Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Seán Clárach</title><author><name type="main">Seán Clárach Mac Domhnaill; eag. Risteárd Ó Foghludha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L244</note>
                         <note type="L">26</note>
                         <note type="B">1754ob 18L</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L244</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Seán Clárach</title><author>Seán Clárach Mac Domhnaill; eag. Risteárd Ó Foghludha</author><imprint><publisher>B.Á.C.: O.S., 1932</publisher><date>1754ob 18L</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Gabhaim páirt le Seán Ó Tuama an Ghrinn</span>
<lb n="2"/><span>Fám bhrataigh áluinn ádhmhraigh uaibhrigh aoird</span>
<lb n="3"/><span>Chum seasaimh tráth ar shárfhuil sluagh agus saoi</span>
<lb n="4"/><span>'S mar cheap le dántaibh sláinte is suadha i gcrích.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Tar fearaibh dán is tú chráidh 's do bhuair mo chroidhe</span>
<lb n="7"/><span>Is ní scarfinn páirt let cháil go luath arís,</span>
<lb n="8"/><span>Dalta 'en dáimh i ngábha nár dhual i dteimheal</span>
<lb n="9"/><span>Nó ar dteacht don tráigh don táin sin uainn tar tuinn.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>Ní gearra-chnápach dán ná fuachaid críon</span>
<lb n="12"/><span>Ná farcach fánach Seán Ó Tuama an Ghrinn</span>
<lb n="13"/><span>Acht gas gealgháireach grádhmhar gruadhgheal groidhe</span>
<lb n="14"/><span>is leabhair-ghlan dfhás gan cháim gan chruadhas 'n-a chroidhe.</span>
<lb n="15"/><span>Is beartach bearrtha bláthcheart buan a scríobhas</span>
<lb n="16"/><span>'S is tapa tábhachtmhar táinmhar uaidh gach laoi</span>
<lb n="17"/><span>'Na srathaibh slána táid ar fuaid an tsaoighil</span>
<lb n="18"/><span>Ó shreabhaibh Máighe go lántsruth luath na Laoi.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Is ait liom trácht ar áilneacht bhuachaill bhinn</span>
<lb n="21"/><span>'S is maith liom fhagháil tar cách go buan dom bhuidhin</span>
<lb n="22"/><span>Le n-a fheabhas thárla a lámh a dhuain 's a ghníomh</span>
<lb n="23"/><span>Chum teacht go dána 'o láthair suas lem thaoibh.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Dá dtagadh stráille fáin ar cuairt don tír</span>
<lb n="26"/><span>Nó leath na sráide sáithte dfhuargairíbh</span>
<lb n="27"/><span>Do leagfinn dán 'n-a ndáil 'is ní luaidhfinn puinn</span>
<lb n="28"/><span>Is gheabhainn páirt le Seán Ó Tuama an Ghrinn.</span>
<lb n="29"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="30"/><p><span>A ursa nach tréith ag réidhteach gach laoi</span>
<lb n="31"/><span>Éigsibh ealadha ársa,</span>
<lb n="32"/><span>Scuir feasta det dhéaraibh daora is ceasnaí</span>
<lb n="33"/><span>Cléibh, is gaibh meidhir dhásacht;</span>
<lb n="34"/><span>Sin chugat na tréantruip bhéarfas cathmhaidhm</span>
<lb n="35"/><span>Ar chléire Chailbhín chnápaigh,</span>
<lb n="36"/><span>Beidh deatach le daorthaibh éiclips gan scíth</span>
<lb n="37"/><span>Chaochfas achtaíbh námhad.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Sin ullamh le caorthaibh préimhsliocht gheal-Chuinn</span>
<lb n="40"/><span>Is Néill do smachtuigheadh áraibh,</span>
<lb n="41"/><span>Tar tonnaibh 'na réim le draochfar creatlaighe</span>
<lb n="42"/><span>Is plaosca dailc-bhuidhe an cháise;</span>
<lb n="43"/><span>Is solusmhar réidh 's is aerach crannghail</span>
<lb n="44"/><span>'Na ngéagaibh meas tríobh dfhásfaidh</span>
<lb n="45"/><span>Le taitneamh don scéal do réir mar dhealbhuigheadh</span>
<lb n="46"/><span>Cléire eagnaidhe is fáidhe.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Níl teimheal ar ghréin ná éin ag ceasnaghail</span>
<lb n="49"/><span>Is séismhar fadbhinn bláthmhar</span>
<lb n="50"/><span>I mbarra na ngéaga gcraobhghlas gach laoi</span>
<lb n="51"/><span>In aonghuth cheart bíd fáilteach;</span>
<lb n="52"/><span>Ar thaisteal don réx sa réim seo gheal-Chuinn</span>
<lb n="53"/><span>Le dtraochfar gasraí gáibhtheach</span>
<lb n="54"/><span>A gcathracha aolmhar réabfaid gan scíth</span>
<lb n="55"/><span>I ndaorbhroid beid fí chána.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>A chara na héigs 'nar léir an eagnaidheacht</span>
<lb n="58"/><span>Is do léigheas gach ealadha fáthach</span>
<lb n="59"/><span>Sin agat mo scéal gan bhréag le tacaidheacht</span>
<lb n="60"/><span>Is déin go ceart guidhe Mháire;</span>
<lb n="61"/><span>Tiocfaidh an t-aon dodhéanfas taithighe</span>
<lb n="62"/><span>Ar chéile cheart chaoin Chláir Luirc,</span>
<lb n="63"/><span>Is do stollfas nó réabfas géibheann gan mhoill</span>
<lb n="64"/><span>Chléire an Phaidrín Pháirtigh.</span>
<lb n="65"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="66"/><p><span>Moladh</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Déanfad tráchtadh go tais</span>
<lb n="69"/><span>Dobhéarad tábhacht teastais</span>
<lb n="70"/><span>Ar lia lóghmhar na ngníomh nglan</span>
<lb n="71"/><span>Geilghréin eóluis na n-anmann.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Risteárd Breatnach, beart gan bhréag</span>
<lb n="74"/><span>Bile árdbheannach na nglas-ghéag</span>
<lb n="75"/><span>Abhall úr nach tráigh toradh</span>
<lb n="76"/><span>Fó bhláth chumhra churcora.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Sagart fineamhna nach féigh</span>
<lb n="79"/><span>I nglanórd mhór Mhelcisidéic</span>
<lb n="80"/><span>Sás saidhbhir líonta de leas</span>
<lb n="81"/><span>Dfhoghlaim, d'oirbheart is d'eólas.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Do sin dleaghthar go dearbhtha</span>
<lb n="84"/><span>Rosa roighne ró-tharbha</span>
<lb n="85"/><span>Glanchnuas chíor-chumhdaigh na gceacht</span>
<lb n="86"/><span>Is lachtbhuaine uige is intleacht.</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="87"/><p><span>Damhsa is feasach an fear</span>
<lb n="88"/><span>Ó thós óige go heascar</span>
<lb n="89"/><span>Bhámar mar aon de ghréas</span>
<lb n="90"/><span>Ádhbhar ag raonadh róibhéas.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Thugamair tréimhse nach táir</span>
<lb n="93"/><span>Ag scolaibh saora Seanáir</span>
<lb n="94"/><span>Ag cnuas ealadhan is oghaim</span>
<lb n="95"/><span>Buan gan faillighe ag foghlaim.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Gur thriall mo leanán thar lear</span>
<lb n="98"/><span>Ar thuinn Téitis treismhear</span>
<lb n="99"/><span>I bParis Laoisigh na lann</span>
<lb n="100"/><span>Dofuair cádhas nach coitcheann.</span></p>
<lb n="101"/>
<lb n="102"/><p><span>Mór-thaitneamh thionnscain dá thír</span>
<lb n="103"/><span>Mar chasnaimh ar chéad an chathaoir</span>
<lb n="104"/><span>Gur hoirneadh do réir reachta</span>
<lb n="105"/><span>É ina dhochtúir diadhachta.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>Seal mar sin fá mhaith-mhaise</span>
<lb n="108"/><span>I gcionn uas is eaglaise</span>
<lb n="109"/><span>óir ba eisean scéimh na scol</span>
<lb n="110"/><span>Fós ba dile 'n deisciobol.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>Do gur cinneadh leis an gcléir</span>
<lb n="113"/><span>Dá dtug umhla is óighréir</span>
<lb n="114"/><span>Toigheacht in Éirinn tar n-ais</span>
<lb n="115"/><span>Do shíolchur éifeacht eólais.</span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>Táinigh tuilte de thorradh</span>
<lb n="118"/><span>Suibhscéil agus seanmóra</span>
<lb n="119"/><span>Mar Phól i bhfriotal forus</span>
<lb n="120"/><span>I gcathair áluinn Ephesus.</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Do ghaibh air féin an cor cruaidh</span>
<lb n="123"/><span>Tréada Tiarna an tromshluaigh</span>
<lb n="124"/><span>d'anacal ar ghadaigh na ngon</span>
<lb n="125"/><span>Ar fhastuighibh fiara faolchon.</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>Do chomhaill a gheallmha glinn</span>
<lb n="128"/><span>'N-a mhogha sa bhfóghmhar bhfairsinn</span>
<lb n="129"/><span>Mar a bhfuil an mheitheal mhion</span>
<lb n="130"/><span>Is foghail ar an bhfin'mhion.</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>Ní tuar aisce ná ionmhas</span>
<lb n="133"/><span>Mar aois eile ar mh'aitheantas</span>
<lb n="134"/><span>Ná taoscadh corn le craos</span>
<lb n="135"/><span>Ná claonadh corb le comh-aos</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="136"/><p><span>Do thoghaidh mo chompán mar chéim</span>
<lb n="137"/><span>Acht tuilte teagaisc gan taibhéim</span>
<lb n="138"/><span>Díogras agus crábhadh cóir</span>
<lb n="139"/><span>is bheith fá riaghail don ronnadóir.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Ní gliocas carad ná clis</span>
<lb n="142"/><span>Fuair dó aoirde in eagluis</span>
<lb n="143"/><span>Fá'r commóradh go cuibhe</span>
<lb n="144"/><span>É in' Easpog chlúmhail Chorcuighe</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Acht eólas fríochnamhach nach fann</span>
<lb n="147"/><span>Glan-cheann líonta de léigheann</span>
<lb n="148"/><span>Ceannsacht croidhe, séimhe gan sal</span>
<lb n="149"/><span>Méinn is aigine uasal.</span>
<lb n="150"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="151"/><p><span>M'fhreagra ort, a Éamoinn a chaomhchara chaoin,</span>
<lb n="152"/><span>A dhalta na spéirbhan ó thaobh fearann is aoird,</span>
<lb n="153"/><span>Do raideas-sa saerghean duit féin is dot laoi</span>
<lb n="154"/><span>Dot aiste dot thréithe dot ghné agus dot ghnaoi.</span></p>
<lb n="155"/>
<lb n="156"/><p><span>Táid maithe chloinne Éibhir 's a ngéaga go críon</span>
<lb n="157"/><span>Agus leathantsliocht Éireamhoin éachtaig is Ír,</span>
<lb n="158"/><span>Albanaig Ghaedhlach ba thréine ar gach taoibh</span>
<lb n="159"/><span>'S i gcatha ná staonfadh gur traochadh an bhuidhean.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>Dursan déarach</span>
<lb n="162"/><span>Dubha daol liom</span>
<lb n="163"/><span>dam is daorbhroid</span>
<lb n="164"/><span>I dtinneas éaga</span>
<lb n="165"/><span>Dom bhreóidh gach laoi.</span></p>
<lb n="166"/>
<lb n="167"/><p><span>'S an curadh céamach</span>
<lb n="168"/><span>Creathach céadfadh</span>
<lb n="169"/><span>Chuisle chréachta</span>
<lb n="170"/><span>Choilig thréana</span>
<lb n="171"/><span>Och is cródha croidhe.</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>Fuireann $Phoenix</span>
<lb n="174"/><span>Finne is féile</span>
<lb n="175"/><span>Fuil is faesiomh</span>
<lb n="176"/><span>Inis Éilge</span>
<lb n="177"/><span>Fós gan bhrigh.</span></p>
<lb n="178"/>
<lb n="179"/><p><span>Lá leóin dár sórt</span>
<lb n="180"/><span>Mánóir dár gcóir</span>
<lb n="181"/><span>Ag gallaibh gan dóth</span>
<lb n="182"/><span>Ná dúil 'n-ár sórt.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>Is fada me im aonar 's me baothghol go binn</span>
<lb n="185"/><span>Ar sleasa gach sléibhe nó i mael-leasaibh slím,</span>
<lb n="186"/><span>Ní fheaca de chéile do ghéarscreadfadh linn</span>
<lb n="187"/><span>Tré easbha na Séamus go hÉamonn geal grinn.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Táid flatha na Féinne agus $Phoenix na gcríoch</span>
<lb n="190"/><span>Gan ranna gan réimeas gan réimchirt sa ríoghacht,</span>
<lb n="191"/><span>Má chaithid bheith tréimhse gan tréineacht go tím</span>
<lb n="192"/><span>Dar mo bhasa is mó 'e scéal san a Éamoinn 'ná sinn.</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="193"/><p><span>Uch mo léan</span>
<lb n="194"/><span>Is guirt an scéal</span>
<lb n="195"/><span>Dorug ar éigsibh</span>
<lb n="196"/><span>Inis Éilge</span>
<lb n="197"/><span>Bheith i gcéin</span>
<lb n="198"/><span>Gan ól ar fhíon</span>
<lb n="199"/><span>Mar d'imthig féile</span>
<lb n="200"/><span>Scoith mar ba ghréas</span>
<lb n="201"/><span>Ar bórdaibh Gaoidhal.</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>Cuisle téad</span>
<lb n="204"/><span>Is binne dréacht</span>
<lb n="205"/><span>Ar dhul na laoch</span>
<lb n="206"/><span>Dothugadh géille</span>
<lb n="207"/><span>Leó thar tuinn.</span>
<lb n="208"/><span>Lá an tóir ár dtreóir</span>
<lb n="209"/><span>Fáil óir 'n-ár gcomhair</span>
<lb n="210"/><span>Ná tigid súd chughainne</span>
<lb n="211"/><span>Do mhúscladh ár mbrón.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>Cois mara na mbréid-mbarc go tréith tearc má taoir</span>
<lb n="214"/><span>Ar gcaitheamh do spré 's tu gan réidhteach gan díon</span>
<lb n="215"/><span>A fhir acmhaingigh éachtaigh ba saerbheartach slighe</span>
<lb n="216"/><span>Is gairid duit faesiomh le haonta an Sprid Naoimh.</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>I mbaile raibh Gaedhla de shléachtaibh sean-Ghaoidhal</span>
<lb n="219"/><span>Ba flathamhail féastach ba séadmhar ba saoir</span>
<lb n="220"/><span>Ní mhaireann díobh, Éamoinn, uch, éinne mo dhíth</span>
<lb n="221"/><span>Acht i lagchumus léirbhriste léanmhar gach laoi.</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>Cuirfidh Éire</span>
<lb n="224"/><span>Seo dian-ghéibheann</span>
<lb n="225"/><span>Rith ar éigean</span>
<lb n="226"/><span>le toil Dé</span>
<lb n="227"/><span>Na gcomhacht gan mhoill</span>
<lb n="228"/><span>Tiocfa Séarlus</span>
<lb n="229"/><span>Fuinte faobhrach</span>
<lb n="230"/><span>Is na tréinfhir</span>
<lb n="231"/><span>d'imigéin do bhainfeas béim</span>
<lb n="232"/><span>Den bhruid seo 'ot chlaoidh</span>
<lb n="233"/><span>Is bruthmhar bréideach</span>
<lb n="234"/><span>Brogach bléideach</span>
<lb n="235"/><span>Tu agus mé</span>
<lb n="236"/><span>Is beam araon</span>
<lb n="237"/><span>Gan cheó gan chíos</span>
<lb n="238"/><span>Acht ag ól gach ló</span>
<lb n="239"/><span>Fé shógh gach sceóil</span>
<lb n="240"/><span>Go fleadhach gach n-oidhche</span>
<lb n="241"/><span>'S ag síorchanadh cheóil.</span>
<lb n="242"/></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="243"/><p><span>Mo chráidhteacht, mo lánchreach mo chás brónghuirt</span>
<lb n="244"/><span>Seán† geal †Clárach† fáidh †Mac Domhnaill</span>
<lb n="245"/><span>Marbh lag táir go brách ar feódhchant,</span>
<lb n="246"/><span>Seabhac den dáimh dob'árd in eólus.</span></p>
<lb n="247"/>
<lb n="248"/><p><span>Eólus gan mórtas dobhí sa bhfear,</span>
<lb n="249"/><span>Treórach na n-óg is na ndraoithe sean;</span>
<lb n="250"/><span>Dá 'neósainn a ghlórtha is a scríobh' i gcairt</span>
<lb n="251"/><span>Budh mhó san 'ná mórchatha Traoi sa stair.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>Staraidhe do ghlanscríobhadh an Laidean líomhtha,</span>
<lb n="254"/><span>'Sé an taithighe dob'ait línn bheith seal 'na chuibhreann,</span>
<lb n="255"/><span>'Sé dheasuigheadh gan faillighe an teanga Ghaoidhilge,</span>
<lb n="256"/><span>'S biaid a bhearsaí dá dtaithighe 's dá n-aithris choidhche.</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>Choidhche biaid gníomha suilt Sheáin i gcló</span>
<lb n="259"/><span>Scríobhtha ag draoithibh is ag fáidhibh eóil;</span>
<lb n="260"/><span>Príomhscoth na dtaoiseach nár stán i ngleó</span>
<lb n="261"/><span>Díograis na saoithe agus grádh na nÓrd.</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="262"/><p><span>Órd na heagailse leanadh i réim na suadh</span>
<lb n="263"/><span>Flós na Banba, cantaire léigheanta duan</span>
<lb n="264"/><span>Ól is carbhus chleachtadh gan chraos gan bhuairt</span>
<lb n="265"/><span>'S go deó biaidh leaba aige i bparrthas Éabha thuas.</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>Suas go Flaitheas beir a anam, a Dhé na gcómhacht,</span>
<lb n="268"/><span>An t-uasal gasta gan ghangaid gan phléidh gan mhóid;</span>
<lb n="269"/><span>Ní bhfuair masla fad sheasaimh sa tsaogal beó,</span>
<lb n="270"/><span>'S i dtuath na n-aspol biaidh leaba aige buan go deó.</span></p>
<lb n="271"/>
<lb n="272"/><p><span>Go deó arís biaid glórtha aoibhne Sheáin tar a éis</span>
<lb n="273"/><span>'S is dóigh linn gur mó scríbh 'ná dáimh is éigs,</span>
<lb n="274"/><span>Ó's fóirlíonta cóirbhinn i ndán go ndéaghaidh</span>
<lb n="275"/><span>Gan ólbhaois gan teólaidheacht gan phlás gan bhéim.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Béim ná fiar níor thriall 'na shaothar súd,</span>
<lb n="278"/><span>$Phoenix fial mar Liathmhain laoch a ghnúis,</span>
<lb n="279"/><span>Níor théarna riamh éintriath ba ghéire i gcúirt</span>
<lb n="280"/><span>Ag déanamh riaghal 's ag riar ar éigsibh iúil.</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>Umhluighim go drúcht síos don éigse is fearr</span>
<lb n="283"/><span>Muna thionnscnuigheas go ponncdíreach séimh ar Sheán,</span>
<lb n="284"/><span>Clú thighis é, fút thíos é, a chaomhleac tá</span>
<lb n="285"/><span>Mo chrú chroidhe mo chúldíon mo laogh mo ghrádh.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>Grádh croidhe bhí ag saoithe Fáil don fhlaith</span>
<lb n="288"/><span>Den tsárfhuil aoird nár stríoc dá náimhid i dtreas,</span>
<lb n="289"/><span>Fear áluinn croideamhail breagh bríghmhr láidir mear;</span>
<lb n="290"/><span>Mo chrádh gur díth liom é thíos ar lár sa bhfeart.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>Sa bhfeart 'na dtárla 'na luighe</span>
<lb n="293"/><span>Is iomdha tréithe is ealadha</span>
<lb n="294"/><span>Is iomdha feartlaoi déarguil</span>
<lb n="295"/><span>Ar líog Sheáin Mic Domhnaill.</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Mac Domhnaill flaith chródha de ríghthibh Fáil</span>
<lb n="298"/><span>Treón mear do stróicfeadh le cloidhemh a námhaid</span>
<lb n="299"/><span>'S an leógan do threóruigh mo dhíoghrais, Seán</span>
<lb n="300"/><span>Go deó biad go deórach ag caoidh 'na dheáidh.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>'Na dhiaidh biad feasta go hatuirseach dícháirdeach</span>
<lb n="303"/><span>Ciachmhar dealbh gan aiteas gan puinn fagháltais,</span>
<lb n="304"/><span>A Dhia beir a anam go Flaitheas go síothchánta,</span>
<lb n="305"/><span>'S 'na dhiaidh gur dalladh mo dhearca le síorchráidhteacht.</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>An Feartlaoi:</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>Ochra daor d'éigsibh is d'ollamhain tuaidh</span>
<lb n="310"/><span>An soilbhfhear léigheanta saorghlan foluighthe in uaigh;</span>
<lb n="311"/><span>Is obann do léigheadh dréachta ba dhorcha in uaim</span>
<lb n="312"/><span>'S ba lonnardha an laoch léidmheach i mbothaibh na suadh.</span></p>
<lb n="313"/>
<lb n="314"/><p/>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="315"/><p><span>Ar Maidin Indé</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Ar maidin indé agus mé im shuan</span>
<lb n="318"/><span>Le hamharc an lae is gan Phoebus suas</span>
<lb n="319"/><span>Do dhearcas-sa féin an spéirbhean uaim</span>
<lb n="320"/><span>Trím aisling ar bhuaic an bhánchnuic</span>
<lb n="321"/><span>A mala ba chaol ar a héadan suairc</span>
<lb n="322"/><span>Is a reamhar-rosc réidh do chuir gaethe uaidh</span>
<lb n="323"/><span>A barrfhionn-fholt péarlach léi ina nduail</span>
<lb n="324"/><span>Ag géille suas</span>
<lb n="325"/><span>Le héigean buadha</span>
<lb n="326"/><span>Ba chosmhail a gné le géis chois cuain</span>
<lb n="327"/><span>Is í ag téarnadh anuas im dháil-si.</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>An uair dhearcas-sa féin an réilteann uaim</span>
<lb n="330"/><span>Le hanaithe i bpéin trím néallta suain</span>
<lb n="331"/><span>Dfheasras go séimh den bhé cár ghluais</span>
<lb n="332"/><span>Nó arbh'eagal léi buairt i gClár Luirc</span>
<lb n="333"/><span>Dfhreagair an réilteann mé go duairc</span>
<lb n="334"/><span>Ag greadadh na ngéag is ag éigheamh go cruaidh -</span>
<lb n="335"/><span>"Ní heagal dam aon tar éis mo chuaird;</span>
<lb n="336"/><span>Ní hé mo bhuairt</span>
<lb n="337"/><span>Acht Séarlas uaim,</span>
<lb n="338"/><span>A ghasra goléir is a chléir go fuar</span>
<lb n="339"/><span>Ag gallaibh go buan 'n-a n-áitreabh."</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>"Cia tu féin tá ag déanamh cumhadh</span>
<lb n="342"/><span>An tu Pallas na scéimhe phléidh an t-ubhall</span>
<lb n="343"/><span>Nó Minerbha shéimh do réidheadh gach cúis? -</span>
<lb n="344"/><span>Freagair go humhal dom ráidhtibh;</span>
<lb n="345"/><span>Ní haithnidh dam féin tu, a phéarla leabhair</span>
<lb n="346"/><span>An tu Iúno chlaon nó Hélen mhodhmhail</span>
<lb n="347"/><span>Nó an tu Déirdre a léim tar srúill?"</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="348"/><p><span>"Ní mé, ná a samhail,</span>
<lb n="349"/><span>Acht Éire dhubhach;</span>
<lb n="350"/><span>Isé fáth mo léin-si Gaedhil fé smúit</span>
<lb n="351"/><span>Cé calma a gcuaird tar lánmhuir."</span></p>
<lb n="352"/>
<lb n="353"/><p><span>"Má's tu Éire, céile Ír</span>
<lb n="354"/><span>Is gach curadh ba tréan i dtréimhse Naois,</span>
<lb n="355"/><span>Aithris gan bhréig a phéarla an ghrinn -</span>
<lb n="356"/><span>Cá fada bheidh Gaoidhil fé ghállsmacht?"</span>
<lb n="357"/><span>Radaim mo bhréithre in éiric daoibh</span>
<lb n="358"/><span>Seachtmhain ó indé tar éis trí mhí</span>
<lb n="359"/><span>Go bhfaicfe sibh Séarlas Maor 'n-a righ</span>
<lb n="360"/><span>Gan buidheachas puinn</span>
<lb n="361"/><span>Le faobhar-neart chloidhimh</span>
<lb n="362"/><span>Sacsa go léir fé a chléir arís,</span>
<lb n="363"/><span>Is aithris gan mhoill dot cháirde é.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>16. - Gach Gaoidhal geal greanamhar</span></p>
<lb n="366"/>
<lb n="367"/><p><span>Gach Gaoidhal geal greanamhar tachtadh le cóbaigh</span>
<lb n="368"/><span>'S do claoidheadh le danair mo dheacair gan</span>
<lb n="369"/><span>fóirthin</span>
<lb n="370"/><span>Tighidh-si feasta agus lascadh an chóip sin</span>
<lb n="371"/><span>Tá rí ceart Shasana ag seasamh go cródha.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>Mar sin féin glacaidh-si meanmna is mórtas</span>
<lb n="374"/><span>Is tagaidh in arm ar mhachaire an chomhraic</span>
<lb n="375"/><span>Greadaidh go tapa na $fanatics chróna</span>
<lb n="376"/><span>Is bainigidh allus as gallaibh le fóirneart.</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="377"/><p><span>Tá Laoiseach lasmhar go calma comhachtach</span>
<lb n="378"/><span>Fíochmar feargach fearamhail fórsach</span>
<lb n="379"/><span>Ag tigheacht go neartmhar chum danar a leónadh</span>
<lb n="380"/><span>is beidh Stíobhart measaimse i gceannas na</span>
<lb n="381"/><span>corónach.</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>Níl saoi le haiteas ná canfa go ceólmhar</span>
<lb n="384"/><span>Laoithe is aistí le taitneamh don treón san</span>
<lb n="385"/><span>Is binn a ghlanfaidh na bathlaigh as Fódla</span>
<lb n="386"/><span>Is beidh ríoghra Chaisil i mbailte na gcrónphoc.</span></p>
<lb n="387"/>
<lb n="388"/><p><span>Atá báire Shasana i ngar a bheith traochta</span>
<lb n="389"/><span>Rádh na salm dob'annamh dhá dhéanamh</span>
<lb n="390"/><span>Atáid na fir chalma ag tarraint go hÉire</span>
<lb n="391"/><span>Seárlas in Alba ag gearradh na méirleach.</span></p>
<lb n="392"/>
<lb n="393"/><p><span>Tá míle barc is a bhfeara go seólta</span>
<lb n="394"/><span>Le fíoch ag tarraint chum caladh tar bóchna</span>
<lb n="395"/><span>Don tír dá dtagadh an ghasra chródha</span>
<lb n="396"/><span>Ina bhríste do leathfadh an seanduine Seóirse.</span></p>
<lb n="397"/>
<lb n="398"/><p><span>Budh saoirseach mo shamhailt go seascair go</span>
<lb n="399"/><span>seólta</span>
<lb n="400"/><span>I dtigheas go teaspach ag ceapadh gach cló cirt</span>
<lb n="401"/><span>Ag scríobh' gach aiste suilt Ghearailt is Eóghain</span>
<lb n="402"/><span>Is go críoch ár mbeathadh gan easbha ar mo</span>
<lb n="403"/><span>shórtsa.</span></p>
<lb n="404"/>
<lb n="405"/><p><span>An Ceangal:</span>
<lb n="406"/><span>Masladh go muar, cruadhghoin, céasadh is crádh</span>
<lb n="407"/><span>Treascairt is tuairtbhualadh baoghal is bás</span>
<lb n="408"/><span>Fearthainn is fuacht gan fuascailt Dé le fagháil</span>
<lb n="409"/><span>Ar ghallaibh go luath dá ruagadh as Éirinn bháin.</span>
<lb n="410"/></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="411"/><p><span>25. Sin Choidhche Clár Luirc Támhach gan treóir.</span></p>
<lb n="412"/>
<lb n="413"/><p><span>Sin choidhche Clár Luirc támhach gan treóir,</span>
<lb n="414"/><span>Gan fíon gan dán gan trácht ar cheól,</span>
<lb n="415"/><span>Síolrach Mhártain lán de scóip</span>
<lb n="416"/><span>Is sliocht Mhíleadh Spáinne báidhte i mbrón,</span>
<lb n="417"/><span>De dhruim na scéal le tréimhse leath</span>
<lb n="418"/><span>Do dhíbir séan do chlaochluigh raith</span>
<lb n="419"/><span>Do mhill na héin is éisc na sreabh</span>
<lb n="420"/><span>Do chríon gach géag 's a bpréamha mheath.</span></p>
<lb n="421"/>
<lb n="422"/><p><span>Sin cás is créacht is éacht go deó</span>
<lb n="423"/><span>Do rás na nGaedhal, an méid is beó,</span>
<lb n="424"/><span>Don dáimh don éigs do chléir na Rómha</span>
<lb n="425"/><span>'S an Pápa féin níl spéis 'na ghlór.</span>
<lb n="426"/><span>d'fhill an ré ins gach céim thar n-ais</span>
<lb n="427"/><span>Do líon an spéir, na sléibhte las</span>
<lb n="428"/><span>Níl brigh sa ghréin, is daol a dath</span>
<lb n="429"/><span>'S dochíonn an saoghal gur thréig a teacht.</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="430"/><p><span>Níor scríobhadh 's níor léigheadh in Éirinn fós</span>
<lb n="431"/><span>Ná i ríoghacht fé'n ngréin an t-éacht is mó</span>
<lb n="432"/><span>Druig-rí na naomh do chéasadh i gcoróinn</span>
<lb n="433"/><span>'Na luighe re heág do Shéarlus óg.</span>
<lb n="434"/><span>De bhrigh gurab é seo an $Phoenix ceart</span>
<lb n="435"/><span>Trí ríoghacht gan bhéim a réim 'sa reacht</span>
<lb n="436"/><span>'S gur díbreadh é i gcéin tar lear</span>
<lb n="437"/><span>Fé dhaoirse i bpéin re claonadh beart.</span></p>
<lb n="438"/>
<lb n="439"/><p><span>Bead ag guidhe lem námhaid gach lá go deó</span>
<lb n="440"/><span>'S ag luighe fé sháil an bhráca dhóibh,</span>
<lb n="441"/><span>Glacfad céachta is déanfad rómhar</span>
<lb n="442"/><span>Is maithim féin do scéalta nódha</span>
<lb n="443"/><span>Mara dtighidh i gcéin i réim 's i reacht</span>
<lb n="444"/><span>Arís dár saoradh an laoch nó a mhac;</span>
<lb n="445"/><span>Sin cuing na cléithe ar thréad na sean</span>
<lb n="446"/><span>Go crích an tsaogail fé n-a smacht.</span>
<lb n="447"/></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="448"/><p><span>28. Oidhche an aonaigh d'éis a fhliuchta</span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>Oidhche an aonaigh d'éis a fhliuchta</span>
<lb n="451"/><span>Is mé go tuirseach támhach</span>
<lb n="452"/><span>Do shuidheas im aonar ar thaobh an chnuic</span>
<lb n="453"/><span>Is gan aon den chruinne láimh liom</span>
<lb n="454"/><span>Acht mé im chodla tréan ag tuitim</span>
<lb n="455"/><span>Ag déanamh osna gnáthach</span>
<lb n="456"/><span>Dorinneas taedhreamh tréan an turuis</span>
<lb n="457"/><span>Do shaor ón uile-chás  me.</span></p>
<lb n="458"/>
<lb n="459"/><p><span>Dobhí an spéirbhean dhéidgheal mhiochair</span>
<lb n="460"/><span>Bhéaltais mhilis mhnámhail</span>
<lb n="461"/><span>Is na mílte béithe aerdha ó chnuic</span>
<lb n="462"/><span>Fé réim sa lios an tráth san</span>
<lb n="463"/><span>Dob'é an t-amharc glé an aicme</span>
<lb n="464"/><span>Is gach aon aca is áilne</span>
<lb n="465"/><span>Ag breith céim i scéimh 's i gcruth</span>
<lb n="466"/><span>Ar a chéile in iomad cáile.</span>
<lb n="467"/><span>Dobhí ann Déirdre ghéiggheal dil</span>
<lb n="468"/><span>Éachtach oilte is Áine</span>
<lb n="469"/><span>Is an tsídhbhean Bhéarra ó thaobh na tuinne</span>
<lb n="470"/><span>Is Éithne ó thigh an Dághda</span>
<lb n="471"/><span>Meidhbhín chrothach, Eibhlín, Clothra</span>
<lb n="472"/><span>Sadhbh is Sorcha is Dáire</span>
<lb n="473"/><span>Is Aoibhill céile caomh na gcuradh</span>
<lb n="474"/><span>Ba tréine ar fhuirinn Dhál gCas.</span></p>
<lb n="475"/>
<lb n="476"/><p><span>Dobhí ann Bhénus, Thémis, Isis</span>
<lb n="477"/><span>Is Hélen chliste cháirdeach</span>
<lb n="478"/><span>Is Téon tséimh ón taobh anoir</span>
<lb n="479"/><span>Is céad mar sin 'n-a ndáil-sean</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="480"/><p><span>Dob'é a labhairt scéala aitis</span>
<lb n="481"/><span>Trén-ar  ghlacas gáirdeas</span>
<lb n="482"/><span>Go raibh Séamus ag téacht tar muir</span>
<lb n="483"/><span>Mar aon le fuireann Spáinneach.</span>
<lb n="484"/>
<pb n="103"/></p>
<lb n="485"/>
<lb n="486"/><p><span>34. - Is fada dham in uaigneas</span></p>
<lb n="487"/>
<lb n="488"/><p><span>Is fada dham in uaigneas 's is buartha bhíos</span>
<lb n="489"/><span>m'intinn,</span>
<lb n="490"/><span>Siosma sluagh ná cuideachta ní bhriseann ar</span>
<lb n="491"/><span>mo bhrón;</span>
<lb n="492"/><span>Feidhm le ceart ná fuaimint ní bhfuaireas im</span>
<lb n="493"/><span>thimcheall -</span>
<lb n="494"/><span>Ráidhte grinn ná guthanna, soilbhreas ná ceól,</span>
<lb n="495"/><span>Ó himreadh beart an chruaidh-chlis ar chuallacht an</span>
<lb n="496"/><span>ríogh chirt</span>
<lb n="497"/><span>'S a prionnsa gur díbreadh le díomas ón</span>
<lb n="498"/><span>gcoróinn;</span>
<lb n="499"/><span>A thaisteal súd tar cuantaibh ná a thuairisc ní</span>
<lb n="500"/><span>fríoth dam</span>
<lb n="501"/><span>an fios fá'n domhan cá ngabhann sé nó an</span>
<lb n="502"/><span>dóigh go maireann beó,</span>
<lb n="503"/><span>Gur thúirling romham in iarthar nóin ag gabhóil</span>
<lb n="504"/><span>an ród le dásacht siubhail.</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="505"/><p><span>Aon 'na chló ní fheaca fós, ba gheal a shnódh 's ba</span>
<lb n="506"/><span>mhear a shúil</span>
<lb n="507"/><span>Iorradh air mar thaistealach, fear aithris</span>
<lb n="508"/><span>na scéalta</span>
<lb n="509"/><span>Ba bhinn a ghlór, a ghnaoi bhí óg, ba shuairc a chóir 's</span>
<lb n="510"/><span>ba taitneamhach</span>
<lb n="511"/><span>'S a ráidhte beóil gur scaipeadar dem aigne</span>
<lb n="512"/><span>gach brón.</span></p>
<lb n="513"/>
<lb n="514"/><p><span>Is dfhiosruigh mé den fhánuidhe a rádh linn cá</span>
<lb n="515"/><span>fríoth dho</span>
<lb n="516"/><span>Fios a shlighe agus a imtheachta, a ainm is</span>
<lb n="517"/><span>a ghnó,</span>
<lb n="518"/><span>Dfhreagair mé go fáidheamhail go mb'fháilte</span>
<lb n="519"/><span>ins gach tír é</span>
<lb n="520"/><span>Dá raibh sa domhan le hinnisint is fear</span>
<lb n="521"/><span>aithris na sceól;</span>
<lb n="522"/><span>"Seal," ar sé, "sa Spáinn bím, is tráchtaim</span>
<lb n="523"/><span>ón ríoghacht san</span>
<lb n="524"/><span>Gan oireachtas, gan aoibhneas, go rángaim</span>
<lb n="525"/><span>don Róimh,</span>
<lb n="526"/><span>Triallaim as an áit sin go hárdchnoc na</span>
<lb n="527"/><span>hímpire</span>
<lb n="528"/><span>Is gach áitreabh ceart díleas ar Laoiseach</span>
<lb n="529"/><span>na slógh,</span>
<lb n="530"/><span>Bím mear luath fé Phrusia thuas, an rí tá</span>
<lb n="531"/><span>ruagtha i dtaisce bhróin</span>
<lb n="532"/><span>Gan bhuidhin, gan sluagh, gan díon ón bhfuacht</span>
<lb n="533"/><span>i ngeimhreadh chruaidh ar easbha lóin,</span>
<lb n="534"/><span>Go dtig Ó Domhnaill calma agus Daun</span>
<lb n="535"/><span>an airm ghléasta</span>
<lb n="536"/><span>Tá ag broic le treóin le héacht is gleó ag</span>
<lb n="537"/><span>déanadh an fhóghmhair ar Hanobhar,</span>
<lb n="538"/><span>'S ní fiú feóirling Ferdinand dá shníomh ag</span>
<lb n="539"/><span>galar dóghach.</span></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="540"/><p><span>"Fáth mo chúis tar sáile tráchtaim den chuaird</span>
<lb n="541"/><span>seo</span>
<lb n="542"/><span>Nochtfad díbh go buartha le sile tuile</span>
<lb n="543"/><span>deór</span>
<lb n="544"/><span>Go bhfuil Aosceó go cráidhte agus fán ar a</span>
<lb n="545"/><span>chuallacht</span>
<lb n="546"/><span>I ndéidh an ríogh tá in éaghmuis ríoghacht gan</span>
<lb n="547"/><span>ceart, gan dlighe, gan chóir;</span>
<lb n="548"/><span>Is 'na dhiaidh súd dobhí an t-ársa 'san áitreabh</span>
<lb n="549"/><span>nur dhual do,</span>
<lb n="550"/><span>Nach cian 'na rian go bhfeiceathar riar a</span>
<lb n="551"/><span>shliocht arís i gcoróinn,</span>
<lb n="552"/><span>Tiocfa chughaibh tar sáile an ráib gheal 's a</span>
<lb n="553"/><span>chuallacht</span>
<lb n="554"/><span>I mbun a chrích le cúram cirt ag cosnamh díbh</span>
<lb n="555"/><span>go deó.</span>
<lb n="556"/><span>Beidh Gaedhil arís i réim go síoch, a dtréad 's</span>
<lb n="557"/><span>a maoin 'na mbailte cóir,</span>
<lb n="558"/><span>Cléir cheart Chríost le spréidh an Sprid Naoimh</span>
<lb n="559"/><span>go séimh sa tír agus teagasc dóibh,</span>
<lb n="560"/><span>Gach géag den tréanfhuil cheannasaigh go</span>
<lb n="561"/><span>hacmhaingeach 'na ndúnta,</span>
<lb n="562"/><span>Beidh ríog is ruaig is díbirt uainn ar athaigh</span>
<lb n="563"/><span>tuaith na ndealg ngéar,</span>
<lb n="564"/><span>Is tréigfid dúthchas Bhanba go bráth gan</span>
<lb n="565"/><span>atharrughadh cló.</span></p>
<lb n="566"/>
<lb n="567"/><p><span>"Beidh trúmpa binn le muardháil le fuaim age</span>
<lb n="568"/><span>Gaedhil chirt</span>
<lb n="569"/><span>I gceannas chúirete an airm-chlis ag déanadh</span>
<lb n="570"/><span>catha an ghleó;</span>
<lb n="571"/><span>Beidh Giolladubh Ó Gluaráin is Tuathán Ó</span>
<lb n="572"/><span>Cléirigh,</span>
<lb n="573"/><span>Tuathal crón is anaphoc is Mleachlain Ó</span>
<lb n="574"/><span>Feóir,</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="575"/><p><span>Bran gan bhrón is Ciarán, Fear-ar-fán is</span>
<lb n="576"/><span>Maonas,</span>
<lb n="577"/><span>Torc gan ghruaim is Duain na mbruach is</span>
<lb n="578"/><span>Mandaraic na scód,</span>
<lb n="579"/><span>Beidh dís deichneabhar ar armáil go buanmhar</span>
<lb n="580"/><span>láidir éachtach</span>
<lb n="581"/><span>Ag déanadh feidhm' i gcathaibh cnuic ag</span>
<lb n="582"/><span>réabadh leasa is póirt,</span>
<lb n="583"/><span>Beidh Tadhg gan ghruaim ar bínse thuas 'na</span>
<lb n="584"/><span>ghiúistís mhórdha mhaiseach thréan,</span>
<lb n="585"/><span>Beid Wilkes is Jones is Speed is Owens,</span>
<lb n="586"/><span>Reed is Groves is Grant is Lane</span>
<lb n="587"/><span>Fé haistí daora daingeana in anaithe 's i</span>
<lb n="588"/><span>ndaorbhroid</span>
<lb n="589"/><span>Muna gcrochfa Tadhg an bhuidhean so im</span>
<lb n="590"/><span>radharc go pras le fill mhaith gadraigh</span>
<lb n="591"/><span>Go gcrochtar Tadhg gan aiseag air, gan</span>
<lb n="592"/><span>truagh dá shliocht go deó."</span>
<lb n="593"/></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="594"/><p><span>35. Tá Iarla Chloinne Carrtha</span></p>
<lb n="595"/>
<lb n="596"/><p><span>Tá Iarla Chloinne Carrtha le hádhbhar ag teacht ón gcoróinn</span>
<lb n="597"/><span>Rianfid cluiche ar Bharnett le háthas i mBreatain Mhóir</span>
<lb n="598"/><span>A cháirde chroidhe nó an suairc libh</span>
<lb n="599"/><span>An Bhlárna arís dá fuascailt</span>
<lb n="600"/><span>'S gach áitreabh aoibhinn snuadhghlas</span>
<lb n="601"/><span>Cois Laoi ghil na slógh?</span>
<lb n="602"/><span>Tá an báire arís dá luadhchant</span>
<lb n="603"/><span>Ó tháine an tsaoi ghlan uasal</span>
<lb n="604"/><span>Is fearrde an fine 'nur fhás an bile dfhuil</span>
<lb n="605"/><span>ríghthe agus treóin.</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="606"/><p><span>Beidh Sam is Crook is Baldwin</span>
<lb n="607"/><span>'S na táinte aca ar díbirt fós</span>
<lb n="608"/><span>Warren, Browne is Barnett</span>
<lb n="609"/><span>'S gach árdbhodach coímhtheach crón;</span>
<lb n="610"/><span>Beidh arís fé'n mbráca dá ndíogadh a hInis</span>
<lb n="611"/><span>Fáilbhe</span>
<lb n="612"/><span>Gan chíos gan chuid gan cháirde gan aoibhneas gan spórt.</span></p>
<lb n="613"/>
<lb n="614"/><p><span>Guidhmíd ar Mhuire Mháthair 's ar Rí na cruinne</span>
<lb n="615"/><span>a námhaid</span>
<lb n="616"/><span>Sceimhle teine bídh is brise ar an mbuidhin sin</span>
<lb n="617"/><span>tar fóir.</span>
<lb n="618"/><span>Beidh Hutchinson i dteannta ag an seabhac so</span>
<lb n="619"/><span>nár stán i ngleó</span>
<lb n="620"/><span>Agus Conner ó Chois Banndan go fannlag i</span>
<lb n="621"/><span>ngeimhle bróin.</span></p>
<lb n="622"/>
<lb n="623"/><p><span>Goilfidh Úna is Áine is Aoibhill chailce ón</span>
<lb n="624"/><span>mBánchraig</span>
<lb n="625"/><span>'S na mílte bean le háthas dá innsint mar</span>
<lb n="626"/><span>sceól</span>
<lb n="627"/><span>Go mbeidh sceimhle fada fánach ar shíol na</span>
<lb n="628"/><span>ngallachránach</span>
<lb n="629"/><span>Go grianmhar eascair rianta rathmhar ar</span>
<lb n="630"/><span>shínsear n-a ndeóidh.</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>Bainfar draig a héigse cé taobhleathan toill</span>
<lb n="633"/><span>is tón</span>
<lb n="634"/><span>Rith go pras is léimreach ar taobh chnuic tighid tar</span>
<lb n="635"/><span>treóir</span>
<lb n="636"/><span>Do phreab mo chroidhe le háthas ar a dteacht</span>
<lb n="637"/><span>arís tar sáile.</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="638"/><p><span>An rífhuil Chaisil Cearna is Bhéilínse na slógh,</span>
<lb n="639"/><span>Bíocain cheart na Blárnan is fíorscoth Chloinne</span>
<lb n="640"/><span>Carrtha</span>
<lb n="641"/><span>An ráibh nár mheath nár stán ó chath do scaoilfeas</span>
<lb n="642"/><span>a mbrón.</span>
<lb n="643"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="644"/><p><span>36.- Domhnall mac Carrtha na buille cct</span>
<lb n="645"/><span>ag caoine a dhearbhráthar Donnchadh an tan dochuala</span>
<lb n="646"/><span>Seán Clárach ag caoine Connachtach.</span></p>
<lb n="647"/>
<lb n="648"/><p><span>A éigse an taoibh thuaidh éistighidh go luaith</span>
<lb n="649"/><span>Tá scéal ar an dtaobh so 's is méin liomsa é</span>
<lb n="650"/><span>luadh -</span>
<lb n="651"/><span>Go bhfuil réaltann na suadh dá léirchur don uaigh</span>
<lb n="652"/><span>An chraobh ghlan dfhuil Éibhir dfhúig Éire fé</span>
<lb n="653"/><span>ghruaim.</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>A Mhúscraighe na slógh nách dúbhchroidheach an sceól</span>
<lb n="656"/><span>An fionndraoi do mhúin sinn 'n-a dhúbhluighe fén</span>
<lb n="657"/><span>bhfód</span>
<lb n="658"/><span>Bile búch binn gan cheó d'fhúig na cúigí fé bhrón</span>
<lb n="659"/><span>Le tuile cumhadh tríom gan súgaidheacht i bpúicín</span>
<lb n="660"/><span>go deó.</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>'Sé mo dhoilbheas go bráthach a Dhonnchadh Mic</span>
<lb n="663"/><span>Carrtha</span>
<lb n="664"/><span>An lonnabhile ba bog buille i bpoibleachaibh árda</span>
<lb n="665"/><span>Níor thogras-sa an cás-san 'dir cogadh tuinne 's</span>
<lb n="666"/><span>Clár Luirc</span>
<lb n="667"/><span>An fostadhfile b'fhostaitheach dhul coigilte sa</span>
<lb n="668"/><span>bhfásach.</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="669"/><p><span>'S ní Connachtach do chaoinim 's ní hiongna an</span>
<lb n="670"/><span>nidh mhaoidhfhinn</span>
<lb n="671"/><span>Acht an file sultmhar soineannta bhíodh againne</span>
<lb n="672"/><span>'n-a Mhuimhneach</span>
<lb n="673"/><span>Mo thiomna-sa dhíbhse go mba ursa é i laoithibh</span>
<lb n="674"/><span>An fear cumusach glantuigsionach tá curtha lag</span>
<lb n="675"/><span>fé líogaibh.</span>
<lb n="676"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="677"/><p><span>39. - Dob'aisling dam trím néallta</span></p>
<lb n="678"/>
<lb n="679"/><p><span>Fonn: An té ná hólfadh lionn liom</span></p>
<lb n="680"/>
<lb n="681"/><p><span>Dob'aisling dam trím néallta go bhfeaca mise</span>
<lb n="682"/><span>an réilteann</span>
<lb n="683"/><span>I gcluais na coille craobhghlas 's í ag déanamh</span>
<lb n="684"/><span>dobróin</span>
<lb n="685"/><span>Dlaoithe daithte go féar léi go cíortha casta</span>
<lb n="686"/><span>craobhach</span>
<lb n="687"/><span>Is soillse treise a céibhe mar Phoebus ar</span>
<lb n="688"/><span>neóin</span>
<lb n="689"/><span>Do gheit mo chroidhe le géirshearc don mhaighre</span>
<lb n="690"/><span>bhraghaidgheal bhéasach</span>
<lb n="691"/><span>Chuir saighead i lár mo chléibh-se ná leigheasfar</span>
<lb n="692"/><span>go deó</span>
<lb n="693"/><span>Acht amháin mur bhfaghainn óm chéad searc cead</span>
<lb n="694"/><span>luighe le n-a com le haontoil</span>
<lb n="695"/><span>'S gur le meidhir do mheallfainn céad óna</span>
<lb n="696"/><span>béal balsam póg.</span></p>
<lb n="697"/>
<lb n="698"/><p><span>Nach truagh san fear dem thréithe n-a mbíodh uaisle</span>
<lb n="699"/><span>is maise is méinn ann</span>
<lb n="700"/><span>Is Cupid deas dom thraochadh le saeghdaibh an</span>
<lb n="701"/><span>ghrádha</span>
<lb n="702"/><span>Is mo mhalairt-se má dhéanair in úir do chaithfeas</span>
<lb n="703"/><span>réidheamh liom</span>
<lb n="704"/><span>Is ná leigheasfadh leágha na hÉireann mo</span>
<lb n="705"/><span>chréachta acht amháin</span>
<lb n="706"/><span>Dá mbeinnse seal ag éisteacht le $rhyme do</span>
<lb n="707"/><span>mhilisbhéarla</span>
<lb n="708"/><span>Chuir treighid i bhfeidhm im thaobhsa ná leigheasfar</span>
<lb n="709"/><span>go brách.</span></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="710"/><p><span>Saidhbhreas is meidhir an tsaoghail seo ní dheighilfeadh</span>
<lb n="711"/><span>sinn ó chéile</span>
<lb n="712"/><span>'S go raghainnse ina déidh trí Loch Éirne de</span>
<lb n="713"/><span>shnámh.</span></p>
<lb n="714"/>
<lb n="715"/><p><span>Is búclach crathach péarlach dlúthach srathach</span>
<lb n="716"/><span>dréimreach</span>
<lb n="717"/><span>A cúl buidhe casta craobhach go féar ar lí an</span>
<lb n="718"/><span>óir</span>
<lb n="719"/><span>Is Cupid-chleas 'n-a héadan do dhlúthuigh searc</span>
<lb n="720"/><span>na gcéadta</span>
<lb n="721"/><span>Is drúcht na meala ag téachtain tré n-a béal</span>
<lb n="722"/><span>mar an rós</span>
<lb n="723"/><span>A múc 's a mala caoldeas, a gnúis 's a leaca</span>
<lb n="724"/><span>ar aoldath</span>
<lb n="725"/><span>Rug clú agus maise ó Bhénus i scéimh agus i</span>
<lb n="726"/><span>gcló</span>
<lb n="727"/><span>'S nárbh fhada linn dár saoghal seacht mí bheith</span>
<lb n="728"/><span>sínte léithi</span>
<lb n="729"/><span>Sa choill tá daraighe géagach 's gan éinneach in</span>
<lb n="730"/><span>ár gcomhair.</span></p>
<lb n="731"/>
<lb n="732"/><p><span>Tá a hainm ag lucht éigse Chlár Banba le chéile</span>
<lb n="733"/><span>Gur sháruigh sí na réalta is gach deighbhean i gcló</span>
<lb n="734"/><span>Is má thráchtaim ar a tréithe a rug barr ó mhná</span>
<lb n="735"/><span>na hÉireann</span>
<lb n="736"/><span>'S go mbainfeadh greanta ar éadach gach</span>
<lb n="737"/><span>sómpla dá sórt</span>
<lb n="738"/><span>Fiadh mór beannach péacach coillte is crainn na</span>
<lb n="739"/><span>Gréige</span>
<lb n="740"/><span>Broighill is cadhain is léithbhruic go soiléir</span>
<lb n="741"/><span>don tslógh</span>
<lb n="742"/><span>Conairt, seannaigh, méithphuic, marcacha fé éide</span>
<lb n="743"/><span>Go ngearrfadh sí go gléasta ar thaobh brata</span>
<lb n="744"/><span>sróill.</span>
<lb n="745"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="746"/><p><span>40. An aisling dorinneas ar Mhóirín</span></p>
<lb n="747"/>
<lb n="748"/><p><span>An aisling dorinneas ar Mhóirín</span>
<lb n="749"/><span>Tógfa sé tuirse agus brón díbh</span>
<lb n="750"/><span>An bhanaltra bhréagach</span>
<lb n="751"/><span>Do tháil ar na céadta</span>
<lb n="752"/><span>Mar chaill sise a chéile, mo leóghan groidhe.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>Dobhí a cneas mar an eala go róchaoin</span>
<lb n="755"/><span>'S a bas le n-a leacain ag deórghail</span>
<lb n="756"/><span>A mama chruaidh ghléigeal</span>
<lb n="757"/><span>Dá sracadh óna chéile</span>
<lb n="758"/><span>Ag graithin an Bhéarla mo bhrón tríom.</span></p>
<lb n="759"/>
<lb n="760"/><p><span>Isé deir an macalla den ghlór chaoin -</span>
<lb n="761"/><span>An bhfuileann tu it chodla, ariú, a Mhóirín?</span>
<lb n="762"/><span>Siubhail cois na tuinne</span>
<lb n="763"/><span>Agus féach ar do dhuine</span>
<lb n="764"/><span>Atá ag teacht chughat tar uisce le mórbhuidhean.</span></p>
<lb n="765"/>
<lb n="766"/><p><span>Annsan a bheidh agat it chóifrín</span>
<lb n="767"/><span>Airgead go fairsing is ór buidhe</span>
<lb n="768"/><span>Mar chabhair do na céadta</span>
<lb n="769"/><span>Tá ag screadaigh 's ag béicigh</span>
<lb n="770"/><span>Dá gcreachadh is dá gcéasadh le móirchíos.</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>Líontar chughainn $punch agus beóir chaoin</span>
<lb n="773"/><span>Is bímís dá dtarraint i gcomhnuidhe</span>
<lb n="774"/><span>Cuirfeam an aindeise ar cáirde</span>
<lb n="775"/><span>Go maidean amáireach</span>
<lb n="776"/><span>'S nár chasaidh go brách ná go deó arís.</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="777"/><p><span>An bríste go mbaintar dá thóin síos</span>
<lb n="778"/><span>Den fhear lenár mhian bheith ag ól dighe</span>
<lb n="779"/><span>Fé thuairim an scéil sin</span>
<lb n="780"/><span>Is tuille ná déarfad</span>
<lb n="781"/><span>Dá gcaillinn mo léine is mo chóitín.</span></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>Atáid cnaipí dá ndéanamh do Sheóirsín</span>
<lb n="784"/><span>Fé thuairim an éadaigh nár cóirigheadh</span>
<lb n="785"/><span>Beidh hata breagh béabhair</span>
<lb n="786"/><span>Ar Dhomhnall na Gréine</span>
<lb n="787"/><span>Dá chaitheamh 's na spéartha le mórchroidhe.</span></p>
<lb n="788"/>
<lb n="789"/><p><span>Tá Buller is Ranger ag deórghail</span>
<lb n="790"/><span>Hector is Caesar ag deónuigheacht</span>
<lb n="791"/><span>An cairrfhiadh aca ar saothar</span>
<lb n="792"/><span>Ó Chaiseal go Béarra</span>
<lb n="793"/><span>Ag tabhairt cuire chum féasta do Mhóirín.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>Atáid éanlaith na coille go róbhinn</span>
<lb n="796"/><span>In éinfheacht ag seinm ar nótaí</span>
<lb n="797"/><span>Dá innsint dá chéile</span>
<lb n="798"/><span>Go meanmnach aerach</span>
<lb n="799"/><span>Ná beidh fearg Mhic Dé linn i gcomhnuidhe.</span></p>
<lb n="800"/>
<lb n="801"/><p><span>Faid mhairfidh sin scilling im póicín</span>
<lb n="802"/><span>Ní scuirfead le cuideachtain Mhóirín</span>
<lb n="803"/><span>Ólfimíd sláinte</span>
<lb n="804"/><span>An fhir úd tar sáile</span>
<lb n="805"/><span>Tadhg is a ghárlaigh i gcóistí.</span></p>
<lb n="806"/>
<lb n="807"/><p><span>Tá cluiche le himirt ag Móirín</span>
<lb n="808"/><span>Tuitfe an cuireat' 's ní brón linn</span>
<lb n="809"/><span>Beidh aon 'e hart séidhte</span>
<lb n="810"/><span>'S an rí ag dul ar éigean</span>
<lb n="811"/><span>'S an bhainrighin 'n-a dhéidh sin dá thóruidheacht.</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="812"/><p><span>Is annsan a phreabfidh ar bórd síos</span>
<lb n="813"/><span>An cíonádh le fada tá ar deóraidheacht</span>
<lb n="814"/><span>Scuabfaid in éinfheacht</span>
<lb n="815"/><span>Na bearta le chéile</span>
<lb n="816"/><span>Bainfid scilling gan bhuidheachas is coróinn díobh.</span></p>
<lb n="817"/>
<lb n="818"/><p><span>41. Is fada ag taisteal rann Seán</span></p>
<lb n="819"/>
<lb n="820"/><p><span>Is fada ag taisteal rann Seán</span>
<lb n="821"/><span>I mbaile i gcleachtaidhe rangcás</span>
<lb n="822"/><span>Ní fheacathas do chompráid</span>
<lb n="823"/><span>De mhodhmhail bhreagh mhín</span>
<lb n="824"/><span>Ní thagann liomsa a thabhairt slán</span>
<lb n="825"/><span>A' seanchas na dtogha-rádh</span>
<lb n="826"/><span>Teastas ceart na seangmhná</span>
<lb n="827"/><span>Seach fheabhas táthaoi;</span>
<lb n="828"/><span>Is fairsing scaipfeadh leann máirt</span>
<lb n="829"/><span>A glaca croibhe leabharchnámh</span>
<lb n="830"/><span>is neamhcheachartha gan drabhlás</span>
<lb n="831"/><span>Do bhronnfá fíon,</span>
<lb n="832"/><span>'S gurb'é seanchas gach togha fáidh</span>
<lb n="833"/><span>A ngairimid chum antláis</span>
<lb n="834"/><span>An ainnir chliste ghreann-cháidh</span>
<lb n="835"/><span>Le feabhas dá gnaoi.</span></p>
<lb n="836"/>
<lb n="837"/><p><span>A bhroingeal chneasta, greann céad,</span>
<lb n="838"/><span>A chnis mar shneachta i gcom sléibhe</span>
<lb n="839"/><span>Is gluise deise mall claon</span>
<lb n="840"/><span>Is leabhar cé hóg</span>
<lb n="841"/><span>Is suidhte mama seangchléibh</span>
<lb n="842"/><span>Is giorra cirte ceann caol</span>
<lb n="843"/><span>Luisne ar dhath an tsobha craobh</span>
<lb n="844"/><span>Is plannda aon rós.</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="845"/><p><span>Fuilt na mbeart go feann saor</span>
<lb n="846"/><span>Go dlaoitheach bachall tromréidh</span>
<lb n="847"/><span>Go fighte casta ag tabhairt léi</span>
<lb n="848"/><span>Go bonn fé dhó</span>
<lb n="849"/><span>Dhlighfeadh leat gan teannspré</span>
<lb n="850"/><span>Righthe is flatha is togha laoch</span>
<lb n="851"/><span>Ba chliste i gcath na lann ngéar</span>
<lb n="852"/><span>In am lae an ghleó.</span></p>
<lb n="853"/>
<lb n="854"/><p><span>A mhaighdean thuill do chlú árd</span>
<lb n="855"/><span>Nár fhill go cinnte cúl láimhe</span>
<lb n="856"/><span>le doighear gan riar in am gábha</span>
<lb n="857"/><span>Nár ghann cách dóibh</span>
<lb n="858"/><span>'S do roinnfeadh maighre an chúil bháin</span>
<lb n="859"/><span>Gan droighean dá bhfaghadh na cúig stáit</span>
<lb n="860"/><span>Ba saidhbhre a bhfaghainn i Mumhain áird</span>
<lb n="861"/><span>Gan chumhadh 'n-ár ndeóidh</span>
<lb n="862"/><span>Gur mhill an bhraighidgheal mhodhmhail-mhná</span>
<lb n="863"/><span>Gach oidhre groidhire ghnúis ghrádh</span>
<lb n="864"/><span>Go mba milse teimheal di ar drúcht dfhagháil</span>
<lb n="865"/><span>'Ná sugha bhláith an róis</span>
<lb n="866"/><span>Go deimhin dá seinneadh togha mná</span>
<lb n="867"/><span>Bheidhlín ringce is tiúdán</span>
<lb n="868"/><span>Go saighdfeadh daill chum rangcáis</span>
<lb n="869"/><span>Le meabhrán ceóil.</span></p>
<lb n="870"/>
<lb n="871"/><p><span>Glaca croibh na seangmhná</span>
<lb n="872"/><span>Tana snoighte leabharchnámhach</span>
<lb n="873"/><span>Bhainfeadh suilt is fonn lán</span>
<lb n="874"/><span>Is greann dá shníomh</span>
<lb n="875"/><span>Spreagfadh cruit is seanndán</span>
<lb n="876"/><span>$Flageolet is teampán</span>
<lb n="877"/><span>Racaireacht nó amhrán -</span>
<lb n="878"/><span>Ní rabhas dá maoidheamh.</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="879"/><p><span>A halt 's a troigh is crann dfhás</span>
<lb n="880"/><span>A dealbhchruith gan ansmál</span>
<lb n="881"/><span>A mala shnoighte ghabhann bláth</span>
<lb n="882"/><span>An iubhair bhreagh chaoil</span>
<lb n="883"/><span>Maitheas fir an domhain dfhagháil</span>
<lb n="884"/><span>Blaise a guib 's a comhrádh</span>
<lb n="885"/><span>Barra aici ar fheabhas tá</span>
<lb n="886"/><span>Gach togha fáidh díobh.</span>
<lb n="887"/><span>A bhroingeal bháinchnis mhall réidh</span>
<lb n="888"/><span>Nó an gcluine ar thárla 'ot chall réidh</span>
<lb n="889"/><span>Nár chuireas-sa cáil acht seallréad</span>
<lb n="890"/><span>Seach fheabhas <má mhaoidhir></span>
<lb n="891"/><span>Gurb'é deir lucht dánta is <oll-léighinn></span>
<lb n="892"/><span>Is iomarcadh árd do labhair mé</span>
<lb n="893"/><span>Ar do phearsa gheal tá gan fabhar claon</span>
<lb n="894"/><span>I meabhair ná i mbaois</span>
<lb n="895"/><span>Mar scriosfadh mo lámh le peann caol</span>
<lb n="896"/><span>'S a thuigsint go sármhaith i meabhair-chéill</span>
<lb n="897"/><span>Gur duine gan tlás ar domhan mé</span>
<lb n="898"/><span>'Om thabhairt fé dhlighe</span>
<lb n="899"/><span>In ionad ar básadh dot chomh séimh</span>
<lb n="900"/><span>Le hiomad de ghrádh is de ghreann Dé</span>
<lb n="901"/><span>Léan Prindargás na ndream dtréan</span>
<lb n="902"/><span>Is togha bé í.</span>
<lb n="903"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="904"/><p><span>Is claoidhte me i ngalar dubhach.</span>
<lb n="905"/><span>eagrán diop.</span></p>
<lb n="906"/>
<lb n="907"/><p><span>Is claoidhte me a ngallar dubhach gan faoiseamh</span>
<lb n="908"/><span>Óm chréachtaibh le saoidaibh a ccathamh liom</span>
<lb n="909"/><span>Na cceathaibh teannadh tiúgh dom chéasadh</span>
<lb n="910"/><span>A Ríogh ghloinne do ghaibh le thais a chlúdh</span>
<lb n="911"/><span>Do ceap féile ar túis réig as gach cheasna</span>
<lb n="912"/><span>Is déirc dhuit me ghlacadh, déin agus taisg me ad chlúid go deó</span>
<lb n="913"/><span>'S ó thárla an canna líonta sgaoil timpcheall an tsláinte.</span></p>
<lb n="914"/>
<lb n="915"/><p><span>A rinn ruisg do bhain an barr don drúcht</span>
<lb n="916"/><span>Is teanga bhlasta bhúig Bhéarlach</span>
<lb n="917"/><span>Is liom í ainmniughadh 'sí Cáitín mo stór</span>
<lb n="918"/><span>An bháinchnis as gille dá bhfuille san chruinne</span>
<lb n="919"/><span>Tá agamsa gloinne lán go beól</span>
<lb n="920"/><span>Sid í do shláinte, sí is fearr linn lean ól.</span></p>
<lb n="921"/>
<lb n="922"/><p><span>A chaoinbhean is fearra maise is clú</span>
<lb n="923"/><span>A bhláth na Mumhan dfhág me dubhach</span>
<lb n="924"/><span>Na mílte fearaibh gasta marbh tu</span>
<lb n="925"/><span>le searc dod leacain úir ghrádhmhair</span>
<lb n="926"/><span>is coir dhuit me ghlacad steach anois</span>
<lb n="927"/><span>Aingir gasda glic béasach ciúin</span>
<lb n="928"/><span>Ní coinfeac amairrionn dam do bhéithibh gan tú</span>
<lb n="929"/><span>Bheith taobh liom ar leaba fé chuiltibh cailce</span>
<lb n="930"/><span>A réiltean mainne stiúr me anois ó thárla a ccúmh leat</span>
<lb n="931"/><span>Siúd í do shláinte.</span></p>
<lb n="932"/>
<lb n="933"/><p><span>Is breagh deas an óg bruingioll i</span>
<lb n="934"/><span>Momhrach glan Súsan beag Ní Uilliam</span>
<lb n="935"/><span>Lúibín mhilis múinte chumainn cubhartha</span>
<lb n="936"/><span>Cailc is úsadh an tsuainbhean as gille</span>
<lb n="937"/><span>As aluinn an bílle 's as breagh í snódh</span>
<lb n="938"/><span>Súd í do shláinte sas fearde sinn í ól.</span></p>
<lb n="939"/>
<lb n="940"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Seán Clárach

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Seán Clárach

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
