Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Seabhac na Ceathramhan Caoile</title><author><name type="main">Tomás Ó hAodha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">LM138</note>
                         <note type="L">i</note>
                         <note type="B">1906</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2013</date><idno>LM138</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Seabhac na Ceathramhan Caoile</title><author>Tomás Ó hAodha</author><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>1906</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Seabhac na Ceathramhan Caoile</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Rachfad le fonn gurab togha na bhfear fionn</span>
<lb n="4"/><span>Seabhac na Ceathramhan Caoile,</span>
<lb n="5"/><span>An faraire cabhartach, bronntach, fearamhail,</span>
<lb n="6"/><span>Fonnmhar, flaitheamhail, fíonmhar,</span>
<lb n="7"/><span>Thar a maireann san domhan ar dhrom na talmhan</span>
<lb n="8"/><span>D'fhoghluim, ceart, nó dlighe ar bith,</span>
<lb n="9"/><span>'Sé thoghfainn mar rogha ortha labhairt mo chneas-sa</span>
<lb n="10"/><span>Do thabhairt ó'n gcroch úd, Ínse.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Ó Inis Cluan Rámhfhad' go teora Mhuirisín Fódradh</span>
<lb n="13"/><span>an firín sásta,</span>
<lb n="14"/><span>Cá bhfuil a shórt a mbórd na gcorn,</span>
<lb n="15"/><span>Nó an eol díbh ann níos fearr é?</span>
<lb n="16"/><span>Tá miotal an leoghain ann, clódh agus con-bhrigh,</span>
<lb n="17"/><span>Spórt is uireasbhaidh gnáthach,</span>
<lb n="18"/><span>Ta gile na glóire, clodh na haingilidhe,</span>
<lb n="19"/><span>Clónradh 'gus luisnidhe neamhdha tríd.</span>
<lb n="20"/><span>S' nach neámhaidhe chím a ghnaoi 'sa phearsa,</span>
<lb n="21"/><span>'S is binn 's is blasta a bhréithre,</span>
<lb n="22"/><span>Go hálainn, íogmhar, tigheacht gan chealg</span>
<lb n="23"/></p>
</div>
<pb n="iii"/>
<div><lb n="24"/><p><span>Gan puímp gan mhasladh dhéanadh,</span>
<lb n="25"/><span>Grádh lem' chroidhe an Cuimíneach greannta,</span>
<lb n="26"/><span>Líomhtha, laidneamhail, léigheanta,</span>
<lb n="27"/><span>'S do chnámh na righthe Mhíleadh leath é</span>
<lb n="28"/><span>Agus d'fhíor-scoth cheart na Gréige.</span>
<lb n="29"/><span>…</span>
<lb n="30"/><span>Níl tréithe treon 'n-a Fódla ar fad</span>
<lb n="31"/><span>Nach eol dam a bheith i nÉadhmonn</span>
<lb n="32"/><span>Réidh le cóir, i gcóir chun catha, </span>
<lb n="33"/><span>Eolgasach, deigh-mhéineach.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>"Tiucfaidh an Gearaltach agus culaidh nimhe air,</span>
<lb n="36"/><span>Agus deirim-se gur díth dhíbh An Cuimíneach fá'n</span>
<lb n="37"/><span>bhfód."</span>
<lb n="38"/></p>
</div>
<pb n="v"/>
<div><lb n="39"/><p><span>An Chéad Fhuireann</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Do léirigh</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Seabhac na Ceathramhan Caoile</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>ag an Oireachtas, 1906.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>An Cuimíneach … Tadg Ó Donnchadha.</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Eibhlís Craech … Cáit Ní Dhonnchadha.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Seabhac na Ceathramhan Caoile … An Colbárdach.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>Roibeárd Cuimín … Pádraig Ó Ceallacháin.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Eibhlín Ní Ghormáin … Maighréad Ní Fhoghludha.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>Peig Ní Chorbáin … Síghle Ní Ailghéasa.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Cormac na gCaorach … Piaras Béaslaoi.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Tadhg … Seaghán Ó Ceallaigh.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>An tAthair Gearróid Ó </span>
<lb n="64"/><span>Sionnáin … Séamus Ó Muirgheasa.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>An Brianach … Pádraig Ó Beacháin.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Captaon Mac Donnchadha … Séamus Ó hÉalaighe.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>An Stacabólach … Ruaidhrí Ó Síothcháin.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Domhnall … Ruaidhrí Ó Síothcháin.</span>
<lb n="73"/><span>Brian … Párthalán Ó Riain (Saighdiúirí)</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Dromadóir … Cathal Paor.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Cáit Bhuidhe (bean-feasa) … Nóra Ní Fhoghludha.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>Stiúrthóir: Cathal Mac Garbhaigh.</span>
<lb n="80"/></p>
</div>
<pb n="vi"/>
<div><lb n="81"/><p><span>Daoine an dráma.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>An Cuimíneach … Duine uasal agus file.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Eibhlís Craech … Bean an Chuimínigh & Sleamhnánaidhe</span>
<lb n="86"/><span>Slightheach.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Éadhmonn ("Seabhac na Ceathramhan Caoile"),</span>
<lb n="89"/><span>Roibeárd - Beirt Mhac an Chuimínigh.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Eibhlín Ní Ghormáin … Bean Uasal óg atá i ngrádh leis </span>
<lb n="92"/><span>"An Seabhac."</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Peig Ní Chorbáin … Ropaire Mná.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Cormac na gCaorach … Mac Pheig agus Crochaire de bhitheamh-</span>
<lb n="97"/><span>nach. </span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>Tadhg … Giolla Gasta an Chuimínigh.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>An Brianach (Tighearna an Chláir),</span>
<lb n="102"/><span>Captaon Uaithne Mac Donnchadha - Taoisigh i nArm na </span>
<lb n="103"/><span>Frainnce.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>An Stacabólach … "Buailim-sciath" de Ghall-phoc.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>An tAthair Gearróid Ó Sionnáin … Sagart Díbeartha.</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>Bean Feasa, Píobaire, Drumadóir, Saighdiúirí, agus daoine eile.</span>
<lb n="110"/></p>
</div>
<pb n="1"/>
<div><lb n="111"/><p><span>Seabhac na Ceathramhan </span>
<lb n="112"/><span>Caoile.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>Gníomh an hAon.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>AN ÁIT - I gConntae an Chláir agus i bhFlónndras.</span>
<lb n="117"/><span>AN tAM - Ó 1740 go 1750.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>AN RADHARC - Seomra i dtigh Mhór Chille Chrocáin agus é gléasta</span>
<lb n="120"/><span>ar nós leabharlainne.  Doras isteach ar an taoibh chlé agus</span>
<lb n="121"/><span>fuinneog ar an taoibh thiar.  Bórd i lár an urláir.  Leabhra,</span>
<lb n="122"/><span>páipéar, buidéal duibh, dhá choinnleoir airgid, &rl., ar an</span>
<lb n="123"/><span>mbórd.  Pictiúir mná óige áilne ar crochadh ar an mballa</span>
<lb n="124"/><span>le hais na fuinneoige.  Cófra mór i gcúinne agus ceangal</span>
<lb n="125"/><span>iarainn agus glas air.  Cathaoir nó dhó agus troscán</span>
<lb n="126"/><span>oireamhnach eile.</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>AN CUIMÍNEACH ('n-a shuidhe ag an mbórd agus</span>
<lb n="129"/><span>leabhar 'n-a láimh aige dhá léigheadh):</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>"A Phádraic, sin agat mo scéal,</span>
<lb n="132"/><span>Mar thárla dham féin gan ghó,</span>
<lb n="133"/><span>Mo dhul is m'imtheachta go beacht,</span>
<lb n="134"/><span>'S mo theacht tar m'ais Ó Thír na nÓg."</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>'Seadh, (go háithbhéasach) míle moladh le Rígh na</span>
<lb n="137"/><span>Glóire gur fhág Sé agam mo radharc, mo mheamhair,</span>
<lb n="138"/><span>agus mo shláinte go raibh an laoi seo críochnuighthe</span>
<lb n="139"/><span>agam!  Agus, a Chuisle Ghil na hÉigse, mo chéad míle</span>
<lb n="140"/><span>buidheachas leat-sa leis!  Do chuireas neart mo</span>
<lb n="141"/><span>chroidhe agus m'aignidh san obair - Á! agus cad do</span>
<lb n="142"/><span>bhéarfadh ná cuirfinn?</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>[Éirigheann sé agus féachann ar an bpictiúir ar an</span>
<lb n="145"/><span>mballa.]</span>
<lb n="146"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="147"/><p><span>Nach ort-sa, a Áine Ní Bhriain, a luthráinín ghlan-</span>
<lb n="148"/><span>mhaisigh, a aingil ghléigil - nach ort-sa do bhíos ag</span>
<lb n="149"/><span>cuimhneamh, nach ort-sa do bhíos ag féachaint agus mé</span>
<lb n="150"/><span>ag ceapadh na tuairisce úd ar áilneacht agus ar</span>
<lb n="151"/><span>bhreághthacht Niamh Chinn Óir, cé go bhfuil tú fá'n</span>
<lb n="152"/><span>gcréafóig san roilig úd thall le sé bliadhna fichead!</span></p>
<lb n="153"/>
<lb n="154"/><p><span>[Tagann beirt bhan taobh amuigh de'n bhfuinneoig agus</span>
<lb n="155"/><span>féachann siad isteach ar feadh tamaill.]</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>Ní raibh éan-rud eile ag teacht idir mé féin agus mo</span>
<lb n="158"/><span>shuaimhneas le fada acht an laoi seo.  Acht cad táim</span>
<lb n="159"/><span>a rádh?  Bhí rud éicint eile ag cur buaidheartha orm.</span>
<lb n="160"/><span>Is annamh do bhíodh Seabhac na Ceathramhan Caoile as</span>
<lb n="161"/><span>mo chuimhne.  Á! a Sheabhaic, badh dhlúth daingean do</span>
<lb n="162"/><span>choimeád tú an rún i gcomhnaidhe, agus badh bheag an</span>
<lb n="163"/><span>iongnadh é dá mbeadh an fhoidhne caithte agat fad ó.</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>[Éirigheann sé agus féachann amach ar an bhfuinneoig.]</span></p>
<lb n="166"/>
<lb n="167"/><p><span>Chím go bhfuil an lá ag spalpadh suas arís.  Is fada</span>
<lb n="168"/><span>nár chorruigheas amach agus ó thárla go bhfuil an gnó</span>
<lb n="169"/><span>so críochnuighthe agam is dóigh liom go raghaidh mé ar</span>
<lb n="170"/><span>cuaird ar feadh tamaill.  (Téigheann go dtí an</span>
<lb n="171"/><span>doras.)  A Thaidhg, a Thaidhg, - bhfuil tú annsoin.</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>GUTH AMUIGH. - Táim, a Mháighistir.</span></p>
<lb n="174"/>
<lb n="175"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Gabh i leith annso, tá gnó agam</span>
<lb n="176"/><span>díot.</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>GUTH AMUIGH. - Beidh mé chughat láithreach, a</span>
<lb n="179"/><span>Mháighistir.</span></p>
<lb n="180"/>
<lb n="181"/><p><span>[TADHG isteach.]</span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Gaibh an capall dam, a Thaidhg,</span>
<lb n="184"/><span>táim ag dul ar cuaird tamall.</span></p>
<lb n="185"/>
<lb n="186"/><p><span>TADHG. - Féach, a Mháighistir, mara bhfuil práidhinn</span>
<lb n="187"/><span>mhór amach ort, ná corruigh as an tigh indiu.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cia an ciall, airiú?</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>TADHG. - Níl deallramh ró-mhaith ar an lá; tá cuma</span>
<lb n="192"/><span>na báistighe air, agus beidh ceathanna troma ann.</span>
<lb n="193"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="194"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Chím gealacht ag teacht, agus</span>
<lb n="195"/><span>má thagann cioth beag féin ní dhéanfaidh braoinín de'n</span>
<lb n="196"/><span>bháistigh ciotaighe ar bith dham.</span></p>
<lb n="197"/>
<lb n="198"/><p><span>TADHG. - Tá droch-dhath ar an bhfairrge i mbun na</span>
<lb n="199"/><span>gaoithe; acht b'fhéidir go nglanfadh sé.  Ar a shon</span>
<lb n="200"/><span>soin féin b'fhearr liom go bhfanfá istigh.  (I leath-</span>
<lb n="201"/><span>taoibh).  Chím go bhfuil Peig Ní Chorbáin annso agus</span>
<lb n="202"/><span>ní haon ghnó macánta do thug chughainn í.</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Seo leat, a Thaidhg.  Bí ag</span>
<lb n="205"/><span>corruighe agus nuair bheidh an capall gléasta agat</span>
<lb n="206"/><span>tar isteach chugham arís.</span></p>
<lb n="207"/>
<lb n="208"/><p><span>TADHG. - Tiocfad, a Mháighistir, agus ní bheidh mé</span>
<lb n="209"/><span>an fhaid is do bheitheá a rádh "Dia lem' anam" ag cur</span>
<lb n="210"/><span>an chapaill i gcóir duit.</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>[TADHG amach.]</span></p>
<lb n="213"/>
<lb n="214"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Nach cúramach atá Tadhg bocht</span>
<lb n="215"/><span>orm!  Agus do thugas fá ndeara go raibh sé an-</span>
<lb n="216"/><span>cheanamhail ar an Seabhac leis.  Buachaillín lághach</span>
<lb n="217"/><span>duineamhail deagh-chroidheach 'seadh Tadhg.  (Tógann sé</span>
<lb n="218"/><span>an laoi 'n-a láimh.)  Tá sé chomh maith dham an seod so</span>
<lb n="219"/><span>do chur i dtaisge leis an gcuid eile.  (Osgluigheann</span>
<lb n="220"/><span>sé an cófra agus féachann isteach ann.)  Tá saothar</span>
<lb n="221"/><span>mo shaoghail ar fad annso idir filidheacht agus scéal-</span>
<lb n="222"/><span>aidheacht, acht ní móide gur chuireas ann riamh éin-nidh</span>
<lb n="223"/><span>ní b'fhearr 'ná an laoi seo.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>[Dúnann sé an cófra agus cuireann an glas air.  Annsoin</span>
<lb n="226"/><span>seasann sé ag an bhfuinneoig arís.]</span></p>
<lb n="227"/>
<lb n="228"/><p><span>[TADHG isteach arís.]</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>TADHG. - Tá an capall ag an doras, a Mháighistir.</span>
<lb n="231"/><span>(I leath-taoibh.)  'Seadh, agus tá an diabhal san</span>
<lb n="232"/><span>gcistean.</span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cá bhfuil Roibeárd indiu, a</span>
<lb n="235"/><span>Thaidhg?</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>TADHG. - Tá sé ag fiadhach san nGleann Doimhin.</span>
<lb n="238"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="239"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cia tá i n-éinfheacht leis?  An</span>
<lb n="240"/><span>Seabhac, is dócha!</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>TADHG. - An Seabhac; agus go deimhin duit, a</span>
<lb n="243"/><span>Mháighistir, níor airigheas riamh a leithéid de dhroch-</span>
<lb n="244"/><span>aoide is do thug an Mháighistreás dó nuair bhí sé ag</span>
<lb n="245"/><span>dul amach.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Do Roibeárd, an eadh?  Dhe</span>
<lb n="248"/><span>airiú, cia an chiall?</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>TADHG. - Tá 'fhios agat go bhfuil an Seabhac agus</span>
<lb n="251"/><span>Roibeárd an-cheanamhail ar a chéile.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Aithnigheann an fhuil - Ó! 'seadh,</span>
<lb n="254"/><span>'seadh, do thugas fá ndeara go rabhadar go han-mhór</span>
<lb n="255"/><span>le n-a chéile le fada; acht an mar gheall air sin do</span>
<lb n="256"/><span>thug sí an droch-aoide do Roibeárd?</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>TADHG. -'Seadh, go deimhin.  "Nach deas an scéal</span>
<lb n="259"/><span>é," ar sise, "tusa do bheith ag imtheacht le stróinnse</span>
<lb n="260"/><span>de stócach ná fuil 'fhios ag éinne cé'r bh'é a athair."</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Shaoileas go raibh sí féin go</span>
<lb n="263"/><span>han-mhuinnteardha leis an Seabhac.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>TADHG. - Bhí go dtí le déidheannaighe.</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Agus cia an chiall ar iompuigh</span>
<lb n="268"/><span>sí 'n-a choinne?</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>TADHG. - Tá mo thuairim féin agam air sin; acht, a</span>
<lb n="271"/><span>Mháighistir, mara bhfuilim ró-dhroch-mhúinte, bhfuil 'fhios</span>
<lb n="272"/><span>agat-sa cé'r bh'é athair an tSeabhaic?"</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (agus sceon air) - A-a-a</span>
<lb n="275"/><span>Thaidhg, cia an chiall ar chuiris an cheist sin orm-sa?</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>TADHG. - Rud éicint adubhairt Peig Ní Chorbáin an</span>
<lb n="278"/><span>lá fá dheireadh.</span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Peig Ní Chorbáin!  Há!  Agus</span>
<lb n="281"/><span>cad do bhí le rádh ag an mbiadánaidhe úd?</span></p>
<lb n="282"/>
<lb n="283"/><p><span>TADHG. - "Bhfuil 'fhios agat, a Thaidhg," ar sise,</span>
<lb n="284"/><span>"cé'r bh'é athair an tSeabhaic?"</span>
<lb n="285"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="286"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - 'Seadh, tiomáin leat.</span></p>
<lb n="287"/>
<lb n="288"/><p><span>TADHG. - "Ar thugais fá ndeara riamh, a Thaidhg,"</span>
<lb n="289"/><span>ar sise, "go bhfuil cosamhlacht mhór ag an Seabhac</span>
<lb n="290"/><span>le Roibeárd?  Do chreidfeadh éinne gur bheirt</span>
<lb n="291"/><span>dearbhráthar iad."</span></p>
<lb n="292"/>
<lb n="293"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - An bháirseach nimhneach!  Acht a'</span>
<lb n="294"/><span>ndubhairt sí éin-nidh eile?</span></p>
<lb n="295"/>
<lb n="296"/><p><span>TADHG. - "Ní fheadar," ar sise, "cia an chiall a bhfuil</span>
<lb n="297"/><span>báidh chomh mór soin ag an Máighistir leis an Seabhac."</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Nach mór atá sé ag goilleamh-</span>
<lb n="300"/><span>aint uirthi, an bháidh atá agam leis.  Rath do chéirde</span>
<lb n="301"/><span>ort-sa, a Pheig, ní hí seo an chéad uair do chuir do</span>
<lb n="302"/><span>bhiadán daoine trí n-a chéile.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>TADHG. - Agus "dul i n-aois dul i n-olcas" di.</span></p>
<lb n="305"/>
<lb n="306"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Acht ní fheadar cad tá 'n-a</span>
<lb n="307"/><span>ceann aici i dtaoibh an tSeabhaic.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>TADHG. - Táim-se suidhte dhe gur dóigh léi go bhfuil</span>
<lb n="310"/><span>gaol éicint idir tú féin agus an Seabhac.</span></p>
<lb n="311"/>
<lb n="312"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Buille fá thuairim!  Is dócha</span>
<lb n="313"/><span>gurbh' í Peig a bhí ag cainnt leis an Máighistreás.</span></p>
<lb n="314"/>
<lb n="315"/><p><span>TADHG. - Bí cinnte dhe; tá siad an-mhór le chéile le</span>
<lb n="316"/><span>déidheannaighe.  Tá rud éicint eatortha.</span></p>
<lb n="317"/>
<lb n="318"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Má tá, cuirfidh mise deireadh</span>
<lb n="319"/><span>leis go tapaidh.</span></p>
<lb n="320"/>
<lb n="321"/><p><span>TADHG. - Badh mhaith liom dá gcuirfeá, a Mháighistir,</span>
<lb n="322"/><span>mar ní lugha orm an deamhan féin 'ná Peig.</span></p>
<lb n="323"/>
<lb n="324"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Acht, a Thaidhg, 'sé an gnó atá</span>
<lb n="325"/><span>agam díot-.</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>TADHG. - Seadh, a Mháighistir.</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Téighir anonn go dtí an</span>
<lb n="330"/><span>Cheathramha Chaol go Máire Bhán agus abair léi gur</span>
<lb n="331"/><span>chuireas tusa chúichi chun a rádh nach fada uaithi anois an</span>
<lb n="332"/><span>lá ar a bhfuil sí ag brath.</span>
<lb n="333"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="334"/><p><span>TADHG. - Níl agam le rádh acht an méid sin - nach</span>
<lb n="335"/><span>fada uaithi anois an lá ar a bhfuil sí ag bráth.</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Níl, acht ná leig ort le héinne</span>
<lb n="338"/><span>ca bhfuil tú ag dul nó cad é do ghnó.</span></p>
<lb n="339"/>
<lb n="340"/><p><span>TADHG. - Ní gábhadh dhuit an chomhairle sin do</span>
<lb n="341"/><span>thabhairt dom, a Mháighistir.  Níor fhágas ar chumas</span>
<lb n="342"/><span>éinne riamh fós é "béal gan stothadh" nó béal</span>
<lb n="343"/><span>scaoilte" do chuir mar leas-ainm orm-sa.</span></p>
<lb n="344"/>
<lb n="345"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Acht ar eagla go mbuailfeadh</span>
<lb n="346"/><span>Peig Ní Chorbáin nó an Mhaighistreás id' threo -</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>TADHG.  Badh bheag an mhaith dhóibh é; acht cuireann</span>
<lb n="349"/><span>sé sin i gcuimhne dham gur maith leis an Máighistreás</span>
<lb n="350"/><span>rud éicint a rádh leat sul a n-imtheochaidh tú.</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (i leath-taoibh). - Há, ní fheadar</span>
<lb n="353"/><span>cad tá uaithi anois.  (Le Tadhg.)  Abair léi theacht i</span>
<lb n="354"/><span>leith annso, a Thaidhg.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>TADHG.  Déanfad soin, a Mháighistir.</span></p>
<lb n="357"/>
<lb n="358"/><p><span>[TADHG amach.]</span></p>
<lb n="359"/>
<lb n="360"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (ag siubhal anonn is anall go</span>
<lb n="361"/><span>buadhartha). - Ní fheadar i n-éan-chor an bhfuil éin-eolas</span>
<lb n="362"/><span>ag Peig i dtaoibh an tSeabhaic.  Tá amhras éicint</span>
<lb n="363"/><span>uirthi go háirithe.  An bitheamhnach bradach!  Do</span>
<lb n="364"/><span>ruagas í as an áit seo cheana; acht chomh fada is atá</span>
<lb n="365"/><span>Eibhlís muinnteardha léi ní chuinneochadh fear agus píce</span>
<lb n="366"/><span>amach í.  Agus cad tá le rádh ag an Máighistreás</span>
<lb n="367"/><span>liom, ní fheadar?  Is annamh a thagann sí chugham-sa a</span>
<lb n="368"/><span>d'iarraidh comhairle nó chun éin-nidh d'innsint dam;</span>
<lb n="369"/><span>acht beidh fhios agam go gairid anois cad tá uaithi.</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>[EIBHLÍS isteach]</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>EIBHLÍS. - Chím go bhfuil tú ag dul ar cuaird.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Bhíos ag cuimhneamh air.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>EIBHLÍS. - Badh mhaith liom rud éicint a rádh leat</span>
<lb n="378"/><span>sul a n-imtheochthá.</span>
<lb n="379"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="380"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Suidh, a Eibhlís, níl éin-deabhadh</span>
<lb n="381"/><span>orm.  Cad tá ort?</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>EIBHLÍS. - Tá mo dhaoithint orm: tá Roibeárd 'om'</span>
<lb n="384"/><span>chéasadh le déidheannaigh.</span></p>
<lb n="385"/>
<lb n="386"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Ag imtheacht ar a chomhairle</span>
<lb n="387"/><span>féin, is dócha.</span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p><span>EIBHLÍS. - Go díreach, agus tá sé ró-mhór ar fad</span>
<lb n="390"/><span>le Seabhac na Ceathramhan Caoile; gach éan-uair a</span>
<lb n="391"/><span>fhaghann sé cead a choise bíonn sé i gcuideachta an</span>
<lb n="392"/><span>tSeabhaic agus ní maith liom soin.</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cia an chiall?</span></p>
<lb n="395"/>
<lb n="396"/><p><span>EIBHLÍS. - Ní dhéanfaidh sé pioc maitheasa dhó a bheith</span>
<lb n="397"/><span>ag imtheacht gach aon lá le stróinnse dhíomhaoin mar é</span>
<lb n="398"/><span>siúd - stollaire ná fuil 'fhios ag éinne cé hé féin nó</span>
<lb n="399"/><span>cé'r bh'é a athair nó a mháthair acht an oiread.</span></p>
<lb n="400"/>
<lb n="401"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Níl géireacht do theangan ag</span>
<lb n="402"/><span>maolughadh go háirithe.</span></p>
<lb n="403"/>
<lb n="404"/><p><span>EIBHLÍS. - Nuair do labhras le Roibeárd i dtaoibh a</span>
<lb n="405"/><span>bheith ag imtheacht leis an Seabhac is amhlaidh d'éirigh sé</span>
<lb n="406"/><span>im' choinne go droch-mhúinte.</span></p>
<lb n="407"/>
<lb n="408"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Níor dhein sé a leithéid sin</span>
<lb n="409"/><span>riamh roimhe seo.</span></p>
<lb n="410"/>
<lb n="411"/><p><span>EIBHLÍS. - Deamhan pioc sásaimh a thug sé dham acht</span>
<lb n="412"/><span>dubhairt sé liom gur bh'fhearr míle uair an Seabhac 'ná</span>
<lb n="413"/><span>an buicín is galánta i nUí Bhriocáin -.</span></p>
<lb n="414"/>
<lb n="415"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (i leath-taoibh). - Graidhn mo</span>
<lb n="416"/><span>chroidhe thú, a Roibeárd!</span></p>
<lb n="417"/>
<lb n="418"/><p><span>EIBHLÍS. - Agus chomh fada is bhí tusa sásta, go</span>
<lb n="419"/><span>raghadh sé leis gach éan-uair badh mhaith leis - nach deas</span>
<lb n="420"/><span>an tabhairt suas é sin?</span></p>
<lb n="421"/>
<lb n="422"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Agus bhí an ceart ag Roibeárd.</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>EIBHLÍS. - Bhí an ceart ag Roibeárd! agus níl</span>
<lb n="425"/><span>sásamh le fághail agam acht an méid sin?</span>
<lb n="426"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="427"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Nior airigheas riamh gur dhein an</span>
<lb n="428"/><span>Seabhac éan-rud as an tslighe.</span></p>
<lb n="429"/>
<lb n="430"/><p><span>EIBHLÍS. - Acht ar a shon soin féin ní compánach oir-</span>
<lb n="431"/><span>eamhnach do Roibeárd é.</span></p>
<lb n="432"/>
<lb n="433"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Buachaill lághach múinte deigh-</span>
<lb n="434"/><span>bhéasach 'seadh é, agus táim suidhte dhe dá bhfeicfeadh</span>
<lb n="435"/><span>sé Roibeárd ag dul amugha i n-éin-tslighe go gcuir-</span>
<lb n="436"/><span>feadh sé ar bhealach a leasa é.</span></p>
<lb n="437"/>
<lb n="438"/><p><span>EIBHLÍS (go magamhail). - Nach mór an mhuinghin atá</span>
<lb n="439"/><span>agat as an Seabhac?</span></p>
<lb n="440"/>
<lb n="441"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Tá aithint agam air le fada.</span>
<lb n="442"/><span>Níor dhein sé éan-rud lag-bheartach riamh ar m'</span>
<lb n="443"/><span>eolas-sa.</span></p>
<lb n="444"/>
<lb n="445"/><p><span>EIBHLÍS (ag tabhairt súil-fhéachainte air). - Dar</span>
<lb n="446"/><span>fiadh, acht do chreidfeadh éinne gur gaol gairid duit</span>
<lb n="447"/><span>féin an Seabhac.  Acht ní chun aighneas do chur ort do</span>
<lb n="448"/><span>thángas chughat.</span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Agus cad do thug annso thú</span>
<lb n="451"/><span>mar sin?</span></p>
<lb n="452"/>
<lb n="453"/><p><span>EIBHLÍS. - Ag féachaint a' gcuirfeá deireadh leis</span>
<lb n="454"/><span>an gcaidreamh so atá idir an Seabhac agus Roibeárd.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Ní chuirfead.  Bhfuil tú sásta</span>
<lb n="457"/><span>anois?</span></p>
<lb n="458"/>
<lb n="459"/><p><span>EIBHLÍS. - Beidh aithmhéala ort ar ball.</span></p>
<lb n="460"/>
<lb n="461"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (ag éirghe). - Bíodh.  An bhfuil</span>
<lb n="462"/><span>éan-rud eile agat le rádh liom anois?</span></p>
<lb n="463"/>
<lb n="464"/><p><span>EIBHLÍS. - Tá.</span></p>
<lb n="465"/>
<lb n="466"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cér'd é sin?  (Suidheann sé.)</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>EIBHLÍS. - Teastuigheann roinnt airgid uaim.</span></p>
<lb n="469"/>
<lb n="470"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. -'Dé an gnó atá agat de'n</span>
<lb n="471"/><span>airgead anois?</span></p>
<lb n="472"/>
<lb n="473"/><p><span>EIBHLÍS. - Beidh cóisir mhór i Rinn na Spáinneach i</span>
<lb n="474"/><span>gceann coigthighise -</span>
<lb n="475"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="476"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Tuigim ambasa; agus an mbeidh</span>
<lb n="477"/><span>an costas ar fad ort-sa?</span></p>
<lb n="478"/>
<lb n="479"/><p><span>EIBHLÍS. - Tá fonn magaidh ort; acht féach, tá</span>
<lb n="480"/><span>cuireadh fághálta agam-sa, acht ní féadfainn dul ann</span>
<lb n="481"/><span>gan culaith nuadh.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cé tá ag tabhairt na fleidhe</span>
<lb n="484"/><span>uatha?</span></p>
<lb n="485"/>
<lb n="486"/><p><span>EIBHLÍS. - Na Ma'Ruanaigh, agus airighim go mbeidh</span>
<lb n="487"/><span>uaisle Uí Bhriocáin go léir ann.</span></p>
<lb n="488"/>
<lb n="489"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Beidh na Gall-phuic agus na</span>
<lb n="490"/><span>bodairí a shéan a dtír agus a gcreideamh agus atá</span>
<lb n="491"/><span>anois ag gabháil de chosaibh ins na daoinibh - beidh siad</span>
<lb n="492"/><span>súd ann.</span></p>
<lb n="493"/>
<lb n="494"/><p><span>EIBHLÍS. - Do bheitheá féin chomh dona leo mara'dh</span>
<lb n="495"/><span>go bhfuil mise agus mo mhuinntir agat mar dhídean</span>
<lb n="496"/><span>ó'n dlighe.</span></p>
<lb n="497"/>
<lb n="498"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Uaisle Uí Bhriocáin, an eadh?</span>
<lb n="499"/><span>Á, fóiríor! tá uaisle Uí Bhriocáin buailte fá chois.</span>
<lb n="500"/><span>Tá sean-Ghaedhil na háite seo imthighthe, acht d'fhágadar</span>
<lb n="501"/><span>dríodar salach 'n-a ndiaidh, agus leigeann siad súd</span>
<lb n="502"/><span>ortha gur uaisle iad.  Níor chuireadar cuireadh</span>
<lb n="503"/><span>chugham-sa.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>EIBHLÍS. -Ó! ní raghfá-sa ann; b'fhearr leat a bheith</span>
<lb n="506"/><span>ag déanamh filidheachta agus ag léigheadh sean-leabhra</span>
<lb n="507"/><span>dreoighte annso -</span></p>
<lb n="508"/>
<lb n="509"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. -'Ná a bheith ag ríth i ndiaidh na</span>
<lb n="510"/><span>nGall-phoc.  Tá an ceart agat.</span></p>
<lb n="511"/>
<lb n="512"/><p><span>EIBHLÍS. - Féach, ní tháinig mise annso chun adhbhar</span>
<lb n="513"/><span>magaidh do dhéanamh díom féin.  A' dtiubhraidh tú</span>
<lb n="514"/><span>dham an t-airgead?</span></p>
<lb n="515"/>
<lb n="516"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cé mhéid atá uait?</span></p>
<lb n="517"/>
<lb n="518"/><p><span>EIBHLÍS. - Is dóigh liom go ndéanfadh deich nginí an</span>
<lb n="519"/><span>gnó.</span>
<lb n="520"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="521"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (ag feadghail). - Deich nginí!</span>
<lb n="522"/><span>Luach seisrighe.  Nach bog atá tú!</span></p>
<lb n="523"/>
<lb n="524"/><p><span>EIBHLÍS. - Beidh Roibeárd ag teacht liom agus teas-</span>
<lb n="525"/><span>tuigheann culaith éadaigh uaidh sin leis.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Roibeárd ag dul leat, an</span>
<lb n="528"/><span>eadh?  Beidh rud éicint agam-sa le rádh mar gheall</span>
<lb n="529"/><span>air sin.</span></p>
<lb n="530"/>
<lb n="531"/><p><span>EIBHLÍS. - Tá sé bliadhain is fiche d'aois anois agus</span>
<lb n="532"/><span>badh chóir dúinn bheith ag féachaint i ndiaidh mná dhó.</span></p>
<lb n="533"/>
<lb n="534"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Nuair bheidh sé i n-am pósta do</span>
<lb n="535"/><span>Roibeárd gheobhaidh mise bean dó - nó rud ní b'fhearr,</span>
<lb n="536"/><span>b'fhéidir, gheobhaidh sé féin céile dhó féin - agus mo</span>
<lb n="537"/><span>lámh agus m'fhocal duit ní de shíolradh na Sasanach a</span>
<lb n="538"/><span>thiocfaidh sí.  Do dheineas féin dearmhad -</span></p>
<lb n="539"/>
<lb n="540"/><p><span>EIBHLIS. - Is mise do dhein an dearmhad agus</span>
<lb n="541"/><span>sean-bhreallán ded' leithéid-se do phósadh.</span></p>
<lb n="542"/>
<lb n="543"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Ní dhéanfaidh sé pioc maitheasa</span>
<lb n="544"/><span>dhuit droch-aoide do thabhairt damh-sa.  Glac mo</span>
<lb n="545"/><span>chomhairle agus ciúinigh tú féin.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>EIBHLÍS. - A' dtiubhraidh tú an t-airgead dam?</span></p>
<lb n="548"/>
<lb n="549"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Ní thiubhrad.  Níl ann acht mí ó</span>
<lb n="550"/><span>thugas deich nginí dhuit cheana.  Dá mbeadh mianach óir</span>
<lb n="551"/><span>agam ní sheasóchadh sé an scabáiste seo.</span></p>
<lb n="552"/>
<lb n="553"/><p><span>EIBHLÍS (ag éirghe go feargach). - Nach cruaidh an</span>
<lb n="554"/><span>cás é go bhfuilim buailte fá chois ins an gcuma so!</span>
<lb n="555"/><span>Thugas cúig céad giní annso liom, gan trácht ar éan-</span>
<lb n="556"/><span>rud eile, agus cá bhfuil an t-airgead anois?</span></p>
<lb n="557"/>
<lb n="558"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Tá a dhá oiread caithte agat</span>
<lb n="559"/><span>ort féin agus ar na sutairíbh do bhíodh ag rith id' dhiaidh</span>
<lb n="560"/><span>annso.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>EIBHLÍS. - Tabhair aire dhuit féin agus ná tarraing</span>
<lb n="563"/><span>mise ort.</span></p>
<lb n="564"/>
<lb n="565"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Níl fonn bruighne orm-sa indiu,</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="566"/><p><span>agus ní raibh súil ar bith agam leis an gcollóid seo</span>
<lb n="567"/><span>nuair thángaís isteach.</span></p>
<lb n="568"/>
<lb n="569"/><p><span>EIBHLÍS. - Bíodh a mhilleán ort féin.</span></p>
<lb n="570"/>
<lb n="571"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Caithfidh mé bheith ag imtheacht</span>
<lb n="572"/><span>anois, agus ní bheidh mé ar ais go ceann cúpla lá.</span>
<lb n="573"/><span>Go dtugaidh Dia lá maith dhuit.</span></p>
<lb n="574"/>
<lb n="575"/><p><span>[AN CUIMÍNEACH amach.]</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>EIBHLÍS. - Nár éirghe an t-ádh it' bhóthar leat, agus</span>
<lb n="578"/><span>nár leigidh Dia dhúinn tú ag filleadh dhuit, a shean-</span>
<lb n="579"/><span>cheithearnaigh, agus nach agat tá an greim ar an</span>
<lb n="580"/><span>airgead.  Mo shaoghal dearg ort!</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>[Téidheann sí go dtí an fhuinneog, féachann sí amach agus i</span>
<lb n="583"/><span>gceann tamaillín airightear an capall ag imtheacht.]</span></p>
<lb n="584"/>
<lb n="585"/><p><span>A, a shean-bhrealláin, ní hí seo an chéad uair do thug</span>
<lb n="586"/><span>tú iarracht ar mhise do chur fá chois, acht ní éirgheochaidh</span>
<lb n="587"/><span>sé leat.  (Téidheann sí go dtí an doras)  A Pheig, a</span>
<lb n="588"/><span>Pheig, gabh i leith annso.</span></p>
<lb n="589"/>
<lb n="590"/><p><span>[PEIG isteach.]</span></p>
<lb n="591"/>
<lb n="592"/><p><span>PEIG. - Táim annso, a Mháighistreás (ag umhlughadh).</span>
<lb n="593"/><span>Do sheirbhíseach, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="594"/>
<lb n="595"/><p><span>EIBHLÍS. - Táim nach mór glan as mo mheamhair,</span>
<lb n="596"/><span>a Pheig.</span></p>
<lb n="597"/>
<lb n="598"/><p><span>PEIG. - Chím go bhfuil tú buaidheartha agus tré n-a</span>
<lb n="599"/><span>chéile, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="600"/>
<lb n="601"/><p><span>EIBHLÍS. - Agus ní gan fáth é.  Ní amháin gur eitigh</span>
<lb n="602"/><span>an sean-leastar mé, acht dubhairt sé ná leigfeadh sé</span>
<lb n="603"/><span>Roibeárd liom go Rinn na Spáinneach.  Ar airigh</span>
<lb n="604"/><span>éinne riamh éan-rud mar é sin?</span></p>
<lb n="605"/>
<lb n="606"/><p><span>PEIG. - Go deimhin féin, a Mháighistreás, níor airigh,</span>
<lb n="607"/><span>agus ní fuirist foidhne do bheith agat ag pléidhe leis.</span></p>
<lb n="608"/>
<lb n="609"/><p><span>EIBHLÍS. - Acht cad do dhéanfaidh mé anois?  Caith-</span>
<lb n="610"/><span>fidh mé an t-airgead d'fhágháil ar chuma éicint.</span>
<lb n="611"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="612"/><p><span>PEIG. - Ní fhéadfá dul go Rinn ná Spáinneach gan</span>
<lb n="613"/><span>culaith nuadh, pé ar domhan é, nó Roibeárd acht an</span>
<lb n="614"/><span>oiread.  Acht is goire cabhair Dé 'ná an doras.</span>
<lb n="615"/><span>Cuarduigh an teach agus b'fhéidir go bhfuightheá spáig i</span>
<lb n="616"/><span>n-áit éicint ann.</span></p>
<lb n="617"/>
<lb n="618"/><p><span>EIBHLÍS. - Ní annso atá sí curtha i dtaisce aige.</span>
<lb n="619"/><span>Tá sé ró-ghasta, agus is baoghal liom ná fuil scilling</span>
<lb n="620"/><span>le fágháil san tigh.</span></p>
<lb n="621"/>
<lb n="622"/><p><span>PEIG. - D'airigheas féin go minic go raibh a shaidh-</span>
<lb n="623"/><span>bhreas ar fad i dtaisce aige ins an seomra so</span>
<lb n="624"/><span>(preabann sí le háthas agus buaileann a dhá bhais le</span>
<lb n="625"/><span>chéile) agus dar fiadh, bhí ughdarás éicint leis an</span>
<lb n="626"/><span>scéal, mar féach, (beireann sí ar Eibhlís agus teas-</span>
<lb n="627"/><span>bánann sí an cófra dhi) féach ar an gcófra úd agus</span>
<lb n="628"/><span>ar an gcaoi 'n-a bhfuil sé greamuighthe le hiarann.  Tá</span>
<lb n="629"/><span>saidhbhreas an Chuimínigh istigh ann chomh cinnte is táim-</span>
<lb n="630"/><span>se annso.</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>EIBHLÍS. - A Pheig, ní hí an chéad bhearna d'fhosglaís</span>
<lb n="633"/><span>dam.  Rith agus faigh casúr nó tuagh nó rud éicint</span>
<lb n="634"/><span>eile go mbrisfimíd an glas.</span></p>
<lb n="635"/>
<lb n="636"/><p><span>PEIG (i leath-taoibh). - B'fhéidir gur bhearna dham</span>
<lb n="637"/><span>féin atá mé chun fhoscailt.</span></p>
<lb n="638"/>
<lb n="639"/><p><span>[PEIG amach.]</span></p>
<lb n="640"/>
<lb n="641"/><p><span>EIBHLÍS. - Ní fheadar cad do dhéanfainn i n-éan-</span>
<lb n="642"/><span>chor mara'dh Peig.  Shaoileas go rabhas buailte ar fad</span>
<lb n="643"/><span>agus do cheap an "file," is dócha, go raibh buaidhte</span>
<lb n="644"/><span>aige orm go glan.  Acht beidh mo dhaoithint airgid</span>
<lb n="645"/><span>agam anois gan spleádhchas dó.</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>[PEIG isteach arís.]</span></p>
<lb n="648"/>
<lb n="649"/><p><span>PEIG. - Seo, a Mháighistreás, fuaireas tuagh an</span>
<lb n="650"/><span>tSeabhaic san gcistean go tráthamhail, agus ní bheidh tú</span>
<lb n="651"/><span>ró-fhada anois gan airgead.</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>[Beireann EIBHLÍS ar an tuaigh.  Briseann sí an glas agus</span>
<lb n="654"/><span>oscluigheann an cófra.  Téidheann sí ar a glúinibh agus caith-</span>
<lb n="655"/><span>eann amach na leabhra agus na páipéir.  Seasann Peig taobh</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="656"/><p><span>thiar di ag féachaint uirthi.  Nuair tá an cófra nach mór</span>
<lb n="657"/><span>folamh sciobann Peig rolla páipéir as an gcarn ar an</span>
<lb n="658"/><span>urlár agus cuireann i bhfolach i n-a brághaidh é i gan fhios</span>
<lb n="659"/><span>d'Eibhlís.  Nuair tá an cófra folamh éirigheann Eibhlís go</span>
<lb n="660"/><span>canncrach.]</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>PEIG. - Agus níl éin-nídh ann, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>EIBHLÍS. - Níl pioc ann acht an méid a chíonn tú.</span>
<lb n="665"/><span>Do dheinis dearmhad an uair seo go háirithe, a Pheig.</span></p>
<lb n="666"/>
<lb n="667"/><p><span>[Seasann An Seabhac i ndoras an tseomra ag féachaint ortha.]</span></p>
<lb n="668"/>
<lb n="669"/><p><span>PEIG. - Féach air sin anois!  Do thógfainn an</span>
<lb n="670"/><span>leabhar air go raibh spáig mhór san gcófra, acht caith-</span>
<lb n="671"/><span>fimíd í lorg i n-áit eile anois.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>EIBHLÍS. - Cá bhfuil an t-airgead i dtaisce aige, ní</span>
<lb n="674"/><span>fheadar?  (Féachann sí timcheall uirthi.)</span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>PEIG. - Geobhmaoid amach é má tá sé san tigh; acht</span>
<lb n="677"/><span>tá sé chomh maith dhúinn na leabhra do chur isteach san</span>
<lb n="678"/><span>gcófra arís.</span></p>
<lb n="679"/>
<lb n="680"/><p><span>EIBHLÍS (go feargach). - Ní raghaidh ceann aca isteach</span>
<lb n="681"/><span>ann go bráth arís.  Déanfaidh mé teine cnámh díobh</span>
<lb n="682"/><span>láithreach amuigh ar an tsráid.</span></p>
<lb n="683"/>
<lb n="684"/><p><span>AN SEABHAC (ag tabhairt sceimhle isteach eatortha).</span>
<lb n="685"/><span>- Cad é sin adeireann tú?</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>[Baintear geit as na mnáibh agus iompuigheann siad de</span>
<lb n="688"/><span>phreib ag féachaint cé tá ann.]</span></p>
<lb n="689"/>
<lb n="690"/><p><span>PEIG. - Seabhac na Ceathramhan Caoile!</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>EIBHLÍS. - Seabhac na Ceathramhan Caoile!  Agus</span>
<lb n="693"/><span>cad do thug annso thusa?</span></p>
<lb n="694"/>
<lb n="695"/><p><span>AN SEABHAC. - Táir chun na leabhra do dhóghadh.</span></p>
<lb n="696"/>
<lb n="697"/><p><span>EIBHLÍS. - Cad é sin duit-se?</span></p>
<lb n="698"/>
<lb n="699"/><p><span>AN SEABHAC. - Do rugas oraibh go glan ag réabadh</span>
<lb n="700"/><span>na háite ar lorg airgid.  Acht féach, ní dhéarfaidh mé</span>
<lb n="701"/><span>focal mar gheall air má chuireann sibh na leabhra</span>
<lb n="702"/><span>isteach san gcófra arís.</span></p>
<lb n="703"/>
<lb n="704"/><p><span>EIBHLÍS (ag gáiridhe go fonnmhar). - Ha! ha! ha!</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="705"/><p><span>nach lághach atá sé!  Dar mo bhriathair acht do chreid-</span>
<lb n="706"/><span>feadh éinne go raibh éileamh éicint aige ar an áit.</span>
<lb n="707"/><span>Seo; bailigh leat as so go tapaidh no cuirfidh mise</span>
<lb n="708"/><span>iachaibh ort imtheacht.</span></p>
<lb n="709"/>
<lb n="710"/><p><span>AN SEABHAC. - Ní chorróchaidh mé cos as an áit seo</span>
<lb n="711"/><span>go gcuirfear na leabhra ar ais arís.</span></p>
<lb n="712"/>
<lb n="713"/><p><span>EIBHLÍS. - Seo, a Pheig, beir leat amach na sean-</span>
<lb n="714"/><span>rudaí dreoighte seo agus caith taobh thiar de'n teine</span>
<lb n="715"/><span>iad.</span></p>
<lb n="716"/>
<lb n="717"/><p><span>AN SEABHAC. - Ná déin, a Pheig, ná leag méar</span>
<lb n="718"/><span>ortha nó beidh aithmhéala ort.</span></p>
<lb n="719"/>
<lb n="720"/><p><span>EIBHLÍS. - Cuirfead-sa teine leo agus feicimís cé</span>
<lb n="721"/><span>chuirfidh cosc liom.</span></p>
<lb n="722"/>
<lb n="723"/><p><span>AN SEABHAC (ag preabadh idir na mnáibh agus na</span>
<lb n="724"/><span>leabhraibh). - Cuirfead-sa cosc leat.  Ní leigfead-sa</span>
<lb n="725"/><span>dhuit-se nó d'éinne eile méar do leagaint ar</span>
<lb n="726"/><span>leabhraibh m'athar - (stadann sé go hobann).</span></p>
<lb n="727"/>
<lb n="728"/><p><span>EIBHLÍS (scannruighthe). - Leabhra t'athar!  A Pheig,</span>
<lb n="729"/><span>a Pheig, ar airighís cad dubhairt sé - an Cuimíneach a</span>
<lb n="730"/><span>athair.</span></p>
<lb n="731"/>
<lb n="732"/><p><span>PEIG. - Ha! ha! ha!  Do scéith sé an rún.  Bhí</span>
<lb n="733"/><span>'fhios agam-sa go maith gur mhac do'n Chuimíneach é.</span></p>
<lb n="734"/>
<lb n="735"/><p><span>EIBHLÍS. - A Dhia mhóir na bhFeart, agus nach náireach</span>
<lb n="736"/><span>an scéal é!  Acht fan go dtiocfaidh an sean-</span>
<lb n="737"/><span>bhitheamhnach a bhaile agus scaoilfidh mé teine tríd.</span>
<lb n="738"/><span>Ó faire go deo! agus is dócha go mbeidh sé seo ag</span>
<lb n="739"/><span>éileamh na háite seo ar ball.</span></p>
<lb n="740"/>
<lb n="741"/><p><span>PEIG. - Ná cuir tú féin trí n-a chéile, a Mháighis-</span>
<lb n="742"/><span>treás; ní call duit eagla do bheith ort mar gheall</span>
<lb n="743"/><span>air sin, ar thabhartanas atá sé.</span></p>
<lb n="744"/>
<lb n="745"/><p><span>AN SEABHAC. - Ní maith liom é rádh leat, acht tá</span>
<lb n="746"/><span>tú dearg-bhréagach; agus dá mbadh í an chéad uair</span>
<lb n="747"/><span>thugais t'éitheach do thachtfadh sé thú.</span></p>
<lb n="748"/>
<lb n="749"/><p><span>PEIG. - Ní chuirfidh tú méar fám' shúil-se chomh bog</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="750"/><p><span>soin.  Tá 'fhios agat go maith gur ar thabhartanas atá</span>
<lb n="751"/><span>tú.</span></p>
<lb n="752"/>
<lb n="753"/><p><span>AN SEABHAC. - Á, a bhiadánaidhe, níor tháinig sé</span>
<lb n="754"/><span>chun baile dhuit riamh focal maith a rádh i dtaobh éinne</span>
<lb n="755"/><span>acht an focal is measa id' bhéal i gcomhnaidhe.</span></p>
<lb n="756"/>
<lb n="757"/><p><span>EIBHLÍS. - Agus an amhlaidh a dhéarfá go raibh an</span>
<lb n="758"/><span>Cuimíneach pósta sul ar phós sé mise?</span></p>
<lb n="759"/>
<lb n="760"/><p><span>AN SEABHAC. - Bhí, i gan-fhios do'n tsaoghal.  Tá</span>
<lb n="761"/><span>teistiméireacht an phósta agam-sa agus sid í pictiúir</span>
<lb n="762"/><span>mo mháthar.</span></p>
<lb n="763"/>
<lb n="764"/><p><span>EIBHLÍS (i leath-taoibh). - Teisteiméireacht an phósta!</span>
<lb n="765"/><span>Caithfidh mé greim fhágháil air sin nó bainfidh sé a</span>
<lb n="766"/><span>oighreacht de Roibeárd.  (Leis an Seabhac.)  Scéal</span>
<lb n="767"/><span>fíor!  B'ait liom í fheicsint.  Seo, bailigh leat as so.</span></p>
<lb n="768"/>
<lb n="769"/><p><span>AN SEABHAC. - Ní chorróchaidh mé cos as an áit seo</span>
<lb n="770"/><span>indiu go gcuirfear na leabhra i dtaisce arís.</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>EIBHLÍS. - An amhlaidh tá fonn ort seilbh do thógaint</span>
<lb n="773"/><span>annso cheana féin?  (Téidheann sí go dtí an doras</span>
<lb n="774"/><span>agus glaodhann amach.)  A Pháidín, a Cheallacháin,</span>
<lb n="775"/><span>tagaidh i leith annso!  Cuirfidh mise iachaibh ort</span>
<lb n="776"/><span>imtheacht.</span></p>
<lb n="777"/>
<lb n="778"/><p><span>[PÁIDÍN agus CEALLACHÁN isteach.  Tá corrán agus téad</span>
<lb n="779"/><span>'n-a láimh ag Páidín.]</span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>PÁIDÍN. - Támaoid annso, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>EIBHLÍS. - Beiridh ar an mbitheamhnach úd agus caithidh</span>
<lb n="784"/><span>amach é.</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>PÁIDÍN (scannruighthe). - Seabhac na Ceathramhan</span>
<lb n="787"/><span>Caoile!</span></p>
<lb n="788"/>
<lb n="789"/><p><span>CEALLACHÁN (ag féachaint ar Pháidín go himnidh-</span>
<lb n="790"/><span>each). - Seabhac na Ceathramhan Caoile!</span></p>
<lb n="791"/>
<lb n="792"/><p><span>EIBHLÍS. - Beiridh air, adeir mé libh, agus chaithidh</span>
<lb n="793"/><span>amach é.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>PÁIDÍN (le Ceallachán). - Seo leat, a Cheallacháin.</span>
<lb n="796"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="797"/><p><span>CEALLACHÁN. - Tabhair-se faoi i dtosach.</span></p>
<lb n="798"/>
<lb n="799"/><p><span>PEIG. - Féach ortha, airiú!  Ar mh'anam acht tá siad</span>
<lb n="800"/><span>ag crith le faitchíos roimhe.</span></p>
<lb n="801"/>
<lb n="802"/><p><span>EIBHLÍS. - Cad tá oraibh, nó an bhfuil eagla ar an</span>
<lb n="803"/><span>mbeirt agaibh roimhe?  Ha! ha! ha!-faire fúibh!</span>
<lb n="804"/><span>Seo, beiridh air, adeir mé libh!</span></p>
<lb n="805"/>
<lb n="806"/><p><span>[Druideann siad araon go haireach agus go himnidheach</span>
<lb n="807"/><span>isteach ar an SEABHAC.  Seasann seisean go ciúin, socair,</span>
<lb n="808"/><span>agus é ag mion-gháiridhe fútha.  Nuair thagann siad 'n-a</span>
<lb n="809"/><span>ghaobhar, glacann siad scannradh agus ritheann siad siar arís].</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>AN SEABHAC. - Glaoidh ar bheirt eile isteach, a Pheig.</span></p>
<lb n="812"/>
<lb n="813"/><p><span>EIBHLÍS. - 'S gráin oraibh, a shúmairí!  Cad é an</span>
<lb n="814"/><span>mhaith atá ionnaibh, nó 'bhfuil éin-mhisneach agaibh?  Cia</span>
<lb n="815"/><span>an chiall ná preabann sibh isteach air?  Tabhairfidh</span>
<lb n="816"/><span>Peig agus mé féin congnamh díbh.</span></p>
<lb n="817"/>
<lb n="818"/><p><span>PÁIDÍN. - Bea-bea- b'fhearr lio-lio- liom gan</span>
<lb n="819"/><span>éan-bhaint a bheith agam le - leis, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="820"/>
<lb n="821"/><p><span>CEALLACHÁN. - Ragh-ragh- raghaidh mise fá dhéin</span>
<lb n="822"/><span>pí- píce, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="823"/>
<lb n="824"/><p><span>[Leigeann an SEABHAC scairt as.  Cromann sé agus beir-</span>
<lb n="825"/><span>eann ar an tuaigh].</span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>EIBHLÍS (ag tabhairt súil-fhéachaint' ar an Seabhac).</span>
<lb n="828"/><span>- Ná bac leis an bpíce go fóil.  Ní maith liom é do</span>
<lb n="829"/><span>ghortughadh.  B'fhéidir go n-imtheochadh sé anois go</span>
<lb n="830"/><span>macánta agus gan a thuilleadh aighnis do chur orainn.</span></p>
<lb n="831"/>
<lb n="832"/><p><span>AN SEABHAC. - Téighir fá dhéin na píce, a Cheall-</span>
<lb n="833"/><span>acháin, go bhfeicimíd cad is féidir leat a dhéanamh léi</span>
<lb n="834"/><span>- is fada ná rabhas i n-éan rocán anois.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>PEIG (ag sleamhnughadh taobh thiar de'n tSeabhac). -</span>
<lb n="837"/><span>Agus ná fuil sé d'intinn ag an mbeirt agaibh é</span>
<lb n="838"/><span>d'aimsiughadh?</span></p>
<lb n="839"/>
<lb n="840"/><p><span>EIBHLÍS. - Ó! mhaise, go bhfóiridh Dia orainn!  Ní</span>
<lb n="841"/><span>fhaca mé riamh éin-bheirt badh lugha misneach 'ná na</span>
<lb n="842"/><span>snámhairí seo.  Fáire go deo!  Níl ionnta acht spreas-</span>
<lb n="843"/><span>áin.</span>
<lb n="844"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="845"/><p><span>PEIG (ag baint a clocha dhi) - Go deimhin féin, a</span>
<lb n="846"/><span>Mháighistreás, ní fiú iad do chothughadh, mar is olc atá</span>
<lb n="847"/><span>siad ag frith ort indiu.</span></p>
<lb n="848"/>
<lb n="849"/><p><span>[Teasbánann sí an clóca do PHAIDÍN agus do CHEALLACHÁN</span>
<lb n="850"/><span>agus bagruigheann sí ortha.]</span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>EIBHLÍS. - Dá mbeinn-se im' fhear, do bheadh beirte</span>
<lb n="853"/><span>agam air fad ó.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>[Caitheann PEIG an clóca anuas ar cheann an tSEABHAIC.</span>
<lb n="856"/><span>Preabann PÁIDÍN agus CEALLACHÁN isteach.  Beireann siad</span>
<lb n="857"/><span>air agus leagann é.  Tugann PEIG agus EIBHLÍS congnamh</span>
<lb n="858"/><span>dóibh.  Ceangluigheann siad an SEABHAC go docht, acht ní gan</span>
<lb n="859"/><span>obair mhóir.  An fhaid atá siad ar mhullach an tSEABHAIC</span>
<lb n="860"/><span>brostuigheann siad a chéile mar seo: "Maith an fear, a</span>
<lb n="861"/><span>Pháidín," "Beir ar a lámhaibh," "Cuir ar phleasg a dhroma é,"</span>
<lb n="862"/><span>"Sin é é," "Tá sé agam anois," agus mar sin de.]</span></p>
<lb n="863"/>
<lb n="864"/><p><span>EIBHLÍS. - Anois, a Sheabhaic na Ceathramhan Caoile,</span>
<lb n="865"/><span>cad é an tairbhe dhuit do lúth agus do mhisneach agus</span>
<lb n="866"/><span>do cháil?  Tá tú ar lár againn go glan.</span></p>
<lb n="867"/>
<lb n="868"/><p><span>AN SEABHAC. - Ní mé an chéad fhear do thuit le</span>
<lb n="869"/><span>cealg mná.</span></p>
<lb n="870"/>
<lb n="871"/><p><span>EIBHLÍS. - Anois, a bhuachaillí, cuarduighidh a phócaí</span>
<lb n="872"/><span>agus a chuid éadaigh agus féachaidh an bhfuil éan-</span>
<lb n="873"/><span>pháipéar foluighthe ionnta.</span></p>
<lb n="874"/>
<lb n="875"/><p><span>AN SEABHAC (ag gáiridhe go fonnmhar). - Ha! ha!</span>
<lb n="876"/><span>ha!  Tá's agam cad tá id' cheann agat.  Tá tú i</span>
<lb n="877"/><span>ndiaidh na teistiméarachta.  Is gasta an bhean thú, acht</span>
<lb n="878"/><span>dheinis dearmhad an uair seo - ha! ha! ha!</span></p>
<lb n="879"/>
<lb n="880"/><p><span>EIBHLÍS. - Rith, a Pheig, agus faigh cadhrán móna go</span>
<lb n="881"/><span>gcuirfimíd gobán i mbéal an bhlaodhthaire seo.  [PEIG</span>
<lb n="882"/><span>amach.]  Agus deinidh mar adubhairt mé libh, a chabúin.</span></p>
<lb n="883"/>
<lb n="884"/><p><span>AN SEABHAC. - Ní gábhadh dhóibh dul fá éin-triob-</span>
<lb n="885"/><span>lóid, mar níl an páipéar atá uait-se orm.</span></p>
<lb n="886"/>
<lb n="887"/><p><span>[PEIG isteach.]</span></p>
<lb n="888"/>
<lb n="889"/><p><span>[Cuirtear an cadhrán móna i mbéal an tSEABHAIC agus</span>
<lb n="890"/><span>cuarduighthear a chuid éadaigh.  An fhaid atá an gnó so ar</span>
<lb n="891"/><span>siubhal atá siad go léir ag cainnt le chéile mar so: "An</span>
<lb n="892"/><span>póca so!"  "Bhfuil éin-nídh ann?"  "An póca eile anois!"</span>
<lb n="893"/><span>"Féach an bhfuil póca taobh istigh dá chasóg."  "Oscail a</span>
<lb n="894"/><span>bheasta," & rl.]</span>
<lb n="895"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="896"/><p><span>EIBHLÍS (i leath-taoibh). - Tá gach éan-rud ag dul</span>
<lb n="897"/><span>im' choinne indiu, acht beidh sásamh éicint agam.  (Le</span>
<lb n="898"/><span>Peig) A Pheig, beir leat amach an drabhfhuigheall so</span>
<lb n="899"/><span>agus cuir taobh thiar de'n teine iad.  Do bhí an</span>
<lb n="900"/><span>Cuimíneach i bhfad níos cúramaighe ortha-so 'ná do bhí</span>
<lb n="901"/><span>sé órm-sa riamh.</span></p>
<lb n="902"/>
<lb n="903"/><p><span>PEIG. - Go deimhin féin, tá an ceart agat san</span>
<lb n="904"/><span>méid sin, agur badh mhór an feall é, a Mháighistreás -</span>
<lb n="905"/><span>badh mhór.</span></p>
<lb n="906"/>
<lb n="907"/><p><span>[Bailigheann PEIG gabháil de sna leabhraibh le chéile.  Tos-</span>
<lb n="908"/><span>nuigheann an SEABHAC ag únfairt, agus luigheann sé ar chuid</span>
<lb n="909"/><span>aca].</span></p>
<lb n="910"/>
<lb n="911"/><p><span>EIBHLÍS. - Seo leat agus dóigh an sprus salach so.</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>[PEIG amach.]</span></p>
<lb n="914"/>
<lb n="915"/><p><span>Agus, a Sheabhaic na Ceathramhan Caoile, a dhuine</span>
<lb n="916"/><span>bhoicht! is beag do shaoileas ó chianaibh go raibh tusa</span>
<lb n="917"/><span>mar leas-mhac agam.  Is amhlaidh bheidh gach éinne ag</span>
<lb n="918"/><span>tnútháin liom feasta mar gheall ar dhuine chomh cáil-</span>
<lb n="919"/><span>eamhail leat-sa do bheith agam mar mhac.</span></p>
<lb n="920"/>
<lb n="921"/><p><span>[Ritheann PEIG isteach agus scannradh uirthi].</span></p>
<lb n="922"/>
<lb n="923"/><p><span>PEIG. - A Mháighistreás - a Mháighistreás, seo an</span>
<lb n="924"/><span>Cuimíneach chughainn!</span></p>
<lb n="925"/>
<lb n="926"/><p><span>EIBHLÍS. - Há! ambasa beidh ceol againn anois;</span>
<lb n="927"/><span>acht ní fheadar cad d'éirigh dó.  A Pheig, a Pháidín,</span>
<lb n="928"/><span>a Cheallacháin, tagaidh i leith annso chugham.  (Ag</span>
<lb n="929"/><span>cogairnigh.)  Cuirfimíd i leith an tSeabhaic é gur</span>
<lb n="930"/><span>tháinig sé annso chun na háite do réabadh, agus cuimh-</span>
<lb n="931"/><span>nighidh gur leis an tuagh.</span></p>
<lb n="932"/>
<lb n="933"/><p><span>[Seasann an CUIMÍNEACH ins an ndoras agus tagann</span>
<lb n="934"/><span>iongantas air nuair chíonn sé na daoine eile ins an seomra.]</span></p>
<lb n="935"/>
<lb n="936"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cad é seo?  Cad é seo?  Cad</span>
<lb n="937"/><span>tá ar siubhal agaibh? - nó cad do thug sibh-se go léir</span>
<lb n="938"/><span>isteach im' sheomra-sa gan chead?  Agus Peig Ní</span>
<lb n="939"/><span>Chorbáin annso!  Do chuireas an ruaig ort-sa cheana,</span>
<lb n="940"/><span>acht chím ná raibh éan-mhaith ann.  Seo, bailigh leat as</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="941"/><p><span>so; (leis an mbeirt eile) agus badh chirte dhíbh-se a</span>
<lb n="942"/><span>bheith i bhfeidhil bhur ngnótha.  Seo, bailighidh libh go</span>
<lb n="943"/><span>tapaidh.</span></p>
<lb n="944"/>
<lb n="945"/><p><span>EIBHLÍS ('n-a sheasamh idir an Cuimíneach agus an</span>
<lb n="946"/><span>Seabhac). - Ná cuir chun siubhail iad fós.  Béidh rud</span>
<lb n="947"/><span>éicint aca le rádh leat-sa láithreach.</span></p>
<lb n="948"/>
<lb n="949"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cad do bheadh aca le rádh liom-</span>
<lb n="950"/><span>sa?  (Tugann sé an Seabhac fá ndeara.)  Agus cé</span>
<lb n="951"/><span>hé seo sínte ar an urlár agaibh?  (Druideann sé</span>
<lb n="952"/><span>isteach agus féachann sé air.)  Dar fiadh, acht 'sé an</span>
<lb n="953"/><span>Seabhac atá ann!  Cia an chiall ar cheangal sibh mar</span>
<lb n="954"/><span>sin é? - nó cad do dhein sé oraibh?</span></p>
<lb n="955"/>
<lb n="956"/><p><span>(Leigeann an SEABHAC grág as agus tugann iarracht ar</span>
<lb n="957"/><span>éirghe.)</span></p>
<lb n="958"/>
<lb n="959"/><p><span>EIBHLÍS. - Is maith an scéal é ná rabhamar go léir</span>
<lb n="960"/><span>sínte marbh agus an teach dóighthe loiscthe romhat.</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (ag tabhairt an cófra fá ndeara).</span>
<lb n="963"/><span>- Agus cad é seo - nó an ar mo shúilibh atá sé?  An</span>
<lb n="964"/><span>cófra réabtha briste, agus na leabhra imthighthe.  Na</span>
<lb n="965"/><span>leabhra - na leabhra, cad do dhein sibh leo?  A Eibhlís,</span>
<lb n="966"/><span>a Eibhlís, cá bhfuil siad?</span></p>
<lb n="967"/>
<lb n="968"/><p><span>EIBHLÍS. - Níor bhain mise leo.</span></p>
<lb n="969"/>
<lb n="970"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (go suaidhte). - A Dhia mhóir na</span>
<lb n="971"/><span>bhFeart! an ag taibhreamh atáim?  Nílim leath-uair a'</span>
<lb n="972"/><span>chluig imthighthe as an seomra so, agus féach ar an</span>
<lb n="973"/><span>ndíoghbháil atá déanta ó chuaidh mé amach - an cófra</span>
<lb n="974"/><span>briste, na leabhra sciobtha, agus an Seabhac cean-</span>
<lb n="975"/><span>gailte ar an urlár.</span></p>
<lb n="976"/>
<lb n="977"/><p><span>PEIG. - Agus an t-anam scannruighthe asainn go</span>
<lb n="978"/><span>léir, a Mháighistir.</span></p>
<lb n="979"/>
<lb n="980"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Agus cad do thug annso é?</span>
<lb n="981"/><span>A Sheabhaic, cad do thug annso thú i n-éan-chor?</span></p>
<lb n="982"/>
<lb n="983"/><p><span>EIBHLÍS. - Ní féidir leis labhairt leat.</span></p>
<lb n="984"/>
<lb n="985"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Cia an chiall?  Cad tá air?</span>
<lb n="986"/></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="987"/><p><span>EIBHLÍS. - B'éigin dúinn gobán do chur 'n-a bhéal, bhí</span>
<lb n="988"/><span>sé ag liúghairigh chomh huathbhásach soin.</span></p>
<lb n="989"/>
<lb n="990"/><p><span>[Leigeann an SEABHAC grág eile as].</span></p>
<lb n="991"/>
<lb n="992"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - An as a mheamhair a bhí sé?</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>PÁIDÍN.- Bhí sé mar bheadh deamhan dearg aníos ó</span>
<lb n="995"/><span>ifreann, a Mháighistir.</span></p>
<lb n="996"/>
<lb n="997"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (le Páidín agus le Ceallachán). -</span>
<lb n="998"/><span>Seo, scaoilidh é, agus leig dó éirghe.</span></p>
<lb n="999"/>
<lb n="1000"/><p><span>EIBHLÍS. - An as do mheamhair atá tú?  Má scaoil-</span>
<lb n="1001"/><span>tear é mairbheochaidh sé gach éinne san tigh.</span></p>
<lb n="1002"/>
<lb n="1003"/><p><span>PÁIDÍN. - Ní bhainfidh mise leis, a Mháighistir.</span></p>
<lb n="1004"/>
<lb n="1005"/><p><span>CEALLACHÁN. - Do bheadh eagla orm-sa dul 'n-a</span>
<lb n="1006"/><span>ghaobhar tá sé chomh millteach soin.</span></p>
<lb n="1007"/>
<lb n="1008"/><p><span>PEIG. - B'fhearra dhuit é fhágaint mar atá sé go</span>
<lb n="1009"/><span>dtiocfaidh sé chuige féin.</span></p>
<lb n="1010"/>
<lb n="1011"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Ó bhó, bhó, bhó, cad do dhéanfaidh</span>
<lb n="1012"/><span>mé i n-éan-chor?  Bhfuil 'fhios agaibh cad do bhain dó nó</span>
<lb n="1013"/><span>cad do thug annso é?</span></p>
<lb n="1014"/>
<lb n="1015"/><p><span>EIBHLÍS (agus dranna uirthi). - Cad do thug annso é</span>
<lb n="1016"/><span>acht ag lorg a choda féin, is dócha!</span></p>
<lb n="1017"/>
<lb n="1018"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (scannruighthe). - Cad é sin adeir-</span>
<lb n="1019"/><span>eann tú?  A' lorg a choda féin!</span></p>
<lb n="1020"/>
<lb n="1021"/><p><span>EIBHLÍS. - 'Seadh, nach é do mhac féin é, agus do</span>
<lb n="1022"/><span>mhac is sine leis?  Á' a shean-chladhaire, do scoilt sé</span>
<lb n="1023"/><span>ort.</span></p>
<lb n="1024"/>
<lb n="1025"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (Buaidhreamh 'n-a fhéachaint agus é</span>
<lb n="1026"/><span>ag crith ó bhun go bathas). - Á! agus an mar sin atá</span>
<lb n="1027"/><span>an scéal?  Do scéith sé chughaibh an rún.  Is dócha gur</span>
<lb n="1028"/><span>bhris ar an bhfoidhne aige, acht bíodh an milleán orm</span>
<lb n="1029"/><span>féin.</span></p>
<lb n="1030"/>
<lb n="1031"/><p><span>EIBHLÍS. - Seadh, bíodh an milleán ort féin agus</span>
<lb n="1032"/><span>tuilleadh tubaiste chughat.</span>
<lb n="1033"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="1034"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (leis an Seabhac). - Á, a</span>
<lb n="1035"/><span>Éamoinn, a Éamoinn, dá mbeadh foidhne agat go</span>
<lb n="1036"/><span>ceann seachtmhaine eile bhíos chun é admháil ós cómhair</span>
<lb n="1037"/><span>an tsaoghail gur tusa mo mhac dlisteanach féin.</span></p>
<lb n="1038"/>
<lb n="1039"/><p><span>EIBHLÍS. - Agus a shean-bhitheamhnaigh, níl náire ort é</span>
<lb n="1040"/><span>rádh suas lem' bhéal go raibh mac ar thabhartanas agat</span>
<lb n="1041"/><span>sul ar phós tú mise.  Féach, dá mbeadh scian agam do</span>
<lb n="1042"/><span>sháithfinn id' chroidhe í go dtí an chos.</span></p>
<lb n="1043"/>
<lb n="1044"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Féach, a Eibhlís, táim cráidhte</span>
<lb n="1045"/><span>mo dhaothaint cheana, agus gan an choir ghránda úd do</span>
<lb n="1046"/><span>chur im' leith; acht ár ndóigh bhí droich-intinn agat i</span>
<lb n="1047"/><span>gcomhnaidhe.</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>PEIG. - Ná fuil teistiméireacht an phósta ag an</span>
<lb n="1050"/><span>Seabhac agus nach í siúd pictiúir a mháthar, a Mháighis-</span>
<lb n="1051"/><span>treás?</span></p>
<lb n="1052"/>
<lb n="1053"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Go ndeinidh Dia trócaire uirthi.</span></p>
<lb n="1054"/>
<lb n="1055"/><p><span>EIBHLÍS. - Is dócha gur le stainncín orm-sa do</span>
<lb n="1056"/><span>chongbhuigh sé an phictiúir annso; acht beidh sásamh</span>
<lb n="1057"/><span>agam-sa.</span></p>
<lb n="1058"/>
<lb n="1059"/><p><span>[Beireann sí ar an gcorrán agus tugann iarracht ar an</span>
<lb n="1060"/><span>bpictiúr do lot.  Preabann an CUIMÍNEACH idir í féin agus</span>
<lb n="1061"/><span>an bpictiúir agus baineann di an corrán.]</span></p>
<lb n="1062"/>
<lb n="1063"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Iomchuir tú féin, a Eibhlís.  Má</span>
<lb n="1064"/><span>leagann tú méar ar an bpictúir úd beidh aithmhéala</span>
<lb n="1065"/><span>ort.</span></p>
<lb n="1066"/>
<lb n="1067"/><p><span>EIBHLÍS. - A bhitheamhnaigh bhradaigh, fuairís mo chúig</span>
<lb n="1068"/><span>céad giní le feall-bheart.</span></p>
<lb n="1069"/>
<lb n="1070"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (ag gáiridhe). - Mhaise go deimhin</span>
<lb n="1071"/><span>duit támaoid bodhar agat féin agus na cúig céad</span>
<lb n="1072"/><span>giní úd.  Cúis gháire ó Dhia chughainn!</span></p>
<lb n="1073"/>
<lb n="1074"/><p><span>EIBHLÍS. - Cloisfidh tú a thuilleadh mar gheall ortha</span>
<lb n="1075"/><span>adeir mise leat-sa; acht ní fhanfaidh mé nóiminte</span>
<lb n="1076"/><span>eile fá dhíon an tighe seo chun geoin magaidh do</span>
<lb n="1077"/><span>dhéanamh díom féin, mar chím ná fuil meas an mhadraidh</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="1078"/><p><span>orm annso nó ní raibh riamh.  (i leath-taoibh.)  Tá</span>
<lb n="1079"/><span>sgiatháin an tSeabhaic gearrtha anois go háirithe.</span></p>
<lb n="1080"/>
<lb n="1081"/><p><span>[EIBHLÍS amach.]</span></p>
<lb n="1082"/>
<lb n="1083"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - A Pheig, cad do dhein an Seabhac</span>
<lb n="1084"/><span>as an tslighe?</span></p>
<lb n="1085"/>
<lb n="1086"/><p><span>PEIG. - Do shleamhnuigh sé isteach annso agus tuagh</span>
<lb n="1087"/><span>'n-a láimh aige, agus do bhris sé glas an chófra.  Badh</span>
<lb n="1088"/><span>scannradh saoghalta dhuit a bhéith ag féachaint air agus</span>
<lb n="1089"/><span>an rabharta feirge do ghabh é.</span></p>
<lb n="1090"/>
<lb n="1091"/><p><span>[Tugann an SEABHAC iarracht eile ar éirghe.]</span></p>
<lb n="1092"/>
<lb n="1093"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Go bhfóiridh Dia orm! níl 'fhios</span>
<lb n="1094"/><span>agam an ar mo cheann nó an ar mó chosaibh atáim im'</span>
<lb n="1095"/><span>sheasamh.</span></p>
<lb n="1096"/>
<lb n="1097"/><p><span>PEIG. - Go deimhin féin, a Mháighistir, ní gan fáth é</span>
<lb n="1098"/><span>agus is truagh Mhuire thú indiu.</span></p>
<lb n="1099"/>
<lb n="1100"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Féach, a Pheig, ní thugann do</span>
<lb n="1101"/><span>thruagh-sa éan-tsásamh domh-sa.  Níl éan-ghnó agat</span>
<lb n="1102"/><span>annso feasta.  Seo, bailigh leat as so.  (Leis an</span>
<lb n="1103"/><span>mbeirt eile.)  Agus tá sé chomh maith dhíbh-se a bheith</span>
<lb n="1104"/><span>ag imtheacht leis; fágaidh annso mé go fóill.</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>PEIG. - Go dtugaidh Dia lá maith dhuit, a Mháighistir,</span>
<lb n="1107"/><span>agus is truagh liom do chás.  (i leath-taoibh.)  Tá</span>
<lb n="1108"/><span>greim daingean agam ortha go léir anois, ha!</span>
<lb n="1109"/><span>ha! ha!</span></p>
<lb n="1110"/>
<lb n="1111"/><p><span>[PEIG agus na BUACHAILLÍ amach.]</span></p>
<lb n="1112"/>
<lb n="1113"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Á, a Sheabhaic, a Sheabhaic, cad í</span>
<lb n="1114"/><span>an mhearaidheacht, nó cad é an donas a thuit ort agus</span>
<lb n="1115"/><span>an feall so d'imirt orm?</span></p>
<lb n="1116"/>
<lb n="1117"/><p><span>[Scaoileann sé na ceangail agus baineann an gobán as</span>
<lb n="1118"/><span>béal an tSEABHAIC].</span></p>
<lb n="1119"/>
<lb n="1120"/><p><span>Do sháithis saighead nimhneach im' chroidhe indiu go</span>
<lb n="1121"/><span>háirithe; agus ní chreidfinn ó'n domhan go ndéanfá</span>
<lb n="1122"/><span>beart chomh náireach soin mara'dh go bhfaca mé lem'</span>
<lb n="1123"/><span>shúilibh féin í.</span></p>
<lb n="1124"/>
<lb n="1125"/><p><span>[Éirgheann an SEABHAC, tógann sé leabhar do bhí faoi ar</span>
<lb n="1126"/><span>an urlár agus cuireann ar an mbórd é].</span>
<lb n="1127"/></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="1128"/><p><span>AN SEABHAC. - Agus a' gcreideann tú go bhfuil</span>
<lb n="1129"/><span>mise cionntach?  Féach, níl san méid adubhairt na</span>
<lb n="1130"/><span>bitheamhnaigh úd leat acht éitheach ó thúis deireadh, agus</span>
<lb n="1131"/><span>dearg-éitheach leis.</span></p>
<lb n="1132"/>
<lb n="1133"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Ní dhéanfaidh an leath-scéal soin</span>
<lb n="1134"/><span>an gnó.  Á, a Éamoinn, ní raibh éin-cheart agat</span>
<lb n="1135"/><span>teacht annso.</span></p>
<lb n="1136"/>
<lb n="1137"/><p><span>AN SEABHAC. - Fágaim fé Dhia é ná raibh éan-</span>
<lb n="1138"/><span>bhaint agam leis an gcófra.</span></p>
<lb n="1139"/>
<lb n="1140"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Agus cionnus do tháinig Eibhlís</span>
<lb n="1141"/><span>agus Peig agus an bheirt eile ar éan-fhocal amháin?</span></p>
<lb n="1142"/>
<lb n="1143"/><p><span>AN SEABHAC. - 'Neosaidh mé dhuit gach éan-rud go</span>
<lb n="1144"/><span>díreach mar do thuit sé amach.</span></p>
<lb n="1145"/>
<lb n="1146"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Seo leat.</span></p>
<lb n="1147"/>
<lb n="1148"/><p><span>AN SEABHAC. - Tháinig mé ar Eibhlís agus ar Pheig</span>
<lb n="1149"/><span>agus iad ag briseadh an chófra.  Bhíodar ag lorg</span>
<lb n="1150"/><span>airgid ann.</span></p>
<lb n="1151"/>
<lb n="1152"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Agus cionnus do thángaís isteach</span>
<lb n="1153"/><span>chomh tráthamhail sin?  D'airgheas go raibh Roibeárd</span>
<lb n="1154"/><span>agus tú féin ag fiadhach san nGleann Doimhin indiu.</span></p>
<lb n="1155"/>
<lb n="1156"/><p><span>AN SEABHAC. - Bhíomar san nGleann Doimhin acht -</span></p>
<lb n="1157"/>
<lb n="1158"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Agus cá'r fhágais Roibeárd?</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>AN SEABHAC. - Bhíos chun é sin d'innsint duit.  Do</span>
<lb n="1161"/><span>ghortuigh Roibeárd a chos agus tháinig mé a bhaile fá</span>
<lb n="1162"/><span>dhéin an chapaill dó.</span></p>
<lb n="1163"/>
<lb n="1164"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Roibeárd gortuighthe!  Nár</span>
<lb n="1165"/><span>leigidh Dia go bhfuil an scéal níos measa.</span></p>
<lb n="1166"/>
<lb n="1167"/><p><span>AN SEABHAC. - Agus an amhlaidh adéarfá gur bhain</span>
<lb n="1168"/><span>mise le Roibeárd?</span></p>
<lb n="1169"/>
<lb n="1170"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Is aisteach an gnó é.  Nach</span>
<lb n="1171"/><span>tráthamhail go raibh mise amuigh nuair thángaís; nach</span>
<lb n="1172"/><span>tráthamhail go raibh Roibeárd as an tslighe; agus rud</span>
<lb n="1173"/><span>eile, nach leat an tuagh so?</span></p>
<lb n="1174"/>
<lb n="1175"/><p><span>AN SEABHAC. - Is liom, acht -</span>
<lb n="1176"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="1177"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Ní ghlanfadh an méid uisce atá</span>
<lb n="1178"/><span>san bhfairrge thú, agus badh chaillte an mhaise dhuit é mo</span>
<lb n="1179"/><span>chroidhe bhocht do scóladh i ndeireadh mo laetheanta.</span></p>
<lb n="1180"/>
<lb n="1181"/><p><span>AN SEABHAC. - Mara bhfuil tú ar mire ar fad do</span>
<lb n="1182"/><span>thuigfeá mar ar thuit an scéal amach.</span></p>
<lb n="1183"/>
<lb n="1184"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Tuigim an scéal go han-mhaith;</span>
<lb n="1185"/><span>ná ceap gur 'madán mise, do gheobhthá an chroch ar an</span>
<lb n="1186"/><span>bhfiadhnaise atá id' choinne.  D'éirigh tú mío-shásta cé</span>
<lb n="1187"/><span>go raibh saoghal breagh agat.  Thángaís annso mar</span>
<lb n="1188"/><span>ghadaidhe chun iachaibh do chur orm-sa do chuid féin do</span>
<lb n="1189"/><span>thabhairt duit agus -</span></p>
<lb n="1190"/>
<lb n="1191"/><p><span>AN SEABHAC. - Fágaim fé Dhia é go raibh an scéal go</span>
<lb n="1192"/><span>díreach mar d'inniseas duit é agus ná fuilim cionntach.</span></p>
<lb n="1193"/>
<lb n="1194"/><p><span>AN CUIMÍNEACH. - Ná habair a thuilleadh anois.</span>
<lb n="1195"/><span>Bíodh deireadh leis an scéal.  Tá mise réidh leat.</span>
<lb n="1196"/><span>Seo roinnt airgid duit (síneann sé sparán chuige</span>
<lb n="1197"/><span>acht ní ghlacann AN SEABHAC é), agus téighir i n-áit</span>
<lb n="1198"/><span>éicint as mo radharc - pé áit is maith leat; acht ná</span>
<lb n="1199"/><span>tar im' ghaobhar ó'n lá so amach.  Ní thiubhraidh mé mo</span>
<lb n="1200"/><span>mhallacht nó mo bheannacht duit - fágaim fé Dhia thú.</span></p>
<lb n="1201"/>
<lb n="1202"/><p><span>AN SEABHAC. - Conbhuigh do chuid airgid.  Is cos-</span>
<lb n="1203"/><span>amhail ná raibh uait acht leath-scéal chun mise do</span>
<lb n="1204"/><span>dhíbirt.  Seadh, imtheochaidh mé ar feadh tamaill chun</span>
<lb n="1205"/><span>suaimhnis do thabhairt duit; acht tiocfaidh mé ar ais</span>
<lb n="1206"/><span>arís, agus ní bheidh gach éan-rud ar a toil féin ag</span>
<lb n="1207"/><span>Eibhlís.  Go maithidh Dia dhuit an éagcóir atá déanta</span>
<lb n="1208"/><span>agat orm-sa, agus is baoghal liom go mbeidh aithmhéala</span>
<lb n="1209"/><span>ort go gairid.</span></p>
<lb n="1210"/>
<lb n="1211"/><p><span>[An SEABHAC amach.]</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>AN CUIMÍNEACH (ag rith go dtí an doras). - A</span>
<lb n="1214"/><span>Éamoinn, a Sheabhaic, fan; ná himthigh.  A Sheabhaic, a</span>
<lb n="1215"/><span>thaisce, fan go fóill.  Tá sé imthighthe (cuireann sé a</span>
<lb n="1216"/><span>lámh le n-a éadan agus siubhlann sé anonn is anall</span>
<lb n="1217"/><span>go buaidheartha).  Cad tá déanta agam?  Bhíos as</span>
<lb n="1218"/><span>mo mheamhair agus bhíos ró-chruaidh air (druideann</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="1219"/><p><span>sé isteach leis an gclár agus tugann an leabhar fá</span>
<lb n="1220"/><span>ndeara).  A Dhia mhóir, cad tá annso agam!  Laoi</span>
<lb n="1221"/><span>Oisín - buidheachas mór le Dia!  Cad d'éirigh dam</span>
<lb n="1222"/><span>i n-éan-chor agus an gnó so do chur 'n-a leith?  Go</span>
<lb n="1223"/><span>maithfidh Dia dham é.  Mairbheochaidh an lá so mé.  A</span>
<lb n="1224"/><span>Sheabhaic, mo sheacht míle beannacht ort (tagann</span>
<lb n="1225"/><span>creathadh 'n-a ghlór) agus nár leigidh Dia go n-imtheoch-</span>
<lb n="1226"/><span>aidh tú go bhfeicim arís thú.</span></p>
<lb n="1227"/>
<lb n="1228"/><p><span>[Suidheann sé go trom tuirseach agus leagann sé a cheann</span>
<lb n="1229"/><span>ar an gclár tuitim i bhfanntaisne].</span></p>
<lb n="1230"/>
<lb n="1231"/><p><span>BRAT ANUAS.</span>
<lb n="1232"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="1233"/><p><span>An Tarna Gníomh.</span></p>
<lb n="1234"/>
<lb n="1235"/><p><span>AN RADHARC - Oidhche ghealaighe i n-áit chreagaigh ar bhruach na</span>
<lb n="1236"/><span>fairrge i n-iarthair Uí Bhriocáin.  Cosán agus streapaí ó'n</span>
<lb n="1237"/><span>talamh chomhthrom go dtí an tráigh.  SEABHAC NA CEATHRAMHAN</span>
<lb n="1238"/><span>CAOILE agus EIBHLÍN NÍ GHORMÁIN 'n-a suidhe ar na cairrgeach-</span>
<lb n="1239"/><span>aibh ag cainnt le chéile.</span></p>
<lb n="1240"/>
<lb n="1241"/><p><span>AN SEABHAC. - Tá an scéal ar fad agat anois ó</span>
<lb n="1242"/><span>thúis deireadh, a Eibhlín.</span></p>
<lb n="1243"/>
<lb n="1244"/><p><span>EIBHLÍN. - Is aisteach an scéal é, a Sheabhaic, a</span>
<lb n="1245"/><span>chroidhe.  Acht cad do dhéanfaidh tú anois, a Éamoinn?</span></p>
<lb n="1246"/>
<lb n="1247"/><p><span>AN SEABHAC. - Is baoghal liom go gcaithfimíd</span>
<lb n="1248"/><span>scaramhaint le chéile ar feadh tamaill, mar ní fhéad-</span>
<lb n="1249"/><span>fainn fanacht annso níos fuide.</span></p>
<lb n="1250"/>
<lb n="1251"/><p><span>EIBHLÍN. - Ní fhéadfá, ár ndóigh, mar tá 'fhios agam</span>
<lb n="1252"/><span>go maith go bhfuilir ró-neimhspleádhach agus ró-</span>
<lb n="1253"/><span>dhuineamhail.  Acht, a Sheabhaic, a chroidhe, gheobhaidh mé</span>
<lb n="1254"/><span>bás leis an uaigneas má imthigheann tú uaim.</span></p>
<lb n="1255"/>
<lb n="1256"/><p><span>AN SEABHAC. - A Eibhlín, ná leig an galar dubhach</span>
<lb n="1257"/><span>id' ghaobhar, a stórach; níl éan-chall leis.</span></p>
<lb n="1258"/>
<lb n="1259"/><p><span>EIBHLÍN. - Agus, a Sheabhaic, cá raghaidh tú?</span></p>
<lb n="1260"/>
<lb n="1261"/><p><span>AN SEABHAC. - Raghaidh mé go dtí an Fhrainnc chun</span>
<lb n="1262"/><span>slighe bheathadh do bhaint amach ann le neart mo láimhe</span>
<lb n="1263"/><span>agus le faobhar mo chlaidhimh.</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>EIBHLÍN. - Go dtí an Fhrainnc!</span></p>
<lb n="1266"/>
<lb n="1267"/><p><span>AN SEABHAC. - 'Seadh; beidh long ag teacht amach</span>
<lb n="1268"/><span>anocht ó Lios Ceannúir agus tá currach ag teacht i</span>
<lb n="1269"/><span>leith annso chun mise do thabhairt amach chúichi.</span></p>
<lb n="1270"/>
<lb n="1271"/><p><span>EIBHLÍN. - Och, mo chumha chroidhe!  Do bhíos ag brath</span>
<lb n="1272"/><span>ar rud éicint mar sin.  Acht, a Sheabhaic, is baoghal</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="1273"/><p><span>liom má imthigheann tú go gtí an Fhrainnc ná feicfidh</span>
<lb n="1274"/><span>mise go bráth arís thú.</span></p>
<lb n="1275"/>
<lb n="1276"/><p><span>AN SEABHAC. - Ná habair é sin, ná habair é sin, a</span>
<lb n="1277"/><span>Eibhlín.  Tá súil le Dia agam go dtiocfaidh mé ar</span>
<lb n="1278"/><span>ais chughat agus gan pioc i measa liom.</span></p>
<lb n="1279"/>
<lb n="1280"/><p><span>EIBHLÍN. - Ní maith liom i n-éan-chor an imirce seo</span>
<lb n="1281"/><span>go dtí an Fhrainnc.  Níl fear óg ó Cheann Léime go</span>
<lb n="1282"/><span>Buirrin a d'fhéadfadh claidheamh d'iomchur ná fuil</span>
<lb n="1283"/><span>imthighthe ann.</span></p>
<lb n="1284"/>
<lb n="1285"/><p><span>AN SEABHAC. - Acht tiocfaidh siad ar ais lá éicint.</span></p>
<lb n="1286"/>
<lb n="1287"/><p><span>EIBHLÍN. - Támaoid ag feitheamh leo le dáfhichid</span>
<lb n="1288"/><span>bliadhain, acht ní thángadar fós.</span></p>
<lb n="1289"/>
<lb n="1290"/><p><span>AN SEABHAC. - Acht ní fada uainn anois é.</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>EIBHLÍN. - Cumha láir lem' chroidhe, is minic mé ag</span>
<lb n="1293"/><span>smuaineamh ar an dtír bhoicht seo agus ar an gcaoi</span>
<lb n="1294"/><span>'n-a bhfuil sí tráighte traochta ó chogadh agus ó ghéir-</span>
<lb n="1295"/><span>leanamhaint na nGall.</span></p>
<lb n="1296"/>
<lb n="1297"/><p><span>AN SEABHAC. - Acht cuirfimíd deireadh leis an</span>
<lb n="1298"/><span>anró go gairid -</span></p>
<lb n="1299"/>
<lb n="1300"/><p><span>"Beidh leagadh 'gus gearradh 'gus brúth,</span>
<lb n="1301"/><span>Beidh scaipeadh 'gus scannradh 'gus uireasbhaidh,</span>
<lb n="1302"/><span>Gallaibh dá gcaitheamh gan chabhair</span>
<lb n="1303"/><span>Nuair ghreadfas an Franncach teine leo!"</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>EIBHLÍN. - Dá mbeadh aga chuige i mbárach, cá bhfuil</span>
<lb n="1306"/><span>na fir a sheasfadh san mbearnain?</span></p>
<lb n="1307"/>
<lb n="1308"/><p><span>AN SEABHAC. - Tá siad dá ngléasadh féin thall</span>
<lb n="1309"/><span>agus tiocfaidh siad ar ais lá éicint agus fuadar</span>
<lb n="1310"/><span>nimhe fútha.</span></p>
<lb n="1311"/>
<lb n="1312"/><p><span>EIBHLÍN. - Acht a' dtiocfaidh na Franncaigh leo chun</span>
<lb n="1313"/><span>an chomhair do díol?</span></p>
<lb n="1314"/>
<lb n="1315"/><p><span>AN SEABHAC. - Bí cinnte dhe.  Nár thugadar iarr-</span>
<lb n="1316"/><span>acht faoi cheana agus d'éirgheochadh leo mara'dh go</span>
<lb n="1317"/><span>raibh an ghaoth 'n-a gcoinnibh.</span>
<lb n="1318"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="1319"/><p><span>EIBHLÍN. - B'fhéidir é, acht tá eagla orm.  Agus a'</span>
<lb n="1320"/><span>bhfuil tusa ag dul ann i ndáiríribh?</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>AN SEABHAC. - Táim, agus mara'dh go rabhas chomh</span>
<lb n="1323"/><span>ceanamhail sin ort-sa, agus mara'dh go raibh an grádh</span>
<lb n="1324"/><span>ceangailte chomh mór soin im' chroidhe, bhíos imthighthe</span>
<lb n="1325"/><span>ann anuraidh.</span></p>
<lb n="1326"/>
<lb n="1327"/><p><span>EIBHLÍN. - Agus an bhfuil do ghrádh ag trághadh anois?</span></p>
<lb n="1328"/>
<lb n="1329"/><p><span>AN SEABHAC. - Cad é an sórt cainnte é sin, a</span>
<lb n="1330"/><span>Eibhlín?</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>Eibhlín. - Dubhraís anois láithreach go rabhais chomh</span>
<lb n="1333"/><span>ceanamhail sin orm anuraidh is ná féadfá imtheacht</span>
<lb n="1334"/><span>uaim, acht táir chun scaramhaint liom anois agus do</span>
<lb n="1335"/><span>réir deallraimh níl spalla bróin ort - á, do leigis</span>
<lb n="1336"/><span>amach ort féin, a Sheabhaic (leigeann sí gáire beag</span>
<lb n="1337"/><span>aisti).</span></p>
<lb n="1338"/>
<lb n="1339"/><p><span>AN SEABHAC. - Cúis gáire ó Dhia chughainn!</span></p>
<lb n="1340"/>
<lb n="1341"/><p><span>EIBHLÍN. - Agus is dócha nuair raghaidh tú thar sáile</span>
<lb n="1342"/><span>agus nuair bhuailfidh bean uasal áluinn éicint id'</span>
<lb n="1343"/><span>threo go ndéanfaidh tú dearmhad ar fad orm-sa.</span></p>
<lb n="1344"/>
<lb n="1345"/><p><span>AN SEABHAC. - Éist léi, airiú!  An cuimhin leat</span>
<lb n="1346"/><span>an lá úd fad ó nuair do bhíomar ag bailiughadh</span>
<lb n="1347"/><span>na sméara dubha i bhfochair a chéile san gCeathramhain</span>
<lb n="1348"/><span>Chaoil?</span></p>
<lb n="1349"/>
<lb n="1350"/><p><span>EIBHLÍN. - Lá na tóirnighe, an eadh?</span></p>
<lb n="1351"/>
<lb n="1352"/><p><span>AN SEABHAC. - 'Seadh; nuair d'éirigh an t-anfadh,</span>
<lb n="1353"/><span>agus nuair tháinig duibhthean go hobann ar an spéir,</span>
<lb n="1354"/><span>agus nuair do bhí splanncracha ag léimnigh agus an</span>
<lb n="1355"/><span>tóirneach ag pléascadh go huathbásach ós ár gcionn -</span>
<lb n="1356"/><span>An cuimhin leat é?</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>EIBHLÍN. - Is maith is cuimhin liom é.</span></p>
<lb n="1359"/>
<lb n="1360"/><p><span>AN SEABHAC. - Bhís an-bheag an uair sin, agus</span>
<lb n="1361"/><span>bhís i riocht tuitim i bhFanntaisne le lagachair is le</span>
<lb n="1362"/><span>scannradh agus le heagla an lá úd.</span></p>
<lb n="1363"/>
<lb n="1364"/><p><span>EIBHLÍN. - Nach maith an chuimhne atá agat air!</span>
<lb n="1365"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="1366"/><p><span>AN SEABHAC. - Do ghlacas truagh an domhain duit</span>
<lb n="1367"/><span>agus is iongantach an rud é nár thosnuigheas ar ghol i</span>
<lb n="1368"/><span>n-einfheacht leat.</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>EIBHLÍN. - Ag gáiridhe agus ag déanamh magaidh</span>
<lb n="1371"/><span>fúm-sa do bhís.</span></p>
<lb n="1372"/>
<lb n="1373"/><p><span>AN SEABHAC. - Chun misneach do thabhairt duit; acht</span>
<lb n="1374"/><span>pé'r domhan é, do bhailigheas thú isteach im' ghabháil mar</span>
<lb n="1375"/><span>do dhéanfainn le leinbhín -</span></p>
<lb n="1376"/>
<lb n="1377"/><p><span>EIBHLÍN. - Agus do léimis trasna an tsrotháin agus</span>
<lb n="1378"/><span>mise ar do bhaclainn agat.</span></p>
<lb n="1379"/>
<lb n="1380"/><p><span>AN SEABHAC. - Agus chuamar ar foscadh ó'n</span>
<lb n="1381"/><span>gclagarnaigh, agus nuair do bhís ag teannadh isteach</span>
<lb n="1382"/><span>liom le huamhan agus le neart faitcheasa, do phógas</span>
<lb n="1383"/><span>do bhéilín beag milis agus dubhairt leat ná raibh</span>
<lb n="1384"/><span>baoghal ar bith ort agus gan éin-eagla do bheith ort.</span></p>
<lb n="1385"/>
<lb n="1386"/><p><span>EIBHLÍN. - 'Seadh, agus ghlacas misneach agus</span>
<lb n="1387"/><span>d'imthigh an eagla láithreach.  Á, a Sheabhaic, do shaoil-</span>
<lb n="1388"/><span>eas na lá úd ná raibh buachaill níos misneamhla, nó</span>
<lb n="1389"/><span>níos groidhe, nó níos breaghtha i nÉirinn 'ná tusa.</span></p>
<lb n="1390"/>
<lb n="1391"/><p><span>AN SEABHAC. - Do thugas fá ndeara gur imthigh an</span>
<lb n="1392"/><span>scannradh, agus do mhothuigheas rud éicint ag</span>
<lb n="1393"/><span>corruighe im' chroidhe - b'é an grádh do thugas duit</span>
<lb n="1394"/><span>'n-a dhiaidh sin do bhí ag dúiseacht ann, agus tá sé ag</span>
<lb n="1395"/><span>neartughadh agus ag borradh gach lá ó shoin.</span></p>
<lb n="1396"/>
<lb n="1397"/><p><span>EIBHLÍN. - B'é an scéal céadna agam-sa é, a</span>
<lb n="1398"/><span>Sheabhaic, a ghrádh.</span></p>
<lb n="1399"/>
<lb n="1400"/><p><span>AN SEABHAC. - 'Seadh, agus nuair do tháinig an</span>
<lb n="1401"/><span>ghealacht i ndiaidh an duibhthin, nuair stad an chlagar-</span>
<lb n="1402"/><span>nach, agus nuair spalp an ghrian amach go taithneamhach,</span>
<lb n="1403"/><span>do chuamar araon a bhaile ag gáiridhe go spleodrach</span>
<lb n="1404"/><span>cé go rabhamar fluich báidhte.</span></p>
<lb n="1405"/>
<lb n="1406"/><p><span>EIBHLÍN. - Cad do chuir cuimhne an lae úd id' cheann</span>
<lb n="1407"/><span>anocht?</span>
<lb n="1408"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1409"/><p><span>AN SEABHAC. - Tá duibhthean ar an spéir dúinne</span>
<lb n="1410"/><span>fá láthair, acht, le congnamh Dé, tiocfaidh an ghealacht</span>
<lb n="1411"/><span>ar ball.</span></p>
<lb n="1412"/>
<lb n="1413"/><p><span>EIBHLÍN. - Go leigidh Dia soin; agus, a Sheabhaic,</span>
<lb n="1414"/><span>a ghrádh agus a leomhain, ní fheadar-sa cia an chiall é,</span>
<lb n="1415"/><span>acht ó thosnuighís ar chainnt ar an lá úd táim i bhfad</span>
<lb n="1416"/><span>níos sásta im' aigne 'ná do bhíos roimhe sin.</span></p>
<lb n="1417"/>
<lb n="1418"/><p><span>AN SEABHAC. - Fanfaidh tú liom mar sin go</span>
<lb n="1419"/><span>dtiocfaidh mé ar ais chughat arís?</span></p>
<lb n="1420"/>
<lb n="1421"/><p><span>EIBHLÍN. - Fanfaidh mé leat agus beidh mé dílis</span>
<lb n="1422"/><span>duit pé fhaid a bheith tú imthighthe; agus tiubhraidh mé</span>
<lb n="1423"/><span>dhuit mo lámh agus m'fhocal air ná beidh éan-chur-</span>
<lb n="1424"/><span>isteach agam le fear ar bith eile go bhfillfidh tú arís.</span></p>
<lb n="1425"/>
<lb n="1426"/><p><span>[Éirgheann sí agus síneann chuige a dá láimh.  Éirgheann</span>
<lb n="1427"/><span>an SEABHAC agus glacann iad.]</span></p>
<lb n="1428"/>
<lb n="1429"/><p><span>AN SEABHAC. - Dubhrais ó chianaibh go mb'fhéidir go</span>
<lb n="1430"/><span>ndéanfainn dearmhad ort-sa nuair raghainn tar sáile.</span></p>
<lb n="1431"/>
<lb n="1432"/><p><span>EIBHLÍN. - Ní rabhas acht a' déanamh greine ort, a</span>
<lb n="1433"/><span>Sheabhaic, a stóir.</span></p>
<lb n="1434"/>
<lb n="1435"/><p><span>AN SEABHAC. - Féach, a mhaoineach.  (Cuireann sé</span>
<lb n="1436"/><span>a lámha go ceannasach ar a guailnibh).  Nuair thrágh-</span>
<lb n="1437"/><span>faidh an fhairrge ar nós go raghaidh an mhuir bhraonach</span>
<lb n="1438"/><span>isteach i n-adharc gabhair, nuair thiocfaidh ísleán ins an</span>
<lb n="1439"/><span>áit 'n-a bhfuil Sliabh Colláin anois, agus nuair déanfar</span>
<lb n="1440"/><span>luathramhán agus spruadar de sna carraigeachaibh</span>
<lb n="1441"/><span>agus de'n ailltreach annso fúinn - dá mairfinn go</span>
<lb n="1442"/><span>dtí an lá soin ní dhéanfainn faillighe nó dearmhad ort-</span>
<lb n="1443"/><span>sa.  Bhfuil tú sásta anois, a stórach?</span></p>
<lb n="1444"/>
<lb n="1445"/><p><span>EIBHLÍN. - Á, a Sheabhaic na Ceathramhan Caoile, ní</span>
<lb n="1446"/><span>fhéadfainn gan a bheith sásta agus pé duadh nó dochar</span>
<lb n="1447"/><span>a bheidh romham fanfaidh mé leat go bhfillfidh tú arís.</span>
<lb n="1448"/><span>'Seadh, agus má bhaineann éin-nídh dhuit ní phósfaidh mé</span>
<lb n="1449"/><span>éinne eile go bráth.</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>AN SEABHAC. - A Eibhlín, a chumainn, tá fáinne óir</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1452"/><p><span>agam annso - fáinne pósta mo mháthar - agus tá dhá</span>
<lb n="1453"/><span>leath déanta agam de.</span></p>
<lb n="1454"/>
<lb n="1455"/><p><span>EIBHLÍN. - Á, cia an chiall ar bhrisis é, a Sheabhaic?</span>
<lb n="1456"/><span>B'fhearr liom é fhágháil uait mar bhí sé.</span></p>
<lb n="1457"/>
<lb n="1458"/><p><span>AN SEABHAC. - Seo dhuit a leath agus cuinneochaidh</span>
<lb n="1459"/><span>mé an leath eile dham féin.  Má thagann éán-athrughadh</span>
<lb n="1460"/><span>orm-sa - má bhuaileann an bhean uasal áluinn úd</span>
<lb n="1461"/><span>trasna orm - cuirfidh mé mo leath-sa a bhaile chughat</span>
<lb n="1462"/><span>ar chuma éicint, agus beidh tú saor annsoin pé nídh is</span>
<lb n="1463"/><span>maith leat do dhéanamh 'n-a dhiaidh sin.  Dein-se amhlaidh</span>
<lb n="1464"/><span>le do chuid-se, má's féidir leat, agus má bhíonn</span>
<lb n="1465"/><span>gábhadh leis.</span></p>
<lb n="1466"/>
<lb n="1467"/><p><span>EIBHLÍN. - Táim sásta, acht nár leigidh Dia go mbeidh</span>
<lb n="1468"/><span>éan-chall go bráth an margadh so do cóimhlíonadh.</span></p>
<lb n="1469"/>
<lb n="1470"/><p><span>AN SEABHAC. - Agus anois, a stórach, ná bíodh</span>
<lb n="1471"/><span>uaigneas ort.  Beidh teachtairí go hÉirinn gach mí</span>
<lb n="1472"/><span>nach mór ó'n bhFrainnc agus cuirfidh mé scéala a</span>
<lb n="1473"/><span>bhaile chughat go minic - is mithid do sna bádóiríbh do</span>
<lb n="1474"/><span>bheit annso anois.</span></p>
<lb n="1475"/>
<lb n="1476"/><p><span>[Téidheann siad araon amach go bruach an ailltrigh.]</span></p>
<lb n="1477"/>
<lb n="1478"/><p><span>[TADHG isteach.]</span></p>
<lb n="1479"/>
<lb n="1480"/><p><span>TADHG (ag féachaint 'n-a ndiaidh). - Go díreach glan</span>
<lb n="1481"/><span>mar bím féin agus Siobhán nuair gheibhmíd aga chuige.</span>
<lb n="1482"/><span>'Seadh ambasa, do shaoileas ná raibh an aicíd seo ag</span>
<lb n="1483"/><span>gabháil d'éinne chomh trom soin is do bhí sí dúinne</span>
<lb n="1484"/><span>araon - mhaise, nach breagh an lánamhain a dhéanfaidh</span>
<lb n="1485"/><span>siad, bail ó Dhia ortha; agus nach é an feall é go gcaith-</span>
<lb n="1486"/><span>fidh an Seabhac an cailín gleoidhte úd 'fhágaint 'n-a</span>
<lb n="1487"/><span>dhiaidh! (Leis an Seabhac)  A Mháighistir, a Mháighistir,</span>
<lb n="1488"/><span>gabhaim pardún agat.</span></p>
<lb n="1489"/>
<lb n="1490"/><p><span>AN SEABHAC. - 'Seadh, a Thaidhg, cad tá ort?</span></p>
<lb n="1491"/>
<lb n="1492"/><p><span>TADHG. - Nílim-se a' féachaint oraibh i n-éan-chor,</span>
<lb n="1493"/><span>a Mháighistir, nílim go deimhin; acht badh mhaith liom a</span>
<lb n="1494"/><span>rádh leat go bfuil an long fá sheol agus í ag</span>
<lb n="1495"/><span>tarraingt chughainn.</span>
<lb n="1496"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1497"/><p><span>AN SEABHAC. - Las an teine, a Thaidhg, gan mhoill.</span></p>
<lb n="1498"/>
<lb n="1499"/><p><span>TADHG. - Fágfaidh mé slán agat mar sin, a Mháighis-</span>
<lb n="1500"/><span>tir.</span></p>
<lb n="1501"/>
<lb n="1502"/><p><span>AN SEABHAC (ag teacht i leith chuige). - Is 'mdhó lá</span>
<lb n="1503"/><span>sultmhar do chaitheamar le chéile, a Thaidhg!  acht beidh</span>
<lb n="1504"/><span>aimsir aerach againn fós má mhairim-se leis.</span></p>
<lb n="1505"/>
<lb n="1506"/><p><span>TADHG. - Do thiubhrann fuil mo chroidhe dhuit, a</span>
<lb n="1507"/><span>Mháighistir, agus tá súil le Dia agam go n-éirgheochaidh</span>
<lb n="1508"/><span>go geal leat thall.</span></p>
<lb n="1509"/>
<lb n="1510"/><p><span>AN SEABHAC. - Tá súil agam féin go n-éirgheo-</span>
<lb n="1511"/><span>chaidh, a Thaidhg.</span></p>
<lb n="1512"/>
<lb n="1513"/><p><span>TADHG. - Agus féach, a Mháighistir, tabhair cúis caoi</span>
<lb n="1514"/><span>do lucht an fheill nuair gheobhaidh tú faill ortha.</span></p>
<lb n="1515"/>
<lb n="1516"/><p><span>AN SEABHAC (ag gáiridhe). - Tabharfad le fonn, a</span>
<lb n="1517"/><span>Thaidhg.</span></p>
<lb n="1518"/>
<lb n="1519"/><p><span>TADHG. - Déin agus go neartuighidh Dia leat (beir-</span>
<lb n="1520"/><span>eann sé ar láimh an tSeabhaic).  Go n-éirghe an t-ádh</span>
<lb n="1521"/><span>leat agus go dtugaidh Dia slán a bhaile arís thú.</span></p>
<lb n="1522"/>
<lb n="1523"/><p><span>[TADHG amach.]</span></p>
<lb n="1524"/>
<lb n="1525"/><p><span>EIBHLÍN. - Bhí gach éinne buidheach dhíot, a Sheabhaic,</span>
<lb n="1526"/><span>agus beidh siad go léir ag guidhe ar do shon (airightear</span>
<lb n="1527"/><span>fead ó'n tráigh).  Á! tá na bádóirí ag glaodhach ort.</span></p>
<lb n="1528"/>
<lb n="1529"/><p><span>AN SEABHAC. - A Eibhlín, a chroidhe, caithfimíd</span>
<lb n="1530"/><span>scaramhaint le chéile fá dheireadh (bailigheann sé chuige</span>
<lb n="1531"/><span>í, cuireann a ghéaga 'n-a timcheall agus fáscann le</span>
<lb n="1532"/><span>n-a chroidhe í).  Bíodh misneach agat anois, a stórach,</span>
<lb n="1533"/><span>agus beannacht leat, a mhúirnín dílis.</span></p>
<lb n="1534"/>
<lb n="1535"/><p><span>EIBHLÍN. - Agus mo sheacht míle beannacht leat-sa</span>
<lb n="1536"/><span>leis, a Sheabhaic, a stóir, agus go mbuaidhidh Dia leat,</span>
<lb n="1537"/><span>go mbuaidhidh Dia leat.</span></p>
<lb n="1538"/>
<lb n="1539"/><p><span>[Imthigheann an SEABHAC agus seasann Eibhlín ag féachaint</span>
<lb n="1540"/><span>'n-a dhiaidh go brónach.  Nuair tá sé imthighthe tosnuigheann sí</span>
<lb n="1541"/><span>ag caointeachán.]</span>
<lb n="1542"/></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1543"/><p><span>EIBHLÍN. - Á, mo chreach ghéar agus mo lón dóighte!</span>
<lb n="1544"/><span>is agam atá an croidhe scólta anocht cé nár leigeas</span>
<lb n="1545"/><span>orm é -</span></p>
<lb n="1546"/>
<lb n="1547"/><p><span>Ochón mo Sheabhac, mo ghrádh geal,</span>
<lb n="1548"/><span>Is é anois ag dul tar sáile,</span>
<lb n="1549"/><span>Is mé go tréith lag tnáidhte</span>
<lb n="1550"/><span>Ag gol 'n-a dhiaidh go cásmhar!</span>
<lb n="1551"/><span>Acht guidhim ar Rígh na nGrás nGeal</span>
<lb n="1552"/><span>Go bhfillfidh sé 'n-a shláinte</span>
<lb n="1553"/><span>Ó chogadh claidhimh na sáir-fhear</span>
<lb n="1554"/><span>Gan bascadh agus gan bearna!</span>
<lb n="1555"/><span>Is dá mbeadh sé chugham i mbárach</span>
<lb n="1556"/><span>Is roimhe chuirfinn fáilte.</span></p>
<lb n="1557"/>
<lb n="1558"/><p><span>[Ritheann Tadhg isteach.]</span></p>
<lb n="1559"/>
<lb n="1560"/><p><span>TADHG. - A Mháighistreás, a Mháighistreás, tá Peig</span>
<lb n="1561"/><span>Ní Chorbáin ag teacht i leith annso.</span></p>
<lb n="1562"/>
<lb n="1563"/><p><span>EIBHLÍN. - Cad a dhéanfaimíd, a Thaidhg?</span></p>
<lb n="1564"/>
<lb n="1565"/><p><span>TADHG. - Raghaimíd i bhfolach uaithi.  Corruigh, a</span>
<lb n="1566"/><span>Mháighistreás, nó beidh sí anuas orainn.</span></p>
<lb n="1567"/>
<lb n="1568"/><p><span>[Téidheann siad araon i bhfolach taobh thiar de sna cairrgeach-</span>
<lb n="1569"/><span>aibh agus tagann PEIG isteach.]</span></p>
<lb n="1570"/>
<lb n="1571"/><p><span>PEIG (ag féachaint 'n-a timcheall). - Níl sí annso</span>
<lb n="1572"/><span>fós.  Teastuigheann eolas uaithi i dtaobh an tSeabhaic,</span>
<lb n="1573"/><span>is dócha, acht caithfidh sí díol as.  Tá greim daingean</span>
<lb n="1574"/><span>agam uirthi anois - acht tá sí chugham.</span></p>
<lb n="1575"/>
<lb n="1576"/><p><span>[EIBHLÍS isteach]</span></p>
<lb n="1577"/>
<lb n="1578"/><p><span>EIBHLÍS. - Ta tú annso romham, a Pheig, acht cá</span>
<lb n="1579"/><span>bhfuil Cormac?</span></p>
<lb n="1580"/>
<lb n="1581"/><p><span>PEIG (ag umhlughadh). - Go mbeannuigidh Dia is</span>
<lb n="1582"/><span>Muire dhuit, a Mháighistreás.  Beidh Cormac annso go</span>
<lb n="1583"/><span>gairid.  'Seadh, tá sé chughainn cheana féin.</span></p>
<lb n="1584"/>
<lb n="1585"/><p><span>[CORMAIC isteach.]</span></p>
<lb n="1586"/>
<lb n="1587"/><p><span>PEIG. - Cad do chuir moill ort, a righineálaidhe?</span></p>
<lb n="1588"/>
<lb n="1589"/><p><span>CORMAC. - Go mbeannuighidh Dia dhuit, a Mháighis-</span>
<lb n="1590"/><span>treás shéimh.  Cad do chuir moill orm an eadh?  Badh</span>
<lb n="1591"/><span>chóir go mbeadh 'fhios agat cad do chuir moill orm.</span>
<lb n="1592"/><span>Ná raibh mé ar thóir an tSeabhaic?</span>
<lb n="1593"/></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1594"/><p><span>EIBHLÍS. - Cad mar gheall ar an teistiméireacht.  A</span>
<lb n="1595"/><span>Chormaic, nó a' bhfuairís í?</span></p>
<lb n="1596"/>
<lb n="1597"/><p><span>CORMAC. - Badh chontabhartach an obair í, a Mháigh-</span>
<lb n="1598"/><span>istreás, agus b'éigin dam mo ghnó do dhéanamh go</span>
<lb n="1599"/><span>ciúin mar tá 'fhios agat gur bitheamhnach millteach an</span>
<lb n="1600"/><span>Seabhac.  'Seadh, bitheamhnach an-mhillteach ar fad.</span></p>
<lb n="1601"/>
<lb n="1602"/><p><span>EIBHLÍS. - Acht an teistiméireacht - bhfuil sí agat?</span></p>
<lb n="1603"/>
<lb n="1604"/><p><span>CORMAC. - Bhíos ar bhaillchrith an fhaid do bhíos ar a</span>
<lb n="1605"/><span>lorg mar dá bhfuigheadh an Seabhac greim orm bhí</span>
<lb n="1606"/><span>deireadh liom.</span></p>
<lb n="1607"/>
<lb n="1608"/><p><span>EIBHLÍS. - Tabhair dham an páipéar, má tá sé agat.</span></p>
<lb n="1609"/>
<lb n="1610"/><p><span>CORMAC. - Go deimhin duit, a Mháighistreás, do</span>
<lb n="1611"/><span>thuilleas go maith pé rud a tiubhraidh tú dham ar son</span>
<lb n="1612"/><span>mo thrioblóide.</span></p>
<lb n="1613"/>
<lb n="1614"/><p><span>EIBHLÍS (ag tarraingt sparáin amach). - Seo, a</span>
<lb n="1615"/><span>Chormaic, tabhair dham an teistiméireacht anois (tug-</span>
<lb n="1616"/><span>ann sí roinnt airgid do Chormac).</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>CORMAC. - Go méaduighidh Dia do chuid airgid, a</span>
<lb n="1619"/><span>Mháighistreás (ag féachaint ar an airgead).  Do</span>
<lb n="1620"/><span>thuilleas a dhá oiread acht táim sásta.  Tá an Seabhac</span>
<lb n="1621"/><span>imthighthe go dtí an Fhrainnc.</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>EIBHLÍS. - Imthighthe go dtí an Fhrainnc!  Acht a'</span>
<lb n="1624"/><span>bhfuairís an teistiméireacht sul ar imthigh sé?</span></p>
<lb n="1625"/>
<lb n="1626"/><p><span>CORMAC. - Deirthear go bhfuil sé imthighthe le</span>
<lb n="1627"/><span>seachtmhain.</span></p>
<lb n="1628"/>
<lb n="1629"/><p><span>EIBHLÍS. - Acht an teistiméireacht, an airigheann tú</span>
<lb n="1630"/><span>mé?  Cá bhfuil sí?</span></p>
<lb n="1631"/>
<lb n="1632"/><p><span>CORMAC (ag cur an airgid 'n-a phóca). - Ní</span>
<lb n="1633"/><span>fhuaras éan-fhaill ar an Seabhac chun í do bhaint de.</span></p>
<lb n="1634"/>
<lb n="1635"/><p><span>EIBHLÍS. - Agus ar leigis uait é mar sin?  Á, is</span>
<lb n="1636"/><span>olc a frithis, a chabúin.  Níl éan-mhaith ionnat.</span></p>
<lb n="1637"/>
<lb n="1638"/><p><span>CORMAC. - Ní fhéadfainn teacht 'n-a ghaobhar, a</span>
<lb n="1639"/><span>Mháighistreás, ní fhéadfainn go deimhin.</span>
<lb n="1640"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1641"/><p><span>EIBHLÍS. - Tá buaidhte orm arís, a Pheig; acht</span>
<lb n="1642"/><span>caithfidh mé an teistiméireacht úd fhágháil dá mb'éigin</span>
<lb n="1643"/><span>dam an Seabhac a leanamhaint ar fuaid an domhain.</span></p>
<lb n="1644"/>
<lb n="1645"/><p><span>PEIG. - Acht ní féidir leat féin dul ar a thóir, a</span>
<lb n="1646"/><span>Mháighistreás.</span></p>
<lb n="1647"/>
<lb n="1648"/><p><span>EIBHLÍS. - Cuirfidh mé Cormac 'n-a dhiaidh má bhíonn</span>
<lb n="1649"/><span>sé sásta.</span></p>
<lb n="1650"/>
<lb n="1651"/><p><span>PEIG. - Cad do bhéarfadh ná beadh sé sásta?</span></p>
<lb n="1652"/>
<lb n="1653"/><p><span>CORMAC. - Sásta chun dul go dtí an Fhrainnc an</span>
<lb n="1654"/><span>eadh?  Dar fiadh acht is bog a thagann cainnt chughaibh.</span></p>
<lb n="1655"/>
<lb n="1656"/><p><span>EIBHLÍS. - Geobhaimíd pasáiste dhuit i mbád an</span>
<lb n="1657"/><span>Dhubhghallaigh.</span></p>
<lb n="1658"/>
<lb n="1659"/><p><span>CORMAC. - Gé fiadháin do dhéanamh díom mar a</span>
<lb n="1660"/><span>déarfá!</span></p>
<lb n="1661"/>
<lb n="1662"/><p><span>EIBHLÍS. - Díolfar go maith thú, ná bíodh eagla ort.</span>
<lb n="1663"/><span>Tabharfaidh mé dhuit an méid airgid is do chuirfidh ar</span>
<lb n="1664"/><span>do bhonnaibh thú.  Bhfuil tú sásta?</span></p>
<lb n="1665"/>
<lb n="1666"/><p><span>CORMAC. - Táim, a Mháighistreás.  Acht cad do</span>
<lb n="1667"/><span>bheidh orm le déanamh?</span></p>
<lb n="1668"/>
<lb n="1669"/><p><span>EIBHLÍS. - Caithfidh tú an teistiméireacht úd fhagháil</span>
<lb n="1670"/><span>dá mbadh gábhadh dhuit-ha! cia hé so chughainn anois?</span>
<lb n="1671"/><span>'Sé Roibeárd atá ann.</span></p>
<lb n="1672"/>
<lb n="1673"/><p><span>[ROIBEÁRD isteach.]</span></p>
<lb n="1674"/>
<lb n="1675"/><p><span>ROIBEÁRD. - Tusa annso, a Mháthair, agus go</span>
<lb n="1676"/><span>deimhin féin is galánta an chuideachta atá agat, acht</span>
<lb n="1677"/><span>cad do thug annso thú? (i leath-taoibh)  Tá cam is</span>
<lb n="1678"/><span>calaois ar siubhal arís, is baoghal liom.</span></p>
<lb n="1679"/>
<lb n="1680"/><p><span>EIBHLÍS. - Gnó éicint a bhaineann duit-se.</span></p>
<lb n="1681"/>
<lb n="1682"/><p><span>ROIBEÁRD. - Acht cad é an bhaint atá ag an</span>
<lb n="1683"/><span>mbeirt seo leis an ngnó úd?</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>EIBHLÍS. - Deir Peig annso liom go bhfuil sé</span>
<lb n="1686"/><span>socruighthe ag an Seabhac sinne go léir do ruagairt</span>
<lb n="1687"/><span>as Cill Chrocáin.</span>
<lb n="1688"/></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1689"/><p><span>ROIBEÁRD. - Tá Peig ró-ghasta dhuit-se; níl sí</span>
<lb n="1690"/><span>acht ag tochrais ar a ceirtlín féin.  Seo, siubhal leat</span>
<lb n="1691"/><span>a bhaile agus ná bac le Peig.</span></p>
<lb n="1692"/>
<lb n="1693"/><p><span>PEIG. - Tá tú an-ghéar orm, a Mháighistir, bean</span>
<lb n="1694"/><span>mhacánta 'seadh mise.</span></p>
<lb n="1695"/>
<lb n="1696"/><p><span>ROIBEÁRD. - Bean mhacánta! ha! ha! ha!  Éist</span>
<lb n="1697"/><span>léithi airiú.  Dhe, mo dhiachair!  Cad do dhéarfadh an</span>
<lb n="1698"/><span>Seabhac leis sin, ní fheadar?</span></p>
<lb n="1699"/>
<lb n="1700"/><p><span>PEIG. - Ná bí dom' aithisiughadh fá rud nár dheineas.</span>
<lb n="1701"/><span>Níor dhein mise pioc ar an Seabhac riamh.</span></p>
<lb n="1702"/>
<lb n="1703"/><p><span>EIBHLÍS. - Ná bac leis, a Pheig.</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>PEIG. - I n-ionad a bheith buidheach dhínn i dtaobh an</span>
<lb n="1706"/><span>mhéid atáimíd a dhéanamh ar a shon is amhlaidh tá sé ag</span>
<lb n="1707"/><span>tabhairt droch-aoide dhúinn.  Seo siubhal leat a bhaile,</span>
<lb n="1708"/><span>a Chormaic.</span></p>
<lb n="1709"/>
<lb n="1710"/><p><span>EIBHLÍS. - Ná himthigh go fóill, a Pheig, go socróch-</span>
<lb n="1711"/><span>maoid an gnó so.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>ROIBEÁRD. - Cad é an gnó é sin?</span></p>
<lb n="1714"/>
<lb n="1715"/><p><span>CORMAC. - Suidhfidh mise go fóill mar táim</span>
<lb n="1716"/><span>tuirseach.  (Suidheann sé).</span></p>
<lb n="1717"/>
<lb n="1718"/><p><span>EIBHLÍS. - Bainfidh an Seabhac an oighreacht díot</span>
<lb n="1719"/><span>mara gcuirfimíd cosc leis.</span></p>
<lb n="1720"/>
<lb n="1721"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ní dhéanfaidh an Seabhac éan-rud</span>
<lb n="1722"/><span>lag-bheartach.  Agus cuir i gcás go raibh fonn air an</span>
<lb n="1723"/><span>oighreacht do bhaint díom cionnus a chuirfeá cosc leis?</span></p>
<lb n="1724"/>
<lb n="1725"/><p><span>EIBHLÍS. - Caithfimíd an teistiméireacht úd atá aige</span>
<lb n="1726"/><span>do bhaint de ar chuma éicint.</span></p>
<lb n="1727"/>
<lb n="1728"/><p><span>ROIBEÁRD. - Níl fágháil uirthi anois mar tá an </span>
<lb n="1729"/><span>Seabhac imthighthe i n-áit nach féidir libh teacht suas leis.</span></p>
<lb n="1730"/>
<lb n="1731"/><p><span>EIBHLÍS. - Cuirfimíd Cormac 'n-a dhiaidh, acht caith-</span>
<lb n="1732"/><span>fidh tusa innsint dúinn cá bhfuil sé imthighthe.</span></p>
<lb n="1733"/>
<lb n="1734"/><p><span>ROIBEÁRD. - Má tá ciall ag Cormac fanfaidh sé</span>
<lb n="1735"/><span>ag baile.</span>
<lb n="1736"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1737"/><p><span>CORMAC. - Raghainn go hifreann ar son do mháthar</span>
<lb n="1738"/><span>dá n-iarradh sí orm é.</span></p>
<lb n="1739"/>
<lb n="1740"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ná bíodh deabhadh ró-mhór ort, a mhic</span>
<lb n="1741"/><span>ó, mar sroichfidh tú an áit úd i n-am do dhóthaint.</span></p>
<lb n="1742"/>
<lb n="1743"/><p><span>PEIG. - Comhraighe Dé chughainn!  Á, a Mháighistir, ná</span>
<lb n="1744"/><span>habair sin lem' phortán bocht.</span></p>
<lb n="1745"/>
<lb n="1746"/><p><span>ROIBEÁRD. - Seo, a mháthair, siubhail leat a bhaile.</span></p>
<lb n="1747"/>
<lb n="1748"/><p><span>EIBHLÍS. - Féach, a Roibeárd, ó'n lá do chuir Dia</span>
<lb n="1749"/><span>chugham thú do bhí sé socruighthe agam, dá mairfeá leis</span>
<lb n="1750"/><span>go mbeitheá fá réim agus fá mheas ins an áit seo,</span>
<lb n="1751"/><span>agus go mbeitheá go hárd imeasc uaisle Uí Bhriocáin</span>
<lb n="1752"/><span>mar badh chuibhe agus badh dhual duit.</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>ROIBEÁRD (go tarcuisneach). - I measc na nGall-</span>
<lb n="1755"/><span>phoc an eadh?</span></p>
<lb n="1756"/>
<lb n="1757"/><p><span>EIBHLÍS. - Sin í cainnt dícéillidhe t'athar arís.  Do</span>
<lb n="1758"/><span>thugas cúig céad giní liom go Cill Chrocáin -</span></p>
<lb n="1759"/>
<lb n="1760"/><p><span>PEIG. - Gan trácht ar an airnéis, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="1761"/>
<lb n="1762"/><p><span>EIBHLÍS. - Go díreach, a Pheig (le Roibeárd) agus badh</span>
<lb n="1763"/><span>chóir go mbeadh rud éicint agam-sa le rádh le pé soc-</span>
<lb n="1764"/><span>rughadh a dhéanfaidh t'athair.</span></p>
<lb n="1765"/>
<lb n="1766"/><p><span>ROIBEÁRD. - Is baoghal liom ná fuil éan-náire</span>
<lb n="1767"/><span>ort.  Cad badh ghábhadh dhuit t'aigne do nochtadh agus</span>
<lb n="1768"/><span>fios do ghnótha do thabhairt do Pheig Ní Chorbháin?</span>
<lb n="1769"/><span>Beidh gach éan-fhocal a dubhairt tú annso anocht ar</span>
<lb n="1770"/><span>fuaid an pharóiste i mbáireach agus socrughadh ag</span>
<lb n="1771"/><span>Peig air.</span></p>
<lb n="1772"/>
<lb n="1773"/><p><span>PEIG. - Ó faire go deo, a Mháighistir, ní dhéanfainn</span>
<lb n="1774"/><span>é sin.  Ní dhéanfainn go deimhin, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="1775"/>
<lb n="1776"/><p><span>CORMAC (i leath-taoibh). - Mhaise, nár chuirimíd</span>
<lb n="1777"/><span>bréag ort - ní dhéanfá mar 'dheadh.</span></p>
<lb n="1778"/>
<lb n="1779"/><p><span>EIBHLÍS. - Féach, a Roibeárd, níl 'fhios agat cad tá</span>
<lb n="1780"/><span>tú a chaitheamh uait.</span></p>
<lb n="1781"/>
<lb n="1782"/><p><span>ROIBEÁRD. - Agus cad táim a chaitheamh uaim?</span>
<lb n="1783"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1784"/><p><span>EIBHLÍS. - Éirigh ar maidin i mbáireach agus téighir i</span>
<lb n="1785"/><span>n-áirde ar Chnoc na Lioda.  Féach uait síos go dtí</span>
<lb n="1786"/><span>an Chathair agus as soin amach go bruach na fairrge,</span>
<lb n="1787"/><span>go Rinn an Uachtair; thart thimcheall go Caisleán</span>
<lb n="1788"/><span>an Fhraoigh; soir ó thuaidh go Droman agus i</span>
<lb n="1789"/><span>leith trasna an Oileáin go dtí an Baile Árd agus</span>
<lb n="1790"/><span>Cill Chrocáin arís.  Má bhíonn an mhaidean go breagh</span>
<lb n="1791"/><span>beidh amharc áluinn fá do shúilibh - níl amharc</span>
<lb n="1792"/><span>níos deise i nÉirinn.  Breathnuigh ar na machairíbh</span>
<lb n="1793"/><span>féarmhara úd i gCluan Bóinne i gCnoc an tSean-</span>
<lb n="1794"/><span>bhaile, agus ins an gCluain.  Is 'mdhó acra méith</span>
<lb n="1795"/><span>saidhbhir atá taobh istigh de'n limistéar úd agus táir</span>
<lb n="1796"/><span>chun na háite go léir do leigint uait.</span></p>
<lb n="1797"/>
<lb n="1798"/><p><span>CORMAC (i leath-taoibh). - Dar fiadh, acht tá a lán</span>
<lb n="1799"/><span>cainnte sa méid atá le rádh ag Eibhlís anocht.</span></p>
<lb n="1800"/>
<lb n="1801"/><p><span>ROIBEÁRD. - Acht, ár ndóigh, ní lem' athair an méid</span>
<lb n="1802"/><span>sin talmhan?</span></p>
<lb n="1803"/>
<lb n="1804"/><p><span>EIBHLÍS. - Ní leis, acht déanfaidh mise cleamhnas</span>
<lb n="1805"/><span>duit le inghin an Ghearaltaigh agus beidh an chuid is mó</span>
<lb n="1806"/><span>dhe agat-sa annsoin.</span></p>
<lb n="1807"/>
<lb n="1808"/><p><span>ROIBEÁRD. - Nach deas atá gach éan-rud soc-</span>
<lb n="1809"/><span>ruighthe agat.  Seo, siubhail leat a bhaile, agus ná leig</span>
<lb n="1810"/><span>do sna bitheamhnaigh seo óinseach ar fad a dhéanamh díot.</span></p>
<lb n="1811"/>
<lb n="1812"/><p><span>CORMAC (i leath-taoibh). - Tá an coileán óg ag</span>
<lb n="1813"/><span>amhastraigh arís.</span></p>
<lb n="1814"/>
<lb n="1815"/><p><span>EIBHLÍS. - Nílim-se acht ag féachaint a' gcoimeád-</span>
<lb n="1816"/><span>fainn an áit duit mar badh mhaith liom rud éicint do</span>
<lb n="1817"/><span>bheith agat de bhárr na gcúig céad nginí úd do thugas</span>
<lb n="1818"/><span>liom go Cill Chrocáin - cúig céad giní, a Pheig.</span></p>
<lb n="1819"/>
<lb n="1820"/><p><span>PEIG. - Badh bhreagh an spréidh í, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="1821"/>
<lb n="1822"/><p><span>CORMAC (i leath-taoibh). - Dá mbeadh a leath agam-</span>
<lb n="1823"/><span>sa do thiubhrainn gaoth dhó agus do bhainfinn sult as</span>
<lb n="1824"/><span>an saoghal leis.</span></p>
<lb n="1825"/>
<lb n="1826"/><p><span>EIBHLÍS. - Cad é sin a deireann tú, a Chormaic?</span>
<lb n="1827"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1828"/><p><span>CORMAC. - Mo phaidreacha do bhíos a rádh, a</span>
<lb n="1829"/><span>Mháighistreás, do dheineas dearmhad ortha ar maidin.</span></p>
<lb n="1830"/>
<lb n="1831"/><p><span>EIBHLÍS. - A' 'neosaidh tú dhúinn cá bhfuil an Seabhac</span>
<lb n="1832"/><span>imthighthe?</span></p>
<lb n="1833"/>
<lb n="1834"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ní 'neosad.</span></p>
<lb n="1835"/>
<lb n="1836"/><p><span>EIBHLÍS. - Geobhaimíd amach é gan spleadhchas duit,</span>
<lb n="1837"/><span>agus geobhaimíd an teistiméireacht leis dá mbeadh sé</span>
<lb n="1838"/><span>orm féin an Seabhac do leanamhaint go dtí an</span>
<lb n="1839"/><span>domhan thoir.</span></p>
<lb n="1840"/>
<lb n="1841"/><p><span>ROIBEÁRD. - Agus é mharbhadh.</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>EIBHLÍS. - Éist do bhéal, a bhaotháin; bhí duine éicint</span>
<lb n="1844"/><span>ag séideadh fút le déidheannaighe.</span></p>
<lb n="1845"/>
<lb n="1846"/><p><span>ROIBEÁRD. - Tá Peig ag séideadh fút-sa go</span>
<lb n="1847"/><span>tréan le déidheannaighe.</span></p>
<lb n="1848"/>
<lb n="1849"/><p><span>EIBHLÍS. - Seo, bailigh leat a bhaile as so, ní éistfidh</span>
<lb n="1850"/><span>mise nísa shia le cainnt dá leithéid seo.</span></p>
<lb n="1851"/>
<lb n="1852"/><p><span>ROIBEÁRD. - Féach, a mháthair, is bean an-uaibhreach</span>
<lb n="1853"/><span>agus an-chruaidh-chroidheach agus an-chruadhálach tusa.</span>
<lb n="1854"/><span>Tá an tsainnt agus an mhór-chúis 'od' dhalladh.</span>
<lb n="1855"/><span>Seachain tú féin ar Pheig agus cuimhnigh go bhfuil Dia</span>
<lb n="1856"/><span>i n-áirde.  Táim-se réidh leat-sa agus le Cill</span>
<lb n="1857"/><span>Chrocáin anois.</span></p>
<lb n="1858"/>
<lb n="1859"/><p><span>[Roibeárd amach].</span></p>
<lb n="1860"/>
<lb n="1861"/><p><span>CORMAC (i leath-taoibh). - Galar nimhe id' bhéal</span>
<lb n="1862"/><span>agat, a ghlaigín.</span></p>
<lb n="1863"/>
<lb n="1864"/><p><span>EIBHLÍS. - Ha! ha! ha!  Tá na sciatháin ró-lag fós</span>
<lb n="1865"/><span>agat, a mhic ó, chun nead do mháthar do thréigint chomh</span>
<lb n="1866"/><span>luath soin.</span></p>
<lb n="1867"/>
<lb n="1868"/><p><span>CORMAC. - Tá na seolta ró-árd aige mar</span>
<lb n="1869"/><span>adéarfá.</span></p>
<lb n="1870"/>
<lb n="1871"/><p><span>EIBHLÍS. - Acht, a Chormaic, níl éan-bhaoghal air acht</span>
<lb n="1872"/><span>go leanfaidh tú an Seabhac.</span></p>
<lb n="1873"/>
<lb n="1874"/><p><span>CORMAC. - Níl an margadh déanta ar fad fós</span>
<lb n="1875"/><span>againn a Mháighistreás.</span>
<lb n="1876"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1877"/><p><span>EIBHLÍS. - Féach, a Chormaic, tabharfaidh mé deich</span>
<lb n="1878"/><span>nginí síos duit agus fiche giní nuair thiocfaidh tú ar</span>
<lb n="1879"/><span>ais leis an teistiméireacht.</span></p>
<lb n="1880"/>
<lb n="1881"/><p><span>PEIG. - Agus b'fhéidir, a Mháighistreás, go dtabhar-</span>
<lb n="1882"/><span>fá féirín maith dhúinn nuair a dhéanfaidh tú an</span>
<lb n="1883"/><span>cleamhnas úd do Roibeárd.</span></p>
<lb n="1884"/>
<lb n="1885"/><p><span>EIBHLÍS. - Tabharfad go cinnte; acht cad deir tú</span>
<lb n="1886"/><span>lem' thairgsint, a Chormaic?</span></p>
<lb n="1887"/>
<lb n="1888"/><p><span>CORMAC. - Ní maith liom freagra do thabhairt duit</span>
<lb n="1889"/><span>anocht, a Mháighistreás.  B'fhéidir ná féadfainn dul</span>
<lb n="1890"/><span>ar an turus so i n-éan-chor, agus do bheitheá id' bhann-</span>
<lb n="1891"/><span>bairne annsoin.  Acht tabharfaidh mé freagra dhuit</span>
<lb n="1892"/><span>ist oidhche i mbáireach.</span></p>
<lb n="1893"/>
<lb n="1894"/><p><span>EIBHLÍS. - Tá go maith.  Bídhidh ag Tobar na Cille</span>
<lb n="1895"/><span>ist oidhche i mbáireach mar sin le héirghe na gealaighe.</span></p>
<lb n="1896"/>
<lb n="1897"/><p><span>PEIG. - Beimíd ann, a Mháighistreás, fé bheith slán</span>
<lb n="1898"/><span>dúinn.</span></p>
<lb n="1899"/>
<lb n="1900"/><p><span>EIBHLÍS. - Go dtugaidh Dia oidhche mhaith dhíbh!</span></p>
<lb n="1901"/>
<lb n="1902"/><p><span>[Eibhlís amach.]</span></p>
<lb n="1903"/>
<lb n="1904"/><p><span>PEIG agus CORMAC. - Go dtugaidh Dia slán a</span>
<lb n="1905"/><span>bhaile thú, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="1906"/>
<lb n="1907"/><p><span>PEIG. - Dar fiadh, a Chormaic, acht do dheinis do</span>
<lb n="1908"/><span>ghnó go háluinn anocht.  Bhí eagla orm go loitfeá an</span>
<lb n="1909"/><span>scéal ar fad acht níor loitis.</span></p>
<lb n="1910"/>
<lb n="1911"/><p><span>CORMAC. - Bhíos ró-bhóg léi.</span></p>
<lb n="1912"/>
<lb n="1913"/><p><span>PEIG. - Bíodh foidhne agat go mbeidh greim ar</span>
<lb n="1914"/><span>an teistiméireacht agat.</span></p>
<lb n="1915"/>
<lb n="1916"/><p><span>CORMAC. - Acht a' mbeidh sé im' chumas an Seabhac</span>
<lb n="1917"/><span>do mhealladh?</span></p>
<lb n="1918"/>
<lb n="1919"/><p><span>PEIG. - Cad do bhéarfadh ná beadh?  Beir biorán</span>
<lb n="1920"/><span>suain leat ag imtheacht duit.  A' dtuigeann tú?</span></p>
<lb n="1921"/>
<lb n="1922"/><p><span>CORMAC. - Tuigeann Tadhg Taidhgín - fág fúm-sa é</span>
<lb n="1923"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1924"/><p><span>PEIG. - Agus nuair bheidh an gnó socruighthe thall</span>
<lb n="1925"/><span>agat agus dorn óir faghta agat ó Eibhlís -</span></p>
<lb n="1926"/>
<lb n="1927"/><p><span>CORMAC. - Agus an féirín úd -</span></p>
<lb n="1928"/>
<lb n="1929"/><p><span>PEIG. - Bhíos ag teacht chuige sin - ní déanfar an</span>
<lb n="1930"/><span>cleamhnas úd go bráth.</span></p>
<lb n="1931"/>
<lb n="1932"/><p><span>CORMAC. - Cia an chiall?</span></p>
<lb n="1933"/>
<lb n="1934"/><p><span>PEIG. - Tá croidhe lag ag Roibeárd agus gheobhaidh</span>
<lb n="1935"/><span>sé bás obann lá éicint, a' dtuigeann tú?</span></p>
<lb n="1936"/>
<lb n="1937"/><p><span>CORMAC. - Táim buailte an uair seo.</span></p>
<lb n="1938"/>
<lb n="1939"/><p><span>PEIG. - Nuair bheidh An Seabhac agus Roibeárd as</span>
<lb n="1940"/><span>an tslighe gheobhaidh tusa do chuid féin agus bainfidh</span>
<lb n="1941"/><span>mise cuid de'n bhrothal d'Eibhlís mar do bhain sise an</span>
<lb n="1942"/><span>flaitheas díom-sa.</span></p>
<lb n="1943"/>
<lb n="1944"/><p><span>CORMAC. - Acht cionnus a éirgheochaidh sé go</span>
<lb n="1945"/><span>bhfaghaidh mise mo chuid féin.</span></p>
<lb n="1946"/>
<lb n="1947"/><p><span>PEIG. - Mar ní bheidh sé i gcumas d'éinne an áit</span>
<lb n="1948"/><span>do thógaint an fhaid a bheidh na páipéirí seo - acht cá</span>
<lb n="1949"/><span>bhfuil siad nó cad do dhein mé leo?  (Cuarduigheann</span>
<lb n="1950"/><span>sí a cuid éadaigh).  Dar fiadh, acht tá siad caillte</span>
<lb n="1951"/><span>agam.  Nach mé an óinseach!  Is amhlaidh do thuiteadar</span>
<lb n="1952"/><span>as mo phóca nuair leagamar an taistealach úd ó</span>
<lb n="1953"/><span>chianaibh, droch-rath air!  Seo leat go bhfeicimíd a'</span>
<lb n="1954"/><span>bhfuil siad ar an mbóthar.  Mara bhfuil siad le fágháil</span>
<lb n="1955"/><span>arís beimíd buailte.</span></p>
<lb n="1956"/>
<lb n="1957"/><p><span>CORMAC. - Acht cad iad na páipéirí a bhí agat?</span></p>
<lb n="1958"/>
<lb n="1959"/><p><span>PEIG. - Páipéirí a dhéanfadh fear saidhbhir díot-sa.</span></p>
<lb n="1960"/>
<lb n="1961"/><p><span>CORMAC. - Seo leat, seo leat mar sin, corruigh.</span></p>
<lb n="1962"/>
<lb n="1963"/><p><span>[Peig agus Cormac amach ar thaoibh na láimhe chlé.  An</span>
<lb n="1964"/><span>tAthair Gearóid isteach ar thaoibh na láimhe deise.]</span></p>
<lb n="1965"/>
<lb n="1966"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID (ag féachaint 'n-a ndiaidh</span>
<lb n="1967"/><span>agus ag bagairt ortha le n-a dhorn). - Dearg-náire</span>
<lb n="1968"/><span>chughaibh lá aonaigh agus margaidh agus nach sibh-se do</span>
<lb n="1969"/><span>thug an bascadh dham a' féachaint an raibh airgead agam.</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1970"/><p><span>Agus nach deas an cleas d'imir Peig mhacánta orm leis</span>
<lb n="1971"/><span>an gclóca.  Acht ní fheadar cad é seo d'fhágadar 'n-a</span>
<lb n="1972"/><span>ndiaidh (tógann sé ceanglachán as a phóca).  Rud</span>
<lb n="1973"/><span>éicint a ghoideadar, táim suidhte dhe, acht beidh 'fhios</span>
<lb n="1974"/><span>agam go gairid cad tá ann.</span></p>
<lb n="1975"/>
<lb n="1976"/><p><span>[Téidheann sé amach go bruach an ailltrigh].</span></p>
<lb n="1977"/>
<lb n="1978"/><p><span>Buidheachas mór le Dia go bhfuilim ar ais in Uí</span>
<lb n="1979"/><span>Bhriocáin arís, pé fhaid a bheidh sé i gcumas dam fanacht</span>
<lb n="1980"/><span>ann - acht, a Dhia mhóir na bhFeart, cad é seo atá ar</span>
<lb n="1981"/><span>siubhal fám' shúilibh annso? (iompuigheann sé isteach go</span>
<lb n="1982"/><span>hobann) fear agus bean i bhfolach ag suirighe an uair</span>
<lb n="1983"/><span>seo de'n oidhche.  Ó, bhó! bhó! bhó! an iongna ar bith é go</span>
<lb n="1984"/><span>bhfuil an tír bhocht so fá chrádh agus fá anró má bhíonn</span>
<lb n="1985"/><span>gnó de'n tsórt so ar siubhal ann de ghnáth.  (Téidheann</span>
<lb n="1986"/><span>sé go bruach an ailltrigh arís).  Faire fúibh!  Éirighidh</span>
<lb n="1987"/><span>as soin agus bailigidh libh a bhaile.  Éirigh, a shiorthoirín</span>
<lb n="1988"/><span>shalaigh, agus dá mbeadh bata agam do bheinn ag gabháil</span>
<lb n="1989"/><span>de bhata ionnat agus san dailtín úd id' fhochair go</span>
<lb n="1990"/><span>dtuitfinn as mo sheasamh.  An airgheann sibh mé?</span></p>
<lb n="1991"/>
<lb n="1992"/><p><span>[TADHG aníos.]</span></p>
<lb n="1993"/>
<lb n="1994"/><p><span>TADHG. - Céad míle fáilte romhat, a bhaile arís, a</span>
<lb n="1995"/><span>Athair Ghearóid.</span></p>
<lb n="1996"/>
<lb n="1997"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Go raibh míle maith agat,</span>
<lb n="1998"/><span>a Thaidhg, agus an tusa atá ann?  Acht, a Thaidhg, ní</span>
<lb n="1999"/><span>maith liom an gnó so.  D'fhéadfá -</span></p>
<lb n="2000"/>
<lb n="2001"/><p><span>[EIBHLÍN aníos.]</span></p>
<lb n="2002"/>
<lb n="2003"/><p><span>EIBHLÍN. - A Athair Gearóid, a Athair Gearóid, tá</span>
<lb n="2004"/><span>aibhéis croidhe orm go bhfuil tú ag baile arís, agus</span>
<lb n="2005"/><span>céad míle fáilte romhat.</span></p>
<lb n="2006"/>
<lb n="2007"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Agus, a Eibhlín, a leinbh</span>
<lb n="2008"/><span>mo chroidhe, an tusa do bhí i bhfochair Thaidhg thíos</span>
<lb n="2009"/><span>annsoin?</span></p>
<lb n="2010"/>
<lb n="2011"/><p><span>EIBHLÍN. - Is mé, agus bhíomar araon ag scoilteadh</span>
<lb n="2012"/><span>le gáiridhe ag éisteacht leat.</span>
<lb n="2013"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="2014"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Á, ní raibh 'fhios agam cé</span>
<lb n="2015"/><span>bhí ann.  Gabhaim míle párdún agaibh, acht cad do thug</span>
<lb n="2016"/><span>annso sibh an uair seo de'n oidhche?</span></p>
<lb n="2017"/>
<lb n="2018"/><p><span>EIBHLÍN. - Thángamar chun slán a fhágaint ag an</span>
<lb n="2019"/><span>Seabhac.  Tá sé imthighthe go dtí an Fhrainnc.</span></p>
<lb n="2020"/>
<lb n="2021"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Slán beo aige agus go</span>
<lb n="2022"/><span>n-éirghidh an t-ádh leis.  Acht do bhí súil agam go</span>
<lb n="2023"/><span>mbéarfainn air sula n-imtheochadh sé.</span></p>
<lb n="2024"/>
<lb n="2025"/><p><span>EIBHLÍN. - Bhí 'fhios agat mar sin go raibh sé chun</span>
<lb n="2026"/><span>imtheacht.</span></p>
<lb n="2027"/>
<lb n="2028"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Bhí, mar bhíos ag cainnt</span>
<lb n="2029"/><span>le n-a shean-bhanaltra, Máire Bhán, indé agus fuaras</span>
<lb n="2030"/><span>an scéal ar fad uaithi: acht a' bhfaca sibh Peig Ní</span>
<lb n="2031"/><span>Chorbáin agus beirt eile - fear agus bean - annso ó</span>
<lb n="2032"/><span>chianaibh?</span></p>
<lb n="2033"/>
<lb n="2034"/><p><span>TADHG. - Nach uatha do chuamar i bhfolach, leaghadh</span>
<lb n="2035"/><span>chuipe na habhann ortha!</span></p>
<lb n="2036"/>
<lb n="2037"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID (go feargach). - A Thaidhg,</span>
<lb n="2038"/><span>ná bí ag eascainithe - cuimhnigh go bhfuil bean uasal</span>
<lb n="2039"/><span>láithreach.</span></p>
<lb n="2040"/>
<lb n="2041"/><p><span>TADHG. - Gabhaim míle párdún agat, a Athair, agus</span>
<lb n="2042"/><span>agat-sa leis, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="2043"/>
<lb n="2044"/><p><span>EIBHLÍN. - 'Siad Eibhlís Craech agus Cormac na</span>
<lb n="2045"/><span>gCaorach an bheirt eile.</span></p>
<lb n="2046"/>
<lb n="2047"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Ar thóir an tSeabhaic a</span>
<lb n="2048"/><span>bhíodar, is dócha.</span></p>
<lb n="2049"/>
<lb n="2050"/><p><span>TADHG. - Bás múchtha ortha, ní headh mar ní raibh 'fhios</span>
<lb n="2051"/><span>aca go raibh sé annso.</span></p>
<lb n="2052"/>
<lb n="2053"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Ag eascainidhe arís, a</span>
<lb n="2054"/><span>Thaidhg?</span></p>
<lb n="2055"/>
<lb n="2056"/><p><span>TADHG. - Mhaise, féach, a Athair, níl leigheas agam</span>
<lb n="2057"/><span>air.  Do scoiltfinn mara leigfinn amach í, mar do</span>
<lb n="2058"/><span>chuaidh sé thríom go mór an feall d'imreadh ar an</span>
<lb n="2059"/><span>Seabhac bocht.  Tóirneach ortha!</span>
<lb n="2060"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="2061"/><p><span>EIBHLÍN. - Do réidhtigheadar annso ó chianaibh go</span>
<lb n="2062"/><span>raghadh Cormac ar thóir an tSeabhaic chun teistiméir-</span>
<lb n="2063"/><span>eachta an phósta do ghoid uaidh nó é féin do chur as an</span>
<lb n="2064"/><span>tslighe.</span></p>
<lb n="2065"/>
<lb n="2066"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Comhraighe Dé chughainn,</span>
<lb n="2067"/><span>acht is diabhalta an gnó é, agus is baoghal liom go</span>
<lb n="2068"/><span>mairbheochaidh an crochaire malluighthe úd é má gheibheann</span>
<lb n="2069"/><span>sé faill air.</span></p>
<lb n="2070"/>
<lb n="2071"/><p><span>EIBHLÍN (go mórdhálach). - Ní mhairbheochaidh, a Athair,</span>
<lb n="2072"/><span>mar raghaidh mise go dtí an Fhrainnc chun an tSeabhaic</span>
<lb n="2073"/><span>do chur ar a sheachaint.</span></p>
<lb n="2074"/>
<lb n="2075"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Greidhin mo chroidhe thú, a</span>
<lb n="2076"/><span>Eibhlín!  Fuil Táil go deo! míle moladh le Rígh na</span>
<lb n="2077"/><span>Glóire, níl sean-spiorad na nGaedheal múchta ar fad</span>
<lb n="2078"/><span>fós.  Acht, a Eibhlín, a chroidhe, ní fhéadfá dul ar an</span>
<lb n="2079"/><span>dturus fada contabhartach so id' aonar.  Theastóchadh</span>
<lb n="2080"/><span>giolla uait.</span></p>
<lb n="2081"/>
<lb n="2082"/><p><span>TADHG. - Raghaidh mise léi, a Athair, agus má gheibhim-</span>
<lb n="2083"/><span>se greim ar Chormac thall cíorfaidh mé a cheann dó go</span>
<lb n="2084"/><span>háirithe.</span></p>
<lb n="2085"/>
<lb n="2086"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - An Tál-fhuil uasal arís!</span>
<lb n="2087"/><span>Tabhair dham do lámh, a Thaidhg.  Ní fhéadfadh an fear</span>
<lb n="2088"/><span>is mó cáil i nÉirinn indiu beart níos fearamhla do</span>
<lb n="2089"/><span>dhéanamh ar son mná uaisle ar bith.  Agus guidhim-se</span>
<lb n="2090"/><span>ar Dhia go n-éireochaidh libh.  Tabharfaidh mé dhíbh gach</span>
<lb n="2091"/><span>congnamh is féidir liom chun na mbitheamhnach úd do</span>
<lb n="2092"/><span>chlaoidhe agus do smachtughadh.  Go mbuaidhidh Dia libh,</span>
<lb n="2093"/><span>agus Dia go deo le Seabhac na Ceathramhan Caoile!</span></p>
<lb n="2094"/>
<lb n="2095"/><p><span>BRAT ANUAS.</span>
<lb n="2096"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="2097"/><p><span>AN TRÍOMHADH GNÍOMH.</span></p>
<lb n="2098"/>
<lb n="2099"/><p><span>[An chéad radharc. - Meadhán oidhche i gcampa i gciumhais</span>
<lb n="2100"/><span>coille i bhFlonndras, le hais Fhontanoi.  Cábán ar thaoibh na</span>
<lb n="2101"/><span>láimhe deise, agus SEABHAC NA CEATHRAMHAN CAOILE 'n-a</span>
<lb n="2102"/><span>shuidhe ann ag scríobhadh litre ar cheann droma.  Dromadóir 'n-a </span>
<lb n="2103"/><span>sheasamh le taoibh an TSEABHAIC agus lanntaer 'n-a láimh aige</span>
<lb n="2104"/><span>ag tabhairt soluis dó.  Teine mhór ar an taoibh thiar agus</span>
<lb n="2105"/><span>saighdiúirí 'n-a luighe annso agus annsúd thart thimcheall na</span>
<lb n="2106"/><span>teineadh agus iad ag amhrán dóibh féin.]</span></p>
<lb n="2107"/>
<lb n="2108"/><p><span>A GHASRA BHREAGH.</span></p>
<lb n="2109"/>
<lb n="2110"/><p><span>A ghasra bhreagh so 'en Tál-fhuil mhuair</span>
<lb n="2111"/><span>Tá i bhfad ar fán ó Chlár gheal Thuamhan,</span>
<lb n="2112"/><span>'Seadh gabhaidh fé áthas gártha is duain</span>
<lb n="2113"/><span>Don táin fé bhuairt i n-iaithibh Eoghain!</span>
<lb n="2114"/><span>Is fada sinn-na, slógh na mbuadh,</span>
<lb n="2115"/><span>Ag braith ar filleadh i gcóir 's i bhfuaim</span>
<lb n="2116"/><span>Chun bratach druinge cróine an chruais</span>
<lb n="2117"/><span>Do chur a tuathaibh Bhriain go deo.</span></p>
<lb n="2118"/>
<lb n="2119"/><p><span>Curfá:</span></p>
<lb n="2120"/>
<lb n="2121"/><p><span>Dia go deo le slógh na nGaedheal!</span>
<lb n="2122"/><span>Sia go deo le comhacht a lámh!</span>
<lb n="2123"/><span>Dia dhár seoladh, i gcóir an lae,</span>
<lb n="2124"/><span>'Mun Brianach cródha ar Éirinn bháin!</span></p>
<lb n="2125"/>
<lb n="2126"/><p><span>Is cuimhin linn tnáthadh ár ndúithche glé -</span>
<lb n="2127"/><span>A cnaoi 's a cás, 's a brughadh age Béir;</span>
<lb n="2128"/><span>Na buidheanta b'áilne i gcumhangrach géar</span>
<lb n="2129"/><span>Thár sáile i gcéin gach bliadhain fé sheol;</span>
<lb n="2130"/><span>Acht gabhaidh misneach, músclaidh féin,</span>
<lb n="2131"/><span>Is fairidh linn-na ar lonnradh an lae</span>
<lb n="2132"/><span>Go gcasfam uile i bhfonn 's i bhfaobhar</span>
<lb n="2133"/><span>Ar chríochaibh Gaedheal fé'n mBrianach Mór.</span></p>
<lb n="2134"/>
<lb n="2135"/><p><span>- Curfá.</span>
<lb n="2136"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="2137"/><p><span>'Sé deir an sáir-fhear saordha suairc:</span>
<lb n="2138"/><span>"Beidh deireadh lá le ré na ruag;</span>
<lb n="2139"/><span>'S ní theipfidh táinte tréana Thuamhan</span>
<lb n="2140"/><span>Ba ghléire i mbuadh 's i ngliadhaibh slógh."</span>
<lb n="2141"/><span>Tá an seana-smior sa laoch so luadhaim;</span>
<lb n="2142"/><span>Don tSasanach is baoghal a luas;</span>
<lb n="2143"/><span>Is leanfam-na go héag, dar Duach,</span>
<lb n="2144"/><span>San raon go buadhach i ndiaidh an leoghain!</span></p>
<lb n="2145"/>
<lb n="2146"/><p><span>- Curfá.</span></p>
<lb n="2147"/>
<lb n="2148"/><p><span>BRIAN. - Á, mo lomadh! is fada sinn ag braith</span>
<lb n="2149"/><span>ar filleadh, acht is baoghal liom gur fada uainn an</span>
<lb n="2150"/><span>lá fós.</span></p>
<lb n="2151"/>
<lb n="2152"/><p><span>DOMHNALL. - Cad tá ort i n-éan-chor anocht, a</span>
<lb n="2153"/><span>Bhriain, go bhfuil gruaim chomh mór soin ort?  'Seadh,</span>
<lb n="2154"/><span>a dhuine, ná bí ag cannrán agus gach éinne id' fhochair</span>
<lb n="2155"/><span>chomh spleodrach soin.</span></p>
<lb n="2156"/>
<lb n="2157"/><p><span>BRIAN. - Má táim ag cannrán féin, a Dhomhnaill,</span>
<lb n="2158"/><span>b'fhéidir go bhfuil fáth leis.  Éistidh liom go fóill, a</span>
<lb n="2159"/><span>bhuachaillí.  Táim-se i n-arm na Frainnce le cúig</span>
<lb n="2160"/><span>bliadhna déag, agus is 'mdhó preabaire groidhe do</span>
<lb n="2161"/><span>chonnacas ag teacht chughainn ó Éirinn ar feadh na</span>
<lb n="2162"/><span>haimsire sin.  'Seadh agus do bhí súil aca go léir go</span>
<lb n="2163"/><span>bhfillfidís arís lá éicint; acht cá bhfuil siad indiu?</span>
<lb n="2164"/><span>Tá na milte aca fá'n bhfód agus tá a gcnámha ag</span>
<lb n="2165"/><span>leasughadh na talmhan ar fuaid na hEorpa; agus cad</span>
<lb n="2166"/><span>tá againn dá bharr?</span></p>
<lb n="2167"/>
<lb n="2168"/><p><span>SAIGHDIÚIR. - Deamhan pioc, a Bhriain.</span></p>
<lb n="2169"/>
<lb n="2170"/><p><span>SAIGHDIÚIR EILE. - Dar fiadh! acht tá roinnt</span>
<lb n="2171"/><span>céille i gcainnt Bhriain; leigidh dhó.  Seo leat, a Bhriain.</span></p>
<lb n="2172"/>
<lb n="2173"/><p><span>BRIAN. - Támaoid-ne ag troid ar son na Frainnce</span>
<lb n="2174"/><span>le cúig bliadhna is dáfhichid, acht a' bhfuil deireadh</span>
<lb n="2175"/><span>curtha fós againn le géar-bhruid agus géir-lean-</span>
<lb n="2176"/><span>amhaint na hÉireann?  Ná fuil uachtar-lámh ag na</span>
<lb n="2177"/><span>Gall-phuic ann indiu níos tréine 'ná mar bhí sé riamh</span>
<lb n="2178"/><span>aca?</span>
<lb n="2179"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="2180"/><p><span>DOMHNALL. - Seo, a Bhriain!  Ól smeatháinín</span>
<lb n="2181"/><span>brannda agus ruaigfidh sé na smaointe dubha úd as</span>
<lb n="2182"/><span>do cheann.</span></p>
<lb n="2183"/>
<lb n="2184"/><p><span>BRIAN. - Ní indiu ná indé d'éirigh na smaointe</span>
<lb n="2185"/><span>seo im' aigne, agus ní chuirfeadh smeatháinín brannda</span>
<lb n="2186"/><span>as mo cheann iad.</span></p>
<lb n="2187"/>
<lb n="2188"/><p><span>DOMHNALL. - Beidh lá aereach againn i mbáireach, a</span>
<lb n="2189"/><span>Bhriain.  Cuirfimíd an ruaig ar na Sasanachaibh.</span></p>
<lb n="2190"/>
<lb n="2191"/><p><span>BRIAN. - Agus cad é an maitheas a dhéanfaidh sé</span>
<lb n="2192"/><span>sin do'n tír bhoicht chráidhte d'fhág sibh-se 'n bhur ndiaidh</span>
<lb n="2193"/><span>anuraidh?</span></p>
<lb n="2194"/>
<lb n="2195"/><p><span>DOMHNALL. - Brisfear cumhacht na Sasanach i</span>
<lb n="2196"/><span>mbáireach, a Bhriain.</span></p>
<lb n="2197"/>
<lb n="2198"/><p><span>BRIAN. - Dá mbrisfeadh cainnt í!  Is baoghal liom</span>
<lb n="2199"/><span>go mbeidh siad ró-láidir dúinn; acht b'fhearr liom-sa</span>
<lb n="2200"/><span>go mór cumhacht na Sasanach do bhriseadh ag baile - ar</span>
<lb n="2201"/><span>mhachairíbh Thuadh-Mhumhan, cuir i gcás.</span></p>
<lb n="2202"/>
<lb n="2203"/><p><span>DOMHNALL. - Brisfimíd annsúd í ar ball, a Bhriain,</span>
<lb n="2204"/><span>nuair "bheidh barca líonta ar barra taoide is fuaim</span>
<lb n="2205"/><span>ar sáil."</span></p>
<lb n="2206"/>
<lb n="2207"/><p><span>BRIAN. - Gaoth, gaoth, a Dhomhnaill.</span></p>
<lb n="2208"/>
<lb n="2209"/><p><span>SAIGHDIÚIR. - An ghaoth aniar!</span></p>
<lb n="2210"/>
<lb n="2211"/><p><span>[Scairteann siad go léir ar gháiridhe.]</span></p>
<lb n="2212"/>
<lb n="2213"/><p><span>BRIAN. - Go séididh an diabhal aniar í mhaise!  Chím</span>
<lb n="2214"/><span>ná fuil éan mhaith a bheith ag cainnt libh.  Níl uaibh-se</span>
<lb n="2215"/><span>acht faill a fhágháil ar na Sasanachaibh annso.</span></p>
<lb n="2216"/>
<lb n="2217"/><p><span>DOMNALL. - Agus geobhaimíd i mbáireach í fé</span>
<lb n="2218"/><span>bheith slán dúinn.</span></p>
<lb n="2219"/>
<lb n="2220"/><p><span>SAIGHDIÚIR. - Fan, a Bhriain, go gcloisfidh tú an</span>
<lb n="2221"/><span>scread a leigfidh An Seabhac as i mbáireach.</span></p>
<lb n="2222"/>
<lb n="2223"/><p><span>BRIAN. - Beidh Laoiseach fá chomaoin mhóir agaibh;</span>
<lb n="2224"/><span>acht a' ndíolfaidh sé an comhar ní fheadar?  Mo lomadh!</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="2225"/><p><span>Is breagh an rud an óige, ochón!  (Leigeann sé cnead</span>
<lb n="2226"/><span>as.)  Tá an codladh 'om thraochadh agus mo chroidhe</span>
<lb n="2227"/><span>bocht cráidhte.</span></p>
<lb n="2228"/>
<lb n="2229"/><p><span>DOMHNALL. - Támaoid go léir tuirseach, agus is</span>
<lb n="2230"/><span>dóigh liom go dteastuigheann dreas codalta uainn i</span>
<lb n="2231"/><span>gcoinne an lae i mbáirigh.</span></p>
<lb n="2232"/>
<lb n="2233"/><p><span>SAIGHDIÚIR (ag cneadadh). - Tá an ceart agat, a</span>
<lb n="2234"/><span>Dhomhnaill.</span></p>
<lb n="2235"/>
<lb n="2236"/><p><span>Cáit Bhuidhe (bean feasa) agus CORMAC na gcaorach</span>
<lb n="2237"/><span>isteach ar thaoibh na láimhe deise.</span></p>
<lb n="2238"/>
<lb n="2239"/><p><span>CÁIT. - Seo í an áit agat anois, agus sin é an</span>
<lb n="2240"/><span>Seabhac annsúd san gcábán.</span></p>
<lb n="2241"/>
<lb n="2242"/><p><span>CORMAC. - 'Sé go deimhin; agus tá tú cinnte go</span>
<lb n="2243"/><span>n-éirgheochaidh mo thurus liom.</span></p>
<lb n="2244"/>
<lb n="2245"/><p><span>CÁIT. - Táim deimhnighthe dhe.  'Seadh, agus éirghe-</span>
<lb n="2246"/><span>ochaidh tú féin go hárd san tsaoghal lá éicint - (i</span>
<lb n="2247"/><span>leath-taoibh) - ar bhata na croiche.</span></p>
<lb n="2248"/>
<lb n="2249"/><p><span>CORMAC. - Ní gábhadh dhuit teacht níos sia liom</span>
<lb n="2250"/><span>anois.  Go dtugaidh Dia oidhche mhaith dhuit.</span></p>
<lb n="2251"/>
<lb n="2252"/><p><span>[Imthigheann CORMAC anonn trasna agus amach ar thaoibh</span>
<lb n="2253"/><span>na láimhe clé.]</span></p>
<lb n="2254"/>
<lb n="2255"/><p><span>CÁIT. - Gurab amhlaidh dhuit.  Bitheamhnach 'seadh é</span>
<lb n="2256"/><span>siúd, táim suidhte dhe, agus tá an t-airgead go fair-</span>
<lb n="2257"/><span>sing aige.  B'fhéidir gur brathadóir é.  Cuirfidh mé an</span>
<lb n="2258"/><span>Seabhac ar a thóir láithreach.</span></p>
<lb n="2259"/>
<lb n="2260"/><p><span>[Fairgtheoir isteach ar thaoibh na láimhe clé.]</span></p>
<lb n="2261"/>
<lb n="2262"/><p><span>AN FAIRGTHEOIR (go ciúin). - Bhfuil sibh 'n bhur</span>
<lb n="2263"/><span>gcodladh, a bhuachaillí?</span></p>
<lb n="2264"/>
<lb n="2265"/><p><span>SAIGHDIÚIR. - Tá cuid againn; cad tá uait -</span>
<lb n="2266"/><span>smeatháinín brannda, an eadh?</span></p>
<lb n="2267"/>
<lb n="2268"/><p><span>AN FAIRGTHEOIR. - Ní headh.  Tá an tIarla ag</span>
<lb n="2269"/><span>teacht i leith annso.</span>
<lb n="2270"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="2271"/><p><span>CÁIT. - An Brianach féin!  Dá bhfeicfeadh sé annso</span>
<lb n="2272"/><span>mé, do bheinn caillte.</span></p>
<lb n="2273"/>
<lb n="2274"/><p><span>[CÁIT amach ar thaoibh na láimhe deise.]</span></p>
<lb n="2275"/>
<lb n="2276"/><p><span>SAIGHDIÚIR. - An tIarla!  Cad é an gnó atá aige</span>
<lb n="2277"/><span>annso, ní fheadar?</span></p>
<lb n="2278"/>
<lb n="2279"/><p><span>AN FAIRGTHEOIR. - Deamhan a bhfeadar.  Éist,</span>
<lb n="2280"/><span>tá sé chughainn!</span></p>
<lb n="2281"/>
<lb n="2282"/><p><span>[Imthighean an Fairgtheoir.  Tagann an Brianach isteach</span>
<lb n="2283"/><span>ar thaoibh na láimhe clé.  Captaon Mac Donnchadha isteach</span>
<lb n="2284"/><span>ar thaoibh na láimhe deise.]</span></p>
<lb n="2285"/>
<lb n="2286"/><p><span>AN BRIANACH. - Á! a Mhic Uí Dhonnchadha, agus</span>
<lb n="2287"/><span>cia an bhail atá ort?</span></p>
<lb n="2288"/>
<lb n="2289"/><p><span>AN CAPTAON. - Táim go groidhe, a Thighearna -</span>
<lb n="2290"/><span>do chuirís fios orm?</span></p>
<lb n="2291"/>
<lb n="2292"/><p><span>[Croitheann siad lámh le n-a chéile.]</span></p>
<lb n="2293"/>
<lb n="2294"/><p><span>AN BRIANACH. - Do chuireas.  Tá rud éicint agam</span>
<lb n="2295"/><span>le rádh leat.</span></p>
<lb n="2296"/>
<lb n="2297"/><p><span>AN CAPTAON. - I dtaobh an lae i mbáirigh, is</span>
<lb n="2298"/><span>dócha?  Cionnus a n-éirgheochaidh linn, an dóigh leat?</span></p>
<lb n="2299"/>
<lb n="2300"/><p><span>AN BRIANACH. - Brisfimíd an cath ar na Sasanachaibh</span>
<lb n="2301"/><span>mara bhfuil díoghbháil déanta.</span></p>
<lb n="2302"/>
<lb n="2303"/><p><span>AN CAPTAON. - Cionnus a mbeadh díoghbháil</span>
<lb n="2304"/><span>déanta?</span></p>
<lb n="2305"/>
<lb n="2306"/><p><span>AN BRIANACH. - Tá aithmhéala orm a rádh leat go</span>
<lb n="2307"/><span>bhfuil fealltóir 'n-ár measc, agus is baoghal liom go</span>
<lb n="2308"/><span>bhfuil eolas ag na Sasanachaibh ar an gcaoi 'n-a bhfuil</span>
<lb n="2309"/><span>gach éin nídh curtha i gcóir annso i gcoinne an chatha.</span></p>
<lb n="2310"/>
<lb n="2311"/><p><span>AN CAPTAON. - Dar fiadh! acht is olc an scéal é</span>
<lb n="2312"/><span>sin - an-olc ar fad.  Acht a' bhfuil 'fhios agat cé hé</span>
<lb n="2313"/><span>an bitheamhnach seo?</span></p>
<lb n="2314"/>
<lb n="2315"/><p><span>AN BRIANACH. - Tá, agus cuirfidh sé iongantas</span>
<lb n="2316"/><span>ort-sa nuair chloisfidh tú cé hé.</span>
<lb n="2317"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="2318"/><p><span>AN CAPTAON - Beir air agus tabhair dó an chroch.</span>
<lb n="2319"/><span>Acht cé hé féin?</span></p>
<lb n="2320"/>
<lb n="2321"/><p><span>AN BRIANACH. - Níl sé ró-fhada uait anois.</span></p>
<lb n="2322"/>
<lb n="2323"/><p><span>AN CAPTAON. - Éireannach an eadh?</span></p>
<lb n="2324"/>
<lb n="2325"/><p><span>AN BRIANACH. - An Cuimíneach.</span></p>
<lb n="2326"/>
<lb n="2327"/><p><span>AN CAPTAON (scannruighthe). - An Seabhac?</span></p>
<lb n="2328"/>
<lb n="2329"/><p><span>AN BRIANACH. - Is dóigh liom go bhfuil an t-ainm</span>
<lb n="2330"/><span>úd ag na saighdiúiríbh air.</span></p>
<lb n="2331"/>
<lb n="2332"/><p><span>AN CAPTAON. - Is baoghal liom gur mealladh thú</span>
<lb n="2333"/><span>ar chuma éicint, a Thighearna.</span></p>
<lb n="2334"/>
<lb n="2335"/><p><span>AN BRIANACH. - Níor mealladh, go deimhin.  Feall-</span>
<lb n="2336"/><span>tóir 'seadh é chomh cinnte is táim-se ag cainnt leat.</span></p>
<lb n="2337"/>
<lb n="2338"/><p><span>AN CAPTAON. - Ná habair é sin, a Thighearna, ná</span>
<lb n="2339"/><span>habair é sin.  Ní chreidfinn ó éinne gur fealltóir é.</span>
<lb n="2340"/><span>Níl fear chomh seasmhach leis i measc na nÉireannach</span>
<lb n="2341"/><span>go léir.</span></p>
<lb n="2342"/>
<lb n="2343"/><p><span>AN BRIANACH. - Tá fiadhnaise láidir agam-sa 'n-a</span>
<lb n="2344"/><span>choinne.</span></p>
<lb n="2345"/>
<lb n="2346"/><p><span>AN CAPTAON. - Cé thug an t-eolas duit?</span></p>
<lb n="2347"/>
<lb n="2348"/><p><span>AN BRIANACH. - Do rugadh ar theachtaire do chuir</span>
<lb n="2349"/><span>sé go campa na Sasanach um thráthnóna.</span></p>
<lb n="2350"/>
<lb n="2351"/><p><span>AN CAPTAON. - Saighdiúir, an eadh?</span></p>
<lb n="2352"/>
<lb n="2353"/><p><span>AN BRIANACH. - Ní headh; acht Éireannach b'eadh é,</span>
<lb n="2354"/><span>agus fear ó Uí Bhriocáin leis.</span></p>
<lb n="2355"/>
<lb n="2356"/><p><span>AN CAPTAON. - Badh mhaith liom é fheicsint.</span></p>
<lb n="2357"/>
<lb n="2358"/><p><span>AN BRIANACH. - Níl tásc ná tuairisc againn air.</span>
<lb n="2359"/><span>D'éaluigh sé uainn arís go díreach glan mar do</span>
<lb n="2360"/><span>shluigfeadh an talamh é.</span></p>
<lb n="2361"/>
<lb n="2362"/><p><span>AN CAPTAON. - Há! agus cad dubhairt sé i</span>
<lb n="2363"/><span>dtaobh an tSeabhaic?</span></p>
<lb n="2364"/>
<lb n="2365"/><p><span>AN BRIANACH. - Dubhairt sé gur thug an Cuimíneach</span>
<lb n="2366"/><span>litir dhó le tabhairt go campa na Sasanach, agus tá an</span>
<lb n="2367"/><span>litir agam-sa.  Cad deir tú anois?</span>
<lb n="2368"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="2369"/><p><span>AN CAPTAON. - Cad do bhí san litir?</span></p>
<lb n="2370"/>
<lb n="2371"/><p><span>AN BRIANACH. - Eolas cruinn i dtaobh suidhimh an</span>
<lb n="2372"/><span>airm agus líonmhaireachta na bhfear.</span></p>
<lb n="2373"/>
<lb n="2374"/><p><span>AN CAPTAON. - Níor scríobh sé an litir úd riamh;</span>
<lb n="2375"/><span>agus má's rud gur scríobh, éirgheochaidh mise as an arm</span>
<lb n="2376"/><span>agus tabharfaidh mé mo chlaidheamh suas duit láithreach.</span>
<lb n="2377"/><span>Teaspáin dam an litir, má's é do thoil é.</span></p>
<lb n="2378"/>
<lb n="2379"/><p><span>AN BRIANACH. - Faigh lanntaer dam.</span></p>
<lb n="2380"/>
<lb n="2381"/><p><span>AN CAPTAON. - A Dhromadóir, beir i leith chugham</span>
<lb n="2382"/><span>an lanntaer go fóill.</span></p>
<lb n="2383"/>
<lb n="2384"/><p><span>AN DROMADÓIR. - Beidh mé chughat láithreach, a</span>
<lb n="2385"/><span>Chaptaon.</span></p>
<lb n="2386"/>
<lb n="2387"/><p><span>[Tagann an dromadóir i leith agus beannuigheann sé dhóibh.]</span></p>
<lb n="2388"/>
<lb n="2389"/><p><span>AN BRIANACH. - An Franncach tusa, a Dhromadóir?</span></p>
<lb n="2390"/>
<lb n="2391"/><p><span>AN DROMADÓIR. - Franncach, a Thighearna?  Badh</span>
<lb n="2392"/><span>dheacair an rud Franncach do dhéanamh díom-sa ná</span>
<lb n="2393"/><span>luch acht an oiread - Éireannach 'seadh mise agus saigh-</span>
<lb n="2394"/><span>diúir leis.</span></p>
<lb n="2395"/>
<lb n="2396"/><p><span>AN BRIANACH (ag gáiridhe). - Dar fiadh! acht is</span>
<lb n="2397"/><span>géar-chúiseach an duine beag thú.  Seo píosa óir duit</span>
<lb n="2398"/><span>agus tá cead do choise agat go fóill.</span></p>
<lb n="2399"/>
<lb n="2400"/><p><span>[Imthigheann an Dromadóir.]</span></p>
<lb n="2401"/>
<lb n="2402"/><p><span>AN CAPTAON. - An litir anois, a Thighearna.</span></p>
<lb n="2403"/>
<lb n="2404"/><p><span>AN BRIANACH. - Seo dhuit í, agus is baoghal liom go</span>
<lb n="2405"/><span>gcuirfidh an litir chéadna an lúb fá mhuineál an</span>
<lb n="2406"/><span>tSeabhaic.</span></p>
<lb n="2407"/>
<lb n="2408"/><p><span>AN CAPTAON (ag féachaint ar an litir agus ag</span>
<lb n="2409"/><span>gáiridhe). - Ní baoghal dó, a Thighearna; níor scríobh sé</span>
<lb n="2410"/><span>an litir seo riamh (cuireann sé an páipéar idir é féin</span>
<lb n="2411"/><span>agus an solus agus féachann sé air).</span></p>
<lb n="2412"/>
<lb n="2413"/><p><span>AN BRIANACH. - Cá bhfios duit?</span></p>
<lb n="2414"/>
<lb n="2415"/><p><span>AN CAPTAON. - Ní hí scríbhneoireacht an tSeabhaic</span>
<lb n="2416"/><span>atá san litir seo.</span>
<lb n="2417"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="2418"/><p><span>AN BRIANACH. - D'fhéadfadh sé athrughadh do dhéanamh</span>
<lb n="2419"/><span>ar a scríbhneoireacht.</span></p>
<lb n="2420"/>
<lb n="2421"/><p><span>AN CAPTAON. - Níor chuir sé cleite leis an</span>
<lb n="2422"/><span>bpáipéar so riamh.</span></p>
<lb n="2423"/>
<lb n="2424"/><p><span>AN BRIANACH. - Nár chuir anois? - cá bhfios duit?</span></p>
<lb n="2425"/>
<lb n="2426"/><p><span>AN CAPTAON. - Do deineadh an páipéar so i</span>
<lb n="2427"/><span>Sasana agus cá bhfuigheadh sé páipéar de'n tsórt so?</span>
<lb n="2428"/><span>Tá feall éicint dá imirt ar an Seabhac.</span></p>
<lb n="2429"/>
<lb n="2430"/><p><span>AN BRIANACH. - Feall dá imirt ar an Seabhac, an</span>
<lb n="2431"/><span>eadh?</span></p>
<lb n="2432"/>
<lb n="2433"/><p><span>AN CAPTAON. - Gan amhras.  Féach, siúd é thall</span>
<lb n="2434"/><span>san gcábán é; buailimís anonn chuige agus beidh 'fhios</span>
<lb n="2435"/><span>againn go gairid an bhfuil sé cionntach nó ná fuil.</span></p>
<lb n="2436"/>
<lb n="2437"/><p><span>AN BRIANACH. - Táim sásta.  Acht féach, a Chaptaon,</span>
<lb n="2438"/><span>má tá sé cionntach daorfaidh mise chun crochta ós</span>
<lb n="2439"/><span>comhair an airm i mbáireach é.</span></p>
<lb n="2440"/>
<lb n="2441"/><p><span>AN CAPTAON. - Agus cuirfidh mise an téad fá</span>
<lb n="2442"/><span>n-a mhuineál duit, a Thighearna.</span></p>
<lb n="2443"/>
<lb n="2444"/><p><span>[Téidheann an Brianach agus an Captaon isteach sa</span>
<lb n="2445"/><span>gcábán.]</span></p>
<lb n="2446"/>
<lb n="2447"/><p><span>GUTH AMUIGH. -</span>
<lb n="2448"/><span>"Tá mo chosa dóighte 'n-a gluigibh scólta,</span>
<lb n="2449"/><span>Ó shiubhal na mbóithre fada fraoigh."</span></p>
<lb n="2450"/>
<lb n="2451"/><p><span>Is millteach an áit í seo, agus nach orm a bhí an butún</span>
<lb n="2452"/><span>an lá d'fhágas mo dhúthaigh féin.  Ó bhó! bhó! bhó!  Á,</span>
<lb n="2453"/><span>dar fiadh acht tá mo chos briste.</span></p>
<lb n="2454"/>
<lb n="2455"/><p><span>[Cormac isteach agus crúiscín fá n-a oscaill aige.  Bain-</span>
<lb n="2456"/><span>tear tuisle as ag teacht isteach dó.]</span></p>
<lb n="2457"/>
<lb n="2458"/><p><span>CORMAC. - Ní fheadar i n-éan-chor cá bhfuil</span>
<lb n="2459"/><span>muinntir Uí Bhriocáin annso.  Táim ar a lorg ó</span>
<lb n="2460"/><span>mhaidin agus táim tnáidhte; acht b'fhéidir go bhfuil</span>
<lb n="2461"/><span>siad agam anois.  Bail ó Dhia oraibh, a bhuachaillí!</span>
<lb n="2462"/><span>A' bhfuil éinne annso ó Uí Bhriocáin?</span>
<lb n="2463"/></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="2464"/><p><span>DOMHNALL. - Tá, Dia bheatha chugainn.  Druid i</span>
<lb n="2465"/><span>leith chugainn.  Cé hé tú féin?</span></p>
<lb n="2466"/>
<lb n="2467"/><p><span>CORMAC. - Buachaill bocht ó Uí Bhriocáin 'seadh</span>
<lb n="2468"/><span>mise.</span></p>
<lb n="2469"/>
<lb n="2470"/><p><span>NA SAIGHDIÚIRÍ. - Ó Uí Bhriocáin, an eadh?</span>
<lb n="2471"/><span>Mhaise, céad fáilte romhat.  Bhfuil éinne leat?</span></p>
<lb n="2472"/>
<lb n="2473"/><p><span>CORMAC. - Deamhan duine acht mé féin.</span></p>
<lb n="2474"/>
<lb n="2475"/><p><span>DOMHNALL. - Druid isteach go dtí an teine agus</span>
<lb n="2476"/><span>suidh.  Ce'r díobh thú i nUí Bhriocáin - cé an t-ainm atá</span>
<lb n="2477"/><span>ort?</span></p>
<lb n="2478"/>
<lb n="2479"/><p><span>CORMAC. - De sna Cathalaigh 'seadh mise - Eoin</span>
<lb n="2480"/><span>Ó Cathail is ainm dam.</span></p>
<lb n="2481"/>
<lb n="2482"/><p><span>DOMHNALL. - Agus cad é an scéal atá agat ó Uí</span>
<lb n="2483"/><span>Bhriocáin?</span></p>
<lb n="2484"/>
<lb n="2485"/><p><span>CORMAC. - Mhaise, go bhfóiridh Dia orainn!  Gach</span>
<lb n="2486"/><span>scéal níos donaighe 'ná chéile.</span></p>
<lb n="2487"/>
<lb n="2488"/><p><span>BRIAN (ag dúiseacht). - Do shaoileas go raibh sibh go</span>
<lb n="2489"/><span>léir 'nbhur gcodladh fad ó.</span></p>
<lb n="2490"/>
<lb n="2491"/><p><span>DOMHNALL. - Tá fear ó Uí Bhriocáin annso, a</span>
<lb n="2492"/><span>Bhriain.</span></p>
<lb n="2493"/>
<lb n="2494"/><p><span>BRIAN. - Tá agus deichneabhar - téighidh a chodladh.</span></p>
<lb n="2495"/>
<lb n="2496"/><p><span>DOMHNALL. - Acht tá fear annso do tháinigh chughainn</span>
<lb n="2497"/><span>anois láithreach.</span></p>
<lb n="2498"/>
<lb n="2499"/><p><span>BRIAN. - Cá bhfuil sé?</span></p>
<lb n="2500"/>
<lb n="2501"/><p><span>CORMAC. - Táim annso, a dhuine uasail?</span></p>
<lb n="2502"/>
<lb n="2503"/><p><span>BRIAN. - Agus cad do thug annso thú - a dhuine</span>
<lb n="2504"/><span>uasail?</span></p>
<lb n="2505"/>
<lb n="2506"/><p><span>CORMAC. - Ag féachaint a' bhfuighinn aga chun dul</span>
<lb n="2507"/><span>san arm?</span></p>
<lb n="2508"/>
<lb n="2509"/><p><span>BRIAN. - Agus cad é an gnó atá agat san arm?</span></p>
<lb n="2510"/>
<lb n="2511"/><p><span>CORMAC. - Congnamh do thabhairt díbh-se námhaid na</span>
<lb n="2512"/><span>hÉireann do chuir fé chois.</span></p>
<lb n="2513"/>
<lb n="2514"/><p><span>[Scairteann na saighdiúirí go léir ar gháiridhe.]</span>
<lb n="2515"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="2516"/><p><span>BRIAN. - Ní headh, airiú, acht féach ar an leibide</span>
<lb n="2517"/><span>atá ag brath ar dhul san arm! mhaise, mo shaoghal</span>
<lb n="2518"/><span>dearg ort.</span></p>
<lb n="2519"/>
<lb n="2520"/><p><span>CORMAC. - Ní bheadh eagla orm roimh diabhal ná</span>
<lb n="2521"/><span>duine.</span></p>
<lb n="2522"/>
<lb n="2523"/><p><span>BRIAN. - Dá mbeadh fear agus píce id' choinne is</span>
<lb n="2524"/><span>beag an treoir ná an teacht-aniar do bheadh ionnat.</span></p>
<lb n="2525"/>
<lb n="2526"/><p><span>DOMHNALL. - Éist do bhéal, a Bhriain! níl 'fhios</span>
<lb n="2527"/><span>agat acht b'fhéidir go bhfuil ádhbhar taoisigh ann, agus</span>
<lb n="2528"/><span>glacfaimíd é má bhíonn sé oireamhnach.  A Dhromadóir,</span>
<lb n="2529"/><span>cá bhfuil tú?</span></p>
<lb n="2530"/>
<lb n="2531"/><p><span>AN DROMADÓIR (le Cormac). - Seas annso ós</span>
<lb n="2532"/><span>mo chomhair go bhfeicidh mé 'bhfuil éan-mhaith ionnat.</span></p>
<lb n="2533"/>
<lb n="2534"/><p><span>CORMAC. - Fan go bhfuighidh mise faill ar na</span>
<lb n="2535"/><span>Sasanachaibh agus chífidh sibh annsoin an bhfuil éan-mhaith</span>
<lb n="2536"/><span>ionnam.</span></p>
<lb n="2537"/>
<lb n="2538"/><p><span>AN DROMADÓIR (ag cur a láimhe fá smigín</span>
<lb n="2539"/><span>Chormaic). - Árduigh do cheann agus dírigh tú féin.</span>
<lb n="2540"/><span>Sin é é.  Ní gábhadh dhuit do bholg do chur amach chomh</span>
<lb n="2541"/><span>fada soin.</span></p>
<lb n="2542"/>
<lb n="2543"/><p><span>[Tugann an dromadóir poc san mbolg dó agus leig-</span>
<lb n="2544"/><span>eann Cormac grág as.  Scairteann na saighdiúirí go léir</span>
<lb n="2545"/><span>ar gháiridhe arís].</span></p>
<lb n="2546"/>
<lb n="2547"/><p><span>CORMAC. - Chím go bhfuil fonn magaidh oraibh, acht</span>
<lb n="2548"/><span>leigidh dham agus tabharfaidh mé braoinín brannda</span>
<lb n="2549"/><span>dhíbh.</span></p>
<lb n="2550"/>
<lb n="2551"/><p><span>DOMHNALL. - Beidh an brannda againn ar ball -</span>
<lb n="2552"/><span>bhfuil an scrúdughadh thart, a Dhromadóir?</span></p>
<lb n="2553"/>
<lb n="2554"/><p><span>AN DROMADÓIR. - Cúmrachán 'seadh é seo.  Tá</span>
<lb n="2555"/><span>sé chomh cam le hadharc réithe, agus caithfimíd an</span>
<lb n="2556"/><span>phluid a thabhairt dó.</span></p>
<lb n="2557"/>
<lb n="2558"/><p><span>NA SAIGHDIÚIRÍ. - Seadh, an phluid, an phluid.</span>
<lb n="2559"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="2560"/><p><span>[Beirtear ar Chormac agus cuirtear 'n-a luighe ar an</span>
<lb n="2561"/><span>bpluid é.  Bailigheann na saighdiúirí go léir timcheall na</span>
<lb n="2562"/><span>pluide, beireann siad ar a ciumhais agus árduigheann siad</span>
<lb n="2563"/><span>Cormac.  Caitheann siad i n-áirde as an bpluid é fé dhó</span>
<lb n="2564"/><span>agus iad go léir ag sgairtighíl.  Airgheann an Seabhac an</span>
<lb n="2565"/><span>cárábó agus tagann sé amach as an gcábhán].</span></p>
<lb n="2566"/>
<lb n="2567"/><p><span>AN SEABHAC. - Cad tá ar siubhal agaibh annso,</span>
<lb n="2568"/><span>a bhitheamhnaigh?  An phluid, an eadh?  Seo, scuiridh.</span>
<lb n="2569"/><span>Agus cé hé seo atá agaibh innti?</span></p>
<lb n="2570"/>
<lb n="2571"/><p><span>CORMAC. - Fear ó Uí Bhriocáin, a dhuine uasail,</span>
<lb n="2572"/><span>agus is dócha gur tusa Seabhac na Ceathramhan Caoile.</span></p>
<lb n="2573"/>
<lb n="2574"/><p><span>AN SEABHAC. - Do bhíodh an leas-ainm úd orm ag</span>
<lb n="2575"/><span>baile.</span></p>
<lb n="2576"/>
<lb n="2577"/><p><span>CORMAC (ag éirghe):</span></p>
<lb n="2578"/>
<lb n="2579"/><p><span>Rachad le fonn gurab togha na bhfear fionn</span>
<lb n="2580"/><span>Seabhach na Ceathramhan Caoile,</span>
<lb n="2581"/><span>An faraire cabhartach, bronntach, fearamhail,</span>
<lb n="2582"/><span>Fonnmhar, flaitheamhail, fionmhar,</span>
<lb n="2583"/><span>Thar a maireann san domhan ar dhrom na talmhan,</span>
<lb n="2584"/><span>D'fhoghluim, ceart, nó dlighe ar bith,</span>
<lb n="2585"/><span>'Sé thoghfainn mar rogha ortha labhairt mo chneas-sa</span>
<lb n="2586"/><span>Do thabhairt ó'n gcroch úd Ínse.</span></p>
<lb n="2587"/>
<lb n="2588"/><p><span>[Leigeann na saighdiúirí gáir áthasach asta].</span></p>
<lb n="2589"/>
<lb n="2590"/><p><span>AN SEABHAC. - Is éachtach an moladh é siúd.</span></p>
<lb n="2591"/>
<lb n="2592"/><p><span>CORMAC. - Do thuillis é, do thuillis é.  Acht féach,</span>
<lb n="2593"/><span>a dhuine uasail, tá braoinín brannda agam annso.</span>
<lb n="2594"/><span>Bhíos chun é roinnt i measc na bhfear, agus ó thárlaidh sé</span>
<lb n="2595"/><span>go tráthamhail go bhfuil tú annso tógfaidh tú sáilín</span>
<lb n="2596"/><span>beag de agus ólfaimid go léir sláinte na gcarad</span>
<lb n="2597"/><span>d'fhagamar 'n-ár ndiaidh i nUí Bhriocáin.</span></p>
<lb n="2598"/>
<lb n="2599"/><p><span>AN SEABHAC. - Ólfaidh mé an tsláinte úd cé ná</span>
<lb n="2600"/><span>fuil dúil mhór agam i mbiotáille; acht ná tabhair dam</span>
<lb n="2601"/><span>acht braoinín beag.</span></p>
<lb n="2602"/>
<lb n="2603"/><p><span>CORMAC. - Is breagh, bríoghmhar an braon é seo,</span>
<lb n="2604"/><span>agus ní dhéanfaidh sé ciotaighe ar bith dhuit - is amhlaidh</span>
<lb n="2605"/><span>do chuirfidh sé chun suain thú ar ball.</span>
<lb n="2606"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="2607"/><p><span>[Cuireann Cormac rud éicint ins an gcorn i ngan fhios</span>
<lb n="2608"/><span>do'n Seabhac.]</span></p>
<lb n="2609"/>
<lb n="2610"/><p><span>AN SEABHAC. - Seachain anois, braoinín an-bheag</span>
<lb n="2611"/><span>domh-sa.</span></p>
<lb n="2612"/>
<lb n="2613"/><p><span>CORMAC. - Braoinín an-bheag ar fad.  Faighidh na</span>
<lb n="2614"/><span>cuirn, a bhuachaillí, go dtabharfaidh mé steall díbh-se.</span>
<lb n="2615"/><span>Ha! ha! ha! is suairc na buachaillí sibh gan amhras,</span>
<lb n="2616"/><span>agus is sultmhar an cleas é siúd - cleas na pluide.</span>
<lb n="2617"/><span>Seo dhíbh an brannda.</span></p>
<lb n="2618"/>
<lb n="2619"/><p><span>AN SEABHAC. - Ná tabhair dóibh é tar éis an mhéid</span>
<lb n="2620"/><span>do dheineadar ort ó chianaibh.</span></p>
<lb n="2621"/>
<lb n="2622"/><p><span>CORMAC. - Is le muinnteardhas liom a bhíodar ag</span>
<lb n="2623"/><span>déanamh greine orm, a dhuine uasail.  Mhaise nach ar</span>
<lb n="2624"/><span>mo mhuinntir ag baile do bheadh an t-áthas anois dá</span>
<lb n="2625"/><span>mbeadh 'fhios aca gur bhuaileas treasna ar Sheabhac na</span>
<lb n="2626"/><span>Ceathramhan Caoile chomh tráthamhail sin.</span></p>
<lb n="2627"/>
<lb n="2628"/><p><span>AN SEABHAC. - Seo, a bhuachaillí, fá thuairim bhur</span>
<lb n="2629"/><span>sláinte agus sláinte na gcarad d'fhágamar n-ár</span>
<lb n="2630"/><span>ndiaidh i nUí Bhriocáin, agus léirscrios ar na</span>
<lb n="2631"/><span>Gallphuic.</span></p>
<lb n="2632"/>
<lb n="2633"/><p><span>NA SAIGHDIÚIRÍ (ag éirghe.) - 'Seadh, léirscrios ar</span>
<lb n="2634"/><span>na Gallphuic agus ar náimhdibh na hÉireann agus Dia</span>
<lb n="2635"/><span>go deo le Seabhac na Ceathramhan Caoile.</span></p>
<lb n="2636"/>
<lb n="2637"/><p><span>[Cuireann An Seabhac an corn le n-a bhéal.  Ritheann</span>
<lb n="2638"/><span>Tadhg isteach, beireann ar láimh an tSeabhaic agus doirteann</span>
<lb n="2639"/><span>an deoch.]</span></p>
<lb n="2640"/>
<lb n="2641"/><p><span>AN SEABHAC. - Cad é seo i n-éan-chor?  An é</span>
<lb n="2642"/><span>Tadhg atá agam annso.  Dhe airiú, a Thaidhg, a dhuine</span>
<lb n="2643"/><span>bhoicht, cad do thug chugham thú?</span></p>
<lb n="2644"/>
<lb n="2645"/><p><span>TADHG. - Buidheachas mór le Dia go rabhas i n-am.</span>
<lb n="2646"/><span>Beiridh ar an mbitheamhnach úd agus ná leigidh uaibh é.</span>
<lb n="2647"/><span>Tháinig sé ar do thóir ó Uí Bhriocáin chun tú do mharbh-</span>
<lb n="2648"/><span>ughadh agus chuir sé nimh id' dhigh dhuit.</span></p>
<lb n="2649"/>
<lb n="2650"/><p><span>AN SEABHAC (ag féachaint isteach san gcorn). -</span>
<lb n="2651"/><span>Tá púdar éicint ins an gcorn go háirithe; acht cé hé</span>
<lb n="2652"/><span>seo, a Thaidhg?</span>
<lb n="2653"/></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="2654"/><p><span>TADHG. - Mac Pheig Ní Chorbáin.  A' dtuigeann tú</span>
<lb n="2655"/><span>an scéal anois?</span></p>
<lb n="2656"/>
<lb n="2657"/><p><span>AN SEABHAC. - Is dócha gurbh' í Eibhlís do chuir ar</span>
<lb n="2658"/><span>mo thóir é.</span></p>
<lb n="2659"/>
<lb n="2660"/><p><span>TADHG. - Bí cinnte dhe; acht bhíos ró-ghasta dhóibh.</span></p>
<lb n="2661"/>
<lb n="2662"/><p><span>AN SEABHAC. - Dar fiadh, a Thaidhg, acht do bheinn</span>
<lb n="2663"/><span>marbh anois mara'dh thú.</span></p>
<lb n="2664"/>
<lb n="2665"/><p><span>BRIAN. - Cad do dhéanfaimíd leis an bhfealltóir</span>
<lb n="2666"/><span>seo, a bhuachaillí?</span></p>
<lb n="2667"/>
<lb n="2668"/><p><span>SAIGHDIÚIR. - Tabhair dó an chroch.</span></p>
<lb n="2669"/>
<lb n="2670"/><p><span>SAIGHDIÚIR EILE. - Ceangail agus cuir ar an teine</span>
<lb n="2671"/><span>é.</span></p>
<lb n="2672"/>
<lb n="2673"/><p><span>DOMHNALL. - Stracaimís ó chéile é agus déininís</span>
<lb n="2674"/><span>spruadar dá chnámhaibh.</span></p>
<lb n="2675"/>
<lb n="2676"/><p><span>AN SEABHAC. - Ná leagaidh méar air.  Fágaidh</span>
<lb n="2677"/><span>fúm-sa é.</span></p>
<lb n="2678"/>
<lb n="2679"/><p><span>[Éirigheann gleo mór agus tagann AN BRIANACH agus AN</span>
<lb n="2680"/><span>CAPTAON amach as an gcábán.]</span></p>
<lb n="2681"/>
<lb n="2682"/><p><span>AN BRIANACH. - Is millteach an cárábó atá ar</span>
<lb n="2683"/><span>siubhal agaibh annso.  Cad tá oraibh, nó an ar meisce</span>
<lb n="2684"/><span>atá sibh go léir go bhfuil sibh chomh scléipeach soin?</span></p>
<lb n="2685"/>
<lb n="2686"/><p><span>AN SEABHAC. - Tá fearg ortha, a Thighearna.</span></p>
<lb n="2687"/>
<lb n="2688"/><p><span>AN BRIANACH -Agus cad do chuir fearg ortha?</span></p>
<lb n="2689"/>
<lb n="2690"/><p><span>AN SEABHAC. - Tháinig bitheamhnach annso chun deoch</span>
<lb n="2691"/><span>nimhe do thabhairt domh-sa, a Thighearna.</span></p>
<lb n="2692"/>
<lb n="2693"/><p><span>AN BRIANACH. - Deoch nimhe do thabhairt duit-se,</span>
<lb n="2694"/><span>an eadh!  Cá bhfuil an bitheamhnach so?</span></p>
<lb n="2695"/>
<lb n="2696"/><p><span>AN SEABHAC. - Féach annsoin é.</span></p>
<lb n="2697"/>
<lb n="2698"/><p><span>AN BRIANACH. - Cé hé seo?  Dar fiadh acht is é</span>
<lb n="2699"/><span>an fear a raibh an litir aige.  Is diabhalta an gnó é seo.</span></p>
<lb n="2700"/>
<lb n="2701"/><p><span>AN CAPTAON. - Ná dubhras leat, a Thighearna, go</span>
<lb n="2702"/><span>raibh uisce fá thalamh dá dhéanamh?</span>
<lb n="2703"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="2704"/><p><span>AN BRIANACH. - Tar i leith chugham annso, a chladh-</span>
<lb n="2705"/><span>aire mhalluighthe.  An raibh focal na faire agat ag</span>
<lb n="2706"/><span>teacht go dtí an campa so?</span></p>
<lb n="2707"/>
<lb n="2708"/><p><span>CORMAC. - Bhí, a dhuine uasail.</span></p>
<lb n="2709"/>
<lb n="2710"/><p><span>AN BRIANACH. - Cé thug duit é?</span></p>
<lb n="2711"/>
<lb n="2712"/><p><span>CORMAC. - An Stacabólach, a dhuine uasail.</span></p>
<lb n="2713"/>
<lb n="2714"/><p><span>AN CAPTAON. - An fear atá i n-arm Shasana, an</span>
<lb n="2715"/><span>eadh?</span></p>
<lb n="2716"/>
<lb n="2717"/><p><span>CORMAC. - An fear céadna, a dhuine uasail.</span></p>
<lb n="2718"/>
<lb n="2719"/><p><span>AN CAPTAON. - Tá an-bháidh ag an Stacabólach so</span>
<lb n="2720"/><span>leis an gCuimíneach, a Thighearna.  Ná fuil, a Sheabhaic?</span></p>
<lb n="2721"/>
<lb n="2722"/><p><span>AN SEABHAC. - Teasbánann an corn so go bhfuil.</span></p>
<lb n="2723"/>
<lb n="2724"/><p><span>AN BRIANACH (le Cormac). - Cionnus a' bhfuair sé</span>
<lb n="2725"/><span>siúd focal na faire?</span></p>
<lb n="2726"/>
<lb n="2727"/><p><span>CORMAC. - Do chuiris ceist orm, a dhuine uasail.</span></p>
<lb n="2728"/>
<lb n="2729"/><p><span>AN BRIANACH. - Agus cionnus ar thug tú na cosa</span>
<lb n="2730"/><span>leat comh bog soin indiu?</span></p>
<lb n="2731"/>
<lb n="2732"/><p><span>CORMAC. - Bhí buidéal brannda agam agus do</span>
<lb n="2733"/><span>chuireas an saighdiúir a bhí im' choimeád ar meisce leis.</span></p>
<lb n="2734"/>
<lb n="2735"/><p><span>AN BRIANACH (le beirt saighdiúir). - Beiridh libh</span>
<lb n="2736"/><span>siar an crochaire seo agus cuiridh fá ghlas daingean é.</span>
<lb n="2737"/><span>Crochfar i mbáireach é.</span></p>
<lb n="2738"/>
<lb n="2739"/><p><span>AN SEABHAC. - Féach, a Thighearna, ní hé seo atá</span>
<lb n="2740"/><span>cionntach acht na daoine atá taobh thiar de.  Scaoil</span>
<lb n="2741"/><span>uait é agus beidh mise réidh leis na cladhairíbh eile ar</span>
<lb n="2742"/><span>ball.</span></p>
<lb n="2743"/>
<lb n="2744"/><p><span>AN BRIANACH. - Ná bí ag cainnt mar sin.  Crochfar</span>
<lb n="2745"/><span>i mbáireach é.  Agus caithfidh tusa aire mhaith do</span>
<lb n="2746"/><span>thabhairt duit féin.  Bhí amhras agam ort ó chianaibh</span>
<lb n="2747"/><span>acht tá aitmhéala orm anois.  Féach, dein do ghnó go</span>
<lb n="2748"/><span>maith i mbáireach agus cuimhneochaidh mise ort fá bheith</span>
<lb n="2749"/><span>slán dúinn araon.  Beannacht leat.  Siubhail, a Chap-</span>
<lb n="2750"/><span>taon, beidh sé 'n-a lá geal go gairid.</span>
<lb n="2751"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="2752"/><p><span>AN CAPTAON. - Beannacht leat, a Sheabhaic.  Bhí</span>
<lb n="2753"/><span>an bás an-ghairid duit anocht; acht nár leigidh Dia go</span>
<lb n="2754"/><span>mbeidh sé i ndán duit i mbáireach.</span></p>
<lb n="2755"/>
<lb n="2756"/><p><span>AN SEABHAC. - Go n-éirghidh an t-ádh libh araon.</span></p>
<lb n="2757"/>
<lb n="2758"/><p><span>[An Brianach agus an Captaon amach.]</span></p>
<lb n="2759"/>
<lb n="2760"/><p><span>TADHG. - Bhíos nach mór ró-dhéidheannach, a Mháighistir.</span></p>
<lb n="2761"/>
<lb n="2762"/><p><span>AN SEABHAC. - Do frithis go maith anocht, a Thaidhg,</span>
<lb n="2763"/><span>pé ar b'ann é.  Tar i leith annso go 'neosaidh tú an</span>
<lb n="2764"/><span>scéal ar fad dam.  Acht cia an bhail athá ar Eibhlín</span>
<lb n="2765"/><span>agus ar gach éinne ag baile?</span></p>
<lb n="2766"/>
<lb n="2767"/><p><span>[Airightear stoc dá séideadh amuigh agus píob mhór ag</span>
<lb n="2768"/><span>spreagadh ceoil.]</span></p>
<lb n="2769"/>
<lb n="2770"/><p><span>NA SAIGHDIÚIRÍ. - Fógradh an chatha!  Fógradh an</span>
<lb n="2771"/><span>chatha!  Furrá! furrá! furrá! (ag amhrán):-</span></p>
<lb n="2772"/>
<lb n="2773"/><p><span>Dia go deo le slógh na nGaedheal!</span>
<lb n="2774"/><span>Dia go deo le comhacht a lámh!</span>
<lb n="2775"/><span>Dia dhár seoladh, i gcóir an lae,</span>
<lb n="2776"/><span>'Mun Brianach crodha ar Éirinn bháin!</span></p>
<lb n="2777"/>
<lb n="2778"/><p><span>RADHARC-BHRAT ANUAS.</span></p>
<lb n="2779"/>
<lb n="2780"/><p><span>AN TARNA RADHARC. - Cosán tré choill.  Airightear plaoscadh</span>
<lb n="2781"/><span>gunnaí mór agus gáirtheadh agus gleo ó'n taoibh thiar.  TADHG</span>
<lb n="2782"/><span>agus EIBHLÍN isteach ar thaoibh na láimhe clé.</span></p>
<lb n="2783"/>
<lb n="2784"/><p><span>TADHG. - Corruigh, a Mháighistreás, corruigh.</span></p>
<lb n="2785"/>
<lb n="2786"/><p><span>EIBHLÍN. - A Thaidhg, ní raghaidh mé níos sia leat.  Tá</span>
<lb n="2787"/><span>an t-anam ag tuitim asam le neart faitcheasa.  Cad</span>
<lb n="2788"/><span>do thug annso i n-éan-chor mé?</span></p>
<lb n="2789"/>
<lb n="2790"/><p><span>TADHG - Ní baoghal duit, a Mháighistreás; ní call</span>
<lb n="2791"/><span>duit eagla ar bith a bheith ort.  Corruigh, má's é do</span>
<lb n="2792"/><span>thoil é.  Dein.</span></p>
<lb n="2793"/>
<lb n="2794"/><p><span>EIBHLÍN. - Airighim an talamh ag luascadh fá'm</span>
<lb n="2795"/><span>chosaibh le pléascadh na ngunnaí mór.  Tá siad an-</span>
<lb n="2796"/><span>ghairid dúinn anois.</span></p>
<lb n="2797"/>
<lb n="2798"/><p><span>TADHG. - Tá siad níos fuide uait ná creideann tú.</span>
<lb n="2799"/><span>Bíodh misneach agat.</span></p>
<lb n="2800"/>
<lb n="2801"/><p><span>EIBHLÍN. - Is beag do shaoileas nuair d'fhágas Uí</span>
<lb n="2802"/><span>Bhriocáin go mbeinn i gceart-lár an chogaidh annso.</span></p>
<lb n="2803"/>
<lb n="2804"/><p><span>TADHG. - Dá mbeadh sinn i n-áirde ar an gcnocáinín</span>
<lb n="2805"/><span>úd thall is dóigh liom go mbeadh amharc áluinn againn.</span>
<lb n="2806"/><span>Corruigh, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="2807"/>
<lb n="2808"/><p><span>EIBHLÍN. - Raghaidh mé an fhaid sin leat, acht ní</span>
<lb n="2809"/><span>raghaidh me coiscéim níos fuide.</span></p>
<lb n="2810"/>
<lb n="2811"/><p><span>[TADHG agus EIBHLÍN amach ar thaoibh na láimhe deise.</span>
<lb n="2812"/><span>CORMAC isteach ar thaoibh na láimhe clé.]</span></p>
<lb n="2813"/>
<lb n="2814"/><p><span>CORMAC. - Ha! ha! ha!  Nach tráthamhail do</span>
<lb n="2815"/><span>bhuaileas trasna ortha.  Dar fiadh acht bhí an ceart ag</span>
<lb n="2816"/><span>Cáit Bhuidhe nuair dubhairt sí go n-éirgheochadh liom.</span>
<lb n="2817"/><span>Cuinneochaidh mé súil ar Eibhlín anois agus gheobhaidh mé</span>
<lb n="2818"/><span>greim ar an Seabhac ar ball (cuimiligheann sé a lámha</span>
<lb n="2819"/><span>dá chéile le sásamh agus leigeann sé gáire bog as).</span>
<lb n="2820"/><span>"Crochfar i mbáireach é," ars' an tIarla - croch árd</span>
<lb n="2821"/><span>lá gaoithe chuige féin, mhaise.  'Seadh, béarfaidh mé ar</span>
<lb n="2822"/><span>Eibhlín ar dtúis agus cuirfidh mé fá ghlas í.  Annsoin</span>
<lb n="2823"/><span>cuirfidh mé scéal chuig an tSeabhaic ag rádh leis go</span>
<lb n="2824"/><span>bhfuil sí i ngéar-bhruid.  Tiocfaidh sé gan mhoill agus</span>
<lb n="2825"/><span>beidh siad araon agam annsoin.  Agus nach iad Eibhlís</span>
<lb n="2826"/><span>Craech agus An Stacabólach a bheidh buidheach díom.</span>
<lb n="2827"/><span>Seadh, agus nuair gheobhaidh mé an méid airgid atá</span>
<lb n="2828"/><span>geallta dham beidh mé gan uireasbaidh an tsaoghail</span>
<lb n="2829"/><span>orm go bráth arís, ha! ha! ha!</span></p>
<lb n="2830"/>
<lb n="2831"/><p><span>[Cormac amach ar thaoibh na láimhe deise.]</span></p>
<lb n="2832"/>
<lb n="2833"/><p><span>RADHARC-BHRAT SUAS.</span></p>
<lb n="2834"/>
<lb n="2835"/><p><span>AN TRÍOMHADH RADHARC. - Cnocán i measc na gcrann i gciumhais</span>
<lb n="2836"/><span>coille.  Gleo catha ó'n taoibh thiar.  TADHG agus EIBHLÍN ar</span>
<lb n="2837"/><span>an gcnocán agus iad ag féachaint ar an gcath.</span></p>
<lb n="2838"/>
<lb n="2839"/><p><span>TADHG. - Tá sé ag gabháil go cruaidh ar arm Laoisigh,</span>
<lb n="2840"/><span>a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="2841"/>
<lb n="2842"/><p>
<lb n="2843"/><span>EIBHLÍN. - Ó go bhfóiridh Dia orainn, a Thaidhg.</span></p>
<lb n="2844"/>
<lb n="2845"/><p><span>TADHG. - Tá na Sasanaigh dá dtiomáint féin aníos</span>
<lb n="2846"/><span>mar dhíng isteach i gceart-lár airm na Frainnce chun</span>
<lb n="2847"/><span>é do scoilt 'n-a dhá leath; agus má eirgheann leo bris-</span>
<lb n="2848"/><span>fear an cath ar Laoiseach agus beidh léirscrios déanta.</span></p>
<lb n="2849"/>
<lb n="2850"/><p><span>EIBHLÍN. - Is olc an scéal é sin; acht nár leigidh</span>
<lb n="2851"/><span>Dia go n-eirgheochaidh leis na Sasanachaibh.</span></p>
<lb n="2852"/>
<lb n="2853"/><p><span>TADHG. - Is baoghal liom go bhfuil dearmhad éicint</span>
<lb n="2854"/><span>déanta indiu.</span></p>
<lb n="2855"/>
<lb n="2856"/><p><span>EIBHLÍN. - Cá bhfuil na hÉireannaigh, nó cad tá siad</span>
<lb n="2857"/><span>a dhéanamh?</span></p>
<lb n="2858"/>
<lb n="2859"/><p><span>TADHG. - Deamhan pioc, mhaise.  Tá siad ag seasamh</span>
<lb n="2860"/><span>go díomhaoin taobh thiar de choill annsúd thall, agus ní</span>
<lb n="2861"/><span>raibh éin-pheaca riamh acht iad d'fhágaint annsúd agus</span>
<lb n="2862"/><span>a namhad ag déanamh léirscris fá n-a súilibh.</span></p>
<lb n="2863"/>
<lb n="2864"/><p><span>EIBHLÍN. - Is mór an feall é; acht cé tá cionntach?</span></p>
<lb n="2865"/>
<lb n="2866"/><p><span>TADHG. - Deamhan a bhfeadar; acht dá bhfuighidís</span>
<lb n="2867"/><span>faill ar na Sasanachaibh anois do scuabfadh siad as an</span>
<lb n="2868"/><span>tslighe iad go díreach glan mar do scuabfadh an ghaoth</span>
<lb n="2869"/><span>dorn cáithe roimpi lá garbh san Earrach.  Acht éist!</span>
<lb n="2870"/><span>An airgheann tú éin-nídh?</span></p>
<lb n="2871"/>
<lb n="2872"/><p><span>EIBHLÍN (ag cur cluaise uirthi féin). - Airighim</span>
<lb n="2873"/><span>fuaim an-chosamhail le fuaim na fairrge nuair do bheadh</span>
<lb n="2874"/><span>na tonntracha ag tuairgint go trom ar chlochar Loch</span>
<lb n="2875"/><span>Domhnaill agus an ghaoth ag séideadh go dian aniar</span>
<lb n="2876"/><span>ndheas.</span></p>
<lb n="2877"/>
<lb n="2878"/><p><span>TADHG. - Screadghail na nGéanna Fiadhain.</span></p>
<lb n="2879"/>
<lb n="2880"/><p><span>EIBHLÍN. - Ní headh acht búithreamh leomhan Thuadh-</span>
<lb n="2881"/><span>Mhumhan, tá siad scaoilte fá dheireadh.</span></p>
<lb n="2882"/>
<lb n="2883"/><p><span>TADHG. - Tá an fhuaim ag éirghe níos fíochmhaire</span>
<lb n="2884"/><span>agus í ag druideamhaint linn.</span></p>
<lb n="2885"/>
<lb n="2886"/><p><span>EIBHLÍN. - A Thaidhg, tá mo chroidhe im' bhéal agam;</span>
<lb n="2887"/><span>ní fheadar a' bhfuil éan-bhaoghal orainn annso.</span>
<lb n="2888"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="2889"/><p><span>TADHG. - Níl pioc, a Mháighistreás, ná bíodh eagla ar</span>
<lb n="2890"/><span>bith ort.  Acht ní fheadar cionnus tá an lá ag imtheacht</span>
<lb n="2891"/><span>anois - ha! éist leo airiú.</span></p>
<lb n="2892"/>
<lb n="2893"/><p><span>EIBHLÍN. - Cad é sin, a Thaidhg?</span></p>
<lb n="2894"/>
<lb n="2895"/><p><span>TADHG. - Mór-gháir do leigeadar asta.  Dar fiadh</span>
<lb n="2896"/><span>acht chím anois iad.  Féach ortha, a Mháighistreás.  Ná</span>
<lb n="2897"/><span>feiceann tú iad?  Agus is iad atá ag teacht go</span>
<lb n="2898"/><span>tréan agus go boirb-neartmhar.  Hó, hó!  Tá siad</span>
<lb n="2899"/><span>ar sodar anois, acht ní sodar i ndiaidh na huaisle é</span>
<lb n="2900"/><span>an uair seo acht sodar i gcoinne na nGall-phoc.  Tá</span>
<lb n="2901"/><span>na Sasanaigh fé mar do bheadh claidhe mór rompa san</span>
<lb n="2902"/><span>tslighe acht scuabfar i leath-taoibh iad gan moill.  Tá</span>
<lb n="2903"/><span>siad fé thréin-rith agus iad ag teacht go fíochmhar</span>
<lb n="2904"/><span>anois.  Ní sheasóchadh éan-rud i gcoinne an ruathair</span>
<lb n="2905"/><span>sin.  Beidh dearg-ár ann láithreach.  Táid anuas ortha</span>
<lb n="2906"/><span>fá dheireadh agus tá siad i n-achrann 'n-a chéile.  Acht</span>
<lb n="2907"/><span>tá na Sasanaigh ag seasamh suas go dána leo.  Tá na</span>
<lb n="2908"/><span>Gaedhil dá mbrughadh agus dá mbascadh anois.  Is</span>
<lb n="2909"/><span>éachtach an léirscrios é.  Tá na Sasanaigh ag géilleadh.</span>
<lb n="2910"/><span>Fan, tá siad ag rith.  Tá siad ag rith go díreach glan</span>
<lb n="2911"/><span>mar scata caorach roimh faol-choin.  Furrá! furrá!</span>
<lb n="2912"/><span>furrá! Cuireadh an ruaig ortha go glan.</span></p>
<lb n="2913"/>
<lb n="2914"/><p><span>EIBHLÍN. - Míle moladh le Rígh na Glóire.</span></p>
<lb n="2915"/>
<lb n="2916"/><p><span>TADHG. - Éist, éist, a Mháighistreás.  An airigheann</span>
<lb n="2917"/><span>tú?</span></p>
<lb n="2918"/>
<lb n="2919"/><p><span>GUTHANNA AMUIGH. - Cuimhnigidh ar Luimneach agus</span>
<lb n="2920"/><span>ar fheill na Sasanach.</span></p>
<lb n="2921"/>
<lb n="2922"/><p><span>TADHG. - Go neartuighidh Dia libh; 'seadh cuimhnigidh</span>
<lb n="2923"/><span>ar Luimneach agus ar fheill na Sasanach.</span></p>
<lb n="2924"/>
<lb n="2925"/><p><span>EIBHLÍN. - Acht a' bhfeiceann tú an Seabhac i n-éan-</span>
<lb n="2926"/><span>chor, a Thaidhg.</span></p>
<lb n="2927"/>
<lb n="2928"/><p><span>TADHG. - Níl sé le feicsint acht cuirfidh mé geall</span>
<lb n="2929"/><span>go bhfuil sé i dtosach na seadairí.  Raghaidh mé rud</span>
<lb n="2930"/><span>beag níos giorra dhóibh, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="2931"/>
<lb n="2932"/><p><span>EIBHLÍN. - Ná déin, a Thaidhg, ná déin.</span>
<lb n="2933"/></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="2934"/><p><span>TADHG. - B'fhéidir go bhfeicfinn an Seabhac.  Fan-</span>
<lb n="2935"/><span>se annso agus beidh mé ar ais chughat láithreach.</span>
<lb n="2936"/><span>Seachain anois agus ná corruigh, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="2937"/>
<lb n="2938"/><p><span>[TADHG amach]</span></p>
<lb n="2939"/>
<lb n="2940"/><p><span>EIBHLÍN. - A Thaidhg, a Thaidhg, ná fág annso mé im'</span>
<lb n="2941"/><span>aonar.  Ó bhó! bhó! bhó!  Nách dána atá sé?  Agus</span>
<lb n="2942"/><span>cad do dhéanfainn dá mbuailfeadh éinne trasna orm</span>
<lb n="2943"/><span>annso?</span></p>
<lb n="2944"/>
<lb n="2945"/><p><span>[CORMAC isteach.]</span></p>
<lb n="2946"/>
<lb n="2947"/><p><span>CORMAC. - Ní leigfead-sa d'éinne méar do</span>
<lb n="2948"/><span>leagaint ort, a Mháighistreás.  Ní bheidh baoghal ort</span>
<lb n="2949"/><span>an fhaid atáim-se id' fhocair.</span></p>
<lb n="2950"/>
<lb n="2951"/><p><span>EIBHLÍN (go suaidhte). - Cormac na gCaorach.</span></p>
<lb n="2952"/>
<lb n="2953"/><p><span>CORMAC. - An buachaill céadna, a Mháighistreás,</span>
<lb n="2954"/><span>agus is maith liom gur bhuaileas trasna ort mar</span>
<lb n="2955"/><span>táir i gcontabhairt annso.  Táir go deimhin.</span></p>
<lb n="2956"/>
<lb n="2957"/><p><span>EIBHLÍN. - I gcontabhairt, a Chormaic?</span></p>
<lb n="2958"/>
<lb n="2959"/><p><span>CORMAC. - Tá an cath ar siubhal thart thimcheall</span>
<lb n="2960"/><span>ort agus mairbheochar thú má fhanann tú annso.</span></p>
<lb n="2961"/>
<lb n="2962"/><p><span>EIBHLÍN. - Comraighe m'anam ort, a Chormaic, agus</span>
<lb n="2963"/><span>ná habair sin!  Dá mbeadh Tadhg annso féin!  Ní</span>
<lb n="2964"/><span>fheadar cad tá ag cur moille air.</span></p>
<lb n="2965"/>
<lb n="2966"/><p><span>CORMAC. - Siubhail leat liom-sa, a Mháighistreás,</span>
<lb n="2967"/><span>agus saorfaidh mé as do ghéar-bhruid thú.</span></p>
<lb n="2968"/>
<lb n="2969"/><p><span>EIBHLÍN. - Ní chorróchaidh mé cos go dtiucfaidh</span>
<lb n="2970"/><span>Tadhg.</span></p>
<lb n="2971"/>
<lb n="2972"/><p><span>CORMAC. - Seo, caithfidh tú teacht liom-sa.</span></p>
<lb n="2973"/>
<lb n="2974"/><p><span>EIBHLÍN (ag glaodhach). - A Thaidhg, a Thaidhg.</span></p>
<lb n="2975"/>
<lb n="2976"/><p><span>CORMAC (ag bagairt uirthi). - Féach, má leigheann</span>
<lb n="2977"/><span>tú gíog eile asat gearrfaidh mé do scórnach dhuit.</span>
<lb n="2978"/><span>Seo leat anois.</span></p>
<lb n="2979"/>
<lb n="2980"/><p><span>[Beireann CORMAC uirthi agus stracann amach í ar thaoibh</span>
<lb n="2981"/><span>na láimhe clé.  CÁIT BHUIDHE isteach ar thaoibh na láimhe deise.]</span></p>
<lb n="2982"/>
<lb n="2983"/><p><span>CÁIT. - Bhí fhios agam gur bitheamhnach a bhí ann;</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="2984"/><p><span>acht bheidh mise suas leis.  Leanfaidh mé an buidheachán</span>
<lb n="2985"/><span>go bhfuighidh mé cabhair.</span></p>
<lb n="2986"/>
<lb n="2987"/><p><span>[CÁIT amach ar thaoibh na láimhe clé; TADHG isteach ar thaoibh</span>
<lb n="2988"/><span>na laimhe deise.]</span></p>
<lb n="2989"/>
<lb n="2990"/><p><span>TADHG - A Mháighistreás, a Mháighistreás, tar i leith</span>
<lb n="2991"/><span>go bhfeicfidh tú na Sasanaigh ag rith - dá mbeadh agat</span>
<lb n="2992"/><span>acht éan-gháire amháin do dhéanfá é ag féachaint ortha.</span>
<lb n="2993"/><span>Ní fhaca mé riamh a leithéid de spórt agus b'fhiú teacht</span>
<lb n="2994"/><span>ó Uí Bhriocáin an radharc so d'fheicsint.  (Ag féachaint</span>
<lb n="2995"/><span>'n-a thimcheall).  Acht cá bhfuil sí airiú?  Do ghlac</span>
<lb n="2996"/><span>scannradh í, is dócha.  Ho! hó! Dia go deo libh a</span>
<lb n="2997"/><span>phreabairí; tabhair dóibh é.  A Mháighistreás, ní bheidh</span>
<lb n="2998"/><span>baoghal ar bith ort annso adeir mé leat.</span></p>
<lb n="2999"/>
<lb n="3000"/><p><span>GUTH AMUIGH. - Beidh baoghal ort-sa nuair thiocfaidh</span>
<lb n="3001"/><span>mé suas leat, a phleidhce.</span></p>
<lb n="3002"/>
<lb n="3003"/><p><span>[CORMAC isteach agus é ag féachaint go himnidheach thar a</span>
<lb n="3004"/><span>ghualainn.  AN tATHAIR GEARÓID isteach 'n-a dhiaidh agus</span>
<lb n="3005"/><span>piostal 'n-a láimh aige.  EIBHLÍN agus CÁIT BHUIDHE isteach</span>
<lb n="3006"/><span>taobh thiar de siúd arís.]</span></p>
<lb n="3007"/>
<lb n="3008"/><p><span>TADHG (ag rinnce). - Ha!  Dar fiadh acht is breagh</span>
<lb n="3009"/><span>é sin.  Tá an ruaig ortha go glan anois agus tá</span>
<lb n="3010"/><span>buaidhte ag Laoiseach; acht mara'dh na hÉireannaigh bí</span>
<lb n="3011"/><span>an lá caillte.</span></p>
<lb n="3012"/>
<lb n="3013"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID (ag gáiridhe). - Tá an</span>
<lb n="3014"/><span>'madán so as a mheabhair (téigheann sé anonn chuige).</span>
<lb n="3015"/><span>Cad tá ort, a Thaidhg?</span></p>
<lb n="3016"/>
<lb n="3017"/><p><span>TADHG. - An tAthair Gearóid annso i bhFlónndras!</span>
<lb n="3018"/><span>Ní bheidh deireadh le míorbhailtibh go bráth.  Nár</span>
<lb n="3019"/><span>fhágamar tusa 'n-ár n-diaidh i nUí Bhriocáin.  Agus an</span>
<lb n="3020"/><span>é siúd an crochaire malluighthe úd Cormac na</span>
<lb n="3021"/><span>gCaorach arís?</span></p>
<lb n="3022"/>
<lb n="3023"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Nach deas an chuma 'n-ar</span>
<lb n="3024"/><span>fhágaís an bhean uasal so ó chianaibh.  Bhí sí fhuaduighthe</span>
<lb n="3025"/><span>ag Cormac mara'dh Cáit bhocht annso.</span></p>
<lb n="3026"/>
<lb n="3027"/><p><span>TADHG. - Bhíos ag féachaint ar an gcath, a Athair, a</span>
<lb n="3028"/><span>chroidhe, agus dá mbeitheá féin annso do bheitheá ag</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="3029"/><p><span>rinnce le háibhéis ag féachaint ar na héachtaibh do dhein</span>
<lb n="3030"/><span>na Géanna Fiadhaine indiu.</span></p>
<lb n="3031"/>
<lb n="3032"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - B'fhearr liom-sa míle</span>
<lb n="3033"/><span>uair rud éicint mar é siúd d'fheicsint ag baile, a</span>
<lb n="3034"/><span>Thaidhg.</span></p>
<lb n="3035"/>
<lb n="3036"/><p><span>TADHG. - Agus liom-sa leis, a Athair.  Acht - cad é</span>
<lb n="3037"/><span>seo chugainn anois?  Sasanach agus bratach aige.</span>
<lb n="3038"/><span>'Seadh agus tá Éireannach 'n-a dhiaidh.  Seo, seo,</span>
<lb n="3039"/><span>druididh siar agus béarfaidh mise air.  Druididh siar,</span>
<lb n="3040"/><span>adeir mé libh, druididh siar.</span></p>
<lb n="3041"/>
<lb n="3042"/><p><span>[Téigheann siad go léir as an t-slighe.  Ritheann ROIBEÁRD</span>
<lb n="3043"/><span>isteach éaduighthe mar fó-chaptaon i n-airm Shasanna agus</span>
<lb n="3044"/><span>bratach 'n-a láimh aige.  Tagann AN SEABHAC go dlúth ar a</span>
<lb n="3045"/><span>shálaibh.  Preabann TADHG amach agus beireann ar ROIBEÁRD.</span>
<lb n="3046"/><span>Sciobann AN SEABHAC an bratach uaidh.  Bailigheann</span>
<lb n="3047"/><span>saighdiúirí AN tSEABHAIC isteach.  Féachann na dearbh-</span>
<lb n="3048"/><span>ráithreacha ar a chéile.]</span></p>
<lb n="3049"/>
<lb n="3050"/><p><span>AN SEABHAC. - Roibeárd!</span></p>
<lb n="3051"/>
<lb n="3052"/><p><span>ROIBEÁRD. - Seabhac na Ceathramhan Caoile!</span></p>
<lb n="3053"/>
<lb n="3054"/><p><span>AN SEABHAC. - Tusa i n-arm Shasana!</span></p>
<lb n="3055"/>
<lb n="3056"/><p><span>ROIBEÁRD. - Seo dhuit mo chlaidheamh.</span></p>
<lb n="3057"/>
<lb n="3058"/><p><span>[AN BRIANACH isteach.]</span></p>
<lb n="3059"/>
<lb n="3060"/><p><span>AN BRIANACH. - Tabhair dhom do lámh, a Chuimínigh.</span>
<lb n="3061"/><span>Molaim go mór thú.  Bhí an Rí féin ag féachaint ort</span>
<lb n="3062"/><span>agus ba mhaith leis rud éicint a rádh leat ar ball.</span>
<lb n="3063"/><span>Mairfidh do cháil an fhaid a bheidh féar ag fás nó uisce</span>
<lb n="3064"/><span>ag rith le fánaidh.</span></p>
<lb n="3065"/>
<lb n="3066"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Agus molaim thú leis, a</span>
<lb n="3067"/><span>Sheabhaic.  Beidh t'ainm i n-áirde láithreach.</span></p>
<lb n="3068"/>
<lb n="3069"/><p><span>AN SEABHAC. - An tAthair Gearóid!  Míle moladh</span>
<lb n="3070"/><span>le Dia na Glóire.</span></p>
<lb n="3071"/>
<lb n="3072"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Tá mo chroidhe go geal</span>
<lb n="3073"/><span>leat, a Sheabhaic; acht tá bean uasal annso go bhfuil</span>
<lb n="3074"/><span>a croidhe míle uair níos gile leat.</span></p>
<lb n="3075"/>
<lb n="3076"/><p><span>AN SEABHAC. - Eibhlín!  Ní hí Eibhlín atá leat.</span>
<lb n="3077"/></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="3078"/><p><span>EIBHLÍN. - A Sheabhaic! a Sheabhaic!</span></p>
<lb n="3079"/>
<lb n="3080"/><p><span>[Ritheann sí chuige ag gáiridhe.  Fáscann AN SEABHAC le</span>
<lb n="3081"/><span>n-a chroidhe í agus leagann sisi a ceann go ceanasach ar a</span>
<lb n="3082"/><span>ghualainn.]</span></p>
<lb n="3083"/>
<lb n="3084"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Dia go deo le Seabhac</span>
<lb n="3085"/><span>na Ceathramhan Caoile.</span></p>
<lb n="3086"/>
<lb n="3087"/><p><span>NA SAIGHDIÚIRÍ. - Dia go deo le Seabhac na</span>
<lb n="3088"/><span>Ceathramhan Caoile, furrá! furrá! furrá!</span></p>
<lb n="3089"/>
<lb n="3090"/><p><span>BRAT ANUAS.</span>
<lb n="3091"/></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="3092"/><p><span>AN CEATHRAMHADH GHNÍOMH.</span></p>
<lb n="3093"/>
<lb n="3094"/><p><span>AN RADHARC - Páirc mhór leathan le hais Cille Chrocáin.  EIBHLÍN</span>
<lb n="3095"/><span>agus ROIBEÁRD ag cainnt le chéile.</span></p>
<lb n="3096"/>
<lb n="3097"/><p><span>ROIBEÁRD. - Is maith liom gur tháingís, a Eibhlín,</span>
<lb n="3098"/><span>mar do bhíos ag lorg aga le fada chun rud éicint a</span>
<lb n="3099"/><span>rádh leat.</span></p>
<lb n="3100"/>
<lb n="3101"/><p><span>EIBHLÍN. - Cad mar gheall air, a Roibeáird?</span></p>
<lb n="3102"/>
<lb n="3103"/><p><span>ROIBEÁRD. - Thugas fá ndeara ná rabhais ar</span>
<lb n="3104"/><span>fóghnamh le déidheannaighe.  Is baoghal liom go bhfuil</span>
<lb n="3105"/><span>tú ag géar-chaoi fós ar bhás an tSeabhaic agus go</span>
<lb n="3106"/><span>bhfuil sé sin ag goilleamhaint ar do shláinte.</span></p>
<lb n="3107"/>
<lb n="3108"/><p><span>EIBHLÍN. - Á mo bhuaidhirt agus mo bhrón! do ghoill</span>
<lb n="3109"/><span>bás an fharaire uasail go mór orm agus tá smúit ar</span>
<lb n="3110"/><span>mo chroidhe ná glanfaidh de go bráth.  Do múchadh an</span>
<lb n="3111"/><span>solus orm an lá do tháinig an scéal a bhaile go raibh</span>
<lb n="3112"/><span>sé marbh; agus fágadh mé gan tréine gan treoir</span>
<lb n="3113"/><span>ó shoin.</span></p>
<lb n="3114"/>
<lb n="3115"/><p><span>ROIBEÁRD. - Nídh nach iongantach; acht féach, a</span>
<lb n="3116"/><span>Eibhlín, do ghoillfeadh sé go mór orm-sa dá mbain-</span>
<lb n="3117"/><span>feadh éan-rud duit-se anois.</span></p>
<lb n="3118"/>
<lb n="3119"/><p><span>EIBHLÍN. - Bhí-se go han-cheanamhail ar an Seabhac, a</span>
<lb n="3120"/><span>Roibeáird; agus nuair bhí gach éinne 'n-a choinne bhí</span>
<lb n="3121"/><span>tusa ar a thaoibh.</span></p>
<lb n="3122"/>
<lb n="3123"/><p><span>ROIBEÁRD. - Bhíos, agus badh mhór é mó bhrón agus</span>
<lb n="3124"/><span>badh ghéar é mo chumhadh nuair do cailleadh é; acht do</span>
<lb n="3125"/><span>mhairbheochadh sé ar fad mé anois dá mbeirfeadh an</span>
<lb n="3126"/><span>t-éadóchas greim ort-sa.</span></p>
<lb n="3127"/>
<lb n="3128"/><p><span>EIBHLÍN. - Bhí croidhe mór fial agat i gcomhnaidhe, a</span>
<lb n="3129"/><span>Roibeáird.</span>
<lb n="3130"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="3131"/><p><span>ROIBEÁRD. - Do chuaidh sé tríom go mór an</span>
<lb n="3132"/><span>tubaiste agus an butún do bhuail id' threo-sa i</span>
<lb n="3133"/><span>dtosach do shaoghail agus do ghlacas truagh an domhain</span>
<lb n="3134"/><span>duit.</span></p>
<lb n="3135"/>
<lb n="3136"/><p><span>EIBHLÍN. - Ní gábhadh dhuit é sin a innsint dam,</span>
<lb n="3137"/><span>a Roibeáird.</span></p>
<lb n="3138"/>
<lb n="3139"/><p><span>ROIBEÁRD. - Agus anois, a Eibhlín, caithfidh mé</span>
<lb n="3140"/><span>rún beag a scaoileadh chugat.</span></p>
<lb n="3141"/>
<lb n="3142"/><p><span>EIBHLÍN. - Cér'd é sin, a Roibeáird?</span></p>
<lb n="3143"/>
<lb n="3144"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ní call dam a rádh leat go bhfuil</span>
<lb n="3145"/><span>árd-mheas agam ort agus go mb'fhearr liom míle uair</span>
<lb n="3146"/><span>mo theanga do ghearradh as mo cheann ná éan-rud a</span>
<lb n="3147"/><span>rádh leat a thabharfadh eas-onóir duit, nó a chuirfeadh</span>
<lb n="3148"/><span>tré n-a chéile thú.</span></p>
<lb n="3149"/>
<lb n="3150"/><p><span>EIBHLÍN. - Ní chreidfinn go bhféadfá a leithéid de</span>
<lb n="3151"/><span>rud a dhéanamh, a Roibeáird.</span></p>
<lb n="3152"/>
<lb n="3153"/><p><span>ROIBEÁRD. - Táim buidheach díot i dtaobh na</span>
<lb n="3154"/><span>muinighne atá agat asam.</span></p>
<lb n="3155"/>
<lb n="3156"/><p><span>EIBHLÍN. - Acht cad é seo atá agat le rádh liom, a</span>
<lb n="3157"/><span>Roibeáird?</span></p>
<lb n="3158"/>
<lb n="3159"/><p><span>ROIBEÁRD. - Dubhras leat anois láithreach gur</span>
<lb n="3160"/><span>ghlacas truagh an domhain duit nuair tháinig an scéal</span>
<lb n="3161"/><span>a bhaile go raibh an Seabhac bocht fá'n bhfód.</span></p>
<lb n="3162"/>
<lb n="3163"/><p><span>EIBHLÍN. - Dubhrais, agus beidh cuimhne agam ar do</span>
<lb n="3164"/><span>bháidh agus ar do charthannacht go raghaidh mé féin san</span>
<lb n="3165"/><span>úir.</span></p>
<lb n="3166"/>
<lb n="3167"/><p><span>ROIBEÁRD. - 'Seadh; acht, a Eibhlín, tá rud éicint</span>
<lb n="3168"/><span>eile im' chroidhe seachas truagh dhuit, le déidheannaighe.</span></p>
<lb n="3169"/>
<lb n="3170"/><p><span>EIBHLÍN. - Cad tá ort, a Roibeáird?  Cad tá ort,</span>
<lb n="3171"/><span>nó cad é an sórt cainnte é sin?</span></p>
<lb n="3172"/>
<lb n="3173"/><p><span>ROIBEÁRD. - Tá sé im' cheann agam anois le</span>
<lb n="3174"/><span>fada a fhiafruighe dhíot an mbeitheá sásta mise do</span>
<lb n="3175"/><span>phósadh i gceann tamaill.</span>
<lb n="3176"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="3177"/><p><span>EIBLÍN. - A Roibeáird, a Roibeáird, athchuingím ort</span>
<lb n="3178"/><span>gan focal eile a rádh i dtaobh na ceiste seo anois.</span>
<lb n="3179"/><span>Do thugas geallamhaint do'n Seabhac ag imtheacht dó</span>
<lb n="3180"/><span>ná pósfainn éinne eile go bráth dá mbainfeadh éan-</span>
<lb n="3181"/><span>rud dó.</span></p>
<lb n="3182"/>
<lb n="3183"/><p><span>ROIBEÁRD. - Dá bhféadfadh sé labhairt leat anois</span>
<lb n="3184"/><span>do shaorfadh sé ó'n ngeallamhaint sin thú, agus do</span>
<lb n="3185"/><span>chomhairleochadh sé dhuit a dhéanamh mar táim-se a</span>
<lb n="3186"/><span>d'iarraidh ort.</span></p>
<lb n="3187"/>
<lb n="3188"/><p><span>EIBHLÍN. - Agus rud eile, a Roibeáird, is minic</span>
<lb n="3189"/><span>bhíonn sé im' cheann agam le déidheannaighe go</span>
<lb n="3190"/><span>mb'fhéidir ná fuil sé marbh i n-éan-chor.</span></p>
<lb n="3191"/>
<lb n="3192"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ní fhuaramar tásc ná tuairisc air</span>
<lb n="3193"/><span>anois le dhá bhliadhain acht amháin scéal a bháis; agus</span>
<lb n="3194"/><span>dá mbeadh sé 'n-a bheathaidh do bheadh scéal faghta agat-</span>
<lb n="3195"/><span>sa uaidh fada roimhe seo - ná beadh?</span></p>
<lb n="3196"/>
<lb n="3197"/><p><span>EIBHLÍN. - Badh bheag é cruinneas an teachtaire do</span>
<lb n="3198"/><span>thug an scéal chughainn; acht pé beo nó marbh é, ní</span>
<lb n="3199"/><span>féidir liom a chuimhne do leigint as mo cheann.  Nách</span>
<lb n="3200"/><span>le súil go bhfuighinn tuairisc éicint air do thángas</span>
<lb n="3201"/><span>annso indiu - á, ní fonn spóirt a bhí orm.</span></p>
<lb n="3202"/>
<lb n="3203"/><p><span>[AN tATHAIR GEARÓID isteach].</span></p>
<lb n="3204"/>
<lb n="3205"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Bail ó Dhia oraibh!  bail</span>
<lb n="3206"/><span>ó Dhia oraibh!  agus cé tá agam annso?  Eibhlín Ní</span>
<lb n="3207"/><span>Ghormáin - plúr na mban - agus Roibeárd.  Cia an</span>
<lb n="3208"/><span>bhail atá oraibh araon?</span></p>
<lb n="3209"/>
<lb n="3210"/><p><span>ROIBEÁRD. - Céad míle fáilte romhat a bhaile arís,</span>
<lb n="3211"/><span>a Athair Ghearóid.</span></p>
<lb n="3212"/>
<lb n="3213"/><p><span>EIBHLÍN. - A Athair Ghearóid, a Athair Ghearóid, a'</span>
<lb n="3214"/><span>bhfuil éin-scéal agat ó'n Seabhac?</span></p>
<lb n="3215"/>
<lb n="3216"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - A' bhfuair sibh-se éin-</span>
<lb n="3217"/><span>scéal uaidh le déidheannaighe?</span></p>
<lb n="3218"/>
<lb n="3219"/><p><span>ROIBEÁRD. - Tháinig saighdiúir a bhaile ó'n bhFrainnc</span>
<lb n="3220"/><span>go Tuaith Uí Ruadhain anuraidh agus bhí sé mar scéal</span>
<lb n="3221"/><span>aige go raibh an Seabhac curtha.</span>
<lb n="3222"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="3223"/><p><span>EIBHLÍN. - A' bhfaca tusa i n-éan-chor é le déidheann-</span>
<lb n="3224"/><span>aighe, a Athair Ghearóid?</span></p>
<lb n="3225"/>
<lb n="3226"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Ní fhaca mé anois é le</span>
<lb n="3227"/><span>breis agus bliadhain, acht is baoghal liom go raibh</span>
<lb n="3228"/><span>úghdarás éicint le scéal an tsaighdiúra.</span></p>
<lb n="3229"/>
<lb n="3230"/><p><span>EIBHLÍN. - Á, a Athair Ghearóid, táim suidhte dhe im'</span>
<lb n="3231"/><span>chroidhe istigh go bhfuil fios gach éin-nídh agat-sa acht</span>
<lb n="3232"/><span>badh mhaith leat an scéal a scaoileadh chughainn beagán</span>
<lb n="3233"/><span>ar bheagán.  Cad do bhain dó, a Athair?</span></p>
<lb n="3234"/>
<lb n="3235"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Do leagadh ar lár é le</span>
<lb n="3236"/><span>poc trom teinnis - slán beo buan a bheimíd go léir.</span>
<lb n="3237"/><span>A Eibhlín, a chroidhe, bíodh misneach agat.</span></p>
<lb n="3238"/>
<lb n="3239"/><p><span>EIBHLÍN. - Táim ag caoi mo ghrádh ghil le bliadhain</span>
<lb n="3240"/><span>agus níl an scéal so ag teacht go hobann orm.</span>
<lb n="3241"/><span>Seo leat, a Athair.</span></p>
<lb n="3242"/>
<lb n="3243"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Bhí sé ar leabaidh a bháis</span>
<lb n="3244"/><span>nuair bhíos ag cainnt leis agus thug sé dham an beirtín</span>
<lb n="3245"/><span>seo chun é do bhreith a bhaile chughat-sa.</span></p>
<lb n="3246"/>
<lb n="3247"/><p><span>[Tugann sé an beirtín d'EIBHLÍN agus oscluigheann sise é].</span></p>
<lb n="3248"/>
<lb n="3249"/><p><span>EIBHLÍN. - Á mo mhíle buaidhirt!  Tá an fáinne ar</span>
<lb n="3250"/><span>fad agam anois; acht cuirfidh mé an dá leath le chéile</span>
<lb n="3251"/><span>agus caithfidh mé an fáinne i ndíl-chuimhne an tSeabhaic.</span>
<lb n="3252"/><span>(ag siubhal amach ar thaoibh na láimhe deise)  Go ndeinidh</span>
<lb n="3253"/><span>Dia trócaire ar t' anam, a Sheabhaic, a stóir, agus</span>
<lb n="3254"/><span>Dia bheatha grásta Dé.</span></p>
<lb n="3255"/>
<lb n="3256"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Ár ndóigh ní ag imtheacht</span>
<lb n="3257"/><span>atá tú, a Eibhlín!</span></p>
<lb n="3258"/>
<lb n="3259"/><p><span>EIBHLÍN. - Ní headh, a Athair.  Raghaidh mé síos go</span>
<lb n="3260"/><span>dtí an tobar beannuighthe go fóil agus b'fhéidir go</span>
<lb n="3261"/><span>dtiucfainn ar ais ar ball.</span></p>
<lb n="3262"/>
<lb n="3263"/><p><span>EIBHLÍN amach.</span></p>
<lb n="3264"/>
<lb n="3265"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Á, a Eibhlín, a leinbh, is</span>
<lb n="3266"/><span>truagh Mhuire thú indiu.  Agus, a Roibeáird, is baoghal</span>
<lb n="3267"/><span>liom go mbéarfaidh an galar dubhach uirthi.</span>
<lb n="3268"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="3269"/><p><span>ROIBÉARD. - Tá an eagla chéadna orm-sa, a Athair.</span></p>
<lb n="3270"/>
<lb n="3271"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Is mór í mo thaithghe ar</span>
<lb n="3272"/><span>an saoghal anois idir suaimhneas agus gleo, síothcháin</span>
<lb n="3273"/><span>agus cogadh, agus níor casadh orm riamh fós éin-bhean</span>
<lb n="3274"/><span>uasal a sháruigh uirthi i gceannsacht ná i modhamhlacht,</span>
<lb n="3275"/><span>agus is mór an truagh é go bhfuil sí claoidhte mar atá</span>
<lb n="3276"/><span>sí indiu.</span></p>
<lb n="3277"/>
<lb n="3278"/><p><span>ROIBEÁRD. - Is fíor dhuit, a Athair, agus do</span>
<lb n="3279"/><span>phósfainn i mbáireach í dá mbeadh sí sásta.</span></p>
<lb n="3280"/>
<lb n="3281"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Dar mo bhriathar, a</span>
<lb n="3282"/><span>Roibeárd, acht ní fhéadfá cuimhneamh ar leigheas ní</span>
<lb n="3283"/><span>b'fhearr.  Acht leig di go fóil go laighdeochaidh</span>
<lb n="3284"/><span>truimeacht an bhróin, agus socróchaidh mise gach éan-</span>
<lb n="3285"/><span>rud go deas díbh.  Tá's agat go bhfuil taithige mhór</span>
<lb n="3286"/><span>agam-sa ar a léithéid seo de ghnó le dá fhichid bliadhain,</span>
<lb n="3287"/><span>ha! ha! ha!</span></p>
<lb n="3288"/>
<lb n="3289"/><p><span>ROIBEÁRD. - Is éadtrom an croidhe atá agat, a</span>
<lb n="3290"/><span>Athair Ghearóid, bail ó Dhia ort.</span></p>
<lb n="3291"/>
<lb n="3292"/><p><span>AN tATHAIR. - Agus is minic do bhí an croidhe sin</span>
<lb n="3293"/><span>cráidhte go leór, a Roibeáird; acht ní dheineann</span>
<lb n="3294"/><span>gruaim mórán maitheasa d'éinne.</span></p>
<lb n="3295"/>
<lb n="3296"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ar chuir an Seabhac éin-teachtaireacht</span>
<lb n="3297"/><span>chugham-sa, a Athair Ghearóid?</span></p>
<lb n="3298"/>
<lb n="3299"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Do chuir sé na páipéirí</span>
<lb n="3300"/><span>seo chugat.</span></p>
<lb n="3301"/>
<lb n="3302"/><p><span>ROIBEÁRD. - Cad iad seo, airiú?</span></p>
<lb n="3303"/>
<lb n="3304"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Is dóigh liom go bhfuil</span>
<lb n="3305"/><span>léas gabhaltais t'athar annsúd agus scríbhneoireacht</span>
<lb n="3306"/><span>ó'n Seabhac féin ag bronnadh gach éan-rud ort-sa a</span>
<lb n="3307"/><span>bhí ag teacht chuige féin do réir cirt agus dlighe.</span></p>
<lb n="3308"/>
<lb n="3309"/><p><span>ROIBEÁRD. - Á, mo dhuine bocht!  Acht cá bhfuair</span>
<lb n="3310"/><span>sé an léas?  Bhíos féin suidhte dhe cé gur dóigheadh é le</span>
<lb n="3311"/><span>leabhraibh m'athar.</span></p>
<lb n="3312"/>
<lb n="3313"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Is amhlaidh do ghoid Peig</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="3314"/><p><span>Ní Chorbáin an léas.  Do chaill sise é agus fuaras</span>
<lb n="3315"/><span>féin é go tráthamhail.  Ní raibh aga agam é do thabhairt</span>
<lb n="3316"/><span>dod' athair sul ar cailleadh an fear bocht.</span></p>
<lb n="3317"/>
<lb n="3318"/><p><span>ROIBEÁRD. - Is 'mdhó rud a thuigim anois a rabhas</span>
<lb n="3319"/><span>dall ortha roimhe seo.  Agus do chuir an Seabhac bocht</span>
<lb n="3320"/><span>an léas a bhaile chugham-sa!</span></p>
<lb n="3321"/>
<lb n="3322"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Do chuir agus a sheacht</span>
<lb n="3323"/><span>míle beannacht leis.</span></p>
<lb n="3324"/>
<lb n="3325"/><p><span>ROIBEÁRD. - Acht a' bhfuil fhios agat, a Athair</span>
<lb n="3326"/><span>Ghearóid, cia an chiall a raibh mioscais chomh mór soin</span>
<lb n="3327"/><span>ag Peig i gcoinne mo mhuinntire-se?</span></p>
<lb n="3328"/>
<lb n="3329"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Do chreid Peig éan-</span>
<lb n="3330"/><span>uair amháin go bpósfadh t'athair í.</span></p>
<lb n="3331"/>
<lb n="3332"/><p><span>ROIBEÁRD. - Go bpósfadh m'athair Peig Ní Chorb-</span>
<lb n="3333"/><span>áin, an eadh?</span></p>
<lb n="3334"/>
<lb n="3335"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - 'Seadh, agus, a Roibeáird,</span>
<lb n="3336"/><span>do bhí lá ag Peig agus ní raibh cailín ní ba bhreaghtha i</span>
<lb n="3337"/><span>nUí Bhriocáin 'ná í.</span></p>
<lb n="3338"/>
<lb n="3339"/><p><span>ROIBEÁRD. - Is iongantach an t-athrughadh do</span>
<lb n="3340"/><span>tháinig uirthi; agus is dócha gurbh' é an fuath do bhí 'n-a</span>
<lb n="3341"/><span>croidhe aici máthair an uilc ar fad.</span></p>
<lb n="3342"/>
<lb n="3343"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Bí cinnte dhe; - acht cé</span>
<lb n="3344"/><span>hiad seo chughainn anois?</span></p>
<lb n="3345"/>
<lb n="3346"/><p><span>ROIBEÁRD. - Na daoine ag bailiughadh chuig an</span>
<lb n="3347"/><span>phatrúin.  Beidh an-spórt ar siubhal annso ar ball,</span>
<lb n="3348"/><span>mar beidh mise ag dul i gcomórtas leis an Staca-</span>
<lb n="3349"/><span>bólach.</span></p>
<lb n="3350"/>
<lb n="3351"/><p><span>[Dream daoine isteach - beirt anois, triúr arís, agus mar</span>
<lb n="3352"/><span>sin de.  Seasann cuid aca ag cainnt le n-a chéile agus siubh-</span>
<lb n="3353"/><span>lann cuid eile aca anonn 's anall.]</span></p>
<lb n="3354"/>
<lb n="3355"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Agus a' mbéidh an bith-</span>
<lb n="3356"/><span>eamhnach úd annso?  A Roibeáird, seachain tú féin ar</span>
<lb n="3357"/><span>an gcladhaire chealgach úd.</span></p>
<lb n="3358"/>
<lb n="3359"/><p><span>ROIBEÁRD. - Is beag an caidreamh a bhí agam-sa</span>
<lb n="3360"/><span>riamh leis.</span>
<lb n="3361"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="3362"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Is mór liom a laighead,</span>
<lb n="3363"/><span>agus ná bíodh a thuillead agat leis.</span></p>
<lb n="3364"/>
<lb n="3365"/><p><span>ROIBEÁRD. - Agus ní thósfá cé bheidh annso?</span></p>
<lb n="3366"/>
<lb n="3367"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Ní fheadar mé.</span></p>
<lb n="3368"/>
<lb n="3369"/><p><span>ROIBEÁRD. - An Captaon.</span></p>
<lb n="3370"/>
<lb n="3371"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Captaon Uaithne?</span></p>
<lb n="3372"/>
<lb n="3373"/><p><span>ROIBEÁRD. - An fear céadna.  Do casadh orm i</span>
<lb n="3374"/><span>nInis Diomáin é an lá fá dheireadh agus do thugas</span>
<lb n="3375"/><span>cuireadh dhó theacht annso indiu.</span></p>
<lb n="3376"/>
<lb n="3377"/><p><span>[TADHG isteach.]</span></p>
<lb n="3378"/>
<lb n="3379"/><p><span>TADHG. - Agus an é seo an tAthair Gearóid atá ag</span>
<lb n="3380"/><span>baile arís?  Tá seacht gcéad míle fáilte rómhat, a</span>
<lb n="3381"/><span>Athair, agus 'sé mo chroidhe atá geal leat; 'sé go</span>
<lb n="3382"/><span>deimhin.  Acht an fíor é go bhfuil an Seabhac bocht</span>
<lb n="3383"/><span>curtha san bhFrainnc, a Athair?</span></p>
<lb n="3384"/>
<lb n="3385"/><p><span>AN tATHAIR GHEARÓIDH. - Tá aithmhéala orm a rádh</span>
<lb n="3386"/><span>leat go bhfuil, a Thaidhg.</span></p>
<lb n="3387"/>
<lb n="3388"/><p><span>TADHG. - Á, go ndeinidh Dia trócaire ar a anam,</span>
<lb n="3389"/><span>agus is díth dhúinn an bile fá'n bhfód.  Cabhair Dé</span>
<lb n="3390"/><span>chughainn.</span></p>
<lb n="3391"/>
<lb n="3392"/><p><span>[EIBHLÍS, an STACABÓLACH agus daoine eile isteach.]</span></p>
<lb n="3393"/>
<lb n="3394"/><p><span>EIBHLÍS. - Níl tosnuighthe agaibh fós!  Cad tá ag</span>
<lb n="3395"/><span>cur moille oraibh?</span></p>
<lb n="3396"/>
<lb n="3397"/><p><span>ROIBEÁRD. - Bhíomar ag fanacht libh-se; acht</span>
<lb n="3398"/><span>tosnóchaimid láithreach.  Bhfuil tú réidh, a Stacabólaigh?</span>
<lb n="3399"/><span>Tá an chloch annso.</span></p>
<lb n="3400"/>
<lb n="3401"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Bain-se an chéad iarracht</span>
<lb n="3402"/><span>aisti.</span></p>
<lb n="3403"/>
<lb n="3404"/><p><span>ROIBEÁRD. - Tosnuigh tusa, ma's é do thoil é.</span></p>
<lb n="3405"/>
<lb n="3406"/><p><span>AN STACABÓLACH (le hEibhlís). - Is baoghal liom</span>
<lb n="3407"/><span>go bhfuil faitchíos ar Roibeárd go mbuaidhfidh mise</span>
<lb n="3408"/><span>air.</span>
<lb n="3409"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="3410"/><p><span>EIBHLÍS. - B'fhéidir anois go dtabharfadh sé do</span>
<lb n="3411"/><span>dhaoithint mhór le déanamh duit.  Seo, seo, tosnuighidh.</span></p>
<lb n="3412"/>
<lb n="3413"/><p><span>[Baineann AN STACABÓLACH a chóta dhe agus cuireann sé é</span>
<lb n="3414"/><span>féin i gcóir agus mór-chúis an domhain faoi.]</span></p>
<lb n="3415"/>
<lb n="3416"/><p><span>AN STACABÓLACH (le hEibhlís). - Ná dubhrais ó</span>
<lb n="3417"/><span>chianaibh go mbeadh Eibhlín Ní Ghormáin annso?  Is dóigh</span>
<lb n="3418"/><span>liom go ndéanfainn i bhfad níos fearr dá mbeadh sí</span>
<lb n="3419"/><span>ag féachaint orm.</span></p>
<lb n="3420"/>
<lb n="3421"/><p><span>EIBHLÍS. - Beidh sí annso ar ball.</span></p>
<lb n="3422"/>
<lb n="3423"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ní ró-mhór é an meas atá aici ort-sa</span>
<lb n="3424"/><span>is baoghal liom.</span></p>
<lb n="3425"/>
<lb n="3426"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Agus is baoghal liom-sa go</span>
<lb n="3427"/><span>bhfuil an t-éad ag gabháil duit-se.</span></p>
<lb n="3428"/>
<lb n="3429"/><p><span>EIBHLÍS. - Cuiridh uaibh agus tosnuighidh.</span></p>
<lb n="3430"/>
<lb n="3431"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Ní raibh an iomarca tathaighe</span>
<lb n="3432"/><span>agam ar an ngnó so le déidheannaighe, acht seo -</span></p>
<lb n="3433"/>
<lb n="3434"/><p><span>[Caitheann AN STACABÓLACH an chloch.]</span></p>
<lb n="3435"/>
<lb n="3436"/><p><span>ROIBEÁRD. - Dheinis go han-mhaith an chéad iarr-</span>
<lb n="3437"/><span>acht.  Beir i leith chugham an chloch úd.</span></p>
<lb n="3438"/>
<lb n="3439"/><p><span>TADHG. - Cuimhnigh ar cháil do shinnsir, a Mháighistir.</span></p>
<lb n="3440"/>
<lb n="3441"/><p><span>[Caitheann ROIBEÁRD an chloch agus buaidheann sé ar AN</span>
<lb n="3442"/><span>STACABÓLACH.  Leigeann na daoine gáir áthasach asta.]</span></p>
<lb n="3443"/>
<lb n="3444"/><p><span>NA DAOINE. - An Cuimíneach a buaidh!  An</span>
<lb n="3445"/><span>Cuimíneach a buaidh!</span></p>
<lb n="3446"/>
<lb n="3447"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Badh mhaith an t-urchur é siúd,</span>
<lb n="3448"/><span>a Chuimínigh, acht féach a' mbeidh sé i gcumus duit teacht</span>
<lb n="3449"/><span>suas leis an urchur so.</span></p>
<lb n="3450"/>
<lb n="3451"/><p><span>[Caitheann AN STACABÓLACH an chloch agus buaidheann sé</span>
<lb n="3452"/><span>ar ROIBEÁRD.]</span></p>
<lb n="3453"/>
<lb n="3454"/><p><span>ROIBEÁRD. - An é sin do dhícheall?</span></p>
<lb n="3455"/>
<lb n="3456"/><p><span>AN STACABÓLACH. - 'Neosaidh mé sin duit ar ball.</span>
<lb n="3457"/><span>Dein-se níos fearr anois.</span>
<lb n="3458"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="3459"/><p><span>ROIBEÁRD. - Badh bheag é mo lúth mara mbeadh sé</span>
<lb n="3460"/><span>im' chumus urchur níos fearr do chaitheamh.</span></p>
<lb n="3461"/>
<lb n="3462"/><p><span>[Baineann ROIBEÁRD iarracht eile as an gcloch acht</span>
<lb n="3463"/><span>teipeann air urchur AN STACABÓLAIGH do shárughadh.]</span></p>
<lb n="3464"/>
<lb n="3465"/><p><span>EIBHLÍS. - Cad tá ort, a Roibeáird?  Ó faire,</span>
<lb n="3466"/><span>faire! ní'lir ag déanamh do dhíchill i n-éan-chor indiu.</span></p>
<lb n="3467"/>
<lb n="3468"/><p><span>ROIBEÁRD. - Do shleamhnuigh mo chos uaim, acht</span>
<lb n="3469"/><span>bainfidh me iarracht eile as an gcloch.</span></p>
<lb n="3470"/>
<lb n="3471"/><p><span>[Caitheann ROIBEÁRD an chloch acht teipeann air arís.]</span></p>
<lb n="3472"/>
<lb n="3473"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Níor shleamhnuigh do chos uait</span>
<lb n="3474"/><span>an uair sin, a Chuimínigh.  Seo, cuir uait, tá buaidhte</span>
<lb n="3475"/><span>agam ort.</span></p>
<lb n="3476"/>
<lb n="3477"/><p><span>ROIBEÁRD. - Fan go fóill, tá iarracht eile agam.</span></p>
<lb n="3478"/>
<lb n="3479"/><p><span>EIBHLÍS. - B'fhéidir go mbeadh an t-ádh ar an</span>
<lb n="3480"/><span>tríomhadh iarracht.  Seo leat, a Roibeáird.</span></p>
<lb n="3481"/>
<lb n="3482"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ní fheadar cad tá orm indiu.</span></p>
<lb n="3483"/>
<lb n="3484"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Tá sé chomh maith dhuit éirghe</span>
<lb n="3485"/><span>as agus é admháil go bhfuil buaidhte agam ort.</span></p>
<lb n="3486"/>
<lb n="3487"/><p><span>ROIBEÁRD. - Ní'l buaidhte agat orm fós.  Cuir-</span>
<lb n="3488"/><span>fidh mé geall leat go sáróchaidh mé ar t'urchur an</span>
<lb n="3489"/><span>uair seo.</span></p>
<lb n="3490"/>
<lb n="3491"/><p><span>[CAPTAON MAC DONNCHADHA, a GHIOLLA agus EIBHLÍN isteach.]</span></p>
<lb n="3492"/>
<lb n="3493"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Cad é an gheall a chuirfidh tú</span>
<lb n="3494"/><span>liom?</span></p>
<lb n="3495"/>
<lb n="3496"/><p><span>ROIBEÁRD. - Cuirfidh mé mo ghabhaltas ar fad</span>
<lb n="3497"/><span>leat.</span></p>
<lb n="3498"/>
<lb n="3499"/><p><span>EIBHLÍS. - A Roibeáird, cad tá ort?</span></p>
<lb n="3500"/>
<lb n="3501"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Acht ní'l éin-éileamh agat-sa</span>
<lb n="3502"/><span>ar an áit seo.</span></p>
<lb n="3503"/>
<lb n="3504"/><p><span>ROIBEÁRD. - Tá léas na háite annso agam im'</span>
<lb n="3505"/><span>phóca agus ní fhéadfadh éinne éileamh níos láidre do</span>
<lb n="3506"/><span>bheith aige.</span>
<lb n="3507"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="3508"/><p><span>EIBHLÍS (i leath taoibh). - An léas!  Acht cá bhfuair</span>
<lb n="3509"/><span>sé é, ní fheadar?</span></p>
<lb n="3510"/>
<lb n="3511"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Bíodh sé 'n-a gheall mar sin.</span>
<lb n="3512"/><span>Seo leat.</span></p>
<lb n="3513"/>
<lb n="3514"/><p><span>[Caitheann ROIBEÁRD an chloch acht teipeann air arís</span>
<lb n="3515"/><span>urchur AN STACABÓLAIGH do shárughadh.]</span></p>
<lb n="3516"/>
<lb n="3517"/><p><span>ROIBEÁRD. - Tá buaidhte agat orm go glan; seo</span>
<lb n="3518"/><span>dhuit an léas.</span></p>
<lb n="3519"/>
<lb n="3520"/><p><span>EIBHLÍS (scannruighthe). - A Roibeáird, a Roibeáird,</span>
<lb n="3521"/><span>cad tá déanta agat?  Ó bhó! bhó! bhó!  Tar éis an</span>
<lb n="3522"/><span>mhéid do dheineas chun na háite do choimeád duit tá</span>
<lb n="3523"/><span>sí imthighthe anois.</span></p>
<lb n="3524"/>
<lb n="3525"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Bhí 'fhios agam-sa go maith ná</span>
<lb n="3526"/><span>raibh sé i gcumas dó buadhchaint orm-sa.  Seadh (go</span>
<lb n="3527"/><span>maoidhtheach) agus níl fear ar an bpáirc seo indiu nó</span>
<lb n="3528"/><span>i nUí Bhriocáin ar fad a d'fhéadfadh buaidh fhágháil</span>
<lb n="3529"/><span>orm-sa.</span></p>
<lb n="3530"/>
<lb n="3531"/><p><span>AN CAPTAON. - Is beag a chreidim-se ded' ghlór.</span>
<lb n="3532"/><span>Ná labhair chomh dána soin, a mhic ó; ní raibh id' choinne</span>
<lb n="3533"/><span>acht garsún.  Acht tá giolla annso agam-sa agus</span>
<lb n="3534"/><span>cuirfidh me mo ghabhaltas leat i gcoinne léasa an</span>
<lb n="3535"/><span>Chuimínigh go mbuaidhfidh sé ort go bog.</span></p>
<lb n="3536"/>
<lb n="3537"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Cé hé seo?</span></p>
<lb n="3538"/>
<lb n="3539"/><p><span>AN CAPTAON. - Fear a d'fhág rian a chlaidhimh ort-</span>
<lb n="3540"/><span>sa san bhFlónndras.</span></p>
<lb n="3541"/>
<lb n="3542"/><p><span>ROIBEÁRD. - 'Sé Captaon Mac Donnchadha atá</span>
<lb n="3543"/><span>ag cainnt leat.</span></p>
<lb n="3544"/>
<lb n="3545"/><p><span>AN CAPTAON. - Cad deir tú, a Stacabólaigh?</span></p>
<lb n="3546"/>
<lb n="3547"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Bíodh sé i n-a gheall.  Cá</span>
<lb n="3548"/><span>bhfuil an fear so?</span></p>
<lb n="3549"/>
<lb n="3550"/><p><span>AN CAPTAON. - Gabh i leith annso, a Dhonnchadh.</span>
<lb n="3551"/><span>Bain-se an chéad iarracht as an gcloich, a Stacabólaigh.</span></p>
<lb n="3552"/>
<lb n="3553"/><p><span>AN STACABÓLACH. - Táim sásta.  Beir chugham</span>
<lb n="3554"/><span>an chloch.</span></p>
<lb n="3555"/>
<lb n="3556"/><p><span>[Caitheann AN STACABÓLACH an chloch arís.]</span>
<lb n="3557"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="3558"/><p><span>AN CAPTAON. - Anois, a Dhonnchadh, agus ní</span>
<lb n="3559"/><span>thabharfaidh mé dhuit acht éin-iarracht amháin.  Dein do</span>
<lb n="3560"/><span>dhícheall anois.</span></p>
<lb n="3561"/>
<lb n="3562"/><p><span>[Caitheann AN GIOLLA an chloch, buaidheann sé ar AN</span>
<lb n="3563"/><span>STACABÓLACH, agus leigeann na daoine mór-gháir asta.]</span></p>
<lb n="3564"/>
<lb n="3565"/><p><span>TADHG. - A Athair Ghearóid, a' bhfeacaís an chaoi n-ar</span>
<lb n="3566"/><span>chaith an fear úd an chloch?  Do chreidfeadh éinne gurab</span>
<lb n="3567"/><span>é an Seabhac féin a bhí ann.</span></p>
<lb n="3568"/>
<lb n="3569"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Fear breágh scaoilte</span>
<lb n="3570"/><span>'seadh é go háirithe agus bainfidh sé an mórchúis de'n</span>
<lb n="3571"/><span>Stacabólach anois.</span></p>
<lb n="3572"/>
<lb n="3573"/><p><span>AN STACABÓLACH. - B'éachtach an t-urchair é sin.</span>
<lb n="3574"/><span>B'ait liom iarracht eile do bhaint as.</span></p>
<lb n="3575"/>
<lb n="3576"/><p><span>AN CAPTAON. - Is féidir leat a bheith ag gabháil</span>
<lb n="3577"/><span>dó anois go meadhán oidhche, má's maith leat é, acht sin</span>
<lb n="3578"/><span>a mbeidh agat dá bhárr.</span></p>
<lb n="3579"/>
<lb n="3580"/><p><span>TADHG. - Acht cér'd é seo chughainn anois?</span></p>
<lb n="3581"/>
<lb n="3582"/><p><span>[PEIG NÍ CHORBÁIN agus CORMAC NA gCAORACH isteach, a</span>
<lb n="3583"/><span>lámha ceangailte le chéile le slabhradh, croiceann caorach ar</span>
<lb n="3584"/><span>a ghualainn ag CORMAC agus beirt saighdiúir taobh thiar</span>
<lb n="3585"/><span>díobh.]</span></p>
<lb n="3586"/>
<lb n="3587"/><p><span>ROIBEÁRD. - Cad do dheineadar so as an tslighe?</span></p>
<lb n="3588"/>
<lb n="3589"/><p><span>SAIGHDIÚIR. - Do ghoideadar caora athrughadh aréir</span>
<lb n="3590"/><span>agus fuaramar croiceann agus cnámha na caorach</span>
<lb n="3591"/><span>foluighthe ins an tigh aca.</span></p>
<lb n="3592"/>
<lb n="3593"/><p><span>TADHG. - Do thuit mallacht an Athair Gearóid ortha.</span></p>
<lb n="3594"/>
<lb n="3595"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Éist do bhéal, a 'madáin</span>
<lb n="3596"/><span>níor thugas mo mhallacht d'éinne riamh.</span></p>
<lb n="3597"/>
<lb n="3598"/><p><span>TADHG. - An cuimhin leat an oidhche do bhí an Seabhac</span>
<lb n="3599"/><span>bocht ag imtheacht nuair do leagadar thú?  Cad dubhairt</span>
<lb n="3600"/><span>tú leo?</span></p>
<lb n="3601"/>
<lb n="3602"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Ní cuimhin liom é, a</span>
<lb n="3603"/><span>Thaidhg.</span>
<lb n="3604"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="3605"/><p><span>TADHG. - "Dearg-náire chughaibh lá aonaigh agus</span>
<lb n="3606"/><span>margaidh" arsa tusa agus tá dearg-náire faghta aca</span>
<lb n="3607"/><span>indiu.</span></p>
<lb n="3608"/>
<lb n="3609"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Ní tháinig sé óm' chroidhe,</span>
<lb n="3610"/><span>a Thaidhg.</span></p>
<lb n="3611"/>
<lb n="3612"/><p><span>[Sleamhnuigheann AN STACABÓLACH leis as an gcomhthalán.]</span></p>
<lb n="3613"/>
<lb n="3614"/><p><span>PEIG. - A Mhaighistreás, a Mháighistreás, athchuingim</span>
<lb n="3615"/><span>ort gan leigint dóibh sinn-ne do dhaoradh.  Ná déin,</span>
<lb n="3616"/><span>a Mháighistreás, ná déin, a chroidhe.</span></p>
<lb n="3617"/>
<lb n="3618"/><p><span>[AN GIOLLA amach i ndiaidh AN STACABÓLAIGH.]</span></p>
<lb n="3619"/>
<lb n="3620"/><p><span>CORMAC. - A Mháighistreás, cuimhnigh gur chuadhas</span>
<lb n="3621"/><span>go dtí an Fhrainnc duit chun an tSeabhaic do chur as</span>
<lb n="3622"/><span>an tslighe.</span></p>
<lb n="3623"/>
<lb n="3624"/><p><span>EIBHLÍS (leis na saighdiúiríbh). - Beiridh libh na</span>
<lb n="3625"/><span>bitheamhnaigh seo as ar radharc, níl éan-aithint againne</span>
<lb n="3626"/><span>ortha.</span></p>
<lb n="3627"/>
<lb n="3628"/><p><span>PEIG. - B'fhéidir go labharfadh an Stacabólach ar</span>
<lb n="3629"/><span>ár son, a Chormaic.  Á mhaise, comraighe Dé ort agus</span>
<lb n="3630"/><span>déin, a dhuine uasail.</span></p>
<lb n="3631"/>
<lb n="3632"/><p><span>SAIGHDIÚIR. - Seo, bidhidh ag brughadh; seo libh.</span></p>
<lb n="3633"/>
<lb n="3634"/><p><span>[PEIG, CORMAC agus na SAIGHDIÚIRÍ amach]</span></p>
<lb n="3635"/>
<lb n="3636"/><p><span>ROIBEÁRD. - M'anam ó'n riasc acht tá an Staca-</span>
<lb n="3637"/><span>bólach imthighthe agus an léas aige.  Féach air ag rith</span>
<lb n="3638"/><span>fá dhéin a chapaill agus an Giolla go dlúth ar a shálaibh.</span>
<lb n="3639"/><span>Tá beirthe ag an nGiolla air.  Ta siad ag troid le</span>
<lb n="3640"/><span>n-a chéile.  Tá an Stacabólach ar lár agus gan cor</span>
<lb n="3641"/><span>as.  Seo chughainn an Giolla arís agus an léas aige;</span>
<lb n="3642"/><span>acht tá rud éicint ar an Stacabólach is baoghal liom.</span>
<lb n="3643"/><span>Tá súil agam ná fuil sé gortuighthe.</span></p>
<lb n="3644"/>
<lb n="3645"/><p><span>[AN GIOLLA isteach.]</span></p>
<lb n="3646"/>
<lb n="3647"/><p><span>AN CAPTAON. - Bhfuil éan-rud ar an Stacabólach,</span>
<lb n="3648"/><span>a Dhonnchadh?</span>
<lb n="3649"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="3650"/><p><span>AN GIOLLA. - Níl pian ná tinneas air, a Mháighis-</span>
<lb n="3651"/><span>tir.  (I leath-taoibh) Ní chuirfidh sé deoch nimhe i gcóir</span>
<lb n="3652"/><span>d'éinne arís.  (Le Roibeárd)  Seo dhuit do léas, a</span>
<lb n="3653"/><span>dhuine uasail.</span></p>
<lb n="3654"/>
<lb n="3655"/><p><span>ÉIBHLÍS. - Támaoid fá chomaoin mhóir agat, a dhuine</span>
<lb n="3656"/><span>mhaith.</span></p>
<lb n="3657"/>
<lb n="3658"/><p><span>ROIBEÁRD. - Támaoid, go deimhin, agus táim-se</span>
<lb n="3659"/><span>go han-bhuidheach dó leis.</span></p>
<lb n="3660"/>
<lb n="3661"/><p><span>AN GIOLLA. - Agus tá rud éicint agam duit-se</span>
<lb n="3662"/><span>annso, a Mháighistreás.</span></p>
<lb n="3663"/>
<lb n="3664"/><p><span>[Síneann AN GIOLLA páipéar chúichi agus féachainn sisi air.]</span></p>
<lb n="3665"/>
<lb n="3666"/><p><span>EIBHLÍS (go suaidhte). - Cad é seo, cad é seo?</span></p>
<lb n="3667"/>
<lb n="3668"/><p><span>AN GIOLLA. - Tá agat anois rud do theastuigh</span>
<lb n="3669"/><span>uait go mór tamall ó shoin.</span></p>
<lb n="3670"/>
<lb n="3671"/><p><span>EIBHLÍS (ag féachaint go géar air). - Cé hé tusa?</span>
<lb n="3672"/><span>(I leath-taoibh) Cá'r airigheas an glór úd cheana?</span></p>
<lb n="3673"/>
<lb n="3674"/><p><span>AN GIOLLA (ag baint de a cháibín agus an liab</span>
<lb n="3675"/><span>atá ar a leath-shúil aige). - Is dócha go bhfuil aithint</span>
<lb n="3676"/><span>agat ar Sheabhac na Ceathramhan Caoile.</span></p>
<lb n="3677"/>
<lb n="3678"/><p><span>NA DAOINE GO LÉIR. - Seabhac na Ceathramhan</span>
<lb n="3679"/><span>Caoile!</span></p>
<lb n="3680"/>
<lb n="3681"/><p><span>EIBHLÍS (scannruighthe). - Seabhac na Ceathramhan</span>
<lb n="3682"/><span>Caoile 'n-a bheathaidh!</span></p>
<lb n="3683"/>
<lb n="3684"/><p><span>EIBHLÍN (ag rith chuige). - A Sheabhaic! a Sheabhaic, a</span>
<lb n="3685"/><span>stóir! na mílte fáilte romhat!  Bhí súil agam i</span>
<lb n="3686"/><span>gcomhnaidhe go bhfillfeá arís chugham.  Dia bheatha</span>
<lb n="3687"/><span>chughainn, a chroidhe.</span></p>
<lb n="3688"/>
<lb n="3689"/><p><span>TADHG (ag rinnce) - A Athair Ghearóid, an ag</span>
<lb n="3690"/><span>magadh fúinn a bhís?  An Seabhac ag baile 'n-a</span>
<lb n="3691"/><span>bheathaidh arís!  Míle moladh le Dia.  Ní raibh a</span>
<lb n="3692"/><span>leithéid de lá i nÉirinn riamh roimhe seo.</span></p>
<lb n="3693"/>
<lb n="3694"/><p><span>[Ritheann TADHG chuige, beireann ar a lámhaibh agus pógann iad.]</span></p>
<lb n="3695"/>
<lb n="3696"/><p><span>EIBHLÍS. - Á, do dheineas éagcóir mhór ort, go</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="3697"/><p><span>maithidh Dia dham é.  Cad tá orm?  Teistiméireacht</span>
<lb n="3698"/><span>an phósta!  A Sheabh - A - Sheabhaic - na - na - Dia lem'</span>
<lb n="3699"/><span>anam!</span></p>
<lb n="3700"/>
<lb n="3701"/><p><span>[Tuiteann EIBHLIS i bhfanntaisne agus tugtar i leath-taoibh í.</span>
<lb n="3702"/><span>Téigheann an tATHAIR GEARÓID amach'n-a diaidh]</span></p>
<lb n="3703"/>
<lb n="3704"/><p><span>ROIBEÁRD. - A Sheabhaic, ní féidir liom fáilte do</span>
<lb n="3705"/><span>chur romhat, tá áthas chomh mór sin orm.  Bíodh an</span>
<lb n="3706"/><span>áit ar fad agat anois.</span></p>
<lb n="3707"/>
<lb n="3708"/><p><span>AN SEABHAC. - Tá mo chuid féin de'n tsaoghal</span>
<lb n="3709"/><span>annso agam agus táim sásta.</span></p>
<lb n="3710"/>
<lb n="3711"/><p><span>TADHG - Fad saoghail chughaibh araon agus Dia go</span>
<lb n="3712"/><span>Deo le Seabhac na Ceathramhan Caoile!</span></p>
<lb n="3713"/>
<lb n="3714"/><p><span>NA DAOINE GO LÉIR. - Dia go deo le Seabhac</span>
<lb n="3715"/><span>na Ceathramhan Caoile!</span></p>
<lb n="3716"/>
<lb n="3717"/><p><span>[AN tATHAIR GEARÓID isteach.]</span></p>
<lb n="3718"/>
<lb n="3719"/><p><span>AN tATHAIR GEARÓID. - Scuiridh de'n liúghraigh</span>
<lb n="3720"/><span>seo.  A Roibeáird, a mhic, bíodh misneach agat.</span>
<lb n="3721"/><span>A dhaoine mo chroidhe, tá Eibhlís Craech ins an</span>
<lb n="3722"/><span>tsíorraidheacht.</span></p>
<lb n="3723"/>
<lb n="3724"/><p><span>BRAT ANUAS.</span></p>
<lb n="3725"/>
<lb n="3726"/><p><span>A CHRÍOCH.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Seabhac na Ceathramhan Caoile

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Seabhac na Ceathramhan Caoile

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
