Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Duanta Eoghain Ruaidh Mhic an Bhaird</title><author><name type="main">Eoghan Ruadh Mac an Bhaird; eag. Tomás Ó Raghallaigh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L226</note>
                         <note type="L">58</note>
                         <note type="B">1606 17T</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L226</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Duanta Eoghain Ruaidh Mhic an Bhaird</title><author>Eoghan Ruadh Mac an Bhaird; eag. Tomás Ó Raghallaigh</author><imprint><publisher>Gaillimh: Ó Gormáin, 1930</publisher><date>1606 17T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>AODH MAC RUDHRAIGHE</span>
<lb n="2"/><span>UI DHOMHNAILL.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Cia re bhfáiltigh fian Eirne,</span>
<lb n="5"/><span>caidhe cúis a gcoimhéirge,</span>
<lb n="6"/><span>na roimheanma adbath don bhrón</span>
<lb n="7"/><span>rath a dtoimheadhra ar dtionntódh?</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Cia feasda re bhfáiltigh-sa,</span>
<lb n="10"/><span>cia mheadhras macruidh Thuathail,</span>
<lb n="11"/><span>d'éis choimhfhillti ar a séan soin</span>
<lb n="12"/><span>a mbél toirinnti a dtagoidh?</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>O ló éaga Aodha Ruaidh</span>
<lb n="15"/><span>atá an laochruidh lán d'anbhuain,</span>
<lb n="16"/><span>i gceas naoidhion gus anocht</span>
<lb n="17"/><span>bheas ag caoineadh a gcumhacht.</span>
<lb n="18"/><span>Aodh Dubh oile 'na áit soin</span>
<lb n="19"/><span>rug an uairsi ar fhuil nDálaigh;</span>
<lb n="20"/><span>dia a n-aithbheodhuigh as sé sin,</span>
<lb n="21"/><span>aithreoghuidh gné dá ngnúisibh.</span>
<lb n="22"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="23"/><p><span>Ua Enrí, iarla Máighe,</span>
<lb n="24"/><span>oighre an ua soin Siubháine,</span>
<lb n="25"/><span>naoidhe thoirrcheas ar dtalamh,</span>
<lb n="26"/><span>aoidhe as oircheas d'fhiadhughadh.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Saoileachtain slóigh Sléibhe Truim,</span>
<lb n="29"/><span>dóchas beathadh chlann gConuill,</span>
<lb n="30"/><span>rún a gcridhe, fáth a bhfáilti,</span>
<lb n="31"/><span>bláth a fhine, a n-íocshláinte.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>A ngrian nóna ag teacht do thoigh,</span>
<lb n="34"/><span>a nguth cuach ar cionn samhraidh,</span>
<lb n="35"/><span>a gceol síthe as a mbláth úr,</span>
<lb n="36"/><span>fríthe a ngnáth ón fhortún.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>A ré nuaidhe, a ní foirfe,</span>
<lb n="39"/><span>a ngrís bheo, a mbrath méadaighthe,</span>
<lb n="40"/><span>cosg iarghná na taoibhe tall,</span>
<lb n="41"/><span>grian-lá saoire na saorchlann.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Gein buadha Conuill clodh-bháin,</span>
<lb n="44"/><span>ciall aislinge Adhamhnáin,</span>
<lb n="45"/><span>luach síor asluigh Choluim cháidh,</span>
<lb n="46"/><span>d'fhíor-amhsuibh Chonuill Chruacháin.</span>
<lb n="47"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="48"/><p><span>O  tá gach aoinneach d'Ultuibh,</span>
<lb n="49"/><span>meanma gach Meic Gearultuigh,</span>
<lb n="50"/><span>comh-fhaoilidh ar a chionn soin,</span>
<lb n="51"/><span>na  ro-mhaoidhidh inn amhluidh.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>Ní hiongnadh fáilti dá bhfuil</span>
<lb n="54"/><span>roimhe ag crích chloinne Dáluigh;</span>
<lb n="55"/><span>tarla athchruthadh dhí dhe</span>
<lb n="56"/><span>nach bí ar athruchadh oile.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Taisbéantar i dtlacht núidhe</span>
<lb n="59"/><span>aighthe a haosa iomthnúidhe:</span>
<lb n="60"/><span>críoch ghéig-fhillte na dtráigh dte</span>
<lb n="61"/><span>gan dál n-éigcinnte uaidhe.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>Tréigfidh sí snuadh na tuirsi,</span>
<lb n="64"/><span>cuirfidh an chríoch Chonuill-si</span>
<lb n="65"/><span>a sgingbhearta doghra dhi,</span>
<lb n="66"/><span>tingheallta a cobhra chuici.</span>
<lb n="67"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="68"/><p><span>NEACHTAIN O DOMHNAILL.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Mairg as braighe ar mhacruidh Murbhuigh,</span>
<lb n="71"/><span>mairg macaomh ré na mó súil,</span>
<lb n="72"/><span>faríor ní fhoileam na ainbhfeas,</span>
<lb n="73"/><span>foireann do shíor thaibhgheas tnúidh.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Mairg ar tús na dtuigtear éifeacht</span>
<lb n="76"/><span>d'aicme Chonuill dár chóir cíos;</span>
<lb n="77"/><span>gibé don tslógh rabh na roghain</span>
<lb n="78"/><span>lór dá char iar sodhuin síos.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>Aicme Chonuill na gcolg bhfaobhrach,</span>
<lb n="81"/><span>fuighioll tnúidh ó dhreim go dreim,</span>
<lb n="82"/><span>créad acht a chailg céim ar aghaidh,</span>
<lb n="83"/><span>mairg don fhéimh da ngabhair greim.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Mar as fhollus da gach aoinneach</span>
<lb n="86"/><span>ar Aodh Ruadh dorugtha i nglas</span>
<lb n="87"/><span>i mbél a tharbha do thoigheacht;</span>
<lb n="88"/><span>tarla lén dar n-oireacht as.</span>
<lb n="89"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="90"/><p><span>Gan glacadh n-airm, gan aois gcogaidh,</span>
<lb n="91"/><span>do cogradh a chor i láimh</span>
<lb n="92"/><span>gan chúis oile acht feicheamh formuid,</span>
<lb n="93"/><span>feitheamh Moighe fonn-bhuig Fáil.</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>Neachtain O Domhnaill fa dheireadh,</span>
<lb n="96"/><span>ar ndóchas lán, ar laogh búidh,</span>
<lb n="97"/><span>i n-aois leinbh, 'na dhamhna duine</span>
<lb n="98"/><span>tarla i gceilg na tuile tnúidh.</span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>A bheith i súilibh sluaigh Bhearnuis,</span>
<lb n="101"/><span>bheith bhós ina bhraghuidh gill</span>
<lb n="102"/><span>'na leanabh i n-am a éirghe</span>
<lb n="103"/><span>dogheabhadh barr Eirne inn.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Meisde an umhlacht fhuair 'na mhacaomh,</span>
<lb n="106"/><span>meisde fós a bhfuair do thoil;</span>
<lb n="107"/><span>suil dochuaidh san oighreacht n-aithreadh</span>
<lb n="108"/><span>fuair a oirbheart d'aithbhear air.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Ro-mheisde an meas, meisde an onóir,</span>
<lb n="111"/><span>nó an t-ainm ar tús tarrus lais,</span>
<lb n="112"/><span>nó an mhuirn fuair Neachtain 'na naoidhin</span>
<lb n="113"/><span>uainn tar sleacht-fhuil nGaoidhil nGlais.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>Cúis oile dá bheith i bpríosún,</span>
<lb n="116"/><span>acht amháin ar labhradh leinn,</span>
<lb n="117"/><span>ní chlos ré a bheo d'fhotha idir</span>
<lb n="118"/><span>ar eo srotha Sligidh seing.</span>
<lb n="119"/></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="120"/><p><span>Acht, gé trom ar chineadh gConuill,</span>
<lb n="121"/><span>mochean buille do bhean ruinn,</span>
<lb n="122"/><span>dár cuireadh ar coimhéad uainne</span>
<lb n="123"/><span>foighéag d'fhuigheall chuain Chuinn.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Mochean don oirbheart do haithneadh</span>
<lb n="126"/><span>don éifeacht fa deara dhó,</span>
<lb n="127"/><span>gan bheith sonna saor ó gheimhlibh</span>
<lb n="128"/><span>do laogh Droma Beinn-ghil Bó.</span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p><span>Le hantoil na haoisi óige,</span>
<lb n="131"/><span>le huabhar ga aslach súd,</span>
<lb n="132"/><span>nach reitheadh do réir a mheanma</span>
<lb n="133"/><span>d'fheitheamh don fhéin Eamhna úd.</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>As nach rachadh i rinn dtreasa,</span>
<lb n="136"/><span>nach tiocfadh d'amharc ghleodh ngarbh,</span>
<lb n="137"/><span>nach lingeadh i mbearna mbaoghail</span>
<lb n="138"/><span>le meanma idir fhaobhraibh arm.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>Créad acht coiméad do chath Bhearnais</span>
<lb n="141"/><span>a bheith treimhsi mar tá sé,</span>
<lb n="142"/><span>ar daingion mar ghiall i ngéibhionn,</span>
<lb n="143"/><span>nach cailleadh fiadh Eirionn é.</span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>Bíodh nach maith le macruidh Murbhuigh,</span>
<lb n="146"/><span>as maith dhóibh sein go dtí an tráth</span>
<lb n="147"/><span>an tsaor-shlat budhdhéin ar daingion</span>
<lb n="148"/><span>aonmhac Néill nach cailleadh cách.</span>
<lb n="149"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="150"/><p><span>Acht go dtaisbeána eacht oile</span>
<lb n="151"/><span>a uaisle a oirbheart re n-ég,</span>
<lb n="152"/><span>ag díon chlú choróna Saxan,</span>
<lb n="153"/><span>'s onóra chrú gasraidh nGrég.</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>Cosmhail go bhfuigheadh a n-itche</span>
<lb n="156"/><span>aicme Conuill is clann Néill</span>
<lb n="157"/><span>guidhios le síodh slaite Boirche</span>
<lb n="158"/><span>i n-aice a ghníomh bhfoirfe féin.</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>Cosmhail da bhféachadh fir Shaxan</span>
<lb n="161"/><span>a shubhailce, a cheannsa, a choir,</span>
<lb n="162"/><span>nach éidir a mheas nach maothfadh</span>
<lb n="163"/><span>éigin bheas go saorfadh soin.</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>Foighide, maordhacht, méin tromdha,</span>
<lb n="166"/><span>atáid leis - gá haighne is fearr - ?</span>
<lb n="167"/><span>ga chaomhna re hucht gach fhormaid</span>
<lb n="168"/><span>'na lucht comhraig tar a cheann.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>Os Sí Aighne an uile gheimhligh</span>
<lb n="171"/><span>guidheadh Muire, Máthair Dé,</span>
<lb n="172"/><span>ag so roghain raoin gach sligheadh,</span>
<lb n="173"/><span>cobhair dá taoibh sireadh sé.</span></p>
<lb n="174"/>
<lb n="175"/><p><span>Lór do robhadh do fhréimh Dhálaigh</span>
<lb n="176"/><span>díobh na bhrághuid gibé raibh</span>
<lb n="177"/><span>gan cúis ngoimh, gan damhna ndiomdhaidh,</span>
<lb n="178"/><span>mar tarla a bhfuil d'ionnramh air.</span>
<lb n="179"/></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="180"/><p><span>Ar n-aon bhraighe Aodh O Domhnaill</span>
<lb n="181"/><span>dóchas Banbha ó áird go háird,</span>
<lb n="182"/><span>a bhfuair de thoil rob tuar ratha;</span>
<lb n="183"/><span>na raibh do shluagh Macha mairg.</span>
<lb n="184"/></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="185"/><p><span>COMHDHAIL SIOTHCHANA.</span></p>
<lb n="186"/>
<lb n="187"/><p><span>Dána an turas trialltor sonn,</span>
<lb n="188"/><span>fada tá ag teacht 'na thiomcholl,</span>
<lb n="189"/><span>geall re hoighidh an eachtra,</span>
<lb n="190"/><span>doiligh earr na huaisleachta.</span></p>
<lb n="191"/>
<lb n="192"/><p><span>Re leathtrom cogadh Craoi bhFloinn</span>
<lb n="193"/><span>do mealladh mac Uí Dhomhnaill,</span>
<lb n="194"/><span>gur thriall re haigneadh n-anba</span>
<lb n="195"/><span>i gcaidreamh fhian n-eachtronna.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>Dána an chúis do chuir roimhe,</span>
<lb n="198"/><span>ga dtám acht tug Rughroidhe</span>
<lb n="199"/><span>aighidh ar an lucht ros ling,</span>
<lb n="200"/><span>lér airigh d'ulc 'na oirchill.</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>Deacair aghaidh orra soin,</span>
<lb n="203"/><span>iomdha ar a cheann cúis bhaoghail,</span>
<lb n="204"/><span>lucht cruadhaighthe caingneadh réidh,</span>
<lb n="205"/><span>gruamaighthe airgneadh n-aigmhéil.</span>
<lb n="206"/></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="207"/><p><span>Atáid re a ucht i n-Ath Cliath</span>
<lb n="208"/><span>óig ar ar himreadh mídhiach,</span>
<lb n="209"/><span>mór ngoimhfhéachsoin ré a ghnúis ngloin,</span>
<lb n="210"/><span>cúis roidhéisdin a rochtoin.</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>Iomdha cúis imnidh aca,</span>
<lb n="213"/><span>iomdha mairg mná deorata,</span>
<lb n="214"/><span>iomdha leacht as a losain,</span>
<lb n="215"/><span>diongna theacht ón turas-soin.</span></p>
<lb n="216"/>
<lb n="217"/><p><span>Na róid ina roicheadh soin</span>
<lb n="218"/><span>go dtrásda i dtreallaibh coguidh,</span>
<lb n="219"/><span>taidhligh go síothchánta sonn</span>
<lb n="220"/><span>fíochnámha aingidh eachtronn.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Taisbéantor sonn seal oile</span>
<lb n="223"/><span>gnúis uathmhar na hamhsoine</span>
<lb n="224"/><span>'na dreich roighil saordha, sáimh,</span>
<lb n="225"/><span>'na haghaidh mhaordha mhacáimh.</span></p>
<lb n="226"/>
<lb n="227"/><p><span>Gibe an tráth so theagmhus dó,</span>
<lb n="228"/><span>iomdha foireann fuair anró,</span>
<lb n="229"/><span>do tháirthéaghadh a thocht sin</span>
<lb n="230"/><span>ag fáithléaghadh olc idir.</span>
<lb n="231"/></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="232"/><p><span>Atáid, narab díth dhosan,</span>
<lb n="233"/><span>croidhthe a chomthach bhfoghla-san</span>
<lb n="234"/><span>ag léim d'urghráin na heachtra,</span>
<lb n="235"/><span>ní céim d'fagháil aigenta.</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Iomdha ag uaislibh Innsi Bhreagh,</span>
<lb n="238"/><span>ag mnáibh, ag macoibh fileadh,</span>
<lb n="239"/><span>ré léaghadh leoin as a los,</span>
<lb n="240"/><span>meoir da dtéaghadh fan turos.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>Gidheadh measuid óig Eamhna,</span>
<lb n="243"/><span>do dhruim toice a dtighearna,</span>
<lb n="244"/><span>an turus-sa fa dtéigh me</span>
<lb n="245"/><span>'na céim urusa aige.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>Foghla gráineamhla an ghille</span>
<lb n="248"/><span>ní chuimhnigh cath Duibhlinne,</span>
<lb n="249"/><span>le fonn a shíohaighthe soin</span>
<lb n="250"/><span>fa fhonn bhfíochfhoirbhthe bhFionntoin.</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>A ndearna orra, as é a shuim,</span>
<lb n="253"/><span>maithtear do mhac I Dhomhnuill,</span>
<lb n="254"/><span>gur thaiséantar tocht na gceann,</span>
<lb n="255"/><span>ní aiséagthar olc Eireann.</span>
<lb n="256"/></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="257"/><p><span>Tugadh leo a bhfíoch a bhformad,</span>
<lb n="258"/><span>ar rún ceannsa ar chaoncomhrag,</span>
<lb n="259"/><span>fuath aroile, rún cogaidh,</span>
<lb n="260"/><span>ar rún toile tugadair.</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>Tiad gnúisi giolladh ndorrdha</span>
<lb n="263"/><span>roimhe i reachtaibh searcamhla,</span>
<lb n="264"/><span>meanma goimheamhla Gall n-dúr</span>
<lb n="265"/><span>le barr soimheanma ag síothlúdh.</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>Móide a ro-fháilte roimhe</span>
<lb n="268"/><span>go bhfuair siad síoth Rúghroidhe,</span>
<lb n="269"/><span>an gartoirear far ghlé Conn,</span>
<lb n="270"/><span>nar haltoigheadh é ag eachtronn.</span></p>
<lb n="271"/>
<lb n="272"/><p><span>On tráth fa dtáinig na gceann</span>
<lb n="273"/><span>fear ionaidh áirdríogh Eireann,</span>
<lb n="274"/><span>bríogh na gcéimionnaibh ní chuir,</span>
<lb n="275"/><span>síodh éirionnaigh ní híarthuir.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Leis an ngealladh ghealltar lais</span>
<lb n="278"/><span>le humhla mic mic Mághnais,</span>
<lb n="279"/><span>do reactha rún gacha fir,</span>
<lb n="280"/><span>do feactha glún gach Gaoidhil.</span>
<lb n="281"/></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="282"/><p><span>Faigsin chodhnaigh chloinne Dálaigh</span>
<lb n="283"/><span>i n-Ath Cliath i gcomhdhálaibh</span>
<lb n="284"/><span>dáil chaomhanta do chrích Ghall</span>
<lb n="285"/><span>aon-shompla síth na saor-chlann.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>Gibé tráth thí 'na fhrithing,</span>
<lb n="288"/><span>mór gcúis n-éagnuigh d'oirichil</span>
<lb n="289"/><span>ag Rúghraidhe, ga dulc dhó?</span>
<lb n="290"/><span>le lucht fornaidhe is fada.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>Mór ríoghan um Ráth Logha</span>
<lb n="293"/><span>tárla do nós Nualadha</span>
<lb n="294"/><span>fan gcéim do chluinsin 'na ceann</span>
<lb n="295"/><span>a bpéin tuirsi 'na timcheall.</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Fuarus lé a los a shiúbhail,</span>
<lb n="298"/><span>ó's doilghe na déidhionaigh,</span>
<lb n="299"/><span>nach smuain an t'imneadh oile</span>
<lb n="300"/><span>fuair inghean ar n-Aodhoine.</span>
<lb n="301"/></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="302"/><p><span>RUDHRAIGHE O DOMHNAILL.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>Diomdhach mé don mhacdhacht ríogh,</span>
<lb n="305"/><span>cóir do Dhia a dol a ndimbhríogh,</span>
<lb n="306"/><span>fa ro-dhána uirre inn</span>
<lb n="307"/><span>buime ar n-onóra d'fhaichill.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>Ga d-ulc dioghbhudh a hirsi,</span>
<lb n="310"/><span>maith, saith dhamh a dilgindsi;</span>
<lb n="311"/><span>a gcumhacht an gcéin do bheath,</span>
<lb n="312"/><span>céim lem uracht nírbh uaimhneach.</span></p>
<lb n="313"/>
<lb n="314"/><p><span>Dorad damhsa, dia do ghlóir,</span>
<lb n="315"/><span>muirn a sóigh, sógh a hanshóigh</span>
<lb n="316"/><span>táireasa nó gur mheall mé</span>
<lb n="317"/><span>ceann gach áineasa uaithe.</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>Gach céim d'aoibhnius dá bhfuair sionn</span>
<lb n="320"/><span>ón Iarla ní headh fhuairsiom;</span>
<lb n="321"/><span>na chéad-damhna nír chleacht mé</span>
<lb n="322"/><span>teacht fa éadtarbha uaidhe.</span>
<lb n="323"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="324"/><p><span>Ar n-easbaidh nírbh easbaidh linn</span>
<lb n="325"/><span>riom-sa do ráidheadh m'inntinn -</span>
<lb n="326"/><span>bheith a dtacha nár dhíth dhamh</span>
<lb n="327"/><span>críoch a ratha acht go ruachtadh.</span></p>
<lb n="328"/>
<lb n="329"/><p><span>Romchuir don chleachtadh roimhe</span>
<lb n="330"/><span>an cháim ráinig Rughroidhe;</span>
<lb n="331"/><span>tar neart a chéadtoil dochóidh,</span>
<lb n="332"/><span>féchadh udheacht dá onóir.</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>An ghairm iarlachta fhuair sin,</span>
<lb n="335"/><span>éigean d'oide an uird ghaisgidh</span>
<lb n="336"/><span>a chiall do choimh-fheacadh dhi -</span>
<lb n="337"/><span>roi-dheacar riar na ríghe.</span></p>
<lb n="338"/>
<lb n="339"/><p><span>Mallacht don fhearacht fhoghla,</span>
<lb n="340"/><span>nír shaoilsiom na sho-dhamhna</span>
<lb n="341"/><span>sinn i n-a neamh-ghoire anois</span>
<lb n="342"/><span>rinn ar meanmaine maolois.</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>Póg an ógáin eacht oile</span>
<lb n="345"/><span>dá chéad-athair chollnoidhe</span>
<lb n="346"/><span>do dhligh mé don mhacdhacht ríogh;</span>
<lb n="347"/><span>a daltacht as é m'imshníomh.</span>
<lb n="348"/></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="349"/><p><span>Dobhí ag ridire feacht n-aon</span>
<lb n="350"/><span>mac óg go n-iomad míothaom</span>
<lb n="351"/><span>nar chuir srian ansmachta air:</span>
<lb n="352"/><span>nír chiall annsachta d'athair.</span>
<lb n="353"/><span>Tigdis leis a los a ngráidh</span>
<lb n="354"/><span>athair máthair an mhacáimh;</span>
<lb n="355"/><span>do reitheadh le réim a bhaois,</span>
<lb n="356"/><span>feitheamh dá chéill do chleachtdaois.</span></p>
<lb n="357"/>
<lb n="358"/><p><span>Marcuigheacht a mheanman féin</span>
<lb n="359"/><span>ar tús mar tugadh dhóiséin;</span>
<lb n="360"/><span>nír fhill ón bhaois do bhunadh</span>
<lb n="361"/><span>re linn dá aois d'apghudhadh.</span></p>
<lb n="362"/>
<lb n="363"/><p><span>A lochta, mar nar léig dhe,</span>
<lb n="364"/><span>lucht coimhéid ceirt na ríghe</span>
<lb n="365"/><span>tug roineimh an dlighídh dháibh -</span>
<lb n="366"/><span>slighidh d'oighidh an ógáin.</span></p>
<lb n="367"/>
<lb n="368"/><p><span>Athair altruim a dhoirbhe</span>
<lb n="369"/><span>an tráth dochí a chéad oighre</span>
<lb n="370"/><span>mar badh chóir dá chura i réigh,</span>
<lb n="371"/><span>dochóidh ar dubha dhoiséin.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>"Aon phóg damhsa, drud um dhál,</span>
<lb n="374"/><span>a athair," ar an t-ógán,</span>
<lb n="375"/><span>"re ndealachadh dheid is damh,</span>
<lb n="376"/><span>leig dod mhearachadh meanman."</span>
<lb n="377"/></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="378"/><p><span>Druidis ris, mar do ráidh féin,</span>
<lb n="379"/><span>bél srón an athar annséin,</span>
<lb n="380"/><span>téid tríotha ó chridhe go cnáimh</span>
<lb n="381"/><span>le mire fhíocha an ógáin.</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>"Nír chuir tú, a athair fhallsa,</span>
<lb n="384"/><span>smacht as m'óige oram-sa</span>
<lb n="385"/><span>tú," ar an mac, "do mhill meisi -</span>
<lb n="386"/><span>an tslat rinn nír roinnisi."</span></p>
<lb n="387"/>
<lb n="388"/><p><span>Mar sin damh, do dhruim annsa,</span>
<lb n="389"/><span>tú fa hathair agamsa,</span>
<lb n="390"/><span>barr ar muirnine mar mhac,</span>
<lb n="391"/><span>am dá oirbhire orat.</span></p>
<lb n="392"/>
<lb n="393"/><p><span>Ná tug a aithbhear acht ort féin,</span>
<lb n="394"/><span>dá mbeith nach beinn dot oighréir,</span>
<lb n="395"/><span>a hainchleachtadh do mheall me:</span>
<lb n="396"/><span>aithleantar eang na hóige.</span></p>
<lb n="397"/>
<lb n="398"/><p><span>Ní hé go madh iongnadh damh</span>
<lb n="399"/><span>dá mbeith nach beinn ad chleachtadh,</span>
<lb n="400"/><span>aniogh a haithle th'annsa</span>
<lb n="401"/><span>do chion d'aithne oramsa.</span></p>
<lb n="402"/>
<lb n="403"/><p><span>Adéardais cách nar chúis truim</span>
<lb n="404"/><span>thú dam réir-si, a rí Conuill,</span>
<lb n="405"/><span>bheith fo ro-dhána as dleacht damh</span>
<lb n="406"/><span>acht reacht t'onára d'iomchur.</span>
<lb n="407"/></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="408"/><p><span>Do chéim féin ó fuair tusa</span>
<lb n="409"/><span>rom chursa am chéim dúthchusa</span>
<lb n="410"/><span>má atá a ndán addlé misi</span>
<lb n="411"/><span>gi-bé mar tám tuigisi.</span></p>
<lb n="412"/>
<lb n="413"/><p><span>Cuirim díom a ndligheann me</span>
<lb n="414"/><span>acht do rádhasa, a rí Eirne,</span>
<lb n="415"/><span>ó thárlaidh ag cor chuige</span>
<lb n="416"/><span>a dhradh dhamh is dóchaide.</span>
<lb n="417"/></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="418"/><p><span>AODH RUADH O DOMHNAILL.</span></p>
<lb n="419"/>
<lb n="420"/><p><span>Rob soraidh t'eachtra, a Aodh Ruaidh</span>
<lb n="421"/><span>an Coimsidh do-chí ar n-anbhuain,</span>
<lb n="422"/><span>gabhaidh Sé th'innfheitheamh Air,</span>
<lb n="423"/><span>go mbé ag rinnfheitheamh rómhaibh.</span></p>
<lb n="424"/>
<lb n="425"/><p><span>Ná tí ribh, a rí Suca,</span>
<lb n="426"/><span>triall sonna i sín gheamhruta,</span>
<lb n="427"/><span>amuigh on chuainsin Chlíodhna</span>
<lb n="428"/><span>tar muir nduaibhsigh ndoighiordha.</span></p>
<lb n="429"/>
<lb n="430"/><p><span>Dia dot eadráin san amsa</span>
<lb n="431"/><span>ar ghluasacht ngaoth gcodarsna,</span>
<lb n="432"/><span>ar ghoimh n-ainchridhigh gach fhir,</span>
<lb n="433"/><span>'s ar muir n-ainbhthinigh idir.</span></p>
<lb n="434"/>
<lb n="435"/><p><span>Go dtréigid a dtreallbha laoch</span>
<lb n="436"/><span>dea séidte na síonghaoth;</span>
<lb n="437"/><span>go dtille an ghaothmhuir a geoin,</span>
<lb n="438"/><span>nach saobhthuir inne an aieoir.</span>
<lb n="439"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="440"/><p><span>Go mbé an toice, a thriath Gaillimhe,</span>
<lb n="441"/><span>duit-se ag crúdh gach comhairle;</span>
<lb n="442"/><span>ná deach faoibh fréamh ar ndoibheart,</span>
<lb n="443"/><span>rob sén daoibh bhur ndheoraidheacht.</span></p>
<lb n="444"/>
<lb n="445"/><p><span>Rob suilbhir aghaidh gach fhir</span>
<lb n="446"/><span>róibh-si, a rí rátha Sligigh,</span>
<lb n="447"/><span>títhe orláir do ghruadh ngeal,</span>
<lb n="448"/><span>rob tuar soghráidh a silleadh.</span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>Gi-bé rabh, a rí Conaill,</span>
<lb n="451"/><span>i n-aincheas bhar n-urfhoghaill</span>
<lb n="452"/><span>go mbé a chroidhe gá chrúdh sin</span>
<lb n="453"/><span>le rún toile dot thuigsin.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>Rob gar leigheas dár leonadh,</span>
<lb n="456"/><span>sgeoil dá dtiocfa ar dtaithbheodhadh,</span>
<lb n="457"/><span>go mbeidh oraibh dá reic ruinn,</span>
<lb n="458"/><span>rob soraidh dheit gach dodhuing.</span></p>
<lb n="459"/>
<lb n="460"/><p><span>An énlong lér imthigh sibh,</span>
<lb n="461"/><span>na coill-bhárc bhréideadh suaithnidh</span>
<lb n="462"/><span>go dtargha an luing sin tar lear</span>
<lb n="463"/><span>go hadhbha dtuirsigh dTailltean.</span>
<lb n="464"/></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="465"/><p><span>Gá dtú acht as tingheall sláinte</span>
<lb n="466"/><span>do thoisg, nó as tuar anbhfáilte</span>
<lb n="467"/><span>gibé thí do thaobh th'eachtra,</span>
<lb n="468"/><span>do shní, a Aodh, ar n-aigeanta.</span></p>
<lb n="469"/>
<lb n="470"/><p><span>Na laoich, a llos a n-annsa,</span>
<lb n="471"/><span>na mná, na meic eagalsa,</span>
<lb n="472"/><span>clanna ar saor, meic ar moghadh,</span>
<lb n="473"/><span>dheit, a Aodh, fá énomhan.</span></p>
<lb n="474"/>
<lb n="475"/><p><span>d'fhurtacht shleachta Gaoidhil Ghlais</span>
<lb n="476"/><span>tar muir ón tráth do thriallais,</span>
<lb n="477"/><span>atáid croidhe sonn gá sníomh</span>
<lb n="478"/><span>le trom n-oire gach áirdríogh.</span></p>
<lb n="479"/>
<lb n="480"/><p><span>Atáid m'ionnshamhla eile,</span>
<lb n="481"/><span>atúsa, a Aodh, d'áiridhe,</span>
<lb n="482"/><span>dom bhuing do bhithin t'eachtra</span>
<lb n="483"/><span>i dtuinn fhichidh mh'aigeanta.</span></p>
<lb n="484"/>
<lb n="485"/><p><span>Ní chorraigh muir nach measg sinn,</span>
<lb n="486"/><span>ní éir gaoth nach gluais mh'intinn,</span>
<lb n="487"/><span>ní aithrigh síon séis mbuinne</span>
<lb n="488"/><span>nach sníomh dot éis oruinne.</span>
<lb n="489"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="490"/><p><span>Ní hé aithbhear bhar n-olc féin,</span>
<lb n="491"/><span>ní hé ainbhthine an aeéir,</span>
<lb n="492"/><span>do chor ort budh urlamh linn,</span>
<lb n="493"/><span>acht turbadh d'olc na hEireann.</span></p>
<lb n="494"/>
<lb n="495"/><p><span>Inis Cuinn do chleacht leónadh,</span>
<lb n="496"/><span>ga dtám as dí theigeómhadh,</span>
<lb n="497"/><span>dá dtíste ruibh god rochtain</span>
<lb n="498"/><span>tar muir ngríste nguasachtaigh.</span></p>
<lb n="499"/>
<lb n="500"/><p><span>Do cuireadh clódh a teadhma</span>
<lb n="501"/><span>uaibsi a n-ucht na cinneamhna,</span>
<lb n="502"/><span>do fhéch sibh don chríchsi Chuinn,</span>
<lb n="503"/><span>dá ndigh díbhsi, a Uí Dhomhnuill.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>Mór da haos cumtha archeana</span>
<lb n="506"/><span>do chuir a n-áit oidheadha</span>
<lb n="507"/><span>an bhréig-insi ler fhaoi Art,</span>
<lb n="508"/><span>ar aoi a héiginsi d'fhurtacht.</span></p>
<lb n="509"/>
<lb n="510"/><p><span>Iomdha imshníomh fhuair fá a ceann</span>
<lb n="511"/><span>Tuathal Teachtmhar, triath Eireann,</span>
<lb n="512"/><span>ar dtocht tar moinchinn muire</span>
<lb n="513"/><span>d'oirchill a holc d'ionghuire.</span>
<lb n="514"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="515"/><p><span>Cuairt dar chosain a heineach</span>
<lb n="516"/><span>do-rad Conghal Cláireineach,</span>
<lb n="517"/><span>go dtug gleo eidir ghleanntaibh tonn,</span>
<lb n="518"/><span>nár theó i dteanntaibh na tiomcholl.</span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>Eoghan Mór mhac Mogha Néid,</span>
<lb n="521"/><span>dochuaidh trá toisg a leithéid,</span>
<lb n="522"/><span>don talamhsoin dár thriall sibh,</span>
<lb n="523"/><span>ó fhiadh fhalársaidh Uisnigh.</span></p>
<lb n="524"/>
<lb n="525"/><p><span>Ríghe cogthach Chláir na Niall,</span>
<lb n="526"/><span>lingis Mac Con mheic Maicniadh</span>
<lb n="527"/><span>rinn ghlas-mhara ar aba a huilc,</span>
<lb n="528"/><span>amhsoine as fhada iarmhuirt.</span></p>
<lb n="529"/>
<lb n="530"/><p><span>Tusa, a rí fhréimhe hEachaidh,</span>
<lb n="531"/><span>ag triall ar iocht éineathair,</span>
<lb n="532"/><span>gé meastoir do thocht a dteann,</span>
<lb n="533"/><span>do dheasgaibh olc na hEireann.</span></p>
<lb n="534"/>
<lb n="535"/><p><span>Atá san luing sin tar lear</span>
<lb n="536"/><span>oireachas Insi Gaoidheal,</span>
<lb n="537"/><span>a síodh, a guaisbhearta, a glóir</span>
<lb n="538"/><span>díon a huaisleachta, a honóir.</span>
<lb n="539"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="540"/><p><span>Go bhfille ar sliocht nGaoidhil nGlais,</span>
<lb n="541"/><span>a mhic Aodha, a ua Mhaghnais,</span>
<lb n="542"/><span>rob dimbríogh gach tonn da dtuil,</span>
<lb n="543"/><span>gach imshníomh sonn rob soraidh.</span>
<lb n="544"/></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="545"/><p><span>NIALL GARBH O DOMHNAILL.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>A bhraighe atá i dtor Lonndan,</span>
<lb n="548"/><span>a ua Conuill chaomh-Ghulban,</span>
<lb n="549"/><span>do gheimhil-si as lór do léan</span>
<lb n="550"/><span>ar slógh sein-Inse Saimhéar.</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>A ndiaidh ar gcarad do chaill,</span>
<lb n="553"/><span>anois, a Néill I Dhomhnaill,</span>
<lb n="554"/><span>is í an bhann dár mbreith ar gcúl,</span>
<lb n="555"/><span>nír am dhod bheith a bpríosún.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>Ní tusa amháin, a mheic Chuinn,</span>
<lb n="558"/><span>don chur-sa i láimh i Lunnuinn;</span>
<lb n="559"/><span>sliocht bhar n-iarnaidh ar fhóir mBreagh,</span>
<lb n="560"/><span>do iarnuigh glóir na nGaoidheal.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>An feadh nach bhfuil ar do thol</span>
<lb n="563"/><span>iomdha ó Bhóinn go Beinn nGulban</span>
<lb n="564"/><span>i ndaoirsine maraon ruibh,</span>
<lb n="565"/><span>gan saoirsine ag aon d'Ultaibh.</span>
<lb n="566"/></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="567"/><p><span>Atáid idir thuaith is chill,</span>
<lb n="568"/><span>idir fhuil aird is ísill</span>
<lb n="569"/><span>ag roinn bhar ro-dhochair ruibh,</span>
<lb n="570"/><span>baill chomh-othair dod chneadhuibh.</span></p>
<lb n="571"/>
<lb n="572"/><p><span>Na mná, na boicht, na brughaidh,</span>
<lb n="573"/><span>na huird, is na hollamhain,</span>
<lb n="574"/><span>gach mac ro-bhras, gach rinn áigh,</span>
<lb n="575"/><span>id chomh-ghlas, a chinn Chruacháin.</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>Ionann ualach, ionann cneadh,</span>
<lb n="578"/><span>ionann cóir dhaoibh is dóibh-sean,</span>
<lb n="579"/><span>ionann innreamh, ionann ceas,</span>
<lb n="580"/><span>ionann imneadh is áineas.</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>Do ghabháil, a ghéag Eanaigh,</span>
<lb n="583"/><span>lór do ghlas ar Ghaoidhealaibh;</span>
<lb n="584"/><span>cách uile i láimh as a los,</span>
<lb n="585"/><span>ní re duine amháin bheanos.</span></p>
<lb n="586"/>
<lb n="587"/><p><span>Dóchas laochruidh Leithe Cuinn,</span>
<lb n="588"/><span>gaisgeadh curadh clann gConuill,</span>
<lb n="589"/><span>atáid, a Néill Ghairbh, id ghlas,</span>
<lb n="590"/><span>a n-ainm, a gcéim, a gceannas.</span>
<lb n="591"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="592"/><p><span>An glas re fada a bhfuil sibh</span>
<lb n="593"/><span>ní glas ar Rígh an Richidh</span>
<lb n="594"/><span>do bhreith as dá madh é A dheoin;</span>
<lb n="595"/><span>da gach glas ós é as Seighleoir.</span></p>
<lb n="596"/>
<lb n="597"/><p><span>ós Sé Seighleoir gach geimhle</span>
<lb n="598"/><span>Rí nimhe, ar gceann coimeirghe,</span>
<lb n="599"/><span>do dhruim do ghiall-chuibhrigh guidh,</span>
<lb n="600"/><span>a thriath-bhuidhnigh Fhuinn Fhionntuin.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>Le guidhe Meic Dé na ndúl</span>
<lb n="603"/><span>mór mbraighe dobhí i bpríosún</span>
<lb n="604"/><span>rómhaibh do saortha mar soin</span>
<lb n="605"/><span>ar mhodhaibh naomhtha analloin.</span></p>
<lb n="606"/>
<lb n="607"/><p><span>Dobhí - ní cúis as ceilte -</span>
<lb n="608"/><span>neach róibh fá rígh nEigeipte</span>
<lb n="609"/><span>nár tharbha an chóir ar a chúl</span>
<lb n="610"/><span>go ndamhna mbróin i bpríosún.</span></p>
<lb n="611"/>
<lb n="612"/><p><span>An chúis do cuireadh 'na leith</span>
<lb n="613"/><span>ar n-a dealbhadh i ndíchleith;</span>
<lb n="614"/><span>ní chuala an rí an failcheas fill</span>
<lb n="615"/><span>dobhí i n-aincheas a hinnill.</span>
<lb n="616"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="617"/><p><span>An Patriarca Iosébh,</span>
<lb n="618"/><span>ar ar chum méirdreach mí-sgéal,</span>
<lb n="619"/><span>dár leathnaigh gnaoi Dé na ndúl</span>
<lb n="620"/><span>is é dobhaoi san bpríosún.</span></p>
<lb n="621"/>
<lb n="622"/><p><span>Le toil n-Athar na n-uile</span>
<lb n="623"/><span>táinig dá thaom trócuire;</span>
<lb n="624"/><span>an rí ar gcromadh ar an gcoir,</span>
<lb n="625"/><span>sí ar na lomadh do láthoir.</span></p>
<lb n="626"/>
<lb n="627"/><p><span>An rí Forann mar fuair fios</span>
<lb n="628"/><span>nár cuireadh air acht aimhlios,</span>
<lb n="629"/><span>do saoradh é as a haithle,</span>
<lb n="630"/><span>is é i mbaoghal bhásuighthe.</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>Ní hé amháin gur saoradh sin</span>
<lb n="633"/><span>rí Eigipt tráth ar n-a thuigsin</span>
<lb n="634"/><span>ar feadh a thíre do thogh</span>
<lb n="635"/><span>mar fhear ríghe do riaghlodh.</span></p>
<lb n="636"/>
<lb n="637"/><p><span>Ar gclos do neamh-choire, a Néill,</span>
<lb n="638"/><span>mar so, ar aithris an fhíréin,</span>
<lb n="639"/><span>atá ar ndáigh as Dia na ndúl</span>
<lb n="640"/><span>nach amháin nach bia i bpríosún,</span>
<lb n="641"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="642"/><p><span>Acht go gcuimhneocha an choróin</span>
<lb n="643"/><span>duit arís le ro-onóir</span>
<lb n="644"/><span>gach a bhfuair sibh ar a son,</span>
<lb n="645"/><span>is gach buaidh libh dar leanodh.</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>Ar an bhfáth fa a bhfuile i nglas</span>
<lb n="648"/><span>acht go gcromadh Cing Séamas,</span>
<lb n="649"/><span>ná meas nach saorfaidhe sibh</span>
<lb n="650"/><span>ar leas fraoch-mhuighe Fuinidh.</span></p>
<lb n="651"/>
<lb n="652"/><p><span>Súil Bhanba red bheith amuigh,</span>
<lb n="653"/><span>a mheic Cuinn mheic an Chalbhuigh,</span>
<lb n="654"/><span>ag cur bheo-chroidhe i gcloinn gCuinn,</span>
<lb n="655"/><span>ag boing eolchuire oruinn.</span></p>
<lb n="656"/>
<lb n="657"/><p><span>Do thoil aoin-Mheic Dé na ndúl</span>
<lb n="658"/><span>biaidh trá, a thriath Seandúin,</span>
<lb n="659"/><span>do dhaoirsine rú 'ga roinn</span>
<lb n="660"/><span>na saoirsine ag cru Chonuill.</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>Rí nimhe, a Néill I Dhomnaill,</span>
<lb n="663"/><span>adchluin t'osnuidh n-éagcomhlainn,</span>
<lb n="664"/><span>adchí ar gcruth, dochí bhar snaidhm</span>
<lb n="665"/><span>A ghuth go dtí fan dtoghairm.</span></p>
<lb n="666"/>
<lb n="667"/><p><span>Dóchas cáigh ar chanas rut;</span>
<lb n="668"/><span>nár leige Dia a dul seachut</span>
<lb n="669"/><span>an tsúil chabhra adchualaidh mé</span>
<lb n="670"/><span>ag sluaghaibh Banbha, a bhráighe.</span>
<lb n="671"/></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="672"/><p><span>Mó an príosún fós i n-a bhfuil</span>
<lb n="673"/><span>inghean ríogh fréimhe Dáluigh</span>
<lb n="674"/><span>a bhfuilgne ag crádh a cridhe</span>
<lb n="675"/><span>doilghe dál a daoirsine.</span></p>
<lb n="676"/>
<lb n="677"/><p><span>Dá mbeith nach biadh do dhochar</span>
<lb n="678"/><span>do chách uile it iarnochadh</span>
<lb n="679"/><span>acht an brón i n-a mbí soin,</span>
<lb n="680"/><span>do badh mór an ní analloin.</span></p>
<lb n="681"/>
<lb n="682"/><p><span>Ní hionann tuirsi is tuirsi</span>
<lb n="683"/><span>ní grádh grádh na fochair-si;</span>
<lb n="684"/><span>ní himneadh as doghrainn dí</span>
<lb n="685"/><span>inghean I Dhomhnaill Daoile.</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>Fá sgaoileadh Néill is Neachdain</span>
<lb n="688"/><span>muna bheith sunn sáoileachtain,</span>
<lb n="689"/><span>do bhíadh an brón mar nach bhfuil,</span>
<lb n="690"/><span>ní bhiadh clódh ar a cumhaidh.</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>Nár tháire, ná taire me,</span>
<lb n="693"/><span>Aodh O Domhnaill i ndaoirsine;</span>
<lb n="694"/><span>nár chluineam a láimh ré a linn</span>
<lb n="695"/><span>ar bhfuigheall áir dá fhuirinn.</span>
<lb n="696"/></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="697"/><p><span>MARBHNA.</span></p>
<lb n="698"/>
<lb n="699"/><p><span>A bhean fuair faill ar an bhfeart</span>
<lb n="700"/><span>truagh liom a bhfaghthaoi d'éisteacht!</span>
<lb n="701"/><span>dá mbeath fian Gaoidheal id' ghar</span>
<lb n="702"/><span>dobhiadh 'gut chaoineadh congnamh.</span></p>
<lb n="703"/>
<lb n="704"/><p><span>Fada go bhfaghthaoi an fhaill</span>
<lb n="705"/><span>dá mbeith thiar a dTír Chonaill;</span>
<lb n="706"/><span>láimh le sluagh Boirche dá mbeath</span>
<lb n="707"/><span>ní faighthe an uaigh go huaigneach.</span></p>
<lb n="708"/>
<lb n="709"/><p><span>I nDoire, i nDruim Cliabh na gCros,</span>
<lb n="710"/><span>i nArd Macha is mór cádhos,</span>
<lb n="711"/><span>ní bhfuighthí lá an feart ar faill</span>
<lb n="712"/><span>gan mná do theacht fá thuaraim.</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="713"/><p><span>I nDún na nGall fa'n mín muir,</span>
<lb n="714"/><span>nó i n-árus Easbuic Eoghain,</span>
<lb n="715"/><span>nó i nEas Ruaidh is séimhe sál,</span>
<lb n="716"/><span>ní budh réidhe an uain d'fhaghál.</span></p>
<lb n="717"/>
<lb n="718"/><p><span>Thiocfadh ad chombáidh chaoinidh</span>
<lb n="719"/><span>bean ón Eirne iolmhaoinigh;</span>
<lb n="720"/><span>bean ó shlios binn-sreabh Banna,</span>
<lb n="721"/><span>'s inghean ó Lios Liathdroma.</span></p>
<lb n="722"/>
<lb n="723"/><p><span>Dothiocfadh bean ón Mhaigh mhoill,</span>
<lb n="724"/><span>ó Bhearbha, ó Shiuir, ó Shionoinn,</span>
<lb n="725"/><span>an bhean ó Chruachain na gcath,</span>
<lb n="726"/><span>'sa bhean ó thuathaibh Teamhrach.</span></p>
<lb n="727"/>
<lb n="728"/><p><span>Do hísleochthaoi ó ingnibh scor</span>
<lb n="729"/><span>an cnoc 'n-ar crochadh Peador,</span>
<lb n="730"/><span>ní bhiadh an teach gan gháir nguil</span>
<lb n="731"/><span>dá mbeith láimh le Fiadh Fionntuin.</span></p>
<lb n="732"/>
<lb n="733"/><p><span>Ní bhiadh láimh ris na leacaibh</span>
<lb n="734"/><span>cead suaimhnis na sailmcheadail,</span>
<lb n="735"/><span>ní bhíadh bearna gan bróin mban</span>
<lb n="736"/><span>ná dearna um nóin gan niamhadh.</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="737"/><p><span>Dá mhac rígh don fhréimh sin Chuinn</span>
<lb n="738"/><span>atá ar gach taobh d' O Dhomnuill -</span>
<lb n="739"/><span>na trí cuirp ré síneann sibh</span>
<lb n="740"/><span>fír-earr ár n-uilc a n-oidhidh!</span></p>
<lb n="741"/>
<lb n="742"/><p><span>An dá chloich sin ós a gcionn</span>
<lb n="743"/><span>dá bhfaicdís ógbhaidh Eirionn,</span>
<lb n="744"/><span>ar aoi a líneadh do léaghadh</span>
<lb n="745"/><span>caoi mhíleadh do mhoisgéaladh.</span></p>
<lb n="746"/>
<lb n="747"/><p><span>Dias don triúr soin tarla istigh</span>
<lb n="748"/><span>clann Aodha árd-fhlaith Oiligh,</span>
<lb n="749"/><span>ua don Aodh soin duine dhíobh -</span>
<lb n="750"/><span>cuire d'aostoigh na n-áirdríogh.</span></p>
<lb n="751"/>
<lb n="752"/><p><span>Ua t'athar ar aoi a mháthar</span>
<lb n="753"/><span>mar aon red' dhís dearbhráthar -</span>
<lb n="754"/><span>ní guth dhuibh gan chéill it' chaoi,</span>
<lb n="755"/><span>a bhfuil nó a méin dá meastaoi.</span></p>
<lb n="756"/>
<lb n="757"/><p><span>D'éis Uí Dhomnaill Dhúin-ós-Sáimh</span>
<lb n="758"/><span>d'á dtáinig tús bur dtochráidh,</span>
<lb n="759"/><span>ní guth truime do thuirse,</span>
<lb n="760"/><span>uille ná h'uch th' adhbhair-se.</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="761"/><p><span>Triath Modhairne mac Uí Néill,</span>
<lb n="762"/><span>dá bhféachtaoi a chraobha cinéil,</span>
<lb n="763"/><span>a chruth, a airdhe oile,</span>
<lb n="764"/><span>ní guth aidhbhle th' eolchoire.</span></p>
<lb n="765"/>
<lb n="766"/><p><span>Dá bhféachtaoi gach aon mhaith ann,</span>
<lb n="767"/><span>mac rígh O gConaill Cathbharr,</span>
<lb n="768"/><span>i los ngnaoi nó gníomh ngoile,</span>
<lb n="769"/><span>gá díol caoi budh cosmhoile?</span></p>
<lb n="770"/>
<lb n="771"/><p><span>Ní bhiadh baile ó thuinn go tuinn</span>
<lb n="772"/><span>dá dtuitdís so i gClár Chriomhthuinn,</span>
<lb n="773"/><span>gan gáir fhaoilte nó gáir ghuil,</span>
<lb n="774"/><span>le gáir chaointe nó choscuir.</span></p>
<lb n="775"/>
<lb n="776"/><p><span>Sna cathaibh do cuireadh linn</span>
<lb n="777"/><span>ag cosnamh chríche Eirinn,</span>
<lb n="778"/><span>dá dtuiteadh duine dhíobh soin,</span>
<lb n="779"/><span>do budh sníomh uile ó Ultoibh.</span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>Lá oirdheirc Atha Buidhe</span>
<lb n="782"/><span>i n-ar ladh leacht sochuidhe,</span>
<lb n="783"/><span>dá dtuiteadh uainn Aodh O Néill,</span>
<lb n="784"/><span>don taobh thuaidh do badh toirléim.</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="785"/><p><span>Lá i mbéal Bhealaigh an Mhaighre,</span>
<lb n="786"/><span>dá dtuiteadh triath Modhairne,</span>
<lb n="787"/><span>bheith reidh dob' aimhréidh d'iarraidh</span>
<lb n="788"/><span>ar daigh-fhréimh Néill Naoi-ghiallaigh.</span></p>
<lb n="789"/>
<lb n="790"/><p><span>I ló mhadhma an Mhullaigh Bhric,</span>
<lb n="791"/><span>ní géabhthaoi inn Aodh mar éiric,</span>
<lb n="792"/><span>na cairn d'éachtaibh muin ar mhuin,</span>
<lb n="793"/><span>san maidhm ó éachtfhuil Eoghuin.</span></p>
<lb n="794"/>
<lb n="795"/><p><span>Laithe dhóibh ag gabháil giall</span>
<lb n="796"/><span>ar shluagh i Mumhain Mhaicniadh,</span>
<lb n="797"/><span>cionnas doghéabhthaoi ag crú Cuinn</span>
<lb n="798"/><span>dá sgéarthaoi a gcnú re crobhuing?</span></p>
<lb n="799"/>
<lb n="800"/><p><span>Lá catha an Bhealaigh Bhuidhe,</span>
<lb n="801"/><span>dá sgarthaoi rinn Rudhruidhe,</span>
<lb n="802"/><span>dobhiadh gáir fhaoilte gach fir</span>
<lb n="803"/><span>'n-a gáir chaointe ga cluinsin.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>Dá dtuiteadh sé ón tír thall</span>
<lb n="806"/><span>i ló fhillte fian eachtrann,</span>
<lb n="807"/><span>lá dob' áille i n-Ath Seanaigh,</span>
<lb n="808"/><span>Nír fháth gáire ag Gaoidhealaibh.</span></p>
<lb n="809"/>
<lb n="810"/><p><span>Lá i Leithbhior 'n-ar loiteadh sinn,</span>
<lb n="811"/><span>lá ag Luimneach nó lá ag Gaillimh,</span>
<lb n="812"/><span>dogheabhtha mná caoine Uí Chuinn,</span>
<lb n="813"/><span>lá Baoille nó lá i Liathdruim.</span>
<lb n="814"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="815"/><p><span>Dá dtíosadh a thuitim dhe</span>
<lb n="816"/><span>an lá do lingeadh Baile</span>
<lb n="817"/><span>Atha an Ríogh, a fhian Eirne,</span>
<lb n="818"/><span>ní bhiadh bhar síodh soi-dhéinmhe.</span></p>
<lb n="819"/>
<lb n="820"/><p><span>Lá i nDoire 'n-ar dhearbh a láimh,</span>
<lb n="821"/><span>dá dtugthaoi leacht laoich Iomdháin,</span>
<lb n="822"/><span>bhiadh th' éanghul 'n-a gáir ghuil</span>
<lb n="823"/><span>ar dtéarnamh dháibh ón deabhuidh.</span></p>
<lb n="824"/>
<lb n="825"/><p><span>Dá dtuiteadh sé re Síol gCais</span>
<lb n="826"/><span>lá troda le taobh bhForgaois,</span>
<lb n="827"/><span>leis an sluagh ag teacht asteach</span>
<lb n="828"/><span>buadh na heachtra dob' aithreach.</span></p>
<lb n="829"/>
<lb n="830"/><p><span>Lá an Choirrshléibhe ar gclaoi na nGall,</span>
<lb n="831"/><span>dá bhfaicthi fuil re Cathbharr,</span>
<lb n="832"/><span>ba lór d'urbhaidh ar fhéghadh,</span>
<lb n="833"/><span>slogh Murbhaigh do mhoithéghadh.</span></p>
<lb n="834"/>
<lb n="835"/><p><span>Do ruaimneochthaoi ruisc ár niadh</span>
<lb n="836"/><span>dá dtugthaoi a leacht lá ar Choirrshliabh,</span>
<lb n="837"/><span>dá dtugthaoi a leacht lá Sligigh</span>
<lb n="838"/><span>nír lá buidheacht d' fhoidhidin.</span></p>
<lb n="839"/>
<lb n="840"/><p><span>Nír bheag do léan ar Leath Chuinn</span>
<lb n="841"/><span>bás Aodha, oidheadh Chathbhuirr,</span>
<lb n="842"/><span>scaradh do Rudhruidhe rinn,</span>
<lb n="843"/><span>rabhadh urbhuidhe d'Eirinn.</span>
<lb n="844"/></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="845"/><p><span>Cia'n Gaedheal nach guilfeadh libh</span>
<lb n="846"/><span>bláth fréimhe maicne Mílidh?</span>
<lb n="847"/><span>bhar n-oire cia ar nach gcuirfeadh?</span>
<lb n="848"/><span>cia an croidhe nach gcriothnuighfeadh?</span></p>
<lb n="849"/>
<lb n="850"/><p><span>Díbir ar Dhia an tuirse truim</span>
<lb n="851"/><span>uaibh, a inghean Uí Dhomhnaill,</span>
<lb n="852"/><span>gearr go dtéighe ar séad mar soin,</span>
<lb n="853"/><span>féigh na céime fat' chomhair.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>I láimh gcriadh na cuir do dhóigh,</span>
<lb n="856"/><span>tuigthear libh lór do sheanmóir;</span>
<lb n="857"/><span>do réir togha an Tí 'ga bhfuil</span>
<lb n="858"/><span>go ragha gach ní, a Nualuidh.</span></p>
<lb n="859"/>
<lb n="860"/><p><span>Smaoin an gcroich atá ret' thaoibh</span>
<lb n="861"/><span>i n-áit do dhoilghis díomhaoin;</span>
<lb n="862"/><span>tógaibh don uaigh-se th' uille,</span>
<lb n="863"/><span>fógair uaibh-se th' eolchuire.</span></p>
<lb n="864"/>
<lb n="865"/><p><span>Cuir a Dhé budheasta an tuinn</span>
<lb n="866"/><span>tar fuighleach n-áir crú gConuill,</span>
<lb n="867"/><span>ar chás ar luing-bhrisidh luigh,</span>
<lb n="868"/><span>cás na foirne sin féachuidh.</span></p>
<lb n="869"/>
<lb n="870"/><p><span>Tógaibh láimh, a Mheic Muire,</span>
<lb n="871"/><span>le taighdeadh Do thrócuire,</span>
<lb n="872"/><span>i n-aghaidh na tuinne i dtám</span>
<lb n="873"/><span>Do chabhair luinge ar leanbán.</span>
<lb n="874"/></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="875"/><p><span>Bíodh an lámh uaibh, a Iosa,</span>
<lb n="876"/><span>bíodh in T-ucht dá n-altrom-sa,</span>
<lb n="877"/><span>ag taltoghadh a dtaobh soin -</span>
<lb n="878"/><span>glan-toradh ar gcraobh cnuasoigh.</span></p>
<lb n="879"/>
<lb n="880"/><p><span>A ríoghan fréimhe Dáluigh</span>
<lb n="881"/><span>táinig ón tuinn iombádhuigh,</span>
<lb n="882"/><span>nach raibh nios sia A fhearg ret' fhuil</span>
<lb n="883"/><span>fagh ó Dhia Ceard rotchruthaigh.</span></p>
<lb n="884"/>
<lb n="885"/><p><span>Do shaoileamar, do shaoil sibh</span>
<lb n="886"/><span>dál gcabhra ag macaibh Míleadh</span>
<lb n="887"/><span>trés an dtriar tarla san uaigh</span>
<lb n="888"/><span>ag triall ón mBanba mbeann-fhuair.</span>
<lb n="889"/></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="890"/><p><span>RUGHRAIDHE O DOMHNAILL.</span></p>
<lb n="891"/>
<lb n="892"/><p><span>Maith an sealad fuair Eire,</span>
<lb n="893"/><span>maith buidhean dár bhainchéile,</span>
<lb n="894"/><span>aitreabh na síothbhuinne sean,</span>
<lb n="895"/><span>cíochbhuime mhaicneadh Míleadh.</span></p>
<lb n="896"/>
<lb n="897"/><p><span>Beag teasda do thrí mhílibh</span>
<lb n="898"/><span>bliadhan maicne mhóirMhílidh</span>
<lb n="899"/><span>ó theacht sonn go fódMhagh bhFáil,</span>
<lb n="900"/><span>an drong ógbhadh ón Easpáin.</span></p>
<lb n="901"/>
<lb n="902"/><p><span>A n-éachta, a gcatha, a gcomhraic,</span>
<lb n="903"/><span>a gcoguidh, a gcaonchomhraic,</span>
<lb n="904"/><span>a staire, a soighníomh ó shean</span>
<lb n="905"/><span>caidhe a gcoimhlíon ó gcluintear?</span>
<lb n="906"/></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="907"/><p><span>Ceathrachad céad ar chóigior</span>
<lb n="908"/><span>os cionn na gcóig saor chóigeadh</span>
<lb n="909"/><span>do ghabh ríghe dá sliocht sin</span>
<lb n="910"/><span>do chiort fhíre gor n-aimsir.</span></p>
<lb n="911"/>
<lb n="912"/><p><span>Da léaghthaoi leabhra an domhain,</span>
<lb n="913"/><span>cia an chlannmhaicne adchualabhair</span>
<lb n="914"/><span>nó an seinsliocht do budh sia seal</span>
<lb n="915"/><span>dar lia a n-eidhreacht a n-aithreadh?</span></p>
<lb n="916"/>
<lb n="917"/><p><span>Créad acht t-aithbheodhadh tuirse</span>
<lb n="918"/><span>teacht sonn ar an saor-chloinnse;</span>
<lb n="919"/><span>ní leanta nías sia ina soin -</span>
<lb n="920"/><span>a n-eachtra cia nach gcualaidh?</span></p>
<lb n="921"/>
<lb n="922"/><p><span>Atá siad ó sin anall,</span>
<lb n="923"/><span>meic Mhíleadh d'aimhdheoin eachtrann,</span>
<lb n="924"/><span>gan tornamh, gan teacht ré a dteann</span>
<lb n="925"/><span>a neart ar fhonnmhagh nEireann.</span></p>
<lb n="926"/>
<lb n="927"/><p><span>Acht seascad bliadhain amháin</span>
<lb n="928"/><span>'s ceithre chéad, tús ar dtochráidh</span>
<lb n="929"/><span>ó theacht slóigh Lunndan tar lear</span>
<lb n="930"/><span>dar tulgadh glóir na nGaoidheal.</span>
<lb n="931"/></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="932"/><p><span>Bíodh gur díosgaoileadh sonn seal</span>
<lb n="933"/><span>árdfhlaitheas maicne Míleadh,</span>
<lb n="934"/><span>nir shoinmheach don lucht ros ling</span>
<lb n="935"/><span>tré ar choimhleath d'ulc fa Eirinn.</span></p>
<lb n="936"/>
<lb n="937"/><p><span>Ní fhuair siad ón ló-sa ale</span>
<lb n="938"/><span>lá socra a seilbh na ríghe -</span>
<lb n="939"/><span>le gnáth-chogadh gá sníomh soin -</span>
<lb n="940"/><span>sámh-chodal na síodh suthain.</span></p>
<lb n="941"/>
<lb n="942"/><p><span>Ní frith leo-san, lámh do láimh,</span>
<lb n="943"/><span>gidh seal beag gan táom dtochráidh,</span>
<lb n="944"/><span>gan raichiorrbhadh gcnámh fa a ceann,</span>
<lb n="945"/><span>gan ládh gcaithiorghal gcoitcheann.</span></p>
<lb n="946"/>
<lb n="947"/><p><span>Críoch Ghaoidheal gá gairm ó shin</span>
<lb n="948"/><span>críoch Ghall do chuid don chrích sin,</span>
<lb n="949"/><span>gan neach díbh réidh ar an roinn,</span>
<lb n="950"/><span>léim ag gach tír tar tóroinn.</span>
<lb n="951"/></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="952"/><p><span>Forgla fhear nEirionn fa dheoigh,</span>
<lb n="953"/><span>gan labhra ar cheart a gceineoil,</span>
<lb n="954"/><span>a ndiaidh a gcráidh le cogadh,</span>
<lb n="955"/><span>gráin ré ngliaidh do ghabhodar.</span></p>
<lb n="956"/>
<lb n="957"/><p><span>Leagthor síos seol a meanman,</span>
<lb n="958"/><span>toimhdid - truagh an ceileabhradh -</span>
<lb n="959"/><span>go bhfuair siad a sealad dhi,</span>
<lb n="960"/><span>gur beanadh iad san innsi.</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>Gibé haca, cionn a gcionn,</span>
<lb n="963"/><span>do bhean súil d'fhurtacht Eirionn,</span>
<lb n="964"/><span>leis an n-aimsir, druim ar dhruim,</span>
<lb n="965"/><span>nír bhuing an chlainn sin Chonuill.</span></p>
<lb n="966"/>
<lb n="967"/><p><span>Níor léigsiod as a lámhaibh</span>
<lb n="968"/><span>le tuinn n-uilc no iombádhaigh,</span>
<lb n="969"/><span>le creim, le cearbhadh na bhfear,</span>
<lb n="970"/><span>a ngreim ar ghleannMhagh nGaoidheal.</span></p>
<lb n="971"/>
<lb n="972"/><p><span>Do fuilngiodh dóibh, druim ar dhruim,</span>
<lb n="973"/><span>d'éis chumhgoighthe ar chrú gConuill,</span>
<lb n="974"/><span>a gcomhroinn do chóigeadh Sreing,</span>
<lb n="975"/><span>'s don chóigeadh orloinn d'Eirinn.</span>
<lb n="976"/></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="977"/><p><span>Nír léigsiod asteach na dtír</span>
<lb n="978"/><span>sect Lúitéir, léighionn Cailbhín,</span>
<lb n="979"/><span>drong shaobh ré ar gheabhsad gigil,</span>
<lb n="980"/><span>ná maor easbog eithrigigh.</span></p>
<lb n="981"/>
<lb n="982"/><p><span>Do dhearbhadh a ndubhairt sionn</span>
<lb n="983"/><span>ar dtruailleadh Eaglas Eirionn</span>
<lb n="984"/><span>cathair Ríogh-Dhoire, Ráth Both,</span>
<lb n="985"/><span>fíorghloine a chách a gcumhdoch.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>I nDoire, i Ráth beinnréidh Both,</span>
<lb n="988"/><span>ó do cuireadh an chéad chloch,</span>
<lb n="989"/><span>nír coilleadh a gcádhas sin,</span>
<lb n="990"/><span>tárras coinneal an chreidimh.</span></p>
<lb n="991"/>
<lb n="992"/><p><span>Dár mheas prionnsa Sagsan sonn</span>
<lb n="993"/><span>go díoth ar chin ó Chonoll</span>
<lb n="994"/><span>a mbreath féin ar Fiadh bhFuinidh</span>
<lb n="995"/><span>nach bíadh gun fhéin allmhuirigh.</span></p>
<lb n="996"/>
<lb n="997"/><p><span>Nách báidhfeadh an creideamh cóir,</span>
<lb n="998"/><span>nach bíadh cumhacht gun choróin,</span>
<lb n="999"/><span>roiriaghladh do réir a tol,</span>
<lb n="1000"/><span>ná coimhíarnadh d'fhéin Ulodh.</span>
<lb n="1001"/></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="1002"/><p><span>Dár cuireadh ar chath nUladh</span>
<lb n="1003"/><span>an cogadh adchualubhair,</span>
<lb n="1004"/><span>nar doirteadh crú a gcneas séimhsheang</span>
<lb n="1005"/><span>tréana feas clú a gcaithréimeann.</span></p>
<lb n="1006"/>
<lb n="1007"/><p><span>Tánuig do dhruim na dála</span>
<lb n="1008"/><span>cogaidh, deabhtha dearmhára,</span>
<lb n="1009"/><span>an ríghe a n-éagcruth iongnadh,</span>
<lb n="1010"/><span>éagnach tíre is tighearnadh.</span></p>
<lb n="1011"/>
<lb n="1012"/><p><span>Cúig bliadhna déag na dhiaigh soin,</span>
<lb n="1013"/><span>géar chosgarach clann nDálaigh</span>
<lb n="1014"/><span>tré ar loit fa Ráith bhfionnfhuair bhFloinn,</span>
<lb n="1015"/><span>ba diombuaidh leis O nDomhnoill.</span></p>
<lb n="1016"/>
<lb n="1017"/><p><span>Déonuighis gu madh daihe</span>
<lb n="1018"/><span>do iocfadh thra a thiughlaithe</span>
<lb n="1019"/><span>ina tiocfadh a dílghionn de,</span>
<lb n="1020"/><span>briochtghlan na sídhbheann sidhe.</span></p>
<lb n="1021"/>
<lb n="1022"/><p><span>Docra a leighis, lot an fhuinn,</span>
<lb n="1023"/><span>an tráth do thuig O Domhnuill,</span>
<lb n="1024"/><span>do shluagh Fhuinn bheann bhláith Bhearnais,</span>
<lb n="1025"/><span>'s do shean-Ráith Chuinn ceileabhrais.</span>
<lb n="1026"/></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="1027"/><p><span>Olc na dtuath suil thíosadh dhe,</span>
<lb n="1028"/><span>do leigheas na n-olc oile;</span>
<lb n="1029"/><span>fa bhreith dtruim mar tharla aniodh</span>
<lb n="1030"/><span>Banbha Chuinn suil dochichsiodh.</span></p>
<lb n="1031"/>
<lb n="1032"/><p><span>Suil dochichsiodh Clár Banbha</span>
<lb n="1033"/><span>a n-ilreachtaibh éagsamhla,</span>
<lb n="1034"/><span>gan iris gcrábhaidh 's gach gcill,</span>
<lb n="1035"/><span>suil tárraigh Inis Fheilim.</span></p>
<lb n="1036"/>
<lb n="1037"/><p><span>Don turassa - tochráidh linn -</span>
<lb n="1038"/><span>gearr go rug ar Fonn bhFéilim;</span>
<lb n="1039"/><span>cúis aonbhróin uaidh ag gach fhior,</span>
<lb n="1040"/><span>san naomhRóimh go bhfuair oidhiodh.</span></p>
<lb n="1041"/>
<lb n="1042"/><p><span>Le haithris n-éaga I Dhomhnaill</span>
<lb n="1043"/><span>do leig osnaidh n-éagcomhlainn;</span>
<lb n="1044"/><span>ón bhás-urchar do bhean di</span>
<lb n="1045"/><span>ni bean fhás-urchradh Eiri.</span></p>
<lb n="1046"/>
<lb n="1047"/><p><span>Do hosgladh a bearna bróin,</span>
<lb n="1048"/><span>do chaill sí a rath, a rodhóigh;</span>
<lb n="1049"/><span>léigthear dí cuisle cumhadh</span>
<lb n="1050"/><span>sí ón tuirsi ar dtiomchuladh.</span>
<lb n="1051"/></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="1052"/><p><span>Créad acht súgradh riamh roimhe</span>
<lb n="1053"/><span>gach crádh, gach cúis eolchoire,</span>
<lb n="1054"/><span>créad acht éag fhoilgheas gach ceas,</span>
<lb n="1055"/><span>créad acht doilgheas na ndoilgheas!</span></p>
<lb n="1056"/>
<lb n="1057"/><p><span>Ránaig deireadh gach deadhla,</span>
<lb n="1058"/><span>ránaig ceann a cinneamhna,</span>
<lb n="1059"/><span>dromchla a rothuirsi dorois,</span>
<lb n="1060"/><span>dorchla a hothuirsi osglois.</span></p>
<lb n="1061"/>
<lb n="1062"/><p><span>Da léaghthaoi i sdair riamh roimhe</span>
<lb n="1063"/><span>easgar mar éag Rudhroidhe,</span>
<lb n="1064"/><span>a n-imdheachtaibh a sluaigh sin</span>
<lb n="1065"/><span>inbeachdain má fuair idir.</span></p>
<lb n="1066"/>
<lb n="1067"/><p><span>Atá, ga truaighe seoladh,</span>
<lb n="1068"/><span>san gcruth a mbí an bhainleómhan,</span>
<lb n="1069"/><span>amhail dochí an drong ros déagh</span>
<lb n="1070"/><span>mar doní ar gcoll a coiléan.</span></p>
<lb n="1071"/>
<lb n="1072"/><p><span>A dúsgadh fada, a feithimh,</span>
<lb n="1073"/><span>a ndearna air d'oireichil,</span>
<lb n="1074"/><span>dochuaidh amudha ar mhnaoi gCuinn</span>
<lb n="1075"/><span>ar aoi ndula d' U Dhomhnuill.</span>
<lb n="1076"/></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="1077"/><p><span>Liuia a losain a meic,</span>
<lb n="1078"/><span>bainimpir uasal oirdreic,</span>
<lb n="1079"/><span>fuair crádh réan samhalta soin</span>
<lb n="1080"/><span>a lár rabharta a reabhroidh.</span></p>
<lb n="1081"/>
<lb n="1082"/><p><span>An mac soin as ar mhó a dáigh,</span>
<lb n="1083"/><span>Drúsus dogoirthi ón Ghearmáinn,</span>
<lb n="1084"/><span>do bhrígh a chonghal fa a ceann</span>
<lb n="1085"/><span>dar chomhghabh an tír timcheall.</span></p>
<lb n="1086"/>
<lb n="1087"/><p><span>Dá oifig nar hoirneadh soin,</span>
<lb n="1088"/><span>consulacht, ceannas sluaghoidh,</span>
<lb n="1089"/><span>a gcoimhréir gach laoi ar a láimh,</span>
<lb n="1090"/><span>gan oilbhéim ar aoí dh' fhagháil.</span></p>
<lb n="1091"/>
<lb n="1092"/><p><span>Do bhithin na robhuadh rug</span>
<lb n="1093"/><span>don chursa a gcríochaibh namhud,</span>
<lb n="1094"/><span>gach taobh do thal an tseanuidh,</span>
<lb n="1095"/><span>saor gach magh gá mheirgeadhaidh.</span></p>
<lb n="1096"/>
<lb n="1097"/><p><span>Nír iongnadh amhail tarla</span>
<lb n="1098"/><span>mathair mheic a ionnamhla,</span>
<lb n="1099"/><span>lán do ghlóir far dearbhadh dhi,</span>
<lb n="1100"/><span>dár meadhradh an Róimh roimhi.</span>
<lb n="1101"/></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="1102"/><p><span>Téid na tiomthach ríoghna,</span>
<lb n="1103"/><span>goirthear sonna a sluaigh dhíorma,</span>
<lb n="1104"/><span>dá gcoimheagar ar a chionn</span>
<lb n="1105"/><span>gur oireadar dá hinnioll.</span></p>
<lb n="1106"/>
<lb n="1107"/><p><span>Sduagh-dhoras go sdair a bhuadh</span>
<lb n="1108"/><span>le ar na rionnadh le rodhuadh</span>
<lb n="1109"/><span>os a chionn ag tochta asteagh,</span>
<lb n="1110"/><span>molta ar a chionn do cuireadh.</span></p>
<lb n="1111"/>
<lb n="1112"/><p><span>A dtráth a thillte don Róimh</span>
<lb n="1113"/><span>d'éis a bhfuair d'ainm is d'onóir,</span>
<lb n="1114"/><span>rug uirre a éag dá aithle,</span>
<lb n="1115"/><span>créad acht buille a básaighthe?</span></p>
<lb n="1116"/>
<lb n="1117"/><p><span>Iompais a gcluithe caointe</span>
<lb n="1118"/><span>a lá féasda, a forbhfaoilte;</span>
<lb n="1119"/><span>do fhill a mbeartchubhail mbróin</span>
<lb n="1120"/><span>a breachdchuluidh bhfinn bhfannshróil.</span></p>
<lb n="1121"/>
<lb n="1122"/><p><span>An mháthair thruagh Teamhair Chuinn,</span>
<lb n="1123"/><span>a mac díleas O Domhnuill</span>
<lb n="1124"/><span>dá ló ní lugha a tuirsi;</span>
<lb n="1125"/><span>a cumha as mó mheasuimsi.</span>
<lb n="1126"/></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="1127"/><p><span>Sgéal mar sin as crádh croidhe</span>
<lb n="1128"/><span>d'éis a feithmhe, a furnuidhe,</span>
<lb n="1129"/><span>tarla dhi go bhfuair Eire:</span>
<lb n="1130"/><span>nír í uair an oilbhéime.</span></p>
<lb n="1131"/>
<lb n="1132"/><p><span>Ar mbeith léisi lán do ghlóir,</span>
<lb n="1133"/><span>le cluinsin a bhfuair d'onóir</span>
<lb n="1134"/><span>ó uaislibh na talmhan toir</span>
<lb n="1135"/><span>dár uaisligh FonnMhagh Fionntoin.</span></p>
<lb n="1136"/>
<lb n="1137"/><p><span>Ga dtú acht an tráth dosaoilte</span>
<lb n="1138"/><span>teacht go féighe a forbhfaoilte,</span>
<lb n="1139"/><span>fuair car a mbéal an bháire:</span>
<lb n="1140"/><span>ba gar léan da lúthgháire.</span></p>
<lb n="1141"/>
<lb n="1142"/><p><span>Díomhaoin dí a ndearna roimhe</span>
<lb n="1143"/><span>d'éis na mbuadh rug Rudhroidhe</span>
<lb n="1144"/><span>don eing shíodhshaoir dofhuaigh Art:</span>
<lb n="1145"/><span>díomhaoin a bhfuair dá furtacht.</span></p>
<lb n="1146"/>
<lb n="1147"/><p><span>A tiomthach ríoghna, a reabhradh,</span>
<lb n="1148"/><span>a tlacht suirghe, a sibheanradh,</span>
<lb n="1149"/><span>tré bhás gcéile chláir Bhearnais</span>
<lb n="1150"/><span>dáibh le chéile ceileabhrais.</span>
<lb n="1151"/></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="1152"/><p><span>A gáir chosgair, eacht oile,</span>
<lb n="1153"/><span>a háinis, a haonoighe</span>
<lb n="1154"/><span>tre cheann slóigh bhuabhallaigh Bhreagh</span>
<lb n="1155"/><span>na mbuabhallaibh bróin bídsean.</span></p>
<lb n="1156"/>
<lb n="1157"/><p><span>Fearthor frasa díana déar</span>
<lb n="1158"/><span>as rosgaibh áille a haiér;</span>
<lb n="1159"/><span>do sgaoil folta a fíodhbhadh bhfionn,</span>
<lb n="1160"/><span>ochda a fionnmhagh rosfoilchionn.</span></p>
<lb n="1161"/>
<lb n="1162"/><p><span>Leannán na ríogh Ráth Logha,</span>
<lb n="1163"/><span>ni hiongnadh a hurchrodha</span>
<lb n="1164"/><span>gach dúil bhalbh maoidhidh nách mar</span>
<lb n="1165"/><span>inarm gcaoinidh dochuadar.</span></p>
<lb n="1166"/>
<lb n="1167"/><p><span>Dochuadar na mbeirtibh bróin</span>
<lb n="1168"/><span>teine, úir, uisge, aóír</span>
<lb n="1169"/><span>go mbí an fhiormamuint amhlaidh</span>
<lb n="1170"/><span>nach ionnradhairc d'fheallsamhnaibh.</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>Do thréigsiod a ngluasacht ghnáth</span>
<lb n="1173"/><span>an ghrian, an t-éasga, a n-éantráth</span>
<lb n="1174"/><span>os chionn tuigsiona tíad soin:</span>
<lb n="1175"/><span>uisgeadha iad ar fhéachoin.</span></p>
<lb n="1176"/>
<lb n="1177"/><p><span>Lór do chumhsgughadh cridhe</span>
<lb n="1178"/><span>glór truagh na n-éan n-ainglidhe,</span>
<lb n="1179"/><span>nuallghuth na mbalbbuinneadh mbinn,</span>
<lb n="1180"/><span>ardbhruinneadh fuarloch bhfairsing.</span>
<lb n="1181"/></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="1182"/><p><span>Eisdeachd éagnuigh na n-oiriomh</span>
<lb n="1183"/><span>re hadmháil na n-iasgoireadh,</span>
<lb n="1184"/><span>re balbhghul dtruagh gach tighe</span>
<lb n="1185"/><span>fá shluagh n-armghlan néignighe.</span></p>
<lb n="1186"/>
<lb n="1187"/><p><span>Móide a himneadh d'éis a meic,</span>
<lb n="1188"/><span>seinbhean Chuinn na gcath n-oirdhreic;</span>
<lb n="1189"/><span>a bfuil uaithe na éag so</span>
<lb n="1190"/><span>créad acht truaighe mar tharla?</span></p>
<lb n="1191"/>
<lb n="1192"/><p><span>Ní hé amháin as meabhair linn</span>
<lb n="1193"/><span>do thoil don tarbha choitchinn</span>
<lb n="1194"/><span>tré ar ghlac do ghráin fhaghla an fhuinn</span>
<lb n="1195"/><span>dá dtárla dáil I Dhomhnuill.</span></p>
<lb n="1196"/>
<lb n="1197"/><p><span>Maith na dtuath nach dtánuig leis</span>
<lb n="1198"/><span>Cáto mór Uticenseis</span>
<lb n="1199"/><span>do chuimhnigh arm aga fhéin</span>
<lb n="1200"/><span>dar mharbh ar aba eiséin.</span></p>
<lb n="1201"/>
<lb n="1202"/><p><span>Brútus, consul cian ó shoin,</span>
<lb n="1203"/><span>do leighios phéine an phoboil,</span>
<lb n="1204"/><span>ba hé ar nuair a léim luighe</span>
<lb n="1205"/><span>dochuaidh céim a chosmhoile.</span></p>
<lb n="1206"/>
<lb n="1207"/><p><span>Ar an n-each do bhfearr gun fhior</span>
<lb n="1208"/><span>íar gclos chomhráidh na bhfáidhiodh</span>
<lb n="1209"/><span>a maidhm gcriadh lingthear leission</span>
<lb n="1210"/><span>dár íadh timcheall tairissean.</span>
<lb n="1211"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="1212"/><p><span>Codorus tráth leantar leis,</span>
<lb n="1213"/><span>rí oirdheirc Aitenenseis,</span>
<lb n="1214"/><span>a námhuid ar gcor na cheann</span>
<lb n="1215"/><span>tánuig gur thogh a thuiteam.</span></p>
<lb n="1216"/>
<lb n="1217"/><p><span>d'fhios iomsgaruidh na ngleodh ngrod</span>
<lb n="1218"/><span>tíaghar do thaobh na námhod</span>
<lb n="1219"/><span>lé sgéaluibh a ndál ndoirche,</span>
<lb n="1220"/><span>d'fhéachuin a bhfádh bhfíorfhoirfe.</span></p>
<lb n="1221"/>
<lb n="1222"/><p><span>Briathra na bhfádh fuair solas</span>
<lb n="1223"/><span>da marbhtha an cing Codoros</span>
<lb n="1224"/><span>nach biadh a mbuaidh dá bhíthin,</span>
<lb n="1225"/><span>ciall as a bhfuair oirichil.</span></p>
<lb n="1226"/>
<lb n="1227"/><p><span>Dár fógradh leo lá an chatha</span>
<lb n="1228"/><span>gan amus an árdfhlatha,</span>
<lb n="1229"/><span>gé bheith maidhm, nó éigion air</span>
<lb n="1230"/><span>gan léigion n-airm na aghaidh.</span></p>
<lb n="1231"/>
<lb n="1232"/><p><span>Fuair an rí inntleacht oile</span>
<lb n="1233"/><span>iar gcluinsin na céalmhoine,</span>
<lb n="1234"/><span>is chogair cháigh taobh ré taoibh</span>
<lb n="1235"/><span>a chogail dáibh gur dhíomhaoin.</span></p>
<lb n="1236"/>
<lb n="1237"/><p><span>Dár ling tré lár an chatha</span>
<lb n="1238"/><span>go mbéimionnaibh mbaoghlacha,</span>
<lb n="1239"/><span>na slóigh san éigion ón fhior</span>
<lb n="1240"/><span>dóibh gur éigion a oighiodh.</span>
<lb n="1241"/></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="1242"/><p><span>Ionann cúis le a chora a suim</span>
<lb n="1243"/><span>tarla dáibh is d' U Dhomnuill;</span>
<lb n="1244"/><span>bíoth nach ionann an oigheadh,</span>
<lb n="1245"/><span>ionann críoch far ceadoigheadh.</span></p>
<lb n="1246"/>
<lb n="1247"/><p><span>An dórtadh tug triath Bearnais</span>
<lb n="1248"/><span>air ar leas a fhlaitheamhnais</span>
<lb n="1249"/><span>faríor ní thug do tharbha</span>
<lb n="1250"/><span>acht sníomh ar fud bhfionn-Bhanba.</span></p>
<lb n="1251"/>
<lb n="1252"/><p><span>Nír cuireadh riamh roimhe sin</span>
<lb n="1253"/><span>críoch ar fhlaithios mac Mílidh;</span>
<lb n="1254"/><span>nír dearbhadh éadáigh gun eing,</span>
<lb n="1255"/><span>ní dearnadh éadáil d'Eirinn.</span></p>
<lb n="1256"/>
<lb n="1257"/><p><span>Bás codhnaigh chloinne Dálaigh</span>
<lb n="1258"/><span>díoth carad is compánuigh,</span>
<lb n="1259"/><span>easbhoidh choitchionn Chláir Bhanba,</span>
<lb n="1260"/><span>foirchionn áir na hathardha.</span></p>
<lb n="1261"/>
<lb n="1262"/><p><span>Triath Oiligh ón uair adbath</span>
<lb n="1263"/><span>ní thug cara ná comhthach</span>
<lb n="1264"/><span>buille congnamha fá a ceann</span>
<lb n="1265"/><span>d'uille urbhadha Eireann.</span></p>
<lb n="1266"/>
<lb n="1267"/><p><span>Anois d'aimhdheoin fhear nUladh,</span>
<lb n="1268"/><span>gan chogadh gan chathughadh,</span>
<lb n="1269"/><span>féaduidh a rádh rí Sagsan</span>
<lb n="1270"/><span>Clár Dath í na thiodal-san.</span>
<lb n="1271"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="1272"/><p><span>Léigead budheachd a n-anáil</span>
<lb n="1273"/><span>na goill sin Phuirt Pharthaláin,</span>
<lb n="1274"/><span>altoighead a dtocht asdeagh,</span>
<lb n="1275"/><span>marcuighead ar Ghort nGaodheal.</span></p>
<lb n="1276"/>
<lb n="1277"/><p><span>Gibé cuid do chrích Chobhthaigh</span>
<lb n="1278"/><span>dá bhfuil iocht ag allmhorchaibh,</span>
<lb n="1279"/><span>Tír Chonill ní cádhas di,</span>
<lb n="1280"/><span>tárras doghruing gach daoirsi.</span></p>
<lb n="1281"/>
<lb n="1282"/><p><span>Saithtior planda nuaidhe aniodh</span>
<lb n="1283"/><span>a n-áit seinfhréimh a seinsior,</span>
<lb n="1284"/><span>nach cumhain a séala soin,</span>
<lb n="1285"/><span>a fréamha bunuidh beantoir.</span></p>
<lb n="1286"/>
<lb n="1287"/><p><span>As treisi gach teidhm oile</span>
<lb n="1288"/><span>do cailleadh, cúis eólchoire,</span>
<lb n="1289"/><span>onóir a hárus saor sean,</span>
<lb n="1290"/><span>cádhas a naomh sa neimheadh.</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>Dodheachuidh ceo ar a creidiomh,</span>
<lb n="1293"/><span>meitheal uathmhar eithrigiodh</span>
<lb n="1294"/><span>ar fud bhfíniomhna Dé dhil,</span>
<lb n="1295"/><span>fíoriomdha gné ar a nguiltir.</span>
<lb n="1296"/></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="1297"/><p><span>Doire, Rathboth, taobh ré taoibh</span>
<lb n="1298"/><span>truagh lem chroidhe an dá Chathaoir,</span>
<lb n="1299"/><span>gan bhreo ag cogail a gcreidimh,</span>
<lb n="1300"/><span>gan leo acht abuidh eithreigigh.</span></p>
<lb n="1301"/>
<lb n="1302"/><p><span>Gan oirchinneach na fhorba,</span>
<lb n="1303"/><span>gan chléireach, gan chomhorba,</span>
<lb n="1304"/><span>gan fhear gcoirne, gan mhaor minn,</span>
<lb n="1305"/><span>gan oighre ar naomh ná naoimhchill.</span></p>
<lb n="1306"/>
<lb n="1307"/><p><span>Gan choireach ag caoi a pheacadh</span>
<lb n="1308"/><span>gan sheanmóir, gan shailmcheatal,</span>
<lb n="1309"/><span>uch do eabuilsi re headh;</span>
<lb n="1310"/><span>guth eagailsi ní héisdthear.</span></p>
<lb n="1311"/>
<lb n="1312"/><p><span>Truag leam chroidhise an chomhdháil</span>
<lb n="1313"/><span>atá a n-áras Adhomhnáin</span>
<lb n="1314"/><span>sa gceallaibh Coluim Cille</span>
<lb n="1315"/><span>beannuigh Conuill creibhlinne.</span></p>
<lb n="1316"/>
<lb n="1317"/><p><span>Anois thuigios tuath as ceall</span>
<lb n="1318"/><span>cia an múr tarla na dtimcheall,</span>
<lb n="1319"/><span>as nár lamhadh a léim soin</span>
<lb n="1320"/><span>tar ramhagh Néill analloin.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>Tusa an múr, a chnú chroidhe,</span>
<lb n="1323"/><span>léad bhás, a thriath Toroidhe,</span>
<lb n="1324"/><span>ga dtám, do briseadh bearna</span>
<lb n="1325"/><span>ar Chlár slissean sein Eamhna.</span>
<lb n="1326"/></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="1327"/><p><span>Gion go fearrde a rádha ruinn</span>
<lb n="1328"/><span>dot éis, a íarla Conuill,</span>
<lb n="1329"/><span>nocha cás orchra oile</span>
<lb n="1330"/><span>ód bhás ongtha is aithrighe.</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>Ocht mbliadhna sé chéad gan cheilt,</span>
<lb n="1333"/><span>míle ó ghein Iosa oirdheirc</span>
<lb n="1334"/><span>go madhmadh don Chlár Chuinnsi</span>
<lb n="1335"/><span>ag ládh talmhan toruibhsi.</span></p>
<lb n="1336"/>
<lb n="1337"/><p><span>Truagh nach mar Thadhg O nDálaigh</span>
<lb n="1338"/><span>tugas cúl dom chompánaibh</span>
<lb n="1339"/><span>lá ar gceiliobhruidh maraon ruibh</span>
<lb n="1340"/><span>do seinfhionnmhuigh chaomh Chriomhthuin.</span></p>
<lb n="1341"/>
<lb n="1342"/><p><span>Tug an toice maraon ribh</span>
<lb n="1343"/><span>cúl don chríchsi Chlann Mhilidh,</span>
<lb n="1344"/><span>gach maith uaibh ag dearadh dhi,</span>
<lb n="1345"/><span>maith an sealadh fuair Eiri.</span>
<lb n="1346"/></p>
</div>
<pb n="302"/>
<div><lb n="1347"/><p><span>RUDHRAIGHE O DOMHNAILL.</span></p>
<lb n="1348"/>
<lb n="1349"/><p><span>Rob soraidh th' eachtra, a Aodh Ruaidh,</span>
<lb n="1350"/><span>an Coimsidh dochí ar n-anbhuain,</span>
<lb n="1351"/><span>gabhaidh Sé t'fhinnfheitheamh Air,</span>
<lb n="1352"/><span>go mbé ag rinnfheitheadh rómhaibh.</span></p>
<lb n="1353"/>
<lb n="1354"/><p><span>Ná tí ribh, a rígh Suca,</span>
<lb n="1355"/><span>triall sonna isín gheamhruta</span>
<lb n="1356"/><span>amuigh ón chuan sin Chlíodhna</span>
<lb n="1357"/><span>tar muir nduaibhsigh ndoidhiordha.</span></p>
<lb n="1358"/>
<lb n="1359"/><p><span>Ní cleachtadh síth na socra</span>
<lb n="1360"/><span>fríth leis a ló a mhacdhochta;</span>
<lb n="1361"/><span>ní thairtheasdair gíodh tocht gearr</span>
<lb n="1362"/><span>ó ghnáithfhreasdal olc nEireann.</span></p>
<lb n="1363"/>
<lb n="1364"/><p><span>Ní déisdin ré a dhreich reabhaigh</span>
<lb n="1365"/><span>bheith imbeathaidh imneadhaigh;</span>
<lb n="1366"/><span>fuair eol a sníomhchuinge soin</span>
<lb n="1367"/><span>ag deol chíoch-bhruinne an chogaidh.</span>
<lb n="1368"/></p>
</div>
<pb n="303"/>
<div><lb n="1369"/><p><span>Ní tharraidh aoibhneas oile</span>
<lb n="1370"/><span>dobhíadh air 'na eolchaire</span>
<lb n="1371"/><span>ní ghigil re dtocht a dtreas</span>
<lb n="1372"/><span>ní fhidir olc tar áineas.</span></p>
<lb n="1373"/>
<lb n="1374"/><p><span>Do roinnsiod sliocht Gaoidhil Ghlais</span>
<lb n="1375"/><span>a n-anbhuain ar ua Sémais;</span>
<lb n="1376"/><span>gach oirlíomhadh gleo dogheibh,</span>
<lb n="1377"/><span>a choimhlíonadh leo leigthir.</span></p>
<lb n="1378"/>
<lb n="1379"/><p><span>As éidir leo as a los-sain</span>
<lb n="1380"/><span>gan sgeinm ré sgél n-anbhfosaigh,</span>
<lb n="1381"/><span>gan teacht do thaighéaradh cath,</span>
<lb n="1382"/><span>gan roiléghadh mbeart mbaoghlach.</span></p>
<lb n="1383"/>
<lb n="1384"/><p><span>Tair do chogadh chríche Floinn</span>
<lb n="1385"/><span>gíodh mór do mhac Uí Dhomhnuill</span>
<lb n="1386"/><span>ní tharla dhó dá dheasgaidh</span>
<lb n="1387"/><span>nach mó an tarbha taireasdair.</span>
<lb n="1388"/></p>
</div>
<pb n="304"/>
<div><lb n="1389"/><p><span>Tair do chogadh chríche Breagh,</span>
<lb n="1390"/><span>tús comhairle chlann Míleadh;</span>
<lb n="1391"/><span>gíodh tús suidhe ré a seanaibh,</span>
<lb n="1392"/><span>tús muighe ga mheirgeadhaibh.</span></p>
<lb n="1393"/>
<lb n="1394"/><p><span>Eolas na n-uarán ngaisgidh</span>
<lb n="1395"/><span>gá dtám, as de tarrasdair,</span>
<lb n="1396"/><span>rún meanmfhosaigh re huair n-uilc,</span>
<lb n="1397"/><span>cruaidh a fheadhma soin d'aghuint.</span></p>
<lb n="1398"/>
<lb n="1399"/><p><span>Mar bheanas beach an mhuighe</span>
<lb n="1400"/><span>mil as súgh na searbhluibhe</span>
<lb n="1401"/><span>beo-chogul Banbha do bhean</span>
<lb n="1402"/><span>tarbha a gleochogadh Gaoidheal.</span></p>
<lb n="1403"/>
<lb n="1404"/><p><span>Amhlaidh sin nach sníomh croidhe</span>
<lb n="1405"/><span>an cheird do chleacht Rughruidhe</span>
<lb n="1406"/><span>dimbríogh nír chóra má a ceann</span>
<lb n="1407"/><span>sa dtárra d'imshníomh Eireann.</span>
<lb n="1408"/></p>
</div>
<pb n="305"/>
<div><lb n="1409"/><p><span>Ní feas a chonách catha</span>
<lb n="1410"/><span>go bhféchthar feidhm ríoghfhlatha</span>
<lb n="1411"/><span>ó thig ré dula indocraibh</span>
<lb n="1412"/><span>a thubha as hé a fhionnachtuin.</span></p>
<lb n="1413"/>
<lb n="1414"/><p><span>Fásaidh feadhma na gcuradh</span>
<lb n="1415"/><span>a bhail a mbí an cathughadh;</span>
<lb n="1416"/><span>tréigidh breo an ghaiscidh a ghal</span>
<lb n="1417"/><span>leo mar chaisgir don chogadh.</span></p>
<lb n="1418"/>
<lb n="1419"/><p><span>An teine is tairpthighe thig</span>
<lb n="1420"/><span>tréigidh sí ré seal ngoirid</span>
<lb n="1421"/><span>a hanbharr treathain a teas</span>
<lb n="1422"/><span>go bfaghbhann beathaidh mheileas.</span></p>
<lb n="1423"/>
<lb n="1424"/><p><span>An ghaoth fós, ge madh í ann,</span>
<lb n="1425"/><span>gíbé haimsir nach bfághann</span>
<lb n="1426"/><span>ní ré huracht fá a séid soin,</span>
<lb n="1427"/><span>téid a cumhacht ar gcúlaibh.</span>
<lb n="1428"/></p>
</div>
<pb n="306"/>
<div><lb n="1429"/><p><span>Gach damhna niadh dá nós sin</span>
<lb n="1430"/><span>téid ceo ar a cheardaibh gaisgidh</span>
<lb n="1431"/><span>go rosfoighriond fás a neirt</span>
<lb n="1432"/><span>ré gnás na n-airmrionn d'imeirt.</span></p>
<lb n="1433"/>
<lb n="1434"/><p><span>Ní misde do mhac Aodha</span>
<lb n="1435"/><span>gnáthughadh gleo bhforaonda;</span>
<lb n="1436"/><span>le deacraibh, le caidreamh cath,</span>
<lb n="1437"/><span>seactair aigneadh na n-anroth.</span></p>
<lb n="1438"/>
<lb n="1439"/><p><span>Ní hadbhar iomthnúidh don fhior</span>
<lb n="1440"/><span>a bhfuil d'uaislibh fhuinn Ghaoidhiol</span>
<lb n="1441"/><span>gan anbhuain gan tocht re teann,</span>
<lb n="1442"/><span>gan robhuain ré holc n-Eireann.</span></p>
<lb n="1443"/>
<lb n="1444"/><p><span>Gidhbé cuid dá cloinn bhunaidh</span>
<lb n="1445"/><span>nach cuir lé a ló a dócamhuil</span>
<lb n="1446"/><span>ní bádh clann í don Innsi,</span>
<lb n="1447"/><span>dá dtí ann don Eirinnsi.</span></p>
<lb n="1448"/>
<lb n="1449"/><p><span>As é as aigneadh d'Inis Breagh,</span>
<lb n="1450"/><span>céd mháthair chloinne Míleadh,</span>
<lb n="1451"/><span>a bhfoighreadh dhi le docraibh</span>
<lb n="1452"/><span>ar tí a n-airghean d'fionnachtuin.</span>
<lb n="1453"/></p>
</div>
<pb n="307"/>
<div><lb n="1454"/><p><span>As é an tinntliocht do fhégh sin</span>
<lb n="1455"/><span>an t-én dán hainm an aicil</span>
<lb n="1456"/><span>doní Ráith bheannfhoirfe Bhreagh</span>
<lb n="1457"/><span>i ndóich ghreannuighthe Gaoidheal.</span></p>
<lb n="1458"/>
<lb n="1459"/><p><span>Dúil sin as seacdha cridhe</span>
<lb n="1460"/><span>Uatha dá haos coimhrighe;</span>
<lb n="1461"/><span>éigean riamh don uile én</span>
<lb n="1462"/><span>giall don chuire sa cinél.</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>Ní hinniosdar aice sin</span>
<lb n="1465"/><span>acht dá én a n-am tuismthi;</span>
<lb n="1466"/><span>an dá én soin gídh iad ann</span>
<lb n="1467"/><span>siad ar fhéchsoin ní hionann.</span></p>
<lb n="1468"/>
<lb n="1469"/><p><span>én díbh gan dúsgadh meanma</span>
<lb n="1470"/><span>seachnuidh sighne máithreamhla;</span>
<lb n="1471"/><span>én oile ar a hairghibh féin</span>
<lb n="1472"/><span>go gcroidhe n-aingidh n-aigmhéil.</span>
<lb n="1473"/></p>
</div>
<pb n="308"/>
<div><lb n="1474"/><p><span>Go ndéntar inntliocht orra</span>
<lb n="1475"/><span>deacair aithne eatorra;</span>
<lb n="1476"/><span>tuar saobh-aithne a silleadh soin,</span>
<lb n="1477"/><span>rinneadh aonaighthe orthaibh.</span></p>
<lb n="1478"/>
<lb n="1479"/><p><span>Dírighthear leise a ló the</span>
<lb n="1480"/><span>a n-aighthe a n-aghaidh gréine,</span>
<lb n="1481"/><span>dá dtig meas airghean a hén</span>
<lb n="1482"/><span>do theas ainmhear an aidhéir.</span></p>
<lb n="1483"/>
<lb n="1484"/><p><span>Ruisg an eoin nach oighir dhi</span>
<lb n="1485"/><span>ní fhuilngeann amharc gréine;</span>
<lb n="1486"/><span>ní dhúin le doighir ngoile</span>
<lb n="1487"/><span>súil oighir na hacoile.</span></p>
<lb n="1488"/>
<lb n="1489"/><p><span>Díbris uaithe an t-én eile</span>
<lb n="1490"/><span>gá mbíd bésa tuilidhe;</span>
<lb n="1491"/><span>dobheir na hosguil an t-én</span>
<lb n="1492"/><span>dogheibh cosmhail sa cheinél.</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>Ag iompódh d'fhios a treibhe</span>
<lb n="1495"/><span>iomsgaradh na hacoile</span>
<lb n="1496"/><span>ní bhí acht leathoighir le sin -</span>
<lb n="1497"/><span>beathoidhigh é as a airghibh.</span>
<lb n="1498"/></p>
</div>
<pb n="309"/>
<div><lb n="1499"/><p><span>An dá én sin ógbhaidh Bhreagh,</span>
<lb n="1500"/><span>an aicil Innis Ghaoidheal</span>
<lb n="1501"/><span>teas a gliadh, éigion a holc,</span>
<lb n="1502"/><span>an ghrian nach éidear d'amharc.</span></p>
<lb n="1503"/>
<lb n="1504"/><p><span>Ar aithris an dara heoin</span>
<lb n="1505"/><span>forgla fhear n-Eireann déithreoir,</span>
<lb n="1506"/><span>le gráin fhinnfheithmhe fhóid Airt</span>
<lb n="1507"/><span>do shóid rinnfheithmhe a radhairc.</span></p>
<lb n="1508"/>
<lb n="1509"/><p><span>Le teas chogaidh Chríche Breagh</span>
<lb n="1510"/><span>dúinidh súile slóigh nGaoidheal,</span>
<lb n="1511"/><span>éisdiocht gháiriolaigh ghleo dte</span>
<lb n="1512"/><span>gráineamhail leo gach laithe.</span></p>
<lb n="1513"/>
<lb n="1514"/><p><span>A n-aithne as urusa dhi</span>
<lb n="1515"/><span>comhartha a cloinne dísle;</span>
<lb n="1516"/><span>aghaidh a hoighre ní fhill</span>
<lb n="1517"/><span>goradh dá bhfoighbhe um Eirinn.</span>
<lb n="1518"/></p>
</div>
<pb n="310"/>
<div><lb n="1519"/><p><span>A cuidsi don chloinn uile</span>
<lb n="1520"/><span>mur sin as é Rughruidhe;</span>
<lb n="1521"/><span>an té a chodlas ar a cneidh</span>
<lb n="1522"/><span>ní hé admhas mur oighir.</span></p>
<lb n="1523"/>
<lb n="1524"/><p><span>Rosdírghionn mac mhic Maghnais</span>
<lb n="1525"/><span>aghaidh an ruisg réllannglais</span>
<lb n="1526"/><span>ar ghoil chogaidh Chláir na n-Art -</span>
<lb n="1527"/><span>ní thogaibh gráin dá ghúasacht.</span></p>
<lb n="1528"/>
<lb n="1529"/><p><span>Críoch Fhloinn na linnteadh bhfosaidh</span>
<lb n="1530"/><span>dochí oighre an Aodha soin</span>
<lb n="1531"/><span>sgiamh shaorchlanda leinbh dar leis</span>
<lb n="1532"/><span>ar dheilbh bhfaolchonda a flaitheis.</span></p>
<lb n="1533"/>
<lb n="1534"/><p><span>ingruamdhacht ghnúisí Banbha</span>
<lb n="1535"/><span>bíd na mbreachtaibh searcamhla</span>
<lb n="1536"/><span>gráin a háladh aidhbhle a holc,</span>
<lb n="1537"/><span>bádhadh na hainmhe in-annsacht.</span>
<lb n="1538"/></p>
</div>
<pb n="311"/>
<div><lb n="1539"/><p><span>Ní ísligh airde a mheanma,</span>
<lb n="1540"/><span>ní ghráin a ghnúis dhoighiordha</span>
<lb n="1541"/><span>ré huille a sníomhdheacra soin,</span>
<lb n="1542"/><span>buime phrímhshleachta Fíachaidh.</span></p>
<lb n="1543"/>
<lb n="1544"/><p><span>Gabhtha dhó a los leathtrom</span>
<lb n="1545"/><span>ó shluagh Eireann d'einioclann</span>
<lb n="1546"/><span>an chéd roinn fa a chomhair soin</span>
<lb n="1547"/><span>do tholaigh thrédmhuill Thuathail.</span></p>
<lb n="1548"/>
<lb n="1549"/><p><span>Roinnfidh do réir a dhochair</span>
<lb n="1550"/><span>críoch Bhanbha an bhruaich ghégshrothaigh;</span>
<lb n="1551"/><span>ní thibhre don tí nár thuill</span>
<lb n="1552"/><span>ní dá hinmhe gan fhochuinn.</span></p>
<lb n="1553"/>
<lb n="1554"/><p><span>An tarbha do tuilleadh leis</span>
<lb n="1555"/><span>ní bhiadh ar láimh luchta an áineis</span>
<lb n="1556"/><span>níos foide a n-aisgidh ón fhior,</span>
<lb n="1557"/><span>oide gaisgidh na nGaoidheal.</span>
<lb n="1558"/></p>
</div>
<pb n="312"/>
<div><lb n="1559"/><p><span>Tairseach doruis na deacra,</span>
<lb n="1560"/><span>fraoch draige a ndeilbh naoidheanta,</span>
<lb n="1561"/><span>roghoil nach gceil a crithir,</span>
<lb n="1562"/><span>neimh a bhfaghar foirthin.</span></p>
<lb n="1563"/>
<lb n="1564"/><p><span>Díon conáigh chloinne Dálaigh,</span>
<lb n="1565"/><span>cabhair le hucht n-iombhádhaigh,</span>
<lb n="1566"/><span>ceann uaibhreachta Chriche Cuinn,</span>
<lb n="1567"/><span>fríthe caoimhshleachta Criomhthuinn.</span></p>
<lb n="1568"/>
<lb n="1569"/><p><span>Inis Bhanbha na mbeann dtais</span>
<lb n="1570"/><span>atá a hannsa d'ua Sémais;</span>
<lb n="1571"/><span>mar threibh ar dtocht a tuile</span>
<lb n="1572"/><span>ní cheil ort a hionmhaine.</span></p>
<lb n="1573"/>
<lb n="1574"/><p><span>Ní connradh ren curtha druim</span>
<lb n="1575"/><span>rann Aodha in gach dán dhealbhuim</span>
<lb n="1576"/><span>gnáth liom, gá luagh is saoire,</span>
<lb n="1577"/><span>uaim do chionn a chomhmaoine.</span>
<lb n="1578"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Duanta Eoghain Ruaidh Mhic an Bhaird

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Duanta Eoghain Ruaidh Mhic an Bhaird

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
