Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Lr1916_04</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1916</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Lr1916_04</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title/></analytic><monogr>
					<title level="j">An Lóchrann</title><imprint><publisher>An Lóchrann</publisher><date>1916</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>AN LÓCHRANN</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Uim. 1.  ABRÁN, 1916.  Pinginn a Fhiacha.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>MURCHADH AN FHÍONA Ó CONAILL</span>
<lb n="8"/><span>AGUS SÉATHRA NA mBÓ MÓR.</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Do bhí beirt dearbhráthar ann fadó.  I nUibh</span>
<lb n="11"/><span>Ráthach iseadh bíodhar.  Mícheál agus Murchadh</span>
<lb n="12"/><span>dob' ainm dóibh agus de mhuinntir Chonaill</span>
<lb n="13"/><span>dob' eadh iad, agus sé an ainm do bhí ortha</span>
<lb n="14"/><span>mar aon le na n-ainm dílis “An Chlann</span>
<lb n="15"/><span>Fhada.”</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>Do bhí dearbhráthair eile aca gurbh ainm</span>
<lb n="18"/><span>do Séathra na mBó Mór, ach sé an fáth ná</span>
<lb n="19"/><span>h-áirighim é sin i n-éinfeacht leis an mbeirt</span>
<lb n="20"/><span>eile, mar nár chomhnuigh sé i n-aon tigh leo.</span>
<lb n="21"/><span>Sé an áit 'a raibh a ionad chomhnaidhthe ag</span>
<lb n="22"/><span>Séathra ná sa Daingean.  Is i gcaisleán</span>
<lb n="23"/><span>Bhaile Chairbre i n-aice le Cuan Bhéil Ínse</span>
<lb n="24"/><span>do bhí Mícheál agus Murchadh.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Tráth dá raibh an bheirt sa Chaisleán, do</span>
<lb n="27"/><span>chonnacadar long ag teacht isteach go Cuan</span>
<lb n="28"/><span>Bhéil Ínse agus an Captaen ag teacht i dtír.</span>
<lb n="29"/><span>Níor stad se riamh ná choidhche go dtí go</span>
<lb n="30"/><span>dtáinig sé ag triall ortha féin sa Chais-</span>
<lb n="31"/><span>leán.  Daoine móra creideamhnacha dob</span>
<lb n="32"/><span>eadh Mícheál agus Murchadh agus is ortha</span>
<lb n="33"/><span>thaisdealadh na huaisle go léir.  Do bhíodar</span>
<lb n="34"/><span>go fáilteach roimis an gCaptaen agus</span>
<lb n="35"/><span>níorbh' fhios ciaca ba shia isteach air nó</span>
<lb n="36"/><span>ciaca go n-íosfadh sé a dhínnéar uaidh, ach</span>
<lb n="37"/><span>dubhairt seisean leo gur ó'n té ba thúisce</span>
<lb n="38"/><span>go mbeadh sé ullamh aige — gur uaidh sin</span>
<lb n="39"/><span>d'íosfadh sé é.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Do bhí an bheirt ag baint na gcos dá</span>
<lb n="42"/><span>chéile féachaint ciaca ba thúisce.  Do cheap</span>
<lb n="43"/><span>Mícheál an tosach do bheith aige féin agus</span>
<lb n="44"/><span>cad a dhein sé ach an tslighe a dhúnadh ar</span>
<lb n="45"/><span>Mhurchadh chun ná tabharfadh sé aon bhraon</span>
<lb n="46"/><span>uisce anáirde leis chun an dínnéar d'ullmhú.</span>
<lb n="47"/><span>Anáirde i mbarra an Chaisleáin do bhí</span>
<lb n="48"/><span>Murchadh na chomhnaidhe agus is ar an</span>
<lb n="49"/><span>dtalamh do bhí Mícheál.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Do bhí Mícheál ag ullmhú an dínnéir ar</span>
<lb n="52"/><span>a shuaimhneas; cheap sé nár bhaoghal do</span>
<lb n="53"/><span>Murchadh.  Nuair a chonnaic Murchadh an</span>
<lb n="54"/><span>cleas a bhí imeartha air, tháinig straidhn</span>
<lb n="55"/><span>bhuile air agus níor dhein sé aon ní ach</span>
<lb n="56"/><span>fáscadh ar an ndínnéar d'ullmhú le fíon</span>
<lb n="57"/><span>agus ní raibh an dínnéar i n-aon ghaor do</span>
<lb n="58"/><span>bheith ullamh ag an bhfear thíos nuair a ghlaoidh</span>
<lb n="59"/><span>Murchadh anáirde ar an gCaptaen agus</span>
<lb n="60"/><span>d'itheadar agus d'óladar araon a sáith,</span>
<lb n="61"/><span>go subháilceach, de'n dínnéar, agus do</span>
<lb n="62"/><span>fágadh Mícheál bocht ar an dtalamh dá mhéid</span>
<lb n="63"/><span>é a shaothar.  Ó shin i leith is é an ainm atá</span>
<lb n="64"/><span>ar shliocht Mhurchadh ná “Muinntir Mhurcha'</span>
<lb n="65"/><span>'n Fhíona.”</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>An dearbhrátháir eile, sin é Séathra na</span>
<lb n="68"/><span>mBó Mór, do cailleadh é insa Daingean.</span>
<lb n="69"/><span>Ní chualaidh an bheirt dearbhráthar é go raibh</span>
<lb n="70"/><span>sé curtha san úir.  Níor innis muinntir an</span>
<lb n="71"/><span>Daingin d' aoinne é mar theastuigh uatha é</span>
<lb n="72"/><span>bheith curtha 'na ndúthaigh féin agus do bhí</span>
<lb n="73"/><span>fhios aca dá gcloiseadh Murchadh agus</span>
<lb n="74"/><span>Mícheál é go mbeidís ag iarraidh é bhreith</span>
<lb n="75"/><span>leo.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Ach do chualadar é agus cheapadar é</span>
<lb n="78"/><span>thabhairt leo agus é chur na dteampal dúth-</span>
<lb n="79"/><span>chais féin.  D' imthigheadar oidhche i mbád,</span>
<lb n="80"/><span>'ceathrar aca, triúr de Mhuinntir Chonaill</span>
<lb n="81"/><span>agus cliamhain dóibh — Seán O Braonáin.</span>
<lb n="82"/><span>Do chuadar san daingean agus dho dhein-</span>
<lb n="83"/><span>eadar réabadh roilig.  Do thógadar Séathra</span>
<lb n="84"/><span>agus thugadar leo h-é sa bhád.  Níor shos</span>
<lb n="85"/><span>do Mhuinntir an Daingin, do bhraitheadar</span>
<lb n="86"/><span>iad agus do leanad ar iad.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Do shéid an oidhche ar ghála agus ar bháistig</span>
<lb n="89"/><span>agus b' éigean do mhuinntir an Daingin</span>
<lb n="90"/><span>filleadh abhaile.  Do lean muinntir Chonaill</span>
<lb n="91"/><span>ar a n-aghaidh agus fuaireadar a ndóthain</span>
<lb n="92"/><span>de'n ghála.  Níorbh fhios dóibh an bhfeicfidís</span>
<lb n="93"/><span>aon radharc ar an dtír go bráth, bhí an</span>
<lb n="94"/><span>fhairrge chomh fiadhain sin.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Sa deire, ag déanamh amach ar dheire na</span>
<lb n="97"/><span>hoidhche, d' fhógair an captaen go rabhadar</span>
<lb n="98"/><span>ag teacht go Cuan Cromtha.  D'éirig Seán</span>
<lb n="99"/><span>Ó Braonáin na sheasamh.  D'fhéach sé uaidh</span>
<lb n="100"/><span>siar ó dheas agus dubhairt sé:  Huf!  Is</span>
<lb n="101"/><span>maith ann é cuan Cromtha.”  Sean-fhocal,</span>
<lb n="102"/><span>seadh é atá eadrainn ó shin:</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>“Is maith ann é Cuan Cromtha.”</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Séamas Ó Conaill, Cill Roilig.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>CÁIT NÍ DHUIBHIR.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Tráthnóinín beag déidhionach</span>
<lb n="111"/><span>Is mo thréada 'gam dá gcur ó'n síon,</span>
<lb n="112"/><span>I lúib na coille craobhaighe</span>
<lb n="113"/><span>Is aerach mar do bhí mo thriall;</span>
<lb n="114"/><span>Bhí an chuach an lon 's an chéirseach</span>
<lb n="115"/><span>Ar séirse 's gach nóta fíor.</span>
<lb n="116"/><span>'S i mbun 's i mbárr gach bhéarsa</span>
<lb n="117"/><span>Go mbeidh Éire ag Cáit ní Dhuibhir.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>Tá liosacháinín féir ghlais</span>
<lb n="120"/><span>Agam féinig ag ceann mo thighe,</span>
<lb n="121"/><span>Agus bíonn gach maidean gréine</span>
<lb n="122"/><span>An spéir-bhean ann is í rómham na suidhe.</span>
<lb n="123"/><span>Tá leabhar aici de'n Ghaedhluinn</span>
<lb n="124"/><span>Is beagáinín de'n Bhéarla thríd,</span>
<lb n="125"/><span>Gurb é túis agus deire gach bhéarsa</span>
<lb n="126"/><span>Go mbeidh Éire ag Cáit ní Dhuibhir</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>Tá míle dath 'na clóca</span>
<lb n="129"/><span>Is a bróigín de dhath an fhraoigh,</span>
<lb n="130"/><span>'S gúna de'n fhaision nódh uirrthi</span>
<lb n="131"/><span>De'n tsórd úd bhíonn ar inghín an ríogh</span>
<lb n="132"/><span>Sé dúbhairt sí-suidh síos, óigfhir,</span>
<lb n="133"/><span>Go fóil beag is déanfam moill,</span>
<lb n="134"/><span>Is do raghainn-se arís in óige</span>
<lb n="135"/><span>Dá mbeadh Fódhla ag Cáit ní Dhuibhir.</span></p>
<lb n="136"/>
<lb n="137"/><p><span>Do shuidheas-sa ar bhínsín taobh léi</span>
<lb n="138"/><span>Is mo ghéaga do thuit liom síos,</span>
<lb n="139"/><span>Mar shíleas nárbh aon bhean shaoghalta í</span>
<lb n="140"/><span>Is gur bhaogal dom í theacht am líon;</span>
<lb n="141"/><span>“An tu Pallas nó an tú Hélen</span>
<lb n="142"/><span>Nó an spéirbhean do dhóigh an Traoi,</span>
<lb n="143"/><span>Nó an bhean do mhill na céadtha</span>
<lb n="144"/><span>Go raibh gaol aici le Cáit ní Dhuibhir?”</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Is bean le fada i bpéin me,</span>
<lb n="147"/><span>Is mo chéile do chuaidh thar tuinn,</span>
<lb n="148"/><span>Mo chlann go bhfuil i ndaor-bhruid,</span>
<lb n="149"/><span>Go tréith lag is gan phreab 'na gcroidhe;</span>
<lb n="150"/><span>Acht eireoghaidh Clanna Gaedhilge</span>
<lb n="151"/><span>Agus léimfidh gach fear chun claidhimh</span>
<lb n="152"/><span>Is sé túis agus deire mo sgéil díbh —</span>
<lb n="153"/><span>Go mbeidh Éire fós ag Cáit ní Dhuibhir.</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>TÁ 'NA LÁ!</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>Chodhlas féin idtigh aréir,</span>
<lb n="158"/><span>Is tuirseach tréith do bhí mo chuisle,</span>
<lb n="159"/><span>Sé comhrádh béil bhí 'ca go léir;</span>
<lb n="160"/><span>M'inghean féin is a boc ar buile.</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>Tá na lá!  Níl na lá!</span>
<lb n="163"/><span>Tá na lá, is níl na mhaidin!</span>
<lb n="164"/><span>Tá na lá!  Níl na lá!</span>
<lb n="165"/><span>Ach solas árd atá san ngealaigh.</span></p>
<lb n="166"/>
<lb n="167"/><p><span>'Éir' id shuidhe, a fhir an tighe,</span>
<lb n="168"/><span>Cuir do bhríste 'mat go tapaidh,</span>
<lb n="169"/><span>Coinnigh suas cuideachta shuairc</span>
<lb n="170"/><span>Don chroidhe mhaith mhór go dtiocfaidh an</span>
<lb n="171"/><span>mhaidin</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>Tá na lá, &rl.</span></p>
<lb n="174"/>
<lb n="175"/><p><span>“N' éireochad am' shuidhe,” ar fear an tighe,</span>
<lb n="176"/><span>'S ní chuirfead bríste 'mam ná hata,</span>
<lb n="177"/><span>Blas ná braon dem chuidse dighe</span>
<lb n="178"/><span>A raghaidh na gcroidhe go dtiocfaidh an</span>
<lb n="179"/><span>mhaidin.</span></p>
<lb n="180"/>
<lb n="181"/><p><span>Tá na lá, &rl.</span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>Tá mo stocaí i dtigh an óil,</span>
<lb n="184"/><span>Tá mo bhróga i dtigh an leanna,</span>
<lb n="185"/><span>Tá mo bha ag dul thar teorainn</span>
<lb n="186"/><span>Is níl bean óg a raghadh dá gcasadh.</span></p>
<lb n="187"/>
<lb n="188"/><p><span>Tá na lá, &rl.</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>Tá an barraile ar a cheann,</span>
<lb n="191"/><span>Is ní fheicim ann ach dríodar deasga,</span>
<lb n="192"/><span>Tá mo ghiní ar an mbórd</span>
<lb n="193"/><span>Is bíam ag ól go dtiocfaidh an mhaidin.</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>Tá na lá, &rl.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>Cormac Ó Cadhlaigh do fuair ó Chonn Ó Floinn,</span>
<lb n="198"/><span>i gCionn tSáile.</span>
<lb n="199"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="200"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHIARRAIDHE.</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>Tá Éadach ón mbothán agus Éadach Gaedhealach</span>
<lb n="203"/><span>eile igcóir culaithe:</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>SÚSAÍ, CAIPÍNÍ agus HATAÍ</span>
<lb n="206"/><span>ag</span>
<lb n="207"/><span>MICHEÁL Ó MUIRCHEARTAIGH,</span>
<lb n="208"/><span>An Cheárnóg, CÍLL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="209"/>
<lb n="210"/><p><span>TIGH ÓSTA UÍ GHLASÁIN,</span>
<lb n="211"/><span>Sráid na nÁirne, CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>Daoine gur mian leo Aoibhneas Locha Léin d'feisint</span>
<lb n="214"/><span>gan ró-chostas, gheobhaidh siad gach ní ar a dtoil sa</span>
<lb n="215"/><span>Tigh Ósta so.  Leabaidh, Bricfeast, Dinnéar, Té</span>
<lb n="216"/><span>agus Freastal ar 5/- sa ló.</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>BRÍD NÍ GHLASÁIN, Bean an Tighe.</span></p>
<lb n="219"/>
<lb n="220"/><p><span>I gceartlár na Gaedhealtachta, i gCiarraighe,</span>
<lb n="221"/><span>is eadh tá AN TIG DEAS SAN, agus gach cóir</span>
<lb n="222"/><span>ann — troscán, leabthacha, &c.  Tá le cur i gcóir</span>
<lb n="223"/><span>an tsamhraidh.  Scriobh chun</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>40 Páirc Herbert, in Áth Cliath.</span></p>
<lb n="226"/>
<lb n="227"/><p><span>Má théighir go CILL ÁIRNE, cuir fút i</span></p>
<lb n="228"/>
<lb n="229"/><p><span>dTIG ÓSTA UÍ IFEARNÁIN,</span>
<lb n="230"/><span>KENMARE PLACE.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>An tig is fearr le Gaedhealaibh.</span>
<lb n="233"/><span>Ní bítear dian san éileamh ann.</span>
<lb n="234"/><span>Tá sé igcómhgar an stásiúin ach leanamhaint</span>
<lb n="235"/><span>ort i leith na láimhe clé.</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>AN T-EMPÓRIUM,</span>
<lb n="238"/><span>le</span>
<lb n="239"/><span>M. Ó SÚILEABHÁIN AGUS A MHAC,</span>
<lb n="240"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>ÉADATHÓIRÍ MAITHE</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>Tá le fághail uatha:</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>Lása Gaedhealach de'n déanamh agus de'n phatrún</span>
<lb n="247"/><span>is órnáidighe amuich agus saothar lámh is</span>
<lb n="248"/><span>eadh gach órlach de.</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>Éadach ó Bhothánaibh Chiarraidhe ar a lán sórt</span>
<lb n="251"/><span>datha.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>Ciarsúirí de'n línéadach Cheart Ghaedhealach is</span>
<lb n="254"/><span>a lán saghas eile línéadaigh atá oireamhnach</span>
<lb n="255"/><span>do ghnóthaí tighe agus i nÉirinn do deineadh.</span></p>
<lb n="256"/>
<lb n="257"/><p><span>Carabhataí de'n Phoiplín Ghaedhealach ar gach dath</span>
<lb n="258"/><span>is ar gach gné datha.</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>Bróga is Buataisí ó Áth Cliath is ó Cheatharlach</span>
<lb n="261"/><span>(Muintir Winstanlí agus Mac Gabharnaigh a</span>
<lb n="262"/><span>dheinean.)</span></p>
<lb n="263"/>
<lb n="264"/><p><span>Brait Chlúdaig (Rugana) de'n olainn is fearr</span>
<lb n="265"/><span>agus flúirse dhíobh ann.  I n-Éirinn do</span>
<lb n="266"/><span>deineadh.</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>AN T-EMPÓRIUM,</span>
<lb n="269"/><span>TIGH NA CÚINNE,</span>
<lb n="270"/><span>Sráid Mhór a 10, 11, 12 agus Sráid na nÁirne,</span>
<lb n="271"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>CLÁR FEISE 'ÍBH RÁTHAIGH.</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>DUAIS MHAITH MHÓR.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Do'n Duine Óg fé bhun a 20 is feárr fhreag-</span>
<lb n="278"/><span>róghaidh na Moltóirí ar a bhfuil sa Chlar Feise:  Saor</span>
<lb n="279"/><span>Oidheachas ar feadh mí i gCOLÁISTE AN DAINGIN.</span></p>
<lb n="280"/>
<lb n="281"/><p><span>SEAN-FHOCAIL NA</span>
<lb n="282"/><span>MUIMHNEACH.</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>“An Seabhac” do bhailigh.</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Ó thárla bailiú' mór de shean-fhoclaibh</span>
<lb n="287"/><span>agus de shean-ráidhtibh na nGaedhilgeóirí</span>
<lb n="288"/><span>Muimhneach againn tar éis dúinn an Mhumh-</span>
<lb n="289"/><span>ain do thaisdeal go mion ó Dhún Chaoin go</span>
<lb n="290"/><span>dtí an Tráigh Mhór, measaimíd nach ceart</span>
<lb n="291"/><span>dúinn feasta gan an bailiú' san a leigint</span>
<lb n="292"/><span>uainn chun lucht léighte agus lucht fógh-</span>
<lb n="293"/><span>lumhtha na Gaedhilge.  Ní'l sean-fhocal</span>
<lb n="294"/><span>ortha ná cualmar agus ná fuil le clos fós</span>
<lb n="295"/><span>ó sna sean-daoine.  Is eól dúinn go bhfuil</span>
<lb n="296"/><span>cuid acu i gcló cheana, ach tá mór-chuid aca</span>
<lb n="297"/><span>ná fuil.  Tá idir 2,500 agus 3,000 sean-</span>
<lb n="298"/><span>fhocal sa bhailiú' seo againn-ne agus</span>
<lb n="299"/><span>táimíd ar aigne iad san uile a chur i gcló</span>
<lb n="300"/><span>chun go mbeadh bailiú' maith amháin de shean-</span>
<lb n="301"/><span>fhoclaibh na Mumhan ar fagháil.</span></p>
<lb n="302"/>
<lb n="303"/><p><span>Ba mhaith linn ár mór-bhuidheachas do</span>
<lb n="304"/><span>luadhadh annso ar Risteárd McCrócaigh</span>
<lb n="305"/><span>(An Fiach Dubh) do chabhraig linn ag riar</span>
<lb n="306"/><span>agus ag cur eagair ar na sean-ráidhte seo</span>
<lb n="307"/><span>agus 'á n-aith-scríobhadh.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>BA:</span></p>
<lb n="310"/>
<lb n="311"/><p><span>Is í an bhó an t-ainmhidhe is mó go raibh</span>
<lb n="312"/><span>baint aici le saoghal na nGaedheal ó thosach</span>
<lb n="313"/><span>aimsire.  Daoine a bhíodh saidhbhir deirtí go</span>
<lb n="314"/><span>mbíodh “na táinte” aca, agus daoine go</span>
<lb n="315"/><span>mbaintí an saidhbhreas díobh deirtí go</span>
<lb n="316"/><span>mbídís “creachta” (i., bhídís gan chreach —</span>
<lb n="317"/><span>gan a gcuid bó agus beithidheach).  Nuair a</span>
<lb n="318"/><span>bhíodh cáin le díol ag rí nó ag cúige le</span>
<lb n="319"/><span>sí nó le cuige eile, ba mhinic gur “bóramh”</span>
<lb n="320"/><span>an cháin sin.  Nuair a bhíodh daoine 'á bpós-</span>
<lb n="321"/><span>adh thugaidís nó gheibhidís “spré” (i., ba nó</span>
<lb n="322"/><span>beithidhigh), agus cia gur airgead a bhíonn i</span>
<lb n="323"/><span>gceist ar ócáid dá leithéid tá an tsean-</span>
<lb n="324"/><span>ainim “spré” fós air.</span></p>
<lb n="325"/>
<lb n="326"/><p><span>Tá, dá bhrígh sin, tagairt do bhuaibh i</span>
<lb n="327"/><span>mórán sean-fhocal agus sean-ráidhte sa</span>
<lb n="328"/><span>Ghaedhilg, mar atá:—</span></p>
<lb n="329"/>
<lb n="330"/><p><span>1 — Is maith í an bhó,</span>
<lb n="331"/><span>Is bainne í le n-ól,</span>
<lb n="332"/><span>Is ím í agus is feóil,</span>
<lb n="333"/><span>Is solas geal í ar bhórd,</span>
<lb n="334"/><span>Deineann a h-earball rón,</span>
<lb n="335"/><span>Agus a h-adharc ceól</span>
<lb n="336"/><span>Agus is maith í a leathar chun na</span>
<lb n="337"/><span>mbróg.</span></p>
<lb n="338"/>
<lb n="339"/><p><span>Agus, cé gur maith bó, deirtear:</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>2 — Is beag é toradh bó aonair.</span></p>
<lb n="342"/>
<lb n="343"/><p><span>Agus airís:</span></p>
<lb n="344"/>
<lb n="345"/><p><span>3 — Fear na h-aon-bhó fear gan aon bhó.</span></p>
<lb n="346"/>
<lb n="347"/><p><span>4 — Chómh bleachtmhar leis an nGlais-</span>
<lb n="348"/><span>ghaibhneach.</span></p>
<lb n="349"/>
<lb n="350"/><p><span>B'í an Ghlas-ghaibhneach an bhó do b'fhearr a bhí i</span>
<lb n="351"/><span>n-Éirinn riamh.  Bó dhraoidheachta do b'eadh í a thagadh</span>
<lb n="352"/><span>d'á crúdhadh ag daoinibh bochta ná bíodh bó aca féin.</span>
<lb n="353"/><span>Níor bh'fhéidir í do shniughadh dá mhéid é an t-árthach a</span>
<lb n="354"/><span>bhíodh le líonadh, bhí an oiread san bainne aici.  Do</span>
<lb n="355"/><span>bhí bean ann adúbhairt go sniugfadh sí féin í.  Fuair</span>
<lb n="356"/><span>sí criathar agus do chrom ar an bhó a chrúdhadh ann.</span>
<lb n="357"/><span>Do lean sí uirthi go raibh loch bainne sa pháirc.</span>
<lb n="358"/><span>Níor éirigh sí as an gcrúdhadh gur éirigh an loch</span>
<lb n="359"/><span>bainne chómh h-árd san gur bh'éigean do'n mhnaoi</span>
<lb n="360"/><span>teicheadh ar eagla a báidhte.  D'imthig an Ghlas-</span>
<lb n="361"/><span>ghaibhneach léi, agus ní fheacathas riamh ó shoin i</span>
<lb n="362"/><span>n-Éirinn í.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>5 — Gach bó dá aindeise agus gach capall</span>
<lb n="365"/><span>dá dheise.</span></p>
<lb n="366"/>
<lb n="367"/><p><span>Bó mhór throm an bhó is fearr.</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>6 — Bó bórach nó capall córach.</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>Bórach, .i., lúb-chosach.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>7 — An bhó anoir, an capall aniar,</span>
<lb n="374"/><span>An laogh anuaidh (i., adtuaidh) agus</span>
<lb n="375"/><span>an t-uan andeas.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>As na h-árdaibh sin is fearr iad má's fíor.  Deir-</span>
<lb n="378"/><span>tear leis:  “An bhean anois, &rl.”</span></p>
<lb n="379"/>
<lb n="380"/><p><span>8 — Díol an bhó, ceannuigh an chaosa, ach</span>
<lb n="381"/><span>ná bí choidhche gan capall.</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>Tuigfí as an tsean-chaint sin gur tarbhighe capall</span>
<lb n="384"/><span>ná caora agus gur tairbhighe caora ná bó.  Ní</span>
<lb n="385"/><span>ghnáth-thuairim é sin.</span></p>
<lb n="386"/>
<lb n="387"/><p><span>9 — Bó le bata agus capall le ceann-</span>
<lb n="388"/><span>sacht.</span></p>
<lb n="389"/>
<lb n="390"/><p><span>Sin é an tslighe is fearr chun iad a thiomáint.</span></p>
<lb n="391"/>
<lb n="392"/><p><span>10 — Fear na bó féin fé'n a h-earball.</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>Nuair a bhíonn bó i bpoll is do'n t-é gur leis</span>
<lb n="395"/><span>í is córa teacht fé'n áit is truime dhí chun í thógaint.</span>
<lb n="396"/><span>Déarfaí é le h-aon ghnó eile, chómh maith.</span></p>
<lb n="397"/>
<lb n="398"/><p><span>11 — Aghaidh na mbó ar an macha agus</span>
<lb n="399"/><span>súil na gcat ar an luaith.</span></p>
<lb n="400"/>
<lb n="401"/><p><span>Le chóimh-fheascar lae agus oidhche a bhídh amhlaidh.</span>
<lb n="402"/><span>Ins na sean-scéalta ba ghnáth an sean-radh san ag</span>
<lb n="403"/><span>tagairt “d'fhuinne-neól nóna agus deire lae.”</span></p>
<lb n="404"/>
<lb n="405"/><p><span>12 — Rith na bó laige le fánaidh</span>
<lb n="406"/><span>Nó,</span>
<lb n="407"/><span>Aghaidh na bó laige le fánaidh.</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p><span>.i. An ród is usa ach nách uaisle.</span></p>
<lb n="410"/>
<lb n="411"/><p><span>13 — Go réidh!  A bhean na dtrí mbó!</span></p>
<lb n="412"/>
<lb n="413"/><p><span>Adeirfí le daoinibh go mbeadh tóirtéis mhór agus</span>
<lb n="414"/><span>eirighe-anáirde ortha leis an ngustal beag a bheadh</span>
<lb n="415"/><span>aca.  Ní fios ciarbh' í an chéad bhean úd go raibh na</span>
<lb n="416"/><span>trí ba aici agus an mhórtas.</span></p>
<lb n="417"/>
<lb n="418"/><p><span>14 — Tiocfaidh lá fós go mbeidh gnó ag an</span>
<lb n="419"/><span>mbó d'á h-earball,</span>
<lb n="420"/><span>nó,</span>
<lb n="421"/><span>… go n-oirfidh a h-earball de'n</span>
<lb n="422"/><span>bhó.</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>.i., Tiocfaidh brothal fós agus beidh cuileanna ag</span>
<lb n="425"/><span>imirt ar an mbuin, agus a h-earball gnóthach aici.</span>
<lb n="426"/><span>Le linn droch aimsire adeirtear san.</span></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>15 — Ní fachtar bainne beirbighthe gan</span>
<lb n="429"/><span>earball fliuch.</span></p>
<lb n="430"/>
<lb n="431"/><p><span>An duine go mbeadh bó aige bíonn sé amuich fé'n</span>
<lb n="432"/><span>bhfearthainn ag soláthar dí.</span></p>
<lb n="433"/>
<lb n="434"/><p><span>16 — Muga mór maide agus bainne i bhfad</span>
<lb n="435"/><span>síos.</span></p>
<lb n="436"/>
<lb n="437"/><p><span>Duine éigin d'iarr deoch bainne agus sin mar</span>
<lb n="438"/><span>fuair sé é.</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>17 — Téigheann an bainne sa Gheimhreadh go</span>
<lb n="441"/><span>h-adharca na mbó.</span></p>
<lb n="442"/>
<lb n="443"/><p><span>.i., Bíonn sé i bhfad ós na siní.</span></p>
<lb n="444"/>
<lb n="445"/><p><span>18 — Bainne na bó sopaithe.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>Bíonn bainne aici breis ar bhoin ná faghadh aon</span>
<lb n="448"/><span>tsop.</span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>19 — Ní féidir é bheith na ghruth is na</span>
<lb n="451"/><span>mheidhg agat.</span></p>
<lb n="452"/>
<lb n="453"/><p><span>Ní féidir é bheith mar seo agus mar siúd agat.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>20 — Is buaine an t-únán ná an t-an-</span>
<lb n="456"/><span>bhruithe.</span></p>
<lb n="457"/>
<lb n="458"/><p><span>Únán — an cubhar a bhíonn ar bhainne le linn</span>
<lb n="459"/><span>crúidhte.  Is sia a bheadh bainne le n-ól agat ó bhoin</span>
<lb n="460"/><span>bheó ná mar bheadh a cuid anbhruithe agat dá mbeadh</span>
<lb n="461"/><span>sí marbh.</span></p>
<lb n="462"/>
<lb n="463"/><p><span>21 — Crúdhtar bó an tsneachtaidh agus</span>
<lb n="464"/><span>suathtar bó an tseaca.</span></p>
<lb n="465"/>
<lb n="466"/><p><span>Ní ghoilleann an sneachtadh ar na buaibh a oiread</span>
<lb n="467"/><span>leis an tsioc.</span></p>
<lb n="468"/>
<lb n="469"/><p><span>22 — Árach neam buan buarach iasachta.</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>i., Ní fada fágfaí agat é.</span></p>
<lb n="472"/>
<lb n="473"/><p><span>23 — Chím an bhó bhán agus chíonn an bhó</span>
<lb n="474"/><span>bhán an chuid eile.</span></p>
<lb n="475"/>
<lb n="476"/><p><span>An áit i mbíonn bó ní fada uaithi bhíonn an</span>
<lb n="477"/><span>chuid eile.  Aodhaire adúbhairt an chaint ar dtúis.</span>
<lb n="478"/><span>Leisce a bhí air, is dóigh, dul ag féachaint na coda</span>
<lb n="479"/><span>eile.</span></p>
<lb n="480"/>
<lb n="481"/><p><span>24 — Na trí beaga is fearr: beag na</span>
<lb n="482"/><span>curcóige, beag na bó, beag na mná.</span></p>
<lb n="483"/>
<lb n="484"/><p><span>25 — Is minic nár chuaidh bó le bó-dhúthchas.</span></p>
<lb n="485"/>
<lb n="486"/><p><span>Deirtear san le rudaí seachas ba.</span></p>
<lb n="487"/>
<lb n="488"/><p><span>25 — An bhó is sailche (salaiche) earball sí</span>
<lb n="489"/><span>is aoirde géim.</span></p>
<lb n="490"/>
<lb n="491"/><p><span>Is minic gurab iad na daoine is lúgha maith is</span>
<lb n="492"/><span>mó caint.</span></p>
<lb n="493"/>
<lb n="494"/><p><span>(Tuille le Teacht.)</span>
<lb n="495"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="496"/><p><span>COMHAIRLE D' FHEARAIBH ÓGA.</span></p>
<lb n="497"/>
<lb n="498"/><p><span>Eóin Ó Cochláin, cct.</span></p>
<lb n="499"/>
<lb n="500"/><p><span>Gach óigfhear cliste tá singil gan snaidhm</span>
<lb n="501"/><span>ón gcléir</span>
<lb n="502"/><span>Is tá 'gcóir na hInide i bhfuirm go díonmhar</span>
<lb n="503"/><span>saor.</span>
<lb n="504"/><span>Má seoltar na friotail seo chuige na radh-</span>
<lb n="505"/><span>arc le léigheamh,</span>
<lb n="506"/><span>Mo chomhairle tuigeadh is deineadh sé í le</span>
<lb n="507"/><span>céill.</span></p>
<lb n="508"/>
<lb n="509"/><p><span>Go céillidhe glacadh mo theagasc i gcóir is</span>
<lb n="510"/><span>i gceart,</span>
<lb n="511"/><span>Is ní baoghal do bheith cathach ná i n-aithreachas</span>
<lb n="512"/><span>bróin go lag;</span>
<lb n="513"/><span>Gan spré dá mhealladh chun ceangail le</span>
<lb n="514"/><span>hóinsigh leamh</span>
<lb n="515"/><span>Gan mhéin, gan mhaitheas, gan mhaise, gan</span>
<lb n="516"/><span>snódh gan chreat.</span></p>
<lb n="517"/>
<lb n="518"/><p><span>Gan chreat, gan chuma, má thugair an bhé</span>
<lb n="519"/><span>úd leat</span>
<lb n="520"/><span>Le taithneamh dá cuid is a ghioracht a théigh-</span>
<lb n="521"/><span>eann sé, is feas.</span>
<lb n="522"/><span>Má thagan san imirt gan tusa bheith caomh</span>
<lb n="523"/><span>led' bhean</span>
<lb n="524"/><span>Beidh cathanna cuirpe is imreas claon nbhúr</span>
<lb n="525"/><span>measc.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>Nbhúr measc, gan ghó, beidh gleo go minic</span>
<lb n="528"/><span>sa lá</span>
<lb n="529"/><span>Gan aiteas, gan spórt, gan sógh, gan sú-</span>
<lb n="530"/><span>gradh sámh,</span>
<lb n="531"/><span>Caithfear do stór na cheó le hiomarca ráig</span>
<lb n="532"/><span>Is eadraibh fós ní dóigh aon tsonas go bráth.</span></p>
<lb n="533"/>
<lb n="534"/><p><span>Go bráth is mairg bheith ceangailte ag</span>
<lb n="535"/><span>straoill gan snódh</span>
<lb n="536"/><span>Acht amháin an té ghlacfadh a samhail le</span>
<lb n="537"/><span>gnaoi go leor,</span>
<lb n="538"/><span>Óir tá sé peacamhail geallaim le bruighin í</span>
<lb n="539"/><span>'bhreoghadh</span>
<lb n="540"/><span>Is go mb'fhearr í sheachaint mara dtagadh ár</span>
<lb n="541"/><span>n-intinn leo.</span></p>
<lb n="542"/>
<lb n="543"/><p><span>Ní leótha bfhearra dhúinn ceangal i dtúis</span>
<lb n="544"/><span>óige</span>
<lb n="545"/><span>Acht le modhmhail-bhean mheanmnach, mhaisea-</span>
<lb n="546"/><span>mhail, chiúin, ghlórach,</span>
<lb n="547"/><span>Bheadh córach, ceapaithe, seasamhach, síoghach,</span>
<lb n="548"/><span>snódh-gheal,</span>
<lb n="549"/><span>Gnóthach, greannmhar, geanamhail, gnúis-</span>
<lb n="550"/><span>lóghmhar.</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>Go lóghmhar lasta seadh b'ait liomsa stáid</span>
<lb n="553"/><span>bhean deas</span>
<lb n="554"/><span>Ba mhór mo thaithneamh bheith greamuighthe</span>
<lb n="555"/><span>i bpáirt le searc</span>
<lb n="556"/><span>Go dtógfainn an ainnir gan dada dá bharr,</span>
<lb n="557"/><span>is feas.</span>
<lb n="558"/><span>Mo chumha mór b'fhada ó bheadh m'aigne sásta</span>
<lb n="559"/><span>i gceart?</span></p>
<lb n="560"/>
<lb n="561"/><p><span>Is ró cheart mheasaim bheith aireach ag soláthar</span>
<lb n="562"/><span>bean</span>
<lb n="563"/><span>Gan fóisc do ghlacadh nó caile gan cháil,</span>
<lb n="564"/><span>gan bhail.</span>
<lb n="565"/><span>Ór ná earradh ní mhaireann i mbláth ach seal</span>
<lb n="566"/><span>'S is mór an mhaise do leanbh an mháthair</span>
<lb n="567"/><span>mhaith.</span></p>
<lb n="568"/>
<lb n="569"/><p><span>Máthair mhaiseamhail, bhanamhail, mhánla, shéimh,</span>
<lb n="570"/><span>Do bfhearr chun sleachta gan ainimh, le grása</span>
<lb n="571"/><span>Dé,</span>
<lb n="572"/><span>A hál dob' aite leat sealad ag gáirí id</span>
<lb n="573"/><span>ghaor,</span>
<lb n="574"/><span>Tá stráic sa faithche cé leathan le trácht a</span>
<lb n="575"/><span>spré.</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>Spré ná spaga ná dalladh go bráth do</span>
<lb n="578"/><span>radharc</span>
<lb n="579"/><span>Le leidire caille gan charaid' mbeadh gnas</span>
<lb n="580"/><span>na gnaoi</span>
<lb n="581"/><span>Righbhean caithte nó caille cheanndána chríon</span>
<lb n="582"/><span>Má ghnír leó ceangal sin aiteas ar fán ód</span>
<lb n="583"/><span>chroidhe.</span></p>
<lb n="584"/>
<lb n="585"/><p><span>Do chroidhe-se beidh cíordhubh dá chaitheamh le</span>
<lb n="586"/><span>brón</span>
<lb n="587"/><span>Má shínir le smíste do'n aicme seo romhat</span>
<lb n="588"/><span>Fagh ainleán (?) dheas dhíreach bhanamhail óg</span>
<lb n="589"/><span>Is beidh t'intinn go meidhreach cé lag do</span>
<lb n="590"/><span>chuid stóir</span></p>
<lb n="591"/>
<lb n="592"/><p><span>An stór san ná tóg-se le haimid gan chéill</span>
<lb n="593"/><span>Cé gur brónach bheith beó bocht lag dealbh</span>
<lb n="594"/><span>gan réim</span>
<lb n="595"/><span>Dob' fhearr óigbhean deas mhodhmhail is taca</span>
<lb n="596"/><span>beag léi</span>
<lb n="597"/><span>Ná mórchuid le cron-spaid gan mhaise gan</span>
<lb n="598"/><span>sgéimh.</span></p>
<lb n="599"/>
<lb n="600"/><p><span>FREAGRA AR AN gCOMHAIRLE</span>
<lb n="601"/><span>D'FHEARAIBH ÓGA.</span></p>
<lb n="602"/>
<lb n="603"/><p><span>An Fear Céadna, cct.</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>Ar shéimhchruth na mbéithe beidh meas aige</span>
<lb n="606"/><span>Gaoidhil</span>
<lb n="607"/><span>Acht nach féidir leo gan géilleadh do bhear-</span>
<lb n="608"/><span>taibh an tsaoighil</span>
<lb n="609"/><span>Bíonn claidhmhte dá gcaochadh aige Gallaibh</span>
<lb n="610"/><span>an fhill</span>
<lb n="611"/><span>Is chun spré ansan, dá mhéid, iseadh ghlacan</span>
<lb n="612"/><span>siad saínt.</span></p>
<lb n="613"/>
<lb n="614"/><p><span>Bíonn saint aige Gaoidhil bhochta a spaga</span>
<lb n="615"/><span>bheith teann</span>
<lb n="616"/><span>Do dhíolfadh a gcíos is gach srathanna cam</span>
<lb n="617"/><span>Ó síneadh fé sgríb iad ag aicme na nGall</span>
<lb n="618"/><span>Go fíorlag fá shíor-smacht ag tarraing 's</span>
<lb n="619"/><span>ag treabhadh.</span></p>
<lb n="620"/>
<lb n="621"/><p><span>Ag treabhaireacht gan dabhta do Ghallaibh</span>
<lb n="622"/><span>gach ló</span>
<lb n="623"/><span>Dá lomsgrios le camchuir gan fearann, gan</span>
<lb n="624"/><span>fód,</span>
<lb n="625"/><span>Seanshliocht na bfhonn bhflaith fuair ceannas</span>
<lb n="626"/><span>is coróinn</span>
<lb n="627"/><span>Le hamhgar is clampar ag Danair dá</span>
<lb n="628"/><span>mbreoghadh.</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>Is breoidhte fir Eoghain is calmshliocht Chuinn</span>
<lb n="631"/><span>Ní leomhfaidh bean ró-dheas do ghlacadh gan</span>
<lb n="632"/><span>mhaoin,</span>
<lb n="633"/><span>Acht nuachar do phósadh gan mhaise ná gnaoi</span>
<lb n="634"/><span>Chun mórchuid d'fhagháil leotha mar thaca sa</span>
<lb n="635"/><span>chíos.</span></p>
<lb n="636"/>
<lb n="637"/><p><span>Mar thaca sa chíos bíonn Gaoidhil ag lorg</span>
<lb n="638"/><span>na spré,</span>
<lb n="639"/><span>Tagaid Gaill le dlighe dá gcreachadh go</span>
<lb n="640"/><span>faon;</span>
<lb n="641"/><span>Bíonn tacsana, fees, is fines dá ndalladh</span>
<lb n="642"/><span>gach lae,</span>
<lb n="643"/><span>Is caithfidh siad stríochadh síos dá martradh</span>
<lb n="644"/><span>féin.</span></p>
<lb n="645"/>
<lb n="646"/><p><span>Dá martradh féin seadh ghéilleann gach</span>
<lb n="647"/><span>nduine go h-umhal</span>
<lb n="648"/><span>Is ní thuigeann an tréan an faon i n-eas-</span>
<lb n="649"/><span>baidh go fann,</span>
<lb n="650"/><span>Tá flatha na nGaodhal i ngéibheann ag</span>
<lb n="651"/><span>Gallaphuic odhar,</span>
<lb n="652"/><span>Fé'n ama go tréith, gan réim, gan ghradam,</span>
<lb n="653"/><span>gan ghreann.</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>Cormac ó Cadhlaigh, do sholáthruig</span>
<lb n="656"/><span>i gCo. an Chláir.</span></p>
<lb n="657"/>
<lb n="658"/><p><span>“AN SEAN-LÓCHRANN.”</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>Is mór is fiú cóibeanna de'n tsean-</span>
<lb n="661"/><span>“Lóchrann” agus is ana-dheacair iad d'fhagh-</span>
<lb n="662"/><span>áil.  Bíonn mórán daoine ar a lorg óir</span>
<lb n="663"/><span>is ionnta atá an t-aon bhailiú fhóghanta</span>
<lb n="664"/><span>amháin de shean-scéalaidheacht agus de</span>
<lb n="665"/><span>shean-aimsireacht na Mumhan.  Aoinne atá</span>
<lb n="666"/><span>ar a lorg scríobhadh sé go dtí</span></p>
<lb n="667"/>
<lb n="668"/><p><span>Mícheál Ó Flainn,</span>
<lb n="669"/><span>Luachair Cheann-fhionn, Tráighlí,</span>
<lb n="670"/><span>agus gheobhaidh sé a fhios cá bhfuilid le</span>
<lb n="671"/><span>fagháil.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>FÓGRAÍ Ó BHAILE ÁTHA CLIATH</span>
<lb n="674"/><span>agus ó ÁITEANNAIBH SÍOS AMACH anso.</span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>GNÓTHA TUAITHE AN</span>
<lb n="677"/><span>RÁITHÍN.</span></p>
<lb n="678"/>
<lb n="679"/><p><span>Níl san oifig seo againn-ne ach</span>
<lb n="680"/><span>Gaedhilgeóirí amháin, agus ní bheidh.</span></p>
<lb n="681"/>
<lb n="682"/><p><span>BIADH, OBAIR ADHMAID,</span>
<lb n="683"/><span>LEABHARTHA,</span>
<lb n="684"/><span>BRAIT ÚRLÁIR (Cairpéidí)</span>
<lb n="685"/><span>agus gach aon chóir feirmeorachta</span>
<lb n="686"/><span>le fághail uainn.</span></p>
<lb n="687"/>
<lb n="688"/><p><span>TUAIM GRÉINE, CONDAE AN CHLÁIR</span>
<lb n="689"/><span>agus</span>
<lb n="690"/><span>SRÁID ÍOC.  BHAGÓID, a 50.,</span>
<lb n="691"/><span>BAILE-ÁTHA-CLIATH.</span></p>
<lb n="692"/>
<lb n="693"/><p><span>COLÁISDE EOGHAIN UÍ CHOMHRAIDHE,</span>
<lb n="694"/><span>Atá i gCorca Baiscin in Iarthar Chláir.</span></p>
<lb n="695"/>
<lb n="696"/><p><span>Seisiún mí an Lughnasa, 1916.  Cúrsaí speisialta</span>
<lb n="697"/><span>le h-aghaidh Sagart agus Múinteoirí.</span></p>
<lb n="698"/>
<lb n="699"/><p><span>Gheobhfar gach eolas ó Rúnaire an Choláisde,</span>
<lb n="700"/><span>2 Querin Villas, Baile na Coradh, Luimneach.</span></p>
<lb n="701"/>
<lb n="702"/><p><span>FEIS THUADH-MUMHAN, 1916, i Luimnigh,</span>
<lb n="703"/><span>Abrán 9adh.</span></p>
<lb n="704"/>
<lb n="705"/><p><span>IOMÁINT</span>
<lb n="706"/><span>idir</span>
<lb n="707"/><span>CHORCAIGH agus TIOBRAID ÁRANN</span>
<lb n="708"/><span>agus idir</span>
<lb n="709"/><span>CHLÁR agus LUIMNEACH,</span></p>
<lb n="710"/>
<lb n="711"/><p><span>BEALTAINE 19adh 's 20adh 's 21adh.</span></p>
<lb n="712"/>
<lb n="713"/><p><span>Ceól, Rinnce agus Comórtaisí Gaedhilge.</span></p>
<lb n="714"/>
<lb n="715"/><p><span>CILL CHAOI, Condae an Chláir.</span></p>
<lb n="716"/>
<lb n="717"/><p><span>DEAGHBHIADH agus SEOMRAÍ DEASA.</span></p>
<lb n="718"/>
<lb n="719"/><p><span>Cuir leitir nó sranngscéala chun</span></p>
<lb n="720"/>
<lb n="721"/><p><span>INGHEAN UÍ GHRÍOBHTHA,</span>
<lb n="722"/><span>23 Bóthar na Trágha, Cill Chaoí.</span></p>
<lb n="723"/>
<lb n="724"/><p><span>IS MAITH AN PÁIPÉAR</span>
<lb n="725"/><span>do'n duine óg nó do'n duine fásta:</span></p>
<lb n="726"/>
<lb n="727"/><p><span>"OUR BOYS"</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>Páipéar ar 1d. in aghaidh gacha mí.</span></p>
<lb n="730"/>
<lb n="731"/><p><span>Bíon scéal Gaedhilge ann ó scéalaidhe maith,</span>
<lb n="732"/><span>agus scéilíní deasa a bhaineann le stair-</span>
<lb n="733"/><span>sheanchus na hÉireann.</span></p>
<lb n="734"/>
<lb n="735"/><p><span>NA BRÁITHRE CRÍOSTAMHLA</span>
<lb n="736"/><span>ATÁ IN A BHUN.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>A GHAEDHILGEÓIRÍ!</span></p>
<lb n="739"/>
<lb n="740"/><p><span>Abraidh le nbúr gcáirdibh i MEIRIOCA</span>
<lb n="741"/><span>go bhfuil "AN LÓCHRANN"</span></p>
<lb n="742"/>
<lb n="743"/><p><span>le fághail ag an</span></p>
<lb n="744"/>
<lb n="745"/><p><span>IRISH INDUSTRIES DEPOT.</span>
<lb n="746"/><span>624 Madison Avenue, NEW YORK.</span></p>
<lb n="747"/>
<lb n="748"/><p><span>Is go bhfuil gach aon saghas Earraí Gaedhlacha ar díol</span>
<lb n="749"/><span>ann.  Is le Connradh na Gaedhilge an siopa san.</span>
<lb n="750"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="751"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="752"/>
<lb n="753"/><p><span>DO LUCHT-DRÁMAÍ-A-LÉIRIÚ.</span></p>
<lb n="754"/>
<lb n="755"/><p><span>Tá gach saghas éide, peribhicí, &c., i gcóir</span>
<lb n="756"/><span>drámaí go mór-mhór i gcóir Drámaí</span>
<lb n="757"/><span>Gaedhealacha le fághail uainn-ne, ar</span>
<lb n="758"/><span>iasacht.  Níl 'oiread san de sna rudaí</span>
<lb n="759"/><span>sin ag duine ar bith eile in Éirinn.</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>PÁDRAIG Ó SÚILEABHÁIN agus a Chua'chta.</span></p>
<lb n="762"/>
<lb n="763"/><p><span>“Theatrical Outfitters,”</span>
<lb n="764"/><span>38 SRÁID MHÓR SHEOIRSE, i gCORCAIGH</span></p>
<lb n="765"/>
<lb n="766"/><p><span>MÍCHEÁL DE RÓISTE,</span>
<lb n="767"/><span>60 Sráid Phádraig N., CORCAIGH.</span></p>
<lb n="768"/>
<lb n="769"/><p><span>Seodaidhe,</span>
<lb n="770"/><span>Gabha geal,</span>
<lb n="771"/><span>Déantóir</span>
<lb n="772"/><span>súlghlainí</span>
<lb n="773"/><span>agus</span>
<lb n="774"/><span>Uaireadán.</span></p>
<lb n="775"/>
<lb n="776"/><p><span>Tá 200,000 Barailí Plúir da dhéanamh</span>
<lb n="777"/><span>in aghaidh gacha bliana ag</span></p>
<lb n="778"/>
<lb n="779"/><p><span>T. Ó hAILEANÁIN & a CHL. MHAC, Teo.</span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>Muileann Abhancoradh, Mainistir na Corann,</span>
<lb n="782"/><span>agus Muileann Ghleanna Duileáin,</span>
<lb n="783"/><span>Mainistir Fhearmuighe,</span>
<lb n="784"/><span>Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>Sranngscéala:  “Hallinan, Midleton.”</span>
<lb n="787"/><span>Guthán:  7 Cork; i Midleton.</span></p>
<lb n="788"/>
<lb n="789"/><p><span>EAMONN DE CÓGÁN.</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>Gheobhair cárr nó cóiste uaidh, aon tráth agus gléas</span>
<lb n="792"/><span>rubair fe sna rothaí.  Ní bheidh dian ort i dtaobh</span>
<lb n="793"/><span>airgid.  Gach cóir chun socraide.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>44-45 Sráid na Síarsach (Sheares St.), Corcaigh</span></p>
<lb n="796"/>
<lb n="797"/><p><span>CRAOBH NA GAEDHEALTACHTA</span></p>
<lb n="798"/>
<lb n="799"/><p><span>An t-aon Chraobh amháin ná fuil</span>
<lb n="800"/><span>de chúram uirthi ach aire thabhairt</span>
<lb n="801"/><span>do sna Ceanntracha Gaedhealacha.</span></p>
<lb n="802"/>
<lb n="803"/><p><span>Má's duine thu a chuireann suim sa Ghaedheal-</span>
<lb n="804"/><span>tacht, ba cheart duit bheith páirteach sa Chraoibh</span>
<lb n="805"/><span>seo.  Cuir leathchróinn ag triall ar Sparán-</span>
<lb n="806"/><span>aidhe na Craoibhe, faithche Stiabhna 7, Baile Átha</span>
<lb n="807"/><span>Chliath, agus beir id' bhall di go ceann bliadhna.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>Más Múinteóir tú, ná bí ad varú fên agus a marú na</span>
<lb n="810"/><span>leany a diaruig na Gäluingi vúini ghóiv lesh na sheana</span>
<lb n="811"/><span>letireacha agus lesh an sheana letiriú.  Buín triàil as</span>
<lb n="812"/><span>an letiriú shimplí, agus beg tora er do hähar.</span></p>
<lb n="813"/>
<lb n="814"/><p><span>An Cumann um Letiriú Shímplí,</span>
<lb n="815"/><span>Tigósda Minerva, Bleáclieh.</span></p>
<lb n="816"/>
<lb n="817"/><p><span>CAD IS SLOINNE DHUIT?</span></p>
<lb n="818"/>
<lb n="819"/><p><span>Tá comharthaí gacha fine le fághail ar</span>
<lb n="820"/><span>Chártaí Daithte.</span></p>
<lb n="821"/>
<lb n="822"/><p><span>Coats of Arms of the Irish Families</span>
<lb n="823"/><span>Sciath, Círín agus Rosc Catha.</span></p>
<lb n="824"/>
<lb n="825"/><p><span>Ceann mór fé fráma… 5/-</span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>Ceann beag fé fráma… 2/-</span></p>
<lb n="828"/>
<lb n="829"/><p><span>Peictiúirí beaga deasa ar 2/6 a' ceann</span>
<lb n="830"/><span>(Tá le fágháil gan fráma, leis, ar leath an airgid.)</span></p>
<lb n="831"/>
<lb n="832"/><p><span>Neilí Ní Bhriain do rinne idir línidheacht & dathú.</span></p>
<lb n="833"/>
<lb n="834"/><p><span>Chun tairbhe Coláiste Eoghain Uí Chomhraidhe a</span>
<lb n="835"/><span>raghaidh an t-airgead.  Scríobh chun:  NEILÍ NÍ</span>
<lb n="836"/><span>BHRIAIN, Seomraí Páirc an Choláiste, i n-Áth Cliath.</span></p>
<lb n="837"/>
<lb n="838"/><p><span>AN LÓCHRANN.</span></p>
<lb n="839"/>
<lb n="840"/><p><span>Páipéar don Ghaedhealtacht.</span></p>
<lb n="841"/>
<lb n="842"/><p><span>Seán Tóibín, Baile an Teampaill,</span>
<lb n="843"/><span>i gCorcaigh an Fear Gnótha.</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>An Seabhac, i gCill Áirne … An Fear Eagair.</span></p>
<lb n="846"/>
<lb n="847"/><p><span>Cóip gach mí, tríd an bpost, ar 2/- sa bhliain.</span></p>
<lb n="848"/>
<lb n="849"/><p><span>Dhá choip gach mí, tríd an bpost, ar 3/- sa bhliain.</span></p>
<lb n="850"/>
<lb n="851"/><p><span>Scríobh chun an Tóibínig i dtaobh fógraí, agus c.  Is</span>
<lb n="852"/><span>chuige is ceart síntiúisí agus airgead eile a chur.</span></p>
<lb n="853"/>
<lb n="854"/><p><span>Scríobh chun “An Seabhac” i dtaobh nithe a bhainean</span>
<lb n="855"/><span>leis an Eagarthóracht agus is chuige is ceart scribhinní,</span>
<lb n="856"/><span>agus c., do chur.</span></p>
<lb n="857"/>
<lb n="858"/><p><span>Na Díoltóirí.</span></p>
<lb n="859"/>
<lb n="860"/><p><span>Ó Cuill agus a Chua.,</span>
<lb n="861"/><span>95 Sráid Phádraig, Corcaigh</span></p>
<lb n="862"/>
<lb n="863"/><p><span>Easún agus a Chl.-Mhac, Áth Cliath</span></p>
<lb n="864"/>
<lb n="865"/><p><span>Na Clódóirí.</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>Cló-chualucht Seandúna,</span>
<lb n="868"/><span>Sráid Ríobáird, Corcaigh</span></p>
<lb n="869"/>
<lb n="870"/><p><span>Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon</span>
<lb n="871"/><span>cheanntar sa Gaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis</span>
<lb n="872"/><span>“An Lóchrann” san am gcéadna, cuir 16/- ag triall</span>
<lb n="873"/><span>orainn agus cuirfimíd 12 chóip gach mí go ceann</span>
<lb n="874"/><span>bliana chun aon áite a déarfar linn.</span></p>
<lb n="875"/>
<lb n="876"/><p><span>Déanfaidhi “An Lóchrann” ana-mhaitheas sa Ghaedh-</span>
<lb n="877"/><span>ealtacht, le congnamh Dé, go mórmhór i-nGaedhealtacht</span>
<lb n="878"/><span>na Mumhan.</span></p>
<lb n="879"/>
<lb n="880"/><p><span>Sinn-ne — Lucht An Lóchrainn.</span></p>
<lb n="881"/>
<lb n="882"/><p><span>BÍ FIAL.</span></p>
<lb n="883"/>
<lb n="884"/><p><span>Caith agus gheobhair ó Dhia:</span>
<lb n="885"/><span>Caith go fial agus gheobhair níos mó.</span>
<lb n="886"/><span>An t-é ar leor leis beagán ó Dhia,</span>
<lb n="887"/><span>Is leór le Dia beagán dó.</span></p>
<lb n="888"/>
<lb n="889"/><p><span>(Seana-rann).</span></p>
<lb n="890"/>
<lb n="891"/><p><span>A CHÁIRDE!</span></p>
<lb n="892"/>
<lb n="893"/><p><span>Ó theip ar an sean-“Lóchrann” is ar</span>
<lb n="894"/><span>éigean atá aon ní le léigheamh i nGaedhilg</span>
<lb n="895"/><span>ag muinntir na Gaedhealtachta sa Mhumhain.</span>
<lb n="896"/><span>Is chun an t-easnamh san a leigheas atáthar</span>
<lb n="897"/><span>a chur an “Lóchrainn” nua so amach airís.</span>
<lb n="898"/><span>Sé atá curtha rómhainn againn an páipéar</span>
<lb n="899"/><span>seo a dhéanamh chómh maith leis an sean-</span>
<lb n="900"/><span>cheann nó níos fearr ná é, sa tslígh go</span>
<lb n="901"/><span>mbeadh oiread éilimh ag na Gaedhilgeóirí</span>
<lb n="902"/><span>sa Ghaedhealtacht air agus bhí aca ar an</span>
<lb n="903"/><span>sean-“Lóchrann,” nó níos mó, dá mb'fhéidir.</span>
<lb n="904"/><span>Má éirigheann linn an Ghaedhealtacht a</span>
<lb n="905"/><span>shásamh ní baoghal ná go mbeidh lucht fogh-</span>
<lb n="906"/><span>lumtha na Gaedhilge sa Ghalltacht sásta.</span></p>
<lb n="907"/>
<lb n="908"/><p><span>Teastuigheann cabhair uainn — airgead,</span>
<lb n="909"/><span>fógraí, ceannach &rl., ach sí an chabhair is</span>
<lb n="910"/><span>mó atá uainn ná scríbhneoiréacht, agus í</span>
<lb n="911"/><span>bheith go Gaedhealach agus go blasta slacht-</span>
<lb n="912"/><span>mhar.  Is do'n Mhumhain atá an páipéar so</span>
<lb n="913"/><span>dá chur amach — do Ghaedhealtacht na Mhumh-</span>
<lb n="914"/><span>an, agus ar an bhfuaid sin is mó duine ata</span>
<lb n="915"/><span>eolasach ar Ghaedhilg chruinn ghunta do</span>
<lb n="916"/><span>léigheamh agus do bhreithniú' agus ná beadh</span>
<lb n="917"/><span>sásta linn mara bhfaghadh sé cainnt chruinn</span>
<lb n="918"/><span>Ghaedhealach uainn.  Dá bhrígh sin ní bheidh sa</span>
<lb n="919"/><span>“Lóchrann” ach an Ghaedhilg is slachtmhaire</span>
<lb n="920"/><span>agus is fearr, agus ní dhéanfam tagart</span>
<lb n="921"/><span>d'aon ní ach do neithe go gcuireann muinn-</span>
<lb n="922"/><span>tir na Gaedhealtachta suim ionnta.  Táim-</span>
<lb n="923"/><span>íd 'ghá iarraidh, mar sin, ar lucht na Gaedh-</span>
<lb n="924"/><span>ilge atá n-a gcomhnaidhe ins an nGaedheal-</span>
<lb n="925"/><span>tacht ó Chonndae an Chláir go Déisibh</span>
<lb n="926"/><span>Mumhan a gcabhair agus a gcongnamh do</span>
<lb n="927"/><span>thabhairt dúinn, ar son na Gaedhilge agus</span>
<lb n="928"/><span>ar ghrádh ár ndúthchais; agus tá daoine sa</span>
<lb n="929"/><span>Ghalldacht — roinnt bheag aca go mbíonn</span>
<lb n="930"/><span>caidreamh aca leis na duthaighibh mar a bhfuil</span>
<lb n="931"/><span>an Ghaedhilg dá labhairt is a thuigeann</span>
<lb n="932"/><span>meón na ndaoine ann, agus ba mhaith linn a</span>
<lb n="933"/><span>gcabhair sin, leis.</span></p>
<lb n="934"/>
<lb n="935"/><p><span>Tá mórán daoine a bhí go fial linn i</span>
<lb n="936"/><span>dtaobh airgid, &rl., chun “An Lóchrann” a</span>
<lb n="937"/><span>chur ar lasadh airís.  Do bheirimíd ár míle</span>
<lb n="938"/><span>buidheachas dóibh, agus táimíd 'ghá gheall-</span>
<lb n="939"/><span>amhaint dóibh toradh na féile sin acu a chur</span>
<lb n="940"/><span>chun deigh-chríche agus chun tairbhe do'n</span>
<lb n="941"/><span>Ghaedhilg.</span></p>
<lb n="942"/>
<lb n="943"/><p><span>DO'N</span>
<lb n="944"/><span>AOS</span>
<lb n="945"/><span>ÓG.</span></p>
<lb n="946"/>
<lb n="947"/><p><span>Bail ó Dhia oraibh a óga, a</span>
<lb n="948"/><span>chailíní agus a gharsúna Gaedh-</span>
<lb n="949"/><span>ealacha!  Seo chughaibh sinn le</span>
<lb n="950"/><span>scéala maithe — le páipeár</span></p>
<lb n="951"/>
<lb n="952"/><p><span>Gaedhilge go bhfeadfaidh sibh</span>
<lb n="953"/><span>gach líne ann a léigheamh le h-aoibhneas</span>
<lb n="954"/><span>agus le taithneamh.  Agus seo chughaibh sinn,</span>
<lb n="955"/><span>leis, ag lorg bhúr gcongnaimh chun an páip-</span>
<lb n="956"/><span>éar so a líonadh gach mí le scéalta agus le</span>
<lb n="957"/><span>h-amhráin, agus le paidreacha agus le</span>
<lb n="958"/><span>sean-rócáin a gheobhaidh sibh ó nbhúr muinn-</span>
<lb n="959"/><span>tir sa bhaile.  Téighidh chúcha, a chailíní agus</span>
<lb n="960"/><span>a gharsúna Ghaedhealacha, agus bídh 'á</span>
<lb n="961"/><span>mbréagadh agus á mbogadh go bhfaghaidh sibh</span>
<lb n="962"/><span>uatha na scéalta breághtha agus na h-amh-</span>
<lb n="963"/><span>ráin bhinne agus na sean-rócáin deasa atá</span>
<lb n="964"/><span>aca.  Foghlmuighidh uatha san, a chlann ó,</span>
<lb n="965"/><span>mar is iad bhur muinntir-se sa bhaile is</span>
<lb n="966"/><span>fearr foghluim agus is uaisle meón dá</span>
<lb n="967"/><span>bhfuil le fagháil.  Tá a n-aigne lán de</span>
<lb n="968"/><span>scéaltaibh mór gaiscidh agus catha, agus</span>
<lb n="969"/><span>de dhántaibh agus d'amhránaibh binne, grinn</span>
<lb n="970"/><span>agus bróin, agus de chainnteannaibh agus</span>
<lb n="971"/><span>de sean-fhoclaibh agus de ráidhtibh géara,</span>
<lb n="972"/><span>ciallmhara, greannmhara.  Ní bhíonn lucht</span>
<lb n="973"/><span>Béarla mar sin, agus ní bhíonn aon rud</span>
<lb n="974"/><span>aca d'fhéadfadh aon chailín ná garsún a</span>
<lb n="975"/><span>scríobh'.  Deinidh-se, dá bhrígh sin, bhur</span>
<lb n="976"/><span>ndicheall ag foghluim ó nbhúr muinntir féin,</span>
<lb n="977"/><span>agus scríobhaidh síos gach focal aca mar is</span>
<lb n="978"/><span>mó is fiú na neithe taithneamhacha ná ór</span>
<lb n="979"/><span>buidhe.</span></p>
<lb n="980"/>
<lb n="981"/><p><span>Seo libh chúcha, mar sin, agus páipéar</span>
<lb n="982"/><span>agus peannluidhe ag gach duine agaibh,</span>
<lb n="983"/><span>agus pé rud a gheobhaidh sibh cuiridh ag</span>
<lb n="984"/><span>triall ar “An Lóchrann” é.  Tá</span>
<lb n="985"/><span>TRÍ DUAISEANNA</span>
<lb n="986"/><span>agam le bronnadh ar an dtriúr a chuirfidh</span>
<lb n="987"/><span>an trí bailiú is fearr chúgham de neithe a</span>
<lb n="988"/><span>gheobhaidh siad ó sna sean-daoine.  Ná</span>
<lb n="989"/><span>deinidh dearmhad ar sin — nach aon tsaghas</span>
<lb n="990"/><span>eile atá uaim ach sgéalta nó amhráin nó</span>
<lb n="991"/><span>rócáin nó bhearsaí nó sean-aimsireacht atá</span>
<lb n="992"/><span>ag bhúr muinntir féin.</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>Mise,</span>
<lb n="995"/><span>Fear “An Lóchrainn,” Cill Áirne.</span></p>
<lb n="996"/>
<lb n="997"/><p><span>IOLSCOIL NA MUMHAN</span>
<lb n="998"/><span>atá i RINN Ó gCUANACH</span>
<lb n="999"/><span>is na DÉISIBH.</span></p>
<lb n="1000"/>
<lb n="1001"/><p><span>Beidh an obair ar siubhal ann mar is</span>
<lb n="1002"/><span>gnáth ar feadh mí an Iúil agus</span>
<lb n="1003"/><span>Lughnasa i mbliadhna.</span></p>
<lb n="1004"/>
<lb n="1005"/><p><span>TOGHA agus ROGHA NA GAEDHILGE</span>
<lb n="1006"/><span>LE FÁGHBHÁIL ANN.</span></p>
<lb n="1007"/>
<lb n="1008"/><p><span>Atá gach cúntas is tuarascbháil le</span>
<lb n="1009"/><span>fághbháil ó'n bhfear le scriobhadh:</span></p>
<lb n="1010"/>
<lb n="1011"/><p><span>.i. P. Ó CADHLA, Iolscoil na Mumhan,</span>
<lb n="1012"/><span>Rinn ó gCuanach.</span>
<lb n="1013"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="1014"/><p><span>SEÁN 'AC SÉAMAIS.</span></p>
<lb n="1015"/>
<lb n="1016"/><p><span>Agus litriú déanta air chun foghar na bhfocal a</span>
<lb n="1017"/><span>thaisbeáint do réir mar adeirtear i n-Uibh Laoghaire iad.</span></p>
<lb n="1018"/>
<lb n="1019"/><p><span>Fear a bhí ann gur fuaduigheadh sa lios</span>
<lb n="1020"/><span>é.  Sé ainim a bhí air ná Seán 'ac Séamais.</span>
<lb n="1021"/><span>Bhí sé fu aduighthe agus bhí sé sa lios.  Bhí</span>
<lb n="1022"/><span>sruthán le h-ais na (? an) leasa, agus bhí</span>
<lb n="1023"/><span>cailín ag nigheachán ann.  Do bhí bean sa</span>
<lb n="1024"/><span>lios nár mhaith léi go bhfanfadh Seán 'ac</span>
<lb n="1025"/><span>Séamais ann.  Bhí sí ag Luascadh leinbh sa</span>
<lb n="1026"/><span>lios, agus do chonnaic sí an bhean ag nigh-</span>
<lb n="1027"/><span>eachán agus ba mhaith léi chur i n-iúil do'n</span>
<lb n="1028"/><span>mhnaoi gur féidir Seán a thabhairt as an</span>
<lb n="1029"/><span>lios ach ná féadfaí é thabhairt as ó'n</span>
<lb n="1030"/><span>nDomhnach amach.  Bhí sí ag luascadh cliabh-</span>
<lb n="1031"/><span>áin sa lios, agus “Seó-hín, seo hó” ar</span>
<lb n="1032"/><span>siúbhal aici, mar seo:—</span></p>
<lb n="1033"/>
<lb n="1034"/><p><span>“Seo-hín, seo-hó, ú-leó-leó,</span>
<lb n="1035"/><span>Seo-hín, seo-hó, ú-leo-leó,</span>
<lb n="1036"/><span>Sid é annso mo thigh geal-sa,</span>
<lb n="1037"/><span>Seo-hín, seo-hó, ú-leó-leó,</span></p>
<lb n="1038"/>
<lb n="1039"/><p><span>Agus is mó bean óg ag iompar mac</span>
<lb n="1040"/><span>ann.</span>
<lb n="1041"/><span>Agus mara dtabharfar Seán'c Séamais</span>
<lb n="1042"/><span>as fé'n nDomhnach,</span>
<lb n="1043"/><span>Ní thabharfar as go deó.</span>
<lb n="1044"/><span>Seo-hín, seo-hó, ú-leó-leó.”</span></p>
<lb n="1045"/>
<lb n="1046"/><p><span>D'imthig an cailín, agus d'innis do</span>
<lb n="1047"/><span>mháthair Sheáin é.  D'airigh inghean Rí Gréige</span>
<lb n="1048"/><span>an scéal.  Bhí cion aici ar Sheán.  D'fhiaf-</span>
<lb n="1049"/><span>ruig sí dhe'n mháthair an bhfaghadh sí Seán le</span>
<lb n="1050"/><span>pósadh dá dtabharfadh sí as an lios é.</span>
<lb n="1051"/><span>Dúbhairt an mháthair go bhfaghadh.  D'imthig</span>
<lb n="1052"/><span>sí fé dhein na (? an) leasa.  Do dhein sí a</span>
<lb n="1053"/><span>gruaig a chasadh go grána, a h-aghaidh do</span>
<lb n="1054"/><span>shailiú' agus crut grána do chur uirthi féin</span>
<lb n="1055"/><span>i dtreó ná h-aitneófaí í.  D'iarr sí ag</span>
<lb n="1056"/><span>doras na (? an) leasa Seán 'ac Séamais</span>
<lb n="1057"/><span>do chur chúichi amach.</span></p>
<lb n="1058"/>
<lb n="1059"/><p><span>Dúbhairt Bean na (an) Leasa céarbh' í</span>
<lb n="1060"/><span>féin a bhí á éileamh agus dúbhairt an cailín</span>
<lb n="1061"/><span>gur ab í féin inghean Rí Gréige.  Dubhairt</span>
<lb n="1062"/><span>Bean na (an) Leasa nárbh' í i n-ao' chor,</span>
<lb n="1063"/><span>mar dá mb' í inghean Rí Gréige go mbeadh</span></p>
<lb n="1064"/>
<lb n="1065"/><p><span>“Folt óir ar a muineál gléigeal,</span>
<lb n="1066"/><span>Agus fáinní óir ar gach méir léi,</span>
<lb n="1067"/><span>Agus gruaig a cinn síos go féar léi.”</span></p>
<lb n="1068"/>
<lb n="1069"/><p><span>“Agus is tú,” ar sise, “inghean na</span>
<lb n="1070"/><span>caillighe aniar ó Bhéara.”</span></p>
<lb n="1071"/>
<lb n="1072"/><p><span>“Mara bhfaghad é féin,” arsan cailín,</span>
<lb n="1073"/><span>“tabhair a spré dhom.”</span></p>
<lb n="1074"/>
<lb n="1075"/><p><span>“Cad é an spré é,” arsan Bean na</span>
<lb n="1076"/><span>(an) Leasa.</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>“An spré seo,” arsan cailín:—</span></p>
<lb n="1079"/>
<lb n="1080"/><p><span>“Seacht gcéad each ar dhath a chéile,</span>
<lb n="1081"/><span>Seacht gcéad ailbhín de chaoire mhaola,</span>
<lb n="1082"/><span>Seacht gcéad ganndal is a n-annlan</span>
<lb n="1083"/><span>géanna,</span>
<lb n="1084"/><span>Seacht gcéad asal gan Crois an Aon-</span>
<lb n="1085"/><span>Mhic.”</span></p>
<lb n="1086"/>
<lb n="1087"/><p><span>Dubhairt sí go bhfaghadh.</span>
<lb n="1088"/><span>“Agus é seo leis,” arsan cailín:—</span></p>
<lb n="1089"/>
<lb n="1090"/><p><span>“Luach chúig púint de shúsa craorag.”</span></p>
<lb n="1091"/>
<lb n="1092"/><p><span>Do theip ar Bhean na (an) Leasa an súsa</span>
<lb n="1093"/><span>craorag a thabhairt do'n chailín agus b'éig-</span>
<lb n="1094"/><span>ean di Seán 'ac Séamais do leogaint</span>
<lb n="1095"/><span>amach as an lios.  Bhí sí ar buile mar</span>
<lb n="1096"/><span>gheall air sin agus dúbhairt:—</span></p>
<lb n="1097"/>
<lb n="1098"/><p><span>“Imthigh, bí ar siubhal, agus fill chughat</span>
<lb n="1099"/><span>a bhfuarais</span>
<lb n="1100"/><span>Agus tásc do mhairbh go dtigidh fé'n</span>
<lb n="1101"/><span>Luan chúghainn.”</span></p>
<lb n="1102"/>
<lb n="1103"/><p><span>Agus tháinig leis.  Do mharbhuigheadar</span>
<lb n="1104"/><span>arís fén Luan é.</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>Fear a ví aun gur fuadyg sa lis é.  'Sé</span>
<lb n="1107"/><span>ainim a ví er ná Shán ac Shéamuish.  Vî shé</span>
<lb n="1108"/><span>fuaduihi, agus vì shé sa lis.  Ví sruhân le</span>
<lb n="1109"/><span>hais na leasa, agus ví cailín a nîochán aun.</span>
<lb n="1110"/><span>Do vî bean sa lis nár vah lé go vanach Shán</span>
<lb n="1111"/><span>ac Shéamuish aun.  Ví shí a luasga liniv sa</span>
<lb n="1112"/><span>lis, agus do chnuic shí an vean a níochán</span>
<lb n="1113"/><span>agus ba vah lé chur a n-ûil dan vny gur</span>
<lb n="1114"/><span>féidir Shán a húirt as a lis ach ná fiadfí é</span>
<lb n="1115"/><span>húirt as ón Nôunach amàch.  Ví shí a luasga</span>
<lb n="1116"/><span>clieváin sa lis agus “Shohín, shohó” er shúl</span>
<lb n="1117"/><span>ici mar sho:—</span></p>
<lb n="1118"/>
<lb n="1119"/><p><span>Shohín shohó, úl leó leó,</span>
<lb n="1120"/><span>Shohín shohó, úl leó leó,</span>
<lb n="1121"/><span>Shid é anso mo hig geal so,</span>
<lb n="1122"/><span>Shohín shohó, úl leó leó,</span></p>
<lb n="1123"/>
<lb n="1124"/><p><span>Agus is mó bean óg ag úmpar mac an</span>
<lb n="1125"/><span>Agus mar a dúrfar Shán ac Shéamuish,</span>
<lb n="1126"/><span>as fén Nóunach</span>
<lb n="1127"/><span>Ní húrfar as go deó.</span>
<lb n="1128"/><span>Shohín shohó, úl leó leó.</span></p>
<lb n="1129"/>
<lb n="1130"/><p><span>D'imig an cailín agus d'inish do váhir</span>
<lb n="1131"/><span>Cheáin é.  D'airig iníon Ry Grégi an shgiàl.</span>
<lb n="1132"/><span>Ví ciun ici er Cheán.  D'iarha shí ghen</span>
<lb n="1133"/><span>váhir a vaych shí Shán le pósa dá dúrhach</span>
<lb n="1134"/><span>shí as a lis é.  Duert an vâhir go vaych.</span>
<lb n="1135"/><span>D'imi shí fé ghén na leasa.  Do ghin sí a</span>
<lb n="1136"/><span>grueg a chasa go grána, a hayig do hailiú</span>
<lb n="1137"/><span>agus crut grána do chur erhí fén a dreó</span>
<lb n="1138"/><span>ná h-ainofí í.  D'iar shí ig doras na leasa</span>
<lb n="1139"/><span>Shán ac Shéamuish do chur chúhi amàch.</span></p>
<lb n="1140"/>
<lb n="1141"/><p><span>Duert Bean na Leasa cé'r v'í fén a</span>
<lb n="1142"/><span>ví á éleav, agus duert an cailín gurab í</span>
<lb n="1143"/><span>fén iníon Ry Grégi.  Duert Bean na Leasa</span>
<lb n="1144"/><span>nàr v'í inanchor, mar dà m'í iníon Ry Grégi</span>
<lb n="1145"/><span>í go méach</span></p>
<lb n="1146"/>
<lb n="1147"/><p><span>Folh óir er a mineál glégeal,</span>
<lb n="1148"/><span>Agus fáingi óir er gach mér lé,</span>
<lb n="1149"/><span>Agus grueg a cíng shys go féar lé.</span></p>
<lb n="1150"/>
<lb n="1151"/><p><span>“Agus is tu,” er shishi, “iníon na caillí</span>
<lb n="1152"/><span>iniar ó Véara.”</span></p>
<lb n="1153"/>
<lb n="1154"/><p><span>“Mara vayd é fén,” arsan cailín, “túir a</span>
<lb n="1155"/><span>sbré ghom.”</span></p>
<lb n="1156"/>
<lb n="1157"/><p><span>“Cad é an sbré é?” ersa Bean na Leasa.</span></p>
<lb n="1158"/>
<lb n="1159"/><p><span>“An sbré sho,” ersan cailín:—</span></p>
<lb n="1160"/>
<lb n="1161"/><p><span>Shacht giàd each er ghah a chéli,</span>
<lb n="1162"/><span>Shacht giàd ailivín da chyra mäla,</span>
<lb n="1163"/><span>Shacht giàd gaundal is a n-aunlon</span>
<lb n="1164"/><span>géana,</span>
<lb n="1165"/><span>Shacht giàd asal gan cruish an Eín</span>
<lb n="1166"/><span>Vic.</span></p>
<lb n="1167"/>
<lb n="1168"/><p><span>Dert shí go vaych.</span></p>
<lb n="1169"/>
<lb n="1170"/><p><span>“Agus é sho lesh,” ersan cailín:—</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>Luach chúig fúint da húsa crärac.</span></p>
<lb n="1173"/>
<lb n="1174"/><p><span>Do hep er Vean na Leasa an súsa crärac</span>
<lb n="1175"/><span>a húirt don chailín agus b'égean Shàn ac</span>
<lb n="1176"/><span>Shéamuish a leoguint amàch as an lis.  Ví</span>
<lb n="1177"/><span>shí er buili agus duert:</span></p>
<lb n="1178"/>
<lb n="1179"/><p><span>Imig, bí er shúl, agus fíl chút a vuar-</span>
<lb n="1180"/><span>uish,</span>
<lb n="1181"/><span>Agus tásc do vairiv go digig fén Luan</span>
<lb n="1182"/><span>chúing.</span></p>
<lb n="1183"/>
<lb n="1184"/><p><span>Agus do háinig lesh.  Do varydar irísh</span>
<lb n="1185"/><span>fén Luan é</span></p>
<lb n="1186"/>
<lb n="1187"/><p><span>(Siobhán an tSagairt i mBéal Átha 'n Ghaorthaidh d'innis an scéilín</span>
<lb n="1188"/><span>sin thuas.  Dubhairt Siobhán gur ó mhnaoi éigin i mBeanntraighe</span>
<lb n="1189"/><span>a fuair sí féin é, agus go ndúbhairt an bhean léi gur fíor-scéal é.)</span></p>
<lb n="1190"/>
<lb n="1191"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Aonrud mar LEACHT AR UAIGH nó</span>
<lb n="1194"/><span>ALTHÓIR don TEAMPALL</span></p>
<lb n="1195"/>
<lb n="1196"/><p><span>San Aolchloch nó sa' Mharmar,</span>
<lb n="1197"/><span>déanfaidh</span></p>
<lb n="1198"/>
<lb n="1199"/><p><span>SEÁN Ó CONAILL,</span>
<lb n="1200"/><span>Sráid an Rí, i gCORCAIG</span></p>
<lb n="1201"/>
<lb n="1202"/><p><span>Ar Fheabhas é.  Scriobh chuige.</span></p>
<lb n="1203"/>
<lb n="1204"/><p><span>LUCHT DAITHTE TIGHE nó TEAMPAILL</span></p>
<lb n="1205"/>
<lb n="1206"/><p><span>Tá raidhse páipéir againn i gcóir</span>
<lb n="1207"/><span>fallaí agus é go saor</span></p>
<lb n="1208"/>
<lb n="1209"/><p><span>D. agus A. Ó NÉILL, 21 Sráid an Acadaimh, Corcaigh</span>
<lb n="1210"/><span>(Níl aon tig eile againn-ne).</span></p>
<lb n="1211"/>
<lb n="1212"/><p><span>SLIGHE BHEATHA</span>
<lb n="1213"/><span>MAITH DOD' MHAC!</span></p>
<lb n="1214"/>
<lb n="1215"/><p><span>Cuir chúgham-sa é</span>
<lb n="1216"/><span>agus múinfead dó</span>
<lb n="1217"/><span>conas bheith in a</span></p>
<lb n="1218"/>
<lb n="1219"/><p><span>SHEOLAIDHE</span>
<lb n="1220"/><span>SCÉALA-GAN-</span>
<lb n="1221"/><span>SRAÍNNG</span></p>
<lb n="1222"/>
<lb n="1223"/><p><span>Fé cheann ráithe nó</span>
<lb n="1224"/><span>leathbhliana.</span></p>
<lb n="1225"/>
<lb n="1226"/><p><span>Scríobh ar lorg an réimleabhráin.</span></p>
<lb n="1227"/>
<lb n="1228"/><p><span>TOMÁS Ó SÚILLEABHÁIN</span>
<lb n="1229"/><span>(Ó Uibh Ráthach)</span></p>
<lb n="1230"/>
<lb n="1231"/><p><span>"SCHOOL OF WIRELESS</span>
<lb n="1232"/><span>TELEGRAPHY,"</span>
<lb n="1233"/><span>CORCAIG.</span></p>
<lb n="1234"/>
<lb n="1235"/><p><span>Labhair Ghaedhilge agus</span>
<lb n="1236"/><span>Leabhair Bhéarla i dtaobh na hÉireann.</span>
<lb n="1237"/><span>le fághail ó</span>
<lb n="1238"/><span>CHONCHUBHAR Ó CAOIMH,</span>
<lb n="1239"/><span>70 Sráid Sheoirse, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1240"/>
<lb n="1241"/><p><span>Gaedhil is eadh sinn-ne, is ní náir linn é.</span></p>
<lb n="1242"/>
<lb n="1243"/><p><span>Geobhair deaghmhargadh</span>
<lb n="1244"/><span>uainn-ne i gcomhnaidhe.</span></p>
<lb n="1245"/>
<lb n="1246"/><p><span>TÉ, ar feabhas, ó 2/6 go dtí 4/- a' púnt.  Díol-</span>
<lb n="1247"/><span>faimídne an postas ar cheithre púint de.</span></p>
<lb n="1248"/>
<lb n="1249"/><p><span>PLÚR Gaedhlach.</span></p>
<lb n="1250"/>
<lb n="1251"/><p><span>MIN Ghaedhlach ó Mhaghchromtha, min choirce is min</span>
<lb n="1252"/><span>bhuidhe.</span></p>
<lb n="1253"/>
<lb n="1254"/><p><span>SIÚICRE, agus gach rud eile ar fheabhas.</span></p>
<lb n="1255"/>
<lb n="1256"/><p><span>SEÁN & TOMÁS MAC CURTÁIN,</span>
<lb n="1257"/><span>Sráid a' tSeandúna & Sráid Thomáis Dáibhios,</span>
<lb n="1258"/><span>CORCAIGH</span>
<lb n="1259"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1260"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1261"/>
<lb n="1262"/><p><span>Táid so 'á ndéanamh againn-ne —</span></p>
<lb n="1263"/>
<lb n="1264"/><p><span>ÉIDE SAGART,</span>
<lb n="1265"/><span>ÁTHRAIGHE ALTHÓRA</span>
<lb n="1266"/><span>mar chailíní, miasa, &c.</span></p>
<lb n="1267"/>
<lb n="1268"/><p><span>CROISEANA</span>
<lb n="1269"/><span>den déanamh CEILTEACH in ór nó</span>
<lb n="1270"/><span>airgead geal, agus</span></p>
<lb n="1271"/>
<lb n="1272"/><p><span>PAIDRÍNÍ.</span></p>
<lb n="1273"/>
<lb n="1274"/><p><span>LIAM MAC AODHGÁIN & a MHIC</span>
<lb n="1275"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1276"/><span>32 SRÁID PHÁDRAIG N.,</span>
<lb n="1277"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1278"/>
<lb n="1279"/><p><span>An Déantúsán ag 6 Sráid Mhaylor.</span></p>
<lb n="1280"/>
<lb n="1281"/><p><span>Sinn-ne a dhein</span></p>
<lb n="1282"/>
<lb n="1283"/><p><span>SNAOIS CHORCAIGHE</span></p>
<lb n="1284"/>
<lb n="1285"/><p><span>ar dtúis agus atá 'á deanamh</span>
<lb n="1286"/><span>i gcómhnaidhe.</span></p>
<lb n="1287"/>
<lb n="1288"/><p><span>TOBAC CÚMHRA</span>
<lb n="1289"/><span>an dá shórt so —</span></p>
<lb n="1290"/>
<lb n="1291"/><p><span>Exhibition Roll agus</span>
<lb n="1292"/><span>Plug Sheandúna.</span></p>
<lb n="1293"/>
<lb n="1294"/><p><span>Má theastuighaen uait aon tobac nó</span>
<lb n="1295"/><span>saigréidí do chur chun aonne atá sa</span>
<lb n="1296"/><span>chogadh, déanfaimíd-ne dhuit é, saor ó</span>
<lb n="1297"/><span>cháin, ach leath phúnt, nó níos mó, bheit</span>
<lb n="1298"/><span>sa' bheairtín idir thobac is saigréidí.</span></p>
<lb n="1299"/>
<lb n="1300"/><p><span>LAMBKIN BROS.,</span>
<lb n="1301"/><span>9 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1302"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1303"/>
<lb n="1304"/><p><span>COLÁISDE CHAIRBRE, i gCuan Dor.</span></p>
<lb n="1305"/>
<lb n="1306"/><p><span>An ball is breághtha ar</span>
<lb n="1307"/><span>domhan i Mí Lughnasa.</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>Múinfear Gaedhluinn duit ann, agus gheobhair</span>
<lb n="1310"/><span>sult a's sláinte ann.</span></p>
<lb n="1311"/>
<lb n="1312"/><p><span>MÍCHEÁL Ó CUILLEANÁIN,</span>
<lb n="1313"/><span>ó'n Seanachúirt, An Sciobairín.</span></p>
<lb n="1314"/>
<lb n="1315"/><p><span>An fear a thiubharaidh tuille eolais duit mar</span>
<lb n="1316"/><span>gheall air.  Scríbh chuige má's mian leat.</span></p>
<lb n="1317"/>
<lb n="1318"/><p><span>TROSCÁN TIGHE AGUS</span>
<lb n="1319"/><span>GACH CÓIR LEABTHAN!</span></p>
<lb n="1320"/>
<lb n="1321"/><p><span>Tá flúirse de sna h-Earraí a</span>
<lb n="1322"/><span>deintear in Éirinn le fághail</span>
<lb n="1323"/><span>uaim-se ar an bpinginn is lúgha.</span></p>
<lb n="1324"/>
<lb n="1325"/><p><span>M. Ó RIAIN, Siopa Oluir,</span>
<lb n="1326"/><span>36, 37 Sráid an Rí, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1327"/>
<lb n="1328"/><p><span>CUILINN UÍ CHAOIMH.</span></p>
<lb n="1329"/>
<lb n="1330"/><p><span>Seán Ua Chadhla do scríobh.</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>Cuilinn ar Chuilinn Ua gCuanach</span>
<lb n="1333"/><span>Agus Cuilinn ar bhruach na Mainge,</span>
<lb n="1334"/><span>Cuilinn i gCineál Aodha,</span>
<lb n="1335"/><span>Agus Cuilinn Craobhach' an Ealla.</span></p>
<lb n="1336"/>
<lb n="1337"/><p><span>Sid é áireamh do dhein file éigin in san</span>
<lb n="1338"/><span>tsean-aimsir ar na h-áiteannaibh gur tugadh</span>
<lb n="1339"/><span>Cuilinn ortha agus i dtaobh rádha ná fuil an</span>
<lb n="1340"/><span>iomad tráchta ortha i gcúrsaibh Éireann —</span>
<lb n="1341"/><span>go dtí le fíor-dhéidheannaighe — tá gach aon</span>
<lb n="1342"/><span>deallramh ná raibh aon scéul mar sin fadó.</span>
<lb n="1343"/><span>Ar aon chuma, is iomdha scéul taithneamhach</span>
<lb n="1344"/><span>do chuala lem' ré ar Chuilinn Craobhach' an</span>
<lb n="1345"/><span>Ealla, do thaisbeánann gur mhór le daoinibh</span>
<lb n="1346"/><span>Dheasmhumhan é le cian d'aimsir.</span></p>
<lb n="1347"/>
<lb n="1348"/><p><span>Tar éis aimsire Phádraig do chomhnuig</span>
<lb n="1349"/><span>bean ana-naomhtha ann darbh' ainm di</span>
<lb n="1350"/><span>Laitíaran.  Dubhrthas i seanchus éigin gur</span>
<lb n="1351"/><span>bhean ó Shasana í; go dtáinig sí féin & a</span>
<lb n="1352"/><span>beirt deirbhshéar agus a ndearbhráthair go</span>
<lb n="1353"/><span>h-Éirinn chun a mbeatha do chaitheamh ann go</span>
<lb n="1354"/><span>naomhtha agus go beannuighthe.  Níor chuala</span>
<lb n="1355"/><span>aon trácht riamh ar a ndearbhráthair i mbeul</span>
<lb n="1356"/><span>na ndaoine acht tá sean-rádh aca:—</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>“Laitíaran & Lasair & an Inghean Bhuidhe</span>
<lb n="1359"/><span>i nDromthairbh,”</span></p>
<lb n="1360"/>
<lb n="1361"/><p><span>Ag cur síos ar na deirbhshéarachaibh agus</span>
<lb n="1362"/><span>ar na h-ionadaibh i n-ar chomhnuigheadar.</span>
<lb n="1363"/><span>Deirtear leis gur chuir Laitíaran fúithi cois</span>
<lb n="1364"/><span>na h-Abhann t-Aireagail tamall i dtaobh</span>
<lb n="1365"/><span>amuigh de'n tsráidín i gCuilinn, gur dhein</span>
<lb n="1366"/><span>sí bothán di féin ann, & go gcaitheadh sí a</span>
<lb n="1367"/><span>h-aimsear i seirbhís Dé ag guidhe Chuige &</span>
<lb n="1368"/><span>ag moladh A mhórdhachta i mbochtanacht & i</span>
<lb n="1369"/><span>ngábhtar.</span></p>
<lb n="1370"/>
<lb n="1371"/><p><span>Ní itheadh sí acht aon bhéile bídh amháin sa'</span>
<lb n="1372"/><span>ló agus d'éis a coda d'ullmhughadh do leig-</span>
<lb n="1373"/><span>eadh sí do'n teine dul i n-éug.  D'á bhrígh</span>
<lb n="1374"/><span>sin thigeadh sí gach maidin a d'iarraidh síl na</span>
<lb n="1375"/><span>teine go ceardchain an ghabha in san</span>
<lb n="1376"/><span>tsráidín.  Do bhí sí chómh neamh-chionntach,</span>
<lb n="1377"/><span>chómh neamh-urchóideach i láthair Dé go dtug</span>
<lb n="1378"/><span>Sé buaidh dhí — moladh go deó Leis — go</span>
<lb n="1379"/><span>mbeireadh sí an teine dhearg léi gach maidin</span>
<lb n="1380"/><span>i mbeinn a gúna gan doghadh, gan loscadh,</span>
<lb n="1381"/><span>go dtí a bothán féin.  Maidin áirighthe do</span>
<lb n="1382"/><span>tháinig sí cos-lomnochta, mar ba ghnáthach léi,</span>
<lb n="1383"/><span>a d'iarraidh an tsíl.  Do thóg sí chúichi</span>
<lb n="1384"/><span>smeuróid dearg & le linn imteachta di is</span>
<lb n="1385"/><span>dócha gur sprioc an ainspiorad an gabha</span>
<lb n="1386"/><span>speic éigin do chur uirthi mar go ndúbhairt</span>
<lb n="1387"/><span>sé léi:—</span></p>
<lb n="1388"/>
<lb n="1389"/><p><span>“Mhuise, a Laitíaran, nách breágh, geal,</span>
<lb n="1390"/><span>deagh-chúmhtha iad do chosa.”</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>D'fhéuch sí féin síos, go mórdhálach ar a</span>
<lb n="1393"/><span>cosaibh annsan, acht, níor thuisce sin ná mar</span>
<lb n="1394"/><span>dhóigh an teine tríd an éudach & thuit ar an</span>
<lb n="1395"/><span>dtalamh.  Do bhí a fhios aici láithreach gur</span>
<lb n="1396"/><span>pheacaigh sí.  Dá dheascaibh sin do ghabh cath-</span>
<lb n="1397"/><span>ughadh agus aithreachas í, agus do chaith sí í</span>
<lb n="1398"/><span>féin ar a glúnaibh agus d'iarr maitheamh-</span>
<lb n="1399"/><span>nachas ar Dhia.  Do mhaith Sé dhí acht do chuir</span>
<lb n="1400"/><span>sí an bhreitheamhantas uirthi go gcaithfeadh sí</span>
<lb n="1401"/><span>dul fé thalamh ó'n áit i n-á bhfuil “Cloichín</span>
<lb n="1402"/><span>a' Cuirthse” go dtí an áit mar a bhfuil an</span>
<lb n="1403"/><span>tobar beannuighthe; & ar n-éirghe dhí gur</span>
<lb n="1404"/><span>bhrúcht an tobar aníos i n-a diaidh.  Acht</span>
<lb n="1405"/><span>sul a ndeaghaidh sí a bhaile go dtí a bothán</span>
<lb n="1406"/><span>féin d'iompuigh sí thar n-ais agus tar</span>
<lb n="1407"/><span>éis bearradh glan, géur, do thabhairt do'n</span>
<lb n="1408"/><span>gabha, d'iarr sí ar Dhia gan gabha</span>
<lb n="1409"/><span>bheith i gCuilinn go brath ná i n-aon</span>
<lb n="1410"/><span>áit mór dtimcheall na h-áite gur bh'féidir</span>
<lb n="1411"/><span>fuaim na h-inneóna d'aireachtain ann.  Do</span>
<lb n="1412"/><span>fíoradh a caint go dtí an lá so, mar níor</span>
<lb n="1413"/><span>chualthas fuaim inneóna i gCuilinn & níor</span>
<lb n="1414"/><span>chuir aon ghabha ceardcha ar bun ann riamh ó</span>
<lb n="1415"/><span>shoin.  Ní bhfuil aon mhearaidhe ná go raibh an</span>
<lb n="1416"/><span>cheardcha ann uair éigin mar nuair bhithcas</span>
<lb n="1417"/><span>ag glanadh amach an tobair bheannuighthe,</span>
<lb n="1418"/><span>suim bliadhanta ó shoin, toisc go raibh aicíd</span>
<lb n="1419"/><span>tógbhálach in san áit, fuarthas a lán cac-</span>
<lb n="1420"/><span>iarainn ann, agus tá sé le feicsint fós ar</span>
<lb n="1421"/><span>an mbán i n-aice an tobair.  Do réir</span>
<lb n="1422"/><span>dheallraimh bhí mainistir ban riaghalta i</span>
<lb n="1423"/><span>gCuilinn le linn Laitíaran nó tamall beag</span>
<lb n="1424"/><span>i n-a diaidh.  Dheirthear go raibh sí istig in</span>
<lb n="1425"/><span>san tseana-roilig, ach is ar éigin go bhfuil a</span>
<lb n="1426"/><span>rian le feicsint anois ann; acht d'fhan meas</span>
<lb n="1427"/><span>& urraim do'n naomh ag sna daoinibh ó Mháigh</span>
<lb n="1428"/><span>Ealla go Cill-Áirne, agus ó bharr Chontae</span>
<lb n="1429"/><span>Luimnigh go Cathair Chorcaighe gus an lá</span>
<lb n="1430"/><span>indiu.</span></p>
<lb n="1431"/>
<lb n="1432"/><p><span>Nuair do chuireadar na deirbhshéaracha</span>
<lb n="1433"/><span>fútha i nDúthaigh Ealla, ní raibh ach aon cheist</span>
<lb n="1434"/><span>amháin ag cur buadhartha ortha — is é sin: nár</span>
<lb n="1435"/><span>fheudadar bheith i gcuideachtain a chéile chómh</span>
<lb n="1436"/><span>minic & ba mhaith leó é, mar ní raibh aon</span>
<lb n="1437"/><span>bhóthar eatortha, acht dúthaigh aimhreidh dheac-</span>
<lb n="1438"/><span>air lán de choilltibh & de bhogachaibh.  Aon</span>
<lb n="1439"/><span>oidhche amháin go rabhadar i bhfochair a chéile</span>
<lb n="1440"/><span>d'impidheadar ar Dhia an cruadhchás do réidh-</span>
<lb n="1441"/><span>teach dóibh.  Is áirighthe gur airigh Sé a</span>
<lb n="1442"/><span>nguidhe mar b'é leonughadh Dé go raibh trí</span>
<lb n="1443"/><span>bóithre leathna réidhe gearrtha amach dóibh ar</span>
<lb n="1444"/><span>maidin lá ar n-a bháireach idir Chill Lasrach</span>
<lb n="1445"/><span>& Cuilinn & Dromtairbh mar ar chómhnúigh-</span>
<lb n="1446"/><span>eadar.  Tá a lán scéulta eile i mbéal na</span>
<lb n="1447"/><span>ndaoine ar na deirbhshéaracha ar a gcráibh-</span>
<lb n="1448"/><span>theacht & ar na leigheasaibh do dhein Dia na</span>
<lb n="1449"/><span>Glóire trí n-a n-impidhe.  Seo ceann aca</span>
<lb n="1450"/><span>do bhaineann le n-ár n-aimsir féin.</span></p>
<lb n="1451"/>
<lb n="1452"/><p><span>Timcheall fiche bliadhain ó shoin nó mar sin</span>
<lb n="1453"/><span>tháinig cailín óg do chaill a coisidheacht cum</span>
<lb n="1454"/><span>turais a thabhairt go tobar Laitíaran i</span>
<lb n="1455"/><span>gCuilinn.  Do b'éigin di dul ar dhá mhaide</span>
<lb n="1456"/><span>croise ag gabháil timcheall an tobair, acht</span>
<lb n="1457"/><span>b'é toil Déi trí impidhe Laitíaran, mar do</span>
<lb n="1458"/><span>b'innti do chuir sí a dóchas, gur fhág sí na</span>
<lb n="1459"/><span>maidí croise i n-a diaidh ag an dtobar & go</span>
<lb n="1460"/><span>raibh lúth a cos aici chómh maith & do bhí aon</span>
<lb n="1461"/><span>lá riamh; agus tá daoine i gCuilinn fós</span>
<lb n="1462"/><span>do chonnaic an mhiorbhuilt sin.</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>D'éis teacht na Sasanach go h-Éirinn do</span>
<lb n="1465"/><span>ghabh treabh de Chlainn Uí Chaoimh sealbh i</span>
<lb n="1466"/><span>gCuilinn & ó shoin anuas tugtar Cuilinn</span>
<lb n="1467"/><span>Uí Chaoimh air.  Do réir seanchais do bhí</span>
<lb n="1468"/><span>ceannas aca ó Dhún-ar-Aill go Cill-Áirne</span>
<lb n="1469"/><span>& ba fhialmhar fhlaitheamhail an treabh iad</span>
<lb n="1470"/><span>ar feadh a bhfad.  Chum a dheimhniughadh</span>
<lb n="1471"/><span>dhúinn go rabhadar mar sin, nuair thainig</span>
<lb n="1472"/><span>an t-árd-theachtaire Rinnucíní ó'n bPápa</span>
<lb n="1473"/><span>go h-Éirinn in san seachtmhadh aois deug,</span>
<lb n="1474"/><span>is i gCaisleán Uí Chaoimh — An Bhóinn —</span>
<lb n="1475"/><span>d'fhán sé chum daoine móra Dheasmhumhan</span>
<lb n="1476"/><span>do ghríosughadh i gcoinnibh na Sasanach.</span>
<lb n="1477"/><span>Do leanadar ag congbháil greama dain-</span>
<lb n="1478"/><span>gin ar a ndúthaigh i n-aimhdheón a namhad</span>
<lb n="1479"/><span>go dtí aimsear an rígh Seumas.  Do chuir-</span>
<lb n="1480"/><span>eadar leis sin & d'á chomhartha san féin bhí</span>
<lb n="1481"/><span>buidhean ó Chuilinn ag troid ar a thaobh i</span>
<lb n="1482"/><span>gcath Eachdroma.  D'á dheascaibh sin do</span>
<lb n="1483"/><span>bhaineadar na Sasanaigh le fóir éigean an</span>
<lb n="1484"/><span>chuid ba mhó d'á ndúthaig díobh.  Do ghéill-</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1485"/><p><span>eadar go léir i ndiaidh a chéile acht Domh-</span>
<lb n="1486"/><span>nall Ua Chaoimh — Dómhnall na Cásga tug-</span>
<lb n="1487"/><span>taí mar leas ainim air — d'iompuig amach</span>
<lb n="1488"/><span>i n-a cheithearnach coille i n-aghaidh na</span>
<lb n="1489"/><span>n-Allmhurach a d'iarraidh a cheart do phléidhe</span>
<lb n="1490"/><span>d'ais nó d'éigean.  Dá bhrígh sin is minic</span>
<lb n="1491"/><span>deirtí & deirtear fós uaireannta:—</span></p>
<lb n="1492"/>
<lb n="1493"/><p><span>“Dá bhfuighbheadh na Gaodhail a gceart</span>
<lb n="1494"/><span>badh le h-Ua Caoimh Drom-each.”</span></p>
<lb n="1495"/>
<lb n="1496"/><p><span>.I. an Chuirt i n-ar chómhnuig sé.  Acht</span>
<lb n="1497"/><span>scoileann an bhreab an chloch agus do dhein</span>
<lb n="1498"/><span>a bhean féin spiaracht ar 'sa' deire.  I</span>
<lb n="1499"/><span>bhfraoch feirge do mhairbh sé í, & do theith</span>
<lb n="1500"/><span>leis féin & na h-allachoin i n-a dhiaidh ó</span>
<lb n="1501"/><span>Charraig an Ghuirt Mhóir go dtí Fhaill Dhómh-</span>
<lb n="1502"/><span>naill na Cásgha mar a raibh a leabaidh</span>
<lb n="1503"/><span>aige.  Ní rugadar air gur léim sé ó'n</span>
<lb n="1504"/><span>bhFhaill treasna na h-Abhann t-Aireagail</span>
<lb n="1505"/><span>ceud troigh ar aoirde, & do briseadh a chos</span>
<lb n="1506"/><span>ar shroisint an phuirt do ar an dtaobh eile.</span>
<lb n="1507"/><span>Do bhí bean ag nígheacháin ag an abhainn &</span>
<lb n="1508"/><span>nuair do chonnaic sí an léim dúbhairt sí:</span></p>
<lb n="1509"/>
<lb n="1510"/><p><span>“Ó, a dhuine,” ar sise, “Is maith í do</span>
<lb n="1511"/><span>léim.”</span></p>
<lb n="1512"/>
<lb n="1513"/><p><span>“Ní h-aon tábhacht an léim,” arsa</span>
<lb n="1514"/><span>Dómhnall, agus a chroidhe ag briseadh,</span>
<lb n="1515"/><span>“seachas an ruthag do thugas chuiche.”</span></p>
<lb n="1516"/>
<lb n="1517"/><p><span>(Tuille Fós.)</span></p>
<lb n="1518"/>
<lb n="1519"/><p><span>SCÉAL I nDEAS.</span></p>
<lb n="1520"/>
<lb n="1521"/><p><span>“An ghaoth aniar bíonn sí fíor agus cuir-</span>
<lb n="1522"/><span>eann sí iasc chum tíreach.”</span></p>
<lb n="1523"/>
<lb n="1524"/><p><span>Sin sean-rádh & b'éidir ná h-oireann sé</span>
<lb n="1525"/><span>d'aon áit cois fairrge acht d'áit áirighthe ar</span>
<lb n="1526"/><span>m'eólas-sa, mar ní mar a chéile a shéideann</span>
<lb n="1527"/><span>gach gaoth do gach áit.  Atá insan áit seo a</span>
<lb n="1528"/><span>lán iasgairí.  Ar an iasgaireacht atá a</span>
<lb n="1529"/><span>maireachtain, nó, mar adeir siad féin: “ar</span>
<lb n="1530"/><span>an aimsir.”  Ar a shon nach fios do'n</span>
<lb n="1531"/><span>dream so a dtuarasdal ní bhíd in eadóchas.</span>
<lb n="1532"/><span>Má atá stuirm mhór gaoithe ann agus nach</span>
<lb n="1533"/><span>féidir dóibh dul ag obair ní dhéineann sé</span>
<lb n="1534"/><span>acht an fharraige a chorruighe agus an t-iasc</span>
<lb n="1535"/><span>do chur ar mearbhthall.  Má atá dorta</span>
<lb n="1536"/><span>trom fearthanna ann déinneann sé an</span>
<lb n="1537"/><span>t-uisce salach & an t-iasg a chaochadh.  Má</span>
<lb n="1538"/><span>atá siad ag obair gan aon rud dá fhághail</span>
<lb n="1539"/><span>aca atá a fhios acu “go bhfuil breac ins an</span>
<lb n="1540"/><span>abhainn nár gabhadh fós.”  Is minic nuair a</span>
<lb n="1541"/><span>chromaid ag cámus go dtagann áthas in</span>
<lb n="1542"/><span>ionad orra.</span></p>
<lb n="1543"/>
<lb n="1544"/><p><span>Do thosnuigheadar ar chámus tamall ó</span>
<lb n="1545"/><span>shoin.  Do bhíodar do rádh eatorra féin go</span>
<lb n="1546"/><span>raibh an fharraige in a fásach & ná raibh aon</span>
<lb n="1547"/><span>mhaith a bheith ag braith uirre.  Acht i maithte,</span>
<lb n="1548"/><span>tháinig bulach beag gaoithe aniar d'fhan ann</span>
<lb n="1549"/><span>ar feadh seachtmhaine.  Tráthnóna Sathairn i</span>
<lb n="1550"/><span>gcionn na seachtmhaine cé bheadh ag coisidh-</span>
<lb n="1551"/><span>eacht cois trágha ná an sagart.  Do bhí na</span>
<lb n="1552"/><span>h-iascairí bailighthe i dteannta a chéile ag</span>
<lb n="1553"/><span>cur & ag cúiteamh i dtaobh na h-aimsire &</span>
<lb n="1554"/><span>mar sin, nuair do bhuail sé chúcha & cad do</span>
<lb n="1555"/><span>bheadh i n-a láimh aige ach scadán mór & é</span>
<lb n="1556"/><span>beo beathuighthe.</span></p>
<lb n="1557"/>
<lb n="1558"/><p><span>“Cá bhfuair tú é, a Athair?” arsa iascaire.</span></p>
<lb n="1559"/>
<lb n="1560"/><p><span>“Caithte isteach cois trágha,” arsan sag-</span>
<lb n="1561"/><span>art, “agus do bhí an fharraige ag fiuchadh le</span>
<lb n="1562"/><span>h-iasc amach ó'n áit céadna.”</span></p>
<lb n="1563"/>
<lb n="1564"/><p><span>“'Dé 'n áit?” ar siad go léir.</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>Do theasbáin sé dhóibh í.  D'imthigheadar</span>
<lb n="1567"/><span>go dtí an áit, agus do b'fhíor do'n sagart</span>
<lb n="1568"/><span>é.  Do bhí an fharraige go léir mór-thim-</span>
<lb n="1569"/><span>cheall ag briseadh le h-iasc.</span></p>
<lb n="1570"/>
<lb n="1571"/><p><span>An tseachtmhain do bhí in a gcionn do bhí</span>
<lb n="1572"/><span>gach bád amuigh ag marbhadh ar a ndícheall.</span>
<lb n="1573"/><span>Eachtra ar dheineadar de airgead.  Acht do</span>
<lb n="1574"/><span>bhí aoinneach amháin & ní thiocfaidh breac in a</span>
<lb n="1575"/><span>ghoire ná in a ghaor.  Do shíl sé gur mal-</span>
<lb n="1576"/><span>lacht nó donas éigint do bhí anuas ins a</span>
<lb n="1577"/><span>cheann air.  Do bhí sé tráthnóna ar ród cois</span>
<lb n="1578"/><span>faille ag fuireach le crónughadh na h-oidhche</span>
<lb n="1579"/><span>chum dul ag cur amach an lín nuair do</span>
<lb n="1580"/><span>bhuail an sagart anuas an fhaill.</span></p>
<lb n="1581"/>
<lb n="1582"/><p><span>Do labhair fear an bháid.  “Helló,”</span>
<lb n="1583"/><span>a Athair,” ar sé, “atá gnó beag agam díot.”</span></p>
<lb n="1584"/>
<lb n="1585"/><p><span>Do stad an sagart agus do tharraing-</span>
<lb n="1586"/><span>eadar suas an bád agus do shádhadar</span>
<lb n="1587"/><span>isteach í gur bhuail sí an talamh.  Annsin</span>
<lb n="1588"/><span>do léim fear an bháid amach & do bhí uisce</span>
<lb n="1589"/><span>go glúin air.</span></p>
<lb n="1590"/>
<lb n="1591"/><p><span>Do shiubhal sé isteach go dtí an sagart.</span></p>
<lb n="1592"/>
<lb n="1593"/><p><span>“Cad atá ort anois?” arsan sagart.</span></p>
<lb n="1594"/>
<lb n="1595"/><p><span>“Bheil, mhuise, a leithéid seo, a Athair,”</span>
<lb n="1596"/><span>ar an t-iascaire, “ní fheadar mé cad é an</span>
<lb n="1597"/><span>donus atá ins an mullaigh orm-sa seachas</span>
<lb n="1598"/><span>aon iascaire eile ins an áit.  Níor thuill</span>
<lb n="1599"/><span>me pinginn an fhaid atá an t-iasc so ar</span>
<lb n="1600"/><span>siúbhal.”</span></p>
<lb n="1601"/>
<lb n="1602"/><p><span>“Is olc an sceul é sin,” a fhir bhoicht,”</span>
<lb n="1603"/><span>ar an sagart, “acht cad badh mhaith leat</span>
<lb n="1604"/><span>mise do dheanamh dhuit, anois?”</span></p>
<lb n="1605"/>
<lb n="1606"/><p><span>“Do láimh a thógaint & an báidín do</span>
<lb n="1607"/><span>bheannughadh,” ar an t-iascaire.</span></p>
<lb n="1608"/>
<lb n="1609"/><p><span>“Agus cad é an mhaith é sin?” ar an</span>
<lb n="1610"/><span>sagart.</span></p>
<lb n="1611"/>
<lb n="1612"/><p><span>“Mhuise, a Athair, nár thug do láimh an</span>
<lb n="1613"/><span>t-iasc chúghainn, ní áirighim ná fuighbheadh sí</span>
<lb n="1614"/><span>an rath do chur ar an mbáidín seo agam-</span>
<lb n="1615"/><span>sa,” ar an t-iascaire.</span></p>
<lb n="1616"/>
<lb n="1617"/><p><span>“Thug an ghaoth aniar chúghaibh é,” ar an</span>
<lb n="1618"/><span>sagart.</span></p>
<lb n="1619"/>
<lb n="1620"/><p><span>“Is minic roimhe sin do shéid sí ar</span>
<lb n="1621"/><span>bheagán tairbhe,” ar an t-iasgaire.</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>“'Seadh, má 'seadh, isteach leat ins an</span>
<lb n="1624"/><span>mbád,” adubhairt an sagart, “agus bean-</span>
<lb n="1625"/><span>nocha mé tú féin agus í féin.”</span></p>
<lb n="1626"/>
<lb n="1627"/><p><span>“Ní dheunfaidh sé an gnó,” ar an fear,</span>
<lb n="1628"/><span>“caithfe tú féin teacht isteach ins an</span>
<lb n="1629"/><span>mbád.”</span></p>
<lb n="1630"/>
<lb n="1631"/><p><span>“Agus cionnus a ragha mé mar an</span>
<lb n="1632"/><span>bhfliucha mé mé féin?” ar an sagart.</span></p>
<lb n="1633"/>
<lb n="1634"/><p><span>“Ní gádh dhuit sin; tar ar mo dhrom,”</span>
<lb n="1635"/><span>ar an t-iasgaire.</span></p>
<lb n="1636"/>
<lb n="1637"/><p><span>Do chuaidh sé ar a dhrom & cibé barr-</span>
<lb n="1638"/><span>thuisle do bhain do'n iascaire dóbair go</span>
<lb n="1639"/><span>dtuithfeadh sé.</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>“Tuithfead,” ar an sagart.</span></p>
<lb n="1642"/>
<lb n="1643"/><p><span>“An diabhal é, a Áthair,” ar an t-iasg-</span>
<lb n="1644"/><span>aire.</span></p>
<lb n="1645"/>
<lb n="1646"/><p><span>“Ó, Dia le m'anam,” ar an sagart,</span>
<lb n="1647"/><span>“cad badh ghádh trácht ar an bpéist sin,”</span></p>
<lb n="1648"/>
<lb n="1649"/><p><span>“Rith focal,” ar an t-iascaire; ná tóg</span>
<lb n="1650"/><span>orm é, a Athair.”</span></p>
<lb n="1651"/>
<lb n="1652"/><p><span>Níor thuiteadar cibé sceul é.  Do chuad-</span>
<lb n="1653"/><span>ar isteach ins an mbád.  Do chuir an sag-</span>
<lb n="1654"/><span>art a stoil air féin, agus do bheannuig sé</span>
<lb n="1655"/><span>an bád agus a raibh innte.  Annsan tugadh</span>
<lb n="1656"/><span>isteach é d'réir mar tugadh amach é.  As</span>
<lb n="1657"/><span>sin amach do bhí an bád an-rathamhail go dtí</span>
<lb n="1658"/><span>aon mhaidean amháin nuair do bhí an t-iasc-</span>
<lb n="1659"/><span>aire ag dul go dtí an tráigh chum dul chum</span>
<lb n="1660"/><span>na fairrge, cad do chífeadh sé chuige acht</span>
<lb n="1661"/><span>bean áirighthe.  Do ghabh sí thairis gan bean-</span>
<lb n="1662"/><span>nughadh dhó.  Do imthig sé leis agus nuair</span>
<lb n="1663"/><span>tháinig sé a fhaid leis an mbád do chonnaic</span>
<lb n="1664"/><span>sé go raibh an fhuireann go léir ann i gcóir</span>
<lb n="1665"/><span>chum dul isteach innte.</span></p>
<lb n="1666"/>
<lb n="1667"/><p><span>“Feuch,” ar sé, “atá sé chómh maith dhíbh</span>
<lb n="1668"/><span>dul i bhaile mar do chonnaic mé a leithéid</span>
<lb n="1669"/><span>seo dhuine agus níor bheannuigh sí dhom.  Do</span>
<lb n="1670"/><span>aontuig na fir go léir leis.</span></p>
<lb n="1671"/>
<lb n="1672"/><p><span>Is é ainm do bhí ar an mnaoí áirighthe seo</span>
<lb n="1673"/><span>ná “Mí-rath” & aoinne a gcuirfeadh sí súil</span>
<lb n="1674"/><span>ann ag dul chum na farraige do bhainfeadh</span>
<lb n="1675"/><span>ciotrainn éigin dó.</span></p>
<lb n="1676"/>
<lb n="1677"/><p><span>Cibé scéul é do chuadar abhaile acht ní</span>
<lb n="1678"/><span>h-abhaile do chuadar acht go tigh an tabh-</span>
<lb n="1679"/><span>airne.  Do chromadar ag dúigadh na cáirte</span>
<lb n="1680"/><span>annsin go rabhadar bog.  Annsin do chrom-</span>
<lb n="1681"/><span>adar ag bearradh & ag casadh le chéile & ag</span>
<lb n="1682"/><span>maoidheamh as a mór-mhaitheas go dtí gorbh'</span>
<lb n="1683"/><span>é deireadh an aoibhinnis an t-achrann.</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>Ar maidin lá ar n-a bháireach do bhí an</span>
<lb n="1686"/><span>sagart ar an mbaile ag fiosrughadh cionnus</span>
<lb n="1687"/><span>mar do bhí an t-iascaireacht & fuair sé gach</span>
<lb n="1688"/><span>aon scéal & gan dearmad scéul an tsean-</span>
<lb n="1689"/><span>iascaire.</span></p>
<lb n="1690"/>
<lb n="1691"/><p><span>Níor bhac an sagart leis an iascaire &</span>
<lb n="1692"/><span>do chuaidh sé ceann ar aghaidh go dtí “Mí-</span>
<lb n="1693"/><span>rath.”  Má chuaidh do bhí sí sin i n-iúl (in-</span>
<lb n="1694"/><span>neamhail) dó mar do bhí a fhios aici cad é</span>
<lb n="1695"/><span>an fuadar do bhí fé.</span></p>
<lb n="1696"/>
<lb n="1697"/><p><span>D'fhiafraig sé dhí 'dé a chúis na daoine a</span>
<lb n="1698"/><span>bheith ag trácht uirre.</span></p>
<lb n="1699"/>
<lb n="1700"/><p><span>“Gan dada eile a bheith le déunamh aca,”</span>
<lb n="1701"/><span>ar sí, “agus an t-é atá dá chur 'n-a luighe</span>
<lb n="1702"/><span>orra féin go bhfuil mí-rath ag gabháil liom-</span>
<lb n="1703"/><span>sa ní fhuil dá bhárr aca acht an mí-ádh.”</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>“Ní déurfainn ná go bhfuil corp lom</span>
<lb n="1706"/><span>láir na fírinne agat, a bhean ó,” ar an</span>
<lb n="1707"/><span>sagart, agus thug sé a bhóthar air.</span></p>
<lb n="1708"/>
<lb n="1709"/><p><span>Déiseach a chuir chúghainn.</span></p>
<lb n="1710"/>
<lb n="1711"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>Scáth ó'n nGréin,</span>
<lb n="1714"/><span>nó fós ó'n bhfearthainn.</span></p>
<lb n="1715"/>
<lb n="1716"/><p><span>Foscáin Gréine, Foscáin Fearthanna,</span>
<lb n="1717"/><span>Bréagáin Leanbh, is Madaí Dorn.</span></p>
<lb n="1718"/>
<lb n="1719"/><p><span>H. JOHNSTON,</span>
<lb n="1720"/><span>TIGH “AN BHATA DROIGHIN ÉILLE”</span>
<lb n="1721"/><span>Ltd.</span>
<lb n="1722"/><span>Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1723"/>
<lb n="1724"/><p><span>Píanó Ceart Gaedhlach ar £32!</span></p>
<lb n="1725"/>
<lb n="1726"/><p><span>Tá píanacha 'á n-déanamh in Éirinn</span>
<lb n="1727"/><span>anois, ag</span></p>
<lb n="1728"/>
<lb n="1729"/><p><span>Pigott & Co. Ltd.,</span>
<lb n="1730"/><span>Luimneach, Ath Cliath</span>
<lb n="1731"/><span>is Corcaigh.</span></p>
<lb n="1732"/>
<lb n="1733"/><p><span>GUAILNEÁN</span>
<lb n="1734"/><span>SEANDÚNA.</span></p>
<lb n="1735"/>
<lb n="1736"/><p><span>Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht</span>
<lb n="1737"/><span>Gur bhriseadar na humaí,</span>
<lb n="1738"/><span>Is nuair thuigeadar a bhfionntar</span></p>
<lb n="1739"/>
<lb n="1740"/><p><span>Ba chráidhte dúr a gcló.</span>
<lb n="1741"/><span>“Ach, tá peidhre 'n Shandon Braces”</span>
<lb n="1742"/><span>Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach</span>
<lb n="1743"/><span>“Agam, is táid chómh tréan san</span>
<lb n="1744"/><span>Go ndéanfaid dúinn an gnó!”</span></p>
<lb n="1745"/>
<lb n="1746"/><p><span>Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té</span>
<lb n="1747"/><span>dheinean —</span></p>
<lb n="1748"/>
<lb n="1749"/><p><span>TOMÁS Ó GORMÁIN</span>
<lb n="1750"/><span>Port an Phápa, CORCAIGH.</span>
<lb n="1751"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1752"/><p><span>AN TRIÚR DRITHEÁR & NA CAIT.</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>Do bhí triúr dritheár ann fadó agus</span>
<lb n="1755"/><span>bhíodar anabhocht agus dubhradar go mb'fhe-</span>
<lb n="1756"/><span>arra dhóibh dul ag tuilleamh dóibh féin.</span>
<lb n="1757"/><span>Do bhuaileadar ortha a gcuid éadaigh glan</span>
<lb n="1758"/><span>agus thiomáineadar leo go dtí go dtánadar</span>
<lb n="1759"/><span>go dtí cros-bhóthar.  Dubhairt gach aoinne</span>
<lb n="1760"/><span>aca le chéile bheith san áit sin i gcionn lae</span>
<lb n="1761"/><span>agus bliadhna.  D'fhágadar slán aige n-a</span>
<lb n="1762"/><span>[aga] chéile agus d'imthigh gach aoinne aca a</span>
<lb n="1763"/><span>bhóthar féin.</span></p>
<lb n="1764"/>
<lb n="1765"/><p><span>Do bhí an té b'óige 'ca ag imtheacht leis</span>
<lb n="1766"/><span>go rug an oidhche air agus ní raibh aon lóis-</span>
<lb n="1767"/><span>tín aige.  Bhí sáipéal [teampall] i n-aice</span>
<lb n="1768"/><span>leis agus dubhairt sé nárbh' fhearra dho rud</span>
<lb n="1769"/><span>a dhéanfadh sé ná dul isteach ann go mai-</span>
<lb n="1770"/><span>dean.  D'imthigh sé isteach agus nuair a</span>
<lb n="1771"/><span>chuir sé an doras do [de] tháinig leathadh ar</span>
<lb n="1772"/><span>a shúilibh mar do bhí comhra mhór istigh sa</span>
<lb n="1773"/><span>tsáipéal roimis.  Ní raibh sé ach tamaillín</span>
<lb n="1774"/><span>istigh nuair a chuala sé chuige an gleo agus</span>
<lb n="1775"/><span>an chaismirt.  Tháinig eagla air agus ní</span>
<lb n="1776"/><span>fheadair sé cad a dhéanfadh sé.  Dubhairt</span>
<lb n="1777"/><span>sé leis féin go mb' fhearra dho dul isteach</span>
<lb n="1778"/><span>sa chomhrainn agus do chuaidh.  Ní fada a bhí</span>
<lb n="1779"/><span>sé istigh innti nuair a ghaibh, an doras isteach,</span>
<lb n="1780"/><span>scata cat agus do chuadar suas go dtí an</span>
<lb n="1781"/><span>t-altóir.  Do labhair ceann aca leis an</span>
<lb n="1782"/><span>gcuid eile agus dubhairt sé mar seo:</span></p>
<lb n="1783"/>
<lb n="1784"/><p><span>“Do bhíos-sa thíos i lár na h-Éireann</span>
<lb n="1785"/><span>araer i seomra bainne leis an Rí agus bhíos</span>
<lb n="1786"/><span>ag ól bhainne.  Le n-a linn sin tháinig inghean</span>
<lb n="1787"/><span>an Rí agus bhuail sí me go maith.  Leis an</span>
<lb n="1788"/><span>bpian a chuir sí orm do chrothas m'eirball</span>
<lb n="1789"/><span>agus thuit trí ribí as síos insa bhainne.</span>
<lb n="1790"/><span>D'ól inghean an Rí an bainne sin agus chuaidh</span>
<lb n="1791"/><span>na trí ribí siar 'na goile agus deineadh trí</span>
<lb n="1792"/><span>piscín dóibh [díobh].  Níl fhios ag aoinne</span>
<lb n="1793"/><span>cionnus í do leigheas ach agam-sa, agus sé</span>
<lb n="1794"/><span>an leigheas é ná an cailín a chrochadh os cionn</span>
<lb n="1795"/><span>na teine agus a ceann le fánaidh agus</span>
<lb n="1796"/><span>ceathramha mhairt a chur a róstadh ar an</span>
<lb n="1797"/><span>dteine fé 'n-a bun.  Nuair a gheobhaidh na</span>
<lb n="1798"/><span>piscíní blath [bolaith] phreabfaidís aniar le</span>
<lb n="1799"/><span>dúil innti: agus an té go mbeadh an leigheas</span>
<lb n="1800"/><span>aige gheobhadh sé trí mhíle púnt.”</span></p>
<lb n="1801"/>
<lb n="1802"/><p><span>D'imthigh na cait amach agus nuair a</span>
<lb n="1803"/><span>tháinig solas an lae do dh'imthigh an buachaill</span>
<lb n="1804"/><span>fé dhéin páláis an Rí.  Nuar a chuaidh sé go</span>
<lb n="1805"/><span>dtí an bpálás do chuaidh sé isteach go dtí</span>
<lb n="1806"/><span>an Rí agus d'fhiafruigh an Rí dho [dé] cá</span>
<lb n="1807"/><span>raibh a thriall, agus fáth a thurais.</span></p>
<lb n="1808"/>
<lb n="1809"/><p><span>“Chun t'inghean do leigheas,” ar seisean.</span></p>
<lb n="1810"/>
<lb n="1811"/><p><span>“Mo thruagh thu,” arsan Rí, “is umó</span>
<lb n="1812"/><span>[iomdha] mac rí agus ridire go bhfuil a</span>
<lb n="1813"/><span>cheann caillte aige mar gheall uirthi.”</span></p>
<lb n="1814"/>
<lb n="1815"/><p><span>“Sé díceall an scéil meath,” arsan fear</span>
<lb n="1816"/><span>óg.</span></p>
<lb n="1817"/>
<lb n="1818"/><p><span>D'órduigh sé gach aoinne a chur amach as</span>
<lb n="1819"/><span>an seomra ach é féin agus an cailín!</span>
<lb n="1820"/><span>Deineadh mar a dh'órduigh sé.  Fuair sé</span>
<lb n="1821"/><span>téadán agus do cheangail sé a cosa agus</span>
<lb n="1822"/><span>do chroch sé os cionn na teine í.  Fuair sé</span>
<lb n="1823"/><span>an fheoil agus do chuir sé 'á róstadh í.</span>
<lb n="1824"/><span>Nuair a bhí sí 'á róstadh do chuaidh blath</span>
<lb n="1825"/><span>[bolaith] na feola chun na bpiscíní agus do</span>
<lb n="1826"/><span>phreab piscín aca aniar agus do phreab</span>
<lb n="1827"/><span>ceann eile agus ceann eile 'na dhiaidh sin,</span>
<lb n="1828"/><span>agus ní túisce aniar iad ná marbh.</span></p>
<lb n="1829"/>
<lb n="1830"/><p><span>Annsan do thóg sé anuas í agus dubhairt</span>
<lb n="1831"/><span>sé leis an Rí go raibh a inghean leighiste.</span>
<lb n="1832"/><span>Thug an Rí trí mhíle púnt do agus d'imthigh</span>
<lb n="1833"/><span>sé uaidh agus ní dhein sé aon stad go dtí</span>
<lb n="1834"/><span>go dtáinig sé go dtí an cros-bhóthar.  Do</span>
<lb n="1835"/><span>bhí an bheirt dritheár roimis.  Dubhairt duine</span>
<lb n="1836"/><span>aca ná raibh aon airgead aige féin.  “Níl</span>
<lb n="1837"/><span>ná agam-sa,” arsan dara fear.  “Tá trí</span>
<lb n="1838"/><span>mhíle púnt agam-sa,” arsan fear óg.  “Chá</span>
<lb n="1839"/><span>bhfuairis an t-airgead go léir?” ar siadsan.</span>
<lb n="1840"/><span>“Fuaireas,” ar seisean, ag innsint dóibh fé</span>
<lb n="1841"/><span>mar a thuit amach.</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>Dubhairt duine aca go raghadh sé féin</span>
<lb n="1844"/><span>annsan.  “Ná dein,” arsan fear go raibh</span>
<lb n="1845"/><span>an t-airgead aige.  Ach do dh'imthigh sé uatha</span>
<lb n="1846"/><span>agus ní dhein sé aon stad gur chuaidh sé go</span>
<lb n="1847"/><span>dtí an sáipéal.  Do chuaidh sé isteach agus</span>
<lb n="1848"/><span>síos leis insa chomhrainn mhóir.  Ní fada a</span>
<lb n="1849"/><span>bhí sé istigh innti nuair a tháinig na cait</span>
<lb n="1850"/><span>isteach, agus do-chuadar suas go dtí an</span>
<lb n="1851"/><span>t-altóir.</span></p>
<lb n="1852"/>
<lb n="1853"/><p><span>“Tá bliadhain is lá indiu ó bhíomair annso</span>
<lb n="1854"/><span>cheana,” arsa Rí na gCat, “agus dho bhí duine</span>
<lb n="1855"/><span>éigin ag éisteacht linn mar tá inghean an Rí</span>
<lb n="1856"/><span>leighiste ó shin.  Cuarduighidh an sáipéal féach</span>
<lb n="1857"/><span>a'mbeadh aoinne ag éisteacht linn [an turus</span>
<lb n="1858"/><span>so].”  Do bhíodar ag cuardach agus insa</span>
<lb n="1859"/><span>lorg dóibh fuaireadar fear na comhrann</span>
<lb n="1860"/><span>agus stracadar ó chéile é an fear bochth;</span>
<lb n="1861"/><span>agus ar maidin ní raibh ann ach na cnámha.</span></p>
<lb n="1862"/>
<lb n="1863"/><p><span>Pioca [pé aca] fíor nó bréag mo scéal</span>
<lb n="1864"/><span>ní mise chúm ná cheap é.</span></p>
<lb n="1865"/>
<lb n="1866"/><p><span>Séamas Ó Caomháin,</span>
<lb n="1867"/><span>Baile na Rátha,</span>
<lb n="1868"/><span>Dún Chaoin.</span></p>
<lb n="1869"/>
<lb n="1870"/><p><span>ANONN 'S ANALL A MHÁIRÍN.</span></p>
<lb n="1871"/>
<lb n="1872"/><p><span>Fonn:  “Moirin ni Chuilionain.”</span></p>
<lb n="1873"/>
<lb n="1874"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="1875"/>
<lb n="1876"/><p><span>One day for recreation</span>
<lb n="1877"/><span>Is gan éinne beo am chuileachtaint</span>
<lb n="1878"/><span>I espied a charming fair maid</span>
<lb n="1879"/><span>Na haonar is í 'siopa istig</span>
<lb n="1880"/><span>She singing like an angel</span>
<lb n="1881"/><span>Is me ag éisteacht le na binneghuth</span>
<lb n="1882"/><span>I whispered soft and aisy</span>
<lb n="1883"/><span>Sé dubhairt si “leog dod radaireacht.”</span></p>
<lb n="1884"/>
<lb n="1885"/><p><span>Is anonn 's anall a Mháirín</span>
<lb n="1886"/><span>Do mhálai is do bheilteana</span>
<lb n="1887"/><span>Is a bhean na stocai mbána</span>
<lb n="1888"/><span>Ba bhreágh liom bheith ag imirt</span>
<lb n="1889"/><span>leat</span></p>
<lb n="1890"/>
<lb n="1891"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="1892"/>
<lb n="1893"/><p><span>Her amber locks most naitly</span>
<lb n="1894"/><span>Go dréimreach cas triopallach</span>
<lb n="1895"/><span>Adown her back and waist, oh</span>
<lb n="1896"/><span>'Sgur phreab mo chroidhe le taith-</span>
<lb n="1897"/><span>neamh di</span>
<lb n="1898"/><span>I asked her was she the fair one</span>
<lb n="1899"/><span>Nu an bhean dé í bhi ag Jupiter</span>
<lb n="1900"/><span>Or the brightsome vestal deity</span>
<lb n="1901"/><span>Chaith tréimhse seal in ifrionn</span></p>
<lb n="1902"/>
<lb n="1903"/><p><span>Is anonn 's anall, &c.</span></p>
<lb n="1904"/>
<lb n="1905"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="1906"/>
<lb n="1907"/><p><span>She answered me most daintily</span>
<lb n="1908"/><span>Ni héinne mar do thuigis me</span>
<lb n="1909"/><span>I fear you are a réice</span>
<lb n="1910"/><span>Ná taobhuig a thuille me</span>
<lb n="1911"/><span>Indeed I am no réice</span>
<lb n="1912"/><span>Nu straothaire bhreugfadh bruinnioll</span>
<lb n="1913"/><span>seal</span>
<lb n="1914"/><span>I'm a pupil of Jack Braenan's</span>
<lb n="1915"/><span>Si an áit na chomhnuighim Mucros</span></p>
<lb n="1916"/>
<lb n="1917"/><p><span>Is anonn 's anall, &c.</span></p>
<lb n="1918"/>
<lb n="1919"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="1920"/>
<lb n="1921"/><p><span>Her syllables so charming</span>
<lb n="1922"/><span>Is gur breagh liom bheith na cuileach-</span>
<lb n="1923"/><span>taint</span>
<lb n="1924"/><span>Is gur bhinne liom ná cláirseach</span>
<lb n="1925"/><span>Gach ardphort do sheinnfeadh si</span>
<lb n="1926"/><span>You'll get my stock and farm</span>
<lb n="1927"/><span>Má théidheann tu liom go Mucros</span>
<lb n="1928"/><span>And then she sung most charming</span>
<lb n="1929"/><span>“A ghrádh gheal, I'm fond of you.”</span></p>
<lb n="1930"/>
<lb n="1931"/><p><span>Is anonn 's anall, &c.</span></p>
<lb n="1932"/>
<lb n="1933"/><p><span>(Finghin na leamhna do fuair.</span></p>
<lb n="1934"/>
<lb n="1935"/><p><span>CLÁR FEISE UÍBH RÁTHAIGH</span></p>
<lb n="1936"/>
<lb n="1937"/><p><span>A TIONÓLFAR i gCATHAIR SAIDHBHÍN</span></p>
<lb n="1938"/>
<lb n="1939"/><p><span>Diardaoin Deasgabhala.</span></p>
<lb n="1940"/>
<lb n="1941"/><p><span>An chéad lá de Mheitheamh a tSamhraidh, 1916.</span></p>
<lb n="1942"/>
<lb n="1943"/><p><span>1. Aisde nó cursíos ar (a) “Seán-nósa i gCiarraighe</span>
<lb n="1944"/><span>go mbfheárr a mbriseadh ná a mbuanughadh,” nó (b)</span>
<lb n="1945"/><span>“Dá mbeadh agat céad púnt is tú bliadhain is fiche</span>
<lb n="1946"/><span>conus a chuirfeá rómhat míle púnt do bheith agat is</span>
<lb n="1947"/><span>tú an dachad is do shaoghal do chaitheamh in Éirinn”</span>
<lb n="1948"/><span>(Caithfear an sgéal do mhíniú le figiúirí).  Ds. 15/-</span></p>
<lb n="1949"/>
<lb n="1950"/><p><span>2. (a) Aisde i bhfuirm agallaimh do cheapadh & do</span>
<lb n="1951"/><span>scríobhadh idir bhean is fhear i dtaobh é bheith ag teacht</span>
<lb n="1952"/><span>a bhaile ró dhéanach ist oidhche;</span></p>
<lb n="1953"/>
<lb n="1954"/><p><span>Nó (b) Argóint do scríobhadh idir daoine bheadh ad'</span>
<lb n="1955"/><span>iarraidh cleamhnas do dhéanamh idir inghean feirmeora</span>
<lb n="1956"/><span>agus cliamhain isteach;</span></p>
<lb n="1957"/>
<lb n="1958"/><p><span>Nó (c) Adhbhar ar bith eile.  Duais 15/-</span></p>
<lb n="1959"/>
<lb n="1960"/><p><span>3. Cúntas laethamhail ar imtheachtaibh is ar smaoin-</span>
<lb n="1961"/><span>tibh duine is ar na rudaí a chualaidh sé ar feadh mí</span>
<lb n="1962"/><span>nó an chuid is mó dhe.  Duaiseanna 10/-, 7/6, 5/-</span></p>
<lb n="1963"/>
<lb n="1964"/><p><span>4. Abhrán meidhreach do cheapadh ar aon fhonn díobh</span>
<lb n="1965"/><span>so:—  “Caidhp Cúl Árd,” nó “An Cóisire,” nó “Nóra</span>
<lb n="1966"/><span>Críona.”  Dhuais 10/-</span></p>
<lb n="1967"/>
<lb n="1968"/><p><span>5. Do'n fhear is feárr a dhéanfaidh argóint, lá na</span>
<lb n="1969"/><span>feise, ar “Ciacu is feárr eirigheann leis an rógaire</span>
<lb n="1970"/><span>sleamhain glic nó leis an nduine, stuamdha díreach</span>
<lb n="1971"/><span>macánta sa tsaoghal so againn-ne.”  Duais 10/-</span></p>
<lb n="1972"/>
<lb n="1973"/><p><span>6. Argóntacht do mhnáibh ar “Ciacu is feárr mar</span>
<lb n="1974"/><span>saoghal do bhean pósta feirmeoireacht nó múineadh</span>
<lb n="1975"/><span>scoile.”  Duais, 10/-</span></p>
<lb n="1976"/>
<lb n="1977"/><p><span>7. Comhrádh do leanbhaí sgoile.  Caithfidh eolas do</span>
<lb n="1978"/><span>bheith acu ar chúrsaí Eaglaise is Creidimh; scoileanna</span>
<lb n="1979"/><span>is oideachais; dlighe is riaghaltais; feirmeoireacht;</span>
<lb n="1980"/><span>biadh, tigheas, agus sláinte; caitheamh aimsirí agus</span>
<lb n="1981"/><span>cluithchí; cleamhnaistí is póstaí: leabhair gaedhilge.</span>
<lb n="1982"/><span>Duaiseanna, 6/-, 4/-, 3/-, 2/6.</span></p>
<lb n="1983"/>
<lb n="1984"/><p><span>8. Cómhrádh do'n leanbh fé bhun 9 bliadna is feárr a</span>
<lb n="1985"/><span>labhrann Gaedhluinn.  Dsna. Adhbhar culaithe nó gúna,</span>
<lb n="1986"/><span>is bréagáin.</span></p>
<lb n="1987"/>
<lb n="1988"/><p><span>9. Do'n sgoláire scoile is feárr a léighfidh “An</span>
<lb n="1989"/><span>Lóchrann” agus “Dánta Thomáis Ruaidh.”  Caithfear</span>
<lb n="1990"/><span>dhá cheann des na dánta bheith de ghlan-mheabhair ag</span>
<lb n="1991"/><span>an sgoláire.  Dsna. 7/6, 6/-, 5/-</span></p>
<lb n="1992"/>
<lb n="1993"/><p><span>10. Sgéalta nó eachtraí do innsint tógtha as leabh-</span>
<lb n="1994"/><span>raibh nó as páipéir nó fachta ó sean daoinibh in</span>
<lb n="1995"/><span>íbh Ráthach.  Dsna. 7/6, 5/-</span></p>
<lb n="1996"/>
<lb n="1997"/><p><span>11. An rud céadna do leanbhaí sgoile.</span>
<lb n="1998"/><span>Dsna. 4/-, 3/-, 2/-</span></p>
<lb n="1999"/>
<lb n="2000"/><p><span>12. An aithris is feárr ó leanbhaí scoile ar stair</span>
<lb n="2001"/><span>as “Caismirt na gCearc,” nó cluithche ar bith eile.</span>
<lb n="2002"/><span>Dsna. 7/6, 5/-, 3/6</span></p>
<lb n="2003"/>
<lb n="2004"/><p><span>13. An aithris is feárr de'n chuid tosaigh den</span>
<lb n="2005"/><span>“Siota 's a mháthair,” nó “An Peacach san Bás,” nó</span>
<lb n="2006"/><span>“laoi Oisín,” nó “Cúirt a Mheádhon Oidhche.”</span>
<lb n="2007"/><span>Dsna. 6/-, 4/-</span></p>
<lb n="2008"/>
<lb n="2009"/><p><span>14. An scoláire is feárr a theasbánfaidh eolas ar</span>
<lb n="2010"/><span>an dtheagasg Críosdaighe & ar na paidreacha miona.</span>
<lb n="2011"/><span>Dsna. 5/-, 3/6</span></p>
<lb n="2012"/>
<lb n="2013"/><p><span>15. An cailín óg is feárr a déarfaidh dá abhrán</span>
<lb n="2014"/><span>maith Gaedhilge.  Dsna. 7/6, 5/-</span></p>
<lb n="2015"/>
<lb n="2016"/><p><span>16. An rud céadna do chailíní sgoile.</span>
<lb n="2017"/><span>Dsna. 6/- & 4/-</span></p>
<lb n="2018"/>
<lb n="2019"/><p><span>17. An rud céadna do gharsúin.  Dsna. 5/-, 3/-</span></p>
<lb n="2020"/>
<lb n="2021"/><p><span>18. An rud céadna d'fhearaibh.  Dsna. 7/6 & 5/-</span></p>
<lb n="2022"/>
<lb n="2023"/><p><span>19. An duine is mó go bhfuil abhráin meidhreacha</span>
<lb n="2024"/><span>aige nó eici is bheith ábalta ar na fuinn chearta do</span>
<lb n="2025"/><span>ghabháil leo.  Dsna. 6/-, 5/-</span></p>
<lb n="2026"/>
<lb n="2027"/><p><span>20. Abhránuidheacht in éinfheacht do bhuidhnibh scoile.</span>
<lb n="2028"/><span>Caithfear dáreug ar a luighead do bheith sa bhuidhin.</span>
<lb n="2029"/><span>Dúais, £1</span></p>
<lb n="2030"/>
<lb n="2031"/><p><span>21. Rinnce ceathrair (cor nó port).  Ds. 10/-</span></p>
<lb n="2032"/>
<lb n="2033"/><p><span>22. Rinnce ochtair (cor nó port).  Ds. 16/-</span></p>
<lb n="2034"/>
<lb n="2035"/><p><span>23. Rinnce Gaedhlach d'fhearaibh.  Dsna. 7/6, 5/-</span></p>
<lb n="2036"/>
<lb n="2037"/><p><span>24. Rinnce do mhnáibh.  Dsna. 7/6, 5/-</span></p>
<lb n="2038"/>
<lb n="2039"/><p><span>25. Rinnce do leanbhaí scoile.  Ds. 5/-, 4/-, 3/-</span></p>
<lb n="2040"/>
<lb n="2041"/><p><span>26. Ceol Gaedhlach ar an bhfideoig.  Ds. 5/-</span></p>
<lb n="2042"/>
<lb n="2043"/><p><span>27. Ceol Gaedhlac ar an melodeon.  Ds. 7/6</span></p>
<lb n="2044"/>
<lb n="2045"/><p><span>COINGHÍLL.</span></p>
<lb n="2046"/>
<lb n="2047"/><p><span>Caithfear ainmneacha iomaidhtheoirí chur isteach go</span>
<lb n="2048"/><span>dtí sna Rúnaidhthe roim an 21adh lá Bealtaine.</span>
<lb n="2049"/><span>Caithfear aisdí scríobhtha chur isteach roim an lá</span>
<lb n="2050"/><span>céadna.  Ní bhronnfar aon duais mara mbíonn triúr</span>
<lb n="2051"/><span>sa chomórtas ná aon dara duais mara mbíonn cúi-</span>
<lb n="2052"/><span>gear.  Níl a bhac ar éinne i gCiarraighe nó lastmuigh</span>
<lb n="2053"/><span>dul isteach ar chomórtas ar bith.</span></p>
<lb n="2054"/>
<lb n="2055"/><p><span>Cómh-</span>
<lb n="2056"/><span>rúnaidhthe.</span></p>
<lb n="2057"/>
<lb n="2058"/><p><span>CAITLÍN SHÚILIOBHÁIN</span>
<lb n="2059"/><span>MÍCHEÁL BREATHNACH</span></p>
<lb n="2060"/>
<lb n="2061"/><p><span>Seóladh,</span>
<lb n="2062"/><span>Connradh na Gaedhilge, Cathair Saidhbhín.</span></p>
<lb n="2063"/>
<lb n="2064"/><p><span>Clóchualacht Seandúna, Corcaigh, do chlóbhuail.</span>
<lb n="2065"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Abrán, 1916

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Abrán, 1916

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
