Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Ar Bruach na Coille Muaire</title><author><name type="main">Liam Dall Ó hIfearnáin; eag. Risteárd Ó Foghludha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L248</note>
                         <note type="L">39</note>
                         <note type="B">1803ob 19T</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L248</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Ar Bruach na Coille Muaire</title><author>Liam Dall Ó hIfearnáin; eag. Risteárd Ó Foghludha</author><imprint><publisher>B.Á.C.: O.S., 1939</publisher><date>1803ob 19T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>1.  UAILL-GHUTH AN AOIBHNIS.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Ar bruach na Coille Muaire fé ruadh-bhrataibh bróin</span>
<lb n="4"/><span>Do seóladh guth im chluasaibh ba suairce liom fé dhó</span>
<lb n="5"/><span>'Ná ceól na cruite ag fuaimint</span>
<lb n="6"/><span>Is 'ná glór na lon 'san uaigneas,</span>
<lb n="7"/><span>B'é ceól ba bhinne é im chuaird liom dá gcuala dhen</span>
<lb n="8"/><span>tsórt.</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>'Ná an ceól dothugaid suaidh-fhir tar muar-mhuir ón</span>
<lb n="11"/><span>Róimh,</span>
<lb n="12"/><span>'Ná an spórt dodheinid gruagaigh ar gruadhlios na</span>
<lb n="13"/><span>slógh,</span>
<lb n="14"/><span>'Ná an gheóin do leigid cuacha</span>
<lb n="15"/><span>Go nódh cois coille i mbruach cnuic</span>
<lb n="16"/><span>Is gach brón gur chuir mo chuaird díom m'reach</span>
<lb n="17"/><span>Molly bheag Ó.</span>
<lb n="18"/><span>Saithe beach do luadhadh linn ar thuairisc a dtreóin</span>
<lb n="19"/><span>An foghmhar dobheadh go buaidheartha is gan suailceas</span>
<lb n="20"/><span>ag Seón</span>
<lb n="21"/><span>Seoirse ar lear dá ruagadh</span>
<lb n="22"/><span>Is an chóip dobhíodh go buacach</span>
<lb n="23"/><span>Gan ór gan bailte ar buan dóibh 's ní truagh liom a</span>
<lb n="24"/><span>mbrón.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>I Srónall dá mbeinn fuaighte fé chruadh-lic i gcómhad</span>
<lb n="27"/><span>Is an sceól do chlos mar chuala, go suanmhar ar seól,</span>
<lb n="28"/><span>Le fórsa is neart mo ghualann</span>
<lb n="29"/><span>An fód go gcaithfinn suas díom</span>
<lb n="30"/><span>Is mo threóir tar n-ais ba luaimhneach fé thuairim an</span>
<lb n="31"/><span>sceóil.</span>
<lb n="32"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="33"/><p><span>2.  CAITILÍN NÍ UALLACHÁIN.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Ó measaimíd nách calm rinn den bhuairt seo</span>
<lb n="36"/><span>i Spáinn</span>
<lb n="37"/><span>Acht mealladh slighe chum catha cloidhimh do thabhairt</span>
<lb n="38"/><span>i dtráth;</span>
<lb n="39"/><span>Beid galla arís dá leagadh síos le lúth ár lámh,</span>
<lb n="40"/><span>Is mac an ríogh ag Caitilín Ní Uallacháin!</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>Geallaim díbh nách fada arís gur buartha an gháir,</span>
<lb n="43"/><span>Ag arm faoibhair dá gceapadh linn is fuadar lámhaigh;</span>
<lb n="44"/><span>Is tapa cruinn do phreabfaimís 's is buacach árd,</span>
<lb n="45"/><span>Dá mbeadh mac an ríogh ag Caitilín Ní Uallacháin!</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>Is fada sinn ag faire arís le fuascailt dfhagháil</span>
<lb n="48"/><span>'N-ár stallairí gan balcaisí ná a luagh 'n-ár láimh;</span>
<lb n="49"/><span>Beid barca líonta ar barra taoide is fuaim ar sáil,</span>
<lb n="50"/><span>Le mac an ríogh chum Caitilín Ní Uallacháin!</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Ná measaidís gur caile chríon ár stuaire stáid,</span>
<lb n="53"/><span>Ná caillichín n-a gcrapfaidís a cuail bheag cnámha;</span>
<lb n="54"/><span>Cé fada ag luighe dhi le fearaibh coimhtheach gan</span>
<lb n="55"/><span>suaimhneas dfhagháil,</span>
<lb n="56"/><span>Tá sáith an ríogh i gCaitilín Ní Uallacháin!</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Is fada a dlaoithe casta cíortha is a scuab-fholt bán,</span>
<lb n="59"/><span>Is a dearca righne ag amharc Gaoidheal cois cuanta</span>
<lb n="60"/><span>breágh;</span>
<lb n="61"/><span>Is blasta binn a chanann sí gur buan bhéas páirt</span>
<lb n="62"/><span>Idir mhac an ríogh agus Caitilín Ní Uallacháin!</span>
<lb n="63"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="64"/><p><span>Ná measaidís na spreallairí gur buan ár bpáis,</span>
<lb n="65"/><span>Is gur gearra bhíd na glasa á scaoile nuair is cruaidhe</span>
<lb n="66"/><span>an cás;</span>
<lb n="67"/><span>Go ndearna Maois roimh phobal Ísrael den mhuar-mhuir</span>
<lb n="68"/><span>tráigh</span>
<lb n="69"/><span>Is go bhfóire Críost ort, a Chaitilín Ní Uallacháin!</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>A Mhuire dhílis, a chara chaoin-ruisc, gach uair 'n-ár</span>
<lb n="72"/><span>bpáirt</span>
<lb n="73"/><span>Agall Íosa ar son na nGaoidheal mbocht - is cruaidh</span>
<lb n="74"/><span>é a gcás -</span>
<lb n="75"/><span>Lucht an íspirt do chur ar díbirt, is ár stuaire mná</span>
<lb n="76"/><span>Is a céile fíor-cheart do théacht tar taoide gan</span>
<lb n="77"/><span>buairt 'n-a dáil.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>Tá gné ghlan ar Phoebus is lonnradh tríd,</span>
<lb n="80"/><span>Tá an ré agus na réalta i gcúrsa chruinn,</span>
<lb n="81"/><span>Tá na spéartha fé scéimh ghlan, gan smúit gan teimheal</span>
<lb n="82"/><span>Roimh réx ceart na Féinne is a thrúp thar tuinn.</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Tá ár gcléire i gcaomh-ghuth ag súil le Críost</span>
<lb n="85"/><span>Is ár n-éigse go réimeach 's a gcumha ag dul díobh,</span>
<lb n="86"/><span>Gaedhil bhocht Inis Éilge go súgach síoch</span>
<lb n="87"/><span>Roimh Shéamus Mac Shéamuis is an Diúic tar tuinn.</span>
<lb n="88"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="89"/><p><span>3.  CAITILÍN NÍ UALLACHÁIN.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Is fada mílte á chartadh síos is suas ar fán,</span>
<lb n="92"/><span>Is clanna saoithe ar easbhaidh grinn gan chluain</span>
<lb n="93"/><span>gan stát;</span>
<lb n="94"/><span>Gan chanadh díodhacht gan fleadh gan fíon gan chnuas</span>
<lb n="95"/><span>gan cheárd,</span>
<lb n="96"/><span>Ag braith arís ar Chaitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Ná measaigí gur caile chríon ná guaireachán,</span>
<lb n="99"/><span>Ná caillichín an ainnir mhín-tais bhuacach mná;</span>
<lb n="100"/><span>Is fada arís budh banaltra í is budh muar a hál</span>
<lb n="101"/><span>Dá mbeadh mac an ríogh ag Caitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>Budh deas a gnaoi dá mairimís le ruagairt námhad,</span>
<lb n="104"/><span>A brata síoda ag tarraingt gaoithe is buadh chum báb;</span>
<lb n="105"/><span>Plaid go groidhe ó bhaitheas cinn anuas ag trácht</span>
<lb n="106"/><span>Ag mac an ríogh ar Chaitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>Screadaimíd le hathchuinghí chum Uain na nGrás,</span>
<lb n="109"/><span>Do cheap na tíortha, talamh trím, is cruachaibh árd;</span>
<lb n="110"/><span>Do scaip 'na dtimcheall fairrgí geal-chuanta is trágha</span>
<lb n="111"/><span>Ag cur malairt críche ar Chaitilín Ní Uallacháin.</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>An Té tharraing Ísrael tarsna Taoide Ruaidhe ón</span>
<lb n="114"/><span>námhaid</span>
<lb n="115"/><span>Is do bheathuigh daoine dathad geimhreadh anuas le arán;</span>
<lb n="116"/><span>Do neartuigh Maois ameasc a naímhde, fuascail tráth</span>
<lb n="117"/><span>Is tabhair díon do Chaitilín Ní Uallacháin.</span>
<lb n="118"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="119"/><p><span>4.  I nGLEANNTAIBH SÉIMH NA hÉIGSE BHÍNN.</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>I ngleanntaibh séimh na héigse bhínn</span>
<lb n="122"/><span>I bhfanntais péine i ngéibh gach laoi</span>
<lb n="123"/><span>An tseang-bhean tséimh ba bhéasach gnaoi</span>
<lb n="124"/><span>Do scannruigh mé pé in Éirinn í!</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>Ní thráchtfa mé ar chéile Naois</span>
<lb n="127"/><span>Tug ár na nGaedhal ar dtéacht don Chraoibh</span>
<lb n="128"/><span>Ná an bháb ón nGréig do chéas an Traoi</span>
<lb n="129"/><span>Le grádh mo chléibh pé in Éirinn í!</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>Is breágh deas dréimreach réidh a dlaoi</span>
<lb n="132"/><span>Go bárr an fhéir 'n-a slaod ar bís</span>
<lb n="133"/><span>A tláth-fholt réidh do dhéarscnui' an flíos</span>
<lb n="134"/><span>Ar ghrádh mo chléibh, pé in Éirinn í!</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>Is cásmhar taodach déarach bhím</span>
<lb n="137"/><span>Go cráidhte créimeach céasta ón mhnaoi</span>
<lb n="138"/><span>Fánach faon gan chéill ar baois</span>
<lb n="139"/><span>Le grádh don bhéith, pé in Éirinn í!</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Ar neón nuair théighim ar thaobh Suidhe Finn</span>
<lb n="142"/><span>Fá bhrón i gcéin is gan aon dem buidhin</span>
<lb n="143"/><span>Cé sheólfadh Aon-Mhac Dé im líon</span>
<lb n="144"/><span>Acht stór mo chléibh pé in Éirinn í!</span>
<lb n="145"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="146"/><p><span>5.  FÉ FHÓD AN RATHAIN.</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Sailm an Ghadhnánaigh:</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>Fé fhód an Rathain do leagadh an tíoránach</span>
<lb n="151"/><span>An geócach malluithe is an madra millteánaigh</span>
<lb n="152"/><span>Tug pór na heascaine ag fealladh ar na deagh-cháirdibh</span>
<lb n="153"/><span>An stródhaire galair gur bh'ainm dó an Gadhnánach.</span>
<lb n="154"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="155"/><p><span>6.  A LIAM UÍ IFEARNAIN, AN BHFUIL TÚ IT BHEATHAIDH?</span></p>
<lb n="156"/>
<lb n="157"/><p><span>Dáibhí Ó Cléirigh .i. "Mac Spotty" cct.</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Fonn: Póiní an chlóicín uaine.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>A Liam Uí Ifearnain, an bhfuil tú it bheathaidh?</span>
<lb n="162"/><span>I Srónall tuas ar bruach na glaise</span>
<lb n="163"/><span>Sin chughat póiní an chlóicín daithte</span>
<lb n="164"/><span>Is cuir-se ar seól í i gcóir chum reatha.</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>7.  LIAM Ó hIFEARNAIN, CCT., DÁ FHREAGAIRT SIN,</span>
<lb n="167"/><span>Ar an bhfonn chéadna.</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>Is nár an gníomh i gcríochaibh Cuanach</span>
<lb n="170"/><span>Báb an ghrinn sa chaol-chuilc uaine</span>
<lb n="171"/><span>I lár na draoibe sínte suaithte</span>
<lb n="172"/><span>Is gártha ag mílte trí n-a cluasaibh!</span></p>
<lb n="173"/>
<lb n="174"/><p><span>Cé thárla sí go síleach suarach</span>
<lb n="175"/><span>Fánach fuidheach gan fís go fuar fliuch,</span>
<lb n="176"/><span>Is náireach díbh-se, an líon do bhuair í, -</span>
<lb n="177"/><span>Lámh do luighe ar mhnaoi is í in uaigneas.</span>
<lb n="178"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="179"/><p><span>Bhí lá go fíor ag an mnaoi seo ar buaireamh</span>
<lb n="180"/><span>Fálach fíontach fillteach fuadrach,</span>
<lb n="181"/><span>Gárthach gaoiseach gníomhach gruadh-ghlan,</span>
<lb n="182"/><span>Láidir líonmhar líonta luaidhleach.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>Is gártha croidhe aici, maoidhim, i muar-chath</span>
<lb n="185"/><span>Thnáithfeadh díorma i gcoimheascar buailte,</span>
<lb n="186"/><span>Dáimh is draoithe ag sníomh a duanta,</span>
<lb n="187"/><span>Cé thárla sí foríor go huaigneach.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Bhásuigh mílte rinn a suan-ruisc</span>
<lb n="190"/><span>Bláth an droighin is gríos 'n-a gruadhnaibh,</span>
<lb n="191"/><span>A gáire grinn mar bhinn na cuaiche</span>
<lb n="192"/><span>A brágha ar lí na bhfaoileann luath-fhliuch.</span>
<lb n="193"/><span>Scáth an aoil 'n-a cíochaibh cruadh-gheal</span>
<lb n="194"/><span>Is cráidhteacht croidhe ar an mbuidhin do bhuair í.</span>
<lb n="195"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="196"/><p><span>8.  IS DUINE MÉ SHIUBHLAIDH A LÁN.</span>
<lb n="197"/><span>Dáibhí Ó Cléirigh cct.</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>Is duine mé shiubhlaidh a lán</span>
<lb n="200"/><span>Fé chrosaibh atáim ó rugadh mé</span>
<lb n="201"/><span>Ag leigean mo chumainn le mnáibh</span>
<lb n="202"/><span>Gur ghoineadar báire is fiche orm!</span>
<lb n="203"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="204"/><p><span>9.  CAR BH'IONGNADH DUINE DHET CHÁIL-SE.</span>
<lb n="205"/><span>.i. Freagra ar an rann san tuas.</span>
<lb n="206"/><span>Liam Dall Ó hIfearnain cct.</span></p>
<lb n="207"/>
<lb n="208"/><p><span>Car bh'iongnadh duine dhet cháil</span>
<lb n="209"/><span>Do thuitim i lár na haindeise</span>
<lb n="210"/><span>Tré mhéid do ghliogair le mná</span>
<lb n="211"/><span>Solamh is Dáth ó mhealladar?</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>Tarraing go caoin an bheóir</span>
<lb n="214"/><span>A chara bí i gcló na seanchadh,</span>
<lb n="215"/><span>Is fearra mar ghníomh an t-ól</span>
<lb n="216"/><span>Is seachain go deó na galair sin.</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>Féach-se Samson ba ghroidhe</span>
<lb n="219"/><span>Do leagadh sa bhruighin na Philistins</span>
<lb n="220"/><span>Le méid a thaitneamh do mhnaoi</span>
<lb n="221"/><span>Gur ab aindeis an tslighe nur imthigh sé.</span>
<lb n="222"/><span>Tarraing go caoin srl.</span></p>
<lb n="223"/>
<lb n="224"/><p><span>Féach-se Hercules líomhtha</span>
<lb n="225"/><span>An leanbh ba ghroidhe ag Jupiter</span>
<lb n="226"/><span>Le méid a chumainn do mhnaoi</span>
<lb n="227"/><span>Dorinne sí spríos sa teine dhe.</span>
<lb n="228"/><span>Tarraing go caoin srl.</span>
<lb n="229"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="230"/><p><span>Nár léighis-se ar chathair na Traoi</span>
<lb n="231"/><span>Bhí ag aicme na gcraoiseach gcumasach</span>
<lb n="232"/><span>Tré Hélen ghreannamhar chaoin</span>
<lb n="233"/><span>Gur cailleadh na mílte is tuille aca?</span></p>
<lb n="234"/>
<lb n="235"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Féach-se an leanbh san Thétis -</span>
<lb n="238"/><span>Achilles gréagach iomarach;</span>
<lb n="239"/><span>Tré mhéid a chumainn re béith</span>
<lb n="240"/><span>Gur imthigh sé ar thaobh na tiubaiste.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>Féach-se an curadh Mac Treóin</span>
<lb n="245"/><span>Tug turas gan ghó go Banba</span>
<lb n="246"/><span>Tré Niamh na dtriopall gcas n-óir</span>
<lb n="247"/><span>Gur cailleadh sa ghleó le hOscar é.</span></p>
<lb n="248"/>
<lb n="249"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>Féach-se an curadh Mac Cumhaill</span>
<lb n="252"/><span>Fear cosanta is clú na Banba</span>
<lb n="253"/><span>An t-éad nuair bhrostuigh a phudhair</span>
<lb n="254"/><span>Gur mhairbh an fear cúil do b'fhearra aige.</span></p>
<lb n="255"/>
<lb n="256"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>Féach Clann Uisnigh nár stríoc</span>
<lb n="259"/><span>Is a d'imthigh le mnaoi go hAlbain</span>
<lb n="260"/><span>Tré éigean chleasaibh an ríogh</span>
<lb n="261"/><span>Dá deasca gur claoidheadh in Eamhain iad.</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span>
<lb n="264"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="265"/><p><span>Dá thréineacht fearaibh na nGaoidheal</span>
<lb n="266"/><span>Condae na Midhe níor ghlanadar</span>
<lb n="267"/><span>Acht Turgésius aca mar rí</span>
<lb n="268"/><span>Do cailleadh le hinghin Mhaoilsheachlainn.</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span></p>
<lb n="271"/>
<lb n="272"/><p><span>Cúraoi† neartmhar †Mac Dáire</span>
<lb n="273"/><span>I gcoimheascar áir ba chalma,</span>
<lb n="274"/><span>Pudhair nimhe gur cuireadh 'n-a lár</span>
<lb n="275"/><span>Nuair d'imthigh le Bláthnaid Alban.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span></p>
<lb n="278"/>
<lb n="279"/><p><span>Ó Mhuiris nuair rugadar sceól</span>
<lb n="280"/><span>Tuirinn tar bórd na Banba</span>
<lb n="281"/><span>An cluiche 'nar cuireadh an chróinn</span>
<lb n="282"/><span>Ar dhuine de phór na Breataine.</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Siúd mar d'imthigheadar Gaedhil,</span>
<lb n="287"/><span>A dhuine gan chéill ná tagair sin,</span>
<lb n="288"/><span>An tiubaist má d'imthigh ort féin -</span>
<lb n="289"/><span>Nár mhilleadar laochradh an aniomad?</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>Tarraing go caoin srl.</span>
<lb n="292"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="293"/><p><span>10.  CAR BH'ÍONGNADH TAOISEACH NÓ</span>
<lb n="294"/><span>EASPOG CÓMHACHTACH.</span>
<lb n="295"/><span>Nuair d'órduigh Rí Shasana troscadh chum buadh catha.</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Car bh'íongnadh taoiseach nó easpog cómhachtach</span>
<lb n="298"/><span>Do thabhairt saoire Dia hAoine agus troscadh damh-sa</span>
<lb n="299"/><span>Le díograis chum Stíobhairt do ghlacadh coróinneach</span>
<lb n="300"/><span>Is gan smaoineadh go nguidhfinn le sleachta Sheóirse?</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>An bhuidhean úd do dhíbir mo charaid rómham-sa</span>
<lb n="303"/><span>Fé dhaoirse le dlighthibh na ngalla-chóbach</span>
<lb n="304"/><span>Ní shílim im smaointe gur peaca dhamh-sa</span>
<lb n="305"/><span>Gan guidhchan Dia hAoine le haicme 'en tsórt san.</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>Gidh maoidhid sin na dlíghthe gur ceapadh rómpa</span>
<lb n="308"/><span>Is a ngaoilta go híseal i bhfearann Fódla</span>
<lb n="309"/><span>Má rínneadh do scaoileadh na hachtaibh leó san</span>
<lb n="310"/><span>Ar dtigheacht dóibh go haoibhinn i gceannas gcoróineach.</span></p>
<lb n="311"/>
<lb n="312"/><p><span>Bíd sin ag Laoiseach dá ngreadadh i gcómhrac</span>
<lb n="313"/><span>Is ríghthe gach críche ag teacht i gcómhar leis,</span>
<lb n="314"/><span>Mo phíopa do shíneadh le reamhar-chórda</span>
<lb n="315"/><span>Dá nguidhinn-se i slighe ar bith ar mhaitheas leó san.</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Mar bhárr ar gach dochar tug Cromaill go crích Fódla</span>
<lb n="318"/><span>Is gur ársa mo chogal san bpobal le taoibh Srónaill</span>
<lb n="319"/><span>Ní thárla an donas go follus im shlighe dhamh-sa</span>
<lb n="320"/><span>Go ránga me ag obair im throscadh do Rígh Sheóirse.</span>
<lb n="321"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="322"/><p><span>11.  IS ATUIRSEACH FANN I dTEANNTA AR</span>
<lb n="323"/><span>CAITHEAMH ME.</span></p>
<lb n="324"/>
<lb n="325"/><p><span>Is atuirseach fann i dteannta ar caitheamh me</span>
<lb n="326"/><span>Ag tionnscain galair gach lá liom féin,</span>
<lb n="327"/><span>Tinneas gan brannda go fann ar leabain leag</span>
<lb n="328"/><span>Gan tnúth le caraid is me ag trácht i gcéin;</span>
<lb n="329"/><span>Ó d'imthigh an greann 'san am ar mheasas-sa</span>
<lb n="330"/><span>Is gur milleadh an drong do shanntuigh Alba,</span>
<lb n="331"/><span>Fuair leagadh ár bprionnsa i gceannsacht Bhreataine,</span>
<lb n="332"/><span>Dfhág mé im chodladh gan múscailt scéil.</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>Ó d'imir an Frangcach cam ar Charolus,</span>
<lb n="335"/><span>Crobhaire an ghaisce do b'árd i gcéim,</span>
<lb n="336"/><span>I siosma na lann a gcabhair ní bhraithim-se</span>
<lb n="337"/><span>Ó d'iompa an galar so i lár mo chléibh.</span>
<lb n="338"/><span>Tá cluiche an dá cheann ag namhaid na Banba</span>
<lb n="339"/><span>Is dlighthibh na ngall i gciumhais gach baile againn</span>
<lb n="340"/><span>Is ar imthigh anonn gan mheabhair ar chasadh leó</span>
<lb n="341"/><span>Dfhág me im chodladh gan múscailt scéil.</span></p>
<lb n="342"/>
<lb n="343"/><p><span>"A fhir ghasta ní ham dhuit canntladh ghlacadh anois,</span>
<lb n="344"/><span>Is an chabhair it aice le togha gach scéil,</span>
<lb n="345"/><span>Beidh $fanatics fann gan chabhair in Albain</span>
<lb n="346"/><span>Is plúr na Sacsan aca 'n-a réx;</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="347"/><p><span>Casfaidh an Frangcach teann mear feargach,</span>
<lb n="348"/><span>Go hacarthach bantrach campach armach,</span>
<lb n="349"/><span>Le casmairt na lann i dteannta Charoluis,</span>
<lb n="350"/><span>Is ní rachad a chodladh a gcúis go bpléidheadh."</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>"Mo dhainid do cheann go fann ar mearbhall</span>
<lb n="353"/><span>Ag tnúth le caraid tá in áit i gcéin,</span>
<lb n="354"/><span>Glac misneach in am, bíodh greann dá spreagadh agat</span>
<lb n="355"/><span>Go subhach mar chleachtadh 'san Mhumhain do Ghaedhil.</span>
<lb n="356"/><span>Beidh Aifreann cantaracht i gceann gach baile againn,</span>
<lb n="357"/><span>Is cuirfar ár namhaid i dteannta a marbhtha</span>
<lb n="358"/><span>Is aite liom súd ná damhsa an ghadraigh,</span>
<lb n="359"/><span>Is má cuirtar a chodladh iad ní dúbhach liom é."</span>
<lb n="360"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="361"/><p><span>12.  UILL LÓ MHÉADHBH CHRUACHAN DO</span>
<lb n="362"/><span>CHORMAC STÍOBHART.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>Uill ló, a thoil, ná goil go fóill</span>
<lb n="365"/><span>Is gheóbhair gan dearmad taisce na seód</span>
<lb n="366"/><span>Dobhí ag do shinsear ríoghdha rómhat</span>
<lb n="367"/><span>In Éirinn iathghlais Bhriain is Eóghain.</span>
<lb n="368"/><span>Is ó huis ó, mo leanbh, mo thaisce, mo bhrón</span>
<lb n="369"/><span>Tu ag sileadh na súl is mo chúil gan lón.</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>Dogheóbha tú an caol-each éadtrom óg</span>
<lb n="372"/><span>Dogheóbha tú an srian 's an diallait óir</span>
<lb n="373"/><span>Bhí ag Fáilbhe Fionn ba teann ar tóir</span>
<lb n="374"/><span>Ag ruagadh danar ó Chaiseal go Bóinn.</span>
<lb n="375"/><span>Is ó huis ó, srl.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>An Cloidheamh Soluis is an dornchlainn óir</span>
<lb n="378"/><span>Dobhí ag Brian ag riar na slógh</span>
<lb n="379"/><span>Is an bogha bhí ag Murchadh an urchair mhóir</span>
<lb n="380"/><span>I gcath Chluain Tarbh ag treascairt na dtreón.</span>
<lb n="381"/><span>Is ó huis ó, srl.</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>A mhangaire bhonnaghil Shionna na seól</span>
<lb n="384"/><span>A bhradáin Leamhna as Gleann an Óir,</span>
<lb n="385"/><span>A éigne gheal as Abhainn Mhóir</span>
<lb n="386"/><span>Is eó na Laoi thú ar linn ghlain Eóghain.</span>
<lb n="387"/><span>Is ó huis ó, srl.</span>
<lb n="388"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="389"/><p><span>A árdchú an taistil ó Chaiseal na nÓrd</span>
<lb n="390"/><span>A leóghain dhaithte Bhunraite na slógh</span>
<lb n="391"/><span>A fhiolar Sléibhe na gcaol-gcrot gceóil</span>
<lb n="392"/><span>Is a sheabhaic na seilge ó Sceilg na sceól.</span>
<lb n="393"/><span>Is ó huis ó, srl.</span>
<lb n="394"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="395"/><p><span>13.  CAOINEADH NA nGAEDHAL.</span></p>
<lb n="396"/>
<lb n="397"/><p><span>Mo dhainid go n-éagaid na fearachoin aosta</span>
<lb n="398"/><span>Bhí againn go séanmhar i bhFáil-chrích,</span>
<lb n="399"/><span>Dragain na féile nár mheathta chum laochais</span>
<lb n="400"/><span>Ar a n-airm ba léadmhach a dtrácht síos.</span>
<lb n="401"/><span>Ba bhlasta gach bhéarsa dá dtagadh le héifeacht</span>
<lb n="402"/><span>Is ba ghreannamhar saothar ár bhfáidhí,</span>
<lb n="403"/><span>Gur mhalairt an saogal ar atharrach tréithe</span>
<lb n="404"/><span>Is ná cantar le héinne acht Seán Buidhe!</span></p>
<lb n="405"/>
<lb n="406"/><p><span>Starthaibh na nGréagach pé chanfadh le héifeacht</span>
<lb n="407"/><span>Is reachta na gCaesar do b'árd gníomh,</span>
<lb n="408"/><span>Is an gasradh léigheanta bhí ar machaire Shéanair</span>
<lb n="409"/><span>An aicme thug saothar in ársaidheacht;</span>
<lb n="410"/><span>Gaisce na Féinne bhí sealad go réimeach,</span>
<lb n="411"/><span>Is an imeacht as Éire rinn Dáithí</span>
<lb n="412"/><span>Is Clanna Lir éachtaigh fuair peannaid sa tsaogal</span>
<lb n="413"/><span>Ní haiteas leó an méid sin gan Seán Buidhe!</span></p>
<lb n="414"/>
<lb n="415"/><p><span>An chaismirt bhí ag béine ó Bhreatain le saorfhlaith</span>
<lb n="416"/><span>Do baisteadh ó thréineacht a lámh-ghníomh</span>
<lb n="417"/><span>Caitheamh Tuirgéisius as Teamhair na dtréan-fhear</span>
<lb n="418"/><span>Mar gealladh dó in éiric ón Árdrígh;</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="419"/><p><span>Chuir Feargus Déad-dubh is a charaid chum éaga</span>
<lb n="420"/><span>Nuair measadh leis éigean gach mná dhíobh</span>
<lb n="421"/><span>Is geallaim gan bhréig duit nách taitneach leó an</span>
<lb n="422"/><span>méid sin</span>
<lb n="423"/><span>Gan reacaireacht éigin ar Sheán Buidhe!</span></p>
<lb n="424"/>
<lb n="425"/><p><span>Ar leagadar laochradh i gCluain Tarbh na mbéimeann -</span>
<lb n="426"/><span>An aiste ler saoradh ó cháin sinn -</span>
<lb n="427"/><span>Is ar cailleadh dá éis sin de dheascaibh na béithe</span>
<lb n="428"/><span>Do thaisteal ó Bhréifne le Mác Maoil;</span>
<lb n="429"/><span>Elisabéata is a hathair mar shéanadar</span>
<lb n="430"/><span>Aifreann Dé dhil, mo chrádh croidhe!</span>
<lb n="431"/><span>Is aicme Oilbhéir sin do threascair ár gcléire</span>
<lb n="432"/><span>Níl maitheas it scéalta gan Seán Buidhe!</span></p>
<lb n="433"/>
<lb n="434"/><p><span>Má's oirfideach déanta do chanas gach aon tsult</span>
<lb n="435"/><span>Nó reacaire léigheanta go sárchaoin,</span>
<lb n="436"/><span>Do casfar le méirleach cois leasa nó taobh cnuic</span>
<lb n="437"/><span>Nó ar bhealach ag téarnamh mar táimíd,</span>
<lb n="438"/><span>Níl beannachta Dé aige ná freagra in éifeacht</span>
<lb n="439"/><span>Ná aithris ar Shéarlas an fánaidhe</span>
<lb n="440"/><span>Acht spalpfaidh na déithe nách cuideachta an té sin</span>
<lb n="441"/><span>Mun spreagfaidh rud éigin ar Sheán Buidhe!</span>
<lb n="442"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="443"/><p><span>14.  A PHÁDRAIG NA nÁRANN.</span>
<lb n="444"/><span>A.D. 1760.</span></p>
<lb n="445"/>
<lb n="446"/><p><span>A Phádraig na n-árann, an gcluin tú na gártha -</span>
<lb n="447"/><span>An gcluin tú an pléráca an siosma is an gleó?</span>
<lb n="448"/><span>Ar chualais mar tháinig</span>
<lb n="449"/><span>Go Cúige Uladh an ghárda</span>
<lb n="450"/><span>Thúrot 'n-a shláinte le hiomarca scóip!</span>
<lb n="451"/><span>Preab! bí it sheasamh! glac meanmna is bíoga</span>
<lb n="452"/><span>Gríosuigh na seabhaic tá it aice chum spóirt</span>
<lb n="453"/><span>Beidh píbí dá shéide,</span>
<lb n="454"/><span>Le claidheamh a mbeidh faobhar air</span>
<lb n="455"/><span>Is racham in éinfheacht fé bhrataibh an leóghain.</span></p>
<lb n="456"/>
<lb n="457"/><p><span>Éistigh, a Ghaedhla, atá cráidhte age méirligh</span>
<lb n="458"/><span>Glacaidh bhur dtréan-airm gaisce 'nbhur ndóid;</span>
<lb n="459"/><span>Bíodh hurrá go súgach</span>
<lb n="460"/><span>Anois ó tá an prionnsa</span>
<lb n="461"/><span>Is a ghárdaí go dúbalta ag tarraint 'nbhur gcómhair.</span>
<lb n="462"/><span>Hurú gan dochma! bíodh deoch ar an mbórd agaibh</span>
<lb n="463"/><span>Suidhgí go sochma le soilbheas ceóil</span>
<lb n="464"/><span>Tá an báire ag ár muintir</span>
<lb n="465"/><span>Is an lá aca ar a naímhde</span>
<lb n="466"/><span>Is go bráth beidh ár saoithe ag imirt 's ag ól.</span>
<lb n="467"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="468"/><p><span>Tá an rúta so láidir, má's fíor gach a ráidhtar,</span>
<lb n="469"/><span>An crobhaire cionn-árd is a bhuime gan bhrón,</span>
<lb n="470"/><span>Seóirse go lán-lag</span>
<lb n="471"/><span>Is Cumberland cráidhte,</span>
<lb n="472"/><span>Pitt insa phárlimint caithte ar a thóin!</span>
<lb n="473"/><span>Na Hielans ag tarraint fé phlaidibh 'n-a dtrúpanna</span>
<lb n="474"/><span>Is a bpíobanna fada dá spreagadh chum ceóil</span>
<lb n="475"/><span>Ringce ar gach maol-chnoc</span>
<lb n="476"/><span>Le háthas na scléipe</span>
<lb n="477"/><span>Ag cur fáilte roimh Shéarlas abhaile 'n-a choróinn.</span></p>
<lb n="478"/>
<lb n="479"/><p><span>Isé an rírá dáríre é an pléráca is an t-aoibhneas,</span>
<lb n="480"/><span>An scéal breágh le hinnsint faid mhairfeam gach ló</span>
<lb n="481"/><span>Na cóbaigh go claoidhte</span>
<lb n="482"/><span>Gan fóirthin gan fíonta</span>
<lb n="483"/><span>Gan ceólta gan saoithe gan bailte gan lón</span>
<lb n="484"/><span>Réabaidh gach galla-phoc - leagaidh is rúscaidh iad</span>
<lb n="485"/><span>Cuiridh as talamh bhur n-aithreacha an chóip</span>
<lb n="486"/><span>Tá Seóirse is a mhuintir</span>
<lb n="487"/><span>Go brónach lag claoidhte</span>
<lb n="488"/><span>Is coróinn na dtrí ríoghacht air ní chasfaidh go deó!</span>
<lb n="489"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="490"/><p><span>15.  AITHRIGHE LIAM DAILL.</span></p>
<lb n="491"/>
<lb n="492"/><p><span>A Íosa bheannuighthe cheannuigh me ar daor-chrois</span>
<lb n="493"/><span>A Dhia-Mhic chailce na banaltran naomhtha</span>
<lb n="494"/><span>Stiúruigh sínn arís ó bhaogal</span>
<lb n="495"/><span>It chúirt aoibhinn chlúmhail ghrinn gan éalaing.</span></p>
<lb n="496"/>
<lb n="497"/><p><span>A Chruthóir cháidh, a ráib na daonnacht',</span>
<lb n="498"/><span>A Leinbh gan cháim do shlánuigh céadta</span>
<lb n="499"/><span>Maith dhúinn ár ngeallamhna bréagach</span>
<lb n="500"/><span>Do ráinig linn foríor do dhéanamh.</span></p>
<lb n="501"/>
<lb n="502"/><p><span>Do gheallas bheith páirteach cráibhtheach daonmhar</span>
<lb n="503"/><span>Eagnaidhe grádhmhar lán de thréithibh</span>
<lb n="504"/><span>Fáth mo thuirse nár thuigeas a dhéanamh</span>
<lb n="505"/><span>Acht iomarca caithidhe is peacaí chéas me.</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>Is fíor le n'aithris gur gheallas go dtréigfinn</span>
<lb n="508"/><span>Baois is eascaine, ragairne is craos cuirp</span>
<lb n="509"/><span>Go mbeinn tuigsionach urramach déarcach</span>
<lb n="510"/><span>Láidir cumasach i gcoinne na péiste.</span></p>
<lb n="511"/>
<lb n="512"/><p><span>Gadaidhe an cneámhaire is gráin le féachaint -</span>
<lb n="513"/><span>Sladaidhe smáil na dtáinte an sméirle -</span>
<lb n="514"/><span>Cladhaire ceachartha cealgach craosach</span>
<lb n="515"/><span>Beartaidhe fallsa do mheall na céadta.</span>
<lb n="516"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="517"/><p><span>A Uain ghil, a Athair, a dhalta na Béithe</span>
<lb n="518"/><span>A Dhia-Mhic chailce, is a leabhair-Spirid Naomhtha</span>
<lb n="519"/><span>Tabhair dam cródhacht scóp is réim nirt</span>
<lb n="520"/><span>I gcoinnibh caithidhe an bheartaidhe bhréagaigh.</span></p>
<lb n="521"/>
<lb n="522"/><p><span>A Mhaighdean chlúmhail cheannsa chaomhnach</span>
<lb n="523"/><span>Mheadhrach mhúirneach mhúinte bhéasach</span>
<lb n="524"/><span>Bí-se ag guibhe gan tuirse chum t'Aon-Mhic</span>
<lb n="525"/><span>Me chumhdach feasta gan damaint ó dhaorbhroid.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>A Bhanaltra ghreadhnach bhraghaid-gheal mhaordha</span>
<lb n="528"/><span>Ó rugadh le meadhair an Deagh-Mhac Naomhtha</span>
<lb n="529"/><span>Téighim fí choimirc do Leinbh a céasadh</span>
<lb n="530"/><span>Is ót chaoin-bhrat ná díbir me a Réiltean.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>A Mháire mhilis, a choimirc na gcéadta,</span>
<lb n="533"/><span>A bhláth na mbroingeal, a chriostail na mbéithe</span>
<lb n="534"/><span>A Bhanaltra ghrádhach ghrinn an Áirdríogh naomhtha</span>
<lb n="535"/><span>A Shiúr ghlan Dháibhí, a cháidh-ríoghan mhaordha.</span></p>
<lb n="536"/>
<lb n="537"/><p><span>A Mhaighdean Bheannuighthe, a thaitneamh na cléire</span>
<lb n="538"/><span>Dfhoidhnigh masla agus tarcuisne in éinfheacht</span>
<lb n="539"/><span>Ag taisteal triúch let Úr-Mhac Naomhtha</span>
<lb n="540"/><span>Ar eagla badhbh in aimsir Hérod.</span></p>
<lb n="541"/>
<lb n="542"/><p><span>A Dhia, a Mhic Mháire, a bhláth na féile</span>
<lb n="543"/><span>A Rí gan cháim, a ráib na daonnacht</span>
<lb n="544"/><span>Fáth mo cheasnaí an aithrighe thréigean</span>
<lb n="545"/><span>Is fhaid nár leigeas fám bruinnibh do Chaomh-Chorp.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>Gach slighe agus bealach 'n-a rachad go n-éagad</span>
<lb n="548"/><span>Bí-se feasta dom fhaire is dom shaoradh</span>
<lb n="549"/><span>Ar smaointe malluighthe, ar eascaine, ar</span>
<lb n="550"/><span>chraos cuirp,</span>
<lb n="551"/><span>Ar ghráin, ar mhioscais, ar bhinb, ar bhréagaibh.</span>
<lb n="552"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="553"/><p><span>Bí 'om chúmhdach ón dtrúip seo léighfead -</span>
<lb n="554"/><span>Caithidhe clamhaire na crúibe géire,</span>
<lb n="555"/><span>Gníomhrtha baoise an tsaoghil-se chéas me</span>
<lb n="556"/><span>Is a cholnán choimhtheach chíocrach chraosach.</span></p>
<lb n="557"/>
<lb n="558"/><p><span>Maith ár gcúrsa dhúinn Lá an tSléibhe</span>
<lb n="559"/><span>Lá n-a dtabharfar cunntas léir dhuit</span>
<lb n="560"/><span>Lá n-a mbeidh an talamh le hanaithe ar tréin-chrith</span>
<lb n="561"/><span>An t-aer ar lasadh is an fhairrge ag scréachaigh.</span></p>
<lb n="562"/>
<lb n="563"/><p><span>Mícheál Aingeal is dearbh tan ghlaodhfa</span>
<lb n="564"/><span>Cuirp as talamh gur tapaidh do léimfid,</span>
<lb n="565"/><span>An trúmpa binn go caoin tráth séidfar</span>
<lb n="566"/><span>Dá dtabhairt go cruinn ar binn an tsléibhe amuigh.</span></p>
<lb n="567"/>
<lb n="568"/><p><span>Is geárr gan mhoill arís 'n-a dhéidh sin</span>
<lb n="569"/><span>Ár gcortha, mo dhíth, is fíor go léighfar -</span>
<lb n="570"/><span>Gach nídh dár ghlacamair caithfeam go héascaidh</span>
<lb n="571"/><span>Cunntas dearbhtha thabhairt don Aon-Mhac.</span></p>
<lb n="572"/>
<lb n="573"/><p><span>Na saoithe cáidhe ba láidir léadmhach</span>
<lb n="574"/><span>Groidhe mear áluinn lán de laochas</span>
<lb n="575"/><span>Taoisigh, triatha is Fiannaibh Éireann</span>
<lb n="576"/><span>Siúd an lá nách foláir dóibh géilleadh.</span></p>
<lb n="577"/>
<lb n="578"/><p><span>An bhuidhean gan ghruaim ba shuairc le n'éisteacht</span>
<lb n="579"/><span>Draoithe is suadha is uaisle is éigse</span>
<lb n="580"/><span>Dobhíodh de ghnáth go sáthach séadmhar</span>
<lb n="581"/><span>Is fíor gur ab eagal dóibh anaithe an lae úd.</span></p>
<lb n="582"/>
<lb n="583"/><p><span>An tan thiocfaidh Íosa Críost ag sléachtadh</span>
<lb n="584"/><span>Na bpeacaí scríobhfar síos 'n-ár n-éadan</span>
<lb n="585"/><span>Beidh an ghealach fé smúit is dúbhfa Phoebus,</span>
<lb n="586"/><span>Clocha is crainn go fíor go bpléascfaid.</span>
<lb n="587"/></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="588"/><p><span>Tiocfaidh Eóin is a shlóighte taobh leis</span>
<lb n="589"/><span>Go calma cródha glórmhar daonmhar</span>
<lb n="590"/><span>Is dian do screadfaidh ar Athair na féile</span>
<lb n="591"/><span>Ag iarraidh seasaimh do pheacaí an tsaogail.</span></p>
<lb n="592"/>
<lb n="593"/><p><span>Tiocfaidh Pádraig áluinn éachtach</span>
<lb n="594"/><span>An t-aspol árd rug bárr ó chéadta</span>
<lb n="595"/><span>Is deórach cásmhar cráidhte éighfidh</span>
<lb n="596"/><span>Dfhonn an tsluaigh bhoicht-se dfhuascladh saor leis.</span></p>
<lb n="597"/>
<lb n="598"/><p><span>Tiocfaidh adtuaidh ar luas go saothrach</span>
<lb n="599"/><span>Mioscaiseach fuathmhar buartha bréagach</span>
<lb n="600"/><span>Sluaighte deamhan is a n-arm go gléasta</span>
<lb n="601"/><span>Ag iarraidh an áil sin Ádhaimh do dhaoradh.</span></p>
<lb n="602"/>
<lb n="603"/><p><span>"A Rí gan cháim" a rádhfa an méirleach</span>
<lb n="604"/><span>"Is fíor le rádh nách deárnas aon choir</span>
<lb n="605"/><span>Acht gur shaoileas gur chuibhe bheith éachtach -</span>
<lb n="606"/><span>Léigtar chugham mo thrúip in éinfheacht."</span></p>
<lb n="607"/>
<lb n="608"/><p><span>Do rádh Críost go caoin le dréachtaibh</span>
<lb n="609"/><span>"A Shátain chaim, níl suim it bhréithribh;</span>
<lb n="610"/><span>Is deimhin gur damanta an peaca doréinnis</span>
<lb n="611"/><span>'Ná coir shíl Ádhaimh ó tháine an chéad-neach."</span></p>
<lb n="612"/>
<lb n="613"/><p><span>Tiocfa an chúilfhionn chlúmhail shéimh ghlan</span>
<lb n="614"/><span>Mhaordha mhúinte chiúin-tais bhéasach</span>
<lb n="615"/><span>"A Dhia-Mhic mhúirnigh, tabhair dam caomh-chead -</span>
<lb n="616"/><span>Let aon-toil dlúth go labhrad féin leat.</span></p>
<lb n="617"/>
<lb n="618"/><p><span>"Féach go cruinn na cíocha caomha</span>
<lb n="619"/><span>Do thál ó chroidhe le díogras cléibh ort</span>
<lb n="620"/><span>Féach na ruisc do shil na déara</span>
<lb n="621"/><span>An tan dobhís Dia hAoine 'ot chéasadh.</span>
<lb n="622"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="623"/><p><span>"Ba bhuartha túirseach fonnlag tréith me</span>
<lb n="624"/><span>Ar feadh na dtriúch ag siubhal gach lae leat,</span>
<lb n="625"/><span>Go dtángaís in árd-aois is in éagnamh</span>
<lb n="626"/><span>Chum an tsluaigh bhoicht-se dfhuascladh ó dhaorbhreith."</span></p>
<lb n="627"/>
<lb n="628"/><p><span>"Spící cuireadh le fuinneamh trét ghéagaibh,</span>
<lb n="629"/><span>Le dian-tsleagh nimhe do goineadh do thaobh deas</span>
<lb n="630"/><span>Ag iomchar Croise go mullaigh an tsléibhe</span>
<lb n="631"/><span>Le grádh agus cumann go follus dot thréadta.</span></p>
<lb n="632"/>
<lb n="633"/><p><span>"Indiu ó táid an t-ál so ar aonchnoc</span>
<lb n="634"/><span>A bhaoidhan 's a ghrádh ná fág i bpéin me</span>
<lb n="635"/><span>Féach let dhearca, ná tabhair an daor-bhreith</span>
<lb n="636"/><span>Ó's agat-sa tá gach cás a réidhteach."</span></p>
<lb n="637"/>
<lb n="638"/><p><span>Is carthannach caoin ó chroidhe do ghéillfe</span>
<lb n="639"/><span>An Leanbh geal Íosa Críost don réiltean,</span>
<lb n="640"/><span>Dogheóbhaidh gan mhoill le díogras cléibh chirt</span>
<lb n="641"/><span>Aithne súl ón Úr-Mhac naomhtha.</span></p>
<lb n="642"/>
<lb n="643"/><p><span>A Mhaighdean mhánla, a bhláth na mbéithe</span>
<lb n="644"/><span>A rí-bhean áluinn, Máthair Dé thu,</span>
<lb n="645"/><span>Labhair im páirt ó thárla im méirleach</span>
<lb n="646"/><span>Meisceamhail magamhail meascaithe bréagach.</span></p>
<lb n="647"/>
<lb n="648"/><p><span>An tan dobhínn go haoibhinn aerach</span>
<lb n="649"/><span>Ar measc na saoithe ngroidhe ar féasta</span>
<lb n="650"/><span>Is gur mhinic me ar uireasbhaidh céille</span>
<lb n="651"/><span>Go scléipeach sparainneach feargach scéalach.</span></p>
<lb n="652"/>
<lb n="653"/><p><span>A Athair-Mhic, a Uain, a shuairc-Spirid Naomhtha</span>
<lb n="654"/><span>Freagair mo dhuain le truagh agus éist liom,</span>
<lb n="655"/><span>Stiúruigh m'anam ó amharc na péiste</span>
<lb n="656"/><span>It chúirt ghlórmhar chlúmhail cheólmhar shéadmhar.</span>
<lb n="657"/></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="658"/><p><span>16.  IS SÚGACH SOILBH MHEABHRAS.</span>
<lb n="659"/><span>Liam Dall cct.</span></p>
<lb n="660"/>
<lb n="661"/><p><span>Is súgach soilbh mheabhras</span>
<lb n="662"/><span>An mhodhmhail mhilis bhéasach</span>
<lb n="663"/><span>Go ceannsa tré mo néallta</span>
<lb n="664"/><span>Is ba gheanamhail a scáil</span>
<lb n="665"/><span>Ba bhúclach a cúl cas</span>
<lb n="666"/><span>Go dlúth le n-a séad-choim</span>
<lb n="667"/><span>A gnúis mar an ngéis</span>
<lb n="668"/><span>Is a claon-dearca sámh,</span>
<lb n="669"/><span>Ba dlúth a déad is a balsam-ghuib</span>
<lb n="670"/><span>A cruinne-ghéara-mhama clis</span>
<lb n="671"/><span>Do chlaoidh mo mhéinn ar mearbhall</span>
<lb n="672"/><span>Le díogras dá rádh -</span>
<lb n="673"/><span>Ólam a sláinte</span>
<lb n="674"/><span>Is bé áit 'n-a ngabhann sí</span>
<lb n="675"/><span>Mo stáid-bhroingheal mhánla í</span>
<lb n="676"/><span>Is bláth na mban gcáidh.</span></p>
<lb n="677"/>
<lb n="678"/><p><span>Chuireas-sa mo lámh</span>
<lb n="679"/><span>Fé n-a bhrághaid mar do shaoileas</span>
<lb n="680"/><span>Is d'fháisceas an fhíormhaith</span>
<lb n="681"/><span>Go caoimhneach im dháil</span>
<lb n="682"/><span>Ina brágha agam níor chásas</span>
<lb n="683"/><span>Ar ar bh'áil leis an bhfaoileann</span>
<lb n="684"/><span>Gur thárluigh im líon-sa í</span>
<lb n="685"/><span>A bheith díleas go bráth.</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="686"/><p><span>Ba suairc mo shuan ar ghlasradh</span>
<lb n="687"/><span>Ba ghile a géaga ar faithcheacha</span>
<lb n="688"/><span>Ná ceileabhar éan go fonnamhar</span>
<lb n="689"/><span>Le meadhair ghlan dá cáil</span>
<lb n="690"/><span>Is gurab í áille na scéimhe í</span>
<lb n="691"/><span>Le réidh-choin na Banba</span>
<lb n="692"/><span>Tál flatha $Danes</span>
<lb n="693"/><span>Agus réaltan na ndámh.</span></p>
<lb n="694"/>
<lb n="695"/><p><span>Níor bhinne liom-sa Áirean</span>
<lb n="696"/><span>Ag áireamh na dtéada</span>
<lb n="697"/><span>Ná sár-ghuth na béithe</span>
<lb n="698"/><span>Bheith taoibh liom cois triúch</span>
<lb n="699"/><span>A dfhág Dolphin tláth tuirseach</span>
<lb n="700"/><span>Ar lár, marbh traochta</span>
<lb n="701"/><span>Le claon-chleas a méara</span>
<lb n="702"/><span>Ar chaoin-chruit go ciúin.</span>
<lb n="703"/><span>An tráth leath go mór ar m'amharc-sa</span>
<lb n="704"/><span>Dá dearcadh dlúth níorbh fhada liom</span>
<lb n="705"/><span>An ainnir mhodhmhail leanbach</span>
<lb n="706"/><span>Ba léir dam fá 'n tráigh</span>
<lb n="707"/><span>A suan-rosc ar a gruadh-luisne</span>
<lb n="708"/><span>Agus suairceas a labhartha</span>
<lb n="709"/><span>Do mhúscail óm shuan me</span>
<lb n="710"/><span>Go huaigneach 'na dheáidh.</span></p>
<lb n="711"/>
<lb n="712"/><p><span>Níl leasa cnuic ná sléibhe</span>
<lb n="713"/><span>Go Gréin-Chnoc nár shiubhlas</span>
<lb n="714"/><span>In éiric na Cúpid</span>
<lb n="715"/><span>Is ba dubhach é mo chás</span>
<lb n="716"/><span>Ar a tuairisc, bé in Éirinn í,</span>
<lb n="717"/><span>d'éaluigh gan chunntas</span>
<lb n="718"/><span>Créad é an phréimh-shliocht cirt dúthchais</span>
<lb n="719"/><span>Ór phlannduigh an bháb</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="720"/><p><span>An tráth chualas í bheith atuirseach</span>
<lb n="721"/><span>A duain go binn do thaitnigh liom</span>
<lb n="722"/><span>Is go huaigneach sinn ar easbha suilt</span>
<lb n="723"/><span>Is mé ag triall insan áird</span>
<lb n="724"/><span>Ag caoineadh go híogair</span>
<lb n="725"/><span>Mar bhíodar an ghasra</span>
<lb n="726"/><span>Do dhíbir os Maoilre</span>
<lb n="727"/><span>Ón bhfíor-chraig le fán.</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>An tan scítheas ag éisteacht</span>
<lb n="730"/><span>Is gan aon acht í taoibh liom</span>
<lb n="731"/><span>Is tréan-luisne tríom-sa</span>
<lb n="732"/><span>Le haoibhneas dá rádh</span>
<lb n="733"/><span>Caoimh-ghlaisioch ? céibh-dhlathach</span>
<lb n="734"/><span>Léi ag filleadh ag síor-chasadh,</span>
<lb n="735"/><span>A déad druidte líonta</span>
<lb n="736"/><span>Is a slaod-fholt go sámh</span>
<lb n="737"/><span>An tráth shíl me suidhe 'n-a haice seal</span>
<lb n="738"/><span>Go bhfiosrainn fáth a fine dhi</span>
<lb n="739"/><span>Is na rosca maordha in anbhroid</span>
<lb n="740"/><span>Is na déaraibh ag tál</span>
<lb n="741"/><span>An tú Vénus dá ngéillid</span>
<lb n="742"/><span>Caogad det aitheanta</span>
<lb n="743"/><span>Nó Hélen ón nGréig thoir</span>
<lb n="744"/><span>Ler traochadh na táint.</span>
<lb n="745"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="746"/><p><span>17.  OCH! MONUAR, MO RUAIG.</span>
<lb n="747"/><span>Do Eibhlín Ní Artnain.</span></p>
<lb n="748"/>
<lb n="749"/><p><span>Och! monuar, mo ruaig mo léan tu</span>
<lb n="750"/><span>Mo dhiombáidh mo ghearán mo ghéibhinn</span>
<lb n="751"/><span>Mo ghreadán tré cheart-lár mo chléibh tu</span>
<lb n="752"/><span>'S mo cheann faille go follus don tsaoghal tu.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>Mo cheann faille go follus don tsaoghal thu</span>
<lb n="755"/><span>Mo lán leoin is m'ochón léin tu</span>
<lb n="756"/><span>Mo lá bróin a bhreódhas na céadta</span>
<lb n="757"/><span>Cúis mo chathuighthe is m'atuirse léin tu.</span></p>
<lb n="758"/>
<lb n="759"/><p><span>Mo ghreidhin tinn gan leigheas ón éag thu</span>
<lb n="760"/><span>Mo lá cumha 's mo thúirse léin tu</span>
<lb n="761"/><span>Mo chás dubhach 'san úir fí chré thu</span>
<lb n="762"/><span>Mo mhíle creach gan phreab it ghéaga</span>
<lb n="763"/><span>A chúilfhionn tais a cheap na féile.</span></p>
<lb n="764"/>
<lb n="765"/><p><span>A chúilfionn tais a cheap na féile</span>
<lb n="766"/><span>A shocair-bhean cháidh na ráidhte séimhe</span>
<lb n="767"/><span>An bhrollach-gheal táimhe ab áilne tréithe</span>
<lb n="768"/><span>Is dubhach atá na táinte it éagmuis</span>
<lb n="769"/><span>Go tuirseach tláth mar táimse, déar-fhliuch.</span></p>
<lb n="770"/>
<lb n="771"/><p><span>Go tuirseach tláth mar táimse, déar-fhliuch,</span>
<lb n="772"/><span>Gur dhúisigh gleó ar phór Mhilésius</span>
<lb n="773"/><span>Táid na scamaill 'n-a stad ar na spéartha</span>
<lb n="774"/><span>Gaoth is fearthainn le hanaithe in éinfheacht</span>
<lb n="775"/><span>Binb is buaidhirt ar chuanta Thétis</span>
<lb n="776"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="777"/><p><span>Binb is buaidhirt ar chuanta Thétis</span>
<lb n="778"/><span>d'éirigh tocht go moch ar Phoebus</span>
<lb n="779"/><span>Scéalta an Luain do bhuail go héag me</span>
<lb n="780"/><span>Do shleinn an chluas dar m'uadhacht ba thréine</span>
<lb n="781"/><span>Mar fhuaim tuinne an tráth bhrisidís spréidh-chnuic.</span></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>Cár ghaibh dáimhe dán ba ghaol duit</span>
<lb n="784"/><span>Filí fuighleach líomhtha léigheanta</span>
<lb n="785"/><span>Ca bhfuil báird ná mná na saothar</span>
<lb n="786"/><span>Táid ar a gcúl 'san úir i gcré-chuilt</span>
<lb n="787"/><span>Do luaidhfeadh friotal ó cuireadh i gcré thu.</span></p>
<lb n="788"/>
<lb n="789"/><p><span>An uair ná maireann an ghasra ghaosmhar</span>
<lb n="790"/><span>Damh-sa is dual do dhuanta a dhéanamh</span>
<lb n="791"/><span>Is dam is dleacht bheith seal go déar-fhliuch</span>
<lb n="792"/><span>Déanfad marbhnadh ar fheabhas do thréithe</span>
<lb n="793"/><span>Óir is mó liom thú 'san úir ná i ngéibheann.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>Is mó liom thú 'san úir ná i ngéibheann,</span>
<lb n="796"/><span>Is mó liom tú 'ná an smúit seo ar Éire</span>
<lb n="797"/><span>Is 'ná ar cailleadh ar lanna na scléipe</span>
<lb n="798"/><span>Den gcrith áir 'n-ar chrádhadar Gaedhlaibh</span>
<lb n="799"/><span>Is 'ná a ndeighidh uainn i ruaig le Séamus.</span></p>
<lb n="800"/>
<lb n="801"/><p><span>Is 'ná a ndeighidh uainn i ruaig le Séamus</span>
<lb n="802"/><span>Cé gur duaibh a gcuan 's a gcéime</span>
<lb n="803"/><span>Is go mba shuairc a gcuaird dár bhféachain</span>
<lb n="804"/><span>Mar a bhfuil gallaibh ag eascair in aolbhroig</span>
<lb n="805"/><span>Go cóisreach ceannasach rabairneach réimamhail.</span></p>
<lb n="806"/>
<lb n="807"/><p><span>Do shiubhlas tuatha cuanta is réidh-chnuic</span>
<lb n="808"/><span>Bhíos i gCluain 's in uachtar Bhéarra</span>
<lb n="809"/><span>I gcríochaibh Fáil 's i gClár Luirc Éibhir</span>
<lb n="810"/><span>Scéal ná duain ní chuala ag éinne</span>
<lb n="811"/><span>Acht go rabhais marbh 'san bhfearann ba ghaol duit.</span>
<lb n="812"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="813"/><p><span>Tu bheith marbh 'san bhfearann ba ghaol duit</span>
<lb n="814"/><span>d'fhúig fá scamaill 's i ngalar na céadta</span>
<lb n="815"/><span>'S do mhúdar fairis ag frasadh gan faesiomh</span>
<lb n="816"/><span>Do leanbhaí gan mhaimín is léan liom</span>
<lb n="817"/><span>Mo cheasnaidhe-se an taithighe seo ag daeil ort.</span></p>
<lb n="818"/>
<lb n="819"/><p><span>Is ceasnaidhe liom taithighe ag daeil ort</span>
<lb n="820"/><span>In áit gach rachmus gach taitneamh is tréithe;</span>
<lb n="821"/><span>An leógan mear cródha do chéile -</span>
<lb n="822"/><span>An Búrcach nár chúthail a théasta</span>
<lb n="823"/><span>Is a thúirling ó Chúchulainn na Raonach.</span></p>
<lb n="824"/>
<lb n="825"/><p><span>Atáid mná sidhe na gcríoch so 'ot éileamh</span>
<lb n="826"/><span>Marta Maoil is Clíodhna Léithchraig</span>
<lb n="827"/><span>Marta Mhór is Róis is Céarnait</span>
<lb n="828"/><span>Aoife is Áine ó Árdchnoc Gréine</span>
<lb n="829"/><span>'S an bhean dothug a cín do Dhéiseach.</span></p>
<lb n="830"/>
<lb n="831"/><p><span>An bhean dothug a cín do Dhéiseach,</span>
<lb n="832"/><span>Déirdre bhí ag Naois mar chéile,</span>
<lb n="833"/><span>An tsidh-bhean chuir draoidheacht ar thréin-fhir</span>
<lb n="834"/><span>Breac Breac is Machnadh ghléigeal</span>
<lb n="835"/><span>Áine is Úna ó Dhúrlas Éile.</span></p>
<lb n="836"/>
<lb n="837"/><p><span>Áine is Úna ó Dhúrlas Éile</span>
<lb n="838"/><span>Meadhbh Chnuachna is Ruachtach Chaolla</span>
<lb n="839"/><span>Sadhbh chrathach is eala-chruth chraobhach</span>
<lb n="840"/><span>Ós nochtair na loiche gan faesiomh</span>
<lb n="841"/><span>Is Eibhinn dhrolach 'n-a lagar gan traochadh.</span>
<lb n="842"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="843"/><p><span>Eibhinn dhrolach 'n-a lagar gan traochadh</span>
<lb n="844"/><span>Juno an cheannais is Pallas na ndréachta</span>
<lb n="845"/><span>Dido an leathar a ghearradh go néata</span>
<lb n="846"/><span>Fós Diana do threascair Actéon</span>
<lb n="847"/><span>'S gan dearmad ainnir an Chairn sa' tSléibhe.</span></p>
<lb n="848"/>
<lb n="849"/><p><span>Ní hé a ngol go moch is léan liom</span>
<lb n="850"/><span>Acht gol na bhfear an bheart do chéas me</span>
<lb n="851"/><span>Do dhaor bráithre ag ochlán 's ag éighmhinn</span>
<lb n="852"/><span>Do chómhursain go brónach 'ot éagmuis</span>
<lb n="853"/><span>Is mise leo go deórach déar-fhliuch.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>Táimse leó go brónach céasta</span>
<lb n="856"/><span>Canntladh agus leanndubh 'om thraochadh</span>
<lb n="857"/><span>Im chabhlach gan fonn suilt gan féasta</span>
<lb n="858"/><span>Go fann-lag i ngleannta go héigneach</span>
<lb n="859"/><span>Gan teannta agam chum labhartha le héinne.</span></p>
<lb n="860"/>
<lb n="861"/><p><span>Scuirfead feasta is canfad mar is eol dam</span>
<lb n="862"/><span>Ar lucht gaisce bhí i gceannas na cróinneach</span>
<lb n="863"/><span>Ba chian dobhí ina ríghthe cródha</span>
<lb n="864"/><span>Síolrach sleachta Airt is Eógain</span>
<lb n="865"/><span>Triatha Gaoidhil do shín tar bóchna.</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>Dá mba áthas liom trácht ar an gcóip úd</span>
<lb n="868"/><span>Ba bhráithre dhuit árd-chlanna Fódla</span>
<lb n="869"/><span>Clanna Gaoidheala Mhíleadh mór-raith</span>
<lb n="870"/><span>Ón nDáil gCais n-a dtáinig do chómhgais</span>
<lb n="871"/><span>'N-a ráfla ní stánfadh i ngleó cnuic.</span></p>
<lb n="872"/>
<lb n="873"/><p><span>'N-a ráfla ní stánfadh i ngleó cnuic,</span>
<lb n="874"/><span>Den fhíor-fhuil árd bhí i ngrádh na slóighte</span>
<lb n="875"/><span>Do chanadh luibh 'o luite le heólas</span>
<lb n="876"/><span>Do roinneadh pruinn a bhuird ar shlóighte</span>
<lb n="877"/><span>'S dobhíodh buidheanmhar fíonmhar feólmhar.</span>
<lb n="878"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="879"/><p><span>Dar Duach ní dhéanfainn bréag le mórtas</span>
<lb n="880"/><span>Do luadhas na scéalta cé gur bhreodhais me</span>
<lb n="881"/><span>Ní raibh flaith le ceart sa chóige</span>
<lb n="882"/><span>Ní raibh fear fí mheas ar m'eolas</span>
<lb n="883"/><span>Ná raibh do ghaol i dtaobh nó dhó leis.</span></p>
<lb n="884"/>
<lb n="885"/><p><span>Ba shuairc do mhéara ar ghéis go seolta</span>
<lb n="886"/><span>Do bhéal tais bhinn-bhréathrach mar cheól sidhe</span>
<lb n="887"/><span>Ba ghlé do dhreach mar shneachta i dtóirnigh</span>
<lb n="888"/><span>Ba shuairceach tréithe méinn is eolas</span>
<lb n="889"/><span>Suairceas céille féile is córtas.</span></p>
<lb n="890"/>
<lb n="891"/><p><span>Suairceas céille féile is córtas</span>
<lb n="892"/><span>Gean don gcléir is réir na gcomhursan</span>
<lb n="893"/><span>Reacht na naomh níor bhaoghal n-a cómhdach,</span>
<lb n="894"/><span>Lonnughadh leabthan do lucht taisteal na cóige</span>
<lb n="895"/><span>Cabhair don luige dobheireadh is fóirthin.</span></p>
<lb n="896"/>
<lb n="897"/><p><span>Guidhim go beacht ar Mhac na Glóire</span>
<lb n="898"/><span>Na naoimh a theacht go pras 'ot fhóirthin</span>
<lb n="899"/><span>Tu bhreith don ndomhan bheannuighthe mharthannach órdha</span>
<lb n="900"/><span>I ndún na ngrás i bpáirt na glóire</span>
<lb n="901"/><span>Go bhfaghair dídhean ón Rí tá cómhachtach.</span></p>
<lb n="902"/>
<lb n="903"/><p><span>Is beag mo pháirt le mná na Fódla</span>
<lb n="904"/><span>Ó fuair an bás, an cneámhaire, dóigh ort,</span>
<lb n="905"/><span>Cladhaire gartha a leagas na slóighte</span>
<lb n="906"/><span>Treighid is trascairt is anaithe an bhróin air</span>
<lb n="907"/><span>Nuair nár fhág an bhán-chnis beo againn.</span>
<lb n="908"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="909"/><p><span>18.  CLÍODHNA NA CARRAIGE.</span></p>
<lb n="910"/>
<lb n="911"/><p><span>Sealad aréir i gcéin cois leasa dham</span>
<lb n="912"/><span>Ag déanamh leanna duibh, faon ar easbha nirt</span>
<lb n="913"/><span>Óró fé scamallaibh bróin</span>
<lb n="914"/><span>Do dhearcas lem thaobh cé caoch gan amharc me</span>
<lb n="915"/><span>An spéirbhean mheasardha bheal-tais bhanamhail</span>
<lb n="916"/><span>Óró ba taitneamhach snódh</span>
<lb n="917"/><span>Ba daithte tiugh dréimreach néamhrach camarsach</span>
<lb n="918"/><span>Bachallach slaodach péarlach caithiseach</span>
<lb n="919"/><span>Craobhach casta dubh, gan chéim, a carn-fholt</span>
<lb n="920"/><span>Léi 'n-a mbeartaibh ag téacht ar baillichrith</span>
<lb n="921"/><span>Óró go talamh 'n-a deóidh.</span></p>
<lb n="922"/>
<lb n="923"/><p><span>Bhí lasadh na gcaor 'n-a gné mar eala ar sruith</span>
<lb n="924"/><span>Scéimh an tsneachtaidh go tréan i ndeargan</span>
<lb n="925"/><span>Óró 'n-a leacain gan cheó</span>
<lb n="926"/><span>'S a mala ba chaol ar a héadan leanbach</span>
<lb n="927"/><span>Léir-ghlan gheanamhail mhaordha mhaiseamhail</span>
<lb n="928"/><span>Óró ba chalma a cló;</span>
<lb n="929"/><span>Ba chealgach faobhrach gaethe a reamhar-ruisc</span>
<lb n="930"/><span>Ag caitheamh na saeghad trím thaobh in achrann</span>
<lb n="931"/><span>Le n-a haol-chraobh leabhair is néata tharraingeadh</span>
<lb n="932"/><span>Faolchoin, marcaidh is laoch mear fairrge</span>
<lb n="933"/><span>Óró ar leathan-bhrat sróill.</span>
<lb n="934"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="935"/><p><span>Do b'innealta séimh glan, réidh ó phailiris,</span>
<lb n="936"/><span>Saor ó atuirse ar théad do spreagadh puirt</span>
<lb n="937"/><span>Óró, le gliocas a meór</span>
<lb n="938"/><span>'S do scriobhadh le caol-pheann néata ar mheamram</span>
<lb n="939"/><span>Laoithe blasta lé dréachta seanchais</span>
<lb n="940"/><span>Óró go soilbhir sóghach</span>
<lb n="941"/><span>A binne-ghuth caomh 's a béal gan dearmad</span>
<lb n="942"/><span>I ndlighthe na n-éigs 'sí léigheadh na startha suilt</span>
<lb n="943"/><span>Gaedhilge ag aithris scéal na bhfearachon</span>
<lb n="944"/><span>Ar téacht na ndragan fí réim go Banba</span>
<lb n="945"/><span>Óró i mbarcaibh 'n-a slógh.</span></p>
<lb n="946"/>
<lb n="947"/><p><span>Aithris dam féin let aon-toil, aitchim ort</span>
<lb n="948"/><span>Créad an fearann fá'n ngréin ar ghabhais chughainn</span>
<lb n="949"/><span>Óró, nó ar casadh thu im chomhair</span>
<lb n="950"/><span>Nó an tusa an bhean tséimh san Trae ler trascradh</span>
<lb n="951"/><span>Faon na fearachoin éachtmhar acfuinneach</span>
<lb n="952"/><span>Óró do casadh sa ghleó</span>
<lb n="953"/><span>Nó an bhroingeal dá nglaodhtar Déirdre mhaiseamhail</span>
<lb n="954"/><span>Ler cailleadh i gcéin na tréin-fhir chalma</span>
<lb n="955"/><span>Nó Céarnait mheasardha tré n-ar ceapadh</span>
<lb n="956"/><span>Le céill ar gheala-shruith ar dtéacht ó Albain</span>
<lb n="957"/><span>Óró chuir muiltibh ar seól.</span>
<lb n="958"/><span>Ba bhanamhail míonla caoin-tais carthannach</span>
<lb n="959"/><span>A laoithe cneasta gan mhoill ag freagairt dam</span>
<lb n="960"/><span>Óró le labhartha a beóil</span>
<lb n="961"/><span>Is dearbh, ar sí, nach díobh súd dfheasrais</span>
<lb n="962"/><span>Fíor gidh measaim gur brígh do sheanchas</span>
<lb n="963"/><span>Óró ar ghaisce na dtreón</span>
<lb n="964"/><span>Acht is mise Clíodhna ó thaoibh na Carraige</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="965"/><p><span>Do casadh it líon ag innsint startha dhuit</span>
<lb n="966"/><span>Líontar beathuisce, díogtar baraille</span>
<lb n="967"/><span>An phíb le meanmain bíodh it ghlacaibh-se</span>
<lb n="968"/><span>Óró dá spreagadh gan cheó.</span></p>
<lb n="969"/>
<lb n="970"/><p><span>Is gidh mustarach árd sliocht Mhártain mhalluighthe</span>
<lb n="971"/><span>Dá rádh le sealad gur fágadh Carolus</span>
<lb n="972"/><span>Óró fá leacaibh ag dreoghadh</span>
<lb n="973"/><span>'Sé chluinim ag dáimh 's ag fáidhibh leasa cnuic</span>
<lb n="974"/><span>An tráth do ghairmthar spás chum sealad suilt</span>
<lb n="975"/><span>Óró gur chanadar gó</span>
<lb n="976"/><span>Is cumasach cáidheamhail an ráib dfhuil Chaisil chirt</span>
<lb n="977"/><span>Ag druidim gach lá le clár geal Bhanba</span>
<lb n="978"/><span>Is feárr mar mheasaim 'ná stáca an mhargaidh</span>
<lb n="979"/><span>Is tláth bheidh galla-phuic Sheágain chealgaigh</span>
<lb n="980"/><span>Óró dá leagadh sa ghleó.</span></p>
<lb n="981"/>
<lb n="982"/><p><span>Beidh Aifreann Árd de ghnáth ag eaglais</span>
<lb n="983"/><span>Cháidh an tseanchais ghrádhmhar gheanmnach</span>
<lb n="984"/><span>Óró do leanbh na hóighe</span>
<lb n="985"/><span>Is startha gan cháim 'n-a dheáidh sin agaibh-se</span>
<lb n="986"/><span>Ar chlár an tabhairne ag trághadh gach baraille</span>
<lb n="987"/><span>Óró le fairsinge ceóil</span>
<lb n="988"/><span>Seinnidh go sámh gan scáth roimh ghalla-phuic</span>
<lb n="989"/><span>Le binb gach lá gidh tláth le sealad sibh</span>
<lb n="990"/><span>Tá bhur bpaitean le fagháil gan dearmad</span>
<lb n="991"/><span>Is fearr le taisce gan scáth gan eagla</span>
<lb n="992"/><span>Óró, sin deire lem sceól.</span>
<lb n="993"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="994"/><p><span>19.  TÁ SCÉAL BEAG SULTMHAR AGAM-SA.</span>
<lb n="995"/><span>Liam Dall Ó hIfearnain cct.</span>
<lb n="996"/><span>Ag tarrtháil a ghiolla as an dtrínse.</span></p>
<lb n="997"/>
<lb n="998"/><p><span>Tá scéal beag sultmhar agam-sa le scrúdadh dhaoibh</span>
<lb n="999"/><span>Tar éis mo thurais tré imeallaibh úr na gcríoch</span>
<lb n="1000"/><span>N-ar traochadh mise is n-ar cuireadh i gcúinne chaoil</span>
<lb n="1001"/><span>Aréir gur imthigh mo ghiolla dá mhúchadh i ndraoib.</span></p>
<lb n="1002"/>
<lb n="1003"/><p><span>Ó mhuise m'fhadchumha mo dheacair mo scéal le</span>
<lb n="1004"/><span>maoidheamh</span>
<lb n="1005"/><span>'S gur mise bhí ar mearughadh 's nárbh fheas dam</span>
<lb n="1006"/><span>aon taobh den slighe.</span></p>
<lb n="1007"/>
<lb n="1008"/><p><span>I mbéal na tuinne is me ag druidim im dhútha arís</span>
<lb n="1009"/><span>Mo léan tar uisce ba tirim le dúil ag tigheacht</span>
<lb n="1010"/><span>Gur phléasc mo ghiolla fá imeall na srúille thíos</span>
<lb n="1011"/><span>Do b'éachtmhar mise ar m'uillinn dá spiúnadh aníos.</span></p>
<lb n="1012"/>
<lb n="1013"/><p><span>d'éigheas le buile is dorinneas mo liuighreach tríd</span>
<lb n="1014"/><span>Ag glaodhach ar dhuine dothiocfadh ag congnamh linn</span>
<lb n="1015"/><span>Níorbh'é siúd an tiubaist gur thuigeas go dlúth im</span>
<lb n="1016"/><span>chroidhe</span>
<lb n="1017"/><span>Gur bhaoghal na dlighthe is gan duine sa chúirt dem</span>
<lb n="1018"/><span>bhuidhin.</span></p>
<lb n="1019"/>
<lb n="1020"/><p><span>Chuarduigheas cuise agus imeall na srúille thíos</span>
<lb n="1021"/><span>'N-a chluais gur chuireas-sa m'ionga is é fúm sa</span>
<lb n="1022"/><span>draoib</span>
<lb n="1023"/><span>Is luaimneach innealta sciobainn é ar úrla aníos</span>
<lb n="1024"/><span>Ba truagh libh mise is mar shileadh mo shúile tríd.</span>
<lb n="1025"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="1026"/><p><span>Is é úire an leanna bhí ag ainnir an dlúth-fhuilt bhuidhe</span>
<lb n="1027"/><span>Is crú na seabhach, an faraire Búrcach groidhe</span>
<lb n="1028"/><span>An Róisteach cailce is an baraille ar lúith ag tigheacht</span>
<lb n="1029"/><span>Dfhúig me i nglasaibh sa lathaigh 's mo chongnadh 'om</span>
<lb n="1030"/><span>dhíth.</span></p>
<lb n="1031"/>
<lb n="1032"/><p><span>Do ghlaodhas ar aicme gach leasa ba dúthchas linn</span>
<lb n="1033"/><span>Béithe an tsleachta do chleachtadh bheith congantach linn</span>
<lb n="1034"/><span>Do réabas cealla, do spalpas na dúile tríd</span>
<lb n="1035"/><span>Mun' réidhidís m'anacra go lasfainn a ndúnta sidhe.</span></p>
<lb n="1036"/>
<lb n="1037"/><p><span>Tháinig ainnir na Craige ar dtúis im líon</span>
<lb n="1038"/><span>Áine chailce is an ghasra ón nDún aníos</span>
<lb n="1039"/><span>An bháb bhas-chailce tar caladh do shiubhail le Naois</span>
<lb n="1040"/><span>'S an mhánla mhaiseach ó Laition ag congnadh linn.</span></p>
<lb n="1041"/>
<lb n="1042"/><p><span>Do léigh gach ainnir díobh aiste ba súgach linn</span>
<lb n="1043"/><span>Gur bhaoghal do ghallaibh 'san earrach so chughainn ag</span>
<lb n="1044"/><span>tigheacht</span>
<lb n="1045"/><span>Séarlas marbh 's a charad gan chongnadh ríomh</span>
<lb n="1046"/><span>Is Gaedhil ag tarraint fá ghradam dá ndúin arís.</span></p>
<lb n="1047"/>
<lb n="1048"/><p><span>Tar éis bheith ar mearughadh ba ghreanamhar an</span>
<lb n="1049"/><span>scéal le maoidheamh</span>
<lb n="1050"/><span>Gaedhil le neart lann ag baint a cheann de Dhéamar</span>
<lb n="1051"/><span>bhuidhe.</span>
<lb n="1052"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="1053"/><p><span>20.  AR MAIDIN INDÉ IS ME AG DÉANAMH</span>
<lb n="1054"/><span>MACHTNAIMH.</span></p>
<lb n="1055"/>
<lb n="1056"/><p><span>Ar maidin indé is me ag déanamh machtnaimh</span>
<lb n="1057"/><span>Ar Gheadhil mar leagadh a gcáirde</span>
<lb n="1058"/><span>Do theagmhuigh liom bé ba phéarlach cailce</span>
<lb n="1059"/><span>Ba mhaordha maiseamhail mánla</span>
<lb n="1060"/><span>A reamhar-rosc réidh is a scéimh mar eala</span>
<lb n="1061"/><span>A béal a leaca is a brághaid gheal</span>
<lb n="1062"/><span>Mar shneachta na gcraobh 's mar chaor a lasadh</span>
<lb n="1063"/><span>Is í ag déanamh aitis is gáirdis.</span></p>
<lb n="1064"/>
<lb n="1065"/><p><span>Adubhairt ainnir an déid ghil Dé do bheatha</span>
<lb n="1066"/><span>Is éist liom tamall, a sháir-fhir</span>
<lb n="1067"/><span>Atá dalta mo chléibh 's mo chéile ag taisteal</span>
<lb n="1068"/><span>Go tréan tar caladh is a ghárda;</span>
<lb n="1069"/><span>Scaipfidh an tréad so an Bhéarla mhalluighthe</span>
<lb n="1070"/><span>Is béimíd go fleagamhail fáilteach</span>
<lb n="1071"/><span>Is go calma craobhach séanmhar seascair</span>
<lb n="1072"/><span>'S ár gcléir go salmach sásta.</span></p>
<lb n="1073"/>
<lb n="1074"/><p><span>Gidh fada fí dhaor-bhroid Laochra Chaisil</span>
<lb n="1075"/><span>I ngéibheann galair gan áitreabh</span>
<lb n="1076"/><span>Gan talamh gan tréad gan réim gan rachmas</span>
<lb n="1077"/><span>Gan scléip gan aiteas gan áthas</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="1078"/><p><span>Dá ngreadadh dá gcéasadh dá gcréimeadh ag gallaibh</span>
<lb n="1079"/><span>'S dá séideadh thar caladh ina dtáintibh</span>
<lb n="1080"/><span>Ní fada go réidhfe an laoch gan ainm</span>
<lb n="1081"/><span>Ár bpéin, ár bpeannaid 's ár ngábha-na.</span></p>
<lb n="1082"/>
<lb n="1083"/><p><span>Ní mearathal bréige claon ná glagar</span>
<lb n="1084"/><span>Baoth do chanaim im ráidhte</span>
<lb n="1085"/><span>Go bhfuil ceathrar ar fhichid céad de thréan-truip</span>
<lb n="1086"/><span>mharcach</span>
<lb n="1087"/><span>Le héide airm is áthais;</span>
<lb n="1088"/><span>Preabfaid in éinfheacht, déanfaid argain</span>
<lb n="1089"/><span>Is séidfid aicme na cránach</span>
<lb n="1090"/><span>'S is ceannasach craobhach bhéimíd gan mhairg</span>
<lb n="1091"/><span>Ag téacht don tseabhac so Seámus.</span></p>
<lb n="1092"/>
<lb n="1093"/><p><span>A ainnir na gcraobh-fholt dréimreach daithte</span>
<lb n="1094"/><span>Do scéalta is greanamhar sámh liom</span>
<lb n="1095"/><span>Go mbeidh flatha agus éigse, laochra is eaglais</span>
<lb n="1096"/><span>Go saor-ghlan seascair 'n-a n-áitreabh;</span>
<lb n="1097"/><span>Go mbeidh beath-uisce á thaoscadh is daor-phunch</span>
<lb n="1098"/><span>againn</span>
<lb n="1099"/><span>Le pléireacht taitnimh is gáirdis</span>
<lb n="1100"/><span>Ó's dearbhtha an scéal gur téacht dár gcabhair</span>
<lb n="1101"/><span>Dodhéanfa an faraire fánach.</span></p>
<lb n="1102"/>
<lb n="1103"/><p><span>Sealad dem shaoghal go haerach chaitheas</span>
<lb n="1104"/><span>Im réic ag caitheamh a bhfághainn-se</span>
<lb n="1105"/><span>Seal eile ag bréagadh béithe is bairrfhionn</span>
<lb n="1106"/><span>Le claonadh cleas agus ráfla;</span>
<lb n="1107"/><span>Ar chaitheas dem ré ní léir gur ceapadh</span>
<lb n="1108"/><span>Dham scéal do b'aite le háireamh</span>
<lb n="1109"/><span>'Ná taisteal mo Chaesair thréan 's a ghasra</span>
<lb n="1110"/><span>Ag éileamh Bhanba an áir seo.</span>
<lb n="1111"/></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="1112"/><p><span>Tá lasair san spéir 's ar ghréin níl scamaill</span>
<lb n="1113"/><span>'S an ré go lasamhar lánmhar</span>
<lb n="1114"/><span>Atá aiteas ar éanlaith i ngaorthaibh gleanna</span>
<lb n="1115"/><span>Is gach tréad go magamhail ceáfrach</span>
<lb n="1116"/><span>Tá an fhairrge féin go réidh gan fearg</span>
<lb n="1117"/><span>'S an ghaoth beidh seasamhach áluinn</span>
<lb n="1118"/><span>Ar dtaiseal dom laoch le faobhar is fearg</span>
<lb n="1119"/><span>Ag léir-scrios gallaibh as Clár Luirc.</span>
<lb n="1120"/></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="1121"/><p><span>Bzzzzz1754ob 18L</span>
<lb n="1122"/><span>21.  AN FADA SÍOS A BHÍ TÚ?</span>
<lb n="1123"/><span>Nuair theip ar Liam Dall clocháin d'aimsiughadh gurbh éigean</span>
<lb n="1124"/><span>dó siubhal tríd an tsruthán.  Seán Clárach Mac Domhnaill</span>
<lb n="1125"/><span>do chuir na ceisteanna agus Liam Dall do fhreagair:</span></p>
<lb n="1126"/>
<lb n="1127"/><p><span>S.C.  An fada síos a bhí tú?</span>
<lb n="1128"/><span>L.D.  Go dtí mo dhá ghlúin.</span>
<lb n="1129"/><span>S.C.  Cá fhaid atá tú dall?</span>
<lb n="1130"/><span>L.D.  Ó chúl mo chinn anall.</span></p>
<lb n="1131"/>
<lb n="1132"/><p><span>S.C.  An bhfuil tú abhfad it dhall?</span></p>
<lb n="1133"/>
<lb n="1134"/><p><span>L.D.  Ó mhullach mo chinn go bonn.</span></p>
<lb n="1135"/>
<lb n="1136"/><p><span>S.C.  An bhfuil tú riamh it dhall?</span></p>
<lb n="1137"/>
<lb n="1138"/><p><span>L.D.  Níl mé riamh ann.</span></p>
<lb n="1139"/>
<lb n="1140"/><p><span>S.C.  Ní fearr tu a bheith.</span></p>
<lb n="1141"/>
<lb n="1142"/><p><span>L.D.  Dá mb'fheárr dobheinn.</span>
<lb n="1143"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="1144"/><p><span>22.  MO MHÍLE BRÓN-CHREACH.</span>
<lb n="1145"/><span>Ar bhás Sheáin Damer.</span></p>
<lb n="1146"/>
<lb n="1147"/><p><span>Mo mhíle brón-chreach an bhuidhean tá ar feódhchain</span>
<lb n="1148"/><span>Ná meileadh bró, is ná cleachtadh í</span>
<lb n="1149"/><span>Atá ag dreoghadh fá leacaibh Shrónaill</span>
<lb n="1150"/><span>Is de mhéad bróin atáim gan brígh!</span></p>
<lb n="1151"/>
<lb n="1152"/><p><span>Ní brón linn Cúirt Shrónaill á leagadh</span>
<lb n="1153"/><span>Gan balla gan fíodhbha le fághail;</span>
<lb n="1154"/><span>Ní brón liom an cóbach lag marbh -</span>
<lb n="1155"/><span>An ghrathain seo riamh le fán;</span>
<lb n="1156"/><span>Ní brón liom an t-ór buidhe á scaipeadh</span>
<lb n="1157"/><span>Ag an tsean-bhoc liath 'san áit,</span>
<lb n="1158"/><span>Is feóirling ní thabharfadh don tsagart</span>
<lb n="1159"/><span>Dá dtagadh dá thabhairt ón mbás!</span></p>
<lb n="1160"/>
<lb n="1161"/><p><span>Níl éiclips ar ghréin 's tá an ghealach</span>
<lb n="1162"/><span>Go taitneamhach solusta breágh</span>
<lb n="1163"/><span>Ó chualadar bréithre na n-aspol</span>
<lb n="1164"/><span>Do chruinnigh a mheabhair ar Sheán:</span>
<lb n="1165"/><span>Siúd é is fearr linn fá leacaibh</span>
<lb n="1166"/><span>Is an tAifreann á rádh ina áit!</span>
<lb n="1167"/></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="1168"/><p><span>23.  TÁID ÉIGSE AGUS UGHDAIR.</span>
<lb n="1169"/><span>Tadhg Gaedhlach cct agus is inmheasta gurbh shin í an Nóra</span>
<lb n="1170"/><span>Ní Áinle chéadna do chómhnuigh ag Gort an Bháird nó an Bóithrín</span>
<lb n="1171"/><span>Buidhe, .i. inghean dearbhráthar máthar do Liam Dall Ó hIfearnain.</span></p>
<lb n="1172"/>
<lb n="1173"/><p><span>Táid éigse agus ughdair go trúpach ag pléireacht</span>
<lb n="1174"/><span>Go súgach go scléipeach 's a ndréachta dá sníomh</span>
<lb n="1175"/><span>Ag an spéir-choinnil mhúinte de úrshliocht na hÉireann</span>
<lb n="1176"/><span>De phlúr-chriostal Gaedhal agus réiltean na</span>
<lb n="1177"/><span>ríoghacht:</span>
<lb n="1178"/><span>Tá fionn-lile ag pléireacht mar a ndúbluighid na</span>
<lb n="1179"/><span>héiclips</span>
<lb n="1180"/><span>Go clúdaithe ag Phoebus le haon-ghile gnaoi</span>
<lb n="1181"/><span>'S gur n-a gnúis mhilis léightar do thúirling Cupid</span>
<lb n="1182"/><span>caomh-ghlic</span>
<lb n="1183"/><span>Ag múch 's ag milleadh ár laochra le tréin-neart a</span>
<lb n="1184"/><span>saighead.</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>Is dréimreach 's is búclach is fonnsach 's is faon-lag,</span>
<lb n="1187"/><span>Is glúineach is géagach 's is néata do figheadh</span>
<lb n="1188"/><span>A slaod-fholt go cúrsach go lúbach go haerach</span>
<lb n="1189"/><span>d'ionntuigh i gcaol-chirt ar aon-ghlaine an $fleece.</span>
<lb n="1190"/><span>Is clúmhail maise a héadain, mar dhrúcht maidne a</span>
<lb n="1191"/><span>claon-rosc</span>
<lb n="1192"/><span>A com seang caol-chuirp mar scéimh eala ar tuinn,</span>
<lb n="1193"/><span>'S gur lúthmhar lasmhar craosach ag tnúth 's ag cath le</span>
<lb n="1194"/><span>haol-dath</span>
<lb n="1195"/><span>Go dlúth 'n-a leacain mhaordha mar ghné an tsneachta</span>
<lb n="1196"/><span>a píob.</span>
<lb n="1197"/></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="1198"/><p><span>An chraobh éachtmhar chumhra 's an t-ubhall mhúirneach</span>
<lb n="1199"/><span>órdha</span>
<lb n="1200"/><span>Siúr gaoil na leógan ba chómhachtach i ndlighe</span>
<lb n="1201"/><span>Tar béithibh tréitheach ughdar 's an triúr cúilfhionn</span>
<lb n="1202"/><span>ómrach</span>
<lb n="1203"/><span>An chiúin-bhroingeal mhódhmhrach is lóchrann an ghrinn:</span>
<lb n="1204"/><span>Ní leór linn cruit ná téada ná glórtha suilt na n-éanla</span>
<lb n="1205"/><span>Seoch ceólta binne tréitheach a caol-ghuib gan phoimp</span>
<lb n="1206"/><span>'S gur le n-a bán-chrobh snoidhte néata gan cháim a</span>
<lb n="1207"/><span>chumas faol-choin</span>
<lb n="1208"/><span>Ar barr na tuinne ar daor-bhrat tug léir-scrios na</span>
<lb n="1209"/><span>Traoi.</span></p>
<lb n="1210"/>
<lb n="1211"/><p><span>Dá n-amharcadh san Paris a mbreághthacht ná a mbéasa</span>
<lb n="1212"/><span>Ní thráchtfadh ar Hélen tug léir-scrios na Traoi</span>
<lb n="1213"/><span>Aicil agus Ájax, Iáson, Iaphétus</span>
<lb n="1214"/><span>Dfhágfaidís na béithe i n-a n-aonar seoch í;</span>
<lb n="1215"/><span>Níl sagart againn ionnraic ná easpog eaglais ughdar</span>
<lb n="1216"/><span>I gceap na bhflatha bhfiúntach nach sanntach a bhíd</span>
<lb n="1217"/><span>'S is dalta bhaist na $múses an ainnir chneasta chúmtha</span>
<lb n="1218"/><span>'S níor pheaca an carbúncail do thabhairt ar an</span>
<lb n="1219"/><span>mnaoi.</span></p>
<lb n="1220"/>
<lb n="1221"/><p><span>Is deaghthach 's is déarcach, is naomhtha glan grádhmhar</span>
<lb n="1222"/><span>Is séimh is is áthasach páirteach i ngníomh</span>
<lb n="1223"/><span>Péarla de thréan-chuisle réxa na Spáinne</span>
<lb n="1224"/><span>Is Phoebus na n-árd-fhlatha Clár Luirc slógh bhfíon.</span>
<lb n="1225"/><span>Plannda geal áluinn de sheann-tsliocht Uí Áinle</span>
<lb n="1226"/><span>Is de leabhar-scoth na nGrádach mo stáid-bhroingheal</span>
<lb n="1227"/><span>bhinn</span>
<lb n="1228"/><span>Dfhuil ghallda gach prionnsa is gach diúic díobh dá</span>
<lb n="1229"/><span>dtáinig</span>
<lb n="1230"/><span>Ó Lonndain na n-áitreabh mar ghárda ar an rí.</span>
<lb n="1231"/></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="1232"/><p><span>'Sé an marcach fleadhach fáilteach is grádhmhar 's is</span>
<lb n="1233"/><span>féastach</span>
<lb n="1234"/><span>An rábaire léadmhar is léir-mhire chím</span>
<lb n="1235"/><span>Athair geal na báibe do sháruigh an fhéile</span>
<lb n="1236"/><span>'S a máthair dheigh-mhéinneach ba saordha 'n-a tigheas;</span>
<lb n="1237"/><span>Is flósach fáinneach séadmhar glórmhar grásach gléasta</span>
<lb n="1238"/><span>Clódh agus cáil an naomh-leinbh phréamhuigh ón ndís</span>
<lb n="1239"/><span>'S gur spórtmhar sásta léimfinn le sróill-fhear stáit</span>
<lb n="1240"/><span>ag réidhteach</span>
<lb n="1241"/><span>Do Nóra bláth na mbéithe 'san réim seo do ghuidhim.</span>
<lb n="1242"/></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="1243"/><p><span>24.  IS AG DÚN-BHAILE SHRÓNAILL.</span></p>
<lb n="1244"/>
<lb n="1245"/><p><span>Is ag dún-bhaile Shrónaill tá, a stóirín, me féineach,</span>
<lb n="1246"/><span>A óg-bhroingeal mhaordha do chealg me im lár,</span>
<lb n="1247"/><span>Do chaith saigheada thar meón linn le cómhachta mhic Bhénus</span>
<lb n="1248"/><span>Le mór-ghean don réiltean tig sealad roimh lá.</span></p>
<lb n="1249"/>
<lb n="1250"/><p><span>Is múinte milis maordha tá an chúilfhionn oilte bhéaltais,</span>
<lb n="1251"/><span>Níl smúit ar a hiorradh gréagach ná aon tréith chliste</span>
<lb n="1252"/><span>ar lár,</span>
<lb n="1253"/><span>'S gur iompuigh Márs gan bhréagnadh don chumha i mbun</span>
<lb n="1254"/><span>chách ba thréine</span>
<lb n="1255"/><span>Le grionn do thrácht 'ot fhéachaint, a ghéag chailce bhreágh.</span></p>
<lb n="1256"/>
<lb n="1257"/><p><span>...</span>
<lb n="1258"/><span>...</span>
<lb n="1259"/><span>Do shádhais do lannsa trínn-na, is ar lár it chomhair-se</span>
<lb n="1260"/><span>snoidheadh me,</span>
<lb n="1261"/><span>Is beidh do ghrádh ag siubhal im thimcheall im líonta</span>
<lb n="1262"/><span>go bhfaghad bás.</span></p>
<lb n="1263"/>
<lb n="1264"/><p><span>Is breágh é a com 's is díreach, is ealadhanta gach alt di</span>
<lb n="1265"/><span>i gceart</span>
<lb n="1266"/><span>Is breágh a leabhar-chrobh mín, a cíocha 's a mama geal</span>
<lb n="1267"/><span>Is breágh do ghabhann sí laoithe, 's a scáil mar ómra ag</span>
<lb n="1268"/><span>scíordadh</span>
<lb n="1269"/><span>'S a brághaid go dtuiteann síos léi go fíor-dhaithte</span>
<lb n="1270"/><span>deas.</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="1271"/><p><span>Is breágh é a cuan-mhala éadain, is aolmhar a gnaoi 's a</span>
<lb n="1272"/><span>snódh,</span>
<lb n="1273"/><span>Is breágh a luan-rosc maordha do ghéar-ghoin mo</span>
<lb n="1274"/><span>chroidhe fí bhrón,</span>
<lb n="1275"/><span>Is breágh a gruadha mar chaortha 's a láthair anuas 'n-a</span>
<lb n="1276"/><span>dhéidh sin,</span>
<lb n="1277"/><span>Is breágh a cos ag luascadh léithi, is a béal tá mar an</span>
<lb n="1278"/><span>rós.</span></p>
<lb n="1279"/>
<lb n="1280"/><p><span>...</span>
<lb n="1281"/><span>...</span>
<lb n="1282"/><span>Is breágh gach buadh gach sméide - do ghárda dfhuaghais im</span>
<lb n="1283"/><span>thaobh-sa,</span>
<lb n="1284"/><span>Mo ghrádh go buan lem ré thú, is táim réidh leat, a</span>
<lb n="1285"/><span>stór.</span></p>
<lb n="1286"/>
<lb n="1287"/><p><span>Do shiubhalfaimís gach áird leat, a ghrádh ghil go crích mo</span>
<lb n="1288"/><span>shaoghail</span>
<lb n="1289"/><span>Ó ghleannta grinne Chláir Luirc 'on Spáinn, 'on</span>
<lb n="1290"/><span>Fhraingc nó 'on Ghréig,</span>
<lb n="1291"/><span>A shiúr na ndlaoi-fholt bhfáinneach a stiúruigh saighead im</span>
<lb n="1292"/><span>lár-sa</span>
<lb n="1293"/><span>A phlúr nach íseal cáile de rás-stoc na gcléar.</span></p>
<lb n="1294"/>
<lb n="1295"/><p><span>...</span>
<lb n="1296"/><span>...</span>
<lb n="1297"/><span>Is dubhach do shnoidhis mo shláinte is gach únsa dhínn do</span>
<lb n="1298"/><span>bhásais,</span>
<lb n="1299"/><span>Is buan is tu do chráidh me, is mo chéad slán leat, a</span>
<lb n="1300"/><span>stór.</span>
<lb n="1301"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ar Bruach na Coille Muaire

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ar Bruach na Coille Muaire

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
