Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">0083</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L275</note>
                         <note type="L">2</note>
                         <note type="B">1629 17T</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2017</date><idno>L275</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author>0083</author><imprint><publisher/><date>1629 17T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="0"/><span>BETHA DECCLAIN.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Beatissimus episcopus Declanus de nobilisimo Hiberniae</span>
<lb n="3"/><span>regum genere .i. an tespoc naemhta re nabartar Declanus as</span>
<lb n="4"/><span>dho chinel ro uasal riograidhe Ereann dó neoch do caith flaithes</span>
<lb n="5"/><span>agus cioscain Ereann i ttemraigh aimsear fhada.</span>
<lb n="6"/><span>Agus do bí Declan ar na gheinemhain mar bhus follus asa</span>
<lb n="7"/><span>geinemhain agus asa gheineleach úasal ó fhuil, oir is amhlaidh do bhí</span>
<lb n="8"/><span>Eochaid Feidhleach chum a mberar a gheinelach somh ina airdrigh</span>
<lb n="9"/><span>chumhachtach for Erinn uile go hiomlán da bliadain deag agus</span>
<lb n="10"/><span>do bhattar triur mac aige .i. Bres agus Nar agus Lothola a</span>
<lb n="11"/><span>nanmanna agus as friu adbertí na tri Findemna, agus do gab</span>
<lb n="12"/><span>móirsheisear agus céd rompa so, agus da sliocht ina ndiaigh</span>
<lb n="13"/><span>agus da ccomhbrátraibh .i. sliocht Eiremhoin righe nEreann ria</span>
<lb n="14"/><span>ccreidemh agus iar ccreidemh.  Agus do luighettar an triúr</span>
<lb n="15"/><span>mac sin in áenló lé na ndeirbhsíair féin .i.  Clothra ingean</span>
<lb n="16"/><span>Echaidh Feidhligh.  Agus do toirrcedh í uathaib a ttríur agus</span>
<lb n="17"/><span>an mac rucc si don toirrces sin do bhí roinnti ó trí sriabhaibh</span>
<lb n="18"/><span>dercca da fhoillsiucchadh go raibhe ar na geinemhain on triúr</span>
<lb n="19"/><span>sin.  Agus do bhí deghmhaiseach do réir faicsiona agus láidir</span>
<lb n="20"/><span>o bhríoghaibh in aimsir a lenbdachta mar nar gnáthach lenab a</span>
<lb n="21"/><span>comhaesa do bheith.  Agus is é ba hainm dó Lucchad Sriabh</span>
<lb n="22"/><span>ndercc ona trí sriabhaibh dercca adubhramar.  Agus is ann</span>
<lb n="23"/><span>ro tionnsccain righe nEreann do gabail anbhlíadain fuair</span>
<lb n="24"/><span>Gaius Cesair bás agus do bhí sé sé bliadhna fichet hirighe</span>
<lb n="25"/><span>nEreann, agus do bhí mac aicce dár bó hainm Criomtan Níanair</span>
<lb n="26"/><span>agus ní raibhe sé acht sé bliadna déag hi righe.  Agus baoi mac</span>
<lb n="27"/><span>ag Criomtan dar bainm Feradach Findfechtnach.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="28"/><p><span>mac doséin Fiacha Findolaidh.  Agus mac doséin Túatal</span>
<lb n="29"/><span>Techtmar.  Agus do bi mac ag Tuathal dar bo comhainm</span>
<lb n="30"/><span>Feidhlimid Rechtmar.  Agus battar triur mac ag Feidhlimidh</span>
<lb n="31"/><span>.i. Cond-céad-cathadh, agus Eochad Find agus Fiacha Suighde.  Agus</span>
<lb n="32"/><span>baoi Conn fichi bliadain hi righe nEreann agus meraidh clú</span>
<lb n="33"/><span>agus oirdearcais thoradh an talman agus ineatha agus inblechta bói</span>
<lb n="34"/><span>inErinn re linn Chuinn-cead-cathaig go deired an domhain.</span>
<lb n="35"/><span>Agus do marbhadh hi Maigh Cobha re hUltoibh é .i. le Tiopritte</span>
<lb n="36"/><span>Tireach.  Agus asíad ashíol go bráth as mo gabhus righe nEreann.</span>
<lb n="37"/><span>Agus is é Eocaid Find doba mac thanaiste ag Feidhlimidh</span>
<lb n="38"/><span>Rectmar.  Agus do chóidh iccoicceadh Laighenn.  Agus is ann</span>
<lb n="39"/><span>atád ashíol agus asliocht ó shin.  Agus áirimhther mar Laignechaibh</span>
<lb n="40"/><span>iatt.  Agus atád morán do tigernaibh agus do daonibh</span>
<lb n="41"/><span>cumachtaibh dibh iLLaighnibh.  Fiacha Suighde imorro is ann</span>
<lb n="42"/><span>dobi ferann aicce attimcell naTeamrach.  Gidedh fuair se</span>
<lb n="43"/><span>bás ní as taoscca ina dobí righe nEreann aicce.  Agus do </span>
<lb n="44"/><span>bhattar triúr mac aicce .i. Rossa agus Oengus agus Eogan</span>
<lb n="45"/><span>agus fa gníomach, galach, gaisccemail an triur sin hi ccathaibh</span>
<lb n="46"/><span>agus hi ccomhlannaibh.  Agus do dhersgnaigh Oengus díbh</span>
<lb n="47"/><span>ar cródhacht uile, agus as fris aderti Oengus Gaebuaibhtech.</span>
<lb n="48"/><span>Agus is é fa rí Ereann an tansin Cormac mac Airt mic Cuinn</span>
<lb n="49"/><span>céttchathaigh.  Agus do bhí mac ag Corbmac dar bhainm</span>
<lb n="50"/><span>Ceallach mac Corbmaic agus rucc sé inghen Eogain mic</span>
<lb n="51"/><span>Fiacha Suighde ar aitheadh leis .i. Creidhe inghen Eoghain.  Agus</span>
<lb n="52"/><span>mar do chualadh Oengus Gaebuaibhtech sin .i. inghen adhearbratar</span>
<lb n="53"/><span>do breith do Cheallach leis do gabh fercc mor he,</span>
<lb n="54"/><span>agus do len Ceallach go Temhraigh agus a dhalta lais .i. Corc</span>
<lb n="55"/><span>Duibhne mac Cairpri mic Conaire mic Moga Lamha do bí ingíallnus</span>
<lb n="56"/><span>ag Corbmac ó Mhuimhneachaibh.  Agus as dó Engus da</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="57"/><p><span>coimheatt tucc Corbmac é.  Agus ar ndol go Temhraigh do</span>
<lb n="58"/><span>Éngus do chonnairc Ceallach ar cúlaibh Corbmaic ina</span>
<lb n="59"/><span>shuidhe.  Agus tucc sádhadh sleighe fair gur chuir trit ón taobh</span>
<lb n="60"/><span>go araile.  Agus ag tabhairt na sleighe ass do bhen a hurlann</span>
<lb n="61"/><span>tar súil Corbmaic go rossbriss, agus do bhen a hurlann</span>
<lb n="62"/><span>isin reachtaire go ros marbh agus ro imhtigh fein agus adhalta</span>
<lb n="63"/><span>slán ar chula ina diaigh sin.  A cceann aimsire tucc Corbmac</span>
<lb n="64"/><span>da aire esbaidh amheic agus a shúl agus a rechtaire ó Aengus</span>
<lb n="65"/><span>Gaebuaibhtech agus on a brathribh agus do bretnuigh sé a nionnarbadh</span>
<lb n="66"/><span>óna ndúthaig féin .i. ó Deisibh Temrach agus ni huaithe</span>
<lb n="67"/><span>amáin acht ón taobh thuaid dEirind uile.  Agus tuccad</span>
<lb n="68"/><span>secht ccatha ettorra nías taoscca ina do gabhattar ionnarbadh</span>
<lb n="69"/><span>chuca.  Agus do ronsat dighbhal mór do Corbmac agus da</span>
<lb n="70"/><span>mhuinntir sna cathaibh sin, gidhedh as iadsan do cláidhedh</span>
<lb n="71"/><span>ann, agus dob éiccen doibh fa deoigh an duthaig dfagbhail</span>
<lb n="72"/><span>agus ionnarbad do gabhail chuca .i. tri meic Fiacha Suighde</span>
<lb n="73"/><span>.i. Rossa agus Oengus agus Eogan, mar a dubramar romainn.</span>
<lb n="74"/><span>Agus ar na nionnarbudh mar sin ó righ hErenn tangattar</span>
<lb n="75"/><span>go righ Muman go hOilill Olum ar gaol Saidhbe ingine</span>
<lb n="76"/><span>Cuinn-ced-cathaig roba ben dó.  Agus fuarattar ferann ann .i. na</span>
<lb n="77"/><span>Déisi Mumhain, agus as da sliocht sin .i. do shliocht Eogain Mic</span>
<lb n="78"/><span>Fiacha Suighde atád rígu agus dúthchasa na nDéisi ósin anuas.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>c. 2.  Agus as do shliocht an Eoghain cettna sin an</span>
<lb n="81"/><span>tespocc naemta Declan da laibheoram inar ndiaigh .i.</span>
<lb n="82"/><span>Declan mac Eirc Mic Trein Mic Luigdeach Mic Miaich Mic</span>
<lb n="83"/><span>Briain Mic Eogain Mic Airt Cuirp Mic Moscorb Mic</span>
<lb n="84"/><span>Mesgedhra Mic Mhesfore Mic Cuana Cainbhreataigh Mic</span>
<lb n="85"/><span>Conra Cathbuadaig Mic Coirpre Mic Eoghain Mic Fiachaid</span>
<lb n="86"/><span>Suighde Mic Feidlimid Rectmair Mic Tuatal Tectmair.</span>
<lb n="87"/><span>Eirc mac Trein imorro ri na nDéisi ase rob athair do</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="88"/><p><span>Déclan agus do cuaidh fein agus a bhen Deithin co teach combrathar</span>
<lb n="89"/><span>dó dár bhainm Dobhran.  Agus así sin aimser ina</span>
<lb n="90"/><span>ttainic am tuismidh atoirrchesa do Deithin.  Agus isé toirrces</span>
<lb n="91"/><span>do bi aice Declan agus ro tuisimh é gan tindes gan dólas gan</span>
<lb n="92"/><span>docamhal, agus aga toccbáil an diaigh abheirthe do bhen acend</span>
<lb n="93"/><span>fri cloich móir.  Agus bidh a fhis accuibh go ttucc Declan</span>
<lb n="94"/><span>comharta naemhtacta leis, agus miorbuile a broinn a mháthar</span>
<lb n="95"/><span>amhail atá sccriobhta on fháidh: - "De uulua sanctificaui te et</span>
<lb n="96"/><span>prophetam in gentibus dedi te" .i. do naemhus tú imbroind do</span>
<lb n="97"/><span>mathar agus tuccus dona cinedaibh amhail fáidh tú.  Agus is</span>
<lb n="98"/><span>amlaidh sin do bí Declan ar na naemhadh imbroinn a mathar</span>
<lb n="99"/><span>agus ar na thabairt ó Dia dona cinedhaibh ina a faidh ler</span>
<lb n="100"/><span>hiompoidhedh moran dona daoinibh ó gheinntlighecht agus o</span>
<lb n="101"/><span>sechran an chreidimh co hadhradh Criost agus an creidimh</span>
<lb n="102"/><span>Catoliche mar bus follus in ar ndiaigh óir do bhén mullach</span>
<lb n="103"/><span>ro maeth a chind fon cloich cruaidh mar adubramar agus ar</span>
<lb n="104"/><span>mbéin a chind fria do ronadh cabhan agus toll isin cloich do reir</span>
<lb n="105"/><span>formu agus cumtha achinn agus nír urchoidech dó féin a modh ar</span>
<lb n="106"/><span>bith.  Agus na daoine do chonnairc sin do gabh iongantus mor iatt</span>
<lb n="107"/><span>oir do bí Ére an tan sin in esbadh creidimh agus as annamh do </span>
<lb n="108"/><span>cíthí comhartha naemhta no Criostaidhe ar aonduine.  Agus</span>
<lb n="109"/><span>an cloch arar thuit cend Declain isé as ainm di, Carracc</span>
<lb n="110"/><span>Déclain.  Agus an tuiscce nó an fhertain fheras isin caban</span>
<lb n="111"/><span>a dubhramar inionadh cind Déclain sccriostar galair agus</span>
<lb n="112"/><span>eslainte leis do grasaibh Dé agus do dherbudh anaemhtachta.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>C. 3.  In oidhce geine Declain do taisbéanadh iongnadh</span>
<lb n="115"/><span>mór do chach agus don droing do bi accomhgar dáit agheinemhna</span>
<lb n="116"/><span>.i. cáer theinntidhe dfaicsin tre lasadh ó mhullach an tighe ina</span>
<lb n="117"/><span>raibhe Declán, agus no teigedh suas go nemh agus anúas</span>
<lb n="118"/><span>arís, agus aingil imdha na timcell.  Agus hí hi fioghair</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="119"/><p><span>dréimire amail do taisbénadh don Patriarc Iacob naemhta.</span>
<lb n="120"/><span>Agus na daeine do chonnairc agus do chualaidh in ní sin dob</span>
<lb n="121"/><span>iongnadh leo he.  Agus ní raibhe a fhios aca gur abe Dia</span>
<lb n="122"/><span>do rinne foillsiuccadh a mhíorbuile fein isin naoidhin sin</span>
<lb n="123"/><span>agus ina ócclach fein do brígh go raibhe esbaidh an creidimh</span>
<lb n="124"/><span>orra agus ar an talamh da rabhattar uile.  Agus gidhedh</span>
<lb n="125"/><span>ar na aithris sin don fhior Chriostaidhe .i. do Cholmán, neoch do </span>
<lb n="126"/><span>bhái an tansin ina saccart agus ina diaigh ina espoc naemtha,</span>
<lb n="127"/><span>tainic se maille le gairdechus mór agus ar na lionadh do</span>
<lb n="128"/><span>Spirat na Faidhettóracta chum an ionaid irraibhe Declan agus</span>
<lb n="129"/><span>do shenmóir da tuistigibh creidemh Criost agus do fhoillsigh</span>
<lb n="130"/><span>doibh go raibe amach lán do grasaibh, agus do foíllsighedh do</span>
<lb n="131"/><span>mét gloire agus onóra na naidhen sin ag Dia agus ag</span>
<lb n="132"/><span>daoinibh, agus do foillsiccedh do anaemhtacht agus achráibhtighe</span>
<lb n="133"/><span>do bhéradh abetha ass.  Agus tainic dfertaibh Dé gur</span>
<lb n="134"/><span>creittsiot an drongsin .i. Erc agus Deithin do Dhía agus do</span>
<lb n="135"/><span>Colmán.  Agus tuccsat an mac sin da bhaisteadh do Cholmán,</span>
<lb n="136"/><span>agus do baistt é.  Agus tucc Declan dainm fair, agus</span>
<lb n="137"/><span>ahaithle abhaistte atbert Colmán ag denam faistine don</span>
<lb n="138"/><span>naoidhin hi fiadhnaise caich - "go firinnech, a mheic gradhaigh</span>
<lb n="139"/><span>agus athiccearna búd árd agus budh onórach innimh agus</span>
<lb n="140"/><span>ittalmain tú agus lionfaidher ceithre hairde Ereann do clú</span>
<lb n="141"/><span>do naemhtacta agus do deigbhés agus sóidhfir do dhuthaig</span>
<lb n="142"/><span>fein .i. na Déisi ó eitricecht go creidemh Críost.  Agus ar</span>
<lb n="143"/><span>an adhbar sin cenglaimsi cumann agus brathairsi riot agus</span>
<lb n="144"/><span>aitnighim dot naemthact mé.</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>C. 4.  Agus ina diaigh sin do iompo Colmán da ionad fein</span>
<lb n="147"/><span>agus do aithin Declán doilemhain go honorach deithitnech.</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="148"/><p><span>Agus a chur cum leiginn accionn asect mbliadan da ffaghtaí foghlainntidh</span>
<lb n="149"/><span>ar bith accomhfhoccus dó do bheith ina Criostaide.  Agus</span>
<lb n="150"/><span>do foillsicchedh subhailche agus sochartanaighe mór inaccaidh</span>
<lb n="151"/><span>Deccláin in aimsir a bhaiste asar tuiccedh go madh mór a</span>
<lb n="152"/><span>shubhailche agus a rúna spiratalta iar ffoirbtiuccadh dó.</span>
<lb n="153"/><span>Agus ar bfaicsin agus ar ccluinsin na neithedh sin do chombrathair</span>
<lb n="154"/><span>Eirc .i. Dóbran, do ghuidh sé Erc agus Deithin fan</span>
<lb n="155"/><span>mac do tabairt dó da oilemhain agus tuccadh dó é.  Agus</span>
<lb n="156"/><span>is e dob ainm don baile sin Ait Dobrain conuicce sin.  Agus</span>
<lb n="157"/><span>is e a ainm o sin amach Ait Declain.  Agus tucc Dobhrán an</span>
<lb n="158"/><span>baile sin do Déclan agus do athraigh fein abhaile ass go</span>
<lb n="159"/><span>hionad ele.  Agus ar mbeith do Déclán athaid fhada ina</span>
<lb n="160"/><span>diaigh sin ina espoc do rinne sella onorach ann anonóir Dé.</span>
<lb n="161"/><span>Agus is ann ata an tionadsin isin rann thes dona Deisibh don</span>
<lb n="162"/><span>táoibh thoir do Maigh Scciath agus ní fada uadha cathair Mocuda</span>
<lb n="163"/><span>.i. Lis mór.  Agus do hoiledh Declan maille le deithitin moir</span>
<lb n="164"/><span>ag Dobhran .i. ag brathair a athar go cenn a sheact mbliadan</span>
<lb n="165"/><span>agus doba mór gradh Declain dó.  Agus as mór do mhíorbuilibh do</span>
<lb n="166"/><span>fhoillsigh Dia trit ar fedh na haimsire sin.  Agus ar ccomhnuidhe</span>
<lb n="167"/><span>do grasaibh an Spirat Naeimh ann do shechain gach uile</span>
<lb n="168"/><span>locht agus gach uile mian nemhcedaighteach ris an aimsir sin</span>
<lb n="169"/><span>amhail bad Criostaidhe cráibteach iúlmhar é.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>C. 5.  Ar ccoimhlionadh a sheact mbliadan do Déclán do</span>
<lb n="172"/><span>cuiredh óna tuisdigibh agus ona cháirdibh agus ona lucht</span>
<lb n="173"/><span>oileamhna do denamh foglama amhail do aithin Colman.  Agus</span>
<lb n="174"/><span>is chuicce do cuiredh hé go neoch craibhtheach eccnaidh do </span>
<lb n="175"/><span>bí foirfe isin ccreidemh dár bhainm Dimma.  Agus tainic</span>
<lb n="176"/><span>go nuaidhe an tan sin ó fhurailemh Dé i nEirinn ar mbeith dó</span>
<lb n="177"/><span>aimsir fada ina heccmais ag foghlaim leighinn.  Agus do rinne</span>
<lb n="178"/><span>sella maith isin tir sin ina mbeith ag denamh foircettail do</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="179"/><p><span>Declan agus ina mbeith a comhnuidhe féin do gnath.  Agus</span>
<lb n="180"/><span>do cuiredh leanab ócc ele dár bhainm Cairpre mac Colmain</span>
<lb n="181"/><span>ar aen tsliccidh le Decclan chuicce dá fhoghlaim.  Agus do bi</span>
<lb n="182"/><span>an Coirpre sin ina easpoc naemhtha onórach na dhíaigh sin.  Agus</span>
<lb n="183"/><span>do bháttar an dias sin aimser fhada affochair achele ag denamh</span>
<lb n="184"/><span>foghlama.</span></p>
<lb n="185"/>
<lb n="186"/><p><span>C. 6.  Agus do battar moirseiser do daoinibh ina ccomhnuidhe</span>
<lb n="187"/><span>isin aittreibh do bhí isin ionad sin .i. iMaigh Sciath.  Agus do</span>
<lb n="188"/><span>foillsiccedh doibh go minic an chaer theinedh a dubhramar</span>
<lb n="189"/><span>do connarcas inam geinemhna Decláin.  Agus tainic do</span>
<lb n="190"/><span>grasaibh De gurab iadsin ced daoine dorinne faistine</span>
<lb n="191"/><span>agus fóillsiuccadh ar an saignen sin.  Agus tangattar an</span>
<lb n="192"/><span>moirseiser so mar a raibhe Decclan, agus do gabattar é mar</span>
<lb n="193"/><span>maighistir agus mar thigerna.  Agus do fhoillsigettar hi</span>
<lb n="194"/><span>ifiadhnuse cáich accoitcinne go madh easpoc é iar tan.  Agus</span>
<lb n="195"/><span>a dubhrattar go fáidhemhail "Tiucfa lá a mheic grádhaig agus</span>
<lb n="196"/><span>a sherbhontaidhe Dé ina tiubhraimne sinn féin agus ar nionad</span>
<lb n="197"/><span>dheitsi.  Agus is amhlaidh sin do bhí oir do creittettar ina</span>
<lb n="198"/><span>diaigh sin do Dia, agus do baistteadh íatt.  Agus do </span>
<lb n="199"/><span>bhattar eccnaidh craibhteach fuirechair agus do cumhdaigedh leo</span>
<lb n="200"/><span>secht tteampuill mar onoir do Día attimcell Maighe Sciath.</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>C. 7.  Do bi Decclan aimser fhada abfochair an duine naemhtha</span>
<lb n="203"/><span>adubhramar .i. Dimma.  Agus do foghlaim sé leigheann agus</span>
<lb n="204"/><span>crábhadh, agus écsamhlacht eladhan, agus foircettail aicce.</span>
<lb n="205"/><span>Agus do bí iúlmhar séim acfaineach ionnta.  Agus tangattar</span>
<lb n="206"/><span>daoine iomda dar bhaithnidh uaisle Décclain do réir fhola</span>
<lb n="207"/><span>ar na chloistin dóibh métt anaemhtacta agus a ghrás.  Agus</span>
<lb n="208"/><span>do umhlaighettar íatt féin dó.  Agus do gabhattar chuca a</span>
<lb n="209"/><span>chuing riaghla agus crábaidh do chengal orra.  Agus do brethnaigh</span>
<lb n="210"/><span>Declán dol do Roimh dfoghlaim bés agus modh eccalsa</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="211"/><p><span>agus do ghabháil gradh agus gradam ann agus dfagail ceda a</span>
<lb n="212"/><span>senmhóir do rádh dona poiplibh.  Agus cum go ttiubradh sé</span>
<lb n="213"/><span>riaghla na Romha leis do reir mar do bhattar san Roimh.</span>
<lb n="214"/><span>Agus do imtigh fein agus drong da dheisciplaibh leis agus nir</span>
<lb n="215"/><span>an go roctain na Romha dó, agus do rinne comhnuidhe innte</span>
<lb n="216"/><span>le haimsir.</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>C. 8.  Isi in aimser do bi espoc naemhtha .i. Ailbhe, ar ndol</span>
<lb n="219"/><span>nuimir bliadan roimhe sin do chum na Roma agus do bí ann affochair</span>
<lb n="220"/><span>Hilarius Papa, oir ise do rinne Espoc de.  Agus ar</span>
<lb n="221"/><span>ndol do Declán maille le na deisciplaibh chum na Romha do ghabh</span>
<lb n="222"/><span>gairdechus agus luathgaire mór Ailbe roimhe, agus do fhoillsigh</span>
<lb n="223"/><span>a naemhtacht agus a uaisle ó fhuil don popul Romhánach.</span>
<lb n="224"/><span>Agus fuair onóir agus gradh fírinneach on phopul agus on</span>
<lb n="225"/><span>chléir Romanaigh air na aithne dóibh amhail roba diongmala dó,</span>
<lb n="226"/><span>oir do bí deas degh-dénmha o fhoirm, agus umhal ina oibrechaibh,</span>
<lb n="227"/><span>agus milis ina bhriathraibh, agus mor ina chomhairle, agus saer</span>
<lb n="228"/><span>ina cómhradh, agus subhailceach ina dreich, agus fairsing ina</span>
<lb n="229"/><span>thiodhlaicthibh, naemhtha ina beatha agus taithnemach ina míorbuilibh.</span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>C. 9.  Agus ar ccoimlionadh morain do laithibh do Declan</span>
<lb n="232"/><span>isin Roimh do hordaigheadh ina Easpoc é on Papa, agus ar ttabairt</span>
<lb n="233"/><span>leabhar agus riaglach agus uird na heccailsi dó do cuiread</span>
<lb n="234"/><span>cum Ereann é on Papa ionnus go seanmoradh se innte.  Ar</span>
<lb n="235"/><span>cceilebhradh agus ar ffaghbáil bhennachtan an Papa do Declan</span>
<lb n="236"/><span>do tionnsccain tect go hErinn.  Agus do lenattar moran</span>
<lb n="237"/><span>do Romancuibh é do theacht leis i nErinn do denamh anoilithre</span>
<lb n="238"/><span>agus do tabairt ambeathad as fo chuing agus fó ríagail</span>
<lb n="239"/><span>Espoic Declain.  Agus etar gach nech da ttainic leis dibh</span>
<lb n="240"/><span>tainic Runan mac righ Romhan.  Agus rob ionmain le Decclan</span>
<lb n="241"/><span>eisiumh.</span></p>
<lb n="242"/>
<lb n="243"/><p><span>C. 10.  Agus tarla da céle ar sliccidh na hEtaile, Espoc</span>
<lb n="244"/><span>Declán agus Patruicc.  Agus ní raibhe Patruic an tansin ina</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="245"/><p><span>epscop agus do bi ina diaigh ó Celtinus Papa agus do cuiredh</span>
<lb n="246"/><span>é do shenmóir dona hEireanchaibh oir ase Pattruic íarffír as</span>
<lb n="247"/><span>aird-easpoc innsi Ereann go hiomlán.  Agus do ceilebhrattar</span>
<lb n="248"/><span>da cheile, agus do cenglattar cumann agus brathairsi ettorra.</span>
<lb n="249"/><span>Agus tuccattar pocca daroile mar comharta sithe.  Agus</span>
<lb n="250"/><span>do imtigh gach nech dibh le na toiscc fein .i. Decclán do cum</span>
<lb n="251"/><span>nEreann agus Patruicc do chum na Romha.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>C. 11.  Do gabh Declán da radh aifrinn in ecclais do bi remhe</span>
<lb n="254"/><span>ar in sliccidh.  Agus do cuired cloc bec dubh chuicce do nimh</span>
<lb n="255"/><span>tre fuinneoig na heccailsi astech.  Agus do an ar an altóir hi</span>
<lb n="256"/><span>ffiadhnuse Declain.  Agus do gabh gáirdechus mór Declán</span>
<lb n="257"/><span>aga faicsin agus tucc moladh agus gloir do Chriost ara son.</span>
<lb n="258"/><span>Agus do bi inntinn daingen aicce inaccaidh ainffesa agus</span>
<lb n="259"/><span>mírésuin na geinntlighechta ona beith aicce.  Agus tucc sé an</span>
<lb n="260"/><span>cloccsin don Runan adubhramar .i. mac rígh Romhán da</span>
<lb n="261"/><span>coimhett agus da iomchar.  Agus ise ainm do berar air in</span>
<lb n="262"/><span>Érinn .i. Duibhín Déclain.  Agus ona dath do gabhse an tainm sin</span>
<lb n="263"/><span>chuicce oir as dubh do réir dhatha he.  Agus do foillsigeadh ó</span>
<lb n="264"/><span>ghrásaibh Dé agus Decláin miorbuile go minic trit agus maraid</span>
<lb n="265"/><span>fos ind ecclais Declain.</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>C. 12.  Ar ttect do Declan maille re na chuidechtain náem</span>
<lb n="268"/><span>dochum mara hIcht nír féad se long dfaghail duiresbaidh costtais</span>
<lb n="269"/><span>óir ní raibhe an ní do sireadh air aige.  Agus do eitigh aen long</span>
<lb n="270"/><span>dibh é arashon sin.  Agus do bensan a clocc, agus do rinne</span>
<lb n="271"/><span>urnaighe chum nDe fana fhurtacht asin cás sin.  Agus as gerr</span>
<lb n="272"/><span>ina diaigh sin de ced De go ffacattar long chuca ar barr na</span>
<lb n="273"/><span>tuinne go chele, agus hi folamh gan aon nduini innte agus gan</span>
<lb n="274"/><span>seol fuirre.  Agus adubairt Declan in ainm Criost denam</span>
<lb n="275"/><span>isin luing utt.  Agus an ti do chuir chuccainn hí treorochaid</span>
<lb n="276"/><span>se fein hí go hinill duinn chum an phuirt inab áil leis sinn do</span>
<lb n="277"/><span>dhul, agus do chuatar le breithir Declain innte agus rosná an</span>
<lb n="278"/><span>long maille le soirbheas agus re hinnillius no gur gabh port</span>
<lb n="279"/><span>hi Saxaibh.  Agus ar ndol do Declán maille re na deisciplaibh</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="280"/><p><span>eiste do iompó an long agus do chuaid gus an ionad asa</span>
<lb n="281"/><span>ttainic agus na daoine do connairc agus do chuala na miorbhuile</span>
<lb n="282"/><span>sin do mhédaigettar ainm Dé agus naomtacht Déclain.  Agus</span>
<lb n="283"/><span>do fíradh briatra Dauid an tan sin mar adubairt: "Mirabilis</span>
<lb n="284"/><span>Deus in sanctis suis" .i. as ionganthac Dia ina naemhaibh.</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>C. 13.  Ina diaigh sin tainic Déclan chum nEreann acht aon</span>
<lb n="287"/><span>ní robaoi Déclan glic mar nathair neimhe agus cennsa mar</span>
<lb n="288"/><span>cholaim, agus cosmhail ris an mbeich ar sholatar, óir mar</span>
<lb n="289"/><span>thiomaircces an bhech an mil agus sechnas na luibhe urchóideacha</span>
<lb n="290"/><span>is amhlaidh sin do rinne Declan, oir do tiomsaigh se smir milis</span>
<lb n="291"/><span>na ngrás agus na sccrioptúiredh ndiadha ionnus gur líonadh</span>
<lb n="292"/><span>de é.  Agus do battar cethrar despoccaibh naemta i nÉrinn</span>
<lb n="293"/><span>maille re na ndeisciplaibh roimh Patraicc do teacht innte</span>
<lb n="294"/><span>do rinne senmoir agus foircetal Dé innte do shíolad.  Agus</span>
<lb n="295"/><span>is iatt an cetrar sin Ailbe agus Espoc Iubair agus Declan</span>
<lb n="296"/><span>agus Cíaran.  Agus do tairrngettar so moran do dhaoinibh</span>
<lb n="297"/><span>ó shechrán chum creidimh Críost, gidhedh ise Patraicc do shíol an</span>
<lb n="298"/><span>creidemh i nErinn agus ise ro thionnto tigernaidhe agus ríghae</span>
<lb n="299"/><span>na hEreann fri bathais agus creidemh agus iodhbairt agus breithemnus</span>
<lb n="300"/><span>bratha.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>C. 14.  Agus do rinnettar an triur so .i. Declan agus</span>
<lb n="303"/><span>Ailbe agus Easpoc Iubhair cairdes agus cumann ettorra fein</span>
<lb n="304"/><span>agus an drong do thiucfadh ina ndiaigh co brath innimh agus i</span>
<lb n="305"/><span>ttalmain.  Agus do bhattar go grádach fa cheile.  Agus ro</span>
<lb n="306"/><span>gradhuig Ailbe agus corrigenda Déclan acheile</span>
<lb n="307"/><span>gomór o gradh braithremhail ionnus</span>
<lb n="308"/><span>nar báil leó sccaradh re cheile ó méd a ngradha daroile acht le</span>
<lb n="309"/><span>cás eiccentach ar furaileamh a ndeiscipal muna sccardais seal</span>
<lb n="310"/><span>aithgerr re aroile.  Agus do cuaidh Declan na diaigh sin da</span>
<lb n="311"/><span>dúthaig fein dona Deisibh Muman agus do shenmóir doibh,</span>
<lb n="312"/><span>agus do bhaistt morán dibh i nainm Críost.  Agus do iompó íatt</span>
<lb n="313"/><span>chum an creidimh Chatoilice ó chumhachtaibh an diabhail.  Agus do</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="314"/><p><span>cumdaighedh eccalsa iomda lais in ro orduigh morán da</span>
<lb n="315"/><span>deisciplaibh fein do denamh seirbísi agus foghanta do Dhia agus</span>
<lb n="316"/><span>do tharraing an phopuil o nert diabhail chum Dé.</span></p>
<lb n="317"/>
<lb n="318"/><p><span>C. 15.  Do chuaidh Declan aimser eiccin dfios an ionaidh ina</span>
<lb n="319"/><span>ruccadh é.  Agus doroine comnuide da ficet la ann agus do</span>
<lb n="320"/><span>chumhdaighedh leis ionad onorach ina raibhe gnatuccadh lochta</span>
<lb n="321"/><span>crabaidh do shír.  Agus is annsin tangattar an moirsheiser</span>
<lb n="322"/><span>adubhramar romhoinn do roíne a naittrebh a ttimceall Maighe</span>
<lb n="323"/><span>Sciath, agus do rinne an fhaidettoracht dionnsuighe Declain</span>
<lb n="324"/><span>agus tuccattar iatt féin agus a nionadh dó mar do</span>
<lb n="325"/><span>gheallattar agus is iad so a nanmanna .i. Mocelloc agus</span>
<lb n="326"/><span>Riadain, Colman agus Rachtain, Findlogh, Caeman, etc.</span>
<lb n="327"/><span>Agus do bhattar an drongso fo riaghail Espoic Declain ina</span>
<lb n="328"/><span>diaigh sin, agus tuccattar ambetha go conaigh as, agus</span>
<lb n="329"/><span>do rinnettar miorbuile iomda asa haithle.</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>C. 16.  A ccinn aimsire ele do cuaidh Declan mar a raibhe</span>
<lb n="332"/><span>Aengus mac Natfraich ri Caisil agus do shenmoir dó.  Agus do</span>
<lb n="333"/><span>thaircc a chur ar creidemh na heccailsi.  Agus do bhattar ag</span>
<lb n="334"/><span>Declan dias derbhrathar do thaoibh a mathar do cloinn Aengusa</span>
<lb n="335"/><span>.i. Colman agus Eogan ananmannae.  Agus ar nadhnadh grás</span>
<lb n="336"/><span>an Spiorait Naeimh i cColmán do chúaid mar a raibhe Ailbhe</span>
<lb n="337"/><span>Imligh, agus do ghabh baisteadh uadha agus aibítt crabhaid agus</span>
<lb n="338"/><span>do bí ina fharradh sealat ag foglaim leiginn, agus do rinne</span>
<lb n="339"/><span>fear náemhta foirfe fa déoig de.  Agus do bí Eochaid ina</span>
<lb n="340"/><span>cruth fein ag fuirech le righe Muman indiaigh a athar, agus</span>
<lb n="341"/><span>do ghuidhedh a athair fa onoir do tabairt do Declan da brathair.</span>
<lb n="342"/><span>Agus dorinne an rí sin, óir nir toirmiscc sé Déclan ina</span>
<lb n="343"/><span>shenmoir.  Agus do thaitned ris crabhadh agus ceccuscc</span>
<lb n="344"/><span>Decclain gidedh nír chreitt dó, agus nir gabh baistedh uadha.</span>
<lb n="345"/><span>Agus adeiritt drong gurab edh fodera sin .i. Declan do</span>
<lb n="346"/><span>beith dóna Déisibh, agus Leth Cuinn, agus Aengus do beith</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="347"/><p><span>dEoghanacht Caisil Muman as nama dona Déisibh do gnath.</span>
<lb n="348"/><span>Agus ní do nemhthoil don creidemh nár chreitt mar derbhtar as</span>
<lb n="349"/><span>so .i. an tan do cualaidh an ri, Patraicc airdeaspucc na</span>
<lb n="350"/><span>hEreann do beith chuicce neoch do bí ar na gheinemhain don</span>
<lb n="351"/><span>chinél Bretnach da nach raibhe fuath na nÉirenneach aicce ni</span>
<lb n="352"/><span>hé amháin gur creid do act do cúaidh ina choinne ona chathair</span>
<lb n="353"/><span>féin o Chaisiol agus do chreid dó agus do gabh baisttedh</span>
<lb n="354"/><span>go luath.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>C. 17.  Ina diaigh sin do cuaidh Declán ar sioladh breithre</span>
<lb n="357"/><span>Dé agus ar senmoir don righ gion gur creid se dó dá</span>
<lb n="358"/><span>dhúthaigh féin agus rocreittsettar sein agus ro gabhsat baistedh</span>
<lb n="359"/><span>acht an rí amáin agus drong da muinntir do bídh gach lái</span>
<lb n="360"/><span>ag gealladh creidimh agus baistte do ghabhail chuca agus do </span>
<lb n="361"/><span>thiccedh ó fhurailemh an diabhail go rabhattar ag iomfuirech agus</span>
<lb n="362"/><span>aga cur ar cáirde.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>C. 18.  Agus adeirit drong ele go ndechaid Declan</span>
<lb n="365"/><span>morán duairibh don Roimh, gidedh ni faghmaittne sccriobhtha</span>
<lb n="366"/><span>ona senndaoinibh condechaid sé acht tri huaire amáin da</span>
<lb n="367"/><span>hionnsaighid.  Agus uair eiccin dibhsin do ghabh Declan ar</span>
<lb n="368"/><span>cuairt go heaspoc naemhtha boí imBretnaibh dar bainm Dauit</span>
<lb n="369"/><span>gus an corrigenda ecclais re raiter Ceall Muine mar a raibhe an</span>
<lb n="370"/><span>tespoc sin a ccois tragha roinnes etar Erinn agus Bretnaibh.</span>
<lb n="371"/><span>Agus do gabh an tespoc sin go honorach Déclan.  Agus do bí da</span>
<lb n="372"/><span>ficet la ina fhochair maille re gradh agus le gairdechus,</span>
<lb n="373"/><span>agus do chanadh aifrionn gach lái.  Agus do chenglattar</span>
<lb n="374"/><span>cumand, agus carattradh ettorra féin agus luct an ionadh</span>
<lb n="375"/><span>ina ndiaigh go brath.  Agus ar ccoimhlionadh an dá fichet lá</span>
<lb n="376"/><span>sin do Declan do glac a ced ag Dauit agus tucc pócc dó a</span>
<lb n="377"/><span>ccomharta sídha.  Agus do chuaidh fein agus a deiscipuil cum</span>
<lb n="378"/><span>traga an mara do dhol illuing dionnsaighi Ereann.</span></p>
<lb n="379"/>
<lb n="380"/><p><span>C. 19.  Agus an clocc adubhramar do cuiredh do nimh chum</span>
<lb n="381"/><span>Decláin do bí se an tansin ag Runán da iomchor mar adubhramar</span>
<lb n="382"/><span>óir nír bhail le Déclan sccaradh ris ar aenchor agus tucc</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="383"/><p><span>Runan an lá sin hé do neoch ele da raibhe ina chuidechtain ag</span>
<lb n="384"/><span>teact chum na luinge doibh.  Agus ar ttecht chum na tragha</span>
<lb n="385"/><span>doibh do leicc an clocc ar carraicc ar lár.  Agus do</span>
<lb n="386"/><span>dhermaitt an clocc isin ionad sin no go rabhattar leth</span>
<lb n="387"/><span>slicchedh san ffairrge.  Agus is ann sin ro cuimhnighsett he.</span>
<lb n="388"/><span>Agus, ar ccuimhniuccadh air, do bháttar go toirrseach tre na</span>
<lb n="389"/><span>dhermatt.  Agus do bi Declan go ro thuirsech ar son an</span>
<lb n="390"/><span>tiodlaicthe do cuiredh do nimh chuicce ona thigerna do dhermat in</span>
<lb n="391"/><span>ionad nar saoil sé a faghail coidhce.  Agus do fhech Declan osa</span>
<lb n="392"/><span>cind ar nemh agus do rinne urnaighthe ina inntinn cum nDé.</span>
<lb n="393"/><span>Agus adubairt ris na deisciplaibh, "Cuiridh bhar ttoirrse dibh</span>
<lb n="394"/><span>óir as eidir le Dia do thiodhlaic an clocc utt do nimh o</span>
<lb n="395"/><span>thosaig achur anossa illuing iongantaigh eiccin as."  As mór</span>
<lb n="396"/><span>agus as iongantach agus as degh-maisech mar do umhluigh</span>
<lb n="397"/><span>an cretúir gan résun gan tuiccsin inacchaid nadúra da</span>
<lb n="398"/><span>cruthuigteor féin óir do snái an characc ro throm dogluaiste</span>
<lb n="399"/><span>go direch ionnus gur bó gerr in aimser go ffacatar cuca hí</span>
<lb n="400"/><span>ina deaghaidh, agus an clocc uirre.  Agus ar ffaicsin na neithe</span>
<lb n="401"/><span>iongantach sin do muinntir Decláin do líonadh iatt o grádh Dé</span>
<lb n="402"/><span>agus donóir a maigistreach .i. Declain.  Agus adubairt Déclan</span>
<lb n="403"/><span>go fáidheamhail leiccidh remhaibh an clocc ar se agus lenaidh go</span>
<lb n="404"/><span>dírech hé, agus gibe port ingebha se is a ngoire dó bías mo</span>
<lb n="405"/><span>cathairsi agus mo theghdais espocoide agus as eistte rachat go</span>
<lb n="406"/><span>flaithemhnas, agus as innte bhias meiseirge.  Agus do chúaid</span>
<lb n="407"/><span>an clocc riasan luing agus do sccuir don tsiubhal mór</span>
<lb n="408"/><span>do rinne roimhe óir do an sé beccán roimhe an luing ionnus go</span>
<lb n="409"/><span>ffaictí este é agus nach béradh an long air.  Agus do</span>
<lb n="410"/><span>dhirigh an clocc roime cum nEreann ionnus gur gabh cuan</span>
<lb n="411"/><span>isin taobh thes .i. is na Deisibh iMumhain ag an inis dárab</span>
<lb n="412"/><span>ainm Inis Aird na gCcaorac an tansin.  Agus do ghabh an</span>
<lb n="413"/><span>long an port cedna amail adubairt Declan.  Agus</span>
<lb n="414"/><span>do chúaidh an fer naemhta sin i ttír agus tucc grasa agus</span>
<lb n="415"/><span>moládh do Dhía ar son go ttainic se go hionad a eisérge.</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="416"/><p><span>Agus is annsan inis sin do bhattar cáoirigh mna righ na nDéisi</span>
<lb n="417"/><span>do ghnáth aga ccoimhett.  Agus is uadha sin adeirti Inis Aird</span>
<lb n="418"/><span>na ccaorach.  Agus do bí cnoc ard innte.  Agus dob aoibinn</span>
<lb n="419"/><span>deghmaisech é.  Agus adubairt nech dá mhuinntir ré Declán</span>
<lb n="420"/><span>ar ndol ar mullach an chnuic sin: - "Cionnus fheadfas an</span>
<lb n="421"/><span>tard becc so do phopulsa do chothuccadh"?  Agus adubairt</span>
<lb n="422"/><span>Declan: "Na habair sin a mheic grádhaigh, ní hard becc</span>
<lb n="423"/><span>hé acht ard mór.  Agus do len an tainm sin don chatair .i.</span>
<lb n="424"/><span>Airdmóir Déclain.  Agus ina diaigh sin do chúaidh Declan go</span>
<lb n="425"/><span>righ na nDéisi agus do iarr an inis adubhramar air.  Agus</span>
<lb n="426"/><span>tuccadh do hí.</span></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>C. 20.  Agus do iompo Declán go hAit mBresail mar</span>
<lb n="429"/><span>ambittis loinges agus artrighe na hinnsi a port leth atuaidh</span>
<lb n="430"/><span>anonn agus anall este.  Agus do fhoilgettar muinnter</span>
<lb n="431"/><span>na hinnsi a nartraige uile ionnus nach fedfad Déclan</span>
<lb n="432"/><span>aittrebhad innte, óir as mór do bí eccla orra Déclan</span>
<lb n="433"/><span>daittrebad innte deccla iatt féin do sccrios este.</span>
<lb n="434"/><span>Agus adubhrattar a dheiscipail re Declan: "A athair," ar síad,</span>
<lb n="435"/><span>"as mór neithe reccar ales agus as minic imlochtadh cum</span>
<lb n="436"/><span>na hinnse so agus budh mioncu andhiaigh tusa do dol ar</span>
<lb n="437"/><span>nemh ina anosa agus guidhmít tú go sechna tú hí nó dan</span>
<lb n="438"/><span>go ffagha tú o Día an fhairrge so do drud amach o tir ionnus</span>
<lb n="439"/><span>go ffeadfaidhear dol do chosaiph thiormaibh innte, oir adubairt</span>
<lb n="440"/><span>Criost gibe ní iarrfair ar mathairsi im ainm fein do bhera daibh</span>
<lb n="441"/><span>é oir ní héidir an tionadsin daittreabadh go hurasa acht</span>
<lb n="442"/><span>muna druiti an fhairrge amach uaithe.  Agus ar an adbar sin ni</span>
<lb n="443"/><span>héidir duitsi do chathair do chumhdach innte."  Do freccair</span>
<lb n="444"/><span>Declan dóibh agus adubairt: "Cionnus do fhedfainnsi an</span>
<lb n="445"/><span>tionadh do gealladh damh o Dhía agus inar gealladh madhnacal</span>
<lb n="446"/><span>agus meiseirge do bheith do shechna?  Agus an ní adeirtísi</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="447"/><p><span>tré dhocra aa aittreabaidh in áil libh go nguidhfinn Día</span>
<lb n="448"/><span>inacchaid athoile .i. agluasacht nadúrta féin do búain don</span>
<lb n="449"/><span>muir.  Gidhedh ar bhar ffuráilemhsa cuirfett urnaighthe</span>
<lb n="450"/><span>cum Dé agus gibe ní bus toil le Dia do gentar é."  Agus</span>
<lb n="451"/><span>do éirgettar muinnter Declain agus adubrattar ris:</span>
<lb n="452"/><span>"A athair gabh do bhachall cuccat amhail do rinne Móysi, risin</span>
<lb n="453"/><span>slait, agus búail an fhairrge dhi agus foillséochaidh Dia athoil</span>
<lb n="454"/><span>duit mar sin."  Agus do guidheattar a deisccipuil leis ar an</span>
<lb n="455"/><span>adbar sin óir doba daoíne derbhta náemhtha íatt agus tuccadh</span>
<lb n="456"/><span>an bhachall illamh Decláin agus do bhuail an tuiscce le</span>
<lb n="457"/><span>in ainm an Athar agus an Mic agus an Spiorait Naeimh.</span>
<lb n="458"/><span>Agus do chuir comarta na croiche césta lé ar an uiscce.</span>
<lb n="459"/><span>Agus go luath ó fhuráilemh agus ó ched De do thionnsgain an</span>
<lb n="460"/><span>fhairrge drud amach ona hionnadféin comh luath sin go</span>
<lb n="461"/><span>rabhattar piasta an mara ag snamh agus oc rith agus</span>
<lb n="462"/><span>gurab ar eiccin rangattar amach leis an muir.  Agus</span>
<lb n="463"/><span>do fhaccaibh iascc iomda ar an traigh tirim le na luáithe</span>
<lb n="464"/><span>do gluais.  Agus do len Déclan an fhairrge roimhe mar sin</span>
<lb n="465"/><span>agus a bhacaill ina laimh.  Agus do lenattar a deiscipail</span>
<lb n="466"/><span>eisiumh agus do bí gáir agus foghar mór ag an muir agus ag</span>
<lb n="467"/><span>na piastaibh ag imtecht.  Agus an tan rainic Déclan an tionad</span>
<lb n="468"/><span>ina bfuil crioch na fairrgi anossa adubairt lenab ócc da</span>
<lb n="469"/><span>deisciplaibh re Declan dar bhainm Mainchin ar ngabháil eccla dó</span>
<lb n="470"/><span>roimh thorann an mhara agus ria ngáir na bpiast nanaithnidh.</span>
<lb n="471"/><span>Agus ambeoil osluiccthe ag lenmain an uiscce: "A Athair"</span>
<lb n="472"/><span>ar sé, "ní becc duit afhad ro dhiochuiris an mhuir óir atá eccla</span>
<lb n="473"/><span>na bpiast nadhuathmar so oruinn."  Agus mar do cualaidh</span>
<lb n="474"/><span>Declan sin agus an mhuir ar nanmhain le breithir an leinimh</span>
<lb n="475"/><span>nir maith leis hé, agus do iompo ris agus do bhuail do</span>
<lb n="476"/><span>bhuille bhecc ara ssoin he.  Agus do fearattar tri bráoin</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="477"/><p><span>fhola uadha co lár fo cosaibh Declain attri hionadaibh.  Agus</span>
<lb n="478"/><span>do bheannuigh Declán ashrón agus do sccuir an fhuil go luath.</span>
<lb n="479"/><span>Agus adubairt Déclan: "ní meisi do díchuir an fhairrge" ar sé,</span>
<lb n="480"/><span>"acht ase Día ona chumhachtaibh mora féin do ionnarb í, agus do </span>
<lb n="481"/><span>dhenadh ní bud mó muna abartása an dubartais."  Agus an</span>
<lb n="482"/><span>tionadh inar thuitettar na tri bráoin sin do muighettar tri</span>
<lb n="483"/><span>topair bhecca duisge milis sholas fo chosaibh Declain.</span>
<lb n="484"/><span>Agus maraitt na toipre sin fós.  Agus do-cíther go hannamh</span>
<lb n="485"/><span>i ndath fola iad do cuimniucchad na miorbal sin.  Agus</span>
<lb n="486"/><span>ata mile ar leithett san traigh sin do tiormaighedh on</span>
<lb n="487"/><span>uiscce.  Agus as fada an tslicche ar fad hí agus ina</span>
<lb n="488"/><span>timcell agus as maith agus as torthach an ferann treabtha,</span>
<lb n="489"/><span>agus feir hí sin fo mainistir Declain.  Agus an bhachall do </span>
<lb n="490"/><span>bí illáimh Décláin ag denamh na miorbal sin isé as ainm dhi .i.</span>
<lb n="491"/><span>"an fhertach Décláin" ona fertaibh agus ona miorbuilibh</span>
<lb n="492"/><span>dorinnedh uaithe.  Agus adéram tuilledh da miorbhuilib in</span>
<lb n="493"/><span>ionadh ele inar ndiaigh.</span></p>
<lb n="494"/>
<lb n="495"/><p><span>C. 21.  Agus a ndiaigh an mara do thiormuccadh mar</span>
<lb n="496"/><span>adubramar don naomh oirderc sin edhón Declán sa ainm</span>
<lb n="497"/><span>agus aclú do chuaidh fo Erinn ona fhiortaibh moraibh examhlaibh</span>
<lb n="498"/><span>do thionnscain a mhainistir mór do chumhdach don taoibh thes</span>
<lb n="499"/><span>don tsruth ata tre san inis isin fairrgi.  Agus as onorach</span>
<lb n="500"/><span>deghmaisech an mainistirsin.  Agus isé as ainm dhi Airdmóir</span>
<lb n="501"/><span>Declain, mar adubhramar.  Agus na diaigh sin tangatar</span>
<lb n="502"/><span>daoine iomda a rannaiph imchiana Ereann fo clú</span>
<lb n="503"/><span>anaomhtachta agus a deighbhes an tí Declain agus tuccattar</span>
<lb n="504"/><span>iatt fein ettar anam agus chorp do Día agus do Déclán.</span>
<lb n="505"/><span>Agus do cenglattar íad féin fo chuing agus fo riaghail dó,</span>
<lb n="506"/><span>agus do cumhdaighedh leis ina duthaig fein sna Déisibh in gach</span>
<lb n="507"/><span>aon aird teampuil agus mainistreacha agus ni hedh amain</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="508"/><p><span>ina dúthaig fein acht ittíribh ele Ereann fo cuairt.  Agus</span>
<lb n="509"/><span>as mor do míltib do mnaibh agus dferaibh do bí fona cuing</span>
<lb n="510"/><span>agus fona riaghail is na hionadaibh sin adubramar ar fud</span>
<lb n="511"/><span>Ereann aga ttuccattar ambetha as go conaigh.  Agus ro</span>
<lb n="512"/><span>ordaigh drong da dheisciplaibh ina nespuccaibh agus do chuir íad</span>
<lb n="513"/><span>is na hionadaibh sin do shíoladh creidmhe agus crabaidh inntu.</span>
<lb n="514"/><span>Agus do bfollus búidhe agus socharthanaighe in epscop naemhtha</span>
<lb n="515"/><span>Déclan an méitte sin gomadh ferr le na deiscipal a bheith</span>
<lb n="516"/><span>fona smacht agus fona riaghail agus ina dheiscipal aicce ina</span>
<lb n="517"/><span>neach díbh do bheith ina uachtarán imainistir ele.</span></p>
<lb n="518"/>
<lb n="519"/><p><span>C. 22.  Na diaigh sin tainic an tepscop naemhtha glormhar</span>
<lb n="520"/><span>cend irse agus creidmhe insi Gaóideal in Erinn .i. Patraicc</span>
<lb n="521"/><span>ó Chelestínus Papa, agus do chuaid Aengus mac Natfraich</span>
<lb n="522"/><span>ina choinne mar do cualaidh a thuarusccbáil da ionnsaighidh agus</span>
<lb n="523"/><span>tucc leis maille re gloir agus le honóir móir da catraigh rioghda</span>
<lb n="524"/><span>féin go Caiseal hé.  Agus do bhaistt Patraicc eisuimh agus do</span>
<lb n="525"/><span>bhennuigh é féin agus a cinedh agus a chathair.  Agus do cualaidh</span>
<lb n="526"/><span>Patraicc go raibhe rí na nDéisi gan creidemh na baistedh do</span>
<lb n="527"/><span>gabail cuicce agus gur eirigh esáenta etar he agus Déclan,</span>
<lb n="528"/><span>agus gur eittigh foircetal do ghabhail uadha.  Agus do chuáid</span>
<lb n="529"/><span>Patraicc do shenmoir agus an cetrar easpoc adubramar do bi in</span>
<lb n="530"/><span>Erinn roimh Patraicc, agus do bí san Roimh.  Agus ní rabattar</span>
<lb n="531"/><span>dáontoil le Patraicc acht Declan amhain gidedh do chenglattar</span>
<lb n="532"/><span>sídh agus pairt fris iar sin.  Agus do umhlaigettar do.</span>
<lb n="533"/><span>Ciaran imorro do rinne gach uile aiditte agus umhla dó agus</span>
<lb n="534"/><span>do bi dáontoil fris da lathair agus sechtair.  Ailbe imorro</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="535"/><p><span>mar do connairc righa agus ticcernaidhe Ereann acc umhluccadh</span>
<lb n="536"/><span>do Patruicc agus ag techt ina coinne tainic fein go Caisiol</span>
<lb n="537"/><span>da ionnsaicchid.  Agus do umhlaigh dó, agus do ghabh mar</span>
<lb n="538"/><span>maighistir chuicce he hi fiadhnuise an rígh agus cáich uile.  Agus</span>
<lb n="539"/><span>biodh a fhios accaibh gurab é Ailbe do ordaighettar an drong</span>
<lb n="540"/><span>naémheaspocc sin ina mhaighistir orra.  Agus ar an adbhar sin</span>
<lb n="541"/><span>tainic ar tús mar arraibhe Patraicc ionnus nach beittís sion</span>
<lb n="542"/><span>asa ucht accontrardhacht do, agus go mbudh usaitte leo teacht</span>
<lb n="543"/><span>fona smacht agus fona riaghail eisiumh ar tus do theacht ann.</span>
<lb n="544"/><span>Espocc Iubair imorro nír fhaomh sé ar chor ar bith umlaccadh do</span>
<lb n="545"/><span>Phatruicc óir nír báil leis cineadhaig ele do bheith ina bpatrunaibh</span>
<lb n="546"/><span>in Erinn.  Agus is amhlaidh do bai Patruicc do ba Bretnach é</span>
<lb n="547"/><span>iar mbunadhus.  Agus do hoiledh in Eirinn é ar na tabairt</span>
<lb n="548"/><span>i mbraighdenus innte in aois a mhacdachta.  Agus do bí easáenta</span>
<lb n="549"/><span>agus cennairrce ar neirge etar Patruicc agus espocc Iubhair</span>
<lb n="550"/><span>o tús gidhedh ar ttecht daingeal na siodha ettorra do </span>
<lb n="551"/><span>ronsat comáenta agus braithreas do cengal ettorra; agus do </span>
<lb n="552"/><span>bhattar reidh o sin súas.  Agus nír báil le Declán contrardacht</span>
<lb n="553"/><span>do Patruicc ar aon modh oir do cenglattar muinnterus re</span>
<lb n="554"/><span>ceile ar slighidh na hEtaille agus is amhlaidh do aithin an</span>
<lb n="555"/><span>taingeal de techt go Patruicc agus a thoil do dhenam.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>C. 23.  Tainic aingeal Dé chum Declain agus adubairt</span>
<lb n="558"/><span>ris: "Eircc go luath mar a bfuil Patruicc agus toirmiscc uime</span>
<lb n="559"/><span>do chinedh agus duthaig do mallacadh oir ata attredhenus ar</span>
<lb n="560"/><span>in rígh anocht san magh ra raiter an Inneoin.  Agus da</span>
<lb n="561"/><span>mallaighe sé do chinedh beitt mallaighthi go brath."  Is ann sin</span>
<lb n="562"/><span>do ghluais Declan maille re deithneiss mór ar furailemh an</span>
<lb n="563"/><span>aingil go hInneoin .i. áit sin atá ar lar Maighe feimhin isin rann</span>
<lb n="564"/><span>tuaidh dona Déisibh.  Agus do ghab tarsna na Sleibhe Cua agus</span>
<lb n="565"/><span>tar Síuir agus rainic isin maidin ar na marach mar a raibhe</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="566"/><p><span>Patruicc.  Agus mar do chúalaidh Patruicc agus a</span>
<lb n="567"/><span>dheiscipail go raibhe Declan da nionnsaicche doba forffáilidh</span>
<lb n="568"/><span>iad roimhe, óir do chualatar nar báil leis techt.  Agus do gabh</span>
<lb n="569"/><span>Patruicc agus a phopul é maille le honóir móir.  Agus do</span>
<lb n="570"/><span>umhlaigh Declán do Phatruicc agus do ghuidh é go dútrachtac</span>
<lb n="571"/><span>nach dernadh sé a chinedh desccaine na do mhallachadh ná an</span>
<lb n="572"/><span>talamh da raibhe se.  Agus do gheall a thoil féin dó dá chinn sin.</span>
<lb n="573"/><span>Agus a dubairt Patruicc ar son do ghuidhesi ni hedh amháin nach</span>
<lb n="574"/><span>mailleoch íatt acht do ghén a mbennachadh.  Agus do chuaidh</span>
<lb n="575"/><span>Declan an tan sin mar a raibhe rí na nDeisi dó bi</span>
<lb n="576"/><span>accomhfhoccus do.  Agus do thaircuisnig Patruicc agus nír</span>
<lb n="577"/><span>fhaomh creidemh dó ar impide Décláin agus do gheall Declán</span>
<lb n="578"/><span>luaighidheacht dó do chind dola mar a raibhe Patruicc</span>
<lb n="579"/><span>agus baisttedh do ghabhail agus an creideamh daontucchad agus</span>
<lb n="580"/><span>nir faomhsomh sin ar chor ar bith nó ó résun ar domhan.  Agus</span>
<lb n="581"/><span>o do chonnairc Declan sin .i. rí na nDeisi, Ledban ar nanmain,</span>
<lb n="582"/><span>ina micreidem agus ina diabhaltacht ro iompo gus an oireachtus</span>
<lb n="583"/><span>decccla go mailleocad Patruicc a chinedh, agus a duthaig</span>
<lb n="584"/><span>agus do raidh riú deiliughadh ris an nech malluighthi sin cona</span>
<lb n="585"/><span>beittís féin malluighthi ara shon, "Óir do bhaistesa sibhsi agus do</span>
<lb n="586"/><span>bennaigheas agus teccaidh lim," ar sé, "dionnsaige Patraicc</span>
<lb n="587"/><span>neoch do chuir Dia cuccaibh da bhar mbennucchad óir ata sein</span>
<lb n="588"/><span>ar na togha ina airdespocc agus ina ardpatrún in Erinn uile</span>
<lb n="589"/><span>óir dlighimse mhatharda féin agus a bheith im righ oruibh inar</span>
<lb n="590"/><span>dligheas an fer útt".  Agus leis an nguthso do eirgettar</span>
<lb n="591"/><span>agus do leanattar Declan.  Agus rucc Declan iatt</span>
<lb n="592"/><span>dionnsaighe Patruicc, agus adubairt ris: "An ffaicenn tu</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="593"/><p><span>mar tangatar cinedha na nDeisi liumsa mar tigerna do</span>
<lb n="594"/><span>tionnsaighe agus mar do faccbatar an ticcerna malluighthi</span>
<lb n="595"/><span>aga rabhatur.  Agus biodh a fhios agatt go ffuilit siatt ullamh</span>
<lb n="596"/><span>chum onora do dénam duitsi agus chum do thola do choimhlionadh</span>
<lb n="597"/><span>óir as uaimsi do gabhattar siatt baisteadh chuca."  Agus do</span>
<lb n="598"/><span>éirigh Phatraicc ina sesamh leis an mbreithir sin agus a dheiscipuil</span>
<lb n="599"/><span>maille fris agus do bhennuigh cinedh na nDeisi agus ní headh</span>
<lb n="600"/><span>amháin acht a ccoillte agus a nuiscce agus a ttalamh.  Agus</span>
<lb n="601"/><span>adubhratar maithe na nDeisi agus a núaisle an tan sin: "Cia</span>
<lb n="602"/><span>bús rí nó bús tigerna orrain anossa"?  Agus adubairt</span>
<lb n="603"/><span>Declan: "As meisi as tigherna oraibh, agus gibe nech oirdéocas</span>
<lb n="604"/><span>meise oruibh ina thigernae beinneochaid Patruicc hé agus</span>
<lb n="605"/><span>do genam uile a bhennuccadh.  Agus biaidh ina righ oruibh uile".</span>
<lb n="606"/><span>Agus isé nech do ordaigh Declan annsin Fergal mac Corbmaic</span>
<lb n="607"/><span>nech ócc do cinedh na nDeisi agus fá do gháol Déclain féin</span>
<lb n="608"/><span>eisein.  Agus do chuir sé i medhón cáich in ionad righ é.</span>
<lb n="609"/><span>Agus do thaitin le cách uile, agus do bheannuigh Patruicc agus</span>
<lb n="610"/><span>Declan é agus do ghoir gach nech dibh fo leith ina righ é.</span>
<lb n="611"/><span>Agus adubhairt Patruicc ris an occlach gomadh crodha laidir</span>
<lb n="612"/><span>i ccataibh agus go madh torthach an talamh re a lind.  Agus</span>
<lb n="613"/><span>is amhlaidh sin bíd ríghu na nDéisi do gnath.</span></p>
<lb n="614"/>
<lb n="615"/><p><span>C. 24.  Ina diaigh sin tucc Declan agus Fergal mac</span>
<lb n="616"/><span>Corbmaic .i. rí na nDéisi agus a chinél ferann mor do Phatruicc</span>
<lb n="617"/><span>accomhfoccus do Magh Feimhin agus ata aga chomharbaibh osin</span>
<lb n="618"/><span>alle, agus tigernas mor ann.  Agus ni fada on tSiuir an</span>
<lb n="619"/><span>tionadh tuccadh dó.  Ata topar mor solas ann re nabarthar</span>
<lb n="620"/><span>topar Patruicc agus rob ionmain re Patruicc an topar sin.</span>
<lb n="621"/><span>Agus ina dhiaigh sin ar cceilebhradh da cheile maille le</span>
<lb n="622"/><span>bennachtain do chúaidh Patruicc go Caisiol aris accenn</span>
<lb n="623"/><span>Aengusa mic Natfraich agus do chuaidh Declan leis.</span></p>
<lb n="624"/>
<lb n="625"/><p><span>C. 25.  Do rinneadh míorbuile an tan sin ar Dhéclan tre</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="626"/><p><span>impidhe Phatraic agus tre na guidhe, óir do bí Déclan ag siubhal</span>
<lb n="627"/><span>go nemhaireach isin slighidh, agus tárla iarann gér fris agus do</span>
<lb n="628"/><span>gherr a chos, agus do theilg fuil go dásachtach agus do thionnsccain</span>
<lb n="629"/><span>Declan beith bacach agus do bí Ailbhe Imlig do lathair na</span>
<lb n="630"/><span>miorbuile sin agus Sechnall espucc descipal Patruicc agus</span>
<lb n="631"/><span>aderar gurab é sin ceid-espucc do cuaidh fo úir Ereann riamh.</span>
<lb n="632"/><span>Agus do ba naemhta eccnaidh é agus do chuir orra go mór an</span>
<lb n="633"/><span>cnedh sin tarla ar Declan.  Agus do hinniseadh do Patruicc</span>
<lb n="634"/><span>in ni sin; agus dob olc leis.  Agus adubairt: "Slánuigh a</span>
<lb n="635"/><span>thiccerna cos do sherbhontaidhe féin fhuilinges mór do dhúadh</span>
<lb n="636"/><span>agus do dochar ar do shon."  Agus do ghlac Patruicc an chos</span>
<lb n="637"/><span>agus do chuir comharta na croiche césta ar an ccneidh agus do</span>
<lb n="638"/><span>sccuir a fuil go luath, agus rucc bél na cneidhe chum a chéile</span>
<lb n="639"/><span>agus ticc sele fuirre agus do bi slan agus do eirigh Declan</span>
<lb n="640"/><span>ina sesamh agus a chos slan leis.  Agus tuccatar uile moladh</span>
<lb n="641"/><span>do Día.  Na sluaigh, agus na ceiterna do bí ar an latair annsin</span>
<lb n="642"/><span>tuccatar gáir mor os aird ag moladh Dé agus na naemh.</span></p>
<lb n="643"/>
<lb n="644"/><p><span>C. 26.  Ar mbeith do Patruicc agus dona naomaibh sin ar</span>
<lb n="645"/><span>aon ris i cCaisel .i. Ailbe agus Déclan cona ndeisciplaibh i</span>
<lb n="646"/><span>ffarradh Aengusa mic Natfraich do cuireadh leo moran do</span>
<lb n="647"/><span>geinntlighecht agus do shechrán an creidimh ar cúl.  Agus do</span>
<lb n="648"/><span>iompóidhettar íatt cum an chreidimh Chriostaidhe.  Agus do</span>
<lb n="649"/><span>orduigh Patruicc agus Áengus mac Natfraich i fiadhnuise cáich</span>
<lb n="650"/><span>uile a ccoitcinne airdespuccoide Muman do beith ag Ailbe,</span>
<lb n="651"/><span>agus do órdaighettar do Dhéclan mar an ccedna a chenél</span>
<lb n="652"/><span>fein .i. na Déisi, óir isé do iompó íad ona sechran agus</span>
<lb n="653"/><span>ambeith aicce ina paraiste agus ina espuccoide.  Agus mar</span>
<lb n="654"/><span>do dhéndais Ére do Patruicc gur ab amhlaidh sin do dhéndáis na</span>
<lb n="655"/><span>Déisi do Déclan da bpátrun féin agus adubairt Patraicc</span>
<lb n="656"/><span>an rann: -</span></p>
<lb n="657"/>
<lb n="658"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="659"/><span>Ailbhe umhal; Patraicc Muman, mó gachrath,</span>
<lb n="660"/><span>Déclan, Patraicc na nDéisi: na Déisi ag Declan gan brath.</span>
<lb n="661"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="662"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="663"/><span>Agus as ionann sin re a rádha agus gur abé Ailbhe an dara</span>
<lb n="664"/><span>Patruicc na Muman, agus gur abé Déclan dara Patruicc</span>
<lb n="665"/><span>na nDeisi.  Ina diaig sin ar cceilebradh don righ doibh agus</span>
<lb n="666"/><span>doibh uile le céle do chuattar na naoimhsin da níathaibh féin do</span>
<lb n="667"/><span>shíoladh an chreidmhi.</span></p>
<lb n="668"/>
<lb n="669"/><p><span>C. 27.  Tarla Declan agus Fergal mac Corbmaic le</span>
<lb n="670"/><span>ceile .i. rí na nDeisi cona sluag agus cona coimhtionol dona</span>
<lb n="671"/><span>Déisibh ag Indeoin agus do daingnigettar an recht Criostaidhe</span>
<lb n="672"/><span>isin popal.  Agus an rí adubhramar romhainn .i. Ledban</span>
<lb n="673"/><span>diultaightéoir anma Críost do dichuiredh o gach aon é agus</span>
<lb n="674"/><span>do cuaidh ar neimhtní gan fios ascél mar ata scriobhtha do</span>
<lb n="675"/><span>naimtibh an chreidimh: - "Go ttiagat a ccuimhne as mar</span>
<lb n="676"/><span>fhoghar".  Agus do ordaigh Declan agus Fergal agus</span>
<lb n="677"/><span>maithe na nDéisoch gurab annsan ionad sin do goirfidhe rí</span>
<lb n="678"/><span>ar na Déisibh go brath, do bríg gurab ann do bhennuigh</span>
<lb n="679"/><span>Patruicc agus Declan an ri sin .i. Fergal agus adubhrattar</span>
<lb n="680"/><span>na senndaoine gurb annsin doriogthaoi riogha agus do chaithdis</span>
<lb n="681"/><span>afflaiteas roimh creidemh is na Déisibh.</span></p>
<lb n="682"/>
<lb n="683"/><p><span>C. 28.  Is in aimsir sin tainic plaigh gránna isin Mumain</span>
<lb n="684"/><span>agus do bí i cCaisiol ní badh mó ina in ionad ele.  Agus is</span>
<lb n="685"/><span>amhlaidh doniodh ris na daoinibh andath do claochlad imbuidhecht</span>
<lb n="686"/><span>ar tús agus amarbadh ainnsein.  Agus do bhattar moirseiser do</span>
<lb n="687"/><span>braigdibh uaisle ag Áengus hi cCaisiol don taoibh thiar do</span>
<lb n="688"/><span>Chaisiol san áit re nabarthar Raith na nIrlann, agus tarla doibh</span>
<lb n="689"/><span>oidhce ann go ffuarattar bás don pláigh adubhramar.  Agus</span>
<lb n="690"/><span>rob olc lasin rígh a mbás agus adubairt a cheilt deccla go</span>
<lb n="691"/><span>néreochad sccannail no coccadh tríotha oir do bhátar inaccloinn</span>
<lb n="692"/><span>dona daoinibh fa treise agus fa nertmhaire do bí san Mumain.</span>
<lb n="693"/><span>Agus tainic Declan go Caisiol ar na márach.  Agus do labhair</span>
<lb n="694"/><span>re hAengus agus doba fáilídh an rí roimhe agus do goir chuicce</span>
<lb n="695"/><span>he.  Agus adubairt ris hi ffiadnuise druinge dá cáirdibh</span>
<lb n="696"/><span>féin: - "Guidim tú, a Dhéclain, a searbhontuidhe Dé, go tti</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="697"/><p><span>diot in ainm Criost an moirsheiser braghat do bi agam</span>
<lb n="698"/><span>imbraighdenus ó thigernadhaibh Muman anaithbéougadh damh oir</span>
<lb n="699"/><span>atáid ar ffaghail báis don plaighsi do chluine agus is eccail</span>
<lb n="700"/><span>lemsa anaithre do thóccbáil coccaidh agus cennairrce imagaidh,</span>
<lb n="701"/><span>óir as dáoine nertmara láidire íatt, agus as nár linn go</span>
<lb n="702"/><span>deimhin a mbás, óir aderaitsion gur ab dínn féin tainic a</span>
<lb n="703"/><span>mbás."  Do freaccair Declan don rígh agus adubairt: - "A</span>
<lb n="704"/><span>leithéite sin do chas .i. daoine daithbeougadh o bhás go bethaid</span>
<lb n="705"/><span>as ris an ccumhachta ndíadha amháin bhenus.  Agus an ní bhenus</span>
<lb n="706"/><span>rimsa de .i. dol mar a bfuilit a ccuirp agus urnaighe do chur</span>
<lb n="707"/><span>cum Dé arason do ghen é.  Agus do déna Dia mar as ferr</span>
<lb n="708"/><span>do cífidher dó annsidhe."  Agus do chúaid Déclan agus</span>
<lb n="709"/><span>drong ele maille réna deisciplaibh agus lucht eolais an</span>
<lb n="710"/><span>rígh rempu mar a rabattar cuirp na muinntire sin</span>
<lb n="711"/><span>tesda.  Agus do len an rí íatt ar a lorcc ionnus go</span>
<lb n="712"/><span>ffaca se uadha cuirp na ndaoine marbh.  Agus do chúaid</span>
<lb n="713"/><span>Declan ar na lionadh on chreidimh díada isin tigh irrabhattar,</span>
<lb n="714"/><span>agus do croith uiscce coisrecctha orra, agus do rinne urnaighe</span>
<lb n="715"/><span>hi ffiadhnuise caich agus adubairt: - "A thiccerna, a Iosa</span>
<lb n="716"/><span>Criost, a áoin meic De bi in onóir tanma fein dúisigh na mairbh</span>
<lb n="717"/><span>so ionnus go ndaingnightar iad isin creidemh Chatoilice tré nar</span>
<lb n="718"/><span>noificne."  Ina dhíaigh sin do haithbheoaighedh an drong sin do</span>
<lb n="719"/><span>Déclan agus do bhattur ag glúasacht a bfabhradh agus a</span>
<lb n="720"/><span>dubairt Declan riú: - "In ainm Criost ar slanaighteora éirghidh</span>
<lb n="721"/><span>in bhar sesamh agus bennaighidh Día, agus tabraid glóir do."</span>
<lb n="722"/><span>Agus do éirghettar leis an nguth rin go luath agus do labratar</span>
<lb n="723"/><span>ré chách agus do fóccair Declan don rígh iatt ar mbeith</span>
<lb n="724"/><span>slan beo doibh.  Agus ar ffaicsin na miorbailedh niongantach</span>
<lb n="725"/><span>sin do chách tuccattar uile gloir agus molad do Dia agus</span>
<lb n="726"/><span>rainic clú Decláin fo Erinn de sin agus roba fáilid an ri</span>
<lb n="727"/><span>résan aisecc sin fuair.</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>C. 29.  Ina dhiaigh sin do ghuidhettar popal Caisil espocc</span>
<lb n="730"/><span>De go mbennaighed sé an chathair agus go ndíochuiredh sé an</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="731"/><p><span>plaigh uatha agus go nguidhedh sé chum Dé air shon na ndaoine</span>
<lb n="732"/><span>do bi eslán isin teidhm sin gan dol de.  Agus air ffaicsin</span>
<lb n="733"/><span>creidme na druinge sin do Dhéclan do ghuidh Día, agus do</span>
<lb n="734"/><span>chomharthaigh ó comarda na croiche cesta ceithre hairde an</span>
<lb n="735"/><span>aeoir.  Agus as deimhin gur bo follus briatra Criost re na</span>
<lb n="736"/><span>deisciplaib an tansin mar adubairt aga bfagbáil agus ag dol</span>
<lb n="737"/><span>do chum nimhe: "Super egros manus imponent et bene habebunt",</span>
<lb n="738"/><span>.i. cuirfead mo lamha ar na heslanaibh agus beitt slán.</span>
<lb n="739"/><span>Agus déis an aeóir do chomhartucchadh ó chomhartha na croiche</span>
<lb n="740"/><span>cesta do Déclan gach duine do bi easslán do bhattar slan,</span>
<lb n="741"/><span>agus ní híad amáin do bí slan acht an tír uile ina timceall</span>
<lb n="742"/><span>gibe hionad ina rabhattar daoine eslána do bháttar slán.</span>
<lb n="743"/><span>Agus do dichuiredh an phlaigh sin o gach uile tír agus do ba mór</span>
<lb n="744"/><span>gairdechus cáich tríttsin agus tres na dáoinibh marba adubhramar</span>
<lb n="745"/><span>daithbeoucchad.  Agus do orduigh an rí cíos agus onoir</span>
<lb n="746"/><span>uadha, agus o gach rígh do ghebadh Caisiol ina diaigh do Dhéclan</span>
<lb n="747"/><span>agus do luct a ionad.  Agus ina dhiáigh sin do bhennuig an</span>
<lb n="748"/><span>tepscop glórmhar Declan an rí Aéngus cona catair agus cona</span>
<lb n="749"/><span>chinedh agus do iompo iassin do chum a ionaid féin.</span></p>
<lb n="750"/>
<lb n="751"/><p><span>C. 30.  Do bai Déclan oidhche áiridhe ar aidhigecht ittig</span>
<lb n="752"/><span>duine saidhbhir isin rann thes do Muigh Feimhin agus is amlaidh</span>
<lb n="753"/><span>do bí an fer sin agus é ina aincriostaidhe gan creidemh do</span>
<lb n="754"/><span>ghabhail chuicce.  Agus is é do bainm do dercan.  Agus</span>
<lb n="755"/><span>do bhrethnuigh sé fanámatt do dénamh fona criostaigibh oir</span>
<lb n="756"/><span>adubairt re na sherbhfogantaidhe madadh do marbadh gan fhios</span>
<lb n="757"/><span>agus a cheann agus a chosa do bhúain de agus a ffolach i ttalmain</span>
<lb n="758"/><span>agus a fheoil do bruith go maith agus a tabairt do muinntir</span>
<lb n="759"/><span>Décláin da caithemh agus adubairt riú an madadh do bheith</span>
<lb n="760"/><span>meith go maith, go ngabdais a fheoil mar fheoil caorach.  Agus</span>
<lb n="761"/><span>an tan roba bruite tuccaidh hi ffiadhnaise Declain agus a</span>
<lb n="762"/><span>mhuinntire maille re haran agus le biadhaibh ele.  Agus do bí a</span>
<lb n="763"/><span>chodladh ar ttuitim ar Declan an tan sin agus do duisccedh hé</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="764"/><p><span>le na deiscioplaibh do bhennachad accoda.  Agus adubairt riú</span>
<lb n="765"/><span>"Go firinnech do címse fritháilemh an díabail attimcell na</span>
<lb n="766"/><span>feola utt."  Agus do fiafraigh don luct frithólmha cred hí an</span>
<lb n="767"/><span>fhéoil no cionnus fríth í.  Agus a dubhrattar san: - "Ar</span>
<lb n="768"/><span>tticcerna adubairt rinn reithe méith do mharbadh daibhsi agus</span>
<lb n="769"/><span>do rinnemairne sin air."  Agus adubairt Declan: "Ar</span>
<lb n="770"/><span>ttighernaine Iosa Criost agus foillsighedh duinn créad dobheir</span>
<lb n="771"/><span>timthirecht an diabhail attimcell na feola so agus toirmiscc</span>
<lb n="772"/><span>do sherbontaidhe ó bhíadhaibh urcoidecha do caithemh doibh."  Agus</span>
<lb n="773"/><span>do connairc Déclan, ar na radh sin ionga an mhadaigh imescc na</span>
<lb n="774"/><span>feola oir do bruithettar cethramha an mhadaigh cona cois féin</span>
<lb n="775"/><span>uirre gan fios doibh féin.  Agus do saoilettar gur foilghettar</span>
<lb n="776"/><span>i ttalmain mar do ronsatt na cosa ele.  Agus adubhairt</span>
<lb n="777"/><span>Declan: - "Ní coss cáorach so acht coss mhadaigh."  Agus</span>
<lb n="778"/><span>mar do cuallattar an luct fritholm sin do chuattar go luath</span>
<lb n="779"/><span>dionnsuighe a tticcerna agus do insettar sin dó.  Agus tainic</span>
<lb n="780"/><span>Dercan dionnsaige Declain agus do creid dó agus do gabh</span>
<lb n="781"/><span>baistedh uadha, agus tucc é féin agus a shliocht do Declan go</span>
<lb n="782"/><span>brath.  Agus tucc an baile sin do Declan agus do baisttedh</span>
<lb n="783"/><span>a mhuintir.  Agus do iarr ar Dheclán ní eiccin do bhennachadh</span>
<lb n="784"/><span>isin mbaile sin do hainmneochtaoi dó féin go brath.  Agus do</span>
<lb n="785"/><span>bhennaigh Declan clocc do connairc sé; agus is é as ainm dó -</span>
<lb n="786"/><span>clocc Dercain.  Agus adubhairt Declan - "Faccbaim mar</span>
<lb n="787"/><span>bhuadaibh ar in cclocc so da ngabha rí na nDéisi na timcheall</span>
<lb n="788"/><span>agus é ag dol do chathuccadh lé na easccairdibh nó do dioghail</span>
<lb n="789"/><span>a indlighid go ttiucfa se slán agus go mbera buaidh."  Agus</span>
<lb n="790"/><span>do fíradh sin go minic gidhedh na daoine diomsacha tionnsgnas</span>
<lb n="791"/><span>dol hiccath no i ndeabaidh go haindlightheach agus gabas ina</span>
<lb n="792"/><span>thimceall ní búaid beirit síatt acht fagbhaitt buaid ga naimhdibh.</span>
<lb n="793"/><span>Agus isé fa hainm don bhaile sin Tech Dercain.  Agus isé a</span>
<lb n="794"/><span>ainm anois Coningen ó ingin na con, nó an mhadaidh</span>
<lb n="795"/><span>a dubhramar.  Is annsin tangatar an drong naomhso mar a raibhe</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="796"/><p><span>Declan .i. Coman, agus Ultán mac Eirc, agus Mocoba, agus</span>
<lb n="797"/><span>mac Laisrein, agus tuccattar iatt féin do Dia agus dochuattar</span>
<lb n="798"/><span>fo riaghail agus fo smacht Declain.</span></p>
<lb n="799"/>
<lb n="800"/><p><span>C. 31.  Agus do rinne Declan mainistir isin mbaile sin a</span>
<lb n="801"/><span>Coningin agus do órduig sé an drong naomhso innte maille le</span>
<lb n="802"/><span>buidhin ele da deisciplaibh gidhedh ruccsé Ultán leis féin mar a</span>
<lb n="803"/><span>ndeachaid.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>C. 32.  Aimsir ele ina diaigh sin do cuaidh Declan go</span>
<lb n="806"/><span>Breghaibh .i. a cédduthaigsiumh ria nionnarbadh a sinser.</span>
<lb n="807"/><span>Agus fuair onóir mór ó rígh Temrach agus ó thiccernadhaibh na</span>
<lb n="808"/><span>Midhe oir dob ionmain leo hé do brigh gur ab uatha fein</span>
<lb n="809"/><span>do chuattar a shinnsir agus gur bí an tírsin a dúthaig firinnech</span>
<lb n="810"/><span>agus gurab innte ata Temhair.  Agus do cumhdaigh Déclan</span>
<lb n="811"/><span>mainistir chanánach ann sin a bferann fuair sé ón rígh.  Agus is</span>
<lb n="812"/><span>uadha ainmnigter an tionad.  Agus do facaibh mionn no leabhar</span>
<lb n="813"/><span>cumhdaigh agus soiscél onórach do bídh aicce féin do gnath ar</span>
<lb n="814"/><span>iomchar ann sin.  Agus atá an soiscel inonoir móir isin</span>
<lb n="815"/><span>ionadsin agus do gníther miorbuile uadha.  Agus ina diaigh sin</span>
<lb n="816"/><span>do iompó sé isin Muman.</span></p>
<lb n="817"/>
<lb n="818"/><p><span>C. 33.  Do bi Declan la acc siubhal tre Osraighe agus do báil</span>
<lb n="819"/><span>leis anadh iccaislén ann.  Agus tuccattar luct an chaislean.</span>
<lb n="820"/><span>Agus tangattar na fir agus na mna sin ar na marach go humhal</span>
<lb n="821"/><span>mar a raibhe Declan.  Agus do innsettar dó a truaighe fuaratar</span>
<lb n="822"/><span>an drong sin bás mar do afhios aicce sion.  Agus do ronsatt</span>
<lb n="823"/><span>sin aitricche agus tuccatar ionad onorach do Déclán ina</span>
<lb n="824"/><span>nderna sé mainistir agus fuair tuilleadh ele ferainn agus tucc</span>
<lb n="825"/><span>fo dera na mairbh sin dadhlacadh mar anderna an mainistir.</span>
<lb n="826"/><span>Agus isé as ainm don mainistir Ceall Colaim Deircc.  Agus</span>
<lb n="827"/><span>is amhlaidh do bi an Colaim Dercc sin ina fhear búidh naomhtha do</span>
<lb n="828"/><span>dheiscipal do Declán don rann toir do cuigedh Laighen iar</span>
<lb n="829"/><span>mbunadhas .i. do Dál Messcorb.  Agus is uadha ainmnigter an</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="830"/><p><span>mhainistir sin agus a ndiaigh an tionad sin do lesuccadh tainicc</span>
<lb n="831"/><span>da ionadh fein tar a ais .i. dona Deisibh.</span></p>
<lb n="832"/>
<lb n="833"/><p><span>C. 34.  La náen tainic Declan gus in ionad ris araiter</span>
<lb n="834"/><span>ait mBreasail agus nir leiccettar aittrebaigh an bhaile sin ina</span>
<lb n="835"/><span>ccaislen hé, agus do fhoilgettar anartraighe uile ionnus nach</span>
<lb n="836"/><span>fedfadh dol da inis féin óir tuccatar an drong sin fuáth ro</span>
<lb n="837"/><span>mór dó, gidedh do rinne Dia na nuile chumhact ar son naomhthacta</span>
<lb n="838"/><span>aóccláigh féin do guidh é maille le foighittin gur ionntó sé an</span>
<lb n="839"/><span>mhuir na talamh tirim mar do chualabair thúas, agus do an</span>
<lb n="840"/><span>Déclán an oidhce sin istápla fholamh do bí amuigh ar in ffaithce</span>
<lb n="841"/><span>agus ní fhúair teine amáin o luct an bhaile.  Agus as oirches</span>
<lb n="842"/><span>táinic inneachadh o Dhía orrasan o nach raibhe do trocaire</span>
<lb n="843"/><span>ionnta tene do thabairt do dheiscipal Dé óir tainic teine do</span>
<lb n="844"/><span>nimh orrasan do loiscc iatt uile etir baile agus caislén ionnus</span>
<lb n="845"/><span>go ffuil oshoin ina fásach mallaigti mar atá sccriobhtha on</span>
<lb n="846"/><span>fáidh: - "Ciuitates eorum destrusti" .i. discaoiltear</span>
<lb n="847"/><span>cathracha na ndaoine míotrócairech.</span></p>
<lb n="848"/>
<lb n="849"/><p><span>C. 35.  La ele do bí Declan ina duthaig fein ag siubhal</span>
<lb n="850"/><span>Sleibhe Cúa is na Déisibh.  Agus do bacaighedh aeach ó adhbhar</span>
<lb n="851"/><span>eiccin, ionnus nar bheidir lé siubhal do dhenamh.  Agus do </span>
<lb n="852"/><span>connairc Déclan almha fhiadh acc siubhal an tsleibhe do thaobh</span>
<lb n="853"/><span>dhe.  Agus a dubairt le neach da mhuinntir: "eirig agus</span>
<lb n="854"/><span>tabhair cuccam fíadh dibh sutt fom carpat in ionad mheich agus</span>
<lb n="855"/><span>beir an bhraigdeach so let ar a cend."  Agus do imtigh an</span>
<lb n="856"/><span>deisciopal agus nír chuir sin a cconntabairt no go rainic an</span>
<lb n="857"/><span>fiadhach, agus do anattar go min cendsa ris, agus do ghlac</span>
<lb n="858"/><span>an fiadh do ba mó agus rer cosmaile beith láidir dibh.  Agus</span>
<lb n="859"/><span>tucc leis hé, agus do chuir fon carpat agus do iomchair an</span>
<lb n="860"/><span>fiadh go cennsa láidir easpoc Declain no go rainic sé Magh</span>
<lb n="861"/><span>Feimhin.  Agus do ghabh tech leaptha ann sin agus do leicc an</span>
<lb n="862"/><span>fiadh uadha, agus adubairt ris a denamh amhail fa gnath leis.</span>
<lb n="863"/><span>Agus le breithir an fhíreoin do iompó an fiadh iffiadhnaise cáich</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="864"/><p><span>uile sin slighid cedna tar a ais.  Agus an neach a dubramar</span>
<lb n="865"/><span>tucc an fíadh chum Déclain isé fa hainm dó Dormanach agus</span>
<lb n="866"/><span>do bhennuigh Declan hé agus tucc ferann dó isin rann tuaidh</span>
<lb n="867"/><span>do na Deisibh leth le hEoghanact agus mairid a slioct gus aníu</span>
<lb n="868"/><span>isin ionad sin.</span></p>
<lb n="869"/>
<lb n="870"/><p><span>C. 36.  La ele do baoi Declan ag siubal agus cuidecta</span>
<lb n="871"/><span>mór maille ris mar fa gnath leis, agus do thuit neach dibh isin</span>
<lb n="872"/><span>slighidh agus do brisedh a lurcca ar dó agus do connairc</span>
<lb n="873"/><span>Déclan sin agus do ghabh trocaire do e agus adubart le nech</span>
<lb n="874"/><span>ele an chos do chengal gunach faghadh se bás ó roméd a tinnis</span>
<lb n="875"/><span>agus ateilccin fola.  Agus adubhrattar uile nar fhettattar</span>
<lb n="876"/><span>tré uathmairecht na cneidhe.  Agus do bi nech ele don</span>
<lb n="877"/><span>chuidectain dár bhainm Dalúadh agus do cuaidh go dána láidir</span>
<lb n="878"/><span>do cum na cneidhe agus adubairt "In ainm Criost agus</span>
<lb n="879"/><span>Declain ar bpátruin biaidh meisi im liaigh ag in ccois so" agus</span>
<lb n="880"/><span>as dábhoct adubairt sin: gidhed do chengail go maith an chos</span>
<lb n="881"/><span>agus do bhennaig go maith í in ainm Dé agus Declain hi fiadhnuise</span>
<lb n="882"/><span>cáich agus fa ferr sa cách do bi sí an uair sin féin.  Agus</span>
<lb n="883"/><span>accionn tamaill bicc do chnesaigh an chnedh agus do bí slan.</span>
<lb n="884"/><span>Agus tuccatar uile moladh do Dia, agus a dubairt Declan re</span>
<lb n="885"/><span>Daluadh, "Do ghellais go mbeithea it liaigh ag in ccois sin in</span>
<lb n="886"/><span>ainm Criost agus im ainmsi agus tucc Dia dhi bheith slan ris na</span>
<lb n="887"/><span>briatraibh sin.  Agus ar an adbhar sin biaidh tusa it liaigh</span>
<lb n="888"/><span>dearbhtha, agus bhiaidh do cland agus do síol it díaigh go brath.</span>
<lb n="889"/><span>Agus gibe do shaothrochad leighes in ainm De agus im ainmsi</span>
<lb n="890"/><span>act nach raibhe fuath agaibh na saint iomarcach im luach leighis</span>
<lb n="891"/><span>do bhéra Dia agus meisi furtacht dó."  Agus do coimhlionadh</span>
<lb n="892"/><span>briatra Declain don druing sin.</span></p>
<lb n="893"/>
<lb n="894"/><p><span>C. 37.  La ele do bi Declan ag siubhal isin rann tuaidh</span>
<lb n="895"/><span>i Muigh Feimhin laimh le Siúr, agus tarla doibh duine aga raibhe</span>
<lb n="896"/><span>lenab becc gá breith dia baistedh agus a dubairt Declan re</span>
<lb n="897"/><span>na muinntir: "Anaidh ann so go mbaisttinedh an naoidhe útt,"</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="898"/><p><span>óir do foillsigedh dó on Srirat Naomh gur ab do do Dhía do</span>
<lb n="899"/><span>fhoighénadh sé.  Agus adubairt an tocclach ris nach raibhe</span>
<lb n="900"/><span>soidhtech no salann aicce chum an bhaistthe.  Agus a dubairt Declan,</span>
<lb n="901"/><span>"Atá soidthech fairsing aguinn an tSiúir agus do bhéra Dia salann</span>
<lb n="902"/><span>dúinn chum na náiden so óir bádh naemtha miorbhuilech é."  Agus</span>
<lb n="903"/><span>do thoccaibh Declan lan a dhuirn dúir na talman agus do rinne</span>
<lb n="904"/><span>urnaighe ina inntinn cum Dé agus do chomharthaigh o chomharta</span>
<lb n="905"/><span>na croiche cesta hí.  Agus do rónadh saland tirim geal di</span>
<lb n="906"/><span>agus tuccattar cách uile aga fhaiccsin sin moladh agus onóir</span>
<lb n="907"/><span>do Dhia agus do Declan.  Agus do basttedh an naoidhe</span>
<lb n="908"/><span>ainnsein agus tuccadh Cíaran dainm fair.  Agus a dubairt</span>
<lb n="909"/><span>Declán: "Oilidh go friochnam an mac spioratalta so accamsa,</span>
<lb n="910"/><span>agus cuiridh do denamh leighinn in aóis iomcubaidh é, chum duine</span>
<lb n="911"/><span>craibhdhigh aga mbía an creidemh go maith óir bud solas</span>
<lb n="912"/><span>dealraighteach an posta isin ecclais e."  Agus dob í an naoidhe</span>
<lb n="913"/><span>sin Ciaran mac Eachac do chumhdaigh iar ffoirbhthiugadh dó</span>
<lb n="914"/><span>mainistir onorach as a ndeachaid fein chum nimhe agus inaid</span>
<lb n="915"/><span>ele maille fria; agus do rinne móran do mhiorbhuilibh agus do</span>
<lb n="916"/><span>chomharthaibh naomhtachta.  Agus isé ar ainm don mainistir sin -</span>
<lb n="917"/><span>Tiprut, agus is ann atá sí isin leith thíar dona Deisibh in Uibh</span>
<lb n="918"/><span>Faithidh ettar Slíabh Crot agus Slíabh Cua agus is deaspuccoidecht</span>
<lb n="919"/><span>Declain hí.</span></p>
<lb n="920"/>
<lb n="921"/><p><span>C. 38.  La ele tainic bean do mhainistir Déclain agus ni</span>
<lb n="922"/><span>fada ón cháthair mar ambiodh a comnuidhe.  Agus do rinne</span>
<lb n="923"/><span>gadaighect an lá sin isin mainistir mar do rinne go minic</span>
<lb n="924"/><span>remhe, agus ise ní do goid sí .i. habellum, agus do imtigh on</span>
<lb n="925"/><span>mbaile agus sin lé agus tarla uirre luct sliccedh moire agus</span>
<lb n="926"/><span>do shluicc an talamh ina fiadhnaise hí agus do teilcc si an</span>
<lb n="927"/><span>tabellum asa huct, agus do ronadh cloch dhe go luath agus do</span>
<lb n="928"/><span>thoccbhattar luct na sliccedh an cloch agus ruccattar leo hí</span>
<lb n="929"/><span>chum Déclan agus do conaircc Declan féin go spioratalta</span>
<lb n="930"/><span>gach ní da ndearnadh ann sin ar in mnaói sin in inneachadh na</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="931"/><p><span>gadaighecta agus as mór do méadaighead ainm Declain ona</span>
<lb n="932"/><span>miorbuilibh sin agus do gabh eccla cách uile ina fiadhnaise agus</span>
<lb n="933"/><span>don taoibh amuigh de.  Agus maraidh fós an cloch sin irreilic</span>
<lb n="934"/><span>Decláin ina bhaile féin in Ardmór Declain agus hí ar na</span>
<lb n="935"/><span>suidhiuccadh in ionad ard innte accuimhniuccadh na míorbuili sin.</span></p>
<lb n="936"/>
<lb n="937"/><p><span>C.39.  Duine saidhbir dar bhainm Fionntan do bi gan</span>
<lb n="938"/><span>cloinn aige dáigh ba haimritt aben aimser mór do bliadhnaibh,</span>
<lb n="939"/><span>agus tainic féin agus abhen cum Declain, agus do gheallsat</span>
<lb n="940"/><span>almsana iomda do, agus gnathucchad dhegh oibreach, agus</span>
<lb n="941"/><span>eisiumh do guidhe ara son chum cloinne dfágail doibh oir doba</span>
<lb n="942"/><span>deimhin leosam act go nguidedh Declan ara son go ttiubradh</span>
<lb n="943"/><span>Día clann doibh.  Agus adubairt Declan an sin ar nguidhe Dé</span>
<lb n="944"/><span>agus ar mbennachad na deisi sin: "Tiaghaidh dá bhar ttigh agus</span>
<lb n="945"/><span>do ghebtáoi clann othiodlachad Dé."  Agus do imghettar an</span>
<lb n="946"/><span>lanamhain sin maille le gairdechus mór an bhennaighthe, agus</span>
<lb n="947"/><span>gheallta ar cloinn dá ttigh for ccúlaibh agus anoidche ina</span>
<lb n="948"/><span>diaigh sin do chodail Fionntan a bfochair amhná agus do gabh sí</span>
<lb n="949"/><span>toirrces chuice agus rucc dias mac .i. Fiacha agus Aodh, agus</span>
<lb n="950"/><span>do battar síad, maille le na ccloinn agus le na slioct, fo</span>
<lb n="951"/><span>chios agus fo mhancine do Día agus do Declan.</span></p>
<lb n="952"/>
<lb n="953"/><p><span>C.40.  Ar na fhios do neoch naomtha .i. dAilbhe Imligh</span>
<lb n="954"/><span>Iubhair dardeaspoc Muman go rabattar a laithe deighioncha a</span>
<lb n="955"/><span>bfoccus dó, adubhairt lena deiscioplaibh: "A braithre gradhacha</span>
<lb n="956"/><span>isé do bail limsa mo chompanach rogradhach dfiosrucchad ní</span>
<lb n="957"/><span>as taoscca ina do gébh bás .i. Declan."  Ina diaigh sin do</span>
<lb n="958"/><span>ghlúais Ailbe chum a slighedh agus tainic aingel Dé chum Déclain</span>
<lb n="959"/><span>agus do innis dó Ailbhe do bheith ar slighidh da ionnsaighe.  Agus</span>
<lb n="960"/><span>do fhurail Declan la breithir an aingil ar na deiscioplaibh an</span>
<lb n="961"/><span>tegh dullmugadh fa comhair Ailbe.  Agus do chúaid ind airrcis</span>
<lb n="962"/><span>Ailbhe gus an ionad re nabarthar Druim Luctraidh.  Agus</span>
<lb n="963"/><span>tangattar le ceile don bhaile agus do bás go roonórach ris</span>
<lb n="964"/><span>ag Declan, agus aga phopul agus do bí Ailbhe ina focair ceithre la</span>
<lb n="965"/><span>dég in onóir agus in gairdeachus.  Agus ina dhiaigh sin do iompó</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="966"/><p><span>an sennáomh tar a ais arís da cathraigh fein go hImlech Iubhair.</span>
<lb n="967"/><span>Agus tainic Déclan agus dáoine iomda lais go Druim</span>
<lb n="968"/><span>Luchtaradh do thiodlacadh Ailbhe.  Agus do fhurail Ailbe ar</span>
<lb n="969"/><span>Declán iompódh da catraig féin agus do bí a fhios ag an días</span>
<lb n="970"/><span>sin nach faicfittis a chele go brath arís ar an saoghal so.  Agus</span>
<lb n="971"/><span>ag delucchad le cele doibh do theilgettar dera treundoilge</span>
<lb n="972"/><span>agus do chenglattar pairt agus cumann ettar luct anionad</span>
<lb n="973"/><span>ina ndiaigh go brath.  Agus do bhennaigh Ailbhe cathair Decláin</span>
<lb n="974"/><span>agus a clíar, agus a popul agus do rinne Déclan mar sin</span>
<lb n="975"/><span>dósan.  Agus tuccattar pocca a ccomarta gradha agus sioda</span>
<lb n="976"/><span>da ceile agus tainig gach neach aca da chatraig fein iarsin.</span></p>
<lb n="977"/>
<lb n="978"/><p><span>C. 41.  La náen do ghabh teine caislen righ na nDeisi .i.</span>
<lb n="979"/><span>Cinaedh, agus do las go dasactach.  Agus tarla go raibhe</span>
<lb n="980"/><span>Declan ag dol dionnsaighe an chaislein le gnouigibh eiccin,</span>
<lb n="981"/><span>agus rob olc leis mar do connairc an caislen ar lasadh agus</span>
<lb n="982"/><span>tucc urchar don bachaill adubramar leis ar traighedh an muir</span>
<lb n="983"/><span>dionnsaighe an chaislein agus do chúaidh si ona scciatanaibh diadha</span>
<lb n="984"/><span>ar foluamhain isin aer go rainicc medhon na lasrach agus do</span>
<lb n="985"/><span>much go hopann an lasair uaithe fein do grasaibh Dé, agus tre</span>
<lb n="986"/><span>miorbhuilibh na bachlae agus Declain ag a raibhe sí.  Agus dob</span>
<lb n="987"/><span>fada an mile on ionadh asar chaith Declán an bhachall gus an</span>
<lb n="988"/><span>ccaislen agus ar bfaicsin na míorbuili sin don rígh .i. do Chinaed</span>
<lb n="989"/><span>agus do chách uile rob iongnadh leo hé.  Agus tuccattar</span>
<lb n="990"/><span>buidechus do Dhía agus do Dheclan ar na aithne doibh gur ab e</span>
<lb n="991"/><span>do rinne sin.  Agus ní fada on tSiuir an tionad ina bfuil an</span>
<lb n="992"/><span>caislen sin .i. don taobh theas dhi.  Agus is ann atá an tionadh</span>
<lb n="993"/><span>asar chaith Declan abachall laimh ris an ath atá ar an Siuir, no</span>
<lb n="994"/><span>sruth gabhus laimh ris an mainistir do rinneattar na hogha</span>
<lb n="995"/><span>naomhtha ingheana righ na nDeisi, .i. Cinaodh, a nonoir do Dhia</span>
<lb n="996"/><span>dar ab ainm Madlaca agus ata carn cloch agus cros annsan ionad</span>
<lb n="997"/><span>sin do cuimniughad na míorbhuile sin.</span></p>
<lb n="998"/>
<lb n="999"/><p><span>C. 42.  Araile aimser tainic cobhlac eactrann dionnsaighe</span>
<lb n="1000"/><span>cathrach Décláin agus asé doba rún doibh an baile do milleadh</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1001"/><p><span>agus do creacad ettar dáoinibh agus cetruibh oir doba daoine</span>
<lb n="1002"/><span>do bí inacchaid an creidimh iatt.  Agus tangattar móran do</span>
<lb n="1003"/><span>luct an baile le deibidh móir dá innsin do Dhéclán an coblach</span>
<lb n="1004"/><span>sin do bheith ag tect dionnradh an bhaile agus da rád furtact</span>
<lb n="1005"/><span>Dé diarraidh in anaghaid.  Do bí a fhios ag Declán an nech</span>
<lb n="1006"/><span>doba naomhtha conaighe dá deisciplaibh féin agus tar attangamar</span>
<lb n="1007"/><span>túas .i. Ultán, agus do fhuráil air guidhe Dé do denamh in</span>
<lb n="1008"/><span>acchaid in cobhlaigh.  Agus do gabh trocaire Ultan don phopal</span>
<lb n="1009"/><span>Criostaighe agus do cuaidh Ultan go luath le breithir Decláin</span>
<lb n="1010"/><span>in acchaid in chobluigh agus do togaibh a laimh clí ina nacchaid.</span>
<lb n="1011"/><span>Agus ar in lathair sin do shluig an fhairrge íatt mar shacaibh lán</span>
<lb n="1012"/><span>do luaighe.  Agus do tionntóidhedh na mairnealaigh déis a</span>
<lb n="1013"/><span>mbáitte hi cclochaibh móra.  Agus ní fada amach o tír an</span>
<lb n="1014"/><span>tionad ina bfuilit imbél an chuáin agus as follus iad isin</span>
<lb n="1015"/><span>bfairrge go hard ó shin anúas agus gach uile Criostaighe</span>
<lb n="1016"/><span>do connairc sin do gabh gáirdechas agus luathgaire iad, agus</span>
<lb n="1017"/><span>tuccatar moladh agus gloir do Dhia agus do Declan da</span>
<lb n="1018"/><span>bpatrún féin da ttainic na miorbuile corrigenda sin do dhénamh agus</span>
<lb n="1019"/><span>morán do mhíorbhuilibh ele maille friu.  Agus do bí imresain</span>
<lb n="1020"/><span>etar Ultan agus Declan fán míorbhail sin óir is a leith</span>
<lb n="1021"/><span>Declain do chuireadh Ultán iad, agus is ar Ultan do chuireadh</span>
<lb n="1022"/><span>Declan íad.  Agus ata mar shenfhocal ar cuimhne in Erinn an</span>
<lb n="1023"/><span>tan docluinit periacail no guasact con abraitt siatt: - "Lámh</span>
<lb n="1024"/><span>clé Ultáin it aghaidh."  Agus do bí Ultan indiaigh báis Declain</span>
<lb n="1025"/><span>ina abb miorbhuilech ar móran do mhancaibh naomtha ele.</span></p>
<lb n="1026"/>
<lb n="1027"/><p><span>C. 43.  Do chuir an tairdespoc naomhtha glórmar .i.</span>
<lb n="1028"/><span>Patraicc neach da deiscioplaibh fein cum Declain le cumhactaibh</span>
<lb n="1029"/><span>agus le haithne an airdespuic.  Agus ar ndol dó isin rann</span>
<lb n="1030"/><span>teas dona Deisibh do baidhedh in abhainn ainnsein he da mile ó</span>
<lb n="1031"/><span>chathair Declain.  Agus ar na chlos sin do Declan rob olc leis</span>
<lb n="1032"/><span>agus adubairt: - "Go deimhin as olc lim deiscipal Dé agus</span>
<lb n="1033"/><span>Patraicc do chuir dom ionnsaighe é (abhann im dúthaig féin da</span>
<lb n="1034"/><span>bhathad) déis Ereann do shiubhal dó agus gabaidh mo carpat damh</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1035"/><p><span>go luath go ndechainn dfechain a thaise ionnus go ccluinedh</span>
<lb n="1036"/><span>Patraic deithite agus toirsi do bheith agam fa bhás a deiscipail."</span>
<lb n="1037"/><span>Agus do tóccbadh roimh Declan an corp ag daoinibh ele do bi</span>
<lb n="1038"/><span>accomhfoccas dó.  Agus do cuiredh in eletrom é dá bhreith cum</span>
<lb n="1039"/><span>Ciárain da adhnacal agus tarla do Declan iátt isin sliccid.</span>
<lb n="1040"/><span>Agus do fhurail an corp do thurnamh go lar.  Agus do ba doigh</span>
<lb n="1041"/><span>leosamh gur abe a ord marbh dob áil leis do radha.  Agus</span>
<lb n="1042"/><span>do chuaid mar a raibe an teiletrom agus do toccaibh an brat do </span>
<lb n="1043"/><span>bi ar acchaid agus do connairc teimlighthi mignéthech í mar bíd</span>
<lb n="1044"/><span>aighthe na ndaoine báitter.  Agus do rinne urnaighthe and sin</span>
<lb n="1045"/><span>cum Dé agus do dhoirt dera agus ní chúala énduine ni da</span>
<lb n="1046"/><span>ndubhairt.  Agus a dubhairt ina diaigh sin: - "In ainm na</span>
<lb n="1047"/><span>Trinoide, in ainm an Athar agus an Meic agus an Spiorait</span>
<lb n="1048"/><span>Naoimh dá niomchuirimse cuing crabaidh eirigh cuccainn oir do</span>
<lb n="1049"/><span>aisic Dia do bheatha damsa."  Agus do eirigh go luath leis an</span>
<lb n="1050"/><span>nguth sin agus do bhennaig do Dheclán agus do cách uile.  Agus</span>
<lb n="1051"/><span>do ghabh Declan é maille le honóir agus a dheiscipuil.  Agus</span>
<lb n="1052"/><span>do bí sé ann sin gan beith slan act mar dhuine ar néirge a</span>
<lb n="1053"/><span>heslainte no go ttainic se an diaigh achele chum slainte.  Agus</span>
<lb n="1054"/><span>do chúaid le Declán agus do bí aimser ina fhocair agus do</span>
<lb n="1055"/><span>fhás gairdechas mór iccathair Declain dona miorbuilibh sin</span>
<lb n="1056"/><span>agus do lethnaigh a ainm agus a clú fona criocaibh accoitcinne.</span>
<lb n="1057"/><span>Agus do bé ainm an deiscipail sin Phatraic, Baillin.  Agus do</span>
<lb n="1058"/><span>iompó chuicce maille le gairdechas mór agus ro innis dó</span>
<lb n="1059"/><span>Déclan día aithbhéougadh agus do innis do mhóran ele narbhé.</span>
<lb n="1060"/><span>Agus ar ccloistin na míorbhuile sin do Phatraicc hi ffiadnaise</span>
<lb n="1061"/><span>móran do dhaoinibh tucc grasa agus moladh do Dhía agus do</span>
<lb n="1062"/><span>mheádaigh ainm Declain.</span></p>
<lb n="1063"/>
<lb n="1064"/><p><span>C. 44.  An diaigh na miorbhuile nemhgnathacha sin do dhénam</span>
<lb n="1065"/><span>do Declán dob áil lind crioc do cur ar ar comrada.  Agus na</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1066"/><p><span>miorbuile iomda do rinne sé nach scriobhthar annso do tuiccsin</span>
<lb n="1067"/><span>agus daithne as an méitt do scriobhamar dibh.  Agus dob ail</span>
<lb n="1068"/><span>linn fós a fhios do bheith aguibh gur slánuigh sé daoine esslána</span>
<lb n="1069"/><span>agus gur shoillsigh sé súile daoine ndall, agus gur ghlan daoine</span>
<lb n="1070"/><span>ó lubhra agus go ttucc siubhal do bhacachaibh agus go ffuair</span>
<lb n="1071"/><span>eistect do bhodhraibh agus moran decsamlact tinnis in</span>
<lb n="1072"/><span>ionadhaibh iomda ele ar fud Erinn do shlánucchad ag nach</span>
<lb n="1073"/><span>sccriobhtar annso iatt lena ffad, agus ar a lionmairect le na</span>
<lb n="1074"/><span>scriobhadh deccla go madh eimhilt le lucht a legtha no a neistecta</span>
<lb n="1075"/><span>moran do labairt daon pearsain amháin.  Agus ar an adhbhar</span>
<lb n="1076"/><span>sin leiccfem torainn íatt.</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>C. 45.  Agus ar na thuiccsin do Dheclan gur bó gerr</span>
<lb n="1079"/><span>alaithe deighioncha uadha agus go rabhattar angar dó tuccse a</span>
<lb n="1080"/><span>dhalta féin da ionnsuighe .i. Macliag as an mainistir ata san</span>
<lb n="1081"/><span>taoibh toir dona Deisibh ar chomair Fhear-nGailian ionnus go</span>
<lb n="1082"/><span>ngabadh se Corp Criost agus a Fhuil agus Sacramainti na</span>
<lb n="1083"/><span>hEcclaise asa lamhaib in uair a bháis.  Agus do foillsig se la</span>
<lb n="1084"/><span>a báis da dheisciplaibh agus do fhurail a breith da catraigh fein</span>
<lb n="1085"/><span>oir ni hinnte do bí an tansin act i sella bhecc onorach do</span>
<lb n="1086"/><span>ordaigh se do denamh dó, etar an cnoc re nabarthar Árdmor</span>
<lb n="1087"/><span>Déclain agus an mhuir in ionad chumang ar bruach na fairrge</span>
<lb n="1088"/><span>agus as laimh ris gabhas an srutan glan solus on cnocán anuas</span>
<lb n="1089"/><span>chum an mhara agus atád croinn agus biledha aga timchealladh</span>
<lb n="1090"/><span>re nabartar Diseart Declain.  Agus as becc an mile uadha</span>
<lb n="1091"/><span>go nuicce an cathair.  Agus ise adhbhar far gnataigh Declan</span>
<lb n="1092"/><span>beith ann do theichead o trioblóid agus o chongáir, ionnus go</span>
<lb n="1093"/><span>ffetfad sé bheith ag leghadh agus acc urnaighe agus ag trédhenas</span>
<lb n="1094"/><span>ann, agus nir burasa do beith annsin fein ger buáignech e ar</span>
<lb n="1095"/><span>iomat a dheiscipal agus a bhocht agus a oilitrech agus a ceithirne</span>
<lb n="1096"/><span>do bídh ina diaigh.  Agus do bí se deigheinigh búidh trocaireach,</span>
<lb n="1097"/><span>agus ar an adhbhar sin aderar ona senndaoinibh go mbíttis</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1098"/><p><span>slúagh mor do ghnath i ccoimhitecht Declain agus do ba ro</span>
<lb n="1099"/><span>ionmhain leis an sealla becc ar an adhbhar sin adubhramar agus</span>
<lb n="1100"/><span>aittreabait daoine iomda crabhaidh ann do gnath.</span></p>
<lb n="1101"/>
<lb n="1102"/><p><span>C. 46.  Iar mbeith do Declan easlan agus anbfann ina</span>
<lb n="1103"/><span>bhrioghaibh do leith a chuirp agus slan ó dotcus agus ó creidemh</span>
<lb n="1104"/><span>agus o gradh De tainic da chatraigh fein ar ccrunniucchadh a</span>
<lb n="1105"/><span>phopail agus a deiscipal agus a chleirech ina timhcell.  Agus</span>
<lb n="1106"/><span>de shenmoir doibh aithenta Dé.  Agus do teccaiscc doibh a</span>
<lb n="1107"/><span>mbetha do thabarth as go maith andiaigh a bháis féin agus beith</span>
<lb n="1108"/><span>umhal dona huactaránaibh agus a lorcc fein do lenmain mar as</span>
<lb n="1109"/><span>mó do fedfattáis agus achathair do coimhéatt i staid agus</span>
<lb n="1110"/><span>irriaghail crabaidh.  Agus ar neistect an chomráid sin do cach</span>
<lb n="1111"/><span>do chuir orra go mor a fhis do beith aca go rab trit adubairt</span>
<lb n="1112"/><span>siumh sin go raibhe a fhios aicce gur gherr in aimser go rachadh</span>
<lb n="1113"/><span>sé chum nimhe uatha féin.  Agus do chuir solas orra o bhriatraibh</span>
<lb n="1114"/><span>cennsa agus tuccadh chuicce ann sin an nech naomtha adubhramar</span>
<lb n="1115"/><span>.i. Macliag a dubairt fein agus do ghabh sé Corp Criost</span>
<lb n="1116"/><span>agus a Fhuil agus Sacraimint na hEcclaise da láimh etar a</span>
<lb n="1117"/><span>naomhaibh agus a dheisciplaibh agus do bhennuigh a phopul agus á</span>
<lb n="1118"/><span>serbhóntaidhe agus a dheiblein agus do pócc íatt a ccomhartha</span>
<lb n="1119"/><span>gradha agus siodha.  Agus mar sin ar sccrios iomháighedh agus</span>
<lb n="1120"/><span>edbartha na na niodal agus ar hiompódh morain do phoiplibh</span>
<lb n="1121"/><span>chum creidimh agus ar norducchad mainistreach agus órd na</span>
<lb n="1122"/><span>heccailsi in ionadhaibh ecsamhlaibh agus ar ccaithemh a aimsire</span>
<lb n="1123"/><span>go conaigh agus go naomhtha do cuaid an tepscop glormar sin</span>
<lb n="1124"/><span>.i. Declan, leis na hainglibh go flaithemhnas glórmhar isin náomhadh</span>
<lb n="1125"/><span>Kl do mí August agus do naomadh a chorp agus do honóraigeadh</span>
<lb n="1126"/><span>o Aiffrionnaibh agus o channtairecht le naomhaibh agus le</span>
<lb n="1127"/><span>popal na nDéisi agus le na mhanchaibh agus lena dheisciplaibh</span>
<lb n="1128"/><span>fein ar ttiomarccain chuicce as gach aird in aimsir abhais.</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1129"/><p><span>Agus do hadhlaicedh go honorach e ina catraigh fein in aird</span>
<lb n="1130"/><span>Declain isin tumba do comhartaigh se fein o fhurailemh an aingil</span>
<lb n="1131"/><span>neoch do ní miorbuile agus comharthadha naomhta osin anúas</span>
<lb n="1132"/><span>agus do cuaid in áentadh an Athar agus an Mheic agus an</span>
<lb n="1133"/><span>Spirait Naoimh in scecula sceculorum, Amen.  Finis.</span></p>
<lb n="1134"/>
<lb n="1135"/><p><span>An brathair boct Michel O Clerigh ro scriobh an betaso</span>
<lb n="1136"/><span>Décclain icCaiseal an ceidfeacht as leabhar Eochada Ui</span>
<lb n="1137"/><span>Ifearnain.  Aois Criost an tráth do scriobhadh an seinleabhar sin</span>
<lb n="1138"/><span>Eochada 1582.  Agus ro aithsccriobhas anosa an bheta cettna</span>
<lb n="1139"/><span>i cconueint na mbrathar ag Dhrobhaoís aois an tigerna an</span>
<lb n="1140"/><span>tansa, 27 Febru 1629.</span>
<lb n="1141"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="1142"/><p><span>Bzzzzz1745c 18L</span>
<lb n="1143"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="1144"/><span>BEATHA MOCHUDA.</span></p>
<lb n="1145"/>
<lb n="1146"/><p><span>Gloriosus Episcipus Carthagus qui uilgo uocatur</span>
<lb n="1147"/><span>Mochuta de gente Ciarraighe Luachra de nepotibus Feargusa</span>
<lb n="1148"/><span>mic Roigh.</span></p>
<lb n="1149"/>
<lb n="1150"/><p><span>An teasbog glórmhar re nabarthar accoitchinne Mochada</span>
<lb n="1151"/><span>as de Chiaruíghe Luachra achinéol, go sunradhach do sliocht</span>
<lb n="1152"/><span>Feargusa mic Róigh, aga raib righe nUladh no go ttug sé féin</span>
<lb n="1153"/><span>attionsgna mná í go cenn bliadhna agus ní bhfuair an rioghan</span>
<lb n="1154"/><span>ar ttecht na bliadhna.  Agus atá a shliocht a prouinsibh eaxamhla</span>
<lb n="1155"/><span>na hÉireann.  Agus do thuit sé díntleacht Oiliolla Rígh</span>
<lb n="1156"/><span>Connacht acionaidh éada uim a mhnaoi .i. Meadhbh inghion Eochadha</span>
<lb n="1157"/><span>Feidhligh.  Finghen mac Gnaoi do Chiaruighe Luachra athair</span>
<lb n="1158"/><span>Mhochuda, agus as í fá máthair do Mead inghion Fhinghín do Corca</span>
<lb n="1159"/><span>Duibhnne accomharsanacht an tsrotha ré nabarthar Leamhuin san</span>
<lb n="1160"/><span>rann tsiar dÉirinn.  Do fhoillsig, umorro, an taingiol do</span>
<lb n="1161"/><span>Chomhgholl Naomhtha go ngeinfídhe Mochuda ní as túsga iná do</span>
<lb n="1162"/><span>gheineadh é.  Agus adubhairt: "Geinfíghear mac san rann ntsiar</span>
<lb n="1163"/><span>dÉirinn agus budh Carthach a ainm baistíghe agus grádheochar é ó</span>
<lb n="1164"/><span>Dhia agus ó dhaoinibh aneamh agus attalamh, agus tiucfaidh sé chúghatsa</span>
<lb n="1165"/><span>agus togaróig dul chum na Rómha agus ná leig si sin do, óir do aithin</span>
<lb n="1166"/><span>do thighearna dhuit é, acht bíodh se bliadhain iomlán maille riot."</span>
<lb n="1167"/><span>Agus do bhí amhlaidh.  Do tarngaireadh fós Mochuda ón aingeal</span>
<lb n="1168"/><span>do Bhréanuinn agus adubhairt: "Tiocfaidh cughad bráthair</span>
<lb n="1169"/><span>míorbhúilleach, chobharthus lead chine féin abhus agus thall; agus</span>
<lb n="1170"/><span>roinfighear Ciarraighe eadraibh; agus budh Carthach a ainm; agus as iomdha</span>
<lb n="1171"/><span>dona daoinibh bhús forbhfáilteach roimhe; agus as iomdha dona</span>
<lb n="1172"/><span>cineadhaibh bheáras chum nimhe; agus así céad cathair bias aige -</span>
<lb n="1173"/><span>Ratten; agus asé ionnadh abfhuil Raithen ameadhon Éireann san</span>
<lb n="1174"/><span>Mídhe, san talamh re nabharthar Fir-Cheall; agus budh onóirech an</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="1175"/><p><span>ceall sin, agus budh onóirech agus budh deallraightheach an dara cathair</span>
<lb n="1176"/><span>agus an cheall bhias aige .i. Lios-Mór agá mbiaidh tighearnas agus</span>
<lb n="1177"/><span>prinsiopáltacht mhór."</span></p>
<lb n="1178"/>
<lb n="1179"/><p><span>La éigin do bhí cóimhtionól mór do mhnaibh agus dfearaibh a</span>
<lb n="1180"/><span>cCiarúighe agus do connarcadar uile caor theineadh ag tuitim do</span>
<lb n="1181"/><span>nimh agcenn mháthar Mochuda ar mbeit di torrach air agus</span>
<lb n="1182"/><span>do chuaidh ar neimhnídh ní as túsga ioná do rinne sí urchóid do</span>
<lb n="1183"/><span>dhuine ar bith.  Agus dob ionghna le gach nduine sin ag nách raibh</span>
<lb n="1184"/><span>afhios cread do foillsígheadh tríthe.  Agus asé nídh do tuigeadh</span>
<lb n="1185"/><span>trid sin, gurab iad grása an Spioraid Naomhtha táinig ar cuairt</span>
<lb n="1186"/><span>chum na hinghine agus chum na geine naomhtha sin.</span></p>
<lb n="1187"/>
<lb n="1188"/><p><span>Agus ba duine cúmhachtach saidhbhir athair Mochuda aga rabhadar</span>
<lb n="1189"/><span>dá chaisleán mhaithe .i. caislean don taoibh theas do Shliabh-</span>
<lb n="1190"/><span>Mis agus caisleán eile a ccómhfhogus na habhann ré nabarthar</span>
<lb n="1191"/><span>Maing agus annsa chaisleán sin do rugadh é, agus do bennaigheadh</span>
<lb n="1192"/><span>an dá chaisleán sin uadha ar son gurab a ccaisleán díobh do </span>
<lb n="1193"/><span>rugadh é, agus gurab san chaisleán eile do ghabh a mháthair ina broinn</span>
<lb n="1194"/><span>é, agus adeirthear nách féaduid drochdhaoine mailísiocha aitreabhadh</span>
<lb n="1195"/><span>acceachthar dhíob.  Rugadh iar sin Carthach chum baistídhe agus tarla</span>
<lb n="1196"/><span>don fheadhmannach do chuaidh leis neach naomhtha dá'r bhainm</span>
<lb n="1197"/><span>Aodhán, agus do ghúidheadh é go mbaisteadh sé an naoidhean.  Agus</span>
<lb n="1198"/><span>dob fhada uisge ón ionnadh sin; do mhoidh tráth tobar aluinn</span>
<lb n="1199"/><span>dóibh ann sin agus do baisteadh an naoidhean as, agus mairionn an</span>
<lb n="1200"/><span>tobar sin fós.  Agus asé ainm tugadh air Carthach mar do chan</span>
<lb n="1201"/><span>an taingiol aga tharngaire mar adubhramhar, gidheadh is Mocuda</span>
<lb n="1202"/><span>do gairthí dhe ar son gurab é do ghoiredh amhaighistir dhe ar</span>
<lb n="1203"/><span>mhéad aghrádha agus dheithide uimi; agus as tearc aga raibh a fios</span>
<lb n="1204"/><span>aithearrach Mochuda do bheith d'ainm air, agus as díleas Mochuda no</span>
<lb n="1205"/><span>Carthach do sgriobh air.  Adubairt Aodhgán ag déanamh</span>
<lb n="1206"/><span>fáigeórechta; "An mac so do bhaistes, ar sé, budh deallraightheach</span>
<lb n="1207"/><span>agus budh soghrádhach do Dia agus do dhaoinibh é," agus budh fíor sin, óir</span>
<lb n="1208"/><span>do bhí sé sgiamhach deaghmhaiseach mar Dháithbhí, agus do bhí sriantach</span>
<lb n="1209"/><span>ar na droicmhiannaibh mar Dhainiel agus do bhí ceannsa caenbharrach</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="1210"/><p><span>mar Mhaoise.  Agus níor bhanórach aga athair na agá mháthair é</span>
<lb n="1211"/><span>ar son nach aontaigheadh sé dá nintinn iolshaoghalta sin agus ag</span>
<lb n="1212"/><span>cóimhlíonadh briartha Dáithbhí adubairt: - Pater meus et mater mea</span>
<lb n="1213"/><span>derliquerunt me, Dominus autem assumpsit me, .i. do fhághaibh</span>
<lb n="1214"/><span>mathair agus mo mháthair me agus do ghabh an tighearna chuige me agus mar</span>
<lb n="1215"/><span>do choiméad Daibhí caora a athar as mar sin do choiméad</span>
<lb n="1216"/><span>Mochuda muca a athar féin iona mhacandacht abhfocair aodhaireadha</span>
<lb n="1217"/><span>eile na muc.</span></p>
<lb n="1218"/>
<lb n="1219"/><p><span>Lá dhá raibh Mochuda agus na mucaigh eile ag coiméad amuc</span>
<lb n="1220"/><span>angar na habhann re nabarthar Maing, agus do chualaidh sé</span>
<lb n="1221"/><span>go raibh Rígh Chiarúighe Luachra accomhfogus do san ccaisleán dá</span>
<lb n="1222"/><span>ngeirthi Achadh-di, agus do chuaidh ar cuairt chuige agus fuair grása agus</span>
<lb n="1223"/><span>onóir uaidh.  Agus asé dob ainm do, Maoltuile, agus adubhtairt</span>
<lb n="1224"/><span>an Rígh ris teacht maille ris na muicthibh eile gach laoi agus</span>
<lb n="1225"/><span>go ttíubhradh onór ara shon sin, agus gur mhiann leis afaicsin go</span>
<lb n="1226"/><span>minic.  Oidhche dá ttáinic Mochuda mar a raibh an Rígh agus do</span>
<lb n="1227"/><span>shuigh ina fhiaghnaise, agus do bhí an Rígh an chomhfhaid sin agá fhéachuin</span>
<lb n="1228"/><span>ionnus gur himdheargadh ó na mhnaoi é .i. le Dand, inghean</span>
<lb n="1229"/><span>Mhaoilduinn mhic Aodha Beannain Rígh Mumhan, agus adubhairt</span>
<lb n="1230"/><span>ciodh uime ambí ag sírfhéachuin an leinbh sin gach noidhche,</span>
<lb n="1231"/><span>"Abhean," ar sé, "dá bhfictheása an nídh do chímsi ní fhéachfa ar</span>
<lb n="1232"/><span>duine acht air, óir do chim iodh ionganntach ordha a ttímpceall</span>
<lb n="1233"/><span>amhuinghíl magcuairt, agus colamhuin téintíghe ó na cheann suas go</span>
<lb n="1234"/><span>neamh, agus ód chonnarc na comharthadha sin de do grádhas é</span>
<lb n="1235"/><span>go mór."  Adubhairt an ríoghan, "Súigheadh sé abhus láimh riot,"</span>
<lb n="1236"/><span>agus do rinn amhlaidh.  Agus uairiona do theigheadh le na mhuchaibh fó</span>
<lb n="1237"/><span>na coilltibh, agus uair eile do anadh abhfochar an Rígh ina bhailtibh se.</span></p>
<lb n="1238"/>
<lb n="1239"/><p><span>Lá dá raibh Mochuda ag coimhéad a mhuc cois na habhann</span>
<lb n="1240"/><span>adubhramar, agus do chualaidh sé an teasbog ag gabháil tairis agus</span>
<lb n="1241"/><span>achléirig ina fhochair agus iad ag gabháil asalm, agus ar na gclos dosan</span>
<lb n="1242"/><span>do thadhaill an Spiorad Naomhtha ina chroidhe agus do fháguibh amhuca</span>
<lb n="1243"/><span>agus do lean na cléirig gus an mainistir ré nabarthar Tuaim,</span>
<lb n="1244"/><span>agus ar suíghe dhon easbog agus dá mhuinntir chum accoda, do suigh</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="1245"/><p><span>Mochuda amuich ar sgáth na hursan gan fhios don easbog ná dho</span>
<lb n="1246"/><span>neac eile dá raibh san tigh.  Agus do ghabh eagla an Righ .i.</span>
<lb n="1247"/><span>Maoltuile, ar na faicsin do nách táinigh Mochuda an oidhche sin,</span>
<lb n="1248"/><span>óir níor thuig créad tug sin.  Agus do cuir sé teachta air</span>
<lb n="1249"/><span>fuaid na tíre dá iarraidh, agus fuair neach díobh é na shuighe ar sgáth</span>
<lb n="1250"/><span>na hursan ag an tigh araibh an teasbog agus tug leis é.  Agus</span>
<lb n="1251"/><span>dfhiafhrigh an Rí dhe: "A mheic créad uim ar fhanais amuigh mar</span>
<lb n="1252"/><span>siúd."  Adubairt Mochuda: "A thighearna," ar sé, "as uimi do</span>
<lb n="1253"/><span>anas - grádh tugas don leigheann diadha do cuala ag an easbog</span>
<lb n="1254"/><span>agus agá chléireachaibh agá chanadh, agus ní chuala ríamh nídh budh bhinne</span>
<lb n="1255"/><span>liom ná é, agus do bhadarsad agá rádh ar fud na slíghe riompa, nó</span>
<lb n="1256"/><span>go rangadar an teagh agus ann sin ré dul do codhla dóibh, agus do bhí</span>
<lb n="1257"/><span>fós an teasbog ina aonar abhfad don oidhche ag rádh an léighinn</span>
<lb n="1258"/><span>sin tar éis cháich, agus do bhudh fearr leamsa, a thighearna, go mbeinn</span>
<lb n="1259"/><span>féin ag foghluim."  Ód chuala an Rígh na briathra sin chuir neach</span>
<lb n="1260"/><span>go luath mar araibh an teasbog agus adubhairt ris teacht cuige.</span></p>
<lb n="1261"/>
<lb n="1262"/><p><span>Iar sin tráth do hullmúigheadh suipear onóireach ag athair</span>
<lb n="1263"/><span>Mochuda don Rígh, do Maoltuile, agus ar mbeidh bo chách ag caithiomh</span>
<lb n="1264"/><span>an tsuipéir, do goir an Rígh Mochuda ina fhiaghnaise, agus adubhairt</span>
<lb n="1265"/><span>ris: - "Gabh chúghat an sgiath, agus an claidheamh agus an gai agus na</span>
<lb n="1266"/><span>héadúighe ríoghdha so, agus bí ad ridire ó shin amach agus bí agamsa</span>
<lb n="1267"/><span>amhail do bhí tathair romhat."  Do diuilt Mochuda sin.  Adubhairt</span>
<lb n="1268"/><span>an Rígh, "Créad eile an nídh as áil leat go ttugainnse dhuit é."</span>
<lb n="1269"/><span>Adubhairt Mochuda, "Ní háil liom aoin-nídh do neithibh an domhain</span>
<lb n="1270"/><span>so, acht do budh maith leam an nídh ad chuala ag na cléireachaibh</span>
<lb n="1271"/><span>dá chantainn do bheith agam agus a fhoghluim dhamh."  Agus do</span>
<lb n="1272"/><span>thuig an Rígh grása an Spioraid Naoimh ann.  Agus do gheall do</span>
<lb n="1273"/><span>an nídh do iarr.  Táinig iar sin an teasbog adubhramar air na</span>
<lb n="1274"/><span>gairm ón Rígh .i. Cárthac easbog, agus daithin an Rígh Mochuda dhe agus</span>
<lb n="1275"/><span>adubhairt ris léigheann agus sgríbhinn dfoghluim dho.  Agus do</span>
<lb n="1276"/><span>ghabh an teasbog é, maille ré lúthgáir mhóir, óir do aithin go raibh</span>
<lb n="1277"/><span>sé lán do rath an Spioraid Naoimh.  Agus do bhí mar sin fó</span>
<lb n="1278"/><span>fhorceadal agus fó mhúnadh an easboig no gur ghabh gradha shagairt</span>
<lb n="1279"/><span>uadha.</span>
<lb n="1280"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="1281"/><p><span>Do bhí Mochuda sgothamhuil go mó mór ionnus gur ghráideadar</span>
<lb n="1282"/><span>X nóga XX é aláithibh eaxamhla a naimisir anóige an ghradh</span>
<lb n="1283"/><span>corparadha ionnus nár bhfeidir leó cceilt an ghrádh sin.  Agus</span>
<lb n="1284"/><span>do ghuidh Mochuda ara son ionnus go cclaochlaighthi an grádh</span>
<lb n="1285"/><span>corparadha sin angrádh spioradáilta.  Agus do rinneadh</span>
<lb n="1286"/><span>amhlaidh tré ghuidhe Mochuda ionnus go rabhadhar ina hóghaibh</span>
<lb n="1287"/><span>naomtha go ndearnadh selli agus mainistreacha leó atá ar na</span>
<lb n="1288"/><span>súighiogeadh aniogh abporraiste Mhochuda, agus tugadar na hóga</span>
<lb n="1289"/><span>sin iad féin agus a mainistreacha fo bhreith agus fó chumhachtaibh</span>
<lb n="1290"/><span>Mochuda.</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>Táinig Fionntain mac Cartain le mac dá bhaiste cum an</span>
<lb n="1293"/><span>easboig, cum Charthaig.  Adubairt an teasbog ris, "Tabhair do</span>
<lb n="1294"/><span>mhac dá bhaiste don tsagart óg sin laimh riot dá ndearnna</span>
<lb n="1295"/><span>sagart aniugh," agus do rinneadh amhlaidh.  Agus dfiafraidh</span>
<lb n="1296"/><span>Mochuda ca hainm do bhearthaoi air.  Adubairt a athair, Fodhran</span>
<lb n="1297"/><span>do tabhairt air.  Agus ar mbaiste an leinbh do Mochuda do rin corrigenda</span>
<lb n="1298"/><span>tarngaire do.  Agus do ghlac alámh agus adubhairt: - "Budh cródha</span>
<lb n="1299"/><span>an lámh so, gebhaidh braighde agus neart sleachta Tórna, (agus as ann</span>
<lb n="1300"/><span>atá an cineadh sin ameadhon Ciarraighe .i. ó Sliabh Luachra go</span>
<lb n="1301"/><span>muir), agus biaidh ríghe aga chloinn na dheaig go bráth muna</span>
<lb n="1302"/><span>ndearnaid mo mhíréirsi: agus dá ndearnaid míréir mo</span>
<lb n="1303"/><span>chomharba a ndhiaig maimsire rachaidh a righe agus attighearnas uatha."</span>
<lb n="1304"/><span>Agus do fioradh an fháisdine sin.</span></p>
<lb n="1305"/>
<lb n="1306"/><p><span>Lá éigin do chuaidh Mochuda agus amhaigistir Cartach easbog</span>
<lb n="1307"/><span>mar araibh an tighearna adubramar .i. Maoltuile.  Agus as ann</span>
<lb n="1308"/><span>fuaireadh é is an ionnad re nabarthar Feorainn, láimh ré Tráighlí</span>
<lb n="1309"/><span>agus as ón ionnad sin ainmníghthear taoisighe agus tighnearnidhe</span>
<lb n="1310"/><span>Ciarrúighe.  Adubhairt an teasbog Carthach: - "Ag so, a</span>
<lb n="1311"/><span>tighearna, an mac tugais damhsa; as maith léighios agus as maith</span>
<lb n="1312"/><span>dorin a fhoghluim is an sgrioptúir dhiadha agus do ghabh sé gradha</span>
<lb n="1313"/><span>sagairt uaimse agus as follus grása a mórán do chinéalaibh."</span>
<lb n="1314"/><span>Adubhairt an tighearna: - "Créad as áil leatsa ar son do</span>
<lb n="1315"/><span>shaothair"?  "Dob áil liom tusa dod thabhairt féin agus do</span>
<lb n="1316"/><span>thabhairt do chloinne go brách don tsagart óg so as óglach do</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="1317"/><p><span>Dhia."  Do bhí an Rígh aga cur sin ar cáirde agus an fhoirbhthechta</span>
<lb n="1318"/><span>Mochuda do réir aois.  Agus mar do chonnairc an teasbog sin do</span>
<lb n="1319"/><span>chlaoin é féin agus do leig a ghlúine faoi a bhfiadhnaise Mochuda</span>
<lb n="1320"/><span>agus a dubhairt: - "Tabhroim me féin agus mo phorraiste agus mo</span>
<lb n="1321"/><span>mhainistir do Dhia agus duit a mheic nó go ttígh an bráith."  Ód </span>
<lb n="1322"/><span>chonnairc an Rígh rin do leig é féin fo chosaibh Mochuda agus tug a</span>
<lb n="1323"/><span>anam agus a chorp agus a chlann na dheaig go síorraidhe do Dia agus</span>
<lb n="1324"/><span>do Mhochuda.  Agus do saltair Mochuda air muinel an Rígh agus</span>
<lb n="1325"/><span>do bhí aga thomhus dá throigh.  Adubhairt nech do mhuinntir an Rígh</span>
<lb n="1326"/><span>go tarcuisnech gruama re Mocuda "As diomasach duit bheith ag</span>
<lb n="1327"/><span>saltradh ar muinél an Rígh, agus bíodh a fhios agad gurab onórach an</span>
<lb n="1328"/><span>corp sin ara saltrach."  Ar na chlos sin dho Mochuda do leigh an</span>
<lb n="1329"/><span>Rígh uadha agus adubhairt: - "An muinéal so air ar saltrais corrigenda</span>
<lb n="1330"/><span>ní díthcheanfaigher go bráth é, agus an corp do thómhaiseas dom</span>
<lb n="1331"/><span>throighthibh ní créachtnochar é, agús muna ccrónaightheasa mé ní</span>
<lb n="1332"/><span>bheidh nídh a n-uireasbhaidh dho féin ná dhá shliocht go bráth."</span>
<lb n="1333"/><span>Agus dubhairt ris an neach úd do sbreag do é: - "Biaidh tusa agus do</span>
<lb n="1334"/><span>shíol deróil choidhche ider na cineadha."  Agus do bheannaigh an Rígh</span>
<lb n="1335"/><span>agus do geall nemh agus talamh dho agus adubhairt ris "Gibe dod tsíol</span>
<lb n="1336"/><span>do dhéanadh aindlighe air mo chomharbasa agus ná tiobhra mo chóir</span>
<lb n="1337"/><span>féin damh ní bia rígh Ciarraighe aige."  Agus do fíoradh amhlaidh.</span></p>
<lb n="1338"/>
<lb n="1339"/><p><span>Iar sin trath, do rin Mochuda ar fhuraileamh a mháighistreach</span>
<lb n="1340"/><span>an easbuig agus an Rígh Maoltuile sealla onóireach is an rann tseas</span>
<lb n="1341"/><span>do Chiarraighe idir Sliabh Mis agus Maing Ceall Tulach adeirthar</span>
<lb n="1342"/><span>ria.  Agus do rinn mórán míorbhuilleadha ann sinn, agus do</span>
<lb n="1343"/><span>honóireadh é ó gach aonduine ann.  Agus bhádar dias easbog is</span>
<lb n="1344"/><span>na hionadaibh sin, Dibhilin agus Domailgigh ananmana agus ba tnúthach</span>
<lb n="1345"/><span>leó onóir agus grása Mochuda agus do ghnídís néithe ba holc leis.</span>
<lb n="1346"/><span>Do chuaidh sin mar a raibh Maoltuile agus do innis an nídh sin do,</span>
<lb n="1347"/><span>agus mar do chuala an Rígh sin táinig le Mochuda, agus as ann do </span>
<lb n="1348"/><span>bhí sé antan sin a ccaisleán ar bruach Luimnigh, agus ní anmuin</span>
<lb n="1349"/><span>do rin go riacht mullach Sleibhe Mis, agus adubhairt ré Mochuda: - "A</span>
<lb n="1350"/><span>mhic ionmhuin, fágaibh an fearann beag cumhang so do thnúith agus</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="1351"/><p><span>dformad na neasbog úd go ceann sealaid, agus tar arís ann agus</span>
<lb n="1352"/><span>biaidh agad féin agus ag ad chomharba ad dhiaig."  Agus ba maith le</span>
<lb n="1353"/><span>Mochuda an chómhairle sin, agus diompuig an rígh maille re</span>
<lb n="1354"/><span>beannochtuin, agus do fháguibh sion a sealla dona heasbogaibh</span>
<lb n="1355"/><span>adubhramar.  Agus do bhreithnig dul dá oilithre a naonar agus</span>
<lb n="1356"/><span>imtheacht ón rann tuaidh dÉirinn.</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>Táinig an taingeal mar a raibh ab Bheannchair .i. Comhgholl,</span>
<lb n="1359"/><span>agus adubhairt ris mar adubhairt roimhe, go ttiocfadh chuige sagart</span>
<lb n="1360"/><span>óg le mbudh áil dul dá oilithre tar muir soir ar son Chríost,</span>
<lb n="1361"/><span>agus gan a leigeann ann acht achongmháil bliadhain ina fhochair a</span>
<lb n="1362"/><span>mBeannchair.  "Cionnus aithnéod é?" ar Comhgholl.  Adubhairt</span>
<lb n="1363"/><span>an taingeal "Gibé do chífe tú ag gabháil ón eaglais go teagh na</span>
<lb n="1364"/><span>naidheadh budh hé sin é," óir as ann ba ghnáth lé Mochuda an</span>
<lb n="1365"/><span>eaglais ar ttús dionnsaighe.  Adubhairt Comhgholl re na</span>
<lb n="1366"/><span>dheisgioblaibh: - "Tiucfa chughainn aoide onóirigh ann so as</span>
<lb n="1367"/><span>ionmhuin le Dia óir táinig an taingeal fá dhó dá fhoillsioghadh</span>
<lb n="1368"/><span>dhamhsa."  Táinig iar sin Mochuda don bhaile agus do chuaidh don</span>
<lb n="1369"/><span>mhainistir air ttús agus do aithin Comhgholl é, agus budh fáilteach do bhí</span>
<lb n="1370"/><span>roimhe.  Agus do shost ina fhochair go ceann bliadhna é mar</span>
<lb n="1371"/><span>adubhtairt an taingeal, agus air ccriochnúgadh na bliadhna do</span>
<lb n="1372"/><span>iompuig go ccead do Chomhgholl dá dhuthaigh féin agus do</span>
<lb n="1373"/><span>chúmhdaigheadh mórán do cheallaibh agus do theampollaibh leis innte agus</span>
<lb n="1374"/><span>do rin miorbhuilleadha iomdha, agus do tharaing daoine iomdha chum</span>
<lb n="1375"/><span>crábacht agus deadhoibreach.  Agus tugadar mórán do dhaoinibh iad</span>
<lb n="1376"/><span>féin agus acclann agus accine dho agus do hórdúigheadh porraistí mora</span>
<lb n="1377"/><span>a ndúthaighe féin do agus do bhí easbogoideacht Chiarraighe fá</span>
<lb n="1378"/><span>dheireadh aige.</span></p>
<lb n="1379"/>
<lb n="1380"/><p><span>As ahaithle sin daithin Mochuda a phorráiste agus a chealla</span>
<lb n="1381"/><span>dona daoinibh is crábhuighe agus as fioraonta fuair sé, agus</span>
<lb n="1382"/><span>do chuaidh féin maille re beagán dá dheisgioblaibh is an rann teas</span>
<lb n="1383"/><span>don Mhumhain mar a raibh Ciarán mac Fionntain lear</span>
<lb n="1384"/><span>cúmhdaigheadh mainistir Rosa Giallain.  Agus dfiafraigh de</span>
<lb n="1385"/><span>cá áit ann so iona mbia an eaglais bhus mó agus bhus onóiríghe dona</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="1386"/><p><span>cellaibhsi oir adubhairt an taingiol re Comhgholl go ccúmhdóigfídhe</span>
<lb n="1387"/><span>liomsa eaglais onóireach is an rann teas don Mhumhain.</span>
<lb n="1388"/><span>Do bhí spioraid na fáidheamhlachta a cCiarán, agus adubhairt "Racha</span>
<lb n="1389"/><span>tusa ar ttús don Mhidhe agus do dhéantar eaglais onóireach leat</span>
<lb n="1390"/><span>ann andúthaigh í Neill agus biaidh tú daithchiod bliadhain ann agus</span>
<lb n="1391"/><span>do dhéantar hionnarbadh as agus iompódh tú chum Mhumhan arís agus</span>
<lb n="1392"/><span>as ann bhias an eaglais bhús mó agus bhús onóirídhe agad."  Adubhairt</span>
<lb n="1393"/><span>Mochuda re Ciarán - "Geabhadsa thusa agam mar phatrún agus mar</span>
<lb n="1394"/><span>uactarán choidhche."  "Ní hamhlaidh bhias," ar Ciarán, "acht</span>
<lb n="1395"/><span>do bheirimsi me féin agus mo cheall duitsi go síorraidhe agus adeirim riot</span>
<lb n="1396"/><span>bíodh Fuadhran mo mhac féin ac dhiaig san ionnad sa."  Agus</span>
<lb n="1397"/><span>do cheadaig Mocuda sin óir do bhí Fuadhran naomhtha XX bliadhain</span>
<lb n="1398"/><span>an diaigh Chiarain an abdhaine na cathrach sin.</span></p>
<lb n="1399"/>
<lb n="1400"/><p><span>As ahaithle sin do chuaidh Mochuda is na Déisibh Mumhain</span>
<lb n="1401"/><span>mar araibh Clann Ruadhain agus tugadar sin iad féin agus a neaglais</span>
<lb n="1402"/><span>uile dho, agus tug Colmán mac Cobhthaigh do bhí na thigearna saidhbhir</span>
<lb n="1403"/><span>is an talamh sin fearainn iomdha do Mochuda agus tugsan sin uile</span>
<lb n="1404"/><span>do dhaoinibh cráibhtheacha as a ucht féin.  Agus do ghabh féin roimhe</span>
<lb n="1405"/><span>tré mhullach Shléibhe gCua, agus do fhéach ina thímpcheall agus</span>
<lb n="1406"/><span>do chonnairc uime bruach na habhann re nabarthar Némh aingil iomhda</span>
<lb n="1407"/><span>ag dul suas agus anuas go neamh.  Agus do thógbhadar leo</span>
<lb n="1408"/><span>cathaoir airgid agus iomháigh óir innte go neamh.  Agus as an san</span>
<lb n="1409"/><span>ionad sin do rin Mochuda aimsear fhada na dhiaig sin an eaglais</span>
<lb n="1410"/><span>onóireach as andeachaidh sé air neamh.</span></p>
<lb n="1411"/>
<lb n="1412"/><p><span>Iar sin tráth do chuaidh Mochuda chum an fhir naeimh re</span>
<lb n="1413"/><span>nabarthar Molbha mac Choinche ina chathair féin a cCluain Fearta</span>
<lb n="1414"/><span>a ccoigcrioch Laighen agus Mumhan.  Agus fuair sé Molbha</span>
<lb n="1415"/><span>abhfochair a mheithle do bhí ag buain arbha.  Agus ag teacht do</span>
<lb n="1416"/><span>Mochuda ar a eachtra do leig uadha a dheisgiobuil uile dá</span>
<lb n="1417"/><span>nionnadaibh féin óir níor bhail leis dul go sochraidheach is na</span>
<lb n="1418"/><span>tíorthaibh coimhightheacha acht aon duine amháin.  Agus do shanntaig</span>
<lb n="1419"/><span>an taoinfhear sin anmhuin ag Molbha 'na mhainistir féin, agus</span>
<lb n="1420"/><span>adubhairt ris, "A athair naomhtha," ar sé, "dob áil leamsa anadh</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="1421"/><p><span>annso ad tfochair."  Adubhairt Molbha, "Madh cead dod</span>
<lb n="1422"/><span>mháighistir féin sin is cead liomsa é."  Agus do bhí Mochuda ar</span>
<lb n="1423"/><span>leigion a dheisgiobal uile uadha níor bháil leis cointinn</span>
<lb n="1424"/><span>do dhéanadh a ttimpceall an aoinfhir, agus do aontuig do anmhuin uaidh</span>
<lb n="1425"/><span>agus do bhí ag imtheacht ina aonar.  Agus od choncadar manaigh</span>
<lb n="1426"/><span>Molbha ina aonar é do ghabhsad ag fanamhad faoi agus adubhradar</span>
<lb n="1427"/><span>do budh mhithid don duine ársaidh úd anmhuin amainistir éigin óir</span>
<lb n="1428"/><span>ní deaghmhaiseach do bheith ag siobhal ina aonar.  Agus ní raibh a</span>
<lb n="1429"/><span>fhios aco gurb é Mocuda do bhí ann, óir fá tearc neach da</span>
<lb n="1430"/><span>ninnisedh é.  "Ná habraidh sin," ar Molbha, "óir tiocfa lá agus budh</span>
<lb n="1431"/><span>dimbríghmhar ár ccoimhthionól agus ár ccathairne ag féachuin an</span>
<lb n="1432"/><span>choimhthionóil agus na cathrach bhias aige siúd, cia atá sé aniugh ina</span>
<lb n="1433"/><span>aonar, agus ní bfuil afhios aguibh gurab é siúd Mochuda agá</span>
<lb n="1434"/><span>bhfuil mórán daoine umhal do annois agus agá mbia ní as mó san</span>
<lb n="1435"/><span>aimsir atá cugainn"?</span></p>
<lb n="1436"/>
<lb n="1437"/><p><span>Ar mbeith do Mochuda ag siobhal na slíghe ina aonar mar</span>
<lb n="1438"/><span>sin tárla dias bhráthar do agus dfiafraigheadar de cá áit a raibh sé</span>
<lb n="1439"/><span>ag dul.  "Dob áil liom," ar sé, "dul mar abhfuil Colmán Eile."</span>
<lb n="1440"/><span>Adubhairt neach díobh sin - "Gabh sinne agad mar mhanchaibh agus mar</span>
<lb n="1441"/><span>shearbhóntuighthe," óir ba follus dóibh gur fa diadha é ina dhreich.</span>
<lb n="1442"/><span>Agus do ghabh Mochuda iad agus do ghluaiseadar riompa nó go</span>
<lb n="1443"/><span>rángadar Colmán agus adubhairt Mochuda ris: "A athair," ar sé,</span>
<lb n="1444"/><span>"dob áil liomsa anmhuin agudsa annso."  "Ní hamhlaidh bhias,"</span>
<lb n="1445"/><span>ar Colmhán, "acht racha tú dhon ionnad ata accomhfhogus dúinn</span>
<lb n="1446"/><span>ann so re nabarthar Raithein, óir do geall Dia dhuit aitreabhadh</span>
<lb n="1447"/><span>ann agus beid manaig agus cóimhthionól íomdha agud ann ag seirbhís</span>
<lb n="1448"/><span>do Dhia agus as ón ionnad sin ainmneocar air ttús tú .i. Mocuda</span>
<lb n="1449"/><span>Raithin."  Ar ngabhail beannochtun Colmáin agus air cceileabhradh</span>
<lb n="1450"/><span>dho do, do chuaidh Mochuda agus a dhias manach cum an ionnaid</span>
<lb n="1451"/><span>adubhramar agus do rin sealla bheag ann ar ttús, agus as minic do </span>
<lb n="1452"/><span>thagadh sé féin agus Colmán chum a chéile.</span></p>
<lb n="1453"/>
<lb n="1454"/><p><span>Do bhreathnuigh umorro Colmán céad aitreabhadh do déanamh</span>
<lb n="1455"/><span>a Raithen aimsear roimhe sin, agus do fhágase da mharchleath nó trí</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="1456"/><p><span>caoiligh san ionnadh ar bhrithnig sé sealla do dhéan adh agus adubhairt</span>
<lb n="1457"/><span>ré na dheisgiobal, "Tiucfa neach eile am dhiaig annso agus as do</span>
<lb n="1458"/><span>dheonóchaidh Dia an tionnad so ní damhsa."  Agus is don chaolach</span>
<lb n="1459"/><span>sin do thionsgain Mochuda an sealla do dheanamh mar do fhaistin</span>
<lb n="1460"/><span>Colmán acceadóir.  Agus do sinneadh mainistir mhór na dhiaig</span>
<lb n="1461"/><span>sin le Mochuda araibh se dha XX bliadhan ina chómhnúighe agus araibh</span>
<lb n="1462"/><span>morsheisear agus cheithre fhithchid agus ocht ccéad do mhanchaibh aige fó</span>
<lb n="1463"/><span>na fhoirceadal agus fó na riaghuil.</span></p>
<lb n="1464"/>
<lb n="1465"/><p><span>Ar gcumhdach mainistreach Raithin do Mochuda do rinne</span>
<lb n="1466"/><span>fearta agus míorbuilleadha iomdha uadha agus do líon a chlú Éire agus</span>
<lb n="1467"/><span>Bhratainn agus tángadar daoine iomdha arannaibh examhla Éireann</span>
<lb n="1468"/><span>agus Bratan dá ttabhart féin mar mhanchaibh do Dhia agus do Mochuda</span>
<lb n="1469"/><span>go bráth.  Agus do dhiult se ar ttús a spreidh shaoghalta ar na</span>
<lb n="1470"/><span>daoinibh, gidheadh do honórúigheadh agus do cúmhdaigheadh an eaglais</span>
<lb n="1471"/><span>óna Rioghaibh agus na tighearnaoibh budh coimhfhogus do ar ttabhairt</span>
<lb n="1472"/><span>fearainn agus spreidh agus airgid agus gach ofrála eile dhi, agus do</span>
<lb n="1473"/><span>chuireadh Mochuda amhanaigh do dheanamh oibre agus tsaothair agus do</span>
<lb n="1474"/><span>treabhadh an talmhan óir níor bháil leis gan ambeith umhal do shíor.</span>
<lb n="1475"/><span>Agus do bhadar dronga eile do naomhaibh Eireann leis nár bháil</span>
<lb n="1476"/><span>go ndiongnaidis a manaig saothar na talmhan mar sin.</span></p>
<lb n="1477"/>
<lb n="1478"/><p><span>Agus do bhí Mocuda ó mhórán do naomhaibh ar na oirdugadh</span>
<lb n="1479"/><span>ina easbog, agus do fhiosrúigheadh sé uairanna pharráiste féin, .i.</span>
<lb n="1480"/><span>Ciarraighe, agus do bhiodh do gnáth idir a manachaig féin a Raithean,</span>
<lb n="1481"/><span>óir as manaigh do bhí aige agus ní cléirig.</span></p>
<lb n="1482"/>
<lb n="1483"/><p><span>Lá éigin an aimsear earaig táinig draoi mar a raibh</span>
<lb n="1484"/><span>Mochuda do dheanamh adhbhairseorachta air agus adubhairt ris, "An</span>
<lb n="1485"/><span>ainm do thighearna féin déana an abhall so ionnus go mbudh</span>
<lb n="1486"/><span>duílle nua uirthe."  Agus do bhí a fhios ag Mochuda gurab do</span>
<lb n="1487"/><span>thathaoir na cumachta diadha adubhairt sion sin, agus do bhí an crann ar</span>
<lb n="1488"/><span>an láthar fó duille.  Adubhairt an draoi, "An ainm do thighearna</span>
<lb n="1489"/><span>féin tabhar bláith ar an abhall."  Do chuir Mochuda comhartha</span>
<lb n="1490"/><span>na croiche ceasda uirthe agus tug bláth go luath tríthe.  a dubhairt</span>
<lb n="1491"/><span>an draoi: - "Cá tarbha an bláth muna rabhadar ubhla uirthe"?</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="1492"/><p><span>Do bheannaigh Mochuda an abhall an treas uair, agus tanghadar ubhla</span>
<lb n="1493"/><span>iomdha dhi.  Adubhairt an draoi: -  "A Chriosdaighe, déana na</span>
<lb n="1494"/><span>hubhla daibchíugheadh annois."  Do bheannaigh Mochuda an crann,</span>
<lb n="1495"/><span>agus do bhadar na hubhla ag tuitim go talamh ar anaibchíghe, agus do</span>
<lb n="1496"/><span>thóguibh an draoi ubhall do thalamh díobh agus do fhéach é agus do bhí</span>
<lb n="1497"/><span>searbh go romhór agus adubhairt, "Ní maith na miorbhuille so agus amheád is</span>
<lb n="1498"/><span>searbh na hubhla."  Do bheannaig Mochuda na hubhla agus do fhagaibh</span>
<lb n="1499"/><span>a mblas meala iad uile, agus andioghuil adhbhirséorachta an druadh</span>
<lb n="1500"/><span>do beanadh solas ashúl de agus do bhí dall go ceann bliadhna.  Agus</span>
<lb n="1501"/><span>tainig a ccion bhliadhna mar a raibh Mochuda, agus do ghabh aithríghe agus</span>
<lb n="1502"/><span>tugadh a radharc dho agus do impuig maille le gáirdeachus.</span></p>
<lb n="1503"/>
<lb n="1504"/><p><span>Lá eile táinig neach saoghalta dionnsuidhe Mochuda agus amhac</span>
<lb n="1505"/><span>leis balbh-boghar agus do ghuigh Mochuda fó na shlánúghadh, agus do rin</span>
<lb n="1506"/><span>Mochuda urnaighthe chum Dia ara shon agus adubhairt: - "Amhac," ar</span>
<lb n="1507"/><span>se, "éist agus labhair nídh."  Dfreagair an mac go luath agus</span>
<lb n="1508"/><span>adubhairt: - "A dhuine Dé, bronnaimme féin agus moighreacht go</span>
<lb n="1509"/><span>bráth dhuit," agus do bhí slán ó shin amach iona bhallaibh agus ina</span>
<lb n="1510"/><span>chéadfadhaibh.</span></p>
<lb n="1511"/>
<lb n="1512"/><p><span>Lá eile tháinig duine óg ar ttuitim is an luibhre chum</span>
<lb n="1513"/><span>Mochuda agus dfoillsig atruadha agus abhoctacht dho, agus do ghuigh sion</span>
<lb n="1514"/><span>ara shon agus do bhí slán.</span></p>
<lb n="1515"/>
<lb n="1516"/><p><span>Lá eile tháinig duine go Mochuda agus a aghaidh na haonchlár</span>
<lb n="1517"/><span>agus do ghuigh Mocuda ara shon agus bhí sochraidh a aghaidh iar sin.</span></p>
<lb n="1518"/>
<lb n="1519"/><p><span>Lá eile a naimsir earaigh tháinig duine bocht go Mochuda</span>
<lb n="1520"/><span>go raibh a mainistir Raithin agus do iar ar dá dhamh agus treabhach an</span>
<lb n="1521"/><span>lá sin do threabhadh, agus do bhí Mochuda mar adubhramar - ní</span>
<lb n="1522"/><span>ghabhadh sé ainmhighthe ar bith aige is an mainistir, óir asiad</span>
<lb n="1523"/><span>amhanaigh do bhíodh a rómhar agus ag freacar na talamhan do.  Agus</span>
<lb n="1524"/><span>do gair neach dá searbhontaoibh chuige dar b'ainm Aodhán, agus</span>
<lb n="1525"/><span>adubhairt, "Eirigh fón ccoill is neasa duit," ar sé, "agus tabhair</span>
<lb n="1526"/><span>dá fhiadh leat aiste agus eirigh leis an duine úd, agus bí féin agus</span>
<lb n="1527"/><span>iad ag treabhadh dó ar an earach so."  Agus do rin Aodhán</span>
<lb n="1528"/><span>go humhal mar adubhairt Mochuda ris, óir tug an dá fhiadh leis agus</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="1529"/><p><span>do chuaidh leis an duine mbocht agus do bhádar ag treabhadh no go</span>
<lb n="1530"/><span>tarnic dhoibh agus dimthig an fiadhach dá nionnadaibh féin agus do</span>
<lb n="1531"/><span>iompuig Aodhán go Mochuda.</span></p>
<lb n="1532"/>
<lb n="1533"/><p><span>Lá eile táinig duine ar na bhuaidhreadh ó na deamhnuibh go</span>
<lb n="1534"/><span>Mochuda agus do shlánuigh Mochuda go luath é ar ndíothchuir na</span>
<lb n="1535"/><span>ndeamhan uadha agus dimthig ar ttabhairt grása do Dia agus do</span>
<lb n="1536"/><span>Mochuda.</span></p>
<lb n="1537"/>
<lb n="1538"/><p><span>Lá eile ar mbeith dona manchaigh uile ag deanamh saothair agus</span>
<lb n="1539"/><span>ullmhóide, agus do chuaidh Mochuda don mhuileann le cuid na manach</span>
<lb n="1540"/><span>da mheilt agus do concadar naonmhar gadaighthe sin agá raibh</span>
<lb n="1541"/><span>fuath dosan, agus do leansad é dá mharbhadh agus do chuir an ceann</span>
<lb n="1542"/><span>do bhí orrtha gach neach díobh do reir úird chum an mhuilinn.</span>
<lb n="1543"/><span>Agus níor fhiad aoineach díobh dul asteach ann ar na ttoirmeasg</span>
<lb n="1544"/><span>ó lasair dásachtaig theinntíghe do thimpchealluigh an muileann</span>
<lb n="1545"/><span>fá gcuairt, ar tteacht ó ghrasaibh De do shaora Mochuda ar na</span>
<lb n="1546"/><span>sladaighthibh.  Agus do bhídis ga fheáchuin tré dhorus an mhuilinn agus</span>
<lb n="1547"/><span>é uaireanna ina chodla agus uair eile a neamhchodla.  Agus anuair do</span>
<lb n="1548"/><span>sháraig an codla do sgur an muileann uaidh fhéin agus anuair do</span>
<lb n="1549"/><span>eirgeadh as a chodla do ghluais an muillean uaidh féin.  Agus</span>
<lb n="1550"/><span>diompúigeadar an droing sin cum a ttighearna agus do inniseadar</span>
<lb n="1551"/><span>do gach nídh adchonarcadar, agus ód chuala sium sin do ghabh</span>
<lb n="1552"/><span>fearg mór é, agus déirigh chum an mhuilinn do mharbhadh Mochuda.</span>
<lb n="1553"/><span>Agus do chonnairc mar do choncadar cách agus níor bhfeidir leis</span>
<lb n="1554"/><span>urchóideadh do, agus do iompuig mar a raibh a mhuintear agus</span>
<lb n="1555"/><span>a dubhairt ríu, "Anam ann so no go bhfagham amach é oir heagal</span>
<lb n="1556"/><span>duinn go ngairfeadh sé coimirce agus ní mó atá eagla aláimhe</span>
<lb n="1557"/><span>oruinn."  Agus táinig Mochuda gairid na dhiaig sin amach agus</span>
<lb n="1558"/><span>aeire air.  Agus do ritheadar na gadhaighithe chuige agus níor fhead</span>
<lb n="1559"/><span>siad urchóid ar bith do dheanamh dho, óir mar do thairgead fear</span>
<lb n="1560"/><span>díobh arm do gluasacht do sheacaidís a lámha agus ní fhiadadh aon</span>
<lb n="1561"/><span>chor do cuir díobh.  Agus do ghuig Mochuda iad go leigidís</span>
<lb n="1562"/><span>do dul le na eiri, agus do gheall fó na chreidiomh agus fó na breithir</span>
<lb n="1563"/><span>go ttiocfadh chúca arís air ttiodhlacan a eiri.  Agus do</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="1564"/><p><span>chreideadar ar sin do, agus dimthigsion agus dhfáguibh a chuid mine isin</span>
<lb n="1565"/><span>cuchtar, agus diompuig féin go húmhal arís accoinne amhartra,</span>
<lb n="1566"/><span>agus ba doig le na deisgioblaibh gurab anionnadh uaigneach</span>
<lb n="1567"/><span>do chuaidh do dheanamh urnaighthe mar fá gnáth leis.  Agus ar</span>
<lb n="1568"/><span>tteacht chum na ngaduighthe dho, do thairgeadar a mharbhadh ar</span>
<lb n="1569"/><span>mhórán do choruibh agus níor fhéadsad e, agus mar do conarcadar na</span>
<lb n="1570"/><span>míorbhuille sin do ronsat aithrighe agus tugadar iad féin do Dia agus</span>
<lb n="1571"/><span>do Mochuda go bráth agus do bhadar go haimsir a mbáis fá</span>
<lb n="1572"/><span>foirceadail agus fá riaghail Mochuda agus do haithriseadh mórán</span>
<lb n="1573"/><span>doibrighthibh glórmhara naomhtha ortha iar sin.</span></p>
<lb n="1574"/>
<lb n="1575"/><p><span>Lá eile táinig an taingeal chum Mochuda ina mhainistir</span>
<lb n="1576"/><span>féin a Raithean agus adubhairt ris: - Do aithin do thigearna dhuit dul</span>
<lb n="1577"/><span>aniogh dionnsuidhe mhic Fíodhaig, Rígh Ciarraighe Luachra dod</span>
<lb n="1578"/><span>dhúthaigh féin ionnus go ttugthá comaoin agus sacarbha dho oir</span>
<lb n="1579"/><span>as deireadh dá bheatha shaoghalta.  Dfiafruigh Mochuda don</span>
<lb n="1580"/><span>aingeal cionnus do rachadh an lá sin acCiarraighe ó Raithin</span>
<lb n="1581"/><span>agus do thoguibh an taingel leis é a ccarbat teinntighe is an</span>
<lb n="1582"/><span>aer no go rainig an tionnad araibh an Rígh agus tug Mochuda</span>
<lb n="1583"/><span>comaoin agus sacarbha do, agus tug an Rígh do san almsana iomdha</span>
<lb n="1584"/><span>agus do chuaidh chum nimhe.  Agus do chuaidh Mochuda an lá ceádna</span>
<lb n="1585"/><span>tar ais go Raithin agus fuair na bráthre ag ceileabhradh aneasbharta</span>
<lb n="1586"/><span>innte.</span></p>
<lb n="1587"/>
<lb n="1588"/><p><span>Lá eile táinig Mochuda ar cuairt chum Colmáin Eile da</span>
<lb n="1589"/><span>mhainistir féin .i. Lánn Ela dá iarraidh leis do chómharthúghadh</span>
<lb n="1590"/><span>tumba dho ina mhainistir féin .i. a Raitean, óir fá beas do</span>
<lb n="1591"/><span>Cholmán go ccómharthúigeadh sé maille ré hainglibh na fhochair</span>
<lb n="1592"/><span>tumbadha iomdha agus fuair ó Dhia gibe tumba chomharthóchadh sé nách</span>
<lb n="1593"/><span>rachadh anifrionn neach dá nadhlaicfídhe ann.  Adubhairt</span>
<lb n="1594"/><span>Colmán ré Mochuda: - "Eirigh dod tionnadh féin agus leanfadsa</span>
<lb n="1595"/><span>tu an 5mhadh la o aniugh."  Agus táinig Mochuda dá thígh féin agus</span>
<lb n="1596"/><span>do bhí ann go ceann an cúigmheadh lá, agus ní tháinig Colmán an lá</span>
<lb n="1597"/><span>sin agus do chuaidh sin arís go Colmán agus adubhairt: - "A athair,</span>
<lb n="1598"/><span>créad uime nár chómhaillis mar do gheallais."  Adubhairt</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="1599"/><p><span>Colmán: - "Do chuadhusa aingiol maille riom an lá sin agus do</span>
<lb n="1600"/><span>chómharthúighios tumba agus iompuighsi, agus do gheabha tú is an cceann</span>
<lb n="1601"/><span>teas dod tsealla féin ar na chomharthúgadh é, agus déin féin do</span>
<lb n="1602"/><span>reir mar atá sin comharthuighthe é, agus nár ab aidhbhseach leat</span>
<lb n="1603"/><span>alúighiod óir cómharthóchar tuama as mó iná sin duit ó na</span>
<lb n="1604"/><span>haingiolaibh is an mainistir chúmhdóchar duit is an rann teas</span>
<lb n="1605"/><span>dÉirinn .i. a Lios-Mór."  Agus do iompuigh Mochuda agus do </span>
<lb n="1606"/><span>fuair tumba ar na chomharthúghadh mar adubhairt Colmán.</span></p>
<lb n="1607"/>
<lb n="1608"/><p><span>Sa naimsir sin táingeadar cléirigh tar Sliabh Luachra a</span>
<lb n="1609"/><span>gcoigcrích Chiarraighe cum na heagailse araibh an óig naomhtha .i.</span>
<lb n="1610"/><span>Ite a n-Aoibh onórach Conall Gabhra.  Agus do bhí leanbh óg ina</span>
<lb n="1611"/><span>cuidheachtain agus mar do conairc Ite an leanbh óg do chaoidh go</span>
<lb n="1612"/><span>searbh.  Agus dfiafreadar na cléirigh dhi créad uim a raibh ag</span>
<lb n="1613"/><span>caoi agá bfaicsin féin.  Adubhairt sisi: - "As conách anuair do</span>
<lb n="1614"/><span>geineadh an mac óg só inbhúr bfochair óir as ann adhlócthar é</span>
<lb n="1615"/><span>attuama as nách racha neach anifrionn, agus as olc liomsa nách</span>
<lb n="1616"/><span>ann sin bhiad féin adhlaicthe."  Dfiagfruigheadar na cleirigh,</span>
<lb n="1617"/><span>cia an tumba anadhlaicfíghear e.  "Attuaim Muchuda," ar sí,</span>
<lb n="1618"/><span>"nách fuil fós ar na chómhartúghadh, antan bhias budh glórmhar</span>
<lb n="1619"/><span>onóireach é."  Agus do cóimhlíonadh sin, óir do bhi an leanbh sin</span>
<lb n="1620"/><span>na manach ag Mochuda fa dheóig agus do hadhlacadh é attuaim</span>
<lb n="1621"/><span>mainistreach Leasa Mhóir mar adubhairt Ite.</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>Lá eile do thuit leanbh do droichead Raitheann is an abhuinn</span>
<lb n="1624"/><span>agus do báthadh é, agus do bhí a chorp lá agus oidhche gan fághail agus</span>
<lb n="1625"/><span>ar na fhághail do tiodhlacadh go Mochuda é.  Agus do ghabh trócaire</span>
<lb n="1626"/><span>dho é óir ní raibh aon mac aga athair acht é, agus daithbhéodhaidh ó bhás</span>
<lb n="1627"/><span>é.  Agus do oil féin iar sin re haimsir fhada é agus ar mbeith na</span>
<lb n="1628"/><span>mhac amhfoirbhthi do dochuir da dúthaigh féin, .i. go Dealbhna, é.</span>
<lb n="1629"/><span>Agus do geineadh meic agus ingeana uaidh agus tug sé é féin agus</span>
<lb n="1630"/><span>achlann do Dhia agus do Mochuda agus tug aoighreacht, agus mairidh fós</span>
<lb n="1631"/><span>a shliocht ag déanamh fóghanta na mainistreach agus aseirbhíse.</span></p>
<lb n="1632"/>
<lb n="1633"/><p><span>Lá éigin táinig Mochuda ó Chiarraighe agus almsana iomdha leis</span>
<lb n="1634"/><span>go Raithen agus ag teacht do a gcoigcric Dealbhna láim ris an loch</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="1635"/><p><span>re nabarthar Loch Muincine do thuit an oidhche ortha.  Agus</span>
<lb n="1636"/><span>fuaradar riompa air an slíghe rotha soghluaiste do rinne saor</span>
<lb n="1637"/><span>do bhí ag deanamh muilinn air an uisge do thigeadh ón loch</span>
<lb n="1638"/><span>adubhramar tré dhiomaoineas.  Agus mar do ghluaiseadh an roth</span>
<lb n="1639"/><span>adubhramar do ghníodh foghar mór-iongantach agus do cualadh é ó</span>
<lb n="1640"/><span>mhuintir Mochuda.  Agus budh clos afoghar is na bailtibh budh</span>
<lb n="1641"/><span>comhfhogus do agus deirgeadar daoine iomdha amach fón bhfoghar</span>
<lb n="1642"/><span>sin maille re coimircibh agus re gothaibh móra dá fhios créad do rín</span>
<lb n="1643"/><span>é.  Do ghaibh eagla mhór muinntear Mochuda roimhe na gáiribh sin</span>
<lb n="1644"/><span>do chualadar agus do chuadar a neich agus a ccapuill féin uatha, agus do</span>
<lb n="1645"/><span>chuireadar a neireadha díobh agus as ar éigin do rugadar ortha.</span>
<lb n="1646"/><span>Agus do thuig Mochuda adhbhar na neithe sin agus adubhairt ris na</span>
<lb n="1647"/><span>saoraibh do rin an sás díomhaoineach sin, go mbeidís sgaoilte a</span>
<lb n="1648"/><span>rannaibh eaxamhla Éireann agus nách beadh feidhm ná tairbhe dhíobh agus</span>
<lb n="1649"/><span>nách críochnóidis an muileann do thionsgnadar agus go madh neamhthorthach</span>
<lb n="1650"/><span>miotharbheach a sliocht dá ndéis.  Hí Eanna adearthar</span>
<lb n="1651"/><span>riu aniugh.</span></p>
<lb n="1652"/>
<lb n="1653"/><p><span>Lá éigin táinig Mochuda gus an ionnad re nabhartar</span>
<lb n="1654"/><span>Cluain Brennainn agus do bhádar ubhla iomdha is an bhaile sin, agus</span>
<lb n="1655"/><span>diarradar deisgiobail Mochuda nídh dona hubhlaibh dho, agus do éar</span>
<lb n="1656"/><span>an lubhghuirteóir iad.  Adubhairt Mochuda: - "Ón mbliadhain so</span>
<lb n="1657"/><span>amach ní fhásfaid úbhla air an lubhghort so go bráth."  Agus do</span>
<lb n="1658"/><span>fioradh amhail do gheall.</span></p>
<lb n="1659"/>
<lb n="1660"/><p><span>Do bhadar da dheisgiobal X ag Mochuda agus budh mór anúmhla</span>
<lb n="1661"/><span>is an mainistir .i. Caoinche mac Meallain do b'e ba chéadmhanach</span>
<lb n="1662"/><span>a Raithin, agus Cnucoinoc, agus trí mic Nascainn .i. Goban agus</span>
<lb n="1663"/><span>Sraphan agus Laisren, agus Mulua Lughair, agus Mocomóc eile,</span>
<lb n="1664"/><span>agus Aodhan, agus Fachtna, agus Coincheann, agus</span>
<lb n="1665"/><span>Fionnlogh, agus Mocomoc do bhí ina hEasbog fá dheoigh.</span>
<lb n="1666"/><span>Agus do budh doichreidte a mhéad dob umhal an droingso agus do</span>
<lb n="1667"/><span>bhreathnagh Mochuda edtromúgadh ar a nere so roimh ambás agus do</span>
<lb n="1668"/><span>chúmhdaig sealladha iomdha dhoibh ionnus go mbeadh sólás éigin</span>
<lb n="1669"/><span>acu anaimsir aseanórdachta ara mhéad dob umhal iad ina nóige.</span>
<lb n="1670"/><span>Agus do tharngairsé mórán do mhaith dhóibh.  Agus do rin ( )</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="1671"/><p><span>don neach adubhramar thuas .i. Mochae mac Melláin da ndearna</span>
<lb n="1672"/><span>se sealla maith san ionnad ré nabarthar Cluain da Chrann.  Agus</span>
<lb n="1673"/><span>adubhairt ris: - "Ní hann so bhias teiséirghe acht an ionnad eile</span>
<lb n="1674"/><span>ionar dhéonaig Dia dhuit."  Agus do fioradh sin.  Adubhairt fós</span>
<lb n="1675"/><span>Mochuda ré deisgiobal eile dho .i. ré Fiacha: - "Ni hann so bhias</span>
<lb n="1676"/><span>teiséirghe gé do rinneasa sealla dhuit ann, óir beid trí hinid</span>
<lb n="1677"/><span>eile agad, gidheadh is abhfochair compánaigh duit féin diobh .i.</span>
<lb n="1678"/><span>Aodhán, do thaisi, agus biaidh teiserghe a ccoigcrich Ó Torna agus as</span>
<lb n="1679"/><span>uait féin ainmneochar an tionnad sin."  Agus do chumhdaidh</span>
<lb n="1680"/><span>Mochuda sealla eile don Aegán sin accrioc Ó Torna láimh re</span>
<lb n="1681"/><span>Sliabh Luachra.  Agus adubhairt Mochuda ris go fáidhemhúil</span>
<lb n="1682"/><span>"Tioccfead taise do chóimhdheiscipbail chugad ann so .i. Fiachna</span>
<lb n="1683"/><span>agus as uada ainmneócar an ionnad so."  Agus do fioradh na</span>
<lb n="1684"/><span>fuighle sin, óir as Ceall-Fiachna adearthar ris an ccill sin</span>
<lb n="1685"/><span>aniugh, agus ceall Aegáin adubhartaoi ria ar ttús.  Agus do rín</span>
<lb n="1686"/><span>fáidheoirecht do droing eile diobh agus do fíoradh iad.</span></p>
<lb n="1687"/>
<lb n="1688"/><p><span>Aimsear eile do fagbhadh leanbh bocht do rineadh anadaltarnus</span>
<lb n="1689"/><span>agus go folach láimh re mainistir Raithin, agus do hoileadh an leanbh</span>
<lb n="1690"/><span>sin ag Muchuda go beith na easbug do, agus ní raibh a fhios aige an</span>
<lb n="1691"/><span>duine cread an tainm do garfídhe dhe ná fios atuismightheóiridhe.</span>
<lb n="1692"/><span>Adubhairt Mochuda, "An leanbh so," ar sé, "Dioma is ainm dho,</span>
<lb n="1693"/><span>agus Cormac ainm a athar dho shíol Eachach Eachaigh," ó nabarthar</span>
<lb n="1694"/><span>clann nEachac Eochaidh.  Agus do mhóradar cach uile faidhiteoireacht</span>
<lb n="1695"/><span>Mochuda de sin óir ní ó neach eile fuair sin acht as ón</span>
<lb n="1696"/><span>Spiorad Naomh.  Adubhairt Mochuda re Dioma ar mbeith na easbog</span>
<lb n="1697"/><span>dho: - "Eirig go luath ad dhúithidh féin an Aoibh Eachach san</span>
<lb n="1698"/><span>rann tiar theas don Mhumhan óir as ann bhias teiséirghe, agus</span>
<lb n="1699"/><span>eireochaidh cogadh agus ceannairic mhór idir do chinead agus do</span>
<lb n="1700"/><span>bhraithreacha muna ndeathar go luath da teasargoin."  Do gluais</span>
<lb n="1701"/><span>Dioma agus easpog eile dár bhainm Cuana leis budh deisciobal do</span>
<lb n="1702"/><span>Mochuda, agus do chuadar a nIbh Eachach, agus do seanmór Dioma</span>
<lb n="1703"/><span>ar rochtuin do ann briathra Dé dá bráthraibh agus da chlannmhaicne,</span>
<lb n="1704"/><span>agus do rin síodhach iad agus do cúmhduigheadh mainistir leis innte</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="1705"/><p><span>agus tug sé féin agus achine agus aphairaiste í dá mhaighistir</span>
<lb n="1706"/><span>roghradhach do Mochuda agus do chriochnaigh a bheatha go conáicc.</span></p>
<lb n="1707"/>
<lb n="1708"/><p><span>Aimsir eile táinig Mochuda ó Raithean abhprouinsibh Mumhan</span>
<lb n="1709"/><span>agus táinig a cCiarraighe Chuirche.  Agus tarla do Cairbire mac</span>
<lb n="1710"/><span>Criomhthain do ba Ríg Mumhan go raibh se antan sin aMuighe</span>
<lb n="1711"/><span>Chuirche san ionad andeachaidh Mochuda.  Táinig antan sin caor</span>
<lb n="1712"/><span>thintíghe agus do leag caisleán do caisleánaibh an Rígh agus do marbhadh</span>
<lb n="1713"/><span>a ríoghan ann agus mórán dá mhuinntir agus amhac Aodh mac</span>
<lb n="1714"/><span>Cairbre ar ttuitim an chaisleáin ortha.  Agus do marbhadh ann</span>
<lb n="1715"/><span>dá each maithe do bhíodh ag iomchur carbaid an ríg.  Do ghuidh</span>
<lb n="1716"/><span>Cairbre Mochuda ann sin fá aithbheódchan na ríoghna agus an</span>
<lb n="1717"/><span>mheic, agus ód chonnairc Mochuda creideamh an rígh do rin úrnuighthe</span>
<lb n="1718"/><span>cum Dia ara son agus adubhairt ríu: - "Eírghe."  Agus déirgeadar</span>
<lb n="1719"/><span>agus tug Mochuda slán don rígh iad, agus tugadar uile glóire agus</span>
<lb n="1720"/><span>mola do Dhia agus do Mochuda.  Agus tug an rígh ofrála iomhda</span>
<lb n="1721"/><span>do dfhearann agus do shearbhóntuighthibh.  Agus do bhí neach díobh sin</span>
<lb n="1722"/><span>leis nár bháil úmhlúghadh do Mochuda an aghaidh aithne an rígh tré</span>
<lb n="1723"/><span>fhormad agus tré dhíomus.  Adubhairt Mochuda: - "Rachaidh do</span>
<lb n="1724"/><span>shíolsa ambáthadh agus anoighreacht fá atathaighe riomsa, beidh sí go</span>
<lb n="1725"/><span>síorruidhe agum; agus gibé neach bheanfus díom an nídh do gheabh ó</span>
<lb n="1726"/><span>neach eile beanfar neamh agus talamh dhe."  Agus do chuaidh an fear</span>
<lb n="1727"/><span>sin agus ashíol go luath don bhith.</span></p>
<lb n="1728"/>
<lb n="1729"/><p><span>Uair eile do chuir Mochuda crios órdha chum Feargusa mic</span>
<lb n="1730"/><span>Criomhthain araibh salchar croicinn le teinneas árann air agus ar</span>
<lb n="1731"/><span>ngabhail an chreasa taris do, maille re beannochtuin Mochuda,</span>
<lb n="1732"/><span>do bhí slán.</span></p>
<lb n="1733"/>
<lb n="1734"/><p><span>Aimsear eile do bhí rígh Mumhan, .i. Cathal mac Aodha is an</span>
<lb n="1735"/><span>talamh Chuirche, ar na easlánúghadh o ghalaraibh éaxamhla, do rín</span>
<lb n="1736"/><span>boghar, bhacach, dall de, agus táinig Mochuda mar araibh sé, agus do</span>
<lb n="1737"/><span>ghuidh an rígh agus acharaid é uimi ashlánúgadh.  Agus do guidh,</span>
<lb n="1738"/><span>iomorro, Mochuda chum Dia ara shon agus do chuir cómhartha na</span>
<lb n="1739"/><span>croiche ceasta ar ashúilibh agus ara chluasaibh agus do bhí slán ó gach uile</span>
<lb n="1740"/><span>docamhuil, agus do chluineadh agus do chídheach go foirbhthe, agus tug</span>
<lb n="1741"/><span>Cathal</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="1742"/><p><span>fearainn mhóra do Dhia agus do Mochuda go bráth, .i. Oilean Cathail</span>
<lb n="1743"/><span>agus Ros Beag agus Ros Mór agus Inis Píc.  Agus do chuir Mochuda</span>
<lb n="1744"/><span>a Ros Beag bráithre naomhtha do dheanamh eaglaisi ann anonóir</span>
<lb n="1745"/><span>Dé, agus do thionsgain Mochuda féin mainistear do dheanamh</span>
<lb n="1746"/><span>an Inis Pic agus do bhí ann sin bliadhain iomlán.  Do chuir iarumh</span>
<lb n="1747"/><span>Mochuda triur dona deisgioblaibh adubhramar thuas .i. tri mic</span>
<lb n="1748"/><span>Nascainn .i. Goban easpog, agus Srafan sagart, agus Laicren</span>
<lb n="1749"/><span>Naomh agus an teaspog naomhtha Dardomaighin (tug gradha don droing sa a</span>
<lb n="1750"/><span>bhfiagnaise Mochuda) dá ccoiméad so agus da ccongbháil astaid</span>
<lb n="1751"/><span>fhoirbhthe, agus da XX eile do bráithribh a mainistir Inis Píc ina</span>
<lb n="1752"/><span>ionnad féin.  Agus diompuig Mochuda iar sin go Raitheann.</span>
<lb n="1753"/><span>Agus an inis sin a dubhramar, Inis Pic, is ionnad rónaomhtha í,</span>
<lb n="1754"/><span>agus bíd daoine rócráibhtheach innte do ghnáth.</span></p>
<lb n="1755"/>
<lb n="1756"/><p><span>Agus do bhí Mochuda ag siobhal na Mumhan soir agus do ghabh</span>
<lb n="1757"/><span>tar an abhainn re nabartaoi Neimh antan sin agus re nabhartar</span>
<lb n="1758"/><span>Abhainn Mhór annois, agus do chonnairc sé ubhall mór air lár an</span>
<lb n="1759"/><span>atha tar a raibh sé ag gabháil.  Agus do thóguibh é agus rug leis</span>
<lb n="1760"/><span>iona láimh.  Gurab de atá, Áth Ubhla a bhFearuibh Muighe.  Agus</span>
<lb n="1761"/><span>diarr an giolla an tubhall ar Mochuda agus ní thug do é, agus</span>
<lb n="1762"/><span>adubhairt, "Do dhéana Dia réad míorbhuilleach don ubhall so</span>
<lb n="1763"/><span>triomsa aniugh óir teangmhuidh dhuinn inghion Cuana mic Cailcín</span>
<lb n="1764"/><span>agus a lámh dheas easbadhthach da nách fhéidir le aonchor do chur di</span>
<lb n="1765"/><span>acht a beith sínte ré na taobh.  Agus slánóchar í maille re</span>
<lb n="1766"/><span>grásaibh Dé tríd an ubhall."  Agus do fíoradh sin.  Agus</span>
<lb n="1767"/><span>do chonnairc Mochuda an inghean ag súgra agus ag cluithe ris na</span>
<lb n="1768"/><span>hingheanaibh eile ar faithche an baile.  Agus do chuaidh dá</span>
<lb n="1769"/><span>hionnsuidhe agus adubhairt ria: "Gabh an tubhall so agad," ar sé.</span>
<lb n="1770"/><span>Agus do sín sí alámh clé chum an ubhaill mar do ghnáthuigheadh.</span>
<lb n="1771"/><span>Adubhairt sion: "Ní bhfúighthe thu is an láimh sin é acht sín an</span>
<lb n="1772"/><span>lámh eile chuige."  Agus ar mbeith don inghin lán don chreidiomh</span>
<lb n="1773"/><span>do thairg an lámh dheas do ghluaisiocht.  Agus do bhí ar an láthair</span>
<lb n="1774"/><span>sin lán do neart, do fhuil, agus do ghluaiseacht, agus do ghlac an</span>
<lb n="1775"/><span>túbhall lé.  Badh fáilteach go mór cách de sin agus dob iongantach</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="1776"/><p><span>iad is an míorbhúill sin.  Adubhairt Cuana an oidhche sin ris an</span>
<lb n="1777"/><span>inghin: - "Tóg féin do rogha do mhacaibh rígh na Mumhan agus</span>
<lb n="1778"/><span>do gheabhsa dhuit é."  Adubhairt an inghean: - "Ní bhia fear agamsa</span>
<lb n="1779"/><span>acht an fear do shlánuigh mo lámh."  "An cluine siud, a Mhochuda,"</span>
<lb n="1780"/><span>ar Cuana.  "Tabhairsi an inghean damhsa," ar Mochuda, "agus</span>
<lb n="1781"/><span>do béarsa í na mnaoi phósta do Dhia leár slánadh a lámh."</span>
<lb n="1782"/><span>Agus tug Cuana an inghion .i. Flandnait, maille re na hoighreacht</span>
<lb n="1783"/><span>agus ré na fearann atá ar bruach na habhann re nabarthar Nemh,</span>
<lb n="1784"/><span>do Dia agus do Mochuda go bráth.  Agus ba dothuarusgbhala</span>
<lb n="1785"/><span>mete inigh Cuana.  Agus do rug Mochuda an ingean leis go</span>
<lb n="1786"/><span>Raithin agus tug a beatha go rochonách as abhfochair na ccailleach</span>
<lb n="1787"/><span>ndubh ann nó gur hionarbadh ó ríoghaibh Teamhrach Mochuda as</span>
<lb n="1788"/><span>achathair féin amhail do cluinfídhe.  Agus rug leis Flandnait</span>
<lb n="1789"/><span>maille ré cách, agus ar ccumhdach acathrach féin a Lios Mór do chuir</span>
<lb n="1790"/><span>Flandnait da dúthaigh ionus go ccumhdochadh sí sealla di féin</span>
<lb n="1791"/><span>ann.  Agus do chumhdaig sealla deallraightheach a cCluain</span>
<lb n="1792"/><span>Dalláin, agus a porraiste Mochuda atá.</span></p>
<lb n="1793"/>
<lb n="1794"/><p><span>Do bhí Mochuda san ionnad ionar chúmhdaigh se Lios Mór,</span>
<lb n="1795"/><span>sul do tionsgain aitreabadh ann, agus do chuala guth na ndaoine do </span>
<lb n="1796"/><span>bhí ag léaghthoireacht a Raithin, agus adubhairt re na deisgiobal: -</span>
<lb n="1797"/><span>"Aithním gurab annsan ionad so do dhéonaigh Dia duinn ár</span>
<lb n="1798"/><span>mainistir do deanamh."  Agus ba fíor sin iardain.</span></p>
<lb n="1799"/>
<lb n="1800"/><p><span>Lá da ttainig Columcille go Raithin mar araibh Mochuda</span>
<lb n="1801"/><span>agus adubhairt ris: - "As ionmhuin leatsa an tionad so abhfuile"?</span>
<lb n="1802"/><span>"As ionmhuin, go deimhin," ar Mochuda.  Adubhairt Columcille: -</span>
<lb n="1803"/><span>"Ná cuireadh ortsa an nídh adéarsa riot .i. nach ann so bhias</span>
<lb n="1804"/><span>teiséirghe, oir eíreochaidh formad rígh Éireann agus achloinne</span>
<lb n="1805"/><span>riot, ar fhuráileamh droinge do chléirchibh Éirionn.  Agus</span>
<lb n="1806"/><span>do dheanaid tusa dionarbadh as an ionnad so."  Agus dfiafruigh</span>
<lb n="1807"/><span>Mochuda do Columcille do bhí na fháidh fíreannach: - "Cá hionnadh</span>
<lb n="1808"/><span>eile ambeadh a aiseírghe"?  Adubhairt Columcille: - "An tionnad</span>
<lb n="1809"/><span>abhfaca tú an sluagh aingeal do mhullach Sléibhe gCua agus an</span>
<lb n="1810"/><span>chathaoir airgid acu aghá tógbháil leó, agus an iomháigh óir innte, ar</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="1811"/><p><span>bruach na habhann re nabarthar Neimh; as ann bhias teiséirghe agus</span>
<lb n="1812"/><span>así an cathaoir airgid - teaglaisi, ameadhon eatortha."  Do thug</span>
<lb n="1813"/><span>Mochuda gur bhfíor sin agus tug moladh agus glóire do Dia.</span></p>
<lb n="1814"/>
<lb n="1815"/><p><span>Lá eile do bhí Mochuda a Raithin agus tainig cléireach agus manach</span>
<lb n="1816"/><span>dá mhuintir féin asteach do bhí intan sin san rann tuaidh don</span>
<lb n="1817"/><span>Mhumhain; agus do shléact a bhfiaghnaise Mochuda mar fá béas dona</span>
<lb n="1818"/><span>manchaibh; agus adubhairt: - "A athair," ar sé, "do choimhlíonus</span>
<lb n="1819"/><span>gach nídh adúbhrais liom ó an uair dfagbhus tu aRaithin, agus</span>
<lb n="1820"/><span>aitheannta an Tighearna do réir úird, acht amháin go ttugas</span>
<lb n="1821"/><span>leam bráthair dhamh féin ón mbeatha saoghalta a raibh sé gan</span>
<lb n="1822"/><span>cead duitsi."  "Adeirimsi riot go fírinneach," ar Mochuda, "dá</span>
<lb n="1823"/><span>ndeachthása ar mullach cnuic áird comhárd lead ghlao do leigean</span>
<lb n="1824"/><span>dá ttugthá cughamsa gach nduine do chluinsin do ghlaodh, nách</span>
<lb n="1825"/><span>diultfainnsi roimhe neach díobh gan an gabháil uile a naibíd an</span>
<lb n="1826"/><span>chrabhaidh."  Agus ar ccluinsin na mbriathar sin do chách, do</span>
<lb n="1827"/><span>thuigeadar méid agus leithead grása Mochuda agus tugadar grása</span>
<lb n="1828"/><span>do Dia.</span></p>
<lb n="1829"/>
<lb n="1830"/><p><span>Lá eile attráth easpairt le na naomhthacht uair do ló</span>
<lb n="1831"/><span>adubhairt Mochuda re na mancaibh: - "Ní chaithfeam nídh aniugh no</span>
<lb n="1832"/><span>go néisteadsa faoisdin gach aoin fá leith aguibh óir do thuig sion</span>
<lb n="1833"/><span>go raibh eascáirdeas aig neach díobh re neach eile don chóimhthionól."</span>
<lb n="1834"/><span>Agus tugsad na bráithre abhfaoisdine uile dho.</span>
<lb n="1835"/><span>Adubhairt neach díobh re Mochuda ina fhaoisdin: - "Ní hionmhuin</span>
<lb n="1836"/><span>liom féin do mhuilleóir si, agus asé adhbhar mo neamhghrádh dho antan</span>
<lb n="1837"/><span>théim don mhuileann ní háil leis aneireadha do thogbháil dona</span>
<lb n="1838"/><span>capuillibh agus ní háil ná na saic do líonadh don mhin ná cughnamh</span>
<lb n="1839"/><span>uimi agcur suas.  Agus ní headh amháin acht do ghúidh sé gach nídh</span>
<lb n="1840"/><span>as anait liom agus ní fheadarsa acht do fhidir Dia créad uim a</span>
<lb n="1841"/><span>ndeínionn sé sin.  Agus as minic smuainim abhuala nó a</span>
<lb n="1842"/><span>easonórughadh go fághail bháis do."  Adubhairt Mochuda, "A</span>
<lb n="1843"/><span>bhráthair ghrádhaigh, adeir an fáigh, "declina a malo et fac bonum"</span>
<lb n="1844"/><span>.i. seachain an tolc agus déana an mhaith; da reir sin déinsi</span>
<lb n="1845"/><span>maith don mhuilleóir agus tiocfaigh don mhaith sin go ndiongna sin</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="1846"/><p><span>maith dhuitsi, agus go mbeithíghe in bhúr ccáirdibh gradhach da chéile."</span>
<lb n="1847"/><span>Mar sin dóibh, go ceann trí lá, agus gach nídh as fearr dféad</span>
<lb n="1848"/><span>an bráthair ga dhéanamh aige don mhuilleóir.  Gidheadh níor</span>
<lb n="1849"/><span>sheachain an muilleóir adhroichbhéasa féin, agus níor sheachain an</span>
<lb n="1850"/><span>bráthair a fhuath do san.  Adubhairt Mochuda an treas lá ris</span>
<lb n="1851"/><span>an mbráthair, a fhaoisdin do thabhairt do.  Adubhairt an</span>
<lb n="1852"/><span>bráthair: - "Así so mfaoisdin a athair; ní hionmhuin liom an</span>
<lb n="1853"/><span>muilleóir fós."  Adubhairt Mochuda, "Claochlócaidh anocht agus ní</span>
<lb n="1854"/><span>chaithfidh biadh amairioch nó go ndeacha dá ionnsuidhe agus caithfídhe</span>
<lb n="1855"/><span>ar aon súidhe air aon bhórd agus beithídhe in bhur ccáirdibh grádhacha</span>
<lb n="1856"/><span>ó sin amach."  Agus do fíoradh sin; óir do líonadh an manach</span>
<lb n="1857"/><span>sin ó grásaibh an Sbioraid Naomhtha tré fhoirceadal Mochuda.</span>
<lb n="1858"/><span>Agus tug glóir agus moladh do Mochuda mar do chonnairc é ar na</span>
<lb n="1859"/><span>shoirbhiugadh ó ghrásaibh an Sbioraid Naoimh.</span></p>
<lb n="1860"/>
<lb n="1861"/><p><span>Lá eile do bhadar dias mhanach do mhainistir Mochuda ag</span>
<lb n="1862"/><span>chomhradh ré chéile, agus don chinéal Breatnach iad.  "Atá," ar</span>
<lb n="1863"/><span>siad, "Mochuda ársaidh go mór, gidheadh ní gar do bás dfághail.</span>
<lb n="1864"/><span>Agus as deimhin nách faghthar aleithéad choidhche an umlacht na</span>
<lb n="1865"/><span>andeadhoibreachaibh.  Agus dá mbeadh sé gan bheith ann as neach</span>
<lb n="1866"/><span>aguinne do toghfaoi ina ionnad agus ar an adhbhar sin marbhamna é,</span>
<lb n="1867"/><span>óir ní bfuíghe féin bás go luath."  Agus bá hí accomhairle</span>
<lb n="1868"/><span>abhreith andeireadh na hoidhche sin cum na habhann agus abháthadh agus a</span>
<lb n="1869"/><span>fholach mar nach faghthaoi a fhios go bráth.  Agus fuaradar na</span>
<lb n="1870"/><span>dhiaig sin é an ionnad uaigneach ag déanamh a úrnaighe mar fá béas</span>
<lb n="1871"/><span>do.  Agus do cheangladar go docamhlach é, agus rugadar ara</span>
<lb n="1872"/><span>muin eatortha cum na habhann é.  Agus tarla dhóibh dá bhreith</span>
<lb n="1873"/><span>chum na habhann manach cráibhdeach dár béas an reilg choisreagtha</span>
<lb n="1874"/><span>do thimpcheallughadh gach noidhche.  Agus adubhairt riú sin, "Créad</span>
<lb n="1875"/><span>sin bheirthíghe libh"?  Adubhradar gurab éaduighe droinge</span>
<lb n="1876"/><span>dona manchaibh da mbreith dá níghe cum na habhann.  Agus níor</span>
<lb n="1877"/><span>creidsiom sin ar na ghuin ón Sbiorad Naoimh.  Agus adubhairt,</span>
<lb n="1878"/><span>"Cuiridh díbh búr nere go bhfaicimís é."  Agus dob éigion dóibh,</span>
<lb n="1879"/><span>agus asé eire fríth ann sin Mochuda.  Agus dob é an manach</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="1880"/><p><span>sin dob fheadmannach is an mbaile sin.  Agus adubhairt go</span>
<lb n="1881"/><span>tursioch, "A Dé as olc an obuir sin do thiosgainbhúir."</span>
<lb n="1882"/><span>Adubhairt Mochuda go ciuin, "A mhic do budh mhaith damhsa siud</span>
<lb n="1883"/><span>dimirt orm óir do harmhéoighthaoi me idir na mairtíreacha</span>
<lb n="1884"/><span>naomhtha.  Agus do budh olc dóibh sion é, óir as abhfochar Iudais</span>
<lb n="1885"/><span>do reac aTighearna féin do bheidís ag fághail peine do shíor óir</span>
<lb n="1886"/><span>dob áil leo misi do chur cum báis ionnus go mbeidís am</span>
<lb n="1887"/><span>ionnad ós cionn mo mhanach.  Agus ní hiad na daoine malluighthe</span>
<lb n="1888"/><span>úd, ná daoine don chine dá bhfuil siad, bhus comharbadha</span>
<lb n="1889"/><span>damhsa go bráth, acht as do cenél an neich tré ar shaor dia</span>
<lb n="1890"/><span>me bhias fear mionnaid dom éisi.  Agus ní bhia mo chathair go</span>
<lb n="1891"/><span>bráth gan drong éigin don chine Breathnach innte fá na ndiongantar</span>
<lb n="1892"/><span>gáire agus fanamhad agus dá nác bia maoin na tarbha acht sin."</span>
<lb n="1893"/><span>Agus an neach sin do shaor Mochuda ara mhilleadh as don chine</span>
<lb n="1894"/><span>Ciarrúigheac é, agus as díobh atáid comharbadha agus lucht ionnaid</span>
<lb n="1895"/><span>Mocuda do ghréas.</span></p>
<lb n="1896"/>
<lb n="1897"/><p><span>Do bhí Mochuda abhfad daimsir mar adubhramar thuas</span>
<lb n="1898"/><span>nár bháil leis ba na capuill do thógbhail cuige óna daoinibh acht asiad</span>
<lb n="1899"/><span>a manaigh do bhíodh ag romhar agus ag freacar na talmhan do agus</span>
<lb n="1900"/><span>asiad diompcharadh gach nídh beirthíghe cum na mainistreach ara</span>
<lb n="1901"/><span>muin féin.  Táinig Fionan Naomh ar chuairt chum Mochuda ar</span>
<lb n="1902"/><span>tteacht do ón Róimh antan sin agus fá bráthair do Mochuda é.</span>
<lb n="1903"/><span>Agus do spreag sé Mochuda agus adubhairt: - "A Mochuda," ar</span>
<lb n="1904"/><span>sé, "créad uim a ccuirirsi moghsaine bhur nainmíoltadh</span>
<lb n="1905"/><span>brúideamhal ar na daoinibh atá na nainmhioltaibh réasúnta?</span>
<lb n="1906"/><span>Agus gur ar ason do chruthuigh Dia gach ainmhilte eile?  Agus,</span>
<lb n="1907"/><span>as deimhin, nách caithfeadsa biadh is an mbaile so nó go</span>
<lb n="1908"/><span>ttógbhar an dochar úd díobh."  Agus do aontuig Mochuda</span>
<lb n="1909"/><span>anonóir Fhionain dona manchaibh daimh agus capaill chucha ó na daoinibh</span>
<lb n="1910"/><span>agus iad féin do bheith raor ón moghsuine adubhramar. Na diaig sin</span>
<lb n="1911"/><span>iomorro do ghabh trócaire an tAb Naomhtha Lachtaoin do Mochuda</span>
<lb n="1912"/><span>agus dá mhanchaibh ar son ná gabhaidís ba ná spréidh chuca, agus táinig</span>
<lb n="1913"/><span>go Raithin agus tug X mba fithchead agus tarbh agus dís rachtaireadha</span>
<lb n="1914"/><span>agus dís</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="1915"/><p><span>bhanrachtaireadha leis.  Agus ar ndul agcómhgar an bhaile dho,</span>
<lb n="1916"/><span>do fhágaibh abha anionnad uaigneach óir níor bháil leis abhfaicsin</span>
<lb n="1917"/><span>aige.  Agus do chuaidh féin don mhainistir, agus do leig teinneas</span>
<lb n="1918"/><span>mar badh eadh chuige agus diarr bainne.  Agus do chuaidh an</span>
<lb n="1919"/><span>miniostrálúighe do fhoillsiugheadh do Mochuda go raibh Lachtaein</span>
<lb n="1920"/><span>teinn agus gur iarr bainne dá ól.  Adubhairt Mochuda, soightheach</span>
<lb n="1921"/><span>do líonadh duisge; agus do rinneadh amhlaidh.  Agus do bheannaigh</span>
<lb n="1922"/><span>an tuisge agus do chlaochlo a mbainne mhilis nua é amhail ba í anuair</span>
<lb n="1923"/><span>sin do bleadfaighe é.  Agus do cuireadh cum Lachtaoin é agus</span>
<lb n="1924"/><span>do aithin gus bainne fríth go diadha é.  Agus do bheannaigh arís</span>
<lb n="1925"/><span>an bainne é agus do chlaochlo an uisge é mar do bhí roimhe.  Agus</span>
<lb n="1926"/><span>adubhairt: - "Ní uisge acht bainne do iarras."  Agus daithris an</span>
<lb n="1927"/><span>teachtaire abhfiaghnaise cháich uile an nídh sin.  Agus adubhairt</span>
<lb n="1928"/><span>Lactaoin: - "As maith an manach Mochuda gidheadh ní dhiongnaid</span>
<lb n="1929"/><span>a chomharba bainne don uisge."  Agus adubhairt ris an teachtaire: -</span>
<lb n="1930"/><span>"Éirigh go Mochuda agus innis do nách caithfeadsa biadh is</span>
<lb n="1931"/><span>an bhaile so nó go ngeabhaidh sé chuige an deirc tugasa chum na</span>
<lb n="1932"/><span>manach."  Do gheall Mochuda go ngeabadh, agus do tugadh na ba</span>
<lb n="1933"/><span>agus na reachtaireadha do mhanchaibh Mochuda agus do chomharthuigheadar</span>
<lb n="1934"/><span>na reachtaireadha dóibh iad.  Agus adubhairt Mochuda ná geabhag</span>
<lb n="1935"/><span>se sin chuige acht anonóir Lachtaoin go geabhadh iad.  Adubhairt</span>
<lb n="1936"/><span>Lachtaoin: "Biaidh saidhbhreas, agus iomad spréidhe agus maoine</span>
<lb n="1937"/><span>domhanda ag lucht tionnaid do ghréas ó aniugh amach agus biaid</span>
<lb n="1938"/><span>iomad daoine crábhaidh tré bhiotha is an cathair as aragha tú chum</span>
<lb n="1939"/><span>nimhe, óir do dheántar hionnarbadh as an ionnad so."  Agus</span>
<lb n="1940"/><span>dfagaibh Lactaoin an baile iar ttabairt beannochtuin féin dá</span>
<lb n="1941"/><span>chéile agus iar cceileabradh agus iar cceangal cáirdeasa agus cumainn</span>
<lb n="1942"/><span>dóibh.</span></p>
<lb n="1943"/>
<lb n="1944"/><p><span>An aimsir fhoghmair, iomorro, táinig a fheadhmhanach go</span>
<lb n="1945"/><span>Mochuda agus dinnis do go rabhadar na guirt ag dul deasbuidh</span>
<lb n="1946"/><span>a mbuana agus nach faghadh meithiol.  Adubhairt Mochuda: - "Imthig</span>
<lb n="1947"/><span>maille re síodh, a bhráthair, agus do bhéara Dia buanuidhthe maithe</span>
<lb n="1948"/><span>duit."  Agus ba fíor sin, óir tangadar aingil De iomdha chum</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="1949"/><p><span>an ghuirt dob aibchíge agus do ba mhó dona gortaibh agus do bheansat</span>
<lb n="1950"/><span>é go luath, agus do thiomargadar an aon ionnad.  Agus dob</span>
<lb n="1951"/><span>ionngantach leis namanchaibh sin, gidheadh do thuigeadar gurab</span>
<lb n="1952"/><span>ó Dia táinig sin.  Agus tugadar grása agus moladh do Dhia agus</span>
<lb n="1953"/><span>do Mochuda.</span></p>
<lb n="1954"/>
<lb n="1955"/><p><span>Do bhí umláid manach Mochuda an mhéad sin da nabradh an</span>
<lb n="1956"/><span>neach budh sine no bfearr aco ris an neach eile luighe ar an</span>
<lb n="1957"/><span>tteine go ndiongnadh sé sin.  Dá dhearbhadh sin do bhádar</span>
<lb n="1958"/><span>droing dona bráithribh lá re haghaidh aráin dollmhúghadh is an</span>
<lb n="1959"/><span>uamha agus adubhairt bráthair díobh re bráthair dob óige iná</span>
<lb n="1960"/><span>é féin: - "Atá an tarán dá losgadh agus friotháil é go luath."</span>
<lb n="1961"/><span>Agus do bhí sluasad iaruinn aco le ttógbhaidís an tarán as</span>
<lb n="1962"/><span>an uamha agus níor fríth an tráth sin í.  Agus níor fhéach iomorro</span>
<lb n="1963"/><span>an bráthair óg don teine do bhí ar lasadh ambeal na huamha acht</span>
<lb n="1964"/><span>do ghlac an tarán agus do athruig é da lámhaibh agus ní dhearnaig</span>
<lb n="1965"/><span>urchóid ar domhan do.  Lá eile do bhadar mancaigh Mochuda ag</span>
<lb n="1966"/><span>deanamh umuloidi láimh ris an abhuinn do bhí tríd an mbaile.</span>
<lb n="1967"/><span>Agus do gair neach ársaidh aco bráthair óg dar bhainm Colmán</span>
<lb n="1968"/><span>chum oibre éigin.  Déirgheadar dá Cholmán deag leis an aonghuth</span>
<lb n="1969"/><span>sin chum na hábhann ar son Cholmán do ghairm agus nách dubhradh</span>
<lb n="1970"/><span>Colmán dáirighthe aco.  Agus dob fhollus umhlacht mhanach</span>
<lb n="1971"/><span>Mochuda de sin.</span></p>
<lb n="1972"/>
<lb n="1973"/><p><span>Agus badh mór an umhla agus abhfoighde ina tteineasaibh agus</span>
<lb n="1974"/><span>ina easláintibh mar dearbhtar amanach díobh aga silidís crumha</span>
<lb n="1975"/><span>a créachtaibh a chuirp is an tslíge ina dhéaig agus nár éagaon agus nar</span>
<lb n="1976"/><span>innis é do neach agus nar sguir dá obuir da noimint, gideadh dob</span>
<lb n="1977"/><span>fhollus ara fhíoghair go raibh sé easláinteach óir do chuaidh</span>
<lb n="1978"/><span>achorp accaoile go mór.  Agus do ghabh trúagha agus trocáire</span>
<lb n="1979"/><span>mhór na bráithre dho.  Agus dfiafruigh Mochuda dhe, fá phéin a</span>
<lb n="1980"/><span>úmhla agus ariaghla, cúis a easláinte.  Do thaisbeáin an bráthair</span>
<lb n="1981"/><span>athaoibh dho, agus iad ar na ngearradh le gad do bhí rochruaidh tairis.</span>
<lb n="1982"/><span>Dfiafraigh Mochuda cia do rín an rod neamhthrócaireach dofulaing</span>
<lb n="1983"/><span>so ort.  Adubhairt an manach: - "Lá do bhamar ag</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="1984"/><p><span>taraing maide rómhóir ón ccoill agus do bhris mo chrios lé méad na</span>
<lb n="1985"/><span>feadhma do bhí orm agus do thuit mo léine rém chosaibh;</span>
<lb n="1986"/><span>do chonnairc neach dá raibh am dhiaigh sin, agus dfáisg an gad so</span>
<lb n="1987"/><span>tar mo thaobhaibh coimhteann sin ionnus gur mhorgaidh feoil mo</span>
<lb n="1988"/><span>thaoibh uaidh."  Adubhairt Mochuda: - "Cread uim nár sgaoilis</span>
<lb n="1989"/><span>féin an gad"?  Adubhairt an manach, "Nách liom féin an corp</span>
<lb n="1990"/><span>so agus an neach do chuir orm é nár sgaoil é."  Agus do bhí</span>
<lb n="1991"/><span>bliadhain iomlán ó do cuireadh an gad tairis gus anuair sin.</span>
<lb n="1992"/><span>Adubhairt Mochuda: - "As mór an pian dfuilingis, a bhráthair,</span>
<lb n="1993"/><span>agus ara shon sin bíodh do rogha agad sláinte cuirp nó anma</span>
<lb n="1994"/><span>dfaghail annois le dul chum na beatha síorrúighe."  Adubhairt</span>
<lb n="1995"/><span>sion: - "Créad dob áil liomsa do bheith ar an saoghal so"!</span>
<lb n="1996"/><span>Agus do thogh dul chum nimhe.  Agus ar ngabháil tsacraimint</span>
<lb n="1997"/><span>agus coimaoineach dho do chuaidh do chum nimhe.</span></p>
<lb n="1998"/>
<lb n="1999"/><p><span>Táinig lá eile go Mochuda bean dár bhainm Brigh agus a lámh</span>
<lb n="2000"/><span>éislingthe aice nár bhféidir lé atógbháil ó na thaobh, agus a fear</span>
<lb n="2001"/><span>lé.  Agus do ghuidheadar Mochuda fón láimh do shlánughadh.  Agus</span>
<lb n="2002"/><span>do bhí an bhean torrach antan sin.  Agus do shín Mochuda a lámh</span>
<lb n="2003"/><span>le húbhall chúice mar do rín le hinghin Chuana, re Fhlandnait.</span>
<lb n="2004"/><span>Agus adubhairt "Aeleauá," ar sé, "cuir an lámh easlán ar</span>
<lb n="2005"/><span>cheann an úbhaill so."  Agus do cuir mar adubhairt Mochuda.</span>
<lb n="2006"/><span>Agus do ghlac an túbhall as aláimh agus do bhí slán agus mar do bhlais</span>
<lb n="2007"/><span>sí an túbhall do thuismigh a toirrcheas gan teinneas, gan</span>
<lb n="2008"/><span>docamhal.  Agus do chuadar na ttig maille gairdeachus.</span></p>
<lb n="2009"/>
<lb n="2010"/><p><span>Amhuil do tharngair an fáidh Colum Cuille agus mórán do</span>
<lb n="2011"/><span>naomhaibh eile do Mochuda a ionnarbadh a Raithin, táinig Rígh</span>
<lb n="2012"/><span>Teamhrac, Bláthmhac mac Aodha Sláine, agus Diarmuid abhráthair, agus</span>
<lb n="2013"/><span>cléirigh eile do mhuintir Cluana hEaraird do fhuráil ortha</span>
<lb n="2014"/><span>Mochuda do ionnarbadh.  Agus adubhradar ris: - "Fágaibhsi an</span>
<lb n="2015"/><span>baile so agus an talamh uile, agus deana ionnad duit féin."</span>
<lb n="2016"/><span>Adubhairt Mochuda: - "As ann so budh áil damhsa mo bheatha do</span>
<lb n="2017"/><span>críochnughadh agus atáim mórán do bhliadhnaibh a seirbhís do Dia</span>
<lb n="2018"/><span>ann nach (beag?) ranagsa crioch modh bheathadh.  Agus (ar) an</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="2019"/><p><span>adhbhar sin ní fhuigheamh an tionnadsa muna ttaraingthear ar</span>
<lb n="2020"/><span>lámhaibh go haimhdhéonach as me, óir ní deaghmhaiseach do sheanóir</span>
<lb n="2021"/><span>andeireadh abheatha go nathróchadh sé dá dhéoin as an ionnad</span>
<lb n="2022"/><span>ambeadh sé re haimsir fhada."  Diompúigheadar na huaisle sin</span>
<lb n="2023"/><span>go Bláthmac agus do rinsiad casaoid Mhochuda go fallsa accásaibh</span>
<lb n="2024"/><span>iomdha ris.  Agus do ghúigheadar é go ttiocfadh féin do sgrios</span>
<lb n="2025"/><span>Mochuda, ó nách dearrnaidh orthasan a fhágbháil.  Táinig iomorro</span>
<lb n="2026"/><span>an rígh go sochraid mhór.  Adubhairt Mochuda re na manchaibh</span>
<lb n="2027"/><span>amhail fáidh, re tteacht don rígh, "A bhraithre grádhacha," ar sé,</span>
<lb n="2028"/><span>"ollmhúighidh bhúr neireadha agus ceanglaidh iad, as gearr (go dtiocfaidh)</span>
<lb n="2029"/><span>fíréigion agus gluaisiocht oruibh ó thighearnaoibh an talmhan so,</span>
<lb n="2030"/><span>do dhéanaid bhur nionarbadh agus búr ndiothchur as bhúr nionnad féin."</span>
<lb n="2031"/><span>Táinig iarum an rígh agus abhráithir agus mórán dúaislibh eile léo.  Agus</span>
<lb n="2032"/><span>dorineadar cómhnuide accomhfhoghus Raithin.  Agus do chuir an</span>
<lb n="2033"/><span>rígh a bhráithir, .i. Diarmuid, maille mórán eile dionnarbadh</span>
<lb n="2034"/><span>Mochuda, agus dá chur as an mbaile dá aimhdéoin, óir do ghabh</span>
<lb n="2035"/><span>Diarmuid do láimh go ndiongnadh sé sin.  Agus as amhlaidh fuair</span>
<lb n="2036"/><span>sé Mochuda ag úrnaighthe is an coirin agus dfiarruigh Mochuda dhe</span>
<lb n="2037"/><span>cid uim attáinig sé cé do bhí afhios aige.  Adubhairt Diarmuid</span>
<lb n="2038"/><span>gurab é Bláthmac an rígh do chuir é dá ghabháil sion ar láimh da</span>
<lb n="2039"/><span>bhreith as an ccathair agus dá ionnarbadh as an Mídhe uile.  "Déana</span>
<lb n="2040"/><span>mádh áil duit," ar Mochuda, "óir atámaoidne ollamh chum gach</span>
<lb n="2041"/><span>nídh dfulang ar grádh Chríost."  Adubhairt Dairmuid: - "As</span>
<lb n="2042"/><span>deimhin nách diongansa go bráth a leitheid daindlíghe; déinedh an</span>
<lb n="2043"/><span>té thoigéoras."  Adubhairt Mochuda: - "Do gheabha tusa flaitheas</span>
<lb n="2044"/><span>Dé, agus biaidh tú ad righ go luath anionnad do bhráthar, agus an aghaidh</span>
<lb n="2045"/><span>iompúigheas tú úaimsi ní diultfaidhsí re haoidhe go bráth, agus</span>
<lb n="2046"/><span>an t-imdheargadh agus an aithis do bhéaradh an rígh dhuit amuich</span>
<lb n="2047"/><span>annois ar son nár críochnuidhis an nídh cum attangais rachaidh sí</span>
<lb n="2048"/><span>a moladh agus ácclú dhuitsi, agus ar son gur smuainis olc do dheanamh</span>
<lb n="2049"/><span>damhsa agus gur bhollmhughta chuige thú iná chách ní gheabha do mhac</span>
<lb n="2050"/><span>ríghe tar théis."  Do chuaidh Diarmuid gus an rígh agus do innis nár</span>
<lb n="2051"/><span>fhéad urchóid ar domhan do dheanamh do Mochuda.  Adubhairt an</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="2052"/><p><span>rígh go feargach: - "Ruanaidh sin a Dhiarmuid."  Adubhairt</span>
<lb n="2053"/><span>Diarmuid: - "As mar sin do gheall Mochuda, óghlách Dé, dhamh."</span>
<lb n="2054"/><span>Diarmuid Ruanaidh adeirthíghe ris ó sin suas óir adubhradar</span>
<lb n="2055"/><span>uile mar mholadh dho aneinfheacht as fíor gurab Ruanaidh.</span></p>
<lb n="2056"/>
<lb n="2057"/><p><span>As ann do cuireadar na huaisle sin crannchur eadartha</span>
<lb n="2058"/><span>féin, dá fheachuin cia díobh dá roicheadh lámh do cur a Mochuda</span>
<lb n="2059"/><span>farais an rígh da tharraingt amach as an mainistir.  Agus do thuit</span>
<lb n="2060"/><span>an crannchur air airchinneach Chluana hIoraird.  Agus</span>
<lb n="2061"/><span>do chuaidh an rígh agus é féin agus mórán do dhaoinibh láidre léo san</span>
<lb n="2062"/><span>mainistir.  Agus fuaradar Mochuda agus a bhráithre go huile san</span>
<lb n="2063"/><span>eaglais.  Adubhairt neach saidhbhir aco dar bhainm Cronán do</span>
<lb n="2064"/><span>ghuth árd: - "Déanaidh go luath an nídh chum a ttángabhar."</span>
<lb n="2065"/><span>Adubhairt Mochuda: - "Do gheabha tusa bás go luath gidheadh ar</span>
<lb n="2066"/><span>ar son go ttugais almsa iomdha dhamhsa ar ghrádh Chriost agus go</span>
<lb n="2067"/><span>raibh tu ceannsa caonbharach riom gus aniugh biaidh do shíol</span>
<lb n="2068"/><span>saidhbhir go brách."  Agus do fíoradh andubhairt.  Fear eile</span>
<lb n="2069"/><span>dár ainm Dulach do iadhaig sé súil dá súilibh.  Agus do ghabh</span>
<lb n="2070"/><span>ag gáire agus a fanamhad fa Mochuda.  Adubhairt Mochuda: - "As</span>
<lb n="2071"/><span>mar sin bhias tú go crich do bheatha ar leathshúil agus tú ag gáire</span>
<lb n="2072"/><span>do ghnáith agus biaidh mórán dod tsliocht mar sin."  Neach eile díobh</span>
<lb n="2073"/><span>dár bhainm Cailche do rin aidhbhirséoireacht agus conntrácht ar</span>
<lb n="2074"/><span>Mochuda.  Adubhairt Mochuda: - "Geabhaidh disinteria go luath</span>
<lb n="2075"/><span>tú agus galar fuail agus do gheabhair bás."  Agus tarla sin mar</span>
<lb n="2076"/><span>sin, agus as iomdha díobh dhá ttarla olc agus drochfhagbhala tré na</span>
<lb n="2077"/><span>naindlighthe féin budh chóir do chaoi antan sin.  Agus mar</span>
<lb n="2078"/><span>do chonnairc an ríg sin do ghabh fearg mór é agus do chuaidh féin agus</span>
<lb n="2079"/><span>Ab Chluana hEaraird, agus do ghlacadar lámh gacha nduine do</span>
<lb n="2080"/><span>Mochuda, agus do tharaingeadar léo é as a cathair amach go</span>
<lb n="2081"/><span>heasonóirach, míomhodhamhuil, agus do rineadar amhuinntear an nídh</span>
<lb n="2082"/><span>ceadhna ré muinntir Mhochuda.  Agus do bhádar idir fhir agus</span>
<lb n="2083"/><span>mhnaoi ag caoi agus ag osnadhail agus a nuallghúbha seachnóin an bhaile in</span>
<lb n="2084"/><span>gach náird ar na nionnarbadh go heasonórach as a ccathar agus as</span>
<lb n="2085"/><span>a mbaile féin.  Gidheadh dob iomdha dona sluaghaibh agá raibh</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="2086"/><p><span>truagh agus trócaire mhór do Mhochuda, agus dá mhuinntir gabhaig</span>
<lb n="2087"/><span>sin mar sin.</span></p>
<lb n="2088"/>
<lb n="2089"/><p><span>Do bhí manach do mhuinntir Mochuda aga raibh potagra ina</span>
<lb n="2090"/><span>chois agus do ghuig Mochuda an rígh agus a chomhairle uile go leigfidís</span>
<lb n="2091"/><span>is an mainistir é ó nách raibh siubhal aige, agus do eitígheadar uile</span>
<lb n="2092"/><span>é.  Do ghair Mochuda an manach chuige agus dfógair anainm Chriost</span>
<lb n="2093"/><span>don tinneas cos an mhanaigh dfágbháil agus dul accois Cholmáin</span>
<lb n="2094"/><span>.i. prionnsa do bhí ag cathughadh ina aghaidh go mór.  Agus do mhair</span>
<lb n="2095"/><span>an teinnios na chois an feadh do bhí na beatha.  Agus déirigh an</span>
<lb n="2096"/><span>manach agus do chsiubhail agus do chuaidh le na mhaighistir.</span></p>
<lb n="2097"/>
<lb n="2098"/><p><span>Do bhí bráthair ársaídh do mhuíntir Mochuda, agus do thogh sé a</span>
<lb n="2099"/><span>adhlachadh do beith a Raithin agus tug Mochuda cead do agus do ghabh</span>
<lb n="2100"/><span>comaoine agus sárchrábhadh do láimh Mochuda.  Agus do chuaidh chum</span>
<lb n="2101"/><span>nimhe abhfiaghnaise cáich agus do hadhlaichead a chorp a Raitin</span>
<lb n="2102"/><span>amhuil do thogh féin.</span></p>
<lb n="2103"/>
<lb n="2104"/><p><span>Ag imtheacht do Mochuda a Raithin do ghabh do reilg na</span>
<lb n="2105"/><span>mbráthar ar cuairt agus do chaoidh agá faicsin; do iarr beannocht a</span>
<lb n="2106"/><span>raibh adhlaicthe innte agus do rin úrnaighthe ara son.  Agus táinig</span>
<lb n="2107"/><span>do chead De gur osguil uaidh mhanaigh díobh abhfiaghnaise cháic uile</span>
<lb n="2108"/><span>agus ba fada roime sin ó do hadhlaiceadh é, agus do thóguibh a cheann as</span>
<lb n="2109"/><span>an uaigh, agus adubhairt do ghuth árd: - "A dhuine naomhtha agus acharaid</span>
<lb n="2110"/><span>Dé, beannaigh sinne agus tigeadh do brigh do bheannocht ar néirghe</span>
<lb n="2111"/><span>agus ár ndul leat mar arachaidh tú."  Adubhairt Mochuda: - "Ní</span>
<lb n="2112"/><span>dhingeansa obair nua óir ní bheanabh eiséirghe as anurdail sin do</span>
<lb n="2113"/><span>dhaoinibh roimhe eiséirghe an chine dhaonna uile."  Adubhairt an</span>
<lb n="2114"/><span>manach arís: - "Cread uim a bhfágbha sinn agus gurab amhalaidh do</span>
<lb n="2115"/><span>gheallamar (ar) mhbeith an aoinionnadh riot go brách agus do bheith</span>
<lb n="2116"/><span>an aoin ionnadh rinn"?  Adubhairt Mochuda: - "A manaigh</span>
<lb n="2117"/><span>an ccuala tú an proibherb so "necessitas movet decretum et</span>
<lb n="2118"/><span>consilium" .i. tormisgionn an téigionntus toil agus comhairle na</span>
<lb n="2119"/><span>ndaoine.  Agus déanaidh si comhnuidhe annso an búr nionnadaibh</span>
<lb n="2120"/><span>féin agus iompóigh mise maille rém uile mhanchaibh chúghaibh lá</span>
<lb n="2121"/><span>eiseírghe cháich, agus rachamaoid gus an ccrois úd atá an dorus na</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="2122"/><p><span>heaglaise amuich re nabarthar "cros na naingeal" agus imteóighmíd</span>
<lb n="2123"/><span>re chéile chum an breitheamhnuis."  Agus ar rádh na mbriathar</span>
<lb n="2124"/><span>sin do Mochuda do luig mar a raibh ina uaidh féin agus do daingnígheadh</span>
<lb n="2125"/><span>an chómhra.</span></p>
<lb n="2126"/>
<lb n="2127"/><p><span>Agus dimthig Mochuda agus a phobal gur an ccrois adubhramar</span>
<lb n="2128"/><span>agus diompuig cum an rígh arís agus adubhairt ris - "Féach ós do</span>
<lb n="2129"/><span>chionn an neamh agus féach síos ar talamh."  Agus dféach an rígh.</span>
<lb n="2130"/><span>Adubhairt Mochuda: - "Nár sealbha tusa neamh agus talamh agus go</span>
<lb n="2131"/><span>sgriostar go luath ód ríghe agus ód fhlaitheamhnus féin tu agus an</span>
<lb n="2132"/><span>bráthair úd agad do imdheargais tré nár chuir sé lámh ionnamse</span>
<lb n="2133"/><span>budh rígh é ar do bheathasa agus rachaidh do chion agus tonóir dhíot</span>
<lb n="2134"/><span>in méad sin ionnus go ndearmadfar tu fá bhiadh na thigh; agus</span>
<lb n="2135"/><span>rachaidh tu féin agus do chlann do drochbhás agus ní bhiaidh duine</span>
<lb n="2136"/><span>ar do shliocht o aimsir ghiorra amach."  Agus do malluigh</span>
<lb n="2137"/><span>Mochuda é, agus do bhain clog beag do bhí na láimh air féin agus</span>
<lb n="2138"/><span>ar a shíol agus asé ainm an chluig sin ó sin ale "clog díotha</span>
<lb n="2139"/><span>Blaithmaic" no "clog báidhte Blaithmaic" ar son gur bháthaidh agus</span>
<lb n="2140"/><span>gur dhiothaigh Blátmac gona shíol ó na bhuain ortha.  Do bhí,</span>
<lb n="2141"/><span>iomorro, clann mhór mhac agus ingion ag Blathmac agus do chuadar ar</span>
<lb n="2142"/><span>neimhnídh maille ris féin tré mhallochtuin Mochuda.  Adubhairt</span>
<lb n="2143"/><span>fós ris an bprionnsa úd Cluana hEarráird do ghlac ar láimh é.</span>
<lb n="2144"/><span>"Biadh tusa ad searbhóntaighe agus ad mhoghaidh dhaor sul ndeachaidh</span>
<lb n="2145"/><span>tú déag.  Agus sgriosfuighear ód thighearnas tu agus ní bhia</span>
<lb n="2146"/><span>fóghnamh ar do shíol."  Agus do fióradh sin uile.  Adubhairt</span>
<lb n="2147"/><span>Mochuda re neach eile dár tharaing ar láimh é; - "Créad tug</span>
<lb n="2148"/><span>ortsa mo ghlacasa ar láimh dom breith as mo chathair féin"?</span>
<lb n="2149"/><span>Adubhairt sion: - "Níor bháil liom go mbeadh Muimneach fo onóir</span>
<lb n="2150"/><span>aleitheide síud is an Mídhe."  "As cead liomsa," ar Mochuda,</span>
<lb n="2151"/><span>"an lámh do chuiris ionnamsa abeith mallaighthe do shíor agus an</span>
<lb n="2152"/><span>aghaidh do chuiris orm dom dhíothcur óm ionnad féin a beith salach</span>
<lb n="2153"/><span>teimhleach do shíor."  Agus do fíoradh sin, óir do bhris a shúl</span>
<lb n="2154"/><span>na chionn an tráith sin.  Do chonairc Mochuda go raibh cuid</span>
<lb n="2155"/><span>do chomharbaibh agus do phobal Dairmhaighe .i. baile do bhailtibh</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="2156"/><p><span>Cholumcille na ionnarbadh.  Agus adubhairt riú: - "Biaidh cogadh</span>
<lb n="2157"/><span>agus ceannaraic aguibhse do ghnáth agus do dhéantaoi dochar agus díth a</span>
<lb n="2158"/><span>cheile, óir do bhí pairt mhór dhibh is an ccogadh so do chur ormsa."</span>
<lb n="2159"/><span>Agus bá fíor sin.</span></p>
<lb n="2160"/>
<lb n="2161"/><p><span>Do brostaigeadh tra Mochuda ann sin ón rígh agus ón bpobal</span>
<lb n="2162"/><span>accoitchinne cum imtheachta as an mbaile.  Agus do ghluais</span>
<lb n="2163"/><span>Mochuda gona dheisciobalaibh .i. mór-sheisear agus trí fithchid agus</span>
<lb n="2164"/><span>ocht ccéad; agus dfáguibh an oiread céadhna a Raithin ar na</span>
<lb n="2165"/><span>nadlacan.  Agus do bhadar mórán eile béo dá dheisgiobalaibh</span>
<lb n="2166"/><span>arannaibh éaxamhla Éireann iar bhfághail bháis.  Agus an drong</span>
<lb n="2167"/><span>sin do bhí air láthair dhíobh do bhádar lán do grásaibh an</span>
<lb n="2168"/><span>Sbioraid Naoimh agus as iomdha dhiobh na dhiaig sin do bhí</span>
<lb n="2169"/><span>na neasbogaibh agus na bpápadhaibh agus do cúmhdaigheadh léo</span>
<lb n="2170"/><span>féin eaglaise iomdha do Dia.  Agus bíodh a fhios agud gur</span>
<lb n="2171"/><span>mhór umhlacht an easboig naomhtha .i. Mochuda, mar dearbhthar</span>
<lb n="2172"/><span>is an sgéal so - .i. go rabhadar ceithearn mhór lobhar aige an onóir</span>
<lb n="2173"/><span>agus andíghníte a sealla do leath-taoibh na cathrach .i. Raithin,</span>
<lb n="2174"/><span>agus do théigheadh go minic dá bhfios agus dá bhfriothólaimh ann sin gan</span>
<lb n="2175"/><span>tabhairt taoibhe do neach eile riu.  Agus do chualadar na</span>
<lb n="2176"/><span>lobair accoitchinne air fuid Éirionn gur ghabh Mochuda cúram</span>
<lb n="2177"/><span>agus muirear na lobhar sin.  Agus do thiomairgeadar as gach áird</span>
<lb n="2178"/><span>chuige ionnus go raibh nuimhear doáirmhighthe dhíobh ina fhochair.</span>
<lb n="2179"/><span>Agus antan dfágaibh sé Raithin tug leis iad go Lios-Mór agus</span>
<lb n="2180"/><span>do rín ionnad dairíghthe dóibh ann ina bhfuilid ó shoin fó onóir</span>
<lb n="2181"/><span>agus fá dhíghnite do réir aithne Mhochuda.</span></p>
<lb n="2182"/>
<lb n="2183"/><p><span>Ag imtheacht na slíghe do Mochuda agus dá dheisgioblaibh ó</span>
<lb n="2184"/><span>Raithin maille re carbudaibh agus re reasaibh tárladh dhóibh air</span>
<lb n="2185"/><span>an slíghe crann mór na lúighe.  Agus níor fhéadsad dul tairis</span>
<lb n="2186"/><span>do bhrígh dlúis na coille na thimpchioll.  Agus adubhairt neach</span>
<lb n="2187"/><span>diobh: - "Atá crann reomhuinn ar an slíghe nách léigean tairis</span>
<lb n="2188"/><span>sinn."  Adubhairt Mochuda: - "An ainm Chriost, achroinnse,</span>
<lb n="2189"/><span>éirigh ad seasamh ad tionnadh féin."  Agus déirigh an crann</span>
<lb n="2190"/><span>accéadóir le mbreithir Mochuda an astaid féin agus mairidh</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="2191"/><p><span>ó sin na chruth féin, agus atáid clocha iomdha fóna bhun a</span>
<lb n="2192"/><span>ccuimhniúgadh na míorbhuille se.</span></p>
<lb n="2193"/>
<lb n="2194"/><p><span>Acht dob éigion do imteacht; agus an oidhche dfágaibh Mochuda</span>
<lb n="2195"/><span>Raithin is ann do bhí is an ccill re nabartar Druim Cuilinn</span>
<lb n="2196"/><span>agcoigcrich Mumhan agus Laighean agus Chlanna Néill, gidheadh is</span>
<lb n="2197"/><span>andúthaig Chlanna Néill atá sí a bFearaibh Ceall agus as innte</span>
<lb n="2198"/><span>atá Raithin.  Agus as ann sa Druim Cuilinn sin do bhí an tab</span>
<lb n="2199"/><span>naomhtha do deallraigheadh do mhíorbhuillibh .i. Barr-Fhinn.  Agus</span>
<lb n="2200"/><span>ar na márach do Mochuda aSaighir Chiaráin, agus an oidhche ina dhiaig</span>
<lb n="2201"/><span>is an chathair a bhfuil Cronán annois .i. Ros Cré.  Agus do bhí</span>
<lb n="2202"/><span>an oidhche sin ann gan aoidheacht gé do bhí cuire aige ó Cronan,</span>
<lb n="2203"/><span>oir do ullmhuigh Cronan a suipéar do.  Agus do éimghidh sin</span>
<lb n="2204"/><span>dul dá chaithiomh óir adubhairt: - "An té do seachain na háoighidh</span>
<lb n="2205"/><span>agus do rin sealla dho ar móin fhásaig abhfad ó chách, nách rachadh</span>
<lb n="2206"/><span>dá slíghe chuige acht gur chóra dho piasdaoi an fhásaig do bheith</span>
<lb n="2207"/><span>mar aoidhibh aige an áit dhaoine."  Ód chualaidh Cronan sin</span>
<lb n="2208"/><span>táinig go Mochuda agus do sheachain (do chomhairle Mochuda) an</span>
<lb n="2209"/><span>tionnad araibh sé ar an móin, agus do chomharthuig sé féin agus</span>
<lb n="2210"/><span>Mocuda mainistir agus eaglaise dho aRos Cré.  Agus</span>
<lb n="2211"/><span>do rin cathair mhór ann abfuil féin adhlaicthe.  Do cheilebhair</span>
<lb n="2212"/><span>Mochuda do Chronan agus do ghabh tré Éile agus táinig chum na cathrach</span>
<lb n="2213"/><span>ríoga re nabarthar Caisiol.  Ar na mhárach táinig an rígh .i.</span>
<lb n="2214"/><span>Failbhe, mar araibh Mochuda agus do thairg ionnad do a ndiongnadh</span>
<lb n="2215"/><span>sé eaglais do chúmhdach.  Adubhairt Mochuda: - "Ní ceadúighthear</span>
<lb n="2216"/><span>dhuinn ó Dia cómhnuidhe do dhéanamh an aoin ionnadh no</span>
<lb n="2217"/><span>go roichiom an tionnad do gealladh dhuinn ó na naomhaibh."</span></p>
<lb n="2218"/>
<lb n="2219"/><p><span>As annsin tángadar teachta ó rígh Laighean go rígh Mumhan, agus do</span>
<lb n="2220"/><span>ghúidheadar é do bhrígh a chumainn agus aroinn le rígh Laighean</span>
<lb n="2221"/><span>dul do chughnamh dho.  Agus go rabhadar Leath-Cuinn agus an rann</span>
<lb n="2222"/><span>tuaidh dEirinn ag teacht agus mórshluagh leo do mhilleadh Laighion.</span>
<lb n="2223"/><span>As amhlaidh do bhí Failbhe ann sin agus ashúl ina eágmuis agus níor</span>
<lb n="2224"/><span>leig an náire do dul accóigcrích agus é leathchaoch.  Ód chonnairc</span>
<lb n="2225"/><span>Mochuda méad náire an rígh do bheannaigh ashúl agus do chuir</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="2226"/><p><span>comhartha na croiche céasta uirthe, agus do bhí slán abhfiaghnaise</span>
<lb n="2227"/><span>cháich.  Agus do cheileabhair Mochuda agus an rígh dhá chéile agus</span>
<lb n="2228"/><span>do chuaidh gac nduine dáoibh ara chonair féin.  Táinig an rígh</span>
<lb n="2229"/><span>agus tionól ashluaigh dfortacht Laigean ó na néigean.</span></p>
<lb n="2230"/>
<lb n="2231"/><p><span>Agus do ráinig Mochuda roimhe tré Musgraoi Oirthir,</span>
<lb n="2232"/><span>agus do ghabh tighearna na tíre sin é maille honóir mhóir,</span>
<lb n="2233"/><span>Aodhán aainm, agus tug an baile re nabarthar Isil do, agus do</span>
<lb n="2234"/><span>bheannaigh Mochuda é, agus a shíol.  Agus táinig ann séin is</span>
<lb n="2235"/><span>na Déisibh.  Agus do ghabh tré Mhúige Féimionn, agus do rin</span>
<lb n="2236"/><span>cómhnúidhe an Árd Bréanuinn ar bruach na Siúire.  Agus táinig</span>
<lb n="2237"/><span>chuige ann sin Maolochtair rígh na nDéisi agus na huasail eile</span>
<lb n="2238"/><span>da mhuinntir do bhí agcogadh agus aneasaonta mhór ris atímpceall</span>
<lb n="2239"/><span>fhuinn.  Agus do shíodhuig Mochuda do chead Dé eatortha,</span>
<lb n="2240"/><span>agus do leig réig ag imtheacht iad.  Agus tug Maolochtair an</span>
<lb n="2241"/><span>fearann sin do Mochuda.  Agus do chómhartaigh sealla ann</span>
<lb n="2242"/><span>agus atá aniugh na bhaile mhór ré nabarthar Árd Fhíonnáin agá</span>
<lb n="2243"/><span>bfuil porráiste mhór agus onóir anainm Mochuda.  Do chonairc</span>
<lb n="2244"/><span>bean Mhaoloctair aisling agus así fá bean do Cuciniceas ingean</span>
<lb n="2245"/><span>rígh Mumhan, Fáilbhe Flann, .i. ealta déanach ró áille ag eitiolladh</span>
<lb n="2246"/><span>ósa cionn, agus éan aco budh mó agus ba háille ina acheile.  Agus do</span>
<lb n="2247"/><span>leanaidís na héoin eile é, agus do thúrn sé an ucht an rígh,</span>
<lb n="2248"/><span>Maolochtair.  Agus ar neirghe as a codhla dhi do aithris don rígh</span>
<lb n="2249"/><span>gach nídh ad chonairc.  Adubhairt an rígh: - "A bhean, is maith an</span>
<lb n="2250"/><span>aisling ad chonnaircis agus as geárr go ccoimhlíonfar í; asiad an</span>
<lb n="2251"/><span>eanluith ad chonaicis is an aer - Mochuda agus amhanaig air siobhal ó</span>
<lb n="2252"/><span>Raitin.  Agus asé an téan as onóiríghe dhiobh, Mochuda.  Agus</span>
<lb n="2253"/><span>asé mar do shuig sé am uchtsa, ionnad a eiséirghe bhias agumsa</span>
<lb n="2254"/><span>am talamh.  Agus biaidh grása móra dhuinne agus dár ttalamh de</span>
<lb n="2255"/><span>sin."  Agus do fíoradh amhail adubhairt an rígh fíoraonda</span>
<lb n="2256"/><span>aisling amhná fíoraonda.</span></p>
<lb n="2257"/>
<lb n="2258"/><p><span>Lá eile táinig Mochuda mar araibh Maolochtair dá íarraidh</span>
<lb n="2259"/><span>air ionnad andiongnadh se réig leis a mainistir do chúmhdach.</span>
<lb n="2260"/><span>Adubhairt Maolochtair: - "Ní héidir lé pobal mór aitreabadh</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="2261"/><p><span>ann so ara chúmhainge."  Adubhairt Mochuda: - "Dia do chuir</span>
<lb n="2262"/><span>sinne agadsa agus foillseochaidh duitsi an tionnad bhus iomchubaidh</span>
<lb n="2263"/><span>duinne."  Adubhairt an rígh: - "Atá ionnad agum do leathtaoibh</span>
<lb n="2264"/><span>Sleibhe gCua ar bruach na Neimhe agus is gar iasg agus coill do, agus</span>
<lb n="2265"/><span>atá eagla orm go bfuil sé chúmhang."  Adubhairt Mochuda: -</span>
<lb n="2266"/><span>"Ní bfuil sé cumang agus atá abhainn agus iasg ann, agus atá dá</span>
<lb n="2267"/><span>tharngaire dhuinne ré haimsir fhada gurab ann bhias ár neiséirghe."</span>
<lb n="2268"/><span>As ann sin tug Maolochtair an fearann sin do Dhia</span>
<lb n="2269"/><span>agus do Mhochuda abhfiaghnaise mhórán daoine .i. Lios-Mór.</span>
<lb n="2270"/><span>Agus is ann do chumhdaig Mochuda a chathair iardain.  Agus do</span>
<lb n="2271"/><span>bheannaigh Mochuda an rígh agus a bhean agus anuaisle agus abpobuil, agus</span>
<lb n="2272"/><span>ar cceileabhradh dóibh agus ar na onórúghadh uatha uile do dhirigh</span>
<lb n="2273"/><span>dionnsuighe a shlíghe tarsna Sléibhe gCua agus chum na cille re</span>
<lb n="2274"/><span>nabartar Ceall Clochair.  Agus do ullmhuig naomh na cille</span>
<lb n="2275"/><span>sin suipéar do réir adhíchill do Mochuda .i. Muchua Mhianain,</span>
<lb n="2276"/><span>agus ní raibh do dhig aige da raibh do manchaibh ag Mochuda acht</span>
<lb n="2277"/><span>bairille leanna.  Agus do bhí Mochuda gona mhuinntir trí la</span>
<lb n="2278"/><span>agus trí hoidhche ann sin agus do tharaingeadh an tab naómhtha, .i.</span>
<lb n="2279"/><span>Mochua, in lind as an mbairille asoighthíbh beaga don lucht</span>
<lb n="2280"/><span>friothaluimh do réir mar rángadar a leas, agus níor lúghaide an</span>
<lb n="2281"/><span>baraille fós acht do bhí ag fás amhuil do bhí anola ó bheanachtain</span>
<lb n="2282"/><span>Eleas.  As ann sin adubhairt neach dá mhanchaibh lé Mochuda: -</span>
<lb n="2283"/><span>"Dá bhfuirigheadh sibh ris an bhfleadh so do chaithiomh budh fada bur</span>
<lb n="2284"/><span>ccómhnúidhe ann so, óir táinig do thíodhlaicibh Dé nách lúghaide</span>
<lb n="2285"/><span>í accaithtear di."  "As fíor sin, a bhráthair," ar Mochuda, "agus as</span>
<lb n="2286"/><span>mithid duinn imtheacht."  Agus do ghluaiseadar chum na slíghe,</span>
<lb n="2287"/><span>agus tug Muchua Mianain é féin agus aionnadh do Dhia agus do</span>
<lb n="2288"/><span>Mhochuda go brách.  Agus ar immtheacht do Mhochuda do thráig</span>
<lb n="2289"/><span>an bairille go deasgaibh.</span></p>
<lb n="2290"/>
<lb n="2291"/><p><span>Agus do ghluais Mochuda roimhe chum na habhann re</span>
<lb n="2292"/><span>nabarthar Néimh agus chum an átha re nabarthar Áth-Mhéadhoin agus ní</span>
<lb n="2293"/><span>fhéadfadh duine a dhul acht snámhuídhe no duine ró láidir an</span>
<lb n="2294"/><span>aimsir thiormaig mhóir agus atteasbach samhraidh agus attráigh mhara</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="2295"/><p><span>óir téid an lán mara an aghaidh an tsrotha sin go Lios-Mhór chúig</span>
<lb n="2296"/><span>mhíle angar do.  Agus do bhí an lán mara antan sin ann.  Agus</span>
<lb n="2297"/><span>asiad ba túsga chum an átha dá mhanach do mhuintir Mhochuda</span>
<lb n="2298"/><span>.i. Mulua agus Colmán agus do bhí Mochuda ar deireadh cháich; agus</span>
<lb n="2299"/><span>diompúigheadar chuige agus adubhradar nár bfhéidir an abhuinn do</span>
<lb n="2300"/><span>dhul gus an tráig.  Adubhairt Mochuda: - "Tigidh an ainm</span>
<lb n="2301"/><span>bhúr ttighearna Iosa Críost roimh cháich tríd an muir óir ase</span>
<lb n="2302"/><span>fein an tslíghe agus an fhírinne agus an bheatha."  Mar do chualadar</span>
<lb n="2303"/><span>sin aithne Mochuda dhíobh adubhairt Molua ré Colmán: - "Cia</span>
<lb n="2304"/><span>díobh dhionghabhas tusa an sruith anuas nó sruith an mhara aníos"?</span>
<lb n="2305"/><span>Adubhairt Colmán: - "Coisgeadh gach neach an nídh bhús gar dho";</span>
<lb n="2306"/><span>agus do bhí Molua don taobh shuas aleith an tsrotha agus Colman</span>
<lb n="2307"/><span>do leith an mhara.  Adubhairt Molua re Colmán: - "Toirmisgsi an</span>
<lb n="2308"/><span>mhuir dá siobhal nádúrtha agus turméosgadsa an sruith."  Agus</span>
<lb n="2309"/><span>do chuadar do dul na habhann maillé creidiomh daingean agus do</span>
<lb n="2310"/><span>chomhárthuigheadar ó chomhartha na croiche naomh an tuisge agus do</span>
<lb n="2311"/><span>dhealuigheadar na huisgeadha do gach taoibh ó ceile ionnus gur</span>
<lb n="2312"/><span>léir an talamh tirm tríthe.  Agus ba haoirde na huisgeadha</span>
<lb n="2313"/><span>do gach ttaoibh ar son ná raibh siobhal aco ionnus gur fhásadar</span>
<lb n="2314"/><span>na colbadhaibh róárda do leith an mhara agus an tsrotha.  Agus</span>
<lb n="2315"/><span>do anadar mar sin go ndeachaidh pobal Mhochuda go huile.</span>
<lb n="2316"/><span>Agus bá hé féin neach deadhnách do chuaidh cum na habhann</span>
<lb n="2317"/><span>díobh agus do bhí an tslíghe comhmaith sin ionnus nár thormisg sí</span>
<lb n="2318"/><span>coisighthe na carbaid acht amhuil budh machaire réig go ndeachadar</span>
<lb n="2319"/><span>do chosaibh tiorma thairis amhuil do rin sruith Iordane re Iesau</span>
<lb n="2320"/><span>mac Nun.  An ndul do Mhochuda anonn, do bheannuigh na</span>
<lb n="2321"/><span>huisgeadha agus do cheaduig dhóibh dul ina cheile agus cursa</span>
<lb n="2322"/><span>nádúrtha do thabhairt.  Agus ar ndul dona huisgeada sin</span>
<lb n="2323"/><span>acceann achéile do rinneadar torann agus foghar mór agus asé ainm</span>
<lb n="2324"/><span>an ionnaid sin Ionnad na mBeannoct, ó bheannochtaibh Mhochudha</span>
<lb n="2325"/><span>agus amhuinntire.</span></p>
<lb n="2326"/>
<lb n="2327"/><p><span>As ann sin do chuaidh an teasbog glórmhar sin, .i. Mochuda,</span>
<lb n="2328"/><span>chum an ionnaid do gealladh dho ó Dhia agus ó na fáidhibh agus as ann</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="2329"/><p><span>atá an tionnad sin ar an machaire re nabarthar Maigh-Sgiath.</span>
<lb n="2330"/><span>Agus do bheannaig Mochuda maille na naomhaibh an fearann</span>
<lb n="2331"/><span>sin agus do chomharthúigheadar ionnad eaglaise ann fa cuairt amodh</span>
<lb n="2332"/><span>ciorcaille.  Agus táinig chúca ann bean naomh do bhí air an</span>
<lb n="2333"/><span>mágh sin dár bhainm Caeimell agá raibh sealla agus áitreabh ann,</span>
<lb n="2334"/><span>agus dfiafruigh díobh san: - "Cread dob áil libh do dhéanamh,</span>
<lb n="2335"/><span>a shearbhóntaighthe De."  "Dob áil linn," ar Mochuda, "lios</span>
<lb n="2336"/><span>beag do dhéanamh a ttímpchioll ár nárnéisi ann so."  Adubhairt</span>
<lb n="2337"/><span>Caeimell: - "Ní bá lios beag acht lios mór."  "As fíor, a ógh,"</span>
<lb n="2338"/><span>ar Mochuda, "budh Lios Mór a ainm tré bhiotha."  Agus tug an</span>
<lb n="2339"/><span>ógh sin í féin agus a sealla do Dia agus do Mochuda, go brách, mar</span>
<lb n="2340"/><span>a bhfuil mainistir chailleach ndubh ar na dheanamh accathair</span>
<lb n="2341"/><span>Leasa Mhóir.  Agus mar do gheall Colmán Éile, mar adubhramar, do</span>
<lb n="2342"/><span>Mochuda, fuair sé tumba ar na cómharthúghadh ó na haingeallaibh</span>
<lb n="2343"/><span>mar a bhfuil féin adhlaicthe agus mórán do naomhaibh eile a Lios</span>
<lb n="2344"/><span>Mór, agus do foillsígheadh dho san ón Eagna Dhiadha an líon naomh</span>
<lb n="2345"/><span>do hadhlaicfídhe go deireadh an domhain is an tumba sin.  Agus</span>
<lb n="2346"/><span>as onóireach an cathair sin - Lios-Mór, oir atá cuid di nách</span>
<lb n="2347"/><span>lámhaid mná do chsíubhal ná dhimtheacht agus atá mórán do</span>
<lb n="2348"/><span>shéipéalaibh agus do mhainistreachaibh innte, agus bíd mórán do dhaoinibh</span>
<lb n="2349"/><span>naomhtha cráibhtheacha do ghnáth innte, agus ní headh amháin a</span>
<lb n="2350"/><span>hÉirinn acht a Saxaibh agus a Breathnaig agus a tiorthaibh eile.</span>
<lb n="2351"/><span>Agus is ann atá sí is na Déisibh don taoibh theas dAbhuinn Móir.</span></p>
<lb n="2352"/>
<lb n="2353"/><p><span>Lá éigín dá ttáinig draoi go Mochuda daidhbhirseoreacht</span>
<lb n="2354"/><span>agus do conntracht do.  Agus a dubhairt ris "Más searbhóntaighe</span>
<lb n="2355"/><span>do Dhia thu, tabhair atora nádúrtha trés an ccraoibh chríon so."</span>
<lb n="2356"/><span>Do thuig Mochuda gur do tharcaisníoghadh na ccomhachtain diadha</span>
<lb n="2357"/><span>adubhairt an draoi sin.  Agus do bheannaigh an chraobh agus táinig</span>
<lb n="2358"/><span>croiceann ar ttús uirthe agus duille ainseín agus bláth agus toradh fá</span>
<lb n="2359"/><span>dhéoig mar do iarr an draoi.  Do iongantaig an draoi go</span>
<lb n="2360"/><span>mór uim an míorbhuill sin agus dimthigh roimhe.</span></p>
<lb n="2361"/>
<lb n="2362"/><p><span>Lá eile tháinig duine bocht go Mochuda agus diarr se go</span>
<lb n="2363"/><span>coimthigeach bainne agus leanna anéineacht air.  Agus do bhí</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="2364"/><p><span>Mochuda antansin láim ris an ttobar re nabarthar Tobar</span>
<lb n="2365"/><span>Mhochuda aniugh.  Do bheannaig iomorro Mochuda an tobar agus</span>
<lb n="2366"/><span>do chlaochló a mbainne é ar ttús aindsein alionn, agus fá dhéoigh</span>
<lb n="2367"/><span>abhfíon, agus adubhairt ris an nduine mbocht an méad budh áil</span>
<lb n="2368"/><span>leis do gach nídh dhíobh do breith as.  Agus do fhan an tobar</span>
<lb n="2369"/><span>mar sin go ndearna Mochuda úrnnuighthe dá cur na cruith féin</span>
<lb n="2370"/><span>aris.  Táinig aingeal do neamh go Mochuda ann sin agus</span>
<lb n="2371"/><span>adubhairt ris: - "Biaidh an tobar so lán do grásaibh na sláinte agus</span>
<lb n="2372"/><span>na subhailceadha agus na míorbhúilleadha agus atá cumhachta slánuighthe</span>
<lb n="2373"/><span>gach galair ann agus ann gach tobar eile dár bheannaigh túsa, a</span>
<lb n="2374"/><span>Mhochuda."</span></p>
<lb n="2375"/>
<lb n="2376"/><p><span>Ar gcumhdach teaghdhaiseadh na mainistreach dona bráithribh agus</span>
<lb n="2377"/><span>don chóimhthionól go neamhthoirseach gan sgís gan cómhnúidhe, do</span>
<lb n="2378"/><span>ghabh tuirse agus athmhúltus Mochuda ó shaothar iomarcach cloch</span>
<lb n="2379"/><span>agus crann na mainistreach dhá nórdúghadh agus é féin anaois mhóir</span>
<lb n="2380"/><span>agus é ag treigean a nirt agus abhrigh ón ársadhacht.  Agus do chuaidh</span>
<lb n="2381"/><span>do chead agus do comhairle na mbráthar agus an choimhthionóil an</span>
<lb n="2382"/><span>ionnad uaigneach deirid atá an gleann isiol fón mainistir</span>
<lb n="2383"/><span>móir re nabarthar Inis Mochuda aniugh.  Agus rug leis beagán</span>
<lb n="2384"/><span>dá mhanchaibh ann agus do rín mainistir dheallraightheach agus do bhí</span>
<lb n="2385"/><span>bliadhain na chómhnúide san ionad sin agus sé mhí ní as mó, agus tug</span>
<lb n="2386"/><span>abheatha dhíthreabhachta mar sin.  Agus do thigidís bráitre agus</span>
<lb n="2387"/><span>seanóradha an chóimhtionoil ar cuairt chuige agus do teagaisgadh</span>
<lb n="2388"/><span>iad dfoirceadal róimhilis.  Agus do beanadh moid abheatha</span>
<lb n="2389"/><span>féin do choimhéad do gach aon fo leith diobh, óir do thógbhadh sé</span>
<lb n="2390"/><span>na seandaoine agus do bheireadh sláinte dona daonaibh easláinte,</span>
<lb n="2391"/><span>agus do shólásaigheadh lucht an dobróin, agus do dhothchasadh lucht an</span>
<lb n="2392"/><span>mhíodóthchuis, agus do dhaingníghead an creidiomh is na daoinibh</span>
<lb n="2393"/><span>conntabharthacha agus do cheannsaigheadh agus do chonnlaigheadh na</span>
<lb n="2394"/><span>daoine óga.</span></p>
<lb n="2395"/>
<lb n="2396"/><p><span>Agus mar do chonnairc Mochuda saothar agus aistear na mbráthar</span>
<lb n="2397"/><span>agus na seanóradha suas agus anuas ó Lios Mór dá fhiosrúghadh</span>
<lb n="2398"/><span>agus gur thuig sé aláithe déadhnacha angar do dfuráil a</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="2399"/><p><span>bhreith suas ameasg cháic ionnus nach budh toirseach léo teacht</span>
<lb n="2400"/><span>dá fhios.  Ba mithid iomorro le Dia ann sin ashearbhontúighe</span>
<lb n="2401"/><span>féin do bhreith leis ó dhocamhal an tsaoghail agus luadhacht a</span>
<lb n="2402"/><span>deaghoibreacha do thabhairt dó.  Agus do hosgladh doirse nimhe</span>
<lb n="2403"/><span>ann sin.  Agus do cuireadh sluagh aingeal maille glóir agus re</span>
<lb n="2404"/><span>buaidh do aithriste dá ionnsuighe.  Agus ód chonnarc Mochuda</span>
<lb n="2405"/><span>neamh osgailte ós achionn agus aingil iomdha ag teacht na chómhdáil</span>
<lb n="2406"/><span>do fhuráil é féin do chur ameadhon an ghleanna, agus dinnis dona</span>
<lb n="2407"/><span>seanóireadha naomhtha an nídh ad chonairc agus dfuráil Corp Chriost</span>
<lb n="2408"/><span>do tabhairt chuige dá chaithiomh, agus do theagaisg dona bráithribh agus</span>
<lb n="2409"/><span>don cóimhthionól tiomna Dé agus a aitheanta do chómhaill.  As ann</span>
<lb n="2410"/><span>do bhí Mochuda antan sin amuith ag an ccrois re nabartar</span>
<lb n="2411"/><span>aniugh "Crux Migracionis" .i. an cros dá ndeachaidh Mochuda</span>
<lb n="2412"/><span>chum nimhe.  Agus ar ngabháil Cuirp Criost agus a fhola dho agus ar</span>
<lb n="2413"/><span>tteagasg na bhfoircéadal ndiadha idir choraibh naomh agus mórán</span>
<lb n="2414"/><span>do bráithribh agus do mhanchaibh agus ar ttabhairt a bheannochtuin dóibh,</span>
<lb n="2415"/><span>agus ar na bpógadh do réir úird fa seach do chuaidh an</span>
<lb n="2416"/><span>teaspog glórmhar naomhtha sin maille re sluagaibh aingeal chum</span>
<lb n="2417"/><span>nimhe isin dara hidus do mí Mai a naonta na Naomh Trionóide,</span>
<lb n="2418"/><span>Athair agus Mac agus Spiorad Naomh a saogal na saoghal.  Amen.</span>
<lb n="2419"/><span>Finit 7ber 4th, 1741.</span></p>
<lb n="2420"/>
<lb n="2421"/><p>
<lb n="2422"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Life of St. Mochuda of Lismore agus Life of St. Declan of Ardmore

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Life of St. Mochuda of Lismore agus Life of St. Declan of Ardmore

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
