Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Sermoin air a mBreitheamhnas
Title
Sermoin air a mBreitheamhnas
Author(s)
Roche, James,
Compiler/Editor
James Roche
Composition Date
1830
Publisher
(Corcaigh: W.H. Fergusson, 1830c.)
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> <!DOCTYPE TEI [ <!ENTITY hellip "…"> ]> <TEI><teiHeader type="text"> <fileDesc> <titleStmt><title type="main">Sermoin air a mBreitheamhnas</title><author><name type="main">Anaithnid; eag. James Roche</name></author><respStmt> <resp>Electronic edition compiled by</resp> <name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name> </respStmt> </titleStmt><editionStmt> <edition> <note type="N">L246</note> <note type="L">2</note> <note type="B">1830c</note> <note type="C">Prós</note> <note><p>Description of how and why changes were made</p></note> </edition> </editionStmt><publicationStmt> <publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher> <pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace> <pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L246</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor> <availability> <p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc><bibl><title>Sermoin air a mBreitheamhnas</title><author>Anaithnid; eag. James Roche</author><imprint><publisher>Corcaigh: W.H. Fergusson</publisher><date>1830c</date></imprint> </bibl></sourceDesc></fileDesc> </teiHeader> <text><body><div><p/> <lb n="0"/> <lb n="1"/><p><span>AIR A MBREITHEAMHNAS.</span></p> <lb n="2"/> <lb n="3"/><p><span>“Ta se a ndan do na daoinibh bas dfaghail aon uair</span> <lb n="4"/><span>amhain agus tareis an bhais an breitheamhnas n.”</span> <lb n="5"/><span>Pol.9,Cab.27.</span></p> <lb n="6"/> <lb n="7"/><p><span>An eugmhais bheith air caodh cineamhna</span> <lb n="8"/><span>gan airiomh, agus contabhairthaidhe ata air gach aon</span> <lb n="9"/><span>taobh dhiobh, - mar ta cogadh, fuacht, ocras, an uile</span> <lb n="10"/><span>ghne aicide, bochtaineacht agus gach cruadhtan a</span> <lb n="11"/><span>lannann i; agus go bfuil na millti daone air feadh an</span> <lb n="12"/><span>Domhain mhoir an uile am, a fulang a gceanna fein de</span> <lb n="13"/><span>na cruadhtanaibh ud, is dubhach an nidh dhon duine,</span> <lb n="14"/><span>an uair thugan se fa dearra, aneugmhais a cheanamhriocht</span> <lb n="15"/><span>de na hanacraibh ud, go bfhuil se anairidhe aige</span> <lb n="16"/><span>fos pianta dochraideacha an bhais dfulang. Creud e</span> <lb n="17"/><span>an nidh is eifeachtamhla chum dimblas do thabhairt do</span> <lb n="18"/><span>dhuine air aithais agus sholais dhimbuana an tsaoghail</span> <lb n="19"/><span>si, iona an uair a chhuimhnochas se nach fedir le aon</span> <lb n="20"/><span>duine beo e fein a mheas acht mar bhraidh bhucht air a</span> <lb n="21"/><span>nglaodhfar go hathchomghear chum e iodaidhthe; -</span> <lb n="22"/><span>agus dfuadfas bas gan athruas o bhean, o chlain, o</span> <lb n="23"/><span>ghaoltaibh, o charaid, o gach a sealbaidhean se, agus</span> <lb n="24"/><span>o'n nuile nidh da dtug se gan sa tsaoghal so? Badh</span> <lb n="25"/><span>leor machtnamh a dheunamh air so go minic agus go</span> <lb n="26"/><span>durachtach chumna nan-mhiana a mhuchadh, a dhurchan</span> <lb n="27"/><span>an tuigse, a staonan a croidhe chum oilc, a chloidhean</span> <lb n="28"/><span>tromolach na cine daona agus a ghnidh chomh faillidheach</span> <lb n="29"/><span>iad an sa ghno tabhachmhar nar ceart do thabhairt</span> <lb n="30"/></p> </div> <pb n="3"/> <div><lb n="31"/><p/> </div> <pb n="4"/> <div><lb n="32"/><p><span>air aon ghno eile, se sin gno a nanama do shabhail.</span> <lb n="33"/><span>Is gear go mbeidh a adhaigh nuadh air an gcriosdaidheacht</span> <lb n="34"/><span>go hiomlan, da machnaidh gach aon go minic ansan</span> <lb n="35"/><span>la, nach bhfuil an ach creadh agus gur gear go bhfilfidh</span> <lb n="36"/><span>se uirthe; gur gear go mbeidh se aig droith ansa uigh</span> <lb n="37"/><span>agus na bhiadh aig daolaibh.</span></p> <lb n="38"/> <lb n="39"/><p><span>Da gcuirfeadh an bas crioch air an duine mar chuiran</span> <lb n="40"/><span>air na beitheachaibh; da niododh se an tanam agus an</span> <lb n="41"/><span>colan an aonfeacht, ni bheidh se chomh sganramhail</span> <lb n="42"/><span>agus ta se: - a bhfad o bheidh na mhi-adh badh sonas</span> <lb n="43"/><span>agus badh sholas mhor e de mhoran millti air feadh an</span> <lb n="44"/><span>domhain, mar reighfeadh se iad os na hanacraibh an a</span> <lb n="45"/><span>bhfuillid cuibhrithe; o chroligh na seandachta, o</span> <lb n="46"/><span>aicidibh, o leatrom o dhian-obair, o dhealbhas agus</span> <lb n="47"/><span>cruadhtanaibh gan airiomh; acht ni marsin a bhidhean:</span> <lb n="48"/><span>- oir ce go gcuran an bas go cinte deire le buaireamha</span> <lb n="49"/><span>an tsaoghail si, is romhinic gur badh e as tuis air</span> <lb n="50"/><span>anacraibh eile, ata ard-scanramhail tar bar do dhruim</span> <lb n="51"/><span>a ndeine agus a mbuaine: - de bhrigh an uair sgaran</span> <lb n="52"/><span>an tanam leis an gcolan go dtreoraidhthar e a bhfianaise</span> <lb n="53"/><span>De, agus go dtugtar chum geurcuntais e a dtaobh</span> <lb n="54"/><span>umpair an faid bhidh se a gcarcair na colna, agus go</span> <lb n="55"/><span>dtugtar breitheamhnas air da reir, chum e bheidh a</span> <lb n="56"/><span>bpiantaibh no a solas as sin amach go brath.</span></p> <lb n="57"/> <lb n="58"/><p><span>Is rochoir dhuin caile an bhreitheimh, na gcaithfidh</span> <lb n="59"/><span>an tanam teacht d'a laithir, do gheur-bhreithnuidh, de</span> <lb n="60"/><span>bhrigh gur chuiredar critheagla air na daoinibh</span> <lb n="61"/><span>d'onoramid mar naoimh. Ni cosmhail na scrudadh a</span> <lb n="62"/><span>deunfar air an nanam da lathair sud, agus an</span> <lb n="63"/><span>scrudadh a deunfar air dhuine a lathair breitheimh</span> <lb n="64"/><span>saoghalta; de bhrigh nach dearnaidh an ciontach dochar</span> <lb n="65"/></p> </div> <pb n="5"/> <div><lb n="66"/><p/> </div> <pb n="6"/> <div><lb n="67"/><p><span>na diobhail air bith dhon bhreitheimh saoghalta bidhean</span> <lb n="68"/><span>muinin aigi gur mo bheith se chum e shaoradh na e dhaoradh.</span></p> <lb n="69"/> <lb n="70"/><p><span>Breabtar na fiaghnaise air uairibh, agus fos gan breab</span> <lb n="71"/><span>air uaribh eile ni thagan leo a bhfiaghnaisi do chur a</span> <lb n="72"/><span>bhfeidhm: anois agus aris tuggan lucht dlighe chur</span> <lb n="73"/><span>nuiadh dhon ghno le saortar daoine, agus faidhean</span> <lb n="74"/><span>fodhaone maitheamhnas o'n righ tar eis breith bhais a</span> <lb n="75"/><span>bheith tabartha ortha; acht a bhfiaghnaise an bhreithimh</span> <lb n="76"/><span>mhoir ni glaodhfar aon lucht dearbaidhthe na dlighe</span> <lb n="77"/><span>anaidhaigh an bhreitheimh fein a ciontaidh an coirtheach,</span> <lb n="78"/><span>agas tar eis bheith daortha, ne bhfuil an tsuil le maitheamhnas</span> <lb n="79"/><span>aige, ni bhfuil aon righ chum gairmidh tar</span> <lb n="80"/><span>ais air a mbreitheamhnas a bheir righ na bhflathas.</span></p> <lb n="81"/> <lb n="82"/><p><span>Dearmhadan an duine is eagnaidhe moran nidhthe</span> <lb n="83"/><span>b'fiosach do trath eigin d'o shaoghal, do bhrigh gur gann</span> <lb n="84"/><span>i tuigse daonda, acht ta tuigse gan teora aig Dia</span> <lb n="85"/><span>uilechomhachtach agus ni bheidh se na Dhia da bhfiadfadh</span> <lb n="86"/><span>aon nidh do dhearmhad, no da mbeidh aon nidh air</span> <lb n="87"/><span>na'rbhfiosach e. Ni thuitean ruaine gruaige as ceann an</span> <lb n="88"/><span>duine, na ni cailtar na tanmhidh is suaraiche san domhain</span> <lb n="89"/><span>no go mbidhean a fhios aigi. Da bhrigh sin chidhean</span> <lb n="90"/><span>se a ndearnidh an duine de pheacadhaibh air feadh a</span> <lb n="91"/><span>shaoghail, a dhroch-smuainte, a dhroch-bhriathra, a</span> <lb n="92"/><span>dhromiana a ghniomhra agus a fhaillidh peachamhla;</span> <lb n="93"/><span>agus ni eile ta sganramhail tar mar is feidir a luadh,</span> <lb n="94"/><span>bearfadh se breitheamhnas air a bpeacach, ni do reir a</span> <lb n="95"/><span>throicre acht do reir a dhlighe cheirt fein go bithlom.</span></p> <lb n="96"/> <lb n="97"/><p><span>Ansa tsaoghal so tarrigan se a ghrasa dhuin, fogran</span> <lb n="98"/><span>dhuin aithrighe do dheunadh, bidhean se ollamh le</span> <lb n="99"/><span>sithchain do dheonadh linn, targean dhuine a shacraminighe,</span> <lb n="100"/></p> </div> <pb n="7"/> <div><lb n="101"/><p/> </div> <pb n="8"/> <div><lb n="102"/><p><span>agus (chum an imshniomh ata aigi air an ar</span> <lb n="103"/><span>nanmna do shabhail do thaisbeanadh dhuin,) cuirean se</span> <lb n="104"/><span>e fein a gcosmhalacht le fiolar a bhidhean ag teagask a</span> <lb n="105"/><span>ghaircach chum eitilt agus le circ a ghnidh curam a</span> <lb n="106"/><span>line do chumhdach fa na sciathanibh.</span></p> <lb n="107"/> <lb n="108"/><p><span>Siad laethe na beatha so, na laethe o'rah, laethe na</span> <lb n="109"/><span>troicre. An uair chriochnion siad, criochnion an</span> <lb n="110"/><span>aonfheacht leo, fabhar De, dhon pheacach agus a</span> <lb n="111"/><span>throcre: roimhe so, b'é isa criosd an chabhair dob'</span> <lb n="112"/><span>acfuinighe, agus an charaid badh dhilisi a bhidh aige;</span> <lb n="113"/><span>acht le linn a bhreitheamhnais, is e is deine chum a</span> <lb n="114"/><span>dhaortha, - is e a namhaid fhogartha e. Thug se dslighe</span> <lb n="115"/><span>dho le comhlinadh, agus tabharfar breith air do reir na</span> <lb n="116"/><span>dlighe sin, - dlighe uathbhasach nach glacfadh Dia aon</span> <lb n="117"/><span>leithsceal ion a bhriseadh, gidh gar nos cotchean é, gidh</span> <lb n="118"/><span>gur le droch-shompla, le drocharrighe, le duil a bhfaltas,</span> <lb n="119"/><span>le gloire dhimhean, le fearg, no le mian sasaidh air fein fe</span> <lb n="120"/><span>dearra dhon pheacach a briseadh. Aon nidh a rin se bunascion</span> <lb n="121"/><span>le righlachibh benaithe na dlighe ud iocfadh as.</span> <lb n="122"/><span>Deir an dlighe ud leis, nach e gach aon a dearfas a thierna,</span> <lb n="123"/><span>a Thierna, do leogfar astach go flaitheamhnas, acht an</span> <lb n="124"/><span>te ghnidean toil an athar uile-chomhachtaic, ata air</span> <lb n="125"/><span>neamh: fogran si dho, gur mor a glaodhtar agus gur</span> <lb n="126"/><span>beg a toghfar; gur fairsiong an bealach a threoraidhean</span> <lb n="127"/><span>go hifrion, agus go bhfuil na tainte ag triall air; gur</span> <lb n="128"/><span>cumhang an bothar a threoraidhean d'n bheatha</span> <lb n="129"/><span>shiorruighe agus gur fanach duine d'faidhean amach e;</span> <lb n="130"/><span>nach feidir riocht na bhflathas do rochtain acht le dasacht</span> <lb n="131"/><span>agus le foireigion, an te na bhfuil spioraid chriosd aige</span> <lb n="132"/><span>nach le criosd e; an mhuintir is le criosd go gceusaid</span> <lb n="133"/><span>agus go gcloidhid a gcollan, a lochtaighe agus a hanmiana;</span> <lb n="134"/></p> </div> <pb n="9"/> <div><lb n="135"/><p/> </div> <pb n="10"/> <div><lb n="136"/><p><span>ante ghradan athair na a mhathair, a dhearbhraithir na</span> <lb n="137"/><span>a dhearbsheur, a bhean na a chlan, na aon nidh eile ann</span> <lb n="138"/><span>sa tsaoghal so nios mo iona criosd, nach fieu e criosdaighe</span> <lb n="139"/><span>do thabhairt air. Deirtear linn gan bheidh air mearbhal,</span> <lb n="140"/><span>nach feidir fonoid a dheunadh fa Dhia, - nach folair leis</span> <lb n="141"/><span>go cinte, go gcomhlionfamis gach a gceangallon se orin:</span> <lb n="142"/><span>agus mar a gcuirfam siol na ndeaghoibreacha ann sa</span> <lb n="143"/><span>tsaoghal so, na beidh fomhar le buaint aguin sa t'siorruight.</span></p> <lb n="144"/> <lb n="145"/><p><span>Da reir so, is fedir iomlani thraile an pheacaic a</span> <lb n="146"/><span>lathair an bhreitheimh mhoir do chur sios a mbegan</span> <lb n="147"/><span>focal. Thug Dia dlighe dho, chum a smuainte, a</span> <lb n="148"/><span>labhartha, a ghniomhartha do stiurughadh dha reir.</span> <lb n="149"/><span>Fuair se iodeachas a bhain leis a ndlighe si a bfios agus</span> <lb n="150"/><span>a ganfhios on a shagart poroiste, o lucht muinte an</span> <lb n="151"/><span>teagasg criosdaighe, agus on a mhuintir. Do scriobhadh</span> <lb n="152"/><span>leabhara go lior chum a minidhthe dho. Anois, do</span> <lb n="153"/><span>chomhlion se go firinach gach 'ur ordaidh an dlighe si</span> <lb n="154"/><span>dho do chomliona no do bhris se tridhthe go leir no tridh</span> <lb n="155"/><span>riant di go toillinach: ma chomhlion se go durachtach i</span> <lb n="156"/><span>ta breitheamhnas sabala siorriughe le tabhairt air a</span> <lb n="157"/><span>lathair bhreitheamhnais De; ma bhris se thridhthe agus</span> <lb n="158"/><span>go ndearnaidh se aithrighe iriomhnach ion a pheacadhaibh,</span> <lb n="159"/><span>do maitheadh dho iad; acht ma fheg se an saoghal</span> <lb n="160"/><span>so a bpeacadh marbhfeach daorfar e go teine iffrin.</span></p> <lb n="161"/> <lb n="162"/><p><span>Sin e an breitheamh na gcaithfam dul d'a laithir. Sin</span> <lb n="163"/><span>i an dlighe ion a dtabharfar cum cuntais sinn; sin go</span> <lb n="164"/><span>athghear an trail a caithfam do sheasadh an la deighnioch</span> <lb n="165"/><span>uathbhasach ud, air a dtuctar la an bhreitheamhnais,</span> <lb n="166"/><span>agus air a dtuctar an cuntas sganramhail so an sa scribhin</span> <lb n="167"/><span>diadha. An la ud beidh an ghrian fallaidhthe le dorchadas</span> <lb n="168"/></p> </div> <pb n="11"/> <div><lb n="169"/><p/> </div> <pb n="12"/> <div><lb n="170"/><p><span>agus le daolbhrat, agus an ghealach chomh dearg</span> <lb n="171"/><span>le fuil: cailfidh raolta a solus agus tuitfid as na spearibh,</span> <lb n="172"/><span>beidh an talamh air sinnechrith le crothadh athuathbhar.</span> <lb n="173"/><span>Burfidh an fhairge agus beidh a tonna a blosgeimridh go</span> <lb n="174"/><span>huathbhasach agus ag eirgih tar goimh le deine stoirme</span> <lb n="175"/><span>guaineun gaothe. Sud e la an dorchadis agus na smuite,</span> <lb n="176"/><span>la an amhgair agus an bhuarimh, la an doilgheis, an</span> <lb n="177"/><span>leirsgrios agus na andeise ion a mbeidh na flathais</span> <lb n="178"/><span>fa lan a luais agus da bhfillidh mar stuadh mamrin:</span> <lb n="179"/><span>peacaic air balbchrith agus ag seargadh le heigion eagla.</span> <lb n="180"/><span>Gach a bhfuil d'aille agus do sgeimh air an a saoghal so</span> <lb n="181"/><span>dha stracadh dhe, agus da raobadh aig an laimh</span> <lb n="182"/><span>chomhachtaic a cheap agus a cumh e agus an domhain</span> <lb n="183"/><span>go hiomlan air an-aird.</span></p> <lb n="184"/> <lb n="185"/><p><span>An la ud beidh toirneach caora agus splanca, lasir ag</span> <lb n="186"/><span>brisidh thrid a dtalamh, na speartha chomh dearg le hiaran</span> <lb n="187"/><span>o'n dtiollach agus ion aon caor amhain tintighe. Ní shabhalfaidh</span> <lb n="188"/><span>a luas na ainmhithe is meiri; ni bheidh dion</span> <lb n="189"/><span>le faghail ann sua cuasanaibh is doimhne fa thalamh.</span> <lb n="190"/><span>Cailfair na shiasga ann iochtar na fairge. Fa mar tuctar</span> <lb n="191"/><span>fa ndeara gur gear o dhuine an bas nuair thagan seasadh</span> <lb n="192"/><span>na shuilih, nuair fhuaran a bheul agus bat a gheuga,</span> <lb n="193"/><span>nuair chaolan a shron agus dumpaidhean a lith; mara</span> <lb n="194"/><span>gceana chidhfar ann la ud comhartaidhe follasacha go</span> <lb n="195"/><span>mbeidh an domhain aig criochnughadh.</span></p> <lb n="196"/> <lb n="197"/><p><span>Ansin cuirfidh ard-thierna uile-chomhachtach an</span> <lb n="198"/><span>domhain angeal chum an trompa dheighnie do sheididh</span> <lb n="199"/><span>ag glaoch air na marbhaibh, ag radh, eirgidh a mharbha</span> <lb n="200"/><span>agas tagaidh chum an bhreitheamhnais le guth a cloisfear</span> <lb n="201"/><span>as na flathais is airdi go fior-ioctar iffrin, agas do</span> <lb n="202"/><span>mhuiscilfas uadh shuan an bhais gach naon d'fag an</span> <lb n="203"/></p> </div> <pb n="13"/> <div><lb n="204"/><p/> </div> <pb n="14"/> <div><lb n="205"/><p><span>saoghal so riamh o'n nuadhghein nach bhfeacaidh riamh</span> <lb n="206"/><span>an solus go niu an te is siadh mhair agus is mo crap le</span> <lb n="207"/><span>haois. Ni folair go crionfidh ansud, ni e amhain</span> <lb n="208"/><span>aingeil ghlormhara fhlaitheamhnais, acht angeil an</span> <lb n="209"/><span>uabhair a chail a n'oireacht. Teocfadh an tard-bhreitheamh</span> <lb n="210"/><span>Josa Chriosa a gcomhachtaibh agus a morghacht</span> <lb n="211"/><span>deabhraidhthe an iomulaine a ghloire, chum an bhreitheamhnais</span> <lb n="212"/><span>dheighneic, nach ngairmfar go brath air</span> <lb n="213"/><span>ais, do thabhairt air angeallaibh agas air dhaoinibh.</span> <lb n="214"/><span>Ansud oscuilfar labhar na beatha, labhar cuntais ar</span> <lb n="215"/><span>nghiomhartha, labhar mhor na geogus. Taisbeanfar a</span> <lb n="216"/><span>bhfiaghnaise aingeall agus daone, na peacaibh go leir an</span> <lb n="217"/><span>a raibh gach naon ciontach, agas ann nach ndearnaidh</span> <lb n="218"/><span>se aithrighe; na droch-smuinte d'a dtug se toil; a</span> <lb n="219"/><span>bhriathra agus a ghniomhartha peacamhla agas iomlan</span> <lb n="220"/><span>a fhallighthe; mighiomhartha daona eile nar coisg</span> <lb n="221"/><span>se agus e d'ualach air; agas na peacaibh ann a raibh se</span> <lb n="222"/><span>ran-phairteach le'n a dhroch-shompla no air aon mhodh eile.</span></p> <lb n="223"/> <lb n="224"/><p><span>Se si an riarc sganramhail! Jo mor i naire an pheacaic</span> <lb n="225"/><span>bhoicht ann uair taisbeanfar a dhrochbheartha go leir a</span> <lb n="226"/><span>lathair a domhain, go fiu an chuid badh fholligh agas badh</span> <lb n="227"/><span>ghraineamhla dhiobh, nach raibh amhain amhras air 'na</span> <lb n="228"/><span>dtaobh aige'n mhuintir badh dhluithe caidreamh 'nuair</span> <lb n="229"/><span>bhidh se beo. Do reir nadura bidhean cathadh a ndiagh</span> <lb n="230"/><span>bheith beo aig daoinibh, agas leis sin bidhean eagla ortha</span> <lb n="231"/><span>'nuair mheasid go mbeid le breith as a saoghal: air a</span> <lb n="232"/><span>shon si, ta moran daoine a thogfadh bas mar rogha tar</span> <lb n="233"/><span>an masla agus an mi-cliu a ghabadis, o chraobhsgasileadh</span> <lb n="234"/><span>pheacaidh a mbeatha go leir a bhfeaghnais an phobail ata</span> <lb n="235"/><span>laithreach. Cia fhiadfadh marsin dearg-naire an</span> <lb n="236"/></p> </div> <pb n="15"/> <div><lb n="237"/><p/> </div> <pb n="16"/> <div><lb n="238"/><p><span>pheacaic do luadh, ann uair bheidh se aig fadhail na</span> <lb n="239"/><span>mi-cliu si a laithir na cine daonda go leir, agas a</span> <lb n="240"/><span>laithir Da nur tharing se irire air?</span></p> <lb n="241"/> <lb n="242"/><p><span>chidean se lanreim a dhroch-bheartha; acht nibhfuil</span> <lb n="243"/><span>tarbhe air bith an sa doilgheas ata air; chidean se na</span> <lb n="244"/><span>deagh-oibreachtha a bhidh air a gcomas a dheunadh; acht</span> <lb n="245"/><span>d'imthidh an aimsir ann a fheadfadh se a ndeunadh, agas</span> <lb n="246"/><span>n chasfadh si go deo, chidean se morshunas na nanam</span> <lb n="247"/><span>naomhtha, ua bhfuil se fein sgartha go brath; agas ta</span> <lb n="248"/><span>geur-reidhearc aige air anacra fein gan suil air bith le</span> <lb n="249"/><span>cabair, acht a chroidhe d'a raobadh ag an smuaineadh</span> <lb n="250"/><span>marbtheach so “go bhfeadfadh se fein deunadh mar</span> <lb n="251"/><span>rineadar sud, gan aon nidh bheidh d'a dhith leis an la</span> <lb n="252"/><span>ud, agas na bhfuil aon nidh aige do tharbhe na bpeacadha</span> <lb n="253"/><span>aige gur damnaidh e da ndruim. So mar ta se fa</span> <lb n="254"/><span>chuimgheal daortha an aigne fein gan aon aithid amhain</span> <lb n="255"/><span>aimsire chum aithrighe ceadaidhthe aige acht ag fitheadh</span> <lb n="256"/><span>air an bhreitheamhnas sganramhail ta le tabhairt air.</span></p> <lb n="257"/> <lb n="258"/><p><span>Roidhearc na croiche, badh chormhartha slanaidthe</span> <lb n="259"/><span>aige seal, ni fhogfhnaidh ann uair ud acht chum sceimhle</span> <lb n="260"/><span>a chur air. Da dtaaisbeanfadh duine a cuirfidh chum bais</span> <lb n="261"/><span>e fein a laithir cuirte, creuchach, stracaidhe, lan d'a</span> <lb n="262"/><span>cuid folla, an tarm le'r marbhadh e ann a laimh, a</span> <lb n="263"/><span>chneadha beul-sgaoilte, beo-lotidhthe, nach mor an</span> <lb n="264"/><span>sganra cuirfeadh an roidheare san air an te a mharbh e?</span> <lb n="265"/><span>An la ud, taisbeanfadh criosd bratach na croiche agas</span> <lb n="266"/><span>dearfaidh” feuchaidh fioghuir na croiche air 'ur cangaladh</span> <lb n="267"/><span>misi; fa ghulime, agus fa mhasla a lathair na milti, a bhi</span> <lb n="268"/><span>ag fonomhaid fu'm agas ag tabhairt no hoide or'm na</span> <lb n="269"/><span>tabairfuidhe air an te is iomdha dheunfadh de dhrochbheartha!</span> <lb n="270"/></p> </div> <pb n="17"/> <div><lb n="271"/><p/> </div> <pb n="18"/> <div><lb n="272"/><p><span>Ni folair go raibh gradh mor agam dibh an</span> <lb n="273"/><span>trath gur fhulangas ioradsan air bhur son. Is follas</span> <lb n="274"/><span>gur mhian liom sibh a dheunadh seunmhar, agas</span> <lb n="275"/><span>dfeicsin aniu air mo dheis-laimh; agus ca'r ghaibh</span> <lb n="276"/><span>bhur mbuidheachas or'm air son mo thabharthaisighe go</span> <lb n="277"/><span>leir, air son mo mhorcuraim, agas 'ur fhulaingas air bhur</span> <lb n="278"/><span>son? Nior churabhar suim ann sna cuirighe thugas dibh,</span> <lb n="279"/><span>dhultabhar do na grasa thareagas dibh, thugabhair bhur</span> <lb n="280"/><span>gcul le'm shacramini, no nior ghlacabhair iad acht air</span> <lb n="281"/><span>dhroch-staid. Do tharcaisneabhair an creidiomh beannaidhthe</span> <lb n="282"/><span>a chuirios air bun. Dobhidh ogo no amhras</span> <lb n="283"/><span>agaibh, no do dhultabhair geili do na firinibh a bhain</span> <lb n="284"/><span>leis. d'eitibhuir mo chuing mhilis d'iomchar, agas</span> <lb n="285"/><span>chuiribhair sibh fein fa cruadh-smacht bhur nannmhiana</span> <lb n="286"/><span>agas fa ann-chomhachta na ndeamhan fhuathbhar a chidhean</span> <lb n="287"/><span>sibh bailithi annso, agas a hiadhfar suas a</span> <lb n="288"/><span>naonfheacht libhsi aniu a bprisun anro shiorruigh.</span></p> <lb n="289"/> <lb n="290"/><p><span>A neugmais an pheacic mhi-adhbhairic a mbeith</span> <lb n="291"/><span>daortha aig a chogus fein, agas ig slanaighthoir a domhain</span> <lb n="292"/><span>eirghoidh na paganaic a mbreitheamhnas na choineadh,</span> <lb n="293"/><span>agas dairfaid sinne na daone donighe a rugadh agas</span> <lb n="294"/><span>tagadh suas a noirchidas na pagantacht; ni raibh aithne</span> <lb n="295"/><span>aguin air shlanaidhthoir a domhain nior chualamuir</span> <lb n="296"/><span>teacht thar anim Chriosd; agas gidh gur lear an chiall</span> <lb n="297"/><span>nadurtha, a thug Dia dhuine agas no hoibreachtha</span> <lb n="298"/><span>iongantach a rin se chum a fhoillisiughadh dhuin e bheith</span> <lb n="299"/><span>ann; a niniod an t'aon Dia uile-chomhachtach d'adhradh,</span> <lb n="300"/><span>d'adhramair iomhadha a rinneadh le lamha daone agas</span> <lb n="301"/><span>deithe fallsa. An uair bhimar nar leanbhaibh, ni raibh</span> <lb n="302"/><span>aon duine againn chum sinn do bhaistedh; ni raibh aon</span> <lb n="303"/><span>duine againn chum sinn do thagasgadh na nartadh nar</span> <lb n="304"/></p> </div> <pb n="19"/> <div><lb n="305"/><p/> </div> <pb n="20"/> <div><lb n="306"/><p><span>gcreidimh. Ni raidh riaghalacha creidimh againn chum</span> <lb n="307"/><span>ar sturadh; ni raibh sacraminti againn chum sin do</span> <lb n="308"/><span>naomthadh; ni raibh aon nidh againn chum sin do</span> <lb n="309"/><span>threoradh, acht gannsholus ar reusuin a muchadh</span> <lb n="310"/><span>faroir! go luath le nar nan-mhianibh.</span></p> <lb n="311"/> <lb n="312"/><p><span>Da bhfadhmais na grasa, na tabharthaisighe agas an</span> <lb n="313"/><span>t'oideachas a fuair sibhse, ni bheidhmis anois ann sa</span> <lb n="314"/><span>rachtaibh aindeise ann a bhfuilimid. Acht ann bhur</span> <lb n="315"/><span>dtaobh sa, a dhrong dhimbuidheach, mhi-nadurtha,</span> <lb n="316"/><span>chuadh sibhsi don ghorta a lar na romhaise moire.</span> <lb n="317"/><span>d'admhaidh sibh le'n bhur mbeul gur chriosdaidhthe</span> <lb n="318"/><span>sibh, agas mhaireabhair mar phaganachaibh. Do bheanachtaibh</span> <lb n="319"/><span>agus do ghrasaibh an t'slainaidhthoir, dorinn</span> <lb n="320"/><span>sibh malachtuighe dhibh fein, agas thugabhair nimh</span> <lb n="321"/><span>mharbhthach dhibh fein leis na sacramintibh. Is maith</span> <lb n="322"/><span>a ceart marsin, sibh bheith diobartha oriadharc De go deo.</span></p> <lb n="323"/> <lb n="324"/><p><span>Is fior so gan amhras; oir is e an breitheamhnas ceudna</span> <lb n="325"/><span>thug Josa Criosd air na guideachaibh a dheullaidh</span> <lb n="326"/><span>creideamhadh ann, no aithrighe do dheunnadh d'aimhdheoin</span> <lb n="327"/><span>na bhfeart agas na miorbhuilighe a rinn ann a</span> <lb n="328"/><span>measg. “Da ndeunfainn se air se na nidhthe iongantacha</span> <lb n="329"/><span>a Tyre agas a Sidon (tiorta paganach) a rinneas eadaribhse,</span> <lb n="330"/><span>is fada uadh dheunfadis aithrighe a mbrathaibh roin agas</span> <lb n="331"/><span>a luathre.” Derim libh go dearbtha, gur saoire an</span> <lb n="332"/><span>bhreith, a tabharfar an la deighionach air na daoinibh</span> <lb n="333"/><span>malaidhthe a chomhnaidh a Sodom agus a Gomarha</span> <lb n="334"/><span>iona oruibhse se an breitheamhnas ceudna a tabharfar</span> <lb n="335"/><span>air chatalacaibh mi-riagalta. Ameasg an t'sluagh mhoir</span> <lb n="336"/><span>a bheidh chomcrinuighthe air aon lathir an la ud, is ortha</span> <lb n="337"/><span>tabharfar an bhreith is cruadh, do bhrigh go bhfuaradar</span> <lb n="338"/><span>caoi agas comhgar tar chach eile chum a n'anama do</span> <lb n="339"/></p> </div> <pb n="21"/> <div><lb n="340"/><p/> </div> <pb n="22"/> <div><lb n="341"/><p><span>shabhail. Agus air a shon sa (gidh nach mo is firineadh</span> <lb n="342"/><span>na is inganteadhe) daimhdheoin go gcurthar scanra an</span> <lb n="343"/><span>bhais agas daoirse breitheamhnais Dei go minic a</span> <lb n="344"/><span>g'cuimhnidh dhoibh; ni theidhean na fior-raidhte</span> <lb n="345"/><span>briomhar so a bhainean leo go leir a bhfeidhim air mhoran</span> <lb n="346"/><span>diobh air aon chur; agas an drong a bhreithnidhean iad</span> <lb n="347"/><span>is bar-edrom neamh-eifeacthamhail agas is leis sin, is</span> <lb n="348"/><span>fanach a baintear an tairbhe asda badh dhual a bhaint,</span> <lb n="349"/><span>se sin an peacach d'umpadh go hiomlan air a leas.</span></p> <lb n="350"/> <lb n="351"/><p><span>A Dhia mhoir! nach eugsamhlach an nidh an chine</span> <lb n="352"/><span>daonda a bheidh, chomh ciocrach, chomh buan-t'seasmhach</span> <lb n="353"/><span>agas taid chum bigh agas eudic do shaothradh</span> <lb n="354"/><span>dhoibh fein; agas chomh imshiomhach sin chum na</span> <lb n="355"/><span>ghnotha saoghalta is bunadhaisti a bhidhean aca do chur</span> <lb n="356"/><span>air bun: agas air e shon so na leanaid an riaghail</span> <lb n="357"/><span>eagnaigh so ansan ghno, a bhaineann le'n a sean agas</span> <lb n="358"/><span>le'n a sunas sioruigh ansa t'saoghal eile! Ta fhios aca</span> <lb n="359"/><span>cad e an idir-dhealbhadh, ata idir phanaid agas aoibhneas;</span> <lb n="360"/><span>idir ghearracht an t'shaoghail so agus an t'sioruight: tar</span> <lb n="361"/><span>eis sin uile, ni chuirion a n'eolas air na nidhthe so</span> <lb n="362"/><span>dfiachaibh ortha aithrighe do dheunadh. d'ordaidh Dia</span> <lb n="363"/><span>do'n fhaigh Jonas forfhogradh a thabhairt do lucht</span> <lb n="364"/><span>chomhnaidhthe Ninive aithrighe do dheunadh. Thug an</span> <lb n="365"/><span>fhaigh iarracht air dhul as an slighe; agas chuige sin,</span> <lb n="366"/><span>chuadh air loing chum triall air dhuithche iasachta.</span> <lb n="367"/><span>Acht chum a chur a dtuigsin do, na bhfiadfadh se cur</span> <lb n="368"/><span>an'aghaidh chomhachta Dei; deirgidh stoirm mhor air</span> <lb n="369"/><span>an bhfairge, agas ann uair admhaidh Jonas do'n fhuirm,</span> <lb n="370"/><span>gurbe fein fa dheara a heirgidh do caitheadh amach</span> <lb n="371"/><span>ann san bhfairge e; agas chuir Dia iasg mor chum e</span> <lb n="372"/><span>shlugadh. Tar eis bheith thri la agas thri oidhee a</span> <lb n="373"/></p> </div> <pb n="23"/> <div><lb n="374"/><p/> </div> <pb n="24"/> <div><lb n="375"/><p><span>mbolg an eisg, sgeidh se air an dtraig e. Dimidh an</span> <lb n="376"/><span>duine aonir si, ann uair b'eigion do e, go Ninive, aon</span> <lb n="377"/><span>do na catharaibh san aimsir sin, badh mho ansa domhan,</span> <lb n="378"/><span>luidh se go hard air na doinibh agas a dubairt leo “a</span> <lb n="379"/><span>gcean dafhichid la, tabharfar leirscrios air bhur caithir”.</span> <lb n="380"/><span>Creud a thuit amach? Ghlac na daoine de'n uile cheim</span> <lb n="381"/><span>da raibh san caithir critheagla air chlos an sgeil</span> <lb n="382"/><span>sganramhail sin; sgradadar air an dtierna aig iaradh</span> <lb n="383"/><span>truadh rinidar aithrighe agas mhaith se dhoibh.</span></p> <lb n="384"/> <lb n="385"/><p><span>Anois nuair thractar air anfa an lae deighneic; air</span> <lb n="386"/><span>losgadh an domhain, air sholas fhlaitheamhnais; air</span> <lb n="387"/><span>annracht na droinge damanta, ni mhothaidh daoine an</span> <lb n="388"/><span>tuarasgbhail a tugadhthar artha, mairid mar mhairidar</span> <lb n="389"/><span>roimhe sin, chomh maith as da mbeith se air a gcoinas</span> <lb n="390"/><span>iad fein do chomhairc o'n dteotan gcoitchean ud; no</span> <lb n="391"/><span>nach caithfidis teacht an naonfeacht le chach a laithir an</span> <lb n="392"/><span>bhreithnimh. Na daoine da'rb'air mhaithe leo a craobhsgoiltar</span> <lb n="393"/><span>na nidhthe sganramhail so, uath am go am, is</span> <lb n="394"/><span>doibh is lughadh theidh siad chum sochair. Da bhfuil de</span> <lb n="395"/><span>lucht oil, druise, calaoise, eitheic munabair etc., laithrach</span> <lb n="396"/><span>anso aniu, an iomodh duine dhiobh a cheappeas a bheatha</span> <lb n="397"/><span>a leasadh, aithrighe oireamhnach a dheunadh, agas reir</span> <lb n="398"/><span>an tierna go duthrachtach an chuid eile dha saoghal?</span> <lb n="399"/><span>An mor ata annso, no an bhfuil aon duine aige eimhidh</span> <lb n="400"/><span>air Dhia ag earadh troicre agas maitheamhnais mar</span> <lb n="401"/><span>dhaoine na catharach ud air ar thractas huas? Nibhfuil</span> <lb n="402"/><span>fhios so ach ag Dia a chuardaidhean na croidhthe.</span></p> <lb n="403"/> <lb n="404"/><p><span>Nibhiul aon nidh a gcomas damhsa ach eimhidh go</span> <lb n="405"/><span>hard ortha mar rin an fhaigh air mhuintir Ninive; “adhuc</span> <lb n="406"/><span>quadraginta dies etc.” agas a radh le duine na mairfidh</span> <lb n="407"/><span>se acht dafhihid la bedir; le duine eile; ni mhairfid tu</span> <lb n="408"/></p> </div> <pb n="25"/> <div><lb n="409"/><p/> </div> <pb n="26"/> <div><lb n="410"/><p><span>acht an bhliain so: libh go leir; fa cheann beagan blian</span> <lb n="411"/><span>go mbeidhm uile marbh adhlaicthe, sabhalta no damanta.</span> <lb n="412"/><span>Tar eis bais, ni mhuchfadh a bhfuil d'uisge annsa hamhnaibh,</span> <lb n="413"/><span>agas, ann san bfairge spre de theine iffrin: ach</span> <lb n="414"/><span>anois ta se air ar gcomas go leir i mhuchadh. Cionas?</span> <lb n="415"/><span>Le deora na haithrighe.</span></p> <lb n="416"/> <lb n="417"/><p><span>Ann uair a tabharfar breith damanta air dhuine, as sin</span> <lb n="418"/><span>amach, nibhfuil tairbhe air bith le faghail uadh urnaidhthibh</span> <lb n="419"/><span>aingeal, na naomh fhlaitheamhnais, uadh mbas na</span> <lb n="420"/><span>uadh phais Josa Criosd. Ni feidir fearg Dei mhaoladh,</span> <lb n="421"/><span>no a bhreitheamhnas do ghairm tar ais: ach is fedir linn</span> <lb n="422"/><span>fhearg do mhaoladh anois agas maitheamhnas d'fadhail</span> <lb n="423"/><span>uaidh. Cionas? Le breitheamhnas a thabhairt oruin</span> <lb n="424"/><span>fein cosmhail les an mbreith, thabharfas Dia air a muintir,</span> <lb n="425"/><span>a bheidh na lathair an la deighnioch; se sin le radh gan</span> <lb n="426"/><span>maill, gan a chur air cairde seachtmhuin, mi no bliain;</span> <lb n="427"/><span>d'eagla go dtiocfadh an bas oruin mar tamid, agas go</span> <lb n="428"/><span>gcailfidh go brath sinn; breith dhein gan taise do thabhairt</span> <lb n="429"/><span>oruin fein; gan leith-sgeal air domhain ann air bpeacadhaibh,</span> <lb n="430"/><span>uadh chleactha, uadh lagathar, uadh shlighe</span> <lb n="431"/><span>bheatha, uadh aois, uadh curam, uadh phuimp uadh</span> <lb n="432"/><span>ann-mhiana no uadh aon nidh eile: an breitheamhnas so</span> <lb n="433"/><span>do thabhairt oruin d'aon-iaracht; gan dull ar gcull, gan</span> <lb n="434"/><span>ar geannurradh air dtierna neamhga a threigan go deo</span> <lb n="435"/><span>aris; de bhrigh gur sinn a shelibh dilis, do brigh gur</span> <lb n="436"/><span>fearr dhuin a mhuinteras na an domhan uile d'a eugmais.</span></p> <lb n="437"/> <lb n="438"/><p><span>Is se si breitheamhnas, a tabharfas Dia oruinn go leir</span> <lb n="439"/><span>na dhiagh so, agas is e ta riachtanach aguine do thabhairt</span> <lb n="440"/><span>oruinn fein laithreach chum dull uadh sganra an lac</span> <lb n="441"/><span>uathbhasaic dheignaic. Fiadfam anois cabhair do thabhairt</span> <lb n="442"/><span>don bhochton, deoch don duine thartmhar, biadh</span> <lb n="443"/></p> </div> <pb n="27"/> <div><lb n="444"/><p/> </div> <pb n="28"/> <div><lb n="445"/><p><span>don ocrach, eudach don nochtaidhthe, feis do'n dioraighe,</span> <lb n="446"/><span>an duine tinn agas an te ta mbridhdanas dfiosradh,</span> <lb n="447"/><span>compord do chur air an te ta a mbuairt a bheag no a mhor</span> <lb n="448"/><span>d reir ar bhfaghaltais. Deir ar slanaighthoir go</span> <lb n="449"/><span>gcaithfidhmid freagairt ansna nidhthibh si.</span></p> <lb n="450"/> <lb n="451"/><p><span>Ta ann ar gcomas le congamh ghrasa De, ar mbeatha</span> <lb n="452"/><span>do chathadh go measardha, go geanmnuigh, gan eugeoir</span> <lb n="453"/><span>do dheunadh air aon duine, dualgais ar gcreidimh do</span> <lb n="454"/><span>chomhlinadh le caoinduracht. Is chuige thanaic, Josa</span> <lb n="455"/><span>Criosd air talamh chum cumais do thabhairt dhuin na</span> <lb n="456"/><span>nidhthe so do dheunadh, agas chum go mairfimis do reir</span> <lb n="457"/><span>tagaisg an creidimh alainn d'admhadhmid: ionas go</span> <lb n="458"/><span>mbeidh teagasg Dei mar lochran d'ar gcosaibh agas mar</span> <lb n="459"/><span>sholus dar gcasanaibh tre shlighe deamhair na beatha so,</span> <lb n="460"/><span>ag chur meanmna agas meisnic oruinn air leaba ar mbais</span> <lb n="461"/><span>agas a chur aoibhneas do-chriochnaidhthe ann airmhithe</span> <lb n="462"/><span>a rioght ghloire Dei. Amen.</span></p></div></body></text></TEI>
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services