Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Seanmóirí Muighe Nuadhad</title><author><name type="main">Anaithnid</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L289</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1818</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L289</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Seanmóirí Muighe Nuadhad</title><author>Anaithnid</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Brún agus Ó Nualláin</publisher><date>1818</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Seanmóirí Muighe Nuadhad 1.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Seanmóir a hAon.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Ar an Sgannail.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>(Do'n Dara Domhnach do'n Aidbhint.)</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Is beannuighthe an té nach nglacfaidh sgannail uaim-se.</span>
<lb n="10"/><span>- Matha xi.6.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Innseann an Soisgéal dúinn, an uair bhí Eóin Baistidh fá ghlas ag</span>
<lb n="13"/><span>Ioruaidh i dtaobh a bheathadh scannalaighe do chur i bhfáith air, gur</span>
<lb n="14"/><span>chuir sé teachtaireacht go nuige ár Slánuightheóir ag fiafruighe dhe,</span>
<lb n="15"/><span>arbh'é féin an Messias cóir.  Ní headh go raibh éan-amhras ar Eóin</span>
<lb n="16"/><span>Baistidh ann, acht chum go bhfuighbheadh a dheisciobail cruthughadh agus</span>
<lb n="17"/><span>radharc a súl féin ar an bhfírinne.  Ar fheicsint bríghe agus meadhóin an</span>
<lb n="18"/><span>loirgthe nó an fhiafruighe seo dár Slánuightheoir, d'fhreagair sé do na</span>
<lb n="19"/><span>teachtairíbh ag rádh: “imthighidh agus innsidh d'Eóin na neithe</span>
<lb n="20"/><span>do-chonnacabhar agus do-chualabhar; tá a radharc ag na dallaibh agus a</span>
<lb n="21"/><span>siubhal ag na bacachaibh; tá na lobhair leighiste; cluinid na bodhair agus</span>
<lb n="22"/><span>éirighid na mairbh, agus tá an Soisgéal dá chraobhsgaoileadh do na</span>
<lb n="23"/><span>bochtaibh, agus</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="24"/><p><span>is beannuighthe an té nach nglacfaidh sgannail uaimse”.  Do bhuaidh ár</span>
<lb n="25"/><span>Slánuightheóir le sompla na ngníomhartha míorbhaileach so</span>
<lb n="26"/><span>ar ghliocas agus ar mhailís a námhad.  Fuair deisciobail Eóin nach raibh</span>
<lb n="27"/><span>éan-chúis formaid ná sgannala aca; agus dá mb'fhéidir súile</span>
<lb n="28"/><span>mailíseacha na nGiúdach d'fhosgailt, do-chífidís nár chúis íslighthe</span>
<lb n="29"/><span>céasadh ár Slánuightheóra, agus nár chóir do na cineadhachaibh é</span>
<lb n="30"/><span>d'áireamh 'n-a dhíth céille.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Fóiríor, an ní do thuit amach in-aghaidh Chríost n-a thaobh féin,</span>
<lb n="33"/><span>tuiteann amach fós i dtaobh a sheirbhíseach, óir tá iomad ar sheilbh</span>
<lb n="34"/><span>bheith 'n-a gcríostaidhthibh, ag a bhfuil cealg agus mailís na nGiúdach</span>
<lb n="35"/><span>ag siubhal leó, ag faire gach uain chum neamhdhacht do mhaslughadh, chum</span>
<lb n="36"/><span>droch-fhocail do chur ar dheigh-ghníomharthaibh, agus sgannail do ghlacadh</span>
<lb n="37"/><span>ó nídh, dá mbéarfaidís mar as cóir é, 'n-ar cheart dóibh deagh-shompla</span>
<lb n="38"/><span>do bhaint as.  Is fínnéidh é seo ar iomchar an leath-chatoilicigh nach</span>
<lb n="39"/><span>gcuirfeadh spéis, dá sásóchadh sé cuideachta, comhartha na croise do</span>
<lb n="40"/><span>thréigean, agus mórán deas-ghnás eile do ghrádhann an teampall do</span>
<lb n="41"/><span>dhaoradh, nó iompodh i leith sgige fá dhúthracht agus urnuighthe an</span>
<lb n="42"/><span>chréatúra dobhéadh, mar dobhíodh i dtúis an teampaill, tabhartha do</span>
<lb n="43"/><span>leabhar nó do phaidrín.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Is díreach gur féidir agus gur ceart a rádh leó so mar adubhairt</span>
<lb n="46"/><span>Críost leis na Fairisínighibh: Sinite illos, caeci sunt .i. “Leig dóibh,</span>
<lb n="47"/><span>táid dall”.  Táid go díomhaoin; óir, mar adubhairt Tertullianus i dtúis</span>
<lb n="48"/><span>an teampall, ní thugann neithe fóghanta choidhche ócáid sgannail acht</span>
<lb n="49"/><span>do'n té atá fíor-mhailíseach, agus is olc thar bárr an té do-chí olc</span>
<lb n="50"/><span>i nídh fóghanta.  Acht ní</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="51"/><p><span>ar an sgannail ghlacann duine as mian liom trácht, acht ar an sgannail</span>
<lb n="52"/><span>thugann duine uaidh an uair a dhéanann nó an uair a labhrann sé éan-rud</span>
<lb n="53"/><span>mío-rúnach, chum díoghbhála éan-duine eile.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Óir is é míniughadh thugann San Tomás dúinn, .i. Aingeal na Sgoile, ar</span>
<lb n="56"/><span>sgannail, ná focal nó gníomh mí-cheart do ghluaiseann duine eile chum</span>
<lb n="57"/><span>peacaidh.  Dá mbéadh do mhí-ghníomh i bhfolach ó'n saoghal, is amhlaidh</span>
<lb n="58"/><span>badh lúghaide an t-olc agus badh shaoire an aithrighe, mar dobhéadh do</span>
<lb n="59"/><span>choir ag baint leat féin amháin; acht an uair tharraingir daoine eile chum</span>
<lb n="60"/><span>an pheacaidh led' dhroch-shompla, annsin bíonn do choir, ar nós na plágha,</span>
<lb n="61"/><span>galrach díoghbhálach do-leighiste.  “Créad do-rignis,” ars' an Fáidh</span>
<lb n="62"/><span>Nátan le Dáith Rí; “do thuit tú i gcoir, thug sgannail dod' chuallacht</span>
<lb n="63"/><span>agus cúis mhaslughadh nó naomh-aithise do náimhdibh ár dTighearna?”</span>
<lb n="64"/><span>Agus nach móide do dhaoinibh againn-ne do thuilleann an chasaoid chéadna?</span>
<lb n="65"/><span>Nach minic rug tásg do dhroich-iomchuir tríd an bparóiste agus tríd na</span>
<lb n="66"/><span>bailte, ag galrughadh gach cluaise dá gcluineann é, ag tarrang daoine lag</span>
<lb n="67"/><span>chum peacaidh, agus ag déanamh díoghbhála, b'fhéidir, do'n té nach</span>
<lb n="68"/><span>rugadh fós.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Is fada ó thug Síomon Mágus scannail uaidh le ceannach tiodhlaicthe</span>
<lb n="71"/><span>an Spioraid Naoimh, agus do lean daoine a shompla.  Is fada ó thug Absalom</span>
<lb n="72"/><span>sgannail uaidh, mí-ómós dá athair, agus is iomdha mac mí-ághmharach</span>
<lb n="73"/><span>neamh-urramach do lean a shompla ó shin anuas.  Is fada ó thug Iúdás</span>
<lb n="74"/><span>sgannail ag braith agus ag díol ár Slánuightheóra, agus is iomdha duine</span>
<lb n="75"/><span>do-rigne aithris air, ag tabhairt allais ar bheart na</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="76"/><p><span>sainnte.  Is fada ó thug Lútair agus Cailbhín sgannail uatha, ag cur</span>
<lb n="77"/><span>cogaidh ar chreideamh Chríost, agus is iomdha duine do-rigne aithris orra,</span>
<lb n="78"/><span>ag iarraidh baint ó'n teampall, agus an sean-chreideamh do shracadh.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>Chíonn tú, ar an ádhbhar sin, gur galrach tógbhálach an aicíd é</span>
<lb n="81"/><span>an sgannail a thugair uait; agus, dar ndóigh, níl teóra len-a</span>
<lb n="82"/><span>dhíoghbháil, óir is é congnamh as treise ag an aidhbheirseóir é chum</span>
<lb n="83"/><span>pobail Chríost do ró-shlad.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Glaodhtar ar an aidhbheirseóir dúnmharbhthóir 'san Sgrioptúir, mar</span>
<lb n="86"/><span>dobhí ó thúis agus atá fós ag tabhairt amas marbhthach ar anmannaibh</span>
<lb n="87"/><span>na ndaoine.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Is é an gearán céadna do thuilleann fear na scannlach, mar déanann sé</span>
<lb n="90"/><span>len-a chlaoin-imirt, len-a mhealltóireacht agus le nimh a dhroch-shompla,</span>
<lb n="91"/><span>an t-anam úd do shaor Críost do dhaoradh, agus róbaí na ngrás, len-a</span>
<lb n="92"/><span>raibh sé éaduighthe, do stolladh dhe.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Do thuirling ár Slánuightheóir ó chathaoir na ngrás nó na glóire</span>
<lb n="95"/><span>chum athnuadhchain do dhéanamh ar aghaidh na talmhan, agus sgaipeadh agus</span>
<lb n="96"/><span>díbirt do chur ar ríoghacht an pheacaidh.  Do thógaibh sé a theampall, gan</span>
<lb n="97"/><span>sal gan spota, ar chosamhlacht Ierusalem na bhFlaitheas, do tasadh le</span>
<lb n="98"/><span>buaidh in-aghaidh cumhachta na Saesar agus gach tíoránaigh eile dobhí</span>
<lb n="99"/><span>go díomhaoine ag iarraidh a leagadh.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Anois déanann an peacadh sgannalach an obair seo go léir do lot, ag</span>
<lb n="102"/><span>slad agus ag dío-láithriughadh trócaire an Tighearna.  Cuireann sé síol</span>
<lb n="103"/><span>an uilc go fairsing.  Fágbhann rian a dhroch-shompla agus lorg gránda ar</span>
<lb n="104"/><span>sgéimh an teampaill, agus piast nimheamhail ar aghaidh na tíre.  Téidheann</span>
<lb n="105"/><span>a nimh níos sia 'ná claidheamh na Saesar, óir sgarann a chlaidheamh</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="106"/><p><span>ó annsacht, an chlann do thogair an Eaglais, dá fágbháil 'n-a máthair</span>
<lb n="107"/><span>dhubrónaigh, ar nós Ráchel ag lorg a clainne agus gan iad le faghbháil,</span>
<lb n="108"/><span>ag sileadh na ndeór os cionn a gcaillte. Ní blanndar ná foirleathnughadh</span>
<lb n="109"/><span>an chainnt seo.  Is é sin radharc ár súl féin, agus sgéal gach lae é.</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>Ná tairthear trasta go minic ar óglaoch an antláis agus an mhacnais, cad</span>
<lb n="112"/><span>é mar chaitheann a shaoghal agus a shláinte ag déanamh obair an dorchadais,</span>
<lb n="113"/><span>lán do spioraid na hantola, ag imtheacht timcheall ag féachaint cia</span>
<lb n="114"/><span>gheóbhadh sé do shlad?  Ar uairibh buadhann le hinntleacht ar</span>
<lb n="115"/><span>shimplidheacht agus ar lagachar aindeiseóra.  Arís tionnsglann beartaidheacht</span>
<lb n="116"/><span>éigin eile chum an dochair.  Agus, fá dheireadh, má's é as treise, ní</span>
<lb n="117"/><span>héan-rud leis págh an pheacaidh; agus, 'n-a dhiaidh-sin, in-áit</span>
<lb n="118"/><span>aithrighe, is é a dhéanann ná maoidheamh as gaisgeadh an pheacaidh.  Ó</span>
<lb n="119"/><span>a Thighearna, créad dodhéanfaidh an t-óglaoch so lá na breithe, nuair</span>
<lb n="120"/><span>éileóchaidh tú an uair úd air luach do chuid fola.  “Cá bhfuil an t-anam</span>
<lb n="121"/><span>do cheannuigh mise?” adéarfaidh Íosa leis.  “Do-rignis deamhain do na</span>
<lb n="122"/><span>naomhaibh, dubh do'n gheal, neimhní dom' pháis agus dom' shacramaintíbh.</span>
<lb n="123"/><span>Ba mheasa dom' theampall tú 'ná tíoránach eiricigh, agus, leis sin,</span>
<lb n="124"/><span>bíodh m'fhearg ort go bráth.”</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>Cluinfear arís ar an dtaobh eile mallacht na muinntire do chaill</span>
<lb n="127"/><span>Críost mar gheall ort-sa: “Ó, a mhalluightheóir, is tú as cionntach lem'</span>
<lb n="128"/><span>dhamaint; mo thruagh mar do-chonnaic mo shúile riamh thú; is tú do</span>
<lb n="129"/><span>tharraing mé go dtí an droich-chríoch so - árus na bpian.”</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>Sin forfhógra ag an té a mhilleann agus ag an té</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="132"/><p><span>a mhealltar; ag an ughdar, nó an óglaoch as ughdar leis an scannail, agus</span>
<lb n="133"/><span>ag an páirtidhe; agus an uair bhéid 'san úir, béidh sé déidheanach aca</span>
<lb n="134"/><span>cuimhniughadh ar na ráidhtibh seo. Acht ní taobh le héan-tshompla amháin atá</span>
<lb n="135"/><span>an saoghal i dtaobh scannail dírigh, is é sin, i dtaobh daoine do tharrang</span>
<lb n="136"/><span>d'éanuaim agus ceann ar aghaidh chum uilc agus peacaidh.  Agus cá mhéid</span>
<lb n="137"/><span>cuirptheóir aosta, seanfhoghlumtha i gcleachtadh an uilc, d'iompuigheadh</span>
<lb n="138"/><span>in'easbol fhallsa ag sgéith nimhe agus plágha, ag seanmóir urchóide dóibh</span>
<lb n="139"/><span>sin nach raibh aois aca, agus ag cur líonta 'n-ar pheacadar an bhuige agus</span>
<lb n="140"/><span>an gharsúnacht.</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>Agus daoine eile do chaitheann arán an díomhaointis ag maireachtain ar</span>
<lb n="143"/><span>sgéimh Chríost, agus ag tabhairt scannlach uatha in-aghaidh gach uaire</span>
<lb n="144"/><span>in-a mbuailid cluain ar an mac nó ar an seirbhíseach, chum substaint</span>
<lb n="145"/><span>an athar nó an mhaighistir do ró-ghoid nó do shlad.</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>Agus ní táire é dhóibh-sean gurab é a gcéard bheith ag corraighe</span>
<lb n="148"/><span>buaidheartha agus mí-chumainn i measg a gcomhursan agus a lucht muinnteardha,</span>
<lb n="149"/><span>le measgadh fuair-scéalta bréagacha bíodánacha trén-a chéile.</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>Níl ins an aicme seo - ní fheadar nach díobh arís go leór ban</span>
<lb n="152"/><span>aosta - acht nathracha nimhe imris i mbaile nó i bparóiste, 'n-ar cheart</span>
<lb n="153"/><span>séala mío-chlú scannlach do chur orra.</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>Bíd arís cionntach, is eadh agus daoine eile, do-ghní len-a</span>
<lb n="156"/><span>slimideóireacht cainnte meas folamh taidhbhseach air féin d'oibriughadh ar</span>
<lb n="157"/><span>éan-duine, agus do bheathuigheann</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="158"/><p><span>len-a moladh agus len-a mbladar tháir, glóire dhíomhaoin agus mórdháil;</span>
<lb n="159"/><span>óir tá an duine ón-a nádúir féin tabhartha do chlaonaibh fuara do'n tshórt</span>
<lb n="160"/><span>so; agus an té dár díon leis, ní bhíonn gan cionnta.</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>Fá dheireadh, ní féidir iad so do shaoradh ar chur scannlach do</span>
<lb n="163"/><span>dhéanann 'n-a dtigh féin nó i dtigh an tábhairne, le suirghe agus</span>
<lb n="164"/><span>bréag-mhuinnteardhas, an iomad óil do chur ar an duine muinnteardha nó ar</span>
<lb n="165"/><span>an gcomhursain, agus, 'n-a dhiaidh sin, déanann gáire fá'n-a mhórughadh</span>
<lb n="166"/><span>mearbhaill.  Is orra so, adeir Solamh mac Dáibhí, go mbíonn luthgháir i</span>
<lb n="167"/><span>dtaobh uilc agus compórd i dtaobh malluightheachta.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>Agus go fírinneach is ainshrianta an gníomh pléisiúir do ghlacadh</span>
<lb n="170"/><span>in-ócáid díth céille, mar déanann leithsgige agus fonamhaid go minic</span>
<lb n="171"/><span>mailís agus gráin an pheacaidh do cheilt nó do laighdiughadh, do</span>
<lb n="172"/><span>cuirfeadh fuath agus scannradh ort dá labharfaidhe dáríribh.</span></p>
<lb n="173"/>
<lb n="174"/><p><span>In-éan-fhocal, is peacthamhail an ní bheith ag spaisdeóireacht le</span>
<lb n="175"/><span>naomhthacht ná malluightheacht, mar déantar neimhnídh do gach cion, mar</span>
<lb n="176"/><span>adéarfainn, agus, leis sin, clódh bréige do chur ar an olc.</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>As an mbeagán somplaí seo tuigtear créad chomh fairsing díoghbhálach</span>
<lb n="179"/><span>do-leighiste atá peacadh na scannlach, óir tugann mí-ágh síorraidhe ar an</span>
<lb n="180"/><span>té thuiteann dá dheasgaibh, agus damnann seacht n-uaire an té as ughdar leis.</span>
<lb n="181"/><span>As so d'fhógair ár Slánuightheóir brón os cionn bróin ar an bpeacadh so.</span>
<lb n="182"/><span>“Ní fuláir,” adeir sé - 's é sin ag tagairt do mhí-riaghaltas an</span>
<lb n="183"/><span>tshaoghail - “go dtagaidh scannail, acht brón ar an bhfear úd dothugann</span>
<lb n="184"/><span>uaidh í.  Má thugann éan-duine scannail d'éin-cheann</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="185"/><p><span>do na ceannaibh beaga so do chreideann ionnam-sa, dob'fheárr dhó bró</span>
<lb n="186"/><span>mhuilinn do bheith fán-a mhuinéal, agus a bheith iarn-a chaitheamh</span>
<lb n="187"/><span>amach 'san bhfairrge.”</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>In-éaghmuis na scannlach so ar ar thráchtas do ghluaiseann go díreach</span>
<lb n="190"/><span>ó dhroich-intinn, tá iomad gníomhartha agus bréithre eile ró-urchóideacha</span>
<lb n="191"/><span>scannalacha ar an saoghal, gé nach dóigh le daoine iad do bheith amhlaidh;</span>
<lb n="192"/><span>agus, leis, ní chuirid, fóiríor, leath-shuim ionnta.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Ní mór d'olc déantar go fosgailte nach mbaineann roinn dá nimh le</span>
<lb n="195"/><span>daoine eile do mhalairt an ughdair; óir tá an duine ón-a nádúir féin</span>
<lb n="196"/><span>claon chum aithrise, agus, dá réir sin, pé aca sgáthán an uilc nó an</span>
<lb n="197"/><span>mhaitheasa bhíos os a chomhair, is gnáthach gurab é sin clódh dobhíos</span>
<lb n="198"/><span>air, ag a aigneadh is ag a ghníomhartha; agus, dá chionn sin, an nídh</span>
<lb n="199"/><span>bhíonn coitcheann bíonn neamh-scannartha, neimh-chionntach; agus, leis sin,</span>
<lb n="200"/><span>ní bhíonn leath-náire air siúd an rud do-rigne tú roimhe, do dhéanamh</span>
<lb n="201"/><span>id' dhiaidh.</span>
<lb n="202"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="203"/><p><span>Uzzzzz0201</span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>Seanmóir a Dó.</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>Cionnas slighe an Tighearna d'Ullmhughadh.</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>(Ceathramhadh Domhnach na hAidbhinte.)</span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>Ullmhuighidh slighe an Tighearna: déanaidh a chasáin díreach.</span>
<lb n="212"/><span>- Briathra léigmid ag N. Lúcás iii4.</span></p>
<lb n="213"/>
<lb n="214"/><p><span>Ag sin, a chomhluadar chríostamhail, an teagasg naomhtha do mhúineann an</span>
<lb n="215"/><span>Eaglais Chatoiliceach dhúinn 'san aimsir ró-bheannuighthe so chum, rinn-ne</span>
<lb n="216"/><span>d'ullmhughadh fá chomhair breith agus teacht ár Slánuightheóra Íosa</span>
<lb n="217"/><span>Críost ar an saoghal so. “Ullmhuighidh,” ar sí len-a cloinn uile, “slighe</span>
<lb n="218"/><span>an Tighearna, atá ag tuirling anuas ó sna flaitheasaibh ag fiosrughadh a</span>
<lb n="219"/><span>phobail agus dá sgaoileadh go lán-trócaireach ó dhaoirse an pheacaidh.</span>
<lb n="220"/><span>Déanaidh an chasáin díreach; bíodh na gleannta árduighthe; na sléibhte</span>
<lb n="221"/><span>agus na cnocáin íslighthe; na bealaigh chama díreach agus na garbhchomhangair</span>
<lb n="222"/><span>mínighthe ar éin-rian: 's é sin le rádh, ullmhuighidh sibh</span>
<lb n="223"/><span>féin chum toradh ioncholnuighthe Íosa Chríost do bhaint daoibh féin le</span>
<lb n="224"/><span>humhlaidheacht, le modhmhaile is le measardhacht, le fíréantacht aignidh</span>
<lb n="225"/><span>agus le deagh-shompla beathadh, ag cathughadh go cródha cosantach</span>
<lb n="226"/><span>in-aghaidh eascáirde fógartha bhur n-anam - an diabhal, an saoghal agus an</span>
<lb n="227"/><span>cholann.”  Tá sé oireamhnach damh-sa, mar an gcéadna, an t-oideachas soin</span>
<lb n="228"/><span>d'athnuadhachain daoibh ar na laetheanthaibh so, in-a bhfuil sibh ar tí</span>
<lb n="229"/><span>bhur gcogcubhais do ghlanadh</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="230"/><p><span>is do sgiamhradh ó gach gné pheacaidh le Sacraimint na hAithrighe, chum Corp</span>
<lb n="231"/><span>Naomhtha an tSlánuightheóra do ghlacadh fá bhur mbroinn mar as dual 's as</span>
<lb n="232"/><span>tairbheach do chríostaidhthibh é.  Ullmhuighidh slighe an Tighearna, óir tá</span>
<lb n="233"/><span>sé cinnte gurab é glacadh Chuirp Chríost an gníomh as naomhtha agus as uaisle</span>
<lb n="234"/><span>dár gcreideamh.  Is é ceann-tobar agus préamh móráin ghrásta agus</span>
<lb n="235"/><span>áird-tiodhlaiceadh, ar mhodh gur cóir dhaoibh gach uile imshníomh agus</span>
<lb n="236"/><span>aireachas do bheith oraibh chum triall chuige, agus gan na tabhartaisí</span>
<lb n="237"/><span>mór-luaigh atá agaibh le faghbháil as do chailleamhaint tré n-bhur</span>
<lb n="238"/><span>bhfaillighe ná tré n-bhur neamhmhothughadh féin.</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>Leis an Comaoine Naomhtha beirthear agus geintear Íosa Críost in-ár</span>
<lb n="241"/><span>gcroidhthibh.  Acht dá mbéarthaoi go chomh-ionann i gcroidhthibh gach n-aon</span>
<lb n="242"/><span>do ghlacas é, ní bhéadh eidir-dhealughadh ar bith le tabhairt fá ndeara</span>
<lb n="243"/><span>idir an bhfíréan agus an peacthach; idir an té do chaitheann go ceanamhail</span>
<lb n="244"/><span>Corp Naomhtha an Tighearna, agus an té thruailligheann a chuid feóla agus</span>
<lb n="245"/><span>do ghlacann é mar gach biadh coitcheann.  Ná meallaidh sibh féin, a</span>
<lb n="246"/><span>cháirde; muna mbéarthar Íosa Críost in-bhur gcroidhthibh leis an</span>
<lb n="247"/><span>gComaoine, básóchthar ionnta gan éan-chontabhairt é; muna ndéanfaidh</span>
<lb n="248"/><span>an Chomaoine rann-pháirteach sibh dá spiorad agus dá ghrásaibh, is fíor</span>
<lb n="249"/><span>ná béidh ann acht daoir-bhreitheamhnas báis agus anacra síorraidhe</span>
<lb n="250"/><span>dhaoibh.  Tar a cheann sain, ní cóir cur suas uaidh, óir go fírinneach,</span>
<lb n="251"/><span>is é an t-arán do roinntear ann oileamhain folláin bhur n-anma - neart na</span>
<lb n="252"/><span>láidir, cothughadh na lag agus na bhfoiríseal, sólás na n-ocrach, agus</span>
<lb n="253"/><span>geall deimhnightheach na beathadh síorraidhe.  Do-chímid, ar an ádhbhar</span>
<lb n="254"/><span>soin, créad é chomh díoghbhálach dár n-anmannaibh agus sgaramhaint le</span>
<lb n="255"/><span>ciste chomh mór-luaigh sin ná staonadh suas uaidh; gidheadh, is baoghlaighe</span>
<lb n="256"/><span>'ná soin, é</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="257"/><p><span>do ghlacadh fán-ár mbroinn gan an t-ullmhughadh riachtanach do chur</span>
<lb n="258"/><span>roimhe; agus, dá thaobh soin, abraim libh anois an ath-uair, mar aon leis</span>
<lb n="259"/><span>an Eaglais i Soisgéal an Lae inniu - Ullmhuighidh slighe an Tighearna!</span>
<lb n="260"/><span>Díbridh as bhur gcroidhthibh gach nídh nach taithneamhach agus nach ionmhain</span>
<lb n="261"/><span>leis!  Foghlaimighidh gan mearbhall na coinghill riachtanacha chum é do</span>
<lb n="262"/><span>ghlacadh mar as dual, agus déanaidh bhur ndícheall chum a mbeith agaibh!</span>
<lb n="263"/><span>In-a n-éaghmais sin, níl meadhón eile le faghbháil agaibh chum bhur</span>
<lb n="264"/><span>Slánuightheóir Íosa Críost do shealbhughadh, agus chum Comaoine</span>
<lb n="265"/><span>thoirbheartach do dhéanamh.  Is é an teagasg lán-tairbheach so as meabhair</span>
<lb n="266"/><span>liom do chur in-umhail daoibh, agus do-ghníonn uile bhrígh agus eagar mo</span>
<lb n="267"/><span>chomhráidh.  Taisbeánfaidh mé ar dtúis, cionnus as cóir dhaoibh coir chomh</span>
<lb n="268"/><span>mór le truailliughadh Fola agus Feóla ionadhartha Mhic Dé do sheachaint;</span>
<lb n="269"/><span>agus n-a dhiaidh sin, cionnus dothiocfaidh libh mórán grásta agus</span>
<lb n="270"/><span>tiodhlaiceadh do shaothrughadh dhaoibh féin leis an gComaoine, ag</span>
<lb n="271"/><span>craobhsgaoileadh dhaoibh 'san am chéadna na coinghill riachtanacha chum an</span>
<lb n="272"/><span>gníomh lán-tairbheach so do dhéanamh.  Acht ar dtúis iarramaois go</span>
<lb n="273"/><span>dúthrachtach cráibhtheach congnamh an Spioraid Naoimh tré impidhe</span>
<lb n="274"/><span>chumhachtach na Maighdine Muire, ag rádh ó chroidhe an Beannachadh Muire</span>
<lb n="275"/><span>- Ave Maria, etc.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>An Chéad Roinn.</span></p>
<lb n="278"/>
<lb n="279"/><p><span>Is é Corp Chríost an manna foluighthe: is é feóil agus bríoghmhaireacht</span>
<lb n="280"/><span>na n-anam láidir é; is é geall buain-tsheasmhach ar ghrádh agus ar</span>
<lb n="281"/><span>dhian-annsacht Íosa Chríost é, agus coimhlíonadh a pháise naomhtha chum</span>
<lb n="282"/><span>an an cineadh daonda d'fhuasgailt. Ar an ádhbhar sin, tá sé riachtanach</span>
<lb n="283"/><span>é d'eidir-dhealughadh ó gach oileamhain eile coitcheann, d'eagla easonóir</span>
<lb n="284"/><span>do thabhairt dó: non</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="285"/><p><span>dijudicans Corpus Domini.  Is é cothughadh na n-anam láidir é.  Is cóir</span>
<lb n="286"/><span>dhúinn, dá bhrígh sin, sinn féin do léar-sgrúdadh sul do leómhfaimís</span>
<lb n="287"/><span>oileamhain chomh bríoghmhar leis do chaitheamh: probet autem seipsum homo.</span>
<lb n="288"/><span>Is geall dearbhtha grádha agus dian-annsachta Íosa Chríost orainn é.  Badh</span>
<lb n="289"/><span>chóir mar sin é 'ghlacadh le hiomad ceana is macnais.  Agus, fá dheóidh, ós</span>
<lb n="290"/><span>é coimhlíonadh a pháise chun an cineadh daonda d'fhuasgailt, tá sé ró-cheart</span>
<lb n="291"/><span>a bhás do chraobhsgaoileadh gach uair is tráth dá mbéimíd rann-pháirteach</span>
<lb n="292"/><span>leis, agus é d'ionnsaidhe le spiorad na croiche céasta: Quotiescunque</span>
<lb n="293"/><span>manducabitis panem hunc, et calicem bibetis, mortem Domini annuntiabitis</span>
<lb n="294"/><span>donec veniat.  Le creideamh ómóis agus urrama neartóchthar sinn chum é</span>
<lb n="295"/><span>d'eidir-dhealughadh ó gach oileamhain eile.  Le creideamh eagna agus</span>
<lb n="296"/><span>gliocais déanfamuid ár gcogcubhas do léar-sgrúdadh.  Le creideamh</span>
<lb n="297"/><span>teas-ghrádha do-bhéarfamuid grádh agus annsacht dó.  Le creideamh féile</span>
<lb n="298"/><span>is le flaitheamhalacht aignidh déanfamuid íodhbairt dínn féin dó.</span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>A dhearbhráithearacha mo chroidhe, is creideamh ómósach do neartuigheann</span>
<lb n="301"/><span>gach críostaidhe chum Corp Naomhtha an Tighearna do thabhairt fá ndeara,</span>
<lb n="302"/><span>agus é d'eidir-dhealughad ó gach oileamhain eile ins an gComaoine</span>
<lb n="303"/><span>Beannuighthe: 's é sin le rádh, creideamh láidir beó, do threighdeann gach</span>
<lb n="304"/><span>néal dorchadais bhíos timcheall an Uain Trócairigh; creideamh bríoghmhar do</span>
<lb n="305"/><span>dhearcann suas ar a ghnúis ghléigil (ní i sgáil ná tré ghloine, acht aghaidh</span>
<lb n="306"/><span>ar aghaidh agus fá mar atá sé ann féin), agus do-bheir fá ndeara a ghlóire</span>
<lb n="307"/><span>is a mhórdhacht d'aimhdheóin an bhrait len-a bhfoluighthear é; creideamh</span>
<lb n="308"/><span>uasal, nach ngabhann do láimh a ghlóire do chuimsiughadh le hiomarca</span>
<lb n="309"/><span>dásachta, agus, tar 'éis sin, bhíonn líonta do</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="310"/><p><span>lonnracht a ghné, do-chíonn aingil fhlaitheamhnais dá ndíonadh féin len-a</span>
<lb n="311"/><span>sgiathánaibh, agus árd-cholamhain neimhe ar chrith-eagla roimhe; an</span>
<lb n="312"/><span>creideamh úd, adeirim, dobhíonn lán d'ainmhian chrábhaidh agus</span>
<lb n="313"/><span>diadhamhlachta, ag druidim láimh leis an altóir bheannuighthe, go díreach</span>
<lb n="314"/><span>mar Maoise nuair do dhruid sé láimh leis an sgeich 'n-a raibh aingeal an</span>
<lb n="315"/><span>Tighearna, nó cosmhail le clannaibh Israel nuair thángadar in-iomfhogus</span>
<lb n="316"/><span>sléibhe na tóirnighe agus na lasrach, 'n-a dtug Dia amach a reacht do</span>
<lb n="317"/><span>Mhaoise.  Is é an creideamh so, gan éan-amhras, ná géilleann do chlaontaibh</span>
<lb n="318"/><span>na gcéadfadh gcorpardha, agus do-bheir dhúinn le rádh tré spiorad</span>
<lb n="319"/><span>umhlaidheachta agus droich-mheasa orainn féin, mar aon le Naomh Peadar, -</span>
<lb n="320"/><span>“A Thighearna, ná tar im' ghaor, óir níl ionnam acht peacthach” - Exi a me,</span>
<lb n="321"/><span>quia homo peccator sum (Lúcás v.8), - ar chor, ó'n dtráth 'n-a dtugann sé</span>
<lb n="322"/><span>Iosa Críost fá ndeara idir lámhaibh an tshagairt, go mothuigheann sé an</span>
<lb n="323"/><span>oiread sin lonnraidh agus mórdhachta, go nglacann fanntais is mío-thapadh é,</span>
<lb n="324"/><span>d'eagla ná dearna an t-ullmhughadh oireamhnach chum é do ghlacadh.  Ag sin go</span>
<lb n="325"/><span>fírinneach an creideamh d'iarrann an tEaspol orainn chun Corp Naomhtha an</span>
<lb n="326"/><span>Tighearna do chaitheamh.  Gidheadh, a Shlánuightheóir ghléigil, cá bhfuil an</span>
<lb n="327"/><span>creideamh sin le faghbháil anois ar talamh?  Ní headh amháin nach bhfuil sé</span>
<lb n="328"/><span>ag an gcoitcheanntacht, acht, fóiríor brónach! níl sé i measg do dheisciobal</span>
<lb n="329"/><span>féin.  Nuair dothiocfaidh tú lá an bhreitheamhnais dhéidheanaigh ins na</span>
<lb n="330"/><span>spéarthaibh, id 'shuidhe go moladhchrothach ar néal lonnrach glórmhar,</span>
<lb n="331"/><span>glacfaidh an cineadh daonda sgannradh agus sgeimhle tríd; béidh na</span>
<lb n="332"/><span>malluightheóirí dá gcur féin i bhfolach ins na cuasánaibh as doimhne 's as</span>
<lb n="333"/><span>uaignighe le faghbháil, agus ag éigheamh go</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="334"/><p><span>hárd, agus ag iarraidh ar na cnocaibh agus ar na sléibhtibh tuitim anuas</span>
<lb n="335"/><span>orra.  Acht, a Thighearna, tá tú anois chomh fírinneach ar an altóir agus</span>
<lb n="336"/><span>béidh tú id' chathaoir bhreitheamhnais lá an bhreitheamhnais do láthair</span>
<lb n="337"/><span>cinidheach agus pobail an domhain.  Dár ndóigh, ní féidir ná tuirlingid na</span>
<lb n="338"/><span>haingil anuas ó sna flaitheasaibh chum friothálamh agus chum ullmhughadh</span>
<lb n="339"/><span>dhuit, gach uair dá n-abrann an sagart focail coisrigthe na habhlainne.  An</span>
<lb n="340"/><span>n-eadh ná tugann tú breith báis agus beathadh annso ins an gcathaoir</span>
<lb n="341"/><span>bhreitheamhnais so atá i bhfolach ó shúilibh na ndaoine?  An n-eadh ná</span>
<lb n="342"/><span>sgríobhann tú ar m'éadan féin cáilidheacht do ghrádha agus do cheanamhlachta</span>
<lb n="343"/><span>orm, nó mo dhaoirse is mo dhamaint shíorruidhe?  Uch! a Shlánuightheóir</span>
<lb n="344"/><span>dob'fhéidir gurab é uair 'n-a ndaorann tú mé, do lámhuighim druideamhain suas</span>
<lb n="345"/><span>leat, agus an uair 'n-a dteilgeann tú uait mé, d'ionnsaighim thú le</span>
<lb n="346"/><span>mór-dhásacht; an tráth, b'fhéidir, go bhfuil ifrionn dá osgailt mar ionad</span>
<lb n="347"/><span>comhnuighthe dham, is é sin an uair do leómhain teacht chum tú 'ghlacadh,</span>
<lb n="348"/><span>agus nuair nach bhfuil ionnam acht mac díbhfeirge, go gcuirim mé féin i measg</span>
<lb n="349"/><span>do chloinne toghtha, ionnas nach bhfuil in do chuid Fola bríoghmhaire, ná in</span>
<lb n="350"/><span>do chuid Feóla uaisle, acht fuil agus feóil pheacaidh dhamh-sa; - nach bhfuil</span>
<lb n="351"/><span>'san Uan gan teimheal, do bhris seacht séala leabhair an bháis chum fuasgailt</span>
<lb n="352"/><span>orainn, acht an séala deireannach chum mo choirtheacha do choimhlíonadh,</span>
<lb n="353"/><span>agus an té gur chóir dó bheith 'n-a Shlánuightheóir agam, gurab é féin cúis</span>
<lb n="354"/><span>mío-ágha agus damanta síorruidhe dham.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>Níorbh'fhéidir, a chríostaidhthe, Dia d'fheiscint 'san tSean-Reacht gan bás</span>
<lb n="357"/><span>obann anabaidh d'fhagbháil dá chionn.  Do-rigneadh léirsgrios ar chineadh</span>
<lb n="358"/><span>iomshlán na mBeitsimíteach i dtaobh amharc isteach go glinn len-a súilibh</span>
<lb n="359"/><span>ar Airc an Reachta.</span>
<lb n="360"/></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="361"/><p><span>Do líonadh corp Eiliodórus do chneadhaibh tinne is do ghontaibh fuathmhara i</span>
<lb n="362"/><span>dtaobh dul isteach 'san ionad naomhtha, nach raibh ceadaightheach d'éinneach</span>
<lb n="363"/><span>acht do na sagartaibh inIerusalem.  Ní raibh sé ceadaighthach do chlannaibh</span>
<lb n="364"/><span>Israel ins an bhfásach teacht láimh leis an sliabh in-a dtug Dia an</span>
<lb n="365"/><span>dligheadh do Mhaoise.  Do choisgeadar tóirneach agus lasracha ar an bpobal</span>
<lb n="366"/><span>teacht in-iomfhogus dó; agus, dar ndóigh, dob'é an bás féin bhíodh ag</span>
<lb n="367"/><span>imtheacht roimh Dia Ábraim ar feadh a mhór-aisdir trí thíorthaibh na</span>
<lb n="368"/><span>geallamhna agus na hÉigipte.  Acht anois, nuair nach bhfuilid teinteacha</span>
<lb n="369"/><span>dearg-lasracha ag éirghe suas ó'n altóir bheannuighthe chum na</span>
<lb n="370"/><span>malluightheóirí agus lucht' masluighthe Chuirp Naomhtha an Tighearna do</span>
<lb n="371"/><span>smachtughadh, níl crith-eagla ná ómós againn roimhe.  Ó, mo náire! a</span>
<lb n="372"/><span>chríostaidhthe lag-spioradacha, 'gá bhfuil an oiread soin uachdaránacht ag</span>
<lb n="373"/><span>na céadfadhaibh corpardha oraibh, nach mbéidh crábhadh ná caon-dúthracht</span>
<lb n="374"/><span>agaibh, acht nuair do-chíonn sibh bhur nDia lán d'fheirg libh?  Fiafruighim</span>
<lb n="375"/><span>daoibh anois - dá dtugadh sibh fá ndeara Corp Naomhtha an Tighearna le n-</span>
<lb n="376"/><span>bhur súilibh corpardha, agus dá ndéanadh bhur gcreideamh ins an tSacraimint</span>
<lb n="377"/><span>ár Slánuightheóir Iosa Críost do thaisbeánadh chomh soiléir agus dá</span>
<lb n="378"/><span>bhfeicimís do láthair é, arbh'fhéidir go dtiocfadh sibh chomh</span>
<lb n="379"/><span>neamhmhothuighthe sin chum é 'ghlacadh?  Ó, a chríostaidhthe, níor dhóigh</span>
<lb n="380"/><span>libh an uair sin gur leór daoibh bheith sásta le beagán urnaighthe; le</span>
<lb n="381"/><span>bheith leath-uair ar bhur nglúinibh; nó le roinn na maidne do chaitheamh</span>
<lb n="382"/><span>in-uaigneas mar ullmhughadh roimhe.  Níorbh'fhuláir mí nó sé seachtmhaine,</span>
<lb n="383"/><span>an chuid badh lúgha dhe, chum machtnamh air roimh-ré; agus dob'iad na</span>
<lb n="384"/><span>laethe ba ghiorra do'n téarma so na laethe trosgaidh, tréadhanais agus</span>
<lb n="385"/><span>urnaighthe.  Dobhéadh an smuaineadh so cuimisgthe le n-bhur saoghalta,</span>
<lb n="386"/><span>in-bhur gcaitheamh</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="387"/><p><span>aimsire agus in-bhur ainmheóntaibh, in-bhur ndúsacht, agus in-bhur</span>
<lb n="388"/><span>gcodladh féin.  Níorbh'fhéidir le n-bhur n-anamaibh, líonta suas do'n</span>
<lb n="389"/><span>chreideamh láidir seo, do sgaramhaint in-éin-ionad leis.  Ní bhéadh ins an</span>
<lb n="390"/><span>domhan mór, agus a chompórd agus a shult curtha le chéile, acht sgáil</span>
<lb n="391"/><span>bhréige, ionnus gurab é an íomháigh so go haonracánta do thógfadh suas an</span>
<lb n="392"/><span>uile aireachas agus foirlíontacht bhur n-anam.</span></p>
<lb n="393"/>
<lb n="394"/><p><span>Tar 'éis sin, tá a sháir-fhios agam go mbíonn buaidhreamh mór aignidh ar an</span>
<lb n="395"/><span>saoghaltánach féin le haghaidh Cásga is Nodlag, nuair as gnáthach le</span>
<lb n="396"/><span>críostaidhthibh, do réir dlighidh na n-uachtarán, teacht chum Comaoine.</span>
<lb n="397"/><span>Gidheadh, a Thighearna, ó's tusa do-chíonn rún an chroidh 'n-a geintear an</span>
<lb n="398"/><span>buaidhreamh sin; an buaidhreamh crábhaidh agus caon-dúthrachta é, fá mar</span>
<lb n="399"/><span>badh dhual do chréatúir chum teacht i láthair a Chruthuightheóra?  Ní headh</span>
<lb n="400"/><span>go fírinneach; acht is cosmhail é le duairceas an bhioránaigh úd 'san</span>
<lb n="401"/><span>Soisgéal, dár aithin tú a rachtmas saoghalta do thréigean, agus tú do</span>
<lb n="402"/><span>leanmhain.  Bíonn fuath aca do na laethibh beannuighthe seo, chomh maith</span>
<lb n="403"/><span>agus dá mbadh laetheanta dobróin agus mío-ágha dhóibh iad, agus gabhann</span>
<lb n="404"/><span>déistean iad um an gcóisir uasal so do Chuirp Naomhtha, ar chor nach dtagaid</span>
<lb n="405"/><span>id' ghoire acht go díreach mar na daill agus na bacaigh úd 'san Soisgéal;</span>
<lb n="406"/><span>'sé sin le rádh, nach fuláir go gcuirfid dlighthe na hEaglaise d'fhiachaibh</span>
<lb n="407"/><span>orra teacht as na háitibh coitcheanna, ó chaitheamh-aimsire, ó dhíomhaoineas</span>
<lb n="408"/><span>agus ó leathanbhealach a gcailleamhna shíorraidhe, chum chuidiughadh dod'</span>
<lb n="409"/><span>fhéasda.  Gidheadh, do-chíonn tusa na hanammna díchreideamhacha sin ag</span>
<lb n="410"/><span>iarraidh meadhachain idir a ndualgasa agus a ndroch-chlaonta, ag lorg an</span>
<lb n="411"/><span>oide</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="412"/><p><span>fhaoisdine as réidhe agus as neamh-chruadhálaighe, agus 'n-a dhiaidh sin,</span>
<lb n="413"/><span>dod' ionnsaighe an oiread faitchis agus dá mbadh eascara dhóibh tú.  Is fíor</span>
<lb n="414"/><span>go dteilgeann tú go foluightheach uait iad 'n-a n-íodhbartachaibh daora</span>
<lb n="415"/><span>damanta, mar nach ionmhain leat-sa acht croidhe toilteanach áthasach, agus</span>
<lb n="416"/><span>ní roinneann tú do mhilseacht dho-innste le lucht an díombuidheachais. Agus</span>
<lb n="417"/><span>dá mbéitheá inneamhail ins an tSacraimint Naomhtha so chum na hosnaidhe</span>
<lb n="418"/><span>céadna do tharrang mar do-rigne tú in-allód ós cionn uaighe Lásaras, is</span>
<lb n="419"/><span>iomdha osnadh ath-thruaghach chráidhte do thairngeóchthá anois, ag dul</span>
<lb n="420"/><span>isteach dhuit ins na béalaibh neamh-ghlana, dia-mhasluightheacha dhuit ins</span>
<lb n="421"/><span>na béalaibh neamh-ghlana, dia-mhasluightheacha úd nach míochosmhail iad le</span>
<lb n="422"/><span>huaighibh osgailte chum bréantas agus malluightheacht do leathadh, mar</span>
<lb n="423"/><span>adubhairt an Fáidh Ríoghamhail - Sepulcrum patens est guttur eorum.</span></p>
<lb n="424"/>
<lb n="425"/><p><span>Admhuighmís, ar an ádhbhar sin, a chríostaidhthe, ár bhfaillighe agus ár</span>
<lb n="426"/><span>neimh-fhiúntacht.  Is ró-fhánach bhíonn an creideamh ómósach soin againn le</span>
<lb n="427"/><span>n-a dtugamuid fá ndeara Corp Naomhtha an Tighearna.  Is é creideamh as</span>
<lb n="428"/><span>gnáthaighe againn, creideamh lag foirimleach do-bheir éitheach dó féin nuair</span>
<lb n="429"/><span>do cuirtear i ngníomh é; 'n-ar dóigh linn, nach n-iarrann nídh eile orainn</span>
<lb n="430"/><span>acht admháil osgailte do dhéanamh, agus gan éimeachtain gurab é Corp</span>
<lb n="431"/><span>Naomhtha an Tighearna bhíos i lámhaibh an tshagairt, len-a gcaillimid ár</span>
<lb n="432"/><span>n-urraim 's ár n-ómós dó le hiomarcaidh taithighe agus dlúth-mhuinnteardhais,</span>
<lb n="433"/><span>nó ár ngreann is ár n-annsacht le hiomad faillighe; in-éan-fhocal,</span>
<lb n="434"/><span>creideamh seasgair tuataidhe bhíonn againn, gan bhrígh, gan bheódhacht, agus</span>
<lb n="435"/><span>mar sin, neimhfhiúntacht do'n Dia uile-chumhachtach do thaisbeánann sé</span>
<lb n="436"/><span>dhúinn.  Is é ní chialluigheas do Chorp d'eidirdhealughadh, a</span>
<lb n="437"/><span>Shlánuightheóir, níos mó ceana agus</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="438"/><p><span>macnais do bheith againn ar an lón neamhdha so 'ná ar fheóil is méithreas na</span>
<lb n="439"/><span>hEigipte, dá dheagh-bhlasda, is a chur in-aithne dhúinn, gurab é féin ár</span>
<lb n="440"/><span>sólás aonracánta ins an ngleann so na ndeór, milseacht agus laighdiughadh ar</span>
<lb n="441"/><span>ár bpiantaibh, leigheas folláin ar ár gcneadhaibh, agus dúil ghnáthach na</span>
<lb n="442"/><span>n-anam bhfíréanta. Is ann féin do-gheóbhmuis, gan éin-mhearbhall, síothcháin</span>
<lb n="443"/><span>'n-ár mbuaidhreamh, fuithin agus díon láidir 'n-ár n-anró agus 'n-ár</span>
<lb n="444"/><span>ngéir-leanamhnaibh; sgiath dín agus clogaid comhraic chum sinn do chosaint ar</span>
<lb n="445"/><span>ionnsaidhibh an mhic mhallachtain; furtacht chumasach in-aghaidh saighde</span>
<lb n="446"/><span>nimhneach na colna cuirpthe; agus áird-mhian chum ár gcrábhadh agus ár</span>
<lb n="447"/><span>gcaon-dúthracht do leasughadh agus d'athnuadhchain. Go fírinneach, a</span>
<lb n="448"/><span>Thighearna, chum do Chorp Naomhtha d'eidir-dhealughadh, ní mór níos mó</span>
<lb n="449"/><span>aireachais agus imshnímh do bheith orainn 'ná chum éan-saothair eile dár</span>
<lb n="450"/><span>mbeathaidh; ómós do bheith againn do'n teampall in-a dtugtar onóir agus</span>
<lb n="451"/><span>mór-mholadh dhuit: do na sagartaibh coisrigthe dobhíonn ag friothálamh</span>
<lb n="452"/><span>dhuit, agus dár gcolainn féin do ghlacann agus do shealbhuigheann go</span>
<lb n="453"/><span>fírinneach thú.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>'San dara háit, déanamuis léar-sgrúdadh ar ár cogcubhas, ag machtnamh ar</span>
<lb n="456"/><span>naomhthacht na Sacraiminte seo, agus ar ár malluightheacht féin, fá mar do</span>
<lb n="457"/><span>mhúineann an tEaspol dúinn, - Probet autem seipsum homo - óir is é, gan</span>
<lb n="458"/><span>éan-amhras, feóil Iosa Chríost é, arán na n-aingeal, agus an tUan gan</span>
<lb n="459"/><span>teimheal, le nach ionmhain acht na daoine nár thruailligh iad féin fós leis an</span>
<lb n="460"/><span>bpeacadh mharbhthach, nó an mhuinntear, tar éis tuitim ann, d'ionnlaidh</span>
<lb n="461"/><span>iad féin i bhfuil na haithrighe, agus dobhíos ag sír-chleachtadh na</span>
<lb n="462"/><span>subhailcí o shoin ale.  Acht fiafruighim díot anois, a chríostaidhe atá ag</span>
<lb n="463"/><span>triall chum Comaoine leis an oiread soin neamhmhothughadh, an dtugann</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="464"/><p><span>tú leat chuige banamhlacht, measardhacht, cneastacht, agus</span>
<lb n="465"/><span>neimh-chionntacht?  An n-eadh nach bhfuil uachtaránacht agad</span>
<lb n="466"/><span>'dhroch-chlaontaibh agus ag do shaobh-nósaibh fós ar do chroidhe</span>
<lb n="467"/><span>mheathta?  Nó an bhfuil éin-ionad dod' cholainn, nó ball dod'</span>
<lb n="468"/><span>bhallaibh slán folláin gan comharthaí malluightheachta air?  Agus, dá bhrígh</span>
<lb n="469"/><span>sin, cá bhfuighidh tú ionad oireamhnach chum Corp Naomhtha an Uain trócairigh</span>
<lb n="470"/><span>do shuidheachan?  Ní féidir gurab ar do theangain do chuirfeá é, atá chomh</span>
<lb n="471"/><span>truaillighthe sin le salachar agus bréantas, le bréig agus le héitheach, le</span>
<lb n="472"/><span>díoghaltas, le gearrthóireacht agus le monabar i gcoinne na comharsan?  Agus</span>
<lb n="473"/><span>dar ndóigh, ní leómhfá é 'chur ar do chroidhe atá chomh lom-lán do</span>
<lb n="474"/><span>dhúilibh mío-bhanamhla, do mhiangasaibh brúideamhla náireacha, do thnúth,</span>
<lb n="475"/><span>do fhormad, do shainnt agus do dhíomas.  Ní féidir go gcuirfeá an Corp</span>
<lb n="476"/><span>Naomhtha úd, do céasadh ar do shon, i lár na mbeathaidheach éigciallta</span>
<lb n="477"/><span>gráineamhail san, ná ionad comhnuidhthe do réidhtiughadh dhó 'n-a measg.</span></p>
<lb n="478"/>
<lb n="479"/><p><span>Gidheadh, is gnáthach le críostaidhe a rádh - do-rigne mé léarsgrúdadh ar mo</span>
<lb n="480"/><span>chogcubhas, agus níor ghlacas Corp Naomhtha mo Shlánuightheóra gan faoisdin</span>
<lb n="481"/><span>do dhéanamh roimh-ré.  Bíodh go ndeárnaidh tú soin, cionnas thiocfaidh tú</span>
<lb n="482"/><span>chum é 'ghlacadh leis an mbéal cheudna as ar theilg tú, níl nóimeant ó</span>
<lb n="483"/><span>shoin, an oiread soin coirtheach gráineamhail, agus le croidhe atá ar</span>
<lb n="484"/><span>adhaint fós le míle droch-chlaonta nár múchadh, agus dobhéidh imbáireach</span>
<lb n="485"/><span>nó uman-oirthear, ath-adhanta arís chomh dona agus chomh tubaisteach agus</span>
<lb n="486"/><span>dobhíodar riamh; agus, tar 'éis sin, níl náire ná mántacht ort teacht go</span>
<lb n="487"/><span>hurradhasach chum na haltóra, agus bheith rann-pháirteach ins an tSacraimint</span>
<lb n="488"/><span>seo, atá geárrtha amach chum cothughadh agus oileamhain spioradálta na</span>
<lb n="489"/><span>bhfíréan: 's é sin le rádh, ag éirghe suas dod' ghlúinibh dhuit ód' oide</span>
<lb n="490"/><span>faoisdine, is é an Chomaoine do</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="491"/><p><span>dhéanann ionad aithrighe dhuit, go ngluaiseann tú d'éinrith ó'n bpeacadh gus</span>
<lb n="492"/><span>an altóir; agus in-ionad deóra troma flúirseacha do shileadh i measg</span>
<lb n="493"/><span>lucht' na haithrighe fíre, tagann tú chum compórd an Tighearna do bhlaiseadh</span>
<lb n="494"/><span>i bhfochair na Naomh agus na ndaoine mbeannuighthe: in-ionad tú</span>
<lb n="495"/><span>d'oileamhain le harán na duaidhnéise agus an chruadhtain, ritheann tú suas</span>
<lb n="496"/><span>chum na cóisire flaitheamhla seo: in-éan-fhocal, in-ionad seasamh siar go</span>
<lb n="497"/><span>foirísiol ag dorus an teampaill mar an puibliocánach, ní mór dhuit bheith</span>
<lb n="498"/><span>chomh dána agus dul isteach 'san Ionad Naomhtha féin.</span></p>
<lb n="499"/>
<lb n="500"/><p><span>I dtosach na hEaglaise, agus ar feadh mórán aimsire 'n-a dhiaidh, ní raibh</span>
<lb n="501"/><span>sé ceaduighthach ag na haithrighighibh Corp Naomhtha an Tighearna do</span>
<lb n="502"/><span>ghlacadh acht tar éis bliadhanta foirlíonta do chaitheamh in-urnaighthibh,</span>
<lb n="503"/><span>i dtrosgadh agus i dtréadhanas.  d'ionnlaidís a peacaidh len-a ndeóra;</span>
<lb n="504"/><span>agus dob'é an Chomaoine, mar sin, an t-arán beannuighthe do chosain mórán</span>
<lb n="505"/><span>duaidh agus allais do'n pheacthach. Acht indiu, is dóigh leis an bpeacthach</span>
<lb n="506"/><span>go ndéantar leór-shásamh do Dhia 'n-a pheacaidhibh, má ghníonn faoisdin</span>
<lb n="507"/><span>ionnta; measann sé go dtugann an absolóid croidhe-bhrughadh uaidh féin dó,</span>
<lb n="508"/><span>agus nach n-iarrann an ghlaineacht as dual do bheith aige chum Corp Naomhtha</span>
<lb n="509"/><span>an Tighearna do chaitheamh, acht admháil fhírinneach ar lobhthacht agus ar</span>
<lb n="510"/><span>bhréantas a chneadh.</span></p>
<lb n="511"/>
<lb n="512"/><p><span>Ná meallaidh sibh féin, a chríostaidhthe.  Comaoine gan bhrígh</span>
<lb n="513"/><span>gan tairbhe a leithéid sin: itheann agus ólann sibh bhur ndaoirbhreitheamhnas</span>
<lb n="514"/><span>féin.  Níor múchadh bhur mioscais ná bhur ndíoghaltas fós.</span>
<lb n="515"/><span>Tá sibh ag coimeád an droch-chomhluadar chéadna thug fá ndeara ...</span></p>
<lb n="516"/>
<lb n="517"/><p><span>Tá cuid do'n láimh-scríbhinn ar iarraidh annso.</span>
<lb n="518"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="519"/><p><span>An Dara Roinn.</span></p>
<lb n="520"/>
<lb n="521"/><p><span>....tSacraimint seo, mar is ann do-rigne Iosa Críost íodhbairt de féin</span>
<lb n="522"/><span>do'n Athair Shíorruidhe, ag sgaramhaint go rúindiamhrach a chuid fola agus</span>
<lb n="523"/><span>feóla.  Acht is é ceacht éifeachtamhail as féidir linn d'fhoghluim as,</span>
<lb n="524"/><span>gur cóir dhúinn bheith ag colamhain na h-altóra chomh maith is dá</span>
<lb n="525"/><span>mbéimís ag bun na croise, go díreach mar na deisciobail agus mar mhná</span>
<lb n="526"/><span>cathrach Ierusalem, dobhí ag feitheamh le hosnaidhe déidheanacha Iosa</span>
<lb n="527"/><span>Chríost do chloistin, agus d'fhan do láthair, nó go bhfeacadar íodhbairt</span>
<lb n="528"/><span>fholamhail na croise dá coimhlíonadh.  Acht tá sé soiléir créad é</span>
<lb n="529"/><span>méad an ghráin agus an fuath dobhí aca ar lucht básuighthe a maighistir,</span>
<lb n="530"/><span>agus créad é chomh doimhin agus do ghabh gach easmail, gan peannaid, agus</span>
<lb n="531"/><span>gach dochar dá fhuiling sé trín-a gcroidhthibh anonn, ionnus go</span>
<lb n="532"/><span>n-abraidís leis an Athair Uile-chumhachtach - “Buail, a Thighearna, buail</span>
<lb n="533"/><span>sinn-ne atá cionntach, acht coigil ár Maighistir atá neimh-chionntach.”</span>
<lb n="534"/><span>Ar an ádhbhar soin, a cháirde, dalta do dhéanamh fós do'n tshaoghal so,</span>
<lb n="535"/><span>náire bheith oraibh mar gheall ar an gcroich chéasta, gan bhur</span>
<lb n="536"/><span>Slánuightheóir d'admháil go hosgailte gan spleádhchas i láthair na</span>
<lb n="537"/><span>ndaoine, agus, tar 'éis sin, bheith in-bhur ndlúth-chomhnaidhe leis ins an</span>
<lb n="538"/><span>gComaoine, níl ann acht an t-éitheach lom-nochtuighthe do thabhairt daoibh</span>
<lb n="539"/><span>féin.  Do bhuaidh ár Maighistir-ne ar an saoghal so: do bhásuigh sé a</span>
<lb n="540"/><span>lochta agus do cheangal do'n chrois iad.  Dá bhrígh sin, tá sé d'fhiachaibh</span>
<lb n="541"/><span>orainn-ne aithris do dhéanamh air ins an gComaoine; cuimhneamh ar an</span>
<lb n="542"/><span>gcoscair agus ar an nglan-bhuadh rug sé; agus má mhaireann an saoghal fós</span>
<lb n="543"/><span>in-ár gcroidhthibh, é do theilgean</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="544"/><p><span>uainn gan mhoill, d'eagla toradh móréadálach a bháis do chailleamhaint, nó a</span>
<lb n="545"/><span>pháis d'athnuadhchan in-ionad é 'chraobhsgaoileadh.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>Fá dheóidh, aithrismíd bás Iosa Chríost leis an gComaoine, mar is</span>
<lb n="548"/><span>é coimhlíonadh iodhbarta na croiche céasta é, agus gheibhmíd toradh</span>
<lb n="549"/><span>agus tairbhe na hiodhbarta sin ann.  Acht is é ní do-bheir ceart</span>
<lb n="550"/><span>dlisteanach dhúinn chum toradh na croiche céasta, agus mar sin chum toradh</span>
<lb n="551"/><span>na croiche céasta, agus mar sin chum Comaoine, trosgadh agus tréadhanas</span>
<lb n="552"/><span>do dhéanamh go ró-mhinic; anró agus bochtaineacht d'fhulang go foighideach;</span>
<lb n="553"/><span>gach easonóir dá bhfagham do mhaitheamh ó chroidhe, agus beatha</span>
<lb n="554"/><span>inmheadhónach aithrigheach do chleachtadh.  Fiafruighim daoibh, créad é</span>
<lb n="555"/><span>an chóir ná an cearta atá ag an té mhaireas i lár sáimhe agus</span>
<lb n="556"/><span>seasgaireachta, lán do mhórchúis agus d'uabhar, agus é cothuighthe le</span>
<lb n="557"/><span>biadh agus le deoch dá fheabhas, é féin d'oileamhain le feóil do céasadh</span>
<lb n="558"/><span>ar chrann scannalach na croise?  A chríostaidhthe, chum sibh féin</span>
<lb n="559"/><span>d'oileamhain go tairbheach le feóil Iosa Chríost, ní mór d'bhur mballaibh</span>
<lb n="560"/><span>bheith n-a mballaibh oireamhnacha dhó-san; ní mór d'bhur gcolnaibh bheith</span>
<lb n="561"/><span>cosmhail len-a cholainn sin.  Acht is colann chéasta colann Mhic Dé, agus</span>
<lb n="562"/><span>ní raibh ball dá bhallaibh gan pianta nimhneacha d'fhulang.  Dá bhrígh sin,</span>
<lb n="563"/><span>má chuireann beagán anacra ná droch-amhantar saoghalta buaidhreamh fós</span>
<lb n="564"/><span>oraibh, muna dtréigidh sibh bhur ndroch-chomhluadar, agus muna ndeanaidh</span>
<lb n="565"/><span>sibh mórán oibreach smachtuighthe na colna, ní thiocfaidh libh bhur</span>
<lb n="566"/><span>gcuid fola agus feóla do chomh-aontughadh le feóil mhasluighthe an</span>
<lb n="567"/><span>Tighearna, óir níl sé ceadaightheach ag éinneach é féin d'oileamhain</span>
<lb n="568"/><span>le méithreas na talmhan so agus leis an arán neamhdha úd in-éinfheacht,</span>
<lb n="569"/><span>go díreach mar chlann Israel, ag nár thúisge do bhlaiseadar tortha na</span>
<lb n="570"/><span>talmhan tar éis teacht thar teórain tíre Chanaan dóibh, 'ná níor thuit</span>
<lb n="571"/><span>an manna chúcha ní ba mhó, agus ní</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="572"/><p><span>fhuaradar an oileamhain neamhdha sin</span>
<lb n="573"/><span>ní ba shia: defecitque manna postquam comederunt de frugibus terrae.</span></p>
<lb n="574"/>
<lb n="575"/><p><span>An Críochnughadh.</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>O, a Shlánuightheóir ró-mhilis, tá toradh na Comaoine Beannuighthe,</span>
<lb n="578"/><span>nuair do-ghníthear mar as cóir é, chomh haoibhinn, chomh hiomadamhail</span>
<lb n="579"/><span>sin, nach cás é do mhothughadh ná d'aithint do'n chéad amas!  Bíonn</span>
<lb n="580"/><span>an t-anam do ghlacann tú mar as dual chomh sgéimheamhail, chomh foirlíonta</span>
<lb n="581"/><span>suas do ghrásaibh agus dod' mhór-thiodhlaicthibh, ar chor, dá mbéimís</span>
<lb n="582"/><span>gan éan-chomhartha eile againn ar olcas agus ar neimh-fhiúntacht ár</span>
<lb n="583"/><span>gComaoine, acht nach mbraithimíd atharrughadh iomchair na beathadh dá</span>
<lb n="584"/><span>shaothrughadh uaidh, nár beag dúinn é chum náire, chum crith-eagla do</span>
<lb n="585"/><span>bheith orainn.  Nuair ithimíd do chuid feóla neartmhaire mar as dual do'n</span>
<lb n="586"/><span>fhíréan, bímíd 'n-ár gcomhnaidhe ionnat, agus tusa id' chomhnaidhe</span>
<lb n="587"/><span>ionainn: 'sé sin le rádh, go bhfágbhann do chuid Fola ró-uaisle, atá</span>
<lb n="588"/><span>ag sileadh síos 'n-a sruthánaibh sonais trín-ár bhféitheannaibh, na</span>
<lb n="589"/><span>dúile céadna, an chneasteacht chéadna, agus an aigneadh céadna bhí agat</span>
<lb n="590"/><span>féin ionainn, ionnas nach mbíonn ionainn acht do mhacsamhail féin, gur</span>
<lb n="591"/><span>ró-chosmhail sinn le ríogh-thánaistíbh, nó le hoighridhibh na fola</span>
<lb n="592"/><span>ríoghdha, 'n-ar chóir go bhfeicfidhe 'n-ár ngnúis agus 'n-ár n-éadan</span>
<lb n="593"/><span>íoghair mórdhachta, ag craobhsgaoileadh ár n-uaisleachta agus ár</span>
<lb n="594"/><span>ndlúth-chomhfhogais leat; dá bhrígh sin, go bhfil sé lán-oireamhnach</span>
<lb n="595"/><span>aigneadh uasal neamhdha do bheith againn, agus gach aigneadh spadánta</span>
<lb n="596"/><span>talmhaidhe do theilgean uainn, agus gan ár gcroidhthe bheith fós dár</span>
<lb n="597"/><span>dtarrang tríd an lathaigh, acht iad d'árdughadh go móir-intinneach</span>
<lb n="598"/><span>misneamhail os cionn na gcréatúirí.</span>
<lb n="599"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="600"/><p><span>Nuair ithimíd do chuid feóla mar as dual, múineann tú dhúinn cionnas</span>
<lb n="601"/><span>do mhairfimís ar do shon, agus cionnus a mhairfimíd tríot go síorraidhe.</span>
<lb n="602"/><span>Gidheadh, tar 'éis sin uile, cread é an chiall go mairimíd níos mó do'n</span>
<lb n="603"/><span>tshaoghal cailleamhnach so, dá réim agus dá rachtmas, d'aoibhneas agus</span>
<lb n="604"/><span>d'ollmhaitheas na beathadh, ar son ár gcloinne, ár ndaoine muinnteardha,</span>
<lb n="605"/><span>agus ár gclannmhaicne, agus gan fiú na leath-uaire 'san ló do chaitheamh ar</span>
<lb n="606"/><span>do shon-sa?</span></p>
<lb n="607"/>
<lb n="608"/><p><span>Acht fiafruighim díot mar sin, a Thighearna, cad as cóir dhúinn do</span>
<lb n="609"/><span>dhéanamh?  An é druideamhaint siar ód' Chorp Naomhtha, milseacht na</span>
<lb n="610"/><span>beathadh críostamhla do thréigean, agus gan lón marthannach na gcompórd</span>
<lb n="611"/><span>doichríochnuighthe do bhlaiseadh feasta arís?  O! ní headh go</span>
<lb n="612"/><span>fírinneach a Iosa!  Ní hé sin do chomhairle dham.  Ní hé sin ba</span>
<lb n="613"/><span>mheabhair leat, nuair do cheap tú do Chorp Naomhtha mar Shacraimint, agus</span>
<lb n="614"/><span>mar Aifrionn comhnuightheach ag d'eaglais.  Níor mheabhair leat, go</span>
<lb n="615"/><span>dtréigfimís mar sin thú, acht ba mhaith leat go n-ullmhuighmís sinn féin</span>
<lb n="616"/><span>chum tú 'ghlacadh.  Níor mheabhair leat arán do chlainne toghtha</span>
<lb n="617"/><span>d'éimeachtain orainn, acht ba mhaith leat, nach gcuirfeadh ár malluightheacht</span>
<lb n="618"/><span>d'fhiachaibh ort damaint shíorraidhe do shíneadh chughainn id' ionad féin.</span></p>
<lb n="619"/>
<lb n="620"/><p><span>Ullmhuigh, a Thighearna, da bhrígh sin, ullmhuigh i meadhon ár</span>
<lb n="621"/><span>gcroidhthe ionad comhnuighthe dhuit féin; mínigh na hárdáin; dírigh na</span>
<lb n="622"/><span>caim-bhealaigh, cóirigh ár miangasa; smachtuigh ár ndroch-chlaonta; agus</span>
<lb n="623"/><span>cruthuigh ionainn smuainte nua.  Agus, ó's tusa amháin len-ar féidir</span>
<lb n="624"/><span>slighe sonais d'ullmhughadh romhat féin, deónaigh bheith id' réimhtheachtaire</span>
<lb n="625"/><span>agat féin, agus líon suas ár n-anamna dod' Spiorad agus dod'</span>
<lb n="626"/><span>ghrásaibh, do-chum go mb'fhiú sinn do Chorp Naomhtha do ghlacadh, agus</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="627"/><p><span>maireachtain id' fhochair ins na flaitheasaibh i gcomhluadar na Naomh is na</span>
<lb n="628"/><span>nAingeal le saoghal na saoghal! - beannacht mharthannach iarraim daoibh-se</span>
<lb n="629"/><span>is dam féin in-Ainm an Athair agus an Mhic agus an Spioraid Naoimh.  Amen.</span>
<lb n="630"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="631"/><p><span>Bzzzzz1817ls</span>
<lb n="632"/><span>Uzzzzz0401</span>
<lb n="633"/><span>Seanmóir a Trí</span></p>
<lb n="634"/>
<lb n="635"/><p><span>An Bheatha Shíorraidhe.</span></p>
<lb n="636"/>
<lb n="637"/><p><span>(Soisgéal do'n Domhnach tar éis lá na dTrí Ríghthe).</span></p>
<lb n="638"/>
<lb n="639"/><p><span>Créad an fáth 'n-ar loirgeabhar mé?  Nach raibh 'fhios agaibh gurab</span>
<lb n="640"/><span>éigean dom bheith cúramach timcheall gnótha m'athar?</span></p>
<lb n="641"/>
<lb n="642"/><p><span>(Briathra léighmid ag Naomh Lúcás Soisgéalaidhe, an dara caibidil, agus an</span>
<lb n="643"/><span>naomhadh rann tar éis an dá fhichid).</span></p>
<lb n="644"/>
<lb n="645"/><p><span>Créad an fhoghlaim í sin ar ar labhair Iosa Críost indiu i measc</span>
<lb n="646"/><span>dochtúirí an dlighidh?  An n-í foghlaim riaghaluightheóirí glioca</span>
<lb n="647"/><span>amasach an tsaoghail seo, deo chuireas bréigriocht ar an uile nídh chum a</span>
<lb n="648"/><span>n-intinn agus a miana neimh-dhlisteanach do thabhairt chum crích e?  Ní hí,</span>
<lb n="649"/><span>a dhearbhráithreacha, óir deimhnigheann an Slánuightheóir grádhmhar</span>
<lb n="650"/><span>dúinn, muna dtigmid chum bheith bog simplidhe, ar nós na leanbh, nach</span>
<lb n="651"/><span>n-áitreóbhamuid go bráth ríoghacht na bhflaitheas.  An n-í foghlaim,</span>
<lb n="652"/><span>nó ealadha, sinn féin do dhéanamh saidhbhir 'san tshaoghal so?  Ní hí,</span>
<lb n="653"/><span>óir ní admhálann Iosa Críost do shaidhbhreas 'san tshaoghal so acht na</span>
<lb n="654"/><span>grása agus an ghlóir shíorraidhe.  An n-í foghlaim sinn féin d'árdughadh</span>
<lb n="655"/><span>chum onóra agus áirdchéime, chum ár n-ainmhiana do shásamh?  Ní hí,</span>
<lb n="656"/><span>óir is é roinn dheisciobail Iosa Chríost an umhlacht fá leith.  Leis sin,</span>
<lb n="657"/><span>créad í an fhoghlaim ar an labhair sé i measg na ndochtúirí?  Atá,</span>
<lb n="658"/><span>a dhearbhráithreacha, foghlaim na Naomh, réir Dé do dhéanamh chum áirdchéime</span>
<lb n="659"/><span>'thuilleamh 'sa bhflaitheas.  Seo í an fhoghlaim atá d'ualach ar</span>
<lb n="660"/><span>sheirbhíseachaibh an Teampaill do theagasg do na fíréanaibh, nó</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="661"/><p><span>do na críostaidhthibh chum aitheanta Iosa Chríost do choimhlíonadh.  Is í</span>
<lb n="662"/><span>an fhoghlaim seo an mhór-obair len-a raibh a intinn féin líonta ón-a</span>
<lb n="663"/><span>chliabhán, mar as soiléir so-thuigse ó'n bhfreagra thug sé ar a Mháthair</span>
<lb n="664"/><span>Bheannuighthe, agus doghnídheas príomh-ádhbhar an teagaisg seo.</span></p>
<lb n="665"/>
<lb n="666"/><p><span>Ní raibh 'n-a bhás agus 'n-a bheathaidh acht an uile mheadhon chum</span>
<lb n="667"/><span>sláinte shíorraidhe an chinidh daonda do shaothrughadh.  Ag seo an nídh</span>
<lb n="668"/><span>céadna ar ar mian liom trácht libh i dteagasg an lae indiu: 's é sin</span>
<lb n="669"/><span>le rádh, gurab í an bheatha shíorraidhe do shaothrughadh an obair as</span>
<lb n="670"/><span>tábhachtaighe agus as suimeamhla 'san domhan, ar a dtráchtfad 'san gcéad</span>
<lb n="671"/><span>roinn dom' chomhrádh. 'San dara háit, nach bhfuil obair 'san domhan, ag</span>
<lb n="672"/><span>labhairt go coitcheann, as mo curtha i bhfaillighe 'ná í.  Leis seo</span>
<lb n="673"/><span>cuirfidh mé síos fo-mheadhóin chum mór-oibre na sláinte síorraidhe do</span>
<lb n="674"/><span>shaothrughadh: sin iad na neithe ar a dtráchtfad 'san dara roinn.  Acht</span>
<lb n="675"/><span>chum go mb'fheáirrde thiocfadh liom an teagasg so do chur i gcéill daoibh,</span>
<lb n="676"/><span>agus chum gur móide rachadh sé chum glóire Dé agus leasa anma gach n-aon</span>
<lb n="677"/><span>dá bhfuil do láthair, guidheamaoid cabhair an Spioraid Naoimh tré</span>
<lb n="678"/><span>eadarghuidhe na Maighdine Glórmhaire Muire ag rádh Fáilte an Aingil, srl.</span></p>
<lb n="679"/>
<lb n="680"/><p><span>An Chéad Roinn.</span></p>
<lb n="681"/>
<lb n="682"/><p><span>Tá dhá cháilidheacht ann go prionnsapálta do thaisbeánas tábhacht agus</span>
<lb n="683"/><span>suimeamhlacht éin-nídh .i. a riachtanas agus a mhaitheas; agus seo an dá</span>
<lb n="684"/><span>cháilidheacht oireas go hiomshlán d'obair na sláinte shíorraidhe obair</span>
<lb n="685"/><span>as riachtanamhal as féidir le duine do bheith aige, acht fós gurab í an</span>
<lb n="686"/><span>éan-obair as riachtanach í.</span>
<lb n="687"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="688"/><p><span>Múineann Iosa Críost féin an nídh seo dhúinn ar mhódh ró-chorruightheach.</span>
<lb n="689"/><span>d'imthigh sé tráth go teaghlach an dias deirbhsheathrach .i. Marta agus</span>
<lb n="690"/><span>Madailéin.  Dobhí intinn agus aigneadh Mhadailéin go hiomshlán ar</span>
<lb n="691"/><span>chomhrádh len-a Maighistir Naomhtha, agus an éisteacht len-a bhriathra</span>
<lb n="692"/><span>agus len-a ghuth beannuighthe, an feadh dobhí a deirbhshiúr cúramach</span>
<lb n="693"/><span>ag gléas féasda do'n té do-rigne d'onóir dhi techt dá fiosrughadh.</span>
<lb n="694"/><span>Ní raibh ó Mhadailéin, mar adeir San Aibhistín linn, acht í féin</span>
<lb n="695"/><span>d'oileamhaint leis an arán .i. leis an mbeathaidh neamhdha do roinn sé</span>
<lb n="696"/><span>go fiarsing fiúnta, an áit nach raibh ón-a deirbhshiúir acht beatha</span>
<lb n="697"/><span>agus oileamhain chorpordha do thabhairt do'n té bheireas oileamhain agus</span>
<lb n="698"/><span>beatha do chréatúiríbh an domhain le chéile.  Nuair do-chonnaic Marta</span>
<lb n="699"/><span>an duadh agus an trioblóid dobhí uirri féin ag ullmhughadh beathadh dá</span>
<lb n="700"/><span>deóraidhe, do ghearán sí nach raibh a deirbhshiúr ag tabhairt congnamh</span>
<lb n="701"/><span>ar bith dhi, agus gur fhág sí an duadh go hiomshlán uirri féin.</span></p>
<lb n="702"/>
<lb n="703"/><p><span>An deóraidhe .i. Iosa Críost, a bhfad ón-a páirt do ghlacadh,</span>
<lb n="704"/><span>d'fhreagair í ins na briathraibh iongantacha so, nár cheart dúinn do</span>
<lb n="705"/><span>dhearmad go bráth: “A Mharta, a Mharta (ar sé) do-bheir tú an iomarca</span>
<lb n="706"/><span>duaidh agus trioblóide dhuit féin i mórán neithe; gidheadh, bíodh</span>
<lb n="707"/><span>'fhios agat nach bhfuil acht éin-nídh amháin riachtanach.  Rug do</span>
<lb n="708"/><span>dheirbhshiúr Madailéin, ar a bhfuilir ag gearán agus ag tabhairt milleáin,</span>
<lb n="709"/><span>an rogha as fearr - rogha nach gcaillfidh sí agus nach mbainfear dhi go</span>
<lb n="710"/><span>bráth.”</span></p>
<lb n="711"/>
<lb n="712"/><p><span>Cad is dóigh libh, a dhearbhráithreacha, do'n bhreitheamhnas soin an</span>
<lb n="713"/><span>tSlánuightheóra, nó cad é an breitheamhnas do-bhéarfadh sibh ar a</span>
<lb n="714"/><span>leithéid d'ócáid?  Nár dhóigh le duine go raibh iomchur Mhadailéin</span>
<lb n="715"/><span>mí-bhéasach, neamhmhúinte; ar an dtaoibh eile, go raibh iomchur Mharta</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="716"/><p><span>ionnraic oireamhnach, ag déanamh na hoibre as mó ar an talamh .i. ag déanamh</span>
<lb n="717"/><span>a dhíchill ar Shlánuightheóir an domhain do ghlacadh 'n-a teaghlach mar ba</span>
<lb n="718"/><span>chuibhe? Ar a shon soin, thug Iosa malairt breitheamhnais ar an nídh.  Ní</span>
<lb n="719"/><span>dhéanann Críost acht neimhnídh do ghníomharthaibh foirimeallacha saoghalta i</span>
<lb n="720"/><span>gcompráid d'éan-nóiméad amháin in-obair na sláinte síorraidhe.</span></p>
<lb n="721"/>
<lb n="722"/><p><span>Ní raibh 'n-a ndubhairt an Slánuightheóir beannuighthe an uair sin,</span>
<lb n="723"/><span>acht sír-leanmhaint a bheathadh agus a mhian chum sláinte síorraidhe an</span>
<lb n="724"/><span>chinidh daonda.  Ar an uile ócáid thigeas 'n-a shlighidh, taisbeánann</span>
<lb n="725"/><span>sé gurab í sin an éan-obair as riachtanach.  Má iarrann an diabhal air,</span>
<lb n="726"/><span>na clocha d'iompodh 'n-a n-arán chum ocrais do shásamh, mar a léighmid</span>
<lb n="727"/><span>ag Matha Soisgéalaidhe, an ceathramhadh caibidil, freagrann é, nach é an</span>
<lb n="728"/><span>t-arán amháin beatha an duine, acht focail bheannuighthe Dé.  Má</span>
<lb n="729"/><span>iarraid a dheisciobail air, oileamhaint do ghlacadh tar éis riain fhada,</span>
<lb n="730"/><span>mar a léighmid 'san gceathramhadh caibidil do Naomh Eóin Soisgéalaidhe,</span>
<lb n="731"/><span>spreagann iad go bhfuil beatha eile ró-neamh-chosmhail leis an mbeathaidh</span>
<lb n="732"/><span>sin do thairgid dó .i. toil a Athar do choimhlíonadh, ag oibriughadh</span>
<lb n="733"/><span>sláinte síorraidhe an chinidh daonda.  Dob'é sin bun agus críoch a</span>
<lb n="734"/><span>shaoghail uile, agus chuige sin do thuirling sé ó na Flaithis.  Is chuige</span>
<lb n="735"/><span>sin do ghlac sé colann daonda air.  Má ghníonn teagasg, má ghníonn</span>
<lb n="736"/><span>míorbhail, má ghníonn trosgadh, má ghníonn urnaighthe, má imthigheann</span>
<lb n="737"/><span>ar feadh an domhain ag craobhsgaoileadh an tSoisgéil, is chum na críche</span>
<lb n="738"/><span>céadna é.  Is chuige sin, adeirim, d'fhulaing sé páis agus bás, ionnus</span>
<lb n="739"/><span>go raibh a oideas nó a theagasg agus a ghníomhartha d'éan-nádúir.  Ar</span>
<lb n="740"/><span>uairibh adeir sé nach bhfuil maitheas do'n duine an domhan uile do</span>
<lb n="741"/><span>bhuadhchan má chailleann sé a anam féin, mar a léighmid ag Matha</span>
<lb n="742"/><span>Soisgéalaidh 'san seiseadh</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="743"/><p><span>caibidil déag: “Quid enim prodest homini si mundum universum</span>
<lb n="744"/><span>lucretur, animae vero suae detrimentum patriatur?”</span></p>
<lb n="745"/>
<lb n="746"/><p><span>Ar uairibh eile comhairligheann a dheisciobail, agus na fíréin uile 'n-a</span>
<lb n="747"/><span>bpearsain, fíoch nó coimhéigean do dhéanamh orra féin chum ríoghacht</span>
<lb n="748"/><span>na bhflaitheas do thuilleamh.  Gríosann iad, spreagann iad, déanann an</span>
<lb n="749"/><span>uile nídh chum a chur d'ualach orra iodhbairt do dhéanamh dá gcuid do'n</span>
<lb n="750"/><span>tshaoghal, dá saidhbhreas, dá n-aoibhneas, dá sláinte agus dá ngradam,</span>
<lb n="751"/><span>in-éan-fhocal dá mbeathaidh, chum na mór-oibre sin na sláinte.  Seo an</span>
<lb n="752"/><span>nídh chialluigheas na somplaí nó na cosamhlachtaí 'n-a bhfuil an Soisgéal</span>
<lb n="753"/><span>tuilte, agus an t-ionnmhas foluighthe; seo, adeirim, nídh nach fuláir</span>
<lb n="754"/><span>a cheannach ar chostas a bhfuil againn 'san tshaoghal, dá cheanamhlacht.</span></p>
<lb n="755"/>
<lb n="756"/><p><span>Do thuigeadar na Naoimh go sár-mhaith intinn an árd-riaghluightheóra</span>
<lb n="757"/><span>agus do leanadar a shompla.  Créad nach ndearnadar chum an aoibhnis agus</span>
<lb n="758"/><span>na háird-chéime 'n-a bhfuil siad indiu do thuilleamh agus do shaothrughadh</span>
<lb n="759"/><span>dhóibh féin?  Chum a chur i dtuigsint daoibh mar badh chóir, níor</span>
<lb n="760"/><span>bh'fhuláir a ngníomhartha iongantacha do chur os bhur gcomhair, mar atá</span>
<lb n="761"/><span>a gcathaidhe, a mbuaidhreamh, a n-aithrighe, a dtrosgadh agus a dtréadhanas,</span>
<lb n="762"/><span>a neamh-shuim 'san tshaoghal, a ndiúltadh iomshlán do'n uile nídh</span>
<lb n="763"/><span>chuirfeadh compórd orra 'san tshaoghal so, mar atá onóir, aiteas,</span>
<lb n="764"/><span>saidhbhreas; agus, nios mó 'ná sin go léir, an céasadh inmheadhónach</span>
<lb n="765"/><span>agus an diúltadh thugadh dóibh féin, an buadh iomshlán rugadar ar</span>
<lb n="766"/><span>ainmhianaibh na colna agus na nádúire.</span></p>
<lb n="767"/>
<lb n="768"/><p><span>Do chaith cuid aca a mbeatha ar nós na ndaoine bhfiadhain, agus do</span>
<lb n="769"/><span>chomhnuigheadar trí fichid bliadhan 'san bhfásach i measg na mbeathaidheach</span>
<lb n="770"/><span>n-éigciallta - agus sin go léir chum a gCruthuightheóra do shealbhughadh</span>
<lb n="771"/><span>lá eile.  Do thréigeadar an mhuinntear so a maoin, a</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="772"/><p><span>saidhbhreas, a n-óirchiste, agus a ngrianáin ró-áilne, ró-mhaiseamhla. Do</span>
<lb n="773"/><span>dhiúltuigheadar coróineacha agus riaghlughadh críoch.  Do thréigeadar an</span>
<lb n="774"/><span>rachtmas dob'aoirde agus dob'onóraighe.  Cuid eile thug suas iad féin do</span>
<lb n="775"/><span>na pionósaibh agus do na peannaidibh ba ghonta agus dob'uathbhásaighe.</span>
<lb n="776"/><span>d'fhuilingeadar go buaintsheasmhach an uile shórt báis agus páise, dá</span>
<lb n="777"/><span>chruadhálaihe agus dá uathbhásaighe, chum coróin na síorraidheachta do</span>
<lb n="778"/><span>shaothrughadh agus do thuilleamh.  Cad chuige an fhulaing Naomh Labhrás é</span>
<lb n="779"/><span>féin do dhóghadh nó do losgadh ar ghreidil le laig-theine? Cad chuige ar</span>
<lb n="780"/><span>fhulaing Naomh Partholán an croiceann do bhuaint de 'n-a bheathaidh? Nach</span>
<lb n="781"/><span>chum na beathadh síorraidhe do dheimhniughadh dhóibh féin?  Ní dhearnadar</span>
<lb n="782"/><span>acht neimhnídh d'olc agus do mhaitheas an tshaoghail seo i gcomóradh d'olc</span>
<lb n="783"/><span>agus do mhaitheas na síorraidheachta.</span></p>
<lb n="784"/>
<lb n="785"/><p><span>Indiu féin, cá mhéad fear agus bean dhruideas iad féin suas i</span>
<lb n="786"/><span>mainistreachaibh agus i dtighthibh riaghalta chum na colna do smachtughadh?</span>
<lb n="787"/><span>Ag trosgadh gach uile lá, ag obair gan sosadh, ag rádh agus ag seinm na</span>
<lb n="788"/><span>hOifige Beannuighthe do ló agus d'oidhche; in-éan-fhocal, ag fulang agus</span>
<lb n="789"/><span>ag gabháil tré gach cruadháil, dá mhéid agus dá thrioblóidighe.  O!</span>
<lb n="790"/><span>a mhuinntir úd do chaitheas sólás agus aiteas an tshaoghail seo, cionnas</span>
<lb n="791"/><span>as dóigh libh an luach saothair céadna d'fhagbháil, do-gheibhid na</span>
<lb n="792"/><span>seirbhísigh seo an Tighearna do chuireas síor-chogadh orra féin, an feadh</span>
<lb n="793"/><span>bhíonn sibh-se ag lorg agus ag caitheamh an uile nídhe chum sásaimh agus</span>
<lb n="794"/><span>compóird do chur oraibh, agus ag séanadh agus ag seachaint gach uile</span>
<lb n="795"/><span>chruadhála agus trioblóide, dá laighead.</span></p>
<lb n="796"/>
<lb n="797"/><p><span>Ní beag dúinn ciall nádúrtha agus gnáith-eólas chuma chur 'n-a</span>
<lb n="798"/><span>luighe orainn féin cad é chomh riachtanach agus atá obair na sláinte</span>
<lb n="799"/><span>síorraidhe.  Nach bhfuil 'fhios againn</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="800"/><p><span>uile, agus nach bhfeicmid gach éan-lá, nach bhfuil i ngnóthaidhe an domhain</span>
<lb n="801"/><span>le chéile acht neimhnídh i gcompráid do'n obair sin ár slánuighthe? Bíodh</span>
<lb n="802"/><span>go dtiocfadh duine chum an fhortúin as aoirde, agus 'chum na honóra agus</span>
<lb n="803"/><span>chum na caithréime as mó 'san domhan; bíodh go dtiocfadh duine chum a</span>
<lb n="804"/><span>bheith 'n-a phápa, 'n-a impire, nó 'n-a rígh; bíodh, adeirim, go</span>
<lb n="805"/><span>dtabharfadh an saoghal urraim agus fómós dó; fós, go n-adhraidís é mar dhia</span>
<lb n="806"/><span>ar an talamh; bíodh, leis sin go léir, go bhfuil an tsláinte as fearr 'san</span>
<lb n="807"/><span>domhan aige, créad 'n-a gcríochnuigheann soin uile. Críochnuighean 'san</span>
<lb n="808"/><span>uaigh.</span></p>
<lb n="809"/>
<lb n="810"/><p><span>A chríostaidhthe, tiocfaidh an ceann céadna d'iomchras, nó ar a</span>
<lb n="811"/><span>bhfuil an choróin ríoghdha chum a bheith 'n-a áitreabh phiast.  Tiocfaidh</span>
<lb n="812"/><span>an cholann chéadna tugadh suas chomh hiomarcach chomh galánta soin, chum</span>
<lb n="813"/><span>a bheith n-a bheathaidh do phiastaibh adhfhuathmhara gráineamhla.  Cá</span>
<lb n="814"/><span>mhéad duine chonnacamar dá n-iomlait féin a saidhbhreas, agus ó nár</span>
<lb n="815"/><span>theastuigh ní ar domhan chum a saoghail agus a mbeathadh do chaitheamh go</span>
<lb n="816"/><span>sólásach?  Nach bhfuaradar uile bás?  Nár fhágbhadar a saidhbhreas ag</span>
<lb n="817"/><span>daoinibh eile dá ndéis?  Éirigh agus tásdáil, nó féach an tuamba nó</span>
<lb n="818"/><span>an uaigh 'n-ar cuireadh iad.  Cad do-gheibheann tú ann, acht piasta agus</span>
<lb n="819"/><span>dreóidhteacht agus breántas?  Tá drong daoine ann nach bhfuil 'n-a</span>
<lb n="820"/><span>mbeathaidh acht aiteas, aoibhneas, agus caitheamh aimsire.  Acht cionnas soin</span>
<lb n="821"/><span>go léir? Críochnuigheann mar seo, a dhearbhráithreacha; tiocfaidh an</span>
<lb n="822"/><span>galar agus an t-éagcruas i ndiaidh na deagh-shláinte; an trom-aois agus</span>
<lb n="823"/><span>an ársacht i ndiaidh an aitis agus na meanman; pianós agus pianta i</span>
<lb n="824"/><span>ndiaidh an chaitheamh aimsire.</span></p>
<lb n="825"/>
<lb n="826"/><p><span>Do chaith a lán do'n tshaoghal mórán do'n tsaoghal ar bhainsibh agus</span>
<lb n="827"/><span>ar phóstaibh le hiliomad aitis agus aoibhnis,</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="828"/><p><span>agus cad dobhí dá bhárr aca lá arn-a bháireach? Cad a bhéas aca, adeirim,</span>
<lb n="829"/><span>lá a mbáis do bhárr na bpléasúr agus na gcaitheamh aimsire mí-riaghalta</span>
<lb n="830"/><span>cionntach dá dtugadar iad féin ar feadh a mbeathadh, muna mbéadh doilgheas</span>
<lb n="831"/><span>ró-mhór, sgrupail iongantacha cogcubhais, nó, dob'fhéidir, éadóchas</span>
<lb n="832"/><span>iomshlán uathbhásach? Abramaoid arís le hIosa Críost: “cad é an tairbhe</span>
<lb n="833"/><span>do'n duine, an domhan uile do shealbhughadh agus 'ainmhiana do shásamh ar</span>
<lb n="834"/><span>feadh beagáin aimsire, má chailleann sé a anam féin, agus má chíonn sé é féin</span>
<lb n="835"/><span>daortha chum pianta ifrinn d'fhulang ar feadh na síorraidheachta.”</span></p>
<lb n="836"/>
<lb n="837"/><p><span>Créad é an tairbhe do'n duine shaidhbhir, ar a léighmid 'san</span>
<lb n="838"/><span>séamhadh caibidil déag do Naomh Lúcás, feabhas an bídh agus na dighe do</span>
<lb n="839"/><span>bhí aige i rith beagáin aimsire 'san tshaoghal so, agus go mbéidh ag</span>
<lb n="840"/><span>fulang tarta agus ocrais an lucht damanta ar feadh na síorraidheachta?</span>
<lb n="841"/><span>Créad an maitheas do mhórán daoine an saidhbhreas agus an fortún dorigneadar</span>
<lb n="842"/><span>ar chostas a gcogcubhais, na hoighridhe sonaidhe sásta d'fhágadar</span>
<lb n="843"/><span>'n-a ndiaidh, ó tá siad féin caillte gan gairm tar a n-ais?  Cad é an</span>
<lb n="844"/><span>maitheas dúinn a nglacamaoid orainn 'san tshaoghal so do ghnóthaíbh agus</span>
<lb n="845"/><span>do chúram, do dhuadh agus do thrioblóidíbh, ó's éigin dúinn iad uile</span>
<lb n="846"/><span>d'fhágbháil 'n-ar ndiaidh i bhfír-bheagán aimsire chum imtheacht go</span>
<lb n="847"/><span>hionad ár mbuan-chomhnaidhe?  Is cuma dhúinn ar feadh ár n-aimsire 'san</span>
<lb n="848"/><span>tshaoghal so, cia aca a bhéidhmid bocht nó saidhbhir, lag nó láidir,</span>
<lb n="849"/><span>go maith nó ar dhíth sláinte, ó's éigin dúin fá dheireadh ár</span>
<lb n="850"/><span>gcoingheall d'aistriughadh, agus fanamhaint go bráth 'san gcoingheall 'n-a</span>
<lb n="851"/><span>mbéidhmid ar an móiment déidheanach dár saoghal; 'sé sin le rádh,</span>
<lb n="852"/><span>sábhálta nó damanta.  Bíodh gur mhair duine céad bliadhan, go raibh a</span>
<lb n="853"/><span>rachtmas buain-tsheasmhach mar aon len-a cháirdibh uile agus len-a</span>
<lb n="854"/><span>ghaoltaibh, bíodh go</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="855"/><p><span>bhfaca a chlann i ngradam agus in-onóir, cionnas d'fhéachfadh sé orra so go</span>
<lb n="856"/><span>léir ar leabaidh a bháis agus ar an mbuille chum an phuith dhéidheanaigh do</span>
<lb n="857"/><span>chur amach?  As so, a dhearbhráithreacha, is follus nach bhfuil 'san</span>
<lb n="858"/><span>tshaoghal so acht suarachas agus buaidhreadh aignidh, do réir agaill an</span>
<lb n="859"/><span>Spioraid Naoimh, agus nach bhfuil acht éinnídh amháin riachtanach agus do</span>
<lb n="860"/><span>thuilleas ár n-aire agus ár n-imshníomh; 's é sin obair na sláinte</span>
<lb n="861"/><span>síorraidhe, do bhrígh gurab í an tshláinte shíorraidhe gan comóradh obair as</span>
<lb n="862"/><span>mó 'san domhan.</span></p>
<lb n="863"/>
<lb n="864"/><p><span>Tá dhá mhodh chum luach éan-tshaothar d'fhagbháil amach, 's é sin,</span>
<lb n="865"/><span>an meas nó an breitheamhnas a bhíos a lucht 'aitheanta air, agus na fiacha</span>
<lb n="866"/><span>do chuirid siad 'n-a cheann; óir chum luach nó fiacha earraidh ar domhan</span>
<lb n="867"/><span>d'fhaghbháil amach, ní fuláir comhairle d'iarraidh ar lucht 'aitheanta</span>
<lb n="868"/><span>agus a thuigseana.  Cuir péarla cloch-luachmhar i measg blúireach criostail</span>
<lb n="869"/><span>nó gloine do'n fhuirm agus nach mór do'n daith chéadna, agus tabhair a</span>
<lb n="870"/><span>rogha do dhuine nach bhfaca riamh roimhe sin a leithéidí.  Bhéarfaidh rogha</span>
<lb n="871"/><span>ar nós an daill.  Tógfaidh sé blúire do'n ghloine nach fiú pighinnín</span>
<lb n="872"/><span>chomh luath leis an bpéarla as fiú míle púnt.  Mar an gcéadna do'n</span>
<lb n="873"/><span>tshaoghal i dtaoibh oibre na sláinte síorraidhe, an péarla sin an</span>
<lb n="874"/><span>tSoisgéil nach féidir fiacha do chur 'n-a cheann.</span></p>
<lb n="875"/>
<lb n="876"/><p><span>Leis sin, a dhearbhráithreacha, iarramoid comhairle ar Iosa Críost</span>
<lb n="877"/><span>agus ar na naomhaibh i dtaoibh luach agus fiacha na sláinte síorraidhe.</span>
<lb n="878"/><span>Fiafruighmíd créad adubhradar air.  Léigheamaoid an Soisgéal agus</span>
<lb n="879"/><span>sgríbhinn na nAithreacha Naomhtha; agus 'n-a dhiaidh sin, féachamaoid</span>
<lb n="880"/><span>cionnas mar cheannuigheadar an ghlóir agus an t-aoibhneas 'n-a bhfuilid</span>
<lb n="881"/><span>indiu, agus cad thugadar uatha 'n-a n-áit.  Thug an taoiseach .i. Iosa</span>
<lb n="882"/><span>Críost, é féin suas chum báis, agus do dhoirt an braon déidheanach dá</span>
<lb n="883"/><span>chuid</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="884"/><p><span>fola chum sláinte shíorraidhe na n-anam do shaothrughadh. Thugadar na Naoimh</span>
<lb n="885"/><span>uatha, mar an gcéadna, a raibh aca; do-rigneadar iodhbairt díobh féin chum</span>
<lb n="886"/><span>na críche céadna do thuilleamh dhóibh féin.</span></p>
<lb n="887"/>
<lb n="888"/><p><span>Anois, a chríostaidhthe, do bhrígh go ndearna Iosa Críost an oiread soin</span>
<lb n="889"/><span>chum ár slánuighthe agus ár sábhála, cad nár chóir dhúinn do dhéanamh 'n-ár</span>
<lb n="890"/><span>gcúis féin, agus chum ár maitheasa féin?  Acht chum go mb'fheáirrde</span>
<lb n="891"/><span>thiocfamaois chum ár sláinte shíorraidhe do shaothrughadh, cuirimíd í go</span>
<lb n="892"/><span>fóill le gnóthaidhe eile an tshaoghail seo. Créad o dhéinid na daoine ar an</span>
<lb n="893"/><span>saoghal so?  Múineann, a dhearbhráithreacha, an Fáidh Isaias dúinn é 'san</span>
<lb n="894"/><span>naomhadh caibidil déag tar éis an dá-fhichid, mar a n-abair sé: Telas</span>
<lb n="895"/><span>araneae texuerunt .i. “Ní dhéinid acht sranga nó neadracha dabháin-alla,”</span>
<lb n="896"/><span>'s é sin le rádh, neimhní agus suarachas. Créad í críoch taisdil imigcéinigh</span>
<lb n="897"/><span>ar fhairrge, tráchdáil ceannaidhthe, alluis lucht' oibre agus ceárdaidhthe?</span>
<lb n="898"/><span>Atá neadracha dabháin-alla do dhéanamh.  Créadh í críoch an rachtmais as</span>
<lb n="899"/><span>aoirde, na bpósadh as ághmharaighe?  Ní'l acht neada dabháin-alla</span>
<lb n="900"/><span>'dhéanamh.  Leis sin, a chríostaidhthe, gabhamaoid do láimh an obair</span>
<lb n="901"/><span>thairbheach bhuaintsheasmhach úd ná téidh ar gcúl go bráth: Cruinnighmíd</span>
<lb n="902"/><span>lón agus saidhbhreas i gcomhair na síorraidheachta, do réir oidis agus</span>
<lb n="903"/><span>comhairle Iosa Chríost 'san séamhadh caibidil do Mhatha Soisgéalaidhe,</span>
<lb n="904"/><span>mar a n-abair.  “Thesaurizate autem vobis thesauros in coelo; ubi</span>
<lb n="905"/><span>neque aerugo, neque tinea domolitur,” srl.  Seo é, a chríostaidhthe,</span>
<lb n="906"/><span>an óir-chisde agus an saidhbhreas nach n-itheann an mheirg agus</span>
<lb n="907"/><span>nach féidir le buachaillíbh díomhaoine do bhrith leó, nó chum siubhail.</span>
<lb n="908"/><span>Dá bhrígh sin, a dhearbhráithreacha, tugamaoid dí-mheas agus</span>
<lb n="909"/><span>tarcuisne do neithibh suaracha díombuana an tshaoghail seo.</span>
<lb n="910"/><span>Smuaineamaoid nach bhfuil ionnta acht sgáth; ná déanamaois aithris</span>
<lb n="911"/><span>ar</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="912"/><p><span>na daoinibh mí-fhortúnacha mí-ághmharacha so d'fhéachas ar obair a sláinte</span>
<lb n="913"/><span>síorraidhe mar an obair dhéidheanach, ní ar ar gheallas trácht 'san dara</span>
<lb n="914"/><span>roinn.</span></p>
<lb n="915"/>
<lb n="916"/><p><span>An Dara Roinn.</span></p>
<lb n="917"/>
<lb n="918"/><p><span>Chum a chruthughadh agus a chur i gcéill daoibh gan contabhairt, nach bhfuil</span>
<lb n="919"/><span>ní ar an saoghal as mó curtha i bhfaillighe ná obair na sláinte</span>
<lb n="920"/><span>síorraidhe, nó fós, gurab í an éan-obair cuirtear i bhfaillighe í, ní</span>
<lb n="921"/><span>fhuil agaibh, a dhearbhráithreacha, acht féachaint ar iomchur na ndaoine;</span>
<lb n="922"/><span>óir cuarduighidh an uile aois agus an uile chineál, idir fhear agus mhnaoi,</span>
<lb n="923"/><span>an uile choingheall agus slighe bheathadh, do-chífidh sibh go mbéidh</span>
<lb n="924"/><span>uathbhás agus iongantas oraibh tríd an neamh-shuim do-bheirid siad i</span>
<lb n="925"/><span>n-obair a slánuighthe, agus an déine agus an dúthracht len-a ndéanaid</span>
<lb n="926"/><span>siad a ngnóthaí eile go léir.</span></p>
<lb n="927"/>
<lb n="928"/><p><span>Fiafruighim daoibh an bhfuil éan-duine in-bhur measg, len-a</span>
<lb n="929"/><span>mb'fhéidir a rádh le fírinne, go ndearna sé dá anam féin i gcomhair</span>
<lb n="930"/><span>oighreachta na bhflaitheas, an chéadmhadh chuid dá ndearna sé dá cholainn</span>
<lb n="931"/><span>agus dá mhaoin saoghalta.  Bun-os-cionn leis sin, fóiríor! atá mórán</span>
<lb n="932"/><span>agaibh, do ghlac oraibh féin an oiread, nó b'fhéidir níos mó duaidh,</span>
<lb n="933"/><span>cúraim agus trioblóide i dtaoibh neithe ndíombuan an tshaoghail seo, 'ná</span>
<lb n="934"/><span>do ghlacadar na Naoimh as mó orra chum iad féin do dheimhniughadh do chisde</span>
<lb n="935"/><span>agus do mhaitheas bioth-bhuan na síorraidheachta.</span></p>
<lb n="936"/>
<lb n="937"/><p><span>Ag sin dá nídh as fonn liom do chruthughadh dhaoibh go diongmhálta;</span>
<lb n="938"/><span>agus chum a suidheachan daoibh, ní iarrfaidh mé mar fhiadhnaise acht bhur</span>
<lb n="939"/><span>gcogcubhas, bhur dtuigsint agus bhur ngnáith-eólas féin.  Féachamaois</span>
<lb n="940"/><span>anois créad do-rigneamar agus créad do-ghníd daoine gach éan-lá i</span>
<lb n="941"/><span>dtaoibh a ngnóthaidhe saoghalta.  Airmhighmíd an aimsir do chaith daoine</span>
<lb n="942"/><span>ar obair dhuail mharbhthaigh; an t-imshníomh agus an</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="943"/><p><span>cúram do ghlacaid siad orra féin chum cúis dlighidh do bhuadhchan, chum a</span>
<lb n="944"/><span>saidhbhris do mhéadughadh agus chum dul ar a n-aghaidh ins gach nídh chuirid</span>
<lb n="945"/><span>siad rómpa, bíodh sé ceart nó aincheart; an gliocas náireach agus an</span>
<lb n="946"/><span>teilgean beart dodhéanaid siad chum iad féin do shaoradh, nó do tharraing</span>
<lb n="947"/><span>fá mhaise, ó dhroich-ghníomh éigin in-a rabhadar cionntach.  Agus mar sin,</span>
<lb n="948"/><span>in-éanfhocal, cia fhéadfadh cuimhneamh ar a ndéinid agus ar a bhfuilingid</span>
<lb n="949"/><span>siad mar gheall ar fheabhraod nó ar neimhnídh, ar dhorn créafóige, ar ghal</span>
<lb n="950"/><span>beag onóra, agus mar gheall ar neithibh eile mealltacha díombuana an</span>
<lb n="951"/><span>tshaoghail seo?</span></p>
<lb n="952"/>
<lb n="953"/><p><span>Ar an taobh eile, a dhearbhráithreacha, féachaidh créad do-rigneabhar</span>
<lb n="954"/><span>féin, agus créad dodhéanfas urmhór an domhain chum na mór-oibre sin na</span>
<lb n="955"/><span>síorraidheachta.  B'fhéidir go ndéarfaidh sibh liom go n-abarthaoi bhur</span>
<lb n="956"/><span>n-urnaighthe ag luighe agus ag éirghe dhaoibh, go n-éisteann sibh Aifreann</span>
<lb n="957"/><span>Domhnaigh agus lae saoire, go ndéanann sibh fo-laetheanta trosgaidh; go</span>
<lb n="958"/><span>ndéintí déirc agus deagh-oibreacha eile.  B'fhéidir go bhfuil sin fíor;</span>
<lb n="959"/><span>ar a shon soin, tá 'fhios agaibh chomh maith liom-sa go bhfuil mórán</span>
<lb n="960"/><span>críostaidhthe nach ndéanann éin-nídh dhíobh so go léir.  Bíodh go bhfuil</span>
<lb n="961"/><span>cuid do na fíréanaibh do choimhlíonas na dualgais seo. 'S í an cheist,</span>
<lb n="962"/><span>cionnas do choimhlíonaid iad, óir nach milltear urmhór na n-urnaighthe le</span>
<lb n="963"/><span>buaidhreadh agus le meartughadh intinne?  Ná masluighthear agus ná</span>
<lb n="964"/><span>truaillighthear Sacraimint Bheannuighthe agus tobar na ngrás?  Nach</span>
<lb n="965"/><span>dtugaid na hoibreacha as beannuighthe agus as fearr ionnta féin chum bheith</span>
<lb n="966"/><span>díomhaoin mar gheall ar an droich-intinn len-a ndéantar iad?  Agus dá</span>
<lb n="967"/><span>sgrúdfaidhe iad go fírinneach, cá mhéad aca do thuill an bheatha</span>
<lb n="968"/><span>shíorraidhe?  Acht adéarfaidh sibh fós liom, nach í toil Dé dhéanas</span>
<lb n="969"/><span>duine agus, dá bhrígh sin, obair a shlánuighthe, nuair a bheireas aire dá</span>
<lb n="970"/><span>ghnóthaíbh</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="971"/><p><span>saoghalta agus do choimhlíonas do dúthrachtach dualgais a shligheadh</span>
<lb n="972"/><span>bheathadh?  Tá soin fírinneach, agus múineann an tEaspal, Naomh Pól, dúinn</span>
<lb n="973"/><span>é i mbriathraibh fuinneamhla 'n-a chéad litir chum na gCoirintíneach, an</span>
<lb n="974"/><span>deachmhadh caibidil. Sive ergo manducatis, sive bibitis, sive aliud quid</span>
<lb n="975"/><span>facitis: omnia in gloriam Dei facite .i. “má's ag ithe dhaoibh, má's ag ól</span>
<lb n="976"/><span>daoibh, má's ag obair ar bith eile dhaoibh: déanaidh na huile do-chum glóire</span>
<lb n="977"/><span>agus onóra Dé, agus tuillfidh sibh luach d'fhaghbháil,” - coingheall atá</span>
<lb n="978"/><span>chomh riachtanach soin, a dhearbhráithreacha, nach bhfuil acht neimhnídh agus</span>
<lb n="979"/><span>díomhaoineas i ngnóthaíbh an domhain in'iongnais.</span></p>
<lb n="980"/>
<lb n="981"/><p><span>Féachaidh, a chríostaidhthe, arbh'é so bun agus críoch bhur n-oibreach.</span>
<lb n="982"/><span>Munarbh'é, ní raibh acht díomhaoineas 'n-bhur meabhair.  Féachaidh ar</span>
<lb n="983"/><span>lochtaíbh bur mbeathadh d'imthigh tharaibh, cá liacht uair do bhriseabhar</span>
<lb n="984"/><span>dlighe Dé?  Cá liacht uair do chuireabhar i bhfaillighe na hoibliogáidí</span>
<lb n="985"/><span>ba mhó agus ba riachtanasamhla?  Cá liacht smuaineadh, focal agus gníomh</span>
<lb n="986"/><span>coirtheach mí-riaghalta 'n-a rabhabhar cionntach?  Cá mhéad lá agus uair</span>
<lb n="987"/><span>do chaitheabhar go holc agus in-oibreachaibh an dorchadais?  In-éan-fhocal,</span>
<lb n="988"/><span>áirmhighidh tharaibh, má's féidir libh, gach uile mhóimeant dá bhur</span>
<lb n="989"/><span>mbeathaidh, agus féachaidh cá mhéad do chaitheabhar dhi in-obair bhur</span>
<lb n="990"/><span>slánuighthe?  Do chaitheabhar cuid di i gcodladh neimh-riachtanach.  Do</span>
<lb n="991"/><span>thógbhadar an caitheamh aimsire díomhaoin agus na droich-ghníomhartha suas</span>
<lb n="992"/><span>cuid di.  Do thógbhadar bhur ngnóthaidhe saoghalta, do-rigneabhar,</span>
<lb n="993"/><span>adeirim, le droich-intinn agus gan na coinghill eile riachtanacha suas nach</span>
<lb n="994"/><span>mór an cuid eile go léir, ar mhodh nach féidir libh a rádh, go raibh</span>
<lb n="995"/><span>agaibh acht tamaill bheaga do chaitheabhar ar oibreachaibh dobhí go maith i</span>
<lb n="996"/><span>gcosamhlacht.  Gidheadh, b'fhéidir ná rigneadh iad leis na coinghill atá</span>
<lb n="997"/><span>riachtanach chum an luach saothair do thuilleamhain, atá geallta gearrtha</span>
<lb n="998"/><span>amach do'n mhuinntir dhéanfas</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="999"/><p><span>a n-uile obair agus a n-uile ghnó chum glóire Dé.  Dá bhrígh sin, a</span>
<lb n="1000"/><span>dhearbhráithreacha, admhuighidh go fírinneach nach ndearna sibh go dtí se</span>
<lb n="1001"/><span>nach mór éin-nídh chum na hoibre sin na síorraidheachta, agus fós, go bhfuil</span>
<lb n="1002"/><span>mórán nár thosnuigh fós.</span></p>
<lb n="1003"/>
<lb n="1004"/><p><span>Taisbeánfaidh mé dhaoibh 'san dara háit, gur mó an t-imshníomh agus</span>
<lb n="1005"/><span>an cúram do ghlacaid daoine orra i dtaoibh neithe agus gnótha an tshaoghail</span>
<lb n="1006"/><span>seo 'ná do ghlacadar na Naoimh ba mhó orra féin i dtaoibh mór-oibre na</span>
<lb n="1007"/><span>sláinte síorraidhe.  Is fíor go raibh daoine ann do shéan a ndúithche,</span>
<lb n="1008"/><span>do thréig a n-aithreacha agus a máithreacha, a ndaoine muinteardha agus an</span>
<lb n="1009"/><span>saoghal go hiomshlán chum Iosa Críost do leanamhaint.  Gidheadh, ná</span>
<lb n="1010"/><span>tréigid ceannaidhthe agus lucht tráchtála do ghrádh fághbháltais, a</span>
<lb n="1011"/><span>ndúithche, a mná agus a gclann?  Nach rithid siad dainnséar na bhfairrgí</span>
<lb n="1012"/><span>gcoimhthigheach.  Nach ndéanaid iodhbairt dá sláinte agus dá suaimhneas?</span>
<lb n="1013"/><span>Nach gcuirid i gcontabhairt gach nídh, dá cheanamhlacht, dá bhfuil aca</span>
<lb n="1014"/><span>ar an saoghal, agus a mbeatha nó a saoghal féin chum saidhbhir do dhéanamh,</span>
<lb n="1015"/><span>nach bhfuilid deimhneach do shealbhughadh éan-lá amháin, agus nach fuláir</span>
<lb n="1016"/><span>dhóibh do thréigean ar uair a mbáis?  Doconnacthas, an amhras, aithrighigh</span>
<lb n="1017"/><span>bheannuighthe ag maslughadh agus ag truailliughadh a gcolna le trosgadh, agus</span>
<lb n="1018"/><span>le tréadhanas ró-iongantach.  Gidheadh, nach ndéanaid daoine an oiread, nó,</span>
<lb n="1019"/><span>b'fhéidir, níos mó, chum an tshaoghail seo do shásamh?  Cá mhéad</span>
<lb n="1020"/><span>sglábhuidhe bocht do thraochas agus do mharbhas é féin mar gheall ar luach</span>
<lb n="1021"/><span>saothair feabhraodach éigin?  Nach mó duadh agus trioblóid ceárdaidhthe</span>
<lb n="1022"/><span>bochta 'ná an aithrighe as géire agus as cruadhálaighe?  Thugadar na</span>
<lb n="1023"/><span>mairtírigh iad féin suas chum bais mar gheall ar a gcreideamh; acht nach</span>
<lb n="1024"/><span>ndéanann saighdiúirí agus lucht airm nó cogaidh an oiread mar gheall ar</span>
<lb n="1025"/><span>phuinte onóra?  Ní fhaghbhaid na mairtírigh bás acht aon uair</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1026"/><p><span>amháin.  Gidheadh, nach féidir a rádh go bhfaghbhaidh an drong eile bás</span>
<lb n="1027"/><span>chomh minic is théid chum comhraic?  Dobhí an céad drong an-áirithe luach</span>
<lb n="1028"/><span>saothair síorraidhe d'fhaghbháil.  Dá réir sin, cad é an luach saothair nach</span>
<lb n="1029"/><span>dtuillfeadh lucht cogaidh, dá ndéanfaidís an uile obair agus an uile</span>
<lb n="1030"/><span>dhualgas nó dhiúitéidh chum glóire Dé?  Níor fhuilingeadar na mairtírigh</span>
<lb n="1031"/><span>acht beagán uaireanta, nó an chuid as mó dhe, beagán laetheanta.  Gidheadh,</span>
<lb n="1032"/><span>fiafruigh de shaighdiúir do chaith deich mbliadhanta fichead nó dá-fhichid</span>
<lb n="1033"/><span>bliadhan 'san arm cad d'fhuiling sé, agus ní féidir libh a chlos gan</span>
<lb n="1034"/><span>crith-eagla agus uathbhás.</span></p>
<lb n="1035"/>
<lb n="1036"/><p><span>Is mór do labhraid daoine ar churadhálaidheacht na beathadh do chaithidh</span>
<lb n="1037"/><span>fir agus mná riaghalta.  Gidheadh, nach cruadhálaighe go mór an bheatha</span>
<lb n="1038"/><span>do chaithid sglábhaidhthe bochta agus ceárdaidhthe, óir ins na tighthibh</span>
<lb n="1039"/><span>as cruadhálaighe bíonn, an chuid as lugha dhe, ach uile nídh as riachtanach</span>
<lb n="1040"/><span>aca in-aimsir gearrtha amach chum búird agus leabtha.  Gidheadh, nach</span>
<lb n="1041"/><span>mbíonn lucht oibre nó sglábhaidhthe agus ceárdaidhthe 'n-a seasamh ar a</span>
<lb n="1042"/><span>gcosaibh do ló agus d'oidhche, agus, 'n-a dheóidh sin, ar dhroch-bheathaidh,</span>
<lb n="1043"/><span>ar dhroich-leabthain, agus nochtuighthe le gach sín?  Nídh as uathbhásaighe</span>
<lb n="1044"/><span>'ná soin go léir, cad é an duadh agus an trioblóid ná gabhaid tríd chum</span>
<lb n="1045"/><span>a n-ainmhiana do shásamh, chum díoghaltas do dhéanamh ar a naimhdibh, nó,</span>
<lb n="1046"/><span>chum labhairt níos cinnte, chum iad féin do theilgean go fír-íochtar</span>
<lb n="1047"/><span>ifrinn.  Cad é duadh agus trioblóid lucht fiadhaigh agus sealgaireachta, ag</span>
<lb n="1048"/><span>imtheacht tré choillte agus tré bhogacha, tré chnoca agus tré shléibhte,</span>
<lb n="1049"/><span>tré theas agus tré fhuacht, go ró-mhinic fá thart agus fá ocras - agus</span>
<lb n="1050"/><span>míle sompla eile do'n tshórt so nach bhfuil aimsir agam d'aithris ná do</span>
<lb n="1051"/><span>nochtadh dhaoibh.</span></p>
<lb n="1052"/>
<lb n="1053"/><p><span>O, a pheacacha earráideacha, is féidir a rádh le fírinne, gur</span>
<lb n="1054"/><span>shracabhar sibh féin i slighidh agus in-obair na malluightheachta, agus</span>
<lb n="1055"/><span>gur mó do chosain bhur ndamaint daoibh</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1056"/><p><span>'ná do chosain an ghlóir shíorraidhe do na Naomhaibh. Adeirid na hAithreacha</span>
<lb n="1057"/><span>Naomhtha, ag feicsint an iomchuir seo na saoghaltánach, gurab ag magadh agus</span>
<lb n="1058"/><span>ag fonomhaid atá siad fán-a sláinte síorraidhe, nuair a dhéanaid iodhbairt</span>
<lb n="1059"/><span>dá gcuid do'n tshaoghal chum a n-ainmhiana brúideamhla do shásamh.  Nár</span>
<lb n="1060"/><span>thaisbeánabhar go follus an mí-mheas dobhí agaibh ar an mór-obair sin bhur</span>
<lb n="1061"/><span>sláinte nuair thugabhar bhur n-aire agus bhur n-intinn go hiomshlán do</span>
<lb n="1062"/><span>neithibh chomh tarcaisneach, chomh dí-mheasta soin.  Nár imreabhar céad</span>
<lb n="1063"/><span>uair, nó b'fhéidir míle uair, bhur sláinte síorraidhe i gcoinne feabhraod.</span></p>
<lb n="1064"/>
<lb n="1065"/><p><span>d'imreabhar bhur n-anam, d'imreabhar bhur gcuid d'oighreacht na bhflaitheas</span>
<lb n="1066"/><span>agus an choróin neamhdha dobhí ceaptha dhaoibh ann.  'Se é an diabhal</span>
<lb n="1067"/><span>do-rigne connradh libh, do chuir an spioraid mhalluighthe sin bhur gcoinne,</span>
<lb n="1068"/><span>fo-ghráinneacha luaithreamháin nó créafóige, sólás beag míochlúdhach nóimint</span>
<lb n="1069"/><span>na huaire, díoghaltas agus sásamh suarach, gal beag onóra, agus mar sin.  Do</span>
<lb n="1070"/><span>chuireabhar dá bhur dtaobh féin óir-chisde agus saidhbhreas do-choimsighthe,</span>
<lb n="1071"/><span>do-chríochnuighthe na bhflaitheas.  d'imir, adeirim, an spioraid</span>
<lb n="1072"/><span>mhalluighthe sin an dorchadas libh; agus le neimhnídh rug uaibh aiteas is</span>
<lb n="1073"/><span>aoibhneas na bhflaitheas agus an phósta shíorraidhe. O a imirt mhalluighthe</span>
<lb n="1074"/><span>dhiablaidhe, 'n-a gcailleann duine a chuid do'n tshaoghal, aiteas agus sólás</span>
<lb n="1075"/><span>síorraidhe, agus in nach mbeireann sé acht pianta síorraidhe!  Ag so an</span>
<lb n="1076"/><span>nídh, a dhearbhráithreacha, ar a raibh fios ró-mhaith ag rígh áirithe ar</span>
<lb n="1077"/><span>leabaidh a bháis; acht, faraor! ró-dhéidheanach, mar a léighmid 'na</span>
<lb n="1078"/><span>bheathaidh .i. an t-ochtmhadh Annraoi, Rí Sacsan.</span></p>
<lb n="1079"/>
<lb n="1080"/><p><span>Ar mbeith do'n phrionnsa mhalluighthe sin ar na puintíb déidheanacha,</span>
<lb n="1081"/><span>agus ag cuimhneamh ar na coirthibh do-rigne sé, na sganlacha thug sé dá</span>
<lb n="1082"/><span>fhómósaidhthibh, nó dá mhuinntir - ar an díoghbháil doi-leighiste</span>
<lb n="1083"/><span>do-rigne</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1084"/><p><span>sé do'n Teampall nó do'n Eaglais, agus ag feicsint uaisle a</span>
<lb n="1085"/><span>chúirte 'n-a thimcheall ba bhun agus ba chúis len-a dhroich-ghníomhartha</span>
<lb n="1086"/><span>go huile, d'fhéach orra go dólásach truaighmhéileach agus adubhairt:</span>
<lb n="1087"/><span>“A cháirde, do chaitheamar an t-iomshlán; d'imreamar ár n-anmanna,</span>
<lb n="1088"/><span>ár gcogcubhas, agus ár sláinte shíorraidhe; d'imreamar ár ndaoine,</span>
<lb n="1089"/><span>ár ríoghacht agus ár gcreideamh, agus do chailleamar an t-iomshlán agus</span>
<lb n="1090"/><span>Ríoghacht na bhFlaitheas. Dobhíomar cionntach i gcailleamhaint na mílte</span>
<lb n="1091"/><span>anmann neimh-chionntach; do chailleamar grása Dé, agus an tshíorraidheacht</span>
<lb n="1092"/><span>mharthannach.”  Ag labhairt na bhfocal ndéidheanach sin dó, thug suas a</span>
<lb n="1093"/><span>anam mí-ághmharach.</span></p>
<lb n="1094"/>
<lb n="1095"/><p><span>Anois, a chríostaidhthe, fiafróchaidh sibh dhíom, gan amhras, cad</span>
<lb n="1096"/><span>as éigean do dhéanamh chum na héan-oibre móire sin na sláinte síorraidhe</span>
<lb n="1097"/><span>do shaothrughadh.  Aithriseóchaidh mé dhaoibh cad adubhairt Iosa Críost</span>
<lb n="1098"/><span>féin ar an ócáid sin 'san deachmhadh caibidil do Naomh Lúcás mar a</span>
<lb n="1099"/><span>n-abair sé: “Má's maith libh an bheatha shíorraidhe d'fhaghbháil,</span>
<lb n="1100"/><span>coimhlíonadh go fírinneach dligheadh agus aitheanta Dé”  As so, a</span>
<lb n="1101"/><span>dhearbhráithreacha, taisbeánfaidh mé trí meadhóin daoibh do stiúrfas</span>
<lb n="1102"/><span>sibh gan contabhairt chum na glóire síorraidhe, má dhéanann sibh úsáid</span>
<lb n="1103"/><span>díobh mar as cóir.</span></p>
<lb n="1104"/>
<lb n="1105"/><p><span>'Sé an céad mheadhón, bheith ag machtnamh do ghnáth ar fhírinníbh</span>
<lb n="1106"/><span>an chreidimh; an dara meadhón, seasamh amach go meisneamhail cródha i</span>
<lb n="1107"/><span>n-aghaidh bhur gclaonta agus bhur n-ainmhian mealltach; an tríomhadh</span>
<lb n="1108"/><span>meadhón, bheith buaintsheasmhach pointeállta ag coimhlíonadh coilbiogáidí</span>
<lb n="1109"/><span>bhur sligheadh bheathadh.</span></p>
<lb n="1110"/>
<lb n="1111"/><p><span>An céad mheadhón, adeirim, chum sinn féin do shábháil, síormhachtnamh</span>
<lb n="1112"/><span>do dhéanamh ar fhírinníbh an chreidimh, óir cad é an</span>
<lb n="1113"/><span>tiobraid ón-a dtigeann na coirthe agus an mhalluightheach dá bhfuil an</span>
<lb n="1114"/><span>talamh tuilte?  Innseann</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1115"/><p><span>an Spiorad Naomh dhaoibh é le béal an Fháidh Ieremias.  “Tigid as so”, ar sé,</span>
<lb n="1116"/><span>“mar nach ndéanaid machtnamh ar domhan ar fhírinníbh an chreidimh.  Ní</span>
<lb n="1117"/><span>smuainighidh acht ar a n-uiresbadhaibh agus ar a ngnóthaíbh saoghalta, agus</span>
<lb n="1118"/><span>dearmadaid a sláinte shíorraidhe.”</span></p>
<lb n="1119"/>
<lb n="1120"/><p><span>An dara meadhon chum na beathadh síorraidhe do shaothrughadh agus do</span>
<lb n="1121"/><span>thuilleamh, seasamh amach go meisneamhail cródha in-aghaidh bhur gclaonta</span>
<lb n="1122"/><span>agus bhur n-ainmhian, óir ní fuláir do dhuine troid agus comhrac gan</span>
<lb n="1123"/><span>sosadh; ní fuláir dhó a chros d'iomchur, agus ní fuláir do dhuine</span>
<lb n="1124"/><span>buadhchan air féin.</span></p>
<lb n="1125"/>
<lb n="1126"/><p><span>An tríomhadh meadhón, bheith pointeállta ag coimhlíonadh oibliogáidí</span>
<lb n="1127"/><span>nó dualgas a shligheadh bheathadh.  Ná cuireadh aon duine in-iúl dó</span>
<lb n="1128"/><span>féin guab éigean dó gníomhartha agus oibreacha iongantacha aidhbhseacha</span>
<lb n="1129"/><span>do dhéanamh chum a shláinte shíorraidhe do shaothrughadh, óir is ar</span>
<lb n="1130"/><span>choimhlíonadh ár ndualgas atá ar sábháil.  Níl aimsear agam seasamh</span>
<lb n="1131"/><span>níos sia ar an mórdháltacht so.</span></p>
<lb n="1132"/>
<lb n="1133"/><p><span>Leis sin, a dhearbhráithreacha, tosnuighmíd chum na héan-oibre móire</span>
<lb n="1134"/><span>seo ár sláinte síorraidhe do shaothrughadh.  Saothruighmíd í, adeirim,</span>
<lb n="1135"/><span>as láthair go héasgaidh, go dúthrachtach agus go buain-tsheasmhach.</span>
<lb n="1136"/><span>Tosnuighmíd í ar an nóimeant seo, agus nuair a chuirfimid ár lámha</span>
<lb n="1137"/><span>éan-uair amháin 'san obair, ná glacadh tuirse ná díomhaoineas sinn.</span>
<lb n="1138"/><span>Leanamaoid di go meisneamhail, do-chlaoidhte.  Má bhíonn sé do mhíágh</span>
<lb n="1139"/><span>orainn faillighe do thabhairt innti, tá an t-iomshlán caillte.</span></p>
<lb n="1140"/>
<lb n="1141"/><p><span>Is uathbhásach an ní é so, a chríostaidhthe.  An bhfuil éan-duine 'san</span>
<lb n="1142"/><span>gCriostamhlacht uile do thabhairt suas mar soin, dá thoil féin, an t-ionad</span>
<lb n="1143"/><span>atá ceaptha gearrtha amach dó ins na flaithis ó aimsir a bhaistidh? An</span>
<lb n="1144"/><span>bhfuil éan-duine 'san gCríostamhlacht, adeirim, d'aontóchadh é féin do</span>
<lb n="1145"/><span>chailleamhaint, agus pianta síorraidhe ifrinn d'fhulang?  Níl meadhón ar</span>
<lb n="1146"/><span>domhan</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1147"/><p><span>eatorra; ní fhuil acht sábháil síorraidhe nó damaint síorraidhe; acht</span>
<lb n="1148"/><span>sólás síorraidhe nó pionós síorraidhe.  Ná léigidh go bráth as bhur gcuimhne</span>
<lb n="1149"/><span>na as bhur radharc na smuainte seo, agus abraidh libh féin gach uile lá;</span>
<lb n="1150"/><span>Muna mbéimid i bhflaitheamhnas ar feadh na síorraidheachta, béimid in-</span>
<lb n="1151"/><span>ifrionn.  Seo an tshlighe chum na bhflaitheas do shaothrughadh agus do</span>
<lb n="1152"/><span>shealbhughadh: nídh d'iarraim-se dhaoibh-se agus dam féin - In-Ainm an</span>
<lb n="1153"/><span>Athar agus an Mhic agus an Spioraid Naoimh. Amen.</span>
<lb n="1154"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1155"/><p><span>Bzzzzz1816ls</span>
<lb n="1156"/><span>Seanmóir a Ceathair.</span></p>
<lb n="1157"/>
<lb n="1158"/><p><span>Ar an gCathughadh.</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>Do seóladh ár Slánuightheóir Íosa Críost leis an spioraid gus an</span>
<lb n="1161"/><span>bhfásach chum an diabhail do chur cathughadh air.</span></p>
<lb n="1162"/>
<lb n="1163"/><p><span>(Briathra léightear ag Naomh Matha, Soisgéalaidhe, ins an gceathramhadh</span>
<lb n="1164"/><span>caibidil, agus 'san gcéad rann).</span></p>
<lb n="1165"/>
<lb n="1166"/><p><span>Dob'aon do na prímh-réasúin fá ndeara do na Iúdaidhthibh in-allód rí</span>
<lb n="1167"/><span>d'iarraidh, an mhuinighin dobhí aca go mbéadh sé 'n-a cheann orra, go</span>
<lb n="1168"/><span>ndéanfadh cogadh dhóibh, agus go seasóchadh féin na céad ghoraidhe 'san</span>
<lb n="1169"/><span>gcath: Et egredietur ante nos, et pugnabit bella nostra pro nobis.</span></p>
<lb n="1170"/>
<lb n="1171"/><p><span>Má bhaineann sé le riaghlughadh críoch agus le tairbhe na</span>
<lb n="1172"/><span>puiblidheachta gan a riaghaltóirí do nochtadh le guais nó dainnsear</span>
<lb n="1173"/><span>comh mór sin, b'é toil le mór-eolas agus le trócaire Dé, rí agus Dia</span>
<lb n="1174"/><span>'thabhairt dúinn-ne ar an gcoingheall sin; rí agus Dia 'thabhairt dúinn-ne</span>
<lb n="1175"/><span>ar an gcoingheall sin; rí agus Dia, adeirim, le nach leór sinn</span>
<lb n="1176"/><span>d'fheicsint ósna flaitheasaibh ag comhrac ar an saoghal so, acht do</span>
<lb n="1177"/><span>thuirlingeas i bpearsain ar an dtalamh chum sinn do spreagadh chum catha,</span>
<lb n="1178"/><span>ag tabhairt sompla dhúinn; an tí bhíos i láthair gach catha chuireas an</span>
<lb n="1179"/><span>diabhal orainn; an tí nochtas dúinn a chealg agus a chleasa; an tí, fá</span>
<lb n="1180"/><span>dheóidh, d'fhuilingeas agus bhuadhas ar a chathaidhe i bpearsain, chum na</span>
<lb n="1181"/><span>sligheadh do réidhteach agus do thaisbeáint dúinn-ne buadhchan orra ar</span>
<lb n="1182"/><span>aithris.  Taisbeánann Soisgéal an lae indiu dhúinn é ar an modh so; 's</span>
<lb n="1183"/><span>é sin, gur seóladh do'n fhásach é, - ductus est Jesus in desertum.  Ní</span>
<lb n="1184"/><span>fhuil iongnadh orm tríd, a dhearbhráithreacha</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1185"/><p><span>- óir do ghrádhuigh sé riamh na háiteacha uaigneacha diamhaire, - gur</span>
<lb n="1186"/><span>seóladh ann é leis an Spiorad naomhtha.  Is lúgha 'ná sin m'iongnadh, do</span>
<lb n="1187"/><span>bhrígh nárbh'fhéidir leis malairt na spioraide bheith mar threóraidhe aige</span>
<lb n="1188"/><span>- a spiritu.  Acht gur seóladh ann é leis an spioraid bheannuighthe seo chum</span>
<lb n="1189"/><span>cathughadh do chur air, seo an ní nárbh'fhéidir liom a thuigsint ná do chur</span>
<lb n="1190"/><span>i meabhair, muna mbéadh gur aithris Matha dhúinn é i mbriathraibh</span>
<lb n="1191"/><span>so-thuigseana - ut tentaretur a diabolo.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Atá dhá ní agam le taisbeánadh dhaoibh as an mhóirfhírinne seo do</span>
<lb n="1194"/><span>dhéanfas suas suim mo chomhráidh.  An chéad ní; nach fuláir an</span>
<lb n="1195"/><span>cathughadh d'fhulang, ar ar mian liom trácht ins an gcéad roinn dom'</span>
<lb n="1196"/><span>chomhrádh.  An dara ní; nach fuláir eagla bheith roimhe, agus buaidh do</span>
<lb n="1197"/><span>bhreith air, ar a dtráchtfad ins an dara roinn.  Ní fuláir a fhulang, mar</span>
<lb n="1198"/><span>tá sé urchóideach cealgach, agus buaidh bhreith air, chum ár nglóire</span>
<lb n="1199"/><span>síorraidhe féin.</span></p>
<lb n="1200"/>
<lb n="1201"/><p><span>Cá bhfuil sompla ná cruthughadh againn leis?  Atá i bpearsain Iosa</span>
<lb n="1202"/><span>Chriost; agus ag leanamhain ár Soisgéil, is deimhin go dtaisbeánfaidh</span>
<lb n="1203"/><span>bheith Chríost féin nochtuighthe le gach gné cathuighthe agus ag breith</span>
<lb n="1204"/><span>buadha air, a chealg agus a urchóid dúinn, agus taisbeánfaidh an tshlighe</span>
<lb n="1205"/><span>dhúinn chum buadha 'bhreith air mar an gcéadna.  Acht do bhrígh nach leór</span>
<lb n="1206"/><span>sinn féin go haonaránach chum an teagaisg seo do chruthughadh mar as</span>
<lb n="1207"/><span>cuibhe, guidhmíd congnamh an Spioraid Naoimh tré eadarghuidhe na Maighdine</span>
<lb n="1208"/><span>Glórmhaire Muire ag rádh Beannachadh an Aingil, etc.</span></p>
<lb n="1209"/>
<lb n="1210"/><p><span>An Chéad Roinn.</span></p>
<lb n="1211"/>
<lb n="1212"/><p><span>Badh dheacair linn a chreideamhain gurbh'é toil Chríost an diabhal</span>
<lb n="1213"/><span>do chur cathughadh air, muna mbéadh a fhios againn gur aontuigh sé, ar</span>
<lb n="1214"/><span>mbeith in-a cheann</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1215"/><p><span>orainn agus in-a phátrún againn, ár gclódh do ghlacadh air, chum a</span>
<lb n="1216"/><span>thabhairt le tuigsin dúinn, tar éis é féin d'fhulang cathughadh ár námhad,</span>
<lb n="1217"/><span>an diabhal, nárbh'fhéidir linn-ne, cibé ar bith coingheall in-a mbéimís,</span>
<lb n="1218"/><span>sinn féin do shaoradh uaidh.  Atámuid-ne déanta d'fhuil agus d'fheoil.</span>
<lb n="1219"/><span>Do b'é toil Chríost fuil agus feóil do ghlacadh mar aon linn-ne chum</span>
<lb n="1220"/><span>cumhachta agus aintreise an námhad, an diabhal, do chlaoidhe agus do chur ar</span>
<lb n="1221"/><span>neimhnídh.  Ní leór soin. Tá an fhuil agus an fheóil in-a n-ádhbhar</span>
<lb n="1222"/><span>buaidhrimh agus gleó againn, agus do ghlac air iad, mar an gcéadna, chum an</span>
<lb n="1223"/><span>diabhail do tharraing chum catha agus comhraic leis: unde debuit per omnia</span>
<lb n="1224"/><span>fratribus similari, ut misericors fieret.  Is ar an ádhbhar soin bhí</span>
<lb n="1225"/><span>d'ualach ar Chríost é féin do chur i gcosamhlacht len-a dhaoine ins an uile</span>
<lb n="1226"/><span>nídh; is ar an ádhbhar soin, gan pheacadh, gan ainbhfios, ba thoil leis</span>
<lb n="1227"/><span>trén-a thrócaire neamhchuimsighthe, bheith rann-pháirteach leó in-a</span>
<lb n="1228"/><span>gclaontaibh agus in-a dtrioblóidíbh.  Cuirtear cathughadh orra, agus is é a</span>
<lb n="1229"/><span>thoil é. d'fhulaing masla agus tarcuisne ó'n diabhal; agus dob'é a</span>
<lb n="1230"/><span>thoil é, ar an ádhbhar soin, mar adeir Naomh Pól linn in-a litir chum na</span>
<lb n="1231"/><span>nEabhrach, gur cuireadh cathughadh air féin.  Ins gach uile nídh d'fhulaing</span>
<lb n="1232"/><span>sé go toilteanach deigh-intinneach ar ár son: In eo enim, in quo passus est</span>
<lb n="1233"/><span>ipse et tentatus.</span></p>
<lb n="1234"/>
<lb n="1235"/><p><span>Acht créad an uair ar cuireadh cathughadh ar Chríost?  Do cuireadh</span>
<lb n="1236"/><span>é, adeir Naomh Matha, tar éis é 'ghlacadh baistidh ó láimh Eóin, tar</span>
<lb n="1237"/><span>éis a Athar shíorraidhe dá dheimhniughadh gurbh'é a Mhac é, agus tar</span>
<lb n="1238"/><span>éis é 'dhul do'n fhásach.  O na gnéithe iongantacha so thaisbeánas</span>
<lb n="1239"/><span>dúinn, adeir Naomh Gréagóir, gurab éigean do'n uile dhuine aontughadh an</span>
<lb n="1240"/><span>cathughah d'iomchur, do bhrígh go bhfuil sé riachtanach dhúinn, ní headh</span>
<lb n="1241"/><span>amháin i gcáilidheacht</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1242"/><p><span>créatúirí, acht fós i gcáilidheacht críostaidhthe, agus go prionsapálta ar</span>
<lb n="1243"/><span>aistriughadh ár mbeathadh dhúinn, agus ar ár n-ionnladh in-uisgíbh na</span>
<lb n="1244"/><span>haithrighe, fíoghartha le huisgíbh Iordan, nó an tan dodhéanamaoid</span>
<lb n="1245"/><span>comhnaidhe ar bith ins na subhailcidhibh, agus do sgaramaoid sinn féin ó</span>
<lb n="1246"/><span>ghnóthaidhibh an tshaoghail seo.  Nuair chuireas duine roimhe cur suas do'n</span>
<lb n="1247"/><span>pheacadh, druim a lámha do thabhairt do'n tshaoghal, na cuideachtain nó an</span>
<lb n="1248"/><span>comhluadar do sheachnadh len-a raibh ceangal taithneamhach, gidh</span>
<lb n="1249"/><span>cinneamhnach, roimhe sin aige, O a Thighearna Dhia! cad é an t-uathbhás, na</span>
<lb n="1250"/><span>stoirmeacha agus na trioblóidí chuireas an diabhal air, an tráth sin.  Sin</span>
<lb n="1251"/><span>an uair chuireas i ngníomh a chealg agus a chleasa go huile chum an</span>
<lb n="1252"/><span>deagh-smuaineamh sin dobhí aige, do chiorrbhughadh agus do dhíbirt uaidh.</span>
<lb n="1253"/><span>Is uime sin do chuireas i gcuimhne dhó dócamhal na haithrighe, na hachrainn,</span>
<lb n="1254"/><span>an duadh agus an trioblóid bhíos in-úsáid agus i dtaithighe na subhailcidhe,</span>
<lb n="1255"/><span>an t-aiteas agus an t-aoibhneas bhíos i gcomhludar agus i mórán do</span>
<lb n="1256"/><span>shubhailcidhibh eile an tshaoghail seo. In-a dhiaidh sin, labhrann leis ar</span>
<lb n="1257"/><span>an modh so.  “Créad mheasas tú do dhéanamh, nó cad é an riocht in-ar fonn</span>
<lb n="1258"/><span>leat tú féin do chur?  An measann tú faillighe do thabhairt 'san tshaoghal</span>
<lb n="1259"/><span>thug taithneamh chomh mór soin duit, id' dhainibh muinnteardha dodhéanann</span>
<lb n="1260"/><span>mórán maitheasa agus caradais duit.  Is éagsamhlach an t-iomchur é seo!  Ná</span>
<lb n="1261"/><span>feiceann tú go mbéidh aithreachas ort ar ball, do chionn daoine do thréigean</span>
<lb n="1262"/><span>tré chrábhadh díorraisg, le nach féidir thú 'fhóghnamh as san suas? Má's</span>
<lb n="1263"/><span>fonn leat do bheatha d'aistriughadh, fan fós beagán bliadhanta, glac aimsir</span>
<lb n="1264"/><span>chum ná déanfá éin-ní go díorraisg nárbh'fhéidir leat a ghairm thar n-ais.</span>
<lb n="1265"/><span>Smuainigh go bhfuilir leat a ghairm thar n-ais.  Smuainigh go bhfuilir ag</span>
<lb n="1266"/><span>cur suas do shólás agus d'aoibhneas láithreach, chum tréadhanais agus</span>
<lb n="1267"/><span>crábhaidh, dob'</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1268"/><p><span>fhéidir neamh-thairbheach, do ghlacadh ort.  Smuainigh go bhfuilir ag</span>
<lb n="1269"/><span>imtheacht as tír ró-áluinn chum dul i dtír nó i mball do shloigeas agus do</span>
<lb n="1270"/><span>mhúchas an méid chomhnuigheas nó a lonnuigheas innte.”</span></p>
<lb n="1271"/>
<lb n="1272"/><p><span>Is fánach duine, a dhearbhráithreacha, ná taisbeánann agus ná breacann an</span>
<lb n="1273"/><span>diabhal na neithe seo dhó.  Atáim fós deimhneach go ndéanann úsáid do na</span>
<lb n="1274"/><span>meadhóin chéadna do-rigneadar an mhuinntir do cuireadh d'fhoillsiughadh</span>
<lb n="1275"/><span>Thalaimh na Geallamhna, ar dteacht tar n-ais dhóibh tar éis a</span>
<lb n="1276"/><span>bhreathnuighthe agus a léir-mheas.  Do chuireadar grinn ar na</span>
<lb n="1277"/><span>hIsraelítighibh i gceann a chéile ar éan-láthair, agus chum iad do cur do'n</span>
<lb n="1278"/><span>mhian agus do'n aigneadh bhí aca dul chum comhnuighthe ann, d'innseadar</span>
<lb n="1279"/><span>dhóibh go mba tír í inárbh'fhéidir comhnaidhe 'dhéanamh agus in-a</span>
<lb n="1280"/><span>bhfaighidís, an méad dodhéanfadh ar bith í, bás. Déineann an diabhal,</span>
<lb n="1281"/><span>adeirim, úsáid do na meadhóin chéadna, chum brionglóide agus buaidhrimh do</span>
<lb n="1282"/><span>dhéanamh d'anam an duine, nuair chuireas roimhe aithrighe do dheánamh.  Agus</span>
<lb n="1283"/><span>má chuireann roimhe, a intinn do choimhlíonadh d'aimhdheóin na n-achrann</span>
<lb n="1284"/><span>mbréagach so chuireas an diabhal in-a shlighidh, ní túisge glantar in-</span>
<lb n="1285"/><span>uisgíbh na haithrighe é 'ná d'ionnsuigheann an diabhal é, mar d'ionnsuigh sé</span>
<lb n="1286"/><span>Iosa Críost, ar n-éirghe dhó as sruth Iordan: et acdedens tentator,</span>
<lb n="1287"/><span>etc.</span></p>
<lb n="1288"/>
<lb n="1289"/><p><span>Méaduigheann an bheatha nua sin fearg agus cuthach an diabhail; agus mar</span>
<lb n="1290"/><span>do mhéaduigh Pharao trioblóidí na nIúduidheach nuair do thuig sé go</span>
<lb n="1291"/><span>raibh dúil aca a fhlaitheas agus a chumhachta do chrothadh dhíobh,</span>
<lb n="1292"/><span>méaduigheann an spioraid mhalluighthe, mar an gcéadna, pianta agus</span>
<lb n="1293"/><span>trioblóidí na ndaoine bhíos ar aigneadh scaramhain leis, nó, tar éis</span>
<lb n="1294"/><span>scartha leis, ag cur cathaidhe orra níos gnáthaighe agus níos milltighe</span>
<lb n="1295"/><span>'ná roimhe sin.  Má dhéinid fós comhnaidhe ar bith ins na subhailcidhibh,</span>
<lb n="1296"/><span>is éigean dóibh iad</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1297"/><p><span>féin d'ullmhughadh chum cathaidhe as mó agus as urchóidighe d'fhulang.  Ní</span>
<lb n="1298"/><span>chuirfeadh an diabhal cathughadh go bráth ar Chríost dá mbéadh sé deimhneach</span>
<lb n="1299"/><span>gurbh'é Dia é; agus nuair do-chonnaic sé go raibh mórluachta agus</span>
<lb n="1300"/><span>subhailcidhe iongantachta aige, agus ná féadfadh duine gan comaoine éigin ó</span>
<lb n="1301"/><span>sna flaithis, trosgadh dá-fhichid lá do dhéanamh, ag sin an ní d'árduigh</span>
<lb n="1302"/><span>níos mó a fhearg agus a urchóid.  Is leis sin do-chímíd, nuair do chuir sé</span>
<lb n="1303"/><span>an céad chathughadh air, ag rádh, má's tú Mac Dé abair leis na clochaibh sin</span>
<lb n="1304"/><span>iompodh 'n-a n-arán, ná raibh sé an uair sin deimhneach do dhiadhacht</span>
<lb n="1305"/><span>Chríost; acht dobhí sé deimhneach dá shubhailcidhibh oirdhearca, agus ní</span>
<lb n="1306"/><span>móide a stad ó chur cathughadh air.  Ag so na neithe éagsamhlacha bheireas</span>
<lb n="1307"/><span>le tuigsint dúinn, dá mhéid buain-tsheasaimh dhéanamaoid i mbeathaidh</span>
<lb n="1308"/><span>spioradálta, gurab móide atámuid nochtuighthe le cathaidhibh an diabhail.</span>
<lb n="1309"/><span>Aontuigheann an Tighearna na cathaidhidhe seo 'bheith, chum a dheisciobal</span>
<lb n="1310"/><span>d'umhlughadh agus do chur ar a n-aireachas do shíor; óir ní féidir ná go</span>
<lb n="1311"/><span>n-umhluigheann an cathughadh iad ar amharc a gclaonta féin agus gráineamhlacht</span>
<lb n="1312"/><span>na bpeacaidhe len-a gcathuigheann, nó n-a n-ionnsuigheann an diabhal iad,</span>
<lb n="1313"/><span>dobhíos, ar nós an leómhain chuthaigh, ag rith mágcuaird, nó timcheall</span>
<lb n="1314"/><span>éadála, chum a sloigthe.</span>
<lb n="1315"/><span>Ar an ádhbhar sin, gairmthear an cathughadh, 'san Sgríbhinn Diadha,</span>
<lb n="1316"/><span>buille ar an gcluais agus dealg; buille ar an gcluais, mar ná fuil as mó</span>
<lb n="1317"/><span>d'umhluigheas duine 'ná cur suas leis; dealg, mar nach bhfuil ní as mó</span>
<lb n="1318"/><span>choisgeas trom-aigneadh agus daille intinne; buille ar an gcluais, adeirim,</span>
<lb n="1319"/><span>mar ná fuil ní as mó chuireas mío-shástacht ar dhuine uaibhreach</span>
<lb n="1320"/><span>phoimpeamhail; agus dealg, mar ná fuil ní as mó mhúsglas an aigneadh.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>Crithidh, a lucht an pheacaidh, crithidh a mhuinntear úd ná</span>
<lb n="1323"/><span>mothuigheann, mar adeireann sibh féin,</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1324"/><p><span>cathughadh ar bith, agus ag nach bhfuil a fhios créad é an ní cathughadh.</span>
<lb n="1325"/><span>Monuar! a chríostaidhthe, do'n uile riocht in-a mb'fhéidir anam do</span>
<lb n="1326"/><span>bheith, seo é as truaighmhéilighe, do bhrígh nach bhfuil tinneas as</span>
<lb n="1327"/><span>contabhartaighe 'ná an tinneas ná mothuighthear agus in-ar dóigh le duine a</span>
<lb n="1328"/><span>bheith in-a shláinte, ar nós ná fuil truagh as mó 'ná duine ag a mbíonn</span>
<lb n="1329"/><span>sluagh buachaillí díomhaoine neamhthrócaireach neamh-thruaighmhéileach in-a</span>
<lb n="1330"/><span>thimcheall, agus gur dóigh leis a bheith sábhálta uatha.</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>Deireann sibh ná fuil a fhios agaibh créad é an ní cathughadh,</span>
<lb n="1333"/><span>agus go bhfuil a fhios ag na Naoimh as mó, go bhfuil a fhios ag an muinntir</span>
<lb n="1334"/><span>as neimh-chionntaighe agus as mo ghníos smachtughadh agus feól-mharbhadh</span>
<lb n="1335"/><span>orra féin.  Abraidh, mar an gcéadna, ná fuil éan-diabhail ann, nó má</span>
<lb n="1336"/><span>táid, gur chailleadar a n-urchóid agus a gcuthach.  Abraidh arís le Naomh</span>
<lb n="1337"/><span>Gréagóir gurab iad bhur gcáirde iad, bhur ndíonuightheoirí; i</span>
<lb n="1338"/><span>n-éanfhocal, go rigneabhar muinnteardhas iomshlán leó, ionnas ná fuil</span>
<lb n="1339"/><span>dúil ar bith aca díoghbháil do dhéanamh dhaoibh: nuair do-chíd go</span>
<lb n="1340"/><span>mbíonn fonn ar dhuine sleachtadh uatha agus dul fá choimirce Dé, ní féidir</span>
<lb n="1341"/><span>leó a fhoighidneamh; agus ins an gcuthach atá orra chum na n-anmann do</span>
<lb n="1342"/><span>mhilleadh, ní fhuil cor ná cleas, ní fhuil cathughadh ná buaidhreamh, ná</span>
<lb n="1343"/><span>cuirid i ngníomh, chum nua-luit do dhéanamh ins na croidhthibh do</span>
<lb n="1344"/><span>shealbhuigheadar roimhe sin go síothchánta: ut tentationum jacula</span>
<lb n="1345"/><span>intorquendo confodiant cor quod dudum quietro jure possidebant (San)</span>
<lb n="1346"/><span>(Gréagóir).</span></p>
<lb n="1347"/>
<lb n="1348"/><p><span>Nuair do-chíd duine uaidh féin tugtha do'n pheacadh agus a bhfad ó</span>
<lb n="1349"/><span>ghearán ar a n-árd-smacht os a chionn, duine ná smuainigheann amháin ar</span>
<lb n="1350"/><span>é féin do tharrang uatha; nuair do-chíd go gcaitheann duine é féin go</span>
<lb n="1351"/><span>toilteanach dá dtaobh, go dtuiteann tré mhailís iomshlán ins an bpeacadh,</span>
<lb n="1352"/><span>ná fuil eagla níos mó air, ná fós scrupall</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1353"/><p><span>cogcubhais ar bith, créad an riachtanas atá aca cathughadh do chur ar</span>
<lb n="1354"/><span>anmannaibh atá chomh ionnraic sin dóibh, ná mío-shuaimhneas do chur ar</span>
<lb n="1355"/><span>dhaoinibh do-rigne an oiread sin seirbhíse dhóibh, dobhí sásta le milseacht</span>
<lb n="1356"/><span>chinneamhnaigh a n-árdsmacht?  Bun-os-cionn leis sin, ní thairgid dóibh</span>
<lb n="1357"/><span>acht gradam agus saidhbhreas, aiteas agus aoibhneas, agus is é a n-aire go</span>
<lb n="1358"/><span>hiomshlán gach uile ní do dhíbirt uatha chuirfeadh mío-shuaimhneas orra ins</span>
<lb n="1359"/><span>an trom-shuan mharbhthach in-a bhfuilid.  “Ná déinidh amhras de, a</span>
<lb n="1360"/><span>dhearbhráithreacha,” ar Naomh Aibhistín, “cibé coingheall in-a mbéadh an</span>
<lb n="1361"/><span>duine, gurab éigean dó an cathughadh d'fhulang, agus gurab é cathughadh as</span>
<lb n="1362"/><span>mó, gan cathughadh ar bith do bheith air.  Do cuireadh cathughadh ar Iosa</span>
<lb n="1363"/><span>Críost; cuirfear ar an uile chríostaidhe é.”  Ag sin an riachtanas.  Acht</span>
<lb n="1364"/><span>d'fhulaing Críost an uile ghné cathuighthe.  Ag sin an urchóid.  Fá dheóidh,</span>
<lb n="1365"/><span>ní fuláir eagla bheith roimhe chum buadhchan air, an ní gheallas trácht air</span>
<lb n="1366"/><span>ins an dara roinn dom' chomhrádh.</span></p>
<lb n="1367"/>
<lb n="1368"/><p><span>An Dara Roinn.</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>Is cóir eagla bheith i gcomhnaidhe roimh an diabhal ins na cathaidhibh</span>
<lb n="1371"/><span>chuireas orainn, óir is spiorad fírinneach é, is spiorad neamh-thuirseach</span>
<lb n="1372"/><span>é atá comh-cheangailte le hiomadamhlacht spioraidí eile.  Is spiorad</span>
<lb n="1373"/><span>ainshrianta é ná tuiteann choidhche in-éadóchas.  Is iongantach na</span>
<lb n="1374"/><span>cáilidheachta iad-so do-bheir an Scríbhinn Diadha do'n spioraid mhalluighthe,</span>
<lb n="1375"/><span>agus badh chóir go gcuirfeadh critheagla in-ár gcroidhthibh roimhe.  Is</span>
<lb n="1376"/><span>spioraid neamh-thuirseach é, adeirim, óir ní fhuil námhaid acht eisean,</span>
<lb n="1377"/><span>ná mothuigheann a neart ag dul i laighead tré bhuaine an chatha agus tré</span>
<lb n="1378"/><span>chosnamh na námhad len-a gcathuigheann.  Ní mhothuigheann choidhche luige,</span>
<lb n="1379"/><span>ná laighdiughadh ar a neart.  Atá sé tuilleadh agus ceithre mhíle</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1380"/><p><span>bliadhan ag cur cathaidhe orainn gan tuirse dhá bhualadh.  Cathuigheann sin</span>
<lb n="1381"/><span>do ló agus d'oidhche; cathuigheann sinn i gcomhluadar agus in-uaigneas;</span>
<lb n="1382"/><span>cathuigheann sinn ag obair agus ar bheith in-ár gcomhnaidhe dhúinn, agus</span>
<lb n="1383"/><span>sin gan tuirse dhá ghlacadh.  Is spiorad é choimh-cheanglas le hiomadamhlcht</span>
<lb n="1384"/><span>do spioraidíbh eile, óir léighmíd 'san Soisgéal go ndubhairt sé féin go</span>
<lb n="1385"/><span>gcasann do'n tigh in-ar briseadh agus ón-ar díbreadh é, agus go mbeireann</span>
<lb n="1386"/><span>leis seacht spioraidí eile dob'urchóidighe agus ba mheasa 'ná é féin.  Agus</span>
<lb n="1387"/><span>má chreidimid Origenes air, is mó atá do dheamhnaibh ar an saoghal so agus i</span>
<lb n="1388"/><span>n-ifreann 'ná do dhubhradánaibh 'san aer, agus 'ná do bhraonaibh uisge 'sa'</span>
<lb n="1389"/><span>bhfairrge.</span></p>
<lb n="1390"/>
<lb n="1391"/><p><span>Is spioraid ainshrianta ceann-dána é ná glacann choidhche droichmhisneach.</span>
<lb n="1392"/><span>Muna n-éirigheann an céad chath leis, cuireann an dara cath; muna</span>
<lb n="1393"/><span>n-éirigheann sin leis, cuireann an tríomhadh ceann; in-éan-fhocal, ní mó as</span>
<lb n="1394"/><span>féidir leis síothcháin do dhéanamh leis an nduine, 'ná is féidir leis urchóid</span>
<lb n="1395"/><span>a nádúire do chrothadh dhe.  O, a chriostaidhe! cad í an eagla ba chóir</span>
<lb n="1396"/><span>dhúinn do bheith roimh a chleasaibh go huile! Agus cad é feabhas an réasúin</span>
<lb n="1397"/><span>dobhí ag Iosa Críost ag rádh linn, na grásta d'iarraidh ar a Athair gach</span>
<lb n="1398"/><span>uile am agus gach uile thráth, gan géilleadh ná luighe fán-a chathughadh,</span>
<lb n="1399"/><span>agus sinn do shaoradh ó'n spiorad mhalluighthe ainshrianta sin!</span></p>
<lb n="1400"/>
<lb n="1401"/><p><span>Féachamaoid, i gcathughadh Iosa Chríost féin, ar chleasaibh agus ar</span>
<lb n="1402"/><span>urchóid an diabhail, námhaid choithcheann ár sábhála agus ár sláinte</span>
<lb n="1403"/><span>síorraidhe.  Tar éis Mhic Dé do throsgadh dá-fhichid lá agus dá-fhichid</span>
<lb n="1404"/><span>oidhche, fá dheóidh d'aontuigh a dhaondacht do mhíochomhgair an ocrais.</span>
<lb n="1405"/><span>Ó'n am sin dobhí an diabhal ag dlúthughadh agus ag druidim in-a</span>
<lb n="1406"/><span>choinnibh, agus adubhairt leis - “do-chím go bhfuil ocras ort, acht</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1407"/><p><span>má's tú Mac Dé, déin míorbhail ná cosnóchadh mórán duit, agus is furus duit</span>
<lb n="1408"/><span>é 'dhéanamh tré chumhachta d'Athar.  Abair leis na clochaibh sin os do</span>
<lb n="1409"/><span>chomhair iompodh 'n-a n-arán”.  Nuair nár éirigh an céad chathughadh nó an</span>
<lb n="1410"/><span>céad tiomptáisiun sin leis, do chuir sé an dara ceann ar Chríost.  Rug leis</span>
<lb n="1411"/><span>é go mullach an teampaill, agus adubhairt leis - “Má's tú Mac Dé, teilg thú</span>
<lb n="1412"/><span>féin síos; gan amhras do-bhéarfaidh Dia aireachas duit, agus cuirfidh a</span>
<lb n="1413"/><span>aingil chughat do choingbheóchas suas thú ar do thuitim ná do mharbhadh”.</span>
<lb n="1414"/><span>Acht nuair nár éirigh leis an dara huair acht mar an gcéad uair, d'ionnsuigh</span>
<lb n="1415"/><span>an triomhadh huair é ar an modh so.  Rug leis é ar shliabh árd, agus</span>
<lb n="1416"/><span>adubhairt leis - “do-chím ná fuilir ró-shaidhbhir; féach id' thimcheal; an</span>
<lb n="1417"/><span>bhfeiceann tú na tíortha agus an mór-shaidhbhreas soin ar gach taobh díot?</span>
<lb n="1418"/><span>Tá sé id' chumhachta féin anois bheith id' mhaighistir orra le chéile;</span>
<lb n="1419"/><span>chaith tú féin amháin ag mo chosaibh agus adhair mé, agus bhéarfaidh duit</span>
<lb n="1420"/><span>iad uile”.  Sin a dtaisbeánann Matha dhúinn in-a Shoiscéal ar chathughadh</span>
<lb n="1421"/><span>Iosa Chríost.  Ag machtnamh ar an nídh seo, a dhearbhráithreacha,</span>
<lb n="1422"/><span>breathnuighim trí neithe nochtas agus do thaisbeánas daoibh gliocas agus</span>
<lb n="1423"/><span>urchóid chathaidhe an diabhail, agus, dá bhrígh sin, do thaisbeánas daoibh</span>
<lb n="1424"/><span>créad é an eagla badh chóir do bheith rómpa.  Breathnuighim, ar dtúis,</span>
<lb n="1425"/><span>gliocas agus urchóid an diabhail in-órdughadh na gcathughadh chuireas</span>
<lb n="1426"/><span>orainn.  Nuair thionnsgnann cath do chur ar éinneach, tosnuighean leis na</span>
<lb n="1427"/><span>coirthe as lúgha do chur in'aigneadh agus do bhreacadh dhó, agus mar adeir</span>
<lb n="1428"/><span>Tertullianus, má theangbhas cogcubhas scrupalach aireach leis, ní chuireann</span>
<lb n="1429"/><span>é ar choirthe do dhéanamh d'éan-toisg, d'eagla go gcuirfeadh a</span>
<lb n="1430"/><span>ngráineamhlacht anfadh nó uathbhás air; mar shompla, nuair as mian leis</span>
<lb n="1431"/><span>breiseóir nó fear onncamais, fear robála</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1432"/><p><span>nó buachaill díomhaoin do dhéanamh do dhuine, ní abrann leis in-éinfheacht</span>
<lb n="1433"/><span>gach uile ní do ghoid agus d'fhuadach dá dtiocfadh 'n-a líon,</span>
<lb n="1434"/><span>cruaidh-bhreath do thabhairt ar éinneach, ná gach éan-chontabhairt do rith</span>
<lb n="1435"/><span>chum é féin do neartughadh agus do dhéanamh saidhbhir. Acht cuireann in-umhail</span>
<lb n="1436"/><span>dó méad a mhuirir, buaine a amhgair agus a riachtanais; adeir leis, “tá an</span>
<lb n="1437"/><span>aimsear go holc, ní fhuil díol ná ceannach ar éin-nídh”; ag rádh, “seo</span>
<lb n="1438"/><span>cuideachta ró-thairbheach ró-shonaidhe lé'r féidir leat coimh-cheangal. Is</span>
<lb n="1439"/><span>iomdha duine ba bhoichte agus dob'uireasbaighe 'ná tusa dorigne</span>
<lb n="1440"/><span>saidhbhreas 'n-a bhfochair.  Ceangail leó.  Ná bíodh eagla ort.  Ní fhuil</span>
<lb n="1441"/><span>scrupall coinsias ar bith dhuit ann.”  Créad éirigheas annsin dó?  Mar</span>
<lb n="1442"/><span>d'éirigh do Iúdás, ar a dtugann an Scríbhinn Diadha foghlaidhe ró-mhór:</span>
<lb n="1443"/><span>níor smuain ar nídh ar bith as soin suas acht ar chruinniughadh na</span>
<lb n="1444"/><span>carthannachta, nó na déirce tugthaidhe do Mhac Dé.</span></p>
<lb n="1445"/>
<lb n="1446"/><p><span>Is annsin do cuireadh cathughadh beag éadtrom air.  Ar dtúis, rug</span>
<lb n="1447"/><span>feóirling leis; an dara huair, dhá fheóirling; an treas uair, trí cinn,</span>
<lb n="1448"/><span>ionnus, fá dheóidh, gur ghéill chomh truailleánta, chomh spadánta sin</span>
<lb n="1449"/><span>do'n chathughadh, gur dhíol a Mhaighistir agus gur chuir len-a ghadaidheacht</span>
<lb n="1450"/><span>dia-mharbhadh nó dia-mhaslughadh air.  Do-chíonn sibh as soin cad é</span>
<lb n="1451"/><span>gliocas agus urchóid an diabhail nuair as mian leis duine do tharrang 'n-a</span>
<lb n="1452"/><span>líon.</span></p>
<lb n="1453"/>
<lb n="1454"/><p><span>Ag seo an tríomhadh machtnamh ar ár Soisgéal::: badh chóir go</span>
<lb n="1455"/><span>gcuirfidhe crith-eagla orainn roimh chathaidhe an diabhail; 's é sin le rádh,</span>
<lb n="1456"/><span>go leigeann dúinn ar uairibh i suaimhneas agus i síothcháin chum teacht</span>
<lb n="1457"/><span>orainn le níos mó treise agus nirt.</span></p>
<lb n="1458"/>
<lb n="1459"/><p><span>Adeir Naomh Matha linn gur theich an diabhal ó Chríost tar éis</span>
<lb n="1460"/><span>trí sóirt cathughadh nó tiomptáisiun do chur air: reliquit eum diabolus.</span>
<lb n="1461"/><span>Acht deir Naomh Ierom linn, do chuireas an áit sin do'n Sgríbhinn</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1462"/><p><span>Diadha in-oireamhain do na cathaidhibh chuireas an spioraid mhalluighthe</span>
<lb n="1463"/><span>sin orainn, ná teicheann sé acht ar feadh tamaill, go ndéineann moill</span>
<lb n="1464"/><span>d'éan-ghnó chum uain is feárr d'fhaire, chum intinn a urchóide do choimhlíonadh</span>
<lb n="1465"/><span>agus do chur i ngníomh: tentationem magis differens quam auferens.</span>
<lb n="1466"/><span>Comharluigheann sé, ar uairibh, maith do dhéanamh, ag réimh-fheicsint go</span>
<lb n="1467"/><span>dtiocfaidh olc as, agus iompuighean duine ó olc nó ó choir áirighthe chum a</span>
<lb n="1468"/><span>thuitim i gcoir as mó.  Mar shompla: ag so buachaill óg ró-mhear</span>
<lb n="1469"/><span>ró-luath-aigeanntach do-rigne coir bheag éigin do chuir an-fhuath ar a</span>
<lb n="1470"/><span>athair agus ar a mháthair. Créad dhéanfas an diabhal ar an ócáid sin?</span>
<lb n="1471"/><span>Cuireann in'aigneadh dul in-Ord éigin riaghalta, ag réimh-fheicsint, nuair</span>
<lb n="1472"/><span>thiocfas chum caoinis nó síothchána len-a athair agus len-a mháthair, go</span>
<lb n="1473"/><span>sleamhnochaidh ó'n Ord agus go gcaithfidh dhe an aibíd.  Sompla eile: ag</span>
<lb n="1474"/><span>seo óigbhean ar a raibh buaidhirt aigneidh agus mío-shásamh tré mhío-chlú</span>
<lb n="1475"/><span>éigin fuair a hathair, nó dob'fhéidir tré nuachair éigin len-ar shanntaigh</span>
<lb n="1476"/><span>sé ceangal, do chur suas di.  Créad do-ghní an diabhal air sin?  Déineann</span>
<lb n="1477"/><span>tairbhe do'n ócáid sin chum a chur in-a ceann dul i mainistir éigin</span>
<lb n="1478"/><span>riaghalta.  Tigeann sí ann d'éan-toisg, agus tar éis gnóthaidhe a hathar do</span>
<lb n="1479"/><span>bheith arís socair, ionnas go mb'fhéidir léi thaisbeánadh mór do dhéanamh</span>
<lb n="1480"/><span>'san tshaoghal, bíonn sí ag láimhseáil agus ag ceasacht ar an slighidh sin</span>
<lb n="1481"/><span>in-ar theilg sí í féin go díorraisg: “a inghean,” do ráidh a hathair, “is é</span>
<lb n="1482"/><span>an diabhal do chuir cathughadh ort agus do chómharlaigh dhuit maith do</span>
<lb n="1483"/><span>dhéanamh do shúil go dtiocfadh olc as.”</span></p>
<lb n="1484"/>
<lb n="1485"/><p><span>Acht fiafróchaidh sibh díom, ná fuil leigheas ná meadhóin ar bith</span>
<lb n="1486"/><span>chum buadha do bhreith ar chleasaibh agus ar urchóidíbh an diabhail. Atá,</span>
<lb n="1487"/><span>a dhearbhráithreacha, mórán do mheadhóin soi-dhéanta soi-leanamhna.</span>
<lb n="1488"/><span>Ag so an céad</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="1489"/><p><span>mheadhón nó leigheas ar aithris Chríost féin - an diabhal do dhíbirt agus an</span>
<lb n="1490"/><span>cathughadh do ruagadh, ag rádh mar aon le Críost: vade Satana: “imthigh</span>
<lb n="1491"/><span>leat féin, a dhiabhail”. Creididh mé, a dhearbhráithreacha, ná fuil éin-ní</span>
<lb n="1492"/><span>le buadhchan i gcomhair nó i bhfochair an diabhail. Nuair do chuirfeas</span>
<lb n="1493"/><span>cathughadh ar bith oraibh ná hantuighidh leis, ná déinidh aighneas ar bith</span>
<lb n="1494"/><span>leis, óir má dhéineann sibh, is baoghlach, luath nó mall, go dtreasgróchaidh</span>
<lb n="1495"/><span>sé sibh.</span></p>
<lb n="1496"/>
<lb n="1497"/><p><span>Tá trí neithe 'san gcathughadh nach fuláir dúinn do thabhairt fá ndeara.  An</span>
<lb n="1498"/><span>céad mhothughadh, taithneamh do thabhairt dó, agus toil do thabhairt dó.  Ní</span>
<lb n="1499"/><span>fhuil éifeacht 'san gcéad mhothughadh, óir d'fhulaing Críost féin é, agus</span>
<lb n="1500"/><span>d'aontuigh sé é bheith chum ár maitheasa, do bhrígh go mb'fhéidir é do</span>
<lb n="1501"/><span>bheith in'ádhbhar buadha againn.  Achta ní éigin i dtaithneamh do thabhairt</span>
<lb n="1502"/><span>dó, óir má chomhnuigheann duine tamall ann, is baoghlach go dtiocfaidh chum a</span>
<lb n="1503"/><span>bheith 'n-ádhbhar buadha againn.  Atá ní éigin i dtaithneamh do thabhairt</span>
<lb n="1504"/><span>dó, óir má chomhnuigheann duine tamall ann, is baoghlach go dtiocfaidh chum</span>
<lb n="1505"/><span>a bheith 'n-a pheacadh mharbhthach.  Acht cuireann an toil deireadh leis;</span>
<lb n="1506"/><span>agus do bhrígh nach bhfuil idir-dhealughadh ró-mhór idir an taithneamh agus</span>
<lb n="1507"/><span>an toil, is é an t-éin-mheadhón é, díbirt ar an gcéad mhothughadh, agus a</span>
<lb n="1508"/><span>rádh le Íosa Críost: vade Satana: “bhí ar siubhal, a dhiabhail”.</span></p>
<lb n="1509"/>
<lb n="1510"/><p><span>An dara meadhón chum buadhchan orra, siocracha nó ócáidí an</span>
<lb n="1511"/><span>pheacaidh do sheachnadh agus gan taithighe ná dánacht do dhéanamh air.</span>
<lb n="1512"/><span>Do-gheóbhaidh duine grása do shábálfas é ar thuitim ann.  “Teilg thú</span>
<lb n="1513"/><span>féin síos do mhullach an teampaill,” ars' an diabhal le Iosa Críost,</span>
<lb n="1514"/><span>mar adeir linne gach aon lá: mitte te deorsum . “Thug Dia órdughadh dá</span>
<lb n="1515"/><span>aingil tú 'choiméad suas chum ná marbhochthá thú féin.”  Acht cad é</span>
<lb n="1516"/><span>an freagra thug Críost air?  d'fhreagair é ar an modh so.  “Atá sé</span>
<lb n="1517"/><span>sgríobhtha: “ní chuirfir cathughadh ar do thighearna Dia”:” non</span>
<lb n="1518"/><span>tentabis Dominum Deum tuum, 's é sin</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1519"/><p><span>le rádh, do réir mar chruthuighid na hAithreacha Naomhtha dhúinn é, ní</span>
<lb n="1520"/><span>loirgeóchais agus ní thaitheóchair siocair nó ócáidí an pheacaidh; ní</span>
<lb n="1521"/><span>cheangalóchair le neithe ar bith do chuirfead toirmeasg ort, do dhualgas nó</span>
<lb n="1522"/><span>do dhiúitéidh do dhéanamh mar as cóir, óir ag ceangal leó, caitheóchaidh tú</span>
<lb n="1523"/><span>in-aghaidh Dé; agus ag síor-rith 'san dainnsear, éagfair ann.</span></p>
<lb n="1524"/>
<lb n="1525"/><p><span>An tríomhadh meadhón chum buadha do bhreith orra: ar aithris Chríost,</span>
<lb n="1526"/><span>táthughadh go fírinneach le dligheadh agus le haitheanta Dé, óir atá sé</span>
<lb n="1527"/><span>sgríobhtha - ag so an dligheadh, ag so d'oifig agus do dhualgas; “ag so”</span>
<lb n="1528"/><span>adeir Naomh Aibhistín, “do chlogad agus do sgiath, ag so do thearmann agus</span>
<lb n="1529"/><span>do choimirce ó'n uile shórt cathughadh.”  Má chuirtear cathughah ort craos do</span>
<lb n="1530"/><span>dhéanamh i gcaitheamh bídh nó dighe, nó éagcóir do dhéanamh ar an</span>
<lb n="1531"/><span>gcomharsain, nó bheith cionntach i ndrúiseamhlacht nó i ngadaidheacht, abair</span>
<lb n="1532"/><span>leis an ndiabhal: “tá sé scríobhtha ná sealbhóchaidh go bráth lucht meisge</span>
<lb n="1533"/><span>ná póite, lucht bitheamhnais ná striapachais, ríoghacht na bhflaitheas”:</span>
<lb n="1534"/><span>regnum Dei non possidebunt.  Má chuirtear cathughadh sainnte ort, abair:</span>
<lb n="1535"/><span>“tá sé scríobhtha - “créad a bhuadhas duine leis an domhan uile do chur fá</span>
<lb n="1536"/><span>smacht, má chailleann go mío-fhortúnach a anama féin?”  Má chuirtear</span>
<lb n="1537"/><span>cathughadh mórdhála, uabhair nó glóire díomhaoine ort, abair: “tá sé</span>
<lb n="1538"/><span>sgríobhtha - subter te sternetur tinera, et operimentum tuum erunt</span>
<lb n="1539"/><span>vermes”.  Badh mhian leat taisbeánadh mór do dhéanamh 'san tshaoghal, badh</span>
<lb n="1540"/><span>mhian leat tú féin do dhéanamh ainmneamhail led' rabairne agus led'</span>
<lb n="1541"/><span>ainmhiana.  Acht, monuar! béidh do cholann truaillighthe i gceann bliadhna,</span>
<lb n="1542"/><span>i gceann míosa, nó b'fhéidir i gceann trí lá, iadhta suas in-uaigh talmhan</span>
<lb n="1543"/><span>mar a mbéidh ag lobhadh agus 'n-a beathaidh ag piastaibh.</span>
<lb n="1544"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1545"/><p><span>Déinidh úsáid, a chríostaidhthe, do na leigheasaibh agus do na meadhónaibh</span>
<lb n="1546"/><span>tábhachtacha tairbheacha so do thaisbeánas daoibh, chum bhur gclaonta agus</span>
<lb n="1547"/><span>bhur n-ainmhianta féin do smachtughadh do réir an mhórshompla san thug</span>
<lb n="1548"/><span>Críost daoibh.  Do sheirbheáladar na haingil é tar éis é 'bhreith buadha ar</span>
<lb n="1549"/><span>an diabhal; béid ag seirbheáil agus ag friothálamh oraibh-se mar aon leis,</span>
<lb n="1550"/><span>tar éis bheith ionnraic buain-tsheasmhach in-a ghrásaibh, ag mór-bhainis</span>
<lb n="1551"/><span>na glóire, atá dhá ullmhughadh dhaoibh-se, ní d'iarraim-se dhaoibh agus dam</span>
<lb n="1552"/><span>féin, i nAinm an Athar agus an Mhic agus an Spioraid Naoimh.  Amen.</span>
<lb n="1553"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1554"/><p><span>Bzzzzz1817ls</span>
<lb n="1555"/><span>SEANMOIR A CUIG.</span></p>
<lb n="1556"/>
<lb n="1557"/><p><span>Ar bheathaidh, ar mhíorbhailibh agus ar gheinealaighibh Phádraig</span>
<lb n="1558"/><span>.i. easpol na hÉireann.</span></p>
<lb n="1559"/>
<lb n="1560"/><p><span>(Lá-fhéile Phádraig.)</span></p>
<lb n="1561"/>
<lb n="1562"/><p><span>Ag so an sagart mór do thaithnigh le Dia 'n-a laetheantaibh.</span>
<lb n="1563"/><span>(An leabhar dá ngoirthear Ecclésiasticus, xliv.16.)</span></p>
<lb n="1564"/>
<lb n="1565"/><p><span>Is mór-mhór ghoilleas orm im' choinsias, a cháirde, an neamh-thábhacht</span>
<lb n="1566"/><span>agus laighead an iomráidh, fuaire agus faillighe na caon-dúthrachta nó na</span>
<lb n="1567"/><span>hurraime, do-chím nó chloisim dár naomh-pátrún, Pádraig, do chuir</span>
<lb n="1568"/><span>iliomad comaoine orainn, ag tógbháil, ag tarrang, agus ag iompodh ár</span>
<lb n="1569"/><span>Sinnsear romhainn ó dhorchadas na págánacha, an droich-chreidimh agus na</span>
<lb n="1570"/><span>geintlidheachta diablaidhe chum solais an éin-chreidimh fhírinnigh</span>
<lb n="1571"/><span>chataoilicigh Rómhánaigh, do shealbhamar agus do choiméadamar timcheall,</span>
<lb n="1572"/><span>as fuaireamair, diaidh i ndiaidh, ó aimsir go haimsir, ó na sinnsearaibh sin</span>
<lb n="1573"/><span>go dtí an lá indiu; agus, mar an gcéadna, go bhfuil ár bpátrún naomhtha</span>
<lb n="1574"/><span>go glórmhar do láthair na Tríonóide do shíor, ag síorghuidhe ar ár</span>
<lb n="1575"/><span>son fán-ár gcothughadh 'san éin-tshlighidh fhíre sin ár slánuighthe,</span>
<lb n="1576"/><span>chum glóire síorraidhe flaitheamhnais d'fhaghbháil.  Ar son na mórchomaoine</span>
<lb n="1577"/><span>sin do chuir sé orainn, agus na dtiodhlaiceadh ró-shubhailceach</span>
<lb n="1578"/><span>as mó dob'fhéidir linn d'fhaghbháil ar talamh, d'fhaghbháil dúinn,</span>
<lb n="1579"/><span>sílim gur cóir dhúinn buidheachas do bhreith leis an té fuair dhúinn iad,</span>
<lb n="1580"/><span>bheith 'ghá mholadh go diadha dúthrachtach,</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1581"/><p><span>agus 'ghá ghuidhe go minic 'n-ár n-urnaighthibh, fá n'impidhe do bheith go</span>
<lb n="1582"/><span>síorraidhe chum na Tríonóide ar ár son.  Dá bhur mbrostughadh agus dá bhur</span>
<lb n="1583"/><span>ngríosughadh chuige seo do dhéanamh, glacaim an cúram so orm indiu.  Ionnas</span>
<lb n="1584"/><span>go dtiocfadh liom sin do dhéanamh agus do chríochnughadh go hiomchubhaidh,</span>
<lb n="1585"/><span>agus libh-se aire is éisteacht do thabhairt dom, do mhéadughadh glóire Dé</span>
<lb n="1586"/><span>agus d'onórughadh agus do mholadh ár naomh-phátrúin, Pádraig, agus chum bur</span>
<lb n="1587"/><span>maitheasa spioradálta féin, guidhmíd an t-éan Dia uile-chumhachtach maille</span>
<lb n="1588"/><span>le himpidhe A Mháthair róbheannuighthe Muire, ag rádh an Beannachadh</span>
<lb n="1589"/><span>Muire go dúthrachtach 'n-a honóir.</span></p>
<lb n="1590"/>
<lb n="1591"/><p><span>Ecce Sacerdos Magnus, etc.  Féach an sagart mór etc.  Baineann leis an</span>
<lb n="1592"/><span>gcúram so do ghlacas orm annso, a fhoillsiughadh agus fios do thabhairt</span>
<lb n="1593"/><span>daoibh, cia'rbh'é ár naomh-phátrún, Pádraig, agus cionnas tháinig</span>
<lb n="1594"/><span>chum bheith 'n-a shagart mhór.  Má's cóir Éireannach do thabhairt ar an</span>
<lb n="1595"/><span>té ag ar chaitheadar a mhuinntear roimhe, nó a shinnsir, dhá bhliadhain</span>
<lb n="1596"/><span>is ceithre fichid is trí chéad i gcumas nó i gceannas na hÉireann, dá</span>
<lb n="1597"/><span>háitreabh agus dá cothughadh, is féidir a rádh gurab Éireannach ár</span>
<lb n="1598"/><span>naomh-phátrún, Pádraig; gidheadh, ní inÉirinn rugadh é, fá mar</span>
<lb n="1599"/><span>inneósad daoibh mar leanas.</span></p>
<lb n="1600"/>
<lb n="1601"/><p><span>Treabh dhaoine dobhí 'san nGréig Mhóir dobhí chomh rathmhar,</span>
<lb n="1602"/><span>chomh líonmhar, chomh cumasach sin gur ghlac faitcheas agus eagla mhór</span>
<lb n="1603"/><span>Rí Gréige go n-éireóchaidís i gceannas na Gréige, thar thoil an Ríogh</span>
<lb n="1604"/><span>nó dá aimhdheóin; agus is é foirchoiméad do-rigneadh air sin, daoirse</span>
<lb n="1605"/><span>sglábhaidheachta do chur orra go léir, ag tarrang criadh i mbolgaibh agus</span>
<lb n="1606"/><span>i málaíbh leathair air a slinneánaibh, agus dá leathadh sin ar</span>
<lb n="1607"/><span>sgreallachaibh is ar chairrgibh cloch chum talaimh dílis agus chum úir</span>
<lb n="1608"/><span>thorthamhail do dhéanamh dhe os cionn na gcloch soin; agus</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1609"/><p><span>de sin do lean Firbolg mar ainm díobh.  Do ghaibh tuirse agus dobrón mór</span>
<lb n="1610"/><span>iad, ar bheith dhóibh fá'n mbroid agus fá'n ndaoirse sglábhaidheachta do</span>
<lb n="1611"/><span>bhí orra.  Do ghabhadar féin uile a chéile, agus d'fhágbhadar d'éan-</span>
<lb n="1612"/><span>toil an ríoghacht soin na Gréige; agus is é uachtarán nó prionnsa dobhí</span>
<lb n="1613"/><span>orra, Neimheadh.  Thángadar go hÉirinn, agus do shealbhadar agus do</span>
<lb n="1614"/><span>chothuigheadar í ceithre clainne ag Neimheadh so .i. Starn, Iarbhoinéal,</span>
<lb n="1615"/><span>Ainninn agus Feargus.  Dobhí mac ag Feargus so dár b'ainm, Briotán</span>
<lb n="1616"/><span>Maol.  Dochuaidh sé le páirtidhthe armala do'n Fhrainnc, agus do chuir an</span>
<lb n="1617"/><span>cúigeadh as goire dhúinn do'n Fhrainnc fán-a smacht agus fán-a chumas</span>
<lb n="1618"/><span>féin, agus is uaidh ainmnighthear í .i. an Bhriotain; agus is as a</span>
<lb n="1619"/><span>shliocht sin tháinig ár naomhphártrún, Pádraig, agus dob'é an cúigeadh</span>
<lb n="1620"/><span>glún déag uaidh é - mar as follas i seanchas na droinge sin.  Calprann .i.</span>
<lb n="1621"/><span>Coghlach mic Potaide, ainm athar Phádraig, agus Coincheas, ainm a</span>
<lb n="1622"/><span>mháthar - siúr ghairid do Mhártan Naomhtha .i. Easbog Tours 'san</span>
<lb n="1623"/><span>bhFrainnc.  Ba lánamha dhiadha dheigh-bhéasach iad so.  Dobhí triúr</span>
<lb n="1624"/><span>inghean aca, Lupaid, Tigris, agus Dairearca. Dobhíodar an fhaid sin</span>
<lb n="1625"/><span>d'aimsir gan cloinn, acht an triúr inghean sin, go ndeachadar in-éadóchas</span>
<lb n="1626"/><span>tuilleadh cloinne do bheith aca.  Gidheadh, do chuir aingeal ó Dhia a suim</span>
<lb n="1627"/><span>do Chobhlach go mbéadh mac aige le Coincheas, agus go mbéarfadh é</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1628"/><p><span>'san mbaile sin 'n-a rabhadar .i. Neamhthor, i mBreatain na Frainnce.</span>
<lb n="1629"/><span>Fá'n am sin, bhí duine diadha neamhurchóideach 'san mbaile sin d'innseadh</span>
<lb n="1630"/><span>mórán do neithibh roimh ré go puiblidhe follas, dothiocfadh chum críche mar</span>
<lb n="1631"/><span>adeireadh; agus adubhairt go mbéarthaoi mac i Neamhthor go grod, dobhéadh</span>
<lb n="1632"/><span>'n-a ornáid do dhúthaighibh imchiana.</span></p>
<lb n="1633"/>
<lb n="1634"/><p><span>An t-am ba chlos sin do'n phrionnsa dobhí in-árdfhlaitheas an bhaile agus</span>
<lb n="1635"/><span>na dúithche sin, fuair go raibh a bhean féin torthach; agus, i ndóchas</span>
<lb n="1636"/><span>gurab ar an dtorthachas sin dobhí aici go fioróchthaidhe an fháistine sin,</span>
<lb n="1637"/><span>do dhíbir an méad dob'fhollas dó a mhnáibh do bheith torthach i Neamhthor</span>
<lb n="1638"/><span>aisti, acht a bhean féin.  Níor smuain ar Choincheas. Gidheadh, leis an</span>
<lb n="1639"/><span>aimsir sin, dob'fhollas a bheith torthach.  Agus ar eagla gurab uirri do</span>
<lb n="1640"/><span>thuitfeadh toradh na fáistine sin, do chuir an bhain-phrionnsa deoch nimhe</span>
<lb n="1641"/><span>dá tabhairt do Choincheas.  Gidheadh, do bhrígh gur díomhaoin do dhuine</span>
<lb n="1642"/><span>len-a chumas ná len'inntleacht daonda cur i gcoinnibh nó coinntráil air na</span>
<lb n="1643"/><span>neithibh d'orduigheas Dia, ní dhearna an deoch nimhe dochar nó díoghbháil</span>
<lb n="1644"/><span>do'n mháthair nó do'n leanbh.  Ar an ádhbhar soin, nuair tháinig an leanbh</span>
<lb n="1645"/><span>ar an saoghal, fríth 'n-a láimh an nimh 'n-a cloich chruaidh, agus a mhéara</span>
<lb n="1646"/><span>beaga dúnta 'n-a timcheall.  An leanbh soin do thosuigh i mbroinn a mháthar</span>
<lb n="1647"/><span>ar mhíorbhailibh do dhéanamh, féach créad do-rigne an t-am tháinig ar fuaid</span>
<lb n="1648"/><span>an tshaoghail.</span></p>
<lb n="1649"/>
<lb n="1650"/><p><span>Aois Chriost ar mbeirt Phádraig, 372.  Ar theacht chum talaimh dhó, an</span>
<lb n="1651"/><span>chloch shlim réidh ar ar tuismeadh é, tháinig chum bheith ainmneamhail,</span>
<lb n="1652"/><span>ionnas duine air bith do-bhéarfadh móid bhréige maille leithi, go</span>
<lb n="1653"/><span>gcuirfeadh sí allas fola go so-fheicseana dhi, agus mar sin go dtugadh cloch</span>
<lb n="1654"/><span>Phádraig mar ainm uirri.</span>
<lb n="1655"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1656"/><p><span>As-san go ndearnadh sagart de, is iomdha trioblóid d'fhulaing, agus</span>
<lb n="1657"/><span>míorbhail do thaisbeáin Dia maille leis, mar as follas do lucht léighte a</span>
<lb n="1658"/><span>bheathadh.  Acht labhróchad-sa air mhórán do neithibh do-rigneadh leis ó</span>
<lb n="1659"/><span>dorigneadh sagart de, do bhrígh gur mar sin do thosnuigh mo théacs: Ecce</span>
<lb n="1660"/><span>sacerdos magnus, etc.</span></p>
<lb n="1661"/>
<lb n="1662"/><p><span>Is annsoin dochonnaic sé in'ógánach, leinbh na hÉireann dá ghairm, 'n-a</span>
<lb n="1663"/><span>ainm féin, agus dá iarraidh air teacht agus iad féin, agus dá iarraidh air</span>
<lb n="1664"/><span>teacht agus iad féin do bhaisteadh 'san gcreideamh chatoiliceach; so an t-am</span>
<lb n="1665"/><span>dobhí sé deich mbliadhna fichead d'aois.  Dochuaidh sé go dtí an t-easbog</span>
<lb n="1666"/><span>naomhtha, Gearmán Antissiodórensis.  Do ghlac an t-easbog go carthannach</span>
<lb n="1667"/><span>ceanamhail é.  Thug ró-ghrádh agus taithneamh dó.  Do-rigne an t-easbog</span>
<lb n="1668"/><span>sagart de, agus thug Magónius mar ainm air, do bhrígh gur taisbeánadh dhó,</span>
<lb n="1669"/><span>go mbéadh sé 'n-a dhuine ghlic eagnaidh fhoghlumtha dheigh-bheathach.</span></p>
<lb n="1670"/>
<lb n="1671"/><p><span>Ecce sacerdos magnus, etc.  Féach anois, taisbeánfad daoibh go raibh 'n-a</span>
<lb n="1672"/><span>shagart mhór.  Do ghluais sé as-san, is dochuaidh go dtí a dhuine gaoil .i.</span>
<lb n="1673"/><span>an t-easbog naomhtha, Mártan, agus do chomhnuigh in'fhochair ceithre</span>
<lb n="1674"/><span>bliadhna ag déanamh bárr-fhoghlumtha 'san diadhacht.  As-san dochuaidh ar</span>
<lb n="1675"/><span>an bhfásach i bhfochair na ndithreabhach, agus thug suas é féin 'n-a</span>
<lb n="1676"/><span>riaghail ocht mbliadhna.  In-iomad tréadhanais agus trosgaidh, agus tré</span>
<lb n="1677"/><span>mhéad an ocrais do hí air, do ghlac fonn feóla d'ithe é, agus do shóláthair</span>
<lb n="1678"/><span>píosa feóla muice agus do chuir i bhfolach é, ionnas go n-íosfadh é a gan-</span>
<lb n="1679"/><span>fhios do chách ná hitheadh feóil ar éan-chor.  Gidheadh, nuair bhí sé ag ithe</span>
<lb n="1680"/><span>do thaisbeán fíoghair aghaidh dhuine é féin dó, agus súil i gclár a éadain</span>
<lb n="1681"/><span>agus súil i gcúl a chinn aige.  Do chuir a radharc an oiread soin do</span>
<lb n="1682"/><span>mhothughadh agus d'uathbhás air sul do bhlais sé an fheóil, gur</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1683"/><p><span>fhiafruigh cad é a choir.  “Atáim,” ar sé “leis an súil seo i gcúl mo chinn</span>
<lb n="1684"/><span>ag féachaint ar an manach atá ag folughadh feóla 'n-a thubán chum sásuighthe</span>
<lb n="1685"/><span>a ainmhian”; agus len-a chois sin, d'imthigh go do-fheicseana uaidh, agus</span>
<lb n="1686"/><span>do ghabh an oiread sin d'uamhan agus d'eagla é, gur bhuail a chean faoi,</span>
<lb n="1687"/><span>agus gur ghoil go dólásach aithrigheach; agus air n-éirghe 'n-a sheasamh</span>
<lb n="1688"/><span>dhó, tháinig an tAingeal Uictor chuige, agus adubhairt go raibh sin maithte</span>
<lb n="1689"/><span>aige.  Agus iar sin, ní headh amháin gur chaith uaidh an fheóil sin, acht ar</span>
<lb n="1690"/><span>soin suas do-rigne tréadhanas ó fheóil go bráth.  Agus ar fhuaráileamh an</span>
<lb n="1691"/><span>aingil do thóg an fheóil 'n-a láimh agus do chaith 'san uisge í, agus</span>
<lb n="1692"/><span>d'iompuigh ar an áit sin chum bheith 'n-a hiasg.</span></p>
<lb n="1693"/>
<lb n="1694"/><p><span>D'fhill tar 'ais ar an easbog réamh-ráidhte, Gearmán naomhtha, agus do</span>
<lb n="1695"/><span>réir mar adubhairt an t-aingeal leis, d'innis do'n easbog gurbh'fhonn leis</span>
<lb n="1696"/><span>dul do'n Róimh.  Do mhol an t-easbog soin leis, agus do leig Eigidius,</span>
<lb n="1697"/><span>sagart maith deigh-bhéasach leis mar chuideachtain 'san tshlighidh.  Thárla</span>
<lb n="1698"/><span>sé in-oileán dobhí i bhfairrge na Rúsa 'san Iodáil; agus dobhí</span>
<lb n="1699"/><span>beathadhach uathbhásach roimhe 'san oileán.  Nuair dobhídís ag</span>
<lb n="1700"/><span>tógbháil uisge a héan-tobar dá raibh ann, do mharbhadh an beathadhach</span>
<lb n="1701"/><span>roimhe 'san oileán.  Nuair dobhídís ag tógbháil uisge a héan-tobar</span>
<lb n="1702"/><span>dá raibh ann, do mharbhadh an beathadhach réamh-ráidhte na daoine dobhíodh</span>
<lb n="1703"/><span>'san oileán ag tógbháil an uisge chéadna.  Agus dochuadhadar in-impidhe</span>
<lb n="1704"/><span>chum Phádraig, Dia do ghuidhe fá'n bpéist sin do dhíbirt agus do chosg</span>
<lb n="1705"/><span>díobh.  Do ghuidh Pádraig Dia mar d'iarradar air; agus tháinig de sin, gur</span>
<lb n="1706"/><span>imthigh an phiast uatha, agus níor fhill sí orra ó shoin ale.</span></p>
<lb n="1707"/>
<lb n="1708"/><p><span>Tháinig chuige duine dobhí ann dárbh'ainm Iústas, agus thug chuige</span>
<lb n="1709"/><span>maide bhreagh agus leabhar 'n-a rabhadar na Soisgéil go hiomshlán, agus</span>
<lb n="1710"/><span>d'innis dó gurbh'é Iosa</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1711"/><p><span>Críost féin thug dó iad, chum a dtabhartha do Mhagónius, agus is é maide</span>
<lb n="1712"/><span>Iosa dob'ainm do'n mhaide.  Labhrann San Barnárd air an maide so i</span>
<lb n="1713"/><span>mBeathaidh Mhaolmhaedhog Naomhtha, Éireannach agus Príomh-fháidh na</span>
<lb n="1714"/><span>hÉireann.  Adeir Barnárd Naomhtha, 'n-a aimsir féin, go raibh an mhaide</span>
<lb n="1715"/><span>seo deagh-órdha, agus é cóirighthe lán de phéarlaíbh uaisle.</span></p>
<lb n="1716"/>
<lb n="1717"/><p><span>Do ghluais roimhe as-san do'n Róimh, agus 's é ba Phápa ann an uair sin</span>
<lb n="1718"/><span>.i. Celestínus, an cúigeadh Pápa air fhichid tar éis Pheadair.  Do</span>
<lb n="1719"/><span>thosnuigh an bhliadhain d'aois an Tighearna 432, agus an t-am do thuig is dob'</span>
<lb n="1720"/><span>aithne dhó naomhthacht aignidh agus acfuinn Mhagónius, do mheas gur mhaith</span>
<lb n="1721"/><span>aige é len-a chur chum creideamh do mhúnadh i nÉirinn.  Gidheadh, cionnas</span>
<lb n="1722"/><span>do chuir ann é, inneósad féin sin daoibh.</span></p>
<lb n="1723"/>
<lb n="1724"/><p><span>Torannán .i. Ard-airchinneach dobhí ag an bPápa so, do-rigne easbog de,</span>
<lb n="1725"/><span>agus do chuir go hÉirinn é le cuideachtain do chléir dhiadha chráibhthigh,</span>
<lb n="1726"/><span>agus d'iarr air na hÉireannaigh d'iompodh chum an chreidimh chatoilicigh</span>
<lb n="1727"/><span>Gidheadh, ní tháinig sin leis; agus nuair nach dtáinig, dochuaidh go</span>
<lb n="1728"/><span>Breatain na Sacsan agus do-rigne trí teampaill innti.  Agus fuair féin</span>
<lb n="1729"/><span>bás ann, agus do fágbhadh os cionn na dteampall ceathrar do na compánaibh</span>
<lb n="1730"/><span>sin tháinig leis ó'n Róimh go hÉirinn .i. Aibhistín, Bennett.</span>
<lb n="1731"/><span>Siluister, agus Solómus.  Agus nuair ba chlos do'n Phápa bás</span>
<lb n="1732"/><span>Torannáin, do chuir fios ar Phádraig agus do bhain é chum dul go</span>
<lb n="1733"/><span>hÉirinn.  Annsin do mhalartaigh a ainm ó Mhagónius, agus thug</span>
<lb n="1734"/><span>Pádraig mar ainm air.  Dobhí an t-ainm sin go hoirdhearc</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1735"/><p><span>'sa Róimh ó aimsir Romullus .i. céad rí na Rómánach, d'órduigh is do</span>
<lb n="1736"/><span>chuir an céad seanaide nó comhairleach os cionn an Mhaitheasa Phuiblidhe;</span>
<lb n="1737"/><span>agus Patres .i. Aithreacha do goirtidhe dhíobh, agus Paitrianaí, nó</span>
<lb n="1738"/><span>Paitrisians, dá sliocht 'n-a ndiaidh.  Agus dá bhrígh sin, tugadh mar</span>
<lb n="1739"/><span>ainm ar Phádraig é, ionnas go mbéadh sé 'n-a athair spioradálta ag mórán</span>
<lb n="1740"/><span>puibleach.  Annsin do-rigne an Pápa a léagáid féin i nÉirinn de; agus</span>
<lb n="1741"/><span>ar bheith dhó buadhartha in'aigneadh roimh an mórchúram sin do chuir an</span>
<lb n="1742"/><span>Pápa air, tháinig an tAingeal Uictor chuige agus adubhairt leis intinn</span>
<lb n="1743"/><span>mhaith do bheith aige, ag dul ar aghaidh.  Agus do bhrígh go bhfaca go raibh</span>
<lb n="1744"/><span>docamhlacht 'n-a intinn, rug leis é air shliabh Morócó, láimh le fairrge</span>
<lb n="1745"/><span>na Rúsa; agus annsin do thaisbeán ár dTighearna, Iosa Críost, é féin</span>
<lb n="1746"/><span>dó, do bheannuigh é, agus adubhairt go mbéadh féin 'n-a chabhair 'san uile</span>
<lb n="1747"/><span>ghábhadh is guasacht aige.</span></p>
<lb n="1748"/>
<lb n="1749"/><p><span>Ecce sacerdos magnus, etc.  “Ag so an sagart mór,” etc.  Do neartuigheadh</span>
<lb n="1750"/><span>annsin é, agus do ghlac a chomhmhór sin do luthgháir é ó chomhrádh an</span>
<lb n="1751"/><span>Aingil leis, gur dhearmad an uile ní dá raibh roimhe sin air.  Agus do</span>
<lb n="1752"/><span>ghluais roimhe ó'n Róimh go n-a fhichid duine foghlumtha do leig an Pápa</span>
<lb n="1753"/><span>leis; agus dochuaidh go dtí an t-easbog naomhtha, Gearmán, go</span>
<lb n="1754"/><span>hAntissiodórum, agus fuair annsin cailís, agus do ghlac eideadh Sagairt agus</span>
<lb n="1755"/><span>Leabhar Aifrinn ó Ghearmán Naomhtha.  Iar sin do ghluais, agus níor stad</span>
<lb n="1756"/><span>go dtáinig chum cuan; agus is annsin thárla leis Brogán, Brochaid,</span>
<lb n="1757"/><span>Magenóg, agus Lomán, clann Tigris, a dheirbhshiúr, agus Mel,</span>
<lb n="1758"/><span>Moirioc nó Ridheóg, agus Muinis triúr mac a dheirbhshiúra eile</span>
<lb n="1759"/><span>.i. Dairearca.  Ba bhreagh an mór-sheisear soin thárla ann,</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1760"/><p><span>óir thángadar chum bheith 'n-a n-easbogaibh agus 'n-a naomhaibh</span>
<lb n="1761"/><span>uile.</span></p>
<lb n="1762"/>
<lb n="1763"/><p><span>Do chuireadar a dtrosgán agus iad féin ar bhórd luinge; agus tar éis bheith</span>
<lb n="1764"/><span>istigh dóibh dobhí duine lán do lobhra air an dtráigh, agus d'iarr go</span>
<lb n="1765"/><span>truaighmhéileach a thógbháil agus a bhreith go hÉirinn.  Níorbh'áil leis an</span>
<lb n="1766"/><span>bhfuirinn an t-arrachtaidhe gránda do leigint isteach.  Do ghlac truagh dhó</span>
<lb n="1767"/><span>Pádraig, agus do chaith chuige iomaltóir mhór throm marmuir thug an Pápa dó</span>
<lb n="1768"/><span>mar thabhartas, agus adubhairt leis dóchas maith do bheith aige i nDia,</span>
<lb n="1769"/><span>suidhe suas ar an gcloich, agus go mbéarfadh léi go hÉirinn é.  Do-rigne an</span>
<lb n="1770"/><span>lobhar mar adubhairt Pádraig leis, agus níor luaithe lúthmhaire an long soin</span>
<lb n="1771"/><span>dobhí déanta d'adhmad tirm 'ná an charraig chruaiidh chloiche sin go</span>
<lb n="1772"/><span>hÉirinn, agus an lobhar soin slán glan uirri.</span></p>
<lb n="1773"/>
<lb n="1774"/><p><span>Agus nuair dobhí an long i radharc an talaimh thángadar a lán do</span>
<lb n="1775"/><span>dheamhaibh roimpe, ag cur stuirme ar an bhfarraige go mór, ionnas ná</span>
<lb n="1776"/><span>leigfidís an chuallacht bheannuighthe suas, do-rigne Fíoghair na Croiche,</span>
<lb n="1777"/><span>agus do sgaoileadh agus do sgannradh an diablaidheacht sin uile chum</span>
<lb n="1778"/><span>neimhnídhe, agus annsoin tháinig isteach i gCúigeadh Laighean, i gcríoch</span>
<lb n="1779"/><span>Cuallan, i gcuan Inbhir nDé.</span></p>
<lb n="1780"/>
<lb n="1781"/><p><span>Iar dteacht go hÉirinn dó, dobhí trí hurchóideacha ró-mhóra innte .i.</span>
<lb n="1782"/><span>draoithe, lucht feasa agus piseóg,</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1783"/><p><span>agus deamhain diabluidhe aeir, dobhíodh ag congbháil na ndaoine i</span>
<lb n="1784"/><span>ndorchadas is i bpágántacht chomhnuighthigh.  Agus nuair tháinig i dtír mar</span>
<lb n="1785"/><span>sin inInbhear nDé go n-a mhór-sheisear ar fhichid do chléir fhoghlamtha</span>
<lb n="1786"/><span>dhiadha, dobhíodar iasgairí ag tógbháil éisg go hiomadamhail ann; agus do</span>
<lb n="1787"/><span>bhrígh go rabhadar an chléir ocrach, d'iarradar cuid do'n iasg chum a</span>
<lb n="1788"/><span>sásuighthe; agus do dhiúltuigheadar na hiasgairí é.  Do mhalluigh Pádruig</span>
<lb n="1789"/><span>an cuan móir-iasgach soin; agus, dá bhrígh sin, níor fríth éin-ghreim éisg</span>
<lb n="1790"/><span>ann ó shoin suas.</span></p>
<lb n="1791"/>
<lb n="1792"/><p><span>Do ghluais as-san go dtí an baile ba ghoire do'n chuan.  d'iarr</span>
<lb n="1793"/><span>aoidheacht na hoidhche sin orra.  Do dhiúltuigheadar é, agus iar-san do rith</span>
<lb n="1794"/><span>orra an fhairrge amach, agus do mhúch an talamh, air mhodh gur fhan mar sin</span>
<lb n="1795"/><span>báidhte gan toradh gan tairbhe do thabhairt uaidh ó  shoin.  Táilgean</span>
<lb n="1796"/><span>ainm an bhaile.  Acht dobhí duine ann dárbh'ainm Sinéall Mac Fionnchadha,</span>
<lb n="1797"/><span>tháinig agus do ghlac an naomh go luthgháireach, agus do ghlac baisteadh</span>
<lb n="1798"/><span>uaidh, air mhodh gur fhan a thalamh gan báthadh aige.  Agus is é sin céad</span>
<lb n="1799"/><span>duine dobhí 'n-a mhac spioradálta ag Pádraig i nÉirinn.</span></p>
<lb n="1800"/>
<lb n="1801"/><p><span>Do ghluais as-san roimhe, agus níor stad go dtáinig go hInbhear na</span>
<lb n="1802"/><span>mBarc, agus tháinig go teach Seisgneáin do ghlac le ró-ghrádh é, agus</span>
<lb n="1803"/><span>do ghlacadar a mhuinntear creideamh agus baisteadh.  Agus bhí mac aige ar a</span>
<lb n="1804"/><span>dtugaidís Bineán nó Bineann; agus ar n-a bheith do Phádraig ag an</span>
<lb n="1805"/><span>dteinidh, dobhíodh an leanbh 'n-a fhochair 'n-a shuidhe, agus a dhá láimh</span>
<lb n="1806"/><span>timcheall a choise; agus níorbh'áil leis gan codladh taobh le Pádraig</span>
<lb n="1807"/><span>an oidhche sin, agus ar'n-a bháireach ní fhanfadh uaidh.  Dá bhrígh sin,</span>
<lb n="1808"/><span>do ghlac Pádraig go ceanamhail</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1809"/><p><span>é, agus thug Stiabhna mar ainm air, agus len-a sháimhe thug Benignus mar</span>
<lb n="1810"/><span>fhorainm air.  Agus d'innis Pádraig go mbéadh sé 'n-a árd-fhlaith 'san</span>
<lb n="1811"/><span>Eaglais; agus b'fhíor dhó soin.  Ar an ádhbhar soin, is é céad Aird-easbog</span>
<lb n="1812"/><span>dobhí i nArdmhacha i ndiaidh Phádraig é.</span></p>
<lb n="1813"/>
<lb n="1814"/><p><span>Do ghluais roimhe go hInbhear Sláinge, agus do mhúin buachaill muc</span>
<lb n="1815"/><span>thárla leis an tshlighe dhó go teaghlach a mhaighistir .i. an Prionnsa</span>
<lb n="1816"/><span>Díochú mac Treichim.  An uair dochonnaic Díochú na críostaidhthe chuige,</span>
<lb n="1817"/><span>do ghlac olc mór chúcha é, agus do sgaoil agus do ghríosuigh na coin .i.</span>
<lb n="1818"/><span>Olc, Arc agus Eigean .i. Perversitas, Voracitas agus Violentia, trí</span>
<lb n="1819"/><span>madraidhe confaidh dobhí aige, agus do ritheadar chum a gciorrbhuighthe do</span>
<lb n="1820"/><span>láthair.  D'iarr Pádraig ar Dia a cosg ó'n gcléir dobhí gan éin-phrioca</span>
<lb n="1821"/><span>arm aca, agus gan mhoill go mín ceannsa do luthgháireadar na coin rómpa.</span>
<lb n="1822"/><span>Annsoin do chuir Díochú láimh chum a chlaidhimh.  Gidheadh, ní tháinig</span>
<lb n="1823"/><span>leis, agus ní raibh cumas a chorruighthe aige as an áit 'n-a raibh, ionnas</span>
<lb n="1824"/><span>gur iarr párdún agus gur iompuigh chum an chreidimh, é féin agus a</span>
<lb n="1825"/><span>dhúthaigh uile.  Agus do bhronn do Phádraig an baile, Sabhall; agus, in-a</span>
<lb n="1826"/><span>dhiaidh sin, tugadh Gráinseach Phádraig mar ainm air an áit sin.  Agus</span>
<lb n="1827"/><span>do-rigneadh mainistear manach ann, agus do chuir Pádraig an naomh, Duinis,</span>
<lb n="1828"/><span>mar Abb uirri.  Agus do bheannuigh Díochoin is na briathraibh seo: Sidere</span>
<lb n="1829"/><span>Didit Dichonem Olimphii, qui mihi savoram manere Grata Dedit .i. Beannacht</span>
<lb n="1830"/><span>Dé ar Dhíchoin do radh dam an Sabhall; béidh aige-sean dá éis seo</span>
<lb n="1831"/><span>neimhtheacht gleise glan-oll.  Ar mbeith do Phádraig ann</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="1832"/><p><span>ag rádh Aifrinn, dobhí draoi ar marcuigheacht ag gabháil tar an</span>
<lb n="1833"/><span>bhfuinneóig.  Do chaith maide dobhí 'n-a láimh aige leis an gcailís</span>
<lb n="1834"/><span>bheannuighthe, agus do leag ar a taobh í ar an Altóir.  Do shloig an talamh</span>
<lb n="1835"/><span>'n-a sheasamh go hifrinn é .i. an draoi. Do thóg Pádraig an chailís, agus</span>
<lb n="1836"/><span>níor doirteadh éan-bhraon di.</span></p>
<lb n="1837"/>
<lb n="1838"/><p><span>Do ghluais roimhe go Miolchú, prionnsa dá raibh Pádraig seacht</span>
<lb n="1839"/><span>mbliadhna 'n-a óige 'n-a phríosúnach aige, agus é 'n-a mhuicidhe muc aige.</span>
<lb n="1840"/><span>Agus 's é sin aimsear d'fhoghlaim sé an Ghaedhilg dobhí aige go maith.</span>
<lb n="1841"/><span>Agus do bhain Miolchú so mar fhuascladh as, tona óir fuair Pádraig i</span>
<lb n="1842"/><span>dtochar muic maille le faisnéis an Aingil.  Agus tar éis Pádraig d'imtheacht</span>
<lb n="1843"/><span>agus an prionnsa do ghlacadh an óir, do chuir sé lorgaireacht air Phádraig</span>
<lb n="1844"/><span>do chuma a chongbhála.  Gidheadh, ní headh amháin gur imthigh Pádraig</span>
<lb n="1845"/><span>agus an long thug an t-aingeal dó; acht ar fhilleadh follamh dhóibh, ní</span>
<lb n="1846"/><span>fhuair an prionnsa éin-phinginn do'n ór aige féin.  Nuair do thuig anois</span>
<lb n="1847"/><span>go raibh Pádraig ag teacht an ath-uair chuige dochuaidh trín-a chéile</span>
<lb n="1848"/><span>agus adubhairt leis féin: “ní bheidh le rádh go n-umhlóchainn dom'</span>
<lb n="1849"/><span>mhuicidhe féin, agus ní bhuailfead fá réasúntacht leis, ar eagla</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1850"/><p><span>go n-imtheóchadh orm mar d'imthigh ar Dhíochoin.  Agus iar soin an mhéad</span>
<lb n="1851"/><span>dobhí aige, do chruinnigh i bhfochair a chéile iad; agus do shuidh féin</span>
<lb n="1852"/><span>ar a lár anuas.  Agus nuair do thuig go raibh an naomh chuige, ag teacht chum</span>
<lb n="1853"/><span>radhairc an bhaile, thug teine dóibh agus dó féin.  Agus nuair do-chonnaic</span>
<lb n="1854"/><span>Pádraig an deatach, d'innis dá mhuinntir gur cailleadh an droch-dhuine chum</span>
<lb n="1855"/><span>ifrinn.  Agus do bhrostuigh Pádraig chum an bhaile, is do shábháil a dhias</span>
<lb n="1856"/><span>inghean agus do bhaistigh iad.  Agus is 'n-a mban-naomhaibh fuaradar bás;</span>
<lb n="1857"/><span>agus do hadhlacadh iad i gCluain Bró.</span></p>
<lb n="1858"/>
<lb n="1859"/><p><span>Fá'n am soin, Laoghaire Mac Néill, rí dobhí 'n-a dhuine bhorb,</span>
<lb n="1860"/><span>do ghlac olc is fearg mhór chum Díochon é ar son iompodha chum an</span>
<lb n="1861"/><span>chreidimh.  Ba chlos do Phádraig sin.  Gidheadh, fuair ó Dhíochoin dul i</span>
<lb n="1862"/><span>dteachtaireacht uaidh go nuige Laoghaire, agus d'innis dó gur iarr Pádraig</span>
<lb n="1863"/><span>cead seanmóra agus creideamh do mhúnadh air. Do ghabh Laoghaire é féin</span>
<lb n="1864"/><span>agus a chompánach, dá gcur i bpríosún, agus biadh guirt gan deoch do</span>
<lb n="1865"/><span>thabhairt dóibh mar bheatha.  d'fhuasgail Dia iad.  d'imthigheadar san</span>
<lb n="1866"/><span>oidhche agus a leath-ghlas féin ar gach aon díobh, agus rugadar do'n dún</span>
<lb n="1867"/><span>iad, agus as san thugadar “Dún dá Leath-ghlas” mar ainm air.  Rug Pádraig</span>
<lb n="1868"/><span>buidheachas le Díochoin ar son a umhlaidheachta.  d'fhág slán aige, agus</span>
<lb n="1869"/><span>níor stad go Droichead Atha.  D'fhág slán aige, agus níor stad go</span>
<lb n="1870"/><span>Droichead Atha.  D'fhág a long ag Lomán, mac a dheirbhsheathrach .i.</span>
<lb n="1871"/><span>Tigris; agus adubhairt leis fuireach dá-fhichid lá.  Agus d'fhan seisean</span>
<lb n="1872"/><span>ceithre fichid lá; agus nuair nach dtáinig Pádraig chuige, do ghluais</span>
<lb n="1873"/><span>roimhe ag déanamh maitheasa i bhfíonúir an Tighearna.</span></p>
<lb n="1874"/>
<lb n="1875"/><p><span>Dála Phádraig, thárla go machaire mór os comhair Teamhrach, Dia-Sathairn;</span>
<lb n="1876"/><span>agus lá arn-a mháireach dobhí féasta an reachta aca-san, agus níor</span>
<lb n="1877"/><span>dhlightheach do</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="1878"/><p><span>dhuine air bith i radharc Teamhrach teine do lasadh roimh theinidh an ríogh</span>
<lb n="1879"/><span>i dTeamhraigh.  Ní raibh fios nóis a dtíre ag Pádraig gur chuir teine mhór</span>
<lb n="1880"/><span>dá lasadh. Do-chonnaic an rí an teine, agus d'fhiafruigh cia do bhris an</span>
<lb n="1881"/><span>reacht.  D'innis Luchad Maol agus Lochra, dhá dhraoi dobhí aige, gurab é</span>
<lb n="1882"/><span>Pádraig do-rigne sin i dtarcaisne a fhógartha-sa; agus adubhairt nach raibh</span>
<lb n="1883"/><span>breith ar thoirmeasg do dhéanamh dhó, gan é d'ionnsaidhe an oidhche sin</span>
<lb n="1884"/><span>féin, agus gan é 'chíorrbhadh gan mhoill.  Do ghléas an rí agus a mhuinntear</span>
<lb n="1885"/><span>seacht mbaigíní nó seacht gcarbaid fichead, agus thángadar i ngar do'n</span>
<lb n="1886"/><span>teinidh.  Do chuir na draoithe i gcéill do'n rígh gan dul go Pádraig,</span>
<lb n="1887"/><span>d'eagla go dtuigfeadh gur mar chion air dorachadh féin ann.  Agus</span>
<lb n="1888"/><span>adubhradar saighdiúirí do chur dá thabhairt i láthair an ríogh; agus</span>
<lb n="1889"/><span>adubhradar leis an lucht feithmhe gan éan-duine aca d'éirghe 'n-a sheasamh</span>
<lb n="1890"/><span>nuair dothiocfadh Pádraig i láthair.</span></p>
<lb n="1891"/>
<lb n="1892"/><p><span>Tháinig an naomh; agus d'éirigh Earc Mac Deagha, is do leig é féin</span>
<lb n="1893"/><span>ar a ghlúinibh, is ghlac baisteadh, is tháinig fá dheireadh chum a bheith</span>
<lb n="1894"/><span>'n-a easbog naomhtha i Sláinge.  d'fhiafruigh an rí do Phádraig créad</span>
<lb n="1895"/><span>é a thoisg.  Agus tar éis Pádraig d'innsint a chúise, agus a thaisbeánadh</span>
<lb n="1896"/><span>dhó cia hé an t-Éin-Dia uile-chumhachtach, i dteangain mhaith Ghaedhilge,</span>
<lb n="1897"/><span>do chuir sé iongantas mór ar chách uile.  Dobhí an draoi réamhráidhte,</span>
<lb n="1898"/><span>Lochra, lán do nimh, ag mallughadh Dé agus a naomh; agus, le</span>
<lb n="1899"/><span>n-a chois sin, tógbhadh os cionn talaimh é, agus do caitheadh tar 'ais</span>
<lb n="1900"/><span>anuas é ar charraig chruaidh chloiche, ionnas gur leigeadh a inchinn amach</span>
<lb n="1901"/><span>as an gceann.  Annsoin d'fhógair an rí, déanamh ar Phádraig agus a</span>
<lb n="1902"/><span>mharbhadh; agus do nocht gach aon aca-san a arm.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="1903"/><p><span>tháinig an oiread sin dorchadais ann, nach bhfacadar an naomh, gur ghabhadar</span>
<lb n="1904"/><span>féin ag marbhadh a chéile, ionnas gur thuiteadar naoi ndaoine déag ar</span>
<lb n="1905"/><span>fhichid díobh marbh ar an láthair sin. Do ghabh na heich ar siubhal i</span>
<lb n="1906"/><span>bhfiadhain go ndeachadar ar shliabh Móghdhuirn. Dochuaidh an rí agus a</span>
<lb n="1907"/><span>bhainríoghan dá ríogh-chúigeadh, agus ceathrar eile i mbothóig.  Agus do</span>
<lb n="1908"/><span>sábháladh ann iad.  Thángadar ar a nglúinibh chum Phádraig.  d'iarr an rí</span>
<lb n="1909"/><span>párdún, agus adubhairt leis teacht lá ar n-a bháireach go Teamhair; agus i</span>
<lb n="1910"/><span>láthair na Párlamuide, go nglacfadh féin an creideamh.</span></p>
<lb n="1911"/>
<lb n="1912"/><p><span>Gidheadh, ní raibh acht calaois aige lá arn-a bháireach.  Do chuir</span>
<lb n="1913"/><span>an rí naoi luigheacháin roimh Phádraig agus a mhóir-sheisear sagart</span>
<lb n="1914"/><span>agus a leanbh, Bineán.  Agus do ghabhadar tar na luigheachánaibh gan baint</span>
<lb n="1915"/><span>leó.  Agus is é connarcthas do na luigheachánaibh sin, ocht n-eilte agus</span>
<lb n="1916"/><span>laogh ag imtheacht tharsa. Agus ar bheith do'n rígh agus dá chóisir ar</span>
<lb n="1917"/><span>bhórdaibh, ag teacht tar an uathbhás dochonnarcadar, agus na geataí</span>
<lb n="1918"/><span>dúnta go daingean ortha, do sheas Pádraig gon-a ochtar sagart ar lár</span>
<lb n="1919"/><span>an halla.  Do ghlac iongantas cách uile.  Tar a chionn sin, adubhradar leis</span>
<lb n="1920"/><span>suidhe.  d'ibh an rí deoch ar Phádraig; agus do líon an draoi Luchad</span>
<lb n="1921"/><span>Maol an cupán no an corn, agus do chuir, le hórdughadh an ríogh, nimh go</span>
<lb n="1922"/><span>leór chuige ann.  Do ghlac Pádraig an corn.  Do-rigne Fíoghair na Croise</span>
<lb n="1923"/><span>air. Do dhoirt an nimh chuige ar a bhais, agus í ionntuighthe chum bheith</span>
<lb n="1924"/><span>'n-a leic oidhre.  d'ibh deoch do'n fhíon agus thug an corn dá mhuinntir,</span>
<lb n="1925"/><span>le hiongantas mór an ríogh agus na cúirte uile.</span></p>
<lb n="1926"/>
<lb n="1927"/><p><span>Agus tar éis bídh, do ghluais an rí chum an Oireachtais.  Agus do</span>
<lb n="1928"/><span>labhair le coisidhe, - Crinnliath a ainm, - agus adubhairt leis a cheann do</span>
<lb n="1929"/><span>leigean ar</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="1930"/><p><span>chloich, agus a lán fola do bheith 'n-a thimcheall, agus a leigean air go</span>
<lb n="1931"/><span>mbéadh marbh.  Do-rigneadh mar sin; agus nuair thángadar gus an áit 'n-a</span>
<lb n="1932"/><span>raibh sé, do nocht an rí an chúis, agus d'iarr ar Phádraig féachaint chuige.</span>
<lb n="1933"/><span>Dobhí 'fhios ag Pádraig cionnas mar dobhí an chúis, agus adubhairt: “Is</span>
<lb n="1934"/><span>dóigh leat-sa nach bhfuil sé marbh.  Gidheadh, atá a dhearbh agam-sa go</span>
<lb n="1935"/><span>bhfuil marbh ar son a mhagaidh.”  Agus dobhí marbh gan amhras.</span></p>
<lb n="1936"/>
<lb n="1937"/><p><span>Dochuadhadar fá'n machaire mór mar a raibh an t-Oireachtas.  Dobhí</span>
<lb n="1938"/><span>Pádraig ag teagasg. Do chuir an rí agus a dhraoi toirmeasg air, agus</span>
<lb n="1939"/><span>adubhairt: “Déanfamaoid-ne míorbhailí puiblidhe.”  Agus, len-a chois</span>
<lb n="1940"/><span>sin, do bhuail ar bheith ag rádh mórán do bhriathraibh do-thuigseana, ag</span>
<lb n="1941"/><span>gairm cabhra an aidhbheirseóra, agus gan mhoill dobhí sneachta róiongantach</span>
<lb n="1942"/><span>ann.  Adubhairt Pádraig leis, a chur tar 'ais; agus adubhairt</span>
<lb n="1943"/><span>sé nárbh'fhéidir leis sin go dtí lá arn-a bháireach.  Thóg Pádraig</span>
<lb n="1944"/><span>a lámh bheannuighthe suas, is do-rigne Fíoghair na Croise naomhtha; agus</span>
<lb n="1945"/><span>d'imthigh an sneachta leis sin.  Do bhuail an draoi ar ealadhain arís, agus</span>
<lb n="1946"/><span>thug dorchadas iongantach ann do chuir uathbhás mór ar an Oireachtas.</span>
<lb n="1947"/><span>Adubhairt Pádraig leis, a chur ar 'ais; agus nuair nach ndearna, do ghuidh</span>
<lb n="1948"/><span>féin Dia go dúthrachtach, agus d'imthigh sin uile chum neimhnídhe; agus</span>
<lb n="1949"/><span>dobhí grian ró-shólásach ar an aer, do chuir luthgháir mhór air chách</span>
<lb n="1950"/><span>uile.  Annsin adubhairt an rí leó a leabhair do chur 'san uisge, agus</span>
<lb n="1951"/><span>cibé leabhar dothiocfadh slán, a chreideamh-san do ghlacadh.  Ba toil le</span>
<lb n="1952"/><span>Pádraig sin.  Acht do dhiúltuigh an draoi dhó, dá rádh gurab é an</span>
<lb n="1953"/><span>t-uisge ba Dia do Phádruig, do bhrígh gur leis do-ghníodh an Baisteadh.</span>
<lb n="1954"/><span>Adubhairt an rí: “Maiseadh, cuiridh bhur leabhair 'san teinidh.”  Do</span>
<lb n="1955"/><span>dhiúltuigh sin, do bhrígh gur adhair Pádraig</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="1956"/><p><span>uisge agus teine. “Ní adhraim-se na dúile,” ar Pádraig, “acht adhraim Dia</span>
<lb n="1957"/><span>do chum agus do chruthuigh na dúile; agus chum nach mbéimíd in-imreas a</span>
<lb n="1958"/><span>bhfad, déantar teach annso, agus cuirtear dair láidir ghlas 'n-a leath agus</span>
<lb n="1959"/><span>adhmad tirim críon 'san leath eile dhe.  Éirigh-se 'san leat ghlas de agus</span>
<lb n="1960"/><span>mo chóta-sa ort.  Cuirfead-sa mo bhuachaill óg 'san éadan chríon de agus do</span>
<lb n="1961"/><span>chóta-sa air.  Ceangaltar a lámha agus a gcosa, agus cuirtear teine in-</span>
<lb n="1962"/><span>éinfheacht i dhá cheann an tighe, agus cibé agaibh thiocfas slán, adharthar</span>
<lb n="1963"/><span>a Dhia sin.”  Do-rigneadh amhlaidh sin; agus do-rigneadh luaithreadh do'n</span>
<lb n="1964"/><span>draoi, agus níor bhain an teine le cóta Phádraig dobhí ar an draoi, agus do</span>
<lb n="1965"/><span>b'é cóta bán é.  Dála an bhuachalla, do dóigheadh cóta an draoi dobhí uime.</span>
<lb n="1966"/><span>Gidheadh, tar éis an tighe do dhóghadh, do gairmeadh amach é, agus tháinig</span>
<lb n="1967"/><span>sé ag siubhal amach, amhail do mhúsglóchadh as a chodladh an tráth sin.</span>
<lb n="1968"/><span>Benignus nó Bineán dobhí ann, agus tugadh as soin mar ainm Beircheart</span>
<lb n="1969"/><span>naomhtha air.</span></p>
<lb n="1970"/>
<lb n="1971"/><p><span>Do mheasfadh duine go mbadh leór mar mhíorbhailíbh iad so féin</span>
<lb n="1972"/><span>amhain chum Laoghaire d'iompodh chum an chreidimh.  Acht dobhí d'urchóid</span>
<lb n="1973"/><span>ann, gurab é ní do-rigne, maille le comhairle na coda ba mhó dhíobh,</span>
<lb n="1974"/><span>bás d'fhaghbháil do'n Naomh, maille leis an sluagh do bhrostughadh chuige</span>
<lb n="1975"/><span>len-a n-armaibh.  Ní mór gur thúisge len-a samhlaoid 'ná, le</span>
<lb n="1976"/><span>crithniughadh talmhan tháinig d'urchar, gur sloigeadh cúig céad déag</span>
<lb n="1977"/><span>fear in-a ndeigh-bheathaidh ar an áit i dtalamh dhíobh.</span></p>
<lb n="1978"/>
<lb n="1979"/><p><span>Annsin d'umhluigh Laoghaire go calaoiseach, agus adubhairt go nglacfadh</span>
<lb n="1980"/><span>an creideamh agus go n-adharfadh Críost.  Acht do leig an bhainríoghan í</span>
<lb n="1981"/><span>féin ar a glúinibh ar an láthair air leic chloiche, agus do ghlac</span>
<lb n="1982"/><span>baisteadh; agus tugadh Leac na Ríoghna mar ainm air</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="1983"/><p><span>an leic sin.  Agus do baisteadh mar aon léi an lá soin dhá mhíle deag fear</span>
<lb n="1984"/><span>agus ban. Thug an rí láin-chead chum teagaisg gan buaidhirt ó éan-duine do</span>
<lb n="1985"/><span>Phádraig, agus thug dó féin agus do'n Eaglais ró-iomad tabhartas, agus</span>
<lb n="1986"/><span>deir Próbus Solínus gur ghlac féin baisteadh; gidheadh, táid ughdair eile</span>
<lb n="1987"/><span>contrárdha dhó.  Acht is follas go ndearna Pádraig do thairingireacht nach</span>
<lb n="1988"/><span>mbéadh éan-duine dá shliocht choidhche 'n-a rígh i nÉirinn, acht an</span>
<lb n="1989"/><span>ghein dobhí an uair sin i mbroinn na bainríoghna.  Agus dob'é Lughaidh</span>
<lb n="1990"/><span>dobhí 'n-a broinn, agus is é dobhí 'n-a rígh i ndiaidh Laoghaire.</span>
<lb n="1991"/><span>Agus as soin suas do leigeadar na droich-chreideamhaigh dhíobh dánacht do</span>
<lb n="1992"/><span>dhéanamh chomh mór soin ar bhás an naoimh d'iarraidh.</span></p>
<lb n="1993"/>
<lb n="1994"/><p><span>Ecce sacerdos magnus.  Féach an sagart mór.  D'innseas daoibh, iar</span>
<lb n="1995"/><span>dteacht go hÉirinn do'n naomh, go rabhadar trí urchóideacha innti ag</span>
<lb n="1996"/><span>milleadh na ndaoine go ró-dhíoghbháileach i dtaoibh anma agus cuirp .i.</span>
<lb n="1997"/><span>draoithe diablaidhe, lucht piseóg agus feasa, eathadhaigh nimheamhla agus</span>
<lb n="1998"/><span>deamhain mhalluighthe aeir.  Do ghlac truagh ró-mhór Pádraig do na</span>
<lb n="1999"/><span>daoinibh, agus do ghuidh Dia go dúthrachtach ar a son fán-a ndíbirt uatha.</span>
<lb n="2000"/><span>Tháinig an t-aingeal chuige agus adubhairt leis an maide réamh-ráidhte do</span>
<lb n="2001"/><span>bhí aige do thógbháil suas agus a fhógradh dhóibh a gcruinniughadh uile</span>
<lb n="2002"/><span>air éan-láthair.  Do-rigne sé sin; agus d'fhógair dhóibh uile do</span>
<lb n="2003"/><span>chruinniughadh in Ainm an Tighearna Dia, air shliabh Cruacháin Aighle,</span>
<lb n="2004"/><span>in-Iarthar Chúigidh Chonnacht, os cionn na fairrge.  Do chruinnigheadar go</span>
<lb n="2005"/><span>hiomshlán annsoin, agus thóg sé suas a mhaide, agus d'fhógair dhóibh i</span>
<lb n="2006"/><span>nAinm Iosa a gcinn do bhualadh fútha 'san</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="2007"/><p><span>bhfairrge.  Do-righneadar sin, agus ní facathas éin-cheann díobh-san</span>
<lb n="2008"/><span>i nÉirinn ó shoin beó.  Ag so suidhiughadh nó áiteamh air seo i</span>
<lb n="2009"/><span>sean-leabhar Aifrinn, sgríobhtha i litir láimhe: Virosa reptilia prece</span>
<lb n="2010"/><span>congregata pellit ab Hibernia, agus sean-leabhar eile adeir; per orbis</span>
<lb n="2011"/><span>spatia fidem disseminat et ab Hibernia virus exterminat.</span></p>
<lb n="2012"/>
<lb n="2013"/><p><span>Ní headh amháin gur chuir Pádraig iad uile as Éirinn, acht fós fuair</span>
<lb n="2014"/><span>d'impidhe ó Dhia gan éin-cheann díobh do gheineamhain innti choidhche. Agus</span>
<lb n="2015"/><span>adeir Beda: “maide nó slat nó píosa dá luighead dá fíodhbhaidh nó dá</span>
<lb n="2016"/><span>créidh, má bheirthear i dtalamh 'n-a mbéidh piasta nó beathadhaigh</span>
<lb n="2017"/><span>nimheamhla é, nach túisge bhainid leó 'ná tuitid marbh fá lár.  Ní hé so</span>
<lb n="2018"/><span>amháin, acht duilleóga leabhar dothiocfadh ó Éirinn, gan acht iad do</span>
<lb n="2019"/><span>mhaothughadh agus do leigint in-uisge, agus iad do thabhairt len'ól do'n</span>
<lb n="2020"/><span>té do cailgfidhe le péist nimhe i dtíorthaibh coigcríche, do leigheasfaidhe</span>
<lb n="2021"/><span>é, agus fós tar éis ait.”  Adeir fós, mar an gcéadna, Giraldus Cambrensis,</span>
<lb n="2022"/><span>in-a aimsir féin, go raibh 'san taobh thuaidh do Shacsanaibh ógánach do'n</span>
<lb n="2023"/><span>náisiún chéadna, agus ar a bheith dhó 'n-a chodladh agus a bhéal osgailte,</span>
<lb n="2024"/><span>go ndeachaidh nathair nimhe 'n-a bhéal agus as soin 'n-a chorp, agus nuair</span>
<lb n="2025"/><span>do mhúsgail gur mhothuigh ag corraighe 'n-a chorp í.  d'iarr leigheas</span>
<lb n="2026"/><span>spioradálta agus tiomporálta ar feadh Sacsan, agus ní dhearndar maith dhó -</span>
<lb n="2027"/><span>go mór-mhór nuair dobhéadh a ghoile follamh, dobhíodh síor-bhuaidhreadh</span>
<lb n="2028"/><span>troblóideach aige.  Dochuaidh ar chomhairle deagh-dhuine go hÉirinn.</span>
<lb n="2029"/><span>d'ibh cuid d'uisge na hÉireann, agus gan mhoill fuair é féin slán; agus</span>
<lb n="2030"/><span>tháinig sise marbh uaidh gan díoghbháil do dhéanamh dhó.  Deirtear fós dá</span>
<lb n="2031"/><span>mbéadh Éireannach i machaire coigcríche, agus compás do tharrang timcheall</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="2032"/><p><span>air le maide ó Éirinn, nach rachadh sise tar an líne sin, agus ó bhaint leis</span>
<lb n="2033"/><span>an líne go bhfuighbhthear marbh í.</span></p>
<lb n="2034"/>
<lb n="2035"/><p><span>I mBhúrdus, sgoláire Éireannach cosnochttha do shatail air nathair nimhe,</span>
<lb n="2036"/><span>agus í ag preabadh timcheall a choise, do mharbh í gan díoghbháil.</span>
<lb n="2037"/><span>I Sacsanaibh ar mbeith d'Éireannach agus do Shacsanach i bhfochair a chéile</span>
<lb n="2038"/><span>'n-a gcodladh fá'n aer, d'ionnsuigh nathair iad, agus do mharbh sí an</span>
<lb n="2039"/><span>Sacsanach, agus dochuaidh i muinéal an Éireannaigh gan díoghbháil do</span>
<lb n="2040"/><span>dhéanamh dhó; d'fhan sí ar chrochadh as a mhuinéal, agus í marbh.</span></p>
<lb n="2041"/>
<lb n="2042"/><p><span>Tar éis iad so do chlaoidhe agus na piasta nimheamhla do dhíbirt, do</span>
<lb n="2043"/><span>bhí ann an treas urchóid .i. na deamhain aeir go ró-mhío-chothramach</span>
<lb n="2044"/><span>díoghbháilach ag milleadh na ndaoine so ló is d'oidhche.  Dochuaidh</span>
<lb n="2045"/><span>Pádraig ar an gCruaich, agus do throisg dá-fhichid lá ann gan biadh gan</span>
<lb n="2046"/><span>deoch, ag guidhe Dia fá iad-san do dhíbirt a hÉirinn.</span></p>
<lb n="2047"/>
<lb n="2048"/><p><span>I ndeireadh an Charghais, is bocht an aoide do-bheiridís air a n-aimsir</span>
<lb n="2049"/><span>Aifrinn agus urnuighthe.  Dobhíodh seisean go hárd binn ag canadh na salm,</span>
<lb n="2050"/><span>agus iad-san i reachtaibh éan mór ndubh n-úrghránda ag timpreacht os a</span>
<lb n="2051"/><span>chionn agus ag gáir-bhéiceadh.  Annsin nuair nárbh'fhéidir leis a gcur chum</span>
<lb n="2052"/><span>siubhail do mhalluigh iad agus do bhain a chlog orra, agus níorbhfearrde</span>
<lb n="2053"/><span>dhó.  Annsoin do ghoil sé le ró-dhoilgheas ó chroidhe, air mhodh nach amháin</span>
<lb n="2054"/><span>rian na ndeór do bheith ar a leicnibh, acht fós dobhíodh tosach a ghruadhna</span>
<lb n="2055"/><span>agus a ghúna ró-fhliuch uatha.  Agus annsin do ghluaiseadar siar chum na</span>
<lb n="2056"/><span>fairrge, agus atá pruachlais ró-ghránda iongantach ann, agus deirtear go</span>
<lb n="2057"/><span>ndeachadar annsin.  Agus atá “Poll na nDeamhan” mar ainm dó ó shoin; agus</span>
<lb n="2058"/><span>mar sin d'fhágbhadar Éire slán saor glan uatha féin.</span>
<lb n="2059"/></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="2060"/><p><span>Adeir Eoghan Mac Craith, file Éireannach, go raibh trí chéad míle do</span>
<lb n="2061"/><span>mhíltibh ann díobh; agus iad fá thrí captaonaibh, Fearbonn,</span>
<lb n="2062"/><span>Fearbogha agus Feargabhála .i. Corniger, Arcitenens agus</span>
<lb n="2063"/><span>Tridentifer: mar adeir an rann so: -</span></p>
<lb n="2064"/>
<lb n="2065"/><p><span>CzzzzzFil.</span></p>
<lb n="2066"/>
<lb n="2067"/><p><span>As an gcruaich do cuireadh libh trí chéad míle do mhíltibh,</span>
<lb n="2068"/><span>Is cinn feadhna orra-san, ealbha dorcha do dheamhnaibh</span>
<lb n="2069"/><span>Fearbogha fós agus Fearbonn, dob'é ainmne na n-árd-deamhan</span>
<lb n="2070"/><span>Is Feargabhála nár ghlan fiodh, is ál na healbha do hairgeadh.</span></p>
<lb n="2071"/>
<lb n="2072"/><p><span>CzzzzzPrós</span></p>
<lb n="2073"/>
<lb n="2074"/><p><span>Agus mar sin do shaor Éire an uair sin uatha.</span></p>
<lb n="2075"/>
<lb n="2076"/><p><span>Is iomdha leabhrán maith do sgríobh Pádraig, agus adeirtear gur sgríobh</span>
<lb n="2077"/><span>tríochaid díobh.  Do-rigne cúig is ceithre fichid agus trí chéad eaglais.</span>
<lb n="2078"/><span>Do-rigne coisreagan ar chaogaid agus trí chéad easbog, agus do-rigne sé</span>
<lb n="2079"/><span>míle sagart.  Do bhaist sé féin agus a dheisgiobail céad míle agus</span>
<lb n="2080"/><span>dá-fhichid fear agus ban.  Dochuaidh do'n Róimh do thabhairt chunntais</span>
<lb n="2081"/><span>do'n Phápa 'san gcúram sin do chuir sé air.  Thug an Pápa glóire do Dhia</span>
<lb n="2082"/><span>agus buidheachas do Phádraig air n-éisteacht a chunntais, agus do chuir go</span>
<lb n="2083"/><span>hÉirinn arís é.  Agus do-rigne a léagáid féin agus príomhfháidh na</span>
<lb n="2084"/><span>hÉireann de.</span></p>
<lb n="2085"/>
<lb n="2086"/><p><span>Iar dteacht go hÉirinn dó atha fhada aimsire 'n-a dhiaidh, tháinig an</span>
<lb n="2087"/><span>t-aingeal Uictor chuige, agus adubhairt leis gur mhithid le Dia é do ghlacadh</span>
<lb n="2088"/><span>a shuaimhnis.  Agus, dá bhrígh sin, do thriall roimhe go hÁrdmacha.  Acht</span>
<lb n="2089"/><span>tháinig an t-aingeal céadna chuige, agus adubhairt leis imtheacht go</span>
<lb n="2090"/><span>Sabhall, is gurab ann do-gheóbhadh bás; agus tar éis a bháis, a chorp do</span>
<lb n="2091"/><span>chur i gcarbad</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="2092"/><p><span>nó i gcarra air dhá bhoin, agus é d'adhlacadh mar a mbéarfaidís é.  Do</span>
<lb n="2093"/><span>ghluais go Sabhall, agus tháinig aicíd an bháis air ann.  Dobhí an</span>
<lb n="2094"/><span>mhaighdean naomhtha, Brighid, ann, agus do taisbeánadh dhi an uair</span>
<lb n="2095"/><span>do-gheóbhadh Pádraig bás.  Agus, dá bhrígh sin, dochuaidh go dtí a</span>
<lb n="2096"/><span>mainistear féin ag iarraidh brat líne do shníomhadh agus d'fhighe léi féin</span>
<lb n="2097"/><span>fá chomhair cuirp Phádraig.  Do-rigne dícheall mór chum fillte.  Acht do</span>
<lb n="2098"/><span>connarcthas do Phádraig an ní d'imthigh uirri, agus do chuir fá deara cúig</span>
<lb n="2099"/><span>bhaigíní do chur 'n-a coinnibh.  Tháinig sí, agus do bheannuigh seisean í,</span>
<lb n="2100"/><span>agus do chuir fios air Asach, easbog agus deisgiobal dó féin; agus</span>
<lb n="2101"/><span>do-rigne a fhaoisdin leis, agus do ghlac a Thighearna agus an ola dhéidheanach</span>
<lb n="2102"/><span>choisreagtha uaidh.  Agus adubhairt a chorp do chur i gcarra i ndiaidh</span>
<lb n="2103"/><span>chóraid bhó, agus leigean dóibh gluaiseacht ar a dtoil féin; agus mar a</span>
<lb n="2104"/><span>mbéarfaidís é, a chorp d'adhlacadh ins an eaglais sin.</span></p>
<lb n="2105"/>
<lb n="2106"/><p><span>d'fhéach suas ar neamh agus do-chonnarc a Thighearna go glórmhar ann, agus</span>
<lb n="2107"/><span>rug buidheachas leis, agus do chuir na hÉireannaigh ar a chomairce; agus</span>
<lb n="2108"/><span>annsin fuair bás an seachtmhadh lá déag dá éagcruas, agus an dara bliadhain</span>
<lb n="2109"/><span>fichead ar chéad dá aois, an bhliadhain d'aois ár dTighearna ceithre chéad</span>
<lb n="2110"/><span>agus ceithre bliadhna déag agus ceithre fichid.  Agus dá bhliadhain déag ar</span>
<lb n="2111"/><span>fhichid dobhí 'n-a Easbog i nÉirinn.  Dhá lá déag dobhí sé gan adhlacan</span>
<lb n="2112"/><span>gan truailliughadh tré cheannairc dobhí idir Árdmacha agus an Dún</span>
<lb n="2113"/><span>ag féachaint cia aca 'gá mbéadh a chorp.</span></p>
<lb n="2114"/>
<lb n="2115"/><p><span>Acht do cuireadh an corp ar an gcarra; agus nuair tháinig na ba ar an</span>
<lb n="2116"/><span>slighidh dobhí ag triall chum an Dúna, do ghluaiseadar go luath láidir</span>
<lb n="2117"/><span>rómpa,</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="2118"/><p><span>agus do leanadar muinntear Árdmacha iad.  Gidheadh, d'fhill orra an carra,</span>
<lb n="2119"/><span>agus mheasadar gurab eisean dobhí aca.  Agus mar sin do ghluaiseadar rómpa</span>
<lb n="2120"/><span>tar an n-ais go dtángadar go hAbhainn Chonchoine.  Agus nuair dobhíodar ag</span>
<lb n="2121"/><span>glacadh suaimhnis, ar n-éirghe 'n-a seasamh dhóibh, ní raibh bó ná carra</span>
<lb n="2122"/><span>aca, ná fios cár ghabhadar uatha.  Acht d'imthigh an naomh-chorp soin do'n</span>
<lb n="2123"/><span>nDún, agus d'adhlacadh annsin é, mar as follas 'san bhfeart-laoidh</span>
<lb n="2124"/><span>dochum</span>
<lb n="2125"/><span>file muinnteardha dhó os a chionn.  Eiséirghe Phádraig i</span>
<lb n="2126"/><span>nÁrdmacha, mar adubhairt an file:</span></p>
<lb n="2127"/>
<lb n="2128"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2129"/><span>Atáid triúr ann, atáid triúr</span>
<lb n="2130"/><span>d'adhras go follas Rí na nDúl,</span>
<lb n="2131"/><span>Bríghid, Pádraig agus Colm caomh,</span>
<lb n="2132"/><span>Taobh le taobh ins an Dún.</span></p>
<lb n="2133"/>
<lb n="2134"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2135"/><span>Féachaidh féin, a cháirde agus a chlann chaomh spioradálta Phádraig,</span>
<lb n="2136"/><span>iomadamhlacht na mór-mhíorbhail so dochualabhar uaim-se indiu; agus níos mó</span>
<lb n="2137"/><span>go mór 'ná fiche oiread ar feadh an náisúin seo do-rigne Dia air impidhe</span>
<lb n="2138"/><span>Phádraig Naomhtha an uair seo, ag tógbháil agus ag iompodh ár sinnsear</span>
<lb n="2139"/><span>romhainn chum an éin-chreidimh chatoilicigh Rómhánaigh.  Congbhaidh go</span>
<lb n="2140"/><span>daingean do-scartha ceanamhail é.  Ná caillidh go bráth é, ag iarraidh</span>
<lb n="2141"/><span>fabhar nó onóra, bríghe díomhaoine, nó breise socamhla nó saoire nó</span>
<lb n="2142"/><span>saidhbhris dá bhur gcorpaibh, mar do-rigneadar, fóiríor! mórán dár ndaoinibh</span>
<lb n="2143"/><span>romhainn.  Caillidh a mbéidh do'n tshaoghal agaibh, agus ní hé sin amháin</span>
<lb n="2144"/><span>acht bhur gcorp leis, má's riachtanas é, d'fhonn bhur n-anam do shábháil</span>
<lb n="2145"/><span>níos túisge 'ná caillfear é.  Bídhidh deimhneach gurab é an creideamh d'fhág</span>
<lb n="2146"/><span>ár Slánuightheóir, Íosa Críost, ag a Easbolaibh agus ag an dá fhear déag</span>
<lb n="2147"/><span>agus trí fichid do shagartaibh do thóigh sé féin le teagasg agus le seanmóir</span>
<lb n="2148"/><span>ar feadh</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="2149"/><p><span>an domhain, thug Pádraig chughaibh.  Tabhraidh míle moladh agus glóir dá</span>
<lb n="2150"/><span>bhur nDia do-rigne na mór-ghrása so oraibh ag cur an chreidimh chughaibh, do</span>
<lb n="2151"/><span>shlánughadh bhur n-anam; agus onóir agus buidheachas dá bhur bpátrún</span>
<lb n="2152"/><span>naomhtha, Pádraig, dá iomrádh, dá mholadh in-bhur n-urnaighthibh ar son na</span>
<lb n="2153"/><span>mór-chomaoine do chuir oraibh, agus atá anois go síorraidhe dá cur oraibh do</span>
<lb n="2154"/><span>láthair na Tríonóide, ag guidhe ar bhur son.  Agus dá bhur ngriósughadh</span>
<lb n="2155"/><span>chuige sin do dhéanamh, do ghlacas féin an cúram so.</span></p>
<lb n="2156"/>
<lb n="2157"/><p><span>Bíodh foighid agaibh anois beagán eile aimsire go labhróchad dhá fhocal nó</span>
<lb n="2158"/><span>trí ar na neithibh atá riachtanach do'n té choimhéadas an creideamh so, dá</span>
<lb n="2159"/><span>ghnáthughadh chum glóire fhlaitheamhnais d'fhaghbháil.</span></p>
<lb n="2160"/>
<lb n="2161"/><p><span>Fides sine operibus mortua est. - “Is ní marbh é an creideamh gan</span>
<lb n="2162"/><span>deagh-oibreacha” (Séam.ii.26).  Is indéanta do'n té choimhéadas an</span>
<lb n="2163"/><span>creideamh so, aitheanta Dé agus na héaglaise do choimhéad, agus trosgadh</span>
<lb n="2164"/><span>déirc agus urnaighthe do dhéanamh.  Leigim tharm anois trácht ar choimhéad na</span>
<lb n="2165"/><span>n-aitheanta sin, agus labhróchad beagán ar na trí neithibh seo mar atá</span>
<lb n="2166"/><span>trosgadh, déirc, agus urnaighthe.</span></p>
<lb n="2167"/>
<lb n="2168"/><p><span>I dtaobh an trosgaidh, adeirim gurab é trosgadh as cóir do'n tí bhíos ins an</span>
<lb n="2169"/><span>gcreideamh so do dhéanamh .i. an carghas; na cathaoireacha timpire, ceithre</span>
<lb n="2170"/><span>huaire 'san mbliadhain, mar atá, trí lá 'san rátha; trosgadh Mhuire;</span>
<lb n="2171"/><span>bhigleacha na nEaspol; agus gach trosgadh eile leithleathach órduigheas an</span>
<lb n="2172"/><span>Eaglais.  Adeir duine agaibh: “duine dealbh díomhaoin mé, níl biadh ná am</span>
<lb n="2173"/><span>áirithe agam, agus glacaim mar a bhfaghbhaim é.”  Adeir duine eile: “Fear</span>
<lb n="2174"/><span>mór-shaothair mé féin do-gheibh beatha ar allas mo mhallaí.”  Adeir an</span>
<lb n="2175"/><span>bhean: “bím féin im' mhnaoi thorthaigh nó im' bhanaltrain do shíor; ní</span>
<lb n="2176"/><span>fhulangaim</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="2177"/><p><span>trosgadh do dhéanamh;” mar sin daoine aicídeacha agus daoine os cionn aoise.</span>
<lb n="2178"/><span>Admhuighim go saorann an Eaglais ó ghéarmharacht trosgaidh chorpardha na</span>
<lb n="2179"/><span>dronga so uile adubhramar.  Gidheadh, órduigheann sí dhóibh trosgadh</span>
<lb n="2180"/><span>spioradálta do dhéanamh ins na haimsiribh seo adubhramar, in-íoc an</span>
<lb n="2181"/><span>trosgaidh eile.  Créad é sin mar trosgadh?  Fanamhaint ó pheacaidhibh do</span>
<lb n="2182"/><span>dhéanamh an lá sin, gan móide móra do thabhairt, gan easgaine ná mallughadh</span>
<lb n="2183"/><span>do dhéanamh as chréatúir ar bith, gan ceannairc nó imreas díbhfeargach do</span>
<lb n="2184"/><span>dhéanamh, gan craos do dhéanamh ar dhigh, ná éin-pheacadh eile marbhthach do</span>
<lb n="2185"/><span>dhéanamh, agus breis urnaighthe do dhéanamh in-aimsir an trosgaidh ná</span>
<lb n="2186"/><span>déantar in-aimsir eile.  Créad iad na hurnaighthe as oireamhnaighe do</span>
<lb n="2187"/><span>dhéanamh inaimsir an trosgaidh? má's aimsear an Charghais bhíos agat, agus</span>
<lb n="2188"/><span>nach léightheóir urnaighthe thú, smuain ar pháis Chríost, is abair cúig</span>
<lb n="2189"/><span>Paidre déag i síothcháin a Pháise, agus an Choróin Mhuire agus cúig Paidre i</span>
<lb n="2190"/><span>síothcháin na gcúig gcás as mó 'n-a raibh sí timcheall páise is báis a</span>
<lb n="2191"/><span>hÉin-Mhic ghrádhaigh.  Má's trosgadh Easbuil bhíos agat abair dhá Phaidir déag</span>
<lb n="2192"/><span>agus Cré, ag molad Dé agus an dá Easbol déag, agus an Choróin Mhuire; agus</span>
<lb n="2193"/><span>dá réir sin, i laetheantaibh eile trosgaidh.</span></p>
<lb n="2194"/>
<lb n="2195"/><p><span>I dtaobh na déirce: Date eleemosynam et omnia munda sunt vobis. - “Déan an</span>
<lb n="2196"/><span>déirc agus béidh an uile ní glan agaibh” (Lúcás xi.41).  Adeir duine</span>
<lb n="2197"/><span>agaibh: “níl déirc agam dodhéanfainn.”  Muna bhfuil déirc chorpardha agat</span>
<lb n="2198"/><span>dodhéanfá, déan déirc spioradálta.  Bí truaghach carthannach ceannsa leis</span>
<lb n="2199"/><span>na bochta.  Baill ár Slánuightheóra iad.  Féach cad adeir sé féin:</span>
<lb n="2200"/><span>quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="2201"/><p><span>minimis, mihi fecistis. - “Gach nídh rigneabhar dom' bhochtaibh, dam féin</span>
<lb n="2202"/><span>do-rigneabhar é” (Matha xxv.40).  Múin an Phaidir, an Chré, agus Aitheanta</span>
<lb n="2203"/><span>Dé agus na hEaglaise, fios na Sacramuínt, agus na seacht bpeacaidhe</span>
<lb n="2204"/><span>marbhthach, agus rúindiamhra na Tríonóide do'n aos óg bocht do-gheóbhair</span>
<lb n="2205"/><span>'n-a n-easbaidh.  Ná déan agus ná fulaing, dod' dheóin, éagcóir nó leathtrom</span>
<lb n="2206"/><span>air bhaintreabhaigh nó ar dhíleachtaíbh.  Coisg fá do dhicheall gach n-aon</span>
<lb n="2207"/><span>do-gheóbhair ag tabhairt mionna mór nó ag déanamh éin-pheacaidh eile</span>
<lb n="2208"/><span>mharbhthaigh.  Agus is í seo déirc as fearr do dhéanamh.  Cibé agaibh 'n-a</span>
<lb n="2209"/><span>mbéidh déirc chorpardha do dhéanamh, déan go neamh-mhaoidhteach agus go</span>
<lb n="2210"/><span>discréideach air son Dé í.  Mar adeir ár Slánuightheóir: Te faciente</span>
<lb n="2211"/><span>eleemosynam nesciat sinistra tua quid faciat dextera. - “An uair bhíos tú ag</span>
<lb n="2212"/><span>déanamh déirce, ná bíodh 'fhios ag do láimh chlí créad a dhéanann do lámh</span>
<lb n="2213"/><span>dheas” (Matha vi.3).  Adeir duine: “ní naoidhe déirce é”; is naoidhe déirce</span>
<lb n="2214"/><span>Críost, agus is 'n-a ainm iarras í, agus is as do-bheir tú í.  Mar adubhart</span>
<lb n="2215"/><span>cheana, má's duine é bhíos 'n-a shláinte, comhairligh dhó a bheatha do</span>
<lb n="2216"/><span>thuilleamh agus gan bheith ag iarraidh déirce, as beatha do na daoinibh ná</span>
<lb n="2217"/><span>bíonn ionnta a mbeatha do thuilleachtain.  Go dtugaidh Dia do ghrásaibh</span>
<lb n="2218"/><span>dhaoibh, méadughadh go fonnmhar leis na deagh-oibreacha is an gcreideamh</span>
<lb n="2219"/><span>gcatoiliceach Rómhánach, maille le himpidhe ár naomh-phátrúin, Pádraig:</span>
<lb n="2220"/><span>beannachadh Dé uile-chumhachtaigh, an Athar, an Mhic, agus an Spioraid Naomh</span>
<lb n="2221"/><span>do thuirlicean agus d'fhanamhaint go síorraidhe orainn.  Amen.</span></p>
<lb n="2222"/>
<lb n="2223"/><p/>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="2224"/><p><span>Bzzzzz1769</span>
<lb n="2225"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="2226"/><span>SEANMÓIR A SÉ</span></p>
<lb n="2227"/>
<lb n="2228"/><p><span>Eiséirghe Íosa Chríost</span></p>
<lb n="2229"/>
<lb n="2230"/><p><span>(Domhnach Cásga)</span></p>
<lb n="2231"/>
<lb n="2232"/><p><span>Traditus est propter delicta nostra, et resurrexit propter</span>
<lb n="2233"/><span>justificationem nostram.</span></p>
<lb n="2234"/>
<lb n="2235"/><p><span>Do toirbhreadh suas é i dtaobh ár gcionnta, agus d'eiséirigh sé chum ár</span>
<lb n="2236"/><span>slánuighthe. - Rómhánaigh iv.25.</span></p>
<lb n="2237"/>
<lb n="2238"/><p><span>Is fíor, a dhearbhráithreacha mo chroidhe, gur le ró-cheart d'fhéach an</span>
<lb n="2239"/><span>Eaglais Chatoiliceach ó úr-thosach an chreidimh ar an lá indiu mar aon do</span>
<lb n="2240"/><span>laethibh na bliadhna as ághmharaighe agus as tairbhighe do'n chineadh</span>
<lb n="2241"/><span>daonda, ar chor go n-onórthar é le hiomad ceileabhartha agus</span>
<lb n="2242"/><span>sollamhantachta.  'S é an lá indiu, go deimhin, an lá grianmhar in-a</span>
<lb n="2243"/><span>n-admhuighid cách glóire agus uaisleacht na Croiche Céasda; in-a</span>
<lb n="2244"/><span>gcríochnuighthear rúindiamhra foir-ísleachta Íosa Chríost; agus in-a</span>
<lb n="2245"/><span>n-árd-mholtar dorchadas a pháise is a bháis dhiachraigh ar chrann na Croise</span>
<lb n="2246"/><span>mar aon le fírinne a réamh-fhaisnéise do chur in-umhail do láthair</span>
<lb n="2247"/><span>ilchineadhach na talmhan.  'S é an lá indiu an lá ceannamhail in-a d-tugtar</span>
<lb n="2248"/><span>ughdarthás is móir-mheas dá dhligheadh bheannuighthe; in-a gcoimhlíontar a</span>
<lb n="2249"/><span>mhíorbhaile is a mhóirfhearta; in-a dtugtar urraim agus ómós d'a</span>
<lb n="2250"/><span>leathan-chumhachtaibh agus in-a gcuirtear coróin ghlórmhar ar an gcuid eile</span>
<lb n="2251"/><span>d'a naomh-oibreachaibh.  Is ins an lá aoibhinn seo do choimh-neartuighthear</span>
<lb n="2252"/><span>gach laig-dheisciobal</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="2253"/><p><span>'n-a chreideamh; in-a gcuirtear d'fhiachaibh ar an dí-chreideamh géilleadh</span>
<lb n="2254"/><span>fá sról-bhratachaibh áilne an tSlánuightheóra, agus in-a ndéantar ruagadh</span>
<lb n="2255"/><span>is léirsgrios go bruinne an bhrátha ar gach droch-amhras i bpunncaibh</span>
<lb n="2256"/><span>crábhaidh tré iomad lonnrachta na fírinne.  Is é an lá indiu, gan</span>
<lb n="2257"/><span>éan-chontabhairt, an lá soillseach chum náire agus síor-mhasladh do thabhairt</span>
<lb n="2258"/><span>do'n earráid is do'n eiriceacht; in-a bhfuil an Eaglais ag éirghe suas go</span>
<lb n="2259"/><span>cosgarach as an uaigh mar aon le fuasgaltóir an chinidh daonda, an Teagasg</span>
<lb n="2260"/><span>Críostaidhe ag breith uachtaránachta os cionn chlaon-fhallsachta na</span>
<lb n="2261"/><span>bpágánach agus luchta toirmisgthe, agus gach spiorad cruadh-mhuinéalach</span>
<lb n="2262"/><span>doi-cheannsa dá chionntughadh do mhealltóireacht is do bhréigibh.</span>
<lb n="2263"/><span>In-éan-fhocal, a chríostaidhthe, is in san lá ghlórmhar so atá eiséirghe</span>
<lb n="2264"/><span>na colna dá áiteamh le hughdarthás, síorraidheacht an anma dá suidhiughadh gan</span>
<lb n="2265"/><span>éin-spleádhchas, agus geallamhain bhunadhasach againn chum fuasgailt obann</span>
<lb n="2266"/><span>d'fhaghbháil as braighdeanas an aidhbheirseóra mar aon le beathaidh</span>
<lb n="2267"/><span>spioradálta chum sochair agus chum sólása pobail na gCríostaidhthe.</span></p>
<lb n="2268"/>
<lb n="2269"/><p><span>Fuair Íosa Críost bás chum an sean-duine do léir-sgrios mar aon len-a</span>
<lb n="2270"/><span>oibreachaibh; agus d'eiséirigh sé chum ríoghacht an duine nua do chur n-a</span>
<lb n="2271"/><span>seasamh.  d'fhulaing bás chum a sglábhuidhthe do léar-fhuasgladh as</span>
<lb n="2272"/><span>braighdeanas an diabhail; d'eiséirigh sé chum saoirse foir-líonta do</span>
<lb n="2273"/><span>shaothrughadh dá chlannaibh toghtha.  d'fhulaing bás chum ár bhfiacha do</span>
<lb n="2274"/><span>dhíol; d'eiséirigh chum sinn d'úir-líonadh suas dá shaor-ghrásaibh.</span>
<lb n="2275"/><span>d'fhulaing bás chum dóirse ifrinn do dhúnadh suas; d'eiséirigh chum dóirse</span>
<lb n="2276"/><span>Parrthais d'fhosgladh dhúinn.  d'fhulaing sé bás, fá dheóidh, i dtaobh ár</span>
<lb n="2277"/><span>gcionnta agus d'eiséirigh sé ó mharbhaibh do-chum ár slánuighthe:</span>
<lb n="2278"/><span>traditus est propter</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="2279"/><p><span>delicta nostra, et resurrexit propter justificationem nostram.</span></p>
<lb n="2280"/>
<lb n="2281"/><p><span>Déanamaois machtnamh ar feadh tamaill ar chéill agus ar éifeacht na</span>
<lb n="2282"/><span>mbréithre ndéidheanach so an Easbail; agus ó is iad ár gcionnta ba chúis</span>
<lb n="2283"/><span>d'ár Slánuightheóir Íosa Críost chum bás scannalach na Croiche</span>
<lb n="2284"/><span>d'fhulang ar ár son, tugamaois fá ndeara indiu gur chum slánughadh is chum</span>
<lb n="2285"/><span>naomhughadh ár n-anam do-rigne sé an t-eiséirghe; an chéad uair, ar an</span>
<lb n="2286"/><span>ádhbhar nach bhfuil éin-mheadhón le faghbháil is cumasaighe ná eiséirghe</span>
<lb n="2287"/><span>Íosa Chríost chum a mhíniughadh dhúinn gur cóir dhúinn seasamh amach is</span>
<lb n="2288"/><span>na grásaibh fuaramar ó Dhia; agus, 'san dara h-áit, do bhrígh go múineann</span>
<lb n="2289"/><span>sé dhúinn an tshlighe dhíreach chum seasamh amach ionnta.  In-éan-fhocal,</span>
<lb n="2290"/><span>spreagann agus dúisigheann Eiséirghe Chríost ár gcroidhthe suas chum</span>
<lb n="2291"/><span>buan-chosnaimh is na grásaibh fuaramar uaidh: ag sin céad roinn mo</span>
<lb n="2292"/><span>chomhráidh.  Nochtfaidh mé dhaoibh, 'san dara roinn, go dtaisbeánann</span>
<lb n="2293"/><span>Eiséirghe an tSlánuightheóra na meadhóin badh dhual dúinn do leanamhaint</span>
<lb n="2294"/><span>chum buan-chosnaimh is na grásaibh so.</span></p>
<lb n="2295"/>
<lb n="2296"/><p><span>Acht chum gur feirrde dothiocfadh liom an fhírinne ró-éifeachtamhail sin do</span>
<lb n="2297"/><span>phréamhughadh in-bhur g-croidhthibh, sirimíd uile go dúthrachtach congnamh</span>
<lb n="2298"/><span>an Spioraid Naoimh tré naoimh-impidhe chumhachtach na Maighdine Muire, ag</span>
<lb n="2299"/><span>rádh - Ave Maria, etc. Dia do bheatha, a Mhuire, etc.</span></p>
<lb n="2300"/>
<lb n="2301"/><p><span>An Chéad Roinn.</span></p>
<lb n="2302"/>
<lb n="2303"/><p><span>Do-gheibhmid amach go bhfuilid dá nídh ann as préamha ró-ghnáthacha do</span>
<lb n="2304"/><span>dhíombuanacht an chríostaidhe i mbealachaibh a shlánuighthe, mar atá,</span>
<lb n="2305"/><span>laighdiughadh is fanntais creidimh trén-a gcailleann sé glan-radharc</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="2306"/><p><span>ar an tshlighidh dhírigh badh dhual dó leanamhaint, nó fós,</span>
<lb n="2307"/><span>moilleacht dóchais is muinighine daingne i nDia, do-bheir fá ndeara air gan</span>
<lb n="2308"/><span>dearcadh go glinn ar mhórdhacht agus ar oirdhearcas na glóire atá geallta</span>
<lb n="2309"/><span>fán-a chomhair, ar chor nach músglann suas a mhiangasa níos mó chum na</span>
<lb n="2310"/><span>beathadh síorraidhe do shealbhughadh.  Acht do-bheir Eiséirghe Chríost</span>
<lb n="2311"/><span>leigheas cumasach d'anam an chríostaidhe in-aghaidh an dá charraig</span>
<lb n="2312"/><span>bhaoghlach soin a shlánuighthe, mar aon le meadhóin ro-neartmhara chum</span>
<lb n="2313"/><span>buan-chosnaimh i ngrásaibh Dé.  Óir, má tá iomarca droch-amhrais agus</span>
<lb n="2314"/><span>dí-chreidimh againn ar fhírinne Rúindiamhra an tSlánuightheóra i meadhón ár</span>
<lb n="2315"/><span>gcroidhtheach, dar ndóigh, ní féidir nach leigheas éifeachtamhail air,</span>
<lb n="2316"/><span>Eiséirghe Íosa Chríost ó mharbhaibh, ar an ádhbhar nach eadh amháin go</span>
<lb n="2317"/><span>dtáthuigheann agus go n-oileann agus go neartuigheann sé in-ár g-creideamh</span>
<lb n="2318"/><span>sinn, acht fós, go dtugann sé breis deimhnightheachta dhúinn ar gach n-aon</span>
<lb n="2319"/><span>eile do phunncaibh an Teagaisg Chríostaidhe.  Is uime so adeir an tEasbol ag</span>
<lb n="2320"/><span>sgríobhadh chum pobail chathrach Choraint - “Munar eiséirigh Críost tá ár</span>
<lb n="2321"/><span>Soisgéal gan tairbhe agus níl in-bhur gcreideamh acht suarachas.” -</span>
<lb n="2322"/><span>Si autem Christus non resurrexit, inanis est ergo praedicatio nostra,</span>
<lb n="2323"/><span>inanis est et fides vestra (I.Cor.xv.14).</span></p>
<lb n="2324"/>
<lb n="2325"/><p><span>Gidheadh, má rigne seisean go fírinneach an t-eiséirghe, ní fuláir gurab ó</span>
<lb n="2326"/><span>fhlaitheamhnas atá ár miniostrálacht.  Táid a ghealleamhna-san coimhlíonta</span>
<lb n="2327"/><span>agus na neithe atáimid ag craobhsgaoileadh dhaoibh gan éan-amhras Munar</span>
<lb n="2328"/><span>eiséirigh Íosa Críost, ní raibh is an dá Easpol déag, tar éis bheith</span>
<lb n="2329"/><span>toghtha le Críost féin, acht mealltóirí agus lucht bréige, agus níor</span>
<lb n="2330"/><span>chraobhsgaoil siad d'uile chineadhachaibh an domhain mhóir acht Soisgéal</span>
<lb n="2331"/><span>bréagach, muna ndearna an Slánuightheóir an t-eiséirghe.  Acht ní féidir a</span>
<lb n="2332"/><span>leithéid sin do dhia-mhasladh agus do</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="2333"/><p><span>naomh-aithis do dhéanamh le hughdarthás ar bith in-aghaidh Mhic ionmhain Dé</span>
<lb n="2334"/><span>bhí, in-aghaidh an dá Easbol déag agus na ndeisciobal.  Dá bhrígh sin, ó tá</span>
<lb n="2335"/><span>Eiséirghe Fuasgaltóra an chinidh daonda chomh háitighthe sin, créad é an</span>
<lb n="2336"/><span>fáth amhrais dhúinn ar aon eile do rúindiamhraibh ár gcreidimh, mar</span>
<lb n="2337"/><span>deimhnigheann San Aibhistín beannuighthe dhúinn nach gábhadh cruthughadh ar</span>
<lb n="2338"/><span>bith do thabhairt orra uile, ó's fíor gur eiséirigh Críost:</span>
<lb n="2339"/><span>Surrexit Christus, absoluta res est.</span></p>
<lb n="2340"/>
<lb n="2341"/><p><span>Atá Eiséirghe Íosa Chríost go dian-áitighthe, a cháirde, óir is iomdha</span>
<lb n="2342"/><span>soluighid bhunadhasach dob'fhéidir liom do thaisbeánadh dhaoibh air.  An</span>
<lb n="2343"/><span>n-eadh nach bhfuil a fhios againn, gur fhéachadar na Iúdaidhthe malluighthe</span>
<lb n="2344"/><span>gach meadhón dá raibh in-a gcumhachtaibh chum a thoirmisgthe agus a</span>
<lb n="2345"/><span>chlaochlódha?  Do dhúnadar suas, agus do shéaladar go daingean docharach an</span>
<lb n="2346"/><span>tuamba in-ar adhlacadh a chorp onórach le carraig mhóir chloiche.  Do</span>
<lb n="2347"/><span>chuireadar saighdiúirí dá fhaire do ló agus d'oidhche, d'eagla go dtiocfaidís</span>
<lb n="2348"/><span>na hEasbuil dá árdughadh leó go foluightheach.  Tar éis sin, d'aimhdheóin a</span>
<lb n="2349"/><span>ndíchill, d'eiséirigh an tUan trócaireach, maidin an treas lae, ar chor nár</span>
<lb n="2350"/><span>fhan tuairisg aca ar a cholainn ins an tuamba.  Tá fós dian-áiteamh eile</span>
<lb n="2351"/><span>againn ar fhírinne an Eiséirghe, óir do thaisbeán sé é féin go fírinneach do</span>
<lb n="2352"/><span>Mháire Madailéan, do'n dá Easbol déag go minic, agus do chúig céad do na</span>
<lb n="2353"/><span>creidmheachaibh in-éinfheacht, mar do dheimhnigheas an tEasbol</span>
<lb n="2354"/><span>réamhráidhte: Deinde visus est plusquam quingentis fratribus simul</span>
<lb n="2355"/><span>(I.Cor.xv.6).</span></p>
<lb n="2356"/>
<lb n="2357"/><p><span>Do-rigne comhluadar leis na hEasbola in-éinionad. Do chaith biadh ar</span>
<lb n="2358"/><span>éan-bhórd leó.  d'fhulaing a chorp agus a chneadha uaisle le mothughadh dhóibh,</span>
<lb n="2359"/><span>agus do theagaisg iad ins an chreideamh chríostaidhe agus i</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="2360"/><p><span>rúindiamhraibh a pháise agus a Eiséirghe ó mharbhaibh chum glóire</span>
<lb n="2361"/><span>fhlaitheamhnais.  Do thaisbeán é féin dóibh, ní fá ghné choimhthighigh ná</span>
<lb n="2362"/><span>coigcríche, ní mar sgáil bréige chum a súile do dhalladh, acht fán-a</span>
<lb n="2363"/><span>cholainn chirt féin, mar aon leis na cneadha agus leis na géar-ghonta do</span>
<lb n="2364"/><span>chuir an choróin deilgneach spíne, an gad gontach líomhtha agus na tairngí</span>
<lb n="2365"/><span>cruadha géara in-a chorp ion-adhartha.</span></p>
<lb n="2366"/>
<lb n="2367"/><p><span>Gidheadh, admhuighim nach gábhadh dham fírinne chomh dian-áitighthe le</span>
<lb n="2368"/><span>hEiséirghe Mhic Dé do chruthugadh dhaoibh go ró-iomarcach.  Dá bhrígh sin,</span>
<lb n="2369"/><span>tugaidh fá ndeara gurab amhlaidh so oileann agus cothuigheann sé creideamh</span>
<lb n="2370"/><span>an chríostaidhe.  Óir ó'n tráth 'n-a n-admhuigheann an críostaidhe Eiséirghe</span>
<lb n="2371"/><span>a Shlánuightheóra, glacann greann agus urraim é do'n chreideamh go</span>
<lb n="2372"/><span>hiomshlán.  Bíonn luthgháir mhór agus ur-gháirdeachas air ag coimhéad gach</span>
<lb n="2373"/><span>trosgaidh, gach tréadhanais agus gach ní as peannaideamhla 's as foirbhthe</span>
<lb n="2374"/><span>d'órduigheas an Eaglais, agus tugann moladh agus mór-umhla dá caon-dúthracht</span>
<lb n="2375"/><span>mar aon le greann marthannach ar na riaghlachaibh do theagasgann sí.  Ó'n</span>
<lb n="2376"/><span>uair 'n-a gcreidimíd 'san Eiséirghe níl ní ar bith as ceanamhla linn 'ná na</span>
<lb n="2377"/><span>subhailcí beannuighthe agus na deagh-oibreacha.  Bíonn fuath agus</span>
<lb n="2378"/><span>droich-mheas againn ar gach nídh eile, agus ní bhíonn sólás orainn acht 'san</span>
<lb n="2379"/><span>mhéid do-chímíd neimh-chionntacht agus naomhthacht beathadh dá gcleachtadh,</span>
<lb n="2380"/><span>agus grádh agus eagla Dé dá bpréamhughadh i gcroidhthibh na bhfíréan.  Ó'n</span>
<lb n="2381"/><span>uair 'n-a n-admhuighmid Eiséirghe Chríost atá ár g-crábhadh go láidir</span>
<lb n="2382"/><span>buain-tsheasmhach; atá ár slánughadh cruthuighthe; atá ár gcaon-dúthracht</span>
<lb n="2383"/><span>soiléir ughdarthásach; is é an Soisgéal ár ndligheadh, a theagasg ár</span>
<lb n="2384"/><span>riaghalacha agus a shompla ár slighe bheathadh.  Ó'n uair 'n-a gcuirimíd os</span>
<lb n="2385"/><span>comhair ár súl Íosa Críost ag eiséirghe</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="2386"/><p><span>as an uaigh, ní féidir linn ní ar bith d'fhulang in-aghaidh dlighidh is</span>
<lb n="2387"/><span>aitheanta Dé.  Ní bhíonn i bhfonomhaid na malluightheóirí acht naomh-aithis;</span>
<lb n="2388"/><span>i socracht fhallsa 's i gclaon-sháimhe na bpeacthach acht ceann-dánacht is</span>
<lb n="2389"/><span>amaideacht; in-a muinighin acht éadóchas; i moilleacht a n-iompuighthe ar</span>
<lb n="2390"/><span>Dhia acht cur suas do Ríoghacht Fhlaitheamhnais; in-a n-ath-thuitim 'san</span>
<lb n="2391"/><span>pheacadh acht cáilidheacht díograise do'n droing mhalluighthe.</span></p>
<lb n="2392"/>
<lb n="2393"/><p><span>Fiafruighim daoibh, a cháirde, an bhfuil ní ar bith chomh oireamhnach leis</span>
<lb n="2394"/><span>an bhfírinne sin chum leigheas cumasach do thabhairt d'anam an chríostaidhe</span>
<lb n="2395"/><span>in-aghaidh díombuanachta i mbealachaibh a shlánuighthe agus chum é</span>
<lb n="2396"/><span>'chothughadh suas go buain-tsheasmhach i ngrásaibh Dé.  Roimh an Eiséirghe</span>
<lb n="2397"/><span>dobhí deisciobail Mhic Dé féin go fanntaiseach laig-chreidimh, acht tar éis</span>
<lb n="2398"/><span>a mbeith 'n-a bhfiadhnaidhthibh ar an Eiséirghe, do neartuigheadh chomh mór</span>
<lb n="2399"/><span>sin iad nár éimeadar an Slánuightheóir ní ba shia. Prionnsa na nEasbal,</span>
<lb n="2400"/><span>Peadar Naomhtha féin, an charraig dho-shaoilte úd ar na buaidhfidh dóirse</span>
<lb n="2401"/><span>ifrinn go bráth (Matha xvi.18), tar éis a bheith chomh fanntaiseach soin</span>
<lb n="2402"/><span>agus a Shlánuightheóir ró-cheannsa do shéanadh trí huaire i dtaobh comhráidh</span>
<lb n="2403"/><span>shuaraigh cailín bhoicht aimsire, ó'n uair 'n-a bhfeaca sé Íosa Críost i</span>
<lb n="2404"/><span>ndiaidh an Eiséirghe, do ghabh an oiread soin cródhachta agus foirtileachta</span>
<lb n="2405"/><span>é, ag cosaint rúindiamhra ró-uaisle an chreidimh do láthair triaithe agus</span>
<lb n="2406"/><span>árd-taoiseach na bpágánach agus an chinidh Iúdaidhigh, gur chraobhsgaoil iad</span>
<lb n="2407"/><span>gan chrith-eagla gan spleádhchas, agus gur choimhneartuigh a</span>
<lb n="2408"/><span>dhearbhráithreacha 'san chreideamh do-rigne féin do thruailliughadh roimhe</span>
<lb n="2409"/><span>sin.  Is ar éigin thaisbeán Críost é féin do San Tomás, aon do na</span>
<lb n="2410"/><span>hEasbolaibh nár chreid 'san Eiséirghe, gur éigh sé do ghuth árd: “Ó mo</span>
<lb n="2411"/><span>Thighearna, Ó mo Dhia, admhuighim anois óm'</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="2412"/><p><span>chroidhe agus óm' anam Thú” (Eóin xx.28).  Ní túsga d'aithneadar na</span>
<lb n="2413"/><span>deisciobail é i mbriseadh aráin ag caisleán Emmáus, nár mhothuigheadar iad</span>
<lb n="2414"/><span>féin ar dearg-lasadh do theas-ghrádh na bhfírinní do nocht sé dhóibh, ionnas</span>
<lb n="2415"/><span>nach raibh amhras ar bith orra in-éan-phunnc do'n chreideamh dár</span>
<lb n="2416"/><span>chraobhsgaoil sé dhóibh i nIerúsalem gus an lá déidheanach dá saoghal.  Dá</span>
<lb n="2417"/><span>bhrígh sin, ní féidir nach cúis ró-éifeachtamhail ró-thairbheach dhúinn an</span>
<lb n="2418"/><span>tEiséirghe chum sinn do spreagadh suas ón-ár dtrom-shuan codalta.</span></p>
<lb n="2419"/>
<lb n="2420"/><p><span>Dar ndóigh, is sinn féin atá 'n-ár bhfiadhnaidhthibh ar gach nídh as aoirde</span>
<lb n="2421"/><span>dá bhfuil i dtaisge 'san Sgríbhinn Diadha agus i mbéal-oideas na nEasbol.</span></p>
<lb n="2422"/>
<lb n="2423"/><p><span>An n-eadh nach sinn as oighridhe dílse dúthchais, agus as dearbhráithreacha</span>
<lb n="2424"/><span>cearta fola do na deiscioblaibh beannuighthe do-chonnairc len-a súile,</span>
<lb n="2425"/><span>agus do mhothuigh len-a méara, cneadha doimhne folamhla Chuirp uasail</span>
<lb n="2426"/><span>ion-adhartha Mhic Dé?  Dochonnarcamar Íosa Críost tar éis a</span>
<lb n="2427"/><span>aithbheóchain ó mharbhaibh, agus do mhothuigheamar fós é in-ár</span>
<lb n="2428"/><span>gcroidhthibh tré Shacramint Naomhtha na hAltóra in-a nglacamuid agus</span>
<lb n="2429"/><span>in-a sealbhuighimid go fírinneach é.</span></p>
<lb n="2430"/>
<lb n="2431"/><p><span>Má choimh-neartuigheann an Rúindiamhar so an oiread soin lag-dheisciobal</span>
<lb n="2432"/><span>'n-a gcreideamh, agus má's é cúis éifeachtamhail dóibh é chumh a</span>
<lb n="2433"/><span>mbuan-chosnaimh i ngrásaibh Dé, créad é an fáth dhúinn-ne bheith chomh lag,</span>
<lb n="2434"/><span>chomh fanntaiseach so, agus filleadh tar n-ais chomh minic ar shlighthibh na</span>
<lb n="2435"/><span>malluightheachta agus an oiread soin claonnós do chleachtadh, an oiread soin</span>
<lb n="2436"/><span>droch-chomhluadair do choimhéad, mar aon leis na dúilibh agus na miangasaibh</span>
<lb n="2437"/><span>céadna do'n pheacadh?</span></p>
<lb n="2438"/>
<lb n="2439"/><p><span>Má tá Íosa Críost dá ghléas 's dá ullmhughadh féin chum deasghabhála do</span>
<lb n="2440"/><span>dhéanamh, agus ionad comhnaidhthe do</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="2441"/><p><span>sholáthairt agus do shocrughadh dhúinn i bhflaitheamhnas, créad é an chiall</span>
<lb n="2442"/><span>dúinn bheith ar seachrán chomh maith agus nach é Ríoghacht na bhFlaitheas ár</span>
<lb n="2443"/><span>dtír dhúthchais, agus nár chóir dhúinn éan-tshaothar do dhéanamh ná</span>
<lb n="2444"/><span>duaidhnéis do chur orainn dochum a sealbhuighthe?</span></p>
<lb n="2445"/>
<lb n="2446"/><p><span>Ní headh amháin go n-oileann agus go neartuigheann an tEiséirghe ár</span>
<lb n="2447"/><span>gcreideamh, acht fós cosnuigheann suas ár ndóchas: an chéad uair, do bhrígh</span>
<lb n="2448"/><span>go ndéanann neartmhar cumasach é; 'san dara hionad, do bhrígh go dtugann</span>
<lb n="2449"/><span>sólás agus compórd; agus, fá dheóidh, do bhrígh go smachtuigheann é.</span></p>
<lb n="2450"/>
<lb n="2451"/><p><span>Ar dtúis, neartuigheann Eiséirighe Íosa Chríost ár ndóchas, óir tá a</span>
<lb n="2452"/><span>sháir-fhios againn ó'n Sgríbhinn Diadha go mbéimid cosmhail leis féin ins an</span>
<lb n="2453"/><span>ghlóire.  Tá a fhios againn go mbéadh a Eiséirighe féin neamh-thairbheach</span>
<lb n="2454"/><span>dhó muna ndéanfamaís-ne an tEiséirghe mar aon leis,</span>
<lb n="2455"/><span>ar an ádhbhar go mbéadh sé amhlaidh sin is na Flaitheasaibh gan ríoghacht</span>
<lb n="2456"/><span>gan Eascopóireacht, agus leis sin, ná béadh 'n-a shagart go síorraidhe, ná</span>
<lb n="2457"/><span>fós 'n-a áird-bhreitheamh ar bheódhaibh is ar mharbhaibh.  Uime sin, is léir</span>
<lb n="2458"/><span>dhúinn 's is ró-fhollas nár éagadar ár gcáirde gan téarnughadh, gan aisiog</span>
<lb n="2459"/><span>go bráth.  Do dúnadh suas a gcolna criadh gan éan-chontabhairt i dtuamba</span>
<lb n="2460"/><span>diamhair dubrónach.  Do céasadh agus do crádhadh iad le sgiúrsaibh géara.</span>
<lb n="2461"/><span>Do tarraingeadh go heasonórach trí phluid na sráide agus na háite coitchinne</span>
<lb n="2462"/><span>iad.  Do dícheannadh gan truaighmhéil gan taise iad.  Do gabhadh do</span>
<lb n="2463"/><span>shaighdibh nimhneacha trín-a gcroidhthibh.  Do stracadh a gcaoláin agus a</span>
<lb n="2464"/><span>n-ionathair trín-a gcléibh amach.  Do-rigneadh luaithreán gaoithe do</span>
<lb n="2465"/><span>roinnibh eile dhíobh, idir chnámha is feóil, agus tugadh mórán díobh mar</span>
<lb n="2466"/><span>bhiadh agus mar oileamhain d'éanlaith an aeir.  Tar a cheann soin, tá 'fhios</span>
<lb n="2467"/><span>againn go ndéanfaidh an Té do</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="2468"/><p><span>chruthuigh as neimhnídh neamh agus talamh agus a bhfuil ionnta, anam do chur</span>
<lb n="2469"/><span>tar 'ais ins na cnámhaibh tiorma lobhtha feóidhte úd, go ndruidfidh le</span>
<lb n="2470"/><span>chéile gach ball dá mballaibh, gach mír dá gcuid feóla agus croicinn, dá</span>
<lb n="2471"/><span>laighead é, agus go n-aontóchaidh go cathaiseach in-éancholainn iomshlán</span>
<lb n="2472"/><span>iad.</span></p>
<lb n="2473"/>
<lb n="2474"/><p><span>Do-chímid mar sin gur mór an t-ádhbhar dóchais agus muinighine neartmhaire</span>
<lb n="2475"/><span>atá againn le faghbháil as machtnamh ar an bhfírinne sin.  Uch!  nuair do</span>
<lb n="2476"/><span>smuainighim ar feadh tamaill ar mo thuras thall, adeirim liom féin: “Ó! is</span>
<lb n="2477"/><span>mé an truaghán bocht; is éigean dam an tEiséirghe do dhéanamh leis an</span>
<lb n="2478"/><span>bhfeóil gcéadna so do thruailligh mé go ró-mhinic agus do thruaillighim gach</span>
<lb n="2479"/><span>éan-lá tré mhórgaidheacht agus tré iomadamhlacht mo pheacaidhe.  Uch!  dá</span>
<lb n="2480"/><span>mbéadh an saoghal chum críochnughadh in-éinfheacht liom, agus go bhfillfinn</span>
<lb n="2481"/><span>tar n-ais ar an neimhnídh as ar tarraingeadh mé, ní bhéadh fáth crith-eagla</span>
<lb n="2482"/><span>ná dóchais agam; agus dob'é an duine as mó do ghéill dá dhroch-chlaontaibh</span>
<lb n="2483"/><span>i lár sáimhe agus seasgaireachta an tshaoghail, ag cur peacaidhe ar mhuin a</span>
<lb n="2484"/><span>chéile, an té ba mhó ágh is amhantar do'n chineadh daonda.”  Gidheadh,</span>
<lb n="2485"/><span>fóiríor, ní hamhlaidh sin bhéidh sé.  Ó!  ní h-amhlaidh.  Déanfaidh an</span>
<lb n="2486"/><span>malluightheóir an tEiséirghe chomh maith leis an bhfíréan, i ngleann Iosafat</span>
<lb n="2487"/><span>'san ló chéadna in-a gcuirfear gairm choitcheann orainn as na huaighibh, dá</span>
<lb n="2488"/><span>dhoimhne dhiamhra, ag séideadh na céad fuaime do'n stoc dhéidheanach</span>
<lb n="2489"/><span>dhubrónach, chum seasamh os comhair an domhain mhóir le chéile, agus chum na</span>
<lb n="2490"/><span>cionnta cuirpthe do mheasamar do bheith múchta coigilte an t-am so do</span>
<lb n="2491"/><span>léir-spíonadh do láthair an chinidh daonda.</span></p>
<lb n="2492"/>
<lb n="2493"/><p><span>Uch!  mo thruagh, cionntóchaidh m'anam mé ar feadh na síorraidheachta ins na</span>
<lb n="2494"/><span>peacaidhibh do shaoil mé bheith i ndearmad!  Fóiríor, ní dhéanfaidh bliadhna</span>
<lb n="2495"/><span>ná aimseara,</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="2496"/><p><span>ná deóra troma, ná gul, ná liúghradh, ná teine, ná uisge, ná na pianta as</span>
<lb n="2497"/><span>nimhnighe agus as guasachtaighe, lochtaí mo bheathadh do léirsgrios!  Níl</span>
<lb n="2498"/><span>peacadh dá ndearna mé riamh le smuaineamh le bréithir ná lé gníomh, ná</span>
<lb n="2499"/><span>déanfar a chraobhsgaoileadh os mo choinne do láthair ilchréatúirí an</span>
<lb n="2500"/><span>tshaoghail, ar mbeith dhóibh sgríobhtha i gclódh bhuain-tsheasmhach le</span>
<lb n="2501"/><span>cleite chruaidh iarainn i leabhar chunntais feirge an Tighearna, mar adeir</span>
<lb n="2502"/><span>Iób beannuighthe - in stylo ferreo (Iób xix. 24).  Cionnas do leómhfaidh mé</span>
<lb n="2503"/><span>teacht chomh truaillighthe so do-chum an bhreitheamhnais chirt chruadhálaigh</span>
<lb n="2504"/><span>seo, nó créad é an dánacht dam bheith ag déanamh peacaidhe ar an saoghal so,</span>
<lb n="2505"/><span>chum an oiread anró is mallachta do thuilleamhain dam féin?  Ó a Dhia</span>
<lb n="2506"/><span>ghléigil, uile-chumhachtaigh, ó táid m'uile smuainte, m'uile bhriathra,</span>
<lb n="2507"/><span>m'uile mhiangasa agus m'uile oibreacha chum teacht dod' láthair le saoghal</span>
<lb n="2508"/><span>na saoghal, deónaigh anois m'fhanntaise do neartughadh, mo dhóchas do</span>
<lb n="2509"/><span>chorrughadh suas, agus a chur in-umhail dam, ó badh thoil leat críostaidhe</span>
<lb n="2510"/><span>is catoiliceach do dhéanamh dhíom, gan éin-nídh do dhéanamh go lá mo bháis</span>
<lb n="2511"/><span>badh neimh-fhiúntach chum teacht dod'láthair, ná do chongbhadh do</span>
<lb n="2512"/><span>mhór-ghrása agus do leathain-bheannacht ó thuirling anuas orm.</span></p>
<lb n="2513"/>
<lb n="2514"/><p><span>Cuireann Eiséirghe Íosa Chríost compórd agus sólás ar ár ndóchas, ag</span>
<lb n="2515"/><span>laighdiughadh ár n-ainmhian agus ár mbuadhartha saoghalta; óir, má tá a</span>
<lb n="2516"/><span>dhiachair 's a dhócamhlacht féin ag an gcreideamh chríostamhail, níl sé gan</span>
<lb n="2517"/><span>a mhilseacht 's a chompórda féin.  Táid a chrosa féin ag an gcríostaidhe,</span>
<lb n="2518"/><span>gan éan-chontabhairt, le fulang is le gabháil tríotha, óir is oircheas 's is</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="2519"/><p><span>iomchubhaidh dhó buan-chosnamh i ngrásaibh Dé, a fhíréantacht do chothughadh</span>
<lb n="2520"/><span>suas go slán folláin dá chruthuightheóir, glan-bhuaidh do bhreith ar gach</span>
<lb n="2521"/><span>toirmeasg bhíos i mbealach a shlánuighthe, agus é féin do chosaint ar thaobh</span>
<lb n="2522"/><span>na gcréatúirí, agus ar thaobh a dhroch-chlaonta féin. Ní fuláir dhó, mar</span>
<lb n="2523"/><span>sin, faire go fríochnamhach dícheallach, agus cathughadh go cródha</span>
<lb n="2524"/><span>neamh-thuirseamhal, do bhrígh nach mbuaidhtear 'san mbualadh acht le hiomad</span>
<lb n="2525"/><span>aireachais agus le dian-chomhrac.  Má tugtar sosadh troda ná tréin-imris ar</span>
<lb n="2526"/><span>feadh lae ná trátha, dá athghairid, tuiteann an críostaidhe in-urlár na</span>
<lb n="2527"/><span>haindeise.  Má stadann suas ó na subhailcíbh do ghrádhchant, tuiteann 'san</span>
<lb n="2528"/><span>bpeacadh; imthigheann a spiorad ar seachrán; laguighthear a chroidhe, agus</span>
<lb n="2529"/><span>is é an bás, fá dheóidh, chuirfidh deireadh len-a anró agus len-a</span>
<lb n="2530"/><span>thubaist.  Acht cá bhfuil ní ar bith le faghbháil chomh mór-luaigheach,</span>
<lb n="2531"/><span>chomh tairbheach le smuaineamh ar an Eiséirghe, chum dóchas an</span>
<lb n="2532"/><span>fhír-chreidmhigh do chothughadh i gcleachtadh pheannadamhail na subhailcí,</span>
<lb n="2533"/><span>in-aghaidh fóirnirt is gnáth-chathaidhe an diabhail, an tshaoghail is na</span>
<lb n="2534"/><span>colna?  Bíonn an t-anam úir-líonta do'n dóchas rómhilis seo, lán do mheidhir</span>
<lb n="2535"/><span>agus do gháirdeachas, ar bhfaicsin dó go bhfuil an corp atá anois 'n-a</span>
<lb n="2536"/><span>throm-ualach air, lán do chuirptheacht, ullamh chum an Eiséirghe do dhéanamh</span>
<lb n="2537"/><span>gan mórán moille ar mhodh ghlórmhar cosmhail le corp fíor-uasal Mhic Dé.  Dá</span>
<lb n="2538"/><span>mhéid géir-leanamhna, dá mhéid diachair, dá mhéid céasadh is anacra do-bheir</span>
<lb n="2539"/><span>aingeal an aidhbherseóra dhó, is dá mhó an grádh 's an cheanamhlacht bhíonn</span>
<lb n="2540"/><span>aige do Dhia, is móide a ghreann ar a dhligheadh agus ar a naomh-aitheantaibh,</span>
<lb n="2541"/><span>agus is ró-mhóide admhuigheann ós árd is ós íseal, gurab é Íosa Críost</span>
<lb n="2542"/><span>an t-éan-mhaighistir go haonracánta dár meabhair leis géilleadh is</span>
<lb n="2543"/><span>foghnamh.  Dá mhéid bhíd droch-chlaonta</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="2544"/><p><span>agus ainmhiana na colna dhá ghrod-bhrostughadh chum uilc agus ag cathughadh</span>
<lb n="2545"/><span>in-aghaidh a spioraide, is mó 'ná sin an dúil ghlacann sé chum iad do</span>
<lb n="2546"/><span>smachtughadh is do shrianadh, agus chum glan-bhuaidh do bhreith orra.  I</span>
<lb n="2547"/><span>n-éan-fhocal, a chríostaidhthe, níl peannaid ná diachair, dá ghéire, le</span>
<lb n="2548"/><span>faghbháil nach ndéanann dóchas an Eiséirghe neamhthábhachtach.  Is amhlaidh</span>
<lb n="2549"/><span>sin dochonnairc Iób le socracht aignidh agus le suaimhneas, agus é sínte go</span>
<lb n="2550"/><span>traochta laig-bhrígheach tréith-leóinte ar a charn aoiligh féin, agus a</span>
<lb n="2551"/><span>chuid feóla ag tuitim in-a stráiceannaibh ó chéile, agus soin uile thríd an</span>
<lb n="2552"/><span>machtnamh do-rigne ar an Eiséirghe.  Ag so mar adubhairt fáidh oirdhearc na</span>
<lb n="2553"/><span>foighde - “Tá a sháir-fhios agam go bhfuil m'Fhuasgaltóir in-a bheathaidh,</span>
<lb n="2554"/><span>go n-éireóchaidh mé an lá déidheanach as an uaigh, go gclúideóchar mé leis</span>
<lb n="2555"/><span>an gcroiceann chéadna so agus go bhfeicfead mo Shlánuightheóir agus mo Dhia</span>
<lb n="2556"/><span>féin lem' shúile féin; atá an dóchas milis so ar folach i meadhón mo</span>
<lb n="2557"/><span>chroidhe.” - Scio enim quod Redemptor meus vivit, et in novissimo die</span>
<lb n="2558"/><span>de terra surrecturus sum: et rursum circumdabor pelle mea, et in carne</span>
<lb n="2559"/><span>mea videbo Deum meum ... reposita est haec spes mea in sinu meo (Iób</span>
<lb n="2560"/><span>xix.25-7).</span></p>
<lb n="2561"/>
<lb n="2562"/><p><span>Is mar sin badh chóir dhúinn-ne labhairt, agus badh leór dhúinn é chum</span>
<lb n="2563"/><span>luthgháire do bheith orainn ins na géir-leanamhnaibh as amhgaraighe, agus</span>
<lb n="2564"/><span>ins na cathaidhibh as déine dítheamhla ar son an chreidimh.  Agus go</span>
<lb n="2565"/><span>fírinneach is amhlaidh do labhradar na creidmheacha i bhfíorthosach na</span>
<lb n="2566"/><span>hEaglaise.</span></p>
<lb n="2567"/>
<lb n="2568"/><p><span>Béidh sólás mór orainn, ar siad, ins gach mórghuasacht agus aindeise as</span>
<lb n="2569"/><span>gábhadh dhúinn d'fhulang, do bhrígh gur eiséirigh Críost agus go</span>
<lb n="2570"/><span>ndéanfamaoid-ne féin an t-eiséirghe mar aon leis; tugthar míle mallacht</span>
<lb n="2571"/><span>dúinn, ní ghabhmuid mío-thapa thríd; déantar magadh is</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="2572"/><p><span>fonomhaid fúinn, ní chuirfimíd spéis ar bith ann; tugthar ár gcolann do na</span>
<lb n="2573"/><span>leómhnaibh agus do na beathaidhighibh éigciallta, gidheadh, geabhaidh an</span>
<lb n="2574"/><span>Tighearna trócaireach seilbh ionainn, agus aithbheódhfaidh sé ár gcuirp go</span>
<lb n="2575"/><span>glórmhar mar a chorp féin.  Uime sin, bheirimid ár mbeannacht do'n mhuinntir</span>
<lb n="2576"/><span>do mhalluigheas sinn; guidhmid ar son na druinge do chionntuigheas agus do</span>
<lb n="2577"/><span>mhasluigheas sinn, agus déanamaoid gach gné maitheasa dá bhfuil in-ár</span>
<lb n="2578"/><span>gcumhachtaibh do lucht ár n-ingreamtha is ár ngéir-leanta.  Is féidir libh</span>
<lb n="2579"/><span>sinn do thabhairt suas chum báis.  Gidheadh, cuimhnighidh go bhfuilingmid é</span>
<lb n="2580"/><span>ar son Dé dodhéanfaidh glórmhar onórach fós sinn, ar chor go n-iompóchar</span>
<lb n="2581"/><span>bhur masladh agus bhur mbuillí 'n-a meadhachain glóire agus onóra dhúinn</span>
<lb n="2582"/><span>agus dorchadas bhur mbraighdeanais agus cruadhálacht bhur ngeimhleach 'n-a</span>
<lb n="2583"/><span>lonnradh soillse chum lasadh dhúinn le saoghal na saoghal.</span></p>
<lb n="2584"/>
<lb n="2585"/><p><span>Fá dheóidh, smachtuigheann agus stiúruigheann Eiséirghe Chríost ár ndóchas;</span>
<lb n="2586"/><span>óir go fírinneach, a dhearbhráithreacha, is é as ádhbhar príomh-bhunadhasach</span>
<lb n="2587"/><span>dár dtuitim 'san pheacadh, go gcuirimid a n-aithne dhúinn féin, go mbéidh</span>
<lb n="2588"/><span>Dia fabharach dhúinn, go bhfillfidh sé orainn, ar mhodh go ngabhamaoid mar</span>
<lb n="2589"/><span>sin andóchas agus muinighin fhallsa.  Acht leasuigheann Eiséirghe an</span>
<lb n="2590"/><span>tSlánuightheóra na saobh-nósa soin; óir múineann an Rúindiamhair</span>
<lb n="2591"/><span>ró-oirdhearc so dhúinn, gurab iomchuibhe chum tigheacht i seilbh na beathadh</span>
<lb n="2592"/><span>síorraidhe an saoghal cailleamhnach so do thréigean, agus sin do bhrígh gur</span>
<lb n="2593"/><span>ól seisean domblas is fínéigre sul do bhlais sé milseacht Fhlaitheamhnais,</span>
<lb n="2594"/><span>agus gur fhulaing sé ó na droch-dhaoinibh iomad droich-mheasa is</span>
<lb n="2595"/><span>mór-mhaslaidh, ionnas gur gairmeadh dhe “Fear na n-anró agus na</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="2596"/><p><span>ndoilgheas,” sul do ghabh sé ionad go mórdhálach moladh-chrothach ar</span>
<lb n="2597"/><span>dheas-láimh an Athar Uile-chumhachtaigh.  Níl, a cháirde, in-eiséirghe an</span>
<lb n="2598"/><span>pheacthaigh acht téarnadh ó staid an pheacaidh chum beathadh na ngrás: 's é</span>
<lb n="2599"/><span>sin le rádh, má thuitimid tar éis beathadh na ngrás 'sa bpeacadh, is éigean</span>
<lb n="2600"/><span>dúinn é d'fhaghbháil tar n-ais arís le hiomad duaidh agus athtuirse, óir is</span>
<lb n="2601"/><span>dócamhla an t-aththuitim do leigheas 'ná an peacadh féin ó thúis; agus do</span>
<lb n="2602"/><span>bhrígh gur fír-bheagán do ghlacann an duadh so orra, mar sin, níl ann acht</span>
<lb n="2603"/><span>fír-bheagán dodhéanann an t-eiséirghe.  Agus a chríostaidhe bhoicht, cá</span>
<lb n="2604"/><span>bhfios duit go dtabharfaidh Dia dhuit, gan duaidhnéis gan anró, an ní do</span>
<lb n="2605"/><span>chosain an oiread soin foiréigin agus aithrighe, an oiread martra agus</span>
<lb n="2606"/><span>umhlachta do Shlánuightheóir an chinidh daonda?  Cá bhfios duit nach</span>
<lb n="2607"/><span>bhfágfaidh thú go tráighte meirbh lag i gcréidh na talmhan, tar éis thú</span>
<lb n="2608"/><span>'bhasgadh chomh amaideamhail sin an dara huair?  Cá bhfios duit nach é an</span>
<lb n="2609"/><span>t-ath-chasadh déidheanach so do-rigne tú 'san pheacadh an uaigh shíorraidhe</span>
<lb n="2610"/><span>'n-ar dual thú d'adhlacadh, mar adeir Esechiel: in circuitu</span>
<lb n="2611"/><span>illius sepulchrum ejus?  (Esech.xxxii.22).</span></p>
<lb n="2612"/>
<lb n="2613"/><p><span>Léighimid, go deimhin, 'san Sgríbhinn Diadha gur aithbheódhadh ó mharbhaibh</span>
<lb n="2614"/><span>éan-uair amháin Lasarus, inghean Iárius agus inghean na baintreabhaighe</span>
<lb n="2615"/><span>boichte i Náim, agus gur tugadh beatha nua dhóibh tar éis a gcéadbháis.</span>
<lb n="2616"/><span>Gidheadh, ní fhaghmuid amach in-éin-ionad gur tugadh an t-eiséirghe dhóibh</span>
<lb n="2617"/><span>ó'n gcéad chuairt sin amach.  Ó ní thug an Tighearna riamh, agus ní</span>
<lb n="2618"/><span>thabharfaidh go bráth, an t-eiséirghe fá dhó d'éinneach, leis sin gur mian</span>
<lb n="2619"/><span>leis a chur in-umhail dúinn, nach bhfuil ní ar bith níos annmha 'ná</span>
<lb n="2620"/><span>eiséirghe an ath-uair chum beathadh na ngrás, ar an ádhbhar nach dtugadh</span>
<lb n="2621"/><span>eiséirghe chum beathadh na nádúire d'éan-duine dár mhair ar an saoghal</span>
<lb n="2622"/><span>riamh.</span>
<lb n="2623"/></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="2624"/><p><span>Déanamaois, dá bhrígh sin, a cháirde ró-ghrádhacha, úsáid mhaith do'n</span>
<lb n="2625"/><span>cheacht ró-éifeachtamhail sin, agus bímís buain-tsheasmhach díleas i</span>
<lb n="2626"/><span>mbeathaidh na ngrás atá chomh dócamhail le faghbháil tar n-ais, agus má</span>
<lb n="2627"/><span>bhíobhar chomh mí-ághmharach agus a chailleamhain, cuimhnighidh gurab iad</span>
<lb n="2628"/><span>luach fola uaisle ár Slánuightheóra iad, agus gur mó cailleamhain an chisde</span>
<lb n="2629"/><span>mhór-luaigheach soin na ngrás 'ná cailleamhain na gcréatúirí uile le chéile</span>
<lb n="2630"/><span>agus cailleamhain an domhain mhóir mar aon leó, do bhrígh nach bhfuil sé</span>
<lb n="2631"/><span>in-a chumhachta go léir ar éin-rian bhur ndíoghbhála do leigheas ná do</span>
<lb n="2632"/><span>dhéanamh suas.</span></p>
<lb n="2633"/>
<lb n="2634"/><p><span>Dá bhrígh sin, dar ndóigh, badh chóir dhaoibh machtnamh níbhus truime ar an</span>
<lb n="2635"/><span>bhfírinne sin, bheith aireach fríochnamhach feasta, cathudhadh go cródha</span>
<lb n="2636"/><span>cosantach in-aghaidh námhad bhur slánuighthe, agus buan-chosnamh do</span>
<lb n="2637"/><span>dhéanamh i ngrásaibh Dé, d'eagla tabhartas chomh mór-luaigheach, chomh</span>
<lb n="2638"/><span>trom-éadálach leis, do chailleamhain ar feadh na síorraidheachta.</span></p>
<lb n="2639"/>
<lb n="2640"/><p><span>Acht anois ó do thaisbeán mé dhaoibh, na príomh-ádhbhair atá againn ó</span>
<lb n="2641"/><span>Eiséirghe Íosa Chríost chum buan-chosnaimh i ngrásaibh an</span>
<lb n="2642"/><span>tSlánuighteóra, ní mór dham anois a chruthughadh 's a chraobhsgaoileadh</span>
<lb n="2643"/><span>dhaoibh an eisiompláir oirdhearc do-bheir sé fós dúinn ins an dara roinn</span>
<lb n="2644"/><span>dom' chomhrádh.</span></p>
<lb n="2645"/>
<lb n="2646"/><p><span>An Dara Roinn.</span></p>
<lb n="2647"/>
<lb n="2648"/><p><span>Ní fhuighidh Íosa Críost bás an ath-uair tar éis a aithbheódhchain ó</span>
<lb n="2649"/><span>mharbhaibh.  Mar adubhairt an tEasbol, ní bhéidh uachtaránacht ar bith ag an</span>
<lb n="2650"/><span>mbás air feasta, ar an ádhbhar go gcialluigheann Eiséirghe Mhic Dé</span>
<lb n="2651"/><span>athnuadhachan beathadh iomshlán, ionnas nach bhfuil éin-ní talmhaidhe le</span>
<lb n="2652"/><span>faghbháil ann.  Agus ó d'éirigh sé éan-uair amháin as an tuamba, níl ní ar</span>
<lb n="2653"/><span>bith bhaineas le créidh</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="2654"/><p><span>na talmhan ag roinn leis.  Ag so, a chríostaidhthe, bhur n-eisiompláir</span>
<lb n="2655"/><span>oirdhearc, óir chum eiséirghe fírinneach do dhéanamh, ní mór dhaoibh</span>
<lb n="2656"/><span>sgaramhain le gach nídh thig ó'n saoghal malluighthe agus ó'n gcréidh</span>
<lb n="2657"/><span>chailleamhnaigh.  Ní mór dhaoibh beatha nua do cheapadh dhaoibh féin bhíos</span>
<lb n="2658"/><span>tógtha suas i ngnóthaíbh na Ríoghachta Neamhdha, ar mhodh go ndéanfar daoine</span>
<lb n="2659"/><span>spioradálta dhíobh: óir má oileann sibh éan-cheann amháin d'bhur</span>
<lb n="2660"/><span>ndroch-chlaontaibh gan a léirsgrios 's a ruagadh as bhur gcroidhthibh,</span>
<lb n="2661"/><span>árdóchaidh agus brostóchaidh sé na hainmhiana uile le chéile chum éirghe suas</span>
<lb n="2662"/><span>agus chum buadhchain oraibh, go díreach mar déanann éan-lot nó éin-nioscóid</span>
<lb n="2663"/><span>amháin, muna gcuirtear ceirín leis go hobann, uile dhroich-leanna an chuirp do</span>
<lb n="2664"/><span>tharraing chuige: 's é sin le rádh, gur cóir dhaoibh bhur n-aireachas do</span>
<lb n="2665"/><span>mhéadughadh tar éis éirghe as an bpeacadh.  Agus fá mar nach raibh Íosa</span>
<lb n="2666"/><span>Críost go hiomshlán nó gur bhuaidh sé ar an mbás gan caoi aisig d'fhágbháil</span>
<lb n="2667"/><span>aige, mar an gcéadna ní bhíonn iompodh an chríostaidhe ar Dhia foir-líonta,</span>
<lb n="2668"/><span>nó go mbuaidhfidh sé go caithréimeamhail ar uile náimhdibh a anma.  Go</span>
<lb n="2669"/><span>fírinneach, a dhearbhráithreacha, an fhaid is atáid iomad subhailcí fós le</span>
<lb n="2670"/><span>cleachtadh, agus iomad dubhailcí le seachaint, níl bhur n-iompodh ar Dhia</span>
<lb n="2671"/><span>acht leóinte neamhthairbheach.  Tar a cheann soin, is earráid ró-choitcheann</span>
<lb n="2672"/><span>i measg na gcríostaidhthe go bhféachaid ar aimsir na Cásga mar aimsir róigh</span>
<lb n="2673"/><span>agus súgraidh, chum biadh agus deoch do chaitheamh.  acht adeirim-se libh,</span>
<lb n="2674"/><span>má's meabhair libh buain-tsheasamh i ngrásaibh Dé, is dual daoibh am bhur</span>
<lb n="2675"/><span>n-eiséirghe do bheith 'n-a aimsir teas-ghrádha agus ionnracais chum tuilleadh</span>
<lb n="2676"/><span>deagh-oibreach do chleachtadh, agus chum bheith níos dílse feasta ag</span>
<lb n="2677"/><span>dlúth-choimhéad na n-aitheanta.</span></p>
<lb n="2678"/>
<lb n="2679"/><p><span>Atá sé ró-chinnte go measaid urmhór na gcríostaidhthe</span></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="2680"/><p><span>tar éis a mbreitheamhnais aithrighe do choimhlíonadh, go bhfuil ceart</span>
<lb n="2681"/><span>dlisteanach aca stad suas ó na deaghoibreachaibh, ar mhodh gur dóigh leó go</span>
<lb n="2682"/><span>mbaineann sé le haimsir na Cásga súgradh agus aoibhneas do chleachtadh,</span>
<lb n="2683"/><span>bheith ag ithe agus ag ól i dtighthibh an tábhairne, agus bheith ró-fhánach</span>
<lb n="2684"/><span>ag guidhe Dé, ag éisteacht Aifrinn, ná ag déanamh mórán naomh-oibreach eile</span>
<lb n="2685"/><span>d'oireas do staid bheathadh agus do dhualgas an chríostaidhe.  Chum go</span>
<lb n="2686"/><span>mbreithneóchadh sibh go cruinn ar mhéid agus ar fhuathmhaireacht na</span>
<lb n="2687"/><span>hearráide seo, is leór dham a innsint daoibh nach bhfágbhann an claon-nós úd</span>
<lb n="2688"/><span>idir-dhealughadh ar bith idir chaon-dúthracht na bhfír-chreidmheach ag</span>
<lb n="2689"/><span>onórughadh aon do na Rúindiamhraibh as áilne in-ár gcreideamh, agus cleasa</span>
<lb n="2690"/><span>dia-mhaslaidhtheacha agus súgartha puiblidhe malluighthe na bpágánach ag</span>
<lb n="2691"/><span>adhradh agus ag onórughadh a ndéithe bhfallsa.  Is leór dham a mhíniughadh</span>
<lb n="2692"/><span>dhaoibh gurab é as ádhbhar bunaidh do'n luthgháir thaisbeánann an Eaglais le</span>
<lb n="2693"/><span>n-a héadaighibh, len-a ceólmhaireacht agus len-a síor-chantain sailm is</span>
<lb n="2694"/><span>oráidí, an buaidh leathan-chosgarach glórmhar rug Íosa Críost ar an mbás,</span>
<lb n="2695"/><span>mar aon le buadhachan saordhálach na gcríostaidhthe thríd sin ar an</span>
<lb n="2696"/><span>bpeacadh.  Uime sin, má bhíobhar in-bhur mbraighdibh mí-ághmharacha ag bhur</span>
<lb n="2697"/><span>ndroch-chlaontaibh, tá an Eaglais fós n-a héideadh dobróin dá bhur</span>
<lb n="2698"/><span>gcaoineadh, ar chor nach ngeabhaidh luthgháir, nó go bhfillfidh sibh tar</span>
<lb n="2699"/><span>n-ais as cruaidh-cheangal na ngeimhleach ndochrach len-a gcuibhrighthear</span>
<lb n="2700"/><span>sibh.</span></p>
<lb n="2701"/>
<lb n="2702"/><p><span>Arís, ní iarrfaidh mé acht bhur n-admhála chum a chruthuighthe go bhfuil an</span>
<lb n="2703"/><span>earráid, trén-a bhféachamaid ar an gCáisg mar leathnadh luthgháire agus</span>
<lb n="2704"/><span>caitheamh aimsire, in-aghaidh naomthachta an chríostaidhe, óir má badh</span>
<lb n="2705"/><span>dheónaightheach le Dia tar éis bhur dtuitim go minic i b-peacaidhibh, grása</span>
<lb n="2706"/><span>na haithrighe do thabhairt daoibh 'san</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="2707"/><p><span>aimsir bheannuighthe seo na Cásga, níl ionnaibh mar sin acht aithrighigh</span>
<lb n="2708"/><span>nua; níl sibh acht dá bhur n-ullmhughadh féin chum bhur mbeatha do</span>
<lb n="2709"/><span>leasughadh agus bhur ndroich-chleachttha do thréigean, mar aon le rún</span>
<lb n="2710"/><span>daingean do bheith agaibh chum leór-shásaimh ar son na bpeacaidhe d'imthigh</span>
<lb n="2711"/><span>tharaibh, agus aithrighe ghlan do dhéanamh ionnta.</span></p>
<lb n="2712"/>
<lb n="2713"/><p><span>Ní chreideann sibh gurab inneamhail fóghantach dhaoibh fo-dheóra troma,</span>
<lb n="2714"/><span>osnaidhe áirithe agus admhála fánacha chum oiread cionnta is do-rigneabhar</span>
<lb n="2715"/><span>do léirsgrios, agus go bhfuil ceart dlisteanach agaibh chum filleadh arís ar</span>
<lb n="2716"/><span>bhur sean-oibreachaibh, agus gach éin-mhilseacht saoghalta do bhlaiseadh dár</span>
<lb n="2717"/><span>gheall sibh do thréigean ar feadh bhur mbeathadh.  Ó, ní mar sin do-rigne an</span>
<lb n="2718"/><span>Sailmidhe Ríoghamhail.  Ó ní hamhlaidh!  Ní raibh sásta le rádh tré</span>
<lb n="2719"/><span>chroidhe-bhrúghadh trom-osnaidhtheach, agus caise do dheóraibh géara ag</span>
<lb n="2720"/><span>sileadh ón-a rosgaibh: “a Thighearna, do pheacaidh mé in-aghaidh do</span>
<lb n="2721"/><span>mhórdhachta,” acht fós, ba mhór é faid agus cruadhálacht na haithrighe</span>
<lb n="2722"/><span>do-rigne.  Tar 'éis sin, dob'fhéidir gur mó do pheacabhar-sa 'ná an</span>
<lb n="2723"/><span>Ríogh-fháidh naomhtha so,  Ní hamhlaidh fós do-rigne an tEaspol oirdhearc,</span>
<lb n="2724"/><span>Pól, tar éis an tshaothair iongantaigh agus na mbaoghal ndo-innste dár</span>
<lb n="2725"/><span>ghabh thríd.  Do dhearmaid sé an aimsir d'imthigh thairis agus do chomhairmhigh</span>
<lb n="2726"/><span>mar neimhnídh a dhuaidhnéis agus a shaothair uile, ar chor ná raibh do</span>
<lb n="2727"/><span>smuaineamh aige acht cionnas dothiocfadh leis tuilleadh anró agus anacra</span>
<lb n="2728"/><span>d'fhulang chum glóire Dé do mhéadughadh, agus chum é féin do dhéanamh</span>
<lb n="2729"/><span>fiúntach ins an mhiniostrálacht bheannuighthe chum ar gairmeadh le hÍosa</span>
<lb n="2730"/><span>Críost é: quae quidem retro sunt obliviscens, . . . extendens meipsum ...</span>
<lb n="2731"/><span>ad bravium supernae vocationis Dei in Christo Jesu (Pilip.iii.13-14).</span></p>
<lb n="2732"/>
<lb n="2733"/><p><span>Do badh leór dhaoibh bhur dtaithighe féin ar an saoghal</span></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="2734"/><p><span>so chum a dheimhniughadh dhaoibh, ó nach bhfuil éan-aimsear ann 'n-ar tréine</span>
<lb n="2735"/><span>agus 'n-ar iomadamhla bhíd na drochchlaonta ag iarraidh uachtaránacht do</span>
<lb n="2736"/><span>bhreith oraibh 'ná i dtosach bhur slánuighthe, agus mar sin gur dual daoibh</span>
<lb n="2737"/><span>bhur n-aireachas do mhéadughadh; óir is 'san aimsir sin féin do ghléasann an</span>
<lb n="2738"/><span>mac mallachtain atá ag forcamás do ló is d'oidhche chum bhur ndíoghbhála, a</span>
<lb n="2739"/><span>chealga uile chum sibh do ghabháil in-a líontaibh malluighthe.  Agus anois,</span>
<lb n="2740"/><span>ó gheibheann sé amach gurab iad grása Dé atá dá bhur dtreórughadh agus dá</span>
<lb n="2741"/><span>bhur gcoimhdeacht chum bhur leasa, cuireann sé os comhair bhur súl na</span>
<lb n="2742"/><span>comhluadair chéadna, an caitheamh aimsire céadna, na cealga díoghbhálacha</span>
<lb n="2743"/><span>céadna trén-ar mealladh agus ar milleadh roimhe sibh.  Is é seo an t-am</span>
<lb n="2744"/><span>'n-a ngabhann sé chuige seacht ndeamhain eile chum bhur n-anma</span>
<lb n="2745"/><span>d'fhoslongphort agus d'ionghabháil trí chéadfadha bhur gcuirp, d'fhonn</span>
<lb n="2746"/><span>seilbhe do ghlacadh arís ins na croidhthibh as ar díbreadh go cathaiseach é</span>
<lb n="2747"/><span>le mór-ghrásaib Íosa Chríost.  In-éanfhocal, a chríostaidhthe, táid na</span>
<lb n="2748"/><span>grása fuarabhar 'san Cháisg bheannuighthe seo, ró-fhuras le cailleamhain.</span>
<lb n="2749"/><span>Is cosmhail iad le spréidh bheag teineadh nár coigleadh go maith, agus ar</span>
<lb n="2750"/><span>chóir aire mhaith do thabhairt dá séideadh; nó le gas do chrann óg nár ghabh</span>
<lb n="2751"/><span>préamh dhaingean 'san chréidh fós, dár dual a oileamhain agus a neartughadh</span>
<lb n="2752"/><span>ar feadh tamaill; nó, fá dheóidh, is deallrach iad le harbhar ghlan</span>
<lb n="2753"/><span>cruithneachta do shíol-chuirtear 'san talamh agá ndéanfadh an cogal as míne</span>
<lb n="2754"/><span>do mhúchadh, gan iomad aireachais do ghlacadh 'n-a thimcheall.  Tá sibh</span>
<lb n="2755"/><span>in-bhur leanbhánaibh nuaidh-bheirthe, -sicut modo geniti infantes,</span>
<lb n="2756"/><span>- mar adeir an naomh-easbol, Peadar. (I.Pead.ii.2).  Tá gábhadh</span>
<lb n="2757"/><span>agaibh dá bhur neart agus dá bhur gcumhachtaibh uile chum sibh do</span>
<lb n="2758"/><span>chosaint ó'n oiread soin námhad.  Do-chíonn sibh gurab ó éan-</span>
<lb n="2759"/><span>chlaon-amharc amháin ar bhean</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="2760"/><p><span>Urias do thuit Dáibhí i bpeacaidhibh adhaltranais agus dúnmharbhtha.  Is ar</span>
<lb n="2761"/><span>éigean do luigh Solomh, mac Dáibhí Rí, súil ar na mnáibh coigcríche tháinig</span>
<lb n="2762"/><span>dá ionnsaighe, nach raibh sé do mhío-thapa ann túis do losgadh dá</span>
<lb n="2763"/><span>n-íodhalaibh agus adhradh dá ndéithibh fallsa; óir ní iarraid na subhailcí</span>
<lb n="2764"/><span>nach mbíonn acht 'n-a bhfíor-thosach acht cathaidhe ró-laga chum iad do</span>
<lb n="2765"/><span>chailleamhain go bráth.  Dá bhrígh sin, badh chóir dhúinn breitheamhain go</span>
<lb n="2766"/><span>glinn gurab é an t-amaideacht as mó do-rigneabhar riamh, sibh féin do</span>
<lb n="2767"/><span>thabhairt suas arís go náireach dá bhur ndroch-chlaontaibh, bhur ngrása nua</span>
<lb n="2768"/><span>do thréigean, ná géilleadh ar chor ar bith dá bhur náimhdibh spioradálta</span>
<lb n="2769"/><span>atá mar leómhain chraosacha ullamh chum sibh d'alpadh agus do stolladh ó</span>
<lb n="2770"/><span>chéile.</span></p>
<lb n="2771"/>
<lb n="2772"/><p><span>In-éaghmais na n-ádhbhar so uile, breathnuighidh fós, ó do-bheir an Eaglais</span>
<lb n="2773"/><span>naomhtha dá clannaibh toghtha níos lúgha cabhair istigh 's amuigh 'san</span>
<lb n="2774"/><span>Cháisg 'ná in-aimsir an Charghais, badh chóir dhaoibh-se sin do dhéanamh</span>
<lb n="2775"/><span>suas tré mhéid agus iomadamhlacht bhur dteas-ghrádha is bhur n-aithrighe:</span>
<lb n="2776"/><span>óir ins na laethibh úd tréadhanais agus aithrighe an Charghais, do hoileadh</span>
<lb n="2777"/><span>go mór agus do cothuigheadh bhur naomhthacht ó'n dtaobh amuigh.  Dobhíodar</span>
<lb n="2778"/><span>coimhthionóil ghnáthacha agus comhluadair bheannuighthe ins na teampallaibh,</span>
<lb n="2779"/><span>ionad déirce dá thabhairt do bhochtaibh Dé, trosgadh, tréadhanas agus</span>
<lb n="2780"/><span>urnaighthe dá ngnáithchleachtadh, bheith d'fhiachaibh ar a malluightheacht</span>
<lb n="2781"/><span>géilleadh nó dul i bhfolach, mar aon le seanmóra agus craobhsgaoileadh</span>
<lb n="2782"/><span>focail Dé, chum a dtigidís na creidmheacha go léir, acht fír-bheagán do</span>
<lb n="2783"/><span>pheacthachaibh cruadh-mhuinéalacha.  Dobhíodar so uile fóghanta inneamhail</span>
<lb n="2784"/><span>chum srian do chur leis na droch-chlaonta agus chum neart agus brígh do</span>
<lb n="2785"/><span>thabhairt do'n chríostaidhe chum eiséirghe as an bpeacadh.  Gidheadh, 'san</span>
<lb n="2786"/><span>aimsir atámuid ar tí a caitheamh ní</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="2787"/><p><span>fhaghmuid an oiread conganta chum sinn do chosaint, do neartughadh ná</span>
<lb n="2788"/><span>d'oileamhain; agus go hinmheadhónach tá sgéimhe agus deise na hinghine</span>
<lb n="2789"/><span>ríoghamhla so na hEaglaise i bhfolach le feicsin.</span></p>
<lb n="2790"/>
<lb n="2791"/><p><span>Smuaineann sí go bhfuilid a clann tar éis an eiséirghe do dhéanamh; agus tré</span>
<lb n="2792"/><span>bhrígh na ngrás fuaradar, go bhfuilid 'n-a ndaoinibh spioradálta.  Mar, ní</span>
<lb n="2793"/><span>thabhrann sí dhóibh acht roinn do'n chabhair ba ghnáthach léi do thabhairt</span>
<lb n="2794"/><span>aimsir an Charghais; óir anois tá críoch ar a dtrosgadh, ní fhuilid na</span>
<lb n="2795"/><span>hurnaighthe puiblidhe chomh coitcheann.  Tá coimhthionóil na gcreidmheach</span>
<lb n="2796"/><span>níos annmha.  Níl na seanmóra dhá gcraobhsgaoileadh chomh minic, ar an</span>
<lb n="2797"/><span>ádhbhar go measann an Eaglais sibh do bheith láidir i ngrásaibh Dé agus nach</span>
<lb n="2798"/><span>bhfuil riachtanas agaibh feasta le bainne leanbháin chum bhur gcothuighthe.</span></p>
<lb n="2799"/>
<lb n="2800"/><p><span>Críochnughadh.</span></p>
<lb n="2801"/>
<lb n="2802"/><p><span>Ag sin, a cháirde, ádhbhair agus eisiompláir bhur mbuan-chosnamha i</span>
<lb n="2803"/><span>ngrásaibh Dé le feicsin Eiséirghe Íosa Chríost.  Uime sin, stiúruighim</span>
<lb n="2804"/><span>chughaibh na briathra aoibhne úd adubhairt an tEaspol leis na cineadhacha</span>
<lb n="2805"/><span>bhí nuaidh-bheirthe 'san gcreideamh:</span></p>
<lb n="2806"/>
<lb n="2807"/><p><span>“A dhearbhráithreacha,” ar sé, “seasmhaidh go daingean ins na grásaibh</span>
<lb n="2808"/><span>fuarabhar, agus ná fulangaidh bheith gabhtha an ath-uair fá dhaoirse agus fá</span>
<lb n="2809"/><span>thromsglábhacht an diabhail.” - Fratres, state et nolite iterum jugo</span>
<lb n="2810"/><span>servitutis contineri (Gal.v.1).  Díbridh as bhur gcroidhthibh gach éin-ní</span>
<lb n="2811"/><span>do cheanglann do'n tshaoghal chailleamhnach sibh.  Sgriosaidh is ruagaidh</span>
<lb n="2812"/><span>ó n-bhur gcogcubhas gach droich-chleachtadh agus claon-nós, chum riaghalacha</span>
<lb n="2813"/><span>Chríost do gheineamhain ionnta.  Cuiridh suas dá bhur ndroch-chomhluadar, dá</span>
<lb n="2814"/><span>bhur n-éigceart, agus do'n onóir fhallsa agus do'n tshaidhbhreas</span>
<lb n="2815"/><span>fheall-tamhail</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="2816"/><p><span>atá an saoghal ag geallamhain daoibh.  Ná meallaidh sibh féin.  Ná bainidh</span>
<lb n="2817"/><span>dhíobh toradh an oirid sin do dheóraibh so shileabhar i gcathaoir na</span>
<lb n="2818"/><span>faoisdine, agus ná leigidh an oiread soin trosgadh agus tréadhanais, déirce</span>
<lb n="2819"/><span>agus urnaighthe do dhul chum droich-chríche agus neamh-thairbhe dhaoibh:</span>
<lb n="2820"/><span>tanta passi estis sine causa?, mar adeir an t-easbol céadna.</span></p>
<lb n="2821"/>
<lb n="2822"/><p><span>Ná congbhaidh feasta an droch-chuideachta chéadna, ag ithe agus ag ól</span>
<lb n="2823"/><span>agus ag cearrbhachas i dtigh an tábhairne ná in-ionadaibh toirmisgthe eile.</span>
<lb n="2824"/><span>Tréigidh go hiomshlán iad, óir ní dhéanfaid uile le chéile anam</span>
<lb n="2825"/><span>glórmhar an chríostaidhe do léar-shásamh: state et nolite iterum</span>
<lb n="2826"/><span>jugo servitutis contineri.  Déanaidh amháin cosamhlacht idir an staid shocair</span>
<lb n="2827"/><span>shásta in-a bhfuil sibh anois tré ghrása mhór-luaigh na Sacramainte</span>
<lb n="2828"/><span>beannuighthe, agus an stáid bhuadhartha in-a bhí sibh roimh seo; idir</span>
<lb n="2829"/><span>shuaimhneas bhur n-anma anois, adeir libh go bhfuil Íosa Críost 'n-a</span>
<lb n="2830"/><span>chomhnaidhe ionnaibh, an an-shocracht bhur gcogcubhais bhí dá bhur</span>
<lb n="2831"/><span>gcéasadh roimhe seo tré mhéid agus tré iomadamhlacht bhur gcoirtheach.</span>
<lb n="2832"/><span>Aithrisidh dhúinn dá bhrígh sin, a anamanna na bhfíréan, an n-eadh</span>
<lb n="2833"/><span>nach bhfeiceann sibh le haoibhneas mhór intinne, na haltóra naomhtha ar</span>
<lb n="2834"/><span>a n-íodhbarthar dhaoibh gach lá an t-uan gan teimheal? - an n-eadh nach</span>
<lb n="2835"/><span>bhfuil meadhair oraibh nuair dochluineann sibh ceólmhaireacht lughthára</span>
<lb n="2836"/><span>na hEaglaise mar bhinn-channtain Sléibhe Síon? - an n-eadh nach</span>
<lb n="2837"/><span>lántoilteanach éisteann sibh anois le craobhsgaoileadh focal Dé, thar cheann</span>
<lb n="2838"/><span>gur éisteabhar roimhe seo leó, mar chlaidheamh géar líomhtha ag treighdeadh</span>
<lb n="2839"/><span>meadhón bhur gcroidhe i lár bhur bhfleadh mór is bhur gcóisir?</span>
<lb n="2840"/><span>Cuimhnighidh ar aimsir bhur gcionnta le doilgheas croidhe,</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="2841"/><p><span>agus aithrisidh dhúinn má bhlaiseabhar éin-ní i gcosamhlacht do'n mhilseacht</span>
<lb n="2842"/><span>do mhothuigheann sibh i staid na ngrás?</span></p>
<lb n="2843"/>
<lb n="2844"/><p><span>Ná bíodh leisge ná mío-thapa oraibh saothar dícheallach do dhéanamh</span>
<lb n="2845"/><span>chum an tabhartas beannuighthe seo na ngrás do chothughadh agus d'oileamhain</span>
<lb n="2846"/><span>ionnaibh, agus ná mealltar ar chor ar bith sibh leis na náimhdibh fealltamhla.</span></p>
<lb n="2847"/>
<lb n="2848"/><p><span>Do-rigneadh oighridhe Fhlaitheamhnais díobh leis an Eiséirghe. Bíodh</span>
<lb n="2849"/><span>fuath agus droich-mheas agaibh ar gach nídh do chuirfeadh bun-os-cionn ar</span>
<lb n="2850"/><span>bhur ndóchas sibh.  Do-rigneadh clann toghtha Íosa Chríost díobh, agus</span>
<lb n="2851"/><span>seasmhaidh amach go húr-mhisneamhail cródha ag cosaint na cáilidheachta</span>
<lb n="2852"/><span>naomhtha soin.  In-éan-fhocal, a chríostaidhthe, do chuireabhar luthgháir</span>
<lb n="2853"/><span>ar ainglibh Fhlaitheamhnais ag iompodh ó bhur gcoirtheachaibh go staid na</span>
<lb n="2854"/><span>ngrás; cuiridh fós luthgháir ar ainglibh na talmhan.  Cuiridh mórchompórd</span>
<lb n="2855"/><span>ar shagartaibh Dé atá 'n-a bhfiadhnaidhthibh ar bhur ndoilgheas</span>
<lb n="2856"/><span>croidhe agus 'n-a lucht rúin ar bhur smuaintibh ins an bhfaoisdin.  Do</span>
<lb n="2857"/><span>ghabhadar bhur n-osnaidhe. Do chuimileadar bhur ndeóra.  Do réidheadar</span>
<lb n="2858"/><span>dhaoibh slighthe na haithrighe.  d'ionnladar sibh ó n-bhur gcoirtheachaibh,</span>
<lb n="2859"/><span>agus do-rigneadar bhur síothcháin le n-bhur mBreitheamh Uile-chumhachtach</span>
<lb n="2860"/><span>dobhí i bhfeirg libh.</span></p>
<lb n="2861"/>
<lb n="2862"/><p><span>Stiúraid fós lena gcomhairle sibh, agus déanaid impidhe ar bhur son</span>
<lb n="2863"/><span>len-a ndeóra.  Iodhbraid i lamhaibh an Athar shíorraidhe Aifrinn go</span>
<lb n="2864"/><span>laetheamhail daoibh, agus neartuighid fós len-a n-urnaighthe agus len-a</span>
<lb n="2865"/><span>ndeaghoibreacha sibh.  Uch! uch! a cháirde, ná déanaidh-se tré bhur</span>
<lb n="2866"/><span>bhfaillighe an ní do-rigneadar-san do chur ar bun daoibh le hiomad teasghrádha</span>
<lb n="2867"/><span>do mhilleadh.  Ná bídhidh chomh cruadh-chroidheach soin daoibh</span>
<lb n="2868"/><span>féin agus a saothar do</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="2869"/><p><span>dhéanamh neamh-thairbheach, agus ná cuiridh d'fhiachaibh orra, tar éis</span>
<lb n="2870"/><span>trócaire an tSlánuightheóra d'iarraidh dhaoibh, díoghaltas agus díbhfearg</span>
<lb n="2871"/><span>Íosa Chríost d'iarraidh anois i dtaobh a chuid fola uaisle do shatalabhar fá</span>
<lb n="2872"/><span>n-bhur gcosaibh, i dtaobh a mhór-luaigheachta do chuireabhar i neamh-shuim,</span>
<lb n="2873"/><span>i dtaobh a Shacramuinte dorigneabhar do naomh-aithisiughadh agus a ghrása</span>
<lb n="2874"/><span>mór-luaigh nárbh'áil libh.</span></p>
<lb n="2875"/>
<lb n="2876"/><p><span>Tá siad anois dá bhur neartughadh ins na geallamhnaibh do-bheir bhur</span>
<lb n="2877"/><span>nDia trócaireach dhaoibh chum Ríoghacht Fhlaitheamhnais d'fhághbháil.</span>
<lb n="2878"/><span>Dá bhrígh sin, déanaidh sibh féin fiúntach ins na geallamhnaibh</span>
<lb n="2879"/><span>beannuighthe sin, ag buan-chosnamh go dílis ionnraic i ngrásaibh bhur</span>
<lb n="2880"/><span>n-eiséirghe, ar an ádhbhar gurab é an t-éin-mheadhón d'fhanas againn</span>
<lb n="2881"/><span>'san ghleann so na ndeór, chum an choróin ghlórmhar do gheall Íosa</span>
<lb n="2882"/><span>Chríost dá fhíréanaibh do shaothrughadh dhúinn 'san Ríoghacht Neamhdha;</span>
<lb n="2883"/><span>agus is é sin iarraim daoibh-se agus dam féin - InAinm an Athar, agus an</span>
<lb n="2884"/><span>Mhic, agus an Spioraid Naoimh.  Amen.</span>
<lb n="2885"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="2886"/><p><span>Bzzzzz1817ls</span>
<lb n="2887"/><span>Uzzzzz0401</span>
<lb n="2888"/><span>Seanmóir a Seacht.</span></p>
<lb n="2889"/>
<lb n="2890"/><p><span>Íodhbairt an Aifrinn.</span></p>
<lb n="2891"/>
<lb n="2892"/><p><span>Ní bhlaisfidh aon dosna daoinibh sin mo shuipéar-sa.</span>
<lb n="2893"/><span>- Lúcás xiv.24.</span></p>
<lb n="2894"/>
<lb n="2895"/><p><span>Thug duine mór, adeir Íosa Críost ins an tSoisgéal, órdughadh dá</span>
<lb n="2896"/><span>sheirbhísighibh mórán daoine a dtug sé cuireadh dhóibh do ghlaodhach</span>
<lb n="2897"/><span>chum teacht go suipéar mór dobhí ag tabhairt uaidh.  Ní thángadar.</span>
<lb n="2898"/><span>Thugadar leithsgéala móra fallsa uatha.  Do ghlac fearg an prionnsa, agus</span>
<lb n="2899"/><span>thug sé órdughadh dá sheirbhísigh a bhoicht agus a dheibhléana féin do</span>
<lb n="2900"/><span>thabhairt isteach 'n-a chuireadh; agus do dhearbhuigh sé ná blaisfeadh</span>
<lb n="2901"/><span>éan-duine dá bhfuair cuireadh blúire dá shuipéar go bráth.</span></p>
<lb n="2902"/>
<lb n="2903"/><p><span>Cia hé an prionnsa mór so thug an cuireadh uaidh?  Íosa Críost, an</span>
<lb n="2904"/><span>Dara Pearsa do'n Tríonóid Ró-Naomhtha.  Cia an suipéar é seo dothugann</span>
<lb n="2905"/><span>sé uaidh?  Tá, a chríostaidhthe, a chorp agus a anam, a chuid fola agus</span>
<lb n="2906"/><span>feóla, a dhiadhacht agus a dhaondacht, in-éan-fhocal, Sacraimint</span>
<lb n="2907"/><span>bheannuighthe na hAltórach.  Cia hiad na seirbhísigh iad so 'n-a dtugann</span>
<lb n="2908"/><span>sé órdughadh dhóibh, glaodhach ar na daoinibh?  Na heasbuig agus na</span>
<lb n="2909"/><span>sagairt do chraobhsgaoileann a chreideamh ar feadh</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="2910"/><p><span>an domhain.  Cia hiad na daoine iad so 'n-a dtugann sé cuireadh dhóibh?</span>
<lb n="2911"/><span>Sibh-se agus an saoghal uile go léir.  Cuireann an méad sin do'n tSoisgéal</span>
<lb n="2912"/><span>luthgháir orm, a chríostaidhthe, acht critheann mo chroidhe nuair smuainim</span>
<lb n="2913"/><span>ar na foclaibh déidheanacha.  Tá Íosa Críost i Sacraimint na hAltórach mar</span>
<lb n="2914"/><span>bhreitheamh ar an mbinnse i dTigh na Cúirte.  Tugann sé an breitheamhnas</span>
<lb n="2915"/><span>marbhthach so, “ní bhlaisfid mo shuipéar-sa go bráth,” ar na daoinibh seo</span>
<lb n="2916"/><span>thugann neamh-shuim 'san Aifreann; ná tigeann ag triall air, nó má thigid,</span>
<lb n="2917"/><span>ná héisteann é mar as cóir  Sul fá chuirfinn éin-riaghail daoibh chum an</span>
<lb n="2918"/><span>Aifreann d'éisteacht ar an gcuma 'n-ar maith le Dia é, míneóchad daoibh</span>
<lb n="2919"/><span>créad é an ní an tAifreann.</span></p>
<lb n="2920"/>
<lb n="2921"/><p><span>Is é an ní an tAifreann, íodhbairt Íosa Chríost.  Iodhbrann sé é</span>
<lb n="2922"/><span>féin suas do Dia ar ár n-altóraibh.  Is é féin an íodhbairt agus an</span>
<lb n="2923"/><span>t-árd-shagart in-éinfheacht.  Is é an ní d'ofráilimíd fuil agus feóil</span>
<lb n="2924"/><span>ar Slánuighteóra.  Cia dhó?  Do Dhia mór na cruinne.  Is iad na sagairt</span>
<lb n="2925"/><span>ministéirí na híodhbarta; agus ofráilid na críostaidhthe bhíonn</span>
<lb n="2926"/><span>láithreach, suas do Dhia í in-einfheacht leis an sagart.  Ar an ádhbhar</span>
<lb n="2927"/><span>soin, níl éin-tshlighe chomh maith chum an Aifreann d'éisteacht mar as</span>
<lb n="2928"/><span>ceart, len-ár gcroidhe, len-ár n-intinn agus len-ár n-aigneadh, do</span>
<lb n="2929"/><span>bheith in-éinfheacht ar éan-ghuith le croidhe, le hintinn agus le haigneadh an</span>
<lb n="2930"/><span>tshagairt, ag tabhairt molaidh agus glóire do Dhia.  Má leanmaoid an</span>
<lb n="2931"/><span>riaghail seo, is féidir linn trí codcha do dhéanamh do'n Aifreann.  An</span>
<lb n="2932"/><span>chéad chuid, ón-a thosach go dtí an aimsir 'n-a n-ofrálam suas do Dhia</span>
<lb n="2933"/><span>an t-arán agus an fíon.  Ar feadh na haimsire sin, badh cheart dúinn</span>
<lb n="2934"/><span>smuaineamh ná fuil éin-pheacthaigh chomh mór linn féin; badh cheart</span>
<lb n="2935"/><span>dár gcroidhe bheith</span></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="2936"/><p><span>líonta do chathughadh agus do dhubrón mar gheall ar shailcheacht ár</span>
<lb n="2937"/><span>bpeacaidhe. An dara chuid, ó'n uair 'n-a n-ofrálam an t-arán agus an fíon go</span>
<lb n="2938"/><span>soinnseáltar iad i bhfuil agus i bhfeóil ár Slánuightheóra.  Ar feadh na</span>
<lb n="2939"/><span>haimsire seo, badh cheart dúinn sinn féin do thabhairt suas do Dhia mar</span>
<lb n="2940"/><span>íodhbairt in-éinfheacht le Íosa Críost.  An treas chuid, ó'n aimsir 'n-a</span>
<lb n="2941"/><span>soinnseáltar an t-arán agus an fíon i bhfuil agus i bhfeóil ár</span>
<lb n="2942"/><span>Slánuightheóra go dtí an t-am a n-itheam a chuid feóla agus go n-ólam a</span>
<lb n="2943"/><span>chuid fola.  Badh cheart dúinn sinn féin d'ullmhughadh ar feadh na haimsire</span>
<lb n="2944"/><span>seo, i gcomhair na ngrás dothabharfaidh Dia dhúinn.</span></p>
<lb n="2945"/>
<lb n="2946"/><p><span>I gcás gur fearr do thuigfeadh sibh na neithe seo, tabharfaidh mé</span>
<lb n="2947"/><span>dhaoibh trí somplaí fuaras ins an Scrioptúir, do thaisbeánfaidh go soiléir</span>
<lb n="2948"/><span>dhaoibh cionnas as ceart daoibh an tAifreann d'éisteacht.  Is é an chéad</span>
<lb n="2949"/><span>sompla, sompla an phuibliocánaigh.  An dara sompla, an bitheamhnach do</span>
<lb n="2950"/><span>chéasadh in-éinfheacht len-ár Slánuightheóir.  An treas sompla,</span>
<lb n="2951"/><span>captaon na saighdiúirí 'n-ar leighiseadh a mhac dó.  Taisbeánfaidh an</span>
<lb n="2952"/><span>puibliocánach dhaoibh créad as ceart daoibh do dhéanamh ar feadh na céad</span>
<lb n="2953"/><span>coda; an bitheamhnach, ar feadh na dara coda; agus an captaoin créad as</span>
<lb n="2954"/><span>ceart daoibh do dhéanamh ar feadh na treas coda do'n Aifreann.</span></p>
<lb n="2955"/>
<lb n="2956"/><p><span>An uair thiocfaidh sibh do'n tshéipéal, cuimhnighidh, a chlann ó,</span>
<lb n="2957"/><span>créad do-rigne an puibliocánach nuair a tháinig sé isteach do'n</span>
<lb n="2958"/><span>tshéipéal chum a urnaighthe do chur suas chum Dé.  Dochuaidh sé isteach</span>
<lb n="2959"/><span>i gcúinne leis féin.  Ní léigfeadh náire ná eagla dhó a shúile</span>
<lb n="2960"/><span>d'árdughadh suas chum na hAltórach.  Do bhuail sé a ucht agus adubhairt</span>
<lb n="2961"/><span>sé: “O a Thighearna! bí trócaireach orm, mar is peacthach mór mé”.</span>
<lb n="2962"/><span>Ní tháinig sé isteach go ceann-dána 'san tshéipéal chomh maith is ná</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="2963"/><p><span>dearnaidh sé éin-pheacadh riamh. Ní dhearnaidh.  Do shíl sé nárbh'fhiú é</span>
<lb n="2964"/><span>seasamh do láthair Dé.  Do chuir méad a pheacaidhe an oiread soin náire air,</span>
<lb n="2965"/><span>nár thóg sé suas a shúile amháin chum na bhflaitheas.  Do bhuail sé a ucht,</span>
<lb n="2966"/><span>mar is annsoin dobhí a chroidhe; agus mar do tarraingeóchthaidhe teine as</span>
<lb n="2967"/><span>clocha le hiad do bhualadh ar a chéile, do tharraing sé ón-a chroidhe na</span>
<lb n="2968"/><span>focail oirdhearca so: “A Thighearna, bí trócaireach orm, mar is peacthach</span>
<lb n="2969"/><span>bocht mé”. O! créad é an sólás síorraidhe dogheabhmuis ins na flaitheasaibh</span>
<lb n="2970"/><span>dá ndéanfamuis aithris ar an bpiubliocánach so, dá gcaithfimís sinn féin ar</span>
<lb n="2971"/><span>ár nglúinibh ar thosnughadh an Aifrinn, dá líonfadh ár gcroidhtheacha do</span>
<lb n="2972"/><span>dhubrón agus do chathughadh, agus dá n-iarrfamuis ar Dhia len-ár n-osnaidhe</span>
<lb n="2973"/><span>agus len-ár ndeóra, párdún agus maithmheachas do thabhairt dúinn 'n-ár</span>
<lb n="2974"/><span>bpeacaidhibh?</span></p>
<lb n="2975"/>
<lb n="2976"/><p><span>Nach é seo an ní do chuirenn an sagart in-iúl dúinn nuair do</span>
<lb n="2977"/><span>dhruideann sé ó'n Altóir?  Nuair thigeann sé anuas go dtí an chéim</span>
<lb n="2978"/><span>íochtarach chum an Fhaoisdin Choitcheann do dhéanamh os comhair Dé agus an</span>
<lb n="2979"/><span>tshaoghail, bíonn trom-ualach peacaidhe a phobail ar a ghuailnibh; iarrann</span>
<lb n="2980"/><span>párdún agus maithmheachas ar Dhia dhóibh-sean agus dó féin.</span></p>
<lb n="2981"/>
<lb n="2982"/><p><span>Taisbeánfaidh mé dhaoibh anois sompla an bhitheamhnaigh, do thaisbeánfaidh</span>
<lb n="2983"/><span>dhaoibh cionnas is cóir daoibh sibh féin d'iomchur ó aimsir na</span>
<lb n="2984"/><span>hIodhbarta go dtógtar suas fuil agus feóil ár Slánuightheóra.</span></p>
<lb n="2985"/>
<lb n="2986"/><p><span>Féachaidh ar an mbitheamhnach foirtiúnach sínte ar chrann na croise.</span>
<lb n="2987"/><span>Féachaidh cionnas d'osglann sé súile a chroidhe chum a Shlánuightheóra</span>
<lb n="2988"/><span>d'aithint agus d'admháil.  Nach fada an tshlighe go ríoghacht na bhFlaitheas</span>
<lb n="2989"/><span>d'imthigheann sé ar feadh na trí huaire do chaitheann sé i bpiantaibh ar</span>
<lb n="2990"/><span>chrann na croise in-éinfheacht le</span></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="2991"/><p><span>Íosa Críost?  Tugann sé an méad as féidir leis dá Shlánuightheóir.  Tugann</span>
<lb n="2992"/><span>sé a chroidhe dhó.  Iarrann sé go húir-íseal air ionad do thabhairt dó i</span>
<lb n="2993"/><span>ríoghacht na glóire.  Tugann sé a theanga dhó ag craobhsgaoileadh a</span>
<lb n="2994"/><span>bheannaightheachta agus a neimh-chionntachta.  Ins an aimsir 'n-a ndearnaidh</span>
<lb n="2995"/><span>gach n-aon dá raibh láithreach, Íosa Críost do shéanadh, d'admhuigh seisean</span>
<lb n="2996"/><span>go hárd gurbh'é árd-mhaighistir neimhe agus talmhan é. An uair dobhí gach</span>
<lb n="2997"/><span>n-aon eile ag tabhairt masla dho., thug seisean moladh agus glóire dhó.</span>
<lb n="2998"/><span>Nuair d'fhág a dheisciobail uile go léir é, tógann an teirceán bocht so a</span>
<lb n="2999"/><span>pháirt.  Tá carthannacht chomh mór soin 'n-a chroidhe go ndéanann sé a</span>
<lb n="3000"/><span>dhícheall chum an droich-bhitheamhnaigh dobhí ar an taobh eile dhe do</span>
<lb n="3001"/><span>thabhairt chum aithrighe do dhéanamh.  Ná bíodh iongnadh oraibh, a</span>
<lb n="3002"/><span>dhearbhráithreacha, má ghabh an oiread so tréithe an bitheamhnach bocht so.</span>
<lb n="3003"/><span>Dochonnaic sé a Shlánuightheoir dá chéasadh, agus níl éin-ní as mó</span>
<lb n="3004"/><span>shoinnseálann ár gcroidhe 'ná radharc Íosa Chríost ar chrann na croise.  A!</span>
<lb n="3005"/><span>is mó an fortún dobhéadh 'n-bhur gcomhair dá mb'áil libh, ar árdughadh an</span>
<lb n="3006"/><span>Chuirp Naomhtha, súile bhur gcreidimh do chaitheamh ar chnámha Ein-Mhic Dé,</span>
<lb n="3007"/><span>agus machtnamh do dhéanamh ar a mhórcharthannacht daoibh-se agus do'n</span>
<lb n="3008"/><span>tshaoghal go léir.  O! is é seo an t-am 'n-ar ceart daoibh sgreadadh agus</span>
<lb n="3009"/><span>glaodhach ar Dhia mór na gcumhacht, agus a rádh ó n-bhur gcroidhe, “O, a</span>
<lb n="3010"/><span>Thighearna, ofrálaim suas duit mé féin in-éinfheacht lem' Shlánuightheóir.</span>
<lb n="3011"/><span>O! ná dearmaid mé, mar is peacthacht bocht mé.  Tabhair maithmheachas agus</span>
<lb n="3012"/><span>pardún dam agus ionad i ríoghacht na bhflaitheas!”  Bíodh carthannacht mór</span>
<lb n="3013"/><span>agaibh; guidhidh ní headh amháin daoibh féin, acht fós do'n tshaoghal uile</span>
<lb n="3014"/><span>go léir, agus go speisialta ar na hanmannaibh atá ag fulang pianta na</span>
<lb n="3015"/><span>Purgadóireachta.</span>
<lb n="3016"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="3017"/><p><span>Tabharfaidh mé anois daoibh an treas sompla; an captaon; sompla as</span>
<lb n="3018"/><span>ceart daoibh a leanmhain go deireadh an Aifrinn, nuair do ghlacann an</span>
<lb n="3019"/><span>sagart comaoine; 's é sin, nuair d'itheann agus d'ólann sé cuid fola agus</span>
<lb n="3020"/><span>feóla ár Slánuightheóra.  Tá an sompla so chomh oirdhearc sin gur lean</span>
<lb n="3021"/><span>an Eaglais riamh é.  Deireann gach sagart sula nglacann sé comaoine,</span>
<lb n="3022"/><span>na focail chéadna adubhairt an captaon le Íosa Críost, nuair d'iarr sé</span>
<lb n="3023"/><span>mar athchuinge air a mhac do leigheas dó: “A Thighearna, ní fiú mé go</span>
<lb n="3024"/><span>dtiocfá fám' dhíon”.  An uair do ghlacais colann daonda i mbroinn na</span>
<lb n="3025"/><span>Maighdine Muire, dobhí iongnadh ar na hainglibh; dobhí iongnadh ar na</span>
<lb n="3026"/><span>flaitheasaibh.  Ní rabhais sásta leis an umhlacht so.  Ba mhaith leat fós</span>
<lb n="3027"/><span>maireachtain 'n-ár measg.  O! a Thighearna, tagann tú chugham-sa; tusa</span>
<lb n="3028"/><span>atá id' Dhia ar bheódhaibh agus ar mharbhaibh, tusa atá id' Dhia ar</span>
<lb n="3029"/><span>bheódhaibh agus ar mharbhaibh, tusa atá id' mhaighistir ar neamh agus ar</span>
<lb n="3030"/><span>talamh, tagann tú chugham-sa, an peacthacht as mó fá'n spéir. O! ní</span>
<lb n="3031"/><span>fiú mise go dtabharfá-sa  biadh na n-aingeal le n'ithe dham; mise</span>
<lb n="3032"/><span>d'árduigh suas mo lámha go minic i reibiliúntacht id' choinnibh.  Acht</span>
<lb n="3033"/><span>ó's maith leat teacht chugham, dá mhéid mo pheacaidhe, ní iarraim éin-ní</span>
<lb n="3034"/><span>saoghalta ort.  Dob'fhéidir go ndamnóchaidís m'anam.  Acht iarraim go</span>
<lb n="3035"/><span>humhal ort sláinte m'anma, coinsias glan, agus maithmheachas im' pheacaidhibh.</span>
<lb n="3036"/><span>Ag so iad na somplaí thugann an Scrioptuir daoibh chum a chur in-umhail</span>
<lb n="3037"/><span>daoibh cionnas as ceart daoibh an tAifreann d'éisteacht.</span></p>
<lb n="3038"/>
<lb n="3039"/><p><span>Acht fiafruighim daoibh an leanann sibh na somplaí seo.  A! is fada</span>
<lb n="3040"/><span>uaidh sibh.  In-ionad sompla an phuibliocánaigh, an bhitheamhnaigh mhath,</span>
<lb n="3041"/><span>agus an chaptaoin do leanmhain, leanann sibh, ar feadh an Aifrinn, sompla</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="3042"/><p><span>an droich-bhitheamhnaigh, Iúdás, agus na bhFairisíneach.  Chum na fírinne</span>
<lb n="3043"/><span>seo do chur i dtuigsint daoibh, níl agam acht a thaisbeáint daoibh cionnas</span>
<lb n="3044"/><span>d'éisteann sibh é.</span></p>
<lb n="3045"/>
<lb n="3046"/><p><span>Is é an ní an tAifreann, íodhbairt déantar ar chuimhniughadh Páise</span>
<lb n="3047"/><span>agus Báis Íosa Chríost ar chrann na croise.  Acht tuiteann sé amach go</span>
<lb n="3048"/><span>minic, go ndéinid mórán do na críostaidhthibh an masla d'athnuadhchan, thug</span>
<lb n="3049"/><span>na Iúdaidhigh agus na crochairí d'Íosa Críost, nuair a dhéanaid na</span>
<lb n="3050"/><span>sagairt cuimhniughadh na bpianta d'fhulaing sé d'athnuadhchan ar na</span>
<lb n="3051"/><span>haltórachaibh.  I gcás go ndéanfadh sibh bun-os-cionn leis an droing</span>
<lb n="3052"/><span>mhalluighthe, sibh féin dothugann masla dár Mistéiríbh Naomhtha,</span>
<lb n="3053"/><span>cuimhnighidh go raibh trí sórt daoine timcheall ar bhur Slánuightheóir</span>
<lb n="3054"/><span>nuair do cuireadh chum báis é.  d'imthigh an chéad drong thar a chrois.</span>
<lb n="3055"/><span>Níor stadadar.  Níor ghlac cathughadh ná doilgheas croidhe iad mar gheall</span>
<lb n="3056"/><span>ar a bhás.  Dobhí a gcroidhe ní ba chruaidhe 'ná na cairrgeacha.</span>
<lb n="3057"/><span>Tháinig an dara drong in-aice na Croise.  Do-chonncadar é ag fulang pian.</span>
<lb n="3058"/><span>Níor ghlacadar éan-truagh dhó.  Do chromadar ar gháiridhe agus ar</span>
<lb n="3059"/><span>mhagadh faoi.  Ní raibh an tríomhadh drong sásta le masla do thabhairt</span>
<lb n="3060"/><span>dó.  Do bhuaileadar agus do bhasgadar é.  Do chaitheadar cioth do mhionnaíbh</span>
<lb n="3061"/><span>móra agus d'easgainíbh 'n-a choinnibh sin atá beanuighthe ar feadh saoghal</span>
<lb n="3062"/><span>na saoghal.</span></p>
<lb n="3063"/>
<lb n="3064"/><p><span>Aithneóchaidh sibh ar na comharthaíbh seo an méad malluightheachta do</span>
<lb n="3065"/><span>dhéanamh mórán agaibh féin ar feadh na haimsire bhíonn an tAifreann dá</span>
<lb n="3066"/><span>rádh.  Connas as féidir leis na cuirptheóirí seo bheith páirteach i</span>
<lb n="3067"/><span>nAifreann Dé, ná déanann faoisdin acht uair 'sa mbliadhain agus ná</span>
<lb n="3068"/><span>déanfadh go bráth é muna gcuirfidhe d'fhiachaibh orra é?  Nach iomdha</span>
<lb n="3069"/><span>duine agaibh ná tagann ar éan-chor acht go ró-annamh go</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="3070"/><p><span>dtí an tAifreann.  “Tá páistí óga agam,” adeireann duine.  “Bhí an Domhnach</span>
<lb n="3071"/><span>fliuch,” adeireann an dara duine.  Agus is dóigh leó go nglacfaidh Dia na</span>
<lb n="3072"/><span>leithsgéil seo uatha.  A! fóiríor, tá siad meallta.  Do réir mar atá</span>
<lb n="3073"/><span>siad-san ag magadh fá Dhia le'n-a leithsgéalaibh, béidh Dia ag magadh</span>
<lb n="3074"/><span>fútha-san lá a mbáis.  Féachaidh ar chuid eile aca: in-ionad deithnis do</span>
<lb n="3075"/><span>dhéanamh chum an Aifrinn, caithid an aimsir 'san mbaile dá gcórughadh féin;</span>
<lb n="3076"/><span>in-ionad cuimhneamh ar Dhia ná ar a bpeacaidhibh ar feadh an bhóthair,</span>
<lb n="3077"/><span>caithidh an aimsir ag cainnt agus ag comhrádh, ag guidheóireacht agus ag</span>
<lb n="3078"/><span>barbardhacht; in-ionad teacht isteach in-éinfheacht liom féin go dtí</span>
<lb n="3079"/><span>séipéal Dé, nach amhlaidh d'fhanaid cois na gcladhthacha ag díol agus ag</span>
<lb n="3080"/><span>ceannach, ag cúl-chainnt agus ag munabar, ag reic bréag agus éithigh ar na</span>
<lb n="3081"/><span>comhursanaibh?</span></p>
<lb n="3082"/>
<lb n="3083"/><p><span>An uair thagaid isteach, cionnas d'iomchraid iad féin?  In-ionad</span>
<lb n="3084"/><span>bheith go húir-íseal ar a nglúinibh mar dobhí an puibliocánach, ag</span>
<lb n="3085"/><span>iarraidh maithmheachais agus párdúin ar Dhia, seasaid suas go dána drochmhúinte</span>
<lb n="3086"/><span>os comhair na hAltórach.  Cromaid ar chainnt agus ar chomhrádh</span>
<lb n="3087"/><span>agus ar dhligheadh 'thabhairt do'n tshagart - fear ionaid Dé ar an talamh.</span>
<lb n="3088"/><span>Caithid cuid eile aca iad féin i gcúinníbh.  Cuirid coiste ar chreideamhaint</span>
<lb n="3089"/><span>an fhir seo agus na mná úd.  In-éan-fhocal, iomchraid iad féin i</span>
<lb n="3090"/><span>séipéal Dé mar dodhéanfadh aos óg ar sgoil rinnce, agus ní bhíonn níos</span>
<lb n="3091"/><span>mó do mheas aca ar Dhia 'ná bhéadh aca ar bhuachaill díomhaoin.  Bíonn</span>
<lb n="3092"/><span>a gcroidhe chomh fada ó Íosa Críost is atá ifreann ó fhlaitheas na</span>
<lb n="3093"/><span>glóire.  In-ionad moladh agus buidheachas do thabhairt dá Slánuightheóir,</span>
<lb n="3094"/><span>i dtaobh é féin d'ofráil suas ar a son, cromaid na cuirptheóirí</span>
<lb n="3095"/><span>malluighthe seo ar gháiridhe agus ar mhagadh faoi.  Brughadh</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="3096"/><p><span>agus bruigheanáil, geóin agus siosma, fir i measg ban agus mná i measg fear,</span>
<lb n="3097"/><span>amhairc drúiseamhla, smuainte saoghalta.  Ní bhíonn beann aca ar na</span>
<lb n="3098"/><span>mistéiribh.  Cainnteanna díomhaoine fuara peacthamhla, agus é sin go léir</span>
<lb n="3099"/><span>gan sgáth, gan eagla, gan cheist, gan náire, os comhair Dé agus duine, os</span>
<lb n="3100"/><span>comhair Íosa Chríost agus sluaigh na bhflaitheas atá ag féachaint le</span>
<lb n="3101"/><span>doilgheas orra ar an Altóir.</span></p>
<lb n="3102"/>
<lb n="3103"/><p><span>Fiafruighim daoibh an mar so d'iomcharfadh sibh sibh féin dá mbéadh</span>
<lb n="3104"/><span>athchuinge agaibh le hiarraidh ar rígh nó ar phrionnsa?  A! ní headh</span>
<lb n="3105"/><span>ar éan-chor. Is umhal úir-íseal dothiocfadh sibh dá láthair; agus nuair</span>
<lb n="3106"/><span>thagann sibh isteach go séipéal Dé, ag iarraidh ar Aird-rígh na</span>
<lb n="3107"/><span>nAingeal, párdúin in-bhur bpeacaidhibh, an athchuinge as mó as féidir</span>
<lb n="3108"/><span>d'iarraidh, ní thugann sibh dhó acht easurraim agus easonóir.  Ná</span>
<lb n="3109"/><span>tabharfadh béas sgannalach do'n tshórt so le rádh do Shacsanach, ná</span>
<lb n="3110"/><span>creideann sibh Íosa Críost do bheith láithreach i Sacraimint na hAltórach?</span>
<lb n="3111"/><span>Is fíor é seo, a chríostaidhthe gan chreideamh.  Tugann sibh masla dá</span>
<lb n="3112"/><span>bhur Slánuightheóir mar thug an droich-bhitheamhnach ar an Aird-íodhbairt.</span>
<lb n="3113"/><span>Dá dtabharfadh duine droch-chainnt nó masla ar an mbóthar dhúinn,</span>
<lb n="3114"/><span>b'fhéidir go mbéadh foighne againn; acht a shlán fútha teacht isteach</span>
<lb n="3115"/><span>'n-ár dtigh féin, chum masla do chaitheamh 'n-ár n-aghaidh ann: badh</span>
<lb n="3116"/><span>dheacair dhúinn cur suas leis. O! nach mór an fhoighne atá ag ár</span>
<lb n="3117"/><span>Slánuightheóir, do dhoirt an braon déidheanach dá chuid fola ar chrann</span>
<lb n="3118"/><span>na croise chum sinn so shaoradh ó shlabhraidhibh an diabhail, - nach mór</span>
<lb n="3119"/><span>an fhoighne dho, adeirim, é féin d'fheicsint masluighthe ar Altóir a</span>
<lb n="3120"/><span>charthannachta ag créatúir malluighthe ceann-dána, ag piastaibh brocacha</span>
<lb n="3121"/><span>do geineadh ó'n talamh?  Nach mór an t-iongnadh ná</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="3122"/><p><span>hórduigheann sé ó'n talamh osgailt agus iad do shlogadh suas idir chorp agus</span>
<lb n="3123"/><span>anam go fíoríochtar ifrinn.  O! ná himthighmís amach as an séipéal gan</span>
<lb n="3124"/><span>párdún agus maithmheachas d'iarraidh ar Dhia.  Ná coisgeadh éin-ní sinn as</span>
<lb n="3125"/><span>so suas ar ár mbeathaidh do leasughadh.  Cuirimís ár lámha ar an bhfann-lag.</span>
<lb n="3126"/><span>Bíodh truagh againn dó ón-ár gcroidhe agus ón-ár n-aigneadh. Tugann Dia</span>
<lb n="3127"/><span>aimsear fós dúinn.  Ná goidmís feasta len-ár malluightheacht éin-phioc do'n</span>
<lb n="3128"/><span>ghlóire thuilleann sé i dtaobh é féin d'ofráil suas dá Athair Shíorraidhe.</span>
<lb n="3129"/><span>Tugamaois dó, ar feadh an Aifrinn, ár n-anam, ár gcorp, ár n-intinn, ár</span>
<lb n="3130"/><span>n-aigneadh agus ár gcroidhtheacha.  Ní dhéanfaidh sé éan-ghnó dhúinn ár gcorp</span>
<lb n="3131"/><span>do bheith láithreach.  Ní fuláir dhúinn smuainte diadha do bheith 'n-ár</span>
<lb n="3132"/><span>n-aigneadh. Ní fuláir dhúinn smuainte saoghalta do dhíbirt go glan.</span>
<lb n="3133"/><span>Cuimhnighmís ar Dhia, ar Íosa Críost, ar an Spiorad Naomh, ar ár n-anam agus</span>
<lb n="3134"/><span>ar ghlóire na bhflaitheas.  Cuimhnighmís go speisialta ar ár bpeacaidhibh,</span>
<lb n="3135"/><span>agus iarramaois párdún agus maithmheachas ar Dhia le cathughadh agus le</span>
<lb n="3136"/><span>dubrón.</span></p>
<lb n="3137"/>
<lb n="3138"/><p><span>Má ghnímíd, a dhearbhráithreacha, na neithe seo mar as cóir,</span>
<lb n="3139"/><span>béimíd páirteach gan amhras i ríoghacht na bhflaitheas, leis na naomha agus</span>
<lb n="3140"/><span>leis na haingeala ar feadh na síorraidheachta: ní atáim ag iarraidh</span>
<lb n="3141"/><span>dhaoibh-se agus dam féin - InAinm an Athar, agus an Mhic, agus an Spioraid</span>
<lb n="3142"/><span>Naoimh.  Amen.</span>
<lb n="3143"/></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="3144"/><p><span>Bzzzzz1818ls</span>
<lb n="3145"/><span>Uzzzzz0401</span>
<lb n="3146"/><span>Seanmóir a hOcht.</span></p>
<lb n="3147"/>
<lb n="3148"/><p><span>Ar Ifrionn.</span></p>
<lb n="3149"/>
<lb n="3150"/><p><span>Annsin dubhairt an rí len-a ghiollaíbh: Ceanglaidh a chosa agus a lámha,</span>
<lb n="3151"/><span>agus teilgidh i ndorchadas Ifrinn é, mar a bhfuil gul agus díoscán fiacal.</span></p>
<lb n="3152"/>
<lb n="3153"/><p><span>Is iongantach scannramhal an chreath í seo, a chríostaidhthe, thug ár</span>
<lb n="3154"/><span>dTighearna, i gcosamhlacht an tSoisgéil, ar dhuine áirithe fuair cuireadh,</span>
<lb n="3155"/><span>agus tháinig gan ullmhughadh, gan culaidh an phósta, go dtí an bhainis.</span>
<lb n="3156"/><span>Do dhíbir Dia as a radharc é go dorchadas na bpian.</span></p>
<lb n="3157"/>
<lb n="3158"/><p><span>Fá scéimh na cainnte agus an tshompla so, cuirtear in-umhail dúinn-ne,</span>
<lb n="3159"/><span>créad mar fuaramar go léir cuireadh 'n-ár mbaisteadh agus 'n-ár dtabhairt</span>
<lb n="3160"/><span>suas in-ucht an chreidimh chóir, chum triall do chaitheamh na glóire agus</span>
<lb n="3161"/><span>an fhéasta shíorraidhe, agus an bhreath atá i ndán dúinn má gheibhtear</span>
<lb n="3162"/><span>sinn gan ullmhughadh, gan an chulaidh phósta: is é sin, má scaramuid</span>
<lb n="3163"/><span>leis an saoghal so fá pheacadh, gan muinnteardhas Dé, gan róba na</span>
<lb n="3164"/><span>carthannachta, díbhreann Dia as a radharc sinn.  Teilgfear sinn, mar do</span>
<lb n="3165"/><span>rigneadh leis an duine n-uaibhreach úd, go dorchadas Ifrinn.</span></p>
<lb n="3166"/>
<lb n="3167"/><p><span>Uch! a chríostaidhe chroidhe, is aindeis an chríoch í seo.  Is</span>
<lb n="3168"/><span>díombádhach é deireadh saoghail an pheacthaigh, ag</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="3169"/><p><span>imtheacht ó Dhia d'éis báis, do réir mar d'imthigh an feadh dobhí sé beó.</span>
<lb n="3170"/><span>Acht dá mbéadh a phionós daor leis sin, dá mbféidir leis an mbrughach</span>
<lb n="3171"/><span>dona a rádh: “bím réidh le Dia agus ná bíodh éin-díol eile orm i</span>
<lb n="3172"/><span>ndiaidh mo mhalluightheachta,” bhéadh compórd éigin aige; acht ní mar</span>
<lb n="3173"/><span>sin é.  Dobhí a lá féin aige.  Dobhí sé ag faghbháil a thoile féin</span>
<lb n="3174"/><span>tamall, agus dob'fhéidir leis imtheacht nó stad.  Acht d'imthigh a am;</span>
<lb n="3175"/><span>luigh an ghrian.  Toil Dé, ní fuláir dhó dul go hifrionn, nuair nár</span>
<lb n="3176"/><span>shaothruigh an peacthach go toilteanach na flaithis ar chomhairle Dé, ná</span>
<lb n="3177"/><span>Scrioptúirí, agus ráidhte na nAithreach Naomhtha.  Níl éan-alt dár</span>
<lb n="3178"/><span>gcreideamh nísa phrionnsapálta ná nísa shoiléire 'ná é seo; óir</span>
<lb n="3179"/><span>nuair sháruigheann an peacthach trócaire Dé, ní féidir len-a cheart é</span>
<lb n="3180"/><span>d'fhoighidneamh, ní féidir leis gan é do dhaoradh go teinidh shíorraidhe,</span>
<lb n="3181"/><span>in caminum ignis, agus, dá éaghmais sin, ní bhéadh rogha idir olc agus</span>
<lb n="3182"/><span>maith.  Ní hiomdha duilleóg 'san Sgrioptúir nach ndéanann finnéidh ar an</span>
<lb n="3183"/><span>árus so na bpian, ionad comhnaidhthe na n-anam ndamanta.  Is é as mian le</span>
<lb n="3184"/><span>n-ár dTighearna in-aghaidh gach uair dá dtráchtann air.  Ceangal agus</span>
<lb n="3185"/><span>céasadh na malluightheóirí a thairgeann Naomh Pól do chur i gcéill</span>
<lb n="3186"/><span>dúinn nuair innseann dúinn go mbéidh seo nach ngéilleann do'n tSoisgéal</span>
<lb n="3187"/><span>ag fulang i lasrachaibh teintidhe síorraidhe; agus glaodhann ar ifrionn áit</span>
<lb n="3188"/><span>teineadh agus chrádha, foirnéis do-fhuilingthe, linn teineadh agus</span>
<lb n="3189"/><span>briomstóin ag síor-lasadh gan dóghadh le brígh feirge Dé.  Mo thruagh</span>
<lb n="3190"/><span>an t-anam bocht atá daor chum na síorraidheachta do chaitheamh ann gan</span>
<lb n="3191"/><span>sólás, gan subhailceas, gan fíor-chompórd, réidh nó scartha le Dia agus</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="3192"/><p><span>len-a aingle, scartha le muinnteardhas an tshaoghail, cuibhrighthe,</span>
<lb n="3193"/><span>cráidhte, i lár léigiún deamhan agus nathrach neimhe. (Aibhistín).</span></p>
<lb n="3194"/>
<lb n="3195"/><p><span>O! dá bhfaghbhadh sé cead, is éasgaidh ghéillfeadh an t-anam damanta so do</span>
<lb n="3196"/><span>chúrsa cruaidh aithrighe, d'éisteacht Aifrinn, do throsgadh an Teampuill</span>
<lb n="3197"/><span>agus do dhéirc na mbocht; is éasgaidh rachadh sé ar a ghlúinibh ag iarraidh</span>
<lb n="3198"/><span>beannachtan Dé, agus ag tabhairt glóire dhó ar maidin agus um thráthnóna.  O</span>
<lb n="3199"/><span>! b'fhada uaidh neamhshuim do thabhairt 'san bhfaoisdin um Nodlaig, ná um</span>
<lb n="3200"/><span>Cháisg, ná éan-uair eile 'n-a luighfeadh éin-pheacadh marbh ar a choinsias.</span>
<lb n="3201"/><span>Is beag an chuimhne dobhéadh air a pheacaidhe do cheilt nó an náire iad</span>
<lb n="3202"/><span>d'innsint le chéile; agus is luath dodhéanfadh sé leóir-ghníomh i gcuid a</span>
<lb n="3203"/><span>chomharsan , 'san nídh fuair sé go holc. O! dá bhfaghbhadh sé cead! Acht</span>
<lb n="3204"/><span>níl sin ar a chumas, mar ná fuil éan-fhuasgladh as ifrionn: in inferno</span>
<lb n="3205"/><span>nulla est redemptio (Oiffig na Marbh).  Nuair bhí sé ar shlighidh na</span>
<lb n="3206"/><span>haithrighe do leig sé thairis í.  Ní rigne sé éan-dualgas díobh seo do</span>
<lb n="3207"/><span>choimhlíonadh, agus an té againn-ne dhéanfaidh an ní céadna ar an saoghal</span>
<lb n="3208"/><span>so, béidh sé mar siúd 'san tshaoghal eile, dá chéasadh 'san teinidh nach</span>
<lb n="3209"/><span>féidir do mhúchadh; óir adeir Críost; “gach crann nach dtiubhraidh toradh</span>
<lb n="3210"/><span>maith uaidh, gearrfar anuas é agus teilgfear 'san teinidh é”.</span></p>
<lb n="3211"/>
<lb n="3212"/><p><span>Aithrisid na diadhairí go bhfuil dhá shórt péine go speisialta ag</span>
<lb n="3213"/><span>crádh na n-anam ndamanta; ceann aca, radharc Dé agus na bhflaitheas do</span>
<lb n="3214"/><span>ró-chailleamhain; agus ceann eile dhíobh, radharc na ndeamhan ngránda</span>
<lb n="3215"/><span>gcíor-dhubh gcrith-eaglach, agus na pianta Ifreannda.</span></p>
<lb n="3216"/>
<lb n="3217"/><p><span>Ní fhuil éan-rud cruthuighthe, ná fuil dúil agus leigean nó</span>
<lb n="3218"/><span>claonadh aige chum na críche do ró-cheap Dia dhó; agus nuair nach righean</span>
<lb n="3219"/><span>sé an chríoch sin, ní féidir</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="3220"/><p><span>leis gan bheith mí-shásta agus buaidhreamh do bheith air, má tá éan-</span>
<lb n="3221"/><span>mhothughadh ann. Is mar sin do'n anam n-uaibhreach atá tabhartha do'n olc</span>
<lb n="3222"/><span>ón-a dhrochnádúir féin, agus do chruthuigh Dia ar a sheilbh féin i</span>
<lb n="3223"/><span>bParrthas.  Nuair chíonn sé é féin teilgthe ó'n gcrích sin, scartha uaithi go</span>
<lb n="3224"/><span>toilteanach gan fóirithin, ná faghbháil ar chasadh, buaileann tuirse agus</span>
<lb n="3225"/><span>dólás agus dubrón é, fraochmhaireacht intinne agus mire mí-dhóchais, nach</span>
<lb n="3226"/><span>scarann ó bheith dhá thnáthadh go deó; agus is air seo ghlaodhann an</span>
<lb n="3227"/><span>Sgrioptúir an phiast ná faghbhann bás choidhche.</span></p>
<lb n="3228"/>
<lb n="3229"/><p><span>O! cad é an díth chéille dobhí ar an anam dhona nár chuimhnigh í</span>
<lb n="3230"/><span>féin do choimhéad ar an mbuaidhreamh shíorraidhe seo, an feadh thug sé i</span>
<lb n="3231"/><span>ndearmad Dia d'adhradh agus d'onórughadh, agus thug adhradh do'n tshaoghal</span>
<lb n="3232"/><span>agus toil do pheacaidhibh na hintinne, - tnúth, fuath agus fearg; óir an</span>
<lb n="3233"/><span>sólás dobhí aice dá dhéanamh iompuighthear, adeir Aibhistín, 'n-a</span>
<lb n="3234"/><span>dhólás dá phianughadh: ut quae fuerunt delectammmenta homini peccanti,</span>
<lb n="3235"/><span>sint instrumenta Domino punienti.  An pionós eile atá in'aice seo, gé</span>
<lb n="3236"/><span>nach bhfuil sé chomh géar leis, gluaiseann ó fhulangthaibh an anma is gach</span>
<lb n="3237"/><span>céadfaidh le hoibriughadh agus nádúir péine ifrinn.  Is fíor, go deimhin,</span>
<lb n="3238"/><span>leis an oireamhain thug Dia dár nádúir, an feadh dobhíonn an t-anam</span>
<lb n="3239"/><span>ceangailte do'n cholainn, gurab le teannta agus cáilidheachta an chuirp go</span>
<lb n="3240"/><span>hiomshlán do ghluaiseann a thiorrachtain, ar shlighidh, má's pian nó</span>
<lb n="3241"/><span>pléisiúr dhóibhsean leath-is-muigh orainn, gurab é an clódh agus an</span>
<lb n="3242"/><span>phian chéadna bhíonn leath-istigh ar an anam, ar a shon, is ó'n anam</span>
<lb n="3243"/><span>beódhacht an chuirp, agus radharc, éisteacht agus blas;</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="3244"/><p><span>óir dá éaghmais, ní bhéadh ceachtar dhíobh ann, mar ní mhothuigheann corp an</span>
<lb n="3245"/><span>mhairbh éan-rud, acht is spioraid do-mharbhtha é an t-anam, agus ní</span>
<lb n="3246"/><span>chailleann sé na cumhachta céadna.</span></p>
<lb n="3247"/>
<lb n="3248"/><p><span>é agus airigheann agus éisteann ar shlighidh éigin spioradálta agus</span>
<lb n="3249"/><span>sin a bhfad níos géire ná mar airigheann i bpríosún na colna, óir, ar</span>
<lb n="3250"/><span>nós na mhairtírigh gheibheann luach a chneadh go hobann, nó an té</span>
<lb n="3251"/><span>sgaoilfidhe ó ghlas agus ualach trom, ní luaithe sgaoiltear an t-anam</span>
<lb n="3252"/><span>ó ghlas agus ó mheadhachain na colna 'ná brathann sí saoirse, luas, agus</span>
<lb n="3253"/><span>a gníomhaidheacht nádúrtha féin.  As so tuigimid nach bhfuil éan-bhall</span>
<lb n="3254"/><span>gan a phian nó a luach saothair féin 'n-a chomhair, do réir mar do-rigne</span>
<lb n="3255"/><span>olc nó maith; agus as so tuigimid nach bhfuil éan-bhall, céadfaidh, ná</span>
<lb n="3256"/><span>cumhachta, dá mbaineann leis an anam, ná fuil a phian féin nó a luach</span>
<lb n="3257"/><span>saothair féin 'n-a chomhair do réir mar do-rigne olc nó maith, agus é</span>
<lb n="3258"/><span>'n-a sheilbh sin i slighidh ró-iomlán ó'n mbás go dtí an eiséirghe, agus</span>
<lb n="3259"/><span>gan aige 'n-a dhiaidh.</span></p>
<lb n="3260"/>
<lb n="3261"/><p><span>Is mar sin do'n tshúil agus do'n chluais dobhíodh tabhartha do radharc</span>
<lb n="3262"/><span>agus d'éisteacht an pheacaidh, do-gheibhidh a bpionós féin.  Crádhfar iad</span>
<lb n="3263"/><span>tar meadhón le dubhsholas agus uallfairt Ifrinn; gus aireóchaidh sí siúd</span>
<lb n="3264"/><span>ná leigfeadh bonn a coise ar an talamh a phian féin i ndíol a peacaidh.</span>
<lb n="3265"/><span>Ní gan cosamhlacht nó ughdarthás an chainnt seo, mar is iontuigthe as an</span>
<lb n="3266"/><span>eágcaoineadh chráidhte do-rigne craosach an tSoisgéil nuair do ghuidh</span>
<lb n="3267"/><span>sé Abram, agus é féin dá chéasadh, trócaire do dhéanamh air, agus</span>
<lb n="3268"/><span>Lásaras do chuir chuige chum braon uisge do leigean do bhárr a mhéire ar a</span>
<lb n="3269"/><span>theangain mar fhionnfhuaradh dhi, ar mbeith scólta: crucior in hac</span>
<lb n="3270"/><span>flamma.</span></p>
<lb n="3271"/>
<lb n="3272"/><p><span>O! cia fhoighdeóchaidh an tart síorraidhe?  Cia</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="3273"/><p><span>fhoighdeóchaidh an phian fá leith?  Cia fhoighdeóchaidh craos na teineadh as</span>
<lb n="3274"/><span>treise loisgnighe 'ná gach teine: quis poterit habitae de vobis cum igne</span>
<lb n="3275"/><span>devorante?  Deir San Aibhistín nach bhfuil i dteintibh an tshaoghail seo</span>
<lb n="3276"/><span>go léir le chéile acht sgáil 'n-a h-aice; agus muna bhfuilingeóchthá tú</span>
<lb n="3277"/><span>'dhóghadh leis sin, dála nach ndéanfá ar an domhan go léir ná fós fiú do mhéire</span>
<lb n="3278"/><span>do choimhéad sgathamh os a cionn, créad dhéanfaidh tú an uair úd, nuair bhéidh</span>
<lb n="3279"/><span>an Tighearna ag caoineadh na gcaorach, agus an t-anam bocht ar nós na tuighe</span>
<lb n="3280"/><span>agus an adhmaid tirim: quasi lignum et stipula - ar dearg-lasadh go</span>
<lb n="3281"/><span>síorraidhe.  Agus dá fhaid dorachmuis, a chríostaidhthe, le solas ár</span>
<lb n="3282"/><span>gcreidimh agus ár réasúin ar lorg na neithe dubhraca bhaineann le Dia agus</span>
<lb n="3283"/><span>an saoghal atá le teacht, dobhéadh go leór 'n-a dhiaidh sin gan a rádh, agus</span>
<lb n="3284"/><span>a n-abróchamuis a bhfad fá bhun mar atá neithe; óir in-éaghmais lagachair</span>
<lb n="3285"/><span>ár dtuigseana, adeir Naomh Pól na feicimid neith ar an taobh so i bhfus acht</span>
<lb n="3286"/><span>tré sgáil agus tré ghloine: per speculum.  Ní beag, ar a shon, a dtuigimid</span>
<lb n="3287"/><span>agus a bhfeicimid chum sinn do mhúsgailt ó shuan an pheacaidh.  Agus adeir</span>
<lb n="3288"/><span>Aibhistín, an té nach músclóchadh torainn do'n tshórt so nach 'n-a</span>
<lb n="3289"/><span>chodladh atá, acht marbh; qui non, etc.  Tá an-roinnt do'n tshaoghal,</span>
<lb n="3290"/><span>cé nach iad as fairsinge, agus ní gnáth iad do bheith 'n-a suan.  Ní gan</span>
<lb n="3291"/><span>fírinne adeirtear gur dathnaid dóibh imtheacht; mar dobhí neithe maithe</span>
<lb n="3292"/><span>annso aca, agus contabhairt ar a mhalairt annsúd.  Nuair rachaidh an duine</span>
<lb n="3293"/><span>saidhbhir a chodladh, - is é sin, nuair gheóbhaidh an duine saidhbhir bás, -</span>
<lb n="3294"/><span>ní thiubhraidh éan-rud leis.  Adeir Iob: “Fosclóchaidh sé a shúile, agus</span>
<lb n="3295"/><span>gheobhaidh sé é fein folamh,” .i. Dives cum dormierit, nihil secum</span>
<lb n="3296"/><span>auferet; aperiet oculos suos et nil inveniet.</span>
<lb n="3297"/></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="3298"/><p><span>Ó! mo sgéal, an imirce dhéidheanach so ó shonas go donas, ó shonas agus</span>
<lb n="3299"/><span>ó shubhachas go nuige anacra agus anró, ó aoibhneásaibh an tshaoghail go</span>
<lb n="3300"/><span>pianta síorraidhe.  Acht gé gur dólásach an sgéal é, ní leath</span>
<lb n="3301"/><span>iongantais iad so do bheith caillte 'n-a bhfuil ócáidí an pheacaidh ar gach</span>
<lb n="3302"/><span>taobh dhíobh, agus é ar a gcumas caitheamh aimsire do dhéanamh gach uair.</span>
<lb n="3303"/><span>Ní mar sin do'n dá leór do chaithfidh maireachtain go beó bocht gan mórán</span>
<lb n="3304"/><span>compóird saoghalta.  Dar leat, is in-aisgidh agus d'éan-uaim dhamnaid iad</span>
<lb n="3305"/><span>féin!  Níl taidhbhse an tshaoghail, caithréim ná buaidhreamh onóra ag</span>
<lb n="3306"/><span>déanamh toirmisg do'n duine bhocht; acht ní háil leis, ó dhiultuigh Dia</span>
<lb n="3307"/><span>an comhgar so ar mhaithe leis, gan a iompódh ar gach rud do chleachtann daoine</span>
<lb n="3308"/><span>eile, agus luach saothair a bhochtaineachta do chailleamhain.</span></p>
<lb n="3309"/>
<lb n="3310"/><p><span>Cad é an mhaith dhuit buaidhreamh do bheith ort i dtaobh do luige 'san</span>
<lb n="3311"/><span>tshaoghal so, agus tú saor, b'fhéidir, mar gheall air ar ádhbhar do</span>
<lb n="3312"/><span>dhamanta?  Ná bíodh, mar sin, tnúth, fuath, fearg, ná mí-shásamh ag</span>
<lb n="3313"/><span>siubhal leat; óir níl tairbhe ionnta acht olc mór, mar is peacadh ceist</span>
<lb n="3314"/><span>nó locht d'fhaghbháil ar thrócaire an Tighearna.  Is mór gur fearr roinn</span>
<lb n="3315"/><span>foighde anois agus do chrosa d'iomchur go foighdeach anois i ndíol do</span>
<lb n="3316"/><span>pheacaidhe 'ná bheith 'na dhiaidh so, agus sin go díomhaoin, ag caoineadh</span>
<lb n="3317"/><span>do dhíth céille.  Tá go leór anois fá phian, b'fhéidir, agá raibh</span>
<lb n="3318"/><span>aithne agat féin orra - do pháirtidhthe, b'fhéidir, 'san pheacadh.  Dá</span>
<lb n="3319"/><span>mbéidís ag labhairt leat, dob'é a gcomhairle dhuit: “cuir scéal go</span>
<lb n="3320"/><span>nuige mo mhuinntear atá beó i m'dhiaidh,” ar Díbhes le hAbram, agus é</span>
<lb n="3321"/><span>dá chéasadh in-ifrionn, “chum go seachnóchaidís an árus so na bpian.”</span>
<lb n="3322"/><span>“O!” ar Abram, “tá Maoise agus na</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="3323"/><p><span>fáidhe aca agus muna dtiubhraid aire dhóibh sin, ní chreidfidís éin-</span>
<lb n="3324"/><span>teachtaire dorachadh chúcha ó na marbhaibh”.  Ní foir-leathnughadh cainnte,</span>
<lb n="3325"/><span>ar an ádhbhar sin, sgéal Fiannaidheachta, ná tionnsgnadh sagart an</span>
<lb n="3326"/><span>for-fhógradh agus an bhagairt seo déantar ó'n altóir ar na malluightheóiribh</span>
<lb n="3327"/><span>agus clann an pheacaidh: Dia féin as ughdar leis.  Innseann an Scrioptúir</span>
<lb n="3328"/><span>go dtuilleann an peacthach é.</span></p>
<lb n="3329"/>
<lb n="3330"/><p><span>O! a Thighearna dochum na flaithis do na fíréanaibh agus ifreann do'n</span>
<lb n="3331"/><span>pheacthach, sábháil do dhaoine.  Tabhair do'n phobal do bheith ullamh</span>
<lb n="3332"/><span>nuair ghlaodhfaidh tú orra ionnas go mbéidís ar an taobh dheas díot lá</span>
<lb n="3333"/><span>na breithe déidheanaighe.</span></p>
<lb n="3334"/>
<lb n="3335"/><p><span>An n-áil leat bheith saor ar an léirsgrios atá fá chomhair an</span>
<lb n="3336"/><span>pheacthaigh, agus ar bhreith na teineadh, Lá an tSléibhe?  Cuimhnigh anois</span>
<lb n="3337"/><span>orra.  Smuain ar phionós an pheacaidh, má's gan ullmhughadh d'imtheóchair.</span>
<lb n="3338"/><span>Mar sin, déanfair diúltadh dod' chlaontaibh, cibé díobh, drúis, craos,</span>
<lb n="3339"/><span>tnúth nó fearg.  Déan aithrighe, mar is beó, is ní marbh, as maith an</span>
<lb n="3340"/><span>aithrighe.</span>
<lb n="3341"/></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="3342"/><p><span>Bzzzzz1819ls</span>
<lb n="3343"/><span>Uzzzzz0401</span>
<lb n="3344"/><span>SEANMOIR A NAOI.</span></p>
<lb n="3345"/>
<lb n="3346"/><p><span>AR AN LEOIR-GHNÍOMH.</span></p>
<lb n="3347"/>
<lb n="3348"/><p><span>Tabhair do Shaesar cuid Saesair, agus a chuid féin do Dhia</span>
<lb n="3349"/><span>- (Matha xxii.21)</span></p>
<lb n="3350"/>
<lb n="3351"/><p><span>Ag sin mar adubhairt ár Slánuightheóir, an uair d'fhiafruigh dream do na</span>
<lb n="3352"/><span>Iúdaidheachaibh dhe go mailíseach, an raibh sé dlightheach cíos do dhíol le</span>
<lb n="3353"/><span>Saesar.  Dá n-abradh sé na raibh, do shaoileadar Saesar do chur 'n-a choinne</span>
<lb n="3354"/><span>; agus dá n-abradh go raibh, do shaoileadar na daoine do bheith 'n-a námhaid</span>
<lb n="3355"/><span>aige, mar ná raibh éin-ghreann aca ar Shaesar ná ar na Rómhánachaibh tháinig</span>
<lb n="3356"/><span>isteach orra is na laethibh sin mar mhaighistirí aca.</span></p>
<lb n="3357"/>
<lb n="3358"/><p><span>Acht do mheall sé thall agus i bhfus iad, agus ní bhfuaradh buntáiste</span>
<lb n="3359"/><span>air in-éan-taobh, óir d'iarr sé orra píosa d'airgead na dúithche do</span>
<lb n="3360"/><span>thaisbeáint dó, agus nuair dorigneadar, d'fhiafruigh sé dhíobh, cé dhó</span>
<lb n="3361"/><span>buaileadh é, nó créad an íomháigh sin dobhí air, agus adubhradar</span>
<lb n="3362"/><span>íomháigh Shaesair.  Annsoin do chuir ár Slánuightheóir deireadh ar a</span>
<lb n="3363"/><span>gcomhrádh, ag rádh leó, a cheart féin do thabhairt do Shaesar agus a</span>
<lb n="3364"/><span>cheart féin do Dhia.</span></p>
<lb n="3365"/>
<lb n="3366"/><p><span>Ba ró-chéillidhe an rádh é sin, agus ní an ádhbhar haithristear é</span>
<lb n="3367"/><span>mar shean-fhocal chirt: “a cheart féin do Shaesar.”  Is é, gan</span>
<lb n="3368"/><span>amhras, a chríostaidhthe, atá ó bhéal</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="3369"/><p><span>Dé, a gceart féin dlighte do phrionnsaíbh agus d'uachtaránaibh na talmhan,</span>
<lb n="3370"/><span>ar shlighidh, an té chuireann 'n-a gcoinne, mar adeir naomh Pól, go</span>
<lb n="3371"/><span>gcuireann i gcoinne órdughadh Dé féin; agus sin é an chiall 'n-a bhfuil</span>
<lb n="3372"/><span>cumhachta pionóis ar a lámhaibh.  Ní in-aisgidh, adeir an tEaspol,</span>
<lb n="3373"/><span>d'iomchrann an prionnsa a lámh nó a chlaidheamh; óir is é ministéir Dé</span>
<lb n="3374"/><span>'n-a cháil féin é, ní amháin chum cosanta nó cosnaimh do dhéanamh ar an té</span>
<lb n="3375"/><span>atá umhal macánta, acht pionós do bhualadh ar an é atá bun-os-cionn leis</span>
<lb n="3376"/><span>'n-a mhalluightheóir.</span></p>
<lb n="3377"/>
<lb n="3378"/><p><span>Atá a bhfiacha féin, ar an ádhbhar soin, bainte ag prionnsaíbh</span>
<lb n="3379"/><span>saoghalta orainn noch is ceart do dhíol, ní amháin d'bhur n-aimhdheóin</span>
<lb n="3380"/><span>acht le n-bhur dtoil; óir is éigean daoibh, mar adeir an tApstal, bheith</span>
<lb n="3381"/><span>urramach ní amháin le h-eagla acht le coinsias: non porpter</span>
<lb n="3382"/><span>iram sed propter conscientiam.</span></p>
<lb n="3383"/>
<lb n="3384"/><p><span>Dá meabhruigheadh Clanna Gaedheal féin 'n-a sgairt ar an bpoinnte</span>
<lb n="3385"/><span>seo, ní bhéadh, mar atá, claidheamh an dlighidh dearg craorag len-a bhfuil</span>
<lb n="3386"/><span>ag tabhairt gearrshaoghail agus anbháis dóibh.  Ní amháin i dtaoibh an</span>
<lb n="3387"/><span>duine mhóir acht i dtaobh do chomharsan, is é sin gach éan-duine, atá</span>
<lb n="3388"/><span>ceart agus macántacht bainte ort, óir gan sin ní bheadh an saoghal buan.</span>
<lb n="3389"/><span>Ní fhaghbhadh na daoine maireachtain dá mbéadh neart dóibh lámh-láidir,</span>
<lb n="3390"/><span>goid, ná rógaireacht d'imirt ar a chéile.</span></p>
<lb n="3391"/>
<lb n="3392"/><p><span>Do-bhéarfadh gach éan-duine, neamh-shuim i gcostas na beathadh do</span>
<lb n="3393"/><span>shaothrughadh, nuair ná béadh sé siúráilte go mbadh leis féin obair</span>
<lb n="3394"/><span>a lámh gus toradh a shaothair.  Coisgeann, ar an ádhbhar soin, Digheadh</span>
<lb n="3395"/><span>na Nádúra orainn, dul tar teórain ár gcoda féin, ná baint len-a gcuid</span>
<lb n="3396"/><span>siúd gan ughdarthás ná cead, mar ná fuil</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="3397"/><p><span>éan-rud níos riachtanaighe ná níos doimhne sgríobhtha 'n-ár gcroidhthibh,</span>
<lb n="3398"/><span>'ná riaghail na macántachta, ná éan-rud in-aghaidh réasúin níos solasmhaire</span>
<lb n="3399"/><span>'ná mí-cheart.  Fá dobhí líne de dhligheadh Dé sgríobhtha, dobhí a fhios</span>
<lb n="3400"/><span>ag lucht na haimsire sin, mar is iontuigthe ó ghaduidheacht Rachel agus</span>
<lb n="3401"/><span>dearbhráithreach Ióseph, nár cheart goid ná robáil do dhéanamh; agus níl</span>
<lb n="3402"/><span>éan-lá ó thúis an tshaoghail go nuige seo ná fuil a fhios ag an rógaire ná</span>
<lb n="3403"/><span>fuil sé féin ar dheagh-staid.</span></p>
<lb n="3404"/>
<lb n="3405"/><p><span>In-éaghmais ár solais nádúrtha, ins an seachtmhadh haithne thug</span>
<lb n="3406"/><span>Dia do Mhaoise, do thoirmisg sé gach gadaidheacht agus gach beart eile</span>
<lb n="3407"/><span>éagcórach; agus 'san deachmhadh haithne, chum go mbéadh an duine</span>
<lb n="3408"/><span>folláin istigh agus amuigh, do choisg sé fonn a dhéanta.  Atá dúil</span>
<lb n="3409"/><span>ainchirt agus tógbháil coda do chomharsan, dá réir sin, coisgthe ort le</span>
<lb n="3410"/><span>dligheadh Dé agus na nádúra; gus mar nach in-aisgidh ná gan chúis atá</span>
<lb n="3411"/><span>an dligheadh so againn, ní in-aisgidh ná gan trom-dhíoghaltas bristear</span>
<lb n="3412"/><span>í, mar innseann an Scrioptúir in go leór d'áitibh.  Atá sé aithriste</span>
<lb n="3413"/><span>is an dara Leabhar do na Righthibh, nuair d'innis an fáidh Natan do Dháith</span>
<lb n="3414"/><span>Rí, gur thóg duine saidhbhir caora le héagcóir ó dhuine bhocht, go dtug</span>
<lb n="3415"/><span>an rí breith bháis ar an nduine saidhbhir; ins an leabhar soin Iossue, mar</span>
<lb n="3416"/><span>an céadna, gur cheaduigh Dia trí mhíle do phobal Israel do bheith</span>
<lb n="3417"/><span>treasgartha ag beagán dá náimhdibh i bpionós do ghadaidheacht Achan, agus</span>
<lb n="3418"/><span>ná raibh fearg na bhflaitheas múchta, nó gur loisgeadh a raibh 'n-a sheilbh,</span>
<lb n="3419"/><span>agus gur gabhadh do chlochaibh air féin, ar shlighidh nach raibh fear, bean,</span>
<lb n="3420"/><span>ná páiste 'san gcoimhthionól, nár chaith carraig chloiche air le gráin</span>
<lb n="3421"/><span>dá chóir!</span></p>
<lb n="3422"/>
<lb n="3423"/><p><span>Is iomdha sompla eile sgannramhail 'san Sgríbhinn Diadha do thaisbeánann</span>
<lb n="3424"/><span>dúinn fearg agus fuath agus</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="3425"/><p><span>díoghaltas an Aird-ríogh ar an té dhéanann goid ná slad ná feall ar an</span>
<lb n="3426"/><span>gcomhursain. Ní rachaidh, adeir Naomh Pól, an gaduidhe ná fear sainnte (agus</span>
<lb n="3427"/><span>a chonách soin air!), ná an té d'fhaisgeann chuige go héagcórach, choidhche</span>
<lb n="3428"/><span>go ríoghacht na bhflaitheas, agus arís 'n-a Litir gus na Teassalónacánacha,</span>
<lb n="3429"/><span>do cuireadh gach éan-duine ar a aireachas, gan mealladh, ná gabháil</span>
<lb n="3430"/><span>timcheall, ná lúbáireacht clis ná calaois d'imirt ar an comharsain, “mar is é</span>
<lb n="3431"/><span>an Tighearna” adeir-sean, “do-ghní díoghaltas do bhaint amach ins na</span>
<lb n="3432"/><span>neithibh seo.”</span></p>
<lb n="3433"/>
<lb n="3434"/><p><span>Créad dodhéanfaidh, ar an ádhbhar sin, an dá leór ná fuil a</span>
<lb n="3435"/><span>gcoinsias glan, ná a lámha, 'san tshlighidh seo, atá truaillighthe le</span>
<lb n="3436"/><span>substaint agus damáiste a gcomhursan, gan leigheas, gan leóir-ghníomh do</span>
<lb n="3437"/><span>dhéanamh ann, siúd is go n-imtheóchaidís saor ó phionós ná ó</span>
<lb n="3438"/><span>dhligheadh an shaoghail ar an taobh so do'n uaigh.  Dar ndóigh, tabharfar</span>
<lb n="3439"/><span>chum cunntais, agus chum pionóis iad Lá an Luain do láthair an tshaoghail,</span>
<lb n="3440"/><span>lá 'n-a mbéidh a leóir-ghníomh déidheanach!  Ní fheadar goidé é an</span>
<lb n="3441"/><span>mire atá ar an daoinibh, nó goidé an suan marbhthach míághmharach so</span>
<lb n="3442"/><span>do bhuaileann go leór ar bhruach na síorraidheachta.  Ní homdha lá ná</span>
<lb n="3443"/><span>hairighmíd, pé beag mór é, nídh éigin dá thógbháil, ag imtheacht</span>
<lb n="3444"/><span>gan tuairisg, díoghbháil éigin dá dhéanamh, agus ní mór go n-airighmíd</span>
<lb n="3445"/><span>choidhche éan-trácht ar an leóir-ghníomh in'áit sin go léir.  Ní'l</span>
<lb n="3446"/><span>éan-rud níos riachtanaighe, cé nach bhfuil, fóiríor, éan-rud níos</span>
<lb n="3447"/><span>fánaighe ná an leóir-ghníomh!</span></p>
<lb n="3448"/>
<lb n="3449"/><p><span>Is ionann le fear na sainnte, mar is í, do réir na Sgrioptúra,</span>
<lb n="3450"/><span>“máthair an uilc ar fad í”, mar is í chuireann d'fhiachaibh ar dhuine a</span>
<lb n="3451"/><span>anam do reic nó do dhíol leis an aidhbheirseóir, is ionann leis agus</span>
<lb n="3452"/><span>sgaramhant leis an anam, sgaramhaint</span></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="3453"/><p><span>leis an seilbh atá aige anois, pé cunntas ar a bhfuair í.  Go bhfóiridh Dia</span>
<lb n="3454"/><span>air an tan chaithfidh sé sgarmhant leis dá aimhdheóin! Ní bhéidh sé</span>
<lb n="3455"/><span>follamh, mar béidh mallacht síorraidhe aige in-áit luach saothair a</span>
<lb n="3456"/><span>dhroich-ghníomh, págh an pheacaidh: stipendia peccati mors.</span></p>
<lb n="3457"/>
<lb n="3458"/><p><span>Is iomdha slighe 'n-a dtuiteann leóir-ghníomh ar dhuine, mar is iomdha</span>
<lb n="3459"/><span>slighe chum éagcóra do dhéanamh.  Ní lia uair do bhrisimíd éin-cheann</span>
<lb n="3460"/><span>do na haitheantaibh 'ná bímíd ceangailte chum leóir-ghníomh, mar coisgid</span>
<lb n="3461"/><span>orainn, ní amháin gan aithris do thabhairt do Dhia, acht fós gan díoghbháil</span>
<lb n="3462"/><span>do dhéanamh dár gcomhursain, 'n-a chuid, 'n-a phearsain, ná 'n-a chlú.</span></p>
<lb n="3463"/>
<lb n="3464"/><p><span>Acht is fá líon na seachtmhadh haithne, go speisialta thuiteann an</span>
<lb n="3465"/><span>leóir-ghníomh ar a bhfuilim ag trácht, agus 'n-ar dh'oireann a cheart féin</span>
<lb n="3466"/><span>do thabhairt do gach éan-duine i dtaobh a shubstainte saoghalta: Furtum</span>
<lb n="3467"/><span>non facies .i. “ní dhéanfaidh tú goid” adeir an Tighearna.  “Ná dein</span>
<lb n="3468"/><span>goid” .i. aithne choisgeann gan éan-rud do thógbháil 'ná do choimhéad go</span>
<lb n="3469"/><span>bhfios ná a gan-fhios, le gliocas ná tréine, acht an rud 'n-a bhfuil ceart</span>
<lb n="3470"/><span>againn air, agus do bhaineann linn féin.  Is minic nár mheasa gadaidhe na</span>
<lb n="3471"/><span>hoidhche, 'ná an té do mheallfadh as do chuid thú go mailíseach i lár</span>
<lb n="3472"/><span>an lae, óir is comh-chailleamhaint duit-se é.</span></p>
<lb n="3473"/>
<lb n="3474"/><p><span>Agus is baoghlach go bhfuil iomad fallsachta agus mailíse measgtha</span>
<lb n="3475"/><span>le margáineacht an tshaoghail, i ndíol agus i gceannach tar luach, i</span>
<lb n="3476"/><span>gcomhaireamh agus i dtomhas bréige agus i reic calaoise nó ceilt lochtaí</span>
<lb n="3477"/><span>ró-phrionsapálta, atá in-aghaidh coingheallach agus substainte margaidh.</span></p>
<lb n="3478"/>
<lb n="3479"/><p><span>Ní mór duine i ndéileáil an tshaoghail dhéanann éan-rud malíseach</span>
<lb n="3480"/><span>ná neimh-cheart a gan-fhios dó; agus,</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="3481"/><p><span>dá réir sin, ó choirigheann a choinsias féin é, ní ró-ghábhadh dhamh-sa,</span>
<lb n="3482"/><span>agus níorbh'fhéidir liom, trácht ar gach éin-iompodh fá leith.  Tá an</span>
<lb n="3483"/><span>Sgrioptúir, ar a shon soin, an-daor orra so dhíolann aniasacht, d'fháisgeann</span>
<lb n="3484"/><span>an bhochtaine, nó thugann daoirse ná ganntar beathadh uirri, ar mhaithe leó</span>
<lb n="3485"/><span>féin.  Fógróchthar brón arís orra so do-ghní clampar nó gearradh nó coimhéad</span>
<lb n="3486"/><span>ar dhualgas nó ar thuarastal an tsheirbhísigh, agus an sglábhaidhe do thuill</span>
<lb n="3487"/><span>é le macántacht, agus bíonn a ngearán-san, agus osnaí na baintreabhaighe agus</span>
<lb n="3488"/><span>an dílleachtaidhe ar a ndéanfaidhe éagcóir, ag éigheamh ar na flaitheasaibh</span>
<lb n="3489"/><span>ag iarraidh díoghaltais.</span></p>
<lb n="3490"/>
<lb n="3491"/><p><span>Ní bheidh arís, adeir an Sgrioptúir, fá mhúr do thighe buiséal mór agus</span>
<lb n="3492"/><span>ceann beag, ná comhthrom fallsa mailíseach ... óir is fuathmhar leis an</span>
<lb n="3493"/><span>Tighearna, an té dodhéanann na neithe sin uile.  Ar nós an té do chuireann</span>
<lb n="3494"/><span>os cionn a chéile go mion</span></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="3495"/><p><span>agus go minic cuid na ndaoine eile is dóigh le go leór, an tan ná tógfaidís</span>
<lb n="3496"/><span>éin-téagar in-éinfheacht nó ó éan-duine amháin, ná béadh leath díoghbha.la</span>
<lb n="3497"/><span>ann; leis sin, ni. chuireann cailín ná buachaill an mhargaidh spéis i</span>
<lb n="3498"/><span>leith-phinginn nó pinginn do choimhéad, uair nó dhó 'san tsheachtmhain;</span>
<lb n="3499"/><span>agus an ceárdaidhe fá mar dobhéadh an figheadóir, an táilliúr, nó an gabha,</span>
<lb n="3500"/><span>má bhíonn rud beag spárálta aige, ní héan-rud leis é.  Is é an cás céadna é</span>
<lb n="3501"/><span>i dtaobh go leór eile.  Ní héan-rud le bean na leanna nó na leamhnachta, rud</span>
<lb n="3502"/><span>beag dá comaoine féin do chur ar an earradh soin; agus bhfaghbhadh an té</span>
<lb n="3503"/><span>do cheannóchadh é tomhas beag breise do chur leis gan díol, is minic do</span>
<lb n="3504"/><span>dhéanfadh, go bhfóiridh Dia air!</span></p>
<lb n="3505"/>
<lb n="3506"/><p><span>Acht ní chomh suarach sin do ghlacaid leabhra diadhachta an sgéal</span>
<lb n="3507"/><span>so, óir tagann an beagán in-áit a chéile chum móráin, agus an tan do</span>
<lb n="3508"/><span>bhíonn éan-rud téagartha nó suimeamhail id' sheilbh nach leat féin,</span>
<lb n="3509"/><span>atá sé follas go bhfuil tú freagarthach ann, agus cionntach, ar a mhór,</span>
<lb n="3510"/><span>i gcoir an iomláin do thógbháil in-éinfheacht.</span></p>
<lb n="3511"/>
<lb n="3512"/><p><span>I gcás gadaidheachta úrláir dodhéanfadh bean-tighe nó clann nó seirbhísigh,</span>
<lb n="3513"/><span>níl amhras ná fuil sé coisgthe go comh-choitcheann, óir adeir an Sgríbhinn</span>
<lb n="3514"/><span>Diadha; “an leanbh ghoideann ó n-athair agus ón-a mháthair, agus adeir ná</span>
<lb n="3515"/><span>fuil éin-díoghbháil ann, go bhfuil sé rannpháirteach 'n-a chóir</span>
<lb n="3516"/><span>mharbhthach”.</span></p>
<lb n="3517"/>
<lb n="3518"/><p><span>Ní leithsgéal duit chum éan rud do thógbháil, a rádh, go bhfuil</span>
<lb n="3519"/><span>do shláinte ar leath-luath ná an oiread dod' chuid ag an té sin, óir</span>
<lb n="3520"/><span>atá toradh do mhargaidh agat, agus céad sligheadh eile chum do chirt</span>
<lb n="3521"/><span>d'fhaghbháil in-éaghmais é 'ghoid.  Ní ghábhadh dham 'innsint, éan-duine</span>
<lb n="3522"/><span>atá in-oifig phuiblidhe, nó i gcúram speisialta ghnótha duine</span>
<lb n="3523"/><span>eile go bhfuil sé freagarthach in-éin-mhí-árdughadh ná díoghbháil</span>
<lb n="3524"/><span>ná coisgfeadh nuair d'fhéadfadh; agus, dá réir sin, ní</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="3525"/><p><span>féidir leat bheith 'n-a fhinnéidh dhíomhaoin, ná rún díoghbhála do bheith</span>
<lb n="3526"/><span>aige, an ceart agus carthannacht do réabadh. Ní mar sin do dhaoinibh eile ná</span>
<lb n="3527"/><span>béadh an cúram soin orra, gé go mbéadh a gcongnamh nó a gcionnta féin leis.</span>
<lb n="3528"/><span>Níl siad ceangailt chum leóirghníomha. Ar a shon soin, cionntuigheann duine,</span>
<lb n="3529"/><span>leis, in-aghaidh Charthannachta chomh minic agus d'fhéadfadh gan</span>
<lb n="3530"/><span>éin-mhío-chomhgar ná costas mór dó féin, agus ná déanfadh, díoghbháil</span>
<lb n="3531"/><span>a chomharsan do chosg.</span></p>
<lb n="3532"/>
<lb n="3533"/><p><span>Sin duine, mar shompla ag gabháil an bhóthair nó treasna na páirce,</span>
<lb n="3534"/><span>do-chí beathaidheach a chomharsan i nguais nó i gcontabhairt a chaillte, agus</span>
<lb n="3535"/><span>fágbhann sé mar sin é.  Ní fearr leis ní d'éireóchadh dhó.  Anois is</span>
<lb n="3536"/><span>é leóir-ghníomh atá aige sin le déanamh ná leóir-ghníomh le Dia leis</span>
<lb n="3537"/><span>an aithrighe, agus go deimhin is mór soin i dtaobh a mhío-charthannachta.</span>
<lb n="3538"/><span>Níorbh'é sin cás an aodhaire dobhéadh 'n-a bhfeidhil: dobhéadh</span>
<lb n="3539"/><span>leóir-ghníomh aige le déanamh le Dia agus le duine.</span></p>
<lb n="3540"/>
<lb n="3541"/><p><span>Do-chíonn duine eile, buachaill nó cailín do bheith ag robáil</span>
<lb n="3542"/><span>a maghistir, nó tá rún aige air.  d'iarrfadh carthanacht a chur in-iúl</span>
<lb n="3543"/><span>uair nó dhó.  Agus muna ndéanfadh sin a gnó, slighe éigin eile</span>
<lb n="3544"/><span>dhiscréideach do ghlacadh chum a chosg.  Dá éaghmais sin, ní bhéadh sé</span>
<lb n="3545"/><span>saor ó pheacadh, gé ná béadh sé ceangailte chum leóir-ghníomha,</span>
<lb n="3546"/><span>muna mbéadh sé i gcúram an nídhe sin do chosaint nó do choimhéad.</span>
<lb n="3547"/><span>Tá céad cás eile ann do'n tshórt soin do-gheóbhadh duine a réidhteach</span>
<lb n="3548"/><span>le solas a réasúin nádúrtha féin, agus 'n-a ndéanfadh amach má bhí</span>
<lb n="3549"/><span>nó muna raibh coir leóir-ghníomha air.</span></p>
<lb n="3550"/>
<lb n="3551"/><p><span>Acht ní in'aithint sin acht 'san leóir-ghníomh do dheanamh atá an</span>
<lb n="3552"/><span>dócamhal.  Tá sé anois a cúig nó a deich nó b'fhéidir fiche éigin</span>
<lb n="3553"/><span>bliadhan ó gheallais do Dhia agus</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="3554"/><p><span>dod' oide faoisdine an leóir-ghníomh do dhéanamh, an maighistir leis an</span>
<lb n="3555"/><span>mbuachaill, nó an buachaill leis an maighistir, an feirmeóir leis an</span>
<lb n="3556"/><span>gceannaidhe nó leis an gceárdaidhe, agus iad-san arís leis sin, nó tusa eile</span>
<lb n="3557"/><span>pé coingheall 'n-a bhfuilir ann; agus ó shin anuas do bhuail suan</span>
<lb n="3558"/><span>marbhthach thú len-ar fhágbhais gan déanamh é, mar urchall ar do choinsias,</span>
<lb n="3559"/><span>beó nó marbh.</span></p>
<lb n="3560"/>
<lb n="3561"/><p><span>Is baoghlach ar feadh na haimsire seo ná raibh t'fhaoisdin glan</span>
<lb n="3562"/><span>folláin nó fíor-aithrigheach, ná an t-oide 'thugadh faoisdin agus</span>
<lb n="3563"/><span>absolóid duit saor ó ghuais nó ó chionnta; óir adeir Naomh Aibhistín,</span>
<lb n="3564"/><span>nach dáríribh acht fallsa, nach fírinneach acht bréagach, bíonn n</span>
<lb n="3565"/><span>aithrighe, nuair ná cuirtear abhaile cuid na ndaoine eile an tan as</span>
<lb n="3566"/><span>féidir é, agus arís deir an Dochtúir naomhtha céadna, ná maithtear an</span>
<lb n="3567"/><span>peacadh go bráth go ndéantar an leóir-ghníomh atá ar do chumas.</span></p>
<lb n="3568"/>
<lb n="3569"/><p><span>Cuimhnigh ort féin, ar an ádhbhar soin, agus ná fan níos sia i</span>
<lb n="3570"/><span>gcodhladh an bháis; óir dá fhaid do cháirde, is amhlaidh as cruaidhe</span>
<lb n="3571"/><span>an cás agus is mó do dhiútéidh.  An chéad dá uair do chuir a náimhde</span>
<lb n="3572"/><span>cíomhlóga roimh Shampson, do bhris sé tríotha, acht do cailleadh an treas</span>
<lb n="3573"/><span>uair é.  Ná fan-sa leis an treas uair.  Béidh malairt sgéimhe ort uair na</span>
<lb n="3574"/><span>hola, agus ní dócha, muna ndéanfaidh tú féin leóir-ghníomh, go</span>
<lb n="3575"/><span>mbacfaidh d'oighridhe leis, gé go mbadh cheart dóibh é.</span></p>
<lb n="3576"/>
<lb n="3577"/><p><span>Is measa leó iad féin, agus dob'fhearr dhuit-se, ó's goire dhuit tú</span>
<lb n="3578"/><span>féin 'ná éan-duine, do bhean agus do chlann do bheith bocht id' dhiaidh,</span>
<lb n="3579"/><span>'ná tú féin do bheith damanta, gus is damanta bhéidh an té ná</span>
<lb n="3580"/><span>déanann an leóir-ghníomh as acfuinn dó; óir adeir Dia i Leabhar</span>
<lb n="3581"/><span>Esechiel, “má iompuighean an malluightheóir ar bhreithniughadh, agus ceart</span>
<lb n="3582"/><span>agus a gheall agus a robáil do chur abhaile, go mairfidh sé agus ná</span>
<lb n="3583"/><span>faighbhidh</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="3584"/><p><span>sé bás,” ceacht do thaisbeánann, muna ndéanfaidh, go bhfuil bás síorraidhe i</span>
<lb n="3585"/><span>ndán dó.</span></p>
<lb n="3586"/>
<lb n="3587"/><p><span>Ní heól dam éan-chás 'n-a mbéadh duine saor ó leóir-ghníomh, acht amháin</span>
<lb n="3588"/><span>muna dtuitfeadh sé i mbochtaine, ar shlighidh ná faghbhadh sé é 'dhéanamh;</span>
<lb n="3589"/><span>agus annsoin ní hiarrtar air acht rún a dhéanta do bheith aige, dá mbéadh ar</span>
<lb n="3590"/><span>a chumas; nó arís dá mbadh go maithfeadh an té ag ar chionntuighis i</span>
<lb n="3591"/><span>n'aghaidh dhuit, táir saor; óir atá a thoil féin ar a chuid féin i slighidh</span>
<lb n="3592"/><span>réasúnta ag gach éan-duine, má's eadh, níor mhór dhuit bheith ró-dheimhneach</span>
<lb n="3593"/><span>dhe sin, go speisialta i nídh suimeamhail; óir ní hionann an rud do</span>
<lb n="3594"/><span>dhéanfadh duine agus dhéanann sé. Ní mar a chéile a rádh, “maithim dhuit,”</span>
<lb n="3595"/><span>agus “mhaithfinn dhuit”; agus is baoghlach le tuataighe nár mhisde dhóibh é</span>
<lb n="3596"/><span>i dtaobh gaoil nó muinteardhais, go mbaineann go leór le neithe nár cheart</span>
<lb n="3597"/><span>dóibh, rud d'inneósadh do cháirdeas Críost nó dearbhráthair do mháthar dhuit,</span>
<lb n="3598"/><span>dá bhfiafróchthá dhe, ar mhór leis duit an nídh sin.</span></p>
<lb n="3599"/>
<lb n="3600"/><p><span>Dubhras nár mhór do'n té 'n-a mbéadh leóir-ghníomh bainte air, é'</span>
<lb n="3601"/><span>dhéanamh i dtráth; óir, dá éaghmais sin, bhéadh sé freagarthach i</span>
<lb n="3602"/><span>bpé díoghbháil dodhéanfadh easnamh a choda do'n té 'n-a mbéadh sé</span>
<lb n="3603"/><span>uaidh.  Ní airighim go mbéadh sé sír-chionntach i bpeacadh, rud nach</span>
<lb n="3604"/><span>féidir do rádh le héin-ghníomh uilc eile; óir má's craos nó drúis</span>
<lb n="3605"/><span>é, imthigheann sé thart an uair sin, acht an fhaid d'fhanann an tshealbh</span>
<lb n="3606"/><span>neimh-cheart, fanann an t-olc 'n-a choimhdeacht.</span></p>
<lb n="3607"/>
<lb n="3608"/><p><span>Ní amháin i dtráth, acht ní fuláir leóir-ghníomh do dhéanamh go foir-líonta</span>
<lb n="3609"/><span>agus do'n té 'n-a bhfuil sé dlisteanach.  Má thógbhais coróin nó dhó nó a</span>
<lb n="3610"/><span>trí, ní fuláir an oiread céadna do chur 'n-a n-áit, ní fuláir an oiread</span>
<lb n="3611"/><span>céadna do chur 'n-a n-áit, agus an t-easnamh do-rigne sé, leis.  Ní fuláir</span>
<lb n="3612"/><span>bheith láithreach ar an bpuinnte seo agus a rádh mar adubhairt</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="3613"/><p><span>Sachaeus: “Ó, a Thighearna, má rigneas éagcóir ar éan-duine, ag seo ceithre</span>
<lb n="3614"/><span>hoiread in'áit”. Agus i dtuairim Naoimh Chriosostom, dobhí sórt annsin</span>
<lb n="3615"/><span>féin, ar shlighidh go mb'fhearr agus go mbadh dheimhnighthighe do dhuine,</span>
<lb n="3616"/><span>bheith os a chionn 'ná bheith fán-a bhun.  Agus is amhlaidh dobhéadh</span>
<lb n="3617"/><span>éan-duine coinsíseach ar nós an stíobhaird sin dobhí ag Asar ná faghbhadh</span>
<lb n="3618"/><span>codladh go socair nó gur chas sé ar na daoine nísa mhó 'ná do choimhéid sé</span>
<lb n="3619"/><span>uatha.</span></p>
<lb n="3620"/>
<lb n="3621"/><p><span>Ní dhéanfadh déarc ná Aifreann an gnó dhuit, dá mbéadh an t-oighreadh le</span>
<lb n="3622"/><span>faghbháil, nó muna mbéadh an ní chomh suarach 's nárbh'fhiú é d'fhilleadh</span>
<lb n="3623"/><span>ná d'éileamh; óir is é ainm dothugaid na hAithreacha Naomhtha ar an sórt</span>
<lb n="3624"/><span>soin déirce ná 'déirc Iúdáis agus an aidhbheirseóra.”  Do shaoil an duine</span>
<lb n="3625"/><span>sona so, nuair ná glacfaidís uachtaráin an dlighidh thar n-ais an t-airgead</span>
<lb n="3626"/><span>fuair i ndíol a thréatúrachta, é 'chaitheamh 'san teampall i gcionn bhosga</span>
<lb n="3627"/><span>na déirce.  Acht cé dona dobhíodar, do dhiúltuigheadar na sagairt dó, ag</span>
<lb n="3628"/><span>rádh nach raibh sé dleaghthach ná ceaduightheach aca, luach fola do chur i</span>
<lb n="3629"/><span>gcionn na déirce.  Is é an freagra céadna d'oireann fós.  Bronn do chuid</span>
<lb n="3630"/><span>féin ar Dhia agus an dteampall, agus do-gheóbhaidh tú ar a thairbhe.  Acht i</span>
<lb n="3631"/><span>dtaobh an chuid siúd do chur ann, dob'é luach na fola é.</span></p>
<lb n="3632"/>
<lb n="3633"/><p><span>Go comh-choitcheann an té is mó cionnta is é as daoire truime leóir-ghníomh;</span>
<lb n="3634"/><span>acht an té atá i seilbh an nídhe tógbhadh nó dofuaradh, is é atá</span>
<lb n="3635"/><span>ceangailt chum an leóir-ghníomh do dhéanamh ar dtúis; an t-ughdar nó an té</span>
<lb n="3636"/><span>is cionntach leis 'n-a dhiaidh sin; agus as soin amach an mhuinntear eile</span>
<lb n="3637"/><span>'n-a raibh éan-lámh aca ann, atáid coimhcheangailte, gach n-aon, ar a</span>
<lb n="3638"/><span>shon soin,</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="3639"/><p><span>in-easbaidh na coda eile; óir ní leithsgéal duit a rádh, mar adeirid go</span>
<lb n="3640"/><span>leór; “níor thairbhigh orm-sa acht an méad so; ní mise do-rigne an</span>
<lb n="3641"/><span>díoghbháil ar fad.”</span></p>
<lb n="3642"/>
<lb n="3643"/><p><span>Ní beag má bhí éan-lámh agat ann, mar déanann do chuideachta, do</span>
<lb n="3644"/><span>shompla agus t'fhinnéidheacht do pháirtidhthe éasgaidh dána chum uilc,</span>
<lb n="3645"/><span>agus, leis sin, leóir-ghníomh an iomshlán do thabhairt ort-sa má chuirid</span>
<lb n="3646"/><span>sin suas, rud nár cheart dóibh, dá gcuid féin de.</span></p>
<lb n="3647"/>
<lb n="3648"/><p><span>Féach, ar an ádhbhar soin, goidé an díoghbháil atá déanta, ag coimhéad na</span>
<lb n="3649"/><span>droch-chuideachtan; óir cionnas a leighisfidh tusa an díoghbháil sin, agus</span>
<lb n="3650"/><span>gan sin cionnas do-chífidh tú na flaithis? Oireann an chainnt seo go</span>
<lb n="3651"/><span>ró-chruaidh do'n aicme mhí-ághmharaigh dobhíonn go táir ag faire agus ag</span>
<lb n="3652"/><span>tnáthadh a chéile, nó ag cur sgaipeadh le fuarfhánaidhthe gaisgidh ar shonas</span>
<lb n="3653"/><span>aonaigh; nó, níos measa, gan truaighmhéil, gan trócaire, ag fiosrughadh a</span>
<lb n="3654"/><span>gcomh-chréatúra fá sgáil na hoidhche, ag réabadh a theaghlaigh bhig, ag</span>
<lb n="3655"/><span>sgeónadh a mhuinntire, agus ag tabhairt a bháis le heagla; óir an té atá ar</span>
<lb n="3656"/><span>deireadh nó as sia amach do'n chuideachtain naomhtha so, atá rann-pháirteach</span>
<lb n="3657"/><span>'san gcoir déantar i dtosach, ar shlighidh, má bhaineann leónadh nó milleadh</span>
<lb n="3658"/><span>nó marbhughadh do dhuine nó beithidheach, má gearrtar crann, má bristear</span>
<lb n="3659"/><span>doras, má déantar réabadh ná fealladh, go bhfuil sé sin i ngeall leis an</span>
<lb n="3660"/><span>díoghbháil go síorraidhe, muna ndéanfaidh sé féin nó éan-duine ba threise</span>
<lb n="3661"/><span>'ná é 'san olc réamhfhuasgailt leóir-ghníomha air.  Ní neamh-chosmhail leis</span>
<lb n="3662"/><span>seo cás na muinntire eile úd, má tá éan-duine aca ar an láthair, bhíonn go</span>
<lb n="3663"/><span>mí-nádúrtha ag tnúth le fóghmhar an gheimhridh, ag comhrás chum na trágha,</span>
<lb n="3664"/><span>nó ag faire ar nós na bhfiach ndubh ar bhruach na faille, ní chum cabhrach</span>
<lb n="3665"/><span>ná congnaimh in-aghaidh stoirme Dé agus na fairrge, acht chum sluid agus</span>
<lb n="3666"/><span>slad agus breith ar éigin.</span>
<lb n="3667"/></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="3668"/><p><span>Ní gan ádhbhar, adeirtear go dtagann go luath nó go mall mío-rath agus</span>
<lb n="3669"/><span>leaghadh an tshneachta, lá gréine, ar an tshlad-shaothar seo; óir is é sin</span>
<lb n="3670"/><span>guidhe agus breath an teampaill.  Fá dheireadh is gné dubh-robála do dhuine</span>
<lb n="3671"/><span>dul i bhfiachaibh gan rún ná intinn iad do dhíol; agus ní mó is féidir a</span>
<lb n="3672"/><span>leithsgéal so do ghabháil do luigheann go socair fán-a bhfiachaibh, nuair</span>
<lb n="3673"/><span>dob'fhéidir leó iad do chur dhíobh, iad so dobhíonn go mín miochair</span>
<lb n="3674"/><span>muinteardha éasgaidh chum do chuid d'iarraidh le linn an ghábhaidh, agus</span>
<lb n="3675"/><span>righin, b'fhéidir go drochmhúinte, le linn a lorg.  Fós atá ceangal cirt ort</span>
<lb n="3676"/><span>i dtaobh do gheallamhna; óir is fear gan fírinne, dála gurab eadh, bhriseann</span>
<lb n="3677"/><span>a fhocal, agus is fear gan ceart do bhriseann a gheallamhaint.</span></p>
<lb n="3678"/>
<lb n="3679"/><p>
<lb n="3680"/><span>Táim réidh anois acht amháin d'iarraidh, má bhraitheann tú do chogcubhas ag</span>
<lb n="3681"/><span>troid leat i dtaobh éin-bheart éagcóra i rith do shaoghail, i dtaobh</span>
<lb n="3682"/><span>éan-tógbháil ná coimhéad ná díoghbháil neimh-cheart dorignis gan leigheas,</span>
<lb n="3683"/><span>leóir-ghníomh iomshlán do dhéanamh ann i dtráth, chum ná béadh sé ag</span>
<lb n="3684"/><span>déanamh buadhartha annso dhuit, ná fád' bhrághaid ad' chrádh ar feadh na</span>
<lb n="3685"/><span>síorraidheachta.  Iarrann Dia agus an teampall é. Iarrann dligheadh na</span>
<lb n="3686"/><span>nádúra é, agus do réasún féin.  Gan sin, níl éin-éifeacht 'san absolóid.</span>
<lb n="3687"/><span>Gan sin níl éan-mhaith 'san ola.  Gidheadh, má tugthar a cheart féin do</span>
<lb n="3688"/><span>Shaesar, is mór an réidhteach é ar uair do bháis agus an congnamh chum na</span>
<lb n="3689"/><span>glóire síorraidhe n-a dhiaidh sin. Amen.</span>
<lb n="3690"/></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="3691"/><p><span>Bzzzzz1724</span>
<lb n="3692"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="3693"/><span>SEANMOIR A DEICH.</span></p>
<lb n="3694"/>
<lb n="3695"/><p><span>AR AN bPEACADH.</span></p>
<lb n="3696"/>
<lb n="3697"/><p><span>Seachain an peacadh amhail dodhéanfá gnúis nathrach nimhe</span>
<lb n="3698"/><span>- (Eccles.xxi.2).</span></p>
<lb n="3699"/>
<lb n="3700"/><p><span>Is mór an daille agus an dí-chéille do shíol Adhaimh agus Eabha, go</span>
<lb n="3701"/><span>nglacaid an oiread sin cúraim agus imshnímh fá'n uile nídh bhaineas le sochar</span>
<lb n="3702"/><span>nó le so-mhaoin an chuirp chlaoin chealgaigh, agus go dtugaid faillighe</span>
<lb n="3703"/><span>ró-mhór i sláinte an anma.  Chum sláinte an chuirp ní choigleann siad ór ná</span>
<lb n="3704"/><span>airgead ná ilmhaoine.  Níl leigheas ná luibh dá seirbhe nach nglacfaidís</span>
<lb n="3705"/><span>chum maitheasa an chuirp.  Gidheadh, ní chuirid seadh ná suim in-aicídibh</span>
<lb n="3706"/><span>gráineamhla an anma, amhail mar adeir an file laidne,</span></p>
<lb n="3707"/>
<lb n="3708"/><p><span>Ut corpus redimas, ferrum patiens et ignem;</span>
<lb n="3709"/><span>Ut valeas animo quidquam tollerare negabis.</span></p>
<lb n="3710"/>
<lb n="3711"/><p><span>Iodhon, chum do chuirp do shlánughadh d'fhuilingeóchadh tú a ghearradh</span>
<lb n="3712"/><span>le harm agus a losgadh le teinidh; gidheadh, tar cheann go bhfuil míle</span>
<lb n="3713"/><span>othras agus easláinte ar an anam, ní chuirfidh tú rómhat éan-leath-uair</span>
<lb n="3714"/><span>amháin aithrighe do dhéanamh ar a shon.</span></p>
<lb n="3715"/>
<lb n="3716"/><p><span>Cujus vestrum bos aut asinus in puteum cadet et non continuo extrahet</span>
<lb n="3717"/><span>illum? - “Cia agaibh go mbéadh bó nó capall aige agus go dtuitfeadh</span>
<lb n="3718"/><span>éin-cheann díobh i bpoll, nach dtógfadh é gan mhoill?”  Ag</span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="3719"/><p><span>siúd an t-anam dá bháthadh i bpoll duibheagáin agus i nguairneáin na</span>
<lb n="3720"/><span>bpeacaidhe, créad fáth nach dtógann tú é?  Dá mbéadh do léine salach, do</span>
<lb n="3721"/><span>chuirfeá dá nighe í.  Dá mbéadh claimhe ar do chapall, do chuirfeá dá</span>
<lb n="3722"/><span>leigheas é.  Ag siúd d'anam lán do chlaimhe na cladhaireachta agus na</span>
<lb n="3723"/><span>camastaoidheala.  Créad fáth nach gcuireann céiridhe leighis air?</span></p>
<lb n="3724"/>
<lb n="3725"/><p><span>Quid prodest homini si universum mundum lucretur, animae vero suae</span>
<lb n="3726"/><span>detrimentum patiatur. - “Créad an tairbhe do dhuine an saoghal uile do</span>
<lb n="3727"/><span>bheith fán-a chumas agus a anam do chailleamhain tré thréatúireacht na</span>
<lb n="3728"/><span>bpeacaidhe?”  Créad é an ní an peacadh?  Do réir San Aibhistín, atá</span>
<lb n="3729"/><span>smuaineadh nó briathar nó gníomh in-aghaidh dlighidh Dé.  Créad é an</span>
<lb n="3730"/><span>ní an peacadh.  Est aversio a Deo et conversio ad creaturam, .i.</span>
<lb n="3731"/><span>cúil-iompodh ó Dia agus gnúis-fhilleadh ar an gcréatúir.  Le congnamh Dé</span>
<lb n="3732"/><span>agus le grása an Spioraid Naoimh taisbeánfad trí réasúin speisialta</span>
<lb n="3733"/><span>in-a suidhighthear gur cóir gráin do bheith ar an bpeacadh.  An céad</span>
<lb n="3734"/><span>réasún, nach bhfuil ní ar bith as díoghbháilighe do'n anam 'ná é; an</span>
<lb n="3735"/><span>dara réasún, nach bhfuil ní ar bith as taithneamhaighe leis an diabhal</span>
<lb n="3736"/><span>'ná é; an treas réasún, gur ní fuathmhar gráineamhal i láthair Dé é.</span>
<lb n="3737"/><span>Is iad sin trí roinnte nó trí puinntí an chomhráidh seo.</span></p>
<lb n="3738"/>
<lb n="3739"/><p><span>An t-anam do chruthuigh Dia ar a íomháigh agus ar a chosamhlacht féin,</span>
<lb n="3740"/><span>tá sé chomh lonnrach agus chomh taithneamhach sin agus chomh cóirighthe</span>
<lb n="3741"/><span>chomh sgiamhach sin le beannuightheacht spioradálta, ionnas go nglacann Dia</span>
<lb n="3742"/><span>féin compórd mór, comhluadar agus comhnaidhe do dhéanamh ann, an fhaid</span>
<lb n="3743"/><span>fhanas ar staid na ngrás.  Gidheadh, 'san luas in-a dtabharann an t-anam</span>
<lb n="3744"/><span>aontughadh do'n pheacadh, bíonn chomh salach sin agus chomh gráineamhail</span>
<lb n="3745"/><span>i gcruith nárbh'fhéidir leis an bpeacthach féin féachain air gan</span>
<lb n="3746"/><span>uathbhás, dá</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="3747"/><p><span>mbéadh sé ceaduightheach aige é 'fheicsin; óir do láthair, iar dtuitim 'san</span>
<lb n="3748"/><span>bpeacadh dhó, cailleann a mhaoin agus a mhaitheas eile agus in-a chionn</span>
<lb n="3749"/><span>sin, tuiteann sé 'san uile shórt uilc agus urchóide. Ar dtúis, tréigeann Dia</span>
<lb n="3750"/><span>an t-anam agus baineann de comharthaí a mhuinntearthais .i. solus na ngrás</span>
<lb n="3751"/><span>agus compórd an Spioraid Naoimh.  Cailleann, mar an gcéadna, an t-anam an</span>
<lb n="3752"/><span>roinn dobhí aige i luach fola Chríost.  Cailleann comairce agus tearmann an</span>
<lb n="3753"/><span>Aird-ríogh.  Cailleann tabhartais an Spioraid Naoimh.  Cailleann na geallta</span>
<lb n="3754"/><span>agus na mór-gáiste dobhí aige ar fhlaithis Dé.  Cailleann an chomhroinn agus</span>
<lb n="3755"/><span>an cumann dobhí aige le hurnaighthe na hEaglaise.  Cailleann suaimhneas</span>
<lb n="3756"/><span>agus síothcháin a chogcubhais, agus fá dheóidh, cailleann toraidh a</span>
<lb n="3757"/><span>dheagh-oibreach go huile, agus, dá réir sin, an ghlóire shíorraidhe.</span></p>
<lb n="3758"/>
<lb n="3759"/><p><span>Is iomdha foghail, agus anfhorlann éagcoimseach do-ghní an peacadh</span>
<lb n="3760"/><span>marbhthach do'n anam.  An chéad fhoghail, díbreann Dia as an anam agus dobheir</span>
<lb n="3761"/><span>seilbh do'n diabhal ann: Deus caritas est, et qui manet in caritate,</span>
<lb n="3762"/><span>in eo manet et Deus in eo, dá réir sin, an tan dhíbreann sé an charthannacht</span>
<lb n="3763"/><span>díbreann Dia, agus baineann beatha na ngrás de, an ní as anam do'n anam.</span>
<lb n="3764"/><span>An dara fhoghail, cailleann an t-anam toradh a dheagh-oibreach mar adeir</span>
<lb n="3765"/><span>an fáidh Esechiel 'san 18 caib: Si averterit se justus a justitia</span>
<lb n="3766"/><span>sua et fecerit iniquitatem .. omnes justitiae ejus quas fecert on</span>
<lb n="3767"/><span>recordabuntur, .i. má thréigeann an fíréan a fhíréantacht agus an t-olc do dhéanamh,</span>
<lb n="3768"/><span>do-bheirthear i ndíoth-chuimhne agus i ndearmad an méad maitheasa do-rigne</span>
<lb n="3769"/><span>sé.  An treas fhoghail, cailleann sé tabhartais agus tiodhlaicthe an</span>
<lb n="3770"/><span>Spioraid Naoimh, amhail mar adeir Solamh i leabhar na hEagna: In</span>
<lb n="3771"/><span>malevolam animam non introibit sapientia, nec habitabit in corpore</span>
<lb n="3772"/><span>subdito peccatis,</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="3773"/><p><span>.i. ní thuirlingeóchaidh eagna an Spioraid Naoimh ins an anam</span>
<lb n="3774"/><span>mhíchoinghealach agus ní dhéanfaidh comhnaidhe 'san cholainn atá tugtha do</span>
<lb n="3775"/><span>na peacaidhibh.  Nihil est peccante pauperius, adeir San Criosostom 'san</span>
<lb n="3776"/><span>Criosostom 'san 5adh seanmóir, .i. níl éinneach níos boichte 'ná an</span>
<lb n="3777"/><span>peacthach.  An 4mhadh fhoghail, cailleann an ceart atá aige ar an mbeathaidh</span>
<lb n="3778"/><span>shíorraidhe, amhail léightear i n-Ecsodus, an 32 caib. rann 33.  Qui</span>
<lb n="3779"/><span>peccaverit mihi, delebo eum de libro meo, .i. an té bhriseas m'aitheanta</span>
<lb n="3780"/><span>cuirfear amach as leabhar na beathadh é; agus amhail do léightear 'san</span>
<lb n="3781"/><span>chéad litir chum na gCorintianach: Iniqui regnum Dei non possidebunt, .i.</span>
<lb n="3782"/><span>ní abhaidh na droch-dhaoine do'n fhlaitheas neamhdha.  An 5adh fhoghail,</span>
<lb n="3783"/><span>cailleann tearmann agus comairce speisialta Dé uile-chumhachtaigh amhail</span>
<lb n="3784"/><span>léightear 'san 32 Sailm, 18 rann, Oculi Domini super metuentes eum ...</span>
<lb n="3785"/><span>ut eruat a morte animas eorum, .i. bíonn súile an Tighearna ar an droing</span>
<lb n="3786"/><span>bhíos  eaglach roimhe féin, chum a n-anam do shaoradh ó bhás; agus, dá bhrígh</span>
<lb n="3787"/><span>sin, an mhuinntear nach mbíonn eagla Dé orra,, mar do-bheirid-sin faillighe i</span>
<lb n="3788"/><span>nDia, do-bheir Dia faillighe ionnta-san.  An 6adh fhoghail, cailleann an</span>
<lb n="3789"/><span>t-anam coimhdeacht an Spioraid Naoimh, agus coimhdeacht agus coimhéad an</span>
<lb n="3790"/><span>aingil choimhdeachta, amhail adeir an dochtúir naomhtha, San Basilus: Velut</span>
<lb n="3791"/><span>fumus fugat apes, sraveolens peccatis fugat angelum vitae nostrae</span>
<lb n="3792"/><span>custodem .i. amhail díbhearthar na beacha le deatach, is mar sin dhíbreas</span>
<lb n="3793"/><span>droch-bholadh an pheacaidh ár n-aingeal coimhdeachta uainn.  An 7mhadh</span>
<lb n="3794"/><span>fhoghail, cailleann sé a chomh-roinn agus an pháirtidheacht dobhí aige le</span>
<lb n="3795"/><span>críostaidhthibh an domhain, do bhrígh, an fhaid bhíos ar staid na ngrás, gur</span>
<lb n="3796"/><span>féidir leis a rádh le Dáibhídh: Particeps ego sum omnium timentium</span>
<lb n="3797"/><span>te et custodientium mandata</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="3798"/><p><span>tua.  - “A Thighearna táim rannpháirteach leis an muinntir a mbíonn</span>
<lb n="3799"/><span>t-eagla-sa orra agus do choimhéadann d'aitheanta.”  Gidheadh, caillimid an</span>
<lb n="3800"/><span>pháirtidheacht sin leis an bpeacadh mharbhthach. An 8mhadh fhoghail,</span>
<lb n="3801"/><span>caillimid luach-saothair ár ndeagh-oibreach mar dhearbhas an fáidh Isaias</span>
<lb n="3802"/><span>'san 59 caib. 6 rann, mar a n-abrann: opera enim illorum inutilia et opus</span>
<lb n="3803"/><span>iniquitatis in manibus eorum, .i. atá a n-oibreacha neamh-thairbheach agus</span>
<lb n="3804"/><span>obair na hurchóide 'n-a lámhaibh.  Dá bhrígh sin, dá ndéanfadh tú trosgadh,</span>
<lb n="3805"/><span>déarc agus urnaighthe an domhain, níl tairbhe dhuit ionnta an fhaid bhíos tú</span>
<lb n="3806"/><span>ar staid mhalluighthe na míoghrás.  An 9mhadh fhoghail, atá tú damanta</span>
<lb n="3807"/><span>chum pianta síorraidhe d'fhagháil in-ifrionn do réir Dáibhídh 'san 20</span>
<lb n="3808"/><span>Sailm 10 rann mar a n-abrann: Ignis devorabit vos.  Is é sin, “sloigfidh</span>
<lb n="3809"/><span>teinte sibh”; agus arís, “béidh a roinn siúd 'san loch atá ar dearg-lasadh</span>
<lb n="3810"/><span>le teinidh agus le briomstón”. An 10mhadh fhoghail, bíonn an peacthach</span>
<lb n="3811"/><span>'n-a sglábhaidhe ag an diabhal, dá ghearradh agus dá chreimeadh le péist an</span>
<lb n="3812"/><span>chogcubhais, amhail mar do-gheibhmid 'san 6mhadh caib. chum na Rómhánach</span>
<lb n="3813"/><span>(16 rann): “Nach bhfuil a fhios agaibh gur seirbhísigh sibh do'n té dá</span>
<lb n="3814"/><span>ngéilleann sibh;” agus, dá bhrígh sin, má ghéilleann sibh do'n diabhal,</span>
<lb n="3815"/><span>gur seirbhísigh do'n diabhal sibh.  Ag sin daoibh, a chríostaidhthe, na</span>
<lb n="3816"/><span>díotha, agus na dochair mhóra do-ghní an peacadh marbhthach do'n anam.</span></p>
<lb n="3817"/>
<lb n="3818"/><p><span>Anois, iomorro, tráchtfamuid ar an dara réasún fá'r chóir fuath</span>
<lb n="3819"/><span>do bheith do pheacadh, 'sé sin, nach bhfuil ní ar bith as milse leis an</span>
<lb n="3820"/><span>diabhal 'ná é; agus atá trí réasúin dá áiteamh sin.  Ar dtúis, ní</span>
<lb n="3821"/><span>ór ná airgead ná péarlaí, fleadha ná féastaí bhíos ag an aidhbheirseóir</span>
<lb n="3822"/><span>dá n-iarraidh acht anmanna na ndaoine go haonaránach; agus is i</span>
<lb n="3823"/><span>bhfíoghair an neith sin atá an ní léightear i nGenesis: Da mihi</span>
<lb n="3824"/><span>animas, ceter tolle</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="3825"/><p><span>tibi.  “Tabhair damhsa na h-anmanna agus bíodh an chuid eile agat féin.”</span>
<lb n="3826"/><span>Agus mar nach bhfuil ní ar bith as mó chuireas luthgháir ar an diabhal ná</span>
<lb n="3827"/><span>anam fíréanach do tharraing 'n-a líonta, is dearbh nach bhfuil ní ar bith as</span>
<lb n="3828"/><span>taithneamhaighe leis ná gaethe cró an pheacaidh.</span></p>
<lb n="3829"/>
<lb n="3830"/><p><span>Is amhlaidh do-ghní an diabhal le h-anam an pheacthaigh, amhail do-ghní an</span>
<lb n="3831"/><span>cat leis an luich; óir an tan ghabhas í, sgaoileann uaidh í tamall, casann</span>
<lb n="3832"/><span>arís í, léimeann uirri agus léimeann uirri arís agus bíonn mar sin ag gabháil</span>
<lb n="3833"/><span>léi; gidheadh, an tan do-bheir an luch iarracht ar dhul 'san daingean</span>
<lb n="3834"/><span>uaidh, do-bheir crobh dá créachtnughadh dhí.  A shamhail chéadna. do-ghní an</span>
<lb n="3835"/><span>fearchat fealltamhal úd, an diabhal, leis an bpeacthach dá mhealladh agus dá</span>
<lb n="3836"/><span>bhréagadh go dtairngeann, fá dheóidh, go hifrionn é. An dara réasún, is</span>
<lb n="3837"/><span>maith an suigheamh ar an nídh seo mar bhíos an diabhal ag síor-dhéanamh</span>
<lb n="3838"/><span>buaidheartha gan scur gan sgíth le ceithre míle bliadhain, agus os a chionn,</span>
<lb n="3839"/><span>gan do chúram ná do chaitheamh aimsire air, acht ag tionsgnadh cleas agus</span>
<lb n="3840"/><span>claon-mhailíse chum na bpeacthach do tharraing in-a líonta, amhail</span>
<lb n="3841"/><span>léightear ag Iob, mar d'fhiafruigh Dia de'n aidhbheirseóir an dtug sé</span>
<lb n="3842"/><span>timcheall na cruinne go comhlán, agus mar d'fhreagair seisean dó ag rádh,</span>
<lb n="3843"/><span>nár fágadh ionad ná órdlach di gan cuardughadh.  An treas réasún, go bhfuil</span>
<lb n="3844"/><span>an peacadh ró-shuairc ró-thaithneamhach ag an mac mallachtain, do bhrígh</span>
<lb n="3845"/><span>nach féidir a mhian ná a chíocras do shásamh; agus tar chean gur tharraing</span>
<lb n="3846"/><span>agus gur threasgair sé míle milliún anam go hifrionn, dá éis sin, ní</span>
<lb n="3847"/><span>lúghaide a chíocras agus a chonfadh é; óir bíonn sé do ló agus d'oidhche</span>
<lb n="3848"/><span>amhail dobhéadh leómhan buile ag búithrigh agus ag iarraidh cia do</span>
<lb n="3849"/><span>chraos-tshloigfeadh sé.  Adeir Peadar apstal nach ndéanfadh an diabhal</span>
<lb n="3850"/><span>tábhacht do chorp na habhann do shlogadh 'n-a chraos.  Is é an craos úd</span>
<lb n="3851"/><span>ifrionn, agus is í abha sloigtear</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="3852"/><p><span>ann .i. na táinte peacthach teilgear ann chomh tréan agus do rithfeadh tuile</span>
<lb n="3853"/><span>sléibhe le fán-ghleannta.</span></p>
<lb n="3854"/>
<lb n="3855"/><p><span>An treas roinn do'n chomhrádh so, gur cóir an peacadh do sheachnadh, do</span>
<lb n="3856"/><span>bhrígh gur iad fuathmhar gráineamhail do láthair Dé é.  Is usaide sin do</span>
<lb n="3857"/><span>thuigsin as na piantaibh troma lér smachtuigh sé an treas chuid do na</span>
<lb n="3858"/><span>hainglibh agus an cineadh daonda.  Do chruthuigh Dia na haingil agus thug</span>
<lb n="3859"/><span>dóibh an uile bhreághthacht agus beannuightheacht; thug sé dhóibh an uile</span>
<lb n="3860"/><span>shórt tabhartais, nádúir agus grása, agus dá n-éis sin uile, do teilgeadh</span>
<lb n="3861"/><span>síos iad i bpiantaibh uathbhásacha ifrinn tré éin-pheacadh amháin uabhair,</span>
<lb n="3862"/><span>an tan do smuaineadar iad féin do chur i gcoimheas le Dia; i gcruith gur</span>
<lb n="3863"/><span>cuireadh iad i staid chomh uathbhásach sin, ionnas nach féidir leó</span>
<lb n="3864"/><span>éan-tshórt maitheasa do dhéanamh; gidheadh, bídh ró-fhonnmhar chum na huile</span>
<lb n="3865"/><span>urchóide.  An canncar agus an crádh croidhe atá orra tré chailleamhain na</span>
<lb n="3866"/><span>glóire síorraidhe, cuireann d'fhiachaibh orra bheith lán do chongfadh agus do</span>
<lb n="3867"/><span>chíocras chum na gcríostaidhthe.  Is leis sin nach bhfuil éan-tshórt coire</span>
<lb n="3868"/><span>ná clis ná calaoise nach ndéanaid úsáid díobh chum na ndaoine as naomhtha ar</span>
<lb n="3869"/><span>bith do threasgairt, agus mar bhárr ar gach anfhochain, bíonn teine ifrinn</span>
<lb n="3870"/><span>dá losgadh i ngach ball dá ngabhaid; agus sin go léir mar gheall ar</span>
<lb n="3871"/><span>éan-pheacadh amháin.</span></p>
<lb n="3872"/>
<lb n="3873"/><p><span>Tabhraidh bhur n-aire go fríochnamhach dó so, a lucht nach ndéanann</span>
<lb n="3874"/><span>scrupall do pheacadh do dhéanamh ar mhuin peacaidh, agus bheith ag filleadh</span>
<lb n="3875"/><span>agus ag aith-fhilleadh agus ag treisfhilleadh ar na peacaidhibh, agus dá</span>
<lb n="3876"/><span>bhur n-únfairt féin ionnta amhal dobhéadh muc i láib.  Is baoghal</span>
<lb n="3877"/><span>daoibh, muna ndéanann sibh sibh féin do ghlanadh le h-uisge na haithrighe, go</span>
<lb n="3878"/><span>dtuitfidh díoghaltas agus díbhfearg Dé oraibh, óir tar cheann gur</span>
<lb n="3879"/><span>foighidneach fad-aradhnach bhíos Dia ag éisteacht leis na doi-bhearta agus</span>
<lb n="3880"/><span>leis na</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="3881"/><p><span>dubhailcí, is ró-throm thuiteas a cheart-bhreitheamhnais 'san</span>
<lb n="3882"/><span>tshaoghal so féin ar lucht na hiomarcadh agus na héagcóra.</span></p>
<lb n="3883"/>
<lb n="3884"/><p><span>Tuilleadh eile fós, is furus fuathmharacht an pheacaidh d'aithint as an</span>
<lb n="3885"/><span>díoghaltas dorigne Dia ar ár gcéad áthair Adhamh, óir tar cheann gurab é</span>
<lb n="3886"/><span>Dia do chruthuigh é len-a láimh féin agus do shocruigh i bParrthas é, áit</span>
<lb n="3887"/><span>budh mhó aoibhneas agus aiteas do'n domhan daonda, thug uachtaránacht na</span>
<lb n="3888"/><span>cruinne dhó agus thug cumhachta iomshlán dó ar an uile nídh fá neimh; ní</span>
<lb n="3889"/><span>raibh fós, éan-tabhartas dob'fhéidir d'fhaghbháil ó nádúir ná ó ghrásaibh</span>
<lb n="3890"/><span>nach bhfuair sé, mar aon le geallamhan ar roinn do'n ghlóire fhlaitheastha;</span>
<lb n="3891"/><span>gidheadh, mo thruagh! an duine dona ar shon nach ndearnaidh acht an toradh</span>
<lb n="3892"/><span>toirmisgthe d'fhromhadh éan-uair amháin, do baineadh dhe in-éan-nóiméad</span>
<lb n="3893"/><span>amháin na tiodhlaicthe sin go léir.  Do díbreadh as Parrthas an aoibhneasa é</span>
<lb n="3894"/><span>; agus ó bheith 'n-a rígh do thuit sé chum bochtaineachta; agus tar cheann</span>
<lb n="3895"/><span>go raibh an uile shórt tomhaltais agus sóláis aige roimhe sin, dob'éigean</span>
<lb n="3896"/><span>dó, trés an bpeacadh, a chuid aráin do shaothrughadh le hallus a ghnúise</span>
<lb n="3897"/><span>agus le saothar a lámh; agus ní headh sin amháin, acht a dtáinig uaidh do</span>
<lb n="3898"/><span>dhaoinibh riamh, atá ann anois agus dothiocfas go deireadh an domhain, do</span>
<lb n="3899"/><span>thuiteadar 'san aindeise chéadna maille leis; óir gach éan-tshórt peacaidh</span>
<lb n="3900"/><span>eile, bochtaineacht, gorta, cogadh, aicíd agus éagcruas, bás agus damnughadh</span>
<lb n="3901"/><span>síorraidhe, níl ionnta uile acht treilisí tubaiste agus urnaighthe</span>
<lb n="3902"/><span>urchóideacha tháinig as peacadh an tshinnsir.</span></p>
<lb n="3903"/>
<lb n="3904"/><p><span>Féachaidh i ndligheadh na nádúire créad dorigne Dia tré pheacaidhibh</span>
<lb n="3905"/><span>na ndaoine an tan dochonnaic sé go raibh an domhan uile líonta d'urchóid:</span>
<lb n="3906"/><span>Repleta est terra iniquitate.  Adeir an Scrioptúir gur chuir sé fógradh</span>
<lb n="3907"/><span>ar an mhuir mhóir, gur ghluais 'n-a tonnaibh tolgánacha tar bhruachaibh agus</span>
<lb n="3908"/><span>tar imeallaibh</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="3909"/><p><span>chuirp-leathna na cruinne le rabharta ró-fheargach agus le hanfadh</span>
<lb n="3910"/><span>uathbhásach gur éirigh an t-uisge cúig chúibit déag os cionn maoilinn na</span>
<lb n="3911"/><span>gcnoc dob'aoirde do'n chruinne.</span></p>
<lb n="3912"/>
<lb n="3913"/><p><span>Mo thruagh! is iomdha dún agus deagh-bhaile, cathair agu caisleán, port</span>
<lb n="3914"/><span>agus pálás do cailleadh leis an ruathar sin, in-éaghmuis an chinidh daonna</span>
<lb n="3915"/><span>uile do bháthadh acht éan-ochtar amháin, agus sin go léir do theacht orra</span>
<lb n="3916"/><span>trén-a bpeacaidhibh.  Nach dtug Dia, mar an gcéadna, sgrios ar an dá</span>
<lb n="3917"/><span>chathair thásgamhla Sodom agus Gomóra?  Tá somplaí iongantacha 'san</span>
<lb n="3918"/><span>dligheadh sgríobhtha féin, mar atá an pionós tugadh do Dhátan agus</span>
<lb n="3919"/><span>d'Abíron, gur shloigh an talamh iad; agus pionós an dá rígh oirdhearc,</span>
<lb n="3920"/><span>Saul agus Dáibhídh.  Táid againn, mar an gcéadna i ndligheadh na ngrás,</span>
<lb n="3921"/><span>cionnas mar fuair Ananias agus Safíra bás obann tré éin-bhréig amháin.</span></p>
<lb n="3922"/>
<lb n="3923"/><p><span>A Chríostaidhthe, ag sin somplaí uathbhásacha agaibh as corp na Scrioptúra</span>
<lb n="3924"/><span>ar sgiúirsíbh díbhfeirgeacha Dé, agus is ró-bhaoghlach gur gearr ó na</span>
<lb n="3925"/><span>daoinibh anois féin tóirneacha, teintrighe agus trom-dhíoghaltas Dé do</span>
<lb n="3926"/><span>thuitim orra; óir atá an oiread sin uilc agus éagcóra, earráide agus</span>
<lb n="3927"/><span>ainghníomh eatorra, nach raibh riamh níos lúgha do charthannacht idir na</span>
<lb n="3928"/><span>críostaidhthe.  Ní raibh riamh níos lúgha do chumann idir na lánamhnacha</span>
<lb n="3929"/><span>pósta.  Ní raibh riamh níos lugha d'umhla in-a mbéasaibh, níos lúgha do</span>
<lb n="3930"/><span>chríostamhlacht 'n-a ngníomhaibh, níos lúgha do stuamacht 'n-a n-iomchur,</span>
<lb n="3931"/><span>níos lúgha do dheagh-chreideamh 'n-a gcroidhthibh 'ná 'n-a gcomhráidhtibh.</span></p>
<lb n="3932"/>
<lb n="3933"/><p><span>Ar chlos daoibh riamh níos mó do ghangaid idir na daoine; níos mó</span>
<lb n="3934"/><span>do shéitéireacht i reic agus i gceannacht; níos mo do phóitireacht agus</span>
<lb n="3935"/><span>d'ólachán; níos mó do chlaidhaireacht</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="3936"/><p><span>agus do chailleamhain dá chur i ngníomh; níos mó teasbhaigh agus an-uabhair</span>
<lb n="3937"/><span>i ndaoinibh úir-ílse; níos mó d'easgaire agus do dhia-mhasladh agus do</span>
<lb n="3938"/><span>chainntibh diablaidhe ag daoinibh?  O, na déataoibh damanta!  O, na</span>
<lb n="3939"/><span>gníomha gráineamhla! O, na peacaidhe marbhthacha! Créad tharraingeas gráin</span>
<lb n="3940"/><span>Dé orainn?  An peacadh marbhthach! Créad líonas ár n-anmanna do</span>
<lb n="3941"/><span>mhórgaidhtheacht agus do shalachar?  An peacadh marbhthach!  Créad</span>
<lb n="3942"/><span>chuireas fá sglábhaidheacht an diabhail sinn?  An peacadh marbhthach!</span>
<lb n="3943"/><span>Créad do sgriosas ár n-ainmneacha as leabhar na beathadh?  An peacadh</span>
<lb n="3944"/><span>marbhthach!  Créad bhaineas coimhéad agus cumhdach Dé dhínn?  An peacadh</span>
<lb n="3945"/><span>marbhthach! Créad bhaineas tearmann agus comairce na n-aingeal dínn?  An</span>
<lb n="3946"/><span>peacadh marbhthach! Créad bhaineas grása an Spioraid Naoimh dhínn?  An</span>
<lb n="3947"/><span>peacadh marbhthach! Créad thairngeas bochtaineacht agus gearr-shaoghal</span>
<lb n="3948"/><span>orainn?  An peacadh marbhthach!  Créad thairngeas treabhlóide agus tinnis</span>
<lb n="3949"/><span>orainn?  An peacadh marbhthach!  Créad do chuir le fuacht agus le fán</span>
<lb n="3950"/><span>sinn?  An peacadh marbhthach!  Créad bhain daoibh sealbh bhur bhfearann</span>
<lb n="3951"/><span>ndúthchais, agus fá bhfuilid ar láimh Allmharach?  An peacadh marbhthach,</span>
<lb n="3952"/><span>amhail mar adeir an file diadha 'san rann so:</span></p>
<lb n="3953"/>
<lb n="3954"/><p><span>CzzzzzFil.</span></p>
<lb n="3955"/>
<lb n="3956"/><p><span>“Peacadh na sinnsear, uabhar is díomas, feall is cionntacht, craos is ól;</span></p>
<lb n="3957"/>
<lb n="3958"/><p><span>“Creachadh na mbochtán, cealla do robáil, fórsa is fiarsáil, puimp is</span>
<lb n="3959"/><span>póit;</span></p>
<lb n="3960"/>
<lb n="3961"/><p><span>“Easumhla d'óirdibh, sír-bhriseadh pósta, ionntodh na gcóta i</span>
<lb n="3962"/><span>n-aghaidh dlighidh Phóil;</span></p>
<lb n="3963"/>
<lb n="3964"/><p><span>“Do dhíbir ár bhflatha, do bhain díobh a mbailte, d'fhág sinn i</span>
<lb n="3965"/><span>leathtrom fá sgíos is fá bhrón.”</span></p>
<lb n="3966"/>
<lb n="3967"/><p><span>CzzzzzPrós</span></p>
<lb n="3968"/>
<lb n="3969"/><p><span>- dá chur i gcéill gurab iad peacaidhe na ndaoine</span></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="3970"/><p><span>chuaidh romhainn, atá ag tarrang gach éan-uilc agus urchóide orainn. Créad</span>
<lb n="3971"/><span>an leigheas atá air seo go léir?  Déanaidh comhairle an fháidh naomhtha</span>
<lb n="3972"/><span>Isaias 'san chéad chaib: Lavamini, mundi, estote, auferte malum</span>
<lb n="3973"/><span>cogitationum vestratrum ab oculis meis.  “Ionnluidh sibh féin, bíodh sibh</span>
<lb n="3974"/><span>glan, díbrighidh olcas bhur ndroch-smuainte óm' radharc”; ionann sin</span>
<lb n="3975"/><span>len-a rádh, gach uile dhuine do-rigne peacadh, an aithrighe do dhéanamh</span>
<lb n="3976"/><span>gan mhoill, má's áil leis gan bheith damanta.  Ná bíodh éan-leithsgéal</span>
<lb n="3977"/><span>aige, ná habradh sé go bhfuil sé óg ná go bhfuil a sháith aimsire aige fós.</span>
<lb n="3978"/><span>Ná h-abradh sé go mbaineann cúram saoghalta dhe gan an aithrighe do</span>
<lb n="3979"/><span>dhéanamh.  Ná bíodh sé ag seasamh ar ghrásaibh Dé.  Do-chímíd na daoine óga</span>
<lb n="3980"/><span>ag faghbháil bháis go laetheamhal.  Do-chímíd go dtig an bás an uair is</span>
<lb n="3981"/><span>lúgha saoiltear é.  Tá a dhearbhadh againn, nach bhfuil 'san domhan cúram as</span>
<lb n="3982"/><span>mó 'ná cúram na síorraidheachta. Má tá Dia trócaireach, do-bheir sé a</span>
<lb n="3983"/><span>cheart féin do gach n-aon do réir a oibreach - Reddet unicuique secundum</span>
<lb n="3984"/><span>opera sua.  Dá réir sin, anois gan stad, gan leithsgéal, gan cháirde,</span>
<lb n="3985"/><span>déanaidh an aithrighe; agus chuige sin do dhéanamh go fíreannach ní fuláir</span>
<lb n="3986"/><span>daoibh seacht nídhthe do dhéanamh.</span></p>
<lb n="3987"/>
<lb n="3988"/><p><span>An céad ní, ní fuláir daoibh siocracha na bpeacaidhe do sheachnadh,</span>
<lb n="3989"/><span>amhail léightear 'san treas caib. do'n leabhar sin Ecclesiasticus: Qui</span>
<lb n="3990"/><span>periculum amat peribit in illo, .i. “An té bhíos teangmhálach 'san</span>
<lb n="3991"/><span>dainnséar teangmhaidh an dainnséar leis.”  An dara ní, tosach na ndrochsmuainte</span>
<lb n="3992"/><span>do stopadh mar adeir an sean-fhile Laidne: Principiis obsta; sero</span>
<lb n="3993"/><span>medicina paratur, cum mala per longas invaluert moras.  Is ionann sin len-a</span>
<lb n="3994"/><span>rádh, leigheas do ghlacadh i dtosach an éagcruais agus féachain chuige i</span>
<lb n="3995"/><span>dtráth sul do</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="3996"/><p><span>rachadh an aicíd i bpréimh.  An treas ní, díomhaoineas agus droch-ghnótha do</span>
<lb n="3997"/><span>sheachnadh, óir atá sgríobhtha, gurab é an díomhaoineas máthair áil agus</span>
<lb n="3998"/><span>oide mhúinte na mailíse.  An ceathramhadh ní, an droch-chomhluadar do</span>
<lb n="3999"/><span>sheachnadh, amhail adeir an Sailm-chiallaidhe; cum electo electus eris,</span>
<lb n="4000"/><span>cum perverso perverteris; i bhfarradh deagh-dhuine béidh tú go maith; i</span>
<lb n="4001"/><span>bhfarradh droch-dhuine béidh tú go holc.  Dá raibh duine i gcaomhthach agus i</span>
<lb n="4002"/><span>gcomhluadar bitheamhnaigh, béidh féin 'n-a bhitheamhnach.  Mar an gcéadna, an</span>
<lb n="4003"/><span>té bhíos i gcomhluadar na póitearachta, agus mar sin dóibh.  Do bhrígh nach</span>
<lb n="4004"/><span>tógbhálaighe an phláigh ná éan-tshort aicíde 'ná an peacadh agus na</span>
<lb n="4005"/><span>droch-oibreacha, cuimhnighidh go meastar gach duine do réir a chomhluadair.</span>
<lb n="4006"/><span>An cúigeadh ní, faoisdin ghlan gheinearálta do dhéanamh uair 'san mbliadhain,</span>
<lb n="4007"/><span>óir atá sé sgríobhtha 'san 18 caib. (13 rann) i Leabhar na Sean-fhocal:</span>
<lb n="4008"/><span>Qui abscondit scelera sua, non dirigetur; qui autem confessus fuerit, et</span>
<lb n="4009"/><span>reliquerit ea, misericordiam consequetur - “An té do cheileas a pheacaidhe</span>
<lb n="4010"/><span>ní fhéanfaidh a leas; gidheadh, an té doghní a bhfaoisdin go glan agus do</span>
<lb n="4011"/><span>thréigeas iad, do-gheóbhaidh sé trócaire”.  Is follas as an áit seo gur mór</span>
<lb n="4012"/><span>an riachtanas atá leis an bhfaoisdin agus nach bhfuil teacht as 'n-a</span>
<lb n="4013"/><span>héaghmais.  An seiseadh ní, cathughadh agus comh-bhrúghadh croidhe agus</span>
<lb n="4014"/><span>leóir-ghníomh do dhéanamh le Dia agus leis an gcomharsain i ngach leathtrom</span>
<lb n="4015"/><span>agus i ngach éagcóir da ndearnamar riamh: Cor contritum et humiliatum</span>
<lb n="4016"/><span>Deus non despicies. Adeir Dáibhídh rí nach dtréigeann Dia an croidhe</span>
<lb n="4017"/><span>comh-bhrúighte umhal. Non dimittitur peccatum, misi restituatur oblatum.</span>
<lb n="4018"/><span>Adeir San Aibhistín nach bhfuil faghbháil párdún 'san bpeacadh muna ndéantar</span>
<lb n="4019"/><span>leóir-ghníomh 'san lot do-rigne an peacadh.  An seachtmhadh ní, sacramaint</span>
<lb n="4020"/><span>Chuirp Naomhtha</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="4021"/><p><span>an Tighearna do ghlacadh go minic, óir díbreann an tshacramaint seo na</span>
<lb n="4022"/><span>peacaidhe, laguigheann na cathaidhe, soillsigheann an creideamh, daingneann</span>
<lb n="4023"/><span>an dóchas, lasann an charthannacht, méaduigheann an diadhacht, agus cuireann</span>
<lb n="4024"/><span>compórd agus sólás ar chroidhe an chríostaidhe.  A cháirde ionmhuine, ag sin</span>
<lb n="4025"/><span>na seacht leighiseanna as riachtanach do'n pheacthach bhocht chum leasa a</span>
<lb n="4026"/><span>anma do dhéanamh, chum na bpeacaidhe do fheachnadh, chum síothchána do</span>
<lb n="4027"/><span>dhéanamh le Dia uile-chumhachtach ar an tshaoghal so agus chum na beathadh</span>
<lb n="4028"/><span>síorraidhe d'fhaghbháil ar an tshaoghal so agus chum na beathadh síorraidhe</span>
<lb n="4029"/><span>d'fhaghbháil ar an tshaoghal eile; an ní iarraimse dhaoibh-se agus dom féin</span>
<lb n="4030"/><span>- InAinm an Athar agus an Mhic agus an Spioraid Naoimh.  Amen.</span>
<lb n="4031"/></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="4032"/><p><span>Bzzzzz1739</span>
<lb n="4033"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="4034"/><span>SEANMOIR A hEIN-DEAG.</span></p>
<lb n="4035"/>
<lb n="4036"/><p><span>AR AN bPEACADH MARBHTHACH.</span></p>
<lb n="4037"/>
<lb n="4038"/><p><span>Do chailleamar pléasúr ár gcroidhe, d'iompuigheadh ár luthgháir i ndubrón.</span>
<lb n="4039"/><span>Do thuit an choróin dobhí ar ár gceann fán-ár gcosaibh; tá an léan orainn</span>
<lb n="4040"/><span>do bhrígh gur pheacuigheamar.</span>
<lb n="4041"/><span>- (Triamhna Ieremias fáidh, v.,15 & 16).</span></p>
<lb n="4042"/>
<lb n="4043"/><p><span>Do chailleamar pléasúr ár gcroidhe, d'iompuigheadh ár luthgháir i</span>
<lb n="4044"/><span>ndubrón.  Do thuit an choróin dobhí ar ár gceann fá n-ár gcosaibh;</span>
<lb n="4045"/><span>tá an léan orainn do bhrígh gur pheacuigheamar.</span></p>
<lb n="4046"/>
<lb n="4047"/><p><span>Cia do-bhéarfaidh briathra dom' bhéal, smuainte dom' anam, solus dom'</span>
<lb n="4048"/><span>thuigse, eas dom' thoil, neart dom' intinn, agus caon-dúthracht dom'</span>
<lb n="4049"/><span>chroidhe, chum na neithe do ghlacas do láimh do chraobhsgaoileadh go</span>
<lb n="4050"/><span>fiúntach, agus do chur i dtuigsin daoibh mar is iomchubhaidh?</span>
<lb n="4051"/><span>Is ní é an peacadh nárbh'fhéidir le fáidhe an tsheanreachta do</span>
<lb n="4052"/><span>thoirmeasg len-a ndeagh-labhairt diadha, ná leis na hEasbola, ar mbeith</span>
<lb n="4053"/><span>dhóibh lán do ghrásaibh an Spioraid Naoimh, a chur ar gcúl, ná leis</span>
<lb n="4054"/><span>na mairtírí a mhúchadh len-a gcuid fola.  Is ní é nár dhíbir Íosa</span>
<lb n="4055"/><span>Críost go hiomshlán, ar shon go mb'fhéidir leis a dheánamh maille le</span>
<lb n="4056"/><span>duadh agus tuirse na dtrí mbliadhan déag ar fhichid le pianaibh éagsamhla</span>
<lb n="4057"/><span>a bháis agus a pháise.  Is ní é nár chuir Dia ar gcúl le sé mhíle</span>
<lb n="4058"/><span>bliadhan le grása a chreidimh, le subhailce a shacramaintí, agus le</span>
<lb n="4059"/><span>naomhthacht a Eaglaise! A cháirde, is mian liom labhairt air indiu, ionnus</span>
<lb n="4060"/><span>go dtiubhradh sibh fuath, miosgais, agus uile ghráin bhur gcroidhe dhó.</span>
<lb n="4061"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="4062"/><p><span>O, a pheacaidh, a pheacaidh mhairbh, atá chomh muinteardha so ag na</span>
<lb n="4063"/><span>daoinibh, gidh nach bhfuil aithne aca ort!  A pheacaidh mhairbh do dhíbreas</span>
<lb n="4064"/><span>na grása, do leagas na subhailcí, do-ghní réabadh reilge ar an</span>
<lb n="4065"/><span>gcreideamh, a mhuirdireóir uathbhásaigh na n-uile mhian, a splannc</span>
<lb n="4066"/><span>ghráineamhla ó Ifrionn, a rílé na ndeamhan, a nimh diabluidhe, a gheamhair</span>
<lb n="4067"/><span>na mallachtan, a eascara na bhflaitheas, a dhubróin na talmhan, a oillphiast</span>
<lb n="4068"/><span>na nádúire, a phréamh an uile uilc, a thréatúir thug bás do Íosa</span>
<lb n="4069"/><span>Críost, agus a mhór-námhaid na diadhachta, is ort fhógraim cogadh!</span></p>
<lb n="4070"/>
<lb n="4071"/><p><span>Ins an chomhrádh so is mian liom labhairt ar nádúir an pheacaidh mhairbh;</span>
<lb n="4072"/><span>as sin tuigfidh sibh a thruimideacht, agus cionnas mar atá sé contrárdha</span>
<lb n="4073"/><span>do Dia agus Dia contrárdha dhó.</span></p>
<lb n="4074"/>
<lb n="4075"/><p><span>An fuath atá ag an bpeacadh mharbh do Dhia, 'sé sin mo chéad phoinnte,</span>
<lb n="4076"/><span>agus an fuath atá ag Dia air, is é sin an dara phoinnte dom' chomhrádh.</span></p>
<lb n="4077"/>
<lb n="4078"/><p><span>Iarramuid cabhair an Spioraid Naoimh le himpidhe na Maighdine Muire,</span>
<lb n="4079"/><span>Ave Maria, etc.  Go mbeannuighthear dhuit, a Mhuire, srl.</span></p>
<lb n="4080"/>
<lb n="4081"/><p><span>Defecit gaudium cordis nostri, etc.  Do chailleamar pléasúr ár</span>
<lb n="4082"/><span>gcroidhe srl.  Créad é an ní an peacadh marbh?  Cúil-iompodh na toile ó</span>
<lb n="4083"/><span>Dhia, agus filleadh mí-riaghalta ar an gcréatúir; mar adeir San Aibhistín,</span>
<lb n="4084"/><span>Aversio voluntatis a Deo seu conversio indebita ad creaturam.  Ar an modh so,</span>
<lb n="4085"/><span>dhá ní dhéineann an nádúir, druidim ó Dhia agus fuath do bheith air;</span>
<lb n="4086"/><span>taithneamh do thabhairt do'n chréatúir agus a ghrádhchan os cionn Dé.</span>
<lb n="4087"/><span>An féidir smuaineamh ar mhailís as mó.  Adeirim gurab é an cúil-iompodh</span>
<lb n="4088"/><span>so ó Dhia do-ghní nádúir an pheacaidh, aversio voluntatis a Deo.  Is</span>
<lb n="4089"/><span>féidir an focal so, cúil-iompodh, do ghlacadh ar mhórán do mhodhaibh. An</span></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="4090"/><p><span>céad mhodh, ar chontrárdhacht na toile cruthuighthe in-aghaidh na toile</span>
<lb n="4091"/><span>neamh-chruthuighthe .i. is mian leat-sa, agus ní mian liom-sa é;</span>
<lb n="4092"/><span>órduigheann tú dham so do dhéanamh agus ní dhéanfaidh mise é;</span>
<lb n="4093"/><span>contrárdhacht toile an duine do thoil Dé; cinn-tréineacht toilteanach</span>
<lb n="4094"/><span>an pheacthaigh in-aghaidh órduighthe a naomhthachta agus ceartachta a</span>
<lb n="4095"/><span>dhlighthe!  Is dá réir sin ainmnigheas an fáidh Isaias na peacthaigh,</span>
<lb n="4096"/><span>réabthóirí an dlighidh; agus do bhrígh gurab in-ifrionn coimhlíontar</span>
<lb n="4097"/><span>mailís an pheacaidh, is uime sin adeir San Béarnáird, gur contráil</span>
<lb n="4098"/><span>síorraidhe do-bhuadhchanta na toile cruthuighthe in-aghaidh na toile</span>
<lb n="4099"/><span>neamh-chruthuighthe do-ghní substaint ifrinn; agus fá mar atá toil Dé</span>
<lb n="4100"/><span>'n-a hárd-dligheadh do-sgaoilte, drong na mallacht, do bhrígh nach féidir</span>
<lb n="4101"/><span>leóa lúbadh ná a bhriseadh, is áil leó do ghnáth an ní ná tiocfaidh</span>
<lb n="4102"/><span>go bráth, agus ní háil leó, ar chor ar bith, an ní bhíos ann do shíor!</span>
<lb n="4103"/><span>Quod nunquam erit semper velle, et nunquam velle quod semper erit - creud é</span>
<lb n="4104"/><span>an  chiall sin?  Do bhrígh gurab é nádúir an pheacaidh bheith ag cur</span>
<lb n="4105"/><span>in-aghaidh tola Dé.</span></p>
<lb n="4106"/>
<lb n="4107"/><p><span>An dara modh glactar an focal so, cúil-iompodh, ní headh amháin go</span>
<lb n="4108"/><span>bhfuil sé ag cur in-aghaidh Dé, ach fós, do-bheir sé gean agus gradh</span>
<lb n="4109"/><span>croidhe an chréatúra ar an bpeacadh; bíonn tuirseach do Dhia, do-gheibh</span>
<lb n="4110"/><span>mío-bhlas ar naomhthacht a dhlighidh, ar oilithre, ar throsgadh, ar</span>
<lb n="4111"/><span>urnaighthibh, ar na buadhaibh nach fuláir do bhreith ar na hainmhianaibh,</span>
<lb n="4112"/><span>agus ar na deagh-oibreachaibh eile; tugann fuath a chroidhe do Dhia; bíthear</span>
<lb n="4113"/><span>mío-shásta dhe; ní féidir a fhulang; cuirtear i bhfaillighe agus i</span>
<lb n="4114"/><span>mí-ghean é, fá mar thug pobal Israel mí-ghean do'n phlúr neamhdha thug</span>
<lb n="4115"/><span>Dia dhóibh, ar mbeith dhóibh ar an bhfásach: anima nostra jam</span>
<lb n="4116"/><span>nauseat super cibo isto.</span></p>
<lb n="4117"/>
<lb n="4118"/><p><span>An treas modh ar a nglactar an focal so, cúil-iompodh,</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="4119"/><p><span>an tan dobheirtear do rogha an créatúir thar Dhia. Is air do labhras mé 'san</span>
<lb n="4120"/><span>gcéad roinn dom' chomhrádh .i. d'fhuath an pheacaidh in-aghaidh Dé!  Is</span>
<lb n="4121"/><span>minic ná tugtar fá deara an chontrárdhacht so na toile in-aghaidh Dé, nó is</span>
<lb n="4122"/><span>minic nach áil leó a thabhairt fá deara. Is lúgha 'ná sin áirmthear an</span>
<lb n="4123"/><span>croidhe ag cur in'aghaidh, do bhrígh go ndéanann pléasúr agus sástacht, dar</span>
<lb n="4124"/><span>leó féin, dóibh.  Acht creud do-ghníd nuair pheacuighid?  Cuirid an</span>
<lb n="4125"/><span>créatúir roimh an Cruthuightheóir! Uir-íslighid é fán-a gcosaibh leis an</span>
<lb n="4126"/><span>rogha neimh-cheart do-bheirid, ag tabhairt tarcuisne, mío-onóra agus</span>
<lb n="4127"/><span>easmuilte do'n Té do chruthuigh, d'fhuasgail agus do dhealbhuigh iad!  Is</span>
<lb n="4128"/><span>airteagal do'n chreideamh nach féidir le nídh ar bith eile bheith 'n-a</span>
<lb n="4129"/><span>chrích againn acht le Dia amháin; gurab é féin ár n-árd-shaidhbhreas, ár</span>
<lb n="4130"/><span>gceart-naomhthacht, agus ár ndóchas go hiomshlán, agus gur chruthuigh na</span>
<lb n="4131"/><span>créatúirí eile mar mheadhón oireamhnach chum ár stiúruighthe chum na críche</span>
<lb n="4132"/><span>seo.  Acht do bhrígh gur mhill an peacadh cumhachta an anma, amhail atá ár</span>
<lb n="4133"/><span>dtuigsin, ag nach bhfuil a dóithin solus chum eidir-dhealughadh do dhéanamh</span>
<lb n="4134"/><span>idir an gcrích agus na meadhóin, agus nach bhfuil ár dtoil neartmhar a</span>
<lb n="4135"/><span>dóithin chum mian na maitheasa do thabhairt orainn, agus fuath an uilc,</span>
<lb n="4136"/><span>créad do-rigne Dia? Thug sé dlighthe dhúinn chum go n-aithneóchamuis an</span>
<lb n="4137"/><span>tshlighe as cóir dhúinn do leanmhaint, agus an úsáid as cóir dhúinn do</span>
<lb n="4138"/><span>dhéanamh do na créatúiríbh, ag amharc orra mar mheadhónaibh chum sinne do</span>
<lb n="4139"/><span>stiúradh chum ár gCruthuightheóra, an té as críoch dhéidheanach dhúinn.</span>
<lb n="4140"/><span>Acht do leag an peacthach an t-ordughadh so.  Déanann a chríoch dá mheadhón,</span>
<lb n="4141"/><span>agus a mheadhón dá chrích!  Gabhann sé seilbh do na neithibh nach bhfuil</span>
<lb n="4142"/><span>acht in-úsáid aige, agus déanann úsáid do na neithibh as cóir do</span>
<lb n="4143"/><span>shealbhughadh, mar adeir San Aibhistín.  Féach anois, a cháirde, cá</span>
<lb n="4144"/><span>mbeireann a mhailís agus a</span></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="4145"/><p><span>thruaillidheacht an duine, an tan do-bheir sé an créatúir do rogha thar</span>
<lb n="4146"/><span>Dhia!  Chuige seo do cur i dtuigsin daoibh, níorbh'fhuláir dhaoibh fios</span>
<lb n="4147"/><span>do bheith agaibh cia hé Dia, agus créad é an ní na créatúirí.  Agus is</span>
<lb n="4148"/><span>ródheacair gach aon díobh do thuigsint, Dia do réir a uathbhásaighe, a</span>
<lb n="4149"/><span>thruaighmhéileachta, agus na créatúirí do réir a bhochtaineachta.  An</span>
<lb n="4150"/><span>Cruthuightheóir do bhrígh gurab é as Aird-Tighearna uile-chumhachtach, Dia,</span>
<lb n="4151"/><span>Cruthuightheóir, Riaghluightheóir agus Stiúruightheóir an uile nídh é!  An</span>
<lb n="4152"/><span>créatúir do bhrígh nach bhfuil acht ceó, sgáil nó gósda ann, agus do réir an</span>
<lb n="4153"/><span>fháidh, is neimhní é: Quasi nihilum reputati sunt.  Tar a cheann sin, isé</span>
<lb n="4154"/><span>an ceó, an sgáil agus an neimhní so, glactar do rogha thar an Rígh</span>
<lb n="4155"/><span>uile-chumhachtach, Cruthuightheóir agus Slánuightheóir an chinidh daonda!</span>
<lb n="4156"/><span>O, a fhlaithis, dá mb'fhéidir theóir an chinidh daonda!  O, a fhlaithis, dá</span>
<lb n="4157"/><span>mb'fhéidir libh iongnadh do ghlacadh, agus so ádhbhar iongnaidh, uathbháis</span>
<lb n="4158"/><span>agus crith-eagla!</span></p>
<lb n="4159"/>
<lb n="4160"/><p><span>Obstupescite coeli hoc!  Créad é an fáth?  Me deleliquerunt fontem</span>
<lb n="4161"/><span>aquae vivae, et foderunt sibi cisternas, cisternas dissipatas quae continere</span>
<lb n="4162"/><span>non valent aquas, .i. do thréigeadar na peacthaigh mé, mise atá im'</span>
<lb n="4163"/><span>shruith uisge bheó, agus do rómharadar puachaisí briste le nach féidir</span>
<lb n="4164"/><span>na huisgí do thuiteas ionnta do chongbháil.  Cuireann Dia é féin i</span>
<lb n="4165"/><span>gcompráid le sruith uisge bheó, le trí réasúin, mar adeir San Denis.</span>
<lb n="4166"/><span>An céad réasún, propter eminentiam, do thaobh oirdhearcais agus</span>
<lb n="4167"/><span>uaisleachta a nádúire.  Do-gheibh an sruthán so a chuid uisge ann féin.</span>
<lb n="4168"/><span>Tá a líonmhaireacht ann féin, agus ní ghlacann é acht uaidh féin.  Ar</span>
<lb n="4169"/><span>an modh gcéadna tá an uile mhaitheas gan áireamh ag Dia ann féin, agus</span>
<lb n="4170"/><span>dogheibh sé iad ann féin, in sua essentia; agus atá a líonmhaireacht</span>
<lb n="4171"/><span>uile aige uaidh féin gan a glacadh ó ádhbhar nó ó chúis ar bith eile.</span>
<lb n="4172"/></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="4173"/><p><span>An dara réasún, i dtaobh na líonmhaireachta ar an dtaobh amuigh.</span>
<lb n="4174"/><span>Mar dobhéadh tobar lán d'uisge ag cur thairis, mar sin glacann Dia aige</span>
<lb n="4175"/><span>féin an uile líonmhaireacht, pléasúir agus subhailcidhe diadha do</span>
<lb n="4176"/><span>dhortadh ar na créatúiríbh, nach nglacann iad acht ó líonmhaireacht agus</span>
<lb n="4177"/><span>ó thorthamhlacht a bhrollaigh sin: de cujus plenitudine accepimus.</span></p>
<lb n="4178"/>
<lb n="4179"/><p><span>An treas réasún, ainmigheann Dia é féin 'san Sgrioptúir 'n-a shruith</span>
<lb n="4180"/><span>uisge bheó do thaobh an ath-chruthuighthe, propter reproductionem;</span>
<lb n="4181"/><span>do réir San Denis, fá mar atáid toibreacha ná bíd sásta len-a gcuid féin</span>
<lb n="4182"/><span>d'uisge do chur uatha go líonmhar, acht fós, aith-bhrisid toibreacha eile</span>
<lb n="4183"/><span>tamall uatha chuireas a gcuid uisge níosa shia, mar an gcéadna, ní bhíonn</span>
<lb n="4184"/><span>Dia sásta le hé féin amháin do dhortadh a ghrása ar an eaglais, acht</span>
<lb n="4185"/><span>fós cruthuigheann nó déineann toibreacha eile, na deisciobail, maille le</span>
<lb n="4186"/><span>huaisleacht a gcumais agus glaineacht a dteagaisg do dhoirteas srotha a</span>
<lb n="4187"/><span>ghrása ar fuaid an domhain.  Dá bhrígh sin, is sruth uisge bheó é, do</span>
<lb n="4188"/><span>bhrigh go bhfuil líonmhaireacht an uile mhaitheasa aige, agus go ndoirteann</span>
<lb n="4189"/><span>iad, agus go dtéidhid srotha a ghrása agus a thrócaire seo, agu chum</span>
<lb n="4190"/><span>srotháin na beathadh síorruidhe do leanmhaint?  Agus, ar a shon sin uile,</span>
<lb n="4191"/><span>nuair pheacuighmíd, is é an tobar bith-bheó so thréigmíd, agus leanmuid</span>
<lb n="4192"/><span>créatúirí bochta truaillighthe mar sinn féin, toibreacha tiorma le nach</span>
<lb n="4193"/><span>féidir éan-bhraon do'n uisge do chongbháil: me dereliquerunt fontem, etc.</span>
<lb n="4194"/><span>Créad é an t-adhbhar 'n-a gcuirtear na créatúirí i gcompráid leis na</span>
<lb n="4195"/><span>puachaisí talmhan?  Do bhrígh ná faghbhann siad an t-uisge acht ó na</span>
<lb n="4196"/><span>flaithis, agus nach féidir leó a chongbháil a bhfad.  Ar an modh gcéadna,</span>
<lb n="4197"/><span>níl subhailcidhe</span></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="4198"/><p><span>ar bith ag na créatúirí ionnta féin, acht is ó Dhia amháin atáid aca, an té</span>
<lb n="4199"/><span>dhoirteas roinn éigin dá líonmhaireacht orra, subhailcidhe nach féidir leó do</span>
<lb n="4200"/><span>chongbháil a bhfad, do bhrígh nach mairfid féin acht go gearr; subhailcidhe</span>
<lb n="4201"/><span>do-bheir taithneamh éigin do chroidhe an duine, gé nach líonann é.</span>
<lb n="4202"/><span>Cailleann é agus feódhchann agus críonann leis an ndroch-úsáid déantar dhe;</span>
<lb n="4203"/><span>agus, tar a cheann so (ó a neimh-chirt uathbhásaigh!) is ar an</span>
<lb n="4204"/><span>ndroichphléasúr mhalluighthe dhíomhaoin aithghearr so, do-bheirid na</span>
<lb n="4205"/><span>créatúirí a ngean.  Is leis as mian leó a gcailleamhain: Obstupescite coeli</span>
<lb n="4206"/><span>super hoc! Ní headh amháin go mbeireann an peacthach an créatúir do rogha</span>
<lb n="4207"/><span>thar mhórdhacht Dé; acht fós, cuireann a phaisiún tar a chumhacht, tar a</span>
<lb n="4208"/><span>mhóir-eagna, tar a mhaitheas, ins an méad 'n-a bhfuil sé ar a chumas!  Cia</span>
<lb n="4209"/><span>creidfeadh é, muna mbéadh ughdarthas an Sgrioptúra agus na nAithreach</span>
<lb n="4210"/><span>Naomhtha leis?</span></p>
<lb n="4211"/>
<lb n="4212"/><p><span>An tan labhraim ar an bpaisiún, ní glacaim annso é go símplidhe mar</span>
<lb n="4213"/><span>mhothughadh na n-ainmhian thugas é féin ar an nídh so-mhothtach, acht ar</span>
<lb n="4214"/><span>mhothughadh na nadúire loitighthe do-bheir é féin go toilteanach ar an</span>
<lb n="4215"/><span>gcréatúir.  Glacann an paisiún so ar uairibh an peacadh mar athair; uair</span>
<lb n="4216"/><span>eile mar leanbh, nó mar a thoradh féin.  Agus gach uair pheacuigheas an</span>
<lb n="4217"/><span>duine, déanann a dhícheall ar é féin do chur os cionn De, agus Dia</span>
<lb n="4218"/><span>malluighthe do dhéanamh de!  Ag so an cúis do-bheir ar an Easbol, San.</span>
<lb n="4219"/><span>Séam a rádh, nach bhfuil éan-duine saor ó chathuighthibh na hainmhiana so:</span>
<lb n="4220"/><span>cum conceperit, parit peccatum. “An tan do ghabhas, beireann an peacadh.”  An</span>
<lb n="4221"/><span>tan bhuaidheas an cholann ar an spioraid insan gcogadh shíorraidhe bhíos</span>
<lb n="4222"/><span>eatorra, an tan géilltear do mhothughadh na nádúire lotigthe thar</span>
<lb n="4223"/><span>mhothughadh ghrása Íosa Chríost insan chath dubrónach</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="4224"/><p><span>so, dearmadtar Dia, gabhtar do chosaibh 'n-a ghrásaibh. Déantar neimhní dá</span>
<lb n="4225"/><span>naomh-spioraid, cuirtear na mí-bhéas 'n-a n-ionad, an mhéad as féidir leó</span>
<lb n="4226"/><span>é!  Cia adeir é?  Naomh Aibhistín ag a raibh a fhios go maith.</span></p>
<lb n="4227"/>
<lb n="4228"/><p><span>Aithrighidh, a cháirde, agus tagadh luisne teintighe asaibh, ins an am</span>
<lb n="4229"/><span>chéadna, i dtaobh bhur ndroich-bhéas, bíodh a fhios agaibh go bhfuil an</span>
<lb n="4230"/><span>urdháil do dhéibh fhallsa dá n-adhradh agaibh, agus atá do lochtaibh ag</span>
<lb n="4231"/><span>a bhfuil sibh tabhartha, ag a bhfuil sibh tabhartha, ag a bhfuil sibh in bhur</span>
<lb n="4232"/><span>sglábhaidhthibh aca, ag tabhairt easonóra agus imdhearga do'n Dia fhíre!</span>
<lb n="4233"/><span>An nglacann tú fearg?  Is í an fhearg so do Dhia.  Ar ghlacais grádh</span>
<lb n="4234"/><span>mí-riaghalta do'n mhnaoi so?  An paisiún agus an créatúir so do Dhia.</span>
<lb n="4235"/><span>Créad é an fáth? - Cibé rud as mian le héan-duine agus dá dtabharfann</span>
<lb n="4236"/><span>sé grádh, sin é a Dhia.  O, créad í an náire?  Créad é an neimhcheart?</span>
<lb n="4237"/><span>Na mí-ghníomhartha sgannlacha do chur os cionn Dé; na pléasúir</span>
<lb n="4238"/><span>bhrúideamhla, ghráineamhla shalacha do ghrádhchan os cionn an uile ghráidh.</span></p>
<lb n="4239"/>
<lb n="4240"/><p><span>Is iad so gníomhartha an pheacaidh ghránda thruaillighthe.  Deir San</span>
<lb n="4241"/><span>Aibhistín: “Créad é an ní an duine feargach?  Créatúir do chuireas</span>
<lb n="4242"/><span>splangcacha teintighe as a shúilibh agus as pollaibh a shróin!  Créad é an</span>
<lb n="4243"/><span>ní an formadach?  Créatúir bhíos ag faghbháil bháis le tnúth! Créad é an</span>
<lb n="4244"/><span>ní an duine mórdhálach iomarcach?  Deatach óir!  Cá gcuirid na peacthaigh</span>
<lb n="4245"/><span>Dia?  In-a súilibh?  Níos ísle 'ná sin. 'N-a gcroidhe?  Níos ísle 'ná</span>
<lb n="4246"/><span>sin.  In-íochtar na talmhan?  Níos ísle fós 'ná sin.  Insan dubhagán?</span>
<lb n="4247"/><span>Níos ísle 'ná sin.  Créad é an áit?  Fá'n gcúbhar thuiteas as béal luchta</span>
<lb n="4248"/><span>na feirge; fá úsúireacht luchta an úsúir, fá thnúth luchta an fhormaid; fá</span>
<lb n="4249"/><span>dheatach luchta na mórdhála; fá shailcheacht agus brocghail na striapach!”</span>
<lb n="4250"/></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="4251"/><p><span>Do léigheas ins an Sgrioptúir nárbh'fhéidir leis na flaithis ná</span>
<lb n="4252"/><span>leis na dtalamh Dia do chongbháil; do léigheas go bhfuil a shuidheachán</span>
<lb n="4253"/><span>ins an ngréin, agus go bhfuil an uile shoillse 'n-a thimcheal; acht níor</span>
<lb n="4254"/><span>léigheas riamh go raibh a Dhiadhacht salach ó bhrocghail, dubh ó'n</span>
<lb n="4255"/><span>deatach; go ndeachaidh sí ar neimhnídh fá'n gcréatúir thruaillighthe.</span>
<lb n="4256"/><span>O, a pheacaidh, a pheacaidh ghráineamhail, taisbeánann tú dhá nídh</span>
<lb n="4257"/><span>nach féidir do thuigsint - do stoth an Diadhacht as a cathaoir chum a cur</span>
<lb n="4258"/><span>fád' chosaibh mar stól.  Deir Pól Easbal, ag labhairt ar pheacadh</span>
<lb n="4259"/><span>ghráineamhail na colna, briathra ró-iongantacha, ar chor, dá dtuigfidhe</span>
<lb n="4260"/><span>iad mar ba chóir, nach measaim go dtuitfeadh an té is brúideamhla ar</span>
<lb n="4261"/><span>domhan go bráth insan pheacadh so.  “Nach bhfuil fhios agaibh,” adeir sé,</span>
<lb n="4262"/><span>“gur géag do ghéagaibh Íosa Chríost bhur gcorp, agus má dhruideann</span>
<lb n="4263"/><span>sibh leis an méirdrigh go ndéanann sibh corp na méirdrighe dhe?”  Tá</span>
<lb n="4264"/><span>dhá fhírinne mhóra i mbriathraibh an Easbail.  An chéad fhírinne; gur</span>
<lb n="4265"/><span>géag go ghéagaibh Íosa Chríost sibh.  An dara fhírinne: má dhruideann</span>
<lb n="4266"/><span>sibh leis an meirdrigh, agus dá bhrígh sin nuair thuiteas tú ins an</span>
<lb n="4267"/><span>pheacadh so, go ndéanann tú corp na méirdrighe do ghéig Íosa Chríost!</span>
<lb n="4268"/><span>Dá dtuigfidhe na briathra so mar ba chuibhe, do-bhearfainn slán fá'n</span>
<lb n="4269"/><span>ndroch-dhuine as mó ar bith tuitim i bpeacadh mharbh.</span></p>
<lb n="4270"/>
<lb n="4271"/><p><span>Fiafruighim díobh, dá mbéadh duine chómh buileamhal chómh</span>
<lb n="4272"/><span>hanbhfhiosach sin, agus fuil thruaillighthe neamh-ghlan do mheasgadh tré</span>
<lb n="4273"/><span>fhuil Íosa Chríost ins an chailís naomhtha, créad é an t-uathbhás do</span>
<lb n="4274"/><span>chuirfeadh oraibh?  Ní labhraim níosa mhó, acht táid na briathra so</span>
<lb n="4275"/><span>riachtanach chum focail an Easbail do thuigsint.  Créad é an áit as ísle</span>
<lb n="4276"/><span>'ná sin arbh'fhéidir an Diadhacht do chur?  Ní bhíonn an peacthacht</span>
<lb n="4277"/><span>sásta leis an gcréatúir do chur os</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="4278"/><p><span>cionn Dé, agus Dia do chur fán-a phaisiún, acht fós, do-bheir sé an diabhal</span>
<lb n="4279"/><span>do rogha thar Mhac Dé, agus mothughadh an deamhain tar mhothughadh grása</span>
<lb n="4280"/><span>Íosa Chríost.  Ní cás an fhírinne do chur i dtuigsin; do bhrígh an té</span>
<lb n="4281"/><span>thugas do rogha an créatúir agus a phaisiún tar Dhia, do-bheir tosach an</span>
<lb n="4282"/><span>uilc agus ughdar an pheacaidh do rogha thairis.  Céad locht an pheacaidh</span>
<lb n="4283"/><span>(adeir Tertullianus), tarcuisne do thabhairt do Dhia: Deum despicit!  An</span>
<lb n="4284"/><span>dara locht, go dtugann easmuilt do thabhartas agus do ghrásaibh Dé: dono</span>
<lb n="4285"/><span>Dei contumeliam facit.  An treas locht: go ndiúltuigheann do Dhia agus go</span>
<lb n="4286"/><span>dtréigeann é: Deum deserit, eum demum relinquit.  An ceathramhadh locht;</span>
<lb n="4287"/><span>go dtugann do rogha an diabhal thar Dhia: etiam diabolum Deo praeponit.  O,</span>
<lb n="4288"/><span>dá mbéadh fios na fírinne so agam, ar feadh na haimsire sin in-ar chuireas</span>
<lb n="4289"/><span>Dia fá chosaibh an diabhail, ar feadh an oirid sin do bhliadhnaibh do</span>
<lb n="4290"/><span>chríonas ins an bpeacadh, ar b'fhéidir do aontadh do thabhairt do'n pheacadh?</span>
<lb n="4291"/><span>Ba dheónach leis an Spiorad Naomh sompla dobrónach d'fhágbháil againn ar</span>
<lb n="4292"/><span>an nídh chéadna i bpearsain an chéad pheacthaigh, Adhamh, ar an thoirmisg</span>
<lb n="4293"/><span>Dia baint le chéad pheacthaigh, Adhaimh, ar ar thoirmisg Dia baint le toradh</span>
<lb n="4294"/><span>an chrainn.  In-éan-pheacadh amháin do-rigne trí peacaidhe uathbhásacha!</span>
<lb n="4295"/><span>d'fhéach ar an ubhall agus ar aithne Dé, agus do mheas gach cuid díobh;</span>
<lb n="4296"/><span>gidheadh, fá dheireadh d'ith an t-ubhall agus do bhris an aithne!  Féach an</span>
<lb n="4297"/><span>créatúir aige dá chur os cionn Dé!  Do ghlac dúil agus ainmhian é chum an</span>
<lb n="4298"/><span>ubhaill d'ithe.  Ag so an paisiún aige dá chur ós cionn aithne Dé, ar shon ná</span>
<lb n="4299"/><span>raibh an paisiún mí-riaghalta ann an tan sin, acht gríosacht an diabhail</span>
<lb n="4300"/><span>agus breághthacht an ubhaill dochonnaic sé.  An treas ní: do chuir an</span>
<lb n="4301"/><span>diabhal cathughadh air, agus do claoidheadh leis é.  d'éist sé le Dia agus</span>
<lb n="4302"/><span>thug tarcuisne dhó, agus thug sé do rogha an diabhal!  Trí rogha do-rigne:</span>
<lb n="4303"/><span>an</span></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="4304"/><p><span>créatúir, an paisiún, agus an diabhal; ag so trí rogha easmuilteacha do</span>
<lb n="4305"/><span>bheireas an créatúir Adhamh thar mhórdhacht agus uile-chumhachta Dé i</span>
<lb n="4306"/><span>n-éan-pheacadh.  Go mbadh toil leis an Tighearna trócaireach, a cháirde</span>
<lb n="4307"/><span>ghrádhacha, sibh do thabhairt aire fhírinneach, shochrach do na bhriathraibh</span>
<lb n="4308"/><span>seo!  Gach uair thuiteann sibh i bpeacadh, ná tugann sibh an tarcuisne</span>
<lb n="4309"/><span>chéadna do Dhia? Dá dtugadh duine easonóir do dhuine cháileamhail, do</span>
<lb n="4310"/><span>bhéadh náire air; dorachadh ag gabháil a leithsgéil.  Dá dtabharthá</span>
<lb n="4311"/><span>easmuilt do'n duine dob'ísle, níor mhaith leat go bhfeicfeadh tú, agus ba</span>
<lb n="4312"/><span>mhian leat ócáid d'fhaghbháil ar sheirbhís do dhéanamh dhó, chum ná</span>
<lb n="4313"/><span>cuimhneóchadh ar an easmuilt chéadna níos mó.  Acht id' thaobh-sa, a</span>
<lb n="4314"/><span>Thighearna Dia, id' thaobh-sa, dá ndlighthear an uile onóir, an uile fhómós;</span>
<lb n="4315"/><span>id' thaobh-sa len-a muinighmid féin agus an uile, do líonais sinn led'</span>
<lb n="4316"/><span>mhaitheas, arbh'fhéidir linn a chur in-umhail dúinn féin cia mhéad</span>
<lb n="4317"/><span>easmuilte thugamar dhuit, ad' chur fá chosaibh an diabhail, an chréatúir</span>
<lb n="4318"/><span>agus ár bpaisiún, gan ár gcroidhe do réabadh le cathughadh, le haithreachas</span>
<lb n="4319"/><span>agus le deóra nimhe; gan sinn féin do theilgean fád' chosaibh dá athchuir</span>
<lb n="4320"/><span>ort an sásamh as mian leat do bhaint dínn?  - Quis dabit capiti meo aquam</span>
<lb n="4321"/><span>.. et plorabo.  Cia bhéarfas deóra dam mo dhóthain, cia bhéarfas srotha</span>
<lb n="4322"/><span>searbha dom' shúilibh chum aithrighe do dhéanamh in mo pheacaidhibh?  Dá</span>
<lb n="4323"/><span>bhfeicfeá an urdháil cneadha ar mo chorp agus atá mo pheacaidhibh ar m'anam,</span>
<lb n="4324"/><span>dobhéadh truagh agat dom.  Dá mbéadh a fhios agat méad truimideachta an</span>
<lb n="4325"/><span>pheacaidh, bhéadh do chroidhe briste le doilgheas.  Gidheadh, ní féidir a</span>
<lb n="4326"/><span>thuigsint.  Níl acht Dia amháin ag a bhfuil fios créad é an tarcuisne agus</span>
<lb n="4327"/><span>an mhiosgais do-gheibh ó'n bpeacadh, mar nach bhfuil acht Dia amháin ag a</span>
<lb n="4328"/><span>bhfuil fios méad na gráine atá aige air!  Déanfam ár ndícheall ar a</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="4329"/><p><span>chur i dtuigsin daoibh ins an dara roinn dom' chomhrádh.</span></p>
<lb n="4330"/>
<lb n="4331"/><p><span>Do'n uile nídh dá raibh riamh, dá bhfuil anois agus dá mbéidh choidhche agus</span>
<lb n="4332"/><span>go bráth, is deimhin nach bhfuil éin-ní aca, agus nach féidir a bheith,</span>
<lb n="4333"/><span>in'ádhbhar fuatha agus gráine ag Dia acht an peacadh, do bhrígh gurab í</span>
<lb n="4334"/><span>mór-chumhachta Dé do chruthuigh an uile ní; gurab í a mhaitheas do</span>
<lb n="4335"/><span>chumhduigheas iad; gurab í a eagna stiúruigheas iad; agus gurab í a cheart</span>
<lb n="4336"/><span>chongbhuigheas in-órdughadh agus i ngéilleamh iad.  Ní fuath leis éin-ní</span>
<lb n="4337"/><span>aca: Nihil odisti eorum quae fecisti.  An dóigh libh go bhfuil ifrionn</span>
<lb n="4338"/><span>féin, cé gurab é ionad an uilc é, in'adhbhar fuatha ag Dia, mar adeir San</span>
<lb n="4339"/><span>Aibhistín.  Ar shon gurab é an peacadh cúis a dhéanta, is é Dia do-rigne é</span>
<lb n="4340"/><span>mar ionad díoghaltais, agus is í a ghaoth fearg an Tighearna, amhail sruith</span>
<lb n="4341"/><span>briomstóin nó ruibhe do lasas a theinte: flatus Domini sicut</span>
<lb n="4342"/><span>torrens sulphuris succendens eam.</span></p>
<lb n="4343"/>
<lb n="4344"/><p><span>Tar éis an pheacaidh bheith ag cur in-aghaidh a ghrása ar feadh</span>
<lb n="4345"/><span>móráin aimsire, bíonn sólásach do thaobh pionóis na malluightheóirí,</span>
<lb n="4346"/><span>mar bhíonn i dtaobh sóláis na naomh i bhflaitheas Dé.  Níl éin-ní,</span>
<lb n="4347"/><span>adeir San Criosostom, idir na neithe chruthuighthe fuathmhar ag Dia.  Níl</span>
<lb n="4348"/><span>éin-ní na feiceann agus nach ionmhain leis.  Níl foirnéis na Bablóine</span>
<lb n="4349"/><span>fuathmhar aige.  Téid 'n-a lasrach leis ar dtriúr leanbh mholas é.  Níl</span>
<lb n="4350"/><span>puachais na leómhan fuathmhar aige.  Téidh ann le Daniel fáidh.  Níl bolg</span>
<lb n="4351"/><span>an mhíl mhóir, óir sábhálann Ionas uaidh.  Níl tobar Ierúsalem, óir</span>
<lb n="4352"/><span>sábhálann Ieremias as.  Níl an carn aoiligh, óir fanann ann i bhfochair</span>
<lb n="4353"/><span>Iob mholas é.  Fá dheóidh, níl éin-ní fuathmhar ag Dia acht tusa,</span>
<lb n="4354"/><span>a athaigh Ifrennamhail, a nimh dhiablaidhe, a pheacaidh mhairbh!  Níl acht</span>
<lb n="4355"/><span>tusa ná grádhann agus ná haithnigheann sé, do bhrígh</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="4356"/><p><span>nach bhfuil acht tusa ná dearna sé, agus nach bhfuil acht tusa nach bhfuil</span>
<lb n="4357"/><span>grádh aige dhuit leis an réasún céadna fá ngrádhann sé é féin.</span></p>
<lb n="4358"/>
<lb n="4359"/><p><span>Is uime sin adeirid na Diadhairí, gurab é miosúr an ghrádha atá ag</span>
<lb n="4360"/><span>Dia air féin as miosúr do'n fhuath atá aige ar an bpeacadh; agus mar is í</span>
<lb n="4361"/><span>an chosamhlacht as fundaimint do'n ghrádh, an chontrárdhacht as fundaimint</span>
<lb n="4362"/><span>do'n fhuath; óir níl éin-ní, mar adubhairt cheana, chuireas in-aghaidh</span>
<lb n="4363"/><span>Dé acht an peacadh, agus, dá bhrígh sin, ní fhuil éin-ní as lugha air</span>
<lb n="4364"/><span>'ná é.  Craobhsgaoilfeam an nídh céadna.</span></p>
<lb n="4365"/>
<lb n="4366"/><p><span>An chéad cháilidheacht do ghrádh Dé; do bheith riachtanach; grádhann Dia é</span>
<lb n="4367"/><span>féin go riachtanach, agus ní féidir leis gan a ghrádhchan; agus i é as</span>
<lb n="4368"/><span>réasún leis sin, gurab ionann a nádúir dhiadha is a ghrádh diadha.  Ar an</span>
<lb n="4369"/><span>modh gcéadna mar atá a nádúir dhiadha riachtanach, tá a ghrádh diadha</span>
<lb n="4370"/><span>riachtanach; óir is as sin leanas an riachtanas céadna len-a bhfuil Dia</span>
<lb n="4371"/><span>ann, is leis sin fuathuigheann an peacadh.  Agus do bhrígh nach féidir leis</span>
<lb n="4372"/><span>gan a bheith ann, ní féidir leis gan fuath do bheith aige ar an bpeacadh.</span>
<lb n="4373"/><span>Odit et amat.  Bíonn fuath agus grádh aige 'san am gcéadna. Odit et amat</span>
<lb n="4374"/><span>te.  Tá fuath agus grádh aige dhuit, a pheacthaigh.  Cionnus sin?  Odit</span>
<lb n="4375"/><span>quae fecisti et amat quod fecit.  Is mian leis an ngrádh agus leis an</span>
<lb n="4376"/><span>bhfuath go contrárdha, agus réidhtigheann an ceart iad.  Is le hobair Dé</span>
<lb n="4377"/><span>bhaineas an grádh, agus le hobair an pheacthaigh bhaineas an fuath.</span></p>
<lb n="4378"/>
<lb n="4379"/><p><span>An dara cháilidheacht do ghrádh Dé; a bheith síorraidhe.  Ní túisge Dia 'ná</span>
<lb n="4380"/><span>a ghrádh, agus do bhrígh go bhfuil ann ó'n uile shíorraidheacht, grádhann é</span>
<lb n="4381"/><span>féin ó'n uile shíorraidheacht.  An dara cháilidheacht d'fhuath Dé</span>
<lb n="4382"/><span>in-aghaidh an pheacaidh: a bheith síorraidhe mar an gcéadna.  Ní</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="4383"/><p><span>tháinig nóimeant riamh saor ó dhíbhfeirg Dé in-aghaidh an pheacaidh.  Ní</span>
<lb n="4384"/><span>raibh a fhios agat, a dhuine thruaillighthe neamh-ghlain, an ghráin atá ag</span>
<lb n="4385"/><span>Dia ar do pheacaidhibh salcha ó'n uile shíorraidheacht.  Ní raibh a fhios</span>
<lb n="4386"/><span>agat, a dhuine shanntaigh, an ghráin atá ag Dia ar t'úsúireacht. Ní raibh a</span>
<lb n="4387"/><span>fhios agat, a ghiolla an díoghaltais, gach uair do thairngis fearg Dé ort</span>
<lb n="4388"/><span>mar gheall ar do bhuile agus ar do dhíoghaltas.  Is é réasún sin, gach ní</span>
<lb n="4389"/><span>atá déanta 'san aimsir go bhfuil a Dhia go síorraidhe ann; óir is airteagal</span>
<lb n="4390"/><span>do'n chreideamh, ar shon nach bhfuil an peacadh go síorraidhe ann, go bhfuil</span>
<lb n="4391"/><span>'n-a ádhbhar fuatha ag Dia 'san aimsir, agus, dá bhrígh sin, go bhfuil gráin</span>
<lb n="4392"/><span>aige air ó'n uile shíorraidheacht.</span></p>
<lb n="4393"/>
<lb n="4394"/><p><span>An treas cháilidheacht do ghrádh Dé: a bheith doi-chríochnuighthe. Grádhann</span>
<lb n="4395"/><span>Dia é féin chomh mór agus atá sé so-ghrádhach; agus do bhrígh go bhfuil sé</span>
<lb n="4396"/><span>doi-chríochnuighthe so-ghrádhach, grádhann é féin ar an modh gcéadna, óir do</span>
<lb n="4397"/><span>bhrígh go bhfuil sé so-ghrádhach gan áireamh, atá ceart, atá naomhtha gan</span>
<lb n="4398"/><span>áireamh.  As sin leanas go bhfuil fuath gan áireamh aige ar an bpeacadh, do</span>
<lb n="4399"/><span>bhrígh go bhfuil doi-chríochnuighthe, contrárdha dá naomhthacht.  Ag so an ní</span>
<lb n="4400"/><span>thaisbeánas an creideamh dam; an uile fhuath dá raibh, dá bhfuil agus dá</span>
<lb n="4401"/><span>mbéidh go bráth ins na daoinibh, nárbh'éin-ní é i gcompráid d'fhuath Dé ar</span>
<lb n="4402"/><span>an bpeacadh.  Adeirim nísa mhó.  Dá mbéadh a bhfuil d'fhuath ag na</span>
<lb n="4403"/><span>diabhlaibh in-aghaidh Íosa Chríost, in-aghaidh a Eaglaise agus in-aghaidh</span>
<lb n="4404"/><span>na ndaoine uile, cruinnighthe in-éan-chroidhe amháin, ní héin-ní i</span>
<lb n="4405"/><span>gcompráid d'fhuath Dé ar an bpeacadh.  Creud é an fáth?  Do bhrígh go</span>
<lb n="4406"/><span>bhfuil fuath na ndiabhal soichríochnuighthe agus fuath Dé</span>
<lb n="4407"/><span>doi-chríochnuighthe.</span></p>
<lb n="4408"/>
<lb n="4409"/><p><span>Innsim duit, a fhir nó a bhean, má tá tú ar staid an pheacaidh</span>
<lb n="4410"/><span>mharbhthaigh, gurab mó an fuath atá ag Dia dhuit</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="4411"/><p><span>'ná dá mbeidhtheá id' ádhbhar fuatha ag a bhfuil do dhiabhlaibh in-ifrionn,</span>
<lb n="4412"/><span>id' ádhbhar miosgaise, eascáirdeasa agus ollghráineach ag an uile chréatúir.</span></p>
<lb n="4413"/>
<lb n="4414"/><p><span>An ceathramhadh cháilidheacht do ghrádh Dé: a bheith substainteamhail.</span>
<lb n="4415"/><span>Grádhann Dia é féin le líonmhaireacht a shubstainte.  Dá bhrígh sin, tá a</span>
<lb n="4416"/><span>fhuath substainteamhail.  O nach bhfuil éin-ní aca sgartha i nDia, tá a</span>
<lb n="4417"/><span>fhuath 'n-a shubstaint.  Ní mar sin d'fhuath na ndaoine.  Ní bhaineann sí</span>
<lb n="4418"/><span>acht le'n-a dtoil amháin, acht ní mar sin di i nDia.  Ní len-a thoil</span>
<lb n="4419"/><span>amháin do bhaineann sí, mar adubhramar, acht len-a chumhachta.  Eagna,</span>
<lb n="4420"/><span>naomhthacht, trócaire, agus an uile pherfecsion nó iomláine dá bhfuil ann,</span>
<lb n="4421"/><span>ar mbeith dhóibh 'n-a substaint aige, fuathuigheann an peacadh leó.  Mar</span>
<lb n="4422"/><span>adeir San Criosostom, cuireann an peacadh Dia i staid fórsa nó buadhchana.</span></p>
<lb n="4423"/>
<lb n="4424"/><p><span>Créad í an staid í seo?  Tá, neithe do dhéanamh in-aghaidh claona. Agus</span>
<lb n="4425"/><span>nach mór go gcuireann Dia 'san staid seo?  Do bhrígh trócaire Dé iarras a</span>
<lb n="4426"/><span>sgaipeadh ar na daoinibh go dtoirmeasgann an peacadh í, ní iarrann an</span>
<lb n="4427"/><span>trócaire so acht grása do thabhairt dúinn.  Gidheadh, cuireann an peacadh</span>
<lb n="4428"/><span>d'ualach uirre díoghaltas do dhéanamh.  A pheacthaigh, ataoi damanta.  Do</span>
<lb n="4429"/><span>chaillis do ríoghacht.  Do chailleas t'anam.  Do chaillis flaitheas Dé.  Is</span>
<lb n="4430"/><span>tusa do chuir d'ualach orm a dhéanamh: Coegisti me. Ag so an staid i</span>
<lb n="4431"/><span>ndéanann an peacthach fórsa ar an dtrócaire.</span></p>
<lb n="4432"/>
<lb n="4433"/><p><span>Créad adeir sibh anois leis an bhfírinne seo, a chríostaidhthe? An</span>
<lb n="4434"/><span>gcreideann sibh na neithe so, nó nach gcreideann?  Muna gcreideann sibh</span>
<lb n="4435"/><span>anois iad, do-chífidh sibh go soiléir lá bhur mbáis iad.  O, toisighmid iad</span>
<lb n="4436"/><span>do chreideamhaint agus d'aithint!  Créad é an fáth nach raibh a bhfios agam</span>
<lb n="4437"/><span>óm' aois óig?  Créad é an fáth</span></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="4438"/><p><span>nár hinnseadh dhom iad in-aois mo dheich mbliadhan?  A athair fhaillighigh,</span>
<lb n="4439"/><span>cá bhfuil tú?  Créad é an fáth nár innsis dam go mbéinn im' ádhbhar fuatha</span>
<lb n="4440"/><span>agus díbhfeirge ag Dia mar gheall ar éin-pheacadh amháin; fuath riachtanach,</span>
<lb n="4441"/><span>fuath síorraidhe, fuath doi-chríochnuighthe, substainteamhail!  A shainnt,</span>
<lb n="4442"/><span>a fhearg, a dhrúis agus a dhíoghaltais, créad é an fáth nár thaisbeánabhar</span>
<lb n="4443"/><span>sibh fein dom' shúilibh ins an staid uathbhásaigh seo?  Créad é an fáth ar</span>
<lb n="4444"/><span>lean cúis a fheirge agus a uathbháis sibh chum mé do mharbhadh?  Do</span>
<lb n="4445"/><span>b'fhéidir go mbéinn deighbheathach agus go bhfaghainn bás i neamh-urchóid.</span>
<lb n="4446"/><span>Níorbh'fhéidir liom a thuigsin cionnas tá an peacadh in'ádhbhar díbhfeirge</span>
<lb n="4447"/><span>agus gráineach ag Dia chomh mór so.  Acht anois airighim é.  Anois tuigim é,</span>
<lb n="4448"/><span>agus cráidheann mo chroidhe ar son gur ró-dhéidheanach é.</span></p>
<lb n="4449"/>
<lb n="4450"/><p><span>A aithreacha agus a mháithreacha, tá ró-chúramach chum saidhbhir</span>
<lb n="4451"/><span>d'fhaghbháil dá bhur gcloinn, agus chum foghlama do thabhairt dóibh, is</span>
<lb n="4452"/><span>maith do-ghní sibh é; acht ná dearmadaidh léigheann agus foghlaim na naomh</span>
<lb n="4453"/><span>do thabhairt dóibh.  Innsidh dóibh an ghráin atá ag Dia ar an bpeacadh, agus</span>
<lb n="4454"/><span>gur chóir gráin do bheith air.  Cuimhnighidh nach bhfuil do chreideamh ag an</span>
<lb n="4455"/><span>gcríostaidhe acht ins an méad a bhfuil fuath aige do'n pheacadh, agus gurab</span>
<lb n="4456"/><span>é an fuath so, do réir na n-Aithreach Naomhtha, as fundaimint ag an</span>
<lb n="4457"/><span>gcríostamhlacht.  Ea summa ratio religionis, peccati odium. Is é</span>
<lb n="4458"/><span>Cassianus adeir é.  An tan bhíos cathughadh ort, smuainigh ar an modh so:</span>
<lb n="4459"/><span>Táim do láthair Dé do-chíonn cionnas mar pheacuighim 'n-a fhiadhnaise.</span>
<lb n="4460"/><span>Peacuighim 'n-a aghaidh atá ag amharc orm ag déanamh oibre an diabhail.  Is</span>
<lb n="4461"/><span>uathbhásach an malluightheóir mé. Is diabhlaidhe mo choir agus fuath mo</span>
<lb n="4462"/><span>Thighearna agus a dhíbhfearg do thuilleamhain!  Osglaidh bhur súile, a</span>
<lb n="4463"/><span>dhearbhráithreacha, agus tugaidh fá ndeara</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="4464"/><p><span>na briathra dochualabhair 'san tsheanmóir seo.  Meadhaidh na réasúin; agus</span>
<lb n="4465"/><span>ar mbeith daoibh lán do dhoilgheas agus do dhubrón do thaobh bhur</span>
<lb n="4466"/><span>bpeacaidhe, cuiridh romhaibh ró-dhícheallach bhur mbeatha do leasughadh.</span>
<lb n="4467"/><span>Abraidh le Dia, le spiorad crábhaidh aithrigheach - Ó a Dhia ghrádhmhair, a</span>
<lb n="4468"/><span>phréamh an uile charthannachta agus an uile mhaitheasa, a líonmhaireacht na</span>
<lb n="4469"/><span>ngrás agus na gloire, an féidir go rabhas chomh mí-bhéasach, chomh</span>
<lb n="4470"/><span>drochmhúinte, chomh mí-náireach agus peacadh do dhéanamh id' aghaidh?  Uch!</span>
<lb n="4471"/><span>créad do-rignis orm mar go dtiubhrainn fuath dhuit, agus créad é an ní ná</span>
<lb n="4472"/><span>deárna chum do dhíbhfeirge do thuilleamh agus t'fhuath do tharrang orm?  An</span>
<lb n="4473"/><span>mar gheall gur ghrádhais mé; mar thugais chum báis t'Éan-Mhac ar mo shon;</span>
<lb n="4474"/><span>mar ba dheónach leat mo choimhéad agus mo shábháil ar an uile dhainnséar;</span>
<lb n="4475"/><span>mar d'fhuasglais ó sglábhaidheacht an diabhail mé: mar thugais do ghrása</span>
<lb n="4476"/><span>dhom; mar tugais saoghal agus sláinte dhom tar éis gach éagcruais in-a</span>
<lb n="4477"/><span>rabhas i riocht báis?  An i dtaobh na maitheasa so thugas tarcuisne dhuit,</span>
<lb n="4478"/><span>gus rugas na créatúirí do rogha; thugas m'ainmhian truaillighthe agus</span>
<lb n="4479"/><span>thugas fós an diabhal do rogha?  An n-iad do ghrása agus t'fhabhar fá</span>
<lb n="4480"/><span>ndeara dhom bheith chomh buileamhail, chomh hainbhfiosach in-aghaidh do</span>
<lb n="4481"/><span>dhaonnachta rónaomhtha?  O, a Dhia mhóir, iarraim párdún ort.  Tabhair i</span>
<lb n="4482"/><span>ndearmad agus mí-chuimhne mo pheacaidhe.  Déan trócaire orm.  Tabhair grása</span>
<lb n="4483"/><span>dham len-a ngrádhfad ins an uile shíorraidheacht thú - an ní ghuidhim-se</span>
<lb n="4484"/><span>dhaoibh-se agus damh-sa, In-Ainm an Athar, agus an Mhic, agus an Spioraid</span>
<lb n="4485"/><span>Naoimh. Amen.</span>
<lb n="4486"/></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="4487"/><p><span>Bzzzzz1814ls</span>
<lb n="4488"/><span>Uzzzzz0401</span>
<lb n="4489"/><span>SEANMOIR A DO-DHEAG.</span></p>
<lb n="4490"/>
<lb n="4491"/><p><span>AR AN bhFAOISDIN.</span></p>
<lb n="4492"/>
<lb n="4493"/><p><span>Dobhí timcheall an tobair seo uimhir mhór do dhaoinibh tinne, do dhallaibh,</span>
<lb n="4494"/><span>do bhacaighibh, agus do dhaoinibh bochta ag a raibh a mbaill uile</span>
<lb n="4495"/><span>seargtha, tirim le pairilis, ag súil le corraighe an uisge.</span>
<lb n="4496"/><span>- (Briathra léightear ag Eóin v.3.)</span></p>
<lb n="4497"/>
<lb n="4498"/><p><span>Is míorbhaileach an tobar é seo bhí le taobh cathair Ierúsalem.  Is mór</span>
<lb n="4499"/><span>an buaidh agus an bhrígh so dobhí in-a chuid uisge.  Thigeadh aingeal as</span>
<lb n="4500"/><span>na flaitheasaibh in-am áirithe do'n ló, agus do chorruigheadh an tobar</span>
<lb n="4501"/><span>so, agus cibé duine as luaithe do tumthaoi ins an tobar tar éis a chorraighe,</span>
<lb n="4502"/><span>do leigheastaoi é gan mhoill ó'n uile shórt galair agus easláinte: sanus</span>
<lb n="4503"/><span>fiebat a quacunque detinebatur infirmitate.</span></p>
<lb n="4504"/>
<lb n="4505"/><p><span>Ní neamh-chosmhail, a cháirde, an tobar so le Sacramaint naomhtha na</span>
<lb n="4506"/><span>Faoisdine, ar an ádhbhar, do réir mar nach raibh maith in-uisge an tobair</span>
<lb n="4507"/><span>úd acht muna dtigeadh aingeal dá chorraighe, mar an gcéadna, níl maith</span>
<lb n="4508"/><span>'san bhfaoisdin acht muna dtigidh aingeal Dé, 's é sin, grása neamhdha do</span>
<lb n="4509"/><span>chorraighe agus do spreagadh coinsiasa an pheacthaigh; agus do réir mar do</span>
<lb n="4510"/><span>leigheasadh uisge an tobair úd gach easláinte dobhíodh ar an gcolainn,</span>
<lb n="4511"/><span>leigheasann tobar na faoisdine an t-anam ó gach lubhra, ó gach lot agus</span>
<lb n="4512"/><span>ó gach easláinte mharbhthaigh bhíos air: confitemini erga alterutrum</span>
<lb n="4513"/><span>peccata vestra ... ut salvemini.</span>
<lb n="4514"/></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="4515"/><p><span>I measg an iomaid daoine tinne dobhí ar bhruach an tobair úd Ierúsalem,</span>
<lb n="4516"/><span>ní fheicim Críost ag leigheas éan-duine aca, acht éan-duine amháin dobhí</span>
<lb n="4517"/><span>i bpairilis mharbhthaigh ar feadh ocht mbliadhan déag ar fhichid, agus chím</span>
<lb n="4518"/><span>an ní céadna ag tuitim amach ag tobar glórmhar na faoisdine.  Chím na</span>
<lb n="4519"/><span>mílte duine ag teacht go laetheamhail chum na Sacramainte seo, ag súil le</span>
<lb n="4520"/><span>leigheas d'fhaghbháil ar easláinte a n-anma; acht do-chím iad ag filleadh</span>
<lb n="4521"/><span>ar a n-ais agus a gcneadha níos dainnséaraighe 'ná mar dobhí siad roimhe:</span>
<lb n="4522"/><span>et fiunt novissima hominis illius pejora prioribus.  Goidé as ciall do so,</span>
<lb n="4523"/><span>a cháirde?  An é sin le rádh nach bhfuil oiread luaigheachta nó buadha</span>
<lb n="4524"/><span>ag an bhfaoisdin anois is do-bhí innti i dtúis na hEaglaise - nó gur chaill</span>
<lb n="4525"/><span>sí a brígh anois nuair as mó a riachtanas?  Arbh'fhéidir faoisdin nó</span>
<lb n="4526"/><span>aithrighe do bheith riamh níos riachtanaighe 'ná ar an uair seo?  Ar</span>
<lb n="4527"/><span>bh'fhéidir lubhra an pheacaidh do bheith riamh níos leitheadaighe 'ná ar</span>
<lb n="4528"/><span>an uair seo?  An rabhadar in-am ar bith na bréaga níos iomadamhla, na</span>
<lb n="4529"/><span>mionnaí móra níos minice, drúis agus adhaltranas níos madramhla, craos</span>
<lb n="4530"/><span>agus meisge níos mó ar ghnáthamh nó i bhfaisiún, gaduidheacht agus</span>
<lb n="4531"/><span>éagcóir agus leathtrom na gcomhursan níos coitchinne idir an uile shórt</span>
<lb n="4532"/><span>drong daoine 'ná ar an uair seo?</span></p>
<lb n="4533"/>
<lb n="4534"/><p><span>O, ní raibh gan amhras, a cháirde!  Acht i measg an aoir galair úd</span>
<lb n="4535"/><span>dobhí ar bhruach tobair Ierúsalem, chím cuid díobh bacach, cuid dall,</span>
<lb n="4536"/><span>agus cuid eile agá raibh a mbaill críon tirim ó'n easláinte; agus is é</span>
<lb n="4537"/><span>mheasaim, gur fioghair nó sompla iad ar an muinntir thig go laetheamhail</span>
<lb n="4538"/><span>chum faoisdine mar dhaill, 's é sin, nach léir dhóibh a bpeacaidhe, do</span>
<lb n="4539"/><span>bhrígh nach gcuairdighid agus nach sgrúdaid a gcoinsias - caecorum; mar</span>
<lb n="4540"/><span>bhacaigh, do bhrigh go ndéinid faoisdin cham, bhacach, ag folach is ag ceilt</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="4541"/><p><span>cneadh a n-anma - claudroum.  Agus do-chím iad ag teacht gan dólás, gan</span>
<lb n="4542"/><span>tuirse, le croidhe tirim, seargtha, mar an mhuinntir úd na pairilise -</span>
<lb n="4543"/><span>aridorum.  So an t-ádhbhar, a cháirde, fhágbhas faoisdin an iomaid gan</span>
<lb n="4544"/><span>toradh, gan tairbhe.  So an ní do-bheir ar thobar mhíor-bhaileach na</span>
<lb n="4545"/><span>haithrighe gan cneadha ár n-anma do leigheas; gus ag so an ní ar ar mian</span>
<lb n="4546"/><span>liom-sa trácht indiu, tar éis mo chomhrádh do roinn i dtrí phoinntibh.</span>
<lb n="4547"/><span>Bíonn an fhaoisdin gan tairbhe nuair do-ghníthear í gan sgrúdadh coinsiasa:</span>
<lb n="4548"/><span>ag sin an céad phoinnte. Bíonn sí gan tairbhe nuair ná haithristear na</span>
<lb n="4549"/><span>peacaidhe go hiomshlán; sin an dara poinnte.  Bíonn sí gan tairbhe nuair</span>
<lb n="4550"/><span>nach ndéantar í le dólás, le cathughadh, agus le tuirse croidhe: sin an</span>
<lb n="4551"/><span>treas poinnte.  Ave Maria, etc.</span></p>
<lb n="4552"/>
<lb n="4553"/><p><span>I. Amhail as atáid na mílte gné aicíde ag braith ar an colainn thairngeas í</span>
<lb n="4554"/><span>chum na huaighe, tá, mar an gcéadna, míle gné pheacaidh ag braith ar an</span>
<lb n="4555"/><span>anam thairngeas í go hifreann: multiplicate sunt infirmitates eorum.</span>
<lb n="4556"/><span>“Táid a ndeacracha arn-a méadughadh”.  Achta tá o do dheifir idir</span>
<lb n="4557"/><span>aicídeacha an chuirp agus an anma, nach lia aicíd chorpordha ann 'ná</span>
<lb n="4558"/><span>leigheas fá leith orra; acht in-aghaidh gach luit agus gach aicíde dá dtig</span>
<lb n="4559"/><span>ar an anam, d'órduigh Críost Sacramaint na Faoisdine, nó na hAithrighe,</span>
<lb n="4560"/><span>amháin mar leigheas agus mar íoc-shláinte: confitemini erga alterutrim</span>
<lb n="4561"/><span>peccata vestra, .. ut salvemini.  - “Admhaidh bhur bpeacaidhe dá chéile,</span>
<lb n="4562"/><span>...ionnas go mbadh slán sibh dá éis”.  Íoc-shláinte í seo, adeirim, ar nach</span>
<lb n="4563"/><span>sáruigheann easláinte ar bith dá dhainnséaraighe, agus ó ná téid gan</span>
<lb n="4564"/><span>leigheas.  Marbh, goid, robáil, loisg mainistreacha agus teampuill, déan mar</span>
<lb n="4565"/><span>as cóir í, agus gheóbhaidh tú párdún agus maitheamhnas</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="4566"/><p><span>ó Dia ionnta. Ná glac m'fhocal-sa air seo, a chríostaidhe, acht glac focal</span>
<lb n="4567"/><span>Chríost ag Eóin ins an bhficheadh caibidil, mar a ngeallann do'n Eaglais i</span>
<lb n="4568"/><span>bpearsain na nEasbol, nach bhfuil peacadh ar bith mhaitheann siad-san ar</span>
<lb n="4569"/><span>thalamh, nach bhfuil peacadh ar bith mhaitheann siad-san ar thalamh, nach</span>
<lb n="4570"/><span>maitheann seisean ins na Flaitheasaibh: quorum remiseritis peccata,</span>
<lb n="4571"/><span>remittuntur eis.  “Cibé ar bith dá maithfidh sibh a bpeacaidhe, atáid</span>
<lb n="4572"/><span>maithte dhóibh”.</span></p>
<lb n="4573"/>
<lb n="4574"/><p><span>Maiseadh, do réir mar as leigheas éifeachtach an fhaoisdin in-aghaidh</span>
<lb n="4575"/><span>nimhe an pheacaidh, is leigheas í atá chomh riachtanach sin ag an anam,</span>
<lb n="4576"/><span>ar mhodh, dá roinnfeadh an peacthach a shubstaint uile ar na bochtaibh, dá</span>
<lb n="4577"/><span>silfeadh sé deóra fola na haithreachas, dá dtroisgfeadh sé ar feadh a</span>
<lb n="4578"/><span>shaoghail, dá mbéadh sé ag urnaighthe nó go gcaithfeadh a theanga,</span>
<lb n="4579"/><span>- so agus a mhíle oiread dá ndéanfadh sé, ní fhuil maith ná tairbhe dhó</span>
<lb n="4580"/><span>ann gan an fhaoisdin, má's féidir í d'fhaghbháil, nó má á in-a</span>
<lb n="4581"/><span>chumhachta a dhéanamh.  Muna gcreidfidh tú mise annso, creid an Dochtúir</span>
<lb n="4582"/><span>naomhtha, San Aibhistín, ag dearbhadh nach bhfuil gan ná maith i ndólás</span>
<lb n="4583"/><span>an chroidhe muna raibh admháil an bhéil in'aice: nihil tibi proderit</span>
<lb n="4584"/><span>contritio cordis nisi sequatur confessio oris, si possis.</span></p>
<lb n="4585"/>
<lb n="4586"/><p><span>Dá mbéimís saor uile ó'n bpeacadh, ní bhéadh Sacramaint na</span>
<lb n="4587"/><span>hAithrighe riachtanach againn; acht mar nach lia duine ar an saoghal so 'ná</span>
<lb n="4588"/><span>peacthach, ní thig le héan-duine a rádh go bhfuil sé saor ó oibliogáid</span>
<lb n="4589"/><span>agus ó ualach na haithrighe.  Is deimhin go dtéid an iomad chum faoisdine;</span>
<lb n="4590"/><span>acht, fóiríor, is beag aca do-gheibh a toradh.  Bídh mar na daill úd an</span>
<lb n="4591"/><span>tSoisgéil, ag súil le leigheas ar bhruach an tobair, acht ní léir dhóibh</span>
<lb n="4592"/><span>an tobar: caecorum.  Téid chum faoisdin do dhéanamh; acht ní dhéanaid</span>
<lb n="4593"/><span>í acht go hanbhfann, lag, fuar, easbaidheach.  Ní bhíonn aca acht taidhbhse</span>
<lb n="4594"/><span>agus sgáile na</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="4595"/><p><span>faoisdine.  O, ná mealltar thú, a pheacthaigh!  Ní sgriosann faoisdin mar so</span>
<lb n="4596"/><span>an peacadh, acht a mhéadughadh.  Ní thairngeann grádh Dé orainn, acht a</span>
<lb n="4597"/><span>fhuath. Ní dhéanann ár síothcháin leis, acht a fhearg do mhéadughadh; ar an</span>
<lb n="4598"/><span>ádhbhar, do réir mar nach nglacann fear na bhfiach airgead fallsa nó</span>
<lb n="4599"/><span>drochairgead uainn mar dhíolaidheacht, mar an gcéadna, ní ghlacann Dia</span>
<lb n="4600"/><span>faoisdin fhuar, fhallsa, bhréagach uainn mar éiric in-ár bpeacaidhibh:</span>
<lb n="4601"/><span>maledictus qui facit opus Domini fraudulenter. - “Is malluighthe an té</span>
<lb n="4602"/><span>do-ghní oibreacha an Tighearna go mainneachtnach”.</span></p>
<lb n="4603"/>
<lb n="4604"/><p><span>Maiseadh, nach faoisdin bhréige do-ghní an té atá tugtha d'ól agus do</span>
<lb n="4605"/><span>mheisge, do bhréagaibh agus do mhionnaíbh móra; do-ghní míle smuaineamh</span>
<lb n="4606"/><span>ndrúiseamhail salach agus nach stopann ón-a gcur i ngníomh; nach stopann a</span>
<lb n="4607"/><span>lámh ó ghlacaireacht thruaillighthe, ná a bhéal ó phógaibh mailíseacha ná ó</span>
<lb n="4608"/><span>bhriathraibh malluighthe baotha barbardha; nach dtig smuaineamh in'intinn</span>
<lb n="4609"/><span>acht ar an saoghal; atá díorraisg, feargach, díoghaltach.  Tar éis beathadh</span>
<lb n="4610"/><span>mí-riaghalta do'n tshórt so, tar éis a bheith bliadhain, b'fhéidir, agus a</span>
<lb n="4611"/><span>thuilleadh gan faoisdin, an féidir leis an bhfear so i nóimeant nó dhó,</span>
<lb n="4612"/><span>sgrúdadh coinsiais do dhéanamh, na mór-pheacaidhe seo do chuimsiughadh ná</span>
<lb n="4613"/><span>a gcur in-órdughadh, ionnas go mb'fhéidir leis a gur síos dá oide</span>
<lb n="4614"/><span>faoisdine?  O, ní féidir; acht muna nglacfaidh sé aimsir áirithe chum a</span>
<lb n="4615"/><span>choinsias do chuardach, ní dhéanann sé faoisdin acht faoisdin lochtach</span>
<lb n="4616"/><span>bhíos gan bhrígh, gan toradh, gan tairbhe: maledictus qui facit,</span>
<lb n="4617"/><span>etc.</span>
<lb n="4618"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="4619"/><p><span>An té do-ghní faoisdin mhinic, choingbhuigheas gárda ar a chéadfadhaibh,</span>
<lb n="4620"/><span>sgrúdas a choinsias gach oidhche ionnas go ndéanfadh aithrighe i ngach olc</span>
<lb n="4621"/><span>do-rigne an lá sin, bíonn, 'n-a dhiaidh seo agus uile, crith cos agus lámh</span>
<lb n="4622"/><span>air, ag dul ar a choinsias ar eagla nach nglanfaidhe é i gceart.</span></p>
<lb n="4623"/>
<lb n="4624"/><p><span>Maise, goidé éireóchas do'n té leigeas srian len-a ainmhianta, nach</span>
<lb n="4625"/><span>stopann ó ach olc, nach gcuimhnigheann ar a pheacaidhibh nó go dtig an</span>
<lb n="4626"/><span>nóimeant úd 'n-a dtéidh sé chum faoisdine?  O! tá, go gcuireann sé síos</span>
<lb n="4627"/><span>go minic ar nídh nach ndéanann sé, agus nach gcuimhnigheann ar leath a</span>
<lb n="4628"/><span>ndéanann sé.  Ní léir dhó na móir-shléibhte úd atá ar a choinsias. Bíonn sé</span>
<lb n="4629"/><span>mar na daill an tSoisgéil ag súil le cabhair le linn corraighe an uisge,</span>
<lb n="4630"/><span>acht is é gheibh sé go minic i dtobar na ngrás, a dhamnughadh go síorraidhe</span>
<lb n="4631"/><span>jacebat multitudo ... caecorum ... expectantium aquae motum. - “Bhí</span>
<lb n="4632"/><span>timcheall an tobair seo uimhir .. do dhallaibh ... ag súil le corraighe an</span>
<lb n="4633"/><span>uisge”.</span></p>
<lb n="4634"/>
<lb n="4635"/><p><span>Cuir coiste 'n-a shuidhe ar do choinsias, adeir an Dochtúir naomhtha,</span>
<lb n="4636"/><span>San Aibhistín; ná fág clúid ná coirnéal de gan chuartughadh, ní go</span>
<lb n="4637"/><span>fuar ná go fallsa, ní go spadánta ná go neamh-shuimeamhail: ascende</span>
<lb n="4638"/><span>tribunal mentis tuae.  Dearc ar gach droch-smuaineamh do-rigne do chroidhe,</span>
<lb n="4639"/><span>ar gach droch-fhocal adubhairt do theanga, ar gach droich-ghníomh do-righne</span>
<lb n="4640"/><span>tú in-aghaidh Dé nó do chomhursan.  Tar éis a n-áireamh agus á gcur</span>
<lb n="4641"/><span>in-órdughadh, sgéith iad ag bara na faoisdine; ná ceil éin-pheacadh aca</span>
<lb n="4642"/><span>tré náire ná tré mhailís, nó, ma ghnír, ní bheidh brígh id' fhaoisdin,</span>
<lb n="4643"/><span>acht is eadh mhéadóchas tú do pheacaidh do réir mar thairgfear mé 'san</span>
<lb n="4644"/><span>dara puinnte.</span></p>
<lb n="4645"/>
<lb n="4646"/><p><span>II. Is eadh as faoisdin ann, a chríostaidhe, casaoid</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="4647"/><p><span>do-ghní an peacthach air féin le Dia, i bpearsain an tshagairt, agá mbíonn</span>
<lb n="4648"/><span>cumhachta absolóid nó párdún do thabhairt dó in-a choirthibh.  Maiseadh,</span>
<lb n="4649"/><span>má's casaoid í as cóir do dhéanamh le sagart agá mbéidh cumhachta faoisdin</span>
<lb n="4650"/><span>d'éisteacht, goidé do-bheir sinn dá déanamh go minic le ruagaire reatha, le</span>
<lb n="4651"/><span>sean-bhuachaillí agus le deóraidhthe nó strainnséirí?  Dá mbéadh lot nó</span>
<lb n="4652"/><span>tinneas marbhthach ar do cholainn, ní hé an liaigh as measa do thoighfeá</span>
<lb n="4653"/><span>chum do leigheas; agus toghann tú an liaigh as táir agus as measa chum</span>
<lb n="4654"/><span>cneadha díoghbhálacha t'anma do leigheas, agus nach móide go mbíonn</span>
<lb n="4655"/><span>ughdarthás ná cumhachta ó'n Eaglais aige absolóid do thabhairt duit.</span>
<lb n="4656"/><span>Do-bheir tú le tuigsin leis seo, gurab annsa leat do cholann 'ná an péarla</span>
<lb n="4657"/><span>uasal, t'anam, agus go bhfuil tú neamhshuimeamhail i do shlánughadh.</span></p>
<lb n="4658"/>
<lb n="4659"/><p><span>Má's gearán an fhaoisdin do-ghnímid orainn féin, goidé do-bheir</span>
<lb n="4660"/><span>sinn, in-áit casaoide, ag gabháil ar leithsgéil?  Goidé do-bheir sinn ag</span>
<lb n="4661"/><span>cur clóca agus atharrach datha ar ár bpeacaidhibh?  Cad as nach nochtamuid</span>
<lb n="4662"/><span>créachta ár gcroidhe do liaigh ár n-anma, má tá súil againn leigheas</span>
<lb n="4663"/><span>d'fhaghbháil uaidh?  chífidh tú an iomad bhíos mí-riaghalta lochtach,</span>
<lb n="4664"/><span>nach mbíonn le hadmháil aca nuair thig siad chum faoisdine acht neithe</span>
<lb n="4665"/><span>éadtroma suaracha; agus má chreideann tú a sgéal féin, ní hiad as</span>
<lb n="4666"/><span>cionntach 'san olc do-rigneadh, acht fágbhaid go formhór a throm ar dhuine</span>
<lb n="4667"/><span>éigin eile.  Má bheir siad mionna móra, ní raibh ann acht le linn lasáin</span>
<lb n="4668"/><span>nó feirge, agus is iad an chlann nó an chomhursa do bhain asta iad.  Má</span>
<lb n="4669"/><span>bhíonn siad a bhfad i dtigh an o.il, ní mar gheall ar an digh, acht i</span>
<lb n="4670"/><span>ngeall ar an gcuideachtain d'éirigh sin dóibh.  Má chuir siad bréag ar an</span>
<lb n="4671"/><span>gcomhursain in-a chlú nó in-a mhaoin, ní raibh sé acht éadtrom.  An</span>
<lb n="4672"/><span>ní céadna d'éirigh do na bacaighibh úd</span></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="4673"/><p><span>dobhí ag súil le leigheas le taobh tobair Ierúsalem agus nach bhfuair é,</span>
<lb n="4674"/><span>éireóchaidh do'n droing seo thig le faoisdin bhacaigh go bara na Tríonóide,</span>
<lb n="4675"/><span>thigh chum faoisdine gan ullmhughadh gan strúdadh do dhéanamh orra féin.  Má</span>
<lb n="4676"/><span>thigh leó, leis na leithsgéala cama so, clóca do chur ar shúilibh an</span>
<lb n="4677"/><span>tshagairt, ní fhéadfaid a chur ar shúilibh an Aird-bhreithimh, do-chí, ní</span>
<lb n="4678"/><span>hé amháin an droichghníomh, acht fós an smuaineamh as uaignighe agus as</span>
<lb n="4679"/><span>seicréidighe bhíos 'n-a gcroidhthibh: jacebat multitudo magna ...</span>
<lb n="4680"/><span>claudorum ... espectantium aquae motum.  “Dobhí annso uimhir mhór ...</span>
<lb n="4681"/><span>do bhacaighibh ... ag súil le corrughadh an uisge”.</span></p>
<lb n="4682"/>
<lb n="4683"/><p><span>Is gnáth leis an mac-tíre nuair théid sé fá'n tréad, breith ar sgornaigh ar</span>
<lb n="4684"/><span>an gcaoirigh agus an teanga do ghearradh aisti gan mhoill, ar eagla go</span>
<lb n="4685"/><span>ndéanfadh sí méileach nó tormán do mhúisgeóladh an tréadaidhe, do-bhéarfadh</span>
<lb n="4686"/><span>cabhair dhi.  Mar an gcéadna, do-ghní an mac-tíre gan trócaire .i. an</span>
<lb n="4687"/><span>diabhal, leis an iomad, agus go speisialta le daoine óga claon-náireacha ,</span>
<lb n="4688"/><span>ag dul dóibh chum faoisdine.  Ar eagla go múisgeóladh siad tréadaidhe an</span>
<lb n="4689"/><span>anma, Críost, len-a ndeóra nó len-a n-osnaidhe, do-bheir sé ar sgórnaigh</span>
<lb n="4690"/><span>orra. Cuireann glas ar a dteangthaibh, ar mhodh nach nochtaid a gcroidhthe.</span>
<lb n="4691"/><span>Ceilid locht a anma.  Do-ghníd bréag le Dia, agus ní le duine; má tá nach</span>
<lb n="4692"/><span>ndéanann Dia sompla follas díobh ar an mball, ag faghbháil bháis obainn mar</span>
<lb n="4693"/><span>fuair Ananias agus Saphíra do chionn gur cheil siad cuid do luach an</span>
<lb n="4694"/><span>fhearainn do bhronn siad ar na hEasbolaibh, do-gheibh siad, ar a shon sin,</span>
<lb n="4695"/><span>bás ar measa míle uair, mar atá a ndamnughadh go síorraidhe.  Dia linn, a</span>
<lb n="4696"/><span>ghrádh!</span></p>
<lb n="4697"/>
<lb n="4698"/><p><span>Ní héan-bhuntáiste amháin ghlacas an mac-tíre malluighthe seo ar an</span>
<lb n="4699"/><span>duine, acht an iomad.  An náire badh</span></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="4700"/><p><span>chóir dhó do bheith air, fá ghníomh ghlonnmhar, ghráineamhail, shalach</span>
<lb n="4701"/><span>mar an peacadh do dhéanamh, goideann sé uaidh í. Acht chomh luath is do-ghní sé</span>
<lb n="4702"/><span>an peacadh agus gur mian leis a innsin do'n tshagart, do-bheir sé ar ais an</span>
<lb n="4703"/><span>náire dhó go dúbalta; ar mhodh, an peacthach so do-rigne an droich-</span>
<lb n="4704"/><span>ghníomh gan náire, gan cathughadh, nuair as éisean a admháil ní leigeann an</span>
<lb n="4705"/><span>náire dhó a innsin do'n liaigh, agus gan an leigheas i ndán dó gan a innsin:</span>
<lb n="4706"/><span>quod ignorat medicina, non sanat.  - “An ní nach feas do'n liaigh, ní</span>
<lb n="4707"/><span>leigheasann é”.</span></p>
<lb n="4708"/>
<lb n="4709"/><p><span>O! a pheacthaigh bhoicht, fosgail do shúile agus seachain líonta an</span>
<lb n="4710"/><span>spioraid mhalluighthe seo.  Sgéith nimh an pheacaidh as do chroidhe gan</span>
<lb n="4711"/><span>mhoill, nó bhéarfaidh sé bás dod' anam.  Nocht go fosgailte, gan fuigheall,</span>
<lb n="4712"/><span>gan leithsgéal, cneadha th'anma; acht nocht iad le croidhebhrughadh agus</span>
<lb n="4713"/><span>tuirse, nó béid gan leigheas, do réir mar thairgfeas mé 'san treas phoinnte.</span></p>
<lb n="4714"/>
<lb n="4715"/><p><span>III. An té lér mhian íodhbairt do dhéanamh do'n Tighearna 'san tSean-reacht,</span>
<lb n="4716"/><span>do réir mar léighmid i Leabhar Leuiticus, do bhaineadh an croiceann do mhart</span>
<lb n="4717"/><span>nó do bhulán, do nigheadh an fheóil go glan le h-uisge, agus tar éis a</span>
<lb n="4718"/><span>gearradh 'n-a mion-spólaíbh, do chuireadh ar altóir í, do chuireadh an</span>
<lb n="4719"/><span>sagart a lámha os a cionn, do chuireadh teine fúithe agus do loisgfidhe í.</span>
<lb n="4720"/><span>Do-ghníodh íodhbairt do'n tshórt so síothcháin an phobuil le Dia, do</span>
<lb n="4721"/><span>ró-mhaoladh a fhearg agus do thionntuigheadh gach sgiúrsa uatha:</span>
<lb n="4722"/><span>ponetque manum super caput hostiae, et acceptabilis erit, atque in</span>
<lb n="4723"/><span>expiationem ejus proficiens.</span></p>
<lb n="4724"/>
<lb n="4725"/><p><span>Mar an gcéadna, gach peacthach lér mian a shíothcháin do dhéanamh le Dia,</span>
<lb n="4726"/><span>déanadh sé íodhbairt dá anam ar altóir na faoisdine; acht sgriosadh sé dhi</span>
<lb n="4727"/><span>ar dtúis an sgamal salach, agus sean-chroiceann seargtha an pheacaidh.</span>
<lb n="4728"/></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="4729"/><p><span>Nigheadh sé í go glan le trom-dheóra na haithrighe. Déanadh sé mion-spólaí</span>
<lb n="4730"/><span>dhi le croidhe-bhrughadh agus dólás intinne fá fheirg do chur ar Dhia, agus</span>
<lb n="4731"/><span>ag éirghe nó ag tógbháil a láimhe do'n tshagart os a chinn, ag rádh na</span>
<lb n="4732"/><span>mbriathar so: Ego te absolvo, etc. “Maithim dhuit,” etc., - déanfaidh an</span>
<lb n="4733"/><span>tAthair síorraidhe síothcháin leis, saorfaidh é ó'n mór-dhíoghaltas dobhí</span>
<lb n="4734"/><span>'n-a chionn, múchfaidh na boirb-theinte úd ifrinn dobhí ar lasadh fá n-a</span>
<lb n="4735"/><span>chomhair, adhanfaidh teine na ngrás in-a chroidhe, déanfaidh sé a anam do</span>
<lb n="4736"/><span>bhí chomh salach dubh glonnmhar leis an diabhal, chomh lonnrach, chomh</span>
<lb n="4737"/><span>deallrach agus chomh geal le haingeal: acceptabilis erit, atque in</span>
<lb n="4738"/><span>expiationem ejus proficiens.</span></p>
<lb n="4739"/>
<lb n="4740"/><p><span>Is féidir leis an dólás so atá riachtanach ag an bhfaoisdin, do bheith</span>
<lb n="4741"/><span>ag an duine ar dhá mhodh.  An céad mhodh dhíobh: nuair thaisbeánas a</span>
<lb n="4742"/><span>thuirse agus a dhubrón ar an dtaobh amuigh len-a dhéora agus len'osnaidhe.</span>
<lb n="4743"/><span>An dara modh: nuair ghoilleas air ó chroidhe an peacadh do dhéanamh, ar</span>
<lb n="4744"/><span>son nach dtaisbeánann é ar an dtaobh amuigh.</span></p>
<lb n="4745"/>
<lb n="4746"/><p><span>Tá an céad dólás díobh so ion-mholta agus ró-thairbheach, acht níl sé</span>
<lb n="4747"/><span>riachtanach, do bhrígh nach é gach n-aon len-a dtig a dheóir do shileadh</span>
<lb n="4748"/><span>nuair badh mhian leis; acht tá an dara modh, 's é sin, dólás an chroidhe,</span>
<lb n="4749"/><span>chomh riachtanach sin i Sacramaint na Faoisdine, ar mhodh, muna raibh dólás</span>
<lb n="4750"/><span>agus tuirse an chroidhe 'n-a haice, nach faoisdin í acht faoisdin mhagaidh,</span>
<lb n="4751"/><span>faoisdin gan bhrígh, gan toradh: doleat et ingemiscat peccator,</span>
<lb n="4752"/><span>necesse est.</span></p>
<lb n="4753"/>
<lb n="4754"/><p><span>Uch! a cháirde, goidé a laighead agaibh thig ar an uair seo chum na</span>
<lb n="4755"/><span>faoisdine le dólás ceart?  Goidé mhéad agaibh do-ghní aithris ar lucht</span>
<lb n="4756"/><span>phairilise an tobair úd Ierúsalem, agus thig ar bhur gcunntas le croidhe</span>
<lb n="4757"/><span>críon ró-thirim - aridourum?  Goidé mhéad agaibh théid chum</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="4758"/><p><span>faoisdine gan athmhaoltas, gan faitcheas, gan criothnughadh, acht mar do</span>
<lb n="4759"/><span>bhéadh sibh ag dul i gceann bhur ngnóthaidhe saoghalta? Measann sibh gur</span>
<lb n="4760"/><span>leór dhaoibh bhur bpeacaidhe do chur síos ar sgáth dólása nó tuirse croidhe.</span>
<lb n="4761"/><span>Ní bhíonn a leithéid do chúis ann, ní as furas 'aithint ar olcas do-ghní</span>
<lb n="4762"/><span>sibh bhur mbeatha do leasughadh tar éis faoisdine, agus ar éasgaidheacht is</span>
<lb n="4763"/><span>thuiteas sibh ins na coirthe céadna in-a raibh cionntach roimhe.</span></p>
<lb n="4764"/>
<lb n="4765"/><p><span>Nach bhfeicimid go laetheamhail lucht na mionna mór chomh tugtha chum an</span>
<lb n="4766"/><span>pheacaidh seo, agus do ghnáth tar éis faoisdine, is dobhíodar riamh roimhe</span>
<lb n="4767"/><span>sin?  Nach bhfeicimid lucht na drúise chomh claon chum an pheacaidh seo i</span>
<lb n="4768"/><span>ndiaidh faoisdine is dobhíodar riamh roimhe sin?  Nach bhfeicimid lucht na</span>
<lb n="4769"/><span>mealltóireachta agus na gadaidheachta chomh leigthe chum cuid na comhursan</span>
<lb n="4770"/><span>tar éis faoisdine is bhí stad riamh roimhe?  Goidé as ciall dó so, a</span>
<lb n="4771"/><span>cháirde?  O! tá easbaidh dóláis do bheith orra ó chroidhe. Dá mbéadh fuath</span>
<lb n="4772"/><span>díreach aca ar an bpeacadh do réir mar órduigheas an aithrighe fhírinneach,</span>
<lb n="4773"/><span>níor bhaoghal dóibh tuitim ann chomh luath so.</span></p>
<lb n="4774"/>
<lb n="4775"/><p><span>Acht goidé éireóchas do'n mhuinntir seo do-bheir easonóir do'n fhaoisdin,</span>
<lb n="4776"/><span>ag dul ar sheilbh a déanta gan ullmhughadh, gan tuirse croidhe, gan dólás?</span>
<lb n="4777"/><span>Nó goidé éireóchas do'n mhuinntir seo gheallas go minic do Dhia le linn</span>
<lb n="4778"/><span>faoisdine, cúl do thabhairt do'n pheacadh agus a mbeatha go leasughadh?  O</span>
<lb n="4779"/><span>! tá, an tSacramaint seo d'órduigh Críost chum bheith 'n-a híoc-shláinte ag</span>
<lb n="4780"/><span>an anama, go n-ionntuigheann sí chum bheith 'n-a nimh mharbhthaigh aici.</span>
<lb n="4781"/><span>Do-ghní Dia foighde leó, mar adeir an Fáidh Ríoghamhal, ar feadh tamaill,</span>
<lb n="4782"/><span>acht do-bheir sé iad chum cunntais fá dheireadh: inimici Domini</span>
<lb n="4783"/><span>mentiti sunt ei, et erit tempus eorum in saecula.  Amhail is mar</span>
<lb n="4784"/><span>adéaradh sé: “An</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="4785"/><p><span>mhuinntear so do-ghní bréaga liom-sa anois, agus gheallas a mbeatha do</span>
<lb n="4786"/><span>leasughadh agus nach ndéanann é, éistfidh mise leó ar feadh tamaill:</span>
<lb n="4787"/><span>leigfidh mé ar a n-aghaidh iad ins an olc; acht tiocfaidh an t-am in-a</span>
<lb n="4788"/><span>gcuirfidh mé iad in-a bpríosún duaibhseach dhorca dhoimhin mar nach mbéidh</span>
<lb n="4789"/><span>do chuideachtain aca acht diabhail agus deamhain; nach gcluinfidh a gcluasa</span>
<lb n="4790"/><span>acht mallachta agus dia-mhasladh; nach mbéidh do bhiadh aca acht teine,</span>
<lb n="4791"/><span>ruibh agus nathracha nimhe; nach mbéidh do dhigh aca acht domblas, gafann</span>
<lb n="4792"/><span>agus gach ní da sheirbhe; mar a mbéidh teinte dá losgadh, teanachra dá</span>
<lb n="4793"/><span>stracadh, diabhail dá súistriughadh, nathracha nimhe dá n-ithe, agus sin</span>
<lb n="4794"/><span>uile gan fóirithin, gan furtacht chomh fada is bhéas Dia ag caitheamh na</span>
<lb n="4795"/><span>glóire: in ignem aeternum.</span></p>
<lb n="4796"/>
<lb n="4797"/><p><span>O! a chríostaidhe, ar a raibh do mhío-fhortún tuitim i lubhra an pheacaidh,</span>
<lb n="4798"/><span>ná codail ar chneadhaibh t'anma.  Imthigh gan mhoill go tobar na ngrás .i.</span>
<lb n="4799"/><span>an fhaoisdin, mar a bhfaighidh tú íoc-shláinte in-aghaidh gach lubhra agus</span>
<lb n="4800"/><span>gach luit do-rigne an peacadh ar t'anam.  Ná habair mar an duine mbocht</span>
<lb n="4801"/><span>úd an tSoisgéil, nach bhfuil duine agat do chuirfeadh ins an tobar thú:</span>
<lb n="4802"/><span>hominem non habeo.  So Íosa Críost i gcrann na Croise, agus a lámha sínte</span>
<lb n="4803"/><span>amach fád' chomhair chum do ghlacadh chomh luath is thionntochas air:</span>
<lb n="4804"/><span>sumat crucem.  So aingeal Dé, .i. an Eaglais, réidh chum an uisge do</span>
<lb n="4805"/><span>chorrughadh fád' chomhair.  Tar, mar sin, le dóchas agus le misneach, acht</span>
<lb n="4806"/><span>tar le dólás agus le tuirse croidhe.  Admhuigh do pheacaidhe gan leithsgéal,</span>
<lb n="4807"/><span>gan fuigheall, agus gheóbhaidh tú ó Dia leigheas na ngrás ins an tshaoghal</span>
<lb n="4808"/><span>so agus an ghlóire shíorraidhe ins an tshaoghal eile. Amen.</span>
<lb n="4809"/></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="4810"/><p><span>Bzzzzz1724</span>
<lb n="4811"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="4812"/><span>SEANMOIR A TRI-DEAG.</span></p>
<lb n="4813"/>
<lb n="4814"/><p><span>AR AN gCEATHRAMHADH hAITHNE.</span></p>
<lb n="4815"/>
<lb n="4816"/><p><span>Tabhair dod' athair agus dod' mháthair onóir, ionnas go mbadh</span>
<lb n="4817"/><span>fad-shaoghalach thú ar thalamh.</span>
<lb n="4818"/><span>- (Ecsod. xx.12).</span></p>
<lb n="4819"/>
<lb n="4820"/><p><span>A aithreacha agus a mháithreacha - Ná bíodh iongnadh oraibh má labhraim libh</span>
<lb n="4821"/><span>go dian ins an chomhrádh so, do bhrígh go dtig sonas nó donas dúithchi go</span>
<lb n="4822"/><span>léir as an tabhairt suas maith, nó as an droch-oileamhain, len-a</span>
<lb n="4823"/><span>riaruigheann sibh agus len-a gceapann sibh bhur gclann i dtúis a n-óige. Fá</span>
<lb n="4824"/><span>mar órduigh Dia do'n chloinn grádh agus géilleadh, urraim agus onóir,</span>
<lb n="4825"/><span>cabhair agus congnamh do thabhairt dá n-aithreachaibh agus dá</span>
<lb n="4826"/><span>máithreachaibh, agus a réir do dhéanamh ins gach nídh bhaineas le réasún</span>
<lb n="4827"/><span>agus le dligheadh Dé; mar an gcéadna, d'órduigh do na haithreachaibh agus</span>
<lb n="4828"/><span>do na máithreachaibh cion agus grádh do thabhairt dá gcloinn, agus iad do</span>
<lb n="4829"/><span>thabhairt suas do réir a n-acfuinne ins an uile nídh as riachtanach i</span>
<lb n="4830"/><span>dtaobh sláinte cuirp agus anma; agus is iad an dá oibliogáid réamhráidhte</span>
<lb n="4831"/><span>sin, dodhéanfaidh dá roinn do'n chomhrádh so.</span></p>
<lb n="4832"/>
<lb n="4833"/><p><span>I. Léighmíd 'san ochtmhadh caib. déag do Ghenesis na bréithre adeir</span>
<lb n="4834"/><span>Dia le hAbram: Num celare potero Abraham quae gesturus sum: cum</span>
<lb n="4835"/><span>futurus sit in gentem magnam ac robustissimam, et benedicendae sint in</span>
<lb n="4836"/><span>illo omnes nationes terrae.  Scio enim quod praecepturus</span></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="4837"/><p><span>sit filiis suis, et domnui sae post se, ut costodiant viam Domini, et</span>
<lb n="4838"/><span>faciant judicium et justitiam.  Féachaidh, a chríostaidhthe, gur mór an luach</span>
<lb n="4839"/><span>saothair do gheallas Dia d'Abram ar son a chur d'fhiachaibh ar a chloinn</span>
<lb n="4840"/><span>agus ar a mhuinntir, aitheanta agus dligheadh Dé do choimhéad.  Geallann dó</span>
<lb n="4841"/><span>go mbéidh a shliocht tar 'éis go líonmhar cumasach, agus go mbéidh rath</span>
<lb n="4842"/><span>orra ar fuaid náisiún an domhain.  Cuirfidh Dia, mar an gcéadna, rath</span>
<lb n="4843"/><span>oraibh-se agus ar bhur sliocht, má's áil libh bhur gclann do thabhairt suas</span>
<lb n="4844"/><span>i ngrádh agus in-eagla Dé, mar do-rigne Abram.</span></p>
<lb n="4845"/>
<lb n="4846"/><p><span>Léightear 'san leabhar soin Ecclesiasticus, pasáiste breagh ar an nídh</span>
<lb n="4847"/><span>gcéadna: Fillii tibi sunt? erudi illos, et curva illos a pueritia</span>
<lb n="4848"/><span>illorum. “Má tá clann gaibh, teagasgaidh iad agus cromaidh a gceann i</span>
<lb n="4849"/><span>dtúis a n-óige”. Et vos, patres, nolite ad iracundiam provocare filos</span>
<lb n="4850"/><span>vestris, sed educate illos in disciplina et correptione Domini.  “Sibh-se,</span>
<lb n="4851"/><span>a aithreacha agus a mháithreacha, tugaidh deigh-eólas dá bhur gcloinn, agus</span>
<lb n="4852"/><span>smachtuighidh iad”: is é a chiall sin, tugaidh suas bhur gclann in-eólas,</span>
<lb n="4853"/><span>i ngrádh, in-eagla, agus i seirbís Dé.  Tá pasáiste breágh eile 'san</span>
<lb n="4854"/><span>seiseadh caib. déag d'Ecclesiasticus: Melior est enim unus timens Deum</span>
<lb n="4855"/><span>quam mille filii impii, et utile est mori sine filiis quam relinquere</span>
<lb n="4856"/><span>filios impios. - “Is fearr éan-mhac amháin ar a mbéadh eagla Dé 'ná míle</span>
<lb n="4857"/><span>droch-mhac; agus is fearr do neach bás d'fhaghbháil gan cloinn 'ná</span>
<lb n="4858"/><span>droch-chlann d'fhágbháil tar 'éis.”  Qui diligit filium suum, assiduat</span>
<lb n="4859"/><span>illi flagella ... Qui docet filium suum, laudabitur in illo, et in medio</span>
<lb n="4860"/><span>domesticorum in illo gloriabitur.  - “An té ghrádhuigheas a mhac,</span>
<lb n="4861"/><span>smachtuigheann sé go fríochnamhail é ... An té theagasgas a mhac, molfar</span>
<lb n="4862"/><span>é, agus béidh mórdháil air i measg a mhuinntire”.  Ar an ádhbhar sin, is</span>
<lb n="4863"/><span>é cúraim as prionnsapálta as</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="4864"/><p><span>cóir do na haithreachaibh agus do na máithreachaibh do bheith orra, subhailcí</span>
<lb n="4865"/><span>agus soi-ghníomhartha agus soibhéasa do mhúnadh dá gcloinn.</span></p>
<lb n="4866"/>
<lb n="4867"/><p><span>Deir Tobias len-a mhac 'san gceathramhaidh caib. Multa bona havebimus si</span>
<lb n="4868"/><span>timuerimus Deum et recesserimus ab omni peccato et fecerimus bene. - “Béidh</span>
<lb n="4869"/><span>ár ndóthain maoin saoghalta againn, má bhíonn eagla Dé orainn, agus má</span>
<lb n="4870"/><span>ghnímíd na peacaidhe do sheachnadh agus na deagh-oibreacha do</span>
<lb n="4871"/><span>chomhlíonadh.”  Ní fuláir dá réir sin, adeir San Basilus, na leinbh do</span>
<lb n="4872"/><span>cheapadh agus do cheartughadh i dtúis a n-óige.  An feadh bhíos an chéir</span>
<lb n="4873"/><span>bog, is féidir clódh duine nó aingil nó diabhail do chur uirri.  An crann</span>
<lb n="4874"/><span>óg, is féidir é chúbadh, é do chromadh agus d'iompodh cibé taobh 'n-ar maith</span>
<lb n="4875"/><span>leat; gidheadh, má fhanann tú go mbéidh an crann mór, láidir, ní féidir</span>
<lb n="4876"/><span>feacadh ar bith do bhaint as: adolescens juxta viam suam; etiam cum</span>
<lb n="4877"/><span>senuerit non recedet ab ea; nó, mar adeir an sean-fhocal 'san</span>
<lb n="4878"/><span>bhFrainncis: ce qu'on apprend au ber, on retient jusqu'au ver, .i. an</span>
<lb n="4879"/><span>ní tóighthear 'san óige, fanann go heisléine.</span></p>
<lb n="4880"/>
<lb n="4881"/><p><span>Mo thruagh sin! is cruaidh an cunntas bhainfidh Dia do na haithreachaibh</span>
<lb n="4882"/><span>agus do na máithreachaibh do mhúineas dá gcloinn easgaine agus anghuidhe</span>
<lb n="4883"/><span>agus cainnt an diabhal.  Dob'fhearr dhóibh na teangtha do ghearradh as a</span>
<lb n="4884"/><span>mbéalaibh amach, agus bheith balbh, ná dul go hifrionn dá ndeasgaibh. Níl</span>
<lb n="4885"/><span>éan-náisiún 'sa chríostaidheacht as mó atá tugtha do chainntibh ghránda</span>
<lb n="4886"/><span>dhiablaidhe 'ná an t-oileán bocht so na hEireann.  Go n-oibrighidh Dia</span>
<lb n="4887"/><span>in-a gcroidhthibh iad do sheachaint agus do thréigean as so suas!</span></p>
<lb n="4888"/>
<lb n="4889"/><p><span>A aithreacha agus a mháithreacha, oraibh-se d'aigeóraidh Dia go cruaidh</span>
<lb n="4890"/><span>gach éin-pheacadh dhéanfas bhur gclann an feadh bhéidh fá n-bhur smacht.</span>
<lb n="4891"/><span>Is cruaidh an cunntas do bainfear dhíbh, muna gcuirfidh sibh grádh agus</span>
<lb n="4892"/><span>eagla Dé in-a</span></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="4893"/><p><span>gcroidhthibh.  Tá d'ualach oraibh-se Paidir agus Cré, Aitheanta Dé agus na</span>
<lb n="4894"/><span>hEaglaise, puinnc agus airteagail a gcreidimh do mhúnadh nó do chur dá</span>
<lb n="4895"/><span>múnadh dhóibh, agus a chur fá deara orra a gcoimhlíonadh, ar an ádhbhar ná</span>
<lb n="4896"/><span>fuil sábháil 'n-a gcionn 'n-a n-éagmhais siúd.  Ar an ádhbhar sin, tá sé</span>
<lb n="4897"/><span>ceangailte oraibh bhur gclann do chur ar sgoil chum aitheanta Dé agus</span>
<lb n="4898"/><span>riaghlacha a gcreidimh do mhúnadh agus do theagasg dóibh.</span></p>
<lb n="4899"/>
<lb n="4900"/><p><span>Nach mór an bharbardhacht do'n athair ná do'n óglách bhíos ag</span>
<lb n="4901"/><span>gearán i dtaobh sé pingne 'san mí do dhíol a sgolaidheacht a mhic, agus</span>
<lb n="4902"/><span>ná déanfadh an fear céadna suim ná dócamhal ar bith, tuistiún do</span>
<lb n="4903"/><span>thabhairt ar phota boisinne nó leith-réal ar cheathramhain manglaim 'san</span>
<lb n="4904"/><span>tsheachtmhain, chum sásuighthe na colna ainmhianaighe?</span></p>
<lb n="4905"/>
<lb n="4906"/><p><span>Tar éis sgríobhadh agus léigheamh dhóibh, cuiridh le céird éigin</span>
<lb n="4907"/><span>a mbeathadh iad.  Ní náireach do dhuine dá fheabhas é, bheith 'n-a</span>
<lb n="4908"/><span>tháilliúir, in'úcaire, nó in'fhigheadóir, nó céird éigin eile do</span>
<lb n="4909"/><span>bheith aige; gidheadh, is náireach dhó bheith 'n-a chladhaire, 'n-a</span>
<lb n="4910"/><span>dhéirceóir, nó 'n-a bhitheamhnach.  Ní fhuil ní 'sa domhan as mó</span>
<lb n="4911"/><span>bhoichtnigheas na hEireannaigh agus do-ghní déireacháin díobh 'ná</span>
<lb n="4912"/><span>easbaidh céirde a mbeathadh.  I náisiúnaibh eile, dá mb'fhiú míle púnt</span>
<lb n="4913"/><span>an páirtidhe 'san mbliadhain, ní scorn ná náire leó céird a mbeathadh,</span>
<lb n="4914"/><span>mar atá figheadóireacht nó gréasaidheacht nó gaibhneacht, do mhúnadh</span>
<lb n="4915"/><span>dá gcloinn, ar an ádhbhar atá a fhios aca, dá chruadhacht do cuirfear</span>
<lb n="4916"/><span>chuige iad, go mbainfid beatha as a sláinte mar gheal ar an gcéird;</span>
<lb n="4917"/><span>gidheadh, eadrainne, na hEireannaigh, roimh an aimsir seo, dobhí an</span>
<lb n="4918"/><span>oiread sin do thubaist, d'anuabhar agus d'uireasbaidh céille orainn, gur</span>
<lb n="4919"/><span>mhór an náire le mac sgolóige nó díolmhanaigh, ní airmhim fear stáit</span>
<lb n="4920"/><span>nó tighearnais, a gclann do chur le ceannaidheacht nó le céird éigin eile</span>
<lb n="4921"/><span>ar bith do na céardaibh réamh-ráidhte.  Créad</span></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="4922"/><p><span>d'imthigheas orra 'n-a dhiaidh sin, nuair théid siad chum bochtaineachta?</span>
<lb n="4923"/><span>Imthighidh 'n-a mbitheamhnachaibh agus 'n-a mbuachaillíbh díomhaoine, agus</span>
<lb n="4924"/><span>tigid 'n-a dhiaidh sin chum na croiche.  Bhíodh sibh-se níos gasda 'ná bhur</span>
<lb n="4925"/><span>sinnsir.  Múinidh céird a mbeathadh dá bhur gcloinn.  Bainidh an díomhaoineas</span>
<lb n="4926"/><span>as a gcnámhaibh.  Ceapaidh agus ceartuighidh iad, i bhfíor-thosach a n-óige,</span>
<lb n="4927"/><span>chum duaidh agus saothair, agus chum beatha do tharrang go macánta mar gheall</span>
<lb n="4928"/><span>ar a sláinte.  Ná tugaid droichchleachtadh ná droch-shompla dhóibh, óir gach</span>
<lb n="4929"/><span>ní chífid agaibh-se dhá dhéanamh, agus chluinfid agaibh dá labhairt,</span>
<lb n="4930"/><span>foghlamuid na neithe céadna agus do-ghníd aithris orra.</span></p>
<lb n="4931"/>
<lb n="4932"/><p><span>Smachtuighidh iad, mar an gcéadna.  Ní bhíonn an rath acht mar a</span>
<lb n="4933"/><span>mbíonn an smacht.  Qui parcit virgam, natum non diligit ille, mar adeir an</span>
<lb n="4934"/><span>file Laidine: “an té spárálas an sgiúirse, ní hionmhain leis an</span>
<lb n="4935"/><span>leanbh.”  Deir San Criosostom, na haithreacha agus na máithreacha ná</span>
<lb n="4936"/><span>smachtuighean a gclann mar as cóir, gur measa iad 'ná murduiréirí .i.</span>
<lb n="4937"/><span>fionghalaigh, do bhrígh, na fionghalaigh ná déanaid acht an t-anam do</span>
<lb n="4938"/><span>sgaramhain leis an gcorp, gé go dtig, do dheasgaibh faillighe na n-aithreach</span>
<lb n="4939"/><span>agus na máithreach, go gcaillid a gclann a gcorp agus a n-anam, agus go</span>
<lb n="4940"/><span>ndóightear i dteintibh síorraidhe Ifrinn iad.</span></p>
<lb n="4941"/>
<lb n="4942"/><p><span>Créad an léigheas atá air seo?  Éist leis an Eagnaidheach 'san</span>
<lb n="4943"/><span>Sgrioptúir mar a n-abair: Tu virga percuties eum; et animam ejus de</span>
<lb n="4944"/><span>inferno liberabis, .i. “gaibh-se do sgiúirsíbh air, agus saorfaidh tú a</span>
<lb n="4945"/><span>anam ar ifrionn agus ó dhamaint shíorraidhe” (Seanráidhte xxxiii.14).</span>
<lb n="4946"/><span>Tá stair uathbhásach 'san Sgrioptúir 'san treas caibidil agus 'san</span>
<lb n="4947"/><span>gceathramhadh caib, do'n chéad leabhar do leabhraibh na Righthe ar</span>
<lb n="4948"/><span>Heli, an t-áird-chléireach, ar shon go raibh sé féin 'n-a</span>
<lb n="4949"/><span>dhuine naomhtha, dobhíodar a chlann</span></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="4950"/><p><span>tugtha do chraos agus do dhrúis, agus dar leat thug seisean faillighe</span>
<lb n="4951"/><span>ionnta.  Créad d'imthigh air?  Do dalladh an duine maith.  Do chaill sé a</span>
<lb n="4952"/><span>radharc.  Do marbhadh deich míle fichead dá mhuinntir in-éan-ló amháin air.</span>
<lb n="4953"/><span>Do ghabhadar a náimhde é.  Ophni agus Phinís dob'ainm dá dhís mhac.  Do</span>
<lb n="4954"/><span>marbhadh in-éan-ló iad.  Nuair chualaidh sé féin na sgéalta sin, do thuit</span>
<lb n="4955"/><span>thairis siar, agus do briseadh a mhuinéal. Bean a mhic, rug sí clann mharbh,</span>
<lb n="4956"/><span>agus fuair sí bás mar an gcéadna.</span></p>
<lb n="4957"/>
<lb n="4958"/><p><span>O! a Dhia uile-chumhachtaigh, créad an treilis mhíofhoirtiúin seo</span>
<lb n="4959"/><span>thig a holc agus a hearráid na cloinne, agus as an bhfaillighe thug a</span>
<lb n="4960"/><span>n-athair iad so smachtughadh!</span></p>
<lb n="4961"/>
<lb n="4962"/><p><span>Cuireann San Béarnárd síos a leithéid eile d'eachtra an droch-mhac</span>
<lb n="4963"/><span>dobhí ag dul dá chrochadh.  Do ghlaodhuigh sé a athair chuige, agus</span>
<lb n="4964"/><span>adubhairt go raibh sgéal príomháideach aige le n'innsint dó; agus iar</span>
<lb n="4965"/><span>ndruidim a bhéil len-a chluais do, do ghearr an chluas amach ó'n gceann</span>
<lb n="4966"/><span>len-a fhiaclaibh dhe.  “Bíodh sin agat, a mhalluightheóir,” ar sé;</span>
<lb n="4967"/><span>“dá smachtuightheá mise an tan bhíos óg, ní thiocfainn chum na críche</span>
<lb n="4968"/><span>seo indiu.”</span></p>
<lb n="4969"/>
<lb n="4970"/><p><span>O! a aithreacha agus a mháithreacha, bíodh cuimhne agaibh ar na</span>
<lb n="4971"/><span>somplaíbh seo, agus innsidh dá bhur gcloinn iad.</span></p>
<lb n="4972"/>
<lb n="4973"/><p><span>II. Ins an dara roinn do'n chomhrádh so, labharfamuid as an úsáid agus ar</span>
<lb n="4974"/><span>an iomchur as cóir do'n chloinn do thabhairt dá n-aithreachaibh agus dá</span>
<lb n="4975"/><span>máithreachaibh.  Honora patrem tuum et matrem tuam, ut sis longaevus super</span>
<lb n="4976"/><span>terram, .i. “onóruigh t'athair agus do mháthair chum go mbéadh saoghal</span>
<lb n="4977"/><span>fada agat.”  Cuireann an aithne trí oibliogáidí ar an gcloinn.  An chéad</span>
<lb n="4978"/><span>oibliogáid .i. grádh, onóir agus urraim do thabhairt dá n-aithreachaibh</span>
<lb n="4979"/><span>agus dá máithreachaibh.  An dara oibliogáid, a dtoil agus a réir do</span>
<lb n="4980"/><span>dhéanamh 'san uile nídh bhaineas le réasún agus le dligheadh Dé.  An</span>
<lb n="4981"/><span>treas oibliogáid, cabhair agus congnamh</span></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="4982"/><p><span>do thabhairt dóibh in-a riachtanas.  Táid na hoibliogáidí seo chomh</span>
<lb n="4983"/><span>ceangailte sin ar an gcloinn, go dtugann Dia a mhallacht dóibh, má ghníd</span>
<lb n="4984"/><span>bun-os-cionn nó contrárdha leó.</span></p>
<lb n="4985"/>
<lb n="4986"/><p><span>Eistidh leis na briathraibh atá 'san Sgrioptúir ar an ngnó sin, ins an</span>
<lb n="4987"/><span>aonmhadh caib. fichead do Dheutoronomi: Si genuerit homo filium</span>
<lb n="4988"/><span>contumacem et protervum, qui non audiat patris aut matris imperium ...;</span>
<lb n="4989"/><span>apprehendent eum et ducent ad seniores civitatis illus et ad portam</span>
<lb n="4990"/><span>judicii, etc.  Is é a chiall sin, má tá do chlann cinn-tréan neamh-</span>
<lb n="4991"/><span>urramamhail, ionnas nach áil leó do réir ná do thoil do dhéanamh, ceangail</span>
<lb n="4992"/><span>iad, agus beir iad do láthair ceann-urraid an bhaile, chum dorais cúirte an</span>
<lb n="4993"/><span>bhreitheamhnais, agus innis dóibh go bhfuil an té sin dod' chloinn</span>
<lb n="4994"/><span>easurramamhail mío-náireach, agus ná déanfadh do chomhairle, agus go bhfuil</span>
<lb n="4995"/><span>sé tugtha d'olc agus d'earráid.  Annsin gaibhdís muinntear an bhaile go</span>
<lb n="4996"/><span>huile rúsgadh do chlochaibh air nó go mbainid an t-anam as.</span></p>
<lb n="4997"/>
<lb n="4998"/><p><span>A chríostaidhthe croidhe, féachaidh créad é gréine an smachta agus</span>
<lb n="4999"/><span>uathbhásaighe an phionóis d'órduigh Dia féin do thabhairt do'n</span>
<lb n="5000"/><span>droch-chloinn. Adeir an Sgrioptúir in-áit eile: qui percusserit</span>
<lb n="5001"/><span>patrem suum aut matrem, morte moriatur, .i. “an té bhuaileas a athair</span>
<lb n="5002"/><span>ná a mháthair, cuiridh chum báis é” (Ecsod. xxi.15); agus 'san áit chéadna:</span>
<lb n="5003"/><span>qui maledixerit patri suo vel matri, morte mortiatur, .i. “an té labhras</span>
<lb n="5004"/><span>go holc len-a athair nó len-a mháthair, cuirthear chum báis é”.  Adeir</span>
<lb n="5005"/><span>Solamh mac Dáibhí; oculum, qui subsannat patrem, et qui despicit</span>
<lb n="5006"/><span>partum matris suae, effodiant eum corbi de torrentibus, et comedant</span>
<lb n="5007"/><span>eum filii aquilae, .i. “an té do-bheir táir nó tarcaisne dá athair</span>
<lb n="5008"/><span>nó dá mháthair, go mbainid na fionnóga a shúile amach, go n-ithid</span>
<lb n="5009"/><span>fiolair</span></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="5010"/><p><span>agus fiacha dubha an aeir a chonablach” (Seanráidhte xxx.17).  Nach</span>
<lb n="5011"/><span>uathbhásadh na bréithre agus na breitheamhnais iad so go léir ag gluaiseacht</span>
<lb n="5012"/><span>a béal Dé uilechumhachtaigh!</span></p>
<lb n="5013"/>
<lb n="5014"/><p><span>Ag so síos na cáis in-ar gnáthach leis an gcloinn peacadh marbhthach</span>
<lb n="5015"/><span>do dhéanamh.  An té bhuaileas a athair nó a mháthair, do-ghní bagairt</span>
<lb n="5016"/><span>orra, dothugann easurraim dóibh, do chuireann fearg orra, d'órduigheann</span>
<lb n="5017"/><span>a mbás, muna mbeathuighidh iad an tan bhíos bocht, nó má théid ag cur</span>
<lb n="5018"/><span>orra do láthair an bhreithimh, nó má thugann tarcaisne dhóibh, - i</span>
<lb n="5019"/><span>n-eán-chás díobh so, do-ghní an chlann peacadh mór damanta marbhthach.</span>
<lb n="5020"/><span>Agus is é réasún atá leis seo, gur mór an díombuidheachas agus an</span>
<lb n="5021"/><span>neamh-mhothughadh, gan coimhéad, gan cuimhne do bheith ar an muinntir fá</span>
<lb n="5022"/><span>bhun Dé thug ar an saoghal thú, agus fuair mórán dod' chúram dod'</span>
<lb n="5023"/><span>chothughadh agus dod' bheathughadh nuair bhís óg. Dá réir sin, bhí</span>
<lb n="5024"/><span>siúrálta gur mór an sonas agus an séan saoghalta dhuit maireachtain chum</span>
<lb n="5025"/><span>chumais do bheith agat comaoine agus cúiteach (dá mhéad fhéadfair) do</span>
<lb n="5026"/><span>thabhairt dod' athair agus dod' mháthair, agus gur dóichíde rath Dé agus</span>
<lb n="5027"/><span>an tshaoghal do bheith ort; agus má thuilleann tú a mallacht, ná béidh</span>
<lb n="5028"/><span>fos ná fóghnamh ort go bráth.</span></p>
<lb n="5029"/>
<lb n="5030"/><p><span>Bíodh a fhinnéidh sin ar Cham mac Naoi, do mhalluigh a athair i dtaobh</span>
<lb n="5031"/><span>bheith ag magadh faoi.  Bíodh a fhinnéidh, mar an gcéadna, ar Absalom,</span>
<lb n="5032"/><span>dár crochadh a crann é len-a ghruaig féin, agus 'gár cuireadh trí</span>
<lb n="5033"/><span>saighde do ghai trén-a chroidhe i dtaobh éirghe i reibilliontacht nó i</span>
<lb n="5034"/><span>méirleachas in-aghaidh a athar féin, Dáith Rí, fá mar léightear</span>
<lb n="5035"/><span>'san dara leabhar do leabhraibh na Righthe.</span>
<lb n="5036"/></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="5037"/><p><span>Cuireann Ualerius Macsimus agus Plinius somplaí breaghtha síos ar dhís</span>
<lb n="5038"/><span>óg-bhan dár daoradh a n-athair agus a máthair chum báis d'fhaghbháil do</span>
<lb n="5039"/><span>ghorta i bpríosún.  Dothéidhidís an dís óg-bhan gach éan-lá do'n</span>
<lb n="5040"/><span>phríosún; agus ó ná leigfidhe éan-tshórt bídh ná dighe isteach leó,</span>
<lb n="5041"/><span>is é seift do-ghnídís, a mbainne cíche do thabhairt dá n-athair agus dá</span>
<lb n="5042"/><span>máthair a gan-fhios.  Dobhíodar mar sin dá mbeathughadh a bhfad d'aimsir,</span>
<lb n="5043"/><span>gur fríth amach fá dheireadh é, agus, dá dhruim sin, go rugadh do láthair</span>
<lb n="5044"/><span>an uachtaráin iad.  Agus is é breitheamhnas rugadh orra, an lánamha</span>
<lb n="5045"/><span>chríonna do shaoradh agus a n-anam do thabhairt dóibh, agus suim áirithe</span>
<lb n="5046"/><span>airgid do ghearradh ar an mbaile in-aghaidh na bliadhna mar luach saothair</span>
<lb n="5047"/><span>do'n dís óg-bhan i dtaobh a gciníl agus a gcarthannachta dá n-athair agus</span>
<lb n="5048"/><span>dá máthair.  Féachaidh, a cháirde ghrádhacha, an foirtiún saoghalta</span>
<lb n="5049"/><span>sin féin do-bheir Dia do'n deagh-chloinn!</span></p>
<lb n="5050"/>
<lb n="5051"/><p><span>Tráchtann Stair na Seapáine ins an 25adh leabhar, caibidil a hocht, go</span>
<lb n="5052"/><span>rabhadar triúr dearbhráthar ann, 'sa mbliadhain 1604, dobhí lán do</span>
<lb n="5053"/><span>chinéal agus do charthannacht dá máthair.  Thángadar chum bheith bocht</span>
<lb n="5054"/><span>uireasbach, ar mhodh nach raibh ar a gcumas dóibh congnamh ar bith do</span>
<lb n="5055"/><span>thabhairt dá máthair.  Um an am sin, do chuir rí na dúithche sin fógra</span>
<lb n="5056"/><span>amach, go dtiubhradh suim mhór airgid do'n té bhéarfadh fear gearrtha</span>
<lb n="5057"/><span>sparán chuige, ar an ádhbhar ba chúis bháis ins an dúthaigh sin é.</span>
<lb n="5058"/><span>Imthigheann an fear dob'óige do'n triúr dearbhráthar, agus do leig sé</span>
<lb n="5059"/><span>air go mb'fhear gearrtha sparán é fein, agus thug sé cead do'n dís eile</span>
<lb n="5060"/><span>breith air agus é do bhreith ceangailte leó do láthair an uachtaráin, agus</span>
<lb n="5061"/><span>cur air. Tar éis sin do dhéanamh dhóibh, fuaradar suim áirithe airgid</span>
<lb n="5062"/><span>ar son a saothair; gidheadh, ar n-imtheacht dóibh níorbh'fhéidir leó</span>
<lb n="5063"/><span>gan bheith ag gol.  Nuair chonnairc an breitheamh sin, adubhairt sé len-a</span>
<lb n="5064"/><span>sheirbhíseachaibh iad do leanmhain go</span></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="5065"/><p><span>príomháideach, agus aire do thabhairt créad adéarfaidís. Do leanadh amhlaidh</span>
<lb n="5066"/><span>sin iad gus an áit a raibh a máthair.  Nuair chualaidh an bhean chríonna</span>
<lb n="5067"/><span>turas an mhic dob'óige, do bhuail sí ar chaoi agus ar ghol go</span>
<lb n="5068"/><span>truaighmhéileach, dá rádh gurbh'usa léi fein bás d'fhaghbháil 'na a mac do</span>
<lb n="5069"/><span>chur 'san gcás sin chum beatha d'fhaghbháil di féin. Ráinig an sgéal sin</span>
<lb n="5070"/><span>chum an bhreithimh, ba rí ar an tír sin.  Thug sé cúig céad déag coróin d'ór</span>
<lb n="5071"/><span>do'n ógánach dochuaidh i gcontabhairt ar son a mháthar, agus thug céad</span>
<lb n="5072"/><span>coróin do'n dís eile.</span></p>
<lb n="5073"/>
<lb n="5074"/><p><span>Fiafruighim díbh, a chríostaidhthe, nárbh'é an mac úd corp an</span>
<lb n="5075"/><span>chiníl?  arbh'fhéidir dhó díogras ba mhó do thaisbeánadh dá mháthair</span>
<lb n="5076"/><span>'ná é féin do thabhairt suas chum báis ar a son?  Féachaidh, mar an</span>
<lb n="5077"/><span>gcéadna, cionnas mar do chúitigh Dia leis a dheigh-ghníomhartha!</span></p>
<lb n="5078"/>
<lb n="5079"/><p><span>Ní fhuil éinneach annso do láthair, ná ar fuaid an domhain, ná fuil,</span>
<lb n="5080"/><span>do réir dlighidh Dé, d'fhiachaibh air gach éan-tshórt urrama agus onóra,</span>
<lb n="5081"/><span>cabhrach agus conganta, ceana agus ciníl, do thabhairt dá athair agus dá</span>
<lb n="5082"/><span>mháthair.  Má táid d'éis bháis féin, ní lúghaide atá sé d'fhiachaibh</span>
<lb n="5083"/><span>ar gach éan-chríostaidhe maith agus maoin do dhéanamh dhóibh.  Cionnas?</span>
<lb n="5084"/><span>Le trosgadh, le déirc, le hurnaighthe, agus le hAifrinn do chur dá rádh</span>
<lb n="5085"/><span>ar a n-anamnaibh.</span></p>
<lb n="5086"/>
<lb n="5087"/><p><span>Má fhiafruigheann fear earráide nó magaidh, créad é an maitheas as</span>
<lb n="5088"/><span>féidir e hAifreann ná le hOrd Mairbh do dhéanamh do na daoinibh atá</span>
<lb n="5089"/><span>tar éis bháis le cian do bhliadhnaibh, m'fhreagradh air, gurab é creideamh</span>
<lb n="5090"/><span>na gcataoiliceach Rómhánach ar fuaid an domhain le tuilleadh agus seacht</span>
<lb n="5091"/><span>gcéad déag bliadhan, gach deagh-obair agus gach deigh-ghníomh do-ghní an</span>
<lb n="5092"/><span>críostaidhe ar an saoghal so ar son na marbh, go dtéid chum sochair agus</span>
<lb n="5093"/><span>chum so-mhaoine do na hanmannaibh fíréanda ins an tshaoghal eile.  Dá</span>
<lb n="5094"/><span>bhrígh sin, cuiridh Uird agus Aifrinn dá rádh ar</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="5095"/><p><span>amannaibh bhur marbh, agus go speisialta ar anamnaibh bhur n-aithreach agus</span>
<lb n="5096"/><span>bhur máithreach. Bídís an chlann lán d'urraim, d'onóir agus d'umhlacht,</span>
<lb n="5097"/><span>do chion agus do ghrádh dá n-aithreachaibh agus dá máithreachaibh.  Tugaidís</span>
<lb n="5098"/><span>na haithreacha agus na máithreacha a gclann suas i ngrádh agus in-eagla,</span>
<lb n="5099"/><span>chum grása agus greann Dé 'fhaghbháil ar an saoghal so, agus an bheatha</span>
<lb n="5100"/><span>shíorraidhe ar an saoghal eile - an ní iarraim-se dhaoibh-se go léir agus</span>
<lb n="5101"/><span>dam féin - InAinm an Athar agus an Mhic agus an Spioraid Naoimh.  Amen.</span>
<lb n="5102"/></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="5103"/><p><span>Bzzzzz1817ls</span>
<lb n="5104"/><span>Uzzzzz0401</span>
<lb n="5105"/><span>SEANMOIR A CEATHAIR-DEAG.</span></p>
<lb n="5106"/>
<lb n="5107"/><p><span>BEATHA, PÁIS AGUS BÁS ÁR SLÁNUIGHTHEÓRA ÍOSA CHRIOST.</span></p>
<lb n="5108"/>
<lb n="5109"/><p><span>Arn-a fheicsin do'n Tríonóid ró-naomhtha, éan-Dia uile-chumhachtach,</span>
<lb n="5110"/><span>go dtuitfead an cineadh daonda ó'n staid ró-chonáigh in-ar cruthuigheadh</span>
<lb n="5111"/><span>iad, i truaghántacht neimh-chríochnuighthe in-ar chailleadar dearlaicthe</span>
<lb n="5112"/><span>Dé tré bhriseadh na haithne, agus, do'n leath eile, teangbhail i bpeacadh,</span>
<lb n="5113"/><span>i mbás agus i ndamnughadh síorraidhe, agus nárbh'fhéidir aisiog na</span>
<lb n="5114"/><span>céad-staide do thabhairt do'n chineadh daonda tré ghniomh ná tré</span>
<lb n="5115"/><span>shubhailce duine 'san mbioth, nó aingil, nó glain-chréatura eile, do</span>
<lb n="5116"/><span>bhreithnigh an tAthair uile-chumhachtach, dá mhaith diadha féin, Mac Dé,</span>
<lb n="5117"/><span>an Dara Pearsa do'n Tríonóid ró-naomhtha, do ghabháil nádúir daonda</span>
<lb n="5118"/><span>uime, ionnas, iar mbeith 'n-a dhuine dhó, go ndíolfadh fuasgladh an duine</span>
<lb n="5119"/><span>len-a bhás 'san gCrois, agus mar sin, ní headh amháin do dhío-chur</span>
<lb n="5120"/><span>an pheacaidh ar an domhan, acht, mar an gcéadna, do bhreith na bhfíréan</span>
<lb n="5121"/><span>gus an mbeathaidh mharthannaigh gus ar chruthuigheadh iad ar dtúis, gach</span>
<lb n="5122"/><span>n-aon díobh len-a dtáithtear go cneasta an leigheas luachmhar soin a</span>
<lb n="5123"/><span>pháise.</span></p>
<lb n="5124"/>
<lb n="5125"/><p><span>Do chuir an t-Athair uile-chumhachtach an t-aingeal Gábriel gus an maighdin</span>
<lb n="5126"/><span>ró-ghlain, Muire, do bheannughadh dhi, ag rádh: “Dia do bheatha, a Mhuire,</span>
<lb n="5127"/><span>atá lán do ghrásaibh; atá an Tighearna maille leat, ataoi beannuighthe idir</span>
<lb n="5128"/><span>mhnáibh”.  Do meidhreadh an ógh</span></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="5129"/><p><span>ró-umhal trés an aitheasg soin, agá mheas aici féin créad dob'fháth do'n</span>
<lb n="5130"/><span>bheannachadh so, óir ní lúgha len-a raibh a súil, 'ná í féin do chlos</span>
<lb n="5131"/><span>iarn-a moladh chomh mór sin.  “Ní heagal duit, a Mhuire” ars' an</span>
<lb n="5132"/><span>t-aingeal, “óir fuair tú grása do thaoibh Dé.  Féach, geinfir agus béarfaidh</span>
<lb n="5133"/><span>tú mac, agus do-bhéarfaidh tú Íosa d'ainm air” (Lúcás i.30,31).</span>
<lb n="5134"/><span>D'fhiafruigh sisi, cionnas, nó créad an modh in-a ndéanfaidhe sin, “óir ní</span>
<lb n="5135"/><span>fhuil fios fir agam,” iar dtabhairt móide dhi roimhe sin a hóghacht</span>
<lb n="5136"/><span>shíorraidhe 'choimhéad.  d'fhreagair an t-aingeal, ag rádh: “Tiocfaidh an</span>
<lb n="5137"/><span>Spiorad Naomh.  Díonfaidh cumhachta an tí as ró-aoirde thú.  Dá bhrígh</span>
<lb n="5138"/><span>sin, an tí geinfear go ró-naomhtha, budh Mac Dé bhéas d'ainm air.</span>
<lb n="5139"/><span>Féach Eliosabet, do shiúr, do ghabh sí, mar an gcéadna, mac in-a haois</span>
<lb n="5140"/><span>ársaidh, agus is é seo an seiseadh mhí torthach aici-si dá ngoirthear</span>
<lb n="5141"/><span>aimrid, óir ní bíonn éin-ní doi-dhéanta ag Dia.”  d'fhreagair an ógh</span>
<lb n="5142"/><span>choisreagtha, ag rádh: “Féach inilt an Tighearna.  Déantar dhíom-sa do réir</span>
<lb n="5143"/><span>do bhréithir-se”.  Agus do-rigneadh colann do'n Bhriathar, agus d'áitigh</span>
<lb n="5144"/><span>mar aon linn-ne, Dia agus duine in-Éin-Phearsain Diadha.</span></p>
<lb n="5145"/>
<lb n="5146"/><p><span>Téid an Mhaighdean ró-naomhtha d'fhios a sean-mhná gaoil .i. Eliosabet,</span>
<lb n="5147"/><span>go cathair dá ngoirthear Hebron, agus téid go tigh Sacarias. Beannuigheas</span>
<lb n="5148"/><span>dá siúir Eliosabet, ag comh-gháirdiughadh léi tré mhac do ghabháil in-a</span>
<lb n="5149"/><span>broinn tré charadas speisialta Dé.  An tan dochualaidh Eliosabet</span>
<lb n="5150"/><span>beannachadh na Maighdine Coisreagtha dhi, do ling an naoidhean dobhí i n-a</span>
<lb n="5151"/><span>broinn le luthgháir, agus fós do naomhadh i mbroinn a mháthar é.  Iar mbeith</span>
<lb n="5152"/><span>fós do Eliosabet coimhlíonta do'n Spiorad Naomh, do-rigne éighmhe go</span>
<lb n="5153"/><span>hárd, ag rádh: “Is beannuighthe thú idir mhnáibh, agus is beannuighthe</span>
<lb n="5154"/><span>toradh do bhroinne”.</span>
<lb n="5155"/></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="5156"/><p><span>Iar ndéanamh tuillidh measta dhi ar mhórdhacht na hóige, a humhla agus a</span>
<lb n="5157"/><span>dearóile féin, adubhairt, ag déanamh iongantais, “Créad as a dtárla dhamh-sa</span>
<lb n="5158"/><span>máthair mo Thighearna do theacht im' dháil?” Do-rigne an Mhaighdean</span>
<lb n="5159"/><span>fáistine, agus do mhol Dia tré laoidh, agá rádh: “Tá m'anam ag móradh an</span>
<lb n="5160"/><span>Tighearna, agus tá mo spioraid ag gáirdiughadh i nDia, mo Shlánuightheóir”.</span></p>
<lb n="5161"/>
<lb n="5162"/><p><span>Tar éis mar d'fhill an Ógh Bheannuighthe go Nasaret ó fhiosrughadh</span>
<lb n="5163"/><span>a seathrach, an tan do mhothuigh a fear pósta Iósep a bheith torthach</span>
<lb n="5164"/><span>do ghabh buaidhreamh meanman é, agus dobhí i gcontabhairt créad</span>
<lb n="5165"/><span>dob'indéanta dhó, óir dobhí eagla an dlighidh do thaobh air, dá</span>
<lb n="5166"/><span>gceilfeadh nach uaidh dobhí an Mhaighdean torthach; agus, do'n leith eile,</span>
<lb n="5167"/><span>dobhí a fhios aige a bheith diadha geanmnaidhe, gan smál ar a beathaidh,</span>
<lb n="5168"/><span>agus uime sin nár dhána é ar chasaoid do dhéanamh uirri, ná drochbharamhail</span>
<lb n="5169"/><span>dá leithéid do bhaint aisti, agus ise fós ró-umhal, róchain-bheartach</span>
<lb n="5170"/><span>macánta; agus níor nocht sí dá fear pósta fein a chomh mór sin do</span>
<lb n="5171"/><span>dhiamharún do dhealbhughadh innti do chumhachtaibh Dé.</span></p>
<lb n="5172"/>
<lb n="5173"/><p><span>Ar mbeith do Iósep fíréanda, naomhtha, do sheachnadh buaidheartha</span>
<lb n="5174"/><span>do mheas a tréigean go foilightheach.  Acht chéana, féach aingeal dá</span>
<lb n="5175"/><span>thaisbeánadh féin dó trén-a shuan, ag rádh: “A Iósep, a mhic</span>
<lb n="5176"/><span>Dáibhí, nárab eagal leat fuireach i bhfochair do mhná Muire, óir an</span>
<lb n="5177"/><span>ghein do ghabh sí, is ó'n Spiorad Naomh atá,  agus béarfaidh sí mac,</span>
<lb n="5178"/><span>agus do-bhearfaidh tú Íosa d'ainm air, óir fóirfidh sé a phobal féin</span>
<lb n="5179"/><span>ón-a bpeacaidhibh”.</span></p>
<lb n="5180"/>
<lb n="5181"/><p><span>Tré fhógradh Saesar Agustus, dob'éigean gach n-aon do chur i</span>
<lb n="5182"/><span>leabhar, agus gan n-aon in-a ionad nó in-a athardha féin.  Téid</span>
<lb n="5183"/><span>Iósep agus a bhean gus an mBeithil, cathair Dháibhí , do</span>
<lb n="5184"/><span>bhrígh gurab dá threibh iad.  Ar</span></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="5185"/><p><span>mbeith annsoin dóibh, trén-a mbochtacht féin agus tré iomad comhdhála</span>
<lb n="5186"/><span>pobail ann, ní fhuaradar ionad in-éin-tigh ósda, acht do ghabhadar ionad</span>
<lb n="5187"/><span>mar ar fhéadadar i stábla. 'San áit seo rugadh ár dTighearna agus ár</span>
<lb n="5188"/><span>Slánuightheóir, Rí na n-uile ríogh, Mac Dé.  Is ann do ceangladh é, do luigh</span>
<lb n="5189"/><span>i gcró láimh le damh agus le hasal, agus do gorthaoi dá n-análaibh é, do</span>
<lb n="5190"/><span>láthair iarn-a breith.</span></p>
<lb n="5191"/>
<lb n="5192"/><p><span>Do thaisbeán an t-aingeal é féin do haodhairíbh, ag rádh leo:</span>
<lb n="5193"/><span>“Rugadh dhaoibh Slanuightheóir, Críost ár dTighearna, i gcathair Dháibhí,</span>
<lb n="5194"/><span>agus do-gheabhthaoi ceangailte in-éadaighibh agus in-a ionar i mainséar</span>
<lb n="5195"/><span>é.  Tárla go hobann sluagh neamhdha mar aon eis an aingeal sin, ag guidhe</span>
<lb n="5196"/><span>Dé agus cantain ceóil: “Glóire do Dia is na hionadaibh ró-árda agus</span>
<lb n="5197"/><span>síoth i dtalmhain do dhaoinibh deagh-thoile”.  Annsin adubhradar na</span>
<lb n="5198"/><span>haodhairí: “Triallam gus an mBeithil agus féacham an nídh seo do-rigne</span>
<lb n="5199"/><span>Dia agus do thaisbeán dúinn”.  Agus iar n-imtheacht go ndeifir dhóibh,</span>
<lb n="5200"/><span>fuaradar an leanbh in-a luighe i mainséar, agus leis sin, thugadar onóir</span>
<lb n="5201"/><span>do Dhia. I gcionn an t-ochtmhadh lá do-rigneadh timchill-theasgadh ar an</span>
<lb n="5202"/><span>leanbh, agus tugadh Íosa d'ainm air; ionann soin agus Slánuightheóir,</span>
<lb n="5203"/><span>do réir mar do chuir an t-aingeal i gcéill roimhe sin do'n Mháthair</span>
<lb n="5204"/><span>mhaighdeana agus do Iósep naomhtha.</span></p>
<lb n="5205"/>
<lb n="5206"/><p><span>Arn-a fhios do'n Triúr Ríogh, len-ar taisbeánadh réaltanna</span>
<lb n="5207"/><span>glórmhara dhóibh, an tairngireacht len-a raibh a súil, thángadar</span>
<lb n="5208"/><span>ó'n Ard Thoir go Ierusalem uile iar gclos na nuaidh-sgéal so. Do lorgadar</span>
<lb n="5209"/><span>na Trí Righthe sin ar na hArd-shagartaibh, agus fuaradar a fhios uatha</span>
<lb n="5210"/><span>gurab 'san mBeithil do geinfidhe Críost.  Agus le triall do na Righthibh</span>
<lb n="5211"/><span>do'n Bheithil, do threóruigh an réaltan iad gus an teach in-a bhfuaradar</span>
<lb n="5212"/><span>an leanbh, agus</span></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="5213"/><p><span>d'adhradar é, gach n-aon díobh ag ofráil dó .i. miorr, túis agus ór.  Dobhí</span>
<lb n="5214"/><span>an rí, Ioruaidh, ag feitheamh le filleadh na ndruadh tar a n-ais do réir mar</span>
<lb n="5215"/><span>d'fhuráil sé féin orra a iarraidh go fríochnamhach, agus an tan</span>
<lb n="5216"/><span>do-gheabhaidís é teacht le deimhin chuige féin, go rachadh d'adhradh an Ríogh</span>
<lb n="5217"/><span>nua sin, óir is é sin do leig sé air féin do dhéanamh.  Gidheadh, is é ba</span>
<lb n="5218"/><span>rún dó dáríribh, Críost do thultnáith 'san chliabhán.  Gidheadh, thug Dia</span>
<lb n="5219"/><span>rabhadh maille leis an aingeal do na righthibh in-a suan agus filleadh go</span>
<lb n="5220"/><span>hIoruaidh, agus mar sin d'fhilleadar dá ndúthaigh féin i slighidh eile.</span></p>
<lb n="5221"/>
<lb n="5222"/><p><span>Triallas an Mháthair mhaighdeanda, tar éis a coisrigthe do réir</span>
<lb n="5223"/><span>an dlighidh, go Ierusalem, agus Iósep, a fear, dobhí ar sgáith bheith</span>
<lb n="5224"/><span>in-a athair ag Íosa, in-a cuideachtain, ag congnamh léi.  Do dhearlaic</span>
<lb n="5225"/><span>an Ogh Choisreagtha a mac do Dhia 'san teampall, i gcionn dá-fhichid lá</span>
<lb n="5226"/><span>iarn-a bhreith; agus tar éis mar do choimhlíonadar gach éin-ní do</span>
<lb n="5227"/><span>réir an dlighidh, d'fhilleadar dá n-árus féin.  Agus níor leig Dia</span>
<lb n="5228"/><span>do Ioruaidh baramhail do bhuain, gurab é an leanbh soin an tí dobhí sé</span>
<lb n="5229"/><span>féin a d'iarraidh le marbhadh, agus ba heagal leis féin.  Arn-a thigsin</span>
<lb n="5230"/><span>do'n rígh, Ioruaidh, cionnas mar do mealladh leis na righthibh é, do</span>
<lb n="5231"/><span>ghabh fearg é; agus do chuir iomad marcshluagh agus díolmhaineach do</span>
<lb n="5232"/><span>mharbh a raibh do naoidheanaibh fear 'san mBeithil uile agus in-a</span>
<lb n="5233"/><span>chomhfhogas, do leith dhi, ó aois éan-oidhche go haois dá bhliadhain déag,</span>
<lb n="5234"/><span>agus is é líon leanbh do marbhadh .i. ceithre míle déag.  Agus fuaradar tré</span>
<lb n="5235"/><span>phrimhléid speisialta coróin mhartra gach n-aon díobh.  Acht cheana, fuair</span>
<lb n="5236"/><span>Iósep do rabhadh an leanbh do bhreith leis, agus imtheacht as an gcathair</span>
<lb n="5237"/><span>an oidhche sin, agus teincheadh insan Eigipt, agus is mar sin do</span>
<lb n="5238"/><span>coimhlíonadh fáistine Isaias, mar a ndubhairt: “Rachaidh an Tighearna suas</span>
<lb n="5239"/><span>ar néal éadtrom, agus rachaidh isteach do'n</span></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="5240"/><p><span>Eigipt, agus toirnfear in-a láthair láimh-dhéithe, nó bréigdhealbha na</span>
<lb n="5241"/><span>hEigipte.”  Ecce Dominus ascendet super numbem levem, et</span>
<lb n="5242"/><span>ingredietur Egyptum, et commovebuntur simulacra Egypti a facie ejus.</span></p>
<lb n="5243"/>
<lb n="5244"/><p><span>Ar mbeith do Chríost timcheall sé bhliadhna déag innti, tar éis bháis</span>
<lb n="5245"/><span>Ioruaidh d'fhilleadar go talamh Israel, agus dochuadar as sain go</span>
<lb n="5246"/><span>críochaibh na Galilee, agus do-rigneadar comhnaidhe i Nasaret, agus is de</span>
<lb n="5247"/><span>sin do goirthear Íosa ó Nasaret dár dtighearna.  Iar ngabháil foirme</span>
<lb n="5248"/><span>moghadh nó sglábha do Mhac Dé, dobhí arn-a mheas go coitcheann in-a</span>
<lb n="5249"/><span>shaor nó in-a mhac saoir agus tríd neamh-fhoghlamtha, 'san deachmhadh</span>
<lb n="5250"/><span>bliadhain fichead dá aois, iar gceileabhradh dá Mháthair gan a bhara faoi</span>
<lb n="5251"/><span>bheith in-a caidreamh ní ba mhó, dochuaidh i ndáil Eóin Baistidh, agus</span>
<lb n="5252"/><span>do ghabh baisteadh uaidh i sruth Iordain, agus do thriall do láthair, gan</span>
<lb n="5253"/><span>bhiadh, gan digh ar chor ar bith, dá-fhichid lá agus dá-fhichid oidhche.</span>
<lb n="5254"/><span>Agus dá éis sin, do ghabh an diabhal dá bhuaidhreadh, agus do chloidhigh</span>
<lb n="5255"/><span>seisean é; agus in-a dhiaidh sin d'fhoillsigh sé é fein do'n domhan, agus</span>
<lb n="5256"/><span>do sheanmhóir a aithrighe.</span></p>
<lb n="5257"/>
<lb n="5258"/><p><span>Do thoghairm deisciobail, agus tré ghlaine a bheathadh agus tré neamhdhacht</span>
<lb n="5259"/><span>a fhoirceadail agus a mhíorbhail, do tharraing chuige iliomad do lucht</span>
<lb n="5260"/><span>leanamhna. d'órduigh Sacraimint an Bhaistidh le maitheamh na bpeacaidhe. Do</span>
<lb n="5261"/><span>theagaisg iomshláine na fíréantachta, go háirithe an déarc, na hurnaighthe</span>
<lb n="5262"/><span>agus an troscadh.  Bhí na hárd-shagairt, na dlightheóirí, na Fairisínigh,</span>
<lb n="5263"/><span>agus an chuid eile do na millteachaibh agus iomad do thriaithibh tríd sin,</span>
<lb n="5264"/><span>ag inghreim air.  Gidheadh, thairis sin, do bhuaintsheasaimh ag déanamh</span>
<lb n="5265"/><span>maitheasa gach n-aoin, ag clódh a seachráin, ag dío-mholadh a bpeacaidhe, ag</span>
<lb n="5266"/><span>fuasgladh a gceast meabhlach, ag nochtadh a dtuaithleasa, agus fós ag</span>
<lb n="5267"/><span>smuaineadh go hinmheadhónach agus ag seachnadh na rún</span></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="5268"/><p><span>ndroch-chroidheach ndéisteanach dobhíodh aca, ag iarraidh a dhúnmharbhtha.</span>
<lb n="5269"/><span>d'éaluigheadh go minic uatha, agus ar uairibh go míorbhaileach. Gá dtáim ris?</span>
<lb n="5270"/><span>Iar mbeith 'san riocht soin dó ar an saoghal trí bliadhna ar fhichid agus</span>
<lb n="5271"/><span>beagán níos mó, fá dheireadh dochuaidh isteach go cathair Ierusalem ar</span>
<lb n="5272"/><span>mhuin bromaigh asail, a dheisciobail agus an pobal ag leathadh a mbrat agus</span>
<lb n="5273"/><span>ag stracadh géag pailme agus crann eile 'san slighidh.  Do ghabhadar leis</span>
<lb n="5274"/><span>mar rígh maille le chomh-gháir gáirdeachais; na leinbh, mar an gcéadna, ag</span>
<lb n="5275"/><span>éigheamh 'san teampall, ag rádh: “Hósanna do Mhac Dáibhí; is beannuighthe</span>
<lb n="5276"/><span>an tí thig i nAinm an Tighearna.  Hósanna is na háitibh ró-árda, a Rí</span>
<lb n="5277"/><span>Israel”.</span></p>
<lb n="5278"/>
<lb n="5279"/><p><span>Ar n-ithe an Uan Cásga dár dTighearna agus dár Slánuightheoir, do ghlac</span>
<lb n="5280"/><span>tubháille le hionnladh a cos uile, agus in-a dhiaidh sin do ghabh agá</span>
<lb n="5281"/><span>dteagasg len-a mbeith umhal glan. d'órduigh agus d'fhreastail Sacraimint</span>
<lb n="5282"/><span>ró-bheannuighthe agus Iodhbairt a Chuirp agus a Fhola féin i bhfoirm aráin</span>
<lb n="5283"/><span>agus fíona; agus, mar an gcéadna, d'órduigh Sacraimint naomhtha na nGrádh</span>
<lb n="5284"/><span>nEaglaise. d'fhógair dá Easbalaibh ( agus dá gcomharbaibh) an ní céadna do</span>
<lb n="5285"/><span>dhéanamh, mar atá Coisreagadh agus Iodhbairt a Chuirp agus a Fhola in-a</span>
<lb n="5286"/><span>hIodhbairt an Nuaidh-reachta do réir Uird Mheilchisedeic go teacht dó fein</span>
<lb n="5287"/><span>arís do dhéanamh breitheamhnais ar an domhan.</span></p>
<lb n="5288"/>
<lb n="5289"/><p><span>Téid Iúdás Iscariótes an tráth sin amach, agus d'fhan an Tighearna</span>
<lb n="5290"/><span>ag teagasg cách, agus do gheall dóibh an Spiorad Naomh, agus do ghuidh an</span>
<lb n="5291"/><span>tAthair uile-chumhachtach ar</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="5292"/><p><span>son an uile fhíréin. Agus, leis sin, do thriall mar aon leis an Éan-Easbol</span>
<lb n="5293"/><span>Déag go gardha Gethsemani, áit dob'aithnid do Iúdás, óir do gnáthuigheadh</span>
<lb n="5294"/><span>an Tighearna go minic dul annsoin mar aon len-a dheiscioblaibh.</span></p>
<lb n="5295"/>
<lb n="5296"/><p><span>Iar ndul do'n Tighearna isteach do'n ghardha len-a dheiscioblaibh,</span>
<lb n="5297"/><span>adubhairt leó: “Suidhtear libh annsúd, go ndeachad-sa do ghuidhe”.</span>
<lb n="5298"/><span>Adubhairt Íosa beagán dá éis sin, agus é tuirseach doilgheasach: “Atá</span>
<lb n="5299"/><span>m'anam dólásach le hucht an bháis” agus: “Déinidh faire im' fhochair.”</span>
<lb n="5300"/><span>Do-rigne guidhe annsoin arís, ag rádh: “'Athair ionmhain, má's féidir</span>
<lb n="5301"/><span>é, téidheadh an corn so tharm; gidheadh thairis sin, nárab í mo thoil-se</span>
<lb n="5302"/><span>acht do thoil-se go raibh déanta”.</span></p>
<lb n="5303"/>
<lb n="5304"/><p><span>Tig Íosa i ndáil a dheisbiobal, agus iarn-a bhfaghbhail in-a gcodladh,</span>
<lb n="5305"/><span>adubhairt le Peadar: “An amhlaidh atá, a Shíomain?  An codladh dhuit?</span>
<lb n="5306"/><span>An n-eadh ná féadfá faire éan-uaire do dhéanamh mar aon liom-sa?  Déanaidh</span>
<lb n="5307"/><span>faire agus urnaighthe ionnas nach lingfeadh sibh i mbuaidhreamh”.  Téid</span>
<lb n="5308"/><span>uatha arís, agus guidheas amhail do-rigne an chéad uair.  Fuair iad-san arís</span>
<lb n="5309"/><span>n-a gcodladh, agus dobhíodar a súile róthrom. Téid an treas feacht ag</span>
<lb n="5310"/><span>guidhe, agus do taidhbhsigheadh dhó aingeal ó Neamh dá neartughadh ó</span>
<lb n="5311"/><span>umhlacht aonaránach: Tighearna na n-uile dá chomhfhurtacht len-a óglaoch</span>
<lb n="5312"/><span>féin, agus an Cruthuightheóir leis an gcréatúir!  Agus iar mbeith a bhfad</span>
<lb n="5313"/><span>ag guidhe dhó i bhfulang, tháinig a allas amhail braona fola, ag snighe síos</span>
<lb n="5314"/><span>uaidh ar an talmhain. Ar dteacht an treas feacht, adubhairt len-a</span>
<lb n="5315"/><span>dheiscioblaibh: “Codlaidh anois, agus glacaidh suaimhneas”.  Go grod dá éis</span>
<lb n="5316"/><span>sin, adubhairt: “Tháinig an uair; féach, feallfar ar Mhac an Duine, dá</span>
<lb n="5317"/><span>thiodhlacadh i lámhaibh na bpeacthach; éirghidh, bíom ag imtheacht; féach</span></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="5318"/><p><span>an tan tí len-a mbrathfar mise; atá é do láthair”.</span></p>
<lb n="5319"/>
<lb n="5320"/><p><span>An tan do labhair ár dTighearna agus ár Slánuightheóir, féach an méirleach</span>
<lb n="5321"/><span>Iúdás, duine do'n dá fhear déag, ag teacht, agus drong mhór mar aon leis, le</span>
<lb n="5322"/><span>lóchrannaibh agus le táprachaibh, le claidhmhthibh agus le harmaibh eile,</span>
<lb n="5323"/><span>agus le glór Íosa dá rádh, “Is mise é”, do thuiteadar ar a gcúlaibh go</span>
<lb n="5324"/><span>talmhain.  Gidheadh, d'fhulaing sé dhóibh éirghe arís, agus ar mbeannughadh</span>
<lb n="5325"/><span>dá Mhaighistir do Iúdás le póig, ba chomhartha do chách le sheisean</span>
<lb n="5326"/><span>d'aithneadh tar na hEasbolaibh, do chuireadar a lámha inÍosa.  Do nocht</span>
<lb n="5327"/><span>Peadar a chlaidheamh, agus do ghearr an chluas dheas do Mhalcus .i. óglách</span>
<lb n="5328"/><span>do mhuinntir an Ard-shagairt.  Do tháith agus do leighis an Slánuightheóir</span>
<lb n="5329"/><span>do láthair í, agus adubhairt le Peadar a chlaidheamh do chur n-a thruaill</span>
<lb n="5330"/><span>taisgidh, do bhrígh gurab í toil a Athar é féin d'fhulang báis ar son an</span>
<lb n="5331"/><span>chinidh daonda, agus, muna mbéadh soin, go bhfaghbhadh iomad léigiún aingeal</span>
<lb n="5332"/><span>dá chosnamh, dá mbadh amhlaidh dob'oireamhnaighe do mhaith Dé agus do</span>
<lb n="5333"/><span>shlánughadh na ndaoine é.  An tan sin, iar dtréigean a Maighistir do na</span>
<lb n="5334"/><span>deiscioblaibh, do ritheadar uile rómpa, agus is mar sin do coimhlíonadh an</span>
<lb n="5335"/><span>fháistine seo: “Buailfear an t-aodhaire, agus déanfar na caoirigh do</span>
<lb n="5336"/><span>sgannradh”.</span></p>
<lb n="5337"/>
<lb n="5338"/><p><span>Ar mbeith d'Íosa ceangailte, rugadh go hAnnanias agus sain go</span>
<lb n="5339"/><span>Caiphas é.  Do bhaineadar - san forthann de do thaoibh a dheisciobal agus</span>
<lb n="5340"/><span>do leith a fhoirceadail.  Do-rigneadar casaoid bhréige air, agus do</span>
<lb n="5341"/><span>buaileadh ar a dheilbh le dóirnibh é.  Do chuir Caiphas do gheasaibh air</span>
<lb n="5342"/><span>a innsin dó arbh'é Críost, Mac Dé, é.  An tan d'fhreagair, agá rádh</span>
<lb n="5343"/><span>gurab é, do mhalluigh na diamhasluightheóirí é, da rádh gur chionntach</span>
<lb n="5344"/><span>le bás d'fhulang</span></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="5345"/><p><span>é, dá ghreamughadh go ró-tharcaisneach agus go cruadhálach.  Do ghabhadar</span>
<lb n="5346"/><span>daoine ró-úir-ísle do chrain-tsheilíbh i ndeilbh Chríost. Do bhuaileadar</span>
<lb n="5347"/><span>do dhóirnibh é; agus iar bhfolach a shúl dóibh, do ghabhadar air, dá</span>
<lb n="5348"/><span>fhiafraighe dhe, cia do bhuail é.  Annsin do shéan Peadar fá thrí an</span>
<lb n="5349"/><span>Tighearna.  Gidheadh, le silleadh do Íosa air, dochuaidh amach as an</span>
<lb n="5350"/><span>bpálás, agus do ghuil go searbh.</span></p>
<lb n="5351"/>
<lb n="5352"/><p><span>Ar gcomhdháil comhairle do na hUidhlibh, do damnadh Íosa leó mar chionntach</span>
<lb n="5353"/><span>le básughadh go moch arn-a bháireach.  Thugadar Íosa in-a bhraighid go</span>
<lb n="5354"/><span>Píoláit, fear ionaid Saesair annsin.  Nuair do-chonnairc Iúdás Íosa</span>
<lb n="5355"/><span>damanta len-a bhásughadh, do chroch é féin tré éadóchas. An tan</span>
<lb n="5356"/><span>d'fhiafruigh Píoláit díobh, créad é an gearán dobhí aca le cur</span>
<lb n="5357"/><span>in'aghaidh, d'fhreagradar-san: “muna mbéadh sé 'n-a dhroichbheartach, ní</span>
<lb n="5358"/><span>dháilfimís duit-se é.  An tan do reic Píoláit a neimhchionnta, níor</span>
<lb n="5359"/><span>ghabhadar-san gan a chrochadh.  Do ghabhadar ag casaoid air, an tráth sin,</span>
<lb n="5360"/><span>tré bheith agá thoirmeasg orra cíos-cháin d'íoc le Saesar, agus tré rígh</span>
<lb n="5361"/><span>do ghairm de féin.  Arn-a leigean dó freagra do thabhairt ar an gcéad</span>
<lb n="5362"/><span>nídh, iar mbeith fuar-chúiseach dhó, d'admhuigh sé bheith 'n-a rígh, gé</span>
<lb n="5363"/><span>nach do'n tshaoghal so a fhlaitheas.</span></p>
<lb n="5364"/>
<lb n="5365"/><p><span>An tan do thuig Píoláit gurab ó'n nGalilee Críost, cuireas go</span>
<lb n="5366"/><span>hIoruaidh é, mar a bhfuair iomad do cheastaibh géar-chúiseacha do chur</span>
<lb n="5367"/><span>air; magadh do dhéanamh faoi mar amadán, agus a chur tar a ais go Píoláit.</span>
<lb n="5368"/><span>d'fhuráil Píoláit ar an bpobal a thoghadh, cia aca do dhís amháin,</span>
<lb n="5369"/><span>Barrabas nó Íosa, do dáilfidhe saor dhóibh.  Rugadar-san do rogha</span>
<lb n="5370"/><span>Barrabas.  Thug Píoláit fá deara ár Slanuightheóir do sgiúirseadh chomh</span>
<lb n="5371"/><span>cruadhálach sin, ionnas gur réabadh ó bhathas go bonn a chorp go</span></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="5372"/><p><span>huile. Iar nglacadh, amhail adeirthear do bheith arn-a thaisbeánadh do</span>
<lb n="5373"/><span>Bhríghid naomhtha, 5490 do chréachtaibh i n-éan-ló amháin, rugadar leó é</span>
<lb n="5374"/><span>iar sin go Píoláit.  Do ghabhadar ag fochmhaideadh faoi.  Do stuiseadar a</span>
<lb n="5375"/><span>éadach dhe, agus do chuireadar ar a chorp, dobhí foirlíonta d'fhuil, ionar</span>
<lb n="5376"/><span>purpair, agus do chuir siad coróin do dheilgnibh láidre géara fán-a cheann.</span>
<lb n="5377"/><span>Do chuireadar búdán in-a láimh dheis.  Iarn-a chur i n-ionad árd, maille</span>
<lb n="5378"/><span>le feacadh a nglún tré fhonamhaid, do  bheannuigh siad dó, agá rádh: “Dia</span>
<lb n="5379"/><span>do bheatha, a Rí na nGiúdaidheach”; agus fós do salchadh leó, tré iomad</span>
<lb n="5380"/><span>tarcaisne le crain-tsheilí déisteanacha, a ghnúis ró-choisreagtha.  Do</span>
<lb n="5381"/><span>bhaineadar as a lámhaibh agus do bhuaileadar um a cheann an choróin</span>
<lb n="5382"/><span>deilgneach, do choimh-éigniughadh a Fhola le lingeadh amach, agus tré</span>
<lb n="5383"/><span>shnighe feadh a Chuirp go huile.</span></p>
<lb n="5384"/>
<lb n="5385"/><p><span>Iarn-a mheas do Phíoláit, le feicsin an radhairc sin go ngeabhadh an</span>
<lb n="5386"/><span>oiread soin truagha na hUidhil dó, go n-ainicfidís a bheatha, rugadh amach</span>
<lb n="5387"/><span>ár Slánuightheóir gus an áitreabh imeallach ar an órdughadh sin; iarn-a</span>
<lb n="5388"/><span>thaisbeánadh mar sin in-a earradh purpair len-a choróin deilgnigh</span>
<lb n="5389"/><span>um a cheann, len-a bhúdán in-a láimh, a chorp uile go locardha, leadhbach,</span>
<lb n="5390"/><span>foir-líonta d'fhuil, adubhairt leis na hUidhlibh, “Féach an duine!” Do</span>
<lb n="5391"/><span>gháireadar na hárd-shagairt agus an pobal uile, ag rádh: “Croch, croch é!”</span>
<lb n="5392"/><span>Iar ngabháil feirge do Phíoláit trés an gcruadháil sin, adubhairt:</span>
<lb n="5393"/><span>“Beiridh libh é agus crochaidh é, óir ní fhaghbhaim éin-ní len-a</span>
<lb n="5394"/><span>dhéanamh air”.  d'fhreagair siad gurbh'éigean a bhásughadh, mar do</span>
<lb n="5395"/><span>chonnarcadar na hUidhil tar cheann a leadráin nach raibh mian ar</span></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="5396"/><p><span>Phíoláit Críost do chrochadh.  Do bhagair siad air, aindísleacht do bheith</span>
<lb n="5397"/><span>ann do Shaesar, ag rádh: “Má sgaoileann tú do'n fhear so, ní cara do</span>
<lb n="5398"/><span>Shaesar thú”.</span></p>
<lb n="5399"/>
<lb n="5400"/><p><span>Arn-a chlos sin do Phíoláit, rug Íosa amach leis, agus suigheas arís</span>
<lb n="5401"/><span>in-a chathaoir bhreitheamhnais; óir dob'fhearr leis cinneadh ar Críost</span>
<lb n="5402"/><span>do bhásughadh, bíodh gurbh'fheasach dhó a bheith neimh-chionntach, 'ná</span>
<lb n="5403"/><span>a iocht do chur i nguais do thaoibh Saesair.  Gidheadh, éin-fheacht</span>
<lb n="5404"/><span>amháin do thaisbeán sé Críost do na hUidhlibh, agá n-iomcháineadh,  agus</span>
<lb n="5405"/><span>adubhairt: “Féachaidh bhur rí féin annso!”.  Do gháireadar, ag rádh:</span>
<lb n="5406"/><span>“Beir uainn é agus croch é, ní fhuil éin-ní againn acht Saesar”.</span>
<lb n="5407"/><span>Nuair dochonnairc Píoláit nárbh'fhearrde éin-ní dhíobh so, d'ionnail</span>
<lb n="5408"/><span>sé a lámha, agá admháil do láthair an phobail: “Atáim neimh-chionntach,”</span>
<lb n="5409"/><span>ar sé, “tré fhuil an fhíréin seo: tabhraidh-se bhur n-aire dhaoibh féin.</span>
<lb n="5410"/><span>Do gháir an pobal, agá rádh: “Bíodh a fhuil orainn-ne agus ar ár</span>
<lb n="5411"/><span>gcloinn 'n-ár ndiaidh”.</span></p>
<lb n="5412"/>
<lb n="5413"/><p><span>Ar mbeith do Phíoláit arn-a shárughadh le héigheamh an phobail agus</span>
<lb n="5414"/><span>le heagla Saesair, rug breath go gcuirfidhe Íosa a Nasaret, Rí na</span>
<lb n="5415"/><span>nIúdaidheach, ar chrois go faghbháil bháis dó.  Rugadar na ceitheirne ár</span>
<lb n="5416"/><span>Slánuightheóir leó, iar mbeith damanta len-a bhásughadh, ó shuidheachán</span>
<lb n="5417"/><span>an bhreitheamhnais go cúirt an pháláis, áit in-ar thoghairm siad i</span>
<lb n="5418"/><span>gceann a chéile an tshluagh-bhuidhean uile; agus iar mbuain a ionair dhe,</span>
<lb n="5419"/><span>dobhí ag leanmhain go docht in-a chréachtaibh, do tharraing siad amach</span>
<lb n="5420"/><span>tuile fola agus feóla, agus do chuireadar a éadach féin air.  Gidheadh,</span>
<lb n="5421"/><span>d'fhágbhadar an choróin deilgneach ar a cheann do mhéadughadh a phéin;</span>
<lb n="5422"/><span>agus iar n-ullmhughadh croise uathbhásaighe , do chuireadar ar a ghualainn í</span>
<lb n="5423"/><span>len-a hiomchur</span></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="5424"/><p><span>go Cnoc Calbhaire.  Sul do cuireadh na tairngí ann uirre, ar ndul amach</span>
<lb n="5425"/><span>d'Íosa as an gcathraigh agus é fá'n gcrois, d'fhág 'san tshlighidh ar</span>
<lb n="5426"/><span>mbeith ag triall dó, sliocht lorg a Fhola, ionnas, gibé dobhéadh in-a</span>
<lb n="5427"/><span>leanmhain, go bhféadfadh gan dul i múgha do lorg a chéimeann.  Tárla an</span>
<lb n="5428"/><span>Mháthair ró-choisreagtha dhó, agus do mhéaduigh a feicsin agus a teacht</span>
<lb n="5429"/><span>in-a láthair, an doilgheas agus an phian dobhí roimhe sin air.</span></p>
<lb n="5430"/>
<lb n="5431"/><p><span>Ar mbeith dár dTighearna annsin anbhfann in-a Chorp, agus cortha tar éis a</span>
<lb n="5432"/><span>chomh mór sin do thriall uile agus tréigthe a Fhola, tuiteas i dtáimh-néal</span>
<lb n="5433"/><span>ar an talmhain.  Do thuit go faon fán-a Chrois.  Buailid na céastúnaigh</span>
<lb n="5434"/><span>chruadhálacha ár Slánuightheóir milis, agus sporaid len-a gcosaibh é.</span>
<lb n="5435"/><span>Gidheadh, d'eagla go bhfaghbhadh bás 'san tshlighidh, agus mar sin go</span>
<lb n="5436"/><span>rachadh ó bhás d'faghbhadh ar an gCrois, d'éignigh siad Síomon Curanaeus le</span>
<lb n="5437"/><span>hiomchur Croise Chríost an chuid eile do'n tshlighidh. Do leanadar drong</span>
<lb n="5438"/><span>mhór do'n phobal Íosa, agus tárla dhóibh drong mhór do'n phobal Íosa,</span>
<lb n="5439"/><span>agus tárla dhóibh drong d'áirithe do mhnáibh chraibhtheacha agus iad agá</span>
<lb n="5440"/><span>chaoineadh, feasach ar a éigcirte do cuireadh dá chéasadh eisean.  Ar</span>
<lb n="5441"/><span>bhfilleadh do Chríost orra, adubhairt: “a ingheana Ierusalem, ná guiltear</span>
<lb n="5442"/><span>libh ar mo shon-sa, acht caointear sibh féin libh, agus gur gclann; óir</span>
<lb n="5443"/><span>tiocfaidh an lá an tan bhéas Ierusalem uile níbhus truaghánta 'ná mar</span>
<lb n="5444"/><span>síltear libh mise do bheith”.  Soicheas bean chráibhtheach d'áirithe</span>
<lb n="5445"/><span>dárbh'ainm Ueronica a láimh-ghiobal do thiormughadh a dheilbhe leis; agus</span>
<lb n="5446"/><span>ar mbeith lán d'allas agus d'fhuil agus do chrain-tsheilíbh déisteanacha ó na</span>
<lb n="5447"/><span>céastúnachaibh, do-bheir an Tighearna dhi a láimh-éadach gan é salach amhail</span>
<lb n="5448"/><span>do salach amhail do sílfidhe a bheith, acht é maiseach uile, agus íomháigh</span>
<lb n="5449"/><span>ró-shochma a ghnúise geanamhla féin ann.</span></p>
<lb n="5450"/>
<lb n="5451"/><p><span>Tig ár Slánuightheóir go Cnoc Calbhaire .i. ionad</span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="5452"/><p><span>neamh-shona lán d'ablachaibh agus do thaisíbh marbha; áit is nár ghnáth</span>
<lb n="5453"/><span>éan-duine 'chrochadh acht feill-bheartaidhe fógartha; agus iomad fíona</span>
<lb n="5454"/><span>sobhlasta ba ghnáth do thabhairt do chur meisnigh agus nirt i gcroidhthibh</span>
<lb n="5455"/><span>na droing dobhíodh le bás d'fhulang. Do-bheirid sámhchaoin lán d'fhínéigre</span>
<lb n="5456"/><span>arn-a chumasg tré dhomblas ae; agus arn-a fhromhadh dhó, níorbh'áil leis</span>
<lb n="5457"/><span>a ól.  Agus do cuireadh ar an gCrois é maille le sreang-tharraing a lámha</span>
<lb n="5458"/><span>agus a chos tré fhóiréigean mhór, dá gcoimh-shíneadh i n-oireamhain d'fhaid</span>
<lb n="5459"/><span>na Croise. Maille le hórdluighe iomad órd do dhaingnid le tairngíbh é ar an</span>
<lb n="5460"/><span>gCrois, ag tolladh a chuisleann agus a chos le tairngíbh gharbha; agus mar</span>
<lb n="5461"/><span>mhéadughadh masla, dob'éigean dár Slánuightheóir suidhe idir dhá</span>
<lb n="5462"/><span>bhitheamhnach, mar ba hé féin doba mheasa dhíobh.  Agus do chuireadar</span>
<lb n="5463"/><span>tiodal garma os a chionn in-a raibh a Ainm, a dhúthaigh, agus ádhbhar a</span>
<lb n="5464"/><span>bháis sgríobhtha i nEabhra, i nGréigis, agus i Laidin .i. Íosa Nasardha Rí</span>
<lb n="5465"/><span>na nIúdaidheach.  Agus, leis sin, do thógbhadar suas an Chros, agus do</span>
<lb n="5466"/><span>leigeadar ar a bonn í i bpoll do-rigneadh d'éan-toisg.</span></p>
<lb n="5467"/>
<lb n="5468"/><p><span>Breithnigh anois, Ó a mh'anam féin, agus meas leat féin cionnas mar</span>
<lb n="5469"/><span>atá a Chorp uile ar chrith go truaghánta, na tonna dá Fhuil luachmhar</span>
<lb n="5470"/><span>atá ag snáimh-rith amach thar na ceithre lám-chréachtaibh úd!  Créad</span>
<lb n="5471"/><span>é a mhéid do dhoilgheas do'n tSlánuightheóir, na sagairt, na seanmóiridhthe</span>
<lb n="5472"/><span>agus na dlightheóirí agá dhia-mhaslughadh, iar mbeith anois</span>
<lb n="5473"/><span>ar chrochadh ar an gCrois ar ár son-sa, agus ar son an chinidh daonda?</span>
<lb n="5474"/><span>Smuain, mar an gcéadna, ar a ghrádh ró-iomshlán, mar nach eadh amháin</span>
<lb n="5475"/><span>gur ghuidh sé ar son an domhain, acht fós, ar son na droinge dobhí agá</span>
<lb n="5476"/><span>chrochadh an tan sin, agus agá dhia-mhaslughadh, ag rádh: “'Athair, maith</span>
<lb n="5477"/><span>dhóibh seo, óir ni feas dóibh créad do-ghníd”.  Breithnigh, mar an</span>
<lb n="5478"/><span>gcéadna, agus cuir</span></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="5479"/><p><span>i n-iongantas doimhneas a ghrádha, agus a thrócaire do thaoibh na</span>
<lb n="5480"/><span>n-aithrigheach, mar gur thoirbhir chomh grásamhail sin do'n ghadaidhe</span>
<lb n="5481"/><span>aithrigheach níos mó 'ná d'iarr air, agá rádh: “Béidh tú indiu mar aon</span>
<lb n="5482"/><span>liom-sa i bParrthas”.  Is mó an ionchurtha dhuit i n-iongantas doimhne a</span>
<lb n="5483"/><span>ghrádha do'n uile fhíréan, agus go háirithe dá Mháthair ionmhain agus dá</span>
<lb n="5484"/><span>Dheisciobal dhíl, agár aithin sé féin dá chéile iad, agá rádh léi-se, “Féach</span>
<lb n="5485"/><span>do mhac,” agus leisean “Féach do mháthair”.</span></p>
<lb n="5486"/>
<lb n="5487"/><p><span>Ar marthainn dorchadais  feadh trí n-uaire as a chéile, do ghabh machtnamh</span>
<lb n="5488"/><span>mór iad uile.  d'ofráil Críost é féin d'íodhbairt do Dia, agus sin go</span>
<lb n="5489"/><span>ró-éagcuimseach, nídh d'fhoillsigh sé féin fá dheireadh, ag rádh: “Ó mo Dhia,</span>
<lb n="5490"/><span>mo Dhia, créad fár threigis mé”.  Ar mbeith do'n Tighearna imshníomhach le</span>
<lb n="5491"/><span>tiormacht cuirp agus le fríochnamh slánuighthe an chinidh daonda, adubhairt,</span>
<lb n="5492"/><span>“atá tart orm”.  Ar mbith dá cholainn dáríribh fonnmhar le hionnfhuaradh</span>
<lb n="5493"/><span>d'fhaghbháil le digh, agus n-anmann, do tomadh leó spoinge lán d'fhínéigre</span>
<lb n="5494"/><span>go n-iosóip, agus do shoich in-a bhéal é.  Iarn-a ghlacadh go ceannsa</span>
<lb n="5495"/><span>do'n Tighearna mhilis, adubhairt: “Atá sé críochnuighthe!”.  Mar sin, ag</span>
<lb n="5496"/><span>cuimling leis an mbás, bíodh go bhféadfadh marthainn ní badh shia, le</span>
<lb n="5497"/><span>claonadh a chinn do thoirbhir a Spioraid.</span></p>
<lb n="5498"/>
<lb n="5499"/><p><span>An tráth fuair Mac Dé bás ar an Crois d'fhuasgladh an chinidh daonda,</span>
<lb n="5500"/><span>ba thoil leis a gCumhacht nDiadha, mar fhiadhnaise agus mar dhearbhadh ar a</span>
<lb n="5501"/><span>chomh iongantach sin do dhiamharún, míorgbhaile éagsamhla agus dearbhuighthe</span>
<lb n="5502"/><span>iongantacha do thaisbeánadh; agus b'fhollas do'n domhan uile ar dtúis,</span>
<lb n="5503"/><span>iar mbeith do Chruthuightheóir neimhe agus talmhan le haindligheadh a</span>
<lb n="5504"/><span>chréatúirí féin arn-a</span></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="5505"/><p><span>chrochadh ar an gCrois. Do dhorchuigh an talamh i meadhón lae feadh trí</span>
<lb n="5506"/><span>n-uaire, tré urdhubhadh na gréine, agus sin 'san éasga lán.  Dá éis sin, ar</span>
<lb n="5507"/><span>mbeith d'Ughdar na beathadh rés an nádúir iarn-a coimh-éigniughadh, do</span>
<lb n="5508"/><span>thiodhlaic uaidh a Spioraid dá aontadh féin, ní ná féadann créatúir eile ar</span>
<lb n="5509"/><span>bith do dhéanamh.</span></p>
<lb n="5510"/>
<lb n="5511"/><p><span>Do sgoilteadh brat an teampuill 'n-a dhá roinn ó bhuaic go lár.</span>
<lb n="5512"/><span>Do chrithnigh an talamh.  Do réabadh na cairrge in-a blódhaibh.  Do</span>
<lb n="5513"/><span>hosgladh na huaighe, tar éis eiséirghe an Tighearna, agus d'éirgheadar</span>
<lb n="5514"/><span>iomad do chorpaibh na naomh dobhí in-a gcodladh, agus do taidhbhsigheadh</span>
<lb n="5515"/><span>do mhórán iad.  An captaon agus na saighdiúirí agá rabhadar a gcroidhthe</span>
<lb n="5516"/><span>iarn-a gcruadhughadh le mailís, roimh imtheacht dóibh d'admhuigh siad go</span>
<lb n="5517"/><span>hosgailte gurab é sin dáríribh Mac an Duine; agus mórán do lucht ba</span>
<lb n="5518"/><span>haindiúide do na hUidhlibh, d'imthigheadar go haithrigheach, agus iad ag</span>
<lb n="5519"/><span>bualadh a mbas.</span></p>
<lb n="5520"/>
<lb n="5521"/><p><span>Ar dtolladh taoibh Chríost le gai do dhíolmhanach, tig go hobann fuil</span>
<lb n="5522"/><span>agus uisge as.  Téid Iósep ó Aramataea, nár lámh roimhe sin é féin do</span>
<lb n="5523"/><span>bheith 'n-a dheisciobal ag Críost, - téid anois go dána go Píoláit, agus</span>
<lb n="5524"/><span>athchuingigheas an corp, agus bheireas leis ó'n gCrois é.  'San obair</span>
<lb n="5525"/><span>naomhtha sin dobhí duine prionnsapálta do na hUidhlibh dárbh'ainm</span>
<lb n="5526"/><span>Nicodemus, len-ar ghnáth dul d'fhios Chríost 'san oidhche, ní nach</span>
<lb n="5527"/><span>lámhadh ar ló di dhéanamh.  Do tháith é féin leis.  Thug leis cumasg</span>
<lb n="5528"/><span>miorr agus aloe, tuairim céad púnt.  Do thóg an Mháthair mhaighdeanda</span>
<lb n="5529"/><span>'n-a hucht corp a céad-áineasa agus a beathadh.  Do thoirbhir uaithi arís</span>
<lb n="5530"/><span>é.  Do-rigne feitheamh ar a adhlacadh; agus iar sin, ar mbeith do'n</span>
<lb n="5531"/><span>Chorp mhórluaigh iarn-a chórughadh le spíosairí agus arn-a cheangal le</span>
<lb n="5532"/><span>héadach líoth-shnasta lín, do hadhlaiceadh i dtuamba nua do-rigneadh i</span>
<lb n="5533"/><span>gcarraig é, mar nár cuireadh éan-duine</span></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="5534"/><p><span>roimhe; agus do hiompuigheadh liag mhór leis an doras do chead</span>
<lb n="5535"/><span>Phíoláit, agus 'n-ar chuireadar na hUidhil séala. Agus do</span>
<lb n="5536"/><span>chuireadar lucht faire do choimhéad an tuamba, d'eagla a</span>
<lb n="5537"/><span>dheisciobail dá ghoid leó, agus dá rádh gur éirigh ó bhás.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Seanmóirí Mhuighe Nuadhad I

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Seanmóirí Mhuighe Nuadhad I

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
