil</span>
<lb n="489"/><span>an teampaill mhóir i gCathair Ghiriúsalem</span>
<lb n="490"/><span>timchioll trí mhíle bliain ó shoin, do thug</span>
<lb n="491"/><span>sé cuireadh, lá, dos na ceárdaighthibh do</span>
<lb n="492"/><span>bhí ag obair ar an dteampall teacht</span>
<lb n="493"/><span>chun féasta do bhí ullamhuighthe aige dhóibh.</span></p>
<lb n="494"/>
<lb n="495"/><p><span>Nuair do bhí a sáith ithte agus ólta</span>
<lb n="496"/><span>acu tháinig an Rí isteach mar a raibh an</span>
<lb n="497"/><span>féasta acu le fonn aitheantas níos</span>
<lb n="498"/><span>feárr d'fhághail ortha.  Do labhair sé le</span>
<lb n="499"/><span>duine acu agus adubhairt —</span></p>
<lb n="500"/>
<lb n="501"/><p><span>“Dí'n cheárd atá agatsa, a chara?”</span></p>
<lb n="502"/>
<lb n="503"/><p><span>“Siúinéir, a Rí,” d'fhreagair an fear.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>“Cé rinne do chuid úirlisí?”</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>“An gabha,” d'fhreagair an ceárdaighe.</span></p>
<lb n="508"/>
<lb n="509"/><p><span>Do labhair sé leis an dara duine —</span></p>
<lb n="510"/>
<lb n="511"/><p><span>“Dí'n cheárd atá agatsa?”</span></p>
<lb n="512"/>
<lb n="513"/><p><span>“Saor-cloch, a Rí,” d'fhreagair an</span>
<lb n="514"/><span>fear.</span></p>
<lb n="515"/>
<lb n="516"/><p><span>“Cé rinne do chuid úirlisí?”</span></p>
<lb n="517"/>
<lb n="518"/><p><span>“An gabha,” d'fhreagair an saor-chloch.</span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>Do chuir an Rí an cheist chéadna ar</span>
<lb n="521"/><span>an tríomhadh fear agus do fhreagair</span>
<lb n="522"/><span>seisean gur phluiméar é agus mar an</span>
<lb n="523"/><span>gcéadna gurbh' é an gabha do rinne a</span>
<lb n="524"/><span>chuid úirlisí.</span></p>
<lb n="525"/>
<lb n="526"/><p><span>Do chuir Solamh na ceisteanna céadna</span>
<lb n="527"/><span>ar mhórán díobh is ní raibh éinne acu</span>
<lb n="528"/><span>nár admhuigh go bhfuair sé cabhair ón</span>
<lb n="529"/><span>ngabha chun a chuid úirlisí dhéanamh.</span></p>
<lb n="530"/>
<lb n="531"/><p><span>Fé dheire do chonnaic sé fear mór</span>
<lb n="532"/><span>láidir aige bun an chláir agus d'fhiafraigh</span>
<lb n="533"/><span>Solamh de —</span></p>
<lb n="534"/>
<lb n="535"/><p><span>“Dí'n cheárd atá agatsa, a fhir mhaith?”</span></p>
<lb n="536"/>
<lb n="537"/><p><span>“Gabha,” d'fhreagair an fear mór.</span></p>
<lb n="538"/>
<lb n="539"/><p><span>“Agus cé do rinne do chuidh úirlisí?”</span></p>
<lb n="540"/>
<lb n="541"/><p><span>“Mé féin, a Rí,” d'fhreagair an gabha.</span></p>
<lb n="542"/>
<lb n="543"/><p><span>“Tabhair dhom do lámh, a Rí na gceárd-</span>
<lb n="544"/><span>aighthe,” adubhairt Solamh leis, “mar is</span>
<lb n="545"/><span>féidir leatsa do chuid úirlisí féin do</span>
<lb n="546"/><span>dhéanamh gan congnamh d'fhághail ó dhuine</span>
<lb n="547"/><span>ar bith agus tá sé d'fhiachaibh ar gach</span>
<lb n="548"/><span>ceárdaighe eile congnamh d'fhághail uaitse</span>
<lb n="549"/><span>chun obair do dhéanamh.  Ar an adhbhar</span>
<lb n="550"/><span>san glaodhaim ‘Rí na gCeárdaighthe’ ort-</span>
<lb n="551"/><span>sa, agus beidh an ainm sin ar an ngabha</span>
<lb n="552"/><span>go deire an tsaoghail.”</span></p>
<lb n="553"/>
<lb n="554"/><p><span>(An té chuir é seo chughainndo dhearmhaid sé</span>
<lb n="555"/><span>nó sí aon ainm a chur leis an scríbhinn.)</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>FEIS TUAMHAN,</span>
<lb n="558"/><span>BEALTAINE 19Adh, 1917.</span></p>
<lb n="559"/>
<lb n="560"/><p><span>Ní déanfar aon ghnóthaí feise ar an</span>
<lb n="561"/><span>nDomhnach i mbliana i Luimnigh.  Níl</span>
<lb n="562"/><span>cead traenach ag lucht na Feise.</span></p>
<lb n="563"/>
<lb n="564"/><p><span>Is olc san mar scéal, ach tá súil</span>
<lb n="565"/><span>againn go gcabhróghaidh gach Gaedheal</span>
<lb n="566"/><span>atá i gcomhgar Chathair Luimne le lucht</span>
<lb n="567"/><span>na Feise ar an Satharn.  Muran féidir</span>
<lb n="568"/><span>leis dul ann, bu mhaith an chabhair síntiús</span>
<lb n="569"/><span>beag airgid a sheoladh chun an Chisteóra</span>
<lb n="570"/><span>atá sa 17adh. tigh ar Shráid Thomáis,</span>
<lb n="571"/><span>i Luimnigh.</span></p>
<lb n="572"/>
<lb n="573"/><p><span>AN AIBÍD.</span></p>
<lb n="574"/>
<lb n="575"/><p><span>Chuaidh bean bhocht isteach, lá, go siopa</span>
<lb n="576"/><span>mór éadaigh sa Daingean ag ceannach</span>
<lb n="577"/><span>stuif a dhéanfadh aibíd dá fear pósta</span>
<lb n="578"/><span>a cailleadh an oidhche roimhe sin.</span></p>
<lb n="579"/>
<lb n="580"/><p><span>Do thaispeáin fear an tsiopa cuid</span>
<lb n="581"/><span>mhaith sórt stuifeanna di, ach ní raibh sí</span>
<lb n="582"/><span>sásta leis an airgead a bhí ortha.</span>
<lb n="583"/><span>“Seadh,” ars an siopadóir ar deire,</span>
<lb n="584"/><span>“seo stuif breágh a dhéanfaidh aibíd</span>
<lb n="585"/><span>áluinn, agus níl air ach sgilling an tslat.</span>
<lb n="586"/><span>Ana-mhargadh ar fad!”</span></p>
<lb n="587"/>
<lb n="588"/><p><span>Thóg an bhaintreabhach an t-éadach agus</span>
<lb n="589"/><span>láimhseáil sí é.</span></p>
<lb n="590"/>
<lb n="591"/><p><span>D'fhéach sí suas ar fhear an tsiopa.</span>
<lb n="592"/><span>“Ó, mo chroidhe thu,” ar sise, “ní chuir-</span>
<lb n="593"/><span>finn an stuif sin ar Mhicí dá bhfaghainn</span>
<lb n="594"/><span>i n-aisge é.  Bhead á dhá ghlúin amach</span>
<lb n="595"/><span>tríd i gcionn seachtmhaine.”</span></p>
<lb n="596"/>
<lb n="597"/><p><span>Mícheál Ua Conchúbhair,</span>
<lb n="598"/><span>Scoil Smerbhic.</span></p>
<lb n="599"/>
<lb n="600"/><p><span>A MHUINNTIR ABHANNASCÁIL.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>Tomás Bácaeir do chúm.</span></p>
<lb n="603"/>
<lb n="604"/><p><span>A mhuinntir Abhannascáil is na háite seo</span>
<lb n="605"/><span>timcheall,</span>
<lb n="606"/><span>Is geal liom bhúr ngáire, bhúr gcáil is bhúr</span>
<lb n="607"/><span>n-inntinn.</span>
<lb n="608"/><span>Tá fhios aige n-ar tháinig, áilneacht bhúr</span>
<lb n="609"/><span>ndaoine</span>
<lb n="610"/><span>Siad súd clann na sáir-fhear is na máith-</span>
<lb n="611"/><span>reacha mín-tais.</span></p>
<lb n="612"/>
<lb n="613"/><p><span>Céad beannacht na naomh ngeal leis na</span>
<lb n="614"/><span>sean-daoine</span>
<lb n="615"/><span>Do choinnibh ár nGaedhilge is ár gcreid-</span>
<lb n="616"/><span>eamh go dílis</span>
<lb n="617"/><span>Imeasg lucht an éirlig bhí ghá réabadh ar</span>
<lb n="618"/><span>a ndithchioll</span>
<lb n="619"/><span>Ach gurbh' é toil an Éin-Mhic gurbh' éigean</span>
<lb n="620"/><span>dóibh stríocadh.</span></p>
<lb n="621"/>
<lb n="622"/><p><span>Tiocfaidh an lá is ní fada go dtí é,</span>
<lb n="623"/><span>Nuair a bheidh lucht an Bheurla 'n-a madraíbh</span>
<lb n="624"/><span>mine,</span>
<lb n="625"/><span>'S go mbeidh Oileán na h-Éireann 'gainn</span>
<lb n="626"/><span>féin is ag ár ndaoine,</span>
<lb n="627"/><span>'S go neartuighidh Rí na naomh leis gach</span>
<lb n="628"/><span>éinne atá dílis.</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>The Scottish Review. 14 Sráid an</span>
<lb n="631"/><span>Mhuilinn, Am Peairt, in Albain.  1/- gach</span>
<lb n="632"/><span>ráithe.  Adeir “Ad Astra per Ardua”</span>
<lb n="633"/><span>i “Review” an Earraig, ná beidh puinn</span>
<lb n="634"/><span>toradh ar an gComhdháil Síothchána a tion-</span>
<lb n="635"/><span>ólfar um dheire cogaidh, go mór-mhór</span>
<lb n="636"/><span>más síothcháin de bhárr buadha a bhíonn</span>
<lb n="637"/><span>ann.  Níl sa tsaghas san síothchána ach</span>
<lb n="638"/><span>síol mioscaise.  Ní raibh buaidh riamh ann</span>
<lb n="639"/><span>nár Lorguigheadh sásamh sa bhuaidh i gcionn</span>
<lb n="640"/><span>aga is aimsire.  Tuigean “Ad Astra”</span>
<lb n="641"/><span>an scéal thar bárr ach ní ró shoiléir a</span>
<lb n="642"/><span>chuirean sé i n-iúl san dúinn; tá sé</span>
<lb n="643"/><span>ró-thugtha do'n bhfoth-scéal agus don</span>
<lb n="644"/><span>scéal cliatháin.  Labhran an Diuc Mháirr</span>
<lb n="645"/><span>ar an saoghal breágh atá roimis na</span>
<lb n="646"/><span>Ceiltig amach, nó gur chóir go mbeadh.</span>
<lb n="647"/><span>Ag freagairt Mr. John, M.P. agus</span>
<lb n="648"/><span>“Bealfeirsde” atá i dtaobh “Entrat</span>
<lb n="649"/><span>an Ceilteach.”  Béarla ar fad “An</span>
<lb n="650"/><span>Review” san. S. T.</span></p>
<lb n="651"/>
<lb n="652"/><p><span>LEABHAIR A THAITHNFIDH</span>
<lb n="653"/><span>LE GAEDHLAIBH,</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>Idir Leabhair Gaedhilge & Leabhair Bhearla</span>
<lb n="656"/><span>le fághail uainn-ne.</span></p>
<lb n="657"/>
<lb n="658"/><p><span>Gach leabhar atá fé chló, tá cóib de le fághail</span>
<lb n="659"/><span>sa tsiopa so.  Aon leabhar ná fuil againn</span>
<lb n="660"/><span>féin, cuardóchaimíd dógh agus andógh</span>
<lb n="661"/><span>'á lorg duit.  Scríobh ar lorg</span>
<lb n="662"/><span>clár na leabhar.</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>Labhartar Gaedhilg go fonnmhar i</span></p>
<lb n="665"/>
<lb n="666"/><p><span>SIOPA NA LEABHAR</span>
<lb n="667"/><span>nGAEDHEALACH,</span>
<lb n="668"/><span>SRÁID ÍOCH. BHAGÓID, a 50,</span>
<lb n="669"/><span>BAILE-ÁTHA-CHLIATH.</span></p>
<lb n="670"/>
<lb n="671"/><p><span>Sranngscéala mar seo:  “Larch, Áth Cliath.”</span>
<lb n="672"/><span>An Guthán: “4804 Áth Cliath.”</span></p>
<lb n="673"/>
<lb n="674"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh</span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>“ÉADACH na DRUIPSIGHE”</span>
<lb n="677"/><span>Agus beidh sibh ag cabhrú le muileann</span>
<lb n="678"/><span>atá go Gaedhealach amuich is amach.</span></p>
<lb n="679"/>
<lb n="680"/><p><span>Muileann Éadaig na Druipsighe (teo.)</span>
<lb n="681"/><span>Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="682"/>
<lb n="683"/><p><span>TÁILLIÚREACHT agus gach rud</span>
<lb n="684"/><span>i bhfuirm éadaigh do fhearaibh!</span></p>
<lb n="685"/>
<lb n="686"/><p><span>Níl dá ndíol againn-ne ach earraí a deineadh</span>
<lb n="687"/><span>i n-Éirinn.</span></p>
<lb n="688"/>
<lb n="689"/><p><span>Ó GLASÁIN IS A CHUA.,</span>
<lb n="690"/><span>11 Sráid Uí Chonaill, BAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>RÁSÚIR MHAITHE</span>
<lb n="693"/><span>don duine bocht nó don duine saibhir;</span>
<lb n="694"/><span>a luach ó 2/- go 10/6.</span></p>
<lb n="695"/>
<lb n="696"/><p><span>RÁSÚR “COSANTA”</span>
<lb n="697"/><span>ná gearran an croiceann — 1/- go 21/-;</span>
<lb n="698"/><span>gheobhair ceann aca san & trí lanna</span>
<lb n="699"/><span>“Gillette” ag gabháil leis, ar a 2/3,</span>
<lb n="700"/><span>tríd a' bpost.</span></p>
<lb n="701"/>
<lb n="702"/><p><span>CUIRFEAD FAOBHAR ar sheana-rásúr duit ar</span>
<lb n="703"/><span>7d. tríd a' bpost.</span></p>
<lb n="704"/>
<lb n="705"/><p><span>MAC CUILINN,</span>
<lb n="706"/><span>35-36 Sráid Chapel, i mBaile Átha Cliath.</span></p>
<lb n="707"/>
<lb n="708"/><p><span>Gaedhilg agus</span>
<lb n="709"/><span>Suairceas Saoghail:</span></p>
<lb n="710"/>
<lb n="711"/><p><span>I gCOLÁISTE CHAIRBRE</span></p>
<lb n="712"/>
<lb n="713"/><p><span>a bheidh, i rith mí</span>
<lb n="714"/><span>LUGHNASA, 1917.</span></p>
<lb n="715"/>
<lb n="716"/><p><span>Cuir tuairisc gacha ní ar</span></p>
<lb n="717"/>
<lb n="718"/><p><span>MHÍCHEÁL Ó CUILEANÁIN, O.S.,</span>
<lb n="719"/><span>Seanachúirt, SCIOBAIRÍN.</span></p>
<lb n="720"/>
<lb n="721"/><p><span>Gheobhair deaghmhargadh</span>
<lb n="722"/><span>uaim-se i gcomhnaidhe.</span></p>
<lb n="723"/>
<lb n="724"/><p><span>TÉ, ar fheabhas, ó 2/6 go dtí 4/- a' púnt.  Díol-</span>
<lb n="725"/><span>fad-sa an postas ar cheithre púint de.</span></p>
<lb n="726"/>
<lb n="727"/><p><span>PLÚR Gaedhlach.</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>MIN Ghaedhlach ó Maghchromtha; min choirce is min</span>
<lb n="730"/><span>bhuidhe.</span></p>
<lb n="731"/>
<lb n="732"/><p><span>SIÚICRE, agus gach rud eile ar fheabhas.</span></p>
<lb n="733"/>
<lb n="734"/><p><span>SEÁN MAC CURTÁIN,</span>
<lb n="735"/><span>SRÁID A' tSEANDÚNA, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="736"/>
<lb n="737"/><p><span>Peictiúirí Deasa Daithte, Saothar Láimh.  Leabhair agus Bróidíneoracht.  Faigh an Liosta.  “Cuala Press” Dúndroma, Áth Cliath</span>
<lb n="738"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="739"/><p><span>IOL-SCOIL NA MUMHAN</span>
<lb n="740"/><span>(RING IRISH COLLEGE).</span></p>
<lb n="741"/>
<lb n="742"/><p><span>Samhradh, 1917.</span></p>
<lb n="743"/>
<lb n="744"/><p><span>An Chéad Teurma:</span>
<lb n="745"/><span>Ó'n dara lá Iúil go 27mhadh.</span></p>
<lb n="746"/>
<lb n="747"/><p><span>An Dara Teurma:</span>
<lb n="748"/><span>Ó'n chéad lá Lughnasa go 29mhadh.</span></p>
<lb n="749"/>
<lb n="750"/><p><span>Áit mhór Gaedhilge is eadh an Rinn.  Árus</span>
<lb n="751"/><span>breaghdha is eadh an Coláisde agus an tigh</span>
<lb n="752"/><span>comhnuighthe.  Déintear an obair ann & í go</span>
<lb n="753"/><span>cuideachtamhail.  Atá aer breaghdha farraige</span>
<lb n="754"/><span>ann agus na hOidí go toghtha.</span></p>
<lb n="755"/>
<lb n="756"/><p><span>PÁDRAIG Ó CADHLA,</span>
<lb n="757"/><span>An Fear le Scríobhadh.</span></p>
<lb n="758"/>
<lb n="759"/><p><span>CARABHATAÍ den PHOIPLÍN</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>AR GACH DATH is</span>
<lb n="762"/><span>AR GACH GNÉ DATHA.</span></p>
<lb n="763"/>
<lb n="764"/><p><span>LIAM Ó hAIMHEIRGÍN,</span>
<lb n="765"/><span>(‘W. Bergin’)</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>a dheinean do lucht siopaithe.</span></p>
<lb n="768"/>
<lb n="769"/><p><span>Scriobh ag triall air go</span></p>
<lb n="770"/>
<lb n="771"/><p><span>62 Sráid Ghrafton,</span>
<lb n="772"/><span>in Áth Cliath.</span></p>
<lb n="773"/>
<lb n="774"/><p><span>COLÁISDE NA MÚMHAN.</span></p>
<lb n="775"/>
<lb n="776"/><p><span>OSCALÓFAR AN COLÁISDE</span>
<lb n="777"/><span>i mBÉAL ÁTHA 'N GHAORTHAIGH,</span></p>
<lb n="778"/>
<lb n="779"/><p><span>Dia Luain an naomhadh lá de</span>
<lb n="780"/><span>mhí dheire 'n tSamhraidh, 1917.</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>Tá gach aon tuairisc i dtaobh an Choláisde le</span>
<lb n="783"/><span>fagháil ó Liam De Róiste, 28 Sráid Mharlboro,</span>
<lb n="784"/><span>i gCathair Chorcaighe.</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>COLÁISTE AN DAINGIN</span></p>
<lb n="787"/>
<lb n="788"/><p><span>Dhá Théarma —</span>
<lb n="789"/><span>Mí Iúil agus Mí Lughnasa, 1917.</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>Tá Coláiste an Daingin i lár</span>
<lb n="792"/><span>na dúthaighe is Gaedhlaighe</span>
<lb n="793"/><span>i gCúige Mumhan.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>Má's Gaeluinn atá uait</span>
<lb n="796"/><span>tar 'n Daingean.</span></p>
<lb n="797"/>
<lb n="798"/><p><span>Gach eolas le fagháil ó</span></p>
<lb n="799"/>
<lb n="800"/><p><span>AN RÚNAIDHE,</span>
<lb n="801"/><span>Coláiste an Daingin,</span>
<lb n="802"/><span>Daingean Uí Cúise.</span></p>
<lb n="803"/>
<lb n="804"/><p><span>ó</span>
<lb n="805"/><span>CHOMPLUCHT DONOBHÁIN,</span>
<lb n="806"/><span>I dTRÁIGHLÍ,</span></p>
<lb n="807"/>
<lb n="808"/><p><span>a gheobhair an deaghmhargadh, má</span>
<lb n="809"/><span>bhíon aon rud mar iad so uait</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>TROSCÁN TIGHE,</span>
<lb n="812"/><span>ÁRAISTÍ BÚIRD,</span>
<lb n="813"/><span>ÁTHRAIGHE STÁIN is IARAINN.</span>
<lb n="814"/><span>GUAL, AOL,</span>
<lb n="815"/><span>BRÍCÍ, “SEIMÍN,”</span>
<lb n="816"/><span>agus gach cóir eile oirean DO LUCHT</span>
<lb n="817"/><span>TÓGÁLA TEACH.</span></p>
<lb n="818"/>
<lb n="819"/><p><span>AN LÓCHRANN.</span>
<lb n="820"/><span>Páipéar don Ghaedhealtacht.</span></p>
<lb n="821"/>
<lb n="822"/><p><span>Seán Tóibín, Baile an Teampaill,</span>
<lb n="823"/><span>i gCorcaigh</span>
<lb n="824"/><span>An Fear Gnótha.</span></p>
<lb n="825"/>
<lb n="826"/><p><span>An Seabhac, Daingean Uí Chúise An Fear Eagair.</span></p>
<lb n="827"/>
<lb n="828"/><p><span>Cóip gach mí, tríd an bpost, ar 2/- sa bhliain.</span>
<lb n="829"/><span>Dhá choip gach mí tríd an bpost ar 3/- sa bhliain.</span></p>
<lb n="830"/>
<lb n="831"/><p><span>Scríobh chun an Tóibínig i dtaobh fógraí, &c.  Is</span>
<lb n="832"/><span>chuige is ceart síntiúisí agus airgead eile a chur.</span></p>
<lb n="833"/>
<lb n="834"/><p><span>Scríobh chun “An Seabhac” i dtaobh nithe a bhainean</span>
<lb n="835"/><span>leis an Eagarthóracht agus is chuige is ceart scribhinní,</span>
<lb n="836"/><span>&c., do chur.</span></p>
<lb n="837"/>
<lb n="838"/><p><span>Ó Cuill & a Chua.,</span>
<lb n="839"/><span>95 Sráid Phádraig, Corcaigh</span>
<lb n="840"/><span>Easún & a Chl.-Mhac, Áth Cliath</span>
<lb n="841"/><span>Na Díoltóirí.</span></p>
<lb n="842"/>
<lb n="843"/><p><span>Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon</span>
<lb n="844"/><span>cheanntar sa Gaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis</span>
<lb n="845"/><span>“An Lóchrann” san am gcéadna, cuir 16/- ag triall</span>
<lb n="846"/><span>orainn agus cuirfimid 12 chóip gach mí go ceann</span>
<lb n="847"/><span>bliana chun aon áite a déarfar linn.</span></p>
<lb n="848"/>
<lb n="849"/><p><span>Sinn-ne — Lucht An lóchrainn.</span></p>
<lb n="850"/>
<lb n="851"/><p><span>TAGAIRT DINN FÉIN</span></p>
<lb n="852"/>
<lb n="853"/><p><span>Is é saghas páipéir ar ar clóbhuail-</span>
<lb n="854"/><span>eadh “AN LÓCHRANN” go dtí so 'ná</span>
<lb n="855"/><span>an páipéar a bfhearr bhí le ceannach in</span>
<lb n="856"/><span>Éirinn.  Níl a thuille den tsaghas san</span>
<lb n="857"/><span>le fághail anois, is baoghal linn, agus</span>
<lb n="858"/><span>má bhíonn atharach páipéir ann an mí</span>
<lb n="859"/><span>seo chugainn, tuigfir cad 'na thaobh, a</span>
<lb n="860"/><span>léightheoir.</span></p>
<lb n="861"/>
<lb n="862"/><p><span>Tá geall le 50% de bhreis costais</span>
<lb n="863"/><span>orainn anois i dtaobh cló, & má déan-</span>
<lb n="864"/><span>tar a thuille árdú mar sin orainn, ní</span>
<lb n="865"/><span>bheidh de leigheas air ach “AN LÓCHRANN”</span>
<lb n="866"/><span>bheith in a pháipéar Trí Leithphinge (1½d.)</span>
<lb n="867"/><span>as so amach, ach ní dhéanfaimíd é sin</span>
<lb n="868"/><span>go mbeidh an scéal go cruaidh orainn.</span></p>
<lb n="869"/>
<lb n="870"/><p><span>Fuaireas scríbhinní le mí uatha so:</span></p>
<lb n="871"/>
<lb n="872"/><p><span>Eibhlín Ní Chonchubhair, Sc. Cheanntrágha</span>
<lb n="873"/><span>Cáit Ní Chiabháin, Sc. Cheanntrágha</span>
<lb n="874"/><span>* Cáit Ní Ghearailt, Sc. Cheanntrágha</span>
<lb n="875"/><span>Eibhlín Ní Mhuircheartaigh, Sc. Cheanntrágha</span>
<lb n="876"/><span>* Sinéad Ní Lubhaing, Sc. Cheanntrágha</span>
<lb n="877"/><span>Brighid Ní Chiabháin, Sc. Cheanntrágha</span>
<lb n="878"/><span>Séamas Ó Caomháin, Sc. Dhúnchaoin</span>
<lb n="879"/><span>Seán McGearailt, Scoil Smerbhic</span>
<lb n="880"/><span>Éamonn Ó Muircheartaigh, Scoil Smerbhic</span>
<lb n="881"/><span>* Mícheál Báicéar, Scoil Smerbhic</span>
<lb n="882"/><span>* Mícheál Ó Muircheartaigh, Scoil Smerbhic</span>
<lb n="883"/><span>Seán Ó hUallacháin, Scoil Smerbhic</span>
<lb n="884"/><span>* Eibhlís Ní Shéaghdha, Sc.Chillmhicadomhnaigh</span>
<lb n="885"/><span>Eibhlín Ní Lubhaing, Sc.Chillmhicadomhnaigh</span>
<lb n="886"/><span>Etel M. Ní Shúilleabháin, Scoil na</span>
<lb n="887"/><span>Caislighe, Uíbh Ráthach</span>
<lb n="888"/><span>Síle Ní Chlúbháin</span>
<lb n="889"/><span>* — Ní Fhlaithbhearta ó Inis Meadhon</span>
<lb n="890"/><span>Árann</span></p>
<lb n="891"/>
<lb n="892"/><p><span>Sean scéalta fuaireas uatha san ar fad.</span></p>
<lb n="893"/>
<lb n="894"/><p><span>* Duaiseanna.</span></p>
<lb n="895"/>
<lb n="896"/><p><span>Ó CHÚNDAE SPÉIRGHLAN CHLÁIR.</span></p>
<lb n="897"/>
<lb n="898"/><p><span>Níl aon tseogh ach a bhfuil de ghearra-</span>
<lb n="899"/><span>nithe deasa ag sean-Ghaedhilgeóirí, dá</span>
<lb n="900"/><span>scríobhadh na Gaedhilgeóirí nua (sinn-ne)</span>
<lb n="901"/><span>iad.  Bhí neart nithe beaga grinn ag</span>
<lb n="902"/><span>Seán Ó Coisdeala i Lios Dúin Bheárnaigh,</span>
<lb n="903"/><span>agus is é is oth liom nár chaitheas níos</span>
<lb n="904"/><span>mó dem' chuid aimsire in a theannta,</span>
<lb n="905"/><span>nuair d'fhéadfainn é.  Níl leigheas ar</span>
<lb n="906"/><span>an gcathú san anois mar tá Seán Ó</span>
<lb n="907"/><span>Coisdeala imithe ar shlighe na Fírinne.</span>
<lb n="908"/><span>Go ndeine Dia trócaire ar a anam.</span>
<lb n="909"/><span>Is uaidh a chuala na giotaí beaga so</span>
<lb n="910"/><span>thíos.  Canamhaint na gCláiríneach atá</span>
<lb n="911"/><span>ortha:</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>Beirt fhear on sliabh</span>
<lb n="914"/><span>Bata an Bháid. agus ní fhacadar bád</span>
<lb n="915"/><span>riamh, chuadar go Cathair</span>
<lb n="916"/><span>Luimne, lá, agus bu'dh é an chéad uair</span>
<lb n="917"/><span>dá bhfacadar bád.  Bhí sé i lár na</span>
<lb n="918"/><span>h-abhann agus í in a stad.  Bhí crann</span>
<lb n="919"/><span>beag innte is gan aon tseól air.</span>
<lb n="920"/><span>D'fhanadar 'fiug tamail ag féachaint</span>
<lb n="921"/><span>uirthe, is do labhair duine aca ansuin:</span></p>
<lb n="922"/>
<lb n="923"/><p><span>“Ní fheadar, a Mháirtín an tríd a'</span>
<lb n="924"/><span>mbád, d'fhás a' bata?”</span></p>
<lb n="925"/>
<lb n="926"/><p><span>“Ní headh, 'amadáin, ach nuair a dein-</span>
<lb n="927"/><span>each a' bád, sádhach a bata ann!”</span></p>
<lb n="928"/>
<lb n="929"/><p><span>Duine a bhíod ag teacht</span>
<lb n="930"/><span>An Ghaedhilge an tsligh seo (Lios</span>
<lb n="931"/><span>cheart.  Dúin Bheárnaigh), agus</span>
<lb n="932"/><span>bu'dh é bhí ann 'ná an</span>
<lb n="933"/><span>t-ana-Ghaedhilgeóir.  D'fhiafruigh sé de</span>
<lb n="934"/><span>chuid againn céardí a' Ghaedhilge a chuir-</span>
<lb n="935"/><span>fimíst ar a' mBéarla so:</span></p>
<lb n="936"/>
<lb n="937"/><p><span>Age is honourable,</span>
<lb n="938"/><span>Youth is valuable,</span>
<lb n="939"/><span>Pride is abominable.</span></p>
<lb n="940"/>
<lb n="941"/><p><span>Agus nuair nár chuireamar an Ghaedhilge</span>
<lb n="942"/><span>cheart air, bu'dh é a dubhairt sé féin</span>
<lb n="943"/><span>'ná:</span></p>
<lb n="944"/>
<lb n="945"/><p><span>Is uasal é cúrsa an fhir aosta,</span>
<lb n="946"/><span>Is tairbheach é cúrsa an fhir óig,</span>
<lb n="947"/><span>Ach, maidir le fear na h-áiféise —</span>
<lb n="948"/><span>Masla is tarcuisne gheóbhaidh.</span></p>
<lb n="949"/>
<lb n="950"/><p><span>Cúrsaí ceart</span>
<lb n="951"/><span>smachta.</span></p>
<lb n="952"/>
<lb n="953"/><p><span>Nuair a chuireadh na</span>
<lb n="954"/><span>scoileana Béarla ar</span>
<lb n="955"/><span>bun anso fadó, bhí bean</span>
<lb n="956"/><span>san áit seo, agus chuir</span>
<lb n="957"/><span>sí Seáinín ar scoil — bu'dh é sin an mac</span>
<lb n="958"/><span>ab óige bhí aici.  Ceann cipín bu'dh</span>
<lb n="959"/><span>eadh Seáinín bocht, agus ní raibh sé ag</span>
<lb n="960"/><span>foghluim dada is bhuail an maighistir é.</span>
<lb n="961"/><span>Nuair a chuala an bhean an rud a bhain</span>
<lb n="962"/><span>dá peata, siúd léi chun an mhaighistir.</span>
<lb n="963"/><span>Níorbh 'fhéidir léithe aon tsásamh bhaint</span>
<lb n="964"/><span>as sin agus dhein sí caoint bhog leis</span>
<lb n="965"/><span>ansuin:—  “'Rú, mhaighistir, a laogh, ná</span>
<lb n="966"/><span>buail Seáinín seo 'gam-sa ar chor ar</span>
<lb n="967"/><span>bith, ach buail an garsún is giorra dhó,</span>
<lb n="968"/><span>agus cuirfidh sé sin eagla ar Sheáinín!”</span></p>
<lb n="969"/>
<lb n="970"/><p><span>Bacach athá tú?</span></p>
<lb n="971"/>
<lb n="972"/><p><span>Deineadh cliúmhnas d'</span>
<lb n="973"/><span>Bacach athá tú? fhear anso tráth, agus</span>
<lb n="974"/><span>bogachán bu dh'eadh an</span>
<lb n="975"/><span>duine bocht agus níor chuir sé aon cheist</span>
<lb n="976"/><span>ar aonne i dtaobh an chailín bhí 'á fághail</span>
<lb n="977"/><span>do.  Bhíodar pósta 'fiug roint laethe</span>
<lb n="978"/><span>nuair a chonnaic sé ag dul 'dtí an</span>
<lb n="979"/><span>dtobar í agus bu ghreanumhar leis an</span>
<lb n="980"/><span>cuma in a raibh sí ag siubhal.  Chuaidh</span>
<lb n="981"/><span>sé in a coinne nuair a bhí sí ag filleadh</span>
<lb n="982"/><span>ón dtobar.</span></p>
<lb n="983"/>
<lb n="984"/><p><span>“Bacach athá tú?” ar seisean.</span></p>
<lb n="985"/>
<lb n="986"/><p><span>“Touch beag,” ar sise.</span></p>
<lb n="987"/>
<lb n="988"/><p><span>Truagh liom go deo ná rugas liom</span>
<lb n="989"/><span>níos mó des na gearra-scéaltaibh grinn</span>
<lb n="990"/><span>sin ó Sheán suairc Ó Coisdeala.</span></p>
<lb n="991"/>
<lb n="992"/><p><span>Bu dh'eadh (‘bu yah’) = ab eadh.</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>Seán Tóibín</span></p>
<lb n="995"/>
<lb n="996"/><p><span>Leabhair agus Peictiúirí chun Gaedhilge a mhúineadh.  Faigh an Liosta ó Chlóchualucht Dúndealgain, Dundalk.</span>
<lb n="997"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="998"/><p><span>BEATHADH DOCHTÚRA Ó ÍCEADHA.</span></p>
<lb n="999"/>
<lb n="1000"/><p><span>Mac amhra oirdhearc rugadh do Uibh</span>
<lb n="1001"/><span>Íceadha an tan ba shlán aon bhliadhain</span>
<lb n="1002"/><span>seascad ocht gceud ar míle don</span>
<lb n="1003"/><span>Tighearna.  Mícheul ainm an mhic sin,</span>
<lb n="1004"/><span>agus is ann rugadh, 'sa Charraig-bhig le,</span>
<lb n="1005"/><span>h-ais abhann sleamhain-ghlan na Siúire.</span>
<lb n="1006"/><span>Baile beag áluinn Gaedhlach b'eadh an</span>
<lb n="1007"/><span>Charraig-bheag an uair sin, acht níor dheise</span>
<lb n="1008"/><span>ná níor Ghaedhlaighe í ioná a chómh-ainm,</span>
<lb n="1009"/><span>Carraig na Siúire, atá thar abhainn</span>
<lb n="1010"/><span>anonn; iad araon lán do dhaoinibh agus</span>
<lb n="1011"/><span>do ghnó agus teann fá rath.</span></p>
<lb n="1012"/>
<lb n="1013"/><p><span>I gCarraig na Siúire iseadh do rigne</span>
<lb n="1014"/><span>an mac beag so a cheud fhoghluim, fá</span>
<lb n="1015"/><span>riar na mBráthar gCríostamhail.  Do bhí</span>
<lb n="1016"/><span>suim agus spéis sa Ghaedhilg aige ó thúis</span>
<lb n="1017"/><span>agus is dá foghluim do chaitheadh gach</span>
<lb n="1018"/><span>uain dá mbíodh aige.  Ba leor mar</span>
<lb n="1019"/><span>theist ar fhoirbhtheacht agus ar ghlaineacht</span>
<lb n="1020"/><span>a Ghaedhilge 'na dhiaidh sin a bheith fá an</span>
<lb n="1021"/><span>oide éirmeamhail Seán Pléimeann, ó</span>
<lb n="1022"/><span>Ráith gCormac.  Is le sagartóireacht do</span>
<lb n="1023"/><span>luadhadh ó thúis é agus do chuaidh sé go</span>
<lb n="1024"/><span>Coláiste Naoimh Eóin i bPortláirge an</span>
<lb n="1025"/><span>uair ba shlán seacht mbliadhna deug</span>
<lb n="1026"/><span>dó, gur ghlac órd bheannuighthe na sagart</span>
<lb n="1027"/><span>ann sé bliadhna na dhiaidh sin.  An uair</span>
<lb n="1028"/><span>ba shagart óg cuireadh go h-Albain é go</span>
<lb n="1029"/><span>dtug naoi bliadhna ann i bhfarradh agus</span>
<lb n="1030"/><span>i bhfeighil a threud.  Ar gcaitheamh na</span>
<lb n="1031"/><span>h-aimsire sin dó, do ghlaoidh Easbog</span>
<lb n="1032"/><span>Phortláirge thar n-ais dá dheóiseas fhéin</span>
<lb n="1033"/><span>air, agus do bhí ar feadh bliadhain go leith</span>
<lb n="1034"/><span>'na Chongntóir Catoiliceach i bparróiste</span>
<lb n="1035"/><span>na Cille.  Do rigneadh scrúduightheoir</span>
<lb n="1036"/><span>don deóiseas de sa Teagosc Críostuidhe</span>
<lb n="1037"/><span>iarsin, agus do chuir sé feabhas ar an</span>
<lb n="1038"/><span>obair sin ná raibh uirre roimhe sin.  Is</span>
<lb n="1039"/><span>le linn na h-aimsire ceudna do bhronn</span>
<lb n="1040"/><span>an t-Easbog an céim onóireach D.D.</span>
<lb n="1041"/><span>air tré an Róimh, mar dheimhniughad ar</span>
<lb n="1042"/><span>a árd-réim i léighean agus i sagart-</span>
<lb n="1043"/><span>óireacht.</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>'Sa mbliadhain 1896 toghadh é mar</span>
<lb n="1046"/><span>oide re Gaedhilg i gColáiste Mhuighe</span>
<lb n="1047"/><span>Nuadhat i ndiaidh an Athar Ó Grabhnaigh.</span>
<lb n="1048"/><span>Ba bheag le rádh an Ghaedhealg an uair</span>
<lb n="1049"/><span>sin i Muigh Nuadhat.  Ní raibh suim ag</span>
<lb n="1050"/><span>óg ná aosta, ag oide ná ag mac-léighinn</span>
<lb n="1051"/><span>innte, nó má bhí b'fhuiris iad d'áireamh.</span>
<lb n="1052"/><span>Acht níor chuir sin díth meanmain ná</span>
<lb n="1053"/><span>uireasbadh misnig ar an Dochtúir Ó</span>
<lb n="1054"/><span>Íceadha, mar do bhí sé lán do ghrádh a</span>
<lb n="1055"/><span>thíre agus a theangan dúthchais, d'oibrigh</span>
<lb n="1056"/><span>sé moch deigheanach ag iarraidh an sprid</span>
<lb n="1057"/><span>cheart do chur isteach i gcroidhthibh na</span>
<lb n="1058"/><span>mac léighinn agus ag cur i n-iúil dóibh</span>
<lb n="1059"/><span>nár chóir is nár chuibhe dhóibh a dteangadh</span>
<lb n="1060"/><span>dhil fhéin, an Ghaedhealg bhinn mhilis do</span>
<lb n="1061"/><span>thréigean, mar gurbh í anam & beathadh</span>
<lb n="1062"/><span>an náisiúin í.  D'oibrigh sé istigh is amuigh.</span>
<lb n="1063"/><span>Do bhí dlúth-bhaint aige le Connradh na</span>
<lb n="1064"/><span>Gaedhilge sin am sin agus níorbh shuarach</span>
<lb n="1065"/><span>í a chongnamh i ndeagh-obhair na Gaedhilge,</span>
<lb n="1066"/><span>óir ba é a túr deabhtha agus a ceann</span>
<lb n="1067"/><span>costadha agus a cuaille cosanta é, agus</span>
<lb n="1068"/><span>is tairptheach treun do ghníodh troid in</span>
<lb n="1069"/><span>aghaidh a namhad go dtugadh briseadh &</span>
<lb n="1070"/><span>madhm agus ruathar orra amhlaidh sin.</span></p>
<lb n="1071"/>
<lb n="1072"/><p><span>Níorbh obair amugha a obair agus do-</span>
<lb n="1073"/><span>chonnaic sé féin toradh a shaothair.  Do</span>
<lb n="1074"/><span>chonnaic sé na micléighinn ag cur suim</span>
<lb n="1075"/><span>agus spéis i saothar a sean & a sinsir</span>
<lb n="1076"/><span>agus ag tabhairt taithneamh do theangadh</span>
<lb n="1077"/><span>agus nósaibh sean - Ghaedheal.  Cuireadh</span>
<lb n="1078"/><span>Cuallacht Coluim Cille ar bun & cuireadh</span>
<lb n="1079"/><span>tosach ar an deagh-obair, athá ó choin ag</span>
<lb n="1080"/><span>meudughadh agus ag feabhsughadh .i. aith-</span>
<lb n="1081"/><span>scríobhadh & léiriughadh sean-litridheachta</span>
<lb n="1082"/><span>na nGaedheal.  A bhuidhe le Dia, ní fada</span>
<lb n="1083"/><span>uainn an lá sin a mbeidh scoileanna</span>
<lb n="1084"/><span>againn in Éirinn iath-ghlais arís, mar do</span>
<lb n="1085"/><span>bhí anallód fá Naomh Fhinnéin i gCluain</span>
<lb n="1086"/><span>Árd & fá Naomh Bhreandán i gCluain-</span>
<lb n="1087"/><span>Fheart.</span></p>
<lb n="1088"/>
<lb n="1089"/><p><span>Nuair do bhidheadh ag cur na h-Iolscoile</span>
<lb n="1090"/><span>Náisiúnta ar bun d'éirigh an-phléidhe i</span>
<lb n="1091"/><span>dtaobh na Gaedhilge innte.  Do theastuigh</span>
<lb n="1092"/><span>ó dhreamh áirighthe gan í do bheith 'na</span>
<lb n="1093"/><span>h-adhbhar-léighinn ríochtanach i scrúdughadh</span>
<lb n="1094"/><span>tosnuighthe na h-Iolscoile, acht do chuir</span>
<lb n="1095"/><span>Connradh na Gaedhilge agus gach cara</span>
<lb n="1096"/><span>d'Éirinn in a gcoinne, ní nach iongnadh.</span>
<lb n="1097"/><span>Do rigne an Dochtúir Ó Íceadha ceannta</span>
<lb n="1098"/><span>fir don obair.  Do throid sé go fear-</span>
<lb n="1099"/><span>mhail fíochmhar, amhail is da mbadh air do</span>
<lb n="1100"/><span>bhí a mharthan.  Do chuir sé in Iúil do</span>
<lb n="1101"/><span>chách le caint agus le scríobhadh cadé</span>
<lb n="1102"/><span>an díoghbháil do thiocfadh d'Éirinn de &</span>
<lb n="1103"/><span>cadé an aithis agus masladh do bhidheadh</span>
<lb n="1104"/><span>ag tabhairt di.  Rug sé an buaidh mar ba</span>
<lb n="1105"/><span>dhual dó, acht níorbh bhuaidh gan duadh é ná</span>
<lb n="1106"/><span>buaidh in aiste.  'Sa troid dó, d'éirig idir</span>
<lb n="1107"/><span>é féin & na h-easbuig & do chaith sé Coláiste</span>
<lb n="1108"/><span>Muighe Nuadhat d'fhágaint.  Ba mhór an</span>
<lb n="1109"/><span>briseadh croidhe dho sin, acht do ghlac sé</span>
<lb n="1110"/><span>go maith leis.  Do chuaidh sé go dtí an</span>
<lb n="1111"/><span>Róimh chumh a chúis do phléidhe ann.  Seacht</span>
<lb n="1112"/><span>mbliadhna do bhí ar longais ó Éirinn &</span>
<lb n="1113"/><span>níorbh iongnadh liom dá ndeuradh, tré</span>
<lb n="1114"/><span>mhéid a dhíograise agus a mhór ghrádha dí,</span>
<lb n="1115"/><span>mar adubhairt Colum Cille in Oileán Í</span>
<lb n="1116"/><span>in Iarthar Alban:</span></p>
<lb n="1117"/>
<lb n="1118"/><p><span>“Beir mo bheannacht leat siar;</span>
<lb n="1119"/><span>Is briste mo chroidhe im chliabh.</span>
<lb n="1120"/><span>Dá dteagmhadh éag-dála dam,</span>
<lb n="1121"/><span>Is ar mhéid grádha Gaedheal.”</span></p>
<lb n="1122"/>
<lb n="1123"/><p><span>Do chas sé arís ar Éirinn i ndiaidh na</span>
<lb n="1124"/><span>h-aimsire sin, i mí an Iúil anuraidh &</span>
<lb n="1125"/><span>do bhí ameasc a mhuintire féin i gCar-</span>
<lb n="1126"/><span>raig-ghil na Siúire go ndeachaidh d'éagaibh</span>
<lb n="1127"/><span>ann an 19adh lá do mí na Samhna.  Radharc</span>
<lb n="1128"/><span>na bhflaitheas go bhfuighbhe a anam.</span></p>
<lb n="1129"/>
<lb n="1130"/><p><span>Conidh é so gearr-thuarascbháil beathaidh</span>
<lb n="1131"/><span>an fhir eagnaig airmhidnigh, agus an suadh</span>
<lb n="1132"/><span>so-eoluigh agus an churaidh chosanta na</span>
<lb n="1133"/><span>Gaedhilge conicce so.  Amen.  Finit.</span>
<lb n="1134"/><span>Amen.</span></p>
<lb n="1135"/>
<lb n="1136"/><p><span>Brighid Ní Lonáin,</span>
<lb n="1137"/><span>Coláiste na Rinne.</span></p>
<lb n="1138"/>
<lb n="1139"/><p><span>CONGNAMH NA gCARAD.</span></p>
<lb n="1140"/>
<lb n="1141"/><p><span>Ceannuigh do chuid earraí ó sna daoinibh a</span>
<lb n="1142"/><span>bhfuil fógra aca sa “LÓCHRANN,” & cuir i</span>
<lb n="1143"/><span>n-iúl dóibh gur sa “LÓCHRANN” a chonaicís</span>
<lb n="1144"/><span>an fógra.  Cabhróghaidh san go mór linn.</span></p>
<lb n="1145"/>
<lb n="1146"/><p><span>Gheobhaidh do mhac togha</span>
<lb n="1147"/><span>na scoluidheachta —</span></p>
<lb n="1148"/>
<lb n="1149"/><p><span>I gCOLÁISTE CHOLMÁIN CHLUANA</span>
<lb n="1150"/><span>MAINISTEAR FHEAR MUIGHE,</span>
<lb n="1151"/><span>CO. CHORCAIGHE.</span></p>
<lb n="1152"/>
<lb n="1153"/><p><span>Gheobhair gach eolas ó'n Uachtarán,</span>
<lb n="1154"/><span>An tAthair Tomás Tóibín.</span></p>
<lb n="1155"/>
<lb n="1156"/><p><span>SEÁN Ó CONAILL,</span>
<lb n="1157"/><span>Sráid an Rí, i gCORCAIG</span></p>
<lb n="1158"/>
<lb n="1159"/><p><span>Scriobh chuige.</span></p>
<lb n="1160"/>
<lb n="1161"/><p><span>A BHEAN A' TIGHE!  Cad é an saghas plúir</span>
<lb n="1162"/><span>a bhíon agat?</span></p>
<lb n="1163"/>
<lb n="1164"/><p><span>Is é an PLÚR “EAGLE,” an plúr</span>
<lb n="1165"/><span>is tuíslinnighe i gcóir an tighe; agus</span>
<lb n="1166"/><span>an PLÚR “LION” is</span>
<lb n="1167"/><span>fearr do lucht - aráin - a - dhíol.</span></p>
<lb n="1168"/>
<lb n="1169"/><p><span>Mhuíntir Mhic 'Ille Sheathanaich a dheinean</span>
<lb n="1170"/><span>i gCocaig.</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>GEO.  SHAW & SONS,</span>
<lb n="1173"/><span>Muileann Sain Seán, i gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1174"/>
<lb n="1175"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh bhúr gcuid</span></p>
<lb n="1176"/>
<lb n="1177"/><p><span>TÉ, MÍSLEÁN is SIÚICRE,</span>
<lb n="1178"/><span>MINCHOIRCE, RÍS is UBHLA,</span></p>
<lb n="1179"/>
<lb n="1180"/><p><span>ó</span>
<lb n="1181"/><span>MHÍCHEÁL Ó RÍOGHARDÁIN & a</span>
<lb n="1182"/><span>Chua.,</span>
<lb n="1183"/><span>2 An Mheadhon-tsráid Theas,</span>
<lb n="1184"/><span>(2 South Main Street)</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1187"/>
<lb n="1188"/><p><span>Má tá</span></p>
<lb n="1189"/>
<lb n="1190"/><p><span>TRUCAIL, CÁRR nó CÓISTE</span>
<lb n="1191"/><span>uait,</span>
<lb n="1192"/><span>Nó deisiú le déanamh</span>
<lb n="1193"/><span>ar rothaí, &c., &c.,</span></p>
<lb n="1194"/>
<lb n="1195"/><p><span>Scríobh nó glaodhaig chugainn-ne:</span></p>
<lb n="1196"/>
<lb n="1197"/><p><span>C. Ó CONAILL agus a Chualucht,</span>
<lb n="1198"/><span>SRÁID LIADROM,</span>
<lb n="1199"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1200"/>
<lb n="1201"/><p><span>SÍOL, LEASÚ, is úrlaisí don bhfeirm.</span>
<lb n="1202"/><span>TROSCÁN TIGHE.</span></p>
<lb n="1203"/>
<lb n="1204"/><p><span>Seán Ó Curráin,</span>
<lb n="1205"/><span>sa DAINGEAN.</span>
<lb n="1206"/><span>an fear a thabharfaidh go maith dhuit iad.</span></p>
<lb n="1207"/>
<lb n="1208"/><p><span>Ticéidí in a “gCeirthlíní” do lucht comórtha spóirt & Cnaipí Daithte — mar chomharthaí sóirt ó Chlóchualucht Dúndealgain, Dundalk</span>
<lb n="1209"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1210"/><p><span>Do LUCHT COMÓRTHA SPÓIRT!</span></p>
<lb n="1211"/>
<lb n="1212"/><p><span>Tá le fághail uainn-ne:</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>BUÍNN ÓIR is BUÍNN AIRGID,</span></p>
<lb n="1215"/>
<lb n="1216"/><p><span>den déanamh Ceilteach &</span>
<lb n="1217"/><span>marc earra Ghaedhlaigh ar</span>
<lb n="1218"/><span>gach bonn.  Sinn-ne a</span>
<lb n="1219"/><span>dheinan anso i gCorcaigh.</span>
<lb n="1220"/><span>Scríobh chugainn ar lorg</span>
<lb n="1221"/><span>an deilbh-leabhair agus</span>
<lb n="1222"/><span>an liosta airgid.</span></p>
<lb n="1223"/>
<lb n="1224"/><p><span>LIAM MAC AODHGÁIN & A CHL.-MHAC</span>
<lb n="1225"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1226"/><span>32 SRÁID PHÁDRAIG N.,</span>
<lb n="1227"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1228"/>
<lb n="1229"/><p><span>Sinn-ne a dhein</span>
<lb n="1230"/><span>SNAOIS CHORCAIGHE</span>
<lb n="1231"/><span>ar dtúis agus atá 'á déanamh</span>
<lb n="1232"/><span>i gcómhnaidhe.</span></p>
<lb n="1233"/>
<lb n="1234"/><p><span>TOBAC CÚMHRA</span>
<lb n="1235"/><span>an dá shórt so —</span></p>
<lb n="1236"/>
<lb n="1237"/><p><span>“Exhibition Roll” agus</span>
<lb n="1238"/><span>“Shandon Plug.”</span></p>
<lb n="1239"/>
<lb n="1240"/><p><span>Má theastuighean uait aon tobac nó</span>
<lb n="1241"/><span>saigréidí do chur chun aonne atá sa</span>
<lb n="1242"/><span>chogadh, déanfaimíd-ne dhuit é, saor ó</span>
<lb n="1243"/><span>cháin, ach leath phúnt, ar a luighead,</span>
<lb n="1244"/><span>bheit sa 'bheairtín idir thobac is saigréidí.</span></p>
<lb n="1245"/>
<lb n="1246"/><p><span>LAMBKIN BROS.,</span>
<lb n="1247"/><span>9 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1248"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1249"/>
<lb n="1250"/><p><span>BIADH DON DUINE is</span>
<lb n="1251"/><span>BIADH DON BHEITHIDHEACH.</span></p>
<lb n="1252"/>
<lb n="1253"/><p><span>Tá raidhse de gach saghas</span>
<lb n="1254"/><span>bídh le fághail uainn-ne.</span></p>
<lb n="1255"/>
<lb n="1256"/><p><span>Cuir cárta chúgainn ar lorg gacha eolais —</span></p>
<lb n="1257"/>
<lb n="1258"/><p><span>SÉAMUS Ó NÉILL</span>
<lb n="1259"/><span>IS A CHLANN MHAC (teo.),</span></p>
<lb n="1260"/>
<lb n="1261"/><p><span>Cionn tSáile, Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1262"/>
<lb n="1263"/><p><span>IN AMERICE,</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>Tá gach saghas earraí Gaedhealacha</span>
<lb n="1266"/><span>ar díol sa tsiopa so, agus is le</span>
<lb n="1267"/><span>Connradh na Gaedhilge é:</span></p>
<lb n="1268"/>
<lb n="1269"/><p><span>‘Irish Industries Depot,’</span></p>
<lb n="1270"/>
<lb n="1271"/><p><span>624 Madison Avenue,</span>
<lb n="1272"/><span>in NUA-EABHRACH (NEW YORK).</span></p>
<lb n="1273"/>
<lb n="1274"/><p><span>DO BHEATHA 'S DO SHLÁINTE</span>
<lb n="1275"/><span>ANSO.</span></p>
<lb n="1276"/>
<lb n="1277"/><p><span>II. — FUITHIN.</span></p>
<lb n="1278"/>
<lb n="1279"/><p><span>Ní fhéadfaimís maireachtain gan fuithin</span>
<lb n="1280"/><span>ón spéir agus ón aimsir: tig & éadach</span>
<lb n="1281"/><span>a thugann an fuithin sin dúinn.  Chomh</span>
<lb n="1282"/><span>luath & bhíonn an buachaill i n-a fhear</span>
<lb n="1283"/><span>bíonn sé ag tnúth le tig do féin; agus</span>
<lb n="1284"/><span>nuair a gheibheann sé é tugann sé aire</span>
<lb n="1285"/><span>mhaith dho agus caitheann sé é féin chun</span>
<lb n="1286"/><span>é choimeád suas & slacht is compórd</span>
<lb n="1287"/><span>do chur air.  Ní bhíonn duine socair sa</span>
<lb n="1288"/><span>tsaoghal go mbíonn tig agus baile aige.</span>
<lb n="1289"/><span>Bíonn grádh ag gach deaghdhuine ar thair-</span>
<lb n="1290"/><span>sing a thighe.  Nuair a bhíonn sé leathis-</span>
<lb n="1291"/><span>tig de'n tairsing sin ní h-é an fear</span>
<lb n="1292"/><span>céadna é bhí amuig.  Is féidir na rudaí</span>
<lb n="1293"/><span>a thaithneann leis do chruinniughadh isteach</span>
<lb n="1294"/><span>san tig sin — leabhair & pictiúirí agus</span>
<lb n="1295"/><span>baill throsgáin.  Má 's duine deaslámhach</span>
<lb n="1296"/><span>é déanfaidh sé cuid mhaith de'n trosgán</span>
<lb n="1297"/><span>é féin, & is móide a mheas air gur le</span>
<lb n="1298"/><span>n-a dhá láimh féin a dhein sé é.  Bíonn</span>
<lb n="1299"/><span>fear n-a thig féin saor ó n-a lán de</span>
<lb n="1300"/><span>cathuighthibh & de bhuadhairt an tsaoghail.</span>
<lb n="1301"/><span>Is buan fear n-a dhúthaig féin, agus is</span>
<lb n="1302"/><span>buaine ná san é n-a thig féin.</span></p>
<lb n="1303"/>
<lb n="1304"/><p><span>Ní féidir tig a dhéanamh ná a choimeád</span>
<lb n="1305"/><span>suas gan obair.  Is iad na fir do</span>
<lb n="1306"/><span>dheineann na tighthe ach is iad na mná</span>
<lb n="1307"/><span>a chuireann slacht ortha.  Ní féidir iad</span>
<lb n="1308"/><span>do dhéanamh ná slacht a chur ortha gan</span>
<lb n="1309"/><span>obair.  Is chun oibre a tháinig daoine</span>
<lb n="1310"/><span>ar an saoghal so agus an té atá ró</span>
<lb n="1311"/><span>leisgeamhail chun oibre ní fiú é tig ná</span>
<lb n="1312"/><span>áit a bheith aige; agus an cailín atá ró</span>
<lb n="1313"/><span>leisgeamhail chun foghluim cionnus tig do</span>
<lb n="1314"/><span>dhéanamh slachtmhar & do choimeád suas</span>
<lb n="1315"/><span>ní fiú í céile ná baile bheith aici ar</span>
<lb n="1316"/><span>ball.  Níor mhór tig a bheith mar nead</span>
<lb n="1317"/><span>cluthmhair, compórdamhail, luchtmhar istig</span>
<lb n="1318"/><span>is amuigh.</span></p>
<lb n="1319"/>
<lb n="1320"/><p><span>An t-athair is an mháthair a bhfuil géar-</span>
<lb n="1321"/><span>cúis ionnta bíonn siad ag faire amach</span>
<lb n="1322"/><span>dá gcloinn ó thosach a saoghail chun tig</span>
<lb n="1323"/><span>& baile do sholáthar dóibh & oileamhaint</span>
<lb n="1324"/><span>a chur ortha i dtreo go bhféadfaidhís</span>
<lb n="1325"/><span>díon an tighe do choimeád os a gcionn</span>
<lb n="1326"/><span>ar feadh a saoghail.  Coigleann siad do</span>
<lb n="1327"/><span>san ó thosach & ní chuirid ann rud amugha</span>
<lb n="1328"/><span>— ní bhíd ag caitheamh ná ag sgaipeadh</span>
<lb n="1329"/><span>ach mar is gádh.</span></p>
<lb n="1330"/>
<lb n="1331"/><p><span>An tír a mbíonn an iomarca spóirt</span>
<lb n="1332"/><span>is caitheamh aimsire innti & an iomarca</span>
<lb n="1333"/><span>reatha annso & anusúd fé sna daoinibh</span>
<lb n="1334"/><span>ní bhíonn an cion aca ar a dtig féin</span>
<lb n="1335"/><span>is dual do, & tá an rud san ag fás</span>
<lb n="1336"/><span>ins an saoghal fé láthair & ag déanamh</span>
<lb n="1337"/><span>díoghbhála do'n saoghal.</span></p>
<lb n="1338"/>
<lb n="1339"/><p><span>Na daoine ná coimeádann slacht ar</span>
<lb n="1340"/><span>an tig ní fhanann a leanbhaí sa bhaile</span>
<lb n="1341"/><span>aca ach a luighead agus is féidir leo é.</span>
<lb n="1342"/><span>Nuair ná bíonn teas agus solus ins an</span>
<lb n="1343"/><span>tig agus cóir éigin ann chun caitheamh</span>
<lb n="1344"/><span>aimsire is fearr leo bheith amuigh.  Is</span>
<lb n="1345"/><span>mó rud a chíonn siad amuigh ná téidh-</span>
<lb n="1346"/><span>eann chun maitheasa dhóibh & n-a theannta</span>
<lb n="1347"/><span>san ní fhásann an cion ionnta ba cheart</span>
<lb n="1348"/><span>dóibh bheith aca ar a mbaile féin & ar</span>
<lb n="1349"/><span>ball ní bhíonn fonn ortha tig a dhéanamh</span>
<lb n="1350"/><span>dóibh féin, & is minic imthighid le fán</span>
<lb n="1351"/><span>an tsaoghail.</span></p>
<lb n="1352"/>
<lb n="1353"/><p><span>Ní rud beag simplí tig do chur suas</span>
<lb n="1354"/><span>agus ins an saoghal atá anois ann ní</span>
<lb n="1355"/><span>fuiris é choimeád suas ach ós rud é</span>
<lb n="1356"/><span>atá riachtanach caithfear tabhairt fé, &</span>
<lb n="1357"/><span>cuirfimíd síos ar ball ar cad is tig</span>
<lb n="1358"/><span>oireamhnach ann.</span></p>
<lb n="1359"/>
<lb n="1360"/><p><span>(Tuille).  Peig.</span></p>
<lb n="1361"/>
<lb n="1362"/><p><span>FIDILÉIR AN AONPHUIRT.</span></p>
<lb n="1363"/>
<lb n="1364"/><p><span>Nuair a bhí mo mháthair óg deir sí</span>
<lb n="1365"/><span>go mbíodh fidiléar ag teacht chun an</span>
<lb n="1366"/><span>bhaile seo gach geimhreadh.  Fear caol</span>
<lb n="1367"/><span>árd dubh a í ann, éadan fada air,</span>
<lb n="1368"/><span>srón beag caol, mallaí móra dubha air;</span>
<lb n="1369"/><span>cluasa móra fada, agus suile beaga</span>
<lb n="1370"/><span>gorma air freisin.  Do chaitheadh sé i</span>
<lb n="1371"/><span>gcomhnuidhe culaith dubh mar culaith shag-</span>
<lb n="1372"/><span>airt.  Bhíodh an bríste an-fhada do agus</span>
<lb n="1373"/><span>bhíodh sé fillte suas agus é in a chreap</span>
<lb n="1374"/><span>mór ag béal a bhróg.  Bhí sé bacach</span>
<lb n="1375"/><span>agus bhíodh sé ag dhul thart ó bháile go</span>
<lb n="1376"/><span>baile ar mhaide croisín agus maide</span>
<lb n="1377"/><span>siubhail, an fidil faoi na ascaill aige</span>
<lb n="1378"/><span>ag déanú slighe beatha dho féin.</span></p>
<lb n="1379"/>
<lb n="1380"/><p><span>Ba dhuine an-amaideach é ach ba spórt-</span>
<lb n="1381"/><span>amhail an fear é na dhiaidh sin.  Nuair</span>
<lb n="1382"/><span>a thagadh an oidhche agus nuair a bhíodh</span>
<lb n="1383"/><span>na daoine uiligh cruinn chaithfeadh siad</span>
<lb n="1384"/><span>cathaoir a chur suas ar bhórd agus rachadh</span>
<lb n="1385"/><span>seisean suas ar an gcathaoir.  Ansinn</span>
<lb n="1386"/><span>bhíodh sé os cionn gach duine mar rí in</span>
<lb n="1387"/><span>a chathaoir ríoghacht agus é ag buala</span>
<lb n="1388"/><span>ceoil, dá mb' fhíor do féin.  Ní raibh</span>
<lb n="1389"/><span>aon cheol ar bith aige ach aon phort amháin</span>
<lb n="1390"/><span>agus an t-ainm a bhí air “An Táilliúir</span>
<lb n="1391"/><span>Aerach,” agus is ar éigin d'aithneochthá</span>
<lb n="1392"/><span>an port sin ceanna céadna.  D'iarradh</span>
<lb n="1393"/><span>cailín air “An bóthar ó thuaidh go Tráighlí”</span>
<lb n="1394"/><span>a shinneamhaint agus sé ding dong a</span>
<lb n="1395"/><span>thagadh as an fidil.  D'iarradh fear air</span>
<lb n="1396"/><span>“Na Trí Drumadóirí” a bhualú agus</span>
<lb n="1397"/><span>phléasgadh gach duine ag gáiridhe nuair</span>
<lb n="1398"/><span>aithneochadh sé “An Táilliúir Aerach” dá</span>
<lb n="1399"/><span>sheinneamhaint aige.  D'iarradh fear eile</span>
<lb n="1400"/><span>air “Rocky Road to Dnblin” a shein-</span>
<lb n="1401"/><span>neamhaint agus céard a bheadh aige airís</span>
<lb n="1402"/><span>ach “An Táilliúir Aerach.”  Is mór an</span>
<lb n="1403"/><span>usáid a bhain sé as an táilliúir aerach.</span>
<lb n="1404"/><span>Rachadh na daoine ag damhsa agus eisean</span>
<lb n="1405"/><span>ag bualadh agus ag smalcadh an bhóird</span>
<lb n="1406"/><span>le na dhá chois ag bualú ama do féin.</span>
<lb n="1407"/><span>Ní shásochadh an méad sin gleoigh é mar</span>
<lb n="1408"/><span>choinneochadh sé crónán ar siubhal chomh</span>
<lb n="1409"/><span>maith.  Níorbh' fhéidir rinnce dá chuid</span>
<lb n="1410"/><span>ceoil mar ní raibh tús na deireadh léithe</span>
<lb n="1411"/><span>ach leigeadh an t-aos óg orrtha gur ag</span>
<lb n="1412"/><span>damhsa a bhí siad mar bhí truagh mhór acú</span>
<lb n="1413"/><span>dó.  Deireadh sé leis na daoine gach</span>
<lb n="1414"/><span>oidhche go raibh naoí gcéad port aige</span>
<lb n="1415"/><span>agus nach raibh an méad sin ag fidiléar</span>
<lb n="1416"/><span>ar bith eile agus ar an adhbhar sin ar</span>
<lb n="1417"/><span>seisean, “Is mé an fidiléir is fearr sa</span>
<lb n="1418"/><span>domhan.”  Déarfadh na daoine go mb'</span>
<lb n="1419"/><span>fhíor dó mar nár casú leo aon fhidiléar</span>
<lb n="1420"/><span>mar é airiamh.  Bhíodh na cailíní gá mholadh</span>
<lb n="1421"/><span>i gcomhnuidhe agus shíleadh sé go raibh</span>
<lb n="1422"/><span>siad ag tuitim i ngrádh leis agus bhíodh</span>
<lb n="1423"/><span>an-bhród air.  Bhíodh na mná i gcomhnuidhe</span></p>
<lb n="1424"/>
<lb n="1425"/><p><span>Biadh do Ghaedhlaibh — Ceannuig do chuid aráin, cístí, &c., ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid a' tSáirséalaigh, I Luimnigh.</span>
<lb n="1426"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1427"/><p><span>ag déanú cleamhnais do agus a rádh go</span>
<lb n="1428"/><span>mbeadh an t-ádh dearg ar an gcailín a</span>
<lb n="1429"/><span>gheobhadh é mar fhear.  Chreideadh sé gach</span>
<lb n="1430"/><span>rud a d'innseochaidhe dó dá mba é an</span>
<lb n="1431"/><span>bhréag ba mho a chuala duine airiamh.</span></p>
<lb n="1432"/>
<lb n="1433"/><p><span>Cé nach raibh aon mhaith ann mar cheol-</span>
<lb n="1434"/><span>tóir bhí sé in a Ghaedhilgeoir cliste agus</span>
<lb n="1435"/><span>bhí amhráin bhreaghdha agus sgéalta áilne</span>
<lb n="1436"/><span>aige chomh maith.  Caitheadh sé an chuid</span>
<lb n="1437"/><span>ba mhó do'n oidhche ag gabháil amhrán</span>
<lb n="1438"/><span>Gaedhilge.  Bhí guth an-bhinn aige cé nach</span>
<lb n="1439"/><span>raibh sé an-láidir agus b'fhiú éisteach leis</span>
<lb n="1440"/><span>ag gabháil na sean-amhrán.  Is iomdha</span>
<lb n="1441"/><span>amhrán a fuair an t-aos óg uaidh.</span></p>
<lb n="1442"/>
<lb n="1443"/><p><span>“An Dreóilín,”</span>
<lb n="1444"/><span>Acaill Bheag.</span></p>
<lb n="1445"/>
<lb n="1446"/><p><span>An Craoibhín Aoibhinn do rinne an t-amhrán so ar</span>
<lb n="1447"/><span>sguabadh na bprátaí thar lear.</span></p>
<lb n="1448"/>
<lb n="1449"/><p><span>AN PRÉACHÁN MÓR.</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="1452"/>
<lb n="1453"/><p><span>Ca bhfuil na prátaidhe do bhí go h-áluinn</span>
<lb n="1454"/><span>Ag Tadhg a's ag Pádraig an tráth so indé?</span>
<lb n="1455"/><span>Na prátaidhe blasta 's na gais bhreagh' ghlasa</span>
<lb n="1456"/><span>Ar iomairibh snasta bhí 'fás go réidh?</span>
<lb n="1457"/><span>Cad é an sgéal-so ar fud na h-Éireann</span>
<lb n="1458"/><span>Go bhfuilmíd tréigthe gan ceart ná cóir,</span>
<lb n="1459"/><span>Agus toradh na hÉireann gach lá dá réabadh</span>
<lb n="1460"/><span>Ag an éan dubh bréan sin — an Préachán</span>
<lb n="1461"/><span>Mór.</span></p>
<lb n="1462"/>
<lb n="1463"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="1464"/>
<lb n="1465"/><p><span>Och! d'imthigh a's d'éaluigh prátaidhe glégeal'</span>
<lb n="1466"/><span>Do bhí go séanmhar ar bhárr na cré,</span>
<lb n="1467"/><span>Thug lón a's biadh do'n t-seanóir liath,</span>
<lb n="1468"/><span>Thug lón a's biadh do'n pháistín féin.</span>
<lb n="1469"/><span>Acht tá siad sgaptha, ithte a's sgartha,</span>
<lb n="1470"/><span>Pioctha a's lobhtha a's olc go leór,</span>
<lb n="1471"/><span>Ag an éan dubh bradach tá teacht as Sachsain,</span>
<lb n="1472"/><span>'S gur b'é a ainm an Préachán Mór.</span></p>
<lb n="1473"/>
<lb n="1474"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="1475"/>
<lb n="1476"/><p><span>Na crainn gabáiste bhí insan ngáirdín</span>
<lb n="1477"/><span>Ar chúl na páirce, le h-ais an tighe,</span>
<lb n="1478"/><span>Nach raibh siad millte, briste, sgriosta,</span>
<lb n="1479"/><span>Goidthe, ithte ar feadh na h-oidhch'.</span>
<lb n="1480"/><span>Is mór damáiste mo chuid gabáiste</span>
<lb n="1481"/><span>Acht sé caill na bprátaidh d'fhág mise i</span>
<lb n="1482"/><span>mbrón,</span>
<lb n="1483"/><span>Goidthe ag gaduidhe tá teacht as Sacsain</span>
<lb n="1484"/><span>'S gur b'é a ainm siúd an Préachán Mór.</span></p>
<lb n="1485"/>
<lb n="1486"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="1487"/>
<lb n="1488"/><p><span>Do bhí mé sínte amuigh san oidhche</span>
<lb n="1489"/><span>Ag faire siar uaim, a's mé mo luidhe,</span>
<lb n="1490"/><span>Nuair chualas torann ag teacht go h-obann</span>
<lb n="1491"/><span>A's fuaim a's fothram os cionn an tighe.</span>
<lb n="1492"/><span>Do chaill gach réalt a sholus glégeal,</span>
<lb n="1493"/><span>Do chaill an ghealach ar fad a glóir'</span>
<lb n="1494"/><span>D'fhéach mé suas — a Mhuire, is truagh!</span>
<lb n="1495"/><span>Cad é bhí shuas acht an Préachán Mór!</span></p>
<lb n="1496"/>
<lb n="1497"/><p><span>CAILÍN DEAS ÓN DTUAITH.</span></p>
<lb n="1498"/>
<lb n="1499"/><p><span>Tá cailín na comhnaidhe i n-aice</span>
<lb n="1500"/><span>Luimnighe.  Cailín ana-dheas iseadh í —</span>
<lb n="1501"/><span>ar nós na gcailíní go léir san áit sin.</span>
<lb n="1502"/><span>Bhí sí sa Chathair lá le déanaighe agus</span>
<lb n="1503"/><span>chuaidh sí isteach i siopa chun laimhní do</span>
<lb n="1504"/><span>cheannac.  Siopa ana-mhór dob eadh é</span>
<lb n="1505"/><span>agus bhí mór-chuid fear óg agus cailíní</span>
<lb n="1506"/><span>ann ag díol na rudaí go léir.</span></p>
<lb n="1507"/>
<lb n="1508"/><p><span>Do dhruid an cailín deas go dtí an</span>
<lb n="1509"/><span>cúntar mar a raibh na laimhní le fagháil.</span>
<lb n="1510"/><span>Buachaill báire dob' eadh an buachaill a</span>
<lb n="1511"/><span>bhí ann, agus nuair a chonnaic sé an</span>
<lb n="1512"/><span>cailín ón dtuaith ag teacht cheap sé go</span>
<lb n="1513"/><span>ndéanfadh sé magadh fúithe.  D'innis sí</span>
<lb n="1514"/><span>dho cad a bhí ag teastáil uaithe agus</span>
<lb n="1515"/><span>do theasbáin sé dhi a raibh de laimhní</span>
<lb n="1516"/><span>aige.  Bhí laimhní donna, agus laimhní</span>
<lb n="1517"/><span>bána, agus laimhní glasa, agus laimhní de</span>
<lb n="1518"/><span>gach aon dath dá bhfeacaís riamh aige.</span>
<lb n="1519"/><span>Bhí an cailín tamall maith ag toghadh ach</span>
<lb n="1520"/><span>fé dheire fuair sí peidhre d'oir di.</span></p>
<lb n="1521"/>
<lb n="1522"/><p><span>“An mór atá ortha let' thoil?” arsan</span>
<lb n="1523"/><span>cailín deas.</span></p>
<lb n="1524"/>
<lb n="1525"/><p><span>(Fear magaidh dob eadh an cléireach</span>
<lb n="1526"/><span>mar adubhart cheana).</span></p>
<lb n="1527"/>
<lb n="1528"/><p><span>“Níl ach póg, a laogh,” ar seisean go</span>
<lb n="1529"/><span>milis.</span></p>
<lb n="1530"/>
<lb n="1531"/><p><span>“Go h-ana-mhaith ar fad!” arsan cailín</span>
<lb n="1532"/><span>ón dtuaith.  “Béarfad trí pheidhre liom</span>
<lb n="1533"/><span>aca agus cuirfead mo shean-mháthair</span>
<lb n="1534"/><span>chughat tráthnóna agus díolfaidh sí asta!”</span></p>
<lb n="1535"/>
<lb n="1536"/><p><span>Bhí na laimhní aici agus d'imthigh sí</span>
<lb n="1537"/><span>agus an buachaill báire ag féachaint na</span>
<lb n="1538"/><span>diaidh agus a bhéal ar leathadh.  Níor</span>
<lb n="1539"/><span>airigheamar fós cad a thuit amach tráth-</span>
<lb n="1540"/><span>nóna nó cionnus do scar sé leis an</span>
<lb n="1541"/><span>sean-mháthair, ach ní dóigh liom go mbíonn</span>
<lb n="1542"/><span>sé ag magadh a thuille fé chailíní tuaithe.</span></p>
<lb n="1543"/>
<lb n="1544"/><p><span>Seán Ó Clúmháin, O.S.,</span>
<lb n="1545"/><span>Móin a' Lín, Luimneach.</span></p>
<lb n="1546"/>
<lb n="1547"/><p><span>SCÉAL AR SCEILG MHICHÍL.</span></p>
<lb n="1548"/>
<lb n="1549"/><p><span>Dall a bhí in Íbh Ráthach fad ó is bhítí</span>
<lb n="1550"/><span>gá taidhbhreamh do dá dtabharfadh sé</span>
<lb n="1551"/><span>turus ar bior Sgeilge mar a bhfuil</span>
<lb n="1552"/><span>seipéal Mhichíl go bhfaghadh sé a radharc.</span>
<lb n="1553"/><span>Bhíodh sé i gcomhnuidhe a rádh go dtabhar-</span>
<lb n="1554"/><span>fadh sé an turus dá bhfaghadh sé aon bhád</span>
<lb n="1555"/><span>a bhéarfadh isteach é.</span></p>
<lb n="1556"/>
<lb n="1557"/><p><span>Dubhairt iasgairí ó'n gCalaith leis, lá,</span>
<lb n="1558"/><span>go rabhadar ag dul fé dhéin na Sceilge</span>
<lb n="1559"/><span>chun iasgaig is go mbéarfaidís isteach</span>
<lb n="1560"/><span>é.  Nuair a chuadar go dtí an Sceilg</span>
<lb n="1561"/><span>chuireadar an dall ar chloich i mbéal an</span>
<lb n="1562"/><span>chuain.  Chonnacadar an t-iasg is chuadar</span>
<lb n="1563"/><span>ag iasgach.  Ba ghearr gur eirig an</span>
<lb n="1564"/><span>fharaige ortha is b'éigin dóibh comáint</span>
<lb n="1565"/><span>leo a bhaile.</span></p>
<lb n="1566"/>
<lb n="1567"/><p><span>Níor fhéadadar dul fé dhéin an daíll</span>
<lb n="1568"/><span>go ceann seachtaine arís is ní raibh aon</span>
<lb n="1569"/><span>choinne acu ná go raibh sé marbh nó</span>
<lb n="1570"/><span>báidhte.  Chuardaigheadar go h-árd agus</span>
<lb n="1571"/><span>go h-ísiol do is nuair a bhí gach aon</span>
<lb n="1572"/><span>áit cuardaighthe acu chuadar isteach sa</span>
<lb n="1573"/><span>tséipéal is cé bhí ann rómpa ná an dall</span>
<lb n="1574"/><span>is é a rádh a úrnuighthe.  Dúbhradar leis</span>
<lb n="1575"/><span>bualadh amach go mbéarfaidís a bhaile é.</span></p>
<lb n="1576"/>
<lb n="1577"/><p><span>“Fan go fóil go gcríochnóghad mo</span>
<lb n="1578"/><span>Choróin,” ar seisean; “tá deichneabhar</span>
<lb n="1579"/><span>dem Choróin gan rádh agam.”</span></p>
<lb n="1580"/>
<lb n="1581"/><p><span>Nuair a bhí an Choróin críochnuighthe</span>
<lb n="1582"/><span>aige d'fhéach sé mór-thimchioll an tséipéil</span>
<lb n="1583"/><span>is bhí a radharc aige.</span></p>
<lb n="1584"/>
<lb n="1585"/><p><span>D'fhiafraig na fir de an fada bhí sé</span>
<lb n="1586"/><span>astigh sa tséipéal.  Dubhairt sé leo</span>
<lb n="1587"/><span>nárbh fhéidir go raibh sé uair a chluig</span>
<lb n="1588"/><span>ann mar ná raibh thar an méid sin</span>
<lb n="1589"/><span>aimsire ó d'fhágadar féin é.  B'iongnadh</span>
<lb n="1590"/><span>le gach éinne a chuala an sgéal conus</span>
<lb n="1591"/><span>a bhain sé amach an séipéal agus conus</span>
<lb n="1592"/><span>ar mhair sé sé lá na seachtaine gan biadh</span>
<lb n="1593"/><span>gan deoch ach b'in é mar do fuair sé a</span>
<lb n="1594"/><span>radharc.</span></p>
<lb n="1595"/>
<lb n="1596"/><p><span>Tomás Ua Fianachta, Spúncán.</span></p>
<lb n="1597"/>
<lb n="1598"/><p><span>Scáth ó'n nGréin,</span>
<lb n="1599"/><span>nó fós ó'n bhfearthainn.</span></p>
<lb n="1600"/>
<lb n="1601"/><p><span>Foscáin Gréine, Foscáin Fearthanna,</span>
<lb n="1602"/><span>Bréagáin Leanbh, is Madaí Dorn.</span></p>
<lb n="1603"/>
<lb n="1604"/><p><span>H. JOHNSTON,</span>
<lb n="1605"/><span>TIGH “AN BHATA DROIGHIN ÉILLE”</span>
<lb n="1606"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1607"/><span>Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1608"/>
<lb n="1609"/><p><span>GUAILNEÁIN</span>
<lb n="1610"/><span>SEANDÚNA.</span></p>
<lb n="1611"/>
<lb n="1612"/><p><span>Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht</span>
<lb n="1613"/><span>Tráth bhriseadar na humaí,</span>
<lb n="1614"/><span>Is nuair thuigeadar a bhfionntar</span></p>
<lb n="1615"/>
<lb n="1616"/><p><span>Ba chráidhte dúr a gcló.</span>
<lb n="1617"/><span>“Ach, tá peidhre 'n Shandon Braces'</span>
<lb n="1618"/><span>Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach</span>
<lb n="1619"/><span>“Agam, is táid chómh tréan san</span></p>
<lb n="1620"/>
<lb n="1621"/><p><span>Go ndéanfaid dúinn an gnó!”</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té</span>
<lb n="1624"/><span>dheinean —</span></p>
<lb n="1625"/>
<lb n="1626"/><p><span>TOMÁS Ó GORMÁIN</span>
<lb n="1627"/><span>Port an Phápa, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1628"/>
<lb n="1629"/><p><span>CHÓMH-BLASTA LE h-AON-ÍM!</span></p>
<lb n="1630"/>
<lb n="1631"/><p><span>MARGAIRÍN</span>
<lb n="1632"/><span>“LEANDAR”</span></p>
<lb n="1633"/>
<lb n="1634"/><p><span>Tá 'a dhéanamh i gCORCAIGH</span>
<lb n="1635"/><span>ag</span>
<lb n="1636"/><span>Ó DUBHDAILL, Ó MATHÚNA</span>
<lb n="1637"/><span>Agus a gCualucht.</span></p>
<lb n="1638"/>
<lb n="1639"/><p><span>Bí 'á lorg ar lucht siopa, led' thoil.</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>Tá le fághail uainn-ne —</span></p>
<lb n="1642"/>
<lb n="1643"/><p><span>TÉ BLASTA CÚMHRA.</span></p>
<lb n="1644"/>
<lb n="1645"/><p><span>Ceannuigh púnt de mar shompla.</span></p>
<lb n="1646"/>
<lb n="1647"/><p><span>SIMCOX is a chlann mhac (Teo.)</span>
<lb n="1648"/><span>10 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1649"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1650"/>
<lb n="1651"/><p><span>Is ann is fearr a gheobhair rudaí a dheinid</span>
<lb n="1652"/><span>Gaedhil: sa tSIOPA BAGÚIN</span>
<lb n="1653"/><span>atá ag</span></p>
<lb n="1654"/>
<lb n="1655"/><p><span>TOMÁS Ó MURCHADHA,</span>
<lb n="1656"/><span>(‘T. J. Murphy’)</span>
<lb n="1657"/><span>111 Sráid Sheóirse, CORCAIGH,</span>
<lb n="1658"/><span>ar aghaidh Árdoifige an Phuist anonn.</span></p>
<lb n="1659"/>
<lb n="1660"/><p><span>le MÁIRE NÍ RAGHALLAIGH</span></p>
<lb n="1661"/>
<lb n="1662"/><p><span>An siopa in a bhfuil Páipéir, Leabhair</span>
<lb n="1663"/><span>is Tobac ann don Ghaedhilgeoir:</span></p>
<lb n="1664"/>
<lb n="1665"/><p><span>UACHTAR SRÁIDE NA DRISEOIGE a 87</span>
<lb n="1666"/><span>i mBAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="1667"/>
<lb n="1668"/><p><span>Togha gacha bídh i gcóir na mbeithidheach, le fághail ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid an tSáirséalaigh, i Luimnigh.</span>
<lb n="1669"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1670"/><p><span>GACH CÓIR SCOILE!</span></p>
<lb n="1671"/>
<lb n="1672"/><p><span>tá againn-ne</span></p>
<lb n="1673"/>
<lb n="1674"/><p><span>LEABHAIR don LEABHARLAINN</span>
<lb n="1675"/><span>agus</span>
<lb n="1676"/><span>LEABHAIR mar DHUAISEANNA.</span></p>
<lb n="1677"/>
<lb n="1678"/><p><span>Scríobh chugainn ar lorg eolais:</span></p>
<lb n="1679"/>
<lb n="1680"/><p><span>MUÍNTIR FHALLAMHAIN,</span>
<lb n="1681"/><span>(Fallon Bros. Ltd.)</span></p>
<lb n="1682"/>
<lb n="1683"/><p><span>Cúirt Dáma a 13 & a 14,</span>
<lb n="1684"/><span>in ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="1685"/>
<lb n="1686"/><p><span>Smithfield a 88, i mBealfeirste.</span>
<lb n="1687"/><span>Sráid Uí Chonaill a 72, i bPortláirge.</span></p>
<lb n="1688"/>
<lb n="1689"/><p><span>Tá</span></p>
<lb n="1690"/>
<lb n="1691"/><p><span>SCÉALUIDHEACHT - GAN -</span>
<lb n="1692"/><span>SRAÍNNG</span></p>
<lb n="1693"/>
<lb n="1694"/><p><span>d'á múineadh</span>
<lb n="1695"/><span>ag togha na</span>
<lb n="1696"/><span>múinteóirí</span></p>
<lb n="1697"/>
<lb n="1698"/><p><span>I SCOIL UÍ SHÚILEABHÁIN</span>
<lb n="1699"/><span>SA ‘MHARDÍOG,’</span>
<lb n="1700"/><span>I gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1701"/>
<lb n="1702"/><p><span>Is í an scoil is mó cáil agus</span>
<lb n="1703"/><span>is fearr cóir i n-Éirinn.</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>Múintear</span>
<lb n="1706"/><span>SRANNG - SCÉALUIDHEACHT</span></p>
<lb n="1707"/>
<lb n="1708"/><p><span>ann do chailiní, i gcóir Oifige</span>
<lb n="1709"/><span>an Phuist, sa ló nó istoidhche.</span></p>
<lb n="1710"/>
<lb n="1711"/><p><span>Scríobh chun an Árd-Oide.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>A CHARA!</span>
<lb n="1714"/><span>Má's mian leat greann, má's mian leat Gaedhilg,</span>
<lb n="1715"/><span>Má's mian leat spóirt agus pléisiúr mór,</span>
<lb n="1716"/><span>Má's mian leat sláinte, má's mian leat féile,</span>
<lb n="1717"/><span>Má's mian leat céilidh, rinnce 'gus ceól</span></p>
<lb n="1718"/>
<lb n="1719"/><p><span>Tabhair cuaird i mbliana ar</span></p>
<lb n="1720"/>
<lb n="1721"/><p><span>COLÁISTE</span>
<lb n="1722"/><span>EOGHAN UÍ CHOMHRAIDHE</span>
<lb n="1723"/><span>Carraig a' Chabhaltaigh,</span>
<lb n="1724"/><span>i gCondae an Chláir.</span></p>
<lb n="1725"/>
<lb n="1726"/><p><span>An Chéad Shéasún —</span>
<lb n="1727"/><span>Ó Iúl go Lughnasa 4adh.</span></p>
<lb n="1728"/>
<lb n="1729"/><p><span>An Tarna Séasún —</span>
<lb n="1730"/><span>Ó Lughnasa 6adh go M. Fómhair iad.</span></p>
<lb n="1731"/>
<lb n="1732"/><p><span>Gheobhair gach eolas ó'n Rúnaire —</span>
<lb n="1733"/><span>Brian Ó hUigín, Coláiste Uí Chomhraidhe,</span>
<lb n="1734"/><span>Carraig a' Chabhaltaigh.</span></p>
<lb n="1735"/>
<lb n="1736"/><p><span>An Mhin Choirce is fearr blas agus is</span>
<lb n="1737"/><span>mó substaint — MIN MHAGHCHROMTHA</span></p>
<lb n="1738"/>
<lb n="1739"/><p><span>Mícheál Ó Caoimh, a dheinean,</span>
<lb n="1740"/><span>I MAGHCHROMTHA.</span></p>
<lb n="1741"/>
<lb n="1742"/><p><span>Scríobh chuige.</span></p>
<lb n="1743"/>
<lb n="1744"/><p><span>SÍ MO BHEAN AN RÓGAIRE.</span></p>
<lb n="1745"/>
<lb n="1746"/><p><span>Gléas C.</span></p>
<lb n="1747"/>
<lb n="1748"/><p><span>Curfá:</span></p>
<lb n="1749"/>
<lb n="1750"/><p><span>Bhéarsa:</span></p>
<lb n="1751"/>
<lb n="1752"/><p><span>Sí m o bhean a' rógaire,</span>
<lb n="1753"/><span>Sí mo bhean a' cladhaire,</span>
<lb n="1754"/><span>Sí mo bhean a' rógaire,</span>
<lb n="1755"/><span>Is cuirfidh sí le faill me.</span></p>
<lb n="1756"/>
<lb n="1757"/><p><span>Chuireas sgéal amach chúici</span>
<lb n="1758"/><span>Go gceannóghainn macha bó dhi,</span>
<lb n="1759"/><span>Do leig sí sgéal isteach chugam</span>
<lb n="1760"/><span>Gurbh' olc a' sás a seolth' í.</span></p>
<lb n="1761"/>
<lb n="1762"/><p><span>Sí mo bhean a' radaire,</span>
<lb n="1763"/><span>Sí mo bhean a' cladhaire,</span>
<lb n="1764"/><span>D'éaluigh sí le Carabhat</span>
<lb n="1765"/><span>Is n'fheadar-sa cá bhfaghad í.</span></p>
<lb n="1766"/>
<lb n="1767"/><p><span>Chuireas sgéal amach chúichi</span>
<lb n="1768"/><span>Go gceannóghain n túirnín lín di,</span>
<lb n="1769"/><span>Leig sí sgéal isteach chugham</span>
<lb n="1770"/><span>Gurbh' olc a' sás a shnímh í.</span></p>
<lb n="1771"/>
<lb n="1772"/><p><span>Tá mo bhean a' radaireacht.</span>
<lb n="1773"/><span>Tá mo bhean a' rásaidheacht,</span>
<lb n="1774"/><span>Tá mo bhean a' radaireacht,</span>
<lb n="1775"/><span>Is d'éaluig sí le sclábhuidhe.</span></p>
<lb n="1776"/>
<lb n="1777"/><p><span>Do chuireas sgéal amach chúichi</span>
<lb n="1778"/><span>Go gceannóghainn jaunting car di,</span>
<lb n="1779"/><span>Do leig sí sgéal isteach chugham</span>
<lb n="1780"/><span>Go ndéanfadh maide chláir í.</span></p>
<lb n="1781"/>
<lb n="1782"/><p><span>Tá mo bhean a' radaireacht,</span>
<lb n="1783"/><span>A' radaireacht 's a' sráidigheacht,</span>
<lb n="1784"/><span>D'imthig sí le píobaire</span>
<lb n="1785"/><span>Chun gaoithe chur na mhálaí</span></p>
<lb n="1786"/>
<lb n="1787"/><p><span>Do chuireas sgéal amach chúichi</span>
<lb n="1788"/><span>Go gceannóghainn leabaidh chlúimh di,</span>
<lb n="1789"/><span>Do leig sí sgéal isteach chugham</span>
<lb n="1790"/><span>Go ndéanfadh sop sa chúinn' í.</span></p>
<lb n="1791"/>
<lb n="1792"/><p><span>Sí mo bhean a' rógaire,</span>
<lb n="1793"/><span>Sí mo bhean a' cladhaire,</span>
<lb n="1794"/><span>Sí mo bhean a' rógaire,</span>
<lb n="1795"/><span>Is cuirfidh sí le faill me.</span></p>
<lb n="1796"/>
<lb n="1797"/><p><span>Do chuireas sgéal amach chúichí</span>
<lb n="1798"/><span>Go gceannóghainn button boots di,</span>
<lb n="1799"/><span>Do leig sí sgéal isteach chugham</span>
<lb n="1800"/><span>Go ndéanfadh slipper shoes í.</span></p>
<lb n="1801"/>
<lb n="1802"/><p><span>Sí mo bhean a' rógaire, &rl.</span></p>
<lb n="1803"/>
<lb n="1804"/><p><span>Do chuireas sgéal amach chúichi</span>
<lb n="1805"/><span>Go gceannóghainn ribín buidhe dhi,</span>
<lb n="1806"/><span>Do leig sí sgéal isteach chugham</span>
<lb n="1807"/><span>Go ndéanfadh súgán tuighe í.</span></p>
<lb n="1808"/>
<lb n="1809"/><p><span>Sí mo bhean, & rl.</span></p>
<lb n="1810"/>
<lb n="1811"/><p><span>Do chuireas sgéal amach chúichi</span>
<lb n="1812"/><span>Go gceannóghainn cana cláir di,</span>
<lb n="1813"/><span>Do leig sí sgéal isteach chugham</span>
<lb n="1814"/><span>Go ndéanfadh ceaintín stáin í.</span></p>
<lb n="1815"/>
<lb n="1816"/><p><span>Chuaidh m o bhean a' radaireacht,</span>
<lb n="1817"/><span>Chuaidh mo bhean ag ól uaim,</span>
<lb n="1818"/><span>Do chuaidh sí thar faraige,</span>
<lb n="1819"/><span>Is nár fhillidh sí go deo chugham!</span></p>
<lb n="1820"/>
<lb n="1821"/><p><span>Finghin na Leamhna do sholáthruigh.</span></p>
<lb n="1822"/>
<lb n="1823"/><p><span>Ceol curtha i ngléas ag Úna Ní Mhainnín.</span></p>
<lb n="1824"/>
<lb n="1825"/><p><span>Ghaedheala!  Ceannuighidh rothar Gaedhealach .i.</span></p>
<lb n="1826"/>
<lb n="1827"/><p><span>“AN LÚCÁNIA”</span>
<lb n="1828"/><span>(de dhéantús na hÉireann</span></p>
<lb n="1829"/>
<lb n="1830"/><p><span>ó</span></p>
<lb n="1831"/>
<lb n="1832"/><p><span>DOMHNALL Ó BUACHALLA, MAGH NUADHAT.</span></p>
<lb n="1833"/>
<lb n="1834"/><p><span>Is maith an chóir iad so chun Gaedhilge</span>
<lb n="1835"/><span>do mhúineadh:</span></p>
<lb n="1836"/>
<lb n="1837"/><p><span>“Scéalta don Aos Óg,” 2d.</span>
<lb n="1838"/><span>“Ceachta Scoile,” a I., II., III. 2½d., 3½d., 4½d.</span>
<lb n="1839"/><span>“Cairteanna chun Cómhrádh do Mhúineadh” —</span>
<lb n="1840"/><span>iad go daithte is go hoireamhnach ar gach</span>
<lb n="1841"/><span>chuma.  I., II., III., IV. 4/-, 4/6, 4/6, 4/6</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>Gaedhil a bhfuil Trácht ortha:</span></p>
<lb n="1844"/>
<lb n="1845"/><p><span>Peictiúirí dhíobh so — Meadhbh, An Sáirséalach,</span>
<lb n="1846"/><span>Naomh Pádraig, Brian Bóraimhe, Naomh</span>
<lb n="1847"/><span>Colmcille, Uolf Tone, Naomh Bréandán,</span>
<lb n="1848"/><span>An Búrcach, Riobárd Emmet & Dómhnal</span>
<lb n="1849"/><span>Ó Conaill.  10 gcinn ar fad — iad fé</span>
<lb n="1850"/><span>gharmaí dara agus ciumhais órdha le gach</span>
<lb n="1851"/><span>garm — £3 an beart.</span></p>
<lb n="1852"/>
<lb n="1853"/><p><span>Leabhair iad so a thaithnfidh leat — “Every</span>
<lb n="1854"/><span>Irishman's Library.”  2/6 a' leabhar —</span></p>
<lb n="1855"/>
<lb n="1856"/><p><span>“Saints and Sinners (Dr. Hyde),</span>
<lb n="1857"/><span>“Humours of Irish Life (C.L. Graves, M.A),</span>
<lb n="1858"/><span>“Irish Orators and Oratory” (Prof. Kettle),</span>
<lb n="1859"/><span>“Irish Poetry” (A. P. Graves, M.A.),</span>
<lb n="1860"/><span>“Selections from Thomas Davis”</span>
<lb n="1861"/><span>(T. W. Rolleston, M.A.).</span></p>
<lb n="1862"/>
<lb n="1863"/><p><span>“Songs of Myself and Lyrics”</span>
<lb n="1864"/><span>(Thomas Mac Donagh), 4/6.</span>
<lb n="1865"/><span>Poetical Works of Joseph M. Plunkett, 3/6.</span></p>
<lb n="1866"/>
<lb n="1867"/><p><span>Cuir cárta ag triall orainn</span>
<lb n="1868"/><span>ar lorg leabhráin eolais:</span></p>
<lb n="1869"/>
<lb n="1870"/><p><span>“The Educational Co. of Ireland,”</span>
<lb n="1871"/><span>89 Sráid Talbóid, Áth Cliath.</span></p>
<lb n="1872"/>
<lb n="1873"/><p><span>EARRAÍ GAEDHEALACHA DO GHAEDHLAIBH!</span></p>
<lb n="1874"/>
<lb n="1875"/><p><span>Léinte.  Lámhainní.  Carabhata.</span>
<lb n="1876"/><span>Stocaí “Guailneáin.”  Bróga.</span>
<lb n="1877"/><span>Caipíní agus Hataí,</span></p>
<lb n="1878"/>
<lb n="1879"/><p><span>ó</span>
<lb n="1880"/><span>TH. Ó LOCHLAINN,</span>
<lb n="1881"/><span>19 Sráid na Páirliméide, Baile Átha Cliath.</span></p>
<lb n="1882"/>
<lb n="1883"/><p><span>BÍODH PÍOPA MAITH</span>
<lb n="1884"/><span>GAEDHLACH AGAT.</span></p>
<lb n="1885"/>
<lb n="1886"/><p><span>Tá</span>
<lb n="1887"/><span>PÍOPAÍ MHIC PHEADAIR</span>
<lb n="1888"/><span>le ceannach i ngach siopa tobac.</span></p>
<lb n="1889"/>
<lb n="1890"/><p><span>Cuir a dtuairisc ar</span>
<lb n="1891"/><span>lucht a ndéanta —</span></p>
<lb n="1892"/>
<lb n="1893"/><p><span>CAPP & MAC PEADAIR Teo.</span>
<lb n="1894"/><span>FAICHE SHAIN STIABHNA,</span>
<lb n="1895"/><span>ÁTH CLIATH.</span></p>
<lb n="1896"/>
<lb n="1897"/><p><span>Má léighir Béarla,</span>
<lb n="1898"/><span>LÉIGH LEABHAIR MHAITHE.</span></p>
<lb n="1899"/>
<lb n="1900"/><p><span>“Poets and Poetry of Munster,” by James Clar-</span>
<lb n="1901"/><span>ence Mangan; 3/- agus postas 4d.</span>
<lb n="1902"/><span>Ta Béarla is Gaedhilg ann.</span></p>
<lb n="1903"/>
<lb n="1904"/><p><span>“Knocknagow,” by C J Kickham; 4/- agus</span>
<lb n="1905"/><span>postas 5d.</span></p>
<lb n="1906"/>
<lb n="1907"/><p><span>“In Dark and Evil Days,” by F.Sheehy-Skeffing-</span>
<lb n="1908"/><span>ton; 3/6 agus postas 5d.</span></p>
<lb n="1909"/>
<lb n="1910"/><p><span>“The Red Spy,” by D. M. Lenihan; scéal ar</span>
<lb n="1911"/><span>cogadh Gaedhal ar son tailimh is treabhachais</span>
<lb n="1912"/><span>é sin; 3/6 agus postas 5d.</span></p>
<lb n="1913"/>
<lb n="1914"/><p><span>“Convict No. 25,” by James Murphy; scéal ar</span>
<lb n="1915"/><span>ruagairt Ghaedhal ó thalamh na Midhe; 3/6 &</span>
<lb n="1916"/><span>postas 5d.</span></p>
<lb n="1917"/>
<lb n="1918"/><p><span>Scríobh ar lorg liosta agus tuille eolais.</span></p>
<lb n="1919"/>
<lb n="1920"/><p><span>SÉAMUS Ó DUBHTHAIGH & A CHUA.,</span>
<lb n="1921"/><span>Sráid Westmoreland a' 38, ÁTH cliath.</span></p>
<lb n="1922"/>
<lb n="1923"/><p><span>Clóchualacht Seandúna, Corcaigh, do chlóbhuail.</span></p>
<lb n="1924"/>
<lb n="1925"/><p><span>Ceachta Cainnte Gramadaighe.  Seán Ó Catháin do scríobh.  An Ghramadach Ghaedhilge is fearr.  2/6.  Muinntear Ghuill, Áth Cliath</span></p>
<lb n="1926"/>
<lb n="1927"/><p/>
<lb n="1928"/>
<lb n="1929"/><p/>
<lb n="1930"/>
<lb n="1931"/><p/>
<lb n="1932"/>
<lb n="1933"/><p/>
<lb n="1934"/>
<lb n="1935"/><p/>
<lb n="1936"/>
<lb n="1937"/><p/>
<lb n="1938"/>
<lb n="1939"/><p/>
<lb n="1940"/>
<lb n="1941"/><p/>
<lb n="1942"/>
<lb n="1943"/><p>
<lb n="1944"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Bealtaine, 1917

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Bealtaine, 1917

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
