Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">LR1916_06</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1916</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>LR1916_06</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title/></analytic><monogr>
					<title level="j">An Lóchrann</title><imprint><publisher>An Lóchrann</publisher><date>1916</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Uim. 3.  MEITHIMH, 1916.  Pinginn a Fhiacha.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>AN GARSÚINÍN GLIC.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Bhí Piaras Mac Gearailt ag siúbhal</span>
<lb n="8"/><span>an bhóthair go doich maidin agus chonnaic</span>
<lb n="9"/><span>sé garsún i n-áirde ar chrann ubhall.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>"An ag bhaint ubhall fiadhain é, a</span>
<lb n="12"/><span>gharsúin?" arsa Piaras.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>"I maithte má's fiadhain iad," arsan</span>
<lb n="15"/><span>garsún, "is socair a fhanaid liom-sa."</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>"Gluais leat," arsa Piaras leis," is</span>
<lb n="18"/><span>breagh liom do chainnt."</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Bhíodar araon ag déanamh ar thigh feir-</span>
<lb n="21"/><span>meora agus ní raibh aoinne le feicsint</span>
<lb n="22"/><span>thimcheall na h-áite agus an doras gan</span>
<lb n="23"/><span>oscailt aca.  Labhair Piaras arís.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>"An gan éirighe atáid so fós?" ar sé.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>"Oighrí!" arsan garsún,"go bhfeuchaidh</span>
<lb n="28"/><span>Dia ort, tá oiread oighrí aca súd agus</span>
<lb n="29"/><span>nach féidir leo déanamh dá leath."</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Chuadar isteach sa tigh agus dh'airigh</span>
<lb n="32"/><span>Piaras bean ag éagcaoineadh ar an</span>
<lb n="33"/><span>leabadh.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>"An tinn atá an bhean úd, a ghar-</span>
<lb n="36"/><span>súin?"</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>"'Seadh," ar sé, "tá sí ag gol an</span>
<lb n="39"/><span>gháire a bhí anuiridh aici."</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Bhí an garsún gan aon bhróga air</span>
<lb n="42"/><span>agus dubhairt Piaras gurbh é an truagh</span>
<lb n="43"/><span>garsún dá leithéid bheith cosnochtaidhthe</span>
<lb n="44"/><span>agus d'árduigh sé leis go dtí gréas-</span>
<lb n="45"/><span>aidhe é. "'Seadh, anois, a gharsúin,"</span>
<lb n="46"/><span>arsa Piaras, innis do'n ghréasaidhe</span>
<lb n="47"/><span>dé'n saghas bróga do thaithneochadh leat.</span>
<lb n="48"/><span>Labhair sé leis an ngréasaidhe.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>"Cuir do bháltha go láidir díreach</span>
<lb n="51"/><span>léi,</span>
<lb n="52"/><span>Bíodh do shnátha táidhte buidhe le</span>
<lb n="53"/><span>céir,</span>
<lb n="54"/><span>Bíodh na sála sásta díreach caol</span>
<lb n="55"/><span>Is í neamh-spleadhach de ráidhtibh</span>
<lb n="56"/><span>daoine an tsaoghail."</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Thug Piaras raol dó agus dubhairt go</span>
<lb n="59"/><span>dtabharfadh sé raol eile dhó an chéad</span>
<lb n="60"/><span>áit a gcasfaidhe le n-a chéile arís iad.</span>
<lb n="61"/><span>Ghaibh an garsún a bhuidheachas leis agus</span>
<lb n="62"/><span>d'fhágadar slán ag a chéile. 'Sé an</span>
<lb n="63"/><span>bóthar thug Piaras air, agus ní fada</span>
<lb n="64"/><span>chuaidh sé nuair cé chídhfeadh sé 'na</span>
<lb n="65"/><span>sheasamh roimhe amach ach an bioránach</span>
<lb n="66"/><span>céadna.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>"Idhe!" arsa Piaras, "nach tú san</span>
<lb n="69"/><span>arís?  Cad thug annso tú arís?"</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>"Ní h-iongnadh dhom," arsa sé, "nach</span>
<lb n="72"/><span>bog an tslighe san dom chun raol do</span>
<lb n="73"/><span>thuilleamh."</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Sin é uair a chuimhnigh Piaras ar a</span>
<lb n="76"/><span>gheallamhaint agus fuar an garsún an</span>
<lb n="77"/><span>raol uaidh.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>"Bí ag imtheacht leat go dtí an</span>
<lb n="80"/><span>scoil anois," arsa Piaras, agus d'imthigh.</span>
<lb n="81"/><span>Ar an mbóthar dó chun na scoile cé</span>
<lb n="82"/><span>chasfaidhe leis ar mhuin capaill ach sag-</span>
<lb n="83"/><span>art an pharóiste.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>"An bhfeadair tú dhom, a gharsúin,"</span>
<lb n="86"/><span>arsan sagart, "cá bhfuil Cúl na nGabhar</span>
<lb n="87"/><span>annso."</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>"Tá's go maith," arsan garsún.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>"Dé'n áit?" arsan sagart.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>"Taobh thiar dá n-adharcaibh 'athair,"</span>
<lb n="94"/><span>arsan garsúin, agus isteach thar claidhe</span>
<lb n="95"/><span>leis.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Bhí an sagart ag feuchaint air."  Ho,</span>
<lb n="98"/><span>Hó, arsan sagart, "bíodh geall gur</span>
<lb n="99"/><span>mac do Mháire Mhaol tú."</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>"'Seadh, cheana mhaise," arsan garsún,</span>
<lb n="102"/><span>"is dócha go raibh adharca ar do</span>
<lb n="103"/><span>mháthair-se."</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Bhí sé i bhfad sa lá nuair a bhuail</span>
<lb n="106"/><span>sé an scoil agus siúd chuige an maighis-</span>
<lb n="107"/><span>tir ag baint seanncaim de.</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>"Dé chúis duit bheith chomh déidheannach,</span>
<lb n="110"/><span>a dhailthín?" arsan maighistir.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>"Bhí mé ag taidhreamh a mhaighistir agus</span>
<lb n="113"/><span>d'eulaig an mhaidin uaim."</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>"Ar mhisde a fhiafruighe dhíot cad air</span>
<lb n="116"/><span>a bhí tú ag taidhreamh."</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>"Shíl mé," arsan garsún, "go rabhas</span>
<lb n="119"/><span>thíos i nIfreann."</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>"Ó Dia lem' anam! 'seadh mhaise i</span>
<lb n="122"/><span>nIfreann!"</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>"I nIfreann mhaise!" arsan garsún.</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>"An bhfaca tú aoinne ann a raibh</span>
<lb n="127"/><span>aithne agat air?"</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>"Ní morán é mhaise," arsan garsún,</span>
<lb n="130"/><span>"maighistirí scoile ba dhóigh liom ar fad</span>
<lb n="131"/><span>a bhí ann."</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>"An bhfaca tú mise ann?" ar sé.</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>"Bhel ní fhaca mé, mhaise, ach mara</span>
<lb n="136"/><span>bhfaca mé chonnaic mé do thrúnc ann</span>
<lb n="137"/><span>agus t-ainm agus do shloinne air.  Is</span>
<lb n="138"/><span>dócha go bhfuil coinne leat aon lá</span>
<lb n="139"/><span>ann anois."</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Tomás de Bhial, Dún Garbhán.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>COSA BUIDHE ÁRDA</span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>DO'N AOS ÓG.</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>BEIDH RÍL AGAINN.</span></p>
<lb n="148"/>
<lb n="149"/><p><span>Fonn:  "Billí Ó Ruairc an Buachaill" (nó "Shoddy</span>
<lb n="150"/><span>Genteel.")</span></p>
<lb n="151"/>
<lb n="152"/><p><span>Beidh ríl againn,</span>
<lb n="153"/><span>Beidh ríl againn,</span>
<lb n="154"/><span>Beidh ríl againn Dé Domhnaigh;</span>
<lb n="155"/><span>Beidh ríl againn</span>
<lb n="156"/><span>Ar thaobh an chnuic—</span>
<lb n="157"/><span>Is an cailín deas 'á foghluim.</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Táim i ngrádh le cailín deas;</span>
<lb n="160"/><span>Táim i ngrádh gan domhta;</span>
<lb n="161"/><span>Táim i ngrádh le cailín deas</span>
<lb n="162"/><span>Is pósfad í Dé Domhnaig.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>Beidh ríl againn, beidh ríl againn,</span>
<lb n="165"/><span>Beidh ríl againn Dé Domhnaigh;</span>
<lb n="166"/><span>Beidh ríl againn ar thaobh an chnuic—</span>
<lb n="167"/><span>Is an cailín deas 'á foghluim.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>GHEOBHAIR, GHEOBHAIR, A CHAILÍN.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>Fonn:  "An Smachdaoin Crón" (nó "An Heather</span>
<lb n="172"/><span>Glen.")</span></p>
<lb n="173"/>
<lb n="174"/><p><span>Gheobhair é, gheobhair é, a chailín,</span>
<lb n="175"/><span>Gheobhair é, a chailín, gheobhair;</span>
<lb n="176"/><span>Gheobhair é, gheobhair é, a chailín,</span>
<lb n="177"/><span>Lán do chaintín d'ór.</span></p>
<lb n="178"/>
<lb n="179"/><p><span>Óró, ró, mo chailín</span>
<lb n="180"/><span>Cara mo chroidhe, mo chailín:</span>
<lb n="181"/><span>Óró, ró, mo chailín,</span>
<lb n="182"/><span>Mo rún 's mo mhíle stór.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>Gheobhair é, gheobhair é, a chailín,</span>
<lb n="185"/><span>Gheobhair é, a chailín, gheobhair;</span>
<lb n="186"/><span>Gheobhair é, gheobhair é, a chailín,</span>
<lb n="187"/><span>Gúna 'n phlainín nódh.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Óró, ró, mo chailín</span>
<lb n="190"/><span>Cara mo chroidhe, mo chailín:</span>
<lb n="191"/><span>Óró, ró, mo chailín,</span>
<lb n="192"/><span>Mo rún 's mo mhíle stór.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Gheobhair é, gheobhair é, a chailín,</span>
<lb n="195"/><span>Gheóbhair é, a chailín, gheobhair;</span>
<lb n="196"/><span>Gheobhair é, gheobhair é, a chailín,</span>
<lb n="197"/><span>Bróga is stocaí leó.</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>Óró, ró, agus rl.</span></p>
<lb n="200"/>
<lb n="201"/><p><span>Gheobhair é, gheobhair é, a chailín,</span>
<lb n="202"/><span>Gheobhair é, a chailín, gheobhair,</span>
<lb n="203"/><span>Gheobhair é, gheobhair é, a chailín,</span>
<lb n="204"/><span>Rinnce is teallí hó.</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Óró, ró, agus rl.</span>
<lb n="207"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="208"/><p><span>SEAN-FHOCAIL NA</span>
<lb n="209"/><span>MUIMHNEACH.</span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>"An Seabhac" do bhailigh.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>24 — Táiliúirí, scríobhnóirí is cuit, sin</span>
<lb n="214"/><span>triúr ná h-oibrigheann gan chruit.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>25 — Trí ruda nach ceart d'fhear bheith d'á</span>
<lb n="217"/><span>n-uireasbhadh: cat, simné agus bean-</span>
<lb n="218"/><span>tíghe.</span></p>
<lb n="219"/>
<lb n="220"/><p><span>26 — Trí neithe ná réidhtigheann le chéile:</span>
<lb n="221"/><span>beirt bhan pósta i n-aon tigh, dá chat</span>
<lb n="222"/><span>os cionn aon luiche, beirt fhear i</span>
<lb n="223"/><span>ndiaidh aon óg-mhná.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>27 — Dhéanfadh sé cat is dá earball.</span></p>
<lb n="226"/>
<lb n="227"/><p><span>Adeirtear é sin le duine a bhíonn ag maoidheamh</span>
<lb n="228"/><span>as féin. nuair a bhí an Gobán Saor n-a fhear óg</span>
<lb n="229"/><span>chuaidh sé lá ar lorg oibre. fuair sé obair .i. aire</span>
<lb n="230"/><span>thabhairt do cheardchain an fhaid a bheadh na daoine ag</span>
<lb n="231"/><span>ithe dinnéir.  "Cad a bhead-sa a dhéanamh go dtagaidh</span>
<lb n="232"/><span>sibh?" arsan gobán. "cat is dá earball!" arsan</span>
<lb n="233"/><span>fear leis le droch-mheas air. nuair thánadar tar</span>
<lb n="234"/><span>n-ais bhí an cheardcha lán de chataibh dá earball.</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>28 — Aghaidh na mbó ar an macha agus</span>
<lb n="237"/><span>súil na gcat ar an luaith.</span></p>
<lb n="238"/>
<lb n="239"/><p><span>(Féach leat "Ba," Uimh. 2.)</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>29 — Bás na gcat san Earrach chughat!</span>
<lb n="242"/><span>Bás de'n tart ceal bainne.  Sin mallacht.</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>30 — Go n-ithidh an cat tú, is go n-ithidh 'n</span>
<lb n="245"/><span>diabhal an cat!</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>Sin mallacht eile.</span></p>
<lb n="248"/>
<lb n="249"/><p><span>31 — Chómh marbh le cat.</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>Bheadh sé marbh go maith nó éireochadh sé arís.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>32 — Dá mbeadh ba ag an gcat do pósfaí</span>
<lb n="254"/><span>é.</span></p>
<lb n="255"/>
<lb n="256"/><p><span>(Féach leat "Ba," Uimh. 34).</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>MADRAÍ, GADHAIR AGUS</span>
<lb n="259"/><span>COIN:</span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>1 — B'fhearra dhuit madraí an bhaile ag</span>
<lb n="262"/><span>lútáil ort ná aon mhadra amháin ag</span>
<lb n="263"/><span>amhastraigh ort.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>.i. Bíodh nach mór an tairbhe cáirdeas daoine</span>
<lb n="266"/><span>suaracha is lugha ná san an tairbhe a naimhdeas.</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>2 — Ní baoghal duit an madra a sgeamh-</span>
<lb n="269"/><span>faidh ort.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>Sé an duine a dhéanfadh díoghbháil ós íseal duit</span>
<lb n="272"/><span>an duine díoghbhálach.</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>3 — Congaibh an cnámh agus leanfaidh an</span>
<lb n="275"/><span>madra thu.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Geall breab do dhroch-dhuine.</span></p>
<lb n="278"/>
<lb n="279"/><p><span>4 — Nuair a bheidh do lámh i mbéal an</span>
<lb n="280"/><span>mhadra tarraing go réidh í.</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>5 — Ná bac aoinne go mbíonn a lámh i</span>
<lb n="283"/><span>mbéal an mhadra aige.</span></p>
<lb n="284"/>
<lb n="285"/><p><span>"Lámh i mbéal an mhadra" .i. duine bheith i ngreim</span>
<lb n="286"/><span>chruaidh.</span></p>
<lb n="287"/>
<lb n="288"/><p><span>6 — Is maith an rud eagla a chur ar an</span>
<lb n="289"/><span>madra.</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>Ní h-ionann teagasc do san agus do "Míne fri</span>
<lb n="292"/><span>garg."</span></p>
<lb n="293"/>
<lb n="294"/><p><span>7 — Tabhair droch-ainm ar ghadhar agus</span>
<lb n="295"/><span>caithfidh gach aoinne cloch leis.</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>8 — Tabhair droch-ainm ar ghadhar agus</span>
<lb n="298"/><span>leanfaidh sé dhe.</span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>Is sia mhaireann droch-chlú ná deagh-chlú ar dhuine.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>9 — Meas madra ar a athair.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>Throidfeadh sé le n-a athair chomh fonnmhar agus</span>
<lb n="305"/><span>a dhéanfadh le h-aon mhadra eile.</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>10 — Ag losg a mhadra is gan fios a</span>
<lb n="308"/><span>dhatha aige.</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>Duine a bheadh ag déanamh ruda agus gan a fhios</span>
<lb n="311"/><span>go ró chruinn aige cad a bheadh ar siubhal aige.</span></p>
<lb n="312"/>
<lb n="313"/><p><span>11 — Is fearr madra beó ná leomhan</span>
<lb n="314"/><span>marbh.</span></p>
<lb n="315"/>
<lb n="316"/><p><span>12 — Is dána gach madra 'na atrainn</span>
<lb n="317"/><span>féin,</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>nó</span></p>
<lb n="320"/>
<lb n="321"/><p><span>"I ndoras a thighe féin,"</span></p>
<lb n="322"/>
<lb n="323"/><p><span>nó</span></p>
<lb n="324"/>
<lb n="325"/><p><span>"Ar a charn aoiligh féin."</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>13 — Rith an mhadra chun na falluinge.</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>.i. mar a mbeadh sé go seascair, sámh 'na luighe.</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>14 — Is minic cnámha móra ag droch-</span>
<lb n="332"/><span>mhadra.</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>15 — Cuid an mhadra bhig.</span></p>
<lb n="335"/>
<lb n="336"/><p><span>An chuid d'fhágfadh an madra mór 'na dhiaidh.</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>16 — Dálta madra an dá cháis,</span></p>
<lb n="339"/>
<lb n="340"/><p><span>nó</span></p>
<lb n="341"/>
<lb n="342"/><p><span>17 — Ní thagann rith agus amhastrach leis.</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>.i. Ní féidir do mhadra bheith ag rith agus ag</span>
<lb n="345"/><span>sceamhghail.  Ní féidir bheith ag feadghail agus ag ithe</span>
<lb n="346"/><span>mine.</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>18 — Ag imtheacht agus a earball tré na</span>
<lb n="349"/><span>ghabhal aige.</span></p>
<lb n="350"/>
<lb n="351"/><p><span>.i. Mar do bheadh madra go mbeifí chun greadadh</span>
<lb n="352"/><span>a thabhairt do i dtaobh mí-iomchair.</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>19 — Annsúd do báthadh a choileáin.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>Má chítear duine i n-áit áirighthe go rígh-mhinic</span>
<lb n="357"/><span>deirtear é sin leis.  Is gnáth le madra teacht go</span>
<lb n="358"/><span>minic go h-áit i mbáithtear na coileáin a bhíonn</span>
<lb n="359"/><span>aici.</span></p>
<lb n="360"/>
<lb n="361"/><p><span>20 — An té bhuailfeadh mo mhadra, buail-</span>
<lb n="362"/><span>eadh mé féin.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>.i. Ag iarraidh cúise chun troda, mar adubhairt</span>
<lb n="365"/><span>Toirdhealbhach Láidir:</span></p>
<lb n="366"/>
<lb n="367"/><p><span>"Hurú!  Cia bhuailfeadh mo mhadra?</span>
<lb n="368"/><span>"Hurú!  Cia stracfadh mo chába?</span>
<lb n="369"/><span>"Hurú!  Cia déarfadh nách gaige me?</span>
<lb n="370"/><span>'S gurab airm dom Toirdhealbhach Láidir!"</span></p>
<lb n="371"/>
<lb n="372"/><p><span>21 — Drannadh madra nó gáire Sasan-</span>
<lb n="373"/><span>naigh.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>Ní ionntaoibh iad.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>22 — I gcosaibh con bhíonn a cuid,</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p><span>nó,</span></p>
<lb n="380"/>
<lb n="381"/><p><span>I gcosaibh con bhíos a cuid,</span>
<lb n="382"/><span>Deirim leat, a dhuine ghlic,</span>
<lb n="383"/><span>Sean-fhocal 's é fíor —</span>
<lb n="384"/><span>Ní gnáth siubhal síor seisc.</span></p>
<lb n="385"/>
<lb n="386"/><p><span>23 — Is fearr an chú bhíonn ar siubhal ná</span>
<lb n="387"/><span>an chú bhíonn 'na lúib.</span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p><span>.i. Sínte 'na lúib 'na codladh.</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>24 — Is minic cú mall sona.</span></p>
<lb n="392"/>
<lb n="393"/><p><span>.i. Is minic a bheir sí ar an ngirrfhiadh.</span></p>
<lb n="394"/>
<lb n="395"/><p><span>25 — Is olc an chú nach fiú í fead a</span>
<lb n="396"/><span>leigean uirthi.</span></p>
<lb n="397"/>
<lb n="398"/><p><span>26 — Bád gan stiúir nó cú gan earball.</span>
<lb n="399"/><span>Ní bhíonn feidhm ná maith ionnta.</span></p>
<lb n="400"/>
<lb n="401"/><p><span>27 — Aithnigheann na coin croiceann a</span>
<lb n="402"/><span>chéile.</span></p>
<lb n="403"/>
<lb n="404"/><p><span>28 — Coileán an charbaill duibh an t-adhbhar</span>
<lb n="405"/><span>gadhair is fearr.</span></p>
<lb n="406"/>
<lb n="407"/><p><span>29 — I ndeire a gcoda 'seadh throidid na</span>
<lb n="408"/><span>coileáin.</span></p>
<lb n="409"/>
<lb n="410"/><p><span>Bíonn gach ceann aca d'iarraidh na coda deiridh</span>
<lb n="411"/><span>a bheith aige féin.</span></p>
<lb n="412"/>
<lb n="413"/><p><span>30 — Coileáin d'aon ál iseadh iad.</span>
<lb n="414"/><span>.i. Is dual dóibh bheith mar a chéile.</span></p>
<lb n="415"/>
<lb n="416"/><p><span>31 — Ní h-ionann aon-nídh agus comhrac</span>
<lb n="417"/><span>an tsean-mhadra.</span></p>
<lb n="418"/>
<lb n="419"/><p><span>FÓGRAÍ</span></p>
<lb n="420"/>
<lb n="421"/><p><span>Tá Éadach ón mbothán agus Éadach Gaedhealach</span>
<lb n="422"/><span>eile igcóir culaithe:</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>SÚSAÍ, CAIPÍNÍ agus HATAÍ</span></p>
<lb n="425"/>
<lb n="426"/><p><span>ag</span></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>MICHEÁL Ó MUIRCHEARTAIGH,</span></p>
<lb n="429"/>
<lb n="430"/><p><span>An Cheárnóg, CÍLL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="431"/>
<lb n="432"/><p><span>TIGH ÓSTA UÍ GHLASÁIN,</span>
<lb n="433"/><span>Sráid na nÁirne, CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="434"/>
<lb n="435"/><p><span>Daoine gur mian leo Aoibhneas Locha Léin d'feisint</span>
<lb n="436"/><span>gan ró-chostas, gheobhaidh siad gach ní ar a dtoil sa</span>
<lb n="437"/><span>Tigh Ósta so.  Leabaidh, Bricfeast, Dinnéar, Té</span>
<lb n="438"/><span>agus Freastal ar 5/- sa ló.</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>BRÍD NÍ GHLASÁIN, Bean an Tighe.</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>Má théighir go CILL ÁIRNE, cuir fút i</span>
<lb n="443"/><span>dTIG ÓSTA UÍ IFEARNÁIN,</span>
<lb n="444"/><span>Kenmare Place.</span></p>
<lb n="445"/>
<lb n="446"/><p><span>An tig is fearr le Gaedhealaibh.</span>
<lb n="447"/><span>Ní bítear dian san éileamh ann.</span></p>
<lb n="448"/>
<lb n="449"/><p><span>Tá sé i gcómhgar an stásiúin ach leanamhaint</span>
<lb n="450"/><span>ort i leith na láimhe clé.</span></p>
<lb n="451"/>
<lb n="452"/><p><span>AN T-EMPÓRIUM,</span>
<lb n="453"/><span>le</span>
<lb n="454"/><span>M. Ó SÚILEABHÁIN AGUS A MHAC,</span>
<lb n="455"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="456"/>
<lb n="457"/><p><span>ÉADATHÓIRÍ MAITHE</span></p>
<lb n="458"/>
<lb n="459"/><p><span>Tá le fághail uatha:</span></p>
<lb n="460"/>
<lb n="461"/><p><span>Lása Gaedhealach de'n déanamh agus de'n phatrún</span>
<lb n="462"/><span>is órnáidighe amuich agus saothar lámh is</span>
<lb n="463"/><span>eadh gach órlach de.</span></p>
<lb n="464"/>
<lb n="465"/><p><span>Éadach ó Bhothánaibh Chiarraidhe ar a lán sórt</span>
<lb n="466"/><span>datha.</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>Ciarsúirí de'n línéadach Cheart Ghaedhealach is</span>
<lb n="469"/><span>a lán saghas eile línéadaigh atá oireamhnach</span>
<lb n="470"/><span>do ghnóthaí tighe agus i nÉirinn do deineadh.</span></p>
<lb n="471"/>
<lb n="472"/><p><span>Carabhataí de'n Phoiplín Ghaedhealach ar gach dath</span>
<lb n="473"/><span>is ar gach gné datha.</span></p>
<lb n="474"/>
<lb n="475"/><p><span>Bróga is Buataisí ó Áth Cliath is ó Cheatharlach</span>
<lb n="476"/><span>(Muintir Winstanlí agus Mac Gabharnaigh a</span>
<lb n="477"/><span>dheinean.)</span></p>
<lb n="478"/>
<lb n="479"/><p><span>Brait Chlúdaigh (Rugana) de'n olainn is fearr</span>
<lb n="480"/><span>agus flúirse dhíobh ann.  I n-Éirinn do</span>
<lb n="481"/><span>deineadh.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>An Mhin Choirce is fearr blas agus is</span>
<lb n="484"/><span>mó substaint — MIN MHAGHCHROMTHA</span></p>
<lb n="485"/>
<lb n="486"/><p><span>MÍCHEÁL Ó CAOIMH, a dheinean,</span>
<lb n="487"/><span>I MAGHCHROMTHA.</span></p>
<lb n="488"/>
<lb n="489"/><p><span>Scríobh chuige.</span></p>
<lb n="490"/>
<lb n="491"/><p><span>Má tá aon FHEIS nó AERIDHEACHT</span>
<lb n="492"/><span>dá cur ar bun agat, faigh do</span>
<lb n="493"/><span>chuid póstéirí agus páipéir, agus rl.</span></p>
<lb n="494"/>
<lb n="495"/><p><span>ó</span></p>
<lb n="496"/>
<lb n="497"/><p><span>CHLÓCHUALUCHT "SEANDÚNA"</span>
<lb n="498"/><span>(Clódóirí "An Lóchrainn"),</span>
<lb n="499"/><span>6 Sráid Riobáird, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="500"/>
<lb n="501"/><p><span>Bíd na rudaí seo ar fheabhas againn-ne —</span></p>
<lb n="502"/>
<lb n="503"/><p><span>ÍM, UIBHE AGUS SICÍNÍ.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>SIOPA LÓIN UÍ DHONOBHÁIN</span>
<lb n="506"/><span>47 Sráid a' Phrionnsa, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="507"/>
<lb n="508"/><p><span>GHEOBHAIR LÉINE RÍ-MHAITH GHAEDHLACH (den</span>
<lb n="509"/><span>éadach "Oxford" nó den bhflanellette</span>
<lb n="510"/><span>agus</span>
<lb n="511"/><span>STOCAÍ den uile shaghas sa tsiopa so.</span></p>
<lb n="512"/>
<lb n="513"/><p><span>SEÁN Ó MURCHADHA,</span>
<lb n="514"/><span>2 Sráid an Chaisleáin, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="515"/>
<lb n="516"/><p><span>Tá CÓISTÍ AGUS MÓTAIR d'á ndeanamh againn-ne.</span></p>
<lb n="517"/>
<lb n="518"/><p><span>Cuirimíd GLÉAS GÓMA (rubair)</span>
<lb n="519"/><span>FÉ ROTHAÍ CÓISTE gan ró-mhoill.</span></p>
<lb n="520"/>
<lb n="521"/><p><span>CROS agus a CHLANN MHAC,</span>
<lb n="522"/><span>18 agus 19 Port Uí Shúileabháin (Sullivan's Quay),</span>
<lb n="523"/><span>CORCAIGH.</span>
<lb n="524"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="525"/><p><span>MADRAÍ RUADHA:</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>1 — Chomh glic leis an madaruadh <nó</span>
<lb n="528"/><span>sionnach>.</span></p>
<lb n="529"/>
<lb n="530"/><p><span>2 — Níor chuir an madaruadh aoinne riamh</span>
<lb n="531"/><span>amach dob' fhearr ná é féin.</span></p>
<lb n="532"/>
<lb n="533"/><p><span>.i. Chun soláthair do.  Deirtear san le daoinibh</span>
<lb n="534"/><span>go mbíonn ainm rógaire ortha.</span></p>
<lb n="535"/>
<lb n="536"/><p><span>3 — Madaruadh dhá uair ní mealltar é.</span>
<lb n="537"/><span>Ní mealltar dhá uair é sa tsligh chéadna.</span></p>
<lb n="538"/>
<lb n="539"/><p><span>4 — An madaruadh i mbun na gcearc.</span>
<lb n="540"/><span>Fé chomairce a namhad aicionta.</span></p>
<lb n="541"/>
<lb n="542"/><p><span>5 — Dá fhaid a ritheann leis an mada-</span>
<lb n="543"/><span>ruadh beirtear air <fé dheire>.</span></p>
<lb n="544"/>
<lb n="545"/><p><span>6 — Dálta an mhadaruaidh agus na silíní.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>Nuair nárbh' fhéidir leis iad d'fhagháil dubhairt sé</span>
<lb n="548"/><span>go rabhadar searbh.</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>7 — "Arú!  Nách é an fear é an báir-</span>
<lb n="551"/><span>neach," mar adubhairt an madaruadh,</span></p>
<lb n="552"/>
<lb n="553"/><p><span>nó</span></p>
<lb n="554"/>
<lb n="555"/><p><span>"Arú!  Nách tu an fear agam!" a</span>
<lb n="556"/><span>ndubhairt an madaruadh leis an</span>
<lb n="557"/><span>mbáirneach.</span></p>
<lb n="558"/>
<lb n="559"/><p><span>Deirtear san le fear beag go mbíonn tóirtéis</span>
<lb n="560"/><span>mhór ann.  Madaruadh a chuaidh lá breagh ar an</span>
<lb n="561"/><span>dtráigh.  Bhí lag-tráigh ann.  Chonnaic sé báirneach</span>
<lb n="562"/><span>agus an sliogán árduighthe anáirde de'n chloich leis</span>
<lb n="563"/><span>an ngréin.  Chuir an madaruadh a theanga fé'n</span>
<lb n="564"/><span>mbáirneach chun é bhaint de'n chloich.  D'fháisc an</span>
<lb n="565"/><span>báirneach anuas ar an dteangain agus do chongaibh</span>
<lb n="566"/><span>an madaruadh bocht ann gur éirigh an taoide agus</span>
<lb n="567"/><span>gur báthadh an madaruadh.  Sular báthadh é dubhairt</span>
<lb n="568"/><span>sé mar atá thuas.</span></p>
<lb n="569"/>
<lb n="570"/><p><span>(Tuille le Teacht.)</span></p>
<lb n="571"/>
<lb n="572"/><p><span>AR SGOIL SHEÁIN MHÁIGHISTIR</span></p>
<lb n="573"/>
<lb n="574"/><p><span>Bhí duine des na seana mháighistrí</span>
<lb n="575"/><span>scoile gur bh'ainm do Sean Ó Fogludha</span>
<lb n="576"/><span>i bparróisde na Tuatha timchioll cheithre</span>
<lb n="577"/><span>fichid bliadhain ó shoin.  Seán Máighistir</span>
<lb n="578"/><span>thugaidís air.  Bhí sgoil aige i dtig fir</span>
<lb n="579"/><span>des na Conchubharaigh ag Ceathramha na</span>
<lb n="580"/><span>hÓmhan.  Cathal na bó do bhí mar leas</span>
<lb n="581"/><span>ainm air.</span></p>
<lb n="582"/>
<lb n="583"/><p><span>Tháinig ana lá fearthainne i slighe</span>
<lb n="584"/><span>is gur líon na h-aibhnte suas is gur</span>
<lb n="585"/><span>sgéidheadar ós cionn na bport.  Ní</span>
<lb n="586"/><span>raibh aon droichid ar na h-aibhnte an</span>
<lb n="587"/><span>uair sin agus ba shoilléir ná féadfadh</span>
<lb n="588"/><span>na sgoláirí dul a bhaile.  Bhí a lán</span>
<lb n="589"/><span>des na sgoláirí go mbeadh ortha dul</span>
<lb n="590"/><span>treasna na h-aibhnte seo chun dul a</span>
<lb n="591"/><span>bhaile.</span></p>
<lb n="592"/>
<lb n="593"/><p><span>Bhí Seán Máighistir i dteannta annsan</span>
<lb n="594"/><span>i dtaobh cad dob fhearra do dhéanamh</span>
<lb n="595"/><span>leis na sgoláiríbh i gcóir na h-oidhche.</span></p>
<lb n="596"/>
<lb n="597"/><p><span>Do ghlaoidh sé ar Chathal agus do</span>
<lb n="598"/><span>mhínigh sé an sgéal agus do chuireadar</span>
<lb n="599"/><span>a gcómhairle i dteannta a chéile feuch-</span>
<lb n="600"/><span>aint cad do dhéanfaidhe leó.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>Feirmeoir tábhachtach a b'eadh Cathal</span>
<lb n="603"/><span>agus dúbhairt sé le Seán gan aon</span>
<lb n="604"/><span>mhairg do bheith air is go dtabharfadh</span>
<lb n="605"/><span>sé féin a ndóthain bídh dóibh má dhéan-</span>
<lb n="606"/><span>fadh prátaí agus bainne a ndóthain an</span>
<lb n="607"/><span>gnó.  Dúbhairt Seán. go ndéanfadh agus</span>
<lb n="608"/><span>do ghaibh sé a bhuidheachas leis.</span></p>
<lb n="609"/>
<lb n="610"/><p><span>Annsan do ghlaodhuig Seán ar na</span>
<lb n="611"/><span>leanbhaí is dúbhairt leo mar leanas:</span></p>
<lb n="612"/>
<lb n="613"/><p><span>A scoláirí na scoile má leanann</span>
<lb n="614"/><span>an bháisdeach</span>
<lb n="615"/><span>Fanaidh go lá innso fé fhuithin ó'n</span>
<lb n="616"/><span>síon</span>
<lb n="617"/><span>Tá prátaí ar a mbaile agus gheó-</span>
<lb n="618"/><span>bhaimíd ar cáird'iad</span>
<lb n="619"/><span>Teine is corcán ó mhuintir a tighe.</span>
<lb n="620"/><span>Ach ná bíodh an máighistir bhúr</span>
<lb n="621"/><span>ndeasgaibh ghá nglacadh 's ghá</span>
<lb n="622"/><span>soláthar</span>
<lb n="623"/><span>Ag tabhairt focail as láimh uaidh</span>
<lb n="624"/><span>chun cothuighthe dhíbh</span>
<lb n="625"/><span>Ach bíodh lán burdóige de chnapaibh</span>
<lb n="626"/><span>a ndorn gach páisde</span>
<lb n="627"/><span>Nuair a thiocfaidh an cáirde chun</span>
<lb n="628"/><span>Cathail do dhíol.</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>Pádraig Thaidhg Ó Súiliolbháin,</span>
<lb n="631"/><span>Cill Orglan.</span></p>
<lb n="632"/>
<lb n="633"/><p><span>SEAN-AMHRÁIN AR CEAL.</span></p>
<lb n="634"/>
<lb n="635"/><p><span>Seo im' dhiaidh liosta ainmneacha d'amh-</span>
<lb n="636"/><span>ránaibh gur mhaith linn go gcabhrochadh ár</span>
<lb n="637"/><span>lucht léighte linn chun iad a bhailiú ó sna</span>
<lb n="638"/><span>sean-daoine, agus iad a chur ó bhaoghal</span>
<lb n="639"/><span>báis i gcló sa "Lóchrann."  Níl aon</span>
<lb n="640"/><span>cheann aca slán againn, ach chomh luath</span>
<lb n="641"/><span>agus a bheidh cuirfear i gcló é.  Aoinne</span>
<lb n="642"/><span>a gheobhaidh ceann aca no ceathramha de</span>
<lb n="643"/><span>cheann, nó leath-cheathramha, cuiridís chugh-</span>
<lb n="644"/><span>ainn é.  Is beag ceann aca atá caillte</span>
<lb n="645"/><span>ar fad, fós, agus gheobhthaí iad dá</span>
<lb n="646"/><span>mbeadh an lucht cuarduigh go síor-</span>
<lb n="647"/><span>dhúthrachtach, — <Fear "An Lóchrann">.</span></p>
<lb n="648"/>
<lb n="649"/><p><span>1 — "Páidín Ó Raithbheartaigh";  Líne</span>
<lb n="650"/><span>dhe, "Lán a' tighe 'pháistí ag</span>
<lb n="651"/><span>Páidín Ó Raithbheartaigh."</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>2 — "Nóra Chríonna"; l. "Corruigh do</span>
<lb n="654"/><span>chos a Nóra Chríonna."</span></p>
<lb n="655"/>
<lb n="656"/><p><span>3 — "Síoda tá i d'Bhallet"; l. "Cean-</span>
<lb n="657"/><span>nochaidh mé bhallet 'on mbuach-</span>
<lb n="658"/><span>aill."</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>4 — "Ghamhainín Bán"; l. "Seo do chuid</span>
<lb n="661"/><span>de'n bhainne dhuit, a ghamhainín</span>
<lb n="662"/><span>bháin."</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>5 — "Stad arú Rógaire Stad, Stad!";</span>
<lb n="665"/><span>l. curfá, "Stad arú," agus rl.</span></p>
<lb n="666"/>
<lb n="667"/><p><span>6 — "Falaing ar mh'Fhalaing, Falaing Uí</span>
<lb n="668"/><span>Mhuimhneacháin."</span></p>
<lb n="669"/>
<lb n="670"/><p><span>7 — "Leanbh an tSeanduine"; l. "Nigh</span>
<lb n="671"/><span>a chosa, bog deoch do," agus rl.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>8 — "bhFuil an Fear Mór istigh?";</span>
<lb n="674"/><span>l. "A chuirfeadh na bróinte rith."</span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>9 — "An High Caul Cap."</span></p>
<lb n="677"/>
<lb n="678"/><p><span>10 — "Baile na Móna, Óró!"; (cuid</span>
<lb n="679"/><span>de'n churfá é sin).</span></p>
<lb n="680"/>
<lb n="681"/><p><span>11 — "An Cailín Deas Donn"; l. "Óró,</span>
<lb n="682"/><span>bog liom í 'n cailín deas donn."</span></p>
<lb n="683"/>
<lb n="684"/><p><span>12 — "Cearc is Coileach a dh'Imthigh le</span>
<lb n="685"/><span>Chéile."</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>13 — Máire Bheag is í 'Béicigh."</span></p>
<lb n="688"/>
<lb n="689"/><p><span>14 — "Chughaibh í, Chughaibh í, 'Chailiní!  Chugh-</span>
<lb n="690"/><span>aibh í, Chughaibh í 'n Réice!"</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>15 — "Póiní 'n Leasa"; l. "Ar phósais</span>
<lb n="693"/><span>fós, a Phóiní 'n Leasa?"</span></p>
<lb n="694"/>
<lb n="695"/><p><span>16 — "Bí Liom, Bí, nó Ná Bí"; l. "Seán</span>
<lb n="696"/><span>Ó Néill an t-óigfhear groidhe."</span></p>
<lb n="697"/>
<lb n="698"/><p><span>17 — "Iasacht Meidre Meidre, Iasacht</span>
<lb n="699"/><span>Meidre Bhrighde."</span></p>
<lb n="700"/>
<lb n="701"/><p><span>18 — "Plúirín na mBan Donn Ó!";</span>
<lb n="702"/><span>l. "Dá dtéightheá liúm-sa go</span>
<lb n="703"/><span>Conntae Liathdruim."</span></p>
<lb n="704"/>
<lb n="705"/><p><span>FÓGRAÍ Ó BHAILE ÁTHA CLIATH.</span>
<lb n="706"/><span>agus ó ÁITEANNAIBH SÍOS AMACH anso.</span></p>
<lb n="707"/>
<lb n="708"/><p><span>GNÓTHA TUAITHE AN</span>
<lb n="709"/><span>RÁITHÍN.</span></p>
<lb n="710"/>
<lb n="711"/><p><span>Níl san oifig seo againn-ne ach</span>
<lb n="712"/><span>Gaedhilgeóirí amháin, agusíní bheidh.</span></p>
<lb n="713"/>
<lb n="714"/><p><span>BIADH, OBAIR ADHMAID,</span>
<lb n="715"/><span>LEABHARTHA,</span>
<lb n="716"/><span>BRAIT ÚRLÁIR (Cairpéidí)</span></p>
<lb n="717"/>
<lb n="718"/><p><span>agus gach aon chóir feirmeorachta</span>
<lb n="719"/><span>le fághail uainn.</span></p>
<lb n="720"/>
<lb n="721"/><p><span>TUAIM GRÉINE, CONDAE AN CHLÁIR</span>
<lb n="722"/><span>agus</span>
<lb n="723"/><span>SRÁID ÍOCH. BHAGÓID, a 50,</span>
<lb n="724"/><span>BAILE-ÁTHA-CLIATH.</span></p>
<lb n="725"/>
<lb n="726"/><p><span>COLÁISDE EOGHAIN UÍ CHOMHRAIDHE,</span>
<lb n="727"/><span>Atá i gCorca Baiscin in Iarthar Chláir.</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>Seisiún mí an Lughnasa, 1916.  Cúrsaí speisialta</span>
<lb n="730"/><span>le h-aghaidh Sagart agus Múinteoiri.</span></p>
<lb n="731"/>
<lb n="732"/><p><span>Gheobhfar gach eolas ó Rúnaire an Choláisde,</span>
<lb n="733"/><span>2 Querin Villas, Baile na Coradh, Luimneach.</span></p>
<lb n="734"/>
<lb n="735"/><p><span>CILL CHAOI, Condae an Chláir.</span>
<lb n="736"/><span>DEAGHBHIADH agus SEOMRAÍ DEASA.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>Cuir leitir nó sranngscéala chun</span></p>
<lb n="739"/>
<lb n="740"/><p><span>INGHEAN UÍ GHRÍOBHTHA,</span>
<lb n="741"/><span>23 Bóthar na Trágha, Cill Chaoí.</span></p>
<lb n="742"/>
<lb n="743"/><p><span>IS MAITH AN PÁIPÉAR</span>
<lb n="744"/><span>do'n duine óg nó do'n duine fásta:</span></p>
<lb n="745"/>
<lb n="746"/><p><span>"OUR BOYS"</span></p>
<lb n="747"/>
<lb n="748"/><p><span>Páipéar ar 1d. in aghaidh gacha mí.</span></p>
<lb n="749"/>
<lb n="750"/><p><span>Bíon scéal Gaedhilge ann ó scéalaidhe maith,</span>
<lb n="751"/><span>agus scéilíní deasa a bhaineann le stair-</span>
<lb n="752"/><span>sheanchus na hÉireann.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>NA BRÁITHRE CRÍOSTAMHLA</span>
<lb n="755"/><span>ATÁ IN A BHUN.</span></p>
<lb n="756"/>
<lb n="757"/><p><span>Leabhair!  Leabhair!</span></p>
<lb n="758"/>
<lb n="759"/><p><span>Leabhair "Chúchulainn" agus Cairteana "Chúchul-</span>
<lb n="760"/><span>ainn" chun Gaedhilge a mhúineadh.  Táid go</span>
<lb n="761"/><span>rí mhaith do scoilteacha Uladh agus Connacht.</span></p>
<lb n="762"/>
<lb n="763"/><p><span>An Scoláire.  Leabhair scoile do Lár na</span>
<lb n="764"/><span>hÉireann.  S. Ó Móráin agus C. Ó Raghalaigh</span>
<lb n="765"/><span>do rinne.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>An Mháthair.  Pádraic Mac Piarais, B.É., do</span>
<lb n="768"/><span>scriobh.  I mbliana a chlóbhuaileadh. 1/- a</span>
<lb n="769"/><span>fhiacha; postas 3d. eile.</span></p>
<lb n="770"/>
<lb n="771"/><p><span>Rannaire Naomh.  "Tórna" do rinne.  Gabhann</span>
<lb n="772"/><span>comórtas dathaigheachta leis. 1/- a fhiacha;</span>
<lb n="773"/><span>postas 3d. eile.</span></p>
<lb n="774"/>
<lb n="775"/><p><span>Cnapaí Daithte, póstéirí feise; agus ticéidí</span>
<lb n="776"/><span>in a gceirtlíní i gcóir lucht báire.</span></p>
<lb n="777"/>
<lb n="778"/><p><span>CHLÓCHUALACHT DÚNDEALGAN</span>
<lb n="779"/><span>(Dundalgan Press),</span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>DÚNDEALGAN</span>
<lb n="782"/><span>(Dundalk).</span></p>
<lb n="783"/>
<lb n="784"/><p><span>A GHAEDHILGEÓIRÍ!</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>Abraidh le nbúr gcáirdibh i MEIRIOCA</span>
<lb n="787"/><span>go bhfuil "AN LÓCHRANN"</span></p>
<lb n="788"/>
<lb n="789"/><p><span>le fághail ag an</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>IRISH INDUSTRIES DEPOT,</span>
<lb n="792"/><span>624 Madison Avenue, NEW YORK.</span></p>
<lb n="793"/>
<lb n="794"/><p><span>Is go bhfuil gach aon saghas Earraí Gaedhlacha ar díol</span>
<lb n="795"/><span>ann.  Is le Connradh na Gaedhilge an siopa san.</span>
<lb n="796"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="797"/><p><span>AN LÓCHRANN.</span></p>
<lb n="798"/>
<lb n="799"/><p><span>Páipéar don Ghaedhealtacht.</span></p>
<lb n="800"/>
<lb n="801"/><p><span>Seán Tóibín Baile an Teampaill,</span>
<lb n="802"/><span>i gCorcaigh an fear Gnótha.</span></p>
<lb n="803"/>
<lb n="804"/><p><span>An Seabhac, i gCill Áirne An Fear Eagair.</span></p>
<lb n="805"/>
<lb n="806"/><p><span>Cóip gach mí, tríd an bpost, ar 2/- sa bhliain.</span>
<lb n="807"/><span>Dhá choip gach mí, tríd an bpost, ar 3/- sa bhliain.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>Scríobh chun an Tóibínig i dtaobh fógraí, agus c. is</span>
<lb n="810"/><span>chuige is ceart síntiúisí agus airgead eile a chur.</span></p>
<lb n="811"/>
<lb n="812"/><p><span>Scríobh chun "an Seabhac" i dtaobh nithe a bhainean</span>
<lb n="813"/><span>leis an Eagarthóracht agus is chuige is ceart scribhinní,</span>
<lb n="814"/><span>agus c., do chur.</span></p>
<lb n="815"/>
<lb n="816"/><p><span>Ó Cuill agus a Chua.,</span></p>
<lb n="817"/>
<lb n="818"/><p><span>95 Sráid Phádraig, Corcaigh</span>
<lb n="819"/><span>Easún agus a Chl.-Mhac, Áth Cliath</span>
<lb n="820"/><span>Na Díoltóirí.</span></p>
<lb n="821"/>
<lb n="822"/><p><span>Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon</span>
<lb n="823"/><span>cheanntar sa Ghaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis</span>
<lb n="824"/><span>"An Lóchrann" san am gcéadna, cuir 16/- ag triall</span>
<lb n="825"/><span>orainn agus cuirfimíd 12 chóip gach mí go ceann</span>
<lb n="826"/><span>bliana chun aon áite a déarfar linn.</span></p>
<lb n="827"/>
<lb n="828"/><p><span>Déanfaidh "An Lóchrann" ana-mhaitheas sa Ghaedh-</span>
<lb n="829"/><span>ealtacht, le congnamh Dé, go mórmhór i-nGaedhealtacht</span>
<lb n="830"/><span>na Mumhan.</span></p>
<lb n="831"/>
<lb n="832"/><p><span>Sinn-ne — Lucht an Lóchrainn.</span></p>
<lb n="833"/>
<lb n="834"/><p><span>DO'N AOS ÓG.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>DUAISEANNA.</span></p>
<lb n="837"/>
<lb n="838"/><p><span>Tá súil agam ná fuil sibh 'á dhearmhad</span>
<lb n="839"/><span>go bhfuilim ag feitheamh le h-aistí uaibh i</span>
<lb n="840"/><span>gcóir na duaise £1 sin.  Níl cead ag</span>
<lb n="841"/><span>aoinne os cionn fiche bliadhan d'aois aon</span>
<lb n="842"/><span>aiste a scríobhadh ina chóir.  Scaoilfead</span>
<lb n="843"/><span>libh coicthigheas eile chun na h-h-aistí a chur</span>
<lb n="844"/><span>chugam, .i. go dtí an 15adh lá de Mheitheamh.</span></p>
<lb n="845"/>
<lb n="846"/><p><span>Ach pé rud a dhéanfaidh na h-h-aistí ná</span>
<lb n="847"/><span>deinidh aon fhaillighe ag bailiú na scéalta</span>
<lb n="848"/><span>agus na seanaimsireachta ó nbhur muinn-</span>
<lb n="849"/><span>tir.  Cuir chugam gach aon rud a gheobhaidh</span>
<lb n="850"/><span>sibh agus luath nó mall cuirfear sa "Loch ann"</span>
<lb n="851"/><span>é.  Táim ana-bhuidheach do Shiobhán Ní Chléirigh</span>
<lb n="852"/><span>a chuir scéal breagh fada chugham tamall ó</span>
<lb n="853"/><span>shin agus de Shéamas Ó Caomháin ó Dhún</span>
<lb n="854"/><span>Chaoin.  Fuaireas dá scéilín deasa ó</span>
<lb n="855"/><span>Bhrian Mac Cathbharraigh i gCorcaigh.  Tá</span>
<lb n="856"/><span>scéal aca 'á chur i gcló agam.</span></p>
<lb n="857"/>
<lb n="858"/><p><span>Ba mhaith liom dá bhfaghainn eolas ar</span>
<lb n="859"/><span>ionad chomhnaidhthe Bhriain sa Chathair.</span></p>
<lb n="860"/>
<lb n="861"/><p><span>Táim tar éis scéal eile d'fhagháil anois</span>
<lb n="862"/><span>ó Mhícheál Ó Siochfhradha ó Bhaile 'n Ghóilín,</span>
<lb n="863"/><span>sa Daingean.</span></p>
<lb n="864"/>
<lb n="865"/><p><span>Tá a lán scoileanna ná fuaireas aon</span>
<lb n="866"/><span>scéala fós uatha.  Cad mar gheall ar</span>
<lb n="867"/><span>Pharóiste an Fhirtéaraigh agus na Cille</span>
<lb n="868"/><span>agus Cille Cúáin.  Bhíodh daoine fóghanta</span>
<lb n="869"/><span>annsúd tráth agus ní fad' ó é; agus</span>
<lb n="870"/><span>i nUibh Ráthach agus i mBéara agus i nUibh</span>
<lb n="871"/><span>Laoghaire agus i gCorca Baiscne.  Eirighidh,</span>
<lb n="872"/><span>a chlann ó, ar son na Ghaedhilge agus ar</span>
<lb n="873"/><span>son Éireann.</span></p>
<lb n="874"/>
<lb n="875"/><p><span>Fear "An Lóchrainn."</span></p>
<lb n="876"/>
<lb n="877"/><p><span>Litir a fuaireas:</span></p>
<lb n="878"/>
<lb n="879"/><p><span>Acail Bheag,</span>
<lb n="880"/><span>Co. Mhuigheo,</span>
<lb n="881"/><span>23-5-16.</span></p>
<lb n="882"/>
<lb n="883"/><p><span>A Chara,</span></p>
<lb n="884"/>
<lb n="885"/><p><span>Fuair mé do pháipéar indiu, agus is</span>
<lb n="886"/><span>maith liom a rádh go dtaithnigheann sé</span>
<lb n="887"/><span>liom go h-ana-mhaith.  Creidim féin gur</span>
<lb n="888"/><span>páipéar ana-mhaith é agus tá scéalta</span>
<lb n="889"/><span>áluinne ann.</span></p>
<lb n="890"/>
<lb n="891"/><p><span>Do gheobhainn é gach mí ach a bheag</span>
<lb n="892"/><span>go bhfuil mo mhúinteoir 'ghá fhagháil gach</span>
<lb n="893"/><span>mí agus gheibhim-se uaidh é.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>Sílim féin gurab é an páipéar</span>
<lb n="896"/><span>is fearr é dá bhfuil ag teacht amach</span>
<lb n="897"/><span>anois.</span></p>
<lb n="898"/>
<lb n="899"/><p><span>Do chara buan,</span></p>
<lb n="900"/>
<lb n="901"/><p><span>Seán Mac Giollabháin.</span></p>
<lb n="902"/>
<lb n="903"/><p><span>NÍ LINN (ling) É ACH LEÓ.</span></p>
<lb n="904"/>
<lb n="905"/><p><span>Bhí roinnt fear ó Luimneach. agus</span>
<lb n="906"/><span>Ciarraigheach fir, ag dul ar aonach lá.</span>
<lb n="907"/><span>D'fhanadar i dtigh sa tsráid an oidhche</span>
<lb n="908"/><span>roimis an aonach.  Bhí cailín an tighe ag</span>
<lb n="909"/><span>gearradh éisc agus d'fhiafruigh duine de</span>
<lb n="910"/><span>mhuinntir Luimnigh "Cad é an t-iasc é</span>
<lb n="911"/><span>sin?"</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>"Tá's agam-sa go maith," arsan Ciarr-</span>
<lb n="914"/><span>aigheach, "is ling é."</span></p>
<lb n="915"/>
<lb n="916"/><p><span>"Pé sa domhan fios atá agat," arsa</span>
<lb n="917"/><span>fear ó Luimneach, "cuirfidh mé geall</span>
<lb n="918"/><span>leat nach linn é."</span></p>
<lb n="919"/>
<lb n="920"/><p><span>"Is ling é," arsan Ciarraigheach.</span></p>
<lb n="921"/>
<lb n="922"/><p><span>"Ní linn é, ná pioc de," arsan</span>
<lb n="923"/><span>fear eile.</span></p>
<lb n="924"/>
<lb n="925"/><p><span>Chuireadar an geall.</span></p>
<lb n="926"/>
<lb n="927"/><p><span>"Cia 'neosaidh dúinn é?" arsan</span>
<lb n="928"/><span>Ciarraigheach</span></p>
<lb n="929"/>
<lb n="930"/><p><span>"Ní gádh dhúinn aoinne 'á innsint</span>
<lb n="931"/><span>dúinn," arsan fear eile."  "Beidh fhios</span>
<lb n="932"/><span>ag an gcailín."</span></p>
<lb n="933"/>
<lb n="934"/><p><span>Nuair a bhí an t-iasc ullamh do thóig</span>
<lb n="935"/><span>an cailín isteach insa seomra é go dtí</span>
<lb n="936"/><span>muinntir a' tighe, le n-ithe.</span></p>
<lb n="937"/>
<lb n="938"/><p><span>"Á!" arsan fear ó Luimneach go</span>
<lb n="939"/><span>brónach, "is maith bhí fhios agam féin</span>
<lb n="940"/><span>nár linn é, ach leo!"</span></p>
<lb n="941"/>
<lb n="942"/><p><span>Domhnall Ó Buachalla d'innis do'n</span>
<lb n="943"/><span>Athair T. de Bhál, Drom Collachair.</span></p>
<lb n="944"/>
<lb n="945"/><p><span>AN DÁ ROILIG</span></p>
<lb n="946"/>
<lb n="947"/><p><span>Fear a fuair bás i Múscraidhe agus</span>
<lb n="948"/><span>d'éirigh connspóid idir a chairde gaoil</span>
<lb n="949"/><span>i dtaobh ciaca roilig 'nar cheart é chur.</span></p>
<lb n="950"/>
<lb n="951"/><p><span>Nuair a shroiseadar an crosbhóthar, lá</span>
<lb n="952"/><span>na sochraide, do dhírigheadar arís ar an</span>
<lb n="953"/><span>gconnpóid.  Bhí aoinne amháin ortha agus</span>
<lb n="954"/><span>ba shuarach leis an cuma 'na rabhadar</span>
<lb n="955"/><span>chun a chéile.  Saghas file ab' eadh an</span>
<lb n="956"/><span>duine sin.</span></p>
<lb n="957"/>
<lb n="958"/><p><span>"Seo chughainn an Sagart Paróiste,"</span>
<lb n="959"/><span>ar seisean, "agus cuirfead fé na bhragh-</span>
<lb n="960"/><span>aid é, mar scéal."</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>"Dein, má's eadh," arsan chuid eile.</span></p>
<lb n="963"/>
<lb n="964"/><p><span>Do chuadar mar a raibh an sagart</span>
<lb n="965"/><span>agus do labhair an file agus iseadh</span>
<lb n="966"/><span>adubhairt:</span></p>
<lb n="967"/>
<lb n="968"/><p><span>"Innis-se dhomh-sa, 'chléir,</span>
<lb n="969"/><span>Ós tusa léigh na h-úghdair coir;</span>
<lb n="970"/><span>Ciaca is giorra Flaitheas Dé</span>
<lb n="971"/><span>Do Chill Créidhe nó do'n Domhnach</span>
<lb n="972"/><span>Mór?"</span></p>
<lb n="973"/>
<lb n="974"/><p><span>Do chuir san deire leis an aighneas</span>
<lb n="975"/><span>agus do chuireadar an cosp sa roilig</span>
<lb n="976"/><span>ba ghiorra dhóibh.</span></p>
<lb n="977"/>
<lb n="978"/><p><span>P. Ó. Cruadhlaoich, MaghChromtha, d'innis.</span>
<lb n="979"/><span>S. T.</span></p>
<lb n="980"/>
<lb n="981"/><p><span>Trí nidh do bhaineann leis an gcrionnacht:</span></p>
<lb n="982"/>
<lb n="983"/><p><span>Saint</span>
<lb n="984"/><span>Clúmh</span>
<lb n="985"/><span>agus Ingne.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>Trí bhéarsa is tiúin,</span>
<lb n="988"/><span>Dóthain aon réice sa Mhumhain.</span></p>
<lb n="989"/>
<lb n="990"/><p><span>Is buaine bladh na scríbhinn,</span>
<lb n="991"/><span>Buaine scríbhinn na leabhair,</span>
<lb n="992"/><span>Is buaine bladh na saoghal,</span>
<lb n="993"/><span>Buaine ná daoine leabhair.</span></p>
<lb n="994"/>
<lb n="995"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="996"/>
<lb n="997"/><p><span>DO LUCHT-DRÁMAÍ-A-LÉIRIÚ.</span></p>
<lb n="998"/>
<lb n="999"/><p><span>Tá gach saghas éide, peribhicí, agus c., i gcóir</span>
<lb n="1000"/><span>drámaí go mór-mhór i gcóir Drámaí</span>
<lb n="1001"/><span>Gaedhealacha le fághail uainn-ne, ar</span>
<lb n="1002"/><span>iasacht.  Níl 'oiread san de sna rudaí</span>
<lb n="1003"/><span>sin ag duine ar bith eile in Éirinn.</span></p>
<lb n="1004"/>
<lb n="1005"/><p><span>PÁDRAIG Ó SÚILEABHÁIN agus a Chua.,</span></p>
<lb n="1006"/>
<lb n="1007"/><p><span>"Theatrical Outfitters,"</span>
<lb n="1008"/><span>38 SRÁID MHÓR SHEOIRSE, I gCORCAIGH</span></p>
<lb n="1009"/>
<lb n="1010"/><p><span>A BHEAN A' TIGHE!  Cad é an saghas plúir</span>
<lb n="1011"/><span>a bhíon agat?</span></p>
<lb n="1012"/>
<lb n="1013"/><p><span>Is é an PLÚR "EAGLE," an plúr</span>
<lb n="1014"/><span>is tuíslinnighe i gcóir an tighe; agus</span>
<lb n="1015"/><span>an PLÚR "LION" is</span>
<lb n="1016"/><span>fearr do lucht-aráin-a-dhíol.</span></p>
<lb n="1017"/>
<lb n="1018"/><p><span>Muíntir Mhic 'Ille Sheathanaich a dheinean</span>
<lb n="1019"/><span>i gCorcaig.</span></p>
<lb n="1020"/>
<lb n="1021"/><p><span>GEO. SHAW & SONS,</span>
<lb n="1022"/><span>Muillean Sain Seán, i gCORCAIGH</span></p>
<lb n="1023"/>
<lb n="1024"/><p><span>MÍCHEÁL DE RÓISTE,</span>
<lb n="1025"/><span>60 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1026"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1027"/>
<lb n="1028"/><p><span>Seodaidhe,</span>
<lb n="1029"/><span>Gabha geal,</span>
<lb n="1030"/><span>Déantóir</span>
<lb n="1031"/><span>súlghloiní</span>
<lb n="1032"/><span>agus</span>
<lb n="1033"/><span>Uaireadán.</span></p>
<lb n="1034"/>
<lb n="1035"/><p><span>Tá 200,000 Barailí Plúir da dhéanamh</span>
<lb n="1036"/><span>in aghaidh gacha bliana ag</span></p>
<lb n="1037"/>
<lb n="1038"/><p><span>T. Ó hAILEANÁIN agus a CHL. MHAC, Teo.</span></p>
<lb n="1039"/>
<lb n="1040"/><p><span>Muileann Abhancoradh, Mainistir na Corann,</span>
<lb n="1041"/><span>agus Muileann Ghleanna Duileáin,</span>
<lb n="1042"/><span>Mainistir Fhearmuighe,</span>
<lb n="1043"/><span>Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>Sranngscéala:  "Hallinan, Midleton."</span></p>
<lb n="1046"/>
<lb n="1047"/><p><span>Guthán:  7 Cork;  1 Midleton.</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>CRAOBH NA GAEDHEALTACHTA</span></p>
<lb n="1050"/>
<lb n="1051"/><p><span>An t-aon Chraobh amháin ná fuil</span>
<lb n="1052"/><span>de chúram uirthi ach aire thabhairt</span>
<lb n="1053"/><span>do sna Ceanntracha Gaedhealacha.</span></p>
<lb n="1054"/>
<lb n="1055"/><p><span>Má's duine thu a chuireann suim sa Ghaedheal-</span>
<lb n="1056"/><span>tacht, ba cheart duit bheith páirteach sa Chraoibh</span>
<lb n="1057"/><span>seo.  Cuir leathchróinn ag triall ar Sparán-</span>
<lb n="1058"/><span>aidhe na Craoibhe, faithche Stiabhna 7, Baile Átha</span>
<lb n="1059"/><span>Chliath, agus beir id' bhall di go ceann bliadhna.</span></p>
<lb n="1060"/>
<lb n="1061"/><p><span>CAD IS SLOINNE DHUIT?</span></p>
<lb n="1062"/>
<lb n="1063"/><p><span>Tá comharthaí gacha fine le fághail ar</span>
<lb n="1064"/><span>Chártaí Daithte.</span></p>
<lb n="1065"/>
<lb n="1066"/><p><span>Coats of Arms of the Irish Families</span>
<lb n="1067"/><span>Sciath, Círín agus Rosc Catha.</span></p>
<lb n="1068"/>
<lb n="1069"/><p><span>Ceann mór fé fráma… 5/-</span>
<lb n="1070"/><span>Ceann beag fé fráma… 2/-</span></p>
<lb n="1071"/>
<lb n="1072"/><p><span>Peictiúirí beaga deasa ar 2/6 a' ceann</span>
<lb n="1073"/><span>(Tá le fágháil gan fráma, leis, ar leath an airgid.)</span></p>
<lb n="1074"/>
<lb n="1075"/><p><span>Neilí Ní Bhriain do rinne idir línidheacht agus dathú.</span></p>
<lb n="1076"/>
<lb n="1077"/><p><span>Chun tairbhe Coláiste Eoghain Uí Chomhraidhe a</span>
<lb n="1078"/><span>raghaidh an t-airgead.  Scríobh chun:  NEILÍ NÍ</span>
<lb n="1079"/><span>BHRIAIN, Seomraí Páirc an Choláiste, i n-Áth Cliath.</span>
<lb n="1080"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="1081"/><p><span>SEÁN 'OCH SÉAMAIS.</span></p>
<lb n="1082"/>
<lb n="1083"/><p><span>Bhí Seán, mac Rí Shéamais aige comh-</span>
<lb n="1084"/><span>thalán ceoil lá Domhnaigh, agus chonnaic</span>
<lb n="1085"/><span>sé óigbhean bhreagh ag déanamh air.  Do</span>
<lb n="1086"/><span>sheasaimh sí suas len' ais agus chuir sí</span>
<lb n="1087"/><span>lámh 'na póca agus thug sí ubhall do</span>
<lb n="1088"/><span>Sheán.  Rug sé ar an ubhall agus chuir</span>
<lb n="1089"/><span>sé 'na phóca é.  Nuair a chonnaic an</span>
<lb n="1090"/><span>bhean óg nár bhlais sé an t-ubhall thug</span>
<lb n="1091"/><span>sí smut d' ubhall eile dho.  Do bhí náire</span>
<lb n="1092"/><span>air annsan an smut a chur na phóca</span>
<lb n="1093"/><span>agus d'ith sé é.  Nuair a chonnaic an</span>
<lb n="1094"/><span>bhean óg gur ith sé é d'fhág sí annsan</span>
<lb n="1095"/><span>é agus bhailibh sí léithe sa tsiubhal agus</span>
<lb n="1096"/><span>níor stad sí riamh ná choidhche gur chuaidh</span>
<lb n="1097"/><span>sí go dtí n-a h-áit comhnuighthe féin .i.</span>
<lb n="1098"/><span>go Carraig Chlíodhna.</span></p>
<lb n="1099"/>
<lb n="1100"/><p><span>Ach b'éigeant do Sheán 'och Shéamais í</span>
<lb n="1101"/><span>leanamhaint (mar chuir sí draoidheacht air</span>
<lb n="1102"/><span>nuair a dh'ith sé an smut de'n ubhall)</span>
<lb n="1103"/><span>riamh is choidhche go dtí gur chuaidh sé</span>
<lb n="1104"/><span>go dtí an Charraig 'na diaidh.  Annsan</span>
<lb n="1105"/><span>rug sí léithe isteach sa Charraig é chun</span>
<lb n="1106"/><span>comhnuighthe 'na fochair féin.  Do bhí an</span>
<lb n="1107"/><span>Charraig fé dhraoidheacht agus bhíodh sí</span>
<lb n="1108"/><span>oscailte ó luighe gréine go h-éirghe</span>
<lb n="1109"/><span>gréine, agus dúnta ar feadh an lae.</span>
<lb n="1110"/><span>Ní raibh aon dul aige Séan ar í fhág-</span>
<lb n="1111"/><span>aint go ceann lae agus bliadhna agus</span>
<lb n="1112"/><span>mara mbeadh sé fuascailte fe'n am san</span>
<lb n="1113"/><span>chaithfeadh sé fanmhaint innti go deo.</span></p>
<lb n="1114"/>
<lb n="1115"/><p><span>Maidean mhoch roim éirghe gréine do</span>
<lb n="1116"/><span>scaoil Seán leitir le gaoith as an</span>
<lb n="1117"/><span>gCarraig.  Níorbh' fhada gur bhuail an</span>
<lb n="1118"/><span>leitir le fear a bhí ag aodhaireacht bha,</span>
<lb n="1119"/><span>agus do léig sé í.  Sé bhí sa leitir go</span>
<lb n="1120"/><span>bhfuasclochadh aoinne de'n triúr ban é—</span>
<lb n="1121"/><span>an Déighbhean, Rós Caoldubh nó Mairín</span>
<lb n="1122"/><span>Dubh ó Iarthar Éireann.</span></p>
<lb n="1123"/>
<lb n="1124"/><p><span>Do chuir an t-aodhaire an leitir go</span>
<lb n="1125"/><span>dtí Rí Séamas agus tháinigh Rí Séamas</span>
<lb n="1126"/><span>annsan go dtí Mairín Dubh.  D'fhiafruigh</span>
<lb n="1127"/><span>sé dhi an raghadh sí 'á iarraidh go dtí</span>
<lb n="1128"/><span>Carraig Chlíodhna ach dubhairt sí leis ná</span>
<lb n="1129"/><span>féadfadh sí dul ann mar go raibh sí</span>
<lb n="1130"/><span>'na luighe le feabhras.  Do bhí gearra-</span>
<lb n="1131"/><span>chailín d' inghin aige Mairín agus dubh-</span>
<lb n="1132"/><span>airt sí go raghadh sí féin ann.  "Tá</span>
<lb n="1133"/><span>eagla orm," arsan mháthair, "ná déan-</span>
<lb n="1134"/><span>fair a' bheart."  "Is cuma liom," arsan</span>
<lb n="1135"/><span>gearra-chailín, "bainfidh mé triail as."</span></p>
<lb n="1136"/>
<lb n="1137"/><p><span>Tháinig an mháthair annsan agus thug sí</span>
<lb n="1138"/><span>órdú culaith éadaigh a dhéanamh di agus</span>
<lb n="1139"/><span>nuair a bhí san déanta thug an mháthair</span>
<lb n="1140"/><span>léi sisiúr agus dhéin sí géiríocha (? ghearr-</span>
<lb n="1141"/><span>thadhacha) beaga de'n ngúna suas go dtí</span>
<lb n="1142"/><span>n-a chabhail.  Sé an bun a bhí aici leis</span>
<lb n="1143"/><span>sin a dhéanamh chun go measfadh Clíodhna</span>
<lb n="1144"/><span>nuair a bheadh an ceol ag an éadach</span>
<lb n="1145"/><span>gurab í an ghaoth a bheadh ag déanamh</span>
<lb n="1146"/><span>uirthi.</span></p>
<lb n="1147"/>
<lb n="1148"/><p><span>D'imthigh an cailín beag annsan agus</span>
<lb n="1149"/><span>níor stad sí riamh ná choidhche gur chuaidh</span>
<lb n="1150"/><span>sí go dtí Carraig Chlíodhna.  Is amhlaidh</span>
<lb n="1151"/><span>do bhí Clíodhna roimpi ar an dtaobh</span>
<lb n="1152"/><span>amuich de'n gCarraig agus a cuid</span>
<lb n="1153"/><span>gruaige aici á chíoradh siar síos léi.</span>
<lb n="1154"/><span>Níor mhothuigh sí aon nídh gur tháinig</span>
<lb n="1155"/><span>an gearr-chailín i leith a cúil uirthi</span>
<lb n="1156"/><span>agus chuir sí a lámh go tapaidh 'na cúl</span>
<lb n="1157"/><span>gruaige agus chas sí a cuid gruaige</span>
<lb n="1158"/><span>ar a láimh chun ná féadfadh Clíodhna</span>
<lb n="1159"/><span>úntoghadh (? ionntódh) uirthi.  Dá bhféad-</span>
<lb n="1160"/><span>fadh Clíodhna casadh do leagfadh sí le</span>
<lb n="1161"/><span>draoidheacht an gearr-chailín.  Nuair a</span>
<lb n="1162"/><span>fuair sí Chlíodhna ar a toil aici dubh-</span>
<lb n="1163"/><span>airt sí leithe:</span></p>
<lb n="1164"/>
<lb n="1165"/><p><span>A Chlíodhna, a Chlíodhna a bhean bhinn</span>
<lb n="1166"/><span>(? mhín) bhéasach,</span>
<lb n="1167"/><span>Go mbeannuighidh Críost duit is na</span>
<lb n="1168"/><span>Naoimh le chéile,</span>
<lb n="1169"/><span>Is mó stáir a thugas at' éileamh,</span>
<lb n="1170"/><span>Ó'n gcoill chluthmhair mar a silid na</span>
<lb n="1171"/><span>caortha,</span>
<lb n="1172"/><span>Ó bruach na Sionanna mar a rithid</span>
<lb n="1173"/><span>na caol-eich,</span>
<lb n="1174"/><span>Cionnus atá agat Seán 'ach Séamais?</span>
<lb n="1175"/><span>Ar phós sé fós nó an bhfuil gan chéile?</span>
<lb n="1176"/><span>Nó arbh' eolach duit aon óigbhean ar</span>
<lb n="1177"/><span>t'eolas réidh leis?</span></p>
<lb n="1178"/>
<lb n="1179"/><p><span>Dubhairt Clíodhna 'ghá freagairt:</span></p>
<lb n="1180"/>
<lb n="1181"/><p><span>Cia thu féin atá ar 'éileamh</span>
<lb n="1182"/><span>An tu 'n Déighbhean nó Rós Caoldubh?</span>
<lb n="1183"/><span>Nó Mairín Dubh ó Iarthar Éireann?</span></p>
<lb n="1184"/>
<lb n="1185"/><p><span>An Cailín:</span></p>
<lb n="1186"/>
<lb n="1187"/><p><span>Ní h-aoinne mise féin de'n méid sin,</span>
<lb n="1188"/><span>Ach inghean dílis do Rí na Gréige</span>
<lb n="1189"/><span>An t-ubhaillín óir a bhíodh agam' bhábáinín</span>
<lb n="1190"/><span>ar bhórd na Féinne, go ndéanfadh sé</span>
<lb n="1191"/><span>óg an té bhíodh aosta.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Clíodhna:</span></p>
<lb n="1194"/>
<lb n="1195"/><p><span>Dá bur (mba) inghean rí thú agus ní</span>
<lb n="1196"/><span>h-eadh i n-ao' chor,</span>
<lb n="1197"/><span>Do bheadh do chuid gruaige 'na dualaibh</span>
<lb n="1198"/><span>go féar leat,</span>
<lb n="1199"/><span>Do bheadh do leaca dheas dhearg mar</span>
<lb n="1200"/><span>lasadh na gcaortha,</span>
<lb n="1201"/><span>Agus fáinní óir ar gach méir ded'</span>
<lb n="1202"/><span>mhéaraibh.</span></p>
<lb n="1203"/>
<lb n="1204"/><p><span>An Cailín:</span></p>
<lb n="1205"/>
<lb n="1206"/><p><span>Dá dtabharfá-sa seacht mbliadhna fé</span>
<lb n="1207"/><span>shileadh na réidh-ghlais'</span>
<lb n="1208"/><span>Is gan de bheatha 'gat ach samhna, biolar</span>
<lb n="1209"/><span>agus féar glas,</span>
<lb n="1210"/><span>Gan de chuideachta agat lá breagh</span>
<lb n="1211"/><span>gréine</span>
<lb n="1212"/><span>Ach broc sa ghleann agus coileán</span>
<lb n="1213"/><span>caol-chon (? faolchon)</span>
<lb n="1214"/><span>Ba mheasa leat féin sin ná fáinní</span>
<lb n="1215"/><span>Éireann.</span></p>
<lb n="1216"/>
<lb n="1217"/><p><span>Marab é sin é tabhair-se spré dho,</span>
<lb n="1218"/><span>Seacht céad searrach is seacht céad</span>
<lb n="1219"/><span>laogh dho,</span>
<lb n="1220"/><span>Seacht céad each ar dhath a chéile,</span>
<lb n="1221"/><span>Seacht céad bolán ceann-árd péacach,</span>
<lb n="1222"/><span>Seacht céad bó bhuineann druimfhionn</span>
<lb n="1223"/><span>bhléanach,</span>
<lb n="1224"/><span>Seacht céad ainmhidhe ceannabhuidhe</span>
<lb n="1225"/><span>caorach,</span>
<lb n="1226"/><span>Seacht céad gabhar maol-odhar gan</span>
<lb n="1227"/><span>aon locht,</span>
<lb n="1228"/><span>Seacht céad bairrle d'airgead réalach,</span>
<lb n="1229"/><span>Seacht céad acra de Fhlaithis na Naomh</span>
<lb n="1230"/><span>do.</span>
<lb n="1231"/><span>Is fearr liom marbh é ar mo thear-</span>
<lb n="1232"/><span>moin féinig</span>
<lb n="1233"/><span>Ná é bheith 'na bheathaidh ag aon mhnaoi</span>
<lb n="1234"/><span>i nÉirinn.</span>
<lb n="1235"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1236"/><p><span>Clíodhna:</span></p>
<lb n="1237"/>
<lb n="1238"/><p><span>Dá bhfanfá-sa uam-sa go h-uair an</span>
<lb n="1239"/><span>meadhon lae amach,</span>
<lb n="1240"/><span>Go gcruinneoch' m' fhuirean i bhfoithin a</span>
<lb n="1241"/><span>chéile</span>
<lb n="1242"/><span>Do réabfainn cnuic is do bhrisfinn</span>
<lb n="1243"/><span>sléibhte</span>
<lb n="1244"/><span>Is do chuirfinn cuirp go tiubh (tiug)</span>
<lb n="1245"/><span>ó chéile,</span>
<lb n="1246"/><span>Do dhoirtfinn fuil 'na sruthaíbh</span>
<lb n="1247"/><span>tréana,</span>
<lb n="1248"/><span>Nó bheadh agam féinig Seán 'och</span>
<lb n="1249"/><span>Séamais.</span></p>
<lb n="1250"/>
<lb n="1251"/><p><span>Do bhailibh Clíodhna an spré go léir</span>
<lb n="1252"/><span>ach an "seacht céad acra de Fhlaithis</span>
<lb n="1253"/><span>na Naomh."  Nior fhéad sí iad san a</span>
<lb n="1254"/><span>thabhairt uaithe agus b'éigeant di Seán</span>
<lb n="1255"/><span>'och Séamais a leigeant amach as Carraig</span>
<lb n="1256"/><span>Chlíodhna.  Annsan thug an gearra-chailín</span>
<lb n="1257"/><span>léithe abhaile é go dtí an Rí agus fuair</span>
<lb n="1258"/><span>sí é le pósadh agus níl puinn daoine</span>
<lb n="1259"/><span>ar an saoghal a déarfad ná gur thuill</span>
<lb n="1260"/><span>sí go maith é.</span></p>
<lb n="1261"/>
<lb n="1262"/><p><span>"Common Noun," Dún Chaoin,</span>
<lb n="1263"/><span>do sholáthruigh.</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>TÁIM GLAN AS MO MHEABHAIR.</span></p>
<lb n="1266"/>
<lb n="1267"/><p><span>Fonn:  "Dá bpósainn bean ruadh," nó</span>
<lb n="1268"/><span>"Páidín Ó Raithbhearta."</span></p>
<lb n="1269"/>
<lb n="1270"/><p><span>Curfá:</span></p>
<lb n="1271"/>
<lb n="1272"/><p><span>Táim glan as mo mheabhair 'ge sna mnáibh</span>
<lb n="1273"/><span>seo gabháil stealladh liom,</span>
<lb n="1274"/><span>Beidh duine 'ca 'm dheabhaidh <dhiaidh> pé</span>
<lb n="1275"/><span>ball go rachaidh mé,</span>
<lb n="1276"/><span>Táim glan as mo mheabhair 'ge sna mnáibh</span>
<lb n="1277"/><span>seo gabháil stealladh 'rm,</span>
<lb n="1278"/><span>Is go lá deire 'n Domhain n' fhéadfainn</span>
<lb n="1279"/><span>rogha dhéanamh eatortha.</span></p>
<lb n="1280"/>
<lb n="1281"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="1282"/>
<lb n="1283"/><p><span>Tá bean ar an Ráth le ráithe gabháil</span>
<lb n="1284"/><span>stealladh liom,</span></p>
<lb n="1285"/>
<lb n="1286"/><p><span>Is ag tabhairt a sparáin dom go bhfuil</span>
<lb n="1287"/><span>tarrac aon asail ann,</span>
<lb n="1288"/><span>Deir lucht feasa na h-áite go bhfuil sé</span>
<lb n="1289"/><span>i Dtaisce 'ci</span>
<lb n="1290"/><span>Mar gur ghoid sí ó Sheán é, an fear a</span>
<lb n="1291"/><span>bhí cheana 'ci.</span></p>
<lb n="1292"/>
<lb n="1293"/><p><span>Curfá:  Táim glan as mo mheabhair, agus rl.</span></p>
<lb n="1294"/>
<lb n="1295"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="1296"/>
<lb n="1297"/><p><span>Chun bean na Rátha níl aon rás orm,</span>
<lb n="1298"/><span>geallaim díbh,</span>
<lb n="1299"/><span>Agus san i dtaobh Sheáin 'sa tsligh grán-</span>
<lb n="1300"/><span>na gur cailleadh é.</span>
<lb n="1301"/><span>Deir Brighde Thaidhg Sheáin liom cé ná</span>
<lb n="1302"/><span>'nneosadh sí 'on tsagart é,</span>
<lb n="1303"/><span>Gurab é 'h-oipineón láidir gurbh' í féin</span>
<lb n="1304"/><span>do mhairbh é.</span></p>
<lb n="1305"/>
<lb n="1306"/><p><span>Curfá:  Táim glan as mo mheabhair, agus rl.</span></p>
<lb n="1307"/>
<lb n="1308"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="1309"/>
<lb n="1310"/><p><span>Deir Brighde Thaidhg Sheáin go ngeobhadh</span>
<lb n="1311"/><span>sí go tapaidh liom,</span>
<lb n="1312"/><span>Is ar maidin amáireach go raghadh sí 'dtí</span>
<lb n="1313"/><span>'n sagart liom</span>
<lb n="1314"/><span>Is le h-inntleacht atá 'ci go gcárnálfadh</span>
<lb n="1315"/><span>sí airgead</span>
<lb n="1316"/><span>'S ná beadh aon chúram go bráth uirri ach</span>
<lb n="1317"/><span>a' tendáil 'sa tabhairt aire dhom.</span></p>
<lb n="1318"/>
<lb n="1319"/><p><span>Curfá:  Táim glan as mo mheabhair, agus rl.</span></p>
<lb n="1320"/>
<lb n="1321"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="1322"/>
<lb n="1323"/><p><span>Le Brighde Thaidhg Sheáin nílim sásta im'</span>
<lb n="1324"/><span>aigne,</span>
<lb n="1325"/><span>Mar tá sí plámásach is líonta de bhladar</span>
<lb n="1326"/><span>leis,</span>
<lb n="1327"/><span>Níl aon gharsún san áit ná 'go mbíonn sí</span>
<lb n="1328"/><span>ag bagairt air,</span>
<lb n="1329"/><span>Is b'é' ná beadh sí 'gam ráithe nuair</span>
<lb n="1330"/><span>árdochadh uaim Peadar í.</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>Curfá:  Táim glan as mo mheabhair, agus rl.</span></p>
<lb n="1333"/>
<lb n="1334"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="1335"/>
<lb n="1336"/><p><span>Tá bean ar an nGleann im' dheabhaidh-se</span>
<lb n="1337"/><span>le sealad mhaith,</span>
<lb n="1338"/><span>Dhéanfadh sí plainíntí an domhain dom</span>
<lb n="1339"/><span>agus píosaí breagh' anairte,</span>
<lb n="1340"/><span>Thabharfadh sí bradán ón abhainn léi is an</span>
<lb n="1341"/><span>langa ó'n bhfairrge,</span>
<lb n="1342"/><span>Agus gheobhainn-se gan dabht iad nuair a</span>
<lb n="1343"/><span>bheinn léithe ceangailte.</span></p>
<lb n="1344"/>
<lb n="1345"/><p><span>Curfá:  Táim glan as mo mheabhair, agus rl.</span></p>
<lb n="1346"/>
<lb n="1347"/><p><span>VI.</span></p>
<lb n="1348"/>
<lb n="1349"/><p><span>Ach roim bhean a' Ghleanna tá eagal an</span>
<lb n="1350"/><span>tsaoghail orm,</span>
<lb n="1351"/><span>Tá sí chómh láidir le h-asal is raidfeadh</span>
<lb n="1352"/><span>sí is baoghalach liom,</span>
<lb n="1353"/><span>Tá sí míneáireach malluighthe is cainncinn</span>
<lb n="1354"/><span>dá reir aici,</span>
<lb n="1355"/><span>Is dá mbeadh aon deifridheacht eadrainn</span>
<lb n="1356"/><span>stracfaí as a chéile me.</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>Curfá:  Táim glan as mo mheabhair, agus rl.</span></p>
<lb n="1359"/>
<lb n="1360"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="1361"/>
<lb n="1362"/><p><span>Tá bean eile im' cheann ach ní 'neosad a</span>
<lb n="1363"/><span>h-ainm díbh</span>
<lb n="1364"/><span>Ach go mbíonn sí ag díol gabhar* go</span>
<lb n="1365"/><span>minic ar a' margadh</span>
<lb n="1366"/><span>Faghann sí tistiún an ceann ar ghabhair</span>
<lb n="1367"/><span>nach fiú leathphine,</span>
<lb n="1368"/><span>Is do thabharfadh sí an leabhar dom go</span>
<lb n="1369"/><span>mbeathochadh sí ar mo leabaidh me.</span></p>
<lb n="1370"/>
<lb n="1371"/><p><span>VIII.</span></p>
<lb n="1372"/>
<lb n="1373"/><p><span>Ach 'dtaobh bean na ngabhar tá dabht ró-</span>
<lb n="1374"/><span>mhór im aigne</span>
<lb n="1375"/><span>Mar dubhairt Máire shlim shleamhain go</span>
<lb n="1376"/><span>ngoilfinn dá mbacainn í,</span>
<lb n="1377"/><span>Go seasochadh sí 'g ól "stout" ó Dhomhnach</span>
<lb n="1378"/><span>go Satharn,</span>
<lb n="1379"/><span>Is go ndíolfadh sí an ceann díom dá</span>
<lb n="1380"/><span>bhfaghadh sí air cnagaire.</span></p>
<lb n="1381"/>
<lb n="1382"/><p><span>Curfá:  Táim glan as mo mheabhair, agus rl.</span></p>
<lb n="1383"/>
<lb n="1384"/><p><span>Tadhg Ó Conchubhair, Liospóil.</span></p>
<lb n="1385"/>
<lb n="1386"/><p><span>*Gabhar = saghas éisc.</span></p>
<lb n="1387"/>
<lb n="1388"/><p><span>DOMHNALL NA CÁSCA.</span></p>
<lb n="1389"/>
<lb n="1390"/><p><span>Nuair a bhí a naimhde ar thóir</span>
<lb n="1391"/><span>Domhnall na Cásca (Ó Caoimh) chuir sé</span>
<lb n="1392"/><span>a chuid óir i bhfolach.  Nuair thánadar</span>
<lb n="1393"/><span>bíodar ag cur tuairisce an óir.</span></p>
<lb n="1394"/>
<lb n="1395"/><p><span>"Cá bhfuil an t-airgead, a Dhomhnall?"</span>
<lb n="1396"/><span>ar siad.</span></p>
<lb n="1397"/>
<lb n="1398"/><p><span>Arsa Domhnall:</span></p>
<lb n="1399"/>
<lb n="1400"/><p><span>"Cuarduigh Abhann Tairliglin, Óró!</span>
<lb n="1401"/><span>Portach na Ceannfinne, Óro!</span>
<lb n="1402"/><span>Gheobhaidh tú an t-airgead, Óró!</span>
<lb n="1403"/><span>Is nár dheinidh sé maitheas duit, Óró!"</span></p>
<lb n="1404"/>
<lb n="1405"/><p><span>Deirtear leis gur mar seo adubhairt</span>
<lb n="1406"/><span>sé é:</span></p>
<lb n="1407"/>
<lb n="1408"/><p><span>"Treabhruigh an Mhangarta, Óró!</span>
<lb n="1409"/><span>An Dá Chích gheal a dho, Óró!</span>
<lb n="1410"/><span>Ínse an Leachta thoir, Óró!</span>
<lb n="1411"/><span>Bogach na Ceannfinne, Óró!</span>
<lb n="1412"/><span>Agus gheobhaidh sibh an t-airgead, Óró!"</span></p>
<lb n="1413"/>
<lb n="1414"/><p><span>Bogach na Ceannfinne .i. Clárach Beag siar ó</span>
<lb n="1415"/><span>Shráid a' Mhuilinn.</span></p>
<lb n="1416"/>
<lb n="1417"/><p><span>Ínse an leachta, soir ó thuaidh ó Shráid a'Mhuilinn.</span>
<lb n="1418"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="1419"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1420"/>
<lb n="1421"/><p><span>Aonsud mar LEACHT AR UAIGH nó</span>
<lb n="1422"/><span>ALTHÓIR don TEAMPALL</span></p>
<lb n="1423"/>
<lb n="1424"/><p><span>San Aolchloch nó sa' Mharmar,</span>
<lb n="1425"/><span>déanfaidh</span></p>
<lb n="1426"/>
<lb n="1427"/><p><span>SEÁN Ó CONAILL,</span>
<lb n="1428"/><span>Sráid an Rí, i gCORCAIG</span></p>
<lb n="1429"/>
<lb n="1430"/><p><span>Ar Fheabhas é.  Scriobh chuige.</span></p>
<lb n="1431"/>
<lb n="1432"/><p><span>LUCHT DAITHTE TIGHE nó TEAMPAILL</span></p>
<lb n="1433"/>
<lb n="1434"/><p><span>Tá raidhse páipéir againn i gcóir</span>
<lb n="1435"/><span>fallaí agus é go saor</span></p>
<lb n="1436"/>
<lb n="1437"/><p><span>D. agus A. Ó NÉILL, 21 Sráid an Acadaimh, Corcaigh</span>
<lb n="1438"/><span>(Níl aon tig eile againn-ne).</span></p>
<lb n="1439"/>
<lb n="1440"/><p><span>SLIGHE BHEATHA</span>
<lb n="1441"/><span>MHAITH DOD' MHAC!</span></p>
<lb n="1442"/>
<lb n="1443"/><p><span>Cuir chúgham-sa é</span>
<lb n="1444"/><span>agus múinfead dó</span>
<lb n="1445"/><span>conas bheith in a</span></p>
<lb n="1446"/>
<lb n="1447"/><p><span>SHEOLAIDHE</span>
<lb n="1448"/><span>SCÉALA-GAN-</span>
<lb n="1449"/><span>SRAÍNNG</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>Fé cheann ráithe nó</span>
<lb n="1452"/><span>leathbhliana.</span></p>
<lb n="1453"/>
<lb n="1454"/><p><span>Scríobh ar lorg an réimleabhráin.</span></p>
<lb n="1455"/>
<lb n="1456"/><p><span>TOMÁS Ó SÚILLEABHÁIN</span>
<lb n="1457"/><span>(Ó Uibh Ráthach)</span></p>
<lb n="1458"/>
<lb n="1459"/><p><span>"SCHOOL OF WIRELESS</span>
<lb n="1460"/><span>TELEGRAPHY,"</span></p>
<lb n="1461"/>
<lb n="1462"/><p><span>CORCAIG.</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>Labhair Ghaedhilge agus</span>
<lb n="1465"/><span>Leabhair Bhéarla i dtaobh na hÉireann.</span></p>
<lb n="1466"/>
<lb n="1467"/><p><span>Le fághail ó</span></p>
<lb n="1468"/>
<lb n="1469"/><p><span>CHONCHUBHAR Ó CAOIMH,</span>
<lb n="1470"/><span>70 Sráid Sheoirse, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1471"/>
<lb n="1472"/><p><span>Gaedhil is eadh sinn-ne, is ní náir linn é.</span></p>
<lb n="1473"/>
<lb n="1474"/><p><span>Geobhair deaghmhargadh</span>
<lb n="1475"/><span>uainn-ne i gcomhnaidhe.</span></p>
<lb n="1476"/>
<lb n="1477"/><p><span>TÉ, ar fheabhas, ó 2/6 go dtí 4/- a' púnt.  Díol-</span>
<lb n="1478"/><span>faimídne an postas ar cheithre púint de.</span></p>
<lb n="1479"/>
<lb n="1480"/><p><span>PLÚR Gaedhlach.</span></p>
<lb n="1481"/>
<lb n="1482"/><p><span>MIN Ghaedhlach ó Maghchromtha; min choirce is min</span>
<lb n="1483"/><span>bhuidhe.</span></p>
<lb n="1484"/>
<lb n="1485"/><p><span>SIÚICRE, agus gach rud eile ar fheabhas.</span></p>
<lb n="1486"/>
<lb n="1487"/><p><span>SEÁN agus TOMÁS MAC CURTÁIN,</span>
<lb n="1488"/><span>Sráid a' tSeandúna agus Sráid Thomáis Dáibhios,</span>
<lb n="1489"/><span>CORCAIGH</span>
<lb n="1490"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1491"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1492"/>
<lb n="1493"/><p><span>Táid so 'á ndéanamh againn-ne —</span></p>
<lb n="1494"/>
<lb n="1495"/><p><span>ÉIDE SAGART,</span>
<lb n="1496"/><span>ÁTHRAIGHE ALTHÓRA</span>
<lb n="1497"/><span>mar chailísí, miasa, agus c.</span></p>
<lb n="1498"/>
<lb n="1499"/><p><span>CROISEANA</span>
<lb n="1500"/><span>den déanamh CEILTEACH in ór nó</span>
<lb n="1501"/><span>airgead geal, agus</span></p>
<lb n="1502"/>
<lb n="1503"/><p><span>PAIDRÍNÍ.</span></p>
<lb n="1504"/>
<lb n="1505"/><p><span>LIAM MAC AODHGÁIN agus a CHL.-MHAC</span>
<lb n="1506"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1507"/><span>32 SRÁID PHÁDRAIG N.,</span>
<lb n="1508"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1509"/>
<lb n="1510"/><p><span>An Déantúsán ag 6 Sráid Mhaylor.</span></p>
<lb n="1511"/>
<lb n="1512"/><p><span>Sinn-ne a dhein</span></p>
<lb n="1513"/>
<lb n="1514"/><p><span>SNAOIS CHORCAIGHE</span></p>
<lb n="1515"/>
<lb n="1516"/><p><span>ar dtúis agus atá 'á deanamh</span>
<lb n="1517"/><span>i gcómhnaidhe.</span></p>
<lb n="1518"/>
<lb n="1519"/><p><span>TOBAC CÚMHRA</span>
<lb n="1520"/><span>an dá shórt so —</span></p>
<lb n="1521"/>
<lb n="1522"/><p><span>"Exhibition Roll" agus</span>
<lb n="1523"/><span>"Shandon Plug."</span></p>
<lb n="1524"/>
<lb n="1525"/><p><span>Má theastuighaen uait aon tobac nó</span>
<lb n="1526"/><span>saigréidí do chur chun aonne atá sa</span>
<lb n="1527"/><span>chogadh, déanfaimíd-ne dhuit é, saor ó</span>
<lb n="1528"/><span>cháin, ach leath phúnt, ar a luighead,</span>
<lb n="1529"/><span>bheit sa 'bheairtín idir thobac is saigréidí.</span></p>
<lb n="1530"/>
<lb n="1531"/><p><span>LAMBKIN BROS.,</span>
<lb n="1532"/><span>9 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1533"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1534"/>
<lb n="1535"/><p><span>COLÁISDE CHAIRBRE, i gCuan Dor.</span></p>
<lb n="1536"/>
<lb n="1537"/><p><span>An ball is breághtha ar</span>
<lb n="1538"/><span>domhan i Mí Lughnasa.</span></p>
<lb n="1539"/>
<lb n="1540"/><p><span>Múinfear Gaedhluinn duit ann, agus gheobhair</span>
<lb n="1541"/><span>sult a's sláinte ann.</span></p>
<lb n="1542"/>
<lb n="1543"/><p><span>MÍCHEÁL Ó CUILLEANÁIN,</span>
<lb n="1544"/><span>ó'n Seanachúirt, An Sciobairín.</span></p>
<lb n="1545"/>
<lb n="1546"/><p><span>An fear a thiubharaidh tuille eolais duit mar</span>
<lb n="1547"/><span>gheall air.  Scríbh chuige má's mian leat.</span></p>
<lb n="1548"/>
<lb n="1549"/><p><span>TROSCÁN TIGHE AGUS</span>
<lb n="1550"/><span>GACH CÓIR LEABTHAN!</span></p>
<lb n="1551"/>
<lb n="1552"/><p><span>Tá flúirse de sna h-Earraí a</span>
<lb n="1553"/><span>deintear in Éirinn le fághail</span>
<lb n="1554"/><span>uaim-se ar an bpinginn is lúgha.</span></p>
<lb n="1555"/>
<lb n="1556"/><p><span>M. Ó RIAIN, Siopa Oluir,</span>
<lb n="1557"/><span>36, 37 Sráid an Rí, CORCAIGH.</span>
<lb n="1558"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1559"/><p><span>SEAN NÓSA UIBH RÁTHAIGH.</span></p>
<lb n="1560"/>
<lb n="1561"/><p><span>Níl aon nós in Ibh Ráthach anois mar</span>
<lb n="1562"/><span>a bhí fad ó.  Ní bhíonn aon teinteacha</span>
<lb n="1563"/><span>cnámh an ao' chor anois ann fé mar</span>
<lb n="1564"/><span>bhíodh fad ó.  Oidhche Lae Shin Seáin,</span>
<lb n="1565"/><span>bhíodh teine chnámh ar gach aon bhaile.</span>
<lb n="1566"/><span>Bhailigheadh sgata buachaillí. is cailíní is</span>
<lb n="1567"/><span>bhídís ag rinnce is ag damhas is ag</span>
<lb n="1568"/><span>pléisiúr timchioll uirrthi.</span></p>
<lb n="1569"/>
<lb n="1570"/><p><span>Seo cluithche bhíodh ar siubhal aiges na</span>
<lb n="1571"/><span>buachaillí is na cailíní an oidhche sin.</span>
<lb n="1572"/><span>Do glaoidhtí "Cuitse Cuitsiú rinnce na</span>
<lb n="1573"/><span>ngaifirí" air.  "Gaifirí óga is gaifirí</span>
<lb n="1574"/><span>críona, dá mbeadh gaifirí eile againn,</span>
<lb n="1575"/><span>bheadh lán a tighe againn.  Cuitse cuit-</span>
<lb n="1576"/><span>siú, agus rl."  Is amhlaidh do chromaidís gach</span>
<lb n="1577"/><span>duine ar a choragiob is rithidís mór</span>
<lb n="1578"/><span>dtimchioll na teine cnámh ar a gcuma</span>
<lb n="1579"/><span>san.</span></p>
<lb n="1580"/>
<lb n="1581"/><p><span>Nuair a bhíodh deire pléisiúir déanta</span>
<lb n="1582"/><span>againn bheirimís fód as an dteine cnámh</span>
<lb n="1583"/><span>linn agus chaithimís ins an ngarraidhe é.</span>
<lb n="1584"/><span>Cheapaimís go ndéanfadh sae maitheas</span>
<lb n="1585"/><span>mór dos na garraidhthibh.  Bhímís ag caith-</span>
<lb n="1586"/><span>eamh fód na teine cnámh ar na ba shar</span>
<lb n="1587"/><span>a ndéanfaidhe deasa ná díoghbháil dos</span>
<lb n="1588"/><span>na h-ainmhidhthe.</span></p>
<lb n="1589"/>
<lb n="1590"/><p><span>Maidean lae Bealtaine thugaimís an</span>
<lb n="1591"/><span>samhradh isteach: sé sin craobh ghlas roim</span>
<lb n="1592"/><span>eirghe Gréine agus chuirtí anáirde fé</span>
<lb n="1593"/><span>fhrathachaibh an tighe í.</span></p>
<lb n="1594"/>
<lb n="1595"/><p><span>Oidhche Shamhna bhíodh tobán mór uisge</span>
<lb n="1596"/><span>againn agus bhímís ag caitheamh ubhall.</span>
<lb n="1597"/><span>An té thógfadh an t-ubhall le na bhéal</span>
<lb n="1598"/><span>as an uisge leis féin dob eadh é.</span></p>
<lb n="1599"/>
<lb n="1600"/><p><span>Lá 'le Fíonáin, an lá roim lá 'le</span>
<lb n="1601"/><span>Pádraig bhíodh pátrún ar a gCathair</span>
<lb n="1602"/><span>mBeárnaigh ag Tobar Fhíonán agus bhíodh</span>
<lb n="1603"/><span>pátrún ag Maistear Gaoithe lá 'le</span>
<lb n="1604"/><span>Pádraig agus cabáin agus bruighean.</span></p>
<lb n="1605"/>
<lb n="1606"/><p><span>Bhíos ag féachaint ortha i Maistear</span>
<lb n="1607"/><span>Gaoithe ag gabháilt ar a chéile le maidí</span>
<lb n="1608"/><span>éile agus biadhnaí iarrainn ortha.  Bhíodh</span>
<lb n="1609"/><span>maide in áirde agus gárda is cosaint chómh</span>
<lb n="1610"/><span>maith acu le saighdiúirí.</span></p>
<lb n="1611"/>
<lb n="1612"/><p><span>Do marbhuigheadh duine i mbruighin do</span>
<lb n="1613"/><span>bhí lá an phátrúin ag Tobar Fhíonán</span>
<lb n="1614"/><span>timchioll cheithre fichid bliadhain ó shoin.</span></p>
<lb n="1615"/>
<lb n="1616"/><p><span>Lá le Mhichíl bé an sgéal céadna ar</span>
<lb n="1617"/><span>an nGleanntán é, pátrún agus cábáin agus</span>
<lb n="1618"/><span>dar ndóigh d'eirigheadh an bhruighean siúr-</span>
<lb n="1619"/><span>álta idir dhá thaobh éigin.  Fuisgí ar fad</span>
<lb n="1620"/><span>d'óltí ins an am san.</span></p>
<lb n="1621"/>
<lb n="1622"/><p><span>Bhíodh na daoine an-thugtha d'innsint</span>
<lb n="1623"/><span>sean sgéalta nuair a bhailighdís isteach</span>
<lb n="1624"/><span>i dtig istoidhche nuair a bhíodh obair</span>
<lb n="1625"/><span>éigin ar nós cóiriú lín ar siúbhal acu.</span>
<lb n="1626"/><span>Nuair a bheadh an obair seo déanta</span>
<lb n="1627"/><span>ag na cailíní thosnuighdís ar bheith ag</span>
<lb n="1628"/><span>déanamh staimpí.</span></p>
<lb n="1629"/>
<lb n="1630"/><p><span>Bhíodh clis acu go dtugaidís "díol</span>
<lb n="1631"/><span>na leathphinig" air agus "iompuig an</span>
<lb n="1632"/><span>bior."  Bhíodh cleas againn go dtug-</span>
<lb n="1633"/><span>aimís "Tréalach a bhodaig" air.</span></p>
<lb n="1634"/>
<lb n="1635"/><p><span>"Thréalach a bhodaig.</span>
<lb n="1636"/><span>Cad é sin a chogar?</span>
<lb n="1637"/><span>Má fhaghaimse bás</span>
<lb n="1638"/><span>Sar a bhfaghair-se bás</span>
<lb n="1639"/><span>Bíodh an oidhreacht agat-sa."</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>Pádraig Fada Ó Máilbhe.</span></p>
<lb n="1642"/>
<lb n="1643"/><p><span>RAITHINEACH A BHEAN BHEAG.</span></p>
<lb n="1644"/>
<lb n="1645"/><p><span>(Fonn:  "Ding, dong, dederó").</span></p>
<lb n="1646"/>
<lb n="1647"/><p><span>Do chuireas mo ghearrchaile go Barra na</span>
<lb n="1648"/><span>hAoine</span>
<lb n="1649"/><span>Ag iarraidh staimpí nó cácaí- mísle;</span>
<lb n="1650"/><span>Nuair a tháinig sí a bhaile ní bhlaisfeadh</span>
<lb n="1651"/><span>fear a' tighe é,</span>
<lb n="1652"/><span>Raithineach a bhean bheag agus déanfaimíd</span>
<lb n="1653"/><span>arís é.</span></p>
<lb n="1654"/>
<lb n="1655"/><p><span>Raithineach a bhean bheag, a bhean</span>
<lb n="1656"/><span>bheag, a bhean bheag,</span>
<lb n="1657"/><span>Raithineach a bhean bheag, staimpí.</span>
<lb n="1658"/><span>'gus im air</span>
<lb n="1659"/><span>Raithineach a bhean bheag, a bhean</span>
<lb n="1660"/><span>bheag, a bhean bheag,</span>
<lb n="1661"/><span>Raithineach a bhean bheag agus déan-</span>
<lb n="1662"/><span>faimíd an císte.</span></p>
<lb n="1663"/>
<lb n="1664"/><p><span>Tá tigh mór fairsing i mBarra na hAoine,</span>
<lb n="1665"/><span>Bíonn bean acu 'á ghlanadh agus bean acu</span>
<lb n="1666"/><span>'á scríobadh,</span>
<lb n="1667"/><span>Bean eile acu 'á fhásgadh os cionn cor-</span>
<lb n="1668"/><span>cain ar a dícheall</span>
<lb n="1669"/><span>Agus seanbhean ar a corraigiob á leathadh</span>
<lb n="1670"/><span>ar an ngríosaigh.</span></p>
<lb n="1671"/>
<lb n="1672"/><p><span>Raithineach a bhean bheag, agus rl.</span></p>
<lb n="1673"/>
<lb n="1674"/><p><span>Nuair a ghluaisigheann Máire, Siubhán agus</span>
<lb n="1675"/><span>Síle,</span>
<lb n="1676"/><span>Nóra 'gus Cáit is sásta a bhíd siad</span>
<lb n="1677"/><span>An juga ar an gclár 's an cháirt dá</span>
<lb n="1678"/><span>líonadh</span>
<lb n="1679"/><span>'S mo cheol go bráth sibh a mhná cois</span>
<lb n="1680"/><span>Aoine.</span></p>
<lb n="1681"/>
<lb n="1682"/><p><span>Raithineach a bhean bheag, a bhean</span>
<lb n="1683"/><span>bheag, a bhean bheag,</span>
<lb n="1684"/><span>Raithineach a bhean bheag, staimpí</span>
<lb n="1685"/><span>'gus ím air,</span>
<lb n="1686"/><span>Raithineach a bhean bheag, a bhean</span>
<lb n="1687"/><span>bheag, a bhean bheag,</span>
<lb n="1688"/><span>'S is beag a' mhaith a' staimpí</span>
<lb n="1689"/><span>mara mbeadh a' t-ím air.</span></p>
<lb n="1690"/>
<lb n="1691"/><p><span>Roderic Ó Dálaigh do chúm.</span></p>
<lb n="1692"/>
<lb n="1693"/><p><span>GIOTAÍ Ó GHLEANN BHEITHE.</span></p>
<lb n="1694"/>
<lb n="1695"/><p><span>Trí nidhthe nách féidir fhoghluim:</span></p>
<lb n="1696"/>
<lb n="1697"/><p><span>Guth cinn,</span>
<lb n="1698"/><span>Féile, agus</span>
<lb n="1699"/><span>Filidheacht.</span></p>
<lb n="1700"/>
<lb n="1701"/><p><span>Trí nidhthe a bhaineann le sonas:</span></p>
<lb n="1702"/>
<lb n="1703"/><p><span>Fál,</span>
<lb n="1704"/><span>Fasgadh, agus</span>
<lb n="1705"/><span>Mochóirighe.</span></p>
<lb n="1706"/>
<lb n="1707"/><p><span>Trí nidhthe a bhaineann le "bligeárd":</span></p>
<lb n="1708"/>
<lb n="1709"/><p><span>Feirc,</span>
<lb n="1710"/><span>Feaduíol, agus</span>
<lb n="1711"/><span>Fiafraightheacht.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>Althughadh tar éis bídh:</span></p>
<lb n="1714"/>
<lb n="1715"/><p><span>Céad moladh leis an Rí nách gann,</span>
<lb n="1716"/><span>Céad moladh gach am le Dia,</span>
<lb n="1717"/><span>Moladh mór le hÍosa Críost,</span>
<lb n="1718"/><span>I dtaobh ar itheamar agus a n-íosfam</span>
<lb n="1719"/><span>de'n bhiadh.</span>
<lb n="1720"/><span>Na cúig aráin agus an dá iasg</span>
<lb n="1721"/><span>Ar na cúig mhíle do roinn Dia,</span>
<lb n="1722"/><span>Rath ó'n Rí sin ar ár gcuid agus ar</span>
<lb n="1723"/><span>ár n-áireamh.</span></p>
<lb n="1724"/>
<lb n="1725"/><p><span>In ainm an Athar, agus rl.</span></p>
<lb n="1726"/>
<lb n="1727"/><p><span>Mícheál Mhágh gCineádha.</span></p>
<lb n="1728"/>
<lb n="1729"/><p><span>ALTHUGHADH EILE.</span></p>
<lb n="1730"/>
<lb n="1731"/><p><span>"Rath na gcúig n-arán agus an dá iasc do</span>
<lb n="1732"/><span>roinn dia ar na cúig mílibh orainn.  Rath ó'n Rí</span>
<lb n="1733"/><span>do rinne an roinn orainn-ne, ar ár gcuid agus</span>
<lb n="1734"/><span>ar ár gcomhroinn."</span></p>
<lb n="1735"/>
<lb n="1736"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1737"/>
<lb n="1738"/><p><span>Scáth ó'n nGréin,</span>
<lb n="1739"/><span>nó fós ó'n bhfearthainn.</span></p>
<lb n="1740"/>
<lb n="1741"/><p><span>Foscáin Gréine, Foscáin Fearthanna,</span>
<lb n="1742"/><span>Bréagáin Leanbh, is Madaí Dorn.</span></p>
<lb n="1743"/>
<lb n="1744"/><p><span>H. JOHNSTON,</span>
<lb n="1745"/><span>TIGH "AN BHATA DROIGHIN ÉILLE"</span>
<lb n="1746"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1747"/><span>Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1748"/>
<lb n="1749"/><p><span>Píanó Ceart Gaedhlach ar £32!</span></p>
<lb n="1750"/>
<lb n="1751"/><p><span>Tá píanacha 'á n-déanamh in Éirinn</span>
<lb n="1752"/><span>anois, ag</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>Pigott & Co. Ltd.,</span>
<lb n="1755"/><span>Luimneach, Ath Cliath</span>
<lb n="1756"/><span>is Corcaigh.</span></p>
<lb n="1757"/>
<lb n="1758"/><p><span>GUAILNEÁN</span>
<lb n="1759"/><span>SEANDÚNA.</span></p>
<lb n="1760"/>
<lb n="1761"/><p><span>Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht</span>
<lb n="1762"/><span>Tráth bhriseadar na humaí,</span>
<lb n="1763"/><span>Is nuair thuigeadar a bhfionntar</span>
<lb n="1764"/><span>Ba chráidhte dúr a gcló.</span></p>
<lb n="1765"/>
<lb n="1766"/><p><span>"Ach, tá peidhre 'n Shandon Braces"</span>
<lb n="1767"/><span>Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach</span>
<lb n="1768"/><span>"Agam, is táid chómh tréan san</span>
<lb n="1769"/><span>Go ndéanfaid dúinn an gnó!"</span></p>
<lb n="1770"/>
<lb n="1771"/><p><span>Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té</span>
<lb n="1772"/><span>dheinean —</span></p>
<lb n="1773"/>
<lb n="1774"/><p><span>TOMÁS Ó GORMÁIN</span>
<lb n="1775"/><span>Port an Phápa, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1776"/>
<lb n="1777"/><p><span>CHÓMH-BLASTA LE h-AON-ÍM!</span></p>
<lb n="1778"/>
<lb n="1779"/><p><span>MARGAIRÍN</span>
<lb n="1780"/><span>"LEANDAR"</span></p>
<lb n="1781"/>
<lb n="1782"/><p><span>Tá 'a dhéanamh i gCORCAIGH</span>
<lb n="1783"/><span>ag</span></p>
<lb n="1784"/>
<lb n="1785"/><p><span>Ó DUBHDAILL, Ó MATHÚNA</span>
<lb n="1786"/><span>Agus a gCualucht.</span></p>
<lb n="1787"/>
<lb n="1788"/><p><span>Bí 'á lorg ar lucht siopa, led' thoil.</span></p>
<lb n="1789"/>
<lb n="1790"/><p><span>I n-Éirinn a Deintear</span></p>
<lb n="1791"/>
<lb n="1792"/><p><span>"BRÓGA NA LAOÍ."</span></p>
<lb n="1793"/>
<lb n="1794"/><p><span>Táid le fághail i ngach sráid bhaile.</span></p>
<lb n="1795"/>
<lb n="1796"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh</span></p>
<lb n="1797"/>
<lb n="1798"/><p><span>"ÉADACH na DRUIPSIGHE"</span></p>
<lb n="1799"/>
<lb n="1800"/><p><span>Agus beidh sibh ag cabhrú le muileann</span>
<lb n="1801"/><span>atá go Gaedhealach amuich is amach.</span></p>
<lb n="1802"/>
<lb n="1803"/><p><span>Muileann Éadaigh na Druipsighe (teo.)</span>
<lb n="1804"/><span>Co. Chorcaighe.</span>
<lb n="1805"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1806"/><p><span>AN TRÍOMHADH SRAOTH.</span></p>
<lb n="1807"/>
<lb n="1808"/><p><span>Do bhí píobaire ann fad ó.  Liam</span>
<lb n="1809"/><span>Mac Domhnaill a b'ainm dó.  Do bhí</span>
<lb n="1810"/><span>árd-dhúil san ól aige.  Do bhí sé ag</span>
<lb n="1811"/><span>dul abhaile oidhche agus é ag tabhairt</span>
<lb n="1812"/><span>an dá thaoibh de'n bhóthar leis, mar a</span>
<lb n="1813"/><span>deirtear, agus cad a chífeadh sé acht</span>
<lb n="1814"/><span>an púca agus cupán mór uisge-beatha</span>
<lb n="1815"/><span>in a láimh aige.  Thug an púca an</span>
<lb n="1816"/><span>cupán do Liam agus má thug d'fholmhuigh</span>
<lb n="1817"/><span>Liam é.  Annsan do labhair an púca:</span></p>
<lb n="1818"/>
<lb n="1819"/><p><span>"Díol as!" ar seisean.</span></p>
<lb n="1820"/>
<lb n="1821"/><p><span>"Ní dhíolfad," arsa Liam.</span></p>
<lb n="1822"/>
<lb n="1823"/><p><span>"Mar sin caithfir teacht liom agus</span>
<lb n="1824"/><span>bheith id' sheiribhíseach dom ar feadh seacht</span>
<lb n="1825"/><span>mbliadhan!" arsa'n púca.  Rug sé ar</span>
<lb n="1826"/><span>Liam agus do thóg sé leis suas sa</span>
<lb n="1827"/><span>spéir é chun a thighe féin.</span></p>
<lb n="1828"/>
<lb n="1829"/><p><span>D'fhan Liam seacht mbliadhna annsan</span>
<lb n="1830"/><span>ag obair do'n phúca agus nuair a bhí</span>
<lb n="1831"/><span>an t-am caithte do bhí an púca chun</span>
<lb n="1832"/><span>pósta.  Rug sé airíst ar Liam chun</span>
<lb n="1833"/><span>dul go dtí tigh éigin sa Mhumhain 'na</span>
<lb n="1834"/><span>raibh fear agus bean tar éis phósta.</span>
<lb n="1835"/><span>Do bhí an chóisir ar siubhal nuair do</span>
<lb n="1836"/><span>bhuail Liam agus an púca isteach.  Níorb'</span>
<lb n="1837"/><span>fhéidir le h-aoinne iad d'fheiscint mar</span>
<lb n="1838"/><span>chuir an púca draoidheacht ar a raibh</span>
<lb n="1839"/><span>sa tigh.</span></p>
<lb n="1840"/>
<lb n="1841"/><p><span>Pé sgéal é, do shocruigh an bheirt</span>
<lb n="1842"/><span>iad féin thuas ins na rachtaíbh.  Ba</span>
<lb n="1843"/><span>ghearr a bhíodar ann nuair a leig an</span>
<lb n="1844"/><span>bhean sraoth aisti.  Do phreab gach duine</span>
<lb n="1845"/><span>agus d'fhéachadar i dtreó an t-sagairt</span>
<lb n="1846"/><span>acht má dhéin ní dubhairt sé sin "Dia</span>
<lb n="1847"/><span>linn," mar badh chóir dó a rádh acht do</span>
<lb n="1848"/><span>chomáin sé leis ag ithe.  Do sgairt an</span>
<lb n="1849"/><span>púca ar gháiridhe.</span></p>
<lb n="1850"/>
<lb n="1851"/><p><span>"Tá trian díot agam anois, a bhean</span>
<lb n="1852"/><span>uasal," ar seisean, acht níor airigh</span>
<lb n="1853"/><span>aoinne é 'á rádh san acht Liam.</span></p>
<lb n="1854"/>
<lb n="1855"/><p><span>Bá ghearr gur leig an bhean sraoth</span>
<lb n="1856"/><span>eile aisti féin, acht ní thug aoinne fá</span>
<lb n="1857"/><span>ndeara í.  Do bhagair an púca ar Liam.</span></p>
<lb n="1858"/>
<lb n="1859"/><p><span>"Nuair a leigfidh sí an tríomhadh</span>
<lb n="1860"/><span>sraoth béidh sí agam!" ar seisean.</span></p>
<lb n="1861"/>
<lb n="1862"/><p><span>Ní raibh aon focal as a bhéal nuair</span>
<lb n="1863"/><span>leig an bhean sraoth eile aisti.  Annsan</span>
<lb n="1864"/><span>do ghaibh truagh. dhí Liam, go mbeadh sí</span>
<lb n="1865"/><span>dá pósadh leis an bpúca, agus do bhéic</span>
<lb n="1866"/><span>sé amach:</span></p>
<lb n="1867"/>
<lb n="1868"/><p><span>"Dia linn!"</span></p>
<lb n="1869"/>
<lb n="1870"/><p><span>Tháinig árd-fhearg ar an bpúca.</span></p>
<lb n="1871"/>
<lb n="1872"/><p><span>"Greadadh chughat," ar seisean, "cad</span>
<lb n="1873"/><span>na thaobh gur dheinis é sin?  Imthigh leat</span>
<lb n="1874"/><span>as mo radharc agus bíodh san agat mar</span>
<lb n="1875"/><span>thuarastal," agus bhuail sé speach mór</span>
<lb n="1876"/><span>ar Liam.  Do thuit Liam anuas ar lár</span>
<lb n="1877"/><span>an bhúird agus ní raibh fhios ag aoinne</span>
<lb n="1878"/><span>cad as a dtáinig sé.  D'innis sé an</span>
<lb n="1879"/><span>sgéal dóibh fé mar a thuit amach agus</span>
<lb n="1880"/><span>bhíodar go h-an-bhuideach de.  Thugadar</span>
<lb n="1881"/><span>biadh agus deoch dó agus ar ball nuair</span>
<lb n="1882"/><span>a bhí rinnce ar siubhal aca is é Liam</span>
<lb n="1883"/><span>féin a dhéin an rinnce fada leis an</span>
<lb n="1884"/><span>gcailín óg.</span></p>
<lb n="1885"/>
<lb n="1886"/><p><span>Pioca fíor nó bréag mo sgéal ní</span>
<lb n="1887"/><span>mise chúm ná cheap é.</span></p>
<lb n="1888"/>
<lb n="1889"/><p><span>Brian Mac Cathbharraigh,</span>
<lb n="1890"/><span>Corcaigh.</span></p>
<lb n="1891"/>
<lb n="1892"/><p><span>ÓRA MHÍLE GRÁDH.</span></p>
<lb n="1893"/>
<lb n="1894"/><p><span>(Luinneog oibre).</span></p>
<lb n="1895"/>
<lb n="1896"/><p><span>B FLAT.</span></p>
<lb n="1897"/>
<lb n="1898"/><p><span>Lúibín:</span></p>
<lb n="1899"/>
<lb n="1900"/><p><span>Óra mhíle grádh,</span>
<lb n="1901"/><span>Óra mhíle grádh,</span>
<lb n="1902"/><span>Ím a bím a bobaró,</span>
<lb n="1903"/><span>Is óra mhíle grád.</span></p>
<lb n="1904"/>
<lb n="1905"/><p><span>Óra mhíle grádh,</span>
<lb n="1906"/><span>Óra mhíle grádh,</span>
<lb n="1907"/><span>Tá grádh ag Seán Ó Dálaig dhom 's tá</span>
<lb n="1908"/><span>náire air é 'rádh.</span></p>
<lb n="1909"/>
<lb n="1910"/><p><span>(Lúibín).</span></p>
<lb n="1911"/>
<lb n="1912"/><p><span>Óra mhíle grádh,</span>
<lb n="1913"/><span>Óra mhile grádh,</span>
<lb n="1914"/><span>Taobh thall de'n abhainn ag lorg na</span>
<lb n="1915"/><span>nGabhar atá mo mhíle grádh.</span></p>
<lb n="1916"/>
<lb n="1917"/><p><span>(Lúibín).</span></p>
<lb n="1918"/>
<lb n="1919"/><p><span>Óra, agus rl.,</span>
<lb n="1920"/><span>Ní shiubhalfainn troigh de'n talamh leat</span>
<lb n="1921"/><span>gan bannaí an Athar Seán.</span></p>
<lb n="1922"/>
<lb n="1923"/><p><span>(Lúibín).</span></p>
<lb n="1924"/>
<lb n="1925"/><p><span>Óra, agus rl.,</span>
<lb n="1926"/><span>I gCaiseal Mumhan ar boarding school</span>
<lb n="1927"/><span>atá mo mhíle grádh.</span></p>
<lb n="1928"/>
<lb n="1929"/><p><span>(Lúibín).</span></p>
<lb n="1930"/>
<lb n="1931"/><p><span>Óra, agus rl.,</span>
<lb n="1932"/><span>Bliadhain ó 'ndiu go cinnte beidh me</span>
<lb n="1933"/><span>ag rinnce i Meiriocá.</span></p>
<lb n="1934"/>
<lb n="1935"/><p><span>(Lúibín).</span></p>
<lb n="1936"/>
<lb n="1937"/><p><span>Óra, agus rl.,</span>
<lb n="1938"/><span>Is fada siar an lighthouse 's is sia ná</span>
<lb n="1939"/><span>san mo ghrád.</span></p>
<lb n="1940"/>
<lb n="1941"/><p><span>(Lúibín).</span></p>
<lb n="1942"/>
<lb n="1943"/><p><span>Óra, agus rl.,</span>
<lb n="1944"/><span>Soir atá mo thriall-sa 's siar atá mo</span>
<lb n="1945"/><span>ghrádh.</span></p>
<lb n="1946"/>
<lb n="1947"/><p><span>(Lúibín).</span></p>
<lb n="1948"/>
<lb n="1949"/><p><span>Óra, agus rl.,</span>
<lb n="1950"/><span>Is deas an fear an táilliúir mara</span>
<lb n="1951"/><span>mbeadh é bheith buille geárr.</span></p>
<lb n="1952"/>
<lb n="1953"/><p><span>(Lúibín).</span></p>
<lb n="1954"/>
<lb n="1955"/><p><span>Óra, agus rl.,</span>
<lb n="1956"/><span>Is deas a' máighistir rinnce dhéanfadh</span>
<lb n="1957"/><span>Seán Ó Súiliobháin.</span></p>
<lb n="1958"/>
<lb n="1959"/><p><span>Óra mhíle grádh,</span>
<lb n="1960"/><span>Óra mhíle grádh,</span>
<lb n="1961"/><span>Ím a bím a bobaró,</span>
<lb n="1962"/><span>Is óra mhíle grádh.</span></p>
<lb n="1963"/>
<lb n="1964"/><p><span>Fínghín na Leamhna do sholáthruigh.</span></p>
<lb n="1965"/>
<lb n="1966"/><p><span>Bhíodh abhráintí de'n tsórd so coitchíonta fad ó</span>
<lb n="1967"/><span>imeasg cailíní nuair a bhíodh sgata acu i dteannta</span>
<lb n="1968"/><span>chéile istoidhche ag súgradh nó ag gabháil do obair</span>
<lb n="1969"/><span>éigin.</span></p>
<lb n="1970"/>
<lb n="1971"/><p><span>NÁ DEARMHAID SO, A CHARA.</span></p>
<lb n="1972"/>
<lb n="1973"/><p><span>Nuair a bheir ag scrí chun lucht siopa nó ag</span>
<lb n="1974"/><span>caint leó, cuir in-iúl dóibh, le d'thoil, gur</span>
<lb n="1975"/><span>sa "Lóchrann," a chonnaicís an fógra aca.</span></p>
<lb n="1976"/>
<lb n="1977"/><p><span>FÓGRAÍ Ó BHAILE ÁTHA CHLIATH, agus rl.</span></p>
<lb n="1978"/>
<lb n="1979"/><p><span>Más Múinteóir tú, ná bí ad varú fên agus a marú na</span>
<lb n="1980"/><span>leany a diaruig na Gäluingi vúini ghóiv lesh na sheana</span>
<lb n="1981"/><span>letireacha agus lesh an sheana letiriú.  Buín triàil as</span>
<lb n="1982"/><span>an letiriú shimplí, agus beg tora er do hähar.</span></p>
<lb n="1983"/>
<lb n="1984"/><p><span>An Cuman um Letiriú Shímplí,</span>
<lb n="1985"/><span>Tigósda Minerva, Bleáclieh.</span></p>
<lb n="1986"/>
<lb n="1987"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh róthar Gaedhealach .i.</span></p>
<lb n="1988"/>
<lb n="1989"/><p><span>"AN LÚCÁNIA"</span></p>
<lb n="1990"/>
<lb n="1991"/><p><span>(de dhéantús na hÉireann)</span></p>
<lb n="1992"/>
<lb n="1993"/><p><span>ó</span></p>
<lb n="1994"/>
<lb n="1995"/><p><span>Dhomhnall Ó Buachalla, Magh Nuadhat.</span></p>
<lb n="1996"/>
<lb n="1997"/><p><span>TÁILLIÚREACHT agus gach rud</span>
<lb n="1998"/><span>i bhfuirm éadaigh do fhearaibh!</span></p>
<lb n="1999"/>
<lb n="2000"/><p><span>Níl dá ndíol againn-ne ach earraí a deineadh</span>
<lb n="2001"/><span>i nÉirinn.</span></p>
<lb n="2002"/>
<lb n="2003"/><p><span>Ó GLASÁIN IS A CHUA,</span>
<lb n="2004"/><span>11 Sráid Uí Chonaill, BAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="2005"/>
<lb n="2006"/><p><span>Tá árd-teist ar</span>
<lb n="2007"/><span>MHUINTIR HILLIARD (teo.)</span>
<lb n="2008"/><span>CÍLL ÁIRNE,</span></p>
<lb n="2009"/>
<lb n="2010"/><p><span>De bhárr an chuma in a gcabhruighid</span>
<lb n="2011"/><span>le déantúirí na hÉireann.  Ní gádh</span>
<lb n="2012"/><span>earraí thar lear do cheannach, agus</span>
<lb n="2013"/><span>SEOGH EARRAÍ</span>
<lb n="2014"/><span>GAEDHEALACHA</span></p>
<lb n="2015"/>
<lb n="2016"/><p><span>Le fághail in a dtigh sin.  An siopa</span>
<lb n="2017"/><span>éadaigh is mó agus is fearr</span>
<lb n="2018"/><span>i gCiarraidhe.</span></p>
<lb n="2019"/>
<lb n="2020"/><p><span>Tig a 6 agus a 7 sa' tSráid Mhóir,</span>
<lb n="2021"/><span>CÍLL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="2022"/>
<lb n="2023"/><p><span>COLÁISTE AN DAINGIN,</span>
<lb n="2024"/><span>I gCIARRAIDHE.</span></p>
<lb n="2025"/>
<lb n="2026"/><p><span>Seasóin — Iúl agus Lughnasa, 1916.</span></p>
<lb n="2027"/>
<lb n="2028"/><p><span>Técseana i gcóir na Gnáth-theiste:</span></p>
<lb n="2029"/>
<lb n="2030"/><p><span>"An Cleasaidhe" (An tAthair Peadar).</span>
<lb n="2031"/><span>"Réalta den spéir" (Connradh na Gaedhilge).</span>
<lb n="2032"/><span>"Ceachta Cainte Gramadaighe" S. Ó Catháin).</span>
<lb n="2033"/><span>"Aids to Pronunciation of Irish" (Na Bráithre</span>
<lb n="2034"/><span>Criostamhla).</span></p>
<lb n="2035"/>
<lb n="2036"/><p><span>Tá gach eolas eile le fághail ó</span></p>
<lb n="2037"/>
<lb n="2038"/><p><span>PHÁDRAIG Ó CORCORDHA, Rúnaidhe,</span>
<lb n="2039"/><span>Daingean Uí Chúise, i gCiarraidhe.</span></p>
<lb n="2040"/>
<lb n="2041"/><p><span>IOLSCOIL NA MUMHAN</span>
<lb n="2042"/><span>atá i RINN Ó gCUANACH</span>
<lb n="2043"/><span>is na DÉISIBH.</span></p>
<lb n="2044"/>
<lb n="2045"/><p><span>Beidh an obair ar siubhal ann mar is</span>
<lb n="2046"/><span>gnáth ar feadh mí an Iúil agus</span>
<lb n="2047"/><span>Lughnasa i mbliadhna.</span></p>
<lb n="2048"/>
<lb n="2049"/><p><span>TOGHA agus ROGHA NA GAEDHILGE</span>
<lb n="2050"/><span>LE FÁGHBHÁIL ANN.</span></p>
<lb n="2051"/>
<lb n="2052"/><p><span>Atá gach cúntas is tuarascbháil le</span>
<lb n="2053"/><span>fághbháil ó'n bhfear le scriobhadh:</span></p>
<lb n="2054"/>
<lb n="2055"/><p><span>.i. P. Ó CADHLA, Iolscoil na Mumhan,</span>
<lb n="2056"/><span>Rinn ó gCuanach.</span></p>
<lb n="2057"/>
<lb n="2058"/><p><span>Clóchualacht Seandúna, Corcaigh, do chlóbhuail.</span>
<lb n="2059"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Meithimh, 1916

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Meithimh, 1916

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
