Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Beathafhéinscríbhinn Naoimh Treasa leis an Leanbh Íosa</title><author><name type="main">Aistrithe ag an Athair Benedicht</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">A300</note>
                         <note type="L">ix</note>
                         <note type="B">1926</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2013</date><idno>A300</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Beathafhéinscríbhinn Naoimh Treasa leis an Leanbh Íosa</title><author>Aistrithe ag an Athair Benedicht</author><imprint><publisher>Siúracha Lughaidh Naofa, Coillte Mach</publisher><date>1926</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Beathafhéinscríbhinn</span>
<lb n="2"/><span>Naoimh Treasa leis an Leanbh Íosa.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>An tAth. Benedicht, O.C.D.</span>
<lb n="5"/><span>d'aistrigh ón bhFrainncís.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Roimh-fhocal.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Is ró-mhithid dúinn-ne, na Gaedheala, "L'Histoire d'une</span>
<lb n="10"/><span>Ame," .i. Beathafhéinscríbhinn N. Treasa leis an Leanbh Íosa, do</span>
<lb n="11"/><span>bheith againn 'i dteangain mhilis bhlasta bhuig ár náisiúin féin':</span>
<lb n="12"/><span>go mór-mór anois, tar héis a Canóndúcháin, ó's rud é go bhfuil</span>
<lb n="13"/><span>sí dá h-onórú ar fuaid an domhain mhóir ó eirghe na gréine go dtí</span>
<lb n="14"/><span>a fuinneadh, agus go bhfuil an leabhar iongantach taitneamhach</span>
<lb n="15"/><span>doimhin sin do scríobh sí, go bhfuil sin d'á léigheamh i dteangthacha</span>
<lb n="16"/><span>iolardha na náisiún agus i gcanamhaintí na dtreabh.  Mar tá brí</span>
<lb n="17"/><span>éigin agus cumhracht ósnádurtha ag gabháil tré gahc leathanach den</span>
<lb n="18"/><span>leabhar sin a théigheas i bhfeidhm i gcroidhe an duine, agus a tharrain-</span>
<lb n="19"/><span>geas chun Dé é.  Bíodh a fhiadhnaise sin ar na daionibh clúmhala</span>
<lb n="20"/><span>léigheanta do tháinic isteach 'san Eaglais Chatoilicigh nó do hiom-</span>
<lb n="21"/><span>puigheadh ar ais chun De ó bhealach a n-aimhleasa tré léightheóireacht</span>
<lb n="22"/><span>an leabhair sin "L'Histoire d'une Ame."  Ní h-áidhbhéil a rádh</span>
<lb n="23"/><span>go bhfuil sé ar phríomh-leabhraí spioradálta na h-Eaglaise anois,</span>
<lb n="24"/><span>agus mairfidh sé, leis, mar ní théigheann leabhar den tsaghas sin</span>
<lb n="25"/><span>i seandacht a choidhche.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Is fearr go mall ná go ró-mhall, deirtear, agus táimíd ag</span>
<lb n="28"/><span>brath ar an aistriúchán Gaedhealach de "L'Histoire d'une Ame"</span>
<lb n="29"/><span>do chur i gcló anois fá dheire thiar.  Ach sul má sgaoilfimíd an</span>
<lb n="30"/><span>Scéal féin chugaibh, a léightheóirí geanúla, béidir go mba mhaith</span>
<lb n="31"/><span>libh a fhios a bheith agaibh go cruinn céard a thug ar Ste. Thérése</span>
<lb n="32"/><span>de l'Enfant Jésus scéal a beatha do scríobhadh, cé'n chionntsiocair</span>
<lb n="33"/><span>a bhí le "L'Histoire d'une Ame."  Éistfimíd mar sin go fóill</span>
<lb n="34"/><span>beag leis an deirbhshiúr is sine le Therese féin .i. Máire, do</span>
<lb n="35"/><span>chuiaidh isteach i gCarmal Lisieux roimh Therese agus a mhaireann </span>
<lb n="36"/><span>an fós (an tSr. Máire le Croidhe ró-naofa Íosa a hainm).</span>
<lb n="37"/><span>Seo mar a innsigheann sí 'sna Tuarascbhála Canóndacha:</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>"I dtús na bliana 1895 is eadh do thárla seo.  Tránóna</span>
<lb n="40"/><span>geimhridh amháin, ag an gcaitheamh-aimsire bhíomar i gcuideacht' a </span>
<lb n="41"/><span>chéile, san tseaomra, cois na teineadh, an Mháthair Airchinneach .i.</span>
<lb n="42"/><span>an tSr. Agnès de Jésus (Pauline), an tSr. Thérèse agus mé féin.</span>
<lb n="43"/><span>Do chrom an tSr. Thérèse ar roinnt eachtraí do bhain le n-a</span>
<lb n="44"/><span>leanbhánacht a dh'innseacht dúinn.  Leis, dubhras féin ós íseal</span></p>
</div>
<pb n="x"/>
<div><lb n="45"/><p><span>leis an Mháthair Airchinneach:  'An féidir, a Mháthair, go dtug-</span>
<lb n="46"/><span>ann tusa cead do'n tSr. Thérèse bheith ag ceapadh filíochta leis</span>
<lb n="47"/><span>an nduine seo agus an duine eile úd do shásamh, agus nach gcuir-</span>
<lb n="48"/><span>eann tú d'ualach uirthe scéal a leanbhánachta do scríobhadh?</span>
<lb n="49"/><span>Cad é mar chailliúnt dúinn-ne, dá bhfághadh an tSr. Thérèse bás,</span>
<lb n="50"/><span>agus go gcaillfimís mion-tuairisgí a naoidheandachta a bhfuil</span>
<lb n="51"/><span>spéis chómh mór sin againn ionnta!'  Do smaointigh an Mháthair</span>
<lb n="52"/><span>Agnès tamaillín, agus annsin dhruid sí anonn leis an tSr.</span>
<lb n="53"/><span>Thérèse.  Bhí sise ag meangadh gháiridhe, cionn's gur chuala sí,</span>
<lb n="54"/><span>béidir, rud éigin dá ndubhramar, agus gur shíl sí go raibh fonn</span>
<lb n="55"/><span>orainn greann a dhéanamh.  D'órduigh an Mháthair Agnès di scéal</span>
<lb n="56"/><span>a leanbhánachta do scríobhadh, agus adubhairt léithe go mba mhaith</span>
<lb n="57"/><span>léithe féin an scéal sin a fháil mar bhronntanas i gcóir a Lá-</span>
<lb n="58"/><span>fhéile (an 21adh Eanair)."</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>Chuir an tSr. Thérèse chun na hoibre go húmhal ómósach, agus do</span>
<lb n="61"/><span>scríobhadh sí píosa anois is aríst do réir mar a bhíodh ionbhaidh</span>
<lb n="62"/><span>aici, i riocht is gur chríochnuigh sí a scríbhinn i dtús na bliana</span>
<lb n="63"/><span>1896.  Bhí sí tar héis blaiin do chaitheamh leis an obair.  Tháinic</span>
<lb n="64"/><span>an 20adh Eanair, figil lá fhéile N. Agnès; agus um thránóna an</span>
<lb n="65"/><span>lae sin, ar theacht isteach ins an Chóraidh do'n tSr. Thérèse i </span>
<lb n="66"/><span>gcóir na h-urnuighe, chuaidh sí anonn mar a raibh an Mháthair Air-</span>
<lb n="67"/><span>chinneach (an Mháthair Agnès de Jésus), gur leig sí í féin ar a</span>
<lb n="68"/><span>glúine ós a comhair, agus gur sheachaid di an láimhscríbhinn 'n-a</span>
<lb n="69"/><span>raibh scéal a leanbhánachta scríobhtha.  Do chrom an Mháthair Agnès</span>
<lb n="70"/><span>a ceann ag gabháil a buidheachais léithe, ghlac sí an láimhscríbhinn,</span>
<lb n="71"/><span>agus chuir uaithi ar a suidheachán í gan í a dh'oscailt.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>D'imigh mí agus dhá mhí thart, agus ní raibh se d'ionbhaidh ag an </span>
<lb n="74"/><span>Mháthair Agnès an scríbhinn do léigheamh.  Ach níor fhéad sí gan</span>
<lb n="75"/><span>fíor-shubháilceas a deirbhshiúra do thabhairt faoi ndeara, mar níor</span>
<lb n="76"/><span>thaisbeán sí seo aon fhiosracht faoi'n láimhscríbhinn, ná níor chuir</span>
<lb n="77"/><span>sí ceist ar an Mháthair Agnès ariamh fúithi, na níor fhiafruigh dhi</span>
<lb n="78"/><span>cé'n bharamhail a bhí aici d'á saothar.  Agus nuair adubhairt an </span>
<lb n="79"/><span>Mháthair Urr. uaithe féin léithe nár léigh sí fós í, níor thaisbeán</span>
<lb n="80"/><span>sí an mhí-shástacht ba lugha ar bith.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Fá dheoidh, i n-earrach na bliana céadna 1896, nuair a bhí</span>
<lb n="83"/><span>a téarma mar uachtarán curtha isteach ag an Máthair Agnès,</span>
<lb n="84"/><span>bhí deis aici an láimhscríbhinn do léigheamh, agus chonnaic</span>
<lb n="85"/><span>sí cé mar do bhí bunáite na scríbhinne ag cur síos ar</span>
<lb n="86"/><span>naoidheandacht agus ar leanbhánacht na Sr. Thérèse; agus </span>
<lb n="87"/><span>b'shin é an rud do h-iarradh uirthe, leis.  Ní raibh ach tuairisg</span></p>
</div>
<pb n="xi"/>
<div><lb n="88"/><p><span>an-ghearr ar a beatha 'san Chlochar.  B'é teidiol do thug an tSr</span>
<lb n="89"/><span>Thérèse féin ar a scríbhinn ná:  "Histoire printanière d'une</span>
<lb n="90"/><span>petite Fleur blanche."  Is ionann an scríbhinn sin agus an chéad</span>
<lb n="91"/><span>ocht gcaibidil de'n leabhar "L'Histoire d'une Ame."  An t-é</span>
<lb n="92"/><span>a léighfeas iad, bhéarfaidh sé fá ndeara an stíl saoráideach</span>
<lb n="93"/><span>oscailteach "intime" ata ionnta - páiste ag labhairt le n-a</span>
<lb n="94"/><span>máthair ó n-a croidhe amach.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Ach cheana, bhí an Mháthair Agnès go h-an-bhuartha faoi rádh is nár</span>
<lb n="97"/><span>scríobh an tSr. Thérèse tuasrsgabháil éigin ar a beatha 'san Charmal</span>
<lb n="98"/><span>freisin.  Céard a bhí le déanamh?  Ní raibh sí féin 'n-a h-uachta-</span>
<lb n="99"/><span>rán a thuille, agus mar sin de ní fhéadfadh sí a chur de dhualgas</span>
<lb n="100"/><span>ar a dheirbhshiúr leanacht d'á scéal; agus annsin aríst, shíl sí go</span>
<lb n="101"/><span>mbéidir nach dtuigfeadh an Mháthair Airchinneach nua .i. an Mháthair</span>
<lb n="102"/><span>M. Gonzaga, tábhacht an scéil sin, fé mar do thuig sí féin é.</span>
<lb n="103"/><span>Agus mar sin de níor leómhuigh sí labhairt léithe faoi.  Ach faoi</span>
<lb n="104"/><span>dheire thiar, nuair do chonnaic sí go raibh Thérèse tinn, agus go</span>
<lb n="105"/><span>raibh faitíos uirthi go bhfuighbheadh sí bás go luath, níor fhéad sí gan</span>
<lb n="106"/><span>labhairt leis an Mháthair Airchinneadh. An 2adh lá de mhí an</span>
<lb n="107"/><span>Mheithimh 1897 a bhí ann, cheithre mhí roimh bás an Naoimhín.  Um</span>
<lb n="108"/><span>thránóna an lae sin, chuaidh an Mháthair Agnès go seomra na</span>
<lb n="109"/><span>Máthar Urr. M. Gonzaga agus adubhairt léithe:  "A Mháthair,</span>
<lb n="110"/><span>ní fhéadaim suaimhneas a bheith agam go n-innsighidh mé rún duit.</span>
<lb n="111"/><span>Nuair a bhíos-sa i m'uachtarán, do scríobh an tSr. Thérèse cunntas</span>
<lb n="112"/><span>dom ar a leanbhánacht, d'fhonn pléisiúr do thabhairt dom agus do</span>
<lb n="113"/><span>réir mar d'órduigheas féin di a dhéanamh.  An lá cheana, do</span>
<lb n="114"/><span>léigheas an cunntas sin, agus tá sé go h-áluinn ar fad agus go</span>
<lb n="115"/><span>simplí taitneamhach.  Ach sílim féin gur rí-bheag a gheobhfá ann</span>
<lb n="116"/><span>le tásg ar an tSr. Thérèse do chur le chéile tar héis a báis, mar</span>
<lb n="117"/><span>níl cur-síos ar bith ann ar a beatha 'san Chlochar.  Anois, dá</span>
<lb n="118"/><span>dtugthá-sa órdú dhi, tiocfadh leis an tSr. Thérèse neithe i bhfad ní</span>
<lb n="119"/><span>b'áilne do scríobhadh ná mar atá scríobhtha aice."</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>D'aontuigh an Mháthair M. Gonzaga le sin a dhéanamh, agus an </span>
<lb n="122"/><span>lá dár gcionn d'órduigh sí don tSr. Thérèse leanacht de scéal a </span>
<lb n="123"/><span>bheatha.  Rug Thérèse ar a peann aríst, cidh go raibh sí go tinn</span>
<lb n="124"/><span>lag fann.  Ba mhór an strómh uirthe an dara scríbhinn seo do chur</span>
<lb n="125"/><span>lé chéile, mar gheall ar an breóiteacht agus mar gheall ar an gcaoi</span>
<lb n="126"/><span>a mbíodh na nóibhísigh ag teacht chuici i gcomhnuí ag iarraidh comhairle</span>
<lb n="127"/><span>uirthe.  "Ní'l a fhios agam céard atáim a' scríobhadh," dubhairt</span>
<lb n="128"/><span>sí lá amháin.  Agus lá eile a raibh sí go h-an-tuirseach ar fad,</span>
<lb n="129"/><span>dubhairt sí: "Táim ag scríobhadh i dtaobh na carthannachta; ní</span></p>
</div>
<pb n="xii"/>
<div><lb n="130"/><p><span>thig liom scríobhadh mar ba mhaith liom; ní thig liom mo chuid</span>
<lb n="131"/><span>smaointe do nochtadh i gceart, ach mar sin féin d'éirigh liom an</span>
<lb n="132"/><span>rud a bhí ar m'aigne do chur síos.  Caithfidh tusa an scríbhinn</span>
<lb n="133"/><span>seo do cheartú, agus déan í do cheartú leis, gan scrupall."  Lá</span>
<lb n="134"/><span>eile fós dubhairt sí leis an Mháthair Agnès:  "A Mháthair</span>
<lb n="135"/><span>ionmhuin, bíodh a fhios agat, má tá rud ar bith a cheapfas tusa badh</span>
<lb n="136"/><span>cheart a chur le scríbhinn mo bheatha nó do bhaint di, go mbéad-sa</span>
<lb n="137"/><span>ar aon intinn ar fad leat 'sna rudaí sin.  Cuimhingh air sin i</span>
<lb n="138"/><span>gcomhnuí, agus ná bíodh scrupall ar bith agat."</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>I dtús míosa an Iúil 1897 do sguir sí de'n scríobhnóireacht.</span>
<lb n="141"/><span>Ní raibh innti a thuille a dhéanamh.  Tá an leathanach deiridh scríobhtha</span>
<lb n="142"/><span>le peann-luaidhe, mar bhí sí ró-lag leis an peann do láimhseáil.</span>
<lb n="143"/><span>Tá an abairt deireannach scríobhtha go mí-chinnte neamh-chothrom.</span>
<lb n="144"/><span>Nárbh fhéidir linn a rádh: Sin é an Naoimhín go fann, nuair a </span>
<lb n="145"/><span>thuiteas an peann as a láimh.</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>"Tá mo sháith scríobhtha agam, béidh go leor ann do chách, ach</span>
<lb n="148"/><span>amháin do na bealaigh neamh-choitianta," ar sise leis an Mh. Agnès.</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>Is ionann an dara scríbhinn sin agus na caibidil IX., agus X.</span>
<lb n="151"/><span>de "L'Histoire d'une Ame" (Edition complète, 1923).</span>
<lb n="152"/><span>Is ar son a deirbhshiúra Máire (an tSr. Marie de Sacré Coeur-)</span>
<lb n="153"/><span>do scríobh Thérèse caibidiol XI., 'san mbliain 1896.  Agus tar</span>
<lb n="154"/><span>héis a báis do scríobh na mná-rialta féin an caibidiol deir-</span>
<lb n="155"/><span>eannach (XII.).</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>Mar sin de, tá againn i "L'Histoire d'une Ame" trí cinn de</span>
<lb n="158"/><span>láimhscríbhinní (gan caibidiol xii. do chóimhreamh), mar atá:</span>
<lb n="159"/><span>(I) Caibidil I.-VIII. do'n Mháthair Agnès (a deirbhshiúr Pauline),</span>
<lb n="160"/><span>do scríobhadh i rith na bliana 1895; (2)  Caibidil IX.-X., don</span>
<lb n="161"/><span>Mháthair M. Gonzaga, do scríobhadh i gcaitheamh míosa an Mheithimh</span>
<lb n="162"/><span>1897; (3)  Caibidiol XI. don tSr. Marie du Sacrè-Coeur (a</span>
<lb n="163"/><span>deirbhshiúr Marie), do scríobhadh i mí Meadhon-Fhoghmhair, 1896.</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>Seo dhaoibh anois na láimh-scríbhinní sin díreach mar a tháinic-</span>
<lb n="166"/><span>eadar ó pheann N. Thérèse de l'Enfant Jésus féin, ach amháin go</span>
<lb n="167"/><span>bhfuilid roinnte 'n-a gcaibidil annseo.  Muna bhfághaidh sibh fíor-</span>
<lb n="168"/><span>áilneacht agus líomhthacht bhog na Frainncíse bhunaidh ar an aistriú-</span>
<lb n="169"/><span>chán seo, bíodh a mhilleán sin orm-sa.  Deir na h-Eadáiligh:</span>
<lb n="170"/><span>"Traduttore traditore," agus is dócha go bhfuil cuid mhór den</span>
<lb n="171"/><span>cheart acubh; ach 'n-a dhiaidh sin caithfear na h-aistriúcháin a </span>
<lb n="172"/><span>dhéanamh.</span></p>
<lb n="173"/>
<lb n="174"/><p><span>Is mian liom mo mhór-bhuidheachas do chur i n-umhail annseo do'n</span></p>
</div>
<pb n="xiii"/>
<div><lb n="175"/><p><span>Dr. Pádraic de Brún, Ollamh i Mágh Nuadhat, ar son an chineál-</span>
<lb n="176"/><span>tais le n-ar chuir sé leagan breá Gaedhealach ar na giotaí filidh-</span>
<lb n="177"/><span>eachta a bhí 'san leabhar ó n-a ndearnas an t-aistriú seo.  Is mór</span>
<lb n="178"/><span>an feabhas agus an slacht ar an leabhaar seo an fhilidheacht sin ó</span>
<lb n="179"/><span>dhuine de na filí is mó cáil d'á bhfuil againn i gClár Fódla indiu.</span></p>
<lb n="180"/>
<lb n="181"/><p><span>Is mian liom fós mo bhuidheachas do ghabháIl ó mo chroidhe amach le</span>
<lb n="182"/><span>Mnáibh-Rialta Lúghaidh Naomhtha i gClochar Choillte Mágha, mar is</span>
<lb n="183"/><span>iad atá a' foillsiú an leabhair seo, agus is iad a thóg costas na</span>
<lb n="184"/><span>clódóireachta agus a duadh agus a deacrachtaí ortha féin go </span>
<lb n="185"/><span>flaitheamhlach.  Muna mbéadh an chaoi ar chuidigheadar liom an</span>
<lb n="186"/><span>t-aistriú do dhéanamh, agus muna mbéadh an chaoi ar chuireadar</span>
<lb n="187"/><span>rompa an LS. a dh'fhoillsiú i n-aimhdheoin an chostais, ní bheadh an</span>
<lb n="188"/><span>leabhar seo ar fáil indiu, ná a choidhche béidir!  Pé slacht atá</span>
<lb n="189"/><span>ar an leabhar anois, idir phioctúirí agus eile, bíodh a bhuidheachas</span>
<lb n="190"/><span>sin ag cách ar fhlaitheamhlacht fhíor-Ghaedhealaigh na mBan-rialta sin</span>
<lb n="191"/><span>a bhfuil comhnuí ortha 'san Iarthar Órdha mar a maireann an t-sean-</span>
<lb n="192"/><span>spioraid Ghaedhealach i gcomhnuí.  Ná cuirtear im' leith-se ach pé</span>
<lb n="193"/><span>locht nó lúb-ar-lár atá ann.</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>Is cóir dhom freisin mo bhuidheachas féin agus buidheachas na </span>
<lb n="196"/><span>mBan-rialta réamhráidhte do thabhairt do Bhainisteoir an Irish</span>
<lb n="197"/><span>Homeland as ucht cead a thabhairt dúinn an t-aistriú seo, a bhí</span>
<lb n="198"/><span>d'á chur i gcló 'san irisleabhar sin, dh'fhoillsiú, agus 'n-a cheann</span>
<lb n="199"/><span>sin as ucht a dtug sé de chomhairle agus de chuidiú dhúinn go fonn-</span>
<lb n="200"/><span>mhar fíor-chneasta ó thús deire leis na blocanna do chur ar fáil</span>
<lb n="201"/><span>agus leis an leabhar do thabhairt fríd an chlódóireacht.</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>Go gcúitighidh Mac Dé agus Treasa Bheag a gcineáltas agus a</span>
<lb n="204"/><span>bhflaitheamhlacht leobhtha sin agus le daoinibh gnaoidheamhla eile do</span>
<lb n="205"/><span>chuidigh liom friesin, i bhfus ar an saoghal seo agus ar an saoghal</span>
<lb n="206"/><span>thall - sin é mo ghuidhe.  </span></p>
<lb n="207"/>
<lb n="208"/><p><span>An tAth. Benedict, O.C.D.</span></p>
<lb n="209"/>
<lb n="210"/><p><span>Lá Fhéile Lughaidh Naomhtha, 25.8.'26.</span>
<lb n="211"/></p>
</div>
<pb n="1"/>
<div><lb n="212"/><p><span>Beathafhéinscríbhinn Naoimh Treasa</span>
<lb n="213"/><span>Leis an Leanbh Íosa.</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>CAIBIDIOL I.</span></p>
<lb n="216"/>
<lb n="217"/><p><span>Is duit-se, a Mháthair mhuirneach a Mháthair faoi dhó liom, atáim</span>
<lb n="218"/><span>ar tí scéal m'anama dh'innseacht.  An lá a d'iarrais orm é,</span>
<lb n="219"/><span>bhíos a' measadh go mbéidir go gcuirfeadh sin mo chroidhe tré</span>
<lb n="220"/><span>chéile; ach thug Íosa le tuigsint dom ó shoin go gcuirfinn áthas</span>
<lb n="221"/><span>Air-sin le do thoil-se do dhéanamh go húmhal gan ceisneamh.  Crom-</span>
<lb n="222"/><span>fad, d'á bhrí sin, ar thrócairí an Tiarna do chanadh, amhail mar a</span>
<lb n="223"/><span>chanfas mé ar feadh na síorruíochta iad.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Roimh bhreith ar an bpeann dom, do leigeas mé féin ar mo</span>
<lb n="226"/><span>ghlúiní ós comhair deilbhe údan na Maighdine Muire, do chruthuigh</span>
<lb n="227"/><span>dhúinn-ne chó minic sin grá agus coimrighe Bhainríoghna na bhFlaith-</span>
<lb n="228"/><span>eas orainn, agus do ghuidheas í mo lámh do threorú ionnós nach</span>
<lb n="229"/><span>scríobhfainn oiread agus aon fhocal amháin nach dtaithneóch 'léithe-</span>
<lb n="230"/><span>se.  Ar n-osgailt na Soisgéal annsin dom, do leagas mo shúile</span>
<lb n="231"/><span>ar na bréithribh seo:  "Chuaidh Íosa suas ar an gcnoc, agus do</span>
<lb n="232"/><span>ghlaoidh Sé chuige na daoine ba thoil leis féin." 1  Sin é anois duit</span>
<lb n="233"/><span>go díreach rúindiamhar mo ghairme-se, agus mo bheatha go léir,</span>
<lb n="234"/><span>agus go mór-mhór rúindiamhar na bpribhléidí do bhronn Íosa ar</span>
<lb n="235"/><span>m'anam.  Ní h-iad na daoine gur fiú iad é a ghlaodhas Sé, ach na</span>
<lb n="236"/><span>daoine is toil leis féin.  Mar adeir N. Pól:  "An t-é a bhfuil</span>
<lb n="237"/><span>truagh agam dó déanfad trócaire air, agus an t-é a ndéanfad</span>
<lb n="238"/><span>trócaire air, déanfad air í. 2  D'á bhrí sin, ní h-ó thoil an duine</span>
<lb n="239"/><span>nó ó ghluaiseacht an duine, ach is ó thrócaire Dé (a thagas an</span>
<lb n="240"/><span>toghadh)." 3</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>B'fhada mé 'á fhiafruighe dhíom féin cé'n fáth a mbéadh grá fá</span>
<lb n="243"/><span>leith ag Dia do dhaoine thar a chéile, cé'n fáth nach bhfuighbhidís uilig</span>
<lb n="244"/><span>an tómhas céadna d'Á ghrásta Uaidh.  B'iongantach liom an chaoi</span>
<lb n="245"/><span>ar bhronn Sé tíodhlaicthe éagsamhla neamhchoitianta ar pheacachaibh</span>
<lb n="246"/><span>móra mar N. Pól, N. Aibhistín, N. Máire Magdalén agus a lán</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="247"/><p><span>eile nach iad, ar chuir Sé ialach ortha, déarfá, A ghrásta do ghlacadh.</span>
<lb n="248"/><span>Agus ag léigheadh beathaí na Naomh dhom, b'iongantach liom freisin</span>
<lb n="249"/><span>an chaoi a ndearna ár dTiarna anmanna toghtha áithride do mhuirniú</span>
<lb n="250"/><span>ó lá a mbeirthe go lá a mbáis, gan constaic ar bith do choimeádfadh</span>
<lb n="251"/><span>gan eirighe suas Chuige féin iad do leigint isteach ar a gcasán,</span>
<lb n="252"/><span>agus gan leigint don pheaca éadach glan gléigeal a mbaiste do</span>
<lb n="253"/><span>thruailliú a choidhche.  Agus d'fhiafruighinn díom féin annsin cad</span>
<lb n="254"/><span>chuige a gcaithfeadh na daoine bochta fiadhaine, cuir i gcás, bás a</span>
<lb n="255"/><span>fháil 'na gcéadtaibh agus 'na míltibh gan ainm Dé do chloisteál</span>
<lb n="256"/><span>féin.</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>Do dheonuigh Íosa teagasc do thabhairt dom faoi'n rúindiamhar</span>
<lb n="259"/><span>sin.  Chuir sé ós comhair mo shúl dom leabhar na nádúra, agus</span>
<lb n="260"/><span>tuigeadh dhom go bhfuil áilneacht ag baint le gach bláth dár chruthuigh</span>
<lb n="261"/><span>Sé, agus nach ndéanann drithle an róis nó báine na lile nach ndéan-</span>
<lb n="262"/><span>aid cumhracht na salchuaiche bige gleoite dh'fhuadach uaithe, agus nach</span>
<lb n="263"/><span>lugha-de simplíocht sár-thaithneamhach an nóinín iad.  Agus</span>
<lb n="264"/><span>tuigeadh dhom, dá mb'áil leis na bláthaibh go léir bheith 'na rósaibh,</span>
<lb n="265"/><span>go gcaillfeadh an nádúir a sgiamhacht earrachúil, agus nach mbéadh</span>
<lb n="266"/><span>na machairí clúduighthe le bláithíní a thuille.</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>Is é a fhearacht sin ag garrdha beo an Tiarna, ag na hanmannaibh,</span>
<lb n="269"/><span>é.  B'é toil Dé na naoimh mhóra do chruthú agus féadtar iad-sin</span>
<lb n="270"/><span>do chur i gcomórtas leis na lilibh agus leis na rósaibh; ach do</span>
<lb n="271"/><span>chruthuigh sé freisin naoimh eile is lúgha ná iad, agus caithfidh siad</span>
<lb n="272"/><span>seo a bheith sásta le bheith 'n-a nóiníní nó 'na salchuachaibh beaga, a</span>
<lb n="273"/><span>chuirfeas áthas ar Dhia nuair a dhearcas sé anuas ortha mar a</span>
<lb n="274"/><span>bhfuilid ag á n-A chosaibh.  Dá mhéid an lúthgháir a bhíos ar na</span>
<lb n="275"/><span>bláthaibh sin ag déanamh A thoile dhóibh, is amhlaidh is fearr agus</span>
<lb n="276"/><span>is foirfe a bhíd.</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>Agus do thuigeas rud eile fós .i. an t-anam is simplí ar bith,</span>
<lb n="279"/><span>nach gcuireann i gcoinnibh grásta Dé, go dtaisbeántar grá Dé</span>
<lb n="280"/><span>ann chó maith céadna is a taisbeántar ins an anam is aoirde é.</span>
<lb n="281"/><span>Agus ár ndóigh, ó's dual don ghrá é féin a dh'ísliú, dá mbéadh na</span>
<lb n="282"/><span>hanmanna go léir cosúil le hanmannaí na nDochtúirí naofa do</span>
<lb n="283"/><span>shoillsigh an Eaglais, is é an rud a samhlóchthaoi ach nach mbéadh Dia</span>
<lb n="284"/><span>'ghÁ ísliú féin a dhóthain ag teacht anuas chuca.  Chruthuigh Sé, áfach,</span>
<lb n="285"/><span>an naoidheanán gan céill gan tuigsint nach mbíonn le cloisteál</span>
<lb n="286"/><span>uaidh ach gach aon scread lag-ghlórach; chruthuigh Sé, leis, an duine</span>
<lb n="287"/><span>bocht fiadhain nach bhfuil aige le n-a threorú ach dlí na nádúra</span>
<lb n="288"/><span>amháin; agus chun a gcroidhthe siúd iseadh is deonuightheach leis</span>
<lb n="289"/><span>É féin a dh'ísliú!</span>
<lb n="290"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="291"/><p><span>Bláthana an bháin iad-sin a gcuireann a simplíocht aoibhneas</span>
<lb n="292"/><span>ar A chroidhe; agus le hÉ féin a dh'ísliú chómh mór sin is eadh a</span>
<lb n="293"/><span>dhéanann Dia A mhórdhacht gan teora do thaisbeáint.  Fé mar a</span>
<lb n="294"/><span>thaithnigheas an ghrian gheal ar an gcéadrus mhór árd agus ar an</span>
<lb n="295"/><span>mbláithín bheag bhídeach i n-éinfheacht, sin mar a shoillsigheas an</span>
<lb n="296"/><span>Réaltann Diadha gach aon anam ar leithligh, idir bheag agus mór,</span>
<lb n="297"/><span>agus téigheann gach nídh i sochar do gach anam fá leith, amhail mar</span>
<lb n="298"/><span>atá na séasúir leagtha amach, 'san nádúir, i riocht 's go gcuir-</span>
<lb n="299"/><span>fidh siad an nóinín is lúgha féin ag eascar 'n-a ló cheart féin.</span>
<lb n="300"/><span>Ach, a mháithrín, caithfidh sé go bhfuilir 'á fhiafruighe dhíot féin</span>
<lb n="301"/><span>mar seo cá stadfad ar chor ar bith, toisg nár dhubhras aon nídh</span>
<lb n="302"/><span>go dtí seo a bhfuil aon chosúlacht aige le scéal mo bheatha; ach</span>
<lb n="303"/><span>nár órduighis dom scríobhadh liom gan cosg gan ceangal do réir</span>
<lb n="304"/><span>mar a thiocfadh na smaointe isteach im' aigne?  Agus mar sin de</span>
<lb n="305"/><span>ní h-í mo bheatha i gceart a gheobhfas tú ins an scríbhinn seo, ach mo</span>
<lb n="306"/><span>chuid smaointe i dtaobh na ngrást do bhronn Dia orm.</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>An stáid 'na bhfuilim anois cuireann sí ar mo chumas breathnú</span>
<lb n="309"/><span>uaim siar thar na bliantaibh; arae do haibigheadh m'anam i</span>
<lb n="310"/><span>suacán na bhfromhtha laistigh agus lasmuigh.  Agus anois, fearacht</span>
<lb n="311"/><span>an bhláith i ndiaidh na doinnine, árduighim mo cheann, agus chím dá</span>
<lb n="312"/><span>bhfíoradh ionnam bréithre na sailme:  "Is é an Tiarna m'aodhaire,</span>
<lb n="313"/><span>ní bheidh easbaidh orm ná anas.  Bheir sé orm luighe 'san mhínleach</span>
<lb n="314"/><span>úr; treóruigheann Sé láimh leis na h-uisgeachaibh ciuine mé.</span>
<lb n="315"/><span>Treoruigheann Sé m'anam gan í a thuirsiú…  Ach dá dtéighinn</span>
<lb n="316"/><span>síos go gleann scáile an bháis féin, ní bhéadh eagla orm roimh</span>
<lb n="317"/><span>olc ar bith, mar béir-se i n-éindtigh liom, a Thiarna." 1</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>Is fíor dhom! óir bhí Dia atruaghach dhomh-sa ariamh agus lán</span>
<lb n="320"/><span>de chineáltas, fadfhuilingeach agus ró-thrócaireach!  Agus dá</span>
<lb n="321"/><span>dheasgaibh sin tá lúthgháir chroidhe orm teacht i ngar dhuit-se, a</span>
<lb n="322"/><span>mháthair dhil, le n-A mhór-mhaitheas do-labhartha do chanadh.  Is</span>
<lb n="323"/><span>duit-se amháin atáim a' dul ag scríobhadh scéil an bhláithín do</span>
<lb n="324"/><span>stathadh le hÍosa; agus cuideóchaidh an smaoineadh sin liom</span>
<lb n="325"/><span>labhairt go saoráideach gan ceangal, gan a bheith dom' bhodhradh</span>
<lb n="326"/><span>féin mar gheall ar an stíl, ná mar gheall ar na seachráin iomadúla</span>
<lb n="327"/><span>a dhéanfad; mar tuigeann croidhe máthar a leanbh i dtóláimh, fiú</span>
<lb n="328"/><span>amháin nuair nach mbíonn ann ach a bheith ag briotaireacht.  Táim-</span>
<lb n="329"/><span>se cinnte dhe, dá bhrí sin, go dtuigfir-se mé, mar is tú do</span>
<lb n="330"/><span>mhúnluigh mo chroidhe-se agus do thoirbhir d'Íosa é.</span>
<lb n="331"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="332"/><p><span>Chítear dhom, dá mbéidir le bláithín labhairt, go n-innseóch'</span>
<lb n="333"/><span>sé go simplí a ndearna Dia ar a shon, gan a bheith ag féachaint le</span>
<lb n="334"/><span>n-A chuid tabhartas do cheilt.  Ní abróchadh sé, fé scáth na h-úmh-</span>
<lb n="335"/><span>luigheachta mar dhóigh dhe, go bhfuil sé gan sgiamhacht gan cumhracht,</span>
<lb n="336"/><span>go bhfuil a dhrithle machluighthe ón ngréin, go bhfuil a ghas briste ón</span>
<lb n="337"/><span>ngairbhshíon, dá mba é a gcontrárdha siúd ar fad do bhéarfadh sé fá</span>
<lb n="338"/><span>deara ann féin.</span></p>
<lb n="339"/>
<lb n="340"/><p><span>Agus an bláth atá ar tí a scéal dh'innseacht annseo tá áthas air</span>
<lb n="341"/><span>tabhartaisí Íosa dh'aithris ós árd agus gurbh i n-aisge do bhronn</span>
<lb n="342"/><span>Sé air gach tabhartas ariamh aca.  Is maith is eol dó nach raibh</span>
<lb n="343"/><span>ann féin nídh ar bith a d'fhéadfadh súile Íosa do tharraint chuige;</span>
<lb n="344"/><span>agus gurbh í mór-thrócaire Dé amháin do rinne gach deagh-thabhartas</span>
<lb n="345"/><span>do charnadh air.  B'é Dia do thug air borradh suas i n-ithir naofa</span>
<lb n="346"/><span>a bhí lán de chumhracht na h-óigheachta, b'É do chuir ocht gcinn de</span>
<lb n="347"/><span>lilí gléigeala ag fás annsúd roimhe.  Do chosain Sé ar shionnán</span>
<lb n="348"/><span>nimhneach an tsaoil, tré n-A mhór-ghrá, é; mar ní túisge a bhí a</span>
<lb n="349"/><span>choróinnín ag eascar ná d'árduigh Íosa leis go Sléibh Charmail é</span>
<lb n="350"/><span>le n-a athchur i ngáirdín toghtha na Maighdine Muire.</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>Ag sin duit, a mháithrín, cunntas athchumair i mbeagán briathar</span>
<lb n="353"/><span>ar a ndearna Dia ar mo shon; agus anois déanfad cur-síos</span>
<lb n="354"/><span>cruinn ar mo naoidheandacht, mar tá a fhios agam go bhfuighbhir-se</span>
<lb n="355"/><span>sásamh agus pléisiúr 'san dtuarascbháil seo cidh go mba liosta le</span>
<lb n="356"/><span>cách eile í.  Agus rud eile dhe, na seanchuimhní a chuirfeas mé síos</span>
<lb n="357"/><span>duit annseo bainid siad leat-sa freisin, toisg gurbh i n-éindtigh</span>
<lb n="358"/><span>leat-sa do chaitheas mo leanbhánacht, agus gur duine de chlainn na</span>
<lb n="359"/><span>dtuismightheóirí naofa úd mé, do thug an aire chéadna agus an</span>
<lb n="360"/><span>muirniú céadna dhúinn araon.</span></p>
<lb n="361"/>
<lb n="362"/><p><span>Ó! go gcuiridh siad a mbeannacht ar an nduine is lugha d'á</span>
<lb n="363"/><span>gclainn, agus go gcuidighidh siad léithe trócairí an Tiarna do</span>
<lb n="364"/><span>chanadh!</span></p>
<lb n="365"/>
<lb n="366"/><p><span>Scéal seo m'anma go teacht isteach 'san Charmal dom, féad-</span>
<lb n="367"/><span>aim é do roinnt 'n-a thrí chuid atá deighilte go maith ó n-a chéile:</span>
<lb n="368"/><span>'sa chéad chuid níl ach tamall gearr .i. ó dúisigheadh mo thuigsint</span>
<lb n="369"/><span>ionnam nó gur imigh ár máthair mhuirneach uainn a bhaile go flaitheas</span>
<lb n="370"/><span>Dé, 'sé sin le rádh, go rabhas i n-aois mo cheithre mblian agus ocht</span>
<lb n="371"/><span>míosa.  Ach má's achar gearr féin é sin, tá go leor sean-chuimhní</span>
<lb n="372"/><span>ag baint leis.</span></p>
<lb n="373"/>
<lb n="374"/><p><span>B'é toil Dé mo thuigsint dh'oscailt go h-an-mhoch ar fad, agus</span>
<lb n="375"/><span>imeachtaí mo naoidheandachta do ghearradh isteach chomh doimhin sin</span>
<lb n="376"/><span>im' chuimhne is go bhfuilid ós mo chomhair anois, amhail is dá mba</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="377"/><p><span>indé do thuitfidís amach.  B'amhlaidh ba mhian le h-Íosa, gan</span>
<lb n="378"/><span>aimhreas, go gcuirfinn aithne ar an máthair do-sháruighthe a bhí tugtha</span>
<lb n="379"/><span>Aige dhom, agus go mbéadh meas d'á réir agam uirthi.  Céad</span>
<lb n="380"/><span>fairíor géar!  Ba ró-ghairid gur thóg A lámh dhiadha chun siubhail</span>
<lb n="381"/><span>uaim í le n-a coróinniú ins na Flaithis.  I gcaitheamh mo shaoil go</span>
<lb n="382"/><span>léir chuir Dia grá thart-timcheall orm; agus na céad-chuimhní</span>
<lb n="383"/><span>a thig chugam anois cuimhní ar mheangaidh geala gháiridhe agus ar</span>
<lb n="384"/><span>mhuirniú chaoin chineálta is eadh iad.  Ach má chuir Sé an oiread sin</span>
<lb n="385"/><span>grádha i mo thimcheall chuir Sé grá 'san gcroidhín s'agam féin mar</span>
<lb n="386"/><span>an gcéadna, mar chruthuigh Sé 'n-a chroidhe cheanúil íogmhar é.</span>
<lb n="387"/><span>Níl innseacht sgéil ar an gcion iongantach mór a bhí agam ar mo</span>
<lb n="388"/><span>dheaide agus ar mo mhaimín, agus ó bhíos go h-an-taisbeántach,</span>
<lb n="389"/><span>chuirinn mo chion i n-iúl dóibh ar mhíle slí.  Ach cheana, na seifteana</span>
<lb n="390"/><span>do bhíodh agam chuige-sin an tráth úd bainid gáire asam anois, ag</span>
<lb n="391"/><span>cuimhneamh dhom ortha.</span></p>
<lb n="392"/>
<lb n="393"/><p><span>Thugais dom, a mháthair, isteach i mo lámhaí na litreacha do sheól</span>
<lb n="394"/><span>mo mhaimín chugat an uair sin, an fhaid a bhís i do dhalta i gClochar</span>
<lb n="395"/><span>na Cuairtigheachta ag Le Mans.  Cuimhnighim go rí-mhaith ar na</span>
<lb n="396"/><span>heachtraí a aithristear ionnta; is é is fusa dhom, áfach, giotaí</span>
<lb n="397"/><span>áithride de na litreacha fíor-thaitneamhacha sin do chur síos annseo</span>
<lb n="398"/><span>díreach mar atáid, bíodh is gur ró-mholtach orm féin atáid go</span>
<lb n="399"/><span>minic, de dheasgaibh grádha ár máthar dhom, 'd'eile.</span></p>
<lb n="400"/>
<lb n="401"/><p><span>Seo dhuit focal ó mo mhaimín ag neartú le n-a ndubhras ar ball</span>
<lb n="402"/><span>faoi'n gcaoi a gcuirinn mo ghean i n-iúl do mo thuismightheoirí:</span></p>
<lb n="403"/>
<lb n="404"/><p><span>"Tá an naoidheanán 'na toice bheag nach bhfuil a samhail le fáil.</span>
<lb n="405"/><span>Tagann sí i leith chugam dhom phógadh, agus ag guidhe an bháis dom</span>
<lb n="406"/><span>'san am chéadna!  "Ó! nach mé a bhéadh sásta dá bhfághthá bás,</span>
<lb n="407"/><span>a mhaimín bhocht!"  Ceartuightear í, agus cuireann sin árd-</span>
<lb n="408"/><span>iongantas uirthe, agus gabhann sí a leithscéal 'á rádh:  "Le</span>
<lb n="409"/><span>go rachfá chun na bhFlaitheas, sin é an fáth a mba mhaith liom go</span>
<lb n="410"/><span>bhfuighbheá bás, mar deirir féin go gcaithfidh duine bás a fháil le</span>
<lb n="411"/><span>dul annsúd."  Agus bíonn sí ag guidhe an bháis d'á hathair mar an</span>
<lb n="412"/><span>gcéadna, nuair a thagas na rachtaí grádha uirthe mar sin.</span></p>
<lb n="413"/>
<lb n="414"/><p><span>"Ní mian leis an dtoice bhig seo mé a thréigint a choidhche; bíonn</span>
<lb n="415"/><span>sí le mo chois i dtóláimh agus leanann sí go glionndarach mé, go</span>
<lb n="416"/><span>mór-mhór 'san ngáirdín.  Ach nuair nach mbím-se ann, ní h-áil</span>
<lb n="417"/><span>léithe fanacht ann ar chor ar bith, agus tosuigheann sí ag gol chomh</span>
<lb n="418"/><span>fuigheach sin go gcaithtear í do thabhairt ar ais chugam féin aríst.</span>
<lb n="419"/><span>Ar an gcuma chéadna, ní rachadh sí suas an staighre 'n-a haonar gan</span>
<lb n="420"/><span>glaodhach orm ó choiscéim go coiscéim 'á rádh:  "A mhaimín, a</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="421"/><p><span>mhaimín!"  Ní lia coiscéim ná glaodh "a mhaimín" aici!  Agus</span>
<lb n="422"/><span>má bhíonn sé de mhí-ádh orm-sa dearmad a dhéanamh oiread is aon</span>
<lb n="423"/><span>uair amháin ar "seadh, a stóirín!" do fhreagairt, fanann sí ann-</span>
<lb n="424"/><span>súd gan cor do chur dhi le dul suas nó le teacht anuas."</span></p>
<lb n="425"/>
<lb n="426"/><p><span>Bhí mo thrí bliana i ndáil le bheith slánuighthe agam, nuair do</span>
<lb n="427"/><span>scríobh sí mar a leanas:</span></p>
<lb n="428"/>
<lb n="429"/><p><span>"…D'fhiafruigh Treasa bheag dhíom an lá cheana an rachadh</span>
<lb n="430"/><span>sí chun na bhflaitheas.  "Rachaidh, a mhaoineach," arsa mise léithe,</span>
<lb n="431"/><span>"má bhíonn tú i do pháiste mhaith."—  "Á, a mhaimín," ar sise annsin,</span>
<lb n="432"/><span>"agus muna mbeinn go maith is go h-Ifreann do rachainn mar sin</span>
<lb n="433"/><span>an eadh?  Ach tá a fhios agam-féin céard a dhéanfainn d'imeoch-</span>
<lb n="434"/><span>ainn liom i d'fhochair-se, a mhaimín, i n-áit a mbeitheá-sa ins na</span>
<lb n="435"/><span>Flaithis, agus annsin dhéanfá mé d'fháisgeadh go teann teann le</span>
<lb n="436"/><span>d'ucht.  Agus cé'n chaoi a d-tiocfadh le Dia na glóire breith</span>
<lb n="437"/><span>orm annsin?"  Thuigeas ón bhféachaint a bhí 'n-a súilibh go raibh</span>
<lb n="438"/><span>sí lán-chinnte dhe nach bhféadfadh Dia, moladh go deo Leis, cur</span>
<lb n="439"/><span>chuici ná uaithi ach í a bheith foluighthe i mbaclain a máthar.</span></p>
<lb n="440"/>
<lb n="441"/><p><span>"Tá cion mór ag Máire ar a deirbhshiúirín, mar leanbh is eadh í</span>
<lb n="442"/><span>a chuireas áthas agus aoibhneas orainn uilig.  Is iongantach go deo</span>
<lb n="443"/><span>chomh soinneannda oscailteach is atá sí.  B'ait leat bheith ag</span>
<lb n="444"/><span>féachaint uirthe agus í ag ritheacht i mo dhiaidh-se le n-a faoisdin a</span>
<lb n="445"/><span>dhéanamh liom:  "A mhaimín, thugas súnc do Chéline uair amháin,</span>
<lb n="446"/><span>bhuaileas uair amháin í, ach ní dhéanfad aríst é, le congnamh Dé."</span>
<lb n="447"/><span>Ní túisge a bhíos an rud is lugha ar bith as bealach déanta aici ná</span>
<lb n="448"/><span>caithfidh 'chuile dhuine a fhios sin a bheith aige.  Indé, stróic sí stiall</span>
<lb n="449"/><span>beag d'órnáid go timpisteach, agus bhí sí chómh buartha cráidhte</span>
<lb n="450"/><span>sin d'á bhárr go mba thruagh Mhuire leat í; agus níorbh fhuláir</span>
<lb n="451"/><span>léithe a innseacht dá hathair láithreach bonn.  Ar theacht isteach dhó-</span>
<lb n="452"/><span>sin cheithre huaire a chluig 'na dhiaidh sin, ní raibh aoinne ag cuimh-</span>
<lb n="453"/><span>neamh ar an dtimpist a thuille; ach siúd léithe ins an rith chuig</span>
<lb n="454"/><span>Máire chun a rádh léithe:  "Abair le mo dheaide láithreach gur</span>
<lb n="455"/><span>stróiceas an órnáid."  D'fhan sí 'na seasamh annsúd, mar a</span>
<lb n="456"/><span>bhéadh cuirptheach ag fuireach le n-a dhaorbhreith; ach is é an chaoi a</span>
<lb n="457"/><span>bhfuil tuairm aici 'na cloigeann bheag istigh gurab usaide a maith-</span>
<lb n="458"/><span>fear dhi, má dhéanann sí í féin do dhaoradh."</span></p>
<lb n="459"/>
<lb n="460"/><p><span>Agus ó thárla go gcastar ainm ár n-athar ionmhuine orm ann-</span>
<lb n="461"/><span>seo, bheir sin sean-chuimhní aoibhne áithride i mo cheann.  Nuair do</span>
<lb n="462"/><span>fhilleadh sé isteach, do rithinn-se amach 'n-a airicis i gcomhnuí</span>
<lb n="463"/><span>'gcomhnuí, agus bhuailinn fúm ar leathbhútais leis; agus annsin</span>
<lb n="464"/><span>bheireadh sé leis ar an ndóigh sin mé thríd an teach nó ins an</span>
<lb n="465"/></p>
</div>
<pb n="6a"/>
<div><lb n="466"/><p><span>Treasa bheag agus a Máthair.</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="467"/><p><span>ngáirdín.  Deireadh mo mhaimín leis agus í ag gáiridhe go</span>
<lb n="468"/><span>ndeineadh sé mo thoil-se i ngach aon rud:  "Cad dob' áil leat ag</span>
<lb n="469"/><span>cainnt," adeireadh seisean 'á freagradh, "Nach í an Rioghan í!"</span>
<lb n="470"/><span>Annsin do ghlacadh sé chuige 'n-a bhaclain mé, do thógadh sé suas go</span>
<lb n="471"/><span>hárd mé, do chuireadh sé i mo shuidhe ar a ghualainn mé, agus do</span>
<lb n="472"/><span>phógadh agus do mhuirnigheadh mé ar gach aon tsaghas cuma.</span></p>
<lb n="473"/>
<lb n="474"/><p><span>Ach cheana ní fhéadaim a rádh gur mhill sé mé.  Is maith is cuimh-</span>
<lb n="475"/><span>neach liom lá dá rabhas dom' luasgadh féin ar mo mhian anonn is</span>
<lb n="476"/><span>anall ar an luasgán, nuair do chuaidh m'athair thar brághaid agus</span>
<lb n="477"/><span>ghlaoidh sé orm: "gabh i leith, a rioghan bheag, agus tabhair dhom</span>
<lb n="478"/><span>póg!"  Ach níorbh áil liom féin corruighe, agus cidh gur neamh-</span>
<lb n="479"/><span>ghnáthach liom a leithéid a dhéanamh, d'fhanas annsin agus do fhreag-</span>
<lb n="480"/><span>ras go teanntásach:  "Gabh féin i leith chugam-sa, a dheaide!"  Ní</span>
<lb n="481"/><span>thug sé aon áird orm, áfach, agus b'aige a bhí an ceart.  Bhí</span>
<lb n="482"/><span>Máire láithreach.  "Shoraidh uait, a ruidín mhí-mhúinte," ar sise</span>
<lb n="483"/><span>liom, "mura sunnda an mhaise dhuit é a leithéid sin de fhreagra</span>
<lb n="484"/><span>do thabhairt ar d'athair!"  Níor bheag sin; siúd liom amach as</span>
<lb n="485"/><span>mo luasgán mí-adhmharach láithreach bonn, mar bhí an ceacht tar héis</span>
<lb n="486"/><span>dul i gcion ionnam go croidhe!  Baineadh mac-alla as cheithre</span>
<lb n="487"/><span>fallaí an tighe leis na gártha chaointe agus chroidhe-bhrú do chuireas</span>
<lb n="488"/><span>asam.  Do lasgas liom de sciotán suas an staighre, agus ní</span>
<lb n="489"/><span>baol gur ghlaodhas "a mhaimín" ó choiscéim go coiscéim do'n chor</span>
<lb n="490"/><span>seo; b'é b'fhada liom go bhfághainn mo dheaide, agus go ndéan-</span>
<lb n="491"/><span>ainn réidhteach leis — rud do rinneadh gan pioc moille.</span></p>
<lb n="492"/>
<lb n="493"/><p><span>Ní fhéadainn a bheith sásta i m'intinn dá gceapainn go rabhas</span>
<lb n="494"/><span>tar héis buairt do chur ar mo thuismightheoirí ionmhuine; agus</span>
<lb n="495"/><span>níorbh fhuláir liom mo mhí-ghníomhartha d'amhdachtáil láithreach, amhail</span>
<lb n="496"/><span>mar a chruthóchas an t-eachtra beag seo mo naoidheaneachta atá</span>
<lb n="497"/><span>innsighthe ag mo mháthair féin:</span></p>
<lb n="498"/>
<lb n="499"/><p><span>"Maidin amháin, ba mhian liom Treasa bheag do phógadh roimh</span>
<lb n="500"/><span>theacht anuas dom; ach ó bhí a chosamhlacht uirthe go raibh sí 'n-a sámh-</span>
<lb n="501"/><span>chodladh, bhí drugall orm í do dhúiseacht, nó go ndubhairt Máire</span>
<lb n="502"/><span>liom:  "A mhaimín," ar sise, "ní'l sí 'n-a codladh ar chor ar bith,</span>
<lb n="503"/><span>ag leigint uirthe atá sí, táim lán-chinnte dhe."  Leis sin, chromas</span>
<lb n="504"/><span>féin síos ós a cionn le n-a pógadh, ach ní túisge do chromas ná</span>
<lb n="505"/><span>d'fholuigh sise í fém faoi n-a pluid agus adubhairt liom mar a</span>
<lb n="506"/><span>déarfadh siota:  "Ní h-áil liom go bhfeicfí mé."  Bhíos mí-</span>
<lb n="507"/><span>shásta go maith go deimhin, agus thugas sin le tuigsint di freisin.</span>
<lb n="508"/><span>Dhá nóiméid 'n-a dhiaidh sin chualas ag gol í, agus d'fhéadfá a rádh</span>
<lb n="509"/><span>gurbh orm-sa a bhí an t-iongantas nuair do chonnaiceas le mo thaobh</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="510"/><p><span>gan aon achar í!  B'amhlaidh a bhí sí tar héis eirghe aniar as a</span>
<lb n="511"/><span>leabthain bhig gan cabhair gan congnamh, agus teacht anuas an</span>
<lb n="512"/><span>staighre agus í cos-nochttha, agus gach aon tuisle d'á bhaint aisti</span>
<lb n="513"/><span>ag a léine-oidhche a bhí ní b'fhuide ná í féin.  Bhí na frasa deor le</span>
<lb n="514"/><span>n-a gruadhnaibh beaga.  "A mhaimín," ar sise liom agus í gh'á</span>
<lb n="515"/><span>caitheamh féin ag mo ghlúinibh, "A Mhaimín, bhíos mí-mhúinte, maith</span>
<lb n="516"/><span>dhom é!"  Agus ár ndóigh, ba ró-ghairid an mhoill orm féin an</span>
<lb n="517"/><span>maithteanas do thabhairt di.  Do ghlacas mo stóirín chugam i</span>
<lb n="518"/><span>m'ucht, do theannas le mo chroidhe í, agus do mhúchas le pógaibh í."</span>
<lb n="519"/><span>Cuimhnighim freisin ar an gcion an-mhór a bhí agam an uair sin</span>
<lb n="520"/><span>féin ar mo cháirdeas-Chríost ionmhuin, 1 a bhí díreach tar héis a cuid</span>
<lb n="521"/><span>foghluma do chríochnú annsin i gClochar na Cuartigheachta.  Bíodh</span>
<lb n="522"/><span>nach gceaptaí orm é, bhínn ag tabhairt sunndais d'á n-abruightí</span>
<lb n="523"/><span>agus d'á ndeintí mór-dtimcheall orm, agus feictear dhom go</span>
<lb n="524"/><span>raibh an bharamhail chéadna agam de rudaí an tráth úd is atá anois.</span>
<lb n="525"/><span>D'éistinn go haireach leis na neithe do bhíodh aici á mhúineadh do</span>
<lb n="526"/><span>Chéline; agus d'fhonn cead a fháil dul isteach 'n-a seomra le linn</span>
<lb n="527"/><span>na gceacht, bhínn go h-an-mhaith agus ghnínn gach a n-abruigheadh sí</span>
<lb n="528"/><span>liom.  Dá dheasgaibh sin bheireadh sí go leor leor féiríní dhom</span>
<lb n="529"/><span>agus bíodh nárbh fhiú puinn ionnta féin iad, chuiridís ríméad an</span>
<lb n="530"/><span>domhain orm.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>Féadaim a rádh go raibh an-bhród agam as mo bheirt deirbhshiúr</span>
<lb n="533"/><span>mhór!  Ach ó b'fhada liom i gcéin uaim Pauline, b'uirthe siúd a</span>
<lb n="534"/><span>bhínn ag smaoineadh ó mhaidin go faoithin.  Ní raibh ann ach go raibh</span>
<lb n="535"/><span>m'urlabhra ag teacht chugam, nuair d'fhiafruigheadh mo mhaimín</span>
<lb n="536"/><span>díom:  "Céard air a bhfuilir a' smaoineadh?" agus ní bhíodh de</span>
<lb n="537"/><span>fhreagra agam-sa a choidhche ach:  "Tá, a mhaimín, ar Phauline."</span>
<lb n="538"/><span>Uaireanta, chloisinn iad 'á rádh go mbéadh Pauline 'n-a mnaoi-</span>
<lb n="539"/><span>rialta; agus annsin, cidh nár mhó ná go maith do thuigeas cé'n</span>
<lb n="540"/><span>bhrí a bhí leis, do smaointighinn i m'aigne féin:  "Agus mise</span>
<lb n="541"/><span>freisin, béad i mo mhnaoi-rialta."  Sin ceann de na céad-</span>
<lb n="542"/><span>chuimhní atá agam; agus ó shoin i leith ní tháinic aon athrú ar mo</span>
<lb n="543"/><span>rún.  Ar an gcuma sin b'é d'eisiompláir-se do tharraing chun</span>
<lb n="544"/><span>Céile na nÓgh mé, ó bhí dhá bhliain d'aois féin agam.  Ó, a mháthair</span>
<lb n="545"/><span>mhilis, nach iomdha sin machtnamh agus seanchuimhne aoibhinn ba mhian</span>
<lb n="546"/><span>liom a dh'aithris duit annseo, i dtaobh neithe a bhaineas linn-ne</span>
<lb n="547"/><span>beirt amháin!  Ach bhéarfadh sin ró-fhada ó bhaile mé…</span></p>
<lb n="548"/>
<lb n="549"/><p><span>Bhí grá agus gean mór i mo chroidhe agam ar mo dheirbhshiúr ion-</span></p>
<lb n="550"/>
<lb n="551"/><p><span>1 Máire, an duine ba shine de'n chlainn.</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="552"/><p><span>mhuin Leonie, leis, agus ní raibh agam ach malairt.  Um thránóna,</span>
<lb n="553"/><span>iar bhfilleadh a bhaile ó n-a cuid ceacht di, d'fhanadh sí istigh le</span>
<lb n="554"/><span>haire a thabhairt domh-sa, an fhaid a bhíodh an teaghlach go léir amuigh</span>
<lb n="555"/><span>ag spaisteoireacht.  Samhluightear dhom go gcloisim fós fhéin na</span>
<lb n="556"/><span>crónáin thaitneamhacha do bhíodh dhá ngabháil aici go binn bog-</span>
<lb n="557"/><span>ghlórach le mé a chur i mo chodladh.  Tá cuimhne an-mhaith agam</span>
<lb n="558"/><span>ar a Céad-Chomaoin.  Is cuimhneach liom freisin an gearrchaile</span>
<lb n="559"/><span>bhocht, a compánach, dá dtug ár máthair mhuirneach culaith nua</span>
<lb n="560"/><span>éadaigh, do réir an ghnáis áilne a bhí ar n-a chleachtadh ag na clanna</span>
<lb n="561"/><span>deisiúla i n-Alencon.  Níor scar an tochrán sin le Leonie ar</span>
<lb n="562"/><span>feadh nóiméid amháin i gcaitheamh an lae shona údan, agus um</span>
<lb n="563"/><span>thránóna ag an árd-dinnéar, cuireadh 'n-a suidhe ag ceann-cláir í.</span>
<lb n="564"/><span>Mo bhrón!  Bhíos féin ró-bheag le fanacht i mo shuidhe i gcóir na</span>
<lb n="565"/><span>féile cráibhthighe sin; ach, mar sin féin, ní rabhas gan mír bheag</span>
<lb n="566"/><span>éigin di a fháil — a bhuidheachas sin le m'athair lághach cineálta, mar</span>
<lb n="567"/><span>tháinic sé féin, nuair a bhí na sóghmhlaistí d'á gcur thart, agus</span>
<lb n="568"/><span>píosa deas leis d'á ríoghan bhig.</span></p>
<lb n="569"/>
<lb n="570"/><p><span>Agus anois tá orm labhairt ar chaoimhtheach bheag mo leanbhánachta</span>
<lb n="571"/><span>.i. Céline.  Na seanchuimhní a bhaineas léithe-se táid chómh hioma-</span>
<lb n="572"/><span>dúil sin nach bhfuil a fhios agam cé'cu aca is ceart dom a thoghadh.</span>
<lb n="573"/><span>Thuigeamar beirt a chéile ar fheabhas, ach bhíos féin ní ba bheodhúla</span>
<lb n="574"/><span>go mór ná ise, agus ba lugha go mór an soinneandas a bhí ionnam</span>
<lb n="575"/><span>ná mar a bhí innte-se.  Seo litir a chruthóchas dhuit, a mháthair dhil,</span>
<lb n="576"/><span>chómh mánla mín is a bhí Céilne agus chómh h-olc is a bhíos féin.</span>
<lb n="577"/><span>Bhíos i ndáil le trí bliana d'aois an uair sin agus bhí Céline sé</span>
<lb n="578"/><span>bliana go leith d'aois.</span></p>
<lb n="579"/>
<lb n="580"/><p><span>"Tá Céline bheag s'agam-sa tugtha ar fad don t-subháilceas,</span>
<lb n="581"/><span>ach maidir leis an toice bhig, is doiligh a rádh céard a dhéanfas sí</span>
<lb n="582"/><span>amach annseo, tá sí chómh beag bídeach éidtreórach sin go fóill!</span>
<lb n="583"/><span>Páiste an-ghasta is eadh í, ach níl sí baol ar chomh mín le n-a deirbh-</span>
<lb n="584"/><span>shiúr, agus go mór-mhór tá sí ceanndána thar na beartaibh.  Nuair</span>
<lb n="585"/><span>atá "ní headh" ráidhte aici, ní'l 'san mbith bán an rud a chuirfeadh</span>
<lb n="586"/><span>ialach uirthe géilleadh; d'fhéadfaí í do chur síos 'san t-soilléar</span>
<lb n="587"/><span>agus í a fhágáil ann an lá ar fad, agus ní bhainfeadh sin féin</span>
<lb n="588"/><span>"'seadh" aisti.  Ba thúisge léithi codladh annsúd thíos!"</span></p>
<lb n="589"/>
<lb n="590"/><p><span>Bhí locht eile fós ionnam, nach labhruigheann mo mhaimín air i</span>
<lb n="591"/><span>n-a cuid litreach ar chor ar bith, agus b'é locht é ná féin-ghrá an-</span>
<lb n="592"/><span>mhór.  Ní beag liom an dá eachtra seo thíos mar shomplaí de'n</span>
<lb n="593"/><span>féin-ghrá sin:</span></p>
<lb n="594"/>
<lb n="595"/><p><span>Lá n-aon, is cosamhail gur theastuigh ó mo mháthair a fheiceál chómh</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="596"/><p><span>leitheadach postamhail is a bhíos féin, mar dubhairt sí liom, agus í</span>
<lb n="597"/><span>ag meangadh gáiridhe:  "A Threasa bheag, má phógann tú an</span>
<lb n="598"/><span>talamh, bhéarfaidh mé pinginn duit."  Pinginn! ba shaidhbhreas</span>
<lb n="599"/><span>liom é.  Agus níor chall dom m'aoirde do chromadh síos puinn an</span>
<lb n="600"/><span>uair sin le n-a ghnóthú, arae bhíos chómh beag bídeach sin nach raibh ach</span>
<lb n="601"/><span>achar an-ghearr idir mé agus an talamh.  Agus i n-aimhdheoin sin</span>
<lb n="602"/><span>is uilig d'éirigh an díomas ionnam istigh, agus do dhírigheas mé</span>
<lb n="603"/><span>féin chómh díreach le slat, agus adubhras le mo mhaimín:  "Ó!</span>
<lb n="604"/><span>ní phógfad, a mháithrín, b'fhearr liom déanamh d'uireasbhaidh na</span>
<lb n="605"/><span>pinginne."</span></p>
<lb n="606"/>
<lb n="607"/><p><span>Uair eile, bhíomar le dul amach fán dtuaith ar cuairt ag cáirde</span>
<lb n="608"/><span>linn, agus dúbhairt mo mhaimín le Máire an chulaith ba dheise dá</span>
<lb n="609"/><span>raibh agam do chur umam, ach gan na rightheacha do bheith nochttha</span>
<lb n="610"/><span>agam.  Focal níor labhruigheas féin, agus leigeas orm nach raibh</span>
<lb n="611"/><span>aon rogha agam, rud nach ceart a bheith ag páistibh ag an aois</span>
<lb n="612"/><span>sin, ach bhíos 'á rádh liom féin i m'aigne ar feadh an achair:</span>
<lb n="613"/><span>"Agus mar sin féin, nach mbéinn i bhfad ní ba ghalánta le mo</span>
<lb n="614"/><span>chuid rightheacha gleoite nochttha!"</span></p>
<lb n="615"/>
<lb n="616"/><p><span>Ó bhí meón den tsaghas sin ionnam, táim lánchinnte dhe, dá mba</span>
<lb n="617"/><span>dhrochthuismightheoirí a bhéadh agam le mé a thógáilt, go rachainn i</span>
<lb n="618"/><span>n-olcas go tiugh, agus go mbadh é mo chailleadh go síorruí féin a</span>
<lb n="619"/><span>dhéanfainn, béidir.  Ach bhí Íosa ag cumhdach A leannáin bhig, agus</span>
<lb n="620"/><span>chuir Sé a cuid lochtaí go léir i dtairbhe dhi, mar nuair do brúghadh</span>
<lb n="621"/><span>faoi chois go moch iad, b' amhlaidh do chuidigheadar léithe le dul ar</span>
<lb n="622"/><span>aghaidh ar shlí na foirfeachta.  Agus go deimhin, ó bhí féin-grá agus</span>
<lb n="623"/><span>grá don mhaith ionnam i n-éinfeacht, ba leor a rádh liom aon uair</span>
<lb n="624"/><span>amháin:  "Ní ceart seo nó siúd a dhéanamh," agus níor bhaol go</span>
<lb n="625"/><span>mbéadh fonn ar bith orm a dhéanamh aríst a thuille.  Tá áthas orm a</span>
<lb n="626"/><span>fheiceál i litreacha mo mhaimín ionmhuine gur mhó an sólás do</span>
<lb n="627"/><span>chuirinn uirthe do réir mar a bhíos ag dul i n-aois.  Ní raibh ach an</span>
<lb n="628"/><span>deagh-shompla faoi mo shúile agam ariamh, agus bhí sé ag luighe</span>
<lb n="629"/><span>le nádúir go mbéadh fonn orm é a leanúint.  Seo mar do scríobh</span>
<lb n="630"/><span>sí 'san mbliain 1876:</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>"Dá mb' í Treasa féin í, is mian léithe siúd bheith ag féachaint</span>
<lb n="633"/><span>le h-íodhbairtí a dhéanamh chomh maith le duine.  Tá Máire tar héis</span>
<lb n="634"/><span>paidríní a thabhairt dá driféaracha beaga do rinneadh i n-aon</span>
<lb n="635"/><span>úim amháin le go bhféadfaidh siad a gcuid gníomhartha subháilicis</span>
<lb n="636"/><span>do chóimhreamh.  Déanaid comhairlí fíor-spioradálta i gcuideacht,</span>
<lb n="637"/><span>a chéile, agus is rí-ghreannmhar na comhairlí iad, go deimhin.  An</span>
<lb n="638"/><span>lá cheana d'fhiafruigh Céline:  "Cionnus is féidir go bhfuil Dia</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="639"/><p><span>mór na glóire i n-abhlainn chomh beag bídeach sin?"  Agus do</span>
<lb n="640"/><span>fhreagair Treasa í:  "Ach ní mór an iongnadh é mar sin féin, ó's</span>
<lb n="641"/><span>rud é go bhfuil Dia uile-chomhachtach!  Agus cad is ciall le hÉ</span>
<lb n="642"/><span>a bheith uile-chomhachtach?  — sin mar adéarfá go bhfuil ar A chumas a</span>
<lb n="643"/><span>rogha rud' a dhéanamh!""</span></p>
<lb n="644"/>
<lb n="645"/><p><span>"Ach is é an rud is fearr ar bith Treasa a fheiceál ag cur a</span>
<lb n="646"/><span>láimhe 'na póca bheag céad uair 'sa ló le cloichín d'á paidrín do</span>
<lb n="647"/><span>tharraint anuas gach aon uair a mbíonn sí tar héis íodhbairt a</span>
<lb n="648"/><span>dhéanamh.</span></p>
<lb n="649"/>
<lb n="650"/><p><span>"An bheirt leanbh seo níl scarúint le déanamh ortha, agus is</span>
<lb n="651"/><span>leor mar chaitheamh-aimsire d'á chéile iad.  Thug an bhuime coileach</span>
<lb n="652"/><span>beag agus cearc bheag do Threasa, agus ar an bpoinnte, thug an</span>
<lb n="653"/><span>leanbh an coileach d'á deirbhshiúr.  Gach lá, tar héis an dinnéir,</span>
<lb n="654"/><span>téigheann sise fá choinne a coiligh, agus beireann sí air féin agus</span>
<lb n="655"/><span>ar an gcirc d'aon iarracht amháin; agus siúd leob araon suas</span>
<lb n="656"/><span>chun na teineadh annsin go mbuailid fútha ar an dteinteán ag</span>
<lb n="657"/><span>súgradh dóibh féin ar feadh i bhfad.</span></p>
<lb n="658"/>
<lb n="659"/><p><span>"Maidin amháin, thóg Treasa 'n-a ceann eirghe aniar as a leab-</span>
<lb n="660"/><span>thain bhig féin le dul isteach i n-aon leabthain le Céline.  Bhí an</span>
<lb n="661"/><span>bhanóglach 'á tóruigheacht le n-a cuid éadaigh do chur uirthe, agus</span>
<lb n="662"/><span>nuair a fuair sí amharc uirthe fá dheire thiar, dubhairt an leanbh</span>
<lb n="663"/><span>léithe, agus í ag barrógú a deirbhshiúra 'san am chéadna, agus 'á</span>
<lb n="664"/><span>fáisgeadh go teann teann le n-a hucht:  "Leig dhom fhéin, a Louise</span>
<lb n="665"/><span>a chuid, nach bhfeiceann tú féin gurab é dálta na gceaircín mbán</span>
<lb n="666"/><span>againn é, nach dtig linn scaradh le n-a chéile!"</span></p>
<lb n="667"/>
<lb n="668"/><p><span>Is fíor go deo nach bhféadainn a bheith sásta i n-éaghmais Céline</span>
<lb n="669"/><span>B'fhearr liom éirghe ón mbord gan mo dessert go léir a bheith ithte</span>
<lb n="670"/><span>agam, ná gan ise do leanacht ar an bpoinnte a n-éirigheadh sí.</span>
<lb n="671"/><span>D'iompuighinn thart annsin i gcathaoir mhóir na leanbh, agus níorbh</span>
<lb n="672"/><span>fhuláir liom teacht anuas go beo, agus d'imthighimís linn ag</span>
<lb n="673"/><span>déanamh siamsa buil a chéile.</span></p>
<lb n="674"/>
<lb n="675"/><p><span>Dia Domhnaigh d'fhanadh maimín 'san mbaile le haire a thabhairt</span>
<lb n="676"/><span>domh-sa, ó bhíos ró-bheag le dul go teach a' phobail.  Ar na hocáidí</span>
<lb n="677"/><span>sin bhínn go ciúin deagh-iomcharach agus mé ag dul thart ar mo</span>
<lb n="678"/><span>bhairricíní.  Ach ní túisge do chloisinn an doras d'á oscailt, ná</span>
<lb n="679"/><span>siúd ag pléasgadh le háthas mé, agus do lasgainn liom i n-airicis</span>
<lb n="680"/><span>mo dheirbhshiúirín ionmhuine, agus deirinn léithe:  "Ó, a Chéline, a</span>
<lb n="681"/><span>rún, tabhair dhom an t-arán beannuithe go beo!"  Lá n-aon, thárla</span>
<lb n="682"/><span>nach raibh aon arán aice ar chor ar bith!… céard a déanfaí!</span>
<lb n="683"/><span>Níorbh fhéidir liom-sa déanamh d'á uireasbhaidh; mar bheirinn</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="684"/><p><span>m'aifreann ar an bhféasta sin.  Smaointigheas ar sheift bhreá:</span>
<lb n="685"/><span>"Níl aon arán beannuithe indiu leat, mar sin déan é!"  Leis</span>
<lb n="686"/><span>sin d'oscail sí an chomhra, thóg amach an t-arán, ghearr ruainne dhe,</span>
<lb n="687"/><span>agus adubhairt Ave Maria ós a chionn de ghlór mall solmánta;</span>
<lb n="688"/><span>annsin do sheachaid sí domh-sa go glionndarach caithréimeach é.</span>
<lb n="689"/><span>Do ghearras féin comhartha na Croise orm, agus d'itheas an</span>
<lb n="690"/><span>t-arán go cráibhtheach beannachtach, agus fuaireas blas ceart</span>
<lb n="691"/><span>an aráin bheannuithe air go díreach.</span></p>
<lb n="692"/>
<lb n="693"/><p><span>Lá n-aon, is dóigh gurbh é an chaoi ar bhraith Léonie go raibh sí ró-</span>
<lb n="694"/><span>mhór le bábógaí dh'imirt a thuille, mar tháinic sí mar a raibh an</span>
<lb n="695"/><span>bheirt againn-ne, agus cliabhán léithe lán d'éadaigh agus de</span>
<lb n="696"/><span>phíosaí beaga gleoite de stuif agus de mhion-rudaí eile den</span>
<lb n="697"/><span>tsaghas sin, agus a bábóg féin 'n-a luighe ortha, agus adubhairt sí</span>
<lb n="698"/><span>linn:  "Seo, a dheirbhshiúiríní," ar sise, "Toghaidh!"  D'fhéach</span>
<lb n="699"/><span>Céline ar an gcliabhán agus do ghlac sí liathróidín olna.  Mhacht-</span>
<lb n="700"/><span>nuigheas féin ar feadh nóiméid, agus annsin shíneas amach mo</span>
<lb n="701"/><span>lámh 'á rádh:  "Toghaim-se an t-iomlán," agus d'árduigheas liom</span>
<lb n="702"/><span>chuile rud, idir chliabhán agus bábóg gan oiread agus "i gcead</span>
<lb n="703"/><span>duit-se" a rádh.</span></p>
<lb n="704"/>
<lb n="705"/><p><span>I n-eachtra sin mo naoidheandachta tá mar a bhéadh bun-rún mo</span>
<lb n="706"/><span>bheatha go léir.  Ní ba dheireannaí, nuair a chonnaiceas slí na</span>
<lb n="707"/><span>foirfeachta róm amach, thuigeas go gcaithfeadh duine, le bheith 'n-a</span>
<lb n="708"/><span>naomh, go gcaithfeadh sé mórán d'fhuilingt, an rud is fearr agus</span>
<lb n="709"/><span>is foirfe do thóruigheacht i dtóláimh, agus é fhéin do dhearmadadh.</span>
<lb n="710"/><span>Thuigeas go bhfuil a lán céimeann 'san naofacht, go bhfuil saor-thoil</span>
<lb n="711"/><span>ag gach aon anam le freagairt do na cuiridh a bheir Dia dhóibh, leis</span>
<lb n="712"/><span>an mbeagán nó an mórán a dhéanamh le grá Dhó; i bhfocal amháin le</span>
<lb n="713"/><span>toghadh dhóibh féin as na h-íodhbairtí a iarrann Sé ortha.  Annsin,</span>
<lb n="714"/><span>dubhras aríst, fé mar adubhras i laethibh mo naoidheandachta:</span>
<lb n="715"/><span>"A Dhia dhil, toghaim féin an t-iomlán!  Ní leor liom bheith i mo</span>
<lb n="716"/><span>leath-naomh; ní chuireann sé scáth ná eagla orm fuilinnt ar Do</span>
<lb n="717"/><span>shon-sa.  Níl ach an t-aon nídh amháin is eagal liom .i. mo thoil</span>
<lb n="718"/><span>do chongbháilt agam féin — tóg-sa uaim í, a Dhia, arae toghaim gach</span>
<lb n="719"/><span>aon nídh is toil Leat-sa!"</span></p>
<lb n="720"/>
<lb n="721"/><p><span>Ach táim ar fuaidreamh, a mháthair mhilis, mar ní ceart dom cur</span>
<lb n="722"/><span>síos duit go fóill ar m'óige; is ar an naoidheanán agus í i</span>
<lb n="723"/><span>n-aois a trí nó a ceathair de bhliantaibh atáim ag labhairt i</span>
<lb n="724"/><span>gcomhnuí.</span></p>
<lb n="725"/>
<lb n="726"/><p><span>Is cuimhneach liom brionglóid a bhí agam an tráth úd, agus</span>
<lb n="727"/><span>buaileadh isteach go doimhin i mo chuimhne í:</span>
<lb n="728"/></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="729"/><p><span>Do taibhrigheadh domh go rabhas ag dul a' spaisteoireacht i</span>
<lb n="730"/><span>m'aonar 'san ngáirdín, nuair do chonnaiceas go tobann dhá</span>
<lb n="731"/><span>dhiabhailín ghránda i n-aice an ghrianáin, agus iad ag damhsadh go</span>
<lb n="732"/><span>lúthmhar troigh-éasgaidh ar bhairille aoil, i n-aimhdheoin na slabhraí</span>
<lb n="733"/><span>dtrom iarainn a bhí ar a gcuid cos aca.  Thugadar aon fhéachaint</span>
<lb n="734"/><span>amháin orm-sa i dtosach le n-a súile lasánta spréacharnacha, agus</span>
<lb n="735"/><span>annsin, fé mar a ghabhfadh uamhan iad, chonnaiceas iad 'ghá gcaitheamh</span>
<lb n="736"/><span>féin síos i bhfaiteadh na súl go tóin na bairille, agus ag teacht</span>
<lb n="737"/><span>amach aiste ní fheadar cé'n bealach agus ag greadadh leo le dul</span>
<lb n="738"/><span>i bhfolach fé dheire thiar 'san tseomra-nígheacháin a bhí comhthrom leis</span>
<lb n="739"/><span>an ngáirdín.  Ar a fheiceál dom féin go rabhadar chomh sceinneid-</span>
<lb n="740"/><span>each faiteach sin, tháinic fonn orm a fháil amach céard a bhí fútha a</span>
<lb n="741"/><span>dhéanamh.  Chuireas dhíom mo chéad-scannradh, agus dhruideas</span>
<lb n="742"/><span>anonn leis an bhfuinneóig…  Bhí na diabhailíní bochta annsúd</span>
<lb n="743"/><span>agus iad ag ritheacht ar na bordaibh, agus gan a fhios acubh cé'n</span>
<lb n="744"/><span>chaoi a dtiocfadh leob éalódh as m'amharc-sa.  Dhruididís i leith</span>
<lb n="745"/><span>ó am go h-am, agus dhearcaidís amach go h-imnidheach mí-shuaimhneach</span>
<lb n="746"/><span>thríd na plánaí; agus annsin, nuair a chídís go rabhas féin</span>
<lb n="747"/><span>ann i gcomhnuí, siúd leob aríst ag rith, amhail is dá mbéidís</span>
<lb n="748"/><span>ar mire.</span></p>
<lb n="749"/>
<lb n="750"/><p><span>Gan aimhreas, níl aon ní neamhchoitianta ag baint leis an</span>
<lb n="751"/><span>mbrionglóid sin.  Ach creidim féin gur bhain Dia feidhm aiste</span>
<lb n="752"/><span>le n-a chruthú dhom nach call don anam atá ar stáid na ngrást</span>
<lb n="753"/><span>eagla ar bith a bheith air roimh na deamhain, mar nach bhfuil ionnta</span>
<lb n="754"/><span>ach meathtacháin mhíolaochdha a bhféadfadh féachaint leinbh féin an</span>
<lb n="755"/><span>ruaig do chur ortha.</span></p>
<lb n="756"/>
<lb n="757"/><p><span>Ó! a mháthair mhuirneach, nach sonasach séanmhar a bhíos an tráth</span>
<lb n="758"/><span>úd!  Níorbh é amháin go rabhas ag cromadh ar aoibhneas a fháil 'san</span>
<lb n="759"/><span>mbeatha, ach bhí tóir agam ar na subháilcí, leis.  Bhí an meón</span>
<lb n="760"/><span>céadna ionnam, dar liom, is atá indiu, mar bhí smácht an-mhór</span>
<lb n="761"/><span>agam orm féin i ngach a ndéanainn an uair sin féin.  Bhí curtha</span>
<lb n="762"/><span>róm agam gan casaoid a dhéanamh a choidhche, nuair do tógfaí uaim</span>
<lb n="763"/><span>na rudaí do bhain liom; agus b'fhearr liom bheith i mo thost, nuair</span>
<lb n="764"/><span>do daortaí 'san éagcóir mé, ná mo leith-scéal do ghabháil.  Ní</span>
<lb n="765"/><span>raibh aon luach-saothair agam d'á bhárr sin, áfach mar ghnínn go</span>
<lb n="766"/><span>nádúrthach é.</span></p>
<lb n="767"/>
<lb n="768"/><p><span>Á! nach go ró-luath a d'imigh blianta aoibhneacha gréineacha údan</span>
<lb n="769"/><span>mo naoidheandachta, agus nach milis bog an lorg atá fágtha aca i</span>
<lb n="770"/><span>lár mo chroidhe!  Is aoibhinn liom bheith ag cuimhneamh ar na laeth-</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="771"/><p><span>eannta a dtugadh deaide go dtí an pavillon 1 sinn, agus go mór-</span>
<lb n="772"/><span>mhór, ar na siubhlóidí Domhnaigh 'na dtionnlacadh ár máthair ion-</span>
<lb n="773"/><span>mhuin sinn i gcomhnuí.  Mothuighim fós fhéin na smaointe doimhne</span>
<lb n="774"/><span>fileata do músgluightí i mo chroidhe ag dearcadh dhom ar na gort-</span>
<lb n="775"/><span>aibh arbhair órnuighthe leis an chailleach dhearg agus le goirmíní</span>
<lb n="776"/><span>agus le nóiníní.  Ba bhreá liom, an uair sin féin, na cian-radhairc,</span>
<lb n="777"/><span>an spás, na croinnte móra; i bhfocal amháin, chuireadh an nádúir</span>
<lb n="778"/><span>áluinn uilig aoibhneas ar mo chroidhe agus thógadh sí suas m'anam</span>
<lb n="779"/><span>chun na bhflaitheas.</span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>Ba mhinic do bhuaileadh bochtáin umainn le linn na siubhlóidí</span>
<lb n="782"/><span>fada sin, agus b'í Treasa bheag do cuirtí ag tabhairt na déirce</span>
<lb n="783"/><span>dhóibh i dtóláimh — rud do chuireadh árd-áthas uirthe-se.  Ba mhinic,</span>
<lb n="784"/><span>leis, go mba bhuan le n-ár n-athair ionmhuin an bóthar d'á ríoghain</span>
<lb n="785"/><span>bhig, agus go dtabharfadh sé ar ais chun a' tighe í, cidh nár thaithn</span>
<lb n="786"/><span>sin léithe-se 'chor ar bith!  Annsin, d'fhonn í do shásamh, ghníodh</span>
<lb n="787"/><span>Céline a cliabhán beag do líonadh le nóiníní, agus iar bhfilleadh</span>
<lb n="788"/><span>isteach dhóibh bheireadh sí dhi iad.</span></p>
<lb n="789"/>
<lb n="790"/><p><span>Ó! is fíor go raibh chuile nídh ag meangadh liom ar an t-saol seo.</span>
<lb n="791"/><span>Gheibhinn bláthana ar mo chasán ó choiscéim go coiscéim, agus an</span>
<lb n="792"/><span>meón soilbhir do bhí agam rinne sé mo bheatha do ghealadh freisin.</span>
<lb n="793"/><span>Ach bhí téarma nua i mo bheatha le tosnú gan mhoill.  Mar, ó bhíos</span>
<lb n="794"/><span>le bheith i mo chéile ag Íosa chomh luath sin, níor mhór dhom fuilinnt</span>
<lb n="795"/><span>ó mo leanbhánacht féin i leith.  Amhail mar a thosuigheas bláthana</span>
<lb n="796"/><span>an earraigh ag préamhú faoi'n tsneachta fhuar agus go scéithid</span>
<lb n="797"/><span>chomh luath is a spalpann an ghrian gheal anuas ortha, sin mar do</span>
<lb n="798"/><span>b'éigean don bhláithín, a bhfuilim-se ag scríobhadh a scéil, dubh-</span>
<lb n="799"/><span>gheimhreadh na dtrialta do chur dhe agus leigint a chailís bheag a</span>
<lb n="800"/><span>líonadh le drúcht na ndeor…</span></p>
<lb n="801"/>
<lb n="802"/><p><span>1 Gabháltas beag a bhí ag M. Martin láimh leis an mbaile mhór.</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="803"/><p><span>CAIBIDIOL II.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>Tá cuimhne an-mhaith agam fós i mo chroidhe istigh ar bhreoiteacht</span>
<lb n="806"/><span>ár máthar, agus ar ar thárla le linn na breoiteachta sin.  Cuimh-</span>
<lb n="807"/><span>nighim go h-áithrid ar na seachtainí deireannacha do chaith sí ar an</span>
<lb n="808"/><span>t-saol seo thíos.  Bhíomar-na, Céline agus mé féin, mar a bhéadh</span>
<lb n="809"/><span>beirt deoruidhe bocht dearóil!  Gach maidin thagadh an bhean uasal</span>
<lb n="810"/><span>N. 'nár gcoinnibh, agus chaithimís an lá buil sí.  Maidin amháin,</span>
<lb n="811"/><span>thárla nach raibh sé d'ionbhaidh againn ár gcuid paidreacha do rádh</span>
<lb n="812"/><span>roimh imeacht dúinn, agus ar an mbealach dubhairt Céline liom-sa</span>
<lb n="813"/><span>ós íseal:  "An gcaithfimíd a rádh léithe nach bhfuil ár gcuid paid-</span>
<lb n="814"/><span>reacha ráidhte againn?" — "Ó, caithfidh, d'eile!" adeirim féin</span>
<lb n="815"/><span>léithe.  Agus leis sin, do leig sí a rún go cúthalach sgáthmhar leis</span>
<lb n="816"/><span>an mnaoi uasail seo, agus dubhairt sise láithreach:  "Tá go maith,</span>
<lb n="817"/><span>a ingheanacha liom!" ar sise, "féadfaidh sibh iad do rádh anois</span>
<lb n="818"/><span>mar sin"; agus d'fhág sí annsúd i seomra mór sinn, agus</span>
<lb n="819"/><span>d'imigh léithe.  Do dhearc Céline orm-sa agus a cuid súl ar</span>
<lb n="820"/><span>leathadh uirthe le h-alltacht, agus níor thaise dhom féin é, go deimhin.</span>
<lb n="821"/><span>Dubhras léithe:  "Á! ní mar sin do dhéanfadh maimín linn!</span>
<lb n="822"/><span>Deireadh sise na paidreacha i n-éinfheacht linn i gcomhnuí."</span></p>
<lb n="823"/>
<lb n="824"/><p><span>I gcaitheamh an lae ní fhéadaimís gan a bheith ag smaoineadh ar ár</span>
<lb n="825"/><span>máithrín ionmhuin, i n-aimhdheoin gach siamsa agus caitheamh-aimsire</span>
<lb n="826"/><span>dá mbítí ag iarraidh a dhéanamh dhúinn.  Is cuimhneach liom gur</span>
<lb n="827"/><span>tugadh apricót breá do Chéline lá, agus ar a fháil di do chogair sí i</span>
<lb n="828"/><span>leith chugam-sa:  "Ní íosfaimíd é, ach béarfad-sa a bhaile liom</span>
<lb n="829"/><span>chuig maimín é."  Ach faraoir géar!  Bhí ár máthair mhuirneach ró-</span>
<lb n="830"/><span>thinn feasta le toradh na talmhan a dh'ithe, agus ní raibh sásamh i</span>
<lb n="831"/><span>ndán di a thuille go sásóchaí i bhFlaitheas na ngrást í le glóire</span>
<lb n="832"/><span>Dé, agus go n-ólfadh sí i gcuibhreann Íosa an fíon rúindiamhrach ar</span>
<lb n="833"/><span>ar labhair Sé ag an tSéaras deireannach, nuair do gheall Sé go</span>
<lb n="834"/><span>riarfadh Sé orainn i Rígheacht A Athar é.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>Chuaidh ceremóint bhreá na hOla Deireannaí 'n-a luighe go mór</span>
<lb n="837"/><span>ar mo chroidhe.  Chím fós an áit 'nar cuireadh ar mo ghlúiní mé;</span>
<lb n="838"/><span>agus cluinim fós féin uchláin chráidhte ár n-athar bhoicht.  Lá</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="839"/><p><span>ar n-a bhárach tar héis báis ár máithrín, 1 ghlac sé chuige ar a</span>
<lb n="840"/><span>bhaclain mé:  "Tarra uait isteach," ar seisean liom, "go</span>
<lb n="841"/><span>dtugaidh tú an phóg dheireannach do do mháithrín mhilis ar an tsaol</span>
<lb n="842"/><span>seo."  Agus chuireas féin mo bhruasa le baithis fhuair reoidhte mo</span>
<lb n="843"/><span>mháithrín ionmhuine gan oiread is focal a rádh.  Ní cuimhneach liom</span>
<lb n="844"/><span>gur chaoineas mórán.  Na mothucháin dhoimhne a bhí a' brúchtaoil i</span>
<lb n="845"/><span>mo chliabh níor nochtuigheas d'aoinne iad, ach mé go ciuin tostach ag</span>
<lb n="846"/><span>breathnú thart agus cluas le h-éisteacht orm ar feadh an achair.</span>
<lb n="847"/><span>Agus chonnaiceas go leor rudaí freisin ba mhaith leó a chongbháilt</span>
<lb n="848"/><span>i bhfolach orm.  Uair amháin, fuaireas mé féin i m'aonar ós</span>
<lb n="849"/><span>comhair na comhnrann amach ins an áit a raibh sí curtha 'n-a seasamh</span>
<lb n="850"/><span>'san pasáiste, agus stadas tamall maith ag dearcadh uirthe.</span>
<lb n="851"/><span>Ní fhacas aon cheann acubh ariamh roimhe sin, ach mar sin féin</span>
<lb n="852"/><span>thuigeas a scéal!  Bhíos chomh beag bídeach an tráth úd is go raibh</span>
<lb n="853"/><span>orm mo cheann do thógáilt le h-amharc a fháil uirthe ar fad, agus ba</span>
<lb n="854"/><span>mhillteach mór agus ba dhubhach doilgheasach liom í…</span></p>
<lb n="855"/>
<lb n="856"/><p><span>Cúig bliana déag ní ba dheireannaí casadh i láthair comhnrann eile</span>
<lb n="857"/><span>mé .i. comhnra ár Máthar naofa Genevièvé 2, agus samhluigheadh dhom</span>
<lb n="858"/><span>go rabhas i laethibh mo naoidheandachta aríst!  Tháinic na sean-</span>
<lb n="859"/><span>chuimhní ag baint na sál d'á chéile i mo chroidhe.  B'í an Treasa</span>
<lb n="860"/><span>bheag cheanann chéadna a bhí ag dearcadh, ach bhí sí tar h-éis méadú,</span>
<lb n="861"/><span>agus ba bheag léithe an chomhnra anois.  Níor chall di a ceann do</span>
<lb n="862"/><span>thógáilt le h-amharc a fháil uirthe; ní thógfadh sí a ceann feasta ach</span>
<lb n="863"/><span>le dearcadh suas uaithi ag machtnamh ar na Flaithis, agus b'aoibhinn</span>
<lb n="864"/><span>aiteasach léithe an machtnamh sin, arae bhí an fromhadh tar h-éis a</span>
<lb n="865"/><span>h-anam d'aibiú agus do neartú, i dtreo nárbh fhéidir le rud ar</span>
<lb n="866"/><span>bith annseo thíos brón nó buairt do chur uirthe a thuille.</span></p>
<lb n="867"/>
<lb n="868"/><p><span>An lá ar chuir an Eaglais a beannacht ar chaomh-chorpán mo</span>
<lb n="869"/><span>mhaimín ionmhuine, níor fhág Dia na glóire i mo dhílleacht ar fad</span>
<lb n="870"/><span>mé, arae do bhronn Sé máthair eile orm, agus do leig Sé dhom í do</span>
<lb n="871"/><span>thoghadh uaim féin.  Bhíomar bailighthe le chéile, an cúigear againn,</span>
<lb n="872"/><span>agus sinn ag féachaint ar a chéile go brónach.  Ar n-a fheiceál dár</span>
<lb n="873"/><span>mbanaltra cé'n cumhaidh mhór a bhí orainn, ghabh truagh dhúinn í, agus</span>
<lb n="874"/><span>d'iompuigh sí chuig Céline agus chugam féin agus adubhairt:</span>
<lb n="875"/><span>"Mo thrí thruaighe sibh, a chréatúiríní, gan aon mháthair a bheith</span>
<lb n="876"/><span>agaibh feasta."  Leis sin, do chaith Céline í féin ar ucht Mháire 'á</span>
<lb n="877"/><span>rádh:  "Tusa a bhéas i do mhaimín againn feasta mar sin!"</span></p>
<lb n="878"/>
<lb n="879"/><p><span>1 Fuair Mme. Martin bás an 28adh lá de Mhí na Lughnasa, 1877, ag</span>
<lb n="880"/><span>11 a chlog 'san oidhche.  Bhí 46 bliana d'aois aici.</span></p>
<lb n="881"/>
<lb n="882"/><p><span>2 An Mháthair Urr. Geneviève de Sainte Thérèse, fothuightheoir Charmail</span>
<lb n="883"/><span>Lisieux.  Tá gearr-chunntas ar a beatha curtha amach ag na mná-rialta.</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="884"/><p><span>Agus ó ba ghnáthach liom-sa Céline do leanacht i dtóláimh, níor</span>
<lb n="885"/><span>mhisde dhom aithris do dhéanamh uirthe i ngníomh fóghanta de'n</span>
<lb n="886"/><span>tsaghas sin, leis; ach do mheasas go mbéidir go mbéadh cumhaidh ar</span>
<lb n="887"/><span>Phauline agus go n-aireóch' sí í féin go h-aonraic uaigneach cheal</span>
<lb n="888"/><span>ingean bheag a bheith aici-se mar an gcéadna.  Annsin do dhearcas</span>
<lb n="889"/><span>ort go ceanúil, d'fholuigheas mo cheann beag ar d'ochras agus</span>
<lb n="890"/><span>adubhras:  "Pauline a bhéas mar mhaimín agam féinig!"</span></p>
<lb n="891"/>
<lb n="892"/><p><span>Mar adubhras cheana, ba ón uair sin i leith dob' éigean dom</span>
<lb n="893"/><span>teacht isteach 'san dara téarma de mo ré, agus b'é an téarma ba</span>
<lb n="894"/><span>mhó dólás dom é, go mór-mhór ó d'imigh an té a bhí toghtha agam mar</span>
<lb n="895"/><span>mháthair altroma dhom isteach 'san Charmal.  Síneann an téarma</span>
<lb n="896"/><span>sin aniar ó aois mo cheithre mblian go leith nó go rabhas cheithre</span>
<lb n="897"/><span>bliana déag, mar b'shin é an t-am ar fhill meón mo naoidheandachta</span>
<lb n="898"/><span>orm an ath-uair i n-ainneóin gurbh fhearr do thuigeas tábhacht agus</span>
<lb n="899"/><span>mór-bhrí na beatha faoi seo.</span></p>
<lb n="900"/>
<lb n="901"/><p><span>Níor thúisge a bhí ár maimín caillte ná tháinic, mar is eól</span>
<lb n="902"/><span>duit a mháithrín, athrú iomlán ar mo mheón shoilbhir shuairc.  Agus</span>
<lb n="903"/><span>mise, a bhí chomh breá oscailteach croidhiúl roimhe sin, d'éirigheas</span>
<lb n="904"/><span>faiteach mín agus as cuimse mothuightheach.  Ba mhinic do chuireadh</span>
<lb n="905"/><span>féachaint amháin ag sileadh na súl mé; níorbh fhuláir gan aoinne a</span>
<lb n="906"/><span>bheith ag cur chugam nó uaim; ní fhéadainn cur suas le comhluadar</span>
<lb n="907"/><span>strainséirí, agus ní fhilleadh mo shoilbhreas orm ach i gcroidhe ár</span>
<lb n="908"/><span>dteaghlaigh féin istigh.  Bhíodh gach cineáltas agus muirniú ní ba</span>
<lb n="909"/><span>mó ná a chéile dá bhfáil agam i gcomhnuí annsúd.  Bhí croidhe</span>
<lb n="910"/><span>ceanúil ag ár n-athair ariamh, agus cheapfá go dtáinic mar a</span>
<lb n="911"/><span>bhéadh grá máthar isteach 'san chroidhe sin anois; agus 'n-a cheann</span>
<lb n="912"/><span>sin, bhraitheas go rabhais féin agus Máire 'nbhúr máithreacha chomh</span>
<lb n="913"/><span>lághach cineálta is do b'fhéidir le h-aoinne a bheith.  Á! muna</span>
<lb n="914"/><span>mbéadh go ndearna Dia gaethe A ghréine gile do chur anuas ar A</span>
<lb n="915"/><span>bhláithín, ní thiocfadh leis an talamh anróiteach seo do ghnáthú a</span>
<lb n="916"/><span>choidhche.  Bhí sé ró-lag ró-lúbach go fóill leis an ndeártan agus</span>
<lb n="917"/><span>an gairbhshíon dh'fhuilinnt, agus níor mhór dhó an teas agus an drúcht</span>
<lb n="918"/><span>bog tais agus leóithní séimhe an earraigh, agus ní raibh aon cheann</span>
<lb n="919"/><span>de na beannachtaibh sin de dhíth air ariamh fiú amháin iar dteacht</span>
<lb n="920"/><span>do shneachta fuar na dtrialta anuas air.</span></p>
<lb n="921"/>
<lb n="922"/><p><span>Ní raibh caitheamh-'n-a dhiaidh orm ar chor ar bith ag fágáil</span>
<lb n="923"/><span>Alencon 1 dúinn, mar is breá le páistibh an t-athrú agus an rud is</span></p>
<lb n="924"/>
<lb n="925"/><p><span>1 Bhí dritháir mná M. Martin pósta, agus ba i Lisieux a bhí comhnuí air</span>
<lb n="926"/><span>féin agus ar a theaghlach.  Theastuigh ó M. Martin a chlann inghean do thabhairt</span>
<lb n="927"/><span>i bhfogus dóibh-sin, le go bhféadfadh a n-aintín iad dh'oidiú.  B'shin é do</span>
<lb n="928"/><span>thug air Alencon do thréigint.</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="929"/><p><span>neamhghnáthach, agus mar sin de bhí glionndar croidhe orm ag teacht</span>
<lb n="930"/><span>go Lisieux dhúinn.  Tá cuimhne mhaith agam ar an aistear agus ar</span>
<lb n="931"/><span>ár dteacht chun tighe m'oncail tránóna; chím fós mo bheirt chol-</span>
<lb n="932"/><span>cheathar bheag, Siubhán agus Máire, agus iad ag fuireach linn ar an</span>
<lb n="933"/><span>dtáirsigh i gcuideachta' m'aintín, Ó! nach mé a bhí go buidheach 'mo</span>
<lb n="934"/><span>chroidhe istigh d'ár ngaolta geanúla as ucht na fíor-chaoin fáilte</span>
<lb n="935"/><span>do chuireadar róinn!</span></p>
<lb n="936"/>
<lb n="937"/><p><span>Lá ar n-a bhárach, do tionnlacadh go dtí ár n-áitreabh nua sinn .i.</span>
<lb n="938"/><span>Les Buissonnets, ball ciúin iargcúlta láimh leis an promenade</span>
<lb n="939"/><span>bhreá dá ngoirthear Jardin de l'étoile.  B'fhacthas dom go raibh</span>
<lb n="940"/><span>an teach go h-áluinn: an deagh-radharcán (belvédère) ó n-a</span>
<lb n="941"/><span>bhféadfaí breathnú i bhfad i gcéin, an gáirdín Sasanach ós comhair</span>
<lb n="942"/><span>an tighe amach, agus garrdha mór eile ar chúl an tighe; ba nuaidh-</span>
<lb n="943"/><span>eacht taitneamhach le mo shamhluíocht óig na neithe sin uilig.  Agus</span>
<lb n="944"/><span>go deimhin, b'iomdha sin áthas mór do tháinic orainn 'san áitreabh</span>
<lb n="945"/><span>niamhrach údan, agus b'iomdha sin eachtra do thuit amach ann i lár</span>
<lb n="946"/><span>an teaghlaigh, nach feidir a leigint i ndearmad a choidhche.  Mar</span>
<lb n="947"/><span>adubhras cheana, bhínn féin i mo dheoruí bhocht aonraic i ngach aon áit</span>
<lb n="948"/><span>eile, bhínn ag caoineadh, agus mhothuighinn go rabhas gan máthair</span>
<lb n="949"/><span>feasta!  Ach annsúd istigh do ghealadh mo chroidhe an ath-uair agus</span>
<lb n="950"/><span>d'fhilleadh an meangadh suairc orm aríst.</span></p>
<lb n="951"/>
<lb n="952"/><p><span>Níor thúisge i mo dhúiseacht mé ná gheibhinn póg agus barróg</span>
<lb n="953"/><span>uait-se, agus annsin deirinn mo chuid paidreacha le d'ais.  'N-a</span>
<lb n="954"/><span>dhiaidh sin do mhúinfeá mo cheacht-léightheóireachta dhom, agus is</span>
<lb n="955"/><span>cuimhneach liom gurbh é an focal "Neamh" an chéad fhocal a bhíos i</span>
<lb n="956"/><span>n-ann a léigheamh asam féin.  Ar a bheith thart don cheacht, théighinn</span>
<lb n="957"/><span>suas go dtí an deagh-radharcán mar a gcomhnuigheadh deaide de</span>
<lb n="958"/><span>ghnáth.  Á! nach mé a bhíodh go glionndarach nuair a bhíodh marcanna</span>
<lb n="959"/><span>maithe agam le taisbeáint dó!</span></p>
<lb n="960"/>
<lb n="961"/><p><span>Gach tránóna d'imighinn amach i n-éindtigh leis ag spaisteoireacht</span>
<lb n="962"/><span>ar feadh tamaill, agus thugaimís cuairt ar an Naomh-Shacraiméad i</span>
<lb n="963"/><span>dteampol amháin lá, agus i dteampol eile an lá dár gcionn.</span>
<lb n="964"/><span>B'shin mar do casadh isteach i séipéilín an Charmail de'n chéad</span>
<lb n="965"/><span>uair mé.  "Féach, a ríoghan bheag," arsa m'athair liom, "lais-</span>
<lb n="966"/><span>tigh den chrannghail sin, tá mná-rialta naofa a bhíos ag guidhe Dé do</span>
<lb n="967"/><span>shíor."  Ba lag a shíleas go mbéinn féin 'n-a measg naoi mbliana</span>
<lb n="968"/><span>'n-a dhiaidh sin; agus go bhfuighbhinn an oiread sin grásta ó Dhia</span>
<lb n="969"/><span>annsúd istigh 'san Charmal Bheannuithe sin!</span></p>
<lb n="970"/>
<lb n="971"/><p><span>I ndiaidh na siubhlóide d'fhillin isteach a bhaile, agus ghnínn mo</span>
<lb n="972"/><span>chuid ceacht d'ullmhú; agus annsin thugainn an chuid eile den am ag</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="973"/><p><span>ropadh liom thart timcheall ar m'athair 'san ngáirdín.  Ní raibh</span>
<lb n="974"/><span>a fhios agam le bábógaí a dh'imirt, agus b'é caitheamh-aimsire do</span>
<lb n="975"/><span>b'fhearr liom ná a bheith ag ullmhú measgán de shíolta agus de chairt</span>
<lb n="976"/><span>na gcrann.  Nuair do thagadh dath breá ar an measgán de bhárr</span>
<lb n="977"/><span>mo shaothair, do thairginn do m'athair láithreach é i gcupán bheag</span>
<lb n="978"/><span>ghleoite do mheallfadh duine ar bith chun an rud a bhí istigh ann do</span>
<lb n="979"/><span>bhlaiseadh.  Agus do sguireadh m'athair caoin d'á chuid oibre ar an</span>
<lb n="980"/><span>toirt, thagadh meangadh ar a bhéal, agus leigeadh sé air go raibh</span>
<lb n="981"/><span>sé 'á ól.</span></p>
<lb n="982"/>
<lb n="983"/><p><span>Bheith ag saothrú na mbláth, b'shin rud eile do thaithn go mór liom,</span>
<lb n="984"/><span>agus ghnínn caitheamh-aimsire dhom féin ag tógáil altóiríní i lagán</span>
<lb n="985"/><span>a bhí i lár falla mo gháirdín.  Nuair a bhéadh chuile shórt réidh agam,</span>
<lb n="986"/><span>rithinn liom i leith chuig m'athair, agus do leathfadh a shúile air,</span>
<lb n="987"/><span>mar dhóigh dhe, agus dhéanfadh sé iongantas de mo chuid altóirí</span>
<lb n="988"/><span>breaghtha, d'fhonn áthas do chur orm féin, mar ba shár-oibreacha</span>
<lb n="989"/><span>liom-sa iad!  Ní chuirfinn deire leis an scéal seo a choidhche, dá</span>
<lb n="990"/><span>mb' áil liom na céadta eachtra eile den tsaghas sin a bhfuil cuimhne</span>
<lb n="991"/><span>agam ortha d'innseacht duit.  Á, cé'n chaoi a bhféadfainn cur síos</span>
<lb n="992"/><span>i gceart ar an gcineáltas iongantach mór do thaisbeán m'athair</span>
<lb n="993"/><span>ionmhuin d'á ríoghain bhig?</span></p>
<lb n="994"/>
<lb n="995"/><p><span>B'aoibhinn liom na laetheanta 'n-a dtugadh mo rí ionmhuin-</span>
<lb n="996"/><span>b'shin é an t-ainm ceana a bhí agam air — amach i n-éindtigh leis ag</span>
<lb n="997"/><span>iasgaireacht mé.  Corr-uair bheirinn féin iarracht ar iasgaireacht</span>
<lb n="998"/><span>le mo dhorugha bhig; ach b'é rud do b'fhearr liom de ghnáth ná dul ar</span>
<lb n="999"/><span>fhód fá leith agus suidheamh fúm ar an bhféar mbláthmhar.  Annsin</span>
<lb n="1000"/><span>is eadh d'eirigheadh na smaointe doimhne diamhra i mo chroidhe,</span>
<lb n="1001"/><span>agus cidh nach raibh a fhios agam céard ba mhachtnamh ann, bhíodh</span>
<lb n="1002"/><span>m'anam dh'á thumadh féin i bhfíor-urnuighe.  D'éistinn leis na</span>
<lb n="1003"/><span>tormáin i gcéin uaim agus le monabhar na gaoithe.  Seóltaí</span>
<lb n="1004"/><span>chugam ar uairibh, leis, corr-nóta neamh-chinnte de cheól na said-</span>
<lb n="1005"/><span>iúirí ón mbaile mhór, agus chuireadh sin cumhaidh bhog mhilis ar mo</span>
<lb n="1006"/><span>chroidhe.  Ba dheoruíocht liom an talamh agus b'fhada liom go</span>
<lb n="1007"/><span>dtéighinn a bhaile go Flaitheas na ngrást!</span></p>
<lb n="1008"/>
<lb n="1009"/><p><span>Ní airighimís an iarnóin ag imeacht, agus ba ghairid gur mhithid</span>
<lb n="1010"/><span>dúinn filleadh ar Les Buissonnets.  Ach shul dá gcuirimís ár</span>
<lb n="1011"/><span>gcuid úirlisí i dtoll a chéile d'ithinn féin an lón a bhíodh agam i</span>
<lb n="1012"/><span>mo chiseán bheag.  Ach mo nuar!  An toirtín breá milseánta,</span>
<lb n="1013"/><span>do bhíodh ullmhuighthe agat-sa dhom, bhíodh athrú snódha tagtha air.  I</span>
<lb n="1014"/><span>n-ionad an datha bhreá a bhí air, ní bhíodh le feiceál agam ach dath</span>
<lb n="1015"/><span>odhar-dhearg tuartha.  Mhéaduigheadh sin ar mo chumhaidh, agus</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="1016"/><p><span>cuirtí 'n-a luighe orm go mba i bhFlaitheas Dé amháin a bhéadh an</span>
<lb n="1017"/><span>t-áthas gan ceo gan scamall.</span></p>
<lb n="1018"/>
<lb n="1019"/><p><span>Ó's ag cainnt ar scamaill dom é, cuireann sin i gcuimhne dhom</span>
<lb n="1020"/><span>lá 'n-ar dhorchuigh spéartha breaghtha gorma na tuaithe ós ár gcionn.</span>
<lb n="1021"/><span>Ba ghearr gur thosuigh an tóirneach ag búirtheach go tolgach tréan,</span>
<lb n="1022"/><span>agus an teinntreach spréacharnach ag lasadh 'nár dtimcheall.  Bhíos</span>
<lb n="1023"/><span>féin ag iompáil deiseall is tuaithbheall le lán na súl do bhaint as</span>
<lb n="1024"/><span>an radharc iongantach mórdha sin.  I gcionn tamaill chonnaiceas</span>
<lb n="1025"/><span>an teinntreach ag tuitim i bpáirc i bhfogus dúinn, agus i n-ionad</span>
<lb n="1026"/><span>aon sgeón dá luighead do theacht orm dá dheasgaibh sin, b'amhlaidh</span>
<lb n="1027"/><span>a bhí ríméad an domhain orm; b'fhacthas dom go raibh Rí na nDúl</span>
<lb n="1028"/><span>gar go maith dhom annsúd!  Ach má bhíos féin go lán t-sásta,</span>
<lb n="1029"/><span>ní h-amhlaidh a bhí m'athair ionmhuin, agus ba ghearr go dtáinic sé</span>
<lb n="1030"/><span>dhom' tharraint as mo thaidhbhreamh.  Bhí na braonacha lonnracha ag</span>
<lb n="1031"/><span>spréacharnaighil cheana féin ar an bhféar fúinn agus ar na nóiníní</span>
<lb n="1032"/><span>móra a bhí ní b'aoirde ná mé féin, agus níor mhór dhúinn dul</span>
<lb n="1033"/><span>treasna a lán páirceann shul dá mbéidir linn an bóthar mór do</span>
<lb n="1034"/><span>bhaint amach.  Do ghlac sé chuige ar a bhaclain mé, i n-aimhdheoin</span>
<lb n="1035"/><span>an ualaigh mhóir dorughana a bhí air, agus ar an mbealach dhúinn</span>
<lb n="1036"/><span>bhíos féin ag breathnú uaim síos ar na péarlaí lonnracha údan,</span>
<lb n="1037"/><span>agus aithmhéala orm mórnach nárbh thíos 'na measg a bhíos dom</span>
<lb n="1038"/><span>fhliuchadh agus dom' bháthadh leo.</span></p>
<lb n="1039"/>
<lb n="1040"/><p><span>Feictear dhom nár dhubhras leat cheana, gur mhinic do bheirinn</span>
<lb n="1041"/><span>déirceana do na bochtáin le linn mo shiubhlóidí laethiúl ag Lisieux,</span>
<lb n="1042"/><span>fé mar do ghnínn ag Alencon.  Lá n-aon chonnaiceamar chugainn</span>
<lb n="1043"/><span>sean-duine bocht agus é ag tarraint na gcos 'n-a dhiaidh le duadh</span>
<lb n="1044"/><span>mór agus le cabhair a chuid maidí-croise.  Chuaidh mé féin anonn</span>
<lb n="1045"/><span>chuige le mo phíosa airgid do thabhairt dó; ach do dhearc sé orm</span>
<lb n="1046"/><span>go brónach ar feadh tamaillín, agus annsin do chraith sé a cheann,</span>
<lb n="1047"/><span>tháinic meangadh doilgheasach ar a bhéal, agus dhiúltuigh sé de mo</span>
<lb n="1048"/><span>dhéirc do ghlacadh.  Ní fhéadaim a rádh cé mar a chuaidh sin go</span>
<lb n="1049"/><span>croidhe ionnam.  B'áil liom fóirthint air agus é do shólású, agus</span>
<lb n="1050"/><span>i n-a ionad sin, b'é an chaoi a rabhas tar héis ceannfé agus buairt</span>
<lb n="1051"/><span>do chur air, béidir!</span></p>
<lb n="1052"/>
<lb n="1053"/><p><span>Ní fuláir nó do thuig sé chéard a bhí i m'aigne, mar ba ghairid go</span>
<lb n="1054"/><span>bhfacas ag iompódh ar ais é agus ag meangadh liom ó chian.  Díreach</span>
<lb n="1055"/><span>ar an nóiméid sin, bhí m'athair tar héis toirtín do cheannach dhom,</span>
<lb n="1056"/><span>agus tháinic fonn mór orm rith i ndiaidh an t-sean-duine agus mo</span>
<lb n="1057"/><span>thoirtín do thabhairt dó, mar dubhras liom féin:  "Ní ghlacfadh</span>
<lb n="1058"/><span>sé an t-airgead, ach is cinnte go mba bhreá leis toirtín a fháil."</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="1059"/><p><span>Ach níor chorruigheas 'n-a dhiaidh sin, pé ar bith cé'n faitíos do-</span>
<lb n="1060"/><span>thuigse a bhí dom' chongbháilt siar; bhí mo chroidhe go trom i</span>
<lb n="1061"/><span>m'chliabh, agus ní raibh ann ach gur fhéadas na deora do chosg.</span>
<lb n="1062"/><span>Fá dheoidh, áfach, chuimhnigheas gur chualas go bhfághtar gach</span>
<lb n="1063"/><span>athchuinge dá n-iarrtar ar Dhia lá na Céad-Chomaoine, agus chuir an</span>
<lb n="1064"/><span>smaoineadh sin sólás orm láithreach.  Cidh nach raibh ach sé bliana</span>
<lb n="1065"/><span>d'aois agam an uair sin, dubhras liom féin:  "Déarfad paidir</span>
<lb n="1066"/><span>ar son mo shean-duine bhoicht lá mo Chéad-Chomaoine, fá n-a bheith</span>
<lb n="1067"/><span>slán dom."  Agus cúig bliana 'n-a dhiaidh sin, do chóimhlíonas mo</span>
<lb n="1068"/><span>rún go dílis.  B'é mo thuairim láidir ariamh ó shoin gur tugadh</span>
<lb n="1069"/><span>áird agus toradh ar an bpaidir bhig leanbaigh úd adubhras ar son</span>
<lb n="1070"/><span>an bhaill sin de bhallaibh fulaingeacha Chríost.</span></p>
<lb n="1071"/>
<lb n="1072"/><p><span>Do réir mar a bhíos ag éirghe suas bhí mo ghrá do Dhia ag dul i</span>
<lb n="1073"/><span>méid freisin, agus bheirinn mo chroidhe suas Dó go minic ag rádh na</span>
<lb n="1074"/><span>h-ofrála do mhúin mo mháthair dhom.  Ghnínn mo dhícheall ar a bheith</span>
<lb n="1075"/><span>taithneamhach Leis i ngach a ndéanainn, agus bhínn go haireach</span>
<lb n="1076"/><span>áirdeallach sar a gcuirfinn fearg nó buairt Air a choidhche.  Ach lá</span>
<lb n="1077"/><span>amháin, rinneas míghníomh mór, agus is maith is fiú dhom é dh'inn-</span>
<lb n="1078"/><span>seacht annseo; ádhbhar mór úmhluigheachta agus ceannfé dhom féin</span>
<lb n="1079"/><span>é, agus creidim go raibh croidhe-bhrúgha fírinneach agam mar gheall</span>
<lb n="1080"/><span>air.</span></p>
<lb n="1081"/>
<lb n="1082"/><p><span>Mí na Bealtaine a bhí ann san mbliain 1878.  Do bhraith tusa</span>
<lb n="1083"/><span>go rabhas ró-bheag le dul chun an Teampuil i gcóir paidreacha</span>
<lb n="1084"/><span>míosa Mhuire gach tránóna, agus mar sin de d'fhanainn san</span>
<lb n="1085"/><span>mbaile mar aon leis an mbuime, agus deirinn mo chuid paid-</span>
<lb n="1086"/><span>reacha ós comhair m'altórach féin, a bhíodh feistighthe socruighthe</span>
<lb n="1087"/><span>agam ar mo nós féin.  Bhí chuile ní chomh beag bídeach sin, idir</span>
<lb n="1088"/><span>choinnleóirí agus árthaigh na mbláth, agus rl., gur leor dhá bhuaiceas</span>
<lb n="1089"/><span>bheaga le n-a soillsiú go hiomlán.  Corr-uair, d'fhonn tíoghbhus</span>
<lb n="1090"/><span>do dhéanamh ar mo chuid buaiceas, bheireadh Victoire cúpla</span>
<lb n="1091"/><span>smut de choinneal dom, mar iongantas, ach b'annamh é.</span></p>
<lb n="1092"/>
<lb n="1093"/><p><span>Tránóna áithrid, bhíomar ar tí tosnuighthe ar na paidreacha, agus</span>
<lb n="1094"/><span>dúbhras féin le Victoire:  "Ar mhisde leat an Memorare do</span>
<lb n="1095"/><span>thosnú, táim-se ag dul a' lasadh na mbuaiceas."  Do leig sí</span>
<lb n="1096"/><span>uirthe go raibh sí ag tosnú, agus annsin dhearc sí orm-sa agus chuaidh</span>
<lb n="1097"/><span>ins na tríthibh gáire.  Nuair a chonnaiceas féin mo chuid buaiceas</span>
<lb n="1098"/><span>luachmhara d'á n-ídiú go mear, d'athchuingeas uirthe aríst an</span>
<lb n="1099"/><span>Memorare do rádh go beo.  Ach focal níor dhubhairt sí annsin féin,</span>
<lb n="1100"/><span>ach í annsúd agus gach aon sgairt gháire aisti!  Chuir sin le báine</span>
<lb n="1101"/><span>ar fad mé, phreabas im' shuidhe, chuireas uaim mo mhíne ghnáthach,</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="1102"/><p><span>bhuaileas buille trom le mo leath-chois ar an úrlár, agus adubhras</span>
<lb n="1103"/><span>go taodach árdghlórach:  "A Victoire, is dána mí-mhúinte an</span>
<lb n="1104"/><span>cailín thú!"  An cailín bocht!  Ní fonn gáiridhe a bhí uirthe anois.</span>
<lb n="1105"/><span>Bhí sí ag dearcadh orm agus gan innti labhairt le h-aon-chorp ion-</span>
<lb n="1106"/><span>gantais; agus annsin do thaisbeán sí dhom an dá smut de</span>
<lb n="1107"/><span>choinneal a bhí i bhfolach aici dhom faoi n-a práisgín — ach bhí sé ró-</span>
<lb n="1108"/><span>dheireannach aici.  Mo chreach is mo bhrón!  Tar héis dom bheith</span>
<lb n="1109"/><span>ag gol le teann cuthaigh, do shileas na frasa deor le teann croidhe-</span>
<lb n="1110"/><span>bhrúgha agus aithreachais.  Bhí náire shaolta orm agus ceannfé</span>
<lb n="1111"/><span>agus buairt ró-mhór, agus rinneas rún daingean diongmhálta gan</span>
<lb n="1112"/><span>a leithéid de thuathal a dhéanamh aríst a choidhche.</span></p>
<lb n="1113"/>
<lb n="1114"/><p><span>Tamaillín 'n-a dhiaidh sin, chuaidh mé chun faoisdine de'n chéad</span>
<lb n="1115"/><span>uair.  Is aoibhinn liom cuimhneamh air sin!  Bhítheá-sa, a mháthair</span>
<lb n="1116"/><span>ionmhuin, 'á rádh liom:  "A Threasa bheag, a thaisce, ní do dhuine</span>
<lb n="1117"/><span>atá tú a dul ag amhdachtáil do chuid peaca ach do Dhia na glóire É</span>
<lb n="1118"/><span>féin!"  Agus buaileadh an fhírinne sin isteach i m'aigne chomh</span>
<lb n="1119"/><span>maith sin gur fhiafruigheas díot go dáiríreach an mbéadh orm a rádh</span>
<lb n="1120"/><span>leis an t-sagart, M. l'abbé Ducellier 1 "go raibh grá agam dhó ó</span>
<lb n="1121"/><span>mo chroidhe go h-iomlán," ó thárla gur le Dia a bhíos le labhairt</span>
<lb n="1122"/><span>'n-a phearsain siúd.</span></p>
<lb n="1123"/>
<lb n="1124"/><p><span>Ar a bheith oilte dhom go maith roimh-ré i ngach a mba chóir dhoim</span>
<lb n="1125"/><span>a dhéanamh, chuaidh mé isteach 'san mbosca-faoisdine agus leigeas</span>
<lb n="1126"/><span>mé féin ar mo dhá ghlúin; ach ar tharraint an t-sleamhnáin siar don</span>
<lb n="1127"/><span>tsagart, ní fhaca sé duine ar bith roimhe, mar bhíos chomh beag</span>
<lb n="1128"/><span>bídeach sin is go raibh mo cheann thíos faoi'n gcláirín ar a leagtar</span>
<lb n="1129"/><span>na lámhaí.  Dubhairt sé liom annsin eirghe im' sheasamh, agus</span>
<lb n="1130"/><span>d'éirigheas láithreach.  Thugas m'aghaidh air go díreach le go</span>
<lb n="1131"/><span>bhfeicfinn ní b'fhearr é, rinneas m'fhaoisdin agus fuaireas a</span>
<lb n="1132"/><span>bheannacht le creideamh beó láidir; mar bhí tusa tar héis a rádh</span>
<lb n="1133"/><span>liom go ndéanfadh deora Íosagáin m'anam do ghlanadh agus</span>
<lb n="1134"/><span>d'ionnladh ar an nóiméid solmánta sin.  Cuimhnighim ar an</span>
<lb n="1135"/><span>gcomhairle do thug an sagart dom; do mhol sé dhom go háithrid</span>
<lb n="1136"/><span>cráibhtheacht a bheith agam don Mhaighdin tuire, agus chuireas róm</span>
<lb n="1137"/><span>a dhá oiread grádha do thabhairt di feasta, cidh go raibh grá an-mhór</span>
<lb n="1138"/><span>agam uirthi cheana féin.</span></p>
<lb n="1139"/>
<lb n="1140"/><p><span>Fá dheire thiar shíneas chuige isteach mo phaidrín le go gcuirfeadh</span>
<lb n="1141"/><span>sé a bheannacht air, agus 'n-a dhiaidh sin tháinic mé amach as an</span>
<lb n="1142"/><span>mhbosca-faoisdine chomh haoibhinn éadtrom-chroidheach sin nár</span></p>
<lb n="1143"/>
<lb n="1144"/><p><span>1 Príomh-shagart Árdteampuil Saint Pierre i Lisieux.  D'éag sé san</span>
<lb n="1145"/><span>mbliain 1917.</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="1146"/><p><span>mhothuigheas áthas chomh mór sin orm ariamh roimhe sin.  Bhí an clap-</span>
<lb n="1147"/><span>sholus ann.  Ar theacht chomh fada le lampa-sráide dhúinn, stadas</span>
<lb n="1148"/><span>agus tharraingeas an paidrín nua-bheannuithe aníos as mo phóca,</span>
<lb n="1149"/><span>agus thosuigh orm 'á chasadh thart agus 'á athchasadh ar gach aon</span>
<lb n="1150"/><span>tsaghas cuma:  "Céard air a bhfuilir ag breathnú, a Threasa</span>
<lb n="1151"/><span>bheag?" d'fhiafruighis féin díom.  "Tá, ar mo pháidrín,"</span>
<lb n="1152"/><span>adeirim-se, "féachaint ce'n déanamh atá ar phaidrín bheannuithe."</span>
<lb n="1153"/><span>Agus bhain an freagra simplí sin gáire asat-sa.  Do mhothuigheas</span>
<lb n="1154"/><span>féin ionnam go ceann i bhfad na grásta a bhí fáighte agam, agus</span>
<lb n="1155"/><span>uaidh sin amach théighinn chun faoisdine i gcóir na bhféilte mór.</span>
<lb n="1156"/><span>Ní misde dhom a rádh go ndéanadh na faoisdiní sin mo chroidhe</span>
<lb n="1157"/><span>beag do líonadh le háthas.</span></p>
<lb n="1158"/>
<lb n="1159"/><p><span>Na féilte!…  Á, nach mór a chuireas an focal sin amháin i</span>
<lb n="1160"/><span>gcuimhne dhom!…  Na féilte… nach agam-sa a bhí an grá</span>
<lb n="1161"/><span>dhóibh!  Ba bhreá cliste uait-se, go deimhin, na rúindiamhra</span>
<lb n="1162"/><span>foluightheacha do bhain le gach ceann aca do léiriú agus do mhíniú</span>
<lb n="1163"/><span>dhom.  Ba gheall le laetheanta i bhFlaitheas Dé dhom na laetheanta</span>
<lb n="1164"/><span>úd gan aon agó.  B'é rud do thaithnigheadh liom go mór-mhór ná</span>
<lb n="1165"/><span>cóimhshiúbhail Chuirp-Chríost.  Nárbh áluinn aoibhinn an rud bheith</span>
<lb n="1166"/><span>ag craitheadh na mbláth faoi chosaibh Chríost féin?  Ach shul dá</span>
<lb n="1167"/><span>leiginn-se dhóibh tuitim go talamh, dhéanainn iad do radadh uaim</span>
<lb n="1168"/><span>suas go h-árd, agus níorbh áthas go dtí an t-áthas a bhíodh orm nuair</span>
<lb n="1169"/><span>do chínn duilleogaí mo chuid rósaí ag teangmháil leis an dTais-</span>
<lb n="1170"/><span>beanadán bheannuithe féin.</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>Na féilte!  Má b'annamh iad na féilte móra féin, castaí</span>
<lb n="1173"/><span>chugainn le deire gach seachtaine féile do b'ionmhuin le mo chroidhe</span>
<lb n="1174"/><span>.i. an Domhnach.  Nár bheannuithe an lá é!  Lá fhéile Dé féin, lá na</span>
<lb n="1175"/><span>sabbóide nó na sgíthe.  Ar dtúis, théigheadh an teaghlach go léir</span>
<lb n="1176"/><span>chun an Árd-Aifrinn; agus is cuimhneach liom go gcaithimís</span>
<lb n="1177"/><span>teacht anuas le haghaidh na seanmóire — toisg ár suidheachán féin</span>
<lb n="1178"/><span>do bheith ró-fhada ón gcrannóig — agus áit a fháil i lár an teampuil,</span>
<lb n="1179"/><span>rud nárbh fhurust a dhéanamh.  Níor luaithe do chíodh na daoine</span>
<lb n="1180"/><span>Treasa bheag agus a hathair, áfach, ná bhídís go léir go bruidiúil ag</span>
<lb n="1181"/><span>tairsgint chathaoireach dhóibh.  Thagadh áthas-croidhe ar m'oncail,</span>
<lb n="1182"/><span>nuair a chíodh sé chuige sinn, 'nár mbeirt; a "ghath beag gréine" do</span>
<lb n="1183"/><span>bheireadh sé orm féin, agus deireadh sé gur phictiúir é do chuireadh</span>
<lb n="1184"/><span>aoibhneas ar a chroidhe, an pátriarc oirdheirc sin a fheiceál agus a</span>
<lb n="1185"/><span>inghean bheag i ngreim láimhe aige.  Ach ba chuma liom féin cé aca</span>
<lb n="1186"/><span>bítí ag féachaint orm nó nach mbítí, mar b'é mo chúram go léir</span>
<lb n="1187"/><span>éisteacht go haireach leis an tsagart.  Seanmóir ar Pháis ár</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="1188"/><p><span>dTiarna b'shin í an chéad seanmóir do thuigeas, agus ba mhór do</span>
<lb n="1189"/><span>chorruigh sí mé.  Bhí cúig bliana go leith agam an uair úd, agus</span>
<lb n="1190"/><span>uaidh sin i leith bhínn i n-ann brí agus teagasc na seanmóintí go</span>
<lb n="1191"/><span>léir do thabhairt liom.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Am ar bith a mbéadh an sagart ag cur síos ar Shan Treasa,</span>
<lb n="1194"/><span>chromfadh m'athair i leith chugam-sa agus deireadh sé liom ós</span>
<lb n="1195"/><span>íseal:  "Bí ag éisteacht go haireach anois, mar is ar do phátrún</span>
<lb n="1196"/><span>naofa féin atá sé ag labhairt."  Agus d'éistinn go h-aireach,</span>
<lb n="1197"/><span>leis, ach caithfead a amhdachtáil gur mhinicí a bhínn ag dearcadh</span>
<lb n="1198"/><span>ar m'athair ná ar an tseanmóiridhe.  B'iomdha sin rud do léighinn</span>
<lb n="1199"/><span>ar a chúntanós bhreá uasal!  Uaireanta thagadh na frasa deor</span>
<lb n="1200"/><span>le n-a shúile dá mhíle buidheachas.  Shílfeá air, le linn éisteachta</span>
<lb n="1201"/><span>leis na fírínní síorruí dhó, nach raibh sé ar an dtalamh tadhaill seo</span>
<lb n="1202"/><span>a thuille; chítí dhom féin go mbíodh a anam agus a chroidhe ar</span>
<lb n="1203"/><span>fuaidreamh i saol eile ar fad.  Fairíor géar cráidhte!  Chaithfeadh</span>
<lb n="1204"/><span>sé na blianta buana brónacha do chur dhe fós shul dá n-oscluightí</span>
<lb n="1205"/><span>na Flaithis aoibhne roimhe, agus go ndéanfadh an Tiarna deora</span>
<lb n="1206"/><span>géara guirte A sheirbhísigh dhílis do thriomú le n-A láimh dhiadha</span>
<lb n="1207"/><span>féin…</span></p>
<lb n="1208"/>
<lb n="1209"/><p><span>Ach dála na nDomhnach-ba ró-mhear a d'imigheadh an lá aoibhinn</span>
<lb n="1210"/><span>aiteasach sin thart, agus ní raibh sé gan beagáinín den chumhaidh a</span>
<lb n="1211"/><span>bheith ag baint leis.  Bhíodh áthas gan mhairg gan bhrón orm go dtí</span>
<lb n="1212"/><span>Completorium, ach ar a bheith thart do na paidreacha sin, thagadh</span>
<lb n="1213"/><span>cumhaidh ar mo chroidhe, ag machtnamh dhom go gcaithfinn m'aghaidh</span>
<lb n="1214"/><span>do thabhairt ar an mbeatha aríst an lá dár gcionn, agus dul i</span>
<lb n="1215"/><span>n-éadan mo chuid oibre, agus a bheith ag casadh le ceachta a fhogh-</span>
<lb n="1216"/><span>luim; mhothuigheadh mo chroidhe deoruíocht an tsaoil anróitigh seo,</span>
<lb n="1217"/><span>agus b'fhada liom go dtagadh suaimhneas agus sabbóid na bhFlaith-</span>
<lb n="1218"/><span>eas, an Domhnach gan faoithin gan foircheann a bhéas againn i</span>
<lb n="1219"/><span>n-ár bhfíor-Athardha!</span></p>
<lb n="1220"/>
<lb n="1221"/><p><span>Roimh filleadh isteach chuig Les Buissonnets dhúinn, bheireadh ár</span>
<lb n="1222"/><span>n-aintín cuireadh dhúinn, ó dhuine go duine, leis an iarnóin do</span>
<lb n="1223"/><span>chaitheamh i n-éindtigh léithe; agus is mé a bhíodh go lán t-sásta</span>
<lb n="1224"/><span>nuair do thagadh mo sheal-sa.  B'aoibhinn liom a bheith ag éisteacht</span>
<lb n="1225"/><span>le gach a n-abruigheadh m'oncail; do chuirinn suim 'n-a chuid</span>
<lb n="1226"/><span>cómhrádh trom-chiallmhar; ach ní móide go raibh aon cheapadh aige</span>
<lb n="1227"/><span>go mbíodh an oiread sin spéise agam féin ann.  Bhíodh uamhan i</span>
<lb n="1228"/><span>dteannta an áthais orm, áfach, tráth a gcuireadh sé i mo shuidhe</span>
<lb n="1229"/><span>ar a leath-ghlúin mé, agus é ag gabháil Barbe-bleue de ghlór</span>
<lb n="1230"/><span>uathbhásach</span>
<lb n="1231"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="1232"/><p><span>I dtráthaibh an h-ocht a chlog thagadh m'athair fá mo choinne.  Agus</span>
<lb n="1233"/><span>ag filleadh a bhaile dhúinn is cuimhneach liom go mbínn ag breathnú</span>
<lb n="1234"/><span>uaim suas ar na réaltógaí le h-aiteas agus le h-iongantas do-</span>
<lb n="1235"/><span>labhartha.  Bhí dosgán amháin de phéarlaí óir i ndoimhneas na</span>
<lb n="1236"/><span>bhFlaitheas (.i. Crios Oríon) a mba bhreá liom a bheith ag féachaint</span>
<lb n="1237"/><span>air go háithrid, mar thugas fá ndeara go raibh déanamh na leitre</span>
<lb n="1238"/><span>T air, agus ar an mbealach dhúinn, deirinn le m'athair ionmhuin:</span>
<lb n="1239"/><span>"Féach suas uait, a dheaide, tá m'ainm-se scríobhtha ins na</span>
<lb n="1240"/><span>Flaithis!"  Annsin d'iarainn air mé do threórú toisg nárbh áil</span>
<lb n="1241"/><span>liom bheith ag féachaint ar an dtalamh anróiteach seo a thuille,</span>
<lb n="1242"/><span>agus ghluaisinn róm gan aire agam ar raon mo shiubhail, mo</span>
<lb n="1243"/><span>cheainnín crochta go h-árd 'san aer agam, agus mé ag breathnú</span>
<lb n="1244"/><span>uaim suas ar chruinneacán gorm réaltógach na spéire gan sos</span>
<lb n="1245"/><span>gan sgíth.</span></p>
<lb n="1246"/>
<lb n="1247"/><p><span>Agus anois céard a fhéadfas mé a rádh faoi na geamh-oidhcheanna</span>
<lb n="1248"/><span>gheimhridh ag Les Buissonnets?  Tar héis cluiche táiplise a dh'imirt</span>
<lb n="1249"/><span>dúinn, léigheadh Máire nó tusa an "Bhliain Liteargóideach,"</span>
<lb n="1250"/><span>agus 'n-a dhiaidh sin, roinnt leathanach de leabhar éigin a gcuirfí</span>
<lb n="1251"/><span>spéis ann agus a bhfuighbhí tairbhe as i n-éinfheacht.  I gcaitheamh an</span>
<lb n="1252"/><span>achair sin is é an áit a mbínn féin ach ar ghlúiní m'athar, agus</span>
<lb n="1253"/><span>ar a bheith thart don léightheóireacht, thosóchadh seisean ag gabháil na</span>
<lb n="1254"/><span>gcrónán gceólmhar d'á ghlór bhreá amhail is dá mbéadh sé ag</span>
<lb n="1255"/><span>iarraidh mé do chur i mo chodladh.  Annsin leagfainn-se mo cheann</span>
<lb n="1256"/><span>ar a ucht, agus dhéanfadh seisean mé do luasgadh anonn is anall</span>
<lb n="1257"/><span>go bog réidh…</span></p>
<lb n="1258"/>
<lb n="1259"/><p><span>Fá dheoidh, ghabhaimís suas leis na paidreacha do rádh agus annsúd</span>
<lb n="1260"/><span>aríst ba i n-aice m'athar a bhínn-se, agus ní bhíodh orm ach féachaint</span>
<lb n="1261"/><span>air-sin chun a thuigsint cé mar a ghuidheas na naoimh.  Iar sin,</span>
<lb n="1262"/><span>chuirtheá-sa a chodladh mé; agus d'fhiafruighinn díot i gcomhnuí'</span>
<lb n="1263"/><span>'gcomhnuí:  "An rabhas go maith indiu?  An bhfuil Dia sásta</span>
<lb n="1264"/><span>liom?  An mbéidh na h-aingil bheaga ag eitilt thart timcheall orm</span>
<lb n="1265"/><span>i rith na hoidhche?"  "Béidh, a stóirín," b'shin é an freagra a</span>
<lb n="1266"/><span>bhíodh agat i dtóláimh; dá bhfághainn a mhalairt de fhreagra,</span>
<lb n="1267"/><span>thabharfainn an oidhche go léir ag gol.  I ndiaidh an cheistiúcháin</span>
<lb n="1268"/><span>sin, bheireadh tusa agus Máire póg dhom, agus fágtaí Treasa</span>
<lb n="1269"/><span>bheag 'n-a haonar 'san dorchadas.</span></p>
<lb n="1270"/>
<lb n="1271"/><p><span>Measaim gur mhór an gar dhom gur cuireadh ialach orm ó laethibh</span>
<lb n="1272"/><span>mo naoidheandachta i leith mo scáthmhaireacht agus m'eagla do bhrú</span>
<lb n="1273"/><span>fúm.  Uaireanta chuirtheá-sa i m'aonar mé, tránóna thiar, fá</span>
<lb n="1274"/><span>choinne rud' éigin go seomra cúlráideach, agus ní bhíodh aon ghlacadh</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="1275"/><p><span>agat le h-obadh, ach an oiread; níor mhór dhom sin, leis, mar,</span>
<lb n="1276"/><span>ach ab é sin, d'eireóchainn go h-an-uaisneach sceinnideach.  Anois,</span>
<lb n="1277"/><span>áfach, is rí-dheacair geit a bhaint asam.  Is iongantach liom an chaoi</span>
<lb n="1278"/><span>arbh' fhéidir leat mé do thógáil chomh grádhmhar geanúil sin gan mé</span>
<lb n="1279"/><span>do mhilleadh, mar ní leigtheá locht ar bith thart.  Níor cheartuighis</span>
<lb n="1280"/><span>ariamh mé gan ádhbhar; ach ní lugha 'ná mar a bhogais ariamh ó aon</span>
<lb n="1281"/><span>rud a bhéadh socruighthe agat — agus b'agam-sa a bhí a fhios sin go</span>
<lb n="1282"/><span>maith freisin.</span></p>
<lb n="1283"/>
<lb n="1284"/><p><span>Do leiginn mo chuid rún go léir leat-sa, agus ghnítheá gach aon</span>
<lb n="1285"/><span>aimhreas agus cruaidhcheist do léiriú dhom.  Lá n-aon, dubhras</span>
<lb n="1286"/><span>leat go mbíodh iongnadh orm faoi rádh is nach dtugann Dia an ghlóir</span>
<lb n="1287"/><span>chéadna do na fíréin go léir ins na Flaithis; mar bhí faitíos orm</span>
<lb n="1288"/><span>nach mbéidís uilig sonasach.  Ní dhearna tusa ach mé do chur i</span>
<lb n="1289"/><span>gcoinne gloine móire m'athar, agus annsin do chuiris le taoibh</span>
<lb n="1290"/><span>mo mhéaracáin bhig féin í.  Dho líonais iad araon d'uisge, agus</span>
<lb n="1291"/><span>d'fhiafruighis díom-sa cé aca ba láine, dar liom.  Dubhras féin</span>
<lb n="1292"/><span>go rabhadar araon chómh lán le n-a chéile, agus nárbh fhéidir a thuille</span>
<lb n="1293"/><span>uisge dó dhoirteadh isteach i n-aon cheann aca thar an méid a bhí</span>
<lb n="1294"/><span>ionnta a ghabháil.  Chuiris i dtuigsint dom annsin nach mbéadh</span>
<lb n="1295"/><span>an duine is lúgha de na fíréin ag éad leis an té is aoirde ins na</span>
<lb n="1296"/><span>Flaithis.  Sin mar do bheirtheá do m'anam an bheatha a bhíodh a</span>
<lb n="1297"/><span>dhiotháil air, leis na rúndiamhra is aoirde féin do chur i n-oiriúnt</span>
<lb n="1298"/><span>dom' aigne.</span></p>
<lb n="1299"/>
<lb n="1300"/><p><span>Nach orm-sa a bhíodh an ríméad nuair a thagadh lá bronnta na</span>
<lb n="1301"/><span>nduaiseann gach bliain!  Cidh nach mbíodh aoinne ach mé féin ag</span>
<lb n="1302"/><span>iomaidh, cuirtí an ceart i bhfeidhm go cruinn annsin féin, agus i</span>
<lb n="1303"/><span>gcomhnuí; ní fhághainn ach na duaiseanna do bhíodh tuillte go maith</span>
<lb n="1304"/><span>agam.  Bhíodh an croidhe ag preabarnaigh go tréan agam, le linn</span>
<lb n="1305"/><span>éisteachta le mo bhreith dhom agus le linn na nduaiseann agus na</span>
<lb n="1306"/><span>gcraobh a fháil dom ó mo "Rí" i bhfiadhnaise an teaghlaigh go léir.</span>
<lb n="1307"/><span>Ba gheall le Lá an Bhreitheamhnais é, shílinn!</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>Céad faoiríor géar!  Ag féachaint ar ár n-athair an tráth úd</span>
<lb n="1310"/><span>dom, agus é chomh seabhrach suairc sin, ní raibh aon cheapadh agam</span>
<lb n="1311"/><span>go raibh na trialta móra i ndán dó.  Lá amháin, áfach, do thais-</span>
<lb n="1312"/><span>beán Dia dhom i bhfís iongantaigh macsamhail beo an umáird údan</span>
<lb n="1313"/><span>a bhí le teacht air.</span></p>
<lb n="1314"/>
<lb n="1315"/><p><span>Bhí deaide ar shiubhal agus ní raibh súil leis a bhaile go ró-luath.</span>
<lb n="1316"/><span>Bhí an tránóna ann, tuairim 's a dó nó a trí a chlog, agus bhí an</span>
<lb n="1317"/><span>ghrian ag deallradh go lonnrach soillseach, agus bhí cuma aoibhinn</span>
<lb n="1318"/><span>meidhreach ar an nádúir uile go léir.  Bhíos féin i m'aonar i</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="1319"/><p><span>n-aice fuinneoige ar aghaidh an gháirdín mhóir istéach, agus</span>
<lb n="1320"/><span>na smaointe aiteasacha ag dul tré m'aigne, nuair do chon-</span>
<lb n="1321"/><span>naiceas fear róm amach ós comhair an tighe-nigheacháin agus é</span>
<lb n="1322"/><span>éaduighste ar nós m'athar go díreach, é árd mar eisean, leis,</span>
<lb n="1323"/><span>agus an siubhal céadna faoi, ach amháin go raibh sé cromtha</span>
<lb n="1324"/><span>go mór 'n-a cheann sin agus aosta.  'Seadh "aosta" adeirim,</span>
<lb n="1325"/><span>chun crot a phearsanachta 'n-a hiomlán do chur i n-iúl duit,</span>
<lb n="1326"/><span>arae ní raibh aon radharc agam ar a cheann-aghaidh mar gheall</span>
<lb n="1327"/><span>ar an mbinndéal tiugh le n-a raibh a cheann clúduighthe.  Bhí sé ag</span>
<lb n="1328"/><span>gluaiseacht leis go mall réidh cúramach le ciumhais mo gháirdín</span>
<lb n="1329"/><span>bhig féin.  Ní túisge do chonnaiceas é, ná ghabh néamhaireacht</span>
<lb n="1330"/><span>neamh-shaolta éigin mé, agus chuireas scread asam de ghlór árd</span>
<lb n="1331"/><span>creathach:  "A dheaide! a dheaide!…"  Ach ní raibh aon</span>
<lb n="1332"/><span>chosúlacht ar an nduine rúindiamhrach gur chuala sé mé ar chor ar</span>
<lb n="1333"/><span>bith, mar do lean sé d'á shiubhal gan iompódh thart féin, i riocht is go</span>
<lb n="1334"/><span>raibh sé ag déanamh ar roinnt crann giumhaise a bhí 'n-a seasamh i</span>
<lb n="1335"/><span>lár casáin mhóir an gháirdín.  Bhíos féin ag súil le h-é do fheiceál</span>
<lb n="1336"/><span>ag teacht amach ar an dtaoibh eile de na croinnte móra sin; ach</span>
<lb n="1337"/><span>bhí an "fhís fháidhiúl" imighthe ar cheal uaim!</span></p>
<lb n="1338"/>
<lb n="1339"/><p><span>Thuit sin go léir amach i n-aon nóiméad amháin; ach nóiméad do</span>
<lb n="1340"/><span>b'eadh é do gearradh isteach chomh doimhin sin i mo chroidhe go bhfuil</span>
<lb n="1341"/><span>a chuimhne ós comhair m'aigne indiu féin, i ndiaidh na mblianta go</span>
<lb n="1342"/><span>léir, chomh glan chomh soiléir is dá mba í an fhís féin a bhéadh ann.</span></p>
<lb n="1343"/>
<lb n="1344"/><p><span>Bhí Máire i n-éindtigh leat-sa, a mháithrín, i seomra eile i ngar</span>
<lb n="1345"/><span>dhom, agus tháinic cineál uamhain oraibh araon, nuair a chuala sibh</span>
<lb n="1346"/><span>mise ag glaodhach ar dheaide.  Níor leig Máire a dhath uirthi, áfach,</span>
<lb n="1347"/><span>ach rith sí i leith chugam-sa agus adubhairt:  "Cad chuige a bhfuilir</span>
<lb n="1348"/><span>ag glaodhach ar t'athair ar an gcuma sin, agus é ar shiubhal ag</span>
<lb n="1349"/><span>Alencon?"  D'innsigheas féin di céard a bhíos tar héis a fheic-</span>
<lb n="1350"/><span>eál; agus d'fhonn mé do chiúiniú, dubhradh liom gurbh é an chaoi</span>
<lb n="1351"/><span>a ndearna an cailín-aimsire a ceann do chlúdach le n-a práisgín</span>
<lb n="1352"/><span>i n-áit a raibh fonn uirthe geit do bhaint asam-sa.  Ach nuair do</span>
<lb n="1353"/><span>ceistigheadh Victoire dubhairt sí nár fhág sí an chistineach chor ar</span>
<lb n="1354"/><span>bith; agus pé aca sin é, bhíos féin cinnte dearbhtha gurbh "fhear do</span>
<lb n="1355"/><span>chonnaiceas agus gurbh é mac-samhail m'athar an fear úd go díreach."</span>
<lb n="1356"/><span>Annsin chuamar go léir amach ar chúl na gcrann mór, ach ní raibh</span>
<lb n="1357"/><span>tada le feiceál ann rómhainn, agus dúbhrais-se liom gan cuimh-</span>
<lb n="1358"/><span>neamh air a thuille.  Airiú! gan cuimhneamh air a thuille!  B'shin</span>
<lb n="1359"/><span>rud nach raibh ar mo chumas a dhéanamh.  Ba ró-mhinic do chuireadh</span>
<lb n="1360"/><span>mo shamhluíocht an fhís rúindiamhrach sin ós mo chómhair aríst, agus</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="1361"/><p><span>ba mhinic do bheirinn iarracht ar an mbrat a bhí ag ceilt brí na</span>
<lb n="1362"/><span>físe orm do tharraint i leath-taoibh; agus bhíos lán-chinnte go</span>
<lb n="1363"/><span>nochtfaí a ciall go h-iomlán dom lá éigin.</span></p>
<lb n="1364"/>
<lb n="1365"/><p><span>Agus anois tá a fhios agat gach ní, a mháthair ionmhuin!  Tuigir</span>
<lb n="1366"/><span>féin anois gurbh é ár n-athair go fíor do thug Rí na bhfeart le</span>
<lb n="1367"/><span>feiceál domh-sa, agus é ag gluaiseacht roimhe go cromtha creap-</span>
<lb n="1368"/><span>allta leis an aois, agus comhartha a umáird ró-mhóir 1 ar a chún-</span>
<lb n="1369"/><span>tanós uasal agus ar a cheann liath.  Fé mar a bhí Aghaidh adhramhail</span>
<lb n="1370"/><span>Íosa foluighthe le linn A Pháise, níorbh fhuláir aghaidh A sheirbhísigh</span>
<lb n="1371"/><span>dhílis a bheith foluighthe i gcaitheamh laetheanta a úmhluighthe mar an</span>
<lb n="1372"/><span>gcéadna, i riocht go mba mhóide a bhéadh sé ag deallradh ins na</span>
<lb n="1373"/><span>Flaithis.  Á! nach iongantach é leamhnú Dé ag taisbeáint na</span>
<lb n="1374"/><span>croise luachmhaire sin dúinn roimhré, amhail mar a bheir athair lide</span>
<lb n="1375"/><span>d'á chlainn faoi na neithe móra atá aige 'á ullmhú dhóibh, agus</span>
<lb n="1376"/><span>amhail mar is aoibhinn leis féin tré mhéid a ghrádha dhóibh, bheith ag</span>
<lb n="1377"/><span>féachaint ar an rachmus gan teora a bhéas mar oighreacht aca!</span></p>
<lb n="1378"/>
<lb n="1379"/><p><span>Ach fiafruighim dhíom féin annseo:  "Cé'n fáth gur do leanbh</span>
<lb n="1380"/><span>do thug Dia an fhaisnéis sin, agus a rádh go gcaillfí le cumhaidh</span>
<lb n="1381"/><span>agus le dólás í dá dtuigeadh sí a brí?"  Cé'n fáth?  Sin ceann</span>
<lb n="1382"/><span>de na rúindiamhra do-scrúduighthe údan nach dtuigfimíd go dtéigh-</span>
<lb n="1383"/><span>imíd go Flaitheas Dé mar a mbéimíd ag déanamh iongantais díobh</span>
<lb n="1384"/><span>go síorruí suthain!  A Dhia dhil, nach Tú atá go maith dhúinn!</span>
<lb n="1385"/><span>Nach iongantach mar a dhéanann Tú sinn do fhromhadh do réir ár</span>
<lb n="1386"/><span>nirt agus ár n-acfuinne!  Ní raibh sé de mhisneach ionnam an</span>
<lb n="1387"/><span>tráth úd smaoineadh féin, gan uamhan do theacht orm, go bhféadfadh</span>
<lb n="1388"/><span>m'athair bás a fháil 'chor ar bith.  Lá amháin, bhí sé thuas ar bhárr</span>
<lb n="1389"/><span>dréimire, agus nuair a chonnaic sé mise annsúd buailte leis an</span>
<lb n="1390"/><span>ndréimire thíos, dubhairt sé liom:  "Druid siar as sin, a</span>
<lb n="1391"/><span>ríoghan bheag, mar má thuitim, déanfaidh mé thú do bhascadh."</span>
<lb n="1392"/><span>Ach tháinic cradhsgal orm féin láithreach bonn, agus ní dhearna mé</span>
<lb n="1393"/><span>ach teannadh isteach ní ba ghoire fós do'n dréimire, á rádh liom</span>
<lb n="1394"/><span>féin:  "Ar a laghad, má thuiteann deaide, ní bhéidh sé de dhólás</span>
<lb n="1395"/><span>orm é a fheiceál ag fáil bháis; gheobhfad féin bás i n-aoinfheacht</span>
<lb n="1396"/><span>leis."</span></p>
<lb n="1397"/>
<lb n="1398"/><p><span>Ní fhéadfainn a rádh cé'n cion mór a bhí agam air!  Do chuireadh a</span>
<lb n="1399"/><span>thréartha go léir iongantas agus áthas orm.  Tráth a mbéadh sé</span></p>
<lb n="1400"/>
<lb n="1401"/><p><span>1 'San mbliain 1 bhuail a lán taom pairilíse M. Martin, agus tar</span>
<lb n="1402"/><span>héis dóibh baill-bheatha an t-sean-duine naofa do bhuaileadh agus d'fhágáil</span>
<lb n="1403"/><span>n-a gceann agus 'n-a gceann, do ghoilleadar go h-an-mhór ar a thuigse go</span>
<lb n="1404"/><span>dtí lá a bháis.  B'éigean é do thabhairt isteach i lámhaí coimhthigheacha féin</span>
<lb n="1405"/><span>ar feadh trí mbliain…</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="1406"/><p><span>ag nochtadh a chuid smaointe faoi neithe móra tábhachtacha dhom,</span>
<lb n="1407"/><span>amhail is dá mba ghirseach mhór mé, deirinn-se leis go simplí:</span>
<lb n="1408"/><span>"Táim lán-chinnte dhe, a dheaide, dá labhruightheá ar an gcuma sin</span>
<lb n="1409"/><span>leis na daoine móra atá 'san Rialtas, go dtógfaidís chun</span>
<lb n="1410"/><span>siubhail thú le rí a dhéanamh dhíot; agus sin é an uair a mbéadh</span>
<lb n="1411"/><span>an rath agus an séan ar an bhFrainnc thar mar a bhí ariamh.  Ach</span>
<lb n="1412"/><span>cheana, bheitheá féin gan sonas gan suaimhneas, fearacht na ríghthe</span>
<lb n="1413"/><span>go léir; agus thairis sin, ní bhéitheá id' rí agam féinín féin</span>
<lb n="1414"/><span>amháin feasta, agus ar an ádhbhar sin, is fearr liom gan aon aithne</span>
<lb n="1415"/><span>a bheith acubh ort ar chor ar bith."</span></p>
<lb n="1416"/>
<lb n="1417"/><p><span>Bhí a sé nó a seacht de bhliantaibh agam tráth a bhfacas an bhóchna</span>
<lb n="1418"/><span>mhór de'n chéad uair, agus ba mhór a chuaidh an radharc sin 'n-a</span>
<lb n="1419"/><span>luighe orm i riocht is nárbh fhéidir liom mo shúile do bhogadh dhi.</span>
<lb n="1420"/><span>Chuireadh a maordhacht agus búirthighil na dtonn dtréan chuiridís</span>
<lb n="1421"/><span>mórdhacht agus mór-chumhacht Rí na bhfeart i n-iúl dom.  Is cuimh-</span>
<lb n="1422"/><span>neach liom go raibh fear agus bean uasal ar an dtráigh lá, agus iad</span>
<lb n="1423"/><span>ag dearcadh orm féin agus ag déanamh iongantais díom ar feadh i</span>
<lb n="1424"/><span>bhfad, nó gur fhiafruigheadar de m'athair, fá dheire, ar leis-sin mé,</span>
<lb n="1425"/><span>agus dubhradar gur chailín an-dóigheamhail ar fad mé.  Ach rinne</span>
<lb n="1426"/><span>m'athair comhartha dhóibh láithreach gan aon phlámás a dhéanamh liom.</span>
<lb n="1427"/><span>Bhí ríméad orm féin, áfach, an chainnt sin do chloisteál, mar níor</span>
<lb n="1428"/><span>shíleas go raibh aon dathamhlacht ag baint liom 'chor ar bith, mar</span>
<lb n="1429"/><span>gheall ar a chúramaí a bhítheá-sa, a mháithrín, gan oiread is focal</span>
<lb n="1430"/><span>a rádh a bhéarfadh orm mo shimplíocht agus mo shoineanndas páis-</span>
<lb n="1431"/><span>tiúl do chailleadh!  Agus ó thárla nach gcreidinn aoinne ach tusa</span>
<lb n="1432"/><span>amháin, ní dhearnas ach brí bheag de bhréithribh bladair agus</span>
<lb n="1433"/><span>d'fhéachaintí iongantais agus de mholtaibh na ndaoine úd ach an</span>
<lb n="1434"/><span>oiread, agus níor chuimhnigheas ortha a thuille.</span></p>
<lb n="1435"/>
<lb n="1436"/><p><span>Um thránóna an lae sin, ag an uair 'n-a gceapfá go mbíonn an</span>
<lb n="1437"/><span>ghrian ghlórmhar d'á fothragadh féin i n-aigéin mhóir na dtonn,</span>
<lb n="1438"/><span>agus eitreach áluinn shoillseach ag síneadh uaithi aniar, d'imigh</span>
<lb n="1439"/><span>mise agus tusa gur shuidheamar fúinn ar charraig aonraic.</span>
<lb n="1440"/><span>D'fhanas tamall fada annsúd ag dearcadh uaim siar ar an eitrigh</span>
<lb n="1441"/><span>órdha údan, mar dubhrais-se liom go mba shamhaltas í ar ghrásta</span>
<lb n="1442"/><span>Dé ag soillsiú chonaire na n-anmnacha ndílis ar an tsaol seo thíos.</span>
<lb n="1443"/><span>Annsin shamhluigheas mo chroidhe féin le curraichín éadtrom go n-a</span>
<lb n="1444"/><span>sheol bán gleóite i lár na h-eitrighe sin, agus chuireas róm gan</span>
<lb n="1445"/><span>leigint dó imeacht as amharc Íosa a choidhche, ionnós go bhféadfadh</span>
<lb n="1446"/><span>sé seóladh leis go lúthmhar éadtrom síothchanta ag déanamh ar</span>
<lb n="1447"/><span>chladach na bhFlaitheas.</span>
<lb n="1448"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1449"/><p><span>CAIBIDIOL III.</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>Bhí ocht mbliana go leith agam nuair do tháinic Léonie amach as</span>
<lb n="1452"/><span>scoil-iostais na mban-rialta mBenedichtíneach, agus chuaidh mise</span>
<lb n="1453"/><span>isteach 'san Abdaine 'n-a háit.  An rang 'nar cuireadh mé, bhí</span>
<lb n="1454"/><span>gach dalta d'á raibh ann ní ba mhó ná mé féin; agus bhí duine acubh,</span>
<lb n="1455"/><span>a raibh cheithre bliana déag d'aois aici, agus cidh gur shuarach a</span>
<lb n="1456"/><span>h-éirim aigne, b'í do b'fhearr a thuig cionnus an meas agus an</span>
<lb n="1457"/><span>chreidiúint nár dhual di a fháil ó n-a cómhdhaltaí.  Nuair a chonnaic</span>
<lb n="1458"/><span>sí siúd go bhfághainn-se na marcanna ba mhó i gcóir na n-aistí i</span>
<lb n="1459"/><span>gcomhnuí beagnach, i n-aimdheoin go rabhas chómh hóg sin, agus go</span>
<lb n="1460"/><span>raibh cion ag na mnáibh-rialta go léir orm, bhuail éad í d'á chionn</span>
<lb n="1461"/><span>sin agus ghníodh sí mé do chiapadh ar gach bealach dárbh fhéidir léithi</span>
<lb n="1462"/><span>mar gheall ar na buadha beaga úd.  Agus bhíos féin chómh scáthmhar</span>
<lb n="1463"/><span>mín sin nárbh fhéidir liom mé fhéin do chosaint, agus ní dhéanainn</span>
<lb n="1464"/><span>ach fanacht i mo thost agus a bheith ag bog-chaoineachán dhom féin.</span>
<lb n="1465"/><span>Ní raibh aon eolas agat-sa, a mháithrín, ná ag Céline ar mo</span>
<lb n="1466"/><span>mhairgne ar chor ar bith; ach ní raibh subháilceas mo dhóithin agam</span>
<lb n="1467"/><span>le h-éirghe ós cionn na dtrioblóidí sin, i riocht is go raibh mo</span>
<lb n="1468"/><span>chroidhín bocht cráidhte go mór acubh.</span></p>
<lb n="1469"/>
<lb n="1470"/><p><span>Gach tránóna, áfach, d'fhéadainn filleadh a bhaile agus do</span>
<lb n="1471"/><span>ghealadh mo chroidhe aríst annsin.  Do léiminn suas ar ghlúine</span>
<lb n="1472"/><span>m'athar agus d'innsighinn dó faoi na marcanna a bhíodh fáighte</span>
<lb n="1473"/><span>agam, agus bheireadh a phóg-san orm mo bhuairt agus mo thrioblóidí</span>
<lb n="1474"/><span>go léir do dhearmadadh.  Nach mé a bhí go ríméadach ag innseacht dom</span>
<lb n="1475"/><span>do m'athair cé mar d'éirigh liom 'san chéad aiste dár scríobhas.</span>
<lb n="1476"/><span>Bhí an maximum fáighte agam, agus b'é an luachsaothair do</span>
<lb n="1477"/><span>bronnadh orm ach píosa beag gleoite airgid, agus do chuireas i</span>
<lb n="1478"/><span>dtaisge i mo bhoisgín le haghaidh na mbocht é, agus d'éirigheadh</span>
<lb n="1479"/><span>liom píosa beag eile do chur leis gach Diardaoin, geall leis,</span>
<lb n="1480"/><span>'n-a dhiaidh sin.  Bhí call agam leis an lághaidheacht sin, go deimhin.</span>
<lb n="1481"/><span>Ba mhór an chabhair é don bhláithín a fhréamha boga do shádhadh isteach</span>
<lb n="1482"/><span>go minic i n-ithir thoghtha dhúthchasaigh a theaghlaigh féin, mar an súgh</span>
<lb n="1483"/><span>a bhí a dhiotháil air le n-a bheathú ní raibh sé le fáil aige i n-aon áit</span>
<lb n="1484"/><span>eile.</span>
<lb n="1485"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1486"/><p><span>Bhíodh lá saoire agam gach Diardaoin, ach níorbh ionann í agus na</span>
<lb n="1487"/><span>saoirí do bheirtheá-sa dhom ar chor ar bith, mar do chaithinn a mbun-</span>
<lb n="1488"/><span>áite siúd buil m'athar ar an ndeagh-radharcán (belvédère).  Ach</span>
<lb n="1489"/><span>anois, ó thárla nach raibh a fhios agam le h-imirt ar nós na gcailíní</span>
<lb n="1490"/><span>eile, bhraithinn nár chompánach taithneamhach dhóibh mé.  Ghnínn mo</span>
<lb n="1491"/><span>dhícheall, áfach, ar aithris a dhéanamh ortha, ach b'shin a mbíodh d'á</span>
<lb n="1492"/><span>bhárr agam.</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>B'ar éigin a d'fhéadainn déanamh i n-éaghmais Céline ar chor ar</span>
<lb n="1495"/><span>bith, agus 'na diaidh sin, b'í mo chol-cheathar Máirín is mó a mbíodh</span>
<lb n="1496"/><span>tóir agam ar a comhluadar, mar leigeadh sí dhom na cluichí ba rogha</span>
<lb n="1497"/><span>liom féin d'imirt.  Bhí aondacht mhór chroidhe agus toile eadrainn</span>
<lb n="1498"/><span>an uair sin féin, mar a bhéadh Dia 'á chur i bhfios dúinn roimh-ré</span>
<lb n="1499"/><span>go ndéanfaimís beirt an bheatha rialta chéadna do ghabháil chugainn</span>
<lb n="1500"/><span>'n-a dhiaidh sin, 'san Charmal. 1</span></p>
<lb n="1501"/>
<lb n="1502"/><p><span>Ar a bheith buil ár n-oncail dúinn, ba mhinic do chromadh Máire</span>
<lb n="1503"/><span>agus Treasa bheag ar a bheith 'n-a mbeirt díthreabhach an-díochra, mar</span>
<lb n="1504"/><span>dhóigh dhe, gan de shealbhas aca ach boithín bocht suarach, goirtín</span>
<lb n="1505"/><span>arbhair, agus gáirdín 'nar bhféidir leo glasraí do chur.  B'é</span>
<lb n="1506"/><span>an socrú a bhíodh aca ach go ndéanfaidís sealuidheacht d'á chéile</span>
<lb n="1507"/><span>ag obair, i gcruth's go bhféadfaidís an síor-mhachtnamh agus an</span>
<lb n="1508"/><span>tsíor-urnuighe do choimeád ar siubhal .i. duine aca do bheith ag</span>
<lb n="1509"/><span>paidreóracht an fhaid a bhéadh an duine eile ag obair.  Ghnímís</span>
<lb n="1510"/><span>gach nídh maille leis an maordhacht agus leis an dtost is dual do</span>
<lb n="1511"/><span>dhaoinibh-rialta.  Dá dtéighimís ag spaisteóireacht, níor shos</span>
<lb n="1512"/><span>dúinn ar an tsráid féin: dhéanfadh an bheirt dhíthreabhach an</span>
<lb n="1513"/><span>Paidrín do rádh ar an mbealach, ag cóimhreamh na ndeichneabhar ar</span>
<lb n="1514"/><span>a méaraibh 'san chaoi nach dtabharfadh cách a gcráibhtheacht faoi</span></p>
<lb n="1515"/>
<lb n="1516"/><p><span>1 Chuaidh Marie Guérin isteach i gCarmal Lisieux an 15adh lá de mhí na</span>
<lb n="1517"/><span>Lughnasa, 1895, agus tugadh Sr. Marie de l'Eucharistie mar ainm uirthi.</span>
<lb n="1518"/><span>B'iad na subháilcí ba mhó a bhí le tabhairt faoi ndeara innti ach spiorad na</span>
<lb n="1519"/><span>bochtaineachta agus an fhoighid mhór le n-ar iomchar sí na fuilinntí buana a</span>
<lb n="1520"/><span>ndeachaidh sí thríotha:  "Níl a fhios agam ar fhuilingeas mar badh chóir</span>
<lb n="1521"/><span>dhom," adubhairt sí féin le linn a breoiteachta deiridh, "ach chítear dhom go</span>
<lb n="1522"/><span>bhfuil Thérèse ag cur a mothuchán féin isteach i mo chroidhe, agus go bhfuil</span>
<lb n="1523"/><span>a féin-tugthacht siúd agam-sa, leis.  Ó! dá mbéidir liom bás a fháil tré</span>
<lb n="1524"/><span>ghrá!  Agus go deimhin níorbh aon iongnadh é dá bhfághainn, ó thárla gur</span>
<lb n="1525"/><span>duine de'n díorma d'íodhbairtí beaga mé a d'iarr sí ar Dhia na glóire.</span>
<lb n="1526"/><span>…is é mo dhúil bás a fháil 'á rádh le h- Íosa go bhfuil grá agam Dó."</span>
<lb n="1527"/><span>Agus do cóimhlíonadh an dúil sin.  D'éag sí an 14adh lá de mhí an</span>
<lb n="1528"/><span>Aibreáin, 1905, i n-aois a cheithre mblian is tríochad.  Siod iad na bréithre</span>
<lb n="1529"/><span>deireannacha do labhair sí:  "Níl eagla orm roimh an mbás!  Ó, cad é</span>
<lb n="1530"/><span>mar shíothcháin!…  Ní ceart dúinn faitíos a bheith orainn roimh an</span>
<lb n="1531"/><span>bhfuilinnt…  Bheir Dia neart dúinn i gcomhnuí… a Íosa mo</span>
<lb n="1532"/><span>ghrá Thú!"</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1533"/><p><span>ndeara.  Lá amháin, áfach, rinne an díthreabhach Treasa dearmad</span>
<lb n="1534"/><span>uirthe féin: tugadh toirtín di i gcóir an lóin, agus, roimh</span>
<lb n="1535"/><span>chaitheamh an toirtín di, do ghearr sí comhartha mór na croise</span>
<lb n="1536"/><span>uirthe féin, i riocht is go ndearna a lán daoine coimhightheacha</span>
<lb n="1537"/><span>mion-gháire fúithi.</span></p>
<lb n="1538"/>
<lb n="1539"/><p><span>Théigheadh ár n-aondacht toile chun cnuic orainn ar uairibh.</span>
<lb n="1540"/><span>Tránóna amháin, ag filleadh ón Abdaine dhúinn, cheapamar módhamh-</span>
<lb n="1541"/><span>lacht na n-aonaránach do chleachtadh.  Dubhras féin le Máire:</span>
<lb n="1542"/><span>"Treóruigh mé, mar táim a' dul ag dúnadh mo shúl."  "Agus</span>
<lb n="1543"/><span>dúnfad-sa mo shúile, leis," ar sise dhom' fhreagairt; agus</span>
<lb n="1544"/><span>rinneamar araon ár dtoil féin.  Ba ar an gcasán-cos a bhíomar</span>
<lb n="1545"/><span>ag siubhal, agus mar sin de níor bhaoghal dúinn na carróistí.</span>
<lb n="1546"/><span>Chuamar ar aghaidh go háluinn ar feadh tamaillín agus glionndar-</span>
<lb n="1547"/><span>croidhe ar an mbeirt díthreabhach éidtreórach de bhárr siubhlóide</span>
<lb n="1548"/><span>seo na súl ndúnta, ach leis sin thuiteadar araon 'n-a spreas ar</span>
<lb n="1549"/><span>mhullach roinnt boscaí a bhí lasmuigh de dhoras siopa, gur leagadar</span>
<lb n="1550"/><span>bun ós cionn iad agus gur cuireadh a raibh ionnta ar fuaid na</span>
<lb n="1551"/><span>háite d'aon phlimp amháin.  Siúd amach fear an t-siopa annsin</span>
<lb n="1552"/><span>láithreach bonn, agus é le cuthach, chun a chuid gréithrí do bhailiú le</span>
<lb n="1553"/><span>chéile; ach maidir leis an mbeirt dall deóntach, bhailigheadar siúd</span>
<lb n="1554"/><span>leo gan cabhair gan congnamh chómh mear is a bhí 'n-a gcosaibh, agus</span>
<lb n="1555"/><span>bhí an dá shúil ar dearg-oscailt aca anois, agus an dá chluais</span>
<lb n="1556"/><span>freisin, chun éisteacht leis an íde béil a thug Siubhán dóibh agus a</span>
<lb n="1557"/><span>bhí tuillte go maith aca, cidh go gceapfá uirthe go raibh sise chómh</span>
<lb n="1558"/><span>feargach leis an siopadóir bhocht féin!</span></p>
<lb n="1559"/>
<lb n="1560"/><p><span>Níor dhubhras aon nídh fós faoi'n mbaint nua a bhí idir Céline</span>
<lb n="1561"/><span>agus mé féin.  Ó theacht go Lisieux dhúinn do malairtigheadh an</span>
<lb n="1562"/><span>scéal eadrainn; b'ise an toice bheag lán d'ealadhain feasta,</span>
<lb n="1563"/><span>agus bhí Treasa 'n-a tochrán mín mánla ach ró-thugtha don chaoin-</span>
<lb n="1564"/><span>eachán.  Agus ar an ádhbhar sin bhí gádh aici le cosantóir, agus</span>
<lb n="1565"/><span>cia d'fhéadfadh cur-síos ar an gcalmacht agus ar an neamh-eagla</span>
<lb n="1566"/><span>le n-a ndearna mo dheirbhshiúirín ionmhuin mé do chosaint?  Bhronn-</span>
<lb n="1567"/><span>aimís féiríní beaga ar a chéile go minic, agus chuiridís lúthgháir</span>
<lb n="1568"/><span>an domhain mhóir orainn araon.  Á! b'shin an t-am nach rabhamar</span>
<lb n="1569"/><span>tuirseach den tsaol; bhí ár n-anam go bog úr fós agus é ag</span>
<lb n="1570"/><span>eascar ar nós an bhláith earrachúla, agus ag súghadh drúcht na</span>
<lb n="1571"/><span>maidne chuige go h-aiteasach; b'é an feochán bog céadna a bhí</span>
<lb n="1572"/><span>ag luasgadh ár gcóróiníní araon.  Bhíodh na h-áthais chéadna</span>
<lb n="1573"/><span>againn beirt, agus mhothuigheas sin go mór-mhór an lá a rinne mo</span>
<lb n="1574"/><span>Chéline ionmhuin a céad-Chomaoin!</span>
<lb n="1575"/></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1576"/><p><span>Bhíos féin seacht mbliana d'aois an uair sin agus ní rabhas ag</span>
<lb n="1577"/><span>dul chun na hAbdaine go fóill.  Nach suairc an chuimhne atá agam</span>
<lb n="1578"/><span>ar a hullmhú!  Gach tránóna i gcaitheamh na seachtainí ndeireannach,</span>
<lb n="1579"/><span>labhruightheá-sa, a mháithrín, léithe faoi'n ngníomh mhór a bhí sí le</span>
<lb n="1580"/><span>déanamh; agus bhínn-se ag éisteacht agus fonn mór orm mé féin</span>
<lb n="1581"/><span>dh'ullmhú mar an gcéadna, agus nuair adeirtí liom imeacht toisg</span>
<lb n="1582"/><span>mé a bheith ró-bheag fós, bhíodh an croidhe go trom im' chliabh agam,</span>
<lb n="1583"/><span>mar níorbh iomarcach liom cheithre bliana d'ullmhúchán i gcóir teachta</span>
<lb n="1584"/><span>Íosa.</span></p>
<lb n="1585"/>
<lb n="1586"/><p><span>Tránóna amháin chualas na bréithre seo d'á rádh le Céline:</span>
<lb n="1587"/><span>"Caithfidh tú beatha úr-nua do thosnú, ó lá do chéad-Chomaoine</span>
<lb n="1588"/><span>amach."  Agus chuireas róm ar an láthair sin gan fanacht go</span>
<lb n="1589"/><span>dtagadh lá mo chéad-Chomaoine féin ar chor ar bith, ach beatha úr-</span>
<lb n="1590"/><span>nua do thosnú i n-éinfheacht le Celine.</span></p>
<lb n="1591"/>
<lb n="1592"/><p><span>I gcaitheamh Cúrsaí Spioradálta a h-ollmhuighthe d'fhan sí ar</span>
<lb n="1593"/><span>aoidheacht 'san Abdaine, agus b'fhada liom a bhí sí uaim, go</span>
<lb n="1594"/><span>deimhin.  Ach fá dheoidh, tháinic an lá sonasach.  Nach bog milis</span>
<lb n="1595"/><span>an lorg a d'fhág sé i lár mo chroidhe!  Bhí sé mar a bhéadh blaiseadh</span>
<lb n="1596"/><span>roimhré de mo chéad-Chomaoin féin.  Á! nár mhór agus nár líonmhar</span>
<lb n="1597"/><span>iad na grásta do fuaireas an lá údan!  Bhí sé ar na laethibh do</span>
<lb n="1598"/><span>b'aoibhne de mo bheatha, dar liom.</span></p>
<lb n="1599"/>
<lb n="1600"/><p><span>Táim tar héis dul siar tamall leis an gcuimhne shonasach shuairc</span>
<lb n="1601"/><span>sin do mheabhrú dhuit.  Caithfead trácht anois ar an scarúint</span>
<lb n="1602"/><span>dólásach dár dhóbair an croidhe do bhriseadh i mo chliabh, nuair do</span>
<lb n="1603"/><span>sciob Íosa chun siubhail uaim mo mháithrín a raibh mo chroidhe agus</span>
<lb n="1604"/><span>m'anam innti.  Dubhras féin léithe lá amháin gurbh é mo dhúil</span>
<lb n="1605"/><span>imeacht i n-éindtigh léithi isteach i bhfásach uaigneach i gcéin, agus</span>
<lb n="1606"/><span>b'é an freagra do thug sí orm ach gurbh shin é a dúil féin, leis, ach</span>
<lb n="1607"/><span>go bhfuireochadh sí go mbínn-se sáitheach mór le h-imeacht 'n-a</span>
<lb n="1608"/><span>cuideachta'.  An gheallúint do-chóimhlíonta sin go ghlac Treasa</span>
<lb n="1609"/><span>bheag i ndáiríribh í, agus nach uirthe a bhí an dólás-croidhe annsin</span>
<lb n="1610"/><span>nuair a chuala sí a Pauline ionmhuin ag labhairt le Máire agus á</span>
<lb n="1611"/><span>rádh go raibh sí le dul isteach 'san Charmal gan mhoill!  Ní raibh aon</span>
<lb n="1612"/><span>eolas agam féin ar an gCarmal, ach do thuigeas go raibh sí le mé do</span>
<lb n="1613"/><span>thréigint agus le dul isteach i gClochar, do thuigeas nach raibh sí le</span>
<lb n="1614"/><span>fuireach liom-sa.</span></p>
<lb n="1615"/>
<lb n="1616"/><p><span>Cé'n chaoi a dtiocfadh liom an dólás mór a bhí ar mo chroidhe do</span>
<lb n="1617"/><span>chur i n-iúl duit?  Ar ala na h-uaire do chonnaiceas an bheatha fé</span>
<lb n="1618"/><span>ar atá sí innti féin go fíor, líonta de phiantaibh agus de</span>
<lb n="1619"/><span>scarúintí gan sos gan faoiseamh, agus shileas na frasa diana deór.</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1620"/><p><span>Níor thuigeas an uair sin an t-áthas a thig ón bhféin-íodhbairt.</span>
<lb n="1621"/><span>Bhíos go h-an-lag, chómh lag sin gur mhór an bheannacht ó Dhia é, dar</span>
<lb n="1622"/><span>liom, gur fhéadas an fromhadh mór sin a dh'iomchur ar chor ar bith,</span>
<lb n="1623"/><span>gan bás a fháil, arae bhí sé i bhfad thar mo chumas do réir gach aon</span>
<lb n="1624"/><span>chosúlachta.  Cuimhneochad a choidhche ar an gcaoi a ndearna mo</span>
<lb n="1625"/><span>mháithrín mé do shólású go lághach cineálta.  Mhínigh sí beatha an</span>
<lb n="1626"/><span>Chlochair dhom, agus féach!  Tránóna amháin agus mé im' aonar ag</span>
<lb n="1627"/><span>machtnamh dhom féin i mo chroidhe istigh ar an bpeictiúir den</span>
<lb n="1628"/><span>bheatha rialta a bhí curtha ós mo chomhair aice, mhothuigheas gurbh é an</span>
<lb n="1629"/><span>Carmal an fásach ar mhian le Dia mé féin do chur i bhfolach ann mar</span>
<lb n="1630"/><span>an gcéadna- Mhothuigheas chómh láidir sin é is nár fhan aon phioc</span>
<lb n="1631"/><span>d'á aimhreas i m'intinn, agus níorbh aon taidhbhreamh leinbh a bhí ann</span>
<lb n="1632"/><span>ach an oiread, ach an chinnteacht gurbh' é Dia féin a bhí dhom' ghlaodhach.</span>
<lb n="1633"/><span>An mothú sin nach dtig liom a chur i gcéill d'fhág sé síothcháin mhór</span>
<lb n="1634"/><span>i mo chroidhe.</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>An lá dár gcionn do nochtuigheas mo dhúil duit-se, agus b'é</span>
<lb n="1637"/><span>do thuairim-se gurbh í toil Dé í, i riocht is gur gheallais dom go</span>
<lb n="1638"/><span>dtabharfá chun an Charmail gan mhoill mé le go bhféadfainn an</span>
<lb n="1639"/><span>Mháthair Airchinneach a fheiceál, agus mo rún dh'innseacht di-siúd.</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>Domhnach do toghadh i gcóir na cuairte solmánta sin.  Ach ba</span>
<lb n="1642"/><span>mhór an cheataighe liom a chloisteál go raibh mo chol-ceathar Máire,</span>
<lb n="1643"/><span>a bhí sáthach óg fós leis na mná-rialta Carméilíteacha a fheiceál, go</span>
<lb n="1644"/><span>raibh sí le mé do thionnlacain.  Níorbh fhuláir liom, áfach, seift</span>
<lb n="1645"/><span>éigin do cheapadh le bheith i m'aonar, agus seo é an rud do bhear-</span>
<lb n="1646"/><span>tuigheas: dúbhras le Máire, ó thárla go raibh sé de phribhléid</span>
<lb n="1647"/><span>againn labhairt leis an Mháthair Urramaigh féin, go gcaithfimís a</span>
<lb n="1648"/><span>bheith go h-an-mhúinte agus ár gcuid rún do nochtadh di; agus</span>
<lb n="1649"/><span>chuige sin nár mhór dhúinn teacht amach as an bpárlús ar feadh</span>
<lb n="1650"/><span>tamaillín, duine i ndiaidh an duine eile, le deis a thabhairt d'á</span>
<lb n="1651"/><span>chéile labhairt léithi go hoscailteach.  D'aontuigh Máire liom gan</span>
<lb n="1652"/><span>ceisneamh, i n-aimhdheoin gur leasg léithe rúin nach raibh aice ar chor</span>
<lb n="1653"/><span>ar bith do nochtadh, agus ar an ndóigh sin d'fhéadas bheith i m'aonar</span>
<lb n="1654"/><span>leis an Mháthair Marie de Gonzague.  Ar chloisteál mo scéil</span>
<lb n="1655"/><span>mhóir rúnmhair di-se, dubhairt sí go raibh gairm agam ceart go</span>
<lb n="1656"/><span>leor, ach má bhí fhéin go gcaithfinn fanacht go mbíodh mo shé bliana</span>
<lb n="1657"/><span>déag slánuighthe agam, mar nach nglactar iarrthóirí i n-aois a naoi</span>
<lb n="1658"/><span>mbliana.  B'éigean dom foighneamh, i n-aimhdheoin na dúile móire</span>
<lb n="1659"/><span>a bhí agam dul isteach i n-éindtigh leat-sa, agus mo chéad-Chomaoin</span>
<lb n="1660"/><span>a ghlacadh an lá a gheobhfá an Aibíd.</span></p>
<lb n="1661"/>
<lb n="1662"/><p><span>Fá dheire thiar tháinic an 2adh lá de Dheire Fóghmhair!  Lá guil</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1663"/><p><span>agus beannachtaí do b'eadh an lá úd, go deimhin, 'nar stath Íosa</span>
<lb n="1664"/><span>an chéad cheann d'Á bhláthana, an bláth toghtha a bhí le bheith 'n-a</span>
<lb n="1665"/><span>Mháthair d'á dhriféarachaí roinnt blian 'n-a dhiaidh sin.  'Fhad is a</span>
<lb n="1666"/><span>bhí ár n-athair ionmhuin, mar aon le m'oncail agus le Máire, ag cur</span>
<lb n="1667"/><span>Shléibhe Charmail suas de le n-a íodhbairt do thoirbhirt do Dhia, thug</span>
<lb n="1668"/><span>m'aintín Céline agus Léonie agus mé féin chun an Aifrinn-</span>
<lb n="1669"/><span>Bhíomar ag gol go fuigheach, i dtreo go raibh na daoine ag déanamh</span>
<lb n="1670"/><span>iongantais dínn, nuair a chonnaiceadar ag dul isteach i dteach a'</span>
<lb n="1671"/><span>phobuil sinn; ach níor choinnigh sin mise gan caoineadh.  Bhíos á</span>
<lb n="1672"/><span>fhiafruighe dhíom féin cé'n chaoi arbh fhéidir go dtaithneóch' an ghrian</span>
<lb n="1673"/><span>ar an t-saoghal seo a thuille!</span></p>
<lb n="1674"/>
<lb n="1675"/><p><span>Chífear dhuit béidir, a Mháithrín, go bhfuilim ag áidhbhéil faoi'n</span>
<lb n="1676"/><span>gcumhaidh a bhí orm, agus tuigim féin go maith leis nár cheart go</span>
<lb n="1677"/><span>ngoillfeadh an scarúint úd orm chomh mór sin.  Ach cheana, caith-</span>
<lb n="1678"/><span>fead a amhdachtáil nach raibh m'anam aibidh ná foirfighthe fós nó i</span>
<lb n="1679"/><span>ngar dhó féin; níor mhór dhom dhul tré mhórán suacán agus</span>
<lb n="1680"/><span>fuilinnthí shul dá mb'fhéidir liom tráigh na síothchána do bhaint amach</span>
<lb n="1681"/><span>agus blaiseadh de thoradh bhreá mhilis na féin-tugthachta agus an</span>
<lb n="1682"/><span>ghrádha iomláin.</span></p>
<lb n="1683"/>
<lb n="1684"/><p><span>Um thránóna an lae úd an 2adh lá de Dheire Fóghmhair, 1882,</span>
<lb n="1685"/><span>chonnaiceas mo Phauline ionmhuin, Soeur Agnes de Jésus feasta,</span>
<lb n="1686"/><span>laistigh de chrannghail an Charmail.  Ó! nach mé a d'fhuiling 'san</span>
<lb n="1687"/><span>phárlús sin!  Ó thárla gurb é scéal m'anama atá agam 'á</span>
<lb n="1688"/><span>scríobhadh, chítear dhom go gcaithfead chuile nídh a dh'innseacht.</span>
<lb n="1689"/><span>Bhail, amhduighim gur neamhní liom céad-fhuilinntí na scarúinte i</span>
<lb n="1690"/><span>gcomórtas leis na pianta a ndeachaidh mé thríotha 'n-a dhiaidh sin,</span>
<lb n="1691"/><span>Mise, ar ghnáthach liom cómhráidhte fada rúnmhara a bheith agam le</span>
<lb n="1692"/><span>mo mháithrín agus mo chroidhe do nochtadh dhi, ba ar éigin saoghail do</span>
<lb n="1693"/><span>gheibhinn cúpla nóiméid dom féin i ndeire cuairte an líontighe;</span>
<lb n="1694"/><span>agus i gcaitheamh an dá nóiméid sin féin ní dhéanainn ach na deora</span>
<lb n="1695"/><span>do shileadh, nídh nach iongnadh, agus d'imthighinn liom agus an croidhe</span>
<lb n="1696"/><span>briste i mo chliabh.</span></p>
<lb n="1697"/>
<lb n="1698"/><p><span>Níor thuigeas nárbh fhéidir leath-uair a' chluig an duine do</span>
<lb n="1699"/><span>thabhairt dúinn agus sin go minic, agus nárbh fhuláir bunáite an</span>
<lb n="1700"/><span>ama do thabhairt d'ár n-athair agus do Mháire; níor thuigeas sin,</span>
<lb n="1701"/><span>agus deirinn liom féin i mo chroidhe istigh:  Tá Pauline caillte ar</span>
<lb n="1702"/><span>fad agam-sa!  Do ghoill an dólás chómh mór sin ar mo chroidhe</span>
<lb n="1703"/><span>agus ar m'aigne gur ghearr gur buaileadh go h-an-bhreoite mé.</span></p>
<lb n="1704"/>
<lb n="1705"/><p><span>An tinneas a tháinic orm níl aimhreas ar bith nárbh é éad an</span>
<lb n="1706"/><span>deamhain ba chionntsiocair leis, toisg é a bheith go feargach</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1707"/><p><span>fíochmhar de dheasgaibh an chéad dul-isteach sin 'san Charmal, agus</span>
<lb n="1708"/><span>gur theastuigh uaidh díoltas do bhaint díom-sa ar son na díoghbhála</span>
<lb n="1709"/><span>móire a dhéanfadh ár dteaghlach dhó ní ba dheireannaí.  Ach ní raibh</span>
<lb n="1710"/><span>a fhios aige go raibh Bainríoghan na bhFlaitheas ag cúmhdach a bláithín</span>
<lb n="1711"/><span>go dílis, go raibh sí ag meangadh leis ó neamh anuas, agus go raibh</span>
<lb n="1712"/><span>sí réidh leis an eascal do chosg ar an nóiméid chéadna 'n-a mbéadh</span>
<lb n="1713"/><span>a ghas lag lúbach ar tí a bhriste go deó.</span></p>
<lb n="1714"/>
<lb n="1715"/><p><span>I ndeire na bliana sin 1882 do ghabh tinneas-cinn mé; ach cidh</span>
<lb n="1716"/><span>gur lean sé gan faoiseamh, bhíos i n-ann é a dh'fhuilinnt, agus níor</span>
<lb n="1717"/><span>chuir sé ó mo chuid foghluma mé.  Do mhair sé go dtí Cásg na</span>
<lb n="1718"/><span>bliana dár gcionn, 1883.  Um an dtaca sin chuaidh m'athair go</span>
<lb n="1719"/><span>Páiris i n-éindigh le Máire agus le Léonie, agus d'fhág sé</span>
<lb n="1720"/><span>Céline agus mé féin ar choimrighe m'oncail agus m'aintín.</span>
<lb n="1721"/><span>Tránóna dá rabhas i m'aonar le m'oncail, thosuigh air ag labhairt</span>
<lb n="1722"/><span>liom ar mo mhaimín agus ar na laetheanta a bhí imighthe thart chómh</span>
<lb n="1723"/><span>grádhmhar geanúil sin gur corruigheadh go mór mé agus nár</span>
<lb n="1724"/><span>fhéadas gan gol.  Agus do corruigheadh é féin, leis, nuair a thug</span>
<lb n="1725"/><span>sé mo mhothuightheacht féin faoi ndeara; b'iongantach leis na</span>
<lb n="1726"/><span>smaointe doimhne a bhí agam 'á nochtadh dhó, i n-aimhdheóin m'óige,</span></p>
<lb n="1727"/>
<lb n="1728"/><p><span>agus do chuir sé roimhe chuile shaghas siamsa do chur ar fáil dom i</span>
<lb n="1729"/><span>gcaitheamh na laetheanta saoire.  Ach cheana, bhí a mhalairt ceaptha</span>
<lb n="1730"/><span>ag Dia dhom.  An tránóna céadna úd, d'éirigh mo thinneas-cinn go</span>
<lb n="1731"/><span>h-an-dona amach, agus do ghabh craitheadh aisteach éigin mé, agus</span>
<lb n="1732"/><span>do lean sé orm an oidhche go léir.  Bhí m'aintín mar a bhéadh</span>
<lb n="1733"/><span>máthair dhom, agus níor imigh sí uaim ar feadh oiread is nóiméid</span>
<lb n="1734"/><span>féin.  Níl cur-síos ar an gcineáltas le n-a dtug sí aire dhom i</span>
<lb n="1735"/><span>gcaitheamh na breoiteachta sin, go cneasta foighdeach gan staonadh.</span></p>
<lb n="1736"/>
<lb n="1737"/><p><span>Ní call dom a rádh go raibh an-bhuairt ar fad ar m'athair bocht,</span>
<lb n="1738"/><span>iar bhfilleadh ó Pháiris dó, nuair do fuair sé roimhe mé chómh</span>
<lb n="1739"/><span>claoidhte tréith-lag sin.  Shíl sé gan mhoill go raibh an bás orm;</span>
<lb n="1740"/><span>ach d'fhéadfadh Íosa a rádh leis:  "Ní chun báis an bhreoiteacht seo,</span>
<lb n="1741"/><span>ach chun glóire Dé, ionnus go dtabharfaí glóire do Mhac Dé</span>
<lb n="1742"/><span>tríthe." 1  Agus, go deimhin, tugadh glóir do Dhia thríd an bhfromhadh</span>
<lb n="1743"/><span>sin!  Tugadh glóir Dhó leis an gcaoi ar ghlac m'athair agus mo</span>
<lb n="1744"/><span>dhriféaracha, agus Máire go mór-mhór, le n-A thoil naofa.  Nach</span>
<lb n="1745"/><span>mór a d'fhuiling Máire mar gheall orm!  Tá mo chroidhe lán de</span>
<lb n="1746"/><span>bhuidheachas don ndeirbhshiúr ionmhuin sin.  Do chuireadh a croidhe</span>
<lb n="1747"/><span>féin i bhfios di cad iad na neithe a mbíodh gádh agam leo, agus ní</span></p>
<lb n="1748"/>
<lb n="1749"/><p><span>1 Eóin xi. 14.</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1750"/><p><span>misde a rádh gur cómhachtaí go mór fada croidhe máthar ná eolas</span>
<lb n="1751"/><span>agus ealadhain na ndochtúirí is mó cáil.</span></p>
<lb n="1752"/>
<lb n="1753"/><p><span>Bhí an lá ag teannadh linn, áfach, a rabhais-se, a Mháthair dhil, leis</span>
<lb n="1754"/><span>an Aibíd a fháil, agus ní labhruightí 'n-a thaobh i mo láthair-se ar</span>
<lb n="1755"/><span>fhaitíos go ndéanfaí buairt dom, mar síleadh nach mbéadh ar mo</span>
<lb n="1756"/><span>chumas dul go dtí an Charmal.  Ach chreideas féin go láidir i</span>
<lb n="1757"/><span>mo chroidhe istigh go dtabharfadh Dia na glóire mar shólás dom mo</span>
<lb n="1758"/><span>Phauline ionmhuin a fheiceál aríst an lá sin.  Bhraitheas go mbéadh</span>
<lb n="1759"/><span>an Fhéile sin 'n-a féile shona gan néal, mar bhí a fhios agam nach</span>
<lb n="1760"/><span>ndéanfadh Íosa A leannán do bhuaidhreadh tré gan mise do bheith</span>
<lb n="1761"/><span>láithreach, tar héis a raibh fuilingthe aici i rith breóiteachta a</span>
<lb n="1762"/><span>h-inghine bige.  Agus níor chaill Íosa orm; mar d'fhéadas mo</span>
<lb n="1763"/><span>mháithrín ionmhuin do bharrógadh agus suidheamh ar a glúinibh, mé</span>
<lb n="1764"/><span>féin d'fholú faoi n-a brat agus a pógaí milse a fháil; d'fhéadas</span>
<lb n="1765"/><span>í a fheiceál agus í ag féachaint go háluinn faoi n-a culaith bháin.</span>
<lb n="1766"/><span>Ó, ba bhreá go léir an lá é i gceart-lár mo fhromhtha bhrónaigh!</span>
<lb n="1767"/><span>Ach ba ró-luath a d'imigh an lá sin nó an uair sin thart, agus ba</span>
<lb n="1768"/><span>ghearr go raibh orm eirghe isteach 'san charbad do rug chun siubhail i</span>
<lb n="1769"/><span>bhfad ón gCarmal mé!  Ar shroichint Les Buissonnets dhúinn</span>
<lb n="1770"/><span>cuireadh i mo luighe mé, cidh nár airigheas mé féin tuirseach ar chor</span>
<lb n="1771"/><span>ar bith.  Ach an lá dár gcionn do ghabh an tinneas aríst mé, agus</span>
<lb n="1772"/><span>chuaidh sé i n-olcas chomh mór sin gur ceapadh nach raibh leigheasadh i</span>
<lb n="1773"/><span>mo chionn go deó.</span></p>
<lb n="1774"/>
<lb n="1775"/><p><span>Ní thig liom an bhreoiteacht aisteach sin do mhíniú i gceart.</span>
<lb n="1776"/><span>Bhínn a' rádh rudaí gan smaoineadh ortha ar chor ar bith, agus bhínn</span>
<lb n="1777"/><span>ag déanamh rudaí, leis, mar a bhéadh duine 'á chur d'fhiachaibh orm</span>
<lb n="1778"/><span>iad a dhéanamh do m'aimhdeóin.  Ceaptaí orm go mbínn ag rámh-</span>
<lb n="1779"/><span>allaigh i gcómhnuí beagnach, ach mar sin féin táim cinnte dhe nár</span>
<lb n="1780"/><span>chailleas mo mheabhair ná mo thuisgint ar feadh oiread is nóiméid</span>
<lb n="1781"/><span>amháin.  Ba mhinic a d'fhanainn annsúd i meirbhthean ar feadh i</span>
<lb n="1782"/><span>bhfad, i dtreó nach mbíodh ar mo chumas an cor ba lugha féin</span>
<lb n="1783"/><span>do chur dhíom.  Ach i n-aimhdheoin an lagachair neamhchoitianta sin,</span>
<lb n="1784"/><span>chloisinn go gléineach gach a ndeirtí thart timcheall orm, fiú</span>
<lb n="1785"/><span>amháin nuair do labhruightí ós íseal; agus cuimhnighim air sin</span>
<lb n="1786"/><span>anois féin.  Agus annsin an scannradh agus an t-uathbhás do</span>
<lb n="1787"/><span>chuireadh an mac mallachtain orm!  Bhíodh eagla orm roimh chuile</span>
<lb n="1788"/><span>shórt rudaí: chítí dhom go raibh aigéin áibhéiseacha thart ar mo</span>
<lb n="1789"/><span>leabthain; agus tairgní áithride a bhí daingnighthe i bhfalla mo</span>
<lb n="1790"/><span>sheómra, samhluightí dhom gur mhéarana fada dubha dóighte iad,</span>
<lb n="1791"/><span>dtreo go gcuiridís ag screadghail le h-aon-chorp uathbháis mé.</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1792"/><p><span>Lá dá raibh m'athair ag féachaint orm go tostach agus a hata 'n-a</span>
<lb n="1793"/><span>láimh aige, do claochluigheadh an hata go tobann i gcruth ghránda</span>
<lb n="1794"/><span>éigin, agus do ghabh a leithéid sin d'uamhan mé gur imigh m'athair</span>
<lb n="1795"/><span>bocht uaim agus é ag uchlán.</span></p>
<lb n="1796"/>
<lb n="1797"/><p><span>Ach má cheaduigh Dia don deamhan teacht i ngar dhom go foir-</span>
<lb n="1798"/><span>imeallach, chuir Sé aingil so-fheicse chugam freisin le mé do</span>
<lb n="1799"/><span>shólású agus do neartú.  Ní imigheadh Máire uaim a choidhche, agus</span>
<lb n="1800"/><span>ní thaisbeánadh sí tuirse ná dochma, cuma cé'n trioblóid a</span>
<lb n="1801"/><span>thugainn di; mar níorbh fhéidir liom a bheith suaimhneasach i n-a</span>
<lb n="1802"/><span>héaghmais.  Fhad is a bhéadh sí ag caitheamh a cuid bídh, dheineadh</span>
<lb n="1803"/><span>Victoire mé do chúmhdach, ach an uair sin féin bhínn ag gol agus ag</span>
<lb n="1804"/><span>glaodhach:  "A Mháire!  A Mháire!"  Agus ní fhéadadh sí dul</span>
<lb n="1805"/><span>amach ach amháin chun an Aifrinn nó le cuairt do thabhairt ort-sa;</span>
<lb n="1806"/><span>mar b'annsin amháin a bhínn go ciúin go bhfilleadh sí.</span></p>
<lb n="1807"/>
<lb n="1808"/><p><span>Agus annsin Léonie! agus mo Chéline ionmhuin féin!  Nach iad</span>
<lb n="1809"/><span>a bhí go maith dhom leis!  Gach Domhnach d'fhanaidís sáidhte istigh</span>
<lb n="1810"/><span>ins an tseomra sin ar feadh i bhfad i n-éindtigh le páiste bocht a</span>
<lb n="1811"/><span>raibh a chosúlacht uirthe go raibh sí as a meabhair.  Á! a dheirbhsiúir-</span>
<lb n="1812"/><span>íní ionmhuine; nach mór a thugas le fuilinnt daoibh!  Bhí m'oncail</span>
<lb n="1813"/><span>agus m'aintín go lághach cineálta dhom, leis.  Thagadh m'aintín</span>
<lb n="1814"/><span>dhom' fhéachaint gach lá, agus bheireadh sí chuile shaghas sóghluistí</span>
<lb n="1815"/><span>chugam. 1  Ba mhór mar do méaduigheadh ar mo ghean ar na gaoltaibh</span>
<lb n="1816"/><span>geanúla úd le linn na breoiteachta sin.  Thuigeas ní b'fhearr ná</span>
<lb n="1817"/><span>riamh fírinne na cainnte adeireadh ár n-athair ionmhuin linn go</span>
<lb n="1818"/><span>minic:  "Cuimhnighidh air i gcomhnuí, a chlann ó! go bhfuil gean</span>
<lb n="1819"/><span>an-mhór an-dhílis ag bhúr n-oncail agus ag bhúr n-aintín oraibh."</span>
<lb n="1820"/><span>Do cuireadh sin i bhfios dó féin, leis, i laethibh a shean-aoise;</span>
<lb n="1821"/><span>agus anois, ní baol ná go ndéanfaidh sé iad do chumhdach agus do</span></p>
<lb n="1822"/>
<lb n="1823"/><p><span>1 Rinne Thérèse an cinéaltas máthardha sin do chúitiú léithe ó árdaibh</span>
<lb n="1824"/><span>na bhFlaitheas.  I rith breoiteachta deireannaí Mme. Guérin, do chúmhdaigh</span>
<lb n="1825"/><span>Thérèse go so-fheicse í.  Maidin amháin fríothadh go suaimhneasach áthasach</span>
<lb n="1826"/><span>í:  "Bhíos ag fuilinnt go mór," ar sise, "ach bhí Thérèse ag faire orm go</span>
<lb n="1827"/><span>caoin cineálta.  Mhothuigheas cois mo leapthan í i gcaitheamh na hoidhche go</span>
<lb n="1828"/><span>léir.  Do phóg sí go minic mé, agus chuir sin misneach an-mhór orm."  Do</span>
<lb n="1829"/><span>chaith Mme. Guérin a beatha go naofa deagh-shomplach agus fuair sí bás</span>
<lb n="1830"/><span>naofa i n-aois a dhá bliain is caogad- "Tá áthas orm bás a fháil," deireadh</span>
<lb n="1831"/><span>sí agus meangadh geal-gháireach ar a béal, "Nach mór go léir an sólás é</span>
<lb n="1832"/><span>dul agus Dia na glóire a fheiceál!  A Íosa, mo ghrá thú!  Toirbheirim</span>
<lb n="1833"/><span>mo bheatha Dhuit thar cheann na sagart, mar do rinne treasa bheag."  Agus</span>
<lb n="1834"/><span>leis sin d'éag sí.  An 13adh lá de mhí na Feabhra, 1900, a bhí ann.</span></p>
<lb n="1835"/>
<lb n="1836"/><p><span>Do thug M. Guérin mórán blianta ag cosaint na h-eaglaise le n-a chuid</span>
<lb n="1837"/><span>sgríbhinní, agus chaith sé a mhaoin ag cuidiú le deagh-oibreacha do chongbháilt</span>
<lb n="1838"/><span>ar siubhal.  Fuair sé bás naofa, 'n-a Threasóir d'Ord an Charmail, an</span>
<lb n="1839"/><span>28adh lá de Mheadhon Foghmhair, 1909, i n-aois a naoi mbliana is trí fichid.</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1840"/><p><span>bheannú ar son an chineáltais agus na dílseachta le n-a dtugadar</span>
<lb n="1841"/><span>aire dhó!</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>Nuair a bhíodh faoiseamh beag agam ó mo phiantaibh, b'é rud ba</span>
<lb n="1844"/><span>mhó do chuireadh áthas orm ná a bheith ag fíghe choróinneach de nóiníní</span>
<lb n="1845"/><span>agus de lus mínle don Mhaighdin Bheannuithe.  Mí áluinn na</span>
<lb n="1846"/><span>Bealtaine a bhí ann, agus bhí an nádúir go léir gh'á clúdach féin le</span>
<lb n="1847"/><span>bláthana an earraigh; ní raibh ach an t-aon "bhláithín" amháin a bhí</span>
<lb n="1848"/><span>ag meath agus cosúlacht air go raibh sé seargtha go deo!  Ach bhí a</span>
<lb n="1849"/><span>ghrian gheal féin aige i ngar dhó, agus b'í grian í ná dealbh mhíor-</span>
<lb n="1850"/><span>bhailteach na Maighdine Muire.  Ba mhinic agus ba rí-mhinic a</span>
<lb n="1851"/><span>ghníodh an bláithín a choróinnín d'iompáil i dtreo na Réaltann</span>
<lb n="1852"/><span>beannuithe sin.</span></p>
<lb n="1853"/>
<lb n="1854"/><p><span>Lá de na laetheanta sin, chonnaiceas m'athair ag teacht isteach i</span>
<lb n="1855"/><span>mo sheomra; agus ba gheall le duine a bhéadh go h-an-bhuartha é.</span>
<lb n="1856"/><span>Chuaidh sé anonn mar a raibh Máire go dtug sé a lán píosaí óir dhi,</span>
<lb n="1857"/><span>agus bhí féachaint an-bhrónach ar a aghaidh ar feadh an achair, gur</span>
<lb n="1858"/><span>iarr sé uirthi scríobhadh chuig Páiris ag iarraidh Nóbhéna Aifreann</span>
<lb n="1859"/><span>ag neimidh Notre-Dame pes Victoires (Muire na mBuaidh),</span>
<lb n="1860"/><span>'théint is go leigheasóchadh Dia a ríoghan bheag chlaoidhte.  Do</span>
<lb n="1861"/><span>corruigheadh go mór mé ar fheiceál a chreidimh agus a ghrádha dhom,</span>
<lb n="1862"/><span>agus tháinic Fonn an-mhór orm éirghe im' shuidhe agus a rádh leis</span>
<lb n="1863"/><span>go rabhas leigheasta.  Ach mo nuar!  Níor fhéad mo mhianta</span>
<lb n="1864"/><span>míorbhailt a dhéanamh, agus níor mhór míorbhailt an-mhór, go</span>
<lb n="1865"/><span>deimhin, le mé do thárrtháil ón mbás — níor mhór sin!  Agus</span>
<lb n="1866"/><span>rinne Notre-Dame pes Victoires an mhíorbhailt sin dom go</span>
<lb n="1867"/><span>feilimionta.</span></p>
<lb n="1868"/>
<lb n="1869"/><p><span>Domhnach amháin i rith an Nóbhéna úd, chuaidh Máire amach 'san</span>
<lb n="1870"/><span>ngáirdín agus d'fhág sí mise fé chúram Léonie a bhí ag léigheamh</span>
<lb n="1871"/><span>dhi féin i n-aice na fuinneóige.  I gcionn tamaillín thosuigh orm</span>
<lb n="1872"/><span>ag glaodhach de ghlór íseal:  "A Mháire! a Mháire!"  Bhí</span>
<lb n="1873"/><span>Léonie cleachtach ar a bheith- ag éisteacht liom ag éagcaoin agus ag</span>
<lb n="1874"/><span>olagón ar an gcuma sin i dtóláimh, agus ní thug sí aon áird ar mo</span>
<lb n="1875"/><span>ghlaodh.  Annsin do ghlaodhas aríst ós árd agus d'fhill Máire orm.</span>
<lb n="1876"/><span>Chonnaiceas go rí-mhaith ag teacht isteach í; ach fairíor géar!</span>
<lb n="1877"/><span>B'shin é an chéad uair nár aithnigheas í.  Thosuigheas a' tóruigheacht</span>
<lb n="1878"/><span>thart orm i ngach aon bhall, do bhreathnuigheas uaim go h-imnidheach</span>
<lb n="1879"/><span>amach 'san ngáirdín, agus annsin chromas ar ghlaodhach aríst:</span>
<lb n="1880"/><span>"A Mháire, a Mháire!"  Ní fhéadfainn a rádh cé mar d'fhuil-</span>
<lb n="1881"/><span>ingeas féin le linn na coimhlinnte uathbhásaí do-mhínighthe sin, agus</span>
<lb n="1882"/><span>ní móide nár fhuiling Máire ní ba ghéire fós ná a Treasa bhocht!</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1883"/><p><span>Fá dheire thiar nuair a bhí sé cinnte uirthe í féin do chur i n-aithne</span>
<lb n="1884"/><span>dhom, d'iompuigh sí chuig Léonie, agus adubhairt cúpla focal</span>
<lb n="1885"/><span>léithe i gcogar, agus d'imigh léithe go mí-lítheach craitheach.</span></p>
<lb n="1886"/>
<lb n="1887"/><p><span>I gcionn tamaillín d'iomchar Léonie go dtí an fhuinneóg mé,</span>
<lb n="1888"/><span>agus annsin chonnaiceas Máire uaim 'san ngáirdín gan í a</span>
<lb n="1889"/><span>dh'aithneachtáil fós féin.  Bhí sí ag siubhal leithe go mall réidh;</span>
<lb n="1890"/><span>ag síneadh a lámha amach chugam-sa, ag meangadh liom, agus ag</span>
<lb n="1891"/><span>glaodhach orm go báidhiúl caoin:  "A Threasa, a Threasa bheag, a</span>
<lb n="1892"/><span>stóirín!"  Ach chinn sé uirthe de'n iarracht sin aríst; agus leis</span>
<lb n="1893"/><span>sin, tháinic sí isteach agus leig í féin ar a glúinibh cois mo leabthan</span>
<lb n="1894"/><span>agus í ag bog-chaoineachán- D'iompuigh sí i dtreo na Maighdine</span>
<lb n="1895"/><span>glórmhaire Muire, agus do ghuidh sí go dian dúthrachtach í, mar a</span>
<lb n="1896"/><span>dhéanfadh máthair a bhéadh 'á iarraidh go dtárrthóchaí a mac ón</span>
<lb n="1897"/><span>mbás agus nach mbéidh sásta go bhfághaidh sí a h-athchuinge.  Rinne</span>
<lb n="1898"/><span>Léonie agus Céline aithris uirthe, agus glór creidimh do b'eadh</span>
<lb n="1899"/><span>a nglór, agus chuaidh sé suas gur bhrúgh sé isteach doras na bhFlaith-</span>
<lb n="1900"/><span>eas roimhe.  Ó thárla nach raibh fóirthint le fáil agam ar talamh,</span>
<lb n="1901"/><span>agus ó bhíos ionann's a bheith caillte leis na piantaibh, d'iompuigheas</span>
<lb n="1902"/><span>féin chun mo Mháthar neamhdha freisin, agus d'iarras go bog is go</span>
<lb n="1903"/><span>cruaidh uirthe truagh a bheith aici dhom fá dheire thiar.</span></p>
<lb n="1904"/>
<lb n="1905"/><p><span>Beodhuigheadh an dealbh go tobann!  D'éirigh an Mhaighdean go</span>
<lb n="1906"/><span>h-an-dóigheamhail ar fad, chómh dóigheamhail sin nach bhféadfad aon</span>
<lb n="1907"/><span>chur-síos ceart a dhéanamh a choidhche ar an ndóighiúlacht neamhdha a bhí</span>
<lb n="1908"/><span>ag baint léithe.  Bhí sochmaidheacht, gnaoidhiúlacht, agus lághaidh-</span>
<lb n="1909"/><span>eacht do-labhartha le léigheamh ar a haghaidh; ach b'é an rud a chuaidh go</span>
<lb n="1910"/><span>croidhe ionnam thar gach rud eile ach an meangadh gléigeal a bhí ar a</span>
<lb n="1911"/><span>béal!  Leis sin d'imigh mo chuid pianta go léir uaim, do bhuinnigh</span>
<lb n="1912"/><span>an dá dheór mhóra amach ó mo rosgaibh agus shnígheadar síos go</span>
<lb n="1913"/><span>ciúin…  Deora áthais agus lúthgháire neamhdha amháin do b'eadh</span>
<lb n="1914"/><span>iad!  "Do dhruid an Mhaighdean Bheannuithe anall chugam!  Agus</span>
<lb n="1915"/><span>bhí sí ag meangadh liom!…  Nach aoibhinn Mac Dé dhom!"  B'shin</span>
<lb n="1916"/><span>mar do smaointigheas i m'aigne féin, "Ach ní innseóchad d'aoinne</span>
<lb n="1917"/><span>faoi, mar dá n-innsighinn, d'imeoch' m'aoibhneas ar ceal uaim."</span>
<lb n="1918"/><span>Iar sin d'ísligheas mo shúile gan strómh gan iarracht, agus d'aith-</span>
<lb n="1919"/><span>nigheas mo Mháire ionmhuin féin!  Bhí sí annsúd ag féachaint orm</span>
<lb n="1920"/><span>go ceanúil, agus ba gheall le duine a bhéadh corruighthe go mór í</span>
<lb n="1921"/><span>agus b'fhacthas dom go raibh tuairm éigin aice cé'n grás mór a bhí</span>
<lb n="1922"/><span>fáighte agam féin.  Ó! níl aimhreas ar bith nárbh ise agus a guidhe</span>
<lb n="1923"/><span>láidir impidheach do fuair dhom an grás mór do-labhartha sin .i.</span>
<lb n="1924"/><span>"mion-gháiridhe na Maighdine Muire"!  Nuair a chonnaic sí mo dhá</span>
<lb n="1925"/></p>
</div>
<pb n="40a"/>
<div><lb n="1926"/><p><span>An Mhaighdean Mhuire ag leigheas Treasa.</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1927"/><p><span>shúil greamuighthe ins an ndeilbh, dubhairt sí léithe féin:  "Tá</span>
<lb n="1928"/><span>Treasa leigheasta!"  Agus bhí.  Bhí an bláithín le borradh suas</span>
<lb n="1929"/><span>an ath-uair, mar bhí gath soillseach ó n-a ghréin gheanúil tar h-éis</span>
<lb n="1930"/><span>é do ghoradh agus é dh'fhuascailt ó 'n-a námhaid fhíochmhar go deó!</span>
<lb n="1931"/><span>"Bhí an geimhreadh gáibhtheach imighthe thart, agus bhí deire leis an</span>
<lb n="1932"/><span>bhfearthainn fhuair." 1 agus do neartuigh bláithín na Maighdine</span>
<lb n="1933"/><span>Muire chomh maith sin go raibh sé ag sgéithchint ar shliabh shaidhbhir</span>
<lb n="1934"/><span>thorthach Charmail cúig bliana 'n-a dhiaidh sin.</span></p>
<lb n="1935"/>
<lb n="1936"/><p><span>Mar adubhras ar ball, bhí tuairim mhaith ag Máire nárbh é amháin</span>
<lb n="1937"/><span>gur bhronn an Mhaighdean bheannuithe mo shláinte orm, ach go dtug sí</span>
<lb n="1938"/><span>grás foluighthe éigin dom mar an gcéadna; agus nuair a bhíos i</span>
<lb n="1939"/><span>m'aonar léithe, agus gur cheistigh sí go báidhiúl mealltach mé, níor</span>
<lb n="1940"/><span>fhéadas gan géilleadh dhi.  B'iongantach liom an chaoi a raibh eolas</span>
<lb n="1941"/><span>aice ar mo rún, cidh nár labhruigheas féin oiread is focal amháin</span>
<lb n="1942"/><span>faoi, agus annsin do scaoileas an scéal go léir chuice.  Mo</span>
<lb n="1943"/><span>léan géar!  Ní raibh aon bhreall orm; bhí m'aoibhneas le h-imeacht</span>
<lb n="1944"/><span>ar ceal agus le n-a athrú 'n-a shearbhas dom.  Go ceann cheithre</span>
<lb n="1945"/><span>mblian 'n-a dhiaidh sin, bhí cuimhne an ghráis do-labhartha úd 'n-a</span>
<lb n="1946"/><span>fíor-shiocair dóláis agus buartha dhom i mo chroidhe; agus ní</span>
<lb n="1947"/><span>raibh suaimhneas ná aoibhneas i ndán dom go bhfághainn aríst i</span>
<lb n="1948"/><span>bhfiadhnaise Notre-Dame des Victoires iad, 'n-a neimhidhe bhean</span>
<lb n="1949"/><span>uithe.  Fuaireas aoibhneas iomlán annsúd aríst.  Ach labhróchad</span>
<lb n="1950"/><span>ar an ndara grás úd amach annseo.</span></p>
<lb n="1951"/>
<lb n="1952"/><p><span>Seo mar do hiompuigheadh m'áthas chun dóláis dom:</span></p>
<lb n="1953"/>
<lb n="1954"/><p><span>D'innsigheas go simplí oscailteach do Mháire faoi "mo ghrás,"</span>
<lb n="1955"/><span>agus ar chloisteál mo scéil di, d'iarr sí cead orm é a dh'aithris</span>
<lb n="1956"/><span>do na mná-rialta ag an Carmal, agus níor fhéadas í dh'eiteach.</span>
<lb n="1957"/><span>An chéad chuairt eile a thugamar ar an gCarmal bheannuithe sin,</span>
<lb n="1958"/><span>bhí áthas an-mhór orm féin mo Phauline ionmhuin féin a fheiceál</span>
<lb n="1959"/><span>aríst agus Aibíd na Maighdine Beannuithe uirthe.  Nár shonasach</span>
<lb n="1960"/><span>an uair é dhúinn araon!  Nach mór a bhí againn le rádh le n-a chéile,</span>
<lb n="1961"/><span>agus a liachtaí pianta agus dólás a rabhamar tar héis dul tríotha!</span>
<lb n="1962"/><span>Maidir liom-sa, is ar éigin a d'fhéadas labhairt féin; bhí mo</span>
<lb n="1963"/><span>chroidhe ró-lán…</span></p>
<lb n="1964"/>
<lb n="1965"/><p><span>Bhí an Mháthair gheanúil Marie de Gonzague ann leis, agus nach í</span>
<lb n="1966"/><span>a bhí go caoin cneasta liom!  Chonnaiceas mná-rialta eile fosta,</span>
<lb n="1967"/><span>agus do cheistigheadar faoi mhíorbhailt mo leighisthe mé: d'fhiaf-</span>
<lb n="1968"/><span>ruigh duine amháin díom an raibh an leanbh Íosa ar a baclain ag an</span></p>
<lb n="1969"/>
<lb n="1970"/><p><span>1 cant. ii. 11.</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1971"/><p><span>Mhaighdin Mhuire; agus d'fhiafruigh duine eile an raibh na h-aingil</span>
<lb n="1972"/><span>gh'á tionnlacain, agus rl.  Chuir an ceistiúchán sin go léir tré chéile</span>
<lb n="1973"/><span>mé, agus bhuaidhrigh sé mo chroidhe.  Ní raibh de fhreagra agam féin</span>
<lb n="1974"/><span>ach:  "B'fhacthas dom go raibh an Mhaighdean ghlórmhar go</span>
<lb n="1975"/><span>h-an-dóigheamhail ar fad; chonnaiceas ag déanamh orm í agus</span>
<lb n="1976"/><span>ag meangadh liom."</span></p>
<lb n="1977"/>
<lb n="1978"/><p><span>Ach ó thugas faoi ndeara gur cheap na mná-rialta a mhalairt ar</span>
<lb n="1979"/><span>fad, bhí faitíos orm gurbh é an chaoi a rabhas tar héis bréag a</span>
<lb n="1980"/><span>dh'innseacht.  Á! dá gcoimeádainn mo rún agam féin, bhéadh</span>
<lb n="1981"/><span>m'aoibhneas agam mar an gcéadna.  Ach b'í an Mhaighdean Muire</span>
<lb n="1982"/><span>féin do cheaduigh an dólás sin do theacht orm ar mhaithe le m'anam;</span>
<lb n="1983"/><span>mar muna mbéadh sin, béidir go sleamhnóch' an mór-is-fiú isteach</span>
<lb n="1984"/><span>im' chroidhe.  Fé mar do thárla, áfach, ní raibh agam ach an t-úmhlú,</span>
<lb n="1985"/><span>i riocht nárbh fhéidir liom féachaint orm féin gan ceann-fé an-mhór</span>
<lb n="1986"/><span>do theacht orm.  A Dhia dá bhfóghnaim! is Agat-sa amháin atá a</span>
<lb n="1987"/><span>fhios cé mar d'fhuilingeas!</span>
<lb n="1988"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1989"/><p><span>CAIBIDIOL IV.</span></p>
<lb n="1990"/>
<lb n="1991"/><p><span>Ag cur síos dom ar an gcuairt úd chun an Charmail, cuimhnighim,</span>
<lb n="1992"/><span>leis, ar an gcéad chuairt do thugas air tar héis tusa</span>
<lb n="1993"/><span>dhul isteach ann.  Ar maidin an lae sin bhíos 'á fhiafruí dhíom féin</span>
<lb n="1994"/><span>cé'n t-ainm a bhéarfaí orm ní ba dheireannaí.  B'fheasach mé</span>
<lb n="1995"/><span>Sr. Thérèse de Jésus amháin a bheith ann cheana féin; ach i n-aimh-</span>
<lb n="1996"/><span>dheóin sin badh charghas liom sgaradh le m'ainm bhreá féin .i. Treasa.</span>
<lb n="1997"/><span>Leis sin, smaointigheas ar Íosagán a raibh grá chómh mór sin agam</span>
<lb n="1998"/><span>Air, agus dubhras liom féin:  "Ó! nach orm-sa a bhéadh an t-áthas</span>
<lb n="1999"/><span>mór dá ngoirthí Treasa leis an Leanbh Íosa dhíom!"  Ach níor</span>
<lb n="2000"/><span>nochtuigheas an dúil sin ar dhóigh ar bith; agus, féach! i lár an</span>
<lb n="2001"/><span>chómhráidh dhúinn, dubhairt an Mháthair Airchinneach liom:  "Nuair</span>
<lb n="2002"/><span>a thiocfas tusa isteach chugainn annseo, a chuidín, bhéarfar Treasa</span>
<lb n="2003"/><span>leis an Leanbh Íosa ort!"  Ba mhór í mo lúthgháir, go deimhin;</span>
<lb n="2004"/><span>mar b'fhacthas dom gur chomhartha ceana ar leith ó Íosagán an chaoi</span>
<lb n="2005"/><span>ar fhreagair ár smaointe d'á chéile ar an ócáid sin.</span></p>
<lb n="2006"/>
<lb n="2007"/><p><span>Níor labhruigheas fós leat, a Mháthair mhuirneach, faoi'n tóir</span>
<lb n="2008"/><span>mhór a bhí agam ar an léightheóireacht agus ar na pictiúirí, cidh gur</span>
<lb n="2009"/><span>beag rud ba mhó do chuireadh lúthgháir orm agus ba mhó do bhros-</span>
<lb n="2010"/><span>tuigheadh chun cleachtuighthe na subháilcí mé ná na pictiúirí do</span>
<lb n="2011"/><span>thaisbeánthá féin dom.  Ní airighinn an t-am ag dul thart, ag</span>
<lb n="2012"/><span>dearcadh ortha dhom.  "Bláithín an Chime Dhiadha," cuir i gcás,</span>
<lb n="2013"/><span>nach mór do chuireadh sé i dtuisgint dom!  D'fhanainn mar a</span>
<lb n="2014"/><span>bhéinn i dtaidhbhreamh ag féachaint air.  D'ofráilinn mé féin</span>
<lb n="2015"/><span>d'Íosa le bheith i mo bhláithín Dó; theastuigh uaim É do shólású;</span>
<lb n="2016"/><span>b'é mo dhúil-se, leis, teannadh suas láimh leis an bPáilliún, le</span>
<lb n="2017"/><span>go mbéadh Sé ag féachaint orm do shíor agus go ndéanfadh Sé mé</span>
<lb n="2018"/><span>do stathadh Dhó féin.</span></p>
<lb n="2019"/>
<lb n="2020"/><p><span>Ó thárla nach raibh aon mhaith liom ag imirt, thabharfainn mo chuid</span>
<lb n="2021"/><span>aimsire ar fad ag léightheóireacht, dá mbéidir é.  Tráthamhail go</span>
<lb n="2022"/><span>leor bhí aingil so-fheicse agam le mé do threórú agus le leabhraí</span>
<lb n="2023"/><span>d'fheilfeadh do m'aois do thoghadh dhom, leabhraí do bhéarfadh siamsa</span>
<lb n="2024"/><span>dhom agus do bheathóch' m'intinn agus mo chroidhe 'san am chéadna,</span>
<lb n="2025"/><span>Ní fhéadainn ach sgathamh an-ghearr do thabhairt leis an gcaitheamh-</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="2026"/><p><span>aimsire sin a rabhas chómh tórtha sin air, agus b'iomdha sin</span>
<lb n="2027"/><span>íodhbairt a b'éigean dom a dhéanamh d'á dheasgaibh; mar ní</span>
<lb n="2028"/><span>túisge a bhíodh an t-am istigh ná chuirinn ialach orm féin sguireadh</span>
<lb n="2029"/><span>láithreach bonn, dá mba i gceart-lár an ghiota ba spéisiúla féin a</span>
<lb n="2030"/><span>bhéinn a' léigheamh.  Maidir leis an lorg d'fhágadh na léightheóir-</span>
<lb n="2031"/><span>eachtaí sin ar m'aigne, caithfead a amhdachtáil go gcuirtí fíreacht</span>
<lb n="2032"/><span>rudamhail na beatha i ndoiléire orm roinnt, ag léigheamh scéalta</span>
<lb n="2033"/><span>áithride ridireachta dhom.  Nuair do léighinn faoi ghníomhartha</span>
<lb n="2034"/><span>móra tírghrádhacha bhanlaochraí na Frainnce, go mór-mhór, Shiubháin</span>
<lb n="2035"/><span>d'Airc, cur i gcás, thagadh fonn mór orm aithris a dhéanamh ortha.</span>
<lb n="2036"/><span>Fuaireas grás áithrid an uair úd, agus cheapas ariamh ó shoin</span>
<lb n="2037"/><span>go raibh sé ar na grástaibh ba mhó dá bhfuaireas le mo bheó; mar ní</span>
<lb n="2038"/><span>thugadh Dia solus ósnádúrtha dhom an tráth úd, fé mar a bheir Sé</span>
<lb n="2039"/><span>anois dhom é.</span></p>
<lb n="2040"/>
<lb n="2041"/><p><span>Chuir Íosa i dtuigsint dom nach bhfuil ach an t-aon fhíor-ghlóire</span>
<lb n="2042"/><span>amháin ann .i. an ghlóire a mhairfeas go síorruí; agus nach bhfuil</span>
<lb n="2043"/><span>aon chall do dhuine, chun na glóire sin do bhaint amach, gníomhartha</span>
<lb n="2044"/><span>iongantacha a dhéanamh, ach é féin do chur i bhfolach ó shúilibh dhaoine</span>
<lb n="2045"/><span>agus ó n-a shúilibh féin i gcruth's nach mbeidh a fhios ag a láimh chlé</span>
<lb n="2046"/><span>céard a dhéanann a láimh dheas.  Agus ag machtnamh dhom annsin gur</span>
<lb n="2047"/><span>chun na glóire do shealbhú do rugadh mé féin, agus ag beartú dhom</span>
<lb n="2048"/><span>im' aigne cé'n chaoi a dtiocfadh liom í do bhaint amach, foillsigheadh</span>
<lb n="2049"/><span>dhom im' chroidhe istigh nach bhfeicfeadh súile dhaoine mo ghlóire féin</span>
<lb n="2050"/><span>a choidhche, mar gurbh í glóir a bhí i ndán domh-sa ná mé a bheith i mo</span>
<lb n="2051"/><span>naomh.  Ceapfar, béidir, gur shunnda an mhaise dhomh-sa an dúil</span>
<lb n="2052"/><span>sin a bheith agam, má cuimhnightear ar a raibh de lochtaí ionnam,</span>
<lb n="2053"/><span>agus ar a bhfuil díobhtha ionnam fós féin, agus a liachtaí blian</span>
<lb n="2054"/><span>atá caithte agam 'san Chlochar.  Ach mar sin féin airighim an</span>
<lb n="2055"/><span>dóchas dásachtach céadna i gcomhnuí go mbéad i mo "naomh mhór."</span>
<lb n="2056"/><span>Ní ar mo mhórluachtaí féin atáim ag brath, mar níl mórluachtaí ar</span>
<lb n="2057"/><span>bith agam; ach tá mo dhóchas curtha agam ins an Té atá 'n-a</span>
<lb n="2058"/><span>Shubháilceas féin agus 'n-a Naofacht féin.  Is Eisean amháin a</span>
<lb n="2059"/><span>chífeas mo lag-iarrachtaí agus a bhéas sásta leo, agus a thógfas</span>
<lb n="2060"/><span>suas Chuige féin mé agus a chuirfeas A mhórluachtaí féin umam</span>
<lb n="2061"/><span>agus a dhéanfas naomh dhíom.  Níor mheasas an uair sin nárbh</span>
<lb n="2062"/><span>fhuláir mórán a dh'fhuilint leis an naofacht do shroichint, ach ba</span>
<lb n="2063"/><span>ghairid an mhoill ar Dhia na glóire an fhírinne dhoimhin sin do</span>
<lb n="2064"/><span>nochtadh dhom, thríd na fromhtha úd ar thráchtas ortha thuas.</span></p>
<lb n="2065"/>
<lb n="2066"/><p><span>Agus anois leanfad dem' sheanchas ón áit ar sguireas dhe ar</span>
<lb n="2067"/><span>ball.</span>
<lb n="2068"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="2069"/><p><span>Trí mhí i ndiaidh mo leighisghthe thug m'athair leis ar thuras</span>
<lb n="2070"/><span>pléisiúir mé, agus b'shin é an t-am ar thosuigheas ag cur eolais ar</span>
<lb n="2071"/><span>an t-saoghal.  Bhí chuile nídh go haiteasach aoibhinn aerach thart</span>
<lb n="2072"/><span>timcheall orm; rinneadh cúram díom féin agus iongantas; i</span>
<lb n="2073"/><span>bhfocal amháin, ní raibh ach bláthana d'á gcraitheadh ar mo chasán ar</span>
<lb n="2074"/><span>feadh cúig lá déag.  Is fíor go deo an nídh adeir leabhar na</span>
<lb n="2075"/><span>h-Eagna:  "Déanann draoidheacht na mbaoisreadh an croidhe</span>
<lb n="2076"/><span>neamh-urchóideach féin do mhealladh." 1  Is ró-fhurust' croidhe an</span>
<lb n="2077"/><span>duine do mhealladh, nuair nach bhfuil ach deich mbliana d'aois aige;</span>
<lb n="2078"/><span>agus caithfead a rádh gur mhothuigheas féin dúil éigin 'san gcinéal</span>
<lb n="2079"/><span>sin beatha freisin.  Fairíor géar! nach maith atá a fhios ag muinn-</span>
<lb n="2080"/><span>tir an t-saoghail le seirbhís Dé a dhéanamh gan na pléisiúirí</span>
<lb n="2081"/><span>talmhaidhe do chur uatha!  Nach beag a mhachtnuighid ar an mbás!</span>
<lb n="2082"/><span>Agus mar sin féin, cuid mhór de na daoinibh ar chuireas-sa aithne</span>
<lb n="2083"/><span>ortha an uair sin agus a bhí go h-óg saidhbhir sonasach, tá an bás</span>
<lb n="2084"/><span>tar héis iad do sciobadh chun siubhail leis ó shoin!  Is maith liom</span>
<lb n="2085"/><span>imeacht liom siar ar bhóithrín na smaointe agus féachaint ar na</span>
<lb n="2086"/><span>h-áitreabha breághtha áirgeamhla mar a raibh comhnuí ortha, agus a</span>
<lb n="2087"/><span>fhiafruí dhíom féin cá bhfuilid anois, agus cad é an tairbhe dhóibh</span>
<lb n="2088"/><span>anois na caisleáin agus na machairí móra mar a bhfacas féin iad</span>
<lb n="2089"/><span>agus seasgaireacht agus sóghachas na beatha seo acubh.  Agus</span>
<lb n="2090"/><span>tuigtear dhom gur "baois gach nídh ar an t-saoghal seo ach amháin</span>
<lb n="2091"/><span>grá do thabhairt do Dhia agus A thoil agus A réir a dhéanamh." 2</span>
<lb n="2092"/><span>Béidir gurbh é an chaoi ar theastuigh ó Íosa eolas a thabhairt dom ar</span>
<lb n="2093"/><span>an t-saoghal shul dá dtagadh Sé isteach i mo chroidhe den chéad uair,</span>
<lb n="2094"/><span>i riocht is go dtiocfadh liom rogha ní ba chinnte a dhéanamh ar an</span>
<lb n="2095"/><span>mbóthar a bhéadh le gabháil agam ón uair sin amach.</span></p>
<lb n="2096"/>
<lb n="2097"/><p><span>Mairfidh cuimhne mo Chéad-Chomaoine go deo i mo chroidhe, mar</span>
<lb n="2098"/><span>lá aoibhinn gan duairceas gan néal do b'eadh é.  Chítear dhom nach</span>
<lb n="2099"/><span>bhféadfainn a bheith ullmhuighthe ní b'fhearr.  An cuimhneach leat, a</span>
<lb n="2100"/><span>Mháithrín, an leabhrán gleoite luachmhar do thugais féin dom trí mhí</span>
<lb n="2101"/><span>roimh an lá mór?  An modh simplí údan rinne sé mé dh'ullmhú go</span>
<lb n="2102"/><span>leanúnach agus go tapaidh.  Má bhíos ag tnúthán le mo Chéad-</span>
<lb n="2103"/><span>Chomaoin le fada féin, níorbh fhuláir mo chroidhe do ghríosadh níos</span>
<lb n="2104"/><span>mó fós agus é do líonadh le bláthana úra, do réir mar a bhí sé</span>
<lb n="2105"/><span>leagtha amach 'san láimhscríbhinn luachmhair úd.  Mar sin de,</span>
<lb n="2106"/><span>ghnínn a lán íodhbairtí agus a lán gníomhartha grádha gach lá, mar a</span>
<lb n="2107"/><span>bhéadh dornán de bhláthana cumhra ionnta; bhíodh salchuacha ortha,</span></p>
<lb n="2108"/>
<lb n="2109"/><p><span>1 Eagna iv. 12. 2 "Aithris ar Chríost," l. 1, c. 1. 3.</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="2110"/><p><span>uaireanta, agus rósaí; agus goirmíní, nóiníní agus lus mínle,</span>
<lb n="2111"/><span>ar uairibh, leis; i bhfocal amháin, d'fhéachas le chuile chineál bláthana</span>
<lb n="2112"/><span>a chnuasacht d'fhonn cliabhán a dhéanamh d'Íosagán i mo chroidhe.</span></p>
<lb n="2113"/>
<lb n="2114"/><p><span>Agus annsin bhí Máire agam mar oide i d'ionad-sa.  Gach</span>
<lb n="2115"/><span>tránóna d'fhanainn tamall fada 'n-a cuideachta' ag éisteacht go</span>
<lb n="2116"/><span>cíocrach le n-a bréithribh; nárbh áluinn iad na neithe adeireadh sí</span>
<lb n="2117"/><span>liom!  Chítear dhom go dtáinic a croidhe mór flaithiúl ar fad</span>
<lb n="2118"/><span>isteach i mo chliabh-sa.  Fé mar do mhúineadh na seadairí i n-allód</span>
<lb n="2119"/><span>ceird na n-arm d'á gclainn, b'shin mar do mhúin sise dhomh-sa le</span>
<lb n="2120"/><span>cath na beatha d'fhearadh, ag gríosadh mo dhíograise agus ag tais-</span>
<lb n="2121"/><span>beáint craoibhe glórmhaire an bhuaidhe dhom.  Labhruigheadh sí liom</span>
<lb n="2122"/><span>freisin faoi'n tsaidhbhreas síorruí is féidir linn a thiomsú gan</span>
<lb n="2123"/><span>strómh gan iarracht gach lá, agus chuireadh sí i n-iúl dom go mba</span>
<lb n="2124"/><span>mhór go léir an truagh gabháil de chosaibh ann, nuair nach bhfuil</span>
<lb n="2125"/><span>orainn ach cromadh síos, mar adéarfá, le n-a bhailiú.  Nach í a bhí</span>
<lb n="2126"/><span>go buadh-bhriathrach go deimhin!  Ba bhreá liom go leor daoine eile</span>
<lb n="2127"/><span>a bheith ag éisteacht le n-a teagasc doimhin an uair sin chomh maith</span>
<lb n="2128"/><span>liom féin, mar mheasas, dá mb'iad na peacaigh ba mhó féin iad,</span>
<lb n="2129"/><span>go ndéanfaí iad dh'iompáil, ag éisteacht léithe dhóibh, agus go</span>
<lb n="2130"/><span>dtréigfidís a gcuid maoine saolta chun gan ach iolmhaitheas</span>
<lb n="2131"/><span>síorruí na bhFlaitheas do shaothrú feasta.</span></p>
<lb n="2132"/>
<lb n="2133"/><p><span>Ag an uair sin dhéanfainn urnuighe go fonnmhar, ach bhraith Máire</span>
<lb n="2134"/><span>go rabhas cráibhtheach go leor cheana féin, agus níor cheaduigh sí dhom</span>
<lb n="2135"/><span>ach mo chuid paidreach béil amháin do rádh.  Lá n-aon, d'fhiafruigh</span>
<lb n="2136"/><span>duine de mo mháistreásaí 'san Abdaine dhíom céard a bhínn a</span>
<lb n="2137"/><span>dhéanamh i gcaitheamh na laetheanta a mbíodh saoire againn, nuair</span>
<lb n="2138"/><span>d'fhanainn 'san mbaile ag Les Buissonnets.  Do fhreagras féin</span>
<lb n="2139"/><span>go cúthalach, "Tá, a Mháthair, imighim liom go minic agus cuirim</span>
<lb n="2140"/><span>mé féin i bhfolach i mo sheomra i gcúinne ciúin folamh mar a dtig</span>
<lb n="2141"/><span>liom mé a dhúnadh isteach go réidh le bratachaí mo leapthan, agus</span>
<lb n="2142"/><span>ar a bheith annsúd dom, machtnuighim…"  "Ach céard air a</span>
<lb n="2143"/><span>bhír ag machtnamh?" arsa'n bhean-rialta liom agus í ag gáiridhe.</span>
<lb n="2144"/><span>"Bím ag machtnamh ar Dhia, ar dhíombuaine na beatha seo, ar an</span>
<lb n="2145"/><span>t-síorruíocht; i bhfocal amháin, bím ag machtnamh!"  Ní dhearna</span>
<lb n="2146"/><span>mo mháistreás dearmad air sin, agus ba mhinic 'n-a dhiaidh sin do</span>
<lb n="2147"/><span>chuireadh sí i gcuimhne dhom an t-am a mbínn ag machtnamh, 'á</span>
<lb n="2148"/><span>fhiafruighe dhíom an rabhas ag machtnamh fós…  Tuigim féin</span>
<lb n="2149"/><span>anois gurbh fhíor-urnuighe a bhíodh agam 'á dhéanamh an tráth úd, 'n-a</span>
<lb n="2150"/><span>ndéanadh Dia mo chroidhe do theagascadh 'san chiúineadas.</span></p>
<lb n="2151"/>
<lb n="2152"/><p><span>Na trí míosa a bhí agam le mé féin a dh'ullmhú i gcóir mo Chéad-</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="2153"/><p><span>Chomaoine d'imigheadar thart go h-an-mhear, agus ba ghairid go</span>
<lb n="2154"/><span>raibh orm dul ar fos agus comhnuí 'san Abdaine im' iostasóir i</span>
<lb n="2155"/><span>gcaitheamh na laetheanta sin ar fad.  Á! nárbh aoibhinn an fos é</span>
<lb n="2156"/><span>sin!  Ní shílim féin go bhfuil a leithéid d'áthas le fáil i n-aon áit</span>
<lb n="2157"/><span>eile ach amháin 'san Chlochar; mar ní bhíonn ach broscán beag</span>
<lb n="2158"/><span>páistí ann, agus mar gheall air sin is fusa do na mnáibh-rialta</span>
<lb n="2159"/><span>aire ar leith do thabhairt do gach duine acubh.  Bhí ár máistreásaí</span>
<lb n="2160"/><span>féin mar a bhéadh máithreacha dhúinn le cineáltas agus le cúram i</span>
<lb n="2161"/><span>gcaitheamh na laetheanta sin; bhí, agus tá mo chroidhe lán de</span>
<lb n="2162"/><span>bhuidheachas dóibh anois féin, agus mé ag scríobhadh na línte seo.</span>
<lb n="2163"/><span>Agus thugas faoi ndeara gur mhó an aire a thugadar dhom féin ná</span>
<lb n="2164"/><span>dom' chomhdhaltaí, cidh nach bhfuil a fhios agam cé'n fáth.</span></p>
<lb n="2165"/>
<lb n="2166"/><p><span>Gach tránóna thagadh an phríomh-mháistreás agus a lóchrann beag</span>
<lb n="2167"/><span>léithe, agus tharraingeadh sí siar bratachaí mo leapthan go réidh agus</span>
<lb n="2168"/><span>phógadh go miochair ar an mbaithis mé.  Bhí sí chómh lághach cineálta</span>
<lb n="2169"/><span>sin dom nár fhéadas gan a rádh léithe tránóna amháin:  "Ó, a</span>
<lb n="2170"/><span>Mháthair, tá cion mór agam ort, agus ar an ádhbhar sin, táim le</span>
<lb n="2171"/><span>rún mór do nochtadh dhuit."  Agus annsin tharraingeas amach go</span>
<lb n="2172"/><span>mall maordha leabhrán luachmhar an Charmail a bhí foluighthe agam</span>
<lb n="2173"/><span>faoi'n adhairt, agus thaisbeánas di go ríméadach bródúil é.</span>
<lb n="2174"/><span>D'oscail sí go cúramach é, agus dhearc thríd le spéis agus chuir sí</span>
<lb n="2175"/><span>i bhfios dom annsin chómh maith is a bhí Dia na glóire dhom.  Agus</span>
<lb n="2176"/><span>b'fhíor dhi; mar mhothuigheas féin go minic i rith na gCúrsaí</span>
<lb n="2177"/><span>Spioradálta sin gur beag leanbh, atá gan máthair mar a bhíos-sa,</span>
<lb n="2178"/><span>a gheibheas an oiread cúraim agus cineáltais is a fuaireas féin</span>
<lb n="2179"/><span>an tráth úd.</span></p>
<lb n="2180"/>
<lb n="2181"/><p><span>D'éistinn go h-aireach leis na léigheachtaí do thug an sagart</span>
<lb n="2182"/><span>Domin dúinn, agus ghnínn athchumaireacht díobh do scríobhadh síos.</span>
<lb n="2183"/><span>Ach níor bhacas le mo chuid smaointe féin do scríobhadh ar chor ar</span>
<lb n="2184"/><span>bith, mar dubhras liom féin go gcuimhneóchainn ortha go réidh; agus</span>
<lb n="2185"/><span>b'amhlaidh a bhí.  Nach orm-sa a bhíodh an lúthgháir mhór bheith láithreach</span>
<lb n="2186"/><span>ag na Tráthana go léir ar nós na mban-rialta féin!  Cuirtí</span>
<lb n="2187"/><span>sonnrú ionnam i measg mo chómhdhalta mar gheall ar chrois mhóir do</span>
<lb n="2188"/><span>sheachaid Léonie dhom, agus a bhí ar iomchar agam i mo chrios ar nós</span>
<lb n="2189"/><span>na missiunéirí, gur ceapadh gurbh ag déanamh aithrise ar mo</span>
<lb n="2190"/><span>dheirbhshiúr Charmelítigh a bhíos.  Agus ba chuice-se, go deimhin, do</span>
<lb n="2191"/><span>ritheadh mo smaointe agus mo chroidhe go minic!  B'fheasach mé</span>
<lb n="2192"/><span>ise do bheith ar fos, freisin; ach ní chun go dtabharfadh Íosa É</span>
<lb n="2193"/><span>féin di a bhí sise ar fos, ach chun go dtabharfadh sí í féin go h-iom-</span>
<lb n="2194"/><span>lán d'Íosa agus sin ar lá mo Chéad-Chomaoine féin.  Do mhéaduigh</span>
<lb n="2195"/><span>sin ar áthas na laetheanta údan do chaitheas ar an uaigneas.</span>
<lb n="2196"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="2197"/><p><span>Fá dheire thiar do gheal an lá mór dhom féin, an lá is aoibhnighe</span>
<lb n="2198"/><span>agus is sona i mbeatha an duine!  Nach grádhmhar ceanúil mar a</span>
<lb n="2199"/><span>chuimhnighim ar chuile mhion-eachtra d'ár thárla i gcaitheamh an lae</span>
<lb n="2200"/><span>neamhdha sin!  An dúiseacht áthasach le bánú an lae, barrógaí</span>
<lb n="2201"/><span>báidhiúla urramacha na mban-rialta agus na gcailíní mór, an</span>
<lb n="2202"/><span>seomra maisiúcháin lán de chultacha sneacht-bhána 'nar gléasadh</span>
<lb n="2203"/><span>amach sinn uilig; agus go mór-mhór an chaoi ar ghluaiseamar linn</span>
<lb n="2204"/><span>isteach 'san tséipéal ag canadh cantainne na maidne:</span></p>
<lb n="2205"/>
<lb n="2206"/><p><span>"A altóir bheannuithe mar a bhfuil na hAingil ag adhradh!"</span>
<lb n="2207"/><span>Ach ní fhéadfainn gach rud a dh'innseacht, dá mbéadh a fhonn sin orm</span>
<lb n="2208"/><span>féin, rud nach bhfuil… tá neithe áithride a chailleas a gcumhracht</span>
<lb n="2209"/><span>chomh luath is a nochtuightear do'n aer iad; agus tá smaointe</span>
<lb n="2210"/><span>foluighthe 'sa chroidhe istigh nach féidir a nochtadh i bhfoclaibh daonda,</span>
<lb n="2211"/><span>gan a mbrí dhoimhin neamhdha do chailleadh láithreach mar an</span>
<lb n="2212"/><span>gcéadna!</span></p>
<lb n="2213"/>
<lb n="2214"/><p><span>Á! nár mhilis í an chéad phóg úd do thug Íosa do m'anam!  Póg</span>
<lb n="2215"/><span>ghrádha do b'eadh í, go deimhin!  D'airigheas go raibh grá Aige-sin</span>
<lb n="2216"/><span>domh-sa, agus dubhras féin freisin:  "Tá grá agam Duit, agus</span>
<lb n="2217"/><span>bheirim mé féin Duit go deo is a choidhche!"  Níor éiligh Íosa aon</span>
<lb n="2218"/><span>ní orm, ná níor iarr Sé aon íodhbairt.  Bhíodh Sé féin agus</span>
<lb n="2219"/><span>Treasa bheag ag féachaint ar a chéile le fada roimhe sin, agus</span>
<lb n="2220"/><span>thuigeadar a chéile… ach an teacht le chéile a bhí ann an lá sin</span>
<lb n="2221"/><span>ní féachaint badh cheart do thabhairt air ach aontú.</span></p>
<lb n="2222"/>
<lb n="2223"/><p><span>Ní beirt a bhí ionnainn feasta; bhí Treasa imighthe ar ceal ar</span>
<lb n="2224"/><span>nós an bhraoinín uisge a thuiteas isteach i lár na fairrge móire,</span>
<lb n="2225"/><span>agus bhí Íosa fágtha ann 'n-A aonar; b'Eisean an Máistir, an Rí</span>
<lb n="2226"/><span>feasta!  Mar nach raibh Treasa tar héis a iarraidh Air a saoirse</span>
<lb n="2227"/><span>do thógáilt uaithe?  Chuireadh an t-saoirse sin eagla uirthe;</span>
<lb n="2228"/><span>d'airigheadh sí í féin chomh lag lúbach sin gur mhian léithe í féin do</span>
<lb n="2229"/><span>tháthú le Neart Dé go bráth.</span></p>
<lb n="2230"/>
<lb n="2231"/><p><span>Agus, féach! bhí a háthas chómh mór chómh doimhin sin nár fhéad sí</span>
<lb n="2232"/><span>a choimeád 'n-a croidhe, agus ba ghairid go raibh na frasa deor le</span>
<lb n="2233"/><span>n-a malaibh le teann lúthgháire.  Chuir sin iongantas ar a com-</span>
<lb n="2234"/><span>pánachaí i riocht is go rabhadar 'á fhiafruighe d'á chéile 'n-a dhiaidh</span>
<lb n="2235"/><span>sin:  "Céard a chuir ag gol mar sin í?  Nó an é an chaoi a raibh</span>
<lb n="2236"/><span>rud éigin ag déanamh buartha d'á coinsias?  Ní headh, b'é an rud</span>
<lb n="2237"/><span>a bhí ag goilleadh uirthe ach gan a máthair a bheith láithreach nó an</span>
<lb n="2238"/><span>deirbhshiúr sin léithe atá 'n-a Carmelíteach agus a bhfuil cion chomh</span>
<lb n="2239"/><span>mór sin aici uirthe!"  Agus níor thuig aoinne nach bhféadann</span>
<lb n="2240"/><span>croidhe bocht dearóil an duine, ar theacht d'áthas uile na bhFlaitheas</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="2241"/><p><span>isteach ann, nach bhféadann sé an t-áthas sin go léir do choimeád</span>
<lb n="2242"/><span>ann féin gan na deora do shileadh…</span></p>
<lb n="2243"/>
<lb n="2244"/><p><span>Cé'n chaoi a bhféadfadh uireasbhaidh mo mháthar a bheith ag déanamh</span>
<lb n="2245"/><span>buartha dhom lá mo Chéad-Chomaoine?  Mar bhí Neamh agam i lár</span>
<lb n="2246"/><span>mo chléibh, agus nuair a thug Íosa cuairt orm, thug mo mháthair</span>
<lb n="2247"/><span>ionmhuin cuairt orm mar an gcéadna…  Ní lúgha ná mar a bhíos</span>
<lb n="2248"/><span>ag gol mar gheall ar gan tusa a bheith láithreach, arae bhíomar ní ba</span>
<lb n="2249"/><span>ghoire d'á chéile ná riamh!  Níorbh shin é údar mo ghuil 'chor ar bhith,</span>
<lb n="2250"/><span>ach deirim aríst gurbh é an t-áthas amháin, 'seadh, an t-áthas</span>
<lb n="2251"/><span>doimhin do-inniste a bhí ag líonadh mo chroidhe.</span></p>
<lb n="2252"/>
<lb n="2253"/><p><span>Um thránóna, rinneas an gníomh-coisreacáin don Mhaighdin</span>
<lb n="2254"/><span>ghlórmhair do rádh i n-ainm mo chómhdhalta.  Is cosamhail gurbh é an</span>
<lb n="2255"/><span>fáth a ndearna na mná-rialta mise do thoghadh chuige sin toisg gur</span>
<lb n="2256"/><span>fágadh gan mo mháthair talmhaidhe ó thús mo leanbhánachta mé.</span>
<lb n="2257"/><span>Á! chuireas mo chroidhe go léir 'san gcoisreacán sin don Mhaighdin</span>
<lb n="2258"/><span>Mhuire, agus d'iarras go dúthrachtach uirthe mé do chúmhdach!</span>
<lb n="2259"/><span>B'fhacthas dom gur dhearc sí anuas go geanúil ar a bláithín agus</span>
<lb n="2260"/><span>go dtáinic meangadh ar a béal aríst.  Chuimhnigheas ar an meangadh</span>
<lb n="2261"/><span>so-fheicse eile úd le n-a ndearna sí mé do leigheas agus dh'fhuas-</span>
<lb n="2262"/><span>cailt; bhí a fhios agam go maith cé'n chomaoin mhór a bhí curtha aici</span>
<lb n="2263"/><span>orm!  Agus an mhaidin seo, an 8adh Bealtaine, nárbh í féin do</span>
<lb n="2264"/><span>tháinic anuas aríst chun a h-Íosa, "'bláth an bháin agus lile na</span>
<lb n="2265"/><span>ngleanntán" 1 do chur isteach i gcailís m'anama!</span></p>
<lb n="2266"/>
<lb n="2267"/><p><span>Um thránóna an lae shona sin, rug m'athair ar láimh ar a ríoghain</span>
<lb n="2268"/><span>bhig agus ghluais leis fé dhéin an Charmail, agus chonnaiceas mo</span>
<lb n="2269"/><span>Phauline ionmhuin agus í anois 'n-a céile ag Íosa; chonnaiceas</span>
<lb n="2270"/><span>faoi n-a brat bán mar mo bhrat-sa agus faoi n-a coróinn</span>
<lb n="2271"/><span>rósaí í.  Bhí áthas gan mhairg ar mo chroidhe; bhíos ag súil le</span>
<lb n="2272"/><span>teacht isteach chuice gan mhoill agus fanacht annsúd taobh léithe go</span>
<lb n="2273"/><span>dtéighimís go Flaitheas Dé…</span></p>
<lb n="2274"/>
<lb n="2275"/><p><span>Bhíos go buidheach beannachtach, leis, ar son na féile do</span>
<lb n="2276"/><span>h-ullmhuigheadh dhom ag Les Buissonnets.  An t-uaireadán</span>
<lb n="2277"/><span>gleoite do sheachaid m'athair ionmhuin dom chuir sé árd-áthas orm;</span>
<lb n="2278"/><span>ach mar sin féin, bhí mo shonas go ciuin ciuin, agus níorbh fhéidir</span>
<lb n="2279"/><span>le nídh ar bith síothcháin doimhin inmheadhonach m'anama do mhearú.</span>
<lb n="2280"/><span>Fá dheire thiar chuir an oidhche deire leis an tránóna aoibhinn sin;</span>
<lb n="2281"/><span>mar, dá mb'iad na laetheanta is aoibhní féin iad, is é an dorchadas</span>
<lb n="2282"/><span>a ndeire.  Níl ach an t-aon lá amháin .i. lá na Céad-Chomaoine ins</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="2283"/><p><span>na Flaithis, lá na Comaoine síorruí, a bhéas 'n-a lá gan faoithin</span>
<lb n="2284"/><span>gan foircheann!</span></p>
<lb n="2285"/>
<lb n="2286"/><p><span>An lá dár gcionn bhí cineál cumhaidh nó uaignis orm.  Níor</span>
<lb n="2287"/><span>shásamh do mo chroidhe na héadaigh deasa agus na bronntanais a bhí</span>
<lb n="2288"/><span>fáighte agam!  B'é Íosa amháin a d'fhéadfadh mé do shásamh feasta,</span>
<lb n="2289"/><span>agus b'é do b'fhada liom go nglacainn aríst 'san Chomaoin</span>
<lb n="2290"/><span>Naofa É.  Diardaoin Deasgabhála iseadh do ghlacas an tarna</span>
<lb n="2291"/><span>Comaoin sin, agus bhí sé de shólás agam ar an ócáid sin dul ar mo</span>
<lb n="2292"/><span>ghlúinibh idir m'athair agus Máire ag an mBord Naofa.  Do</span>
<lb n="2293"/><span>shileas na frasa deor aríst mar gheall ar an suairceas do-</span>
<lb n="2294"/><span>inniste a bhí i mo chroidhe; chuimhnigheas ar bhréithribh N. Póil:</span>
<lb n="2295"/><span>"Ní mé atá beo feasta, ach Críost atá beo ionnam." 1  Agus</span>
<lb n="2296"/><span>dubhras iad aríst agus aríst eile.  Ón lá sin 'n-a dtug Íosa an</span>
<lb n="2297"/><span>tarna cuairt ar m'anam, ní raibh uaim a thuille ach É do ghlacadh,</span>
<lb n="2298"/><span>agus ceaduightí sin dom ar na féiltibh móra.  Faoiríor!</span>
<lb n="2299"/><span>b'fhada liom ó n-a chéile iad mar fhéiltí, an tráth úd!…</span></p>
<lb n="2300"/>
<lb n="2301"/><p><span>Na tránóntaí roimh na laetheanta aoibhneacha sin, ghníodh Máire</span>
<lb n="2302"/><span>mé dh'ullmhú amhail mar a rinne sí le h-aghaidh mo Chéad-Chomaoine.</span>
<lb n="2303"/><span>Tránóna amháin, is cuimhneach liom gur labhair sí liom ar an</span>
<lb n="2304"/><span>bhfuilinnt, 'á rádh liom nár mhóide go n-iarrfadh Dia orm féin</span>
<lb n="2305"/><span>bóthar na bhfuilinntí do ghabháil 'chor ar bith, ach go ndéanfadh Sé</span>
<lb n="2306"/><span>mé dh'iomchar ar nós naoidheanáin i gcomhnuí.  An mhaidin dár</span>
<lb n="2307"/><span>gcionn i ndiaidh mo Chomaoine, chuimhnigheas ar na bréithribh sin agus</span>
<lb n="2308"/><span>tháinic dúil mhór agam 'san bhfuilinnt, agus cuireadh i n-iúl dom</span>
<lb n="2309"/><span>im' chroidhe istigh go raibh mórán croiseann agus fuilinntí i ndán</span>
<lb n="2310"/><span>dom.  Bhí m'anam chómh lán de shóláis an uair sin nach raibh a</span>
<lb n="2311"/><span>leithéidí agam riamh roimhe ná ó shoin.  Ba 'san bhfuilinnt a bhí mo</span>
<lb n="2312"/><span>dhúil agam, agus chonnaiceas áilneachtaí innti, cidh nár thuigeas i</span>
<lb n="2313"/><span>gceart iad fós.</span></p>
<lb n="2314"/>
<lb n="2315"/><p><span>Bhí dúil mhór eile agam .i. gan ach Dia amháin do ghrádhú, gan</span>
<lb n="2316"/><span>áthas ná sólás a fháil ach Ann-siúd amháin.  Ba mhinic, le linn</span>
<lb n="2317"/><span>m'altúcháin, adeirinn an phaidir bheag seo as Aithris ar Chríost:</span>
<lb n="2318"/><span>"A Íosa, a shuairceas do-labhartha, iompuigh chun searbhais dom</span>
<lb n="2319"/><span>gach sólás colnaidhe." 2  Thagadh na bréithre sin as mo bhéal gan</span>
<lb n="2320"/><span>iarracht, deirinn iad mar adéarfadh leanbh rud éigin a chuirfeadh</span>
<lb n="2321"/><span>cara leis 'n-a cheann, gan é do thuigsint i gceart.  Innseochad</span>
<lb n="2322"/><span>duit amach annseo, a Mháthair ionmhuin, cé mar do rinne Íosa mo</span>
<lb n="2323"/><span>dhúil do chóimhlíonadh, cé mar do bhí Sé féin amháin 'n-a Shuairceas</span></p>
<lb n="2324"/>
<lb n="2325"/><p><span>1 Gal. ii. 20. 2 Aithris ar Chr., l. 111. c. xxvi. 3.</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="2326"/><p><span>do-labhartha dom i gcomhnuí.  Dá n-innsighinn duit faoi sin anois,</span>
<lb n="2327"/><span>chaithfinn cur síos duit annseo roimh-ré ar mo bheatha agus mé</span>
<lb n="2328"/><span>im' ghearrchaile, agus tá mórán mion-tuairisgí agam le h-aithris</span>
<lb n="2329"/><span>duit fós ar mo leanbhánacht.</span></p>
<lb n="2330"/>
<lb n="2331"/><p><span>Tamaillín i ndiaidh mo Chéad-Chomaoine chuadhas isteach ar fos</span>
<lb n="2332"/><span>aríst ag ullmhú le haghaidh mo Dhul-faoi-láimh-easbuig.  Bhíos go</span>
<lb n="2333"/><span>h-an-dícheallach dhom' réidhteach féin i gcóir cuairte an Spioraid</span>
<lb n="2334"/><span>Naoimh, mar níorbh fhéidir liom a thuigsint cé'n fáth nach ndéanfadh</span>
<lb n="2335"/><span>duine ullmhú an-mhaith ar fad le Sacraiméad sin an ghrádha do</span>
<lb n="2336"/><span>ghlacadh.  Ní dearnadh an cheremóint ar an lá a bhí socruighthe,</span>
<lb n="2337"/><span>agus d'á chionn sin d'fhéadas fanacht ar fos ar feadh tamaillín</span>
<lb n="2338"/><span>eile, agus ba mhór an sólás dom sin.  Á! nach orm-sa a bhí an</span>
<lb n="2339"/><span>lúthgháir!  Fearacht na n-Aspol, bhíos ag súil go h-áthasach leis an</span>
<lb n="2340"/><span>tSólásuidhe a bhí geallta dhúinn, smaointigheas go mba ghairid go</span>
<lb n="2341"/><span>mbéinn i mo Chríostuidhe chríochnuighthe, agus go mbéadh crois</span>
<lb n="2342"/><span>rúindiamhrach an tSacraiméid do-labhartha seo gearrtha ar mo</span>
<lb n="2343"/><span>bhaithis go síorruí.  Níorbh é stolladh mór gaoithe na céad-Chingcíse</span>
<lb n="2344"/><span>d'airigheas, ach an leoithne shéimh gur chuala Elias a monabhar ar</span>
<lb n="2345"/><span>shliabh Hóreb.  Fuaireas neart chun fuilinnte an lá sin, agus ba</span>
<lb n="2346"/><span>ghéar do theastuigh an neart céadna uaim, mar bhí mairtíreacht</span>
<lb n="2347"/><span>m'anama le tosnú gan mórán moille.</span></p>
<lb n="2348"/>
<lb n="2349"/><p><span>Ar a bheith thart do na féiltí aoibhneacha do-dhearmadtha sin,</span>
<lb n="2350"/><span>b'éigean dom filleadh ar an scoil-iostais aríst.  D'éirigheadh go</span>
<lb n="2351"/><span>geal liom i mo chuid foghluma, agus bhínn i n-ann ciall na rudaí</span>
<lb n="2352"/><span>do thabhairt liom agus do chongbháilt go réidh; ach ba rí-dheacair</span>
<lb n="2353"/><span>liom rud ar bith a fhoghluim de ghlan-mheabhair, cé's moite de'n</span>
<lb n="2354"/><span>Teagasc Críostuidhe, mar d'fhéadainn sin a fhoghluim go maith.</span>
<lb n="2355"/><span>Bheireadh an Séipleánach a ollamh beag orm, mar gheall ar Treasa</span>
<lb n="2356"/><span>a bheith mar ainm orm, is dóigh.</span></p>
<lb n="2357"/>
<lb n="2358"/><p><span>Le linn an chaitheamh-aimsire, théighinn go minic ar fhód fé leith,</span>
<lb n="2359"/><span>agus annsin dhearcainn le h-aiteas ar mo chómhdhaltaí agus tad</span>
<lb n="2360"/><span>ag ropadh leo go meidhreach éadtrom, agus bhínn féin ag smaoin-</span>
<lb n="2361"/><span>eadh go doimhin ar feadh an achair.  B'shin é an caitheamh-aimsire ba</span>
<lb n="2362"/><span>rogha liom.  Bhí mireog eile ceaptha agam, leis, do thaithnigheadh go</span>
<lb n="2363"/><span>mór liom; ghnínn na h-éiníní marbha do bhéadh 'n-a luighe faoi na</span>
<lb n="2364"/><span>croinntibh móra do thóruigheacht go cúramach agus a adhlacadh go</span>
<lb n="2365"/><span>caithréimeach, iad go léir ins an t-aon roilig amháin faoi'n bhfód</span>
<lb n="2366"/><span>chéadna.  Uaireanta eile, d'innsighinn scéalta, agus thagadh cuid</span>
<lb n="2367"/><span>de na cailíní móra féin ag éisteacht liom go minic; ach ba ghairid</span>
<lb n="2368"/><span>gur choisg ár máistreás chríonna mé ar leanacht de mo chuid</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="2369"/><p><span>sgéaluidheachta, mar níorbh ag seanchas (discourir) badh mhian</span>
<lb n="2370"/><span>léith sinn a bheith ach ag rith (courir).</span></p>
<lb n="2371"/>
<lb n="2372"/><p><span>'San am sin, do thoghas mar cháirde dhom beirt ghearrchaile a</span>
<lb n="2373"/><span>bhí cómhnaois liom féin.  Ach, nach cumhang é croidhe an duine!</span>
<lb n="2374"/><span>B'éigean do dhuine acubh dul a bhaile ar feadh roinnt míosa, agus</span>
<lb n="2375"/><span>'fhad is a bhí sí ar shiubhal ní dhearnas féin dearmad uirthe, agus</span>
<lb n="2376"/><span>D'fháiltigheas go ceanúil áthasach roimpi, iar bhfilleadh dhi.  Mo</span>
<lb n="2377"/><span>léan cráidhte!  Ní raibh aici ach féachaint fhuar-chúiseach domh-sa!</span>
<lb n="2378"/><span>Níor thuig sí mo charadas agus ba mhór do ghoill sin orm; níor</span>
<lb n="2379"/><span>thóruigheas a chómh-ghuagach sin de chion a thuille.  Gheall Dia</span>
<lb n="2380"/><span>croidhe dílis daingean dom féin, áfach, i dtreó, nuair a bheir se</span>
<lb n="2381"/><span>grá do dhuine, go ngrádhuigheann sé é go deire.  Agus mar sin de,</span>
<lb n="2382"/><span>guidhim ar son na cómhdhalta údan i gcomhnuí, agus tá grá agam</span>
<lb n="2383"/><span>uirthe fós féin.</span></p>
<lb n="2384"/>
<lb n="2385"/><p><span>Chonnaiceas mórán de na daltaí ag claoidheadh le duine nó le</span>
<lb n="2386"/><span>Duine eile de na maistreásaí go sonnradhach, agus bhí fonn orm</span>
<lb n="2387"/><span>féin aithris a dhéanamh ortha, ach níor éirigh liom.  Agus go deimhin</span>
<lb n="2388"/><span>ba mhór an bheannacht ó Dhia é nár éirigh, mar do fainiceadh ar mhórán</span>
<lb n="2389"/><span>díoghbhála ar an gcuma sin mé.  Gabhaim mo mhór-bhuidheachas le</span>
<lb n="2390"/><span>Dia na glóire as ucht a thabhairt orm gan ach searbhas a fháil i</span>
<lb n="2391"/><span>gcaradais an t-saoghail seo ariamh!  Mar, leis an gcinéal</span>
<lb n="2392"/><span>croidhe atá agam, leigfinn mé do ghabháil agus m'eiteógaí do</span>
<lb n="2393"/><span>ghearradh; agus annsin cé'n chaoi a bhféadfainn "eitilt liom</span>
<lb n="2394"/><span>agus suaimhneas a fháil?" 1  Cionnus is féidir le croidhe atá</span>
<lb n="2395"/><span>tugtha do charadas daonda, é féin do tháthú go dlúth le Dia?</span>
<lb n="2396"/><span>Creidim féin nach féidir é.  Chonnaiceas go leor leor anmnacha,</span>
<lb n="2397"/><span>do mealladh leis an lóchrann bhréagach sin, chonnaiceas iad d'á</span>
<lb n="2398"/><span>radadh féin isteach ann, ar nós na bhféileacán, gur dóigheadh</span>
<lb n="2399"/><span>a gcuid eiteogaí agus gur fhilleadar go gonta créachnuighthe</span>
<lb n="2400"/><span>annsin ar Íosa, ar an teine dhiadha sin a dhóigheas ach nach</span>
<lb n="2401"/><span>n-ídigheann!</span></p>
<lb n="2402"/>
<lb n="2403"/><p><span>Á! tá a fhios agam gurbh é an chaoi a bhfaca Íosa go rabhas féin</span>
<lb n="2404"/><span>ró-lagbhrígheach leis an gcath do sheasamh, dá dtagadh orm; is</span>
<lb n="2405"/><span>cinnte go ndéanfainn mé féin do loisgeadh ar fad le lóchrann</span>
<lb n="2406"/><span>bréagach na gcréatúirí: ach níor dheallruigh sé ar mo shúilibh</span>
<lb n="2407"/><span>ariamh.  Déanann na h-anmnacha láidre iad féin do ghearradh</span>
<lb n="2408"/><span>amach ó na neithibh sin le grá do Dhia, agus gheibhid áthas d'á gcroidh-</span>
<lb n="2409"/><span>thibh ar an gcuma sin, ach ní bhfuaireas féin ach buairt agus dólás</span></p>
<lb n="2410"/>
<lb n="2411"/><p><span>1 Sailm, liv. 6</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="2412"/><p><span>ionnta.  Is follus, mar sin de, nach bhfuil aon luachsaothair ag</span>
<lb n="2413"/><span>dul dom as ucht mé féin do chongbháilt saor ó na caidrimh dhío-</span>
<lb n="2414"/><span>mbuana sin, mar gurbh í mór-thrócaire Dé amháin a rinne mé</span>
<lb n="2415"/><span>d'fhainiceadh ortha.  Mara mbéadh Eisean, amhduighim go mbéidir</span>
<lb n="2416"/><span>dhom tuitim chomh h-íseal leis an Mhagdalén féin; agus na bréithre</span>
<lb n="2417"/><span>doimhne do labhair an Slánuightheóir leis an bhFairisíneach Símón,</span>
<lb n="2418"/><span>déanaid ceol go binn i mo chroidhe.  Tá a fhios agam "an t-é</span>
<lb n="2419"/><span>gur lúgha a maithtear dó, gur lúgha é a ghrá": 1 ach tá a fhios agam,</span>
<lb n="2420"/><span>leis, gur mó do mhaith Íosa dhomh-sa ná do N. Magdalén féin.</span>
<lb n="2421"/><span>Á! dá bhféadainn an nídh a mhothuighim do nochtadh!  Seo dhuit</span>
<lb n="2422"/><span>solúid ar chaoi ar bith, agus béidir go léireóchadh sí mo smaoineadh</span>
<lb n="2423"/><span>roinnt:</span></p>
<lb n="2424"/>
<lb n="2425"/><p><span>Cuirimíd i gcás go bhfuil dochtúir cliste ann a bhfuil mac</span>
<lb n="2426"/><span>aige.  Buaileann an mac sin um chloich lá ar a bhealach go mbain-</span>
<lb n="2427"/><span>tear tuisle as agus go mbristear géag leis.  Tagann a athair</span>
<lb n="2428"/><span>láithreach bonn, tógann sé suas go grádhmhar é, déanann a chuid</span>
<lb n="2429"/><span>créachta do cheangailt agus do chúramadh agus cuireann a chuid</span>
<lb n="2430"/><span>eolais ar fad i bhfeidhm le n-a gcneasú.  Leigheastar an mac</span>
<lb n="2431"/><span>Gan mhoill, agus gabhann sé a bhuidheachas le n-a athair.  Níl</span>
<lb n="2432"/><span>aimhreas ar bith nach ceart don mhac sin athair chómh cineálta sin do</span>
<lb n="2433"/><span>ghrádhú, mar tá a chúis go maith aige.  Ach cuirimíd i gcás aríst</span>
<lb n="2434"/><span>gurab é an chaoi a bhfághann an t-athair amach go bhfuil cloch chontabh-</span>
<lb n="2435"/><span>airteach ar bhealach a mhic, go dtógann sé an chloch chun siubhail as</span>
<lb n="2436"/><span>an mbealach roimh-ré i ngan-fhios do gach aoinne.  Níl a fhios ag</span>
<lb n="2437"/><span>an mac sin cé'n chontabhairt mhór agus an timpist a ndearna</span>
<lb n="2438"/><span>lághaidheacht roimhfheiceálach a athar é d'fhainiceadh ortha, agus ó</span>
<lb n="2439"/><span>thárla nach bhfuil, is cinnte gur lúgha an grá a bhéas aige d'á athair</span>
<lb n="2440"/><span>ná dá mbéadh sé tar héis é do thabhairt slán ó ghortú marbhthach.</span>
<lb n="2441"/><span>Ach má ráinigheann dó fírinne an scéil do chloisteál, nach mó, dar</span>
<lb n="2442"/><span>leat, an grá a bhéas aige d'á athair!  Tá go maith — Is mise an</span>
<lb n="2443"/><span>leanbh sin do slánuigheadh tré ghrá roimhfheiceálach an Athar sin</span>
<lb n="2444"/><span>"nár chuir A Bhriathar Uaidh chun fíoraon do ghlaodhach chun aithrighe</span>
<lb n="2445"/><span>ach chun peacach do ghlaodhach chun aithrighe." 2  Is mian Leis go</span>
<lb n="2446"/><span>mbéadh grá agam Dhó, toisg gur mhaith Sé ní hamháin mórán ach an</span>
<lb n="2447"/><span>t-iomlán dom.  Níor fhan Sé go dtugainn féin grá mór Dhó-sin,</span>
<lb n="2448"/><span>mar a thug N. Magdalén, ach chuir Sé i bhfios dom cé mar do</span>
<lb n="2449"/><span>ghrádhuigh Sé féin mise le grá roimhfheiceálach do-inniste, i riocht</span>
<lb n="2450"/><span>is go rachadh mo ghrá-sa Dhó chun díthcéille féin anois!</span>
<lb n="2451"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="2452"/><p><span>Chualas daoine 'á rádh go minic i gCúrsaí Spioradálta agus ar</span>
<lb n="2453"/><span>ócáidibh eile nár fríothadh fós anam íodhan neamhchionntach a raibh</span>
<lb n="2454"/><span>oiread grá aige is a bhíos ag an anam aithrigheach.  Á! b'ait</span>
<lb n="2455"/><span>liom-sa an rádh sin do shárú!</span></p>
<lb n="2456"/>
<lb n="2457"/><p><span>Ach táim ar fuaidreamh i bhfad ó m'ádhbhar, agus ní go maith atá</span>
<lb n="2458"/><span>a fhios agam cá dtosnóchad aríst…</span></p>
<lb n="2459"/>
<lb n="2460"/><p><span>Le linn na gCúrsaí Spioradálta do rinneas roimh mo dhara</span>
<lb n="2461"/><span>Comaoin Naofa is eadh do tháinic galar uathbhásach na scrupall orm.</span>
<lb n="2462"/><span>Caithfidh duine gabháil thríd an mhairtíreacht seo le go dtuigidh sé i</span>
<lb n="2463"/><span>gceart í.  Ní fhéadfainn a innseacht cé mar d'fhuilingeas i</span>
<lb n="2464"/><span>gcaitheamh dhá bhlian, geall leis!  Mo smaointe agus mo ghníomh-</span>
<lb n="2465"/><span>artha go léir, d'á shimplíocht nó d'á shuaraigheacht iad, ba chúis</span></p>
<lb n="2466"/>
<lb n="2467"/><p><span>imní agus buartha dhom iad.  Ní bhíodh suaimhneas le fáil agam ach</span>
<lb n="2468"/><span>amháin tar héis dom gach uile rud a innseacht do Mháire, agus ba</span>
<lb n="2469"/><span>dhoiligh liom sin a dhéanamh, leis, mar níorbh fhuláir liom gach aon</span>
<lb n="2470"/><span>smaoineadh aisteach áibhéiseach do nochtadh dhi.  Bhéadh suaimhneas</span>
<lb n="2471"/><span>beag agam annsin, tar héis m'ualaigh do chur dhíom dom: ach</span>
<lb n="2472"/><span>d'imigheadh an suaimhneas sin uaim le luas lasrach aríst, agus</span>
<lb n="2473"/><span>thosuigheadh mo mhairtíreacht an ath-uair!  A Dhia mhóir! nach iomdha</span>
<lb n="2474"/><span>sin gníomh-foighde a thugas ar mo dheirbhshiúr ionmhuin a dhéanamh!</span></p>
<lb n="2475"/>
<lb n="2476"/><p><span>An bhliain sin i rith na laetheanta saoire, do chaitheamar coicís</span>
<lb n="2477"/><span>cois-fhairrge.  Agus rinne ár n-aintín, a bhí chómh lághach máithriúl</span>
<lb n="2478"/><span>sin i gcomhnuí d'á páistibh i Les Buissonnets, rinne sí chuile</span>
<lb n="2479"/><span>shaghas siamsa do chur ar fáil dúinn: marcaidheacht ar asal,</span>
<lb n="2480"/><span>iasgach, agus rl.  Bhíomar millte aice freisin, leis na héadaigh</span>
<lb n="2481"/><span>galánta do bheireadh sí dhúinn.  Is cuimhneach liom go dtug sí</span>
<lb n="2482"/><span>dhom féin roinnt ribíní spéar-ghorm lá.  Bhíos chomh páistiúil sin</span>
<lb n="2483"/><span>fós, i naimhdheoin go raibh dhá bhliain déag go leith d'aois agam,</span>
<lb n="2484"/><span>gur chuir sé ríméad orm m'fholt dualach do cheangailt leis na</span>
<lb n="2485"/><span>ribíní deasa sin.  Bhuail a leithéid sin de scrupall mé 'n-a dhiaidh</span>
<lb n="2486"/><span>sin, áfach, go ndeachas chuig faoisdín ag Trouville féin, agus gur</span>
<lb n="2487"/><span>innsigheas faoi'n bpléisiúr pháistiúil sin, mar ba pheacadh liom é.</span></p>
<lb n="2488"/>
<lb n="2489"/><p><span>Múineadh ceacht dom annsúd a chuaidh i sochar dhom go mór:</span></p>
<lb n="2490"/>
<lb n="2491"/><p><span>Bhíodh méagram 'n-a ceann ag mo chol-ceathar Máire go h-an-</span>
<lb n="2492"/><span>mhinic: agus ar na hócáidibh sin, ghníodh m'aintín í do mhuirniú</span>
<lb n="2493"/><span>agus na h-ainmneacha ba cheanúla ar bith do thabhairt uirthe, ach</span>
<lb n="2494"/><span>leanfadh Máire uirthe ag sileadh na súl agus gach aon "Uch!</span>
<lb n="2495"/><span>Tá tinneas-cinn orm!" aice.  Agus ó thárla go mbíodh tinneas-</span>
<lb n="2496"/><span>cinn orm féin gach uile lá mórnach, cidh nach mbínn ag</span>
<lb n="2497"/><span>éagcaoin faoi, nár cheapas aithris a dhéanamh ar Mháire tránóna</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="2498"/><p><span>amháin!  Chuige sin bhuaileas fúm ar chathaoir shócamhlaigh i gcúinne</span>
<lb n="2499"/><span>an t-seomra agus thosuigh orm ag gol.  Ba ghairid go dtáinic mo</span>
<lb n="2500"/><span>chol-ceathar mhór Siubhán, a raibh cion mór agam uirthe, anall</span>
<lb n="2501"/><span>chugam go deifreach; tháinic m'aintín, leis, gur fhiafruigh sí</span>
<lb n="2502"/><span>dhíom cé'n fáth a rabhas ag gol.  D'fhreagras féin, ar nós Máire:</span>
<lb n="2503"/><span>"Tá tinneas-cinn orm!"  Ach is cosamhail nach ndeachaidh sé go</span>
<lb n="2504"/><span>maith dhomh-sa bheith ag éagcaoin; mar níor fhéadas ariamh a</span>
<lb n="2505"/><span>áiteamh ortha gurbh é an tinneas-cinn do chuir ag gol mé.  I n-ionad</span>
<lb n="2506"/><span>mé do mhuirniú, mar ba ghnáthach léithe a dhéanamh, do labhair m'ain-</span>
<lb n="2507"/><span>tín liom mar a labhróchadh sí le duine fásta.  Agus rinne Siubhán</span>
<lb n="2508"/><span>mé do mhilleánadh féin go mín, 'á chur i n-umhail dom go raibh brón</span>
<lb n="2509"/><span>uirthe faoi rádh is nach rabhas chómh h-iontaoibheach oscailteach le</span>
<lb n="2510"/><span>m'aintín is badh chóir dhom a bheith, mar nár innsigheas di fíor-</span>
<lb n="2511"/><span>thrúig mo ghuil, agus gur shíl sí féin gur scrupall mór a bhí ag</span></p>
<lb n="2512"/>
<lb n="2513"/><p><span>déanamh buartha dhom.  Ní bhfuaireas ach an rud a bhí tuillte agam,</span>
<lb n="2514"/><span>agus chuireas róm gan aithris a dhéanamh ar dhaoinibh eile aríst</span>
<lb n="2515"/><span>go h-éag.  Thuigeas fabhal-scéal an asail agus an mhaidrín.</span>
<lb n="2516"/><span>Ba mise an t-asal, do chonnaic an muirniú do tugadh don mhaidrín,</span>
<lb n="2517"/><span>agus do sháith a chrúb mhór liopaisteach féin suas ar an mbórd</span>
<lb n="2518"/><span>d'fhonn na barrógaí a fháil mar an gcéadna.  Munar cuireadh chun</span>
<lb n="2519"/><span>bealaigh mé le Greadadh maith leis an mbata féin, fearacht an</span>
<lb n="2520"/><span>asail bhoicht, fuaireas an íocaidheacht a bhí ag dul dom, áfach, agus</span>
<lb n="2521"/><span>ní baoghal go raibh fonn orm aríst a choidhche sunndas daoine do</span>
<lb n="2522"/><span>tharraint orm féin.</span></p>
<lb n="2523"/>
<lb n="2524"/><p><span>Ach iomthúsa mairtíreachta móire úd na scrúpall.  B'é an rud</span>
<lb n="2525"/><span>do tháinic aisti gur bhreoigh sí mé fá dheire, i riocht is gur chaitheas</span>
<lb n="2526"/><span>an scoil-iostais a fhágáil, agus mé i n-aois mo thrí mblian déag.</span>
<lb n="2527"/><span>Annsin d'fhonn m'oideachas do chríochnú, bheireadh m'athair leis ag</span>
<lb n="2528"/><span>triall ar mhnaoi léigheannta áithrid mé go minic 'san tseachtain,</span>
<lb n="2529"/><span>agus gheibhinn ceachtaí sár-mhaithe uaithe sin.  Bhí an dá bhuntáiste</span>
<lb n="2530"/><span>ag baint leis na ceachtaibh sin, mar ghnídís mé do theagasc agus</span>
<lb n="2531"/><span>'san am chéadna thugaidís deis dom leis an saoghal a fheiceál.</span>
<lb n="2532"/><span>'San t-seomra sin go n-a chuid trosgáin seanda agus a chuid</span>
<lb n="2533"/><span>leabhar agus páipéirí ar gach taobh, bhínn láithreach le linn mórán</span>
<lb n="2534"/><span>cuairtí.  B'í máthair mo mhúinteóra ba mhó a ghníodh an chainnt do</span>
<lb n="2535"/><span>choimeád ar siubhal; ach ní mórán a d'fhéadainn féin a fhoghluim</span>
<lb n="2536"/><span>na laetheanta sin.  Bhíodh mo cheann cromtha agam ós cionn mo</span>
<lb n="2537"/><span>leabhair, ach chloisinn chuile nídh, fiú amháin na neithe a b'fhearr</span>
<lb n="2538"/><span>dhom gan iad do chloisteál.  Déarfadh bean amháin go raibh folt</span>
<lb n="2539"/><span>breá áluinn agam, agus d'fhiafróch' duine eile, ag dul amach dhi,</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="2540"/><p><span>cé leis an ghirseach dhóigheamhail sin.  Ní ceaptaí go gcloisinn</span>
<lb n="2541"/><span>féin an chainnt sin 'chor ar bith, agus ba phlámásaí mar gheall air</span>
<lb n="2542"/><span>sin í, i dtreo go mothuighinn glionndar croidhe ag teacht orm le</span>
<lb n="2543"/><span>linn éisteachta léithe dhom — rud do chuir i dtuigsint dom cé'n</span>
<lb n="2544"/><span>féin-ghrádh mór a bhí ionnam.</span></p>
<lb n="2545"/>
<lb n="2546"/><p><span>Tá truagh i mo chroidhe agam do na h-anmnacha a cailltear.</span>
<lb n="2547"/><span>Nach ró-fhurusta imeacht ar seachrán ar chonairí bláthmhara an</span>
<lb n="2548"/><span>t-saoghail mhóir!  Is cinnte go bhfuighbhidh an té atá beagán uasal-</span>
<lb n="2549"/><span>aigeanta mórán searbhais i ngach suairceas saoghalta, agus ní</span>
<lb n="2550"/><span>fhéadfadh baoth-mholadh díombuan folmhas mór do-theóranta a</span>
<lb n="2551"/><span>mhianta do líonadh ná do shású.  Ach, deirim aríst é, muna</span>
<lb n="2552"/><span>mbéadh gur tógadh mo chroidhe-se suas chun Dé ó thús, dá mbéadh</span>
<lb n="2553"/><span>an saoghal ag meangadh liom go mealltach ó rugadh mé, céard a</span>
<lb n="2554"/><span>d'imeóchadh orm 'chor ar bith?  Ó! a Mháthair mhilis, nach mé a</span>
<lb n="2555"/><span>fhéadas trócairí an Tiarna do chanadh go buidheach beannachtach le</span>
<lb n="2556"/><span>lán-chroidhe!  Fé mar adeir leabhar na hEagna, nach ndearna Sé</span>
<lb n="2557"/><span>mé "do thógáil chun siubhail as an t-saoghal sar a n-atharóch'</span>
<lb n="2558"/><span>an mhalluightheacht mo thuigsint, agus sar a meallfadh ceilg</span>
<lb n="2559"/><span>m'anam?" 1</span></p>
<lb n="2560"/>
<lb n="2561"/><p><span>Um an dtaca seo chuireas róm mé féin do choisreacadh ar</span>
<lb n="2562"/><span>bhealach fá leith don Mhaighdin ghlórmhair agus d'iarras cead dul</span>
<lb n="2563"/><span>isteach i gCuallacht Leanbh-Mhuire.  Chuige sin níorbh fhuláir dhom</span>
<lb n="2564"/><span>dul go dtí an Clochar faoi dhó 'san tseachtain, agus níor bheag an</span>
<lb n="2565"/><span>íodhbairt dom é sin a dhéanamh, mar gheall ar chómh cúthail is a bhíos.</span>
<lb n="2566"/><span>Bhí an-chion agam ar mo mhaistreásaí geanúla, gan aimhreas, agus</span>
<lb n="2567"/><span>béad lán-bhuidheach díobh go h-éag; ach, mar adubhras cheana, ní</span>
<lb n="2568"/><span>raibh aon chara ar leith agam 'n-a measg, fé mar a bhí ag furmhór na</span>
<lb n="2569"/><span>sean-daltaí eile, a mbéidir liom sgathamh fada do thabhairt 'n-a</span>
<lb n="2570"/><span>cuideachtain.  Agus mar sin de, d'oibrighinn liom go ciuin</span>
<lb n="2571"/><span>tostach go mbíodh an ceacht láimh-oibre thart, agus ó thárla nach</span>
<lb n="2572"/><span>dtugadh aoinne sunndas dom, d'éaluighinn liom annsin suas go</span>
<lb n="2573"/><span>dtí córaidh an t-séipéil go dtagadh m'athair i mo choinne.</span></p>
<lb n="2574"/>
<lb n="2575"/><p><span>Le linn na cuairte ciúine sin iseadh do gheibhinn m'aon t-sólás</span>
<lb n="2576"/><span>amháin: mar nár é Íosa m'Aon-Chara feasta?  Níorbh fhéidir</span>
<lb n="2577"/><span>liom labhairt ach Leis-siúd amháin; na cómhráidhte a bhíodh agam le</span>
<lb n="2578"/><span>daoine, dá mb'iad na cómhráidhte cráibhtheacha féin iad, do</span>
<lb n="2579"/><span>thuirsighidís m'anam.  Is fíor go dtagadh cumhaidh orm uaireanta</span>
<lb n="2580"/><span>agus mé i m'aonarán annsúd, agus is cuimhneach liom go n-abruigh-</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="2581"/><p><span>inn go minic annsin, d'fhonn mé féin do shólású, an líne seo de</span>
<lb n="2582"/><span>dhán áluinn a d'aithrisigheadh ár n-athair ionmhuin dúinn:</span></p>
<lb n="2583"/>
<lb n="2584"/><p><span>"Do long is eadh an talamh seo, ní h-é do bhaile dhúthchais é!"</span></p>
<lb n="2585"/>
<lb n="2586"/><p><span>Nuair a bhíos im' pháistín, chuireadh na foclaí sin misneach orm.</span>
<lb n="2587"/><span>Agus anois féin, i n-aimhdheoin go ndéanann na blianta mórán d'ár</span>
<lb n="2588"/><span>smaointe cráibhtheacha páistiúla do scaipeadh, cuireann soluíd</span>
<lb n="2589"/><span>sin na luinge áthas ar mo chroidhe agus cuidigheann sé liom deor-</span>
<lb n="2590"/><span>uíocht na beatha seo dh'iomchar.  Nach n-abruigheann leabhar na</span>
<lb n="2591"/><span>h-Eagna féin gur "cosamhail beatha an duine leis an luing a</span>
<lb n="2592"/><span>dh'imigheann tríd an uisge, agus nuair a bhíonn sí imighthe nach</span>
<lb n="2593"/><span>féidir a rian a fháil?" 1</span></p>
<lb n="2594"/>
<lb n="2595"/><p><span>Ag machtnamh ar na neithibh sin dom, breathnuighim uaim isteach</span>
<lb n="2596"/><span>'san tSíorruíocht; chítear dhom go bhfuilim buailte le tráigh na</span>
<lb n="2597"/><span>bhFlaitheas cheana féin!  Chítear dhom go bhfuil Íosa dhom' bharr-</span>
<lb n="2598"/><span>ógadh…  Creidim go bhfeicim an Mhaighdean Ghlórmhar ag</span>
<lb n="2599"/><span>teacht i m'airicis i n-éindtigh le m'athair agus le mo mháthair agus</span>
<lb n="2600"/><span>leis na cheithre aingil bheaga, mo dhritháracha agus mo dhriféaracha!</span>
<lb n="2601"/><span>Agus chítear dhom go bhfuil agam fá dheoidh fíor-bheatha shíorruí</span>
<lb n="2602"/><span>an teaghlaigh go deo is a choidhche!</span></p>
<lb n="2603"/>
<lb n="2604"/><p><span>Ach b'iomdha sin scarúint a bhí le fuilinnt agam go fóill ar</span>
<lb n="2605"/><span>talamh, shul dá bhféadfainn suaimhneas síorruí ár n-Athardha</span>
<lb n="2606"/><span>neamhdha do bheith agam.  An bhliain chéadna a ndearnadh Leanbh-</span>
<lb n="2607"/><span>Mhuire dhíom, thóg sí féin chun siubhail uaim mo Mháire ionmhuin</span>
<lb n="2608"/><span>féin, 2 an t-aon taca amháin a bhí ag m'anam.  B'í an t-aon</span>
<lb n="2609"/><span>chomhairleoir a bhí agam í, ó d'imighis féin uaim, agus bhí cion chómh</span>
<lb n="2610"/><span>mór sin agam uirthe is nárbh fhéidir liom maireachtáil 'n-a h-éag-</span>
<lb n="2611"/><span>muis.  Ar n-a chloisteál dom go raibh sí le h-imeacht, chuireas</span>
<lb n="2612"/><span>róm gan aon phléisiúr a fháil i nídh ar bith ar an dtalamh seo a</span>
<lb n="2613"/><span>thuille.  Shileas na frasa diana deor: ach, ar ndóigh, ba nós liom</span>
<lb n="2614"/><span>a bheith ag gol an uair sin.  Níorbh iad na rudaí móra amháin do</span>
<lb n="2615"/><span>chuireadh ag gol mé, ach na rudaí beaga suaracha go minic.  Seo</span>
<lb n="2616"/><span>dhuit roinnt somplaí a chruthóchas gurbh amhlaidh a bhí.</span></p>
<lb n="2617"/>
<lb n="2618"/><p><span>Bhí dúil mhór agam na subháilcí do chleachtadh, ach b'aisteach an</span>
<lb n="2619"/><span>chaoi a gcuirinn chuige.  Níor ghnáthach liom friothálamh orm féin:</span>
<lb n="2620"/><span>ghníodh Céline mo sheomra do thógáilt dom, agus ní dhéanainn féin</span></p>
<lb n="2621"/>
<lb n="2622"/><p><span>2 Chuaidh sí isteach i gCarmal Lisieux an 15adh lá de Dheire Fóghmhair,</span>
<lb n="2623"/><span>1886, agus tugadh Soeur Marie du Sacré-Coeur uirthe.</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="2624"/><p><span>giotamáil ar bith 'san teach.  Uaireanta, áfach, d'fhonn áthas do</span>
<lb n="2625"/><span>chur ar Dhia, ghnínn féin an leabaidh do chóiriú, nó nuair a bhéadh</span>
<lb n="2626"/><span>Céline amuigh tránóna, chuirfinn a cuid plannda agus bláthana</span>
<lb n="2627"/><span>isteach dhi.  Ar son Dé amháin is eadh do ghnínn na neithe sin, mar</span>
<lb n="2628"/><span>adubhras, agus ar an ádhbhar sin ní raibh aon cheart agam bheith ag</span>
<lb n="2629"/><span>súil le buidheachas ó dhaoinibh.  Ach mo léan cráidhte! a mhalairt ar</span>
<lb n="2630"/><span>fad do thárluigheadh, mar dá mbéadh sé de mhí-ádh ar Chéline</span>
<lb n="2631"/><span>dearmad a dhéanamh ar a h-áthas agus a h-iongantas do thais-</span>
<lb n="2632"/><span>beáint de bhárr mo mhion-ghníomhartha, bhínn mí-shásta agus chuirinn</span>
<lb n="2633"/><span>sin i n-umhail di, leis, le mo chuid deór.</span></p>
<lb n="2634"/>
<lb n="2635"/><p><span>Dá ráinigheadh dhom buairt do chur ar aoinne dom' aimhdheoin</span>
<lb n="2636"/><span>féin, i n-ionad é do scaoileadh tharm, bhínn chómh cráidhte sin mar</span>
<lb n="2637"/><span>gheall air go n-éirighinn tinn; agus b'amhlaidh do mhéaduigheadh sin</span>
<lb n="2638"/><span>ar mo locht i n-ionad é do laghdú.  Agus nuair a d'fhéachfainn le</span>
<lb n="2639"/><span>mé féin do shólású mar gheall ar an locht féin, do ghoilinn aríst</span>
<lb n="2640"/><span>annsin mar gheall ar gur ghoileas roimhe sin.  Is fíor go ndéanainn</span>
<lb n="2641"/><span>mé féin do chiapadh mar gheall ar chuile shaghas rudaí!</span></p>
<lb n="2642"/>
<lb n="2643"/><p><span>A áthrach sin ar fad a dhéanaim anois.  Thug Dia d'Á ghrástaibh</span>
<lb n="2644"/><span>dhom gan leigint d'aon rud díombuan annseo thíos mé do bhuaidh-</span>
<lb n="2645"/><span>readh.  Nuair a chuimhnighim ar na laetheanta atá imighthe thart,</span>
<lb n="2646"/><span>gabhaim mo mhór-bhuidheachas le Dia, mar rinne A ghrásta agus A</span>
<lb n="2647"/><span>thíodhlaicthe mé dh'athrú chómh mór sin gurab ar éigin a d'aithneóchthaí</span>
<lb n="2648"/><span>mé.</span></p>
<lb n="2649"/>
<lb n="2650"/><p><span>Nuair a bhí Máire imighthe uaim isteach 'san Charmal agus nár</span>
<lb n="2651"/><span>fhéadas mo chuid trioblóidí a nochtadh dhi a thuille, d'iompuigheas</span>
<lb n="2652"/><span>suas i dtreó na bhFlaitheas.  Chuireas m'athchuinge suas chun an</span>
<lb n="2653"/><span>cheathrair d'ár gclainn a bhí imighthe suas ann róm, mar mheasas, ó</span>
<lb n="2654"/><span>thárla nárbh eól do na h-anmnacha neimh-chionntacha sin buaireamh ná</span>
<lb n="2655"/><span>eagla riamh, go mbéadh truagh acubh d'á ndeirbhshiúirín bhocht a bhí ag</span>
<lb n="2656"/><span>fuilinnt ar talamh.  Labhruigheas leo go simplí páistiúl 'á rádh leo</span>
<lb n="2657"/><span>gur mise an duine do b'óige de'n chlainn, agus mar gheall air sin</span>
<lb n="2658"/><span>gur dhomh-sa ba mhó do thugadh mo thúismightheoirí agus mo dhriféar-</span>
<lb n="2659"/><span>acha gean agus muirniú i gcomhnuí; agus dá mbéidís féin annseo</span>
<lb n="2660"/><span>thíos go fóill, gur chinnte go dtabharfaidís an gean céadna dhom;</span>
<lb n="2661"/><span>má bhíodar ins na Flaithis féin, nár fhág sin gur cheart dóibh</span>
<lb n="2662"/><span>dearmad a dhéanamh dhíomsa, ach a mhalairt: mar, ó bhí ar a</span>
<lb n="2663"/><span>gcumas tarraint as cistí Dé féin, go gcaithfidís an t-síothcháin</span>
<lb n="2664"/><span>a fháil asta dhom féin, agus a chruthú dhom ar an ndóigh sin go bhféad-</span>
<lb n="2665"/><span>tar grádhú annsúd thuas freisin.</span></p>
<lb n="2666"/>
<lb n="2667"/><p><span>Tugadh freagra agus toradh ar mo ghuidhe gan aon achar; ba</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="2668"/><p><span>ghairid gur bhris tonntracha móra geanúla na síothchána isteach ar</span>
<lb n="2669"/><span>m'anam.  Cuireadh i n-umhail dom gur grádhuigheadh mé ní h-amháin</span>
<lb n="2670"/><span>ar talamh ach ar neamh, leis!  Ón uair sin i leith do méaduigheadh</span>
<lb n="2671"/><span>go mór ar mo chráibhtheacht do mo dhearbhráthairíní agus do mo</span>
<lb n="2672"/><span>dheirbhshiúiríní atá ins na Flaithis.  B'ait liom a bheith ag labhairt</span>
<lb n="2673"/><span>leo agus ag cur-síos dóibh ar bhuairtí na deoruíochta seo agus</span>
<lb n="2674"/><span>ar an ndúil a bhí agam teacht chuca gan mhoill go dtí an Athardha</span>
<lb n="2675"/><span>síorruí.</span>
<lb n="2676"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="2677"/><p><span>CAIBIDIOL V.</span></p>
<lb n="2678"/>
<lb n="2679"/><p><span>Má bhí Dia na glóire ag dóirteadh A ghrásta anuas orm go</span>
<lb n="2680"/><span>flaithiúl líonmhar féin, b'fhada uaim iad do thuilleadh ar bhealach</span>
<lb n="2681"/><span>ar bith.  Is fíor go raibh dúil mhór agam i gcomhnuí na subháilcí do</span>
<lb n="2682"/><span>chleachtadh, ach nach iomdha sin locht agus mí-fhoirbhtheacht a bhí</span>
<lb n="2683"/><span>measgtha le mo ghníomharthaibh!  Bhíos chómh mothuightheach sin ar fad</span>
<lb n="2684"/><span>nárbh fhéidir cur suas liom; agus ní raibh maith ar bith a bheith ag</span>
<lb n="2685"/><span>cainnt ná ag pléidhe liom faoi, mar bhí sé ag dul díom an locht</span>
<lb n="2686"/><span>mí-thaithneamhach sin do cheartú.  Agus cé'n chaoi a raibh sé de</span>
<lb n="2687"/><span>dhánaidheacht ionnam mar sin bheith ag súil le dul isteach 'san</span>
<lb n="2688"/><span>Charmal gan mhoill?  Níor mhór míorbhailt bheag do thabharfadh</span>
<lb n="2689"/><span>orm fás agus neartú ar ala na h-uaire; agus ar an lá</span>
<lb n="2690"/><span>do-dhearmadtha úd, an 25adh lá de mhí na Nodlag 1886, rinne</span>
<lb n="2691"/><span>Dia an mhíorbhailt shár-riachtanach sin.  An Nodlaig sin, an</span>
<lb n="2692"/><span>oidhche bheannuithe úd, rinne Íosagán, an naoidheanán geanúil</span>
<lb n="2693"/><span>nua-bheirthe, fuarloch soluis do dhóirteadh isteach i m'anam gur</span>
<lb n="2694"/><span>scaip Sé doircheacht mo dhubh-oidhche.  Rinne Sé É féin lag agus</span>
<lb n="2695"/><span>íseal ar mo shon-sa chun mise do dhéanamh láidir misniúl; chuir</span>
<lb n="2696"/><span>Sé umam A chuid arm agus treallmha féin, agus uaidh sin amach</span>
<lb n="2697"/><span>bhíos ag buadhchaint róm, ar nós an fharaire a ghabhas a shlí go</span>
<lb n="2698"/><span>lúthmhar éadtrom buadhach.  Do triomuigheadh fuarán mo chuid</span>
<lb n="2699"/><span>deór agus ní bhuinnighidís 'n-a dhiaidh sin ach go h-annamh agus</span>
<lb n="2700"/><span>ar éigin.</span></p>
<lb n="2701"/>
<lb n="2702"/><p><span>Innseochad anois duit, a Mháithrín, cé'n ócáid 'n-a bhfuaireas</span>
<lb n="2703"/><span>an grás ró-luachmhar sin le n-ar iompuigheadh agus le n-ar claoch-</span>
<lb n="2704"/><span>luigheadh go h-iomlán mé:</span></p>
<lb n="2705"/>
<lb n="2706"/><p><span>Iar bhfilleadh ar Les Buissonnets dhúinn i ndiaidh Aifrinn an</span>
<lb n="2707"/><span>mheadhon-oidhche, bhí a fhios agam go bhfuighbhinn mo bhrógaí 'san</span>
<lb n="2708"/><span>gclúid, mar a gheibhinn i laethibh mo naoidheandachta iad, agus iad</span>
<lb n="2709"/><span>líonta de shóghluistí — rud a chruthuigheas duit gur naoidheanán fós</span>
<lb n="2710"/><span>ag cách mé.  Dá mb'é m'athair féin é, bhíodh áthas air mo ríméad</span>
<lb n="2711"/><span>d'fheiceál agus mo ghártha aiteasacha do chlos do réir mar a</span>
<lb n="2712"/><span>tharrainginn gach aon iongantas nua amach as na brógaí draoidh-</span>
<lb n="2713"/><span>eachta, agus mhéaduigheadh a áthas sin ar m'aoibhneas féin.  Ach</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="2714"/><p><span>cheana, bhí an uair tagtha 'nar mhian le h-Íosa mé dh'fhuascailt ó</span>
<lb n="2715"/><span>mhí-fhoirbhtheachtaí na naoidheandachta agus a cuid áthas neamh-</span>
<lb n="2716"/><span>urchóideach féin do thógáilt uaim.  Agus i n-aimhdheoin gur ghnáthach</span>
<lb n="2717"/><span>le m'athair mé do mhuirniú i gcomhnuí 'gcómhnuí, do cheaduigh Íosa</span>
<lb n="2718"/><span>nach ndearna sé ach múisíam do thaisbeáint ar an ócáid seo.</span>
<lb n="2719"/><span>Ag dul suas go dtí mo sheómra dhom, chualas a' rádh na bhfocal seo</span>
<lb n="2720"/><span>é, agus chuadar go smior ionnam:  "Iongantas ró-pháistiúil</span>
<lb n="2721"/><span>é seo feasta do ghearrchaile chómh mór le Treasa, agus tá súil</span>
<lb n="2722"/><span>agam gur ab í seo an bhliain deiridh a bhéas sé againn."  Ó thuig</span>
<lb n="2723"/><span>Céline mo mhothuightheacht ró-mhór, dubhairt sí liom ós íseal:</span>
<lb n="2724"/><span>"Ná téirigh síos láithreach, fan annseo go fóillín; bhéitheá ag</span>
<lb n="2725"/><span>gol go ró-mhór, ag féachaint ar na h-iongantaisí dhuit, i bhfiadh-</span>
<lb n="2726"/><span>naise d'athar."  Ach níorbh í an Treasa chéadna a bhí ann a thuille.</span>
<lb n="2727"/><span>…Bhí Íosa tar héis a croidhe do chlaochlódh!</span></p>
<lb n="2728"/>
<lb n="2729"/><p><span>Do bhrúghas siar mo dheóra agus síos liom go beo go dtí an</span>
<lb n="2730"/><span>tseomra-bídh: choisgeas preabarnach thréan mo chroidhe, ghlacas</span>
<lb n="2731"/><span>chugam mo bhróga gur tharraingeas na féiríní asta go h-áthasach,</span>
<lb n="2732"/><span>agus mé ag féachaint chómh sonasach séanmhar le ríoghain ar feadh</span>
<lb n="2733"/><span>an achair.  Bhí m'athair féin ag gáiridhe go séimh mar seo, agus ní</span>
<lb n="2734"/><span>raibh aon rian mí-shástachta ar a cheann-aghaidh a thuille, agus maidir</span>
<lb n="2735"/><span>le Céline b'fhacthas di-se gurbh ag brionglóid a bhí sí!  Ach níor</span>
<lb n="2736"/><span>bhrionglóid é 'chor ar bith ach lom-chlár na fírinne:  Bhí Treasa</span>
<lb n="2737"/><span>bheag tar héis a neart-anama a fháil ar ais go deo deo, an neart-</span>
<lb n="2738"/><span>anama sin do chaill sí i n-aois a cheithre mblian go leith.</span></p>
<lb n="2739"/>
<lb n="2740"/><p><span>An oidhche shoillseach údan is eadh do thosuigh an tríomhadh téarma</span>
<lb n="2741"/><span>de mo bheatha, agus is é an téarma is áilne orthubh go léir é, an</span>
<lb n="2742"/><span>téarma is láine de ghrástaibh Dé.  An gnó nár éirigh liom féin a</span>
<lb n="2743"/><span>dhéanamh i mórán blianta, rinne Íosa i bhfaiteadh na súl dom é,</span>
<lb n="2744"/><span>mar ní raibh Uaidh ach mo dheaghthoil a fheiceál.  Níor mhisde dhomh-</span>
<lb n="2745"/><span>sa a rádh, mar adubhairt na h-Aspoil:  "A Mháistir, tá an oidhche</span>
<lb n="2746"/><span>caithte agam ag obair, agus níor thógas aon nídh." 1  Bhí Íosa níos</span>
<lb n="2747"/><span>cineálta dhom féin ná d'Á dheisciobuil, mar do rug Sé féin ar an</span>
<lb n="2748"/><span>lion gur sgaoil Sé amach é, agus gur tharraing Sé isteach annsin é</span>
<lb n="2749"/><span>lán d'iasgaibh; rinne Sé iasgaire ar anmnacha dhíom…</span>
<lb n="2750"/><span>tháinic grá Dé isteach im' chroidhe mar aon le dúil mhór mé féin do</span>
<lb n="2751"/><span>dhearmadadh i dtóláimh, agus uaidh sin i leith bhí sonas agam.</span></p>
<lb n="2752"/>
<lb n="2753"/><p><span>Domhnach amháin, le linn mo leabhar-urnuighthe do dhúnadh dhom</span>
<lb n="2754"/><span>i ndiaidh an Aifrinn, do sgiorr pictiúir ár dTiarna ar an gCroich</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="2755"/><p><span>Chéasta amach beagán ó na duilleógaí, i riocht is gur fhéadas lámh</span>
<lb n="2756"/><span>Leis a fheiceál agus í tollta agus ag tabhairt fola.  Ar n-a</span>
<lb n="2757"/><span>fheiceál sin dom, ghabh mothú nua do-inniste mé láithreach.  Bhí mo</span>
<lb n="2758"/><span>chroidhe d'á réabadh le dólás ag féachaint ar an bhfuil ró-luachmhair</span>
<lb n="2759"/><span>sin dom agus í ag tuitim síos go talamh gan duine ná deoruidhe</span>
<lb n="2760"/><span>ann a mbéadh fonn air í do bhailiú chuige; agus chuireas róm</span>
<lb n="2761"/><span>fanacht do shíor ag bun na Croise 'san spioraid le drúcht diadha</span>
<lb n="2762"/><span>sin an t-slánuithe do ghabháil chugam féin agus le n-a dhóirteadh ar</span>
<lb n="2763"/><span>na h-anmnachaí annsin.  Ón lá sin i leith, bhíodh an scread do chuir</span>
<lb n="2764"/><span>Íosa As ag fáil bháis Dó .i. "Tá tart orm!" bhíodh sin ag</span>
<lb n="2765"/><span>déanamh mac-alla i lár mo chléibh ag gach nóiméid agus ag adhnadh</span>
<lb n="2766"/><span>dhíograis agus dhúthrachta nua ionnam nach raibh a leithéid ionnam</span>
<lb n="2767"/><span>ariamh cheana.  B'é mo mhian deoch a thabhairt do mo Shlánuitheóir</span>
<lb n="2768"/><span>ionmhuin; agus bhí íota na n-anmnacha 'gham loisceadh féin mar an</span>
<lb n="2769"/><span>gcéadna, agus níorbh fhuláir liom na peacaigh bochta do thárrtháil</span>
<lb n="2770"/><span>ó lasracha ifrinn na bpian ar ais nó ar éigin.</span></p>
<lb n="2771"/>
<lb n="2772"/><p><span>D'fhonn mo dhíogras do chur ar lasadh, chuir Íosa féin i n-umhail</span>
<lb n="2773"/><span>dom gan mhoill gur thaithn mo mhianta Leis.  Chualas iomrádh ar</span>
<lb n="2774"/><span>chuirptheach mór, dárbh ainm Pranzini, a bhí daortha chun báis de</span>
<lb n="2775"/><span>dheasgaibh na ndúnmharbhtha n-uathbhásach a bhí déanta aige, agus a</span>
<lb n="2776"/><span>raibh imní mhór dhó ar fhaitíos go ndamnóchaí go síorruí é, mar bhí</span>
<lb n="2777"/><span>sé gan aon chomhartha aithreachais do thaisbeáint go nuige sin.</span>
<lb n="2778"/><span>Theastuigh uaim féin é do thárrtháil ón mí-ádh deireannach do-</span>
<lb n="2779"/><span>fhóirthe sin.  Chuige sin tharraingeas chugam chuile ghléas spiorad-</span>
<lb n="2780"/><span>álta dhár fhéadas smaointiú ortha; agus ó bhí a fhios agam nach</span>
<lb n="2781"/><span>bhféadfainn aon ní a dhéanamh asam féin, d'ofráileas mórluachtaí</span>
<lb n="2782"/><span>do-chuimsighthe ár Slánuitheóra agus maoin na h-Eaglaise thar</span>
<lb n="2783"/><span>a cheann.  An gcaithfead a rádh?  Bhíos cinnte dearbhtha dhe i lár</span>
<lb n="2784"/><span>mo chroidhe istigh go dtabharfaí áird ar mo ghuidhe.  Ach d'fhonn</span>
<lb n="2785"/><span>misneach do chur orm féin le leanacht do mo chuid paidreóireachta</span>
<lb n="2786"/><span>ar son na n-anmnacha, dubhras an phaidir shimplí seo:  "A Dhia</span>
<lb n="2787"/><span>dhil, táim cinnte dhe go dtabharfair maithteanas don aindeiseóir</span>
<lb n="2788"/><span>seo Pranzini; tá an oiread sin muiníne agam as Do mhór-</span>
<lb n="2789"/><span>thrócaire do-chuimsighthe is go gcreidfinn sin dá mba nach ndéan-</span>
<lb n="2790"/><span>fadh sé faoisdin féin agus nach ndéanfadh sé aon chómhartha aith-</span>
<lb n="2791"/><span>reachais do thaisbeáint 'chor ar bith.  Ach is é mo chéad pheacach é;</span>
<lb n="2792"/><span>agus mar gheall air sin, nílim 'á iarraidh Ort ach cómhartha aith-</span>
<lb n="2793"/><span>reachais do thabhairt dom, le mé fhéin do shólású amháin."</span></p>
<lb n="2794"/>
<lb n="2795"/><p><span>Tugadh toradh ar mo ghuidhe go baileach!  Ní cheaduigheadh ár</span>
<lb n="2796"/><span>n'athair dhúinn ariamh na páipéirí-nuaidheachta do léigheamh; ach</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="2797"/><p><span>mar sin féin níorbh easúmhluigheacht liom féin silleadh do thabhairt</span>
<lb n="2798"/><span>ar an ngiota 'n-a raibh cur-síos ar Phranzini.  Lá ar n-a bhárach</span>
<lb n="2799"/><span>tar héis a churtha chun báis, foscluighim go cíocrach an páipéar</span>
<lb n="2800"/><span>"La Croix," agus meas-tú céard a chím ann ós cómhair mo shúl?</span>
<lb n="2801"/><span>…Á! do bhris na deora amach ó mo rosgaibh le chómh corruighthe</span>
<lb n="2802"/><span>is a bhíos, agus b'éigean dom greadadh liom.  Chuaidh Pranzini</span>
<lb n="2803"/><span>suas ar an gcroich gan aithrighe gan absolóid; bhí na crochadóirí</span>
<lb n="2804"/><span>'á tharraint anonn fé dhéin blocáin an bháis cheana féin, nuair</span>
<lb n="2805"/><span>féach! iompuigheann sé ar ais go tobann, mar a chuirfeadh Dia</span>
<lb n="2806"/><span>'n-a chroidhe é, beireann ar an gCrois do shín an sagart chuige agus</span>
<lb n="2807"/><span>pógann créachta beannuithe an t-Slánuitheóra chomh maith le</span>
<lb n="2808"/><span>trí h-uaire!…</span></p>
<lb n="2809"/>
<lb n="2810"/><p><span>Mar sin de, an cómhartha a bhí uaim bhí sé fáighte agam.</span>
<lb n="2811"/><span>Agus ba shólásach an cómhartha dhom é, go deimhin!  Mar nárbh i</span>
<lb n="2812"/><span>bhfiadhnaise créachta Íosa, ag féachaint ar A chuid fola diadha</span>
<lb n="2813"/><span>ag buinniú asta dhom, do chuaidh íota na n-anmnacha i n-achrann im'</span>
<lb n="2814"/><span>chroidhe?  B'é mo dhúil an Fhuil ró-ghlan sin do thabhairt le n-ól</span>
<lb n="2815"/><span>dóibh, chun a gcuid smál go léir do ghlanadh dhíobh: agus do ghreamuigh</span>
<lb n="2816"/><span>bruasa mo "chéad-gheine" de chréachta sin Mhic Dé!  Cad é mar</span>
<lb n="2817"/><span>fhreagra do-inniste!  Á! an dúil a bhí agam anmnacha do shábháil</span>
<lb n="2818"/><span>do méaduigheadh uirthi i n-aghaidh an lae, ó tugadh an aisge iongantach</span>
<lb n="2819"/><span>aonaránach sin dom.  Chítí dhom go gcloisinn Íosa 'á rádh liom de</span>
<lb n="2820"/><span>ghlór bog íseal, mar adubhairt Sé leis an mnaoi Shamaritánaigh:</span>
<lb n="2821"/><span>"Tabhair dhom deoch!" 1  Fíor-mhalairtiú grádha a bhí ann: do</span>
<lb n="2822"/><span>dhóirtinn Fuil Íosa ar na h-anmnachaí, agus annsin do sheachadainn</span>
<lb n="2823"/><span>na h-anmnacha céadna údan d'Íosa agus iad níghte go glan gléigeal</span>
<lb n="2824"/><span>'san ndrúcht sin ó árdaibh Chalbhaire.  B'shin mar do shíleas A</span>
<lb n="2825"/><span>thart do mhúchadh, ach dá mhéid dá dtugainn le n-ól Dó, b'amhlaidh ba</span>
<lb n="2826"/><span>mhó an tart a bhí ag teacht ar mh'anam bhocht dearóil féin, agus b'í</span>
<lb n="2827"/><span>an íota sin an tuarasdal ba rogha liom thar nídh ar bith eile.</span></p>
<lb n="2828"/>
<lb n="2829"/><p><span>Bhí Dia tar héis mé do scaoileadh saor amach i mbeagán aimsire</span>
<lb n="2830"/><span>ón gcearcall chumhang a raibh comhnuí orm ann go dtí sin.  Bhí an</span>
<lb n="2831"/><span>choiscéim mhór tugtha; ach mo nuar!  Ba bhuan an bóthar a bhí róm</span>
<lb n="2832"/><span>amach go fóill.</span></p>
<lb n="2833"/>
<lb n="2834"/><p><span>Ó bhíos fuascluighthe ó mo chuid scrupall agus ó m'íogmhaireacht</span>
<lb n="2835"/><span>ró-mhóir, do neartuigheadh agus do leathanuigheadh m'aigne.  Bhí</span>
<lb n="2836"/><span>tóir agam ar an Uaisle agus ar an Áilne i gcomhnuí riamh, agus</span>
<lb n="2837"/><span>um an dtaca seo tháinic dúil an-mhór agam 'san léigheann agus</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="2838"/><p><span>'san eolas.  Níor leor liom ceachtaí mo mháistreása, ghnínn</span>
<lb n="2839"/><span>ádhbhair-léighinn eile ar leith dh'fhoghluim asam féin: agus tháinic</span>
<lb n="2840"/><span>d'á chionn sin gur mhó a d'fhoghluimeas an uair sin i roinnt míosa</span>
<lb n="2841"/><span>ná mar a bhí foghlumtha agam i gcaitheamh na mblianta fada roimhe</span>
<lb n="2842"/><span>sin.  Á! nach fíor nach raibh 'san ndúthracht sin ach baois agus</span>
<lb n="2843"/><span>buaidhreamh aigne?</span></p>
<lb n="2844"/>
<lb n="2845"/><p><span>De dheasgaibh an mhianaigh dhásachtaigh a bhí ionnam, bhíos buailte</span>
<lb n="2846"/><span>anois leis an nóiméid ba chontabhairtí de mo bheatha ar fad.  Ach</span>
<lb n="2847"/><span>rinne Dia beart i mo thaobh do réir mar adeir Ezechiel 'n-a</span>
<lb n="2848"/><span>thairngreachtaí:  "Bhíos ag gabháil an treó agus do chonnaiceas</span>
<lb n="2849"/><span>tú, agus féach, am do lucht grádha ab eadh an t-am agat: agus do</span>
<lb n="2850"/><span>leathas m'fhalaing ort.  Thugas dearbhú dhuit, agus do luigheas</span>
<lb n="2851"/><span>isteach i gconnradh leat, adeir an Tiarna Dia, agus ba liom féin</span>
<lb n="2852"/><span>tú.  Agus do nígheas tú le h-uisge, agus d'ungas tú le h-ola.</span>
<lb n="2853"/><span>Do chuireas éide ioldathach umat, do ghléasas tú le h-órnáidibh,</span>
<lb n="2854"/><span>agus do chuireas práisléidí ar do lámhaibh, agus do chuireas</span>
<lb n="2855"/><span>slabhra timpal ar do mhuineál.  Do gléasadh thú le h-ór agus le</span>
<lb n="2856"/><span>h-airgead, agus do h-éidigheadh thú le línéadach mín, agus le gréas,</span>
<lb n="2857"/><span>agus le h-ioldathanaibh, agus bhíodh plúr mín agat le n-ithe, agus</span>
<lb n="2858"/><span>mil agus ola, agus do rinneadh an-sciamhach thú, agus do h-árduigh-</span>
<lb n="2859"/><span>eadh thú chun bheith ad' bhainríoghain." 1</span></p>
<lb n="2860"/>
<lb n="2861"/><p><span>'Seadh! rinne Íosa na neithe sin uilig ar mo shon-sa!  Thiocfadh</span>
<lb n="2862"/><span>liom dul siar ar gach aon bhriathar den ngiota fíor-áluinn sin agus</span>
<lb n="2863"/><span>a thaisbeáint gur fíoradh ionnam féin iad; ach ní beag liom mar</span>
<lb n="2864"/><span>dheimhne air sin na grásta ar innsigheas duit fútha ó chianaibhín.</span>
<lb n="2865"/><span>Mar sin de, ní labhróchad annseo ach amháin ar an mbeatha do riar</span>
<lb n="2866"/><span>Dia orm go fial flaithiúlach.  B'í beatha a bhí agam do m'anam le</span>
<lb n="2867"/><span>fada roimhe sin ná an plúr mín atá le fáil i "nAithris ar Chríost."</span>
<lb n="2868"/><span>B'shin é an t-aon leabhar amháin do ghníodh maitheas dom, mar ní</span>
<lb n="2869"/><span>raibh an stór luachmhar atá foluighthe ins an tSoisgéal ní raibh sé</span>
<lb n="2870"/><span>bainte amach agam go fóill.  Ní chuirinn an leabhrán úd uaim a</span>
<lb n="2871"/><span>choidhche.  Bhítí ag déanamh grinn faoi sin 'san mbaile, agus ba</span>
<lb n="2872"/><span>mhinic d'fhoscluigheadh m'aintín go mearbhallach é go n-iarradh sí</span>
<lb n="2873"/><span>orm an caibidiol a bhéadh faoi n-a súile a rádh de ghlan-mheabhair.</span>
<lb n="2874"/><span>Nuair a bhíos cheithre bliana déag d'aois agus an dúil mhór sin</span>
<lb n="2875"/><span>agam i n-eolas, chonnaic Dia nár mhór dhom "neart meala agus</span>
<lb n="2876"/><span>ola chomh maith leis an bplúr mín úd."  Agus an mhil agus an ola</span>
<lb n="2877"/><span>sin thug Sé orm iad a fháil i gcómhthráchtais an t-sagairt Arminjon</span></p>
</div>
<pb n="64a"/>
<div><lb n="2878"/><p><span>Treasa agus Céline ag Les Buissonnets.</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="2879"/><p><span>ar "dheire an t-saoghail seo agus ar rúindiamhra an t-saoghail</span>
<lb n="2880"/><span>atá le teacht."  Chuireadh léightheóireacht an leabhair sin aoibhneas</span>
<lb n="2881"/><span>nár shaolta ar mo chroidhe; mhothuigheas roimhré na neithe atá</span>
<lb n="2882"/><span>ullamh ag Dia don mhuinntir a bheir grá Dhó; agus nuair a chonn-</span>
<lb n="2883"/><span>aiceas nach raibh aon chómórtas idir an luachsaothair síorruí sin</span>
<lb n="2884"/><span>agus fuilinntí éadtroma na beatha seo, b'é mo dhúil Íosa do</span>
<lb n="2885"/><span>ghrádhú, É do ghrádhú ó mo chroidhe go h-iomlán, agus mo ghean do</span>
<lb n="2886"/><span>chur i n-umhail Dó ar mhíle slí 'fhad is a bhí sé ar mo chumas sin</span>
<lb n="2887"/><span>a dhéanamh.</span></p>
<lb n="2888"/>
<lb n="2889"/><p><span>B'í Céline mo chaoimhtheach ionmhuin ó Nodlaig go mór-mhór, agus</span>
<lb n="2890"/><span>ba di-se do nochtuighinn rúin mo chroidhe.  B'é toil Íosa sinn do</span>
<lb n="2891"/><span>dhul ar aghaidh i gcuideacht 'a chéile, agus chuige sin, rinne Sé</span>
<lb n="2892"/><span>ceangal eadrainn 'nár gcroidhe ba threise ná ceangal nó gaol</span>
<lb n="2893"/><span>fola.  Rinne Sé anam-dhriféaracha dhínn.</span></p>
<lb n="2894"/>
<lb n="2895"/><p><span>Fíoradh ionnainn bréithre údan ár n-Athar N. Eóin na Croise,</span>
<lb n="2896"/><span>'n-a Chaintic Spioradálta:</span></p>
<lb n="2897"/>
<lb n="2898"/><p><span>Bíonn triall na n-ainnear go tapaidh le tnúth 'sa tslí</span>
<lb n="2899"/><span>Atá rianta cheana sa bheatha led' shiubhal, a Chríost;</span>
<lb n="2900"/><span>A gciall soin d'fhaduigh do lasair, is mhúscail t'fhíon</span>
<lb n="2901"/><span>Mianta glana na bhFlathas gcumhra 'na gcroidhe.</span></p>
<lb n="2902"/>
<lb n="2903"/><p><span>'Seadh, ba lúthmhar troigh-éasgaidh do leanamar lorga Íosa!</span>
<lb n="2904"/><span>Na sméaróidí lasracha a bhí curtha Aige 'nár gcroidhthibh, an fíon</span>
<lb n="2905"/><span>deagh-bhlasta do bheireadh Sé le n-ól dúinn, chuireadar as amharc</span>
<lb n="2906"/><span>orainn néithe díombuana an t-saoghail seo, agus ní bhíodh ag éirghe</span>
<lb n="2907"/><span>as ár gcroidhthibh ach mianta glana agus osnaidheacha grádha amháin.</span></p>
<lb n="2908"/>
<lb n="2909"/><p><span>Nach suairc liom cuimhneamh ar na cómhráidhte a bhíodh againn an</span>
<lb n="2910"/><span>tráth úd!  Gach tránóna, ar an ndeaghradharcán, bhímís i bhfochair</span>
<lb n="2911"/><span>a chéile ag breathnú uainn suas ar chruinneacán gorm na spéire</span>
<lb n="2912"/><span>a's é clúduighthe le réaltógaí órdha.  Chítear dhom go bhfághaimís</span>
<lb n="2913"/><span>grásta móra annsúd.  Mar adeir Aithris ar Chríost:  "Déan-</span>
<lb n="2914"/><span>ann Dia É fhéin a dh'fhoillsiú le mórán soluis ar uairibh, agus ar</span>
<lb n="2915"/><span>uairibh, leis, taisbeánann Sé É féin go mín milis i soluídibh agus</span>
<lb n="2916"/><span>i samhalaibh." 1  B'shin mar do thaisbeánadh Sé É féin dúinn-ne</span>
<lb n="2917"/><span>'nár gcroidhthibh; ach nárbh éadtrom tríd-fheicseanach an brat</span>
<lb n="2918"/><span>a bhí eadrainn!  Níorbh fhéidir aon aimhreas a bheith orainn; bhí</span>
<lb n="2919"/><span>an creideamh agus an dóchas ag imeacht ar ceal 'nár n-anmnachaí:</span>
<lb n="2920"/><span>mar chuir an Grá ar ár gcumas an tÉ a rabhamar ar A thóir dh'fháil</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="2921"/><p><span>annseo ar talamh féin.  "Fuaireamar 'n-a aonar É, agus thug</span>
<lb n="2922"/><span>Sé A phóg dhúinn i gcruth's nach bhféadfadh aoinne sinn do thar-</span>
<lb n="2923"/><span>cuisniú ní ba mhó." 1</span></p>
<lb n="2924"/>
<lb n="2925"/><p><span>Ní raibh na teangmháilí diadha sin gan a dtoradh do thabhairt;</span>
<lb n="2926"/><span>thagadh liom na subháilcí do chleachtadh go fonnmhar agus go nádúrtha.</span>
<lb n="2927"/><span>I dtosach, tugtaí an comhrac inmheadhonach faoi ndeara ar mo</span>
<lb n="2928"/><span>cheann-aghaidh; ach i leabaidh a chéile d'éirigheadh liom mé féin do</span>
<lb n="2929"/><span>shéanadh go réidh, ar an gcéad nóiméid féin.  Dubhairt Íosa:</span>
<lb n="2930"/><span>"An t-é go bhfuil aige tabharfar dhó, agus béidh flúirse aige." 2</span>
<lb n="2931"/><span>Nuair a bhínn-se freagarthach dílis d'aon ghrás amháin, bheireadh</span>
<lb n="2932"/><span>Seisean mórán grásta eile dhom 'n-a cheann sin.  Bheireadh Sé É</span>
<lb n="2933"/><span>féin dom 'san Chomaoin Naofa ní ba mhinicí ná mar do leómhfainn</span>
<lb n="2934"/><span>féin a bheith ag súil leis.  B'é an rud a bhí curtha róm agam na</span>
<lb n="2935"/><span>Comaoineacha do cheaduigheadh m'anamchara dhom do ghlacadh go</span>
<lb n="2936"/><span>dílis dúthrachtach ach gan a iarraidh air a choidhche a n-uimhir do</span>
<lb n="2937"/><span>mhéadú.  Indiu, áfach, ní mar sin do dhéanfainn beart 'chor ar bith,</span>
<lb n="2938"/><span>arae táim lán-chinnte dhe gur cóir do dhuine an dúil atá aige 'san</span>
<lb n="2939"/><span>Chomaoin Naofa do nochtadh d'á anamchara.  Ní chun comhnuidhthe</span>
<lb n="2940"/><span>'san chibórium óir a thúirlingeas Sé ó Neamh gach aon lá, ach d'fhonn</span>
<lb n="2941"/><span>neamh eile a fháil, .i. an neamh atá i lár ár n-anmnacha féin, mar</span>
<lb n="2942"/><span>is annsúd is aoibhinn Leis comhnuí a dhéanamh.</span></p>
<lb n="2943"/>
<lb n="2944"/><p><span>Ach ó chonnaic Íosa mo dhúil féin do chuir Sé i gcroidhe m'oide-</span>
<lb n="2945"/><span>faoisdine an Chomaoin Naofa do cheadú dhom go minic 'san</span>
<lb n="2946"/><span>t-seachtain, agus ó thárla gurbh Uaidh féin go díreach do thagadh na</span>
<lb n="2947"/><span>ceadanna sin, chuiridís áthas an-mhór orm.  Ní abruighinn aon ní,</span>
<lb n="2948"/><span>an tráth úd, faoi mo mhóthúcháin inmheadhonacha; an bóthar a bhíos ag</span>
<lb n="2949"/><span>gabháil bhí sé chomh soillseach fíor-dhíreach 's nach raibh call agam le</span>
<lb n="2950"/><span>treoruí ar bith cé's moite d'Íosa féin.  B'fhacthas dom gur cos-</span>
<lb n="2951"/><span>amhail an t-anamchara le scathán fírinneach tré n-a ndéanann an</span>
<lb n="2952"/><span>Tiarna É fhéin do thaisbeáint do na h-anmnachaí; agus mheasas</span>
<lb n="2953"/><span>nach raibh Dia ag cur eadarmheadhontóra ar bith idir É féin agus</span>
<lb n="2954"/><span>mise, ach gurbh é an chaoi a raibh Sé féin ag oibriú go díreach ar</span>
<lb n="2955"/><span>m'anam.</span></p>
<lb n="2956"/>
<lb n="2957"/><p><span>Nuair a bheir garrdhadóir cúram ar leith do thoradh áithrid toisg</span>
<lb n="2958"/><span>gur mian leis a aibiú roimh an t-séasúr, is cinnte nach bhfuil sé ar</span>
<lb n="2959"/><span>intinn aige an toradh sin dh'fhágáil annsúd ar an gcrann, ach</span>
<lb n="2960"/><span>'séard a dhéanfas sé é do stathadh agus do fhriothálamh ar bhórd</span>
<lb n="2961"/><span>breá saidhbhir.  Chuige sin, leis, is eadh a bhí Íosa ag bronnadh A</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="2962"/><p><span>ghrást chomh fial sin ar A bhláithín féin.  Theastuigh Uaidh A mhór-</span></p>
<lb n="2963"/>
<lb n="2964"/><p><span>thrócaire do chur ar foillsiú ionnam-sa; fé mar adubhairt Sé</span>
<lb n="2965"/><span>féin, uair, tráth a dtáinic gáirdeachas ar A spioraid:  "Admhuigh-</span>
<lb n="2966"/><span>im duit, a Athair, a Thiarna neimhe agus talmhan, mar gur cheilis</span>
<lb n="2967"/><span>na neithe seo ar lucht eagna agus eoluis, agus gur fhoillsighis iad</span>
<lb n="2968"/><span>do na leanbhaí." 1  Toisg mé a bheith go h-úiríseal lag-bhrígheach,</span>
<lb n="2969"/><span>d'ísligh Sé É féin chugam, agus rinne Sé mé do theagasc go mín</span>
<lb n="2970"/><span>milis i dtaobh rúindiamhra A ghrádha.  Amhail mar adeir N. Eóin</span>
<lb n="2971"/><span>na Croise i gCaintic na h-anama:</span></p>
<lb n="2972"/>
<lb n="2973"/><p><span>Gan treoruidhe liom ná grian ar ród,</span>
<lb n="2974"/><span>Ach lóchrann iadhta im' chléibh,</span>
<lb n="2975"/><span>Is fearr do sheól an grádh mo shiubhal</span>
<lb n="2976"/><span>Ná súile i lár an lae,</span>
<lb n="2977"/><span>Mar a raibh Leannán mo chroidhe istigh</span>
<lb n="2978"/><span>Do thuig go cruinn mo scéal.</span></p>
<lb n="2979"/>
<lb n="2980"/><p><span>B'é an Carmal an t-áitreabh údan; ach chaithfinn gabháil tré</span>
<lb n="2981"/><span>mhórán fromhtha go fóill shul dá mbéidir liom "suidheamh síos faoi</span>
<lb n="2982"/><span>sgáil an t-É do b'annsa lem' chroidhe." 2  Ach bhí glaodhach an</span>
<lb n="2983"/><span>Tiarna ag éirghe chomh síor-iarratach sin anois go ndéanfainn mé</span>
<lb n="2984"/><span>féin do theilgean isteach ins na lasracha teineadh féin go fonnmhar,</span>
<lb n="2985"/><span>dá gcaithinn dul tríotha, d'fhonn freagairt do ghlaodhach Íosa.</span></p>
<lb n="2986"/>
<lb n="2987"/><p><span>Ní bhfuaireas ach an t-aon duine amháin .i. mo Phauline ionmhuin,</span>
<lb n="2988"/><span>le misneach do chur orm chun mo ghairme do leanacht.  Innte-se</span>
<lb n="2989"/><span>fuaireas mac-alla binn m'anama féin, agus mara mbéadh í, is</span>
<lb n="2990"/><span>cinnte nach mbainfinn an tráigh bheannuithe sin amach go deo, mar a</span>
<lb n="2991"/><span>raibh sí féin go slán sábháilte le cúig bliana roimhe sin.  'Seadh, le</span>
<lb n="2992"/><span>cúig bliana bhíos scartha leat-sa, a Mháthair mhuirneach, gur shíleas</span>
<lb n="2993"/><span>go rabhais caillte agam go deo: ach nuair a tháinic an fromhadh</span>
<lb n="2994"/><span>orm b'í do lámh-sa do thaisbeán dom an bóthar a bhí le gabháil agam.</span>
<lb n="2995"/><span>Bhí géar-ghádh agam leis an t-sólás sin go deimhin, mar na cuairtí</span>
<lb n="2996"/><span>do thugainn ar an gCarmal ba chúis dóláis dom iad feasta, mar</span>
<lb n="2997"/><span>nárbh fhéidir liom labhairt faoi'n dúil a bhí agam dul isteach ann</span>
<lb n="2998"/><span>gan daoine a bheith ag cur i mo choinnibh.  Bhraith Máire go rabhas</span>
<lb n="2999"/><span>ró-óg, agus d'á dheasgaibh sin bhí sí ag déanamh a díchill ar gach aon</span>
<lb n="3000"/><span>bhac do chur i mo bhealach.  Ní bhfuaireas ach cnapstarraí agus</span>
<lb n="3001"/><span>constaicí róm ó thús.  Agus annsin aríst ní raibh sé de mhisneach</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="3002"/><p><span>agam focal amháin a rádh le Céline, agus ba mhór mar do ghoill an</span>
<lb n="3003"/><span>tost sin orm, mar ba rí-dheacair liom aon ní do cheilt uirthe-se!</span>
<lb n="3004"/><span>Ba ghairid, áfach, gur chuir an deirbhshiúr ionmhuin sin eólas ar</span>
<lb n="3005"/><span>mo rún aiste féin, agus níorbh é amháin nár fhéach sí le cosg do</span>
<lb n="3006"/><span>chur liom, ach ghlac sí leis an íodhbairt le h-uchtach an-mhór.  Ó</span>
<lb n="3007"/><span>thárla gurbh é a dúil féin, leis, bheith 'n-a mnaoi-rialta, bhéadh sé</span>
<lb n="3008"/><span>de cheart aice imeacht róm-sa; ach fé mar do thugadh na mar-</span>
<lb n="3009"/><span>tíreacha a bpóg dheiridh go h-áthasach dá mbráithribh a bhí ag dul</span>
<lb n="3010"/><span>amach rómpa leis an gcómhrac dh'fhearadh 'san aréna, b'shin mar do</span>
<lb n="3011"/><span>cheaduigh sise dhom féin imeacht uaithe, agus ghlac sí páirt 'n-a</span>
<lb n="3012"/><span>raibh le fuilinnt agam, amhail is dá mb'í a gairm féin a bhéadh i</span>
<lb n="3013"/><span>gceist.</span></p>
<lb n="3014"/>
<lb n="3015"/><p><span>Mar sin de, níor chall dom aon eagla a bheith orm roimh Céline;</span>
<lb n="3016"/><span>ach ní raibh a fhios agam beó cé'n chaoi a mb'fhearr dhom mo rún do</span>
<lb n="3017"/><span>nochtadh do m'athair.  Cionnus a d'iarrfainn air a ríoghan bheag do</span>
<lb n="3018"/><span>leigint chun siubhail uaidh, agus é tar h-éis na beirte inghean ba</span>
<lb n="3019"/><span>shine leis d'íodhbairtiú cheana?  Agus 'n-a cheann sin, chonnaic-</span>
<lb n="3020"/><span>eamar an bhliain sin é agus é buailte síos le taom sáitheach trom</span>
<lb n="3021"/><span>pairilise, agus cidh go dtáinic sé chuige féin as gan mhoill, níor</span>
<lb n="3022"/><span>fhág sin nach rabhamar imnidheach go maith faoi i gcomhnuí i gcóir</span>
<lb n="3023"/><span>an ama le teacht.</span></p>
<lb n="3024"/>
<lb n="3025"/><p><span>Á! nach mór a d'fhuilingeas i mo chroidhe féin istigh shul dár</span>
<lb n="3026"/><span>labhruigheas!  Ach cheana chaithfinn mo scéal do shocrú.  Bhí mo</span>
<lb n="3027"/><span>cheithre bliana déag go leith i ndáil le bheith slánuighthe agam, agus</span>
<lb n="3028"/><span>ní raibh ach sé míosa idir mé agus Oidhche aoibhinn Nodlag, agus bhí</span>
<lb n="3029"/><span>rún agam dul isteach 'san Charmal ag an uair chéadna 'n-a bhfuair-</span>
<lb n="3030"/><span>eas grás m'iompuighthe an bhliain roimhe sin.</span></p>
<lb n="3031"/>
<lb n="3032"/><p><span>Domhnach Cingcíse an lá do thoghas le mo rún mór do nochtadh do</span>
<lb n="3033"/><span>m'athair.  An lá sin go léir bhíos 'á iarraidh ar an Spioraid Naomh</span>
<lb n="3034"/><span>A sholus do chur chugam agus ag impidhe ar na h-Aspolaibh guidhe</span>
<lb n="3035"/><span>ar mo shon, agus na foclaí a bhéadh le rádh agam do chur i mo</span>
<lb n="3036"/><span>cheann.  Mar nárbh ortha-san a bhí ó cheart cuidiú leis an leanbhán</span>
<lb n="3037"/><span>faiteach a bhí ceaptha ag Dia na glóire le bheith.  'n-a h-aspol do</span>
<lb n="3038"/><span>na h-aspolaibh féin maille le n-a cuid urnuighthe agus íodhbairtí?</span>
<lb n="3039"/><span>Um thránóna an lae sin iar bhfilleadh ón bhFeasgarán dúinn</span>
<lb n="3040"/><span>fuaireas an deis a bhí uaim.  Bhí m'athair tar héis dul amach le</span>
<lb n="3041"/><span>suidheamh síos 'san ngarrdha, agus bhí sé annsúd is a dhá láimh</span>
<lb n="3042"/><span>buailte ar a chéile aige agus é ag machtnamh ar iongantaisí na</span>
<lb n="3043"/><span>nádúra.  Bhí an ghrian ghlórmhar ag dul faoi agus ag óradh barra na</span>
<lb n="3044"/><span>gcrann mór le n-a gaethibh deireannacha, agus bhí na h-éanlaithe</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="3045"/><p><span>beaga ag cóimhcheadal phaidreach na h-oidhche dhóibh féin.  Bhí</span>
<lb n="3046"/><span>lonnradh neamhdha ar aghaidh breá áluinn m'athar, agus bhraitheas</span>
<lb n="3047"/><span>go raibh a chroidhe lán de shíocháin.  Dhruideas anonn gur shuidheas</span>
<lb n="3048"/><span>síos le n-a ais, agus bhí mo shúile fliuch le deoraibh cheana féin.</span>
<lb n="3049"/><span>Dhearc sé anuas orm le caoineas do-inniste, leag sé mo cheann</span>
<lb n="3050"/><span>'n-a ucht agus adubhairt liom:  "Goidé an mhairgne atá ar mo</span>
<lb n="3051"/><span>ríoghain bhig fhéin?  Ná ceil orm é!"  Leis sin d'éirigh sé, mar</span>
<lb n="3052"/><span>a bhéadh sé ag iarraidh a thocht féin do cheilt, agus ghluais leis go</span>
<lb n="3053"/><span>mall réidh agus é dhom' fháisgeadh le n-a chroidhe ar feadh an achair.</span>
<lb n="3054"/><span>Labhruigheas féin leis tré mo dheóraibh faoi'n gCarmal agus</span>
<lb n="3055"/><span>faoi'n dúil a bhí agam dul isteach ann go luath; agus annsin do</span>
<lb n="3056"/><span>ghoil sé féin!  Ach cheana ní dhubhairt sé aon ní liom a d'fhéadfadh</span>
<lb n="3057"/><span>mé do chur ó mo ghairm do leanacht; ní dhearna sé ach a chur i</span>
<lb n="3058"/><span>n-umhail dom go rabhas go h-an-óg fós le rún chómh tábhachtach sin do</span>
<lb n="3059"/><span>ghlacadh.  Agus nuair do leanas féin orm ag pléidhe mo chúise go</span>
<lb n="3060"/><span>dícheallach, ba ghairid go raibh m'athair ionmhuin ar aon intinn liom,</span>
<lb n="3061"/><span>mar bhí sé ionraic flaithiúil ó dhúthchas.  Leanamar d'ár spais-</span>
<lb n="3062"/><span>teoireacht ar feadh i bhfad; bhí sólás agus suaimhneas ar mo</span>
<lb n="3063"/><span>chroidhe-se, agus ní raibh m'athair ag sileadh na ndeór a thuille.</span>
<lb n="3064"/><span>Labhair sé liom mar a labhróch' naomh.  Dhruid sé anonn le falla</span>
<lb n="3065"/><span>íseal, agus thaisbeán sé dhom bláithíní bána ba chosamhail le lilibh</span>
<lb n="3066"/><span>beaga bídeacha.  Do stath sé ceann de na bláithíní sin agus</span>
<lb n="3067"/><span>sheachaid domh-sa é, agus labhair sé liom faoi'n gcúram le n-ar</span>
<lb n="3068"/><span>chuir Dia na glóire ag eascar é agus le n-a ndearna Sé é do</span>
<lb n="3069"/><span>chosaint is do choimeád go dtí an lá sin.</span></p>
<lb n="3070"/>
<lb n="3071"/><p><span>Ba le scéal mo bheatha féin a bhíos ag éisteacht, shíleas, i ngeall</span>
<lb n="3072"/><span>ar an gcosamhlacht iongantach a bhí idir an bhláth bheag agus Treasa</span>
<lb n="3073"/><span>bheag.  Ghlacas an bláithín úd mar thaise; chonnaiceas go ndearna</span>
<lb n="3074"/><span>m'athair, nuair do stath sé é, na fréamhacha go léir do thabhairt</span>
<lb n="3075"/><span>leis gan iad do bhriseadh, mar a bhéadh sé i ndán do'n bhláithín fás</span>
<lb n="3076"/><span>an ath-uair i n-ithir ní ba shaidhbhre.  An gníomh céadna sin bhí</span>
<lb n="3077"/><span>m'athair ionmhuin tar héis é a dhéanamh ar mo shon féin, ag ceadú</span>
<lb n="3078"/><span>dhom gleann sin an aoibhnis do thréigint, mar ar chaitheas céad-</span>
<lb n="3079"/><span>laetheanta mo bheatha, agus imeacht liom ag triall ar Shliabh</span>
<lb n="3080"/><span>Charmail.  Ghreamuigheas mo bhláithín bán de pheictiúir Mhuire na</span>
<lb n="3081"/><span>mBuaidh (Notre Dame des Victoires): tá an Mhaighdean bhean-</span>
<lb n="3082"/><span>nuithe ag féachaint air go geal-gháireach séimh, agus shílfeá go bhfuil</span>
<lb n="3083"/><span>an bláithín 'n-a ghlaic ag Íosagán.  Tá sé annsúd i gcómhnuí, ach tá</span>
<lb n="3084"/><span>a ghas briste i n-aice na fréimhe anois.  Níl aimhreas ar bith nach</span>
<lb n="3085"/><span>bhfuil Dia 'á chur i bhfios dom leis an gcómhartha sin gur gearr go</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="3086"/><p><span>mbrisidh Seisean geimhleacha A bhláithín féin is nach bhfágfaidh Sé ar</span>
<lb n="3087"/><span>an dtalamh seo le seargadh é…</span></p>
<lb n="3088"/>
<lb n="3089"/><p><span>Tar héis cead a fháil óm' athair dhom, shíleas nach raibh bac orm</span>
<lb n="3090"/><span>imeacht liom fé dhéin an Charmail gan cosg.  Ach mo dhá dhólás!</span>
<lb n="3091"/><span>nuair do nochtuigheas mo rún do m'oncail, 'séard adubhairt sé</span>
<lb n="3092"/><span>gurbh é a mhór-bharamhail féin go raibh sé i gcoinnibh na críonnachta</span>
<lb n="3093"/><span>ar fad mé do dhul isteach i n-Órd cruaidh mar sin agus gan ach</span>
<lb n="3094"/><span>cúig bliana déag dh'aois agam; go mbéifí ag déanamh éagcóra</span>
<lb n="3095"/><span>ar an Eaglais le ceadú do leanbh a leithéid sin de mhódh beatha do</span>
<lb n="3096"/><span>thógáil uirthe féin.  Agus adubhairt sé go gcuirfeadh sé féin 'n-a</span>
<lb n="3097"/><span>choinnibh ar chuile bhealach dárbh fhéidir leis, agus nár mhór míorbhailt</span>
<lb n="3098"/><span>le n-a thabhairt air a thuairim dh'athrú.</span></p>
<lb n="3099"/>
<lb n="3100"/><p><span>B'fhollus dom go raibh sé fánach agam a bheith ag pléidhe leis,</span>
<lb n="3101"/><span>agus d'imigh liom agus brón an domhain mhóir ar mo chroidhe.  Ní</span>
<lb n="3102"/><span>raibh de shólás agam ach an urnuighe; d'iarras ar Íosa an mhíor-</span>
<lb n="3103"/><span>bhailt fhéidhmiúl sin do dhéanamh, mar, muna ndéanfadh, nach dtioc-</span>
<lb n="3104"/><span>fadh liom A ghlaodhach do fhreagairt.  D'imigh tamall maith thart,</span>
<lb n="3105"/><span>agus ní shílfeá ar m'oncail go raibh sé ag cuimhneamh ar an gcómhrádh</span>
<lb n="3106"/><span>údan a thuille: ach cuireadh i n-umhail dom 'n-a dhiaidh sin go raibh,</span>
<lb n="3107"/><span>agus go rabhas féin i m'ádhbhar machtnaimh dhó go minic.</span></p>
<lb n="3108"/>
<lb n="3109"/><p><span>B'é toil Íosa, shul dár chuir Sé loinnir dhóchais ag soillsiú</span>
<lb n="3110"/><span>i mo chroidhe, mairtíreacht dólásach eile a thabhairt dom le fuilinnt</span>
<lb n="3111"/><span>ar feadh trí lá.  Ó! níor thuigeas ariamh chómh maith sin cé'n bhuairt</span>
<lb n="3112"/><span>ró-mhór a d'fhuiling an Mhaighdean bheannuithe agus Ióseph Naofa</span>
<lb n="3113"/><span>agus iad ag imeacht rómpa tré shráideacha Ierúsalem ag tóruigh-</span>
<lb n="3114"/><span>eacht an Leinbh Íosa.  Fuaireas mé féin i bhfásach uaigneach</span>
<lb n="3115"/><span>coimhthigheach; nó ba chosamhail m'anam le curraichín so-bhriste do</span>
<lb n="3116"/><span>sgaoilfí amach gan luamaire ar bhárr na bhfáganna bhfraochmhar.</span>
<lb n="3117"/><span>Tá a fhios agam go raibh Íosa annsúd agus É 'n-A chodladh i mo</span>
<lb n="3118"/><span>bháidín, ach cé'n chaoi a bhféadfainn É a fheiceál le chómh dorcha</span>
<lb n="3119"/><span>duaibhseach is a bhí an oidhche?  Dá mbriseadh an stoirm amach go</span>
<lb n="3120"/><span>h-oscailteach, béidir go soillseóch' an teinntreach thríd na</span>
<lb n="3121"/><span>néalta ós mo chionn.  Ní ró-mhaith an solus a bheir an teinntreach</span>
<lb n="3122"/><span>uaithi go deimhin, ach mar sin féin chuirfeadh sé ar mo chumas amharc</span>
<lb n="3123"/><span>amháin a fháil ar ghrá geal mo chroidhe.  Ach níor bhris is níor</span>
<lb n="3124"/><span>shoillsigh…  bhí sé 'n-a oidhche, 'n-a dhubh-oidhche dhorcha! agus bhí</span>
<lb n="3125"/><span>uaigneas agus brón an bháis ar mo chroidhe!  Fearacht Íosa i</span>
<lb n="3126"/><span>nGáirdín an Dóláis, mhothuigheas mé féin go h-aonraic, gan</span>
<lb n="3127"/><span>sólás le fáil agam ó Dhia ná ó dhaoine.  Agus cheapfá go raibh an</span>
<lb n="3128"/><span>nádúir féin ag déanamh cómhbhróin liom: i gcaitheamh na dtrí lá</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="3129"/><p><span>úd bhí sé ag clasgairt bháistighe gan stad, agus gath amháin d'á</span>
<lb n="3130"/><span>solus níor chuir an ghrian ag lonnradh anuas orainn.  Thugas sin</span>
<lb n="3131"/><span>faoi ndeara i gcomhnuí riamh; ar gach ócáid de mo bheatha bhí</span>
<lb n="3132"/><span>cosamhlacht m'anama le feiceál ar aghaidh na nádúra.  Nuair a</span>
<lb n="3133"/><span>bhínn ag gol do ghoileadh na spéartha mar aon liom: nuair a bhínn</span>
<lb n="3134"/><span>go h-áthasach aiteasach aríst, ní bhéadh néal amháin ag dorchú na</span>
<lb n="3135"/><span>spéartha ngorm.</span></p>
<lb n="3136"/>
<lb n="3137"/><p><span>An ceathrú lá, an Satharn a bhí ann, thugas cuairt ar m'oncail.</span>
<lb n="3138"/><span>D'fhéadfá a rádh gurbh orm-sa a bhí an t-iongantas nuair a fuaireas</span>
<lb n="3139"/><span>amach go raibh athrú iomlán tar héis teacht air i mo thaobh-se!</span>
<lb n="3140"/><span>Ar an gcéad dul-síos thug sé isteach i n-a sheómra príobháideach</span>
<lb n="3141"/><span>mé, cidh nár chuireas i gcéill dó ar bhealach ar bhith gur mhian liom</span>
<lb n="3142"/><span>sin.  Annsin thosuigh air dhom' mhilleánadh go caoin faoi rádh's go</span>
<lb n="3143"/><span>rabhas rud beag cotamhail mí-shuaimhneach 'n-a láthair, agus dubhairt</span>
<lb n="3144"/><span>sé liom nach raibh aon chall leis an mhíorbhailt úd ní ba mhó, mar gur</span>
<lb n="3145"/><span>iarr sé ar Dhia A thoil naofa do chur i n-umhail dó, agus go ndearna</span>
<lb n="3146"/><span>Dia amhlaidh.  Níorbh é an duine céadna 'chor ar bith é.  Thug sé</span>
<lb n="3147"/><span>póg is barróg dhom go báidhiúl miochair, agus adubhairt liom de</span>
<lb n="3148"/><span>ghlór craitheach corruighthe:  "Imigh leat i síocháin, a thaisce,</span>
<lb n="3149"/><span>thú is mian le h-Íosa a stathadh: ní chuirfead-sa</span>
<lb n="3150"/><span>'n-A choinnibh."</span></p>
<lb n="3151"/>
<lb n="3152"/><p><span>Nach mé a bhí go h-áthasach éadtrom-chroidheach ag filleadh ar</span>
<lb n="3153"/><span>Les Buissonnets dhom, agus bhí na spéartha breághtha gorma ós</span>
<lb n="3154"/><span>mo chionn gan néal gan scamall anois!  I m'anam féin istigh</span>
<lb n="3155"/><span>bhí an oidhche imthighthe thart mar an gcéadna.  Do dhúisigh Íosa agus</span>
<lb n="3156"/><span>chuir Sé an t-áthas i mo chroidhe, agus ní raibh búirthighil na dtonn le</span>
<lb n="3157"/><span>cloisteál agam ní ba mhó: i n-ionad gaoithe móire an fhromhtha, bhí</span>
<lb n="3158"/><span>feochán deas séimh ag líonadh mo sheóil gur shíleas go rabhas</span>
<lb n="3159"/><span>buailte leis an dtráigh!  Mo léan géar!  Bhí go leór eascal le</span>
<lb n="3160"/><span>breith orm fós, i riocht is go mbíodh faitíos orm ar uairibh nach</span>
<lb n="3161"/><span>dtiocfadh liom an tráigh úd, a rabhas ag déanamh uirthe le dúil mo</span>
<lb n="3162"/><span>chroidhe, do bhaint amach a choidhche.</span></p>
<lb n="3163"/>
<lb n="3164"/><p><span>I ndiaidh mé aontú m'oncail a fháil, chualas uait-se, a Mháthair,</span>
<lb n="3165"/><span>nach gceadóch' Uachtarán an Charmail dom dul isteach go mbíodh</span>
<lb n="3166"/><span>mo bhliain is fiche slánuighthe agam.  B'shin constaic nár smaointigh</span>
<lb n="3167"/><span>aoinne uirthi 'chor ar bith, agus b'í an chonstaic ba mhó agus ba</span>
<lb n="3168"/><span>dho-ghluaiste acubh uilig í.  Níor chailleas m'uchtach, áfach, ach</span>
<lb n="3169"/><span>d'imigh liom i n-éindtigh le m'athair go mínighinn mo scéal dhó.</span>
<lb n="3170"/><span>Bhí sé doicheallach go maith róm, agus níor fhéadas athrú meóin do</span>
<lb n="3171"/><span>chur air.  D'fhágamar i n-ár ndiaidh é agus "ní cheadóchaidh"</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="3172"/><p><span>daingean docht againn uaidh.  "Ach níl ionnam féin," ar seis-</span>
<lb n="3173"/><span>ean, "ach fear-ionaid an Easbuig: agus má's rud é go gcead-</span>
<lb n="3174"/><span>óchaidh seisean an dul-isteach seo, ní bhéidh aon ní le rádh agam-sa</span>
<lb n="3175"/><span>annsin."  Ar theacht amach as teach na sagart dúinn bhí sé ag</span>
<lb n="3176"/><span>clasgairt bháistighe: agus mo nuar! bhí na néalta móra</span>
<lb n="3177"/><span>duaibhseacha ar foluamhain thart ar spéartha m'anama féin mar</span>
<lb n="3178"/><span>an gcéadna.  Ní raibh a fhios ag m'athair céard do b'fhearr dhó a</span>
<lb n="3179"/><span>dhéanamh le mé do shólású.  Gheall sé dom go dtabharfadh sé go</span>
<lb n="3180"/><span>Bayeux mé, dá dtogruighinn é: agus ghlacas leis an t-socrú</span>
<lb n="3181"/><span>sin go buidheach beannachtach.</span></p>
<lb n="3182"/>
<lb n="3183"/><p><span>B'iomdha sin rud do thuit amach shul dár fhéadamar an t-aistear</span>
<lb n="3184"/><span>sin do dhéanamh.  Go foirimeallach, bhí mo bheatha mar ba ghnáthach:</span>
<lb n="3185"/><span>bhíos ag foghluim, agus thar gach nídh eile, bhíos ag dul ar aghaidh i</span>
<lb n="3186"/><span>ngrá Dé.  Uaireanta bhíodh lingeadh croidhe agus fíor-tháimhnéal</span>
<lb n="3187"/><span>spioradálta agam.</span></p>
<lb n="3188"/>
<lb n="3189"/><p><span>Tránóna amháin, ní raibh a fhios agam cé'n chaoi a n-abróchainn</span>
<lb n="3190"/><span>le h-Íosa cé'n grá mór a bhí agam Air agus cé'n dúil mhór a bhí</span>
<lb n="3191"/><span>agam go dtabharfaí glóire agus ómós Dó i ngach aon bhall: agus</span>
<lb n="3192"/><span>smaoinigheas nach n-éireóch' oiread is aon ghníomh-grádha amháin as</span>
<lb n="3193"/><span>aigéin Ifrinn go deo, agus chuir an smaoineadh sin brón orm.</span>
<lb n="3194"/><span>Agus leis sin dubhras nár mhisde liom mé féin do theilgean isteach</span>
<lb n="3195"/><span>i n-aigéin sin na bpian is na ndia-mhasladh, le go mbéadh duine ann</span>
<lb n="3196"/><span>do ghrádhóch' ar feadh na síorruíochta É.  Ní fhéadfadh sin glóire</span>
<lb n="3197"/><span>do thabhairt Dó, ó's rud é nach bhfuil Uaidh ach aoibhneas do thabhairt</span>
<lb n="3198"/><span>dúinn; ach an t-é atá i ngrá, ní fuláir leis fiche rud díthcéillidhe</span>
<lb n="3199"/><span>mar sin do rádh.  Ach má labhruigheas ar an gcuma sin féin, ní</span>
<lb n="3200"/><span>h-amhlaidh nach raibh dúil agam dul ar Neamh; ach b'é an Grá mo</span>
<lb n="3201"/><span>Neamh an uair sin, agus mhothuigheas, tré mhéid mo dhúile, nach</span>
<lb n="3202"/><span>bhféadfadh ní ar bith mé do dheighilt ó mo Ghrá dhil dhiadha féin a</span>
<lb n="3203"/><span>rabhas faoi dhraoidheacht Aige…</span></p>
<lb n="3204"/>
<lb n="3205"/><p><span>Um an dtaca sin thug Dia mar shólás dom teangmháil le h-an-</span>
<lb n="3206"/><span>mnacha bheirte leanbh.  Seo mar do thárla:  Bhí máthair bhocht áithrid</span>
<lb n="3207"/><span>chlainne tinn, agus le linn a breoiteachta thugas féin aire ar leith</span>
<lb n="3208"/><span>d'á beirt inghean bheag, agus an duine ba shine den bheirt ní raibh</span>
<lb n="3209"/><span>sí sé bliana d'aois fós.  Chuireadh sé áthas an-mhór orm a fheiceál</span>
<lb n="3210"/><span>cé mar do chreididís go simplí soineannda gach a n-abruighinn leo.</span>
<lb n="3211"/><span>Caithfidh sé go gcuireann an Baisteadh síol na subháilcí ndiadha</span>
<lb n="3212"/><span>go h-an-doimhin i gcroidhe an duine, ós rud é gur leór an t-súil</span>
<lb n="3213"/><span>atá aige le luachsaothair thall chun a thabhairt air, ó laethibh a</span>
<lb n="3214"/><span>leanbhánachta féin, é féin do shéanadh i bhfus ar an t-saoghal seo.</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="3215"/><p><span>Nuair ba mhian liom mo bheirt leanbhán a fheiceál go lághach cineálta</span>
<lb n="3216"/><span>d'á chéile 'séard a ghnínn, i n-ionad áilleáin agus soghluistí do</span>
<lb n="3217"/><span>ghealladh dhóibh, labhairt leo faoi'n luachsaothair shíorruí a bhéarfas</span>
<lb n="3218"/><span>Íosagán do na páistí mánla béasacha.  An duine ba shine acubh,</span>
<lb n="3219"/><span>a raibh a tuigsint ag neartú agus ag dul i n-abaigheacht, dhearcadh</span>
<lb n="3220"/><span>sí orm go ríméadach aiteasach, agus chuireadh sí na mílte ceist</span>
<lb n="3221"/><span>deas suimiúl chugam faoi Íosagán agus faoi n-A Neamh áluinn</span>
<lb n="3222"/><span>aoibhinn.  Ghealladh sí dhom annsin go dúthrachtach go ngéillfeadh</span>
<lb n="3223"/><span>sí d'á deirbhshiúr i gcomhnuí, agus deireadh sí freisin nach ndéan-</span>
<lb n="3224"/><span>fadh sí dearmad go bráth ar cheachtaí na "mná-uaisle móire"-</span>
<lb n="3225"/><span>mar a thugadh sí orm féin.</span></p>
<lb n="3226"/>
<lb n="3227"/><p><span>Ag féachaint ar na h-anmnachaí neimhchionntacha sin dom,</span>
<lb n="3228"/><span>b'fhacthas dom gur gheall le meall mór céireach buige iad, ar a</span>
<lb n="3229"/><span>bhféadtar gach aon chineál luirg do ghreanadh: agus fairíor géar!</span>
<lb n="3230"/><span>lorg an uilc, leis, chomh maith céadna le lorg na maithe.  Annsin</span>
<lb n="3231"/><span>iseadh do thuigeas bréithre Íosa:  "An t-é a thabharfas sgannal</span>
<lb n="3232"/><span>do dhuine den mhuinntir bheag seo a chreideas ionnam-sa, b'fhearr</span>
<lb n="3233"/><span>dhó go gcuirfí bró muilinn ar a mhuineál agus é chaitheamh isteach i</span>
<lb n="3234"/><span>ndoimhneacht na fairrge." 1  Á! nach iomdha sin anam a d'eireóch'</span>
<lb n="3235"/><span>go h-árdaibh na naofachta dá ndéantaí iad do sheóladh ar an</span>
<lb n="3236"/><span>mbóthar cheart ó thús!</span></p>
<lb n="3237"/>
<lb n="3238"/><p><span>Tá a fhios agam nach bhfuil gádh ag Dia le h-aoinne chun anmnacha</span>
<lb n="3239"/><span>do naomhú; ach, fé mar a leigeann Sé do gharrdhadóir cliste</span>
<lb n="3240"/><span>planndaí neamhchoitianta moiglidhe do thógáilt, ag tabhairt an</span>
<lb n="3241"/><span>eólais riachtanaigh dhó chuige sin, cidh gurab É féin amháin a thugas</span>
<lb n="3242"/><span>an fás: sin mar is mian Leis cabhair a fháil i ngnó diadha naomh-</span>
<lb n="3243"/><span>uighthe na n-anmnacha.  Céard a thárlóch' dá ndéanadh garrdhadóir</span>
<lb n="3244"/><span>ciotach a chuid crann do nódhú go mí-cheart?  Dá mba nach dtuig-</span>
<lb n="3245"/><span>feadh sé nádúir gach aon phlannda ar leith agus dá mb'áil leis, cuir</span>
<lb n="3246"/><span>i gcás, rósaí do chur ag gabhlú ar chrann peithseóige?</span></p>
<lb n="3247"/>
<lb n="3248"/><p><span>Cuireann sin i gcuimhne dhom go raibh agam i measg mo chod'</span>
<lb n="3249"/><span>éanlaithe, tráth, buidheóg do chanadh go h-iongantach binn ar fad;</span>
<lb n="3250"/><span>bhí gleóiseach beag agam, leis, dá dtugainn aire ar leith, mar gur</span>
<lb n="3251"/><span>ghlacas chugam é, ar theacht amach as an nead dó.  An cime bocht</span>
<lb n="3252"/><span>dearóil seo, ó thárla nach raibh deis aige ariamh ar cheól a thúis-</span>
<lb n="3253"/><span>mightheoirí féin dh'fhoghluim uatha agus nach mbíodh le cloisteál</span>
<lb n="3254"/><span>aige ó mhaidin go faoithin ach cantaireacht bhreá aiteasach na</span>
<lb n="3255"/><span>buidheóige, shíl sé aithris a dhéanamh uirthi seo — rud nach furust'</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="3256"/><p><span>do ghleóiseach a dhéanamh, go deimhin!  B'ait leat iarrachtaí an</span>
<lb n="3257"/><span>éinín bhoicht sin a fheiceál, mar strómh an-mhór do b'eadh é ar a</span>
<lb n="3258"/><span>ghuth bog binn é féin do chur ar aon dul le nótaí árd-fhuaimneacha</span>
<lb n="3259"/><span>a mháistir.  Ach d'éirigh leis sin a dhéanamh, rud do chuir an-</span>
<lb n="3260"/><span>iongantas ar fad orm féin, i dtreó gurbh ionann a chantaireacht is</span>
<lb n="3261"/><span>cantaireacht na buidheóige ar gach bealach.</span></p>
<lb n="3262"/>
<lb n="3263"/><p><span>Tá a fhios agat-sa, a Mháithrín, cia do mhúin dom féin le canadh</span>
<lb n="3264"/><span>ó bhíos im' pháistín!  Tá a fhios agat cad iad na glórtha do chuir</span>
<lb n="3265"/><span>faoi dhraoidheacht mé!  Agus anois táim ag súil, i n-aimhdheóin</span>
<lb n="3266"/><span>mo lagbhrígheachta, leis an Caintic-ghrádha údan, ar chualas a cuid</span>
<lb n="3267"/><span>nótaí cómhfhuaimneacha go minic annseo thíos, do chanadh ar feadh</span>
<lb n="3268"/><span>na Síorruíochta…</span></p>
<lb n="3269"/>
<lb n="3270"/><p><span>Ach cá bhfuilim 'chor ar bith!  Thug na smaointe sin ró-fhada ó</span>
<lb n="3271"/><span>bhaile mé… fillfead láithreach ar scéal mo ghairme.</span></p>
<lb n="3272"/>
<lb n="3273"/><p><span>An 31adh Deire Fóghmhair d'imigh linn ag triall ar Bhayeux, mé</span>
<lb n="3274"/><span>féin is m'athair, agus bhí mo chroidhe lán de dhóchas, cidh go raibh</span>
<lb n="3275"/><span>sgáth orm fosta, ag smaoiniú dhom go rabhas le dul i láthair an</span>
<lb n="3276"/><span>easbuig féin.  B'shin é an chéad uair ariamh agam ag dul ar cuairt</span>
<lb n="3277"/><span>gan mo dhriféaracha a bheith i n-éindtigh liom, agus ar easbog</span>
<lb n="3278"/><span>do bhí mo thriall, leis!  Agus mise, nár chall dom labhairt ariamh</span>
<lb n="3279"/><span>ach amháin le freagra do thabhairt ar na ceisteanna do chuirtí</span>
<lb n="3280"/><span>chugam, chaithfinn labhairt anois agus na cúiseana a bhí agam le</span>
<lb n="3281"/><span>bheith ag iarraidh dul isteach 'san Charmal do nochtadh agus do léiriú,</span>
<lb n="3282"/><span>le go gcruthóchainn go raibh gairm agam i ndáiríribh.</span></p>
<lb n="3283"/>
<lb n="3284"/><p><span>Ba mhór go léir an iarracht dom mo sgáthmhaireacht do bhrú fúm</span>
<lb n="3285"/><span>chómh mór sin!  Ó, is fíor go deo "nach bhfuil rud ar bith do-</span>
<lb n="3286"/><span>dhéanta ag an ngrá, mar is féidir leis féin gach ní, dar leis, agus</span>
<lb n="3287"/><span>is ceaduighthe dhó gach nídh." 1  B'é grá Íosa amháin, cinnte, a</span>
<lb n="3288"/><span>d'fhéadfadh mé do choimeád gan stríocadh roimh na deacrachtaí</span>
<lb n="3289"/><span>sin agus roimh na deacrachtaí do bhuail umam 'n-a dhiaidh sin;</span>
<lb n="3290"/><span>mar b'éigean dom m'aoibhneas do cheannach ar fhromhthaí móra.</span>
<lb n="3291"/><span>Is suarach liom indiu, ár ndóigh, an luach do thugas air, agus níor</span>
<lb n="3292"/><span>mhisde liom pianta i bhfad ní ba dhólásaí d'fhuilinnt d'fhonn é do</span>
<lb n="3293"/><span>shóláthar dhom féin, dá mba nach mbéadh sé agam fós.</span></p>
<lb n="3294"/>
<lb n="3295"/><p><span>Bhí fuarloch báistighe ag tuitim, ar theacht go teach an easbuig</span>
<lb n="3296"/><span>dhúinn.  D'fháiltigh an sagart Révérony, an Bhiocáir Coitcheann,</span>
<lb n="3297"/><span>róinn go caoin fáilidhe, ach chuir ár dteacht beagán iongantais air,</span>
<lb n="3298"/><span>cidh gurbh é féin do shocruigh dáta ár n-aistir.  Thug sé na deóra</span></p>
</div>
<pb n="74a"/>
<div><lb n="3299"/><p><span>Treasa agus a h-Athair.</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="3300"/><p><span>faoi ndeara i mo shúile-se agus adubhairt liom:  "Á! tchím na</span>
<lb n="3301"/><span>súghógaí annsin; fainic an dtaisbeánfá don easbog iad!"</span></p>
<lb n="3302"/>
<lb n="3303"/><p><span>Chuamar isteach tré sheomraí móra áirgeamhla 'nar mhothuigheas</span>
<lb n="3304"/><span>mé féin chómh beag bídeach le míoltóg, agus mé 'á fhiafruí dhíom</span>
<lb n="3305"/><span>féin céard a leómhfainn a rádh 'chor ar bith!  Bhí an t-easbog ag</span>
<lb n="3306"/><span>siubhal anonn is anall i n-éindtigh le beirt shagart ar fhoradh:</span>
<lb n="3307"/><span>chonnaiceas an Bhiocáir Urr. ag labhairt cúpla focal leis agus ag</span>
<lb n="3308"/><span>teacht ar ais i n-éindtigh leis annsin go dtí an seomra mar a</span>
<lb n="3309"/><span>rabhamar féin ag fuireach.  Annsúd bhí trí cinn de chathaoireacha</span>
<lb n="3310"/><span>móra sócamhla curtha cois an teallaigh 'n-a raibh teine bhreá mhór</span>
<lb n="3311"/><span>ar fadú.</span></p>
<lb n="3312"/>
<lb n="3313"/><p><span>Nuair a chonnaic m'athair an t-easbog ag teacht isteach, leig</span>
<lb n="3314"/><span>sé é féin ar a dhá ghlúin i m'aice-se le n-a bheannacht a fháil, agus</span>
<lb n="3315"/><span>annsin dubhairt a Mórdhacht linn suidheamh síos.  Thairg an sagart</span>
<lb n="3316"/><span>Révérony an chathaoir mhór a bhí i lár baill dom féin: ghabhas mo</span>
<lb n="3317"/><span>leithscéal go béasach, ach ní raibh aon t-sásamh air go nglacainn í,</span>
<lb n="3318"/><span>agus adubhairt sé go gcaithfinn a thaisbeáint gur thuigeas céard ba</span>
<lb n="3319"/><span>úmhlaigheacht ann.  Leis sin bhuaileas fúm innti láithreach gan</span>
<lb n="3320"/><span>ceisneamh, agus bhí náire orm nuair a chonnaiceas é féin ag fáil</span>
<lb n="3321"/><span>chathaoire coitianta, agus mise sáidhte annsúd i suidheachán mór</span>
<lb n="3322"/><span>millteach a dtoillfeadh ceathrar mar mé féin ann go réidh</span>
<lb n="3323"/><span>agus ar a socamhlacht, i bhfad ní ba mhó ar a socamhlacht ná</span>
<lb n="3324"/><span>mar a bhíos-sa, mar b'fhada uaim a bheith ar mo shocamhlacht</span>
<lb n="3325"/><span>go deimhin!  Bhí súil agam go labhróch' m'athair; ach dubhairt sé</span>
<lb n="3326"/><span>liom féin fios fátha ár gcuairte dh'innseacht.  Rinneas amhlaidh</span>
<lb n="3327"/><span>chomh buadh-bhriathrach is a bhí ionnam a dhéanamh, cidh gur thuigeas go</span>
<lb n="3328"/><span>rí-mhaith go mb'fhearr do chuideóch' focal amháin ón Uachtarán liom</span>
<lb n="3329"/><span>ná mo chuid-se cainnte go léir.  Fairíor! ba mhó a bhí a fhreasabh-</span>
<lb n="3330"/><span>racht ag labhairt i mo choinnibh ná ar mo shon.</span></p>
<lb n="3331"/>
<lb n="3332"/><p><span>D'fhiafruigh an t-easbog dhíom an rabhas i bhfad ag tnúthán leis</span>
<lb n="3333"/><span>an gCarmal.</span></p>
<lb n="3334"/>
<lb n="3335"/><p><span>"Ó, tá, a Thiarna, le fada 'riamh."</span></p>
<lb n="3336"/>
<lb n="3337"/><p><span>"Ach ní féidir go bhfuilir ag smaoineadh air le cúig bliana déag</span>
<lb n="3338"/><span>ar chaoi ar bith!" arsa'n sagart Révérony, agus é ag gáiridhe.</span></p>
<lb n="3339"/>
<lb n="3340"/><p><span>"Is fíor sin," adeirim-se, "ach is beag nach bhfuil; mar b'é</span>
<lb n="3341"/><span>mo dhúil ariamh, ó bhíos trí bliana dh'aois, mé féin do thabhairt do</span>
<lb n="3342"/><span>Dhia."</span></p>
<lb n="3343"/>
<lb n="3344"/><p><span>Thug an t-easbog iarracht ar a áiteamh orm go mbadh chóir dhom</span>
<lb n="3345"/><span>fanacht tamall eile buil m'athar, mar shíl sé go dtaithneóchadh sin le</span>
<lb n="3346"/><span>m'athair.  Ach nach ar a Mhórdhacht a bhí an t-iongantas go léir</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="3347"/><p><span>nuair do rinne m'athair mise do chosaint! 'á rádh go deas réidh</span>
<lb n="3348"/><span>go rabhamar ag brath ar dhul chun na Róimhe i n-éindtigh le h-oilith-</span>
<lb n="3349"/><span>reacht na fairche agus nach staonfainn féin a choidhche go labhróchainn</span>
<lb n="3350"/><span>leis an bPápa muna mbéadh an cead a bhí uaim fáighte agam</span>
<lb n="3351"/><span>roimhe sin.</span></p>
<lb n="3352"/>
<lb n="3353"/><p><span>Ach cheana, dubhradh go gcaithfí labhairt le h-Uachtarán an Charmail</span>
<lb n="3354"/><span>shul dá mbéidir aon socrú cinnte a dhéanamh.  Níorbh fhéidir liom</span>
<lb n="3355"/><span>rud ar bith a chloisteál ba mhó do chuirfeadh brón orm ná sin, mar</span>
<lb n="3356"/><span>bhí a fhios agam chómh daingean docht is a bhí seisean i gcoinnibh mo</span>
<lb n="3357"/><span>dhul-isteach.  Agus d'á dheasgaibh sin, níor chuimhnigheas a thuille</span>
<lb n="3358"/><span>ar chomhairle an t-sagairt Révérony, agus níorbh é amháin gur</span>
<lb n="3359"/><span>thaisbeánas mo shúghógaí don easbog ach shileas go frasach ós a</span>
<lb n="3360"/><span>chomhair iad.  B'fhollus dom gur bogadh é, mar rinne sé mé do</span>
<lb n="3361"/><span>mhuirniú thar mar do mhuirnigh sé leanbh ar bith eile le n-a bheó,</span>
<lb n="3362"/><span>do réir mar a chualas ó shoin.</span></p>
<lb n="3363"/>
<lb n="3364"/><p><span>"Níl gach aon nídh caillte, a thaisce," ar seisean, "ach is</span>
<lb n="3365"/><span>maith liom go bhfuilir le turas na Róimhe do thabhairt i n-éindtigh le</span>
<lb n="3366"/><span>t'athair: déanfaidh sin do ghairm do láidriú.  Áthas badh chóir a</span>
<lb n="3367"/><span>bheith ort, a leanbh, i n-ionad tú a bheith ag gol!  Thairis sin, táim</span>
<lb n="3368"/><span>féin ag brath ar dhul go Lisieux an t-seachtain seo chugainn, agus</span>
<lb n="3369"/><span>annsin labhróchad leis an Uachtarán Urr. fút; agus is cinnte go</span>
<lb n="3370"/><span>bhfuighbhir mo fhreagra, nuair a bhéas tú 'san Iodáil."</span></p>
<lb n="3371"/>
<lb n="3372"/><p><span>Iar sin do sheól a Mhórdhacht amach 'san ngáirdín sinn, agus</span>
<lb n="3373"/><span>chuir sé suim mhór 'san eachtra bheag a d'innis m'athair dhó fúm-sa</span>
<lb n="3374"/><span>.i. go ndearnas mo chuid gruaige do chur suas an mhaidin chéadna</span>
<lb n="3375"/><span>sin, le go mbreathnóchainn ní ba shine ná mar a bhíos.  Ní dhearna</span>
<lb n="3376"/><span>an t-easbog dearmad air sin ach an oiread!  Agus indiu féin,</span>
<lb n="3377"/><span>tá a fhios agam nach labhruigheann sé le duine ar bith i dtaobh a</span>
<lb n="3378"/><span>inghine bige gan scéilín na gruaige dh'aithris.  B'fhearr liom féin,</span>
<lb n="3379"/><span>go deimhin, nár nochtuigheadh mo rún beag 'chor ar bith.  Do thionn-</span>
<lb n="3380"/><span>laic an Bhiocáir Coitcheann go dtí an doras sinn, agus dubhairt</span>
<lb n="3381"/><span>sé nár facthas a leithéid de rud ariamh: athair a raibh an oiread</span>
<lb n="3382"/><span>dile aige a leanbh do thoirbhirt do Dhia is a bhí aice-se í féin</span>
<lb n="3383"/><span>d'ofráil.</span></p>
<lb n="3384"/>
<lb n="3385"/><p><span>Bhí orainn filleadh ar Lisieux gan aon fhreagra fábharach a bheith</span>
<lb n="3386"/><span>fáighte againn.  B'fhacthas dom go raibh gach aon rud caillte orm</span>
<lb n="3387"/><span>ar fad; d'á ghoire dá rabhas ag druideamhaint le ceann mo</span>
<lb n="3388"/><span>chúrsa, b'amhlaidh ba mhó a bhí gach ní ag dul i n-aimhréidh orm.  Ach</span>
<lb n="3389"/><span>mar sin féin, bhí síocháin mhór agam i bhfíor-íochtar mo chroidhe an</span>
<lb n="3390"/><span>t-am go léir, mar nach raibh uaim ach toil Dé do dhéanamh.</span>
<lb n="3391"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="3392"/><p><span>CAIBIDIOL VI.</span></p>
<lb n="3393"/>
<lb n="3394"/><p><span>Trí lá i ndiaidh an aistir sin go Bayeux, bhíos le turas i bhfad</span>
<lb n="3395"/><span>ní ba shia do thabhairt .i. Turas na Cathrach Síorruí.  Chuir an turas</span>
<lb n="3396"/><span>deiridh seo nádacht neithe díombuan an t-saoghail seo i n-umhail</span>
<lb n="3397"/><span>dom.  Ach mar sin féin chonnaiceas leachtaí móra oirdhearca,</span>
<lb n="3398"/><span>d'infhiúchas iongantaisí na gaoise agus an Chreidimh; agus thar</span>
<lb n="3399"/><span>gach nídh eile, do shiúbhlas ar an dtalamh chéadna mar ar shiúbhlaigh</span>
<lb n="3400"/><span>na h-Asbail, an talamh do fliuchadh le fuil na Mairtíreach, agus do</span>
<lb n="3401"/><span>leathnuigheadh m'anam ó theangmhuigh sé leis na neithibh naofa sin.</span></p>
<lb n="3402"/>
<lb n="3403"/><p><span>Táim go lán-tsásta go ndeachas chun na Róimhe: ach tuigim go</span>
<lb n="3404"/><span>maith cé'n fáth ar shíl daoine áithride gur d'fhonn athrú meóin i</span>
<lb n="3405"/><span>dtaobh na beatha rialta do chur orm do thug m'athair leis ar an</span>
<lb n="3406"/><span>aistear sin mé.  Bhí go leor rudaí ann, cinnte, do dhéanfadh</span>
<lb n="3407"/><span>dochar do ghairm nár láidir daingean.</span></p>
<lb n="3408"/>
<lb n="3409"/><p><span>Ar an gcéad dul síos casadh Céline agus mé féin isteach i</span>
<lb n="3410"/><span>measg na ndaoine mór go léir, mar b'iad ba mhó a bhí ar an</span>
<lb n="3411"/><span>oilithreacht.  Á! ní dhearna na teidil sin uaisleachta sinn do</span>
<lb n="3412"/><span>mhealladh ar bhealach ar bith, mar tuigeadh dhúinn nach raibh ionnta go</span>
<lb n="3413"/><span>léir ach lóchán na baoise.  Chuimhnigheas ar bhréithribh "Aithris ar</span>
<lb n="3414"/><span>Chríost":  "Ná cuir suim i mór-chlú ná i sgáile mór-ainme." 1</span>
<lb n="3415"/><span>Thuigeas nach 'san ainm ach 'san anam laistigh atá an fhíor-uais-</span>
<lb n="3416"/><span>leacht.  Deir an Fáidh linn go dtabharfaidh Dia ainm nua ar A</span>
<lb n="3417"/><span>sheirbhíseachaibh, 2 agus léightear fós ag N. Eóin:  "Do'n té a</span>
<lb n="3418"/><span>bhéarfas buadh, bhéarfad cloch bhán agus scríobhtha ar an gcloich</span>
<lb n="3419"/><span>ainm nua nach aithne d'aoinne ach amháin don té a gheibheas í." 3</span>
<lb n="3420"/><span>Mar sin de is ar Neamh amháin a chuirfimíd eolas ar ár gcuid</span>
<lb n="3421"/><span>teidiol uaisleachta.  Annsin iseadh "a gheobhfas gach duine ó</span>
<lb n="3422"/><span>Dhia an moladh a bhéas ag dul dó," 4 agus an té do thogh an bhocht-</span>
<lb n="3423"/><span>aineacht agus an úmhlaigheacht agus an dí-mheas annseo thíos le</span>
<lb n="3424"/><span>grá do Dhia, is eisean a bhéas ar an nduine is uaisle agus is</span>
<lb n="3425"/><span>aoirde agus is saidhbhre thuas i bhflaitheas Dé.</span></p>
<lb n="3426"/>
<lb n="3427"/><p><span>An dara nídh d'fhoghluimeas baineann sé leis na sagartaibh.</span>
<lb n="3428"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="3429"/><p><span>Go dtí sin níor fhéadas príomh-chuspóir an Charmail leasuighthe do</span>
<lb n="3430"/><span>thuigsint ariamh: bheith ag guidhe ar son na bpeacach thaithn sin go</span>
<lb n="3431"/><span>h-an-mhór ar fad liom, ach bheith ag guidhe ar son na sagart, a raibh</span>
<lb n="3432"/><span>a n-anmnacha chomh glan gléigeal leis an gcriostal féin, mar a</span>
<lb n="3433"/><span>shíleas, b'shin rud do chuireadh iongnadh orm!  Ach cuireadh brí mo</span>
<lb n="3434"/><span>ghairme i dtuigsint dom 'san Eadáil.  Agus níor ró-fhada an</span>
<lb n="3435"/><span>t-aistear é le fírinne chómh tábhachtach sin a fhoghluim.  I rith na</span>
<lb n="3436"/><span>míosa a thugamar ann casadh mórán sagart naofa orm; agus</span>
<lb n="3437"/><span>chonnaiceas, má ghníonn a n-oirdhearcas ró-uasal iad do thógáilt</span>
<lb n="3438"/><span>suas ós cionn na n-Aingeal féin, nach bhfuil ionnta 'n-a dhiaidh sin</span>
<lb n="3439"/><span>is uile ach daoine laga tuitmeacha.  Ar an ádhbhar sin, má thais-</span>
<lb n="3440"/><span>beánann na sagairt naofa féin, a dtugann Íosa salann na</span>
<lb n="3441"/><span>talmhan ortha, má thaisbeánaid go bhfuil gádh acubh le paidreacha,</span>
<lb n="3442"/><span>céard adéarfar fútha seo atá pathfhuar mainneachtnach?  Nár</span>
<lb n="3443"/><span>dhubhairt Íosa féin aríst:  "Má théigheann an salann i leamhas</span>
<lb n="3444"/><span>cionnus a déanfar salann aríst de?" 1</span></p>
<lb n="3445"/>
<lb n="3446"/><p><span>Ó, a Mháthair ionmhuin, nach áluinn í ár ngairm-ne!  Is orainn-ne,</span>
<lb n="3447"/><span>is ar an gCarmal atá salann na talmhan do chongbháilt gan dul i</span>
<lb n="3448"/><span>leamhas!  Déanaimíd ár gcuid paidreach agus ár gcuid íodh-</span>
<lb n="3449"/><span>bairtí dh'ofráil thar cheann asbol an Tiarna; ní fuláir dhúinn</span>
<lb n="3450"/><span>féin bheith 'nár n-asboil dóibh sin, 'fhad is a dhéanaid-sin an Sois-</span>
<lb n="3451"/><span>géal do theagasc d'ár mbráithribh, maille le n-a mbréithribh agus</span>
<lb n="3452"/><span>le n-a ndeagh-shompla.  Nach uasal is nach árd é an gnó s'againne!</span>
<lb n="3453"/><span>Ach cheana, caithfead cosg do chur liom féin annseo, mar airighim,</span>
<lb n="3454"/><span>dá sgaoilinn le mo pheann i dtaobh na neithe sin, nach stadfadh sé a</span>
<lb n="3455"/><span>choidhche…</span></p>
<lb n="3456"/>
<lb n="3457"/><p><span>Bhéarfad roinnt mion-tuairisgí dhuit, a Mháithrín, ar mo</span>
<lb n="3458"/><span>thuras:</span></p>
<lb n="3459"/>
<lb n="3460"/><p><span>An 4adh lá de mhí na Samhna ar a trí a chlog ar maidin, do ghluais</span>
<lb n="3461"/><span>linn tré shráideacha Lisieux a bhí 'n-a throm-shuan faoi dhorchadas</span>
<lb n="3462"/><span>na h-oidhche go fóill.  Bhí mórán smaointe ag eirghe i mo chroidhe;</span>
<lb n="3463"/><span>mhothuigheas go rabhas ag imeacht róm amach 'san neamh-aithnid; bhí</span>
<lb n="3464"/><span>tuairim agam go raibh neithe móra i ndán dom annsúd thíos!  Ar</span>
<lb n="3465"/><span>theacht go Páirís dúinn, thaisbeán m'athair iongantaisí uilig na</span>
<lb n="3466"/><span>cathrach sin dúinn: ach ní raibh ach an t-aon cheann amháin acubh a</span>
<lb n="3467"/><span>raibh dúil agam féin ann .i. Notre Dame Des Victoires (Séipéal</span>
<lb n="3468"/><span>Mhuire na mBuaidh).  Na neithe do mhothuigheas annsúd 'n-a Neimidh,</span>
<lb n="3469"/><span>ní fhéadfainn a gcur i gcéill.  Na grásta do bhronn sí orm ba</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="3470"/><p><span>gheall le grásta mo Chéad Chomaoine iad: tháinic síocháin is</span>
<lb n="3471"/><span>aoibhneas isteach i mo chroidhe…  Annsúd is eadh adubhairt</span>
<lb n="3472"/><span>mo Mháthair mhuirneach, an Mhaighdean Muire, liom go soiléir</span>
<lb n="3473"/><span>gurbh í féin go fíor do mhion-gháirigh liom agus do leighisigh mé.</span>
<lb n="3474"/><span>Nach mé a d'iarr uirthe go dian dúthrachtach mé do chúmhdach go h-éag</span>
<lb n="3475"/><span>is a choidhche agus mian mo chroidhe do chóimhlíonadh le mé d'fholú</span>
<lb n="3476"/><span>faoi n-a falluing maighdeanúil féin!  D'iarras uirthe fosta gach</span>
<lb n="3477"/><span>siocair pheacaidh do choimeád i bhfad uaim.</span></p>
<lb n="3478"/>
<lb n="3479"/><p><span>Bhí a fhios agam go gcasfaí go leor rudaí orm ar an mbealach</span>
<lb n="3480"/><span>a d'fhéadfadh cur as dom: ní raibh aon eolas agam ar an olc go</span>
<lb n="3481"/><span>dtí sin agus bhí faitíos orm go gcuirfinn eolas air.  Níor</span>
<lb n="3482"/><span>thuigeas fós "gur ghlan gach ní do'n ghlan," 1 nach bhfeiceann an</span>
<lb n="3483"/><span>duine glan-chroidheach cóir an t-olc i rud ar bith, mar nach 'sna</span>
<lb n="3484"/><span>rudaibh neamh-mhothuightheacha atá an t-olc i n-aon-chor ach 'sna</span>
<lb n="3485"/><span>croidhthibh neamhghlana.  D'iarras ar Ióseph Naofa, leis, mé do</span>
<lb n="3486"/><span>chúmhdach, mar bhí mo chráibhtheacht dó-sin fighte le mo chráibhtheacht</span>
<lb n="3487"/><span>do'n Mhaighdin ghlórmhair ó bhíos im' pháistín.  Gach lá deirinn an</span>
<lb n="3488"/><span>phaidir úd:  "A Ióseph Naofa, a athair is a chosnamhaidhe na</span>
<lb n="3489"/><span>maighdean…"  B'fhacthas dom mar sin de go raibh coimrighe</span>
<lb n="3490"/><span>agus cumhdach maith agam agus nár bhaoghal dom aon droch-ní.</span></p>
<lb n="3491"/>
<lb n="3492"/><p><span>Tar h-éis dúinn sinn féin do choisreacadh do Chroidhe Íosa i</span>
<lb n="3493"/><span>dTeampol Montmartre, d'imigheamar ó Pháiris an 7adh lá de mhí na</span>
<lb n="3494"/><span>Samhna.  Bhíothas ag tabhairt ainme Naoimh éigin ar gach aon cheann</span>
<lb n="3495"/><span>de charróistibh an traein, agus cinneadh go dtabharfaí an onóir</span>
<lb n="3496"/><span>sin do dhuine de na sagartaibh a bhí i ngach carróiste, le h-ainm a</span>
<lb n="3497"/><span>phátrúin nó pátrúin a pharróiste do thoghadh.  Agus féach! i láthair</span>
<lb n="3498"/><span>na n-oilithrí go léir, chualamar "Máirtín Naofa" 'á thabhairt ar</span>
<lb n="3499"/><span>ár gcarróiste féin.  Chuir an caoin-smaoineadh sin árd-áthas ar</span>
<lb n="3500"/><span>m'athair, agus chuaidh sé láithreach ag gabháil a bhuidheachais le</span>
<lb n="3501"/><span>Mthrn. Legoux, Árd-Bhiocáir Coutances, agus stiúrthóir na</span>
<lb n="3502"/><span>h-oilithreachta.  Ní bhíodh d'ainm ag a lán daoine air 'n-a dhiaidh</span>
<lb n="3503"/><span>sin ach "an duine uasal Máirtín naofa."</span></p>
<lb n="3504"/>
<lb n="3505"/><p><span>Bhí an sagart Révérony dhom' infhiúchadh go grinn le linn an</span>
<lb n="3506"/><span>aistir; do chínn uaim é agus é ag breathnú orm.  Ag an mbórd,</span>
<lb n="3507"/><span>am ar bith nach mbéinn ar a aghaidh amach, d'éirigheadh leis cromadh</span>
<lb n="3508"/><span>isteach le go bhféadfadh sé mé a fheiceál agus do chloisteál.</span>
<lb n="3509"/><span>Sílim go raibh sé sásta de bhárr a infhiúcháin, mar, ar theacht go</span>
<lb n="3510"/><span>ceann-cúrsa dhúinn, b'fhacthas dom go raibh sé fábharach go maith</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="3511"/><p><span>dhom.  Deirim "ar theacht go ceann cúrsa dhúinn," arae, 'san</span>
<lb n="3512"/><span>Róimh féin, b'fhada uaidh a bheith 'n-a charaid 'sa chúirt dom, mar a</span>
<lb n="3513"/><span>innseochad duit ar ball.</span></p>
<lb n="3514"/>
<lb n="3515"/><p><span>Roimh theacht go ceann cúrsa ár n-oilithreachta dhúinn, thriallamar</span>
<lb n="3516"/><span>thríd an Eilbhéis go n-a sléibhte árda a bhfuil a mbeanna sneachtacha</span>
<lb n="3517"/><span>foluighthe i néaltaibh neimhe, go n-a h-easa crónánacha, go n-a</span>
<lb n="3518"/><span>gleanntaí doimhne atá lán den raithnigh áird agus den bhfraoch</span>
<lb n="3519"/><span>chorcra.  Áilneachtaí úd na nádúra, atá scaipthe chomh fairsing</span>
<lb n="3520"/><span>sin ar gach taobh, nár mhór ar fad an maitheas do rinneadar do</span>
<lb n="3521"/><span>m'anam, a Mháthair mhuirneach!  Nár thógadar suas é chuig an Té</span>
<lb n="3522"/><span>do dheónuigh a leithéidí de shár-oibreacha iongantacha do chaitheamh</span>
<lb n="3523"/><span>anuas ar an dtalamh deorata seo nach mairfidh ach lá!</span></p>
<lb n="3524"/>
<lb n="3525"/><p><span>Uaireanta, tógtaí suas sinn go bárr na sléibhte, agus chímís</span>
<lb n="3526"/><span>síos fúinn annsin na h-alltracha uathbhásacha nach bhféadfaí a</span>
<lb n="3527"/><span>ndoimhneas do mheas, agus fonn ortha, shílfeá, sinn do shloigeadh</span>
<lb n="3528"/><span>síos.  'N-a dhiaidh sin aríst ghluaisfimís thar shráidbhaile seasgair</span>
<lb n="3529"/><span>go n-a thighthibh teolaidhe, go n-a chlogchás gleoite, a raibh na néalta</span>
<lb n="3530"/><span>éadtroma ar foluamhain go ciuin ós a chionn.  Annsin aríst,</span>
<lb n="3531"/><span>sgoithfimís loch mór leathan go n-a chuid tonntrach ciuin gléigeal,</span>
<lb n="3532"/><span>a raibh a ndath odhar-ghlas 'ghá mheasgadh féin le solus glórmhar na</span>
<lb n="3533"/><span>gréine a bhí ag dul faoi.</span></p>
<lb n="3534"/>
<lb n="3535"/><p><span>Cé'n chaoi a bhféadfad cur síos duit ar na mothúcháin do músg-</span>
<lb n="3536"/><span>luigheadh ionnam ag dearcadh ar an radharc fileata maordha mór-</span>
<lb n="3537"/><span>iongantach údan dom?  Chuir sé iongantaisí na bhFlaitheas i</span>
<lb n="3538"/><span>n-umhail dom…  Agus annsin do cuireadh an bheatha rialta ós</span>
<lb n="3539"/><span>mo chomhair go díreach mar atá sí, maille le n-a cuid cumhang-</span>
<lb n="3540"/><span>rachtaí agus le n-a cuid mion-íodhbairtí laetheamhail a déantar i</span>
<lb n="3541"/><span>ngan-fhios don t-saoghal.  Tuigeadh dhom a usacht a bhéadh sé do</span>
<lb n="3542"/><span>dhuine annsin éirghe clóchaiseach agus a bheith ag síor-fhéachaint air</span>
<lb n="3543"/><span>féin, agus dearmad a dhéanamh ar chrích agus ar chuspóir áird</span>
<lb n="3544"/><span>uasail a ghairme; agus dubhras liom féin mar seo:  "Tráth a</span>
<lb n="3545"/><span>mbéarfaidh am na dtrialta orm amach annseo, nuair a bhéad</span>
<lb n="3546"/><span>i mo chime 'san Charmal, agus gan ach giodán beag bídeach de</span>
<lb n="3547"/><span>chruinneacán na spéire le feiceál agam, cuimhneóchad ar an lá</span>
<lb n="3548"/><span>seo, agus cuirfidh an pictiúir seo uchtach orm.  Ag machtnamh dhom</span>
<lb n="3549"/><span>ar mhórdhacht agus ar mhór-chumhacht Dé ní thabharfad suandas do mo</span>
<lb n="3550"/><span>chuid cúram beag suarach féin.  Bhéarfad grá agus gean mo</span>
<lb n="3551"/><span>chroidhe Dhó-siúd amháin, agus ní bhéidh sé de mhí-ádh orm greamú</span>
<lb n="3552"/><span>de neithibh suaracha, ó tá mo chroidhe tar héis tuairim éigin a fháil</span>
<lb n="3553"/><span>anois de na neithibh atá ullamh Aige don mhuinntir a bheir grá Dhó."</span>
<lb n="3554"/></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="3555"/><p><span>Tar héis oibreacha Dé na gcómhacht do scrúdú dhom, d'fhéadas</span>
<lb n="3556"/><span>oibreacha A chréatúirí d'infhiúchadh mar an gcéadna.  B'í Milano</span>
<lb n="3557"/><span>an chéad chathair de chathrachaibh na h-Eadáile a dtugamar cuairt</span>
<lb n="3558"/><span>uirthe.  Rinneamar staidéar ar leith ar a h-árdteampol de</span>
<lb n="3559"/><span>mharmar geal go n-a chuid dealbh do-airmhighthe.  Bhí furmhór na</span>
<lb n="3560"/><span>mban chómh faiteach sgáthmhar sin gur fhanadar annsúd agus a</span>
<lb n="3561"/><span>n-aighthe foluighthe idir a lámhaí acubh nuair nach raibh ach an chéad</span>
<lb n="3562"/><span>phíosa den staighre curtha dhíobh acubh, ach Céline agus mé féin do</span>
<lb n="3563"/><span>leanamar-ne na h-oilithrí dásachtacha suas is suas ariamh gur</span>
<lb n="3564"/><span>bhaineamar amach an clogcháisín is aoirde ar fad, agus b'shin</span>
<lb n="3565"/><span>é an ait a raibh an radharc breá foirleathan againn ar chathair</span>
<lb n="3566"/><span>Milano n-a h-iomlán, agus ba gheall le míoltógaí beaga bídeacha</span>
<lb n="3567"/><span>na daoine thíos fúinn.  Ar theacht anuas ón árdán sin dúinn,</span>
<lb n="3568"/><span>thosuigheamar ar ár gcuid marcaidheachta i gcarbadaibh, agus</span>
<lb n="3569"/><span>do mhaireadar sin go ceann míosa i riocht is go rabhas féin sáith-</span>
<lb n="3570"/><span>each go deo de bheith ag gabháil thart ar an gcuma sin, gan sgíth</span>
<lb n="3571"/><span>gan tuirse.</span></p>
<lb n="3572"/>
<lb n="3573"/><p><span>Chuir an Campo Santo aiteas is áthas mór orainn.  Na dealbha</span>
<lb n="3574"/><span>de marmar geal, a gceapfá ortha go bhfuilid beó le chomh gaois-</span>
<lb n="3575"/><span>mhear is do ghearr fonsura an rionnaidhe amach iad, táid scaipthe ar</span>
<lb n="3576"/><span>fuaid páirce móire sin na marbh le cineál neamh-chúramachta nach</span>
<lb n="3577"/><span>bhfuil gan a taithneamhacht féin ag baint léithe.  Is beag nach mbéadh</span>
<lb n="3578"/><span>fonn ort labhairt leis na daoine fáithchiallacha sin agus iad do</span>
<lb n="3579"/><span>shólású, le chómh ciúin críostúil a's atá an dólás a's an brón atá</span>
<lb n="3580"/><span>le léigheamh ar a ndreach!  Nach iongantach go deo na sár-oibreacha</span>
<lb n="3581"/><span>iad!  Annseo, tá leanbh ós do chómhair agus é ag craitheadh</span>
<lb n="3582"/><span>bláthana ar uaigh a athar; déanann tú dearmad ar thruimeacht an</span>
<lb n="3583"/><span>mharmair, agus chítear dhuit go bhfuil na duilleógaí míne éad-</span>
<lb n="3584"/><span>troma ag sleamhnú go réidh thríd a mhéaraibh.  I n-áit eile, cheapfá</span>
<lb n="3585"/><span>go bhfuil caille éadtrom na mbaintreabhach agus na ribíní le n-a</span>
<lb n="3586"/><span>bhfuil folt leabhair dualach na ngearrchailí ceangailte go bhfuilid</span>
<lb n="3587"/><span>ar foluamhain leis an ngaoith.</span></p>
<lb n="3588"/>
<lb n="3589"/><p><span>Bhíomar féin ag cur ár n-iongantais i n-umhail d'á chéile go</span>
<lb n="3590"/><span>h-árdbhriathrach; ach bhí sean-fhear i n-ár n-aice, agus Franncach do</span>
<lb n="3591"/><span>b'eadh é, leis, do leanadh i ngach aon bhall sinn, agus is cosamhail</span>
<lb n="3592"/><span>nár fhéad sé féin an sásamh céadna do bhaint as na mór-iongantaisí</span>
<lb n="3593"/><span>údan, mar dubhairt sé go díombádhach:  "Á! nach áidhbhéileach an</span>
<lb n="3594"/><span>drong iad na Franncaigh seo!"  B'fhacthas dom féin go mb'fhearr</span>
<lb n="3595"/><span>don bhfear bhocht sin fanacht 'san mbaile.  Níor bhain sé sásamh ar</span>
<lb n="3596"/><span>bith as a thuras ach é ag síor-chasaoid: bhí sé mí-shásta leis na</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="3597"/><p><span>cathrachaibh, leis na tighthibh-ósta, leis na daoinibh, le chuile shórt.</span>
<lb n="3598"/><span>Bhí a mhalairt de mheón ar fad ag m'athair, mar bhíodh sé ar a</span>
<lb n="3599"/><span>shocamhlacht cuma cé'n áit a mbéadh sé, agus ba mhinic d'fhéachadh sé</span>
<lb n="3600"/><span>leis an gcomhursain doicheallach gruamdha sin do shású agus gealán</span>
<lb n="3601"/><span>do chur ar a chroidhe.  Thairgeadh sé a ionad féin dó 'san charbad</span>
<lb n="3602"/><span>agus i n-áiteacha eile, agus leis an mórchroidheacht ba dhual dó</span>
<lb n="3603"/><span>thaisbeánadh sé deagh-thaobh na neithe don duine seo, ach ní raibh gar</span>
<lb n="3604"/><span>a bheith leis, ní bhainfeadh an saol mór gáire as!  Nach iomdha</span>
<lb n="3605"/><span>sin cineál daoine do casadh orainn!  Agus nach suimiúil an rud é</span>
<lb n="3606"/><span>staidéar a dhéanamh ar an t-saoghal, nuair atá duine ar thí imeacht</span>
<lb n="3607"/><span>as go deo!</span></p>
<lb n="3608"/>
<lb n="3609"/><p><span>A mhalairt de radharc ar fad a bhí róinn ag Venezia.  I n-ionad</span>
<lb n="3610"/><span>tormáin na gcathrach mór, ní cloistear annsúd, i lár na tostachta,</span>
<lb n="3611"/><span>ach glórtha na mbádóirí Bhéiníseach agus monabhar na dtonn is na</span>
<lb n="3612"/><span>maidí rámha ag gearradh tríotha.  Tá a h-áilneacht féin ag baint</span>
<lb n="3613"/><span>leis an gcathair sin, gan aimhreas, ach cathair dhuairc is eadh í.</span>
<lb n="3614"/><span>Dá mb'é Brugh na nDóis féin é go n-a chuid mór-áilneachta go</span></p>
<lb n="3615"/>
<lb n="3616"/><p><span>léir tá sé duairc mar an gcéadna.  Níor cloiseadh anois le</span>
<lb n="3617"/><span>fada riamh 'n-a chuid prochlaiseann athfhuaimneach mac-alla glórtha</span>
<lb n="3618"/><span>na rialtóirí agus iad ag tabhairt bhreithe bháis nó bheathadh ins na</span>
<lb n="3619"/><span>hallaí a ndeachamar thríotha.  Agus na daoráin mhí-ádhmharacha</span>
<lb n="3620"/><span>do h-adhlactaí 'n-a mbeathaidh 'sna huachaisibh dorcha sin, ní fhuil-</span>
<lb n="3621"/><span>ingid ionnta a thuille.  Ag dul thríd na carcair uathbhásacha sin</span>
<lb n="3622"/><span>dom, samhluigheadh dhom go rabhas ar ais i n-aimsir na mairtíreach</span>
<lb n="3623"/><span>aríst.  An t-áitreabh duaibhseach údan, dhéanfainn comhnuí ann go</span>
<lb n="3624"/><span>fonnmhar dá mb'é admháil mo Chreidimh a bhéadh i gceist; ach ba</span>
<lb n="3625"/><span>ghairid gur mhúsgail guth an treoruidhe as mo thaidhbhreamh mé,</span>
<lb n="3626"/><span>agus chuaidh mé treasna "droichid na n-osnaidheach," ar ar</span>
<lb n="3627"/><span>tugadh an t-ainm sin mar gheall ar na h-osnaidheacha faoisimh do</span>
<lb n="3628"/><span>leigeadh na cimí bochta asta, ag dul amach chun an bháis dóibh, mar</span>
<lb n="3629"/><span>b'fhearr leo an bás féin ná a bheith sáidhte istigh 'sna h-uachaisibh</span>
<lb n="3630"/><span>uathbhásacha faoi-thalmhuidhe sin.</span></p>
<lb n="3631"/>
<lb n="3632"/><p><span>D'fhágamar slán ag Venezia agus tháiniceamar go Padua, mar</span>
<lb n="3633"/><span>a dtugamar modh agus onóir do theangain Antoine Naofa.  Iar</span>
<lb n="3634"/><span>sin, thriallamar go Bologna, mar a bhfacamar corp Chaitríona N.,</span>
<lb n="3635"/><span>a bhfuil lorg póige an Leinbh Íosa le feiceál fós féin ar a h-aghaidh.</span></p>
<lb n="3636"/>
<lb n="3637"/><p><span>Bhí ríméad mór orm nuair a bhíomar ag déanamh ar Loreto.</span>
<lb n="3638"/><span>Nach maith a rinne an Mhaighdean Bheannuithe an áit sin do thoghadh</span>
<lb n="3639"/><span>leis an Teach naofa do chur i dtaisge ann!  Annsúd tá gach nídh</span>
<lb n="3640"/><span>go bocht simplí céad-aimsireach fós féin: caitheann na mná a</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="3641"/><p><span>gcultacha deasa dúthchasacha Iodáileacha i gcomhnuí, agus níl</span>
<lb n="3642"/><span>glactha acubh le faisiún Pháiris, fearacht na mban ins na cathrach-</span>
<lb n="3643"/><span>aibh eile.  Chuir Loreto aoibhneas ar mo chroidhe, gan aon agó!</span>
<lb n="3644"/><span>Ach céard a fhéadfad a rádh faoi'n Teach naofa?  Ba mhór mar do</span>
<lb n="3645"/><span>corruigheadh mo chroidhe ionnam agus mé annsúd faoi dhíon an tighe</span>
<lb n="3646"/><span>chéadna 'nar chómhnuigh an Teaghlach naofa tráth, ag féachaint dom</span>
<lb n="3647"/><span>ar na fallaí ar dhearc súile Mhic Dé ortha go minic, ag siubhal</span>
<lb n="3648"/><span>dom ar an urlár do fliuchadh le hallus N. Ióseph agus mar ar</span>
<lb n="3649"/><span>iomchar Muire Íosagán 'n-a baclain tar héis di É a dh'iomchar</span>
<lb n="3650"/><span>'n-a broinn mhaighdeanúil.  Chonnaiceas an seoimrín 'n-ar chuala</span>
<lb n="3651"/><span>an Mhaighdean ghlórmhar teachtaireacht an Aingil.  Chuireas mo</span>
<lb n="3652"/><span>pháidrín isteach i gcuach Íosagáin.  Nach suairc í an chuimhne atá</span>
<lb n="3653"/><span>agam ar na neithibh sin go léir!</span></p>
<lb n="3654"/>
<lb n="3655"/><p><span>Ach b'é an sólás ba mhó dá raibh againn Íosa do ghlacadh isteach</span>
<lb n="3656"/><span>'nár gcroidhthibh 'n-A theach féin, i dtreo go ndearnadh teampol</span>
<lb n="3657"/><span>beo Dhó dínn, agus sin 'san áit chéadna do beannuigheadh le n-A</span>
<lb n="3658"/><span>láithreacht diadha.  Do réir gnáis na Róimhe ní coimeádtar an</span>
<lb n="3659"/><span>Naomh-Shacraiméad ach i n-aon altóir amháin ins na teampuil;</span>
<lb n="3660"/><span>agus is ag an altóir sin amháin a riarann na sagairt an Chomaoin</span>
<lb n="3661"/><span>Naofa ar na daoinibh.  Ag Loreto tá an altóir sin ins an mbais-</span>
<lb n="3662"/><span>leach 'n-a bhfuil an Teach naofa curtha i dtaisge, mar a bhéadh</span>
<lb n="3663"/><span>néamhainn lóghmhar i scrín de mharmar geal.  Ach ní dhéanfadh</span>
<lb n="3664"/><span>sin an gnó dhúinn-ne 'chor ar bith.  Ba 'san néamhainn féin, agus</span>
<lb n="3665"/><span>níorbh 'san scrín, do b'áin linn-ne Arán na n-Aingeal do chaitheamh.</span>
<lb n="3666"/><span>Do lean deaide na h-oilithrí eile go cneasta, mar ba ghnáthach</span>
<lb n="3667"/><span>leis, ach ní raibh a ingheanacha chomh h-ómósach leis, mar thugadar</span>
<lb n="3668"/><span>sin a n-aghaidh ar an Santa Casa.</span></p>
<lb n="3669"/>
<lb n="3670"/><p><span>Tráthamhail go leor, bhí sagart, a raibh pribhléid ar leith aige,</span>
<lb n="3671"/><span>an thí an tAifreann do léigheamh ann, agus chuireamar i bhfios dó</span>
<lb n="3672"/><span>céard a bhí uainn.  Agus láithreach bonn, fuair an sagart cineálta</span>
<lb n="3673"/><span>sin dhá abhlainn bheaga agus leag ar an mullán iad; agus tuigfir</span>
<lb n="3674"/><span>féin, a Mháthair dhil, cé'n lúthgháir dho-inniste do chuir an Chomaoin</span>
<lb n="3675"/><span>Naofa sin orainn!  Ní fhéadfainn féin cur síos uirthe i bhfoclaibh</span>
<lb n="3676"/><span>daonda.  Cad é mar shuairceas a bhéas againn amach annseo tráth</span>
<lb n="3677"/><span>a mbéidh an Chomaoin síorruí againn i n-áitreabh Rí na bhFlaitheas?</span>
<lb n="3678"/><span>Annsin ní bhéidh deire le n-ár n-áthas a choidhche, ní chuirfidh cumhaidh</span>
<lb n="3679"/><span>na scarúinte isteach air níos mó, ní bhéidh aon chall dúinn na fallaí</span>
<lb n="3680"/><span>do naomhuigheadh le n-A láithreacht diadha do scríobadh i ngan fhios,</span>
<lb n="3681"/><span>mar a rinneamar-ne; mar budh linn féin A theach feasta ar feadh</span>
<lb n="3682"/><span>na síorruíochta.  Ní h-áil Leis A theach talmhaidhe do thabhairt</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="3683"/><p><span>dúinn, is leor Leis é do thaisbeáint dúinn ionnós go bhfoghlumóchai-</span>
<lb n="3684"/><span>mís uaidh ár ndúil do chur 'san ndealbhas agus 'san mbeatha</span>
<lb n="3685"/><span>fholuighthe.  Is é árus atá i n-áirighthe dhúinn Aige ná A bhruighean</span>
<lb n="3686"/><span>glórmhar féin mar a bhfeicfimíd É, ní faoi chlúid nó faoi ghné</span>
<lb n="3687"/><span>naoidheanáin nó faoi ghné aráin, ach fé mar atá Sé Ann féin i</span>
<lb n="3688"/><span>soillseacht A ghlóire do-chuimsighthe!</span></p>
<lb n="3689"/>
<lb n="3690"/><p><span>Anois is ar an Róimh a chaithfeas mé labhairt: 'seadh, ar an</span>
<lb n="3691"/><span>Róimh, mar a rabhas ag súil le sólás a fháil, agus mar nach bhfuair-</span>
<lb n="3692"/><span>eas mo nuar! ach an chrois.  Bhí an oidhche ann ag teannadh leis an</span>
<lb n="3693"/><span>gcathair dhúinn, agus bhíos féin i mo chodladh 'san charróiste, ach</span>
<lb n="3694"/><span>dúisigheadh mé leis an sgread:  Roma!  Roma! do chuir lucht an</span>
<lb n="3695"/><span>stáisiúin asta agus a chuaidh ó bhéal go béal annsin go h-árd-</span>
<lb n="3696"/><span>fhuaimneach i measg na n-oilithrí.  Níorbh ag brionglóid a bhíos,</span>
<lb n="3697"/><span>bhíos 'san Róimh fá dheóidh!</span></p>
<lb n="3698"/>
<lb n="3699"/><p><span>Lasmuigh de na fallaí iseadh do chaitheamar an chéad lá, agus</span>
<lb n="3700"/><span>b'é an lá do b'aoibhnighe é freisin, béidir.  Tá lorg na sean-</span>
<lb n="3701"/><span>aimsire is na h-ársaigheachta ar na fothracha agus ar na leachtaí</span>
<lb n="3702"/><span>annsúd fós: ach i lár na cathrach istigh, ag féachaint ar na tighthibh-</span>
<lb n="3703"/><span>ósta agus ar na siopaí dhuit, ní bhéadh a fhios agat nach i bPáiris na</span>
<lb n="3704"/><span>Frainnce a bheitheá.  Tá cuimhne shuairc ar leith agam ar an ngeábh</span>
<lb n="3705"/><span>sin do thugamar tré bhruachbhailtí na Róimhe.  Cé'n chaoi a bhféad-</span>
<lb n="3706"/><span>fainn cur síos duit ar an mothú do chuaidh tré mo chroidhe ag an</span>
<lb n="3707"/><span>gColosseo?  B'shin é annsúd ós mo chómhair é fá dheire thiar, an</span>
<lb n="3708"/><span>t-aréna mar ar dhóirt an oiread sin mairtíreach a gcuid fola</span>
<lb n="3709"/><span>amach ar son Íosa!  Bhíos ar thí an fód sin do naomhuigheadh le n-a</span>
<lb n="3710"/><span>gcuid cómhrac glórmhar do phógadh; ach mo dhíombáidh is mo nuar!</span>
<lb n="3711"/><span>Cuireadh i bhfios dom gurab amhlaidh do h-árduigheadh an talamh i</span>
<lb n="3712"/><span>rith na gcéadta blian i riocht is go bhfuil an fíor-aréna thíos</span>
<lb n="3713"/><span>tarraint ar naoi slat faoi'n bhfód.  De dheasgaibh na d-tochailtí</span>
<lb n="3714"/><span>go léir níl i lár baill ach carn mór cosamair, agus fál do-</span>
<lb n="3715"/><span>threasnuighthe thart timcheall leis na daoine do chongbháilt gan</span>
<lb n="3716"/><span>dul isteach ann.  Ach ar ndóigh ní leigeann an faitíos do dhuine</span>
<lb n="3717"/><span>ar bith dul síos i measg na bhfothrach gcontabhairteach údan.</span></p>
<lb n="3718"/>
<lb n="3719"/><p><span>Ach an rabhas féin tar héis teacht chun na Róimhe agus gan dul</span>
<lb n="3720"/><span>síos 'san gColosseo?  Ní fhéadfadh sin a bheith amhlaidh!  Ní</span>
<lb n="3721"/><span>thugas sunndas do chainnt an treóruidhe a thuille, mar ní raibh uaim</span>
<lb n="3722"/><span>feasta ach mo bhealach a dhéanamh síos go dtí an aréna ar ais nó ar</span>
<lb n="3723"/><span>éigin!</span></p>
<lb n="3724"/>
<lb n="3725"/><p><span>Aithristear dhúinn 'san tSoisgéal gur fhan Magdalén i n-aice</span>
<lb n="3726"/><span>na h-uaighe gan imeacht agus go gcromadh sí síos go minic le</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="3727"/><p><span>féachaint isteach innti, nó go bhfaca sí an bheirt aingeal fá dheire</span>
<lb n="3728"/><span>thiar.  Fearacht Mhagdalén, bhíos féin ag féachaint uaim síos</span>
<lb n="3729"/><span>freisin nó go bhfacas, ní beirt aingeal, ach an rud a bhí uaim; agus</span>
<lb n="3730"/><span>leis sin, chuireas glaodh aitis asam agus dubhras le Céline:</span>
<lb n="3731"/><span>"Tarra uait! lean mise, béimíd i n-ann dul síos mar seo!"</span>
<lb n="3732"/><span>Siúd síos linn de sgiotán, ag siubhal ar na fothrachaibh a bhí ag</span>
<lb n="3733"/><span>tabhairt uatha faoi n-ár gcosaibh; agus bhí daide 'n-a stangaire</span>
<lb n="3734"/><span>ag féachaint orainn agus ag glaodhach orainn ó chian.  Ach ní raibh</span>
<lb n="3735"/><span>aon áird againn ar aoinne feasta.</span></p>
<lb n="3736"/>
<lb n="3737"/><p><span>Amhail mar a thagas breis mhisnigh ag na seadairí ar a bheith</span>
<lb n="3738"/><span>'san mbearna-bhaoil dóibh, b'shin mar do bhí ár n-áthas féin ag dul</span>
<lb n="3739"/><span>i méid do réir mar a bhíomar d'ár gcorrthú agus do réir na</span>
<lb n="3740"/><span>contabhairte a rabhamar ag dul tríthe d'fhonn an áit a bhí uainn do</span>
<lb n="3741"/><span>bhaint amach.  Bhí Céline ní b'áirdeallaí ná mé féin, mar bhí sí</span>
<lb n="3742"/><span>tar héis éisteacht go cruinn Le cainnt an treoruidhe.  Chuimhnigh sí</span>
<lb n="3743"/><span>gur labhair sé faoi lic áithrid a raibh comhartha na croise gearrtha</span>
<lb n="3744"/><span>uirthe agus go ndubhairt sé gurbh shin é an láthar a dtroideadh na</span>
<lb n="3745"/><span>mairtírigh; agus thosuigh sí 'á tóruigheacht, agus ba ghairid an</span>
<lb n="3746"/><span>mhoill uirthe í a fháil.  Annsin chuamar ar ár nglúine ar an láthair</span>
<lb n="3747"/><span>bheannuithe sin gur chuireamar araon an ghuidhe chéadna ó n-ár</span>
<lb n="3748"/><span>gcroidhe suas chun Athar na ngrást…  Bhí mo chroidhe ag</span>
<lb n="3749"/><span>preabarnaigh go tréan agam nuair do chuireas mo bhruasa leis an</span>
<lb n="3750"/><span>gcréafóig sin do deargadh le fuil na gcéad-Chríostaidhthe.</span>
<lb n="3751"/><span>D'iarras ar Íosa a thabhairt dom, d'Á ghrástaibh, mé féin do bheith</span>
<lb n="3752"/><span>i mo mhairtíreach ar A shon freisin, agus mhothuigheas i bhfíor-íochtar</span>
<lb n="3753"/><span>mo chroidhe go raibh éistithe Aige le mo ghuidhe.</span></p>
<lb n="3754"/>
<lb n="3755"/><p><span>Níor mhair an t-eachtra sin go léir ach tamaillín.  D'árduighea-</span>
<lb n="3756"/><span>mar linn glac cloichín agus annsin thosuigheamar ag strapadóir-</span>
<lb n="3757"/><span>eacht aníos na fallaí bagarthacha aríst.  Nuair a chonnaic m'athair</span>
<lb n="3758"/><span>cé'n ríméad mór a bhí orainn, ní bhfuair sé 'n-a chroidhe sinn do</span>
<lb n="3759"/><span>mhilleánadh; agus thugas faoi ndeara go raibh sé bródamhail féin</span>
<lb n="3760"/><span>asainn mar gheall ar chomh misniúil is a bhíomar.</span></p>
<lb n="3761"/>
<lb n="3762"/><p><span>I ndiaidh an Cholosseo a fheiceál dúinn, chuamar ag féachaint ar</span>
<lb n="3763"/><span>na Catacombaí.  Annsúd, d'éirigh le Céline agus liom féin</span>
<lb n="3764"/><span>éalódh isteach i sean-tuamba N. Cecilia agus síneadh siar ann</span>
<lb n="3765"/><span>taobh le taobh go dtugamar linn as cuid de'n ithir do naomhuigheadh</span>
<lb n="3766"/><span>le n-a taisí beannuithe.  Roimh theacht chun na Róimhe dhom ní raibh</span>
<lb n="3767"/><span>aon chráibhtheacht ar leith agam don naomh sin.  Ach nuair a thugas</span>
<lb n="3768"/><span>cuairt ar a teach agus gur chualas "Ríoghan na cómhfhuaimneachta"</span>
<lb n="3769"/><span>d'á thabhairt uirthe i ngeall ar an gcantainn mhaighdeanúil do bhíodh</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="3770"/><p><span>sí a chanadh i lár a croidhe d'á Céile diadha, mhothuigheas ní h-amháin</span>
<lb n="3771"/><span>cráibhtheacht ach searc agus gean i mo chroidhe dhi.  B'í mo rogha</span>
<lb n="3772"/><span>de na naoimh í feasta, mo chara chroidhe.  B'é an rud ba mhó</span>
<lb n="3773"/><span>do thaithnigh liom innte a féin-tugthacht agus a muinín gan teora,</span>
<lb n="3774"/><span>do chuir ar a cumas anmnacha nach raibh tóir acubh ar aon rud ach ar</span>
<lb n="3775"/><span>shóghachas saoghalta do "mhaighdiniú."  Is cosamhail N. Cecilia leis</span>
<lb n="3776"/><span>an gcéile 'san Chaintic.  Bhí sí mar a bhéadh "córaidh i lár an</span>
<lb n="3777"/><span>tsluaigh ar mhachaire an áir" 1 dar liom.  Ní raibh 'n-a beatha ach</span>
<lb n="3778"/><span>cantaireacht cheólmhar i gcomhnuí riamh i lár na bhfromhtha ba mhó</span>
<lb n="3779"/><span>féin.  Agus, ar ndóigh, ní h-aon iongnadh é sin, mar "bhí Leabhar</span>
<lb n="3780"/><span>na Soisgéal 'n-a luighe ar a croidhe," 2 agus bhí Céile na nÓgh 'n-a</span>
<lb n="3781"/><span>chomhnuí 'n-a croidhe istigh.</span></p>
<lb n="3782"/>
<lb n="3783"/><p><span>An chuairt ar theampol N. Agnes chuir sí árd-áthas orm leis,</span>
<lb n="3784"/><span>mar sean-chara liom ó bhíos im'pháiste do b'eadh ise.  Thugas</span>
<lb n="3785"/><span>iarracht ar cheann d'á cuid taisí a fháil i gcóir mo mháithrín féin,</span>
<lb n="3786"/><span>Agnes de Jésus, ach chinn sé orm.  Ach má d'eitigh na daoine</span>
<lb n="3787"/><span>mé, tháinic Dia na glóire féin ag cuidiú liom.  Thuit cloichín de</span>
<lb n="3788"/><span>mharmar dearg ag mo chosaibh, i n-áit ar bogadh é de mhósdachán</span>
<lb n="3789"/><span>luachmhar áithrid atá annsúd ó aimsir N. Agnes féin i leith.  B'í</span>
<lb n="3790"/><span>an naoimhín chaoin í féin a bhí ag tabhairt chuimhneacháin dom ar a</span>
<lb n="3791"/><span>teach!</span></p>
<lb n="3792"/>
<lb n="3793"/><p><span>Thugamar sé lá ag fiosrú na n-iongantas is tábhachtaí dá bhfuil</span>
<lb n="3794"/><span>le feiceál 'san Róimh; agus an seachtú lá chonnaiceas an t-ion-</span>
<lb n="3795"/><span>gantas ba mhó acubh uilig:  Leo XIII.  B'fhada liom go dtáinic</span>
<lb n="3796"/><span>an lá sin, agus bhí cineál eagla orm roimhe 'san am chéadna, mar</span>
<lb n="3797"/><span>b'air a bhí mo ghairm ag brath, ó thárla nach raibh aon fhreagra fáighte</span>
<lb n="3798"/><span>agam ón Easbog; agus mar sin de, b'é cead an Phápa an t-aon</span>
<lb n="3799"/><span>dóchas amháin a bhí fágtha agam anois.  Ach bhéadh orm féin an cead</span>
<lb n="3800"/><span>a iarraidh, dá mb'áil liom é a fháil!  Chaithfinn a bheith chómh dána</span>
<lb n="3801"/><span>sin is go leomhfainn labhairt leis an bPápa féin i bhfiadhnaise</span>
<lb n="3802"/><span>a lán cairdionál agus árdeasbog agus easbog!  Níorbh fhéidir</span>
<lb n="3803"/><span>liom smaoiniú féin air gan creathadh ball do theacht orm.</span></p>
<lb n="3804"/>
<lb n="3805"/><p><span>Ar maidin Dia Domhnaigh an 20adh lá de mhí na Samhna, chuamar</span>
<lb n="3806"/><span>isteach 'san Vaticán go séipéal an Phápa.  Bhíomar i láthair ag a</span>
<lb n="3807"/><span>Aifreann ar a hocht a chlog; agus le linn an Aifrinn sin chuir sé</span>
<lb n="3808"/><span>i n-umhail dúinn le n-a chráibhtheacht chaondúthrachtaigh, mar ba chuibhe</span>
<lb n="3809"/><span>d'fhear-ionaid Íosa Críost, gurbh é an tAthair Naofa go fíor é.</span>
<lb n="3810"/><span>Bhí na bréithre sólásacha seo i Soisgéal an lae sin:  "Ná bíodh</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="3811"/><p><span>eagla oraibh a thréad bheag, óir is é toil bhúr n-Athar rígheacht do</span>
<lb n="3812"/><span>thabhairt daoibh." 1  Agus tháinic muinín an-mhór isteach i mo</span>
<lb n="3813"/><span>chroidhe.  Ní raibh aon eagla orm féin, ach bhí dóchas láidir agam go</span>
<lb n="3814"/><span>mba ghairid go mbéadh rígheacht an Charmail i mo sheilbh.  Níor</span>
<lb n="3815"/><span>chuimhnigheas, áfach, ar na bréithribh eile úd do labhair Íosa:</span>
<lb n="3816"/><span>"Tugaim-se dhaoibh-se rígheacht, fé mar a thug m'athair dómh-sa," 2</span>
<lb n="3817"/><span>sin mar adéarfá go bhfuil croiseana agus fromhtha agam i n-áir-</span>
<lb n="3818"/><span>ighthe dhaoibh, agus is ag dul tríotha sin daoibh, a déanfar fiúntach</span>
<lb n="3819"/><span>sibh le mo rígheacht do shealbhú.  "Bhí ar Chríost na neithe sin</span>
<lb n="3820"/><span>d'fhuilinnt agus teacht ar an gcuma sin isteach 'n-a ghlóire. 3</span>
<lb n="3821"/><span>Is fíor go n-ólfaidh sibh mo chailís; ach suidhe ar mo dheis nó ar</span>
<lb n="3822"/><span>mo chlí, ní h-agam-sa atá sin a thabhairt daoibh-se ach don mhuinntir</span>
<lb n="3823"/><span>go bhfuil sé ceapaithe ag m'Athair dhóibh." 4</span></p>
<lb n="3824"/>
<lb n="3825"/><p><span>Léigheadh Aifreann eile i ndiaidh Aifrinn an Phápa, mar altú,</span>
<lb n="3826"/><span>agus annsin thosuigh an éisteacht.</span></p>
<lb n="3827"/>
<lb n="3828"/><p><span>Bhí an Pápa 'n-a shuidhe ar chathaoir áird shócamhlaigh, agus éide</span>
<lb n="3829"/><span>bhán air agus cába de'n dath chéadna.  Bhí préaláidí agus daoine</span>
<lb n="3830"/><span>móra eaglaiseacha eile 'n-a seasamh thart air.  Do réir an ghnáis,</span>
<lb n="3831"/><span>théigheadh gach oilithre ar a ghlúine, phógadh cos an Phápa agus a</span>
<lb n="3832"/><span>lámh annsin, agus gheibheadh a bheannacht; iar sin, do leagadh</span>
<lb n="3833"/><span>beirt de na gáirdaí-uaisle a lámhaí ar a ghuailne mar chomhartha</span>
<lb n="3834"/><span>dhó gur ceart dó Eirghe agus imeacht leis isteach i seomra eile</span>
<lb n="3835"/><span>agus a ionad do thabhairt do'n chéad duine eile.</span></p>
<lb n="3836"/>
<lb n="3837"/><p><span>Focal níor labhruigheadh ar feadh an achair; ach bhíos féin lán-</span>
<lb n="3838"/><span>cheaptha ar labhairt nuair adubhairt an sagart Révérony, a bhí</span>
<lb n="3839"/><span>'n-a sheasamh ar dheis an Phápa, linn go tobann de ghlór árd go raibh</span>
<lb n="3840"/><span>sé coiscthe orainn go daingean labhairt leis an Athair Naofa.</span>
<lb n="3841"/><span>D'iompuigheas chuig Céline gur cheistigheas le m'fhéachaint í; bhí</span>
<lb n="3842"/><span>mo chroidhe i riocht sgoilteadh i mo chliabh…  "Labhair leis,"</span>
<lb n="3843"/><span>ar sise.</span></p>
<lb n="3844"/>
<lb n="3845"/><p><span>Nóiméid eile agus bhíos ag glúinibh an Phápa.  Phógas a chos</span>
<lb n="3846"/><span>agus annsin shín sé chugam a lámh.  Leis sin do dhearcas suas air</span>
<lb n="3847"/><span>agus mo shúile fliuch le deoraibh, agus ghuidheas go himpidheach é</span>
<lb n="3848"/><span>mar seo:  "A Athair ró-naofa, tá athchuinge mhór agam le</span>
<lb n="3849"/><span>hiarraidh oraibh!"  Chrom sé a cheann chugam láithreach go raibh a</span>
<lb n="3850"/><span>aghaidh ionnann's a bheith buailte le m'aghaidh-se; agus shílfeá</span>
<lb n="3851"/><span>go raibh a chuid súl dubh doimhin ag féachaint isteach i gceart-lár</span>
<lb n="3852"/><span>m'anama.</span>
<lb n="3853"/></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="3854"/><p><span>"A Athair ró-naofa," adeirim-se, "aithcim oraibh i n-onóir</span>
<lb n="3855"/><span>do bhúr n-Iúbilae cead a thabhairt dom dul isteach 'san Charmal i</span>
<lb n="3856"/><span>n-aois mo chúig mblian déag!"</span></p>
<lb n="3857"/>
<lb n="3858"/><p><span>Bhí Árd-Bhiocáir Bayeux ag éisteacht agus iongantas is</span>
<lb n="3859"/><span>múisiam air, go ndubhairt sé:  "A Athair ró-naofa, leanbh í seo</span>
<lb n="3860"/><span>gur mian léithe dul isteach 'san Charmal; ach tá na huachtaráin ag</span>
<lb n="3861"/><span>scrúdú na ceiste i láthair na huaire seo."</span></p>
<lb n="3862"/>
<lb n="3863"/><p><span>"Tá go maith, a leanbh," arsa'n Pápa liom féin annsin.</span>
<lb n="3864"/><span>"déan do réir mar a órdóchas na huachtaráin duit!"  Bhuaileas</span>
<lb n="3865"/><span>mo dhá láimh ar a chéile annsin agus leagas ar a ghlúine iad, agus</span>
<lb n="3866"/><span>thugas aon iarracht amháin Eile:  "Ach, a Athair ró-naofa, dá</span>
<lb n="3867"/><span>dtugadh sibh-se an cead dom, ní bhéadh aon chur 'na choinnibh ag</span>
<lb n="3868"/><span>aoinne annsin!"</span></p>
<lb n="3869"/>
<lb n="3870"/><p><span>Dhearc sé go grinn orm, agus labhair sé na bréithre seo, agus</span>
<lb n="3871"/><span>béim a ghutha d'á bhualadh aige go fuaimneach géar ar gach siolla:</span>
<lb n="3872"/><span>"Ceap do shuaimhneas, a leanbh, rachaidh tú isteach má's é toil</span>
<lb n="3873"/><span>Dé é."</span></p>
<lb n="3874"/>
<lb n="3875"/><p><span>Bhíos ar tí labhartha aríst, nuair a thug beirt de na gárdaí-</span>
<lb n="3876"/><span>uaisle comhartha dhom eirghe.  Agus ar n-a fheiceál dóibh nár leor</span>
<lb n="3877"/><span>sin, rugadar ar lámhaí orm agus chuidigh an sagart Révérony</span>
<lb n="3878"/><span>leo mé do thógáilt, arae bhíos annsúd fós agus mo dhá bhois</span>
<lb n="3879"/><span>dlúithte le chéile ar ghlúine an Phápa.  Nuair a bhíos curtha i mo</span>
<lb n="3880"/><span>sheasamh mar sin acubh, do leag an tAthair naofa a lámh go mín ar</span>
<lb n="3881"/><span>mo bhruasa, agus annsin thóg sé suas í le mé do bheannú agus do</span>
<lb n="3882"/><span>bhreathnuigh sé i mo dhiaidh, ag imeacht dom, ar feadh i bhfad.</span></p>
<lb n="3883"/>
<lb n="3884"/><p><span>Bhí m'athair go h-an-bhuartha nuair a fuair sé ag gol go fuigheach</span>
<lb n="3885"/><span>mé i ndiaidh na héisteachta, mar, ó thárla go ndeachaidh sé róm-sa</span>
<lb n="3886"/><span>amach, ní raibh aon eolas aige ar m'eachtra 'chor ar bith.  Bhí</span>
<lb n="3887"/><span>an t-Árd-Bhiocáir go h-an-chineálta ar fad dó-sin, agus do chuir</span>
<lb n="3888"/><span>sé i n-aithne do'n Phápa é mar athair beirte Bhan-rialta Carmélí-</span>
<lb n="3889"/><span>teach.  Agus rinne an tAthair naofa a lámh do leagadh ar a</span>
<lb n="3890"/><span>cheann uasal, mar chomhartha geana ar leith, mar a bhéadh sé ag cur</span>
<lb n="3891"/><span>séala rúindiamhraigh air i n-ainm Chríost féin.</span></p>
<lb n="3892"/>
<lb n="3893"/><p><span>Ach anois ó tá sé i bhFlaitheas na ngrást, an t-athair sin cheathrair</span>
<lb n="3894"/><span>Carmelíteach, ní h-í lámh fhir-ionaid Íosa atá leagtha ar a bhaithis,</span>
<lb n="3895"/><span>ag tairngreacht a mhairtíreachta dhó, ach is í lámh Chéile na n-ógh,</span>
<lb n="3896"/><span>Rí na bhFlaitheas féin, atá leagtha ar an mbaithis ghlóirighthe sin</span>
<lb n="3897"/><span>gan bogadh dhi go bráth ná a choidhche.</span></p>
<lb n="3898"/>
<lb n="3899"/><p><span>Bhíos go brónach cráidhte go deimhin; ach ó bhíos tar héis a</span>
<lb n="3900"/><span>raibh ionnam a dhéanamh d'fhonn glaodh an Tiarna do fhreagairt,</span>
<lb n="3901"/></p>
</div>
<pb n="88a"/>
<div><lb n="3902"/><p><span>Treasa ag Cosaibh an Phápa Léo XIII.</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="3903"/><p><span>caithfead a rádh gur airigheas síocháin mhór i bhfíor-íochtar mo</span>
<lb n="3904"/><span>chroidhe, i n-aimhdheoin mo chuid deór.  Ach cheana ní raibh an</span>
<lb n="3905"/><span>t-síocháin sin ach i ndoimhneas m'anama thíos, mar bhí sé ag cur</span>
<lb n="3906"/><span>thar maoil le searbhas agus le díombáidh…  Agus bhí Íosa 'n-A</span>
<lb n="3907"/><span>thost… shíleas gurbh é an chaoi a raibh Sé imighthe uaim ar fad,</span>
<lb n="3908"/><span>mar ní raibh an rud ba lúgha féin ann do chuirfeadh i n-umhail dom</span>
<lb n="3909"/><span>go raibh Sé láithreach.</span></p>
<lb n="3910"/>
<lb n="3911"/><p><span>An lá sin aríst níor leómhuigh an ghrian í féin do thaisbeáint;</span>
<lb n="3912"/><span>agus bhí spéartha glana gorma na hEadáile clúduighthe le néalta</span>
<lb n="3913"/><span>duaibhseacha agus ag sileadh gan sos mar aon liom féin.  Á!</span>
<lb n="3914"/><span>b'shin deire le mo dhóchas, agus ní raibh suim ná spéis agam i</span>
<lb n="3915"/><span>m'aistear a thuille, ó bhí sé cinnte orm an t-aon rud amháin a bhí</span>
<lb n="3916"/><span>uaim a fháil.  Ach badh chóir go gcuirfeadh bréithre deireannacha an</span>
<lb n="3917"/><span>Phápa sólás orm, mar fíor-thairngreacht a bhí ionnta.  Agus go</span>
<lb n="3918"/><span>deimhin, b'é an rud ba thoil le Dia do rinneadh, i n-aimhdheoin</span>
<lb n="3919"/><span>na gconstaicí go léir, mar níor cheaduigh Sé do na daoinibh a</span>
<lb n="3920"/><span>dtoil féin ach A thoil-se do chur i ngníomh.</span></p>
<lb n="3921"/>
<lb n="3922"/><p><span>Tamall roimhe sin do sheachadas mé féin d'Íosagán le bheith</span>
<lb n="3923"/><span>im' áilleán bheag Dhó.  Dubhras Leis an uair sin gan mé a bheith</span>
<lb n="3924"/><span>Aige mar áilleán luachmhar nach ndéanann na leanbhaí ach féachaint</span>
<lb n="3925"/><span>air gan a lámhaí do leagadh air a choidhche; ach mé do láimhseáil</span>
<lb n="3926"/><span>mar a bhéadh liathróidín gan mhaith ann, a d'fhéadfadh Sé a</span>
<lb n="3927"/><span>chaitheamh Uaidh ar an dtalamh, gabháil de chosaibh ann, a tholladh,</span>
<lb n="3928"/><span>a chur ar leath-taoibh i gcúinne, nó a theannadh le n-A chroidhe, do</span>
<lb n="3929"/><span>réir mar a thogróchadh Sé.  I bhfocal amháin, theastuigh uaim</span>
<lb n="3930"/><span>siamsa a dhéanamh d'Íosagán agus mé féin do thabhairt</span>
<lb n="3931"/><span>suas d'Á mhianta leanbaidhe.</span></p>
<lb n="3932"/>
<lb n="3933"/><p><span>Agus anois bhí éistithe Aige le mo ghuidhe!  'San Róimh rinne</span>
<lb n="3934"/><span>Íosa A áilleán beag do tholladh…  B'amhlaidh theastuigh Uaidh</span>
<lb n="3935"/><span>a fheiceál, is dócha, céard a bhí istigh ann… agus annsin, ó</span>
<lb n="3936"/><span>bhí Sé sásta le n-a bhfaca Sé ann, leig Sé Uaidh A liathróidín</span>
<lb n="3937"/><span>agus thuit Sé n-a chodladh.  Céard a rinne Sé 'fhad is a bhí Sé</span>
<lb n="3938"/><span>'n-a chodladh go ciuin sámh mar sin, agus céard a d'imigh ar an</span>
<lb n="3939"/><span>liathróidín tréigthe?  Taidhbhrigheadh d'Íosagán go raibh Sé ag</span>
<lb n="3940"/><span>imirt fós, go raibh Sé ag tógáilt an liathróidín agus 'ghá scaoileadh</span>
<lb n="3941"/><span>Uaidh gach ré seal, go gcuireadh Sé i bhfad Uaidh ar rothlugadh é,</span>
<lb n="3942"/><span>agus gur theann Sé le n-A chroidhe fá dheoidh é gan leigint dó</span>
<lb n="3943"/><span>éalódh as A láimhín aríst a choidhche.</span></p>
<lb n="3944"/>
<lb n="3945"/><p><span>Tuigir-se, a Mháthair dhil, cé'n dólás a bhí ar an liathróidín</span>
<lb n="3946"/><span>nuair a fuair sé é féin caithte annsúd ar an dtalamh!  Ach</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="3947"/><p><span>mar sin féin ní dheachaidh se i n-éadóchas i n-aimhdheoin an</span>
<lb n="3948"/><span>t-saoghail.</span></p>
<lb n="3949"/>
<lb n="3950"/><p><span>Roinnt laetheanta i ndiaidh an 20adh Samhna thug m'athair cuairt</span>
<lb n="3951"/><span>ar an mBráthair Oirbh.  Símeón, stiúrthóir agus fothuightheóir</span>
<lb n="3952"/><span>Choláiste N. Ióseph.  Casadh an sagart Révérony air 'san teach,</span>
<lb n="3953"/><span>agus rinne m'athair é do mhilleánadh go caoin faoi rádh is nár</span>
<lb n="3954"/><span>chuidigh sé liom i m'iarracht dócamhlaigh.  D'innis sé an scéal</span>
<lb n="3955"/><span>go léir don Bhráthair Simeón annsin.  Chuir an sean-duine</span>
<lb n="3956"/><span>cneasta spéis mhór ann, agus scríobh sé síos roinnt nótaí féin</span>
<lb n="3957"/><span>faoi, agus adubhairt go corruighthe:  "Sin rud nach bhfeictear i</span>
<lb n="3958"/><span>bhfus 'san Eadáil!"</span></p>
<lb n="3959"/>
<lb n="3960"/><p><span>Lá ar n-a bháireach i ndiaidh lae mhóir na héisteachta, bhí orainn</span>
<lb n="3961"/><span>gluaiseacht linn ó dheas fé dhéin Napoli agus Pompei.  Leig</span>
<lb n="3962"/><span>an Vesuvio mórán búirtheach tolgach tréan as, mar a bhéadh sé ag</span>
<lb n="3963"/><span>fáiltiú róinn, agus chuir sé losgadh mór deataigh suas amach as a</span>
<lb n="3964"/><span>lár.  Is uathbhásach go deo an lorg atá fágtha aige ar Phompei!</span>
<lb n="3965"/><span>Cuirtear i gcuimhne dhuit annsúd mór-chumhacht Rí na ndúl a</span>
<lb n="3966"/><span>"dhearcas ar an dtalamh agus a chuireas ag criothnú é, a theang-</span>
<lb n="3967"/><span>mhuigheas leis na sléibhte agus go gcuirid deatach asta." 1  Bhí</span>
<lb n="3968"/><span>fonn orm dul ag spaisteóireacht liom féin isteach i measg na</span>
<lb n="3969"/><span>bhfothrach sin le machtnamh a dhéanamh ar nádacht agus ar</span>
<lb n="3970"/><span>sho-bhristeacht neithe an t-saoghail seo; ach bhí sé fánach agam a</span>
<lb n="3971"/><span>bheith ag súil le ciúineadas den t-saghas sin.</span></p>
<lb n="3972"/>
<lb n="3973"/><p><span>Ag Napoli bhí marcaidheacht bhreá againn suas go mainistir</span>
<lb n="3974"/><span>Shan Martino atá suidhte ar bhárr cnuic mhóir a bhfuil radharc</span>
<lb n="3975"/><span>áluinn uaidh ar an gcathair 'n-a hiomlán thíos faoi.  Ach ag</span>
<lb n="3976"/><span>teacht anuas dúinn, d'imigh na capaill leo ar cosanáirde, agus</span>
<lb n="3977"/><span>mura mbéadh ár gcuid Aingeal Coimhdeachta, ní shílim go sroich-</span>
<lb n="3978"/><span>fimís ár dteach-ósta oirdhearc go slán a choidhche.  Ní ag áidhbhéil</span>
<lb n="3979"/><span>atáim nuair adeirim teach-ósta "oirdhearc"; mar, le linn an</span>
<lb n="3980"/><span>turais sin go léir, ba 'sna tighthibh-ósta móra stáidiúla do</span>
<lb n="3981"/><span>chuireamar fúinn i gcomhnuí.  Ní raibh an oiread sin de shóghachas</span>
<lb n="3982"/><span>saoghalta thart orm féin le mo bheó.  Ach is fíor go deó nach i</span>
<lb n="3983"/><span>n-iolmhaitheas ná i maoin an t-saoghail atá sonas le fáil.  Bhéinn</span>
<lb n="3984"/><span>féin ní ba shona seacht n-uaire i mbothán bocht ceann-tuighe, agus a</span>
<lb n="3985"/><span>dhóchas agam go bhféadfainn dul isteach 'san Charmal, ná mar a</span>
<lb n="3986"/><span>bhíos annsúd sna tighthibh sin go n-a gcuid síonáilí óruighthe, go n-a</span>
<lb n="3987"/><span>gcuid staighrí marmair, go n-a gcuid figheachán agus cuirtíní</span>
<lb n="3988"/><span>síoda, agus an dólás agus an searbhas i mo chroidhe.</span>
<lb n="3989"/></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="3990"/><p><span>Á! do mhothuigheas nach ins na neithibh atá thart timcheall orainn</span>
<lb n="3991"/><span>ach i bhfíor-íochtar ár gcroidhe féin atá fíor-áthas le fáil.  Tig</span>
<lb n="3992"/><span>le duine an t-áthas sin a bheith aige i gcarcar duaibhseach chómh</span>
<lb n="3993"/><span>maith céadna is dá mba i mbrugh an rí a bhéadh comhnuí air.  Táim</span>
<lb n="3994"/><span>féin i bhfad níos sona anois 'san Charmal, i lár na bhfromhtha</span>
<lb n="3995"/><span>inmheadhonach agus foirimeallach féin, ná mar a bhíos 'san t-saoghal,</span>
<lb n="3996"/><span>an áit nach raibh rud ar bith de dhíth orm, go mór-mhór suairceas</span>
<lb n="3997"/><span>caoin teaghlaigh m'athar.</span></p>
<lb n="3998"/>
<lb n="3999"/><p><span>Ach má bhí m'anam lán de bhrón agus de dhuairceas féin, níor</span>
<lb n="4000"/><span>leigeas do dhaoine eile aon cheó do thabhairt faoi ndeara orm, mar</span>
<lb n="4001"/><span>shíleas nach raibh aon eolas ag aoinne ar m'iarratas don Phápa.</span>
<lb n="4002"/><span>Ba ghairid, áfach, gur cuireadh i gcéill dom nárbh amhlaidh a bhí.</span>
<lb n="4003"/><span>Lá n-aon, thárla go rabhas-sa agus Céline linn féin 'san gcarróiste,</span>
<lb n="4004"/><span>i n-áit a raibh na hoilithrí tar héis túirling le dul go dtí an</span>
<lb n="4005"/><span>buffet, nuair do chonnaiceas Mthrn. Légoux ag teacht go doras</span>
<lb n="4006"/><span>ár gcarróiste.  Dhearc sé go grinn orm féin agus annsin</span>
<lb n="4007"/><span>tháinic meangadh gáire ar a bhéal agus dubhairt sé liom:  "Bhail,</span>
<lb n="4008"/><span>cé'n chaoi a bhfuil ár gCarmelíteach óg?"  Thuigeas annsin go</span>
<lb n="4009"/><span>raibh mo rún ag na hoilithrí go léir, agus thairis sin, tuigeadh sin</span>
<lb n="4010"/><span>dom ón gcaoi a mbreathnuigheadh cuid de na hoilithrí orm go</span>
<lb n="4011"/><span>caoin cómhbhrónach; ach níor labhair aoinne acubh liom faoi, agus</span>
<lb n="4012"/><span>ar ndóigh ba mhór an gar é sin.</span></p>
<lb n="4013"/>
<lb n="4014"/><p><span>Ag Assisi thárla eachtra beag dhom.  Tar héis cuairt do</span>
<lb n="4015"/><span>thabhairt dúinn ar na háiteacha do naomhuigheadh le subháilcí</span>
<lb n="4016"/><span>N. Proinnsias agus N. Clára, chailleas búcla mo chreasa 'san</span>
<lb n="4017"/><span>mhainistir.  Bhíos chómh fada sin 'á thóruigheacht agus 'á cheangailt</span>
<lb n="4018"/><span>den ribín aríst go raibh na cóistí go léir, cé's moite de chóiste</span>
<lb n="4019"/><span>Árd-Bhiocáir Bhayeux, imighthe, ar theacht amach go dtí an doras</span>
<lb n="4020"/><span>dom.  Céard a bhí le déanamh?  An gcaithfinn lasgadh liom i</span>
<lb n="4021"/><span>ndiaidh na gcóistí a bhí imighthe as amharc orm cheana féin agus mé</span>
<lb n="4022"/><span>féin do chur i mbaoghal caillte ár dtraen, nó an n-iarrfainn ar</span>
<lb n="4023"/><span>an t-sagart Révérony marcaidheacht do thabhairt dom ar a chóiste</span>
<lb n="4024"/><span>féin?  Cheapas gurbh é an rud ba chríona dhom a iarraidh air.</span></p>
<lb n="4025"/>
<lb n="4026"/><p><span>D'fhéachas le gan mo chúthalacht do thaisbeáint agus mhínigheas dó</span>
<lb n="4027"/><span>an chaoi a rabhas i sáinn.  Bhí sé féin tré n-a chéile annsin, mar bhí</span>
<lb n="4028"/><span>a chóiste loma-lán cheana.  Ach thuirling duine de na fearaibh</span>
<lb n="4029"/><span>gnaoidheamhla sin láithreach gur chuir sé mise i mo shuidhe i n-a</span>
<lb n="4030"/><span>áit féin, is go ndeachaidh sé féin suas le hais an tiománuidhe.</span>
<lb n="4031"/><span>Ní fhacais mo shamhail ariamh agus mé annsúd ach iorradh rua a</span>
<lb n="4032"/><span>mbéarfaí air i súil-ribe!  B'fhada uaim a bheith ar mo shócamhlacht</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="4033"/><p><span>go deimhin i gceart-lár na ndaoine mór sin go léir, agus an duine</span>
<lb n="4034"/><span>ba mhó a raibh sgáth orm roimhe annsúd go díreach ós mo chomhair</span>
<lb n="4035"/><span>amach!  Caithfead a rádh, áfach, go raibh sé go h-an-chineálta dhom,</span>
<lb n="4036"/><span>agus d'iompuigheadh sé i leith chugam ó am go ham le labhairt liom</span>
<lb n="4037"/><span>faoi'n gCarmal, agus gheall sé dhom go ndéanfadh sé a chion féin</span>
<lb n="4038"/><span>le mo mhian do chóimhlíonadh ionnós go bhfeadfainn dul isteach 'san</span>
<lb n="4039"/><span>Charmal i n-aois mo chúig mblian déag.  Íocshláinte do chréacht mo</span>
<lb n="4040"/><span>chroidhe do b'eadh an cómhrádh sin, cidh nár chuir sé deire le mo</span>
<lb n="4041"/><span>phiantaibh.  Ní raibh iontaoibh agam as daoinibh feasta, ba ar Dhia</span>
<lb n="4042"/><span>amháin a bhí mo sheasamh.</span></p>
<lb n="4043"/>
<lb n="4044"/><p><span>Ach má bhíos go brónach trom-chroidheach féin, níor fhág sin mé</span>
<lb n="4045"/><span>gan spéis mhór do chur ins na háiteacha naofa a dtugamar cuairt</span>
<lb n="4046"/><span>ortha.  Ag Firenze (Florans) bhí áthas orm corp N. Magdalén</span>
<lb n="4047"/><span>de Pazzi a fheiceál i lár Córaidh na mban-rialta gCarmelíteach.</span>
<lb n="4048"/><span>Theastuigh ó na hoilithrí go léir a gcuid paidríní do chur ag teang-</span>
<lb n="4049"/><span>mháil le tuamba na naoimhe, ach ní raibh ach mo láimhín féin amháin</span>
<lb n="4050"/><span>a bhí sáitheach beag le sleamhnú isteach tré phuill na crannghaile.</span>
<lb n="4051"/><span>Agus mar sin de thuit sé ar mo chrannaibh-se an dualgas mór</span>
<lb n="4052"/><span>uasal sin, do mhair ar feadh i bhfad, do dhéanamh, agus bhí bród</span>
<lb n="4053"/><span>mór orm d'á dheasgaibh.</span></p>
<lb n="4054"/>
<lb n="4055"/><p><span>Níorbh é sin an chéad uair agam ag fáil pribhléidí de'n tsaghas</span>
<lb n="4056"/><span>sin.  'San Róimh i dTeampol Santa Croce di Gerusalemme</span>
<lb n="4057"/><span>taisbeánadh dhúinn roinnt píosaí d'adhmad na Fíor-Chroise, dhá</span>
<lb n="4058"/><span>dheilg as an gCoróinn Dheilgnigh agus ceann de na tairgní</span>
<lb n="4059"/><span>beannuithe.  D'fhonn amharc maith a fháil ortha, tharraingeas féin</span>
<lb n="4060"/><span>siar gur leigeas do na daoinibh eile féachaint ortha róm; agus</span>
<lb n="4061"/><span>annsin nuair a bhí an manach a bhfuil cúram na stór luachmhar sin</span>
<lb n="4062"/><span>air ar tí a gcur ar ais ar an altóir aríst, d'iarras air ar</span>
<lb n="4063"/><span>mhisde dhom iad do thadhalladh.  Dubhairt sé nár mhisde, ach</span>
<lb n="4064"/><span>b'fhacthas dom gur shíl sé nach n-eireóch' liom.  Shíneas féin méirín</span>
<lb n="4065"/><span>liom isteach tré oscailt a bhí 'san gcreathar i riocht is gur theang-</span>
<lb n="4066"/><span>mhuigh sé leis an dtairgne luachmhair sin do fliuchadh le fuil Íosa.</span>
<lb n="4067"/><span>Mar a chíonn tú, a Mháithrín, bhíos dho m'iomchar féin le h-Íosa mar</span>
<lb n="4068"/><span>a dhéanfadh leanbh a cheapas go bhfuil gach nídh ceaduighthe dhó, agus</span>
<lb n="4069"/><span>gur leis féin stóir agus maoin a athar.</span></p>
<lb n="4070"/>
<lb n="4071"/><p><span>Ar theacht tré Phisa agus tré Ghenova dhúinn, d'fhilleamar</span>
<lb n="4072"/><span>ar an bhFrainnc ar cheann de na bealaighibh is áilne dá bhféadfaí</span>
<lb n="4073"/><span>a fheiceál.  Uaireanta bhíomar ag gluaiseacht linn cois-fhairrge:</span>
<lb n="4074"/><span>agus lá amháin bhí an bóthar-iarainn chomh gar sin do'n uisge de</span>
<lb n="4075"/><span>dheasgaibh an anaithe mhóir a bhí ann, go raibh na fáganna ag teacht</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="4076"/><p><span>isteach ar ár mullach, beagnach.  'N-a dhiaidh sin, thriallamar tré</span>
<lb n="4077"/><span>mhachairí móra a bhí clúduighthe le croinntibh óráistí, le h-ola-</span>
<lb n="4078"/><span>chrainn, agus le croinntibh gleoite iubhair.  Le tuitimín na</span>
<lb n="4079"/><span>h-oidhche bhí na bailtí iomadúla cuain ag soillsiú le n-a gcuid</span>
<lb n="4080"/><span>lóchrann spréacharnach, agus thosuigh na réaltógaí ag lonnradh 'n-a</span>
<lb n="4081"/><span>gceann agus n-a gceann ins na spéartha glas-ghorma ós ár gcionn.</span>
<lb n="4082"/><span>An radharc sár-áluinn draoidheachta sin d'fhágas i mo dhiaidh é gan</span>
<lb n="4083"/><span>mhairg gan bhrón: bhí mo chroidhe ag súil le h-iongantaisí agus le</span>
<lb n="4084"/><span>h-áilneachtaí eile ar fad!</span></p>
<lb n="4085"/>
<lb n="4086"/><p><span>Bhí m'athair ag brath ar mé do thabhairt leis ar thuras eile go</span>
<lb n="4087"/><span>h-Ierusalem, ach cidh go raibh dúil mhór agam, nídh nach iongnadh, na</span>
<lb n="4088"/><span>h-áiteacha naofa mar ar chómhnuigh ár Slánuitheóir ar talamh</span>
<lb n="4089"/><span>dh'fheiceál, bhíos sáitheach d'oilithreachtaí an t-saoghail seo, agus</span>
<lb n="4090"/><span>ní raibh uaim feasta ach áilneachtaí na bhFlaitheas; agus d'fhonn na</span>
<lb n="4091"/><span>háilneachtaí sin do thabhairt d'anmnachaí, b'é mo dhúil mé féin do</span>
<lb n="4092"/><span>dhúnadh isteach im'chime 'san Charmal chomh luath i nÉirinn is do</span>
<lb n="4093"/><span>b'fhéidir liom.  Ach mo léan géar! mhothuigheas gurbh iomdha sin</span>
<lb n="4094"/><span>comhrac agus cruaidh-fhulang a bhí róm fós, shul dá bhfeicinn</span>
<lb n="4095"/><span>dóirse mo charcair bheannuithe d'á n-oscailt le mé do leigint</span>
<lb n="4096"/><span>isteach.  Níor laghduigheadh ar mo mhuinín, áfach, agus bhíos ag</span>
<lb n="4097"/><span>súil le dul-isteach an 25adh lá de Mhí na Nodlag.</span></p>
<lb n="4098"/>
<lb n="4099"/><p><span>Ní túisge a bhíomar ar ais i Lisieux ná thugamar cuairt ar an</span>
<lb n="4100"/><span>gCarmal.  Ó, a Mháthair dhil! an gcuimhnigheann tú ar an gcómhrádh</span>
<lb n="4101"/><span>sin a bhí againn, agus ar an gcaoi ar fhágas an scéal go léir fút-</span>
<lb n="4102"/><span>sa, ó bhí cinnte ar mo dhícheall féin aon rath a dhéanamh.  Dubhrais</span>
<lb n="4103"/><span>liom scríobhadh chuig an Easbog agus a gheallúint do chur i gcuimhne</span>
<lb n="4104"/><span>dhó; agus rinneas amhlaidh láithreach.  Nuair a bhí an litir curtha</span>
<lb n="4105"/><span>'san phost agam, shíleas go bhfuighbhinn an cead gan aon mhoill le go</span>
<lb n="4106"/><span>bhféadfainn imeacht liom.  Ach mo nuar! d'imigh na laetheanta is</span>
<lb n="4107"/><span>na laetheanta thart agus bhí an freagra gan teacht i gcomhnuí!</span>
<lb n="4108"/><span>Tháinic an Nodlaig féin, agus bhí Íosa 'n-A chodladh fós.  Bhí A</span>
<lb n="4109"/><span>liathróidín caithte annsúd ar an dtalamh Aige, agus féachaint</span>
<lb n="4110"/><span>féin ní thug Sé air!</span></p>
<lb n="4111"/>
<lb n="4112"/><p><span>Ba mhór an fromhadh é sin, gan aon agó; ach an Té a mbíonn</span>
<lb n="4113"/><span>A chroidhe ag faire do shíor, chuir Sé i gcéill dom go ndéanann Sé</span>
<lb n="4114"/><span>míorbhailtí ar son an duine nach bhfuil ach oiread gráinne mus-</span>
<lb n="4115"/><span>táird de chreideamh aige, d'fhonn neartú leis an gcreideamh sin ó</span>
<lb n="4116"/><span>tá sé chómh lag; ach nach ndearna Sé míorbhailtí ar son A gcarad</span>
<lb n="4117"/><span>ionmhuin, ar son A mháthar féin, gan a gcreideamh do thrialadh ar</span>
<lb n="4118"/><span>dtúis.  Nár leig Sé Lasarus bás a fháil, cidh gur chuir Marta</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="4119"/><p><span>agus Máire scéal Chuige 'á rádh Leis go raibh sé breoite?  Agus</span>
<lb n="4120"/><span>ag Bainfheis Chána, nuair a d'iarr an Mhaighdean ghlórmhar Air</span>
<lb n="4121"/><span>fóirthint ar fhear a' tighe, nár fhreagair Sé nach raibh A thráth tagtha</span>
<lb n="4122"/><span>go fóill?  Ach tar héis iad do thrialadh Dhó, cad é mar luach-</span>
<lb n="4123"/><span>saothair do bhronn Sé ortha!  Déantar fíon de'n uisge, tógtar</span>
<lb n="4124"/><span>Lasarus ón mbás…  B'shin mar a rinne mo Ghrá Geal le n-A</span>
<lb n="4125"/><span>Threasa bhig féin fosta: do thrial Sé ar feadh i bhfad í, agus</span>
<lb n="4126"/><span>annsin do chóimhlíon Sé a mianta go léir.</span></p>
<lb n="4127"/>
<lb n="4128"/><p><span>B'í an chrois aríst do bhronn Íosa orm mar sheachadadh Lae-</span>
<lb n="4129"/><span>Coille, 1888.  Fuaireas litir ón Mháthair Marie de Gonzague</span>
<lb n="4130"/><span>'á rádh liom go raibh freagra an Easbuig aice féin ó lá-Fhéile na</span>
<lb n="4131"/><span>Leanbh Neam-chionntach, go raibh cead agam ón bhfreagra sin teacht</span>
<lb n="4132"/><span>isteach láithreach, ach go raibh sé socruighthe aice féin gan mé do</span>
<lb n="4133"/><span>ghlacadh isteach go mbíodh an Carghaos thart!  Ag smaoineadh ar an</span>
<lb n="4134"/><span>mhoill mhóir fhada sin dom, níor fhéadas na deóra do chosg.  Do</span>
<lb n="4135"/><span>ghoill an fromhadh sin orm ar bhealach ar leith: mar, gach cuibhreach</span>
<lb n="4136"/><span>agus ceangal dá raibh dhom' chongbháilt 'san t-saoghal bhíodar</span>
<lb n="4137"/><span>briste réabtha, agus féach!  B'í an Airc bheannuithe í féin do'n</span>
<lb n="4138"/><span>chor seo a bhí ag diúltú an colmán dearóil do leigint isteach!</span>
<lb n="4139"/><span>Cé mar do chaitheas na trí míosa úd 'nar fhuilingeas chómh mór</span>
<lb n="4140"/><span>sin ach 'n-a bhfuaireas grásta líonmhara de gach saghas freisin?</span>
<lb n="4141"/><span>Bhí fonn orm ar dtúis gan cur as dom féin agus gan a bheith chomh</span>
<lb n="4142"/><span>cruaidh orm féin is ba ghnáthach liom.  Ach ba ghairid go dtug Dia</span>
<lb n="4143"/><span>na glóire le tuigsint dom chóm luachmhar is a bhí an t-am sin a bhí</span>
<lb n="4144"/><span>agam, agus annsin chuireas róm claoidheadh le mo bheatha chruaidh</span>
<lb n="4145"/><span>agus le básúchán ní ba dhúthrachtaighe ná riamh.</span></p>
<lb n="4146"/>
<lb n="4147"/><p><span>Ach nuair adeirim "básúchán," ní hiad píonóis agus peannaidí</span>
<lb n="4148"/><span>na naomh atá i gceist agam.  B'fhada uaim féin, go deimhin, a</span>
<lb n="4149"/><span>bheith cosúil leis na naoimh mhóra a ghníos an uile shaghas smachtúcháin</span>
<lb n="4150"/><span>agus léasúcháin do Chleachtadh ó laethibh a leanbhánachta féin i leith.</span>
<lb n="4151"/><span>B'é an t-aon bhásúchán amháin do chleachtuighinn-se, mo thoil féin do</span>
<lb n="4152"/><span>bhriseadh, freagra mí-fhoighdeach do bhrú' chugam, mion-ghníomhartha</span>
<lb n="4153"/><span>carthannachta do dhéanamh gan aon bhrí ró-mhór a dhéanamh dhíobh, agus</span>
<lb n="4154"/><span>na mílte rud eile de'n tsaghas sin.  Bhíos dhom' ullmhú féin, leis</span>
<lb n="4155"/><span>na rudaí beaga suaracha sin do dhéanamh, chun a bheith im' chéile ag</span>
<lb n="4156"/><span>Íosa, agus ní chreidfeá ach an chaoi ar méaduigheadh ar an bhféin-</span>
<lb n="4157"/><span>tugthacht agus ar an úmhluigheacht agus ar na súbháilcibh eile i mo</span>
<lb n="4158"/><span>chroidhe i gcaitheamh an achair sin agus mé ag fanacht go foighdeach.</span>
<lb n="4159"/></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="4160"/><p><span>CAIBIDIOL VII.</span></p>
<lb n="4161"/>
<lb n="4162"/><p><span>An Luan, an 9adh lá de mhí an Aibreáin, 1888, b'shin é</span>
<lb n="4163"/><span>an lá do socruigheadh le haghaidh mo dhul-isteach 'san gClochar.</span>
<lb n="4164"/><span>B'ar an lá gcéadna sin a bhíothas ag ceileabhradh Féile Teachtair-</span>
<lb n="4165"/><span>eachta an Aingil 'san Charmal, i n-áit ar cuireadh ar ath-lá í i</span>
<lb n="4166"/><span>ngeall ar an gCarghaos.  Tránóna an lae roimhe sin, bhí</span>
<lb n="4167"/><span>bunadh an tighe bailighthe le chéile thart ar bhord sin an teaghlaigh</span>
<lb n="4168"/><span>mar a rabhas féin le suidheamh de'n uair dheiridh.  Na hapieux</span>
<lb n="4169"/><span>seo nach mór mar a chéasaid an croidhe!  Ag an uair sin a mba</span>
<lb n="4170"/><span>mhian leat go ndéanfaí dearmad ort ar fad ní chloisfidh tú ach na</span>
<lb n="4171"/><span>bréithre is caoine ó gach aoinne, mar a bhéidís ag iarraidh a thabhairt</span>
<lb n="4172"/><span>ort pianta na scarúinte do mhothú níos mó fós.</span></p>
<lb n="4173"/>
<lb n="4174"/><p><span>Ar maidin an lae féin thugas an fhéachaint deireanach ar Les</span>
<lb n="4175"/><span>Buissonnets, ar nead seascair úd mo leanbhánachta, agus d'imigh</span>
<lb n="4176"/><span>liom fé dhéin an Charmail.  D'éisteas an tAifreann binn agus</span>
<lb n="4177"/><span>mo ghaolta ionmhuine thart timcheall orm, fé mar a bhíodar an</span>
<lb n="4178"/><span>tránóna roimhe sin.  Ag an gComaoin Naofa, nuair a bhí Íosa tar</span>
<lb n="4179"/><span>héis teacht isteach 'n-a gcroidhthibh, ní raibh le clos agam ach gach</span>
<lb n="4180"/><span>aon uchlán uatha.  Am thaobh-sa de, deór níor shileas: ach ag</span>
<lb n="4181"/><span>siubhal rómpa amach dhom ag triall ar dhoras an chaisil bhí mo</span>
<lb n="4182"/><span>chroidhe ag bualadh chómh tréan is gur shíleas go dtuitfinn mín</span>
<lb n="4183"/><span>marbh ar an láthair sin.  Á! cad é mar chéasadh-croidhe!  Cad é</span>
<lb n="4184"/><span>mar chomhrac cruaidh!  Ní mór dul thríd le n-a thuigsint i</span>
<lb n="4185"/><span>gceart.</span></p>
<lb n="4186"/>
<lb n="4187"/><p><span>Thugas póg do gach duine de mo ghaoltaibh agus leigeas mé</span>
<lb n="4188"/><span>féin ar mo dhá ghlúin i bhfiadhnaise m'athar le n-a bheannacht a fháil.</span>
<lb n="4189"/><span>Tháinic sé féin ar a ghlúine annsin gur chuir sé a bheannacht orm,</span>
<lb n="4190"/><span>agus bhí na deora ag tuitim ó n-a rosgaibh.  Caithfidh sé gur chuir</span>
<lb n="4191"/><span>an radharc úd lúthgháir ar aingealaibh Dé .i. an sean-duine sin agus</span>
<lb n="4192"/><span>é ag toirbhirt a leinbh don Tiarna agus í i mborradh agus i mbláth a</span>
<lb n="4193"/><span>h-óige.  Agus annsin druideadh dóirse an Charmail i mo dhiaidh fá</span>
<lb n="4194"/><span>dheoidh, agus annsúd istigh, fáiltigheadh róm go ceanúil le pógaí</span>
<lb n="4195"/><span>is le barrógaí mo dhriféaracha ionmhuin féin, a bhí mar mháith-</span>
<lb n="4196"/><span>reacha agam agus mé im' leanbh, agus muinntire an teaghlaigh nua</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="4197"/><p><span>seo nach dtuigtear 'san t-saoghal lasmuigh a bhfíor-ghrá agus a</span>
<lb n="4198"/><span>lághaidheacht.</span></p>
<lb n="4199"/>
<lb n="4200"/><p><span>Bhí mian mo chroidhe cóimhlíonta fá dheire thiar, agus ní fhéad-</span>
<lb n="4201"/><span>fainn a chur i gcéill cé'n t-síocháin suairc fhíor-dhoimhin do</span>
<lb n="4202"/><span>mhothuigheas i lár mo chléibh.  Agus tá an t-síocháin chéadna sin</span>
<lb n="4203"/><span>agam le hocht mbliana go leith anois, mar níor imigh sí uaim</span>
<lb n="4204"/><span>riamh, fiú amháin i lár na dtrialta ba mhó dá dtáinic orm.  Thaithn</span>
<lb n="4205"/><span>gach rud 'san gClochar liom thar cionn; b'fhacthas dom gurbh</span>
<lb n="4206"/><span>amuigh i bhfásach éigin i gcéin a bhíos, agus mo chillín ciuin go</span>
<lb n="4207"/><span>h-áithrid bhí aiteas agus glionndar-croidhe orm a bheith istigh ann.</span>
<lb n="4208"/><span>Ach deirim aríst go raibh mo shonas go ciuin ciuin; ní raibh an</span>
<lb n="4209"/><span>leoithne ba lugha féin ag suathadh na n-uisgeacha míne ar a raibh mo</span>
<lb n="4210"/><span>churraichín ag seóladh leis, agus ní raibh néal ar bith ag dorchú na</span>
<lb n="4211"/><span>spéartha ngorm ós mo chionn.  Á! d'airigheas go raibh mo luach</span>
<lb n="4212"/><span>saothair fáighte agam go h-iomlán as ucht a ndeachas thríd!  Nach</span>
<lb n="4213"/><span>orm-sa a bhí an t-áthas mór agus mé 'á rádh liom féin:  "Táim</span>
<lb n="4214"/><span>annseo anois go bráth is a choidhche!"</span></p>
<lb n="4215"/>
<lb n="4216"/><p><span>Agus níorbh aoibhneas duthain díombuan é ach an oiread, ná</span>
<lb n="4217"/><span>ní raibh sé le himeacht ar ceal uaim i ndiaidh meallta na gcéad-</span>
<lb n="4218"/><span>laetheanta.  Na meallta! rinne Dia, tré n-A mhór-thrócaire, mé</span>
<lb n="4219"/><span>do chosaint ortha i gcomhnuí riamh.  Fuaireas an bheatha-rialta go</span>
<lb n="4220"/><span>díreach mar a bhíos ag súil léithi, agus níor chuir íodhbairt ar bith</span>
<lb n="4221"/><span>iongnadh orm, cidh gur lia na deilgní ná na rósaí ar mo chasán i</span>
<lb n="4222"/><span>dtosach.</span></p>
<lb n="4223"/>
<lb n="4224"/><p><span>Ar an gcéad dul-síos, ní bhíodh de bheatha agam do m'anam ach</span>
<lb n="4225"/><span>arán laetheamhail na tiormachta i lár mo chroidhe.  Agus 'n-a</span>
<lb n="4226"/><span>cheann sin do cheaduigh Dia go ndéanadh ár Máthair mé do thráchtáil</span>
<lb n="4227"/><span>go h-an-ghéar, agus sin i ngan-fhios di féin go minic.  Ní raibh uair</span>
<lb n="4228"/><span>ar bith 'n-a gcastaí orm í nach mbéadh rud éigin aice le casadh liom.</span>
<lb n="4229"/><span>Uair amháin is cuimhneach liom gur fhágas líon dubháin alla ar</span>
<lb n="4230"/><span>liobarnadh 'san gclabhstar, agus go ndubhairt sí liom ós comhair na</span>
<lb n="4231"/><span>mban-rialta go léir:  "Is furust' a aithint gur girseach cúig</span>
<lb n="4232"/><span>mbliana déag a scuabas na clabhstair s'againn-ne!  Muna</span>
<lb n="4233"/><span>bocht an scéal againn é, go deimhin!  Imigh leat go beo agus déan</span>
<lb n="4234"/><span>an líon dubháin alla sin do scuabadh chun bealaigh, agus féach chuige</span>
<lb n="4235"/><span>go mbéidh tú níos cúramaí feasta."</span></p>
<lb n="4236"/>
<lb n="4237"/><p><span>Nuair a bhíodh léigheacht spioradálta agam uaithe anois is aríst,</span>
<lb n="4238"/><span>agus go mbíodh orm uair a' chluig do chaitheamh 'n-a cuideachtain, is</span>
<lb n="4239"/><span>dhom' mhilleánadh a bhíodh sí bunáite an ama.  Agus b'é an rud ba</span>
<lb n="4240"/><span>mhó do ghoilleadh orm ach nach raibh a fhios agam le mo chuid locht do</span>
<lb n="4241"/></p>
</div>
<pb n="96a"/>
<div><lb n="4242"/><p><span>Iomradharc ar Charmal Lisieux.</span></p>
<lb n="4243"/>
<lb n="4244"/><p><span>N.B. — An chrois bheag bhán a chítear 'san ngriangrafadh seo, tá sí</span>
<lb n="4245"/><span>faoi bhun fuinneóige an Otharlainn 'n-a bhfuair</span>
<lb n="4246"/><span>an tSr. Treasa bás.</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="4247"/><p><span>cheartú: mo roighinteas, mar shompla, agus m'easbaidh dhúthrachta</span>
<lb n="4248"/><span>ins na hoibreacha éagsamhla thríd an teach.</span></p>
<lb n="4249"/>
<lb n="4250"/><p><span>Lá n-aon, dubhras liom féin gur cinnte go mbadh mhaith leis an</span>
<lb n="4251"/><span>Mháthair Urr. go dtabharfainn féin mo chuid saor-ama ag obair, cidh</span>
<lb n="4252"/><span>gur ag paidreóracht a caithtear do ghnáth é, agus mar sin de do</span>
<lb n="4253"/><span>tharraingeas chugam mo shnáthad bheag agus d'oibrigh liom gan na</span>
<lb n="4254"/><span>súile do thógáilt.  Ach ó theastuigh uaim bheith dílis agus gach nídh</span>
<lb n="4255"/><span>a dhéanamh ar son Íosa amháin, ní raibh aon fhios ag aoinne faoi</span>
<lb n="4256"/><span>sin ariamh.</span></p>
<lb n="4257"/>
<lb n="4258"/><p><span>I rith aimsire m'iarrthóireachta do chuireadh ár Máistreás</span>
<lb n="4259"/><span>amach go dtí an garrdha ag baint lustain mé gach tránóna ag leath-</span>
<lb n="4260"/><span>uair i ndiaidh a cheathair.  Ba mhór an píonós dom é sin, go mór-</span>
<lb n="4261"/><span>mhór, ó bhíodh sé de mhí-ádh orm bualadh leis an Mháthair Marie de</span>
<lb n="4262"/><span>Gonzague ar mo bhealach amach i gcómhnuí beagnach.  Tránóna dár</span>
<lb n="4263"/><span>casadh orm ar an ndóigh sin í, dubhairt sí:  "Ní dhéanann an leanbh</span>
<lb n="4264"/><span>seo tada 'chor ar bith!  Cad í mar nóibhíseach í seo is a rádh</span>
<lb n="4265"/><span>go gcaithtear í do chur amach ag spaisteoireacht chuile lá?"</span>
<lb n="4266"/><span>Agus b'shin mar do bhíodh sí dhom' lochtú is dhom' mhilleánadh do</span>
<lb n="4267"/><span>shíor.</span></p>
<lb n="4268"/>
<lb n="4269"/><p><span>Ó, a Mháthair mhuirneach, nach mé atá lán-bhuidheach de Dhia as ucht</span>
<lb n="4270"/><span>oileamhaint chomh neartmhar chomh luachmhar sin do thabhairt dom!</span>
<lb n="4271"/><span>Cad é mar ghrás thar luach!  Céard a d'imeóch' orm 'chor ar bith dá</span>
<lb n="4272"/><span>mba go mbéinn, mar a shíl go leor daoine 'san tsaoghal, i m'áilleán</span>
<lb n="4273"/><span>agus im'pheata ag na siúracha?  I n-ionad Dia a fheiceál i mo</span>
<lb n="4274"/><span>chuid uachtarán, béidir nach bhféachfainn ach ar an nduine amháin,</span>
<lb n="4275"/><span>agus mo chroidhe do coimeádadh chomh glan chomh saor sin 'san</span>
<lb n="4276"/><span>tsaoghal, béidir go gclaoidhfeadh sé le daoinibh 'san gClochar.</span>
<lb n="4277"/><span>Ach do fainiceadh ar an mí-ádh ró-mhór sin mé, céad moladh le</span>
<lb n="4278"/><span>Dia!</span></p>
<lb n="4279"/>
<lb n="4280"/><p><span>Níorbh iad na fromhtha sin thuas amháin a bhíodh agam, áfach, ach</span>
<lb n="4281"/><span>mórán fromhtha eile ba ghéire fós ná iad, i dtreo go dtig liom a</span>
<lb n="4282"/><span>rádh le fírinne go raibh an fulang mar chompánach agam ón gcéad</span>
<lb n="4283"/><span>lá a dtáinic mé isteach 'san gClochar agus gur ghlacas chugam le</span>
<lb n="4284"/><span>flosg is le grá é.  An cuspóir a bhí curtha róm agam do nochtuigh-</span>
<lb n="4285"/><span>eas é 'san scrúdú solmánta a raibh orm dul faoi, roimh mo</span>
<lb n="4286"/><span>Dhílsiúchán:  "D'fhonn anmnacha do thárrtháil agus go mór-mhór</span>
<lb n="4287"/><span>chun a bheith ag guidhe ar son na sagart is eadh do tháinic mé isteach</span>
<lb n="4288"/><span>annseo."  Nuair is mian le duine críoch áithrid do bhaint amach,</span>
<lb n="4289"/><span>ní fuláir dhó an gléas oireamhnach le n-a haghaidh sin do tharraint</span>
<lb n="4290"/><span>chuige.  Do chuir Íosa i dtuigsint domh-sa go mba thríd an Chrois</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="4291"/><p><span>a bhéarfadh Sé anmnacha dhom, agus ar an ádhbhar sin dhá liachtaí</span>
<lb n="4292"/><span>croiseann dá gcastaí orm b'amhlaidh ba mhóide mo dhúil 'san</span>
<lb n="4293"/><span>bhfuilinnt iad.  Ar feadh cúig mblian b'é bóthar sin na croise a bhí</span>
<lb n="4294"/><span>le gabháil agam do shíor, ach b'agam féin amháin a bhí a fhios sin.</span>
<lb n="4295"/><span>B'shin é díreach an bláithín foluighthe ba mhian liom a sheachadadh</span>
<lb n="4296"/><span>d'Íosa, an bláithín nach dtéigheann a chumhracht amach uaidh ach suas</span>
<lb n="4297"/><span>i dtreo na bhFlaitheas amháin.</span></p>
<lb n="4298"/>
<lb n="4299"/><p><span>Ní rabhas thar dhá mhí 'san gClochar nuair a rinne an sagart</span>
<lb n="4300"/><span>Pichon féin iongantas de'n chaoi a raibh Dia ag oibriú i m'anam;</span>
<lb n="4301"/><span>b'fhacthas dó gur dhúthracht leinbh a bhí ionnam agus gur bhóthar mín</span>
<lb n="4302"/><span>réidh an bóthar a bhíos a' gabháil.  Muna mbéadh an deacracht a bhí</span>
<lb n="4303"/><span>agam le mo chuid smaointe do chur i gcéill, gheobhfainn sólás mór</span>
<lb n="4304"/><span>ón gcómhrádh a bhí agam leis an t-sagart sin.  Rinneas faoisdin</span>
<lb n="4305"/><span>choitcheann leis ar chaoi ar bith, agus annsin do labhair sé na</span>
<lb n="4306"/><span>bréithre seo:  "Deimhnighim dhuit i láthair Dé agus na Maighdine</span>
<lb n="4307"/><span>Muire agus na Naomh go léir nach ndearnais oiread is aon</span>
<lb n="4308"/><span>pheaca marbhtha amháin le do bheó; déan do mhór-bhuidheachas do</span>
<lb n="4309"/><span>ghabháil le Dia as ucht a ndearna Sé ar do shon i n-aisge gan tú</span>
<lb n="4310"/><span>féin 'á thuilleamh ar bhealach ar bith."</span></p>
<lb n="4311"/>
<lb n="4312"/><p><span>Gan mé féin 'á thuilleamh!  Á! níor dhoiligh liom sin do chreis-</span>
<lb n="4313"/><span>dint!  D'airigheas go maith mo lag-bhrígheacht agus mo mhí-fhoirfeacht,</span>
<lb n="4314"/><span>agus bhí mo chroidhe ag cur thar maoil le buidheachas.  Bhíodh buairt</span>
<lb n="4315"/><span>agus imní mhór orm go dtí sin ar fhaitíos go mbéinn tar héis</span>
<lb n="4316"/><span>éadach glan gléigeal mo bhaiste do thruailliú am éigin, ach an</span>
<lb n="4317"/><span>deimhne sin as béal sagairt de'n tsaghas a bhíodh ó n-ár Máthair</span>
<lb n="4318"/><span>N. Treasa .i. "sagart a raibh léigheann agus naofacht aige i</span>
<lb n="4319"/><span>n-éinfheacht," b'fhacthas dom gurbh ó Dhia féin do tháinic sé.</span>
<lb n="4320"/><span>Dubhairt an sagart caoin sin liom fosta:  "Ár dTiarna Íosa</span>
<lb n="4321"/><span>Críost féin go raibh mar Uachtarán agus mar Mháistir agat i</span>
<lb n="4322"/><span>dtóláimh, a leanbh!"  Agus bhí, agus 'n-A Anamchara dhom</span>
<lb n="4323"/><span>freisin.  Ní hamhlaidh is mian liom a rádh, áfach, go raibh mo</span>
<lb n="4324"/><span>chroidhe dúnta roimh mo chuid uachtarán, mar ní hé amháin nár</span>
<lb n="4325"/><span>cheileas mothucháin mh'anama orthubh, ach rinneas mo dhícheall ar</span>
<lb n="4326"/><span>bheith i mo leabhar ar oscailt dóibh i gcomhnuí riamh.</span></p>
<lb n="4327"/>
<lb n="4328"/><p><span>Fíor-naomh do b'eadh ár Máistreás, duine de fhíor-shliocht</span>
<lb n="4329"/><span>na gcéad-Charmelíteach.  Bhínn féin 'n-a cuideachtain gach uile</span>
<lb n="4330"/><span>ré soluis, mar do mhúineadh sí dhom le mo chuid oibre do dhéanamh.</span>
<lb n="4331"/><span>Níl innseacht scéil ar a lághaidheacht agus ar a cineáltas dom,</span>
<lb n="4332"/><span>agus bhí cion mór agus árd-mheas agam uirthe; ach 'n-a dhiaidh sin</span>
<lb n="4333"/><span>is uile, níorbh fhéidir liom mo chroidhe dh'oscailt.  Na neithe a bhí</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="4334"/><p><span>ag tárlú i m'anam ní fhéadainn iad do chur i gcéill, bhíodh na foclaí</span>
<lb n="4335"/><span>cearta i n-easnamh orm, i riocht is gur mhór an crádh-croidhe is</span>
<lb n="4336"/><span>an mhairtíreacht dom na cómhráidhte spioradálta a bhíodh agam</span>
<lb n="4337"/><span>léithe.</span></p>
<lb n="4338"/>
<lb n="4339"/><p><span>Lá n-aon, b'fhacthas dom gur thuig bean-rialta aosta áithrid i</span>
<lb n="4340"/><span>gceart mé, mar dubhairt sí liom le linn an chaitheamh-aimsire:</span>
<lb n="4341"/><span>"Chítear dhom, a thaisce, nach mórán a bhíos agat-sa le rádh leis</span>
<lb n="4342"/><span>na huachtaráin."  "Agus cé'n fáth a gceapann tú sin, a</span>
<lb n="4343"/><span>Mháthair?" adeirim-se.  "Tá," ar sise, "toisg d'anam a</span>
<lb n="4344"/><span>bheith go h-an-shimplí: ach nuair a bhéas tú foirfe, béidh tú níos</span>
<lb n="4345"/><span>simplí fós; d'á ghoire dhá dtagann an t-anam do Dhia is amhlaidh</span>
<lb n="4346"/><span>is mó a simplítear é."</span></p>
<lb n="4347"/>
<lb n="4348"/><p><span>Bhí an ceart ag an Mháthair sin.  Ach an deacracht sin a bhí</span>
<lb n="4349"/><span>agam le mo chroidhe a dh'oscailt ba mhór an fromhadh dhom í, i</span>
<lb n="4350"/><span>n-aimhdheoin gurbh í mo shimplíocht ba chionntsiocair léithi.  Táim</span>
<lb n="4351"/><span>simplí indiu, leis, ach mar sin féin tig liom mo chuid smaointe</span>
<lb n="4352"/><span>do nochtadh gan strómh gan iarracht.</span></p>
<lb n="4353"/>
<lb n="4354"/><p><span>Dubhras ar ball go raibh Íosa mar anamchara agam.  Is ar</span>
<lb n="4355"/><span>éigin a bhí an sagart Pichon tar héis cúram m'anama do thógáilt</span>
<lb n="4356"/><span>air féin nuair do chuir a uachtaráin go Canada é.  Agus ó thárla</span>
<lb n="4357"/><span>nach bhfághainn ach aon litir amháin uaidh 'san mbliain, ba ghairid an</span>
<lb n="4358"/><span>mhoill ar an mbláithín a bhí athchurtha ar Shliabh Charmail iompáil chuig</span>
<lb n="4359"/><span>an t-Árd-anamchara, gur thosuigh sé ag scéitheachaint ar foscadh</span>
<lb n="4360"/><span>na Croise, mar a raibh deora Mhic Dé agus A chuid fola mar</span>
<lb n="4361"/><span>dhrúcht aige, agus A Aghaidh adhramhail 'n-a ghréin ghil ag taithneamh</span>
<lb n="4362"/><span>anuas air.</span></p>
<lb n="4363"/>
<lb n="4364"/><p><span>Níor thuigeas go dtí sin cad iad na stóir mhóra luachmhara</span>
<lb n="4365"/><span>atá foluighthe i nAghaidh Naomhtha an tSlánuitheóra; b'í mo Mháithrín</span>
<lb n="4366"/><span>do thug eolas dom ortha.  Amhail mar do chuaidh sí amach roimh a</span>
<lb n="4367"/><span>triúr driféaracha fé dhéin an Charmail roimhe sin, b'shin mar do</span>
<lb n="4368"/><span>chéad-chuir sí eolas anois ar na rúindiamhra grádha atá foluighthe</span>
<lb n="4369"/><span>i nAghaidh ár gCéile; agus annsin do nochtuigh sí dhomh-sa iad,</span>
<lb n="4370"/><span>agus thuigeas a mbrí…  Thuigeas ní b'fhearr ná riamh céard is</span>
<lb n="4371"/><span>fíor-ghlóire ann.  An tÉ "nach mbaineann A ríoghacht leis an</span>
<lb n="4372"/><span>saoghal seo" 1 thaisbeán Sé dhom nach bhfuil ach an t-aon ríoghamh-</span>
<lb n="4373"/><span>lacht amháin gur fiú dúil do chur innte, mar atá, "gan a iarraidh</span>
<lb n="4374"/><span>go mbéadh aithne orainn ag daoine ná go gcuirfí suim ionainn," 2</span>
<lb n="4375"/><span>ach ár n-áthas a fháil i ndrochmheas orainn féin.  B'é mo dhúil</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="4376"/><p><span>"go mbéadh m'aghaidh féin foluighthe ó shúilibh chách, fé mar do</span>
<lb n="4377"/><span>foluigheadh Aghaidh Íosa, agus nach n-aithneóch' aoinne ar an dtalamh</span>
<lb n="4378"/><span>mé." 1  Ní raibh uaim feasta ach go ndéanfaí dearmad orm ar</span>
<lb n="4379"/><span>fad le go bhféadfainn fuilinnt i ngan-fhios do chách.</span></p>
<lb n="4380"/>
<lb n="4381"/><p><span>Nach mór í an trócaire le n-a ndearna an Tiarna mé do sheóladh</span>
<lb n="4382"/><span>i gcomhnuí riamh!  Níor chuir Sé mian i mo chroidhe ariamh gan é do</span>
<lb n="4383"/><span>chóimhlíonadh, agus sin é an fáth gur mhilis liom A chailís searbh.</span></p>
<lb n="4384"/>
<lb n="4385"/><p><span>I ndeire míosa na Bealtaine, 1888, bhí féile shona Dílsiúcháin</span>
<lb n="4386"/><span>Mháire, an duine ba shine againn, ann, agus bhí sé de phribhléid ag</span>
<lb n="4387"/><span>Thérèse, Benjamin na clainne, í do choróinniú le rósaí ar lá</span>
<lb n="4388"/><span>aoibhinn úd a bainfheise spioradálta; ach i ndiaidh an lae sin</span>
<lb n="4389"/><span>tháinic an fromhadh ar ár dteaghlach an ath-uair.  Ó bhuail an chéad</span>
<lb n="4390"/><span>taom pairlise ár n-athair, thugamar faoi ndeara gur rí-fhurust'</span>
<lb n="4391"/><span>é do thuirsiú.  Le linn ár n-aistir fé dhéin na Róimhe lia mhinic do</span>
<lb n="4392"/><span>chonnaiceas lorg na claoidhteachta agus an fhulaing ar a éadan.</span>
<lb n="4393"/><span>Ach b'é rud ba mhó do chuir áthas agus iongantas orm ná an chaoi</span>
<lb n="4394"/><span>a raibh sé ag dul ar aghaidh ar shlí na naofachta; bhí buaidhte</span>
<lb n="4395"/><span>aige ar a bheódhamhlacht nádúrtha ar fad, agus shílfeá gurbh ar éigin</span>
<lb n="4396"/><span>do bhaineadh neithe an t-saoghail seo dhó 'chor ar bith.</span></p>
<lb n="4397"/>
<lb n="4398"/><p><span>Béidir nár mhisde dhom sompla amháin d'á shubháilceas do chur</span>
<lb n="4399"/><span>síos duit annseo, a Mháithrín:</span></p>
<lb n="4400"/>
<lb n="4401"/><p><span>Le linn na hoilithreachta chun na Róimhe do b'fhada leis na</span>
<lb n="4402"/><span>taistealaidhthe na laetheanta is na hoidhcheanta 'san traen, agus do</span>
<lb n="4403"/><span>thosuighidís ag imirt cártaí agus níorbh annamh a bhíodh clampar</span>
<lb n="4404"/><span>agus cibeal eatortha de dheasgaibh na gcárta gcéadna.  Lá</span>
<lb n="4405"/><span>n-aon d'iarr na himirtheóirí orainn féin comhar do dhéanamh leo,</span>
<lb n="4406"/><span>ach do dhiúltuigheamar 'á rádh nach raibh aon mhaith linn ag imirt;</span>
<lb n="4407"/><span>agus thairis sin, níorbh fhada linn-ne an t-am 'chor ar bith, ach</span>
<lb n="4408"/><span>b'amhlaidh ba ró-ghairid linn é le lán ár súl do bhaint as na h-iol-</span>
<lb n="4409"/><span>radhairc fhíor-áilne a bhí ag éirghe ós ár gcomhair ar gach taobh a</span>
<lb n="4410"/><span>mbreathnuighimís.  Ba ghairid, áfach, gur thosuigheadar ag clamh-</span>
<lb n="4411"/><span>sán fúinn, i riocht is go raibh ar ár n-athair ionmhuin sinn do</span>
<lb n="4412"/><span>chosaint, 'á chur i gcuimhne dhóibh go mín gurbh ar oilithreacht a</span>
<lb n="4413"/><span>bhíomar agus nach rabhthas ag tabhairt go leor ama don phaidreóracht.</span></p>
<lb n="4414"/>
<lb n="4415"/><p><span>Leis sin dubhairt duine de na himirtheóirí sin go borb, gan</span>
<lb n="4416"/><span>cuimhneamh air féin ná ar an urraim atá ag dul don cheann liath:</span>
<lb n="4417"/><span>"Is mór an gar," ar seisean, "nach bhfuil mórán fairisíneach</span>
<lb n="4418"/><span>ar an t-saoghal!"  Focal níor fhreagair m'athair: bhí cosamhlacht</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="4419"/><p><span>lúthgháire naofa féin air, agus tamaillín 'n-a dhiaidh sin, fuair sé</span>
<lb n="4420"/><span>deis le lámh do chraitheadh leis an bhfear úd agus do labhair sé focal</span>
<lb n="4421"/><span>cneasta leis 'san am chéadna i dtreo go gceapfadh aoinne gurbh</span>
<lb n="4422"/><span>é an chaoi nár chuala sé an tarcuisne sin 'chor ar bith, nó má chuala</span>
<lb n="4423"/><span>go raibh sé dearmadtha aige.</span></p>
<lb n="4424"/>
<lb n="4425"/><p><span>Thairis sin, tá a fhios agat féin, a Mháithrín, nárbh é sin an</span>
<lb n="4426"/><span>chéad uair aige ag maitheamh do dhaoinibh.  Tá fiadhnaise ár</span>
<lb n="4427"/><span>máthar againn agus fiadhnaise gach duine a raibh aithne acubh air</span>
<lb n="4428"/><span>'á dheimhniú nár labhair sé focal amháin ariamh i gcoinnibh na carthan-</span>
<lb n="4429"/><span>achta.  Bhí a chreideamh beó láidir agus a chroidhe flaithiúl i n-ann</span>
<lb n="4430"/><span>gach fromhadh a dh'fhuilinnt.  Seo mar a d'innis sé do dhuine d'á</span>
<lb n="4431"/><span>cháirde faoi mo dhul-isteach féin 'san Charmal:  "D'imigh mo</span>
<lb n="4432"/><span>ríoghan bheag uaim indé isteach 'san Charmal.  Is é Dia amháin a</span>
<lb n="4433"/><span>fhéadas a leithéid d'íodhbairt a dh'éileamh; ach cuidigheann Sé</span>
<lb n="4434"/><span>liom chómh mór sin go bhfuil mo chroidhe ag cur thar maoil le</span>
<lb n="4435"/><span>h-áthas i n-aimhdheoin mo chuid deór."</span></p>
<lb n="4436"/>
<lb n="4437"/><p><span>Bhí luachsaothair, do réir a shubháilcí, ag dul don t-seirbhíseach</span>
<lb n="4438"/><span>dhílis sin; agus an luachsaothair sin d'iarr sé féin ar Dhia é.</span>
<lb n="4439"/><span>Ó, a Mháithrín, an cuimhneach leat an lá úd a ndubhairt sé linn</span>
<lb n="4440"/><span>'san phárlús:  "A chlann ó! táim tar héis filleadh ó Alencon.</span>
<lb n="4441"/><span>Fuaireas an oiread sin grásta agus sólás i dteampol na Maigh-</span>
<lb n="4442"/><span>dine Muire annsúd gur chuireas an phaidir seo suas chun Dé:</span>
<lb n="4443"/><span>"A Dhia dhil, tá sé seo iomarcach ar fad, tá sin!  An iomarca</span>
<lb n="4444"/><span>aoibhnis atá agam; ní féidir dul chun na bhFlaitheas ar an ndóigh</span>
<lb n="4445"/><span>seo: is mian liom rud éigin a fhuilinnt ar Do shon-sa!"  Agus</span>
<lb n="4446"/><span>rinneas mé féin dh'ofráil mar…"  Do shéalthuigh an focal</span>
<lb n="4447"/><span>"íodhbairt" ar a bhruasa, níor leómhuigh sé é do rádh 'nár Láthair-</span>
<lb n="4448"/><span>ne, ach thuigeamar brí a scéil!</span></p>
<lb n="4449"/>
<lb n="4450"/><p><span>Cuimhnigheann tú féin go maith, a Mháithrín, ar ár ndóláis</span>
<lb n="4451"/><span>shearbha go léir!  Níl aon chall domh-sa mion-tuairisg do thabhairt</span>
<lb n="4452"/><span>annseo ar na cuimhní cráidhteacha údan…</span></p>
<lb n="4453"/>
<lb n="4454"/><p><span>Ach cheana bhí an lá ag teannadh linn 'n-a rabhas leis an Aibíd a</span>
<lb n="4455"/><span>fháil.  Tháinic m'athair chuige féin as an tarna taom, cidh nach</span>
<lb n="4456"/><span>raibh súil ag aoinne go dtiocfadh, agus, mar sin de, shocruigh an</span>
<lb n="4457"/><span>tEasbog go mbéadh an cheremóint ann an 10adh lá de Mhí an Eanair.</span>
<lb n="4458"/><span>B'fhada liom a bhíos ag fuireach; ach nárbh áluinn go deo an lá-</span>
<lb n="4459"/><span>fhéile é 'n-a dhiaidh sin!  Ní raibh rud ar bith ar iarraidh, dá mb'é</span>
<lb n="4460"/><span>an sneachta féin é.</span></p>
<lb n="4461"/>
<lb n="4462"/><p><span>Ar innsigheas duit fós, a Mháthair dhil, faoi'n tóir mhóir a bhí</span>
<lb n="4463"/><span>agam ar an t-sneachta i gcomhnuí riamh?  Nuair nach raibh ionnam</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="4464"/><p><span>ach pataire bheag bhídeach chuireadh a ghileacht glionndar is aiteas</span>
<lb n="4465"/><span>ar mo chroidhe.  Céard fá ndeara dhom taithneamh do thabhairt</span>
<lb n="4466"/><span>do'n tsneachta ar an gcuma sin?  Béidir, ó thárla gurbh i lár an</span>
<lb n="4467"/><span>gheimhridh do rugadh mé, go raibh an talamh clúduighthe le n-a bhrat</span>
<lb n="4468"/><span>gléigeal sneachtach an chéad uair ariamh ar leagas súil air.  Uime</span>
<lb n="4469"/><span>sin bhí dúil agam an nádúir a fheiceál faoi n-a brat gléigeal mar</span>
<lb n="4470"/><span>mé féin an lá a bhéinn ag fáil na hAibíde.  Ach an lá roimhe sin</span>
<lb n="4471"/><span>bhí an aimsir chomh bog nádúrthach is dá mb'é an t-earrach a bhéadh</span>
<lb n="4472"/><span>ann, agus bhí deire dúile bainte agam de'n t-sneachta.  An</span>
<lb n="4473"/><span>10adh lá féin ar maidin, ní raibh aon athrú ann!  Do chuireas uaim,</span>
<lb n="4474"/><span>mar sin de, mo mhian páistiúil do-chóimhlíonta, agus ghluais liom</span>
<lb n="4475"/><span>amach as an gClochar.</span></p>
<lb n="4476"/>
<lb n="4477"/><p><span>Bhí mo dhaide ag fuireach liom ag doras an chaisil.  Dhruid sé i</span>
<lb n="4478"/><span>leith chugam agus na deóra le n-a shúile gur fháisg sé le n-a chroidhe</span>
<lb n="4479"/><span>mé 'á rádh:  "Á! seo chugamh í fá dheoidh, mo ríoghan bheag féin!"</span>
<lb n="4480"/><span>Annsin chuir sé a lámh i mo láimh-se agus ghluais linn go solmánta</span>
<lb n="4481"/><span>isteach 'san t-séipéal.  Lá a chaithréime do b'eadh an lá údan, a</span>
<lb n="4482"/><span>lá-fhéile dheiridh ar an t-saoghal seo thíos!  Bhí a chlann go léir</span>
<lb n="4483"/><span>toirbheirthe do Dhia aige, 1 ba le Dia gach duine acubh feasta.</span>
<lb n="4484"/><span>Nuair adubhairt Céline leis go dtréigfeadh sí féin an saoghal lá</span>
<lb n="4485"/><span>éigin, freisin, le dul isteach 'san Charmal, bhí an oiread sin</span>
<lb n="4486"/><span>áthais air gur fhreagair sé:  "Téanam ort," ar seisean, "i</span>
<lb n="4487"/><span>n-éindtigh liom isteach i láthair an Naomh-Shacraiméid go dtugaimíd</span>
<lb n="4488"/><span>altú d'Íosa ar son na ngrást go léir atá aige 'á bhronnadh ar an</span>
<lb n="4489"/><span>dteaghlach s' againne, agus ar son na h-onóra a bheir Sé dhomh-sa</span>
<lb n="4490"/><span>le céilí do thoghadh Dhó féin i mo theach.  Is fíor go dtug Dia</span>
<lb n="4491"/><span>onóir an-mhór dhom nuair d'iarr Sé mo chlann orm.  Dá mbéadh</span>
<lb n="4492"/><span>rud éigin ní b'fhearr agam, bhéarfainn Dó é go fonnmhar."  B'é</span>
<lb n="4493"/><span>féin an rud sin do b'fhearr!  "Agus do ghlac an Tiarna Chuige</span>
<lb n="4494"/><span>mar íodhbairt lán-loiscthe é, do thriail Sé é ar nós an óir 'sa</span>
<lb n="4495"/><span>bhfúirnéis, agus fuair Sé A dhiongbhálta féin ann." 2</span></p>
<lb n="4496"/>
<lb n="4497"/><p><span>Ar bhfilleadh isteach 'san gClochar dhomh-sa i ndiaidh na cere-</span>
<lb n="4498"/><span>móinte lasmuigh, do thús-chan an t-Easbog an "Te Deum."</span>
<lb n="4499"/><span>Chuir sagart i bhfios dó nár cheart an chantainn sin do chanadh ach</span>
<lb n="4500"/><span>amháin le linn Dílsiúcháin, ach ó bhí tús curtha leis an iomann sin</span></p>
<lb n="4501"/>
<lb n="4502"/><p><span>1 Thug Léonie sgathamh i gClochar leis na Cláirísigh bhochta, ach bhí an t-Ord</span>
<lb n="4503"/><span>sin ró-chruaidh d'á sláinte lag, agus b'éigean dí filleadh a bhaile.  Tamall</span>
<lb n="4504"/><span>'n-a dhiaidh sin glacadh isteach i gClochar na Cuartigheachta ag Caen í, agus</span>
<lb n="4505"/><span>tugadh Soeur Francoise-Thérèse mar ainm uirthi.</span>
<lb n="4506"/></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="4507"/><p><span>buidheachais do leanadh air go deire.  Nárbh fhuláir an fhéile sin a</span>
<lb n="4508"/><span>bheith 'n-a féile iomlán beachtuighthe ar gach bealach, ó thárla gurbh í</span>
<lb n="4509"/><span>tús agus deire na bhféiltí eile go léir í?  Ar theacht isteach 'san</span>
<lb n="4510"/><span>gClochar dhom d'fhéachas ar dtúis ar m'Íosagán gleoite, 1 a bhí ag</span>
<lb n="4511"/><span>dearcadh anuas orm go geal-gháireach ó lár na mbláth agus na</span>
<lb n="4512"/><span>soillsí; agus ag breathnú uaim dhom annsin amach 'san gclós,</span>
<lb n="4513"/><span>chonnaiceas go raibh sé clúduighthe le sneachta!  Cad é mar chaoin-</span>
<lb n="4514"/><span>eas d'á thaisbeáint dom ag Íosa!  É ag cóimhlíonadh dúile A</span>
<lb n="4515"/><span>fhiancée bige agus ag riaradh an t-sneachta uirthí!  Cá bhfuil an</span>
<lb n="4516"/><span>duine, dhá chómhachtaí é, a dtiocfadh leis oiread is aon chalóg</span>
<lb n="4517"/><span>amháin sneachta do chur ag tuitim as na spéartha le h-aiteas do</span>
<lb n="4518"/><span>chur ar ghrádh a chroidhe?</span></p>
<lb n="4519"/>
<lb n="4520"/><p><span>Rinne 'chuile dhuine iongantas mór den t-sneachta sin, mar</span>
<lb n="4521"/><span>ba rud neamhchoitianta ar fad leo é, mar gheall ar an saghas</span>
<lb n="4522"/><span>aimsire a bhí ann; agus tá 'fhios agam gur labhair mórán daoine</span>
<lb n="4523"/><span>ó shoin, ar chloisteál faoi mo dhúil dóibh, gur labhruigheadar go</span>
<lb n="4524"/><span>minic faoi mhíorbhailt bhig an lae úd a bhfuaireas an Aibíd, agus</span>
<lb n="4525"/><span>gurbh aisteach leo an tóir sin a bheith agam ar an t-sneachta…</span>
<lb n="4526"/><span>Sin mar is fearr liom é!  Déanann sin deonuightheacht do-thuigse</span>
<lb n="4527"/><span>Chéile na maighdean do chur ar foillsiú níos soiléire fós, 'á</span>
<lb n="4528"/><span>thaisbeáint gurab ionmhuin Leis na lilí atá go glan gléigeal ar</span>
<lb n="4529"/><span>nós an t-sneachta.</span></p>
<lb n="4530"/>
<lb n="4531"/><p><span>Tháinic an t-Easbog chugainn isteach i ndiaidh na ceremóinte,</span>
<lb n="4532"/><span>agus bhí sé go h-an-lághach atharúil domh-sa.  Do chuir sé i gcuimhne</span>
<lb n="4533"/><span>dhom, agus na sagairt go léir thart air ag éisteacht, mo chuairt ar</span>
<lb n="4534"/><span>Bhayeux, mo thuras fé dhéin na Róimhe, agus ní baoghal go ndearna</span>
<lb n="4535"/><span>sé dearmad ar scéilín mo ghruaige casta-suas ach an oiread.</span>
<lb n="4536"/><span>Annsin ghlac sé mo cheann idir a dhá bhois gur mhuirnigh sé ar feadh i</span>
<lb n="4537"/><span>bhfad mé.  Le n-a linn sin mhachtnuigheas féin i mo chroidhe istigh</span>
<lb n="4538"/><span>ar an gcaoi a ndéanfaidh Íosa mé do mhuirniú is do bharrógadh gan</span>
<lb n="4539"/><span>mórán moille i bhfiadhnaise na Naomh go léir, agus do chuir an</span>
<lb n="4540"/><span>machtnamh sin suairceas do-inniste orm — bhí sé mar a bhéadh</span>
<lb n="4541"/><span>blaiseadh roimh-ré de ghlóir is d'aoibhneas na bhFlaitheas.</span></p>
<lb n="4542"/>
<lb n="4543"/><p><span>Mar adubhras ó chianaibhín, an lá úd, an 10adh lá de mhí an Eanair,</span>
<lb n="4544"/><span>b'é lá caithréime ár n-athar ionmhuine é; chítear dhom féin nár</span>
<lb n="4545"/><span>mhisde an lá-fheile údan do chur i gcomórtas le dul-isteach Íosa</span>
<lb n="4546"/><span>i n-Ierúsalem, Domhnach na n-Iúbhar.  Fearacht a Mháistir Íosa</span>
<lb n="4547"/><span>Críost, tháinic a pháis dólásach air siúd, leis, i ndiaidh an ghradaim</span></p>
<lb n="4548"/>
<lb n="4549"/><p><span>1 Bhí sé de chúram uirthi go lá a báis dealbh úd an Leinbh Íosa</span>
<lb n="4550"/><span>d'órnáideadh.</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="4551"/><p><span>aon-lae sin.  Agus amhail mar chuaidh fuilinntí Íosa tré chroidhe A</span>
<lb n="4552"/><span>Mháthar Bheannuithe, b'shin mar do mhothuigheamar féin i bhfíor-</span>
<lb n="4553"/><span>íochtar ár gcroidhthe pianta géara agus úmhlúcháin an t-é ba mheasa</span>
<lb n="4554"/><span>linn ar talamh…</span></p>
<lb n="4555"/>
<lb n="4556"/><p><span>I mí an Mheithimh, 1888, tráth a raibh faitíos orainn go raibh</span>
<lb n="4557"/><span>pairlis inchinne le n-ár n-athair do bhualadh, is cuimhneach liom gur</span>
<lb n="4558"/><span>chuireas-sa iongnadh ar ár Máistreás lá, 'á rádh léithe:  "Táim</span>
<lb n="4559"/><span>ag fuilinnt go mór, a Mháthair, ach mothuighim go dtig liom níos mó</span>
<lb n="4560"/><span>fós a fhuilinnt."  Ní raibh aon cheapadh agam an uair úd go raibh</span>
<lb n="4561"/><span>fromhadh chomh mór sin i ndán dúinn.  Ní raibh a fhios agam go gcaith-</span>
<lb n="4562"/><span>feadh ár n-athair grádhach cailís chómh searbh sin a dh'ól an 12adh lá</span>
<lb n="4563"/><span>de mhí na Feabhra, mí i ndiaidh an lae a bhfuaireas féin an Aibíd!</span>
<lb n="4564"/><span>…Á! ní dhubhras annsin go bhféadfainn níos mó a fhuilinnt!</span>
<lb n="4565"/><span>An dólás agus an doilgheas croidhe a bhí orainn ní féidir iad do</span>
<lb n="4566"/><span>chur síos i bhfoclaí, agus ní fhéachfad-sa le n-a scríobhadh annseo…</span></p>
<lb n="4567"/>
<lb n="4568"/><p><span>Béidh áthas orainn amach annseo i bhFlaitheas na ngrást, ag cur</span>
<lb n="4569"/><span>síos dúinn i gcuideacht' a chéile ar laetheanta duairce seo ár</span>
<lb n="4570"/><span>ndeoruidheachta.  'Seadh, trí bliana úd mairtíreachta ár n-athar</span>
<lb n="4571"/><span>b'iad na blianta ba shona is ba thorthaighe d'ár mbeatha go léir iad,</span>
<lb n="4572"/><span>dar liom, agus dá mbéadh mo rogha agam, b'fhearr liom iad ná na</span>
<lb n="4573"/><span>sóláis agus na támhghailí is aoirde féin.  Ag smaoineadh ar an</span>
<lb n="4574"/><span>stór ró-luachmhar sin dom, deirim go buidheach beannachtach ó mo</span>
<lb n="4575"/><span>chroidhe amach:  "Moladh go deo leat, a Dhia, ar son na mblian</span>
<lb n="4576"/><span>ngrásmhar do chaitheamar faoi bhuairt is faoi bhrón." 1</span></p>
<lb n="4577"/>
<lb n="4578"/><p><span>Ó, a Mháthair mhuirneach, nár luachmhar is nár shuairc í ár gcrois</span>
<lb n="4579"/><span>ró-shearbh, mar nár éirigh as ár gcroidhthibh uilig ach osnaidheacha</span>
<lb n="4580"/><span>grádha agus mór-bhuidheachais!  Níorbh ag siubhal a bhíomar feasta</span>
<lb n="4581"/><span>ach ag ritheacht, 'seadh ag eitilt linn ar chasán na foirbhtheachta.</span></p>
<lb n="4582"/>
<lb n="4583"/><p><span>Léonie agus Céline, cidh go rabhadar annsúd i lár an t-saoghail,</span>
<lb n="4584"/><span>níor bhaineadar leis an saoghal a thuille.  Na litreacha do scríobh-</span>
<lb n="4585"/><span>aidís againne an tráth úd, táid lán d'úmhlacht iongantach do thoil</span>
<lb n="4586"/><span>Dé.  Agus na cómhráidhte a bhíodh agam féin le Céline 'san</span>
<lb n="4587"/><span>phárlus!  Á! níorbh é amháin nach ndearna crannghail an Charmail</span>
<lb n="4588"/><span>sinn do dhealú ó n-a chéile, ach b'amhlaidh do dhlúthuigh sí le n-a chéile</span>
<lb n="4589"/><span>sinn ní ba dhaingne ná riamh: b'iad na smaointe céadna, na</span>
<lb n="4590"/><span>mianta céadna, an grá céadna d'Íosa agus d'anmnachaí a bhí ag</span></p>
<lb n="4591"/>
<lb n="4592"/><p><span>líonadh ár gcroidhthe araon.  Oiread is focal amháin faoi neithibh</span>
<lb n="4593"/><span>talmhaidhe ní labhruighimís a choidhche.  Agus fé mar do ghnímís,</span></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="4594"/><p><span>tráth, ag Les Buissonnets, bhímís ag breathnú uainn, níor le súile</span>
<lb n="4595"/><span>an chuirp feasta ach le súile an chroidhe, amach thar teorainn na</span>
<lb n="4596"/><span>talmhan tadhaill seo agus na haimsire: agus d'fhonn sonas</span>
<lb n="4597"/><span>síorruí suthain do shealbhú gan mhoill, do thoghamar an fulang agus</span>
<lb n="4598"/><span>an dí-mheas mar chómhroinn ar an t-saoghal seo thíos.</span></p>
<lb n="4599"/>
<lb n="4600"/><p><span>An dúil a bhí agam 'san bhfulang bhí sí sásuighthe go maith.  Ach</span>
<lb n="4601"/><span>mar sin féin níor laghduigheadh ar an dtóir a bhí agam air: agus</span>
<lb n="4602"/><span>an chráidhteacht a bhí ar mo chroidhe ba ghairid gur luigh sí isteach ar</span>
<lb n="4603"/><span>m'anam bhocht mar an gcéadna.  Bhí an tiormacht ag dul i méid;</span>
<lb n="4604"/><span>ní raibh sólás le fáil agam ó Dhia ná ó dhaoinibh; ach i n-aimhdheoin</span>
<lb n="4605"/><span>sin ní raibh 'sa mbith bán duine ba shona ná mise i gceart-lár</span>
<lb n="4606"/><span>uisgeacha úd an dóláis a d'iarras féin chomh h-impidheach dúthrachtach</span>
<lb n="4607"/><span>sin ar Dhia.</span></p>
<lb n="4608"/>
<lb n="4609"/><p><span>Sin mar do chaitheas aimsir mo luaidhteachta, ach mo nuar!</span>
<lb n="4610"/><span>ba ró-fhada liom í.  I ndeire na bliana, dubhairt ár Máthair liom</span>
<lb n="4611"/><span>gan a bheith ag smaoineadh ar mo Dhílsiúchán do dhéanamh ar chor ar</span>
<lb n="4612"/><span>bith, mar go raibh an t-Uachtarán eaglaiseach go daingean 'n-a</span>
<lb n="4613"/><span>choinnibh.  B'éigean dom fuireach go ceann ocht míosa eile!</span>
<lb n="4614"/><span>Ba rí-dheacair liom ar dtúis foighneamh faoi ualach na h-íodhbairte</span>
<lb n="4615"/><span>móire sin; ach ba ghairid gur shoillsigh an solus diadha i mo</span>
<lb n="4616"/><span>chroidhe.</span></p>
<lb n="4617"/>
<lb n="4618"/><p><span>As leabhar leis an t-sagairt Surin .i. Bun-Rúin na Beatha</span>
<lb n="4619"/><span>Spioradálta, is eadh do gheibhinn ádhbhar mo chuid machtnamh an</span>
<lb n="4620"/><span>tráth úd.  Lá n-aon, le linn na hurnuighe, tuigeadh dhom go raibh</span>
<lb n="4621"/><span>mór-chuid den bhféin-ghrá measgtha leis an ndúil sin a bhí agam mo</span>
<lb n="4622"/><span>mhóideana do thabhairt: mar, ó thárla gurbh áilleán beag le hÍosa</span>
<lb n="4623"/><span>mé chun sóláis agus aitis do chur Air, nár chóir dhom ialach a chur</span>
<lb n="4624"/><span>Air mo thoil-se do dhéanamh i n-ionad leigint Dó A thoil féin do</span>
<lb n="4625"/><span>dhéanamh i mo thaobh.  Agus thuigeas 'n-a cheann sin nach mbéadh an</span>
<lb n="4626"/><span>bhrídeach taitneamhach le n-a céile lá na bainfheise muna mbéadh sí</span>
<lb n="4627"/><span>gléasta amach go breá órnáideach le héadaigh áilne, agus b'fhollus</span>
<lb n="4628"/><span>dom nach raibh aon ullmhú den t-saghas sin déanta agam féin go</span>
<lb n="4629"/><span>fóill.  Annsin dubhras le hÍosa mar seo:  "Ní iarrfad Ort a</span>
<lb n="4630"/><span>thuille leigint dom mo Dhílsiúchán a dhéanamh.  Fuireóchad go</span>
<lb n="4631"/><span>foighdeach chómh fada is a thogróchas Tú féin é.  Tá aon rud amháin,</span>
<lb n="4632"/><span>áfach, nach dtig liom a fhuilinnt .i. go gcuirfí mo dhlúthú Leat ar</span>
<lb n="4633"/><span>gcúl, tré mo locht féin.  Uime sin oibreóchad liom anois go dian</span>
<lb n="4634"/><span>dícheallach le héadach fíor-áluinn órnáidighthe le néamhanna agus le</span>
<lb n="4635"/><span>seódaibh de chuile shaghas do shníomhadh dhom féin.  Agus nuair a</span>
<lb n="4636"/><span>chífeas Tú go bhfuil an t-éadach seo sáitheach áluinn, táim cinnte</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="4637"/><p><span>nach mbéidh bac ná moill Ort annsin mé do ghlacadh Chugat féin</span>
<lb n="4638"/><span>mar chéile."</span></p>
<lb n="4639"/>
<lb n="4640"/><p><span>Do dhírigheas ar an obair annsin le misneach úr-nua.  Ón am a</span>
<lb n="4641"/><span>bhfuaireas an Aibíd bhí soillsí móra bronnta orm ag Dia i dtaobh</span>
<lb n="4642"/><span>foirbhtheachta na beatha-rialta, go háithrid i dtaobh móide na</span>
<lb n="4643"/><span>bochtaineachta.  Le linn aimsire m'iarrthóireachta, bhíodh tóir</span>
<lb n="4644"/><span>agam ar na neithibh deasa foiristineacha i gcóir m'oibre agus</span>
<lb n="4645"/><span>níorbh fhuláir liom gach rud feidhmiúl a bheith agam faoi mo láimh.</span>
<lb n="4646"/><span>Ach do chuir Íosa suas liom go foighdeach, arae ní maith Leis gach</span>
<lb n="4647"/><span>aon rud do nochtadh do'n anam 'san am chéadna; is ionnduail</span>
<lb n="4648"/><span>nach dtugann Sé A sholus do'n anam ach uidh ar n-uidh.</span></p>
<lb n="4649"/>
<lb n="4650"/><p><span>I dtosach mo bheatha spioradálta, nuair a bhí a trí déag nó a</span>
<lb n="4651"/><span>ceathair déag de bhliantaibh agam, d'fhiafruighinn díom féin céard</span>
<lb n="4652"/><span>a thiocfadh liom a fhoghluim ní ba dheireannaí, mar b'fhacthas dom nach</span>
<lb n="4653"/><span>bhféadfainn an fhoirbhtheacht do thuigsint ní b'fhearr.  Ach ba</span>
<lb n="4654"/><span>ghairid gur tuigeadh dhom, dá fhaide a ghluaiseas duine ar aghaidh</span>
<lb n="4655"/><span>ar an mbóthar sin, gurab amhlaidh is fuide ó cheann cúrsa é, dar</span>
<lb n="4656"/><span>leis.  Táim sásta anois mé féin a fheiceál go mí-fhoirbhthe a</span>
<lb n="4657"/><span>choidhche, agus cuireann sin lúthgháir orm fhéin.</span></p>
<lb n="4658"/>
<lb n="4659"/><p><span>Ach iomthúsa na gceacht údan do mhúin an Tiarna dhom.  Tránóna</span>
<lb n="4660"/><span>amháin i ndiaidh an Chompletorium chuaidh mé i gcoinne mo</span>
<lb n="4661"/><span>lóchrainn go dtí an áit mar a mbídís do ghnáth, ach ní raibh sé ann</span>
<lb n="4662"/><span>róm.  Bhí tost mór na hoidhche ann i riocht is nár fhéadas dul 'á</span>
<lb n="4663"/><span>éileamh.  Dubhras liom féin gurbh é an chaoi a dtug siúr eile mo</span>
<lb n="4664"/><span>lóchrann-sa chun siubhail léithi a' measadh gurbh é a ceann fhéin a bhí</span>
<lb n="4665"/><span>ann.  Agus b'amhlaidh a bhí.  Ach an mbéadh orm féin uair a'</span>
<lb n="4666"/><span>chluig mhór fhada a chaitheamh 'san ndorchadas de dheasgaibh an tuath-</span>
<lb n="4667"/><span>ail sin?  Agus go díreach an tránóna úd bhíos ag brath ar mhórán</span>
<lb n="4668"/><span>oibre a dhéanamh.  Muna mbéadh solus na ngrást i mo chroidhe is</span>
<lb n="4669"/><span>cinnte go ndéanfainn casaoid: de dheasgaibh an t-soluis sin,</span>
<lb n="4670"/><span>níorbh é amháin nach raibh mairgniú ar bith orm, ach bhíos go lúth-</span>
<lb n="4671"/><span>gháireach ag machtnamh dhom gurab é is bochtaineacht dáiríribh ann</span>
<lb n="4672"/><span>duine do bheith sásta nuair a baintear dhe ní h-amháin na rudaí</span>
<lb n="4673"/><span>áisiúla ach fós na rudaí riachtanacha.  Agus tháinic loinnir ó</span>
<lb n="4674"/><span>Neamh isteach i m'anam thríd an dorchadas a bhí thart orm lasmuigh.</span>
<lb n="4675"/><span>Tháinic an-dúil ar fad agam faoi'n am seo ins na rudaí ba</span>
<lb n="4676"/><span>mhíothmhaire agus ba neamh-oiriúnaí.  Bhí áthas orm d'á chionn sin</span>
<lb n="4677"/><span>nuair a chonnaiceas an crúiscín gleoite a bhí agam d'á thógáil chun</span>
<lb n="4678"/><span>bealaigh as ár seóimrín agus sean-chrúsca mór eagach d'á chur 'n-a</span>
<lb n="4679"/><span>áit.  Bheirinn iarrachtaí móra fosta ar gan mo leithscéal do</span>
<lb n="4680"/></p>
</div>
<pb n="106a"/>
<div><lb n="4681"/><p><span>An tSr. Treasa 'n-a Nóibhíseach.</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="4682"/><p><span>ghabháil, rud ba rí-dheacair liom a dhéanamh, go mór-mhór le n-ár</span>
<lb n="4683"/><span>Máistreás, mar nárbh áil liom aon rud do cheilt uirthe-se.</span></p>
<lb n="4684"/>
<lb n="4685"/><p><span>An chéad bhuadh dá rugas níor mhór le rádh é go deimhin, ach dar</span>
<lb n="4686"/><span>liom ba dhaor a d'íocas air.  Soitheach beag a d'fhág ní mé cé'n</span>
<lb n="4687"/><span>duine ar lic fuinneóige fríothadh briste é.  Shíl ár Máistreás</span>
<lb n="4688"/><span>gur mise a d'fhág as a áit cheart mar sin é, agus dubhairt sí liom</span>
<lb n="4689"/><span>a bheith níos cúramaí feasta, mar go rabhas go h-an-straoilleach;</span>
<lb n="4690"/><span>i bhfocal amháin, bhí cuma na mí-shástachta uirthe i gceart.  Phógas</span>
<lb n="4691"/><span>féin an talamh gan focal amháin a rádh, agus gheallas di go mbéinn</span>
<lb n="4692"/><span>níos slachtmhaire feasta.  Mar adubhras ar ball ba mhór dócamhlach</span>
<lb n="4693"/><span>liom na mion-ghníomhartha sin, mar gheall ar laghad mo shubháilcis,</span>
<lb n="4694"/><span>agus bhíodh orm cuimhneamh go ndéanfaí gach aon rud do nochtadh</span>
<lb n="4695"/><span>Lá an Bhreitheamhnais.</span></p>
<lb n="4696"/>
<lb n="4697"/><p><span>Bhínn ag iarraidh na mion-shubháilcí go mór-mhór do chleachtadh</span>
<lb n="4698"/><span>faoi cheilt; ghnínn falaingeacha na Siúrach do chornadh nuair a</span>
<lb n="4699"/><span>d'fhágaidís 'n-a ndiaidh iad, agus d'fhéachainn le gach soighleas a</span>
<lb n="4700"/><span>dhéanamh dhóibh am ar bith a bhfuighbhinn an deis.  Tháinic dúil agam</span>
<lb n="4701"/><span>'san mbásúchán, leis, ach ní ceaduightí dhom an dúil sin do shásamh</span>
<lb n="4702"/><span>ar bhealach ar bith.  M'fhéin-ghrá do bhású b'shin é an t-aon ní</span>
<lb n="4703"/><span>amháin do ceaduigheadh dhom, agus go deimhin ba mhó an maitheas a</span>
<lb n="4704"/><span>rinne sin dom ná na básúcháin cholnaidhe go léir.</span></p>
<lb n="4705"/>
<lb n="4706"/><p><span>Ach cheana bhí an Mhaighdean Muire ag cabhrú liom le héadach úd</span>
<lb n="4707"/><span>m'anama a dh'ullmhú.  Agus ní túisge a bhí sé ullamh ná chuaidh na</span>
<lb n="4708"/><span>constaicí go léir ar neamhní gur socruigheadh go mbéadh mo</span>
<lb n="4709"/><span>Dhílsiúchán ann an 8adh lá de mhí Mheadhon-Fóghmhair, 1890.  A bhfuil</span>
<lb n="4710"/><span>inniste agam annseo i mbeagán briathar níor mhór scéal mór</span>
<lb n="4711"/><span>fada le n-a innseacht 'n-a iomlán; ach tá mórán mór leathanach</span>
<lb n="4712"/><span>den scéal sin nach léighfear ar an t-saol seo go bráth…</span>
<lb n="4713"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="4714"/><p><span>CAIBIDIOL VIII.</span></p>
<lb n="4715"/>
<lb n="4716"/><p><span>An gcaithfead cur síos duit, a Mháithrín, ar na Cúrsaí Spior-</span>
<lb n="4717"/><span>adálta do rinneas le haghaidh mo Dhílsiúcháin?  B'fhada uaim gach</span>
<lb n="4718"/><span>sólás i gcaitheamh na laetheanta sin; ní raibh agam ach tiormacht</span>
<lb n="4719"/><span>gan taise i mo chroidhe gur shíleas go rabhas ionann 's bheith fágtha</span>
<lb n="4720"/><span>ar fad.  Bhí Íosa 'nA chodladh i mo churraichín mar ba ghnáthach Leis.</span>
<lb n="4721"/><span>Á! chím gurab annamh a leigeas na hanamnacha Dhó codladh go sámh</span>
<lb n="4722"/><span>ionnta.  Tá an Máistir geanúil sin chomh tuirseach sáruighthe ó</span>
<lb n="4723"/><span>bheith ag síor-thabhairt Uaidh do chách, 's go nglacann Sé go fonnmhar</span>
<lb n="4724"/><span>leis an suaimhneas a bheirim féin Dó.  Ní móide go ndúiseóchaidh</span>
<lb n="4725"/><span>Sé a choidhche go mbeiridh fos mór na síorruíochta orm; ach i</span>
<lb n="4726"/><span>n-ionad aon bhrón a bheith orm d'á dheasgaibh sin, is amhlaidh atá</span>
<lb n="4727"/><span>lúthgháir agus glionndar croidhe orm.</span></p>
<lb n="4728"/>
<lb n="4729"/><p><span>Is fada ó bheith i mo naomh mé, go deimhin: agus ní beag a</span>
<lb n="4730"/><span>bhfuil ráidhte agam ar ball le sin a chruthú.  I n-ionad áthas a</span>
<lb n="4731"/><span>bheith orm de bhárr mo thiormachta, ba chóir dom a cheapadh gurab</span>
<lb n="4732"/><span>iad m'easbaidh chaon-dúthrachta is mo neamhdhílseacht is cionn-</span>
<lb n="4733"/><span>tsiocair léithe.  Badh chóir dhom bheith ag mairgniú is ag déanamh</span>
<lb n="4734"/><span>bróin i ngeall ar an gcaoi a dtuitim i mo chodladh go minic le</span>
<lb n="4735"/><span>linn na n-urnuighthe agus na n-altúchán.  Agus féach! ní bhíonn</span>
<lb n="4736"/><span>buairt ná brón dá laghad orm!  Arae tuigtear dhom féin go</span>
<lb n="4737"/><span>mbíonn an cion mór céadna ag túismightheoirí ar a bpáistíní pé</span>
<lb n="4738"/><span>aca 'na gcodladh nó 'n-a ndúiseacht do na páistíní sin; tuigtear</span>
<lb n="4739"/><span>dhom fós go gcuireann na dochtúirí a gcuid othar 'n-a gcodladh le</span>
<lb n="4740"/><span>créacht-ghearradh a dhéanamh ortha: agus tuigtear dhom aríst</span>
<lb n="4741"/><span>"go bhfeiceann an Tiarna ár lagbhrígheacht, go gcuimhnigheann Sé</span>
<lb n="4742"/><span>nach bhfuil ionainn ach luaithreamhán." 1</span></p>
<lb n="4743"/>
<lb n="4744"/><p><span>Mar sin de, na Cúrsaí Spioradálta sin roimh mo Dhílsiúchán</span>
<lb n="4745"/><span>bhíodar lán de thiormacht, ar nós na gcúrsa go léir do rinneas ó</span>
<lb n="4746"/><span>shoin.  Ach mar sin féin foillsightí dhom i ngan-fhios dom féin</span>
<lb n="4747"/><span>céard a bhíodh le déanamh agam le toil Dé a choimhlíonadh agus leis</span>
<lb n="4748"/><span>na subháilcí do chleachtadh.  Thugas sin faoi deara go minic nach</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="4749"/><p><span>mian le hÍosa aon stór do thabhairt dom le cur i dtaisce.  Riar-</span>
<lb n="4750"/><span>ann Sé orm beatha úr-nua ó nóiméid go céile; gheibhim ionnam féin</span>
<lb n="4751"/><span>í, gan a fhios a bheith agam cé'n chaoi a dtagann sí ann.  Creidim</span>
<lb n="4752"/><span>gurab É Íosa féin atá foluighthe i bhfíor-íochtar mo chroidhín bhoicht,</span>
<lb n="4753"/><span>agus gurab Eisean a oibrigheas ionnam ar dhóigh rúindiamhrach agus</span>
<lb n="4754"/><span>a chuireas i n-umhail dom céard is toil Leis do dhéanfainn ar an</span>
<lb n="4755"/><span>nóiméid seo i láthair.</span></p>
<lb n="4756"/>
<lb n="4757"/><p><span>Tamaillín roimh mo dhílsiúchán fuaireas beannacht an Phápa</span>
<lb n="4758"/><span>ó'n Róimh thríd an Bhráthair Oirbh. Simeón; agus ba mhór an gar</span>
<lb n="4759"/><span>go dtáinic an bheannacht chéadna sin, mar táim cinnte gurbh í do</span>
<lb n="4760"/><span>chuidigh liom an ceann-ab'-fhearr a fháil ar an gcathú do b'fhíochmhaire</span>
<lb n="4761"/><span>dár bhuail umam le mo bheó.</span></p>
<lb n="4762"/>
<lb n="4763"/><p><span>Tránóna an lae roimh an Dílsiúchán, tráth a mbíonn duine go</span>
<lb n="4764"/><span>lúthgháireach suairc do ghnáth, thuit sé in mo cheann go tobann nach</span>
<lb n="4765"/><span>raibh i mo ghairm ach taidhreamh agus siabhrán.  Bhí an mac mallach-</span>
<lb n="4766"/><span>tain, mar b'é a bhí ann, bhí sé 'á áiteamh orm nach raibh aon luigheadh</span>
<lb n="4767"/><span>agam le gairm bheatha an Charmail 'chor ar bith, agus nach rabhas ach</span>
<lb n="4768"/><span>ag mealladh na n-Uachtarán le bheith ag iarraidh an bealach sin do</span>
<lb n="4769"/><span>ghabháil agus gan aon ghairm agam chuige.  D'éirigh an doircheacht</span>
<lb n="4770"/><span>chomh duaibhseach tiugh sin i mo chroidhe nár léar dhom ach an t-aon ní</span>
<lb n="4771"/><span>amháin .i. nach raibh aon ghairm do'n bheatha-rialta agam, agus ó</span>
<lb n="4772"/><span>thárla nach raibh, go gcaithfinn an saoghal mór amach do thabhairt</span>
<lb n="4773"/><span>orm féin.</span></p>
<lb n="4774"/>
<lb n="4775"/><p><span>Á! nach mé a bhí go ciaptha cráidhte!  Céard a bhí le déanamh i</span>
<lb n="4776"/><span>gcruadhchás chomh do-fhuascluighthe sin?  Chuireas róm an rud do</span>
<lb n="4777"/><span>b'fhearr a dhéanamh .i. an cathú sin do nochtadh d'ár Máistreás</span>
<lb n="4778"/><span>gan aon mhoill.  Ghlaodhas liom amach as an gCóraidh uirthe, agus</span>
<lb n="4779"/><span>cidh go raibh náire agus ceann-fé orm d'á bhárr, d'innsigheas gach</span>
<lb n="4780"/><span>aon rud go lom díreach dhi.  Bhí léargus ní ba ghéire aice-se ná mar</span>
<lb n="4781"/><span>a bhí agam féin, agus ní dhearna sí ach gáiridhe faoi'n scéal ar fad</span>
<lb n="4782"/><span>agus a rádh liom gan imní ná mí-shuaimhneas ar bith a bheith orm.</span>
<lb n="4783"/><span>Thairis sin, an gníomh úmhluigheachta a bhí déanta agam chuir sé an</span>
<lb n="4784"/><span>ruaig ar an ndeamhan mar a bhéadh comhacht draoidheachta ann.</span>
<lb n="4785"/><span>Séard a bhí uaidh mé do chongbháilt gan mo chathú do nochtadh agus</span>
<lb n="4786"/><span>mé do tharraint isteach 'n-a líontaibh ar an ndóigh sin.  Ach</span>
<lb n="4787"/><span>chuireas féin a chuid cleas ar neamhní; agus mar bhárr ar mo</span>
<lb n="4788"/><span>ghníomh umhluigheachta d'innsigheas gach aon rud d'ár Máthair</span>
<lb n="4789"/><span>freisin, agus rinne a freagra sólásach gach aimhreas agus buairt</span>
<lb n="4790"/><span>do scaipeadh go glan agus go hiomlán.</span></p>
<lb n="4791"/>
<lb n="4792"/><p><span>Ar maidin an 8adh Meadhon-Foghmhair tháinic tuile mhór síochána</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="4793"/><p><span>isteach i mo chroidhe, agus san t-síocháin sin atá ós cionn gach</span>
<lb n="4794"/><span>céadfadh 1 thugas mo mhóideana beannuithe.  D'fhéadfá a rádh gur</span>
<lb n="4795"/><span>mise a d'iarr na grásta líonmhara an mhaidin úd!  Bhraitheas gur</span>
<lb n="4796"/><span>"Ríoghan" go fíor mé feasta, agus bhaineas feidhm as mo</span>
<lb n="4797"/><span>theidiol le beannachta saidhbhre fairsinge an Rí a fháil d'Á mhur-</span>
<lb n="4798"/><span>sanaigh míobhuidheacha.  Níor dhearmadas aoinne:  B'é mo dhúil i's</span>
<lb n="4799"/><span>mo ghuidhe go ndéanfaí peacuigh uilig an domhain mhóir d'iompáil</span>
<lb n="4800"/><span>an lá sin, agus go scaoilfí saor amach 'chuile anam dá raibh i</span>
<lb n="4801"/><span>ngéibheann 'san Phurgadóireacht.  Bhí an nóta seo ar iomchar</span>
<lb n="4802"/><span>agam i m'ucht, leis, ag iarraidh a raibh uaim féin.</span></p>
<lb n="4803"/>
<lb n="4804"/><p><span>"A Íosa, a Chéile Dhiadha, tabhair dhom nach saileóchar a choidhche</span>
<lb n="4805"/><span>éadach gléigeal mo bhaiste!  Tóg Chugat féin mé shul dhá leigtheá</span>
<lb n="4806"/><span>dhom m'anam do thruailliú annseo thíos leis an míghníomh toilteanach</span>
<lb n="4807"/><span>is lugha ar bith a dhéanamh.  Nár thóirighead is nár fhághad a choidhche</span>
<lb n="4808"/><span>ach Thú féin amháin!  Go mba neamhní liomsa gach créatúir agus go</span>
<lb n="4809"/><span>mba neamhní leo siúd mé féin!  Nár bhainidh aon ní ar an t-saol</span>
<lb n="4810"/><span>seo do mo shíocháin!</span></p>
<lb n="4811"/>
<lb n="4812"/><p><span>"A Íosa dhil!  Ní iarraim Ort ach síocháin!…  'Seadh,</span>
<lb n="4813"/><span>síocháin, agus thar gach ní grá mór gan críoch gan teora!  A Íosa!</span>
<lb n="4814"/><span>go bhfághad bás i mo mhairtíreach ar Do shon-sa.  Tabhair dhom</span>
<lb n="4815"/><span>mairtíreacht an chroidhe nó mairtíreacht na colna — ní headh, acht</span>
<lb n="4816"/><span>tabhair dhom iad araon i n-éinfheacht, a Mhúirnín mh'anama!</span></p>
<lb n="4817"/>
<lb n="4818"/><p><span>"Cuidigh liom mo dhualgaisí do choimhlíonadh go cruinn beacht</span>
<lb n="4819"/><span>is go hiomlán; nár chuiridh aoinne suim ná spéis ionnam;</span>
<lb n="4820"/><span>go ndéantar dearmad orm ar fad; go sataltar faoi chois mé ar</span>
<lb n="4821"/><span>nós an ghráinnín gainmhe.  Toirbheirim mé féin Duit-se, a Ghrá</span>
<lb n="4822"/><span>dhil, le go ndéanfaidh Tú do thoil naofa do choimhlíonadh ionnam</span>
<lb n="4823"/><span>go hiomlán gan a bheith ar chumas aon chréatúra bac ná cosg do</span>
<lb n="4824"/><span>chur leis go héag."</span></p>
<lb n="4825"/>
<lb n="4826"/><p><span>Um thránóna an lae shona sin chuireas mo choróinn rósaí</span>
<lb n="4827"/><span>uaim ag cosaibh na Maighdine Beannuithe, do réir an ghnáis, agus</span>
<lb n="4828"/><span>ní raibh cumhaidh ar bith ar mo chroidhe; d'airigheas nach ndéanfadh</span>
<lb n="4829"/><span>an aimsir m'aoibhneas do bhaint díom…</span></p>
<lb n="4830"/>
<lb n="4831"/><p><span>Lá Beirthe na Maighdine Muire!  Nárbh áluinn go deo an lá</span>
<lb n="4832"/><span>fhéile é 'n-a ndearnadh céile d'Íosa dhíom!  B'í an Mhaighdean</span>
<lb n="4833"/><span>bheag bheannuithe aon-lae a bhí ag seachadadh a blátha bhig do'n</span>
<lb n="4834"/><span>Leanbh Bheag Íosa.  Bhí chuile rud go beag bídeach an lá údan cé's</span>
<lb n="4835"/><span>moite de na grásta a fuaireas féin, agus an t-síocháin agus an</span></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="4836"/><p><span>lúthgháir a bhí ar mo chroidhe ag breathnú uaim suas dom ar na réal-</span>
<lb n="4837"/><span>tógaí lonnracha tránóna thiar, agus ag machtnamh dhom go mbéinn</span>
<lb n="4838"/><span>ag eitilt liom gan mhoill go Flaitheas na ngrást le mé féin</span>
<lb n="4839"/><span>d'aontú le mo Chéile diadha i lár an aoibhnis síorruí annsúd thuas.</span></p>
<lb n="4840"/>
<lb n="4841"/><p><span>An 24adh lá de'n mhí chéadna bhí ceremóint Glacadh-na-Caille</span>
<lb n="4842"/><span>ann.  Féile bhrónach dheórach do b'eadh í ar gach bealach.  Níor</span>
<lb n="4843"/><span>leig an tinneas do m'athair teacht le n-a ríoghan bheag do bheannú;</span>
<lb n="4844"/><span>agus Mthrn. Hugonin a bhí le bheith i láthair i gcóir na ceremóinte,</span>
<lb n="4845"/><span>thuit rud éigin amach ag an nóiméid deireanach do choimeád gan</span>
<lb n="4846"/><span>teacht é; agus bhí go leór rudaí eile freisin do chuir brón agus</span>
<lb n="4847"/><span>duairceas ar an bhFéile sin…  Bhí an t-síocháin, áfach, an</span>
<lb n="4848"/><span>t-síocháin chéadna i dtóláimh, agam i n-íochtar mo chailíse.  An lá</span>
<lb n="4849"/><span>údan, b'é toil Íosa nár fhéadas na deóra do chosg… agus níor</span>
<lb n="4850"/><span>tuigeadh siocair na ndeór sin…  Is fíor gur fhulaingeas</span>
<lb n="4851"/><span>fromhtha i bhfad ní ba mhó ná an ceann sin gan gol; ach má</span>
<lb n="4852"/><span>fhulaingeas, bhí grásta comhachtacha Dé ag cuidiú liom annsin;</span>
<lb n="4853"/><span>an 24adh lá úd, áfach, d'fhág Íosa taoibh le mo ghustal féin mé,</span>
<lb n="4854"/><span>agus thaisbeánas chomh suarach agus a bhí an gustal sin.</span></p>
<lb n="4855"/>
<lb n="4856"/><p><span>Ocht lá i ndiaidh mo Ghlacadh-na-Caille, phós ár gcol-ceathair</span>
<lb n="4857"/><span>Siubhán Guérin, phós sí an Dochtúir La Néele.  An chéad uair a</span>
<lb n="4858"/><span>dtáinic sí ar cuairt chugainn i ndiaidh na bainfheise, chualas í ag</span>
<lb n="4859"/><span>cur-síos ar an gcaoi a raibh sí ag déanamh an uile shaghas rudaí</span>
<lb n="4860"/><span>le pléisiúr a thabhairt dá fear, agus d'airigheas mo chroidhe ag</span>
<lb n="4861"/><span>preabarnaigh i mo chliabh:  "Ní bheidh sé le rádh," arsa mise liom</span>
<lb n="4862"/><span>féin, "go ndéanfaidh bean 'san t-saol níos mó ar son a céile,</span>
<lb n="4863"/><span>nach bhfuil ann ach duine, ná mar a dhéanfad-sa ar son Íosa, Céile</span>
<lb n="4864"/><span>m'anama féin."  Agus chromas le dúthracht úr-nua ar mo dhícheall</span>
<lb n="4865"/><span>do dhéanamh le bheith taithneamhach i ngach aon rud le mo Chéile diadha,</span>
<lb n="4866"/><span>le Rí na ríogh, do dheónuigh mé do thógáilt suas agus mé d'aontú</span>
<lb n="4867"/><span>leis féin.</span></p>
<lb n="4868"/>
<lb n="4869"/><p><span>Ar léigheamh leitre "Foláramh-na-Bainfheise" 1 dhom, rinneas</span>
<lb n="4870"/><span>féin an cuireadh seo a leanas do chumadh mar chaitheamh-aimsire</span>
<lb n="4871"/><span>dhom féin, agus léigheas do na nóibhísigh é, le go gcuirfinn i</span>
<lb n="4872"/><span>dtuisgint dóibh an rud a chuaidh 'na luighe chomh doimhin sin ar</span>
<lb n="4873"/><span>m'aigne féin .i. nach bhfuil ach neamhní i nglóire na bpósta dtal-</span>
<lb n="4874"/><span>mhuidhe i gcomórtas leis na teidil uaisleachta a bronntar ar</span>
<lb n="4875"/><span>chéilí Íosa:</span></p>
<lb n="4876"/>
<lb n="4877"/><p><span>1 Lettre de faire-part du mariage — Litir í seo a cuirtear amach i</span>
<lb n="4878"/><span>n-ainm túismightheóiri agus gaolta an t-é atá le pósadh 'á chur i bhfios dá</span>
<lb n="4879"/><span>gcáirdibh go bhfuil an pósadh le bheith ann, agus ag tabhairt chuiridh dhóibh.</span>
<lb n="4880"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="4881"/><p><span>"Ó Dhia Uile-Chomhachtach, Cruthuightheóir neimhe agus talmhan,</span>
<lb n="4882"/><span>Árd-Rialtóir na cruinne, agus ó'n Mhaighdin Ghlórmhair Mhuire,</span>
<lb n="4883"/><span>Bainríoghan mór-shluagh na bhFlaitheas, Buadh is Beannacht!  Tugtar</span>
<lb n="4884"/><span>faisnéis duit leis an leitir seo ar phósadh spioradálta a Mic</span>
<lb n="4885"/><span>ró-uasail, Íosa, Rí na ríogh agus Tiarna na dtiarna, le Treasa</span>
<lb n="4886"/><span>Bhig Ní Mháirtín atá anois 'n-a Bainfhlaith is 'n-a Baintiarna</span>
<lb n="4887"/><span>ar na ríoghachtaí do thug a Céile diadha mar spré Leis, mar atá</span>
<lb n="4888"/><span>leanbhánacht Íosa agus A Pháis ó n-a dtagann chuici a cuid teidiol</span>
<lb n="4889"/><span>uaisleachta:  LEIS AN LEANBH ÍOSA AGUS LEIS AN AGHAIDH</span>
<lb n="4890"/><span>NAOFA.</span></p>
<lb n="4891"/>
<lb n="4892"/><p><span>"Níor féadadh cuireadh do thabhairt duit chun na Bainfheise do</span>
<lb n="4893"/><span>ceileabhradh ar Shliabh Carmail an 8adh lá de Mheadhon Foghmhair,</span>
<lb n="4894"/><span>1890, mar nach raibh cead ag aoinne ach ag slóighte na bhFlaitheas</span>
<lb n="4895"/><span>amháin bheith i láthair.  Ach iarrtar ort teacht go dtí an Chéilidhe-</span>
<lb n="4896"/><span>chuimhneacháin a bhéas ann i mbárach, lá na Síorruíochta, an lá a</span>
<lb n="4897"/><span>thiocfas Íosa Mac Dé idir néaltaibh Neimhe le gradam agus le</span>
<lb n="4898"/><span>comhacht A mhórdhachta chun breitheamhntais do thabhairt ar bheóibh</span>
<lb n="4899"/><span>agus ar mharbhaibh.</span></p>
<lb n="4900"/>
<lb n="4901"/><p><span>"Ó's rud é go bhfuil an uair neamh-chinnte go fóill, iarrtar</span>
<lb n="4902"/><span>ort a bheith réidh agus faire a dhéanamh."</span></p>
<lb n="4903"/>
<lb n="4904"/><p><span>An bhliain i ndiaidh mo Dhílsiúcháin fuaireas grásta móra le</span>
<lb n="4905"/><span>linn na gCúrsa Spioradálta coitcheann.  Pionós mór dhom na</span>
<lb n="4906"/><span>Cúrsaí Spioradálta le seanmóintí, do ghnáth; an bhliain sin, áfach,</span>
<lb n="4907"/><span>ní hamhlaidh a bhí.  Rinneas mé féin d'ullmhú le n-a n-aghaidh le</span>
<lb n="4908"/><span>Nóbhéna an-dúthrachtach, mar shíleas go rabhas le mórán a fhuilinnt!</span>
<lb n="4909"/><span>Bhí sé amuigh ar an tsagart gurbh fhearr é chun peacach dh'iom-</span>
<lb n="4910"/><span>páil ná chun daoine-rialta do sheóladh ar aghaidh ar shlíghe na foir-</span>
<lb n="4911"/><span>feachta.  Bhail, peacach an-mhór atá ionnam féin mar sin, arae</span>
<lb n="4912"/><span>rinne Dia na Glóire mé do shólású thríd an tsagart naofa sin.</span></p>
<lb n="4913"/>
<lb n="4914"/><p><span>Bhíos dom' chiapadh an uair úd leis an uile shaghas dólás inmheadh-</span>
<lb n="4915"/><span>onach, agus gan ar mo chumas iad do nochtadh, mar a shíleas.</span>
<lb n="4916"/><span>Agus, féach! ag labhairt leis an tsagart sin dom, d'eirigh liom</span>
<lb n="4917"/><span>mo chroidhe a dh'oscailt go háluinn i riocht is gur thuig sé gach</span>
<lb n="4918"/><span>aon rud go cruinn fiú amháin nuair nárbh fhéidir liom ach leath-</span>
<lb n="4919"/><span>fhocal a rádh.  Do sgaoil an sagart amach fá lán-tseóil mé ar</span>
<lb n="4920"/><span>dhromchla bóchna móire na muiníne is an ghrádha a bhí dhom' tharraingt</span>
<lb n="4921"/><span>chomh tréan sin cheana féin, ach nach leomhuighinn corruighe ó'n dtráigh.</span>
<lb n="4922"/><span>Dubhairt sé liom nach gcuireadh mo lochtaí buaireamh ar Dhia:</span>
<lb n="4923"/><span>"Ar an nóiméid seo," ar seisean, "táim-se ag labhairt leat</span>
<lb n="4924"/><span>i n-A ainm siúd, agus deirim leat go bhfuil Sé lán-tsásta le</span>
<lb n="4925"/><span>d'anam."</span>
<lb n="4926"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="4927"/><p><span>Ó! nach mé a bhí go haiteasach ar chloisteál na cainnte sin dom!</span>
<lb n="4928"/><span>Níor chualas aoinne 'á rádh ariamh go nuige sin go bhféadfadh</span>
<lb n="4929"/><span>lochtaí an duine gan buaireamh do chur ar Dhia.  Chuir an deimhniú</span>
<lb n="4930"/><span>sin áthas an domhain mhóir orm, chuidigh sé liom deóruíocht na</span>
<lb n="4931"/><span>beatha léanmhaire seo d'iomchar go foighdeach.  Agus 'na cheann</span>
<lb n="4932"/><span>sin, ní raibh ann ach mac-alla smaointe mo chroidhe féin; mar</span>
<lb n="4933"/><span>chreideas féin le fada riamh go bhfuil an Tiarna níos cineálta</span>
<lb n="4934"/><span>ná máthair, agus ní ar aon chroidhe máthar amháin atá eolas</span>
<lb n="4935"/><span>doimhin agam-sa!  Tá a fhios agam go mbíonn an mháthair réidh</span>
<lb n="4936"/><span>i dtóláimh le mí-chneastachtaí neamhthoilteanacha a leinbh do</span>
<lb n="4937"/><span>mhaitheamh.  Nach iomdha sin uair do cuireadh an fhírinne shuairc</span>
<lb n="4938"/><span>sin 'n-a luighe orm féin!  Ní dhéanfadh imdheargadh ná ceartú</span>
<lb n="4939"/><span>ar bith mé do bhogadh mar do bhogfadh aon bharróg amháin uait-se</span>
<lb n="4940"/><span>mé, a Mháithrín mhilis.  'Sé an cineál duine atá ionnam-sa go</span>
<lb n="4941"/><span>ndéanann an faitíos mé do chur ar gcúl; ach bheir an grádh</span>
<lb n="4942"/><span>orm gluaiseacht ar aghaidh go lúthmhar éadtrom gasta!</span></p>
<lb n="4943"/>
<lb n="4944"/><p><span>Dhá mhí i ndiaidh na gCúrsa dtorthach sin, d'imthigh ár bhFothuigh-</span>
<lb n="4945"/><span>theóir Oirbh. an Mháthair Geneviève de Sainte Thérèse, ó n-ár</span>
<lb n="4946"/><span>gCarmail bheag le dul isteach i gCarmal na bhFlaitheas.</span></p>
<lb n="4947"/>
<lb n="4948"/><p><span>Ach sul má labhróchad leat faoi n-a bás, badh mhaith liom a</span>
<lb n="4949"/><span>dh'innseacht duit, a Mháithrín, cé'n lúthgháir mhór atá orm faoi rádh</span>
<lb n="4950"/><span>is gur chaitheas mórán blianta i n-éindigh le naomh nach bhfuil sé</span>
<lb n="4951"/><span>thar ár gcumas aithris a dhéanamh uirthe, duine do naomhuigheadh le</span>
<lb n="4952"/><span>subháilcí foluighthe coitchianta.  Fuaireas féin sóláis mhóra</span>
<lb n="4953"/><span>uaithe go minic.</span></p>
<lb n="4954"/>
<lb n="4955"/><p><span>Domhnach amháin ag dul isteach ins an otharlann dom le mo chuairt</span>
<lb n="4956"/><span>bheag a dhéanamh, chonnaiceas beirt de na máithreacha aosta róm</span>
<lb n="4957"/><span>istigh 'n-a cuideachtain.  Bhíos ag tarraingt siar go réidh, nuair</span>
<lb n="4958"/><span>do ghlaoidh sí i leith orm agus adubhairt liom, mar a bhéadh Dia ag</span>
<lb n="4959"/><span>labhairt tríthi:  "Fan ort go fóilleach, a thaisce, tá focal</span>
<lb n="4960"/><span>amháin agam le rádh leat: bíonn tú 'á shíor-iarraidh orm róisín</span>
<lb n="4961"/><span>spioradálta a thabhairt duit: agus is mian liom an ceann seo a</span>
<lb n="4962"/><span>sheachadadh dhuit indiu:  Déan seirbhís Dé maille le síocháin</span>
<lb n="4963"/><span>agus le h-áthas; Dia na síochána iseadh ár nDia-na.  Déan do</span>
<lb n="4964"/><span>mhachtnamh air sin, a leanbh."</span></p>
<lb n="4965"/>
<lb n="4966"/><p><span>Ní dhearnas ach mo bhuidheachas do ghabháil léithe go mín agus</span>
<lb n="4967"/><span>teacht amach; ach bhíos chomh suaighte is gur bhris na deóra faoi mo</span>
<lb n="4968"/><span>shúilibh, mar bhíos cinnte go raibh Dia tar héis stáid m'anama</span>
<lb n="4969"/><span>do nochtadh dhi.  An lá údan bhí mo smaointe dhom' chiapadh nó go</span>
<lb n="4970"/><span>rabhas brónach beagnach agus gan a fhios agam a thuille, de dheascaibh</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="4971"/><p><span>na doircheachta is an duaircis, an raibh grá ag Dia dhom 'chor ar</span>
<lb n="4972"/><span>bith.  Tuigfir féin, a Mháthair ionmhuin, cé'n lúthgháir mhór agus</span>
<lb n="4973"/><span>an sólás a tháinic isteach i mo chroidhe ag scaipeadh na doircheachta</span>
<lb n="4974"/><span>go léir…</span></p>
<lb n="4975"/>
<lb n="4976"/><p><span>An Domhnach d'ár gcionn bhí fonn orm a fháil amach cé'n foillsiú</span>
<lb n="4977"/><span>a bhí fáighte ag an Mháthair Geneviève, ach dubhairt sí liom nach</span>
<lb n="4978"/><span>bhfuair sí foillsiú ar bith.  Agus ba mhó an t-iongantas a bhí orm</span>
<lb n="4979"/><span>annsin, mar b'fhollus dom an chaoi a raibh Íosa 'n-a croidhe agus</span>
<lb n="4980"/><span>gur thríd Íosa d'oibrighead sí is do labhruigheadh sí.  Á! sin i</span>
<lb n="4981"/><span>an naofacht is fírinnighe, dar liom féin, is í an naofacht is naofa</span>
<lb n="4982"/><span>í; 'sí atá uaim-se fosta, mar níl aon mhealladh a' baint léithe.</span></p>
<lb n="4983"/>
<lb n="4984"/><p><span>An lá ar imthigh an Mháthair gheanúil sin ó dheóruíocht an tsaoghail</span>
<lb n="4985"/><span>seo go hathardha na bhFlaitheas, fuaireas-sa grás mór ar leith ó</span>
<lb n="4986"/><span>Dhia.  B'shin é an chéad uair ariamh a rabhas i láthair le linn bás</span>
<lb n="4987"/><span>a fháil do dhuine, agus ba bhreá go deó liom é mar radharc!  Ach i</span>
<lb n="4988"/><span>rith na dá uair' a' chluig a chaitheas ar cholbha a leabthan agus í ag</span>
<lb n="4989"/><span>saothrú an bháis, ghabh neamhmhothuightheacht éigin mé; agus bhíos</span>
<lb n="4990"/><span>buartha dá dheasgaibh sin, nuair, féach! ar an nóiméid chéadna nar</span>
<lb n="4991"/><span>shéalthuigh ár máthair, tháinic athrú iomlán ar mo chroidhe.  I</span>
<lb n="4992"/><span>bhfaiteadh na súl, mhothuigheas mé féin lán de lúthgháir agus de</span>
<lb n="4993"/><span>dhúthracht do-inniste, mar a bhéadh anam aoibhinn ár máthar tar</span>
<lb n="4994"/><span>héis cuid de'n t-sonas a bhí aici féin faoi seo do thabhairt dom;</span>
<lb n="4995"/><span>mar táim lán-chinnte go ndeachaidh a hanam glan díreach isteach i</span>
<lb n="4996"/><span>gCathair gheal na Glóire.</span></p>
<lb n="4997"/>
<lb n="4998"/><p><span>Lá n-aon, nuair a bhí sí beó, dubhras léithi:  "A Mháthair, ní</span>
<lb n="4999"/><span>rachaidh tusa go Purgadóireacht 'chor ar bith."  "Tá súil le Dia</span>
<lb n="5000"/><span>agam nach rachaidh!" ar sise go caoin.  Is cinnte nach dtiocfadh</span>
<lb n="5001"/><span>le Dia na glóire gan toradh a thabhairt ar an ndóchas lán-umhal</span>
<lb n="5002"/><span>san; agus ní beag dhúinn mar dheimhne air na tíodhlaicthe líonmhara</span>
<lb n="5003"/><span>atá fáighte againn tré n-a h-eadarghuidhe.</span></p>
<lb n="5004"/>
<lb n="5005"/><p><span>Bhí fuadar faoi na siúracha go léir ag iarraidh taise éigin do</span>
<lb n="5006"/><span>bhain le n-ár Máthair ionmhuin fháil, agus tá a fhios agat-sa, a</span>
<lb n="5007"/><span>Mháithrín, cé'n ceann atá i dtaisce agam féin go cúramach.  Le</span>
<lb n="5008"/><span>linn a bás-chomhraic thugas deór faoi ndeara ar fhabhar léithi agus</span>
<lb n="5009"/><span>é ag lonnrú mar a bhéadh néamhann lóghmhar ann.  An deór údan,</span>
<lb n="5010"/><span>an deór deireanach d'ár shil sí ar talamh, níor thuit sé; chonnaic-</span>
<lb n="5011"/><span>eas annsúd ag lonnrú fós é nuair a bhí a corpán leagtha ós cionn</span>
<lb n="5012"/><span>cláir san Chóraidh.  Annsin thugas liom stiall bheag de lín-éadach</span>
<lb n="5013"/><span>mhín gur éaluigheas isteach go dtí an corpán tránóna thiar i ngan</span>
<lb n="5014"/><span>fhios do chách, agus anois tá deór deireanach naoimh i mo sheilbh agam.</span>
<lb n="5015"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="5016"/><p><span>Ní mórán suime a chuirim i mo chuid brionglóidí, agus pé</span>
<lb n="5017"/><span>acu san é, is annamh a bhíos brionglóid samhaltach agam: is minic</span>
<lb n="5018"/><span>mé 'á fhiafruighe dhíom féin cé'n fáth nach mbíonn Dia i m'inntinn</span>
<lb n="5019"/><span>níos minicí agus mé i mo chodladh, ó thárla go mbím ag smaoineadh</span>
<lb n="5020"/><span>Air ó mhaidin go faoithin.  Faoi choilltibh, faoi bhláthana, faoi</span>
<lb n="5021"/><span>shruthláin cheólmhara, faoi'n bhfairrge mhóir is mó a bhím ag brion-</span>
<lb n="5022"/><span>glóid.  Chím páistíní deasa, beirim ar fhéileacáin agus ar</span>
<lb n="5023"/><span>éanlaithe nach bhfacas a leithéidí ariamh.  Mar is follus duit, a</span>
<lb n="5024"/><span>Mháithrín, má tá cuma fileata ar mo chuid brionglóidí, nílid</span>
<lb n="5025"/><span>rúndiamhrach ar bhealach ar bith.</span></p>
<lb n="5026"/>
<lb n="5027"/><p><span>Oidhche amháin, áfac, iar mbás na Máthar Geneviève, bhí brion-</span>
<lb n="5028"/><span>glóid ní ba shólásaí agam.  B'fhacthas dom go raibh an Mháthair</span>
<lb n="5029"/><span>naofa ag tabhairt rud' éigin d'ár bhain léithi do gach duine againn.</span>
<lb n="5030"/><span>Ach nuair a tháinic mo sheal-sa, shíleas nach rabhas le rud ar bith</span>
<lb n="5031"/><span>a fháil, mar bhí a lámhaí folamh.  Do dhearc sí orm go cineálta</span>
<lb n="5032"/><span>agus adubhairt liom chomh maith le trí h-uaire:  "Fágaim mo</span>
<lb n="5033"/><span>chroidhe agat-sa."</span></p>
<lb n="5034"/>
<lb n="5035"/><p><span>Mí i ndiaidh an bháis naofa sin, sé sin le rádh i ndeire na bliana</span>
<lb n="5036"/><span>1891, do luigh an galar treascarthach sin, an ulpóg, go trom ar ár</span>
<lb n="5037"/><span>gcoimhthionól.  Ní tháinic ach taom éadtrom orm-sa i riocht is</span>
<lb n="5038"/><span>gur fhéadas bheith im' shuidhe, mé féin agus beirt bhan-rialta eile.</span>
<lb n="5039"/><span>Níl léigheadh ná innseacht scéil ar an gcuma bhrónach anróiteach a</span>
<lb n="5040"/><span>bhí ar ár gCarmal i gcaitheamh na laetheanta léanmhar sin.  Na</span>
<lb n="5041"/><span>siúracha a bhí go han-dona bhí siúracha eile, nach raibh ach tarraint</span>
<lb n="5042"/><span>na gcos ionnta féin ar éigin, ag tabhairt aire dhóibh.  Bhí an</span>
<lb n="5043"/><span>bás ag déanamh léirsgriosa ar gach taobh, agus níor thúisce a</span>
<lb n="5044"/><span>bhíodh siúr básuighthe ná caithtí imtheacht uaithe láithreach ionns ar</span>
<lb n="5045"/><span>dhuine eile.</span></p>
<lb n="5046"/>
<lb n="5047"/><p><span>Oidhche chinn mo naoi mblian déag do cuireadh brón mór orm</span>
<lb n="5048"/><span>tré bhás ár Máthar Fo-Uachtaráin, a rabhas féin i láthair le linn</span>
<lb n="5049"/><span>a bás-chomhraic i n-éindtigh leis an otharuidhe.  Agus fuair beirt</span>
<lb n="5050"/><span>eile bás go h-aibéil 'n-a dhiaidh sin.  Bhíos féin im' aonar annsin</span>
<lb n="5051"/><span>san Éardam, agus níl a fhios agam beó cé'n chaoi a raibh sé ar</span>
<lb n="5052"/><span>mo chumas an obair go léir a dhéanamh.</span></p>
<lb n="5053"/>
<lb n="5054"/><p><span>Maidin amháin nuair do múscluigheadh na siúracha, mhothuigheas</span>
<lb n="5055"/><span>mar a bhéadh rud éigin 'á rádh liom go raibh an tSiúr Magdalén ar</span>
<lb n="5056"/><span>shlí na fírinne.  Bhí dorchadas 'san phasáiste agus gan duine ar</span>
<lb n="5057"/><span>bith de na siúracha ag teacht amach as na cillíní.  Chuireas róm</span>
<lb n="5058"/><span>dul isteach i seoimrín na siúrach Magdalén, agus cinnte go leór,</span>
<lb n="5059"/><span>bhí sí annsúd agus a cuid éadaigh uirthi a's í sínte siar go mín</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="5060"/><p><span>marbh ar a leapthain.  Ní raibh sgáth dá laghad orm; ritheas liom</span>
<lb n="5061"/><span>go beó go dtí an Éardam go dtugas liom an choinneal-Mhuire is</span>
<lb n="5062"/><span>gur chuireas coróinn rósaí ar a ceann.  I lár an léirsgriosa</span>
<lb n="5063"/><span>go léir d'airigheas lámh Dé orainn agus A Chroidhe Ró-Naofa ghár</span>
<lb n="5064"/><span>gcúmhdach go grádhmhar geanúil!  Shéalthuigh ár siúracha go ciúin</span>
<lb n="5065"/><span>síochánta gan mhairg gan bhrón, mar bhí an fhíor-bheatha shíorruí</span>
<lb n="5066"/><span>rompa thall.  Bhí an lúthgháir neamhdha ag lonnrú ar a n-aighthe</span>
<lb n="5067"/><span>agus shílfeá orthubh nach marbh a bhíodar 'chor ar bith ach 'n-a gcodladh</span>
<lb n="5068"/><span>go sámh.</span></p>
<lb n="5069"/>
<lb n="5070"/><p><span>I gcaitheamh na seachtainí buan dólásach sin d'fhéadas féin</span>
<lb n="5071"/><span>an Chomaoin Naofa do ghlacadh gach maidin.  Á! nár shuairc an</span>
<lb n="5072"/><span>sólás dom é!  Rinne Íosa mé do mhilleadh leis an gcineáltas sin</span>
<lb n="5073"/><span>go ceann i bhfad, ní b'fhuide ná A chéilí díbhse, mar ar a bheith</span>
<lb n="5074"/><span>thart do'n ulpóig, thagadh Sé chugam gach maidin go ceann roinnt</span>
<lb n="5075"/><span>míosa fós, cidh nach raibh an sólás sin ag na mnáibh-rialta eile</span>
<lb n="5076"/><span>chor ar bith.  Níor iarras féin an éisceacht sin, ach bhí áthas</span>
<lb n="5077"/><span>an-mhór orm mé féin d'aontú le Grádh mo chroidhe gach maidin.</span></p>
<lb n="5078"/>
<lb n="5079"/><p><span>Bhí áthas orm leis gur bh'fhéidir liom na soithigh naofa do</span>
<lb n="5080"/><span>láimhseáil agus na lín-éadaigh bheaga a raibh Corp Íosa le luighe</span>
<lb n="5081"/><span>orthubh d'ullmhú.  D'airigheas go gcaithfinn a bheith go h-an-dhíog-</span>
<lb n="5082"/><span>raiseach, agus ba mhinic mé ag cuimhneamh ar bhréithribh an fháidh:</span>
<lb n="5083"/><span>"Bídhidh naofa, sibh-se a iomchruigheas soithigh an Tiarna." 1</span></p>
<lb n="5084"/>
<lb n="5085"/><p><span>Céard a déarfad leat, a Mháithrín, faoi na h-altúcháin do</span>
<lb n="5086"/><span>ghnínn an tráth úd, agus i gcomhnuí, i ndiaidh na Comaoine Naofa?</span>
<lb n="5087"/><span>Níl am ar bith is lugha a mbíonn sólás nó suairceas agam!  Agus</span>
<lb n="5088"/><span>ar ndóigh, luigheann sin le nádúr, ó's rud é nach mar shásamh dhom</span>
<lb n="5089"/><span>féin is mian liom Íosa do ghlacadh isteach im' chroidhe ach le sólás</span>
<lb n="5090"/><span>do chur Air féin amháin.  Samhluighim m'anam le sgreablach beag</span>
<lb n="5091"/><span>talmhan, agus iarraim ar an Maighdin Bheannuithe an luifearnach,</span>
<lb n="5092"/><span>sé sin le rádh, mo chuid mí-fhoirfeacht, a ghlanadh chun bealaigh as;</span>
<lb n="5093"/><span>annsin aithcim uirthi puball breá áirgeamhail do chur suas i gcóir</span>
<lb n="5094"/><span>Íosa, agus é d'órnáideadh ar a rogha caoi.  Bheirim cuireadh</span>
<lb n="5095"/><span>annsin do na hAingil agus do na Naoimh teacht isteach ann agus</span>
<lb n="5096"/><span>cainticí-grádha do chanadh.  Chídhtear dhom go mbíonn Íosa go lán</span>
<lb n="5097"/><span>t-sásta leis an bhfáilte mhóir chaithréimigh a cuirtear Roimhe;</span>
<lb n="5098"/><span>agus bím féin rann-pháirteach 'n-A gháirdeachas.  Ach ní fhágann</span>
<lb n="5099"/><span>sin nach dtagann na mearúcháin agus an codladh dhom' chiapadh;</span>
<lb n="5100"/><span>agus is minic a chuirim róm leanacht dem' altú an lá go léir,</span>
<lb n="5101"/><span>cionn's go ndéanaim chomh mainneachtnach sin ar maidin é.</span>
<lb n="5102"/></p>
</div>
<pb n="116a"/>
<div><lb n="5103"/><p><span>An tSr. Treasa 'san Éardam.</span>
<lb n="5104"/></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="5105"/><p><span>Chíonn tú, a Mháthair ionmhuin, nach é bealach an fhaitís a ghabhaim-</span>
<lb n="5106"/><span>Se 'chor ar bith: tig liom bheith go sona sásta i dtóláimh agus</span>
<lb n="5107"/><span>tairbhe a bhaint as mo thrioblóidí beaga go léir.  Agus bheir an</span>
<lb n="5108"/><span>Tiarna féin cuireadh dhom gluaiseacht liom ar aghaidh ar an mbealach</span>
<lb n="5109"/><span>sin.  Maidin amháin thárla go rabhas buartha, rud ba neamh-</span>
<lb n="5110"/><span>ghnáthach liom, ag dul suas dom leis an gComaoin Naofa do ghlacadh.</span>
<lb n="5111"/><span>Le roinnt laetheanta roimhe sin ní raibh abhlainní go leór ann agus</span>
<lb n="5112"/><span>ní fhághainn féin ach blódh.  Agus an mhaidin údan rinneas an</span>
<lb n="5113"/><span>machtnamh seo, gan mórán d'á chúis a bheith agam:  "Muna</span>
<lb n="5114"/><span>bhfághaidh mé ach leath-abhlann indiu, tuigfear dhom go bhfuil mar a</span>
<lb n="5115"/><span>bhéadh drugall ar Íosa teacht isteach im' chroidhe!"  Téighim ar mo</span>
<lb n="5116"/><span>ghlúine…  Ó! a lúthgháir nach féidir a innseacht!  Stadann an</span>
<lb n="5117"/><span>sagart annsúd ós mo chomhair go dtugann sé dhom dhá abhlainn</span>
<lb n="5118"/><span>agus iad deighilte go maith ó n-a chéile!  Nár bhinn an freagra</span>
<lb n="5119"/><span>é sin?</span></p>
<lb n="5120"/>
<lb n="5121"/><p><span>Nach iomdha ádhbhar buidheachais agus altuighthe do Dhia atá agam-</span>
<lb n="5122"/><span>sa, a Mháthair dhil!  Innseóchad rún beag páistiúil eile dhuit:</span>
<lb n="5123"/><span>Thaisbeán Dia an trócaire chéadna dhomh-sa is do thaisbeáin sé do</span>
<lb n="5124"/><span>Sholamh rí.  Gach aon dúil d'á raibh agam ariamh do sásuigheadh iad;</span>
<lb n="5125"/><span>ní h-amháin na dúile a bhí agam 'san bhfoirfeacht ach fós na dúile</span>
<lb n="5126"/><span>gur thuigeas féin a mbaois cidh nár bhlaiseas de'n bhaois sin.  Ó</span>
<lb n="5127"/><span>thárla go rabhais-se mar chuspóir agam i gcomhnuí riamh, níor</span>
<lb n="5128"/><span>bhfuláir liom aithris a dhéanamh ort i ngach aon rud.  Chonnaiceas</span>
<lb n="5129"/><span>ag gaisdiú phictiúiríní fíor-áluinn agus ag Ceapadh duanógaí</span>
<lb n="5130"/><span>breágh thú, agus bhínn ag smaoineadh go mb'aoibhinn dom féin dá</span>
<lb n="5131"/><span>mb'fhéidir liom gaisdidheacht a dhéanamh fosta, 1 agus mo chuid</span>
<lb n="5132"/><span>smaointe do nochtadh i bhfilíocht d'fhonn maitheas a dhéanamh</span>
<lb n="5133"/><span>mágcuairt díom.  Ach níor bh'áil liom na tíodhlaicthe aiceanta sin</span>
<lb n="5134"/><span>a iarraidh ar Dhia, agus mar sin de, d'fhan mo mhian i bhfolach i</span>
<lb n="5135"/><span>n-íochtar mo chroidhe.  Ach bhí Íosa annsúd istigh 'san gcroidhín</span>
<lb n="5136"/><span>bhocht sin mar an gcéadna, agus do dheónuigh Sé a chuir i dtuigsint</span></p>
<lb n="5137"/>
<lb n="5138"/><p><span>1 Bhí an mian sin i dtaisce 'n-a croidhe ag Treasa ó bhí sí 'n-a leanbh.</span>
<lb n="5139"/><span>I bhfad 'n-a dhiaidh sin dubhairt sí féin mar leanas:  Bhí deich mbliana</span>
<lb n="5140"/><span>d'aois agam an lá a dubhairt m'athair le Céline go rabh sé ag brath ar í a</span>
<lb n="5141"/><span>chur ag foghluim gaisdidheachta.  Bhíos féin i láthair agus mé ag éad léithi i</span>
<lb n="5142"/><span>ngeall ar an bhfaill bhreá a bhí aici.  Dubhairt m'athair liom:  "Agus tusa,</span>
<lb n="5143"/><span>a rioghan bheag, nár mhaith leat-sa gaisdiedhacht a fhoghluim, leis!"  Bhíos ar</span>
<lb n="5144"/><span>tí a fhreagairt go haiteasach go mba bhreá liom é, ach labhair Máire agus</span>
<lb n="5145"/><span>chuir sí i n-iúl dó nár bh'ionann éirim do Céline agus domh-sa.  D'aontuigh</span>
<lb n="5146"/><span>m'athair léithe go réidh; agus b'fhacthas dom féin go raibh deis mhaith agam</span>
<lb n="5147"/><span>le h-íodhbairt mhór dh'ofráil d'Íosa agus d'fhanas i mo thost.  Bhí dúil chomh</span>
<lb n="5148"/><span>mór agam an ghaisdidheacht a fhoghluim is go bhfiafruighim díom féin indiu</span>
<lb n="5149"/><span>cé'n chaoi a rabhas i n-ann mé féin do chongbáilt gan labhairt.</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="5150"/><p><span>dom uair amháin eile nach bhfuil i ngach ní saolta ach ceó.  D'eirigh</span>
<lb n="5151"/><span>liom mórán oibreacha gaisdidheachta a dhéanamh agus duanógaí</span>
<lb n="5152"/><span>do cheapadh, i dtreó go raibh iongantas mór ar na Siúracha; agus</span>
<lb n="5153"/><span>thug Dia dhom maitheas do dhéanamh d'anmnachaí áithride.  Agus fé</span>
<lb n="5154"/><span>mar do chonnaic Solamh, "nuair d'iompuigh sé agus do dhearc ar</span>
<lb n="5155"/><span>oibreacha a lámh agus a raibh d'á nduadh fáighte aige i n-aistear,</span>
<lb n="5156"/><span>nach bhfuil i ngach ní fé luighe na gréine ach baois agus buaireamh</span>
<lb n="5157"/><span>aigne," 1 d'fhoghluimeas féin mar an gcéadna tré chiall cheannuighthe</span>
<lb n="5158"/><span>gurab é an t-aon t-sonas amháin atá ar an dtalamh seo duine</span>
<lb n="5159"/><span>féin do cheilt, agus fanacht i n-ainbhfios iomlán neithe an tsaoghail</span>
<lb n="5160"/><span>seo.  Thuigeas nach bhfuil ins na hoibreacha go léir, gan an grá'</span>
<lb n="5161"/><span>ach neamhní, dá mb'iad na hoibreacha is iongantaí ar bith iad.</span>
<lb n="5162"/><span>'N-áit aon dochar a dhéanamh dhom nó m'anam do ghortú, 'sé rud a</span>
<lb n="5163"/><span>ghníos tiodhlaicthe iomadúla an Tiarna mé do tharraingt Chuige</span>
<lb n="5164"/><span>féin, mar chím gurab É féin amháin atá gan chlaodhchlódh agus gurab</span>
<lb n="5165"/><span>É féin amháin a fhéadas na dúile móra gan teóra atá im' chroidhe</span>
<lb n="5166"/><span>do shásamh.</span></p>
<lb n="5167"/>
<lb n="5168"/><p><span>Ó's ag cainnt ar mo dhúile dhom é, innseóchad duit faoi dhúile</span>
<lb n="5169"/><span>de shaghas eile a bhí agam agus do dheónuigh Íosa a choimhlíonadh,</span>
<lb n="5170"/><span>freisin: dúile leanbaidhe dob' eadh iad, ar nós na dúile a bhí</span>
<lb n="5171"/><span>agam 'san tsneachta an lá a rabhas ag fáil na hAibíde.  Tá a</span>
<lb n="5172"/><span>fhios agat, a Mháithrín, cé'n tóir mhór atá agam ar bhláthana.</span>
<lb n="5173"/><span>Tráth a ndearnas cime dhíom féin san Charmal i n-aois mo chúig</span>
<lb n="5174"/><span>mblian déag, chuireas suas go deó de'n phléisiúr a bhíodh agam ag</span>
<lb n="5175"/><span>ropadh liom ar na bántaibh agus iad clúduithe le bláthana áilne</span>
<lb n="5176"/><span>ioldathacha an earraigh.  Agus féach! ní raibh an oiread sin bláth-</span>
<lb n="5177"/><span>ana agam ariamh is a bhí agam ó tháinic mé isteach 'san Charmal.</span></p>
<lb n="5178"/>
<lb n="5179"/><p><span>Nós é amuigh ar an tsaoghal go ndéanann na céilí dornáin</span>
<lb n="5180"/><span>deasa bláthana do sheachadadh d'á mbrídeacha: agus níor chlis</span>
<lb n="5181"/><span>Íosa ar a bhrídeach bhig féin…  Na bláthana go léir is mó a</span>
<lb n="5182"/><span>bhfuil tóir agam orthubh, an chailleach dhearg, goirmíní, nóiníní</span>
<lb n="5183"/><span>móra, cuirtí chugham isteach iad 'n-a gceathanna fairsinge i gcóir</span>
<lb n="5184"/><span>A altórach.  Bhí bláithín amháin do b'ionmhuin liom .i. an coireán</span>
<lb n="5185"/><span>coilleach, bhí sin ar iarraidh ó'n gcnuasacht, agus bhí dúil mhór agam</span>
<lb n="5186"/><span>é a fheiceál aríst.  Agus féach! tháinic sé sin isteach chugam le</span>
<lb n="5187"/><span>goirid freisin 'á chur i n-umhail dom go dtugann Dia na bhfeart</span>
<lb n="5188"/><span>luach-saothair fó chéad ar an t-saoghal seo féin do'n druing a</span>
<lb n="5189"/><span>thréigeas gach ní ar A shon.</span></p>
<lb n="5190"/>
<lb n="5191"/><p><span>Bhí dúil amháin agam gan coimhlíonadh go fóill, agus b'í an dúil</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="5192"/><p><span>ba dhoimhne d'á raibh agam í, agus an ceann ba dho-choimhlíonta i</span>
<lb n="5193"/><span>ngeall ar a lán fáthanna.  B'í dúil í ná Céline do theacht isteach i</span>
<lb n="5194"/><span>gCarmal Lisieux.  Ach cheana bhí sí íodhbairthe agam go hiomlán</span>
<lb n="5195"/><span>do Dhia agus d'fhágas faoi Dhia amháin í le go ndéanfadh Sé A</span>
<lb n="5196"/><span>thoil naofa do choimhlíonadh innti.  Dá gcaitheadh sí imtheacht go</span>
<lb n="5197"/><span>dtí na réigiúin do b' imigcéiniúla féin, níor mhisde liom é, dá</span>
<lb n="5198"/><span>mb'é toil Dé é: ach theastuigh uaim í a fheiceál n-a céile ag</span>
<lb n="5199"/><span>Íosa, mar a bhíos-sa.  Á! nach mé a d'fhuiling ag machtnamh dhom</span>
<lb n="5200"/><span>ar an gcaoi a rabh sí i lár an t-saoghail i gcontabhairtí nár chuireas</span>
<lb n="5201"/><span>féin eólas orthubh ariamh!  An gean a bhí agam uirthe bhí sé mar a</span>
<lb n="5202"/><span>bhéadh gean máthar ar a leanbh, mar níor bhfuláir liom a h-anam a</span>
<lb n="5203"/><span>chúmhdach agus do thabhairt slán.  Lá n-aon, bhí sí le dul go sgoruidh-</span>
<lb n="5204"/><span>eacht saoltánach i n-éindtigh le m'aintín agus le mo chol-ceathair.</span>
<lb n="5205"/><span>Ar n-a chloisteál sin dom bhíos ní ba bhuartha ná riamh, pé ar bith</span>
<lb n="5206"/><span>cé'n fáth a bhí leis, gur shileas na frasa deór 'á iarraidh agus 'á</span>
<lb n="5207"/><span>athchuinge ar Íosa í do chongbháilt gan damhsadh…  Agus</span>
<lb n="5208"/><span>b'shin é díreach an rud do thuit amach!  Níor fhág Sé ar chumas A</span>
<lb n="5209"/><span>leannáin ionmhuine rinnce an tránóna údan- cidh gurbh í a bhí</span>
<lb n="5210"/><span>i n-ann rinnce go foisdineach deas do ghnáth — agus a cómh-</span>
<lb n="5211"/><span>rinnceóir féin níor fhéad seisean damhsadh ach oiread le chéile,</span>
<lb n="5212"/><span>níor fhéad sé ach siubhal anonn is anall go mall solmánta</span>
<lb n="5213"/><span>agus an ainnir le n-a chois, rud do chuir iongnadh an-mhór ar a</span>
<lb n="5214"/><span>raibh cruinn.  Iar sin d'éaluigh an t-óigfhear sin i leathtaoibh agus</span>
<lb n="5215"/><span>náire shaolta air, agus níor leig an náire sin dó an t-úrlár do</span>
<lb n="5216"/><span>thabhairt air féin an oidhche sin aríst.  Mhéaduigh an t-eachtra</span>
<lb n="5217"/><span>iongantach sin ar mo mhuinín as Dia, mar chuir sé i n-umhail dom</span>
<lb n="5218"/><span>go soiléir go raibh séala Íosa ar mo dheirbhshiúr ionmhuin fosta.</span></p>
<lb n="5219"/>
<lb n="5220"/><p><span>Anuiridh an 29adh lá de mhí an Iúil, thóg an Tiarna chuige féin ár</span>
<lb n="5221"/><span>n-athair naofa tar héis a ndeachaidh sé thríd!  Le dhá bhliain roimhe</span>
<lb n="5222"/><span>sin bhí m'oncail 'á chúmhdach 'n-a theach féin agus ag tabhairt aire</span>
<lb n="5223"/><span>dhó go lághach cineálta.  Ach bhí sé chomh lag chomh claoidhte sin de</span>
<lb n="5224"/><span>bhárr a bhreóiteachta nach bhfacamar féin é ach an t-aon uair amháin</span>
<lb n="5225"/><span>san phárlús i rith na tréimhse fada sin go léir.  Á! an cuimhneach</span>
<lb n="5226"/><span>leat an cómhrádh deireanach údan, a Mháithrín!  Nuair a bhíomar</span>
<lb n="5227"/><span>le slán a fhágáil aige, d'fhéach sé suas uaidh agus shín a mhéar i</span>
<lb n="5228"/><span>dtreó na bhflaitheas, agus d'fhan mar sin ar feadh i bhfad gan focal</span>
<lb n="5229"/><span>aige le n-a smaoineadh do chur i gcéill dúinn ach an t-aon fhocal</span>
<lb n="5230"/><span>amháin úd:  "Au Ciel!!!" 1 do labhair sé de ghlór craitheach</span>
<lb n="5231"/><span>agus na deóra dhá dhalladh.</span></p>
<lb n="5232"/>
<lb n="5233"/><p><span>1 Níl aon dá fhocal againn i nGaedhilg leis an "au ciel" sin a dh'aist-</span>
<lb n="5234"/><span>riú — "Auf Wiedersehen im Himmel" adéarfaí 'san Ghearmáinis.</span>
<lb n="5235"/><span>"Céad slán libh go h-éag" an chiall atá leis, mórán, 'san abairt seo.</span>
<lb n="5236"/></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="5237"/><p><span>Ar dhul isteach i bhFlaitheas na nGrást dó, bhí na geimhleacha</span>
<lb n="5238"/><span>a bhí ag coimeád a aingeal-sóláis amuigh san t-saoghal, bhíodar</span>
<lb n="5239"/><span>briste réabtha.  Ach ní fhanann na haingil ar talamh: ní túisce a</span>
<lb n="5240"/><span>bhíos a ngnó déanta acubh ná imthighid leo ar ais ag triall ar Dhia;</span>
<lb n="5241"/><span>sin é an fáth a bhfuil sciatháin acubh, ar ndóigh!  Mar sin de,</span>
<lb n="5242"/><span>do thug Céline iarracht ar eitilt léithi fé dhéin an Charmail.  Mo</span>
<lb n="5243"/><span>léan géar! d'éirigh na deacrachtaí móra ar gach taobh, gur shíl-</span>
<lb n="5244"/><span>eamar nach bhféadfaí aon rud do shocrú.  Lá n-aon, nuair a bhí gach</span>
<lb n="5245"/><span>ní ag dul i n-aimhréidh uirthe ní ba mheasa ná riamh, dubhras féin</span>
<lb n="5246"/><span>le h-Íosa i ndiaidh na Comaoine Naofa:  "A Íosa dhil, is eól</span>
<lb n="5247"/><span>Duit cé'n dúil mhór a bhí agam go mbéadh fromhadh agus fuilinntí</span>
<lb n="5248"/><span>m'athar mar Phurgadóireacht dó.  Agus anois, ba mhian liom a</span>
<lb n="5249"/><span>fhios a bheith agam ar tugadh toradh ar mo phaidreacha.  Nílim 'á</span>
<lb n="5250"/><span>iarraidh Ort labhairt liom, nílim 'á iarraidh ach go dtabharfá</span>
<lb n="5251"/><span>comhartha dhom:  Tá a fhios agat chomh daingean is atá an tSiúr</span>
<lb n="5252"/><span>N. i gcoinnibh teacht-isteach Chéline; bhail, má's rud é nach</span>
<lb n="5253"/><span>gcuirfidh an tSiúr sin i gcoinnibh Céline níos mó, béidh sin mar</span>
<lb n="5254"/><span>fhreagra Uait-se, agus déarfair liom thríd an gcomhartha sin go</span>
<lb n="5255"/><span>ndeachaidh m'athair glan díreach chun na bhflaitheas."</span></p>
<lb n="5256"/>
<lb n="5257"/><p><span>Ó! a thrócaire gan teora! a dheónuigheacht do-inniste!  Rinne</span>
<lb n="5258"/><span>Rí na bhFeart, a bhfuil croidhe an duine 'n-A láimh Aige agus a</span>
<lb n="5259"/><span>fhéadas an croidhe sin d'iompáil do réir mar a thogruigheas Sé,</span>
<lb n="5260"/><span>rinne Sé aigne na Siúrach údan d'athrú.  B'í an chéad duine do</span>
<lb n="5261"/><span>casadh orm í tamaillín i ndiaidh mo Chomaoine, gur ghlaoidh sí i</span>
<lb n="5262"/><span>leith orm, agus chonnaiceas na deóra faoi n-a súile.  Labhair sí</span>
<lb n="5263"/><span>liom faoi theacht-isteach Chéline 'á chur i bhfios dom nach raibh uaithe</span>
<lb n="5264"/><span>féin feasta ach Céline a fheiceál 'n-ár measc!  Ba ghairid gur</span>
<lb n="5265"/><span>chuir an t-Easbog na constaicí deireanacha ar neamhní i dtreo gur</span>
<lb n="5266"/><span>fhéadais-se, a Mháithrín, na dóirse a fhoscailt le fáiltiú roimh an</span>
<lb n="5267"/><span>gcolmán bhocht dearóil. 1</span></p>
<lb n="5268"/>
<lb n="5269"/><p><span>Anois níl dúil ar bith agam a thuille ach amháin Íosa do ghrádhú</span>
<lb n="5270"/><span>thar na beartaibh!  'Seadh, 'sé an GRÁ amháin atá dhom' tharraingt.</span>
<lb n="5271"/><span>Níl dúil agam feasta 'san bhfuilinnt nó 'san mbás cidh gurab</span>
<lb n="5272"/><span>ionmhuin liom iad araon!  B'fhada mé ag glaodhach ortha mar theach-</span>
<lb n="5273"/><span>tairí áthais chugam…  D'fhuilingeas chomh mór is gur shíleas go</span>
<lb n="5274"/><span>rabhas buailte le tráigh na bhFlaitheas!  Chreideas ariamh, ó bhíos</span>
<lb n="5275"/><span>im' pháistín féin, go ndéanfaí an bláithin do stathadh i n-earrach</span>
<lb n="5276"/><span>a ré: ach anois is í an fhéin-tugthacht do Dhia amháin a sheólas do</span></p>
<lb n="5277"/>
<lb n="5278"/><p><span>1 An 14adh lá de Mheadhon Foghmhair, 1894, a bhí ann.  An tSr. Gene-</span>
<lb n="5279"/><span>viève de la Sainte-Face do tugadh ar Chéline 'san gClochar.</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="5280"/><p><span>shíor mé, agus níl aon chompás eile agam ach í.  Ní fhéadaim aon</span>
<lb n="5281"/><span>ní a iarraidh go dúilmhear feasta ach amháin go gcoimhlíontar toil</span>
<lb n="5282"/><span>Dé go h-iomlán i mo thaobh.  Tig liom na bréithre seo as caintic</span>
<lb n="5283"/><span>ár n-athar, N. Eóin na Croise do rádh:</span></p>
<lb n="5284"/>
<lb n="5285"/><p><span>I dtigh Míodhchuarta mo Ghrádha</span>
<lb n="5286"/><span>Chuir deoch láidir mé chun suain,</span>
<lb n="5287"/><span>An dúthaigh 'na diaidh níor léir</span>
<lb n="5288"/><span>Is chuaidh mo thréad ar fán uaim.</span></p>
<lb n="5289"/>
<lb n="5290"/><p><span>Dem' shaoghal feasta 'na sheirbhís</span>
<lb n="5291"/><span>Deinim íodhbairt go hiomlán,</span>
<lb n="5292"/><span>Níl tréad agam féin ná airm,</span>
<lb n="5293"/><span>'Sé m'aon ghairm amháin an grádh.</span></p>
<lb n="5294"/>
<lb n="5295"/><p><span>Nó aríst:</span></p>
<lb n="5296"/>
<lb n="5297"/><p><span>Ó'n gcéad uair d'á bhfaca-sa im' bealach radharc mo Leannáin,</span>
<lb n="5298"/><span>A mhéin is a shearc chomh neartmhar i bhfeidhm orm tá</span>
<lb n="5299"/><span>Go ngéilleann mo lag is mo dhaingean i mbladhm geal a ghrást'</span>
<lb n="5300"/><span>Agus céile dó feasta 'seadh m'anam 's é leighte le grádh.</span></p>
<lb n="5301"/>
<lb n="5302"/><p>
<lb n="5303"/><span>Ó, a Mháthair ionmhuin, nach breá suairc réidh é bealach an</span>
<lb n="5304"/><span>ghrádha!  Féadann duine tuitim gan aimhreas, féadann sé bheith</span>
<lb n="5305"/><span>mí-dhílis ar uairibh: ach ó tá fhios ag an ngrá le tairbhe a bhaint</span>
<lb n="5306"/><span>as gach aon rud, is rí-ghairid an mhoill air gach aon ní nach dtaith-</span>
<lb n="5307"/><span>nigheann le hÍosa do loisgeadh amach, go nach bhfágann sé i bhfíor-</span>
<lb n="5308"/><span>íochtar an chroidhe ach síocháin doimhin umhal.</span></p>
<lb n="5309"/>
<lb n="5310"/><p><span>Á! nach mór é an sólás a fuaireas as Scríbhinní N. Eoin na</span>
<lb n="5311"/><span>Croise!  B'iad an t-aon ádhbhar léightheóireachta spioradálta</span>
<lb n="5312"/><span>a bhíodh agam iad, tráth a raibh a seacht déag nó a h-ocht déag de</span>
<lb n="5313"/><span>bhliantaibh agam.  'N-a dhiaidh sin, áfach, ní fhághainn blas ná suair-</span>
<lb n="5314"/><span>ceas i leabhar spioradálta ar bith; agus is mar sin atá an</span>
<lb n="5315"/><span>scéal, agam fós féin.  Ní túisce a fhoscluighim leabhar, dá mb'é</span>
<lb n="5316"/><span>an ceann is áilne agus is taithneamhaí féin é, ná druidtear mo</span>
<lb n="5317"/><span>chroidhe agus ní thuigim an ní a léighim; nó má thuigim, ní fhéadann</span>
<lb n="5318"/><span>m'aigne machtnamh a dhéanamh ar ar léigheas.</span></p>
<lb n="5319"/>
<lb n="5320"/><p><span>Ach tagann an Scríbhinn Diadha agus "Aithris ar Chríost" le</span>
<lb n="5321"/><span>cabhair chugam i mo chruadhchás: ionnta-sin bainim amach manna</span>
<lb n="5322"/><span>foluighthe bríoghmhar glan.  Ach 'siad na Soisgéil go háithrid is mó</span>
<lb n="5323"/><span>a bheir ádhbhar mo chuid machtnamh dom i gcóir na hurnuighe;</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="5324"/><p><span>gheibhim ionnta a mbíonn de dhíth ar m'anam bhocht.  Nochtuightear</span>
<lb n="5325"/><span>dhom ionnta solus nua agus brí nua rúindiamhrach i dtóláimh.</span>
<lb n="5326"/><span>Tá a fhios agam agus tuigim, ó thárla gur mhothuigheas féin é, "go</span>
<lb n="5327"/><span>bhfuil Righeacht Dé istigh ionnainn." 1  Níl gádh ag Íosa le leabhraí</span>
<lb n="5328"/><span>nó le hOllamhain chun anamnacha do theagasc; déanann Sé féin,</span>
<lb n="5329"/><span>Ollamh na n-Ollamhain, iad do theagasc gan callán focal.  Char</span>
<lb n="5330"/><span>chualas ag labhairt ariamh É, ach tá a fhios agam go bhfuil Sé i mo</span>
<lb n="5331"/><span>chroidhe.  Déanann Sé mé do sheóladh ar mo leas ó nóiméid go céile;</span>
<lb n="5332"/><span>cuireann Sé soillsí nua, nár léar dhom go dtí sin, ag lonnrú i</span>
<lb n="5333"/><span>lár mo chroidhe díreach nuair a bhíos gádh agam leo.  Agus ní le</span>
<lb n="5334"/><span>linn na hurnuighe is mó a chuireas Sé na soillsí sin ag lonnrú,</span>
<lb n="5335"/><span>ach i rith an lae agus mé go dícheallach i n-éadan mo chuid oibre.</span></p>
<lb n="5336"/>
<lb n="5337"/><p><span>Ó! a Mháithrín, ní misde dhomh-sa, go deimhin, tar héis a bhfuil</span>
<lb n="5338"/><span>fáighte agam de ghrástaibh ó Dhia, canadh, mar aon leis an t-sail-</span>
<lb n="5339"/><span>meadóir, "go bhfuil an Tiarna go maith, go maireann A thrócaire</span>
<lb n="5340"/><span>go síorruí!" 2  Chítear dhom, dá bhfághadh gach duine an oiread</span>
<lb n="5341"/><span>tabhartaisí ó Dhia is atá fáighte agam-sa, nach mbéadh eagla ar</span>
<lb n="5342"/><span>aoinne Roimhe a thuille ach go mbéadh Grá gan teóra ag gach aoinne</span>
<lb n="5343"/><span>Dhó; agus nach ndéanfadh aoinne an míghníomh is lugha a choidhche,</span>
<lb n="5344"/><span>agus sin le grá Dhó agus ní le faitíos Roimhe.</span></p>
<lb n="5345"/>
<lb n="5346"/><p><span>Ach cheana, tuigim nach bhféadann na hanmnacha go léir a bheith</span>
<lb n="5347"/><span>cosamhail le n-a chéile; ní fuláir clanna éagsamhla acubh a bheith</span>
<lb n="5348"/><span>ann le honóir ar leith do thabhairt do gach aon cheann dh'fhoirfeachtaí</span>
<lb n="5349"/><span>Dé na gcomhacht.  A THRÓCAIRE dho-chuimsighthe is í atá tugtha</span>
<lb n="5350"/><span>Aige domh-sa, agus is tríd an scathán sár-iongantach sin a dhearc-</span>
<lb n="5351"/><span>aim ar an gcuid eile d'Á sháirbhríoghaibh.  Agus d'á dheascaibh</span>
<lb n="5352"/><span>sin chím iad uile go léir ag lonnrú le grá:  A Cheartas féin</span>
<lb n="5353"/><span>thar cheann ar bith eile acubh, dá n-abruighinn é, chím clúduighthe le</span>
<lb n="5354"/><span>grá é.  Nach mór go léir an chúis lúthgháire dhúinn machtnamh air go</span>
<lb n="5355"/><span>bhfuil Dia na glóire go ceart, sin mar adéarfá, go gcuimhnigheann</span>
<lb n="5356"/><span>Sé ar ár lagbhríoghacht, gurab eól Dó go rí-mhaith sobhristeacht</span>
<lb n="5357"/><span>nádúra an duine!  Cad chuige a mbéadh eagla orm dá bhrígh sin?</span>
<lb n="5358"/><span>An t-Athair ró-cheart a mhaitheas a mhí-ghníomhartha do'n leanbh</span>
<lb n="5359"/><span>doscuidhtheach fáin chomh caoin chomh trócaireach san, nach gcaithfidh</span>
<lb n="5360"/><span>Sé a cheartas do thaisbeáint domh-sa, leis, ó thárla "go bhfuilim</span>
<lb n="5361"/><span>'n-A fhochair i gcomhnuí?" 3</span></p>
<lb n="5362"/>
<lb n="5363"/><p><span>'San mbliain 1895 tugadh dom a thuigsint ní b'fhearr fós ná</span>
<lb n="5364"/><span>riamh cé'n dúil mhór atá ag Íosa go dtabharfaí grá Dhó.  Ag</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="5365"/><p><span>machtnamh dhom, lá, ar na daoine a ghníos iad féin do thabhairt suas</span>
<lb n="5366"/><span>mar íodhbairtí do cheartas Dé, d'fhonn na pionóis agus na peanaidí</span>
<lb n="5367"/><span>atá i n-áirighthe do na peacachaibh bochta do chur i leathtaobh uatha, le</span>
<lb n="5368"/><span>n-a dtarraingt anuas ortha féin, ba mhór misniúil fial liom an</span>
<lb n="5369"/><span>ofráil sin, ach níor airigheas go raibh fonn ar bith orm féin í a</span>
<lb n="5370"/><span>dhéanamh.</span></p>
<lb n="5371"/>
<lb n="5372"/><p><span>"A Dhia dhil!" arsa mise annsin Leis i bhfíor-iochtar mo</span>
<lb n="5373"/><span>chroidhe.  "An é Do cheartas amháin a gheobhfas a chuid íodhbairtí</span>
<lb n="5374"/><span>lán-loiscithe?  Nach bhfuil call ag Do ghrá trócaireach</span>
<lb n="5375"/><span>leo mar an gcéadna?  Caithtear drochmheas ar an ngrá sin, agus</span>
<lb n="5376"/><span>cuirtear i leathtaoibh é i ngach aon bhall… na croidhthe a mb'áil</span>
<lb n="5377"/><span>Leat Do ghrá do Thabhairt dóibh go fial, iompuighid chun na gcréat-</span>
<lb n="5378"/><span>úirí d'fhonn a n-aoibhneas a fháil ionnta sin i gcaidreamh díombuan</span>
<lb n="5379"/><span>suarach, i n-ionad iad féin do chaitheamh isteach i D'ucht-sa agus</span>
<lb n="5380"/><span>teine mhór áluinn Do ghrá gan teóra do ghábháil chúca féin.</span></p>
<lb n="5381"/>
<lb n="5382"/><p><span>"A Dhia, a chuid de'n t-saoghal, an bhfanfaidh Do ghrá, a gcaith-</span>
<lb n="5383"/><span>tear drochmheas Air, an bhfanfaidh sé istigh i Do chroidhe mar sin?</span>
<lb n="5384"/><span>Chítear dhom fhéin, dá bhfághthá daoine a dhéanfadh iad féin d'ofráil</span>
<lb n="5385"/><span>mar íodhbairtí lán-loiscthe do Do ghrá, go ndéanfá iad</span>
<lb n="5386"/><span>dh'ídiú go mear, agus go mba bhreá Leat na lasracha móra</span>
<lb n="5387"/><span>lághaidheachta do-chuimsighthe atá foluighthe fáisgthe i Do chroidhe do</span>
<lb n="5388"/><span>scaoileadh amach gan cosg.</span></p>
<lb n="5389"/>
<lb n="5390"/><p><span>"Má's rud é gurab áil le Do cheartas, cidh nach dtéigheann</span>
<lb n="5391"/><span>sé níos sia ná an saoghal seo, é féin do chur i ngníomh, nach mó ná</span>
<lb n="5392"/><span>sin go mór is áil le Do Ghrá Trócaireach anmnacha do chur ar lasadh,</span>
<lb n="5393"/><span>mar "téigheann Do thrócaire suas chun na bhFlaitheas féin!" 1</span>
<lb n="5394"/><span>A Íosa mhilis! go mba mise an íodhbairt sona sin, déan D'íodh-</span>
<lb n="5395"/><span>bairtín dh'ídiú le teine Do ghrádha diadha."</span></p>
<lb n="5396"/>
<lb n="5397"/><p><span>Is eól duit-se, a Mháthair dhil, ó's tú do thug cead dom mé féin</span>
<lb n="5398"/><span>d'ofráil do Dhia ar an ndóigh sin, cad iad na lasracha nó, ba</span>
<lb n="5399"/><span>chóra a rádh, na tuilte tréana de ghrástaibh Dé do stealladh isteach</span>
<lb n="5400"/><span>ar m'anam láithreach tar héis na hofrála údan do dhéanamh dhom</span>
<lb n="5401"/><span>an 9adh lá de mhí an Mheithimh, 1895. 2… Á! ó'n lá údan i leith,</span>
<lb n="5402"/><span>téigheann an grá thríom is thríom agus thart timcheall orm lasmuigh;</span>
<lb n="5403"/><span>ó nóiméid go nóiméid déanann an grá trócaireach sin mé</span>
<lb n="5404"/><span>d'athnuadhchaint agus do ghlanadh go nach bhfágann sé lorg dá laghad</span>
<lb n="5405"/><span>de'n pheaca ar mo chroidhe.  Ní féidir liom faitíos a bheith orm</span>
<lb n="5406"/><span>roimh an Phurgadóireacht, ní féidir sin; tá a fhios agam nárbh fhiú mé</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="5407"/><p><span>dul isteach féin buil na n-anmnacha naofa i n-áit sin a nglanta; ach</span>
<lb n="5408"/><span>tá a fhios agam freisin gur fearr go mór teine an ghrádha chun</span>
<lb n="5409"/><span>duine do naomhú ná teine na Purgadóireachta; tá a fhios agam</span>
<lb n="5410"/><span>nach féidir go mba mhian le hÍosa fuilinntí do chur orainn i</span>
<lb n="5411"/><span>n-aistear, agus nach gcuirfeadh Sé i mo chroidhe-se na mianta a</span>
<lb n="5412"/><span>mhothuighim ann, muna mbéadh gur toil Leis iad do shásamh…</span></p>
<lb n="5413"/>
<lb n="5414"/><p><span>Sin a dtig liom a innseacht duit, a Mháithrín, faoi bheatha do</span>
<lb n="5415"/><span>Threasa bige féin.  Is agat féin is fearr a fhios céard tá innti</span>
<lb n="5416"/><span>is a bhfuil déanta ag Íosa ar a son; agus mar sin de ní thógfaidh</span>
<lb n="5417"/><span>tú orm é muna ndubhras ach fíor-bheagán féin faoi scéal mo bheatha</span>
<lb n="5418"/><span>'san Chlochar.</span></p>
<lb n="5419"/>
<lb n="5420"/><p><span>Cad é an chríoch a bhéas le "Scéal seo an Bhláithín Bháin"?</span>
<lb n="5421"/><span>…An bláithín do stathadh 'n-a úireacht a déanfar b'fhéidir, nó</span>
<lb n="5422"/><span>é d'ath-chur i n-ithir choimhightheach i gcéin…  Níl a fhios agam é.</span>
<lb n="5423"/><span>Ach tá rud amháin ar chaoi ar bith a bhfuilim cinnte faoi, .i. go</span>
<lb n="5424"/><span>ndéanfaidh trócaire Dé mé do thionnlacan go héag, agus go</span>
<lb n="5425"/><span>mbéad buidheach go deó deó de'n Mháthair gheanúil do thoirbhir</span>
<lb n="5426"/><span>d'Íosa mé.</span></p>
<lb n="5427"/>
<lb n="5428"/><p><span>Beidh áthas orm go síorruí suthain bheith ar cheann de na bláthaibh</span>
<lb n="5429"/><span>'n-a coróinn, agus canfad go síorruí mar aon leis an Mháthair</span>
<lb n="5430"/><span>ionmhuin sin cantainn síor-nua an Ghrádha agus an Mhór-</span>
<lb n="5431"/><span>bhuidheachais…</span>
<lb n="5432"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="5433"/><p><span>CAIBIDIOL IX. 1</span></p>
<lb n="5434"/>
<lb n="5435"/><p><span>A Mháthair Urr., chuiris i bhfios dom go mbadh mhaith leat go</span>
<lb n="5436"/><span>leanfainn orm ag canadh Trócairí an Tiarna dhuit-se go gcríoch-</span>
<lb n="5437"/><span>nuighead scéal mo bheatha.  Ní háil liom aon cheistiúchán a dhéanamh,</span>
<lb n="5438"/><span>ach ní fhéadaim gan gáiridhe ag breith ar an bpeann dom an ath-uair</span>
<lb n="5439"/><span>le neithe a dh'innseacht a bhfuil eolas chomh maith agat féin orthubh</span>
<lb n="5440"/><span>is atá agam-sa.  Déanfad rud ort, ar chaoi ar bith.  Ní mian</span>
<lb n="5441"/><span>liom a fhiafruighe cé'n gnó a bhéas agat de'n láimhscríbhinn seo; go</span>
<lb n="5442"/><span>deimhin duit, a Mháthair, dá ndéantá í do dhóghadh ós comhair mo</span>
<lb n="5443"/><span>dhá shúl, gan í do léigheamh féin, níor mhisde liom é.</span></p>
<lb n="5444"/>
<lb n="5445"/><p><span>Creideann na Siúracha i gcoitchinne go ndearnais mé do</span>
<lb n="5446"/><span>mhuirniú agus do mhilleadh ar gach aon t-saghas cuma ó tháinic mé</span>
<lb n="5447"/><span>isteach 'san gClochar.  Ach cheana, "ní fheiceann an duine ach an</span>
<lb n="5448"/><span>ghnúis, is é Dia amháin a chíos an croidhe." 2  Ó! a Mháthair, táim</span>
<lb n="5449"/><span>lán-bhuidheach dhíot faoi rádh is nár choigilis ariamh mé; bhí a fhios</span>
<lb n="5450"/><span>ag Íosa nár mhór d'Á bhláithín uisce bríoghmhar an úmhlúcháin, mar</span>
<lb n="5451"/><span>bhí sé ró-lag ró-lúbach le préamhú gan an uisce sin, agus is ort-sa</span>
<lb n="5452"/><span>is cóir dhó a bhuidheachas a bheith ar son an tabharthais ró-luachmhair</span>
<lb n="5453"/><span>sin.</span></p>
<lb n="5454"/>
<lb n="5455"/><p><span>Le roinnt míosa anuas, áfach, tá athrú iomlán curtha ag an</span>
<lb n="5456"/><span>dTiarna ar an gcaoi a dtugann Sé ar A bhláithín fás; is dóigh</span>
<lb n="5457"/><span>gurbh amhlaidh do chonnaic Sé go raibh uisce a dhóithin aige cheana,</span>
<lb n="5458"/><span>agus mar sin de, leigeann Sé do'n bhláithín fás anois faoi thaith-</span>
<lb n="5459"/><span>neamh te teolaidhe na gréine lonnraighe.  Níl Aige dhó feasta</span>
<lb n="5460"/><span>ach A mheangadh geal gáire, agus is tríot sa, a Mháthair Urr., a bheir</span>
<lb n="5461"/><span>Sé sin dom, mar an gcéadna.  'N ár an bláithín do sheargadh is</span>
<lb n="5462"/><span>amhlaidh a chuireas an ghrian gheanúil sin ag borradh is ag fás go</span>
<lb n="5463"/><span>bríoghmhar é.  Congbhuigheann sé go cúramach i n-íochtar a chailíse</span>
<lb n="5464"/><span>na braonacha luachmhara drúchta do doirteadh anuas air, tráth;</span>
<lb n="5465"/><span>agus cuirfidh na braonacha luachmhara sin i gcuimhne dhó do shíor go</span></p>
<lb n="5466"/>
<lb n="5467"/><p><span>1 Do'n Mháthair Urr. Marie de Gonzague an caibidiol seo agus an</span>
<lb n="5468"/><span>chéad chaibidiol eile.  I mí an Mheithim{h}, 1897, tuairim is cheithre mhí roimh</span>
<lb n="5469"/><span>bhás Thérèse is eadh do scríobhadh iad (féach an Réamhrádh).</span>
<lb n="5470"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="5471"/><p><span>bhfuil sé lag-bhrígheach, bídeach, éidtreórach.  D'fhéadfadh na</span>
<lb n="5472"/><span>créatúirí go léir cromadh anuas chugam agus iongantas a dhéanamh</span>
<lb n="5473"/><span>dhíom agus mé do mholadh go hárd; ní chuirfeadh sin uilig an</span>
<lb n="5474"/><span>scáile is lugha de mhór-is-fiú baoth ar an bhfíor-áthas a mhothuighim</span>
<lb n="5475"/><span>i lár mo chroidhe nuair a chím nach bhfuil ionnam ach neamhní agus</span>
<lb n="5476"/><span>neamhní amháin.</span></p>
<lb n="5477"/>
<lb n="5478"/><p><span>Ach má deirim nach gcuirfinn suim dá luighead ins na moltaibh</span>
<lb n="5479"/><span>go léir, nílim ag tagairt 'chor ar bith don ghrá a bheir tusa dhom, a</span>
<lb n="5480"/><span>Mháthair, ná do'n iontaoibh atá agat asam, mar is mór agam</span>
<lb n="5481"/><span>iad-san, gan aimhreas; airighim, áfach, nach call dom eagla a</span>
<lb n="5482"/><span>bheith orm feasta, go dtig liom iad do ghlacadh chugam go h-áthasach</span>
<lb n="5483"/><span>agus mo mhór-bhuidheachas do ghabháil le Dia ar son ar chuir Sé de</span>
<lb n="5484"/><span>mhaitheas ionnam.  Má's é A thoil go bhféachfainn níos fearr</span>
<lb n="5485"/><span>lasmuigh ná mar atáim i mo chroidhe istigh, ní misde liom sin ó</span>
<lb n="5486"/><span>thárla go bhféadann Sé a rogha rud' a dhéanamh.</span></p>
<lb n="5487"/>
<lb n="5488"/><p><span>A Dhia dhil! nach éagsamhail iad na bealaighe a ndéanann Tú</span>
<lb n="5489"/><span>na h-anamnacha do sheóladh ortha!  Ag léigheamh beathaí na Naomh</span>
<lb n="5490"/><span>dhúinn, chímíd go bhfuil cuid mhór acubh nár fhág an cuimhneachán is</span>
<lb n="5491"/><span>lugha ná an scríbhinn is lugha ná tada 'na ndiaidh.  Agus tá cuid</span>
<lb n="5492"/><span>eile acubh, fearacht ár Máthar N. Treasa, a rinne saidhbhreas</span>
<lb n="5493"/><span>luachmhar a dteagaisc do bhronnadh ar an Eaglais, agus nach raibh</span>
<lb n="5494"/><span>eagla orthubh "Rún an Rí dh'fhoillsiú," 1 le go ndéanfadh anmnacha</span>
<lb n="5495"/><span>eile aithne do chur Air agus grá do thabhairt Dó.  Cé acubh de'n</span>
<lb n="5496"/><span>dá nídh sin is mó a thaithnigheas le Dia?  Chítear dhom féin go</span>
<lb n="5497"/><span>dtaithnigheann gach aon nidh acubh leis chomh maith le n-a chéile.  Ní</span>
<lb n="5498"/><span>dhearna cáirde ionmhuine sin an Tiarna ach análú an Spioraid</span>
<lb n="5499"/><span>Naoimh do leanacht, agus nach n-abruigheann Seisean tré bhéal an</span>
<lb n="5500"/><span>fháidh:  "Abair leis an bhfíoraon go bhfuil gach nídh 'n-a cheart." 2</span>
<lb n="5501"/><span>'Seadh, tá gach nídh 'n-a cheart nuair nach loirgtear ach toil Dé,</span>
<lb n="5502"/><span>agus sin é an fáth go bhféachfad féin, cidh nach bhfuil ionnam ach</span>
<lb n="5503"/><span>bláithín dealbh, le toil Íosa do dhéanamh agus le sásamh do thabhairt</span>
<lb n="5504"/><span>duit-se, atá 'n-A ionad annseo thíos i m'aice.</span></p>
<lb n="5505"/>
<lb n="5506"/><p><span>Tá a fhios agat, a Mháthair, gurbh é mian mo chroidhe ariamh bheith</span>
<lb n="5507"/><span>i mo naomh; ach mo nuar! bhraithinn i gcomhnuidhe, nuair a chuirinn</span>
<lb n="5508"/><span>mé féin i gcomórtas leis na naoimh, go bhfuil an oiread deif-</span>
<lb n="5509"/><span>ríochta eatortha súd agus mise is atá le feiceál san nadúir</span>
<lb n="5510"/><span>idir an sliabh mhór árd a bhfuil a bhárr foluighthe i néaltaibh neimhe</span>
<lb n="5511"/><span>agus an gráinnín gainmhe a sataltar faoi chosaibh daoine.  Ach i</span></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="5512"/><p><span>n-ionad aon droch-mhisneach do bheith orm, 'séard adeirinn liom</span>
<lb n="5513"/><span>féin:  "Ní fhéadfadh Dia dúil do-shásta do chur i gcroidhe an</span>
<lb n="5514"/><span>duine; agus, ar an ádhbhar sin, féadaim-se, i n-aimhdheóin mo</span>
<lb n="5515"/><span>shuaraigheachta, féachaint le bheith i mo naomh. Ní thig liom fás!</span>
<lb n="5516"/><span>Caithfead cur suas liom féin fé mar atáim, agus leis na mí-fhoirbh-</span>
<lb n="5517"/><span>theachtaí iomadúla atá ionnam.  Ach is mian liom féachaint</span>
<lb n="5518"/><span>le dul chun na bhFlaitheas ar bhealaichín nua ar fad, bealaichín</span>
<lb n="5519"/><span>gearr fíor-dhíreach.  Aois nua-cheapadóireachta an aois seo 'n-a</span>
<lb n="5520"/><span>mairimíd; ní call do dhuine strómh do chur air féin feasta le</span>
<lb n="5521"/><span>dul suas staighre, arae déanann tógadán an gnó go háluinn do</span>
<lb n="5522"/><span>na daoine saidhbhre a bhfuil a leithéid de ghléas áisiúil acubh.</span>
<lb n="5523"/><span>Ba mhaith liom-sa, fosta, tógadán dh'aimsiú le mé féin</span>
<lb n="5524"/><span>dh'árdú suas chuig Íosa, mar táim ró-bheag ró-bhídeach, le staighre</span>
<lb n="5525"/><span>aisdreánach na foirbhtheachta do chur dhíom."</span></p>
<lb n="5526"/>
<lb n="5527"/><p><span>Annsin chuaidh mé a' tóruigheacht san Scríbhinn Diadha féachaint</span>
<lb n="5528"/><span>an bhfuighbhinn tuairisc an Tógadáin a bhí uaim, agus do léigheas</span>
<lb n="5529"/><span>na bréithre seo do tháinic as béal na h-Eagna síorruí féin:</span>
<lb n="5530"/><span>"An t-é atá 'na THOCHRÁN, tagadh sé chugam-sa." 1  Agus mar</span>
<lb n="5531"/><span>sin de, chuadhas ag triall ar Dhia, mar bhraitheas go raibh an rud a</span>
<lb n="5532"/><span>rabhas ar a thóir fáighte agam.  Do léigheas liom aríst annsin go</span>
<lb n="5533"/><span>bhfionnainn céard a dhéanfadh Sé ar son an tochráin, agus seo é an</span>
<lb n="5534"/><span>nídh do fuaireas:  "Amhail mar a ghníos máthair a leanbh do</span>
<lb n="5535"/><span>bharrógadh, sin mar a dhéanfad-sa sibh-se do shólású, iomcharóchad</span>
<lb n="5536"/><span>i m'ucht sibh, agus cuirfead i nbhúr suidhe ar mo ghlúinibh sibh." 2</span></p>
<lb n="5537"/>
<lb n="5538"/><p><span>Á! char chualas ariamh bréithre is mó do chuir áthas ar mo chroidhe</span>
<lb n="5539"/><span>ná na bréithre caoine ceólmhara sin.  Is iad Do lámhaí-se, a</span>
<lb n="5540"/><span>Íosa dhil, an tógadán le n-a gcaithfear mise do thógáilt suas</span>
<lb n="5541"/><span>chun na bhFlaitheas!  Chuige sin ní hé amháin nach call dom fás, ach</span>
<lb n="5542"/><span>is amhlaidh a chaithfead fanacht go beag bídeach, agus bheith ag dul</span>
<lb n="5543"/><span>i luighead i n-aghaidh an lae.  A Dhia liom! tá Do chaoineas agus</span>
<lb n="5544"/><span>Do chineáltas dom níos mó ná aon nídh arbh fhéidir liom bheith ag</span>
<lb n="5545"/><span>súil leis, agus is mian liom-sa anois Do mhór-thrócaire do chanadh!</span>
<lb n="5546"/><span>"A Dhia, thugais teagasc dom ó m'óige, agus rinneas-sa do mhór-</span>
<lb n="5547"/><span>oibreacha d'fhoillsiú go dtí an lá atá indiu ann, agus leanfad</span>
<lb n="5548"/><span>liom 'á bhfoillsiú go gcríonad le haois." 3</span></p>
<lb n="5549"/>
<lb n="5550"/><p><span>An dtiocfaidh an t-sean-aois sin orm-sa nó an éagfad go h-óg</span>
<lb n="5551"/><span>gan mhoill?  Chítear dhom féin go bhféadfainn éagadh anois</span>
<lb n="5552"/><span>chomh maith le níos deireannaí:  Is ionann dhá mhíle bliain agus</span>
<lb n="5553"/><span>fiche bliain nó lá amháin féin i láthair Dé na gcomhacht!</span>
<lb n="5554"/></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="5555"/><p><span>Ach ná beir leat, a Mháthair, gur mian le do leanbh thú</span>
<lb n="5556"/><span>do thréigint, nó gur mó an grás léithe bás a fháil le bánú</span>
<lb n="5557"/><span>an lae ná le tuitimín na hoidhche.  'Sé rud is fearr léithe,</span>
<lb n="5558"/><span>agus 'sé rud a bhfuil dúil aice ann ná toil Íosa do choimhlíonadh.</span>
<lb n="5559"/><span>Anois, áfach, ó thárla go bhfuil a chosamhlacht ann go bhfuil Íosa</span>
<lb n="5560"/><span>le teacht chuici gan mhoill chun í do thabhairt chun siubhail Leis go</span>
<lb n="5561"/><span>Cathair gheal na glóire, tá áthas ar a croidhe; is eól di, agus</span>
<lb n="5562"/><span>thuig sí ariamh, nach bhfuil gádh ag Dia le aoinne chun maitheasa</span>
<lb n="5563"/><span>do dhéanamh ar an dtalamh, agus gur lugha fós an gádh atá Aige</span>
<lb n="5564"/><span>léithi-se.</span></p>
<lb n="5565"/>
<lb n="5566"/><p><span>Idir an dá linn tá a fhios agam, a Mháthair Urr., cad is toil</span>
<lb n="5567"/><span>leat-sa.  Is mian leat go ndéanfainn gnó éadtrom taithneamhach</span>
<lb n="5568"/><span>i d'aice féin, agus déanfad an gnó sin do chríochnú ó árdaibh</span>
<lb n="5569"/><span>na bhFlaitheas.  Dubhrais liom mar adubhairt Íosa le N. Peadar:</span>
<lb n="5570"/><span>"Déan mo chuid uan do chothú."  Agus ar n-a chloisteál sin domh-</span>
<lb n="5571"/><span>sa tháinic sgáth orm agus iongnadh, mar d'airigheas go rabhas ró-</span>
<lb n="5572"/><span>bheag ró-lag-bhríoghach i gcóir na hoibre sin, agus d'iarras ort do</span>
<lb n="5573"/><span>chuid uan do chothú tú féin agus mise dh'fhágáil 'na bhfochair mar</span>
<lb n="5574"/><span>phríbhléid amháin.  Ghéillis beagán do m'athchuinge réasúnta, agus</span>
<lb n="5575"/><span>i n-ionad mé d'ainmniú mar mháthair orthubh, 'sé rud a thugais orm</span>
<lb n="5576"/><span>ná a bpríomh-chompánach; 1 ach 'san am chéadna, d'órduighis dom iad</span>
<lb n="5577"/><span>do sheóladh amach ar na mínlighe torthacha fasgúile, na luibheanna</span>
<lb n="5578"/><span>is fearr agus is neartmhaire do thaisbeáint dóibh, agus iad a chur</span>
<lb n="5579"/><span>san áirdeall ar na bláthanna lonnracha nach bhfuil ionnta ach nimh,</span>
<lb n="5580"/><span>agus nach cóir do na huain baint leo a choidhche ach amháin le gabháil</span>
<lb n="5581"/><span>de chosaibh ionnta.</span></p>
<lb n="5582"/>
<lb n="5583"/><p><span>Ach cionnus is féidir, a Mháthair, nár chuir m'óige agus</span>
<lb n="5584"/><span>m'easbaidh chiall-cheannuighthe eagla ort?  Cionnus is féidir nach</span>
<lb n="5585"/><span>bhfuil imní ort ar fhaitchíos go leigfinn do do chuid uan imtheacht</span>
<lb n="5586"/><span>ar fán?  Ach béidir gur chuimhnighis, ag cur a gcúraim orm-sa</span>
<lb n="5587"/><span>dhuit, gur deónuightheach le Dia eagna do thabhairt do naoidheanaibh</span>
<lb n="5588"/><span>go minic.</span></p>
<lb n="5589"/>
<lb n="5590"/><p><span>Is beag duine ar an dtalamh nach ndéanann comhacht Dé do</span>
<lb n="5591"/><span>thomhas do réir a gcaol-inntinne féin!  Admhuightear go mbíonn</span>
<lb n="5592"/><span>éisceachtaí i ngach aon bhall annseo thíos; ach níl aon cheart ag Dia</span>
<lb n="5593"/><span>na Glóire éisceachtaí a dhéanamh 'chor ar bith, dar le daoinibh.  Tá</span>
<lb n="5594"/><span>a fhios agam go bhfuil sé 'na shean-rádh leis na ciantaibh nach dtagann</span>
<lb n="5595"/><span>ciall roimh aois; mar, an Rí naofa Dáibhid féin nuair a bhí sé</span></p>
<lb n="5596"/>
<lb n="5597"/><p><span>1 Bhí sí 'na Máistreás ar na Nóibhísigh gan a theidiol sin a bheith aici.</span></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="5598"/><p><span>óg, chan sé do'n Tiarna:  "Táim go h-óg agus faoi tharcuisne."</span>
<lb n="5599"/><span>Ach 'san tSailm chéadna sin deir sé gan scáth gan eagla:  "Tá</span>
<lb n="5600"/><span>tuigsint agam ós cionn na seanóirí féin, ó thóirigheas Do thoil-se.</span>
<lb n="5601"/><span>Lóchrann dom' chosaibh do bhriathar, agus solas dom' chonairibh.</span>
<lb n="5602"/><span>Do dhearbhuigheas agus do cheapas breitheana do chirt-se do</span>
<lb n="5603"/><span>choimeád." 1</span></p>
<lb n="5604"/>
<lb n="5605"/><p><span>Níor neamh-chríonacht leat-sa, a Mháthair, a rádh liom féin lá</span>
<lb n="5606"/><span>amháin go raibh Íosa ag soillsiú m'anama agus ag tabhairt céille</span>
<lb n="5607"/><span>agus tuigsiona na mblian dom.  Táim ró-bheag anois le mór-is-</span>
<lb n="5608"/><span>fiú a bheith orm, táim ró-bheag fosta le bheith i n-ann ráidhte</span>
<lb n="5609"/><span>breaghtha do ríomhadh 'á chur i gcéill go bhfuilim go h-an-umhal, mar</span>
<lb n="5610"/><span>dhóigh dhe.  Is fearr liom géilleadh gan bhréig gan áidhbhéil "go</span>
<lb n="5611"/><span>ndearna an t-É atá comhachtach neithe móra dhom," 2 agus is é an</span>
<lb n="5612"/><span>nídh is mó acubh uilig gur thaisbeáin Sé dhom mo shuaraigheacht agus</span>
<lb n="5613"/><span>mo lagbhríoghacht iomlán.</span></p>
<lb n="5614"/>
<lb n="5615"/><p><span>Is iomdha cineál fromhtha a ndeachaidh m'anam tríotha, is mór a</span>
<lb n="5616"/><span>d'fhuilingeas ar an tsaoghal seo thíos!  Tráth a rabhas im' leanbh,</span>
<lb n="5617"/><span>ba le brón d'fhuilinginn; ach anois glacaim chugam go h-áthasach</span>
<lb n="5618"/><span>síochánta gach toradh searbh.  Caithfidh tú aithne agus eólas</span>
<lb n="5619"/><span>doimhin a bheith agat orm, a Mháthair, le gan gáire a dhéanamh</span>
<lb n="5620"/><span>ag léigheamh na leathanach seo dhuit; mar an bhfuil duine ar bith is</span>
<lb n="5621"/><span>lugha a bhfuil fromhtha agus fuilintí aige ná mar atá agam-sa, do</span>
<lb n="5622"/><span>réir gach cosamhlachta?  Á!  Dá mbéadh fhios ag daoine cé'n</span>
<lb n="5623"/><span>mhairtíreacht a bhfuilim ag dul tríthi le bliain anuas, nach orthubh</span>
<lb n="5624"/><span>a bhéadh an t-iongantas go léir!  Ó's rud é gurab é do thoil é,</span>
<lb n="5625"/><span>féachfad le cur síos duit uirthi annseo, cidh nach féidir na neithe</span>
<lb n="5626"/><span>seo a nochtadh i bhfoclaí daonda, agus dá mhéid dhá n-abróchad, ní</span>
<lb n="5627"/><span>bheidh iomlán an scéil agat 'n-a dhiaidh sin.</span></p>
<lb n="5628"/>
<lb n="5629"/><p><span>I rith an Charghais anuiridh bhíos chómh breá láidir folláin is a bhí</span>
<lb n="5630"/><span>ariamh, agus mhair an neart sin go háluinn go Cáisg i n-aimhdheoin</span>
<lb n="5631"/><span>an trosgaidh chruaidh do rinneas gan faoisiú ar bith.  Dia hAoine</span>
<lb n="5632"/><span>an Chéasta, áfach, le moch na maidne, thug Íosa comhartha dhom go</span>
<lb n="5633"/><span>mba ghairid go mbéinn ag imeacht liom ag triall Air go Flaitheas</span>
<lb n="5634"/><span>na nGrást.  Ó! nach suairc liom an chuimhne sin!</span></p>
<lb n="5635"/>
<lb n="5636"/><p><span>Oidhche Diardaoin roimhe sin, ó thárla nach raibh cead agam</span>
<lb n="5637"/><span>fanacht ag an dTuamba an oidhche go léir, d'fhilleas isteach i mo</span>
<lb n="5638"/><span>chillín ag meadhon oidhche.  Ní baileach a bhí mo cheann leagtha ar an</span>
<lb n="5639"/><span>adhairt agam nuair d'airigheas an sruthlán te tréan ag buinniú</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="5640"/><p><span>aníos go dtí mo bhruasa.  Shíleas go raibh an bás orm agus bhí</span>
<lb n="5641"/><span>mo chroidhe i riocht sgoilte le teann lúthgháire.  Ach ó bhí mo</span>
<lb n="5642"/><span>lampa beag múchta agam, chuireas srian le m'fhiosracht go</span>
<lb n="5643"/><span>maidin agus thuiteas im' chodladh go sámh.</span></p>
<lb n="5644"/>
<lb n="5645"/><p><span>Ag a cúig a' chlog ar maidin nuair do dúisigheadh sinn, chuimh-</span>
<lb n="5646"/><span>nigheas láithreach go raibh scéal áthasach le foghluim agam.  Dhruid-</span>
<lb n="5647"/><span>eas anonn leis an fhuinneóig, agus cinnte go leór, chonnaiceas</span>
<lb n="5648"/><span>go raibh mo chiarsúir lán le fuil.  Ó! a Mháthair, nár bhinn an scéal</span>
<lb n="5649"/><span>é!  Bhíos lán-chinnte gurbh é Íosa féin, ar lá-cuimhne sin A bháis,</span>
<lb n="5650"/><span>a bhí ag cur A chéad ghlaoidh chugam, mar a bhéadh monabhar bog</span>
<lb n="5651"/><span>íseal ó chian 'á rádh liom go raibh Sé ag teacht.</span></p>
<lb n="5652"/>
<lb n="5653"/><p><span>Mhothuigheas dúthracht an-mhór ionnam le linn an Chéad-Trátha</span>
<lb n="5654"/><span>agus le linn an Chaibidil, agus annsin d'imthigh liom gan pioc</span>
<lb n="5655"/><span>moille ionns ar mo Mháthair le mo scéal mór áthas ach dh'innseacht di.</span>
<lb n="5656"/><span>Níor airigheas tuirse ná pian dá laghad orm, agus mar sin de</span>
<lb n="5657"/><span>fuaireas an cead go réidh leis an gCarghas do chríochnú fé mar a bhí</span>
<lb n="5658"/><span>tosnuithe agam.  Aoine sin an Chéasta chuaidh mé tré chruadálachtaí</span>
<lb n="5659"/><span>uilig an Charmail gan faoisiú ar bith.  Á! ba mhilis éadtrom liom</span>
<lb n="5660"/><span>iad mar chruadálachtaí an lá úd thar ariamh…  Bhí mo chroidhe ag</span>
<lb n="5661"/><span>cur thar maoil le lúthgháir ag machtnamh dhom go mbéinn ag dul chun</span>
<lb n="5662"/><span>na bhFlaitheas gan mhoill.</span></p>
<lb n="5663"/>
<lb n="5664"/><p><span>Tránóna an lae shona sin d'fhilleas isteach i mo sheómra go</span>
<lb n="5665"/><span>h-aiteasach, agus bhíos ag tuitim im' chodladh nuair thug Íosa dhom</span>
<lb n="5666"/><span>an comhartha céadna a bhí tugtha Aige dhom an oidhche roimhe sin, go</span>
<lb n="5667"/><span>rabhas le dul isteach 'san mbeatha shíorruí gan mórán moille.</span>
<lb n="5668"/><span>Bhí creideamh chomh beó chomh soiléir sin agam an tráth úd gurbh é</span>
<lb n="5669"/><span>smaoineadh ar Fhlaitheas Dé an t-aon aoibhneas amháin a bhí agam.</span>
<lb n="5670"/><span>Níor bhféidir liom a chreisdint go bhfuil daoine gan creideamh ann,</span>
<lb n="5671"/><span>agus bhínn 'á áiteamh orm féin gurbh i gcoinnibh a smaointe féin a</span>
<lb n="5672"/><span>bhídís ag labhairt nuair do shéanaidís saoghal eile a bheith ann.</span></p>
<lb n="5673"/>
<lb n="5674"/><p><span>Le linn laetheanta lonnrach na Cásga, áfach, chuir Íosa i dtuig-</span>
<lb n="5675"/><span>sint dom go bhfuil anmnacha gan creideamh gan dóchas ann, anmnacha</span>
<lb n="5676"/><span>a ghníos droch-úsáid de ghrástaibh Dé, agus a chailleas ar an ndóigh</span>
<lb n="5677"/><span>sin na stóir luachmhara údan, cidh gurab ionnta amháin atá fuarán</span>
<lb n="5678"/><span>na bhfíor-áthas n-íodhan.  Do cheaduigh Sé gur luigh an doircheacht</span>
<lb n="5679"/><span>ba thiugha agus ba dhuaibhsighe isteach ar m'anam, agus go mb'ádhbhar</span>
<lb n="5680"/><span>cómhraic agus crádh-croidhe dhom an smaoineadh ar Fhlaitheas Dé, a</span>
<lb n="5681"/><span>bhí mar shólás suairc agam i gcomhnuí riamh ó bhíos im' pháistín.</span>
<lb n="5682"/><span>Ní ar feadh roinnt laetheanta nó ar feadh roinnt seachtmhainí do</span>
<lb n="5683"/><span>mhair an fromhadh sin; táim ag fuilinnt anois leis na míosaibh</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="5684"/><p><span>móra fada, agus faoiseamh ná fuascailt níl fáighte agam fós féin.</span>
<lb n="5685"/><span>Ba mhaith liom bheith i n-ann na neithe a mhothuighim do chur i gcéill,</span>
<lb n="5686"/><span>ach ní féidir é!  Caithfidh duine gabháil tríd an lintéir duaibh-</span>
<lb n="5687"/><span>seach seo chun a thuigsint a dhoircheacht atá sé.  Ach féachfad le</span>
<lb n="5688"/><span>cunntas éigin do thabhairt air tré sholuíd:</span></p>
<lb n="5689"/>
<lb n="5690"/><p><span>Cuirim i gcás gur rugadh i dtír mé a bhfuil ceódhanna tiugha duaibh-</span>
<lb n="5691"/><span>seacha thart timcheall uirthi, i riocht is nach bhfacas ariamh aghaidh</span>
<lb n="5692"/><span>áluinn na nádúra ná oiread is gath amháin ó'n ngréin.  Is fíor</span>
<lb n="5693"/><span>gur chualas iomrádh ar na mór-iongantaisí sin go minic ó bhíos im'</span>
<lb n="5694"/><span>leanbh: is feasach mé, an tír 'na bhfuilim anois, nach í m'athardha</span>
<lb n="5695"/><span>í, ach go bhfuil tír eile ann a gcaithfead a bheith ag súil léithi do</span>
<lb n="5696"/><span>shíor.  Agus ní scéal scéil do cumadh le duine de lucht áitreabhtha</span>
<lb n="5697"/><span>tíre seo na gceó é sin ach an oiread, ach scéal fírinne nach féidir</span>
<lb n="5698"/><span>a shárú; arae, tháinic Rí athardha údan na gréine gile go tír seo</span>
<lb n="5699"/><span>an dorchadais gur chaith Sé trí bliana is tríochad 'nár measg…</span>
<lb n="5700"/><span>Céad fairíor géar! "taithneann an solus sa dorchadas, agus</span>
<lb n="5701"/><span>níor ghlac an dorchadas é, ná níor thuig sé gurbh É solus an domhain</span>
<lb n="5702"/><span>É." 1</span></p>
<lb n="5703"/>
<lb n="5704"/><p><span>Ach do ghlac do leanbh Do sholus diadha, a Thiarna!  Iarrann sí</span>
<lb n="5705"/><span>maithteanas ort ar son a bráthar díchreidmheach, tá sí sásta arán</span>
<lb n="5706"/><span>an dóláis dh'ithe chomh fada is a thogróchas Tusa é, agus suidheann sí</span>
<lb n="5707"/><span>síos le grá Dhuit-se ag bord seo an t-searbhais mar a gcaitheann</span>
<lb n="5708"/><span>na peacuigh bochta a gcuid, agus ní mian léithi éirighe ó'n mbórd</span>
<lb n="5709"/><span>sin go dtugaidh Tusa an comhartha dhí.  Ach nach bhféadann sí a</span>
<lb n="5710"/><span>rádh Leat i n-a hainm féin agus i n-ainm a bráthar coirtheach:</span>
<lb n="5711"/><span>"A Dhia, déan trócaire orainn óir is peacuigh sinn!" 2  Cuir</span>
<lb n="5712"/><span>uait fíoraonta sinn!  Iad sin uilig nach bhfuil solus lóchrainn an</span>
<lb n="5713"/><span>chreidimh acubh go bhfeicidh siad an lóchrann sin ag lonnrú anois fá</span>
<lb n="5714"/><span>dheóidh!  A Dhia dhil, má's éigin do dhuine a bhfuil grá aici Dhuit</span>
<lb n="5715"/><span>an bórd a truailligheadh leo siúd do ghlanadh, táim go lán-tsásta</span>
<lb n="5716"/><span>arán na ndeór dh'ithe ó'n mbórd sin im' aonar go mbeiridh Tú</span>
<lb n="5717"/><span>leat mé isteach i Righeacht do Shoillse; níl acht an t-aon athchuinge</span>
<lb n="5718"/><span>amháin agam ghá iarraidh Ort .i. gan leigint dom fearg a chur Ort</span>
<lb n="5719"/><span>a choidhche.</span></p>
<lb n="5720"/>
<lb n="5721"/><p><span>Dubhras leat ar ball, a Mháthair, go rabhas cinnte i gcomhnuí</span>
<lb n="5722"/><span>riamh, ó bhíos im' leanbh, go n-imtheóchainn i bhfad ó mo thír dhorcha</span>
<lb n="5723"/><span>cheodhach lá éigin.  Chreideas sin ariamh, ní hamháin mar gheall ar ar</span>
<lb n="5724"/><span>chualas ó dhaoinibh eile, ach mhothuigheas féin i mo chroidhe istigh, de</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="5725"/><p><span>thairbhe na mianta mór doimhin a bhí agam, mhothuigheas go raibh tír</span>
<lb n="5726"/><span>eile, réigiún ní b'áilne i n-dán dom mar áitreabh buan lá éigin</span>
<lb n="5727"/><span>san am le teacht, amhail mar a thug aigne ghéar ghrinn ghaoismhear</span>
<lb n="5728"/><span>Chríostóra Columbus air an Domhan Nua do roimh-mhothú.  Ach féach!</span>
<lb n="5729"/><span>na ceódhana atá thart orm brúghaid isteach de shiota ar m'anam</span>
<lb n="5730"/><span>agus luighid thart timcheall air chomh dubh duaibhseach is nach léar</span>
<lb n="5731"/><span>dhom anois cosamhlacht féin an athardha údan a mbínn ag súil leis go</span>
<lb n="5732"/><span>muiníneach…  Tá gach aon ní imighthe ar ceal uaim!…</span></p>
<lb n="5733"/>
<lb n="5734"/><p><span>Nuair a bhíos mo chroidhe tinn tuirseach ó'n ndorchadas atá</span>
<lb n="5735"/><span>thart timcheall air agus gur mian liom faoiseamh beag a thabhairt</span>
<lb n="5736"/><span>air leis an t-sólás bhríoghmhar a gheibhtear ó mhachtnamh ar an</span>
<lb n="5737"/><span>mbeatha shíorruí le teacht, méaduightear faoi dhó ar mo dhólás.</span>
<lb n="5738"/><span>Chítear dhom go gcuireann an dorchadas a ghlór le glór lucht' an</span>
<lb n="5739"/><span>dí-chreidimh 'á rádh liom go sgigiúil fonóideach:  "Táir-se ag</span>
<lb n="5740"/><span>súil leis an tsolus, agus le h-athardha áluinn aoibhinn, táir ag</span>
<lb n="5741"/><span>súil le Cruthuightheóir na n-iongantas sin do shealbhú amach annseo,</span>
<lb n="5742"/><span>creideann tú go rachaidh tú amach lá éigin as an ndorchadas seo</span>
<lb n="5743"/><span>mar a bhfuilir i do dheoruí:  Téanam ort!  Téanam!…  Cuir</span>
<lb n="5744"/><span>fáilte roimh an mbás a bhéarfas duit ní an rud a bhfuilir ag</span>
<lb n="5745"/><span>dréim leis, ach oidhche is duaibhsighe fós, dubh-oidhche na neamh-</span>
<lb n="5746"/><span>nídheachta!…"</span></p>
<lb n="5747"/>
<lb n="5748"/><p><span>Ach, a Mháthair, an cur-síos sin ar mo fhromhadh tá sé chomh</span>
<lb n="5749"/><span>neamh-iomlán is atá an fhioghair gharbh neamhchríochnuighthe i gcomórtas</span>
<lb n="5750"/><span>leis an macsamhail lán-déanta a chuireas an péintéir ós a chomhair</span>
<lb n="5751"/><span>mar eisiomplár.  Ní mian liom, áfach, a thuille do scríobhadh faoi,</span>
<lb n="5752"/><span>ar fhaitchíos go ndéanfainn diamhasladh…  Is eagal liom go</span>
<lb n="5753"/><span>bhfuil an iomarca ráidhte agam cheana féin.  Á, nár aifrighidh Dia</span>
<lb n="5754"/><span>orm é!  Tá a fhios Aige go maith go gcuirim ialach orm féin</span>
<lb n="5755"/><span>oibreacha an chreidimh a dhéanamh, i n-aimhdheóin go bhfuilim gan</span>
<lb n="5756"/><span>sólás gan suairceas an Chreidimh a bheith agam.  Rinneas níos mó</span>
<lb n="5757"/><span>gníomhartha creidimh le bliain anuas ná mar a rinneas le mo bheó.</span></p>
<lb n="5758"/>
<lb n="5759"/><p><span>Gach aon uair a mbuaileann mo namhaid an cuaille-chomhraic ag</span>
<lb n="5760"/><span>tabhairt mo dhubhshláin agus dhom' ghriogadh chun troda, déanaim-se</span>
<lb n="5761"/><span>mar a dhéanfadh faraire groidhe:  Ó's eól dom gur meathta an</span>
<lb n="5762"/><span>mhaise do dhuine dias-chath dh'fhearadh, 'séard a ghním mo dhruim</span>
<lb n="5763"/><span>a dh'iompáil le m'áirseóir gan oiread is féachaint amháin a thabh-</span>
<lb n="5764"/><span>airt air.  Annsin rithim ag triall ar Íosa, agus deirim Leis go</span>
<lb n="5765"/><span>bhfuilim réidh le mo chuid fola go léir do dhoirteadh amach chun a</span>
<lb n="5766"/><span>dheimhniú go bhfuil Neamh ann, agus deirim Leis aríst go bhfuilim</span>
<lb n="5767"/><span>go lán-tsásta le gan a bheith i n-ann an Neamh áluinn sin, atá i</span></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="5768"/><p><span>n-áirighthe dhom thall, d'fheiceál le súile m'anama i bhfus ar an</span>
<lb n="5769"/><span>t-saoghal seo, le h-ionchas go mba dheónuightheach Leis í a dh'fhos-</span>
<lb n="5770"/><span>cailt i gcóir na síorruidheachta do na h-anacróirí bochta gan</span>
<lb n="5771"/><span>creideamh.</span></p>
<lb n="5772"/>
<lb n="5773"/><p><span>Féadaim a rádh, dá bhrígh sin, fós féin, i n-aimhdheóin na trialach</span>
<lb n="5774"/><span>seo a bhaineas gach sólás díom, "Cuirir áthas orm, a Thiarna,</span>
<lb n="5775"/><span>le gach a ndéanair." 1  Mar an bhfuil aon áthas is mó ná an t-áthas</span>
<lb n="5776"/><span>a thig ó'n bhfuilinnt a iomchruightear le grá Dhuit-se?  Dá ghéire í</span>
<lb n="5777"/><span>an fhuilinnt agus dá laghad dá bhfeiceann daoine í, is amhlaidh is</span>
<lb n="5778"/><span>mó an lúthgháir a chuireas sí Ort-sa, a Dhia dhil!  Agus dá mba nach</span>
<lb n="5779"/><span>bhfeictheá féin í, rud nach féidir, bhéinn go lán-tsásta fuilinnt</span>
<lb n="5780"/><span>annsin féin, mar shúil's go dtiocfadh liom, tré mo chuid deór,</span>
<lb n="5781"/><span>oiread is locht amháin i n-aghaidh an Chreidimh do chosg nó leór-</span>
<lb n="5782"/><span>ghníomh do dhéanamh ann.</span></p>
<lb n="5783"/>
<lb n="5784"/><p><span>Beidh tú a' measadh, béidir, a Mháthair, go bhfuilim ag áidhbhéil</span>
<lb n="5785"/><span>beagán faoi dhubh-oidhche seo m'anama.  Má's do réir na nduanta</span>
<lb n="5786"/><span>do chumas i mbliana a bhéarfas tú breith, chífear dhuit gan aimhreas</span>
<lb n="5787"/><span>nach bhfuil agam ach sólás is suairceas, agus gur leanbh mé a bhfuil</span>
<lb n="5788"/><span>brat an Chreidimh ionann 's bheith stróicthe ó'n a chéile ós comhair a</span>
<lb n="5789"/><span>súl!  Agus mar sin féin… ní brat atá ann feasta, ní headh!</span>
<lb n="5790"/><span>ach falla mór árd atá ag eirighe suas chun na bhFlaitheas féin, agus</span>
<lb n="5791"/><span>ag folú na spéartha réaltógach ó mo shúile!</span></p>
<lb n="5792"/>
<lb n="5793"/><p><span>Nuair a chanaim i dtaoibh aoibhnis na bhFlaitheas agus i dtaobh</span>
<lb n="5794"/><span>Dia do shealbhú ar feadh na síorruíochta, ní airighim féin aon</span>
<lb n="5795"/><span>áthas dá bhárr: mar ní chanaim ach amháin an ní is mian</span>
<lb n="5796"/><span>liom a chreisdint.  Caithfead a rádh go dtagann gath beag</span>
<lb n="5797"/><span>bídeach gréine corr-uair ag taithneamh i m'oidhche dhuaibhsigh, agus</span>
<lb n="5798"/><span>annsin bíonn deire leis an gcrádh-croidhe ar feadh nóiméidín bhig</span>
<lb n="5799"/><span>amháin.  Ach 'na dhiaidh sin aríst, ag cuimhneamh ar an léas beag</span>
<lb n="5800"/><span>solais sin dom, is measa-de dorchadas m'oidhche é.</span></p>
<lb n="5801"/>
<lb n="5802"/><p><span>Á! níor mhothuigheas chomh maith sin ariamh go bhfuil an Tiarna</span>
<lb n="5803"/><span>go cineálta trócaireach.  Níor chuir Sé an chrois throm sin orm go</span>
<lb n="5804"/><span>dtí an am a rabhas i n-ann í dh'iomchar: dá dtagadh sí orm roimhe</span>
<lb n="5805"/><span>seo is cinnte go gcuirfeadh sí droch-mhisneach orm.  Anois, áfach,</span>
<lb n="5806"/><span>ní dhéanann sí ach aon ní amháin .i. gach aon tsásamh nádúrtha do</span>
<lb n="5807"/><span>bhaint as an dúil atá agam dul go Flaitheas Dé.</span></p>
<lb n="5808"/>
<lb n="5809"/><p><span>Chítear dhom, a Mháthair, nach bhfuil tada dhom' chongbháilt gan</span>
<lb n="5810"/><span>eitilt liom anois: mar níl dúile móra agam a thuille cé's</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="5811"/><p><span>moite de'n dúil atá agam grádhú go gcailltear le neart grádha</span>
<lb n="5812"/><span>mé…  Táim saor, níl aon eagla orm roimh rud ar bith, dá mb'é</span>
<lb n="5813"/><span>an rud sin féin é is mó a mbíodh eagla orm roimhe, tráth, .i. bheith</span>
<lb n="5814"/><span>breóite go ceann i bhfad agus bheith i mo thrillín ar an gcóimhthionól</span>
<lb n="5815"/><span>annseo dá dheasgaibh sin.  Má's é toil Dé dhom é, táim go lán-</span>
<lb n="5816"/><span>tsásta maireachtáil go ceann mórán blianta fós ag fuilinnt i mo</span>
<lb n="5817"/><span>cholainn agus i m'anam.  Ó! níl eagla orm roimh bheatha fhada, níl</span>
<lb n="5818"/><span>sin!  Ní stríocfad roimh an gcomhrac.  "Is é an Tiarna an</span>
<lb n="5819"/><span>charraig ar a bhfuil mo sheasamh, is É a neartuigheas mo lámhaí</span>
<lb n="5820"/><span>chun an chatha agus mo mhéara chun an chogaidh:  Is É mo liúreach É,</span>
<lb n="5821"/><span>is Ann a chuirim mo dhóchas." 1  Char iarras ar Dhia ariamh mé bás</span>
<lb n="5822"/><span>a fháil go h-óg; is fíor gur chreideas i dtóláimh go bhfuighbhinn,</span>
<lb n="5823"/><span>ach ní dhearnas féin aon ní leis an mbás do thabhairt orm.</span></p>
<lb n="5824"/>
<lb n="5825"/><p><span>Is minic a bhíos an Tiarna sásta leis an ndúil a bhíos againn</span>
<lb n="5826"/><span>oibriú chun A ghlóra, agus is eól duit, a Mháthair, gur mór iad na</span>
<lb n="5827"/><span>dúile a bhí agam-sa!  Is eól duit freisin, gurab iomdha sin cailís</span>
<lb n="5828"/><span>searbh a thug Íosa le n-ól dom de dheasgaibh mo dheirbhshiúrach ionmhuin!</span>
<lb n="5829"/><span>Á! bhí an ceart ag an Rí naofa Dáibhid nuair do chan sé "Féach,</span>
<lb n="5830"/><span>nach maith é agus nach soilbhir bráithre do mhaireachtaint i dteannta</span>
<lb n="5831"/><span>chéile i n-aondacht chroidhe!" 2  Ach is i lár na n-íodhbairtí is na</span>
<lb n="5832"/><span>bhfuilinntí a chaithfeas an aondacht sin a bheith ar an dtalamh seo.</span>
<lb n="5833"/><span>Ní chun a bheith im' chomhnuí i bhfochair mo dheirbhshiúrach a tháinic</span>
<lb n="5834"/><span>mise isteach 'san Charmail bheannuighthe seo, ní headh! ach a mhalairt</span>
<lb n="5835"/><span>ar fad, mar d'airigheas roimh-ré go mbadh ádhbhar fuilinntí agus</span>
<lb n="5836"/><span>íodhbairtí dhom é, nuair nach mian le duine géilleadh do'n nádúir</span>
<lb n="5837"/><span>i n-aon rud.</span></p>
<lb n="5838"/>
<lb n="5839"/><p><span>Cé'n chaoi a bhféadtar a rádh go bhfuil sé níos foirbhthe duine</span>
<lb n="5840"/><span>dh'imeacht i bhfad ó n-a ghaoltaibh?  An raibh milleán ag aoinne</span>
<lb n="5841"/><span>riamh ar dhritháireacha mar gheall ar gur throideadar ar an láthair-</span>
<lb n="5842"/><span>chatha chéadna agus gur ghluaiseadar le cois a chéile le craobh na</span>
<lb n="5843"/><span>mairtíreachta do thabhairt leo?  Is fíor go gcuirid misneach ar a</span>
<lb n="5844"/><span>chéile; ach san am chéadna mairtíreacht do gach duine acubh is eadh</span>
<lb n="5845"/><span>é bheith ag féachaint ar a chéile ag fuilinnt.</span></p>
<lb n="5846"/>
<lb n="5847"/><p><span>Is é a dhálta sin ag daoine i mainistir é, mar mairtíreacht is</span>
<lb n="5848"/><span>eadh an bheatha-rialta, leis, fé mar adeir na Diadhairí.  Nuair</span>
<lb n="5849"/><span>a thoirbhireas duine a chroidhe d'Íosa ní chailleann an croidhe sin</span>
<lb n="5850"/><span>a lághaidheacht nádúrtha, ach is amhlaidh a méaduightear ar an</span>
<lb n="5851"/><span>lághaidheacht sin mar go ndéantar níos glaine agus níos diadha í.</span>
<lb n="5852"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="5853"/><p><span>Leis an lághaidheacht sin is eadh a ghrádhuighim-se thusa, a Mháthair,</span>
<lb n="5854"/><span>agus mo dhriféaracha mar an gcéadna, agus tá áthas orm an cath</span>
<lb n="5855"/><span>do thabhairt i n-éindigh leo chun glóra Rí na bhFlaitheas.  Ach bhéinn</span>
<lb n="5856"/><span>réidh freisin le h-imeacht liom go láthair-chatha eile dá gcuireadh</span>
<lb n="5857"/><span>an Taoiseach diadha i n-iúl dom go mb'é A thoil é; ní bhéadh aon</span>
<lb n="5858"/><span>chall le h-órdú, níor bheag liom féachaint nó comhartha féin Uaidh.</span></p>
<lb n="5859"/>
<lb n="5860"/><p><span>B'é mo thuairim ariamh, ó tháinic mé isteach san Charmal, muna</span>
<lb n="5861"/><span>dtugadh Íosa leis abhaile go Flaitheas na nGrást go luath mé, go</span>
<lb n="5862"/><span>gcaithfinn imeacht liom ar nós cuilm úd Nóe, go bhfosglóch' Íosa</span>
<lb n="5863"/><span>fuinneóg na hAirce, lá éigin, á rádh liom eitilt i bhfad i gcéin</span>
<lb n="5864"/><span>go tír choimhthighigh i measg na ndíchreidmheach, agus craobh an</span>
<lb n="5865"/><span>ola-chrainn ar iomchar agam.  Thug an smaoineadh sin orm eirighe</span>
<lb n="5866"/><span>ar foluamhain ós cionn neithe an t-saoghail seo.</span></p>
<lb n="5867"/>
<lb n="5868"/><p><span>Ó thuigeas go mb'fhéidir sgarúintí a bheith ann 'san Charmal</span>
<lb n="5869"/><span>féin, thugas iarracht ar mo chroidhe do choimeád ag síor-mhachtnamh</span>
<lb n="5870"/><span>ar Neamh.  Bhíos toilteanach, ní h-amháin imeacht i mo dheóruí</span>
<lb n="5871"/><span>imeasg na gcoigcríoch an-aithnid mé féin, ach rud ba mhó do</span>
<lb n="5872"/><span>ghoill orm ar fad, bhíos toilteanach mo dhriféaracha ionmhuine a</span>
<lb n="5873"/><span>fheiceál ag imeacht.  Agus, fé mar do thárla, do h-éiligheadh beirt</span>
<lb n="5874"/><span>acubh i gcóir Carmail Saigon, do fothuigheadh ó'n mainistir</span>
<lb n="5875"/><span>s'againne.  Bhí sé i gceist ar feadh tamaill go gcuirfí chun siubhail</span>
<lb n="5876"/><span>chun na mainistreach sin iad.  Á! focal amháin ní abróchainn le n-a</span>
<lb n="5877"/><span>gcongbháilt siar, cidh go raibh an croidhe d'á réabadh im' chliabh, ag</span>
<lb n="5878"/><span>smaoineadh dhom ar an fuilinntí móra a bheadh rómpa ann…</span></p>
<lb n="5879"/>
<lb n="5880"/><p><span>Anois, áfach, tá sin uilig thart, mar chuir na h-uachdaráin</span>
<lb n="5881"/><span>cosg iomlán le n-a n-imeacht; an chailís sin ní dhearnas ach í</span>
<lb n="5882"/><span>do chur le mo bheóla, ach d'fhéadas a searbhas a bhlaiseadh go maith.</span></p>
<lb n="5883"/>
<lb n="5884"/><p><span>Béidir nach misde dhom a innseacht duit, a Mháthair, cé'n fáth</span>
<lb n="5885"/><span>ar mhaith liom freagairt do ghlaodhach ár Máithreach ó Hanoi, má</span>
<lb n="5886"/><span>ghníonn an Mhaighdean Muire mé do leigheas.  Dheallróch' an scéal</span>
<lb n="5887"/><span>nach mór do dhuine gairm ar leith a bheith aige le maireachtáil ins na</span>
<lb n="5888"/><span>Carmail eachtrannacha i gcéin, agus gurab iomdha duine a shíleas</span>
<lb n="5889"/><span>go bhfuil an ghairm sin aige, agus nach mbíonn.  Ach dubhrais-se</span>
<lb n="5890"/><span>liom-sa, a Mháthair, go bhfuil an ghairm sin agam, agus gurab í mo</span>
<lb n="5891"/><span>shláinte amháin atá mar chonstaic 'gham chongbháilt annseo.</span></p>
<lb n="5892"/>
<lb n="5893"/><p><span>Á!  Dá gcaithinn an cliabhán clúthmhar seo do thréigint lá éigin,</span>
<lb n="5894"/><span>ní gan cumhaidh agus brise-croidhe a d'imeóchainn uaidh.  Ní</span>
<lb n="5895"/><span>croidhe cruaidh neamh-mhothuightheach mo chroidhe-se, ach croidhe a</span>
<lb n="5896"/><span>fhéadas mórán a fhuilinnt, agus sin é díreach an fáth gur mian liom</span>
<lb n="5897"/><span>gach uile shaghas fuilinntí d'á bhféadfadh mo chroidhe a mhothú, do</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="5898"/><p><span>thabhairt d'Íosa.  Annseo tá gean agat-sa orm, a Mháthair, agus</span>
<lb n="5899"/><span>ag na siúracha go léir, agus is suairc liom an gean sin.  Sin é an</span>
<lb n="5900"/><span>fáth a mba mhaith liom imeacht go mainistir mar nach mbéadh aithne</span>
<lb n="5901"/><span>ag aoinne orm, mar a bhféadfainn deóruíocht an chroidhe dh'fhuilinnt.</span>
<lb n="5902"/><span>Ní ag súil le h-obair thairbheach a dhéanamh i gCarmal Hanoi do</span>
<lb n="5903"/><span>thréigfinn gach aon ní is annsa liom ar an dtalamh, ní headh! mar</span>
<lb n="5904"/><span>is ró-mhaith is eól dom mo bheag-mhaitheas is mo neamh-éifeacht: ní</span>
<lb n="5905"/><span>rachainn ann ach chun toile Dé amháin a dhéanamh agus chun mé féin a</span>
<lb n="5906"/><span>fhágáil go h-iomlán 'n-A lámhaí.  Airighim nach mbéadh aon mhealladh</span>
<lb n="5907"/><span>i ndán dom ann, mar nuair nach mbíonn súil ag duine le rud</span>
<lb n="5908"/><span>ar bith ach leis an bhfuilinnt amháin, ádhbhar iongantais dó iseadh</span>
<lb n="5909"/><span>é má thig áthas beag ar bith air, agus thairis sin, is í an fhuilinnt</span>
<lb n="5910"/><span>féin an t-áthas is mó ar fad, nuair a cuirtear dúil innti mar stór</span>
<lb n="5911"/><span>luachmhar.</span></p>
<lb n="5912"/>
<lb n="5913"/><p><span>Táim tinn anois, áfach, agus gan leigheas i ndán dom; ach, mar</span>
<lb n="5914"/><span>sin féin, fanaim i síocháin.  Is fada nach liom féin mé a thuille ach</span>
<lb n="5915"/><span>le h-Íosa amháin… agus féadfaidh Seisean, dá bhrígh sin, A</span>
<lb n="5916"/><span>rogha rud' a dhéanamh liom.  Thug Sé dhom dúil do chur i ndeóruíocht</span>
<lb n="5917"/><span>iomlán, agus d'fhiafruigh Sé dhíom an mbéinn sásta an chailís sin</span>
<lb n="5918"/><span>a dh'ól; agus láithreach bonn shíneas amach mo lámh le breith uirthe,</span>
<lb n="5919"/><span>ach tharraing Seisean siar uaim í 'á chur i n-umhail dom gur leór</span>
<lb n="5920"/><span>Leis an deagh-thoil a bhí agam.</span></p>
<lb n="5921"/>
<lb n="5922"/><p><span>A Dhia! nach mór iad na trioblóidí agus an buaireamh aigne</span>
<lb n="5923"/><span>a ndéanann duine é féin do shaoradh uatha tré mhóid na h-umhluigh-</span>
<lb n="5924"/><span>eachta!  Nach sonasach séanmhar a bhíos an duine rialta atá umhal</span>
<lb n="5925"/><span>ómósach!  Ós rud é nach bhfuil de chompás ná de stiúir aige ach</span>
<lb n="5926"/><span>toil an uachdaráin bíonn sé cinnte i dtóláimh go bhfuil sé ar an</span>
<lb n="5927"/><span>mbóthar cheart, agus ní bhíonn imní ná eagla air a choidhche go rachaidh</span>
<lb n="5928"/><span>sé amú, fiú amháin má chítear dhó go bhfuil dul-amú ar na h-uachtar-</span>
<lb n="5929"/><span>áin féin.  Ach ní túisce a iompuigheas duine a shúile i leath-</span>
<lb n="5930"/><span>taoibh ón gcompás do-mheallta sin ná imigheann an t-anam ar</span>
<lb n="5931"/><span>fuaidreamh tré bhealaighe tirme mar a dtéigheann uisce na ngrást</span>
<lb n="5932"/><span>i ndísg air gan mhoill.</span></p>
<lb n="5933"/>
<lb n="5934"/><p><span>Is tusa, a Mháthair, an compás atá tugtha ag Íosa domh-sa le</span>
<lb n="5935"/><span>mé do sheóladh go slán sabháilte go tráigh na Síorruíochta.  Is</span>
<lb n="5936"/><span>suairc liom féachaint ort-sa agus toil Íosa do dhéanamh annsin.</span>
<lb n="5937"/><span>Leis an gcaoi ar cheaduigh Sé na cathuighthe sin i gcoinnibh an</span>
<lb n="5938"/><span>Chreidimh do theacht orm, mhéaduigh Íosa ar "spioraid an</span>
<lb n="5939"/><span>Chreidimh" im' chroidhe, agus cuireann an creideamh sin ar mo</span>
<lb n="5940"/><span>chumas Íosa a fheiceál i d'anam-sa, agus É ag cur A órduithe</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="5941"/><p><span>caoine i n-umhail dom tríot.  Tá a fhios agam go maith, a</span>
<lb n="5942"/><span>Mháthair, go ndéanann tú ualach na h-umhluigheachta d'éadtromú</span>
<lb n="5943"/><span>go mór dhom; ach chítear dhom, do réir mar a mhothuighim im'</span>
<lb n="5944"/><span>chroidhe, nach dtiocfadh aon athrú orm agus nach laghdóchaí ar an</span>
<lb n="5945"/><span>ngean atá agam ort, dá mbéitheá dian orm féin, mar thuigfinn</span>
<lb n="5946"/><span>nach mbéadh ann ach toil Dé dá chur i n-umhail dom ar bhealach eile</span>
<lb n="5947"/><span>ar mhaithe le m'anam.</span></p>
<lb n="5948"/>
<lb n="5949"/><p><span>Fuaireas grásta líonmhara saidhbhre ó Dhia i mbliana, agus</span>
<lb n="5950"/><span>ceann de na grástaibh is mó acubh is eadh é, dar liom, gur tugadh</span>
<lb n="5951"/><span>dhom aithne na carthannachta do thuigsint 'n-a h-iomlán.  Níor</span>
<lb n="5952"/><span>thuigeas i gceart ariamh roimhe seo brí dhoimhin briathair úd an</span>
<lb n="5953"/><span>tSlánuitheóra:  "Agus tá an tarna haithne cosamhail leis an</span>
<lb n="5954"/><span>gcéad cheann: grádhfaidh tú do chomhursa mar thú féin." 1  Rinneas</span>
<lb n="5955"/><span>mo dhícheall i dtóláimh ar Dhia do ghrádhú thar gach ní, agus ar an</span>
<lb n="5956"/><span>gcuma sin is eadh do bhaineas amach brí rúnda na mbriathar eile</span>
<lb n="5957"/><span>seo:  "Ní h-é gach aoinne adeir liom-sa, a Thiarna, A Thiarna,</span>
<lb n="5958"/><span>do raghaidh isteach i righeacht na bhflaitheas, ach an t-é a dhéanfaidh</span>
<lb n="5959"/><span>toil m'Athar atá ins na flaithis, siné a raghaidh isteach i righeacht na</span>
<lb n="5960"/><span>bhflaitheas." 2</span></p>
<lb n="5961"/>
<lb n="5962"/><p><span>Toil sin an Athar, chuir Íosa i n-iúl dom céard é, tráth a dtug</span>
<lb n="5963"/><span>sé A Aithne Nua d'Á chuid Aspol ag an Séaras deireanach 'á</span>
<lb n="5964"/><span>rádh leo "grá a bheith acubh dá chéile, fé mar a thug Seisean grá</span>
<lb n="5965"/><span>dhóibh-sin." 3…  Annsin thosuigheas ag machtnamh ar cé mar do</span>
<lb n="5966"/><span>ghrádhuigh Íosa A dheisciobuil, agus chonnaiceas nár mar gheall ar a</span>
<lb n="5967"/><span>dtréartha nádúrtha do thug Sé grá dhóibh, mar b'fhollus dom gur</span>
<lb n="5968"/><span>dhrong aineólach a bhí ionnta, agus a gcinn lán de smaointe tal-</span>
<lb n="5969"/><span>mhuidhe.  Agus i n-aimhdheóin sin, bheir Sé A bhráithre, A cháirde ortha'</span>
<lb n="5970"/><span>is mian Leis iad d'fheiceál 'n-A fhochair i righeacht A Athar, agus</span>
<lb n="5971"/><span>d'fhonn an righeacht sin a dh'fhoscailt dóibh gheibheann Sé bás ar chrann</span>
<lb n="5972"/><span>na croise 'á rádh "nach bhfuil ag aon duine grá is mó ná seo, go</span>
<lb n="5973"/><span>dtabharfadh duine a anam ar son a charad." 4</span></p>
<lb n="5974"/>
<lb n="5975"/><p><span>Ag machtnamh ar bhréithribh sin Íosa dhom, cuireadh ar mo shúile</span>
<lb n="5976"/><span>dhom chómh mí-fhoirbhthe is a bhí an grá a bhí agam-sa do mo shiúracha;</span>
<lb n="5977"/><span>ba léar dhom nach raibh grá agam dhóibh fé mar a bheir Íosa grá</span>
<lb n="5978"/><span>dhóibh.  Á! tuigim anois gurab é is fíor-charthanacht ann cur</span>
<lb n="5979"/><span>suas le lochtaibh ár gcomharsan, gan iongnadh a dhéanamh d'á chuid</span>
<lb n="5980"/><span>lagachar, agus deagh-shompla dhúinn féin a fheiceál i ngach aon</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="5981"/><p><span>cheann dá shubháilcí, dá laghad iad.  Ach thar gach ní d'fhoghluimeas</span>
<lb n="5982"/><span>nach ceart do'n charthanacht fanacht i bhfolach i n-íochtar an chroidhe,</span>
<lb n="5983"/><span>mar "ní dheineann aoinne lóchrann do lasadh agus annsin é do chur</span>
<lb n="5984"/><span>fé bhéal árthaigh, ach ar choinnleóir, ionnós go bhfeicfidh na daoine</span>
<lb n="5985"/><span>a thagas isteach an solus." 1  Chítear dhom, a Mháthair, gurab í</span>
<lb n="5986"/><span>an charthanacht an lóchrann sin a chaithfeas solas agus sólás do</span>
<lb n="5987"/><span>thabhairt ní hamháin do na daoine is annsa liom ach fós d'á bhfuil</span>
<lb n="5988"/><span>sa teach.</span></p>
<lb n="5989"/>
<lb n="5990"/><p><span>Nuair d' órduigh Dia d'Á mhuinntir 'san tSean-Reacht a gcomh-</span>
<lb n="5991"/><span>arsa do ghrádhú mar iad féin, bhí Sé féin gan teacht anuas ar an</span>
<lb n="5992"/><span>dtalamh fós; agus ó bhí a fhios Aige cé'n grá mór atá ag an</span>
<lb n="5993"/><span>nduine air féin, níor fhéad Sé aon ní ba mhó a dh'éileamh air.  Ach</span>
<lb n="5994"/><span>nuair a thug Íosa an aithne nua d'A chuid aspol 'á rádh:  "Sidí</span>
<lb n="5995"/><span>m'aithne-se," 2 ní h-é amháin ár gcomharsa do ghrádhú mar sinn</span>
<lb n="5996"/><span>féin a éiligheas Sé, ach fós ár gcomharsa do ghrádhú mar a ghrádh-</span>
<lb n="5997"/><span>uigheas Sé féin é agus mar a ghrádhóchas Sé go dtí críochnú an</span>
<lb n="5998"/><span>t-saoil é.</span></p>
<lb n="5999"/>
<lb n="6000"/><p><span>A Íosa dhil!  Tá a fhios agam nach n-órduigheann Tú aon ní</span>
<lb n="6001"/><span>atá do-dhéanta; is eól Duit mo lag-bhrígheacht agus mo mhí-</span>
<lb n="6002"/><span>fhoirbhtheacht níos fearr ná mar is eól dom féin iad; tá a fhios</span>
<lb n="6003"/><span>Agat nach n-eireóchaidh liom a choidhche mo shiúracha do ghrádhú fé mar</span>
<lb n="6004"/><span>a ghrádhuigheas Tusa iad, muna ndéanaidh Tú féin iad a ghrádhú</span>
<lb n="6005"/><span>thríom mar an gcéadna.  Is mian Leat an grás sin do thabhairt</span>
<lb n="6006"/><span>dom: uime sin iseadh do thugais an aithne nua sin dúinn.  Ó!</span>
<lb n="6007"/><span>is suairc liom an aithne sin! mar deimhnigheann sí dhom gurab é</span>
<lb n="6008"/><span>Do thoil-se gach aoinne a bhfuil sé de dhualgas orm grá a thabhairt</span>
<lb n="6009"/><span>dóibh a ghrádhú thríom Thú féin.</span></p>
<lb n="6010"/>
<lb n="6011"/><p><span>'Seadh, airighim gurab é Íosa amháin a bhíos ag oibriú ionnam</span>
<lb n="6012"/><span>nuair a bhím carthanach.  Dá mhéid d'á mbéidh mé dlúithte le hÍosa</span>
<lb n="6013"/><span>is amhlaidh is fearr a ghrádhóchad mo shiúracha go léir.  Nuair is</span>
<lb n="6014"/><span>mian liom an grá sin do mhéadú im' chroidhe agus go gcuireann an</span>
<lb n="6015"/><span>deamhan lochtaí na siúrach seo nó na siúrach eile úd ós comhair mo</span>
<lb n="6016"/><span>shúl, déanaim-Se a cuid subháilcí agus a cuid deagh-rún do thór-</span>
<lb n="6017"/><span>uigheacht láithreach: deirim liom féin, má chonnaiceas ag tuitim</span>
<lb n="6018"/><span>uair amháin í féin, gur féidir gur rug sí mórán buadh roimhe sin</span>
<lb n="6019"/><span>agus go gceileann sí tré umhluigheacht iad: agus 'n-a cheann sin,</span>
<lb n="6020"/><span>an rud is peaca liom-sa go mbéidir gur subháilce é mar gheall ar</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="6021"/><p><span>an intinn a bhí aice.  Agus ní deacair liom sin a chreisdint, mar</span>
<lb n="6022"/><span>gur thuit rud den tsaghas sin amach dhom féin, uair.</span></p>
<lb n="6023"/>
<lb n="6024"/><p><span>Lá n-aon, le linn an chaitheamh-aimsire, tháinic an dóirseóir ag</span>
<lb n="6025"/><span>iarraidh lámh-chonganta le haghaidh gnótha áithride.  Bhí fonn</span>
<lb n="6026"/><span>páistiúil orm féin bheith ag gabháil do'n ghnó sin, agus b'orm-sa</span>
<lb n="6027"/><span>go díreach thuit an crann.  Thosuigh orm láithreach ag cornadh</span>
<lb n="6028"/><span>m'obair-shnáthaide, ach rinneas amhlaidh go mall réidh le go mbéadh</span>
<lb n="6029"/><span>a ceann féin cornuighthe róm ag an tsiúir ba ghoire dhom, mar bhí a</span>
<lb n="6030"/><span>fhios agam go raibh dúil aice-se an gnó sin do dhéanamh, agus</span>
<lb n="6031"/><span>theastuigh uaim áthas do chur uirthi le m'áit do thabhairt di.  An</span>
<lb n="6032"/><span>tsiúr a d'iarr an congnamh, ar n-a fheiceál di nach rabhas-sa ag</span>
<lb n="6033"/><span>brostú orm, dubhairt sí go geal-gháireach:  "Á! bhí tuairim mhaith</span>
<lb n="6034"/><span>agam nach gcuirfeá an péarla sin i do choróinn, bhís ró-mhall!"</span>
<lb n="6035"/><span>Agus chreid na mná-rialta go léir go rabhas tar héis géilleadh</span>
<lb n="6036"/><span>do'n nádúir san chás sin.</span></p>
<lb n="6037"/>
<lb n="6038"/><p><span>Ní chreidfeá ach an maitheas mór do rinne an t-eachtra beag</span>
<lb n="6039"/><span>sin dom, dhom choimeád gan breith obann do thabhairt ar dhaoine.</span>
<lb n="6040"/><span>Agus 'na cheann sin, coimeádann sé an mór-is-fiú uaim féin,</span>
<lb n="6041"/><span>nuair a moltar mé, mar deirim liom féin:  Ó thárla gur féidir</span>
<lb n="6042"/><span>a cheapadh gur mí-fhoirbhtheachtaí mo ghníomhartha beaga fóghanta, is</span>
<lb n="6043"/><span>féidir mar an gcéadna dul-amú a bheith ar dhaoine nuair a</span>
<lb n="6044"/><span>thugaid subháilce ar an rud nach bhfuil ann ach mí-fhoirbhtheacht;</span>
<lb n="6045"/><span>agus deirim mar aon le N. Pól:  "Is neamh-ní liom-sa sibh ag</span>
<lb n="6046"/><span>breith breithe orm ná duine ar bith eile; ná ní bheirim breith</span>
<lb n="6047"/><span>orm féin.  Is ag an Tiarna atá breith do bhreith orm." 1  'Seadh,</span>
<lb n="6048"/><span>is é an Tiarna, is é Íosa, a bheireann breith orm! agus d'fhonn</span>
<lb n="6049"/><span>breith fábharach a fháil Uaidh nó d'fhonn dul saor ó bhreith, is mian</span>
<lb n="6050"/><span>liom smaointe carthanacha a bheith agam i gcomhnuí, mar deir Íosa</span>
<lb n="6051"/><span>féin:  "Ná tugaidh breith, agus ní tabharfar breith oraibh." 2</span></p>
<lb n="6052"/>
<lb n="6053"/><p><span>Fillfead anois ar na Soiscéil mar a ndéanann Íosa a mhíniú dhom</span>
<lb n="6054"/><span>go soiléir cad í an aithne nua seo a bheir Sé féin dúinn.  Léaghtar</span>
<lb n="6055"/><span>ag N. Maitiú:  "Do chualabhair cionnus mar a dubhradh: bíodh</span>
<lb n="6056"/><span>grá agat do d' charaid agus fuath agat do d' naimhdibh.  Ach</span>
<lb n="6057"/><span>deirim-se libh-se: bíodh grá agaibh d'bhur naimhdibh, deinidh guidhe</span>
<lb n="6058"/><span>ar son na muinntire a dhéanann crádh agus tromaidheacht oraibh." 3</span></p>
<lb n="6059"/>
<lb n="6060"/><p><span>Ní castar naimhde orainn san Charmal, cinnte, ach mar sin</span>
<lb n="6061"/><span>féin, bíonn cómhbháidh againn le daoine seachas a chéile; bíonn</span>
<lb n="6062"/><span>dúil againn i gcomhluadar siúrach áithride, agus tá siúr eile ann,</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="6063"/><p><span>béidir, agus chuirfimís timcheall mór orainn féin d'fhonn í do</span>
<lb n="6064"/><span>sheachnadh.  Ach an tsiúr eile sin, deir Íosa liom go gcaithfead</span>
<lb n="6065"/><span>grá do thabhairt di, agus bheith ag guidhe ar a son, fiú amháin nuair a</span>
<lb n="6066"/><span>chífí dhom nach bhfuil grá aice-se dhomh-sa:  "Má thugann sibh grá</span>
<lb n="6067"/><span>do'n mhuinntir a thugann grá dhaoibh, cad é an buidheachas is cóir</span>
<lb n="6068"/><span>a bheith oraibh?  Tugann peacacha grá do'n mhuinntir a thugann grá</span>
<lb n="6069"/><span>dhóibh." 1  Agus ní leór an grá sin do bheith againn i n-ár gcroidhe,</span>
<lb n="6070"/><span>ach caithfimíd é a chur i ngníomh.  Cuireann sé áthas orainn do</span>
<lb n="6071"/><span>réir nádúra gar a dhéanamh do charaid, ach ní carthanacht é sin,</span>
<lb n="6072"/><span>mar déanann na peacacha an rud céadna.</span></p>
<lb n="6073"/>
<lb n="6074"/><p><span>Rud eile fós a mhúineas Íosa dhom:  "Gach aoinne a iarrfas</span>
<lb n="6075"/><span>rud ort, tabhair dó é; agus má bheireann duine do chuid uait ná</span>
<lb n="6076"/><span>héilimh thar n-ais air é." 2  Rud do thabhairt do'n t-é a iarras</span>
<lb n="6077"/><span>orainn é, níl sin chomh réidh ná chomh suairc leis an rud do thairg-</span>
<lb n="6078"/><span>sint dó uainn féin; agus ní deacair rud a thabhairt do'n t-é</span>
<lb n="6079"/><span>a iarras go deas fáilidhe é; ach má bhíonn sé de mhí-ádh ar an</span>
<lb n="6080"/><span>t-sírtheóir labhairt go borb, cuirfidh an croidhe stailc suas</span>
<lb n="6081"/><span>láithreach muna mbídh sé daingnighthe i bhfíor-charthanacht: béidh</span>
<lb n="6082"/><span>fiche leith-scéal aige annsin le h-eiteach do thabhairt do'n t-é</span>
<lb n="6083"/><span>a iarras rud air ar an ndóigh sin; agus déanfaimíd a mí-</span>
<lb n="6084"/><span>chneastacht do chur ar a súilibh do'n tsiúr sin shul dá dtugaimíd</span>
<lb n="6085"/><span>di mar ghrá-Dia an rud a éiligheas sí; nó caithfimíd tamall</span>
<lb n="6086"/><span>fada ag cur is ag cúiteamh faoi chonstaicí agus faoi chirt nach bhfuil</span>
<lb n="6087"/><span>bun ná bárr leo, shul dá ndéanaimíd gar beag di a bhéad déanta</span>
<lb n="6088"/><span>againn fiche uair an fhaid a bhíomar ag cainnt.</span></p>
<lb n="6089"/>
<lb n="6090"/><p><span>Ach, má's deacair rud do thabhairt do gach aoinne a iarras</span>
<lb n="6091"/><span>orainn é, is dá dheacra fós "ár gcuid do leigint uainn gan a</span>
<lb n="6092"/><span>dh'éileamh thar n-ais."  Deirim, a Mháthair, gur deacair é, ach</span>
<lb n="6093"/><span>badh chirte dhom a rádh go bhfeictear dhúinn gur deacair é; mar</span>
<lb n="6094"/><span>"is suairc mo chuing-se," adeir an Tiarna, "agus is éadtrom</span>
<lb n="6095"/><span>m'ualach," 3 nuair a glactar leis an gcuing sin go fonnmhar,</span>
<lb n="6096"/><span>airightear a suairceas láithreach.</span></p>
<lb n="6097"/>
<lb n="6098"/><p><span>Bhíos a' rádh gurab é toil Íosa nach n-éileóchainn mo chuid</span>
<lb n="6099"/><span>thar n-ais; agus ar ndóigh, ba chóir nach mbéadh deacracht ar bith</span>
<lb n="6100"/><span>annsin dom, ós rud é nach liom féin aon rud d'á bhfuil agam:</span>
<lb n="6101"/><span>Badh chóir go mbéadh áthas orm, dá bhrí sin, nuair a ráinigheann dom</span>
<lb n="6102"/><span>an bhochtaineacht do mhóthú, ó thárla go bhfuil móid solamánta</span>
<lb n="6103"/><span>na bochtaineachta tugtha agam.  Shíleas, tráth, nach rabhas cean-</span></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="6104"/><p><span>gailte le rud ar bith, ach ó tháinic bréithre Íosa ag lonnrú ós mo</span>
<lb n="6105"/><span>chomhair, chím go bhfuil mórán mí-fhoirbhtheachta ag baint liom.</span>
<lb n="6106"/><span>Nuair a théighim i n-éadan mo phéinteálachta, cuir i gcás, agus go</span>
<lb n="6107"/><span>bhfeicim na sguaibíní tré n-a chéile, nó má bhíonn riaghlóid nó</span>
<lb n="6108"/><span>miodóg ar iarraidh, bíonn mo chuid foighde ionnann's a bheith</span>
<lb n="6109"/><span>imthighthe ó smacht orm, agus caithim breith uirthi le mo dhá láimh</span>
<lb n="6110"/><span>chun mé féin do choimeád gan na neithe sin a bhíos ar iarraidh</span>
<lb n="6111"/><span>d'éileamh go casaoideach cannránach.</span></p>
<lb n="6112"/>
<lb n="6113"/><p><span>Na rudaí ró-riachtanacha sin, féadaim iad a iarraidh ár ndóigh,</span>
<lb n="6114"/><span>agus nuair a iarraim go humhal iad, níl sin i gcoinnibh aithne úd</span>
<lb n="6115"/><span>Íosa, ach a mhalairt, mar ní dhéanaim ach mo lámh do shíneadh amach</span>
<lb n="6116"/><span>i gcóir déirce, ar nós na mbochtán; má tugtar eiteach dóibh-</span>
<lb n="6117"/><span>sin, ní bhíonn aon iongnadh ortha, arae níl aon rud ag dul dóibh ó</span>
<lb n="6118"/><span>aoinne.  Á! nach mór an tsíocháin a thagas isteach sa chroidhe</span>
<lb n="6119"/><span>nuair a éirigheas sé os cionn mothúchán na nádúra!  Níl áthas ar</span>
<lb n="6120"/><span>bith ion-churtha leis an áthas a bhíos ar an t-é atá bocht san spioraid,</span>
<lb n="6121"/><span>níl sin!  Má iarrann sé nídh go h-umhal agus má's rud é nach é</span>
<lb n="6122"/><span>amháin go dtugtar eiteach dhó, ach go bhféachtar fós leis an rud atá</span>
<lb n="6123"/><span>aige do bhaint de, déanann sé beart do réir comhairle an Tiarna:</span>
<lb n="6124"/><span>"Má's mian le duine an dlí do chur ort agus do chasóg do bhreith</span>
<lb n="6125"/><span>leis, sgaoil leis do bhrat 'n-a theannta." 1</span></p>
<lb n="6126"/>
<lb n="6127"/><p><span>Ár mbrat do scaoileadh uainn, is ionann sin, dar liom, is</span>
<lb n="6128"/><span>a rádh gur chóir dúinn cur suas de gach aon cheart d'á bhfuil againn,</span>
<lb n="6129"/><span>agus a bheith 'n-ár seirbhísigh agus 'nár sclábuidhthe do chách.  Nuair</span>
<lb n="6130"/><span>atá a bhrat sgaoilte uaidh ag duine is fusa dhó siubhal agus rith'</span>
<lb n="6131"/><span>agus mar sin de, deir Íosa aríst:  "Agus an t-é a chuirfidh</span>
<lb n="6132"/><span>fhiachaibh ort dul leis míle shlighe do t'aimhdheóin, eirigh dhá mhíle eile</span>
<lb n="6133"/><span>leis dod' dheóin." 2  Ní leór dom rud do thabhairt do'n t-é a</span>
<lb n="6134"/><span>iarras orm é, ní leór sin; caithfead teacht roimh an dúil atá ag</span>
<lb n="6135"/><span>an duine, agus a thaisbeáint go bhfuilim faoi chomaoin aige agus</span>
<lb n="6136"/><span>gur onóir liom gar a dhéanamh dhó, agus má tógtar uaim rud go</span>
<lb n="6137"/><span>bhfuil gnó agam féin de, caithfead a thaisbeáint go bhfuil áthas</span>
<lb n="6138"/><span>orm faoi gur tógadh uaim é.</span></p>
<lb n="6139"/>
<lb n="6140"/><p><span>Ach cheana, ní h-i gcómhnuí a thig liom bréithre an tSoiscéil</span>
<lb n="6141"/><span>do chur i ngníomh do réir na leitre; caithim mo shiúracha a dh'eit-</span>
<lb n="6142"/><span>each ar rud éigin uaireanta.  Ach nuair atá an charthanacht go</span>
<lb n="6143"/><span>daingean sa chroidhe, nochtann sí í féin lasmuigh, agus tá dóigh</span>
<lb n="6144"/><span>deas fáilidhe le duine a dh'eiteach ar rud nach bhféadtar a thabhairt</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="6145"/><p><span>dó, i dtreó go gcuireann an t-eiteach oiread áthais air is do</span>
<lb n="6146"/><span>chuirfeadh an tabharthas féin.  Is fíor, an t-é a bhíos réidh i gcomh-</span>
<lb n="6147"/><span>nuí le soighleas a dhéanamh do chách, gur ró-éasgaidh le daoine</span>
<lb n="6148"/><span>teacht chuige go minic ag iarraidh chonganta; ach mar sin féin, ní</span>
<lb n="6149"/><span>ceart dom na siúracha a mbíonn rud ag teastáil uatha go minic</span>
<lb n="6150"/><span>do sheachnadh toisc eagla a bheith orm go gcaithfinn iad d'eiteach,</span>
<lb n="6151"/><span>mar deir an Tiarna aríst, "Má's mian le duine iasacht do</span>
<lb n="6152"/><span>lorg ort ná h-iompuigh uaidh." 1</span></p>
<lb n="6153"/>
<lb n="6154"/><p><span>Ní ceart dom, ach an oiread, bheith carthanach garach le go bhfeic-</span>
<lb n="6155"/><span>fidh daoine mé a bheith amhlaidh, nó mar shúil is go ndéanfaidh an</span>
<lb n="6156"/><span>tsiúr a gcuidighim léithe lámh chonganta do thabhairt domh-sa, uair</span>
<lb n="6157"/><span>eile; mar dubhairt an Tiarna aríst:  "Má thugann sibh iasacht</span>
<lb n="6158"/><span>do'n mhuinntir ó n-ar dóigh libh go mbéidh iasacht le fáil agaibh, cad</span>
<lb n="6159"/><span>é an buidheachas is cóir a bheith oraibh?  Óir tugaid na peacacha</span>
<lb n="6160"/><span>iasachtaí uatha do pheacachaibh ag súil le n-a gcothrom a fháil thar</span>
<lb n="6161"/><span>n-ais.  Ach deinidh-se maith, agus tugaidh iasacht uaibh, gan súil</span>
<lb n="6162"/><span>le ní dá bhárr, agus béidh bhúr luach-saothair líonmhar." 2</span></p>
<lb n="6163"/>
<lb n="6164"/><p><span>Ó! is líonmhar é an luach-saothair ar an tsaol seo féin.  Ar an</span>
<lb n="6165"/><span>mbealach seo, is í an chéad choiscéim is dócamhlaighe."  Iasacht</span>
<lb n="6166"/><span>do thabhairt uainn gan súil le nídh dá bhárr," is doiligh linn sin</span>
<lb n="6167"/><span>do dhéanamh; b'fhearr linn an rud do bhronnadh, mar an rud a</span>
<lb n="6168"/><span>bhronnaimíd ní linn-ne é feasta.  Nuair a thagas duine chugat 'á</span>
<lb n="6169"/><span>rádh go lán-dáiríreach:  "A shiúr ionmhuin, tá gnó agam dhíot</span>
<lb n="6170"/><span>go ceann tamaill ach ná bíodh imní ort, mar tá cead agam ó</span>
<lb n="6171"/><span>n-ár Máthair, agus an t-am seo a bheir thú dhom cúiteóchaidh mé</span>
<lb n="6172"/><span>leat aríst é."  Is cinnte go mb'fhearr le duine a rádh go lom</span>
<lb n="6173"/><span>díreach:  "Bronnaim an t-am seo ort," nuair atá a fhios aige</span>
<lb n="6174"/><span>go rí-mhaith nach gcúiteóchar leis a choidhche é; agus shásóch' an</span>
<lb n="6175"/><span>freagra sin an féin-ghrá, mar is flaitheamhlaighe de ghníomh rud</span>
<lb n="6176"/><span>do bhronnadh ná rud a thabhairt ar iasacht, agus cuirtear i n-umhail</span>
<lb n="6177"/><span>do'n tsiúr úd 'san am chéadna nach mórán ionntaoibhe atá againn</span>
<lb n="6178"/><span>as a cuid geallúintí.</span></p>
<lb n="6179"/>
<lb n="6180"/><p><span>Á! nach mór atá teagasc Íosa bun-ós-cionn le mothúchán na</span>
<lb n="6181"/><span>nádúra!  Ní thiocfadh linn é do thuigsint féin, ní áirighim é do</span>
<lb n="6182"/><span>chur i ngníomh, gan cuideadh gan grásta Dé.</span></p>
<lb n="6183"/>
<lb n="6184"/><p><span>A Mháthair ionmhuin, chím go ndearnas mo chuid smaointe do</span>
<lb n="6185"/><span>mhíniú go rí-dhona de'n iarraidh seo seachas ariamh.  Níl a fhios agam</span>
<lb n="6186"/><span>cé'n chaoi a bhféadfaidh tú suim ná spéis do chur ins na smaointe</span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="6187"/><p><span>seo atá measgtha tré n-a chéile.  Ach ní saothar liteardha atá</span>
<lb n="6188"/><span>agam 'á scríobhadh; agus má's liosta leat an cur-síos fadálach</span>
<lb n="6189"/><span>seo ar an gcarthanacht féin, chífir ar a laghad go raibh an deagh-</span>
<lb n="6190"/><span>thoil ag do pháistín.</span></p>
<lb n="6191"/>
<lb n="6192"/><p><span>Fairíor géar!  Caithfead a admháil gur fada uaim féin an</span>
<lb n="6193"/><span>ní a thuigim do chleachtadh: ach mar sin féin, an dúil atá agam</span>
<lb n="6194"/><span>é do chleachtadh bheir sí sólás agus síocháin dom.  Má ráinigheann</span>
<lb n="6195"/><span>dom locht éigin i gcoinnibh na carthanachta do dhéanamh, éirighim</span>
<lb n="6196"/><span>aríst láithreach; agus le roinnt míosa anuas, ní bhíonn cathú</span>
<lb n="6197"/><span>ná coimhlint agam a thuille, i dtreó go dtig liom a rádh mar aon</span>
<lb n="6198"/><span>le N. Eóin na Croise:  "Tá mo theach go léir go suaimhneasach."</span>
<lb n="6199"/><span>'Sé an rud is cionn-tsiocair leis an tsíocháin doimhin inmheadhonaigh</span>
<lb n="6200"/><span>sin, dar liom, ach cath áithrid ar éirigh liom an buadh do bhreith ann.</span>
<lb n="6201"/><span>Ó rugas an buadh sin tagann slóighte na bhflaitheas le cabhair</span>
<lb n="6202"/><span>chugam le nach ngortóchar níos mó mé, i ndiaidh mé troid a</span>
<lb n="6203"/><span>dhéanamh go calma ar an ócáid seo a n-innseóchad duit faoi</span>
<lb n="6204"/><span>anois.</span></p>
<lb n="6205"/>
<lb n="6206"/><p><span>Siúr naofa áithrid ar an gcoimhthionól-s'againne bhí sé de</span>
<lb n="6207"/><span>bhuaidh aice díombáidh do chur orm i ngach aon rud.  Bhí lámh ag an</span>
<lb n="6208"/><span>mac mallachtain sa scéal, mar níl aimhreas ar bith nárbh eisean do</span>
<lb n="6209"/><span>thaisbeánadh dhom an oiread sin neithe mí-thaitheanamhach innti.</span>
<lb n="6210"/><span>Mar sin de, ó thárla nárbh áil liom géilleadh do'n ghráin nádúrtha</span>
<lb n="6211"/><span>do mhothuighinn, dubhras liom féin nár leór dhom an charthanacht a</span>
<lb n="6212"/><span>bheith agam im' chroidhe, ach gur chóir dhom í do chur i ngníomh.</span>
<lb n="6213"/><span>Chuireas róm annsin gach aon ní do dhéanamh ar son na siúrach sin</span>
<lb n="6214"/><span>díreach mar a dhéanfainn ar son an t-é is annsa liom.  Am ar</span>
<lb n="6215"/><span>bith a gcastaí orm í chuirinn paidir bheag suas chun Dé ar a son,</span>
<lb n="6216"/><span>agus d'ofráilinn Dó a subháilcí agus a mór-luachtaí.  D'airigheas</span>
<lb n="6217"/><span>gur thaithn sin go mór le h-Íosa, mar níl dealbhadóir ar bith nach</span>
<lb n="6218"/><span>mbíonn lúthgháir air nuair a moltar saothar a lámh, agus ní taise</span>
<lb n="6219"/><span>do Dhealbhadóir diadha na n-anmnacha é, mar bíonn lúthgháir Air siúd</span>
<lb n="6220"/><span>mar an gcéadna nuair nach stadtar ag féachaint ar an dtaobh</span>
<lb n="6221"/><span>amuigh, ach go dtéightear isteach i dteampoll inmheadhonach na</span>
<lb n="6222"/><span>h-anama, mar a bhfuil comhnuí Air féin, agus go moltar a mhór-</span>
<lb n="6223"/><span>áilneacht.</span></p>
<lb n="6224"/>
<lb n="6225"/><p><span>Agus níor leór liom bheith ag guidhe go minic ar son an t-é</span>
<lb n="6226"/><span>sin a bheireadh an oiread sin ócáidí catha dhom.  D'fhéachainn le</span>
<lb n="6227"/><span>soighleas a dhéanamh dhí gach aon uair a bhfuighbhinn an deis, agus</span>
<lb n="6228"/><span>nuair a bhíodh fonn orm freagra giorraisc borb do thabhairt uirthi,</span>
<lb n="6229"/><span>bhrúghainn chugam é agus ghnínn gáiridhe soineanta séimh léithi</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="6230"/><p><span>agus annsin d'fhéachainn le h-ádhbhar eile cómhráidh do tharraint</span>
<lb n="6231"/><span>anuas, mar deirtear i nAithris ar Chríost "gur tairbhighe dhúinn</span>
<lb n="6232"/><span>leigint do gach aoinne a mheón féin a bheith aige, ná bheith sáidhte</span>
<lb n="6233"/><span>i n-imreasán cainnte." 1</span></p>
<lb n="6234"/>
<lb n="6235"/><p><span>Agus ba mhinic, leis, nuair a bhéadh an deamhan gham' chiapadh go</span>
<lb n="6236"/><span>tréan agus go bhféadfainn glanadh liom as an mbealach gan leigint</span>
<lb n="6237"/><span>do'n t-siúr sin mo chomhrac inmheadhonach do thabhairt faoi ndeara,</span>
<lb n="6238"/><span>do theichfinn ar nós saighdiúra meathta ag teicheadh ó pháirc an áir.</span>
<lb n="6239"/><span>…Agus d'éirigh liom chomh maith sin go ndubhairt sí liom go</span>
<lb n="6240"/><span>h-aiteasach lá amháin:  "A Shiúr Treasa leis an Leanbh Íosa, ar</span>
<lb n="6241"/><span>mhisde leat a rádh liom cé'n fáth a bhfuil cion chómh mór sin agat</span>
<lb n="6242"/><span>orm-sa?  Níl uair 'na gcastar orm thú nach mbíonn meangadh</span>
<lb n="6243"/><span>gléigeal agat dom."  Á! b'é Íosa a bhí foluighthe 'na croidhe,</span>
<lb n="6244"/><span>b'Eisean a thug dhom cion a bheith agam uirthi, mar is É a ghníos</span>
<lb n="6245"/><span>milis gach aon ní searbh!</span></p>
<lb n="6246"/>
<lb n="6247"/><p><span>Bhíos ag labhairt leat ar ball, a Mháthair, faoi'n tseift deiridh</span>
<lb n="6248"/><span>atá agam le gan a bheith buailte i gcathaibh na beatha, .i. an teicheadh.</span>
<lb n="6249"/><span>An tseift bheag-onórach sin bhaininn feidhm aisti nuair a bhíos im'</span>
<lb n="6250"/><span>nóibhíseach, agus chruthuigh sí go rí-mhaith i gcomhnuí.  Seo dhuit</span>
<lb n="6251"/><span>sompla breá amháin a bhainfeas gáire asat, dar liom.</span></p>
<lb n="6252"/>
<lb n="6253"/><p><span>Bhís-se tinn le tamall le criothán nár bheag i riocht is go</span>
<lb n="6254"/><span>rabhamar imnidheach go maith fút.  Maidin amháin, bhíos-sa ag</span>
<lb n="6255"/><span>teacht go dtí do sheómra go ciúin réidh le h-eochracha crannghaile</span>
<lb n="6256"/><span>na Comaoine do chur ar ais ann, mar bhíos im' éardamóir ag an</span>
<lb n="6257"/><span>am sin.  Bhí lúthgháir orm im' chroidhe 'stigh an deis sin a fháil le</span>
<lb n="6258"/><span>tú fheiceál, ach níor leigeas sin orm ar bhealach ar bith.  Duine de</span>
<lb n="6259"/><span>d'ingheanacha, áfach, a bhí lán de dhíogras naofa, níorbh fhuláir</span>
<lb n="6260"/><span>léithe na h-eochracha do bhaint díom i n-áit ar shíl sí go ndéanfainn-</span>
<lb n="6261"/><span>se thú a dhúiseacht.  Dubhras léithe chomh deas fáilidhe is a bhí</span>
<lb n="6262"/><span>ionnam nár mhian liom-sa truisneach a dhéanamh ach oiread léithi</span>
<lb n="6263"/><span>féin, agus thairis sin, gurbh é mo cheart-sa na h-eochracha do</span>
<lb n="6264"/><span>thabhairt ar ais.  Tuigim anois go mb'é an rud do b'fhearr agus</span>
<lb n="6265"/><span>do b'fhoirbhthe géilleadh go h-umhal; an uair úd, áfach, níor</span>
<lb n="6266"/><span>thuigeas sin agus chuaidh mé isteach 'na diaidh, d'á h-aimhdheóin.</span></p>
<lb n="6267"/>
<lb n="6268"/><p><span>Ba ghairid gur thuit an tubaiste amach.  Leis an gcallán</span>
<lb n="6269"/><span>a bhí d'á dhéanamh againn dúisigheadh thusa, a Mháthair, agus d'oscail</span>
<lb n="6270"/><span>tú na súile, agus orm-sa a bhí an milleán go léir!  An tsiúr a</span>
<lb n="6271"/><span>rabhas tar héis bheith a' coimhlint léithe, thosuigh uirthi láithreach ag</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="6272"/><p><span>tabhairt óráide uaithe, agus b'é tús agus deire a scéil:  "B'í</span>
<lb n="6273"/><span>an tsiúr Treasa leis an Leanbh Íosa a bhí ag déanamh an challáin."</span>
<lb n="6274"/><span>Bhí fonn an domhain mhóir orm mé féin do chosaint: ach tráthamhail</span>
<lb n="6275"/><span>go leór, thuit smaoineadh breá ciallmhar isteach i mo cheann:  Dubh-</span>
<lb n="6276"/><span>ras liom féin gur chinnte, dá dtosuighinn ag iarraidh mé féin do</span>
<lb n="6277"/><span>chosaint is do cheartú, go gcaillfinn síocháin m'anama; agus</span>
<lb n="6278"/><span>ó thárla, 'na cheann sin, go rabhas ró-lagbhrígheach le héisteacht le</span>
<lb n="6279"/><span>mo dhaoradh gan freagra do thabhairt, b'fhollus dom nach raibh le</span>
<lb n="6280"/><span>déanamh agam ach teicheadh chun mé féin do thabhairt slán ó'n nguais.</span>
<lb n="6281"/><span>Níor luaithe an smaoineadh sin i mo cheann ná rinneas beart dá</span>
<lb n="6282"/><span>réir.  D'imthigh liom… ach bhí an croidhe a' preabarnaigh chomh</span>
<lb n="6283"/><span>tréan agam is nár fhéadas dul i bhfad gur shuidheas síos ar an</span>
<lb n="6284"/><span>staighre le toradh mo bhuaidh do bhlaiseadh ar mo shócamhlacht.</span>
<lb n="6285"/><span>Cinnte go leor, is aisteach an cineál gaisgidheachta é sin; ach</span>
<lb n="6286"/><span>má's eadh féin, sílim gur fearr rith maith ná droch-sheasamh, lá</span>
<lb n="6287"/><span>ar bith.</span></p>
<lb n="6288"/>
<lb n="6289"/><p><span>Céad fairíor géar! ag smaoineadh ar an am a rabhas im' nóibhís-</span>
<lb n="6290"/><span>each dhom, chím go soiléir a liachtaí mí-fhoirbhtheacht a bhí ionnam!</span>
<lb n="6291"/><span>Ní fhéadaim gan gáiridhe anois faoi rudaí áithride.  Á! nach maith</span>
<lb n="6292"/><span>do rinne an Tiarna dhom é nuair do thóg Sé m'anam suas agus do</span>
<lb n="6293"/><span>thug eiteógaí dhi!  Ní fhéadfadh líonta uilig na sealgairí eagla</span>
<lb n="6294"/><span>do chur orm feasta; mar "Is i n-aistear a caithtear líon ós</span>
<lb n="6295"/><span>cómhair súl lucht sciathán." 1</span></p>
<lb n="6296"/>
<lb n="6297"/><p><span>Amach annseo, béidir go bhfeicfead go bhfuil an t-am 'na</span>
<lb n="6298"/><span>bhfuilim anois, go bhfuil sé lán de mhí-fhoirbhtheachtaí mar an</span>
<lb n="6299"/><span>gcéadna, ach ní dhéanaim iongantas de rud ar bith a thuille; ní</span>
<lb n="6300"/><span>chuireann sé brón orm ná buairt a fheiceál nach bhfuil ionnam ach</span>
<lb n="6301"/><span>lagachar ar fad; ach is é an chaoi a maoidhim as mar lagachar,</span>
<lb n="6302"/><span>agus táim ag súil le mí-fhoirbhtheachtaí nua a fháil ionnam féin i</span>
<lb n="6303"/><span>n-aghaidh an lae.  Tig liom a rádh le fírinne gur mó an maitheas</span>
<lb n="6304"/><span>a ghníos na soillsí sin i dtaobh mo nádachta dhom ná na soillsí i</span>
<lb n="6305"/><span>dtaobh an chreidimh.</span></p>
<lb n="6306"/>
<lb n="6307"/><p><span>Ag cuimhneamh dhom "go ndéanann an charthanacht gach peaca do</span>
<lb n="6308"/><span>chlúdach," 2 tarraingim as an mianach saidhbhir sin do h-oscluigheadh</span>
<lb n="6309"/><span>le h-Íosa 'n-a Shoiscéal Naomhtha.  Rannsuighim i ndoimhneas A</span>
<lb n="6310"/><span>chuid briathar adhramhail, agus deirim mar aon le Dáibhid:  "Do</span>
<lb n="6311"/><span>ritheas i slighe t'aitheanta nuair a leathanuighis mo chroidhe." 3</span>
<lb n="6312"/><span>Agus is í an charthanacht amháin a fhéadas mo chroidhe-se do leathnú.</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="6313"/><p><span>…A Íosa!  Ó thosuigh an lasair bhog shuairc sin 'gham loisceadh</span>
<lb n="6314"/><span>agus 'gham ídiú, rithim liom go lúthmhar glionndarach ar bhóthar na</span>
<lb n="6315"/><span>h-aithne nuaidhe seo Agat-sa, agus is é mo dhúil ritheacht ar an</span>
<lb n="6316"/><span>mbóthar sin go dtagaidh an lá aoibhinn 'n-a bhféadfad dul isteach</span>
<lb n="6317"/><span>buil díormaí na nÓgh agus Tú do leanacht ar fuaid do righeachta</span>
<lb n="6318"/><span>do-theoranta, ag canadh Do Chaintinne nuaidhe — Caintinn an</span>
<lb n="6319"/><span>Ghrádha.</span>
<lb n="6320"/></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="6321"/><p><span>CAIBIDIOL X.</span></p>
<lb n="6322"/>
<lb n="6323"/><p><span>A Mháthair Oirmh., thug Dia na glóire dhom, d'Á ghrástaibh, doimh-</span>
<lb n="6324"/><span>neas diamhrach na carthanachta do ghrinnealadh, agus dá mbéidir</span>
<lb n="6325"/><span>liom a dtuigim 'n-a taobh do chur i gcéill, ba cheól ó Neamh leat mo</span>
<lb n="6326"/><span>scéal.  Ach, mo nuar!  Níl agam ach cainnt bhriotach stadach an</span>
<lb n="6327"/><span>leinbh, agus muna mbéadh go bhfuil bréithre Íosa mar thaca agam,</span>
<lb n="6328"/><span>bhéadh fonn orm a iarraidh ort leigint dom fanacht im' thost.</span></p>
<lb n="6329"/>
<lb n="6330"/><p><span>Nuair adeir Íosa liom: "rud do thabhairt do gach aoinne a</span>
<lb n="6331"/><span>iarrfas orm é, agus má bheireann aoinne mo chuid uaim, gan é</span>
<lb n="6332"/><span>d'éileamh thar n-ais," sílim nach iad neithe an tsaoghail seo amháin</span>
<lb n="6333"/><span>atá i gceist Aige ach na neithe a thagas ó neamh mar an gcéadna.</span>
<lb n="6334"/><span>Agus, ar ndóigh, ní liom féin iad siúd ná iad seo: chuireas suas</span>
<lb n="6335"/><span>de na céad-neithe sin tré mhóid na bochtaineachta, agus maidir</span>
<lb n="6336"/><span>leis na neithe eile, nílid agam ach ar iasacht ó Dhia, agus má</span>
<lb n="6337"/><span>thogruigheann Sé iad a bhaint díom aríst ní ceart dom bheith ag</span>
<lb n="6338"/><span>casaoid d'á dheascaibh sin.</span></p>
<lb n="6339"/>
<lb n="6340"/><p><span>Na smaointe doimhne pearsanta, áfach, lasracha na h-intinne</span>
<lb n="6341"/><span>agus an chroidhe, saidhbhreas iad sin a gclaoidhimíd leis, mar a</span>
<lb n="6342"/><span>bhéadh rud éigin d'ár gcuid féin ann, nach bhfuil aon cheart ag</span>
<lb n="6343"/><span>aoinne baint dó.  Má dhéanaim-se, cuir i gcás, solus éigin,</span>
<lb n="6344"/><span>do tháinic chugam le linn na h-urnuighe, do nochtadh do dhuine de na</span>
<lb n="6345"/><span>siúracha agus go bhfoillsigheann sise ós árd é annsin, mar dh'eadh</span>
<lb n="6346"/><span>gurbh uaithi féin do tháinic sé, shílfeá go bhfuil sí ag glacadh</span>
<lb n="6347"/><span>seilbhe ar rud is liom-sa; nó má labhruigheann duine focal</span>
<lb n="6348"/><span>comhgarach barramhail le n-a compánach ós íseal le linn an chaitheamh-</span>
<lb n="6349"/><span>aimsire, agus go ndéanann sí seo an focal san do rádh ós árd</span>
<lb n="6350"/><span>gan leigint uirthi cé uaithi a dtáinic an focal, is geall le goid é</span>
<lb n="6351"/><span>sin, dar leis an sealbhadóir, agus cidh nach ndéanann sí casaoid</span>
<lb n="6352"/><span>ná éileamh, ní cuid is lugha ná a fhonn a bhíos uirthi, agus cuirfidh</span>
<lb n="6353"/><span>sí i bhfios do chách go deas réidh, ach a bhfághaidh sí an deis, gur</span>
<lb n="6354"/><span>léithi-se ó cheart an focal sin nó an smaoineadh sin.</span></p>
<lb n="6355"/>
<lb n="6356"/><p><span>Ní thiocfadh liom-sa, a Mháthair, mothúcháin shuaracha sin na</span>
<lb n="6357"/><span>nádura do léiriú dhuit chomh maith sin muna mbéadh go rabhadar</span>
<lb n="6358"/><span>agam féin.  Agus muna mbéadh gur órduighis dom éisteacht leis</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="6359"/><p><span>na nóibhíseachaibh agus iad ag innsint dom faoi na cathuighthe a</span>
<lb n="6360"/><span>bhíos acubh féin, ba bhreá liom a bheith i n-ann a áiteamh orm féin</span>
<lb n="6361"/><span>gurab agam-sa amháin a bhí na mothúcháin sin.  Ach is mór d'fhogh-</span>
<lb n="6362"/><span>luimeas ag coimhlíonadh an dualgais sin dom, agus go mór-mhór</span>
<lb n="6363"/><span>cuireadh ialach orm an rud do bhíos a theagasc dóibh-sin do chleachtadh</span>
<lb n="6364"/><span>mé féin i dtosach.</span></p>
<lb n="6365"/>
<lb n="6366"/><p><span>Féadaim a rádh anois le fírinne, tré ghrástaibh Dé, nach bhfuil</span>
<lb n="6367"/><span>aon chlaoidheadh agam le maitheasaí an chroidhe agus an aigne ach an</span>
<lb n="6368"/><span>oiread agus atá agam le maitheasaí an tsaoghail seo.  Má</span>
<lb n="6369"/><span>ráinigheann dom rud éigin do cheapadh agus do rádh a thaithnigheas</span>
<lb n="6370"/><span>le mo shiúracha, ní misde liom iad do ghabháil seilbhe air amhail is</span>
<lb n="6371"/><span>dá mba rud leo fhéin é: mar ní liom-sa an smaoineadh sin ach leis</span>
<lb n="6372"/><span>an Spioraid Naoimh, mar deir N. Pól linn "nach dtig linn "a</span>
<lb n="6373"/><span>Athair" a rádh le Dia i n-éaghmais Spioraid sin an Ghrádha."</span>
<lb n="6374"/><span>Féadann Sé, dá bhrígh sin, feidhm do bhaint asam-sa le deagh-</span>
<lb n="6375"/><span>smaoineadh do thabhairt d'anam eile, agus ní ceart dom a bheith</span>
<lb n="6376"/><span>a' measadh gur liom-sa an smaoineadh sin.</span></p>
<lb n="6377"/>
<lb n="6378"/><p><span>Agus thairis sin, cidh nach bhfuil aon droch-mheas agam ar na</span>
<lb n="6379"/><span>smaointe breághtha a aontuigheas duine le Dia, mar sin féin</span>
<lb n="6380"/><span>tuigim le fada ariamh go gcaithimíd a bheith áirdeallach agus gan</span>
<lb n="6381"/><span>barraidheacht ionntaoibhe a bheith againn asta.  Dá mb'iad na</span>
<lb n="6382"/><span>h-ionanálúcháin is aoirde féin iad, is neamh-ní iad gan na</span>
<lb n="6383"/><span>h-oibreacha.  Is fíor go bhféadann daoine eile mórán tairbhe a</span>
<lb n="6384"/><span>fháil asta, má ghabhaid a mbuidheachas go h-umhal le Dia as ucht a</span>
<lb n="6385"/><span>thabhairt dóibh bheith rannpháirteach i bhfleadh shaidhbhir dhuine a bhfuil</span>
<lb n="6386"/><span>pribhléidí móra fáighte aige Uaidh.  Ach má éirigheann an duine</span>
<lb n="6387"/><span>sin mórdhálach as féin de dheascaibh a shaidhbhris agus go n-abruigh-</span>
<lb n="6388"/><span>eann sé paidir an Fhairisínigh, is cuma é nó duine a bhéadh ag fáil</span>
<lb n="6389"/><span>bháis leis an ocras agus togha gacha bídh agus rogha gacha dighe</span>
<lb n="6390"/><span>leagtha ar an mbórd ós a chómhair, agus na h-aoidheadha ag déanamh</span>
<lb n="6391"/><span>a gcoda go súbhach ar feadh an achair agus ag caitheamh súilfhéachainte</span>
<lb n="6392"/><span>éadmhaire, béidir, ar an t-é gur leis an rachmus sin uilig.</span></p>
<lb n="6393"/>
<lb n="6394"/><p><span>Á! is fíor go deo gurab é Dia amháin a bhfuil eólas Aige ar</span>
<lb n="6395"/><span>an gcroidhe!  Nach beag suarach iad smaointe an duine!  Nuair</span>
<lb n="6396"/><span>a chíonn sé duine a bhfuil níos mó soillse aige ná mar atá</span>
<lb n="6397"/><span>aige féin, 'sé an rud a tuigtear dhó ach gur mó an grá atá ag Dia</span>
<lb n="6398"/><span>do'n duine sin ná dhó féin.  Ach an amhlaidh nach bhfuil sé de cheart</span>
<lb n="6399"/><span>ag Dia anois, mar a bhí i gcomhnuí riamh, feidhm a bhaint as duine</span>
<lb n="6400"/><span>d'Á chréatúirí leis an mbeatha a bhíos a dhíotháil ortha do riaradh</span>
<lb n="6401"/><span>ar an gcuid eile d'Á chlainn?  Le linn Fárao féin, i n-allód, bhí</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="6402"/><p><span>an ceart sin ag Rí na gcomhacht fós, mar deir Sé leis an Rí sin</span>
<lb n="6403"/><span>'san Sgríbhinn Diadha:  "Is chuige a thógas suas tú chun go</span>
<lb n="6404"/><span>dtaisbeánfainn mo chomhacht ionnat, agus go bhfógróchthaidhe</span>
<lb n="6405"/><span>m'ainm ar fuaid an domhain go léir." 1  D'imthigh na céadta is na</span>
<lb n="6406"/><span>mílte bliain thart ó labhair Dia na bréithre sin, agus ní tháinic</span>
<lb n="6407"/><span>athrú ar A mhodh oibrighthe: rinne Sé daoine áithride do thoghadh i</span>
<lb n="6408"/><span>gcomhnuí riamh le n-A ghnó do dhéanamh 'sna h-anmnachaí.</span></p>
<lb n="6409"/>
<lb n="6410"/><p><span>An canbhás do gaisdigheadh leis an gceárduidhe dá mbéidir</span>
<lb n="6411"/><span>leis smaoineadh agus labhairt, is cinnte nach mbéadh sé ag casaoid</span>
<lb n="6412"/><span>faoi'n gcaoi ar tadhalladh agus ar aththadhalladh leis an scuaibín é;</span>
<lb n="6413"/><span>ní mó ná mar a bhéadh sé ag éad leis an scuaibín, mar bhéadh a fhios</span>
<lb n="6414"/><span>aige nach ar an úirlis sin ach ar an gceárduidhe is ceart dó a</span>
<lb n="6415"/><span>bhuidheachas a bheith ar son na h-áilneachta atá curtha air.  Agus an</span>
<lb n="6416"/><span>scuaibín féin, ní fhéadfadh sé a bheith ag maoidheamh as an sár-</span>
<lb n="6417"/><span>obair do rinneadh leis, mar thuigfeadh sé nach mbíonn na</span>
<lb n="6418"/><span>ceárduidhthe i dteannta a choidhche, ach gurab é an chaoi a mbíd a'</span>
<lb n="6419"/><span>dul chun spairne leis na deacrachtaí, agus gurab iad na h-úirlisí</span>
<lb n="6420"/><span>is laige agus is neamh-oiriúnaighe a mbainid feidhm asta uaireanta,</span>
<lb n="6421"/><span>mar chaitheamh-aimsire dhóibh féin.</span></p>
<lb n="6422"/>
<lb n="6423"/><p><span>A Mháthair Oirmh. scuaibín mise a thogh Íosa le n-A íomháigh</span>
<lb n="6424"/><span>do phéinteál 'sna h-anmnachaí do chuiris-se faoi mo chúram.  Bíonn</span>
<lb n="6425"/><span>a lán scuaibíní ag an gceárduidhe.  Ní mór dhó dhá cheann, ar a</span>
<lb n="6426"/><span>laghad; an chéad cheann, agus is é an ceann is úsáidighe é,</span>
<lb n="6427"/><span>déanann sé na bun-línte agus na bun-dathanna do phéinteál,</span>
<lb n="6428"/><span>agus déanann sé an canbhás go léir do chlúdach i bhfíor-bheagán</span>
<lb n="6429"/><span>aimsire; an tarna ceann .i. an ceann beag, is leis sin a déan-</span>
<lb n="6430"/><span>tar sonnradhachtaí bídeacha an phictiúra.  Is tusa, a Mháthair, an</span>
<lb n="6431"/><span>scuab luachmhar a mbeireann Íosa air go grádhmhar 'n-A láimh,</span>
<lb n="6432"/><span>nuair is mian leis obair mhór éigin do dhéanamh i n-anam do</span>
<lb n="6433"/><span>chlainne; agus is mise an scuaibín beag bídeach a mbaineann</span>
<lb n="6434"/><span>Sé feidhm as 'n-a dhiaidh sin leis na mion-rudaí eile do dhéanamh.</span>
<lb n="6435"/><span>Tuairim 's an 8adh lá de mhí na Nodlag, 1892, is eadh do rug</span>
<lb n="6436"/><span>Sé ar a scuaibín de'n chéad uair; cuimhneóchad a choidhche ar an</span>
<lb n="6437"/><span>dtráth úd, mar ba líonmhar iad na grásta Do fuaireas le n-a</span>
<lb n="6438"/><span>linn.</span></p>
<lb n="6439"/>
<lb n="6440"/><p><span>Ar theacht isteach 'san Charmal dom, fuaireas róm ins an Nóibh-</span>
<lb n="6441"/><span>íseachlann compánach a bhí seacht mbliana ní ba shine ná mé, agus i</span>
<lb n="6442"/><span>n-aimhdheóin a raibh de bhliantaibh aice tharm-sa, d'éirigh fíor-</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="6443"/><p><span>chaidreamh eadrainn.  Agus d'fhonn an caradas sin, a raibh a</span>
<lb n="6444"/><span>chosamhlacht air go gcuideóch' sé linn i gcleachtadh na subháilcí,</span>
<lb n="6445"/><span>do chongbháil ar siubhal, tugadh cead dúinn cómhráidhte spioradálta</span>
<lb n="6446"/><span>a bheith againn.  Chuir mo chompánach ionmhuin aoibheall is áthas</span>
<lb n="6447"/><span>croidhe orm le chomh mánla oscailteach soineanda is a bhí sí;</span>
<lb n="6448"/><span>ach b'iongantach liom, mar sin féin, an deifríocht a bhí idir an</span>
<lb n="6449"/><span>grá a bhí aice dhuit-se, a Mháthair, agus an grá a bhí agam féin duit;</span>
<lb n="6450"/><span>agus 'na cheann sin, ba dhaithnid liom mórán rudaí a bhíodh aice á</span>
<lb n="6451"/><span>dhéanamh.  Ach chuir Dia i n-iúl dom an uair sin féin go mbíonn</span>
<lb n="6452"/><span>anmnacha áithride ann a bhfanann A thrócaire leo go foighdeach</span>
<lb n="6453"/><span>fadaradhnach, agus nach dtugann Sé A sholus dóibh ach uidh ar n-uidh;</span>
<lb n="6454"/><span>agus mar sin de, bhíos áirdeallach sar a rachainn Roimhe sa ghnó.</span></p>
<lb n="6455"/>
<lb n="6456"/><p><span>Lá n-aon, ag machtnamh ar an gcead sin do tugadh dhúinn le bheith</span>
<lb n="6457"/><span>ag cómhrádh le n-a chéile "d'fhonn ár ngrá do'n Chéile Diadha do</span>
<lb n="6458"/><span>chur ar lasadh 'nár gcroidhthibh," mar adeir ár mBunreachtaí,</span>
<lb n="6459"/><span>b'fhollus dom nach raibh na comhráidhte s' againne ag cuidiú linn</span>
<lb n="6460"/><span>chuige sin 'chor ar bith, agus ba mhór an brón liom sin.  Buaileadh</span>
<lb n="6461"/><span>isteach im' aigne go gcaithfinn labhairt go lom díreach gan scáth</span>
<lb n="6462"/><span>gan eagla, sin nó éirighe as na comhráidhtibh sin ar fad ó thárla</span>
<lb n="6463"/><span>gur gheall le comhráidhtibh carad amuigh ar an tsaoghal iad.</span>
<lb n="6464"/><span>D'athchuingheas ar Íosa bréithre caoine bríoghmhara do chur i mo</span>
<lb n="6465"/><span>bhéal nó labhairt tríom É féin.  Thug Sé toradh ar mo phaidir;</span>
<lb n="6466"/><span>mar "an t-é a fhéachas suas Chuige bhéarfar solus dó," 1 agus</span>
<lb n="6467"/><span>"tá solus éirighthe 'san ndoircheacht dóibh sin a bhfuil an croidhe</span>
<lb n="6468"/><span>ionnraic acubh." 2  Baineann an chéad abairt sin dom féin, agus</span>
<lb n="6469"/><span>do mo charaid a bhaineas an tarna ceann, mar bhí croidhe cóir</span>
<lb n="6470"/><span>ionnraic aice go cinnte.</span></p>
<lb n="6471"/>
<lb n="6472"/><p><span>An chéad uair eile a ndeachamair chun cainnte le chéile níor</span>
<lb n="6473"/><span>thúisce do chonnaic mo shiúirín bhocht mé ná ba léar dí nárbh é an</span>
<lb n="6474"/><span>duine céadna a bhí ionnam a thuille, agus shuidh sí síos lem' ais</span>
<lb n="6475"/><span>agus í ag deargadh go cluasaibh; annsin, d'fháisceas le mo</span>
<lb n="6476"/><span>chroidhe í gur innsigheas di go caoin fáilidhe a raibh im' aigne.</span>
<lb n="6477"/><span>Thaisbeánas di céard is fíor-ghrá ann, chruthuigheas di nach raibh sí</span>
<lb n="6478"/><span>ach ag tabhairt ghrádha dhí féin nuair a bheireadh sí grá nádúrtha d'á</span>
<lb n="6479"/><span>Máthair Airchinneach, d'innsigheas di faoi na h-íodhbairtí do</span>
<lb n="6480"/><span>chaitheas féin a dhéanamh de dheasgaibh an ghrádha sin, tar héis mé</span>
<lb n="6481"/><span>do theacht isteach 'san gClochar i dtosach; agus ba ghearr go raibh</span>
<lb n="6482"/><span>sí ag sileadh na súl mar aon liom féin.  D'admhuigh sí go humhal</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="6483"/><p><span>go raibh an éagcóir aice, agus gurbh fhíor dhomhsa a ndubhras, agus</span>
<lb n="6484"/><span>thug sí gealladh dhom go gcromfadh sí ar bheatha úr-nua, agus d'iarr</span>
<lb n="6485"/><span>orm a cuid locht do chur i n-iúl di i dtóláimh.  Uaidh sin amach bhí</span>
<lb n="6486"/><span>caradas fíor-spioradálta eadrainn, agus fíoradh ionainn</span>
<lb n="6487"/><span>bréithre an Spioraid Naoimh:  "Dritháir a gheibheann congnamh</span>
<lb n="6488"/><span>ó dhritháir, is cathair láidir é." 1</span></p>
<lb n="6489"/>
<lb n="6490"/><p><span>Ó! a Mháthair, is eól duit go maith nach ag iarraidh mo chompánach</span>
<lb n="6491"/><span>d'iompáil uait-se a bhíos; níor theastuigh uaim ach a chur i bhfios</span>
<lb n="6492"/><span>di gur le h-íodhbairtí a cothuightear an fíor-ghrá, agus dá mhéid dhá</span>
<lb n="6493"/><span>ndiúltuigheann duine do shóláis agus do shástachtaí nádúrtha</span>
<lb n="6494"/><span>gurab amhlaidh is treise agus is neamh-fhéiniúla a bhéas a ghean.</span></p>
<lb n="6495"/>
<lb n="6496"/><p><span>Is cuimhneach liom nuair a bhíos im' iarrthóir go mbíodh an</span>
<lb n="6497"/><span>oiread sin dúile agam uaireanta mé féin do shásamh agus braoinín</span>
<lb n="6498"/><span>beag sóláis a fháil uait-se, go gcaithinn greadadh liom go mear</span>
<lb n="6499"/><span>thar do sheómra agus greim docht do chongbháilt ar ráil an staighre</span>
<lb n="6500"/><span>le gan filleadh ar ais ort.  Thuitfeadh sé im' cheann go raibh fiche</span>
<lb n="6501"/><span>cead agam le h-iarraidh ort, cidh nach mbíodh ionnta uilig ach leith-</span>
<lb n="6502"/><span>scéal chun géilleadh do mo dhúil nádúrthach agus mé féin do</span>
<lb n="6503"/><span>shásamh.  Nach orm-sa atá an lúthgháir anois faoi go ndearnas mé</span>
<lb n="6504"/><span>féin do shéanadh ó'n gcéad lá a dtáinic mé isteach sa Chlochar!</span>
<lb n="6505"/><span>An luach-saothair atá geallta do'n druing a throideas go misniúil,</span>
<lb n="6506"/><span>tá sé agam cheana féin.  Ní airighim orm féin gur call dom</span>
<lb n="6507"/><span>sóláis an chroidhe do shéanadh orm féin a thuille, mar tá mo chroidhe</span>
<lb n="6508"/><span>daingnighthe i nDia… agus toisc gurbh Dhó-sin amháin do thugas</span>
<lb n="6509"/><span>gean mo chroidhe, mhéaduigh mo chroidhe i leabaidh a chéile nó go dtig</span>
<lb n="6510"/><span>leis anois na daoine is ionmhuin leis do ghrádhú le cion atá i</span>
<lb n="6511"/><span>bhfad níos doimhne ná dá mbéinn tar héis mé féin do chur i</span>
<lb n="6512"/><span>bhfastódh i ngrá miseach neamh-thorthach.</span></p>
<lb n="6513"/>
<lb n="6514"/><p><span>D'innsigheas duit ar ball faoi'n gcéad phíosa oibre ba dheon-</span>
<lb n="6515"/><span>uightheach le hÍosa agus leat-sa, a Mháthair, a dhéanamh le nbhúr</span>
<lb n="6516"/><span>scuaibín.  Ach ní raibh annsin ach mar a bhéadh ullmhú do'n t-sár-</span>
<lb n="6517"/><span>obair do thugais dó le déanamh ó shoin.</span></p>
<lb n="6518"/>
<lb n="6519"/><p><span>Níor thúisce istigh i dteampol na n-anmnacha mé ná thuigeas ar</span>
<lb n="6520"/><span>an gcéad amharc go raibh an gnó thar mo chumas; agus fearacht an</span>
<lb n="6521"/><span>naoidheanáin a ghníos a cheann fionn do fholú ar ghualainn a athar,</span>
<lb n="6522"/><span>nuair a ghabhas uamhan é, do chuireas mé féin i mbaclain Dé láith-</span>
<lb n="6523"/><span>reach, agus dubhras Leis:  "Chíonn Tú féin, a Thiarna, go bhfuilim</span></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="6524"/><p><span>ró-bheag le Do chlann do chothú; ach má's áil Leat a mbéidh ag</span>
<lb n="6525"/><span>teastáil ó gach duine ar leith acubh do roinnt orthubh thríom-sa,</span>
<lb n="6526"/><span>déan mo láimhín do líonadh; agus annsin riarfad-sa Do rachmus</span>
<lb n="6527"/><span>reidhsiúil ar na h-anmnacha do réir mar a thiocfaid chugam ag</span>
<lb n="6528"/><span>iarraidh a gcoda, agus fanfad mar a bhfuilim gan imeacht as Do</span>
<lb n="6529"/><span>bhaclain agus gan mo cheann d'iompáil i leath-taoibh féin.  Nuair</span>
<lb n="6530"/><span>a gheobhfas duine aca an deagh-bhlas milis ar a chuid, beidh fhios</span>
<lb n="6531"/><span>agam nach orm-sa ach Ort-sa is cóir dhi a bhuidheachas sin a bheith;</span>
<lb n="6532"/><span>ach má dhéanann sí casaoid toisc gur searbh léithe an rud a sheach-</span>
<lb n="6533"/><span>aidim di, ní chuirfidh sin as do mo shíocháin, mar féachfad le n-a</span>
<lb n="6534"/><span>chur 'n-a luighe uirthi gurab Uaitse a thig an biadh sin, agus ní</span>
<lb n="6535"/><span>baoghal go ndéanfad a mhalairt de bhiadh do sholáthar dhi."</span></p>
<lb n="6536"/>
<lb n="6537"/><p><span>Ó thuigeas ar an gcuma sin nárbh fhéidir liom tada a dhéanamh</span>
<lb n="6538"/><span>asam féin, b'fhacthas dom go ndearna sin m'obair do shimpliú</span>
<lb n="6539"/><span>go mór.  Ní dhéanainn ach mé féin do tháthú ní ba dhlúithe ná ariamh</span>
<lb n="6540"/><span>le Dia im' chroidhe istigh, mar bhí fhios agam go dtabharfaí gach aon</span>
<lb n="6541"/><span>rud eile dhom annsin.  Agus bhí a shliocht orm, níor chlis Dia orm</span>
<lb n="6542"/><span>riamh.  Am ar bith a mbíodh beatha de dhíth ar anmnacha na siúrach,</span>
<lb n="6543"/><span>gheibhinn mo lámhaí lán le n-a naghaidh.  Dá ndéanainn beart ar a</span>
<lb n="6544"/><span>mhalairt de chaoi, dá mba ar mo neart agus ar mo ghustal féin a</span>
<lb n="6545"/><span>bhéinn ag brath, ba ghairid an mhoill orm stríocadh agus cur suas</span>
<lb n="6546"/><span>de'n obair, deirim-se leat é.</span></p>
<lb n="6547"/>
<lb n="6548"/><p><span>Ag dearcadh ar na h-anmnacha do dhuine ó chian, chítear dhó gur</span>
<lb n="6549"/><span>furasta maitheas a dhéanamh dóibh, iad do chur ar lasadh Le grá</span>
<lb n="6550"/><span>do Dhia, agus iad do mhúnlú do réir tuairmí agus smaointe dhuine</span>
<lb n="6551"/><span>féin.  Ach nuair a dhruideas sé isteach i n-a n-aice, cuirtear</span>
<lb n="6552"/><span>'na luighe air go bhfuil sé chomh deacair do-dhéanta maitheas a</span>
<lb n="6553"/><span>dhéanamh dóibh gan cabhair gan grásta Dé is atá sé an ghrian do chur</span>
<lb n="6554"/><span>ag taithneamh ar an leath-chruinne s'againne i lár na hoidhche.</span>
<lb n="6555"/><span>Tuigtear dhó go gcaithfidh sé a chuid tuairmí pearsanta féin do</span>
<lb n="6556"/><span>dhearmadadh ar fad agus na hanmnacha do sheóladh, ní ar a dhóigh</span>
<lb n="6557"/><span>féin ná ar bhealach ar leith d'á chuid féin, ach ar an gconaire a</span>
<lb n="6558"/><span>leagas Íosa amach dhóibh.  Agus ní shin é an rud is deacra 'chor</span>
<lb n="6559"/><span>ar bith: séard is mó a ghoilleas orm féin a bheith d'fhiachaibh orm</span>
<lb n="6560"/><span>na lochtaí agus na mí-fhoirbhtheachtaí is lugha féin do thabhairt fé</span>
<lb n="6561"/><span>ndeara ionnta agus an cogadh d'fhógairt ortha go deire.</span></p>
<lb n="6562"/>
<lb n="6563"/><p><span>Tá sé de mhío-rath orm — sin é a bhíos ar tí a rádh, ach ní abróchad</span>
<lb n="6564"/><span>é, mar ba mheathtacht liom é — agus mar sin de, 'séard adeirim,</span>
<lb n="6565"/><span>go bhfuil sé de rath ar mo Shiúracha, ó chuireas mé féin i mbaclain</span>
<lb n="6566"/><span>Íosa, mé bheith mar a bhéadh faireadóir ag breathnú uaidh síos ar an</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="6567"/><p><span>námhaid ó'n dtúirín is aoirde i mbárr an chaisleáin.  Ní bhíonn</span>
<lb n="6568"/><span>rud ar bith ann nach bhfeicim; cuireann mo léargus grinn iongantas</span>
<lb n="6569"/><span>orm féin go minic, agus chítear dhom nár mhilleán ar bith ar Iónas</span>
<lb n="6570"/><span>teitheadh ó láthair an Tiarna i riocht is nach mbéadh air léirsgrios</span>
<lb n="6571"/><span>Ninebheh d'fhógairt.  B'fhearr liom go mór fada go gcáinfí</span>
<lb n="6572"/><span>míle uair mé ná go gcaithfinn féin duine eile do lochtú oiread</span>
<lb n="6573"/><span>is aon uair amháin; ach airighim nach foláir an gnó sin a bheith 'na</span>
<lb n="6574"/><span>ádhbhar fuilinntí dhom, mar nuair a ghníos duine beart do réir</span>
<lb n="6575"/><span>gluaiseachta na nádúra amháin, ní féidir go dtuigfidh an t-é a</span>
<lb n="6576"/><span>ceartuightear a lochtaí, mar 'séard a déarfas sí:  "An</span>
<lb n="6577"/><span>t-Siúr seo a bhfuil mo chúram uirthi, tá múisiam uirthi, agus is</span>
<lb n="6578"/><span>orm-sa a chuireas sí an múisiam i bhfeidhm, i n-aimhdheóin go bhfuil</span>
<lb n="6579"/><span>na deagh-rúin is fearr ar bith agam."</span></p>
<lb n="6580"/>
<lb n="6581"/><p><span>A Mháthair, caithim mé féin do shéanadh agus d'íodhbairtiú i</span>
<lb n="6582"/><span>ngach aon ghnó, agus 'san ngnó seo chomh maith céadna.  Má bhíonn</span>
<lb n="6583"/><span>litir le scríobhadh agam, mothuighim nach ndéanfaidh sí aon mhaith-</span>
<lb n="6584"/><span>eas, muna mbídh cineál drugaill orm í do scríobhadh, agus muna</span>
<lb n="6585"/><span>scríobhaidh mé le h-órdú m'uachdaráin amháin í.  Bím 'san</span>
<lb n="6586"/><span>áirdeall orm féin, le linn labhartha leis na nóibhíseachaibh dhom,</span>
<lb n="6587"/><span>le mé féin do smachtú, agus ní chuirim aon cheist chúcha do</span>
<lb n="6588"/><span>shásóch' m'fhiafruightheacht féin.</span></p>
<lb n="6589"/>
<lb n="6590"/><p><span>Má chromann duine acubh ar rud spéisiúl a innseacht, agus go</span>
<lb n="6591"/><span>bhfágann sí annsin é gan a chríochnú, agus rud éigin eile gur liosta</span>
<lb n="6592"/><span>liom féin bheith ag éisteacht leis do tharraingt anuas, ní leigim</span>
<lb n="6593"/><span>dhom féin an dearmad sin do chur i gcuimhne dhí: mar chítear dhom</span>
<lb n="6594"/><span>nach dtig le duine ceó maitheasa a dhéanamh le bheith ag tóruigheacht</span>
<lb n="6595"/><span>a thairbhe nó a shástachta féin.</span></p>
<lb n="6596"/>
<lb n="6597"/><p><span>Tá a fhios agam, a Mháthair, gur dolba le do chuid uan mé!</span>
<lb n="6598"/><span>…Dá léighidís na leathanaigh seo, déarfaidís nach bhfuil a</span>
<lb n="6599"/><span>chosamhlacht orm gur deacair liom ar bhealach ar bith bheith ag rith</span>
<lb n="6600"/><span>'na ndiaidh le n-a thaisbeáint dóibh go bhfuil a lomra breá sailighthe</span>
<lb n="6601"/><span>acubh, nó le triopall dá gcuid olna a d'fhágadar i bhfastódh i</span>
<lb n="6602"/><span>ndriseacha an chasáin do thabhairt thar n-ais chuca.  Féadfaidh na</span>
<lb n="6603"/><span>h-uain bheaga a rogha rud' a rádh: ach is eól dóibh 'na gcroidhe</span>
<lb n="6604"/><span>istigh go bhfuil cion mór láidir agam ortha.  Níl aon bhaoghal go</span>
<lb n="6605"/><span>ndéanfad aithris ar an bhfear tuarastail, "a fhágas na caoire</span>
<lb n="6606"/><span>agus a theitheas nuair a chíonn sé an mactíre ag teacht," 1 níl sin.</span>
<lb n="6607"/><span>Táim réidh le m'anam do thabhairt ar a son, agus an cion atá</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="6608"/><p><span>agam ortha tá sé chomh h-íodhan sin nach bhfuil dúil agam go mbéadh</span>
<lb n="6609"/><span>eólas ar bith acubh air.  Níor fhéachas ariamh le n-a gcroidhthibh do</span>
<lb n="6610"/><span>tharraingt chugam féin, míle altú le Dia, mar thuigeas gurbh é rud</span>
<lb n="6611"/><span>a bhí le déanamh agam-sa ná iad a sheóladh chun Dé agus chugat-sa,</span>
<lb n="6612"/><span>a Mháthair, atá 'n-A ionad annseo thíos ós a gcionn agus d'á</span>
<lb n="6613"/><span>gcaithfid grá agus ómós do thabhairt d'á dheasgaibh sin.</span></p>
<lb n="6614"/>
<lb n="6615"/><p><span>Dubhras gurab iomdha sin rud a dh'fhoghluimeas le linn daoine</span>
<lb n="6616"/><span>eile do theagascadh dhom.  Ar an gcéad dul síos chonnaiceas</span>
<lb n="6617"/><span>gurab iad na cathuighthe is na comhraic chéadna, mórán, a bhíos ag na</span>
<lb n="6618"/><span>h-anmnacha go léir; ach ar an dtaoibh eile dhe, gur mór ar fad</span>
<lb n="6619"/><span>an t-idirdhealú a bhíos eatortha, agus mar gheall ar an idirdhealú</span>
<lb n="6620"/><span>sin go gcaithfear gan iad uilig do sheóladh ar an ndóigh chéadna.</span>
<lb n="6621"/><span>Tá cuid acubh ann agus airighim nach fuláir dhom mé féin a dh'ísliú</span>
<lb n="6622"/><span>'na láthair, agus gan eagla a bheith orm mé féin a dh'úmhlú le mo chuid</span>
<lb n="6623"/><span>cathuighthe féin agus a liachtaí uair do buadhadh orm dh'amhdachtáil</span>
<lb n="6624"/><span>dóibh.  Annsin nochtaid féin go h-éasgaidh na lochtaí a bhíos ag</span>
<lb n="6625"/><span>déanamh imní dhóibh, agus cuireann sé áthas orthubh a fheiceál go</span>
<lb n="6626"/><span>dtuigim iad ó n-a ndeachas féin thríd.  Tá daoine eile ann, áfach,</span>
<lb n="6627"/><span>agus is í an daingneacht nach mór a chur i ngníomh leo; caith-</span>
<lb n="6628"/><span>fear gan bogadh a choidhche ó rud ar bith dá ndubhradh.  Ní bhéadh ann</span>
<lb n="6629"/><span>ach lagachar, dá ndéanadh duine é féin a dh'úmhlú sa chás sin.</span></p>
<lb n="6630"/>
<lb n="6631"/><p><span>Thug Dia dhom, d'á ghrástaibh, gan eagla ar bith a bheith orm roimh</span>
<lb n="6632"/><span>an gcath; caithfead mo dhualgas do choimhlíonadh pé ar bith céard</span>
<lb n="6633"/><span>a thiocfas as dom.  Ní h-annamh dom cainnt mar seo do chloisteál:</span>
<lb n="6634"/><span>"Má's áil leat rud ar bith a fháil agam-sa, caithfidh tú mé do</span>
<lb n="6635"/><span>ghlacadh go cneasta réidh-chúiseach; níl gar dhuit an láimh-láidir</span>
<lb n="6636"/><span>dh'imirt orm mar ní bhéidh tada d'á bhárr agat."  Ach tá a fhios</span>
<lb n="6637"/><span>agam nach mbíonn aoinne 'na bhreitheamh mhaith nuair is í a chúis féin</span>
<lb n="6638"/><span>atá i gceist, agus an leanbh a gcuireann an liaigh fá ndeara dhó</span>
<lb n="6639"/><span>dul faoi chréachtghearradh piantach, cloisfear ag sgreadghail é,</span>
<lb n="6640"/><span>agus é á rádh dhá dhonacht dh'á raibh an galar gur measa an</span>
<lb n="6641"/><span>leigheas; ach má mhothuigheann sé é féin i sláinte mhaith aríst i</span>
<lb n="6642"/><span>gcionn tamaillín, béidh lúthgháir agus gliondar croidhe air bheith</span>
<lb n="6643"/><span>i n-ann ropadh leis agus imirt aríst.  Is é a fhearacht sin ag</span>
<lb n="6644"/><span>na h-anmnacha é: is gairid an mhoill ortha a thuigsint gur fearr</span>
<lb n="6645"/><span>beagán searbhais ná barraidheacht misleachta, agus ní misde leo</span>
<lb n="6646"/><span>é sin do rádh ós árd ach an oiread.</span></p>
<lb n="6647"/>
<lb n="6648"/><p><span>B'iongantach leat an t-athrú iomlán a thagas ar dhuine acubh</span>
<lb n="6649"/><span>uaireanta ó lá go céile.  Tagann duine chugam 'á rádh:  "Bhí an</span>
<lb n="6650"/><span>ceart agat indé, nuair a bhís go cruaidh orm.  Chuir sin olc orm</span></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="6651"/><p><span>ar dtúis, ach 'na dhiaidh sin mhachtnuigheas ar an scéal go léir,</span>
<lb n="6652"/><span>agus chonnaiceas nach raibh agat ach an ceart ar fad.  Ag dul</span>
<lb n="6653"/><span>amach as do sheómra dhom, shíleas go raibh deire le réidhteach</span>
<lb n="6654"/><span>eadrainn, agus dubhras liom féin: "rachad ag triall ar an</span>
<lb n="6655"/><span>Mháthair, agus déarfad léithe nach rachad i gcuideachtain na Siúrach</span>
<lb n="6656"/><span>Treasa níos mó"; ach d'airigheas gurbh é an mac mallachtain a bhí</span>
<lb n="6657"/><span>ag séideadh fúm ar an gcuma sin, agus annsin shamhluigheas go</span>
<lb n="6658"/><span>rabhais-se ag guidhe ar mo shon, agus do chiúinigheas agus thosuigh an</span>
<lb n="6659"/><span>solus ag lonnrú.  Déan mé do shoillsiú go h-iomlán anois, mar</span>
<lb n="6660"/><span>is chuige sin do tháinic mé."</span></p>
<lb n="6661"/>
<lb n="6662"/><p><span>Agus bíonn áthas an domhain orm féin claonadh mo chroidhe do</span>
<lb n="6663"/><span>leanacht agus biadh eile, nach bhfuil chomh searbh sin, do riaradh ar mo</span>
<lb n="6664"/><span>shiúirín…  Bíonn, ach…  Tugaim fé deara go gcaithfead a</span>
<lb n="6665"/><span>bheith ar m'fhaithchillt sul a n-abróchainn an iomarca, mar d'fhéad-</span>
<lb n="6666"/><span>fadh focal amháin an teach breá do tógadh leis an oiread sin deór</span>
<lb n="6667"/><span>do leagadh go talamh!  Má bhíonn sé de mhí-ádh orm an ruidín is</span>
<lb n="6668"/><span>lugha ar bith a rádh a bhfuil a chosamhlacht air go mbogann sé na</span>
<lb n="6669"/><span>fírinní cruadha do labhruigheas an lá roimhe sin, chím mo shiúirín ag</span>
<lb n="6670"/><span>féachaint le greamú de na géagaibh… annsin tosuighim ag</span>
<lb n="6671"/><span>guidhe, bheirim féachaint inmheadhonach amháin ar an Mhaighdin</span>
<lb n="6672"/><span>Bheannuithe, agus bíonn an buadh ag Íosa i gcomhnuidhe!  Á! is iad</span>
<lb n="6673"/><span>na paidreacha agus an féin-íodhbairtiú mo neart go léir, is iad</span>
<lb n="6674"/><span>mo threallmha do-bhriste iad; is fearr go mór iad ná na bréithre</span>
<lb n="6675"/><span>go léir chun croidhe an duine do bhogadh, mar is eól dom féin ó</span>
<lb n="6676"/><span>chiall-cheannuighthe.</span></p>
<lb n="6677"/>
<lb n="6678"/><p><span>I rith an Charghais, tá dhá bhliain ó shoin ann, tháinic duine de na</span>
<lb n="6679"/><span>nóibhíseachaibh ag triall orm agus í go glionndarach.  "Dá</span>
<lb n="6680"/><span>mbéadh a fhios agat," ar sise liom, "cé'n bhrionglóid a bhí agam</span>
<lb n="6681"/><span>aréir.  Taidhbhrigheadh dhom go rabhas buil mo dhearbhsheathar atá</span>
<lb n="6682"/><span>chomh saoltach sin, agus go rabhas ag iarraidh í do tharraingt ó</span>
<lb n="6683"/><span>bhaosra an t-saoghail.  Chuige sin bhíos ag míniú na bhfocal seo as</span>
<lb n="6684"/><span>do chaintic:  "Maireachtáil tré ghrá" dhi:</span></p>
<lb n="6685"/>
<lb n="6686"/><p><span>Aoibhinn mo chailleamhaint a choidhche,</span>
<lb n="6687"/><span>A Íosa, id' Chroidhe-se na féile:</span>
<lb n="6688"/><span>Na buadha ba liom 's na blátha</span>
<lb n="6689"/><span>Fút-sa fágaim gan éileamh.</span></p>
<lb n="6690"/>
<lb n="6691"/><p><span>"Mhothuigheas go raibh mo chuid cainnte ag dul i gcion 'n-a</span>
<lb n="6692"/><span>croidhe agus do chuir sin lúthgháir an-mhór orm.  Ar maidin indiu,</span></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="6693"/><p><span>sé an rud a bhíos á cheapadh ach go mb'fhéidir gurab é toil Dé go</span>
<lb n="6694"/><span>dtabharfainn an anam sin Dó.  Dá scríobhainn chuice i gcóir na</span>
<lb n="6695"/><span>Cásga agus scéal mo bhrionglóide a dh'innseacht di, agus a rádh</span>
<lb n="6696"/><span>léithe gur mian le h-Íosa í a bheith mar chéile Aige féin!  Goidé do</span>
<lb n="6697"/><span>bharramhail-se?"  Dubhras féin nár mhisde dhi an cead a</span>
<lb n="6698"/><span>dh'iarraidh, ar chuma ar bith.</span></p>
<lb n="6699"/>
<lb n="6700"/><p><span>Ó thárla nach raibh an Carghas i ndáil le bheith thart ar chor ar</span>
<lb n="6701"/><span>bith fós, rinnis-se, a Mháthair, iongnadh d'iarratas chomh h-an-</span>
<lb n="6702"/><span>tráthach sin, agus d'fhreagrais, mar a chuirfeadh Dia féin id'</span>
<lb n="6703"/><span>chroidhe é, gur le paidreacha is mó a chaitheas na Carmelítigh</span>
<lb n="6704"/><span>anmnacha do thárrtháil agus nach le litreacha.  Ar chloisteál an</span>
<lb n="6705"/><span>fhreagra sin domh-sa, dubhras le mo shiúirín ionmhuin:  "Caithfimíd</span>
<lb n="6706"/><span>cur chun na h-oibre agus bheith ag paidreóireacht go tréan: nach</span>
<lb n="6707"/><span>orainn a bhéadh an ríméad, dá dtugtaí toradh ar ár bpaidreacha i</span>
<lb n="6708"/><span>ndeire an Charghais!"  Ó! a thrócaire dho-chuimsighthe Rí na</span>
<lb n="6709"/><span>bhFeart!  Ag deire an Charghais, bhí anam eile dhá coisreacadh</span>
<lb n="6710"/><span>féin d'Íosa!  Míorbhúilt ó ghrástaibh Dé do b'eadh é, míorbhúilt</span>
<lb n="6711"/><span>do h-oibrigheadh trí chaondúthracht nóibhísigh úmhaile!</span></p>
<lb n="6712"/>
<lb n="6713"/><p><span>Nach mór go léir í comhacht na h-urnuighe!  Tá sí mar a bhéadh</span>
<lb n="6714"/><span>bainríoghan a dtig léithe labhairt leis an rí i gcomhnuí agus a rogha</span>
<lb n="6715"/><span>rud' a fháil uaidh.  Agus ní call do dhuine, le go n-éistfí leis,</span>
<lb n="6716"/><span>paidir bhreá bhuadh-fhoclach, do cumadh i gcóir na h-ócáide, a léigh-</span>
<lb n="6717"/><span>eamh as leabhar: dá mbadh amhlaidh a bhéadh an scéal, badh mhór</span>
<lb n="6718"/><span>an díol truaighe mise go deimhin!</span></p>
<lb n="6719"/>
<lb n="6720"/><p><span>Cé's moite de na Tráthana diadha a mbíonn sé de shólás agam iad</span>
<lb n="6721"/><span>a rádh gach lá, cidh nach fiú mé é, ní bhíonn sé de mhisneach agam dul</span>
<lb n="6722"/><span>ar lorg na bpaidreacha mbreá 'sna leabhraí: cuireann sin tinn-</span>
<lb n="6723"/><span>eas-cinn orm, tá an oiread sin acubh ann!  Agus annsin, táid</span>
<lb n="6724"/><span>uilig níos áilne ná a chéile!  Mar sin de, ós rud é nach bhféad-</span>
<lb n="6725"/><span>aim iad go léir a rádh agus nach mbíonn a fhios agam cé'ca aca</span>
<lb n="6726"/><span>is fearr dhom a thoghadh, déanaim mar a ghníos na leanbhaí nach</span>
<lb n="6727"/><span>dtig leo léigheamh: deirim go díreach le Dia na rudaí is mian</span>
<lb n="6728"/><span>liom a rádh Leis, agus tuigeann Sé mé i gcomhnuí.</span></p>
<lb n="6729"/>
<lb n="6730"/><p><span>'Sé rud an urnuighe, dar liom-sa, ná lingeadh-croidhe, féachaint</span>
<lb n="6731"/><span>símplí i dtreó na bhFlaitheas, glaodhach altuighthe agus grádha</span>
<lb n="6732"/><span>i gceart-lár an dóláis nó i n-am an gháirdeachais!  I bhfocal</span>
<lb n="6733"/><span>amháin, rud éigin uasal ósnádúrtha is eadh í, a ghníos an croidhe do</span>
<lb n="6734"/><span>leathanú agus do dhlúthú le Dia.  Amantaí, nuair a bhíonn an</span>
<lb n="6735"/><span>tiormacht ag goilleadh chomh mór sin ar mo chroidhe is nach dtig liom</span>
<lb n="6736"/><span>oiread a's aon deagh-smaoineadh amháin a tharraingt as, 'séard a</span></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="6737"/><p><span>ghním Pater nó Avé do rádh go mall réidh; cuireann na</span>
<lb n="6738"/><span>paidreacha sin amháin aiteas ar mo chroidhe, bheirid beatha dhiadha</span>
<lb n="6739"/><span>do m'anam agus is leór dhi iad.</span></p>
<lb n="6740"/>
<lb n="6741"/><p><span>Ach cá bhfuilim chor ar bith?  Seo aríst ar fuaidreamh mé i</span>
<lb n="6742"/><span>meascán smaointe…  Ná tóg orm an fhánuidheacht cainnte seo,</span>
<lb n="6743"/><span>a Mháthair!  Caithfead a admháil gur scáinne aimhréidhteach an</span>
<lb n="6744"/><span>scéal so, go deimhin.  Ach, mo nuar! ní fhéadfainn a mhalairt</span>
<lb n="6745"/><span>a dhéanamh: scríobhaim liom do réir mar a thagas na smaointe</span>
<lb n="6746"/><span>chugam, caithim mo líon isteach go mearbhallach i sruthlán mo chroidhe,</span>
<lb n="6747"/><span>agus seachaidim dhuit na h-iasga beaga do réir mar a thig liom</span>
<lb n="6748"/><span>breith ortha.</span></p>
<lb n="6749"/>
<lb n="6750"/><p><span>Ar na nóibhísigh bhíos ag cainnt, 'seadh:  Is minic adeirid liom:</span>
<lb n="6751"/><span>"Bíonn freagra agat i gcóir chuile nídh, shíleas tú do chur i</span>
<lb n="6752"/><span>dteannta de'n iarraidh sin…  Cá mbaineann tú amach an</span>
<lb n="6753"/><span>teagasc seo a bheir tú dhúinn?"  Tá cuid acubh chomh símplí sin</span>
<lb n="6754"/><span>go gcreidid go bhfuil sé ar mo chumas léigheamh 'n-a n-anmnachaibh,</span>
<lb n="6755"/><span>toisc gur ráinigh dhom, gan foillsiú ó Dhia, na smaointe a bhí 'na</span>
<lb n="6756"/><span>gcroidhthibh do fhoillsiú dhóibh.</span></p>
<lb n="6757"/>
<lb n="6758"/><p><span>An duine ba shine ortha bhí buaireamh an-mhór ag goilleadh uirthe,</span>
<lb n="6759"/><span>agus bhí sí lán-cheaptha ar a cheilt orm-sa.  Bhí sí tar héis oidhche</span>
<lb n="6760"/><span>dhoiligheasach bhrónach do chur di gan leigint di féin oiread a's</span>
<lb n="6761"/><span>deór amháin do shileadh, ar fhaitíos go scéithfeadh a cuid súl dearg</span>
<lb n="6762"/><span>uirthe.  Tagann sí chun cainnte liom agus í ag breathnú go hait-</span>
<lb n="6763"/><span>easach glionndarach, agus labhruigheann liom mar ba ghnáthach</span>
<lb n="6764"/><span>léithe nó níos caoine fós dá mb'fhéidir é.  Ní dhubhras féin ach:</span>
<lb n="6765"/><span>"Tá buairt éigin ort, a leanbh, táim cinnte dhe!"  Leis sin,</span>
<lb n="6766"/><span>d'fhéach sí orm le h-iongantas do-innste…  An scaoll a bhí</span>
<lb n="6767"/><span>uirthe bhí sé chomh mór is gur ghabh sé mé féin mar an gcéadna, agus</span>
<lb n="6768"/><span>chuaidh mothú ósnádúrtha éigin tríom.  D'airigheas go raibh Dia</span>
<lb n="6769"/><span>annsúd gar go maith dhúinn… i ngan-fhios dom féin-mar níl</span>
<lb n="6770"/><span>sé de bhuaidh agam léigheamh 'sna hanmnachaí — bhíos tar héis focail</span>
<lb n="6771"/><span>Dia-análuighthe do labhairt, agus d'fhéadas an duine úd do shólású</span>
<lb n="6772"/><span>go hiomlán annsin.</span></p>
<lb n="6773"/>
<lb n="6774"/><p><span>Agus anois innseóchad duit, a Mháthair, faoi'n dtairbhe is mó</span>
<lb n="6775"/><span>d'á bhfuaireas i gcuideachta na nóibhíseach.  Tá a fhios agat go</span>
<lb n="6776"/><span>bhfuil gach nídh ceaduighthe dhóibh, agus go bhféadaid chuile ní d'á</span>
<lb n="6777"/><span>dtagann isteach 'na n-aigne, idir olc a's maith, do rádh liom-sa.</span>
<lb n="6778"/><span>Agus is usaide dhóibh sin a dhéanamh liom-sa toisc gan an urraim</span>
<lb n="6779"/><span>chéadna bheith ag dul dom agus a bhéadh ag dul do Mháistreás.</span></p>
<lb n="6780"/>
<lb n="6781"/><p><span>Ní fhéadaim a rádh gurab ar bhóthar na n-úmhlúchán a sheólas Dia</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="6782"/><p><span>mé go foirimeallach; is leór Leis mé d'úmhlú i lár mo chroidhe</span>
<lb n="6783"/><span>istigh.  Éirigheann gach rud go geal liom i súilibh daoine, is é</span>
<lb n="6784"/><span>bóthar contabhairteach na n-onórach (má's féidir a leithéid a bheith</span>
<lb n="6785"/><span>ann i gClochar) atáim ag gabháil, agus tuigim cé'n fáth a ndéanann</span>
<lb n="6786"/><span>Dia na h-uachtaráin do sheóladh ar an mbóthar sin.  Mar, dá</span>
<lb n="6787"/><span>gceapadh na siúracha gur dhuine beag-mhaitheasach gan stuaim gan</span>
<lb n="6788"/><span>éirim aigne mise, ní fhéadfá-sa, a Mháthair, mé do chur ag cuidiú</span>
<lb n="6789"/><span>leat.  Uime sin is eadh do chaith Dia brat thart timcheall ar mo</span>
<lb n="6790"/><span>chuid locht go léir, idir inmheadhonach agus foirimeallach.  Agus</span>
<lb n="6791"/><span>tig d'á chionn sin go bhfághaim moladh ó na nóibhíseachaibh uaireanta,</span>
<lb n="6792"/><span>ach moladh gan plámás gan lústar a bhíosh ann, mar tá fhios agam go</span>
<lb n="6793"/><span>gcreidid an rud adeirid liom.  Ní chuireann sin aon éirighe-in-</span>
<lb n="6794"/><span>áirde orm, áfach, mar cuimhnighim i dtóláimh ar mo lagachar ró-</span>
<lb n="6795"/><span>mhór.  Uaireanta, áfach, sanntuighim go mór rud éigin seachas</span>
<lb n="6796"/><span>na bréithre moltacha do chloisteál, i n-áit a n-éirigheann m'anam</span>
<lb n="6797"/><span>tuirseach sáitheach de'n bhiadh ró-mhilis sin, agus annsin déanann</span>
<lb n="6798"/><span>Íosa méisín spíosrach folachta agus go leór bhinéigre thríd do</span>
<lb n="6799"/><span>riaradh orm: ní bhíonn rud ar bith i n-easnamh air ach an ola,</span>
<lb n="6800"/><span>agus is fearr-de an blas an t-easnamh sin.</span></p>
<lb n="6801"/>
<lb n="6802"/><p><span>Na nóibhísigh is iad a sheachadas an fholacht úd dom agus sin ag</span>
<lb n="6803"/><span>an uair is lugha a mbíonn coinne agam léithe.  Tógann Dia suas an</span>
<lb n="6804"/><span>brat a cheileas mo chuid mí-fhoirbhtheacht ortha; agus tráth a bhfeic-</span>
<lb n="6805"/><span>eann mo shiúracha ionmhuine mé fé mar atáim ionnam féin go fíor,</span>
<lb n="6806"/><span>chítear dhóibh nach bhfuilim mar ba mhaith leo mé a bheith.  Cuirid</span>
<lb n="6807"/><span>glionndar croidhe orm leis an gcaoi a n-innsighid dom go lom</span>
<lb n="6808"/><span>díreach faoi na cathuighthe a bhíos aca de mo dheasgaibh, agus faoi na</span>
<lb n="6809"/><span>rudaí a chíd ionnam nach dtaithnigheann leo; i bhfocal amháin,</span>
<lb n="6810"/><span>labhruighid liom chómh hoscailteach díreach a's dá mba dhuine eile</span>
<lb n="6811"/><span>ar fad a bhéadh i gceist, mar is eól dóibh go gcuirid áthas orm le</span>
<lb n="6812"/><span>labhairt liom ar an gcuma sin.  Go deimhin, is mó ná áthas é.</span>
<lb n="6813"/><span>'Sé rud é ná fleadh bhreá aoibhinn a líonas mo chroidhe le sólás.</span>
<lb n="6814"/><span>Cionnus is féidir go gcuireann rud atá chómh mór sin i gcoinnibh</span>
<lb n="6815"/><span>na nádúra a leithéid sin d'aoibhneas ar an gcroidhe?  Ní chreid-</span>
<lb n="6816"/><span>finn féin é, muna mbeadh gur bhlaiseas de'n aoibhneas sin.</span></p>
<lb n="6817"/>
<lb n="6818"/><p><span>Lá dá rabhas ag dúil le húmhlú, thárla go dtug iarrthóir óg chómh</span>
<lb n="6819"/><span>fairsing fial dom é is gur chuimhnigheas ar Shéméi agus é ag</span>
<lb n="6820"/><span>easgainí ar Dháibhid, agus dubhras im' aigne mar aon leis an Rí</span>
<lb n="6821"/><span>naofa:  "Is é an Tiarna féin a d'órduigh dhó na neithe sin go</span>
<lb n="6822"/><span>léir do chasadh liom." 1</span>
<lb n="6823"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="6824"/><p><span>Sin mar a bheir Dia aire dhom.  Ní h-i gcomhnuí a fhéadas Sé</span>
<lb n="6825"/><span>biadh bríoghmhar na n-úmhlúchán bhfoirimeallach do riaradh orm;</span>
<lb n="6826"/><span>ach anois a's aríst cothuigheann Sé mé "leis na grabhrógaí a</span>
<lb n="6827"/><span>thuiteas ó bhórd na clainne."1  Ó! nach mór í A thrócaire!</span></p>
<lb n="6828"/>
<lb n="6829"/><p><span>A Mháthair ionmhuin, ó's rud é go bhfuilim ag iarraidh trócaire</span>
<lb n="6830"/><span>dho-chuimsighthe sin an Tiarna do chanadh dhuit i bhfus ar an t-saol</span>
<lb n="6831"/><span>seo féin, caithfead innseacht duit faoi fhíor-thairbhe eile do</span>
<lb n="6832"/><span>bhaineas amach as mo ghnó bheag.  Roimhe sin, nuair do chínn siúr</span>
<lb n="6833"/><span>liom ag déanamh rud' éigin nár thaithn liom agus a bhí i n-aghaidh na</span>
<lb n="6834"/><span>riaghla, dar liom, deirinn liom féin:  "Á! nár mhéanair dom</span>
<lb n="6835"/><span>dá bhféadainn rabhadh do thabhairt di agus a lochtaí do thaisbeáint</span>
<lb n="6836"/><span>dí!"  Tháinic athrú meóin orm, áfach, ag cleachtadh mo cheirde</span>
<lb n="6837"/><span>dhom.  Má ráinigheann dom anois rud éigin as bealach a fheiceál,</span>
<lb n="6838"/><span>leigim osna faoisimh 'á rádh liom fém:  "Ó! nach mór an gar nach</span>
<lb n="6839"/><span>nóibhíseach í agus nach bhfuil sé de dhualgas ormsa í do cheartú!"</span>
<lb n="6840"/><span>Annsin tugaim iarracht ar a leithscéal do ghabháil, agus cuirim</span>
<lb n="6841"/><span>'n-a leith an deagh-rún atá aice gan aimhreas.</span></p>
<lb n="6842"/>
<lb n="6843"/><p><span>A Mháthair Oirmh., an aire go léir a bheir tusa dhom le linn mo</span>
<lb n="6844"/><span>bhreoiteachta, is iomdha sin ceacht i dtaobh na carthanachta do</span>
<lb n="6845"/><span>theagasc sí dhom.  Ní daor leat leigheas ar bith, agus muna</span>
<lb n="6846"/><span>ndéanaidh ceann amháin aon mhaitheas dom tarraingeann tú ceann</span>
<lb n="6847"/><span>eile chugat aríst agus aríst eile.  Nuair a théighim go dtí an</span>
<lb n="6848"/><span>caitheamh-aimsire, nach tú a bhíos go cúramach dhom' fhainiceadh ar</span>
<lb n="6849"/><span>gach séideán gaoithe, dá laghad!  Anois braithim gur cóir domh-sa</span>
<lb n="6850"/><span>a bheith chómh cúramach athtruaghach i dtaobh breóiteachta spioradálta</span>
<lb n="6851"/><span>na siúrach a's atáir-se i dtaobh mo bhreóiteachta colnaidhe féin.</span></p>
<lb n="6852"/>
<lb n="6853"/><p><span>Tá tugtha faoi ndeara agam na mná-rialta is naofa gurab iad</span>
<lb n="6854"/><span>is mó a tugtar grá dhóibh; bíonn tóir ag cách ar a gcómhrádh agus</span>
<lb n="6855"/><span>ar a gcomhluadar.  Déantar gach soighleas dóibh gan a bheith ortha</span>
<lb n="6856"/><span>a iarraidh: i bhfocal amháin, na h-anmnacha sin a bhfuil sé ar a</span>
<lb n="6857"/><span>gcumas cur suas le h-easbaidh chúraim agus chneastachta, tugann</span>
<lb n="6858"/><span>gach aoinne grá agus gean dóibh.  Fíortar ionnta bréithre seo</span>
<lb n="6859"/><span>N. Eóin na Croise:  "Tugadh gach ní fóghanta dhom ó'n lá ar</span>
<lb n="6860"/><span>chuireas suas d'á dtóruigheacht dom féin."</span></p>
<lb n="6861"/>
<lb n="6862"/><p><span>Na daoine mí-fhoirbhthe, áfach, fágtar annsúd iad: ní cuirtear</span>
<lb n="6863"/><span>chuca ná uatha ach do réir riaghlach múinteachais na beatha-rialta:</span>
<lb n="6864"/><span>ach seachnuightear a gcomhluadar ar fhaitíos go n-abróchaí rud</span>
<lb n="6865"/><span>éigin, béidir, do ghortóch' iad.  Nuair a deirim "daoine</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="6866"/><p><span>mí-fhoirbhthe," ní h-iad na mí-fhoirbhtheachtaí spioradálta amháin atá</span>
<lb n="6867"/><span>i gceist agam, mar na daoine is naofa féin ní bhéid foirbhthe go</span>
<lb n="6868"/><span>hiomlán ach ar Neamh; ach fós an easbaidh stuama, agus oideach-</span>
<lb n="6869"/><span>ais, agus an tógálachas a bhíos ar dhaoine áithride: na rudaí</span>
<lb n="6870"/><span>sin uilig a chuireas as do dhaoine eile.  Tá a fhios agam go</span>
<lb n="6871"/><span>maith go bhfuil na galair sin do-leigheasta agus gan fóirthin i</span>
<lb n="6872"/><span>ndán dóibh; ach tá a fhios agam freisin go leanfá-sa, a Mháthair,</span>
<lb n="6873"/><span>ag tabhairt aire dhomhsa agus ag iarraidh faoiseamh do chur ar fáil</span>
<lb n="6874"/><span>dom, dá maireadh mo bhreóiteacht go ceann mórán blianta féin.</span></p>
<lb n="6875"/>
<lb n="6876"/><p><span>'Sé an rud is iontuigthe dhom-sa as sin uilig ach gur cóir dhom</span>
<lb n="6877"/><span>comhluadar na siúrach nach dtaithnigheann liom do réir nádúra do</span>
<lb n="6878"/><span>lorg, agus bheith im' Shamaritánach fóghanta dhóibh.  Is minic gur</span>
<lb n="6879"/><span>leor focal caoin fáilidhe nó meangadh séimh gáiridhe leis an chian</span>
<lb n="6880"/><span>agus an duairceas do thógáil de'n chroidhe atá d'á shnoighe le brón.</span>
<lb n="6881"/><span>Ach cheana, ní ag súil leis an nduine do shólású amháin is mian liom</span>
<lb n="6882"/><span>a bheith carthanach: muna mbéadh uaim ach sin, tá a fhios agam go</span>
<lb n="6883"/><span>dtiocfadh droch-mhisneach orm gan aon achar, mar an focal a</span>
<lb n="6884"/><span>labhruightear leis an intinn is fearr ar bith, bainfear ciall mhí-</span>
<lb n="6885"/><span>cheart ar fad as, béidir.  Agus mar sin de, 'san chaoi nach</span>
<lb n="6886"/><span>mbéad ag cur mo chuid ama nó mo chuid dúthrachta amú, déanaim</span>
<lb n="6887"/><span>mo dhícheall ar oibriú ar son Íosa amháin le h-áthas do chur Air,</span>
<lb n="6888"/><span>agus le bheith freagarthach do'n chomhairle seo a bheir Sé dhúinn</span>
<lb n="6889"/><span>'san tSoisgéal.  "Nuair a dhéanfair dínnéar nó suipéar ná</span>
<lb n="6890"/><span>glaoidh ar do cháirdibh, ná ar do bhráithre, ná ar do ghaolta, ná</span>
<lb n="6891"/><span>ar do chómharsanaibh saidhbhre, le h-eagla go dtabharfaidís sin</span>
<lb n="6892"/><span>cuireadh thar a cheann duit-se, agus go dtabharfaidís do chuid thar</span>
<lb n="6893"/><span>n-ais duit.  Ach nuair a dhéanfair féasta glaoidh chugat na daoine</span>
<lb n="6894"/><span>bochta, na daoine gortuighthe, na bacaigh, na daill: agus déan-</span>
<lb n="6895"/><span>faidh t'Athair, a chíonn fé cheilt, an cúiteamh leat." 1</span></p>
<lb n="6896"/>
<lb n="6897"/><p><span>Cé'n féasta fhéadaim-se a thairgsint do mo shiúracha ach amháin</span>
<lb n="6898"/><span>féasta spioradálta na carthanachta caoine áthasaighe?  Ní h-eól</span>
<lb n="6899"/><span>dom féasta ar bith eile, agus is mian liom aithris a dhéanamh ar</span>
<lb n="6900"/><span>N. Pól, mar rinne seisean gáirdeachas le lucht áthais.  Is fíor</span>
<lb n="6901"/><span>go sileadh sé deóra le lucht deór do shileadh, agus ní fuláir na</span>
<lb n="6902"/><span>deora do bheith d'á sileadh uaireanta ag an bhféasta is mian liomsa</span>
<lb n="6903"/><span>a thabhairt: ach déanfad mo dhícheall i gcomhnuí le go n-iompófar</span>
<lb n="6904"/><span>na deóra chun aitis a's gáiridhe, mar "is ionmhuin le Dia an t-é</span>
<lb n="6905"/><span>a thugas le fonn." 2</span>
<lb n="6906"/></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="6907"/><p><span>Is cuimhneach liom gníomh carthanachta do chuir Dia im' chroidhe</span>
<lb n="6908"/><span>a dhéanamh nuair nach raibh ionnam ach nóibhíseach.  Agus cidh gur</span>
<lb n="6909"/><span>gníomh beag bídeach ann féin é, tá mo luach-saothar tugtha dhom</span>
<lb n="6910"/><span>cheana féin ar a shon, gan fanacht go dtéighead chun na bhflaitheas,</span>
<lb n="6911"/><span>ag an Athair neamhdha "a chíos fé cheilt."</span></p>
<lb n="6912"/>
<lb n="6913"/><p><span>Shul dhár chaill an t-Siúr N. Peadar lúth na ngéag ar fad, níorbh</span>
<lb n="6914"/><span>fhuláir duine éigin dh'éirghe ó'n urnuighe gach tránóna ag deich</span>
<lb n="6915"/><span>nóiméad roimh a sé a chlog le n-a treorú go dtí an phroinnteach.</span>
<lb n="6916"/><span>Ó bhí a fhios agam féin a dheacracht a bhí sé í do shásamh (go deimhin,</span>
<lb n="6917"/><span>níorbh fhéidir é) ba dhoiligh liom a thabhairt orm féin mo sheirbhís</span>
<lb n="6918"/><span>do thairgsint dí.  Ach níorbh áil liom an deis bhreá sin do leigint</span>
<lb n="6919"/><span>uaim gan tairbhe, mar chuimhnigheas ar bhréithribh Íosa:  "An</span>
<lb n="6920"/><span>fhaid a dheineabhair é do dhuine de'n chuid is suaraighe de m'bráithribh</span>
<lb n="6921"/><span>annseo, do dheineabhair dómh-sa é." 1</span></p>
<lb n="6922"/>
<lb n="6923"/><p><span>Mar sin de do thairgeas mé féin di mar threóruidhe, agus ní</span>
<lb n="6924"/><span>gan duadh a d'fhéadas a áiteamh uirthe glacadh liom.  Annsin</span>
<lb n="6925"/><span>chuireas chun na h-oibre chómh dícheallach deagh-chroidheach is gur éirigh</span>
<lb n="6926"/><span>liom thar bárr.  Gach tránóna, nuair do chínn ag craitheadh a</span>
<lb n="6927"/><span>h-uaireadáin-gainmhe í, bhíodh a fhios agam gurbh ionann sin agus a</span>
<lb n="6928"/><span>rádh:  Téanam ort.</span></p>
<lb n="6929"/>
<lb n="6930"/><p><span>Leis sin, mhúscluighinn a mbíodh de mhisneach i mo chroidhe, agus</span>
<lb n="6931"/><span>d'éirighinn, agus b'shin é an uair a dtosuigheadh an obair go léir.</span>
<lb n="6932"/><span>Níorbh fhuláir a stól do thógáilt agus do bhreith liom ar dhóigh fé</span>
<lb n="6933"/><span>leith gan deifir gan deabhadh, agus annsin ghluaisimís linn cois</span>
<lb n="6934"/><span>ar chois.  'Séard a bhíodh le déanamh agam an tsiúr bhocht do</span>
<lb n="6935"/><span>leanacht agus mé i ngreim láimhe 'n-a crios le n-a coimeád gan</span>
<lb n="6936"/><span>tuitim.  Dhéanainn sin chómh mín réidh is a bhíodh ionnam, ach dá</span>
<lb n="6937"/><span>mbaintí tuisle aiste, shílfeadh sí láithreach nach raibh greim</span>
<lb n="6938"/><span>ceart agam uirthi agus go raibh sí le tuitim.  "Och, och! 'gcúntas</span>
<lb n="6939"/><span>Dé!  Tá tú ag dul ró-sgioptha, déanfar sprúdhánaí dhíom,"</span>
<lb n="6940"/><span>adeireadh sí.  Annsin nuair a thabharfainn iarracht ar shiubhal</span>
<lb n="6941"/><span>go réidh, déarfadh sí:  "Cá'il tú?  Tarra uait, ní airighim do</span>
<lb n="6942"/><span>lámh, tá tú dhom' leigint uait, tuitfidh mé!…  Ó! bhí an ceart</span>
<lb n="6943"/><span>agam nuair adubhras go rabhaish ró-óg le mé a threórú."</span></p>
<lb n="6944"/>
<lb n="6945"/><p><span>Fá dheire thiar bhainimís an proinnteach amach go slán sábháilte.</span>
<lb n="6946"/><span>Ach annsin bhíodh deacrachtaí eile rómhainn: chaithinn m'othar</span>
<lb n="6947"/><span>bhocht do chur 'n-a suidhe 'n-a h-áit agus a bheith cúramach sul a</span>
<lb n="6948"/><span>ngortóchainn í; agus annsin a cuid muinchillí do chornadh suas</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="6949"/><p><span>agus sin ar dhóigh fá leith aríst.  Agus iar sin, d'fhéadfainn</span>
<lb n="6950"/><span>imeacht.  Ach thugas faoi deara gur mhór ar fad an strómh uirthe</span>
<lb n="6951"/><span>a cuid aráin do ghearradh, agus ní imighinn uaithe go mbíodh an</span>
<lb n="6952"/><span>gar beag deireannach sin déanta agam dhí.  Agus ó thárla nár</span>
<lb n="6953"/><span>iarr sí féin é sin orm ariamh, ba mhór do chuaidh mo chineáltas ar</span>
<lb n="6954"/><span>a croidhe, agus ba leis an ngníomh sin a d'éirigh liom, i ngan-fhios</span>
<lb n="6955"/><span>dom féin, a h-ionntaoibh iomlán do ghnóthú, agus go mór-mhór leis</span>
<lb n="6956"/><span>an gcaoi (do réir mar a chualas ní ba dheireannaí) a ndéanainn</span>
<lb n="6957"/><span>an meangadh ba ghile dá raibh agam léithe tar h-éis na mion-</span>
<lb n="6958"/><span>ghníomhartha sin uilig do bheith déanta agam.</span></p>
<lb n="6959"/>
<lb n="6960"/><p><span>A Mháthair, is fada agus is cian anois ó rinneas an gníomh</span>
<lb n="6961"/><span>carthanachta sin, ach fágann Dia a chuimhne im' chroidhe fós féin</span>
<lb n="6962"/><span>mar a bhéadh feochán bog cumhra ó Neamh ann.  Tránóna geimhridh</span>
<lb n="6963"/><span>amháin, bhíos i mbun mo ghnímh carthanachta, mar ba ghnáthach liom.</span>
<lb n="6964"/><span>Bhí sé fuar, bhí sé 'n-a oidhche… leis sin chualas chugam ó chian</span>
<lb n="6965"/><span>fuaimeana binne ó úirlisí éagsamhla ceóil, agus shamhluigheas dom</span>
<lb n="6966"/><span>féin seómra breá áirgeamhail agus é leagtha amach le trosgán</span>
<lb n="6967"/><span>saidhbhir, agus a chuid órnáidí órdha ag spréacharnach faoi na lóch-</span>
<lb n="6968"/><span>rainn shoillseacha: agus 'san t-seómra sin gasra de bhruinnealla</span>
<lb n="6969"/><span>óga agus iad gléasta go galánta péacach, agus iad ag éisteacht</span>
<lb n="6970"/><span>le n-a lán cluainidheachta, agus cómhrádh seafóideach saoltach</span>
<lb n="6971"/><span>ar siubhal aca.  Annsin do dhearcas síos ar mo shiúirín bhocht ós</span>
<lb n="6972"/><span>mo chómhair.  I n-ionad an cheóil, ní raibh le clos agam ach gach aon</span>
<lb n="6973"/><span>chnead casaoideach uaithe; i n-ionad na n-órnáidí n-órdha ní raibh</span>
<lb n="6974"/><span>le feiceál agam ach fallaí loma an chlabhstair s'againne agus an</span>
<lb n="6975"/><span>marbh-sholus ag lonnrú ortha ar éigin.  Do chuir an comórtas sin</span>
<lb n="6976"/><span>lúthgháir agus sólás ar mo chroidhe, agus do bhronn Dia an oiread</span>
<lb n="6977"/><span>sin de sholus na fírinne orm- an Solus sin nach bhfuil i lonnrú</span>
<lb n="6978"/><span>bréagach na bpléisiúirí saolta ach dorchadas le n-a ais-</span>
<lb n="6979"/><span>nach dtabharfainn na deich nóiméidí do chaithinn le mo ghníomh</span>
<lb n="6980"/><span>carthanachta ar mhíle bliain de na céilidhthe saoltacha údan.</span></p>
<lb n="6981"/>
<lb n="6982"/><p><span>Á! má's féidir an oiread sin áthais agus aoibhnis a bheith againn</span>
<lb n="6983"/><span>anois féin i lár na bhfuilinntí agus an chómhraic, ag machtnamh</span>
<lb n="6984"/><span>dhúinn ar an gcaoi a ndearna Dia sinn do tharraingt isteach as an</span>
<lb n="6985"/><span>t-saol, cad é mar aoibhneas a bhéas againn annsúd thuas, nuair a</span>
<lb n="6986"/><span>chífimíd, i lár na glóire síorruí agus an t-suaimhnis gan críoch</span>
<lb n="6987"/><span>gan foircheann, an grás mór do bhronn Sé orainn dhár dtoghadh le</span>
<lb n="6988"/><span>comhnuí a dhéanamh 'san teach seo, mar nach é geata na bhFlaitheas</span>
<lb n="6989"/><span>é, go fíor?</span></p>
<lb n="6990"/>
<lb n="6991"/><p><span>Ní h-i gcómhnuí do gheibhinn suairceas agus sólás i gcleachtadh</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="6992"/><p><span>na carthanachta; ach ar theacht isteach 'sa Chlochar dom i dtosach,</span>
<lb n="6993"/><span>dheonuigh Íosa a chur i n-iúl dom gur mór an t-ádhbhar suaircis É</span>
<lb n="6994"/><span>féin a fheiceál 'n-A chéilí: mar sin de, dhéanainn an t-Siúr</span>
<lb n="6995"/><span>N. Peadar do threórú leis an oiread cúraim agus grádha agus dá</span>
<lb n="6996"/><span>mb'é Íosa féin a bhéadh agam ann.</span></p>
<lb n="6997"/>
<lb n="6998"/><p><span>Dubhras leat ó chianaibhín, a Mháthair, nár shuairc liom cleachtadh</span>
<lb n="6999"/><span>na carthanachta i gcomhnuí.  Agus le sin a dheimhniú dhuit, innseochad</span>
<lb n="7000"/><span>duit anois faoi chúpla ceann de na comhraic iomadúla a bhíodh</span>
<lb n="7001"/><span>agam:</span></p>
<lb n="7002"/>
<lb n="7003"/><p><span>Ar feadh i bhfad, bhíos i bhfogus do shiúr áithrid le linn na</span>
<lb n="7004"/><span>h-urnaighe, a bhíodh ag síor-dhéanamh torainn le n-a paidrín nó le</span>
<lb n="7005"/><span>ní mé cé'n rud.  Béidir gur mise an t-aon duine amháin do</span>
<lb n="7006"/><span>chloiseadh í, mar tá cluas an-ghéar agam; ach ar chaoi ar bith,</span>
<lb n="7007"/><span>níl cur-síos ná innseacht-sgéil ar an gcaoi a mbínn ciaptha</span>
<lb n="7008"/><span>cráidhte ag an dtorann chéadna sin!  Ba mhinic a bhíodh fonn orm</span>
<lb n="7009"/><span>mo cheann a d'iompáil thart le féachaint ar an t-siúr sin chun go</span>
<lb n="7010"/><span>gcuirfeadh sí deire leis an dtorann.  Ach mhothuighinn i mo chroidhe</span>
<lb n="7011"/><span>go mb'fheárr dhom cur suas leis go foighdeach le grá do Dhia agus</span>
<lb n="7012"/><span>fós le gan an t-siúr sin do ghortú.  Mar sin de, d'fhanainn go</span>
<lb n="7013"/><span>ciúin socair, ach amanntaí bhíodh an t-allus liom 'n-a shruthlán,</span>
<lb n="7014"/><span>agus chaithinn a bheith sásta le gan aon urnuighe ach urnuighe na</span>
<lb n="7015"/><span>fuilinnte do dhéanamh.  Fá dheire thiar thugas iarracht ar ghlacadh</span>
<lb n="7016"/><span>leis an gciapadh sin go h-áthasach, i lár mo chroidhe ar a laghad;</span>
<lb n="7017"/><span>ghnínn mo dhícheall le taithneamh do thabhairt do'n ghliogarnaigh</span>
<lb n="7018"/><span>chiapálaigh sin.  I n-ionad bheith ag iarraidh gan a chloisteál-</span>
<lb n="7019"/><span>rud nárbh fhéidir- is amhlaidh do chuirinn cluas orm féin le</span>
<lb n="7020"/><span>h-éisteacht leis go h-aireach, mar a bhéadh cuirm-cheóil breá cómh-</span>
<lb n="7021"/><span>fhuaimneach ann; agus thugainn am na h-urnuighe (níorbh í urnuighe</span>
<lb n="7022"/><span>an t-suaimhnis í, go deimhin) ag ofráil an cheóil sin d'Íosa.</span></p>
<lb n="7023"/>
<lb n="7024"/><p><span>Uair eile, bhíomar ag gabháil do'n nígheachán, agus bhí siúr áithrid</span>
<lb n="7025"/><span>ós mo chómhair amach, agus le linn na gciarsúirí do nígheadh dí,</span>
<lb n="7026"/><span>bhí gach aon steallóg de'n uisge shalach dh'á spréachadh aice ar mo</span>
<lb n="7027"/><span>mhullach.  B'é an chéad rud a tháinic im' aigne ach druideamhaint</span>
<lb n="7028"/><span>siar agus mo lámh do chuimilt de m'éadan le taisbeáint di go</span>
<lb n="7029"/><span>mbéinn buidheach di ach í a bheith ní ba chúramaí.  Ach smaointigheas</span>
<lb n="7030"/><span>láithreach go mbudh mhór an díthcéille dhom diúltú do shaidhbhreas</span>
<lb n="7031"/><span>do tairgeadh chómh fial sin dom, agus níor leigeas dom féin mo</span>
<lb n="7032"/><span>chráidhteacht do thaisbeáint ar bhealach ar bith.  A chodarsnacht sin,</span>
<lb n="7033"/><span>thugas iarracht ar dúil do chur ins an uisge shalach, i riocht is go</span>
<lb n="7034"/><span>rabhas ag éirghe cleachtach ar an stealladh aisteach sin i gcionn leath</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="7035"/><p><span>uair' a chluig: agus chuireas róm filleadh chómh minic is do b'fhéidir</span>
<lb n="7036"/><span>liom ar an áit sin mar a raibh an rachmus reidhseamhail sin d'á</span>
<lb n="7037"/><span>riaradh orm i n-aisge.</span></p>
<lb n="7038"/>
<lb n="7039"/><p><span>Chíonn tú féin, a Mháthair, nach bhfuil ionnam ach duine beag</span>
<lb n="7040"/><span>bídeach nach bhfuil ar a chumas ach rudaí beaga bídeacha dh'ofráil</span>
<lb n="7041"/><span>do Dhia: agus na ruidíní sin féin a bheir an oiread sin síochána</span>
<lb n="7042"/><span>do'n chroidhe, is minic a ráinigheann dom iad do leigint uaim gan</span>
<lb n="7043"/><span>déanamh.  Ach ní chuireann sin beag-uchtach ar bith orm, bím sásta</span>
<lb n="7044"/><span>le beagán níos lúgha de'n t-síocháin a bheith agam, agus cuirim</span>
<lb n="7045"/><span>róm a bheith níos áirdeallaí an chéad uair eile.</span></p>
<lb n="7046"/>
<lb n="7047"/><p><span>Ó! nach mór an sonas a bhronnas Dia na glóire orm!  Nach</span>
<lb n="7048"/><span>furusta agus nach suairc an gnó é A thoil do dhéanamh ar an</span>
<lb n="7049"/><span>dtalamh!  Thug Sé dhom i gcomhnuí riamh na neithe a mbíodh dúil</span>
<lb n="7050"/><span>agam ionnta, nó ba chóra dhom a rádh go dtug Sé orm dúil a chur</span>
<lb n="7051"/><span>ins na neithibh ba mhian Leis féin a thabhairt dom.  Tamaillín</span>
<lb n="7052"/><span>roimh theacht do na cathuighthe i n-aghaidh an Chreidimh orm, cuir i</span>
<lb n="7053"/><span>gcás, bhínn 'á rádh liom fhéin:  "Níl fuilinntí móra foirimeallacha</span>
<lb n="7054"/><span>agam, agus níl fuilinntí inmheadhonacha i ndán dom ach an oiread,</span>
<lb n="7055"/><span>muna ndéanaidh Dia mo chonair spioradálta a dh'atharú, agus ní</span>
<lb n="7056"/><span>shílim go ndéanfaidh.  Agus mar sin fhéin ní fhéadfad maireachtáil</span>
<lb n="7057"/><span>go suaimhneasach mar seo i gcómhnuí.  Céard a dhéanfas Sé liom</span>
<lb n="7058"/><span>mar sin?"</span></p>
<lb n="7059"/>
<lb n="7060"/><p><span>Ba ghairid an mhoill Air freagra do thabhairt orm, agus do chuir</span>
<lb n="7061"/><span>an freagra sin i n-iúl dom nach mbíonn easbaidh seifte a choidhche</span>
<lb n="7062"/><span>ar an t-É a bhfuil grá agam Dhó; mar, cidh nár athruigh Sé mo</span>
<lb n="7063"/><span>chonair, thug Sé dhom an fromhadh mór úd le searbhas folláin do</span>
<lb n="7064"/><span>mheasgadh leis an t-suairceas go léir.</span></p>
<lb n="7065"/>
<lb n="7066"/><p><span>Ní h-é amháin nuair a bhíos Sé ag brath ar thrialta do chur orm a</span>
<lb n="7067"/><span>bheir Dia rabhadh agus roimh-mhothú agus dúil ionnta dom.  Bhí</span>
<lb n="7068"/><span>dúil áithrid agam le fada riamh nár shíleas go bhféadfaí í do</span>
<lb n="7069"/><span>shásamh a choidhche .i. bráthair-shagart a bheith agam.  Ba mhinic dom</span>
<lb n="7070"/><span>ag smaoineadh, muna mbéadh gur imigh mo dhearbhráthairíní féin</span>
<lb n="7071"/><span>uaim go Flaitheas Dé, go mbéadh sé de shólás agam iad a fheiceál</span>
<lb n="7072"/><span>ag dul suas ar an altóir: agus bhíodh caitheamh-'na-dhiaidh orm</span>
<lb n="7073"/><span>toisg gan an sólás sin a bheith agam!  Agus féach, chuaidh Dia thar</span>
<lb n="7074"/><span>mo dhúil ar fad — mar ní raibh uaim ach an t-aon bhráthair-shagart</span>
<lb n="7075"/><span>amháin do chuimhneóch' orm gach maidin le linn an Aifrinn-agus</span>
<lb n="7076"/><span>d'aontuigh Sé mé le beirt d'á chuid sagart le ceangail spiorad-</span>
<lb n="7077"/><span>álta na h-anama.  Innseóchad duit go cruinn, a Mháthair, cé mar</span>
<lb n="7078"/><span>do rinne Dia na gcómhacht mo dhúil do chóimhlíonadh.</span>
<lb n="7079"/></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="7080"/><p><span>B'í ár Máthair N. Treasa féin do chuir mo chéad bhráthair chugam</span>
<lb n="7081"/><span>mar bhronntanas i gcóir a lá-fhéile 'san mbliain 1895.  Lá</span>
<lb n="7082"/><span>nígheacháin a bhí ann agus bhíos ag gabháil do mo chuid oibre go</span>
<lb n="7083"/><span>dícheallach, nuair do ghlaoidh an Mháthair Agnès de Jésus, a bhí'n</span>
<lb n="7084"/><span>a h-uachtarán ag an am sin, i leath-taobh orm gur léigh sí litir dom</span>
<lb n="7085"/><span>ó chliar-sgoláire adubhairt gur chuir N. Treasa 'n-a cheann Siúr</span>
<lb n="7086"/><span>a dh'iarraidh a ghlacfadh a shlánú féin agus slánú na n-anmnacha a</span>
<lb n="7087"/><span>mbéadh sé ag obair 'na measg ní ba dheireannaí, mar chúram ar</span>
<lb n="7088"/><span>leith uirthe féin.  Agus an duine do bhéarfaí dhó mar shiúr, gheall</span>
<lb n="7089"/><span>sé go gcuimhneóch 'sé uirthe i gcómhnuí le linn an Aifrinn do rádh</span>
<lb n="7090"/><span>dhó.  Mise do toghadh le bheith im'shiúirín do'n mhissiunéir fáis-</span>
<lb n="7091"/><span>tineach sin.</span></p>
<lb n="7092"/>
<lb n="7093"/><p><span>Ní fhéadfainn a chur i gcéill duit, a Mháthair, cé'n lúthgháir mhór a</span>
<lb n="7094"/><span>bhí orm.  Leis an gcaoi ar sásuigheadh mo dhúil ar bhealach nach raibh</span>
<lb n="7095"/><span>aon choinne agam leis, do múscluigheadh áthas im' chroidhe a bhféad-</span>
<lb n="7096"/><span>fainn áthas leanbaidhe do thabhairt air, mar ní fuláir dhom imeacht</span>
<lb n="7097"/><span>siar go dtí laethibh mo leanbhánachta le cuimhne a fháil ar na h-áthais</span>
<lb n="7098"/><span>sin atá chómh beó láidir is nach dtig leis an gcroidhe iad do</span>
<lb n="7099"/><span>ghabháil.  Níor bhlaiseas de'n chineál sin aoibhnis le fada de</span>
<lb n="7100"/><span>bhliantaibh roimhe sin.  Mhothuigheas go raibh m'anam nua ar an</span>
<lb n="7101"/><span>dtaobh sin, mar a leagfaí méara ar théadaibh ceóil ann nár</span>
<lb n="7102"/><span>baineadh fuaim asta ariamh cheana.</span></p>
<lb n="7103"/>
<lb n="7104"/><p><span>Ó thuigeas go maith cé'n dualgas trom a bhí orm anois, do</span>
<lb n="7105"/><span>chuireas chun na h-oibre go dícheallach dúthrachtach agus do scríobh-</span>
<lb n="7106"/><span>ainn corr-litir chuig mo bhráthair nua ó am go h-am.  Is fíor, gan</span>
<lb n="7107"/><span>aimhreas, gur leis an urnuighe agus leis an bhféin-íodhbairtiú is mó</span>
<lb n="7108"/><span>a dtugtar congnamh do na missiunéiribh.  Uaireannta, áfach,</span>
<lb n="7109"/><span>nuair is toil le h-Íosa beirt d'aontú le chéile chun A ghlóire do</span>
<lb n="7110"/><span>chur chun cinn, ceaduigheann Sé dhóibh a gcuid smaointe do chur i</span>
<lb n="7111"/><span>n-umhail d'á chéile le go ndéanfaidís a chéile do ghríosadh chun Dé</span>
<lb n="7112"/><span>do ghrádhú níos mó.</span></p>
<lb n="7113"/>
<lb n="7114"/><p><span>Tá a fhios agam nach mór cead ráidhte na n-uachtarán a bheith ann</span>
<lb n="7115"/><span>chuige sin; mar, muna mbídh an cead sin ann, chítear dhom gur</span>
<lb n="7116"/><span>mó an díoghbháil ná an maitheas do dhéanfadh an cómhfhreagrachas</span>
<lb n="7117"/><span>iarrtha sin do'n Charmélítigh, ar a laghad, a bhfuil sé de dhualgas</span>
<lb n="7118"/><span>uirthe do réir na Riaghla bheith ag síor-mhachtnamh ar Dhia amháin.  I</span>
<lb n="7119"/><span>n-ionad í do dhlúthú le Dia, 'sé an rud a dhéanfadh an cómhfhreag-</span>
<lb n="7120"/><span>rachas sin, cídh nach scríobhfadh sí ach go h-annamh féin, cur as di</span>
<lb n="7121"/><span>na h-aigne gan gádh gan tairbhe.  Shílfeadh sí, béidir, go</span>
<lb n="7122"/><span>mbéadh sí ag déanamh a lán maitheasa, nuair nach mbéadh tada</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="7123"/><p><span>aice dh'á dhéanamh ach mearúchán neamh-riachtanach ghá shóláthar aici</span>
<lb n="7124"/><span>dhí féin.</span></p>
<lb n="7125"/>
<lb n="7126"/><p><span>Ach, a Mháthair dhil, seo mé féin anois imighthe ar fuaidreamh i</span>
<lb n="7127"/><span>gcur-síos nach raibh call leis ach oiread le chéile…  Ní chuir-</span>
<lb n="7128"/><span>fead uaim a choidhche an fhánaidheacht cainnte seo, agus ní foláir</span>
<lb n="7129"/><span>nó béidh tú tuirseach go maith, ag léigheam na láimhscríbhinne</span>
<lb n="7130"/><span>seo dhuit!  Gabh mo leathscéal, agus leig dhom tosnú i gceart</span>
<lb n="7131"/><span>aríst.</span></p>
<lb n="7132"/>
<lb n="7133"/><p><span>Anuraidh, i ndeire míosa na Bealtaine, iseadh do fuaireas an</span>
<lb n="7134"/><span>tarna bráthair agus is tú a thug dom é.  Nuair adubhras leat gur</span>
<lb n="7135"/><span>shíleas, ó bhíos tar h-éis mo mhórluachtaí suaracha dh'ofráil ar son</span>
<lb n="7136"/><span>duine amháin de shagartaibh Dé, nach dtiocfadh liom iad d'ofráil</span>
<lb n="7137"/><span>an ath-uair ar son duine eile, b'é freagra a thugais orm ná go</span>
<lb n="7138"/><span>ndéanfadh an úmhluigheacht mo mhórluachtaí do dhúbailt.  B'shin é</span>
<lb n="7139"/><span>an tuairim a bhí agam fhéin fosta, agus ó's rud é gur chóir do</span>
<lb n="7140"/><span>dhíogras na gCarmélíteach a bheith chómh foirleathan leis an domhan</span>
<lb n="7141"/><span>go léir, táim ag súil, le cuidiú Dé, le congnamh do thabhairt do</span>
<lb n="7142"/><span>níos mó ná beirt de na missiunéirí.  Guidhim ar a son uilig, gan</span>
<lb n="7143"/><span>dearmad a dhéanamh ar na sagairt choitianta, a mbíonn a gcuid</span>
<lb n="7144"/><span>oibre chómh deacair céadna, uaireanta, le h-obair na n-aspol</span>
<lb n="7145"/><span>atá ag craobhsgaoileadh an tSoisgéil do na daoinibh gan creideamh.</span>
<lb n="7146"/><span>I bhfocal amháin, is mian liom a bheith im' "inghin dílis do'n Eag-</span>
<lb n="7147"/><span>lais" ar nós ár Máthar N. Treasa, agus bheith ag guidhe do réir</span>
<lb n="7148"/><span>intinne Fhir-ionaid Íosa Críost; sin é an cuspóir mór coitcheann</span>
<lb n="7149"/><span>atá agam i mo bheatha go léir.</span></p>
<lb n="7150"/>
<lb n="7151"/><p><span>Ach fé mar a bhéadh baint faoi leith agam le h-oibreacha mo dhear-</span>
<lb n="7152"/><span>bhráithríní ionmhuin, dá saoghaluigheadh Dia iad, gan neamart a</span>
<lb n="7153"/><span>dhéanamh i mo chuid paidreacha ar son na h-Eaglaise i gcoitchinne</span>
<lb n="7154"/><span>mar gheall air sin, sin mar atá baint faoi leith agam anois leis</span>
<lb n="7155"/><span>an mbeirt seo atá tugtha ag Íosa dhom.  Is leo araon a bhfuil</span>
<lb n="7156"/><span>agam, mar sílim go bhfuil Dia ró-mhaith ró-fhlaitheamhlach le roinnt</span>
<lb n="7157"/><span>a dhéanamh eatortha: tá Sé chómh saidhbhir sin go dtugann Sé dhom</span>
<lb n="7158"/><span>gan tomhais gach a n-iarraim Air, cidh nach mbím dhom' bhodhradh</span>
<lb n="7159"/><span>féin le sreangán fada athchuingí do chur suas Chuige.</span></p>
<lb n="7160"/>
<lb n="7161"/><p><span>Mar, cídh nach bhfuil agam ach an bheirt bhráthar agus mo shiúiríní</span>
<lb n="7162"/><span>féin, na nóibhísigh, dá mb'áil liom na rudaí a bhíos ag teastáil ó gach</span>
<lb n="7163"/><span>duine ar leith acubh do chóimhreamh go cruinn, níor mhór dhom an lá</span>
<lb n="7164"/><span>ar fad le n-a dhéanamh, agus annsin féin bhéadh faitíos mór orm go</span>
<lb n="7165"/><span>ndéanfainn dearmad ar rud tábhachtach éigin.  Ní fheileann na</span>
<lb n="7166"/><span>módhtha aimhréidhteacha do na h-anmnacha simplí, agus ó táim-se</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="7167"/><p><span>ar an ndruing sin, do chuir Dia féin módh deas simplí i n-iúl</span>
<lb n="7168"/><span>dom le mo dhualgas do chóimhlíonadh.</span></p>
<lb n="7169"/>
<lb n="7170"/><p><span>Maidin amháin, i ndiaidh na Comaoine Naofa, do chuir Sé i</span>
<lb n="7171"/><span>dtuigsint dom brí na mbriathar seo:  "Tarraing mé, béimíd</span>
<lb n="7172"/><span>ag rith id' dhiaidh chun cumhrachta d'oinimintí." 1  A Íosa dhil!</span>
<lb n="7173"/><span>níl aon chall dom, mar sin, a rádh: déan na h-anmnacha a bhfuil</span>
<lb n="7174"/><span>grá agam dóibh do tharraingt mar aon liom féin.  Ní beag an</span>
<lb n="7175"/><span>focailín sin:  "Tarraing mé."  An t-é a cuirtear fé dhraoidh-</span>
<lb n="7176"/><span>eacht le baluth cumhra Do chuid oinimintí, ní fhéadfadh sé rith 'n-a</span>
<lb n="7177"/><span>aonar, mar tarraingtear 'n-a dhiaidh na h-anmnacha go léir a</span>
<lb n="7178"/><span>bhfuil grá aige ortha; agus sin mar gheall ar an gcaoi a bhfuil sé</span>
<lb n="7179"/><span>féin d'á tharraingt.</span></p>
<lb n="7180"/>
<lb n="7181"/><p><span>Fé mar a scuabas an fuarloch chun bealaigh leis síos chun na</span>
<lb n="7182"/><span>fairrge gach a gcastar air ar a bhealach, an té a theilgeas é</span>
<lb n="7183"/><span>féin isteach i n-aigéin Do ghrádha-sa atá gan teora gan tráigh</span>
<lb n="7184"/><span>déanann sé a chuid stór uilig do tharraingt 'n-a dhiaidh mar a'</span>
<lb n="7185"/><span>gcéadna.  Na h-anmnacha a d'aontuighis le m'anam féin, a Íosa,</span>
<lb n="7186"/><span>is eól Duit gurab shin iad mo stóir-se.  Tú féin a thug dhom iad,</span>
<lb n="7187"/><span>agus mar sin de lámhaim Do bhréithre féin do ghabháil chugam, na</span>
<lb n="7188"/><span>bréithre úd do labhruighis an tránóna deireannach d'ár chaithis i</span>
<lb n="7189"/><span>do thaistealuidhe so-mharbhtha ar an dtalamh so.</span></p>
<lb n="7190"/>
<lb n="7191"/><p><span>A Íosa, a ghrá dhíl!  Ní h-eól dom cathain a bhéas deire le mo</span>
<lb n="7192"/><span>dheoruidheacht féin… is iomdha tránóna fós, béidir, a thabhar-</span>
<lb n="7193"/><span>fad annseo thíos ag canadh Do thrócairí.  Ach, fá dheoidh, tiocfaidh</span>
<lb n="7194"/><span>an tránóna deireannach orm-sa freisin… agus annsin is</span>
<lb n="7195"/><span>mian liom a bheith i n-ann a rádh leat:</span></p>
<lb n="7196"/>
<lb n="7197"/><p><span>"Do shoillsigheas-sa thú ar an dtalamh so; tá an obair</span>
<lb n="7198"/><span>déanta agam a thugais dom le déanamh.  Agus do nochtas</span>
<lb n="7199"/><span>t'ainm do sna daoine a thugais dom as an saoghal; ba leat-sa</span>
<lb n="7200"/><span>iad, agus thugais domh-sa iad.  Tá a fhios acu anois gurab</span>
<lb n="7201"/><span>uait-se gach nídh d'á dtugais dómh-sa.  Óir, na bréithre a thugais</span>
<lb n="7202"/><span>dom, do thugas dóibh iad; agus do ghlacadar iad, agus is eól</span>
<lb n="7203"/><span>dóibh go fíor gur uait-se a tháinic mé, agus do chreideadar gur</span>
<lb n="7204"/><span>tú do chur uait mé.  Guidhim ortha seo a thugais-se dhom; mar is</span>
<lb n="7205"/><span>leat-sa iad.  Nílim-se ar an saoghal feasta, agus táid siad so</span>
<lb n="7206"/><span>ar an saoghal, agus táim-se ag dul ag triall ort-sa.  A Athair</span>
<lb n="7207"/><span>Naomhtha, coimeád, at'ainm féin, an mhuíntir a thugais dómh-sa,</span>
<lb n="7208"/><span>ionus go mba h-aon iad, fé mar is aon sinne.  An fhaid a bhíos</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="7209"/><p><span>'n-a bhfochair ar an saoghal do choimeádas iad at'ainm-se…</span>
<lb n="7210"/><span>Ach anois táim ag teacht ag triall ort-sa; agus tá an chaint seo</span>
<lb n="7211"/><span>agam 'á rádh ar an saoghal, ionus go mbéadh acu, iomlán ionnta</span>
<lb n="7212"/><span>féin, an t-áthas is liomsa…  Nílim 'ghá iarraidh go dtógfá</span>
<lb n="7213"/><span>as an saoghal iad, ach go gcoimeádfá saor ó'n olc iad.  Ní de'n</span>
<lb n="7214"/><span>tsaoghal iad, fé mar nach de'n tsaoghal mise…  Ní h-ar a son</span>
<lb n="7215"/><span>amháin, ámhthach, atáim ag guidhe, ach, mar an gcéadna, ar son na</span>
<lb n="7216"/><span>ndaoine a chreidfidh ionam tré n-a mbriathar.  A Athair, na daoine</span>
<lb n="7217"/><span>seo a thugais dom, is mian liom, an áit 'n-a bhfuilim-se, iad-san</span>
<lb n="7218"/><span>do bheith ann mar aon liom; ionus go bhfeicfidís mo ghlóire, an</span>
<lb n="7219"/><span>ghlóire do thugais-se dhom, agus go n-aithneóchadh an saoghal gur</span>
<lb n="7220"/><span>chuiris-se uait mé, agus gur thugais grá dhóibh seo fé mar a</span>
<lb n="7221"/><span>thugais grá dhómh-sa." 1</span></p>
<lb n="7222"/>
<lb n="7223"/><p><span>'Seadh, a Íosa mhilis, sin é ba mhian liom a rádh mar aon Leat</span>
<lb n="7224"/><span>féin, roimh eitilt dom suas ag triall Ort.  Béidir gur dána an</span>
<lb n="7225"/><span>mhaise agam é, ach ní h-eadh… mar nár cheaduighis féin dom le</span>
<lb n="7226"/><span>fada riamh bheith dána dásachtach Leat?  Ar nós athar an mhic</span>
<lb n="7227"/><span>doscuidhthigh ag labhairt leis an mac ba shine dhó, dubhrais-se liom-</span>
<lb n="7228"/><span>sa:  "Is leat a bhfuil agam." 2  Is liom Do bhréithre, d'á bhrí</span>
<lb n="7229"/><span>sin, agus ní misde dhom feidhm do bhaint asta le beannachtaí an</span>
<lb n="7230"/><span>Athair neamhdha do tharraingt anuas ar an mhuíntir is ionmhuin</span>
<lb n="7231"/><span>liom.</span></p>
<lb n="7232"/>
<lb n="7233"/><p><span>Tá a fhios agat, a Dhia dhil, nach raibh uaim ariamh ach Tú féin</span>
<lb n="7234"/><span>amháin do ghrádhú, agus nach bhfuil de ghloire uaim ach é sin.  Chuaidh</span>
<lb n="7235"/><span>Do ghrá geal rómham amach ó laethibh mo naoidheandachta i leith, do</span>
<lb n="7236"/><span>mhéaduigh sé mar aon liom, agus tá sé anois 'n-a aigéin ádhbhal-</span>
<lb n="7237"/><span>mhóir nach dtig liom a doimhneas do ghrinnealladh ná do mheas.</span></p>
<lb n="7238"/>
<lb n="7239"/><p><span>Déanann an grá an grá do tharraingt, agus lingeann mo ghrá-sa</span>
<lb n="7240"/><span>suas fá Do dhéin-se, agus badh mhian leis an aigéan atá á tharr-</span>
<lb n="7241"/><span>aingt do líonadh; ach mo nuar! níl ann ach mar a bhéadh braoinín</span>
<lb n="7242"/><span>uisge ag tuitim isteach 'sa bhóchna mhóir.  Má's liom Tú do ghrádhú</span>
<lb n="7243"/><span>fé mar a ghrádhuighir-se mise, ní fuláir dhom Do ghrá féin a fháil</span>
<lb n="7244"/><span>ar iasacht Uait; annsin amháin a bhéas suaimhneas agam.  Ó,</span>
<lb n="7245"/><span>a Íosa!  chítear dhom nach bhféadfá níos mó grádha do thabhairt</span>
<lb n="7246"/><span>d'aoinne ná mar atá tugtha Agat domh-sa, agus sin é an fáth a</span>
<lb n="7247"/><span>ndéanaim de dhánaidheacht a iarraidh Ort "an mhuíntir do thugais</span>
<lb n="7248"/><span>dhom do ghrádhú fé mar do ghrádhuighis mé féin."</span></p>
<lb n="7249"/>
<lb n="7250"/><p><span>Nuair a bhéimíd ins na Flaithis amach annseo, má chífead gur mó</span>
<lb n="7251"/></p>
</div>
<pb n="168a"/>
<div><lb n="7252"/><p><span>An tSr. Treasa i nGáirdín an Chlochair.</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="7253"/><p><span>an gean atá Agat ortha-san ná orm féin, béidh lúthgháir orm d'á</span>
<lb n="7254"/><span>dheasgaibh sin, mar admhuighim anois féin gur feárr atá an gean</span>
<lb n="7255"/><span>sin tuillte acubh ná mar atá agam-sa.  Annseo thíos, áfach, ní</span>
<lb n="7256"/><span>fhéadaim smaoineadh ar aon ghrá a bhéadh ion-churtha leis an ngrá a</span>
<lb n="7257"/><span>bhronnais orm-sa, gan mé dh'á thuilleamh ar bhealach ar bith.</span></p>
<lb n="7258"/>
<lb n="7259"/><p><span>A Mháthair dhil, cuireann a bhfuil scríobhtha agam annseo ion-</span>
<lb n="7260"/><span>gantas mór orm féin, mar ní raibh sé ar intinn agam a scríobhadh</span>
<lb n="7261"/><span>chor ar bith.</span></p>
<lb n="7262"/>
<lb n="7263"/><p><span>Ag rádh na bhfocal úd dom ón tSoisgéal:  "Na bréithre a</span>
<lb n="7264"/><span>thugais dom, do thugais dóibh iad," ní h-ar mo bhráithribh a bhíos ag</span>
<lb n="7265"/><span>cuimhneamh i n-aon chor ach ar mo shiúiríní, na nóibhísigh, amháin;</span>
<lb n="7266"/><span>mar nílim-se i n-ann na missiuinéirí do theagasc.  B'é an rud</span>
<lb n="7267"/><span>do scríobhas ar a son sin paidir úd Íosa:  "Nílim 'ghá iarraidh</span>
<lb n="7268"/><span>go dtógfá as an saoghal iad… ní h-ar a son amháin atáim ag</span>
<lb n="7269"/><span>guidhe, ach, mar an gcéadna, ar son na ndaoine a chreidfidh</span>
<lb n="7270"/><span>ionnat tré na mbriathar.  "Mar, cé'n chaoi a bhféadfainn</span>
<lb n="7271"/><span>dearmad a dhéanamh de na h-anamnacha a thabharfas siad do Dhia</span>
<lb n="7272"/><span>tré n-a gcuid fuilinntí agus seanmóireachta?</span></p>
<lb n="7273"/>
<lb n="7274"/><p><span>Ach níor mhínigheas fós go h-iomlán an chiall a bhainim as bréithribh</span>
<lb n="7275"/><span>úd na Cantainne naofa:  "Tarraing sinn, béimíd ag rith…"</span>
<lb n="7276"/><span>Dubhairt Íosa:  "Ní fhéadfadh aoinne teacht chugam-sa gan an</span>
<lb n="7277"/><span>t-Athair a chuir uaidh mé 'ghá tharraingt chugam." 1  Agus annsin</span>
<lb n="7278"/><span>deir Sé aríst:  "Gach aoinne a iarrann, tugtar dó; agus gach</span>
<lb n="7279"/><span>aoinne a loirgeann, gheibheann sé: agus gach aoinne a bhuaileann,</span>
<lb n="7280"/><span>oscaltar dó." 2  Agus fós, "Má iarrann sibh aon rud ar an</span>
<lb n="7281"/><span>Athair am'ainm tabharfaidh Sé daoibh é." 3  Ní foláir nó b'shin</span>
<lb n="7282"/><span>é an fáth ar chuir an Spiorad Naomh na bréithre sin, "Tarraing</span>
<lb n="7283"/><span>mé, ríthfimíd," i mbéal an fháidh i bhfad sul dhár rugadh an</span>
<lb n="7284"/><span>Slánuightheóir.</span></p>
<lb n="7285"/>
<lb n="7286"/><p><span>Nuair a iarraimíd go ndéanfaí sinn do tharraingt, 'sé rud a</span>
<lb n="7287"/><span>bhíos uainn ná dlúth-aontú leis an nídh a bhfuilimíd faoi dhraoidh-</span>
<lb n="7288"/><span>eacht aige.  Dá mbéadh meabhair agus tuigsint ag an dteine agus</span>
<lb n="7289"/><span>ag an iarann agus go n-abróchadh an t-iarann leis an dteine:</span>
<lb n="7290"/><span>"Tarraing mé," nár chruthú é sin gurbh é an rud a bhéadh uaidh ach é</span>
<lb n="7291"/><span>féin d'aontú leis an teine chómh dlúth sin is go mbéadh baint aige</span>
<lb n="7292"/><span>le n-a substaint?  Bhail, sin é díreach mo ghuidhe-se.  Iarraim</span>
<lb n="7293"/><span>ar Íosa mé do tharraingt isteach i lasracha A ghrádha, agus mé a</span>
<lb n="7294"/><span>dh'aontú Leis féin chómh dlúth chómh daingean is gurab Eisean amháin</span></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="7295"/><p><span>a bhéas beo ionnam feasta agus a ghníomhóchas tríom.  Mothuighim,</span>
<lb n="7296"/><span>d'á threise d'á mbéidh teine an ghrádha ar lasadh i mo chroidhe agus</span>
<lb n="7297"/><span>d'á mhinicí d'á n-abróchad:  "Tarraing mé," gurab amhlaidh is</span>
<lb n="7298"/><span>mó a rithfeas na h-anmnacha, a bhainfeas le m'anam féin, i ndiaidh</span>
<lb n="7299"/><span>a nGrádha chun cumhrachta A oinimintí.</span></p>
<lb n="7300"/>
<lb n="7301"/><p><span>Rithfid, rithfimíd uilig i gcuideachta a chéile: mar, na h-an-</span>
<lb n="7302"/><span>mnacha atá ar lasadh le grá ní thig leo fanacht 'n-a gcómhnuí.</span>
<lb n="7303"/><span>Féadaid, gan aimhreas, fanacht ag cosaibh Íosa ag éisteacht le n-A</span>
<lb n="7304"/><span>bhréithribh binne lasardha.  Agus cidh nach dtugaid tada Dhó, dar</span>
<lb n="7305"/><span>le daoinibh, is mó go mór a bheirid Dó ná mar a bheir Marta atá</span>
<lb n="7306"/><span>"ana-bhruideamhail ag déanamh mórán gnótha." 1  Ní h-iad a</span>
<lb n="7307"/><span>h-oibreacha, ámhthach, a bhfuil locht le fáil ag Íosa orra ach amháin</span>
<lb n="7308"/><span>a giodam agus a bruideamhlacht.  Mar do ghníodh A Mháthair</span>
<lb n="7309"/><span>bheannuithe féin na h-oibreacha céadna sin, toisg go mbíodh uirthe</span>
<lb n="7310"/><span>na béilí a ullmhú do'n Teaghlach Naofa.</span></p>
<lb n="7311"/>
<lb n="7312"/><p><span>Do thuig na naoimh go léir é sin, agus iad-súd go h-áithrid,</span>
<lb n="7313"/><span>béidir, do rinne an domhan do líonadh le solus teagaisc an</span>
<lb n="7314"/><span>t-Soisgéil.  N. Pól, N. Aibhistín, N. Tomás Aquinas, N. Eóin</span>
<lb n="7315"/><span>na Croise, N. Treasa agus na céadta eile de cháirdibh ionmhuine</span>
<lb n="7316"/><span>Dé, nárbh 'san urnuighe a fuaireadar an teagasc doimhin sin a</span>
<lb n="7317"/><span>chuireas iongantas ar na daoinibh is mó léigheann?</span></p>
<lb n="7318"/>
<lb n="7319"/><p><span>Dubhairt duine léigheannta tráth:  "Tabhair dhom buthal agus</span>
<lb n="7320"/><span>crann-tógála, agus tógfad suas an chruinne."  An rud nár</span>
<lb n="7321"/><span>fhéad Archimedes a shóláthar, do fuair na naoimh é.  Thug Dia</span>
<lb n="7322"/><span>n'uile chómhacht féin buthal dóibh, mar atá:  É féin, É féin</span>
<lb n="7323"/><span>amháin.  Agus b'é crann-tógála a bhí acubh ná an urnuighe,</span>
<lb n="7324"/><span>an urnuighe a chuireas daoine ar lasadh le teine an ghrádha; agus</span>
<lb n="7325"/><span>b'shin mar do thógadar suas an domhan, sin mar a ghníos na naoimh</span>
<lb n="7326"/><span>atá ar an dtalamh seo fós ag troid é do thógáilt suas, agus sin</span>
<lb n="7327"/><span>mar a dhéanfaid é do thógáilt suas go deo is a choidhche.</span></p>
<lb n="7328"/>
<lb n="7329"/><p><span>Níl a thuille le rádh agam anois, a Mháthair, ach amháin a innseacht</span>
<lb n="7330"/><span>duit céard a thuigim le "cumhracht oinimintí mo ghrádha."  Ó</span>
<lb n="7331"/><span>tá Íosa imighthe uainn suas ar Neamh, ní fhéadaim A leanacht ach</span>
<lb n="7332"/><span>amháin ar na lorga atá fágtha Aige 'n-A dhiaidh!  Á! nach breá</span>
<lb n="7333"/><span>solusmhar na lorga iad!  Nach breá bríoghmhar an chumhracht diadha</span>
<lb n="7334"/><span>a thagas uatha!  Ní bhíonn orm ach féachaint amháin do thabhairt ar</span>
<lb n="7335"/><span>an Soisgéal naofa; agus fághaim láithreach an baluth cumhra a</span>
<lb n="7336"/><span>thagas ó bheatha Íosa, agus cuirtear i bhfios dom cé'n taobh a gcaithim</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="7337"/><p><span>m'aghaidh do thabhairt.  Ní go dtí an chéad áit ach go dtí an áit is</span>
<lb n="7338"/><span>ísle a rithim.  Leigim do'n bhFairisíneach dul suas, agus deirim</span>
<lb n="7339"/><span>féin go muiníneach paidir úmhal an Phuibliocánaigh.  Ach is ar</span>
<lb n="7340"/><span>Mhagdalén na ndeór is mó a ghním aithris, mar an dásacht</span>
<lb n="7341"/><span>iongantach (nó, grádhmhar, badh chóra dhom a rádh) sin a bhí aice agus</span>
<lb n="7342"/><span>a chuireas áthas ar Chroidhe Íosa, cuireann sí aiteas ar mo chroidhe</span>
<lb n="7343"/><span>féin mar an gcéadna.</span></p>
<lb n="7344"/>
<lb n="7345"/><p><span>Ní mar gheall ar gur fainiceadh ar gach aon pheaca marbhtha le</span>
<lb n="7346"/><span>mo bheó mé a dh'éirighim suas chun Dé le muinín agus le grá.</span>
<lb n="7347"/><span>Á! dá mbéadh a bhféadfaí a dhéanamh de choirthibh uathbhásacha ar</span>
<lb n="7348"/><span>mh'anam, braithim nach gcaillfinn aon phioc de'n mhuinín mhóir seo;</span>
<lb n="7349"/><span>rachainn ag triall ar mo Shlánuitheóir geanúil agus mo chroidhe</span>
<lb n="7350"/><span>briste le brón agus le h-aithreachas, agus chaithfinn mé féin 'n-A</span>
<lb n="7351"/><span>ucht.  Tá a fhios agam gurab ionmhuin Leis an leanbh doscuidhtheach</span>
<lb n="7352"/><span>fáin: tá éistithe agam leis na bréithribh do labhair Sé le N. Mag-</span>
<lb n="7353"/><span>dalén agus leis an mnaoi gur rugadh uirthe i n-adhaltranas, agus</span>
<lb n="7354"/><span>fós leis an mnaoi Shamaritánaigh.  Ní fhéadfadh aoinne scáth ná</span>
<lb n="7355"/><span>eagla do chur orm, ní fhéadfadh sin!  Mar tá fhios agam-sa cé'n</span>
<lb n="7356"/><span>mhuinín mhór is cóir dúinn a bheith againn as A ghrá agus as A</span>
<lb n="7357"/><span>thrócaire.  Tá a fhios agam go n-imeóch' na coirthe iomadúla sin</span>
<lb n="7358"/><span>uilig ar ceal i bhfaiteadh na súl ar nós an bhraoinín uisge do</span>
<lb n="7359"/><span>caithfí isteach i dteine mhóir lasraigh.</span></p>
<lb n="7360"/>
<lb n="7361"/><p><span>Aithristear i mBeathaibh Aithreach an Fhásaigh cé mar do rinne</span>
<lb n="7362"/><span>duine acubh peacach puiblidhe, a raibh a droch-ghníomhartha 'n-a</span>
<lb n="7363"/><span>dtrúig scannail do'n taobh-tíre ar fad, a iompáil chun Dé.  An</span>
<lb n="7364"/><span>peacach bocht mná sin, do bhog grásta Dé a croidhe, agus bhí sí</span>
<lb n="7365"/><span>ag leanacht an Naoimh agus ag brath ar dhul isteach 'san bhFásach</span>
<lb n="7366"/><span>le h-aithrighe chruaidh do dhéanamh annsúd.  Ach an chéad oidhche d'á</span>
<lb n="7367"/><span>turas, sul dhár fhéad sí a h-áit uaigneach do bhaint amach 'chor ar</span>
<lb n="7368"/><span>bith, réabadh le teann aithreachais agus grádha na cuibhreacha a bhí</span>
<lb n="7369"/><span>'ghá congbháilt ar an dtalamh, agus ar an nóiméid chéadna chonnaic</span>
<lb n="7370"/><span>an t-aonarán naofa na h-aingil agus iad ag iomchur a h-anama</span>
<lb n="7371"/><span>suas go h-ucht Dé.</span></p>
<lb n="7372"/>
<lb n="7373"/><p><span>Sin agat sompla breá follusach de'n rud a bhíos ag iarraidh a</span>
<lb n="7374"/><span>rádh, ach ní féidir na neithe sin do nochtadh i bhfoclaí daonda…</span>
<lb n="7375"/></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="7376"/><p><span>CAIBIDIOL XI.</span></p>
<lb n="7377"/>
<lb n="7378"/><p><span>A dheirbhshiúr ionmhuin, 1 tá tú 'á iarraidh orm cuimhneachán éigin</span>
<lb n="7379"/><span>a fhágáil agat…  Agus ó thárla go bhfuil a chead sin agam ó</span>
<lb n="7380"/><span>n-ár Máthair, is aoibhinn liom teacht chun cainnte leat, a shiúirín</span>
<lb n="7381"/><span>faoi dhó liom, leat-sa a thug do ghuth dom ar iasacht, nuair a bhíos</span>
<lb n="7382"/><span>féin gan urlabhra fós, agus a gheall d'Íosa thar mo cheann nach</span>
<lb n="7383"/><span>dtóireóchainn a choidhche ach A thoil agus A réir-sin do dhéanamh.</span></p>
<lb n="7384"/>
<lb n="7385"/><p><span>An leanbh úd do thoirbhiris do Dhia is í atá ag labhairt leat</span>
<lb n="7386"/><span>anocht, a cháirdeas-Chríost ionmhuin, agus is í a ghrádhuigheas thú</span>
<lb n="7387"/><span>mar a ghrádhuigheas an leanbh a mháthair…  Ar Neamh amháin a</span>
<lb n="7388"/><span>bhéas a fhios agat cé'n mór-bhuidheachas atá i mo chroidhe.</span></p>
<lb n="7389"/>
<lb n="7390"/><p><span>A shiúirín ionmhuin, badh mhian leat éisteacht leis na rúin a</span>
<lb n="7391"/><span>nochtas Íosa do do pháistín.  Na rúin chéadna sin, tá a fhios agam</span>
<lb n="7392"/><span>go nochtann Sé dhuit féin iad, leis, mar is tú do mhúin domh-sa</span>
<lb n="7393"/><span>leis an teagasc diadha do thiomsú.  Ar chaoi ar bith, féachfad le</span>
<lb n="7394"/><span>beagán a rádh go stadach briotach, cidh go bhfuil a fhios agam nach</span>
<lb n="7395"/><span>féidir cur síos i bhfoclaí daonda ar na neithe seo nach dtig leis</span>
<lb n="7396"/><span>an gcroidhe féin iad do mhothú ná do mheas ach ar éigin…</span></p>
<lb n="7397"/>
<lb n="7398"/><p><span>Ná bí a' measadh go bhfuilim ag gluaiseacht liom go h-éasgaidh</span>
<lb n="7399"/><span>aiteasach i lár na sólás, mar níl: is é mo shólás ar fad gan aon</span>
<lb n="7400"/><span>t-sólás a bheith agam ar an dtalamh.  Déanann Íosa mé do</span>
<lb n="7401"/><span>theagasc ós íseal gan É Féin do thaisbeáint agus gan leigint dom</span>
<lb n="7402"/><span>A ghlór do chloisteál: agus ní thríd na leabhraí é ach an oiread,</span>
<lb n="7403"/><span>mar léighim agus ní thuigim.  Uaireanta, áfach, cuireann focal</span>
<lb n="7404"/><span>éigin sólás orm, mar do chuir an ceann seo do fuaireas tránóna</span>
<lb n="7405"/><span>indiu, tar h-éis m'urnuighe do dhéanamh dhom i lár na tiormachta:</span>
<lb n="7406"/><span>"Seo é an Máistir a bheirim dhuit, múinfidh Seisean duit gach a</span>
<lb n="7407"/><span>gcaithfidh tú a dhéanamh.  Is mian liom tú do chur ag léigheamh i</span>
<lb n="7408"/><span>leabhar na beatha 'n-a bhfuil ealadhain an ghrádha le fáil." 2</span>
<lb n="7409"/><span>Ealadhain an ghrádha!  Á! is binn le cluasaibh m'anama an briathar</span>
<lb n="7410"/><span>sin.  Níl uaim féin ach an ealadhain sin!  Tar h-éis dom maoin</span></p>
<lb n="7411"/>
<lb n="7412"/><p><span>1 D'á deirbhshiúr féin, Máire (.i. Sr. Marie du Sacré-Coeur, a mhaireas</span>
<lb n="7413"/><span>fós i gCarmal Lisieux) an caibidiol seo.</span></p>
<lb n="7414"/>
<lb n="7415"/><p><span>2 Ár dTiarna a dubhairt sin le N. Marguerite Marie.</span></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="7416"/><p><span>uile mo theaghlaigh do thabhairt uirthi, ar nós na céile ins an</span>
<lb n="7417"/><span>Chaintic, is neamhní liom a bhfuil tugtha again.  'Sé an grá an</span>
<lb n="7418"/><span>t-aon stór amháin a bhfuil dúil agam ann, mar tuigim go rí-mhaith</span>
<lb n="7419"/><span>gurab é an grá amháin a dtig leis sinn do dhéanamh taithneamhach</span>
<lb n="7420"/><span>le Dia.</span></p>
<lb n="7421"/>
<lb n="7422"/><p><span>Taisbeánann Íosa dhom an t-aon bhóthar amháin a sheólas chun na</span>
<lb n="7423"/><span>fúirnéise diadha sin: agus is é bóthar é ná féin-tugthacht agus</span>
<lb n="7424"/><span>muinín iomlán an pháistín a chodlas gan scáth gan imní ar bhaclain</span>
<lb n="7425"/><span>a athar."  An t-é atá 'n-a thochrán, tagadh sé chugam-sa," adeir</span>
<lb n="7426"/><span>an Spiorad Naomh féin tré bhéal Solaimh; agus deir Spiorad sin</span>
<lb n="7427"/><span>an ghrádha i n-áit eile fós "go dtugtar trócaire do'n t-é atá</span>
<lb n="7428"/><span>beag." 1  Agus deir Isaias, fáidh, linn 'n-A ainm cé mar "a</span>
<lb n="7429"/><span>dhéanfas Sé a thréad do chothú an lá deireannach mar dhéanfadh</span>
<lb n="7430"/><span>aodhaire; go gcruinneóchaidh Sé na h-uain le 'n-A bhaclain, agus</span>
<lb n="7431"/><span>go dtógfaidh Sé suas iad 'n-A ucht." 2  Agus fé mar nár leór an</span>
<lb n="7432"/><span>deimhniú agus an dearbhú sin uilig, deir an fáidh céadna, ar</span>
<lb n="7433"/><span>dhearc a shúile grinne roimh-ré isteach i ndoimhneas na síorruíochta,</span>
<lb n="7434"/><span>deir sé aríst i n-ainm an Tiarna:  "Beidh sibh a bhúr n-iomchur</span>
<lb n="7435"/><span>ar na cíochaibh; agus béidh siad ag bhúr mbréagadh ar ghlúinibh;</span>
<lb n="7436"/><span>ar nós duine go mbéadh an mháthair 'ghá bhréagadh is eadh a chuirfead-</span>
<lb n="7437"/><span>sa sólás oraibh."</span></p>
<lb n="7438"/>
<lb n="7439"/><p><span>Ó! a shiúirín ionmhuin! iar n-éisteacht le n-a leithéid sin de</span>
<lb n="7440"/><span>chainnt dúinn, níl againn le déanamh ach toisteadh agus deóra</span>
<lb n="7441"/><span>buidheachais agus grádha do shileadh…  Á! dá mothuigheadh gach</span>
<lb n="7442"/><span>duine lag lochtach de mo shaghas-sa, dá mothuighidís na neithe a</span>
<lb n="7443"/><span>mhothuighim féin, níl oiread is duine amháin a bhainfeadh súil de</span>
<lb n="7444"/><span>bhárr sléibhe an ghrádha do shroichint, ó's rud é nach iad na gníomh-</span>
<lb n="7445"/><span>artha móra a iarras Íosa ach an fhéin-tugthacht agus an buidheachas.</span></p>
<lb n="7446"/>
<lb n="7447"/><p><span>"Ní ghlacfad," adeir Sé, "gamhna as do theaghlach, ná reithí</span>
<lb n="7448"/><span>as do thréadaibh.  Óir is liomsa beithigh uile na gcoillte, na</span>
<lb n="7449"/><span>h-ainmhighthe ar na cnocaibh agus na ba.  Tá aithne agam ar éanlaithe</span>
<lb n="7450"/><span>uile an aeir.  Dá mbéadh ocras orm, ní abróchainn leat-sa é:</span>
<lb n="7451"/><span>óir is liom-sa féin an chruinne agus a bhfuil inntí.  An amhlaidh</span>
<lb n="7452"/><span>a íosfad-sa feóilte tarbh, nó a dh'ólfad fuil reithí?  Íodhbair</span>
<lb n="7453"/><span>chun Dé íodhbairt mholta agus altuighthe." 3</span></p>
<lb n="7454"/>
<lb n="7455"/><p><span>Mar sin de, sin a n-éiligheann Íosa orainn!  Ní h-iad ár</span>
<lb n="7456"/><span>n-oibreacha atá uaidh ach ár ngrádh.  An Dia mór céadna sin adeir</span>
<lb n="7457"/><span>nach bhfuil aon chall Dó a rádh linn-ne, má tá ocras Air, níor lag</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="7458"/><p><span>Leis deoch uisge a iarraidh ar an mhnaoi Shamaritánaigh…</span>
<lb n="7459"/><span>Bhí tart Air!!!  Ach nuair adubhairt Sé:  "Tabhair dhom deoch,"</span>
<lb n="7460"/><span>b'é grá A chréatúra dearóile a bhí ó Chruthuightheóir na cruinne.</span>
<lb n="7461"/><span>B'í íota an ghrádha a bhí Air.</span></p>
<lb n="7462"/>
<lb n="7463"/><p><span>Agus tá an íota chéadna sin Air anois seachas ariamh.  Míobhuidh-</span>
<lb n="7464"/><span>eachas agus neamh-shuim, sin a mbíonn le fáil Aige ó mhuinntir an</span>
<lb n="7465"/><span>t-saoil; agus i measg A dheisgiobal féin is fíor-chorr-dhuine a</span>
<lb n="7466"/><span>thugas é féin suas go h-iomlán do lághaidheacht A ghrádha gan teora.</span></p>
<lb n="7467"/>
<lb n="7468"/><p><span>Nach aoibhinn dúinn-ne a thuigeas rúin dhoimhne ár gCéile diadha!</span>
<lb n="7469"/><span>Á, dá mb'áil leat-sa na neithe atá ar eólas agat do scríobhadh síos,</span>
<lb n="7470"/><span>nár bhreá go deó an cur-síos a bhéadh le léigheamh againn!  Ach tá</span>
<lb n="7471"/><span>a fhios agam gur fearr leat rúin an Rí do chongbháilt i dtaisge i</span>
<lb n="7472"/><span>bhfíor-íochtar do chroidhe…  Agus deirir liomsa "gurab</span>
<lb n="7473"/><span>onórach an rud é oibreacha Rí na bhfeart dh'fhoillsiú ós árd." 1</span></p>
<lb n="7474"/>
<lb n="7475"/><p><span>Agat-sa atá an ceart, dar liom, fanacht i do thost, mar ní</span>
<lb n="7476"/><span>féidir rúin dhoimhne dhiamhra Neimhe do chur i gcéill i bhfoclaí</span>
<lb n="7477"/><span>daonda.</span></p>
<lb n="7478"/>
<lb n="7479"/><p><span>Im thaobh-se de, tar h-éis mórán mór leathanach do scríobhadh</span>
<lb n="7480"/><span>dhom, d'aireóchainn nach mbéadh tús curtha agam le mo scéal an</span>
<lb n="7481"/><span>uair sin féin.  Tá an oiread sin umradharc éagsamhail agus</span>
<lb n="7482"/><span>nuances do-áirmhighthe ann, gurab é cláirín an Dathadóra diadha</span>
<lb n="7483"/><span>amháin a fhéadfas, i ndiaidh oidhche na beatha seo, na dathana do</span>
<lb n="7484"/><span>chur ar fáil dom le n-a dtiocfaidh liom na radhairc iongantacha</span>
<lb n="7485"/><span>a nochtas Sé ós comhair súl m'anama do dhathú.</span></p>
<lb n="7486"/>
<lb n="7487"/><p><span>Ach ó's mian leat, a dheirbhshiúr ionmhuin, eólas cruinn do chur</span>
<lb n="7488"/><span>ar mhothúcháin uilig mo chroidhe, agus ó's maith leat go gcuirfinn síos</span>
<lb n="7489"/><span>i scríbhinn mian mór sólásach mo bheatha, agus mo "theagasc</span>
<lb n="7490"/><span>beag," mar a bheir tú féin air, déanfad sin duit ins na leathanaigh</span>
<lb n="7491"/><span>seo thíos.  Is le h-Íosa a labhróchad i riocht is go mbudh fhusaide dhom</span>
<lb n="7492"/><span>mo chuid smaointe do nochtadh.  Chífear dhuit, béidir, go mbéidh</span>
<lb n="7493"/><span>crot na h-áidhbhéile ar mo ráidhtibh uaireannta; tig liom a rádh</span>
<lb n="7494"/><span>leat, áfach, nach bhfuil áidhbhéil ar bith i mo chroidhe: síocháin agus</span>
<lb n="7495"/><span>calm amháin atá ann.</span></p>
<lb n="7496"/>
<lb n="7497"/><p><span>A Íosa dhil, nach grádhmhar geanúil mar a sheólas Tú m'anam bhocht</span>
<lb n="7498"/><span>dearóil!…</span></p>
<lb n="7499"/>
<lb n="7500"/><p><span>Bhí an stoirm ag búirthighil go torannach tréan ann ó lá-fhéile</span>
<lb n="7501"/><span>Do bhuaidh, ó lá sona na Cásga nó gur chuiris gath glan gléigeal</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="7502"/><p><span>de Do ghrásta ag lonnrú i m'oidhche dhuaibhsigh, lá áithrid i mí na</span>
<lb n="7503"/><span>Bealtaine…</span></p>
<lb n="7504"/>
<lb n="7505"/><p><span>Ag smaoineadh dhom ar na brionglóidí diamhaire a bheir Tú do</span>
<lb n="7506"/><span>Do cháirdibh ionmhuine uaireannta, bhíos 'á rádh liom féin nach raibh</span>
<lb n="7507"/><span>an sólás sin fá mo choinne-se; nach raibh agam-sa ach an oidhche,</span>
<lb n="7508"/><span>an oidhche dhubh dhorcha i gcómhnuí 'gcómhnuí.  Agus thuit mo chodladh</span>
<lb n="7509"/><span>orm i lár na stoirme fraochmhaire.</span></p>
<lb n="7510"/>
<lb n="7511"/><p><span>An mhaidin d'ár gcionn, nuair a bhí an chéad amhsgarnach de sholus</span>
<lb n="7512"/><span>an lae ag teacht, taidhbhrigheadh dhom go rabhas ag spaisteóireacht ar</span>
<lb n="7513"/><span>phóirse agus gan duine im' fhochair ach ár Máthair amháin, nuair a</span>
<lb n="7514"/><span>chonnaiceas go tobann triúr ban-rialta Carmelíteach faoi n-a</span>
<lb n="7515"/><span>gcuid falaingeacha agus caillí móra.  Ní raibh a fhios agam beó</span>
<lb n="7516"/><span>cé'n chaoi a dtáiniceadar isteach, ach thuigeas gurbh ó Neamh do</span>
<lb n="7517"/><span>thrialladar chugainn.  "Ó, nárbh aoibhinn Dia dhom," arsa</span>
<lb n="7518"/><span>mise liom féin, "dá mbéidir liom éadan duine de na</span>
<lb n="7519"/><span>mnáibh-rialta sin a fheiceál!"  Leis sin, fé mar a bhéadh freagra</span>
<lb n="7520"/><span>d'á thabhairt ar mo ghuidhe, do dhruid an duine ab' aoirde de'n</span>
<lb n="7521"/><span>triúr Naomh i leith chugam agus thuiteas féin ar mo dhá ghlúin.  Ó,</span>
<lb n="7522"/><span>a aoibhneas do-innste!  Thóg sí suas a caille, nó badh chóra dhom a</span>
<lb n="7523"/><span>rádh gur leath sí tharm í agus gur chlúduigh sí léithi mé.</span></p>
<lb n="7524"/>
<lb n="7525"/><p><span>D'aithnigheas láithreach gurbh í an Mháthair Oirbh. Anna le</span>
<lb n="7526"/><span>h-Íosa, Fothuightheóir Charmail na Frainnce, 1 a bhí agam ann.</span></p>
<lb n="7527"/>
<lb n="7528"/><p><span>Bhí dóigheamhlacht nár shaolta ar a h-aghaidh: ní raibh gath ar bith ag</span>
<lb n="7529"/><span>teacht uaidh, ach mar sin féin, i n-aimhdheóin na caille tiugha a bhí</span>
<lb n="7530"/><span>'ghár gclúdach araon, d'fhéadas an t-aghaidh neamhdha sin a fheiceál</span>
<lb n="7531"/><span>agus é ag lonnrú le solus bog a bhí 'san aghaidh féin, shílfeá.</span></p>
<lb n="7532"/>
<lb n="7533"/><p><span>Do phóg an naomh go báidhiúl miochair mé, agus nuair a chonnaic-</span></p>
<lb n="7534"/>
<lb n="7535"/><p><span>1 An Mháthair Oirbh., Anna le h-Íosa, ar a dtugtaí Anne de Lobera</span>
<lb n="7536"/><span>'sa tsaol, rugadh 'san Spáinn í 'san mbliain 1545.  Chúaidh sí istach 'sa</span>
<lb n="7537"/><span>Charmal 'san gcéad mhainistir do cuireadh ar bun ag Avila .i. Mainistir</span>
<lb n="7538"/><span>N. Ióseph, 'san mblian 1570, agus ba ghairid go raibh sí 'n-a cómhairleóir</span>
<lb n="7539"/><span>agus n-a congantóir ag N. Treasa, a thugadh "a h-inghean agus a coróinn"</span>
<lb n="7540"/><span>uirthí.  Deireadh N. Eóin na Croise a bhí mar anamchara aici ar feadh cheithre</span>
<lb n="7541"/><span>mblian déag, deireadh sé gur "aingeal i riocht duine" a bhí inntí, agus bhí</span>
<lb n="7542"/><span>d'árdmheas ag cách ar a críonacht agus ar a naofacht, go dtagadh na daoine</span>
<lb n="7543"/><span>ba léigheannta féin ag iarraidh comhairle uirthe 'n-a gcuid cruadhchás agus</span>
<lb n="7544"/><span>b'oracul leo a cuid freagra.  Do lean sí lorg na Máthar N. Treasa go</span>
<lb n="7545"/><span>dílis, agus b'é a bhí ceaptha ag Dia dí, ná an spioraid nua do choimeád gan</span>
<lb n="7546"/><span>traochadh gan laghdú 'sna Carmail leasuighthe.  Chuir sí trí cinn de Mhains-</span>
<lb n="7547"/><span>treacha ar bun 'san Spáinn, agus annsin thug sí an Carmal nua-leasuighthe</span>
<lb n="7548"/><span>chun na Frainnce, agus chun na Beilge.  Fuair sí bás i gcúmhracht na naof-</span>
<lb n="7549"/><span>achta i gClochar na gCarmelíteach ag Brussels an 4adh lá de mhí an Mhárta,</span>
<lb n="7550"/><span>1621.</span></p>
<lb n="7551"/>
<lb n="7552"/><p><span>An 3adh lá Bealtaine, 1878, do chur an Pápa, Leo XIII., a ainm leis an</span>
<lb n="7553"/><span>Reacht ag tabhairt Cúise a Beannúcháin isteach.</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="7554"/><p><span>eas go raibh sí chómh ceanúil sin orm, do leómhuigheas an cheist seo</span>
<lb n="7555"/><span>do chur uirthi:  "A Mháthair mhuirneach, abair liom, má's é do</span>
<lb n="7556"/><span>thoil é, an bhfágfaidh Dia i bhfad eile ar an dtalamh seo mé?  An</span>
<lb n="7557"/><span>dtiocfaidh Sé go luath i mo choinne?"  Do mhion-gháirigh sí go</span>
<lb n="7558"/><span>séimh:  "Tiocfaidh Sé, a chuidín, go luath… go h-an-luath</span>
<lb n="7559"/><span>…geallaim-se sin dhuit."  "Agus, a Mháthair," adeirim</span>
<lb n="7560"/><span>féin aríst, "abair liom an n-éiligheann Dia rud ar bith eile</span>
<lb n="7561"/><span>orm thar mo chuid mion-ghníomhartha suaracha agus mo mhianta;</span>
<lb n="7562"/><span>an bhfuil Sé sásta liom?"</span></p>
<lb n="7563"/>
<lb n="7564"/><p><span>Leis sin, tháinic lonnrú nua ar a h-éadan agus b'fhacthas dom go</span>
<lb n="7565"/><span>raibh sí ag breathnú i bhfad ní ba gheanúla ná roimhe sin.  "Ní</span>
<lb n="7566"/><span>éiligheann Dia rud ar bith eile ort," ar sí liom, "tá Sé sásta,</span>
<lb n="7567"/><span>agus lán-tsásta…"  Agus rug sí ar mo cheann idir a dhá</span>
<lb n="7568"/><span>bois agus phóg chómh ceanúil miochair mé is nach bhfuil cur-síos ar</span>
<lb n="7569"/><span>mhilseacht a barrógaí.  Bhí lúthgháir mhór ar mo chroidhe, ach chuimhnigh-</span>
<lb n="7570"/><span>eas ar mo shiúrachaibh, agus bhíos ar tí grásta a dh'iarraidh dóibh-</span>
<lb n="7571"/><span>siúd leis… ach mo léan cráidhte! do dhúisigheas.</span></p>
<lb n="7572"/>
<lb n="7573"/><p><span>Ní thiocfadh liom a rádh leat cé'n glionndar mór a bhí orm.  Tá</span>
<lb n="7574"/><span>mórán míosa imighthe thart anois ó bhí an bhrionglóid iongantach sin</span>
<lb n="7575"/><span>agam, ach maireann a cuimhne i mo chroidhe gan aon phioc d'á</span>
<lb n="7576"/><span>h-úireacht ná d'á suairceas neamhdha do chailleadh.  Chím fós féin</span>
<lb n="7577"/><span>féachaint agus meangadh geanúil séimh na mná rialta naofa úd,</span>
<lb n="7578"/><span>agus mothuighim fós féin, dar liom, na pógaí agus na barrógaí</span>
<lb n="7579"/><span>do thug sí dhom.  A Íosa dhil!"  Dubhrais leis an ngaoith agus leis,</span>
<lb n="7580"/><span>an bhfairrge fanamhaint socair, agus tháinic ciúnas mór." 1</span></p>
<lb n="7581"/>
<lb n="7582"/><p><span>Iar ndúiseacht dom, chreideas agus mhothuigheas go bhfuil Neamh</span>
<lb n="7583"/><span>ann, agus go bhfuil an Neamh sin lán d'anmnacha a bhfuil cion acubh</span>
<lb n="7584"/><span>orm, mar a bhéadh ag máthair ar a leanbh.  Maireann an mothúchán</span>
<lb n="7585"/><span>sin i mo chroidhe i gcómhnuí, agus is suairc liom é, go mór-mhór ó</span>
<lb n="7586"/><span>thárla nach raibh cráibhtheacht ar bith agam, mórán, do'n Mháthair</span>
<lb n="7587"/><span>Anna le h-Íosa go dtí sin; níor chuireas paidir suas chuici</span>
<lb n="7588"/><span>riamh agus ní smaointighinn féin uirthi ach nuair do chloisinn</span>
<lb n="7589"/><span>daoine ag cur síos uirthi, agus b'annamh é, go deimhin.</span></p>
<lb n="7590"/>
<lb n="7591"/><p><span>Anois, áfach, tuigim cé mar a bhíodh sise ag síor-chuimhneamh</span>
<lb n="7592"/><span>orm-sa, agus méaduigheann sin ar an ngean atá agam ní h-amháin</span>
<lb n="7593"/><span>uirthi-se ach fós ar áitreabhaigh uilig na bhFlaitheas.</span></p>
<lb n="7594"/>
<lb n="7595"/><p><span>A Íosa, a Ghrá dhil! ní raibh 'san ngrás sin ach mar a bhéadh</span>
<lb n="7596"/><span>ullmhú do na grásta móra do bhronnais orm ó shoin.  Leig dom iad</span></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="7597"/><p><span>do chur i gcuimhne Dhuit indiu, agus maith dhom mo dhíth-céille, má</span>
<lb n="7598"/><span>fhéachaim le mo mhianta agus mo shúilí atá i ndáil le bheith gan teora</span>
<lb n="7599"/><span>do chur síos annseo… maith dhom, agus tabhair faoiseamh ar</span>
<lb n="7600"/><span>mo chroidhe le n-a bhfuil sé ag súil leis do bhronnadh air!</span></p>
<lb n="7601"/>
<lb n="7602"/><p><span>Bheith i mo chéile Agat féin, a Íosa!  Bheith i mo Charmelíteach,</span>
<lb n="7603"/><span>bheith i mo mháthair d'anmnacha tré m'aontú Leat-sa, shílfeá go mbadh</span>
<lb n="7604"/><span>leór liom sin.  Ach ní h-eadh, mar mothuighim gairmí eile fós i</span>
<lb n="7605"/><span>mo chroidhe: mothuighim gairm ionnam féin chun bheith i mo shead-</span>
<lb n="7606"/><span>aire, agus i mo shagart, agus i m'asbol, agus i mo dhochtúir, agus</span>
<lb n="7607"/><span>i mo mhairtíreach…  Badh mhian liom na gníomhartha is laochda</span>
<lb n="7608"/><span>do dhéanamh; mothuighim misneach dásachtach an Chrosadóra i mo</span>
<lb n="7609"/><span>chroidhe; badh mhian liom tuitim ar mhachaire an áir ag cosaint na</span>
<lb n="7610"/><span>h-Eaglaise.</span></p>
<lb n="7611"/>
<lb n="7612"/><p><span>Gairm an t-sagairt!  Cé'n grá, a Íosa dhil, le n-a nglacfainn i</span>
<lb n="7613"/><span>mo lámhaí Thú, tar h-éis do mo bhréithre Tú do thabhairt anuas ó</span>
<lb n="7614"/><span>Neamh!  Cé'n grá le n-a ndáilfinn do dhaoinibh Thú!  Ach, mo</span>
<lb n="7615"/><span>nuar! cidh go bhfuil dúil agam 'san t-sagartacht, déanaim</span>
<lb n="7616"/><span>iongantas d'úirísleacht Shan Proinnsias d'Assisi, agus bím ag</span>
<lb n="7617"/><span>éad leis, i dtreó go mbudh mhaith liom aithris a dhéanamh air agus</span>
<lb n="7618"/><span>diúltú d'oirdhearcas na sagartachta.  Cionnus is féidir na</span>
<lb n="7619"/><span>mianta contrárdha seo do thabhairt le chéile?</span></p>
<lb n="7620"/>
<lb n="7621"/><p><span>Badh mhian liom na h-anmnacha dh'shoillsiú ar nós na bhfáidh agus na</span>
<lb n="7622"/><span>ndochtúirí.  Badh mhian liom imeacht rómham ar fuaid an domhain</span>
<lb n="7623"/><span>mhóir agus d'Ainm do chraobhsgaoileadh, agus Do Chrois ghlórmhar</span>
<lb n="7624"/><span>do chur 'na seasamh i dtalamh na bpágánach.  Ach níor leór liom</span>
<lb n="7625"/><span>missiún amháin: badh mhian liom an Soisgéal do chraobhsgaoileadh</span>
<lb n="7626"/><span>ag an am chéadna i ngach áird de'n domhan agus ins na h-oileáin is</span>
<lb n="7627"/><span>imigcéiniúla féin.  Badh mhian liom bheith mo mhissiunéir ní</span>
<lb n="7628"/><span>h-ar feadh roinnt blian amháin ach ó thús aimsire i leith agus go dtí</span>
<lb n="7629"/><span>críochnú an t-saoghail.</span></p>
<lb n="7630"/>
<lb n="7631"/><p><span>Ach, thar gach nídh eile badh mhian liom bheith i mo mhairtíreach: an</span>
<lb n="7632"/><span>mhairtíreacht! bh'shin mian mo chroidhe ó m'óige: agus do</span>
<lb n="7633"/><span>mhéadúigh an mian sin mar aon liom i mo chillín chiú in 'san Charmal.</span>
<lb n="7634"/><span>Ach dhíthchéille eile é sin; mar ní h-aon chineál amháin martíreachta</span>
<lb n="7635"/><span>a bhéadh uaim, níor mhór dom iad uilig le mé do shásamh…</span></p>
<lb n="7636"/>
<lb n="7637"/><p><span>Badh mhian liom go ndéanfaí mé do sciúrsáil agus do chéasadh,</span>
<lb n="7638"/><span>mar Thusa, a chéile ionmhuin…  Badh mhian liom go bhfeannfaí mé,</span>
<lb n="7639"/><span>ar nós N. Partholáin, nó go dteilgfidhe isteach 'san ola ghalaigh mé</span>
<lb n="7640"/><span>ar nós N. Eóin; nó go ndéanfadh na beithidhigh allta mé do bhrúgh'</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="7641"/><p><span>le n-a bhfiaclaí ar nós N. Ignáis ó Antioch, go mbéinn im' arán do</span>
<lb n="7642"/><span>Dhia.  Badh mhian liom fós mo sgórnach do nochtadh do bhéal an</span>
<lb n="7643"/><span>chlaidhimh, ar nós N. Agnès agus N. Cecilia; agus badh mhian liom</span>
<lb n="7644"/><span>ainm Íosa do rádh agus mé ceangailte leis an gcuaille lasrach,</span>
<lb n="7645"/><span>ar nós N. Siubháin d'Airc!</span></p>
<lb n="7646"/>
<lb n="7647"/><p><span>Ag machtnamh dom ar na fuilinntí do-innste a gcaithfidh na</span>
<lb n="7648"/><span>Críostuidhthe dul tríotha nuair a thiocfas an t-Ainchríost, preabann</span>
<lb n="7649"/><span>mo chroidhe i mo chliabh, agus badh mhian liom go mbéadh na fuilinntí</span>
<lb n="7650"/><span>sin i n-áirighthe dhom féin.  Oscail, a Íosa dhil, Leabhar na Beatha</span>
<lb n="7651"/><span>a bhfuil gníomhartha na Naomh uilig curtha síos Agat ann: na</span>
<lb n="7652"/><span>gníomhartha úd, badh mhian liom iad uilig a bheith déanta agam féin</span>
<lb n="7653"/><span>ar do Shon!</span></p>
<lb n="7654"/>
<lb n="7655"/><p><span>Cé'n freagra a thabharfas Tú ar a leithéid sin de chainnt gan</span>
<lb n="7656"/><span>áird?  An bhfuil fé luighe na gréine indiu duine amháin is laige</span>
<lb n="7657"/><span>nó is éidtreóraighe ná mé féin?  Ach mar gheall ar mo lagbhrígh-</span>
<lb n="7658"/><span>eacht féin, ba dheónuightheacht Leat mo mhianta páistiúla do</span>
<lb n="7659"/><span>chóimhlíonadh; agus is áil Leat indiu mianta eile atá níos mó</span>
<lb n="7660"/><span>ná an domhan go léir do chóimhlíonadh…</span></p>
<lb n="7661"/>
<lb n="7662"/><p><span>Ó bhí na mianta sin dhom' chrádh is dhom' chéasadh, d'oscluigheas</span>
<lb n="7663"/><span>Eipistlí N. Póil ag tóruigheacht leighis nó íocshláinte domo chráidh-</span>
<lb n="7664"/><span>teacht ionnta.  B'é an rud ar leagas mo shúile air acht caibidiol</span>
<lb n="7665"/><span>a dó-dhéag agus caibidiol a trí déag d'á chéad Eipistil chun na</span>
<lb n="7666"/><span>gCorintiánach.  Do léigheas annsúd nach dtig le gach aoinne a bheith</span>
<lb n="7667"/><span>'n-a n-absolaibh, nó 'n-a bhfáidhibh, nó 'n-a lucht teagaisg i n-aoin-</span>
<lb n="7668"/><span>fheacht, go bhfuil baill éagsamhla 'san Eaglais agus nach bhféadfadh</span>
<lb n="7669"/><span>an t-súil a bheith 'n-a láimh 'san am chéadna.</span></p>
<lb n="7670"/>
<lb n="7671"/><p><span>Freagra soiléir so-thuigse a bhí ann, ach níor shásuigh sé mo</span>
<lb n="7672"/><span>mhianta ar fad, ná ní thug sé síocháin dom.  "Annsin d'ísligheas</span>
<lb n="7673"/><span>mé féin i bhfíor-dhoimhneas mo nádachta, agus do tógadh suas</span>
<lb n="7674"/><span>chómh h-árd sin mé gur fhéadas an rud a bhí uaim a bhaint amach." 1</span>
<lb n="7675"/><span>Níor chailleas uchtach ach léigheas liom gur chuir an chómhairle seo</span>
<lb n="7676"/><span>sólás orm.  "Cuiridh dúil ins na tabharthaistibh is fearr.  Agus</span>
<lb n="7677"/><span>taisbeánaim daoibh slighe atá níos uaisle fós." 2</span></p>
<lb n="7678"/>
<lb n="7679"/><p><span>Mínigheann N. Pól cé mar nach bhfuil ins an tiodhlaicí is fearr</span>
<lb n="7680"/><span>féin ach neamhní, gan an grá, agus gurab í an charthanacht an bóthar</span>
<lb n="7681"/><span>is réidhe agus is uaisle le gabháil ag triall ar Dhia go slán</span>
<lb n="7682"/><span>sábháilte.  Bhí síocháin fáighte agam fá dheóidh.</span></p>
<lb n="7683"/>
<lb n="7684"/><p><span>Ag féachaint ar chorp rúindiamhrach na h-Eaglaise dhom, níor</span></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="7685"/><p><span>fhéadas mé fhéin a dh'aithneachtáil i n-aon cheann de na ballaibh</span>
<lb n="7686"/><span>beatha a raibh N. Pól ag cur síos ortha, nó béidir gurbh é an chaoi ar</span>
<lb n="7687"/><span>theastuigh uaim mé féin a dh'aithneachtáil i ngach aon cheann acu.</span>
<lb n="7688"/><span>B'é an grá do thug eochair mo ghairme dhom.  Tuigeadh dhom, má</span>
<lb n="7689"/><span>tá corp ag an Eaglais a bhfuil baill-bheatha éagsamhla air, nach bhfuil</span>
<lb n="7690"/><span>an ball is riachtanaí agus is uaisle in-easnamh air: tuigeadh dhom</span>
<lb n="7691"/><span>go bhfuil croidhe aici, agus go bhfuil an croidhe sin ar lasadh le</span>
<lb n="7692"/><span>grá.  Tuigeadh dhom gurab é an grá amháin a chuireas baill na</span>
<lb n="7693"/><span>h-Eaglaise ag obair, agus dá múchtaí an grá, nach ndéanfadh na</span>
<lb n="7694"/><span>h-asbuil an Soisgéal do chraobhsgaoileadh a thuille, agus go</span>
<lb n="7695"/><span>ndiúltóch' na mairtírigh d'á gcuid fola do dhóirteadh.  Thuigeas</span>
<lb n="7696"/><span>go bhfuil na gairmí uilig 'san ngrá, gurab é an grá gach ní, go</span>
<lb n="7697"/><span>líonann sé gach am agus gach áit, mar go bhfuil sé síorruí.</span></p>
<lb n="7698"/>
<lb n="7699"/><p><span>Annsin leis an racht áthais do tháinic orm, do sgairteas amach:</span>
<lb n="7700"/><span>"A Íosa, a Ghrá! tá mo ghairm fáighte agam fá dheoidh.  Is é</span>
<lb n="7701"/><span>an grá mo ghairm-se.  Tá m'áit féin bainte amach agam i n-ucht</span>
<lb n="7702"/><span>Eaglaise Dé, agus is Tú féin a thug an áit sin dom, a Dhia dhil: i</span>
<lb n="7703"/><span>gcroidhe mo Mháthar, an Eaglais, béad-sa i mo ghrá…  Ar an</span>
<lb n="7704"/><span>gcuma sin béad i m'uile ní; ar an gcuma sin, leis, cóimhlíonfar</span>
<lb n="7705"/><span>mian mo chroidhe."</span></p>
<lb n="7706"/>
<lb n="7707"/><p><span>Ach chad chuige dhom "racht áthais" a thabhairt air?  Ní shin é an</span>
<lb n="7708"/><span>focal ceart 'chor ar bhith: mar is í an t-síocháin atá i mo chroidhe,</span>
<lb n="7709"/><span>an t-síocháin chiúin socair a thagas ar chroidhe an mháirnéalaigh</span>
<lb n="7710"/><span>nuair a gheibheann sé amharc ar an rabhachán a chuireas i bhfios dó</span>
<lb n="7711"/><span>go bhfuil sé ag déanamh ar an gcuan.  A rabhacháin lonnraigh an</span>
<lb n="7712"/><span>Ghrádha!  Tá a fhios agam le mo bhealach a dhéanamh go dtí an áit</span>
<lb n="7713"/><span>'n-a bhfuilir, tá an chaoi fáighte again ar do chuid lasrach do</span>
<lb n="7714"/><span>ghabháil chugam!</span></p>
<lb n="7715"/>
<lb n="7716"/><p><span>Níl ionnam ach leanbh gan bhrí gan neart; ach is é mo lagar féin</span>
<lb n="7717"/><span>a bheir dásacht agus dánuigheacht dom le mé féin do thoirbhirt i</span>
<lb n="7718"/><span>m'íodhbairt do Do ghrá, a Íosa mhilis!  I n-allód, ní ghlacfadh</span>
<lb n="7719"/><span>Dia mór na gcómhacht ach íodhbairtí glana gan smál: níor mhór</span>
<lb n="7720"/><span>íodhbairtí iomlána le h-éiric do thabhairt d'Á cheartas diadha.</span>
<lb n="7721"/><span>Ach d'imigh dlighe na h-eagla agus tháinic dlighe an ghrádha 'n-a</span>
<lb n="7722"/><span>h-áit, agus rinne an grá sin mise, nach bhfuil ionnam ach créa-</span>
<lb n="7723"/><span>túirín lagbhrígheach gan mhaith, do thoghadh mar íodhbairt!  Ach, ar</span>
<lb n="7724"/><span>ndóigh, nach shin é díreach an toghadh is dual do'n ghrá a dhéanamh?</span>
<lb n="7725"/><span>Mar, chun go ndéanfaí an grá do shásamh go h-iomlán, ní mór dhó é</span>
<lb n="7726"/><span>féin dh'ísliú chun na neamhnídheachta agus an neamhnídheacht sin do</span>
<lb n="7727"/><span>chlaochlódh 'n-a teine.</span>
<lb n="7728"/></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="7729"/><p><span>A Dhia liom, tá a fhios agam gur "leis an ngrá amháin a ghníthear</span>
<lb n="7730"/><span>aisíoc ar son an ghrádha." 1</span></p>
<lb n="7731"/>
<lb n="7732"/><p><span>Agus mar gheall air sin, do thóirigheas agus do fuaireas bealach</span>
<lb n="7733"/><span>le faoiseamh do thabhairt ar mo chroidhe, agus is é bealach é ná grá</span>
<lb n="7734"/><span>ar ghrá do thabhairt Duit-se, a chuid dhe'n t-saol!</span></p>
<lb n="7735"/>
<lb n="7736"/><p><span>"Deinidh daoine muintreadha dhaoibh féin leis an saidhbhreas</span>
<lb n="7737"/><span>claon seo, i dtreo, nuair a bhéidh sibh claoidhte, go nglacfaidís</span>
<lb n="7738"/><span>sibh isteach ins na tighthibh síorruí." 1  Sin é an chómhairle do chuiris</span>
<lb n="7739"/><span>féin ar Do dheisciobuil, a Thiarna, tar h-éis Duit a rádh leo "go</span>
<lb n="7740"/><span>bhfuil clann an t-saoghail seo níos gasta 'ná clann an t-soluis</span>
<lb n="7741"/><span>do réir a gcinéil féin." 2</span></p>
<lb n="7742"/>
<lb n="7743"/><p><span>Duine de chlainn an t-soluis mise, agus thuigeas gur saidhbhreas</span>
<lb n="7744"/><span>claon na mianta úd a bhí agam bheith i m'uile ní agus gach gairm a</span>
<lb n="7745"/><span>bheith agam i n-éinfeacht; agus mar sin de bhaineas feidhm asta</span>
<lb n="7746"/><span>le daoine muintreadha a dhéanamh dhom féin.  Ag cuimhneamh dhom</span>
<lb n="7747"/><span>ar ghuidhe Eliséus nuair a d'iarr sé ar Elias fáidh a spioraid do</span>
<lb n="7748"/><span>thabhairt dó ar dúbailt, tháinic mé i bhfiadhnaise na Naomh agus na</span>
<lb n="7749"/><span>n-Aingeal agus adubhras leo:  "Mise an duine is lugha d'ár</span>
<lb n="7750"/><span>chruthuigh Dia na glóire; is eol dom mo suaraigheacht, ach is eól</span>
<lb n="7751"/><span>dom, leis, cé mar a bhíos áthas ar chroidhthibh uaisle flaitheamhlacha</span>
<lb n="7752"/><span>maitheas a dhéanamh.  Táim 'á iarraidh oraibh, d'á bhrí sin, a áit-</span>
<lb n="7753"/><span>reabhaigh séanmhara na bhFlaitheas, mé do ghlacadh im' leanbh chugaibh.</span>
<lb n="7754"/><span>Libh-se amháin pé glóire a bhainfead amach le nbhúr gcongnamh.</span>
<lb n="7755"/><span>Éistigidh go ceannsa le mo ghuidhe, agus fághaidh dhom, aithcim oraibh,</span>
<lb n="7756"/><span>dhá chuid de bhúr ngrá do Dhia!"</span></p>
<lb n="7757"/>
<lb n="7758"/><p><span>A Thiarna! ní leómhfainn m'athchuinge do mheas ná do bhreithniú, ar</span>
<lb n="7759"/><span>fhaitíos go mbrúghfaí síos mé faoi ualach mo mhianta dásachtach!</span>
<lb n="7760"/><span>Níl de leithsgéal agam ach gur leanbh mé: ní smaointigheann na</span>
<lb n="7761"/><span>leanbhaí ar bhrí iomlán a gcuid cainnte.  Ach dá dtagadh sé 'san</span>
<lb n="7762"/><span>saoghal go gcuirfí a dtuismightheóirí 'san gcathaoir ríoghdha, badh</span>
<lb n="7763"/><span>ró-ghairid an mhoill ar na tuismightheóirí sin mianta a leanbhán, is</span>
<lb n="7764"/><span>measa leo ná amharc a súl, do shásamh.  D'fhonn pléisiúr a thabhairt</span>
<lb n="7765"/><span>dóibh déanfaid na rudaí is díthcéillidhe féin agus géillfid dóibh</span>
<lb n="7766"/><span>barraidheacht uaireanta.</span></p>
<lb n="7767"/>
<lb n="7768"/><p><span>Bhail, duine de chlainn na h-Eaglaise mise.  Agus bainríoghan</span>
<lb n="7769"/><span>is eadh an Eaglais ó tá sí mar Chéile Agat-sa, a Rí na Cruinne!</span>
<lb n="7770"/><span>Ní h-iad rachmus ná glóir, dá mb'í glóir na bhFlaitheas féin í, a</span>
<lb n="7771"/><span>bhfuil dúil agam féin ionnta.  Is do mo bhráithribh, na h-Aingil</span></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="7772"/><p><span>agus na Naoimh, atá an ghlóir ag dul ó cheart.  Ní bhéidh de ghlóire</span>
<lb n="7773"/><span>agam féin ach an loinnir a thiocfas chugam ó éadan mo Mháthar.</span>
<lb n="7774"/><span>Ach an grá, sin é a dh'iarraim-se!  Ní h-eol dom feasta ach</span>
<lb n="7775"/><span>an t-aon ní amháin .i. Tusa go ghrádhú, a Íosa mhilis!  Tá coisgthe</span>
<lb n="7776"/><span>orm oibreacha móra a dhéanamh, ní thig liom an Soisgéal do chraobh-</span>
<lb n="7777"/><span>sgaoileadh ná mo chuid fola do dhoirteadh… ach nach cuma san?</span>
<lb n="7778"/><span>Tá mo bhráithre ag obair im' ionad, agus mise, an leanbhán,</span>
<lb n="7779"/><span>fanaim i bhfogus do'n chathaoir ríoghdha, agus grádhuighim thar</span>
<lb n="7780"/><span>ceann na ndíorma atá amuigh ar mhachaire an áir.</span></p>
<lb n="7781"/>
<lb n="7782"/><p><span>Ach cé'n chaoi a gcuirfead mo ghrá i gcéill, ó's iad na gníomh-</span>
<lb n="7783"/><span>artha a chruthuigheas an grá a bheith ann?  Déanfaidh an leanbhán</span>
<lb n="7784"/><span>bláthana do chraitheadh… déanfaidh sé a chumhrachtaí do chur</span>
<lb n="7785"/><span>thart ar chathaoir ríoghdha Dé, canfaidh sé caintic an Ghrádha d'á</span>
<lb n="7786"/><span>ghlór bog binn suairc!  Sin mar a ídeófar mo bheatha dhíombuan</span>
<lb n="7787"/><span>ós Do chomhair-se, a Mhuirnín mh'anama!  Ní thig liom mo ghrá do</span>
<lb n="7788"/><span>chur i n-umhail Duit ach le bláthana do chraitheadh: sin mar</span>
<lb n="7789"/><span>adéarfá gan aon íodhbairt bheag dá laghad do leigint uaim, ná</span>
<lb n="7790"/><span>féachaint ná focal féin: ach tairbhe do bhaint as na gníomhartha</span>
<lb n="7791"/><span>is lugha féin agus iad a dhéanamh tré ghrá.  Is mian liom fuilinnt</span>
<lb n="7792"/><span>tré ghrá, agus an sólás féin do ghlacadh tré ghrá; agus sin mar a</span>
<lb n="7793"/><span>dhéanfas mé bláthana do chraitheadh.  Ní bhéidh aon bhláth d'á mbuail-</span>
<lb n="7794"/><span>fidh umam nach ndéanfad a dhuilleóga do chraitheadh i Do láthair-se</span>
<lb n="7795"/><span>…agus annsin canfad ceol, canfad ceol i dtóláimh, fiú</span>
<lb n="7796"/><span>amháin má chaithim mo chuid róisíní do chnuasacht i lár na ndeilgní;</span>
<lb n="7797"/><span>agus ní dhá fhaide agus d'á ghéire dhá mbéidh na deilgní sin nach</span>
<lb n="7798"/><span>amhlaidh is binne a bhéas mo chantaireacht.</span></p>
<lb n="7799"/>
<lb n="7800"/><p><span>Ach cé'n gnó a bhéas Agat, a Íosa dhil, demo bhláthanna agus demo</span>
<lb n="7801"/><span>chantaireacht?  An múr cumhartha sin, na duilleógaí boga beag-</span>
<lb n="7802"/><span>mhaitheasacha sin, an chantaireacht ghrádhmhar sin ag éirghe ó mo</span>
<lb n="7803"/><span>chroidhín, tá a fhios agam go gcuirfid aiteas agus aoibhneas Ort,</span>
<lb n="7804"/><span>mar sin féin.  Cuirfidh na ruidíní suaracha sin áthas Ort;</span>
<lb n="7805"/><span>agus béidh muintir na h-Eaglaise ar Neamh go lúthgháireach d'á</span>
<lb n="7806"/><span>ndeascaibh i dtreó go ndéanfaid súgradh le n-a leanbhán agus</span>
<lb n="7807"/><span>go mbaileóchaid na duilleógaí sin le n-a gcur tré Do lámhaí-se,</span>
<lb n="7808"/><span>a Shlánuightheóir ionmhuin, d'fhonn mórluacht gan teóra do chur</span>
<lb n="7809"/><span>ionnta; agus annsin déanfaid iad a sgaoileadh anuas ar an</span>
<lb n="7810"/><span>mhuinntir atá ag fuilinnt 'san Phurgadóireacht le n-a dteine do</span>
<lb n="7811"/><span>mhúchadh, agus ar an mhuinntir atá ar an dtalamh seo fós ag troid</span>
<lb n="7812"/><span>leis an mbuaidh do thabhairt dóibh 'san ngleic.</span></p>
<lb n="7813"/>
<lb n="7814"/><p><span>Mo ghrá Thú, a Íosa mhilis!  Tá grá agam Dhuit-se agus do mo</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="7815"/><p><span>mháthair, an Eaglais: tuigim "gur fearr agus gur tairbhighe an</span>
<lb n="7816"/><span>gníomh-grádha is lugha ar bith ná na h-oibreacha eile go léir agus a</span>
<lb n="7817"/><span>gcur le chéile." 1  Ach an bhfuil an grá íodhan sin i mo chroidhe-se?</span>
<lb n="7818"/><span>Na mianta móra do-theoranta seo atá agam, béidir nach bhfuil</span>
<lb n="7819"/><span>ionnta ach taidhreamh agus díthcéille?  Má's amhlaidh atá,</span>
<lb n="7820"/><span>deónuigh solus a thabhairt dom; mar tá a fhios Agat nach bhfuil</span>
<lb n="7821"/><span>uaim ach an fhírinne.  Má's mianta ró-dhásachtacha mo mhianta,</span>
<lb n="7822"/><span>déan iad do mhúchadh agus do chur ar ceal; mar is iad an céasadh</span>
<lb n="7823"/><span>is géire d'á bhféadfainn a fhuilinnt iad.  Caithfead a admháil,</span>
<lb n="7824"/><span>áfach, muna dtagaidh liom na h-áird ar chuireas dúil ionnta do</span>
<lb n="7825"/><span>shroichint lá éigin, gur mó an suairceas a bhéas fáighte agam i mo</span>
<lb n="7826"/><span>mháirtíreacht agus i mo dhíthcéille ná mar a bhlaisfead i lár na</span>
<lb n="7827"/><span>n-áthas síorruí féin; 'sé sin le rádh, muna mbainidh Tusa dhíom,</span>
<lb n="7828"/><span>tré mhíorbhúilt, cuimhne na ndóchas ndúilmhar a bhí agam ar an</span>
<lb n="7829"/><span>dtalamh seo.  A Íosa!  A Íosa!  Má tá an dúil i Do ghrá chómh</span>
<lb n="7830"/><span>suairc sin ar fad, cad é mar shuairceas an grá sin do shealbhú</span>
<lb n="7831"/><span>go sona sásta go deó is a choidhche?</span></p>
<lb n="7832"/>
<lb n="7833"/><p><span>Cé'n chaoi a bhféadann duine lag lochtach de mo shaghas-sa bheith ag</span>
<lb n="7834"/><span>dúil le forlíontacht an ghrádha?  Cad é mar rúindiamhar é seo?</span>
<lb n="7835"/><span>Ó, a Íosa, a Aon-Chara liom!  Cé'n fáth nach do na h-anmnachaí</span>
<lb n="7836"/><span>móra, do na fiolair a dtig leob imeacht ar foluamhain ins na</span>
<lb n="7837"/><span>spéarthaibh uachtaracha, a choinnigheas Tú na dúile móra dásachtacha</span>
<lb n="7838"/><span>sin?  Mo léan cráidhte!  Níl ionnam féin ach éinín bocht</span>
<lb n="7839"/><span>dearóil agus gan orm ach cluimhreach éadtrom; ní fiolar mé,</span>
<lb n="7840"/><span>ach tá súile agus croidhe an fhiolair agam, tá sin; mar, i n-aimh-</span>
<lb n="7841"/><span>dheóin mo shuaraigheachta ró-mhóire, lámhaim glinneamhaint ar</span>
<lb n="7842"/><span>Ghréin Diadha an Ghrádha, agus tá fonn an domhain mhóir orm lingeadh</span>
<lb n="7843"/><span>suas de sciotán ag triall Uirthi!  Badh mhian liom eitilt, badh</span>
<lb n="7844"/><span>mhian liom aithris a dhéanamh ar na fiolair: ach, m'eiteógaí a</span>
<lb n="7845"/><span>dh'árdú, sin a bhfuil ionnam a dhéanamh; tá sé thar mo chumas</span>
<lb n="7846"/><span>beag suarach eitilt liom suas ins na spéarthaibh.</span></p>
<lb n="7847"/>
<lb n="7848"/><p><span>Céard atá le h-imeacht orm?  An amhlaidh a caillfear le buairt</span>
<lb n="7849"/><span>mé, toisg mé a bheith chómh lag-bríoghach éidtreórach sin?  Ó, ní</span>
<lb n="7850"/><span>h-eadh!  Ní dhéanfad brón féin mar gheall air.  Is mian liom</span>
<lb n="7851"/><span>fanacht annsúd go muiníneach dásachtach ag glinneamhaint ar mo</span>
<lb n="7852"/><span>Ghréin Diadha go mbeiridh an bás orm.  Ní fhéadfadh an ghaoth</span>
<lb n="7853"/><span>ná an bháisteach ná aon ní eile eagla do chur orm: agus má</span>
<lb n="7854"/><span>thagann na scamaill mhóra agus Réalt an Ghrádha dh'fholú, i riocht is</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="7855"/><p><span>go bhfeicfear dhom nach gcreidim aon ní eile a bheith ann ach oidhche</span>
<lb n="7856"/><span>na beatha seo, sin é an uair a mbéidh áthas iomlán orm agus a</span>
<lb n="7857"/><span>gcaithfead muinín mhór gan teora a bheith agam as Dia, agus ní</span>
<lb n="7858"/><span>baoghal go gcorróchad ón láthair sin, mar béidh a fhios agam go</span>
<lb n="7859"/><span>bhfuil mo Ghrian gheanúil ag taithneamh i gcómhnuí lastall de na</span>
<lb n="7860"/><span>scamallaibh duaibhseacha úd!</span></p>
<lb n="7861"/>
<lb n="7862"/><p><span>A Dhia dhíl!  Tuigim go nuige sin cé'n grá mór atá Agat</span>
<lb n="7863"/><span>dom.  Ach tá a fhios Agat gur minic a dhéanaim féin faillighe 'san</span>
<lb n="7864"/><span>t-aon ghnó amháin seo atá agam, go n-imighim ar fuaidreamh Uait,</span>
<lb n="7865"/><span>go bhfliuchtar m'eiteógaí laga ins na locháin uisge ar an dtalamh</span>
<lb n="7866"/><span>anróiteach seo!  Annsin "bím ag éigheamh ar nós gearrchaigh</span>
<lb n="7867"/><span>áinle," 1 agus cuireann m'éigheamh gach rud i bhfios Duit, agus</span>
<lb n="7868"/><span>cuimhnigheann Tú air, a Thrócaire gan teora, "nach chun na bhfíoraon</span>
<lb n="7869"/><span>do ghlaodhach a tháinic Tú, ach chun na bpeacach do ghlaodhach." 2</span></p>
<lb n="7870"/>
<lb n="7871"/><p><span>Ach má thugann Tú an chluas bhodhar do ghéar-ghol casaoideach Do</span>
<lb n="7872"/><span>chréatúirín dearóile, má thogruigheann Tú fanacht i bhfolach go</span>
<lb n="7873"/><span>fóill, táim-se sásta fanacht annsúd do mo fhliuchadh, agus an</span>
<lb n="7874"/><span>fuacht dom' phréachadh agus dom' dhallrú, agus glacfad go fonnmhar</span>
<lb n="7875"/><span>leis an bhfuilinnt sin atá tuillte go maith agam.  A Réalt</span>
<lb n="7876"/><span>ionmhuin! tá áthas orm mé féin a dh'aireachtáil chómh lagbhrigheach</span>
<lb n="7877"/><span>suarach sin i Do láthair, agus tá síocháin i mo chroidhe…</span>
<lb n="7878"/><span>Tá a fhios agam go bhfuil truagh ag fiolair uilig Do Chúirte neamhdha</span>
<lb n="7879"/><span>dhom, go ndéanaid mé do chúmhdach agus do chosaint ar na con-</span>
<lb n="7880"/><span>fhuadaigh .i. na deamhain a bhíos ar thí mo shlugtha.  Níl aon eagla</span>
<lb n="7881"/><span>orm rompa mar dheamhain, ní dóibh-siúd atáim i ndán mar chreich</span>
<lb n="7882"/><span>ach do'n Fhiolar dhiadha!</span></p>
<lb n="7883"/>
<lb n="7884"/><p><span>A Bhriathar, a Shlánuightheóir!  Is tú an Fiolar is annsa liom</span>
<lb n="7885"/><span>féin, agus is Tú atá dhom tharraingt; is Tú do thuirling ar an</span>
<lb n="7886"/><span>dtalamh anróiteach deorata seo, mar ar fhuilingis agus mar a</span>
<lb n="7887"/><span>bhfuairis bás, d'fhonn na h-anmnacha go léir do thógáilt suas agus</span>
<lb n="7888"/><span>do theilgint isteach i gceart-lár na Tríonóide, áitreabh Síorruí</span>
<lb n="7889"/><span>an Ghrádha!  Is Tú, leis, iar n-imeacht Duit suas uainn aríst chun</span>
<lb n="7890"/><span>an t-soluis do-rochtuighthe, a fhanas i bhfolach againn i ngleann seo</span>
<lb n="7891"/><span>na ndeór fé ghné na h-abhlainne báine, agus sin chun mise do bheathú</span>
<lb n="7892"/><span>le Do shubstaint féinín féin.  A Íosa dhíl!  Leig dom a rádh</span>
<lb n="7893"/><span>Leat go dtéigheann Do ghrá chun díthcéille féin, …agus ag</span>
<lb n="7894"/><span>féachaint ar an ndíthcéille sin domh-sa, an amhlaidh nach áil Leat go</span>
<lb n="7895"/><span>sceinnfeadh mo chroidhe suas fá Do dhéin?  Cé'n chaoi a mbéadh</span>
<lb n="7896"/><span>teora ar bith le mo mhuinín?</span>
<lb n="7897"/></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="7898"/><p><span>Á! is feasach mé go ndearna na Naoimh rudaí amaideacha ar Do</span>
<lb n="7899"/><span>shon-sa freisin; rinneadar neithe móra toisg gurbh fhiolair iad!</span>
<lb n="7900"/><span>Ní leigeann mo shuaraigheacht domh-sa neithe móra do dhéanamh, agus</span>
<lb n="7901"/><span>is í an díthcéille atá ag baint liom ach bheith ag súil go nglacfaidh</span>
<lb n="7902"/><span>Do ghrá liom mar íodhbairt; is é mo dhíthcéille fós é bheith ag</span>
<lb n="7903"/><span>brath ar na h-Aingil agus ar na Naoimh le go bhféadfad eitilt</span>
<lb n="7904"/><span>liom fá Do dhéin-se le Do chuid sciathán féin, a Fhiolair ionmhuin!</span>
<lb n="7905"/><span>Chómh fada is a thogróchas Tú féin é, fuireóchad annseo mar</span>
<lb n="7906"/><span>a bhfuilim agus mo dhá shúil greamuighthe Ionnat-sa; is é mo dhúil</span>
<lb n="7907"/><span>go gcuirfeadh D'fhéachaint diadha faoi dhraoidheacht mé; is é mo</span>
<lb n="7908"/><span>dhúil, leis, bheith i mo chreich ag Do ghrá.  Táim ag súil le Tú do</span>
<lb n="7909"/><span>lingeadh anuas orm lá éigin chun mé do thabhairt chun siubhail Leat</span>
<lb n="7910"/><span>go h-áitreabh an Ghrádha, agus annsin déanfair mé do theilgean</span>
<lb n="7911"/><span>isteach fá dheoidh 'san aigéin lasraigh úd le go mbéad i m'íodhbairt</span>
<lb n="7912"/><span>aoibhinn ag an nGrá sin go deo is a choidhche.</span></p>
<lb n="7913"/>
<lb n="7914"/><p><span>A Íosa! nach truagh gan mé i n-ann a innseacht do na</span>
<lb n="7915"/><span>h-anmnachaí beaga go léir faoi Do dheónuigheacht do-labhartha!</span>
<lb n="7916"/><span>Braithim, dá mbéidir Leat duine is laige ná mé féin a fháil-rud</span>
<lb n="7917"/><span>nach féidir — go mba bhreá Leat tiodhlaicí níos saidhbhre fós do</span>
<lb n="7918"/><span>bhronnadh air, ar chunndar go dtabharfadh an duine sin é féin suas</span>
<lb n="7919"/><span>go h-iomlán agus go muiníneach do Do thrócaire dho-chuimsighthe!</span></p>
<lb n="7920"/>
<lb n="7921"/><p><span>Ach chad chuige na mianta seo i dtaobh rúin Do Ghrádha a nochtadh,</span>
<lb n="7922"/><span>a Íosa mhilis?  Nach Tú féin amháin do theagasc domh-sa iad,</span>
<lb n="7923"/><span>agus nach bhféadann Tú iad a dh'fhoillsiú do dhaoinibh eile</span>
<lb n="7924"/><span>mar an gcéadna?  Féadann Tú go cinnte, mar is eól dom, agus</span>
<lb n="7925"/><span>athchuingim Ort a dhéanamh:  Iarraim Ort D'fhéachaint diadha</span>
<lb n="7926"/><span>do leagadh ar mhórán anamnacha beag; iarraim Ort díorma</span>
<lb n="7927"/><span>d'íodhbairtí beaga, a bhfuighbhidh Do Ghrá a dhiongbháil féin</span>
<lb n="7928"/><span>ionnta, do thoghadh Dhuit féin ar an t-saol seo!!!…</span>
<lb n="7929"/></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="7930"/><p><span>CAIBIDIOL XII.</span></p>
<lb n="7931"/>
<lb n="7932"/><p><span>Ar Chnoc Chalbhaire — Treasa Bheag ag imeacht léithi a bhaile go</span>
<lb n="7933"/><span>Flaitheas na nGrást.</span></p>
<lb n="7934"/>
<lb n="7935"/><p><span>"Tá mórán mór leathanach de'n scéal seo nach léighfear ar an</span>
<lb n="7936"/><span>t-saol seo go bráth -"  B'í Treasa Bheag féin adubhairt an</span>
<lb n="7937"/><span>chainnt sin, agus deirimíd-ne go láidir í annseo aríst.  Tá</span>
<lb n="7938"/><span>fuilinntí ann nach bhfuil sé ceaduighthe a nochtadh annseo thíos mar</span>
<lb n="7939"/><span>go gcoimeádann Dia i bhfolach go cúramach iad nó go ndéanfaidh</span>
<lb n="7940"/><span>Sé féin iad dh'fhoillsiú amach annseo faoi sholus glórmhar síorruí</span>
<lb n="7941"/><span>na bhFlaitheas.  Fuilinntí de'n t-saghas sin do b'eadh bunáite na</span>
<lb n="7942"/><span>bhfuilinntí do bheo-ghoin croidhe íogmhar N. Thérèse de l'Enfant</span>
<lb n="7943"/><span>Jésus, i dtreo go síleann a lán daoine, béidir, gur thriall sí</span>
<lb n="7944"/><span>thríd an t-saol seo i lár na ngáirí ngléigeal agus na lághaidheachta</span>
<lb n="7945"/><span>caoine, agus nach raibh aici ariamh ach gaethe geanúla gréine an</span>
<lb n="7946"/><span>earraigh agus nár mhothuigh sí fearthainn fhuar an fhóghmhair ná gaoth</span>
<lb n="7947"/><span>ghéar sheacamhail an gheimhridh gháibhthigh 'chor ar bith.</span></p>
<lb n="7948"/>
<lb n="7949"/><p><span>Is mór mar d'fhulaing Thérèse ar an dtalamh seo.  Agus nuair</span>
<lb n="7950"/><span>a bhí sí ag dul chun báis d'iarr sí féin go gcuirfí sin i n-umhail</span>
<lb n="7951"/><span>do dhaoinibh i ndiaidh a báis, mar bhí a fhios aici go ndéanfadh</span>
<lb n="7952"/><span>lorg sin na Croise a bhí gearrtha isteach ar a beatha go ndéanfadh</span>
<lb n="7953"/><span>sé fíoracht a missiúin do dheimhniú d'á lán.</span></p>
<lb n="7954"/>
<lb n="7955"/><p><span>Gidheadh, ní mar gheall ar an gcéasadh croidhe sin a chreid sí go</span>
<lb n="7956"/><span>raibh glactha ag Dia Léithi mar íodhbairt lán-loiscthe d'Á Ghrá</span>
<lb n="7957"/><span>Thrócaireach; is é ádhbhar fá n-ar chreid sí sin cionn 's gur</span>
<lb n="7958"/><span>mhothuigh sí "na tuilte tréana cineáltais agus lághaidheachta do-</span>
<lb n="7959"/><span>chuimsighthe atá foluighthe fáiscthe i gCroidhe Íosa d'á ndoirteadh</span>
<lb n="7960"/><span>isteach ar ah-anam."  Is fíor go ndúbhairt sí, mar fhreagra ar na</span>
<lb n="7961"/><span>daoinibh áithride nach raibh úmhal géilleamhnach go leór faoi láimh</span>
<lb n="7962"/><span>Dé:  "An t-é," ar sí, "a ofráileas é féin mar íodhbairt do'n</span>
<lb n="7963"/><span>ghrá, caithfidh sé bheith réidh leis an uile shaghas pianta agus dólás a</span>
<lb n="7964"/><span>fhuilinnt."  Ach má dubhairt sí sin féin, dubhairt sí aríst le</span>
<lb n="7965"/><span>duine fíor-naofa eile a mbíodh eagla uirthe i gcomhnuí roimh an</span>
<lb n="7966"/><span>gcrois:  "Cé'n fáth a mbéadh faitíos ort tú féin do thoirbhirt</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="7967"/><p><span>i d'íodhbairt do Ghrá Thrócaireach Dé?  Dá mba do cheartas Dé a</span>
<lb n="7968"/><span>bheitheá 'ghod' thoirbhirt féin níor mhisde dhuit faitíos a bheith</span>
<lb n="7969"/><span>ort, béidir; an Grá trócaireach, áfach, béidh truagh aige do</span>
<lb n="7970"/><span>do lagar agus glacfaidh sé thú le caoineas agus le trócaire."</span></p>
<lb n="7971"/>
<lb n="7972"/><p><span>Chonnaiceamar cé'n íodhbairt mhór a rinne Thérèse an lá a</span>
<lb n="7973"/><span>d'imigh sí ó n-a h-athair ionmhuin, a raibh cion chómh mór sin aige</span>
<lb n="7974"/><span>uirthi, agus ó'n teaghlach úd mar ar chaith sí laetheanta sona</span>
<lb n="7975"/><span>gréineacha a leanbhánachta.  Ach béidir go gceapfadh duine nach</span>
<lb n="7976"/><span>ngoillfeadh an scarúint sin go mór uirthi, ó thárla go raibh beirt</span>
<lb n="7977"/><span>deirbhshiúr léithe, an bheirt úd d'oil agus do mhúnluigh í, go rabhadar</span>
<lb n="7978"/><span>istigh 'san Charmal le fáiltiú roimpi; b'é an chaoi, áfach, gur</span>
<lb n="7979"/><span>mhéaduigh sin ar an gcrádh croidhe aice.  Déantaí an tost agus an</span>
<lb n="7980"/><span>t-uainnearas do choimeád go beacht 'san mhainistir, i dtreó nach</span>
<lb n="7981"/><span>mbíodh deis aici a driféaracha a fheiceál ach le linn an chaitheamh-</span>
<lb n="7982"/><span>aimsire i gcuideachta na mban-rialta eile.  Ar na h-ócáidibh</span>
<lb n="7983"/><span>sin thiocfadh léithi go minic, muna mbéadh an Chaoi a mbíodh sí d'á</span>
<lb n="7984"/><span>síor-shéanadh féin, dul anonn agus suidhe le h-ais duine d'á beirt</span>
<lb n="7985"/><span>deirbhshiúr; ach 'séard do ghníodh sí "comhluadar na siúrach ba</span>
<lb n="7986"/><span>lúgha do thaithn léithe do lorg"; i riocht is nárbh fhéidir a thabhairt</span>
<lb n="7987"/><span>faoi ndeara cia acu bhí cion ar leith aici ar a driféaracha féin nó</span>
<lb n="7988"/><span>nach raibh.</span></p>
<lb n="7989"/>
<lb n="7990"/><p><span>Ní raibh sí i bhfad 'san Chlochar nuair do tugadh mar chongantóir</span>
<lb n="7991"/><span>'san phroinnteach í do'n t-Sr. Agnès de Jésus, a Pauline ionmhuin</span>
<lb n="7992"/><span>féin, agus chuir sin a lán íodhbairtí 'n-a casán.  Bhí a fhios ag</span>
<lb n="7993"/><span>Thérèse go raibh sé coisgthe aon fhocal neimhriachtanach do labhairt,</span>
<lb n="7994"/><span>agus ar an ádhbhar sin níor leig sí di fhéin oiread is focal amháin</span>
<lb n="7995"/><span>do rádh 'n-a taobh féin:  "Ó, a Mháithrín!" ar sise i bhfad 'n-a</span>
<lb n="7996"/><span>dhiaidh sin, "nach mise a d'fhuiling an tráth úd… níorbh fhéidir</span>
<lb n="7997"/><span>liom mo chroidhe do nochtadh dhuit, agus do cheapainn annsin 'nár</span>
<lb n="7998"/><span>thuigis mé ní ba mhó!…"</span></p>
<lb n="7999"/>
<lb n="8000"/><p><span>Do choimeád Thérèse an tost mór laochda sin ar feadh cúig</span>
<lb n="8001"/><span>mblian nó go ndearnadh uachtarán de'n t-Sr. Agnès de Jésus.</span>
<lb n="8002"/><span>Um thráthnóna an lae úd a raibh an toghadh sin ann, ní fuláir nó bhí</span>
<lb n="8003"/><span>croidhe Thérèse ag preabarnaigh le teann lúthgháire ag smaoineadh</span>
<lb n="8004"/><span>nár mhisde dhi feasta labhairt le n-a "máithrín" gan cosg</span>
<lb n="8005"/><span>an toirmeasg agus rúin a croidhe do nochtadh di mar do ghníodh</span>
<lb n="8006"/><span>í tráth.  Do cheaduigh Dia, áfach, gurbh í Treasa an duine</span>
<lb n="8007"/><span>b'annamhaighe a mbíodh deis aici an Cheann-mháthair a dh'fheiceál.</span>
<lb n="8008"/><span>…Roinnt blian 'n-a dhiaidh sin, d'fhéad sí a rádh:  "Tá áthas</span>
<lb n="8009"/><span>orm bás a fháil faoi cheannus uachtaráin eile, mar cuireann sin</span></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="8010"/><p><span>ar mo chumas mo chreideamh 'san uachtaránacht do chur i</span>
<lb n="8011"/><span>ngníomh."</span></p>
<lb n="8012"/>
<lb n="8013"/><p><span>Theastuigh ón Naoimhín bheith 'n-a fíor-Charmelítigh do réir</span>
<lb n="8014"/><span>eisiompláire na Máthar N. Treasa féin.  Chuige sin bhíodh sí ag</span>
<lb n="8015"/><span>síor-mhachtnamh ar Dhia nuair nach gcuireadh an cineál oibre a</span>
<lb n="8016"/><span>bhéadh aici á dhéanamh isteach ar an machtnamh sin.  Lá n-aon bhí</span>
<lb n="8017"/><span>nóibhíseach ag dul isteach i n-a seomra, agus do stad sí nuair a thug</span>
<lb n="8018"/><span>sí faoi ndeara an fhéachaint neamhdha a bhí ar aghaidh Thérèse.  Is</span>
<lb n="8019"/><span>amhlaidh a bhí sí annsúd agus í ag fuagháil léithi go dícheallach, ach</span>
<lb n="8020"/><span>'san am chéadna bhí a chosamhlacht uirthe go raibh sí ag dlúth-mhachtnamh</span>
<lb n="8021"/><span>ar Dhia.  "Céard air a bhfuilir ag machtnamh?" d'fhiafruigh an</span>
<lb n="8022"/><span>t-siúr óg dhi.  "Tá," ar sise, "ar an Pater.  Nach binn go</span>
<lb n="8023"/><span>deo an t-ainm é "ár n-Athair" do thabhairt ar Dhia!…"</span>
<lb n="8024"/><span>Agus bhí na deóra ag lonnrú 'n-a caomh-rosgaibh.  "Ní thuigim</span>
<lb n="8025"/><span>féin," ar sise, uair eile, "céard a bhéas agam ar Neamh thar mar</span>
<lb n="8026"/><span>atá agam anois.  Is fíor go bhfeicfead Dia annsin; ach maidir</span>
<lb n="8027"/><span>le mé bheith 'n-A chuideachta, táim ann cheana féin annseo ar an</span>
<lb n="8028"/><span>dtalamh."</span></p>
<lb n="8029"/>
<lb n="8030"/><p><span>Bhí beó-lasair Ghrádha 'ghá h-ídiú.  Bíodh a fhiadhnaise sin ar an</span>
<lb n="8031"/><span>dtuarasgbháil seo a bheir sí féin dúinn:  "Beagán laetheanta</span>
<lb n="8032"/><span>tar h-éis m'Ofráil do ghrá Trócaireach Dé do dhéanamh dhom, bhíos</span>
<lb n="8033"/><span>'san Chóraidh agus mé ag cromadh ar Thuras na Croise do thabhairt,</span>
<lb n="8034"/><span>nuair do mhothuigheas mé féin do mo ghoineadh go tobann le gath</span>
<lb n="8035"/><span>teineadh a bhí chómh te chómh géar is gur shíleas go bhfuighfinn bás</span>
<lb n="8036"/><span>ar an láthair sin.  Tá sé ag cinnt orm an táimhnéall sin do</span>
<lb n="8037"/><span>mhíniú; ní fhéadfainn samhail do thabhairt ar ghéire nó ar bhríogh-</span>
<lb n="8038"/><span>mhaireacht na lasrach úd.  B'fhacthas dom go raibh comhacht do-</span>
<lb n="8039"/><span>fheicse éigin dhom' theilgean isteach go h-iomlán 'san teine.</span>
<lb n="8040"/><span>Ó! cad é mar theine!  Cad é mar shuairceas!"</span></p>
<lb n="8041"/>
<lb n="8042"/><p><span>Agus nuair d'fhiafruigh an Mháthair dhi arbh 'shin é an chéad uair</span>
<lb n="8043"/><span>a raibh táimhnéall de'n t-saghas sin aici, dubhairt sí:  "Is</span>
<lb n="8044"/><span>iomdha sin táimhnéall grádha a bhí agam, a Mháthair, agus is cuimh-</span>
<lb n="8045"/><span>neach liom ceann amháin, go mór-mhór, a bhí agam nuair a bhíos im'</span>
<lb n="8046"/><span>nóibhíseach, mar d'fhanas i bhfad ón t-saol seo ar feadh seachtaine</span>
<lb n="8047"/><span>an t-am sin.  Ní fhéadaim aon chur-síos ceart do thabhairt air,</span>
<lb n="8048"/><span>ach bhíos ag dul thart le corp nár liom féin i n-aon chor, shíleas;</span>
<lb n="8049"/><span>bhí mar a bhéadh brat leathta amach thart ar neithibh an t-saoil seo ghá</span>
<lb n="8050"/><span>bhfolú ó mo shúilibh.  Níorbh fhíor-lasair bheó, áfach, a bhí dhom'</span>
<lb n="8051"/><span>ídiú an uair sin, agus bhí ar mo chumas an gáirdeachas sin go léir a</span>
<lb n="8052"/><span>dh'fhuilinnt gan baoghal ar bith go réabfaí cuibhreacha mo cholna d'á</span></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="8053"/><p><span>dheasgaibh, ach an lá eile úd a rabhas ag cainnt air ó chianaibhín,</span>
<lb n="8054"/><span>dá maireadh an táimhnéall nóiméad eile nó bráthaidh eile féin,</span>
<lb n="8055"/><span>bhí m'anam scartha le mo cholainn…  Ach, mo léan cráidhte!</span>
<lb n="8056"/><span>Fuaireas mé féin ar an dtalamh an ath-uair, agus d'fhill an</span>
<lb n="8057"/><span>tiormacht orm gan aon mhoill le comhnuí a dhéanamh im' chroidhe!"</span></p>
<lb n="8058"/>
<lb n="8059"/><p><span>Tamaillín eile fós, a íodhbairtín chaoin an Ghrádha!  Tá lámh Dé</span>
<lb n="8060"/><span>tar h-éis na saighde lasraighe do tharraingt siar, ach créacht</span>
<lb n="8061"/><span>mharbhuightheach is eadh an chréacht atá déanta aici i lár do chléibh…</span></p>
<lb n="8062"/>
<lb n="8063"/><p><span>B'é rud do tháinic as a dlúth-aontú le Dia ná smacht an-mhór a</span>
<lb n="8064"/><span>bheith ag an t-Sr. Thérèse uirthi féin i ngach a ndéanadh sí; d'fhás</span>
<lb n="8065"/><span>na subháilcí go léir 'n-a croidhe agus do neartuigheadar go</span>
<lb n="8066"/><span>buacach.  Ná beireadh aoinne leis, áfach, gur fhás na bláthana</span>
<lb n="8067"/><span>ioldathacha áilne sin uilig 'n-a croidhe gan duadh gan dócamhail di</span>
<lb n="8068"/><span>féin.  "Ní bhíonn aon torthamhlacht ar an dtalamh seo gan fuil-</span>
<lb n="8069"/><span>inntí, fuilinntí corpardha, dólás spioradálta, trialta nach</span>
<lb n="8070"/><span>bhfeiceann aoinne ach Dia amháin iad go minic.  Nuair a mhothuighimíd</span>
<lb n="8071"/><span>na deagh-smaointe agus na deagh-rúin d'á músgailt 'n-ar gcroidh-</span>
<lb n="8072"/><span>thibh, le linn beatha na Naomh do léigheamh dúinn, ní ceart go mbadh</span>
<lb n="8073"/><span>leor linn grinneas agus líomhthacht na n-úghdar do mholadh, fé mar</span>
<lb n="8074"/><span>nach mbéadh ionnta ach leabhair choitianta: ach badh chóir dhúinn</span>
<lb n="8075"/><span>cuimhneamh ar an luach a b'éigin dóibh a thabhairt gan aimhreas ar an</span>
<lb n="8076"/><span>mhaith a oibrighid anois i ngach duine againn." 1  Agus má dhéanann</span>
<lb n="8077"/><span>an "Naoimhín" s'againne claochlódh iongantach do chur ar chroidhthibh</span>
<lb n="8078"/><span>an oiread sin daoine indiu, má tá sí ag déanamh maitheasa ar</span>
<lb n="8079"/><span>fuaid an domhain mhóir go foirleathan, tig linn a bheith cinnte dhe</span>
<lb n="8080"/><span>gur cheannuigh sí an maitheas sin ar an luach chéadna ar ar cheannuigh</span>
<lb n="8081"/><span>Íosa ár n-anmnacha .i. na fuilinntí agus an chrois.</span></p>
<lb n="8082"/>
<lb n="8083"/><p><span>Ceann de na fuilinntí ba mhó dá raibh aici do b'eadh an comhrac</span>
<lb n="8084"/><span>calma do thug sí 'n-a coinnibh féin, d'fhonn a nádúir uaibhreach</span>
<lb n="8085"/><span>fhuinneamhail do thabhairt faoi smacht.  Ní raibh inntí ach páistín</span>
<lb n="8086"/><span>nuair do chuir sí roimpí gan a leithsgéal do ghabháil agus gan</span>
<lb n="8087"/><span>casaoid a dhéanamh a choidhche; agus ón lá a tháinic sí isteach 'san</span>
<lb n="8088"/><span>Charmal ní raibh uaithi ach bheith 'n-a cumhal do na siúracha eile;</span>
<lb n="8089"/><span>agus mar gheall air sin ghníodh sí a dícheall le bheith úmhal do chách.</span></p>
<lb n="8090"/>
<lb n="8091"/><p><span>Tránóna amháin, le linn a breoiteachta, bhí na mná-rialta ag</span>
<lb n="8092"/><span>teacht i dteannta a chéile go dtí díthreibh an Chroidhe ró-Naofa le</span>
<lb n="8093"/><span>duan do chanadh ann: agus do thriall an tSr. Treasa ann go mall</span>
<lb n="8094"/><span>dócamhlach, cidh go raibh sí claoidhte cheana féin ón éagcruas.</span>
<lb n="8095"/></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="8096"/><p><span>Ach ar shroichint na h-áite dhí, b'éigean di suidheamh síos.  Níor</span>
<lb n="8097"/><span>thúisge 'n-a suidhe í, áfach, ná rinne duine de na siúracha comhartha</span>
<lb n="8098"/><span>di éirghe.  D'éirigh Treasa láithreach, agus d'fhan 'n-a seasamh</span>
<lb n="8099"/><span>go deire, i n-aimhdheoin na tuirse agus na claoidhteachta a bhí</span>
<lb n="8100"/><span>uirthi.</span></p>
<lb n="8101"/>
<lb n="8102"/><p><span>Chomhairligh an otharuidhe dhi, uair amháin, siubhlóid bheag a dhéanamh</span>
<lb n="8103"/><span>ar feadh ceathrú uaire a chluig gach lá 'san ngáirdín.  Ba órdu</span>
<lb n="8104"/><span>le Thérèse an chomhairle sin.  Tránóna d'á raibh sí ag spais-</span>
<lb n="8105"/><span>teóireacht mar sin go mall-triallach dócamhlach, thug duine de na</span>
<lb n="8106"/><span>siúracha faoi deara cé'n strómh mór a bhí uirthi, agus dubhairt</span>
<lb n="8107"/><span>léithi:  "B'fhearr dhuit go mór fada do sgíth a leigint, mar ní</span>
<lb n="8108"/><span>fhéadfadh do shiubhlóid aon mhaitheas a dhéanamh dhuit nuair atáir</span>
<lb n="8109"/><span>chómh tréith-lag fann sin: nílir ach dhod' thuirsiú féin, níl sin!</span>
<lb n="8110"/><span>…Is fíor dhuit sin," ars'an tSr. Thérèse go réidh fáilthidhe,</span>
<lb n="8111"/><span>"ach an bhfuil a fhios agat céard a bheir neart domh?…  Bhel!</span>
<lb n="8112"/><span>déanaim mo shiubhlóid ar son na missiúnéirí.  Smaoinighim go</span>
<lb n="8113"/><span>bhfuil duine aca amuigh annsúd i n-imigcéin atá tuirseach sáruighthe,</span>
<lb n="8114"/><span>béidir, ó shíor-thaisteal tíortha ar mhaithe leis na h-anmnacha;</span>
<lb n="8115"/><span>agus d'fhonn a thuirse-siúd do laghdú, ofráilim mo thuirse féin do</span>
<lb n="8116"/><span>Dhia."</span></p>
<lb n="8117"/>
<lb n="8118"/><p><span>Bheireadh sí somplaí solusmhara neimhfhéiniúlachta d'á cuid</span>
<lb n="8119"/><span>nóibhíseach!  Bliain amháin do chuir ár ndaoine muinnteardha agus</span>
<lb n="8120"/><span>fir oibre an Chlochair, do chuireadar dornáin bláthana chugainn</span>
<lb n="8121"/><span>isteach le h-aghaidh lá-fhéile na Ceann-Máthar.  Bhí Thérèse 'a</span>
<lb n="8122"/><span>socrú go deas fíor-chuiméir, nuair adubhairt Siúr thuatach léithe go</span>
<lb n="8123"/><span>míchéadfach:  "Níl moill ar dhuine 'aithint gurab ó do mhuinntir</span>
<lb n="8124"/><span>féin do tháinic na fleasgáin mhóra sin; cuirfear bláthana na</span>
<lb n="8125"/><span>mbocht ar gcúl, nídh nach iongnadh!"  Ní thug an "Naoimhín" de</span>
<lb n="8126"/><span>fhreagra uirthi ach meangadh séimh, agus thosuigh uirthi láithreach ag</span>
<lb n="8127"/><span>cur bhláthana na mbocht 'san ionad ba mhó a bhfeicfí iad, i n-aimh-</span>
<lb n="8128"/><span>dheoin neamhchrotamhlachta an t-socruighthe sin.  Rinne an t-Siúr úd</span>
<lb n="8129"/><span>iongantas mór d'á leithéid sin de shubháilceas, gur imigh léithi</span>
<lb n="8130"/><span>ionns' ar an Mháthair Oirmh. agus gur chionntuigh sí í féin 'n-a</span>
<lb n="8131"/><span>mícharthanacht agus í ag moladh foighde agus úmhluigheachta na</span>
<lb n="8132"/><span>Siúrach Thérèse go hárd.  Nuair a bhí an tSr. Thérèse sínte siar</span>
<lb n="8133"/><span>i gcodladh chiúin an bháis, dhruid an t-Siúr chéadna úd anonn, agus</span>
<lb n="8134"/><span>chuir a h-éadan le troightheachaibh fuara reoidhte ár Naoimhín, le</span>
<lb n="8135"/><span>creideamh láidir 'n-a comhacht agus d'iarr maithteanas uirthi</span>
<lb n="8136"/><span>'n-a locht.  Agus ar an nóiméad chéadna sin do leigheasadh go</span>
<lb n="8137"/><span>h-iomlán í ó fhuil-ghanntanas inchinneach a bhí uirthi le bliantaibh</span></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="8138"/><p><span>fada roimhe sin agus nár fhág ar a cumas léightheóireacht nó</span>
<lb n="8139"/><span>urnuighe-intinne do dhéanamh.</span></p>
<lb n="8140"/>
<lb n="8141"/><p><span>I n-áit teicheadh ó na h-úmhlúcháin b'amhlaidh do thóirigheadh</span>
<lb n="8142"/><span>Treasa Bheag go cíocrach iad.  B'shin é do thug uirthi í féin do</span>
<lb n="8143"/><span>thairgsint mar chongantóir do Shiúr áithrid a raibh a fhios ag cách a</span>
<lb n="8144"/><span>dheacracht a bhí sé í do shásamh; agus do glacadh le n-a tairgsint</span>
<lb n="8145"/><span>fhial.  Lá d'á raibh sí tar h-éis sgamhláil mhór a fháil, d'fhiafruigh</span>
<lb n="8146"/><span>duine de na nóibhísígh dhi cé'n fáth a raibh sí ag breathnú chómh</span>
<lb n="8147"/><span>h-aoibheamhail glionndarach sin; agus d'fhéadfá a rádh gurbh</span>
<lb n="8148"/><span>uirthi a bhí an t-iongantas go léir ar chloisteál an fhreagra seo dhi:</span>
<lb n="8149"/><span>"Tá," arsa Thérèse, "toisg go bhfuil an t-Siúr N. tar h-éis</span>
<lb n="8150"/><span>rudaí géara a rádh liom.  Ó!  nach mór an t-áthas a chuir sí orm!</span>
<lb n="8151"/><span>B'ait liom bualadh léithi anois le go bhféadfainn meangadh a</span>
<lb n="8152"/><span>dhéanamh léithi."  Ní baileach a bhí an chainnt sin ráidhte aici nuair</span>
<lb n="8153"/><span>do bualadh cnag ar an ndorus agus siúd isteach an t-Siúr chéadna</span>
<lb n="8154"/><span>úd, agus d'fhéad an nóibhíseach a fheiceál le n-a dhá súil féin cé</span>
<lb n="8155"/><span>mar a mhaitheas na Naoimh.  "Bhínn ar foluamhain i bhfad ós</span>
<lb n="8156"/><span>cionn neithe an t-saoil seo," adubhairt sí ní ba dheireannaí,</span>
<lb n="8157"/><span>"i riocht is nach ndéanadh na h-úmhlúcháin ach mé do láidriú."</span></p>
<lb n="8158"/>
<lb n="8159"/><p><span>I dteannta na subháilcí eile b'iongantach go deo an misneach a bhí</span>
<lb n="8160"/><span>aici.  Ó'n gcéad lá ariamh a dtáinic sí isteach 'san Chlochar do</span>
<lb n="8161"/><span>ceaduigheadh dhi an Riaghail ghéar chruadálach s'againne do leanacht</span>
<lb n="8162"/><span>'n-a h-iomlán, cé's moite de'n trosgadh.  Uaireannta, bheireadh</span>
<lb n="8163"/><span>a compánaigh 'san nóibhíseachlann a dreach mí-lítheach faoi ndeara,</span>
<lb n="8164"/><span>agus d'fhéachaidís le faoisiú ó Thráthana na h-oidhche nó ó mhoich-</span>
<lb n="8165"/><span>éirghe na maidne a fháil di.  Ach ní ghéilleadh an Mháthair Airchin-</span>
<lb n="8166"/><span>neach 1 d'á n-athchuingí.  "Duine a bhfuil an mianach sin innti,"</span>
<lb n="8167"/><span>adeireadh sí, "ní ceart caitheamh léithi amhail is dá mba pháiste</span>
<lb n="8168"/><span>í; níl faoisiú ar bith ag teastáil ó'n-a leithéid.  Leig di féin,</span>
<lb n="8169"/><span>tá Dia ag neartú léithi.  Agus pé acu sin é, má's rud é go bhfuil</span>
<lb n="8170"/><span>sí tinn, badh cheart di féin teacht chugam le sin a rádh."  Ach bhí</span>
<lb n="8171"/><span>sé mar bhun-rún ag Thérèse gur ceart do dhuine dul ar aghaidh</span>
<lb n="8172"/><span>go mbídh a bhfuil de neart ann ídighthe ar fad sul má dhéanfas</span>
<lb n="8173"/><span>sé casaoid.  Nach iomdha uair a thriall sí go dtí an Chóraidh</span>
<lb n="8174"/><span>ist oidhche i gcóir na h-Iarmheirge agus meabhrán agus tinneas-</span>
<lb n="8175"/><span>cinn 'ghá pianadh go géar!  "Tá ionnam siubhal fós," adeireadh sí</span>
<lb n="8176"/><span>léithi féin, "agus mar sin de, is ceart domh bheith i mbun mo</span>
<lb n="8177"/><span>dhualgaisí."  Agus thug an fuinneamh fearúil sin uirthi gníomhartha</span></p>
<lb n="8178"/>
<lb n="8179"/><p><span>1 An Mháthair Oirmh. Marie de Gonzague.  Fuair sí bás an 17adh lá</span>
<lb n="8180"/><span>de mhí na Nodhlag, 1904, i r-aois a h-aon bhliana déag is trí fichid.</span></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="8181"/><p><span>fíor-laochda do dhéanamh.  Ní mó ná go maith do réidhtigheadh</span>
<lb n="8182"/><span>biadh bocht tearc an Charmail le n-a goile lag; do chuireadh miasa</span>
<lb n="8183"/><span>áithride tinneas uirthi, ach d'éirigh léithi é sin a cheilt chómh cúramach</span>
<lb n="8184"/><span>'s nach dtug aoinne faoi ndeara ariamh é.  Bean-rialta a bhíodh</span>
<lb n="8185"/><span>'n-a suidhe le n-a taoibh 'san phroinnteach, thug sí iarracht ar a</span>
<lb n="8186"/><span>fháil amach cad iad na miasa a mbíodh tóir ag an tSr. Thérèse</span>
<lb n="8187"/><span>ortha, ach do chinn sé uirthi.  Agus ó chonnaic Siúracha na cistinighe</span>
<lb n="8188"/><span>go raibh sí chómh so-shásta neamh-thormasach sin, bheiridís an fuigh-</span>
<lb n="8189"/><span>leach dhi i dtóláimh.  Níor nochtadh a básúchán ariamh nó gur órduigh-</span>
<lb n="8190"/><span>eadh dhi, le linn a breoiteachta deireannaighe, a rádh cad iad na</span>
<lb n="8191"/><span>neithe do ghníodh dochar di.  "Nuair is é toil Íosa go gcaithfimíd</span>
<lb n="8192"/><span>fuilinnt, níl aon dul as againn.  Cuir i gcás, nuair a bhí an tSr.</span>
<lb n="8193"/><span>Máire le Croidhe Íosa (.i. a deirbhshiúr féin, Máire) 'n-a soláth-</span>
<lb n="8194"/><span>ruidhe, bhí sí mar a bhéadh máthair dhom le cineáltas, agus shíl gach</span>
<lb n="8195"/><span>aoinne, nídh nach iongnadh, go rabhas millte aici.  Ach nach iomdha</span>
<lb n="8196"/><span>sin íodhbairt do chuir sí orm!  Mar b'amhlaidh do ghníodh sí</span>
<lb n="8197"/><span>friothálamh orm do réir a blais féin, cidh go raibh a mhalairt de</span>
<lb n="8198"/><span>bhlas ar fad agam-sa!"</span></p>
<lb n="8199"/>
<lb n="8200"/><p><span>Do chuireadh sí a féin-íodhbairtiú i ngníomh i ngach aon rud.</span>
<lb n="8201"/><span>Gach obair chruaidh dhócamhlach níorbh fhuláir léithi-se í a dhéanamh,</span>
<lb n="8202"/><span>agus bheireadh sí do Dhia láithreach gach a n-iarradh Sé uirthi agus</span>
<lb n="8203"/><span>sin le lán-chroidhe.  "Tráth a rabhas im' iarrthóir," ar sise,</span>
<lb n="8204"/><span>"bhí básúcháin chorpardha áithride, a cleachtuightear 'sna mains-</span>
<lb n="8205"/><span>treacha s'againne, agus ba ghráin liom iad a dhéanamh; ach níor</span>
<lb n="8206"/><span>ghéilleas do'n ghráin sin ariamh.  Chítí dhom go mbíodh an Chroch</span>
<lb n="8207"/><span>Chéasta atá 'san chlós amuigh, go mbíodh sin ag dearcadh anuas orm</span>
<lb n="8208"/><span>go h-impidheach agus ag iarraidh na n-íodhbairtí úd orm."  Bhí sí</span>
<lb n="8209"/><span>chómh faireach fírbheacht sin nach leigeadh sí uaithe gan cóimhlíonadh</span>
<lb n="8210"/><span>an ceann ba lúgha d'órduighthibh nó de mholtaibh a Ceann-Mháthar nó</span>
<lb n="8211"/><span>aon cheann de mhion-riaghlacha na mainstreach.  Deireadh bean-</span>
<lb n="8212"/><span>rialta aosta áithrid a thug a dílseacht iongantach ins na rudaí</span>
<lb n="8213"/><span>sin faoi ndeara, deireadh sí gur naomh í.</span></p>
<lb n="8214"/>
<lb n="8215"/><p><span>Ní mórán básúcháin nó píonóis chorpardha amach ó'n Riaghail do</span>
<lb n="8216"/><span>chleachtuigheadh sí, mar chuir an Spioraid Naomh i dtuigsint di</span>
<lb n="8217"/><span>gur tairbhighe go mór fada bású na toile agus an chroidhe.  Thárla,</span>
<lb n="8218"/><span>áfach, gur éirigh sí tinn mar gheall ar chroisín iarainn, a ndeachaidh</span>
<lb n="8219"/><span>a bhioracha géara isteach 'na cneas, do chaitheamh ró-fhada.  "Ní</span>
<lb n="8220"/><span>ghoillfeadh rud beag bídeach de'n tsórt sin orm," ar sise,</span>
<lb n="8221"/><span>"muna mbéadh gur theastuigh ó Dhia a chur i n-umhail dom nach bhfuil</span>
<lb n="8222"/><span>píonóis ghéara na Naomh fá mo choinne-se ná fá choinne na n-anmnacha</span></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="8223"/><p><span>mbeag a leanfas an bealach céadna seo na leanbhánachta</span>
<lb n="8224"/><span>spioradálta."</span></p>
<lb n="8225"/>
<lb n="8226"/><p><span>Easbaidh na teineadh 'san ngeimhreadh b'shin é an píonós corp-</span>
<lb n="8227"/><span>ordha ba ghéire d'ár fhuiling sí 'san Charmal.  Is furust' a thuig-</span>
<lb n="8228"/><span>sint cé mar do ghoillfeadh geimhreadh buan gáibhtheach Normandie</span>
<lb n="8229"/><span>maille le taise an aeir thart timcheall ar Lisieux ar pháisde</span>
<lb n="8230"/><span>moiglidhe mar í.  Nuair a bhíodh an aimsir go h-an-fhuar amach,</span>
<lb n="8231"/><span>théigheadh sí chun na teineadh i seomra an Chóimhthionóil i ndiaidh</span>
<lb n="8232"/><span>na h-Iarmheirge istoidhche le n-a goradh a dhéanamh ar feadh cúpla</span>
<lb n="8233"/><span>nóiméid tar h-éis í a bheith d'á cughnáladh leis an bhfuacht ó mhoch na</span>
<lb n="8234"/><span>maidne.  Ach níorbh fhuláir dhi annsin, le n-a seoimrín a bhaint</span>
<lb n="8235"/><span>amach, dul amach fé'n aer agus trí fichid slat nó mar sin do</span>
<lb n="8236"/><span>shiubhal tríd na clabhstair, agus annsin an staighre do chur dhi, agus</span>
<lb n="8237"/><span>dul tríd an Phasáiste fhuar lom, i dtreó, pé teas beag a bhéadh</span>
<lb n="8238"/><span>fáighte aice ó'n teine, go mbíodh sé imighthe glan uaithi shul dá</span>
<lb n="8239"/><span>sroicheadh sí a seóimrín 'chor ar bith.  Tháinic d'á chionn sin, nuair</span>
<lb n="8240"/><span>do shíneadh sí siar ar an leapthain agus gan ach an dá phluid éad-</span>
<lb n="8241"/><span>troma 'ghá clúdach, nach bhfághadh sí ach codladh corruighthe tearc.</span>
<lb n="8242"/><span>Agus b'iomdha sin oidhche bhuan nár chodail sí néal ar bith ach í 'n-a</span>
<lb n="8243"/><span>luighe annsúd ag craitheadh leis an bhfuacht go maidin.  Thiocfadh</span>
<lb n="8244"/><span>léithi faoiseamh agus furtacht a fháil go réidh, dá n-innsigheadh</span>
<lb n="8245"/><span>sí do Mháistréas na Nóibhíseach ó thús an chaoi a raibh an scéal aici,</span>
<lb n="8246"/><span>ach do thogair sí an ghéar-fhuilingt sin do ghlacadh gan casaoid,</span>
<lb n="8247"/><span>agus focal ní dhubhairt sí faoi ariamh nó go raibh sí ar leaba a</span>
<lb n="8248"/><span>báis, agus annsin do labhair sí na bréithre láidre seo:  "B'é</span>
<lb n="8249"/><span>an fuacht an fulang corpordha ba mhó d'á raibh agam annseo 'san</span>
<lb n="8250"/><span>Chlochar: d'fhuilingeas chómh mór sin ón bhfuacht i's go mbínn</span>
<lb n="8251"/><span>ionan's bheith caillte leis!"</span></p>
<lb n="8252"/>
<lb n="8253"/><p><span>Ach, cidh go dtug a croidhe mór fial uirthe glacadh go fonnmhar</span>
<lb n="8254"/><span>leis an bpíonós ró-ghéar sin, chuir sí i gcéill 'san am chéadna go</span>
<lb n="8255"/><span>h-úmhal ómósach, má cheaduigh Dia na fuilinntí géara sin féin, nár</span>
<lb n="8256"/><span>thoil Leis iad, agus go mbadh mhaith an rud atharú agus maothú</span>
<lb n="8257"/><span>a dhéanamh ann feasta.  Easbaidh Chríonnachta agus fromhadh ar</span>
<lb n="8258"/><span>Dhia a bhí ann, dár léithi, an Riaghail do chur i bhfeidhm agus i</span>
<lb n="8259"/><span>n-éifeacht gan cuimhneamh ar éagsamhlachtaí tíortha agus teasa</span>
<lb n="8260"/><span>agus nirt daoine.</span></p>
<lb n="8261"/>
<lb n="8262"/><p><span>Is cuimhneach linn glaodhach úd Aoine an Chéasta, nuair a chuala</span>
<lb n="8263"/><span>an tSr. Thérèse, amhail mar adeir sí féin, "mar a bhéadh mon-</span>
<lb n="8264"/><span>abhar bog íseal ó chian ag cur sgéala chuici go raibh an</span>
<lb n="8265"/><span>Céile ag teacht."  Chaithfeadh sí na míosa fada dólásacha do chur</span></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="8266"/><p><span>dí go fóill, áfach, shul dá dtagadh an uair 'n-a sgaoilfí saor ó</span>
<lb n="8267"/><span>chuibhreacha na colna í.  Aoine úd an Chéasta d'éirigh léithi a chur</span>
<lb n="8268"/><span>'n-a luighe ar an Mháthair Airchinneach nárbh fhiú tada an sgéidhe-</span>
<lb n="8269"/><span>fola sin a bhí aici, i riocht 's go dtug sise (toisg nárbh eól dí</span>
<lb n="8270"/><span>a dhonacht a bhí ar an tSr. Thérèse) cead di na píonóis go léir atá</span>
<lb n="8271"/><span>curtha síos 'san Riaghal i gcóir an lae sin do dhéanamh.  Tránóna</span>
<lb n="8272"/><span>an lae úd chonnaic duine d'á cuid nóibhíseach ag glanadh na bhfuin-</span>
<lb n="8273"/><span>neóg í.  Bhí dath mí-lítheach ar a gruadhnaibh agus i n-aimhdheóin a</span>
<lb n="8274"/><span>dúthrachta b'fhurust' aithint uirthi go raibh sí claoidhte amach.</span>
<lb n="8275"/><span>Ar n-a fheiceál do'n nóibhíseach go raibh sí chómh traochta tréith-</span>
<lb n="8276"/><span>lag sin, bhris an gol uirthi gur iarr sí cead uirthi faoiseamh éigin</span>
<lb n="8277"/><span>do shólathar dhí.  Ach do choisg a Máistréas óg sin uirthi go</span>
<lb n="8278"/><span>daingean 'á rádh gurbh é ba lúgha ba ghann di beagán a fhuilinnt an lá</span>
<lb n="8279"/><span>sin 'nar fhuiling Íosa céasadh agus bás thar a ceann-sa.  Níor</span>
<lb n="8280"/><span>chuala a driféaracha féin tada faoi'n gcéad sgéidhe-fola úd go</span>
<lb n="8281"/><span>dtí Bealtaine na bliana 1897; agus nuair a thosuigh an Mháthair</span>
<lb n="8282"/><span>Agnès de Jésus 'á milleánadh go caoin mar gheall ar an sgéal do</span>
<lb n="8283"/><span>cheilt uirthi, 'séard a dubhairt Thérèse:  "Ó, a Mháithrín mhuir-</span>
<lb n="8284"/><span>neach," ar sise, "badh cheart duit bheith buidheach de Dhia faoi nár</span>
<lb n="8285"/><span>dhubhras tada leat!  Mar, dá mbéadh a fhios agat chómh dona is a</span>
<lb n="8286"/><span>bhíos, ghoillfeadh sé go ró-mhór ort, nuair a chífeá a luighead aire</span>
<lb n="8287"/><span>a bhíothas a thabhairt dom!"</span></p>
<lb n="8288"/>
<lb n="8289"/><p><span>Tamaillín 'n-a dhiaidh sin bhuail casacht láidir leanamhnach í, agus</span>
<lb n="8290"/><span>do chuir sin imní ar an Mháthair Urr., gur órduigh sí biadh bríoghmhar</span>
<lb n="8291"/><span>do thabhairt di, agus do stad an chasachtach go ceann roinnt míosa.</span>
<lb n="8292"/><span>"Fuascaltóir ró-mhall-triallach an galar so," arsa ár siúirín</span>
<lb n="8293"/><span>ionmhuin annsin, "is ar an ngrá amháin atáim ag brath."</span>
<lb n="8294"/><span>Bhí dúil mhór aici imeacht go Carmal Hanoí a bhí 'á síor-iarraidh</span>
<lb n="8295"/><span>orainn, agus mar sin de, chrom sí ar Nóbhéna i n-ónóir do Theoph-</span>
<lb n="8296"/><span>ane Beannuithe Vénard le súil go leighseóchaí go h-iomlán í.</span>
<lb n="8297"/><span>Céad faoiríor géar!  I n-ionad biseach a fháil, is amhlaidh d'éirigh</span>
<lb n="8298"/><span>sí níos measa i ndiaidh an Nóbhéna sin.</span></p>
<lb n="8299"/>
<lb n="8300"/><p><span>Tar h-éis "gluaiseacht tríd an t-saol d'ár naoimhín ag</span>
<lb n="8301"/><span>déanamh tairbhthe," ar nós Íosa féin, tar h-éis dearmadadh agus</span>
<lb n="8302"/><span>mí-thuigsint daoine a fhuilinnt di mar Eisean, bhí sí le n-A lean-</span>
<lb n="8303"/><span>acht anois go bárr Cnuic aisdréanaigh Chailbheirí.  Ó bhí taithighe</span>
<lb n="8304"/><span>ag an Mháthair Airchinneach ar í a fheiceál ag fuilinnt i gcomhnuí</span>
<lb n="8305"/><span>agus ag dul ar aghaidh go misniúl 'n-a aimhdheoin sin, thug sí</span>
<lb n="8306"/><span>cead di leanacht de ghnáth-cúrsaí laethiúla an chóimhthionóil, cidh go</span>
<lb n="8307"/><span>gcuireadh cuid acu tuirse an-mhór uirthi.  Tránóna thiar, chaitheadh</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="8308"/><p><span>sí an staighre go dtí an suan-lios do chur suas dhí gan cabhair gan</span>
<lb n="8309"/><span>congnamh, agus í ag stad ó choiscéim go coiscéim le n-a h-anál</span>
<lb n="8310"/><span>do tharraingt.  Bhaineadh sí a seoimrín amach le duadh mór, ach</span>
<lb n="8311"/><span>bhíodh sí chómh traochta sin nár mhór dhí, amanntaí, mar adubhairt</span>
<lb n="8312"/><span>sí féin ní ba dheireannaí, uair a' chluig le n-a cuid éadaigh do</span>
<lb n="8313"/><span>bhaint dí.  Agus i ndiaidh an t-saothar sin uilig, ba ar leapthain</span>
<lb n="8314"/><span>chruaidh a chaitheadh sí luighe go maidin.  Tháinic d'á chionn sin gur</span>
<lb n="8315"/><span>mór a d'fhuilingeadh sí i gcaitheamh na n-oidhcheanna; agus nuair do</span>
<lb n="8316"/><span>fiafruigheadh dhi an mbéadh congnamh nó faoiseamh éigin ag teastáil</span>
<lb n="8317"/><span>uaithi, agus í ag fuilinnt ar an gcuma sin, 'séard adubhairt sí:</span>
<lb n="8318"/><span>"Ó, níl go deimhin!  Táim go lán-tsásta bheith i seomra atá</span>
<lb n="8319"/><span>achar maith ó na siúracha eile, i gcruth 's nach gcloisfidh siad mé.</span>
<lb n="8320"/><span>Is maith liom fuilinnt im' aonar; mar ní túisge a tugtar</span>
<lb n="8321"/><span>cómhshólás agus aire ar leith dhom ná imigheann mo shonas uaim."</span></p>
<lb n="8322"/>
<lb n="8323"/><p><span>Ba mhinic do b'éigean dóigheadh piantach do dhéanamh ar a</span>
<lb n="8324"/><span>cliathán.  Lá d'á raibh sí tar h-éis na ngéar-phianta sin a dh'fhuil-</span>
<lb n="8325"/><span>innt, bhí sí ag leigint a sgíthe le linn an chaitheamh-aimsire, nuair</span>
<lb n="8326"/><span>do chuala sí chuici ó'n gcistinigh an chainnt seo:  "Gheobhfaidh an</span>
<lb n="8327"/><span>tSr. Treasa leis an Leanbh Íosa bás go luath, agus níl a fhios agam</span>
<lb n="8328"/><span>beirthe ná beó céard a fhéadfas ár Máthair a innseacht fúithi i</span>
<lb n="8329"/><span>ndiaidh a báis.  Béidh sí i gcruadhchás go deimhin, mar cidh gur</span>
<lb n="8330"/><span>duine caoin grádhmhar an tSiúirín seo, is cinnte nach ndearna sí</span>
<lb n="8331"/><span>tada ariamh arbh fhiú a aithris."  An otharuidhe a bhí buil na Siúrach</span>
<lb n="8332"/><span>Treasa agus a chuala an chainnt sin mar an gcéadna, dubhairt sí</span>
<lb n="8333"/><span>leis an Naoimhín:  "Anois, a chuid, dá mba ar bharamhail daoine</span>
<lb n="8334"/><span>a bhéitheá ag brath, dhéanfadh an chainnt sin tú do dhímhealladh go</span>
<lb n="8335"/><span>maith!"  "Á! maidir le baramhail daoine," arsa Thérèse,</span>
<lb n="8336"/><span>"thug Dia dhom gan suim dá laghad do chur innti.  Innseóchad</span>
<lb n="8337"/><span>duit faoi eachtra bheag do chuir i n-iúl dom go feilimionta a</span>
<lb n="8338"/><span>luighead áird is ceart a thabhairt ar an mbaramhail sin:  "Roinnt</span>
<lb n="8339"/><span>laetheanta tar h-éis na h-Aibíde a fháil dom, thárla dhom dul go</span>
<lb n="8340"/><span>dtí seomra ár Máthar.  Bhí duine de na Siúracha tuatacha ann</span>
<lb n="8341"/><span>róm, agus ní túisge a chonnaic sí mé ná dubhairt sí leis an</span>
<lb n="8342"/><span>Mháthair:  "Is mór an chreideamhaint duit, a Mháthair, an nóibhí-</span>
<lb n="8343"/><span>seach seo go deimhin!  Nach í atá ag breathnú go breá sgafánta,</span>
<lb n="8344"/><span>bail ó Dhia a's ó Mhuire uirthi!  Tá súil le Dia agam go mbéidh</span>
<lb n="8345"/><span>sí i n-ann an Riaghail do chóimhlíonadh go ceann mórán blianta!"</span>
<lb n="8346"/><span>Bhíos féin lán-tsásta leis an moladh sin; ach, láithreach 'n-a</span>
<lb n="8347"/><span>dhiaidh sin, tháinic siúr bhán-chailleach eile isteach go ndubhairt sí</span>
<lb n="8348"/><span>liom:  Uch, a Shiúr Treasa, a bhuidhneach, is geall le duine a bhéadh</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="8349"/><p><span>tuirseach sáruighthe thú!  Cuireann do dhreach mí-lítheach scannradh</span>
<lb n="8350"/><span>orm: má mhaireann do'n stáid sin, tá faitíos orm nach fada a</span>
<lb n="8351"/><span>bhéas tú i n-ann an Riaghail do chóimhlíonadh!"  Ní raibh ach sé</span>
<lb n="8352"/><span>bliana déag d'aois agam an tráth úd: ach mar sin féin, thug</span>
<lb n="8353"/><span>an t-eachtra beag sin an oiread sin céille dhom nár chuireas suim</span>
<lb n="8354"/><span>ná spéis i mbaramhla guagacha dhaoine ó shoin i leith."</span></p>
<lb n="8355"/>
<lb n="8356"/><p><span>"Ach deirtear nár fhuilingis puinn ariamh?"  Ar n-a chlois-</span>
<lb n="8357"/><span>teál sin do'n tSr. Treasa do gháirigh sí go séimh íseal agus rug</span>
<lb n="8358"/><span>sí ar ghloine 'n-a raibh comhgaisí ar dhath corcra caordhearg.</span></p>
<lb n="8359"/>
<lb n="8360"/><p><span>"An bhfeiceann tú an ghloine bheag sin?" ar sise; "shílfeá le</span>
<lb n="8361"/><span>féachaint uirthi gurab í an deoch is deagh-bhlasta ar bith atá innti;</span>
<lb n="8362"/><span>agus i n-ionad sin, is í an deoch is seirbhe d'á gcaithim a ól í.</span>
<lb n="8363"/><span>Bhail, samhaltas ar mo bheatha-sa is eadh an ghloine sin: bhí sí ag</span>
<lb n="8364"/><span>deallramh le dathana geala niamhracha i súilibh dhaoine i gcomhnuí</span>
<lb n="8365"/><span>riamh; b'fhacthas dóibh gur dheoch dheagh-bhlasta mhilis a bhíodh agam</span>
<lb n="8366"/><span>'ghá ól; ach b'é an searbhas a bhí ann ariamh!  An searbhas, adeirim,</span>
<lb n="8367"/><span>ach mar sin féin, ní raibh mo bheatha searbh, mar bhí a fhios agam le</span>
<lb n="8368"/><span>h-áthas agus milseacht do bhaint as gach aon nídh searbh."</span></p>
<lb n="8369"/>
<lb n="8370"/><p><span>"Táir ag fuilinnt go mór i láthair na h-uaire seo, nach bhfuil?"</span></p>
<lb n="8371"/>
<lb n="8372"/><p><span>"Tá, ach nach raibh dúil mo chroidhe 'san bhfuilinnt le fada</span>
<lb n="8373"/><span>riamh!"</span></p>
<lb n="8374"/>
<lb n="8375"/><p><span>"Is mór a ghoilleas sé orrainn," adeireadh na nóibhísigh</span>
<lb n="8376"/><span>léithi, "tú a fheiceál ag fuilinnt mar sin agus gan a fhios againn</span>
<lb n="8377"/><span>nach gcaithfidh tú níos mó fós a fhuilinnt."</span></p>
<lb n="8378"/>
<lb n="8379"/><p><span>"Ó, ná bíodh brón ná buairt oraibh mar gheall orm, mar is é</span>
<lb n="8380"/><span>an chaoi a bhfuil an sgéal agam anois nach dtig liom fuilinnt</span>
<lb n="8381"/><span>feasta, toisg gur suairc liom gach fuilinnt.  Fairis sin, ní</span>
<lb n="8382"/><span>ceart daoibh a bheith do bhúr mbuaidhreadh féin mar gheall air na</span>
<lb n="8383"/><span>trioblóidí nó na dóláis atá i ndán dúinn, béidir: níl annsin</span>
<lb n="8384"/><span>ach mar a bhéadh cur-isteach ar leamhnú agus ar lán-chumhacht Rí na</span>
<lb n="8385"/><span>bhFeart!  Sinn-ne atá ag gabháil bóthar an Ghrádha, ní ceart dúinn</span>
<lb n="8386"/><span>leigint do rud ar bith sinn do bhuaidhreadh.  I dtaca liom-sa dhe,</span>
<lb n="8387"/><span>dá mba nach ndéanfainn mo chuid pianta dh'fhuilinnt ó nóiméad</span>
<lb n="8388"/><span>go céile, brisfí ar an bhfoighid agam gan aon achar: ní fheicim</span>
<lb n="8389"/><span>ach an nóiméad atá anois ann, déanaim dearmad ar an nóiméad</span>
<lb n="8390"/><span>atá imighthe thart, agus ní baol go mbím ag déanamh imní faoi'n</span>
<lb n="8391"/><span>am nach dtáinic fós.  Má chaillean daoine uchtach, má théighid i</span>
<lb n="8392"/><span>n-éadóchas féin ar uairibh, 'séard is cionntsiocair leis sin iad a</span>
<lb n="8393"/><span>bheith dh'á gciapadh féin ag smaoiniú ar an am atá imighthe thart nó</span>
<lb n="8394"/><span>ar an am le teacht.  Bídhidh ag guidhe ar mo shon, mar sin féin,</span></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="8395"/><p><span>mar is minic gurab é an uair a bhím ag iarraidh ar shlóightibh na</span>
<lb n="8396"/><span>bhFlaitheas teacht le cabhair chugam, is mó a bhíos dólás ar mo</span>
<lb n="8397"/><span>chroidhe!"</span></p>
<lb n="8398"/>
<lb n="8399"/><p><span>"Agus cionnus is féidir nach dtagann droch-mhisneach ort i</span>
<lb n="8400"/><span>lár an dóláis sin go léir?"</span></p>
<lb n="8401"/>
<lb n="8402"/><p><span>"'Sé an rud a dhéanaim ach iompáil chun Dé agus chun na Naomh</span>
<lb n="8403"/><span>uilig, agus mo mhór-bhuidheachas do ghabháil leo an uair sin féin,</span>
<lb n="8404"/><span>mar tuigtear dom gurab é an chaoi a dteastuigheann uatha a</span>
<lb n="8405"/><span>fheiceál cé'n mhuinín daingean dílis do-ghluaiste atá agam</span>
<lb n="8406"/><span>asta…  Ní i n-aisdear, áfach, a d'éisteas féin le bréithribh</span>
<lb n="8407"/><span>Iób:  "Dá ndéanfadh Dia mé do mharbhú féin, chuirfinn mo</span>
<lb n="8408"/><span>dhóchas Ann 'n-a dhiaidh sin féin." 1  Caithfead a admháil, áfach,</span>
<lb n="8409"/><span>nárbh i n-aon lá amháin a d'éirigh liom mé féin do dhaingniú ar árd-</span>
<lb n="8410"/><span>chéim din na féin-tugthachta iomláine: ach táim ann anois go</span>
<lb n="8411"/><span>daingean, agus is é an Tiarna féin do thóg suas mé agus do</span>
<lb n="8412"/><span>chuir annsúd mé!"</span></p>
<lb n="8413"/>
<lb n="8414"/><p><span>"Tá mo chroidhe lom-lán de thoil Íosa," ar sí aríst, "agus</span>
<lb n="8415"/><span>mar sin de, nuair a thagas rud éigin eile isteach air, ní théigheann</span>
<lb n="8416"/><span>sé síos go h-íochtar, ní fhéadann sé ach sgiorradh thairis go h-éas-</span>
<lb n="8417"/><span>gaidh ar nós ola do dóirtfidhe ar bhárr an uisge ghlé.  Muna</span>
<lb n="8418"/><span>mbéadh go bhfuil mo chroidhe lán roimh-ré, muna mbéadh agam</span>
<lb n="8419"/><span>le n-a líonadh ach na mothúcháin áthais a's bróin a bhíos ag déanamh</span>
<lb n="8420"/><span>sealaidheachta d'á chéile ann 'chuile ré soluis, ní bhéadh agam annsin</span>
<lb n="8421"/><span>go deimhin ach fuarloch searbh an dóláis!  Anois, áfach, níl ann</span>
<lb n="8422"/><span>ach go mbaineann teacht agus imtheacht na mothúchán sin le bárr</span>
<lb n="8423"/><span>mh'anama ar éigin: agus bíonn an t-síocháin doimhin seo agam do</span>
<lb n="8424"/><span>shíor nach dtig le nídh ar bith a baint díom."</span></p>
<lb n="8425"/>
<lb n="8426"/><p><span>Ach mar sin féin, bhí an t-iomdhorchadas duaibhseach thart timcheall</span>
<lb n="8427"/><span>ar a h-anam.  Agus 'n-a cheann sin, bhí na cathuighthe i gcoinnibh an</span>
<lb n="8428"/><span>Chreidimh 'á síor-chiapadh, i n-aimhdheoin a díchill 'á ndíbirt aríst</span>
<lb n="8429"/><span>agus aríst eile: agus bhaineadar-sin di gach sólás d'á mbéadh</span>
<lb n="8430"/><span>le fáil aici as an smaoineadh go mbadh ghearr uaithi an bás.  "Dá</span>
<lb n="8431"/><span>mbéinn gan an fromhadh do-thuigse seo a bheith agam," adubhairt sí</span>
<lb n="8432"/><span>féin, "sílim go gcaillfí le h-aon-chorp lúthgháire mé, ag smaoiniú</span>
<lb n="8433"/><span>dhom gur gearr go mbídh mé ag imeacht liom as an tsaol seo ag</span>
<lb n="8434"/><span>triall ar Dhia."</span></p>
<lb n="8435"/>
<lb n="8436"/><p><span>B'é rud a theastuigh ó Dhia, thríd an bhfromhadh sin, ná í do ghlanadh</span>
<lb n="8437"/><span>go beacht agus go h-iomlán i gcruth 's go bhféadfadh sí, ní h-amháin</span></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="8438"/><p><span>gluaiseacht go tapamhail troigh-éasgaidh, ach eitilt léithi ar</span>
<lb n="8439"/><span>bhealaichín úd na muiníne agus na féin-tugthachta.  Tá a cuid</span>
<lb n="8440"/><span>cainnte féin againn 'á dheimhniú sin aríst agus aríst eile:</span>
<lb n="8441"/><span>"Is cuma liom mo bhás nó mo bheó anois; dá dtugadh Dia mo rogha</span>
<lb n="8442"/><span>dhom, ní dhéanfainn aon cheann acu do thoghadh: ní toil liom ach</span>
<lb n="8443"/><span>an ní is toil Leis féin; an rud a ghníos Seisean, is é is rogha</span>
<lb n="8444"/><span>liom!  "Águs deir sí fós:  "Níl scáth ná eagla orm roimh</span>
<lb n="8445"/><span>na comhraic dheireannacha ná roimh phianta mo bhreoiteachta, d'á</span>
<lb n="8446"/><span>mhéid iad.  Thug Dia na glóire cabhair agus congnamh dhom i</span>
<lb n="8447"/><span>gcómhnuí riamh:  Do chumhdaigh agus do sheól Sé le n-Á láimh mé go</span>
<lb n="8448"/><span>slán sábháilte ó bhíos im' pháistín féin… agus is Áir atá mo</span>
<lb n="8449"/><span>sheasamh anois.  Féadfaidh na fuilinntí a bheith géar thar mo bhear-</span>
<lb n="8450"/><span>taibh, ach is deimhin liom nach dtréigfidh Seisean mé a choidhche."</span></p>
<lb n="8451"/>
<lb n="8452"/><p><span>Ní fuláir nó do chuir an mhuinín láidir daingean sin fearg</span>
<lb n="8453"/><span>an-mhór ar an Áirseóir, a ghníos a sheacht ndícheall le daoine</span>
<lb n="8454"/><span>do chur i n-éadóchas, nuair a bhíd ag saothrú an bháis.  Lá n-aon,</span>
<lb n="8455"/><span>dubhairt Thérèse leis an Mháthair Agnès de Jésus:  "Ghabh</span>
<lb n="8456"/><span>dólás mór éigin mé aréir, agus mhéaduigh ar an ndorchadas i mo</span>
<lb n="8457"/><span>thimcheall.  Chualas mar a bhéadh guth malluighthe an-aithnid éigin</span>
<lb n="8458"/><span>'á rádh liom:  "An bhfuilir cinnte go bhfuil Grá ag Dia dhuit?</span>
<lb n="8459"/><span>Ar tháinic Sé féin chugat 'á rádh leat go bhfuil?  Ní h-í baramhail</span>
<lb n="8460"/><span>druinge ar bith a dhéanfas tú do cheartú nó do chosnamh ós Á</span>
<lb n="8461"/><span>chomhair-sin."  B'fhada mé dom' chrádh leis na smaointe sin, nuair</span>
<lb n="8462"/><span>do tugadh dhom do nóta tráthamhail sólásach.  Chuiris i gcuimhne</span>
<lb n="8463"/><span>dhom ann, a Mhaithrín, na tiodhlaicí iomadúla do bhronn Íosa orm,</span>
<lb n="8464"/><span>agus dubhrais liom, mar a bhéadh Dia tar h-éis mo dhóláis a</span>
<lb n="8465"/><span>dh'fhoillsiú dhuit, go raibh grá an-mhór ag Dia dhom agus go rabhas</span>
<lb n="8466"/><span>leis an gcoróinn síorruí a fháil Uaidh gan aon mhoill.  Bhí an</span>
<lb n="8467"/><span>ciúineadas agus an t-síocháin ag filleadh orm aríst, nuair do</span>
<lb n="8468"/><span>bhuail smaoineadh eile mé:  "An gean atá ag mo mhaithrín orm is</span>
<lb n="8469"/><span>é fé ndeára di na bréithre seo do scríobhadh."  Thuit sé im'</span>
<lb n="8470"/><span>cheann láithreach leabhar na Soisgéal a dh'oscailt agus d'oscluigh-</span>
<lb n="8471"/><span>eas go mearbhallach é gur leagas mo shúile ar an abairt seo nach</span>
<lb n="8472"/><span>dtugas suandas di ariamh roimhe sin:  "An t-é a chuir Dia uaidh</span>
<lb n="8473"/><span>labhrann sé bréithre Dé; mar ní do réir tomhais a thugann Dia an</span>
<lb n="8474"/><span>Spioraid Uaidh." 1  Chuir an chainnt sin sólás iomlán orm agus</span>
<lb n="8475"/><span>thuiteas im' chodladh go suaimhneasach sásta.  Is tú, a Mháithrín, a</span>
<lb n="8476"/><span>chuir Dia chugam-sa, agus is ceart dom tú do chreisdint mar go</span>
<lb n="8477"/><span>labhruigheann tú bréithre Dé."</span>
<lb n="8478"/></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="8479"/><p><span>I mí na Lúghnasa d'fhan sí ar feadh mórán laetheanta mar a bhéadh</span>
<lb n="8480"/><span>sí i bhfanntais agus í 'á shíor-iarraidh orainn paidreacha a chur</span>
<lb n="8481"/><span>d'á rádh ar a son.  B'shin é an chéad uair ariamh a bhfacamar a</span>
<lb n="8482"/><span>leithéid sin de racht uirthi.  Agus i lár an dóláis do-mhínighthe sin</span>
<lb n="8483"/><span>chloismís í 'á rádh:  "Ó, is ceart guidhe go tréan ar lucht saoth-</span>
<lb n="8484"/><span>ruighthe an bháis!  Dá mbéadh a fhios ag daoinibh …"  Oidhche</span>
<lb n="8485"/><span>amháin, d'iarr sí ar an otharuidhe an t-Uisge Coisreacan do</span>
<lb n="8486"/><span>chraitheadh ar an leapthain, agus adubhairt:  "Tá an deamhan</span>
<lb n="8487"/><span>annseo i m'aice.  Ní fheicim é, ach mothuighim é…  Tá sé dhom'</span>
<lb n="8488"/><span>chiapadh, agus tá greim daingean docht aige orm le gan leigint</span>
<lb n="8489"/><span>dom faoiseamh ná furtacht a fháil.  Méaduigheann sé mo phianta</span>
<lb n="8490"/><span>d'fhonn mé do chur i n-éadóchas…  Agus ní fhéadaim paidir</span>
<lb n="8491"/><span>féin a rádh!  Ní fhéadaim ach féachaint ar an Mhaighdin Ghlórmhair</span>
<lb n="8492"/><span>agus "a Íosa" do rádh!  Paidir an-riachtanach is eadh an</span>
<lb n="8493"/><span>phaidir úd adeirtear gach tránóna 'san Chompletorium:  "Díbir</span>
<lb n="8494"/><span>uainn, a Dhia, gach droch-thaidhbhreamh agus samhluigheacht saobh na</span>
<lb n="8495"/><span>h-oidhche!" (Procul recedant somnia et noctium phantasmata.)</span>
<lb n="8496"/><span>Mothuighim rud rúindiamhrach éigin ionnam.  Ní ar mo shon féin</span>
<lb n="8497"/><span>atáim ag fuilinnt ach ar son anama eile… agus cuireann</span>
<lb n="8498"/><span>sin olc ar an áirseóir."  Do las an otharuidhe an choinneal-</span>
<lb n="8499"/><span>Mhuire agus do theich an mac mallachtain leis gan filleadh aríst.</span>
<lb n="8500"/><span>Ach bhí dólás mór ar an tSr. Treasa go deire.</span></p>
<lb n="8501"/>
<lb n="8502"/><p><span>Lá d'á raibh sí ag dearcadh uaithi suas ar na spéartha, dubhradh</span>
<lb n="8503"/><span>léithi:  "Is gearr eile anois go mbídh tú annsúd thuas ós cionn</span>
<lb n="8504"/><span>na spéartha ngorm sin: nach tú atá ag dearcadh ortha le grádh!"</span>
<lb n="8505"/><span>Rinne sí meangadh séimh gáiridhe, agus dubhairt sí leis an Mháthair</span>
<lb n="8506"/><span>Agnès de Jésus 'n-a dhiaidh sin:  "A Mháthair ionmhuin, níl a</span>
<lb n="8507"/><span>fhios ag na Siúracha an chaoi a bhfuilim ag fuilinnt!  Ní rabhas</span>
<lb n="8508"/><span>ach ag déanamh iongantais d'áilneacht na spéartha so-fheicse sin</span>
<lb n="8509"/><span>ar ball: tá an neamh eile foluighthe ó mo shúile ar fad…</span>
<lb n="8510"/><span>Ba dhaithnid liom ar dtúis an chainnt sin adubhradh liom, ach annsin</span>
<lb n="8511"/><span>chualas an guth i lár mo chroidhe 'á rádh liom:  "Ba le grá do</span>
<lb n="8512"/><span>Dhia a bhís ag dearcadh suas chun na bhFlaitheas, mar, ó's rud</span>
<lb n="8513"/><span>é go bhfuil do chroidhe tugtha suas ar fad do'n ghrá, fágtar</span>
<lb n="8514"/><span>lorg diadha sin an ghrádha ar do ghníomhartha go léir, d'á</span>
<lb n="8515"/><span>shuairigheacht iad."  Agus chuir sin sólás orm láithreach."</span></p>
<lb n="8516"/>
<lb n="8517"/><p><span>Uaireannta, áfach, i n-aimhdheoin an iomdhorchadais a bhí 'ghá</span>
<lb n="8518"/><span>timcheallú do shíor, d'oscluigheadh an Séighleóir Diadha dorus a</span>
<lb n="8519"/><span>carcair dhuaibhsigh roinnt, agus annsin do phreabadh an croidhe 'n-a</span>
<lb n="8520"/><span>cliabh le teann aitis agus muiníne agus grádha.</span>
<lb n="8521"/></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="8522"/><p><span>Lá d'á raibh sí ag spaisteóireacht 'san ngáirdín agus duine de</span>
<lb n="8523"/><span>na mnáibh-rialta le n-a taobh mar thaca, do stad sí le h-iongantas</span>
<lb n="8524"/><span>a dhéanamh de radharc fíor-áluinn do chonnaic sí ós a cómhair .i.</span>
<lb n="8525"/><span>cearc bheag bhán agus a h-ál gleoite ar fasgadh go sócamhlach fá</span>
<lb n="8526"/><span>n-a cuid sciathán aici.  Ba ghearr gur bhris na deóra fá n-a</span>
<lb n="8527"/><span>rosgaibh, agus d'iompuigh sí chuig a compánaigh agus adubhairt</span>
<lb n="8528"/><span>léithi:  "Ní thig liom fanacht annseo níos fuide; téighimís</span>
<lb n="8529"/><span>isteach go beo…"  Agus iar dteacht isteach 'n-a seóimrín di,</span>
<lb n="8530"/><span>do lean sí ag sileadh na ndeór go fras ar feadh i bhfad agus gan</span>
<lb n="8531"/><span>inntí focal féin do rádh.  Nuair a bhí an dreas sin guil curtha</span>
<lb n="8532"/><span>dhi aici, thug sí féachaint neamhdha ar a deirbhshiúr agus adubhairt:</span>
<lb n="8533"/><span>"Ag cuimhneamh ar Íosa a bhí mé," ar sí, "agus ar an gcomórtas</span>
<lb n="8534"/><span>áluinn taithneamhach ar bhain Sé feidhm as le n-A lághaidheacht do</span>
<lb n="8535"/><span>chur i n-iúl dúinn.  Sin mar do rinne Sé domh-sa é i gcaitheamh mo</span>
<lb n="8536"/><span>shaoghail go léir:  Rinne Sé mé do chumhdach faoi n-A sciathánaibh</span>
<lb n="8537"/><span>i gcomhnuí riamh!  Ní fhéadaim a chur i gcéill duit céard a chuaidh</span>
<lb n="8538"/><span>thríd mo chroidhe ar ball.  Is maith an bhail orm, go deimhin, go</span>
<lb n="8539"/><span>gcoimeádann Dia É féin i bhfolach ó mo shúilibh agus nach dtais-</span>
<lb n="8540"/><span>beánann Sé éifeacht agus iarsmaí A mhór-thrócaire dhom ach go</span>
<lb n="8541"/><span>h-annamh agus "tríd na laitisibh," 1 mar adéarfaí.  Mothuighim</span>
<lb n="8542"/><span>nach mbéadh ionnam an suairceas ró-mhór dh'fhuilinnt ná dh'iomchar."</span></p>
<lb n="8543"/>
<lb n="8544"/><p><span>An 5adh lá de mhí an Mheithimh, 1897, chromamar ar Nóbhéna do</span>
<lb n="8545"/><span>rádh i n-onóir do Mhaighdin na mBuaidh (Notre-Dame des Vic-</span>
<lb n="8546"/><span>toires), le h-ionchas go bhfágfadh Dia agus an Mhaighdean Bhuadhach</span>
<lb n="8547"/><span>ár siúirín ionmhuin againn go ceann tamaill eile, mar shólás agus</span>
<lb n="8548"/><span>mar réaltann soillseach na subháilcí.  Bhí dóchas againn go</span>
<lb n="8549"/><span>gcuirfeadh Muire a bláithín féin ag borradh go bríoghmhar an</span>
<lb n="8550"/><span>ath-uair le míorbhúilt.  Ach ní thug sí toradh ar ár nguidhe ach</span>
<lb n="8551"/><span>oiread le Theophane Beannuithe Vénard, agus b'éigean dúinn</span>
<lb n="8552"/><span>ár gcroidhe d'ullmhú i gcóir na scarúinte do thiocfadh anois gan</span>
<lb n="8553"/><span>mhoill.</span></p>
<lb n="8554"/>
<lb n="8555"/><p><span>I dtús míosa an Iúil d'éirigh sí chómh dona is go raibh orainn í</span>
<lb n="8556"/><span>do thabhairt anuas go dtí an otharlann.  Nuair a chonnaic an</span>
<lb n="8557"/><span>Mháthair Agnès de Jésus an cillín folamh, agus a fhios aici go</span>
<lb n="8558"/><span>maith nach dtaobhóch' an tSr. Treasa an cillín céadna sin aríst</span>
<lb n="8559"/><span>a choidhche, dubhairt sí leis an tSr. Treasa:</span></p>
<lb n="8560"/>
<lb n="8561"/><p><span>"Nach orm-sa a bhéas an chumhaidh mhór amach annseo, ag féachaint</span>
<lb n="8562"/><span>ar an gcillín sin dom, nuair nach mbéidh tusa 'nár measg a thuille?"</span>
<lb n="8563"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="8564"/><p><span>"Agus d'fhonn sólás do chur ort fhéin annsin, a Mháithrín,"</span>
<lb n="8565"/><span>adeir Thérèse léithi, "cuimhneóchaidh tú go bhfuilim-se i n-aoibh-</span>
<lb n="8566"/><span>neas síorruí na bhFlaitheas annsúd thuas, agus gurbh' 'san chillín</span>
<lb n="8567"/><span>chiúin sin do shaothruigheas mór-chuid dem' aoibhneas.  Mar is</span>
<lb n="8568"/><span>mór," ar sise, ag dearcadh uaithi suas chun na bhFlaitheas, "is</span>
<lb n="8569"/><span>mór mar a d'fhuilingeas ann; agus badh mhian liom bás a fháil</span>
<lb n="8570"/><span>ann anois."</span></p>
<lb n="8571"/>
<lb n="8572"/><p><span>Ag dul isteach 'san otharlann di, b'é céad rud ar leag sí súil</span>
<lb n="8573"/><span>air ná dealbh mhíorbhúilteach úd na Maighdine Muire, a bhí curtha</span>
<lb n="8574"/><span>'san tseomra againn roimpi.  Níl cur-síos ar an bhféachaint a bhí</span>
<lb n="8575"/><span>'n-a rosgaibh!  "Céard a chíonns tú?" d'fhiafruigh a deirbhshiúr,</span>
<lb n="8576"/><span>Máire, dhí (an deirbhshiúr chéadna a bhí i láthair an lá úd fadó a</span>
<lb n="8577"/><span>rinne an Mhaighdean ghlórmhar Treasa Bheag do leigheas go míor-</span>
<lb n="8578"/><span>bhúilteach thríd an dealbh sin, a bhí ós cómhair a súl anois).  D'fhreag-</span>
<lb n="8579"/><span>air an tSr. Treasa:  "Ní fhacas ariamh í ag breathnú chómh</span>
<lb n="8580"/><span>h-áluinn a's atá sí indiu! …ach 'n-a dhiaidh sin féin níl ann</span>
<lb n="8581"/><span>indiu ach an dealbh; an lá úd fadó, níorbh í an dealbh amháin a</span>
<lb n="8582"/><span>bhí ann, mar is eól duit féin…"</span></p>
<lb n="8583"/>
<lb n="8584"/><p><span>Ba mhinic di, 'n-a dhiaidh sin, sólás de'n tsaghas sin a fháil ó</span>
<lb n="8585"/><span>Mhuire.  Tránóna amháin, dubhairt sí:  "Ó, nach agamsa atá</span>
<lb n="8586"/><span>an grá mór ar an Mhaighdin Mhuire!  Dá mba shagart mé, nach mé</span>
<lb n="8587"/><span>a labhróch' go bríoghmhar buadh-fhoclach fúithi!  Cuirtear ós ár gcomh-</span>
<lb n="8588"/><span>air í mar dhuine nach dtig le h-aoinne dul 'n-a gar ná 'n-a gaobhar,</span>
<lb n="8589"/><span>nuair badh chóir a theasbáint gur féidir agus gur furust' aithris a</span>
<lb n="8590"/><span>dhéanamh uirthe.  Is mó de'n mháthair ná de'n bhainríoghain atá</span>
<lb n="8591"/><span>ag baint léithi!  Chualas daoine 'á rádh go gcuireann deallradh</span>
<lb n="8592"/><span>a h-áilneachta urdhubhadh agus múchadh ar ghlóire na naomh uilig,</span>
<lb n="8593"/><span>fé mar a mhúchas an ghrian solus na réaltóg, iar n-éirghe dhí.</span>
<lb n="8594"/><span>Ach ar chuala aoinne ariamh a leithéid sin de sgéal?  Máthair</span>
<lb n="8595"/><span>do chur glóire a clainne ar ceal!  Am thaobh-se dhe, tá a mhalairt</span>
<lb n="8596"/><span>de thuairm ar fad agam: sílim-se gurab amhlaidh a dhéanfas sí</span>
<lb n="8597"/><span>glóir na bhfíoraon do mhéadú go mór…  An Mhaighdean Muire!</span>
<lb n="8598"/><span>Nach iongantach chómh simplí is a bhí a beatha?  Agus do lean</span>
<lb n="8599"/><span>uirthi ag cur síos go binn-bhriathrach taitneamhach ar an dTeaghlach</span>
<lb n="8600"/><span>Naofa nó go rabhamar ag déanamh iongna di.</span></p>
<lb n="8601"/>
<lb n="8602"/><p><span>Bhí fromhadh géar i ndán di gan mórán moille.  Ó'n 16adh lá de</span>
<lb n="8603"/><span>mhí Lughnasa go dtí an 30adh lá de Mheadhon Fóghmhair, lá a Com-</span>
<lb n="8604"/><span>aoine síorruí, níorbh fhéidir léithi an Chomaoin naofa do ghlacadh ní</span>
<lb n="8605"/><span>ba mhó, toisg baol urlacain-fola a bheith uirthi do shíor.  An raibh</span>
<lb n="8606"/><span>aoinne ariamh ba mhó a raibh dúil aige i n-Arán na n-Aingeal ná</span></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="8607"/><p><span>mar a bhí ag an naoimhín seo?  Nach iomdha uair, i rith na bliana</span>
<lb n="8608"/><span>deireannaighe do chaith sí ar an dtalamh, i lár an dubh-gheimhridh féin,</span>
<lb n="8609"/><span>a chonnaiceamar ag éirghe í le bánú an lae leis an gComaoin</span>
<lb n="8610"/><span>Naofa a fháil, tar h-éis í bheith d'á traochadh le piantaibh i gcaitheamh</span>
<lb n="8611"/><span>na h-oidhche!  Ba shuarach léithi a gcaithfeadh sí dhul tríd ach a bheith</span>
<lb n="8612"/><span>ar a cumas Íosa do ghlacadh isteach 'n-a croidhe.</span></p>
<lb n="8613"/>
<lb n="8614"/><p><span>Sul ar fágadh i n-éaghmais an Mhanna neamhdha sin í, áfach, thagadh</span>
<lb n="8615"/><span>Íosa chuici go minic.  Bhí solmántacht fá leith ag baint leis an</span>
<lb n="8616"/><span>gComaoin Naofa do ghlac sí an 16adh lá de mhí an Iúil, lá-fhéile</span>
<lb n="8617"/><span>Maighdine Charmail.  An oidhche roimhe sin do cheap sí an duanóg</span>
<lb n="8618"/><span>seo a leanas, le go gcanfaí í an mhaidin dár gcionn:</span></p>
<lb n="8619"/>
<lb n="8620"/><p><span>Fíor-chara Tú, a Íosa, má's bíognach i gclódh mé,</span>
<lb n="8621"/><span>Ní lag Leat, dá aoirde Tú, ísle mo sheomra,</span>
<lb n="8622"/><span>Ó tair chun an Chroidhe-seo, a Chríost an Altóra,</span>
<lb n="8623"/><span>Ó tair chun an chroidhe, atá claoidhte gan fóir uait.</span>
<lb n="8624"/><span>Seo amháin mo phaidir ód' mhaitheas, a Thighearna,</span>
<lb n="8625"/><span>Bás d'fhághail le neart geana iar nglacadh Comaoine,</span>
<lb n="8626"/><span>Ná fág mé 'sa bheatha nuair ghairim ort, a Íosa,</span>
<lb n="8627"/><span>Tair chun mo chroidhe-se.</span></p>
<lb n="8628"/>
<lb n="8629"/><p><span>Ar maidin lae na Féile bhí leacracha na gclabhstar clúduighthe</span>
<lb n="8630"/><span>Le bláthana na mbánta agus le duilleóigíní-rós ag fáiltiú roimh</span>
<lb n="8631"/><span>Chríost.  Sagart óg, a bhí le n-a chéad Aifreann a léigheamh an</span>
<lb n="8632"/><span>mhaidin chéadna sin 'san t-séipéilín s'againne, b'é do thug an</span>
<lb n="8633"/><span>Lón-aistir isteach chuig ár n-othairín.  Agus do chan an tSr.</span>
<lb n="8634"/><span>Máire leis an Naomh-Shacraiméad, a raibh fuaimeanna nár</span>
<lb n="8635"/><span>shaolta 'n-a glór binn ceólmhar, do chan sí an rann seo as duan</span>
<lb n="8636"/><span>do cheap Thérèse i bhfad roimhe sin:</span></p>
<lb n="8637"/>
<lb n="8638"/><p><span>Bás d'fhagháil le grádh, mairtíreacht aoibhinn,</span>
<lb n="8639"/><span>An bás thar bárr d'athchuingighim le díograis,</span>
<lb n="8640"/><span>Ná spáráilidh cláirseacha, a Chaoin-Cherubíní,</span>
<lb n="8641"/><span>Tá ráidhte an lá so gur críoch dom' dhíbirt.</span>
<lb n="8642"/><span>Ó theintrigh na saighde bíodh treighid im' chléibh</span>
<lb n="8643"/><span>Sa tír seo nach meidhreach dom' adhnadh le faobhar,</span>
<lb n="8644"/><span>A Íosagáin d'adhraim, go n-éirghidh lem' mhéin,</span>
<lb n="8645"/><span>Bás d'fhagháil le grádh.</span></p>
<lb n="8646"/>
<lb n="8647"/><p><span>Beagán laetheannta 'n-a dhiaidh sin bhí an tSr. Treasa ag dul i</span>
<lb n="8648"/><span>n-olcas go mór, i dtreó go mb'éigean an Ola dheireannach do chur</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="8649"/><p><span>uirthi ar an 30adh lá de mhí an Iúil.  Bhí sí go h-áthasach annsin,</span>
<lb n="8650"/><span>agus dubhairt sí linn:  "Tá doras mo charcair ar leath-oscailt</span>
<lb n="8651"/><span>cheana féin, agus tá lúthgháir ar mo chroidhe, go mór-mhór ó dheimhnigh</span>
<lb n="8652"/><span>ár n-Athair Uachtarán dom indiu go bhfuil m'anam chómh glan</span>
<lb n="8653"/><span>gléigeal anois le h-anam an leinbh nua-bhaistithe."</span></p>
<lb n="8654"/>
<lb n="8655"/><p><span>Shíl sí, nídh nárbh iongnadh, go raibh sí le h-imeacht a bhaile go</span>
<lb n="8656"/><span>Flaitheas Dé gan a thuille moille.  Ní raibh aon cheapadh aici go</span>
<lb n="8657"/><span>raibh an dá mhí mhóra fhada de mháirtíreacht roimpi amach go fóill!</span></p>
<lb n="8658"/>
<lb n="8659"/><p><span>Lá n-aon, dubhairt sí leis an Mháthair Airchinneach:  "A</span>
<lb n="8660"/><span>Mháthair, aithcim ort cead a thabhairt dom bás a fháil… leig</span>
<lb n="8661"/><span>dom m'anam dh'ofráil ar son a léithéid seo d'intinn…"</span>
<lb n="8662"/><span>Agus nuair do h-eitigheadh í ar an athchuinge sin:  "Tá go maith,"</span>
<lb n="8663"/><span>ar sise, "ach tá a fhios again-sa go bhfuil dúil ag Dia na glóire</span>
<lb n="8664"/><span>i gcrobhaing bheag bhídeach de chaoraibh fíneamhna nach áil le h-aoinne</span>
<lb n="8665"/><span>a seachadadh Dhó, go gcaithfidh Sé féin teacht agus í a ghoid…</span>
<lb n="8666"/><span>Níl aon rud agam féin 'á iarraidh, mar dá n-iarrainn, bhéinn ag</span>
<lb n="8667"/><span>Dul i leathtaoibh ó bhóthar réidh rí-dhíreach na féin-tugthachta.  Ach</span>
<lb n="8668"/><span>iarraim ar an Mhaighdin Mhuire an teidiol sin "an gaduidhe," do</span>
<lb n="8669"/><span>thug Íosa Air féin 'san t-Soisgéal, do chur i gcuimhne Dhó, mar</span>
<lb n="8670"/><span>shúil 's go dtiocfaidh Sé do mo ghoid-se anois."</span></p>
<lb n="8671"/>
<lb n="8672"/><p><span>Tugadh dhi, lá amháin, glac de dhiasaibh arbhair, agus ghlac sí</span>
<lb n="8673"/><span>ceann de na diasaibh a bhí chómh torthach trom sin le gráinní go raibh</span>
<lb n="8674"/><span>sí ag cromadh síos ar an ngas, agus do dhearc Thérèse go grinn</span>
<lb n="8675"/><span>uirthi ar feadh tamaill… agus annsin dubhairt sí leis an</span>
<lb n="8676"/><span>Mháthair:  "Is geall leis an ndias sin m'anam-sa:</span>
<lb n="8677"/><span>Rinne Dia A ghrásta líonmhara do chruachadh orm dhom féin</span>
<lb n="8678"/><span>agus d'á lán nach mé!…  Ó! is mian liom cromadh síos go</span>
<lb n="8679"/><span>h-umhal úiríseal i dtóláimh faoi ualach saidhbhir fairsing na dtiodh-</span>
<lb n="8680"/><span>laicí neamhdha, agus a admháil gurab ó Dhia amháin a thig gach</span>
<lb n="8681"/><span>tiodhlaice aca."</span></p>
<lb n="8682"/>
<lb n="8683"/><p><span>Ní raibh aon dul amú uirthi 'san méid sin, mar bhí a croidhe ag</span>
<lb n="8684"/><span>cur thar maol le grásta reidhsiúla Dé… agus b'fhurust'</span>
<lb n="8685"/><span>aithint uirthi gurabh é Spioraid Dé féin a bhí 'ghá mholadh féin thríd</span>
<lb n="8686"/><span>an bhéilín sin nár chan ariamh gó!  Nárbh Spiorad céadna sin na</span>
<lb n="8687"/><span>Fírinne a thug ar N. Treasa Mhóir ó Avila a scríobhadh:  "Na</span>
<lb n="8688"/><span>h-anmnacha a bhfuil an dlúthú iomlán seo le Dia sroichte aca,</span>
<lb n="8689"/><span>bíodh árd-mheas aca ortha féin maille le dásacht naofa úmhal, bíodh</span>
<lb n="8690"/><span>cuimhne aca do shíor ar na grástaibh móra saidhbhre atá fáighte aca</span>
<lb n="8691"/><span>ó Dhia, agus bídís 'san áirdeall sul a gcreidfidís gur gníomh</span>
<lb n="8692"/><span>úirísleachta é gan na grásta do bhronn Dia ortha a admháil.</span></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="8693"/><p><span>Mar, má chuimhnigheann duine go dílis ar na maitheasaí do rinneadh</span>
<lb n="8694"/><span>dhó, is follus gur móide a ghrá d'á mhaithdhéantóir an chuimhne sin.</span>
<lb n="8695"/><span>Ach an t-é nach bhfuil a fhios aige cad é an rachmus mór atá 'n-a</span>
<lb n="8696"/><span>sheilbh, cé'n chaoi a bhféadfaidh sé an rachmus sin do roinnt agus do</span>
<lb n="8697"/><span>thabhairt uaidh go flaithiúl fial?"</span></p>
<lb n="8698"/>
<lb n="8699"/><p><span>Níorbh é sin an t-aon uair amháin do labhair Treasa Bheag</span>
<lb n="8700"/><span>s'againne bréithre fíor-fháidhiúla.  I mí an Aibreáin, 1895, nuair a</span>
<lb n="8701"/><span>bhí sí i dtogha na sláinte fós, dubhairt sí le duine de na mnáibh-</span>
<lb n="8702"/><span>rialta aosta:  "Gheobhfad-sa bás go luath:  Nílim 'á rádh gur i</span>
<lb n="8703"/><span>gceann roinnt míosa a gheobhfad bás,: ach i gceann a dó nó a trí</span>
<lb n="8704"/><span>de bhliantaibh ar an gcuid is fuide dhe: tuigtear dhom sin ó</span>
<lb n="8705"/><span>'n-a bhfuil ag tárlú i m'anam istigh."</span></p>
<lb n="8706"/>
<lb n="8707"/><p><span>Bhíodh na nóibhísigh ag déanamh iongna de'n chaoi a mbíodh sí i</span>
<lb n="8708"/><span>n-ann smaointe rúnda a gcroidhe dh'aimsiú agus a thuigsint:</span>
<lb n="8709"/><span>"Seo é an bealach atá liom," ar sise leó, "ní labhruighim libh a</span>
<lb n="8710"/><span>choidhche gan paidir bheag do chur suas chun na Maighdine Muire</span>
<lb n="8711"/><span>roimh-ré 'á iarraidh uirthi na bréithre is mó a rachas i sochar</span>
<lb n="8712"/><span>dhaoibh do chur i mo cheann.  Agus is minic a bhíos iongna orm féin</span>
<lb n="8713"/><span>faoi na rudaibh a theagascaim daoibh.  Mothuighim, le linn an</span>
<lb n="8714"/><span>teagaisc do thabhairt uaim dhom, gurab é Íosa féin a bhíos ag</span>
<lb n="8715"/><span>Labhairt libh thríd mo bhéal-sa, agus mar sin de nach mbíonn aon</span>
<lb n="8716"/><span>dul-amú orm."</span></p>
<lb n="8717"/>
<lb n="8718"/><p><span>Le linn a breóiteachta, bhí duine d'á driféaracha féin ag déanamh</span>
<lb n="8719"/><span>bróin lá gur chaill sí uchtach, geall leis, ag smaoiniú dhi ar an</span>
<lb n="8720"/><span>scarúint do-sheachanta a bhí ag teannadh leo.  Láithreach 'n-a dhiaidh</span>
<lb n="8721"/><span>sin bhuail an deirbhshiúr sin isteach 'san otharlann, gan a dhath a</span>
<lb n="8722"/><span>leigint uirthi faoi'n mbuairt mhóir a bhí 'á ciapadh, agus d'fhéadfá</span>
<lb n="8723"/><span>'á rádh gurbh uirthi a bhí an iongna, nuair adubhairt Thérèse léithi,</span>
<lb n="8724"/><span>de ghlór mall brónach:  "Ní ceart dúinn-ne bheith ag caoi a's ag</span>
<lb n="8725"/><span>gol ar nós daoine nach bhfuil aon dóchas acu!"</span></p>
<lb n="8726"/>
<lb n="8727"/><p><span>Duine d'ár Máithreacha a tháinic isteach ag déanamh a cuairte,</span>
<lb n="8728"/><span>rinne sí gar beag éigin do Threasa.  "Nár mhéanair domh,"</span>
<lb n="8729"/><span>ars' an Mháthair sin léithi féin, "dá n-abradh an naoimhín seo:</span>
<lb n="8730"/><span>"Cúiteochad sin leat ó Neamh.""  Agus ar an nóiméad chéadna</span>
<lb n="8731"/><span>sin d'iompuigh Thérèse chuici agus adubhairt:  "A Mháthair,</span>
<lb n="8732"/><span>cúiteóchad sin leat ó Neamh!"</span></p>
<lb n="8733"/>
<lb n="8734"/><p><span>Is é an rud is iongantaighe ar fad, áfach, ach gur thuig sí, do</span>
<lb n="8735"/><span>réir gach cosamhlachta, an missiún ar leith a bhí leagtha amach di ar</span>
<lb n="8736"/><span>an saol seo.  Shílfeá uirthi go raibh an brat a bhí ag folú an ama</span>
<lb n="8737"/><span>le teacht ó n-a súile, go raibh sin tarraingthe i leath-taobh roimpi,</span></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="8738"/><p><span>mar ba mhinic adubhairt sí neithe linn a bhí le teacht, agus tuigimíd</span>
<lb n="8739"/><span>ó n-ar thárla ó shoin gurbh fhíor-thairngreachtaí a bhí ionnta:  "Ní</span>
<lb n="8740"/><span>thugas aon ní do Dhia riamh ach grá," ar sí, "agus is le grá</span>
<lb n="8741"/><span>a dhéanfas Seisean aisíoc liom.  Tar h-éis mo bháis, scaoil-</span>
<lb n="8742"/><span>fead anuas cioth de rósaibh."</span></p>
<lb n="8743"/>
<lb n="8744"/><p><span>Bhí Siúr áithrid ag labhairt léithi faoi aoibhneas na bhFlaitheas.</span>
<lb n="8745"/><span>Do chuir an tSr. Treasa isteach uirthi 'á rádh:  "Ní shin é an rud</span>
<lb n="8746"/><span>atá dhom' tharraingt chor ar bith…"</span></p>
<lb n="8747"/>
<lb n="8748"/><p><span>"Agus céard é féin, mar sin?"</span></p>
<lb n="8749"/>
<lb n="8750"/><p><span>"Tá, an Grá! grá do thabhairt, grá a fháil, agus filleadh ar</span>
<lb n="8751"/><span>an dtalamh leis an Grá do chur d'á ghrádhú."</span></p>
<lb n="8752"/>
<lb n="8753"/><p><span>Tráthnóna amháin d'fháiltigh sí roimh an Mháthair Agnès de Jésus</span>
<lb n="8754"/><span>go h-aiteasach:  "A Mháthair," ar sise, "chualas chugam</span>
<lb n="8755"/><span>ar ball roinnt nótaí de chuirm-ceóil ó chian, agus ar feadh</span>
<lb n="8756"/><span>tamaillín bhíos ag smaoineamh gur gearr go gcloisidh mé an</span>
<lb n="8757"/><span>t-oirfideadh ceólmhar nár chuala cluas duine a leithéid ariamh</span>
<lb n="8758"/><span>fós.  Ach níor mhair lúthgháir an dóchais sin ach nóiméid.  Níl</span>
<lb n="8759"/><span>ach an t-aon dóchas dúilmhar amháin a chuireas mo chroidhe ag</span>
<lb n="8760"/><span>preabarnaigh im' chliabh, mar atá, an grá a tabharfar dhom,</span>
<lb n="8761"/><span>agus an grá a fhéadfad féin a thabhairt!</span></p>
<lb n="8762"/>
<lb n="8763"/><p><span>"Braithim go bhfuil mo mhissiún ar tí tosnú, agus is é missiún</span>
<lb n="8764"/><span>é ná Dia na glóire do chur d'Á ghrádhú fé mar a ghrádhuighim féin É</span>
<lb n="8765"/><span>…agus eolus do dhéanamh d'anamnacha ar an mbealaichín</span>
<lb n="8766"/><span>s'agam-sa.  Is mian liom mo ré ins na Flaithis a thabhairt ag</span>
<lb n="8767"/><span>déanamh maitheasa ar fuaid an t-saoil seo.  Ní rud do-</span>
<lb n="8768"/><span>dhéanta é sin, mar déanann na h-Aingil sinn-ne do chúmhdach,</span>
<lb n="8769"/><span>bíodh go bhfuilid annsúd thuas i ndoimhneas radhairc na Diachta</span>
<lb n="8770"/><span>féin.  Ní fhéadfad-sa suaimhneas ar bith do ghlacadh go dtí</span>
<lb n="8771"/><span>críochnú an t-saoil, ní fhéadfaidh sin!  Ach nuair a bhéas an t-ain-</span>
<lb n="8772"/><span>geal tar h-éis a rádh:  "Ní bhéidh aimsir ann níos mó," 1 annsin</span>
<lb n="8773"/><span>is eadh a fhéadfas mé suaimhneas agus aoibhneas a bheith agam,</span>
<lb n="8774"/><span>toisc go mbéidh uimhir na bhfíoraon iomlán."</span></p>
<lb n="8775"/>
<lb n="8776"/><p><span>"Cé'n bealaichín sin atá agat le taisbeáint do na daoinibh?"</span></p>
<lb n="8777"/>
<lb n="8778"/><p><span>"Is é bealach na leanbhánachta spioradálta é, bóthar na</span>
<lb n="8779"/><span>muiníne agus na féin-tugthachta iomláine.  Na dóigheana beaga</span>
<lb n="8780"/><span>do chleachtuigheas féin agus a d'éirigh chómh geal sin liom, is mian</span>
<lb n="8781"/><span>liom iad do chur i n-umhail do dhaoinibh eile fosta, agus a rádh leo</span>
<lb n="8782"/><span>nach bhfuil ach an t-aon rud amháin le déanamh annseo thíos, mar atá:</span></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="8783"/><p><span>bláthana na mion-íodhbairtí do chraitheadh ós cómhair Íosa, agus É</span>
<lb n="8784"/><span>do bhréagadh le barrógaí!  Sin mar do bhréagas féin É, agus sin</span>
<lb n="8785"/><span>é an fáth a mbéidh an oiread sin fáilte Aige róm!"</span></p>
<lb n="8786"/>
<lb n="8787"/><p><span>"Dá mbéinn 'bhúr seóladh amú ar bhealaichín seo an Ghrádha,"</span>
<lb n="8788"/><span>ar sise le n-a nóibhísigh, "ní baol go scaoilfinn libh i bhfad.</span>
<lb n="8789"/><span>Thiocfainn ar ais chugaibh ar an dá luathas le n-a rádh libh bóthar</span>
<lb n="8790"/><span>éigin eile do ghabháil.  Ach muna dtagaidh mé, creididh na bréithre</span>
<lb n="8791"/><span>seo uaim-se: ní féidir linn a choidhche an iomarca muiníne a</span>
<lb n="8792"/><span>bheith againn as Dia, an t-É atá chómh comhachtach, chómh trócaireach</span>
<lb n="8793"/><span>sin!  D'á mhéid í ár muinín As, is amhlaidh is mó a gheibhimíd</span>
<lb n="8794"/><span>Uaidh!…</span></p>
<lb n="8795"/>
<lb n="8796"/><p><span>An lá roimh lá-fhéile Maighdine an Charmail, dubhairt nóibhíseach</span>
<lb n="8797"/><span>léithi:  "Dá gcailltí ar maidin i mbárach i ndiaidh na Comaoine</span>
<lb n="8798"/><span>Naofa thú, nárbh áluinn go deo an bás agat é!  Bhéadh sé chómh</span>
<lb n="8799"/><span>h-áluinn sin go mbadh leor liom mar shólás é i ndiaidh an dóláis</span>
<lb n="8800"/><span>go léir."</span></p>
<lb n="8801"/>
<lb n="8802"/><p><span>Agus d'fhreagair Thérèse í go bríoghmhar:  "Bás a fháil i</span>
<lb n="8803"/><span>ndiaidh na Comaoine Naofa!  Agus ar lá-fhéile mór solmánta!</span>
<lb n="8804"/><span>Ní h-amhlaidh a thárlóchas chor ar bith, ní h-eadh!  Mar ní fhéadfadh</span>
<lb n="8805"/><span>na h-anmnacha beaga aithris a dhéanamh ar sin.  Ar an mbeal-</span>
<lb n="8806"/><span>aichín s'agam-sa níl ach rudaí an-choitianta.  Gach a ndéanaim</span>
<lb n="8807"/><span>féin ní fuláir na h-anmnacha beaga a bheith i n-ann a dhéanta</span>
<lb n="8808"/><span>mar an gcéadna."</span></p>
<lb n="8809"/>
<lb n="8810"/><p><span>Ba mhinic do tugtaí rósaí ag triall uirthi, agus ghníodh sí na</span>
<lb n="8811"/><span>duilleóigíní do chraitheadh ar a crois agus gach aon phóg aici 'á</span>
<lb n="8812"/><span>thabhairt do'n chrois 'san am chéadna.  Lá d'á raibh na seóidíní</span>
<lb n="8813"/><span>luachmhara sin ag tuitim uaithi go talamh, "Bailigidh chugaibh na</span>
<lb n="8814"/><span>duilleóigíní sin go cúramach," ar sise, "fóghanfaidh siad amach</span>
<lb n="8815"/><span>annseo le pléisiúr a dhéanamh do dhaoinibh eile.  Ná caillidh</span>
<lb n="8816"/><span>oiread 's aon cheann amháin acubh."  (D'fhoghnuigheadar ó shoin ní</span>
<lb n="8817"/><span>h-amháin le pléisiúr a dhéanamh do dhaoinibh, ach fós le míorbhúiltí</span>
<lb n="8818"/><span>a dh'oibriú.)</span></p>
<lb n="8819"/>
<lb n="8820"/><p><span>Uair eile dubhairt sí le n-a Máithrín:  "Gheobhfad mórán</span>
<lb n="8821"/><span>grásta ar Neamh do na daoinibh a bhí go maith dhom i bhfus ar an saol</span>
<lb n="8822"/><span>seo.  Maidir leat-sa, a Mháithrín, gheobhfad an oiread sin duit</span>
<lb n="8823"/><span>nach mbéidh gnó agat d'á lán acubh; ach cuirfidh siad lúthgháir ort</span>
<lb n="8824"/><span>agus sólás."</span></p>
<lb n="8825"/>
<lb n="8826"/><p><span>Bhí Siúr áithrid ann a raibh aimhreas uirthi faoi fhoighid na Siúrach</span>
<lb n="8827"/><span>Treasa.  Ach lá d'á raibh sí 'san otharlann ag déanamh a cuairte,</span>
<lb n="8828"/><span>chonnaic sí lonnrú neamhdha an áthais ar aghaidh na Siúrach Treasa</span></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="8829"/><p><span>agus d'fhiafruigh di cé'n fáth a raibh sí chómh h-áthasach sin.  "Tá,"</span>
<lb n="8830"/><span>arsa'n Naoimhín, "toisg go mothuighim an phian ghéar seo ag dul</span>
<lb n="8831"/><span>tríom.  Rinneas mo dhícheall i gcómhnuí riamh leis an bhfuilinnt do</span>
<lb n="8832"/><span>ghrádhú agus le fáiltiú roimpi."</span></p>
<lb n="8833"/>
<lb n="8834"/><p><span>"Nuair a bhím ag fuilinnt go mór," ar sise, uair eile, "nuair</span>
<lb n="8835"/><span>a ráinigheann neithe cruadha míothaitneamhacha dhom, i n-ionad</span>
<lb n="8836"/><span>bheith gruamdha nó duairc d'á mbárr, is amhlaidh a ghním meangadh</span>
<lb n="8837"/><span>gáire.  I dtosach ní h-i gcómhnuí a d'éirigheadh liom sin a dhéanamh.</span>
<lb n="8838"/><span>Anois, áfach, tá sé mar nós again, agus is mé atá go lán-tsásta</span>
<lb n="8839"/><span>faoi gur shaothruigheas é mar nós."</span></p>
<lb n="8840"/>
<lb n="8841"/><p><span>"Cé'n fáth a bhfuilir chómh ríméadach sin ar maidin, a</span>
<lb n="8842"/><span>mhaoineach?" d'fhiafruigh an Mháthair Agnès de Jésus di.</span></p>
<lb n="8843"/>
<lb n="8844"/><p><span>"Tá, a Mháithrín," arsa Treasa Bheag, "toisg go raibh dhá</span>
<lb n="8845"/><span>phian bheaga le fuilinnt agam ar ball!  Níl rud ar bith is mó a</span>
<lb n="8846"/><span>chuireas ríméad orm ná na pianta beaga seo."</span></p>
<lb n="8847"/>
<lb n="8848"/><p><span>Agus uair eile:  "Bhí a lán le fuilinnt agat indiu, nach raibh?"</span></p>
<lb n="8849"/>
<lb n="8850"/><p><span>"Bhí, ach is amhlaidh is maith liom a bheith ag fuilinnt… is</span>
<lb n="8851"/><span>maith liom gach a dtugann Dia na Glóire dhom."</span></p>
<lb n="8852"/>
<lb n="8853"/><p><span>"Is uathbhásach an chaoi a bhfuilir a' fuilinnt."</span></p>
<lb n="8854"/>
<lb n="8855"/><p><span>"Ó, ní h-eadh go deimhin!  Cé'n chaoi a mb'uathbhásach le h-íodh-</span>
<lb n="8856"/><span>bairtín Grádha na neithe a chuireas an Céile diadha chuige?  Ní</span>
<lb n="8857"/><span>thugann Sé dhom ach a mbíonn ar mo chumas a fhuilinnt ó nóiméad</span>
<lb n="8858"/><span>go céile, sin a' méid.  Agus má dhéanann Sé na fuilinntí a</span>
<lb n="8859"/><span>mhéadú an chéad nóiméid eile, méaduigheann Sé mo neart d'á</span>
<lb n="8860"/><span>réir.  Ní fhéadfainn go deó, áfach, fuilinntí níos géire a dh'iar-</span>
<lb n="8861"/><span>raidh Air, mar táim ró-bheag ró-lag-bhrígheach chuige sin.  Fuil-</span>
<lb n="8862"/><span>inntí liom féin a bhéadh ionnta annsin, agus chaithfinn iad a</span>
<lb n="8863"/><span>dh'iomchar im' aonar; agus níor fhéadas rud ar bith a dhéanamh</span>
<lb n="8864"/><span>asam féin ariamh gan cabhair ó Dhia na gcomhacht."</span></p>
<lb n="8865"/>
<lb n="8866"/><p><span>B'shin mar do labhair sí ar leaba a báis, an mhaighdean chríonna</span>
<lb n="8867"/><span>chiallmhar sin a raibh a lóchrann lán d'ola na subháilcí agus é ar</span>
<lb n="8868"/><span>lasadh aici go deire.  Má deir an Spiorad Naomh linn i Leabhar</span>
<lb n="8869"/><span>na Sean-Fhocal go "n-aithnightear teagasc fir ó n-a fhoighid," 1</span>
<lb n="8870"/><span>ní misde do'n druing a chuala cainnt na Siúrach Treasa a teagasc</span>
<lb n="8871"/><span>do chreisdint anois, ó tá deimhne a foighde do-ghluaiste curtha</span>
<lb n="8872"/><span>aici go daingean ar an dteagasc sin.</span></p>
<lb n="8873"/>
<lb n="8874"/><p><span>Nuair a thugadh an doctúir cuairt uirthi, níorbh fhéidir leis a</span>
<lb n="8875"/><span>mhór-iongantas do cheilt orainn:  "Á! dá mbéadh a fhios agaibh an</span></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="8876"/><p><span>chaoi a bhfuil sí ag fuilinnt!  Ní fhacas le mo bheó aoinne arbh</span>
<lb n="8877"/><span>fhéidir leis an oiread sin a fhuilinnt agus a bheith chómh h-áthasach</span>
<lb n="8878"/><span>croidhiúl sin 'san am chéadna.  Aingeal atá innti gan aon agó!"</span>
<lb n="8879"/><span>Bhíomar 'á chur i n-umhail dó cé'n brón mór a bhí orainn mar gheall</span>
<lb n="8880"/><span>ar ár stóirín do chailleadh.  "Ní fhéadfad a leigheas," ar</span>
<lb n="8881"/><span>seisean; "ní le h-aghaidh an t-saoil seo í."</span></p>
<lb n="8882"/>
<lb n="8883"/><p><span>Ar n-a thabhairt faoi deara dhó go raibh sí ag dul i n-ísle-bhríghe go</span>
<lb n="8884"/><span>mór, d'órduigh sé deoch neartmhar áithrid di.  Ba dhaithnid le</span>
<lb n="8885"/><span>Treasa sin i dtosach, mar gheall ar an gcostas; ach dubhairt sí</span>
<lb n="8886"/><span>linn annsin:  "Ní daithnid liom níos mó na dighthe daora cos-</span>
<lb n="8887"/><span>tasacha seo a dh'ól, mar do léigheas faoi N. Gertrúde agus cé</span>
<lb n="8888"/><span>mar a bhíodh lúthgháir uirthi, ag machtnamh di go gcúiteóchadh Dia an</span>
<lb n="8889"/><span>t-iomlán le n-ár maithdhéantóirí, do réir mar adubhairt Íosa</span>
<lb n="8890"/><span>féin:  "An fhaid a dheineabhar é do dhuine de'n chuid is lugha de</span>
<lb n="8891"/><span>m'bráithribh annseo, do dheineabhair domhsa é."" 1  "Is deimhin</span>
<lb n="8892"/><span>liom nach bhfuil luibh ná lusra íce ann do leighseóch' mé," ar sise</span>
<lb n="8893"/><span>aríst, "ach is é an chaoi go bhfuil margadh déanta agam le Dia le</span>
<lb n="8894"/><span>go gcuirfidh Seisean an aire agus an cúram seo go léir i sochar</span>
<lb n="8895"/><span>do na missiúnéiribh bochta nach bhfuil sé dh'ionbhaidh ná de chaoi</span>
<lb n="8896"/><span>acubh aire a thabhairt dóibh féin."</span></p>
<lb n="8897"/>
<lb n="8898"/><p><span>Má bhí Treasa Bheag go fial flaithiúl le n-a Céile diadha, níor</span>
<lb n="8899"/><span>sáruigheadh Eisean i bhflaitheamhlacht di-se, mar chuireadh Sé A</span>
<lb n="8900"/><span>ghean i n-umhail ar a lán slighthe beaga.  Bláthana breághtha cumhra</span>
<lb n="8901"/><span>ó n-a muinntir a bhéadh ann, uaireannta: uair eile, thiocfadh</span>
<lb n="8902"/><span>spideóigín gleoite teanntásach isteach ag léimnigh thart ar a</span>
<lb n="8903"/><span>leapthain, agus é ag dearcadh uirthi go muinntreach agus ag</span>
<lb n="8904"/><span>déanamh mórtais léithi go gceapfá go raibh sean-aithne aca ar a</span>
<lb n="8905"/><span>chéile.  "A Mháthair," adeirfeadh sí annsin, "déanann cineál-</span>
<lb n="8906"/><span>tas caoin an Tiarna mé do chorruighe go mór; do'n taobh amuigh,</span>
<lb n="8907"/><span>táim dom' mhuirniú Aige ar gach aon t-saghas cuma…  Agus tá</span>
<lb n="8908"/><span>an t-iomdhorchadas duaibhseach i mo chroidhe a's im' anam i gcomhnuí!</span>
<lb n="8909"/><span>…Is mór mar atáim ag fuilinnt, is mór sin!  Ach má' seadh</span>
<lb n="8910"/><span>féin, is iongantach go deo an t-síocháin mhór atá ar mo chroidhe.</span>
<lb n="8911"/><span>Gach mian d'á raibh agam táid cóimhlíonta… tá muinín mhór</span>
<lb n="8912"/><span>agam as Dia agus dóchas láidir."</span></p>
<lb n="8913"/>
<lb n="8914"/><p><span>Sgathamh 'n-a dhiaidh sin d'aithris sí an t-eachtra beag taith-</span>
<lb n="8915"/><span>neamhach seo:  "Oidhche amháin, le linn an toist mhóir, tháinic an</span>
<lb n="8916"/><span>otharuidhe isteach chugam gur chuir sí buidéal uisge ghalaigh le mo</span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="8917"/><p><span>chosaibh agus gur dhathuigh sí mo chliabhrach le h-ídín.  Bhíos ar lasadh</span>
<lb n="8918"/><span>leis an éagcruas agus caillte leis an tart, i dtreó nár fhéadas</span>
<lb n="8919"/><span>gan mo chasaoid a dhéanamh leis an dTiarna faoi'n droch-bhail</span>
<lb n="8920"/><span>a bhí orm.  "A Íosa dhil," adeirim Leis, "chíonn Tú féin go</span>
<lb n="8921"/><span>bhfuilim tré theinidh cheana féin, agus seo tuille teasa agus</span>
<lb n="8922"/><span>teineadh 'á thabhairt chugam anois!  Dá mbéadh leath-ghloine uisge</span>
<lb n="8923"/><span>féin agam i n-ionad na neithe seo uilig nár mhó go mór an faois-</span>
<lb n="8924"/><span>eamh agus an fionnfhuaras a bhéarfadh sin dom!…  A Íosa dhil,</span>
<lb n="8925"/><span>tá tart an-mhór ar Do pháistín!  Ach tá áthas orm 'san am chéadna</span>
<lb n="8926"/><span>an t-amhgar seo a fhuilinnt, amhail mar a d'fhuilingis Féin é tráth,</span>
<lb n="8927"/><span>d'fhonn anmnacha do shábháil Duit."</span></p>
<lb n="8928"/>
<lb n="8929"/><p><span>"D'imigh an otharuidhe gan mórán moille, agus shíleas, nídh</span>
<lb n="8930"/><span>nach iongnadh, nach bhfeicfinn aríst í go maidin.  Ach nach orm-sa a</span>
<lb n="8931"/><span>bhí an t-iongantas go léir, nuair d'fhill sí isteach chugam i gcionn</span>
<lb n="8932"/><span>cúpla nóiméid, agus deoch bhreá fhionn-fhuar léithi:  "'Sé an chaoi</span>
<lb n="8933"/><span>a rabhas 'á cheapadh ar ball go mbéidir go mbéadh tart ort, a</span>
<lb n="8934"/><span>chuid," ar sise, "bhéarfaidh mé deoch mhaith bhríoghmhar mar seo</span>
<lb n="8935"/><span>dhuit gach oidhche feasta."  Do dhearcas uirthi le h-iongantas,</span>
<lb n="8936"/><span>agus ní raibh ionnam focal do rádh, agus nuair do fágadh liom</span>
<lb n="8937"/><span>féin aríst mé, thosuigheas ag sileadh na ndeór go fras.  Ó!</span>
<lb n="8938"/><span>nach maith É Íosa, agus nach lághach cineálta!  Nach furust' A</span>
<lb n="8939"/><span>Chroidhe Naofa do bhogadh!"</span></p>
<lb n="8940"/>
<lb n="8941"/><p><span>An 6adh lá de Mheadhon Fóghmhair fuair sí deimhne an-áithrid ar</span>
<lb n="8942"/><span>ghrá Chroidhe Íosa dhi, agus deimhne do b'eadh í do chuir árd-áthas</span>
<lb n="8943"/><span>uirthi.  Taise de Théophane Beannuithe Vénard a bhí ann.  Ba</span>
<lb n="8944"/><span>mhinic dhi roimhe sin a bheith 'á iarraidh orainn rud éigin do bhain le</span>
<lb n="8945"/><span>n-a caraid naofa do chur ar fáil di.  Ach ó chonnaic sí nach</span>
<lb n="8946"/><span>rabhthas 'á sholáthar, níor labhair sí faoi'n scéal ní ba mhó.  Agus</span>
<lb n="8947"/><span>mar sin de, bhí iongnadh agus áthas croidhe uirthi nuair do sheachaid</span>
<lb n="8948"/><span>an Mháthair Airchinneach an taise luachmhar dhi.  Do phóg sí an taise</span>
<lb n="8949"/><span>aríst agus aríst eile agus níorbh áil léithi a leigint uaithi go h-éag.</span>
<lb n="8950"/><span>Fiafróchaidh duine, béidir, cé'n fáth a raibh an cion mór neamh-</span>
<lb n="8951"/><span>choitianta sin ag Treasa ar Théophane Beannuithe Vénard?</span>
<lb n="8952"/><span>I gcómhrádh a bhí aici le n-a driféaracha ionmhuine féin d'innis sí</span>
<lb n="8953"/><span>dhóibh cé'n fáth:  "Naoimhín beag bídeach iseadh Théophane</span>
<lb n="8954"/><span>Vénard," ar sise, "beatha choitianta neamh-iongantach is eadh a</span>
<lb n="8955"/><span>bheatha.  Bhí grá mór aige ar an Mhaighdin Ghlórmhair; bhí cion mór</span>
<lb n="8956"/><span>aige ar a mhuinntir féin."  Agus annsin do bhrúgh sí ar na foclaí</span>
<lb n="8957"/><span>deireannacha sin:  "Bhí, agus tá cion mór agam-sa ar mo</span>
<lb n="8958"/><span>mhuinntir freisin!  Ní thuigim na naoimh nach raibh cion acubh ar a</span></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="8959"/><p><span>muinntir!…  Na litreacha deireannacha do scríobh sé chuig a</span>
<lb n="8960"/><span>ghaolta, tá giotaí asta scríobhtha síos agam dhaoibh-se mar chuimh-</span>
<lb n="8961"/><span>niúchán:  Is iad mo chuid-se smaointe iad mar an gcéadna, is</span>
<lb n="8962"/><span>cosamhail a anam le m'anam féin."</span></p>
<lb n="8963"/>
<lb n="8964"/><p><span>Nach gceapfadh duine ar bith gurbh ó chroidhe agus ó pheann ár</span>
<lb n="8965"/><span>Naoimhín féin do tháinic na giotaí seo a leanas:</span></p>
<lb n="8966"/>
<lb n="8967"/><p><span>"Ní fhághaim aon rud ar an saol seo a d'fhéadfadh sonas a</span>
<lb n="8968"/><span>thabhairt domh.  Tá mo chroidhe ró-mhór le go bhféadfadh rud ar</span>
<lb n="8969"/><span>bith a dtugtar sonas air annseo thíos é do shásamh.  Imigheann mo</span></p>
<lb n="8970"/>
<lb n="8971"/><p><span>smaointe ar foluamhain fé dhéin na Síorruíochta; tá an aimsir i</span>
<lb n="8972"/><span>ndáil le bheith caithte!  Tá mo chroidhe chómh suaimhneasach leis</span>
<lb n="8973"/><span>an loch chiúin nó leis na spéartha gorma.  Níl aon chaitheamh-'na-</span>
<lb n="8974"/><span>dhiaidh orm ag imeacht as an saol seo dhom: is amhlaidh atá íota</span>
<lb n="8975"/><span>orm agus mé ag dúil le h-uisgeachaibh na beatha síorruí…</span></p>
<lb n="8976"/>
<lb n="8977"/><p><span>"Tamaillín eile anois, agus tréigfidh m'anam an talamh,</span>
<lb n="8978"/><span>béidh deire Le mo dheoruidheacht, agus béidh an comhrac cruaidh</span>
<lb n="8979"/><span>thart.  Táim ag dul suas chun na bhFlaitheas!  Táim le dul isteach</span>
<lb n="8980"/><span>i n-áitreabh úd na bhFíoraon mar a bhfeicfead áilneachtaí nach</span>
<lb n="8981"/><span>bhfaca súil duine a leithéidí fós ariamh, mar a gcloisfead an</span>
<lb n="8982"/><span>t-oirfideadh ceólmhar nár chuala cluas duine a leithéid fós, mar</span>
<lb n="8983"/><span>a mbéidh áthas agus aoibhneas agam nár bhlais an croidhe a leithéidí</span>
<lb n="8984"/><span>fós ariamh…  Féach! an lá seo a rabhamar uilig ag tnúthán</span>
<lb n="8985"/><span>leis go dúilmhar, tá sé buailte liom-sa fá dheóidh!  Is fíor go</span>
<lb n="8986"/><span>deó gurab iad laga an t-saoil seo a thoghas Dia chun lucht nirt do</span>
<lb n="8987"/><span>dhalladh.  Ní ar mo neart féin atáim ag brath, ach ar neart an t-É</span>
<lb n="8988"/><span>do bhuaidh ar chomhachtaibh ifrinn ar Chrann na Croise.</span></p>
<lb n="8989"/>
<lb n="8990"/><p><span>"Níl ionnam ach bláithín earrachúil atá ag an nGarrdhadóir</span>
<lb n="8991"/><span>diadha 'á stathadh mar phléisiúr Dhó féin.  Bláthanna is eadh sinn</span>
<lb n="8992"/><span>uile go léir atá curtha i ngáirdín seo an Tiarna agus a stathas</span>
<lb n="8993"/><span>Dia 'n-a gceann agus 'n-a gceann: tamaillín níos túisge nó</span>
<lb n="8994"/><span>tamaillín níos deireannaí…  Mise, nach bhfuil ionnam ach</span>
<lb n="8995"/><span>bláithín díombuan aon-lae, táim ag imeacht liom rómhaibh amach!</span>
<lb n="8996"/><span>Lá éigin amach annseo, casfar ar a chéile aríst sinn uile go léir</span>
<lb n="8997"/><span>i gCathair gheal na glóire, agus béidh áthas agus aoibhneas againn</span>
<lb n="8998"/><span>i gcuideachta a chéile go síorruí sutháin."</span></p>
<lb n="8999"/>
<lb n="9000"/><p><span>An tSr. Treasa leis an Leanbh Íosa, (agus í ag baint féidhm as</span>
<lb n="9001"/><span>bréithribh an mhairtírigh naofa, Théophane Vénard.)</span></p>
<lb n="9002"/>
<lb n="9003"/><p><span>Lá éigin, tarraint ar dheire Mheadhon Fóghmhair, bhíothas ag</span>
<lb n="9004"/><span>innseacht do Threasa faoi chainnt áithrid adubhradh le linn an</span></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="9005"/><p><span>chaitheamh-aimsire i dtaobh freagrachta na druinge a mbíonn</span>
<lb n="9006"/><span>cúram na n-anmnacha ortha.  Leis sin do bhíodhg sí nóiméad gur</span>
<lb n="9007"/><span>labhair sí na bréithre breághtha seo:</span></p>
<lb n="9008"/>
<lb n="9009"/><p><span>"Tugtar trócaire do'n té atá beag! 1  Agus is féidir</span>
<lb n="9010"/><span>fanacht beag faoi na cúraim is mó agus is aoirde féin.  Agus</span>
<lb n="9011"/><span>nach bhfuil scríobhtha go n-éireóchaidh Dia i mbreitheamhnais an lá</span>
<lb n="9012"/><span>deireannach chun go saorfaidh Sé gach mín ar talamh? 2  Ní "chun</span>
<lb n="9013"/><span>go dtabharfaidh Sé breith ortha," adeir sé, ach "chun go saorfaidh</span>
<lb n="9014"/><span>Sé iad"!"</span></p>
<lb n="9015"/>
<lb n="9016"/><p><span>Ach cheana, bhí rabharta an dóláis ag tuileadh go tréan.  Bhí ár</span>
<lb n="9017"/><span>Siúirín ionmhuin chómh claoidhte sin mar seo nach raibh innti an cor</span>
<lb n="9018"/><span>ba lúgha féin do chur di gan cuidiú.  Daoine a bheith ag cainnt i</span>
<lb n="9019"/><span>bhfogus di, dá mba ós íseal féin é, ní fhéadfadh sí fuilinnt leis;</span>
<lb n="9020"/><span>agus leis an gcaoi a raibh an t-éagcruas 'á traochadh, ní raibh ar a</span>
<lb n="9021"/><span>cumas focal amháin do labhairt gan strómh agus mórthuirse.  D'á</span>
<lb n="9022"/><span>dhonacht dh'á raibh sí, áfach, bhí aoibh an gháire ar a beolaibh i dtóláimh.</span>
<lb n="9023"/><span>Uaireanta, béidir, do chífí scamall beag ag éalú leis treasna</span>
<lb n="9024"/><span>a h-éadain míne, i n-áit a mbéadh imnidhe uirthi ar fhaitíos go raibh</span>
<lb n="9025"/><span>sí ag cur barraidheachta trioblóide ar na Siúracha.  Go dtí</span>
<lb n="9026"/><span>an dara lá roimh a bás, níorbh áil léithi duine ar bith a bheith i</span>
<lb n="9027"/><span>n-éindtigh léithe i gcaitheamh na h-oidhche.  I n-aimhdheóin a gcuireadh</span>
<lb n="9028"/><span>Thérèse d'fhainiceacha uirthi, áfach, d'éaluigheadh an otharuidhe</span>
<lb n="9029"/><span>isteach ag amharc uirthi i rith na h-oidhche go minic.  Uair d'ár</span>
<lb n="9030"/><span>bhuail sí isteach ar an gcuma sin, fuair sí an tSr. Treasa agus a</span>
<lb n="9031"/><span>dhá láimh dlúithte le n-a chéile aici agus í ag féachaint suas chun</span>
<lb n="9032"/><span>na bhFlaitheas.</span></p>
<lb n="9033"/>
<lb n="9034"/><p><span>"Céard atá tú a dhéanamh 'chor ar bith?" ar sise; "ag iarraidh</span>
<lb n="9035"/><span>néal beag codlata a fháil badh cheart duit a bheith an tráth seo</span>
<lb n="9036"/><span>d'oidhche, a chuid."</span></p>
<lb n="9037"/>
<lb n="9038"/><p><span>"Ach, a Shiúr liom, ní fhéadaim codladh leis an gcaoi a bhfuilim</span>
<lb n="9039"/><span>ag fuilinnt! agus mar sin de, bím ag guidhe…"</span></p>
<lb n="9040"/>
<lb n="9041"/><p><span>"Agus céard a bhíonn tú a rádh le h-Íosa?"</span></p>
<lb n="9042"/>
<lb n="9043"/><p><span>"Ní abruighim rud ar bith Leis; ní dhéanaim ach' grá a thabhairt</span>
<lb n="9044"/><span>Dó!"</span></p>
<lb n="9045"/>
<lb n="9046"/><p><span>"Ó! nach maith é Dia!…" adeireadh sí, uaireanta.  "Caith-</span>
<lb n="9047"/><span>fidh sé go bhfuil Sé go h-iongantach maith, go deimhin, ó's rud é go</span>
<lb n="9048"/><span>dtugann Sé an neart domh le n-a bhfuil le fuilinnt agam a dh'iom-</span>
<lb n="9049"/><span>chur go foighdeach."</span>
<lb n="9050"/></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="9051"/><p><span>Lá n-aon, dubhairt sí leis an Mháthair Airchinneach:  "A</span>
<lb n="9052"/><span>Mháthair, badh mhaith liom stáid m'anama do nochtadh dhuit; ach</span>
<lb n="9053"/><span>táim chómh corruighthe sin nach bhfuil ionnam a dhéanamh go fóill</span>
<lb n="9054"/><span>beag."</span></p>
<lb n="9055"/>
<lb n="9056"/><p><span>Tránóna an lae sin, chuir Thérèse chuici na línte seo agus iad</span>
<lb n="9057"/><span>scríobhtha le peann-luaidhe de láimh chraitheach:  "A Dhia dá</span>
<lb n="9058"/><span>bhfóghnaim!  Nach Tú atá go maith d'íodhbairtín Do Ghrádha thró-</span>
<lb n="9059"/><span>cairigh!  Anois féin, nuair atá na fuilinntí foirimeallacha seo</span>
<lb n="9060"/><span>Agat 'á chur orm i dteannta trialta m'anama, ní thig liom a</span>
<lb n="9061"/><span>rádh:  "Tá dóláis an bháis im' thimcheall." 1</span></p>
<lb n="9062"/>
<lb n="9063"/><p><span>Ach is amhlaidh a sgairtim amach le mór-bhuidheachas:  "Má's i</span>
<lb n="9064"/><span>lár sgamail an bháis féin a shiubhlóchad, ní bheidh eagla orm roimh</span>
<lb n="9065"/><span>dhroch-nídh, toisg Tú a bheith agam, a Thiarna." 2</span></p>
<lb n="9066"/>
<lb n="9067"/><p><span>"Síleann daoine áithride go bhfuil eagla ort roimh an mbás,"</span>
<lb n="9068"/><span>arsa'n Mháthair Agnès léithi.  "Agus béidir fós go mbéadh,"</span>
<lb n="9069"/><span>arsa Thérèse, "ní bhím ag brath ar mo ghustal féin a choidhche,</span>
<lb n="9070"/><span>mar is eól dom nach bhfuil ionnam ach lagachar.  Is mian liom,</span>
<lb n="9071"/><span>áfach, sásamh do bhaint as an mothú síochána a bheir Dia dhom fá</span>
<lb n="9072"/><span>láthair.  Ní beag liom a luathacht a thiocfas a mhalairt de mhothú.</span></p>
<lb n="9073"/>
<lb n="9074"/><p><span>"D'fhiafruigh an Séipléanach díom an rabhas sásta bás a fháil,</span>
<lb n="9075"/><span>agus séard a dubhras leis:  "Ó, a Athair, is le bheith beó is</span>
<lb n="9076"/><span>doiligh liomsa a bheith sásta…  Fáilte na bhfáiltí a chuirfeas</span>
<lb n="9077"/><span>mé roimh an mbás!"</span></p>
<lb n="9078"/>
<lb n="9079"/><p><span>"Ná bíodh brón ort, a Mháithrín, má bhéidh mé ag fuilinnt go</span>
<lb n="9080"/><span>mór ag an nóiméid deireannach agus gan aon chomhartha aoibhnis ná</span>
<lb n="9081"/><span>áthais agam 'á thaisbeáint.  Ár dTiarna Íosa Críost féin nach</span>
<lb n="9082"/><span>mar íodhbairt-grádha a d'éag Sé, agus féach an ghleic chruaidh a bhí</span>
<lb n="9083"/><span>Aige!…"</span></p>
<lb n="9084"/>
<lb n="9085"/><p><span>An 29adh de Mheadhon-Fóghmhair .i. an lá roimh lá a báis, ag a</span>
<lb n="9086"/><span>naoi a chlog 'san oidhche, bhí an tSr. Geneviève de la Sainte Face</span>
<lb n="9087"/><span>(Céline) i seomra na Siúrach Thérèse ag déanamh a cuairte, nuair</span>
<lb n="9088"/><span>a chualadar araon go gléineach torann eiteógaí chuca ón ngáirdín,</span>
<lb n="9089"/><span>agus láithreach 'na dhiaidh sin do thuirling féarán, nach raibh a fhios</span>
<lb n="9090"/><span>cá dtáinic sé, thuirling sin ar lic na fuinneóige amuigh agus é ag</span>
<lb n="9091"/><span>corracú.  I gcionn cúpla nóiméid d'imigh leis aríst ins na</span>
<lb n="9092"/><span>spéirthibh uatha.  B'iongantach leis an mbeirt deirbhshiúr teacht</span>
<lb n="9093"/><span>an éin chaointigh sin, agus chuimhnigheadar ar bhréithribh na Caintice:</span>
<lb n="9094"/><span>"Tá glór an fhéaráin le clos, tá an geimhreadh imighthe cheana</span></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="9095"/><p><span>féin, do stad an fhearthainn agus d'imigh sí: éirigh a ghrá</span>
<lb n="9096"/><span>liom, a cholúr liom, agus tar."</span></p>
<lb n="9097"/>
<lb n="9098"/><p><span>Faoi dheire thiar, d'éirigh lá geal aoibhinn na síorruíochta ar ár</span>
<lb n="9099"/><span>Naoimhín!  Diardaoin a bhí ann, an 30adh lá de Mheadhon Fóghmhair.</span>
<lb n="9100"/><span>Ar maidin an lae sin, do dhearc sí ar dheilbh na Maighdine Muire</span>
<lb n="9101"/><span>agus adubhairt linn:  "Nach mé do ghuidh go dian dúthrachtach í</span>
<lb n="9102"/><span>aréir!… ach b'é an comhrac cruaidh gan faoiseamh gan sólás a</span>
<lb n="9103"/><span>bhí ann…  Tá aer an t-saoil seo ag cailleadh orm; cathain</span>
<lb n="9104"/><span>a bheidh aer glan na bhFlaitheas agam?"</span></p>
<lb n="9105"/>
<lb n="9106"/><p><span>Ag a dó a chlog d'éirigh sí aniar 'sa leabaidh, rud nach raibh inntí</span>
<lb n="9107"/><span>a dhéanamh le roinnt seachtainí roimhe sin, gur sgairt sí amach:</span>
<lb n="9108"/><span>"A Mháthair, tá an chailís lán go béal!  Ní chreidfinn go deó go</span>
<lb n="9109"/><span>bhféadfadh duine an oiread sin a fhuilinnt… níl a fhios agam</span>
<lb n="9110"/><span>cé'n t-siocair atá leis, munab í an dúil mhór atá agam anmnacha</span>
<lb n="9111"/><span>do shábháil í…"</span></p>
<lb n="9112"/>
<lb n="9113"/><p><span>Agus go h-aibéil 'n-a dhiaidh sin aríst:  "Is fíor ar scríobhas</span>
<lb n="9114"/><span>faoi'n dúil a bhí agam 'san bhfuilinnt, is fíor go deimhin!  Níl</span>
<lb n="9115"/><span>aithmhéala ar bith orm faoi go dtugas mé féin suas go h-iomlán</span>
<lb n="9116"/><span>do'n Ghrá."  Agus dubhairt sí na bréithre deireannacha sin aríst</span>
<lb n="9117"/><span>agus aríst eile.</span></p>
<lb n="9118"/>
<lb n="9119"/><p><span>Tamaillín 'n-a dhiaidh sin dubhairt sí:  "A Mháthair, déan mé a</span>
<lb n="9120"/><span>dh'ullmhú le bás maith a fháil."  Do chuir an Mháthair airchinneach</span>
<lb n="9121"/><span>misneach uirthi leis na bréithribh seo:  "Tá tú réidh go maith, a</span>
<lb n="9122"/><span>leanbh, le dul i bhfiadhnaise Dé, mar thuig tú i gcómhnuí riamh</span>
<lb n="9123"/><span>subháilce na h-úmhluigheachta."</span></p>
<lb n="9124"/>
<lb n="9125"/><p><span>"Is fíor dhuit sin, a Mháthair, tig liom a rádh nár thóirigheas aon</span>
<lb n="9126"/><span>rud ariamh ach an fhírinne…  Thuigeas céard is úmhluigheacht</span>
<lb n="9127"/><span>chroidhe ann!" Níor mhisde dí, go deimhin, an teist bhreá</span>
<lb n="9128"/><span>fhírinneach sin do thabhairt uirthi féin.</span></p>
<lb n="9129"/>
<lb n="9130"/><p><span>Ag leath-uair tar h-éis a ceathair, tránóna, bhí cómharthaí</span>
<lb n="9131"/><span>cróilidhe an bháis le tabhairt faoi ndeara uirthi, agus cuireadh</span>
<lb n="9132"/><span>fios ar an gcóimhthionól.  Ní túisge a chonnaic an tSr. Treasa</span>
<lb n="9133"/><span>na mná-rialta ag bailiú isteach ná do ghabh sí a buidheachas leó le</span>
<lb n="9134"/><span>meangadh geal sochmaidhe.  Annsin rug sí ar a crois 'n-a láimhíní</span>
<lb n="9135"/><span>tanaidhe lagbhrígheacha leis an gcomhrac deireannach a dh'fhearadh.</span>
<lb n="9136"/><span>Bhí an fuar-allus ag tuitim anuas le n-a gruadhnaibh go fras;</span>
<lb n="9137"/><span>bhí sí ar crith…  Ach an luamaire eólach atá buailte leis an</span>
<lb n="9138"/><span>gcuan ní chailleann ar a mhisneach i lár na stoirme fraochmhaire,</span>
<lb n="9139"/><span>agus ar an gcuma gcéadna chonnaic an mhaighdean chalma seo</span>
<lb n="9140"/><span>s'againne, a raibh an creideamh beó láidir 'n-a croidhe aici</span>
<lb n="9141"/></p>
</div>
<pb n="212a"/>
<div><lb n="9142"/><p><span>An tSr. Treasa ag Séalthú — "A Dhia! mo ghrá…  Thú!"</span></p>
</div>
<pb n="213"/>
<div><lb n="9143"/><p><span>chonnaic sí an rabhachán lonnrach i bhfogus di ar thráigh na Síorruidh-</span>
<lb n="9144"/><span>eachta, agus thug sí an tréan-iarracht deireannach ar an gcuan do</span>
<lb n="9145"/><span>bhaint amach.</span></p>
<lb n="9146"/>
<lb n="9147"/><p><span>Nuair do baineadh clog na mainistreach i gcóir an Angelus</span>
<lb n="9148"/><span>tránóna, do dhearc an tSr. Treasa go grinn ar Réalt na Mara,</span>
<lb n="9149"/><span>ar dheilbh na Maighdine Glórmhaire gan Teimheal, agus bhí féachaint</span>
<lb n="9150"/><span>do-inniste 'n-a caomh-rosgaibh.  Nach raibh an uair tagtha fá</span>
<lb n="9151"/><span>dheoidh 'n-a bhféadfaí a bréithre féin do chanadh:</span></p>
<lb n="9152"/>
<lb n="9153"/><p><span>Do chonnac, a Mháthair, miongháire do bheol</span>
<lb n="9154"/><span>Ar maidin mo shaoghail,</span>
<lb n="9155"/><span>Ná bronnfair miongháire do ghrádha orm fós</span>
<lb n="9156"/><span>Ar scaradh do'n ghréin.</span></p>
<lb n="9157"/>
<lb n="9158"/><p><span>"A Mháthair," ar sise le n-a h-uachtarán, ar a seacht a chlog</span>
<lb n="9159"/><span>nó mar sin, "nach í an chróilidhe í?…  Nach bhfuil an bás</span>
<lb n="9160"/><span>agam?…"</span></p>
<lb n="9161"/>
<lb n="9162"/><p><span>"Is í an chróilidhe í cinnte, a thaisgidh, ach béidir gur mian le</span>
<lb n="9163"/><span>h-Íosa do chuid pianta do bhuanú go fóillín."</span></p>
<lb n="9164"/>
<lb n="9165"/><p><span>Ar n-a chloisteál sin di, dubhairt sí de ghlór bhog chaointeach:</span></p>
<lb n="9166"/>
<lb n="9167"/><p><span>"Tá go maith, mar sin… bíodh mar atá…  Ó! níorbh</span>
<lb n="9168"/><span>mhaith liom níos lúgha a fhuilinnt!…"</span></p>
<lb n="9169"/>
<lb n="9170"/><p><span>Annsin do dhearc sí ar a Crois agus adubhairt:  "Ó!…</span>
<lb n="9171"/><span>mo ghrá go deo É…  A Dhia, mo ghrá…  Thú!!!!!"</span></p>
<lb n="9172"/>
<lb n="9173"/><p><span>B'shin iad na foclaí deireannacha do labhair sí.  Ní baileach a</span>
<lb n="9174"/><span>bhíodar ráidhte aici nuair do thuit sí siar go tobann, agus bhí a</span>
<lb n="9175"/><span>ceann beagán fiar-dheasach aici ar nós duine de na maighdeana-</span>
<lb n="9176"/><span>mhairtíreacha a bhéadh 'á cur féin i dtreó do bhéal an chlaidhimh; nó,</span>
<lb n="9177"/><span>badh chóra a rádh, ar nós duine a bhéadh 'n-a íodhbairt-ghrádha agus é</span>
<lb n="9178"/><span>a' dúil leis an ngath lasrach ó'n t-Saighdeóir Diadha, a thabharfas</span>
<lb n="9179"/><span>air bás a fháil…</span></p>
<lb n="9180"/>
<lb n="9181"/><p><span>Bíodhgann sí suas de sciotán, mar a bhéadh guth nach saolta ag</span>
<lb n="9182"/><span>glaodhach uirthi, foscluigheann a súile 'n-a bhfuil an t-síocháin</span>
<lb n="9183"/><span>neamhdha agus an lúthgháir dho-inniste le tabhairt faoi ndeara, agus</span>
<lb n="9184"/><span>dearcann sí uaithi ar rud éigin beagáinín ós cionn deilbhe na</span>
<lb n="9185"/><span>Maighdine Muire.</span></p>
<lb n="9186"/>
<lb n="9187"/><p><span>D'fhan sí mar sin ag dearcadh uaithi an fhaid a bheitheá a' rádh an</span>
<lb n="9188"/><span>Credo gur shéalthuigh sí go ciuin ciuin, agus gur thóg an Fiolar</span>
<lb n="9189"/><span>Diadha A chreach luachmhar chun siubhail leis go Cathair gheal na</span>
<lb n="9190"/><span>glóire síorruí…</span>
<lb n="9191"/></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="9192"/><p><span>Roinnt laetheanta sul má fuair sí bás, dubhairt an tSr.</span>
<lb n="9193"/><span>Treasa:  "An bás tré ghrá a bhfuil dúil agam ann, bás</span>
<lb n="9194"/><span>ar nós báis Íosa ar Chrann na Croise is eadh é."  Agus</span>
<lb n="9195"/><span>tugadh áird agus toradh ar a dúil, mar bhí an dorchadas agus an</span>
<lb n="9196"/><span>dólás ar a croidhe go deire.  Ach má bhí féin, ní misde dhúinn</span>
<lb n="9197"/><span>a rádh 'san am chéadna gur fíoradh innti an tairngreacht bhreá úd</span>
<lb n="9198"/><span>atá ag N. Eóin na Croise i dtaobh na n-anmnacha a ídightear le</span>
<lb n="9199"/><span>grá Dé:</span></p>
<lb n="9200"/>
<lb n="9201"/><p><span>"Éagaid i dtáimhnéal iongantach agus le foghanna fíochmhara</span>
<lb n="9202"/><span>fíor-thaithneamhacha an Ghrádha 'á dtraochadh, ar nós na h-eala a</span>
<lb n="9203"/><span>mbíonn a cantaireacht ag dul i mbinneas do réir mar a bhíos an</span>
<lb n="9204"/><span>bás ag teannadh léithi.  B'shin é a thug ar Dháibhidh a rádh:  "Is</span>
<lb n="9205"/><span>luachmhar i radharc an Tiarna bás A naomh"; mar, sin é an uair a</span>
<lb n="9206"/><span>sceinneann tréan-tuile an ghrádha amach ón anam go dtuiteann sí</span>
<lb n="9207"/><span>isteach i mbóchna mhóir Ghrádha Dé."</span></p>
<lb n="9208"/>
<lb n="9209"/><p><span>Ní túisge a bhí a h-anam glan gléigeal imighthe ag triall ar</span>
<lb n="9210"/><span>Chéile na n-Ógh ná tháinic meangadh sochmaidhe séimh ar a h-aghaidh.</span>
<lb n="9211"/><span>Chuireamar craobh phailme 'n-a glaic — an chraobh chéadna sin a</span>
<lb n="9212"/><span>gheobhfaí gan dreóghadh gan críonadh trí bliana déag 'n-a dhiaidh</span>
<lb n="9213"/><span>sin nuair do tógadh aníos an chómhnra de'n chéad uair (an 6adh lá de</span>
<lb n="9214"/><span>Mheadhon Foghmhair, 1910).</span></p>
<lb n="9215"/>
<lb n="9216"/><p><span>Ag an uair chéadna thosuigh rudaí iongantacha áithride ag tuitim</span>
<lb n="9217"/><span>amach 'san mhainistir; agus béidir nach misde dhúinn cuid aca a</span>
<lb n="9218"/><span>aithris annseo.  An chéad rud aca, thugamar cunntas air cheana</span>
<lb n="9219"/><span>féin, .i. an tSiúr úd do leigheasadh láithreach bonn ó fhuil-ghanntanas</span>
<lb n="9220"/><span>inchinneach nuair do phóg sí troightheacha ár marbhánaigh naofa agus</span>
<lb n="9221"/><span>do chuimil a h-éadan díobh.  Fuair bean-rialta eile baluth breá</span>
<lb n="9222"/><span>cumhra salchuach 'n-a seomra cidh nach raibh bláth ar bith ann.  Duine</span>
<lb n="9223"/><span>eile fós, mhothuigh sí an phóg mhilis úr a thug duine do-fheicse éigin</span>
<lb n="9224"/><span>di.  Beirt bhan-rialta a bhí buil a chéile, chonnaic duine aca</span>
<lb n="9225"/><span>loinnir 'san spéir agus chonnaic an duine eile coróinn shoillseach</span>
<lb n="9226"/><span>a bhí dh'á h-árdú féin suas ó'n dtalamh go ndeachaidh sí ó léargus</span>
<lb n="9227"/><span>ortha 'sna glinntibh.</span></p>
<lb n="9228"/>
<lb n="9229"/><p><span>An Satharn agus an Domhnach d'ár gcionn bhí na daoine ag</span>
<lb n="9230"/><span>teacht 'n-a dtáintibh go crannghail an Chóraidh s'againne le féachaint</span>
<lb n="9231"/><span>ar an "ríoghain bhig' agus í sínte annsúd faoi chiuineadas eol-</span>
<lb n="9232"/><span>chaireach agus faoi mhaordhacht chaithréimigh an bháis.  Chuireadar</span>
<lb n="9233"/><span>isteach na céadta paidrín agus bonn agus go fiú na seód le go</span>
<lb n="9234"/><span>ndéanfaimís iad do chur ag teangmháil le caomh-chorpán ár</span>
<lb n="9235"/><span>Naoimhín.</span>
<lb n="9236"/></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="9237"/><p><span>Tachrán deich mbliana a bhí ar na daoinibh do tháinic, fuair sé</span>
<lb n="9238"/><span>baluth cumhra lilí, rud nárbh fhéidir a mhíniú, toisg gur bhláthana</span>
<lb n="9239"/><span>tacair a raibh de bhláthana ar an gcomhrain.</span></p>
<lb n="9240"/>
<lb n="9241"/><p><span>Lá na sochraide, an 4adh lá de Dheire Fóghmhair, bhí gasra líonmhar</span>
<lb n="9242"/><span>sagart bailighthe thart ar ár marbhánach chaoin; agus ar ndóigh,</span>
<lb n="9243"/><span>bhí an onóir sin tuillte go maith aici, mar nárbh í a ghuidh go dúth-</span>
<lb n="9244"/><span>rachtach i gcómhnuí ar son na sagart.</span></p>
<lb n="9245"/>
<lb n="9246"/><p><span>Agus annsin cuireadh beannacht deireannach na h-Eaglaise ar an</span>
<lb n="9247"/><span>ngráinnín luachmhar arbhair gur caitheadh isteach 'san úir é le bás</span>
<lb n="9248"/><span>a fháil agus le toradh a thabhairt uaidh…</span></p>
<lb n="9249"/>
<lb n="9250"/><p><span>Fíoradh go h-áluinn ó shoin briathar úd an Bhuanuidhe Dhiadha:</span>
<lb n="9251"/><span>"Mura bhfághaidh an gráinne arbhair a thuiteann 'sa talamh bás,</span>
<lb n="9252"/><span>ní bhíonn ann ach é féin; ach má gheibheann sé bás tugann sé</span>
<lb n="9253"/><span>toradh mór uaidh."</span></p>
<lb n="9254"/>
<lb n="9255"/><p><span>Is ionnduail go bhfanann an toradh sin i bhfolach annseo thíos,</span>
<lb n="9256"/><span>ach b'é toil Dé, do'n chor seo, an toradh do thaisbeáint dúinn i</span>
<lb n="9257"/><span>bhfus ar an t-saol seo féin le go mbreathnóchaimís thart timcheall</span>
<lb n="9258"/><span>orainn agus go mbainfimís lán na súl as an bhfóghmhar bhreá reidh-</span>
<lb n="9259"/><span>siúl atá ag gealadh cheana féin, tré eadarghuidhe ár Naoimhín, i</span>
<lb n="9260"/><span>ngach bhall ón nDomhan Thoir go dtí an Domhan Thiar …</span></p>
<lb n="9261"/>
<lb n="9262"/><p><span>Míle altú le Rí na bhFeart ar son an fhóghmhair sin!  Mar is É</span>
<lb n="9263"/><span>féin amháin Príomh-Úghdar na mór-iongantas sin uile go léir.</span>
<lb n="9264"/><span>Ámén, a Thiarna!</span>
<lb n="9265"/></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="9266"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="9267"/>
<lb n="9268"/><p><span>AR THÁRLA Ó SHOIN.</span></p>
<lb n="9269"/>
<lb n="9270"/><p><span>"Is mian liom mo ré ins na Flaithis do thabhairt ag déanamh</span>
<lb n="9271"/><span>maitheasa ar fuaid an tsaoil seo," adubhairt Treasa Bheag,</span>
<lb n="9272"/><span>uair, agus dubhairt sí fós:  "Tar héis mo bháis scaoilfead</span>
<lb n="9273"/><span>anuas cioth de rósaibh!" Chómh maith do scaoil; mar ba</span>
<lb n="9274"/><span>dheonuightheach le Rí na glóire a mianta móra do chóimhlíonadh go</span>
<lb n="9275"/><span>h-iomlán.</span></p>
<lb n="9276"/>
<lb n="9277"/><p><span>Nuair do cuireadh "Scéal a h-Anama" i gcló de'n chéad uair,</span>
<lb n="9278"/><span>thaithn sé chómh mór sin le daoine gur ghearr go rabhthas 'á lorg go</span>
<lb n="9279"/><span>cíocrach i ngach aon bhall.  Tháinic d'á chionn sin gur cromadh ar an</span>
<lb n="9280"/><span>leabhar sár-iongantach sin dh'aistriú i dteangthachaibh iolardha na</span>
<lb n="9281"/><span>náisiún.  D'fhás cráibhtheacht agus grádh dhi gan aon achar i measg</span>
<lb n="9282"/><span>daoine de gach cine agus treabhchas i gcéin agus i gcomhgar.</span>
<lb n="9283"/><span>Tosuigheadh ag guidhe chuici agus ag iarraidh aiscí agus athchuingí</span>
<lb n="9284"/><span>uirthi.  Leis sin do dhírigh sise ar a cuid róisíní do scaoileadh</span>
<lb n="9285"/><span>anuas ó Árdaibh na bhFlaitheas, 'n-a gceann agus 'n-a gceann chun</span>
<lb n="9286"/><span>tosaigh agus annsin 'n-a gceathannaibh fairsinge fiala gan sos</span>
<lb n="9287"/><span>gan sguireadh.  Agus ní h-áidhbhéil a rádh nach bhfuil tír ná treabh</span>
<lb n="9288"/><span>fé luighe na gréine indiu nach bhfuil a gcion féin fáighte aca de na</span>
<lb n="9289"/><span>róisínibh míorbhailteacha sin .i. leighiseana ar ghalaraibh iomadúla,</span>
<lb n="9290"/><span>cabhair agus furtacht i n-am an ghátair, sláinte anama agus aith-</span>
<lb n="9291"/><span>righe thráthamhail do'n pheacach bhocht a bhí ar fán ó Chríost le fada de</span>
<lb n="9292"/><span>bhliantaibh, iompáil chun an chreidimh do dhaoinibh a bhí ag siubhal</span>
<lb n="9293"/><span>rompa i ndoircheacht an dí-chreidimh, agus éagsamhlacht mhór</span>
<lb n="9294"/><span>neithe iongantach eile badh liosta le h-áireamh.  Tá na ceathanna</span>
<lb n="9295"/><span>míorbhailteacha sin ag tuitim i gcomhnuí, agus bíodh go bhfuil</span>
<lb n="9296"/><span>seacht gcinn de leabhraibh lán d'á dtuairsgí againn, níl cunntas</span>
<lb n="9297"/><span>iomlán againn 'n-a dtaobh 'n-a dhiaidh sin, ná baol air.</span></p>
<lb n="9298"/>
<lb n="9299"/><p><span>An chéad nídh eile — tosuigheadh ar labhairt faoi Chúis Naomhuighthe</span>
<lb n="9300"/><span>na Siúrach Treasa do chur fé bhrághaid na h-Eaglaise.  Bhí an</span>
<lb n="9301"/><span>vox populi le clos ó chian agus ó chómhgar agus iad 'á iarraidh</span>
<lb n="9302"/><span>d'aon-ghuth go ndéanfaí a "naoimhín" do chur suas ar na h-altóir-</span></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="9303"/><p><span>ibh dóibh.  Do chrom lucht ceannais na h-Eaglaise ar a Cúis</span>
<lb n="9304"/><span>d'infhiúchú agus do phléidhe.  An 10adh lá de Mheitheamh na bliana</span>
<lb n="9305"/><span>1914 do rinne an Pápa Pius X. Tabhairt-isteach na Cúise do</span>
<lb n="9306"/><span>shighniú.  An 14adh lá de mhí na Lughnasa, 1921, do chuir A. N.</span>
<lb n="9307"/><span>Benedicht XV. an Reacht amach um Laochas na subháilcí do chleach-</span>
<lb n="9308"/><span>tuigh Cumhal seo Dé.  Annsin do rinneadh dhá cheann d'á cuid</span>
<lb n="9309"/><span>míorbhailtí do mhion-scrúdú go géar gur chuir A. N. Pius XI.</span>
<lb n="9310"/><span>deimhne agus séala údaráis na h-Eaglaise ortha, an 11adh lá de</span>
<lb n="9311"/><span>mhí na Feabhra, 1923.  Bhí gach nídh i gceart agus i gcóir annsin,</span>
<lb n="9312"/><span>agus an 29adh lá d'Aibreán na bliana céadna sin (1923) rinne an</span>
<lb n="9313"/><span>Pápa Pius XI. an tSiúr Treasa do bheannachadh go solmánta</span>
<lb n="9314"/><span>caithréimeach i gCathair na Róimhe.</span></p>
<lb n="9315"/>
<lb n="9316"/><p><span>Do lean taumaturga na linne seo uirthi ag múrghail a cuid</span>
<lb n="9317"/><span>róisín anuas ar gach taobh.  Cuireadh dhá mhíorbhailt úr-nua léithi</span>
<lb n="9318"/><span>fé mholadh agus fé scrúdú na h-Eaglaise gur chuir sise a deimhne</span>
<lb n="9319"/><span>údarásach ortha i mí na Márta, 1925.  Annsin tháinic lá mór</span>
<lb n="9320"/><span>caithréimeach Thérèse — an 17adh lá de mhí na Bealtaine, 1925.</span>
<lb n="9321"/><span>Duine ar bith a raibh sé de mhór-phribhléid aige bheith i bPríomh-</span>
<lb n="9322"/><span>Chathair na Críostuigheachta an uair sin, cuimhneochaidh sé a choidhche</span>
<lb n="9323"/><span>ar an lá do-dhearmadtha do-sháruighthe úd 'n-ar canónduigheadh</span>
<lb n="9324"/><span>an t-Siúr Treasa leis an Leanbh Íosa.  Chonnaiceamar an lá sin</span>
<lb n="9325"/><span>gan bhréig gan áidhbhéil annsúd "an sluagh mór nárbh fhéidir</span>
<lb n="9326"/><span>d'aoinne a chóimhreamh as na cineachaibh go léir agus as na pobulaibh</span>
<lb n="9327"/><span>go léir agus as na teangthachaibh go léir" — iad annsúd ó gach</span>
<lb n="9328"/><span>áird, ó'n gCian-Oirthear agus ó'n gCian-Iarthar, agus Treasa</span>
<lb n="9329"/><span>Bheag 'ghá dtarraint agus 'ghá dtarraint nó go gceapfá go raibh</span>
<lb n="9330"/><span>sí le feiceál aca ós comhair a súl faoi na mílte lampa aibhléise</span>
<lb n="9331"/><span>i nÁrdteampol sin an domhain mhóir .i. Teampol Pheadair 'san</span>
<lb n="9332"/><span>Róimh.</span></p>
<lb n="9333"/>
<lb n="9334"/><p><span>Annsin nuair do léigh an Pápa Reacht údarásach a Canóndúcháin</span>
<lb n="9335"/><span>amach agus do thosuigh an mór-shluagh do-áirmhighthe sin ag canadh an</span>
<lb n="9336"/><span>Te Deum d'aon ghlór mór cómhfhuaimneach amháin, ní fhéadfá gan</span>
<lb n="9337"/><span>cuimhneamh ar bhréithribh N. Eóin, ag cur síos dó ar an Ierúsalem</span>
<lb n="9338"/><span>Nua:  "Do chualas mar a bhéadh glór ó shluagh mhór, agus mar a</span>
<lb n="9339"/><span>bhéadh glór ó uisgeachaibh iomadamhla, agus mar a bhéadh glór ó</span>
<lb n="9340"/><span>thóirthneachaibh torannacha, agus iad 'á rádh:  Aillelúia."</span>
<lb n="9341"/><span>Bhíomar annsúd fé bhrat agus fé choimirce Thérèse, idir chléir</span>
<lb n="9342"/><span>agus tuatach, idir íseal a's uasal, idir shaidhbhir a's daidhbhir,</span>
<lb n="9343"/><span>gan deifridheacht ná idirdhealú ann "idir Iúdach agus Gréagach,"</span>
<lb n="9344"/><span>agus sinn ag moladh Dé i n-aoinfheacht faoi go ndearna Sé an</span></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="9345"/><p><span>naoimhín chaoin seo do chur chugainn agus do ghlóiriú le n-ár linn</span>
<lb n="9346"/><span>féin mar lóchrann d'ár gcosaibh agus mar shólás d'ár gcroidhthibh</span>
<lb n="9347"/><span>i n-aois seo an dorchadais agus an díomais agus an dí-chreidimh.</span>
<lb n="9348"/><span>Dia Domhnaigh, an 17adh lá de mhí na Bealtaine, a bhí ann.  Dá</span>
<lb n="9349"/><span>saoghluigheadh Dia an tSiúr Treasa go dtí an lá sin ní bhéadh sí</span>
<lb n="9350"/><span>ach dhá bhliain déag is dachad d'aois!</span></p>
<lb n="9351"/>
<lb n="9352"/><p><span>Is láidir éifeachtúil a h-eadarghuidhe agus a h-eadarghabháil i</span>
<lb n="9353"/><span>gCathair na Naomh anois.  Téighimís ag triall uirthi go muiníneach</span>
<lb n="9354"/><span>i n-am an ghátair agus an amhgair agus an dóláis.  Leanaimís</span>
<lb n="9355"/><span>a lorg go dílis, mar deir sí féin:  "Is siúrálta slán é mo</span>
<lb n="9356"/><span>bhealach-sa," agus thairis sin tá údarás na h-Eaglaise againn</span>
<lb n="9357"/><span>anois 'á dheimhniú dhúinn gurab inleanta a lorg agus a teagasc.</span></p>
<lb n="9358"/>
<lb n="9359"/><p><span>A Threasa bheag chaoin, déan eolas dúinn ar chasán na naoidhean</span>
<lb n="9360"/><span>mbeag, soirbhigh dhúinn i nguais, treoruigh slán tré dheoruíocht</span>
<lb n="9361"/><span>na beatha seo sinn go dtagaimíd go dtí an áit mar a bhfuilir féin</span>
<lb n="9362"/><span>buil Dé agus A Mháthar Bheannuithe i gCathair cheólmhair na Naomh!</span>
<lb n="9363"/></p>
</div>
<pb n="218a"/>
<div><lb n="9364"/><p><span>An tSr. Treasa i ndiaidh a Báis.</span>
<lb n="9365"/><span>"Bás d'fhághail le grádh, mairtíreacht aoibhinn.</span>
<lb n="9366"/><span>An bás thar bárr d'athchuingighim le díograis."</span>
<lb n="9367"/></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="9368"/><p><span>II.</span>
<lb n="9369"/><span>GNÍOMH OFRÁLA DO GHRÁDH TRÓCAIREACH DÉ.</span></p>
<lb n="9370"/>
<lb n="9371"/><p><span>(N. Thérèse leis an Leanbh Íosa do chum. 1)</span></p>
<lb n="9372"/>
<lb n="9373"/><p><span>A Dhia dhil! a Thríonóid naofa! is é mo dhúil Tú do ghrádhú agus</span>
<lb n="9374"/><span>Tú do chur Dod' ghrádhú, mo dhúthracht do chaitheamh chun glóire na</span>
<lb n="9375"/><span>hEaglaise naofa leis na hanamnachaí atá ar an dtalamh do</span>
<lb n="9376"/><span>thárrtháil, agus leis na hanamnacha bochta atá ag fuilinnt na</span>
<lb n="9377"/><span>bpian san Phurgadóir dh'fhuascailt.  Is é mo dhúil Do Thoil-se</span>
<lb n="9378"/><span>do choimhlíonadh go hiomlán, agus teacht chun na céime sin glóire</span>
<lb n="9379"/><span>atá ceaptha Agat i Do Rígheacht domh; i bhfocal amháin, is é mo</span>
<lb n="9380"/><span>dhúil bheith i mo naomh, ach mothuighim m'easbaidh nirt, agus táim</span></p>
<lb n="9381"/>
<lb n="9382"/><p><span>Do ghrádhuighis chomh mór sin mé is go dtugais T'Aon-Mhac féin</span>
<lb n="9383"/><span>dom mar Shlánuightheoir agus mar Chéile, agus ar an ádhbhar sin is</span>
<lb n="9384"/><span>liom-sa stór do-chuimsighthe A uasal-luaidheachtaí, agus déanaim</span>
<lb n="9385"/><span>an stór sin d'ofráil Duit-se anois go háthasach, á iarraidh Ort</span>
<lb n="9386"/><span>gan breathnú orm ach tré Aghaidh naofa Íosa agus 'n-A Chroidhe atá</span>
<lb n="9387"/><span>ar lasadh le GRÁ.</span></p>
<lb n="9388"/>
<lb n="9389"/><p><span>Ofráilim Duit fós mórluacht uile a bhfuil de naoimh ar Neamh</span>
<lb n="9390"/><span>agus ar talamh, a ngníomhartha grádha agus gníomhartha grádha na</span>
<lb n="9391"/><span>nAingeal naofa; agus ofráilim Duit fá dheire thiar, a Thríonóid</span>
<lb n="9392"/><span>Bheannuithe, GRÁ agus mórluacht na Maighdine glórmhaire, mo</span>
<lb n="9393"/><span>Mháthair mhilis; is di siúd a bheirim suas m'ofráil á athchuinge</span>
<lb n="9394"/><span>uirthi í do sheachadadh Dhuit-se.  Dubhairt a Mac muirneach, mo</span>
<lb n="9395"/><span>Chéile grádhach, nuair a bhí Sé annseo thíos ar an talamh, dubhairt Sé:</span>
<lb n="9396"/><span>"Má iarrann sibh aon rud ar an Athair i m'ainm tabharfaidh Sé</span>
<lb n="9397"/><span>dhaoibh é."  Táim cinnte dhe, d'á bhrí sin, go dtabharfair áird ar</span>
<lb n="9398"/><span>na dúilibh seo atá agam féin; tá a fhios agam, a Dhia dhil, nach dá</span>
<lb n="9399"/><span>mhéid dárab áil Leat a thabhairt dúinn nach amhlaidh is mó na dúile</span>
<lb n="9400"/><span>a chuireas Tú ionainn.  Mothuighim féin dúile móra gan teorainn</span></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="9401"/><p><span>i mo chroidhe, agus is le muinín mhóir a iarraim Ortsa teacht agus</span>
<lb n="9402"/><span>seilbh do ghabháil ar mh' anam.  Á! ní fhéadaim an Chomaoin Naofa</span>
<lb n="9403"/><span>Do ghlacadh chomh minic is ba mhaith liom féin, ach nach bhfuilir-se</span>
<lb n="9404"/><span>Uile-Chomhachtach, a Thiarna?…  Fan ionnam, d'á bhrí sin, fé</span>
<lb n="9405"/><span>mar a bheitheá san Pháilliún, agus ná himigh ó D'íodhbairtín a</span>
<lb n="9406"/><span>choidhche…</span></p>
<lb n="9407"/>
<lb n="9408"/><p><span>Ba mhian liom sólás do chur Ort i ngeall ar mhíobhuidheachas na</span>
<lb n="9409"/><span>ndrochdhaoine, agus aithcim Ort mo shaoirse, le n-a bhféadfainn</span>
<lb n="9410"/><span>buairt nó fearg do chur Ort, do bhaint díom; agus má ráinigh-</span>
<lb n="9411"/><span>eann dom tuitim ar uairibh tré mo lagar féin, go ndéanaidh</span>
<lb n="9412"/><span>D'fhéachaint Diadha m'anam do ghlanadh láithreach agus mo lochtaí</span>
<lb n="9413"/><span>go léir do loisceadh amach, ar nós na teine a ghníos gach aon rud</span>
<lb n="9414"/><span>dh'atharú innti féin…</span></p>
<lb n="9415"/>
<lb n="9416"/><p><span>Bheirim mo bhuidheachas Leat, a Dhia na glóire, as ucht a bhfuil</span>
<lb n="9417"/><span>tugtha Agat de Do ghrástaibh dhom, agus go háithrid as ucht a</span>
<lb n="9418"/><span>thabhairt orm dul tré suacán na fuilinnte.  Is mé a bhéas go</span>
<lb n="9419"/><span>haoibhinn áthasach ag féachaint dom Ort an Lá Deireannach agus</span>
<lb n="9420"/><span>slat ríoghdha na Croiche Céasta ar iomchar Agat; agus ó thárla</span>
<lb n="9421"/><span>gur dheonuightheach Leat an Chrois ró-luachmhar sin do thabhairt mar</span>
<lb n="9422"/><span>chómhroinn dom i bhfus, táim ag súil le bheith cosamhail Leat féin</span>
<lb n="9423"/><span>ar Neamh agus le lorga beannuithe Do Pháise a fheiceál ag soillsiú</span>
<lb n="9424"/><span>ar mo chorp ghlóirighthe…</span></p>
<lb n="9425"/>
<lb n="9426"/><p><span>Táim ag súil le dul isteach i n-aoibhneas Farat san Athardha i</span>
<lb n="9427"/><span>ndiaidh deoruíochta na beatha seo, ach ní mian liom mórluacht do</span>
<lb n="9428"/><span>chruinniú le haghaidh na bhFlaitheas; is é mo mhian oibriú le grá</span>
<lb n="9429"/><span>Dhuit féin amháin, ní theastuigheann uaim ach áthas do chur Ort-sa,</span>
<lb n="9430"/><span>agus Do Chroidhe Naofa do shólású, agus anamnacha a bhéarfas grá</span>
<lb n="9431"/><span>Dhuit ar feadh na síorruíochta do thárrtháil.</span></p>
<lb n="9432"/>
<lb n="9433"/><p><span>Um thránóna mo ré i bhfus tiocfad ós Do chomhair agus mo</span>
<lb n="9434"/><span>lámhaí folamh, mar nílim á iarraidh Ort, a Thiarna, m'oibreacha do</span>
<lb n="9435"/><span>chóimhreamh.  Níl fíoraontacht, dá mhéid, nach bhfuil smál uirthi i</span>
<lb n="9436"/><span>Do láthair-se.  Agus ar an ádhbhar sin is é mo dhúil-se D'fhíor-</span>
<lb n="9437"/><span>aontacht féin do chur umam agus seilbh shíorruí Ort féin d'fháil ó</span>
<lb n="9438"/><span>Do Ghrá.  Níl de Chathaoir ríoghdha ná de Choróin uaim ach Thú</span>
<lb n="9439"/><span>féin amháin, a GHRÁ dhil!…</span></p>
<lb n="9440"/>
<lb n="9441"/><p><span>Is neamhní Leat-sa an aimsir, is ionann aon lá amháin agus</span>
<lb n="9442"/><span>míle blian i Do láthair.  Agus ar an ádhbhar sin tig Leat mé a</span>
<lb n="9443"/><span>ullmhú ar ala na h-uaire le teacht ós Dho chómhair…</span></p>
<lb n="9444"/>
<lb n="9445"/><p><span>*Agus anois d'fhonn aon ghníomh mór Grádha iomláin amháin a</span>
<lb n="9446"/><span>dhéanamh de mo bheatha ar fad OFRÁILIM MÉ FÉIN MAR ÍODH-</span></p>
</div>
<pb n="221"/>
<div><lb n="9447"/><p><span>BAIRT LÁNLOISCTHE DO DO GHRÁ THRÓCAIREACH, á athchuinge</span>
<lb n="9448"/><span>Ort mé dh'ídiú gan sos gan faoiseamh, agus na tuilte tréana</span>
<lb n="9449"/><span>cineáltais agus lághaidheachta do-chuimsighthe atá fáisgthe Ionnat</span>
<lb n="9450"/><span>do scaoileadh isteach ar mh'anam, agus ar an gcuma sin go rabhad</span>
<lb n="9451"/><span>i mo mhairtíreach ag Do Ghrá, a Dhia liom!</span></p>
<lb n="9452"/>
<lb n="9453"/><p><span>Go ndéanaidh an Mhairtíreacht sin mé a ullmhú le teacht i Do</span>
<lb n="9454"/><span>láthair, agus go dtugaidh sí orm annsin bás a fháil fá dheoidh,</span>
<lb n="9455"/><span>agus go lingidh m'anam leis gan cuing gan ceangal isteach i</span>
<lb n="9456"/><span>mbarróig shíorruí DO GHRÁDHA THRÓCAIRIGH FÉIN…</span></p>
<lb n="9457"/>
<lb n="9458"/><p><span>Is mian liom an Ofráil seo 1 d'athnuadhchaint Duit na mílte</span>
<lb n="9459"/><span>milliún uair le gach aon bhuille dá dtugann mo chroidhe go n-imighidh</span>
<lb n="9460"/><span>na scáileana ar neamhní agus go bhféadaidh mé mo Ghrá do chur i</span>
<lb n="9461"/><span>niúl Duit aghaidh ar aghaidh go síorruí suthain!…</span></p>
<lb n="9462"/>
<lb n="9463"/><p><span>Marie Francoise Thérèse de l'Enfant Jésus</span>
<lb n="9464"/><span>et de la Sainte Face,</span>
<lb n="9465"/><span>Rel. Carm. ind.</span></p>
<lb n="9466"/>
<lb n="9467"/><p><span>Lá Fhéile na Tríonóide ró-Naofa,</span></p>
<lb n="9468"/>
<lb n="9469"/><p><span>An 9adh lá de mhí an Mheithimh i mbliain ár dTiarna 1895.</span></p>
<lb n="9470"/>
<lb n="9471"/><p><span>1 Tá na loghanna seo a leanas ag baint leis an Ofráil sin ón reannán*</span>
<lb n="9472"/><span>go dtí a deire .i. "Agus anois d'fhonn… go síorruí suthain."</span></p>
<lb n="9473"/>
<lb n="9474"/><p><span>(i.) Logha 300 lá gach aon uair a nabruightear go cráibhtheach agus go</span>
<lb n="9475"/><span>haithrigheach í.</span></p>
<lb n="9476"/>
<lb n="9477"/><p><span>(ii.) Logha iomlán, uair sa mhí, ar na coingheallacha coitianta, do gach</span>
<lb n="9478"/><span>aoinne adéarfas gach aon lá i gcaitheamh na míosa í.</span></p>
<lb n="9479"/>
<lb n="9480"/><p>
<lb n="9481"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Beathafhéinscríbhinn Naoimh Treasa leis an Leanbh Íosa

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Beathafhéinscríbhinn Naoimh Treasa leis an Leanbh Íosa

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
