Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Seanmóin agus Trí Fichid I</title><author><name type="main">An tAthair Peadar Ua Laoghaire</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">LM028</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1909</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2013</date><idno>LM028</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Seanmóin agus Trí Fichid I</title><author>An tAthair Peadar Ua Laoghaire</author><imprint><publisher>Brún & Ó Nóláin, Teor.</publisher><date>1909</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>SEANMÓIN AGUS TRÍ FICHID.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>AN CHÉAD DOMHNACH DE'N ADBHENT.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Léightear an Soisgéal. (Lúcás 21.)</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>A phobul Dé,</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>Isé brígh atá leis an bhfocal san, Adbhent, 'ná rud</span>
<lb n="12"/><span>éigin, nó duine éigin, a bheith ag teacht, agus tugtar</span>
<lb n="13"/><span>an ainim, Adbhent, ar an suim aimsire i n-a mbíon</span>
<lb n="14"/><span>súil ag daoine leis an rud a bhíon ag teacht, nó leis</span>
<lb n="15"/><span>an nduine a bhíon ag teacht.  Do cheap an Eaglais an</span>
<lb n="16"/><span>raint bheag aimsire seo ar a dtugtar an t-Adbhent</span>
<lb n="17"/><span>chun teacht na Nodlag a chur i gcuimhne dos na Críos-</span>
<lb n="18"/><span>daidhthe.  Teacht na Nodlag, 'sé sin teacht an lae</span>
<lb n="19"/><span>shaoire is mó sa mbliadhain agus is naomhtha sa mbliadhain,</span>
<lb n="20"/><span>teacht an lae ar ar tháinig Slánuightheóir an domhain</span>
<lb n="21"/><span>ar an saoghal chun na cine daona do shaoradh ó ifrean</span>
<lb n="22"/><span>agus ó chómhachtaibh an diabhail.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Isé cúis gur cheap an Eaglais an méid seo aimsire</span>
<lb n="25"/><span>roimh theacht na Nodlag 'ná i dtreó go ndéanfadh na</span>
<lb n="26"/><span>Críosdaidhthe iad féin d'ollamhughadh go maith chun saoire</span>
<lb n="27"/><span>na Nodlag do chaitheamh mar is cóir, ag tabhairt onóra</span>
<lb n="28"/><span>do Dhia, ag breith bhuidheachais leis an Slánuightheóir</span>
<lb n="29"/><span>glórmhar mar gheall ar theacht d'ár saorad, agus ag</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="30"/><p><span>cur ár gcroídhe agus ár n-aigne féin ar deagh-staid,</span>
<lb n="31"/><span>i dtreó gur mhóide an toradh, agus an tairbhe, agus an</span>
<lb n="32"/><span>leas anama, gheabhaimís tré theacht ár Slánuightheóra.  An</span>
<lb n="33"/><span>t-é dhéanfaidh an t-ollamhughadh go maith i gcaitheamh</span>
<lb n="34"/><span>an Adbhent beidh a chroídhe agus a aigne oireamhnach chun</span>
<lb n="35"/><span>tabharthaisí móra ó ghrástaibh Dé do ghlacadh nuair a</span>
<lb n="36"/><span>thiocfaidh an lá beannuighthe, agus gheabhaidh sé na</span>
<lb n="37"/><span>tabharthaisí go líonmhar.  An t-é ná ceapfaidh a aigne</span>
<lb n="38"/><span>chun aon ollamhughadh dhéanamh, ach an aimsir bheannuighthe</span>
<lb n="39"/><span>seo do chaitheamh fé mar a chaith sé an chuid eile de'n</span>
<lb n="40"/><span>bhliadhain, gan cuimhneamh choídhche le h-aon dúrthact ar Dhia</span>
<lb n="41"/><span>ná ar leas a anama féin, tiocfaidh lá naomhtha na Nodlag</span>
<lb n="42"/><span>air agus beidh Dia na glóire ag bronnadh na ngrást</span>
<lb n="43"/><span>ar na Críosdaidhthibh, ach ní fhanfaidh puinn de ghrásta</span>
<lb n="44"/><span>Dé i gcroídhe an duine sin, mar ní bheidh aon tslígh</span>
<lb n="45"/><span>'n-a chroídhe chuige.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>Ní fhágan an Eaglais sinn ag brath orainn féin chun</span>
<lb n="48"/><span>na h-aimsire seo do chaitheamh mar is cóir.  Taisbeánan</span>
<lb n="49"/><span>sí dhúinn go soiléir an obair is ceart dúinn a dhéanamh.</span>
<lb n="50"/><span>Ní h-é amháin go dtaisbeánan sí an obair dúinn, ach</span>
<lb n="51"/><span>tá dlígh dhaingean déanta aici chun a chur fheuchaint</span>
<lb n="52"/><span>orainn an obair a dhéanamh, chun a chur fheuchaint orainn</span>
<lb n="53"/><span>ár leas a dhéanamh.  Seo aithne d'aitheantaibh na</span>
<lb n="54"/><span>h-Eaglaise.  Trosgadh agus tréadhnas a dhéanamh ar</span>
<lb n="55"/><span>na laethantaibh órduighthe.  Tá ceangailte ar Chríos-</span>
<lb n="56"/><span>daidhthibh an trosgadh san do dhéanamh dhá lá sa tseacht-</span>
<lb n="57"/><span>mhain i gcaitheamh na h-aimsire beannuighthe seo.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Ní'l aon nídh is mó chruadhan croídhe an duine agus</span>
<lb n="60"/><span>a dheighlean amach é ó ghrásta Dé 'ná craos; 'sé sin</span>
<lb n="61"/><span>é féin a thabhairt suas d'ainmhian na colna.  Ar an</span>
<lb n="62"/><span>gcuma gcéadna ní'l nídh ar bith is fearr chun croídhe</span>
<lb n="63"/><span>an duine do tharang chun Dé'ná an cholann do smachtughadh</span>
<lb n="64"/><span>le trosgadh agus le tréadhnas agus le h-úmhluigheacht.</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="65"/><p><span>Siné cúis gur cheap an Eaglais an trosgadh dhúinn i</span>
<lb n="66"/><span>gcaitheamh an Adbhent, mar isé an trosgadh is fearr</span>
<lb n="67"/><span>d'ollamhóchaidh sinn i gcóir na Nodlag.</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>Sa n-am gcéadna, ámhtach, is beag an mhaith trosgadh</span>
<lb n="70"/><span>ó bhiadh mura ndeinimíd trosgadh eile 'n-a theannta,</span>
<lb n="71"/><span>'sé sin trosgadh ó'n bpeacadh.  Is beag an tairbhe dhúinn</span>
<lb n="72"/><span>craos a chur uainn mura gcuirimíd uainn na peacaí</span>
<lb n="73"/><span>eile chómh maith leis; mura gcuirimíd uainn uabhar</span>
<lb n="74"/><span>agus saint, agus drúis, agus fearg, agus formad.</span>
<lb n="75"/><span>Is beag an tairbhe do dhuine bheith ana dhian air féin</span>
<lb n="76"/><span>sar a' mbrisfeadh sé an trosgadh le biadh chaitheamh,</span>
<lb n="77"/><span>má dhéinean sé craos le meisge.  Má's maith linn</span>
<lb n="78"/><span>an aimsir a chaitheamh sa cheart ní foláir dúinn, ní</span>
<lb n="79"/><span>amháin dlígh na h-Eaglaise do chomhlíonadh, ach intinn</span>
<lb n="80"/><span>na h-Eaglaise, leis, do chómhlíonadh, agus cómhairle</span>
<lb n="81"/><span>na h-Eaglaise do ghlacadh, agus beart a dhéanamh do</span>
<lb n="82"/><span>réir na cómhairle sin.</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Isé intinn agus aigne na n-Eaglaise, agus isé</span>
<lb n="85"/><span>brígh agus bunús gach dlighe dá gcuirean sí orainn,</span>
<lb n="86"/><span>agus brígh agus bunús gach cómhairle d'á dtugan sí</span>
<lb n="87"/><span>dhúinn, go ndéanfaimís leas ár n-anama; go</span>
<lb n="88"/><span>gcoimeádfaimís sinn féin glan ó'n bpeacadh, nó má</span>
<lb n="89"/><span>tá peacaí orainn go ndéanfaimís sinn féin do ghlanadh</span>
<lb n="90"/><span>uatha láithreach le faoisdin mhaith agus le h-aithrighe, le</span>
<lb n="91"/><span>congnamh ó ghrásta Dé.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>Isí cómhairle na h-Eaglaise dhúinn, an fhaoisdin</span>
<lb n="94"/><span>mhaith agus an aithrighe dhéanamh go minic i gcaitheamh</span>
<lb n="95"/><span>na bliadhna, agus má 'sí sin a cómhairle dhúinn i</span>
<lb n="96"/><span>gcaitheamh na bliadhna, is dá mhó a chuirean sí an chómhairle</span>
<lb n="97"/><span>sin 'n-a luighe orainn i gcaitheamh na h-aimsire</span>
<lb n="98"/><span>beannuighthe seo.</span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>Dá bhfiafróchadh duine dhíom, d'á bhrígh sin, conus</span>
<lb n="101"/><span>is fearr fhéadfadh sé an aimsir bheannuighthe seo</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="102"/><p><span>chaitheamh chun é féin d'ollamhúghadh i gcóir na Nodlag,</span>
<lb n="103"/><span>déarfainn leis láithreach: Dein dlígh na h-Eaglaise,</span>
<lb n="104"/><span>dlígh an trosgaidh, do chómhlíonadh, go macánta agus</span>
<lb n="105"/><span>go dleaghthach, chómh fada agus a leigfidh do shláinte dhuit</span>
<lb n="106"/><span>é.  Abair do phaidreacha ar maidin agus um thráthnóna, le</span>
<lb n="107"/><span>breis dúrthachta agus aireachais.  Tóg do chroídhe</span>
<lb n="108"/><span>suas chun Dé go minic i gcaitheamh an lae, agus go</span>
<lb n="109"/><span>minic i gcaitheamh na h-oídhche má bhíon tú ad' dhúiseacht.</span>
<lb n="110"/><span>Bris, agus cuir uait, pé droch bhéasa atá agat.  Bí</span>
<lb n="111"/><span>ag faire ar do bheul sar a' ndéarfá droch fhocal.  Bí</span>
<lb n="112"/><span>ag faire ar t'aigne sar a' gcoimeádfá droch smuíneamh</span>
<lb n="113"/><span>ann.  Bí coitchianta 'ghá iaraidh ar Dhia, tré impidhe</span>
<lb n="114"/><span>na Maighdine Muire, Máthair Dé, cabhair agus congnamh</span>
<lb n="115"/><span>a thabhairt duit chuige sin.  Eirigh chun faoisdine go</span>
<lb n="116"/><span>minic agus glac Corp Naomhtha an Tighearna.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Má dhéinean tú mar sin beidh an aimsir bheannuighthe</span>
<lb n="119"/><span>seo caithte go maith agat nuair a thiocfaidh an Nodlaig.</span>
<lb n="120"/><span>Beidh tú ollamh chun cion Críosdaidhe de ghrásta Dé</span>
<lb n="121"/><span>fhághail an lá san.  Má chaithean tú gach Adbhent d'á</span>
<lb n="122"/><span>bhfágfar ar an saoghal so thú ar an gcuma gcéadna</span>
<lb n="123"/><span>beidh tú ollamh go maith, le congnamh Dé, i gcóir an lae</span>
<lb n="124"/><span>dhéanaigh.  Ansan, nuair a bhéid na cómharthaí úd sa</span>
<lb n="125"/><span>ghréin, agus an fharaige d'á suathadh, agus na daoine</span>
<lb n="126"/><span>d'á bhfeóchadh le sgannradh, agus an Slánuightheóir,</span>
<lb n="127"/><span>Íosa Críosd, ag teacht 'n-a mhór chómhacht agus 'n-a</span>
<lb n="128"/><span>ghradam chun breitheamhantais a thabhairt ar an ndomhan</span>
<lb n="129"/><span>go léir, féadfair-se do cheann a thógáilt agus feuchaint</span>
<lb n="130"/><span>suas, mar beidh fuasgailt buailte leat, beidh sólás</span>
<lb n="131"/><span>agus aoibhneas síoruidhe na bhflathas i n'áirighthe agat.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>Go dtugaidh an Slánuightheóir gléigeal daoibh-se agus</span>
<lb n="134"/><span>domh-sa an áirighthe sin, a phobul Dé.  Amen.</span>
<lb n="135"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="136"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>AN TARNA DOMHNACH DE'N ADBHENT.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>Léightear an Soisgéal. (Maitiú II.)</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>A phobul Dé,</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>Bhí mírbhuiltí móra ag ár Slánuightheóir 'á dhéanamh</span>
<lb n="145"/><span>agus bhí gach aoinne ag trácht ortha.  Bhí na tuairisgí</span>
<lb n="146"/><span>iongantacha ag imtheacht ó bhéal go béal ameasg na</span>
<lb n="147"/><span>ndaoine.  D'airigh Eóin Baiste, agus é istigh sa phríosún,</span>
<lb n="148"/><span>na tuairisgí uathbhásacha.  Dúbhairt sé le beirt d'á</span>
<lb n="149"/><span>dheisgiobulaibh féin dul agus labhairt leis an t-é a</span>
<lb n="150"/><span>bhí ag déanamh na mírbhuiltí sin, agus a fhiafraighe dhé</span>
<lb n="151"/><span>ar bh'é an Slánuightheóir é.</span></p>
<lb n="152"/>
<lb n="153"/><p><span>B'fhéidir go bhfiafróchadh duine dhíom-sa anois cad</span>
<lb n="154"/><span>ba ghádh do Naomh Eóin Baiste an cheist sin do chur i</span>
<lb n="155"/><span>n-aon chor.  Nár chóir go raibh fhios ag Naomh Eóin</span>
<lb n="156"/><span>Baiste gur bh'é an Slánuightheóir a bhí ag déanamh na</span>
<lb n="157"/><span>n-oibreacha san?</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Gan amhras do bhí a fhios ag Naomh Eóin Baiste go raibh</span>
<lb n="160"/><span>an Slánuightheóir le teacht an uair sin, mar bhí sé tar</span>
<lb n="161"/><span>éis mórán oibre dhéanamh ag ollamhughadh na ndaoine dhó.</span>
<lb n="162"/><span>Ach ní raibh a fhios aige gur bh'é an Slánuightheóir féin a</span>
<lb n="163"/><span>bhí ag déanamh na mírbhuiltí sin ar a raibh na daoine go</span>
<lb n="164"/><span>léir ag caint.  Bhí sé istigh sa phríosún agus ní raibh</span>
<lb n="165"/><span>aon chaoi aige ar a fhios a bheith aige cé bhí ag déanamh</span>
<lb n="166"/><span>na mírbhuiltí.  Do fágadh gan an t-eólus san é mar</span>
<lb n="167"/><span>bhí cúis leis.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>Ní raibh aon chuma eile aige chun teacht ar an eólus</span>
<lb n="170"/><span>a bhí uaidh ach na teachtairí chur uaidh ag triall ar an t-é</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="171"/><p><span>a bhí ag déanamh na mírbhuiltí.  Dheabhróchadh an sgéal</span>
<lb n="172"/><span>gur thuig sé i n'aigne, murar bh'é an Slánuightheóir a bhí</span>
<lb n="173"/><span>ag déanamh na mírbhuiltí sin, nár bh'fholáir nó gur</span>
<lb n="174"/><span>chómhacht éigin fhóghanta a bhí'ghá ndéanamh, óir ná tabharfadh</span>
<lb n="175"/><span>Dia an neart san d'aon droch chómhacht.  D'á bhrígh sin</span>
<lb n="176"/><span>do thuig Naomh Eóin nár bhaoghal go 'neósfaí bréag dó.</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>Anois, a phobul, tugaidh fé ndeara go cruinn cad a</span>
<lb n="179"/><span>thuit amach nuair a chuir na teachtairí an cheist chun ár</span>
<lb n="180"/><span>Slánuightheóra.  An ndúbhairt sé leó: "Téighidh thar</span>
<lb n="181"/><span>n-ais ag triall ar Eóin agus abraidh leis gur mise an</span>
<lb n="182"/><span>Slánuightheóir agus ná fuil oraibh feitheamh le duine eile"?</span>
<lb n="183"/><span>Ní dúbhairt.  Dúbhairt sé focal leó ná raibh blúire coinne</span>
<lb n="184"/><span>acu leis.  "Téighidh," ar seisean, "agus innsidh d'Eóin</span>
<lb n="185"/><span>na neithe a chonacabhair le nbhúr súilibh; radharc 'á</span>
<lb n="186"/><span>thabhairt do dhallaibh, siúbhal dos na bacaigh, na lobhair</span>
<lb n="187"/><span>d'á nglanadh, éisteacht 'á thabhairt do dhaoine a bhí bodhar,</span>
<lb n="188"/><span>teagasg 'á thabhairt dos na daoine bochta.  Agus is</span>
<lb n="189"/><span>beannuighthe an t-é ná glacfaidh sgannal umam-sa."</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>Cad 'n-a thaobh nár thug ár Slánuightheóir uaidh an</span>
<lb n="192"/><span>freagra díreach ar an gceist a cuireadh chuige?  Níor</span>
<lb n="193"/><span>thug Mar do theastuigh uaidh rud áirighthe do mhúineadh an</span>
<lb n="194"/><span>uair sin dos na teachtairíbh úd, agus dos na daoine a</span>
<lb n="195"/><span>bhí láithreach, ag éisteacht leis, agus do theastuigh uaidh</span>
<lb n="196"/><span>an rud céadna do mhúineadh d'á raibh de Chríosdaidhthibh</span>
<lb n="197"/><span>le teacht ar an saoghal riamh ó shin, agus é mhúineadh</span>
<lb n="198"/><span>dhúinne indiu.  Cad é an rud é sin, a phobul?  Sidé</span>
<lb n="199"/><span>é.  Nách gádh d'aon Chríosdaidhe aon cheist a chur ar</span>
<lb n="200"/><span>aoinne beó i dtaobh fírinne an chreidimh, mar go dtais-</span>
<lb n="201"/><span>beánaid na mírbhuiltí féin gur b'é Mac Dé a dhein iad.</span>
<lb n="202"/><span>Níor bh'fhéidir d'aon chómhacht ach do chómhacht Dé na</span>
<lb n="203"/><span>mírbhuiltí sin a dhéanamh.  D'á bhrígh sin bhí cómhacht Dé</span>
<lb n="204"/><span>ag an t-é a dhein iad, d'á bhrígh sin, nuair a 'neósfaí na</span>
<lb n="205"/><span>mírbhuiltí do Naomh Eóin Baiste do bhéadh a fhios aige</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="206"/><p><span>gur bh'é Slánuightheóir an domhain a bhí 'ghá ndéanamh.  Ar</span>
<lb n="207"/><span>an gcuma gcéadna, gach aon Chríosdaidhe ó shin anuas</span>
<lb n="208"/><span>go 'neósfaí na mírbhuiltí sin dó, do bhéadh fhios aige gurbh</span>
<lb n="209"/><span>é Slánuightheóir an domhain a dhein iad, mar ná féadfadh</span>
<lb n="210"/><span>aon chómhacht iad a dhéanamh ach cómhacht Dé, agus ná raibh</span>
<lb n="211"/><span>cómhacht Dé ag aoinne ach ag Mac Dé.  Dhein na naoimh</span>
<lb n="212"/><span>mírbhuiltí, ach má 'seadh is le cómhacht Mhic Dé a dheineadar</span>
<lb n="213"/><span>iad.</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>D'ainimnigh ár Slánuightheóir chúig saighseana mírbhuiltí</span>
<lb n="216"/><span>dos na teachtairíbh, agus tá níos mó 'ná aon bhrígh amháin</span>
<lb n="217"/><span>i ngach saghas acu.  Thug ár Slánuightheóir radharc súl</span>
<lb n="218"/><span>corpartha do dhallaibh.  d'admhuigh duine des na dallaibh</span>
<lb n="219"/><span>sin gur 'n-a dhall a rugadh é, agus d'á bhrígh sin nár</span>
<lb n="220"/><span>bh'fhéidir an radharc a thabhairt dó ach le cómhacht Dé.</span>
<lb n="221"/><span>Ach d'oibrigh an Slánuightheóir ar an gcine daona cómhacht</span>
<lb n="222"/><span>dob' aoirde agus ba dhoimhne agus ba mhó go mór 'ná</span>
<lb n="223"/><span>an chómhacht san.  Níor dhein an chómhacht san ach radharc</span>
<lb n="224"/><span>súl corpartha thabhairt do bheagán daoine.  Thug an</span>
<lb n="225"/><span>chómhacht eile radharc spioraideálta, ó ghrásta Dé, dos</span>
<lb n="226"/><span>na Críosdaidhthe go léir.  Do tugadh lúth a gcos do</span>
<lb n="227"/><span>bheagán daoine a bhí an uair sin 'n-a ghátar.  Soluíd ab</span>
<lb n="228"/><span>eadh é sin ar an gcuma 'n-ar chuir an Slánuightheóir,</span>
<lb n="229"/><span>moladh go deó leis, ar chumas na gCríosdaidhthe go léir,</span>
<lb n="230"/><span>má's maith leó é, siúbhal do réir aitheanta Dé agus</span>
<lb n="231"/><span>na h-Eaglaise, go sroisid siad aoibhneas na bhflathas.</span>
<lb n="232"/><span>Do glanadh na lobhair.  Níor bh'fhéidir an glanadh san</span>
<lb n="233"/><span>a dhéanamh ach le cómhacht Dé.  Galar iseadh lobhra atá</span>
<lb n="234"/><span>teipithe riamh ar dhochtúiribh.  Do leighis ár Slánuightheóir</span>
<lb n="235"/><span>an galar san, agus thaisbeáin sé cómhacht Dé a bheith</span>
<lb n="236"/><span>aige.  Ach soluíd ab eadh an leigheas san ar an</span>
<lb n="237"/><span>gcuma 'n-a bhfuil na Críosdaidhthe d'á leigheas riamh</span>
<lb n="238"/><span>ó shin, le cómhacht an tSlánuightheóra, ó lobhra an</span>
<lb n="239"/><span>pheacaidh.</span>
<lb n="240"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="241"/><p><span>Do thóg ár Slánuightheóir raint daoine ó'n mbás.</span>
<lb n="242"/><span>Thóg sé ó'n mbás duine a bhí cheithre lá sa n-uaigh.  Do</span>
<lb n="243"/><span>thuig gach aoinne ná raibh aon bhreith i n-aon chor ag aon</span>
<lb n="244"/><span>chómhacht ar bith ach ag cómhacht Dé ar an ngníomh san</span>
<lb n="245"/><span>a dhéanamh.  Ach ní raibh sa ghníomh san, d'á uathbhásaighe é,</span>
<lb n="246"/><span>ach soluíd ar an gcuma 'n-a dtógtar na Críosdaidhthe,</span>
<lb n="247"/><span>coitchianta, riamh ó shin, ins gach aon pháirt de'n domhan,</span>
<lb n="248"/><span>ó bhás an pheacaidh mhairbh chun beatha na ngrást, nuair a</span>
<lb n="249"/><span>dheinid siad faoisdin mhaith agus a gheibhid siad an</span>
<lb n="250"/><span>asbolóid.  Mírbhuilt uathbhásach iseadh an t-anam a</span>
<lb n="251"/><span>chur thar n-ais i gcorpán mharbh.  Ach is neamhnídh é mar</span>
<lb n="252"/><span>chómhacht seachas anam an duine do thógaint ó pheacadh</span>
<lb n="253"/><span>mharbh agus é chur ar staid na ngrást.</span></p>
<lb n="254"/>
<lb n="255"/><p><span>Thug ár Slánuightheóir, moladh go deó leis, an freagra</span>
<lb n="256"/><span>úd dos na teachtairíbh le breith leó ag triall ar Eóin,</span>
<lb n="257"/><span>agus thug sé an freagra céadna, agus an brígh</span>
<lb n="258"/><span>doimhinn eile sin leis, do'n Eaglais, chun go mbéarfadh</span>
<lb n="259"/><span>an Eaglais léi é, agus chun go gcuirfeadh sí isteach</span>
<lb n="260"/><span>ansan i Soisgéal an Domhnaigh seo é, agus go múinfí</span>
<lb n="261"/><span>dos na Críosdaidhthibh é ins gach aon pháirt de'n domhan</span>
<lb n="262"/><span>an fhaid a bhéadh Críosdaidhe beó ar an saoghal so.</span></p>
<lb n="263"/>
<lb n="264"/><p><span>Gan amhras do bhí fhios ag ár Slánuightheóir go mbéadh</span>
<lb n="265"/><span>daoine do ghlacfadh an múineadh agus go mbéadh daoine</span>
<lb n="266"/><span>ná glacfadh.  Bhí fhios aige go raibh ag éisteacht leis an</span>
<lb n="267"/><span>uair sin daoine do chreidfeadh go raibh cómhacht Dé aige</span>
<lb n="268"/><span>an fhaid a chífidís é ag tógaint na marbh ó'n mbás, agus</span>
<lb n="269"/><span>bhí fhios aige go séanfadh na daoine céadna san ar ball</span>
<lb n="270"/><span>é nuair a chífidís é féin ag fághail bháis ar chrann na</span>
<lb n="271"/><span>croise.  Siné cúis n-a ndúbhairt sé: "Is beannuighthe</span>
<lb n="272"/><span>an t-é ná glacfaidh sgannal umam-sa."  Dúbhairt sé</span>
<lb n="273"/><span>é leis na daoine a bhí ag éisteacht leis an uair sin, agus</span>
<lb n="274"/><span>tá sé 'ghá rádh riamh ó shin leis na Críosdaidhthibh go léir</span>
<lb n="275"/><span>gach aon uair a léightear an Soisgéal so dhóibh.  Is</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="276"/><p><span>beannuighthe an t-é na glacfaidh sgannal mar gheall ar</span>
<lb n="277"/><span>theagasg an tSlánuightheóra.  'Sé sin le rádh, is beann-</span>
<lb n="278"/><span>uighthe an t-é a ghlacfaidh toil Dé, agus a bheidh sásta</span>
<lb n="279"/><span>le toil Dé, agus a dhéanfaidh toil Dé, bíodh ná beidh</span>
<lb n="280"/><span>d'á bhárr aige ar an saoghal so ach dealbhas agus anró</span>
<lb n="281"/><span>agus cruadhtan, mar beidh d'á bhárr ar an saoghal eile</span>
<lb n="282"/><span>aige an t-aoibhneas síoruidhe a cheannuigh an Slán-</span>
<lb n="283"/><span>uightheóir dúinn nuair a dh'fhuiling sé na pianta úd,</span>
<lb n="284"/><span>agus an bás úd ar chrann na croise, na pianta agus an</span>
<lb n="285"/><span>bás ó n-ar ghlac na Iúdaigh an sgannal go léir.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>Is ceart dúinn, a Chríosdaidhthe, machtnamh go dlúth</span>
<lb n="288"/><span>agus go doimhinn ar an méid sin teagaisg ata curtha</span>
<lb n="289"/><span>rómhainn ansan i Soisgéal an lae seo, agus murar</span>
<lb n="290"/><span>dheineamair beart d'á réir sa n-aimsir atá caithte</span>
<lb n="291"/><span>agaiiin, iompáil anois agus a mhalairt sin de sgéal</span>
<lb n="292"/><span>a bheith againn feasta; ár gcreideamh a choimeád láidir,</span>
<lb n="293"/><span>seasamhach i n-ár gcroídhe, mar gur b'é Íosa Críosd,</span>
<lb n="294"/><span>Mac Dé, do chuir an creideamh san ar bun; súile ár</span>
<lb n="295"/><span>n-aigne do choimeád coitchianta ag feuchaint ar an</span>
<lb n="296"/><span>ollmhaitheas a bhainean leis an saoghal eile agus gan</span>
<lb n="297"/><span>suim do chur i saidhbhreas an tsaoghail seo; ár n-anam</span>
<lb n="298"/><span>do choimeád coitchianta glan, i láthair Dé, ó lobhra</span>
<lb n="299"/><span>grána an pheacaidh ; cluasa ár n-aigne do choimeád do</span>
<lb n="300"/><span>shíor ag faire ar gach cogar a thiocfaidh chúghainn ó ghrásta</span>
<lb n="301"/><span>Dé chun sinn a sheóladh ar leas ár n-anama; an peacadh</span>
<lb n="302"/><span>marbhuightheach, an t-aon rud amháin a thugan bás síoruidhe</span>
<lb n="303"/><span>do'n anam, do sheachaint níos géire 'ná mar a sheachnóch-</span>
<lb n="304"/><span>aimís aon droch nídh eile a dh'féadfadh teacht orainn ar an</span>
<lb n="305"/><span>saoghal so; bheith coitchianta 'ghá iaraidh ar Dhia, tré im-</span>
<lb n="306"/><span>pidhe na Maighdine Muire, Máthair an tSlánuightheóra, a</span>
<lb n="307"/><span>ghrásta thabhairt go líonmhar dúinn chun gach deagh-oibre</span>
<lb n="308"/><span>dhíobh san do dhéanamh ar an gcuma is fearr a thabhar-</span>
<lb n="309"/><span>faidh sásamh d'aigne an tSlánuightheóra.  Ansan,</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="310"/><p><span>imtheóchaidh an saoghal so uainn agus ní bheidh aon chaitheamh</span>
<lb n="311"/><span>'n-a dhiaigh againn, agus nuair isé toil Dé glaodhach</span>
<lb n="312"/><span>orainn osgalóchaidh aoibhneas síoruidhe na bhflathas</span>
<lb n="313"/><span>rómhainn.  Ansan iseadh thuigfimíd i gceart an focal</span>
<lb n="314"/><span>úd a dúbhairt ár Slánuightheóir le teachtairíbh Eóin:</span></p>
<lb n="315"/>
<lb n="316"/><p><span>"Is beannuighthe an t-é ná glacfaidh sgannal umam-sa."</span></p>
<lb n="317"/>
<lb n="318"/><p><span>Go dtugaidh Dia, d'á ghrástaibh, daoibh-se agus</span>
<lb n="319"/><span>dómh-sa, an chómhairle sin do ghlacadh agus beart a</span>
<lb n="320"/><span>dhéanamh d'á réir, agus teacht chun an aoibhnis atá</span>
<lb n="321"/><span>geallta dhi.  Amen.</span></p>
<lb n="322"/>
<lb n="323"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="324"/>
<lb n="325"/><p><span>AN TRÍMHADH DOMHNACH DE'N ADBHENT.</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin I.)</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>I Soisgéal an Domhnaigh seo a ghaibh tharainn, a phobul</span>
<lb n="330"/><span>Dé, do chonacamair cad é an teistiméireacht a thug ár</span>
<lb n="331"/><span>Slánuightheóir féin ar Naomh Eóin Baiste.  Chuir sé</span>
<lb n="332"/><span>os cionn na bhfáidh go léir é.  "Ach deirim-se libh,</span>
<lb n="333"/><span>ar seisean, "gur duine é is mó 'ná fáidh, mar is air</span>
<lb n="334"/><span>atá sgríobhtha, 'Tá m'aingeal agam 'á chur rómhat</span>
<lb n="335"/><span>amach chun na slíghe d'ollamhughadh dhuit '."</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>Bhí na Iúdaigh ag ruith, 'n-a slóightibh, amach ó chathair</span>
<lb n="338"/><span>Ierúsaleim agus ó chatharachaibh eile na tíre, chun go</span>
<lb n="339"/><span>bhfeicfidís an duine iongantach agus go n-éistfidís</span>
<lb n="340"/><span>leis an gcaint uathbhásach a thugadh sé uaidh.  Fé dheire</span>
<lb n="341"/><span>do tuigeadh sa chathair nár dhuine shaoghalta i n-aon</span>
<lb n="342"/><span>chor é; gur dhuine des na fáidhíbh é; nó go mb'fhéidir</span>
<lb n="343"/><span>gurbh' é an Slánuightheóir féin é, a bhí geallta do'n</span>
<lb n="344"/><span>chine daona ó thusach aimsire, agus dos na Iúdaigh</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="345"/><p><span>fé leith ó aimsir Ábrahaim.  Chómh luath agus do</span>
<lb n="346"/><span>tuigeadh an méid sin sa chathair do comáineadh amach</span>
<lb n="347"/><span>teachtairí chun a fhiafraighe dhé cé'r bh'é féin.  Dheabh-</span>
<lb n="348"/><span>róchadh an sgéal gur b'é céad rud a dhein na teacht-</span>
<lb n="349"/><span>airí 'ná a fhiafraighe ar bh'é Críosd é, mar deir an</span>
<lb n="350"/><span>Soisgéal san a léigheas daoibh gur admhuigh sé, agus</span>
<lb n="351"/><span>nár shéan sé, agus gur admhuigh sé:  "Ní mise Críosd."</span>
<lb n="352"/><span>Ansan d'fhiafraigheadar dé ar bh'é Elias é, agus dúbhairt</span>
<lb n="353"/><span>sé nár bh'é.  Ansan d'fhiafraigheadar dé arbh' fháidh</span>
<lb n="354"/><span>é, agus dúbhairt sé nár bh'eadh.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>Feuchaimís isteach sa nídh sin, a phobul, agus cuirimís</span>
<lb n="357"/><span>ceist chúghainn féin.  Cad 'n-a thaobh go luighean an</span>
<lb n="358"/><span>Soisgéal chómh trom ar an méid sin cainte a deineadh</span>
<lb n="359"/><span>idir na teachtairí sin agus Naomh Eóin Baiste?  Do</span>
<lb n="360"/><span>fiafraigheadh de Naomh Eóin Baiste ar bh'é féin an</span>
<lb n="361"/><span>Slánuightheóir.  D'fhreagair sé láithreach nár bh'é.</span>
<lb n="362"/><span>Conus fhéadfadh an chreideamhaint go léir a bheith ag</span>
<lb n="363"/><span>dul dó mar gheall ar an bhfreagra san.  Ar neóin</span>
<lb n="364"/><span>ní h-amhlaidh a déarfadh sé gur bh' é.  Cad 'n-a thaobh</span>
<lb n="365"/><span>go moltar chómh mór é mar gheall ar an admhmháil sin?</span>
<lb n="366"/><span>Conus fhéadfadh sé a mhalairt d'fhreagra thabhairt uaidh</span>
<lb n="367"/><span>mura mbéadh sé ar buile?</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>Ach fan go fóil.  Tháinig mórán daoine roimis</span>
<lb n="370"/><span>agus 'n-a dhiaigh agus ní raibh aoinne acu ná déarfadh</span>
<lb n="371"/><span>go tapaidh gur bh' é féin an Críosd a bhí geallta,</span>
<lb n="372"/><span>dá bhfaghadh sé an chaoi air mar a fuair Naomh Eóin.</span>
<lb n="373"/><span>Dhein a lán acu é agus gan aon phioc acu de'n aoirde</span>
<lb n="374"/><span>ná de'n uaisleacht ná de'n mhórdhacht a bhí i Naomh Eóin</span>
<lb n="375"/><span>Baiste.  Mura raibh aoirde agus uaisleacht agus</span>
<lb n="376"/><span>mórdhacht ionta bhí uabhar a ndóithin ionta, agus isé an</span>
<lb n="377"/><span>t-uabhar a chuir fheuchaint ortha an t-éitheach a dh'innsint,</span>
<lb n="378"/><span>agus a chur 'n-a luighe ar an gcoitchiantacht go raibh</span>
<lb n="379"/><span>cómhachta acu ná raibh acu.  Dheineadar an t-éitheach</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="380"/><p><span>san, agus an feall san ar dhaoine, bíodh ná raibh buile</span>
<lb n="381"/><span>ná easba meabhrach ortha.  Le h-uabhar iseadh dheineadar</span>
<lb n="382"/><span>é.  Ní cúrsaí meabhrach ná easba meabhrach é.  Uabhar</span>
<lb n="383"/><span>nó úmhluigheacht iseadh an sgéal ar fad.  Ní mar</span>
<lb n="384"/><span>gheall ar a mheabhair ná ar a chiall ná ar a thuisgint</span>
<lb n="385"/><span>a tugadh an moladh san do Naomh Eóin Baiste, ach</span>
<lb n="386"/><span>mar gheall ar an úmhluigheacht uathbhásach a bhí ann.  Do</span>
<lb n="387"/><span>taisbeánadh an úmhluigheacht san go soiléir sa chuid</span>
<lb n="388"/><span>eile de'n chaint.  Dúbhairt sé, le neart úmhluigheachta,</span>
<lb n="389"/><span>nár bh' é Críosd é.  Dúbhairt sé láithreach 'n-a dhiaigh</span>
<lb n="390"/><span>san, nár bh' é Elias é.  Ansan dúbhairt sé nár bh' fháidh</span>
<lb n="391"/><span>i n-aon chor é.  Ansan, chun bárr ar fad a thabhairt do'n</span>
<lb n="392"/><span>úmhluigheacht a bhí 'n-a chroídhe, dúbhairt sé nár bh' aoinne</span>
<lb n="393"/><span>i n-aon chor é, ná raibh ann ach guth, guth ag glaodhach sa</span>
<lb n="394"/><span>bhfásach.  Dhein sé neamhnídh dhé féin le neart úmhluigh-</span>
<lb n="395"/><span>eachta.</span></p>
<lb n="396"/>
<lb n="397"/><p><span>Níor thuig na teachtairí an úmhluigheacht san.  Conus</span>
<lb n="398"/><span>fhéadfadh duine go raibh a ainim i mbéalaibh daoine</span>
<lb n="399"/><span>ar fuid na tíre sin go léir bheith chómh h-íseal 'n-a mhéinn,</span>
<lb n="400"/><span>chómh beag suim 'n-a mhór chlú, chómh beag beann ar mholadh</span>
<lb n="401"/><span>na ndaoine, agus go ndéarfadh sé nár bh' aoinne i</span>
<lb n="402"/><span>n-aon chor é!</span></p>
<lb n="403"/>
<lb n="404"/><p><span>"Cad 'n-a thaobh," ar siad, "go ndéinean tú baisteadh</span>
<lb n="405"/><span>má's duine chómh suarach tú?"  Thug sé freagra</span>
<lb n="406"/><span>ortha agus bhí an úmhluigheacht sa bhfreagra san, leis.</span></p>
<lb n="407"/>
<lb n="408"/><p><span>"Deinim-se baisteadh i n-uisge," ar seisean,</span></p>
<lb n="409"/>
<lb n="410"/><p><span>"Ach tá i nbhúr measg, anois féin, duine nách aithin</span>
<lb n="411"/><span>daoibh.  Isé sin an t-é atá le teacht am' dhiaigh-se agus</span>
<lb n="412"/><span>nách fiú mé go ndéanfainn iall a bhróige do</span>
<lb n="413"/><span>sgaoileadh."</span></p>
<lb n="414"/>
<lb n="415"/><p><span>Siné, a phobul, bun agus éifeacht an tSoisgéil sin</span>
<lb n="416"/><span>ar fad, an úmhluigheacht a bhí i Naomh Eóin Baiste do</span>
<lb n="417"/><span>thaisbeáint dúinne.  Tá focal an tSlánuightheóra féin</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="418"/><p><span>againn leis go raibh sé os cionn na bhfáidh go léir, abhfad</span>
<lb n="419"/><span>os a gcionn, ná raibh aon bhreith ag aoinne acu air i</span>
<lb n="420"/><span>n-aoirde ná i naomhthacht ná i mbeannuightheacht, agus</span>
<lb n="421"/><span>fós cuirean sé féin 'n-a luighe ar na teachtairíbh gur</span>
<lb n="422"/><span>duine ana shuarach é, nár bh' fhiú trácht i n-aon chor air,</span>
<lb n="423"/><span>ná raibh ann ach guth, agus nár labhair an guth féin ach</span>
<lb n="424"/><span>amuich i n-uaigneas an fhásaigh.</span></p>
<lb n="425"/>
<lb n="426"/><p><span>Agus cad chuige an úmhluigheacht uathbhásach san do</span>
<lb n="427"/><span>thaisbeáint dúinne, a phobul?  Tá chun a chur 'n-a</span>
<lb n="428"/><span>luighe orainn gur ceart dúinn beagáinín de'n úmhluigheacht</span>
<lb n="429"/><span>san a dh'fhoghluim agus gur ró mhaith an bhail orainn dá</span>
<lb n="430"/><span>ndéanfaimís beagán dí dh'fhoghluim.</span></p>
<lb n="431"/>
<lb n="432"/><p><span>Ní'l aon chuma is fearr 'n-a bhféadfaimíd maitheas</span>
<lb n="433"/><span>na h-úmhluigheachta dh'fheisgint 'ná má chuirimíd os cómhair</span>
<lb n="434"/><span>ár súl olcas an uabhair.  As an uabhar iseadh fhásan</span>
<lb n="435"/><span>an uile shaghas uilc.  An t-uabhar isé chuirean duine ag</span>
<lb n="436"/><span>formad le n-a chómharsain.  As an bhformad san tagan</span>
<lb n="437"/><span>fuath do'n chómharsain, agus fearg, agus mioscais,</span>
<lb n="438"/><span>agus cúlchaint, agus tromaidheacht ; agus ansan, dlígh</span>
<lb n="439"/><span>agus clampar agus fuil.  As an uabhar a dh'fhásan an</span>
<lb n="440"/><span>tsaint.  Ní bhéadh leath beann ar an airgead ag fear</span>
<lb n="441"/><span>na sainte mura mbéadh go dtuigean sé i n'aigne go</span>
<lb n="442"/><span>gcuirfidh an t-airgead ar a chumas bheith níos aoirde 'ná</span>
<lb n="443"/><span>duine eile, agus níos uaisle, dar leis féin.  Ar ball,</span>
<lb n="444"/><span>nuair a théighean an tsaint i n-achran i gceart 'n-a</span>
<lb n="445"/><span>chroídhe, ní chuimhnighean sé ar uaisleacht ná ar ísleacht</span>
<lb n="446"/><span>ach ar an airgead féin.  Ach isé an t-uabhar a thosnuigh</span>
<lb n="447"/><span>an t-olc.</span></p>
<lb n="448"/>
<lb n="449"/><p><span>Mar sin do gach sórd aimhleasa d'á ndeinean an duine,</span>
<lb n="450"/><span>ar an saoghal.  Isé an t-uabhar a chuirean an chéad droch</span>
<lb n="451"/><span>lámh sa duine.  Isé bun-phréamh gach uilc é i gcroídhe</span>
<lb n="452"/><span>an duine.  Is leasughadh saidhbhir é do gach droch intinn</span>
<lb n="453"/><span>agus do gach droch mhian agus do gach droch bhéas.  Is</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="454"/><p><span>nimh marbhuightheach é do gach sobháilce diadha, do gach</span>
<lb n="455"/><span>intinn mhaith, do gach deagh-bhéas, do gach deagh-shampla,</span>
<lb n="456"/><span>do gach deagh-chómhairle, do gach cogar fóghanta d'á</span>
<lb n="457"/><span>labhran grásta Dé istigh i gcroídhe an duine.</span></p>
<lb n="458"/>
<lb n="459"/><p><span>Ar an dtaobh eile dhé, isí an úmhluigheacht a mhúchan agus</span>
<lb n="460"/><span>a mhillean agus a mharbhuighean an t-uabhar.  Isí an</span>
<lb n="461"/><span>úmhluigheacht bun-phréamh gach maitheasa i gcroídhe an duine.</span>
<lb n="462"/><span>Neartuighean sí creideamh agus dóchas agus carthanacht.</span>
<lb n="463"/><span>Tugan sí cead cinn do gach intinn mhaith, breis ghreama</span>
<lb n="464"/><span>do gach deagh-bhéas, breis toradh do gach deagh-shampla,</span>
<lb n="465"/><span>feidhm níos treise do gach deagh-chómhairle, agus deinean</span>
<lb n="466"/><span>sí guth árd de'n chogar a labhran grásta Dé i gcroídhe</span>
<lb n="467"/><span>an duine.  Is amhlaidh mar atá an sgéal, a phobul, ní</span>
<lb n="468"/><span>féidir do Dhia na glóire féin, ná do ghrásta Dé, aon</span>
<lb n="469"/><span>cheart a bhaint de'n duine an fhaid a bheidh an t-uabhar</span>
<lb n="470"/><span>istigh i gcroídhe an duine.  D'fhéadfadh Dia, láithreach,</span>
<lb n="471"/><span>an mac mallachtain do thiomáint síos go h-ifrean agus</span>
<lb n="472"/><span>é choimeád thíos ann, agus gan leigint dó baint i</span>
<lb n="473"/><span>n-aon chor leis an nduine.  D'fhéadfadh Dia namhaid an</span>
<lb n="474"/><span>chreidimh ar an saoghal so do chlaoidh láithreach agus do</span>
<lb n="475"/><span>chur fé chois.  D'fhéadfadh Dia an uile shólás saoghalta</span>
<lb n="476"/><span>thabhairt dos na Críosdaidhthibh ar an saoghal so, agus</span>
<lb n="477"/><span>gan teinneas ná trioblóid do leigint 'n-a ngoire</span>
<lb n="478"/><span>choídhche.  Ach cad é an tairbhe bhéadh ag Dia as san go</span>
<lb n="479"/><span>léir an fhaid a bhéadh an t-uabhar, namhaid Dé, istigh</span>
<lb n="480"/><span>i n-ár gcroídhe againne!</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>D'á bhrígh sin, sar ar féidir do Dhia na glóire aon</span>
<lb n="483"/><span>mhaitheas a dh'fhághail as an gCríosdaidhe, ní foláir, ar</span>
<lb n="484"/><span>dtúis, an t-uabhar do dhíbirt amach a' croídhe an Chríosd-</span>
<lb n="485"/><span>aidhe sin, agus an croídhe do líonadh go bara le fíor</span>
<lb n="486"/><span>úmhluigheacht, i n-inead an uabhair.</span></p>
<lb n="487"/>
<lb n="488"/><p><span>Chuige sin iseadh chuirean an Eaglais anso os ár</span>
<lb n="489"/><span>gcómhair indiú, sa tSoisgéal so a léigheas daoibh, an</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="490"/><p><span>umhluigheacht uathbhásach san a bhí istigh 'n-a chroídhe ag</span>
<lb n="491"/><span>Naomh Eóin Baiste.   Dúbhairt an Slánuightheóir ná</span>
<lb n="492"/><span>raibh duine beó riamh dob' aoirde i láthair Dé 'ná Naomh</span>
<lb n="493"/><span>Eóin Baiste, agus dúbhairt Naomh Eóin Baiste féin ná</span>
<lb n="494"/><span>raibh ann ach guth, ná raibh duine beó ba shuaraighe 'ná é.</span></p>
<lb n="495"/>
<lb n="496"/><p><span>Má bhí Naomh Eóin Baiste chómh h-árd san i láthair Dé</span>
<lb n="497"/><span>agus chómh h-umhal san i n' aigne féin, conus is féidir</span>
<lb n="498"/><span>dúinne, atá íseal, suarach go leór, i láthair Dé, bheith</span>
<lb n="499"/><span>árd i n-ár n-aigne féin?  Cad é mar obair dúinne</span>
<lb n="500"/><span>uabhar a bheith orainn, agus mór-is-fiú, agus eiríghe-</span>
<lb n="501"/><span>anáirde, agus droch mheas a bheith againn ar ár gcómhar-</span>
<lb n="502"/><span>sain?  Obair gan chiall, gan mheabhair, gan tuisgint</span>
<lb n="503"/><span>iseadh é, a Chríosdaidhthe.  Ach galar iseadh an t-uabhar</span>
<lb n="504"/><span>gur deacair leigheas a dhéanamh air.  Cuid de'n leigheas</span>
<lb n="505"/><span>iseadh an teagasg so a tugtar dúinn i Soisgéal an</span>
<lb n="506"/><span>lae indiu.  Má bhí aon duine beó riamh nár mhisde dhó</span>
<lb n="507"/><span>raint mór-is-fiú bheith air b' é Naomh Eóin Baiste an</span>
<lb n="508"/><span>duine sin.  Má bhí sé sin gan uabhar cad é mar obair</span>
<lb n="509"/><span>dúinne uabhar a bheith orainn?  Má bhí sé sin úmhal</span>
<lb n="510"/><span>nách é is lúgha is gann dúinne bheith úmhal?</span></p>
<lb n="511"/>
<lb n="512"/><p><span>Iaraimís anois ar Dhia, a Chríosdaidhthe, an úmhluigheacht</span>
<lb n="513"/><span>san do bhronnadh orainn, go flúirseach agus go saidhbhir,</span>
<lb n="514"/><span>tré impidhe na Maighdine Muire Máthair Dé, agus</span>
<lb n="515"/><span>tré impidhe Naoimh Eóin Baiste, i dtreó go mbeidh ár</span>
<lb n="516"/><span>slígh chun Dé go maith an fhaid a fágfar ar an saoghal</span>
<lb n="517"/><span>so sinn, agus ansan, nuair a thógfaidh Dia as an saoghal</span>
<lb n="518"/><span>sinn, go dtabharfaidh sé aoibhneas na bhflathas dúinn</span>
<lb n="519"/><span>ar feadh na síoruidheachta, i bhfochair na naomh agus</span>
<lb n="520"/><span>na n-aingeal agus i bhfochair Naoimh Eóin Baiste féin.</span>
<lb n="521"/><span>Amen, a Thighearna!</span>
<lb n="522"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="523"/><p><span>AN CEATHRAMHADH DOMHNACH DE'N ADBHENT.</span></p>
<lb n="524"/>
<lb n="525"/><p><span>Léightear an Soisgéal. (Lúcás 3.)</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>A phobul Dé, is ar Naomh Eóin Baiste atá trácht sa</span>
<lb n="528"/><span>tSoisgéal indiu airís againn, fé mar a bhí Dé Domhnaigh</span>
<lb n="529"/><span>seo ghaibh tharainn agus an Domhnach roimis.  Dé</span>
<lb n="530"/><span>Domhnaigh seo a ghaibh tharainn do cuireadh os ár gcómhair</span>
<lb n="531"/><span>an úmhluigheacht thar bárr a bhí i Naomh Eóin Baiste, agus</span>
<lb n="532"/><span>do deineadh san i dtreó go spriocfaí sinn féin chun</span>
<lb n="533"/><span>úmhluigheachta.  Tháinig Naomh Eóin Baiste chun na</span>
<lb n="534"/><span>slíghe d'ollamhughadh do'n tSlánuightheóir.  Cad í an</span>
<lb n="535"/><span>tslígh a bhí aige le h-ollamhughadh do'n tSlánuightheóir?</span>
<lb n="536"/><span>Cad í an tslígh í ach an tslígh isteach i gcroídhe na</span>
<lb n="537"/><span>ndaoine?  Chun dul isteach i gcroídhe na ndaoine</span>
<lb n="538"/><span>agus seilbh a ghlacadh ann, agus fanamhaint ann, iseadh</span>
<lb n="539"/><span>bhí an Slánuightheóir ag teacht.  Siné an bóthar isteach</span>
<lb n="540"/><span>a bhí ag Naomh Eóin Baiste le h-ollamhughadh agus le</span>
<lb n="541"/><span>réidhteach agus le díriughadh, i dtreó go líonfaí suas</span>
<lb n="542"/><span>gach clais agus go leagfaí ar lár gach cnoc agus gach</span>
<lb n="543"/><span>sliabh, agus go mbéadh gach cam 'n-a dhíreach agus gach</span>
<lb n="544"/><span>garbh 'n-a réidh, agus ansan ná béadh aon rud chun</span>
<lb n="545"/><span>grásta an tSlánuightheóra do chosg ar dhul isteach agus</span>
<lb n="546"/><span>fanamhaint istigh.</span></p>
<lb n="547"/>
<lb n="548"/><p><span>Labharthar ar chnocaibh agus ar shléibhtibh a bhí le</span>
<lb n="549"/><span>leagadh ar lár.  B'é an t-uabhar a bhí i gcroídhe na</span>
<lb n="550"/><span>ndaoine an cnoc dob' aoirde dhíobh san.  Do tugadh</span>
<lb n="551"/><span>do Naomh Eóin Baiste, chun an chnuic sin do leagadh, an</span>
<lb n="552"/><span>úmhmhluigheacht úd ar ar thráchtamair Dé Domhnaigh seo</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="553"/><p><span>ghaibh tharainn.  Ach bhí an tslígh go léir lán de chnocaibh</span>
<lb n="554"/><span>agus de shléibhtibh, cnuic a shíolraidh ó'n gcnoc mór san,</span>
<lb n="555"/><span>agus níor bh'fholáir iad go léir do leagadh agus do</span>
<lb n="556"/><span>leibhéaladh sar ar bh'fhéidir do ghrásta an tSlánuightheóra</span>
<lb n="557"/><span>dul isteach.  Bhí cnoc an uabhair ar dtúis, os a gcionn</span>
<lb n="558"/><span>go léir, agus leathta fútha go léir thíos.  Ansan bhí</span>
<lb n="559"/><span>na cnuic agus na sléibhte fiadhaine eile, saint agus drúis</span>
<lb n="560"/><span>agus craos agus fearg agus formad agus leisge,</span>
<lb n="561"/><span>agus sluagh de chnocánaibh grána achranacha mór-thímpal</span>
<lb n="562"/><span>ag bun gach cnuic díobh san.   Bhí aigne na ndaoine</span>
<lb n="563"/><span>múchta, calcaithe, le gach sórd peacadh d'á olcas agus</span>
<lb n="564"/><span>d'á ghráinneamhlacht.   Ní raibh aon aithne d'aitheantaibh</span>
<lb n="565"/><span>Dé ná raibh briste brúighte acu ar gach aon tsaghas</span>
<lb n="566"/><span>cuma, agus ní raibh suim acu i nDia ná i n-aithrighe,</span>
<lb n="567"/><span>i neamh ná i n-ifrean.  Bhí an sgéal ar an gcuma san,</span>
<lb n="568"/><span>ní h-amháin ag págánachaibh na Gréige agus na Rómha,</span>
<lb n="569"/><span>ach ag sliocht Ábrahaim féin, ag pobul Isráeil, an</span>
<lb n="570"/><span>pobul a thogh Dia dhó féin, an tsliocht a fuair na</span>
<lb n="571"/><span>h-aitheanta, agus gur b' ortha do gealladh an Slánuigh-</span>
<lb n="572"/><span>theóir do theacht i gcolainn daona.  Bhíodar imthighthe</span>
<lb n="573"/><span>amú' ó fhírinne agus ó ghrásta Dé i dtreó go rabhadar</span>
<lb n="574"/><span>níosa mheasa, dá mb'fhéidir é, 'ná na págánaigh a bhí</span>
<lb n="575"/><span>'n-a dtímpal ar fuid an domhain.  Ní raibh aon droch</span>
<lb n="576"/><span>bhéas gráinneamhail ag na págánaigh ná raibh acu, agus</span>
<lb n="577"/><span>bhí droch nídh acu ná raibh ag na págánaigh.  Níor dhein</span>
<lb n="578"/><span>na págánaigh ceilt ná séanadh ar a ndroch bheartaibh.</span>
<lb n="579"/><span>Ní mar sin dos na Iúdaigh.  Do chlúduigheadar a ndroch</span>
<lb n="580"/><span>bhearta fé sgáil na beannuightheachta.  Do leigeadar</span>
<lb n="581"/><span>ortha, os cómhair an tsaoghail, go rabhadar ana naomhtha,</span>
<lb n="582"/><span>ana bheannuighthe, ana dhiadha, agus laistigh, fé'n</span>
<lb n="583"/><span>samhlughadh san, thugadar iad féin suas, gan srian gan</span>
<lb n="584"/><span>chosg, do'n uile shaghas peacadh d'á olcas agus d'á</span>
<lb n="585"/><span>ghráinneamhlacht, i dtreó gur chuir ár Slánuightheóir i</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="586"/><p><span>gcomparáid iad leis na tuamaibh aolta, iad geal</span>
<lb n="587"/><span>lasmuich agus gan istigh ionta ach an bréantas.</span></p>
<lb n="588"/>
<lb n="589"/><p><span>Bhí an sgéal ar an gcuma san nuair a tháinig an t-am,</span>
<lb n="590"/><span>an cúigmhadh bliadhain déag d'ímpireacht Thibérias Chésair,</span>
<lb n="591"/><span>mar a deir an Soisgéal, agus do tháinig briathar Dé</span>
<lb n="592"/><span>ar Eóin, mac Sacarí, sa bhfásach, agus do ghluais Eóin</span>
<lb n="593"/><span>ar fuaid na dtíortha ar bruach abhann Iórdain, agus</span>
<lb n="594"/><span>d'fhógair sé baisteadh chun aithrighe agus chun maitheamh-</span>
<lb n="595"/><span>nachais peacaí.  Do labhair an guth sa bhfásach, díreach</span>
<lb n="596"/><span>fé mar a gheall Isáias Fáidh abhfad roimhe sin:</span></p>
<lb n="597"/>
<lb n="598"/><p><span>"Deinidh slígh an Tighearna d'ollamhughadh; deinidh na</span>
<lb n="599"/><span>bóithre do dhíriughadh dhó; líonfar gach gleann agus</span>
<lb n="600"/><span>isleófar gach sliabh agus gach cnoc, agus beidh gach</span>
<lb n="601"/><span>cam 'n-a dhíreach agus gach slígh gharbh 'n-a shlígh</span>
<lb n="602"/><span>réidh; agus chífidh gach feóil an slánughadh a dhéanfaidh</span>
<lb n="603"/><span>Dia."</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>Sin mar a thargair Isáias, a phobul, teacht Naomh</span>
<lb n="606"/><span>Eóin Baiste, agus sin mar a tháinig sé.  Do ghlaoidh</span>
<lb n="607"/><span>sé ar na Iúdaigh agus dúbhairt sé leó an aithrighe</span>
<lb n="608"/><span>dhéanamh, an tslígh d'ollamhughadh agus do chur i dtreó</span>
<lb n="609"/><span>do theacht an Tighearna.</span></p>
<lb n="610"/>
<lb n="611"/><p><span>Do thóg an Eaglais an chaint sin adúbhairt Isáias</span>
<lb n="612"/><span>agus chuir sí anso isteach i Soisgéal an lae indiu í, i</span>
<lb n="613"/><span>dtreó go labharfaí indiu í le Críosdaidhthibh an domhain</span>
<lb n="614"/><span>agus go n-iarfaí ortha an aithrighe dhéanamh fé mar a</span>
<lb n="615"/><span>h-iaradh an uair sin ar na Iúdaigh an aithrighe dhéanamh.</span>
<lb n="616"/><span>Bhí gádh go cruaidh ag na Iúdaigh le h-aithrighe dhéanamh.</span>
<lb n="617"/><span>Is dána an t-éadan nár bh'fholáir a bheith ar aoinne</span>
<lb n="618"/><span>againne a déarfadh ná fuil gádh aige féin le h-aithrighe.</span></p>
<lb n="619"/>
<lb n="620"/><p><span>D'á bhrígh sin, a phobul, labhran an Eaglais linne go</span>
<lb n="621"/><span>léir indiu i bhfocalaibh Isáias.  Glaodhan sí orainn,</span>
<lb n="622"/><span>díreach mar a ghlaoidh Naomh Eóin Baiste ar na</span>
<lb n="623"/><span>Iúdaigh, agus deir sí linn an tslígh d'ollamhughadh do'n</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="624"/><p><span>Tighearna.  Deir sí linn na cnuic agus na sléibhte</span>
<lb n="625"/><span>móra do leagadh ar lár, 'sé sin, uabhar agus saint agus</span>
<lb n="626"/><span>mioscais, agus gach sórd eile ainmhian, do chur as ár</span>
<lb n="627"/><span>gcroídhe amach, mar gur cuma iad nó cnuic atá sa</span>
<lb n="628"/><span>tslígh ar ghrásta Dé agus ná leigfeadh dó teacht isteach</span>
<lb n="629"/><span>i n-ár n-anam.  Deir sí linn na gleannta do líonadh</span>
<lb n="630"/><span>suas, 'sé sin, na clasa doimhne folamha atá i n-ár</span>
<lb n="631"/><span>n-aigne, clasa ná fuil ag fás ionta ach smuínte</span>
<lb n="632"/><span>díomhaoine, smuínte gan tairbhe, smuínte baoithe,</span>
<lb n="633"/><span>smuínte peacamhla, iad do líonadh suas, i dtreó ná</span>
<lb n="634"/><span>beidh slígh ag aon droch nídh chun fáis a thuille ionta,</span>
<lb n="635"/><span>agus go bhféadfaidh grásta Dé siúbhal agus seasamh</span>
<lb n="636"/><span>ortha, agus iad a choimeád cúmhrtha, glan, foláin.  Déir</span>
<lb n="637"/><span>sí linn gach cam a dhéanamh díreach.  Ní féidir do</span>
<lb n="638"/><span>ghrásta Dé teacht isteach i n-anam an duine tré</span>
<lb n="639"/><span>bhóithribh cama.  Bóthar cam iseadh faoisdin ná raibh</span>
<lb n="640"/><span>fírinneach, faoisdin a dheinean duine uaireanta nuair</span>
<lb n="641"/><span>a choimeádan sé droch nídh éigin gan innsint, nó nuair</span>
<lb n="642"/><span>a chuirean sé milleán na bpeacaí ar dhuine éigin eile,</span>
<lb n="643"/><span>nó ar bheithigheach éigin, ar an mboin nó ar an gcapall.</span>
<lb n="644"/><span>Tá an cam san i n-aigne an duine riamh.  Bhí sé i</span>
<lb n="645"/><span>n-aigne ár gcéad athar Adam nuair a dúbhairt sé</span>
<lb n="646"/><span>gur bh' í an bhean a thug Dia dhó fé ndeara dhó an peacadh</span>
<lb n="647"/><span>dhéanamh.  Tá an cam san i n-aigne gach Críosdaidhe a</span>
<lb n="648"/><span>bhíon ag dul ar a chosaint féin i n-aghaidh Dé sa bhfaoisdin,</span>
<lb n="649"/><span>chómh maith agus ná béadh radharc ag Dia ar an</span>
<lb n="650"/><span>smuíneamh is sia isteach 'n-a chroídhe.  Iaran an</span>
<lb n="651"/><span>Eaglais ar gach Críosdaidhe feuchaint chuige féin go</span>
<lb n="652"/><span>géar, agus gach cam d'á bhruil istigh 'n-a chroídhe, ag</span>
<lb n="653"/><span>teacht idir é agus grásta an tSlánuightheóra, é</span>
<lb n="654"/><span>dhíriughadh amach i láthair Dé, milleán a pheacaí go</span>
<lb n="655"/><span>léir d'fhágáilt air féin, é féin a thabhairt ciontach go</span>
<lb n="656"/><span>h-iomlán agus gan bheith ag dul ar a chosaint féin, ach</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="657"/><p><span>a iaraidh go h-úmhal agus go h-aithrigheach ar Dhia na</span>
<lb n="658"/><span>glóire na peacaí a mhaitheamh dó.</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>Iaran an Eaglais orainn, mar a dúbhairt Isáias ar</span>
<lb n="661"/><span>dtúis, agus mar a deir an Soisgéal indiú i dtaobh</span>
<lb n="662"/><span>Eóin Baiste, "gach slígh gharbh a dhéanamh réidh."  Bóthar</span>
<lb n="663"/><span>garbh iseadh bóthar atá lán de chlochaibh agus de charaig-</span>
<lb n="664"/><span>reachaibh agus de gach aon tsaghas mí-chothraim agus</span>
<lb n="665"/><span>acharainn.  Siné díreach an saghas bóthair a bhíon le</span>
<lb n="666"/><span>gabháil ar an saoghal so ag an nduine n-a mbíon a</span>
<lb n="667"/><span>chroídhe greamuighthe ar mhaoin agus ar shaidhbhreas an</span>
<lb n="668"/><span>tsaoghail seo.  Ní gádh do dhuine aon fhághaltas mór</span>
<lb n="669"/><span>de mhaoin ná de shaidhbhreas an tsaoghail seo bheith aige</span>
<lb n="670"/><span>chun a chroídhe bheith greamuighthe mar sin air.  Ní h-eadh,</span>
<lb n="671"/><span>ach d'fhéadfadh an duine is dealbha d'ár mhair riamh a</span>
<lb n="672"/><span>chroídhe a bheith chómh greamuighthe ar an saoghal so aige</span>
<lb n="673"/><span>agus dá mba leis an saoghal go léir.  An t-é n-a</span>
<lb n="674"/><span>mbeidh a chroídhe greamuighthe mar sin ar an saoghal</span>
<lb n="675"/><span>aige, is cuma é nó duine a bhéadh ag gabháil tré bhóthar</span>
<lb n="676"/><span>gharbh a bhéadh lán de chlochaibh agus de charaigreachaibh.</span>
<lb n="677"/><span>An uile phéirse de'n tslígh d'á gcuirean sé dhe ní bhíon</span>
<lb n="678"/><span>sé ach ag bualadh a chos i gcoinnibh na gcloch agus ag</span>
<lb n="679"/><span>gearradh a ghlún ar na caraigreachaibh.  Trioblóidí an</span>
<lb n="680"/><span>tsaoghail na clocha agus na caraigreacha.  Ní gheibhean</span>
<lb n="681"/><span>sé neómat suaimhnis de ló ná d'oidhche uatha.  Ní leigid</span>
<lb n="682"/><span>siad dó cuimhneamh ar phaidir ná ar Chréidh, ar Dhia ná</span>
<lb n="683"/><span>ar Mhuire, ar fhaoisdin ná ar Chomaoine, ar leas a</span>
<lb n="684"/><span>anama ná ar an síoruidheacht.  Iaran an Eaglais</span>
<lb n="685"/><span>indiu ar an nduine sin, "an bóthar garbh do dhéanamh</span>
<lb n="686"/><span>réidh."  Conus is féidir dó an bóthar garbh a dhéanamh</span>
<lb n="687"/><span>réidh?  Conus is féidir dó na clocha agus na caraig-</span>
<lb n="688"/><span>reacha do thógaint de'n bhóthar?  Ní'l aige le déanamh</span>
<lb n="689"/><span>ach a chroídhe do dheighilt ó'n saoghal so agus é ghreamughadh</span>
<lb n="690"/><span>ar an saoghal eile.  An té ná cuirfidh aon tsuim i</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="691"/><p><span>ngnóthaíbh an tsaoghail seo ní bhéarfaid trioblóidí an</span>
<lb n="692"/><span>tsaoghail aon ghreim ar chroídhe air; beidh sé sásta le</span>
<lb n="693"/><span>toil Dé i gcómhnuighe.  Má théighean rud 'n-a choinnibh</span>
<lb n="694"/><span>tógfaidh sé a chroídhe suas chun Dé agus déarfaidh sé, ó</span>
<lb n="695"/><span>chroídhe, "Go ndéintear do thoil ar an dtalamh mar a</span>
<lb n="696"/><span>déintear ar neamh!"  Bainean san an cruadas as</span>
<lb n="697"/><span>na clochaibh.  Ní ghortuighid siad a chosa.   Bíon</span>
<lb n="698"/><span>suaimhneas istigh 'n-a chroídhe, pé caismirt a bhíon 'n-a</span>
<lb n="699"/><span>thímpal.  Ní chuirean aon rud puinn buartha air, nó</span>
<lb n="700"/><span>má chuirean, is buairt í ná deinean ach é thógáilt suas</span>
<lb n="701"/><span>níos aoirde chun Dé agus neamhshuim níos mó thabhairt</span>
<lb n="702"/><span>dó sa tsaoghal so agus ins gach nídh a bhainean leis an</span>
<lb n="703"/><span>saoghal so.  Bíon caoi go h-áluinn ag grásta an</span>
<lb n="704"/><span>tSlánuightheóra ar theacht isteach 'n-a chroídhe agus ar</span>
<lb n="705"/><span>oibriughadh go torthamhail istigh ann, mar, le congnamh</span>
<lb n="706"/><span>Dé, tá "bóthar réidh" déanta aige de'n "bhóthar gharbh."</span></p>
<lb n="707"/>
<lb n="708"/><p><span>An Críosdaidhe a ghlacfaidh teagasg na h-Eaglaise,</span>
<lb n="709"/><span>i Soisgéal an lae indiu, ar an gcuma san, aireóchaidh</span>
<lb n="710"/><span>sé an guth ag labhairt sa bhfásach, i bhfásach an tsaoghail</span>
<lb n="711"/><span>seo, ollamhóchaidh sé a chroídhe do'n tSlánuightheóir,</span>
<lb n="712"/><span>cuirfidh sé gach cam as a chroídhe le faoisdin ghlan,</span>
<lb n="713"/><span>cuirfidh sé clocha agus caraigreacha agus trioblóidí</span>
<lb n="714"/><span>an tsaoghail i leith-taoibh uaidh féin le foidhne agus le</span>
<lb n="715"/><span>mainíghin as Dia.  Ansan, nuair a bheidh an bóthar</span>
<lb n="716"/><span>curtha dhe aige agus a chúrsa tabhartha, fíorfar 'n-a</span>
<lb n="717"/><span>thaobh an focal deirineach de'n tSoisgéal: "Chífidh gach</span>
<lb n="718"/><span>feóil an slánughadh a dhéanfaidh Dia."  Go dtugaidh</span>
<lb n="719"/><span>Dia san dúinne, a phobul, tré impidhe na Maighdine</span>
<lb n="720"/><span>Muire agus tré impidhe Naoimh Eóin Baiste.  Amen.</span>
<lb n="721"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="722"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="723"/>
<lb n="724"/><p><span>LÁ NODLAG.</span></p>
<lb n="725"/>
<lb n="726"/><p><span>Léightear an Soisgéal. (Lúcás 2. c.)</span></p>
<lb n="727"/>
<lb n="728"/><p><span>A phobul,</span></p>
<lb n="729"/>
<lb n="730"/><p><span>Gan amhras do mheas an t-Ímpire árd-chómhachtach</span>
<lb n="731"/><span>san a bhí an uair sin ' n-a cheann ar Ímpireacht na</span>
<lb n="732"/><span>Rómha gur ag déanamh a thoile féin a bhí sé nuair a</span>
<lb n="733"/><span>chuir sé amach an t-órdughadh san, ach níor bh' eadh.  Toil</span>
<lb n="734"/><span>Dé a bhí aige 'á dhéanamh.  Leamhnughadh Dé a bhí aige</span>
<lb n="735"/><span>d'á chur chun cinn, bíodh ná raibh aon phioc d'á fhios</span>
<lb n="736"/><span>aige.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>Nuair a chaill ár gcéad athair agus ár gcéad mháthair</span>
<lb n="739"/><span>ceart na cine daona chun rígheachta na bhflathas, do</span>
<lb n="740"/><span>gheall Dia dhóibh go dtiocfadh duine ar shíol na mná agus</span>
<lb n="741"/><span>go saothróchadh sé an ceart san dóibh airís.  D'fhan</span>
<lb n="742"/><span>an gheallamhaint sin i n-aigne na ndaoine.  Do labhair</span>
<lb n="743"/><span>na fáidhe agus na h-aithreacha naomhtha ar an ngeallamhaint</span>
<lb n="744"/><span>sin, ó am go h-am, 'ghá innsint, fé mar a dh'fhoillsigh</span>
<lb n="745"/><span>Dia dhóibh é, cathain agus canad a cómhlíonfaí í.</span>
<lb n="746"/><span>Dúbhradar gur sa n-áit d'ar bh'ainim Betlehem</span>
<lb n="747"/><span>a cómhlíonfaí í, agus do thuig sgoláirí na n-Iúdach</span>
<lb n="748"/><span>go raibh an t-am ann tímpal na h-aimsire 'n-ar</span>
<lb n="749"/><span>cuireadh an reacht so amach.  B'é toil an Ímpire</span>
<lb n="750"/><span>an reacht san a chur amach an uair sin i dtreó go</span>
<lb n="751"/><span>bhfaghadh sé amach cad é an mhéid daoine a bhí sa tír.</span>
<lb n="752"/><span>Ach b' é toil Dé go gcurfaí an reacht san amach an uair</span>
<lb n="753"/><span>sin i dtreó go dtabharfaí gach cine de chlainn Isráeil</span>
<lb n="754"/><span>chun a mbaile dúchais féin agus go dtabharfaí Naomh</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="755"/><p><span>Ióseph agus an Mhaighdean Mhuire go Betlehem, go</span>
<lb n="756"/><span>cathair Dáibhid, a mbaile dúchais, agus gur b'ann a</span>
<lb n="757"/><span>thiocfadh an Slánuightheóir ar an saoghal, fé mar a</span>
<lb n="758"/><span>gealladh.  Mar sin do cómhlíonfaí go cruinn na</span>
<lb n="759"/><span>targaireachtaí go léir; agus 'n-a theannta san do</span>
<lb n="760"/><span>thiocfadh rud eile as.  Do bhéadh os cómhair a súl ag</span>
<lb n="761"/><span>lucht seanachuis go deó cúntas cruinn, soiléir, so-</span>
<lb n="762"/><span>thuisgionta ar cathain agus canad a rugadh ár Slán-</span>
<lb n="763"/><span>uightheóir.  Níor bh'fhéidir choídhche aon dul amú' bheith sa</span>
<lb n="764"/><span>sgéal.  Bhí fios aimsire an reachta ag an saoghal mór</span>
<lb n="765"/><span>agus a chúntas ins na leabhraibh, agus bhí an t-áireamh</span>
<lb n="766"/><span>ins na leabhraibh le feisgint, agus ar an áireamh san</span>
<lb n="767"/><span>bhí an dá ainim, Muire agus Ióseph, agus ní do Nasaret,</span>
<lb n="768"/><span>a n-áit cómhnuighthe, a bhí an dá ainim sin curtha síos,</span>
<lb n="769"/><span>ach do Bhetlehem, a gcathair dúchais, an áit a bhí ceapaithe</span>
<lb n="770"/><span>do'n tSlánuightheóir chun teacht ar an saoghal.</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>Ansan, fé mar a deir an Soisgéal, tháinig an t-am</span>
<lb n="773"/><span>agus do rug an Mhaighdean a mac, a céad-ghein, agus</span>
<lb n="774"/><span>d'fhill sí i n-éadaighibh é agus chuir sí 'n-a luighe i</span>
<lb n="775"/><span>mainseur é, mar ní raibh aon tslígh dhóibh i n-aon cheann</span>
<lb n="776"/><span>des na tighthibh ósda a bhí sa chathair.</span></p>
<lb n="777"/>
<lb n="778"/><p><span>Is mór an t-adhbhar machtnaimh do Chríosdaidhthibh atá</span>
<lb n="779"/><span>sa méid sin cainte, a phobul Dé.  An Slánuightheóir a</span>
<lb n="780"/><span>bhí geallta do'n chine daona ó thosach aimsire, an</span>
<lb n="781"/><span>Fuasgalóir ar a raibh na fáidhe go léir ag déanamh tar-</span>
<lb n="782"/><span>gaireachta ar feadh cheithre mhíle bliadhan, an Rígh go raibh</span>
<lb n="783"/><span>a chómhacht agus a réim gan teóra le luighe go h-iomlán</span>
<lb n="784"/><span>agus go fórleathan ar chómhachtaibh an tsaoghail seo agus</span>
<lb n="785"/><span>an tsaoghail eile, é ag teacht ar an saoghal so gan</span>
<lb n="786"/><span>gradam gan saidhbhreas, gan leabaidh n-a luighfeadh sé</span>
<lb n="787"/><span>ann, gan díon os cionn a chinn!  Sin mistéir, a phobul.</span>
<lb n="788"/><span>Sin rún diamhar.   Ní féidir dúinn é thuisgint go</span>
<lb n="789"/><span>h-iomlán, ach is ceart dúinn machtnamh go dlúth air agus</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="790"/><p><span>an brígh atá leis do thuisgint chómh fada agus is féidir</span>
<lb n="791"/><span>dúinn é.</span></p>
<lb n="792"/>
<lb n="793"/><p><span>Déarfadh ciall agus tuisgint an tsaoghail seo, má</span>
<lb n="794"/><span>theastuigh ó'n Slánuightheóir na daoine do chómhairliughadh</span>
<lb n="795"/><span>agus iad do chur ar a leas, gur mhaith an rud dó teacht</span>
<lb n="796"/><span>ar an saoghal i gcruth éigin 'n-a mbéadh uraim ag an</span>
<lb n="797"/><span>saoghal dó, i gcruth éigin a bhéadh uasal, creideamhnach,</span>
<lb n="798"/><span>onóireach.  Ní mar sin a tháinig sé, ach díreach sa</span>
<lb n="799"/><span>chruth is mó a gheibhean, i gcómhnuighe, ó'n saoghal so</span>
<lb n="800"/><span>agus ó cháirdibh an tsaoghail seo, easonóir agus droch</span>
<lb n="801"/><span>mheas agus tarcuisne.   Ní'l aon rud is mó gheibhean</span>
<lb n="802"/><span>droch mheas ó'n saoghal so 'ná dealbhas.  Tháinig an</span>
<lb n="803"/><span>Slánuightheóir go fíor dhealbh.  I n-inead na h-uaisleachta</span>
<lb n="804"/><span>do thogh sé an ísleacht.  I n-inead pháláis an rígh do</span>
<lb n="805"/><span>thogh sé pluais na caraige.  I n-inead an chliabháin óir</span>
<lb n="806"/><span>do thogh sé mainseur an asail.  Cad é an múineadh</span>
<lb n="807"/><span>a thugan san dúinne, a phobul?  Múinean sé dhúinn</span>
<lb n="808"/><span>nách fíor-uaisleacht i láthair Dé uaisleacht an tsaoghail</span>
<lb n="809"/><span>seo.  Gur uaisleacht bhréagach uaisleacht an tsaoghail</span>
<lb n="810"/><span>seo.  Gur saidhbhreas bréagach saidhbhreas an tsaoghail</span>
<lb n="811"/><span>seo.  Gur b' é an t-é a bhíon íseal ar an saoghal so an</span>
<lb n="812"/><span>t-é is dóichíghde bheith uasal i láthair Dé, agus gur b'</span>
<lb n="813"/><span>é an t-é a thugan a chroídhe agus a aigne ar fad do</span>
<lb n="814"/><span>shaidhbhreas agus do chreideamhaint agus d'onóir an</span>
<lb n="815"/><span>tsaoghail seo, is dóichíghde bheith suarach go maith i láthair</span>
<lb n="816"/><span>Dé.</span></p>
<lb n="817"/>
<lb n="818"/><p><span>Gan amhras d'fhéadfadh duine a dhá dhóithin de shaidh-</span>
<lb n="819"/><span>bhreas agus de chreideamhaint agus d'onóir an tsaoghail</span>
<lb n="820"/><span>seo a bheith aige gan díobháil anama dhó féin.  Ach</span>
<lb n="821"/><span>isé saghas duine é sin 'ná an fear ná leigfidh do'n</span>
<lb n="822"/><span>tsaidhbhreas ná do'n chreideamhaint ná do'n onóir aon</span>
<lb n="823"/><span>ghreim a bhreith ar chroídhe air; an fear a thuigfidh i n-a</span>
<lb n="824"/><span>aigne, coitchianta, ná fuil ins na neithibh sin ach neithe a</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="825"/><p><span>thug Dia dhó ar iasacht go ceann tamaill bhig agus</span>
<lb n="826"/><span>nách foláir sgaramhaint leó nuair a bheidh an tamall</span>
<lb n="827"/><span>beag caithte.  Déanfaidh an duine sin úsáid mhaith</span>
<lb n="828"/><span>de'n tsaidhbhreas an fhaid is toil le Dia é fhágáilt 'n-a</span>
<lb n="829"/><span>chúram air, agus má's toil le Dia é thógáilt uaidh ní</span>
<lb n="830"/><span>bheidh sé ag briseadh a chroídhe 'n-a dhiaigh.  Ní thiocfaidh</span>
<lb n="831"/><span>an saidhbhreas idir é agus Dia an fhaid a bheidh sé ar</span>
<lb n="832"/><span>an saoghal so, agus ní bheidh aon nídh le freagairt aige</span>
<lb n="833"/><span>ann nuair a raghaidh sé i láthair Dé ar an saoghal eile.</span></p>
<lb n="834"/>
<lb n="835"/><p><span>Ach ní h-é gach aoinne a dh'fhéadfadh saidhbhreas agus</span>
<lb n="836"/><span>creideamhaint agus maitheasaí eile an tsaoghail seo</span>
<lb n="837"/><span>do láimhseáil ar an gcuma san.  Is amhlaidh mar atá</span>
<lb n="838"/><span>an sgéal ag ár bhformhór, is neamhchontabhartaighe go</span>
<lb n="839"/><span>mór dúinn bheith i n-éaghmuis an tsaidhbhris 'ná é bheith</span>
<lb n="840"/><span>againn.  Siné an rud ba thoil le n-ár Slánuightheóir</span>
<lb n="841"/><span>a chur 'n-a luighe orainn nuair a thogh sé an ísleacht i</span>
<lb n="842"/><span>n-inead na h-uaisleachta, an stábla i n-inead pháláis</span>
<lb n="843"/><span>an rígh, mainseur an asail i n-inead an chliabháin óir.</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>Ach mura raibh uaisleacht an tsaoghail seo 'n-a thímpal</span>
<lb n="846"/><span>an uair sin bhí uaisleacht nár bh'í sin 'n-a thímpal.</span>
<lb n="847"/><span>Tháinig mór-shluagh aingeal as na flathais ag tabhairt</span>
<lb n="848"/><span>onóra dhó, mar gur bh'é Righ na bhflathas é.  Ach cár</span>
<lb n="849"/><span>thánadar?  Ar thánadar go dtí rígh na tíre, nó ag</span>
<lb n="850"/><span>triall ar uaislibh na tíre?  Níor thánadar.  Bhí</span>
<lb n="851"/><span>aodhairí i gcómhgar na h-áite agus bhíodar ag faire</span>
<lb n="852"/><span>na h-oídhche ag tabhairt aire d'á dtreudaibh, agus</span>
<lb n="853"/><span>tháinig an t-aingeal agus sheasaimh sé i n-aice leo, agus</span>
<lb n="854"/><span>do las solus Dé 'n-a dtímpal, agus, nídh nár</span>
<lb n="855"/><span>bh'iongnadh, tháinig sgannradh ortha.  Ansan dúbhairt</span>
<lb n="856"/><span>an t-aingeal leo: "Ná bíodh eagla oraibh," ar seisean.</span>
<lb n="857"/><span>"Do thánag le sgéala maithe chúghaibh.  Tá an Slán-</span>
<lb n="858"/><span>uightheóir tagaithe ar an saoghal chúghaibh, i gCathair</span>
<lb n="859"/><span>Dáibhid, indiu, 'sé sin Críosd an Tighearna.  Agus seo</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="860"/><p><span>cómhartha dhaoibh," ar seisean.  "Gheobhaidh sibh an Leanbh</span>
<lb n="861"/><span>agus é fillte i n-éadach 'n-a luighe i mainseur."</span></p>
<lb n="862"/>
<lb n="863"/><p><span>Feuch isteach sa chaint sin, a Chríosdaidhe.  Sgéala</span>
<lb n="864"/><span>móra maithe.  Slánuightheóir an domhain tagaithe ar</span>
<lb n="865"/><span>an saoghal.  É tagaithe sa n-áit 'n-ar gealladh É</span>
<lb n="866"/><span>theacht, i gCathair Dáibhid, sa cathair 'n-a raibh fhios ag</span>
<lb n="867"/><span>an uile dhuine de chlainn Isráeil go raibh sé le teacht.</span>
<lb n="868"/><span>"Agus," ars an t-aingeal, "seo cómhartha dhaoibh"-</span>
<lb n="869"/><span>Nár dhóich le h-aoinne go ndéarfadh sé, "Gheobhaidh sibh</span>
<lb n="870"/><span>an Leanbh i bpálás ríogdha, 'n-a luighe i gcliabhán óir"?</span>
<lb n="871"/><span>Ní dúbhairt, ach dúbhairt sé, "Gheobhaidh sibh an Leanbh</span>
<lb n="872"/><span>n-a luighe i mainseur."  Cómhartha, a phobul, ar</span>
<lb n="873"/><span>Shlánuightheóir an domhain dob' eadh É bheith 'n-a luighe</span>
<lb n="874"/><span>i mainseur asail!  Dúbhairt an t-aingeal gur bh'</span>
<lb n="875"/><span>eadh.  Tuigimíd-ne an cómhartha anois.  Táimíd ag</span>
<lb n="876"/><span>éisteacht riamh leis.  Ach cé fhéadfadh é thuisgint ná é</span>
<lb n="877"/><span>chreideamhaint an uair sin mura mbéadh go ndúbhairt</span>
<lb n="878"/><span>an t-aingeal é?  Cómhartha, an uair sin, ar Shlán-</span>
<lb n="879"/><span>uightheóir an domhain, ab eadh É bheith fíor-dhealbh ar an</span>
<lb n="880"/><span>saoghal so.  Dob' eadh, a Chríosdaidhthe, agus cómhartha</span>
<lb n="881"/><span>cruinn iseadh riamh ó shin, agus anois, ar cháirdibh an</span>
<lb n="882"/><span>tSlánuightheóra, iad a bheith dealbh, iad a bheith gan</span>
<lb n="883"/><span>puinn de strus ná de shaidhbhreas an tsaoghail seo.</span>
<lb n="884"/><span>Sin nídh agus ba cheart go gcuirfeadh sé sólás mór</span>
<lb n="885"/><span>ar dhaoine bochta.  Is iad daoine muinteartha an</span>
<lb n="886"/><span>tSlánuightheóra iad.  Má táid siad dealbh, bhí sé féin</span>
<lb n="887"/><span>dealbh rómpa.  Má tá ortha cruadhtan agus anródh</span>
<lb n="888"/><span>dh'fhulang, d'fhuiling sé féin rómpa cruadhtan agus</span>
<lb n="889"/><span>anródh a bhí ní ba chruadha.  Má curtar le fuacht agus</span>
<lb n="890"/><span>le fán iad, do cuireadh an Slánuightheóir le fuacht agus</span>
<lb n="891"/><span>le fán chómh maith leó.  Ní'l ortha na trioblóidí agus</span>
<lb n="892"/><span>na pionóisí a dh'fhulang 'n-a n-aonar.  Tá an duine</span>
<lb n="893"/><span>muinteartha is fearr a bhí ag aoinne riamh, an</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="894"/><p><span>Slánuightheóir gléigeal, tá sé ag fulang gach trioblóide</span>
<lb n="895"/><span>agus gach pionóis i n-aonfheacht leó.  Is áluinn agus</span>
<lb n="896"/><span>is uasal an cuideachtanas atá acu agus iad ag gabháil tré</span>
<lb n="897"/><span>thrioblóidíbh an tsaoghail seo, agus ar neóin is áluinn</span>
<lb n="898"/><span>agus is uasal an cuideachtanas atá i n-áirighthe dhóibh</span>
<lb n="899"/><span>ar an saoghal eile, nuair a bheidh aoibhneas na bhflathas</span>
<lb n="900"/><span>acu ar feadh na síoruidheachta i bhfochair an tSlán-</span>
<lb n="901"/><span>uightheóra, agus i bhfochair na Maighdine Muire, agus</span>
<lb n="902"/><span>i bhfochair gach fíoraoin eile a bhí dealbh ar an saoghal</span>
<lb n="903"/><span>so agus atá anois saidhbhir go deó i bhflathas na</span>
<lb n="904"/><span>ngrást.</span></p>
<lb n="905"/>
<lb n="906"/><p><span>Go dtugaidh Dia dhúinn go léir caradas agus muin-</span>
<lb n="907"/><span>tearthas agus cuideachtanas an tSlánuightheóra ar an</span>
<lb n="908"/><span>saoghal so agus ar an saoghal eile.  Amen, a Thighearna.</span></p>
<lb n="909"/>
<lb n="910"/><p><span>VI.</span></p>
<lb n="911"/>
<lb n="912"/><p><span>DOMHNACH NA NODLAG.</span></p>
<lb n="913"/>
<lb n="914"/><p><span>Léightear an Soisgéal. (Lucás 2.)</span></p>
<lb n="915"/>
<lb n="916"/><p><span>Innstear dúinn sa tSoisgéal san, a phobul, go</span>
<lb n="917"/><span>raibh Ióseph agus Muire máthair Íosa ag déanamh</span>
<lb n="918"/><span>iongnadh des na neithibh a dúbhradh 'n-a thaobh.  B'fhéidir</span>
<lb n="919"/><span>go bhfiafróchadh duine éigin cad 'n-a thaobh go rabhadar ag</span>
<lb n="920"/><span>déanamh iongnadh d'aon nídh a déarfaí 'n-a thaobh?  Ná</span>
<lb n="921"/><span>raibh fhios acu gur bh' é Mac Dé é?  Gan amhras bhí fhios</span>
<lb n="922"/><span>acu go dian mhaith gur bh' é Mac Dé é, ach ar ndó, sin</span>
<lb n="923"/><span>mar ba mhó ba cheart go ndéanfaidís iongnadh de gach</span>
<lb n="924"/><span>nídh a déarfaí 'n-a thaobh.  Is dócha go raibh daoine eile,</span>
<lb n="925"/><span>i n-éaghmuis Ióseph agus Mhuire Mháthair, agus gur</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="926"/><p><span>airigheadar cuid des na neithibh a dúbhradh 'n-a thaobh,</span>
<lb n="927"/><span>agus nár dheineadar aon iongnadh des na neithibh sin</span>
<lb n="928"/><span>mar nár chreideadar iad.  Níor chreideadar go raibh</span>
<lb n="929"/><span>ann ach leanbh mar aon leanbh eile.  Ní mar sin do</span>
<lb n="930"/><span>Naomh Ióseph agus do'n Mhaighdin Mhuire.  Bhí fhios acu</span>
<lb n="931"/><span>gur bh' é Mac Dé é; bhí fhios acu gur leanbh iongantach</span>
<lb n="932"/><span>é, gur tháinig sé ar an saoghal ar chuma nár tháinig</span>
<lb n="933"/><span>aon leanbh eile riamh ar an saoghal, go raibh tréithe ann</span>
<lb n="934"/><span>ná feacathas i n-aon leanbh eile riamh, go raibh cómhachta</span>
<lb n="935"/><span>aige ná raibh ag aon leanbh eile riamh, gur leanbh</span>
<lb n="936"/><span>iongantach é, ar gach aon tsaghas cuma, thar aon leanbh</span>
<lb n="937"/><span>eile d'ár tháinig riamh ar an saoghal.  D'á bhrígh sin</span>
<lb n="938"/><span>bhíodar ag faire ar gach focal d'á labhradh sé agus ar</span>
<lb n="939"/><span>gach focal d'á labharthí 'n-a thaobh, agus ag déanamh</span>
<lb n="940"/><span>iongnadh dhíobh.  Níor bh' fhéidir dóibh gan a bheith, ó</span>
<lb n="941"/><span>bhí fhios acu gur bh' é Mac Dé é.  Duine gan mheabhair</span>
<lb n="942"/><span>a chuirfeadh ceist de'n tsórd úd.</span></p>
<lb n="943"/>
<lb n="944"/><p><span>Bhí fear eile agus bean eile an uair sin agus</span>
<lb n="945"/><span>chreideadar gur bh' é Mac Dé é.   Simeón ab ainim</span>
<lb n="946"/><span>do'n fhear agus Anna ab ainim do'n mhnaoi.  Bhí</span>
<lb n="947"/><span>Simeón aosda.   Bhí saoghal fada tabhartha ag Dia dhó.</span>
<lb n="948"/><span>Tuigtear, ó fhocalaibh an tSoisgéil, go raibh geallta ag</span>
<lb n="949"/><span>Dia dhó ná tiocfadh an bás air go dtí go bhfeicfeadh sé</span>
<lb n="950"/><span>an Slánuightheóir.  Do tugadh an Leanbh chun an teampaill</span>
<lb n="951"/><span>go ndéanfaí dlígh Mhaoise do chómhlíonadh 'n-a thaobh agus</span>
<lb n="952"/><span>an tímpal-ghearradh chur air.  Nuair a tugadh isteach</span>
<lb n="953"/><span>sa teampall é do chonaic Simeón é agus d'aithin sé</span>
<lb n="954"/><span>láithreach é.  Bhí fhios aige gur bh' é sin an Slánuightheóir</span>
<lb n="955"/><span>a bhí geallta do'n chine daona ó thusach, agus go raibh</span>
<lb n="956"/><span>geallta dhó féin go bhfeicfeadh sé é sar a bhfaghadh sé</span>
<lb n="957"/><span>bás.   Chómh luath agus chonaic sé an Leanbh do rith sé</span>
<lb n="958"/><span>chuige agus ghlac sé chuige i n'ucht é, agus dúbhairt sé</span>
<lb n="959"/><span>leis an Maighdin Muire, mar atá thíos sa tSoisgéal,</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="960"/><p><span>"Feuch, tá an leanbh so ceapaithe chun díthe agus chun</span>
<lb n="961"/><span>eiseirighthe d'á lán i n-Isráel, agus chun bheith 'n-a</span>
<lb n="962"/><span>chómhartha a gheobhaidh diúltadh; agus raghaidh claidheamh</span>
<lb n="963"/><span>tré t'anam-sa féin, ionus go nochtfaí smuínte as</span>
<lb n="964"/><span>mórán croídhthe."</span></p>
<lb n="965"/>
<lb n="966"/><p><span>'Sé sin le rádh, adhbhar beatha síoruidhe ab eadh é, agus</span>
<lb n="967"/><span>iseadh fós, an Slánuightheóir, do lucht creidimh, agus</span>
<lb n="968"/><span>adhbhar báis síoruidhe ab eadh é, agus iseadh fós é, do</span>
<lb n="969"/><span>lucht díth creidimh.</span></p>
<lb n="970"/>
<lb n="971"/><p><span>Gan amhras, claidheamh tré chroídhe na Maighdine</span>
<lb n="972"/><span>Muire ab eadh an radharc a chonaic sí ar an gcnoc an</span>
<lb n="973"/><span>lá a chonaic sí a h-Aon-Mhac, Aon-Mhach Dé, ag dul</span>
<lb n="974"/><span>chun báis ar chrann na croise.  Ní'l aon Chríosdaidhe</span>
<lb n="975"/><span>ná tuigean an méid sin go maith.</span></p>
<lb n="976"/>
<lb n="977"/><p><span>Ach cad é an brígh atá leis an bhfocailín eile úd a</span>
<lb n="978"/><span>leanan an méid sin, "ionus go nochtfaí smuínte a'</span>
<lb n="979"/><span>mórán croídhthe"?  Cad iad na smuínte a bhí le nochtadh?</span>
<lb n="980"/><span>Cad iad na croídhthe as a rabhadar le nochtadh?  Cad</span>
<lb n="981"/><span>a bhí chun iad do nochtadh?</span></p>
<lb n="982"/>
<lb n="983"/><p><span>Seo mar a thugaid saoithe na h-Eaglaise réidhteach</span>
<lb n="984"/><span>ar na ceisteanaibh sin.  Ó aimsir Mhaoise anuas bhí</span>
<lb n="985"/><span>pobul Isráeil ag dul i mbréagaighe agus ag dul i</span>
<lb n="986"/><span>n-olcas.  Choimeádadar an dlígh maith go leór chómh fada</span>
<lb n="987"/><span>agus a dh'fhéadfadh súil duine iad d'fheisgint.  Istigh</span>
<lb n="988"/><span>'n-a gcroídhe, ámhthach, do sgaoileadar a srian féin</span>
<lb n="989"/><span>le n-a ndroch mhiantaibh.  D'áitigheadar ortha féin go</span>
<lb n="990"/><span>raibh gach aon rud sa cheart acu an fhaid do chómhlíon-</span>
<lb n="991"/><span>faidís dlígh Mhaoise do réir chruinnis focail na dlíghe,</span>
<lb n="992"/><span>agus lasmuich dhe sin ná raibh bac ortha a rogha rud do</span>
<lb n="993"/><span>dhéanamh.  Chómhlíonadar an dlígh do réir an fhocail,</span>
<lb n="994"/><span>ach níor chómhlíonadar i n-aon chor spioraid na dlíghe.</span>
<lb n="995"/><span>Bhí gach aon rud d'a fheabhas le feisgint 'n-a ngníomhar-</span>
<lb n="996"/><span>thaibh lasmuich, ach ní raibh aon rud istigh 'n-a gcroídhe</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="997"/><p><span>ach gach aon rud d'á olcas.  Bhí fhios acu go raibh an</span>
<lb n="998"/><span>Slánuightheóir geallta dhóibh, agus bhíodar deimhnightheach</span>
<lb n="999"/><span>go raibh sé le teacht.  Ach d'áitigheadar ortha féin gur</span>
<lb n="1000"/><span>bh' é cuma 'n-a dtiocfadh sé 'ná 'n-a rígh chómhachtach agus</span>
<lb n="1001"/><span>armáil mhór aige, agus go n-árdóchadh sé suas Clann</span>
<lb n="1002"/><span>Isráeil, agus go gcuirfeadh sé an saoghal so go léir</span>
<lb n="1003"/><span>fé n-a gcosaibh.</span></p>
<lb n="1004"/>
<lb n="1005"/><p><span>Ach ní rabhadar go léir go h-olc.  Bhí foth-dhuine</span>
<lb n="1006"/><span>ortha anso agus ansúd a bhí gan locht i láthair Dé, mar</span>
<lb n="1007"/><span>a bhí an seanóir úd Simeón naomhtha.  Do ghlacadar</span>
<lb n="1008"/><span>san an Slánuightheóir láithreach, agus thugadar iad féin</span>
<lb n="1009"/><span>suas dó.  Do dhiúltuigh an chuid eile dhó.  Chonacadar</span>
<lb n="1010"/><span>go raibh sé ag déanamh mírbhultí ná féadfadh aoinne a</span>
<lb n="1011"/><span>dhéanamh gan cómhacht Dé bheith aige.  Bhí fhios acu go</span>
<lb n="1012"/><span>raibh sé coitchianta 'ghá rádh gur bh' é féin an Slánuightheóir</span>
<lb n="1013"/><span>a bhí geallta, agus go raibh sé ag tabhairt na mírbhuiltí</span>
<lb n="1014"/><span>mar urúdhas ar fhírinne a chainte.  Ach bhí fhios acu</span>
<lb n="1015"/><span>leis nách uabhar, ná buadh armála, ná gradam saoghalta,</span>
<lb n="1016"/><span>ná saidhbhreas, ná smacht ar náisiúnaibh eile, a bhí aige</span>
<lb n="1017"/><span>le tabhairt dóibh, ach úmhluigheacht agus pionós agus</span>
<lb n="1018"/><span>dealbhas agus fuacht agus fán agus ocras agus</span>
<lb n="1019"/><span>tart, agus pé maitheasaí a bhí aige á gheallamhaint,</span>
<lb n="1020"/><span>nách leis an saoghal so a bhaineadar, ach leis an saoghal</span>
<lb n="1021"/><span>eile.  Níor oir san dóibh i n-aon chor.  Ní raibh aon</span>
<lb n="1022"/><span>lorg acu ar úmhluigheacht ná ar phionós ná ar dhealbhas.</span>
<lb n="1023"/><span>Thaisbeánadar láithreach cad a bhí istigh 'n-a gcroídhe.</span>
<lb n="1024"/><span>Sin mar a "nochtadh smuínte a' mórán croídhthe."</span>
<lb n="1025"/><span>Siné an brígh a bhí leis an bhfocal a dúbhairt Simeón</span>
<lb n="1026"/><span>naomhtha.  Choimeád na droch dhaoine a n-aigne gan</span>
<lb n="1027"/><span>nochtadh go dtí gur h-iaradh ortha iad féin d'úmhlughadh</span>
<lb n="1028"/><span>agus pionós a dh'fhulang.  Dhiúltuigheadar dó san.  Leis</span>
<lb n="1029"/><span>an ndiúltughadh san do thaisbeánadar an droch mhianach a</span>
<lb n="1030"/><span>bhí istigh ionta.  "Do nochtadh smuínte a' mórán croídhthe."</span>
<lb n="1031"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1032"/><p><span>Agus an bhean úd ar a dtráchtan an Soisgéal, Anna,</span>
<lb n="1033"/><span>inghean Phanúeil, naomh mhór ab eadh í sin leis.  Bhí sí</span>
<lb n="1034"/><span>cheithre bliadhna agus cheithre fichid nuair a tugadh an</span>
<lb n="1035"/><span>Leanbh, Íosa, isteach sa teampall an uair úd, agus</span>
<lb n="1036"/><span>baintreach ab eadh í, agus istigh sa teampall a chaitheadh</span>
<lb n="1037"/><span>sí a h-aimsir go léir, ag déanamh úrnuighthe agus</span>
<lb n="1038"/><span>trosgaidh i n-onóir do Dhia.  D'aithin sisi, leis, an Leanbh</span>
<lb n="1039"/><span>chómh luath agus do chonaic sí é, agus dúbhairt sí le gach</span>
<lb n="1040"/><span>aoinne gur bh' é an Slánuightheóir é.</span></p>
<lb n="1041"/>
<lb n="1042"/><p><span>B'shin beirt fhínnithe a bhí ansan istigh sa teampall,</span>
<lb n="1043"/><span>le leamhnughadh Dé, chun an Leinbh a dh'aithint nuair</span>
<lb n="1044"/><span>a tabharfaí ann é, agus chun a dh'innsint os cómhair</span>
<lb n="1045"/><span>na ndaoine go léir gur bh'é an Slánuightheóir é; i</span>
<lb n="1046"/><span>dtreó nár fágadh aon leath-sgéal ag na Iúdaigh chun a</span>
<lb n="1047"/><span>rádh nár tugadh cómharthaí a ndóithin dóibh ar cé 'r bh' é.</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>Agus anois, a phobul, conus a bhainean an obair seo</span>
<lb n="1050"/><span>go léir linne?  Bainean sé linn ar an gcuma so.</span>
<lb n="1051"/><span>An rud a thuit amach dos na Iúdaigh an t-aon uair</span>
<lb n="1052"/><span>amháin úd, agus do "nochtadh na smuínte a' mórán</span>
<lb n="1053"/><span>croídhthe" acu, tá sé ag tuitim amach do Chríosdaidhthibh</span>
<lb n="1054"/><span>an domhain gach aon lá ó shin anuas.  B'fhéidir ná fuil</span>
<lb n="1055"/><span>sé ag tuitim amach chómh h-olc ná chómh tiubaisteach</span>
<lb n="1056"/><span>agus thuit sé amach dos na Iúdaigh, ach tá sé ar siúbhal,</span>
<lb n="1057"/><span>ag déanamh a bheag nó a mhór de dhíobháil coitchianta,</span>
<lb n="1058"/><span>coitchianta.  Ní'l ag aon Chríosdaidhe ach feuchaint</span>
<lb n="1059"/><span>isteach 'n-a chroídhe féin agus chífidh sé ar siúbhal istigh</span>
<lb n="1060"/><span>ann an chaismirt chéadna a bhí ar siúbhal i gcroídhe na</span>
<lb n="1061"/><span>n-Iúdach nuair a h-iaradh ortha iad féin d'úmhlughadh, agus</span>
<lb n="1062"/><span>a dtoil do smachtughadh, agus uabhar do shéanadh, agus</span>
<lb n="1063"/><span>druim Lámha thabhairt le baois an tsaoghail seo.  Chuir</span>
<lb n="1064"/><span>na Iúdaigh cos i dtalamh láithreach agus do shéanadar</span>
<lb n="1065"/><span>an Slánuightheóir níos túisge 'ná shéanfaidís iad féin.</span>
<lb n="1066"/><span>Ní dheinean an Críosdaidhe chómh dubh san ar fad é,</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1067"/><p><span>b'fhéidir.  Is amhlaidh a bhíon sé go minic i gcás 'dir</span>
<lb n="1068"/><span>dhá chómhairle.  Ní maith leis an Slánuightheóir do</span>
<lb n="1069"/><span>shéanadh, agus sa n-am gcéadna tá an dúil thar bárr</span>
<lb n="1070"/><span>aige i saidhbhreas agus i gcompórd an tsaoghail seo.</span>
<lb n="1071"/><span>Ansan fíorthar 'n-a thaobh focal Shimeóin, "Nochtthar</span>
<lb n="1072"/><span>smuínte a' mórán croídhthe."  Sa chaismirt dó, má</span>
<lb n="1073"/><span>dhruidean sé i dtreó an tSlánuightheóra chítear go bhfuil</span>
<lb n="1074"/><span>an smuíneamh fóghanta 'n-a chroídhe.  Má bhíon gach</span>
<lb n="1075"/><span>aon iaracht aige 'á thabhairt chun druidim i dtreó an</span>
<lb n="1076"/><span>tsaoghail agus é féin do bhogadh amach ó bhóthar chruaidh</span>
<lb n="1077"/><span>chúmhang an chreidimh, nochtthar na smuínte airís.</span>
<lb n="1078"/><span>Chítear go soiléir ná fuil ach ainim an Chríosdaidhe air,</span>
<lb n="1079"/><span>gur ar an saoghal so atá a chroídhe greamuighthe.</span>
<lb n="1080"/><span>Cad is ceart do dhuine a dhéanamh nuair a mhothuighean</span>
<lb n="1081"/><span>sé caismirt de'n tsórd san ar siúbhal istigh 'n-a chroídhe</span>
<lb n="1082"/><span>féin, gnóthaí an tsaoghail seo, agus cúram an tsaoghail</span>
<lb n="1083"/><span>seo, agus dúil i saidhbhreas an tsaoghail seo, 'ghá tharang</span>
<lb n="1084"/><span>agus 'ghá mhealladh ar aimhleas a anama, agus an</span>
<lb n="1085"/><span>creideamh atá istigh 'n-a chroídhe 'ghá tharang chun Dé?</span>
<lb n="1086"/><span>Ní gádh dhómh-sa a dh'innsint daoibh-se, ná a dh'innsint</span>
<lb n="1087"/><span>d'aon Chríosdaidhe n-a bhfuil fios aitheanta a chreidimh</span>
<lb n="1088"/><span>aige mar atá agaibh-se, cad is ceart do'n duine sin a</span>
<lb n="1089"/><span>dhéanamh.  Tá fhios agaibh féin go maith cad is ceart</span>
<lb n="1090"/><span>dó a dhéanamh.  Gur ceart dó iompáil láithreach agus</span>
<lb n="1091"/><span>a chroídhe agus a aigne thabhairt suas do Dhia agus gan</span>
<lb n="1092"/><span>a thuille suime chur i ngnóthaíbh an tsaoghail, ach amháin</span>
<lb n="1093"/><span>seo, pé cúram saoghalta atá curtha air ag Dia, an</span>
<lb n="1094"/><span>cúram san do chómhlíonadh go macánta agus go dleaghthach</span>
<lb n="1095"/><span>do réir toile Dé.</span></p>
<lb n="1096"/>
<lb n="1097"/><p><span>An Críosdaidhe a dhéanfaidh a ghnó ar an gcuma san</span>
<lb n="1098"/><span>tiocfaidh an bás air mar a thiocfaidh sé ar gach aoinne,</span>
<lb n="1099"/><span>ach ní gádh dhó, le congnamh an tSlánuightheóra, aon eagla</span>
<lb n="1100"/><span>bheith aige roimis an mbás, mar fíorfar 'n-a thaobh an</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1101"/><p><span>tarna cuid de chaint Shimeóin Naomhtha agus ní bheidh</span>
<lb n="1102"/><span>aon bhaint aige Leis an gcéad chuid.  "Tá an Leanbh</span>
<lb n="1103"/><span>so ceapaithe," arsa Simeón, "chun díthe agus chun</span>
<lb n="1104"/><span>eiseirighthe d'á lán i n-Isráel."  Bás síoruidhe iseadh</span>
<lb n="1105"/><span>an díth sin, agus aoibhneas síoruidhe ins na flathais</span>
<lb n="1106"/><span>iseadh an eiseirighe sin.</span></p>
<lb n="1107"/>
<lb n="1108"/><p><span>Siné cuma 'n-a mbainean Soisgéal an lae indiu</span>
<lb n="1109"/><span>linne, a phobul, agus is chuige sin a chuirean an Eaglais</span>
<lb n="1110"/><span>an Soisgéal síos ansan i leabhar an Aifrinn dúinn,</span>
<lb n="1111"/><span>i dtreó go léighfí do'n phobul é agus go ndéanfadh an</span>
<lb n="1112"/><span>uile dhuine de'n phobul machtnamh go dlúth air, agus</span>
<lb n="1113"/><span>ansan go ndéanfadh na daoine beart d'á réir.  Go</span>
<lb n="1114"/><span>séanfidís, le lán dúrthacht, aimhleas a n-anama agus go</span>
<lb n="1115"/><span>ndéanfaidís, leis an lán-dúrthacht céadna, leas a</span>
<lb n="1116"/><span>n-anama.</span></p>
<lb n="1117"/>
<lb n="1118"/><p><span>Go dtugaidh Dia, d'á ghrástaibh, dúinn go léir, an</span>
<lb n="1119"/><span>chómhairle sin do ghlacadh ar an saoghal so, agus toradh</span>
<lb n="1120"/><span>na cómhairle sin a dh'fhághail ó'n Slánuightheóir ar an</span>
<lb n="1121"/><span>saoghal eile.  Amen.</span></p>
<lb n="1122"/>
<lb n="1123"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="1124"/>
<lb n="1125"/><p><span>LÁ COILLE.</span></p>
<lb n="1126"/>
<lb n="1127"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Lúcás 2.)</span></p>
<lb n="1128"/>
<lb n="1129"/><p><span>A phobul Dé,</span></p>
<lb n="1130"/>
<lb n="1131"/><p><span>Bhí Ábraham a' dul sa chéadmhadh bliadhain d'á aois</span>
<lb n="1132"/><span>agus bhí a bhean, Sarai, deich mbliadhna agus cheithre</span>
<lb n="1133"/><span>fichid.  Nuair a bhíodar araon sa n-aois sin do labhair</span>
<lb n="1134"/><span>Dia le h-Ábhraham agus d'órduigh sé dhó tímpal-</span>
<lb n="1135"/><span>ghearradh do dhéanamh air féin agus ar gach duine firean</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1136"/><p><span>a bhí ar a theaghlach; agus san do bheith mar dhlígh agá</span>
<lb n="1137"/><span>shliocht go deó, 'sé sin go gcaithfí tímpal-ghearradh do</span>
<lb n="1138"/><span>dhéanamh ar gach leanbh firean a thiocfadh ar an saoghal</span>
<lb n="1139"/><span>ar shliocht Ábrahaim.  Ansan do thug Dia le tuisgint</span>
<lb n="1140"/><span>dó go raibh margadh aige 'á dhéanamh leis féin agus le</span>
<lb n="1141"/><span>n-a shliocht, agus gur bh' é an tímpal-ghearradh cómhartha,</span>
<lb n="1142"/><span>nó séala, an mhargaidh sin.  B' é nádúr an mhargaidh</span>
<lb n="1143"/><span>sin go gcaithfeadh sliocht Ábrahaim bheith gearrtha amach</span>
<lb n="1144"/><span>ó dhroch chleachtaibh an tsaoghail, ó-s na peacaí troma a</span>
<lb n="1145"/><span>bhí ag na Geintibh 'á dhéanamh, agus ansan gur ar an</span>
<lb n="1146"/><span>sliocht san a thiocfadh Slánuightheóir an domhain ar an</span>
<lb n="1147"/><span>saoghal.  Dhein Ábraham láithreach an rud a dh'órduigh</span>
<lb n="1148"/><span>Dia dhó.  Dhein sé an tímpal-ghearradh, an lá céadna,</span>
<lb n="1149"/><span>air féin agus ar gach duine firean a bhí ar a theaghlach.</span>
<lb n="1150"/><span>Do lean an dlígh sin as san anuas, agus nuair a</span>
<lb n="1151"/><span>tháinig ár Slánuightheóir, moladh go deó leis, b'é a thoil</span>
<lb n="1152"/><span>naomhtha dul fé'n ndlígh sin, díreach mar a bhí ceangailte</span>
<lb n="1153"/><span>ar gach duine firean de'n phobul Eabhra ó aimsir</span>
<lb n="1154"/><span>Ábrahaim anuas.</span></p>
<lb n="1155"/>
<lb n="1156"/><p><span>Ní raibh, nídh nách iongnadh, aon ghádh ag an Slán-</span>
<lb n="1157"/><span>uightheóir leis an dtímpal-ghearradh, ach taisbéanaid</span>
<lb n="1158"/><span>na h-aithreacha naomhtha gur 'mó cúis a bhí aige le luighe</span>
<lb n="1159"/><span>fé'n ndlígh.  Dhein sé é chun urama do thaisbeáint</span>
<lb n="1160"/><span>do'n dlígh.  Dhein sé é chun a thaisbeáint dúinne nách</span>
<lb n="1161"/><span>foláir dúinn úmhlughadh do dhlígh Dé agus do dhlígh na</span>
<lb n="1162"/><span>h-Eaglaise.  Dhein sé é i dtreó nár bh'fhéidir dos na</span>
<lb n="1163"/><span>Iúdaigh a chasadh i n-asachán leis 'n-a dhiaigh san, mar</span>
<lb n="1164"/><span>ba ghnáth leó a chasadh leis na Geinteachaibh, gur dhuine</span>
<lb n="1165"/><span>gan tímpal-ghearradh é.  Níor bh'fhéidir, dar leó,</span>
<lb n="1166"/><span>tarcaisne ba mhó a thabhairt do dhuine 'ná a rádh gur</span>
<lb n="1167"/><span>dhuine gan tímpal-ghearradh é.  Nuair a bhí na Iúdaigh</span>
<lb n="1168"/><span>ag diúltughadh do'n tSlánuightheóir 'n-a dhiaigh san, agus</span>
<lb n="1169"/><span>ag tabhairt an uile shórd masladh dhó, is tapaidh a</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1170"/><p><span>thabharfaidis an méid sin masladh dhó, leis, dá bhfágtí</span>
<lb n="1171"/><span>ar a gcumas é.</span></p>
<lb n="1172"/>
<lb n="1173"/><p><span>'Na dhiaigh san, nuair a bhí an Slánuightheóir tar éis</span>
<lb n="1174"/><span>dul suas ar neamh, ar deas-láimh Dé, d'eirigh pléidh</span>
<lb n="1175"/><span>idir na Iúdaigh a bhí tar éis an chreidimh a ghlacadh agus</span>
<lb n="1176"/><span>na Geinteacha a bhí ag glacadh an chreidimh.  Na Iúdaigh</span>
<lb n="1177"/><span>'ghá rádh gur cheart tímpal-ghearradh do dhéanamh ar na</span>
<lb n="1178"/><span>Geinteachaibh sin agus na Geinteacha ag cur 'n-a choinnibh.</span>
<lb n="1179"/><span>Chuaidh na h-Aspoil agus na h-easboig agus na seanóirí</span>
<lb n="1180"/><span>i gcómhairle agus do socaruigheadh ná raibh ceangailte</span>
<lb n="1181"/><span>ar na Geinteachaibh an tímpal-ghearradh do ghlacadh.</span>
<lb n="1182"/><span>As san amach do chuaidh an tímpal-ghearradh as taithighe.</span></p>
<lb n="1183"/>
<lb n="1184"/><p><span>Ach feuch, a phobul.  Tá tímpal-ghearradh agus</span>
<lb n="1185"/><span>tímpal-ghearradh ann, tímpal-ghearradh a bhain leis</span>
<lb n="1186"/><span>an gcolainn agus tímpal-ghearradh a bhainean leis an</span>
<lb n="1187"/><span>aigne.  Sin é ball díreach 'n-ar dhein na Iúdaigh an</span>
<lb n="1188"/><span>dearmhad mór.  Ní raibh aon bhrígh i n-aon chor leis an</span>
<lb n="1189"/><span>dtímpal-ghearradh a bhain leis an gcolainn ach sa mhéid</span>
<lb n="1190"/><span>'n-ar chialluigh sé an tímpal-ghearradh a bhainean leis</span>
<lb n="1191"/><span>an aigne.  Bhí na Iúdaigh ana aireach, ana chruinn,</span>
<lb n="1192"/><span>ana choinsiasach, dar leó, i dtaobh na dlíghe, agus ar</span>
<lb n="1193"/><span>aon tsaghas cleas ná résún ní lámhálfaidís faillíghe sa</span>
<lb n="1194"/><span>tímpal-ghearradh a bhain leis an gcolainn, ach i dtaobh</span>
<lb n="1195"/><span>na h-aigne, níor dheineadar aon tímpal-ghearradh ar</span>
<lb n="1196"/><span>an aigne.  Níor dheineadar aon ghearradh amach ortha</span>
<lb n="1197"/><span>féin ó-s na peacaí.  Ní h-eadh, ach do thugadar iad féin</span>
<lb n="1198"/><span>do gach aon tsaghas peacadh agus do gach aon tsaghas</span>
<lb n="1199"/><span>droch iompair níos léire agus níos fonnmhaire 'ná mar</span>
<lb n="1200"/><span>a dhein na Geinte féin.  Do chómhlíonadar leitir na</span>
<lb n="1201"/><span>dlíghe ach do ghabhadar do chosaibh i mbrígh agus i spioraid</span>
<lb n="1202"/><span>na dlíghe.  Rud gan tairbhe ab eadh an focal nuair a</span>
<lb n="1203"/><span>bhí an brígh agus an substaint imthighthe as.</span></p>
<lb n="1204"/>
<lb n="1205"/><p><span>Ach tuigimís an méid seo, a phobul.  Bíodh gur</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1206"/><p><span>leig na Iúdaigh uatha an brígh agus nár choimeádadar ach</span>
<lb n="1207"/><span>an focal, bíodh gur leigeadar uatha an substaint agus</span>
<lb n="1208"/><span>nár choimeádadar ach an colg, ní fhágan san gur chuaidh</span>
<lb n="1209"/><span>an brígh ná an substaint amú'.  Tá sé chómh ceangailte</span>
<lb n="1210"/><span>anois agus bhí sé riamh, ar an nduine, ar an uile dhuine</span>
<lb n="1211"/><span>gur thug Dia ciall agus résún dó, gach fonn peacamhail</span>
<lb n="1212"/><span>do ghearradh amach ó n'aigne agus ó n-a chroídhe, agus iad</span>
<lb n="1213"/><span>do choimeád gearrtha amach.  Ní'l ceangailte ar</span>
<lb n="1214"/><span>aoinne tímpal-ghearradh do dhéanamh ar a cholainn, ach</span>
<lb n="1215"/><span>tá ceangailte ar gach aoinne an tímpal-ghearradh eile</span>
<lb n="1216"/><span>úd a dheanamh air féin, 'sé sin tímpal-ghearradh na</span>
<lb n="1217"/><span>h-aigne.  Chuige sin iseadh chuirean an Eaglais an</span>
<lb n="1218"/><span>Soisgéal so os cómhair Chríosdaidhthe an domhain indiu.</span>
<lb n="1219"/><span>Chuige sin iseadh is mian leis an Eaglais go dtabharfadh</span>
<lb n="1220"/><span>Críosdaidhthe an domhain onóir indiu do'n ghníomh a dhein</span>
<lb n="1221"/><span>an Slánuightheóir nuair a ghlac sé an tímpal-ghearradh</span>
<lb n="1222"/><span>ar a cholainn, agus go ndéanfaidís brígh agus éifeacht</span>
<lb n="1223"/><span>agus substaint do chur sa n-onóir sin le tímpal-</span>
<lb n="1224"/><span>ghearradh dáiríribh a dhéanamh ar a gcroídhe agus ar a</span>
<lb n="1225"/><span>n-aigne féin, 'ghá ngearradh féin amach, glan, ó dhroch</span>
<lb n="1226"/><span>smuíntibh agus ó dhroch ghníomharthaibh, agus ó dhroch</span>
<lb n="1227"/><span>chómhrádh; ó gach aon tsaghas ruda a chuirfeadh fearg ar</span>
<lb n="1228"/><span>Dhia.</span></p>
<lb n="1229"/>
<lb n="1230"/><p><span>Cuirean an Eaglais os ár gcómhair, leis, an rud a</span>
<lb n="1231"/><span>dhein na h-aodhairí bochta nuair a labhair an t-aingeal</span>
<lb n="1232"/><span>leó.  "Gheóbhaidh sibh," ars an t-aingeal, "an Leanbh</span>
<lb n="1233"/><span>agus é fillte i n-éadach,'n-a luighe i mainseur."  Ní</span>
<lb n="1234"/><span>dúbhradar na h-aodhairí mar a déarfadh cuid againne,</span>
<lb n="1235"/><span>b'fhéidir, dá mbeimís 'n-a n-áit: "Cad é mar shaghas áite</span>
<lb n="1236"/><span>do Shlánuightheóir an domhain bheith 'n-a luighe i mainseur!</span>
<lb n="1237"/><span>Ní dheabhruighean an chaint sin go bhfuil ciall léi."  Ní</span>
<lb n="1238"/><span>dúbhradar; ach dúbhradar láithreach: "Téanam go</span>
<lb n="1239"/><span>Betlehem go bhfeiceam an rud so do thárla agus gur</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1240"/><p><span>fhoillsigh an Tighearna dhúinn é."  Chómh luath agus a</span>
<lb n="1241"/><span>tugadh an tuairisg dóibh d'éisteadar leis.  Chómh luath</span>
<lb n="1242"/><span>agus do h-innseadh dóibh cá bhfaighidís an Slánuightheóir do</span>
<lb n="1243"/><span>ghluaiseadar chun na h-áite.  Daoine bochta b'eadh iad.</span>
<lb n="1244"/><span>Ní raibh puinn de shaidhbhreas an tsaoghail seo chun teacht</span>
<lb n="1245"/><span>idir iad agus Dia.  Dá mbéadh ní h-ag triall ortha</span>
<lb n="1246"/><span>thiocfadh an t-aingeal.  Bhí a gcroídhe agus a n-aigne</span>
<lb n="1247"/><span>gearrtha amach ó shaidhbhreas an tsaoghail agus ó gach</span>
<lb n="1248"/><span>aimhleas anama do leanan saidhbhreas an tsaoghail.  Do</span>
<lb n="1249"/><span>ghluaiseadar chómh luath agus do fuaradar an focal.</span>
<lb n="1250"/><span>Thánadar go Betlehem.  Chonacadar an stábla, an</span>
<lb n="1251"/><span>phluais i gcliathán na caraige.  Ba shuarach an radharc</span>
<lb n="1252"/><span>le feisgint é, agus ba chraidhsgalach, agus ba dhealbh.</span>
<lb n="1253"/><span>Níor iompuigheadar le seirbhthean ó'n radharc.  Do</span>
<lb n="1254"/><span>chreideadar an focal a dúbhairt an t-aingeal leó.</span>
<lb n="1255"/><span>D'aithnigheadar an cómhartha a tugadh dóibh agus do</span>
<lb n="1256"/><span>ghlacadar é.  D'úmhluigheadar iad féin do Shlánuightheóir</span>
<lb n="1257"/><span>an domhain agus d'adhradar é.  Bhí fhios acu agus do</span>
<lb n="1258"/><span>chreideadar gur bh'é Mac Dé an Leanbh san, d'á laige</span>
<lb n="1259"/><span>agus d'á dhreóile a dh'fheuch sé an uair sin, agus d'á</span>
<lb n="1260"/><span>shuaraighe le rádh an córughadh a bhí air féin agus ar a</span>
<lb n="1261"/><span>raibh 'n-a thímpal.  Ansan d'innseadar do'n Mhaighdin</span>
<lb n="1262"/><span>Mhuire agus do Naomh Ióseph an radharc a taisbeánadh</span>
<lb n="1263"/><span>dóibh féin, conus mar a tháinig na h-aingil agus cad</span>
<lb n="1264"/><span>dúbhradar, agus conus mar a bhí rómpa ansan i</span>
<lb n="1265"/><span>mBetlehem gach nídh díreach mar adúbhradh leó.</span></p>
<lb n="1266"/>
<lb n="1267"/><p><span>Ansan, a phobul, tagan focal eile orainn sa tSoisgéal</span>
<lb n="1268"/><span>san, agus measaim ná fuil aon Chríosdaidhe a thabhar-</span>
<lb n="1269"/><span>faidh fé ndeara é ná curfar ag machtnamh.  Seo mar</span>
<lb n="1270"/><span>adéir an Soisgéal: "Do choimeád Muire na neithe</span>
<lb n="1271"/><span>sin go léir agus í 'ghá mbreithniughadh 'n-a croídhe."</span>
<lb n="1272"/><span>Cad 'n-a thaobh gur cuireadh síos an chaint sin dúinn?</span>
<lb n="1273"/><span>Cad é an brígh atá leis an gcaint sin?  Cad é an</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1274"/><p><span>breithniughadh a bhí ag an Maighdin Muire le</span>
<lb n="1275"/><span>déanamh ar na neithibh sin?  Ná raibh fhios aici cheana</span>
<lb n="1276"/><span>cad é an brígh a bhí leis na neithibh go léir, agus cad ba</span>
<lb n="1277"/><span>ghádh dhi a thuille breithniughadh a dhéanamh ortha?</span></p>
<lb n="1278"/>
<lb n="1279"/><p><span>Gan amhras do thuig an Mhaighdean Mhuire, go soiléir</span>
<lb n="1280"/><span>agus go solusmhar agus go cruinn, an gnó a bhí ag an</span>
<lb n="1281"/><span>Slánuightheóir le déanamh ar an saoghal.  Do thuig sí</span>
<lb n="1282"/><span>an léir-sgrios a dhein peacadh an tsínsir ar an gcine</span>
<lb n="1283"/><span>daona.  Do thuig sí an díolfiach uathbhásach nár bh'fholáir</span>
<lb n="1284"/><span>a dhéanamh, thar cheann na cine daona, mar gheall ar an</span>
<lb n="1285"/><span>bpeacadh san.  Do thuig sí gur bh' é an Leanbh san a bhí</span>
<lb n="1286"/><span>ansúd sa mhainseur aici do dhéanfadh an díolfiach</span>
<lb n="1287"/><span>uathbhásach san thar cheann na cine daona.  Chun san</span>
<lb n="1288"/><span>a chur i dtuisgint di ní raibh aon ghádh le caint na</span>
<lb n="1289"/><span>n-aodhairí, ná le h-aon tuairisg ar an radharc aingeal</span>
<lb n="1290"/><span>a taisbeánadh dóibh, ná ar na cómharthaí a tugadh dóibh.</span>
<lb n="1291"/><span>Do thuig sí féin an sgéal go léir níos fearr go mór</span>
<lb n="1292"/><span>'ná mar a thuigeadar.san é tar éis an radhairc a tugadh</span>
<lb n="1293"/><span>dóibh.  Cad é an gádh a bhí aici, mar sin, le bheith ag</span>
<lb n="1294"/><span>breithniughadh an sgéil?</span></p>
<lb n="1295"/>
<lb n="1296"/><p><span>Breithnighimís féin an sgéal ar dtúis, a phobul, agus</span>
<lb n="1297"/><span>ansan b'fhéidir go dtuigfimís níos fearr é.  Nách</span>
<lb n="1298"/><span>minic a thuitean amach dúinn féin, an rud is fearr a</span>
<lb n="1299"/><span>thuigimíd gur b' air is déine agus is géire a dheinimíd</span>
<lb n="1300"/><span>machtnamh?  Do thuig an Mhaighdean Mhuire gach nídh</span>
<lb n="1301"/><span>d'ár thuit amach an oídhche sin, níos fearr go mór 'ná</span>
<lb n="1302"/><span>mar a thuig aon duine eile iad, an uair sin ná riamh</span>
<lb n="1303"/><span>ó shin.  Siné díreach an chúis gur choimeád sí 'n-a croídhe</span>
<lb n="1304"/><span>iad agus gur dhein sí breithniughadh ortha nár fhéad aon</span>
<lb n="1305"/><span>duine eile beó a dhéanamh ortha, an oídhche sin 'ná riamh</span>
<lb n="1306"/><span>ó shin.  Chuir Dia na glóire i n-aigne na Maighdine</span>
<lb n="1307"/><span>Muire, i dtaobh na h-oibre a bhí ag an Slánuightheóir le</span>
<lb n="1308"/><span>déanamh i bhfuasgailt na cine daona, solus agus</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1309"/><p><span>tuisgint nár cuireadh riamh a leithéid i n-aigne aon</span>
<lb n="1310"/><span>daonaidhe eile.  Chonaic sí, i dtaobh an stábla, agus</span>
<lb n="1311"/><span>i dtaobh an anróidh, agus i dtaobh an radhairc a tais-</span>
<lb n="1312"/><span>beánadh dos na h-aodhairíbh, doimhneas bríghe ná feacaidh</span>
<lb n="1313"/><span>aon duine eile an uair sin, lasmuich de'n tSlánuightheóir,</span>
<lb n="1314"/><span>ach í féin.  Siné cúis, a phobul, gur choimeád sí 'n-a</span>
<lb n="1315"/><span>croídhe iad agus go raibh sí 'ghá mbreithniughadh.  Agus</span>
<lb n="1316"/><span>i dtreó go mbéadh fios an méid sin againne iseadh</span>
<lb n="1317"/><span>dh'innsean an Eaglais dúinn sa tSoisgéal san conus</span>
<lb n="1318"/><span>mar a choimeád sí 'n-a croídhe iad agus í ag breithniughadh</span>
<lb n="1319"/><span>ortha.</span></p>
<lb n="1320"/>
<lb n="1321"/><p><span>Ach tá bun eile, mar an gcéadna, ag an Eaglais le</span>
<lb n="1322"/><span>h-é dh'innsint dúinn sa tSoisgéal.  Is maith leis an</span>
<lb n="1323"/><span>Eaglais a chur ar ár súilibh dúinne gur ceart dúinn,</span>
<lb n="1324"/><span>chómh fada agus is féidir é, aithris a dhéanamh ar an</span>
<lb n="1325"/><span>Maighdin Muire sa bhreithniughadh.  Choimeád sí na neithe</span>
<lb n="1326"/><span>sin go léir agus bhí sí 'ghá mbreithniughadh 'n-a croídhe.</span>
<lb n="1327"/><span>Is maith leis an Eaglais go ndéanfaimís-ne na neithe</span>
<lb n="1328"/><span>sin go léir do choimeád i n-ár n-aigne agus bheith 'ghá</span>
<lb n="1329"/><span>mbreithniughadh i n-ár gcroídhe.  Ní h-aon iomad mór</span>
<lb n="1330"/><span>cainte atá sa tSoisgéal san, ach tá oiread adhbhair</span>
<lb n="1331"/><span>machtnaimh ann agus choimeádfadh duine ag breithniughadh</span>
<lb n="1332"/><span>ar feadh mórán aimsire agus gan deire bheith leis an</span>
<lb n="1333"/><span>mbreithniughadh.  D'fhéadfadh duine cuimhneamh ar dtúis</span>
<lb n="1334"/><span>ar anacra agus ar fhuacht agus ar neamhchompórd na</span>
<lb n="1335"/><span>pluaise sin, ar laige an Leinbh agus ar dhealbhas a</span>
<lb n="1336"/><span>mhuintire, ar an gcruadhtan a bhí aige le fulang chómh</span>
<lb n="1337"/><span>luath agus tháinig sé ar an saoghal.  Ansan d'fhéadfadh</span>
<lb n="1338"/><span>duine cuimhneamh ar cé 'r bh' é an Leanbh san; gur bh' é</span>
<lb n="1339"/><span>Mac Dé féin é; go raibh cómhacht Dé go h-iomlán aige;</span>
<lb n="1340"/><span>ná raibh ach neamhnídh i n-a raibh de chómhachtaibh saoghalta</span>
<lb n="1341"/><span>riamh ag ríghthibh agus ag ímpiríbh an domhain seachas</span>
<lb n="1342"/><span>cómhacht an LEINBH sin agus é 'n-a luighe sa mhainseur</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1343"/><p><span>san fillte sa n-éadach san.  Ansan d'fhéadfadh duine</span>
<lb n="1344"/><span>a dh'fhiafraighe dhe féin cad é an brígh, nó cad é an bun,</span>
<lb n="1345"/><span>a bhí ag ár Slánuightheóir le teacht ar an saoghal so chómh</span>
<lb n="1346"/><span>dealbh, chomh suarach cóir, chómh gearrtha amach ó'n saidh-</span>
<lb n="1347"/><span>bhreas saoghalta so n-a mbíon oiread san dúil ag</span>
<lb n="1348"/><span>daoine ann.  Cad é an brígh ná an bun fhéadfadh a bheith</span>
<lb n="1349"/><span>aige leis ach, ar dtúis, gur mian leis tosnughadh láithreach</span>
<lb n="1350"/><span>ar na pianta dh'fhulang chun sinne dh'fhuasgailt, agus</span>
<lb n="1351"/><span>ansan, gur mian leis a chur 'n-a luighe go daingean</span>
<lb n="1352"/><span>ar ár n-aigne gur saidhbhreas bréagach saidhbhreas an</span>
<lb n="1353"/><span>tsaoghail seo, gur cómhachta bréagacha cómhachta an</span>
<lb n="1354"/><span>tsaoghail seo, gur Críosdaidhe gan chiall an Críosdaidhe</span>
<lb n="1355"/><span>do leigfeadh do shaidhbhreas an tsaoghail seo ná do shólás</span>
<lb n="1356"/><span>an tsaoghail seo, ná do chómhacht ná do chreideamhaint</span>
<lb n="1357"/><span>an tsaoghail seo teacht idir é agus Dia.</span></p>
<lb n="1358"/>
<lb n="1359"/><p><span>Chun go ndéanfaimís machtnamh de'n tsórd san,</span>
<lb n="1360"/><span>a Chríosdaidhthe, ar theacht ár Slánuightheóra ar an saoghal</span>
<lb n="1361"/><span>so, agus ar an gcuma 'n-ar tháinig sé, agus ar na neithe</span>
<lb n="1362"/><span>do thuit amach le linn é theacht, iseadh chuirean an Eaglais</span>
<lb n="1363"/><span>os ár gcómhair an Soisgéal san atá léighte agam daoibh.</span>
<lb n="1364"/><span>Mura ndeinimíd an machtnam san, do réir intinne</span>
<lb n="1365"/><span>na h- Eaglaise, is baoghal ná beidh toradh na h-oibre</span>
<lb n="1366"/><span>againn a dhein ár Slánuightheóir.  Is bocht an sgéal é,</span>
<lb n="1367"/><span>a Chríosdaidhthe, má théighean obair ár Slanuightheóra</span>
<lb n="1368"/><span>n-aistear uainn.  Gan amhras sin aon nídh amháin des</span>
<lb n="1369"/><span>na neithibh ar a raibh an Mhaighdean Mhuire ag cuimhneamh an</span>
<lb n="1370"/><span>chéad oídhche Nodlag úd.  Bhí sí 'ghá chuimhneamh, tar éis</span>
<lb n="1371"/><span>an anacra agus na bpionós agus na bpianta go léir</span>
<lb n="1372"/><span>a bhí ag an Slánuightheóir le fulang, go mbéadh an fulang</span>
<lb n="1373"/><span>i n-aistear d'á lán daonie.  Iaraimís indiu ar an</span>
<lb n="1374"/><span>Maighdin Muire a guidhe do chur chun a h-Aon-Mhic ar</span>
<lb n="1375"/><span>ár son, agus é chur go cómhachtach chuige, i dtreó ná</span>
<lb n="1376"/><span>béadh sé de mhí-ádh orainn an oidhreacht a cheannuigh sé</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1377"/><p><span>chómh daor dúinn do chailleamhaint tré n-ár neamhshuim</span>
<lb n="1378"/><span>féin.  Go saoraidh Dia na glóire sinn ar a leithéid</span>
<lb n="1379"/><span>sin de mhí-fhortiún.  Amen, a Tighearna.</span></p>
<lb n="1380"/>
<lb n="1381"/><p><span>VIII.</span></p>
<lb n="1382"/>
<lb n="1383"/><p><span>LÁ NODLAG BEAG.</span></p>
<lb n="1384"/>
<lb n="1385"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Maitiú 2.)</span></p>
<lb n="1386"/>
<lb n="1387"/><p><span>Níor bh'fhéidir, a phobul Dé, aon mhíniughadh dhéanamh</span>
<lb n="1388"/><span>ar chaint an tSoisgéil sin a dhéanfadh brígh na cainte</span>
<lb n="1389"/><span>níos soiléire, níos so-thuisgionta, 'ná mar atá sé</span>
<lb n="1390"/><span>cheana.  Taisbeántar dúinn anso airís, fé mar a</span>
<lb n="1391"/><span>taisbeánadh dúinn i Soisgéal Lae Coille, conus mar</span>
<lb n="1392"/><span>a tugtar d'á chéile, i bpearsain an tSlánuightheóra,</span>
<lb n="1393"/><span>an uaisleacht is aoirde agus an ísleacht is ísle, uaisleacht</span>
<lb n="1394"/><span>na bhflathas agus ísleacht Bhetleheim, soillse na n-aingeal</span>
<lb n="1395"/><span>dos na h-aodhairíbh bochta agus doircheacht an stábla</span>
<lb n="1396"/><span>agus an mhainséir.</span></p>
<lb n="1397"/>
<lb n="1398"/><p><span>Bhí triúr draoithe, triúr ríghthe a tugtar ortha, leis,</span>
<lb n="1399"/><span>bhíodar 'n-a gcómhnuíghe i n-áit éigin ana fhada soir ó</span>
<lb n="1400"/><span>thír Iúdéa.  Bhíodar ana shaidhbhir agus taisbeánan an</span>
<lb n="1401"/><span>sgéal go léir gur dhaoine ana naomhtha iad.  Do tais-</span>
<lb n="1402"/><span>beánadh an réiltín iongantach dóibh.  Do foillsigheadh d'á</span>
<lb n="1403"/><span>n-aigne cad é an brígh a bhí leis an réiltín.  Thuigeadar</span>
<lb n="1404"/><span>n-a n-aigne gur chialluigh an réiltín sin rígh uasal a</span>
<lb n="1405"/><span>bheith tagaithe ar an saoghal.  Thuigeadar, mar do tugadh</span>
<lb n="1406"/><span>le tuisgint dóibh é, gur bh'é Rígh na cruinne an</span>
<lb n="1407"/><span>Rígh sin, gur bh'e Rígh na bhflathas é, gur bh'é</span>
<lb n="1408"/><span>Dia na glóire é i gcolainn duine, agus d'á bhrígh sin</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1409"/><p><span>go raibh ceangailte ortha féin dul chun na h-áite 'n-a</span>
<lb n="1410"/><span>raibh sé tagaithe ar an saoghal agus é dh'adhradh mar</span>
<lb n="1411"/><span>ba cheart Dia d'adhradh.  Do tugadh le tuisgint dóibh,</span>
<lb n="1412"/><span>leis, gur chun eóluis a dhéanamh dóibh, agus chun na slíghe</span>
<lb n="1413"/><span>a thaisbeáint dóibh, a tháinig an réiltín iongantach chúcha.</span>
<lb n="1414"/><span>D'eirigheadar láithreach agus d'ollamhuigheadar iad féin</span>
<lb n="1415"/><span>chun bóthair, agus do ghluaiseadar fé dhéin an réiltín.</span>
<lb n="1416"/><span>Ní raibh an réiltín ró árd ó'n dtalamh.  Nuair a</span>
<lb n="1417"/><span>ghluaiseadar fé n-a dhéin do ghluais sé rómpa agus</span>
<lb n="1418"/><span>do leanadar é.  Bhí sé ag gluaiseacht rómpa agus iad</span>
<lb n="1419"/><span>'ghá leanamhaint do dtí go dtánadar isteach i gcathair</span>
<lb n="1420"/><span>Ierúsaleim.  Nuair a chuadar isteach sa chathair ní</span>
<lb n="1421"/><span>raibh an réiltín le feisgint acu a thuille.  Thuigeadar</span>
<lb n="1422"/><span>as san go rabhadar tagaithe chun na h-áite 'n-a raibh an</span>
<lb n="1423"/><span>Rígh le fághail, agus ná raibh acu ach a thuairisg do chur</span>
<lb n="1424"/><span>ar mhuintir na catharach.  Daoine uaisle ab eadh iad</span>
<lb n="1425"/><span>féin agus d'á bhrígh sin thugadar aghaidh ar an nduine</span>
<lb n="1426"/><span>dob' uaisle sa chathair, b'é sin an rígh Heród.</span></p>
<lb n="1427"/>
<lb n="1428"/><p><span>Tabhair fé ndeara anois an cheist a chuireadar.</span>
<lb n="1429"/><span>"Cá bhfuil an Rígh seo na n-Iúdach," ar siad, "atá</span>
<lb n="1430"/><span>tagaithe ar an saoghal?  Chonacamair a réiltín sa</span>
<lb n="1431"/><span>domhan tsoir agus thánamair chun é dh'adhradh."</span></p>
<lb n="1432"/>
<lb n="1433"/><p><span>"An Rígh seo na n-Iúdach," ar siad.  Taisbeánan</span>
<lb n="1434"/><span>san go raibh fhios acu gur ar phobul na n-Iúdach a bhí</span>
<lb n="1435"/><span>sé tagaithe agus gur bh'é an Slánuightheóir é a bhí geallta</span>
<lb n="1436"/><span>dhóibh ó thosach.  Do thuig Heród an sgéal ar an gcuma</span>
<lb n="1437"/><span>gcéadna, mar, cad a dhein sé?  Chuir sé fios láithreach</span>
<lb n="1438"/><span>ar uachtaránaibh na catharach, ar na sgoláiríbh dob'</span>
<lb n="1439"/><span>eólguisighe agus ba léigheanta a bhí ann, agus cad a</span>
<lb n="1440"/><span>dh'fhiafraigh sé dhíobh?  D'fhiafraigh sé dhíobh cá raibh</span>
<lb n="1441"/><span>an Slánuightheóir le teacht ar an saoghal, agus cathain.</span>
<lb n="1442"/><span>Bhí fhios aige ná raibh nídh ar bith ba mhó agus ba dhéine a</span>
<lb n="1443"/><span>bhíodh d'á sgrúdadh coitchianta ag sgoláiríbh na n-Iúdach</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1444"/><p><span>'ná an dá cheist sin, cathain a thiocfadh Críosd agus</span>
<lb n="1445"/><span>canad.  D'innseadar dó go raibh an t-am ann chun é</span>
<lb n="1446"/><span>theacht, do réir thargaireachtaí na bhfáidh, agus gur i</span>
<lb n="1447"/><span>mBetlehem a bhí sé le teacht.</span></p>
<lb n="1448"/>
<lb n="1449"/><p><span>Ansan do tháinig an smuíneamh malluighthe i gcroídhe</span>
<lb n="1450"/><span>Heróid agus thug sé toil do'n smuíneamh.  Do buaileadh</span>
<lb n="1451"/><span>isteach i n' aigne go raibh an Slánuightheóir tagaithe.</span>
<lb n="1452"/><span>Conus eile dh'fhéadfadh an triúr so teacht ó'n ndomhan</span>
<lb n="1453"/><span>tsoir ar a lorg agus solus mírbhuilteach 'ghá stiúrughadh?</span>
<lb n="1454"/><span>"Tá sé tagaithe gan amhras," ar seisean i n' aigne</span>
<lb n="1455"/><span>féin, "agus cuirfidh sé mise agus mo shliocht as an</span>
<lb n="1456"/><span>rígheacht má leigtear leis.  Ach ní leigfear.  Caithfead</span>
<lb n="1457"/><span>é chur as mo shlígh láithreach nó cuirfidh seisean mise as a</span>
<lb n="1458"/><span>shlígh."</span></p>
<lb n="1459"/>
<lb n="1460"/><p><span>Ghlaoidh sé chuige an triúr uaisle.  "Deir na</span>
<lb n="1461"/><span>targaireachtaí go léir," ar seisean, "gur i mBetlehem</span>
<lb n="1462"/><span>atá geallta é theacht ar an saoghal.  Téighidh go dtí</span>
<lb n="1463"/><span>Betlehem agus deinidh é chuardach go maith, agus nuair</span>
<lb n="1464"/><span>a gheobhaidh sibh é tagaidh thar n-ais agus innsidh dómh-sa</span>
<lb n="1465"/><span>cá bhfuil sé, i dtreó go bhféadfad dul agus é dh'adhradh</span>
<lb n="1466"/><span>mar an gcéadna."  An ropaire!  An Leanbh do</span>
<lb n="1467"/><span>mharbhughadh iseadh theastuigh uaidh.</span></p>
<lb n="1468"/>
<lb n="1469"/><p><span>Ach feuch, a Chríosdaidhthe.  Taisbeánan an sgéal go</span>
<lb n="1470"/><span>léir nár fágadh aon leath-sgéal ag an bpobul Eabhra chun</span>
<lb n="1471"/><span>gan an Slánuightheóir do ghlacadh.  Do tugadh dóibh</span>
<lb n="1472"/><span>gach aon deimhne ba ghádh dhóibh fhághail, gur bh' é an Leanbh</span>
<lb n="1473"/><span>san é.  Do chreid Heród go daingean gur bh'é é.  Mura</span>
<lb n="1474"/><span>mbéadh gur chreid cad é an t-eagla bhéadh aige roimis?</span>
<lb n="1475"/><span>Cad ba ghádh dhó bheith a d'iaraidh é chur chun báis mura</span>
<lb n="1476"/><span>mbéadh go raibh fhios aige cé'r bh' é?</span></p>
<lb n="1477"/>
<lb n="1478"/><p><span>Is ceart dúinn an sgéal san do bhreithniughadh go</span>
<lb n="1479"/><span>cruinn, a Chríosdaidhthe.  B'fhéidir gur dhóich linn ná</span>
<lb n="1480"/><span>h-oirean an chaint sin dúinn féin.  Má bhreithnighimíd</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1481"/><p><span>i gceart í chífimíd go n-oirean.  Cad é siúd a dhein</span>
<lb n="1482"/><span>Heród?  Níor dhein sé, tar éis an tsaoghail, ach rud</span>
<lb n="1483"/><span>atá ag mórán de Chríosdaidhthibh an domhain 'á dhéanamh</span>
<lb n="1484"/><span>riamh ó shin.  Dhein sé feall ar a bhreitheamhantas féin</span>
<lb n="1485"/><span>agus ar a choinsias féin.  Do thaisbeáin a bhreitheamhantas</span>
<lb n="1486"/><span>dó go raibh an Slánuightheóir tagaithe.  Dúbhairt a</span>
<lb n="1487"/><span>choinsias leis go raibh ceangailte air, i láthair Dé, dul</span>
<lb n="1488"/><span>agus úmhlughadh do'n tSlánuightheóir.  Do bhréagnuigh sé</span>
<lb n="1489"/><span>a bhreitheamhantas agus do ghaibh sé do chosaibh n-a</span>
<lb n="1490"/><span>choinsias le h-eagla go gcaillfeadh sé rígheacht shaoghalta.</span>
<lb n="1491"/><span>Siné díreach an rud a dheinean an Críosdaidhe nuair a</span>
<lb n="1492"/><span>dheinean sé an peacadh.  Innsean a bhreitheamhantas dó</span>
<lb n="1493"/><span>nách ceart dó an gníomh san a dhéanamh.  Sgreadan a</span>
<lb n="1494"/><span>choinsias air, istigh 'n-a chroídhe, gan an gníomh san a</span>
<lb n="1495"/><span>dhéanamh mar gur peacadh é.  Ach is maith leis droch mhian</span>
<lb n="1496"/><span>éigin do shásamh, nó saidhbhreas éigin saoghalta do</span>
<lb n="1497"/><span>choimeád.  Chun an tsaidhbhris sin do choimeád, cuid a</span>
<lb n="1498"/><span>chómharsan b'fhéidir, nó chun an droch mhiana do shásamh,</span>
<lb n="1499"/><span>cuirean sé púicín ar a bhreitheamhantas díreach mar</span>
<lb n="1500"/><span>a dhein Heród.  Tachtan sé an sgread a chuirean a</span>
<lb n="1501"/><span>choinsias as, díreach mar a thacht Heród é.  Labhran</span>
<lb n="1502"/><span>grásta Dé leis, mar a labhran sé i gcómhnuighe leis an</span>
<lb n="1503"/><span>t-é a bhíon chun an pheacaidh dhéanamh, ach ní leigean sé air</span>
<lb n="1504"/><span>leis féin go n-airighean sé aon chogar ó ghrásta Dé.</span>
<lb n="1505"/><span>Deinean sé feall air féin, feall ar a bhreitheamhantas,</span>
<lb n="1506"/><span>feall ar a choinsias, díreach mar a dhein Heród.</span>
<lb n="1507"/><span>Coimeádan sé an greim diúid ar chuid a chómharsan.</span>
<lb n="1508"/><span>Deinean sé an peacadh.  Tugan sé cead cinn do gach</span>
<lb n="1509"/><span>droch mhian, do'n tsaint, do chraos, do mheisge, do dhrúis,</span>
<lb n="1510"/><span>dos na peacaíbh go léir.  Fé dheire bíon gach aon</span>
<lb n="1511"/><span>pheacadh 'n-a dhroch bhéas aige.  Gheibhid na droch bhéasa</span>
<lb n="1512"/><span>an lámh uachtar ar fad ar an mbreitheamhantas agus</span>
<lb n="1513"/><span>ar an gcoinsias i n-aonfheacht.  Bíon an breitheamhantas</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1514"/><p><span>dall agus bíon an coinsias 'n-a chodladh, nó b'fhéidir go</span>
<lb n="1515"/><span>mbíd siad araon marbh aige, curtha chun báis aige,</span>
<lb n="1516"/><span>díreach mar a mheas Heród an Slánuightheóir do chur</span>
<lb n="1517"/><span>chun báis.  Geallaim dhuit, a Chríosdaidhe, nách gan</span>
<lb n="1518"/><span>chúis a chuirean an Eaglais os do chómhair anso indiu</span>
<lb n="1519"/><span>an obair sin a dhein an droch rígh sin Heród naoi gcéad</span>
<lb n="1520"/><span>déag bliadhan ó shin, thoir i gcathair Ierúsaleim.  Feuch</span>
<lb n="1521"/><span>chúghat féin, d'á bhrígh sin.  Bain an púicín de</span>
<lb n="1522"/><span>d' bhreitheamhantas.  Leig do d' choinsias labhairt agus éist</span>
<lb n="1523"/><span>le n-a ghlór.  Má tá grásta Dé ag cogarnaigh istigh</span>
<lb n="1524"/><span>ad' chroídhe,'ghá rádh leat an droch bhéas so, nó an droch</span>
<lb n="1525"/><span>bhéas úd, nó an droch bhéas eile úd, do bhriseadh agus</span>
<lb n="1526"/><span>do chaitheamh uait, éist leis an gcogar agus dein beart</span>
<lb n="1527"/><span>d'á réir gan ríghneas, le h-eagla go mb'fhéidir gur b'é</span>
<lb n="1528"/><span>an cogar deirineach é agus ná labharfaí leat airís,</span>
<lb n="1529"/><span>agus ansan go nglaodhfaí chun an chúntais tú agus</span>
<lb n="1530"/><span>gan an cúntas socair agat.</span></p>
<lb n="1531"/>
<lb n="1532"/><p><span>Ach feuch airís, a phobul.  Tá taobh eile, leis, ar an</span>
<lb n="1533"/><span>sgéal.  Oirean caint an tSoisgéil dúinn ar chuma</span>
<lb n="1534"/><span>eile chómh maith agus a dh'oirean sí dhúinn ar an gcuma</span>
<lb n="1535"/><span>san atá ráidhte agam.  Tugan caint an tSoisgéil, sa</span>
<lb n="1536"/><span>méid atá ráidhte agam i dtaobh Heróid, soluíd dúinn,</span>
<lb n="1537"/><span>soluíd le seachaint.  Ach tá soluíd eile againn sa</span>
<lb n="1538"/><span>tSoisgéal, agus ní solúid le seachaint í ach soluíd le</span>
<lb n="1539"/><span>leanamhaint.  Gan amhras, daoine go raibh gnó agus</span>
<lb n="1540"/><span>obair acu le déanamh thoir sa bhaile, agus mórán cúraim</span>
<lb n="1541"/><span>ortha, dob' eadh an triúr daoine uaisle úd a tháinig ó'n</span>
<lb n="1542"/><span>ndomhan tsoir, ach chómh luath agus chonacadar an réiltín</span>
<lb n="1543"/><span>iongantach úd d'fhágadar an gnó agus an cúram, an</span>
<lb n="1544"/><span>baile agus a raibh ann, 'n-a ndiaigh, agus do leanadar</span>
<lb n="1545"/><span>an solus.  Do leanadar an solus mar bhí fhios acu</span>
<lb n="1546"/><span>gur bh'é solus an tSlánuightheóra é.  Bhí fhios acu, bíodh</span>
<lb n="1547"/><span>gur bh'é Rígh na n-Iúdach an Slánuightheóir, go raibh oiread</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1548"/><p><span>coda acu féin dé agus bhí ag na Iúdaigh dé, mar gur bh' é</span>
<lb n="1549"/><span>Slánuightheóir an domhain é.  Do Leanadar an solus</span>
<lb n="1550"/><span>láithreach.  Ní h-amhlaidh a chromadar ar chásamh agus</span>
<lb n="1551"/><span>ar cheisneamh agus ar a rádh le n-a chéile, "Conus is</span>
<lb n="1552"/><span>féidir dúinn imtheacht ó n-ár dtír féin agus bóthar</span>
<lb n="1553"/><span>fada contabharthach a thabhairt orainn agus dul isteach</span>
<lb n="1554"/><span>i ndúthaigh iasachta, gan aithne againn ar aoinne ann, ná</span>
<lb n="1555"/><span>ag aoinne orain."  Ní dúbhradar aon rud d'á shórd,</span>
<lb n="1556"/><span>bíodh gur bh'fhíor dóibh é d'á n-abraidís é.  Pé con-</span>
<lb n="1557"/><span>tabhairt a bhí rómpa sa tslígh, pé anródh a bhí acu le</span>
<lb n="1558"/><span>fulang, pé faillígh a tabharfaí 'n-a ngnó féin sa</span>
<lb n="1559"/><span>bhaile, ba chuma leó é ach go bhfaighidís radharc ar an</span>
<lb n="1560"/><span>Slánuightheóir.</span></p>
<lb n="1561"/>
<lb n="1562"/><p><span>Dúbhart gur baoghal go bhfuil Críosdaidhthe le fághail</span>
<lb n="1563"/><span>agus go bhfuil a n-intinn agus a n-aigne cosmhail</span>
<lb n="1564"/><span>go maith, ar shlígh, leis an intinn agus leis an aigne</span>
<lb n="1565"/><span>a bhí ag Heród.  Is é mo bhreitheamhantas láidir,</span>
<lb n="1566"/><span>ámhthach, go bhfuil Críosdaidhthe le fághail, agus nách</span>
<lb n="1567"/><span>cuid bheag é, agus go bhfuil a mhalairt sin ar fad le</span>
<lb n="1568"/><span>rádh 'n-a dtaobh, daoine a dhéinean coitchianta, chómh</span>
<lb n="1569"/><span>luath agus ghlaodhan a gcoinsias ortha chun a dhéanta,</span>
<lb n="1570"/><span>an rud is ceart dóibh a dhéanamh i dtaobh Dé nó i dtaobh</span>
<lb n="1571"/><span>a gcómharsan.  Tá daoine, cuir i gcás, agus chuirfidís</span>
<lb n="1572"/><span>aon tsaghas trioblóide ortha féin níos túisge 'ná mar</span>
<lb n="1573"/><span>a dh'fhanfaidís istigh ó'n Aifrean lá Domhnaigh nó lá</span>
<lb n="1574"/><span>saoire.  Tá daoine ann agus ba dhóic leó go mbéadh</span>
<lb n="1575"/><span>náire shaoghalta fághalta go deó acu dá bhfeictí ar meisge</span>
<lb n="1576"/><span>iad.  Tá daoine ann ná féadfadh an oídhche do chodladh</span>
<lb n="1577"/><span>ar aon tsuaimhneas dá mba dhóich leó go mbéadh cuid</span>
<lb n="1578"/><span>na cómharsan acu go h-aindleaghthach.  Agus mar sin</span>
<lb n="1579"/><span>do gach aon tsaghas cuma 'n-a bhfuil ceangailte ar an</span>
<lb n="1580"/><span>nduine a choinsias do choimeád glan i láthair Dé, tá</span>
<lb n="1581"/><span>daoine, agus ní cuid bheag acu é, ná tuitean aon chodladh</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1582"/><p><span>choídhche ar an gcoinsias acu ach iad coitchianta ag</span>
<lb n="1583"/><span>faire, ag cuimhneamh ar Dhia, ag cuimhneamh ar an</span>
<lb n="1584"/><span>Slánuightheóir, ag chuimhneamh ar an síoruidheacht, ar</span>
<lb n="1585"/><span>neamhnídh an tsaoghail seo, ar bhréagaighe a mhaitheasa,</span>
<lb n="1586"/><span>ar shuaraighe a thairbhe, ar dhíth céille an duine do</span>
<lb n="1587"/><span>leigfeadh d'aon tsólás saoghalta teacht idir é agus</span>
<lb n="1588"/><span>sólás síoruidhe na bhflathas.</span></p>
<lb n="1589"/>
<lb n="1590"/><p><span>Tá an dá shaghas Críosdaidhthe sin ann, a phobul.  Tá</span>
<lb n="1591"/><span>Soisgéal an lae indiu ceapaithe ag an Eaglais do'n</span>
<lb n="1592"/><span>dá shaghas; do'n chéad shaghas, feuchaint an spriocfadh</span>
<lb n="1593"/><span>an Soisgéal iad agus an ndúiseóchadh sé as a gcodladh</span>
<lb n="1594"/><span>iad; do'n tarna saghas, chun misnigh a thabhairt dóibh</span>
<lb n="1595"/><span>agus chun spionadh do chur ionta, agus chun a chur n-a</span>
<lb n="1596"/><span>luighe go láidir ar a n-aigne go bhfuil lámh Dé agus</span>
<lb n="1597"/><span>grásta Dé ag cabhrughadh leó coitchianta, do ló agus</span>
<lb n="1598"/><span>d'oídhche, agus nách baoghal dóibh, ach leanamhaint go</span>
<lb n="1599"/><span>dílis ar an slígh atá acu, ná go seólfaidh grásta Dé iad</span>
<lb n="1600"/><span>isteach go rígheacht na bhflathas, díreach fé mar a sheól</span>
<lb n="1601"/><span>an solus mírbhuilteach úd na trí ríghthe chun na h-áite n-a</span>
<lb n="1602"/><span>raibh an Slánuightheóir ag feitheamh leó.</span></p>
<lb n="1603"/>
<lb n="1604"/><p><span>Go seólaidh solus na ngrást sinn go léir, saor</span>
<lb n="1605"/><span>sábhálta, tré chontabhairt agus tré thrioblóidíbh agus</span>
<lb n="1606"/><span>tré chruadhtan an tsaoghail seo, suas go h-aoibhneas na</span>
<lb n="1607"/><span>bhflathas, mar a bhfuil Muire Mháthair agus Naomh Ióseph</span>
<lb n="1608"/><span>agus an Slánuightheóir gleigeal ag feitheamh linn anois.</span>
<lb n="1609"/><span>Amen, a Thighearna.</span>
<lb n="1610"/>
<pb n="48"/></p>
<lb n="1611"/>
<lb n="1612"/><p><span>IX.</span></p>
<lb n="1613"/>
<lb n="1614"/><p><span>Domhnach an epiphaní.</span></p>
<lb n="1615"/>
<lb n="1616"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Lúcás 2.)</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>A phobul Dé, is iongantach an teilgean atá i</span>
<lb n="1619"/><span>bhfocalaibh agus i gcaint an tSoisgéil.  D'á fhaid agus</span>
<lb n="1620"/><span>d'á dhoimhne a dhéanfadh duine machtnamh ortha, agus</span>
<lb n="1621"/><span>d'á fhaid a bhéadh sé ag léiriughadh agus ag nochtadh</span>
<lb n="1622"/><span>a mhachtnaimh, ní bhéadh iomláine a mbríghe tabhartha leis</span>
<lb n="1623"/><span>aige.  Is fearr, d'á bhrígh sin, greamughadh ar aon nídh</span>
<lb n="1624"/><span>amháin sa tSoisgéal, nó ar aon abairt amháin, nó ar aon</span>
<lb n="1625"/><span>fhocal amháin, agus taíghde air sin chómh fada agus is</span>
<lb n="1626"/><span>féidir é, 'ná bheith ag gluaiseacht tríd an Soisgéal</span>
<lb n="1627"/><span>go léir agus gan bheith ábalta ar dhul ró dhoimhinn i n-aon</span>
<lb n="1628"/><span>bhall ann.</span></p>
<lb n="1629"/>
<lb n="1630"/><p><span>D'á bhrígh sin, a phobul, iarfad oraibh anois feuchaint</span>
<lb n="1631"/><span>isteach sa bhfocal san adúbhairt ár Slánuightheóir leis an</span>
<lb n="1632"/><span>Maighdin Muire agus le Naomh Ioseph nuair a fuaradar</span>
<lb n="1633"/><span>sa teampall é tar éis iad a bheith trí lá ar a lorg</span>
<lb n="1634"/><span>ar fuid na catharach agus ar an mbóthar chun Nasaret.</span>
<lb n="1635"/><span>"A mhic," arsa'n Mhaighdean, "cad é seo atá déanta</span>
<lb n="1636"/><span>agat orainn?  Bhí t'athair agus mise go buartha ar do</span>
<lb n="1637"/><span>lorg."</span></p>
<lb n="1638"/>
<lb n="1639"/><p><span>"Cad chuige go rabhabhair ar mo lorg?" ar seisean.</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>"Ná raibh a fhios agaibh nách foláir mé bheith ins na</span>
<lb n="1642"/><span>neithibh a bhainean le m'Athair?"</span></p>
<lb n="1643"/>
<lb n="1644"/><p><span>Breithnigh an méid sin cainte, a Chríosdaidhe, agus</span>
<lb n="1645"/><span>feuch isteach inti agus meághaigh í, agus d'á ghéire a</span>
<lb n="1646"/><span>dhéanfair feuchaint isteach inti agus í bhreithniughadh agus</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1647"/><p><span>í mheághchaint iseadh is mó a chífir doimhneas agus brígh</span>
<lb n="1648"/><span>agus bunús inti.</span></p>
<lb n="1649"/>
<lb n="1650"/><p><span>"Cad chuige go rabhabhair ar mo lorg?" ar seisean.</span>
<lb n="1651"/><span>Ná déarfadh duine gur chruaidh an cheist í sin?  Cad</span>
<lb n="1652"/><span>n-a thaobh ná beidís ar a lorg?  Bhí sé acu ar feadh</span>
<lb n="1653"/><span>dhá bhliadhain déag.  Ba mhó acu é 'ná an saoghal eile</span>
<lb n="1654"/><span>go léir.  Neamhnídh ab eadh an saoghal go léir gan é.</span>
<lb n="1655"/><span>An fhaid a bhí sé acu bhí sólás agus saidhbhreas an</span>
<lb n="1656"/><span>tsaoghail seo agus an tsaoghail eile acu.  Nuair a</span>
<lb n="1657"/><span>fuaradar ná raibh sé acu do mhothuigheadar 'n-a gcroídhe</span>
<lb n="1658"/><span>agus 'n-a n-aigne go raibh sólás agus saidhbhreas an</span>
<lb n="1659"/><span>tsaoghail seo agus an tsaoghail eile i n-easnamh ortha.</span>
<lb n="1660"/><span>An raibh aon nídh eile ar a bhféadfaidís cuimhneamh ach</span>
<lb n="1661"/><span>dul ar a lorg?  Agus an raibh aon bhreith acu ar gan</span>
<lb n="1662"/><span>bheith go buartha agus go brónach an fhaid a bhíodar ar a</span>
<lb n="1663"/><span>lorg agus gan iad 'á fhághail?  Bhí na mílte daoine an</span>
<lb n="1664"/><span>uair sin ag dul abhaile chun a dtíortha féin, soir, siar,</span>
<lb n="1665"/><span>ó dheas, ó thuaidh, ó chathair Ierusaleim.  Ní raibh ar na</span>
<lb n="1666"/><span>míltibh sin go léir beirt eile chómh naomhtha, chómh</span>
<lb n="1667"/><span>taithneamhach i láthair Dé, leis an mbeirt sin, Naomh</span>
<lb n="1668"/><span>Ióseph agus an Mhaighdean Mhuire.  Agus feuch.  Ní raibh ar</span>
<lb n="1669"/><span>na míltibh sin go léir beirt eile, is cuma liom cad a bhí</span>
<lb n="1670"/><span>le fulang acu, gur cuireadh a leithéid de phionós ortha</span>
<lb n="1671"/><span>agus do cuireadh, i gcaitheamh na dtrí lá san, ar an</span>
<lb n="1672"/><span>Maighdin Muire agus ar Naomh Ióseph.  Agus rud eile.</span>
<lb n="1673"/><span>Do thuig an Slánuightheóir, moladh go deó leis, an t-É</span>
<lb n="1674"/><span>go rabhadar ar a lorg, do thuig sé méid na buartha</span>
<lb n="1675"/><span>a bhí ortha agus géire an phionóis a bhí acu d'á fhulang,</span>
<lb n="1676"/><span>níos fearr go mór 'ná mar a thuigeadar féin é.  Agus</span>
<lb n="1677"/><span>rud eile fós.  Do ghoill an bhuairt sin agus an pionós</span>
<lb n="1678"/><span>san ar a Chroídhe Naomhtha féin níos troime 'ná mar</span>
<lb n="1679"/><span>a ghoilleadar ortha-san.  Bhí fhios aige go rabhadar ar</span>
<lb n="1680"/><span>a lorg chómh maith agus bhí fhios acu féin é.  Chonaic sé</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1681"/><p><span>a mbuairt agus a mbrón agus a ndólás, agus do</span>
<lb n="1682"/><span>chuir san buairt agus brón agus dólás ar a chroídhe</span>
<lb n="1683"/><span>féin' ach' tríd agus tríd, do lean sé ar an obair a</span>
<lb n="1684"/><span>bhi ar siúbhal aige, ag ceistiughadh na n-ollamh agus ag</span>
<lb n="1685"/><span>freagairt a gceisteana dhóibh.</span></p>
<lb n="1686"/>
<lb n="1687"/><p><span>Taisbeánan san dúinn, a phobul, gur mhó go mór</span>
<lb n="1688"/><span>le rádh, i láthair Dé, an obair a bhí ag an Slánuightheóir</span>
<lb n="1689"/><span>d'á dhéanamh an uair sin sa teampall, ameasg na</span>
<lb n="1690"/><span>n-ollamh, 'ná aon rud a bhain le dólás ná le sólás,</span>
<lb n="1691"/><span>le buairt ná le h-áthas, le pionós ná le h-aoibhneas.</span>
<lb n="1692"/><span>Bhí gnó á dhéanamh sa cheistiúchán san agus gnó ana</span>
<lb n="1693"/><span>mhór ab eadh é.  Bhí an t-am tagaithe ar na lúdaigh 'n-a</span>
<lb n="1694"/><span>raibh ortha leas nó aimhleas a dhéanamh dóibh féin i gcóir</span>
<lb n="1695"/><span>na síoruidheachta.  Bhí an Slánuightheóir geallta dhóibh ó</span>
<lb n="1696"/><span>aimsir Ábrahaim.  Bhí na fáidhe go léir tar éis a</span>
<lb n="1697"/><span>léiriughadh go cruinn ins na leabhraibh beannuighthe conus</span>
<lb n="1698"/><span>a thiocfadh sé, agus cathain, agus cad é an áit.  Ach</span>
<lb n="1699"/><span>bhí na Iúdaigh féin tar éis a lán de bhrígh na dtar-</span>
<lb n="1700"/><span>gaireachtaí do chur amú' ortha féin.  Bhí an Slánuightheóir,</span>
<lb n="1701"/><span>agus gan é ach dhá bhliadhain déag, istigh sa teampall</span>
<lb n="1702"/><span>ameasg na n-ollamh, ag ceistiúchán ortha agus ag</span>
<lb n="1703"/><span>freagairt ceisteana dhóibh, a d'iaraidh a chur fheuchaint</span>
<lb n="1704"/><span>ortha an brígh bréagach a bhí acu d'á bhaint as an</span>
<lb n="1705"/><span>sgriptiúir do chur uatha agus an brígh dílis do ghlacadh.</span>
<lb n="1706"/><span>Dá ndeinidís an nídh sin, iad féin d'úmhlughadh agus</span>
<lb n="1707"/><span>brígh dílis na dtargaireachtaí do ghlacadh, do thuigfidís</span>
<lb n="1708"/><span>an fhírinne; d'aithneóchaidís an Slánuightheóir, agus é</span>
<lb n="1709"/><span>ansud ag caint leó; d'admhóchaidís é agus do ghlac-</span>
<lb n="1710"/><span>faidís é, agus do raghaidís saor ó'n léirsgrios uathbhásach</span>
<lb n="1711"/><span>a tháinig ortha 'n-a dhiaigh san mar gheall ar an uabhar</span>
<lb n="1712"/><span>agus ar an stuacacht agus ar an mí-résúntacht a bhí</span>
<lb n="1713"/><span>daingean istigh 'n-a gcroídhe, agus ná leigfeadh dóibh</span>
<lb n="1714"/><span>iad féin d'úmhlughadh ná a leas a dhéanamh.  Ní féidir</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1715"/><p><span>d'aoinne a mheas ná a thuisgint cad iad na grásta a</span>
<lb n="1716"/><span>thug an Slánuightheóir dóibh an uair sin nuair a bhí sé</span>
<lb n="1717"/><span>ag míniughadh na dtargaireachtaí dhóibh.  Ach do</span>
<lb n="1718"/><span>chuireadar cos i dtalamh i gcoinnibh gach grásta.  Do</span>
<lb n="1719"/><span>dhúnadar a súile i gcoinnibh gach soluis.  Do dhúnadar a</span>
<lb n="1720"/><span>n-aigne i gcoinnibh gach cómhairle leasa.  Bhí an</span>
<lb n="1721"/><span>Slánuightheóir ag déanamh gnótha a Athar, mar a dúbhairt</span>
<lb n="1722"/><span>sé féin.  Ar son na n-Iúdach a bhí an gnó aige 'á</span>
<lb n="1723"/><span>dhéanamh.  Ach ba ghnó i n-aistear é.  Bhí an croídhe</span>
<lb n="1724"/><span>ró chalcaithe ag na Iúdaigh.  Bhí an aigne ró stuacach acu.</span>
<lb n="1725"/><span>Do theip ar ghrásta an tSlánuightheóra, d'á mhéid a tugadh</span>
<lb n="1726"/><span>dóibh Dé, iad a bhogadh ná iad a dh'iompáil ar leas a</span>
<lb n="1727"/><span>n-anama.</span></p>
<lb n="1728"/>
<lb n="1729"/><p><span>Ansan do tháinig Muire Mháthair agus Naomh Ioseph</span>
<lb n="1730"/><span>agus dúbhairt an Mhaighdean an focal; "A Mhic, cad</span>
<lb n="1731"/><span>é seo atá déanta agat orainn?  Bhí t'athair agus mise</span>
<lb n="1732"/><span>go buartha ar do lorg."  Agus dúbhairt an Slánuigh-</span>
<lb n="1733"/><span>theóir: "Cad chuige go rabhabhair ar mo lorg?  Ná</span>
<lb n="1734"/><span>raibh fhios agaibh nár bh'fholáir dom bheith i ngnó m'Athar?"</span>
<lb n="1735"/><span>Agus deir an Soisgéal: "Níor thuigeadar an focal</span>
<lb n="1736"/><span>san."</span></p>
<lb n="1737"/>
<lb n="1738"/><p><span>Gan amhras do thuigeadar gur bh'é Mac Dé é, gur bh'é</span>
<lb n="1739"/><span>Slánuightheóir an domhain é.  Ach níor thuigeadar-san</span>
<lb n="1740"/><span>ná níor thuig aon duine eile, i gceart, an uair sin ná</span>
<lb n="1741"/><span>riamh ó shin, agus ní lúgha 'ná thuigimíd-ne anois, cad é</span>
<lb n="1742"/><span>an gnó fé leith a bhí ag an Slánuightheóir 'á dhéanamh do'n</span>
<lb n="1743"/><span>Athair Síoruidhe sa teampall an lá san, nuair a bhí an</span>
<lb n="1744"/><span>t-aighneas úd ar siúbhal idir é agus na fir léigheanta úd.</span>
<lb n="1745"/><span>Ní féidir dúinn, agus ár ndícheal a dhéanamh, ach</span>
<lb n="1746"/><span>tuairim a thabhairt féi.  Is féidir dúinn, ámhthach, an</span>
<lb n="1747"/><span>méid seo do thuisgint go h-áluinn.  Má bhí i n-obair</span>
<lb n="1748"/><span>an lae sin, agus sa chaint a dúbhairt ár Slánuightheóir</span>
<lb n="1749"/><span>le n-a Mháthair Naomhtha, rún diamhar nár fhéad sisi ná</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1750"/><p><span>Naomh Ioseph a thuisgint, is deacair a rádh go mbéadh aon</span>
<lb n="1751"/><span>bhreith againne ar é thuisgint.</span></p>
<lb n="1752"/>
<lb n="1753"/><p><span>"Níor thuigeadar an chaint a dúbhairt sé leó."</span></p>
<lb n="1754"/>
<lb n="1755"/><p><span>Bhí san fíor an uair a dúbhairt an Slánuightheóir an</span>
<lb n="1756"/><span>chaint.  Ní'l aon lá ó shin ná fuil rud éigin d'á shórd</span>
<lb n="1757"/><span>ag tuitim amach do chuid des na Críosdaidhthibh.  Fé mar</span>
<lb n="1758"/><span>a tháinig buairt an lae úd ar Mhuire Mháthair agus ar</span>
<lb n="1759"/><span>Naomh Ióseph, tagan coitchianta, ó Láimh Dé, buairt</span>
<lb n="1760"/><span>agus trioblóid ar Chríosdaidhthibh fóghanta, agus is</span>
<lb n="1761"/><span>minic gur bh'ar na Críosdaidhthibh is fearr a thagaid na triob-</span>
<lb n="1762"/><span>lóidí is troime.  Is minic go dtagaid na triob-</span>
<lb n="1763"/><span>lóidí chómh trom san, chómh h-iomarcach san, chómh marbhuigh-</span>
<lb n="1764"/><span>theach san, go mbíon iongnadh ar an gCríosdaidhe n-a</span>
<lb n="1765"/><span>dtagaid siad air, agus nách féidir leis gan a rádh, i</span>
<lb n="1766"/><span>n' aigne féin, i láthair Dé: "Cad a dheineas riamh ar</span>
<lb n="1767"/><span>Dhia na glóire agus a rádh go gcuirfeadh sé a leithéid</span>
<lb n="1768"/><span>seo de phionós orm!"</span></p>
<lb n="1769"/>
<lb n="1770"/><p><span>Gan amhras tá daoine neamhfhoidhneacha le fághail a</span>
<lb n="1771"/><span>déarfadh caint de'n tsórd san agus gan puinn cúise</span>
<lb n="1772"/><span>acu leis.  Ach tá Críosdaidhthe a gheibhean cúis a</span>
<lb n="1773"/><span>ndóithin chuige uaireanta.  Daoine d'fhuilingeóchadh,</span>
<lb n="1774"/><span>gan labhairt, na pianta is géire, na trioblóidí is cruadha,</span>
<lb n="1775"/><span>an bhuairt is troime.  Glacaid siad gach trioblóid,</span>
<lb n="1776"/><span>fé mar a thagan sé, ó láimh Dé, agus ní bhíon d'fhocal</span>
<lb n="1777"/><span>acu choídhche ach, "Toil Dé go ndeintear!"  Ach fé dheire</span>
<lb n="1778"/><span>tagan rud éigin crosta ortha agus bainean sé a leithéid</span>
<lb n="1779"/><span>d'fhásgadh as an gcroídhe acu nách féidir leó é dh'fhulang</span>
<lb n="1780"/><span>ná é sheasamh i n-aon chor, agus ná féadaid siad gan</span>
<lb n="1781"/><span>labhairt agus a rádh: "Ó, cad a dheineas riamh ar an</span>
<lb n="1782"/><span>Slánuightheóir gléigeal go gcuirfeadh sé an mí-ádh so</span>
<lb n="1783"/><span>orm!"</span></p>
<lb n="1784"/>
<lb n="1785"/><p><span>Ba mhaith an rud do Chríosdaidhe de'n tsórd san</span>
<lb n="1786"/><span>cuimneamh ar an bhfocal a dúbhairt an Mhaighdean nuair</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1787"/><p><span>a fuair sí a h-Aon-Mhac sa teampall tar éis na dtrí</span>
<lb n="1788"/><span>lá chaitheamh ar a lorg, agus ansan a fhiafraighe</span>
<lb n="1789"/><span>dhe féin: "An bhfuil do chúis ghearáin níos troime</span>
<lb n="1790"/><span>'ná an chúis ghearáin a bhí ag an Maighdin an uair</span>
<lb n="1791"/><span>úd?"  B'fhéidir gur dhóich leat féin go bhfuil, ach</span>
<lb n="1792"/><span>deirim-se leat ná fuil.  Cuimhnigh ansan ar an bhfocal</span>
<lb n="1793"/><span>a dúbhairt an Slánuightheóir léi féin agus le Naomh</span>
<lb n="1794"/><span>Ióseph: "Cad 'n-a thaobh go rabhabhair ar mo lorg?  Ná</span>
<lb n="1795"/><span>raibh fhios agaibh gur i ngnó m'Athar ba cheart dom a</span>
<lb n="1796"/><span>bheith?"</span></p>
<lb n="1797"/>
<lb n="1798"/><p><span>Oirean an focal san go cruinn, a Chríosdaidhthe, dúinne</span>
<lb n="1799"/><span>féin ins gach aon tsaghas trioblóide is tóil leis an</span>
<lb n="1800"/><span>Slánuightheóir a thabhairt dúinn le fulang.  Má 's é</span>
<lb n="1801"/><span>toil an tSlánuightheóra umárd a chur ar do shláinte, an</span>
<lb n="1802"/><span>t-umárd san do chur ar do shláinte-se seachas ar</span>
<lb n="1803"/><span>shláinte aon duine eile ar t'aithne, díreach an uair is</span>
<lb n="1804"/><span>agat-sa is mó atá gádh le sláinte seachas aon duine ar</span>
<lb n="1805"/><span>t'aithne, cuimhnigh gur leat-sa adeir sé an focal úd:</span>
<lb n="1806"/><span>"Ná fuil fhios agat gur b' é gnó an Athar Síoruidhe atá</span>
<lb n="1807"/><span>agam 'á dhéanamh?"  Má 's máthair clainne thú agus</span>
<lb n="1808"/><span>an chlann óg, agus go ndéarfaidh an Slánuightheóir leat</span>
<lb n="1809"/><span>nách foláir athair na clainne sin do thógaint uait agus</span>
<lb n="1810"/><span>baintreach a dhéanamh díot, ná h-abair i láthair Dé,</span>
<lb n="1811"/><span>"Cad a dheineas riamh ar an Slánuightheóir go ndéanfadh</span>
<lb n="1812"/><span>sé a leithéid orm!"  Ach cuimhnigh go ndeir sé leat</span>
<lb n="1813"/><span>mar a dúbhairt sé le n-a Mháthair Naomhtha féin: "Ná</span>
<lb n="1814"/><span>fuil fhios agat gur b' é gnó m'Athar Síoruidhe atá</span>
<lb n="1815"/><span>agam 'á dhéanamh?"  Ní thuigean tusa an gnó san</span>
<lb n="1816"/><span>anois, ach tuigfir ar ball é.</span></p>
<lb n="1817"/>
<lb n="1818"/><p><span>Pé 'cu thuigfir choídhche ar an saoghal so é, nó ná</span>
<lb n="1819"/><span>tuigfir, tuig an méid seo, agus coimeád ad aigne</span>
<lb n="1820"/><span>é coitchianta, agus ná dein dearmhad go deó dhe.  Nuair</span>
<lb n="1821"/><span>a bhíd na daoine ag cur síl sa n-earrach is ar an bhfóghmhar</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1822"/><p><span>a bhíd siad ag cuimhneamh.  Mura mbéadh an tsúil a</span>
<lb n="1823"/><span>bheith leis an bhfóghmhar cé chuirfeadh síol sa n-earrach?</span>
<lb n="1824"/><span>Ag an gCríosdaidhe isé an saoghal so an t-earrach agus</span>
<lb n="1825"/><span>isé an saoghal eile an fóghmhar.  Tá cruadhtan agus</span>
<lb n="1826"/><span>trioblóid agus anródh an earraigh againn le fulang ar</span>
<lb n="1827"/><span>an saoghal so, agus ní foláir dúinn sgaramhaint le n-a</span>
<lb n="1828"/><span>lán neithe, díreach mar a chaithid daoine sgaramhaint leis</span>
<lb n="1829"/><span>an síol a curtar sa talamh sa n-earrach.  Ach siné an</span>
<lb n="1830"/><span>sgaramhaint a dheinean an fóghmhar a bheith torthamhail</span>
<lb n="1831"/><span>ar ball.  Ar an gcuma gcéadna, nuair a chuirean</span>
<lb n="1832"/><span>an Slánuightheóir fheuchaint orainn sgaramhaint ar an</span>
<lb n="1833"/><span>saoghal so le neithibh gur fonn báis linn sgaramhaint leó,</span>
<lb n="1834"/><span>is amhlaidh a chuirean sé fheuchaint orainn an síol do</span>
<lb n="1835"/><span>chur sa talamh i dtreó go mbéadh fóghmhar na bhflathas</span>
<lb n="1836"/><span>againn ar ball go saidhbhir agus go rathmhar.  Is amhlaidh</span>
<lb n="1837"/><span>atá gnó an Athar Síoruidhe aige 'á dhéanamh, mar is chun</span>
<lb n="1838"/><span>"séin síoruidhe shealbhughadh 'n-a dhiaigh so ar neamh"</span>
<lb n="1839"/><span>do chruthuigh Dia sinn agus do chuir sé ar an saoghal so</span>
<lb n="1840"/><span>sinn.</span></p>
<lb n="1841"/>
<lb n="1842"/><p><span>D'á bhrígh sin, a Chríosdaidhthe, nuair a bheidh an saoghal</span>
<lb n="1843"/><span>so ag gabháil 'n-ár gcoinnibh, trioblóidí an tsaoghail</span>
<lb n="1844"/><span>ag brúth orainn, ag teacht chúghainn ar shálaibh a chéile 'ár</span>
<lb n="1845"/><span>gcrádh agus 'ár gcéasadh agus 'ár gciapadh, ag baint ár</span>
<lb n="1846"/><span>meabhrach asainn, go dtí gur bh' fhonn linn a rádh linn</span>
<lb n="1847"/><span>féin, nách mór, go bhfuil an Slánuightheóir ró chruaidh</span>
<lb n="1848"/><span>orainn, cuimhmghmís ar an bhfocal a dúbhairt an Slán-</span>
<lb n="1849"/><span>uightheóir leis an Maighdin Muire agus le Naomh Ióseph,</span>
<lb n="1850"/><span>gur b' é gnó an Athar Síoruidhe atá aige 'á dhéanamh</span>
<lb n="1851"/><span>agus gur ar mhaithe linn atá sé ag déanamh an ghnótha</span>
<lb n="1852"/><span>san, mar gur mó go mór a bhainimíd-ne leis an</span>
<lb n="1853"/><span>saoghal eile 'ná leis an saoghal so.</span></p>
<lb n="1854"/>
<lb n="1855"/><p><span>Ansan d'fhéadfaimís iompáil ar an Maighdin Muire</span>
<lb n="1856"/><span>féin agus ar Naomh Ióseph, agus a iaraidh ortha, as ucht</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1857"/><p><span>an dóláis agus an uaignis a dh'fhuilingeadar i gcaitheamh</span>
<lb n="1858"/><span>na dtrí lá úd nuair a bhí an Slánuightheóir i n-easnamh</span>
<lb n="1859"/><span>ortha, a nguidhe do chur chuige anois go dúrthachtach 'á</span>
<lb n="1860"/><span>iaraidh air a ghrásta thabhairt dúinn go líonmhar agus go</span>
<lb n="1861"/><span>cómhachtach, i dtreó go bhfuilingeóchaimís trioblóidí</span>
<lb n="1862"/><span>na beatha so le foidhne, agus ansan go bhfaighimís toradh</span>
<lb n="1863"/><span>gnótha an tSlánuightheóra, aoibhneas na bhflathas ar feadh</span>
<lb n="1864"/><span>na síoruidheachta.  Amen.</span></p>
<lb n="1865"/>
<lb n="1866"/><p><span>X.</span></p>
<lb n="1867"/>
<lb n="1868"/><p><span>AN t-OCHTMHADH LÁ DE'N EPIPHANÍ.</span></p>
<lb n="1869"/>
<lb n="1870"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin I.)</span></p>
<lb n="1871"/>
<lb n="1872"/><p><span>Ag labhairt ar an Soisgéal so dhó, a phobul, deir</span>
<lb n="1873"/><span>Naomh Aguistín mar seo:-</span></p>
<lb n="1874"/>
<lb n="1875"/><p><span>"Sar a dtáinig an Tighearna chun go ndéanfadh Eóin</span>
<lb n="1876"/><span>é bhaisteadh sa lórdan, d'aithin Eóin é agus dúbhairt</span>
<lb n="1877"/><span>sé leis: Tusa ag teacht chúgham-sa chun go mbaistfinn</span>
<lb n="1878"/><span>thu! Is duit-se is ceart mise bhaisteadh.  Ach feuch,</span>
<lb n="1879"/><span>d'aithin sé an Tighearna mar d'aithin sé Mac Dé.  Sar</span>
<lb n="1880"/><span>a dtáinig an Slánuightheóir chun na h-abhann bhí a lán</span>
<lb n="1881"/><span>daoine ag teacht ag triall ar Eóin chun go mbaistfí</span>
<lb n="1882"/><span>iad, agus dúbhairt Eóin leo: -</span></p>
<lb n="1883"/>
<lb n="1884"/><p><span>"'Táim-se ag bhúr mbaisteadh i n-uisge; ach an t-é</span>
<lb n="1885"/><span>atá ag teacht am' dhiaigh is mó é 'ná mise.  Ní fiú mé</span>
<lb n="1886"/><span>go ndéanfainn iall a bhróige do sgaoileadh dhó.</span>
<lb n="1887"/><span>Baistfidh sé sin sibh sa Spioraid Naomh agus i dteine."</span>
<lb n="1888"/><span>Bhí fios an méid sin aige.  Má's eadh, cad chuige go</span>
<lb n="1889"/><span>ndúbhairt sé nár aithin sé é?"</span>
<lb n="1890"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1891"/><p><span>Tugan Naomh Aguistín freagra ar a cheist féin.</span>
<lb n="1892"/><span>Deir sé gur aithin Eóin an Slánuightheóir, mar go</span>
<lb n="1893"/><span>ndubhairt sé, nuair a chonaic sé ag teacht é: "Feuch</span>
<lb n="1894"/><span>Uan Dé, a thógan peacaí an domhain!" agus</span>
<lb n="1895"/><span>nuair a dúbhairt sé: "Is duit-se is ceart mise</span>
<lb n="1896"/><span>bhaisteadh!"  Ach nuair a bhí baisteadh an tSlánuightheóra</span>
<lb n="1897"/><span>déanta aige, agus a chonaic sé an Spioraid Naomh ag</span>
<lb n="1898"/><span>túirliocan air i bhfuirm colúir agus ag fanamhaint</span>
<lb n="1899"/><span>air, agus nuair a dh'airigh sé an guth as na flathais:</span>
<lb n="1900"/><span>"Sidé mo Mhac Dílis ar a bhfuil mo ghreann," gur</span>
<lb n="1901"/><span>tugadh dó eólus i dtaobh an tSlánuightheóra agus i</span>
<lb n="1902"/><span>dtaobh sácraimínt an bhaistí, ná raibh aige roimis sin,</span>
<lb n="1903"/><span>agus d'á bhrígh sin gur bh' fhíor dó an focal a dúbhairt</span>
<lb n="1904"/><span>sé.  Bhí aithne aige air nuair a chonaic sé ag teacht é,</span>
<lb n="1905"/><span>ach níor bh' aithne i n-aon chor an aithne sin seachas an</span>
<lb n="1906"/><span>aithne a tugadh dó 'n-a dhiaigh san air, agus ar an gcuma</span>
<lb n="1907"/><span>'n-a raibh sácraimínt an bhaistí aige 'á chur ar bun.</span></p>
<lb n="1908"/>
<lb n="1909"/><p><span>An baisteadh a bhí ag Eóin 'á dhéanamh níor bh' é</span>
<lb n="1910"/><span>sácraimínt an bhaistí i n-aon chor é.  Níor dhein sé ach</span>
<lb n="1911"/><span>daoine do spriocadh chun aithrighe.  Ní raibh ann, mar</span>
<lb n="1912"/><span>a dúbhairt Eóin féin, ach baisteadh le h-uisge.  Ach</span>
<lb n="1913"/><span>an baisteadh a bhí ag an Slánuightheóir le déanamh, agus</span>
<lb n="1914"/><span>le cur ar bun sa n- Eaglais do'n chine daona go léir,</span>
<lb n="1915"/><span>ó'n uair sin go dtí deire an tsaoghail, baisteadh le</span>
<lb n="1916"/><span>teine ab eadh é, agus leis an Spioraid Naomh.  Bhí</span>
<lb n="1917"/><span>feabhas agus tairbhe an bhaiste a bhí ag Eóin 'á</span>
<lb n="1918"/><span>dhéanamh, bhí sé gan amhras do réir fheabhasa an duine a</span>
<lb n="1919"/><span>bhéadh ag déanamh na h-aithrighe.  Ní mar sin do'n</span>
<lb n="1920"/><span>bhaisteadh a chuir ár Slánuightheóir ar bun, ní'l sé ag</span>
<lb n="1921"/><span>brath ar fheabhas ná ar olcas aon duine.  An baisteadh a</span>
<lb n="1922"/><span>dheinean an fear nó an bhean tuatha, i n-am riachtanais, má</span>
<lb n="1923"/><span>deintear sa cheart é, tá sé chómh h-iomlán, chómh beacht,</span>
<lb n="1924"/><span>chómh maith de bhaisteadh agus dá mb'é an Pápa dhéanfadh</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="1925"/><p><span>é.  An baisteadh a dhéanfadh duine bhéadh ar staid an</span>
<lb n="1926"/><span>pheacaidh, ach go ndéanfadh sé sa cheart é, tá sé chómh maith</span>
<lb n="1927"/><span>díreach agus dá mb' é an naomh is mó sa n-Eaglais</span>
<lb n="1928"/><span>a dhéanfadh é.  Isé cúis n-a bhfuil san mar sin, mar,</span>
<lb n="1929"/><span>pé duine a bhaistean, isé Críosd féin a dheinean an</span>
<lb n="1930"/><span>baisteadh.  Pé duine a bhaistean, is tré neart Pháise</span>
<lb n="1931"/><span>ár Slánuightheóra a tógtar d'anam an duine peacadh an</span>
<lb n="1932"/><span>tsínsir agus pé peacaí eile a bhíon air.  Is tré neart</span>
<lb n="1933"/><span>Pháise ár Slánuightheóra a gheibhid na daoine, nuair a</span>
<lb n="1934"/><span>baistthear iad, an grásta naomhuighthe a dheinean Críos-</span>
<lb n="1935"/><span>daidhthe agus clann Dé dhíobh.  Is tré neart Pháise ár</span>
<lb n="1936"/><span>Slánuightheóra a gheibhid siad thar n-ais an teidiol chun</span>
<lb n="1937"/><span>na bhflathas a chailleadar tríd an bpeacadh a dhein ár</span>
<lb n="1938"/><span>gcéad athair agus ár gcéad mháthair.  Níor fhág an</span>
<lb n="1939"/><span>Slánuightheóir an gnó san ag brath ar fheabhas ná ar</span>
<lb n="1940"/><span>olcas aon duine a dhéanfadh an baisteadh.  Deintear</span>
<lb n="1941"/><span>an gnó go h-iomlán pé saghas an duine a dheinean é,</span>
<lb n="1942"/><span>ach gur duine saoghalta é agus go ndéanfaidh sé sa</span>
<lb n="1943"/><span>cheart é agus do réir intinne na h- Eaglaise.</span></p>
<lb n="1944"/>
<lb n="1945"/><p><span>Siní, a phobul, an fhírinne is toil leis an Eaglais a chur</span>
<lb n="1946"/><span>os ár gcómhair i Soisgéal an lae seo.  Tá fiadhnaise</span>
<lb n="1947"/><span>Naoimh Eóin Baiste féin againn leis an bhfírinne sin.</span>
<lb n="1948"/><span>Deir sé, i bhfocalaibh an tSoisgéil, '"An t-é a chuir mise</span>
<lb n="1949"/><span>chun baiste dhéanamh i n-uisge dúbhairt sé liom: "An</span>
<lb n="1950"/><span>t-É n-a bhfeicfir an Spioraid Naomh ag túirling air agus</span>
<lb n="1951"/><span>ag fanamhaint air, siné an t-É a dhéanfaidh an baisteadh sa</span>
<lb n="1952"/><span>Spioraid Naomh.'  Agus do chonac-sa san, agus tá</span>
<lb n="1953"/><span>fiadhnaise agam 'á thabhairt gur b' é seo Mac Dé."</span></p>
<lb n="1954"/>
<lb n="1955"/><p><span>Cuirean an Eaglais an fhírinne sin os ár gcómhair,</span>
<lb n="1956"/><span>a phobul, agus cuirean sí os ár gcómhair deimhne ar</span>
<lb n="1957"/><span>an bhfírinne, ó bhéal Naoimh Eóin Baiste féin.  Cad</span>
<lb n="1958"/><span>is ceart dúinne dhéanamh?  An bhfuil aon nídh againn</span>
<lb n="1959"/><span>le déanamh ach éisteacht leis an bhfírinne agus a dh'admháil</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1960"/><p><span>gur fírinne í, agus í fhágáilt ansan?  Ar cuireadh Eóin</span>
<lb n="1961"/><span>Baiste amach sa bhfásach chun na ndaoine spriocadh chun</span>
<lb n="1962"/><span>aithrighe, chun na slíghe d'ollamhughadh do theacht an</span>
<lb n="1963"/><span>tSlánuightheóra, chun fiadhnaise dhéanamh ar theacht an</span>
<lb n="1964"/><span>tSlánuightheóra agus ar an mbaisteadh a dhéanfadh sé</span>
<lb n="1965"/><span>sa Spioraid Naomh, ar deineadh an obair sin go léir</span>
<lb n="1966"/><span>gan aon ghnó eile ach i dtreó go ndéanfaimís-ne an</span>
<lb n="1967"/><span>fhírinne dh'admháil agus í fhágáilt ansan?  Níor</span>
<lb n="1968"/><span>deineadh, go deimhin.  Do deineadh an gnó go léir i</span>
<lb n="1969"/><span>dtreó go ndéanfaimís-ne an fhírinne dh'admháil agus</span>
<lb n="1970"/><span>ansan go ndéanfaimís beart do réir na fírinne.</span>
<lb n="1971"/><span>Mura ndeinimíd-ne beart do réir na fírinne, obair</span>
<lb n="1972"/><span>n-aistear ab eadh an obair go léir dúinne.  Do</span>
<lb n="1973"/><span>fuaramair, gan amhras, sácraimínt an bhaistí, an</span>
<lb n="1974"/><span>baisteadh chuir ár Slánuightheóir ar bun, baisteadh sa</span>
<lb n="1975"/><span>Spioraid Naomh, fuaramair é nuair a thánamair ar an</span>
<lb n="1976"/><span>saoghal.  Bhí an Eaglais ollamh dúinn nuair a thánamair</span>
<lb n="1977"/><span>agus thug sí dhúinn an baisteadh sin.  Dhein sí Críos-</span>
<lb n="1978"/><span>daidhthe agus clann Dé dhínn.  Ghlan sí sinn ó pheacadh</span>
<lb n="1979"/><span>an tsínsir.  Thug sí dhúinn tar n-ais an teidiol chun</span>
<lb n="1980"/><span>na bhflathas, an teidiol a chaill ár gcéad athair agus</span>
<lb n="1981"/><span>ár gcéad mháthair orainn.  Dhein an Eaglais an méid</span>
<lb n="1982"/><span>sin go léir dúinn, ach cad é an tairbhe dhúinne é?  Chómh</span>
<lb n="1983"/><span>luath agus thánamair i mbliadhantaibh na tuisgiona do</span>
<lb n="1984"/><span>loiteamair féin an obair go léir airís.  Níor fhéad-</span>
<lb n="1985"/><span>amair peacadh an tsínsir a thabhairt thar n-ais ar ár</span>
<lb n="1986"/><span>n-anam, ach, murar fhéadamair d'fhéadamair peacaí gnímh</span>
<lb n="1987"/><span>a chur i n' inead, go tiugh agus go trom agus go</span>
<lb n="1988"/><span>leunmhar; agus do dheineamair é sin.  Do leighiseadh</span>
<lb n="1989"/><span>dúinn an t-olc a bhí déanta orainn ag ár gcéad athair</span>
<lb n="1990"/><span>agus ag ár gcéad mháthair.  Ba bheag an tairbhe dhúinn</span>
<lb n="1991"/><span>an leigheas san.  Do loiteamair féin airís é.  Cuirean</span>
<lb n="1992"/><span>an Eaglais indiu os ár gcómhair, sa tSoisgéal san</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1993"/><p><span>a léigheas daoibh, an obair uathbhásach, mhírbhuilteach, ab</span>
<lb n="1994"/><span>éigean a dhéanamh chun an leighis sin do dhul i sochar dúinn.</span>
<lb n="1995"/><span>Tugan an Soisgéal dúinn Eóin Baiste féin mar fhínné</span>
<lb n="1996"/><span>ar fhírinne na h-oibre sin.  Ach cad é an tairbhe dhúinne</span>
<lb n="1997"/><span>an obair, pé fírinne atá inti, agus cad é an tairbhe</span>
<lb n="1998"/><span>dhúinn an leigheas, pé cómhacht a dh'imir sé ar dtúis</span>
<lb n="1999"/><span>orainn, má táimíd ar staid an pheacaidh anois?  Má</span>
<lb n="2000"/><span>táimíd anois ar staid an pheacaidh, agus má fhanaimíd</span>
<lb n="2001"/><span>ar staid an pheacaidh, cad é an tairbhe dhúinne an obair</span>
<lb n="2002"/><span>go léir?  Má táimíd ar staid an pheacaidh, agus má</span>
<lb n="2003"/><span>fhanaimíd ar staid an pheacaidh, is cuma dhúinne an</span>
<lb n="2004"/><span>tsaoghal cad a dheinean baisteadh le h-uisge, ná</span>
<lb n="2005"/><span>baisteadh le teine, ná baisteadh leis an Spioraid Naomh,</span>
<lb n="2006"/><span>ná aon nídh eile a bhainean le h-Eaglais ná le creideamh</span>
<lb n="2007"/><span>ná le sácraimíntíbh.  Ní'l aon phioc d'á sochar againn.</span>
<lb n="2008"/><span>Ní'l aon phioc d'á dtairbhe againn.  Táimíd chómh</span>
<lb n="2009"/><span>gearrtha amach ó obair an tSlánuightheóra, moladh go</span>
<lb n="2010"/><span>deó leis, agus dá mba ná tiocfadh sé riamh.  Tá dóirse</span>
<lb n="2011"/><span>na bhflathas chómh dúnta i n-ár gcoinnibh agus bheidís dá</span>
<lb n="2012"/><span>mbéadh an Slánuightheóir gan teacht i n-aon chor fós.</span></p>
<lb n="2013"/>
<lb n="2014"/><p><span>An duine go bhfuil droch bhéas peacamhail aige, béas</span>
<lb n="2015"/><span>éigin drúiseamhail cuir i gcás, agus go bhfuil a leithéid</span>
<lb n="2016"/><span>sin de ghreim ag an ndroch bhéas san air go leanan sé</span>
<lb n="2017"/><span>ag déanamh an pheacaidh chómh minic díreach agus is mian</span>
<lb n="2018"/><span>leis an áirseóir, Fíoghar na Croise 'dir sinn a's é! an</span>
<lb n="2019"/><span>droch smuíneamh a chur 'n-a chroídhe, tá an duine sin ar</span>
<lb n="2020"/><span>staid an pheacaidh mhairbh i gcómhnuighe.  Tá sé gearrtha</span>
<lb n="2021"/><span>amach coitchianta ó charadas Dé.  Tá sé 'n-a namhaid</span>
<lb n="2022"/><span>ag Dia na glóire, mar ní maith leis an droch bhéas do</span>
<lb n="2023"/><span>chaitheamh uaidh, agus is namhaid do Dhia an droch bhéas.</span>
<lb n="2024"/><span>Mar sin do gach droch bhéas eile chómh maith.  An fear a</span>
<lb n="2025"/><span>bhíon coitchianta sáidhte i dtigh an óil agus nách túisge</span>
<lb n="2026"/><span>bhíon aon mheisge amháin 'á chur Dé aige ná mar a bhíon</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="2027"/><p><span>meisge eile aige 'á chur suas, tá an fear san ag caitheamh</span>
<lb n="2028"/><span>a shaoghail ar staid an pheacaidh mhairbh.  Ní h-eadh, ach</span>
<lb n="2029"/><span>ní fios an 'mó peacadh marbh atá air.  Thug Dia ciall</span>
<lb n="2030"/><span>daona dhó.  Tá an tabharthas san aige d'á lot coit-</span>
<lb n="2031"/><span>chianta.  Chuir Dia, b'fhéidir, cúram tíghe agus clainne</span>
<lb n="2032"/><span>air.  Tá corp faillíghthe aige 'á thabhairt sa chúram san.</span>
<lb n="2033"/><span>Tá cúram an tíghe ag imtheacht i n-aimhréidh toisg gan</span>
<lb n="2034"/><span>aoinne bheith ag feuchaint 'n-a dhiaigh.  Tá an chlann ag</span>
<lb n="2035"/><span>imtheacht ar a dtoil féin, ag imtheacht fiadhain, gan smacht</span>
<lb n="2036"/><span>gan chómhairle gan stiúrughadh, ag foghluim na ndroch</span>
<lb n="2037"/><span>bhéas do lean a n-athair rómpa.  Imtheóchaid siad ar</span>
<lb n="2038"/><span>ball, agus ní fada go dtí é, ó dhlighthibh Dé agus na</span>
<lb n="2039"/><span>h-Eaglaise.  Beid siad chómh gearrtha amach ó shochar</span>
<lb n="2040"/><span>oibre an tSlánuightheóra agus atá an meisgeóir athar</span>
<lb n="2041"/><span>atá acu, agus beidh an t-athair freagarthach i láthair Dé</span>
<lb n="2042"/><span>ins gach sórd aimhleasa anama d'á ndéanfaidh an chlann</span>
<lb n="2043"/><span>san dóibh féin.</span></p>
<lb n="2044"/>
<lb n="2045"/><p><span>Chun go gcuimhneóchaimís, a phobul, ar na peacaí gnímh</span>
<lb n="2046"/><span>a dheinimíd féin agus ar an gcuma 'n-a ngearraid siad</span>
<lb n="2047"/><span>amach sinn ó ghrásta an tSlánuightheóra a tugadh dúinn</span>
<lb n="2048"/><span>sa bhaisteadh, iseadh chuirean an Eaglais obair an</span>
<lb n="2049"/><span>tSlánuightheóra os ár gcómhair i Soisgéal an lae indiu.</span>
<lb n="2050"/><span>Feuchaimís chúghainn féin d'á bhrígh sin.  Breithnighimís</span>
<lb n="2051"/><span>ár slígh chun Dé.  Má tá aon droch pheacadh, agus go</span>
<lb n="2052"/><span>mór mór aon droch bhéas, ag teacht idir sinn agus ár</span>
<lb n="2053"/><span>Slánuightheóir, stadaimís láithreach agus socaruighimís</span>
<lb n="2054"/><span>ár n-aigne ar an ndroch bhéas san do sheachaint, ar an</span>
<lb n="2055"/><span>ndroch bhéas san do bhriseadh, ar sinn féin a</span>
<lb n="2056"/><span>dh'fhuasgailt ó'n ndroch bhéas san, ar an ngreim atá ag</span>
<lb n="2057"/><span>an ndroch bhéas san orainn do bhogadh agus do chrothadh</span>
<lb n="2058"/><span>dhínn i n-ainim Dé agus Mhuire!</span></p>
<lb n="2059"/>
<lb n="2060"/><p><span>An t-é dhéanfaidh a dhícheal chuige sin tabharfaidh an</span>
<lb n="2061"/><span>Slánuightheóir féin gach aon chongnamh dó.  Ní féidir</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="2062"/><p><span>do'n duine an lámh uachtair a dh'fhágail ar chathanaibh an</span>
<lb n="2063"/><span>áirseóra gan congnamh an tSlánuightheóra, gan congnamh</span>
<lb n="2064"/><span>ó ghrásta Dé.  Ach tá an congnamh san le fághail i</span>
<lb n="2065"/><span>gcómhnuighe, ag an t-é gur maith leis é dh'fhághail.</span>
<lb n="2066"/><span>Tabharfaidh an congnamh san saor an Críosdaidhe ó gach</span>
<lb n="2067"/><span>céim d'á chruadha, ó gach greim d'á ghéire, ó gach cath d'á</span>
<lb n="2068"/><span>dhéine.  Tabharfaidh an congnam san an buadh dhó ar</span>
<lb n="2069"/><span>a namhaid go léir, ar an ndiabhal, ar an saoghal, agus</span>
<lb n="2070"/><span>ar an gcolainn.  Tabharfaidh an buadh san dó an suaimh-</span>
<lb n="2071"/><span>neas aigne a gheibhean an Críosdaidhe fóghanta ar an</span>
<lb n="2072"/><span>saoghal so, agus an t-aoibhneas síoruidhe atá i gcóir an</span>
<lb n="2073"/><span>Chríosdaidhe fhóghanta ar an saoghal eile.</span></p>
<lb n="2074"/>
<lb n="2075"/><p><span>XI.</span></p>
<lb n="2076"/>
<lb n="2077"/><p><span>AN TARNA DOMHNACH TAR ÉIS AN EPIPHANÍ.</span></p>
<lb n="2078"/>
<lb n="2079"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin 2.)</span></p>
<lb n="2080"/>
<lb n="2081"/><p><span>A phobul Dé, sar a n-abrad aon fhocal eile libh ní</span>
<lb n="2082"/><span>mór dhom a dh'innsint daoibh go bhfuil daoine le fághail,</span>
<lb n="2083"/><span>daoine ná tabharfadh aon onóir do'n Mhaighdin Mhuire</span>
<lb n="2084"/><span>agus ná leigfeadh d'aoinne eile onóir a thabhairt di ach</span>
<lb n="2085"/><span>chómh beag, dá bhféadaidís é, agus go nglaodhaid siad</span>
<lb n="2086"/><span>ar an bhfocal san a dúbhairt ár Slánuightheóir léi sa</span>
<lb n="2087"/><span>tSoisgéal san, chun a thaisbeáint nár thug sé aon onóir</span>
<lb n="2088"/><span>di ach mar a thabharfadh sé d'aon mhnaoi fhóghanta eile.</span>
<lb n="2089"/><span>Tá dhá nídh ag imirt i gcómhnuighe riamh ar dhaoine de'n</span>
<lb n="2090"/><span>tsórd san.  Isiad dá nídh iad san 'ná díth céille agus</span>
<lb n="2091"/><span>droch aigne.  Mura mbéadh an donas ar fad le díth céille</span>
<lb n="2092"/><span>bheith ortha níor ghádh dhóibh ach an tarna feuchaint do</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="2093"/><p><span>thabhairt ar an Soisgéal, agus do chífidís láithreach gur</span>
<lb n="2094"/><span>thug an Slánuightheóir, moladh 's buidheachas leis, onóir</span>
<lb n="2095"/><span>uathbhásach do'n Mhaighdin Mhuire an oídhche sin.  Dúbhairt</span>
<lb n="2096"/><span>sé léi ná raibh an aimsir tagaithe fós dó féin chun</span>
<lb n="2097"/><span>mírbhuiltí de'n tsórd san a dhéanamh, agus fós do</span>
<lb n="2098"/><span>dhein sé an mhírbhuilt a dh'iar sí air a dhéanamh! Ní</span>
<lb n="2099"/><span>h-eadh, ach do dhein sé an mhírbhuilt ba mhaith léi a</span>
<lb n="2100"/><span>dhéanfadh sé.  Níor fhan sé le h-í 'ghá iaraidh air an</span>
<lb n="2101"/><span>mhírbhuilt do dhéanamh.  Níor dhein sí ach a rádh, "Ní'l</span>
<lb n="2102"/><span>aon fhíon acu."  Níor ghádh dhi a thuille do rádh.  Bhí</span>
<lb n="2103"/><span>fhios aici féin nár ghádh.  Thug sí cogar dos na seirbhísigh.</span>
<lb n="2104"/><span>"Pé rud a déarfaidh sé libh a dhéanamh," ar sisi,</span>
<lb n="2105"/><span>"deinidh é."</span></p>
<lb n="2106"/>
<lb n="2107"/><p><span>Nách uathbhásach an daille intinne nách foláir a bheith</span>
<lb n="2108"/><span>ar an nduine a dhéanfadh amach as an méid sin gnótha</span>
<lb n="2109"/><span>nár thug ár Slánuightheóir onóir do'n Mhaighdean Mhuire</span>
<lb n="2110"/><span>an uair sin! Agus nách uathbhásach an droch aigne nách</span>
<lb n="2111"/><span>foláir a bheith istigh i gcroídhe an duine do mheasfadh a</span>
<lb n="2112"/><span>rádh, Dia 'dir sinn agus diamhasladh, go raibh tarcaisne</span>
<lb n="2113"/><span>sa bhfocal a dúbhairt sé léi!  Ní'l aon teóra le díth</span>
<lb n="2114"/><span>céille an duine nuair is maith leis leath-sgéal a dh'fhághail</span>
<lb n="2115"/><span>chun easonóra thabhairt do phuinte éigin creidimh ná</span>
<lb n="2116"/><span>taithnean leis.  Agus ní'l aon teóra le n-a dhroch aigne</span>
<lb n="2117"/><span>nuair a gheibhean sé an leath-sgéal a shásuighean é.</span></p>
<lb n="2118"/>
<lb n="2119"/><p><span>I dtaobh an fhocail sin, "a bhean," do labhair an Slán-</span>
<lb n="2120"/><span>uightheóir leis an Maighdin an uair sin, ar ndó' tá fhios</span>
<lb n="2121"/><span>ag gach aoinne atá ag labhairt Gaeluinne, agus a</span>
<lb n="2122"/><span>thuigean Gaeluinn, gur focal urama agus onóra</span>
<lb n="2123"/><span>agus ceana an focal san.  Focal urama agus ceana</span>
<lb n="2124"/><span>iseadh é sa Ghréigis leis.  Agus focal urama agus</span>
<lb n="2125"/><span>ceana ab eadh é sa teangain a bhí d'á labhairt i nGaililí</span>
<lb n="2126"/><span>an uair sin.  Ní raibh aon bhlúire d'aon bhrígh</span>
<lb n="2127"/><span>tharcaisneamhail riamh sa chaint go dtí gur tugadh amach sa</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="2128"/><p><span>Bhéarla í, "Woman, what is that to me or to thee?"</span>
<lb n="2129"/><span>Isé an Béarla do chuir an tarcaisne sa chaint.  Uraim</span>
<lb n="2130"/><span>agus onóir agus cion atá sa chaint ins gach aon teangain</span>
<lb n="2131"/><span>eiie.  Is ait mar a dh'fhágan san an sgéal ag muintir</span>
<lb n="2132"/><span>an Bhéarla.  An easonóir agus an dúire agus an</span>
<lb n="2133"/><span>tarcaisne do shíolraidh agus do tháinig as a gcaint</span>
<lb n="2134"/><span>féin, iad 'á chur i leith an tSlánuightheóra, moladh go</span>
<lb n="2135"/><span>deó leis, a d'iaraidh a dhéanamh amach nár thug sé onóir</span>
<lb n="2136"/><span>d'á Mháthair Bheannuighthe, i dtreó go bhféadfaidís a</span>
<lb n="2137"/><span>dh'áiteamh ortha féin nách gádh dhóibh onóir a thabhairt di.</span></p>
<lb n="2138"/>
<lb n="2139"/><p><span>Ach bíodh acu.  Ní bhainean a ngnó linne.  Tá ár</span>
<lb n="2140"/><span>ngnó féin againn le déanamh.  Tá ár gcúntaisí féin</span>
<lb n="2141"/><span>againne le socarughadh i láthair Dé, agus is chúcha is</span>
<lb n="2142"/><span>ceart dúinn feuchaint.  Tá ár dteagasg féin againne</span>
<lb n="2143"/><span>le baint as an Soisgéal, an teagasg a mhúinean an</span>
<lb n="2144"/><span>Eaglais dúinn as.  Tá an ceathramhadh aithne</span>
<lb n="2145"/><span>d'aitheantaibh Dé againn.  Deir an aithne sin linn:</span>
<lb n="2146"/><span>"Tabhair do t'athair agus do d' mháthair onóir."  Tá</span>
<lb n="2147"/><span>deagh-shampla an tSlánuightheóra féin anso againn ar an</span>
<lb n="2148"/><span>gcuma 'n-ar ceart dúinn an aithne sin do choimeád.</span>
<lb n="2149"/><span>B' é Slánuightheóir an domhain é.  Bhí am áirighthe aige</span>
<lb n="2150"/><span>chun na h-oibre sin do thosnughadh.  I n-onóir d'á</span>
<lb n="2151"/><span>Mháthair Bheannuighthe, gan aon chúis eile ach chun go</span>
<lb n="2152"/><span>dtabharfadh sé sásamh aigne dhi, do leig sé dhi a chur</span>
<lb n="2153"/><span>fhiachaibh air an t-am san do shárughadh, a chur fhiachaibh air</span>
<lb n="2154"/><span>an mhírbhuilt mhór san a dhéanamh sar a dtáinig an t-am.</span>
<lb n="2155"/><span>Sin mar is ceart do'n Chríosdaidhe an ceathramhadh aithne</span>
<lb n="2156"/><span>sin d'aitheantaibh Dé do choimeád ; onóir a thabhairt d'á</span>
<lb n="2157"/><span>athair agus d'á mháthair.  Is ceart dó an rud a bhéadh</span>
<lb n="2158"/><span>beartuighthe aige i n' aigne féin do leigint uaidh chun</span>
<lb n="2159"/><span>sásaimh aigne thabhairt d'á athair nó d'á mháthair, nó, rud</span>
<lb n="2160"/><span>is gátaraighe, b'fhéidir, 'ná sásamh aigne thabhairt dóibh,</span>
<lb n="2161"/><span>iad do choimeád suas do réir a ghustail.</span>
<lb n="2162"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="2163"/><p><span>Ach tá machtnamh mór eile againn le déanamh, a</span>
<lb n="2164"/><span>Chríosdaidhthe, ar ghnó na h-oídhche úd.  Cad 'n-a thaobh</span>
<lb n="2165"/><span>gur thug an Mhaighdean Mhuire an cogar úd i n-aon chor</span>
<lb n="2166"/><span>d'á h-Aon-Mhac?  Is ró fhuiriste dhúinn a thuisgint</span>
<lb n="2167"/><span>cad 'n-a thaobh.  Daoine galánta creideamhnacha ab</span>
<lb n="2168"/><span>eadh na daoine go raibh an bhainfheis úd ar siúbhal acu.</span>
<lb n="2169"/><span>Bhí cuideachta mhór ann, cuideachta chreideamhnach.  Bhí,</span>
<lb n="2170"/><span>do réir nóis na tíre is dócha, stíbhard iasachta ag</span>
<lb n="2171"/><span>tabhairt bídh agus díghe amach ann.  B'fhéidir gur thug</span>
<lb n="2172"/><span>sé an fíon amach níos tiúgha agus níos rabairnighe</span>
<lb n="2173"/><span>"ná mar ba ghádh dhó.  B'fhéidir go raibh dearmhad éigin</span>
<lb n="2174"/><span>ar chuma éigin eile mar gheall ar an bhfíon.  Pé cuma</span>
<lb n="2175"/><span>'n-ar thuit an sgéal amach bhí an fíon go léir imthighthe,</span>
<lb n="2176"/><span>agus bhí an stíbhard ag lorg tuille fíona agus an chuid-</span>
<lb n="2177"/><span>eachta ag feitheamh.  Conus fhéadfadh muintir an</span>
<lb n="2178"/><span>tíghe a rádh, "Ní'l a thuille fíona ann!"  Bhéadh náire</span>
<lb n="2179"/><span>agus aithis fághalta acu deó.  Do thuig an Mhaighdean</span>
<lb n="2180"/><span>Mhuire conus a bhí an sgéal acu.  Tháinig truagh</span>
<lb n="2181"/><span>aici dhóibh.  Ní raibh aon chuma eile 'n-a bhféadfadh sí</span>
<lb n="2182"/><span>iad do thabhairt as an bpúnc 'n-a rabhadar ach an rud</span>
<lb n="2183"/><span>a dhein sí a dhéanamh.  Dhein sí é.  Dhein a h-Aon-Mhac</span>
<lb n="2184"/><span>an rud a theastuigh uaithi, bíodh ná raibh an t-am tagaithe</span>
<lb n="2185"/><span>chuige fós.  Do tugadh muintir an tíghe saor ó'n</span>
<lb n="2186"/><span>náire a bhí ag teacht ortha agus is amhlaidh a fuaradar</span>
<lb n="2187"/><span>breis creideamhna.  I n-inead iad a bheith gan aon</span>
<lb n="2188"/><span>bhraon fíona agus an tigh lán de dhaoine, is amhlaidh a bhí</span>
<lb n="2189"/><span>tuille agus a ndóithin mór fíona acu de'n fhíon ba</span>
<lb n="2190"/><span>bhreaghtha d'ár bhlais aoinne de'n chuideachtain sin riamh</span>
<lb n="2191"/><span>roimis sin.  Má bhí an chuideachta tamall ag feitheamh,</span>
<lb n="2192"/><span>b'fhéadfadh an stíbhard a rádh leó gur bh'fhiú an fíon</span>
<lb n="2193"/><span>san tamaillín a thabhairt ag feitheamh leis.</span></p>
<lb n="2194"/>
<lb n="2195"/><p><span>Ach tá daoine ann, a phobul, agus déarfaidís leat</span>
<lb n="2196"/><span>gur bh'ait an sgéal é, a rádh gur h-oibrigheadh an</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="2197"/><p><span>mhírbhuilt uathbhásach san chun tuille fíona thabhairt do</span>
<lb n="2198"/><span>dhaoine agus iad ar meisge cheana féin.  Fiafraigh des</span>
<lb n="2199"/><span>na daoine sin cé dúbhairt go rabhadar ar meisge cheana</span>
<lb n="2200"/><span>féin.  Déarfaid siad leat go ndubhairt an stíbhard é.</span>
<lb n="2201"/><span>Am briathar ná dúbhairt.  Ní dúbhairt an stíbhard aon</span>
<lb n="2202"/><span>nídh dh'á shórd.  Dúbhairt sé gur ghnáth an droch fhíon do</span>
<lb n="2203"/><span>choimeád go dtí go mbéadh an chuideachta ar bog-mheisge.</span>
<lb n="2204"/><span>Ní mar a chéile é sin agus a rádh go raibh an chuideachta</span>
<lb n="2205"/><span>san ar meisge an uair sin.  Ní h-eadh, ach an aigne</span>
<lb n="2206"/><span>bheith chómh h-olc, chómh mailíseach san agá lán daoine nách</span>
<lb n="2207"/><span>féidir leó choídhche brígh fóghanta do bhaint a' caint an</span>
<lb n="2208"/><span>fhaid is féidir leó casadh éigin a chur inti agus droch</span>
<lb n="2209"/><span>bhrígh bhaint aisti.</span></p>
<lb n="2210"/>
<lb n="2211"/><p><span>Ach ní gádh dhúinn bheith a d'iaraidh an tSlánuightheóra</span>
<lb n="2212"/><span>do chosaint ar bhéalaibh lucht cúlchainte.  Bhí fhios aige</span>
<lb n="2213"/><span>féin, moladh go deó leis, cad a bhí aige 'á dhéanamh an</span>
<lb n="2214"/><span>oídhche sin.  Ní'l againne ach an sgéal do ghlacadh mar</span>
<lb n="2215"/><span>a chuirean an Eaglais os ár gcómhair é sa tSoisgéal,</span>
<lb n="2216"/><span>agus sinn féin d'úmhlughadh agus glóire thabhairt do</span>
<lb n="2217"/><span>Dhia.</span></p>
<lb n="2218"/>
<lb n="2219"/><p><span>Sin a bhfuil againn le déanamh chómh fada agus</span>
<lb n="2220"/><span>théighean gnó an tSoisgéil.  Ach tá rud againn le</span>
<lb n="2221"/><span>déanamh, a phobul, chómh fada agus théighean ár ngnó</span>
<lb n="2222"/><span>féin.  Isé ár ngnó féin an gnó ba mhaith leis an Eaglais</span>
<lb n="2223"/><span>a dhéanfaimís i dtaobh an tSoisgéil, agus is chuige sin,</span>
<lb n="2224"/><span>thar gach nídh eile, do chuirean sí an Soisgéal d'á léigheadh</span>
<lb n="2225"/><span>dhúinn.  Fiafraighmís dínn féin, d'á bhrígh sin, conus</span>
<lb n="2226"/><span>a bhainean an Soisgeal san linne, linne féin.</span></p>
<lb n="2227"/>
<lb n="2228"/><p><span>Feuch, a phobul.  Ní'l aon fhocal cúntais sgríobhtha</span>
<lb n="2229"/><span>síos ar ghníomharthaibh ná ar labharthaibh an tSlánuightheóra</span>
<lb n="2230"/><span>nach chun teagaisg éigin a thabhairt dúinne atáid siad</span>
<lb n="2231"/><span>sgríobhtha.  Agus is minic gur mó go mór le rádh an</span>
<lb n="2232"/><span>teagasg san atá ag an sgríbhinn le tabhairt dos na</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="2233"/><p><span>Críosdaidhthibh, ar fuid an domhain, ó shliocht go sliocht,</span>
<lb n="2234"/><span>'ná pé tairbhe a dhein na gníomhartha féin nuair a</span>
<lb n="2235"/><span>deineadh iad, nó na labhartha nuair a labhradh iad.  Dhein</span>
<lb n="2236"/><span>an mhírbhuilt sin an fhíona, cuir i gcás, mórán tairbhe</span>
<lb n="2237"/><span>an oídhche a deineadh í.  Do shábháil sí lín tíghe chreid-</span>
<lb n="2238"/><span>eamhnach ó náire agus ó aithis.  Do neartuigh sí creideamh</span>
<lb n="2239"/><span>i ndeisgiobulaibh an tSlánuightheóra.  Dhein sí, is</span>
<lb n="2240"/><span>dócha, mórán tairbhe ná fuil fhios againn, dos na daoine</span>
<lb n="2241"/><span>a bhí láithreach nuair a deineadh í.  Is dócha, nídh nách</span>
<lb n="2242"/><span>iongnadh, aoinne do bhlais aon bhraon de'n fhíon san gur</span>
<lb n="2243"/><span>dhein sé tairbhe sláinte dhó an chuid eile dh'á shaoghal, agus</span>
<lb n="2244"/><span>tairbhe anama leis.  Ach ba shuarach le rádh na tairbhí</span>
<lb n="2245"/><span>sin go léir seachas tairbhe áirighthe atá dh'á dhéanamh riamh</span>
<lb n="2246"/><span>ó sin do'n chine daona, agus ná raibh sa mhírbhuilt mhór</span>
<lb n="2247"/><span>san an fhíona ach soluíd air.  Tré impidhe na Maighdine</span>
<lb n="2248"/><span>Muire iseadh dhein ár Slánuightheóir an mhírbhuilt sin</span>
<lb n="2249"/><span>an fhíona an oídhche sin.  Tré impidhe na Maighdine</span>
<lb n="2250"/><span>Muire céadna atá an tairbhe eile seo a deirim 'á</span>
<lb n="2251"/><span>dhéanamh ag an Slánuightheóir riamh ó shin do gach Críosd-</span>
<lb n="2252"/><span>aidhe atá 'n-a ghátar agus a dh'iaran é.  Bhí an lín</span>
<lb n="2253"/><span>tighe úd i bpúnc chruaidh an oídhche úd.  Do saoradh</span>
<lb n="2254"/><span>as an bpúnc san iad tré impidhe na Maighoine Muire.</span>
<lb n="2255"/><span>Do tugadh dóibh an fíon a bhí i n-easnamh ortha.  Ní'l</span>
<lb n="2256"/><span>lá ná oídhche, a phobul, ná fuil Críosdaidhthe ar fuid an</span>
<lb n="2257"/><span>domhan i bpúnc chruaidh, namhaid a n-anama ag cur ortha</span>
<lb n="2258"/><span>go dian, an diabhal, agus an saoghal, agus an cholann</span>
<lb n="2259"/><span>ag cur ortha, iad i gcontabhairt tuitim sa pheacadh, an</span>
<lb n="2260"/><span>fíon, fíon ghrásta Dé, i n-easnamh ortha go cruaidh, náire</span>
<lb n="2261"/><span>agus aithis an pheacaidh le teacht ortha, agus gan aon</span>
<lb n="2262"/><span>dul as acu mura bhfaighid siad an fíon.  Tuigean an</span>
<lb n="2263"/><span>Mhaighoean an cruadh-chás.  Tugan sí an cogar d'á</span>
<lb n="2264"/><span>h-Aon-Mhac.  "Tá an fíon i n-easnamh ortha."  Géillean</span>
<lb n="2265"/><span>an t-Aon-Mhac do chogar a Mháthar Bheannuighthe</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="2266"/><p><span>Tugtar an fíon, fíon uasal ghrásta Dé, do'n Chríosd-</span>
<lb n="2267"/><span>aidhe atá 'n-a ghátar chómh cruaidh.  Cuirean an fíon</span>
<lb n="2268"/><span>uasal san neart agus fuinneamh agus misneach</span>
<lb n="2269"/><span>spioraideálta i gcroidhe agus i n-aigne an Chríosdaidhe</span>
<lb n="2270"/><span>sin.  Úmhluighean sé é féin i láthair Dé.  Iompuighean</span>
<lb n="2271"/><span>sé ó'n bpeacadh.  Gheibhean sé buadh ar a namhaid.</span>
<lb n="2272"/><span>Téighean sé saor, os cómhair Dé agus daoine, ó'n náire</span>
<lb n="2273"/><span>agus ó'n aithis, náire agus aithis an pheacaidh, a bhí i riocht</span>
<lb n="2274"/><span>tuitim anuas air.</span></p>
<lb n="2275"/>
<lb n="2276"/><p><span>Ní h-innstear dúinn, a phobul, gur labhair aoinne</span>
<lb n="2277"/><span>de mhuintir an tíghe leis an Maighdin Muire nuair a</span>
<lb n="2278"/><span>bhíodar sa chruadh-chás, ná gur h-iaradh uirthi an rud a</span>
<lb n="2279"/><span>dhein sí do dhéanamh dóibh.  B'fhéidir gur h-iaradh.</span>
<lb n="2280"/><span>B'fhéidir gur dhein sí uaithi féin é nuair a chonaic sí an</span>
<lb n="2281"/><span>cás 'n-a rabhadar.  Pé 'cu san de, tá aon nídh amháin</span>
<lb n="2282"/><span>deimhnightheach.  Ní ceart do'n Chríosdaidhe, nuair a</span>
<lb n="2283"/><span>bheidh sé sa chruadh-chas, bheith ag feitheamh chun go gcuimh-</span>
<lb n="2284"/><span>neóchadh an Mhaighdean féin ar a rádh le n-a h-Aon-Mac,</span>
<lb n="2285"/><span>"Tá an Críosdaidhe seo i n-easnamh an fhíona."  Is</span>
<lb n="2286"/><span>ceart do'n Chríosdaidhe féin labhairt léi, ní h-eadh, ach</span>
<lb n="2287"/><span>glaodhach go h-árd uirthi, agus a dh'iaraidh uirthi an chabhair</span>
<lb n="2288"/><span>a dh'fhághail ó'n Slánuightheóir dó.  Tá fhios againn go</span>
<lb n="2289"/><span>maith ná h-eiteóchaidh an Slánuightheóir í.  Níor eitigh</span>
<lb n="2290"/><span>sé an oídhche úd í, bíodh ná raibh an t-am tagaithe i n-aon</span>
<lb n="2291"/><span>chor chun mírbhuiltí de'n tsórd san a dhéanamh.  Níor</span>
<lb n="2292"/><span>eitigh, mar do theastuigh uaidh a chur i n-iúil dúinne go</span>
<lb n="2293"/><span>léir ná h-eiteóchaidh sé anois í ach chómh beag agus a</span>
<lb n="2294"/><span>dh'eitigh sé an uair sin í.</span></p>
<lb n="2295"/>
<lb n="2296"/><p><span>Dein-se do mhachtnamh ar an méid sin, a Chríosdaidhe.</span>
<lb n="2297"/><span>Dein do mhachtnamh air go doimhinn agus go daingean</span>
<lb n="2298"/><span>agus go dlúth.  Coimeád ad' aigne é do shíor, amuich</span>
<lb n="2299"/><span>agus i mbaile, do ló agus d'oídhche.  Preabadh an macht-</span>
<lb n="2300"/><span>namh san suas ad'chroídhe agus chun do bhéil i gcomhnuighe</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="2301"/><p><span>chómh luath agus a thiocfaidh aon chéim chruaidh ó'n namhaid</span>
<lb n="2302"/><span>ort.  Chómh luath agus a mhothóchair an namhaid ag teacht</span>
<lb n="2303"/><span>glaoidh ar an Maighdin, glaoidh ar Mhuire Máthair.</span>
<lb n="2304"/><span>Nuair a bheidh an droch smuíneamh a'd dhalladh, ag teacht</span>
<lb n="2305"/><span>idir thu agus cuimhneamh ar dhlígh Dé ná ar mharbhuightheacht</span>
<lb n="2306"/><span>an pheacaidh, cuimhnigh ar Mhuire Mháthair agus glaoidh</span>
<lb n="2307"/><span>uirthi, agus iar uirthi cabhair a dh'fhághail ó'n Slánuightheóir</span>
<lb n="2308"/><span>duit, chun an droch smuínimh sin a chur as do chroídhe.</span>
<lb n="2309"/><span>Nuair a dhéanfaidh an chómharsa olc éigin ort, agus</span>
<lb n="2310"/><span>nuair a bheidh do chroídhe d'á losgadh le feirg mar gheall</span>
<lb n="2311"/><span>ar an olc san, mar gheall ar an éagcóir sin a deineadh</span>
<lb n="2312"/><span>ort gan chúis gan adhbhar, i dtreó nách féidir leat a rádh</span>
<lb n="2313"/><span>ó chroídhe, "Maith dhúinn ár gcionta mar a mhaithimíd</span>
<lb n="2314"/><span>do chách," cuimhnigh ar Mhuire Mháthair agus glaoidh go</span>
<lb n="2315"/><span>h-árd uirthi, agus iar go cruaidh uirthi "grásta na</span>
<lb n="2316"/><span>foidhne i n-aghaidh na h-éagcóra" do dh'fhághail ó'n</span>
<lb n="2317"/><span>Slánuightheóir duit, le h-eagla go mbéadh sé de thiubaist</span>
<lb n="2318"/><span>ort, pé éagcóir a dhein do chómharsa ort, ná pé díobháil</span>
<lb n="2319"/><span>a dhéin sé dhuit, díobháil is míle measa 'ná é dhéanamh</span>
<lb n="2320"/><span>dhuit féin i láthair Dé.</span></p>
<lb n="2321"/>
<lb n="2322"/><p><span>Mar sin, a Chríosdaidhe, do gach aon tsaghas cruadh-</span>
<lb n="2323"/><span>tain n-a mbeidh tú ann, i láthair Dé nó duine, cuimhnigh</span>
<lb n="2324"/><span>i gcómhnuighe ar Mhuire Mháthair, agus bí coitchianta 'ghá</span>
<lb n="2325"/><span>iaraidh uirthi tú dh'fhuasgailt as an gcruadhtan, a</span>
<lb n="2326"/><span>h-impidhe do chur chun a h-Aon-Mhic ar do shon, i</span>
<lb n="2327"/><span>dtreó go gcaithfeá do théarma ar an saoghal so ad'</span>
<lb n="2328"/><span>Chríosdaidhe dhílis, fhíoraonta, agus ansan go dtabharfaí</span>
<lb n="2329"/><span>dhuit ar an saoghal eile aoibhneas síoruidhe na bhflathas</span>
<lb n="2330"/><span>i láthair na Maighdine Muire, agus a h-Aon-Mhic, ár</span>
<lb n="2331"/><span>dTighearna Íosa Críosd.  Go dtugaidh Dia na glóire</span>
<lb n="2332"/><span>an t-aoibhneas san dúinn go léir.  Amen.</span>
<lb n="2333"/>
<pb n="69"/></p>
<lb n="2334"/>
<lb n="2335"/><p><span>XII.</span></p>
<lb n="2336"/>
<lb n="2337"/><p><span>AN TRÍMHAD DOMHNACH TAR ÉIS AN EPIPHANÍ</span></p>
<lb n="2338"/>
<lb n="2339"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Maitiú 8.)</span></p>
<lb n="2340"/>
<lb n="2341"/><p><span>A phobul Dé, tá a lán neithe sa tSoisgéal san agus</span>
<lb n="2342"/><span>d'fhéadfaí seanmóin mhór fhada dhéanamh ar gach nídh</span>
<lb n="2343"/><span>dhíobh.  D'fhéadfaí mórán cainte dhéanamh ar leigheas</span>
<lb n="2344"/><span>an lobhair agus ar conus mar a dúbhradh leis dul</span>
<lb n="2345"/><span>agus é féin a thaisbeáint dos na sagairt, do réir</span>
<lb n="2346"/><span>dhlíghe Mhaoise.  Soluíd roimh ré ab eadh an mhírbhuilt</span>
<lb n="2347"/><span>sin ar shácraimínt na h-aithrighe a bhí ag an Slánuigh-</span>
<lb n="2348"/><span>theóir le cur ar bun.  B'é an lobhradh an peacadh marbh,</span>
<lb n="2349"/><span>agus b'é an leigheas an maitheamhnachas a tugtar do'n</span>
<lb n="2350"/><span>duine nuair a gheibhean sé an asbolóid.  Ní féidir</span>
<lb n="2351"/><span>labhairt libh indiu ar na neithibh go léir atá sa tSoisgéal</span>
<lb n="2352"/><span>san, agus d'á bhrígh sin ní foláir nídh acu do thoghadh</span>
<lb n="2353"/><span>agus labhairt libh air.</span></p>
<lb n="2354"/>
<lb n="2355"/><p><span>Iarfad oraibh, d'á bhrígh sin, bhúr n-aigne thabhairt do'n</span>
<lb n="2356"/><span>chaint adúbhairt an taoiseach i dtaobh a mhic.  "A</span>
<lb n="2357"/><span>Thighearna," ar seisean: "Tá mo mhac 'n-a luighe</span>
<lb n="2358"/><span>sa bhaile agus tá droch bhreóiteacht air, agus tá pianta</span>
<lb n="2359"/><span>móra air."  "Tiocfad-sa agus leighisfead é," arsa n</span>
<lb n="2360"/><span>Slánuightheóir.  Ba dhóic le h-aoinne gur cheart go</span>
<lb n="2361"/><span>mbéadh áthas mór ar an nduin' uasal agus go ndéarfadh</span>
<lb n="2362"/><span>sé leis an Slánuightheóir teacht.  Ní dúbhairt.  Dúbhairt</span>
<lb n="2363"/><span>sé a mhalairt.  "A Thighearna," ar seisean, "ní fiú</span>
<lb n="2364"/><span>mise go dtiocfá-sa isteach am' thigh.  Ní gádh an trioblóid</span>
<lb n="2365"/><span>sin do chur ort.  Ní'l agat ach an focal do rádh agus</span>
<lb n="2366"/><span>beidh mo mhac slán."  Tugaidh fé ndeara anois, a</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="2367"/><p><span>phobul, an chuid eile de chaint an duin' uasail sin.  Tais-</span>
<lb n="2368"/><span>beánan a chaint gur bh' oificeach airm é.  "Is duine</span>
<lb n="2369"/><span>mise atá fé smacht, agus go bhfuil saighdiúirí fúm,</span>
<lb n="2370"/><span>agus nuair a deirim le fear acu imtheacht, imthighean</span>
<lb n="2371"/><span>sé; nó nuair a deirim le fear teacht, tagan sé; nó</span>
<lb n="2372"/><span>nuair a deirim le m' sheirbhíseach rud a dhéanamh,</span>
<lb n="2373"/><span>deinean sé é."</span></p>
<lb n="2374"/>
<lb n="2375"/><p><span>Cad é an bhaint a bhí ag an gcaint sin leis an</span>
<lb n="2376"/><span>mhbreóiteacht a bhí ar an mbuachaill?  Nó cad é an</span>
<lb n="2377"/><span>bhaint a bhí ag an gcaint sin leis an bhfocal eile a bhí</span>
<lb n="2378"/><span>ráidhte ag an nduin' uasal, "Abair an focal agus</span>
<lb n="2379"/><span>beidh mo mhac slán?"  Seo mar a bhain an dá chaint</span>
<lb n="2380"/><span>le chéile.  Thaisbeáin an duin' uasal gur chreid sé an</span>
<lb n="2381"/><span>uile shaghas breóiteachta bheith fé smacht an tSlánuigh-</span>
<lb n="2382"/><span>theóra, díreach mar a bhí a shaighdiúirí agus a sheirbhísigh</span>
<lb n="2383"/><span>fé n-a smacht féin.  Ní raibh aige féin ach an focal</span>
<lb n="2384"/><span>do rádh leis an saighdiúir nó leis an seirbhíseach, agus</span>
<lb n="2385"/><span>láithreach bonn, gan smiug a rádh 'n-a choinnibh, do</span>
<lb n="2386"/><span>déanfaí rud air.  Ar an gcuma gcéadna, dar leis,</span>
<lb n="2387"/><span>bhí an bhreóiteacht fé smacht an tSlánuightheóra agus ní</span>
<lb n="2388"/><span>raibh ag an Slánuightheóir ach an focal a rádh agus</span>
<lb n="2389"/><span>dhéanfadh an bhreóiteacht rud air.  Dá n-abradh sé léi</span>
<lb n="2390"/><span>i mtheacht, d'imtheóchadh sí laithreach.  "Ní'l agat ach an</span>
<lb n="2391"/><span>focal a rádh," ar seisean, "agus beidh mo mhac slán."</span>
<lb n="2392"/><span>Ní h-iongnadh gur mhol an Slánuightheóir creideamh an</span>
<lb n="2393"/><span>duine.  "Go deimhin, a deirim libh," arsa 'n Slánuigh-</span>
<lb n="2394"/><span>theóir leis an muintir a bhí láithreach, "ní bhfuaras</span>
<lb n="2395"/><span>a leithéid sin de chreideamh i n-Isráel."</span></p>
<lb n="2396"/>
<lb n="2397"/><p><span>Duine iasachta ab eadh an duin' uasal san.  Bhí sé</span>
<lb n="2398"/><span>daingean i gcómhnuighe i n-aigne na n-Iúdach gur acu</span>
<lb n="2399"/><span>féin a bhí gach aon rud i bhfuirim creidimh agus ná</span>
<lb n="2400"/><span>féadfadh aon rud i bhfuirm creidimh a bheith ag na</span>
<lb n="2401"/><span>Geintibh bochta iasachta.  Bhíodar lán d'uabhar, agus de</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="2402"/><p><span>mhór-is-fiú, agus d'eirighe-anáirde mar gheall air sin.</span>
<lb n="2403"/><span>Thug an Slánuightheóir asachán trom dóibh nuair a</span>
<lb n="2404"/><span>dúbhairt sé leó go bhfuair sé sa duine iasachta san</span>
<lb n="2405"/><span>creideamh ná fuair sé i n-aoinne acu féin, tar éis ar</span>
<lb n="2406"/><span>dheineadar riamh de mhaoidheamh as gur bh' iad sliocht</span>
<lb n="2407"/><span>Ábrahaim iad.  Ansan dúbhairt sé leó focal ba ghéire</span>
<lb n="2408"/><span>go mór 'ná an t-asachán.  "Tiocfaidh," ar seisean,</span>
<lb n="2409"/><span>"a lán, ó'n ndomhan tsiar agus ó'n ndomhan tsoir,</span>
<lb n="2410"/><span>agus luighfid siad i n-ucht Ábrahaim agus i n-ucht</span>
<lb n="2411"/><span>Isaac agus i n-ucht Iácoib, i rígheacht na bhflathas, agus</span>
<lb n="2412"/><span>caithfear clann na rígheachta amach sa dorchadas mar</span>
<lb n="2413"/><span>a mbeidh gol agus díosgán fiacal."</span></p>
<lb n="2414"/>
<lb n="2415"/><p><span>Cheap na Iúdaigh, ó b'iad sliocht Ábrahaim iad, ná</span>
<lb n="2416"/><span>raibh aon bhaoghal ortha; go raibh deimhne acu ar dhul</span>
<lb n="2417"/><span>go flathas Dé ar ball pé cuma 'n-a gcaithfidís a</span>
<lb n="2418"/><span>saoghal anso.  Cheapadar, leis, ná raibh aon bhreith ag</span>
<lb n="2419"/><span>na Geintibh ar dhul go flathas Dé i n-aon chor, toisg</span>
<lb n="2420"/><span>gan fuil Ábrahaim a bheith ionta.  Bhí ár Slánuightheóir</span>
<lb n="2421"/><span>coitchianta 'ghá innsint dóibh go raibh dearmhad sa méid</span>
<lb n="2422"/><span>sin ortha; nár bh' aon tairbhe dhóibh i láthair Dé fuil</span>
<lb n="2423"/><span>Ábrahaim a bheith ionta gan creideamh Ábrahaim a</span>
<lb n="2424"/><span>bheith acu; ná raibh creideamh Ábrahaim acu, mar dá</span>
<lb n="2425"/><span>mbéadh go nglacfaidís an Slánuightheóir; dá leanaidís</span>
<lb n="2426"/><span>do réir an fhuadair a bhí fútha go gcaillfidís rígheacht</span>
<lb n="2427"/><span>na bhflathas, agus go dtiocfadh na Geinte laistigh díobh</span>
<lb n="2428"/><span>i n-oidhreacht Ábrahaim agus Isaac agus Iácoib; nár</span>
<lb n="2429"/><span>bh' iad na daoine n-a raibh fuil Ábrahaim ionta do</span>
<lb n="2430"/><span>raghadh go flathas Dé, ach na daoine bhéadh dílis do</span>
<lb n="2431"/><span>Dhia, mar a bhí Ábraham, agus do choimeádfadh aitheanta</span>
<lb n="2432"/><span>Dé; gur chuma cad í an treibh dhaona as a dtiocfaidis</span>
<lb n="2433"/><span>sin, agus go mbeidís 'n-a gclainn ag Ábraham chómh</span>
<lb n="2434"/><span>maith díreach agus dá mba ar a shliocht do shíoltóchaidís.</span>
<lb n="2435"/><span>Níor thaithin caint de'n tsórd san leis na Iúdaigh.</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="2436"/><p><span>Bhí an chaint sin bun os cionn ar fad leis an aigne a bhí</span>
<lb n="2437"/><span>acu féin i dtaobh flathais Dé, agus i dtaobh na ndaoine</span>
<lb n="2438"/><span>a bhí le dul ann agus i dtaobh na ndaoine ná raibh le dul</span>
<lb n="2439"/><span>ann.  I n-inead éisteacht leis an bhfírinne agus iad</span>
<lb n="2440"/><span>féin d'úmhlughadh i láthair an tSlánuightheóra, is amhlaidh</span>
<lb n="2441"/><span>a tháinig fearg ortha agus chuireadar stailc suas,</span>
<lb n="2442"/><span>agus fé dheire do chuireadar an Slánuightheóir chun</span>
<lb n="2443"/><span>báis.  Ansan do fíoradh dóibh an focal a dúbhairt an</span>
<lb n="2444"/><span>Slánuightheóir leó, tháinig na Geinte iasachta isteach ó</span>
<lb n="2445"/><span>gach aon pháirt de'n domhan, agus do deineadh clann Dé</span>
<lb n="2446"/><span>dhíobh, águs do tugadh an teidiol dóibh chun na h-oidhreachta,</span>
<lb n="2447"/><span>an teidiol chun rígheachta na bhflathas; agus an tsliocht</span>
<lb n="2448"/><span>go raibh an rígheacht san geallta dhóibh ó thusach do</span>
<lb n="2449"/><span>caitheadh amach iad mar gheall ar a n-easúmhluigheacht</span>
<lb n="2450"/><span>féin.  Ná mheasadh aoinne gur deineadh aon nídh i</span>
<lb n="2451"/><span>bhfuirmh éagcóra ortha.  Airís agus airís eile d'iar an</span>
<lb n="2452"/><span>Slánuightheóir féin ortha, moladh go deó leis, a súile</span>
<lb n="2453"/><span>dh'osgailt agus feuchaint chúcha féin.  "Mura maith</span>
<lb n="2454"/><span>libh," ar seisean leó, "mo chaint do chreideamhaint,</span>
<lb n="2455"/><span>creididh na mírbhuiltí atá agam 'á dhéanamh os cómhair</span>
<lb n="2456"/><span>bhúr súl!" Níor tháinig an sgéal a gan fhios ortha i</span>
<lb n="2457"/><span>n-aon chor.  Chonacadar mírbhuiltí nár bh'fhéidir d'aon</span>
<lb n="2458"/><span>duine dhéanamh gan cómhacht Dé bheith aige.  Chonacadar</span>
<lb n="2459"/><span>an duine a bhí cheithre lá sínte sa n-uaigh, chonacadar d'á</span>
<lb n="2460"/><span>thógaint as an uaigh é, beó bríoghmhar, le h-aon fhocal</span>
<lb n="2461"/><span>amháin ó'n Slánuightheóir.  Chonacadar an dá mhírbhuilt</span>
<lb n="2462"/><span>seo atá áirighthe i Soisgéal an lae indiu againn.</span>
<lb n="2463"/><span>Chonacadar gur ar éigin a chuir ár Slánuightheóir cor</span>
<lb n="2464"/><span>dé gan mhírbhuilt éigin uathbhásach a dhéanamh, i gcaitheamh</span>
<lb n="2465"/><span>na dtrí mbliadhan a thug sé ag cur an chreidimh ar bun,</span>
<lb n="2466"/><span>i dtreó go ndúbhairt an Soisgéalaidhe, 'n-a dhiaigh san,</span>
<lb n="2467"/><span>dá sgríbhtí i leabhraibh na mírbhuiltí go léir, ná faghadh</span>
<lb n="2468"/><span>na leabhair slígh sa domhan! Chonacadar gach aon</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="2469"/><p><span>rud dob' fhéidir a thaisbeáint dóibh chun iad do chur ar</span>
<lb n="2470"/><span>a leas, ach ní raibh aon mhaith ann.  Bhí fhios acu dá</span>
<lb n="2471"/><span>n-admhuighidís an Slánuightheoir nár bh'fholáir dóibh iad</span>
<lb n="2472"/><span>féin d'úmhlughadh, agus druim lámha thabhairt leis an</span>
<lb n="2473"/><span>saoghal so, agus le saidhbhreas an tsaoghail seo agus</span>
<lb n="2474"/><span>le pléisiúr an tsaoghail seo.  Ní raibh aon phioc d'á</span>
<lb n="2475"/><span>fhonn ortha rud de'n tsórd san a dhéanamh.  Déarfadh</span>
<lb n="2476"/><span>duine, pé neamhfhonn a bhéadh ortha rud de'n tsórd san</span>
<lb n="2477"/><span>a dhéanamh, gur chóir go ndéanfaidís é nuair a</span>
<lb n="2478"/><span>chonacadar cómhacht Dé ag oibriughadh ar a n-aghaidh</span>
<lb n="2479"/><span>amach ins na mírbhuiltí móra.  Níor dheineadar.  Is</span>
<lb n="2480"/><span>uathbhásach an cumas atá ag an nduine ar a dhá shúil</span>
<lb n="2481"/><span>a dhúnadh i n-aghaidh na fírinne nuair ná taithnean an</span>
<lb n="2482"/><span>fhírinne leis.  Ní gádh dhúinn dul chómh fada siar le</span>
<lb n="2483"/><span>h-aimsir na n-Iúdach chun soluíde dh'fhághail ar an méid</span>
<lb n="2484"/><span>sin.  Tá ár ndóithin soluídí againn le feisgint air</span>
<lb n="2485"/><span>anois i n-ár n-aimsir féin.  An duine go bhfuil droch</span>
<lb n="2486"/><span>bhéas éigin aige, agus nách maith leis an droch bhéas a</span>
<lb n="2487"/><span>chaitheamh uaidh, tabharfar cómhairle dhó.  'Neósfar an</span>
<lb n="2488"/><span>fhírinne dhó.  'Neósfar dó go bhfuil teine ifrinn ar</span>
<lb n="2489"/><span>dearg-lasadh fé n-a chosaibh agus ná feadair sé cad é</span>
<lb n="2490"/><span>an neómat a thuitfeadh sé isteach.  Déarfar leis gur</span>
<lb n="2491"/><span>fearra dhó an droch bhéas a chaitheamh uaidh sar a mbeidh</span>
<lb n="2492"/><span>sé ró dhéanach.  Éistfidh sé leis an gcómhairle.  Crom-</span>
<lb n="2493"/><span>faidh sé a cheann.  Ní'l sa chómhairle dhó ach "sgéal</span>
<lb n="2494"/><span>'á innsint do chapall agus an capall 'n-a chodladh."</span>
<lb n="2495"/><span>B'fhéidir gur droch bhéas meisge atá aige.  Déarfar</span>
<lb n="2496"/><span>leis an t-ól a chaitheamh uaidh.  Ní dhéanfaidh sé ach</span>
<lb n="2497"/><span>a cheann a chromadh agus an focal do sgaoileadh thairis.</span>
<lb n="2498"/><span>B'fhearr leis go mór ná tráchtfaí i n-aon chor ar an</span>
<lb n="2499"/><span>sgéal, go leigfí dhó a bhraon díghe dh'ól ar a shuaimhneas</span>
<lb n="2500"/><span>agus a mheisge chur Dé ar a shuaimhneas, agus gan bheith</span>
<lb n="2501"/><span>'ghá bhodhradh le neamh ná le h-ifrean ná le h-aon rud a</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="2502"/><p><span>bhainean leó.  Tá fhios aige go dian mhaith cad 'tá 'n-a</span>
<lb n="2503"/><span>chóir thall, chómh maith díreach agus tá fhios ag an</span>
<lb n="2504"/><span>gcómhairleach é, ach b'fhearr leis gan cuimhneamh</span>
<lb n="2505"/><span>i n-aon chor air.  Tá fhios aige, má chuimhnighean</span>
<lb n="2506"/><span>sé puinn air, go n-eireóchaidh a choinsias 'n-a choinnibh</span>
<lb n="2507"/><span>agus go gcaithfidh sé an droch bhéas a chur uaidh.</span>
<lb n="2508"/><span>B'fhearr leis go mór a shúile choimeád dúnta agus</span>
<lb n="2509"/><span>a choinsias fhágáilt 'n-a chodladh, agus comáint leis</span>
<lb n="2510"/><span>ar an ndroch bhéas.  Tá go maith.  Comáineadh sé leis.</span>
<lb n="2511"/><span>Dúiseóchaidh an bás a choinsias mura ndúisigh aon rud</span>
<lb n="2512"/><span>eile é.  Ansan tá rud 'n-a chóir.  Cad 'tá 'n-a chóir</span>
<lb n="2513"/><span>ansan?  Do chuir an Slánuightheóir féin ainim ar an</span>
<lb n="2514"/><span>rud atá i gcóir an duine sin.  "Caithfear clann na</span>
<lb n="2515"/><span>rígheachta amach sa dorchadas mar a mbeidh gol agus</span>
<lb n="2516"/><span>díosgán fiacal."  Isé an Slánuightheóir féin a dúbhairt</span>
<lb n="2517"/><span>an focal.  "Gol agus díosgán fiacal," ar seisean.</span>
<lb n="2518"/><span>Is grána an osgailt súl é tar éis codlata!  Beidh an</span>
<lb n="2519"/><span>codladh go léir imthighthe ansan, imthighthe glan.  Ní</span>
<lb n="2520"/><span>thiocfaidh aon néall eile codlata ar an nduine sin ar</span>
<lb n="2521"/><span>feadh na síoruidheachta.  Ansan iseadh chífear an fhírinne</span>
<lb n="2522"/><span>go soiléir; gur pleisiúr gan ghus pléisiúr na beatha so,</span>
<lb n="2523"/><span>pé saghas é, pé 'cu ól é, nó ithe, nó uabhar, nó saint, no</span>
<lb n="2524"/><span>drúis, nó pé ainmhian eile é n-a leigfidh an duine dhó</span>
<lb n="2525"/><span>an lámh uachtair a dh'fhághail air.  Ansan iseadh chífear</span>
<lb n="2526"/><span>an fhírinne, ach beidh sé ró dhéanach an uair sin.</span></p>
<lb n="2527"/>
<lb n="2528"/><p><span>Tá againn, a phobul, sa tSoisgéal san a léigheas</span>
<lb n="2529"/><span>daoibh, trí neithe ó'n Slánuightheóir, dhá mhírbhuilt agus</span>
<lb n="2530"/><span>foláramh.  Do leighis sé an lobhar chómh luath agus</span>
<lb n="2531"/><span>d.iar an lobhar air é.  Do leighis sé mac an taoisigh</span>
<lb n="2532"/><span>céad.  Ansan do thug sé an foláramh uaidh.  Dhein</span>
<lb n="2533"/><span>an lobhar gníomh creidimh sar ar leighiseadh é.  "A</span>
<lb n="2534"/><span>Thighearna," ar seisean, "má 's toil leat é is féidir</span>
<lb n="2535"/><span>duit mé ghlanadh."  Dhein an taoiseach céad gníomh</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="2536"/><p><span>creidimh sar ar leighiseadh a mhac.  "Abair an focal,"</span>
<lb n="2537"/><span>ar seisean, "agus beidh mo mhac slán."  D'admhuigh</span>
<lb n="2538"/><span>gach duine de'n bheirt go raibh cómhacht Dé ag an</span>
<lb n="2539"/><span>Slánuightheóir, gur bh' é Mac Dé é, gur bh' é Slánuightheóir</span>
<lb n="2540"/><span>an domhain é.  Thaisbeáin an dá leigheas go raibh an</span>
<lb n="2541"/><span>fhírinne ag an mbeirt.  Ansan do thug an Slánuightheóir</span>
<lb n="2542"/><span>an foláramh úd uaidh i dtaobh clainne na rígheachta, go</span>
<lb n="2543"/><span>gcaithfí amach iad sa dorchadas mar a mbéadh an</span>
<lb n="2544"/><span>gol agus an díosgán fiacal, nuair ná h-admhóchaidís</span>
<lb n="2545"/><span>an Slánuightheóir agus iompáil ó n-a ndroch bhéasaibh</span>
<lb n="2546"/><span>agus ó phléisiúr na beatha so.</span></p>
<lb n="2547"/>
<lb n="2548"/><p><span>An foláramh céadna, a phobul, a thug Críosd dos na</span>
<lb n="2549"/><span>Iúdaigh an lá úd, tugan Eaglais Chríosd dúinne indiu</span>
<lb n="2550"/><span>é sa tSoisgéal san a léigheas daoibh.  Oirean an</span>
<lb n="2551"/><span>foláramh dúinne chómh maith díreach agus d'oir sé dos</span>
<lb n="2552"/><span>na Iúdaigh.  Tá an díth céille céadna ar a lán againn</span>
<lb n="2553"/><span>a bhí ar na Iúdaigh.  Tá an dúil chéadna agá lán</span>
<lb n="2554"/><span>againn i bpléisiúr na beatha so, agus an leisge chéadna</span>
<lb n="2555"/><span>orainn roimh aon tsaghas pionóis a chur orainn féin</span>
<lb n="2556"/><span>ná aon smachtughadh dhéanamh ar ár ndroch mhianaibh ná</span>
<lb n="2557"/><span>ar ár ndroch bhéasaibh.  Tá an ollbhodhaire chéadna orainn</span>
<lb n="2558"/><span>a bhí ar na Iúdaigh.  Airighimíd foláramh an tSlán-</span>
<lb n="2559"/><span>uightheóra, sa tSoisgéal, 'ghá rádh linn go h-árd, mar</span>
<lb n="2560"/><span>a dúbhairt sé leis na Iúdaigh, má leanaimíd mar atá</span>
<lb n="2561"/><span>againn ná fuil aon bhreith againn ar sholus na bhflathas</span>
<lb n="2562"/><span>a dh'feisgint go deó.</span></p>
<lb n="2563"/>
<lb n="2564"/><p><span>A Chríosdaidhthe!  Isé Mac Dé a thugan an foláramh</span>
<lb n="2565"/><span>san dúinn.  Is É féin a cheannuigh dúinn solus na</span>
<lb n="2566"/><span>bhflathas, agus deir sé linn, amach as a bhéal naomhtha</span>
<lb n="2567"/><span>féin, go mbeidh an ceannach i n-aistear má leanaimíd</span>
<lb n="2568"/><span>pléisiúr na beatha so.  Tógaimís, d'á bhrígh sin, ár</span>
<lb n="2569"/><span>gcroídhe agus ár n-aigne suas chun Dé.  Ceapaimís</span>
<lb n="2570"/><span>go daingean i n-ár n-aigne, pé rud a dhéanfaidh ár</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="2571"/><p><span>mbeatha ar an saoghal so, ná loitfimíd orainn féin</span>
<lb n="2572"/><span>an oidhreacht a cheannuigh an Slánuightheóir dúinn nuair</span>
<lb n="2573"/><span>a dhoirt sé a chuid fola ró naomhtha ar chrann na croise</span>
<lb n="2574"/><span>ar ár son.  Iaraimís go h-úmhal ar Dhia a ghrásta do</span>
<lb n="2575"/><span>bhronnadh go líonmhar orainn i dtreó go bhféadfaimís</span>
<lb n="2576"/><span>an aigne sin do chur i ngníomh.  Anois atá againn a</span>
<lb n="2577"/><span>shocarughadh cé 'cu de dhá nídh a bheidh againn ar ball, ar</span>
<lb n="2578"/><span>feadh na síoruidheachta, an solus nó an dorchadas, áthas</span>
<lb n="2579"/><span>agus aoibhneas na bhflathas nó gol agus díosgán fiacal</span>
<lb n="2580"/><span>i dteine ifrinn.  Go dtugaidh Dia dhúinn an solus,</span>
<lb n="2581"/><span>agus go saoraidh Dia sinn ar an ndorchadas.  Amen.</span></p>
<lb n="2582"/>
<lb n="2583"/><p><span>XIII.</span></p>
<lb n="2584"/>
<lb n="2585"/><p><span>AN CEATHRAMHADH DOMHNACH Ó'N EPIPHANÍ.</span></p>
<lb n="2586"/>
<lb n="2587"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Maitiú 8.)</span></p>
<lb n="2588"/>
<lb n="2589"/><p><span>A phobul: Ní ró mhór an chaint atá sa tSoisgéal san,</span>
<lb n="2590"/><span>ach d'á luighead í an chaint is mór é an brígh.  Bhí an</span>
<lb n="2591"/><span>Slánuightheóir tar éis teacht anuas ó'n gcnoc, tar éis</span>
<lb n="2592"/><span>na seanmóna thabhairt d'á dhéisgiobuil, agus bhí an</span>
<lb n="2593"/><span>tsluagh mhór 'ghá leanamhaint.  Thug sé teagasg d'á</span>
<lb n="2594"/><span>dheisgiobuil leis an seanmóin, ar an gcnoc, ach níor</span>
<lb n="2595"/><span>bh'fholáir rud éigin i n-éaghmuis cainte do thabhairt do'n</span>
<lb n="2596"/><span>tsluagh mhór.  Do labharfadh an chaint leis an gcluais,</span>
<lb n="2597"/><span>ach níor bh'fholáir labhairt leis na súilibh acu, i dtreó</span>
<lb n="2598"/><span>gur mhóide agus gur bh' fhearr-de a thuigfidís caint</span>
<lb n="2599"/><span>na gcluas.  Níor bh' fholáir a thaisbeáint dóibh go raibh</span>
<lb n="2600"/><span>cómhacht Dé laistiar de'n chaint.</span></p>
<lb n="2601"/>
<lb n="2602"/><p><span>Tháinig an lobhar agus d'úmhluigh sé é féin.  Do chaith</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="2603"/><p><span>sé é féin ar an dtalamh os cómhair an tSlánuightheóra</span>
<lb n="2604"/><span>agus d'adhar sé é mar is ceart Dia d'adhradh.  Ansan</span>
<lb n="2605"/><span>d'admhuigh sé cómhacht Dé nuair a dúbhairt sé: "A</span>
<lb n="2606"/><span>Thighearna, má's toil leat é is féidir duit mé ghlanadh,"</span>
<lb n="2607"/><span>agus do thaisbeáin an Slánuightheóir cómhacht Dé nuair</span>
<lb n="2608"/><span>adúbhairt sé: "Is toil.  Glantar thu," agus do glanadh</span>
<lb n="2609"/><span>an duine.  Thaisbeáin an Slánuightheóir an chómhacht</span>
<lb n="2610"/><span>chéadna, cómhacht Dé, cómhacht gan teóra, an chómhacht</span>
<lb n="2611"/><span>adúbhairt an taoiseach céad a bhí aige ar an uile shaghas</span>
<lb n="2612"/><span>breóiteachta, nuair adúbhairt sé leis an dtaoiseach</span>
<lb n="2613"/><span>céad imtheacht, go raibh a ghuidhe fághalta aige.</span></p>
<lb n="2614"/>
<lb n="2615"/><p><span>Cómhachta ar ghalaraibh ab eadh na cómhachta san.</span>
<lb n="2616"/><span>Cómhachta ab eadh iad, gan amhras, ná fuil, agus ná</span>
<lb n="2617"/><span>féadfadh a bheith, ag aoinne ach ag Dia.  Ach mar sin</span>
<lb n="2618"/><span>féin, b'fhéidir nár chómhachta iad a dh'fheuch ró éagsamhlach</span>
<lb n="2619"/><span>i súilibh daoine.  B'fhéidir ná cuirfeadh daoine oiread</span>
<lb n="2620"/><span>suime ionta agus ba cheart a chur, toisg gan neart</span>
<lb n="2621"/><span>uathbhásach a bheith le feisgint ionta.  B'é toil an</span>
<lb n="2622"/><span>tSlánuightheóra, moladh go deó leis, nuair a bhí na</span>
<lb n="2623"/><span>leighseana san déanta aige, mírbhuilt a dhéanamh do</span>
<lb n="2624"/><span>sháróchadh ar aon tsaghas nirt d'á bhfeacathas riamh i n-aon</span>
<lb n="2625"/><span>duine.</span></p>
<lb n="2626"/>
<lb n="2627"/><p><span>Mar a deir an Soisgéal, do chuaidh Íosa ar bórd</span>
<lb n="2628"/><span>luinge agus do lean a dheisgiobuil é.  Nuair a bhí an</span>
<lb n="2629"/><span>long amuich ar an bhfaraige d'eirigh stoirm.  Do</span>
<lb n="2630"/><span>neartuigh ar an stoirm go dtí go raibh na tonnthacha</span>
<lb n="2631"/><span>ag eirighe suas go h-árd agus go trom, agus go raibh</span>
<lb n="2632"/><span>adhmad na luinge ag lúbadh agus ag díosgán le neart</span>
<lb n="2633"/><span>agus le meaghchaint na dtonn, agus go raibh na mairnéal-</span>
<lb n="2634"/><span>aigh agus na daoine eile a bhí ar an luing 'ghá</span>
<lb n="2635"/><span>cheapadh, gach aon neómat, go raibh an long i riocht</span>
<lb n="2636"/><span>tuitim as a chéile.  I gcaitheamh an éirligh go léir</span>
<lb n="2637"/><span>bhí an Slánuightheóir i n-a chodladh.  Nuair a bhí an long,</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="2638"/><p><span>mar a mheasadar, geall le bheith briste 'n-a slisneachaibh,</span>
<lb n="2639"/><span>tháinig na deisgiobuil agus dhúisigheadar é.  "A</span>
<lb n="2640"/><span>Thighearna," ar siad, "saor sinn! Tá an bás againn!"</span>
<lb n="2641"/><span>D'eirigh sé.  Do chas sé leó luighead a gcreidimh.  Ansan</span>
<lb n="2642"/><span>do labhair sé leis an ngaoith agus leis an uisge, agus</span>
<lb n="2643"/><span>dúbhairt sé leó fanamhaint socair.  D'fhanadar socair</span>
<lb n="2644"/><span>láithreach agus tháinig ciúnas mór.  Ní dócha go raibh</span>
<lb n="2645"/><span>aon iongnadh ar na deisgiobuil mar gheall air sin.  Bhi</span>
<lb n="2646"/><span>fhios acu cé'r bh' é agus cad iad na cómhachta a bhí aige.</span>
<lb n="2647"/><span>Níor mhar sin, ámhthach, dos na mairnéalaigh agus dos</span>
<lb n="2648"/><span>na daoine eile a bhí ar bórd na luinge sin.  D'fheuchadar</span>
<lb n="2649"/><span>ar an Slánuightheóir agus d'fheuchadar ar a chéile.</span>
<lb n="2650"/><span>"Ó!" ar siad, "cad é mar shaghas duine é seo go bhfuil</span>
<lb n="2651"/><span>gaoth agus faraige úmhal dó!"</span></p>
<lb n="2652"/>
<lb n="2653"/><p><span>Ag trácht ar neart; deinid daoine iongnadh,</span>
<lb n="2654"/><span>uaireanta, de neart fir éigin a bhíon ana láidir.  Tógan</span>
<lb n="2655"/><span>sé ualach éigin ná féadfadh aon fhear eile a choruighe de'n</span>
<lb n="2656"/><span>talamh.  Taraingean sé 'n-a dhiaigh ualach éigin do theip</span>
<lb n="2657"/><span>ar chapall a tharang.  Tagan cúigear nó seisear</span>
<lb n="2658"/><span>namhad ar an mbóthar roimis chun a mharbhtha.  Bainean</span>
<lb n="2659"/><span>sé an t-arm de dhuine acu agus gabhan sé ortha go léir</span>
<lb n="2660"/><span>go bhfágan sé ar an mbóthar leath-mharbh iad.  Ní'l de</span>
<lb n="2661"/><span>sgéal uathbhásach i mbéalaibh na ndaoine ach neart an</span>
<lb n="2662"/><span>fhir sin.  Ach feuch ar an bhfaraige nuair a bhíon fearg i</span>
<lb n="2663"/><span>gceart uirthi.  Feuch ar na tonnthachaibh móra troma</span>
<lb n="2664"/><span>agus iad ag gluaiseacht.  Cad é 'bhrígh neart fir,</span>
<lb n="2665"/><span>neart an fhir is treise d'ár mhair riamh, i gcomparáid</span>
<lb n="2666"/><span>Le tuinn acu san! Cá bhfuil an fear a dh'fhéadfadh</span>
<lb n="2667"/><span>tonn acu do stop le neart a ghualann! Caith an fear</span>
<lb n="2668"/><span>is treise amach ar thuinn acu san, agus ní'l ann ach</span>
<lb n="2669"/><span>mar a bhéadh sop tuighe.  Do thuig muintir na luinge</span>
<lb n="2670"/><span>úd an méid sin go dian mhaith.  Bhí aithne mhaith acu ar</span>
<lb n="2671"/><span>an bhfaraige.  Bhí taithighe mhaith acu ar a neart.</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="2672"/><p><span>Thuigeadar go h-áluinn cad é an neamhnídh neart duine</span>
<lb n="2673"/><span>i gcoinnibh an nirt sin.  Agus chonacadar, os cómhair</span>
<lb n="2674"/><span>a súl ansúd, duine, duine, dar leó, mar aon duine</span>
<lb n="2675"/><span>acu féin, ag smachtughadh an nirt sin le neart a thoile.</span>
<lb n="2676"/><span>Dúbhairt sé leis an ngaoith agus leis an uisge fana-</span>
<lb n="2677"/><span>mhaint socair.  Ní túisge do labhair sé leó 'ná mar</span>
<lb n="2678"/><span>a dheineadar rud air.  Do chuadar chun suaimhnis</span>
<lb n="2679"/><span>láithreach agus tháinig ciúnas mór.  Chonaic na</span>
<lb n="2680"/><span>mairnéalaigh agus na daoine a bhí ar bórd na luinge</span>
<lb n="2681"/><span>sin an iongnadh ba mhó d'á bhfeacadar riamh, DUINE - </span>
<lb n="2682"/><span>go raibh gaoth agus faraige úmhal dó.  Thaisbeáin an</span>
<lb n="2683"/><span>Slánuightheóir go raibh cómhacht Dé aige, ní h-amháin ar</span>
<lb n="2684"/><span>ghalaraibh, ach ar neart gaoithe agus faraige chómh maith;</span>
<lb n="2685"/><span>go raibh gach neart d'ár chruthuigh Dia fé smacht a</span>
<lb n="2686"/><span>thoile.</span></p>
<lb n="2687"/>
<lb n="2688"/><p><span>Na daoine a chonaic an mhírbhuilt uathbhásach san,</span>
<lb n="2689"/><span>toil duine ag smachtughadh na gaoithe agus na faraige,</span>
<lb n="2690"/><span>is iongnadh linne anois nár iompuigheadar láithreach</span>
<lb n="2691"/><span>agus an Slánuightheóir a dh'admháil.  Ní chuirean an</span>
<lb n="2692"/><span>mhírbhuilt sin aon iongnadh orainne.  Cad é an iongnadh, an</span>
<lb n="2693"/><span>toil a chruthuigh gaoth agus faraige a rádh go bhféadfadh</span>
<lb n="2694"/><span>sí gaoth agus faraige do smachtughadh?  Ba mhór go léir</span>
<lb n="2695"/><span>an iongnadh dá mba ná féadfadh.  Tuigimíd gur b' é</span>
<lb n="2696"/><span>an Slánuightheóir Mac Dé.  Ní fhéadfadh aon mhírbhuiltí</span>
<lb n="2697"/><span>an fhírinne sin a dhéanamh níos daingne i n-ár n-aigne</span>
<lb n="2698"/><span>'ná mar atá sí.  Má 'seadh cad 'n-a thaobh ná</span>
<lb n="2699"/><span>h-iompuighmíd féin agus an Slánuightheóir a dh'admháil?</span>
<lb n="2700"/><span>"Agus ar neóin admhuighmíd!" a déarfaidh duine,</span>
<lb n="2701"/><span>b'fhéidir.</span></p>
<lb n="2702"/>
<lb n="2703"/><p><span>Admhuighean tú le d' bhéal é, agus séanan tú le</span>
<lb n="2704"/><span>d' ghníomh é.  Cad é an saghas admhála an admháil sin!</span>
<lb n="2705"/><span>Isé an gníomh a dh'innsean an fhírinne.  Ní'l maith ná</span>
<lb n="2706"/><span>tairbhe i n-admháil an bhéil má thugan an gníomh an</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="2707"/><p><span>t-éitheach do'n bhéal.  Admhuighean tú na deich n-aitheanta.</span>
<lb n="2708"/><span>Admhuighean tú go bhfuil ceangailte ort Dia do</span>
<lb n="2709"/><span>ghrádhughadh os cionn gach uile nídh, agus gur ceart é.</span>
<lb n="2710"/><span>Ach is measa leat tú féin 'ná Dia.  Leanan tú an rud</span>
<lb n="2711"/><span>a thugan pléisiúr duit féin bíodh go bhfuil fhios agat</span>
<lb n="2712"/><span>é bheith coisgithe ag Dia ort.  Tugan do ghníomh an</span>
<lb n="2713"/><span>t-éitheach do d' bhéal sa méid sin.  Admhuighean tú gur</span>
<lb n="2714"/><span>peacadh dhuit an tsaoire do bhriseadh; easonóir a thabhairt</span>
<lb n="2715"/><span>do t'athair nó do t' mháthair; droch aigne bheith agat</span>
<lb n="2716"/><span>do d' chómharsain; tú féin a chur ar meisge; droch</span>
<lb n="2717"/><span>smuíneamh a choimeád ad' chroídhe go toiltheanach;</span>
<lb n="2718"/><span>gníomhartha ná cainteana drúiseamhla dhéanamh; cúlchaint</span>
<lb n="2719"/><span>a dhéanamh ar do chómharsain; cuid do chómarsan a</span>
<lb n="2720"/><span>choimeád go h-aindleaghthach.  Admhuighean tú gur</span>
<lb n="2721"/><span>peacaí na neithe sin go léir; go dtugaid siad easúmh-</span>
<lb n="2722"/><span>luigheacht do'n t-É go bhfuil gaoth agus faraige úmhal</span>
<lb n="2723"/><span>dó.  Agus fós bíon tú 'ghá ndéanamh.  Admhuighean</span>
<lb n="2724"/><span>do bhéal an Slánuightheóir, agus séanan do ghníomh é.</span>
<lb n="2725"/><span>Ó, a Chríosdaidhe, seachain an obair sin.  Iompuigh</span>
<lb n="2726"/><span>láithreach ar an Slánuightheóir.  An admháil a dheinean</span>
<lb n="2727"/><span>do bhéal, cuir fhiachaibh ar do ghníomh é dhéanamh leis.</span>
<lb n="2728"/><span>Glaoidh ar an Slánuightheóir agus iar air a ghrásta</span>
<lb n="2729"/><span>thabhairt duit chuige.  Tá gaoth agus faraige úmhal</span>
<lb n="2730"/><span>dó, ach is minic gur bh' usa dh'á mhór-chómhacht an ghaoth</span>
<lb n="2731"/><span>agus an fharaige do smachtughadh, d'á mhéid é a neart,</span>
<lb n="2732"/><span>'ná an feall atá istigh i gcroídhe an duine do chur amach</span>
<lb n="2733"/><span>as agus solus na fírinne do chur isteach ann i n-inead</span>
<lb n="2734"/><span>an fheill.  Ach tá a mhór-chómhacht gan teóra i n-obair</span>
<lb n="2735"/><span>na ngrást chómh maith agus 'tá a mhór-chómhacht gan teóra</span>
<lb n="2736"/><span>ins gach obair eile.  Úmhluigh thú féin, d'á bhrígh sin, 'n-a</span>
<lb n="2737"/><span>láthair.  Tá sé chómh ceart agat-sa bheith úmhal dó agus</span>
<lb n="2738"/><span>'tá sé ag gaoth nó ag faraige bheith úmhal dó.  Is É</span>
<lb n="2739"/><span>do chruthuigh thusa agus iad-san.  Úmhluigh thú féin 'n-a</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="2740"/><p><span>láthair agus iar air a ghrásta thabhairt duit, an solus</span>
<lb n="2741"/><span>do leigint isteach ad' chroídhe i dtreó go bhfeicfeadh do</span>
<lb n="2742"/><span>chroídhe an fhírinne agus go bhféadfá feasda, le congnamh</span>
<lb n="2743"/><span>Dé, beart a dhéanamh do réir na fírinne.</span></p>
<lb n="2744"/>
<lb n="2745"/><p><span>Soluíd, a phobul, iseadh an long úd ar an gcuma 'n-a</span>
<lb n="2746"/><span>mbíon an Críosdaidhe go minic d'á chluiche agus d'á</span>
<lb n="2747"/><span>chrádh agus d'á chiapadh i lár a namhad ar an saoghal so.</span>
<lb n="2748"/><span>An mac mallachtain 'ghá dhalladh le gach sórd droch</span>
<lb n="2749"/><span>smuínimh, le gach sórd droch spriocadh; ag séideadh féin</span>
<lb n="2750"/><span>ar gach aon tsaghas cuma a chuirfeadh ar aimhleas a</span>
<lb n="2751"/><span>anama é.  An saoghal 'ghá dhalladh le baois, agus le</span>
<lb n="2752"/><span>h-uabhar, agus le formad chun daoine a mheasan sé</span>
<lb n="2753"/><span>bheith níos neamh-spleadhchaighe 'ná é féin.  A cholann féin</span>
<lb n="2754"/><span>'ghá dhalladh le h-ainmhiantaibh, le dúil i n-ól agus i</span>
<lb n="2755"/><span>mbiadh shaidhbhir, agus i n-éadach mhín, agus ins gach aon</span>
<lb n="2756"/><span>phléisiúr a bhainean leis an gcolainn.  Idir an dtriúr</span>
<lb n="2757"/><span>namhad san tá sé díreach sa chás 'n-a raibh an long úd.</span>
<lb n="2758"/><span>Má's Críosdaidhe fóghanta é ní ghéillean sé d'aon</span>
<lb n="2759"/><span>namhaid de'n triúr.  Tá an Slánuightheóir ar bórd na</span>
<lb n="2760"/><span>loinge, ach b'fhéidir go bhfuil an Slánuightheóir 'n-a</span>
<lb n="2761"/><span>chodladh.  Má tá, ní foláir é dhúiseacht.  Agus ní</span>
<lb n="2762"/><span>foláir é dhúiseacht i n-am.  Mura ndúisighthear i n-am</span>
<lb n="2763"/><span>é b'fhéidir go bhfaghadh an triúr namhad an buadh agus go</span>
<lb n="2764"/><span>mbáthfaí an long; go mbáthfaí an long sa n-uisge -</span>
<lb n="2765"/><span>go mbáthfaí an t-anam sa pheacadh mharbh.</span></p>
<lb n="2766"/>
<lb n="2767"/><p><span>Má tá an Slánuightheóir 'n-a chodladh conus a</span>
<lb n="2768"/><span>dúiseóchar é?  An focal a dúbhairt na deisgiobuil</span>
<lb n="2769"/><span>leis, siné an focal a dhúiseóchaidh é.  "A Thighearna, saor</span>
<lb n="2770"/><span>sinn!" ar siad.  "Tá an bás buailte linn."</span></p>
<lb n="2771"/>
<lb n="2772"/><p><span>Sin mar is ceart dúinne, a Chríosdaidhthe, glaodhach</span>
<lb n="2773"/><span>ar an Slánuightheóir nuair a gheibhimíd sinn féin i gcon-</span>
<lb n="2774"/><span>tabhairt tuitim sa pheacadh.  "A Thighearna, saor sinn</span>
<lb n="2775"/><span>ó'n bpeacadh so! A Thighearna, saor sinn ó bhás an</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="2776"/><p><span>pheacaidh!  A Thighearna, ná leig do'n namhaid sinn a</span>
<lb n="2777"/><span>bhreith uait!"</span></p>
<lb n="2778"/>
<lb n="2779"/><p><span>Ní foláir dúinn, sa n-am gcéadna, ana mhainíghin</span>
<lb n="2780"/><span>a bheith againn as an Slánuightheóir.  Gan an t-asachán</span>
<lb n="2781"/><span>a bheith aige le casadh linn a chas sé leis na deisgiobuil</span>
<lb n="2782"/><span>a dhúisigh sa luing é, nuair a thug sé "daoine gan</span>
<lb n="2783"/><span>puinn creidimh" ortha.</span></p>
<lb n="2784"/>
<lb n="2785"/><p><span>Sin mar is ceart dúinn, a phobul, focail agus brígh</span>
<lb n="2786"/><span>an tSoisgéil a thagairt dúinn féin.  Chuige sin</span>
<lb n="2787"/><span>iseadh chuirean an Eaglais an Soisgéal os ár gcómhair</span>
<lb n="2788"/><span>mar seo, as Leabhar an Aifrinn, gach aon Domhnach.</span>
<lb n="2789"/><span>Ní chun éisteacht leis agus iongnadh dhéanamh Dé, mar</span>
<lb n="2790"/><span>a dhéanfaimís de neithibh a thuit amach suas le dhá mhíle</span>
<lb n="2791"/><span>bliadhan ó shin agus ná bainean anois le h-aoinne</span>
<lb n="2792"/><span>beó, ach chun éisteacht leis agus a thuisgint i n-ár n-aigne</span>
<lb n="2793"/><span>ná fuil focal ann ach focal a dh'oirean dúinne i láthair</span>
<lb n="2794"/><span>na h-uaire seo chómh maith díreach agus dá mba linne</span>
<lb n="2795"/><span>féin a labharfaí na focail.  Isé an Slánuightheóir</span>
<lb n="2796"/><span>céadna atá againne anois a bhí ar an luing úd an uair</span>
<lb n="2797"/><span>úd.  An chómhacht a thug an long úd saor ó ghaoith agus ó</span>
<lb n="2798"/><span>uisge, isí a thabharfaidh sinne saor ó namhaid ár n-anama.</span>
<lb n="2799"/><span>Ní'l aon chómhacht eile chun sinn a thabhairt saor.  Ach</span>
<lb n="2800"/><span>ní foláir dúinn an chómhacht do dhúiseacht.  Ní foláir</span>
<lb n="2801"/><span>dúinn bheith coitchianta ag glaodhach ar an Slán-</span>
<lb n="2802"/><span>uightheóir 'ghá iaraidh air gan leigint do namhaid ár</span>
<lb n="2803"/><span>n-anama buachtaint orainn.  Is ceart do'n Chríos-</span>
<lb n="2804"/><span>daidhe an ghlaodh sin do chur suas chun an tSlánuightheóra</span>
<lb n="2805"/><span>ar maidin, chómh luath agus dh'osgalóchaidh sé a shúile ó</span>
<lb n="2806"/><span>chodladh na h-oídhche.  Is ceart dó í chur suas chuige</span>
<lb n="2807"/><span>go minic i gcaitheam an lae, go mór mór má mhothuighean</span>
<lb n="2808"/><span>sé é féin i gcontabhairt tuitim i n-aon pheacadh.  Is</span>
<lb n="2809"/><span>ceart dó an ghlaodh sin do chur suas chun an tSlán-</span>
<lb n="2810"/><span>uightheóra nuair a shínfidh sé ar a leabaidh asdoídhche,</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="2811"/><p><span>'ghá iaraidh ar an Slánuightheóir é thabhairt saor ó gach</span>
<lb n="2812"/><span>droch nídh a bhainean leis an oídhche.  An Críosdaidhe a</span>
<lb n="2813"/><span>thabharfaidh mar bhéas dó féin bheith ag glaodhach ar an</span>
<lb n="2814"/><span>Slánuightheóir ar an gcuma san, ní misde dhó mainíghin</span>
<lb n="2815"/><span>a bheith aige as an Slánuightheóir, mar bhéarfaidh an</span>
<lb n="2816"/><span>Slánuightheóir saor é, saor go ciúnas agus go suaimh-</span>
<lb n="2817"/><span>neas agus go h-aoibhneas síoruidhe na bhflathas.</span></p>
<lb n="2818"/>
<lb n="2819"/><p><span>XIV.</span></p>
<lb n="2820"/>
<lb n="2821"/><p><span>AN CÚIGMHADH DOMHNACH Ó'N EPIPHANÍ.</span></p>
<lb n="2822"/>
<lb n="2823"/><p><span>Léightear an SoisgéaL.  (Maitiú 13.)</span></p>
<lb n="2824"/>
<lb n="2825"/><p><span>Is cuimhin linn go léir, a phobul, an cheist úd a curtí</span>
<lb n="2826"/><span>chúghainn fadó sa Teagasg Críosdaidhe: -</span></p>
<lb n="2827"/>
<lb n="2828"/><p><span>"Cad a thuigean tú leis an Eaglais?"</span></p>
<lb n="2829"/>
<lb n="2830"/><p><span>Agus is cuimhin linn an freagra: -</span></p>
<lb n="2831"/>
<lb n="2832"/><p><span>"Cómhchruinniughadh na bhfíor-chreideamhach uile."</span></p>
<lb n="2833"/>
<lb n="2834"/><p><span>Ansan do curtí an cheist eile seo: -</span></p>
<lb n="2835"/>
<lb n="2836"/><p><span>"Cad iad na cómharthaí so-fheicse atá ar an Eaglais?"</span></p>
<lb n="2837"/>
<lb n="2838"/><p><span>Agus do thagadh an freagra: - "Aondacht, Naomhthacht,</span>
<lb n="2839"/><span>Caitiliceacht, Aspolaitheacht."</span></p>
<lb n="2840"/>
<lb n="2841"/><p><span>Ansan do mínightí dhúinn conus mar a chialluighean</span>
<lb n="2842"/><span>aondacht na h-Eaglaise aondacht creidimh agus aondacht</span>
<lb n="2843"/><span>cinn, 'sé sin le rádh, an t-aon chreideamh amháin a bheith</span>
<lb n="2844"/><span>ag na daoine go léir a bhainean leis an Eaglais, agus</span>
<lb n="2845"/><span>iad go léir a bheith fé aon cheann amháin agus fé aon</span>
<lb n="2846"/><span>smacht amháin.  Do mínightí dhúinn go gcialluighean</span>
<lb n="2847"/><span>naomhthacht na h-Eaglaise gur bh' Úghdar naomhtha do</span>
<lb n="2848"/><span>chuir ar bun í, gur naomhtha é a teagasg, gur naomhtha</span>
<lb n="2849"/><span>iad a sácraimíntí, agus go bhfuil daoine naomhtha le</span>
<lb n="2850"/><span>fághail inti riamh, agus go mbéidh go deó.  Do mínightí</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="2851"/><p><span>dhúinn go bhfuil neart inti a bheidh 'ghá leathadh amach go</span>
<lb n="2852"/><span>dtí go mbeidh sí leathta ar fuid an domhain go léir;</span>
<lb n="2853"/><span>agus do mínightí dhúinn gur b' í an Eaglais seo atá</span>
<lb n="2854"/><span>anois ann an Eaglais chéadna do chraobhsgaoileadar</span>
<lb n="2855"/><span>na h-Aspoil, suas le dhá mhíle bliadhan ó shin.</span></p>
<lb n="2856"/>
<lb n="2857"/><p><span>D'á bhrígh sin, a phobul Dé, nuair a dh'airighmíd-ne</span>
<lb n="2858"/><span>trácht ar an Eaglais tuigimíd láithreach an nídh ar</span>
<lb n="2859"/><span>a mbíon an trácht.  Ní mar sin dos na daoine</span>
<lb n="2860"/><span>a bhí ag éisteacht leis an Slánuightheóir nuair a thug sé</span>
<lb n="2861"/><span>dhóibh an tsoluíd sin atá curtha síos i Soisgéal an lae</span>
<lb n="2862"/><span>indiu.  Theastuigh uaidh labhairt leó i dtaobh na h-oibre</span>
<lb n="2863"/><span>a bhí le déanamh ar an saoghal so aige.  Theastuigh uaidh</span>
<lb n="2864"/><span>a dh'innsint dóibh go raibh sé chun na h-Eaglaise do</span>
<lb n="2865"/><span>chur ar bun, agus theastuigh uaidh eólus éigin a thabhairt</span>
<lb n="2866"/><span>dóibh ar cad é an saghas cur-ar-bun a bhéadh inti, agus</span>
<lb n="2867"/><span>cad é an saghas oibre bhéadh aici le déanamh.  Níor</span>
<lb n="2868"/><span>bh' fhéidir dó labhairt leó súd ar an Eaglais mar a</span>
<lb n="2869"/><span>labhran an Teagasg Críosdaidhe linne anois uirthi.</span>
<lb n="2870"/><span>Ní thuigfidís aon fhocal de'n chaint.  Ní bhéadh aon</span>
<lb n="2871"/><span>phioc d'á fhios acu cad a bhéadh ar siúbhal aige.  Ní</span>
<lb n="2872"/><span>fhéadfadh sé labhairt leó ar chómharthaibh so-fheicse</span>
<lb n="2873"/><span>na h-Eaglaise, mar ní raibh an Eaglais ann,</span>
<lb n="2874"/><span>agus níor bh'fhéidir cómharthaí so-fheicse bheith ar</span>
<lb n="2875"/><span>rud ná raibh ann i n-aon chor fós.  B'éigean dó a</span>
<lb n="2876"/><span>theagasg a dhéanamh le soluídíbh; an nídh a bhí aige le</span>
<lb n="2877"/><span>cur ar bun do chur i gcomparáid le neithibh éigin ar</span>
<lb n="2878"/><span>a raibh eólus ag na daoine a bhí ag éisteacht leis.</span>
<lb n="2879"/><span>Bhí eólus maith acu go léir ar cad a bhain le síol</span>
<lb n="2880"/><span>fóghanta chur i dtalamh.  An obair a bhí ag an Slán-</span>
<lb n="2881"/><span>uightheóir le déanamh ar an saoghal, obair ab eadh í do</span>
<lb n="2882"/><span>thabharfadh aithne dos na daoine ar Dhia.  Dhéanfadh</span>
<lb n="2883"/><span>an aithne na daoine úmhal do Dhia.  D'á bhrígh sin isé</span>
<lb n="2884"/><span>ainim a thug an Slánuightheóir ar an obair, 'sé sin,</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="2885"/><p><span>ar an Eaglais a bhí le teacht, ná rígheacht Dé, nó</span>
<lb n="2886"/><span>rígheacht na bhflathas.  "Is cosmhail," ar seisean,</span>
<lb n="2887"/><span>"rígheacht na bhflathas le duine a chuir síol fóghanta n-a</span>
<lb n="2888"/><span>chuid tailimh."</span></p>
<lb n="2889"/>
<lb n="2890"/><p><span>Ní gádh dhúinn aon mhearbhall a bheith orainn i dtaobh</span>
<lb n="2891"/><span>bríghe na cainte.  Nuair a bhí an pobul imthighthe</span>
<lb n="2892"/><span>tháinig na deisgiobuil agus d'iaradar ar an Slán-</span>
<lb n="2893"/><span>uighteóir brígh na cainte do nochtadh dhóibh.  Seo mar</span>
<lb n="2894"/><span>a nocht sé an brígh dhóibh.  "Isé Mac an Duine", ar</span>
<lb n="2895"/><span>seisean, "an curadóir a chuirean an síol fóghanta.</span>
<lb n="2896"/><span>Isé an domhan an talamh.  Is iad clann na rígheachta</span>
<lb n="2897"/><span>an síol fóghanta.  Agus is iad clann an uilc an cogal.</span>
<lb n="2898"/><span>Isé an diabhal an namhaid a tháinig agus do chuir an</span>
<lb n="2899"/><span>cogal sa talamh ameasg na cruithneachtan.  Agus</span>
<lb n="2900"/><span>isé deire an tsaoghail an fóghmhar, agus is iad na</span>
<lb n="2901"/><span>h-aingil na buanaidhthe.  Agus, fé mar is gnáth an</span>
<lb n="2902"/><span>cogal do bhailiughadh agus do chur sa teine, sin mar</span>
<lb n="2903"/><span>a bheidh i ndeire an tsaoghail.  Cuirfidh Mac an Duine</span>
<lb n="2904"/><span>a aingil amach agus baileóchaid siad as a rígheacht gach</span>
<lb n="2905"/><span>sgannal, agus lucht an uilc a dhéanamh, agus cuirfid</span>
<lb n="2906"/><span>siad isteach sa teine iad, mar a mbeidh gol agus</span>
<lb n="2907"/><span>díosgán fiacal."</span></p>
<lb n="2908"/>
<lb n="2909"/><p><span>Siné an míniughadh, a Chríosdaidhthe, a thug an Slán-</span>
<lb n="2910"/><span>uightheóir ar a sholuíd féin, nuair a dh'iar a dheisgiobuil</span>
<lb n="2911"/><span>air an tsoluíd a mhíniughadh dhóibh.  Is cruaidh agus</span>
<lb n="2912"/><span>is crith-eaglach an míniughadh é!  Ní'l dul ó'n míniughadh</span>
<lb n="2913"/><span>san, mar isé an Slánuightheóir féin a thug uaidh é.</span>
<lb n="2914"/><span>D'á bhrígh sin, fiafraigheadh lucht sgannail a thabhairt</span>
<lb n="2915"/><span>uatha, fiafraíghdís díobh féin cad tá rómpa.  Lucht</span>
<lb n="2916"/><span>sgannail a thabhairt uatha, sin iad na daoine a dhéinean,</span>
<lb n="2917"/><span>le droch chómhairle nó le droch shampla nó ar aon tsaghas</span>
<lb n="2918"/><span>droch shlíghe eile, daoine chur suas chun peacaidh</span>
<lb n="2919"/><span>dhéanamh.  Is iad san an cogal dáiríribh.  Is iad clann</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="2920"/><p><span>an uilc iad agus isé an t-olc an toradh a thugaid siad</span>
<lb n="2921"/><span>uatha.  Nuair a bhíon duine acu san ameasg cuid-</span>
<lb n="2922"/><span>eachtan ní stadan a bhéal ach ag saothrughadh an uilc.</span>
<lb n="2923"/><span>Ní'l focal le teacht as a bhéal ach focal a chuirfidh droch</span>
<lb n="2924"/><span>smuíneamh éigin, nó droch mhachtnamh éigin, isteach i</span>
<lb n="2925"/><span>gcroídhe gach duine a bhíon ag éisteacht leis.  Má bhíon</span>
<lb n="2926"/><span>Críosdaidhthe maithe diadha ag éisteacht leis ní mór</span>
<lb n="2927"/><span>dóibh coitchianta, 'n-a n-aigne féin, bheith 'á dtabhairt</span>
<lb n="2928"/><span>féin suas do Dhia agus 'á iaraidh ar Dhia a n-anam</span>
<lb n="2929"/><span>a thabhairt saor ó nimh an diabhail atá ag sgéidh amach a'</span>
<lb n="2930"/><span>béal an duine sin ó mhaidin go h-oídhche.  "Ach!" a</span>
<lb n="2931"/><span>déarfaidh duine, b'fhéidir, "duine bocht ana ghreannmhar</span>
<lb n="2932"/><span>ann féin iseadh é.  Ní bhíon sé ach ag déanamh suilt, ag cur</span>
<lb n="2933"/><span>daoine ag gáirídhe."  Seadh go díreach!  Agus ní féidir leis</span>
<lb n="2934"/><span>aon chúrsaí eile suilt ná caitheamh aimsire do tharang</span>
<lb n="2935"/><span>chuige ach cainteana barbaratha, ach cómhrádh mí-bhanamhail,</span>
<lb n="2936"/><span>cómhrádh sgannalach!  Isé gnó an diabhail bheith ag cur</span>
<lb n="2937"/><span>droch smuínte i n-aigne an duine.  An duine do labhran</span>
<lb n="2938"/><span>an focal mí-bhanamhail i láthair cuideachtan, tá gnó</span>
<lb n="2939"/><span>an diabhail aige 'á dhéanamh.  Isé namhaid an tSlán-</span>
<lb n="2940"/><span>uightheóra é.  Isé an cogal ameasg na cruithneachtan</span>
<lb n="2941"/><span>é.  Sgaoilfear leis go ceann tamaill, b'fhéidir, ach</span>
<lb n="2942"/><span>cad tá 'n-a chóir ansan?  Tiocfaidh an bás air.</span>
<lb n="2943"/><span>Tiocfaidh deire a shaoghail air.  Tiocfaid na h-aingil,</span>
<lb n="2944"/><span>na buanaidhthe, le h-órdughadh an tSlánuightheóra.  Tógfaid</span>
<lb n="2945"/><span>siad leó an cogal agus cuirfid siad isteach sa</span>
<lb n="2946"/><span>teine é, mar a mbeidh gol agus díosgán fiacal.  Is í</span>
<lb n="2947"/><span>caint an tSlánuightheóra féin í sin : an teine agus</span>
<lb n="2948"/><span>an gol agus an díosgán fiacal.  Siné an deire a bheidh</span>
<lb n="2949"/><span>ar an sult sgannalach, teine agus gol agus díosgán</span>
<lb n="2950"/><span>fiacal, agus ní h-ar feadh lae é, ná ar feadh bliadhna,</span>
<lb n="2951"/><span>ach ar feadh na síoruidheachta.  Cuimhnigh i n-am air,</span>
<lb n="2952"/><span>a dhuine gan chiall.  Dún do bhéal agus coimeád dúnta</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="2953"/><p><span>go deó é níos túisge 'ná chuirfeá thú féin, agus</span>
<lb n="2954"/><span>b'fhéidir daoine eile, i gcontabhairt na teine sin atá</span>
<lb n="2955"/><span>ansúd ar lasadh ag feitheamh leat má leanan tú de</span>
<lb n="2956"/><span>d'dhroch bhéas.</span></p>
<lb n="2957"/>
<lb n="2958"/><p><span>Ach tá daoine nách tusa go bhfuil an teine úd ag</span>
<lb n="2959"/><span>feitheamh leó.  Tá sí ag feitheamh le clann an uilc, pé</span>
<lb n="2960"/><span>gairm beatha 'n-a bhfuilid siad ar an saoghal so,</span>
<lb n="2961"/><span>agus gheobhaidh sí greim ortha sa deire pé fada gairid</span>
<lb n="2962"/><span>a ruithfidh leó, má leanaid siad ag déanamh an uilc.</span></p>
<lb n="2963"/>
<lb n="2964"/><p><span>Is foidhneach, trócaireach, fadaradhnach an focal é</span>
<lb n="2965"/><span>siúd a dúbhairt an máighistir nuair a h-innseadh dó</span>
<lb n="2966"/><span>i dtaobh an chogail.  "An toil leat sinn a dhul agus an</span>
<lb n="2967"/><span>cogal a bhaint?" ar siad.  "Ní toil," ar seisean,</span>
<lb n="2968"/><span>"le h-eagla go stathfadh sibh an chruithneacht i dteannta</span>
<lb n="2969"/><span>an chogail.  Leigtear dóibh fás i n-aonfheacht go</span>
<lb n="2970"/><span>dtagaidh an fóghmhar."</span></p>
<lb n="2971"/>
<lb n="2972"/><p><span>D'á bhrígh sin, a phobul, iseadh do chímíd uaireanta</span>
<lb n="2973"/><span>rud a chuirean iongnadh ar chuid againn.  Chímíd</span>
<lb n="2974"/><span>droch dhaoine ag dul ar aghaidh agus an saoghal ag</span>
<lb n="2975"/><span>eirighe leó agus saoghal breagh fada acu d'á fhághail,</span>
<lb n="2976"/><span>agus chímíd daoine macánta, daoine Críosdamhla,</span>
<lb n="2977"/><span>daoine diadha, agus ná bíon aon mhí-fhortiún amháin</span>
<lb n="2978"/><span>curtha dhíobh acu nuair a thagan mí-fhortiún eile</span>
<lb n="2979"/><span>is troime 'ná é anuas i mullach an chinn ortha.  Nuair</span>
<lb n="2980"/><span>a chítear rud de'n tsórd san tá daoine ann agus bíon</span>
<lb n="2981"/><span>fonn ortha a gceann a chrothadh agus a rádh, "Duine</span>
<lb n="2982"/><span>Críosdamhail macánta díreach iseadh é, agus is beag</span>
<lb n="2983"/><span>atá d'á bhárr aige!"  Ní mar sin is ceart an nídh</span>
<lb n="2984"/><span>sin do bhreithniughadh.  B'fhéidir ná fuil puinn de</span>
<lb n="2985"/><span>bhárr a mhacántachta ag an nduine sin ar an saoghal so,</span>
<lb n="2986"/><span>ach ní h-ar an saoghal so a thugan Dia an chuid is fearr</span>
<lb n="2987"/><span>de thuarasdal na macántachta uaidh.  Gan amhras</span>
<lb n="2988"/><span>tugan sé cuid Dé uaidh ar an saoghal so uaireanta.  Do</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="2989"/><p><span>gheall sé féin tuarasdal maith ar an saoghal so do'n</span>
<lb n="2990"/><span>chlainn a thugan an onóir cheart d'á n-athair agus d'á</span>
<lb n="2991"/><span>máthair.  Ach ar an saoghal eile iseadh atá a thuarasdal</span>
<lb n="2992"/><span>le fághail i gceart ag an nduine a bheidh dílis do Dhia</span>
<lb n="2993"/><span>ar an saoghal so.  Ní dóich liom go bhfuil ar chaint ár</span>
<lb n="2994"/><span>Slánuightheóra, mar atá sí againn sa Sgriptiúir, focal</span>
<lb n="2995"/><span>atá puinn níos cruadha 'ná an focal a deireadh sé</span>
<lb n="2996"/><span>uaireanta i dtaobh na n-Iúdach.  "Go deimhin, deimhin,</span>
<lb n="2997"/><span>a deirim libh, tá a dtuarasdal fághalta acu cheana."</span>
<lb n="2998"/><span>'Sé sin le rádh, an tuarasdal a bhí uatha as a ndeagh</span>
<lb n="2999"/><span>ghníomharthaibh, fé mar a bhíodar, do fuaradar ar an</span>
<lb n="3000"/><span>saoghal so é.  Pé deagh-ghníomhartha a dheineadar is chun</span>
<lb n="3001"/><span>moladh na ndaoine dh'fhághail a dheineadar iad.  Do</span>
<lb n="3002"/><span>tugadh an moladh san dóibh.  Siné a bhí uatha.  D'fhág</span>
<lb n="3003"/><span>san iad gan aon tuarasdal eile bheith tuillte acu, agus</span>
<lb n="3004"/><span>dúbhairt an Slánuightheóir, agus ní foláir a dh'admháil</span>
<lb n="3005"/><span>gur fíor é, ná fuil tuarasdal ar bith le fághail ar</span>
<lb n="3006"/><span>an saoghal eile ag daoine de'n tsórd san.</span></p>
<lb n="3007"/>
<lb n="3008"/><p><span>Is bocht an sgéal é, a phobul, ag an gCríosdaidhe má</span>
<lb n="3009"/><span>dheinean sé deagh-oibreacha gan aon intinn eile ach i</span>
<lb n="3010"/><span>dtreó go bhfaghadh sé creideamhaint agus moladh ó</span>
<lb n="3011"/><span>dhaoine mar gheall ortha.  Má gheibhean sé an moladh</span>
<lb n="3012"/><span>san agus an chreideamhaint sin, agus mura raibh uaidh</span>
<lb n="3013"/><span>ach iad, tá an rud a bhí uaidh fághalta aige agus ní'l</span>
<lb n="3014"/><span>aon cheart aige chun a thuille.  Tá a thuarasdal</span>
<lb n="3015"/><span>fághalta abhus aige agus ní'l aon rud le fághail thall</span>
<lb n="3016"/><span>aige.</span></p>
<lb n="3017"/>
<lb n="3018"/><p><span>Ach má's duine é do dhein deagh-oibreacha agus ná</span>
<lb n="3019"/><span>fuair aon nídh d'á mbárr ar an saoghal so, tá éileamh</span>
<lb n="3020"/><span>daingean, láidir aige ar an Slánuightheóir i gcóir an</span>
<lb n="3021"/><span>tsaoghail eile, agus ní baoghal gur gádh dhó aon eagla</span>
<lb n="3022"/><span>bheith air ná go ndéanfaidh an Slánuightheóir díoluigheacht</span>
<lb n="3023"/><span>go fial.  Gheobhaidh an duine sin aoibhneas na bhflathas</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="3024"/><p><span>ar feadh na síoruidheachta mar thuarasdal.  D'á luighead</span>
<lb n="3025"/><span>a gheobhaidh an Críosdaidhe de bhárr a mhacántachta agus</span>
<lb n="3026"/><span>de bhárr a dhílse ar an saoghal so iseadh is mó an</span>
<lb n="3027"/><span>deimhne a bheidh aige ar thuarasdal shaidhbhir a dh'fhághail</span>
<lb n="3028"/><span>ar an saoghal eile.</span></p>
<lb n="3029"/>
<lb n="3030"/><p><span>D'á bhrígh sin, a Chríosdaidhe, seachain do bhéal agus</span>
<lb n="3031"/><span>tabhair aire do d' chaint. 	Is beag má tháinig riamh amach</span>
<lb n="3032"/><span>a' béal duine caint is lúgha ciall 'ná an chaint úd,</span>
<lb n="3033"/><span>"Duine macánta iseadh é agus is beag atá d'á</span>
<lb n="3034"/><span>bhárr aige!"</span></p>
<lb n="3035"/>
<lb n="3036"/><p><span>Ach i dtaobh an duine eile úd, an fear ná fuil</span>
<lb n="3037"/><span>macánta ná díreach agus fós go bhfuil an saoghal ar a</span>
<lb n="3038"/><span>thoil aige, an fear ná féadan gan drana-gháire chur</span>
<lb n="3039"/><span>as nuair a chíon sé bráca an donais anuas sa drom,</span>
<lb n="3040"/><span>gach aon lá 'n tseachtmhain, ar na daoine atá macánta</span>
<lb n="3041"/><span>díreach, agus gan donas ná diachair air féin.  Cad 'tá</span>
<lb n="3042"/><span>le rádh i dtaobh an fhir sin?  Tá daoine ná deinean</span>
<lb n="3043"/><span>machtnamh i gceart ar an sgéal agus go mbéadh a</span>
<lb n="3044"/><span>fhonn ortha a rádh, "Is greannmhar an sgéal é!  Dia</span>
<lb n="3045"/><span>na glóire, moladh go deó leis, ag tabhairt an tsaoghail</span>
<lb n="3046"/><span>ar a thoil do'n rógaire agus ag cur an uile shaghas</span>
<lb n="3047"/><span>trioblóide ar an nduine macánta!"</span></p>
<lb n="3048"/>
<lb n="3049"/><p><span>Stad, a Chríosdaidhe.  Ná labhair ar an gcuma san.</span>
<lb n="3050"/><span>Ní'l sa ghnó san go léir ach an focal úd sa tSoisgéal.</span></p>
<lb n="3051"/>
<lb n="3052"/><p><span>"An toil leat a Thighearna, go stathfaimís an cogal?"</span></p>
<lb n="3053"/>
<lb n="3054"/><p><span>"Ní toil," ar seisean, "Leigidh dóibh araon fás go</span>
<lb n="3055"/><span>dtagaidh an fóghmhar agus ansan - "  Á! ansan a</span>
<lb n="3056"/><span>socarófar na cúntaisí.  Feuch, a Chríosdaidhthe, truagh</span>
<lb n="3057"/><span>agus trócaire agus foidhne ó Dhia atá sa sgéal go léir.</span>
<lb n="3058"/><span>An rógaire is caime atá 'n-a sheasamh anois ar thalamh an</span>
<lb n="3059"/><span>domhain seo, is le Dia é.  Isé Dia chruthuigh é.  Tá inead</span>
<lb n="3060"/><span>ins na flathais ag Dia dhó.  Do doirteadh fuil an</span>
<lb n="3061"/><span>tSlánuightheóra, céad glóire leis, chun caoi a thabhairt</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="3062"/><p><span>do'n duine sin ar dhul isteach uair éigin, luath nó mall,</span>
<lb n="3063"/><span>sa n-inead atá ceapaithe ins na flathais dó.  Tá Dia</span>
<lb n="3064"/><span>ag feitheamh go foidhneach feuchaint a' ndéanfadh an</span>
<lb n="3065"/><span>duine sin an aithrighe.  B'fhéidir go ndéanfadh.  Má</span>
<lb n="3066"/><span>dhéinean beidh áthas ar na h-aingealaibh.  Mura ndéinidh</span>
<lb n="3067"/><span>is dócha nách beag leis an Slánuightheóir a luathacht a</span>
<lb n="3068"/><span>curfar an cogal sa teine.  Tá teine ifrinn i gcóir an</span>
<lb n="3069"/><span>droch dhuine sin ar an saoghal eile.  Is mairg a</span>
<lb n="3070"/><span>mhaoidhfeadh air pé sólás ná pé compórd is dóich leis</span>
<lb n="3071"/><span>féin atá ar an saoghal so aige.  Pé trioblóidí ná pé</span>
<lb n="3072"/><span>pionóisí atá ag an nduine macánta le fulang ar an</span>
<lb n="3073"/><span>saoghal so, ní dhéanfadh sé malairt amáireach leis an</span>
<lb n="3074"/><span>rógaire, pé saidhbhreas atá aige ná pé rath atá sa</span>
<lb n="3075"/><span>tsaoghal so air.</span></p>
<lb n="3076"/>
<lb n="3077"/><p><span>D'á bhrígh sin go léir, a Chríosdaidhthe, ná tugaimís</span>
<lb n="3078"/><span>choídhce mar bhéas dúinn féin bheith ag breithniughadh</span>
<lb n="3079"/><span>ná ag lochtughadh ná ag ceisneamh ar an gcuma 'n-a</span>
<lb n="3080"/><span>ndeinean Dia a ghnó idir É féin agus aon duine eile.</span>
<lb n="3081"/><span>Is rud é ná fuil aon bhaint againn leis.  Is rud é ná</span>
<lb n="3082"/><span>fuil aon bhlúire eóluis againn air.  Má dheinimíd ár</span>
<lb n="3083"/><span>ngnó féin i láthair Dé, agus é dhéanamh sa cheart, ní</span>
<lb n="3084"/><span>beag dúinn mar chúram é.  I dtaobh daoine eile, ní</span>
<lb n="3085"/><span>bheimíd freagarthach 'n-a ngnó an fhaid ná tabharfaimíd</span>
<lb n="3086"/><span>sgannal ná droch shampla dhóibh agus ná déanfaimíd</span>
<lb n="3087"/><span>éagcóir ortha ar aon tsaghas cuma.  Ansan ní'l againn</span>
<lb n="3088"/><span>ach bheith coitchianta 'ghá iaraidh ar Dhia sinn féin agus</span>
<lb n="3089"/><span>an uile dhuine atá beó do sheóladh ar leas ár n-anama.</span>
<lb n="3090"/><span>Amen.</span>
<lb n="3091"/></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="3092"/><p><span>XV.</span></p>
<lb n="3093"/>
<lb n="3094"/><p><span>AN SÉMHADH DOMHNACH TAR ÉIS AN EPIPHANÍ.</span></p>
<lb n="3095"/>
<lb n="3096"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Maitiú 13.)</span></p>
<lb n="3097"/>
<lb n="3098"/><p><span>A phobul Dé, ní'lid lucht sgrúduighthe an Sgriptiúra</span>
<lb n="3099"/><span>ró shocair ar fad eatortha féin ar cad é an síol é seo</span>
<lb n="3100"/><span>ar ar labhair an Slánuightheóir sa tsoluíd seo an tsíl</span>
<lb n="3101"/><span>mustáird.  Ach ní dheinean san aon deifrigheacht dúinne.</span>
<lb n="3102"/><span>Ní beag dúinne a fhios a bheith againn gur shíol ana</span>
<lb n="3103"/><span>bheag é agus gur fhás toradh ana mhór uaidh, agus mar</span>
<lb n="3104"/><span>sin go raibh an chomparáid cruinn idir é agus an</span>
<lb n="3105"/><span>Soisgéal a chraobhsgaoil an Slánuightheóir.  B'é an</span>
<lb n="3106"/><span>Soisgéal an síol as ar fhás an Eaglais, agus tá fhios</span>
<lb n="3107"/><span>againne anois conus mar a bhí an síol ana bheag, ana</span>
<lb n="3108"/><span>shuarach, agus conus mar a leath an fás 'n-a dhiaigh san,</span>
<lb n="3109"/><span>ar fuid an domhain go léir ; conus mar a leath an</span>
<lb n="3110"/><span>Eaglais a géaga ar fuid an domhain go léir, go dtí</span>
<lb n="3111"/><span>go bhfuair an chine daona uile, an uile shaghas daoine,</span>
<lb n="3112"/><span>foithin agus díon ameasg na ngéag.</span></p>
<lb n="3113"/>
<lb n="3114"/><p><span>B'fhéidir, ámhthach, bíodh go dtuigimíd méid an fháis</span>
<lb n="3115"/><span>agus leathadh na ngéag agus feabhas na fothana agus</span>
<lb n="3116"/><span>an dín, ná tuigimíd chómh soiléir sin, ar an gcéad</span>
<lb n="3117"/><span>amharc, go raibh an síol ana bheag.  Dar linne, is dócha,</span>
<lb n="3118"/><span>nídh ana mhór ab eadh an Soisgéal.  Cad 'n-a thaobh, d'á</span>
<lb n="3119"/><span>bhrígh sin, go gcuirean an Slánuightheóir féin i gcom-</span>
<lb n="3120"/><span>paráid é le síol ana bheag?</span></p>
<lb n="3121"/>
<lb n="3122"/><p><span>Sidé an chúis.  Nídh ana mhór ab eadh an Soisgéal, ar</span>
<lb n="3123"/><span>shlígh.  Nídh ana bheag ab eadh é ar shlígh eile.  Nuair</span>
<lb n="3124"/><span>a tháinig an Slánuightheóir ar an saoghal is chun na cine</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="3125"/><p><span>daona do shaoradh a tháinig sé.  Nídh ana mhór ab eadh</span>
<lb n="3126"/><span>é sin.  Ach ní 'n-a mhac rígh a tháinig sé, ná 'n-a mhac</span>
<lb n="3127"/><span>banríoghna.  Ní h-i bpálás uasal do rugadh é.  Ní h-i</span>
<lb n="3128"/><span>gcliabhán óir a luaisgeadh é.  B'é Mac Dé é, ach tháinig sé</span>
<lb n="3129"/><span>ar an saoghal i riocht mic siúinéara.  Riocht ana shuarach</span>
<lb n="3130"/><span>ab eadh an riocht san.  Riocht ab eadh é ba shuaraighe</span>
<lb n="3131"/><span>go mór, i gcomparáid leis an obair a bhí le déanamh</span>
<lb n="3132"/><span>agus a deineadh 'n-a dhiaigh san, 'ná an síol beag úd</span>
<lb n="3133"/><span>i gcomparáid leis an bhfás mór a tháinig as.</span></p>
<lb n="3134"/>
<lb n="3135"/><p><span>Do ceapadh an Soisgéal chun an domhain do mhúineadh,</span>
<lb n="3136"/><span>chun eóluis a thabhairt dos na daoine, eólus a bhéadh</span>
<lb n="3137"/><span>níos tairbhighe go mór dóibh 'ná aon eólus d'á bhfuaradar</span>
<lb n="3138"/><span>riamh roimis sin ó sgoláirí móra na Gréige ná na</span>
<lb n="3139"/><span>Rómha.  Ceapadh ana mhór ab eadh an ceapadh san.  Ach chun</span>
<lb n="3140"/><span>an cheapadh san do chur i ngníomh cad a deineadh?  Ar</span>
<lb n="3141"/><span>soláthruigheadh a' cheithre h-árdaibh an domhain sgoláirí a</span>
<lb n="3142"/><span>bhéadh níos léigheanta, níos eólguisighe, níos tuisgion-</span>
<lb n="3143"/><span>aighe, níos deagh-labhartha, níos géire intleacht, 'ná</span>
<lb n="3144"/><span>sgoláirí móra na Gréige agus na Rómha?  Níor</span>
<lb n="3145"/><span>deineadh aon nídh d'á shórd.  Do glaodhadh, chun na</span>
<lb n="3146"/><span>h-oibre sin a dhéanamh, chun an domhain do mhúineadh,</span>
<lb n="3147"/><span>ar iasgairíbh bochta ná déigh isteach i n-aon sgoil riamh.</span>
<lb n="3148"/><span>Ba shuarach an chabhair iad san, a déarfadh duine, chun</span>
<lb n="3149"/><span>léighinn agus eóluis agus sgoluigheachta an domhain a</span>
<lb n="3150"/><span>dh'iompáil taobh síos suas.  Ach, mar is eól dúinne</span>
<lb n="3151"/><span>anois, do dheineadar é.  B'iad san an gráinne beag</span>
<lb n="3152"/><span>síl.  Isí an Eaglais an crann mór.  Ba shuarach é an</span>
<lb n="3153"/><span>síol, ach is mór é an crann.  Agus do thaisbeáin an síol</span>
<lb n="3154"/><span>beag, agus an crann mór, a tháinig as an síol suarach,</span>
<lb n="3155"/><span>go raibh breall ar sgoláiríbh móra na Gréige agus na</span>
<lb n="3156"/><span>Rómha.  Tá an breall céadna, a phobul, ar sgoláiríbh</span>
<lb n="3157"/><span>móra na h-aimsire seo, 'sé sin, ar an gcuid acu atá</span>
<lb n="3158"/><span>ag gabháil i gcoinnibh na h-Eaglaise.  Ní thaithnean</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="3159"/><p><span>teagasg na h-Eaglaise leó.  Is dóich leó, le neart</span>
<lb n="3160"/><span>a n-éirime aigne féin, agus le méid agus le fairsinge</span>
<lb n="3161"/><span>a n-eóluis, go múinfid siad an chine daona níos fearr</span>
<lb n="3162"/><span>'ná mar is féidir do'n Eaglais iad a mhúineadh, agus go</span>
<lb n="3163"/><span>gcuirfid siad an Eaglais fé chois.  Ach tá breall ortha.</span>
<lb n="3164"/><span>Agus tá breall ar a n-intleacht agus ar a n-éirim</span>
<lb n="3165"/><span>aigne.  Chuir an obair a bhain an Slánuightheóir as na</span>
<lb n="3166"/><span>h-iasgairíbh bochta, chuir sí ar neamhnídh éirim ba mhó,</span>
<lb n="3167"/><span>intleacht ba ghéire, 'ná mar atá ag aon aicme sgoláirí</span>
<lb n="3168"/><span>saoghalta a bhainean leis an aimsir seo.  Cuirfidh an</span>
<lb n="3169"/><span>obair chéadna ar neamhnídh sgoláirí na h-aimsire seo.</span>
<lb n="3170"/><span>Tá fuath acu do'n Eaglais, fuath fíochmhar, mar a bhí agá</span>
<lb n="3171"/><span>leithéidí riamh.  Ach buaidhfidh an Eaglais ortha mar a</span>
<lb n="3172"/><span>bhuaidh sí ar a leithéidí riamh.  Ní gádh dhúinn aon iongnadh</span>
<lb n="3173"/><span>dhéanamh dé sin.  Isé geallamhaint an tSlánuightheóra</span>
<lb n="3174"/><span>féin é, moladh go deó leis!</span></p>
<lb n="3175"/>
<lb n="3176"/><p><span>Ach do réir mar a labhraid aithreacha naomhtha na</span>
<lb n="3177"/><span>h-Eaglaise, a phobul, tá brígh eile leis an ngráinne</span>
<lb n="3178"/><span>beag síl úd.  Mar adeir an Slánuightheóir, "Do thóg</span>
<lb n="3179"/><span>duine é le cur 'n-a gharaidhe."  Dar le cuid des na</span>
<lb n="3180"/><span>h-aithreachaibh naomhtha, isé an Criósdaidhe an duine sin</span>
<lb n="3181"/><span>a thóg an síol beag, agus isé an t-eólus a thugan an</span>
<lb n="3182"/><span>Soisgéal do dhuine, siné an síol beag féin.  Isé a</span>
<lb n="3183"/><span>chroídhe féin an garaidhe 'n-a gcuirean an duine an</span>
<lb n="3184"/><span>síol.  Síol ana bheag iseadh é.  Ní thugan sé aon nídh</span>
<lb n="3185"/><span>mór do dhuine ar an saoghal so.  Ní gheallan sé saidh-</span>
<lb n="3186"/><span>bhreas do dhuine, ná gradam saoghalta, ná onóir, ná</span>
<lb n="3187"/><span>mórdhacht.  Taisbeánan sé do'n duine a shuaraighe féin.</span>
<lb n="3188"/><span>Múinean san úmhluigheacht do'n duine.  Ansan fásan</span>
<lb n="3189"/><span>an síol i gcroídhe an duine sin.  Méaduighean a</span>
<lb n="3190"/><span>chreideamh.  Méaduighean a mhainíghin as Dia ar gach aon</span>
<lb n="3191"/><span>tsaghas cuma.  Méaduighean a ghrádh do Dhia agus</span>
<lb n="3192"/><span>d'á chómharsain.  Méaduighean a chroídhe i láthair Dé go</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="3193"/><p><span>dtí ná bíon slígh agá chroídhe i n-aon chor ar an saoghal</span>
<lb n="3194"/><span>so.  Ins na flathais iseadh is mó a chaithean a chroidhe</span>
<lb n="3195"/><span>an aimsir.  Is cuma carthanacht an duine sin an uair</span>
<lb n="3196"/><span>sin nó an crann úd do leath a ghéaga agus go dtáinig</span>
<lb n="3197"/><span>éanlaithe an aéir chun cómhnuighthe ionta.  Tá slígh agus</span>
<lb n="3198"/><span>díon i gcarthanacht an duine sin, do'n uile dhaonaidhe</span>
<lb n="3199"/><span>d'ár chuir Dia na glóire ar an saoghal riamh agus d'á</span>
<lb n="3200"/><span>gcuirfidh go deó.  Ní baoghal ná go dtuigean an</span>
<lb n="3201"/><span>duine sin, i gceart, cad é an brígh atá leis an oibliogáid</span>
<lb n="3202"/><span>a chuirean an chéad aithne d'aitheantaibh Dé orainn:</span>
<lb n="3203"/><span>"Dia do ghrádhughadh os cionn gach uile nídh agus ár</span>
<lb n="3204"/><span>gcómharsa mar sinn féin ar son Dé."  Tuigean sé gach</span>
<lb n="3205"/><span>oibliogáid d'á gcuirid na h-aitheanta eile orainn, leis,</span>
<lb n="3206"/><span>agus cómhlíonan sé gach oibliogáid acu go dúrthachtach</span>
<lb n="3207"/><span>agus go h-iomlán.  Tá grásta Dé 'n-a chómhnuighe i</span>
<lb n="3208"/><span>gcroídhe an duine sin ar an saoghal so agus beidh an</span>
<lb n="3209"/><span>duine sin 'n-a chómhnuighe i bhflathas na ngrást ar feadh</span>
<lb n="3210"/><span>na síoruidheachta ar an saoghal eile.</span></p>
<lb n="3211"/>
<lb n="3212"/><p><span>Dhein an Slánuightheóir comparáid eile sa tSoisgéal</span>
<lb n="3213"/><span>san a léigheas daoibh, a phobul.  "Is cosmhail rígheacht</span>
<lb n="3214"/><span>na bhflathas," ar seisean, "leis an ngiost."  Nuair a</span>
<lb n="3215"/><span>cuirtear an giost isteach sa phlúr chun an aráin a</span>
<lb n="3216"/><span>dhéanamh, leathan an giost agus glacan an plúr go léir</span>
<lb n="3217"/><span>é.</span></p>
<lb n="3218"/>
<lb n="3219"/><p><span>Do réir aigne na n-atharach naomhtha isé an Soisgéal</span>
<lb n="3220"/><span>an giost agus isí an Eaglais an bhean a chuir an giost</span>
<lb n="3221"/><span>sa n-arán.  Tá an Eaglais ag múineadh an domhain</span>
<lb n="3222"/><span>anois le naoi gcéad déag bliadhan.  Isé an múineadh</span>
<lb n="3223"/><span>sin an t-arán atá ag an Eaglais 'á thabhairt do'n chine</span>
<lb n="3224"/><span>daona, agus tá giost an tSoisgéil ag gabháil tríd</span>
<lb n="3225"/><span>an arán go léir aici, i gcaitheamh na h-aimsire go léir.</span></p>
<lb n="3226"/>
<lb n="3227"/><p><span>Is maith an rud dúinne, a phobul, fírinní an</span>
<lb n="3228"/><span>tSoisgéil do bhreithniughadh ar an gcuma san; a fhios</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="3229"/><p><span>a bheith againn cad é an brígh a bhí ag ár Slánuightheóir</span>
<lb n="3230"/><span>leis an síol a bhí chómh beag, agus leis an gcrann ana</span>
<lb n="3231"/><span>mhór úd a dh'fhás as an síol beag, agus leis an bhfoithin</span>
<lb n="3232"/><span>a fuair éanlaithe an aéir i ngéagaibh an chrainn mhóir;</span>
<lb n="3233"/><span>a fhios a bheith againn gur bh'í an Eaglais, a chuir an</span>
<lb n="3234"/><span>Slánuightheóir ar bun, an bhean a chuir giost an tSoisgéil</span>
<lb n="3235"/><span>isteach sa n-arán, isteach sa teagasg a bhí uirthi a</span>
<lb n="3236"/><span>thabhairt do'n chine daona, ó'n lá a cuireadh ar bun í go</span>
<lb n="3237"/><span>deire an tsaoghail.  Is maith an rud dúinne breith-</span>
<lb n="3238"/><span>niughadh ar na neithibh sin go léir.  Ach cad chuige iad</span>
<lb n="3239"/><span>go léir?  Cad chuige an síol agus cad chuige an crann,</span>
<lb n="3240"/><span>agus cad chuige an t-arán agus an giost?  Tá fhios</span>
<lb n="3241"/><span>againn go maith cad chuige an gnó go léir.  Tá fhios</span>
<lb n="3242"/><span>againn go maith gur déineadh an gnó go léir chun caoi</span>
<lb n="3243"/><span>a thabhairt dúinne ar ár mbeatha do chaitheamh ar an</span>
<lb n="3244"/><span>saoghal so ar an gcuma is fearr a chuirfidh i n-áirighthe</span>
<lb n="3245"/><span>dhúinn aoibhneas na bhflathas ar an saoghal eile.  Má</span>
<lb n="3246"/><span>dheinimíd beart d'á réir sin, má ghlacaimíd an chaoi</span>
<lb n="3247"/><span>atá tabhartha dhúinn, beidh toradh, chómh fada agus a</span>
<lb n="3248"/><span>théighean ár gcuid-ne dhé, ar obair an tSlánuightheóra</span>
<lb n="3249"/><span>agus ar obair na h-Eaglaise.  Béidh beatha Chríosd-</span>
<lb n="3250"/><span>amhail caithte againn ar an saoghal so, agus an t-aoibhneas</span>
<lb n="3251"/><span>síoruidhe a cheannuigh an Slánuightheóir dúinn, béidh sé</span>
<lb n="3252"/><span>againn ar an saoghal eile.</span></p>
<lb n="3253"/>
<lb n="3254"/><p><span>Sin mar ba cheart a bheith.  An mar sin a bhíon?</span>
<lb n="3255"/><span>Foraoir géar, is ró mhinic nách eadh.  Tiocfaidh an</span>
<lb n="3256"/><span>meisgeóir.  Éistfidh sé leis an Soisgéal.  Molfaidh</span>
<lb n="3257"/><span>sé fírinne na cainte.  Tuigfidh sé i dtaobh an tsíl</span>
<lb n="3258"/><span>bhig agus i dtaobh an fháis mhóir, agus i dtaobh an ghiost</span>
<lb n="3259"/><span>agus an aráin, agus i dtaobh teagaisg na h-Eaglaise,</span>
<lb n="3260"/><span>agus admhóchaidh sé i n'aigne gur b'áluinn na soluídí iad</span>
<lb n="3261"/><span>agus gur bh' áluinn an brígh atá leó.  Ansan buailfidh</span>
<lb n="3262"/><span>sé amach agus tabharfaidh sé aghaidh ar thigh an tabhairne</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="3263"/><p><span>agus cuirfidh sé é féin ar meisge.  Cad é an tairbhe</span>
<lb n="3264"/><span>do'n duine sin obair an tSlánuightheóra ná obair na</span>
<lb n="3265"/><span>h-Eaglaise?  Cad é an tairbhe dhó san an síol beag ná</span>
<lb n="3266"/><span>an fás mór, ná an t-arán, ná an giost, ná aon ghnó</span>
<lb n="3267"/><span>eile d'ár deineadh ar mhaithe leis an nduine chun na</span>
<lb n="3268"/><span>beatha síoruidhe do chur ar a chumas?  D'áirimh Naomh</span>
<lb n="3269"/><span>Pól raint daoine agus dúbhairt sé ná feicfidís solus</span>
<lb n="3270"/><span>na bhflathas go deó.  D'áirimh sé ortha lucht peacaí</span>
<lb n="3271"/><span>gráinneamhla drúise dhéanamh.  Níor bh'iongnadh é 'ghá</span>
<lb n="3272"/><span>rádh ná feicfidís sin solus na bhflathas.  Ach d'áirimh</span>
<lb n="3273"/><span>sé meisgeóirí ortha.  Dúbhairt sé le daoine gan aon</span>
<lb n="3274"/><span>dearmhad a dhéanamh de'n sgéal, ná feicfeadh lucht</span>
<lb n="3275"/><span>meisge solus na bhflathas go deó.  Má bhreithnighimíd an</span>
<lb n="3276"/><span>sgéal i gceart chífimíd nách aon iongnadh é 'ghá rádh.</span>
<lb n="3277"/><span>Deinean an meisgeóir craos nuair chuirean sé é féin ar</span>
<lb n="3278"/><span>meisge.  Ceann des na seacht cinn-pheacaí marbha iseadh</span>
<lb n="3279"/><span>craos.  Ach deinean an meisgeóir rud eile.  Ní fhágan sé</span>
<lb n="3280"/><span>ar a chumas féin aon phioc eile de dhlígh Dé do chómhlíonadh.</span>
<lb n="3281"/><span>Ní féidir dó paidir ná créidh do rádh asdoídhche ná</span>
<lb n="3282"/><span>ar maidin.  Ní féidir dó Aifrean a dh'éisteacht lá</span>
<lb n="3283"/><span>Domhnaigh ná lá saoire.  Ní féidir dó aire thabhairt do</span>
<lb n="3284"/><span>thigh ná do chlainn ná d'aon tsaghas cúraim d'ár chuir</span>
<lb n="3285"/><span>Dia air.  Ní féidir dó dul go dtí faoisdin Nodlag ná</span>
<lb n="3286"/><span>Cásga.  Má tá airgead aige 'á thuilleamh, nó 'á</span>
<lb n="3287"/><span>dhéanamh ar aon tslígh eile, is 'ghá ól isteach 'n-a chorp</span>
<lb n="3288"/><span>atá sé i n-inead é thabhairt d'á mhnaoi le caitheamh ar a</span>
<lb n="3289"/><span>thigh agus ar a chlainn, agus b'fhéidir gádh go cruaidh leis.</span>
<lb n="3290"/><span>Is fíor do Naomh Pól é.  Ní féidir do'n duine sin solus</span>
<lb n="3291"/><span>na bhflathas a dh'fheisgint go deó, mura ndeinidh sé</span>
<lb n="3292"/><span>atharughadh, agus aithrighe.  Má dhéinean, ní meisgeóir é</span>
<lb n="3293"/><span>feasta, agus ní bhainean caint Naoimh Póil leis sa</span>
<lb n="3294"/><span>méid sin.</span></p>
<lb n="3295"/>
<lb n="3296"/><p><span>Mar sin do gach aon tsaghas duine eile atá ag</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="3297"/><p><span>caitheamh a shaoghail ar staid an pheacaidh.  Is neamhnídh</span>
<lb n="3298"/><span>dhó san obair an tSlánuightheóra.  Is neamhnídh dhó gnó</span>
<lb n="3299"/><span>na h-Eaglaise.  Is neamhnídh dhó baiste ná creideamh,</span>
<lb n="3300"/><span>Aifrean ná órd, sagart ná sácraimíntí.  Is neamhnídh</span>
<lb n="3301"/><span>dhó flathas ná aingil ná aoibhneas.  Ach tá aon nídh</span>
<lb n="3302"/><span>amháin nách neamhnídh dhó.  Ní neamhnídh dhó ifrean.  Tá</span>
<lb n="3303"/><span>ifrean daingean go leór i n-áirighthe dhó.  Ní'l aon dul</span>
<lb n="3304"/><span>uaidh sin aige.  B'fhéidir go bhfaghadh sé saoghal breagh</span>
<lb n="3305"/><span>fada anso mar go mbéadh Dia na glóire ag déanamh</span>
<lb n="3306"/><span>na foidhne leis, ag feitheamh feuchaint an dtiocfadh ciall</span>
<lb n="3307"/><span>dó luath nó mall.  Ach dá dtugadh Dia ré aithrighe dhó</span>
<lb n="3308"/><span>ar feadh céad bliadhan, cad é an tairbhe dhó é nuair a</span>
<lb n="3309"/><span>bheidh an ré aithrighe caithte agus gan an aithrighe déanta?</span>
<lb n="3310"/><span>Is bocht an sgéal é, a Chríosdaidhe!  Dia na glóire ag</span>
<lb n="3311"/><span>feitheamh leat go foidhneach, do ló agus d'oídhche, feuchaint</span>
<lb n="3312"/><span>an ndeanfá an aithrighe agus go bhféadfadh sé aoibhneas</span>
<lb n="3313"/><span>na bhflathas a thabhairt duit, agus tusa go dúr agus</span>
<lb n="3314"/><span>go neamhshuimeamhail, agus gan aon aidhm ar aithrighe ná</span>
<lb n="3315"/><span>ar leór-ghníomh agat, ag caitheamh do shaoghail ad' spairt</span>
<lb n="3316"/><span>meisgeóra nó ad' chnubalach drúiseóra, nó ad' dhiabhal</span>
<lb n="3317"/><span>sgannail agus droch shampla ameasg daoine.  Dia na</span>
<lb n="3318"/><span>glóire ag feitheamh leat go foidhneach feuchaint an</span>
<lb n="3319"/><span>ndéanfá an aithrighe, agus ná béadh air tú chur síos go</span>
<lb n="3320"/><span>teine ifrinn tar éis ar fhuiling an Slánuightheóir ar do</span>
<lb n="3321"/><span>shon, agus tusa go seasamhach ag cur i gcoinnibh na</span>
<lb n="3322"/><span>foidhne sin, na peacaí atá déanta agat tú 'ghá gcoimeád</span>
<lb n="3323"/><span>ansan, mar a bhéadh cnoc mór dubh, idir thú agus Dia, agus</span>
<lb n="3324"/><span>an aimsir atá ag Dia 'á thabhairt duit chun na h-aithrighe</span>
<lb n="3325"/><span>dhéanamh, tú ag úsáid na h-aimsire sin chun an chnuic a</span>
<lb n="3326"/><span>mhéadughadh.  Tú lán cheapaithe, ba dhóich le duine, ar dhul</span>
<lb n="3327"/><span>síos go h-ifrean i n-aimhdheóin Dé na glóire féin!</span>
<lb n="3328"/><span>Is bocht an sgéal é, agus is truagh an sgéal é!  An</span>
<lb n="3329"/><span>ceannach mór déanta ag an Slánuightheóir duit.</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="3330"/><p><span>Geataí na bhflathas ar osgailt duit.  An Eaglais ag</span>
<lb n="3331"/><span>tabhairt aire dhuit.  Sácraimíntí na h-Eaglaise d'á</span>
<lb n="3332"/><span>gcárnadh ort.   Grásta Dé d'á chruachadh ort.  Gach</span>
<lb n="3333"/><span>aon rud d'á dhéanamh duit chun tú thabhairt saor ó ifrean</span>
<lb n="3334"/><span>agus tú bhreith suas go h-aoibhneas na bhflathas, agus tú</span>
<lb n="3335"/><span>féin ag déanamh do chroídhe díchil chun gan dul suas.</span></p>
<lb n="3336"/>
<lb n="3337"/><p><span>Iompuigh, a Chríosdaidhe, iompuigh ó'n bhfuadar atá</span>
<lb n="3338"/><span>fút.  Cas ar do sháil.  Cas an fhaid atá ar do chumas</span>
<lb n="3339"/><span>casadh.  Cas sar a' mbéidh sé ró dhéanach.  Ní fheadaraís</span>
<lb n="3340"/><span>ná go dtiocfadh an bás ort sar a dtagaidh an oídhche</span>
<lb n="3341"/><span>ort.  Má thagan ní bheidh aon fhághail ar chasadh agat.</span>
<lb n="3342"/><span>Ná h-abair leat féin, "Ní féidir dom casadh anois.</span>
<lb n="3343"/><span>Táim imthighthe ró fhada ar bhóthar an uilc.  Ní'l ar mo</span>
<lb n="3344"/><span>chumas anois dul thar n-ais.  "Ná labhair leat féin ar</span>
<lb n="3345"/><span>an gcuma san.  Má 's maith leat casadh ní bhéidh ort</span>
<lb n="3346"/><span>bóthar fada do shiúbhal thar n-ais.  Chómh luath agus a</span>
<lb n="3347"/><span>shocaróchair t' aigne ar chasadh nuair a spriocfaidh Dia</span>
<lb n="3348"/><span>chuige thú, béarfaidh Dia féin ar láimh ort agus tabharfaidh</span>
<lb n="3349"/><span>sé thar n-ais tú gan aon ríghneas.  Tá Dia 'ghat' spriocadh</span>
<lb n="3350"/><span>anois féin.   Ná cuir 'n-a choinnibh a thuille.  Leig</span>
<lb n="3351"/><span>dó do lámh a thógaint.  Leig dó thú bhreith leis chun</span>
<lb n="3352"/><span>faoisdine agus chun aithrighe agus chun Cuirp Naomhtha</span>
<lb n="3353"/><span>an Tighearna.  Ansan má thagan an bás ort béidh</span>
<lb n="3354"/><span>aoibhneas na bhflathas agat.  Go dtugaidh Dia an</span>
<lb n="3355"/><span>t-aoibhneas san dúinn go léir.  Amen.</span>
<lb n="3356"/></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="3357"/><p><span>XVI</span></p>
<lb n="3358"/>
<lb n="3359"/><p><span>AN DOMHNACH I SEPTUAGESIMA.</span></p>
<lb n="3360"/>
<lb n="3361"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Maitiú 20.)</span></p>
<lb n="3362"/>
<lb n="3363"/><p><span>Deir aithreacha naomhtha na h-Eaglaise, a phobul, gur</span>
<lb n="3364"/><span>labhair ár Slánuightheóir sa tSoisgéal san ar an dá</span>
<lb n="3365"/><span>chreideamh agus ar an dá reacht, an creideamh agus an</span>
<lb n="3366"/><span>reacht a bhí ag na Iúdaigh ar dtúis, agus ansan an</span>
<lb n="3367"/><span>creideamh a chuir an Slánuightheóir ar bun.  B'é Dia</span>
<lb n="3368"/><span>an fear-tíghe.  B'é an saoghal an fíonghort mar a raibh</span>
<lb n="3369"/><span>an obair le déanamh.  An lucht oibre do glaodhadh go</span>
<lb n="3370"/><span>moch ar maidin b'shiniad Abel agus Noé agus</span>
<lb n="3371"/><span>Ábraham agus Maois agus Iácob, agus na daoine</span>
<lb n="3372"/><span>naomhtha eile do glaodhadh i dtusach aimsire chun gnó</span>
<lb n="3373"/><span>Dé do dhéanamh ameasg daoine, ar an saoghal, agus</span>
<lb n="3374"/><span>chun aithne choiméad ag daoine ar Dhia.  Na daoine a</span>
<lb n="3375"/><span>glaodhadh isteach sa n-obair ar an sémhadh h-uair agus</span>
<lb n="3376"/><span>ar an naomhadh h-uair, b'shiniad na fáidhe agus na ríghthe</span>
<lb n="3377"/><span>agus na daoine naomhtha eile do glaodhadh agus do ceapadh</span>
<lb n="3378"/><span>chun gnó Dé dhéanamh ameasg daoine sa tsean-reacht, ó</span>
<lb n="3379"/><span>aimsir Mhaoise go h-aimsir Chríosd.   Ansan, an</span>
<lb n="3380"/><span>mhuintir a fuaradh 'n-a seasamh díomhaoin ag áit an</span>
<lb n="3381"/><span>mhargaidh tímpal an t-aon uair dhéag, b'shiniad na</span>
<lb n="3382"/><span>h-Aspoil agus mór-shluagh na nGeinte do ghlaoidh an</span>
<lb n="3383"/><span>Slánuightheóir féin isteach sa n-obair nuair a tháinig sé.</span></p>
<lb n="3384"/>
<lb n="3385"/><p><span>Ansan, i dtaobh an pháigh a bhí ag an lucht oibre le</span>
<lb n="3386"/><span>fághail.  Ba ró dheacair a chur 'n-a luighe ar aigne na</span>
<lb n="3387"/><span>n-Iúdach ná béadh éagcóir mhór déanta dá dtugtí dos</span>
<lb n="3388"/><span>na Geintibh, nuair a thiocfadh an Slánuightheóir, an</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="3389"/><p><span>teidiol céadna chun aoibhnis na bhflathas a tabharfaí</span>
<lb n="3390"/><span>do shliocht Ábrahaim, do'n chine naomhtha a bhí toghtha ag</span>
<lb n="3391"/><span>Dia ó thusach aimsire.  Chun a thaisbeáint ná béadh aon</span>
<lb n="3392"/><span>éagcóir i n-aon chor sa nídh sin iseadh do thug an</span>
<lb n="3393"/><span>Slánuightheóir an tsoluíd seo d'á dheisgiobulaibh.</span>
<lb n="3394"/><span>Thaisbeáin sé dhóibh go soiléir nár déineadh éagcóir ar</span>
<lb n="3395"/><span>an lucht oibre a tháinig isteach sa n-obair i dtusach an</span>
<lb n="3396"/><span>lae, mar go bhfuair gach fear díobh an págh ar ar socar-</span>
<lb n="3397"/><span>uigheadh leis, agus i n-inead éagcóra dhéanamh ar aoinne</span>
<lb n="3398"/><span>gur b'amhlaidh a dhein an máighistir gníomh fial nuair</span>
<lb n="3399"/><span>a thug sé iomláine an pháigh lae do'n mhuintir nár dhéin</span>
<lb n="3400"/><span>ach uair a' chloig oibre.</span></p>
<lb n="3401"/>
<lb n="3402"/><p><span>Is dócha gur ceart a rádh anso ná raibh an págh lae</span>
<lb n="3403"/><span>chómh suarach i n-aon chor agus a mheasfadh duine ó'n</span>
<lb n="3404"/><span>bpingin.  Is mó brígh atá leis an bhfocal "pingin"</span>
<lb n="3405"/><span>i n-éagmuis an phíosa bhig airgid ruaidh is eól dúinn go</span>
<lb n="3406"/><span>léir anois.  Is gnáth linn féin, dá n-airighmís céad,</span>
<lb n="3407"/><span>nó trí nó ceathair de chéadaibh púnt a bheith ag duine,</span>
<lb n="3408"/><span>a rádh go mbéadh "pigin mhaith airgid" ag an nduine</span>
<lb n="3409"/><span>sin.  Dá mb' í an phingin ruadh féin í, ní mar a chéile</span>
<lb n="3410"/><span>an luach a bhíon inti i gcómhnuighe.  An t-é go mbéadh</span>
<lb n="3411"/><span>tistiún 'n-a phóca aige sa dúthaigh seo trí chéad bliadhan</span>
<lb n="3412"/><span>ó shin is mó an t-airgead a bhéadh aige 'ná mar a bhéadh</span>
<lb n="3413"/><span>anois ag an t-é go mbéadh púnt 'n-a phóca aige.  Do</span>
<lb n="3414"/><span>cheannóchadh duine caora mhaith an uair sin ar thistiún.</span>
<lb n="3415"/><span>Níor ró olc an págh lae d'fhear oibre pingin de'n</span>
<lb n="3416"/><span>tistiún san.  I dtaobh na pingine ar ar labhair an Slán-</span>
<lb n="3417"/><span>uightheóir sa tSoisgéal, tuigid lucht eóluis gur bh' fhiú</span>
<lb n="3418"/><span>dhá thistiún í.  Pé rud ab fhiú í, b'í págh lae an fhir oibre</span>
<lb n="3419"/><span>í an uair sin, agus do ghlac an Slánuightheóir sa chéill sin</span>
<lb n="3420"/><span>í, agus do thuig na deisgiobuil sa chéill sin í.</span></p>
<lb n="3421"/>
<lb n="3422"/><p><span>Nuair a thug fear an fhíonghuirt an págh lae sa</span>
<lb n="3423"/><span>n-iomláine do'n mhuintir nár dhein ach aon uair a' chloig</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="3424"/><p><span>amháin d'obair an lae, níor dhein sé éagcóir ar an</span>
<lb n="3425"/><span>muintir a bhí ag obair ó thusach an lae.  Ní lúgha 'ná</span>
<lb n="3426"/><span>mar a bhí éagcóir ag an Slánuightheóir 'á dhéanamh ar</span>
<lb n="3427"/><span>chine na n-Iúdach nuair a bhí an t-aoibhneas síoruidhe</span>
<lb n="3428"/><span>céadna, a bhí le fághail acu-san, aige 'á thabhairt dos</span>
<lb n="3429"/><span>na h-Aspoil agus dos na Críosdaidhthe fé 'n nDlígh nua.</span>
<lb n="3430"/><span>Ach is iongantach an claonadh chun an uilc atá i n-aigne</span>
<lb n="3431"/><span>an duine.  Chómh luath agus chonaic an mhuintir a bhí ag</span>
<lb n="3432"/><span>obair ó mhaidin an mhuintir eile ag fághail na pingine,</span>
<lb n="3433"/><span>mheasadar láithreach go bhfaighidís féin breis do réir</span>
<lb n="3434"/><span>breise na h-oibre a bhí déanta acu.  Ansan, ag breith-</span>
<lb n="3435"/><span>niughadh ó n-a dtaobh féin de'n sgéal, thuigeadar 'n-a</span>
<lb n="3436"/><span>n-aigne gur bh' é a gceart an bhreis sin a dh'fhághail.  Ní</span>
<lb n="3437"/><span>bhfuaradar an bhreis.  Do tugadh dóibh an díoluigheacht</span>
<lb n="3438"/><span>ar ar socaruigheadh leó.   Tháinig fearg ortha, agus</span>
<lb n="3439"/><span>formad.  Ní ghlacfaidís an phingin.   Dúbhradar</span>
<lb n="3440"/><span>leis an máighistir go raibh éagcóir aige 'á dhéanamh</span>
<lb n="3441"/><span>ortha.  Bhí fearg ortha chuige.  Ní bhéadh aon fhearg ortha,</span>
<lb n="3442"/><span>bhéidís lán tsásta, dá mba ná tabharfaí do'n mhuintir</span>
<lb n="3443"/><span>a dhein an uair a' chloig oibre ach cothrom na h-aimsire</span>
<lb n="3444"/><span>sin de phágh.  Ansan ní bhéadh éad ná fearg ná formad</span>
<lb n="3445"/><span>ortha, ná ní bhfaighidís aon locht ar an máighistir.  Do</span>
<lb n="3446"/><span>dhein an máighistir gníomh fial nuair a thug sé an págh</span>
<lb n="3447"/><span>lae do'n mhuintir a tháinig déanach sa n-obair.  Moladh</span>
<lb n="3448"/><span>a bhí tuillte aige mar gheall air sin.  Ní moladh a fuair</span>
<lb n="3449"/><span>sé ó-s na fir úd ach cáineadh.  Chuireadar éagcóir 'n-a</span>
<lb n="3450"/><span>leith agus an gníomh fial déanta aige.  Chuireadar</span>
<lb n="3451"/><span>éagcóir 'n-a leith, bíodh gur tharaig sé a cheart go</span>
<lb n="3452"/><span>macánta do gach fear díobh.</span></p>
<lb n="3453"/>
<lb n="3454"/><p><span>Is ró mhaith atá fios bríghe an sgéil sin againn go léir,</span>
<lb n="3455"/><span>a phobul.  Ní h-aon sgéal nua dhúinn é.  Is maith atá</span>
<lb n="3456"/><span>fhios againn ná fuil aon atharughadh sa sgéal san ó</span>
<lb n="3457"/><span>aimsir an tSlánuightheóra, d'á fhaid siar é.  Isé an</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="3458"/><p><span>sgéal céadna díreach anois é.  Daoine ag eirighe i</span>
<lb n="3459"/><span>gcoinnibh Dé agus a gcroídhe lán d'fheirg agus d'fhormad</span>
<lb n="3460"/><span>agus de mhiosgais agus de mhailís agus de dhroch aigne</span>
<lb n="3461"/><span>má's dóich leó gur chuir Dia rath éigin nó séan éigin nó</span>
<lb n="3462"/><span>comaoine éigin ar a gcómharsain nár chuir sé ortha féin.</span>
<lb n="3463"/><span>Siné an t-éad céadna a tháinig i gcroídhe Chéin agus do</span>
<lb n="3464"/><span>chuir fhiachaibh air a dhriotháir do mharbhughadh.  Bhí ídhbirt</span>
<lb n="3465"/><span>ag gach duine acu dh'á dhéanamh chun Dé.  Bhí an croidhe</span>
<lb n="3466"/><span>go h-olc ag Céin, agus níor ghlac Dia an ídhbirt uaidh.</span>
<lb n="3467"/><span>Bhí croidhe Abel taithneamhach i láthair Dé, agus do glacadh</span>
<lb n="3468"/><span>an ídhbirt uaidh.  Nuair a chonaic Céin an méid sin</span>
<lb n="3469"/><span>d'eirigh éad agus formad 'n-a chroídhe, agus mhairbh</span>
<lb n="3470"/><span>sé a dhriotháir.</span></p>
<lb n="3471"/>
<lb n="3472"/><p><span>Rud iseadh formad ná deinean daoine puinn suime</span>
<lb n="3473"/><span>dhé uaireanta, b'fhéidir.  Ba cheart suim a dhéanamh Dé,</span>
<lb n="3474"/><span>ámhthach.  Deinean an Eaglais suim Dé.  Áirighean sí</span>
<lb n="3475"/><span>é ar cheann des na seacht cinn-pheacaí marbha.  Ní</span>
<lb n="3476"/><span>misde é dh'áireamh ortha, mar is préamh é ó n-a bhfásan</span>
<lb n="3477"/><span>mórán uilc.  Díbirean sé amach as croídhe an duine</span>
<lb n="3478"/><span>an grádh ba cheart a bheith aige d'á chómharsain, agus</span>
<lb n="3479"/><span>cuirean sé fuath i n-inead an ghrádha.  Ní féidir grádh</span>
<lb n="3480"/><span>do Dhia bheith sa chroídhe nuair a bhíon fuath do'n</span>
<lb n="3481"/><span>chómharsain ann.   Nuair a bhíon grádh Dé agus grádh</span>
<lb n="3482"/><span>do'n chómharsain imthighthe as an gcroídhe cad a bhíon istigh</span>
<lb n="3483"/><span>ann 'n-a ndiaigh?  Bíon an uile shaghas uilc.  As fuath</span>
<lb n="3484"/><span>do'n chómharsain is ró fhuiriste díobháil do'n chómharsain</span>
<lb n="3485"/><span>a theacht.  Tiocfaidh as an bhfuath, go tiugh, cúlchaint,</span>
<lb n="3486"/><span>agus tromaidheacht agus gearrachán, agus éitheach i</span>
<lb n="3487"/><span>riocht na fírinne, agus beagáinín fírinne agus mórán</span>
<lb n="3488"/><span>éithigh measgaithe air, i dtreó go ndéanfadh an beagán</span>
<lb n="3489"/><span>fírinne an t-éitheach do chur i bhfeidhm níos daingine.</span>
<lb n="3490"/><span>Ní'l aon teóra le malluightheacht na teangan nuair</span>
<lb n="3491"/><span>a bhíon an croídhe folamh ó ghrádh Dé agus na cómharsan,</span></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="3492"/><p><span>agus gan istigh ann 'n-a n-inead ach an formad.  Ní</span>
<lb n="3493"/><span>mharbhuighean duine dhe'n tsórd san an chómharsa, mar</span>
<lb n="3494"/><span>a mhairbh Céin a dhriotháir, ach deinean sé marbhughadh</span>
<lb n="3495"/><span>chómh h-olc leis, marbhuighean sé clú a chómharsan.  Agus</span>
<lb n="3496"/><span>ní h-aon mharbhughadh amháin a dhéinean sé.  Marbhuighean</span>
<lb n="3497"/><span>sé clú an uile dhuine n-ar féidir le n-a theangain teacht</span>
<lb n="3498"/><span>suas leis.  Ní h-é sin féin, ach na daoine go mbíon</span>
<lb n="3499"/><span>sé ag cogarnaigh leó, cuirean sé isteach 'n-a gcroídhe</span>
<lb n="3500"/><span>an nimh atá istigh 'n-a chroídhe féin.  Bíon sé 'ghá</span>
<lb n="3501"/><span>mealladh chun an uilc chéadna agus ag múineadh an uilc</span>
<lb n="3502"/><span>chéadna dhóibh go dtí go mbíd siad, ar ball, chómh h-olc</span>
<lb n="3503"/><span>leis féin.  Ní h-aon iongnadh i n-aon chor go ndeir</span>
<lb n="3504"/><span>an Eaglais gur ceann des na cinn-pheacaí marbha an</span>
<lb n="3505"/><span>formad.</span></p>
<lb n="3506"/>
<lb n="3507"/><p><span>Agus feuch mar a chuir sí an dá cheann-pheacadh san</span>
<lb n="3508"/><span>ar leithligh, formad agus fearg.  Ba dhóich le duine gur</span>
<lb n="3509"/><span>bheag ná gur aon nídh amháin iad, agus feuch nách eadh.</span>
<lb n="3510"/><span>Dá mb' eadh ní thabharfadh an Eaglais inead fé leith do</span>
<lb n="3511"/><span>gach peacadh dhíobh.  Bhéadh fearg ar dhuine, agus fearg</span>
<lb n="3512"/><span>mhór, agus ní dhéanfadh sé cúlchaint.  Peacadh iseadh</span>
<lb n="3513"/><span>fearg, ach ní mar a chéile é agus formad.   Má</span>
<lb n="3514"/><span>déintear olc ar dhuine beidh fearg air, b'fhéidir, agus</span>
<lb n="3515"/><span>déanfaidh sé olc i n-aghaidh an uilc.  Ach fear an fhormaid,</span>
<lb n="3516"/><span>déanfaidh sé olc marbhuightheach ar dhuine nár dhéin aon</span>
<lb n="3517"/><span>olc riamh air.   Is minic ná h-aithneóchá ar fhear an</span>
<lb n="3518"/><span>fhormaid go mbéadh aon droch nídh i n-aon chor istigh</span>
<lb n="3519"/><span>aige.   Ghearrfadh sé do sgórnach agus é ag gáiridhe</span>
<lb n="3520"/><span>leat.  Bíon an ghnúis geal aige agus a chroídhe chómh</span>
<lb n="3521"/><span>dubh le gual.</span></p>
<lb n="3522"/>
<lb n="3523"/><p><span>Is minic, a Chríosdaidhthe, go mbíon a lán de'n</span>
<lb n="3524"/><span>fhormad san istigh i gcroídhe dhuine agus ná tugan</span>
<lb n="3525"/><span>an duine féin fé ndeara é.  Rud iseadh formad a</span>
<lb n="3526"/><span>dh'éaluighean ar dhuine uaireanta.  Nuair a chífir rud</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="3527"/><p><span>éigin fóghanta ag Dia 'á thabhairt do dhuine eile, an</span>
<lb n="3528"/><span>saoghal ag eirighe leis an nduine sin níos fearr 'ná</span>
<lb n="3529"/><span>mar atá sé ag eirighe leat féin, agus ansan nuair a</span>
<lb n="3530"/><span>thiocfaidh an spriocadh, "Is fearr atá tógáilt cinn</span>
<lb n="3531"/><span>de'n tsórd san tuillte agam-sa 'ná aige sin," seachain</span>
<lb n="3532"/><span>an formad.  Nuair a déarfaidh duine eile leat, duine</span>
<lb n="3533"/><span>ná feadair conus a bhéal a dh'éisteacht, "Ba chirte</span>
<lb n="3534"/><span>an tógáilt cinn sin a thabhairt duit-se 'ná é thabhairt</span>
<lb n="3535"/><span>dó san! Ba mhór an éagcóir é thabhairt dó san agus</span>
<lb n="3536"/><span>tusa dh'fhágáilt i n'éaghmuis," seachain an formad.</span>
<lb n="3537"/><span>Nuair a thiocfaidh béal-gan-sgoth chun cainte leat,</span>
<lb n="3538"/><span>agus dithineas air i dtreó go mbéadh tusach an sgéil aige,</span>
<lb n="3539"/><span>agus a déarfaidh sé, "Ó, airiú feuch! an rud úd a bhí</span>
<lb n="3540"/><span>geallta dhuit-se agus é tuillte go cruaidh agat, do</span>
<lb n="3541"/><span>tugadh do'n duine eile úd é nár thuill i n-aon chor é!"</span>
<lb n="3542"/><span>seachain an formad.</span></p>
<lb n="3543"/>
<lb n="3544"/><p><span>Is ró dheacair é sheachaint, go minic, mar fhormad.</span>
<lb n="3545"/><span>Ach ní foláir é sheachaint.  Ceann des na cinn-pheacaí</span>
<lb n="3546"/><span>marbha iseadh é.  Ní foláir é sheachaint agus is fiú</span>
<lb n="3547"/><span>do'n Chríosdaidhe é sheachaint.  An Críosdaidhe a</span>
<lb n="3548"/><span>sheachnóchaidh é seachnóchaidh sé na h-uilc úd go léir a</span>
<lb n="3549"/><span>dh'fhásan as, agus 'n-a theannta san beidh suaimhneas</span>
<lb n="3550"/><span>aigne air féin.  Deinean fear an fhormaid mórán</span>
<lb n="3551"/><span>díobhála do'n uile dhuine a thagan crosta air, ach d'á</span>
<lb n="3552"/><span>mhéid díobháil a dheinean sé do dhaoinibh eile deinean sé</span>
<lb n="3553"/><span>díobháil is mó 'ná é dhó féin.  Dá mba ar an saoghal</span>
<lb n="3554"/><span>so féin é ní fhágan sé aige féin ó mhaidin go h-oídhche</span>
<lb n="3555"/><span>ná ó Luan go Satharan ach croídhe cráidhte, croídhe</span>
<lb n="3556"/><span>cráidhte, croídhe cráidhte!  An Críosdaidhe a sheach-</span>
<lb n="3557"/><span>nóchaidh an formad beidh síothcháin Dé 'n-a chroídhe ar an</span>
<lb n="3558"/><span>saoghal so, beidh grádh Dé agus grádh a chómharsan 'n-a</span>
<lb n="3559"/><span>chroídhe ar an saoghal so; is dóichígh-de san dó go mbeidh</span>
<lb n="3560"/><span>grásta Dé go flúirseach aige chun gach dualgais eile</span></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="3561"/><p><span>do chómhlíonadh mar is cóir ar an saoghal so, agus</span>
<lb n="3562"/><span>chun aoibhnis na bhflathas a thuilleamh dó féin ar an</span>
<lb n="3563"/><span>saoghal eile.  Go dtugaidh Dia san dúinn go léir !</span>
<lb n="3564"/><span>Amen.</span></p>
<lb n="3565"/>
<lb n="3566"/><p><span>XVII.</span></p>
<lb n="3567"/>
<lb n="3568"/><p><span>AN DOMHNACH I SECSAGESIMA.</span></p>
<lb n="3569"/>
<lb n="3570"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Lúcás 8)</span></p>
<lb n="3571"/>
<lb n="3572"/><p><span>I dtaobh an tSoisgéil sin, a phobul, deir an Pápa</span>
<lb n="3573"/><span>naomhtha Gregóir, agus is fíor dó é, gur maith an rud</span>
<lb n="3574"/><span>dúinne mar a dhein an Slánuightheóir féin, moladh go</span>
<lb n="3575"/><span>deó leis, brígh na soluíde do nochtadh d'á dheisgiobulaibh.</span>
<lb n="3576"/><span>"Mura mbéadh gur dhein sé an nochtadh san," adeir</span>
<lb n="3577"/><span>Gregóir naomhtha, "cé chreidfeadh mo chaint-se dá</span>
<lb n="3578"/><span>n-abrainn gur bh' é saidhbhreas an tsaoghail seo na</span>
<lb n="3579"/><span>sgeacha?  Tugan saidhbhreas an tsaoghail seo pléisiúr</span>
<lb n="3580"/><span>agus compórd do dhaoine.  Ní'l aon chomparáid sa</span>
<lb n="3581"/><span>nídh sin le sgeachaibh ná le deilgnibh."</span></p>
<lb n="3582"/>
<lb n="3583"/><p><span>Sin mar a labhran an naomh san ar an saidhbhreas</span>
<lb n="3584"/><span>agus ar na sgeachaibh.  Agus bíodh ná feicfeadh duine</span>
<lb n="3585"/><span>ar an gcéad amharc fírinne na cosamhlachta, ní gádh dhó</span>
<lb n="3586"/><span>puinn machtnaimh a dhéanamh air nuair a chífidh sé glan</span>
<lb n="3587"/><span>go leór é.</span></p>
<lb n="3588"/>
<lb n="3589"/><p><span>"An chuid a thuit ameasg na sgeach," arsa'n</span>
<lb n="3590"/><span>Slánuightheóir, "siniad an mhuintir a dh'airigh an focal,</span>
<lb n="3591"/><span>ach ag dul dóibh i ndiaigh cúraim agus i ndiaigh saidhbhris</span>
<lb n="3592"/><span>agus i ndiaigh pléisiúir an tsaoghail, múchtar iad agus</span>
<lb n="3593"/><span>ní thugaid siad aon toradh."</span></p>
<lb n="3594"/>
<lb n="3595"/><p><span>'Seo rud agus is dócha ná fuil duine óg ná aosta</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="3596"/><p><span>sa phobul so nár airigh é go minic.  Ruithean sgéal nua</span>
<lb n="3597"/><span>lá éigin ar fuid na dútha go bhfuair a leithéid seo nó</span>
<lb n="3598"/><span>a leithéid siúd na mílte púnt airgid agus gan aon</span>
<lb n="3599"/><span>choinne aige leis.  Tar éis raint laethanta gheibhtear</span>
<lb n="3600"/><span>amach gur sgéal fíor é.  Cad 'deir gach aoinne</span>
<lb n="3601"/><span>láithreach?  "Ó," adeir gach aoinne, "déanfaidh an</span>
<lb n="3602"/><span>t-airgead san an donas air!  Cuirfidh an t-airgead</span>
<lb n="3603"/><span>san ar a aimhleas é.  Ní fhágfaidh an t-airgead san</span>
<lb n="3604"/><span>rath ná séan air.  B'fhearra dhó ná feicfeadh sé aon</span>
<lb n="3605"/><span>leathphinge riamh de'n airgead san."  Sin mar a labhran</span>
<lb n="3606"/><span>gach aoinne chómh luath agus a chíd siad gur sgéal fíor</span>
<lb n="3607"/><span>é.  Ní'l ach aon duine amháin ná labhrann ar an gcuma</span>
<lb n="3608"/><span>san.  Isé sin an t-é a gheibhean an t-airgead.  Ní baoghal</span>
<lb n="3609"/><span>go measfaidh sé sin go ndéanfaidh an t-airgead díobhail</span>
<lb n="3610"/><span>dó.  Agus rud greannmhar; an t-é is soiléire a chíon</span>
<lb n="3611"/><span>go ndéanfaidh an t-airgead díobháil do'n t-é a fuair</span>
<lb n="3612"/><span>é, ní chuirfeadh an saoghal 'n-a luighe air go ndéanfadh</span>
<lb n="3613"/><span>a'n t-airgead céadna blúire díobhála dhó féin dá mb'</span>
<lb n="3614"/><span>é a gheóbhadh é! Is ait an rud aigne an duine agus</span>
<lb n="3615"/><span>is iongantach mar a dhallan saidhbhreas aigne an duine.</span>
<lb n="3616"/><span>"Múchan sé iad agus ní thugaid siad aon toradh."</span></p>
<lb n="3617"/>
<lb n="3618"/><p><span>Ba dheas an cheist í seo do dhuine le cur chuige féin.</span>
<lb n="3619"/><span>An dóich leat an raibh aon duine saidhbhir riamh ar an</span>
<lb n="3620"/><span>saoghal so do thuig i n' aigne go raibh a dhóithin aige?</span>
<lb n="3621"/><span>Ní dóich liom-sa go raibh.  Agus rud is greannmhaire</span>
<lb n="3622"/><span>'ná san féin, isé an t-é is mó a gheibhean an t-é is</span>
<lb n="3623"/><span>sia, i gcómhnuighe, ó n-a dhóithin a bheith aige.  An t-é</span>
<lb n="3624"/><span>gur ráinig dó púnt a bheith aige bhéadh an sgéal go maith</span>
<lb n="3625"/><span>dá mbéadh an dá phunt ann.  An t-é go bhruil céad</span>
<lb n="3626"/><span>púnt aige siúd amuich é, moch déanach, agus ní airighean</span>
<lb n="3627"/><span>sé fuacht ná fliuchra ná anródh ná tuirse ach é ag obair</span>
<lb n="3628"/><span>go fonnmhar feuchaint an bhféadfadh sé an dá chéad a</span>
<lb n="3629"/><span>chur le chéile.  An fear go bhfuil míle púnt aige, sin</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="3630"/><p><span>sguibh ar a bhéal agus faobhar ar a shúilibh, agus é ag</span>
<lb n="3631"/><span>gluaiseacht ó chathair go cathair agus ó bhanc go banc</span>
<lb n="3632"/><span>feuchaint an bhféadfadh sé bob a bhualadh ar dhuine</span>
<lb n="3633"/><span>éigin, nó cleas deighleála dh'imirt ar dhuine éigin, agus</span>
<lb n="3634"/><span>dá mhíle dhéanamh de'n mhíle púnt.</span></p>
<lb n="3635"/>
<lb n="3636"/><p><span>Cad é an tairbhe Soisgéal do léigheadh ná seanmóin</span>
<lb n="3637"/><span>a thabhairt do dhaoinibh de'n tsórd san! Ní'l</span>
<lb n="3638"/><span>ann, mar a dúbhairt an Slánuightheóir, ach ag caitheamh</span>
<lb n="3639"/><span>an tsíl ameasg na sgeach.  Sgeacha dáiríribh iseadh</span>
<lb n="3640"/><span>an saidhbhreas, agus sgeacha iseadh pé sólás nó</span>
<lb n="3641"/><span>pléisiúr saoghalta a gheibhtear as an saidhbhreas.</span>
<lb n="3642"/><span>Priocaid siad agus gearraid siad agus stracaid siad</span>
<lb n="3643"/><span>agus múchaid siad aigne an duine.  Loitid siad</span>
<lb n="3644"/><span>aigne an duine i dtreó ná bíon sí choídhche ach go teinn</span>
<lb n="3645"/><span>agus go buartha agus go duairc.  Agus fé mar a</span>
<lb n="3646"/><span>mhéaduighean an saidhbhreas méaduighean an teinneas</span>
<lb n="3647"/><span>aigne agus an bhuairt agus an duairceas.  Measan</span>
<lb n="3648"/><span>an t-é a bhíon ag ruith i ndiaigh an tsaidhbhris go mbeidh</span>
<lb n="3649"/><span>áthas air nuair a gheobhaidh sé an rud atá uaidh.  Tá</span>
<lb n="3650"/><span>dearmhad air.  Gheóbhaidh sé áthar, ach is áthas é a chuirfidh</span>
<lb n="3651"/><span>teinneas croídhe air.  Gheobhaidh sé pléisiúr, b'fhéidir,</span>
<lb n="3652"/><span>ach ní fada go dtuigfidh sé gur pléisiúr bréagach an</span>
<lb n="3653"/><span>pléisiúr, gur pleisiúr é go bhfuil eirball air, agus</span>
<lb n="3654"/><span>go bhfuil cealg nimhe sa n-eirball.  Imtheóchaidh an</span>
<lb n="3655"/><span>pléisiúr agus fanfaidh an nimh.  Beidh aigne an duine</span>
<lb n="3656"/><span>bhoicht sin ar buile leis an dteinneas a thagan ó'n nimh</span>
<lb n="3657"/><span>sin, ach ní dhéanfaidh an bhuile theinnis ach é chomáint</span>
<lb n="3658"/><span>sa n-anachain ag lorg tuille saidhbhris agus tuille</span>
<lb n="3659"/><span>pléisiúir agus tuille de'n nimh.  Fé dheire tiocfaidh</span>
<lb n="3660"/><span>an bás air.  Conus fhéadfaidh an duine sin aghaibh a</span>
<lb n="3661"/><span>thabhairt ar Dhia na glóire!  Ach caithfidh sé aghaidh</span>
<lb n="3662"/><span>a thabhairt air.  Ní'l aon dul uaidh aige.  Caithfidh sé</span>
<lb n="3663"/><span>freagairt.  Cad 'tá le rádh aige?  Do múineadh fios</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="3664"/><p><span>aitheanta a chreidimh dó go cruinn i dtusach a shaoghail.</span>
<lb n="3665"/><span>Do cuireadh ar a shúilibh dó go daingean nár cuireadh</span>
<lb n="3666"/><span>ar an saoghal so é chun aon tsaghas eile gnótha dhéanamh</span>
<lb n="3667"/><span>ach an gnó n-a mbéadh air freagairt ann nuair a</span>
<lb n="3668"/><span>ghlaodhfadh Dia as an saoghal é.  Do thuig sé an méid</span>
<lb n="3669"/><span>sin go h-áluinn agus dhein sé beart do réir a thuisgiona</span>
<lb n="3670"/><span>ar feadh tamaill.  Ansan tháinig an dúil sa tsaidhbhreas,</span>
<lb n="3671"/><span>nó an dúil sa phléisiúr, agus d'iompuigh sé i leith-</span>
<lb n="3672"/><span>taoibh.  Ní baoghal gur a gan fhios dó féin a dh'iompuigh</span>
<lb n="3673"/><span>sé i leith-taoibh.  Níor leig Dia riamh fós d'aon duine</span>
<lb n="3674"/><span>dul i leith-taoibh mar sin a gan fhios dó.  Le linn é</span>
<lb n="3675"/><span>thabhairt an chéad choiscéim i leith-taoibh is cuimhin leis</span>
<lb n="3676"/><span>go maith conus mar a bhí greim diúid agá choinsias air</span>
<lb n="3677"/><span>istigh 'n-a chroídhe, a d'iaraidh é choimeád gan dul i leith-</span>
<lb n="3678"/><span>taoibh, a d'iaraidh é choimeád ar an slígh chóir, a d'iaraidh</span>
<lb n="3679"/><span>a chur fhiachaint air a leas a dhéanamh.   Agus is cuimhin</span>
<lb n="3680"/><span>leis go h-áluinn conus mar a chuir sé lámh ar bhéal</span>
<lb n="3681"/><span>an choinsiasa chun a chur fhiachaint air éisteacht.  Níor</span>
<lb n="3682"/><span>bh'fhuiriste a chur fhiachaint air éisteacht.  D'éis-</span>
<lb n="3683"/><span>teadh sé ar feadh tamaill, b'fhéidir, an fhaid a bhíodh</span>
<lb n="3684"/><span>an fiadhach ar siúbhal i ndiaigh an tsaidhbhris agus i</span>
<lb n="3685"/><span>ndiaigh phléisiúir an tsaoghail.  Nuair a bhíodh an gleó</span>
<lb n="3686"/><span>imthighthe agus an ciúnas agus an t-uaigneas tagaithe</span>
<lb n="3687"/><span>i n'inead, thosnuigheadh an coinsias ar chogarnach a</span>
<lb n="3688"/><span>dhéanamh.  B'shin í an chogarnach ghéar, an chogarnach</span>
<lb n="3689"/><span>ghunta, an chogarnach dob' aoirde 'ná tóirthneach.  Níor</span>
<lb n="3690"/><span>fhéad an duine an chogarnach san a sheasamh.  Níor bh'</span>
<lb n="3691"/><span>fholáir dó géilleadh do'n chogarnach agus a leas a</span>
<lb n="3692"/><span>dhéanamh, nó stop a chur leis an gcogarnaigh.  Níor</span>
<lb n="3693"/><span>theastuigh uaidh a leas a dhéanamh.  Dúbhairt sé leis</span>
<lb n="3694"/><span>an gcogarnaigh gan bheith 'ghá bhodhradh!  Ní raibh aon</span>
<lb n="3695"/><span>mhaith dhó ann.  Do lean an chogarnach.  Grásta ó Dhia</span>
<lb n="3696"/><span>ab eadh an chogarnach.  D'á mhéid a mheas sé cosg a chur</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="3697"/><p><span>léi iseadh is mó do labhair sí.  Fé dheire chuir sé lámh</span>
<lb n="3698"/><span>ar a sgórnaigh agus thacht sé í.  Do thacht sé a choinsias.</span>
<lb n="3699"/><span>Ansan bhí cead a chinn agus a chos aige.  Siúd ar aghaidh</span>
<lb n="3700"/><span>ansan é i ndiaigh an tsaidhbhris agus i ndiaigh gach pléisiúir</span>
<lb n="3701"/><span>a bhí i gcoinnibh dlíghe Dé.  Siúd ar aghaidh ansan é,</span>
<lb n="3702"/><span>gan chosg gan stad gan staonadh, go dtí go dtáinig</span>
<lb n="3703"/><span>deire an chúrsa air abhfad sar a raibh aon choinne aige</span>
<lb n="3704"/><span>leis.  Ó, is cuimhin leis an gnó go léir go h-áluinn.</span>
<lb n="3705"/><span>Caithfidh sé seasamh anois i láthair Dé na glóire agus</span>
<lb n="3706"/><span>freagairt.  Cad é an fhreagairt atá aige se déanamh?</span></p>
<lb n="3707"/>
<lb n="3708"/><p><span>Is cruaidh an cheist í, a phobul, agus is cruaidh an</span>
<lb n="3709"/><span>cás n-a bhfuil an duine sin ann, tar éis a shaoghail riamh,</span>
<lb n="3710"/><span>tar éis an ráis go léir i ndiaigh an tsaidhbhris bhréagaigh,</span>
<lb n="3711"/><span>i ndiaigh an phléisiúir bhréagaigh.  B'fhéidir, tré mhór-</span>
<lb n="3712"/><span>thrócaire an tSlánuightheóra, go bhfaghadh sé sagart</span>
<lb n="3713"/><span>agus ola agus aithrighe sar a nglaodhfaí chun siúbhail</span>
<lb n="3714"/><span>é.  Ach b'fhéidir eile ná faghadh.  Ní fheadair aoine.</span>
<lb n="3715"/><span>Sin rud nách féidir d'aoinne aon bhreitheamhantas do</span>
<lb n="3716"/><span>leagadh air.   Ach pé deire bheidh ar an sgéal dó, ní</span>
<lb n="3717"/><span>baoghal ná go dtuigfidh sé an uair sin ná fuil i saidh-</span>
<lb n="3718"/><span>bhreas agus i sólás agus i n-aeraigheacht an tsaoghail</span>
<lb n="3719"/><span>seo ach sgeacha agus deilgne agus nimh.  B'fhearr é</span>
<lb n="3720"/><span>thuisgint i n-am 'ná bheith 'ghá thuisgint i n-antráth.  An</span>
<lb n="3721"/><span>duine a dhiúltóchaidh d'é thuisgint i n-am ní'l aon dul</span>
<lb n="3722"/><span>aige ó é thuisgint i n-antráth.  An t-é thuigfidh i n-am</span>
<lb n="3723"/><span>é coimeádfaidh sé é féin, le grásta an tSlánuightheóra,</span>
<lb n="3724"/><span>amach as na sgeachaibh agus as na deilgnibh i gcaitheamh</span>
<lb n="3725"/><span>an téarma bhig seo atá le caitheamh ag an t-é is sia a</span>
<lb n="3726"/><span>mhairfidh, ar an saoghal so, agus beidh saidhbhreas nách</span>
<lb n="3727"/><span>bréagach, sólás gan buairt i bhfolach ann, pléisiúr gan</span>
<lb n="3728"/><span>dríodar nimhe ann, aige ins na flathais ar feadh na</span>
<lb n="3729"/><span>síoruidheachta.  An t-é ná tuigfidh i n-a-m é tuigfidh sé</span>
<lb n="3730"/><span>go h-áluinn i n-antráth é.  Chífidh sé go soiléir ná fuil</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="3731"/><p><span>aige i gcóir na síoruidheachta, tar éis a shaoghail riamh,</span>
<lb n="3732"/><span>ach luaithreach an tsaidhbhris, an bhuairt a bhí i bhfolach</span>
<lb n="3733"/><span>sa n-áthas go léir, dríodar nimhe an phléisiúir agus</span>
<lb n="3734"/><span>na h-aeraigheachta, agus rud is measa agus is géire</span>
<lb n="3735"/><span>'ná iad san go léir, an bhuairt mharbhuightheach a thioc-</span>
<lb n="3736"/><span>faidh air nuair a chífidh sé cad 'tá caillte aige.</span></p>
<lb n="3737"/>
<lb n="3738"/><p><span>Go saoraidh Rígh na glóire sinn, a Chríosdaidhthe, ó</span>
<lb n="3739"/><span>n-a leithéid sin de chrích agus ó n-a leithéid sin de bhuairt!</span></p>
<lb n="3740"/>
<lb n="3741"/><p><span>'Seo rud, a phobul, a dheinean trócaire Dé do Críos-</span>
<lb n="3742"/><span>daidhthibh uaireanta, chun iad a choimeád ó'n ndroch</span>
<lb n="3743"/><span>chrích sin.  Is eól dúinn go léir gur minic le feisgint</span>
<lb n="3744"/><span>Críosdaidhthe fóghanta, daoine macánta, diadha, agus</span>
<lb n="3745"/><span>iad ag obair ó dhubh go dubh agus ó Luan go Satharn,</span>
<lb n="3746"/><span>agus pé cor a thabharfaidís dóibh féin ná féadfaidís</span>
<lb n="3747"/><span>aon rud i bhfuirm saidhbhris do chnuasach ná chur le chéile.</span>
<lb n="3748"/><span>Chómh luath i n-Éirinn agus a ráinighean dóibh aon fhághaltas</span>
<lb n="3749"/><span>beag a bheith i dteannta 'chéile acu siúd chúcha tionóisg</span>
<lb n="3750"/><span>éigin, nó umárd éigin, nó glaodhach éigin ná raibh coinne</span>
<lb n="3751"/><span>leis, agus a bhéarfaidh chun siúbhail é.  Tosnóchaid siad</span>
<lb n="3752"/><span>airís agus déanfaid siad cruinniughadh beag eile.</span>
<lb n="3753"/><span>Déanfaid siad é go macánta agus go dleaghthach, le</span>
<lb n="3754"/><span>h-allus a ngruadh féin agus le n-a gcríochnamhlacht</span>
<lb n="3755"/><span>féin, gan baint i n-aon chor le cuid aon chómharsan.</span>
<lb n="3756"/><span>Isé an sgéal céadna é.  Ní túisge bhíon an cruinniughadh</span>
<lb n="3757"/><span>beag eile déanta 'ná mar a thagan rud éigin eile, le</span>
<lb n="3758"/><span>leamhnughadh Dé, chun é bhreith chun siúbhail.  Agus feuch.</span>
<lb n="3759"/><span>Isé saghas ruda a thagan go minic chun an fhághaltais</span>
<lb n="3760"/><span>bhig a bhreith chun siúbhail 'ná gnó éigin, nó diúité éigin,</span>
<lb n="3761"/><span>nách foláir a dhéanamh má's maith leis an gCríosdaidhe</span>
<lb n="3762"/><span>an ceart a dhéanamh i dtaobh Dé.  Is cuma an sgéal</span>
<lb n="3763"/><span>uaireanta agus dá n-abradh an Slánuightheóir leis an</span>
<lb n="3764"/><span>gCríosdaidhe: "Tá an méid sin cruinnighthe agat.</span>
<lb n="3765"/><span>Tabhair dómh-sa anois é.  Tá gádh agam leis."  Is deacair</span></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="3766"/><p><span>sgaramhaint leis.  Ach tugan an Críosdaidhe uaidh é,</span>
<lb n="3767"/><span>agus cromhan sé a cheann airís chun na h-oibre, agus chun</span>
<lb n="3768"/><span>fághaltais bhig eile chruinniughadh le congnamh Dé.</span></p>
<lb n="3769"/>
<lb n="3770"/><p><span>Sin mar a chaithid mórán des na Críosdaidhthe a</span>
<lb n="3771"/><span>saoghal ar an dtaobh so de'n bhás.  Agus cad é an brígh atá</span>
<lb n="3772"/><span>leis?  Sidé an brígh atá leis, a phobul.  An Slánuightheóir</span>
<lb n="3773"/><span>féin atá ansúd ag faire ortha, do ló agus d'oídhche,</span>
<lb n="3774"/><span>'ghá gcoimeád amach as na sgeachaibh agus as na deilgnibh,</span>
<lb n="3775"/><span>as an saidhbhreas bréagach agus as na mílte mí-adh agus</span>
<lb n="3776"/><span>mí-fhortiún agus aimhleas a leanan é ar an saoghal so,</span>
<lb n="3777"/><span>agus as an mí-ádh thar gach mí-ádh a thugan sé ar an anam</span>
<lb n="3778"/><span>i gcóir na síoruidheachta, ar an saoghal eile.  Tá</span>
<lb n="3779"/><span>Críosdaidhthe, a phobul, atá ag caitheamh a dtréimhse ar</span>
<lb n="3780"/><span>an saoghal go Críosdamhail agus go diadha, gan puinn</span>
<lb n="3781"/><span>de shaidhbhreas an tsaoghail acu, agus go bhfeicean Dia,</span>
<lb n="3782"/><span>ó is É a chíon gach uile nídh, ná féadfadh grásta Dé aon</span>
<lb n="3783"/><span>ghreim a choimheád ortha, gan mírbhuilt éigin ó Dhia,</span>
<lb n="3784"/><span>dá mbéadh tarang acu ar shaidhbhreas.  Ní dhéinean an</span>
<lb n="3785"/><span>Slánuightheóir an mhírbhuilt chun iad a chosaint ar olc</span>
<lb n="3786"/><span>an tsaidhbhris, ach coimeádan sé an saidhbhreas uatha.</span>
<lb n="3787"/><span>Sin adhbhar machtnaimh do Chríosdaidhthibh nuair a bheidh</span>
<lb n="3788"/><span>an saoghal ag gabháil 'n-a gcoinnibh.  Cuimhnighdís 'n-a</span>
<lb n="3789"/><span>n-aigne gur b' é an Slánuightheóir féin, moladh go</span>
<lb n="3790"/><span>deó leis ! atá 'ghá gcosaint ar na sgeachaibh agus ar na</span>
<lb n="3791"/><span>deilgnibh, ar an saidhbhreas bréagach agus ar gach aimh-</span>
<lb n="3792"/><span>leas atá 'ghá leanmhaint, i dtreó ná béadh aon rud le</span>
<lb n="3793"/><span>teacht idir iad agus an fíor-shaidhbhreas, an saidhbhreas</span>
<lb n="3794"/><span>ná caillfidh ar aoinne, saidhbhreas na bhflathas, an</span>
<lb n="3795"/><span>saidhbhreas gur fhuiling an Slanuightheóir bás ar chrann</span>
<lb n="3796"/><span>na croise chun é cheannach agus do chur i n-áirighthe</span>
<lb n="3797"/><span>dhúinn go léir.  Go gcuiridh an Slánuightheóir gléigeal,</span>
<lb n="3798"/><span>tré impidhe na Maighdine Muire, an saidhbhreas uasal</span>
<lb n="3799"/><span>san i n-áirighthe dhaoibh-se agus dómh-sa.  Amen.</span>
<lb n="3800"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="3801"/><p><span>XVIII.</span></p>
<lb n="3802"/>
<lb n="3803"/><p><span>An Domhnach i gCuincuagesima.</span></p>
<lb n="3804"/>
<lb n="3805"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Lúcás 18.)</span></p>
<lb n="3806"/>
<lb n="3807"/><p><span>Tá aon nídh amháin sa tSoisgéal san, a phobul, agus</span>
<lb n="3808"/><span>is dócha go ndéanfadh sibh-se iongnadh dhé.  Bhí an t-am</span>
<lb n="3809"/><span>ag teacht do'n tSlánuightheóir, moladh go deó leis,</span>
<lb n="3810"/><span>chun na h-oibre dhéanamh a thug ar an saoghal so é, chun</span>
<lb n="3811"/><span>na cine daona do shaoradh le n-a bhás ar chrann na</span>
<lb n="3812"/><span>croise.  Do thóg sé leis i leith-taoibh an dáréag agus</span>
<lb n="3813"/><span>d'inis sé dhóibh conus a bhí an obair sin le déanamh.</span>
<lb n="3814"/><span>D'inis sé dhóibh nár bh'fholáir dó féin an pháis a</span>
<lb n="3815"/><span>dh'fhulang; go dtabharfaí suas dos na céastóiríbh é;</span>
<lb n="3816"/><span>go ngeóbhfaí de sgiúirsíbh air ; go dtabharfaí an uile</span>
<lb n="3817"/><span>shaghas masladh agus tarcaisne dhó ; ansan go gcurfaí</span>
<lb n="3818"/><span>chun báis é; agus ansan airís, go n-eireóchadh sé ó'n</span>
<lb n="3819"/><span>mbás an trímhadh lá.  Bhí an dáréag ag éisteacht leis.</span>
<lb n="3820"/><span>Deir an Soisgéal, ámhthach, focal a chuirean iongnadh</span>
<lb n="3821"/><span>orainne.  Deir an Soisgéal nár thuigeadar an chaint.</span>
<lb n="3822"/><span>"Agus níor thuigeadar-san aon nídh des na neithibh</span>
<lb n="3823"/><span>sin, agus bhí an chaint sin folaighthe uatha, agus níor</span>
<lb n="3824"/><span>thuigeadar na neithe a dúbhradh."  Siné an tuairisg a</span>
<lb n="3825"/><span>thugan an Soisgéal ar an dáréag nuair a dúbhairt an</span>
<lb n="3826"/><span>Slánuightheóir an chaint sin leó, nuair a dh'inis sé dhóibh</span>
<lb n="3827"/><span>roimh ré, ar an gcuma san, conus mar a bhí sé chun na</span>
<lb n="3828"/><span>páise dh'fhulang agus chun báis a dh'fhulang; agus go</span>
<lb n="3829"/><span>n-eireóchadh sé airís ó'n mbás.  Déarfadh duine gur</span>
<lb n="3830"/><span>bh' uathbhásach an sgéal a rádh nár thuigeadar an méid</span>
<lb n="3831"/><span>sin, tar éis a raibh de theagasg tabhartha aige dhóibh i</span></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="3832"/><p><span>gcaitheamh na h-aimsire a bhí caithte acu ag éisteacht</span>
<lb n="3833"/><span>leis.</span></p>
<lb n="3834"/>
<lb n="3835"/><p><span>Is dóich liom, ámhthach, má dheinimíd raint machtnaimh</span>
<lb n="3836"/><span>ar an sgéal, go n-imtheóchaidh an iongnadh dhínn.  Nídh</span>
<lb n="3837"/><span>ab eadh páis agus bás agus aiseirighe ár Slánuightheóra</span>
<lb n="3838"/><span>ná feacathas a leithéid riamh roimis sin ar an saoghal,</span>
<lb n="3839"/><span>i n-aon pháirt de'n domhan.  Nídh ab eadh é nár tháinig</span>
<lb n="3840"/><span>machtnamh i gceart ar a leithéid isteach i n-aigne aon</span>
<lb n="3841"/><span>duine riamh roimis sin.  Bhí, gan amhras, targaireachtaí</span>
<lb n="3842"/><span>ins na fáidhíbh 'ghá innsint go dtiocfadh an Slánuightheóir</span>
<lb n="3843"/><span>agus go bhfuilingeóchadh sé pianta uathbhásacha.  Ach</span>
<lb n="3844"/><span>is ró bheag de'n phobul Eabhra do dhein breithniughadh</span>
<lb n="3845"/><span>ceart ar thargaireachtaíbh na bhfáidh, ná ar an gcaint</span>
<lb n="3846"/><span>a bhí ionta, ná ar bhrígh na cainte.  An saoghal so, aer</span>
<lb n="3847"/><span>an tsaoghail seo, baois an tsaoghail seo, uabhar an</span>
<lb n="3848"/><span>tsaoghail seo, saidhbhreas an tsaoghail seo, pléisiúr</span>
<lb n="3849"/><span>an tsaoghail seo, siniad na neithe a bhí ag déanamh</span>
<lb n="3850"/><span>buartha do'n chuid ba mhó de'n phobul Eabhra, i</span>
<lb n="3851"/><span>gcaitheamh a n-aimsire go léir nách mór; agus ní</span>
<lb n="3852"/><span>targaireacht, ná fáidh, ná Slánuightheóir le teacht, ná an</span>
<lb n="3853"/><span>chuma 'na ndéanfaí an slánughadh.  Má bhí na daoine</span>
<lb n="3854"/><span>go raibh tabhairt suas ortha agus go raibh eólus ar</span>
<lb n="3855"/><span>leabhraibh agus ar léighean acu, má bhíodar chómh beag san</span>
<lb n="3856"/><span>tuisgint, chómh beag san suim i dteacht an tSlánuightheóra</span>
<lb n="3857"/><span>agus sa n-obair a bhí le déanamh aige, agus i nádúr na</span>
<lb n="3858"/><span>h-oibre sin, conus fhéadfadh aon tuisgint i dtaobh oibre</span>
<lb n="3859"/><span>an tSlánuightheóra a bheith i n-aigne na coitchiantachta, i</span>
<lb n="3860"/><span>n-aigne na ndaoine ná raibh leabhar ná léighean acu,</span>
<lb n="3861"/><span>ná aon tabhairt suas ortha?  Ach pé daoine n-a mbéadh</span>
<lb n="3862"/><span>an tuisgint acu ná ná béadh, ní baoghal go bhféadfadh</span>
<lb n="3863"/><span>puinn dé a bheith ag na h-iasgairíbh bochta ná raibh aithne</span>
<lb n="3864"/><span>ná eólus acu ar aon rud ach ar a ngnó beag féin.  D'á</span>
<lb n="3865"/><span>bhrígh sin, nuair a labhair an Slánuightheóir an chaint úd</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="3866"/><p><span>leó, ní h-aon iongnadh gur b' amhlaidh a leath a meabhair</span>
<lb n="3867"/><span>ortha agus nár thuigeadar cad dó go raibh sé ag tagairt.</span>
<lb n="3868"/><span>Mírbhuiltí iseadh chonacadar uaidh go dtí san.  Cómhacht</span>
<lb n="3869"/><span>Dé d'á cur i ngníomh coitchianta os cómhair a súl.</span>
<lb n="3870"/><span>Conus a dh'fhéadfadh san teacht isteach le sgiúrsáil agus</span>
<lb n="3871"/><span>le tarcaisne agus le cur chun báis!  Gan amhras, d'á</span>
<lb n="3872"/><span>dtugtí solus ó Dhia dhóibh chun an ghnótha san a thuisgint</span>
<lb n="3873"/><span>do thuigfidís é.  Ach níor tugadh, an uair sin.  "Bhí</span>
<lb n="3874"/><span>an chaint sin folaighthe uatha."  Bhí a n-aigne dall, gan</span>
<lb n="3875"/><span>radharc, agus níor bh'fholáir mírbhuilt a dhéanamh dóibh</span>
<lb n="3876"/><span>chun an radhairc aigne a bhí i n-easnamh ortha do thabhairt</span>
<lb n="3877"/><span>dóibh.   Do tugadh dóibh an radharc san 'n-a dhiaigh</span>
<lb n="3878"/><span>san nuair a thúirling an Spioraid Naomh ortha.</span></p>
<lb n="3879"/>
<lb n="3880"/><p><span>Anois tabhair fé ndeara cad a thuit amach láithreach</span>
<lb n="3881"/><span>i ndiaigh na cainte sin a dúbhairt ár Slánuightheóir agus</span>
<lb n="3882"/><span>nár thuig an dáréag.</span></p>
<lb n="3883"/>
<lb n="3884"/><p><span>"Bhíodar ag teacht i gcómhgar do'n chathair sin Iericó</span>
<lb n="3885"/><span>agus bhí dall i n-aice an bhothair."  D'airigh an dall</span>
<lb n="3886"/><span>na daoine go léir agus iad ag siúbhal.  D'airigh sé</span>
<lb n="3887"/><span>an choisigheacht.   D'fhiafraigh sé cad fé ndear an</span>
<lb n="3888"/><span>ghluaiseacht go léir.  Do h-innseadh dó gur bh' é Íosa</span>
<lb n="3889"/><span>Nasaret a bhí ag gabháil an treó san.  Bhí fhios aige</span>
<lb n="3890"/><span>láithreach gur bh' shiné an duine a bhí ag tabhairt radhairc</span>
<lb n="3891"/><span>dos na dallaibh go léir.  Do liúigh sé amach láithreach,</span>
<lb n="3892"/><span>"A Íosa, a Mhic Dáibhid, dein trócaire orm!"  Níor</span>
<lb n="3893"/><span>bh'fhéidir é chosg ar an liúireach go dtí gur tugadh</span>
<lb n="3894"/><span>i láthair an tSlánuightheóra é agus gur thug an Slán-</span>
<lb n="3895"/><span>uightheóir cómhachtach, moladh go deó leis, a radharc dó.</span></p>
<lb n="3896"/>
<lb n="3897"/><p><span>Measaim, a phobul, nách gan adhbhar a dhein an</span>
<lb n="3898"/><span>Slánuightheóir an mhírbhuilt sin ar an ndall láithreach,</span>
<lb n="3899"/><span>nó go luath, i ndiaigh na cainte a dhein sé leis an</span>
<lb n="3900"/><span>dáréag.  Do dhein sé an chaint leis an dáréag</span>
<lb n="3901"/><span>agus níor thuigeadar brígh ná bunús na cainte.</span></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="3902"/><p><span>Bhíodar ag éisteacht le fuaim na bhfocal.  Thuigeadar</span>
<lb n="3903"/><span>na focail.  Bhí fhios acu go maith cad é an brígh a bhí le</span>
<lb n="3904"/><span>sgiúrsáil agus le caitheamh seilí agus le fonamhaid agus</span>
<lb n="3905"/><span>le tarcaisne agus le tárnáil ar chrois.  Ach níor</span>
<lb n="3906"/><span>thuigeadar, an uair sin, mar a thuigeadar 'n-a dhiaigh</span>
<lb n="3907"/><span>san é, cad é an toradh do'n chine daona go léir a bhéadh</span>
<lb n="3908"/><span>ar na neithibh sin nuair a dh'fhuilingeóchadh an Slánuightheóir</span>
<lb n="3909"/><span>iad, ná cad é an brígh a bhí le h-é 'ghá bhfulang i n-aon</span>
<lb n="3910"/><span>chor.  Bhí a n-aigne dall air sin, díreach fé mar a bhí</span>
<lb n="3911"/><span>súile an daill dall ar na neithibh a bhí 'n-a thímpal.</span>
<lb n="3912"/><span>Measaim gur dhein an Slánuightheóir an mhírbhuilt sin</span>
<lb n="3913"/><span>ar an ndall chóm h-achmair do'n chaint a dhein sé leis an</span>
<lb n="3914"/><span>dáréag, an chaint go raibh a n-aigne dall uirthi, chun</span>
<lb n="3915"/><span>a chur i n-iúil do'n chine daona go bhfuil aigne an</span>
<lb n="3916"/><span>duine, mura dtugtar solas na ngrást dó, chómh dall</span>
<lb n="3917"/><span>ar chuid des na neithibh a bhainean le creideamh, agus</span>
<lb n="3918"/><span>a bhí súile an daill úd ar na neithe a bhí 'n-a thímpal,</span>
<lb n="3919"/><span>go dtí gur deineadh an mhírbhuilt a thug a radharc dó.</span>
<lb n="3920"/><span>D'airigh an dáréag an chaint.  Ní fheacaidh a n-aigne sa</span>
<lb n="3921"/><span>chaint sin aon phioc de'n bhrígh a chíon gach aon Chríos-</span>
<lb n="3922"/><span>daidhe inti ó'n lá a thúirling an Spioraid Naomh, an</span>
<lb n="3923"/><span>chéad Domhnach Cíncíse.  Tabharthas ó Dhia ab eadh an</span>
<lb n="3924"/><span>Spioraid Naomh, agus tabharthas ó Dhia iseadh an</span>
<lb n="3925"/><span>creideamh.  Fé mar a thug an mhírbhuilt a dhein an</span>
<lb n="3926"/><span>Slánuightheóir air, radharc a shúl do'n dall úd, do thug</span>
<lb n="3927"/><span>teacht an Spioraid Naoimh solus aigne dos na h-Aspoil</span>
<lb n="3928"/><span>agus dos na deisgiobuil i dtreó go raibh cumas</span>
<lb n="3929"/><span>creidimh acu ná raibh acu roimis sin.  Dhein an Slán-</span>
<lb n="3930"/><span>uightheóir an mhírbhuilt chun radhairc a shúl a thabhairt</span>
<lb n="3931"/><span>do'n dall.  Níor dhein sé aon mhírbhuilt chun</span>
<lb n="3932"/><span>radhairc na h-aigne, an radharc a bhainean le creideamh,</span>
<lb n="3933"/><span>a thabhairt do'n dáréag.  B'éigean dóibh fanamhaint le</span>
<lb n="3934"/><span>teacht an Spioraid Naoimh.  Taisbeánan san gur mó</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="3935"/><p><span>go mór le rádh radharc na h-aigne 'ná radharc na súl.</span>
<lb n="3936"/><span>Ní bhainean radharc na súl ach leis an saoghal so.</span>
<lb n="3937"/><span>Bainean radharc an chreidimh leis an saoghal eile.  Is</span>
<lb n="3938"/><span>féidir do dhochtúir go minic radharc súl a thabhairt do</span>
<lb n="3939"/><span>dhuine.  Ní féidir d'aon chómhacht shaoghalta creideamh</span>
<lb n="3940"/><span>a thabhairt do dhuine.  Ar deineadh riamh de mhúineadh;</span>
<lb n="3941"/><span>ar tugadh riamh de theagasg; ar léigheadh riamh de</span>
<lb n="3942"/><span>leabhraibh; ar cruinnigheadh riamh d'eólus; ní thabhar-</span>
<lb n="3943"/><span>faidís creideamh do dhuine gan solus ó ghrásta Dé,</span>
<lb n="3944"/><span>solus ó'n Spioraid Naomh, do theacht laistigh de'n</span>
<lb n="3945"/><span>mhúineadh, laistigh de'n teagasg, laistigh de'n eólus.</span>
<lb n="3946"/><span>Siné cúis n-a dtugtar sobháilcí diadha ar na trí</span>
<lb n="3947"/><span>sobháilcíbh sin, creideamh agus dóchas agus carthanacht.</span></p>
<lb n="3948"/>
<lb n="3949"/><p><span>Ach bíodh gur mó go mór le rádh an radharc creidimh</span>
<lb n="3950"/><span>sa n-aigne 'ná an radharc corpartha ins na súilibh, tá</span>
<lb n="3951"/><span>cosamhlacht mhór eatortha ar aon chuma amháin pé</span>
<lb n="3952"/><span>'n- Éirinn é.  An dall úd gur thug an Slánuightheóir a</span>
<lb n="3953"/><span>radharc dó le mírbhuilt, d'fhéadfadh sé an radharc san</span>
<lb n="3954"/><span>a chailleamhaint airís.  D'fhéadfadh sé é chailleamhaint</span>
<lb n="3955"/><span>le galar.  D'fhéadfadh sé é chailleamhaint le h-éagcóir</span>
<lb n="3956"/><span>a dhéanamh ar a shúilibh.  D'fhéadfadh sé é chailleamhaint</span>
<lb n="3957"/><span>ar fiche slígh.  Agus d'fhéadfadh duine an creideamh a</span>
<lb n="3958"/><span>dh'fhághail le solus ó'n Spioraid Naomh, agus é bheith aige</span>
<lb n="3959"/><span>go fírinneach ar feadh abhfad, agus é chailleamhaint n-a</span>
<lb n="3960"/><span>dhiaigh san.</span></p>
<lb n="3961"/>
<lb n="3962"/><p><span>Nuair a dheinean duine peacadh deinean sé éagcóir</span>
<lb n="3963"/><span>ar a chreideamh.  Deinean sé gortughadh ar shúilibh a</span>
<lb n="3964"/><span>chreidimh.  Tugan sé an t-éitheach d'á chreideamh.  Deir</span>
<lb n="3965"/><span>a bhéal, "Creidim i nDia," agus deir a ghníomh, "Ní</span>
<lb n="3966"/><span>chreidim."  Má dheinean sé an peacadh an tarna h-uair</span>
<lb n="3967"/><span>tá an gortughadh níor troime agus níos géire.  Má</span>
<lb n="3968"/><span>leanan sé de'n pheacadh, i n-aimhdheóin a choinsiasa, ní</span>
<lb n="3969"/><span>fada go dtí ná beidh an "Creidimh i nDia" ach 'n-a</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="3970"/><p><span>bhéal aige, agus ná beidh 'n-a chroídhe ar fad ach "Ní.</span>
<lb n="3971"/><span>chreidim."  Beidh solus na ngrást ag lagughadh agus</span>
<lb n="3972"/><span>ag dorchughadh istigh 'n-a chroídhe go dtí, fé dheire, ná</span>
<lb n="3973"/><span>beidh aon leus radhairc i n-aon chor istigh, ach an doir-</span>
<lb n="3974"/><span>cheacht ar fad.  Deirim, a phobul, gur féidir do dhuine</span>
<lb n="3975"/><span>an creideamh a chailleamhaint ar an gcuma san, agus</span>
<lb n="3976"/><span>gur crith-eaglach an obair d'aon Chríosdaidhe leigint</span>
<lb n="3977"/><span>do sholus a chreidimh sleamhnughadh uaidh mar sin.  Tá</span>
<lb n="3978"/><span>sé ag imtheacht ameasg na gcómharsan, agus ní'l aon</span>
<lb n="3979"/><span>phioc d'á fhios ag aoinne ach ag Dia na glóire gur duine</span>
<lb n="3980"/><span>gan creideamh é.  Téidhean sé go h-Aifrean an Domhnaigh,</span>
<lb n="3981"/><span>b'fhéidir, agus éistean sé le seanmóin.  Ní bheirean an</span>
<lb n="3982"/><span>tseanmóin aon ghreim ar chroídhe ná ar aigne air, mar</span>
<lb n="3983"/><span>ní'l aon tsolus istigh.  Tá brígh na cainte folaighthe</span>
<lb n="3984"/><span>uaidh.  Ní'l aon bhuairt aigne air, mar ní fheicean sé</span>
<lb n="3985"/><span>aon rud a dhéanfadh aon bhuairt dó.  Ní fheicean sé aon</span>
<lb n="3986"/><span>rud a chuirfeadh buairt ná eagal air ach chómh beag agus</span>
<lb n="3987"/><span>do chífeadh an dall an poll a bhéadh ar a aghaidh amach,</span>
<lb n="3988"/><span>go dtí go dtuitfeadh sé ar mhullach a chinn isteach ann.</span></p>
<lb n="3989"/>
<lb n="3990"/><p><span>Tá an poll ar aghaidh an duine sin amach, an poll agus</span>
<lb n="3991"/><span>é ar leathadh.   Ní'l aon dul ó'n bpoll san aige.</span>
<lb n="3992"/><span>B'fhéidir go bhfuil sé tamaillín uaidh.  B'fhéidir go</span>
<lb n="3993"/><span>bhfuil sé buailte leis.  Bíodh sé fada nó gairid uaidh</span>
<lb n="3994"/><span>ní'l aon teip ná go raghaidh sé isteach ann.  Ansan iseadh</span>
<lb n="3995"/><span>a dh'osgalóchar a shúile.  Ansan iseadh chífidh sé fírinne</span>
<lb n="3996"/><span>an chreidimh, ach ní creideamh ansan dó é ach radharc a</span>
<lb n="3997"/><span>shúl féin.  Ní creideamh d'aoinne radharc a shúl féin</span>
<lb n="3998"/><span>a dh'admháil.  Cad é an buidheachas is cóir a bheith ar</span>
<lb n="3999"/><span>aoinne mar gheall ar radharc a shúl féin a dh'admháil?</span>
<lb n="4000"/><span>" Deimhne ar na neithe ná feictear," a thugan Naomh</span>
<lb n="4001"/><span>Pól ar chreideamh.  Sin é an creideamh a gheobhaidh tuaras-</span>
<lb n="4002"/><span>dal ó Dhia.  Nuair a dh'imtheóchaidh duine as an saoghal</span>
<lb n="4003"/><span>so agus sheasóchaidh sé i láthair Dé, ní'l ar a chumas a</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="4004"/><p><span>thuille "Ní chreidim" do rádh.  Déarfaidh sé</span>
<lb n="4005"/><span>"Creidim i nDia" ansan agus nára' maith aige.  Ní</span>
<lb n="4006"/><span>h-aon tairbhe dhó ansan é.  Chífidh sé ansan go soiléir</span>
<lb n="4007"/><span>go raibh sé ceart aige "Creidim i nDia" do rádh</span>
<lb n="4008"/><span>i gcaitheamh a shaoghail anso, agus an focal a bheith istigh</span>
<lb n="4009"/><span>'n-a chroídhe aige chómh maith agus bhí sé 'n-a bhéal aige,</span>
<lb n="4010"/><span>agus beart a dhéanamh do réir an fhocail i gcaitheamh</span>
<lb n="4011"/><span>a bheatha.</span></p>
<lb n="4012"/>
<lb n="4013"/><p><span>Chífidh sé nídh eile go soiléir, leis.  Chífidh sé go bhfuil</span>
<lb n="4014"/><span>aoibhneas síoruidhe caillte aige mar gheall ar a</span>
<lb n="4015"/><span>chreideamh a chailleamhaint, agus gur b' é féin fé ndear</span>
<lb n="4016"/><span>an dá chailleamhaint, mar gur le 'n-a thoil mhacánta</span>
<lb n="4017"/><span>féin a mhúch sé solus an chreidimh istigh 'n-a chroídhe féin.</span>
<lb n="4018"/><span>Dá n-abradh duine an uair sin leis, "Cad é an leigheas</span>
<lb n="4019"/><span>a bhí agat-sa ar na peacaíbh a dheinis nuair a bhí solus</span>
<lb n="4020"/><span>an chreidimh imthighthe uait?"  Is tapaidh a thabharfadh</span>
<lb n="4021"/><span>sé féin an freagra, "Is mé féin a mhúch an solus.</span>
<lb n="4022"/><span>Nuair a bhíos 'ghá mhúchadh bhí fhios agam cad a thiocfadh</span>
<lb n="4023"/><span>as.  Ba chuma liom cé 'cu an uair sin.  Ní féidir</span>
<lb n="4024"/><span>dom an milleán a chur ar aoinne anois ach orm féin.</span>
<lb n="4025"/><span>Ní'l aon lá ó thosnuigheas ar an solus a chur i n-éag</span>
<lb n="4026"/><span>ná raibh ar mo chumas leigint dó lasadh suas dá mba</span>
<lb n="4027"/><span>mhaith liom é.  Nuair a bhí sé i n-éag ar fad do lasfaí</span>
<lb n="4028"/><span>airís dom é dá leiginn é lasadh.  Níor leigeas.  Ní</span>
<lb n="4029"/><span>raibh aon lorg ar sholus agam.  B'é an doircheacht</span>
<lb n="4030"/><span>ab fhearr liom.  B'é ba shuaimhneasaighe an uair sin,</span>
<lb n="4031"/><span>dar liom.  Mé féin fé ndear an t-olc go léir agus</span>
<lb n="4032"/><span>an chailleamhaint go léir.  Aoibhneas na bhflathas caillte</span>
<lb n="4033"/><span>agam! Dia na glóire 'n-a namhaid agam! Teínte</span>
<lb n="4034"/><span>ifrinn le fághail agam! Pianta síoruidhe! Pianta</span>
<lb n="4035"/><span>síoruidhe! Pian is géire 'ná gach pian, mé féin fé</span>
<lb n="4036"/><span>ndear an t-olc go léir!"</span></p>
<lb n="4037"/>
<lb n="4038"/><p><span>Ní staraidheacht cainte í sin, a phobul.  Fírinne iseadh</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="4039"/><p><span>í.  Chun sinne do shaoradh ó-s na pianta síoruidhe sin</span>
<lb n="4040"/><span>iseadh dh'fhuiling ár Slánuightheóir pianta na páise.</span>
<lb n="4041"/><span>Mura mbéadh na pianta síoruidhe a bheith chómh dian,</span>
<lb n="4042"/><span>chómh daor, chómh h-olc, cad ba ghádh an ceannach mór ar</span>
<lb n="4043"/><span>fad?  Nách uathbhásach an bhuile díthcéille nách foláir</span>
<lb n="4044"/><span>a bheith ar an gCríosdaidhe do dhúnfaidh a shúile, súile</span>
<lb n="4045"/><span>a chreidimh, agus do ghluaiseóchaidh ceann ar aghaidh, sa</span>
<lb n="4046"/><span>tslígh a sheólan chun ifrinn, tar éis ar dhein an Slán-</span>
<lb n="4047"/><span>uightheóir chun é shaoradh ó ifrean!</span></p>
<lb n="4048"/>
<lb n="4049"/><p><span>Iompuigh, a Chríosdaidhe, iompuigh i n-ainim Dé agus</span>
<lb n="4050"/><span>Mhuire.  Osgail súile do chreidimh agus iar ar Dhia</span>
<lb n="4051"/><span>solus a chur ionta, fé mar a dh'iar an dall úd i n-aice</span>
<lb n="4052"/><span>Ierichó ar an Slánuightheóir solus a chur 'n-a shúilibh</span>
<lb n="4053"/><span>chorpartha.  Cómhairleóchaidh an saoghal so dhuit éisteacht,</span>
<lb n="4054"/><span>gan bheith ag déanamh toirmisg, díreach mar a</span>
<lb n="4055"/><span>chómhairligh an tsluagh, an uair úd, do'n dall éisteacht</span>
<lb n="4056"/><span>agus gan bheith ag déanamh toirmisg.  Ach ná cuir-se</span>
<lb n="4057"/><span>suim i nglór an tsaoghail seo.  Liúigh ar an Slán-</span>
<lb n="4058"/><span>uightheóir agus iar air solus an chreidimh do chur ar lasadh</span>
<lb n="4059"/><span>airís ad' chroídhe.  Déanfaidh an Slánuightheóir duit-se</span>
<lb n="4060"/><span>é chómh maith agus a dhein sé do'n dall radharc a shúl a</span>
<lb n="4061"/><span>thabhairt dó.   Feuchfair ad' thímpal ar gach aon</span>
<lb n="4062"/><span>rud, le radharc creidimh, agus taisbeánfaidh grásta</span>
<lb n="4063"/><span>Dé dhuit cad is ceart duit a dhéanamh chun dul ó phiantaibh</span>
<lb n="4064"/><span>síoruidhe ifrinn agus chun aoibhnis shíoruidhe na bhflathas,</span>
<lb n="4065"/><span>an t-aoibhneas a cheannuigh an Slánuightheóir duit, do</span>
<lb n="4066"/><span>chur i n-áirighthe dhuit féin.</span></p>
<lb n="4067"/>
<lb n="4068"/><p><span>Go dtugaidh Dia dhúinn go léir, tré impidhe na</span>
<lb n="4069"/><span>Maighdine Muire, an t-aoibhneas síoruidhe sin do chur</span>
<lb n="4070"/><span>i n-áirighthe dhúinn féin.  Amen.</span>
<lb n="4071"/></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="4072"/><p><span>XIX.</span></p>
<lb n="4073"/>
<lb n="4074"/><p><span>CÉADAOIN AN LUAITHRIGH.</span></p>
<lb n="4075"/>
<lb n="4076"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Maitiú 6.)</span></p>
<lb n="4077"/>
<lb n="4078"/><p><span>Ní dócha, a phobul, go bhfuil aon nídh le fághail fé</span>
<lb n="4079"/><span>bhun Dé ar an dtalamh so is mó gur ceart gráin a bheith</span>
<lb n="4080"/><span>air agus fuath a bheith dhó 'ná naomhthacht bhréagach.</span>
<lb n="4081"/><span>Rud grána d'aon duine iseadh bheith 'ghá leigint air</span>
<lb n="4082"/><span>go bhfuil tréithe maithe ann agus gan iad ann, agus</span>
<lb n="4083"/><span>a fhios aige ná fuilid.  Bréag 'n-a beathaidh iseadh</span>
<lb n="4084"/><span>beatha an duine sin.  Ach nuair a luighean duine amach</span>
<lb n="4085"/><span>ar a chur i n-iúil dúinn go léir gur duine ana naomhtha</span>
<lb n="4086"/><span>é, agus a fhios aige istigh 'n-a chroídhe ná fuil sé ach 'ghá</span>
<lb n="4087"/><span>leigint air, is ró dheacair ainim a dh'fhághail a bheidh olc</span>
<lb n="4088"/><span>a dhóithin do'n ghníomh feill atá ag an nduine sin 'á</span>
<lb n="4089"/><span>dhéanamh.  Tá sé olc a dhóithin ag duine bheith 'n-a dhroch</span>
<lb n="4090"/><span>pheacach i láthair Dé, ach bheith 'ghá leigint air, sa n-am</span>
<lb n="4091"/><span>gcéadna, i láthair daoine, gur naomh é! Is ró dheacair</span>
<lb n="4092"/><span>do Dhia na glóire, moladh go deó leis, foidhneamh leis</span>
<lb n="4093"/><span>an nduine sin.</span></p>
<lb n="4094"/>
<lb n="4095"/><p><span>Ar dhaoine de'n tsórd san iseadh do labhair an</span>
<lb n="4096"/><span>Slánuightheóir an chaint seo atá i Soisgéal an lae seo</span>
<lb n="4097"/><span>againn.  "Deinid siad," ar seisean, "a gceannacha</span>
<lb n="4098"/><span>mí-lítheach i dtreó gur dhóich le daoine iad a bheith ag</span>
<lb n="4099"/><span>déanamh trosgaidh."  Ansan deir sé focal eile agus</span>
<lb n="4100"/><span>is cóir dúinn machtnamh a dhéanamh air go dlúth.</span>
<lb n="4101"/><span>"Deirim libh, go deimhin," ar seisean, "go bhfuil a</span>
<lb n="4102"/><span>ndíoluigheacht féin fághalta acu."</span></p>
<lb n="4103"/>
<lb n="4104"/><p><span>Cad é an díoluigheacht é sin a bhí fághalta acu agus</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="4105"/><p><span>do ghearr amach iad ó aon díoluigheacht eile dh'fhághail?</span>
<lb n="4106"/><span>"A ndíoluigheacht féin" a thugan an Slánuightheóir air.</span>
<lb n="4107"/><span>Cad é an díoluigheacht é, a phobul?  Sidé é.</span></p>
<lb n="4108"/>
<lb n="4109"/><p><span>Isé nádúr na ndaoine riamh go mbíon uraim ana</span>
<lb n="4110"/><span>mhór acu do naomhthacht beatha nuair a chíd siad é.</span>
<lb n="4111"/><span>Má's naomhthacht fhírinneach é is ceart an uraim sin</span>
<lb n="4112"/><span>a thabhairt dó.  Nuair a chíd na daoine cómharthaí so-</span>
<lb n="4113"/><span>fheicse naomhthachta tuigid siad 'n-a n-aigne go bhfuil</span>
<lb n="4114"/><span>an naomhthacht sa n-áit 'n-a bhfeicid siad na cómharthaí.</span>
<lb n="4115"/><span>Nuair a chíd siad an aghaidh bhán, mhí-lítheach agus an</span>
<lb n="4116"/><span>ghnúis ghruama, dhorcha, gan sult gan gáire ann, "Ó,"</span>
<lb n="4117"/><span>adeirid siad leó féin," is ana naomhtha an duine é sin!</span>
<lb n="4118"/><span>Is uathbhásach a ndéinean sé de throsgadh agus de</span>
<lb n="4119"/><span>thréadhnas agus de chlaoidh ar a cholainn ar gach aon</span>
<lb n="4120"/><span>tsaghas cuma, nó ní bhéadh an driuch san air."  Ansan</span>
<lb n="4121"/><span>tagan árd uraim acu do'n duine sin.   Tá daoine</span>
<lb n="4122"/><span>ann, a phobul ; bhíodar ann an uair sin, pé 'n-Éirinn é,</span>
<lb n="4123"/><span>agus bhí ana dhúil acu sa n-uraim sin ó'n bpoibilidh-</span>
<lb n="4124"/><span>eacht, ach ní raibh aon dúil i n-aon chor i dtrosgadh ná</span>
<lb n="4125"/><span>i dtréadhnas acu, ná i n-aon nídh eile do ghoillfeadh</span>
<lb n="4126"/><span>ar an gcolainn ná do chuirfeadh aon tsrian le</span>
<lb n="4127"/><span>h-ainmhiantaibh na colna.   Cheapadar an uraim a</span>
<lb n="4128"/><span>dh'fhághail ó'n bpoibilidheacht agus gan aon trosgadh</span>
<lb n="4129"/><span>dhéanamh chun na h-urama thuilleamh.   Ansan do</span>
<lb n="4130"/><span>thánadar ar a n-aghaidh agus dheineadar rud éigin leis</span>
<lb n="4131"/><span>a chuir an dath mí-lítheach air i dtreó gur dhóich leis</span>
<lb n="4132"/><span>na daoine go raibh an trosgadh acu 'á dhéanamh.  Bhuail-</span>
<lb n="4133"/><span>eadar bob ar na daoine ar an gcuma san agus fuaradar</span>
<lb n="4134"/><span>an uraim a bhí uatha.  B'shin cuid d'á ndíoluigheacht</span>
<lb n="4135"/><span>féin.</span></p>
<lb n="4136"/>
<lb n="4137"/><p><span>Má dhein cuid acu trosgadh dáiríribh, agus gur chun</span>
<lb n="4138"/><span>na h-urama san a dh'fhághail ó'n bpoibilidheacht a dhein-</span>
<lb n="4139"/><span>eadar é, agus go bhfuaradar an uraim sin a bhí uatha,</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="4140"/><p><span>bhí a ndíoluigheacht fághalta acu, an díoluigheacht a bhí</span>
<lb n="4141"/><span>uatha, agus ní raibh aon teidiol acu chun aon tsaghas</span>
<lb n="4142"/><span>eile díoluigheachta.  Ní raibh aon teidiol acu chun aon</span>
<lb n="4143"/><span>díoluigheachta dh'fhághail ó Dhia na glóire mar gheall ar</span>
<lb n="4144"/><span>an dtrosgadh a dheineadar má ba throsgadh dáiríribh</span>
<lb n="4145"/><span>féin é.  Bhí an sgéal go h-ait acu.  Uraim agus</span>
<lb n="4146"/><span>creideamhaint acu ó dhaoine mar 'dh eadh go rabhadar</span>
<lb n="4147"/><span>ana naomhtha, ana uasal i láthair Dé, agus gan blúire</span>
<lb n="4148"/><span>bríghe leis an gcreideamhaint ná leis an naomhthacht</span>
<lb n="4149"/><span>ná leis an uaisleacht, i láthair Dé.  Ainim naomhthachta</span>
<lb n="4150"/><span>ortha agus gan acu ach an ainim.  An trosgadh agus</span>
<lb n="4151"/><span>an tréadhnas déanta acu, b'fhéidir, agus gan pioc d'á</span>
<lb n="4152"/><span>bhárr acu ach an rud san gan ghus gan tairbhe, moladh</span>
<lb n="4153"/><span>ó bhéalaibh daoine, moladh baoth, moladh bréagach, moladh</span>
<lb n="4154"/><span>ná creidid na daoine a thugan é, go minic.  Is</span>
<lb n="4155"/><span>suarach an tuarasdal é, ach isé an tuarasdal a bhí</span>
<lb n="4156"/><span>uatha é, agus ní'l aon teidiol acu chun aon tuarasdail</span>
<lb n="4157"/><span>eile.</span></p>
<lb n="4158"/>
<lb n="4159"/><p><span>Bhí daoine de'n tsórd san ar an saoghal le linn ár</span>
<lb n="4160"/><span>Slánuightheóra.  Tá daoine de'n tsórd san ar an saoghal</span>
<lb n="4161"/><span>fós.  Is mairg a dhéanfadh aithris ortha.  Do chómh-</span>
<lb n="4162"/><span>airligh ár Slánuightheóir d'á dheisgiobulaibh gan aithris</span>
<lb n="4163"/><span>a dhéanamh ortha.  "Ach tusa," ar seisean, "nuair a</span>
<lb n="4164"/><span>dhéanfair trosgadh, cuir oíle ar do cheann agus nigh</span>
<lb n="4165"/><span>t' aghaidh, i dtreó ná h-aithneóchaid daoine tú bheith ag</span>
<lb n="4166"/><span>déanamh trosgaidh, ach go n-aithneóchaidh t' Athair é atá</span>
<lb n="4167"/><span>fé cheilt, agus go dtabharfaidh t' Athair, a chíon fé cheilt,</span>
<lb n="4168"/><span>do dhíoluigheacht duit."</span></p>
<lb n="4169"/>
<lb n="4170"/><p><span>Tá Críosdaidhthe ann, buidheachas le Dia, agus ní</span>
<lb n="4171"/><span>cuid bheag acu é, agus deinid siad an chómhairle sin</span>
<lb n="4172"/><span>do ghnáth.  Pé gníomhartha maithe, diadha, a dheinid siad,</span>
<lb n="4173"/><span>a gan fhios do'n tsaoghal iseadh dheinid siad iad.  Coimeád-</span>
<lb n="4174"/><span>aid siad an sgéal go léir idir iad féin agus Dia na</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="4175"/><p><span>glóire.  Chíon Dia iad a gan fhios do'n tsaoghal, agus</span>
<lb n="4176"/><span>tabharfaidh Dia dhóibh, a gan fhios do'n tsaoghal, tuarasdal</span>
<lb n="4177"/><span>agus díoluigheacht ná féadfadh an saoghal a thabhairt</span>
<lb n="4178"/><span>dóibh.  Is ar Chríosdaidhthibh de'n tsórd san is ceart</span>
<lb n="4179"/><span>dúinn aithris a dhéanamh agus ní h-ar dhaoinibh baoithe,</span>
<lb n="4180"/><span>ar dhaoinibh leanabaidhe, ná féadfadh an gníomh fóghanta</span>
<lb n="4181"/><span>is lúgha a dhéanamh mura molfaí iad.</span></p>
<lb n="4182"/>
<lb n="4183"/><p><span>Tá an sgéal olc go leór, a phobul, ag na daoine a</span>
<lb n="4184"/><span>dheinean na deagh-oibreacha agus do loitean iad leis</span>
<lb n="4185"/><span>an ndúil bhaoth a bhíon acu go molfaí iad.  Ach cad</span>
<lb n="4186"/><span>'tá againn le rádh leis an nduine a bheidh 'n-a dhiabhal</span>
<lb n="4187"/><span>ó ifrean a gan fhios do'n tsaoghal, agus a bheidh 'ghá</span>
<lb n="4188"/><span>leigint air os cómhair na poibilidheachta gur naomh é!</span>
<lb n="4189"/><span>Ní'l aon dabht ar domhan air ná go raibh daoine de'n</span>
<lb n="4190"/><span>tsórd san ameasg na n-Iúdach i n-aimsir ár Slán-</span>
<lb n="4191"/><span>uightheóra.  Siniad na daoine a chuir sé féin, moladh</span>
<lb n="4192"/><span>go deó leis, i gcomparáid leis na tuamaíbh a bhí aolta,</span>
<lb n="4193"/><span>geal, glan, lasmuich, agus gan istigh ionta ach an</span>
<lb n="4194"/><span>bréantas, gan istigh ionta ach na cuirp a bhí ag dreóghadh</span>
<lb n="4195"/><span>agus ag lobhadh agus ag tuitim as a chéile, agus go</span>
<lb n="4196"/><span>marbhóchadh aon phuth amháin d'á mbréantas an fear is</span>
<lb n="4197"/><span>treise ar an gcnoc! Ba chruaidh an chomparáid í, a</span>
<lb n="4198"/><span>phobul, ach isé Béal na Fírinne do dhein an chomparáid.</span>
<lb n="4199"/><span>Ní baoghal go ndeighidh sé thar an bhfírinne sa chomparáid.</span>
<lb n="4200"/><span>Agus feuch.  Na daoine ar ar dhein sé an chomparáid</span>
<lb n="4201"/><span>chruaidh sin, daoine galánta, creideamhnacha ab eadh</span>
<lb n="4202"/><span>iad ; daoine a bhí uasal ameasg a gcómharsan; daoine</span>
<lb n="4203"/><span>go raibh ainim agus cáil agus clú naomhthachta ortha;</span>
<lb n="4204"/><span>daoine, ba dhóich leat, do shéidfeadh fuil-shrón dá</span>
<lb n="4205"/><span>mbéadh sé de sgairt ag aoinne peacadh chur 'n-a leith!</span>
<lb n="4206"/><span>Agus do chuir an Slánuightheóir i gcomparáid iad leis</span>
<lb n="4207"/><span>an dtuama a bhí aolta, geal, glan, lasmuich, agus gan</span>
<lb n="4208"/><span>istigh ann ach an bréantas.</span>
<lb n="4209"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="4210"/><p><span>Dúbhairt an Slánuightheóir, leis, an focal eile úd</span>
<lb n="4211"/><span>leó.  "Tá," ar seisean, "a dtuarasdal féin fághalta</span>
<lb n="4212"/><span>acu."  Bhí a dtuarasdal fághalta ag an muintir a</span>
<lb n="4213"/><span>dhein na fíor dheagh-oibreacha, ach do dheiniad chun go</span>
<lb n="4214"/><span>molfaí iad.  Bhí a dtuarasdal fághalta acu san.</span>
<lb n="4215"/><span>Fuaradar an moladh, ó bhéalaibh daoine.  Ba neamh-</span>
<lb n="4216"/><span>ghusamhail an tuarasdal é.  Ach isé a bhí uatha, agus do</span>
<lb n="4217"/><span>fuaradar é.  Ach cad mar gheall ar an bhfear nár</span>
<lb n="4218"/><span>dhein na deagh-oibreacha i n-aon chor?  An fear nár</span>
<lb n="4219"/><span>dhein trosgadh ná tréadhnas ná aon smachtughadh eile ar</span>
<lb n="4220"/><span>a cholainn, ach do shásaimh an uile dhroch mhian d'á raibh</span>
<lb n="4221"/><span>'n-a chroídhe, agus ansan do chuir an dath ar a chean-</span>
<lb n="4222"/><span>nachaibh i dtreó gur dhóich le cách go raibh sé 'ghá mharbh-</span>
<lb n="4223"/><span>ughadh féin le trosgadh agus le dian-smacht ar a</span>
<lb n="4224"/><span>cholainn?  Cad é an tuarasdal a bhí fághalta aige</span>
<lb n="4225"/><span>sin?  Bhí, an tuarasdal a bhí uaidh, moladh ó bhéalaibh</span>
<lb n="4226"/><span>daoine agus sásamh a chroídhe féin ar na h-ainmhiantaibh,</span>
<lb n="4227"/><span>agus rud eile, saidhbhreas saoghalta.  Chonaic na daoine</span>
<lb n="4228"/><span>an droch dhriuch air agus mheasadar gur dhuine ana</span>
<lb n="4229"/><span>naomhtha é, agus do bhronnadar a stór féin air go</span>
<lb n="4230"/><span>fial.  Thugadh sé déirc uaidh dos na daoine bochta,</span>
<lb n="4231"/><span>agus nuair a bhíodh sé ag tabhairt na déarca uaidh bhíodh</span>
<lb n="4232"/><span>fear cloig roimis amach agus é ag gabháil tríd an sráid</span>
<lb n="4233"/><span>agus an fear ag bualadh an chloig.  Chíodh na daoine</span>
<lb n="4234"/><span>an fear naomhtha agus é ag tabhairt na déarca uaidh</span>
<lb n="4235"/><span>agus an clog d'á bhualadh, agus bhíodh a mbasa anáirde</span>
<lb n="4236"/><span>acu agus iad ag déanamh iongnadh de'n duine naomhtha</span>
<lb n="4237"/><span>a bhí ag tabhairt a choda go léir dos na daoine bochta.</span>
<lb n="4238"/><span>Ansan, nídh nár bh'iongnadh, thugaidís, go fial, cuid</span>
<lb n="4239"/><span>d'á saidhbhreas féin do'n duine naomhtha i dtreó go</span>
<lb n="4240"/><span>mbéadh flúirse aige le tabhairt dos na daoine bochta.</span>
<lb n="4241"/><span>Ba mhó go mór a gheibheadh sé 'ná mar a thugadh sé uaidh.</span>
<lb n="4242"/><span>Ní raibh sa déirc, tar éis na gclog agus uile, ach báite</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="4243"/><p><span>beag chun beirthe ar an iasg mór.  Fuair sé an moladh,</span>
<lb n="4244"/><span>agus fuair sé an t-iasg mór ar an mbáite mbeag.</span>
<lb n="4245"/><span>B'shin é an tuarasdal a bhí uaidh.  Fuair sé an tuarasdal</span>
<lb n="4246"/><span>san.  Ní cóir é mhaoidheamh air.  Ba shuarach le rádh é</span>
<lb n="4247"/><span>ar ball.  D'ith na leóin é agus d'ith an mheirg é, agus</span>
<lb n="4248"/><span>tháinig na bitheamhnaigh agus thóchadar é agus ghoideadar</span>
<lb n="4249"/><span>é.  Mheas sé go mbéadh sólás agus pléisiúr aige as</span>
<lb n="4250"/><span>an saidhbhreas, ach ní raibh sa tsaidhbhreas ar ball aige</span>
<lb n="4251"/><span>ach luaithreach.  Nuair a bhí a shaoghal imthighthe ní raibh</span>
<lb n="4252"/><span>aon mhaith sa tsaidhbhreas.  D'imthigh tairbhe an tsaidhbhris</span>
<lb n="4253"/><span>le h-imtheacht na h-aimsire, agus d'imthigh sé a gan</span>
<lb n="4254"/><span>fhios dó.  Do ghoid an aimsir tairbhe an tsaidhbhris</span>
<lb n="4255"/><span>uaidh.</span></p>
<lb n="4256"/>
<lb n="4257"/><p><span>Déinimís machtnamh ar an mbeirt sin, a phobul.</span>
<lb n="4258"/><span>An baothaire buile do dhein na deagh-oibreacha go léir,</span>
<lb n="4259"/><span>an trosgadh agus an tréadhnas agus an smachtughadh ar</span>
<lb n="4260"/><span>a cholainn agus an déirc, agus ansan do loit iad go</span>
<lb n="4261"/><span>léir air féin le n-a bhaothaireacht, leis an ndúil ann-</span>
<lb n="4262"/><span>spianta a bhí aige i moladh na ndaoine dh'fhághail.  Agus</span>
<lb n="4263"/><span>an feallaire éithigh, an cladhaire ná raibh 'n-a bheatha ar</span>
<lb n="4264"/><span>fad ach bréag, an sgéiméir a bhí 'n-a naomh lasmuich</span>
<lb n="4265"/><span>agus 'n-a dhiabhal ó ifrean laistigh; an fear a leig</span>
<lb n="4266"/><span>air bheith ag déanamh na ndeagh-oibreacha go léir agus</span>
<lb n="4267"/><span>ná raibh 'ghá ndéanamh i n-aon chor; an fear a bhí 'ghá</span>
<lb n="4268"/><span>leigint air go raibh sé ag déanamh an trosgaidh, agus</span>
<lb n="4269"/><span>gur bh'é rud a bhí aige "á dhéanamh 'ná craos; an fear a</span>
<lb n="4270"/><span>bhí 'ghá leigint air go raibh sé geanmnaidhe agus a</span>
<lb n="4271"/><span>chroídhe lobhtha le drúis a gan fhios do'n tsaoghal; an</span>
<lb n="4272"/><span>fear a bhí 'ghá leigint air go raibh déirc aige 'á dhéanamh,</span>
<lb n="4273"/><span>agus gan aige 'á dhéanamh ach cleasaidheacht chun daoine</span>
<lb n="4274"/><span>dhalladh agus saidhbhreas a mhealladh uatha agus an</span>
<lb n="4275"/><span>tsaint a bhí 'n-a chroídhe do shásamh.</span></p>
<lb n="4276"/>
<lb n="4277"/><p><span>Déinimís machtnamh ar an mbeirt.  Cad a fuair</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="4278"/><p><span>aoinne acu de bhárr a shaoghail agus de bhárr a</span>
<lb n="4279"/><span>shaothair?  An tuarasdal a thuilleadar siné an tuar-</span>
<lb n="4280"/><span>asdal a fuaradar, tuarasdal a rug na leóin agus</span>
<lb n="4281"/><span>na bitheamhnaigh uatha ar an saoghal so agus nár fhág</span>
<lb n="4282"/><span>acu, i gcóir an tsaoghail eile, ach ifrean agus pianta</span>
<lb n="4283"/><span>síoruidhe.</span></p>
<lb n="4284"/>
<lb n="4285"/><p><span>Bhí an dá shaghas daoine sin ar an saoghal, a phobul,</span>
<lb n="4286"/><span>le linn ár Slánuightheóra.  Siné cúis n-ar labhair sé</span>
<lb n="4287"/><span>le n-a dheisgiobulaibh 'n-a dtaobh.  Tá an dá shaghas</span>
<lb n="4288"/><span>ar an saoghal fós.  Siné cúis go gcuirean an Eaglais,</span>
<lb n="4289"/><span>le h-órdughadh an tSlánuightheóra, an Soisgéal san d'á</span>
<lb n="4290"/><span>léigheadh amach a' Leabhar an Aifrinn indiu do phobulaibh</span>
<lb n="4291"/><span>an domhain.</span></p>
<lb n="4292"/>
<lb n="4293"/><p><span>Tá an baothaire againn anois chómh maith agus a bhí</span>
<lb n="4294"/><span>an uair sin.  Déanfaidh sé gníomhartha fóghanta,</span>
<lb n="4295"/><span>gníomhartha do chuirfeadh isteach go flathas Dé é, do</span>
<lb n="4296"/><span>chosaibh tiorma, dá mb'áil leis gan iad do lot le n-a</span>
<lb n="4297"/><span>chuid baothaireachta, ach gníomhartha ná fuil aon rud</span>
<lb n="4298"/><span>d'á mbárr aige ach an moladh a gheibhean sé, mar is</span>
<lb n="4299"/><span>chuige sin a dhéinean sé iad.</span></p>
<lb n="4300"/>
<lb n="4301"/><p><span>Tá an fear eile úd again, leis, an fear is measa</span>
<lb n="4302"/><span>go mór 'ná an baothaire d'á olcas é, an fear atá 'n-a</span>
<lb n="4303"/><span>naomh lasmuich agus n-a dhiabhal laistigh, an tuama aolta.</span>
<lb n="4304"/><span>Tá a thuarasdal gearrtha amach dó san leis, agus</span>
<lb n="4305"/><span>gheobhaidh sé é.  Is olc an tuarasdal é, ach tá sé tuillte</span>
<lb n="4306"/><span>go maith aige.  Bréag ab eadh a bheatha go léir ar an</span>
<lb n="4307"/><span>saoghal so.  Cá bhféadfadh sé dul ar an saoghal eile</span>
<lb n="4308"/><span>ach síos go h-ifrean, ag triall ar athair na mbréag?</span>
<lb n="4309"/><span>Síos a raghaid siad araon.  Isé athair na mbréag athair</span>
<lb n="4310"/><span>an uabhair.  Is le h-athair an uabhair an baothaire.  Is</span>
<lb n="4311"/><span>ar an uabhar a mhair sé i gcaitheamh a shaoghail.  Éileóchaidh</span>
<lb n="4312"/><span>an mac mallachtain an bheirt agus gheobhaidh sé an</span>
<lb n="4313"/><span>bheirt.</span>
<lb n="4314"/></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="4315"/><p><span>Aoinne de'n dá shaghas daoine sin atá ar an saoghal</span>
<lb n="4316"/><span>so fós tá aon dul as amháin acu.  Má fheuchaid siad</span>
<lb n="4317"/><span>isteach 'n-a gcroídhe féin agus má iompuighid siad ar</span>
<lb n="4318"/><span>an Slánuightheóir agus má dheinid siad an aithrighe, tá</span>
<lb n="4319"/><span>ar a gcumhas fós an t-olc go léir do leigheas.  Má</span>
<lb n="4320"/><span>thugaid siad a cheart féin do ghrásta Dé, a bhíon coit-</span>
<lb n="4321"/><span>chianta ag labhairt leis an bpeacach, 'ghá iaraidh air</span>
<lb n="4322"/><span>iompáil ar Dhia, agus ansan má dheinid siad an ghlaodh</span>
<lb n="4323"/><span>sin d'fhreagairt, go dílis agus go dúrthachtach, tabhar-</span>
<lb n="4324"/><span>faidh an Slánuightheóir grásta na h-aithrighe dhóibh, agus</span>
<lb n="4325"/><span>déanfaid siad an aithrighe.</span></p>
<lb n="4326"/>
<lb n="4327"/><p><span>Ansan béid siad oireamhnach ar éisteacht leis an</span>
<lb n="4328"/><span>gcómhairle a thug an Slánuightheóir d'á dheisgiobulaibh</span>
<lb n="4329"/><span>i ndeire an tSoisgéil sin a Léigheas daoibh: "Ná</span>
<lb n="4330"/><span>cruinnighidh stór daoibh féin ar an dtalamh so, mar a</span>
<lb n="4331"/><span>n-ithean an león agus an mheirg é, agus mar a ndeinid</span>
<lb n="4332"/><span>na bitheamhnaigh é thóch agus do ghoid.  Ach cruinnighidh</span>
<lb n="4333"/><span>stór daoibh féin ins na flathais, áit ná loitean an león</span>
<lb n="4334"/><span>ná an mheirg é agus ná deinid na bitheamhnaigh é thóch</span>
<lb n="4335"/><span>agus é ghoid.  Óir, an áit 'n-a bhfuil do chuid stóir</span>
<lb n="4336"/><span>is ann atá do chroídhe."</span></p>
<lb n="4337"/>
<lb n="4338"/><p><span>Go dtugaidh Dia dhúinn go léir, tré impidhe na</span>
<lb n="4339"/><span>Maighdine Muire, an chómhairle sin do ghlacadh agus</span>
<lb n="4340"/><span>beart a dhéanamh d'á réir.  Amen.</span>
<lb n="4341"/></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="4342"/><p><span>XX.</span></p>
<lb n="4343"/>
<lb n="4344"/><p><span>AN CHÉAD DOMHNACH DE'N CHARAIGHEAS.</span></p>
<lb n="4345"/>
<lb n="4346"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Maitiú 4.)</span></p>
<lb n="4347"/>
<lb n="4348"/><p><span>Tá deifrigheacht aigne, a phobul, idir na h-aithreachaibh</span>
<lb n="4349"/><span>naomhtha i dtaobh bríghe an chéad fhocail atá sa tSoisgéal</span>
<lb n="4350"/><span>san.  Cuid acu 'ghá rádh gur bh'é an Spioraid Naomh</span>
<lb n="4351"/><span>do sheól an Slánuightheóir amach sa bhfásach, agus cuid</span>
<lb n="4352"/><span>acu 'ghá rádh gur bh' é an annsprid a sheól é.  Ach ní</span>
<lb n="4353"/><span>cóir puinn suime chur sa deifrigheacht aigne sin.  Má</span>
<lb n="4354"/><span>bhéadh sé bun os cionn leigint do'n annsprid é sheóladh</span>
<lb n="4355"/><span>amach sa bhfásach, ba chóir go mbéadh sé bun os cionn</span>
<lb n="4356"/><span>leigint do'n annsprid cath a chur air nuair a bhí sé</span>
<lb n="4357"/><span>amuich.  Ach do leigeadh do'n annsprid an cath do chur</span>
<lb n="4358"/><span>air.   Ar aon chuma ní gádh puinn cainte dhéanamh ar</span>
<lb n="4359"/><span>an sgéal anois, mar tá, is dóich liom, lucht eóluis,</span>
<lb n="4360"/><span>nó a bhformhór, ar aon aigne 'n-a thaobh.  Dar leó isé</span>
<lb n="4361"/><span>an Spioraid Naomh do sheól amach sa bhfásach é chun go</span>
<lb n="4362"/><span>gcuirfeadh an annsprid cath air.</span></p>
<lb n="4363"/>
<lb n="4364"/><p><span>Is ceart dúinn, a phobul, an uile fhocal de'n</span>
<lb n="4365"/><span>tSoisgéal so do bhreithniughadh ana ghéar, ana chruinn.</span>
<lb n="4366"/><span>Do seóladh an Slánuightheóir amach sa bhfásach.   Cad</span>
<lb n="4367"/><span>é an brígh atá leis an seóladh san?  Ní raibh aon ghádh</span>
<lb n="4368"/><span>le seóladh aige; d'fhéadfadh sé dul amach ann uaidh</span>
<lb n="4369"/><span>féin ; ach chun a chur i n-iúil dúinne gur ceart dúinn</span>
<lb n="4370"/><span>ár dtoil a chur le toil Dé dhein sé trosgadh,</span>
<lb n="4371"/><span>trosgadh ana dhian, ar feadh dachad lá.  Ní raibh</span>
<lb n="4372"/><span>aon ghádh leis an dtrosgadh san aige.  Ní raibh aon</span>
<lb n="4373"/><span>pheacadh air.  Ní fhéadfadh a bheith.  D'fhuiling sé pian</span></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="4374"/><p><span>an trosgaidh, fé mar a dh'fhuiling sé gach aon phian</span>
<lb n="4375"/><span>eile do bhain le n-a pháis agus le slánughadh an</span>
<lb n="4376"/><span>domhain.  Nuair a bhí an trosgadh déanta tháinig an</span>
<lb n="4377"/><span>annsprid ag triall air, chun an chatha do chur air.  Cad</span>
<lb n="4378"/><span>chuige gur ceaduigheadh do'n annsprid a leithéid sin</span>
<lb n="4379"/><span>de bheart a dhéanamh?  Níor deineadh aon ghníomh i</span>
<lb n="4380"/><span>dtaobh an tSlánuightheóra gan brígh doimhinn, diamhar</span>
<lb n="4381"/><span>leis an ngníomh, agus níor labhradh aon fhocal 'n-a</span>
<lb n="4382"/><span>thaobh gan brígh doimhinn, diamhar leis an bhfocal.</span></p>
<lb n="4383"/>
<lb n="4384"/><p><span>Do seóladh an Slánuightheóir amach sa bhfásach.  Níor</span>
<lb n="4385"/><span>chuaidh sé amach as bithinn a thoile féin.  Taisbeánan</span>
<lb n="4386"/><span>san dúinne nách fé stiúrughadh ár dtoile féinis ceart</span>
<lb n="4387"/><span>dúinn aon ghníomh a dhéanamh, bíodh gur gníomh fóghanta é,</span>
<lb n="4388"/><span>ach gur ceart dúinn é dhéanamh ag freagairt do thoil Dé.</span></p>
<lb n="4389"/>
<lb n="4390"/><p><span>Ansan do dhein an Slánuightheóir an trosgadh, trosgadh</span>
<lb n="4391"/><span>dian, ar feadh dachad lá agus dachad oídhche.  Trosgadh</span>
<lb n="4392"/><span>mírbhuilteach ab eadh an trosgadh san, ach níor bhain</span>
<lb n="4393"/><span>an mhírbhuilteacht an déine as.   Choimeád cómhacht</span>
<lb n="4394"/><span>Dé an Duine ó bhás a dh'fhághail tré dhéine an trosgaidh,</span>
<lb n="4395"/><span>ach níor choimeád cómhacht Dé an Duine gan an pian a</span>
<lb n="4396"/><span>dh'fhulang a tháinig ó dhéine an trosgaidh.  Bhí an pian</span>
<lb n="4397"/><span>géar do réir fhaid na h-aimsire agus bhí an fulang</span>
<lb n="4398"/><span>géar do réir ghéire na péine.  Do bheannuigh an Slán-</span>
<lb n="4399"/><span>uightheóir trosgadh an Charaighis leis an dtrosgadh san,</span>
<lb n="4400"/><span>agus do ghlac an Eaglais an trosgadh agus dhein sí</span>
<lb n="4401"/><span>dlígh 'n-a thaobh agus cheangail sí ar gach duine a</span>
<lb n="4402"/><span>bhainean leis an Eaglais, agus atá sa n-aois agus</span>
<lb n="4403"/><span>sa tsláinte chuige, an trosgadh san an Charaighis a</span>
<lb n="4404"/><span>dhéanamh, do réir mar is féidir dóibh.  Dhein an Eaglais</span>
<lb n="4405"/><span>an nídh sin ar an intinn gcéadna díreach ar ar dhein</span>
<lb n="4406"/><span>an Slánuightheóir an trosgadh, chun a thaisbeáint do</span>
<lb n="4407"/><span>Chríosdaidhthibh go bhfuil ortha pionós a dh'fhulang mar</span>
<lb n="4408"/><span>gheall ar a bpeacaíbh.</span>
<lb n="4409"/></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="4410"/><p><span>Is ceart do gach aon Chríosdaidhe, d'á bhrígh sin, dlígh</span>
<lb n="4411"/><span>na h- Eaglaise do ghlacadh ar an nídh sin agus beart a</span>
<lb n="4412"/><span>dhéanamh d'á réir, an trosgadh dhéanamh fé mar a</span>
<lb n="4413"/><span>dh'órduighean an Eaglais é, lasmuich de dhíobháil</span>
<lb n="4414"/><span>sláinte dhéanamh dó féin.  Ní'l aon bhaoghal go n-iar-</span>
<lb n="4415"/><span>faidh an Eaglais ar aoinne díobháil sláinte dhéanamh</span>
<lb n="4416"/><span>dó féin.   Is minic, ámhthach, go measfadh duine</span>
<lb n="4417"/><span>go ndéanfadh trosgadh díobháil sláinte dhó agus go</span>
<lb n="4418"/><span>mb'fhéidir, i n'inead san, gur tairbhe sláinte dhéanfadh</span>
<lb n="4419"/><span>sé dhó.  Is ró mhinic gur mó go mór an díobháil sláinte</span>
<lb n="4420"/><span>a dheinean caitheamh bídh 'ná mar a dhéanfadh staonadh</span>
<lb n="4421"/><span>ó bhiadh.  Tá a lán daoine a dh'ithean an iomhad bhídh agus</span>
<lb n="4422"/><span>is dóich leó féin ná h-ithid siad ach a ndóithin.  Pé</span>
<lb n="4423"/><span>sgéal é, ní'l aon dabht air ná gur fearr-de sláinte</span>
<lb n="4424"/><span>aon duine lá anois agus airís do chaitheamh gan puinn</span>
<lb n="4425"/><span>bídh a dh'ithe.  Sin a n-iaran an Eaglais ar Chríosdaidhthibh</span>
<lb n="4426"/><span>a dhéanamh sa n-aimsir seo, lá anois agus airís a</span>
<lb n="4427"/><span>chaitheamh gan puinn bídh a dh'ithe.</span></p>
<lb n="4428"/>
<lb n="4429"/><p><span>Ach iaran an Eaglais i gcómhnuighe ar gach aon</span>
<lb n="4430"/><span>Chríosdaidhe staonadh ó'n bpeacadh.  Siné an trosgadh</span>
<lb n="4431"/><span>nách féidir d'aoinne bheith saor uaidh.  Tá an trosgadh</span>
<lb n="4432"/><span>san ceangailte ar gach aoinne.  Cabhruighean trosgadh</span>
<lb n="4433"/><span>ó'n mbiadh leis an nduine chun staonadh ó'n bpeacadh,</span>
<lb n="4434"/><span>chun ainmhianta na colna do chlaoidh agus do smachtughadh.</span>
<lb n="4435"/><span>Chuige sin iseadh do chuir an Slánuightheóir a bheannacht</span>
<lb n="4436"/><span>ar an dtrosgadh nuair a thug sé an dachad lá agus an</span>
<lb n="4437"/><span>dachad oídhche gan biadh ná deoch sa bhfásach.</span></p>
<lb n="4438"/>
<lb n="4439"/><p><span>An Críosdaidhe atá tar éis ainmhianta a cholna do</span>
<lb n="4440"/><span>chlaoidh go maith le trosgadh agus le tréadhnas, nuair</span>
<lb n="4441"/><span>a thiocfaidh an annsprid ag triall air, ag cur catha</span>
<lb n="4442"/><span>air,'ghá spriocadh chun an pheacaidh, is dóichíghde dhó,</span>
<lb n="4443"/><span>le congnamh ó ghrásta Dé, an buadh dh'fhághail ar an</span>
<lb n="4444"/><span>annsprid.  Ní raibh aon ghádh ag an Slánuightheóir, moladh</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="4445"/><p><span>go deó leis, le trosgadh ná le tréadhnas chun buadh</span>
<lb n="4446"/><span>dh'fhághail ar an annsprid.  Ní mar sin dúinne.  Agus</span>
<lb n="4447"/><span>na gníomhartha a dhein ár Slánuightheóir tá teagasg</span>
<lb n="4448"/><span>dúinne ionta, chómh maith agus atá ins na focalaibh a</span>
<lb n="4449"/><span>labhair sé.  Tar éis an trosgaidh iseadh do ceaduigheadh</span>
<lb n="4450"/><span>do'n annsprid teacht chun an chatha do chur air.  Innsean</span>
<lb n="4451"/><span>san dúine go soiléir gur ceart dúinn ár gclaonta</span>
<lb n="4452"/><span>agus ár n-ainmhianta bheith fé smacht againn i gcómh-</span>
<lb n="4453"/><span>nuighe, i dtreó nuair a thiocfaidh an namhaid ná tiocfaidh</span>
<lb n="4454"/><span>sé a gan fhios orainn agus ná beidh ár gclaonta féin</span>
<lb n="4455"/><span>ag cabhrughadh leis i n-ár gcoinnibh.   An fear ná</span>
<lb n="4456"/><span>smachtuighean a cholann choídhche, an fear ná fuil de</span>
<lb n="4457"/><span>chuimhneamh i n' aigne, ó mhaidin go h-oídhche ná ó Luan</span>
<lb n="4458"/><span>go Satharn, ach conus is fearr a thiocfaidh sé ar é féin</span>
<lb n="4459"/><span>a chothughadh, conus is féidir dó san an cath do sheasamh</span>
<lb n="4460"/><span>nuair a thiocfaidh an namhaid? Tá fhios againn go</span>
<lb n="4461"/><span>léir go dian mhaith cad a dhéanfaidh sé.  Na</span>
<lb n="4462"/><span>h-ainmhianta nár smachtuigh sé riamh ní baoghal go</span>
<lb n="4463"/><span>smachtóchaidh sé an uair siniad.  Táid siad láidir,</span>
<lb n="4464"/><span>cothuighthe, annrianta aige.  Tabharfaidh sé cead a</span>
<lb n="4465"/><span>gcinn dóibh.  Sgaoilfidh sé a srian féin leó.  Tabhar-</span>
<lb n="4466"/><span>faidh sé é féin suas ar fad dóibh.  Imtheochaidh sé leó</span>
<lb n="4467"/><span>agus tabharfaidh sé druim lámha le Dia na glóire.</span>
<lb n="4468"/><span>Ná fuil san fíor, a phobul?  An bhfuil aon tsárughadh</span>
<lb n="4469"/><span>ar an bhfírinne ann?  Mura bhfuil, nách mór an</span>
<lb n="4470"/><span>t-amadán an t-é do chothuighean an namhaid atá istigh</span>
<lb n="4471"/><span>i dtreó go mbeidh sé ollamh chun cabhruighthe leis an</span>
<lb n="4472"/><span>namhaid amuich?  Ach an t-é do smachtóchaidh an namhaid</span>
<lb n="4473"/><span>atá istigh agus choimeádfaidh fé chois é, ní baoghal dó</span>
<lb n="4474"/><span>an namhaid atá amuich, mar ní bheidh an namhaid istigh</span>
<lb n="4475"/><span>ábalta ar an ndorus a dh'osgailt dó agus caithfidh</span>
<lb n="4476"/><span>sé fanamhaint amuich.</span></p>
<lb n="4477"/>
<lb n="4478"/><p><span>Fé mar atá teagasg dúinn, a phobul, sa trosgadh</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="4479"/><p><span>a dhein ár Slánuightheóir, tá teagasg dúinn, leis, sa</span>
<lb n="4480"/><span>chuma 'n-ar cuireadh cath air, agus sa chumha n-ar</span>
<lb n="4481"/><span>fhreagair sé gach cath d'ár cuireadh air.  Do cuireadh trí</span>
<lb n="4482"/><span>cathana air.  Ní raibh fhios ag an annsprid cé bhí aige</span>
<lb n="4483"/><span>Bhí fhios aige go raibh an Slánuightheóir geallta agus go</span>
<lb n="4484"/><span>raibh sé le teacht.  Bhí fhios aige, leis, go raibh an duine</span>
<lb n="4485"/><span>seo 'ghá rádh gur bh' é féin an Slánuightheóir sin a bhí</span>
<lb n="4486"/><span>geallta do'n chine daona ó thusach.  Bhí fhios aige go</span>
<lb n="4487"/><span>raibh an duine tar éis an trosgaidh mhóir a dhéanamh.</span>
<lb n="4488"/><span>Cheap sé tástáil a bhaint as.  Ghreamuigh sé an tástáil</span>
<lb n="4489"/><span>ar dhá nídh, ar uabhar agus ar dhúil i mbiadh.  Bhí fhios</span>
<lb n="4490"/><span>-aige an aigne dhaona bheith claon chun an uabhair, agus</span>
<lb n="4491"/><span>bhí fhios aige an gádh bheith leis an mbiadh tar éis</span>
<lb n="4492"/><span>an trosgaidh mhóir.  "Má's tú Mac Dé," ar</span>
<lb n="4493"/><span>seisean, "órduigh arán a dhéanamh des na clochaibh</span>
<lb n="4494"/><span>sin."  B'é sin le rádh, má's tú Mac Dé, anois an</span>
<lb n="4495"/><span>t-am agat chun é thaisbeáint.  Dein arán des na</span>
<lb n="4496"/><span>clochaibh sin.  Taisbeáin do chómhacht.  Ní féidir d'aoinne</span>
<lb n="4497"/><span>a rádh ná go bhfuil gádh leis an gcómhacht anois tar éis</span>
<lb n="4498"/><span>an trosgaidh go léir.  Mura dtaisbeánair an chómhacht</span>
<lb n="4499"/><span>anois ní chreidfidh aoinne go deó go bhfuil an chómhacht</span>
<lb n="4500"/><span>agat, ná gur tú Mac Dé.  Cheap an annsprid go</span>
<lb n="4501"/><span>gcuirfeadh an t-uabhar fhiachaibh air tabhairt fé an</span>
<lb n="4502"/><span>mírbhuilt a dhéanamh, agus mura raibh ann ach duine</span>
<lb n="4503"/><span>go dteipfeadh air an mhírbhuilt a dhéanamh mar gheall</span>
<lb n="4504"/><span>ar é ghéilleadh do'n uabhar.  Fuair sé, as an sgríbhinn</span>
<lb n="4505"/><span>diadha féin, freagra ná raibh coinne aige leis, agus</span>
<lb n="4506"/><span>nár thug aon bhlúire eóluis dó ar cé bhí ag caint leis.</span>
<lb n="4507"/><span>Sidé an freagra: "Tá sgríobhtha: Ní h-ar arán</span>
<lb n="4508"/><span>amháin a mhairean an duine, ach ar an uile fhocal d'á</span>
<lb n="4509"/><span>dtagan ó bhéal Dé."</span></p>
<lb n="4510"/>
<lb n="4511"/><p><span>B'é sin le rádh: "Ní'l aon ghádh le h-arán a dhéanamh</span>
<lb n="4512"/><span>des na clochaibh seo chun mé choimeád beó, agus dá</span></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="4513"/><p><span>mbéadh eólus ceart agat-sa ar an sgríbhinn diadha</span>
<lb n="4514"/><span>do thuigfeá ná fuil.  Do thuigfeá gur féidir do Dhia</span>
<lb n="4515"/><span>duine choimheád beó gan aon chongnamh ó arán, má 'sé</span>
<lb n="4516"/><span>a thoil naomhtha é dhéanamh."</span></p>
<lb n="4517"/>
<lb n="4518"/><p><span>Bhí fírinne ana dhoimhinn sa bhfreagra san agus fós ní</span>
<lb n="4519"/><span>bhfuair an namhaid ann ach freagra a dh'fhéadfadh aon duine</span>
<lb n="4520"/><span>tuisgionach a thabhairt uaidh.  Do fágadh an namhaid gan</span>
<lb n="4521"/><span>eólus.  Bhí teipithe ar an dtástáil sa méid sin.</span></p>
<lb n="4522"/>
<lb n="4523"/><p><span>Dhéin an namhaid tástáil eile.  Do thóg sé an Slán-</span>
<lb n="4524"/><span>uightheóir leis agus chuir sé 'n-a sheasamh ar spuaic an</span>
<lb n="4525"/><span>teampaill é, agus dúbhairt sé leis: "Má's tú Mac</span>
<lb n="4526"/><span>Dé caith thú féin le fánaidh.  Óir tá sgríobhtha: mar</span>
<lb n="4527"/><span>go dtug sé órdughadh d'á aingealaibh ad' thaobh, agus</span>
<lb n="4528"/><span>glacfaid siad 'n-a lámhaibh thú sar a mbuailfeá do chos</span>
<lb n="4529"/><span>i gcoinnibh cloiche."</span></p>
<lb n="4530"/>
<lb n="4531"/><p><span>B'é sin le rádh: "Tá súd sgríobhtha i dtaobh Mhic</span>
<lb n="4532"/><span>Dé, nuair a thiocfaidh sé.  Deir daoine gur tusa É.</span>
<lb n="4533"/><span>Má's tú, anois an t-am agat chun a thaisbeáint gur</span>
<lb n="4534"/><span>tú.  Má's tú É ní misde dhuit thú féin a chaitheamh</span>
<lb n="4535"/><span>le fánaidh, mar fíorfar an sgríbhinn ad' thaobh agus</span>
<lb n="4536"/><span>ansan beidh fhios ag an uile dhuine gur tú Mac Dé.</span>
<lb n="4537"/><span>Mura gcaithir thú féin le fánaidh anois déarfaidh gach</span>
<lb n="4538"/><span>aoinne nách tú Mac Dé i n-aon chor, mar dá mba thú</span>
<lb n="4539"/><span>ná béadh aon eagal ort thú féin a chaitheamh le fánaidh."</span></p>
<lb n="4540"/>
<lb n="4541"/><p><span>"Tá rud eile sgríobhtha, leis," arsa'n Slánuightheóir:</span></p>
<lb n="4542"/>
<lb n="4543"/><p><span>"Ná dein fromadh ar do Thighearna Dia."  B'é sin le</span>
<lb n="4544"/><span>rádh: "Is peacadh mór do dhuine é féin a chur isteach</span>
<lb n="4545"/><span>i gcontabhairt, gan ghádh gan riachtanas, ach le h-ionchas</span>
<lb n="4546"/><span>go dtabharfadh Dia saor é.  Pé 'cu is mé Mac Dé nó</span>
<lb n="4547"/><span>nách mé ní'l aon ghádh agam le mé féin a chaitheamh le</span>
<lb n="4548"/><span>fánaidh síos ansan.  Agus an t-é dhéanfadh é gan ghátar</span>
<lb n="4549"/><span>dhéanfadh sé peacadh i n-aghaidh Dé, ag déanamh fromhtha</span>
<lb n="4550"/><span>ar Dhia".</span>
<lb n="4551"/></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="4552"/><p><span>D'fhág an freagra san an namhaid gan eólus díreach</span>
<lb n="4553"/><span>mar a dh'fhág an chéad fhreagra gan eólus é.  Níor bh'</span>
<lb n="4554"/><span>fhéidir leis a dhéanamh amach cé 'cu Dia nó duine a</span>
<lb n="4555"/><span>thug an freagra air.</span></p>
<lb n="4556"/>
<lb n="4557"/><p><span>Bhí an dá iaracht teipithe.  Ansan do dhein an namhaid</span>
<lb n="4558"/><span>tástáil eile.  Ní foláir dúinn a choimeád os cómhair ár</span>
<lb n="4559"/><span>n-aigne ná raibh fhios ag an namhaid cé bhí aige.  Dá</span>
<lb n="4560"/><span>mbéadh fhios aige cé bhí ann ní baoghal, nídh nách iongnadh,</span>
<lb n="4561"/><span>go dtiocfadh sé i n-aon chor ag cur isteach ná amach air.</span>
<lb n="4562"/><span>Cheap sé gur duine a bhí ann.  Ach do mheas sé, leis,</span>
<lb n="4563"/><span>go mb'fhéidir gur bh'é Mac Dé é.  Ansan do cheap sé an</span>
<lb n="4564"/><span>trímhadh triail a bhaint as, triail, dar leis, ná teipfeadh</span>
<lb n="4565"/><span>má bhí aigne dhaona i n-aon chor sa duine.  Thóg sé leis</span>
<lb n="4566"/><span>é go barra cnuic a bhí ana árd agus thaisbeáin sé dhó</span>
<lb n="4567"/><span>rígheachta an domhain go léir.</span></p>
<lb n="4568"/>
<lb n="4569"/><p><span>Tá daoine agus, le neart uabhair, ní chuirfidís suim</span>
<lb n="4570"/><span>i saidhbhreas.  Tá daoine agus, le neart uabhair, dhéan-</span>
<lb n="4571"/><span>faidís trosgadh go bás ó bhiadh.  Ach tá aon nídh amháin</span>
<lb n="4572"/><span>agus thabharfadh aoinne de'n dá aicme daoine sin an</span>
<lb n="4573"/><span>saoghal so agus an saoghal eile i n-aonfheacht air.  Isé</span>
<lb n="4574"/><span>nídh é sin 'ná cómhacht.  Do thuig an annsprid an méid</span>
<lb n="4575"/><span>sin go maith.  Thaisbeáin sé rígheachta an domhain go léir</span>
<lb n="4576"/><span>do'n tSlánuightheóir.  "Tabharfad iad san go léir duit,"</span>
<lb n="4577"/><span>ar seisean, "ach go ndéanfair sléachtadh dhomh agus</span>
<lb n="4578"/><span>mé dh'adhradh."</span></p>
<lb n="4579"/>
<lb n="4580"/><p><span>"Imthigh, a Shátain," ar san Slánuightheóir, "óir tá</span>
<lb n="4581"/><span>sgríobhtha : Adharfaidh tú do Thighearna Dia, agus beidh</span>
<lb n="4582"/><span>tú umhal dó san amháin."  Taisbeánan an freagra san</span>
<lb n="4583"/><span>nár thuig an annsprid fós cé 'bhí aige.  Freagra ab</span>
<lb n="4584"/><span>eadh é a thabharfadh aon duine, n-a mbéadh eólus aige ar</span>
<lb n="4585"/><span>an gcéad aithne d'aitheantaibh Dé, ar dhuine eile a</span>
<lb n="4586"/><span>dh'iarfadh air an aithne sin do bhriseadh.</span></p>
<lb n="4587"/>
<lb n="4588"/><p><span>D'imthigh an namhaid chómh luath agus fuair sé an</span></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="4589"/><p><span>freagra san.  Ansan tháinig na h-aingil agus dhein-</span>
<lb n="4590"/><span>eadar friothálamh ar an Slánuightheóir.</span></p>
<lb n="4591"/>
<lb n="4592"/><p><span>Anois, a phobul, conus a bhainean an gnó san go léir</span>
<lb n="4593"/><span>linne?  Baiean sé lin ar an gcuma so.  Chun</span>
<lb n="4594"/><span>teagaisg a thabhairt do'n chine daona iseadh dh'fhuiling</span>
<lb n="4595"/><span>an Slánuightheóir an trosgadh ar dtúis, agus ansan na</span>
<lb n="4596"/><span>trí cathana úd ó'n áirseóir.   Cuirean an trosgadh</span>
<lb n="4597"/><span>naomhtha san i n-iúil dúinn gur le trosgadh agus le</span>
<lb n="4598"/><span>tréadhnas agus le smacht a chur ar ár n-ainmhiantaibh</span>
<lb n="4599"/><span>a gheobhaimíd an neart a thabharfaidh buadh dhúinn ar</span>
<lb n="4600"/><span>namhaid ár n-anama.  Ansan tugan an Slánuightheóir,</span>
<lb n="4601"/><span>moladh go deó leis, an freagra dhúinn is ceart dúinn</span>
<lb n="4602"/><span>a thabhairt, i gcómhnuighe, ar an namhaid nuair a chuirfidh</span>
<lb n="4603"/><span>sé an cath orainn.  Má spriocan an namhaid sinn chun</span>
<lb n="4604"/><span>dúil a chur ins na neithib fóghanta a bhainean le cóir</span>
<lb n="4605"/><span>mhaith bídh agus díghe, agus chun dlíghe Dé do bhriseadh</span>
<lb n="4606"/><span>chun teacht ar na neithibh sin, is ceart dúinn freagra</span>
<lb n="4607"/><span>an tSlánuightheóra do choimeád do shíor i n-ár gcroídhe</span>
<lb n="4608"/><span>agus i n-ár mbéal: "Ní h-ar arán amháin a mhairean</span>
<lb n="4609"/><span>an duine ach ar an uile fhocal d'á dtagan ó bhéal Dé."</span></p>
<lb n="4610"/>
<lb n="4611"/><p><span>Má spriocan an namhaid sinn chun dul isteach i gcon-</span>
<lb n="4612"/><span>tabhairt an pheacaidh, isteach sa droch chómhluadar, isteach</span>
<lb n="4613"/><span>sa n-áit 'n-a mbeidh nimh an pheacaidh tímpal orainn</span>
<lb n="4614"/><span>sa n-aer, anál an pheacaidh ag dul fúinn go marbh-</span>
<lb n="4615"/><span>uightheach, agus má deir an namhaid linn: "Ní'l baoghal</span>
<lb n="4616"/><span>ort.  Tabharfaidh Dia aire dhuit.  Tá sé sgríobhtha gur</span>
<lb n="4617"/><span>órduigh sé d'á aingealaibh tú ghlacadh chúcha 'n-a lámhaibh</span>
<lb n="4618"/><span>sar a mbuailfeá do chos i gcoinnibh cloiche," abair leis</span>
<lb n="4619"/><span>an namhaid, fé mar a dúbhairt an Slánuightheóir, gur</span>
<lb n="4620"/><span>peacadh do dhuine é féin a chur sa chontabhairt, gan</span>
<lb n="4621"/><span>ghádh gan riachtanas, le h-ionchas go dtabharfadh Dia as</span>
<lb n="4622"/><span>é.  Siné an brígh atá le fromadh dhéanamh ar Dhia.</span></p>
<lb n="4623"/>
<lb n="4624"/><p><span>Má spriocan an namhaid thú chun na h-onóra atá ag</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="4625"/><p><span>dul do Dhia féin uait a thabhairt d'aon nídh eile ar bith,</span>
<lb n="4626"/><span>abair leis an namhaid glanadh as do radharc, mar</span>
<lb n="4627"/><span>adúbhairt an Slánuightheóir leis.</span></p>
<lb n="4628"/>
<lb n="4629"/><p><span>Chífear, má breithnightear air, gur ar shlíghe éigin des</span>
<lb n="4630"/><span>na trí slíghtibh sin is mó a dheinean an namhaid cath</span>
<lb n="4631"/><span>a chur ar an nduine.  D'fhuiling an Slánuightheóir an</span>
<lb n="4632"/><span>cath ar na trí slíghtibh sin i dtreó go dtabharfadh sé soluíd</span>
<lb n="4633"/><span>dúinne ar conus is ceart dúinn an cath do sheasamh agus</span>
<lb n="4634"/><span>do throid.</span></p>
<lb n="4635"/>
<lb n="4636"/><p><span>Go dtugaidh an Slánuightheóir gléigeal, tré impidhe</span>
<lb n="4637"/><span>na Maighdine Glórmhaire Muire, a ghrásta dhúinn go</span>
<lb n="4638"/><span>láidir agus go líonmhar, chun an chatha san do sheasamh</span>
<lb n="4639"/><span>agus do throid ar an saoghal so, agus chun a thoradh bheith</span>
<lb n="4640"/><span>againn go buan ar an saoghal eile.  Amen.</span></p>
<lb n="4641"/>
<lb n="4642"/><p><span>XXI.</span></p>
<lb n="4643"/>
<lb n="4644"/><p><span>AN TARNA DOMHNACH DE'N CHARAIGHEAS.</span></p>
<lb n="4645"/>
<lb n="4646"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Maitiú 17.)</span></p>
<lb n="4647"/>
<lb n="4648"/><p><span>Bhí an t-am ag teacht, a phobul,'n-a raibh an Slán-</span>
<lb n="4649"/><span>uightheóir chun na páise dh'fhulang chun an domhain do</span>
<lb n="4650"/><span>shaoradh.  Bhí gach aon chontabhairt, nuair a chífeadh na</span>
<lb n="4651"/><span>deisgiobuil ag fulang na páise é go dteipfeadh ar an</span>
<lb n="4652"/><span>iontaoibh a bhí acu as; go raghadh 'n-a luighe ar a</span>
<lb n="4653"/><span>n-aigne ná raibh ann ach duine mar aon duine eile.  Gan</span>
<lb n="4654"/><span>amhras bhíodar tar éis na mírbhuiltí móra dh'fheisgint</span>
<lb n="4655"/><span>uaidh.  Chonacadar conus mar a thug sé an biadh sa</span>
<lb n="4656"/><span>bhfásach amuich, dhá uair, dos na míltibh agus gan ach</span>
<lb n="4657"/><span>dóithin cúigir aige chuige.  Chonacadar an radharc aige</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="4658"/><p><span>'á thabhairt dos na dallaibh, coisigheacht aige 'á thabhairt</span>
<lb n="4659"/><span>dos na bacaigh, leigheas aige 'á dhéanamh ar ghalaraibh a</span>
<lb n="4660"/><span>bhí do-leighiste ach le mírbhuilt, deamhain aige 'á dhíbirt</span>
<lb n="4661"/><span>amach a' daoine i n-a raibh seilbh acu.  Chonacadar na</span>
<lb n="4662"/><span>daoine a bhí marbh tógtha ó'n mbás aige os cómhair a súl.</span>
<lb n="4663"/><span>Ní h-é sin amháin, ach bhíodar féin tar éis mírbhuiltí</span>
<lb n="4664"/><span>móra dhéanamh i n' ainim, mar do thug sé cómhacht dóibh</span>
<lb n="4665"/><span>chuige agus d'oibrigheadar an chómhacht.  Déarfadh duine</span>
<lb n="4666"/><span>gur chóir, tar éis an méid sin go léir de dheimhne a</span>
<lb n="4667"/><span>bheith acu ar a dhiadhacht, nár bhaoghal dóibh aon lag-</span>
<lb n="4668"/><span>spioraidighe theacht ortha pé rud a chífidís ag imtheacht ar</span>
<lb n="4669"/><span>a dhaonacht.  Ach,'n-a dhiaigh san a's uile, bhí an lagachar</span>
<lb n="4670"/><span>aigne ionta, agus do chonaic an Slánuightheóir ná fanfadh</span>
<lb n="4671"/><span>puinn cuimhne acu ar na mírbhuiltíbh móra nuair a</span>
<lb n="4672"/><span>chífidís i lámhaibh a namhad é agus gan ar a chumas, dar</span>
<lb n="4673"/><span>leó, é féin a chosaint ortha; nuair a chífidís gabhtha é agus</span>
<lb n="4674"/><span>gan ar a chumas, dar leó, na ceangalacha do bhriseadh;</span>
<lb n="4675"/><span>nuair a chífidís tárnálta ar an gcrois é agus an namhaid</span>
<lb n="4676"/><span>ag déanamh magaidh faoi agus 'ghá rádh leis, má b' é</span>
<lb n="4677"/><span>Mac Dé é, teacht anuas de'n chrois, agus gan ar a chumas,</span>
<lb n="4678"/><span>dar leó, teacht anuas ; nuair a chífidís marbh é, sínte</span>
<lb n="4679"/><span>sa n-uaigh ar nós aon duine mhairbh eile.  Chonaic an</span>
<lb n="4680"/><span>Slánuightheóir, moladh go deó leis, go mbéadh sé dian</span>
<lb n="4681"/><span>ortha pé creideamh a bhí acu do choimeád nuair a chífidís</span>
<lb n="4682"/><span>na neithe sin go léir.  D'á bhrígh sin, do rug sé leis</span>
<lb n="4683"/><span>suas ar an gcnoc, mar adeir an Soisgéal, an triúr,</span>
<lb n="4684"/><span>agus thug sé dhóibh an radharc, fé mar a léightear sa</span>
<lb n="4685"/><span>tSoisgéal.   Níor tugadh dóibh radharc ar a dhiadhacht.</span>
<lb n="4686"/><span>Ní féidir an radharc san a thabhairt d'aon duine ar an</span>
<lb n="4687"/><span>saoghal so.  Níor bh'fhéidir do dhuine fanamhaint ar an</span>
<lb n="4688"/><span>saoghal so a thuille dá dtugadh Dia na glóire aon leus</span>
<lb n="4689"/><span>amháin de'n radharc san dó.  Do bhéarfadh neart an</span>
<lb n="4690"/><span>aoibhnis atá sa radharc san anam an duine amach as a</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="4691"/><p><span>cholainn laithreach agus suas isteach is na flathais.</span>
<lb n="4692"/><span>Níor tugadh radharc do'n triúr ar dhiadhacht an tSlánuigh-</span>
<lb n="4693"/><span>theóra, ach do tugadh dóibh radharc a thaisbeáin dóibh go</span>
<lb n="4694"/><span>raibh an diadhacht ann.  Ní fheacadar an diadhacht, ach do</span>
<lb n="4695"/><span>chonacadar mar a bhéadh sgáil na diadhachta.  Agus bhí</span>
<lb n="4696"/><span>oiread san aoibhnis sa sgáil féin nár fhéad Peadar gan</span>
<lb n="4697"/><span>labhairt.  "A Thighearna," ar seisean, "is maith an</span>
<lb n="4698"/><span>bhail orainne bheith anso!"  Bhí gnúis an tSlánuightheóra</span>
<lb n="4699"/><span>ag taithneamh ar nós na gréine, agus bhí a chuid éadaigh</span>
<lb n="4700"/><span>chómh geal le sneachta.</span></p>
<lb n="4701"/>
<lb n="4702"/><p><span>Tuigimís an méid seo, ámhthach, a phobul.  Ní h-é an</span>
<lb n="4703"/><span>solus grianmhar ná an dath geal sneachtaidh a bhain an</span>
<lb n="4704"/><span>focal úd a' Peadar.  Chonaic sé solus na gréine go</span>
<lb n="4705"/><span>minic agus níor bhain an solus a leithéid siúd d'fhocal</span>
<lb n="4706"/><span>as.  Chonaic sé dath an tsneachtaidh go minic roimis sin</span>
<lb n="4707"/><span>gan labhairt mar siúd.   Ní h-eadh, ach b'é toil an</span>
<lb n="4708"/><span>tSlánuightheóra, moladh go deó leis, fé mar a leig sé</span>
<lb n="4709"/><span>do sgáil soluis na diadhachta dul fé shúilibh an trír, gur</span>
<lb n="4710"/><span>cheaduigh sé, ar chuma éigin nách féidir dúinne a thuisgint,</span>
<lb n="4711"/><span>do mhothughadh éigin d'aoibhneas na diadhachta dul fé n-a</span>
<lb n="4712"/><span>gcroídhe agus fé n-a n-aigne.   Nuair a mhothuigh</span>
<lb n="4713"/><span>Peadar an séideadh aoibhnis sin ag dul fé n-a chroídhe</span>
<lb n="4714"/><span>iseadh do liúigh sé amach, "A Thighearna, is maith an bhail</span>
<lb n="4715"/><span>orainne bheith anso!"  Taisbeánan an focal adúbhairt</span>
<lb n="4716"/><span>sé cad a mhothuigh sé istigh 'n-a chroídhe.  Is ceart dúinne</span>
<lb n="4717"/><span>machtnamh air agus breithniughadh dhéanamh air.   Tá an</span>
<lb n="4718"/><span>Slánuightheóir céadna againne anso a bhí ar an gcnoc</span>
<lb n="4719"/><span>an lá úd i bhfochair an trír.  Tá an diadhacht chéadna ann</span>
<lb n="4720"/><span>anois a bhí ann an lá úd.  Tá an solus creidimh a</span>
<lb n="4721"/><span>thaisbeánan dúinne anso a dhiadhacht agus a dhaonacht,</span>
<lb n="4722"/><span>a chuid fola agus feóla, a anam agus a dhiadhacht, fé</span>
<lb n="4723"/><span>ghné an aráin agus an fhíona, níos treise go mór 'ná</span>
<lb n="4724"/><span>an solus mar sholus gréine a chonaic an triúr 'n-a</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="4725"/><p><span>ghnúis an lá úd.  Tá an séideadh aoibhnis a bhíon ag dul</span>
<lb n="4726"/><span>fé chroídhe agus fé aigne an Chríosdaidhe nuair a ghlacan</span>
<lb n="4727"/><span>sé Corp Naomhtha an Tighearna mar is cóir, le creideamh</span>
<lb n="4728"/><span>agus le dóchas agus le grádh, níos treise go mór agus</span>
<lb n="4729"/><span>níos bríoghmhaire 'ná an séideadh aoibhnis a chuaidh fé</span>
<lb n="4730"/><span>chroídhe Pheadair an lá úd.  Ní raibh ag Peadar an lá</span>
<lb n="4731"/><span>úd ach an sgáil.  Tá an nídh féin againne.  D'á bhrígh</span>
<lb n="4732"/><span>sin, a phobul, má b'fhíor do Pheadar an focal úd, "A</span>
<lb n="4733"/><span>Thighearna, is maith an bhail orainne bheith anso!" is</span>
<lb n="4734"/><span>seacht mó 'ná san is fíor dúinne, má deirimíd é, "A</span>
<lb n="4735"/><span>Thighearna, is maith an bhail orainn bheith anso!"</span></p>
<lb n="4736"/>
<lb n="4737"/><p><span>Tá eagal orm go bhfuil a lán ná cuirean puinn</span>
<lb n="4738"/><span>suime sa sgéal.  Má tá, ní maith an bhail ortha é.</span>
<lb n="4739"/><span>Mura bhfuil daoine sa tír seo ná cuirean puin suime</span>
<lb n="4740"/><span>ann, tá a lán acu le fághail i dtíorthaibh eile.  Ar</span>
<lb n="4741"/><span>aon chuma, tá an méid seo fíor.  An Críosdaidhe is</span>
<lb n="4742"/><span>fearr a dheinean a ghnó ní'l aon bhaoghal go bhfuil sé</span>
<lb n="4743"/><span>ghá dhéanamh ró mhaith.  Ba cheart do gach aon Chríosdaidhe</span>
<lb n="4744"/><span>a dhícheal a dhéanamh ar Chorp Naomhtha an Tighearna do</span>
<lb n="4745"/><span>ghlacadh go minic, le creideamh, le dóchas agus le grádh</span>
<lb n="4746"/><span>dhó, agus ansan, bheith i gcómhnuighe ag breith a bhuidheachais</span>
<lb n="4747"/><span>le Dia, agus an focal úd Pheadair a bheith 'n-a chroídhe</span>
<lb n="4748"/><span>agus 'n-a bhéal aige: "A Thighearna, is maith an bhail</span>
<lb n="4749"/><span>orainn bheith anso!"</span></p>
<lb n="4750"/>
<lb n="4751"/><p><span>Ach do chonaic an triúr tuille.  Chonacadar Maois agus</span>
<lb n="4752"/><span>Elias agus iad ag caint leis an Slánuightheóir.  Cad</span>
<lb n="4753"/><span>é an brígh a bhí leis sin, a phobul?  Deir na h-aithreacha</span>
<lb n="4754"/><span>naomhtha gur b' é seo brígh a bhí leis.  Is do Mhaois a</span>
<lb n="4755"/><span>tugadh an dlígh, na deich n-aitheanta, ar chnoc Sináí,</span>
<lb n="4756"/><span>agus tháinig Maois ansúd an lá úd chun úmhlughadh</span>
<lb n="4757"/><span>d'Íosa Críosd agus chun a dh'admháil gur bh'é Mac Dé</span>
<lb n="4758"/><span>é, agus gur bh' é máighistir na dlíghe go léir é.  Tháinig</span>
<lb n="4759"/><span>Elias ann chun a dh'admháil gur bh' é Íosa Críosd Mac</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="4760"/><p><span>Dé agus go raibh targaireachtaí na bhfáidh go léir</span>
<lb n="4761"/><span>cómhlíonta ó tháinig Íosa Críosd.  Bhí an dlígh agus</span>
<lb n="4762"/><span>na fáidhí ag déanamh a ngnótha i gcaitheamh na h-aimsire</span>
<lb n="4763"/><span>go léir roimh theacht an tSlánuightheóra.  Nuair a bhí an</span>
<lb n="4764"/><span>Slánuightheóir tagaithe bhí deire le ré na dlíghe agus</span>
<lb n="4765"/><span>le ré na bhfáidh, agus tháinig Maois, uachtarán na dlíghe,</span>
<lb n="4766"/><span>agus Elias, uachtarán na bhfáidh, chun an ghnótha go</span>
<lb n="4767"/><span>léir a thabhairt suas d'Íosa Críosd, do Rígh na dlíghe agus</span>
<lb n="4768"/><span>na bhfáidh.  Siné an brígh a bhí le Maois agus Elias do</span>
<lb n="4769"/><span>theacht ansúd ag caint leis an Slánuightheóir an uair</span>
<lb n="4770"/><span>úd.  Agus bhí an triúr Aspol ann chun a chur i dtuisgint</span>
<lb n="4771"/><span>go raibh an dlígh nua agus an Eaglais le teacht i réim,</span>
<lb n="4772"/><span>tré órdughadh an tSlánuightheóra, i n-inead dlíghe Mhaoise</span>
<lb n="4773"/><span>agus na bhfáidh.</span></p>
<lb n="4774"/>
<lb n="4775"/><p><span>Déinidh machtnamh air sin, a phobul.  Is doimhinn an</span>
<lb n="4776"/><span>t-adhbhar machtnaimh é.  Ní gan fáth a chuir an Eaglais</span>
<lb n="4777"/><span>síos anso sa tSoisgéal dúinn é.  Dúbhairt an t-Aspol</span>
<lb n="4778"/><span>Peadar focal eile agus tabharfaidh sé congnamh dúinn</span>
<lb n="4779"/><span>chun an mhachtnaimh a dhéanamh do réir intinne na</span>
<lb n="4780"/><span>h-Eaglaise.  "Má's áil leat," arsa Peadar, "deinimís</span>
<lb n="4781"/><span>anso trí pubail, pubal duit-se agus pubal do Mhaois</span>
<lb n="4782"/><span>agus pubal d' Elias."  Saghas tíghe iseadh pubal, both</span>
<lb n="4783"/><span>iseadh é a deintear de chleathachaibh agus d'éadach, agus</span>
<lb n="4784"/><span>a dheinean díon do shaighdiúiríbh nuair a bhíd siad amuich</span>
<lb n="4785"/><span>i gcogadh.  Amuich i gcogadh iseadh atáimíd go léir</span>
<lb n="4786"/><span>an fhaid is toil le Dia sinn a dh'fhágáilt ar an saoghal</span>
<lb n="4787"/><span>so.  Ní féidir cogadh dhéanamh gan neart slógh, agus</span>
<lb n="4788"/><span>ní mór do'n tsluagh díon a bheith acu.  Nuair a dúbhairt</span>
<lb n="4789"/><span>Peadar an focal i dtaobh na dtrí mboth tháinig</span>
<lb n="4790"/><span>sgamall soillseach agus chlúdaigh sé iad, agus ansan</span>
<lb n="4791"/><span>tháinig guth as an sgamall agus dúbhairt an guth :</span>
<lb n="4792"/><span>"Sidé mo Mhac dílis ar a bhfuil mo ghreann.  Éistidh</span>
<lb n="4793"/><span>leis."</span>
<lb n="4794"/></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="4795"/><p><span>Seo mar a thuigid na h-aithreacha naomhtha caint</span>
<lb n="4796"/><span>Pheadair agus an sgamall soillseach agus an guth.</span>
<lb n="4797"/><span>Gur chuir an t-Athair Síoruidhe i n-iúil do Pheadar gur</span>
<lb n="4798"/><span>bh' é an t-Athair Síoruidhe féin an díon.  Gur dheimhnigh</span>
<lb n="4799"/><span>an guth gur bh' é Íosa Críosd Mac Dé.  Agus gur</span>
<lb n="4800"/><span>órduigh an guth, guth an Athar Síoruidhe, do'n chine</span>
<lb n="4801"/><span>daona go léir bheith úmhal d'Íosa Críosd, do Mhac</span>
<lb n="4802"/><span>Dé.</span></p>
<lb n="4803"/>
<lb n="4804"/><p><span>Chómh luath agus d'airigh an triúr Aspol an guth</span>
<lb n="4805"/><span>tháinig sgannradh ortha agus thuiteadar ar an dtalamh</span>
<lb n="4806"/><span>ar a mbéal a's ar a n-aghaidh.   Ansan tháinig</span>
<lb n="4807"/><span>Íosa agus chuir sé a lámh ortha agus chuir sé misneach</span>
<lb n="4808"/><span>ortha, agus nuair fheuchadar suas bhí sé i n'aonar.</span>
<lb n="4809"/><span>Thánadar anuas ó'n gcnoc agus dúbhairt Íosa leó:</span>
<lb n="4810"/><span>"Ná h-innsidh d'aoinne an radharc so a chonacabhair</span>
<lb n="4811"/><span>go n-eirighidh Mac an Duine ó-s na mairbh."</span></p>
<lb n="4812"/>
<lb n="4813"/><p><span>Is dócha, a phobul, go ndéarfadh aoinne gur chóir,</span>
<lb n="4814"/><span>pé duine do chaillfeadh ar an Slánuightheóir 'n-a dhiaigh</span>
<lb n="4815"/><span>san, i n-am a pháise agus a bháis, nár bhaoghal go</span>
<lb n="4816"/><span>gcaillfeadh aoinne de'n triúr san air.  Ach tá 'fhios</span>
<lb n="4817"/><span>again cad a thuit amach.  Nuair a bhí sé i lámhaibh a</span>
<lb n="4818"/><span>namhad, gabhtha, agus é ag fulang na páise, chun na</span>
<lb n="4819"/><span>cine daona do shaoradh, do chaill na deisgiobuil go léir</span>
<lb n="4820"/><span>air.  Do theitheadar go léir le n-a n-anam.  Do lean</span>
<lb n="4821"/><span>Peadar é chun go bhfeicfeadh sé cad é an deire bhéadh</span>
<lb n="4822"/><span>ar an ngnó.  B'fhearra dhó go dteithfeadh sé mar a dhein</span>
<lb n="4823"/><span>an chuid eile.  Nuair a tháinig an sgéal dian air do</span>
<lb n="4824"/><span>shéan sé an Slánuightheóir.  Tar éis an radhairc sin</span>
<lb n="4825"/><span>a chonaic sé ar an gcnoc, agus tar éis na caite a</span>
<lb n="4826"/><span>dúbhairt sé féin, agus tar éis an ghutha ó'n Athair</span>
<lb n="4827"/><span>Síoruidhe, do shéan sé an Slánuightheóir céadna n-a</span>
<lb n="4828"/><span>bhfeacaidh sé an t-atharughadh cló uathbhásach air.  Is</span>
<lb n="4829"/><span>mór an iongnadh linne anois a rádh go bhféadfadh Peadar</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="4830"/><p><span>agus na deisgiobuil eile a leithéid sin de thréigean</span>
<lb n="4831"/><span>a dhéanamh.</span></p>
<lb n="4832"/>
<lb n="4833"/><p><span>Ach feuchaimís chun an taoibh eile de'n sgéal</span>
<lb n="4834"/><span>Feuchaimís ar ár dtaobh féin de'n sgéal.  An nídh</span>
<lb n="4835"/><span>mírbhuilteach san a thárla ar an gcnoc an lá úd, tá sé</span>
<lb n="4836"/><span>chómh fíor anois agus bhí sé an lá a thuit sé amach.  Tá</span>
<lb n="4837"/><span>sé chómh mírbhuilteach anois agus bhí sé an lá thuit sé</span>
<lb n="4838"/><span>amach.  Tá fios an sgéil go léir againne anois chómh</span>
<lb n="4839"/><span>maith díreach agus a bhí ag an dtriúr a bhí ag feuchaint</span>
<lb n="4840"/><span>air.  Tá buntáiste againne ná raibh ag an dtriúr úd.</span>
<lb n="4841"/><span>Roimh eiseirighe an tSlánuightheóra iseadh do fuaradar</span>
<lb n="4842"/><span>san an radharc uathbhásach.  Tar éis eiseirighe ár Slán-</span>
<lb n="4843"/><span>uightheóra iseadh atá an t-eólus uathbhásach againne.</span>
<lb n="4844"/><span>Is iongnadh linne a rádh gur shéan Peadar an Slán-</span>
<lb n="4845"/><span>uightheóir tar éis an radhairc, agus ní h-aon iongnadh</span>
<lb n="4846"/><span>linn sinn féin a bheith ag séanadh an tSlánuightheóra</span>
<lb n="4847"/><span>chéadna, gach aon ré sholuis, agus an t-eólus go léir</span>
<lb n="4848"/><span>againn ! Do shéan Peadar an Slánuightheóir nuair</span>
<lb n="4849"/><span>a cuireadh sgannradh an bháis air.  Gach aon uair a</span>
<lb n="4850"/><span>dheinimíd-ne an peacadh séanaimíd an Slánuightheóir</span>
<lb n="4851"/><span>céadna agus ní bhíon aoinne ag cur sgannradh báis</span>
<lb n="4852"/><span>orainn.  Do shéan Peadar an Slánuightheóir nuair a</span>
<lb n="4853"/><span>chonaic sé, dar leis, lag, leóinte é, i láimh a namhad.</span>
<lb n="4854"/><span>Gach aon uair a dheinimíd-ne an peacadh séanaimíd an</span>
<lb n="4855"/><span>Slánuightheóir céadna agus a fhios againn go bhfuil sé</span>
<lb n="4856"/><span>'n-a shuide ar deas-láimh an Athar Síoruidhe ins na</span>
<lb n="4857"/><span>flathais.   Nuair fheuch an Slánuightheóir ar Pheadar,</span>
<lb n="4858"/><span>agus nuair a chuimhnigh Peadar ar cad a bhí déanta</span>
<lb n="4859"/><span>aige, d'i mthigh sé amach, d'imthigh sé as an ndroch chómh-</span>
<lb n="4860"/><span>luadar, d'fhág sé an cómhluadar a bhí 'n-a thrúig peacaidh</span>
<lb n="4861"/><span>dhó, d'imthigh sé amach agus tháinig a leithéid sin de</span>
<lb n="4862"/><span>bhuairt agus de bhrón air, mar gheall ar an bpeacadh</span>
<lb n="4863"/><span>a bhí déanta aige, gur ghluais na deóra anuas ó n-a</span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="4864"/><p><span>shúilibh 'n-a sruth.  Do lean an bhuairt sin agus an</span>
<lb n="4865"/><span>brón san ar a chroídhe an chuid eile dh'á shaoghal, agus</span>
<lb n="4866"/><span>do shil sé oiread san deór gur chuireadar a rian go</span>
<lb n="4867"/><span>doimhinn 'n-a dhá leacain, agus go raibh an rian le</span>
<lb n="4868"/><span>feisgint ag daoine go dtí an lá a tárnáladh é ar chrois</span>
<lb n="4869"/><span>a chéasda.   Sinne ag caint!  Sinne ag déanamh</span>
<lb n="4870"/><span>iongnadh des na eisgiobuil agus de Pheadar mar gheall</span>
<lb n="4871"/><span>ar an Slánuightheóir do thréigean agus do shéanadh!</span>
<lb n="4872"/><span>Agus sinn féin 'ghá thréigean agus 'ghá shéanadh gach</span>
<lb n="4873"/><span>aon lá a dh'eirighean orainn nuair a dheinimíd an peacadh!</span>
<lb n="4874"/><span>Dhein Peadar an aithrighe.  Tar éis na h-aithrighe dhéanamh</span>
<lb n="4875"/><span>dó níor shéan sé an Slánuightheóir airís.  Deinimíd-ne</span>
<lb n="4876"/><span>aithrighe, agus tar éis na h-aithrighe dhéanamh dúinn indiu</span>
<lb n="4877"/><span>deinimíd an peacadh céadna airís amáireach! Sinne</span>
<lb n="4878"/><span>ag caint! Sinne ag déanamh iongnadh de Pheadar agus</span>
<lb n="4879"/><span>des na deisgiobuil!</span></p>
<lb n="4880"/>
<lb n="4881"/><p><span>Cuirimís uainn an obair sin, a Chríosdaidhthe.  Má's</span>
<lb n="4882"/><span>maith linn iongnadh dhéanamh d'aoinne déinimís iongnadh</span>
<lb n="4883"/><span>dhínn féin.   Gheóbhmíd ár ndóithin ionainn féin chun</span>
<lb n="4884"/><span>iongnadh dhéanamh Dé, agus má tá ciall againn ní mór</span>
<lb n="4885"/><span>an t-áthas a chuirfidh an iongnadh orainn.  Is mór an</span>
<lb n="4886"/><span>iongnadh fios aitheanta ár gcreidimh a bheith againn</span>
<lb n="4887"/><span>mar atá, agus sa n-am gcéadna, sinn a bheith ag déanamh</span>
<lb n="4888"/><span>na bpeacaí coitchianta mar atáimíd.   Is mór an</span>
<lb n="4889"/><span>iongnadh sinn a bheith ag déanamh na bpeacaí coitchianta</span>
<lb n="4890"/><span>mar atáimíd agus sa n-am gcéadna, sinn a bheith ag</span>
<lb n="4891"/><span>brath air go dtabharfaidh Dia an bheatha shíoruidhe dhúinn</span>
<lb n="4892"/><span>gan na peacaí chur uainn.  Is mór an iongnadh a rádh</span>
<lb n="4893"/><span>go bhfuil fhios againn go dian mhaith, an treó 'na bhfuil</span>
<lb n="4894"/><span>an crann ag claonadh gur sa treó san a thuitfidh sé,</span>
<lb n="4895"/><span>mura dtagaidh neart éigin a dh'iompóchaidh i dtreó eile</span>
<lb n="4896"/><span>é; agus má chaithean an duine a bheatha ag déanamh na</span>
<lb n="4897"/><span>bpeacaí gur ins na peacaíbh a gheóbhaidh sé bás, mura</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="4898"/><p><span>ndeinidh Dia na glóire mírbhuilt éigin dó nuair a bheidh</span>
<lb n="4899"/><span>an bás ag teacht air.  Agus, a Chríosdaidhthe, is mó</span>
<lb n="4900"/><span>d'iongnadh 'ná na h-iongnaí eile go léir a rádh go</span>
<lb n="4901"/><span>gcaithfeadh duine a shaoghal ag déanamh na bpeacaí,</span>
<lb n="4902"/><span>ag cur na feirge ar Dhia, agus ag méadughadh na feirge</span>
<lb n="4903"/><span>i n-aghaidh an lae, go gcaithfeadh duine a shaoghal go léir</span>
<lb n="4904"/><span>ag gabháil do chosaibh i ngrásta Dé, agus ansan, ag</span>
<lb n="4905"/><span>brath air go ndéanfaidh Dia mírbhuilt dó le linn a</span>
<lb n="4906"/><span>bháis! Machtnuighmís ar na neithibh sin, a phobul, agus</span>
<lb n="4907"/><span>iompuíghmís i n-am ar Dhia.   Dheineamair an peacadh,</span>
<lb n="4908"/><span>an séanadh ar an Slánuightheóir, mar a dhein Peadar.</span>
<lb n="4909"/><span>Deinimís an aithrighe mar a dhein Peadar.  Coimeádai-</span>
<lb n="4910"/><span>mís ó'n bpeacadh dhéanamh airís mar a choimeád Peadar.</span>
<lb n="4911"/><span>Tá fhios againn go maith, ní féidir é shéanadh, go bhfuil</span>
<lb n="4912"/><span>ár n-aigne lag, guagach, neamhsheasamhach; an peacadh</span>
<lb n="4913"/><span>n-a mbeimís indiu lán cheapaithe ar gan é dhéanamh airís,</span>
<lb n="4914"/><span>go mb'fhéidir, tré laige ár n-aigne, go ndéanfaimís</span>
<lb n="4915"/><span>airís é sar a mbéadh mórán aimsire curtha dhínn againn.</span>
<lb n="4916"/><span>Ach tá fhios againn, leis, go bhfuil grásta Dé le fághail</span>
<lb n="4917"/><span>againn i gcómhnuighe chun sinn a choimeád ó chontabhairt</span>
<lb n="4918"/><span>an pheacaidh, nó chun sinn a neartughadh 'n-a choinnibh.</span></p>
<lb n="4919"/>
<lb n="4920"/><p><span>Iaraimís ar an Slánuightheóir gléigeal, tré impidhe</span>
<lb n="4921"/><span>na Maighdine Muire agus tré impidhe Naoimh Peadair,</span>
<lb n="4922"/><span>grásta na h-aithrighe thabhairt dúinn ionus go maithfí</span>
<lb n="4923"/><span>dhúinn na peacaí atá déanta againn, agus grásta</span>
<lb n="4924"/><span>nirt a thabhairt dúinn ionus ná tuitfimís ins na</span>
<lb n="4925"/><span>peacaíbh céadna airís, ná i n-aon pheacadh eile.  Amen.</span>
<lb n="4926"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="4927"/><p><span>XXII.</span></p>
<lb n="4928"/>
<lb n="4929"/><p><span>AN TRÍMHADH DOMHNACH DE'N CHARAIGHEAS.</span></p>
<lb n="4930"/>
<lb n="4931"/><p><span>Seanmóin a h-Aon.</span></p>
<lb n="4932"/>
<lb n="4933"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Lúcás II.)</span></p>
<lb n="4934"/>
<lb n="4935"/><p><span>Tá a lán neithe sa tSoisgéal san, a phobul, agus</span>
<lb n="4936"/><span>cuirean caint an tSoisgéil os ár gcómhair iad go h-ana</span>
<lb n="4937"/><span>shoiléir.   Chímíd ann cómhacht an tSlánuightheóra ag</span>
<lb n="4938"/><span>díbirt an deamhain as an nduine, agus ansan a chaint</span>
<lb n="4939"/><span>ag teacht do'n duine.   Tá fhios againn go bhfuil</span>
<lb n="4940"/><span>ceangailte ar gach Críosdaidhe úsáid a dhéanamh d'á</span>
<lb n="4941"/><span>chaint chun onóra thabhairt do Dhia; chun a chreidimh a</span>
<lb n="4942"/><span>chur i n-iúil; chun cosg a chur le cainteana peacamhla</span>
<lb n="4943"/><span>nuair a labharthar 'n-a láthair iad.  Agus tá fhios againn,</span>
<lb n="4944"/><span>leis, gur 'mó Críosdaidhe a choimeádan a bhéal dúnta,</span>
<lb n="4945"/><span>le sgáth roimh dhaoine, nuair ba cheart dó labhairt.  Is</span>
<lb n="4946"/><span>cuma daoine de'n tsórd san agus an fear úd go raibh</span>
<lb n="4947"/><span>an deamhan balbh istigh ann.  Níor fhéad sé labhairt</span>
<lb n="4948"/><span>go dtí gur dhíbir an Slánuightheóir, moladh 's buidheachas</span>
<lb n="4949"/><span>leis, an deamhan amach as.  Ansan do tháinig a chaint</span>
<lb n="4950"/><span>dó.</span></p>
<lb n="4951"/>
<lb n="4952"/><p><span>Ach má tá nídh is soiléire 'ná a chéile le feisgint</span>
<lb n="4953"/><span>sa tSoisgéal san, isé nídh é 'ná an mhailís agus an droch</span>
<lb n="4954"/><span>aigne thar na beartaibh a bhí ins na Iúdaigh, agus a chneas-</span>
<lb n="4955"/><span>dacht a ghlac an Slánuightheóir iad.  Bhí na mírbhuiltí</span>
<lb n="4956"/><span>chómh h-uathbhásach san níor bh'fhéidir dóibh gan a dh'admháil</span>
<lb n="4957"/><span>go raibh cómhacht éigin nár chómhacht shaoghalta ag an t-É</span>
<lb n="4958"/><span>a bhí 'ghá ndéanamh.  Ní leigfeadh an mhailís agus an droch</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="4959"/><p><span>aigne dhóibh a dh'admháil go raibh cómhacht Dé aige.  Ansan</span>
<lb n="4960"/><span>ní raibh acu le rádh ach gur le cómhacht ó ifrean a bhí sé</span>
<lb n="4961"/><span>ag déanamh na mírbhuiltí.  B'uathbhásach an tarcaisne</span>
<lb n="4962"/><span>é sin le tabhairt do'n tSlánuightheóir.  Ní chuirfeadh</span>
<lb n="4963"/><span>sé aon iongnadh orainn dá sloigeadh an talamh iad chómh</span>
<lb n="4964"/><span>luath agus a dúbhradar an focal.  Ach ba cheart dúinn</span>
<lb n="4965"/><span>a chuimhneamh gur chun trócaire dhéanamh a tháinig an</span>
<lb n="4966"/><span>Slánuightheóir agus nách chun díoghaltais a dhéanamh.</span>
<lb n="4967"/><span>Do dheónuigh sé freagra thabhairt ortha agus an cás do</span>
<lb n="4968"/><span>phléidh leó.</span></p>
<lb n="4969"/>
<lb n="4970"/><p><span>Má's le cómhacht Bhílsebub, ar seisean, a chuirim-</span>
<lb n="4971"/><span>se na deamhain amach, nách shin cómhacht deamhain i</span>
<lb n="4972"/><span>gcoinnibh deamhain?  Nách shiniad cómhachta ifrinn</span>
<lb n="4973"/><span>iompuighthe i gcoinnibh a chéile?  Agus conus is féidir</span>
<lb n="4974"/><span>do chómhachtaibh ifrinn gan dul ar neamhnídh má oibrighid</span>
<lb n="4975"/><span>siad i gcoinnibh a chéile ar an gcuma san?  Caint gan</span>
<lb n="4976"/><span>chiall iseadh an chaint a déarfadh gur le cómhacht deamhain</span>
<lb n="4977"/><span>a smachtuighim-se deamhan.  Ní féidir cómhacht do</span>
<lb n="4978"/><span>smachtughadh ach le cómhacht is treise 'ná í.  Ní féidir</span>
<lb n="4979"/><span>cómhacht ifrinn do smachtughadh ach le cómhacht Dé.  Ní'l</span>
<lb n="4980"/><span>dul ó fhírinne an sgéil sin.  Tá cuid d'bhúr gclainn</span>
<lb n="4981"/><span>féin agus tá deamhain acu 'á chur amach leis an</span>
<lb n="4982"/><span>gcómhacht a thugas-sa dhóibh.  An cómhacht ó Bhílsebub an</span>
<lb n="4983"/><span>chómhacht san?  Ní'l aon dul agaibh ó n-a dh'admháil</span>
<lb n="4984"/><span>gur le cómhacht Dé a chuirim amach na deamhain.  Ná</span>
<lb n="4985"/><span>taisbeánan san go soiléir go bhfuil rígheacht Dé</span>
<lb n="4986"/><span>tagaithe i nbhúr measg?</span></p>
<lb n="4987"/>
<lb n="4988"/><p><span>Ach níor bh'aon mhaith bheith leó.  Níor dheineadar ansan</span>
<lb n="4989"/><span>ach iompáil agus a rádh, "Tabhair cómhartha éigin dúinn</span>
<lb n="4990"/><span>ó neamh go bhfuil cómhacht ó Dhia agat."  Agus é tar</span>
<lb n="4991"/><span>éis an deamhain a dhíbirt amach as an nduine os cómhair</span>
<lb n="4992"/><span>a súl! Ba mhór an iongnadh an mhailís agus an droch</span>
<lb n="4993"/><span>mhiotal a bhí istigh 'n-a gcroídhe.  Ach ba mhó go mór</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="4994"/><p><span>d'iongnadh 'ná san féin an fhoidhne a dhein an Slán-</span>
<lb n="4995"/><span>uightheóir leó, moladh go deó le n-a ghrásta gan teóra!</span></p>
<lb n="4996"/>
<lb n="4997"/><p><span>Ansan dúbhairt an Slánuightheóir focal agus is ceart</span>
<lb n="4998"/><span>dúinne machtnamh a dhéanamh air.  "An t-é ná fuil</span>
<lb n="4999"/><span>liom," ar seisean, "tá sé am' choinnibh, agus an t-é</span>
<lb n="5000"/><span>ná deinean cnuasach mar aon liom deinean sé</span>
<lb n="5001"/><span>sgaipeadh."</span></p>
<lb n="5002"/>
<lb n="5003"/><p><span>Is dócha go raibh daoine an uair sin ag éisteacht leis</span>
<lb n="5004"/><span>an Slánuightheóir agus go rabhadar, fé mar a bhíon a</span>
<lb n="5005"/><span>leithéidí anois agus fé mar atá a leithéidí riamh ó shin,</span>
<lb n="5006"/><span>a d'iaraidh dhá thaobh an sgéil a bhreith leó.  Bhí fhios acu</span>
<lb n="5007"/><span>an fuath a bheith ag uachtaránaibh na n-Iúdach do'n tSlán-</span>
<lb n="5008"/><span>uightheóir agus bhíodar a d'iaraidh gan fearg a chur ar</span>
<lb n="5009"/><span>na h-uachtaránaibh sin.  Bhí fhios acu, leis, an Slán-</span>
<lb n="5010"/><span>uightheóir a bheith ag déanamh maitheasa agus tairbhe ins</span>
<lb n="5011"/><span>gach aon bhall agus níor mhaith leó gabháil 'n-a choinnibh.</span>
<lb n="5012"/><span>Bhíodar i gcruadh-chás.  Ach do shocaruigh an Slánuightheóir</span>
<lb n="5013"/><span>an sgéal dóibh go tapaidh.  "An t-é ná fuil liom tá</span>
<lb n="5014"/><span>sé am' choinnibh, agus an t-é ná deinean cnuasach mar</span>
<lb n="5015"/><span>aon liom deinean sé sgaipeadh."</span></p>
<lb n="5016"/>
<lb n="5017"/><p><span>Bhí an focal san fíor i dtaobh na ndaoine gur labhradh</span>
<lb n="5018"/><span>leó é.  Oirean an focal dúinne chómh cruinn díreach</span>
<lb n="5019"/><span>agus d'oir sé dhóibh siúd.   Ní féidir do dhuine dhá</span>
<lb n="5020"/><span>shraing a bheith ar a bhogha aige i ngnó Dé.  Tá daoine</span>
<lb n="5021"/><span>agus ba mhaith leó Dia do shásamh agus sa n-am gcéadna</span>
<lb n="5022"/><span>ba mhaith leó an saoghal do shásamh, leis.  Is cuma iad</span>
<lb n="5023"/><span>nó an fear siopa úd a ghlaoidh ar a chléireach.  "A</span>
<lb n="5024"/><span>Sheághainín!" ar seisean.  "Teacht, a mháighistir,"</span>
<lb n="5025"/><span>arsa Seághainín.</span></p>
<lb n="5026"/>
<lb n="5027"/><p><span>"Ar chuiris an t-uisge ar an dtobac?" ar seisean.</span></p>
<lb n="5028"/>
<lb n="5029"/><p><span>"Do chuireas, a mháighistir," arsa Seághainín.</span></p>
<lb n="5030"/>
<lb n="5031"/><p><span>"Ar chuiris an ghainimh sa tsiúicre?" ar seisean.</span></p>
<lb n="5032"/>
<lb n="5033"/><p><span>"Do chuirseas, a mháighistir," arsa Seághainín.</span>
<lb n="5034"/></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="5035"/><p><span>"Ar chuiris an t-uisge sa bhainne a díolfar ar</span>
<lb n="5036"/><span>maidin?" ar seisean.</span></p>
<lb n="5037"/>
<lb n="5038"/><p><span>"Do chuireas, a mháighistir," arsa Seághainín.</span></p>
<lb n="5039"/>
<lb n="5040"/><p><span>"Seo, má 'seadh," ar seisean, "tar anso agus abair</span>
<lb n="5041"/><span>do phaidreacha go dtéighir a chodladh."</span></p>
<lb n="5042"/>
<lb n="5043"/><p><span>Cúrsaí gáirí iseadh Seághainín agus a mháighistir.  Ach</span>
<lb n="5044"/><span>cad 'déarfar leis an bhfear a bhéarfaidh chun an aonaigh</span>
<lb n="5045"/><span>an droch bhó agus a déarfaidh gur bó mhaith í, agus do</span>
<lb n="5046"/><span>dhíolfaidh í, agus do thógfaidh airgead maith uirthi, agus</span>
<lb n="5047"/><span>a fhios aige nách ceart í dhíol ach le búistéir éigin, agus</span>
<lb n="5048"/><span>ansan do thiocfaidh a bhaile agus 'déarfaidh a phaidreacha</span>
<lb n="5049"/><span>go diadha sar a dtéighidh sé a chodladh?</span></p>
<lb n="5050"/>
<lb n="5051"/><p><span>Is 'mó cuma, a phobul, i n-éaghmuis aon bheart mhí-</span>
<lb n="5052"/><span>mhacánta mar sin a dhéanamh,'n-ar féidir do'n Chríos-</span>
<lb n="5053"/><span>daidhe é féin do mhealladh agus do chur amú', ag casadh</span>
<lb n="5054"/><span>leis an dá shásamh a dhéanamh, ag casadh le Dia do shásamh,</span>
<lb n="5055"/><span>agus sa n-am gcéadna a dhúil féin 'sa tsaoghal so</span>
<lb n="5056"/><span>do shásamh.  Is dócha ná fuil aon dúil saoghalta gur</span>
<lb n="5057"/><span>deacra locht fhághail air 'ná an dúil a bhíon ag an athair</span>
<lb n="5058"/><span>nó ag an máthair sa ghnó a chuirfeadh ar a gcumas rud</span>
<lb n="5059"/><span>éigin fóghanta dhéanamh d'á gclainn.  Ach measaim gur</span>
<lb n="5060"/><span>minic, nuair a tugtar an iomad sriain do'n dúil sin,</span>
<lb n="5061"/><span>gur beag má tá aon dúil is mó a thagan idir dhuine</span>
<lb n="5062"/><span>agus Dia 'ná é.  Conus a bheidh an sgéal ar ball ag an</span>
<lb n="5063"/><span>nduine atá ag briseadh a chroídhe ó mhaidin go h-oídhche</span>
<lb n="5064"/><span>agiis ó Luan go Satharn, a d'iaraidh teacht ar raint</span>
<lb n="5065"/><span>éigin de shaidhbhreas an tsaoghail seo chun a chlainne</span>
<lb n="5066"/><span>chur i gcrích i gcóir a saoghal anso, agus ná tugan uain</span>
<lb n="5067"/><span>choídhche dhó féin ar aon rud a dhéanamh dóibh a chuirfeadh</span>
<lb n="5068"/><span>sólás síoruidhe na bhflathas i n-áirighthe dhóibh?  Feuch</span>
<lb n="5069"/><span>ar an bhfocal a dúbhairt an Slánuightheóir: "An t-é ná</span>
<lb n="5070"/><span>fuil liom," ar seisean, "tá sé am' choinnibh."  Cé h-iad</span>
<lb n="5071"/><span>na daoine atá leis?  Na daoine, d'réir dheabhraimh,</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="5072"/><p><span>a bhíon i n-aon obair leis.  Na daoine atá ag déanamh</span>
<lb n="5073"/><span>na h-oibre 'n-a theannta.  An mhuintir atá ag tabhairt</span>
<lb n="5074"/><span>conganta dhó chun daoine bhreith saor go flathas Dé.</span>
<lb n="5075"/><span>Tá a lán daoine gur fhág sé ar a gcumas an congnamh</span>
<lb n="5076"/><span>san a thabhairt dó.  Tá, ar dtúis, an Eaglais.  An</span>
<lb n="5077"/><span>Pápa agus na h-easboig agus na sagairt.  An mhuintir</span>
<lb n="5078"/><span>a cheap sé féin chun an chreidimh a mhúineadh do'n chine</span>
<lb n="5079"/><span>daona agus iad a choimeád ar bhealach a leasa le</span>
<lb n="5080"/><span>teagasg agus le cómhairle agus le dlíghthibh tairbheacha.</span>
<lb n="5081"/><span>Tá, ansan, na Críosdaidhthe fóghanta, ar fuid an domhain,</span>
<lb n="5082"/><span>a chaithean a mbeatha go maith agus go cráibhtheach agus</span>
<lb n="5083"/><span>go diadha, agus a thugan, le feabhas a mbeatha féin,</span>
<lb n="5084"/><span>deagh-shampla do gach aoine a bhíon ag feuchaint ortha.</span>
<lb n="5085"/><span>Deinid na Críosdaidhthe fóghanta san tairbhe ná féadfadh</span>
<lb n="5086"/><span>sagart ná easbog a dhéanamh, go minic.  Tá daoine sa</span>
<lb n="5087"/><span>tsaoghal agus níor bheag dhuit deag-chómhairle thabhairt</span>
<lb n="5088"/><span>dóibh chun a chur fhiachaibh ortha gan an chómhairle do</span>
<lb n="5089"/><span>ghlacadh; níor bheag dhuit a rádh leó a leas a dhéanamh</span>
<lb n="5090"/><span>chun a chur fhiachaibh ortha a n-aimhleas a dhéanamh.  Ní</span>
<lb n="5091"/><span>h-aon mhaith caint a dhéanamh le n-a leithéidí.  Ach nuair</span>
<lb n="5092"/><span>a chíd siad an deagh-shampla, nuair a chíd siad duine eile</span>
<lb n="5093"/><span>ag déanamh an ghnímh fhóghanta agus gan é ag cuimhneamh</span>
<lb n="5094"/><span>i n-aon chor ortha féin, dar leó, is minic go ndeinid siad</span>
<lb n="5095"/><span>aithris air.  Deinid siad, tríd an ndeagh-shampla, an</span>
<lb n="5096"/><span>gníomh fóghanta ná déanfaidís choídhche de bhárr cómhairle.</span></p>
<lb n="5097"/>
<lb n="5098"/><p><span>Ar an gcuma san, is 'mó sórd daoine atá ag cabh-</span>
<lb n="5099"/><span>rughadh leis an Slánuightheóir sa n-obair go dtáinig sé</span>
<lb n="5100"/><span>ar an saoghal so chun a dhéanta.  Ach measaim féin</span>
<lb n="5101"/><span>ná fuil aon aicme daoine, agus an Eaglais féin do chur</span>
<lb n="5102"/><span>leis, is mó atá sáithte isteach sa n-obair, agus ag</span>
<lb n="5103"/><span>déanamh na h-oibre i dteannta an tSlánuightheóra,</span>
<lb n="5104"/><span>moladh go deó leis, 'ná an t-athair agus an mháthair atá</span>
<lb n="5105"/><span>ag tógáilt a gclainne dhó.</span>
<lb n="5106"/></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="5107"/><p><span>Glacan an Eaglais an chlann nuair a baistthear</span>
<lb n="5108"/><span>iad.  Ní fheicean an Eaglais arís iad go dtéid siad</span>
<lb n="5109"/><span>ag foghluim Teagasg Críosdaidhe.  Ansan cuirean</span>
<lb n="5110"/><span>an Eaglais fé láimh Easboig iad.  As san amach ní</span>
<lb n="5111"/><span>fheicean an Eaglais iad ach nuair a thagaid siad chun</span>
<lb n="5112"/><span>faoisdine dhéanamh agus chun Comaoine ghlacadh.  I</span>
<lb n="5113"/><span>gcaitheamh na h-aimsire sin go léir tá an chlann san</span>
<lb n="5114"/><span>fé shúil agus fé láimh a n-athar agus a máthar.  Má</span>
<lb n="5115"/><span>théighean an chlann san ar strae, má dhéinid siad a</span>
<lb n="5116"/><span>n-aimhleas, má imthighid siad ar fán ó'n Slánuightheóir</span>
<lb n="5117"/><span>a cheannuigh le n-a chuid fola ró naomhtha iad, cé h-é is</span>
<lb n="5118"/><span>mó a chaithfidh freagairt ionta?  Cé air go dtiocfaidh</span>
<lb n="5119"/><span>an Slánuightheóir 'ghá n-éileamh níos déine 'ná mar a</span>
<lb n="5120"/><span>dh'éileóchaidh sé ar aoinne eile iad?  Gan amhras,</span>
<lb n="5121"/><span>éileóchaidh sé go dian iad ar an uile dhuine go raibh aon</span>
<lb n="5122"/><span>lámh aige ionta, chun a leasa ná chun a n-aimhleasa.</span>
<lb n="5123"/><span>Éileóchaidh sé ar an sagart iad, ach b'fhéidir go bhféadfadh</span>
<lb n="5124"/><span>an sagart a rádh: "Dheineas mo dhícheal dóibh, a</span>
<lb n="5125"/><span>Thighearna, ach níor thug an t-athair ná an mháthair aon</span>
<lb n="5126"/><span>chongnamh dom."  Is lúgha an cumas a bhí ag an easbog</span>
<lb n="5127"/><span>ortha 'ná mar a bhí ag an sagart féin.  Éileóchaidh an</span>
<lb n="5128"/><span>Slánuightheóir iad, go dian, ar an uile dhuine a thug droch</span>
<lb n="5129"/><span>radharc ná droch chómhairle ná droch shampla dhóibh, ar</span>
<lb n="5130"/><span>an uile dhuine do shéid droch smuíneamh fútha le focal</span>
<lb n="5131"/><span>mí-gheanmnaidhe nó le feuchaint mhí-gheanmnaidhe nó</span>
<lb n="5132"/><span>le teangabháil mhí-gheanmnaidhe.  Cad é an freagra</span>
<lb n="5133"/><span>bheidh ag an nduine sin le tabhairt an uair sin</span>
<lb n="5134"/><span>ar an Slánuightheóir?  Ansan iseadh thuigfidh an</span>
<lb n="5135"/><span>duine sin brígh na cainte a dúbhairt an Slánuightheóir</span>
<lb n="5136"/><span>nuair a dúbhairt sé, an t-é a thabharfadh droch shampla</span>
<lb n="5137"/><span>do leanbh gur bh'fhearra dhó, sar a dtug sé an</span>
<lb n="5138"/><span>droch shampla san uaidh, go gcurfaí cloch ar a</span>
<lb n="5139"/><span>mhuineál agus é chaitheamh sa bhfaraige.  Ba chruaidh</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="5140"/><p><span>an focal é, ach tuigfear an uair sin nár mhisde dhó bheith</span>
<lb n="5141"/><span>ní ba chruadha.</span></p>
<lb n="5142"/>
<lb n="5143"/><p><span>Ach ní fiú trácht ar aon éileamh, pé déine a bheidh ann,</span>
<lb n="5144"/><span>a dhéanfaidh an Slánuightheóir ar na daoine ba chiontach</span>
<lb n="5145"/><span>leis an gcailleamhaint, seachas an t-éileamh a dhéanfaidh</span>
<lb n="5146"/><span>sé ar an athair agus ar an máthair.</span></p>
<lb n="5147"/>
<lb n="5148"/><p><span>"Dheineas mo dhícheal dóibh," a déarfaidh an t-athair,</span>
<lb n="5149"/><span>b'fhéidir.  "Níor thugas suaimhneas lae ná oídhche dhom</span>
<lb n="5150"/><span>féin ach ag obair dóibh.  Do shaothruigheas saidhbhreas,</span>
<lb n="5151"/><span>dóibh.  Chuireas i gcrích iad go neamhspleadhach.</span>
<lb n="5152"/><span>"Dheinis," a déarfaidh an Slánuightheóir, b'fhéidir, "ach</span>
<lb n="5153"/><span>ní h-é sin a bhí agam-sa 'á iaraidh ort a dhéanamh dóibh.</span>
<lb n="5154"/><span>D'fhéadfainn féin an saidhbhreas san a thabhairt, dóibh,</span>
<lb n="5155"/><span>agus duit-se, dá mb' é mo thoil é, nó dá mb' é b'fhearr</span>
<lb n="5156"/><span>chun iad do chur ar leas a n-anama.  Tá an saidhbhreas</span>
<lb n="5157"/><span>acu anois.  B'fhearra dhóibh go mór gur dealbh ó</span>
<lb n="5158"/><span>shaidhbhreas saoghalta a dh'fhágfá iad ach saidhbhreas a</span>
<lb n="5159"/><span>gcreidimh a thabhairt dóibh agus d'fhágáilt acu.  D'fhágais</span>
<lb n="5160"/><span>saidhbhreas saoghalta acu.  Dheinis daoine uaisle dhíobh,</span>
<lb n="5161"/><span>dar leat, agus thugais faillighe i ngnó t'anama féin</span>
<lb n="5162"/><span>chun daoine uaisle dhéanamh díobh.  Feuch cad 'tá dh'á</span>
<lb n="5163"/><span>bhárr acu.  Ní creideamh ná cráibhtheacht, Aifrean ná</span>
<lb n="5164"/><span>órd, paidir ná créidh, ná aon nídh eile a bhainean lem'</span>
<lb n="5165"/><span>ghnó-sa, atá ag déanamh buartha dhóibh, ach uabhar agus</span>
<lb n="5166"/><span>uaisleacht shaoghalta agus eirighe-anáirde.  Ní'l aon</span>
<lb n="5167"/><span>aidhm ná aon chuimhneamh acu ar staonadh ó aon pheacadh,</span>
<lb n="5168"/><span>agus tá an saidhbhreas acu, ad' dhiaidh-se, chun na ndroch</span>
<lb n="5169"/><span>mhian do shásamh.  Dá ndéantá-sa an gnó a cuireadh</span>
<lb n="5170"/><span>'n-a chúram ort mar a bhí ceart agat é dhéanamh</span>
<lb n="5171"/><span>bhéadh a mhalairt de sgéal anois acu, agus agat-sa,</span>
<lb n="5172"/><span>agus agam-sa.  Dá gcurthá rómhat fios aitheanta a</span>
<lb n="5173"/><span>gcreidimh a mhúineadh dhóibh, fé mar a tháinig ciall agus</span>
<lb n="5174"/><span>tuisgint dóibh; dá gcurthá 'n-a luighe ar a n-aigne,</span></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="5175"/><p><span>ó thusach, nách i gcóir an tsaoghail seo do cruthuigheadh</span>
<lb n="5176"/><span>iad ach i gcóir aoibhnis na bhflathas, go rabhas-sa tar éis</span>
<lb n="5177"/><span>an aoibhnis sin a cheannach dóibh go daor, nár cheart</span>
<lb n="5178"/><span>dóibh blúire suime chur sa tsaoghal so ach sa mhéid go</span>
<lb n="5179"/><span>ndéanfadh sé iad a dh'ollamhughadh i gcóir an aoibhnis</span>
<lb n="5180"/><span>ar an saoghal eile; ansan, dá gcurthá cómhairle de'n</span>
<lb n="5181"/><span>tsórd san i bhfeidhm ortha le smacht, leis an smacht</span>
<lb n="5182"/><span>a cuireadh ar do chumas os a gcionn, agus é dhéanamh</span>
<lb n="5183"/><span>go breagh, réidh, stuama, daigean, bheidís ar do thoil</span>
<lb n="5184"/><span>féin agus ar mo thoil-se agat sar ar "chruaidh an</span>
<lb n="5185"/><span>tslat"; bheidís anois 'n-a gCríosdaidhthe úmhala, cráibh-</span>
<lb n="5186"/><span>theacha, diadha againn, i n-inead bheith mar atáid siad, 'n-a</span>
<lb n="5187"/><span>maistíní ceanndána gan beann ar Dhia ná ar dhuine</span>
<lb n="5188"/><span>acu.  Tá an sgéal go h-olc anois acu agus tusa fé</span>
<lb n="5189"/><span>ndear é.  Tá aimhleas déanta agat dóibh-sin agus duit</span>
<lb n="5190"/><span>féin, agus gearrfaidh an t-aimhleas san amach tusa</span>
<lb n="5191"/><span>agus iad-san ó aoibhneas na bhflathas ar feadh na</span>
<lb n="5192"/><span>síoruidheachta."</span></p>
<lb n="5193"/>
<lb n="5194"/><p><span>Is maith an bhail, a phobul, ar an athair nó ar an</span>
<lb n="5195"/><span>máthair a bheidh sa chás san má's féidir dóibh a rádh</span>
<lb n="5196"/><span>an uair sin leis an Slánuightheóir, "A Thighearna,</span>
<lb n="5197"/><span>feuch siar ar mo bheatha.  Chíon tú féin gur dheineas mo</span>
<lb n="5198"/><span>dhícheal, ó'n lá a chuir Dia chúgham gach duine acu, chun</span>
<lb n="5199"/><span>iad a chur ar an slígh gcóir chúghat-sa.  Mhúineas an</span>
<lb n="5200"/><span>creideamh dóibh.  Mhúineas a bpaidreacha dhóibh.  Bhínn</span>
<lb n="5201"/><span>gach aon ré sholuis ag guidhe chun Dé ortha 'ghá iaraidh</span>
<lb n="5202"/><span>ar Dhia iad a chur ar a leas.  Níor airigh aoinne acu</span>
<lb n="5203"/><span>riamh amach as mo bhéal focal a thabharfadh droch shampla</span>
<lb n="5204"/><span>dhóibh.  Ach i n-aimhdheóin mo dhíchil, chómh luath agus do</span>
<lb n="5205"/><span>neartuigheadar d'imthigheadar uaim ar aimhleas a</span>
<lb n="5206"/><span>n-anama.  A Thighearna, ná bíodh milleán agat orm.</span>
<lb n="5207"/><span>Dheineas mo dhícheal!"</span></p>
<lb n="5208"/>
<lb n="5209"/><p><span>Is maith an bhail ar an t-é d'fhéadfaidh freagra de'n</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="5210"/><p><span>tsórd san a thabhairt nuair a thiocfaidh an t- Éiltheóir.</span>
<lb n="5211"/><span>Anois an t-am ag aithreachaibh agus ag máithreachaibh</span>
<lb n="5212"/><span>chun machtnaimh a dhéanamh ar an sgéal.</span></p>
<lb n="5213"/>
<lb n="5214"/><p><span>Dein do dhícheal chun Críosdaidhthe maithe dhéanamh</span>
<lb n="5215"/><span>de d'chlainn.  Fág an chuid eile fé Dhia.  Ní'l aoinne</span>
<lb n="5216"/><span>ar bith chun Críosdaidhthe maithe dhéanamh díobh ach tusa</span>
<lb n="5217"/><span>agus Dia.  Is uathbhásach an phribhiléid a thug Dia na</span>
<lb n="5218"/><span>glóire dhuit nuair a thug sé daoine dhuit ar an gcuma</span>
<lb n="5219"/><span>san chun go ndéanfá Críosdaidhthe maithe dhíobh!  Déan-</span>
<lb n="5220"/><span>faidh sé féin an obair ad' theannta.  Ná bíodh sé le</span>
<lb n="5221"/><span>rádh ar ball aige go mbéadh an rath ar an obair mura</span>
<lb n="5222"/><span>mbéadh tusa 'ghá lot.  Ná bíodh sé le casadh leat ag an</span>
<lb n="5223"/><span>Slánuightheóir Naomhtha go raibh sé féin ag cnuasach</span>
<lb n="5224"/><span>agus go rabhais-se ag sgaipeadh.</span></p>
<lb n="5225"/>
<lb n="5226"/><p><span>Go dtugaidh Dia a ghrásta do gach aoinne go bhfuil</span>
<lb n="5227"/><span>cúram clainne air, chun na clainne thógaint mar is</span>
<lb n="5228"/><span>cóir i ngrádh agus i n-eagla an Tighearna.  Amen.</span></p>
<lb n="5229"/>
<lb n="5230"/><p><span>XXII.</span></p>
<lb n="5231"/>
<lb n="5232"/><p><span>AN TRÍMHADH DOMHNACH DE'N CHARAIGHEAS.</span></p>
<lb n="5233"/>
<lb n="5234"/><p><span>Seanmóin a Dó.</span></p>
<lb n="5235"/>
<lb n="5236"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Lúcás II.)</span></p>
<lb n="5237"/>
<lb n="5238"/><p><span>"Agus is measa staid deirineach an duine sin 'ná</span>
<lb n="5239"/><span>a chéad staid."</span></p>
<lb n="5240"/>
<lb n="5241"/><p><span>Deir na h-aithreacha naomhtha, a phobul, gur ar</span>
<lb n="5242"/><span>náisiún na n-Iúdach, ar chlainn Isráeil, a bhí ár</span>
<lb n="5243"/><span>Slánuightheóir ag trácht nuair a labhair sé an chaint sin.</span>
<lb n="5244"/><span>Gur bh'iad Clann Isráeil an "duine" gur cuireadh</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="5245"/><p><span>an deamhan amach as ar dtúis, agus nár thug an aire</span>
<lb n="5246"/><span>cheart dó féin, agus gur tháinig an deamhan san isteach</span>
<lb n="5247"/><span>airís ann, agus nách i n'aonar a tháinig sé an tarna</span>
<lb n="5248"/><span>h-uair, ach gur thug sé leis isteach seacht ndeamhain eile</span>
<lb n="5249"/><span>ba mheasa 'ná é féin.  Míníghid na h-aithreacha brígh</span>
<lb n="5250"/><span>na cainte ar an gcuma so.</span></p>
<lb n="5251"/>
<lb n="5252"/><p><span>Nuair a bhí Clann Isráeil sa n-Éigipt bhíodar fé</span>
<lb n="5253"/><span>smacht na n-Éigipteach, agus bhí béasa agus nósa</span>
<lb n="5254"/><span>peacamhla na n-Éigipteach glacaithe acu agus iad ag</span>
<lb n="5255"/><span>maireachtaint d'á réir.  Ansan do chuir Dia Maois</span>
<lb n="5256"/><span>chúcha agus thug sé amach as an Éigipt iad, agus thug sé</span>
<lb n="5257"/><span>na deich n-aitheanta dhóibh agus an tsean-dlígh go léir,</span>
<lb n="5258"/><span>agus b'éigean dóibh droch nósa agus droch bhéasa na</span>
<lb n="5259"/><span>n-Éigipteach a chur uatha agus maireachtaint do réir</span>
<lb n="5260"/><span>na dlíghe a thug Dia dhóibh tré láimh Mhaoise.  Bhí an</span>
<lb n="5261"/><span>annsprid truaillighthe díbeartha amach asta ansan, agus</span>
<lb n="5262"/><span>bhí Dia ag faire ortha i gcómhnuighe, agus nuair a dheinidís</span>
<lb n="5263"/><span>an peacadh chuireadh sé pionós ortha a chuireadh fhiachaibh</span>
<lb n="5264"/><span>ortha iompáil ar Dhia agus aithrighe dhéanamh.  Pionós</span>
<lb n="5265"/><span>díobh san ab eadh leigint do rígh Bhabulóin teacht le n-a</span>
<lb n="5266"/><span>shlóighte agus buachtaint ortha agus a dtír do sgrios,</span>
<lb n="5267"/><span>agus an méid nár cuireadh chun báis díobh do bhreith</span>
<lb n="5268"/><span>leis, i n-aon tréad amháin, i mbraighdeanas, soir go</span>
<lb n="5269"/><span>cathair Bhabulóin.  Nuair a bhí an pionós san fuilingthe</span>
<lb n="5270"/><span>acu agus aithrighe déanta acu sa bhraighdeanas, b'é</span>
<lb n="5271"/><span>toil Dé gur leigeadh siar abhaile airís iad, agus bhíodar</span>
<lb n="5272"/><span>diadha go leór ar feadh tamaill.  Ach do chromadar</span>
<lb n="5273"/><span>ar dhul i n-olcas airís agus do cuireadh pionós airís</span>
<lb n="5274"/><span>ortha, go dtí, fé dheire, gur iompuigheadar amach chómh</span>
<lb n="5275"/><span>h-olc san nár dhein aon tsaghas pionóis aon tairbhe</span>
<lb n="5276"/><span>dhóibh.  Bhí an chéad deamhan a cuireadh amach, bhí sé</span>
<lb n="5277"/><span>tagaithe isteach airís agus na seacht ndeamhain eile</span>
<lb n="5278"/><span>ba mheasa 'ná é féin tabhartha leis isteach aige agus</span></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="5279"/><p><span>bhí seilbh istigh acu go daingean.  Ansan iseadh bhí an</span>
<lb n="5280"/><span>sgéal go h-olc ag sliocht Isráeil.  Ansan do tháinig</span>
<lb n="5281"/><span>an Slánuightheóir ag triall ortha, fé mar a bhí geallta</span>
<lb n="5282"/><span>dhóibh ó thusach, agus ní leigfeadh corp aimhleasa agus</span>
<lb n="5283"/><span>droch aigne dhóibh iad féin d'úmhlughadh roimis agus é</span>
<lb n="5284"/><span>ghlacadh.  Dhiúltuigheadar dó agus thugadar easonóir</span>
<lb n="5285"/><span>dó agus chuireadar chun báis é.  Tamall 'n-a dhiaigh san</span>
<lb n="5286"/><span>tháinig na Rómhánaigh agus dheineadar ar shliocht Isráeil</span>
<lb n="5287"/><span>agus ar chathair Ierúsaleim léir-sgrios fola agus teine</span>
<lb n="5288"/><span>agus gorta agus báis ná fuil cúntas ar a leithéid eile</span>
<lb n="5289"/><span>i leabhraibh an domhain.</span></p>
<lb n="5290"/>
<lb n="5291"/><p><span>Deir na h-aithreacha naomhtha céadna go bhfuil brígh</span>
<lb n="5292"/><span>eile, leis, le caint an tSlánuightheóra sa n-áit sin.</span>
<lb n="5293"/><span>Gur b' é an Críosdaidhe a théighean agus a dheinean</span>
<lb n="5294"/><span>faoisdin mhaith an duine go gcurtar an annsprid</span>
<lb n="5295"/><span>truaillighthe amach as.  Ansan bíon anam an Chríos-</span>
<lb n="5296"/><span>daidhe sin glan, mar a bhéadh tigh a bhéadh sguabtha,</span>
<lb n="5297"/><span>sgiomartha, ceartuighthe, curtha i dtreó.  Ach ní thugan</span>
<lb n="5298"/><span>an Críosdaidhe sin aireachas ceart d'á thigh.  Fágan sé</span>
<lb n="5299"/><span>na dóirse go léir ar leathadh.  Tá a shúile ar dian-leathadh</span>
<lb n="5300"/><span>chun gach droch radhairc a dh' fheisgint.  Tá a chluasa ar</span>
<lb n="5301"/><span>leathadh chun gach droch fhocail a dh'aireachtaint agus do</span>
<lb n="5302"/><span>ghlacadh.  Tá a aigne ar osgailt chun an droch smuínimh</span>
<lb n="5303"/><span>a ghlacadh agus chun machtnaimh a dhéanamh air, i n-inead</span>
<lb n="5304"/><span>é dhíbirt chun siúbhail láithreach.  Tá a thoil ar bogadh</span>
<lb n="5305"/><span>agus ar guagadh, gan stuaim, gan daingean, ollamh</span>
<lb n="5306"/><span>ar ghabháil le gach aon tsaghas pléisiúir a casfar 'n-a</span>
<lb n="5307"/><span>threó, gan a fhiafraighe dhé féin an olc é nó an maith</span>
<lb n="5308"/><span>é, an dleaghthach é nó an aindleaghthach é.  Ansan fillean</span>
<lb n="5309"/><span>an annsprid.  Chíon sé an chuma 'n-a bhfuil an duine</span>
<lb n="5310"/><span>sin.  Chíon sé go bhfuil slígh a ndóithin d'á thuille sa</span>
<lb n="5311"/><span>tigh sin 'n-a theannta féin.  Imthighean sé agus tugan</span>
<lb n="5312"/><span>sé leis na seacht ndeamhain eile agus téighid siad isteach.</span>
<lb n="5313"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="5314"/><p><span>Cé h-é an Críosdaidhe sin, a phobul?  Go bhfóiridh</span>
<lb n="5315"/><span>Dia orainn, tá fhios againn go léir cé h-é féin.  Aon</span>
<lb n="5316"/><span>Chríosdaidhe a théighean agus a dheinean faoisdin mhaith</span>
<lb n="5317"/><span>agus a gheibhean asbolóid agus go maithtear na peacaí</span>
<lb n="5318"/><span>troma dhó, agus ansan d'imthighean agus d'fhillean ar</span>
<lb n="5319"/><span>na peacaíbh céadna airís, fé mar fhillean an madra</span>
<lb n="5320"/><span>ar a aisioc, siné an Críosdaidhe ar ar labhair an Slán-</span>
<lb n="5321"/><span>uightheóir an uair úd.  Siné an tigh gur cuireadh an ann-</span>
<lb n="5322"/><span>sprid amach as le cómhacht an Tighearna, an tigh a</span>
<lb n="5323"/><span>sguabadh agus do glanadh le grásta Dé, agus nár</span>
<lb n="5324"/><span>tugadh aireachas ceart dó 'n-a dhiaigh san.  Ní gádh dhom</span>
<lb n="5325"/><span>iad a dh'áireamh, a phobul.  Is díobh an fear a tháinig</span>
<lb n="5326"/><span>agus d'admhuigh go raibh sé ar meisge an oiread san</span>
<lb n="5327"/><span>uaireanta, agus do gheall, sar a bhfuair sé an asbolóid,</span>
<lb n="5328"/><span>ná cuirfeadh sé é féin ar meisge airís, agus nár</span>
<lb n="5329"/><span>bh'fhada 'n-a dhiaigh go bhfeacathas caoch ar meisge é.  Is</span>
<lb n="5330"/><span>díobh an fear a tháinig agus d'admhuigh go mbíodh sé ag</span>
<lb n="5331"/><span>briseadh na saoire, ag fanamhaint ó Aifrean an</span>
<lb n="5332"/><span>Domhnaigh nó an lae shaoire, le corp leisge; agus do</span>
<lb n="5333"/><span>gheall go cruaidh, sar a bhfuair sé an asbolóid, go</span>
<lb n="5334"/><span>mbéadh an t-Aifrean aige feasta, gach Domhnach agus</span>
<lb n="5335"/><span>lá saoire, an fhaid ba thoil le Dia a shláinte agus a</span>
<lb n="5336"/><span>choisidheacht d'fhágáilt aige; agus 'n-a dhiaigh san nár</span>
<lb n="5337"/><span>ró fhada go bhfuaradh istigh sa bhaile airís é, lá breagh</span>
<lb n="5338"/><span>Domhnaigh, 'ghá shearradh féin le díomhaointeas, agus an</span>
<lb n="5339"/><span>t-Aifrean ar siúbhal.  Is díobh an fear a tháinig agus</span>
<lb n="5340"/><span>d'admhuigh gur bhéas aige bheith ag cúlchaint ar a chómhar-</span>
<lb n="5341"/><span>sain, agus do gheall go prínsiobálta, sar a bhfuair sé</span>
<lb n="5342"/><span>an asbolóid, go gcoimeádfadh sé a bhéal dúnta feasta</span>
<lb n="5343"/><span>nuair a bhéadh aon rud 'ghá spriocadh chun an droch fhocail</span>
<lb n="5344"/><span>a rádh i gcoinnibh a chómharsan ; agus nár ró fhada 'n-a</span>
<lb n="5345"/><span>dhiaigh san gur h-airigheadh an gearrachán céadna ar</span>
<lb n="5346"/><span>siúbhal aige ar gach aon chómharsain nár thaithn leis.</span>
<lb n="5347"/></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="5348"/><p><span>Is díobh an fear a tháinig agus d'admhuigh i láthair</span>
<lb n="5349"/><span>Dé gur bhéas leis bheith ag labhairt go mí-bhanamhail, ag</span>
<lb n="5350"/><span>labhairt cainteana barbaraithe, os cómhair óg agus</span>
<lb n="5351"/><span>aosta, agus do gheall ó chroídhe ná labharfadh sé airís</span>
<lb n="5352"/><span>iad, mar níor bh'fhéidir aon asbolóid a thabhairt dó</span>
<lb n="5353"/><span>mura ngealladh ; agus nár bh'fhada 'n-a dhiaigh san go</span>
<lb n="5354"/><span>bhfeacathas é agus a chlaibín shalach ar siúbhal aige agus</span>
<lb n="5355"/><span>é ag miongháirí, agus go gcuirfeadh sé náire ar</span>
<lb n="5356"/><span>dhiabhal ó ifrean féin bheith ag éisteacht le n-a</span>
<lb n="5357"/><span>chaint!</span></p>
<lb n="5358"/>
<lb n="5359"/><p><span>Mar sin dóibh, a phobul.  Siniad na daoine go</span>
<lb n="5360"/><span>gcurtar deamhan amach asta le cómhacht an</span>
<lb n="5361"/><span>tSlánuightheóra nuair a dheinid siad faoisdin mhaith agus go</span>
<lb n="5362"/><span>dtagan an deamhan céadna agus seacht ndeamhain eile</span>
<lb n="5363"/><span>is measa 'ná é isteach ionta airís, i dtreó gur seacht</span>
<lb n="5364"/><span>measa a bhíon an sgéal acu sa deire 'ná mar a bhí i</span>
<lb n="5365"/><span>dtusach bára.</span></p>
<lb n="5366"/>
<lb n="5367"/><p><span>Ach ní h-alaidh dhúinn, a phobul, gan an sgéal do</span>
<lb n="5368"/><span>thuisgint i gceart.  Ná measadh aoinne go bhfuilim 'ghá</span>
<lb n="5369"/><span>rádh go bhfuil ar chumas aon Chríosdaidhe, as a ghustal</span>
<lb n="5370"/><span>agus as a neart féin, a gheallamhaint ná tuitfeadh sé</span>
<lb n="5371"/><span>sa pheacadh airís agus ansan an gheallamhaint</span>
<lb n="5372"/><span>sin do sheasamh.  Duine gan chiall iseadh an duine</span>
<lb n="5373"/><span>do cheapfadh i n'aigne go bhféadfadh sé é féin</span>
<lb n="5374"/><span>a choimeád gan tuitim i bpeacadh agus an coimeád</span>
<lb n="5375"/><span>san a dhéanamh a' neart a thoile agus a thuisgiona</span>
<lb n="5376"/><span>féin.  An Críosdaidhe n-a mbéadh sé de dhíth céille air</span>
<lb n="5377"/><span>beartughadh de'n tsórd san a dhéanamh i n' aigne, ní</span>
<lb n="5378"/><span>fada a ruithfeadh leis nuair a múinfí ciall dó, agus</span>
<lb n="5379"/><span>is ciall cheannaigh a múifí dhó.  Gheóbhadh sé é féin ar</span>
<lb n="5380"/><span>lár sa pheacadh sar an mbéadh fhios i gceart aige cad</span>
<lb n="5381"/><span>a bhí imthighthe air.</span></p>
<lb n="5382"/>
<lb n="5383"/><p><span>Má 'seadh, a déarfaidh duine, b'fhéidir, conus is cóir</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="5384"/><p><span>milleán a bheith ar dhuine mar gheall ar rud ná fuil</span>
<lb n="5385"/><span>leigheas aige air?</span></p>
<lb n="5386"/>
<lb n="5387"/><p><span>Ní cóir milleán a bheith air má's fíor ná fuil aon</span>
<lb n="5388"/><span>leigheas aige air, ach ní fíor.  Tá leigheas aige air má</span>
<lb n="5389"/><span>tá neart lasmuich d'á neart féin agus gan aon bhac</span>
<lb n="5390"/><span>air an neart eile sin do tharang chuige.  Tá neart</span>
<lb n="5391"/><span>grásta Dé aige, lasmuich d'á neart féin, agus ní'l</span>
<lb n="5392"/><span>bac air an neart san do tharang chuige coitchianta.  Tá</span>
<lb n="5393"/><span>cogar ó'n Spioraid Naomh istigh 'n-a chroídhe 'ghá rádh leis,</span>
<lb n="5394"/><span>nuair a chuirean an namhaid cath air, glaodhach ar Dhia</span>
<lb n="5395"/><span>agus neart grásta Dé a dh'iaraidh i gcoinnibh an namhad.</span>
<lb n="5396"/><span>Má chuirean sé neamhshuim sa chogar san, agus ansan</span>
<lb n="5397"/><span>má gheibhean an namhaid an lámh uachtair air, conus is</span>
<lb n="5398"/><span>féidir dó a rádh ná raibh leigheas aige air?  Nách le</span>
<lb n="5399"/><span>n-a thoil mhacánta a chuir sé neamhshuim sa chogar a</span>
<lb n="5400"/><span>bhí ag an Spioraid Naomh 'á thabhairt dó?  Nách le n-a</span>
<lb n="5401"/><span>thoil mhacánta a dh'fhág sé gan tarang chuige an neart</span>
<lb n="5402"/><span>a bhí le fághail aige dá mba mhaith leis é dh'iaraidh?  Ansan</span>
<lb n="5403"/><span>do bhuaidh an namhaid air.  Cé eile gur ceart an milleán</span>
<lb n="5404"/><span>a bheith air ach ar an nduine sin féin?  Ní h-eadh, ach is</span>
<lb n="5405"/><span>amhlaidh mar a bhí an sgéal aige, agus má feuchtar</span>
<lb n="5406"/><span>cruinn isteach sa ghnó chífear é, níor dhein sé troid</span>
<lb n="5407"/><span>dáiríribh i n-aghaidh an namhad.  Níor bh' fhearr leis rud</span>
<lb n="5408"/><span>a dh'imtheóchadh air 'ná an namhaid a dh'fhághail an lámh</span>
<lb n="5409"/><span>uachtair air.  Bhí an claonadh chun an pheacaidh istigh</span>
<lb n="5410"/><span>'n-a chroídhe féin agus, bíodh go raibh sé 'ghá leigint air</span>
<lb n="5411"/><span>troid a dhéanamh, níor bh' fhearr leis rud a dh'imtheóchadh</span>
<lb n="5412"/><span>air 'ná an namhaid 'ghá chomaint isteach sa pheacadh.  Rud</span>
<lb n="5413"/><span>ana cham, ana chlaon, ana neamhfhírinneach, iseadh aigne</span>
<lb n="5414"/><span>an duine uaireanta.  Is minic ná bíon sa troid a</span>
<lb n="5415"/><span>deintear i n-aghaidh an pheacaidh ach "Tóg uaim é agus</span>
<lb n="5416"/><span>gan uaim ach é!"  Ní troid dáiríribh a deintear.</span></p>
<lb n="5417"/>
<lb n="5418"/><p><span>Is fearra dhúinn feuchaint, lom díreach, idir an dá</span></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="5419"/><p><span>shúil, ar an sgéal, le h-eagla ná béimís ach 'ghár mealladh</span>
<lb n="5420"/><span>féin, 'ghá leigint orainn linn féin go bhfuil troid</span>
<lb n="5421"/><span>dáiríribh againn d'á dhéanamh i gcoinnibh ár namhad agus</span>
<lb n="5422"/><span>go mb' fhéidir go bhfeicean Dia ná fuil aon fhírinne</span>
<lb n="5423"/><span>i n-ár dtroid.  Sidé an cómhartha a thaisbeánfaidh cé</span>
<lb n="5424"/><span>'cu troid dílis atá againn 'á dhéanamh nó nách eadh.  An</span>
<lb n="5425"/><span>t-é atá coitchianta 'ghá iaraidh ar Dhia neart a ghrásta</span>
<lb n="5426"/><span>thabhairt dó chun cur i n-aghaidh a namhad, tá troid dílis</span>
<lb n="5427"/><span>ag an nduine sin 'á dhéanamh, mar tá úsáid dílis aige</span>
<lb n="5428"/><span>'á dhéanamh de'n aon neart amháin a thabharfaidh buadh</span>
<lb n="5429"/><span>dhó ar a namhaid.  An t-é atá ag troid i n-aghaidh an</span>
<lb n="5430"/><span>peacaidh, dar leis, agus ná h-iaran aon chongnamh ó</span>
<lb n="5431"/><span>ghrásta Dé sa troid, ní'l aon troid ag an nduine sin</span>
<lb n="5432"/><span>'á dhéanamh i n-aghaidh an pheacaidh ach troid mar 'dh eadh.</span>
<lb n="5433"/><span>Sin é an duine go gcurtar an deamhan amach as, agus</span>
<lb n="5434"/><span>ansan go dtagan an deamhan san isteach airís ann,</span>
<lb n="5435"/><span>agus seacht ndeamhain eile is measa 'ná é, mar ní'l</span>
<lb n="5436"/><span>aon rud chun iad a choimeád amach.</span></p>
<lb n="5437"/>
<lb n="5438"/><p><span>Ach cad é an deire a bheidh ar an obair sin?  Innsean</span>
<lb n="5439"/><span>an Slánuightheóir féin cad é an deire bheidh ar an obair</span>
<lb n="5440"/><span>sin, agus is láidir an sgairt nách foláir a bheith ag an</span>
<lb n="5441"/><span>gCríosdaidhe ná cuirfidh an focal san ó'n Slánuightheóir</span>
<lb n="5442"/><span>crith-eagla air.  "Tá staid deirineach an duine sin</span>
<lb n="5443"/><span>níos measa 'ná a chéad staid.  "Cad é staid deirineach</span>
<lb n="5444"/><span>an duine?  Gan amhras is é staid deirineach an duine</span>
<lb n="5445"/><span>an staid 'n-a mbeidh sé le linn an tsaoghail seo fhágaint</span>
<lb n="5446"/><span>dó.  'Sé sin le rádh, beidh seilbh ag na h-ocht ndeamhain</span>
<lb n="5447"/><span>sa duine sin ar feadh na síoruidheachta!</span></p>
<lb n="5448"/>
<lb n="5449"/><p><span>Sin adhbhar machtnaimh do'n Chríosdaidhe atá ag caitheamh</span>
<lb n="5450"/><span>a shaoghail ag ruith chun faoisdine indiu agus ansan</span>
<lb n="5451"/><span>ag ruith thar n-ais chun an pheacaidh amáireach.  Deineadh</span>
<lb n="5452"/><span>sé an machtnamh an fhaid atá an uain aige ar é dhéanamh.</span>
<lb n="5453"/><span>Ní'l bac air an sgéal go léir do leigheas aon lá i n-aon</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="5454"/><p><span>chor is maith leis é.  Ní'l bac air na seacht ndeamhain,</span>
<lb n="5455"/><span>ní h-eadh, ach seacht gcéad deamhan, do thiomáint amach</span>
<lb n="5456"/><span>as an dtigh aon lá is maith leis é.  Ní'l aige ach iompáil</span>
<lb n="5457"/><span>dáiríribh ar Dhia agus stad de bheith a d'iaraidh dhá thaobh</span>
<lb n="5458"/><span>an sgéil a thabhairt leis.  Ní'l aige ach breithniughadh</span>
<lb n="5459"/><span>go géar ar an bhfocal a dúbhairt an Slánuightheóir nuair</span>
<lb n="5460"/><span>a bhí an chaint ráidhte aige i dtaobh na seacht ndeamhan.</span>
<lb n="5461"/><span>Bhí bean sa tsluagh agus d'airigh sí an chaint.  Níor</span>
<lb n="5462"/><span>fhéad sí gan labhairt.  Do labhair sí amach go h-árd.</span>
<lb n="5463"/><span>"Is beannuighthe an bhroinn a dh'iompair thú," ar sisi,</span>
<lb n="5464"/><span>"agus is beannuighthe iad na cíocha a dheólais."  Feuch</span>
<lb n="5465"/><span>ar an bhfreagra a thug an Slánuightheóir uirthi.  Is ar</span>
<lb n="5466"/><span>a Mháthair Bheannuighthe do labhair sí; ar an Maighdin</span>
<lb n="5467"/><span>Muire; ar an Maighdin a gabhadh, i mbroinn a máthar</span>
<lb n="5468"/><span>féin, saor ó pheacadh an tsínsir; an Mhaighdean go</span>
<lb n="5469"/><span>ndúbhairt an t-Árdaingeal léi, "Is beannuighthe idir</span>
<lb n="5470"/><span>mhnáibh thu."</span></p>
<lb n="5471"/>
<lb n="5472"/><p><span>Ach feuch cad dúbhairt an Slánuightheóir leis an mnaoi</span>
<lb n="5473"/><span>do labhair sa tsluagh.  "Bíodh gur fíor do chaint, a</span>
<lb n="5474"/><span>bhean," ar seisean, "ní h-í sin caint atá le rádh anso</span>
<lb n="5475"/><span>anois, ach, is beannuighthe an mhuintir a chloisean briathar</span>
<lb n="5476"/><span>Dé agus a choimeádan é."</span></p>
<lb n="5477"/>
<lb n="5478"/><p><span>Feuch air sin!  B'fhearr leis an Slánuightheóir trácht</span>
<lb n="5479"/><span>an uair sin ar an aoibhneas a bhí le fághail ag na daoine</span>
<lb n="5480"/><span>a ghlacfadh briathar Dé agus choimeádfadh é,'ná trácht</span>
<lb n="5481"/><span>ar aon nídh eile; 'ná trácht ar bheannuightheacht na</span>
<lb n="5482"/><span>Maighdine Muire, d'á aoirde í.  Agus cé h-é an duine</span>
<lb n="5483"/><span>go raibh sé ag caint 'n-a thaobh an neómat roimis sin?</span>
<lb n="5484"/><span>An fear gur cuireadh an deamhan amach as agus ansan</span>
<lb n="5485"/><span>nár thug aire cheart dó féin agus go dtáinig an deamhan</span>
<lb n="5486"/><span>san agus na seacht ndeamhain eile isteach ann thar n-ais.</span>
<lb n="5487"/><span>D'á bhrígh sin, is ag tagairt do'n duine sin a bhí sé nuair</span>
<lb n="5488"/><span>a dúbhairt sé, "Is beannuighthe an t-é ghlacfaidh briathar</span></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="5489"/><p><span>Dé agus choimeádfaidh é."  Ní dhéanfadh sé an gnó</span>
<lb n="5490"/><span>an briathar a ghlacadh.  Caithfear an briathar a choimeád.</span>
<lb n="5491"/><span>Ní dhéanfaidh sé an gnó do dhuine dul chun faoisdine</span>
<lb n="5492"/><span>agus faoisdin mhaith a dhéanamh agus maitheamhnachas</span>
<lb n="5493"/><span>fhághail ins na peacaíbh.  Caithfidh sé grásta Dé choimeád.</span>
<lb n="5494"/><span>Caithfidh sé gan na peacaí sin, ná aon pheacadh eile,</span>
<lb n="5495"/><span>dhéanamh airís.  Ní féidir dó an bheart san a dhéanamh</span>
<lb n="5496"/><span>gan cabhair agus congnamh láidir, cómhachtach, a bheith</span>
<lb n="5497"/><span>aige coitchianta ó ghrásta Dé.  Tá an chabhair agus an</span>
<lb n="5498"/><span>congnamh san aige le fághail coitchianta má's maith</span>
<lb n="5499"/><span>leis é.  Leis an gcabhair sin agus leis an gcongnamh</span>
<lb n="5500"/><span>san glacfaidh sé briathar Dé agus coimeádfaidh sé</span>
<lb n="5501"/><span>é.  Caithfidh sé beatha naomhtha ar an saoghal so, agus</span>
<lb n="5502"/><span>nuair a bheidh a théarma ar an saoghal so caithte</span>
<lb n="5503"/><span>gheobhaidh sé an t-aoibhneas a gheall an Slánuightheóir, an</span>
<lb n="5504"/><span>lá úd, do'n mhuintir a ghlacfadh briathar Dé agus do</span>
<lb n="5505"/><span>choimeádfadh é.</span></p>
<lb n="5506"/>
<lb n="5507"/><p><span>Go dtugaidh Dia dhúinn, tré impidhe na Maighdine</span>
<lb n="5508"/><span>Muire, grásta an tSlánuightheóra d'fhághail, chun go</span>
<lb n="5509"/><span>ndéanfaimís briathar Dé do ghlacadh agus do choimeád,</span>
<lb n="5510"/><span>agus aoibhneas na bhflathas a dh'fhághail mar luacht saothair</span>
<lb n="5511"/><span>d'á bhárr.  Amen.</span></p>
<lb n="5512"/>
<lb n="5513"/><p><span>XXIII.</span>
<lb n="5514"/><span>AN CEATHRAMHADH DOMHNACH DE'N CHARAIGHEAS.</span></p>
<lb n="5515"/>
<lb n="5516"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin 6.)</span></p>
<lb n="5517"/>
<lb n="5518"/><p><span>A phobul: Sar a dtáinig an Slánuightheóir treasna</span>
<lb n="5519"/><span>na faraige sin Ghaililí an uair sin bhí sé tar éis</span>
<lb n="5520"/><span>mírbhuilt mhór a dhéanamh i gcathair Ierúsaleim.  Bhí sé</span>
<lb n="5521"/><span>tar éis lúth a chos a thabhairt do dhuine.  Ach dhein sé</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="5522"/><p><span>an mhírbhuilt sin lá na Sabbóide.  Chonaic na Iúdaigh</span>
<lb n="5523"/><span>an mhírbhuilt déanta aige agus d'eirigheadar ar buile</span>
<lb n="5524"/><span>chuige mar gheall ar é bheith ag briseadh na saoire.  Ba</span>
<lb n="5525"/><span>mhó acu, mar 'dh eadh, an tsaoire choimeád gan briseadh</span>
<lb n="5526"/><span>ná lúth a chos a thabhairt do'n duine.  Bhí fhios ag an</span>
<lb n="5527"/><span>Slánuightheóir, ámhthach, ná raibh sa bhfeirg i dtaobh briseadh</span>
<lb n="5528"/><span>na saoire ach éitheach, ná raibh ann ach púicín, an púicín</span>
<lb n="5529"/><span>is gnáth leis an bhfeallaire do chur ar shúilibh na</span>
<lb n="5530"/><span>poibilidheachta nuair a leigean sé air bheith ana dhiadha</span>
<lb n="5531"/><span>i dtaobh cuid des na h-aitheanta, i dtreó gur</span>
<lb n="5532"/><span>chaothamhla-de a dh'fhéadfadh sé an chuid eile acu bhriseadh</span>
<lb n="5533"/><span>a gan fhios do'n tsaoghal.  Do nocht an Slánuightheóir</span>
<lb n="5534"/><span>cuid dá gcleasaidheacht.  Do thaisbeáin sé cuid d'á</span>
<lb n="5535"/><span>raibh laistiar de'n phúicín.  Ansan tháinig a leithéid de</span>
<lb n="5536"/><span>bhuile ortha chuige gur mheasadar é chur chun báis.  Ach</span>
<lb n="5537"/><span>d'imthigh sé uatha agus chuaidh sé treasna faraige Ghaililí.</span></p>
<lb n="5538"/>
<lb n="5539"/><p><span>Do lean sluagh mhór de'n phoibilidheacht é.  Ní raibh</span>
<lb n="5540"/><span>aon fhearg ag na daoine bochta chuige.  Ar na h-uaislibh</span>
<lb n="5541"/><span>iseadh bhí an fhearg.  Ar na Fairisínigh, agus ar sgoláiribh</span>
<lb n="5542"/><span>na dlíghe, agus ar na sgríbhneóiribh poibilidhe.  Ar an</span>
<lb n="5543"/><span>muintir a bhí 'ghá leigint ortha an uraim go léir a bheith</span>
<lb n="5544"/><span>acu do dhlígh Mhaoise agus gan blúire urama acu do'n</span>
<lb n="5545"/><span>dlígh sin ná d'aon dlígh eile, ach iad ag déanamh úsáide</span>
<lb n="5546"/><span>dhi chun an phúicín do chur ar an bpoibilidheacht agus</span>
<lb n="5547"/><span>a ndroch bhearta féin do choimeád i bhfolach.  Chonaic</span>
<lb n="5548"/><span>na daoine bochta na mírbhuiltí móra a bhí aige 'á</span>
<lb n="5549"/><span>dhéanamh ar na daoine a bhí gan sláinte, an tsláinte</span>
<lb n="5550"/><span>aige 'á thabhairt dóibh ar gach aon tsaghas cumha.  Chonac-</span>
<lb n="5551"/><span>adar an tairbhe aige 'á dhéanamh, agus do leanadar é.</span>
<lb n="5552"/><span>Ansan, fé mar a deir an Soisgéal, d'imthigh sé uatha</span>
<lb n="5553"/><span>suas cnoc a bhí ann, é féin agus a dheisgiobuil agus</span>
<lb n="5554"/><span>d'fhanadar-san thíos ag bun an chnuic.</span></p>
<lb n="5555"/>
<lb n="5556"/><p><span>Ar ball, d'fheuch sé síos ar an mór-shluagh daoine</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="5557"/><p><span>a bhí tar éis é leanamhaint.  Bhí fhios aige ná raibh aon</span>
<lb n="5558"/><span>rud le n-ithe ag an sluagh daoine sin.  Ansan b'é a</span>
<lb n="5559"/><span>thoil naomhtha mírbhuilt uathbhásach a dhéanamh, mírbhuilt</span>
<lb n="5560"/><span>a bhí uathbhásach go leór inti féin, ach mírbhuilt go raibh</span>
<lb n="5561"/><span>brígh léi dob' uathbhásaighe go mór 'ná í féin.  Bhí chúig</span>
<lb n="5562"/><span>bhulóga aráin aige agus dá iasg, fé mar a léigheadh</span>
<lb n="5563"/><span>daoibh.  Do mhéaduigh sé an méid sin bídh i dtreó gur</span>
<lb n="5564"/><span>tugadh, as na chúig bulógaibh agus as an dá iasg,</span>
<lb n="5565"/><span>a ndóithin mór le n-ithe do'n tsluagh go léir, agus</span>
<lb n="5566"/><span>bhí tímpal chúig mhíle duine ann.</span></p>
<lb n="5567"/>
<lb n="5568"/><p><span>Dob' uathbhásach an mhírbhuilt í sin, a phobul, ach, mar</span>
<lb n="5569"/><span>a dúbhart, bhí brígh léi dob' uathbhásaighe go mór 'ná</span>
<lb n="5570"/><span>í féin.  Soluíd, nó sampla, ab eadh an mhírbhuilt sin</span>
<lb n="5571"/><span>ar an obair mhór, dhoimhinn, ghlórmhar, dho-thuisgionta</span>
<lb n="5572"/><span>do'n aigne dhaona, a dhein Slánuightheóir an domhain nuair</span>
<lb n="5573"/><span>a chuir sé Sácraimínt Chorp Críosd ar bun.  Do</span>
<lb n="5574"/><span>mhéaduigh sé na chúig bhulóga i dtreó go raibh</span>
<lb n="5575"/><span>dóithin chúig mhíle duine ionta.  Ach tar éis iad</span>
<lb n="5576"/><span>a mhéadughadh ní raibh ionta fós ach arán órnan.  Ní</span>
<lb n="5577"/><span>raibh sa mhéadughadh, d'á uathbhásaighe é, ach an rud a</span>
<lb n="5578"/><span>dheinean Dia dhúinn go léir gach aon uair a chuirimíd</span>
<lb n="5579"/><span>síol agus a bhainimíd fóghmhar.  Méaduighthear an biadh</span>
<lb n="5580"/><span>dhúinn nuair a curtar beagán síl sa talamh agus nuair</span>
<lb n="5581"/><span>a dh'fhásan an síol, agus nuair a gheibhtear ar ball,</span>
<lb n="5582"/><span>tar éis an fhóghmhair a bhaint, an toradh breagh, flúirseach,</span>
<lb n="5583"/><span>saidhbhir, buacach, ar an mbeagán síl.  Deinean Dia</span>
<lb n="5584"/><span>an méadughadh san.  Tá fhios againn go léir go</span>
<lb n="5585"/><span>bhféadfadh Dia na glóire an méadughadh san a dhéanamh</span>
<lb n="5586"/><span>i n-aon neómat amháin chómh maith díreach agus is féidir</span>
<lb n="5587"/><span>dó é dhéanamh i leath-bhliadhain.  Deinean Dia i gcómh-</span>
<lb n="5588"/><span>nuighe é i gcaitheamh na leath-bhliadhna.  Dhein an Slán-</span>
<lb n="5589"/><span>uightheóir an uair úd é i n-aon neómat amháin.  D'fhás</span>
<lb n="5590"/><span>an t-arán an fhaid a bhítheas 'ghá raint.</span>
<lb n="5591"/></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="5592"/><p><span>Ach nuair a chuir an Slánuightheóir Sácraimínt Chorp</span>
<lb n="5593"/><span>Críosd ar bun thug sé dos na Críosdaidhthibh biadh ná</span>
<lb n="5594"/><span>bainean i n-aon chor leis an saoghal so, biadh ná</span>
<lb n="5595"/><span>bainean le síol ná le fás, le h-earrach ná le fóghmhar,</span>
<lb n="5596"/><span>biadh a bhainean leis an anam, biadh a thugan neart</span>
<lb n="5597"/><span>do'n anam fé mar a thugan an t-arán corpartha neart</span>
<lb n="5598"/><span>do'n cholainn, ach go bhfuil an dá shaghas bídh chómh neamh-</span>
<lb n="5599"/><span>chosmhail le n-a chéile agus atá an t-anam agus an</span>
<lb n="5600"/><span>corp neamhchosmhail le n-a chéile.</span></p>
<lb n="5601"/>
<lb n="5602"/><p><span>Le truagh dos na daoine do lean é, amach sa bhfásach,</span>
<lb n="5603"/><span>agus ná raibh aon nídh le n-ithe acu, iseadh dhein an Slán-</span>
<lb n="5604"/><span>uightheóir an méadughadh mírbhuilteach san ar an arán</span>
<lb n="5605"/><span>an lá san.  Soluíd ab eadh an mhírbhuilt sin ar an nídh</span>
<lb n="5606"/><span>a dhein sé le truagh do'n chine daona nuair a chuir sé</span>
<lb n="5607"/><span>Sácraimínt Chorp Críosd ar bun.  Thug méadughadh an</span>
<lb n="5608"/><span>aráin agus an éisg biadh an t-aon uair amháin sin do'n</span>
<lb n="5609"/><span>chúig mhíle duine.  Thug Sácraimínt Chorp Críosd biadh</span>
<lb n="5610"/><span>spioraideálta dos na mílte milliún Críosdaidhthe</span>
<lb n="5611"/><span>do tháinig ar an saoghal, agus d'fhág an saoghal, riamh</span>
<lb n="5612"/><span>ó shin, agus ní h-aon uair amháin a tugadh an biadh</span>
<lb n="5613"/><span>spioraideálta san dóibh, ach gach aon uair ba mhaith leó</span>
<lb n="5614"/><span>iad féin d'ollamhughadh chuige agus teacht chun é ghlacadh.</span>
<lb n="5615"/><span>Thug méadughadh an aráin agus an éisg an lá úd cothughadh</span>
<lb n="5616"/><span>corpartha, do shásaimh an uair sin iad, do'n chúig mhíle</span>
<lb n="5617"/><span>duine sin.  Bhí an biadh foláin, deigh-bhlasta, buacach.</span>
<lb n="5618"/><span>Chuir sé spionadh agus neart ins na daoine i gcóir an</span>
<lb n="5619"/><span>bhóthair abhaile.  Ach nuair a thánadar abhaile bhí ocras</span>
<lb n="5620"/><span>airís ortha, agus b'éigean dóibh tuille bídh d'ollamhughadh</span>
<lb n="5621"/><span>dóibh féin agus é chaitheamh.  Ní raibh an biadh mírbhuilteach</span>
<lb n="5622"/><span>a fuaradar sa bhfásach le fághail airís sa bhaile acu.</span>
<lb n="5623"/><span>Nuair a chuir an Slánuightheóir Sácraimínt Chorp Críosd</span>
<lb n="5624"/><span>ar bun thug sé do'u chine daona biadh spioraideálta</span>
<lb n="5625"/><span>a bhí le fághail i gcómhnuighe acu, amuich agus i mbaile,</span></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="5626"/><p><span>gach aon tráth dh'á saoghal, ó theacht dóibh i mbliadhantaibh</span>
<lb n="5627"/><span>na tuisgiona go dtí an lá 'n-ar thoil le Dia glaodhach</span>
<lb n="5628"/><span>ortha as an saoghal.  Agus bhí sé le fághail acu an lá</span>
<lb n="5629"/><span>san thar gach lá eile, i dtreó go dtabharfadh sé neart</span>
<lb n="5630"/><span>agus misneach anama dhóibh, i n-aghaidh an namhad</span>
<lb n="5631"/><span>chealgaigh a chuirean cath cruaidh ar anam an duine an</span>
<lb n="5632"/><span>lá san thar gach lá eile.</span></p>
<lb n="5633"/>
<lb n="5634"/><p><span>Nuair a chonaic na daoine cad a bhí déanta bhí</span>
<lb n="5635"/><span>iongnadh agus uathbhás ortha.  Bhí fhios acu go léir ná</span>
<lb n="5636"/><span>raibh aon bhlúire bídh sa n-áit ach na chúig bhulóga a bhí</span>
<lb n="5637"/><span>ag an mbuachaill, agus an dá iasg.  Gan amhras</span>
<lb n="5638"/><span>bhíodar go léir ag faire feuchaint cad 'déanfaí.</span>
<lb n="5639"/><span>Chonacadar an Slánuightheóir ag tógaint na mbulóg</span>
<lb n="5640"/><span>agus ag breith bhuidheachais.  Dúbhradh leó suidhe síos</span>
<lb n="5641"/><span>Shuidheadar.  Do ghluais an Slánuightheóir eatortha, ag</span>
<lb n="5642"/><span>briseadh an aráin agus an éisg agus 'ghá raint ortha.</span>
<lb n="5643"/><span>Bhíodar ag faire go géar feuchaint cad é an fhaid a</span>
<lb n="5644"/><span>raghadh an t-arán.  Gan amhras bhí daoine ann a cheap</span>
<lb n="5645"/><span>gur ró ghearr go mbéadh sé ídighthe.  Is dócha go raibh</span>
<lb n="5646"/><span>cuid acu do cheap nár bhaoghal ná go mbéadh "an fear</span>
<lb n="5647"/><span>deirineach díobhálach."  Measaim, ámhthach, gur b'é</span>
<lb n="5648"/><span>cuma 'n-a raibh a n-aigne agá bhformhór 'ná ollamh d'aon</span>
<lb n="5649"/><span>tsaghas ruda a thuitfeadh amach, pé mírbhuilt a bhéadh</span>
<lb n="5650"/><span>ann, bhí oiread san mírbhuiltí feicithe cheana acu uaidh.</span>
<lb n="5651"/><span>Ach do ghluais an briseadh agus an raint agus níor</span>
<lb n="5652"/><span>h-idigheadh an biadh.  Bhí gach aoinne ag ithe go dtí go</span>
<lb n="5653"/><span>raibh a dhóithin ithte aige, agus ní raibh an biadh ídighthe.</span>
<lb n="5654"/><span>Ansan, nuair a bhí gach aoine sásta, do fuaradh gur</span>
<lb n="5655"/><span>fágadh breis agus dá uair déag níos mó fuíghligh 'ná</span>
<lb n="5656"/><span>a raibh de bhiadh ar fad ann nuair a thusnuigh an raint.</span>
<lb n="5657"/><span>Chonaic na daoine go léir an obair go léir.  Dheineadar</span>
<lb n="5658"/><span>iongnadh de'n mírbhuilt.  Is minic a dheinid daoine</span>
<lb n="5659"/><span>iongnad de mhírbhuilt agus go stadaid siad ar an áit</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="5660"/><p><span>sin.  Ba dhóich le duine ortha go measaid siad ná</span>
<lb n="5661"/><span>deinean Dia mírbhuiltí chun aon ghnótha eile</span>
<lb n="5662"/><span>ach chun go ndéanfaí iongnadh dhíobh.  Ní mar sin a dhein</span>
<lb n="5663"/><span>an chúig mhíle duine úd a fuair an biadh mírbhuilteach úd</span>
<lb n="5664"/><span>ó'n Slánuightheóir.  Bhíodar ag caint eatartha féin i</span>
<lb n="5665"/><span>dtaobh na mírbhuilte.  Sa chaint dóibh dheineadar admháil.</span>
<lb n="5666"/><span>"Gan amhras," ar siad, "is fáidh atá ag teacht sa</span>
<lb n="5667"/><span>domhan an fear so."  Bhí taithighe ag sliocht Isráeil ar</span>
<lb n="5668"/><span>na fáidhíbh a bheith ag teacht ó Dhia, ó am go h-am, chun</span>
<lb n="5669"/><span>teagaisg éigin speisialta thabhairt dos na daoine, nó</span>
<lb n="5670"/><span>chuniad a dh'fhuasgailt ó namhaid éigin, nó chun iad</span>
<lb n="5671"/><span>do spriocadh chun aithrighe dhéanamh 'n-a ndroch bheartaibh</span>
<lb n="5672"/><span>sar a dtiocfadh díbhfeirg Dé ortha.  Cheap na daoine</span>
<lb n="5673"/><span>úd a fuair an biadh mírbhuilteach gur bh' fháidh éigin de'n</span>
<lb n="5674"/><span>tsórd san an Slánuightheóir, agus d'admhuigheadar an</span>
<lb n="5675"/><span>nídh sin.  Ach níor stadadar ansan ach chómh beag.</span>
<lb n="5676"/><span>Cheapadar gur cheart dóibh an onóir ab aoirde a thabhairt</span>
<lb n="5677"/><span>dó.  Shocaruigheadar 'n-a n-aigne go ndéanfaidís rígh</span>
<lb n="5678"/><span>dhé.  Nuair a bhí socair ar an méid sin acu d'imthigh</span>
<lb n="5679"/><span>sé uatha airís suas an cnoc.  Mheasadar rígh dhéanamh</span>
<lb n="5680"/><span>dé, ach ní raibh fhios acu nár bh'fhéidir dóibh aon chómhacht</span>
<lb n="5681"/><span>ná aon onóir de'n tsord san a thabhairt dó ná raibh</span>
<lb n="5682"/><span>aige cheana.</span></p>
<lb n="5683"/>
<lb n="5684"/><p><span>An rud ná raibh fhios acu súd, ámhthach, tá fhios againne</span>
<lb n="5685"/><span>é.  Tá fhios againn gur b' é Mac Dé é, agus gur ghlac</span>
<lb n="5686"/><span>sé colann daona chun na cine daona d'fhuasgailt agus</span>
<lb n="5687"/><span>do shábháil, agus gur dhein sé an fhuasgailt sin le n-a</span>
<lb n="5688"/><span>bhás ar chrann na croise.  Tá fhios againn gur chuir sé</span>
<lb n="5689"/><span>ar bun, tré mhór-luacht a bháis, na Sácraimintí go léir;</span>
<lb n="5690"/><span>an Baisteadh, chun sinn a ghlanadh ó pheacadh an tsínsir,</span>
<lb n="5691"/><span>Dul-fé-láimh-Easbuig chun sinn do neartughadh sa</span>
<lb n="5692"/><span>chreideamh, Sácraimínt na h-Aithrighe chun ár</span>
<lb n="5693"/><span>bpeacaí féin a mhaitheamh dúinn, agus an tSácraimínt</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="5694"/><p><span>ghlórmhar ar fad, Sácraimínt Chorp Críosd, chun biadh</span>
<lb n="5695"/><span>na beatha síoruidhe a thabhairt d'ár n-anam.</span></p>
<lb n="5696"/>
<lb n="5697"/><p><span>Cheapadar súd rígh dhéanamh Dé.  Chuadar chómh fada</span>
<lb n="5698"/><span>le n-a n-eólus.  Cheapadar rígh saoghalta dhéanamh</span>
<lb n="5699"/><span>dé.  Ní raibh a mhalairt d'eólus acu.  Bhí brígh mór</span>
<lb n="5700"/><span>leis an mírbhuilt a dhein an Slánuightheóir dóibh siúd.</span>
<lb n="5701"/><span>Solúid ab eadh an mhírbhuilt sin ar an rud atá déanta</span>
<lb n="5702"/><span>aige dhúinne.  Tá brígh mór, mar an gcéadna, leis an</span>
<lb n="5703"/><span>rud a cheapadar súd a dhéanamh do'n tSlánuightheóir.</span>
<lb n="5704"/><span>Soluíd iseadh é ar an rud is ceart dúinne dhéanamh dó.</span>
<lb n="5705"/><span>Mheasadar súd rígh saoghalta dhéanamh Dé.  Is ceart</span>
<lb n="5706"/><span>dúinne leis a shocarughadh i n-ár n-aigne go</span>
<lb n="5707"/><span>ndéanfaimíd rígh dhé.  Ach ní rígh saoghalta is ceart</span>
<lb n="5708"/><span>dúinn a dhéanamh Dé.  An rud nár ghlac sé uatha súd</span>
<lb n="5709"/><span>ní ghlacfaidh sé uainne é.  Ní'l aon ghádh aige leis.  Isé</span>
<lb n="5710"/><span>rígh an tsaoghail agus an domhain go léir é gan chongnamh</span>
<lb n="5711"/><span>uatha súd ná uainne.  Ach tá rígheacht is féidir dúinn</span>
<lb n="5712"/><span>a thabhairt dó nó a choimeád uaidh, rígheacht ar ár gcroídhe</span>
<lb n="5713"/><span>agus ar ár n-aigne féin.  Siné an rígheacht a ghlacfaidh</span>
<lb n="5714"/><span>sé uainn go fonnmhar má thugaimíd dó é.  Thug sé</span>
<lb n="5715"/><span>dhúinn an biadh spioraideálta, fé mar a thug sé an biadh</span>
<lb n="5716"/><span>corpartha dóibh siúd.  Dhéanfaidís siúd rígh saoghalta</span>
<lb n="5717"/><span>dhé, ach d'imthigh sé uatha an cnoc suas.  Má thugaimíd-ne</span>
<lb n="5718"/><span>an rígheacht atá uaidh dó ní imtheóchaidh sé uainn an cnoc</span>
<lb n="5719"/><span>suas.  Glacfaidh sé an rígheacht, agus fanfaidh sé againn,</span>
<lb n="5720"/><span>agus stiúróchaidh sé ár gcroídhe agus ár n-aigne agus</span>
<lb n="5721"/><span>ár mbeatha ar an saoghal so, agus ansan tabharfaidh sé</span>
<lb n="5722"/><span>rígheacht na bhflathas dúinn ar an saoghal eile.</span></p>
<lb n="5723"/>
<lb n="5724"/><p><span>An ndéanfaimíd an nídh sin, a phobul?  Nách é ár</span>
<lb n="5725"/><span>leas é dhéanamh?  Nách é is ceart dúinn a dhéanamh ar</span>
<lb n="5726"/><span>gach aon tsaghas cúise?  D'fhág an Slánuightheóir ar</span>
<lb n="5727"/><span>ár gcumas an rígheacht san, rígheacht ár gcroídhe agus</span>
<lb n="5728"/><span>ár n-aigne, do thabhairt dó nó do choimeád uaidh.  D'fhág</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="5729"/><p><span>sé ar ár gcumas an rígheacht san do bhronnadh air, má's</span>
<lb n="5730"/><span>maith linn é, nó an t-eiteachas a thabhairt dó 'n-a thaobh.</span>
<lb n="5731"/><span>Cé 'cu a dhéanfaimíd?  Is dócha ná fuil aon Chríosd-</span>
<lb n="5732"/><span>aidhe ná déarfaidh láithreach gur ceart dúinn, nídh nách</span>
<lb n="5733"/><span>iongnadh, an rígheacht do bhronnadh ar an Slánuightheóir</span>
<lb n="5734"/><span>le lán toil.  An Slánuightheóir do ghlacadh chúghainn 'n-a</span>
<lb n="5735"/><span>rígh ar ár gcroídhe agus ar ár n-aigne, ar ár n-intinn</span>
<lb n="5736"/><span>agus ar ár dtoil, orainn féin go léir idir chorp agus</span>
<lb n="5737"/><span>anam.</span></p>
<lb n="5738"/>
<lb n="5739"/><p><span>Tá go maith.  Siné an ceart.  Ansan tagan nídh eile</span>
<lb n="5740"/><span>isteach.  Caithfear bheith dílis do'n Rígh.  Caithfear toil</span>
<lb n="5741"/><span>an Rígh do dhéanamh i gcómhnuighe.  Caithfear onóir an</span>
<lb n="5742"/><span>Rígh do chosnamh i gcómhnuighe.  Caithfear namhaid an</span>
<lb n="5743"/><span>Righ do throid i gcómhnuighe, agus iad a throid go cródha,</span>
<lb n="5744"/><span>agus gan páirt a ghabháil leó choídhche ar aon tsaghas</span>
<lb n="5745"/><span>cuma ná ar aon tsaghas cúise.  Is iad na peacaí namhaid</span>
<lb n="5746"/><span>an Rígh.  Má's maith linn bheith dílis do'n Rígh ní foláir</span>
<lb n="5747"/><span>dúinn bheith i n-ár namhdaibh fíochmhara dos na peacaíbh;</span>
<lb n="5748"/><span>gan aon tsaghas síothchána dhéanamh choídhche leó; gan</span>
<lb n="5749"/><span>aon tsaghas caradais a dhéanamh leó.  Pé mealladh</span>
<lb n="5750"/><span>ná bréagadh a dhéanfaid na peacaí orainn ná pé</span>
<lb n="5751"/><span>muintearthas a cheapaid siad a thaisbeáint dúinn, má's maith</span>
<lb n="5752"/><span>linn bheith dílis do'n Rígh ní foláir dúinn cur 'n-a</span>
<lb n="5753"/><span>gcoinnibh láithreach agus gan a lámháil dóibh aon chimilt</span>
<lb n="5754"/><span>a bheith acu linn.</span></p>
<lb n="5755"/>
<lb n="5756"/><p><span>An fhaid a bhéimíd dílis mar sin do'n Rígh ní gádh</span>
<lb n="5757"/><span>dhúinn aon bhlúire eagla beith againn roimis an namhaid.</span>
<lb n="5758"/><span>Tá an Rígh láidir agus tá Máthair mhaith aige, agus is</span>
<lb n="5759"/><span>dian mhaith atá fhios ag an namhaid go bhfuil san mar</span>
<lb n="5760"/><span>sin.  Ní'l againn ach an troid a dhéanamh agus cuirfidh an</span>
<lb n="5761"/><span>Rígh an buadh i n-áirighthe dhúinn i n-aimdheóin ár namhad.</span></p>
<lb n="5762"/>
<lb n="5763"/><p><span>Go dtugaidh Rígh na ngrást an buadh san dúinn go leir</span>
<lb n="5764"/><span>tré impidhe na Maighdine Muire agus na naomh.  Amen.</span>
<lb n="5765"/></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="5766"/><p><span>XXIV.</span></p>
<lb n="5767"/>
<lb n="5768"/><p><span>DOMHNACH NA PÁISE.</span></p>
<lb n="5769"/>
<lb n="5770"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin 8.)</span></p>
<lb n="5771"/>
<lb n="5772"/><p><span>A phobul: Nuair a léightear aighneas de'n tsórd san</span>
<lb n="5773"/><span>idir an Slánuightheóir, moladh go deó leis, agus na</span>
<lb n="5774"/><span>Iúdaigh, cuirean an chaint sgárd ar dhuine.  Bhíodar</span>
<lb n="5775"/><span>ag feuchaint ar na mírbhuiltíbh a bhí aige 'á dhéanamh os</span>
<lb n="5776"/><span>cómhair a súl, agus fós ní raibh eagal ortha labhairt leis</span>
<lb n="5777"/><span>ar an gcuma san!  D'fhéadfadh an Slánuightheóir, dá</span>
<lb n="5778"/><span>mba thoil leis é, a chur fhiachaibh ar an dtalamh iad do</span>
<lb n="5779"/><span>shlogadh, fé mar a shloig an talamh, na céadta bliadhan</span>
<lb n="5780"/><span>roimis sin, na daoine a bhí ag eirighe i gcoinnibh Mhaoise</span>
<lb n="5781"/><span>agus 'ghá rádh go raibh sé chómh ceart acu féin bheith i</span>
<lb n="5782"/><span>gceannus Clainne Isráeil agus a bhí sé aige-sean.</span>
<lb n="5783"/><span>B' é toil Dé gur osgail an talamh fé n-a gcosaibh, agus</span>
<lb n="5784"/><span>gur bhris lasair teine aníos tríd an osgailt, agus gur</span>
<lb n="5785"/><span>sloigeadh síos isteach sa teine na cuirpthigh agus iad ag</span>
<lb n="5786"/><span>sgreadaigh.  Do dhún an talamh os a gcionn, agus is</span>
<lb n="5787"/><span>fada dh'fhan sgannradh an lae sin i gcroídhe na ndaoine</span>
<lb n="5788"/><span>a chonaic an radharc.  Ní dúbhairt an Slánuightheóir</span>
<lb n="5789"/><span>leis an dtalamh osgailt fé chosaib na n-Iúdach úd agus</span>
<lb n="5790"/><span>iad do shlogadh siós nuair a thugadar masladh dhó ba</span>
<lb n="5791"/><span>mheasa go mór 'ná pé masladh a tugadh do Mhaois.  An</span>
<lb n="5792"/><span>masladh a tugadh do Mhaois is do dhuine a tugadh é.  An</span>
<lb n="5793"/><span>masladh a tugadh do'n tSlánuightheóir do tugadh do</span>
<lb n="5794"/><span>Dhia é.  Ach níor dhein an Slánuightheóir ach a iaraidh ortha,</span>
<lb n="5795"/><span>má bhí aon choir acu le cur 'n-a leith, labhairt, i dtreó</span></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="5796"/><p><span>go ndéanfadh sé é féin do chosaint.  Do dheónaidh sé</span>
<lb n="5797"/><span>a thriail do sheasamh 'n-a láthair!  "Cé 'cu agaibh a</span>
<lb n="5798"/><span>chuirfidh peacadh am' leith?" ar seisean leo.  Do labhair</span>
<lb n="5799"/><span>sé chómh réidh sin leó feuchaint an ndéanfadh aon rud</span>
<lb n="5800"/><span>i n-aon chor iad do bhogadh agus a chur fhiachaibh ortha</span>
<lb n="5801"/><span>a leas a dhéanamh.  "Má tá an fhírinne agam dh'á</span>
<lb n="5802"/><span>innsint," ar seisean, "cad 'n-a thaobh ná creidean</span>
<lb n="5803"/><span>sibh mé?"  Chuaidh an focal san i bhfeidhm ortha.  Bhí</span>
<lb n="5804"/><span>fhios acu go maith go raibh an fhírinne aige dh'á innsint.</span>
<lb n="5805"/><span>Bhí fearg ortha nuair a chonacadar go raibh fios a n-aigne</span>
<lb n="5806"/><span>aige, nuair a chonacadar gur thuig sé gur le corp droch</span>
<lb n="5807"/><span>aigne ná h-admhóchaidís an fhírinne uaidh.  Ansan</span>
<lb n="5808"/><span>dúbhairt sé focal eile a thaisbeáin níos soiléire dhóibh</span>
<lb n="5809"/><span>go raibh sé ag feuchaint ar na smuínte a bhí 'n-a gcroídhe.</span>
<lb n="5810"/><span>Bhí fhios acu féin go rabhadar ag cur i gcoinnibh na</span>
<lb n="5811"/><span>fírinne a bhí ag teacht uaidh 'n-a chaint.  Bhí seana</span>
<lb n="5812"/><span>thaithighe acu ar bheith ag cur i gcoinnibh na fírinne pé</span>
<lb n="5813"/><span>uair ná taithneadh an fhírinne leó, ach dheinidís an nídh</span>
<lb n="5814"/><span>sin ar chuma ná tuigtí cad a bhíodh ar siúbhal acu.</span>
<lb n="5815"/><span>Chuiridís an púicín ar an bpoibilidheacht.  Nídh nách</span>
<lb n="5816"/><span>iongnadh, bhí radharc ag an Slánuightheóir ar an aigne</span>
<lb n="5817"/><span>a bhí laistigh de'n phúicín acu.</span></p>
<lb n="5818"/>
<lb n="5819"/><p><span>"An t-é atá ó Dhia," ar seisean, "éistean sé le</span>
<lb n="5820"/><span>bréithribh Dé."</span></p>
<lb n="5821"/>
<lb n="5822"/><p><span>Nuair a dh'airigheadar an focal san bhí fhios acu go</span>
<lb n="5823"/><span>raibh sé ag feuchaint ar an dtaobh istigh d'á n-aigne agus</span>
<lb n="5824"/><span>go bhfeacaidh sé, chómh maith agus chonacadar féin é,</span>
<lb n="5825"/><span>gur mailís agus droch aigne a bhí istigh acu, agus ná</span>
<lb n="5826"/><span>féadfadh mailís agus droch aigne bheith ó Dhia.  Ansan</span>
<lb n="5827"/><span>do tháinig an focal eile ortha uaidh.  "Isé cúis ná</span>
<lb n="5828"/><span>h-éistean sibh-se le bréithribh Dé mar ní h-ó Dhia sibh."</span></p>
<lb n="5829"/>
<lb n="5830"/><p><span>Bhí an iomad de'n fhírinne sa bhfocal san.  Níor</span>
<lb n="5831"/><span>fhéadadar an focal san do sheasamh.  Duine 'ghá innsint</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="5832"/><p><span>dóibh, suas le n-a mbéal, cad a bhí istigh 'n-a gcroídhe!</span>
<lb n="5833"/><span>Iad a d'iaraidh a leigint ortha gur dúil i n-onóir do</span>
<lb n="5834"/><span>Dhia fé ndeara dhóibh bheith ag diúltughadh d'á chaint.</span>
<lb n="5835"/><span>Eisean ag feuchaint isteach 'n-a gcroídhe ar an mailís</span>
<lb n="5836"/><span>agus ar an ndroch aigne a bhí istigh acu, agus ansan 'ghá</span>
<lb n="5837"/><span>innsint dóibh, suas le n-a mbéal, os cómhair an phobuil</span>
<lb n="5838"/><span>a bhí láithreach, nách onóir do Dhia a bhí ag déanamh buartha</span>
<lb n="5839"/><span>dhóibh ach fuath dhó-san agus dúil 'n-a bhás, mar gheall</span>
<lb n="5840"/><span>ar an sgéidh a bhí aige 'á dhéanamh ar an bhfeall a bhí ionta.</span>
<lb n="5841"/><span>Bhíodar i gcruadh-chás.  Níor bh' aon mhaith dhóibh bheith</span>
<lb n="5842"/><span>ag argóint leis, dar leó.  D'á mhéid a déarfaidís sa</span>
<lb n="5843"/><span>n-argóint iseadh ba mheasa thiocfaidís as.  Shocaruigh-</span>
<lb n="5844"/><span>eadar ar an rud a dhéanamh a dheinean an fear i</span>
<lb n="5845"/><span>gcómhnuighe n-a mbíon an éagcóir aige agus gur cuma</span>
<lb n="5846"/><span>leis ach an éagcóir a chur i bhfeidhm le corp éithigh agus</span>
<lb n="5847"/><span>le droch chaint agus le bladhman.  Bhí fhios acu go raibh</span>
<lb n="5848"/><span>cómhacht éigin, nó solus éigin aige, nár sholus saoghalta,</span>
<lb n="5849"/><span>do chuir ar a chumas feuchaint isteach 'n-a n-aigne agus</span>
<lb n="5850"/><span>na smuínte a bhí acu do dh'fheisgint mar a dhein sé.</span>
<lb n="5851"/><span>Ní leigfeadh a ndroch aigne dhóibh a dh'admháil go</span>
<lb n="5852"/><span>mb'fhéidir gur bh' é solus Dé agus cómhacht Dé a bhí</span>
<lb n="5853"/><span>ann.  Ansan níor dheineadar ach srian a thabhairt do'n</span>
<lb n="5854"/><span>droch aigne, agus an focal ba mheasa dh'fhéadfadh teacht</span>
<lb n="5855"/><span>chun a mbéil do sgaoileadh amach.  "Á!" ar siad,</span>
<lb n="5856"/><span>"nách maith a dúbhramair-ne é, gur Samaritánach tú</span>
<lb n="5857"/><span>agus go bhfuil deamhan ionat!"</span></p>
<lb n="5858"/>
<lb n="5859"/><p><span>Dob' uathbhásach an chaint í.  Dob' uathbhásach an</span>
<lb n="5860"/><span>masladh é 'á thabhairt do Mhac Dé, do Shlánuightheóir an</span>
<lb n="5861"/><span>domhain, do'n tSlánuightheóir a bhí geallta ag Dia na</span>
<lb n="5862"/><span>glóire dhóibh agus do tháinig ag triall ortha, thar</span>
<lb n="5863"/><span>náisiúnaibh an domhain, chun tusach a thabhairt dóibh ar</span>
<lb n="5864"/><span>an bhfuasgailt a bhí aige le déanamh ar an gcine daona</span>
<lb n="5865"/><span>go léir.  Ba mhailíseach an chaint í, agus ba dhiablaidhe</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="5866"/><p><span>agus ba pheacamhail.  Ach cad a dhein an Slánuightheóir</span>
<lb n="5867"/><span>trócaireach?  Ar órduigh sé an talamh 'á slogadh?</span>
<lb n="5868"/><span>Níor dhein sé aon nídh dh'á shórd.  Níor dhein sé ach a rádh</span>
<lb n="5869"/><span>leó, rud a bhí fhios acu féin, go raibh an éagcóir acu.</span></p>
<lb n="5870"/>
<lb n="5871"/><p><span>"Ní'l deamhan ionam-sa," ar seisean, "ach táim</span>
<lb n="5872"/><span>ag tabhairt onóra dom' Athair: agus tá easonóir</span>
<lb n="5873"/><span>tabhartha agaibh-se dhómh-sa.  -Táim ag tabhairt onóra</span>
<lb n="5874"/><span>do'n Athair Síoruidhe nuair atáim ag tabhairt cómhairle</span>
<lb n="5875"/><span>bhúr leasa dhaoibh-se agus ag cur suas le gach masladh</span>
<lb n="5876"/><span>agus le gach tarcaisne uaibh, feuchaint, luath nó mall,</span>
<lb n="5877"/><span>a n-iompóchadh sibh ar Dhia agus aithrighe dhéanamh.  Ní</span>
<lb n="5878"/><span>h-é toil an Athar Síoruidhe sibh a chur go h-ifrean mar</span>
<lb n="5879"/><span>gheall ar bhúr bpeacaí, ach 'sé a thoil sibh a mhealladh chun</span>
<lb n="5880"/><span>na h-aithrighe má's féidir é, agus aoibhneas na bhflathas</span>
<lb n="5881"/><span>a thabhairt daoibh.  Tá onóir agam-sa 'á thabhairt do'n</span>
<lb n="5882"/><span>Athair Síoruidhe, mar táim a d'iaraidh a thoile chur chun</span>
<lb n="5883"/><span>cinn i nbhúr dtaobh-sa.  Tá easonóir mhór, ámhthach,</span>
<lb n="5884"/><span>tabhartha agaibh-se dhómh-sa anois.  Ach ní dhéanfad-sa</span>
<lb n="5885"/><span>aon díoghaltas oraibh mar gheall ar an easonóir sin.</span>
<lb n="5886"/><span>Isé cúis ná déanfad díoghaltas oraibh mar gheall ar an</span>
<lb n="5887"/><span>easonóir sin mar ní loirgim mo ghlóire féin.  Dá</span>
<lb n="5888"/><span>mb'orm a bhéadh mo ghlóire féin do chosaint níor</span>
<lb n="5889"/><span>bh'fholáir dom díoghaltas a dhéanamh oraibh mar gheall ar</span>
<lb n="5890"/><span>an easonóir sin a thugabhair dom anois.  Ach tá rómhaibh.</span>
<lb n="5891"/><span>Cosanóchaidh an t-Athair Síoruidhe mo ghlóire-se agus</span>
<lb n="5892"/><span>tabharfaidh sé breith."</span></p>
<lb n="5893"/>
<lb n="5894"/><p><span>Nuair a bhí innste dhóibh aige ná raghadh an easonóir</span>
<lb n="5895"/><span>saor leó, ach go dtabharfadh an t-Athair Síoruidhe breith</span>
<lb n="5896"/><span>damanta ortha mar gheall uirthi, do chrom sé airís ar</span>
<lb n="5897"/><span>iad do mhealladh chun na h-aithrighe agus ar a dh'innsint</span>
<lb n="5898"/><span>dóibh conus mar a bhí an bheatha shíoruidhe le fághail acu</span>
<lb n="5899"/><span>dá nglacaidís a theagasg.</span></p>
<lb n="5900"/>
<lb n="5901"/><p><span>"Go deimhin, go deimhin, adeirim libh," ar seisean,</span></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="5902"/><p><span>"an t-é a chómhlíonfaidh mo chaint-se ní fheicfidh sé bás</span>
<lb n="5903"/><span>go deó."</span></p>
<lb n="5904"/>
<lb n="5905"/><p><span>B'fhéidir go ndéarfadh duine éigin nár thuigeadar é</span>
<lb n="5906"/><span>nuair a dúbhairt sé an chaint sin; gur mheasadar gur</span>
<lb n="5907"/><span>ar bhás agus ar bheatha chorpartha a bhí sé ag trácht.  Ní</span>
<lb n="5908"/><span>raibh aon phioc d'á mhearbhall ortha gur ar bhás shíoruidhe</span>
<lb n="5909"/><span>agus ar bheatha shíoruidhe a bhí sé ag caint.  Do leigeadar</span>
<lb n="5910"/><span>ortha gur mheasadar gur ar bhás chorpartha agus ar</span>
<lb n="5911"/><span>bheatha chorpartha bhí sé ag caint feuchaint an bhféad-</span>
<lb n="5912"/><span>faidís a chur 'n-a luighe ar aigne na poibilidheachta</span>
<lb n="5913"/><span>ná raibh aon éifeacht le n-a chaint.  Do labhradar féin</span>
<lb n="5914"/><span>láithreach ar bhás chorpartha.  "Tá fhios againn anois,"</span>
<lb n="5915"/><span>ar siad, "go bhfuil deamhan ionat.  Tá Ábraham tar</span>
<lb n="5916"/><span>éis bháis, agus na fáidhe, agus deirir-se 'má chómhlíonan</span>
<lb n="5917"/><span>duine mo chaint-se ní bhfaghaidh sé bás go deó!'"</span></p>
<lb n="5918"/>
<lb n="5919"/><p><span>Tugaidh fé ndeara, a phobul, mailís na cainte sin.</span>
<lb n="5920"/><span>Bhí an phoibilidheacht ag éisteacht leis an ndiospóireacht.</span>
<lb n="5921"/><span>Bhí uraim thar bárr ag an bpoibilidheacht d'Ábraham</span>
<lb n="5922"/><span>agus dos na fáidhibh.  Feuch chómh gasta agus a mheas</span>
<lb n="5923"/><span>na Iúdaigh, na Sgríbhneóirí agus na Fairisínigh, a chur</span>
<lb n="5924"/><span>'n-a luighe ar an bpoibilidheacht go raibh an fear so 'ghá</span>
<lb n="5925"/><span>chur féin os cionn Ábrahaim agus os cionn na bhfáidh.</span>
<lb n="5926"/><span>Bhí 'fhios acu an phoibilidheacht a bheith ag leanamhaint</span>
<lb n="5927"/><span>an tSlánuightheóra, agus cheapadar go raibh ana</span>
<lb n="5928"/><span>iaracht acu 'á dhéanamh ar an bpoibilidheacht do mhealladh</span>
<lb n="5929"/><span>uaidh.</span></p>
<lb n="5930"/>
<lb n="5931"/><p><span>Níor thug an Slánuightheóir aon mhíniughadh ar an sgéal.</span>
<lb n="5932"/><span>Ní dúbhairt sé, "Ní h-ar bhás chorpartha ná ar bheatha</span>
<lb n="5933"/><span>chorpartha atáim ag caint, ach ar bhás shíoruidhe agus ar</span>
<lb n="5934"/><span>bheatha shíoruidhe."  Ní dúbhairt, mar níor ghádh dhó é.  Do</span>
<lb n="5935"/><span>thuig an mhuintir a bhí ag caint gur ar bhás shíoruidhe</span>
<lb n="5936"/><span>agus ar bheatha shíoruidhe a bhí sé ag trácht.  Agus do</span>
<lb n="5937"/><span>thuig an phoibilidheacht leis é go h-áluinn.  Agus do</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="5938"/><p><span>thuigeadar cleasaidheacht na bhFairisíneach, chómh maith</span>
<lb n="5939"/><span>díreach agus do thuig na Fairisínigh féin, é.</span></p>
<lb n="5940"/>
<lb n="5941"/><p><span>Níor dhein an Slánuightheóir ach leanamhaint ar a</span>
<lb n="5942"/><span>theagasg, leanamhaint ar a chur 'n-a luighe ar na</span>
<lb n="5943"/><span>Fairisínigh agus ar na daoine, ná raibh sé ag lorg a</span>
<lb n="5944"/><span>ghlóire féin, ná raibh sé ach ag cur toile an Athar</span>
<lb n="5945"/><span>Síoruidhe chun cinn agus ag fágaint a ghlóire féin fé'n,</span>
<lb n="5946"/><span>Athair Síoruidhe.  Ansan do labhair sé ar Ábraham.</span></p>
<lb n="5947"/>
<lb n="5948"/><p><span>"Go deimhin, go deimhin adeirim libh," ar seisean,</span>
<lb n="5949"/><span>"táim-se ann, ó roimh Ábraham a bheith ann."</span></p>
<lb n="5950"/>
<lb n="5951"/><p><span>Ansan do thógadar na clocha chun, iad do chaitheamh</span>
<lb n="5952"/><span>leis.  Ach do cheil sé a chló ortha agus d'imthigh sé amach</span>
<lb n="5953"/><span>as an dteampall.</span></p>
<lb n="5954"/>
<lb n="5955"/><p><span>Tugaidh fé ndeara go cruinn an focal deirineach san,</span>
<lb n="5956"/><span>a phobul.  "Do cheil sé a chló ortha agus d'imthigh sé</span>
<lb n="5957"/><span>amach as an dteampall."</span></p>
<lb n="5958"/>
<lb n="5959"/><p><span>Do lean sé ortha, ag caint leó, ag cur suas le n-a</span>
<lb n="5960"/><span>ndroch chaint agus le n-a ndroch mhúineadh agus leis an</span>
<lb n="5961"/><span>dtarcaisne a bhí acu 'á thabhairt dó, 'ghá gcómhairliughadh,</span>
<lb n="5962"/><span>'ghá innsint dóibh conus mar a bhí fearg an Athar Síoruidhe</span>
<lb n="5963"/><span>acu 'á thuilleamh dóibh féin leis an easonóir a bhí acu 'á</span>
<lb n="5964"/><span>thabhairt do'n Aon-Mhac.  Do lean, sé ortha an fhaid a</span>
<lb n="5965"/><span>leanadar ag caint, bíodh ná raibh 'n-a gcaint ach easúmh-</span>
<lb n="5966"/><span>luigheacht.  Ní féidir dúinne a thuisgint cad iad na</span>
<lb n="5967"/><span>grásta a bhí aige 'á thabhairt dóibh an uair sin, ná cad</span>
<lb n="5968"/><span>é an solus a bhí ag Dia 'á thabhairt d'á n-aigne a gan</span>
<lb n="5969"/><span>fhios do'n tsaoghal.  Bhí gach aon fhocal a bhí ag an Slán-</span>
<lb n="5970"/><span>uightheóir 'á rádh leó ag cabhrughadh leis an solus a bhí ag</span>
<lb n="5971"/><span>Dia 'á thabhairt dóibh laistigh.  Ach d'á mhéid solus a</span>
<lb n="5972"/><span>tugadh dóibh iseadh ba mhó a chuireadar i gcoinnibh an</span>
<lb n="5973"/><span>tsoluis, agus d'á fheabhas cómhairle a tugadh dóibh iseadh</span>
<lb n="5974"/><span>ba mhó a chuireadar i gcoinnibh na cómhairle, go dtí,</span>
<lb n="5975"/><span>fé dheire, gur dhiúltuigheadar d'éisteacht le n-a thuille</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="5976"/><p><span>cainte agus gur rugadar ar na clocha.  Nuair a</span>
<lb n="5977"/><span>rugadar ar na clocha ní raibh a thuille tairbhe i gcaint.</span>
<lb n="5978"/><span>Ansan do cheil an Slánuightheóir a chló ortha.  Chromadar</span>
<lb n="5979"/><span>ag tógaint na gcloch agus nuair eirigheadar ní fheacadar</span>
<lb n="5980"/><span>a thuille é.  D'imthigh sé uatha amach as an dteampall.</span></p>
<lb n="5981"/>
<lb n="5982"/><p><span>D'iaras oraibh, a phobul, an nídh sin go léir do thabhairt</span>
<lb n="5983"/><span>fé ndeara.  Cad 'n-a thaobh gur cuireadh síos mar sin,</span>
<lb n="5984"/><span>i Leabhar an Aifrinn, dúinne agus do phobulaibh an</span>
<lb n="5985"/><span>domhain, an méid sin sgéil?</span></p>
<lb n="5986"/>
<lb n="5987"/><p><span>Sidé cúis n-ar cuireadh síos dúinn go léir é, agus</span>
<lb n="5988"/><span>go léightear amach é do phobulaibh an domhain.  An</span>
<lb n="5989"/><span>chaismirt chéadna san, an t-aighneas céadna san, an</span>
<lb n="5990"/><span>cómhrac céadna san idir an Slánuightheóir, moladh go</span>
<lb n="5991"/><span>deó leis, agus na Iúdaigh mhalluighthe úd gan chiall,</span>
<lb n="5992"/><span>idir an solus agus an doircheacht, idir ghrásta Dé agus</span>
<lb n="5993"/><span>droch aigne an duine, tá sé ar síubhal ins gach aon pháirt</span>
<lb n="5994"/><span>de'n domhan riamh ó sin.  Nuair a bhíon an duine ag</span>
<lb n="5995"/><span>déanamh aimhleasa a anama, nuair a bhíon an dúil sa</span>
<lb n="5996"/><span>pheacadh aige, agus gur fearr leis leanamhaint ar an</span>
<lb n="5997"/><span>bpeacadh 'ná iompáil ar Dhia agus ar aithrighe dhéanamh,</span>
<lb n="5998"/><span>bíon an chaismirt chéadna san ar siúbhal istigh 'n-a</span>
<lb n="5999"/><span>chroídhe, istigh 'n-a choinsias, idir é féin agus an Slán-</span>
<lb n="6000"/><span>uightheóir, idir é féin agus grásta Dé.  Grásta Dé ag</span>
<lb n="6001"/><span>innsint na fírinne dhó díreach fé mar a bhí an Slán-</span>
<lb n="6002"/><span>uightheóir ag innsint na fírinne dhóibh siúd.  An</span>
<lb n="6003"/><span>duine ag casadh agus ag camadh agus ag lúbarnaigh,</span>
<lb n="6004"/><span>a d'iaraidh cur i n-aghaidh na fírinne, díreach mar a bhíodar</span>
<lb n="6005"/><span>súd.  A choinsias 'ghá innsint do'n duine, 'ghá</span>
<lb n="6006"/><span>innsint dó go soiléir, ná fuil aon dul aige ó bhreitheamh-</span>
<lb n="6007"/><span>antas Dé, ó bhreith damanta, mura gcuiridh sé uaidh</span>
<lb n="6008"/><span>an peacadh.  Cad a dheinean an Críosdaidhe sa deire?</span>
<lb n="6009"/><span>Buidheachas leis an mór-chómhacht atá i ngrásta an</span>
<lb n="6010"/><span>tSlánuightheóra, iompuighean a lán acu ar Dhia.  Deinid</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="6011"/><p><span>siad an aithrighe.  Deinid siad an fhaoisdin mhaith.</span>
<lb n="6012"/><span>Téighean páis agus bás an tSlánuightheóra chun sochair</span>
<lb n="6013"/><span>d'á n-anam sa n-asbolóid.  Glacaid siad an</span>
<lb n="6014"/><span>Slánuightheóir féin i Sácraimínt Chorp Críosd.  Ansan</span>
<lb n="6015"/><span>bíon suaimhneas aigne acu.  Bíon deire leis an</span>
<lb n="6016"/><span>gcaismirt.  Ach an fear go bhfuil an croídhe cruaidh aige,</span>
<lb n="6017"/><span>an croídhe calcaithe, agus an droch mheón, cuirean sé</span>
<lb n="6018"/><span>a cheann go dána agus go daingean i gcoinnibh an</span>
<lb n="6019"/><span>tSlánuightheóra.  Labhran a choinsias leis, fé mar a</span>
<lb n="6020"/><span>labhran sé le gach aon Chríosdaidhe.  Ní thugan sé aon</span>
<lb n="6021"/><span>toradh ar an gcoinsias.  Ní chuirean san aon tsuaimhneas</span>
<lb n="6022"/><span>ar an gcoinsias.  Leanan an coinsias ag labhairt,</span>
<lb n="6023"/><span>díreach fé mar a lean an Slánuightheóir ag labhairt leis</span>
<lb n="6024"/><span>na Iúdaigh go dtí gur thógadar na clocha.  Leanan an</span>
<lb n="6025"/><span>coinsias ag labhairt leis an nduine go dtí go dtugan</span>
<lb n="6026"/><span>an duine cead a chinn do'n olc atá istigh ann agus go</span>
<lb n="6027"/><span>marbhuighean sé an coinsias.  Ansan, "Ceilean an</span>
<lb n="6028"/><span>Slánuightheoir a chló air agus imthighean sé amach as an</span>
<lb n="6029"/><span>dteampall."</span></p>
<lb n="6030"/>
<lb n="6031"/><p><span>Go sábhálaidh Dia na glóire sinn, a Chríosdaidhthe, ar</span>
<lb n="6032"/><span>a leithéid sin de chrích 'ghár mbreith!  Anois an t-am</span>
<lb n="6033"/><span>againn chun machtnaimh a dhéanamh air.  Tá an tsoluíd os</span>
<lb n="6034"/><span>cómhair ár súl againn sa tSoisgéal.  Imtheóchaidh an</span>
<lb n="6035"/><span>Slánuightheóir uainne, mar a dh'imthigh sé uatha súd, má</span>
<lb n="6036"/><span>chuirimíd chuige é.  Go dtugaidh Dia dhúinn ná cuirfimíd.</span>
<lb n="6037"/><span>Amen.</span>
<lb n="6038"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="6039"/><p><span>XXV.</span></p>
<lb n="6040"/>
<lb n="6041"/><p><span>DOMHNACH NA FAILIME.</span></p>
<lb n="6042"/>
<lb n="6043"/><p><span>An Pháis.</span></p>
<lb n="6044"/>
<lb n="6045"/><p><span>(Maitiú 26 agus 27.)</span></p>
<lb n="6046"/>
<lb n="6047"/><p><span>Is cuimhin linn go léir, a phobul, an cheist úd a curtí</span>
<lb n="6048"/><span>chúghainn fadó nuair a bhíomair ag foghluim an Teagasg</span>
<lb n="6049"/><span>Críosdaidhe: -</span></p>
<lb n="6050"/>
<lb n="6051"/><p><span>"Cé h-é Íosa Críosd?"</span></p>
<lb n="6052"/>
<lb n="6053"/><p><span>"Mac Dé, an tarna Pearsa de'n Tríonóid ró</span>
<lb n="6054"/><span>Naomhtha, do ghlac colann daona."</span></p>
<lb n="6055"/>
<lb n="6056"/><p><span>Ansan do tháinig an cheist eile seo agus a freagra: -</span></p>
<lb n="6057"/>
<lb n="6058"/><p><span>"Cad chuige gur ghlac Mac Dé colann daona?"</span></p>
<lb n="6059"/>
<lb n="6060"/><p><span>"Chun sinn a dh'fhuasgailt agus do shábháil."</span></p>
<lb n="6061"/>
<lb n="6062"/><p><span>Ní ceisteana cruadha iad.  Ní deacair cuimhne</span>
<lb n="6063"/><span>choimeád ortha.  Is dóich liom gur beag aoinne a</span>
<lb n="6064"/><span>dh'fhoghluim an Teagasg Críosdaidhe i nGaeluinn nár</span>
<lb n="6065"/><span>choimeád an dá cheist sin agus an dá fhreagra san go</span>
<lb n="6066"/><span>cruinn i n' aigne i gcaitheamh a shaoghail.  Ba dhóich le</span>
<lb n="6067"/><span>duine ar an gcéad amharc ná féadfadh aon chaint bheith</span>
<lb n="6068"/><span>níos réidhe, níos glaine brígh, níos soiléire ciall,'ná</span>
<lb n="6069"/><span>an chaint atá sa dá cheist sin agus sa dá fhreagra san,</span>
<lb n="6070"/><span>ach má deintear beagáinín machtnaimh ar an gcaint</span>
<lb n="6071"/><span>chífear gur ró dheacair caint a dh'fhághail is doimhne 'ná</span>
<lb n="6072"/><span>í, is diamhaire brígh 'ná í.</span></p>
<lb n="6073"/>
<lb n="6074"/><p><span>Feuchaimís ar dtúis ar bhrígh gach focail fé leith</span>
<lb n="6075"/><span>d'fhocalaibh na cainte sin.  Tá againn sa chéad cheist</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="6076"/><p><span>an focal "Íosa."  Innstear dúinn, nuair a tháinig</span>
<lb n="6077"/><span>aingeal an Tighearna le sgéala chun Muire, 'ghá innsint</span>
<lb n="6078"/><span>di go mbéadh Mac aici agus í 'n-a maighdin, dúbhairt</span>
<lb n="6079"/><span>sé léi gur bh' é órdughadh Dé dhi Íosa thabhairt mar</span>
<lb n="6080"/><span>ainim ar an Mac.  Agus isé cúis gur tugadh an</span>
<lb n="6081"/><span>t-órdughadh san di i dtaobh an Mhic mar go gcialluighean</span>
<lb n="6082"/><span>an focal "Íosa" Slánuightheóir, agus gur b'é an</span>
<lb n="6083"/><span>Mac san a bhí chun na cine daona do shlánughadh.  Ba</span>
<lb n="6084"/><span>ghnáth riamh, nuair a deintí rígh de dhuine, nuair a tugtí</span>
<lb n="6085"/><span>cómhacht rígh dhó os cionn daoine eile, go gcuirtí oíle</span>
<lb n="6086"/><span>bheannuighthe ar a cheann.  Isé ár Slánuightheóir, moladh</span>
<lb n="6087"/><span>'s buidheachas leis, rígh na cine daona go léir, nídh nách</span>
<lb n="6088"/><span>iongnadh, agus isí oíle do cuireadh air 'ná an diadhacht</span>
<lb n="6089"/><span>Do ghlac Mac Dé colann daona.  Siné brígh atá leis an</span>
<lb n="6090"/><span>bhfocal "Críosd."  Ansan, cialluighid an dá fhocal</span>
<lb n="6091"/><span>i n-aonfheacht, an Slánuightheóir, an Rígh atá 'n-a Dhia</span>
<lb n="6092"/><span>agus 'n a Dhuine; Mac Dé, an tarna Pearsa de'n</span>
<lb n="6093"/><span>Tríonóid ró Naomhtha, do ghlac colann daona chun na</span>
<lb n="6094"/><span>cine daona dh'fhuasgailt agus do shábháil.</span></p>
<lb n="6095"/>
<lb n="6096"/><p><span>Anois, cad uaidh go raibh an chine daona le fuasgailt?</span>
<lb n="6097"/><span>Tá sean aithne againn ar an bhfreagra.  Bhí an chine</span>
<lb n="6098"/><span>daona le fuasgailt ó ifrean agus ó chómhachtaibh an</span>
<lb n="6099"/><span>diabhail.  Agus cad a chuir an chine daona fé chómhachtaibh</span>
<lb n="6100"/><span>an diabhail?  Do chuir an peacadh a dhein ár gcéad athair</span>
<lb n="6101"/><span>agus ár gcéad mháthair, peacadh an tsínsir.</span></p>
<lb n="6102"/>
<lb n="6103"/><p><span>Do chruthuigh Dia ár gcéad athair agus ár gcéad</span>
<lb n="6104"/><span>mháthair saor ó pheacadh.  Do chruthuigh sé ar staid na</span>
<lb n="6105"/><span>ngrást iad.  Thug sé ciall agus meabhair agus</span>
<lb n="6106"/><span>tuisgint dóibh, saor ó-s na claontaibh, agus ó-s na</span>
<lb n="6107"/><span>droch mhiantaibh, agus ó'n ndoircheacht aigne, agus ó'n</span>
<lb n="6108"/><span>lagachar intinne, agus ó'n easba meanmna, a chom-</span>
<lb n="6109"/><span>áinean sinne go minic chun aimhleasa anama agus chun</span>
<lb n="6110"/><span>an pheacaidh.  Thug sé saor thoil dóibh, toil a bhí go</span></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="6111"/><p><span>h-iomlán ar chumas a dtuisgiona, gan spleadhchas ar</span>
<lb n="6112"/><span>bith d'aon nídh ach do sholus na tuisgiona.  Ansan, mar</span>
<lb n="6113"/><span>is eól dúinn go léir, thug sé dhóibh aon aithne amháin le</span>
<lb n="6114"/><span>coimeád.  Do thuigeadar 'n-a n-aigne, dá gcoim-</span>
<lb n="6115"/><span>eádaidís an t-aon aithne amháin sin go mbéidís féin</span>
<lb n="6116"/><span>agus a sliocht i n-aoibhneas go deó, agus dá mbrisidís</span>
<lb n="6117"/><span>an aithne sin go gcuirfidís iad féin agus a sliocht as</span>
<lb n="6118"/><span>an aoibhneas san a bhí an uair sin acu féin agus a bhí</span>
<lb n="6119"/><span>geallta ag Dia na glóire dóibh féin agus d'á sliocht.</span></p>
<lb n="6120"/>
<lb n="6121"/><p><span>Do bhriseadar an aithne.  Dheineadar an peacadh,</span>
<lb n="6122"/><span>peacadh an tsínsir.  Do dhíbir an peacadh san iad amach</span>
<lb n="6123"/><span>as an áit aoibhinn, amach a' Gáirdín Paraithis.  Do</span>
<lb n="6124"/><span>bhain an peacadh san díobh an fhíoraontacht a bhí acu ar</span>
<lb n="6125"/><span>dtúis ó Dhia; do dhoirchigh sé a n-aigne; do laguigh sé</span>
<lb n="6126"/><span>a dtoil; do neartuigh sé ainmhianta acu; do chlaonuigh</span>
<lb n="6127"/><span>sé chun uilc iad; agus do dhún sé dóirse na bhflathas</span>
<lb n="6128"/><span>'n-a gcoinnibh, agus i gcoinnibh a sleachta, go deó.</span></p>
<lb n="6129"/>
<lb n="6130"/><p><span>Bhí ar chumas ár gcéad athar agus ár gcéad mháthar</span>
<lb n="6131"/><span>an t-olc san a dhéanamh dóibh féin agus d'á sliocht,</span>
<lb n="6132"/><span>ach ní raibh ar a gcumas an t-olc do leigheas dóibh féin</span>
<lb n="6133"/><span>ná d'á sliocht.  Ansan iseadh do dhein mór-thrócaire,</span>
<lb n="6134"/><span>agus mór-eagna, agus mór-mhaitheas Dé an obair</span>
<lb n="6135"/><span>iongantach.  Do chuir Dia ar chumas Duine an nídh ná</span>
<lb n="6136"/><span>raibh ar chumas duine.  Do chuir Dia ar chumas Duine</span>
<lb n="6137"/><span>leór-ghníomh a dhéanamh chun Dé as an olc a bhí déanta ag</span>
<lb n="6138"/><span>an nduine i n-aghaidh Dé.  Le linn ár gcéad athar agus</span>
<lb n="6139"/><span>ár gcéad mháthar do dhíbirt, mar gheall ar an bpeacadh,</span>
<lb n="6140"/><span>amach a' h-áit an aoibhnis, do thug Dia geallamhaint</span>
<lb n="6141"/><span>dóibh.  Do gheall sé dhóibh go dtiocfadh Gein ar shliocht na</span>
<lb n="6142"/><span>mná agus go mbrúghfadh an Ghein sin ceann na péiste.</span></p>
<lb n="6143"/>
<lb n="6144"/><p><span>Nuair a tháinig an aimsir do tháinig an Ghein.  Do</span>
<lb n="6145"/><span>ghlac Mac Dé colann daona agus do chómhnuigh sé</span>
<lb n="6146"/><span>i n-ár measg.</span>
<lb n="6147"/></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="6148"/><p><span>Nuair a deintear coir i n-aghaidh rígh, d'á aoirde é</span>
<lb n="6149"/><span>an rígh iseadh is measa an choir.  Mórdhacht gan teóra</span>
<lb n="6150"/><span>iseadh mórdhacht Dé.  D'á bhrígh sin, olc gan teóra iseadh</span>
<lb n="6151"/><span>an t-olc atá sa pheacadh a deintear i n-aghaidh Dé.  Ansan,</span>
<lb n="6152"/><span>má's trácht ar leór-ghníomh é, d'á aoirde agus d'á</span>
<lb n="6153"/><span>uaisleacht é an t-é go ndeintear coir 'n-a choinnibh iseadh</span>
<lb n="6154"/><span>is aoirde agus is uaisle nách foláir an leór-ghníomh a</span>
<lb n="6155"/><span>bheith, nó ní leór-ghníomh i n-aon chor é.  Ní foláir an</span>
<lb n="6156"/><span>leór-ghníomh a bheith i gcomórtas le h-uaisleacht an t-é</span>
<lb n="6157"/><span>go bhfuil an leór-ghníomh le déanamh leis.  Ach is mar</span>
<lb n="6158"/><span>a chéile an uaisleacht atá sa leór-ghníomh agus an uais-</span>
<lb n="6159"/><span>leacht atá sa t-é a dheinean an leór-ghníomh.  D'á bhrígh</span>
<lb n="6160"/><span>sin ní foláir an t-é a dheinean an leór-ghníomh do bheith</span>
<lb n="6161"/><span>ar aon dul i n-uaisleacht leis an t-é go ndeintear</span>
<lb n="6162"/><span>an leór-ghníomh leis.  Ní féidir ach do dhuine uasal</span>
<lb n="6163"/><span>leór-ghníomh a dhéanamh le duine uasal.  Ní féidir do</span>
<lb n="6164"/><span>dhuine, mura rígh é féin, leór-ghníomh a dhéanamh le rígh.</span>
<lb n="6165"/><span>Ar an gcuma san díreach, ní féidir do dhuine leór-</span>
<lb n="6166"/><span>ghníomh a dhéanamh le Dia mura Dia é féin.  Ach is Dia</span>
<lb n="6167"/><span>ár Slánuightheóir, agus d'á bhrígh sin tá an leór-ghníomh</span>
<lb n="6168"/><span>a dhein sé, thar cheann an duine, uasal a dhóithin chun</span>
<lb n="6169"/><span>cirt Dé do shásamh as an gcoir a dhein an duine.</span></p>
<lb n="6170"/>
<lb n="6171"/><p><span>Ansan, ar an dtaobh eile de'n sgéal, ní féidir sásamh</span>
<lb n="6172"/><span>a thabhairt a' coir ach le fulang péine.  Breith bháis ab</span>
<lb n="6173"/><span>eadh an pian a thug ár gcéad athair agus ár gcéad mháthair</span>
<lb n="6174"/><span>ortha féin agus ar a sliocht nuair a dheineadar peacadh</span>
<lb n="6175"/><span>an tsínsir.  D'á bhrígh sin, an t-é a thabharfadh sásamh</span>
<lb n="6176"/><span>do cheart Dé as an bpeacadh san níor bh'fholáir dó an</span>
<lb n="6177"/><span>bhreith bháis a dh'fhulang.  Ach cá raibh le fághail an t-é</span>
<lb n="6178"/><span>a dh'fhéadfadh leór-ghníomh a dhéanamh nár bh'fhéidir d'aoinne</span>
<lb n="6179"/><span>dhéanamh ach do Dhia, agus a dh'fhéadfadh, sa n-am gcéadna,</span>
<lb n="6180"/><span>bás a dh'fhulang 'n-a dhuine?  Do fuaradh an t-É sin</span>
<lb n="6181"/><span>nuair a ghlac Mac Dé colann daona.  Bhí sé 'n-a Dhia,</span></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="6182"/><p><span>agus do dhéin Dia leór-ghníomh le Dia mar gheall ar an</span>
<lb n="6183"/><span>bpeacadh a deineadh i n-aghaidh Dé.  Bhí sé 'n-a Dhuine,</span>
<lb n="6184"/><span>agus d'fhuiling an Duine sin an bhreith bháis a thug an</span>
<lb n="6185"/><span>chéad duine ar an gcine daona le peacadh an tsínsir.</span>
<lb n="6186"/><span>'N-a Dhia agus 'n-a Dhuine dhó, b' é an tarna Pearsa</span>
<lb n="6187"/><span>de'n Tríonóid ró Naomhtha é.  Chuir san 'n-a bhás mór-</span>
<lb n="6188"/><span>luacht a bhí ábalta ar cheart Dé do shásamh go h-iomlán</span>
<lb n="6189"/><span>a' peacaíbh an domhain míle uair dá mba ghádh é.  Mór-</span>
<lb n="6190"/><span>luacht gan teóra iseadh mór-luacht bháis ár Slán-</span>
<lb n="6191"/><span>uightheóra Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="6192"/>
<lb n="6193"/><p><span>Ach feuch, a phobul.  Fé mar a bhí ar chumas ár gcéad</span>
<lb n="6194"/><span>athar agus ár gcéad mháthar mór-mhaitheas Dé do chur ar</span>
<lb n="6195"/><span>neamhnídh, go tiubaisteach, dóibh féin agus dúinne, tá</span>
<lb n="6196"/><span>anois ar chumas gach duie againne mór-luacht bháis</span>
<lb n="6197"/><span>an tSlánuightheóra do chur ar neamhnídh dhó féin.  Tá saor</span>
<lb n="6198"/><span>thoil againne mar a bhí acu súd, bíodh ná fuil an toil chómh</span>
<lb n="6199"/><span>láidir againn agus bhí sí acu súd.  Tá aitheanta Dé</span>
<lb n="6200"/><span>againn le coimeád.  Tá ar ár gcumas iad do bhriseadh.</span>
<lb n="6201"/><span>Tá ar ár gcumas iompáil i gcoinnibh Dé agus ár dtoil</span>
<lb n="6202"/><span>féin do leanamhaint.  Tá a lán againn a dheinean é.</span>
<lb n="6203"/><span>Ní h-aon mhaith bheith siar ná aniar air.  Ní foláir é</span>
<lb n="6204"/><span>dh'admháil.  An Críosdaidhe atá ag caitheamh a shaoghail</span>
<lb n="6205"/><span>ar an gcuma san, ag briseadh aitheanta Dé agus gan</span>
<lb n="6206"/><span>suim aige 'á chur sa n-olc atá aige 'á dheanamh, cad</span>
<lb n="6207"/><span>é an tairbhe dhó san mór-luacht bháis an tSlánuightheóra?</span>
<lb n="6208"/><span>Cad é an tairbhe dhó san an obair iongantach a deineadh</span>
<lb n="6209"/><span>nuair a ghlac Mac Dé colann daona agus nuair a</span>
<lb n="6210"/><span>chómhnuigh sé i n-ár measg?</span></p>
<lb n="6211"/>
<lb n="6212"/><p><span>Easba machtnaimh fé ndear é.  Dá ndeineadh an</span>
<lb n="6213"/><span>Críosdaidhe machtnamh i gceart ar bhrígh agus ar bhunús</span>
<lb n="6214"/><span>a chreidimh, do sgarfadh sé leis an saoghal go léir níos</span>
<lb n="6215"/><span>túisge 'ná mar a sgarfadh sé le h-aon phioc de'n</span>
<lb n="6216"/><span>tsaidhbhreas spioraideálta do cheannuigh an Slánuightheóir</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="6217"/><p><span>dó le n-a bhás.  Thuigfeadh sé i n'aigne gur dhein an</span>
<lb n="6218"/><span>Slánuightheóir an ceannach san ar son gach Críosdaidhe</span>
<lb n="6219"/><span>fé leith.  Go bhfuil le fághail ag gach Críosdaidhe fé</span>
<lb n="6220"/><span>leith, chómh maith díreach agus dá mba ná béadh ann ach</span>
<lb n="6221"/><span>é féin, toradh na h-oibre do dhein an Slánuightheóir,</span>
<lb n="6222"/><span>toradh na bpianta go léir a dh'fhuiling sé, toradh a</span>
<lb n="6223"/><span>bheatha naomhtha agus a pháise, toradh an bháis a dh'fhuiling</span>
<lb n="6224"/><span>sé ar chrann na croise.  Agus cad 'n-a thaobh gur</span>
<lb n="6225"/><span>dhein an Slánuightheóir an fulang san go léir ar son</span>
<lb n="6226"/><span>gach Críosdaidhe fé leith?  Do dhéin sé é le grádh do'n</span>
<lb n="6227"/><span>Chríosdaidhe.  Déarfadh duine gur b' olc is fiú a lán</span>
<lb n="6228"/><span>againn a leithéid sin d'obair a dhéanamh ar ár son.  Má's</span>
<lb n="6229"/><span>olc is fiú sinn é, nách shin mar is mó is iongantach an</span>
<lb n="6230"/><span>grádh do chuir fhiachaibh ar an Slánuightheóir ró ghrádhmhar</span>
<lb n="6231"/><span>a leithéid sin d'obair a dhéanamh ar ár son?  Má's</span>
<lb n="6232"/><span>olc is fiú sinn é nár chóir go múinfeadh san féin dúinn</span>
<lb n="6233"/><span>conus bheith úmhal.  Ní'l aon rud is mó a dheinean an</span>
<lb n="6234"/><span>duine mí-thaithneamhach i láthair Dé 'ná uabhar.  Agus</span>
<lb n="6235"/><span>má's olc is fiú aoinne go ndéanfadh an Slánuightheóir</span>
<lb n="6236"/><span>páis agus bás a dh'fhulang ar a shon, ní'l aoinne is lúgha</span>
<lb n="6237"/><span>is fiú é 'ná fear an uabhair.  Is bocht an sgéal é, a</span>
<lb n="6238"/><span>Chríosdaidhe!  Uabhar agus mór-is-fiú agus eirighe-</span>
<lb n="6239"/><span>anáirde ar pheacach bhocht mhí-fhortiúnach ná fuil blúire</span>
<lb n="6240"/><span>maitheasa le fághail ann i láthair Dé ach pé maitheas a</span>
<lb n="6241"/><span>fuair sé tré ghrásta an tSlánuightheóra!  Isé céad</span>
<lb n="6242"/><span>rud, d'á bhrígh sin, is ceart do'n Chríosdaidhe a dhéanamh,</span>
<lb n="6243"/><span>ag machtnamh dó ar Pháis an tSlánuightheóra, 'ná é féin</span>
<lb n="6244"/><span>d'úmhlughadh.  A thuisgint i n' aigne go fírinneach pé</span>
<lb n="6245"/><span>rud a dhéin ár Slánuightheóir dúinn gur bh' olc ab fhiú</span>
<lb n="6246"/><span>sinn é, agus gur b' olc is fiú a lán againn fós féin é.</span></p>
<lb n="6247"/>
<lb n="6248"/><p><span>Nuair a dh'úmhlóchaimíd sinn féin ar an gcuma san</span>
<lb n="6249"/><span>i láthair Dé, beidh ar ár gcumas, b'fhéidir, le congnamh</span>
<lb n="6250"/><span>ó ghrásta Dé, machtnamh tairbheach a dhéanamh ar pháis</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="6251"/><p><span>agus ar bhás an tSlánuightheóra.  Dallan uabhar aigne</span>
<lb n="6252"/><span>an duine.  Tugan an úmhluigheacht, má's fíor-úmhluigheacht</span>
<lb n="6253"/><span>í, solus d'aigne an duine.  An t-é a dhéanfaidh, le fíor-</span>
<lb n="6254"/><span>úmhluigheacht, dlúth-mhachtnamh ar pháis agus ar bhás an</span>
<lb n="6255"/><span>tSlánuightheóra, tabharfaidh grásta Dé solus d'á aigne</span>
<lb n="6256"/><span>agus d'á chroídhe chun mór-luacht páise agus báis an</span>
<lb n="6257"/><span>tSlánuightheóra do bhreithniughadh agus do thuisgint,</span>
<lb n="6258"/><span>chómh fada agus is féidir do'n duine a leithéid do</span>
<lb n="6259"/><span>dhéanamh.</span></p>
<lb n="6260"/>
<lb n="6261"/><p><span>Cuimhneóchaidh an duine sin ar an rún diamhar uathbhásach,</span>
<lb n="6262"/><span>conus mar a ghlac Mac Dé colann daona chun sinne</span>
<lb n="6263"/><span>dh'fhuasgailt agus do shábháil.  Déarfaidh sé i n'aigne:</span>
<lb n="6264"/><span>"Le grádh dhómh-sa a deineadh an nídh sin.  Níor bh'fiú</span>
<lb n="6265"/><span>mé é!  Mo ghrádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span></p>
<lb n="6266"/>
<lb n="6267"/><p><span>Breithneóchaidh an duine sin teacht an tSlánuightheóra</span>
<lb n="6268"/><span>ar an saoghal; 'n-a Mhac ag an Maighdin Muire; oídhche</span>
<lb n="6269"/><span>Nodlag; i lár an gheimhridh; sa stábla fhuar; i ndealbhas</span>
<lb n="6270"/><span>agus i n-anródh; agus déarfaidh sé i n' aigne: "Le</span>
<lb n="6271"/><span>grádh dhómh-sa a deineadh san.  Níor bh'fhiú mé é!</span>
<lb n="6272"/><span>Mo ghrádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span></p>
<lb n="6273"/>
<lb n="6274"/><p><span>Breithneóchaidh an duine sin beatha an tSlánuightheóra;</span>
<lb n="6275"/><span>ísleacht agus cruadhtan agus dealbhas na beatha san i</span>
<lb n="6276"/><span>gcaitheamh na ndeich mbliadhan bhfichid.  Déarfaidh sé</span>
<lb n="6277"/><span>i n' aigne: "Le grádh dhómh-sa iseadh d'fhuiling an</span>
<lb n="6278"/><span>Slánuightheóir an bheatha san.  Níor bh'fhiú mé é!  Mo</span>
<lb n="6279"/><span>ghrádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span></p>
<lb n="6280"/>
<lb n="6281"/><p><span>Breithneóchaidh an duine sin na trí bliadhna do chaith</span>
<lb n="6282"/><span>an Slánuightheóir ag teagasg na ndaoine, ag teagasg</span>
<lb n="6283"/><span>a dheisgiobul, ag cur suas leis an easonóir a bhí aige</span>
<lb n="6284"/><span>d'á fhághail ar gach aon tsaghas cuma ó-s na Iúdaigh.</span></p>
<lb n="6285"/>
<lb n="6286"/><p><span>Déarfaidh sé i n'aigne: "Le grádh dhómh-sa iseadh</span>
<lb n="6287"/><span>d'fhuiling an Slánuightheóir na neithe sin.  Níor bh'fhiú</span>
<lb n="6288"/><span>mé é!  Mo ghrádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span>
<lb n="6289"/></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="6290"/><p><span>Breithneóchaidh an duine sin an feall uathbhásach a</span>
<lb n="6291"/><span>deineadh nuair a dhíol duine dh'á dheisgiobulaibh féin</span>
<lb n="6292"/><span>an Slánuightheóir, nuair a thug Iúdás suas do'n namhaid</span>
<lb n="6293"/><span>é.  Déarfaidh sé i n'aigne féin: "Le grádh dhómh-sa</span>
<lb n="6294"/><span>iseadh d'fhuiling an Slánuightheóir an feall san.  Níor</span>
<lb n="6295"/><span>bh'fhiú mé é!  Do dheineas féin feall mar é gach aon</span>
<lb n="6296"/><span>uair a dheineas peacadh.  Go ndeinidh an Slánuightheóir</span>
<lb n="6297"/><span>é mhaitheamh dom!  Mo ghrádh mo Thighearna Íosa</span>
<lb n="6298"/><span>Críosd!"</span></p>
<lb n="6299"/>
<lb n="6300"/><p><span>Breithneóchaidh an duine sin an brón uathbhásach a</span>
<lb n="6301"/><span>tháinig ar an Slánuightheóir nuair a bhí sé sa gháirdín</span>
<lb n="6302"/><span>ag cur a ghuidhe suas chun an Athar Síoruidhe, agus nuair</span>
<lb n="6303"/><span>a chomáin déine agus neart an dóláis a bhí ar a Chroídhe</span>
<lb n="6304"/><span>an t-allus fola amach tré n-a bhallaibh beatha i dtreó</span>
<lb n="6305"/><span>go raibh an fhuil ag tuitim 'n-a sruthaibh anuas ar an</span>
<lb n="6306"/><span>dtalamh.  Déarfaidh sé i n'aigne: "Peacaí an domhain,</span>
<lb n="6307"/><span>agus mo pheacaí-se, fé ndear an dólás a chomáin an fhuil</span>
<lb n="6308"/><span>sin amach ar an gcuma san.  Le grádh dhómh-sa do</span>
<lb n="6309"/><span>fuilingeadh an dólás éagsamhlach san!  Níor bh' fhiú</span>
<lb n="6310"/><span>mé é.  Mo ghrádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span></p>
<lb n="6311"/>
<lb n="6312"/><p><span>Breithneóchaidh an duine sin an chuma 'n-ar tugadh</span>
<lb n="6313"/><span>na fínnithe bréige i gcoinnibh an tSlánuightheóra chun</span>
<lb n="6314"/><span>éithigh do dhearbhughadh air agus é dhaoradh chun báis.</span>
<lb n="6315"/><span>Breithneóchaidh sé conus mar a dh'éist an Slánuightheóir</span>
<lb n="6316"/><span>leis an éagcóir agus leis an éitheach go léir gan oiread</span>
<lb n="6317"/><span>agus focal do labhairt.  Tuigfidh sé i n'aigne gur bh'</span>
<lb n="6318"/><span>é toil an tSlánuightheóra, moladh go deó leis, an</span>
<lb n="6319"/><span>éagcóir sin a dh'fhulang ár son na cine daona go léir</span>
<lb n="6320"/><span>agus ar son gach duine fé leith de'n chine daona, agus</span>
<lb n="6321"/><span>déarfaidh sé leis féin: "Le grádh dhómh-sa do fuilingeadh</span>
<lb n="6322"/><span>an éagcóir sin agus an bhreith bháis sin.  Níor bh' fhiú</span>
<lb n="6323"/><span>mé é!  Siní an bhreith bháis do shaor mise ó bhreith</span>
<lb n="6324"/><span>dhamanta!  Mo grádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span>
<lb n="6325"/></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="6326"/><p><span>Breithneóchaidh an duine sin conus mar a tugadh an</span>
<lb n="6327"/><span>Slánuightheóir Naomhtha os cómhair phobuil na n-Iúdach;</span>
<lb n="6328"/><span>agus é go brúighte, basgaithe, gearrtha, teinn; agus</span>
<lb n="6329"/><span>conus mar a fiafraigheadh díobh cé 'cu Íosa, an Slán-</span>
<lb n="6330"/><span>uightheóir, nó Barabbas, an bitheamhnach, a tabharfaí saor</span>
<lb n="6331"/><span>dóibh, agus conus mar a dh'iaradar an bitheamhnach a</span>
<lb n="6332"/><span>thabhairt saor dóibh agus an Slánuightheóir Íosa Críosd</span>
<lb n="6333"/><span>do chéasadh.  Ba mheasa iad 'ná an Págánach, d'á olcas</span>
<lb n="6334"/><span>é.  Do nigh an Págánach a dhá láimh os a gcómhair agus</span>
<lb n="6335"/><span>dúbhairt sé, "Táim-se saor," ar seisean, "ar fhuil</span>
<lb n="6336"/><span>an fhíoraoin seo.  Bíodh a chuid fola oraibh-se."  Agus</span>
<lb n="6337"/><span>do liúghadar-san, "Bíodh a chuid fola orainne agus</span>
<lb n="6338"/><span>ar ár sliocht."</span></p>
<lb n="6339"/>
<lb n="6340"/><p><span>Ní misde dhúinne a rádh, ach is ar a mhalairt de</span>
<lb n="6341"/><span>chuma é: "Bíodh a chuid fola orainne!  Bíodh a chuid</span>
<lb n="6342"/><span>fola ró naomhtha orainn chun sinn a ghlanadh ó gach smól</span>
<lb n="6343"/><span>peacaidh agus chun sinn a bhreith saor go flathas na</span>
<lb n="6344"/><span>ngrást!  Bíodh a chuid fola orainn go léir agus ar gach</span>
<lb n="6345"/><span>duine againn fé leith!"  Agus abradh gach duine againn</span>
<lb n="6346"/><span>fé leith: "A Thighearna, ní fiú mé é!  Mo ghrádh mo</span>
<lb n="6347"/><span>Thighearna Íosa Críosd!"</span></p>
<lb n="6348"/>
<lb n="6349"/><p><span>Breithneóchaidh an duine sin na pianta géara d'fhuiling</span>
<lb n="6350"/><span>an Slánuightheóir nuair a tugadh suas é dos na saigh-</span>
<lb n="6351"/><span>diúiribh Rómhánacha agus nuair a sgiúrsáladar é.</span>
<lb n="6352"/><span>Bhíodar 'ghá sgiúrsáil go dtí go rabhadar cortha.  Ansan</span>
<lb n="6353"/><span>do chuireadar brat corcra uime, mar 'dh eadh gur rígh</span>
<lb n="6354"/><span>é, agus chuireadar an choróinn ar a cheann naomhtha,</span>
<lb n="6355"/><span>ach ba choróinn dheilgneach í, agus chuireadar cleith i n-a</span>
<lb n="6356"/><span>láimh, a shlat rígh, mar 'dh eadh, agus do leigidís iad féin</span>
<lb n="6357"/><span>ar leath-ghlúin agus deiridís, "Go mbeannuighthear</span>
<lb n="6358"/><span>duit, a rígh na n-Iúdach!"  Ansan do thógaidís an</span>
<lb n="6359"/><span>chleith as a láimh agus bhuailidís buille dhi sa cheann air.</span>
<lb n="6360"/><span>Breithneóchaidh an duine na neithe sin go léir agus</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="6361"/><p><span>déarfaidh sé go h-úmhal : "Peacaí an domhain agus</span>
<lb n="6362"/><span>mo pheacaí-se iseadh a dhein an droch obair sin go léir!</span>
<lb n="6363"/><span>Le grádh dhómh-sa iseadh dh'fhuiling an Slánuightheóir na</span>
<lb n="6364"/><span>pianta san agus an easonóir sin.  Níor bh'fhiú mé é!</span>
<lb n="6365"/><span>Ach conus a bhéadh an sgéal agam mura mbéadh é!</span>
<lb n="6366"/><span>Mo ghrádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span></p>
<lb n="6367"/>
<lb n="6368"/><p><span>Leanfaidh an duine sin, i n'aigne, cos ar chois, siúbhal</span>
<lb n="6369"/><span>an tSlánuightheóra ó'n gcathair suas amach go cnoc</span>
<lb n="6370"/><span>Chalbharí.  Breithneóchaidh sé an chros adhmaid, agus</span>
<lb n="6371"/><span>na taraingí móra ramhara, agus an casúr chun na</span>
<lb n="6372"/><span>dtaraingí chomáint, agus na céastóirí, na fir gan</span>
<lb n="6373"/><span>truagh, gan taise, gan daonacht.  Chífidh sé, le súilibh</span>
<lb n="6374"/><span>a aigne, an Slánuightheóir d'á shíneadh ar an adhmad;</span>
<lb n="6375"/><span>an lámh a leighis na mílte d'á síneadh amach chun na</span>
<lb n="6376"/><span>h-áite 'n-a bhfuil an poll sa n-adhmad.  Chífidh sé an</span>
<lb n="6377"/><span>tarainge 'á chur ar chroídhe na dearnan.  Chífidh sé an</span>
<lb n="6378"/><span>casúr 'á thógaint.  Aireóchaidh sé an buille.  Chífidh sé</span>
<lb n="6379"/><span>an fhuil, fuil an tSlánuightheóra, ag sgeinnt amach as</span>
<lb n="6380"/><span>an láimh.  Breithneóchaidh sé an pian.  Déarfaidh sé i</span>
<lb n="6381"/><span>n'aigne, "Do cheannuigh an pian san an chine daona!</span>
<lb n="6382"/><span>Mo ghrádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span></p>
<lb n="6383"/>
<lb n="6384"/><p><span>Fanfaidh an Críosda dhe sin 'n-a sheasamh, i n-aice na</span>
<lb n="6385"/><span>Maighdine, ag bun na croise, i gcaitheamh na dtrí h-uaire</span>
<lb n="6386"/><span>'chloig, agus é ag feuchaint suas i ngnúis an tSlánuigh-</span>
<lb n="6387"/><span>theóra, agus é ag machtnamh, agus déarfaidh sé ó am</span>
<lb n="6388"/><span>go h-am, as a mhachtnamh: "Mo ghrádh mo Thighearna</span>
<lb n="6389"/><span>Íosa Críosd!"  Chífidh sé, ar ball, an spéir ag atharughadh,</span>
<lb n="6390"/><span>an solus ag imtheacht as an ngréin, an talamh fé n-a</span>
<lb n="6391"/><span>chosaibh ag crith agus ag luasgadh.  Ansan aireóchaidh</span>
<lb n="6392"/><span>sé an guth árd ó bhéal an tSlánuightheóra díreach sar</span>
<lb n="6393"/><span>ar thug sé a anam uaidh.  Ansan dearfaidh an Críos-</span>
<lb n="6394"/><span>daidhe sin, i n' aigne : "Tá an obair déanta!  Táid</span>
<lb n="6395"/><span>na fiacha móra díolta.  Tá an chine daona ceannuighthe.</span></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="6396"/><p><span>Tá dóirse na bhflathas osgailte.  Tá ceann na péiste</span>
<lb n="6397"/><span>brúighte.  Tá san go léir déanta do'n chine daona go</span>
<lb n="6398"/><span>léir agus do gach duine fé leith, agus dómh-sa féin chómh</span>
<lb n="6399"/><span>maith le duine.  Mo ghrádh mo Thighearna Íosa Críosd!"</span>
<lb n="6400"/><span>Go dtugaidh Dia d'á ghrástaibh dúinn go léir, a phobul,</span>
<lb n="6401"/><span>gan aon rud a dhéanamh a chuirfeadh an ceannach san</span>
<lb n="6402"/><span>ar neamhnídh uainn.  Amen, a Thighearna Íosa Críost!</span></p>
<lb n="6403"/>
<lb n="6404"/><p><span>XXVI.</span></p>
<lb n="6405"/>
<lb n="6406"/><p><span>DOMHNACH CÁSGA.</span></p>
<lb n="6407"/>
<lb n="6408"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Marcus 16.)</span></p>
<lb n="6409"/>
<lb n="6410"/><p><span>Fadó, nuair a thusnuigheamair ar an dTeagasg</span>
<lb n="6411"/><span>Críosdaidhe dh'fhoghluim, a phobul, is cuimhin linn go</span>
<lb n="6412"/><span>léir gur múineadh dúinn ar dtúis na chúig Cinn-rúin</span>
<lb n="6413"/><span>diamhara, Aondacht Dé, Tríonóid Dé, Incholna an</span>
<lb n="6414"/><span>tSlánuightheóra, Bás an tSlánuightheóra, agus Aiseirighe</span>
<lb n="6415"/><span>an tSlánuightheóra.  Do múineadh dúinn, leis, an uair</span>
<lb n="6416"/><span>sin, aon Chríosdaidhe atá tagaithe i mbliadhantaibh</span>
<lb n="6417"/><span>tuisgiona, nách foláir dó eólus a bheith aige ar na chúig</span>
<lb n="6418"/><span>mistéiribh sin agus iad a chreideamhaint go h-osgailte.</span>
<lb n="6419"/><span>D'á bhrígh sin ní gádh dul chun aon triobloíde chun a chur</span>
<lb n="6420"/><span>'n-a luighe ar aigne aoinne againn gur eirigh ár Slán-</span>
<lb n="6421"/><span>uightheóir ó-s na mairbh.  Is fírinne d'fhírinnibh ár</span>
<lb n="6422"/><span>gcreidimh é, agus an t-é ná creidfeadh é ní Críosdaidhe</span>
<lb n="6423"/><span>ceart i n-aon chor é.</span></p>
<lb n="6424"/>
<lb n="6425"/><p><span>Ach tá a lán daoine lasmuich de'n chreideamh, lasmuich</span>
<lb n="6426"/><span>de chreideamh Chríosd, agus do chonaic an Slánuightheóir</span>
<lb n="6427"/><span>ó thusach go séanfaidís an Aiseirighe mura gcurtí</span></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="6428"/><p><span>gach aon rud os a gcómhair chómh soiléir le solus na</span>
<lb n="6429"/><span>gréine.  Chonaic sé go séanfadh na Iúdaigh láithreach</span>
<lb n="6430"/><span>an Aiseirighe, agus gan amhras go ndéanfadh na</span>
<lb n="6431"/><span>págánaigh magadh dhé.  D'á bhrígh sin b'é a thoil naomhtha</span>
<lb n="6432"/><span>neithe do shocarughadh i dtreó nár bh'fhéidir d'aoinne</span>
<lb n="6433"/><span>an fhírinne sin do shéanadh gan a chiall féin agus a</span>
<lb n="6434"/><span>résún féin do shéanadh.</span></p>
<lb n="6435"/>
<lb n="6436"/><p><span>B'é céad nidh a dhein an Slánuightheóir chuige sin 'ná</span>
<lb n="6437"/><span>a dh'innsint roimh ré d'á dheisgiobulaibh, airís agus airís</span>
<lb n="6438"/><span>eile, go n-eireóchadh sé ó-s na mairbh.  D'inis sé an</span>
<lb n="6439"/><span>méid sin roimh ré, chómh soiléir sin agus chómh minic</span>
<lb n="6440"/><span>sin, go raibh an sgéal ag na Iúdaigh chómh maith agus</span>
<lb n="6441"/><span>bhí sé ag na deisgiobuil.  Bhí fios an sgéil chómh maith</span>
<lb n="6442"/><span>san acu go dtánadar ag triall ar an nGobhernóir agus</span>
<lb n="6443"/><span>go ndúbhradar leis, um thráthnóna Aoine an Chéasda,</span>
<lb n="6444"/><span>"Dúbhairt sé siúd," ar siad leis an nGobhernóir, "go</span>
<lb n="6445"/><span>n-eiréochadh sé ó'n mbás.  B'fhéidir go dtiocfadh a</span>
<lb n="6446"/><span>dheisgiobuil agus go ngoidfidís an corp, agus go</span>
<lb n="6447"/><span>ndéarfaidís leis an bpoibilidheacht gur eirigh sé ó'n</span>
<lb n="6448"/><span>mbás, fé mar a gheall sé.  Iaraimíd ort-sa, d'á bhrígh</span>
<lb n="6449"/><span>sin, lucht faire do chur ar an dtuama i dtreó ná</span>
<lb n="6450"/><span>féadfar an corp a ghoid."  "Tá go maith," arsa'n</span>
<lb n="6451"/><span>Gobhernóir, "beiridh libh saighdiúirí agus cuiridh ag</span>
<lb n="6452"/><span>déanamh na faire iad."</span></p>
<lb n="6453"/>
<lb n="6454"/><p><span>Dheineadar.  Do cuireadh na saighdiúirí ag déanamh na</span>
<lb n="6455"/><span>faire.  Bhí an sgéal go maith ag na saighdiúiribh go</span>
<lb n="6456"/><span>dtáinig deire na h-oídhche ortha, agus an lá ag teacht,</span>
<lb n="6457"/><span>ar maidin Domhnaigh Chásga.  Ansan do chonacadar</span>
<lb n="6458"/><span>an Aiseirighe.  Agus tháinig a leithéid sin de sgannradh</span>
<lb n="6459"/><span>ortha gur ritheadar as an áit agus gur thánadar ag</span>
<lb n="6460"/><span>triall ar an muintir a chuir ann iad.  D'innseadar</span>
<lb n="6461"/><span>cad a chonacadar.</span></p>
<lb n="6462"/>
<lb n="6463"/><p><span>"Eistidh! eistidh!" arsa'n mhuintir eile.  "Seo</span></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="6464"/><p><span>breab mhaith dhaoibh agus abraidh gur thuit bhúr gcodladh</span>
<lb n="6465"/><span>oraibh, agus gur tháinig na deisgiobuil agus gur</span>
<lb n="6466"/><span>ghoideadar an corp."</span></p>
<lb n="6467"/>
<lb n="6468"/><p><span>Do ghlac na saighdiúirí an t-airgead.  Ghlacadar é</span>
<lb n="6469"/><span>mar thuarasdal.  Ní baoghal go ndúbhradar le n-a</span>
<lb n="6470"/><span>n-uachtaránaibh féin gur thuit aon chodladh ortha.  Coir</span>
<lb n="6471"/><span>bháis ab eadh an uair úd do shaighdiúir Rómhánach codladh</span>
<lb n="6472"/><span>thuitim air agus é ag déanamh faire.  Thógadar an</span>
<lb n="6473"/><span>t-airgead agus d'imthigheadar a mbóthar.  Grásta</span>
<lb n="6474"/><span>mór ó'n Slánuightheóir, dos na Iúdaigh, ab eadh an nídh</span>
<lb n="6475"/><span>sin.  Dá mb' fhéidir d'aon rud a súile dh'osgailt ba</span>
<lb n="6476"/><span>chóir go n-osgalóchadh an méid sin iad.  Ach ba ghrásta</span>
<lb n="6477"/><span>i n-aistear é.  Is uathbhásach an cuirptheach a dheinean</span>
<lb n="6478"/><span>an duine dhé féin nuair a shocaruighean sé a aigne ar</span>
<lb n="6479"/><span>ghabháil i gcoinnibh ghrásta Dé.  Grásta mór do'n chine</span>
<lb n="6480"/><span>daona go léir ab eadh é, leis.  Chuir an nidh sin fhiachaibh</span>
<lb n="6481"/><span>ar na saighdiúirídh sin, agus ar na Iúdaigh féin, bheith</span>
<lb n="6482"/><span>'n-a bhfínnithibh go deó, do'n domhan go léir, ar fhírinne</span>
<lb n="6483"/><span>na h-Aiseirighe.</span></p>
<lb n="6484"/>
<lb n="6485"/><p><span>Ní raibh na saighdiúirí ach imthighthe as an áit nuair</span>
<lb n="6486"/><span>a tháinig na mná, mar a deir an Soisgéal.  Taisbeánan</span>
<lb n="6487"/><span>caint na mban, agus iad ag teacht chun na h-uagha, ná</span>
<lb n="6488"/><span>raibh aon choinne acu go raibh na saighdiúirí ann i n-aon</span>
<lb n="6489"/><span>chor.  Dhein na Iúdaigh a ngnó go disgréideach.  Níor</span>
<lb n="6490"/><span>leigeadar ortha le h-aoinne, ach leis an lucht faire</span>
<lb n="6491"/><span>féin, go raibh an faire d'á dhéanamh.  Isé rud a bhí uatha</span>
<lb n="6492"/><span>'ná dá ráineóchadh go dtiocfadh aoinne des na deis-</span>
<lb n="6493"/><span>giobuil chun na h-uagha go mbéarfaí air, agus go</span>
<lb n="6494"/><span>ndéarfaidís gur chun an chuirp a ghoid a bhí sé.  Ní</span>
<lb n="6495"/><span>raibh aon choinne ag na mnáibh go raibh an lucht faire</span>
<lb n="6496"/><span>sa n-áit, ná gur cuireadh aon sgannradh ortha.  Isé</span>
<lb n="6497"/><span>rud a bhí ag déanamh buartha dhóibh, agus iad ag teacht</span>
<lb n="6498"/><span>chun an tuama, 'ná conus a dh iompóchaidís siar an</span></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="6499"/><p><span>leac mhór throm a bhí ar dhorus an tuama, i dtreó go</span>
<lb n="6500"/><span>bhféadfaidís dul isteach agus an oíle dhaor a thugadar</span>
<lb n="6501"/><span>leó do chur ar an gCorp, chun onóra do'n tSlánuightheóir.</span>
<lb n="6502"/><span>Bean uasal ana shaidhbhir ab eadh Máire Maghdelén agus</span>
<lb n="6503"/><span>ba mhaith léi úsáid a dhéanamh de chuid d'á saidhbhreas</span>
<lb n="6504"/><span>chun onóra thabhairt do Chorp an Tighearna.  Nós ab</span>
<lb n="6505"/><span>eadh sa n-áit sin oíle dhaor de'n tsórd san do chur ar</span>
<lb n="6506"/><span>chorpaibh na marbh, dá mbéadh sé de ghustal agá</span>
<lb n="6507"/><span>ndaoine muinteartha é dhéanamh, agus onóir mhór dos</span>
<lb n="6508"/><span>na mairbh ab eadh é.</span></p>
<lb n="6509"/>
<lb n="6510"/><p><span>Nuair a tháinig na mná chun na h-uagha fuaradar</span>
<lb n="6511"/><span>an leac iompuighthe siar agus an uaigh ar osgailt.</span>
<lb n="6512"/><span>Bhí iongnadh ana mhór ortha.  Níor chuimhnigheadar i n-aon</span>
<lb n="6513"/><span>chor ar ghoid ná ar fhuadach ná ar aiseirighe.  Dheabh-</span>
<lb n="6514"/><span>róchadh an sgéal gur mhó a bhí na Iúdaigh ag cuimhneamh</span>
<lb n="6515"/><span>ar an ngeallamhaint a thug an Slánuightheóir uaidh i</span>
<lb n="6516"/><span>dtaobh na h-Aiseirighe 'ná mar a bhí a mhuintir féin</span>
<lb n="6517"/><span>ag cuimhneamh ar an ngeallamhaint.  Gan amhras do</span>
<lb n="6518"/><span>chuimhnigh na mná gur dhócha go raibh daoine éigin eile</span>
<lb n="6519"/><span>tagaithe rómpa chun an ghnótha chéadna do dhéanamh.</span>
<lb n="6520"/><span>Ach, dar leó, ba mhór an iongnadh nár dhúnadar an uaigh</span>
<lb n="6521"/><span>'n-a ndiaigh.</span></p>
<lb n="6522"/>
<lb n="6523"/><p><span>Chuaidh na mná isteach sa n-uaigh.  Ansan iseadh do</span>
<lb n="6524"/><span>cuireadh sgannradh ortha.  Chonacadar an fear 'n-a</span>
<lb n="6525"/><span>shuidhe istigh, i leith na láimhe deise.  Fear óg.  Thuigeadar</span>
<lb n="6526"/><span>láithreach nár dhuine saoghalta é.  Siné chuir an</span>
<lb n="6527"/><span>sgannradh ortha.  Do labhair sé leó.  D'inis sé dhóibh</span>
<lb n="6528"/><span>cé bhí uatha.  "Ní'l sé anso," ar seisean.  "Feuch an</span>
<lb n="6529"/><span>áit 'n-ar chuireadar é.  Ach imthighidh agus innsidh d'á</span>
<lb n="6530"/><span>dheisgiobulaibh agus do Pheadar go bhfuil sé imthighthe</span>
<lb n="6531"/><span>rómhaibh go Gaililí.  Chífidh sibh sa n-áit sin é, mar</span>
<lb n="6532"/><span>adúbhairt sé libh."</span></p>
<lb n="6533"/>
<lb n="6534"/><p><span>Ní'l aon tsaghas fiadhnaise is fearr chun na fírinne</span></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="6535"/><p><span>chur i bhfeidhm uaireanta 'ná an fhiadhnaise a thugan</span>
<lb n="6536"/><span>an fínné uaidh a gan fhios dó féin.  Tá anso againn, le</span>
<lb n="6537"/><span>leamhnughadh Dé, trí h-aicmeacha fínnithe de'n tsórd</span>
<lb n="6538"/><span>san.  Tá againn, ar dtúis, na Iúdaigh féin.  Bhí fhios</span>
<lb n="6539"/><span>acu gur gheall an Slánuightheóir go n-eireóchadh sé ó'n</span>
<lb n="6540"/><span>mbás.  Coimeádadar an gheallamhaint sin 'n-a gcuimhne,</span>
<lb n="6541"/><span>níos cruinne 'ná mar a choimeád na mná, d'á mhéid</span>
<lb n="6542"/><span>a ngrádh do'n tSlánuightheóir.  Ansan do chuireadar</span>
<lb n="6543"/><span>an lucht faire ar an uaigh.  Cheapadar go raibh rud acu</span>
<lb n="6544"/><span>'á dheanamh a chuirfeadh a' cumas aoinne, go deó, a rádh</span>
<lb n="6545"/><span>gur eirigh sé ó'n mbás.  Cad a bhí déanta acu ar ball,</span>
<lb n="6546"/><span>ámhthach, ach a chur a' cumas aoinne, go deó, a shéanadh</span>
<lb n="6547"/><span>gur eirigh sé ó'n mbás! Dheineadar, a gan fhios dóibh</span>
<lb n="6548"/><span>féin, an fhiadhnaise ba threise b'fhéidir a dhéanamh ar</span>
<lb n="6549"/><span>fhírinne na h-Aiseirighe.</span></p>
<lb n="6550"/>
<lb n="6551"/><p><span>Tá againn, ansan, an lucht faire féin, saighdiúirí</span>
<lb n="6552"/><span>iasachta, págánaigh ainiar ó chathair na Rómha, daoine</span>
<lb n="6553"/><span>ná déanfadh ach stealla-mhagadh dá dtráchtadh aoinne</span>
<lb n="6554"/><span>leó ar aiseirighe ó bhás.  Do cuireadh ag faire na</span>
<lb n="6555"/><span>h-uagha iad.  Ní raibh aon chuimhneamh i n-aon chor acu</span>
<lb n="6556"/><span>ar aon nídh ach go mb'fhéidir go dtiocfadh daoine éigin</span>
<lb n="6557"/><span>chun an chuirp a ghoid.  Fir ab eadh iad nár bh'fhuiriste</span>
<lb n="6558"/><span>sgáth ná eagla chur ortha.  Fir ná raibh blúire binne</span>
<lb n="6559"/><span>acu ar charaid ná ar namhaid, ná puinn urama acu</span>
<lb n="6560"/><span>do'n mhuintir a chuir ag déanamh na faire iad.  Ach</span>
<lb n="6561"/><span>pé 'r domhan é dob' olc an dóich iad d'aon bhitheamhnach</span>
<lb n="6562"/><span>a thiocfadh ag goid an chuirp uatha.  Ach do chonacadar</span>
<lb n="6563"/><span>an radharc uathbhásach.  Chonacadar an Aiseirighe.  Do</span>
<lb n="6564"/><span>ritheadar, agus iad i ndeire an anama le sgannradh,</span>
<lb n="6565"/><span>ag triall ar an muintir a chuir ann iad.  Fir ab eadh</span>
<lb n="6566"/><span>iad nár chuir bás ná beatha riamh aon sgannradh ortha.</span>
<lb n="6567"/><span>D'innseadar go raibh an duine marbh eirighthe ó'n</span>
<lb n="6568"/><span>mbás!  Mura mbéadh gur innseadar é sin cad ba</span></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="6569"/><p><span>ghádh do'n mhuintir eile an bhreab a thabhairt dóibh ach</span>
<lb n="6570"/><span>a rádh gur goideadh an corp uatha?  Mura mbéadh</span>
<lb n="6571"/><span>go raibh sé eirighthe ó'n mbás, agus go raibh fhios ag an</span>
<lb n="6572"/><span>dá thaobh, ag an lucht faire agus ag na Iúdaigh, go raibh</span>
<lb n="6573"/><span>sé eirighthe, ar ndó' bhéadh an corp ann le taisbeáint.</span>
<lb n="6574"/><span>Ní raibh an corp ann le taisbeáint.  Bhí fhios acu nár</span>
<lb n="6575"/><span>goideadh é.  Cá raibh sé?  Má cheapadar gur goideadh</span>
<lb n="6576"/><span>é cad chuige an bhreab?  Má cheapadar go raibh an</span>
<lb n="6577"/><span>corp goidithe cad 'n-a thaobh nár cuireadh cuardach ar</span>
<lb n="6578"/><span>bun?  Cad 'n-a thaobh nár rith na Iúdaigh láithreach ag</span>
<lb n="6579"/><span>triall ar an nGobhernóir chun gearáin a chur isteach</span>
<lb n="6580"/><span>ar an lucht faire?  Is maith a bhí ar a gcumas a rádh,</span>
<lb n="6581"/><span>"D'iaramair ort lucht faire do chur ar uaigh an fhir</span>
<lb n="6582"/><span>úd le h-eagla go ngoidfí an corp agus go ndéarfadh</span>
<lb n="6583"/><span>a dheisgiobuil gur eirigh sé ó'n mbás.   Níor dhein an</span>
<lb n="6584"/><span>lucht faire an gnó mar ba cheart.  Thuiteadar 'n-a</span>
<lb n="6585"/><span>gcodladh.  Tá an díobháil go léir déanta.  Tá an</span>
<lb n="6586"/><span>corp imthighthe.  Déarfaidh a dheisgiobuil anois gur</span>
<lb n="6587"/><span>eirigh sé ó'n mbás fé mar a gheall sé, agus ní fios cad</span>
<lb n="6588"/><span>é an deire bheidh ar an sgéal.  Creidfidh an saoghal</span>
<lb n="6589"/><span>mór gur eirigh sé ó'n mbás.  Tá do chómhacht-sa féin</span>
<lb n="6590"/><span>i gcontabhairt mura bhféadfar an corp a dh'fhághail</span>
<lb n="6591"/><span>agus é thaisbeáint do'n phoibilidheacht agus leigint</span>
<lb n="6592"/><span>dóibh an fhírinne dh'fheisgint le n-a súilibh féin.  Ar</span>
<lb n="6593"/><span>mhaithe le d' chómhacht féin sa tír seo, cuir lucht cuardaigh</span>
<lb n="6594"/><span>amach láithreach agus faightear an corp, pé áit 'n-ar</span>
<lb n="6595"/><span>cuireadh i bhfolach é."</span></p>
<lb n="6596"/>
<lb n="6597"/><p><span>Dá gcreididís gur goidithe a bhí an corp siné</span>
<lb n="6598"/><span>dhéanfaidís láithreach.  Níor dheineadar aon nídh dh'á</span>
<lb n="6599"/><span>shórd.  Níor dheineadar aon bhlúire cuardaigh.  Níor</span>
<lb n="6600"/><span>dheineadar, mar bhí fhios acu go maith gur inis na</span>
<lb n="6601"/><span>saighdiúirí an fhírinne dhóibh.  Bhí fhios acu go maith go</span>
<lb n="6602"/><span>raibh sé eirighthe ó'n mbás.  Sin mar a dhein na</span></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="6603"/><p><span>saighdiúirí bochta págánacha úd fiadhnaise láidir,</span>
<lb n="6604"/><span>sholusmhar, ar fhírinne na h-Aiseirighe, agus gan aon</span>
<lb n="6605"/><span>leus 'n-a n-aigne féin, an uair sin, de sholus na fírinne</span>
<lb n="6606"/><span>sin.</span></p>
<lb n="6607"/>
<lb n="6608"/><p><span>Isiad na mná a tháinig chun na h-uagha ar maidin,</span>
<lb n="6609"/><span>nuair a bhí an lucht faire imthighthe, an trímhadh h-aicme</span>
<lb n="6610"/><span>fínnithe a thugan fiadhnaise, a gan fhios dóibh féin, ar</span>
<lb n="6611"/><span>fhirinne na h-Aiseirighe.  Ní raibh aon choinne acu ná</span>
<lb n="6612"/><span>go raibh an leac mhór ar bhéal na h-uagha.  Ní raibh aon</span>
<lb n="6613"/><span>coinne acu ná go raibh an Corp sínte istigh sa n-uaigh,</span>
<lb n="6614"/><span>sa n-áit n-a bhfeacadar d'á chur é um thráthnóna Dé</span>
<lb n="6615"/><span>h-Aoine roimis sin.  Chonacadar an leac mhór iompuighthe</span>
<lb n="6616"/><span>siar ó bhéal na h-uagha, agus bhí iongnadh ortha.  Sin</span>
<lb n="6617"/><span>cuid de'n fhiadhnaise.  Chuadar isteach.  Chonacadar</span>
<lb n="6618"/><span>an t-aingeal 'n-a shuidhe istigh.  D'inis sé dhóibh cé bhí</span>
<lb n="6619"/><span>uatha.  D'inis sé dhóibh ná raibh sé le fághail acu sa n-áit</span>
<lb n="6620"/><span>sin mar go raibh sé eirighthe ó'n mbás.  Chuir sé i</span>
<lb n="6621"/><span>gcuimhne dhóibh, rud a bhí dearmhadta acu féin an uair</span>
<lb n="6622"/><span>sin mar gheall ar mhéid a mbuartha, conus mar a bhí</span>
<lb n="6623"/><span>geallta ag an Slánuightheóir go n-eireóchadh sé ó'n</span>
<lb n="6624"/><span>mbás.  "Chífidh sibh sa Ghaililí é," ar seisean, "mar</span>
<lb n="6625"/><span>adúbhairt se."</span></p>
<lb n="6626"/>
<lb n="6627"/><p><span>Ní fhéadfadh fiadhnaise bheith níos treise 'ná an</span>
<lb n="6628"/><span>fhiadhnaise atá againn ar Aiseirighe ár Slánuightheóra.</span>
<lb n="6629"/><span>Ní féidir d'aoinne diúltughadh do'n fhiadhnaise sin, ach</span>
<lb n="6630"/><span>do dhuine ná creidfeadh radharc a shúl féin.</span></p>
<lb n="6631"/>
<lb n="6632"/><p><span>Ach, a phobul, mar adúbhart ar dtúis, ní'l aon ghádh</span>
<lb n="6633"/><span>againne le fiadhnaise ná le fínnithe chun a chur 'n-a</span>
<lb n="6634"/><span>luighe orainn gur eirigh ár Slánuightheóir ó-s na mairbh.</span>
<lb n="6635"/><span>Siné ár gcreideamh.  Tá an creideamh san chómh daingean</span>
<lb n="6636"/><span>istigh i n-ár n-aigne agus atá go bhfuilimíd féin beó,</span>
<lb n="6637"/><span>buidheachas mór le Dia a thug an creideamh san dúinn!</span>
<lb n="6638"/><span>Tá fhios againn gur ghlac Mac Dé colann daona chun</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="6639"/><p><span>sinn d'fhuasgailt agus do shábháil; gur fhuiling sé</span>
<lb n="6640"/><span>bás ar chrann na croise ar ár son; gur eirigh sé an</span>
<lb n="6641"/><span>treas lá ó mharbhaibh; go mdéighidh sé suas ar neamh;</span>
<lb n="6642"/><span>go bhfuil sé 'n-a shuidhe ar deas-láimh Dé.  Tá fhios</span>
<lb n="6643"/><span>againn go dtiocfaidh sé chun breitheamhantais a thabhairt</span>
<lb n="6644"/><span>ar bheóibh agus ar mharbhaibh.  Tá fhios againn go</span>
<lb n="6645"/><span>n-eireóchaimídh féin, leis, ó'n mbás agus go gcaith-</span>
<lb n="6646"/><span>fimíd aghaidh a thabhairt ar an mbreitheamhantas san.</span>
<lb n="6647"/><span>An bhfuilimíd ag caitheamh ár mbeatha ar an saoghal</span>
<lb n="6648"/><span>so anois ar an gcuma is fearr a dh'ollamhóchaidh sinn</span>
<lb n="6649"/><span>i gcóir an bhreitheamhantais sin?  Siné an sgéal go</span>
<lb n="6650"/><span>léir.  Má táimíd 'á dhéanamh san, le congnamh ó</span>
<lb n="6651"/><span>ghrásta Dé, is cuma dhúinn cad a dhéanfaid lucht</span>
<lb n="6652"/><span>aighnis, agus argóinte, agus diospóireachta i dtaobh</span>
<lb n="6653"/><span>creidimh.  Má táimíd 'ghá dhéanamh san, le congnamh ó</span>
<lb n="6654"/><span>ghrásta Dé, beimíd ar dheis an tSlánuightheóra an lá san,</span>
<lb n="6655"/><span>agus tá fhios againn go dtabharfaidh an Slánuightheóir,</span>
<lb n="6656"/><span>an lá san, an bheatha shíoruidhe mar luacht saothair dos</span>
<lb n="6657"/><span>na deagh-dhaoine agus pianta síoruidhe i dteine ifrinn</span>
<lb n="6658"/><span>dos na droch dhaoine.  Go dtugaidh Dia dhúinn, tré</span>
<lb n="6659"/><span>impidhe na Maighdine Muire, Máthair an tSlán-</span>
<lb n="6660"/><span>uightheóra, bheith ar dheis an tSlánuightheóra, an lá san.</span>
<lb n="6661"/><span>Amen.</span></p>
<lb n="6662"/>
<lb n="6663"/><p><span>XXVII.</span></p>
<lb n="6664"/>
<lb n="6665"/><p><span>MION-CHÁISG.</span></p>
<lb n="6666"/>
<lb n="6667"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin 20.)</span></p>
<lb n="6668"/>
<lb n="6669"/><p><span>Chímíd ansan, a phobul, an rud ba dhóich le h-aoinne</span>
<lb n="6670"/><span>a thuitfeadh amach nuair a bhí na Iúdaigh tar éis an</span>
<lb n="6671"/><span>tSlánuightheóra chur chun báis, 'sé sin, na deisgiobuil</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="6672"/><p><span>cruinnighthe agus iad i bhfolach istigh i seómra agus na</span>
<lb n="6673"/><span>dóirse dúnta, agus sgannradh ortha le h-eagla go</span>
<lb n="6674"/><span>dtiocfadh na Iúdaigh agus go gcuirfidís iad féin chun</span>
<lb n="6675"/><span>báis fé mar a chuireadar an Tighearna chun báis.  Ní</span>
<lb n="6676"/><span>raibh eagla an bháis imthighthe des na deisgiobuil an</span>
<lb n="6677"/><span>uair sin.  Bhí an sgannradh ortha fós.  Nuair a tháinig</span>
<lb n="6678"/><span>Domhnach Cíncíse agus nuair a thúirling an Spioraid</span>
<lb n="6679"/><span>Naomh ortha, siné uair a dh'imthigh an sgannradh dhíobh i</span>
<lb n="6680"/><span>gceart.</span></p>
<lb n="6681"/>
<lb n="6682"/><p><span>Bhí na mná a tháinig chun na h-uagha ar maidin</span>
<lb n="6683"/><span>Domhnaigh Chásga tar éis a dh' innsint dos na deis-</span>
<lb n="6684"/><span>giobuil, fé mar a dh'órduigh an t-aingeal dóibh, go</span>
<lb n="6685"/><span>raibh an Slánuightheóir eirighthe ó'n mbás.  Ach ba ró</span>
<lb n="6686"/><span>dheacair a chur 'n-a luighe ar na deisgiobuil go raibh</span>
<lb n="6687"/><span>aon éifeacht leis an gcaint.  Ní chreidfidís ná gur</span>
<lb n="6688"/><span>bh' amhlaidh a tháinig sgannradh éigin gan chúis, nó speabh-</span>
<lb n="6689"/><span>raídí éigin, ar na mnáibh.  Ní ghéillfidís go raibh aon</span>
<lb n="6690"/><span>bhrígh sa sgéal.  Ba chuimhin leó, nuair a tugadh chun a</span>
<lb n="6691"/><span>gcuimhne é, gur gheall an Slánuightheóir féin dóibh, go</span>
<lb n="6692"/><span>minic, go n-eireóchadh sé ó'n mbás.  Ach níor chuir san</span>
<lb n="6693"/><span>fhiachaibh ortha caint na mban a chreideamhaint ná suim</span>
<lb n="6694"/><span>a chur sa sgéal a dh'innseadar.  Dúbhradar leó féin,</span>
<lb n="6695"/><span>gan amhras, dá mbéadh sé beó, eirighthe ó'n mbás, go</span>
<lb n="6696"/><span>dtiocfadh sé ag triall ortha agus go bhfeicfidís go</span>
<lb n="6697"/><span>léir é, le n-a súilibh féin, gan bheith ag brath ar sgéal-</span>
<lb n="6698"/><span>taibh ná ar speabhraídíbh ban.</span></p>
<lb n="6699"/>
<lb n="6700"/><p><span>Le n-a linn sin bhí sé ansúd 'n-a sheasamh 'n-a measg!</span>
<lb n="6701"/><span>Chonacadar go léir é, an méid a bhí ann díobh.  Chonacadar</span>
<lb n="6702"/><span>é le n-a súilibh féin.  Bhí sé 'n-a sheasamh 'n-a measg</span>
<lb n="6703"/><span>agus na dóirse dúnta.  Ní deirtear gur osgail sé</span>
<lb n="6704"/><span>aon dorus chun teacht isteach sa tseómra.  Ní deirtear</span>
<lb n="6705"/><span>ach: "Tháinig Íosa agus sheasaimh sé 'n-a láthair."</span>
<lb n="6706"/><span>Do labhair sé leó.  "Síothcháin daoibh," ar seisean.</span>
<lb n="6707"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="6708"/><p><span>Bhí brígh ana mhór, ana dhoimhinn, leis an bhfocal san</span>
<lb n="6709"/><span>an uair sin.  Bhí bás an tSlánuightheóra ar chrann na</span>
<lb n="6710"/><span>croise tar éis na síothchána dhéanamh idir Dhia agus</span>
<lb n="6711"/><span>an chine daona, an tsíothcháin a milleadh nuair a dhein</span>
<lb n="6712"/><span>ár gcéad athair agus ár gcéad mháthair an peacadh.</span>
<lb n="6713"/><span>Do cheannuigh an Slánuightheóir an tsíothcháin sin le</span>
<lb n="6714"/><span>n-a bhás.   Tháinig sé ag triall ar a dheisgiobulaibh</span>
<lb n="6715"/><span>nuair a bhí an ceannach déanta.  Thaisbeáin sé dhóibh</span>
<lb n="6716"/><span>a dhá láimh agus a thaobh.  Thaisbeáin sé dhóibh fiacha na</span>
<lb n="6717"/><span>síothchána.  Bhí an admháil ansúd go doimhinn agus go</span>
<lb n="6718"/><span>daingean, 'n-a dhá dhearnain agus 'n-a thaobh, mar ar</span>
<lb n="6719"/><span>cuireadh an tsleagh treasna tré n-a chroídhe naomhtha,</span>
<lb n="6720"/><span>agus mar ar cuireadh na spící ramhra tré n-a dhá láimh.</span>
<lb n="6721"/><span>Thaisbeáin sé dhóibh cad a chosain an tsíothcháin a bhí</span>
<lb n="6722"/><span>ceannuighthe aige dhóibh, agus ansan thug sé dhóibh an</span>
<lb n="6723"/><span>tsíothcháin.  "Síothcháin daoibh," ar seisean.</span></p>
<lb n="6724"/>
<lb n="6725"/><p><span>Ansan deir an Soisgéal focal eile, agus is focal</span>
<lb n="6726"/><span>é gur ceart go gcuirfeadh sé iongnadh orainn.  Sgáth</span>
<lb n="6727"/><span>agus eagla iseadh a bhí ag coimeád na ndeisgiobul</span>
<lb n="6728"/><span>cruinnighthe ansúd sa tseómra úd.  Ní leigfeadh eagla</span>
<lb n="6729"/><span>d'aoinne acu a cheann a chur lasmuich de'n dorus go</span>
<lb n="6730"/><span>dtí go dtiocfadh doircheacht na h-oídhche.  Bhíodar i gcás</span>
<lb n="6731"/><span>'n-a gcuirfeadh aon nídh neamhchoitchianta ag crith le</span>
<lb n="6732"/><span>tuille eagla iad.  Agus ansan, an duine a dh'fhágadar</span>
<lb n="6733"/><span>sínte marbh sa n-uaigh raint laethanta roimis sin, b'</span>
<lb n="6734"/><span>shiné ansúd é 'n-a sheasamh os a gcómhair ag caint leó!</span>
<lb n="6735"/><span>Cuirimís sinn féin 'n-a gcás agus feuch conus a bhéadh</span>
<lb n="6736"/><span>an sgéal againn.  Dá bhfágadh duine againn a dhuine</span>
<lb n="6737"/><span>muinteartha sa roilig indiu, agus an duine muinteartha</span>
<lb n="6738"/><span>san do theacht agus é féin a thaisbeáint amáireach dó,</span>
<lb n="6739"/><span>conus a bhéadh an sgéal aige?  Tá gach aon deabhramh</span>
<lb n="6740"/><span>go gcuirfeadh an sgannradh a thiocfadh air luigheachán</span>
<lb n="6741"/><span>trom air.  Ach feuch cad 'deir an Soisgéal i dtaobh na</span></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="6742"/><p><span>ndeisgiobul.  "Bhí áthas ar na deisgiobuil d'á bhrígh</span>
<lb n="6743"/><span>sin, mar go bhfeacadar an Slánuightheóir."  I n-inead</span>
<lb n="6744"/><span>sgannradh theacht ortha nuair a chonacadar duine a bhí</span>
<lb n="6745"/><span>tar éis bháis, is amhlaidh a bhí áthas ortha.  Deirim-se</span>
<lb n="6746"/><span>gur mhírbhuilt ó'n Slánuightheóir féin an t-áthas san.</span>
<lb n="6747"/><span>Nuair adúbhairt sé, "Síothcháin daoibh," thug sé dhóibh</span>
<lb n="6748"/><span>an tsíothcháin, agus cuid de'n tsíothcháin sin ab eadh gan</span>
<lb n="6749"/><span>aon sgannradh theacht ortha roimis, ach an t-áthas a</span>
<lb n="6750"/><span>theacht ortha.</span></p>
<lb n="6751"/>
<lb n="6752"/><p><span>Ansan do labhair sé an focal céadna leó an tarna</span>
<lb n="6753"/><span>h-uair.  "Síothcháin daoibh," ar seisean.  "Fé mar a</span>
<lb n="6754"/><span>chuir an t-Athair mise uaidh cuirim-se sibh-se uaim."</span>
<lb n="6755"/><span>Chuir an t-Athair Síoruidhe an Slánuightheóir uaidh chun</span>
<lb n="6756"/><span>na cine daona do shaoradh.  Do dhein an Slánuightheóir</span>
<lb n="6757"/><span>an saoradh san le n-a bhás ar chrann na croise.  Ansan</span>
<lb n="6758"/><span>do chuir an Slánuightheóir na h-Aspoil agus na deis-</span>
<lb n="6759"/><span>giobuil uaidh chun go ndéanfaidís obair áirighthe,</span>
<lb n="6760"/><span>agus chun go raghadh, de bhárr na h-oibre sin, toradh a</span>
<lb n="6761"/><span>pháise féin agus a bháis chun sochair d'anamnachaibh na</span>
<lb n="6762"/><span>ndaoine.  Níor bh'fhéidir, ámhthach, do thoradh na páise</span>
<lb n="6763"/><span>dul chun sochair d'anamnachaibh na ndaoine gan na</span>
<lb n="6764"/><span>peacaí mhaitheamh dos na daoine.  B'shiné an chéad chuid</span>
<lb n="6765"/><span>de'n toradh a bhí ag na daoine le fághail, agus níor</span>
<lb n="6766"/><span>bh'fholáir dos na h-Aspoil agus dos na deisgiobuil</span>
<lb n="6767"/><span>an chuid sin de'n obair a dhéanamh ar dtúis.  Níor</span>
<lb n="6768"/><span>bh'fholáir dóibh cómhacht a bheith acu chun peacaí do</span>
<lb n="6769"/><span>mhaitheamh.  Dúbhairt sé go raibh sé 'ghá gcur uaidh chun</span>
<lb n="6770"/><span>na h-oibre dhéanamh díreach fé mar a chuir an t-Athair</span>
<lb n="6771"/><span>Síoruidhe é féin uaidh chun na h-oibre dhéanamh.  Bhí</span>
<lb n="6772"/><span>ortha obair an tSlánuightheóra dhéanamh.  D'á bhrígh sin</span>
<lb n="6773"/><span>níor bh'fholáir dóibh cómhacht a dh'fhághail ó'n Slánuightheóir</span>
<lb n="6774"/><span>chun na h-oibre dhéanamh.  Níor fhág an Slánuightheóir,</span>
<lb n="6775"/><span>moladh go deó leis, aon lúb ar lár sa sgéal.  Thug</span></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="6776"/><p><span>sé dhóibh an chómhacht.  Chuir sé a anál fútha.  "Glacaidh</span>
<lb n="6777"/><span>an Spioraid Naomh," ar seisean leó.  "Na daoine go</span>
<lb n="6778"/><span>maithfidh sibh a bpeacaí dhóibh, táid siad maithte dhóibh;</span>
<lb n="6779"/><span>agus na daoine go gcoimeádfaidh sibh a bpeacaí gan</span>
<lb n="6780"/><span>maitheamh dóibh, táid siad gan maitheamh dóibh."</span></p>
<lb n="6781"/>
<lb n="6782"/><p><span>Ní fhéadfadh caint bheith níos soiléire 'ná an chaint</span>
<lb n="6783"/><span>sin.  Ní'l aon dul lastiar di.  Ní'l aon dul uaithi.</span>
<lb n="6784"/><span>Do ghlac na h-Aspoil agus na deisgiobuil a bhí ag</span>
<lb n="6785"/><span>éisteacht léi í díreach mar a labhair an Slánuightheoir í.</span>
<lb n="6786"/><span>Tá sí d'á glacadh ag an Eaglais riamh ó shin, agus d'á</span>
<lb n="6787"/><span>cur i ngníomh, díreach mar a labhradh í.</span></p>
<lb n="6788"/>
<lb n="6789"/><p><span>Is dócha go bhfuil cuid againn a dhéanfadh argóint</span>
<lb n="6790"/><span>mhór fhada ag cosaint fírinne na cainte sin.  Ní gádh</span>
<lb n="6791"/><span>dhúinn é.  Níor fhág an Slánuightheóir aon ghádh le</span>
<lb n="6792"/><span>h-argóint ná le h-aighneas ná le diospóireacht sa</span>
<lb n="6793"/><span>sgéal.  D'fhág sé rud againn le déanamh, amhthach, is</span>
<lb n="6794"/><span>tairbhighe 'ná argóint agus 'ná aighneas agus 'ná dios-</span>
<lb n="6795"/><span>póireacht.  D'fhág sé go daingean orainn, i n' oibliogáid,</span>
<lb n="6796"/><span>ár slígh féin chun Dé do riaradh agus do shocarughadh</span>
<lb n="6797"/><span>do réir fírinne na cainte sin.  Ní dóich liom go bhfuil</span>
<lb n="6798"/><span>fé bhun Dé ar an dtalamh so radharc is leimhe le</span>
<lb n="6799"/><span>feisgint 'ná fear agus cochal air agus faobhar ar a</span>
<lb n="6800"/><span>chaint, agus é ag aighneas agus ag diospóireacht agus</span>
<lb n="6801"/><span>ag argóint, 'ghá dheimhniughadh gur thug an Slánuightheóir</span>
<lb n="6802"/><span>cómhacht dos na h-Aspoil agus dos na deisgiobuil</span>
<lb n="6803"/><span>chun peacaí mhaitheamh, agus ná h-iaran an fear san</span>
<lb n="6804"/><span>choídhche ar aon tsagart a pheacaí féin a mhaitheamh dó.</span>
<lb n="6805"/><span>Is cómhartha maith é sin ná creidean sé féin an nídh</span>
<lb n="6806"/><span>atá aige 'á dheimhniughadh.  Má chreidean, isé rud is</span>
<lb n="6807"/><span>ceart dó dhéanamh 'ná a bhéal a dh'éisteacht agus</span>
<lb n="6808"/><span>imtheacht chun faoisdine agus toradh na fírinne chur i</span>
<lb n="6809"/><span>n-áirighthe dhó féin, pé rud a dhéanfaidh aoinne eile.</span>
<lb n="6810"/><span>An t-é go bhfuil grádh do Dhia agus d'á chómharsain</span></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="6811"/><p><span>'n-a chroídhe, isé a ghnó féin agus a shlígh féin chun Dé</span>
<lb n="6812"/><span>a bhíon ag déanamh buartha dhó, agus ní h-aighneas ná</span>
<lb n="6813"/><span>argóint.</span></p>
<lb n="6814"/>
<lb n="6815"/><p><span>Nuair a thaisbeáin an Slánuightheóir é féin ar an</span>
<lb n="6816"/><span>gcuma san dos na h-Aspoil agus dos na deisgiobuil</span>
<lb n="6817"/><span>do thárla go raibh duine de'n dáréag ná raibh ann.</span>
<lb n="6818"/><span>Tomás ab ainim dó agus do tugtí Didimus air.</span>
<lb n="6819"/><span>Nuair a tháinig sé d'inis an chuid eile dhó gur thaisbeáin</span>
<lb n="6820"/><span>an Tighearna é féin dóibh agus go bhfeacadar é.  Ní</span>
<lb n="6821"/><span>chreidfeadh sé focal Dé uatha.  Bhíodar 'ghá áiteamh</span>
<lb n="6822"/><span>air.  Ní raibh aon mhaith dhóibh ann.  "Ní chreidfead é,"</span>
<lb n="6823"/><span>ar seisean, "go dtí go bhfeicfead na poill a dhein na</span>
<lb n="6824"/><span>spící 'n-a dhá dhearnain agus go gcuirfead mo lámh</span>
<lb n="6825"/><span>isteach 'n-a thaobh!"</span></p>
<lb n="6826"/>
<lb n="6827"/><p><span>D'fhan an sgéal mar sin ar feadh ocht lá.  Tar éis</span>
<lb n="6828"/><span>na n-ocht lá bhíodar istigh sa tseómra airís, agus</span>
<lb n="6829"/><span>bhí Tomás 'n-a dteannta ann.  Tháinig an Slánuightheóir,</span>
<lb n="6830"/><span>agus na dóirse dúnta, agus sheasaimh sé 'n-a láthair,</span>
<lb n="6831"/><span>agus dúbhairt sé, mar a dúbhairt sé an chéad uair,</span>
<lb n="6832"/><span>"Síothcháin daoibh."  Ansan chuir sé fhiachaibh ar Thomás</span>
<lb n="6833"/><span>a mhéar do chur isteach is na pollaibh a bhí 'n-a dhear-</span>
<lb n="6834"/><span>nachaibh i ndiaigh na dtaraingí, agus a lámh a chur isteach</span>
<lb n="6835"/><span>'n-a thaobh mar ar cuireadh an tsleagh.  Ansan do</span>
<lb n="6836"/><span>dhein Tomás a ghníomh creidimh.  "Is tú mo Thighearna</span>
<lb n="6837"/><span>agus mo Dhia," ar seisean.  Is ceart dúinn machtnamh</span>
<lb n="6838"/><span>ar an bhfreagra a thug an Slánuightheóir air.  "Do</span>
<lb n="6839"/><span>chreidis, a Thomáis," ar seisean, "mar do chonaicís.</span>
<lb n="6840"/><span>Is beannuighthe an mhuintir a chreid agus ná feacaidh."</span>
<lb n="6841"/><span>Sin adhbhar machtnaimh againn.  Tá freagra ansan</span>
<lb n="6842"/><span>ar a lán des na ceisteanaibh a phreaban suas uaireanta</span>
<lb n="6843"/><span>i n-aigne an duine nuair nách féidir leis, dar leis</span>
<lb n="6844"/><span>féin, a thuisgint conus fhéadfadh an puinte creidimh seo</span>
<lb n="6845"/><span>a bheith mar seo nó an puinte creidimh eile úd a bheith</span></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="6846"/><p><span>mar siúd.  Sin mar a bhí an sgéal ag Tomás.  Ní</span>
<lb n="6847"/><span>chreidfeadh sé.  Ansan do tugadh le feisgint dó, le</span>
<lb n="6848"/><span>n-a shúilibh féin, gur bh' fhírinne an nídh nár chreid sé.</span>
<lb n="6849"/><span>Ansan do chreid sé.  Do tugadh le tuisgint dó</span>
<lb n="6850"/><span>láithreach, ámhthach, nár chóir aon bhuidheachas a bheith air</span>
<lb n="6851"/><span>mar gheall air sin, mar gur bh'é radharc a shúl a</span>
<lb n="6852"/><span>chreid sé.</span></p>
<lb n="6853"/>
<lb n="6854"/><p><span>Siné atá ag cur an tsaoghail ar a mhleas riamh.  Dia</span>
<lb n="6855"/><span>'ghá rádh leis an nduine nách foláir do'n duine a thuis-</span>
<lb n="6856"/><span>gint d'úmhlughadh i láthair Dé, agus an rud ná tuigean</span>
<lb n="6857"/><span>sé do chreideamhaint nuair a deir Dia gur fíor é.</span>
<lb n="6858"/><span>An duine 'ghá rádh le Dia na glóire, "Conus is féidir</span>
<lb n="6859"/><span>dom rud a chreideamhaint nuair ná tuigim é!"  Ní'l</span>
<lb n="6860"/><span>ach an t-aon fhreagra amháin le tabhairt ar an saghas san</span>
<lb n="6861"/><span>cainte.  "Is beannuighthe an mhuintir a chreid agus ná</span>
<lb n="6862"/><span>feacaidh."</span></p>
<lb n="6863"/>
<lb n="6864"/><p><span>Deir na h-aithreacha naomhtha gur le leamhnughadh</span>
<lb n="6865"/><span>Dé ná raibh Tomás láithreach nuair a tháinig an Slán-</span>
<lb n="6866"/><span>uightheóir an chéad uair, mar gur bh'é féin díreach an</span>
<lb n="6867"/><span>fear ná creidfeadh focal de'n sgéal nuair a 'neósfaí</span>
<lb n="6868"/><span>dhó é.  Ansan, nuair a tháinig an Slánuightheóir an</span>
<lb n="6869"/><span>tarna h-uair, agus nuair ab éigean do Thomás</span>
<lb n="6870"/><span>féin géilleadh, nuair a chuir sé a mhéar isteach is na</span>
<lb n="6871"/><span>poill a dh'fhág na taraigí agus a lámh isteach sa n-áit</span>
<lb n="6872"/><span>'n-ar chuaidh an tsleagh, fé mar a dh'iar sé, ná fágfadh</span>
<lb n="6873"/><span>san aon mhearbhall choídhche ar aon Chríosdaidhe i dtaobh</span>
<lb n="6874"/><span>fírinne an sgéil.</span></p>
<lb n="6875"/>
<lb n="6876"/><p><span>Ach cad is cóir dúinn féin a dhéanamh, a phobul, i</span>
<lb n="6877"/><span>láthair na neithe mírbhuilteacha san go léir?  Do</span>
<lb n="6878"/><span>cheannuigh ár Slánuightheóir aoibhneas síoruidhe na</span>
<lb n="6879"/><span>bhflathas dúine fé mar a cheannuigh sé do gach aoinne</span>
<lb n="6880"/><span>eile de'n chine daona é.  D'fhuiling sé na spící 'n-a</span>
<lb n="6881"/><span>dhearnachaibh agus an tsleagh 'n-a thaobh dúinne fé mar</span></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="6882"/><p><span>a dh'fhuiling sé do'n chine daona go léir iad.  Do cheap</span>
<lb n="6883"/><span>sé Aspoil agus easboig agus sagairt agus Sácrai-</span>
<lb n="6884"/><span>mintí dhúinne fé mar a cheap sé do'n chine daona go</span>
<lb n="6885"/><span>léir iad.  Cad tá againne le déanamh?  An ndéanfaidh</span>
<lb n="6886"/><span>sé an gnó dhúinn suidhe síos díomhaoin an fhaid is toil</span>
<lb n="6887"/><span>le Dia sinn fhágáilt ar an saoghal so?  Nó an ndéan-</span>
<lb n="6888"/><span>faidh sé an gnó dhúinn an obair atá orainn i dtaobh</span>
<lb n="6889"/><span>an tsaoghail seo do dhéanamh go dian agus gnó ár</span>
<lb n="6890"/><span>n-anama do chur ar ath-lá, faillighe a thabhairt i ngnó</span>
<lb n="6891"/><span>ár n-anama go dtí go gcurfar fios ar an sagart</span>
<lb n="6892"/><span>dúinn chun ola bháis a chur orainn?  Am briathar ná</span>
<lb n="6893"/><span>déanfaidh.  Do cheannuigh ár Slánuightheóir aoibhneas</span>
<lb n="6894"/><span>na beatha síoruidhe dhúinn.  Do cheannuigh sé go daor</span>
<lb n="6895"/><span>dúinn é.  Is le mór-luacht a bháis do dhul chun sochair</span>
<lb n="6896"/><span>d'ár n-anam atá an t-aoibhneas síoruidhe sin le</span>
<lb n="6897"/><span>fághail againn.  Ní raghaidh an mór-luacht san chun</span>
<lb n="6898"/><span>sochair d'ár n-anam mura ndéinimíd na neithe atá</span>
<lb n="6899"/><span>órduighthe chuige.  Tá órduighthe dhúinn an creideamh a</span>
<lb n="6900"/><span>choimeád beó i n-ár gcroídhe, le congnamh ó ghrásta</span>
<lb n="6901"/><span>Dé.  "Is beannuighthe an mhuintir a chreid agus ná</span>
<lb n="6902"/><span>feacaidh."  Tá órduighthe dhúinn úsáid a dhéanamh de'n</span>
<lb n="6903"/><span>chómhacht a thug an Slánuightheóir dos na h-Aspoil agus</span>
<lb n="6904"/><span>dos na deisgiobuil nuair a chuir sé a anál fútha agus</span>
<lb n="6905"/><span>nuair a dubhairt sé leó, "Glacaidh an Spioraid</span>
<lb n="6906"/><span>Naomh.  An mhuintir go maithfidh sibh a bpeacaí dhóibh,</span>
<lb n="6907"/><span>táid siad maithte dhóibh."  Tá fhios againn go maith</span>
<lb n="6908"/><span>ná féadfadh Dia féin, moladh go deó leis, peacaí</span>
<lb n="6909"/><span>mhaitheamh do dhuine ná h-iompóchadh ó'n bpeacadh agus</span>
<lb n="6910"/><span>ná béadh dólás croídhe air mar gheall ar an bpeacadh.</span>
<lb n="6911"/><span>Tá órduighthe dhúinn, d'á bhrígh sin, iompáil ó'n bpeacadh</span>
<lb n="6912"/><span>ar Dhia agus an aithrighe dhéanamh, i dtreó go bhféadfadh</span>
<lb n="6913"/><span>an Eaglais an asbolóid a thabhairt dúinn.  Tá</span>
<lb n="6914"/><span>órduighthe dhúinn gach aon rud a dhéanamh, chómh maith</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="6915"/><p><span>agus is féidir linn é, i gcaitheamh ár dtréimhse ar an</span>
<lb n="6916"/><span>saoghal so, chun sinn féin do chur ar an slígh is fearr</span>
<lb n="6917"/><span>chun Dé, agus chun sinn féin do choimeád ar an slígh</span>
<lb n="6918"/><span>sin.  Chuige sin, ba mhaith an rud dúinn déanamh mar</span>
<lb n="6919"/><span>a dhein na h-Aspoil agus na deisgiobuil nuair a bhí</span>
<lb n="6920"/><span>an t-eagla roimis na Iúdaigh ortha, dóirse ár n-aigne</span>
<lb n="6921"/><span>dhúnadh agus do dhainginiughadh, agus sinn féin a choimeád</span>
<lb n="6922"/><span>i bhfolach ó uabhar an tsaoghail, agus ó bhaois an tsaoghail,</span>
<lb n="6923"/><span>agus ó dhroch shampla an tsaoghail, agus ó dhroch fhuadar</span>
<lb n="6924"/><span>an tsaoghail, agus ó anál mharbhuightheach an tsaoghail,</span>
<lb n="6925"/><span>an anál a dheinean grásta Dé do mhilleadh agus do</span>
<lb n="6926"/><span>mhúchadh agus do mharbhughadh i n-anam an duine nuair</span>
<lb n="6927"/><span>a leigtear isteach í.  Má dhúnaimíd ár n-aigne agus</span>
<lb n="6928"/><span>ár gcroídhe ar an gcuma san, mar a dhein na deis-</span>
<lb n="6929"/><span>giobuil, tiocfaidh an Slánuightheóir ag triall orainn</span>
<lb n="6930"/><span>agus taisbeánfaidh sé é féin do shúilibh ár n-aigne,</span>
<lb n="6931"/><span>do shúilibh ár gcreidimh, a gan fhios do'n tsaoghal, agus</span>
<lb n="6932"/><span>déarfaidh sé linn an focal úd a dúbhairt sé leó-san,</span>
<lb n="6933"/><span>"Síothcháin daoibh." Cuirfidh an focal san áthas i n-ár</span>
<lb n="6934"/><span>gcroídhe agus i n-ár n-aigne.  Díbireóchaidh an t-áthas</span>
<lb n="6935"/><span>san amach as ár gcroídhe buairt agus crádh agus</span>
<lb n="6936"/><span>losgadh agus brise-croídhe an tsaoghail seo.  An t-é</span>
<lb n="6937"/><span>go mbeidh an t-áthas san istigh 'n-a chroídhe ní bhéarfaidh</span>
<lb n="6938"/><span>trioblóidí an tsaoghail aon ghreim ar chroídhe air.</span>
<lb n="6939"/><span>Fuilingeóchaidh sé na trioblóidí go breagh cneasda,</span>
<lb n="6940"/><span>réidh, fé mar is toil le Dia iad a thabhairt dó le fulang.</span>
<lb n="6941"/><span>Béarfaidh an tsíothcháin agus an t-áthas, a gheobhaidh</span>
<lb n="6942"/><span>sé ó'n Slánuightheóir, saor sábhálta é, tré chrosaibh</span>
<lb n="6943"/><span>agus tré chruadhtan na beatha so, isteach i n-aoibhneas</span>
<lb n="6944"/><span>na bhflathas, an t-aoibhneas ná feacaidh súil duine a</span>
<lb n="6945"/><span>leithéid, agus nár airigh cluas duine a leithéid, agus</span>
<lb n="6946"/><span>nár fhéad aigne aon duine riamh fós cuimhneamh i</span>
<lb n="6947"/><span>gceart air.</span>
<lb n="6948"/></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="6949"/><p><span>Go gcuiridh Dia na glóire, tré impidhe na Maighdine</span>
<lb n="6950"/><span>Muire, an t-aoibhneas san i n-áirighthe dhúinn go léir.</span>
<lb n="6951"/><span>Amen.</span></p>
<lb n="6952"/>
<lb n="6953"/><p><span>XXVIII.</span></p>
<lb n="6954"/>
<lb n="6955"/><p><span>AN TARNA DOMHNACH TAR ÉIS NA CÁSGA.</span></p>
<lb n="6956"/>
<lb n="6957"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin 10.)</span></p>
<lb n="6958"/>
<lb n="6959"/><p><span>Ag léigheadh an tSoisgéil sin dúinn, a phobul, ní</span>
<lb n="6960"/><span>féidir dúinn gan a thabhairt fé ndeara conus mar a</span>
<lb n="6961"/><span>dheinean an Slánuightheóir leanamhaint siar ar an</span>
<lb n="6962"/><span>gcomparáid idir an dá aodhaire, an t-aodhaire fóghanta</span>
<lb n="6963"/><span>agus an fear tuarasdail.  Leis na Fairisínigh a bhí</span>
<lb n="6964"/><span>sé ag caint.   Aicme daoine ab eadh na Fairisínigh a</span>
<lb n="6965"/><span>bhí ana dhian, dar leó féin, ana dhíchealach, chun an uile</span>
<lb n="6966"/><span>fhocail de dhlígh Mhaoise do choimeád.  Do choimeádaidís</span>
<lb n="6967"/><span>focal na dlíghe ach ní chuiridís puinn spéise i spioraid</span>
<lb n="6968"/><span>na dlíghe.  Ní shuidhfidís chun bídh gan a lámha do nígheadh,</span>
<lb n="6969"/><span>toisg é bheith órduighthe sa dlígh, pé' cu bhéadh na lámha</span>
<lb n="6970"/><span>salach nó glan.  Ansan ní bhíodh aon cheist ortha peacaí</span>
<lb n="6971"/><span>troma dhéanamh a gan fhios do'n tsaoghal.  Ba chuma</span>
<lb n="6972"/><span>iad nó "seirbhíseach na súl."  Bhídís ana mhaith chómh</span>
<lb n="6973"/><span>fada agus a dh'fhéadadh súile na poibilidheachta bheith</span>
<lb n="6974"/><span>ortha, ach ní dheinidís aon tsuim de shúil Dé bheith ortha.</span>
<lb n="6975"/><span>Mheas an phoibilidheacht go rabhadar ana naomhtha, ana</span>
<lb n="6976"/><span>dhiadha, ana mhaith ar gach aon tsaghas cuma.  D'á bhrígh</span>
<lb n="6977"/><span>sin do fágtí ar a lámhaibh na gnóthaí poibilidhe a bhain</span>
<lb n="6978"/><span>le saidhbhreas an náisiúin, i dtreó go raibh láimhseáil</span>
<lb n="6979"/><span>airgid acu agus tuitim airgid isteach chúcha, agus</span>
<lb n="6980"/><span>creideamhaint ana mhór acu agus iontaoibh ana mhór</span></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="6981"/><p><span>ag an bpoibilidheacht asta.  D'fhág san an phoibilidheacht</span>
<lb n="6982"/><span>a bheith ag feuchaint suas chúcha ins gach aon rud a bhain</span>
<lb n="6983"/><span>le dlígh Dé agus le creideamh agus le macántacht beatha.</span>
<lb n="6984"/><span>B'iad stiúrthóirí na ndaoine iad agus do thuig na</span>
<lb n="6985"/><span>daoine gur bh' iad.  Ach do chonaic an Slánuightheóir,</span>
<lb n="6986"/><span>moladh go deó leis, ná raibh an mhacántacht ach lasmuich</span>
<lb n="6987"/><span>acu; ná raibh sa mhacántacht ach púicín acu, chun</span>
<lb n="6988"/><span>onóra agus urama agus chreideamhna dh'fhághail, agus</span>
<lb n="6989"/><span>ansan chun an tsaidhbhris a tharang 'n-a dtreó agus</span>
<lb n="6990"/><span>do choimeád dóibh féin.  Chonaic sé, má bhí aon stiúrughadh</span>
<lb n="6991"/><span>acu á dhéanamh ar na daoine, gur ar mhaithe leó féin a</span>
<lb n="6992"/><span>bhíodar 'á dhéanamh agus nách ar mhaithe leis na daoine.</span>
<lb n="6993"/><span>Gur chuma iad nó lucht tuarasdail a thuilleamh.  Má</span>
<lb n="6994"/><span>bhíodar ag aodhaireacht na gcaorach nách ar son na</span>
<lb n="6995"/><span>gcaorach a bhíodar 'á dhéanamh ach ar son an</span>
<lb n="6996"/><span>tuarasdail.  Gur chuma leó cad a dhein an tréad</span>
<lb n="6997"/><span>an fhaid a gheóbhaidís féin an tuarasdal, an</span>
<lb n="6998"/><span>chreideamhaint, an onóir, an saidhbhreas.  Do labhair</span>
<lb n="6999"/><span>sé leó 'n-a thaobh agus, nídh nár ghnáth leis nuair a</span>
<lb n="7000"/><span>labhradh sé le daoine peacamhla, níor dhein sé aon</span>
<lb n="7001"/><span>bhogadh ar an bhfírinne dhóibh.  Nuair a labhradh sé le</span>
<lb n="7002"/><span>daoinibh eile peacamhla, ba ghnáth leis focal réidh, cneasta,</span>
<lb n="7003"/><span>trócaireach a thabhairt dóibh, ach nuair a labhradh sé leis</span>
<lb n="7004"/><span>an aicme úd na bhFairisíneach do thugadh sé le tuisgint</span>
<lb n="7005"/><span>dóibh go soiléir i gcómhnuighe ná raibh a maith ach lasmuich,</span>
<lb n="7006"/><span>agus ná raibh istigh acu ach an t-olc.  Bhí fhios acu féin</span>
<lb n="7007"/><span>go raibh an fhírinne aige.  Bhí fhios acu, leis, go raibh an</span>
<lb n="7008"/><span>uile fhocal de'n fhírinne sin a bhí aige dh'á innsint</span>
<lb n="7009"/><span>ortha ar an gcuma san ag baint ó'n gcreideamhaint</span>
<lb n="7010"/><span>a bhí acu.  Siné chuir fhiachaibh ortha an fuath go léir a</span>
<lb n="7011"/><span>bheith acu dhó.</span></p>
<lb n="7012"/>
<lb n="7013"/><p><span>Is ró mhaith a thuigeadar cad dó go raibh sé ag</span>
<lb n="7014"/><span>tagairt nuair adúbhairt sé: "Tugan an t-aodhaire</span></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="7015"/><p><span>fóghanta a anam ar son a chaorach.  Ach teithean an fear</span>
<lb n="7016"/><span>tuarasdail nuair a chíon sé an machtíre ag teacht.</span>
<lb n="7017"/><span>Fágan sé na caoire ag an machtíre, agus deinean an</span>
<lb n="7018"/><span>machtíre foghail ar na caoire agus sgaipean sé iad."</span></p>
<lb n="7019"/>
<lb n="7020"/><p><span>Chun anamnacha na ndaoine choimeád ó'n bpeacadh</span>
<lb n="7021"/><span>iseadh do cuireadh dlígh Mhaoise, na deich n-aitheanta,</span>
<lb n="7022"/><span>ar bun.  Ag cabhrughadh leis an gcoimeád san iseadh</span>
<lb n="7023"/><span>do cuireadh ar bun na mion-dlighthe agus na mion-</span>
<lb n="7024"/><span>riaghalta go léir a bhí ag gabháil leis na deich n-aitheanta.</span>
<lb n="7025"/><span>Bhí brígh leis na mion-dlighthibh agus leis na mion-</span>
<lb n="7026"/><span>riaghalta a choimeádfadh os cómhair aigne na ndaoine,</span>
<lb n="7027"/><span>dá múintí dhóibh an brígh mar ba cheart é mhúineadh dhóibh,</span>
<lb n="7028"/><span>conus mar a bhí ceangailte ortha iad féin a choimeád</span>
<lb n="7029"/><span>ó pheacadh i neithibh beaga.   Chuirfeadh, cuir i gcás,</span>
<lb n="7030"/><span>nígheadh na lámh roim bhiadh chaitheamh i gcuimhne dhóibh gur</span>
<lb n="7031"/><span>ceart an t-anam a choimeád glan ó pheacadh i láthair</span>
<lb n="7032"/><span>Dé a thug dóibh an biadh le caitheamh.  Mar sin do gach</span>
<lb n="7033"/><span>mion-dlígh eile d'á raibh acu le coimeád.  Soluíd ab</span>
<lb n="7034"/><span>eadh é ar choimeád éigin a bhí ceangailte ortha dhéanamh</span>
<lb n="7035"/><span>ortha féin ó pheacadh éigin, nó ar onóir éigin a bhí</span>
<lb n="7036"/><span>ceangailte ortha thabhairt do Dhia.  Ar na Fairisínigh</span>
<lb n="7037"/><span>a bhí ceangailte an brígh sin a mhúineadh dos na daoine.</span>
<lb n="7038"/><span>Níor dheineadar é.  D'á bhrígh sin, bíodh gur choimeád</span>
<lb n="7039"/><span>na daoine na mion-dlighthe agus na mion-riaghalta,</span>
<lb n="7040"/><span>níor dhein an coimeád san aon chosaint ar na daoine</span>
<lb n="7041"/><span>ó'n bpeacadh.  Do dhein sé a mhalairt.  Chuir sé 'n-a</span>
<lb n="7042"/><span>luighe ar aigne na ndaoine go raibh a ngnó chun Dé</span>
<lb n="7043"/><span>déanta acu nuair a bhí na mion-dlighthe agus na mion-</span>
<lb n="7044"/><span>riaghalta cómhlíonta acu, agus nár mhisde dhóibh a dtoil</span>
<lb n="7045"/><span>féin a dhéanamh, fé mar a thaithnfadh leó, as san amach.</span>
<lb n="7046"/><span>Ar an gcuma san do tugadh srian do dhroch mhianaibh,</span>
<lb n="7047"/><span>agus cead cinn do dhroch bhéasaibh, agus saor-chead do</span>
<lb n="7048"/><span>dhroch bheartaibh ar gach aon tsaghas cuma.  Na mion-</span></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="7049"/><p><span>dlighthe agus na mion-riaghalta a ceapadh chun peacaí</span>
<lb n="7050"/><span>na ndaoine do chosg, is amhlaidh a dheineadar cabhrughadh</span>
<lb n="7051"/><span>le gach aon droch intinn a bhí ag mealladh na ndaoine</span>
<lb n="7052"/><span>ó eagla Dé agus isteach ins na peacaíbh.  Na Fairisínigh</span>
<lb n="7053"/><span>fé ndear an t-aimhréidh agus an dul amú' go léir.</span>
<lb n="7054"/><span>B'é an Fairisíneach an t-aodhaire, ach níor bh'aodhaire</span>
<lb n="7055"/><span>ceart é.  Fear tuarasdail ab eadh é.  Ar maithe leis</span>
<lb n="7056"/><span>féin a dhein sé an aodhaireacht.  Tháinig an namhaid,</span>
<lb n="7057"/><span>an peacadh, an mac mallachtain, an diabhal.  Chuaidh</span>
<lb n="7058"/><span>an t-aodhaire i leith a chuid saidhbhris.  Do theith sé o'n</span>
<lb n="7059"/><span>ngnó a bhí ceangailte air a dhéanamh chun an machtíre</span>
<lb n="7060"/><span>choimeád uaidh féin agus ó'n dtréad.  B'é gnó é sin</span>
<lb n="7061"/><span>ná leas anama na ndaoine do chur os cionn gach</span>
<lb n="7062"/><span>tairbhe saoghalta.  Dhein sé a mhalairt sin.  Chuir sé</span>
<lb n="7063"/><span>a thairbhe shaoghalta féin os cionn leasa anama na</span>
<lb n="7064"/><span>ndaoine agus os cionn leasa a anama féin.  Ansan</span>
<lb n="7065"/><span>do tháinig an namhaid agus do loit sé leis an bpeacadh</span>
<lb n="7066"/><span>idir thréad agus aodhaire.</span></p>
<lb n="7067"/>
<lb n="7068"/><p><span>Do thuig na Fairisínigh, agus iad ag éisteacht leis</span>
<lb n="7069"/><span>an Slánuightheóir, an uile fhocal d'á ndúbhairt sé,</span>
<lb n="7070"/><span>chómh fada agus d'oir an chaint dóibh féin.  Ach ní foláir</span>
<lb n="7071"/><span>dúinne a thuisgint agus a choimeád i n-ár n-aigne,</span>
<lb n="7072"/><span>go bhfuil faid agus leithead, aoirde agus doimhneas,</span>
<lb n="7073"/><span>i gcaint an tSlánuightheóra, sa tSoisgéal san, a</span>
<lb n="7074"/><span>théighean níos sia go mór, ins gach aon treó baill,'ná</span>
<lb n="7075"/><span>mar a théighean gnó na bhFairisíneach ná gnó na ndaoine</span>
<lb n="7076"/><span>a bhí ag brath ortha chun eóluis a dh'fhághail ar leas a</span>
<lb n="7077"/><span>n-anama.</span></p>
<lb n="7078"/>
<lb n="7079"/><p><span>"Is mise an t-aodhaire fóghanta," adeir an Slán-</span>
<lb n="7080"/><span>uightheóir, " agus táim ag tabhairt mh' anama uaim</span>
<lb n="7081"/><span>ar son mo thréada."</span></p>
<lb n="7082"/>
<lb n="7083"/><p><span>Ba mhór an dearmhad, a phobul, a mheas go raibh</span>
<lb n="7084"/><span>deire leis an bhFairisíneach nuair a fuair Fairisíneach</span></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="7085"/><p><span>na n-Iúdach bás.  Tá an Fairisíneach sa tsaoghal fós,</span>
<lb n="7086"/><span>chómh beó chómh bríoghmhar agus bhí sé le linn ár Slán-</span>
<lb n="7087"/><span>uightheóra, agus tá an cheard chéadna díreach ar siúbhal</span>
<lb n="7088"/><span>aige a bhí ar siúbhal aige an uair sin, agus oirean</span>
<lb n="7089"/><span>caint an tSlánuightheóra dhó anois chómh cruinn díreach</span>
<lb n="7090"/><span>agus d'oir sí dhó an uair sin.  Tá sé sa tsaoghal anois</span>
<lb n="7091"/><span>agus tá sé sa tsaoghal riamh ó shin.  Is cuma é nó an</span>
<lb n="7092"/><span>duine úd ar a dtugtar an Iúdach Fáin, ach go bhfuil sé</span>
<lb n="7093"/><span>le feisgint i gcómhnuighe.  Deirtear ná feictear an</span>
<lb n="7094"/><span>Iúdach Fáin ach uair ins gach aon chéad bliadhan.  Chómh</span>
<lb n="7095"/><span>luath agus thusnuigh an Eaglais ar an obair a dhéanamh</span>
<lb n="7096"/><span>a thug an Slánuightheóir le déanamh di, do thusnuigh an</span>
<lb n="7097"/><span>Fairisíneach ar a cheard féin d' oibriughadh i gcoinnibh</span>
<lb n="7098"/><span>na h-Eaglaise.  Chaith sé uaidh mion-dlighthe agus</span>
<lb n="7099"/><span>mion-riaghalta na sean-dlíghe.  Ní raibh aon chreidea-</span>
<lb n="7100"/><span>mhaint aige le fághail asta san feasta.  Ach, i n-aghaidh</span>
<lb n="7101"/><span>an uile phuinte creidimh d'ár mhúin an Eaglais dos</span>
<lb n="7102"/><span>na daoine chun iad do choimeád ar a leas, do tharaing</span>
<lb n="7103"/><span>an Fairisíneach, an t-eiriceadaidhe, puinte éigin éithigh</span>
<lb n="7104"/><span>chuige, agus mhúin sé an t-éitheach dos na daoine, i</span>
<lb n="7105"/><span>gcoinnibh na fírinne, i gcoinnibh an chreidimh a bhí ag</span>
<lb n="7106"/><span>an Eaglais 'á mhúineadh.  Chuir sé, go minic, an dubh</span>
<lb n="7107"/><span>'n-a gheal ar dhaoine.  Níor ró dheacair dó san a</span>
<lb n="7108"/><span>dhéanamh.  Thug sé toghadh an aireachais gur chuir sé, i</span>
<lb n="7109"/><span>gcómhnuighe, 'n-a gheal ar dhaoine dubh éigin a thaithn-</span>
<lb n="7110"/><span>fadh leó.  D'eirigh leis go minic.  Do glacadh an dubh,</span>
<lb n="7111"/><span>'n-a gheal.  Fuair an Fairisíneach an rud a bhí uaidh,</span>
<lb n="7112"/><span>creideamhaint agus cómhacht agus saidhbhreas saoghalta.</span>
<lb n="7113"/><span>Fuair an machtíre, leis, an rud a bhí uaidh, aimhleas</span>
<lb n="7114"/><span>anama na ndaoine.</span></p>
<lb n="7115"/>
<lb n="7116"/><p><span>Tá an cleas ar siúbhal ó thusach.  Tá sé ar siúbhal</span>
<lb n="7117"/><span>fós.  Beidh sé ar siúbhal, is dócha, go deire an domhain.</span>
<lb n="7118"/><span>Do chonaic an Slánuightheóir ó thusac go mbéadh an</span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="7119"/><p><span>cleas ar siúbhal mar atá, agus thug sé an foláramh</span>
<lb n="7120"/><span>uaidh, do 'n chine daona go léir, i bhfocalaibh an tSoisgéil</span>
<lb n="7121"/><span>sin a léigheas daoibh, a phobul.  "Is mise an t-Aodhaire</span>
<lb n="7122"/><span>Fóghanta," ar seisean.  Agus ansan thug sé na</span>
<lb n="7123"/><span>cómharthaí uaidh.  Gan amras isé an t-Aodhaire Fóghanta</span>
<lb n="7124"/><span>an t-Aodhaire do thug a anam ar son a thréada.  Siné</span>
<lb n="7125"/><span>an cómhartha cruinn.  Nuair a tómhaistear na h-aodhairí</span>
<lb n="7126"/><span>eile leis an gcómhartha san gheibhtear láithreach, i n-inead</span>
<lb n="7127"/><span>a n-anama do thabhairt ar son an tréada, gur b' amhlaidh</span>
<lb n="7128"/><span>a sgaoileadar an tréad leis an namhaid i dtreó go</span>
<lb n="7129"/><span>bhfaighidís féin creideamhaint shaoghalta agus saidh-</span>
<lb n="7130"/><span>bhreas saoghalta.</span></p>
<lb n="7131"/>
<lb n="7132"/><p><span>Ach feuch, a phobul, tá Fairisíneach eile le fághail</span>
<lb n="7133"/><span>sa tsaoghal i n-éaghmuis an eiriceadaidhe, a bhíon ag</span>
<lb n="7134"/><span>cur an duibh 'n-a gheal ar dhaoinibh.  'Sé sin an Fairi-</span>
<lb n="7135"/><span>síneach mí-fhortiúnach a bhíon coitchianta a d'iaraidh</span>
<lb n="7136"/><span>an duibh a chur 'n-a gheal air féin.  Is ceart dúinn</span>
<lb n="7137"/><span>machtnamh go cruinn ar an méid sin, mar is dócha,</span>
<lb n="7138"/><span>Dia linn! ná fuil aoinne againn gan iaracht éigin</span>
<lb n="7139"/><span>de'n Fhairisíneach san istigh ann.  Ní féidir dúinn é</span>
<lb n="7140"/><span>shéanadh.  Tá rud éigin istigh i n-ár gcroídhe, agus ní</span>
<lb n="7141"/><span>rud fóghanta é, a bhíon i gcómhnuighe 'ghár spriocadh,</span>
<lb n="7142"/><span>nuair a mheasaimíd go mbíon gníomh éigin fóghanta</span>
<lb n="7143"/><span>déanta againn, chun bheit ag lorg creideamhna ó</span>
<lb n="7144"/><span>dhaoinibh eile mar gheall ar an ngníomh san.  Má</span>
<lb n="7145"/><span>ghéillimíd do'n spriocadh san ní fada go dtiocfaidh</span>
<lb n="7146"/><span>spriocadh eile 'ghár gcur suas chun an ghnímh fhóghanta</span>
<lb n="7147"/><span>do dhéanamh le h-ionchas go bhfaighmís an chreideamhaint.</span>
<lb n="7148"/><span>Ansan, b'fhéidir, i n-aice na creideamhna, gur maith linn</span>
<lb n="7149"/><span>cuid de shaidhbhreas an tsaoghail seo dh'fhághail toisg</span>
<lb n="7150"/><span>sinn a bheith i n-ár gCríosdaidhthibh maithe, dar linn.  Ar</span>
<lb n="7151"/><span>ball, mura bhfeuchaimíd rómhainn, is amhlaidh mar a</span>
<lb n="7152"/><span>bheidh an sgéal againn, ní h-ar mhaithe le n-ár n-anam,</span></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="7153"/><p><span>ná ar son creidimh, ná i n-onóir do Dhia, a bheidh aon</span>
<lb n="7154"/><span>tsaghas deagh-ghnímh againn 'á dhéanamh, ach tré uabhar</span>
<lb n="7155"/><span>nó tré bhaois nó le saint chun saidhbhris, nó ar intinn</span>
<lb n="7156"/><span>éigin a bhainean ar fad leis an saoghal so agus ná</span>
<lb n="7157"/><span>bainean i n-aon chor le Dia, ná leis an saoghal eile,</span>
<lb n="7158"/><span>ná le leas ár n-anama.  B'fhéidir nár chuir Dia de</span>
<lb n="7159"/><span>thréad 'n-a churam orainn ach an t-aon anam amháin, ár</span>
<lb n="7160"/><span>n-anam féin.  B'fhéidir gur b'é aodhaireacht an fir</span>
<lb n="7161"/><span>tuarasdail atá déanta againn, tar éis ár saoghail</span>
<lb n="7162"/><span>agus tar éis ár saothair, ar an anam san.  B'fhéidir</span>
<lb n="7163"/><span>gur dhóich le daoine eile go bhfuil mórán deagh-oibreacha</span>
<lb n="7164"/><span>déanta againn a gcaitheamh ár saoghail agus go</span>
<lb n="7165"/><span>bhfeicean Dia gur deagh-oibreacha gan ghus iad, mar</span>
<lb n="7166"/><span>gur le baois nó le h-uabhar nó le saint a dheineamair</span>
<lb n="7167"/><span>iad.  Tá an chontabhairt ann.  Is fearr feuchaint</span>
<lb n="7168"/><span>chuige.  Tá an cómhartha againn airís i gcaint an</span>
<lb n="7169"/><span>tSlánuightheóra leis na Fairisínigh.  "Tugan an</span>
<lb n="7170"/><span>t-Aodhaire Fóghanta a anam ar son a chaorach."  Tugan.</span>
<lb n="7171"/><span>Agus fuilingeóchaidh an Críosdaidhe fóghanta bás</span>
<lb n="7172"/><span>níos túisge 'ná mar a leigfidh sé do'n pheacadh, do'n</span>
<lb n="7173"/><span>mhachtíre, greim a dh'fhághail ar a anam, bás a thabhairt</span>
<lb n="7174"/><span>i láthair Dé do'n anam a chuir Dia 'n-a chúram air.</span>
<lb n="7175"/><span>"Ach teithean an fear tuarasdail."  Teithean.  Agus</span>
<lb n="7176"/><span>teithean an droch Chríosdaidhe ó n-a dhiúité nuair is</span>
<lb n="7177"/><span>ceart dó a anam, an t-anam a chuir Dia 'n-a chúram</span>
<lb n="7178"/><span>air, do cosaint ar an bpeacadh.  Tagan an droch</span>
<lb n="7179"/><span>smuíneamh agus fágan sé an droch smuíneamh gan</span>
<lb n="7180"/><span>díbirt.  Tagan an droch mhian agus fágan sé an droch</span>
<lb n="7181"/><span>mhian gan smachtughadh.  Tagan an droch chómhluadar</span>
<lb n="7182"/><span>air agus ní imthighean sé ó'n ndroch chómhluadar.  Tagan</span>
<lb n="7183"/><span>an machtíre, ar gach aon tsaghas cuma, ar tí an anama</span>
<lb n="7184"/><span>a chuir Dia 'n-á chúram air, agus ní'l sé de mhisneach</span>
<lb n="7185"/><span>aige an t-anam san do chosaint ar an machtíre.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="7186"/><p><span>cad é an chúis ná deinean sé an chosaint?  Tá an</span>
<lb n="7187"/><span>freagra againn go gléineach i gcaint an tSlánuightheóra</span>
<lb n="7188"/><span>leó súd.  "Mar is fear tuarasdail é, agus ní'l</span>
<lb n="7189"/><span>speóis aige ins na caoire."  Creide mhaint os cómhair</span>
<lb n="7190"/><span>an tsaoghail seo iseadh atá uaidh mar thuarasdal as a</span>
<lb n="7191"/><span>dheagh-oibreachaibh.  An fhaid a gheóbhaidh sé an chreidea-</span>
<lb n="7192"/><span>mhaint sin ní'l aon speóis aige i n-aon rud eile.</span>
<lb n="7193"/><span>B'fhéidir gur dóich leis gur fearrde a gheóbhaidh sé an</span>
<lb n="7194"/><span>chreideamhaint sin le gan bheith ró dhian ar an machtíre.</span></p>
<lb n="7195"/>
<lb n="7196"/><p><span>Ach tiocfaidh an bás air.  Ansan caithfidh sé seasamh</span>
<lb n="7197"/><span>i láthair an tSlánuightheóra agus cúntas a thabhairt</span>
<lb n="7198"/><span>do'n tSlánuightheóir sa chuma 'n-ar chómhlíon sé an</span>
<lb n="7199"/><span>cúram a cuireadh air, i gcaitheamh a thréimhse ar an</span>
<lb n="7200"/><span>saoghal so.  Is beag an tairbhe dhó, an uair sin, an</span>
<lb n="7201"/><span>chreideamhaint a fuair sé ar an saoghal so mura</span>
<lb n="7202"/><span>mbeidh aon tsaghas eile creideamhna le taisbeáint aige.</span></p>
<lb n="7203"/>
<lb n="7204"/><p><span>Anois an t-am againn, a Chríosdaidhthe, chun cuimh-</span>
<lb n="7205"/><span>neamh ar an lá san.  Ní lá fada anonn é.  Táid na</span>
<lb n="7206"/><span>cómharsain go léir ag imtheacht coitchianta, os cómhair</span>
<lb n="7207"/><span>ár súl, gura maith an mhaise dhóibh é! ag tabhairt</span>
<lb n="7208"/><span>aghaidh ar an lá san.  Ní fheadramair cad é an neómat</span>
<lb n="7209"/><span>a thiocfadh an ghlaodh chúghainn féin agus go gcaithfimís</span>
<lb n="7210"/><span>gluaiseacht.  Is fearr iompáil láithreach agus aghaidh</span>
<lb n="7211"/><span>a thabhairt ar ghnó an lae sin, agus an gnó do dhéanamh;</span>
<lb n="7212"/><span>aghaidh a thabhairt ar an Aodhaire Fóghanta agus a iaraidh</span>
<lb n="7213"/><span>air gan sinn do leigint uaidh; a iaraidh air, má</span>
<lb n="7214"/><span>imthigheamair uaidh, sinn a thabhairt thar n-ais chuige</span>
<lb n="7215"/><span>féin agus gan sinn do leigint uaidh airís go deó.</span>
<lb n="7216"/><span>Amen.</span>
<lb n="7217"/></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="7218"/><p><span>XXIX.</span></p>
<lb n="7219"/>
<lb n="7220"/><p><span>AN TRÍMHADH DOMHNACH TAR ÉIS NA CÁSGA.</span></p>
<lb n="7221"/>
<lb n="7222"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin 16.)</span></p>
<lb n="7223"/>
<lb n="7224"/><p><span>I dtaobh na bhfocal san, a phobul, a dúbhairt an</span>
<lb n="7225"/><span>Slánuightheóir le n-a dheisgiobulaibh an uair sin, ní</span>
<lb n="7226"/><span>mar a chéile a dheinid na h-aithreacha naomhtha a mbrígh</span>
<lb n="7227"/><span>do nochtadh dhúinn.  Deir cuid des na h-aithreachaibh</span>
<lb n="7228"/><span>gur ar a bhás a bhí an Slánuightheóir ag labhairt an uair</span>
<lb n="7229"/><span>sin.  Gur chialluigh an chéad tamall beag an aimsir</span>
<lb n="7230"/><span>ghairid a bhí an uair sin idir é agus a bhás ar chrann na</span>
<lb n="7231"/><span>croise.  Agus gur chialluigh an tarna tamall beag</span>
<lb n="7232"/><span>an aimsir a chaithfeadh sé sa n-uaigh, ó thráthnóna Dé</span>
<lb n="7233"/><span>h-Aoine go maidin Domhnaigh Chásga.</span></p>
<lb n="7234"/>
<lb n="7235"/><p><span>Deir tuille des na h-aithreachaibh gur chialluigh an</span>
<lb n="7236"/><span>chéad tamall beag an aimsir a bhí ó'n uair sin a bhí sé</span>
<lb n="7237"/><span>ag caint leó go dtí lá a dheasgabhála, nuair a dh'imtheóchadh</span>
<lb n="7238"/><span>sé uatha suas ar neamh, ag triall ar an Athair Síoruidhe;</span>
<lb n="7239"/><span>agus gur chialluigh an tarna tamall beag an méid</span>
<lb n="7240"/><span>aimsire do chaithfeadh na h-Aspoil agus na deisgiobuil</span>
<lb n="7241"/><span>féin ar an saoghal so i ndiaigh an tSlánuightheóra, ag</span>
<lb n="7242"/><span>craobhsgaoileadh an chreidimh agus ag fulang péine agus</span>
<lb n="7243"/><span>tarcuisne ó dhaoinibh, go dtí, fé dheire, go gcurfaí</span>
<lb n="7244"/><span>chun báis iad ar son an chreidimh.  Ansan go</span>
<lb n="7245"/><span>bhfeicfidís an Slánuightheóir airís ar neamh, agus</span>
<lb n="7246"/><span>mar sin go n-iompófaí a mbuairt agus a mbrón</span>
<lb n="7247"/><span>chun áthais agus chun aoibhnis na bhflathas.  Deir</span>
<lb n="7248"/><span>tuille, airís, des na h-aithreachaibh gur chialluigh an</span>
<lb n="7249"/><span>chéad tamall beag, mar a dúbhradh, an aimsir a bhí</span></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="7250"/><p><span>ó'n uair sin go dtí lá a dheasgabhála, agus gur chialluigh</span>
<lb n="7251"/><span>an tarna tamall beag an aimsir ó lá na deasgabhála</span>
<lb n="7252"/><span>go dtí lá an bhreitheamhantais.  Do réir an bhríghe sin</span>
<lb n="7253"/><span>ní h-ar na deisgiobulaibh amháin, ach ar na Críosdaidhthibh</span>
<lb n="7254"/><span>go léir, go deire an domhain, do labhair sé nuair a</span>
<lb n="7255"/><span>dúbhairt sé; "Go deimhin, deimhin adeirim libh, beidh</span>
<lb n="7256"/><span>áthas ar an saoghal agus sibh-se buartha; ach iompóchar</span>
<lb n="7257"/><span>bhúr mbrón chun áthais."</span></p>
<lb n="7258"/>
<lb n="7259"/><p><span>Nídh nách anamh iseadh é, i dtaobh cainte an tSlán-</span>
<lb n="7260"/><span>uightheóra, go mbíon níos mó 'ná aon bhrigh amháin le</span>
<lb n="7261"/><span>n-a chaint, agus uaireanta níos mó 'ná dhá bhrígh, agus</span>
<lb n="7262"/><span>gach aon bhrígh acu iomlán, fíor, críochnuighthe ann féin,</span>
<lb n="7263"/><span>chómh maith díreach agus dá mba ná béadh aon bhrígh</span>
<lb n="7264"/><span>eile ag an gcaint le tabhairt léi ach an t-aon bhrígh</span>
<lb n="7265"/><span>sin.  Is féidir dúinn a rádh anso gur bh' é toil an</span>
<lb n="7266"/><span>tSlánuightheóra a thabhairt le tuisgint d'á dheisg-</span>
<lb n="7267"/><span>iobulaibh an uair sin go raibh an t-am nách mór tagaithe</span>
<lb n="7268"/><span>'n-a gcaithfeadh sé féin imtheacht as a radharc, le bás</span>
<lb n="7269"/><span>a dh'fhághail, ach go bhfeicfidís airís é nuair a dh'eireóchadh</span>
<lb n="7270"/><span>sé ó'n mbás.  Níor mhisde a rádh ná go mbéadh, agus</span>
<lb n="7271"/><span>ná go raibh, buairt agus brón ortha, chómh trom agus</span>
<lb n="7272"/><span>a dh'fhéadfadh a bheith, nuair a chonacadar marbh é, sínte</span>
<lb n="7273"/><span>sa n-uaigh.  Níor mhisde a rádh, leis, ná gur h-iompuigheadh</span>
<lb n="7274"/><span>a mbrón chun áthais, má iompuigheadh brón chun áthais</span>
<lb n="7275"/><span>riamh, nuair a chonacadar eirighthe ó'n mbás é.  Tugan</span>
<lb n="7276"/><span>caint an tSlánuightheóra an chiall san léi go h-iomlán</span>
<lb n="7277"/><span>agus go cruinn agus go beacht.</span></p>
<lb n="7278"/>
<lb n="7279"/><p><span>Is féidir dúinn a rádh, leis, gur bh' é toil an tSlán-</span>
<lb n="7280"/><span>uightheóra, leis an gcaint chéadna san, a thabhairt le</span>
<lb n="7281"/><span>tuisgint dos na h-Aspoil agus dos na deisgiobuil</span>
<lb n="7282"/><span>nár bhfada go dtiocfadh lá a dheasgabhála, agus</span>
<lb n="7283"/><span>ó'n lá san amach ná feicfidís airís ar an saoghal</span>
<lb n="7284"/><span>so é.  Go mbéadh ortha buairt agus trioblóid a</span></p>
</div>
<pb n="213"/>
<div><lb n="7285"/><p><span>dh'fhulang, agus an saoghal 'n-a dtímpal fé áthas.</span>
<lb n="7286"/><span>Ach go n-iompófaí a mbrón chun áthais nuair a bhéadh</span>
<lb n="7287"/><span>a ngnó ar an saoghal so déanta acu agus nuair a ghlaodh-</span>
<lb n="7288"/><span>fadh Dia chuige féin ortha chun a dtuarasdail a thabhairt</span>
<lb n="7289"/><span>dóibh, i radharc an tSlánuightheóra, ar feadh na</span>
<lb n="7290"/><span>síoruidheachta.</span></p>
<lb n="7291"/>
<lb n="7292"/><p><span>Is féidir dúinn a rádh, sa trímhadh h-áit, gur bh' é</span>
<lb n="7293"/><span>toil an tSlánuightheóra, leis an gcaint sin, a chur i</span>
<lb n="7294"/><span>dtuisgint dos na deisgiobuil, agus dos na fíoraonaibh</span>
<lb n="7295"/><span>go léir chómh maith, ó'n uair sin go deire an domhain,</span>
<lb n="7296"/><span>nár bh'fholáir do gach fíoraon acu a thamall beag saoghail</span>
<lb n="7297"/><span>do chaitheamh anso, ag fulang péine agus trioblóide</span>
<lb n="7298"/><span>agus anróidh, agus nuair a bhéadh an tamall beag san</span>
<lb n="7299"/><span>caithte aige go n-iompófaí a bhrón go léir chun áthais,</span>
<lb n="7300"/><span>agus ansan, nuair a bhéadh aoibhneas síoruidhe na</span>
<lb n="7301"/><span>bhflathas aige, ná béadh de chuimhne aige ar thrioblóidibh an</span>
<lb n="7302"/><span>tsaoghail seo ach mar a bhíon ag an mnaoi ar na pianta</span>
<lb n="7303"/><span>a dh'fhuiling sí, nuair a bhíd na pianta imthighthe agus</span>
<lb n="7304"/><span>a mac 'n-a h-ucht aici, nuair a bhíon duine tabhartha</span>
<lb n="7305"/><span>ar an saoghal aici.</span></p>
<lb n="7306"/>
<lb n="7307"/><p><span>Is féidir dúinn na trí bríghthe sin a dh'fhághail sa</span>
<lb n="7308"/><span>chaint, gach brígh acu go h-iomlán agus go fíor agus</span>
<lb n="7309"/><span>go beacht, agus ansan, nuair a mhachtnuighmíd ar an</span>
<lb n="7310"/><span>sgéal, is féidir dúinn a thuisgint go bhfuil, ins na</span>
<lb n="7311"/><span>trí bríghthibh, aon bhun-bhrígh amháin,'sé sin, nách foláir</span>
<lb n="7312"/><span>do'n Chríosdaidhe buairt agus brón agus trioblóidí agus</span>
<lb n="7313"/><span>pianta d'fhulang ar an saoghal so chun go bhfaghadh sé</span>
<lb n="7314"/><span>aoibhneas agus áthar agus sólás na bhflathas ar an saoghal</span>
<lb n="7315"/><span>eile.  Ní'l an fulang le déanamh ach tamall beag.</span>
<lb n="7316"/><span>Mairfidh an t-aoibhneas go deó.  Ní'l i saoghal an duine,</span>
<lb n="7317"/><span>dá maireadh sé céad, ach tamall beag.  Ní'l i saoghal</span>
<lb n="7318"/><span>an domhain, pé faid a leanfaidh sé, ach tamall beag, i</span>
<lb n="7319"/><span>gcomparáid leis an síoruidheacht.  Má chaithimíd ár</span></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="7320"/><p><span>dtamall beag saoghail anso mar is cóir do Chríos-</span>
<lb n="7321"/><span>daidhthibh a saoghal do chaitheamh, ag fulang le foidhne,</span>
<lb n="7322"/><span>le pé trioblóidí is toil le Dia do chur orainn, ag</span>
<lb n="7323"/><span>coimeád ár súl ar dhlígh Dé agus ar an aoibhneas atá le</span>
<lb n="7324"/><span>teacht, cómhlíonfaidh an Slánuightheóir dúinn an focal:</span>
<lb n="7325"/><span>"Tá buairt oraibh-se anois; ach chífead-sa airís sibh,</span>
<lb n="7326"/><span>agus beidh áthas ar bhúr gcroídhe, agus ní bhainfidh aoinne</span>
<lb n="7327"/><span>bhúr n-áthas díbh."</span></p>
<lb n="7328"/>
<lb n="7329"/><p><span>Is léir go raibh na bríghthe úd go léir ag an Slan-</span>
<lb n="7330"/><span>uightheóir leis na focalaibh beaga san: "Tamall beag</span>
<lb n="7331"/><span>agus ní fheicfidh sibh mé: agus tamall beag airís agus</span>
<lb n="7332"/><span>chífidh sibh mé; mar táim ag dul ag triall ar an</span>
<lb n="7333"/><span>Athair," agus go raibh na bríghthe ana dhoimhinn aige leó.</span>
<lb n="7334"/><span>Mura mbéadh go raibh na bríghthe, nó an bun-bhrígh, ana</span>
<lb n="7335"/><span>dhoimhinn cad é an measgán mearaidhe a bhéadh ar na</span>
<lb n="7336"/><span>h-Aspoil agus ar na deisgiobuil chun a rádh ná tuigfidís</span>
<lb n="7337"/><span>an chaint?  D'admhuigheadar nár thuigeadar an chaint.</span>
<lb n="7338"/><span>"Cad é an tamall beag so adeir sé?" ar siad.  B'é</span>
<lb n="7339"/><span>toil an tSlánuightheóra iad do chur na ceiste sin chuige</span>
<lb n="7340"/><span>i dtreó go dtabharfadh sé ar an gceist an freagra</span>
<lb n="7341"/><span>a thug sé uirthi, agus go 'neósfadh an freagra san</span>
<lb n="7342"/><span>dúinne, agus dos na Críosdaidhthibh go deó, an bun-</span>
<lb n="7343"/><span>bhrígh a bhí aige leis an "tamall beag."  Sidé an</span>
<lb n="7344"/><span>freagra: "Beidh áthas ar an saoghal agus beidh sibh-se</span>
<lb n="7345"/><span>buartha; ach iompóchar bhúr mbrón chun áthais."</span></p>
<lb n="7346"/>
<lb n="7347"/><p><span>Siné, d'á bhrígh sin, a phobul, an puinte sa tSoisgéal</span>
<lb n="7348"/><span>ar ar ceart dúinne ár n-aigne do dhainginiughadh ar fad.</span>
<lb n="7349"/><span>Siné an puinte do chuirfidh ar ár gcumas breithniughadh</span>
<lb n="7350"/><span>do réir fírinne dhéanamh ar a lán neithe sa tsaoghal so</span>
<lb n="7351"/><span>ná breithnighthear, do ghnáth, ach ar tuathal.  Chítear sa</span>
<lb n="7352"/><span>tsaoghal an dealbh agus an saidhbhir, an lag agus an</span>
<lb n="7353"/><span>láidir, an duine gan sláinte agus an duine deagh-</span>
<lb n="7354"/><span>shláinteach, an duine go mbíon a dhá dhóithin an tsaoghal</span></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="7355"/><p><span>i gcómhnuighe aige agus an duine ná bíon aige choídhche</span>
<lb n="7356"/><span>ach an dealbhas.  Nó,'ghá chur i n-aon fhocal amháin, an</span>
<lb n="7357"/><span>t-ádh agus, dar leis an saoghal, an mí-ádh.  Ansan,</span>
<lb n="7358"/><span>moltar an t-ádh agus cáintear an mí-ádh.  Bíon uraim</span>
<lb n="7359"/><span>do'n ádh agus bíon droch mheas ar an mí-ádh.  Bíon gach</span>
<lb n="7360"/><span>aoinne geal-gháiriteach leis an ádh.  Ní bhíon le fághail</span>
<lb n="7361"/><span>ag an mí-ádh ach an doithigheas.  Bíon gach aoinne a d'iaraidh</span>
<lb n="7362"/><span>cimilt leis an ádh.  Bíon gach aoinne a d'iaraidh druidim</span>
<lb n="7363"/><span>amach ó'n mí-ádh.  Ach feuchaimís siar.  Tá uraim ana</span>
<lb n="7364"/><span>mhór, le naoi gcéad déag bliadhan, do Pheadar agus</span>
<lb n="7365"/><span>do Phól agus dos na h-Aspoil eile.  Cé 'cu fé ádh nó</span>
<lb n="7366"/><span>fé mhí-ádh a chaitheadar a n-aimsir ar an saoghal so?</span>
<lb n="7367"/><span>Ó'n lá a ghlaoidh an Slánuightheóir ortha níor bhlaiseadar</span>
<lb n="7368"/><span>sólás an tsaoghail seo.  An fhaid a bhíodar ag craobh-</span>
<lb n="7369"/><span>sgaoileadh an chreidimh ní bhfuaradar, ar an saoghal so,</span>
<lb n="7370"/><span>ach tarcaisne agus trioblóid agus droch-úsáid, agus</span>
<lb n="7371"/><span>níor fhágadar an saoghal ach le h-anbhás.  Do tárnáladh</span>
<lb n="7372"/><span>Peadar ar chrois.  Do baineadh an ceann de Phól.  Do</span>
<lb n="7373"/><span>cuireadh Aindrias ar chrois, agus do mhair sé dhá lá</span>
<lb n="7374"/><span>agus dhá oídhche ar an gcrois sin agus é ag teagasg na</span>
<lb n="7375"/><span>ndaoine go dtí gur tharaing sé an anál.  Mar sin</span>
<lb n="7376"/><span>dóibh go léir.  Níor bh' fhéidir saoghal puinn ní ba</span>
<lb n="7377"/><span>mheasa thabhairt do dhuine 'ná an saghas saoghail a tugadh</span>
<lb n="7378"/><span>dhóibh an fhaid a fágadh beó iad.  Agus ansan, níor</span>
<lb n="7379"/><span>bh'fhéidir bás puinn: ní ba mheasa thabhairt do'n chuirp-</span>
<lb n="7380"/><span>theach ba mhalluighthe, 'ná an bás a tugadh dóibh nuair a</span>
<lb n="7381"/><span>cuireadh as an saoghal iad.  Tráchtadh an saoghal ar</span>
<lb n="7382"/><span>mhí-ádh; ach an raibh aon mhí-ádh riamh leath chómh mí-fhortiúnach</span>
<lb n="7383"/><span>leis an mí-ádh d'fhuiling na h-Aspoil agus na deis-</span>
<lb n="7384"/><span>giobuil?  Agus ag dul i n-olcas a bhí sé ortha go dtí</span>
<lb n="7385"/><span>gur críochnuigheadh é leis an anbhás.  Agus feuch.  B'iad</span>
<lb n="7386"/><span>san cáirde an tSlánuightheóra, ríghthe na h-Eaglaise,</span>
<lb n="7387"/><span>priúnsaí na cine daona.  Is lán béil ar fuid an</span></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="7388"/><p><span>domhain ainim gach fir acu riamh ó shin.  Agus feuch</span>
<lb n="7389"/><span>airís.  Ná daoine go raibh an t-ádh go léir ortha an</span>
<lb n="7390"/><span>uair sin, na daoine go raibh cómacht agus saidhbhreas</span>
<lb n="7391"/><span>saoghalta acu, agus go raibh uraim agus onóir dóibh ó</span>
<lb n="7392"/><span>uasal agus ó íseal, cá bhfuil aon tuairisg anois ortha?</span>
<lb n="7393"/><span>Má tá aon tuairisg anois ortha is droch thuairisg é.</span>
<lb n="7394"/><span>Níor innseadh a ndroch bhearta an fhaid a mhaireadar.</span>
<lb n="7395"/><span>Nuair a bhíodar imthighthe do h-innseadh na droch</span>
<lb n="7396"/><span>bhearta ortha tapaidh go leór.  Má's lán béil ainim</span>
<lb n="7397"/><span>aoinne acu anois is lán béil de dhomblas é.</span></p>
<lb n="7398"/>
<lb n="7399"/><p><span>Isé bun agus bárr an sgéil go léir, a phobul, gur</span>
<lb n="7400"/><span>b' iad na Críosdaidhthe is fearr na daoine is mó a</span>
<lb n="7401"/><span>gheibhean de phionós le fulang ar an saoghal so.  Is</span>
<lb n="7402"/><span>iongantach an sgéal é sin gan amhras.  Ní h-é a bhíon</span>
<lb n="7403"/><span>i n-ár n-aigne, go minic, nuair a chímíd daoine agus</span>
<lb n="7404"/><span>an saoghal ag eirighe leó ar gach aon chuma, agus daoine</span>
<lb n="7405"/><span>eile agus an saoghal ag gabháil 'n-a gcoinnibh ar gach</span>
<lb n="7406"/><span>aon tsaghas cuma.  Nuair a chímíd rud de'n tsórd san</span>
<lb n="7407"/><span>isé céad rud ar a gcuimhnighmíd 'ná gur b'amhlaidh</span>
<lb n="7408"/><span>a bhíon Dia buidheach de'n mhuintir go dtugan sé an</span>
<lb n="7409"/><span>saoghal chun a dtoile dhóibh, agus gur b'amhlaidh a bhíon</span>
<lb n="7410"/><span>rud éigin déanta as an slígh ag an muintir go mbíon</span>
<lb n="7411"/><span>an saoghal ag gabháil 'n-a gcoinnibh.  Ach nuair a</span>
<lb n="7412"/><span>chuimhnighmíd air sin cuimhnighmíd ar an rud nách fíor.</span>
<lb n="7413"/><span>Dá mbéadh an cuimhneamh san fíor is ag na h-Aspoil</span>
<lb n="7414"/><span>agus ag na deisgiobuil a bhéadh saidhbhreas agus sólás</span>
<lb n="7415"/><span>an domhain.  Bhí Dia buidheach díobh agus bhí an Slán-</span>
<lb n="7416"/><span>uightheóir buidheach díobh.  Bhí grádh ag an Slánuightheóir</span>
<lb n="7417"/><span>dóibh agus dúbhairt sé leó go raibh grádh ag an Athair</span>
<lb n="7418"/><span>Síoruidhe dhóibh.  Agus fós, dúbhairt sé leó go mbéadh</span>
<lb n="7419"/><span>áthas ar an saoghal agus go mbéadh dólás ortha-san.</span></p>
<lb n="7420"/>
<lb n="7421"/><p><span>Ní'l aon dul ó fhírinne an sgéil.  Isiad na Críos-</span>
<lb n="7422"/><span>daidhthe is fearr na daoine is mó a gheibhean de phionós</span></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="7423"/><p><span>le fulang ar an saoghal so.  Tá an taobh eile de'n sgéal</span>
<lb n="7424"/><span>chómh fíor leis an dtaobh san.  An t-É adúbhairt,</span>
<lb n="7425"/><span>"Beidh áthas ar an saoghal agus sibh-se buartha," dúbhairt</span>
<lb n="7426"/><span>sé láithreach 'n-a dhiaigh san: -</span></p>
<lb n="7427"/>
<lb n="7428"/><p><span>"Iompóchar bhúr mbrón chun áthais."</span></p>
<lb n="7429"/>
<lb n="7430"/><p><span>Sin dá fhocal agus ba cheart do gach aon Chríosdaidhe</span>
<lb n="7431"/><span>cuimhneamh ortha nuair a bheid trioblóidí na beatha so</span>
<lb n="7432"/><span>ag teacht go trom agus go tiugh air agus 'ghá bhrúghadh.</span>
<lb n="7433"/><span>Ba cheart dó a rádh leis féin nách fearr de Chríosdaidhe</span>
<lb n="7434"/><span>é féin 'ná na h-Aspoil agus na deisgiobuil, agus</span>
<lb n="7435"/><span>gur gheall an Slánuightheóir gol agus caoi agus buairt</span>
<lb n="7436"/><span>dóibh ar an saoghal so.  Má gheall sé gol agus caoi</span>
<lb n="7437"/><span>agus buairt dóibh siúd, conus is féidir duit-se bheith</span>
<lb n="7438"/><span>ag gearán?  Ansan, feuch ar an bhfocal eile adúbhairt</span>
<lb n="7439"/><span>sé leó.  "Iompóchar," ar seisean, "bhúr mbrón chun</span>
<lb n="7440"/><span>áthais."  Cuimhnigheadh an Críosdaidhe air sin.  Agus</span>
<lb n="7441"/><span>cuimhnigheadh an Críosdaidhe ar an bhfocal atá i ndeire</span>
<lb n="7442"/><span>an tSoisgéil sin a léigheas daoibh.  "Chífead-sa airís</span>
<lb n="7443"/><span>sibh, agus beidh áthas ar bhúr gcroídhe, agus ní bhainfidh</span>
<lb n="7444"/><span>aoinne bhúr n-áthas díbh."</span></p>
<lb n="7445"/>
<lb n="7446"/><p><span>Pé áthas a bhíon ar an saoghal so ag an nduine, bíon</span>
<lb n="7447"/><span>aon nídh amháin ag baint uaidh i gcómhnuighe.  Ní fheadair</span>
<lb n="7448"/><span>sé cad é an neómat a bainfí dhe é.  Bainean san an</span>
<lb n="7449"/><span>mhaith as gach áthas saoghalta.  Is áthas sláinte mhaith.</span>
<lb n="7450"/><span>Ach do loitfeadh taom breóiteachta i n-aon lá amháin í.</span>
<lb n="7451"/><span>Dar le n-a lán is áthas saidhbhreas.  Ach is uiriste</span>
<lb n="7452"/><span>saidhbhreas do sgaipeadh.  Is áthas creideamhaint.  Ach</span>
<lb n="7453"/><span>nuair a dh'imthighean an saidhbhreas imthighean an</span>
<lb n="7454"/><span>chreideamhaint.  Is áthas do dhuine a chlann a dh'fheisgint</span>
<lb n="7455"/><span>ag eirighe suas 'n-a thímpal.  Ach iompuighid siad</span>
<lb n="7456"/><span>amach go h-olc, uaireanta, agus gabhaid siad 'n-a</span>
<lb n="7457"/><span>choinnibh; nó b'fhéidir go sguaban an bás chun</span>
<lb n="7458"/><span>siúbhail iad díreach nuair a bhíd siad tógtha aige</span></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="7459"/><p><span>agus nuair a bheidis n-a gcongnam aige.  Tá an saoghal</span>
<lb n="7460"/><span>lán de bhrón agus de bhuairt agus de thrioblóid, agus</span>
<lb n="7461"/><span>cuid mhór de'n bhrón agus de'n bhuairt agus de'n triob-</span>
<lb n="7462"/><span>lóid iseadh áthas saoghalta bheith ag imtheacht ó dhaoine</span>
<lb n="7463"/><span>chómh tiugh agus gheibhid siad é.  Ach an t-áthas a gheall</span>
<lb n="7464"/><span>an Slánuightheóir dos na deisgiobuil, agus do Chríos-</span>
<lb n="7465"/><span>daidhthibh fóghanta riamh ó sin agus go deire an domhain,</span>
<lb n="7466"/><span>do gheall sé ná bainfeadh aoinne dhíobh é go deó.  Is</span>
<lb n="7467"/><span>maith an chiall, d'á bhrígh sin, dos na Críosdaidhthibh gan</span>
<lb n="7468"/><span>dúil do chur sa n-áthas bréagach, sa n-áthas a chaillfidh</span>
<lb n="7469"/><span>ortha an uair is mó bheidh a seasamh air; ach dúil a chur</span>
<lb n="7470"/><span>sa n-áthas fírinneach, sa n-áthas a gheall an Slánuightheóir</span>
<lb n="7471"/><span>do tabharfaí dhóibh agus ná bainfí dhíobh.</span></p>
<lb n="7472"/>
<lb n="7473"/><p><span>Anois, a phobul, i dtaobh na dtrioblóidí saoghalta</span>
<lb n="7474"/><span>agus i dtaobh an áthais shíoruidhe, tá aon nídh amháin agus</span>
<lb n="7475"/><span>ní foláir dúinn é choimeád i n-ár n-aigne.  Mar gheall</span>
<lb n="7476"/><span>ar an Slánuightheóir a bheith ag imtheacht uatha iseadh bhí</span>
<lb n="7477"/><span>an bhuairt ar na deisgiobuil.  B'shiní an bhuairt a</span>
<lb n="7478"/><span>dúbhairt an Slánuightheóir féin do h-aistiseófaí chun</span>
<lb n="7479"/><span>áthais dóibh.  Ar an gcuma gcéadna san ní foláir an</span>
<lb n="7480"/><span>Slánuightheóir do theacht isteach ins na trioblóidibh a</span>
<lb n="7481"/><span>dh'fhuilingeóchaidh an Críosdaidhe ar an saoghal so, nó</span>
<lb n="7482"/><span>ní féidir geallamhaint an tSlánuightheóra do theacht</span>
<lb n="7483"/><span>chuige.  D'fhéadfadh, cuir i gcás, duine gan creideamh</span>
<lb n="7484"/><span>trioblóidí an tsaoghail seo d'fhulang go foidhneach,</span>
<lb n="7485"/><span>agus gan blúire tairbhe a bheith aige d'á mbárr i láthair</span>
<lb n="7486"/><span>Dé.  Cad é an tairbhe fhéadfadh sé a bheith aige d'á mbárr</span>
<lb n="7487"/><span>i láthair Dé nuair nách ar son Dé ná ar son an tSlán-</span>
<lb n="7488"/><span>uightheóra d'fhuiling sé iad?  Agus d'fhéadfadh duine</span>
<lb n="7489"/><span>trioblóidí an tsaoghail seo d'fhulang go neamhfhoidhneach</span>
<lb n="7490"/><span>agus gan blúire tairbhe bheith aige d'á mbárr i láthair</span>
<lb n="7491"/><span>Dé, pé creideamh a bhéadh aige.  Cad é an tairbhe fhéadfadh</span>
<lb n="7492"/><span>sé bheith aige i láthair Dé mar gheall ar rud a dhein sé</span></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="7493"/><p><span>d'á aimhdheóin agus i gcoinnibh a thoile, gan a thoil féin</span>
<lb n="7494"/><span>do chur choídhche le toil Dé, ach é coitchianta ag cur a</span>
<lb n="7495"/><span>thoile féin, go malluighthe, i gcoinnibh toile Dé?</span></p>
<lb n="7496"/>
<lb n="7497"/><p><span>I dtreó go mbéadh luacht saothair le fághail againn</span>
<lb n="7498"/><span>as na trioblóidíbh saoghalta a chuirfidh Dia chúghainn a</span>
<lb n="7499"/><span>dh'fhulang, ní foláir dúinn iad a dh'fhulang ar son an</span>
<lb n="7500"/><span>tSlánuightheóra, le grádh do'n tSlánuightheóir, mar</span>
<lb n="7501"/><span>aon leis na pianta d'fhuiling an Slánuightheóir ar ár</span>
<lb n="7502"/><span>son-na.  Siné an rud a chuirfidh an tairbhe anama</span>
<lb n="7503"/><span>dhúinnins na trioblóidíbh.  Is chuige sin a chuirean</span>
<lb n="7504"/><span>Dia chúghainn iad.  Siné an rud a dh'iomhpóchaidh chun</span>
<lb n="7505"/><span>áthais dúinn iad, chun an áthais ná bainfear dínn go</span>
<lb n="7506"/><span>deó.  Go dtugaidh Dia, tré imhpidhe na Maighdine Muire,</span>
<lb n="7507"/><span>an t-áthas san dúinn go léir.  Amen.</span></p>
<lb n="7508"/>
<lb n="7509"/><p><span>XXX.</span></p>
<lb n="7510"/>
<lb n="7511"/><p><span>AN CEATHRAMHADH DOMHNACH TAR ÉIS NA CÁSGA.</span></p>
<lb n="7512"/>
<lb n="7513"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin 16.)</span></p>
<lb n="7514"/>
<lb n="7515"/><p><span>Tá sa tSoisgéal san againn, a phobul, fé mhar a bhí</span>
<lb n="7516"/><span>i Soisgéal an Domhnaigh seo a ghaibh tharainn againn,</span>
<lb n="7517"/><span>cuid de'n chaint do labhair an Slánuightheóir le n-a</span>
<lb n="7518"/><span>dheisgiobulaibh an oídhche dheirineach a bhí sé 'n-a bhfochair,</span>
<lb n="7519"/><span>nuair a bhí a shuipéar déanach aige 'á chaitheamh 'n-a</span>
<lb n="7520"/><span>dteannta.  Bhí sé 'ghá chur 'n-a luighe ar a n-aigne,</span>
<lb n="7521"/><span>chómh maith agus dob' fhéidir san do dhéanamh an uair</span>
<lb n="7522"/><span>sin le caint, nár bh'fholáir dó imhtheacht uatha, agus gur</span>
<lb n="7523"/><span>bh' é a leas é dh'imhtheacht uatha, mhar nár bh'fhéidir an</span>
<lb n="7524"/><span>tairbhe a bhí aige le déanamh, dóibh-sin agus do'n chine</span></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="7525"/><p><span>daona go léir, do dhéanamh gan é dh'imhtheacht uatha.  Bhí</span>
<lb n="7526"/><span>a n-aigne ana dhúr, ana dhall, an uair sin.  Ní raibh</span>
<lb n="7527"/><span>grásta agus solus an Spioraid Naoimh tagaithe isteach</span>
<lb n="7528"/><span>'n-a n-aigne fós.  Do thuigeadar caint an tSlánuigh-</span>
<lb n="7529"/><span>theóra, ar shlígh.  Do thuigeadar na focail sa tslígh 'n-ar</span>
<lb n="7530"/><span>ghnáth leó féin úsáid a dhéanamh des na focail.  Nuair</span>
<lb n="7531"/><span>a dúbhairt sé go raibh sé ag imtheacht uatha níor</span>
<lb n="7532"/><span>chuimhnigheadar ar aon bhrígh bheith leis an gcaint ach go</span>
<lb n="7533"/><span>raibh sé ag sgaramhaint leó agus ná feicfidís go deó</span>
<lb n="7534"/><span>airís é.  Ní raibh aon phioc machtnaimh 'n-a n-aigne ar</span>
<lb n="7535"/><span>cad a dhéanfadh an sgaramhaint, gur bh' amhlaidh a dhéanfadh</span>
<lb n="7536"/><span>an sgaramhaint sin an Slánuightheóir agus iad féin do</span>
<lb n="7537"/><span>thabhairt d'á chéile níos achmaire go mór 'ná mar a bhíodar</span>
<lb n="7538"/><span>an fhaid a bhí sé beó ar an saoghal so acu.  Theastuigh</span>
<lb n="7539"/><span>ó'n Slánuightheóir an mhachtnamh san do thabhairt chun a</span>
<lb n="7540"/><span>n-aigne le n-a chaint.  D'fhéadfadh sé láithreach an</span>
<lb n="7541"/><span>mhachtnamh san a thabhairt chun a n-aigne le mírbhuilt,</span>
<lb n="7542"/><span>ach níor bh' é sin a thoil naomhtha an uair sin.  Do</span>
<lb n="7543"/><span>déanfaí é sin nuair a thiocfadh an t-am chuige, nuair</span>
<lb n="7544"/><span>a thiocfadh Domhnach Cíncíse, nuair a thúirlingeóchadh</span>
<lb n="7545"/><span>an Spioraid Naomh ortha.  Go dtí san níor bh'fholáir</span>
<lb n="7546"/><span>úsáid a dhéanamh d'á gcaint nádúrtha féin, agus d'á</span>
<lb n="7547"/><span>n-aigne agus d'á résún féin, chun an eóluis a thabhairt</span>
<lb n="7548"/><span>dóibh a theastuigh ó'n Slánuightheóir a thabhairt dóibh.</span>
<lb n="7549"/><span>Is mhinic gur b'usaide eólus a thabhairt do dhuine nuair</span>
<lb n="7550"/><span>a loirgean sé an t-eólus, nuair a chuirean sé ceist</span>
<lb n="7551"/><span>éigin i dtaobh an eóluis.  Ba mhaith leis an Slán-</span>
<lb n="7552"/><span>uightheóir go gceisteóchaidís é i dtreó go bhféadfadh</span>
<lb n="7553"/><span>sé an t-eólus a thabhairt dóibh sa bhfreagairt, agus</span>
<lb n="7554"/><span>go nglacfaidís sa bhfreagairt é ní ba chruinne 'ná mar</span>
<lb n="7555"/><span>a ghlacfaidís é dá dtugtí dhóibh gan fiafriaghe é.  Do</span>
<lb n="7556"/><span>sprioc sé chun na ceiste iad.  "Táim," ar seisean, "ag</span>
<lb n="7557"/><span>dul ag triall ar an t-É a chuir uaidh mé, agus ní'l</span></p>
</div>
<pb n="221"/>
<div><lb n="7558"/><p><span>aoinne agaibh 'ghá fhiafraighe dhíom cá bhfuilim ag dul."</span>
<lb n="7559"/><span>Bhí Peadar tar éis na ceiste sin do chur chuige tamall</span>
<lb n="7560"/><span>beag roimis sin, ach ní h-é an brígh a theastuigh ó'n</span>
<lb n="7561"/><span>Slánuightheóir a bheith leis an gceist a bhí ag Peadar</span>
<lb n="7562"/><span>léi nuair a chuir sé í.  Níor bhain ceist Pheadair leis</span>
<lb n="7563"/><span>an eólus a theastuigh ó'n Slánuightheóir a thabhairt uaidh.</span>
<lb n="7564"/><span>Do bhain ceist Pheadair leis an ndólás a bhí air féin</span>
<lb n="7565"/><span>agus ar an gcuid eile acu nuair a mheasadar go raibh</span>
<lb n="7566"/><span>an Slánuightheóir ag imtheacht uatha ar fad.  Theastuigh</span>
<lb n="7567"/><span>ó'n Slánuightheóir a chur 'n-a luighe ar a n-aigne nár</span>
<lb n="7568"/><span>chúrsaí dóláis dóibh é bheith ag imtheacht ag triall ar an</span>
<lb n="7569"/><span>Athair Síoruidhe, ach cúrsaí áthais agus cúrsaí sóláis,</span>
<lb n="7570"/><span>mar go gcuirfeadh sé an Spioraid Naomh ag triall</span>
<lb n="7571"/><span>ortha.  "Isé bhúr leas," ar seisean, "mé dh'imtheacht;</span>
<lb n="7572"/><span>óir mura n-imthighead ní thiocfaidh an Spioraid Naomh</span>
<lb n="7573"/><span>chúghaibh."</span></p>
<lb n="7574"/>
<lb n="7575"/><p><span>Sin adhbhar machtnaimh do Chríosdaidhthibh.  "An rud</span>
<lb n="7576"/><span>ba mheasa le duine 'ná a bhás ní fheadair sé ná gur b'</span>
<lb n="7577"/><span>lár a leasa é."  Is sean-fhocal é.  Is fíor é ins gach</span>
<lb n="7578"/><span>aon tsaghas gnótha.  Ach, thar gach saghas eile gnótha,</span>
<lb n="7579"/><span>is fíor é i ngnó ár n-anama.  Is minic ná tugan</span>
<lb n="7580"/><span>Dia dhúinn ar an saoghal so an nídh a bhíon uainn,</span>
<lb n="7581"/><span>mar go bhfeicean Dia, ó is É a chíon gach uile</span>
<lb n="7582"/><span>nídh, go ndéanfadh an nídh sin aimhleas anama dhúinn.</span>
<lb n="7583"/><span>Nuair a chíon an leanbh an solus breagh sa choinneal</span>
<lb n="7584"/><span>is maith leis an solus a dh'fhághail isteach 'n-a láimh.</span>
<lb n="7585"/><span>Ach cá bhfuil an mháthair a thabharfadh an lasair isteach</span>
<lb n="7586"/><span>n-a láimh do'n leanbh?  Ar an gcuma san, is cuma</span>
<lb n="7587"/><span>Dia na glóire nó máthair mhaith.  Coimeádan sé ó'n</span>
<lb n="7588"/><span>nduine an rud a dhéanfadh aimhleas anama do'n duine.</span>
<lb n="7589"/><span>D'á bhrígh sin, nuair a bhíon, dar linn féin, gádh go cruaidh</span>
<lb n="7590"/><span>againn le rud éigin, agus nuair a bhímíd 'ghá iaraidh</span>
<lb n="7591"/><span>go cruaidh ar Dhia na glóire an rud san a thabhairt</span></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="7592"/><p><span>dúinn, ba cheart dúinn i gcómhnuighe an coinghíoll do</span>
<lb n="7593"/><span>chur isteach, "Má 's é toil Dé é agus leas ár n-anama."</span>
<lb n="7594"/><span>Ar ndo' dá mbéadh an chiall cheart againn, pé dúil a</span>
<lb n="7595"/><span>bhéadh againn i rud, d'iarfaimís ar Dhia gan an rud</span>
<lb n="7596"/><span>san a thabhairt dúinn i n-aon chor dá mbéadh aon bhaoghal</span>
<lb n="7597"/><span>go ndéanfadh sé aimhleas anama dhúinn.  Agus tuig</span>
<lb n="7598"/><span>an mhéid seo.  Ní gádh rud a bheith 'n-a dhroch rud chun</span>
<lb n="7599"/><span>aimhleasa anama dhéanamh do dhuine.  Dhéanfadh rud</span>
<lb n="7600"/><span>fóghanta díobháil anama do dhuine, uaireanta, chómh</span>
<lb n="7601"/><span>maith le droch rud, níos fearr, b' fhéidir.  Chíon Dia, i</span>
<lb n="7602"/><span>gcómhnuighe, cad is maith dhúinn agus cad is olc dúinn,</span>
<lb n="7603"/><span>agus ba cheart dúinn, i gcómhnuighe, bheith sásta le n-a</span>
<lb n="7604"/><span>thoil naomhtha; a rádh, coitchianta, fé mar a dúbhairt</span>
<lb n="7605"/><span>an Slánuightheóir linn a rádh, "Go ndeintear do thoil</span>
<lb n="7606"/><span>ar an dtalamh mar a deintear ar neamh."  Isé toil</span>
<lb n="7607"/><span>Dé, gan amhras, sinn a dhul saor, sábhálta go h-aoibhneas</span>
<lb n="7608"/><span>na bhflathas.  D'á bhrígh sin, má leigimhíd dó a thoil féin</span>
<lb n="7609"/><span>do dhéanamh i n-ár dtaobh, béarfaidh sé saor sinn go</span>
<lb n="7610"/><span>h-aoibhneas na bhflathas.  Tá fhios againn go dian</span>
<lb n="7611"/><span>mhaith ná fuil aon nídh is deimhnighthighe 'ná an méid sin.</span>
<lb n="7612"/><span>Ba chóir go ndéanfaimís beart d'á réir.  "Táim ag</span>
<lb n="7613"/><span>innsint na fírinne dhaoibh," arsa'n Slánuightheóir leis na</span>
<lb n="7614"/><span>deisgiobulaibh; "isé bhúr leas mé dh'imtheacht."  Cá</span>
<lb n="7615"/><span>bhfuil an rud a dh'fhéadfadh Dia a thógaint ó dhuine</span>
<lb n="7616"/><span>againne ar an saoghal so ba mhó de chailleamhaint 'ná</span>
<lb n="7617"/><span>an Slánuightheóir a dh'imhtheacht ó-s na deisgiobulaibh</span>
<lb n="7618"/><span>an uair sin?  Agus fós dúbhairt an Slánuightheóir féin</span>
<lb n="7619"/><span>leó gur bh' é a leas é dh'imhtheacht.  Má b' é leas na</span>
<lb n="7620"/><span>ndeisgiobul an Slánuightheóir a dh'imhtheacht uatha cad</span>
<lb n="7621"/><span>'tá ag aoinne eile le rádh go deó i dtaobh aon nídh is</span>
<lb n="7622"/><span>toil le Dia a thógaint uaidh?  Mura mbéadh gur bh' é</span>
<lb n="7623"/><span>leas na ndeisgiobul an Slánuightheóir a dh'imhtheacht uatha</span>
<lb n="7624"/><span>an uair sin ní déarfadh an Slánuightheóir féin gur bh' é</span></p>
</div>
<pb n="223"/>
<div><lb n="7625"/><p><span>a leas é, agus ní neartóchadh sé an rádh leis an bhfocal</span>
<lb n="7626"/><span>a chuir sé roimhis an rádh.  "Táim ag innsint na</span>
<lb n="7627"/><span>fírinne dhaoibh," ar seisean; "isé bhúr leas mé dh'</span>
<lb n="7628"/><span>imtheacht."</span></p>
<lb n="7629"/>
<lb n="7630"/><p><span>Cuimhnigh air sin, a Chríosdaidhe n-a bhfuil an creideamh</span>
<lb n="7631"/><span>agat.  Cuimhnigh air nuair a bheidh rud éigin ag Dia na</span>
<lb n="7632"/><span>glóire 'á thógaint uait agus gur ró mhaith leat féin an</span>
<lb n="7633"/><span>rud san a choimheád.  Má's maith leat é, iar ar Dhia</span>
<lb n="7634"/><span>gan an rud san a thógaint uait, ach cuir coinghíoll sa</span>
<lb n="7635"/><span>n-iaraidh.  Iar ar Dhia, má's é a thoil naomhtha é, agus</span>
<lb n="7636"/><span>má's é leas t'anama é, gan é thógaint uait.  Ansan</span>
<lb n="7637"/><span>má's é toil Dé é thógaint uait, bí-se deimhnightheach gur</span>
<lb n="7638"/><span>b' é do leas é dh'imhtheacht.</span></p>
<lb n="7639"/>
<lb n="7640"/><p><span>Má's máthair leinbh tu, nó má's athair leinbh tu, agus</span>
<lb n="7641"/><span>go dtuigean tu ad'aigne go bhfuil Dia na glóire chun</span>
<lb n="7642"/><span>an leinbh sin a thógaint uait, iar ar Dhia, iar chómh cruaidh</span>
<lb n="7643"/><span>agus is maith leat air, gan an leanbh san do thógaint</span>
<lb n="7644"/><span>uait, ach cuir an coingíoll isteach sa n-iaraidh, má's é</span>
<lb n="7645"/><span>toil Dé é agus leas t'anama, agus leas anama an</span>
<lb n="7646"/><span>leinbh.  Má's maith leat é, iar ar dhaoinibh eile, ar do</span>
<lb n="7647"/><span>chómh-Chríosdaidhthe go bhfuil an creideamh acu, an iaraidh</span>
<lb n="7648"/><span>chéadna, an guidhe céadna, do chur suas chun Dé mar</span>
<lb n="7649"/><span>aon leat, 'ghá iaraidh ar Dhia gan an leanbh san do bhreith</span>
<lb n="7650"/><span>uait; ach abair leó an coinghíoll céadna do cur isteach</span>
<lb n="7651"/><span>san iaraidh, má's é toil Dé é agus leas t'anama féin</span>
<lb n="7652"/><span>agus anama an leinbh.  Má's maith leat dul níos géire</span>
<lb n="7653"/><span>fós ar an sgéal, labhair le sagart éigin agus iar air</span>
<lb n="7654"/><span>Naomh-Ídhbirt an Aifrinn a dhéanamh chun Dé ar do shon</span>
<lb n="7655"/><span>'ghá iaraidh ar Dhia gan an leanbh san a bhreith uait, ach</span>
<lb n="7656"/><span>cuir isteach an coinghíoll céadna, má's é toil Dé é agus</span>
<lb n="7657"/><span>leas t' anama féin agus anama an leinbh.  Nuair a</span>
<lb n="7658"/><span>bheidh an méid sin go léir déanta agat tabharfaidh Dia</span>
<lb n="7659"/><span>do ghuidhe dhuit.  Ní'l aon mhearbhall ná go dtabharfaidh</span></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="7660"/><p><span>Dia do ghuidhe dhuit ansan, mura rud é go bhfeicean</span>
<lb n="7661"/><span>Dia féin, ó 's É a chíon gach uile nídh, go dtiocfaidh an</span>
<lb n="7662"/><span>lá, agus má fhágan sé an leanbh san agat anois, go</span>
<lb n="7663"/><span>ndéarfair-se féin, ó chroídhe, "Ó! Nách truagh chráidhte</span>
<lb n="7664"/><span>nár rug Dia uaim an uair úd é!"  Ansan iseadh</span>
<lb n="7665"/><span>thuigfir raint éigin de bhrígh an fhocail úd adúbhairt</span>
<lb n="7666"/><span>an Slánuightheóir leis na deisgiobuil nuair a bhí an</span>
<lb n="7667"/><span>bhuairt go léir ortha mar gheall ar é bheith ag imtheacht</span>
<lb n="7668"/><span>uatha.</span></p>
<lb n="7669"/>
<lb n="7670"/><p><span>"Táim ag innsint na fírinne dhaoibh, ar seisean;</span>
<lb n="7671"/><span>"isé bhúr leas mé dh'imtheacht."</span></p>
<lb n="7672"/>
<lb n="7673"/><p><span>Mar sin do gach aon nídh atá againn ar an saoghal</span>
<lb n="7674"/><span>so agus nách maith linn sgaramhaint leis.  Tagan rud</span>
<lb n="7675"/><span>éigin, b'fhéidir, a thaisbeánan dúinn go bhfuil Dia na</span>
<lb n="7676"/><span>glóire chun é bhreith uainn, nó gur baoghal go bhfuil.</span>
<lb n="7677"/><span>B'fhéidir gur bó é, nó capall.  B'fhéidir gur b' é ár</span>
<lb n="7678"/><span>sláinte é, nó radharc ár súl.  Pé rud é, ní'l aon bhac</span>
<lb n="7679"/><span>orainn ár ndicheal a dhéanamh ar gach aon tsaghas cuma</span>
<lb n="7680"/><span>'ghá iaraidh ar Dhia gan é bhreith uainn, ach an coinghíoll</span>
<lb n="7681"/><span>úd do chur isteach, má's é toil Dé agus leas ár</span>
<lb n="7682"/><span>n-anama é dh'fhanamhaint againn.  An fhaid a choimeád-</span>
<lb n="7683"/><span>faimíd an coinghíoll san ní misde dhúinn dul chómh</span>
<lb n="7684"/><span>dian agus is maith linn dul ar Dhia na glóire,</span>
<lb n="7685"/><span>'ghá iaraidh air gan an nídh sin a bhreith uainn; ní misde</span>
<lb n="7686"/><span>dhúinn guidhe ár gcarad a dh'iaraidh chuige, agus Naomh-</span>
<lb n="7687"/><span>Ídhbirt an Aifrinn do chur 'á dhéanamh chuige, agus</span>
<lb n="7688"/><span>déirc a dhéanamh chuige, agus aon nídh eile a dhéanamh</span>
<lb n="7689"/><span>chuige, aon rud is dóich linn a dhéanfadh toil Dé do</span>
<lb n="7690"/><span>tharang i bhfabhar dúinn.  D'á dhéine a bheidh ár nguidhe</span>
<lb n="7691"/><span>iseadh is fearr é, an fhaid a bheidh an coingíoll úd ann,</span>
<lb n="7692"/><span>an fhaid a bheidh an fabhar againn 'á iaraidh má 's é toil</span>
<lb n="7693"/><span>Dé agus leas ár n-anama é dh'fhághail.</span></p>
<lb n="7694"/>
<lb n="7695"/><p><span>Ach i dtaobh ár nguidhe chun Dé, tá nídh eile nách ceart</span></p>
</div>
<pb n="225"/>
<div><lb n="7696"/><p><span>dúinn a dhearmhad.  Ní ceart dúinn a dhearmhad gur</span>
<lb n="7697"/><span>mó le rádh na tairbhí agus na maitheasaí agus na</span>
<lb n="7698"/><span>buntáistí a bhainean leis an mbeatha síoruidhe 'ná aon</span>
<lb n="7699"/><span>mhaitheasaí a bhainean leis an saoghal so.  Dúbhart, agus</span>
<lb n="7700"/><span>is fíor é, nách misde do'n Chríosdaidhe dul chómh dian</span>
<lb n="7701"/><span>agus a dh'fhéadfaidh sé dul, ar Dhia na glóire, chun</span>
<lb n="7702"/><span>maitheasaí saoghalta do dh'fhághail nó do choimeád, an</span>
<lb n="7703"/><span>fhaid a chuirfidh sé isteach an coinghíoll, má's é toil</span>
<lb n="7704"/><span>Dé é agus leas a anama féin.  Ach pé déine a bheidh</span>
<lb n="7705"/><span>'n-a ghuidhe nuair a bheidh sé ag lorg maitheasaí saoghalta</span>
<lb n="7706"/><span>ar Dhia, is ceart dó a ghuidhe a bheith níos déine go mór</span>
<lb n="7707"/><span>nuair a bheidh na maitheasaí a bhainean leis an saoghal</span>
<lb n="7708"/><span>eile aige 'á lorg ar Dhia.  Loirgeadh sé sláinte an</span>
<lb n="7709"/><span>chuirp ar Dhia chómh dian agus is maith leis é, má's é</span>
<lb n="7710"/><span>toil Dé é agus leas a anama féin.  Ach loirgeadh sé</span>
<lb n="7711"/><span>sláinte an anama níos déine, 'sé sin, grásta Dé.</span>
<lb n="7712"/><span>Iaradh sé ar Dhia, chómh dian agus is maith leis é, má 's</span>
<lb n="7713"/><span>é a thoil naomhtha é, agus leas a anama féin, a cholann</span>
<lb n="7714"/><span>a choimeád ó bhreóiteacht.  Ach iaradh sé níos déine go</span>
<lb n="7715"/><span>mór ar Dhia a anam do choimeád ó'n bpeacadh.  Cuireadh</span>
<lb n="7716"/><span>sé, má's maith leis é, Naomh-Ídhbirt an Aifrinn d'á</span>
<lb n="7717"/><span>dhéanamh 'ghá iaraidh ar Dhia, má's é a thoil naomhtha é agus</span>
<lb n="7718"/><span>leas a anama féin, an rath do chur ar a chuid, i dtreó</span>
<lb n="7719"/><span>go bhféadfadh sé a ghlaoidhte d'fhreagairt.  Ach téigheadh</span>
<lb n="7720"/><span>sé ansan agus cuireadh sé Naomh-Ídhbirt an Aifrinn</span>
<lb n="7721"/><span>d'á dhéanamh 'ghá iaraidh ar Dhia saidhbhreas na ngrást</span>
<lb n="7722"/><span>a thabhairt dó, i dtreó go bhféadfadh sé dlígh Dé do</span>
<lb n="7723"/><span>chómhlíonadh ar an saoghal so agus saidhbhreas na beatha</span>
<lb n="7724"/><span>síoruidhe do bheith aige ar an saoghal eile.  Ná cuireadh</span>
<lb n="7725"/><span>sé an saoghal so roimis an saoghal eile.  Ní'l aige</span>
<lb n="7726"/><span>le caitheamh ar an saoghal so ach tamall beag.  Tá an</span>
<lb n="7727"/><span>tsíoruidheacht go léir aige le caitheamh ar an saoghal eile.</span>
<lb n="7728"/><span>Má ghabhan an saoghal so 'n-a choinnibh, ní fhéadfaidh sé,</span></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="7729"/><p><span>agus a dhícheal a dhéanamh, bheith ag gabháil n-a choinnibh</span>
<lb n="7730"/><span>ach tamall beag.  Má bhíon an t-ádh leis i gcóir an</span>
<lb n="7731"/><span>tsaoghail eile, beidh an t-ádh leis ar feadh na síoruidheachta</span>
<lb n="7732"/><span>go léir.  Má bhíon sé de mhí-fhortiún air an saoghal eile</span>
<lb n="7733"/><span>do ghabháil 'n-a choinnibh cad é an tairbhe dhó an saoghal</span>
<lb n="7734"/><span>so?  "Cad é an tairbhe do dhuine an saoghal go léir</span>
<lb n="7735"/><span>do bhuachtaint má chaillean sé a anam féin?"  Agus</span>
<lb n="7736"/><span>ar an dtaobh eile de'n sgéal; cad é an díobháil do</span>
<lb n="7737"/><span>dhuine an saoghal so go léir do chailleamhaint má bhíon</span>
<lb n="7738"/><span>aoibhneas na bhflathas ar feadh na síoruidheachta aige ar</span>
<lb n="7739"/><span>an saoghal eile?  Anois an t-am againn, a Chríosd-</span>
<lb n="7740"/><span>aidhthe, chun machtnaimh a dhéanamh ar an dá cheist sin.</span>
<lb n="7741"/><span>Go gcuiridh Dia ar ár leas sinn sa mhachtnamh.  Amen.</span></p>
<lb n="7742"/>
<lb n="7743"/><p><span>XXXI.</span></p>
<lb n="7744"/>
<lb n="7745"/><p><span>AN CÚIGMHADH DOMHNACH TAR ÉIS NA CÁSGA.</span></p>
<lb n="7746"/>
<lb n="7747"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Eóin 16.)</span></p>
<lb n="7748"/>
<lb n="7749"/><p><span>Is dóich liom, a phobul, gur beag má tá aon fhocal</span>
<lb n="7750"/><span>d'ár labhair an Slánuightheóir le n-a dheisgiobulaibh is</span>
<lb n="7751"/><span>mó a bheirean de shólás leis 'ná an chéad fhocal de'n</span>
<lb n="7752"/><span>tSoisgéal san.  "Má iaran sibh," ar seisean, "aon</span>
<lb n="7753"/><span>nídh ar an Athair am' ainim-se tabharfar daoibh é."</span>
<lb n="7754"/><span>Agus le h-eagla go mbéadh aon mhearbhall ar a n-aigne</span>
<lb n="7755"/><span>'n-a thaobh, do dheimhnigh sé dhóibh é.  "Go deimhin, deimhin</span>
<lb n="7756"/><span>adeirim libh."  "Iaraidh," ar seisean, "agus gheóbhaidh</span>
<lb n="7757"/><span>sibh."  Agus feuch ar an gcúis a thug sé leis.  Níor thug</span>
<lb n="7758"/><span>sé aon chúis ar domhan leis ach, i dtreó go mbéadh a</span>
<lb n="7759"/><span>n-áthas iomlán.</span>
<lb n="7760"/></p>
</div>
<pb n="227"/>
<div><lb n="7761"/><p><span>Tugan an chaint sin os cómhair ár n-aigne nídh ná</span>
<lb n="7762"/><span>machtnuighmíd go ró mhinic air.  Isé nídh é sin 'ná mór-</span>
<lb n="7763"/><span>mhaitheas Dé.  Cuimhnighmíd go minic ar mhór-chómhacht</span>
<lb n="7764"/><span>Dé, mar gur chruthuigh sé an domhan.  Is cuimhin linn</span>
<lb n="7765"/><span>an cheist sa Teagasg Críosdaidhe:</span></p>
<lb n="7766"/>
<lb n="7767"/><p><span>"An féidir le Dia gach uile nídh dhéanamh?</span></p>
<lb n="7768"/>
<lb n="7769"/><p><span>"Is féidir."</span></p>
<lb n="7770"/>
<lb n="7771"/><p><span>Cuimhnighmíd ar eagna Dé:</span></p>
<lb n="7772"/>
<lb n="7773"/><p><span>"An bhfuil fios gach uile nídh ag Dia?"</span></p>
<lb n="7774"/>
<lb n="7775"/><p><span>"Tá."</span></p>
<lb n="7776"/>
<lb n="7777"/><p><span>"An bhfeicean Dia gach uile nídh?"</span></p>
<lb n="7778"/>
<lb n="7779"/><p><span>"Chíon."</span></p>
<lb n="7780"/>
<lb n="7781"/><p><span>Cuimhnighmíd, leis, ar mhór-mhaitheas Dé, ar shlígh.</span>
<lb n="7782"/><span>Tá fhios againn go bhfuil a mhór-mhaitheas gan teóra,</span>
<lb n="7783"/><span>fé mar atá a chómacht gan teóra, agus a eagna gan</span>
<lb n="7784"/><span>teóra.  Ach ní minic a chuimhnighmíd ar a mhaitheas sa</span>
<lb n="7785"/><span>chuma 'n-ar labhair an Slánuightheóir air leis na deis-</span>
<lb n="7786"/><span>giobuil an uair úd.  Do labhair sé ar an Athair díreach</span>
<lb n="7787"/><span>mar a labharfadh sé ar dhuine mhuinteartha a bhéadh acu,</span>
<lb n="7788"/><span>agus do bhéadh ollamh ar gach aon tsaghas maitheasa</span>
<lb n="7789"/><span>agus tairbhe do bhronnadh ortha ach go n-iarfaí air é.</span>
<lb n="7790"/><span>Bhéadh duine muinteartha ann a bhéadh ollamh ar gach</span>
<lb n="7791"/><span>aon tsaghas tairbhe do bhronnadh ort chómh fada agus do</span>
<lb n="7792"/><span>raghadh a chumas agus a chómhacht; agus go deimhin ní</span>
<lb n="7793"/><span>baoghal ná go ndéarfadh gach aoinne gur mhaith an duine</span>
<lb n="7794"/><span>muinteartha é.  Ach do labhair an Slánuightheóir an</span>
<lb n="7795"/><span>uair sin leis na deisgiobuil ar Dhuine Mhuinteartha</span>
<lb n="7796"/><span>a bhí ollamh ar gach aon tsaghas tairbhe do bhronnadh ortha,</span>
<lb n="7797"/><span>chómh fada agus do raghadh a chumas agus a chómhacht,</span>
<lb n="7798"/><span>agus go raibh a chumas agus a chómhacht gan teóra.</span></p>
<lb n="7799"/>
<lb n="7800"/><p><span>Dá mbronnadh duine muinteartha rud ort, gan aon</span>
<lb n="7801"/><span>chúis eile ach chun áthais do chur ort, déarfadh duine</span>
<lb n="7802"/><span>gur mhaith a bhéadh grádh agus cion tuillte ag an nduine</span></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="7803"/><p><span>muinteartha san uait.  Ach ní fhéadfadh an duine muin-</span>
<lb n="7804"/><span>teartha san a dhéanamh ach a dhícheal chun an áthais a chur</span>
<lb n="7805"/><span>ort.  B'fhéidir, tar éis a dhíchil, go mbéadh easnamh ar</span>
<lb n="7806"/><span>an áthas agus ná béadh leigheas aige air.  Ach feuch cad</span>
<lb n="7807"/><span>'deir an Slánuightheóir i dtaobh an Athar Síoruidhe.</span>
<lb n="7808"/><span>"Iaraidh agus gheóbhaidh sibh, ionus go mbéadh bhúr n-áthas</span>
<lb n="7809"/><span>iomlán."</span></p>
<lb n="7810"/>
<lb n="7811"/><p><span>Ní féidir áthas iomlán a dh'fhághail ó aoinne ach ó'n</span>
<lb n="7812"/><span>Athair Síoruidhe.  Agus ní féidir an t-áthas iomlán san</span>
<lb n="7813"/><span>a dh'fhághail ar an saoghal so, ach sa mhéid go seólan sé</span>
<lb n="7814"/><span>an duine chun an áthais atá le fághail ar an saoghal eile,</span>
<lb n="7815"/><span>chun an áthais atá síoruidhe.  Bíon áthas ar dhuine nuair</span>
<lb n="7816"/><span>a mhothuighean sé neart agus fuinneamh na sláinte 'n-a</span>
<lb n="7817"/><span>bhallaibh beatha.  Ní h-áthas iomlán an t-áthas san.</span>
<lb n="7818"/><span>D'fhéadfadh droch ghaoth, nó coiscéim anacair, nó lán</span>
<lb n="7819"/><span>béil de bhiadh ná béadh foláin, an t-áthas san do lot ar</span>
<lb n="7820"/><span>iompáil na baise.  Is fada ó áthas iomlán an t-áthas</span>
<lb n="7821"/><span>is féidir a chur chun siúbhail chómh h-uiriste sin.</span></p>
<lb n="7822"/>
<lb n="7823"/><p><span>Bíon áthas ar dhuine, b'fhéidir, nuair a bhíon saidhbhreas</span>
<lb n="7824"/><span>saoghalta aige, agus creideamhaint ameasg a chómharsan.</span>
<lb n="7825"/><span>Bíon fiche rud ag baint ó'n áthas san.  Ní h-iad lucht</span>
<lb n="7826"/><span>an tsaidhbhris mhóir is sáimhe chodlan an oídhche.  Leanan</span>
<lb n="7827"/><span>cúram agus buairt aigne an saidhbhreas.  Ní bhíon an</span>
<lb n="7828"/><span>fear saidhbhir choídhche gan lán a chroídhe d'eagla air go</span>
<lb n="7829"/><span>mb'fhéidir go dtiocfadh sóinseáil éigin sa tsaoghal,</span>
<lb n="7830"/><span>agus go sgaipfí an saidhbhreas, agus go mbéadh sé beó</span>
<lb n="7831"/><span>bocht.  Ní h-áthas iomlán, ní h-eadh, ach ní h-áthas i n-aon</span>
<lb n="7832"/><span>chor, rud a chuirean, agus do choimeádan, buairt agus</span>
<lb n="7833"/><span>céimaighrádh aigne de'n tsórd san ar dhuine.</span></p>
<lb n="7834"/>
<lb n="7835"/><p><span>Is áthas iomlán, ámhthach, ar an saoghal so féin, an</span>
<lb n="7836"/><span>t-áthas a bhíon ar chroídhe agus ar aigne an duine nuair</span>
<lb n="7837"/><span>a bhíon, cuir i gcás, faoisdin mhaith déanta aige agus</span>
<lb n="7838"/><span>síothcháin ar a choinsias, agus nuair is féidir dó feuchaint</span></p>
</div>
<pb n="229"/>
<div><lb n="7839"/><p><span>suas agus a rádh, i láthair Dé, "Má s é toil Dé</span>
<lb n="7840"/><span>glaodhach orm tá súil le Dia agam go bhfuilim ollamh."</span>
<lb n="7841"/><span>Tá an t-áthas san iomlán, chómh fada agus is féidir</span>
<lb n="7842"/><span>d'aon áthas bheith iomlán ar an saoghal so, mar is áthas</span>
<lb n="7843"/><span>é atá ag seóladh an duine sin chun an áthais agus chun</span>
<lb n="7844"/><span>an aoibhnis atá síoruidhe.</span></p>
<lb n="7845"/>
<lb n="7846"/><p><span>"Go dtí so," arsa'n Slánuightheóir, nior iarabhair</span>
<lb n="7847"/><span>aon nídh am' ainim."</span></p>
<lb n="7848"/>
<lb n="7849"/><p><span>Tá brígh ana dhoimhinn leis an bhfocal san.  Tá daoine</span>
<lb n="7850"/><span>sa tsaoghal agus nuair a thagan buairt nó trioblóid</span>
<lb n="7851"/><span>mhór ortha, is amhlaidh a léimean a gcroídhe agus a n-aigne</span>
<lb n="7852"/><span>suas láithreach chun Dé.  Sgreadan a gcroídhe láithreach</span>
<lb n="7853"/><span>ar Dhia, 'ghá iaraidh air an trioblóid sin do thógaint díobh</span>
<lb n="7854"/><span>má 's é a thoil naomhtha é agus leas a n-anama, nó,</span>
<lb n="7855"/><span>murab é a thoil naomhtha é thógaint díobh, 'ghá iaraidh</span>
<lb n="7856"/><span>air é bhogadh dhóibh, agus a ghrásta thabhairt dóibh chun</span>
<lb n="7857"/><span>é dh'fhulang mar is cóir do Chríosdaidhe buairt agus</span>
<lb n="7858"/><span>trioblóid a dh'fhulang.  Freagran Dia Críosdaidhe</span>
<lb n="7859"/><span>de'n tsórd san.  Tugan sé a ghrásta do'n duine sin.</span>
<lb n="7860"/><span>Bainean grásta Dé an nimh as an dteinneas, nó cuirean</span>
<lb n="7861"/><span>sé neart i gcroídhe an duine i dtreó ná géillean sé</span>
<lb n="7862"/><span>do'n trioblóid, go bhfuilingean sé gach aon rud do</span>
<lb n="7863"/><span>réir thoile Dé.  Cuirid Críosdaidhthe de'n tsórd san</span>
<lb n="7864"/><span>buairt agus trioblóid díobh, agus nuair a bhíon an</span>
<lb n="7865"/><span>bhuairt nó an trioblóid imthighthe ní fhanan blúire cuimhne</span>
<lb n="7866"/><span>acu air.  Ansan tagan trioblóid eile, trioblóid,</span>
<lb n="7867"/><span>b'fhéidir, is truime 'ná an chéad trioblóid.  Ach is lúgha</span>
<lb n="7868"/><span>a ghoillean sé ortha 'ná an chéad trioblóid, mar bíon</span>
<lb n="7869"/><span>breis nirt fághalta acu as an gcéad fhulang, agus bíon</span>
<lb n="7870"/><span>breis grásta acu d'á fhághail ó Dhia.  Ansan tagan</span>
<lb n="7871"/><span>dhá thrioblóid, trí trioblóidí; tagaid siad ag brúth ar</span>
<lb n="7872"/><span>a chéile, ag baint tusach slíghe dh'á chéile, ag satailt ar</span>
<lb n="7873"/><span>shálaibh a chéile, go dtí gur dhóich le h-aoinne gur cheart</span></p>
</div>
<pb n="230"/>
<div><lb n="7874"/><p><span>do'n duine sin bheith as a mheabhair, glan, acu.  Ach ní</span>
<lb n="7875"/><span>bhíon sé as a mheabhair ná as a chéill.  Bíon a shúil agus</span>
<lb n="7876"/><span>a intinn agus a aigne socair go daingean ar thoil Dé.</span>
<lb n="7877"/><span>Is amhlaidh a dhainginighid na trioblóidí go léir a chroídhe</span>
<lb n="7878"/><span>ar Dhia, i dtreó gur ag dul i ndaingineacht a bhíon sé</span>
<lb n="7879"/><span>le gach trioblóid d'á gcuirean sé dhé, agus i n-aghaidh</span>
<lb n="7880"/><span>gach catha d'á gcuirean sé dhé.  I lár na buartha agus</span>
<lb n="7881"/><span>na dtrioblóidí agus na gcathana tagan an t-am, fé</span>
<lb n="7882"/><span>mar a tháinig an t-am do Pheadar go dtárnálfaí ar</span>
<lb n="7883"/><span>an gcrois é, nó fé mar a tháinig an t-am do Phól go</span>
<lb n="7884"/><span>gcuirfeadh sé a cheann ar an mbloc, tagan an t-am</span>
<lb n="7885"/><span>do'n Chríosdaidhe go nglaodhan Dia as an saoghal é, suas</span>
<lb n="7886"/><span>chuige féin.  Tagan am a bháis.  Ní bhíon, tré ghrásta</span>
<lb n="7887"/><span>Dé, sgáth ná eagla aige roimis an mbás.  Tugan</span>
<lb n="7888"/><span>Dia an neart san dó le linn a bháis fé mar a thug sé</span>
<lb n="7889"/><span>gach neart eile dhó i gcaitheamh a shaoghail.  Téighean sé</span>
<lb n="7890"/><span>suas i láthair Dé, agus tugan Dia na glóire a</span>
<lb n="7891"/><span>thuarasdal dó.  Thug an duine sin a shaoghal go léir</span>
<lb n="7892"/><span>'ghá iaraidh ar Dhia, i gcómhnuighe, i n-ainim an tSlán-</span>
<lb n="7893"/><span>uightheóra, gach aon ghrásta ba mhó a bhí i n-easnamh air</span>
<lb n="7894"/><span>do thabhairt dó.  Do tugadh dó iad.  Tá a thoradh san</span>
<lb n="7895"/><span>anois aige.  Tá áthas air, agus tá an t-áthas iomlán.</span>
<lb n="7896"/><span>Isé an t-áthas é a thugan aoibhneas síoruidhe na bhflathas</span>
<lb n="7897"/><span>do dhuine.</span></p>
<lb n="7898"/>
<lb n="7899"/><p><span>Tá daoine eile sa tsaoghal agus nuair a thagan buairt</span>
<lb n="7900"/><span>mhór, nó trioblóid mhór, nó umárd mór ortha, is amhlaidh</span>
<lb n="7901"/><span>a thagan dúire, nó doircheacht aigne, ortha, i dtreó ná</span>
<lb n="7902"/><span>cuimhnighid siad i n-aon chor ar Dhia.  Tagan mairbhitighe</span>
<lb n="7903"/><span>ar a gcroídhe, lag-spioraidighe éigin, agus is amhlaidh</span>
<lb n="7904"/><span>a luighid siad ar an dtalamh fé'n ualach.  Bíon a gcroídhe</span>
<lb n="7905"/><span>briste brúighte, agus ní fhanan preab ná spionadh ionta.</span>
<lb n="7906"/><span>Cromaid siad a gceann agus sgaoilid siad a srian</span>
<lb n="7907"/><span>féin leis an mbuairt.  Ní chuimhnighid siad i n-aon</span></p>
</div>
<pb n="231"/>
<div><lb n="7908"/><p><span>chor ar Dhia ná ar ghuidhe chun Dé ná ar aon rud a</span>
<lb n="7909"/><span>dh'iaraidh ar Dhia.  Bíd siad díreach sa chás 'n-a raibh</span>
<lb n="7910"/><span>na deisgiobuil nuair a chas an Slánuightheóir leó ná</span>
<lb n="7911"/><span>raibh aon nídh acu 'á iaraidh ar an Athair Síoruidhe i n'ainim</span>
<lb n="7912"/><span>féin.  Mura ndeinid Críosdaidhthe de'n sórd san</span>
<lb n="7913"/><span>cuimhneamh ar Dhia is baoghalach go ndeinid siad rud</span>
<lb n="7914"/><span>nách é.  Is baoghalach go gcuimhnighid siad ar shlígh eile</span>
<lb n="7915"/><span>chun an teinnis aigne do mhaolughadh.  Cuimhnighid siad</span>
<lb n="7916"/><span>ar an mbraon díghe.  Luighid siad ar ól.  Cuirid siad</span>
<lb n="7917"/><span>iad féin ar meisge.  An fhaid a leanan an mheisge</span>
<lb n="7918"/><span>ortha ní chuimhnighid siad ar an mbuairt.  Nuair a bhíon</span>
<lb n="7919"/><span>an mheisge sin imthighthe bíon an sgéal dhá uair níos</span>
<lb n="7920"/><span>measa acu.  Músglan nimh na buartha níos géire 'ná</span>
<lb n="7921"/><span>riamh, agus cuirean dólás an mheisge atá curtha dhíobh acu</span>
<lb n="7922"/><span>tuille faobhair ar a mbuairt, tuille meaghchaint sa</span>
<lb n="7923"/><span>bhrón atá ar a gcroídhe.  Má ba dheacair an bhuairt a</span>
<lb n="7924"/><span>dh'fhulang ar dtúis, is dá dheacra an bhuairt agus an brón</span>
<lb n="7925"/><span>a dh'fhulang anois.  Siúd chun an óil airís iad.  Siúd</span>
<lb n="7926"/><span>chun an óil iad airís agus airís eile.  I ndiaigh ar</span>
<lb n="7927"/><span>ndiaigh beirean béas an óil greim ortha, greim</span>
<lb n="7928"/><span>ar chroídhe agus ar aigne agus ar intinn ortha.  As san</span>
<lb n="7929"/><span>amach is cuma leó cad a dheinean buairt ná trioblóid,</span>
<lb n="7930"/><span>gnó ná cúram, Dia ná duine, ansaoghal so ná an saoghal</span>
<lb n="7931"/><span>eile, aoibhneas na bhflathas ná teinte ifrinn.  Ní mhothuighid</span>
<lb n="7932"/><span>siad aon rud.  Cuirid siad an chuid eile d'á saoghal</span>
<lb n="7933"/><span>díobh idir bheith 'n-a gcodladh agus 'n-a ndúiseacht.  Ní</span>
<lb n="7934"/><span>ró fhada a théighean leó.  Loisgean an t-ól préamh na</span>
<lb n="7935"/><span>beatha agus na sláinte istigh ionta.  Tagan an bás</span>
<lb n="7936"/><span>ortha abhfad sar a mbíon a saoghal nádúrtha caithte</span>
<lb n="7937"/><span>acu.  Ní féidir dóibh fanamhaint a thuille ar an saoghal</span>
<lb n="7938"/><span>so.  Caithfid siad, pé olc maith leó é, aghaidh a thabhairt</span>
<lb n="7939"/><span>ar an síoruidheacht.  An suas a raghaid siad?  Conus</span>
<lb n="7940"/><span>is féidir dóibh dul suas?  Ó, a Chríosdaidhthe, is cruaidh</span></p>
</div>
<pb n="232"/>
<div><lb n="7941"/><p><span>an cás é!  Ní féidir dóibh dul suas.  Do dhúnadar</span>
<lb n="7942"/><span>féin an uile dhorus ortha féin.  Ní h-é Dia do dhún na</span>
<lb n="7943"/><span>dóirse ná na bóithre suas ortha.  Iad féin a dhún iad.</span>
<lb n="7944"/><span>Ní h-é Dia do chuir a saoghal i ngioracht.  Thabharfadh</span>
<lb n="7945"/><span>Dia a saoghal nádúrtha dhóibh dá leigidís dó é.  Cá</span>
<lb n="7946"/><span>bh'fhios dúinne ná d'aoinne eile cad iad na grásta a</span>
<lb n="7947"/><span>thug Dia dhóibh i gcaitheamh a saoghal, a d'iaraidh iad a</span>
<lb n="7948"/><span>dh'iompáil ar a leas, agus ná déanfaidís rud air!</span>
<lb n="7949"/><span>Tá fhios againn go maith nár leig Dia uaidh iad gan a</span>
<lb n="7950"/><span>ghrásta thabhairt dóibh go flúirseach chun iad a choimeád.</span>
<lb n="7951"/><span>D'imthigheadar uaidh, ach is i n-aimhdheóin na ngrást a</span>
<lb n="7952"/><span>dh'imthigheadar uaidh.  Ní raibh aoinne chun iad do bhreith</span>
<lb n="7953"/><span>suas go h-aoibhneas na bhflathas ach Dia.  Bhéarfadh Dia</span>
<lb n="7954"/><span>leis suas iad dá mba mhaith leó dul leis.  Ní raghaidís</span>
<lb n="7955"/><span>leis.  Conus is féidir dóibh dul suas anois?  Ní féidir</span>
<lb n="7956"/><span>dóibh dul suas anois.  Síos a chaithfid siad dul.  Síos,</span>
<lb n="7957"/><span>i gcóir na síoruidheachta!</span></p>
<lb n="7958"/>
<lb n="7959"/><p><span>Cuimhnigh air, a Chríosdaidhe.  Cuimhnigh i n-am air.</span></p>
<lb n="7960"/>
<lb n="7961"/><p><span>"Go dtí so níor iarabhair aon nídh ar an Athair am</span>
<lb n="7962"/><span>ainim-se.  Iaraidh agus gheobhaidh sibh, ionus go mbéadh</span>
<lb n="7963"/><span>bhúr n-áthas iomlán."</span></p>
<lb n="7964"/>
<lb n="7965"/><p><span>Ansan dúbhairt sé focal eile atá níos doimhne 'ná</span>
<lb n="7966"/><span>an focal san féin.  "Ní'lim 'ghá rádh," ar seisean, "go</span>
<lb n="7967"/><span>nguidhfead an t-Athair ar bhúr son; mar tá grádh ag</span>
<lb n="7968"/><span>an Athair daoibh-se toisg grádh bheith agaibh-se dhómh-sa,</span>
<lb n="7969"/><span>agus gur chreideabhair gur ó Dhia do ghluaiseas."</span></p>
<lb n="7970"/>
<lb n="7971"/><p><span>Thug an Slánuightheóir le tuisgint dóibh, sa chaint</span>
<lb n="7972"/><span>sin, go raibh an grádh a bhí ag Dia dhóibh chómh mór san</span>
<lb n="7973"/><span>nár ghádh dhó féin bheith ag guidhe chun Dé ortha.  Ní féidir</span>
<lb n="7974"/><span>do'n duine an grádh atá ag Dia na glóire dhúinn do</span>
<lb n="7975"/><span>thómhas le tuisgint daona.  Tá an grádh atá ag Dia</span>
<lb n="7976"/><span>dhúinn os cionn ár dtuisgiona.  Ach, bíodh nách féidir</span>
<lb n="7977"/><span>dúinn é thómhas le n-ár dtuisgint, ná aon ghrádh eile</span></p>
</div>
<pb n="233"/>
<div><lb n="7978"/><p><span>do chur i gcomparáid leis ná do thabhairt mar sholuíd</span>
<lb n="7979"/><span>air, tugan focal an tSlánuightheóra machtnamh éigin</span>
<lb n="7980"/><span>duinn ar mhéid an ghrádha san.  Deir an Slánuightheóir</span>
<lb n="7981"/><span>linn, an grádh atá ag an Athair Síoruidhe dhúinn, go</span>
<lb n="7982"/><span>bhfuil sé chómh mór san nách gádh do'n tSlanuightheóir</span>
<lb n="7983"/><span>féin a ghuidhe do chur chun an Athar ar ár son.  Ní féidir</span>
<lb n="7984"/><span>duinndul a thuille ar an sgéal.  Taisbeánan an méid</span>
<lb n="7985"/><span>sin méid na fírinne atá sa bhfocal adúbhart ó chianaibh</span>
<lb n="7986"/><span>nách baoghal go leigfidh Dia na glóire uaidh sinn mura</span>
<lb n="7987"/><span>gcuirimíd féin fhiachaibh air sgaramhaint linn.  Thug</span>
<lb n="7988"/><span>sé saor thoil dúinn.  Chuir sé ar ár gcumas teacht chuige</span>
<lb n="7989"/><span>nó imtheacht uaidh.  Tá a ghrásta aige 'á thabhairt dúinn</span>
<lb n="7990"/><span>coitchianta chun sinn a mhealladh chuige.  Géillimís dos</span>
<lb n="7991"/><span>na grásta san agus ní'l baoghal orainn.</span></p>
<lb n="7992"/>
<lb n="7993"/><p><span>Thug an Slánuightheóir cúis leis an bhfocal a dúbhairt</span>
<lb n="7994"/><span>sé.  Tá an grádh san ag an Athair Síoruidhe dhaoibh-se,</span>
<lb n="7995"/><span>ar seisean, toisg grádh bheith agaibh-se dhómh-sa agus</span>
<lb n="7996"/><span>go gcreidean sibh gur ó Dhia do ghluaiseas amach.</span></p>
<lb n="7997"/>
<lb n="7998"/><p><span>Sin dá chúis atá le grádh an Athar Síoruidhe dhúinn,</span>
<lb n="7999"/><span>grádh bheith againne do'n tSlánuightheóir, agus sinn</span>
<lb n="8000"/><span>'ghá chreideamhaint gur b' é Mac Dé é.</span></p>
<lb n="8001"/>
<lb n="8002"/><p><span>Seadh, a phobul, sin cuid des na neithibh a chuirean an</span>
<lb n="8003"/><span>Soisgéal san ar ár súilibh dúinn.  Is ceart dúinn bheith</span>
<lb n="8004"/><span>coitchianta ag cur ár nguidhe suas chun Dé.  Is ceart</span>
<lb n="8005"/><span>dúinn ár dtoil do chur le toil Dé, agus trioblóidí</span>
<lb n="8006"/><span>na beatha so d'fhulang le grádh do Dhia, i n-inead bheith</span>
<lb n="8007"/><span>ag cur n-a gcoinnibh agus ag stalcuigheal i gcoinnibh</span>
<lb n="8008"/><span>toile Dé mar gheall ortha.  Ansan, ó tá an grádh mór</span>
<lb n="8009"/><span>go léir sin ag an Athair Síoruidhe dhúinne, ba cheart</span>
<lb n="8010"/><span>dúinn bheith coitchianta 'ghá iaraidh air ár gcroídhe do</span>
<lb n="8011"/><span>spriocadh le n-a ghrásta, i dtreó go dtabharfaimís</span>
<lb n="8012"/><span>grádh dhó ag freagairt d'á ghrádh dhúinn, agus i dtreó</span>
<lb n="8013"/><span>go mbéadh an creideamh beó bríoghmhar istigh i n-ár</span></p>
</div>
<pb n="234"/>
<div><lb n="8014"/><p><span>gcroídhe do shíor; i dtreó go mbéadh grádh mar is cóir</span>
<lb n="8015"/><span>againn do'n Aon Mhac, ár Slánuightheóir Íosa Críosd,</span>
<lb n="8016"/><span>agus grádh againn d'ár gcómharsain mar sinn féin;</span>
<lb n="8017"/><span>agus ansan, go dtabharfadh Dia bás naomhtha dhúinn agus</span>
<lb n="8018"/><span>saor-bhreitheamhantas, agus go mbéadh ár n-áthas</span>
<lb n="8019"/><span>iomlán.</span></p>
<lb n="8020"/>
<lb n="8021"/><p><span>Go dtugaidh an t-Athair Síoruidhe, tré impidhe na</span>
<lb n="8022"/><span>Maighdine Muire, máthair Dé, an t-áthas iomlán san</span>
<lb n="8023"/><span>dúinn.  Amen.</span></p>
<lb n="8024"/>
<lb n="8025"/><p><span>XXXII.</span></p>
<lb n="8026"/>
<lb n="8027"/><p><span>DARDAOIN DEASGABHÁLA.</span></p>
<lb n="8028"/>
<lb n="8029"/><p><span>Léightear an Soisgéal.  (Marcus 16.)</span></p>
<lb n="8030"/>
<lb n="8031"/><p><span>Chímíd ó'n Soisgéal san, a phobul, gur dhein an</span>
<lb n="8032"/><span>Slánuightheóir raint neithe áirighthe i dtaobh a dheis-</span>
<lb n="8033"/><span>giobul an uair dhéanach a thaisbeáin sé é féin dóibh,</span>
<lb n="8034"/><span>díreach sar ar imthigh sé uatha suas ar neamh, díreach</span>
<lb n="8035"/><span>sar ar gabhadh é ar deas-láimh an Athar Síoruidhe.</span></p>
<lb n="8036"/>
<lb n="8037"/><p><span>Isé céad rud a dhein sé 'ná a n-easba creidimh do</span>
<lb n="8038"/><span>chasadh i n'asachán leis an gcuid acu ná creidfeadh go</span>
<lb n="8039"/><span>raibh sé eirighthe ó'n mbás go dtí go bhfeacadar féin é.</span>
<lb n="8040"/><span>Taisbeánan an t-asachán san dúinn go raibh sé ana</span>
<lb n="8041"/><span>dheacair a chur fhiachaibh ar a lán acu an sgéal do</span>
<lb n="8042"/><span>ghlacadh gan radharc a súl féin a bheith mar urúdhas leis</span>
<lb n="8043"/><span>an bhfírinne.  Taisbeánan sé dhúinn, leis, ná fuil</span>
<lb n="8044"/><span>brígh ná éifeacht le caint lucht díthchreidimh, i ndúthaíbh</span>
<lb n="8045"/><span>eile.  Déarfaidís leat ná creidfidís an nídh seo nó</span>
<lb n="8046"/><span>an nídh úd, sa chreideamh, mura bhfeicfidís le n-a</span>
<lb n="8047"/><span>súilibh cinn féin é.  Agus ansan do chreidfidís fiche</span></p>
</div>
<pb n="235"/>
<div><lb n="8048"/><p><span>rud a bhéadh níos iongantaighe go mór 'ná aon nídh sa</span>
<lb n="8049"/><span>chreideamh, agus gan aoine 'ghá iaraidh ortha, agus gan</span>
<lb n="8050"/><span>radharc a súl ná éisteacht a gcluas acu mar urúdhas</span>
<lb n="8051"/><span>ar fhírinne ná ar éitheach ann.  Ní h-i n-Éirinn atá puinn</span>
<lb n="8052"/><span>de'n tsórd san daoine le fághail.  Nó má táid siad</span>
<lb n="8053"/><span>le fághail i n- Éirinn anois, is le déanaighe atáid siad</span>
<lb n="8054"/><span>le fághail ann.  Chonaic na Iúdaigh agus na deisgiobuil,</span>
<lb n="8055"/><span>i n-aonfheacht, na mírbhuiltí a bhí ag an Slánuightheóir</span>
<lb n="8056"/><span>'á dhéanamh.  Chonacadar go soiléir nár bh'fhéidir d'aon</span>
<lb n="8057"/><span>duine na mírbhuiltí sin a dhéanamh mura mbéadh</span>
<lb n="8058"/><span>cómhacht Dé aige.  D'airigheadar é féin, airís agus airís</span>
<lb n="8059"/><span>eile, 'ghá rádh go raibh cómhacht Dé aige, agus ag tabhairt</span>
<lb n="8060"/><span>na mírbuiltí dhóibh mar chómartha air go raibh.  Nuair</span>
<lb n="8061"/><span>adúbhairt sé leis an bhfear a bhí gan lúth, "Táid do</span>
<lb n="8062"/><span>pheacaí maithte dhuit," do léimeadar na Iúdaigh agus</span>
<lb n="8063"/><span>dúbhradar, "Cad í seo mar chaint!  Cé fhéadfadh</span>
<lb n="8064"/><span>peachaí mhaitheamh ach Dia!"  D'fhreagair sé iad, "Cé 'cu</span>
<lb n="8065"/><span>is usa a rádh, "Táid do pheacaí maithte dhuit," nó a rádh</span>
<lb n="8066"/><span>leis an bhfear san eirighe as san agus siúbhal?  Anois,</span>
<lb n="8067"/><span>chun a thaisbeáint daoibh go bhfuil chómacht agam chun</span>
<lb n="8068"/><span>peacaí mhaitheamh: Eirigh-se as san, (ar seisean leis an</span>
<lb n="8069"/><span>bhfear) agus siúbhluigh." Agus d'eirigh an duine láithreach</span>
<lb n="8070"/><span>agus shiúbhluigh sé.  Chonacadar na mírbhuiltí móra</span>
<lb n="8071"/><span>a bhí aige 'á dhéanamh coitchianta ar an gcuma san i</span>
<lb n="8072"/><span>gcaitheamh na dtrí mbliadhan ó thusnuigh sé ar a obair</span>
<lb n="8073"/><span>phoibilidhe.  Bhí fhios acu go maith go raibh cómhacht Dé</span>
<lb n="8074"/><span>aige.  B'olc uatha, d'á bhrígh sin, gan a chreideamhaint</span>
<lb n="8075"/><span>láithreach go raibh sé eirighthe ó'n mbás, chómh luath agus</span>
<lb n="8076"/><span>do h-innseadh dóibh é.  Ba mhó go mór d'iongnadh é</span>
<lb n="8077"/><span>dh'fhághail bháis i n-aon chor, agus cómhacht Dé aige mar</span>
<lb n="8078"/><span>a bhí,'ná é dh'eirighe ó'n mbás.  Mura mbéadh corp agus</span>
<lb n="8079"/><span>anam a bheith aige, mar atá againne, níor bh'fhéidir dó</span>
<lb n="8080"/><span>bás a dh'fhághail i n-aon chor.  Do thóg sé an corp agus</span></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="8081"/><p><span>an t-anam, mar atá againne, i dtreó go bhféadfadh sé</span>
<lb n="8082"/><span>bás a dh'fhulang agus an chine daona do shaoradh le n-a</span>
<lb n="8083"/><span>bhás ó pheacadh an tsínsir.  Nuair a bhí sé ag dul chun</span>
<lb n="8084"/><span>báis ar chrann na croise do leig sé d'á chorp agus d'á</span>
<lb n="8085"/><span>anam sgaramhaint le n-a chéile, fé mar a sgaran</span>
<lb n="8086"/><span>corp agus anam aon duine le n-a chéile nuair a gheibhean</span>
<lb n="8087"/><span>an duine bás.  Cad é an bac a bhí ar Mhac Dé a chorp</span>
<lb n="8088"/><span>féin agus a anam féin a thabhairt d'á chéile airís aon</span>
<lb n="8089"/><span>tráth 'n-ar mhaith leis é?  Thug sé chun a chéile airís iad</span>
<lb n="8090"/><span>ar maidin Domhnaigh Chásga agus d'eirigh sé as an</span>
<lb n="8091"/><span>uaigh.  Ansan, nuair a tháinig lá na Deasgabhála do rug</span>
<lb n="8092"/><span>sé a Chorp agus a Anam leis suas ar neamh agus do</span>
<lb n="8093"/><span>shuidh sé ar deas-láimh an Athar Síoruidhe, agus tá a</span>
<lb n="8094"/><span>chuid fola agus feóla, a anam agus a dhiadhacht, aige</span>
<lb n="8095"/><span>'á thabhairt dos na Críosdaidhthibh riamh ó shin, i Naomh-</span>
<lb n="8096"/><span>Shácraimint na h-Altórach.  Sgéal réidh, rianta, soiléir,</span>
<lb n="8097"/><span>iseadh an sgéal ó thúis go deire.  Ní h-aon iongnadh i</span>
<lb n="8098"/><span>n-aon chor gur chas an Slánuightheóir i n'asachán é leis</span>
<lb n="8099"/><span>an muintir nár chreid, chómh luath agus do h-innseadh</span>
<lb n="8100"/><span>dóibh é, go raibh sé eirighthe ó'n mbás.  Tá an t-asachán</span>
<lb n="8101"/><span>céadna le casadh, riamh ó shin, leis an gcuid de'n chine</span>
<lb n="8102"/><span>daona ná creidfeadh i n-Aiseirighe ár Slánuightheóra,</span>
<lb n="8103"/><span>tar éis ar deineadh de chraobhsgaoileadh air le naoi</span>
<lb n="8104"/><span>gcéad déag bliadhan, le teagasg, agus le mírbhuiltíbh,</span>
<lb n="8105"/><span>agus le bás na bhfíoraon a dh'fhuiling bás ní ba thúisge</span>
<lb n="8106"/><span>'ná mar a shéanfaidís é.  Casfar an t-asachán san</span>
<lb n="8107"/><span>leó go dian nuair a sheasóchaid siad i láthair an tSlán-</span>
<lb n="8108"/><span>uightheóra, i láthair an Bhreithimh, a thiocfaidh chun breitheamhan-</span>
<lb n="8109"/><span>tais a thabhairt ar bheóibh agus ar mharbhaibh.  "An t-é</span>
<lb n="8110"/><span>a chreidfidh agus a bheidh baistithe, saorfar é.  An t-é</span>
<lb n="8111"/><span>ná creidfidh, daorfar é."  Siné an focal a dúbhairt</span>
<lb n="8112"/><span>an Slánuightheóir leis na deisgiobuil nuair a chas sé</span>
<lb n="8113"/><span>an t-asachán leó.  Fíorfar an focal san i dtaobh na</span></p>
</div>
<pb n="237"/>
<div><lb n="8114"/><p><span>cine daona go léir, agus casfar an t-asachán céadna</span>
<lb n="8115"/><span>leis an muintir ná creidfidh.</span></p>
<lb n="8116"/>
<lb n="8117"/><p><span>D'fhéadfadh breitheamh daona duine dhaoradh sa</span>
<lb n="8118"/><span>n-éagcóir, agus duine chrochadh gan an duine beith</span>
<lb n="8119"/><span>ciontach.  Ní féidir do'n tSlánuightheóir, moladh go</span>
<lb n="8120"/><span>deó leis, éagcóir de'n tsórd san a dhéanamh.  D'á</span>
<lb n="8121"/><span>bhrígh sin, sar a ndúbhairt sé an focal i dtaobh daoradh</span>
<lb n="8122"/><span>agus saoradh agus i dtaobh an chreidimh, dúbhairt sé</span>
<lb n="8123"/><span>leis na deisgiobuil imtheacht ar fuid an domhain agus</span>
<lb n="8124"/><span>fírinní an chreidimh do chraobhsgaoileadh do'n uile</span>
<lb n="8125"/><span>shaghas daoine.  Ansan, i dtreó ná béadh aon leath-</span>
<lb n="8126"/><span>sgéal ag aoinne, do gheall sé buadhtha móra do'n mhuintir</span>
<lb n="8127"/><span>a chreidfeadh; go láimhseálfaidís aithreacha nimhe gan</span>
<lb n="8128"/><span>dochar dóibh féin; go n-ólfaidís nimh agus ná déanfadh</span>
<lb n="8129"/><span>sé aon díobháil dóibh; go gcuirfidís a lámha ar dhaoine</span>
<lb n="8130"/><span>breóite agus go gcasfadh a sláinte ortha.  Ansan do</span>
<lb n="8131"/><span>tógadh suas as a radharc é agus tá sé 'n-a shuidhe ar</span>
<lb n="8132"/><span>deas-láimh Dé.</span></p>
<lb n="8133"/>
<lb n="8134"/><p><span>Anois, a phobul, cad 'tá againne le rádh, i n-ár dtaobh</span>
<lb n="8135"/><span>féin, chómh fada agus a théighean bunús agus brígh na</span>
<lb n="8136"/><span>cainte atá sa tSoisgéal san?  "An t-é a chreidfidh</span>
<lb n="8137"/><span>agus a baistfear, saorfar é.  An t-é, ámhthach, ná</span>
<lb n="8138"/><span>creidfidh, daorfar é."</span></p>
<lb n="8139"/>
<lb n="8140"/><p><span>Ní gádh dhúinn trácht ar an mbaisteadh.  Do dhein an</span>
<lb n="8141"/><span>Eaglais an méid sin dúinn chómh luath agus thánamair</span>
<lb n="8142"/><span>ar an saoghal.  Dhein an Eaglais, leis, dúinn an craobh-</span>
<lb n="8143"/><span>sgaoileadh a dh'órduigh an Slánuightheóir a dhéanamh.</span>
<lb n="8144"/><span>Do chuir sí fhiachaibh orainn teacht anso chun tíghe Dé</span>
<lb n="8145"/><span>chun an Teagasg Críosdaidhe a dh'fhógluim, agus do</span>
<lb n="8146"/><span>múineadh dúinn é.  Do tugadh fios aitheanta ár</span>
<lb n="8147"/><span>gcreidimh dúinn go cruinn agus go h-iomlán agus go</span>
<lb n="8148"/><span>fóirlíonta.  Níor fágadh aon easnamh ar ár n-eólus.</span>
<lb n="8149"/><span>Ní raibh aon ghádh ag aon duine againn le Soisgéal an</span></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="8150"/><p><span>lae seo d'aireachtaint anois chun a fhios a bheith aige</span>
<lb n="8151"/><span>gur eirigh ár Slánuightheóir an treas lá ó mharbhaibh,</span>
<lb n="8152"/><span>agus gur chuaidh sé suas ar neamh, agus go bhfuil sé</span>
<lb n="8153"/><span>'n-a shuidhe ar deas-láimh Dé, agus go dtiocfaidh sé as</span>
<lb n="8154"/><span>san chun breitheamhantais a thabhairt ar bheóibh agus ar</span>
<lb n="8155"/><span>mharbhaibh.  Tá an t-eólus san go léir againn de ghlan</span>
<lb n="8156"/><span>mheabhair ó thusach ár n-óige.  B'fhéidir gur b' amhlaidh</span>
<lb n="8157"/><span>atá an t-eólus ró ghlan againn agus an iomad taithighe</span>
<lb n="8158"/><span>againn air, i dtreó ná cuirimíd oiread suime ann</span>
<lb n="8159"/><span>agus ba cheart dúinn a chur ann.  Ansan, cad mar</span>
<lb n="8160"/><span>gheall ar an bhfocailín eile úd, "An t-é ná creidfidh</span>
<lb n="8161"/><span>daorfar é"?</span></p>
<lb n="8162"/>
<lb n="8163"/><p><span>"Ó," a déarfaidh duine, b'fhéidir, "tá an puinte</span>
<lb n="8164"/><span>sin socair go leór.  Creidim gach aon rud a mhúinean</span>
<lb n="8165"/><span>an Eaglais.  Pé rud a bheidh agam le freagairt, ní bheidh</span>
<lb n="8166"/><span>aon nídh agam le freagairt sa méid sin."</span></p>
<lb n="8167"/>
<lb n="8168"/><p><span>Seachain!  B'fhéidir go mb'fhearra dhuit gan codladh</span>
<lb n="8169"/><span>ar an gcluais sin.  An t-é a chreidean rud, deinean</span>
<lb n="8170"/><span>sé beart do réir mar a chreidean sé.  An fear a</span>
<lb n="8171"/><span>chreidean go bhfuil namhaid ag faire air chun a mhar-</span>
<lb n="8172"/><span>bhuighthe, beidh sé coitchianta ag faire ar an namhaid sin</span>
<lb n="8173"/><span>a d'iaraidh é sheachaint.  Má chím an fear san, agus gan</span>
<lb n="8174"/><span>aon arm cosanta aige, ag dul sa n-áit 'n-a bhfuil an</span>
<lb n="8175"/><span>namhaid sin, cad 'tá le rádh agam?  Tá fhios ag an</span>
<lb n="8176"/><span>saoghal go bhfuil an fear as a mheabhair, nó, murab é</span>
<lb n="8177"/><span>sin é, ná creidean sé go bhfuil an namhaid i n-aon cor</span>
<lb n="8178"/><span>ann.  Isé an namhaid an peacadh.  Do múineadh dúinn</span>
<lb n="8179"/><span>fadó cad é an nídh peacadh: "Aon smuíneamh toil-</span>
<lb n="8180"/><span>theamhail, briathar, nó gníomh, a déintear i n-aghaidh dlíghe</span>
<lb n="8181"/><span>Dé."  Chreideamair é sin an uair sin.  Creidimíd anois é.</span>
<lb n="8182"/><span>Conus is féidir dúinn a rádh go gcreidimíd anois é</span>
<lb n="8183"/><span>má chomáinimíd linn ag déanamh an pheacaidh gan</span>
<lb n="8184"/><span>blúire suime chur i ndlígh Dé?  Ar ndó', tá fhios ag</span></p>
</div>
<pb n="239"/>
<div><lb n="8185"/><p><span>an saoghal gur b'é cúis go gcomáinimíd linn ar an</span>
<lb n="8186"/><span>gcuma san ag déanamh an pheacaidh mar ná creidimíd</span>
<lb n="8187"/><span>i gceart i ndlígh Dé.  Agus siné focal an tSlán-</span>
<lb n="8188"/><span>uightheóra againn leis: "An t-é ná creidfidh, daorfar</span>
<lb n="8189"/><span>é."  An gcreidimíd an focal san?  "Ó," a déarfaidh</span>
<lb n="8190"/><span>duine, b'fhéidir, "creidimíd, ar nóin!  Cad 'n-a thaobh</span>
<lb n="8191"/><span>ná creidfimís é?  An focal a dúbhairt an Slán-</span>
<lb n="8192"/><span>uightheóir féin!  An t-é ná creidfeadh an focal san ní</span>
<lb n="8193"/><span>chreidfeadh sé aon rud."  Go díreach!  An t-é ná</span>
<lb n="8194"/><span>creidfeadh an focal san ní chreidfeadh sé aon rud.  Ní</span>
<lb n="8195"/><span>dóich liom-sa, ámhthach, go gcreidimíd-ne an focal san.</span>
<lb n="8196"/><span>Agus cad é an chúis gur dóich liom ná creidimíd é?</span>
<lb n="8197"/><span>Mar ba dhóich liom dá gcreidimís é go gcuirfeadh sé</span>
<lb n="8198"/><span>eagal orainn.  Comáinean duine leis i gcaitheamh a</span>
<lb n="8199"/><span>shaoghail ag déanamh na bpeacaí, 'ghá ndéanamh le</span>
<lb n="8200"/><span>smuíneamh, le briathar, le gníomh agus le faillighe.</span>
<lb n="8201"/><span>Agus ní'l aon bhlúire eagla air!  Conus is féidir a</span>
<lb n="8202"/><span>rádh go gcreidean an fear san go bhfuil Dia ag feuchaint</span>
<lb n="8203"/><span>air?  Go gcaithfidh sé cúntas a thabhairt ins gach</span>
<lb n="8204"/><span>smuíneamh; ins gach briathar; ins gach gníomh; ins</span>
<lb n="8205"/><span>gach faillighe?  Go dtabharfaidh an Slánuightheóir</span>
<lb n="8206"/><span>breitheamhantas air?  Agus go ndúbhairt an Slán-</span>
<lb n="8207"/><span>uightheóir an focal, "An t-é ná creidfidh, daorfar é"?</span></p>
<lb n="8208"/>
<lb n="8209"/><p><span>B'fhéidir go bhfuil, a phobul, an creideamh istigh i</span>
<lb n="8210"/><span>n-ár gcroídhe, ar chuma éigin, ach is baoghalach gur 'n-a</span>
<lb n="8211"/><span>chodladh a bhíon sé go minic.  Ní foláir a dh'admháil,</span>
<lb n="8212"/><span>ámhthach, go bhfuil Críosdaidhthe i n-ár measg agus ná</span>
<lb n="8213"/><span>bíon codladh ná suan ná míogarnach ar a gcreideamh</span>
<lb n="8214"/><span>choídhche.  D'á chómhartha san féin, ní feictear choídhche iad</span>
<lb n="8215"/><span>ach ag faire ortha féin, i láthair Dé, le h-eagla go ndéan-</span>
<lb n="8216"/><span>faidís aon nídh do chuirfeadh fearg ar Dhia.  Má</span>
<lb n="8217"/><span>chuirean an namhaid droch smuíneamh 'n-a n-aigne, is</span>
<lb n="8218"/><span>tapaidh a thógfaid siad a gcroídhe suas chun Dé agus</span></p>
</div>
<pb n="240"/>
<div><lb n="8219"/><p><span>a dh'iarfaid siad ar Dhia, tré impidhe na Maighdine</span>
<lb n="8220"/><span>Muire, an smuíneamh san a dhíbirt.  Má airighid siad</span>
<lb n="8221"/><span>an droch fhocal ar siúbhal, beidh focal láithreach idir iad</span>
<lb n="8222"/><span>féin agus Dia, cogar acu d'á dhéanamh le Dia a gan</span>
<lb n="8223"/><span>fhios do'n tsaoghal.  Siné an cogar a thaithnean le Dia,</span>
<lb n="8224"/><span>agus ní baoghal ná go bhfreagaróchaidh sé an cogar,</span>
<lb n="8225"/><span>go ceannsa agus go cneasta agus go grádhmhar.  Má</span>
<lb n="8226"/><span>spriocan an namhaid iad chun aon droch ghnímh a dhéanamh,</span>
<lb n="8227"/><span>nó má ráinighean, tré nádúr chlaon an duine, go</span>
<lb n="8228"/><span>sleamhnóchaidís beagán ó'n mbóthar ndíreach, is tapaidh</span>
<lb n="8229"/><span>a bheid siad ag cathaoir na faoisdine, go h-úmhal agus</span>
<lb n="8230"/><span>go h-aithrigheach; 'ghá iaraidh ar Dhia, tríd an gcómhacht</span>
<lb n="8231"/><span>a thug an Slánuightheóir d'á Eaglais, toradh páise an</span>
<lb n="8232"/><span>tSlánuightheóra do dhul chun sochair dóibh sa n-asbolóid.</span>
<lb n="8233"/><span>Tá neart an chreidimh ar lasadh ins gach aon chor d'á</span>
<lb n="8234"/><span>gcuirean Críosdaidhthe de'n tsórd san díobh ó mhaidin</span>
<lb n="8235"/><span>go h-oídhche, ó Luan go Satharn, ó thusach saoghail dóibh</span>
<lb n="8236"/><span>go dtí go dtagan an bás ortha.  Ní misde dhóibh sin aghaidh</span>
<lb n="8237"/><span>a thabhairt ar an mBreitheamh, atá 'n-a shuidhe ar deas-</span>
<lb n="8238"/><span>láimh Dé, agus do thiocfaidh chun breitheamhantais a</span>
<lb n="8239"/><span>thabhairt ar bheóibh agus ar mharbhaibh.  Ní gádh dhóibh sin</span>
<lb n="8240"/><span>aon eagla bheith acu roimis an mBreitheamh; bíodh gur</span>
<lb n="8241"/><span>mó an t-eagla a bhíon ortha, uaireanta, 'ná mar a bhíon</span>
<lb n="8242"/><span>ar an muintir gur ceart dóibh eagla bheith ortha.</span></p>
<lb n="8243"/>
<lb n="8244"/><p><span>Tá, buidheachas mór le Dia, a lán de'n tsórd san</span>
<lb n="8245"/><span>i n-ár measg.  Agus is minic a chuirean Dia na glóire</span>
<lb n="8246"/><span>an rath ar an bpobul n-a mbíon Críosdaidhthe maithe</span>
<lb n="8247"/><span>de'n tsórd san ann.  Bíon daoine sa phobul ná</span>
<lb n="8248"/><span>cuimhnighean i n-aon chor ar Dhia, b'fhéidir, nó ná</span>
<lb n="8249"/><span>cuimhnighean ach go h-anamh air, agus is beag d'á fhios</span>
<lb n="8250"/><span>a bhíon acu cad iad na tionóisgí a chuirean Dia i leith-</span>
<lb n="8251"/><span>taoibh uatha, nó cad iad na taomana breóiteachta a</span>
<lb n="8252"/><span>choimeádan sé uatha, nó cad é an rathamhnachas saoghalta</span></p>
</div>
<pb n="241"/>
<div><lb n="8253"/><p><span>a bhronnan sé ortha go minic, gan aon chúis ach mar</span>
<lb n="8254"/><span>gheall ar iad a bheith i n-aon phobul le Críosdaidhthibh</span>
<lb n="8255"/><span>fóghanta, mar a dúbhart.  Nuair a bhí cathair Soduim</span>
<lb n="8256"/><span>le losgadh mar gheall ar na droch pheacaí a bhíodh ag na</span>
<lb n="8257"/><span>daoine 'á dhéanamh ann, do chrom Ábraham ar an gcás</span>
<lb n="8258"/><span>do phléidh i láthair Dé ar son na catharach.  Dúbhairt sé</span>
<lb n="8259"/><span>gur mhór an truagh an chathair do losgadh agus na</span>
<lb n="8260"/><span>daoine fóghanta do mharbhughadh i dteannta na ndroch</span>
<lb n="8261"/><span>dhaoine.  Dúbhairt Dia leis ná loisgfí an chathair dá</span>
<lb n="8262"/><span>mbéadh daoine fóghanta le fághail inti.  Ansan d'úmhluigh</span>
<lb n="8263"/><span>Ábraham é féin agus d'iar sé ar Dhia gan an chathair</span>
<lb n="8264"/><span>do losgadh dá mbéadh aon chaoghad amháin de dhaoinibh</span>
<lb n="8265"/><span>fóghanta le fághail inti.  Dúbhairt Dia leis ná loisgfí</span>
<lb n="8266"/><span>an chathair dá mbéadh an caoghad inti.  Ansan d'iar</span>
<lb n="8267"/><span>Ábraham gan an chathair do losgadh dá mbéadh cúigear</span>
<lb n="8268"/><span>agus dachad de dhaoinibh fóghanta le fághail inti.</span>
<lb n="8269"/><span>Dúbhradh leis ná loisgfí.  Do lean sé ag guidhe ar son</span>
<lb n="8270"/><span>na catharach go dtí go ndúbhairt Dia leis ná loisgfí an</span>
<lb n="8271"/><span>chathair dá mbéadh aon deichniúbhar amháin de dhaoinibh</span>
<lb n="8272"/><span>fóghanta le fághail inti.  Ní raibh an deichniúbhar le</span>
<lb n="8273"/><span>fághail, agus do loisgeadh an chathair.</span></p>
<lb n="8274"/>
<lb n="8275"/><p><span>Is beag d'á chuimhneamh a bhí ag muintir na catharach</span>
<lb n="8276"/><span>san an lá san go raibh Ábraham ag guidhe chómh cruaidh</span>
<lb n="8277"/><span>sin chun Dé ar a son.  Ba chuma leo cé 'cu.  Ach pé'cu</span>
<lb n="8278"/><span>ba chuma leó é nó nár chuma do raghaidís saor dá</span>
<lb n="8279"/><span>mbéadh an deichniúbhar fóghanta le fághail sa chathair.</span>
<lb n="8280"/><span>Má bhí san fíor i dtaobh na catharach úd a bhí chómh</span>
<lb n="8281"/><span>damanta le droch ghníomhartha, nách léir d'aoinne go</span>
<lb n="8282"/><span>bhfuil sé fíor i dtaobh pobuil ná bíon puinn daoine ann</span>
<lb n="8283"/><span>a bhíon ró ólc ar fad, agus go mbíon a lán daoine ann</span>
<lb n="8284"/><span>a bhíon go h-ana mhaith agus go h-ana Chríosdamhail?</span></p>
<lb n="8285"/>
<lb n="8286"/><p><span>Ní dóich liom gur gádh d'aoinne aon phioc d'á mhear-</span>
<lb n="8287"/><span>bhall a bheith air ná go dtagan mórán maitheasa chúghainn</span>
<lb n="8288"/><span>go léir, i dtaobh anama agus chuirp, ó cheann ceann</span></p>
</div>
<pb n="242"/>
<div><lb n="8289"/><p><span>de'n bhliadhain, mar gheall ar Chríosdaidhthe fóghanta</span>
<lb n="8290"/><span>bheith i n-aon phobul linn.  Bronnan Dia mórán tabhar-</span>
<lb n="8291"/><span>thaistí ar dhaoine, i n-a lán slíghte, ach dhéanfainn</span>
<lb n="8292"/><span>dánaidheacht ar an méid seo do rádh.  Nár bhronn Dia</span>
<lb n="8293"/><span>riamh ar Chríosdaidhe tabharthas ab fhearr 'ná é chur i</span>
<lb n="8294"/><span>gcómhluadar le Críosdaidhthibh fóghanta, le Críosdaidhthibh</span>
<lb n="8295"/><span>go bhfuil creideamh agus dóchas agus grádh do Dhia</span>
<lb n="8296"/><span>istigh 'n-a gcroídhe, agus do thugan le feisgint coit-</span>
<lb n="8297"/><span>chianta 'n-a mbeatha agus 'n-a mbéasaibh go bhfuil.</span></p>
<lb n="8298"/>
<lb n="8299"/><p><span>Ní'l aon phobul i n-Éirinn ná go bhfuil Críosdaidhthe</span>
<lb n="8300"/><span>de'n tsórd san le fághail ann.  Is ceart do'n phobul</span>
<lb n="8301"/><span>n-a bhfuil a leithéidí le feisgint buidheachas a ghabháil</span>
<lb n="8302"/><span>le Dia do chuir ann iad, uraim a thaisbeáint dóibh i</span>
<lb n="8303"/><span>gcómhnuighe, agus an deagh-shampla a thugaid siad uatha</span>
<lb n="8304"/><span>do ghlacadh go fonnmhar.  Deinean an mac mallachtain</span>
<lb n="8305"/><span>úsáid de dhroch dhaoinibh chun na gCríosdaidhthe chur ar</span>
<lb n="8306"/><span>aimhleas a n-anama le droch shampla.  Deinean Dia</span>
<lb n="8307"/><span>úsáid de dhaoinibh fóghanta chun na gCríosdaidhthe do</span>
<lb n="8308"/><span>chur ar leas a n-anama.  Chuige sin iseadh chuirean sé</span>
<lb n="8309"/><span>daoine fóghanta, anso agus ansúd, ameasg gach pobuil.</span>
<lb n="8310"/><span>Is ceart dúinn an droch shampla do sheachaint agus an</span>
<lb n="8311"/><span>deagh-shampla do leanamhaint.  Neart an chreidimh,</span>
<lb n="8312"/><span>istigh 'n-a gcroídhe, iseadh chuirean fhiachaibh ar na daoine</span>
<lb n="8313"/><span>fóghanta, diadha, an deagh-shampla san a thabhairt dúinn.</span>
<lb n="8314"/><span>Má ghlacaimíd an deagh-shampla, agus má dheinimíd</span>
<lb n="8315"/><span>aithris air agus beart d'á réir, dúiseóchaidh sé an</span>
<lb n="8316"/><span>creideamh atá 'n-a chodladh, b'fhéidir, istigh i n-ár</span>
<lb n="8317"/><span>gcroídhe féin.  Ansan, ní h-é ainim an chreidimh amháin</span>
<lb n="8318"/><span>a bheidh orainn, ach beidh oibreacha an chreidimh, leis, le</span>
<lb n="8319"/><span>taisbeáint againn, agus, le congnamh Dé, ní baoghal</span>
<lb n="8320"/><span>dúinn an focal sgannramhail úd, "An t-é ná creidfidh,</span>
<lb n="8321"/><span>daorfar é."</span></p>
<lb n="8322"/>
<lb n="8323"/><p><span>Go saoraidh Dia agus Muire Mháthair sinn ar an</span>
<lb n="8324"/><span>bhfocal sgannramhail sin.  Amen.</span></p>
<lb n="8325"/>
<lb n="8326"/><p><span>Críoch ar leabhar a h-aon.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Seanmóin agus Trí Fichid I

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Seanmóin agus Trí Fichid I

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
