Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">0423</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L211</note>
                         <note type="L">iv</note>
                         <note type="B">1820 19T</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2017</date><idno>L211</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author>0423</author><imprint><publisher/><date>1820 19T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="0"/><span>TEAGAISG</span>
<lb n="1"/><span>Chum Sochair do dheanamh dona</span>
<lb n="2"/><span>Machtnaimh do leanas.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>1.  Déin rogha d'am agus d'ionad iomchubhaidh</span>
<lb n="5"/><span>chum léar smuaineadh; agus iadhaidh</span>
<lb n="6"/><span>dorus do chroidhe mar is fearr d'fheádfair, anaghaidh</span>
<lb n="7"/><span>an tsaoghail agus a thaithnímh tóirmiosgeacha.</span>
<lb n="8"/><span>2.  Aitigh thu fein a bfiaghnaise Dé agus</span>
<lb n="9"/><span>tairigh dod' inntin é le béodh chreidiomh.</span>
<lb n="10"/><span>amhail ag lionadh Neimhe agus talmhan le na</span>
<lb n="11"/><span>Mhórdhacht neamhchuimsíghthe; no amhail</span>
<lb n="12"/><span>do bheidh se na chomhnuighe le hiomlán a</span>
<lb n="13"/><span>chailigheachta a gceart lár tanma.  Sléucht</span>
<lb n="14"/><span>thu féin a Spioraid ina lathair chum an tard Thighearna</span>
<lb n="15"/><span>so d'adhrughadh, dein foráil dhiot</span>
<lb n="16"/><span>fein go hiomlán dho, agus iar go humhal maithfeachus</span>
<lb n="17"/><span>ad coirthidh uile.</span>
<lb n="18"/><span>3.  Guidh le dúthracht agus le húmhlúigheacht</span>
<lb n="19"/><span>solus a ghrása ionus go ndeanfadh fírinídhe</span>
<lb n="20"/><span>móra an tsaoibhsgeil cosamhlacht iomchubhaidh</span>
<lb n="21"/><span>ar tanam, agus go bfóghlamóthadha go</span>
<lb n="22"/><span>heifeachtamhuil eagla agus gradh bheith dho.</span>
<lb n="23"/><span>4.  Leaghadh go neamhdheithionsach agus le</span>
<lb n="24"/><span>haireachus thromdha air chaibidil an lae.  Tabhair</span>
<lb n="25"/><span>am do tanam chum gach nidh leaghfair</span>
<lb n="26"/><span>do chur anórdúghadh, agus meabhraigh go</span>
<lb n="27"/><span>grinn na poinc is mo bhaineas leat fein.</span>
<lb n="28"/></p>
</div>
<pb n="vi"/>
<div><lb n="29"/><p><span>5.  Ionus gur mó an rannpháirt do bheith</span>
<lb n="30"/><span>ag do léightheoireacht le urnaigh meanmain,</span>
<lb n="31"/><span>feuch le na samhail do mheodhanaibh do tharraing</span>
<lb n="32"/><span>ad smuaintibh do bheidh oireamhneach don</span>
<lb n="33"/><span>adhbhar air a dtráchtair, le griosúghadh, iodhoin,</span>
<lb n="34"/><span>ann tanam eagla agus gradh Dé, muinghín</span>
<lb n="35"/><span>ina mhaithios, buídheachus ina thiodhlacthíghe,</span>
<lb n="36"/><span>uamhain an pheacaidh; agus a samhail</span>
<lb n="37"/><span>sin; Oscuil do chróidhe cómh maith agus</span>
<lb n="38"/><span>dfeudfair chum no mianaibhsi, ionus gur doimhne</span>
<lb n="39"/><span>do ghlacfadis na Subhailceadha riachtanacha</span>
<lb n="40"/><span>sa préumh ann.</span>
<lb n="41"/><span>6.  Críochnaigh do smuainte le díanfhonn</span>
<lb n="42"/><span>naomhtha do bheatha leasúghadh, agus ag</span>
<lb n="43"/><span>seasamh go sunnrádhach, air na claontadh is</span>
<lb n="44"/><span>mo dá bfuilir tugtha, agus gaibh ort fein go</span>
<lb n="45"/><span>diongmhalta an fonn so do choimliona, an gach</span>
<lb n="46"/><span>uain da dtairgthear dhuit an lá san féin.</span>
<lb n="47"/><span>7.  Meabhraigh go minic air ardphoncaibh do</span>
<lb n="48"/><span>smuainte ann rith an lae; d'eagla go sladfadh</span>
<lb n="49"/><span>an namhaid tanam ag breith an tsiol dhíadha</span>
<lb n="50"/><span>so uait, le na chur dfiachaibh ort an nidh</span>
<lb n="51"/><span>do leighis agus do mheambrúighis do dhearmad</span>
<lb n="52"/><span>go héasga.</span>
<lb n="53"/>
<pb n="8"/></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>SMUAIN GO MAITH AIR;</span>
<lb n="56"/><span>NO,</span>
<lb n="57"/><span>LEARSMUAINTEADH</span>
<lb n="58"/><span>air</span>
<lb n="59"/><span>Mhorfhirinnidhe an Chreidimh,</span>
<lb n="60"/><span>etc. etc. etc.</span>
<lb n="61"/><span>AN CHEUD CHAIBIDIL,</span>
<lb n="62"/><span>Do Riachtanas Learsmuaineadh.</span>
<lb n="63"/><span>An Cheud La.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Smuain, air dtúis Na bríathra so an Fháigh</span>
<lb n="66"/><span>Jeremiah;  "Le léirsgrios do fasuídheadh an</span>
<lb n="67"/><span>Talamh uile; do bhrígh nach bhfuil aoinneach</span>
<lb n="68"/><span>a smuaineas ann a chroidhe, Jerem.12.</span>
<lb n="69"/><span>v.11. agus mheas cómh-fior agus ata, gur</span>
<lb n="70"/><span>uireasba léarsmuaineadh air mhoirfhirinibh</span>
<lb n="71"/><span>na Críostamhlacht, ard phreimh iomlan ár</span>
<lb n="72"/><span>ndochair.  Faraoir!  'táid úrmhór na ndaoine</span>
<lb n="73"/><span>agus is ró anamh do smuainíghíd air a gceud thuis</span>
<lb n="74"/><span>na air a gcrich dhéigheanach.  Ni</span>
<lb n="75"/><span>thuigid cia do chuir air an saoghal iad, na</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="76"/><p><span>cread fath, na machtnamh air an tsioruigheacht</span>
<lb n="77"/><span>ann a bhfuilid go direach air ti dul asteach.</span>
<lb n="78"/><span>Uime sin, ata a saothar uile talamhuighe agus</span>
<lb n="79"/><span>aimsiordha, amhail agus nách deunfuidhe iád</span>
<lb n="80"/><span>achd don tsaoghalso, no go mbeidis le fuireach</span>
<lb n="81"/><span>ann so do ghnath.  Bás, Breitheamhnas, Neamh</span>
<lb n="82"/><span>agus Ithfrionn, ní ghnidhid ach beagshuim</span>
<lb n="83"/><span>diobh; do bhrigh nách tugaid aga dhóibh air</span>
<lb n="84"/><span>lúighe go doimhin iona nanamnaibh le gleusaibh</span>
<lb n="85"/><span>learsmuaineadh tromdhá.  Rithid air</span>
<lb n="86"/><span>lúas chum fánadh na sioruigheachta le na suilibh</span>
<lb n="87"/><span>iádhta; agus annsan amháin thiongsnaid</span>
<lb n="88"/><span>smuaineadh, 'nuair gheibhid iad féin san ionad</span>
<lb n="89"/><span>dobrónachso, san ait ná fághadh a bpiast bás,</span>
<lb n="90"/><span>agus nách múchfar a dteine go sioruighe.  O! a</span>
<lb n="91"/><span>Dhalta gradhach tabhar aire nách e so do dhan.</span>
<lb n="92"/><span>Smuain, san dara ait, nách fheidir sinn do</span>
<lb n="93"/><span>shlánúghadh gan aithne air Dhía agus a ghrádhúghadh</span>
<lb n="94"/><span>os cionn na nuile nídhthe.  Maiseadh, ní</span>
<lb n="95"/><span>feider linn a aithne ná a ghrádhughadh mar budh</span>
<lb n="96"/><span>chuíbhe gan congnamh learsmuaineadh.  Ag so</span>
<lb n="97"/><span>dfoillsigheas dhúinn deaghcháilígheáchta do-aírmhíghthe</span>
<lb n="98"/><span>an bhith oírdheirc, a áileacht</span>
<lb n="99"/><span>neamhdha, a ghrádh, shiórúighe dhuinn, agus</span>
<lb n="100"/><span>na húile thiodhlaicthe dár bhron sé orrainne na</span>
<lb n="101"/><span>truaileanaighthe is taire agus is neamh chumannaighe</span>
<lb n="102"/><span>dá bhfuil aíge, agus nách deanaid úile</span>
<lb n="103"/><span>a bheag do bhiódha orainn gan learsmuaineadh</span>
<lb n="104"/><span>tromdha.  Ná huíle nidhthe dá bfuil nár</span>
<lb n="105"/><span>dtimpchioll na Flaithis, an Talamh agus gach</span>
<lb n="106"/><span>nidhe da bfuil ionta gan traochadh ag searmoin</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="107"/><p><span>De dhuinn, agus ag tabhart cuire dhuinn</span>
<lb n="108"/><span>chum a ghradhughadh.  Achd gan learsmuaine</span>
<lb n="109"/><span>bíodham bóghar d'an ghuithsi an domhain uile:</span>
<lb n="110"/><span>'s cosmhail sinn leoso aga bfuilid suile agus</span>
<lb n="111"/><span>nách feicion; agus cluasa agus nách cluinion.</span>
<lb n="112"/><span>Och! na dochair mhora uáthbhásacha leanas</span>
<lb n="113"/><span>o uireasba fioraithne De, darab e is toradh do</span>
<lb n="114"/><span>gnath learsmuaineadh.  Nách air an adhbharso</span>
<lb n="115"/><span>atá an saoghal uile tuilte do mhalaightheacht?</span>
<lb n="116"/><span>agus ithfrionn craososgailte, ag fuadughadh</span>
<lb n="117"/><span>gan chríoch gan airiomh clann mhidhsheunmhár</span>
<lb n="118"/><span>Adhaimh, mar ata Dia air na dearmad</span>
<lb n="119"/><span>mar nách bhfuil eolas air Dhia air Talamh -</span>
<lb n="120"/><span>Osea c.4.v.1.</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Smuaín, san treas ait, gur b'égion dhuinn</span>
<lb n="123"/><span>chum ár nanma do shlanúghadh sinn fein d'aithint</span>
<lb n="124"/><span>mar an gceadna, Is eigion ár ndíth agus</span>
<lb n="125"/><span>ár dtruailleacht d'aithint, ionas go mo humhal</span>
<lb n="126"/><span>sinn agus go monéamhdhothchaíseach ionnainn</span>
<lb n="127"/><span>fein sin.  Is eigíon dhuínn ar míanta agus ar gclaontadh</span>
<lb n="128"/><span>neamhríaghalta d'aithint, ionus go</span>
<lb n="129"/><span>dtroidfamaois iona naghaidh, agus go dtreiseomaois</span>
<lb n="130"/><span>orrtha.  Is eígion dhúinn gluaiseacht air gcroidhthe</span>
<lb n="131"/><span>féin do thuigsínt agus do fhaire, ionas</span>
<lb n="132"/><span>nách bearfaidhe gearr orainn san bpeacadh,</span>
<lb n="133"/><span>agus codla san mbás.  Agus cionas is feidir an</span>
<lb n="134"/><span>teolus riachtanach so dfághúil orainn fein, an ealadhan</span>
<lb n="135"/><span>so na naomh gan chóngnam learsmuáineadh</span>
<lb n="136"/><span>laetheamhuil?  A! chomh mídhsheúnmar</span>
<lb n="137"/><span>agus ataid siad thuigeas gach nídhe eile agus</span>
<lb n="138"/><span>nách tuigion iad fein!  uime sin guidhmid go</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="139"/><p><span>laetheamhaíl le Naomh Augustin, Noverim te</span>
<lb n="140"/><span>noverim me.  A Thiagharna, tabhair do ghrasa</span>
<lb n="141"/><span>dham t'aithint.  A Thiagharna tabhar do</span>
<lb n="142"/><span>ghrasa dham me fein d'aithint agus feucham</span>
<lb n="143"/><span>maille le dualgas teacht air an dá ealadhain</span>
<lb n="144"/><span>ro riachtanachaso le learsmuaineadh ghnath.</span>
<lb n="145"/><span>Smuaín, san gceathramhadh ait air chor go</span>
<lb n="146"/><span>gcothochamaois in ar nanamnabh eagla fuláin</span>
<lb n="147"/><span>De, nóch is toiseach de'n eagna fhírineach, agus</span>
<lb n="148"/><span>sinn do bhrosdughadh a slighe na subhailcidhe,</span>
<lb n="149"/><span>is eígion dhuinn air gceudna, machtnamh go</span>
<lb n="150"/><span>tromdha air adhfhuathmhaireacht an pheacaidh,</span>
<lb n="151"/><span>agus an ghrain ata ag Dia air; air chomhachtaibh</span>
<lb n="152"/><span>uathbhasacha an pheacaidh air an anam</span>
<lb n="153"/><span>agus iomadamhlacht ar bpeacuidhe féin go</span>
<lb n="154"/><span>sonnradhach, air neamthairbhe, anacra agus</span>
<lb n="155"/><span>cealg an tsaoghaíl, air an bfortacht agus an</span>
<lb n="156"/><span>taoibhneas leanas do bheatha shubhailceach;</span>
<lb n="157"/><span>air ghiorra na haimsire agus faidiongantach na</span>
<lb n="158"/><span>sioruigheachta; air chinteacht agus neamhchinteacht</span>
<lb n="159"/><span>an bháis, agus an bharamhail do </span>
<lb n="160"/><span>bhias aguinn an am an bhais, air bheagnuimhir</span>
<lb n="161"/><span>na bfiréun, etc.  A!  a Chriostaighthe, na deunam</span>
<lb n="162"/><span>failithe don mhóradhbhar so ar slánaighthe!</span>
<lb n="163"/><span>Is le learsmuaineadh na bhfirinidhe so</span>
<lb n="164"/><span>do rinneadh a noiread Naomh, d'athglaodhaigh</span>
<lb n="165"/><span>fiú na bpeacach bo droichmhianamhla. -</span>
<lb n="166"/><span>Uch!  cread an trommshuan iomlan iona bfuil</span>
<lb n="167"/><span>an tanam san nách músglaighthear le torman</span>
<lb n="168"/><span>na bhfirinnidhe uathbhasacha so. - Bás,</span>
<lb n="169"/><span>Breitheamhnas, Ithfrionn, Sioruigheacht.</span>
<lb n="170"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="171"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh ait air shearbhadas</span>
<lb n="172"/><span>neamthorach na daordruinge, a ciontughadh</span>
<lb n="173"/><span>an ollbhaoise fein tre na loighead dothabhacht</span>
<lb n="174"/><span>do rinneadar dona neithibh sin, ar nár bo egion</span>
<lb n="175"/><span>doibh smuaineadh anois air feadh na sióruigheachta.</span>
<lb n="176"/><span>Donain neamhchialmhar mar atamaoid</span>
<lb n="177"/><span>do bhi ar seal agunin tamall, 'nuair le smuaineadh</span>
<lb n="178"/><span>air an tsióruigheacht anacrach so</span>
<lb n="179"/><span>nar bfeidir linn a seachnadh.  No sóláis dochriochnaighthe</span>
<lb n="180"/><span>sin Fhlaitheamhnas do thairgeadh</span>
<lb n="181"/><span>dhuinn air bheagluadhach; anuair do bfheidir</span>
<lb n="182"/><span>linn le beagan Machtnaimh ortha a seilbh shioruighe</span>
<lb n="183"/><span>a thuilliomh dhuinn fein.  Acht faraoir!</span>
<lb n="184"/><span>ní smuaineomaois anuair sin, agus anois 'ta se</span>
<lb n="185"/><span>rodheighionach.  O mo Dhian ghradh, foghluimsi</span>
<lb n="186"/><span>a bheith eagnaidh tre na ndonas san;</span>
<lb n="187"/><span>machtnaigh san lá so agad, air na nithi do bhaineas</span>
<lb n="188"/><span>led shiocháin shiorruighe; Smuain go</span>
<lb n="189"/><span>maith air do chrioch dhéaghanaidh; Machtnaigh</span>
<lb n="190"/><span>ar na mor fhirinidh so an tsaoibhsgeil.  Is eigion</span>
<lb n="191"/><span>dhuit Smuaineadh orrtha anois, no ina</span>
<lb n="192"/><span>dhiagh so, an trath nach deanfadh a smuaineadh</span>
<lb n="193"/><span>dho mhaith dhuit acht meadúghadh air</span>
<lb n="194"/><span>tanacra air feadh na siorruigheachta.</span></p>
<lb n="195"/>
<lb n="196"/><p><span>AN 11. CAIB.</span>
<lb n="197"/><span>Air Chrioch ar gcruthaighthe.</span>
<lb n="198"/><span>An Dara La.</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>Smuain, air dtuis, a Anam Chriostamhail</span>
<lb n="201"/><span>nách tangais san tsaoghal fos, airiomh bliaghan</span>
<lb n="202"/><span>o shoin, agus nách raibh ann do bhith acht</span>
<lb n="203"/><span>firneamhnidh.  Do sheasaigh an Saoghal tuarim</span>
<lb n="204"/><span>agus sé mhíle blíaghain, le aithghníomarthaibh</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="205"/><p><span>agus siothbhuaireadh do airmhighthe ann</span>
<lb n="206"/><span>gacha tir, agus cá rabhaisi air feadh na haimsire</span>
<lb n="207"/><span>sin?  Faraoir! do bhís a ngeibhin a ndubhaighein</span>
<lb n="208"/><span>dhoimhin an neimhnídhe, go dochumsightheach</span>
<lb n="209"/><span>a gcoinghiol ni bhus isle ína an phéist</span>
<lb n="210"/><span>is súathrúighe ar talamh, agus Creid dfeudfadha</span>
<lb n="211"/><span>a dheanamh dá bfantadha ann?  Uime</span>
<lb n="212"/><span>sin umhlaigh thu fein ge be tairbhe do Shealbhochair</span>
<lb n="213"/><span>ó nádúir no ó ghrasadh, ó nách fuil ionat</span>
<lb n="214"/><span>fein acht Neimhnídhe; agus gach a bhfuil agad</span>
<lb n="215"/><span>os cionn neimhnidhe isé do Chrughthaighthoir</span>
<lb n="216"/><span>do bhronn no do thug air iasacht dhuit</span>
<lb n="217"/><span>e.  Uch! a thruaileanaigh bhoicht, creud as</span>
<lb n="218"/><span>a bfuil tu uaibhreach?  no creud air a nglaoghfair</span>
<lb n="219"/><span>do chuid fein; acht neimhnidhe agus peacadh,</span>
<lb n="220"/><span>is measa iona neimhnidh?</span>
<lb n="221"/><span>Smuain, san dara ait, gur'bi lámh uileachomhachtach</span>
<lb n="222"/><span>De, air ndul síos san ndubhaighein</span>
<lb n="223"/><span>sin an neimhnídh, do tharraing tusa as súd</span>
<lb n="224"/><span>agus thug dhuit an bhithsi shealbhuighean</span>
<lb n="225"/><span>tu anois, nóch is deaghmhaisídhe agus is iomlaine</span>
<lb n="226"/><span>dá bfuil san saoghal so-fhaicsiona so.</span>
<lb n="227"/><span>Cumusach air Dhia d'aithint agus do ghradhughadh</span>
<lb n="228"/><span>san mbeathaso agus air intinn aoibhneas</span>
<lb n="229"/><span>sióruíghe do bhuadh an fharraid san mbeatha</span>
<lb n="230"/><span>le teacht.  Adharaigh agus dein iongantas</span>
<lb n="231"/><span>d'fhialmhaithios do Dhe do thionsgain an bhith</span>
<lb n="232"/><span>so dhuit ón uile Shiorruigheacht, toghtha tar</span>
<lb n="233"/><span>an oiread do mhilliunaibh eile dfag se iona</span>
<lb n="234"/><span>dhiaigh aga raibh tiodal chómhcbeart air bhith</span>
<lb n="235"/><span>agus do bhí agadsa.  Breithnigh romhad an</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="236"/><p><span>tsiorriugheacht aibhseach so do chum ar cruthuigheadh</span>
<lb n="237"/><span>thu agus admhaigh go buidheach go</span>
<lb n="238"/><span>bfuil an gradh atá agad Dhia dhuit gan tuís, gan</span>
<lb n="239"/><span>deire acht o Shiorriugheacht go Siorruigheacht.</span>
<lb n="240"/><span>Smuain, san treas ait, air mbeith cruthaighthe</span>
<lb n="241"/><span>aig Dia uileachomhachtach, agus gur uaidh ata</span>
<lb n="242"/><span>do bhith iomlan agad, do réir ceirte gach tiodal</span>
<lb n="243"/><span>is leis fein thu, agus ata do fhiachaibh ort</span>
<lb n="244"/><span>iomlán do chómhachta do chumais agus do</span>
<lb n="245"/><span>cheadfadh do thoirbhirt ionna Sheirbhis; agus</span>
<lb n="246"/><span>o taoir ciontach anaindlighe ro-eilightheach</span>
<lb n="247"/><span>chomh minic agus do tharcuisnighir aon roinn</span>
<lb n="248"/><span>dod bhith, le na chur ag leanmhain ollbhaoise</span>
<lb n="249"/><span>agus peacadh.  Och! a anam bhoicht cread</span>
<lb n="250"/><span>coimh beag agus dothuígeamair di si gus anois?</span>
<lb n="251"/><span>a loighead dár smuaíne, dár mbriathra agus</span>
<lb n="252"/><span>dár ngníomhartha do chuireamair a suim don</span>
<lb n="253"/><span>te ud is ceud thuis dhuinn, agus dá bhrígh sin</span>
<lb n="254"/><span>gur chum na críche sin budh chóir dhuinn ar</span>
<lb n="255"/><span>ngníomhartha eile do stíurughadh! bí maslaightheach</span>
<lb n="256"/><span>trídh tharcaisne chómh mór so:</span>
<lb n="257"/><span>leasaigh agus dein aithrídhe.</span>
<lb n="258"/><span>Smuain, san gceathramhadh ait, an Dia sin</span>
<lb n="259"/><span>thug do bhith dhuit agus do chruthaigh uile</span>
<lb n="260"/><span>nidhthe an tsaoghailsi chum do Sheirbhise, gur bo</span>
<lb n="261"/><span>dho féin amháin do cruthaigh se thu.  Ní</span>
<lb n="262"/><span>he go raibh ríachtanas aige leat, ná tairbhe ná</span>
<lb n="263"/><span>breis air bith aoibhnis le na fhághail uait, acht</span>
<lb n="264"/><span>gur mhían leis a ghrasadh do bhronnadh ort san</span>
<lb n="265"/><span>mbeatha so, agus sólás neimchríochnaighthe a</span>
<lb n="266"/><span>Righeachta san mbeatha thall.  Stad le iongantas</span>
<lb n="267"/><span>a anam chríostaighe ag fialmharacht do</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="268"/><p><span>chruthaightheora, ann do dheanamh chum</span>
<lb n="269"/><span>críche chomh aluin sin, agus ó do rinneadh thu</span>
<lb n="270"/><span>do Dhia bíodh naire ort fuireach sásta le aoinidh</span>
<lb n="271"/><span>is lúghadh iona Dia.  Uime sin, foghluim dímheas</span>
<lb n="272"/><span>do dheanamh do gach nídhe ata talamhuíghe</span>
<lb n="273"/><span>agus aímsiórdha, mar nídhthe fad bhun</span>
<lb n="274"/><span>agus neimhfhiuntach dod ghradh.  Caoin do</span>
<lb n="275"/><span>dhith ceilidh atá thort, agus san d'iomadamhlacht</span>
<lb n="276"/><span>an Chinne-dhaona, nóch do chaith a laethe</span>
<lb n="277"/><span>a saobhnós shúarach, ag curaim mhíoshuaimhneasacha</span>
<lb n="278"/><span>timpchioll breugain dathanacha agus</span>
<lb n="279"/><span>nidhthe neamhthabhachtacha, agus gur ro anamh</span>
<lb n="280"/><span>do chuimhníd air an gcrích mhór nóch,</span>
<lb n="281"/><span>amhain chum a dtangadar air an tsaoghal.</span>
<lb n="282"/><span>Smuain, san gcúigeadh ait, An uile bhrígh</span>
<lb n="283"/><span>agus comhachta tanama, do thoile, do chuimhne,</span>
<lb n="284"/><span>do thuigsiona, agus an uile cheadfadh agus</span>
<lb n="285"/><span>boill do cholna, gur bo é fath fa bfuairis ód</span>
<lb n="286"/><span>cruthaightheoír iad amhail an oiread san meodhanaibh</span>
<lb n="287"/><span>chum crich do chruthaighthe, do</span>
<lb n="288"/><span>bhúadh, chum a gcur an gniomh feadh do</span>
<lb n="289"/><span>ghearr Chomhnáighe san saoghal so-ghluaiste</span>
<lb n="290"/><span>si a seirbhís do Dhe, agus mur sin tusa thabhairt</span>
<lb n="291"/><span>chum seilbhe siórruighe a shuaimhneas mhilis</span>
<lb n="292"/><span>a ríoghachta beannaighthe.  Faraoir! a anam</span>
<lb n="293"/><span>bhoicht, nách ar churamairne toirmiosg air</span>
<lb n="294"/><span>na tabharthaisighe uile si ar gcruthaightheora</span>
<lb n="295"/><span>le na niompogha uile anaghaidh an té óna bfuaireamair</span>
<lb n="296"/><span>iad?  bídh trocaireach orainn a Thighearna,</span>
<lb n="297"/><span>bidh trocaireach orainn, maith dhuinn</span>
<lb n="298"/><span>air neasumhluigheacht, agus tabhair grása</span>
<lb n="299"/><span>dhuinn anois a bheith eagnaidh don tsiorruigheacht.</span>
<lb n="300"/>
<pb n="24"/></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>AN III. CAIB.</span>
<lb n="303"/><span>Air Thiodhlaicidhe De.</span>
<lb n="304"/><span>An Treas La.</span></p>
<lb n="305"/>
<lb n="306"/><p><span>Smuain, air dtúis a m'anam, na dualgasaidh</span>
<lb n="307"/><span>fá na bfuilir o Fhialmhaithios De!</span>
<lb n="308"/><span>Do chúimhne sé ort o'n tsíorruigheacht; do</span>
<lb n="309"/><span>ghradhaigh se thu o'n tsiorrúigheacht.  An uile</span>
<lb n="310"/><span>bheanúghadh agus cumaoin dhíobhso dár bhronn</span>
<lb n="311"/><span>se ort, do bhádar a dtaisge aige fá do chomhair</span>
<lb n="312"/><span>o'n tsioruigheacht; iaragair iad uile da</span>
<lb n="313"/><span>ghradh siorrúighe dhuit.  An bbfeidir go gcurfeadh</span>
<lb n="314"/><span>Dia chómh mór so, an té is ró airde agus</span>
<lb n="315"/><span>is ró-naomtha, do chomhnuigheas san tsiorraigheacht</span>
<lb n="316"/><span>mian a bpeist bhoicht thalmhaidhe,</span>
<lb n="317"/><span>pheacamhail.  An bhfeídir a dhalta ionmhuin, go</span>
<lb n="318"/><span>raibh ionad agad on uile shiorruigheacht a</span>
<lb n="319"/><span>gcroidhe do Dhe, agus na beidh amhain a intinn</span>
<lb n="320"/><span>shiorruigh a noiread le preap na súl do aimsir</span>
<lb n="321"/><span>gan a bheith smuaineadh ort.  Och! a thrúiléanaigh</span>
<lb n="322"/><span>bhoicht, cread an cuitiogh do rinnis</span>
<lb n="323"/><span>ar son an mhór ghrádh so!  Chómh deighionach</span>
<lb n="324"/><span>agus do grádhais é, nóch do gradhaigh thu ó'n</span>
<lb n="325"/><span>tsiórruigheacht; chómh beag do smuainíghis</span>
<lb n="326"/><span>air an te ata ag siór smuaineadh ort.</span>
<lb n="327"/><span>Smuain san dara aít, nách é amháin go</span>
<lb n="328"/><span>dtug Dia dhuit led' cruthúghadh tanam agus</span>
<lb n="329"/><span>do chorp; maille le na gcómhachtaibh agus</span>
<lb n="330"/><span>a mballaibh, agus an aonfhocal, bé nídhe atá</span>
<lb n="331"/><span>agad agus bé nídhe thu fein: acht mar an</span>
<lb n="332"/><span>gcéadna coimhéudan iád gach am le buádh</span>
<lb n="333"/><span>a chosanta, air ar bhfeidir síorchrúthúghadh do</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="334"/><p><span>gháirm.  Do bhrígh nách ar bféidir le haoinnidhe</span>
<lb n="335"/><span>acht le na lámh uilechómhachthach féin an</span>
<lb n="336"/><span>bhithsi do thabhairt dhuit; leis sin ní fhéudfadh</span>
<lb n="337"/><span>aonnidhe dá eágmais thu chomeúd o thutim tar</span>
<lb n="338"/><span>hais san neimhnídh o dtangais:  nóch do theagmhoghadh</span>
<lb n="339"/><span>dhuit gan amhras dá ndéunadh Día</span>
<lb n="340"/><span>acht a lámh chongantach do tharraing uaith fiu</span>
<lb n="341"/><span>aon mhomaid amhain.  A Pheacaidh bhocht;</span>
<lb n="342"/><span>creud fáth nár smuainíghis ar so an trath bhís</span>
<lb n="343"/><span>ag fuagairt cogadh air do Dhia tréd choirthibh</span>
<lb n="344"/><span>gnáthamhla, agus é sin, le grádh neamhchómórtais</span>
<lb n="345"/><span>d'oidhche agus do lá ag fairé ort?</span>
<lb n="346"/><span>Cionas do léig an sgannradh dhuit leis an fhaidsi</span>
<lb n="347"/><span>aimsire an te do chongamh snáithe do bheatha</span>
<lb n="348"/><span>iona lamh do ghreasacht chómh mhinic sin,</span>
<lb n="349"/><span>agus fós an te le ár bféidir gach mómaid tu chur</span>
<lb n="350"/><span>a neimhnidhe, nó thu theilgion ceann air aghaidh</span>
<lb n="351"/><span>go hithfrion?  O! go mbeannaigh an uile</span>
<lb n="352"/><span>nidhe a throcaire go siorruighe mar dfoighnídh</span>
<lb n="353"/><span>se leat an fhadso!</span>
<lb n="354"/><span>Smuain san treas ait, Tiodhlaice do-mheasda</span>
<lb n="355"/><span>ar bfuasgalta, le ar shaor ar nDia ghrádhach</span>
<lb n="356"/><span>sinn o pheacadh agus o Ithfrion luach saothair</span>
<lb n="357"/><span>ceart an pheacaidh.  Faraoír!  anam bhoicht</span>
<lb n="358"/><span>do bhámairne caillte go siórrúighe muna</span>
<lb n="359"/><span>mbeith gur ghrádhaigh an tArd-chruthaightheoir</span>
<lb n="360"/><span>agus an tArd-thighearna so neimhe agus</span>
<lb n="361"/><span>talmhan comh mór san sin, go dtúg se e fein</span>
<lb n="362"/><span>suas chum bais na Croiche, chum ar bfuasgaltá,</span>
<lb n="363"/><span>an bás ba pheannaidíghe agus ba thárcuisnighe</span>
<lb n="364"/><span>dob fheidir a thionsgain.  "Gradh is mo iona</span>
<lb n="365"/><span>so, ní bfuil ag aoineach, duine do thabhairt a</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="366"/><p><span>anama fein air shon a Charaid."  Eoin 15.C.13.</span>
<lb n="367"/><span>Rann.  Acht a Thíghearna ionmhúin do rugaise</span>
<lb n="368"/><span>do ghrádh móran níbhus faide iona só, ann</span>
<lb n="369"/><span>bás dfulaing air son na droinge nóch tri pheacfadh</span>
<lb n="370"/><span>do bhi ionna namhaid fhosgailte agad, ag</span>
<lb n="371"/><span>fulaing bás or son a samhail do thruailleanaibh</span>
<lb n="372"/><span>neamchumannacha agus gur tearc d'altadhaid</span>
<lb n="373"/><span>choidhche leat adtaobh do ghrádh na fiu do</span>
<lb n="374"/><span>pheannaide d'eagcaoine acht go hanamh, madh</span>
<lb n="375"/><span>ghnídhid air aonchor, no aire air bith do thabhairt</span>
<lb n="376"/><span>dhoibh.  Uch a chriostaighe creud is mó</span>
<lb n="377"/><span>fá ndeunfam iongna ná an Rígh mor so Neimhe</span>
<lb n="378"/><span>agus talmhan nách bhfuil san chruinne beannaighthe</span>
<lb n="379"/><span>acht neimhnidhe no fós nidhe is lughadh</span>
<lb n="380"/><span>iona neimhnidhe ina aice) ag euga air an</span>
<lb n="381"/><span>gcroich dár sabhailne do phiastaibh anacracha;</span>
<lb n="382"/><span>no feuchain oirthe so do chreidios an</span>
<lb n="383"/><span>fhirinne uathbhásacha so, agus nách déin tabhacht</span>
<lb n="384"/><span>don grádh eugmhaiseach so do bhias ina</span>
<lb n="385"/><span>cheart chosboir iongantais d'fearaibh agus do</span>
<lb n="386"/><span>ainglibh go síorruighe.</span>
<lb n="387"/><span>Smuain, san gceathramhadh ait, meud na</span>
<lb n="388"/><span>bfiacha ata ag Dia orainn a dtaobh sin do</span>
<lb n="389"/><span>ghairm chum an Chreidimh fhírrinnigh iontoghtha</span>
<lb n="390"/><span>do mhoran milliuin do fhag se air deire andorchadas</span>
<lb n="391"/><span>agus a sgáilebh an bhais.  Faraoir!</span>
<lb n="392"/><span>is diombuadhach coinghiol na nanamna bochta</span>
<lb n="393"/><span>follamh mar 'táid gan eolus Iosa Chriosd na a</span>
<lb n="394"/><span>cheile aonránach an Eaglais Chatoilce fhirinneach!</span>
<lb n="395"/><span>chómh beag agus thuigid an bheatha le</span>
<lb n="396"/><span>teacht.  Do chomh beag d'eagla ná do dhoilghíos</span>
<lb n="397"/><span>agus do rithid O pheacadh go Peacadh, agus</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="398"/><p><span>bás neamhaithrígheach d'faghail!  A! mhormhaitheas</span>
<lb n="399"/><span>De, nách ar fhulaing duine tuitim iona</span>
<lb n="400"/><span>na leithéid d'anacra, gé gur rugadh agus gur</span>
<lb n="401"/><span>tugadh súas sinn ameasg daoine do mealladh le</span>
<lb n="402"/><span>hearráid!  No fós madh thig dhuinn air gceudna</span>
<lb n="403"/><span>bheith dho dhonas orainn air aisde ar gcomharsan,</span>
<lb n="404"/><span>dul air seachrán o'n mbroinn, gur tharraing</span>
<lb n="405"/><span>sé le trocaire ní bhus bfollasa sinn amach</span>
<lb n="406"/><span>as ghiallachaibh an aidhbheirseora, air ar dtabhairt</span>
<lb n="407"/><span>chum a threuda, eadhon, an Eaglais</span>
<lb n="408"/><span>Chatoilce, Gur bo beanuighthe ar nDia go</span>
<lb n="409"/><span>siorruighe, ar son a uile thrócaire.  O creud an</span>
<lb n="410"/><span>taoibhneas do-mheasda a bheith tre thoradh</span>
<lb n="411"/><span>grásadh an gharmaso in ar gclann ag Dia agus</span>
<lb n="412"/><span>ag an naomh Eaglais.  Chum an bheatha shoghluaiste</span>
<lb n="413"/><span>si do chaitheamh a gcuideachta shonadh</span>
<lb n="414"/><span>aoin cheile aoinmhic De; abheith go laetheamhail</span>
<lb n="415"/><span>rainphairteach ansna sacraimeintidhe</span>
<lb n="416"/><span>neamhdha so na ngrasadh ndiadha; maireachtain</span>
<lb n="417"/><span>agus bás d'fághail a gcuman na naomh etc.</span>
<lb n="418"/><span>A!  is beannaighthe an pobal agá bfuil an Tighearna</span>
<lb n="419"/><span>mar Dhia. 143 Salm.</span>
<lb n="420"/><span>Smuain san gcuigeadh ait, A anam Chriostamhail,</span>
<lb n="421"/><span>gé bé thu, áirdreímheas Dé ad chionn,</span>
<lb n="422"/><span>cámheud grasa lér toirmiosg se thu ó aois t'oige?</span>
<lb n="423"/><span>camheud donas o'r choimheud se thu?  Náchar</span>
<lb n="424"/><span>fhoighne se leat, lé haimsir imchián, an am</span>
<lb n="425"/><span>ar gearradh síos daoine eile ann a bpeacuidhe.</span>
<lb n="426"/><span>Nách bhfuilid milliuin air an uairsi ag losgadh</span>
<lb n="427"/><span>an Ithfrionn tré pheacaidhe níbhus lúghadh</span>
<lb n="428"/><span>iona mur rinnise?  Machtnaigh air gach tairbhe</span>
<lb n="429"/><span>dá bhfuairis tar mhiltibh:  creud an</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="430"/><p><span>comhgair beatha, creud an charaid, creud an</span>
<lb n="431"/><span>tslainte, etc. an feadh ataid anoiread tréigthe</span>
<lb n="432"/><span>chum bochtaine agus anacra.  O! bidh iongantas</span>
<lb n="433"/><span>ort fá mhaithios do-labhartha do Dhe</span>
<lb n="434"/><span>dhuit, biódh uathbfas agus náire ort triad</span>
<lb n="435"/><span>mhiodhchumann, biodh rún agad o so Suas,</span>
<lb n="436"/><span>gan stadadh o altughadh leis agus a Ainim</span>
<lb n="437"/><span>do naomhughadh.</span></p>
<lb n="438"/>
<lb n="439"/><p><span>AN IV. CAIB.</span>
<lb n="440"/><span>Air Mhorluadhach agus air Choinghiollacha</span>
<lb n="441"/><span>Criostaighe.</span>
<lb n="442"/><span>An Ceathramhadh La.</span></p>
<lb n="443"/>
<lb n="444"/><p><span>Smuain, air dtuis, gach uile chrióstaighe o nadúir,</span>
<lb n="445"/><span>agus an mheúd go bfuil sé ina dhuine, gur ab</span>
<lb n="446"/><span>é is cóiridhe agus is iomlaine dona creatúiridhe</span>
<lb n="447"/><span>sofhaicsiona uile, go lionmhar a dtuigsint</span>
<lb n="448"/><span>agus a gciall cumtha do chollain ina bfuil dealbh</span>
<lb n="449"/><span>ro adhbhail, agus anam spioraideamhail, domharbhtha;</span>
<lb n="450"/><span>cruthaighthe an dealbadh agus a</span>
<lb n="451"/><span>gcosamhalacht Dé, agus ionamhail chum é do</span>
<lb n="452"/><span>shealbhughadh go síorruighe; iontsaidhbhrighthe</span>
<lb n="453"/><span>le saorthoil;  agus ordaighthe aga chruthaightheor</span>
<lb n="454"/><span>chum abheith ina Thighearna agus</span>
<lb n="455"/><span>ina Thaoiseach air gach uile nídh air san nách</span>
<lb n="456"/><span>le mían teagmhail le na shonas anaon dióbh,</span>
<lb n="457"/><span>acht ann a Chruthaightheor amhaín, A!  m'anam,</span>
<lb n="458"/><span>an bhfuarais fios inmhe do nádura go nuige</span>
<lb n="459"/><span>si?  Nách, rabhais go romhinic gan féuchain ní bhus</span>
<lb n="460"/><span>sia iná an talamh so, air nós na mbeathadhach</span>
<lb n="461"/><span>éigchéillighe?  is é sin ná neithe so-fhaicsiona,</span>
<lb n="462"/><span>so-laimhte si leathreach.  Nách romhinic</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="463"/><p><span>do rinnis sglábhúidhe dhiot fein, do na</span>
<lb n="464"/><span>neithe do rinneadh chum do sheirbhise fein</span>
<lb n="465"/><span>amhain.</span></p>
<lb n="466"/>
<lb n="467"/><p><span>Smuain san dara ait.  Go bfuil gacha críostaighe,</span>
<lb n="468"/><span>do réir grásadh, agus an mhéid go bfuil</span>
<lb n="469"/><span>iona chríostaighe, tré shacreimint an bhaiste,</span>
<lb n="470"/><span>ceim air aghaidh chum rannpháirtigheacht san</span>
<lb n="471"/><span>náduir dhiadha, glacadh le clann De, oighre</span>
<lb n="472"/><span>De agus comhoighre Chriosd, ata sé deunta ina</span>
<lb n="473"/><span>theampoll don Mhóraird, coisreaghtha ré haonchraithe</span>
<lb n="474"/><span>fola chriosd, agus unga aghrása, agus</span>
<lb n="475"/><span>air an am ceadna, ceart agus tiodal neamh amhraseach</span>
<lb n="476"/><span>air rióghacht shiorruidhe glacaidhthe</span>
<lb n="477"/><span>aigi.  O! a Chríostaígh ghrádhach, an rinnis riámh</span>
<lb n="478"/><span>fós smuaineadh thromdha air mhórdhacht na</span>
<lb n="479"/><span>ceime si chum air hárduigheadh thu ag ad bhaisde?</span>
<lb n="480"/><span>Cionnas do thig do bheatha ris an gceimsi?</span>
<lb n="481"/><span>O, a leinibh Fhlaitheamhnais, cá fad do bheith</span>
<lb n="482"/><span>tu ad sclabhúidhe agan dtalamh?</span>
<lb n="483"/><span>Smuain san treas ait ó tá mordháil an chrióstaighe</span>
<lb n="484"/><span>chomh mór san, mar an gcéadna atáid na</span>
<lb n="485"/><span>dúalgaisidhe bheanas leis an mhórdhailsi níbhus</span>
<lb n="486"/><span>mo iona mheasaid úrmhó na gCríostaighthe.</span>
<lb n="487"/><span>Ataid na dualgaisídhesi anaithghiorra</span>
<lb n="488"/><span>airmhaighthe inár ngeallamhnacha baistighe.</span>
<lb n="489"/><span>An cheud choinghiol air ar glacadh sinn asteach</span>
<lb n="490"/><span>ambuidhin Dé, budh hé an Creidiomh.</span>
<lb n="491"/><span>Do sgrúdaigh fear ionaide Chriósd sin agan</span>
<lb n="492"/><span>dtobar an gach alt da'r gcreidiomh; agus d'fhreagramairne</span>
<lb n="493"/><span>gach ceist tri bheulaibh ár naithreacha</span>
<lb n="494"/><span>agus ár maithreacha baistigh.  "Credo</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="495"/><p><span>(iodhon) creidim."  Cread e do chreidiomh a</span>
<lb n="496"/><span>ruin?  An bhuil se do réir t'admhaighthe?  an</span>
<lb n="497"/><span>bhfuil se daingion neimhsheachránach?  an</span>
<lb n="498"/><span>bhfuil se foscailte gan a bheith náireach tre</span>
<lb n="499"/><span>theagasg do thighearna neámhdha no riághalacha</span>
<lb n="500"/><span>a Shoibhsgeil?  Ar thaisbeánaise ad</span>
<lb n="501"/><span>ghniomhartha?  No an bhfuil tu air uimhir na</span>
<lb n="502"/><span>droinge dá bhfuil ambeatha anaghaigh agcreidimh,</span>
<lb n="503"/><span>"air andeunan an Teasbol, gearán, do admhuigheas</span>
<lb n="504"/><span>eolus air Dhia, acht sheunas e lena</span>
<lb n="505"/><span>ngniomhartha."  Tit.1.</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>Smuain san gceathramhadh ait, Go dtugamair,</span>
<lb n="508"/><span>diulta solamanta don Diabhal inar mbaiste,</span>
<lb n="509"/><span>agus da oibreacha agus da mhórdháil uile.</span>
<lb n="510"/><span>Ar mhachtnuigheamair riamh go tromdha air</span>
<lb n="511"/><span>an ndiultaso?  No an dtuigeamaoid agceart a</span>
<lb n="512"/><span>dhualgus?  Agus fós atá ar gceart chum oighreacht</span>
<lb n="513"/><span>ar nathar neamhdha air na bréugnúghadh</span>
<lb n="514"/><span>san am gceadna abhfuileamaoidne breugach</span>
<lb n="515"/><span>don gheallamhain si.  A'a ghrádh madh ta</span>
<lb n="516"/><span>gur dhiultaighis don Diabhal, tabhair aire angnath</span>
<lb n="517"/><span>do bheatha fuireach a bfád uadh, Tabhair</span>
<lb n="518"/><span>aire gan abheith nibhus sia ad sglabhuidhe</span>
<lb n="519"/><span>aige leis an bpeacadh.  Teith ona oibreacha uile,</span>
<lb n="520"/><span>oibreacha an dorchadais.  Na leig dho aoinidhe</span>
<lb n="521"/><span>dfaghail ionat o so suas lér bfeider leis achuid</span>
<lb n="522"/><span>féin do gairm de, agus tré ar bféidir leis achuid</span>
<lb n="523"/><span>féin a dhéiliogh, agus le nar bfheidir leis tusa</span>
<lb n="524"/><span>d'eiliomh air gceadna.  Tarcaisnaigh a Mhordháil</span>
<lb n="525"/><span>dhíomhaoin, an chosamhlacht fhallsa onora,</span>
<lb n="526"/><span>an díoblás, an neamhthanacraidh agus an subhachus</span>
<lb n="527"/><span>Peacamhail, le na meallan se saoghaltánaigh</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="528"/><p><span>bhochta ionna liontaibh.  Agus,</span>
<lb n="529"/><span>madh do gheibh cuireadh air am air bith chum</span>
<lb n="530"/><span>a bheith pairteach san ndiomhaioneas so, meamhraigh</span>
<lb n="531"/><span>go hínmheadhanach na briathra so N.</span>
<lb n="532"/><span>Augustin.  Cread an cur ata agadsa andiaigh</span>
<lb n="533"/><span>mordhail an Diabhail, an te ud dar dhiúiltaighis?</span></p>
<lb n="534"/>
<lb n="535"/><p><span>Smuain, san gcuigeadh áit, gur headaigh</span>
<lb n="536"/><span>gach naon aguinn ag ar mbaisde le brat gleigeal</span>
<lb n="537"/><span>do reir seanghnais foirmraidhte na heaglaise</span>
<lb n="538"/><span>catoilceadha do thug fear ionaide Chriósd</span>
<lb n="539"/><span>dhúinn leis na braithra so, glac an brat gleigeal</span>
<lb n="540"/><span>so, is egion dhuit a bhreith leat gan truaille</span>
<lb n="541"/><span>gan salcha, alathair chathaoir bhreitheamhnais</span>
<lb n="542"/><span>Chríosd.  Is sonadh na hanamna chóimhliónas</span>
<lb n="543"/><span>na dualgaisidhe si!  Cread an fhortacht dhoibh</span>
<lb n="544"/><span>é ambeatha agus an lúthgháir agus an sásamh</span>
<lb n="545"/><span>ambás, an bratso na neimhchiontacha do</span>
<lb n="546"/><span>chongbháil neamhthruaillighthe!  Acht O '</span>
<lb n="547"/><span>a neimhchionta bhaisteamhail ca ait a bhfaghamaoid</span>
<lb n="548"/><span>tu san aois dhonadhso?  O a dhaille</span>
<lb n="549"/><span>agus a neamh-mhothughadh chloinne Adhaimh,</span>
<lb n="550"/><span>do sgaras chómh bog san le cisde chómh domheasda.</span>
<lb n="551"/><span>Faraoir!  a dhiánghradh, nách ar bhe'</span>
<lb n="552"/><span>do mhidhsheunsa fein é?  O dein deifer</span>
<lb n="553"/><span>agus glan uait sal graineamhail an pheacaidh le</span>
<lb n="554"/><span>déuradh aithrighe nóch air oile bhias ina chothughadh</span>
<lb n="555"/><span>siorruighe do lasarachaibh neamhthrocaireach</span>
<lb n="556"/><span>Ithfrinn.</span>
<lb n="557"/>
<pb n="40"/></p>
<lb n="558"/>
<lb n="559"/><p><span>AN V. CAIB.</span>
<lb n="560"/><span>Air Dhiodhmhaoineas an Tsaoghail.</span>
<lb n="561"/><span>An Cuigeadh La.</span></p>
<lb n="562"/>
<lb n="563"/><p><span>Smuain, air dtuis, Na briathraso an té dob</span>
<lb n="564"/><span>eagnaidhe don treibh dhuinnionda Neimnidhe</span>
<lb n="565"/><span>na neimhnidhthe, agus is neimhnidhe an tiomlán,</span>
<lb n="566"/><span>Eccles 1. agus machtnaigh chom fiorollbhaoiseach</span>
<lb n="567"/><span>agus na nidhthesi do chuarduigheas</span>
<lb n="568"/><span>saoghaltanaigh mhealta chomh diograiseach so.</span>
<lb n="569"/><span>Onoir, saidhbhrios agus rachtmus saoghalta, n'il</span>
<lb n="570"/><span>annta uile acht daithiona meabhlacha, do dhealraidheas</span>
<lb n="571"/><span>tamal uait mar gur nidhe eigin iád.  Gidheadh,</span>
<lb n="572"/><span>n'il brígh firineach ionta agus anáit</span>
<lb n="573"/><span>sásamh no sólás bríoghmhar ni bheir leo acht</span>
<lb n="574"/><span>sásamh suaithreach aonuaire, air na leanamhaint</span>
<lb n="575"/><span>le cúram míodhshúaimhneas, eagla agus doilghíos.</span>
<lb n="576"/><span>Och!  abhréigníamha go deimhin, do </span>
<lb n="577"/><span>theighios air neimhnídhe chómh luaith agus</span>
<lb n="578"/><span>as doith leo sa lear bo taithniomhach iad, angabhail,</span>
<lb n="579"/><span>agus fágbhaid alámha follamh.  O! is ceart</span>
<lb n="580"/><span>do bhi an uile sheilbh saoghalta ag an Bhfáigh</span>
<lb n="581"/><span>rióghthamhail samhlaighthe le Briongloíd?</span>
<lb n="582"/><span>Dormierunt sommum suum et nihil invenerunt</span>
<lb n="583"/><span>omnes viri divitiarum in manibus suis.  Salm 76.</span>
<lb n="584"/><span>Do chodhladar amach angearrchodla, agus an</span>
<lb n="585"/><span>tráth dhúsgaid ní bhfaghaid a bheag ina lamhaibh</span>
<lb n="586"/><span>dona neithisi do shaoileadar ionna mbriongloid</span>
<lb n="587"/><span>do shealbhúghadh.  O sibhse adhaoine!</span></p>
<lb n="588"/>
<lb n="589"/><p><span>This may be, Elobhaois na Neolbhaoisi agus</span>
<lb n="590"/><span>is eolbhaois an tiomlán or diómhaoineas na</span>
<lb n="591"/><span>ndioimhaoineas agus is diomhaoineas an tiomlán.</span>
<lb n="592"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="593"/><p><span>an fada bheadh sibh angradh le diómhaoineas no</span>
<lb n="594"/><span>ag leanmhain breúg.  Salm, 4.</span>
<lb n="595"/><span>Smuain, san dára ait, Na ráidhtesi Naomh</span>
<lb n="596"/><span>Augustine.  Do chruthaigh tu sinn, a Thighearna,</span>
<lb n="597"/><span>dhuit fein:  agus ní bheid ár gcroidhthe Suaimhneach</span>
<lb n="598"/><span>go nátaíghídh tu ionta, L.1. Confess.</span>
<lb n="599"/><span>c.1. agus machtnaigh go dtug ar Gcruthaightheoir</span>
<lb n="600"/><span>anam ro aluin dhuinn deunta do reir a</span>
<lb n="601"/><span>dheilbhe féin, agus dá réir sin spriodamhail</span>
<lb n="602"/><span>agus do mharbhtha; dá bhríghe sin nibhfághadh</span>
<lb n="603"/><span>a shonas choídhche a'neithi talmhuidhe ná diombúan.</span>
<lb n="604"/><span>Ní bhfághadh m'anam, atáid agad tuigsin</span>
<lb n="605"/><span>agus toil cumusach chum reimhfeuchain</span>
<lb n="606"/><span>don áileadh agus don fhirinne ardchomhachtach,</span>
<lb n="607"/><span>agus an taon mhaithios ro áirdchéimeach</span>
<lb n="608"/><span>do-chuimsighthe do shealbhughadh: agus ni fiu</span>
<lb n="609"/><span>aoinnidhe is taire ina e tu shealbhúghadh. A!</span>
<lb n="610"/><span>beartaigh uime sin gan tu fein do sharughadh ni bhus</span>
<lb n="611"/><span>faide ina do spioraid do chlaoidhe,</span>
<lb n="612"/><span>mar leanabh ag rith an díaigh nabh feiliocáinsi:</span>
<lb n="613"/><span>Acht, ó nách féidir leat gan abheith ag lorg</span>
<lb n="614"/><span>aoibhnis, loirg é, an ainim De mur abfuil se le</span>
<lb n="615"/><span>fághail (eadhoin) a slíghe na súbhailcídhe agus</span>
<lb n="616"/><span>an chraibhaidh agus ni ansna breug chosánaibh</span>
<lb n="617"/><span>do threorúigheas chum anacra gan chrioch.</span>
<lb n="618"/><span>Smuain, san treas ait, Giorracht an uile</span>
<lb n="619"/><span>sheilbh shaoghalta; ataid latehe an duine</span>
<lb n="620"/><span>rogharraid.  Atá an Saoghal as síadh nibhus giorra</span>
<lb n="621"/><span>na aonmhóimeid a niomarbhaidh leis an</span>
<lb n="622"/><span>tsiórruighéacht.  Ni bhfuil an mile bliághain</span>
<lb n="623"/><span>abfhiághnaise Dé (eadhon a gceart firinne,</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="624"/><p><span>acht mar an lá aniadh ata thort agus imighthe.</span>
<lb n="625"/><span>Salm,49.  Faraoir!  nách taisbeanadh gnaithéolus</span>
<lb n="626"/><span>laetheamhail dhuinn, go bfuilleamaoid annso</span>
<lb n="627"/><span>aniugh agus imighthe air na mhárach, agus</span>
<lb n="628"/><span>fós ní tuisge sin as radharc na as intinn leis;</span>
<lb n="629"/><span>óir ní luaithe bhídhmid san uáigh iona dhearmodan</span>
<lb n="630"/><span>an Mhuintir d'fhagbhamaoid inár</span>
<lb n="631"/><span>ndiáigh sinn go síorrúidhe.  Is Feur an uile</span>
<lb n="632"/><span>Fheoil, adeir an Faigh Isaias, agus ní bfhuil</span>
<lb n="633"/><span>ann a ghlór uile, acht mar bhlaith an mhachaire,</span>
<lb n="634"/><span>C.40.  Agus creud é sin, acht ag blathúghadh</span>
<lb n="635"/><span>air maidin agus agus féodhchan Tráthnóna?  O!</span>
<lb n="636"/><span>nách firinneach ata ar mbeatha ag N. Seum C.</span>
<lb n="637"/><span>4.  Samhlaighthe le ceo sgáineach deataigh, do</span>
<lb n="638"/><span>sgaipthear leis an gcéud Phuth gaoithe, agus</span>
<lb n="639"/><span>ní fheiceam nibhus mó dhe!  chomh comhthrom</span>
<lb n="640"/><span>agus atá se compraidighthe ag Solamh.</span>
<lb n="641"/><span>Eagna c.5. le sgail, no le thimtheacht eoin</span>
<lb n="642"/><span>air eitiola, no le gaidh laimhte as bhógha, nach</span>
<lb n="643"/><span>fagbhan sliocht air bith iona dhiáigh!  Och!  nách</span>
<lb n="644"/><span>diomhaoin dhuinn ar gcroidhthe cur an neithe</span>
<lb n="645"/><span>is eigion dhuinn do threigion chomh luath sin.</span>
<lb n="646"/><span>Smuain, san gceathramhadh áit, creud is</span>
<lb n="647"/><span>crioch dona daoine móra san an tsaoibhsgeil, na</span>
<lb n="648"/><span>Riághlaighthéoirighe eagnaidh, na háilne oirdheirc</span>
<lb n="649"/><span>do rin fioghair chómheagsamhail sin, céad</span>
<lb n="650"/><span>bliaghain o shoin, Och!  ataid uile marbh,</span>
<lb n="651"/><span>imighthe fada ó, agus anois ní mór gur cuimhin</span>
<lb n="652"/><span>le haoinneach íad, na go raibh aleitheidíghe</span>
<lb n="653"/><span>riamh ann; is fior gur mar so bhi'as aguinne</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="654"/><p><span>am beagan eile bliaghan;  A!  a shaoltanacha</span>
<lb n="655"/><span>tabhair aire tamall beag dhóibhsi d'imthigh</span>
<lb n="656"/><span>rómhaibh, agus do ghlaodhan orraibh óna</span>
<lb n="657"/><span>dtuámbaoidhe ciúine, anait alúighean fuighioll</span>
<lb n="658"/><span>a lúaithreamhain, air gcumasg ris an gcré</span>
<lb n="659"/><span>choitchion, ambriathraibh an eagnaigh, Memento</span>
<lb n="660"/><span>Judicii mei; Sic enim erit et tuum, mihi horis</span>
<lb n="661"/><span>tibi hodie.  Eccles. c.88.  Cúimhnigh créud an</span>
<lb n="662"/><span>chríoch chum a dtángamairne gurab amhlaidh</span>
<lb n="663"/><span>dhuitsi, ané aguinne, aniugh agadsa.  Do bhi</span>
<lb n="664"/><span>seal aguinne chum ár ngníomha chur abfeídhim</span>
<lb n="665"/><span>air an saoghal, do bhadhmair seal óg, laidir,</span>
<lb n="666"/><span>slainteamhail, mar a tairsi anois, agus niór</span>
<lb n="667"/><span>chúimhnídhemair acht chómh beag leatsa, air an</span>
<lb n="668"/><span>nidhsi chum a dtángamar, agus mar thusa chuireamair</span>
<lb n="669"/><span>ár mían ansna suáthránachaibh agus</span>
<lb n="670"/><span>ansna solaisibhsi nách feádfamaois do shealbhúghadh</span>
<lb n="671"/><span>air feadh mhion thamail bhig?  Agus uime</span>
<lb n="672"/><span>sin do rinneamair neamh shuim don tsiorruigheacht.</span>
<lb n="673"/><span>Truaileánacha díthcéillídhe mar do </span>
<lb n="674"/><span>bhadhmair, do thoghamair bheith inár sglabhaidhthe</span>
<lb n="675"/><span>ag an Saoghal cealgach, do nidhthe</span>
<lb n="676"/><span>neamh chomhachtacha so-bhasaighthe, do threig</span>
<lb n="677"/><span>sinn chómh luaith sin roimh reir an Tighearna</span>
<lb n="678"/><span>agus an uáchdarain, sin do dheanamh ag nach</span>
<lb n="679"/><span>básaighean aoinnidh.  O a Chríostáighe gabhamaoid</span>
<lb n="680"/><span>an rogha so.  Múineadh droichiompchar</span>
<lb n="681"/><span>an oiread úd eile, cíall dhúinne.  Ná léigeomaoid</span>
<lb n="682"/><span>ár gcroidhthe air an Saoghal anacrachso;</span>
<lb n="683"/><span>ná aoinnidhe do mheas abheith fiórthábhachtach</span>
<lb n="684"/><span>acht é sin ata siorruighe.</span>
<lb n="685"/>
<pb n="48"/></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>AN VI. CAIB.</span>
<lb n="688"/><span>Air Shonas reir De do dheanamh.</span>
<lb n="689"/><span>An Seisiugha La.</span></p>
<lb n="690"/>
<lb n="691"/><p><span>Smuain, san gcéad ait, Na briathra so an</span>
<lb n="692"/><span>Fháigh Isaias, Abair leis an Bhfioreun, atá go</span>
<lb n="693"/><span>maith, Isaiah,3.  Agus machtnaigh air ná tairbhidhe</span>
<lb n="694"/><span>niomdha do chiallan agus do dheimhnios</span>
<lb n="695"/><span>an gearrfhocalso don bfireun, do lathair agus</span>
<lb n="696"/><span>san tsiorruigheacht.  Ag so no neithe air ar</span>
<lb n="697"/><span>mó abhfuil meas agan Saoghal, ónoir, saidhbhrios</span>
<lb n="698"/><span>agus sólás; acht ni bfuilid le fagháil sa</span>
<lb n="699"/><span>nait, ag cuarduigheann íad, acht amhain ann</span>
<lb n="700"/><span>séirbhis De.  An a bhfághadh aon onoir air talamh</span>
<lb n="701"/><span>dul anioma le bheith ina óglaoch, ina</span>
<lb n="702"/><span>charaid agus ina mhac ionghghabhtha ag</span>
<lb n="703"/><span>Aírdríghe na bhflaithchios.  Is mo is ionmheasda</span>
<lb n="704"/><span>a shamhail sin d'anam aradharc Dé agus</span>
<lb n="705"/><span>na naingiol iona an Timmpire is mó san</span>
<lb n="706"/><span>gcruinne.  Is leanabh don Athair siorrúighe i,</span>
<lb n="707"/><span>céile don mhac siorrúidhe, oighre air rígheacht</span>
<lb n="708"/><span>neimhe deirbhshiur agus comhlocaidh dona</span>
<lb n="709"/><span>hainghil.  A Chuisle mo chroidhe, go mo hiad</span>
<lb n="710"/><span>a samhuilsi d'onoraibh fá cosboir dod mhíanaibh.</span>
<lb n="711"/><span>Smuain, san dara ait go bhfuil an saidhbrios</span>
<lb n="712"/><span>is firinnidhe, le'n fhaghail a seirbhis Dé; go</span>
<lb n="713"/><span>deimhin ni hiad do gnáith na sealbhaithe saoghaltaso</span>
<lb n="714"/><span>do tharraingios an oiread san sgime</span>
<lb n="715"/><span>agus éagla; ata go laetheamhail chómh mor</span>
<lb n="716"/><span>san a nguaiseacht agus a bpeiriacail, nách bhfuil</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="717"/><p><span>air gcumus dhoibh an cróidhe do shásamh:</span>
<lb n="718"/><span>acht sasdhbhrios do-mheasda ghrásadh Dé, is</span>
<lb n="719"/><span>siól don ghloíre shiorrúidhe; tiohlaicídhe</span>
<lb n="720"/><span>an spioraid naomh, grádh Dé; a naonfhocal</span>
<lb n="721"/><span>Dia fein, nách bhfuil air gcumus don domhan</span>
<lb n="722"/><span>uile a sgaradh leis an anam muna mbeidh sé</span>
<lb n="723"/><span>chómh-hanndall san, agus a dhíbert chum siubhail</span>
<lb n="724"/><span>leis an bpeacadh marbh.  Cuir leis seo,</span>
<lb n="725"/><span>aírdréimheas aithreamhail Dé ós na</span>
<lb n="726"/><span>fireunaibh, go bhfuilid a shuile ortha do gnaith</span>
<lb n="727"/><span>ag tabhairt aire da ndeigh-sheun, go bfuilid a</span>
<lb n="728"/><span>Aingiolla do gnáith a bhfoslongphort ina dtimpchioll</span>
<lb n="729"/><span>dá gcoimhéad d'oidhce agus do lo, Salm,</span>
<lb n="730"/><span>33, rann 38.  Do réir mar a dúbhairt se le</span>
<lb n="731"/><span>Habraham anallód, Gen.15.  Is é fein a sgiathdhighin</span>
<lb n="732"/><span>agus a luach saothair anmhor.  Is</span>
<lb n="733"/><span>é a gcarad é agus togha na gcarad, aodhaire</span>
<lb n="734"/><span>a nanama do threoghruigheas iad ona Mhaghadhabh</span>
<lb n="735"/><span>iongantacha chum tiobraidibh d'uisgidhibh</span>
<lb n="736"/><span>marthanacha.  Saruíghean a chion</span>
<lb n="737"/><span>dóibh cion an Athar no fós cion na Mathar is</span>
<lb n="738"/><span>gradhmhaire air bith.  Os.c.49.15,16,v.</span>
<lb n="739"/><span>Go hathchumair, is é Dia an uile neithe doibhsi</span>
<lb n="740"/><span>aga bhfuil eagla roimhe.  O! a dhian ghradh</span>
<lb n="741"/><span>na loirg saídhbhrios eile air bith acht é - Ná</span>
<lb n="742"/><span>biodh eagla ort nídhe air bith eile do chailleamhain</span>
<lb n="743"/><span>acht é, Má tá sésion agad, ni dheunfadh</span>
<lb n="744"/><span>nidh air bith anacrach thu, acht an eúgmais ní</span>
<lb n="745"/><span>dheanfadh nídh air bith seúnmnhar thu.</span>
<lb n="746"/><span>Smuain, san treas ait, An t'aoibhneas do</span>
<lb n="747"/><span>ghluaisean le beatha subhailcioch an sasamh</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="748"/><p><span>agus suilt siotchain cogúais maith, do shamhlúighean</span>
<lb n="749"/><span>an Teagnach le fleadh shíorbhuan;</span>
<lb n="750"/><span>sólaisighe an spioraid naoimh tnuth-samhasach le</span>
<lb n="751"/><span>siorruigheacht shonaidh déis dhuinn an gleann</span>
<lb n="752"/><span>so na ndéur d'fagbhail.  O Anaomh-dhánacht adtarmain</span>
<lb n="753"/><span>agus anáirdreimheas Dé, agus a gceart oireamhuint</span>
<lb n="754"/><span>dá naomhthoil ansna huile nidhthe.</span>
<lb n="755"/><span>Ona tiobruidighsi lingid na soláis seo nách feidir</span>
<lb n="756"/><span>le seaghaltanaigh a thuigsint ag nách bhfuil</span>
<lb n="757"/><span>aoin éirim ionta, aoibhnois ghlana spioraideamhla</span>
<lb n="758"/><span>do mhillsígheas an uile chrosa na beathaso,</span>
<lb n="759"/><span>is cómhfhortacht do-labhartha ambás iad,</span>
<lb n="760"/><span>agus beireas leo reamhbhlas dheimhneach dho</span>
<lb n="761"/><span>luathgharaibh do-mharbhtha na bhflaithios.</span>
<lb n="762"/><span>Gidheadh, aoibhneas uile an tsaoighil, amhail</span>
<lb n="763"/><span>an saoghal fein, atáid cealgach, cailleamhnach,</span>
<lb n="764"/><span>spreuchta do ghnaith le nídh eígin seirbhígheacht,</span>
<lb n="765"/><span>feithmhe lé míoshuaimhneas faoi dheoigh</span>
<lb n="766"/><span>le dobrón siorrúighe.</span></p>
<lb n="767"/>
<lb n="768"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh ait, An ráidhteachas</span>
<lb n="769"/><span>san ar slanaightheora, "Ata aoinnidh</span>
<lb n="770"/><span>ríochtánach."  Agus creud e an tsaoinnidhe</span>
<lb n="771"/><span>sin, O m'anam, nóch amhain léar feidir thu</span>
<lb n="772"/><span>dheúnamh sonaidh annso agus ina dhiaigh so?</span>
<lb n="773"/><span>Is e réir Dé do dheunamh, agus saláthar dariribh</span>
<lb n="774"/><span>do dhéunamh don tsiorrúigheacht.  An</span>
<lb n="775"/><span>uile aimsir agcomhortas ris an tsiorrúigheacht</span>
<lb n="776"/><span>is lúghadh é ina neimhnidhe.  Is marsan don</span>
<lb n="777"/><span>uile chúram aimsiordha ma samhluighthear e</span>
<lb n="778"/><span>leis an tsiorruigheacht.  Agso go firínneach d'aon</span>
<lb n="779"/><span>gnó madh thugair faillíghe ann atá an</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="780"/><p><span>uile nidh caillte, agus caillte go bráth, acht a</span>
<lb n="781"/><span>dtaobh na huile nidhthe eile léna bhfuil féidhm</span>
<lb n="782"/><span>agad san mbeatha so, tabhair eisdeacht</span>
<lb n="783"/><span>arís don Slanaightheoir ceádna, "Iarruighe</span>
<lb n="784"/><span>air dtuis Flaithios Dé, agus afhireuntacht</span>
<lb n="785"/><span>san, agus is eigion dibh na neithesi uile d'faghail</span>
<lb n="786"/><span>do bhreis. Matha 6. r.33.  Anois, a leinibh</span>
<lb n="787"/><span>mo chleibh, críochnaigh, ós le reir Dé</span>
<lb n="788"/><span>do dhéunamh ata do leas aimsiordha agus siorruighe,</span>
<lb n="789"/><span>chum d'aon churam do dheanamh de si</span>
<lb n="790"/><span>feasda, leis seo amháin gheabhair teangmhail</span>
<lb n="791"/><span>le fortacht eigin annso, leis seo amhain thiucfair</span>
<lb n="792"/><span>chum aoibhnis siorruighe ina dhiaighse.</span></p>
<lb n="793"/>
<lb n="794"/><p><span>AN VII. CAIB.</span>
<lb n="795"/><span>Air an Mbas.</span>
<lb n="796"/><span>An Seachtmhadh La.</span></p>
<lb n="797"/>
<lb n="798"/><p><span>Smuain, air dtuis nách bhfuil air bith aoinnidhe</span>
<lb n="799"/><span>is dearbhtha iná an Bás, Atá se cinte don</span>
<lb n="800"/><span>uile dhuine bás dfághail uair eigin, agus ina</span>
<lb n="801"/><span>dhiagh san Breithheamhnas.  Atá an bhreith</span>
<lb n="802"/><span>choitchion, ata si fuagartha air chlann Adhaimh</span>
<lb n="803"/><span>go huilidh.  Ní shaorfadh saidhbhrios, na neart;</span>
<lb n="804"/><span>na eagna: na cómhachta an tsaoghail uile aon</span>
<lb n="805"/><span>duine ón mbreith coitchion so.  On gceud mhoimeid</span>
<lb n="806"/><span>dár mbeatha atamaoid ag luathúghadh</span>
<lb n="807"/><span>chum bais, Tugan an uile mhoimeid níbhus</span>
<lb n="808"/><span>fuigse dhuinn é.  Tiocfaidh an Lá, is dearbhtha</span>
<lb n="809"/><span>go dtiucfadh sé, agus ag Dia amhain 'ta fios a</span>
<lb n="810"/><span>luáidthe, anuair 'na faicfioim go brath an oidhche.</span>
<lb n="811"/><span>No tiocfaidh an oidhche nuair nach faicfiom</span>
<lb n="812"/><span>go brath an mhaidin air na mhárach.</span>
<lb n="813"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="814"/><p><span>Tiocfaidh an lá go ro-dhearbhtha, anuair, caithfirse</span>
<lb n="815"/><span>(a chuisle mo chroidhe) slán fada chuir leis an</span>
<lb n="816"/><span>saoghal meangach so, agus an uile nídh lenar</span>
<lb n="817"/><span>ghabhais páirt ann: agus fiu do chodlan fein,</span>
<lb n="818"/><span>compánach do-dhéighilte do bheatha, agus do</span>
<lb n="819"/><span>thuras do ghabhail chum tíre eile an áit a</span>
<lb n="820"/><span>ndeallrochas gach nidh do bhí taithniomhach</span>
<lb n="821"/><span>agad air an saoghalso mar dheatach.  Uime</span>
<lb n="822"/><span>sin foghluim an saoghal anacrach so do tharcuisniughadh,</span>
<lb n="823"/><span>agus a shealbhuighthe uile lear ab</span>
<lb n="824"/><span>eigionn dhuit sgaramhuint chomh luaith ce</span>
<lb n="825"/><span>olc maith leat e.</span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>Smuain, san dara ait, O nách fuil aoinnidhe</span>
<lb n="828"/><span>is dearbhtha, agus is do-sheachanta iona an bás</span>
<lb n="829"/><span>air gceadna ní bhfuil aoinidhe is neimhdheimhnidhe</span>
<lb n="830"/><span>iona an t'am, an ait, an modh agus an</span>
<lb n="831"/><span>uile ghné oile d'ar mbás.  "O m'anam ar</span>
<lb n="832"/><span>naomh Proinnsias de Sales," dar bo eigíon sgaramhuin</span>
<lb n="833"/><span>lá eigin leis an gcodlanso acht ca</span>
<lb n="834"/><span>am do bhíadh an Lá san?  Cia aco san ngeimhre</span>
<lb n="835"/><span>nó san tsamhra? san Gcathair no air</span>
<lb n="836"/><span>tuaithe.  San ló nó san oidhche?  An mbeadh</span>
<lb n="837"/><span>obain no an dtiubhradh forogra?  an mbiadh</span>
<lb n="838"/><span>am agad chum tsfaoisidín do dheunamh?</span>
<lb n="839"/><span>An mbiadh congnamh tathar spioradalta agad?</span>
<lb n="840"/><span>Faraoir! ní bhfuil fios aoinnidhe dhiobh so agad.</span>
<lb n="841"/><span>Acht amháin go bfuil se chinnte dhuit bás dfaghail,</span>
<lb n="842"/><span>agus san mar is gnáthach, abhfad nibhus</span>
<lb n="843"/><span>luaithe ina shaoilean tu.</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>Smuain, san treas ait, o ta an bás chomh</span>
<lb n="846"/><span>deimhneach san, agus an tam agus an modh</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="847"/><p><span>chomh héidimhin nar bheag an sasamh aigne</span>
<lb n="848"/><span>dá dtigeadh le duine bas d'faghail níbhus mionca</span>
<lb n="849"/><span>iona aon uair, ionas da mbiadh se do</span>
<lb n="850"/><span>dhonas air drochbhás d'faghail aon uair amhain</span>
<lb n="851"/><span>go dtigeadh leis alocht do leasughadh le aire</span>
<lb n="852"/><span>nibhus fearr do thabhairt an dara úair, Acht</span>
<lb n="853"/><span>Faraoir! ní bhfuigham bás acht aon uair amhain,</span>
<lb n="854"/><span>agus 'nuair chuirfiom ar gcois taobh a stigh</span>
<lb n="855"/><span>do gheata na siorrúigheachta ní bhfuil aon</span>
<lb n="856"/><span>fhaghail casta.  Má gheibhmid bás maith aon</span>
<lb n="857"/><span>uair amhain biadh go maith do shíor.  Gidheadh</span>
<lb n="858"/><span>aon uair amhain go holc agus biadh go holc air</span>
<lb n="859"/><span>feadh na siorrúigheachta.  Och! a phoinc uathbhásaighe</span>
<lb n="860"/><span>air a seasuighean an tsiorruigheacht</span>
<lb n="861"/><span>gan chrioch.  Och! a Thíghearna naomhtha</span>
<lb n="862"/><span>ollamh sinn don uair chineamhnaigh sin.</span></p>
<lb n="863"/>
<lb n="864"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh ait Dithceile</span>
<lb n="865"/><span>agus neimhthuigsin ná druinge is mo do dhaoinibh</span>
<lb n="866"/><span>air son go bhfaicid cuid eigin dá gcaraid, dá</span>
<lb n="867"/><span>gcaidreamh no da gcomharsain dá sguabadh</span>
<lb n="868"/><span>don tsaoghal ag an mbás, agus san go romhinic,</span>
<lb n="869"/><span>le bas obann:  go dtuigid féin go bfuil</span>
<lb n="870"/><span>an bás tamal uatha:  chomh maith is nach</span>
<lb n="871"/><span>roigfeadh na soidheada so an bháis atá ag tuitim</span>
<lb n="872"/><span>air gach taobh dhíobh, iad fein mar chách;</span>
<lb n="873"/><span>no go mbiadh uirúigheacht aca féin do bhreis</span>
<lb n="874"/><span>air an oiread san do fuadáighthear chum siubhail</span>
<lb n="875"/><span>go laetheamhail.  A shaoltanacha gan</span>
<lb n="876"/><span>chéil, creud uime nách fosglan sibh bhur suile.</span>
<lb n="877"/><span>Creud fath a meastar dhíbh bheith as baoghal</span>
<lb n="878"/><span>ón urchur san an bháis an trath nách féidir libh</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="879"/><p><span>anoiread le aon lá amhain saoghail do gheallamhaint</span>
<lb n="880"/><span>dhibh fein?  ca mheid do gheabha bás</span>
<lb n="881"/><span>á gcionn an mhidh so, ata chómh hóg chómh</span>
<lb n="882"/><span>laidir chomh slainteamhail leatsa ca fios nach</span>
<lb n="883"/><span>beirsi don uimhar san?  A! a Chrióstaíghthe tugaidhe</span>
<lb n="884"/><span>aire nách bearfaidhe gearr oraibh biódh</span>
<lb n="885"/><span>bhur dteaghllach an ordúghadh; agus o so</span>
<lb n="886"/><span>suas, teith ón bpeacadh, an taon olc do ghnidh</span>
<lb n="887"/><span>an bás uathbfhasach, cómhnaigh do ghnáith ann</span>
<lb n="888"/><span>sna hinntinnibh si 'nar mhían leat do bheith an</span>
<lb n="889"/><span>am do bháis; do ghniómhadh air mhalairt</span>
<lb n="890"/><span>so do mhodh is ionnan agus diulta do chreidiomh</span>
<lb n="891"/><span>agus do chiall.</span></p>
<lb n="892"/>
<lb n="893"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh ait, staid agus coinghiol</span>
<lb n="894"/><span>an chorpain so thrúaillighthe so aguinne,</span>
<lb n="895"/><span>chomh luath agus do gheabham bás.  Faraoir!</span>
<lb n="896"/><span>iompiúghean gan mhoill liathbhan, leacanta,</span>
<lb n="897"/><span>fuathmhar agus graineamhail, chomh mór san</span>
<lb n="898"/><span>agus gur tearc fhuilingeochas a'r bfhíorcharaid</span>
<lb n="899"/><span>aon oidhche amhain do thabhairt ag faire</span>
<lb n="900"/><span>an aon tseomra léis:  nibhus lúghadh go m'or</span>
<lb n="901"/><span>luighe an aoinleabain leis.  Agus luaithighean</span>
<lb n="902"/><span>chomh mor san chum breuntais agus truaillightheachta,</span>
<lb n="903"/><span>gur ab iad a ghaodhalta is fuigsi is</span>
<lb n="904"/><span>luaithe d'iaras a bhreith amach as an dtigh,</span>
<lb n="905"/><span>agus a chur go doimhin fá thalamh ionas nách</span>
<lb n="906"/><span>galarochadh an taodhar.  Achd creud iád an companaigh,</span>
<lb n="907"/><span>creud an lucht fritheoilte theangmhus</span>
<lb n="908"/><span>air annso?  Piastaidhe, agus cnuimh.  Doibhsi,</span>
<lb n="909"/><span>O!  a dhuine ataoir ag gleus fleadh an feadh</span>
<lb n="910"/><span>atá tu ag ardchothughadh do chodluinne.  Agso</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="911"/><p><span>iád toighrigheacht, no is iad san fós do shealbhóchas</span>
<lb n="912"/><span>tusa.  Ge be thu aniugh ata tu amaireach</span>
<lb n="913"/><span>chum abheith ad chothughadh Piast.  A!</span>
<lb n="914"/><span>a shaoltanacha, ata fá throm ghradh do bhur</span>
<lb n="915"/><span>sgeimh fein do sgeimh daoine eile agus go</span>
<lb n="916"/><span>romhinic tríd air seachran o bhur nDía deonaidh</span>
<lb n="917"/><span>aon uair amhain machtnamh air an gcoingíol</span>
<lb n="918"/><span>chum a nglaodhfar tusa agus iad san an gearraimsir,</span>
<lb n="919"/><span>agus chidhfir féin chomh beag 'gus an</span>
<lb n="920"/><span>fáth ata agad tinntinn do dhorta air na salacháin</span>
<lb n="921"/><span>daitheannacha so, d'foillsigheas iad fein,</span>
<lb n="922"/><span>agus do chriochnochas ambreuntas agus loghfacht.</span>
<lb n="923"/><span>Leighmid go raibh N. Proinsias Borgia</span>
<lb n="924"/><span>chomh bíodhgaighthe sin le feicsin, amhain,</span>
<lb n="925"/><span>gnuis sgannraightheach na beanimpre Issabella</span>
<lb n="926"/><span>air eis a báis, noch do chonairc se aga bheag</span>
<lb n="927"/><span>roimhe sin coirighthe an iomlán a hornailleach</span>
<lb n="928"/><span>flaitheasa agus ameodhan a huile aileachta, ionas</span>
<lb n="929"/><span>gur glac se gnaith fhuath siorruidhe don saoghalso</span>
<lb n="930"/><span>agus inntinn shonúidhe e fein do thabhairt</span>
<lb n="931"/><span>suas go hiomlán a nógláchas an Rígh nách</span>
<lb n="932"/><span>bhfaghan bás choidhche.  Deineadh a shamhuil</span>
<lb n="933"/><span>sin do learsmuaine inntin don tsamhailsin d'oibriúghadh</span>
<lb n="934"/><span>ionnainne.</span></p>
<lb n="935"/>
<lb n="936"/><p><span>AN VIII. CAIB.</span>
<lb n="937"/><span>Air an Mbaramhuil do bheadh aguinn air uair</span>
<lb n="938"/><span>ar mbais.</span>
<lb n="939"/><span>An Tochtmadh La.</span></p>
<lb n="940"/>
<lb n="941"/><p><span>Smuain, air dtuis a Chríostaighe ionmhuin,</span>
<lb n="942"/><span>cread an bharamhail do bhiadh agad an am do</span>
<lb n="943"/><span>bháis a dtaobh an tsaoghailsi agus a ionmhuis</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="944"/><p><span>shoghluaiste uile, a onóir dhíomhaoin, a shaidhbhrios</span>
<lb n="945"/><span>bhreugach agus a ghreanta meabhlacha.</span>
<lb n="946"/><span>Faraoir!  biadh deire le'd chuidsi don tsaoghal</span>
<lb n="947"/><span>ann san.  Iompogha se cu'l ar aghaidh,</span>
<lb n="948"/><span>as comhair do shúl, agus an san thosanochairse</span>
<lb n="949"/><span>air fheicsin go sóléir neimhnídhe</span>
<lb n="950"/><span>na neithisi air ar thugais do chroidhe. -</span>
<lb n="951"/><span>Cionas ann san mar bhearfair dímheas do gach</span>
<lb n="952"/><span>uile onoír agus uachtarantacht shaoghalta an tan</span>
<lb n="953"/><span>chidhfir thu fein air bhruach na huaigh, a nait</span>
<lb n="954"/><span>nách déunfadh ná Píasta edirgheilt ider an</span>
<lb n="955"/><span>Righe seach an Deircoir!  Nach beag an tabhacht</span>
<lb n="956"/><span>do deunfair anuair san do mheas na</span>
<lb n="957"/><span>ndaoine ort, noch d'faillighthean go hiomlan thu</span>
<lb n="958"/><span>anois?  Cionas mur do thaircuisneóchair do</span>
<lb n="959"/><span>shaidhbhrios, noch is eigion dhuit anois do</span>
<lb n="960"/><span>threigion no do fhagbhail tair heis 'nuair gur 'be</span>
<lb n="961"/><span>do sheilbh iomlan se troighthe fearain,</span>
<lb n="962"/><span>comhradh agus aisleine!  Nách suathrach do </span>
<lb n="963"/><span>thiugfir do gach uile ghreann saoghalta noch san</span>
<lb n="964"/><span>am dobfhearr nach tuibhradh fiorshasamh</span>
<lb n="965"/><span>dhuit go brath agus anois lingios uaith agus</span>
<lb n="966"/><span>leighios san aodhar mar dheatach ad tfhiaghnaisi.</span>
<lb n="967"/><span>A!  m'anam bhoicht, eirighe a steach</span>
<lb n="968"/><span>anois ansna baramhlaibh do bhiadh agad gan</span>
<lb n="969"/><span>amhras air uair do bháis.  Marso, agus mar so</span>
<lb n="970"/><span>amhain do bheir as baoghal do mhealta leis an</span>
<lb n="971"/><span>saoghal cealgach.</span></p>
<lb n="972"/>
<lb n="973"/><p><span>Smuain, san dara ait creud iad do smuainte</span>
<lb n="974"/><span>an úair sin a dtaobh do pheacúidhe!  anuair</span>
<lb n="975"/><span>thoisighid na sgaitheadh, air dtarraing do</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="976"/><p><span>cheill go toirbheartach do dhian ghradh gnóthach</span>
<lb n="977"/><span>fein, graineamhlacht agus máilís do choirtheacha;</span>
<lb n="978"/><span>agus cuirfear os comhar do shúl iad</span>
<lb n="979"/><span>go fior shoillsighthe iona angneithibh fein:</span>
<lb n="980"/><span>núair thaisbeanas an oiread san neithe iád fein</span>
<lb n="981"/><span>os do chomhair ina dtromchortha adhmhalmhóra,</span>
<lb n="982"/><span>noch araibhsi toiltionach gonuigisi a</span>
<lb n="983"/><span>shuidheabh ort fein nách raibh ionta acht beigchionta</span>
<lb n="984"/><span>no neamh chionta air fad, 'nuair nách</span>
<lb n="985"/><span>feudfadh an coguas fallsa san do chruthaighis</span>
<lb n="986"/><span>dhuit fein agus ar ghabhais tar mhorán neithe</span>
<lb n="987"/><span>fana chlúid ann tfaoisidin mur neithe saomhnosacha,</span>
<lb n="988"/><span>neamhthabhachtacha bo naireach</span>
<lb n="989"/><span>leatd'faisnéis no nar b'ail leat adtreigion e fein</span>
<lb n="990"/><span>d'imdhion le linn ionsaighe an bháis nibhus</span>
<lb n="991"/><span>sia.  Och!  creud an tamhneuil, creud an</span>
<lb n="992"/><span>buaireadh, creud na caithighe critheaglacha,</span>
<lb n="993"/><span>eudóchuis nách fulair da shamhuilsi do radharc</span>
<lb n="994"/><span>do chur air an bpeacach air uair a bhais!  Foghluimsi</span>
<lb n="995"/><span>anois m'anam slíghe nios fearr do ghlacadh</span>
<lb n="996"/><span>an am, agus amhlaidh san toirmiosg do</span>
<lb n="997"/><span>chur air anacra chomh mor so.</span></p>
<lb n="998"/>
<lb n="999"/><p><span>Smuain, san treas ait, Agus dein amharc ní bhus</span>
<lb n="1000"/><span>geire air staid dhólasach an Pheacaidh air</span>
<lb n="1001"/><span>uair an bháis 'núair chómhobrúighean na huile</span>
<lb n="1002"/><span>nidhthe, go baramhlach an aghaidh; agus gé bé</span>
<lb n="1003"/><span>conaire óná sílean súaimhneas no fortacht</span>
<lb n="1004"/><span>d'faghail ní bfaghan e.  Os comhair a shúl chidhfidh</span>
<lb n="1005"/><span>slúaigh do pheacadhaibh cruinnighthe ina</span>
<lb n="1006"/><span>aghaidh; cuaineadh nathrach neimhe da</span>
<lb n="1007"/><span>threibh fein do cheanglas go dlúith dhe agus da</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1008"/><p><span>aimsiughadh le na bfoirneart aonda, ag cur</span>
<lb n="1009"/><span>treighde na peiste domharbhtha san a choguais,</span>
<lb n="1010"/><span>a bfeidhm, air cheana fein nóch do bhiadh ina</span>
<lb n="1011"/><span>pheanaid siorruighe dona Hiffrionnaigh, (eadhoin</span>
<lb n="1012"/><span>an drong daor, no damanta)  O! creud chomh</span>
<lb n="1013"/><span>luathghaireach agus do sgarfadh sé leis an gcuideachta</span>
<lb n="1014"/><span>chulóideachso, acht is ollbhaois do sin;</span>
<lb n="1015"/><span>n'il dúil acasan deighilt leis.  Ma fheuchan</span>
<lb n="1016"/><span>tareis san mbeatha do caithse ag lorg roinn</span>
<lb n="1017"/><span>deaghoibreacha chum cur anaghaidh an tsluagh</span>
<lb n="1018"/><span>aoigir peacadh so.  Faraoir!  do gheibh se na</span>
<lb n="1019"/><span>deaghoibreacha do rinn go bfhuilid chómh</span>
<lb n="1020"/><span>neamhthabhachthach san, chómh suathrach</span>
<lb n="1021"/><span>san, nách tugaid dochus air bith go nisleochaid</span>
<lb n="1022"/><span>an mheadh an trath comhthromóchar í le</span>
<lb n="1023"/><span>na churthachaibh iomadamhla (no ann-mhéudaighthe).</span>
<lb n="1024"/><span>A urnaighthe féin, a fhaoisidinighe</span>
<lb n="1025"/><span>agus a chumaoineacha, do rineadh ag eitiola</span>
<lb n="1026"/><span>anois ina aghaidh agus ag deunamh casaoide</span>
<lb n="1027"/><span>leis air a fhailíth ro-tháirr agus a aithis</span>
<lb n="1028"/><span>naomhbhradamhail air na moirmheodhannaibh sin a</span>
<lb n="1029"/><span>shlánaighthe.  Radharc an uile ncithe ina thimpchiol,</span>
<lb n="1030"/><span>a bhean, a chlann; a charaid amhaoin</span>
<lb n="1031"/><span>tsaoghalta do ghradhaigh sé níbhus mo na Dhia,</span>
<lb n="1032"/><span>ni fhonaid anois acht chum a pheánaid do</span>
<lb n="1033"/><span>mhéudughadh; agus creud an anacra is mó ata</span>
<lb n="1034"/><span>air, eadhoin, nách tugaid taimhneula a thinnis</span>
<lb n="1035"/><span>a bheag dh'am na do chumus do air e fein do</span>
<lb n="1036"/><span>thabhairt go dáiriribh air na gnothaibh is mó</span>
<lb n="1037"/><span>agus is docamhla isé sin iompógha iomlán chum</span>
<lb n="1038"/><span>De, taireis gnath fhada an pheacadh.  O!</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1039"/><p><span>creud coimh firinneach agus d'eudfadh an peacach</span>
<lb n="1040"/><span>anois na briathra so, an Tsalmádóra d'aithfhriotal</span>
<lb n="1041"/><span>"Do thimchiolladar doilghis an bhais me,</span>
<lb n="1042"/><span>agus do fuaradar peiriacla ifrinn me," Ps.114.</span>
<lb n="1043"/><span>O! creud an pheanaid dolabhartha nách fulair do</span>
<lb n="1044"/><span>bheith oir, air na fheicsin do e fein ag glacadh</span>
<lb n="1045"/><span>a loinge chum na siorruigheachta, buanas dochoimsighthe,</span>
<lb n="1046"/><span>do-chriochnithe, aigean gan</span>
<lb n="1047"/><span>teorain, go na thraigh thall nách feudfadh an</span>
<lb n="1048"/><span>seoltoir bocht roigsin go bráth, ag a bhfuil an</span>
<lb n="1049"/><span>oiread san adhbhair eagla gur siorruigheacht</span>
<lb n="1050"/><span>mhairgeach do é!</span></p>
<lb n="1051"/>
<lb n="1052"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh ait, M'anamsa,</span>
<lb n="1053"/><span>creud é do bharamhail air uair do bháis, a</span>
<lb n="1054"/><span>dtaobh oglachuis Dé subhailcidhe agus crabhadh.</span>
<lb n="1055"/><span>Creud coimh taithniomhach agus dhealróchadh</span>
<lb n="1056"/><span>slighe na subhailceadh dhuit?  Creud mar</span>
<lb n="1057"/><span>do bfearr leat go leantadha an choistlighe aoibhin</span>
<lb n="1058"/><span>úd!  O! creud e an sásamh do dhuine air fhághail</span>
<lb n="1059"/><span>báis do a bheatha do chaithiomh go maith!</span>
<lb n="1060"/><span>Creud an fortacht dho é féin do bfeidir anois a</span>
<lb n="1061"/><span>gcrióch a dhaorobair agus a ghuaiseachtaidh, é</span>
<lb n="1062"/><span>féin dfaghail anois ag geata suain síorrúighe</span>
<lb n="1063"/><span>siócháin marthanacha, taireis cogadh fhada</span>
<lb n="1064"/><span>amhraiseach!  Is feidir leis anois, Is feidir leis</span>
<lb n="1065"/><span>teacht anuas óna thur-fhaire gan baoghal, agus</span>
<lb n="1066"/><span>suamhnughadh go siorruighe a rioghacht a Athair.</span>
<lb n="1067"/><span>O! creud an taoibhneas, creud an luthghair,</span>
<lb n="1068"/><span>feuchain roimhe san tsiorruigheacht cheannaighthe</span>
<lb n="1069"/><span>sin!  O! creud chomh morluach a radharc</span>
<lb n="1070"/><span>Dé agus ata bás a naoimh.  Salm, 115.  O</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1071"/><p><span>deonaigh dhom anam bás na bfhíréun, agus bíodh</span>
<lb n="1072"/><span>mo chrioch cosmhuil lena gcriochsan, nuimh,</span>
<lb n="1073"/><span>23.  A! a Chriostaighthe más mian libh bás na</span>
<lb n="1074"/><span>bhfireun d'faghail, is deagh bheatha an taonuradh</span>
<lb n="1075"/><span>chum deaghbháis.</span></p>
<lb n="1076"/>
<lb n="1077"/><p><span>Smuain, san gcuigeadh ait, No go ma rogha</span>
<lb n="1078"/><span>leat a thabhairt chum críche as na smuainte</span>
<lb n="1079"/><span>reamhraidhte air an mbás, iomlán gnódh do</span>
<lb n="1080"/><span>bheatha dheanamh chum thu fein d'olmhughadh</span>
<lb n="1081"/><span>dho.  Ni bhfuil nídhe is lughadh ina siorruigheacht</span>
<lb n="1082"/><span>ag seasamh air deagh bhás d'faghail; Má</span>
<lb n="1083"/><span>gheibhmid droch bhás a tamaoid caillte, agus</span>
<lb n="1084"/><span>caillte go deoigh, deoigh.  Is uime sin ó nách</span>
<lb n="1085"/><span>tangamair san tsaoghal so chum aoinnidhe oile</span>
<lb n="1086"/><span>acht chum a fhoghluim bás d'fhaghail go maith,</span>
<lb n="1087"/><span>agso an teagasg mór is eigion duinn uile do</span>
<lb n="1088"/><span>mheabhrughadh.  Faraoir!  má theibion san</span>
<lb n="1089"/><span>orainn, an trath glaodhfar sinn chum na trealach,</span>
<lb n="1090"/><span>is ríochtanach gur dolas shíorruighe, an tiaragair</span>
<lb n="1091"/><span>do thiucfas de.  Och!  creud é chómh docamhuil</span>
<lb n="1092"/><span>agus a fhóghluim an nídhe sin do</span>
<lb n="1093"/><span>chóimhlionadh go maith, nách eídir a theacht</span>
<lb n="1094"/><span>acht aon uair amhain.</span></p>
<lb n="1095"/>
<lb n="1096"/><p><span>AN IX. CAIB.</span>
<lb n="1097"/><span>Air an Mbreitheamhnas leithleasach, d'eis Bais.</span>
<lb n="1098"/><span>An Naomhadh La.</span></p>
<lb n="1099"/>
<lb n="1100"/><p><span>Smuain, air dtuis, Nách luaithe sgarfar an</span>
<lb n="1101"/><span>tanam leis an gcodlain ina suighthear i gan</span>
<lb n="1102"/><span>mhoill alathair an Bhreithimh, chum tuarasgabhail</span>
<lb n="1103"/><span>do thabhairt air iomlan a beatha, an</span>
<lb n="1104"/><span>gach uile nídhe dar smaoineadh, da ndubhairt</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="1105"/><p><span>agus da ndearnadh, air feadh a chomnaighthe</span>
<lb n="1106"/><span>san gcodlain, agus breith do ghlacadh dá</span>
<lb n="1107"/><span>réir.  Oir isé tuigthear dhuinn as eisiomlair</span>
<lb n="1108"/><span>Dives agus Lasarus san sgribhin dhiadha, go</span>
<lb n="1109"/><span>bhfuil cineamhuin shiorruidhe gach aon anma</span>
<lb n="1110"/><span>a leath taobh le breitheamhnas air bith gan</span>
<lb n="1111"/><span>stad taireis báis.  Agus an bhreith tugthar annso</span>
<lb n="1112"/><span>daingneochar ag an mbreithamhnas choitchion</span>
<lb n="1113"/><span>an tlá déighionach í!  A Chriostaighthe,</span>
<lb n="1114"/><span>cionas asheasúighean síbh a lathair Dé!  Creud</span>
<lb n="1115"/><span>d'feúdfadh sibh aradh dhibh fein, dá nglaodhfúidhe</span>
<lb n="1116"/><span>chum an bharra anochtsibh?  Dob eidir</span>
<lb n="1117"/><span>gur ab é bhur ndán e.  Cuimhnigh go dtiocfadh</span>
<lb n="1118"/><span>bhur dtighearna an uair is lúghadh bhiadh smuaine</span>
<lb n="1119"/><span>agaibh air.  Tabhair aire dá bhrighe sin a</span>
<lb n="1120"/><span>bheith ollamh do shiór.</span></p>
<lb n="1121"/>
<lb n="1122"/><p><span>Smuain, san dara áit, chómh spriocalta</span>
<lb n="1123"/><span>chómh daordhálach agus bheadh an breitheamhnas</span>
<lb n="1124"/><span>so, anait nách fagha fiu an fhocail dhimhaoin</span>
<lb n="1125"/><span>is lúghaidh dul as o gheárrchuardúghadh an</span>
<lb n="1126"/><span>Bhreithimh.  O creud an tionmhus mhalluightheacht</span>
<lb n="1127"/><span>do thiocfas chum solais annso, an</span>
<lb n="1128"/><span>tráth aisdríochar an folacha, do fhuiligheas</span>
<lb n="1129"/><span>anois úrmhór ar bpeacaidhe o shuilibh an</span>
<lb n="1130"/><span>tsaoghail agus ó ar suilibh fein amhain, agus</span>
<lb n="1131"/><span>fhosclochar ionnar radharc stair iomlán ar</span>
<lb n="1132"/><span>mbeatha.  A Dhé mhóir! cia fheudfas an radharc</span>
<lb n="1133"/><span>sganramhailsi d'fulang?  Annso bheurfar</span>
<lb n="1134"/><span>an t'anam bocht chum sgrúdadh ró gheire air</span>
<lb n="1135"/><span>gach nídh da rinn, no dfág gan deunamh ag</span>
<lb n="1136"/><span>caitheamh iomlan a aimsire, a hoilearthaidh san</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="1137"/><p><span>gcodlain somharbhtha so; cionas do choimhreagair</span>
<lb n="1138"/><span>si do na spreaganaibh dhiádha: creud an</span>
<lb n="1139"/><span>an fheidhm do rinneadh si do ghrasaibh Dé; creud</span>
<lb n="1140"/><span>tairbhe do bhuain si ona sacrameintidh do ghlac</span>
<lb n="1141"/><span>si:  o bhriathar De, do chualadh no leaghadh.</span>
<lb n="1142"/><span>Creud an tairbhe do rinn dona slighthibh sobhéusacha</span>
<lb n="1143"/><span>so ann do chur Dia uileachómhachtach</span>
<lb n="1144"/><span>í; Cionas do chuir sí abhféidhm na tiodhlaicthe</span>
<lb n="1145"/><span>le'ar aontaobhaidh se í.  Fiu na noibreacha</span>
<lb n="1146"/><span>is fearr dá rinn sí criárthóchar go</span>
<lb n="1147"/><span>glan íad; a hurnaighthe, atrosgadha, a deircghniomha;</span>
<lb n="1148"/><span>an intinn lenar ghaibh si le a hais</span>
<lb n="1149"/><span>iád; an módh ionnar choimhlion si iád, meadhfar</span>
<lb n="1150"/><span>iad uile; ni a gcothrom cealgach breitheamhnais</span>
<lb n="1151"/><span>daoine, acht a gcothram na coisreagan.</span>
<lb n="1152"/><span>A!  creud an mhéid dár ngniomhartha</span>
<lb n="1153"/><span>do gheabhthar an uair sin air easbadh meadhchain,</span>
<lb n="1154"/><span>do réir rádh an Fhaigh Domhnald.  Do</span>
<lb n="1155"/><span>meadhaigh thu san meadh; agus do frith air</span>
<lb n="1156"/><span>bheaganmheadhachain thu.  Cab 5.  O!  na teigh</span>
<lb n="1157"/><span>ambreitheamhnas le t'oglách; oir ad lathairse</span>
<lb n="1158"/><span>ni fireúntar aoinneach ina bheatha.</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>Smuain, san treas ait, cáil an Bhreithimh nar</span>
<lb n="1161"/><span>eigion dhuinn teacht ina lathair.  Ata se dochuimsighthe</span>
<lb n="1162"/><span>an eagna, agus dá brígh sin ni feidir a</span>
<lb n="1163"/><span>mhealladh.  Atá se dochuimsighthe a gcómhacht;</span>
<lb n="1164"/><span>uime sin ní féidir seasamh an aghaidh; Ata</span>
<lb n="1165"/><span>se dochuimsighthe a gceart; agus dá brigh</span>
<lb n="1166"/><span>sin, "iocfadh le gach naon do reir a oibreacha."</span>
<lb n="1167"/><span>Ni bhfuil maith abeith ag suil le cairdeas an</span>
<lb n="1168"/><span>lá san.  Atá aimsir an luacht saogthair ionghabhtha</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="1169"/><p><span>gcrioch.  A! a Chríostaighe, smuain go</span>
<lb n="1170"/><span>maith air anois, an fhad agus gur ab é do lá é.</span>
<lb n="1171"/><span>Is feidir leat anois do pheacuidhe do níghe</span>
<lb n="1172"/><span>dhiot le dearaibh aithrighe; agus mar so iad</span>
<lb n="1173"/><span>d'follacha o shuilibh an bhreithimh bhias ort</span>
<lb n="1174"/><span>fós.  Is eidir leat anois lathair le hurnaighthe</span>
<lb n="1175"/><span>umhla a lamha do chúibhreach; Is feidir leat</span>
<lb n="1176"/><span>thu féin do chur air aith-eisteacht ona cheart</span>
<lb n="1177"/><span>go cathaoir a thrócaire, agus a chur d'fhiachaibh</span>
<lb n="1178"/><span>air an bhreith ata le ad haghaidh do chur</span>
<lb n="1179"/><span>air neimhnidhe.  Achd an la san do gheabhair</span>
<lb n="1180"/><span>e neamhshuimeamhuil ann tathchuinge -</span>
<lb n="1181"/><span>Tiocfadh do dheora agus t'urnaighthe annsan</span>
<lb n="1182"/><span>ro dheighionach.</span></p>
<lb n="1183"/>
<lb n="1184"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh ait, an fortacht</span>
<lb n="1185"/><span>do-mheasda do gheabhadh anamna na bhfireun</span>
<lb n="1186"/><span>an la so o chómluadhar andeagh oibreacha, do</span>
<lb n="1187"/><span>thimchiollochus iad air gach uile thaobh mar</span>
<lb n="1188"/><span>bhabhdhunn dochlaoidhte ag congbhail anamhaid</span>
<lb n="1189"/><span>ifrionda amach uatha.  O m'anam tugamaoidne</span>
<lb n="1190"/><span>aire a samhuilsea do chómlúadar do</span>
<lb n="1191"/><span>'shaláthar dúinn féin agcuinne na huaire sin</span>
<lb n="1192"/><span>atá chum ar gcineamhuin siorrúighe do chur a</span>
<lb n="1193"/><span>gcrích.  Is caraid dearbhtha, iadso nách treigfeadh</span>
<lb n="1194"/><span>sinn san mbás fein, agus bhuaidhfeadh ár</span>
<lb n="1195"/><span>gcuis go heifiochtach ós comhair cathaoir</span>
<lb n="1196"/><span>bhreitheamhnais Dé, anáit nách beadh tabhacht</span>
<lb n="1197"/><span>anaon chaoinrádh eile.</span></p>
<lb n="1198"/>
<lb n="1199"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh ait, creud an riocht</span>
<lb n="1200"/><span>anachruitheamhuil iona mbíadh an peacach</span>
<lb n="1201"/><span>nách rinn sgim d'aon ionmhus deaghoibreacha</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="1202"/><p><span>don tsamhuilsi do chnuasach, ag seasamh do</span>
<lb n="1203"/><span>lathair an Bhreithimh O!  creud mar labhras</span>
<lb n="1204"/><span>an uile nídhe anois don cheacht dhólasach so,</span>
<lb n="1205"/><span>atá go díreach chum tuitim air a cheann cionntach.</span>
<lb n="1206"/><span>Gé bé ait ionna bféuchfadh, ní fhaicfeadh</span>
<lb n="1207"/><span>aoinnidh do bhéurfadh fortacht do; acht anádhaigh</span>
<lb n="1208"/><span>sin, an uile nídhe do bheir cóngnamh chuma</span>
<lb n="1209"/><span>dhólais, agus a sgannra do mhéudúghadh.  Fá</span>
<lb n="1210"/><span>na chosaibh do chídh ifrionn fhosgailte olamh</span>
<lb n="1211"/><span>chum a shloigthe siós; os a chionn breithiomh</span>
<lb n="1212"/><span>feargach ag olmhúghadh chum na daorbhreithe</span>
<lb n="1213"/><span>síorrúighe, gan chasadh do phleusgadh amach</span>
<lb n="1214"/><span>anághadh.  Air a lámh dheis do chidh a aingiol</span>
<lb n="1215"/><span>cosanta anois dá thréigion, air a laimh chlí, na</span>
<lb n="1216"/><span>Díabhail, a namhuide neamhthrócairighe,</span>
<lb n="1217"/><span>olamh glan chum beartha air, agus gan do</span>
<lb n="1218"/><span>mhoill orrtha acht sméide on Bhreithimh. -</span>
<lb n="1219"/><span>Mádh fhéuchan ina dhíagh nochtan an saoghal</span>
<lb n="1220"/><span>cealgach e fein do, nóch do theithionn uaigh</span>
<lb n="1221"/><span>anois.  Mádh fheuchan roimhe, ní theangbhas</span>
<lb n="1222"/><span>aoinnidhe leis acht siorrúigheacht dhíamhair,</span>
<lb n="1223"/><span>ann a stigh airighionn soigheada dofhulaingthe</span>
<lb n="1224"/><span>coguais ciontach; agus air an uile thaobh de</span>
<lb n="1225"/><span>mothaighean slúagh athach úrghrána, a pheacadha</span>
<lb n="1226"/><span>fein níbhus uathbhásáidhe do anois, ina</span>
<lb n="1227"/><span>Diabhail ifrinn.  A Dhé mhoir, saor mise o</span>
<lb n="1228"/><span>bheith rannphairteach chaoidhche ann a leitheid</span>
<lb n="1229"/><span>do radharc anacrach.</span></p>
<lb n="1230"/>
<lb n="1231"/><p><span>Smuain, san séisiughadh ait, Air mhodh go</span>
<lb n="1232"/><span>gcoisgfeadhmaois breitheamhnas Dé, o thuitim</span>
<lb n="1233"/><span>orainn go trom tairéis báis, caithfeadhmaoid</span>
<lb n="1234"/><span>aire do thabhairt anois feadh ár ré, sinn féin</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="1235"/><p><span>do smachtughadh agus do dhaoradh le deunamh</span>
<lb n="1236"/><span>aithríghe dhúthrachtach ionár bpeacúidhe. -</span>
<lb n="1237"/><span>Mar so, agus mar so amháin, feudfamaoid</span>
<lb n="1238"/><span>ceartbhreitheamhnas Dé do dhiotharmúghadh</span>
<lb n="1239"/><span>do faidígheadh le nár bpeacúidhe.  Leanam</span>
<lb n="1240"/><span>comhairle an te úd do bhias mar Bhreithiomh</span>
<lb n="1241"/><span>orainn, nóch do ghlaodhan orainn uile chum</span>
<lb n="1242"/><span>faire agus urnaighthe do dhéunamh anúile</span>
<lb n="1243"/><span>amm; ionas go measfuidhe go mfiú sin dul as</span>
<lb n="1244"/><span>os na peiríacailighe sgannramhalla so; agus</span>
<lb n="1245"/><span>seasamh go dóchuiseach alathair mac an duine.</span>
<lb n="1246"/><span>Luc 21, f.36.  A! biodh an breitheamhnas so</span>
<lb n="1247"/><span>ós cómhair ar sul do ghnaith.  Machtnúighmid</span>
<lb n="1248"/><span>go laetheamhail air an gcuntas ata lá eigin aguinn</span>
<lb n="1249"/><span>le tabhairt.  Ná dearmámaoid choidhche</span>
<lb n="1250"/><span>go bfuil súil shuas do chídh an uile nídh; go</span>
<lb n="1251"/><span>bhfuil lámh do sgríobhus, ar smuainte, ar mbriathra</span>
<lb n="1252"/><span>agus ar ngníomhartha uile, ann Leabhar</span>
<lb n="1253"/><span>an mhorchuntais; go ngluaision ar ngniomhartha</span>
<lb n="1254"/><span>uile ó ar lamhaibhne chum lamhaibh nDé; an</span>
<lb n="1255"/><span>nidhe deuntar anaimsir, nách imthidheadh le</span>
<lb n="1256"/><span>haimsir; acht go seasuidhean d'eis an uile aimsir</span>
<lb n="1257"/><span>d'imtheacht.  O gan na daoine eagnadha, agus</span>
<lb n="1258"/><span>na firinnidhe so do thuigsin, agus solathar do</span>
<lb n="1259"/><span>dheunamh da gcríoch dheighionnach.  Deut.32.</span></p>
<lb n="1260"/>
<lb n="1261"/><p><span>AN X. CAIB.</span>
<lb n="1262"/><span>Air La an mhorchuntais.</span>
<lb n="1263"/><span>An Deachmhadh La.</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>Smuain, air dtuis, Nách eídir aoinnidh do</span>
<lb n="1266"/><span>mheas ní bhus uathbhásaighe iona an teasbeanadh</span>
<lb n="1267"/><span>do bheir an sgribhin diádha air lá an</span>
<lb n="1268"/><span>chuntais dhéighonaigh, maille le gach iongantas</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="1269"/><p><span>dá ngeabhadh roimhe, an grian air ndorchúdhadh</span>
<lb n="1270"/><span>an gheallach chómh dearg le fuil; na réulta</span>
<lb n="1271"/><span>gan solus; agus a gcosmhúlacht tuitioma ón</span>
<lb n="1272"/><span>spéir; an talamh air bailichrith le madhmannaibh</span>
<lb n="1273"/><span>fíochmhara; an fhairge ag at, agus a</span>
<lb n="1274"/><span>geimionaigh le hanfadh neamhghnáthach, na</span>
<lb n="1275"/><span>dúile uile ag cómhbhúaireadh, agus an chruinne</span>
<lb n="1276"/><span>iomlán air mearúghadh.  Lá an tighearna,</span>
<lb n="1277"/><span>adeir an Fáigh Joel, Caib 2. lá dorchadas agus</span>
<lb n="1278"/><span>díamhaireacht, lá néulta agus gaoth-ghuairnein.</span>
<lb n="1279"/><span>Roimhe teíne léirsgriosach; agus iona dhíaigh</span>
<lb n="1280"/><span>lasaracha loisgidhtheach, crithfeadh an talamh</span>
<lb n="1281"/><span>air thaidhbhseadh na neithe sí: agus gluaisfid</span>
<lb n="1282"/><span>na Flaithehis leis an radharc; ataid an ghrían</span>
<lb n="1283"/><span>agus an gheallach iar ndorchúghadh, agus do chúaidh</span>
<lb n="1284"/><span>iomlán solais na réulta air gcul.  Agus</span>
<lb n="1285"/><span>eighmhion an Fhaidh Sophonias amach, an lá</span>
<lb n="1286"/><span>san, lá díbheirge; lá búartha agus peannaide;</span>
<lb n="1287"/><span>lá díombhuadh agus anacra; lá dorchadais agus</span>
<lb n="1288"/><span>duaibhsighthe; ceofhearthain agus anfadh,</span>
<lb n="1289"/><span>Caib 1. An feidir le haonnidhe bheith níbhus</span>
<lb n="1290"/><span>sgannramhla iona an turasgabhailse.  A! creud</span>
<lb n="1291"/><span>íad smuainte an duine pheacamhuil an lá san,</span>
<lb n="1292"/><span>an tráth chídhfeadh sé na cómharthaoise</span>
<lb n="1293"/><span>ag bagairt air?  Faraoir! feóchadh sé go hiomlán</span>
<lb n="1294"/><span>le heagla, ag feithiomh leis an aoidheadh,</span>
<lb n="1295"/><span>nách fulair go leanfas na samhuilte sgeimhleachso.</span></p>
<lb n="1296"/>
<lb n="1297"/><p><span>Smuain, san dara ait, Air dteacht an lae</span>
<lb n="1298"/><span>dheíghionnaigh, go loisgfeadh teinne cuthaigh,</span>
<lb n="1299"/><span>mar thuile bhorb, le hórdúghadh Dé, uachdar na</span>
<lb n="1300"/><span>talmhan go hiomlán, agus an uile nídhe dá bfuil</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="1301"/><p><span>air:  ní rachfadh aoinnidhe as úadhh, O a</span>
<lb n="1302"/><span>shaoghaltanaigh, cá bfhuil do dhúnta uaisle</span>
<lb n="1303"/><span>uile an tan san, do shuigheacháin aoibhinne,</span>
<lb n="1304"/><span>do gharaidhthe, dolingtheacha agus t'foirisidhe.</span>
<lb n="1305"/><span>Cá bhfuil do chuid óir, airgid, agus clocha</span>
<lb n="1306"/><span>úaisle?  srl. Faraoir!  an uile nídhe air ar</span>
<lb n="1307"/><span>dhoirtis do chroidhe san saoghalso, fágfar na</span>
<lb n="1308"/><span>luaithre a bhfeoithne aimsire; chum ollbhaoise</span>
<lb n="1309"/><span>na neithe do ghradhaidheas do theasbeanadh</span>
<lb n="1310"/><span>dhuit, agus do díthceillidhe fein, an taigne</span>
<lb n="1311"/><span>do dhortadh air a samhuil do níamhsgaile, do</span>
<lb n="1312"/><span>bhreúgan dathanacha.  Foghluim uime sin,</span>
<lb n="1313"/><span>m'anam bocht an saoghalso do tharcaisníughadh</span>
<lb n="1314"/><span>agus a ulmhaithios uile, os luaithre, agus</span>
<lb n="1315"/><span>deatach an deíre uile; agus leag súas dhuit</span>
<lb n="1316"/><span>fein saidhbhrios air neamh, os air amháin nách</span>
<lb n="1317"/><span>biaidh cumus agan dteine dhéighionnaigh se.</span></p>
<lb n="1318"/>
<lb n="1319"/><p><span>Smuain, san treas ait, Air mbeith dho</span>
<lb n="1320"/><span>chríoch dhéighionnach an tsaoighilse, anois air</span>
<lb n="1321"/><span>dteacht, séidfeadh an tArdaingiol an stoc</span>
<lb n="1322"/><span>déighionnach; agus ardóchadh a ghuith le</span>
<lb n="1323"/><span>Surgite Mortui - "Eirighidhe amhairbh, agus</span>
<lb n="1324"/><span>tigídhe chum bhreitheamhnais:"  Guith do </span>
<lb n="1325"/><span>chluinfear an einfeacht tríd an gcruinne, agus</span>
<lb n="1326"/><span>rachas tríd an bhflathas is aoirde agus thollfas</span>
<lb n="1327"/><span>siós tríos an bpoll is doimhne anifrion.  Leis</span>
<lb n="1328"/><span>an nguithse tré ardchomhachta nDé eireochadh</span>
<lb n="1329"/><span>clann Adhaimh uile d'aon bhig, an chéud duine</span>
<lb n="1330"/><span>agus an duine deighionnach o'n lúaithre; agus</span>
<lb n="1331"/><span>ceangléochar gach aon anam dá chodluin cheart</span>
<lb n="1332"/><span>fein arís; go siorruighe arís, gan sgaramhaint</span>
<lb n="1333"/><span>air feadh na síorruigheachta.  O! m'anam biodh</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="1334"/><p><span>fuaim an stoic so ad chluásaibh do shíor!  A!</span>
<lb n="1335"/><span>tabhair aire d'uathbhfás an órdúghadh so do chosg,</span>
<lb n="1336"/><span>le eístiocht anois le ordúghadh oile mhór stoic</span>
<lb n="1337"/><span>an spioraid Naoimh, do ghlaodhas ort tré bhéul</span>
<lb n="1338"/><span>an Absdail; músgail suas tusa chodlas, eirghe</span>
<lb n="1339"/><span>o'n marbh (omharbhaibh an pheacadh) agus soillséochadh</span>
<lb n="1340"/><span>Críosd tu, Eph.5.  Is mur so o bheith</span>
<lb n="1341"/><span>pairteach san gcéud eiseirghe, dhéunfair solathar</span>
<lb n="1342"/><span>a gcoinne na huaire uathbhasaighe sin.</span>
<lb n="1343"/><span>Ní bhíadh aimsir ann ní bhus mó.  Apoc.10 -</span>
<lb n="1344"/><span>Is marso racha tu as o'n dara bás.</span></p>
<lb n="1345"/>
<lb n="1346"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh ait, An neamhchosamhlacht</span>
<lb n="1347"/><span>iongantach do bhías, anam an</span>
<lb n="1348"/><span>eiseirghe choitchion, idir chodlannaibh na</span>
<lb n="1349"/><span>bfireun agus na malaightheoirighe.  Eirgheochaid</span>
<lb n="1350"/><span>na fíreun a gcodlanaibh ró-aluinne níbhus</span>
<lb n="1351"/><span>glainne iona na reulta, ní bhus taithneamhúidhe</span>
<lb n="1352"/><span>iona an ghrian; do-mharbhtha agus do-fhulaingthe;</span>
<lb n="1353"/><span>acht eirgheochaidh codlana na malaigh theoírighe</span>
<lb n="1354"/><span>ariocht oireamhnach dá dtuiliomh;</span>
<lb n="1355"/><span>truaillighthe; dubh, gráineamhail, agus fuathmhar</span>
<lb n="1356"/><span>agus do-fhoighnighthe ann gach aon</span>
<lb n="1357"/><span>tslighe: do-mharbhtha, is fiór, acht gé gur</span>
<lb n="1358"/><span>a beadh, ní chum aon chríche, acht chum pianta</span>
<lb n="1359"/><span>do-mharbhtha d'fhulaing.  Creud an pheánaid</span>
<lb n="1360"/><span>do-labhartha dona hanamnaibh truaghacha so,</span>
<lb n="1361"/><span>an éiginiughadh a steach ag conabluighibh do'n</span>
<lb n="1362"/><span>tsamhuilsi, do bheith daortha chum géibhionn</span>
<lb n="1363"/><span>siorruighe, adteaghalach chómh graineamhail</span>
<lb n="1364"/><span>chómh salach so!  A! tabhairse aire m'anam</span>
<lb n="1365"/><span>sa do chodlain a choimheud glan anois o</span>
<lb n="1366"/><span>thruailligheacht, drúis-pheacadh, air eagla</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="1367"/><p><span>go mbíadh sé ina adhbhar méudaighthe dod</span>
<lb n="1368"/><span>anacra lá eile air a mhalairt.</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>Smuain, san gcuigeadh ait, méud an</span>
<lb n="1371"/><span>tsasaimh agus an luathgháradh le a ngeabhaid</span>
<lb n="1372"/><span>anamna na bfireun seilbh ionna gcodlannaibh</span>
<lb n="1373"/><span>arís, ní do shanntúigheadar an fhaid sin; creud</span>
<lb n="1374"/><span>é 'ghradhmhaireacht agus d'fhailteochaid roimh</span>
<lb n="1375"/><span>a gcómhpháirtighe ionna saothar agus a</span>
<lb n="1376"/><span>dtreaghnas uíle, agus anois a nairighthe, tre</span>
<lb n="1377"/><span>chuiduighadh anghloire Shion neamhdha, chum</span>
<lb n="1378"/><span>breise do chur air a sonas síorrúighe.  Acht,</span>
<lb n="1379"/><span>O!  creud iád na heascuinne uathbhásacha do </span>
<lb n="1380"/><span>bhías ag teagbháil na mallaightheoiríghe. -</span>
<lb n="1381"/><span>Achorpain mhaluighthe, a dearfadh an t'anam,</span>
<lb n="1382"/><span>an chum do shásaighthe, chum toil do thabhairt</span>
<lb n="1383"/><span>do tainmhiántaibh do dhíolasa aoibhneas mharthannach</span>
<lb n="1384"/><span>na Bhflaithchios?   A a thruaghnáin!</span>
<lb n="1385"/><span>chum sásamh salach móimeide do thabhairt</span>
<lb n="1386"/><span>dhuitsi, is eadh, do dhaor misi agus tusa air</span>
<lb n="1387"/><span>feadh na síorruigheacht.  O! malacht fá thri ort</span>
<lb n="1388"/><span>a spaid!  is ceart tusa ós tu dob adhbhar damanta</span>
<lb n="1389"/><span>dhamhsa, abheith ad pháirtighe agam,</span>
<lb n="1390"/><span>an amhgar siorrúighe!  Acht nár chirte dhuitsi,</span>
<lb n="1391"/><span>fós a anam dhona, míle malacht d'fhaghail o'n</span>
<lb n="1392"/><span>gcodluin, o dob é do ghnódh, agus e ad chomhacht</span>
<lb n="1393"/><span>a hainmhianta agus a drúise do chlaoidh,</span>
<lb n="1394"/><span>chum umhluigheacht, ceile agus creidimh:  agus</span>
<lb n="1395"/><span>fós, do thoigise mar rogha air son moimeid</span>
<lb n="1396"/><span>sgléipe, leadrán do dheúnamh dhíot féin dá</span>
<lb n="1397"/><span>claontaibh toilteneacha, agus mur sin ifrion do</span>
<lb n="1398"/><span>shaorthuagha dhuit fein agus dod chodlain?  A</span>
<lb n="1399"/><span>chriostaighthe!  foghlamúighmidne a bheith</span>
<lb n="1400"/><span>eagnaidh tre learsmuaine air dhonas daoine eile.</span>
<lb n="1401"/>
<pb n="92"/></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>AN XI. CAIB.</span>
<lb n="1404"/><span>Air an Mbreitheamhnas Coitchionn.</span>
<lb n="1405"/><span>A t'aonmhadh La deug.</span></p>
<lb n="1406"/>
<lb n="1407"/><p><span>Smuain, air dtúis, na mairbh uile do bheith</span>
<lb n="1408"/><span>eírighthe, beid gan stad tionólta abhfochair a</span>
<lb n="1409"/><span>cheile, san ionad cínnte chum an Breitheamhnais</span>
<lb n="1410"/><span>dheionnaigh, sí an cheadfadh choitchion</span>
<lb n="1411"/><span>gur 'be gleann Josaphat lámh le Híarusalem, a</span>
<lb n="1412"/><span>radharc sleíbhthe Olibhet agus Chalbhair, san</span>
<lb n="1413"/><span>ait ar dhoirt ar Dtighearna a chuid fola chéana</span>
<lb n="1414"/><span>chum ar bfuasgalta.  Creud an radharc é clann</span>
<lb n="1415"/><span>Adhaímh uile d'fhaicsin anso, an sluágh do-airmhighthe</span>
<lb n="1416"/><span>sin dona n'uile chinne, aois agus</span>
<lb n="1417"/><span>céim ag seasamh le chéile gan eidirgheilt air</span>
<lb n="1418"/><span>bith anois, do shaidhbhir na do bhocht, do</span>
<lb n="1419"/><span>mhór 'na do bheag, do Thighearna 'na d'oglach,</span>
<lb n="1420"/><span>do Fhlaith 'na d'fhomósach; acht amhain</span>
<lb n="1421"/><span>deighilt an uilc agus an mhaith, do bhíos iongantach</span>
<lb n="1422"/><span>agus siorruighe; Faraoir!  chómh suathrach</span>
<lb n="1423"/><span>'gus an teasbanadh do dhéunfadh Alasdrom,</span>
<lb n="1424"/><span>no Caesar ag an dtionolso, na aoinneach do</span>
<lb n="1425"/><span>na currádháibh móra so analód, na gcuireadh</span>
<lb n="1426"/><span>a nainim amháin críocha iomlaine air crith:</span>
<lb n="1427"/><span>Na Flaithe comhachtacha san agá raibh an</span>
<lb n="1428"/><span>Dómhan mhor ag a gcuil seal, ataid anois</span>
<lb n="1429"/><span>leagtha chómhísioll leis na moghaibh is taire</span>
<lb n="1430"/><span>dá raibh aca, agus go m'fearr leo míle úair nách</span>
<lb n="1431"/><span>air iomcharúighdear riamh antslat riogha, agus</span>
<lb n="1432"/><span>nár chaithidear an choroin.</span></p>
<lb n="1433"/>
<lb n="1434"/><p><span>Smuain, san dara ait, Air mbeadh dona</span>
<lb n="1435"/><span>marbhaibh anois tionólta a bfhochair a cheile,</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="1436"/><p><span>tiocfadh an breithiomh mór anuas o neamh, le</span>
<lb n="1437"/><span>glóire agus cómhachta mhor, air dtimchiollúghadh</span>
<lb n="1438"/><span>leis an mbúidhionn neamhdha agus</span>
<lb n="1439"/><span>sluaighte uile na naingiol.  O chomhneamhchosámhuil</span>
<lb n="1440"/><span>le na chéud theacht agus bhías an dára</span>
<lb n="1441"/><span>tiosbánadhso aige.  Do bhí a cheud theacht</span>
<lb n="1442"/><span>agceannsacht agus a núirísleadh mhór, mar</span>
<lb n="1443"/><span>dob é sin ar la 'ne, iona dtáinig chum sinn</span>
<lb n="1444"/><span>d'fhuasgla léna thrócaire.  Acht air an dára</span>
<lb n="1445"/><span>taisbeanadh aige, bo he sin a la san, an tráth</span>
<lb n="1446"/><span>choireochadh sé é fein le sgeimhlibh uile acheirt</span>
<lb n="1447"/><span>chum sasaimh do bhuaint don pheacach i.e.</span>
<lb n="1448"/><span>adhbhar tar cuisne a thrócaire, maille lé dioghaltas</span>
<lb n="1449"/><span>déighionnách aonaranach air shon an</span>
<lb n="1450"/><span>iomlán.  A pheacaidh anacracha cionas do bheirsi</span>
<lb n="1451"/><span>cumusach air theacht iona lathair, chum</span>
<lb n="1452"/><span>a ghnúis fheargach d'fhulaing.  A! an san</span>
<lb n="1453"/><span>ghairfir air na sleíbhthe agus air na cairgíbh</span>
<lb n="1454"/><span>tuitim ort agus tu d'folacha, ó ghnúis an té</span>
<lb n="1455"/><span>shúigheas air an riogh-chathaoir agus ó fhearg</span>
<lb n="1456"/><span>an uain.  Ni headh amhain bearfadh fiu radharc</span>
<lb n="1457"/><span>an Breithimh fheargach a leithéid d'eagla agus</span>
<lb n="1458"/><span>sganradh leis go m'fearr leat mile úair go</span>
<lb n="1459"/><span>bfeudfadha do bhathas ciontach d'falacha san</span>
<lb n="1460"/><span>ifrionn is iochtarrúighe níbhus luaithe iona</span>
<lb n="1461"/><span>fhulaingeofadh an taidhbhse geiteamhuilsi;</span>
<lb n="1462"/><span>acht ní bhfuil tabhacht ann, caithfir a sheasamh</span>
<lb n="1463"/><span>amach.</span></p>
<lb n="1464"/>
<lb n="1465"/><p><span>Smuain, san treas ait, go niomchurochar</span>
<lb n="1466"/><span>roimh an mbreithiomh méirge ríghtheamhuil</span>
<lb n="1467"/><span>na croise níbhus soillsíghe go mór iona an</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="1468"/><p><span>ghrian chum fortacht mhór do na fiérin, agus</span>
<lb n="1469"/><span>peannaide agus comhbhuaireadh dolabhartha</span>
<lb n="1470"/><span>na malaightheoirighe, adtaobh loighead an</span>
<lb n="1471"/><span>tairbhe do rinneadar do thiodhlaicthe do-mheasda</span>
<lb n="1472"/><span>a bfhúasgalta.  An so chídhfid go follus, creud</span>
<lb n="1473"/><span>é mheid d'fulaing a Ndia air son a slanaighthe;</span>
<lb n="1474"/><span>chómh mór agus an grádh do chríochnaighthe:</span>
<lb n="1475"/><span>do-shámhailte úd do thug anúas o riogh shuighcuchain</span>
<lb n="1476"/><span>na gloire é, agus do chúibhraigh air an</span>
<lb n="1477"/><span>gcrois é.  Och!  mar do dhaorfaidh anduircacht</span>
<lb n="1478"/><span>fein anois san bpeacadh, a ndailleadh agus a</span>
<lb n="1479"/><span>miochuman; cionas mar do dheunfadh an</span>
<lb n="1480"/><span>cómhartha glórmharso, leith sgeul, bhreitheamhnais</span>
<lb n="1481"/><span>Dé, agus siorrúigheacht pianta ithfrinn do</span>
<lb n="1482"/><span>ghábhail alathair an domhain mhoir!  creud</span>
<lb n="1483"/><span>níbhus lúghadh, iona siorruigheacht anacrach</span>
<lb n="1484"/><span>is lor mar phionos don anoiread san olc, deis</span>
<lb n="1485"/><span>anoiread sau grádh.</span></p>
<lb n="1486"/>
<lb n="1487"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh ait, Mar do thoghfar</span>
<lb n="1488"/><span>muintir dhílis Dé as ceartlar an tslúaigh</span>
<lb n="1489"/><span>mhóir sin le aithne an airdbhreithibh, nóch dá</span>
<lb n="1490"/><span>ngeilfear gan mhoill agus suighfear go honoireach</span>
<lb n="1491"/><span>air a laimh dheis; an trath tiománfar na</span>
<lb n="1492"/><span>malaightheoirighe leis na hannspioraidibh sin</span>
<lb n="1493"/><span>uile le ar thaobhúigheadar, go míodhchlúdhach</span>
<lb n="1494"/><span>chum an taoibh clé.  O!  adhealúghadh sganramhaill</span>
<lb n="1495"/><span>shiorrúighe!  tairéis nách teagmhochadh</span>
<lb n="1496"/><span>an dá chuideachta so go síorruighe arís.  Agus</span>
<lb n="1497"/><span>tusa m'anam, cá bhfuil suil agad seasamh ar an</span>
<lb n="1498"/><span>lá san?  Cia aca don dá chuideachta iona súighfear</span>
<lb n="1499"/><span>tu?  Atá anois do roghadh agad.  Togh</span>
<lb n="1500"/><span>anois an chuid ud is fearr, nách béurfar uait</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="1501"/><p><span>choidhche, Luathaidh anois as lár Bhabilon.</span>
<lb n="1502"/><span>Duiltaigh anois do riaghalachaibh breugacha, do</span>
<lb n="1503"/><span>cleachtaibh truaillighthe, agus do sgléipibh</span>
<lb n="1504"/><span>peacamhla na saoghaltanacha.  Deighil tu fein</span>
<lb n="1505"/><span>ó na mallaightheoiribh, anam, ionas nách</span>
<lb n="1506"/><span>tuitfeadh asteach ionna ndamaint shiorruighe.</span></p>
<lb n="1507"/>
<lb n="1508"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh ait, Creud na</span>
<lb n="1509"/><span>smuainte bhias san am san ag daoine mora an</span>
<lb n="1510"/><span>tsaoighilsi; creud an cuthach, creud an tnuth</span>
<lb n="1511"/><span>creud an pheanaid sgalaoideach, agus an cómhbhúaireadh</span>
<lb n="1512"/><span>lúighfeadh air a nanamnaibh an</span>
<lb n="1513"/><span>trath chíghfid na boicht a spioraid,  na ceannsaighthe</span>
<lb n="1514"/><span>agus an lucht úiriosal, do dhimheasadar</span>
<lb n="1515"/><span>cómhmor san an feadh do bhádar san mbeatha</span>
<lb n="1516"/><span>sobhásaighthesi anois, air nónórúghadh</span>
<lb n="1517"/><span>agus n'ardúghadh a radharc an dómhain uile,</span>
<lb n="1518"/><span>agus iád fein dá dtarcuisniúghadh le na uiread</span>
<lb n="1519"/><span>san droichmhais, Eist le na ngearán do reir</span>
<lb n="1520"/><span>mur do chuireadh síos iad leis an eagnach; ag</span>
<lb n="1521"/><span>so an mhuintir fána ndearnamair gáire roimhisi,</span>
<lb n="1522"/><span>agus dá ndearnamair cosbóir ar míghrinn. -</span>
<lb n="1523"/><span>Budh sinne na donáin gan chéil;  Do mheasamar</span>
<lb n="1524"/><span>gur bhaois a mbeatha, agus a gcríoch gan</span>
<lb n="1525"/><span>onoir; Feuch mar d'airmhighthear iad anois</span>
<lb n="1526"/><span>ameasg chloinne Dé, agus leis na naomhaibh ann</span>
<lb n="1527"/><span>a mir shiorrúighe.  Ergo erravimus a via veritas.</span>
<lb n="1528"/><span>Eag.5.  Faraoir!  Tairéis gach uile nidhe, is</span>
<lb n="1529"/><span>sinne na daoine do bhi meallta, is sinne go</span>
<lb n="1530"/><span>misheunmhar do rith san tslighe aincheart, agus</span>
<lb n="1531"/><span>'siad san do bhí eagnaidh go firinneach a dtaobh</span>
<lb n="1532"/><span>rogha níbhus fearr do dheunamh nóch, do thug</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="1533"/><p><span>fortacht ambeatha dhoibh; agus anois do bheir</span>
<lb n="1534"/><span>ceart dhoibh air luathgháir gan críoch.</span></p>
<lb n="1535"/>
<lb n="1536"/><p><span>Smuain, san séisiughadh ait, chomh mór agus</span>
<lb n="1537"/><span>meudóchar peannaid, agus cómhbhuaireadh na</span>
<lb n="1538"/><span>mallaightheoirighe air fhoscladh leabhair na</span>
<lb n="1539"/><span>gcoguas, an tráth nochtfar cionta iomlán a</span>
<lb n="1540"/><span>mbeatha a radharc an tsaoghail uile ós árd.  A</span>
<lb n="1541"/><span>pheacaidh bhoicht!  creud iad do smuainte anuair</span>
<lb n="1542"/><span>nochtfar do choirthe do rinis san uaignios is</span>
<lb n="1543"/><span>mo agus nách foillseochadh, air an saoghal 'na</span>
<lb n="1544"/><span>gniomhartha san do bhraithis abheith clúdaighthe</span>
<lb n="1545"/><span>le díamhaireacht oídhche, agus dorchadais,</span>
<lb n="1546"/><span>agus ar bhreúgais tu fein nách fagha do chairde</span>
<lb n="1547"/><span>na do lucht comhluadair fios choidhche ortha. -</span>
<lb n="1548"/><span>Na hoibreacha eugchoracha san go mbfeidir</span>
<lb n="1549"/><span>nách faighfea ód chróidhe aninnsin d'aoinneach</span>
<lb n="1550"/><span>amhuil do bheith fá chuíbhreach an uile dhlíghe</span>
<lb n="1551"/><span>chum gnath-ruin iona ndathanna firinneach</span>
<lb n="1552"/><span>anois foillsighthe dho shuile an domhain go</span>
<lb n="1553"/><span>leir, aingil agus daoine, maith agus olc, chum</span>
<lb n="1554"/><span>do naire shiorruidhe:  A chríostaighthe!  ata</span>
<lb n="1555"/><span>anois ann bhur gcómhachta le haithrighe agus</span>
<lb n="1556"/><span>faoisidin fhirrinnighe an comhbhuaireadh so do</span>
<lb n="1557"/><span>theibeádh nóch do caithfir a fhulang lá eigin</span>
<lb n="1558"/><span>air amhalairt.</span></p>
<lb n="1559"/>
<lb n="1560"/><p><span>AN XII. CAIB.</span>
<lb n="1561"/><span>Air bhreith dheighionnaigh an uile agus an</span>
<lb n="1562"/><span>Mhaith.</span>
<lb n="1563"/><span>A dara la deug.</span></p>
<lb n="1564"/>
<lb n="1565"/><p><span>Smuain, air dtuis, mar do criochnochar an</span>
<lb n="1566"/><span>triail mhór so le saoir bhreith suidhte, gan</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="1567"/><p><span>chasa air thaobh na bfhireun, agus daoir bhreith</span>
<lb n="1568"/><span>damainteach air thaobh na mallaightheoirighe,</span>
<lb n="1569"/><span>agus air dtuis, an tard bhreithiomh agá iompoghadh</span>
<lb n="1570"/><span>fein air a thogha, le gnúis ro-mhilis</span>
<lb n="1571"/><span>ro-gheannamhuil, bhféurfadh cuireadh dhoibhsi</span>
<lb n="1572"/><span>dul a steach a dteaghlach shonaidh an aoibhnis</span>
<lb n="1573"/><span>shiorruighe (ag radh) Tigidhe a lucht</span>
<lb n="1574"/><span>beannaighthe m'athar, gabhaguighe seilbh san</span>
<lb n="1575"/><span>righeacht do hollmhuigheadh dhíbh ó thosach</span>
<lb n="1576"/><span>an domhain, Matha 25.  O a chuireadh shonuidhe!</span>
<lb n="1577"/><span>is sonuidhe, fá thrí an drong do gheibhthear</span>
<lb n="1578"/><span>fiuntach chum an bhreith chomhfhortamhuilse</span>
<lb n="1579"/><span>do chluisdin, creud an sásamh do-aithriste,</span>
<lb n="1580"/><span>creud na tuiltighe lúathghara agus</span>
<lb n="1581"/><span>aoibhnis do bheúra a chlos don drong beannaighthe</span>
<lb n="1582"/><span>san.  Ataim air lionadh le luathgháir</span>
<lb n="1583"/><span>adeir an Fháidh, rightheamhail, Salm, 121,</span>
<lb n="1584"/><span>ag an sgeul sonaidh do chualas, atamaoid le</span>
<lb n="1585"/><span>dul a steach a dtigh ar dtighearna.  Acht mo</span>
<lb n="1586"/><span>bhrón! creud an tnúth, creud an fioch, agus</span>
<lb n="1587"/><span>an mhiosgais d'aíreochaid nu mallaightheorighe</span>
<lb n="1588"/><span>air chlos na cuireadh so, an tráth chidhfid</span>
<lb n="1589"/><span>mórán dá lucht aitheanta gairmthe chum seilbhe</span>
<lb n="1590"/><span>na righeachta síorruidhe sin, nóch ar bhféidir</span>
<lb n="1591"/><span>leo a cheannach chómh saordhalach; acht tre</span>
<lb n="1592"/><span>na ndíth ceile agus a mairinntinne fein do</span>
<lb n="1593"/><span>mhalartuigheadar go dall é air lasrachaibh ifrinn.</span></p>
<lb n="1594"/>
<lb n="1595"/><p><span>Smuain, san dara áit, agus meas ar do shocaracht</span>
<lb n="1596"/><span>an bhreath shonnaidhse, Tigidh (adeir</span>
<lb n="1597"/><span>an breithiomh) alucht beannaighthe m'athar,</span>
<lb n="1598"/><span>srl, Tigídh ó ghleann na ndéor a náit le</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="1599"/><p><span>hordúghadh m'airdreimheasa, do bhadbhar fa</span>
<lb n="1600"/><span>chrúadhas agus fá bhuaireadh; feadh tamail</span>
<lb n="1601"/><span>bhig chum ríoghachta luthghára do-chriochnaighthe,</span>
<lb n="1602"/><span>an áit nách beadh cumhadh na brón</span>
<lb n="1603"/><span>ni bhus mó.  Tigidh ó ionad na hionarbadh,</span>
<lb n="1604"/><span>anáit arabhabhar sealead ag osnadhail agus ag</span>
<lb n="1605"/><span>cneadaigh a bhfad o bhur dtir neamhdha, chum</span>
<lb n="1606"/><span>bhur ndúthchais bhuaintseasamhaighe, anáit</span>
<lb n="1607"/><span>a dteangmhochadh sibh le gach uile nidh bo</span>
<lb n="1608"/><span>mhian le bhur gcroidhthe chum bur naoibhneas</span>
<lb n="1609"/><span>do leiriúghadh, anáit ambiadh sibh go siorruighe</span>
<lb n="1610"/><span>sásaighthe le hiomad mo thighe, agus</span>
<lb n="1611"/><span>anolfadh sibh coidhche aig tobar na beatha,</span>
<lb n="1612"/><span>Eirighe a chuisle mo chleibh!  'ta an geimhre</span>
<lb n="1613"/><span>anois imighthe 'taid na tuilighe agus na hanfaidh</span>
<lb n="1614"/><span>sgaipighthe, Eirighe, agus gluais leat.  O a</span>
<lb n="1615"/><span>bheannocht choitchion, shíorruidhe!  Cionas</span>
<lb n="1616"/><span>mar do tharcnisnighean m'anam bocht an uile</span>
<lb n="1617"/><span>aoibhneas oile an doith go bhfaghadh pairt lá</span>
<lb n="1618"/><span>eigin san mbreith bheannaighthe se.</span></p>
<lb n="1619"/>
<lb n="1620"/><p><span>Smuain, san treas ait, Taireis d'on</span>
<lb n="1621"/><span>mhor bhreithiomh cuireadh do thabhairt dona firéin</span>
<lb n="1622"/><span>teacht dá rioghact ghlórmhar, mar do chasadh</span>
<lb n="1623"/><span>se efein air na mallaightheoríghe air a lamh</span>
<lb n="1624"/><span>chlí, le teinne ionna shúile agus sgannra iona</span>
<lb n="1625"/><span>ghnúis.  Blaomfaidh amach ina nádhaigh breathúaimhneach</span>
<lb n="1626"/><span>a gcríche síorróidhe ansna briathra</span>
<lb n="1627"/><span>so, Imthighe uaim a lucht na mallacht go teine</span>
<lb n="1628"/><span>siorruidhe ollmhaighthe don Diabhal, agus dá</span>
<lb n="1629"/><span>ainglibh.  A chriostaighthe m'anma, meadhaighidh</span>
<lb n="1630"/><span>go maith gach focal don bhreith dhíamhairsi,</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="1631"/><p><span>Imthighe go siorruidhe uaim, agús o</span>
<lb n="1632"/><span>aoibhneas mo rioghachta bhioth bhuan.  Och!</span>
<lb n="1633"/><span>a choingiollbháthadh sgannramhuil!  Och a</span>
<lb n="1634"/><span>dheighilt chruadhalaighe! och a ionarbadh</span>
<lb n="1635"/><span>shiorruidhe!  Cia fheudfas a aithris, cía dheudfas</span>
<lb n="1636"/><span>a smuaineadh creud a bheith deighilte chaoidhche</span>
<lb n="1637"/><span>ó ar nDiá, ar gcéud chuis, ar gcrioch dheidheanach,</span>
<lb n="1638"/><span>ár nárd mhor mhaitheas?  Trúaileanaighthe!</span>
<lb n="1639"/><span>do rinn anois cómhbeag san do bhúr</span>
<lb n="1640"/><span>nDía do chailleamhuin le peacadh marbhtha,</span>
<lb n="1641"/><span>creud air a smuaineochasibh an tráth daorfar sibh</span>
<lb n="1642"/><span>chum a bheith dióbartha go siorruidhe uaigh,</span>
<lb n="1643"/><span>a bheith ag cinneamhuin dhibh a lorg airfeadh na</span>
<lb n="1644"/><span>siorruidhe achta, agus fos gan teagmhail leis</span>
<lb n="1645"/><span>an aon dá chailligheachta acht ionna cheart</span>
<lb n="1646"/><span>dhioghaltaiseach amheadhchansan do aireoghcha</span>
<lb n="1647"/><span>sibh go siorrúidhe.  Acht tabhair, dod</span>
<lb n="1648"/><span>taire cabhfuil re dul, an tráth dhimtheochaidh</span>
<lb n="1649"/><span>ó sibh Dhía, faraoir!  a dteine bhiothbhúan chum</span>
<lb n="1650"/><span>beatha siórbháis do chaithiomh ann, chum bás</span>
<lb n="1651"/><span>gan chríoch dfulaing ann, a gcuideachta an</span>
<lb n="1652"/><span>Diabhail agus a aingiolla.  dá ndearnabhar</span>
<lb n="1653"/><span>sglabhaighthe dhibh fein agus dheunfas anois</span>
<lb n="1654"/><span>gan toirmiosg a mhoghsuinne dhimirt oraibh</span>
<lb n="1655"/><span>go siorruidhe.</span></p>
<lb n="1656"/>
<lb n="1657"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, An mhallacht</span>
<lb n="1658"/><span>choitchion uamhannach san do cheanglas</span>
<lb n="1659"/><span>an bhreith cheart gidh diamhairsin.  Imthighe</span>
<lb n="1660"/><span>uainn, alucht na mallacht adeir an tárd bhreithiomh.</span>
<lb n="1661"/><span>Amhuil agus do dhearfadh; Imthighe,</span>
<lb n="1662"/><span>bighidhe air siubhal úaim, acht go nimthighe</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="1663"/><p><span>mo mhallacht libh.  Do bheurfainnsi mo</span>
<lb n="1664"/><span>bheannacht dhíbh, acht nior bh'ail libh í. -</span>
<lb n="1665"/><span>Malacht do thoghabhar; agus isí an Mhalacht</span>
<lb n="1666"/><span>san bhur noighreacht shiorruidhe, leanfadh si</span>
<lb n="1667"/><span>dhíbh mar bhrat air feadh na síorrúigheachta.</span>
<lb n="1668"/><span>Rachfadh sí a steach tri bhur ninidhibh; agus</span>
<lb n="1669"/><span>cúardochadh fiu smior bhur gcnamha, malacht</span>
<lb n="1670"/><span>air bhur súile, choidhche gan lias dá loíghead</span>
<lb n="1671"/><span>do sholus fortachta d'faicsin.  Malacht air</span>
<lb n="1672"/><span>bhúr gcluasa chum abheith oidheachtaigthe</span>
<lb n="1673"/><span>air feadh na siorruigheachta le gárthaibh agus</span>
<lb n="1674"/><span>le sgreadacha sganramhla.  Malacht air bhur</span>
<lb n="1675"/><span>gcluasa chum abheith oídheachtaighthe air</span>
<lb n="1676"/><span>feadh na síorrúigheachta le gárthaibh agus le</span>
<lb n="1677"/><span>sgriadacha sganramhla.  Malacht air bhur mbolaith,</span>
<lb n="1678"/><span>chum bheith píanta do ghnaith le bolath</span>
<lb n="1679"/><span>graineamhuil phoill ifrinn, Malacht air bhur</span>
<lb n="1680"/><span>mothúghadh agus air an uile bhall do bhur</span>
<lb n="1681"/><span>mothúghadh agus air an uile bhall do bhur</span>
<lb n="1682"/><span>gcorpaibh chum losgagh agus chaoidhche gan</span>
<lb n="1683"/><span>oidhdiúghadh, san dteinne sin nacht múchtar</span>
<lb n="1684"/><span>chaoidhche, Malacht air bhúr dtuicsin gan</span>
<lb n="1685"/><span>a bheith soillsighthe caoidhche le deallraibh na</span>
<lb n="1686"/><span>fírrinne, Malacht air bhur gcúimhne chum a</span>
<lb n="1687"/><span>bheith ag athchasa do ghnaith air shearbhas</span>
<lb n="1688"/><span>aithríghe dheighionnach, neamthearbhaigh,</span>
<lb n="1689"/><span>giorra agus ollbhaoisi an ghrinn 'ta imighthe,</span>
<lb n="1690"/><span>Malacht air chur dtúairim, chaoidhche ag cur</span>
<lb n="1691"/><span>a niul dhíbh na hanacra laithreach agus le</span>
<lb n="1692"/><span>teacht Malacht air bhur dtoil seasamhach anolc,</span>
<lb n="1693"/><span>stialta na mbloghnaibh le mile mian d'asachtoch,</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="1694"/><p><span>agus iad uile buinoscionn agus gan ar gcumus</span>
<lb n="1695"/><span>aon díobh do chur abhfeidhim.  Malacht faoidéoigh</span>
<lb n="1696"/><span>air iomlán bhur nanma, chum a bheith a</span>
<lb n="1697"/><span>nIfrionn di féin air feadh na síorrúigheachta!  A</span>
<lb n="1698"/><span>Dhé mhaith, nár budh hé ár ndonasne go</span>
<lb n="1699"/><span>bráth an mhalacht uamhanach so do thuilliomh.</span>
<lb n="1700"/><span>Smuain, san gcuigeadh ait, Tairéis na</span>
<lb n="1701"/><span>breithese do thabhairt, mar do rachadh an</span>
<lb n="1702"/><span>togha gan mhoill a steach a seilbh na righeachta</span>
<lb n="1703"/><span>biothbhuaine, a tá ollamh aig Dia do'n mhuintir</span>
<lb n="1704"/><span>do ghnidh a réir, anáit nách bhfuil aon ionad</span>
<lb n="1705"/><span>ag an dobrón.  Acht a dtaobh na mallaightheoirighe</span>
<lb n="1706"/><span>fosgalocha an talamh agus sloigfeadh si síos</span>
<lb n="1707"/><span>aneinfeacht iad uile, mar aon leis na Díabhail</span>
<lb n="1708"/><span>do mheall iad, san duibheagan gan bhonn agus</span>
<lb n="1709"/><span>íathfar na doirse chum gan an osgla níbhus mó</span>
<lb n="1710"/><span>go déoigh, déoigh.  Agso deire an uile shúbhachas</span>
<lb n="1711"/><span>na colna.  Och!  nach uathbhasach an nídh</span>
<lb n="1712"/><span>tuitim a lámhaibh an Dé bhithbheo.</span></p>
<lb n="1713"/>
<lb n="1714"/><p><span>AN XIII. CAIB.</span>
<lb n="1715"/><span>Air Ifrionn.</span>
<lb n="1716"/><span>An treas la deug.</span></p>
<lb n="1717"/>
<lb n="1718"/><p><span>Smuain, air dtúis, O tá sé ráidhte san</span>
<lb n="1719"/><span>sgríbhin diadha, nách feacadh suil, agus nách</span>
<lb n="1720"/><span>cualadh cluas, agus nách tainig a gcroidhe an</span>
<lb n="1721"/><span>duine, na neithe ollmhuigheas Dia do'n droing</span>
<lb n="1722"/><span>ghradhuígheas é; uime sin is éidir linne a rádh</span>
<lb n="1723"/><span>go firinneach, a dtaobh peannaid Ifrinn nách</span>
<lb n="1724"/><span>féidir le teangadh dhaonaidhe a bhfriotal, nó</span>
<lb n="1725"/><span>le croidhthe a dtuigsin.  Do réir díaghairidhe</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="1726"/><p><span>an staid iomlán do-chriochnaighthe bheannaightheacht,</span>
<lb n="1727"/><span>ag fóirlíona an aon tsuim gach uile</span>
<lb n="1728"/><span>mhaithios, gan aon mheasga oilc.  Uime sin, más</span>
<lb n="1729"/><span>buinnsgionn do bheannaightheacht ata an</span>
<lb n="1730"/><span>damnúghadh, ní fulair gur d'aoin shion shíorruidhe</span>
<lb n="1731"/><span>é do gach uile olc, gan a bheag d'on</span>
<lb n="1732"/><span>mhaith tríd, gan a bheag do dheallra saimhe,</span>
<lb n="1733"/><span>sgaramhuin go hiomlán o an uile shonas; agus</span>
<lb n="1734"/><span>meall dona n'uile anacra.</span></p>
<lb n="1735"/>
<lb n="1736"/><p><span>Smuain, san dara ait, níbhus cinnte.  Creud</span>
<lb n="1737"/><span>é an nidh é damnúghadh; agus cá lía agus cá</span>
<lb n="1738"/><span>mhéad, na nanacradha do sheolann sé, beatha</span>
<lb n="1739"/><span>mharbhthach, no fós bás mharthanach.  Braighdionas</span>
<lb n="1740"/><span>dorcha, carcair dheistionach; Cuibhreach</span>
<lb n="1741"/><span>lámha agus cosa a slabhraidhibh síorruidhe',</span>
<lb n="1742"/><span>talamh úrghrain agus anacra; loch teine</span>
<lb n="1743"/><span>agus ruimhe; clais gan íochtar; lasaracha</span>
<lb n="1744"/><span>sgriosta; oilphéist ag síorchnaoi; cnudha nách</span>
<lb n="1745"/><span>basuighthear; corp ag síorlosgadh agus go deoigh</span>
<lb n="1746"/><span>gan aoidiughadh caitheamh; ollamh do ghnath</span>
<lb n="1747"/><span>chum fulaingthe; síoriota gan chosg; síorchaoidhe</span>
<lb n="1748"/><span>ochlán agus giosgan fiacal, gan aon</span>
<lb n="1749"/><span>chuideachta acht Diabhail agus donáin dhamanta,</span>
<lb n="1750"/><span>atá go huile ag fuathúghadh agus ag</span>
<lb n="1751"/><span>malúghadh De: Spioraid do ghnath an daoirpheannaid</span>
<lb n="1752"/><span>agus a dtinnios Bais; acht chaoidhche</span>
<lb n="1753"/><span>gan teagmhail leis an mbás so do iarraid choimh</span>
<lb n="1754"/><span>diánsan:  teilgthe amach ó ghnuis Dé, go tir</span>
<lb n="1755"/><span>an dearmaid:  air bhfuathúghadh agus air</span>
<lb n="1756"/><span>naithisiughadh ag Dia agus aga naomhaibh:</span>
<lb n="1757"/><span>gan aon chum fortachta, gan aon chum truaighe</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="1758"/><p><span>do dheunamh dhóibh, gontadh go croidh</span>
<lb n="1759"/><span>re smuaineadh air shonas caillte; agus cómhbhuadhartha</span>
<lb n="1760"/><span>le hairiughadh an anacra laithreach;</span>
<lb n="1761"/><span>agus na fulaingthe si uile gnathbhuan, gan</span>
<lb n="1762"/><span>suil dá loigheadh le deireadh le spail, ná le</span>
<lb n="1763"/><span>laigheadúghadh.  Atá an tuarasgbhail aithghearr</span>
<lb n="1764"/><span>so, an chuid is mó dhe, tarraingthe ó</span>
<lb n="1765"/><span>bhreithir dearbhtha Dé, air an anacra do</span>
<lb n="1766"/><span>chialluighean damnúghadh síorruighe.  Is é so</span>
<lb n="1767"/><span>an corn searbh úd dar ab éigion do pheachaibh</span>
<lb n="1768"/><span>uile na Talmhan ól dé.  S.74. v.8.</span></p>
<lb n="1769"/>
<lb n="1770"/><p><span>Smuain, san treas ait, Go bhfuil Dia dochuimsighthe</span>
<lb n="1771"/><span>ann a chailligheachtaibh uile;</span>
<lb n="1772"/><span>amhuil ionna chómhachta, a eagna, a mhaithios,</span>
<lb n="1773"/><span>srl. mar sin dó ionna bhreith díoghaltais air</span>
<lb n="1774"/><span>ceadna.  Atá sé ina Dhia an ifrion chómh</span>
<lb n="1775"/><span>maith agus 'ta se an neamh.  Ionas tré mhéud</span>
<lb n="1776"/><span>a ghráidh, a thrócaire agus a fhoighne ann so,</span>
<lb n="1777"/><span>d'fheadfamaois méad a fheirge agus a dhíoghaltais</span>
<lb n="1778"/><span>ina dhiaigh so an aghaidh pheacadhaibh</span>
<lb n="1779"/><span>neamhaithrígheacha do thomhas.  Tré na</span>
<lb n="1780"/><span>mhaithios do-chuimsighthe do tharraing sé iad</span>
<lb n="1781"/><span>as neimhnidhe.  Do chomhéudaidh agus do</span>
<lb n="1782"/><span>chongmhaidh suas iád tréimhse fhada.  Do </span>
<lb n="1783"/><span>thainig sé anuas amhain óna ríoghchathaoir</span>
<lb n="1784"/><span>glórmhar, agus d'foighneadh e féin do thathúghadh</span>
<lb n="1785"/><span>air chrois amhnáireach chum a slánúghadh</span>
<lb n="1786"/><span>síorruighe.  Do shaor se iád go minic óna</span>
<lb n="1787"/><span>contabhairtibh dá rabhadar go laetheamhuil a</span>
<lb n="1788"/><span>mbaoghal:  d'fhulaing go foighideach lena mi-iomchar,</span>
<lb n="1789"/><span>agus lena meirliochas ghnath ag</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="1790"/><p><span>síor thabhairt cuireadh dhóibh go grásamhuil</span>
<lb n="1791"/><span>chum aithríghe.  A! nách ceart dhiompuigheas a</span>
<lb n="1792"/><span>fhoighide deis a fhaid do tharcuisne, fá dheoigh</span>
<lb n="1793"/><span>chum feirge.  Faraoir!  do bheir trócaire ionad</span>
<lb n="1794"/><span>do'n cheart, agus míle mairg air na mallaightheoirighe</span>
<lb n="1795"/><span>do chaithfeas meadhachan uadhbhasaidh</span>
<lb n="1796"/><span>lámh dhíoghaltais Dé d'iomchar go</span>
<lb n="1797"/><span>síorrúidhe.</span></p>
<lb n="1798"/>
<lb n="1799"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh ait, agus air</span>
<lb n="1800"/><span>mhódh go dtuigfeadhmaois nios fearr creud an</span>
<lb n="1801"/><span>nidh Ifrionn, cur ós cómhar do shul duine</span>
<lb n="1802"/><span>bocht, tinn, ina luighe air a leabadh, ag losgadh</span>
<lb n="1803"/><span>le fiabhras plaghach, líonta le pian choitchion</span>
<lb n="1804"/><span>an iomlán a chuirp, a cheann go huile raobtha ó</span>
<lb n="1805"/><span>chéile, a shúile réigh chum sginnte amach, a</span>
<lb n="1806"/><span>fhiacla air cuthach, a chlíabh thollta le greamanaibh</span>
<lb n="1807"/><span>uathbhásacha; a uchd go léir air lasadh,</span>
<lb n="1808"/><span>a bholg dá thnáithe le tréighid ró ghéur; a</span>
<lb n="1809"/><span>dhúbhain raobtha leis an gloich, nó an garbhual;</span>
<lb n="1810"/><span>a gheuga uile a dtáimhe le pían reumadh</span>
<lb n="1811"/><span>agus a altaibh go léir, a chroidhe do ghnaíth</span>
<lb n="1812"/><span>dhá losgadh le daorpheanaid, agus é ag sgreadadh</span>
<lb n="1813"/><span>amach ag iaradh braon uisge chum a</span>
<lb n="1814"/><span>theangan d'fúaradh.  Air bhféidir aoinnídhe</span>
<lb n="1815"/><span>amheas ní bhus anacradha?  Agus fós innsíghim</span>
<lb n="1816"/><span>dhuit, nách bhfuil annso, acht lagchosmhulacht,</span>
<lb n="1817"/><span>sgaile dona neithibh is éigion do'n</span>
<lb n="1818"/><span>drong damánta a fhulaing go síorruighe; anáit</span>
<lb n="1819"/><span>ambeidh na conablaighesi atá iodhbartha dho</span>
<lb n="1820"/><span>bhreitheamhnas Dé, soillte tríotha agus tarsa</span>
<lb n="1821"/><span>le teinne:  agus ag fulaing a gceadfadhaibh agus</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="1822"/><p><span>a mballuibh uile a gcuirp, agus a gcomhachtaibh</span>
<lb n="1823"/><span>uile anamna pianta ro-mhóra.</span></p>
<lb n="1824"/>
<lb n="1825"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh áit, Dá thrúaghanta</span>
<lb n="1826"/><span>d'feuchann staid an duine bhoicht thinn</span>
<lb n="1827"/><span>air ar labhramair anois a bheith, gidheadh do b'féidir</span>
<lb n="1828"/><span>súil bheith lena thinneas do loigheadúghadh</span>
<lb n="1829"/><span>no do shaoradh, no fortacht éigin do</span>
<lb n="1830"/><span>thabhairt dó.  Leabadh mhaith le luighe uirthe:</span>
<lb n="1831"/><span>cáraid mhaith chum misnigh do chur air no,</span>
<lb n="1832"/><span>achlan do dheanamh tríd:  coguas maith chum</span>
<lb n="1833"/><span>é do neartúghadh; toil tugtha do thoil Dé</span>
<lb n="1834"/><span>agus fá dhéoigh, fios deimhneach go loigheadochaidh</span>
<lb n="1835"/><span>a phianta go luaith, no go</span>
<lb n="1836"/><span>gcuirfid deireadh le na bheatha.  Acht ni bhfuil</span>
<lb n="1837"/><span>dada dhi so ag an drong damánta.  Is é is</span>
<lb n="1838"/><span>leabadh dhóibh a nifrion loch no clais ag</span>
<lb n="1839"/><span>dothadh le tinne agus ruimh, dá bfuilid daingnithe</span>
<lb n="1840"/><span>le slabhrúighibh síorrúighe.  Is é is</span>
<lb n="1841"/><span>cuideachta dhóibh Diabhail neamhthrócaireacha,</span>
<lb n="1842"/><span>no ní bhus measa, dhóibh sin, ina Diabhail,</span>
<lb n="1843"/><span>eadhoin pairtighthe misheunmhara a bpeacadha.</span>
<lb n="1844"/><span>Ataid a gcógúais air dtnaithe go bráth leis an</span>
<lb n="1845"/><span>bpéist nách básuigthear caoidhche.  Atá a</span>
<lb n="1846"/><span>dtoil air seachrán ó Dhiá, agus ag síor chómhrac</span>
<lb n="1847"/><span>gan tairbhe le na thoil dhíadha.  Agus is é</span>
<lb n="1848"/><span>nídhe, thagan chum a ndamnúghadh d'foirlíona,</span>
<lb n="1849"/><span>eudochus ann teagbháil chaoidhche air chríoch</span>
<lb n="1850"/><span>na lagsaine ionna bpeannaid.  O Dhia!  creud an</span>
<lb n="1851"/><span>nídhe nách déunfadh duine glic chum dul as</span>
<lb n="1852"/><span>o luighe acht feadh aon oidhche, a bpiantaibh</span>
<lb n="1853"/><span>san mbeatha so?  agus uime sin, cá bhfuil ar</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="1854"/><p><span>creidiomh agus ar gcíall an trath ghnídnhmid</span>
<lb n="1855"/><span>chómh beag san, chum dul as o óidhche sganramhuil</span>
<lb n="1856"/><span>lasracha neamthrócaireacha Ifrinn.</span></p>
<lb n="1857"/>
<lb n="1858"/><p><span>AN XIV. CAIB.</span>
<lb n="1859"/><span>Air Phiantaibh foiriomlach Ifrinn.</span>
<lb n="1860"/><span>An Ceathramhadh la deug.</span></p>
<lb n="1861"/>
<lb n="1862"/><p><span>Smuain, air dtuis, An tuarasgbháil do bheir</span>
<lb n="1863"/><span>Jób naomtha air Ifrinn, (Job, 10) an tán goireas</span>
<lb n="1864"/><span>se dhe "talamh dhorchadh, follaighthe le díamhaireacht</span>
<lb n="1865"/><span>an bháis; duithche anacra agus dorchadais,</span>
<lb n="1866"/><span>anáit nách cómhnúighean ordúghadh</span>
<lb n="1867"/><span>air bith acht sgannradh, bíothbhuan."  Annsa</span>
<lb n="1868"/><span>Crioch dhubhach so, ní thaisbeannan grian</span>
<lb n="1869"/><span>na rae na reulta ann, gan aon lonnra soláis,</span>
<lb n="1870"/><span>gan flosg dá loighead le faicsin go síorruidhe</span>
<lb n="1871"/><span>ann.  An teine fein do dhóghas ann, buinsgionn</span>
<lb n="1872"/><span>dá cailidheacht nadúrtha, ata si dubh dorchadh;</span>
<lb n="1873"/><span>agus ní bheir si solas air bith dona donánaibh</span>
<lb n="1874"/><span>a bpéin acht chum a nochta dhóibh na neithe</span>
<lb n="1875"/><span>sin mheuduigheas a nanacra.  A a Chriostaighe,</span>
<lb n="1876"/><span>creud iad bhúr smuainte, dá má é bhur mbreath</span>
<lb n="1877"/><span>an chuid eile do bhúr laithibh do chaithiomh a</span>
<lb n="1878"/><span>gcarcair, na a bpoll éigin fhúathamhar dhoimhinn</span>
<lb n="1879"/><span>fá thallamh anáit nách faicfeadh an solus</span>
<lb n="1880"/><span>go síorruidhe?  Nách tóghfadha bás féin roimh</span>
<lb n="1881"/><span>a leitheid do phionos?  Agus creud é so anaice</span>
<lb n="1882"/><span>leis an oidhche shíorruidhe úd dá bfuilid ná</span>
<lb n="1883"/><span>mallaightheoirídhe fá bhreath.  Do bhádar</span>
<lb n="1884"/><span>na Hegipti a gcoinghiol dhona, an tráth do bhí</span>
<lb n="1885"/><span>adtalamh go hiomlán a ndorchadas ghráineamhail</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="1886"/><p><span>air feadh trí Lá, do bhidh tiubhas na sgamal</span>
<lb n="1887"/><span>chómh mór san go nairighedis le na lámhaibh</span>
<lb n="1888"/><span>íad.  Acht do bhí an donus so tarsa go luaith,</span>
<lb n="1889"/><span>agus do fuairedar sáimhe trí chasa an tsolus. -</span>
<lb n="1890"/><span>Ni mur sin do bhudhionn ifrinn, aga noidhche</span>
<lb n="1891"/><span>nách biadh maidin chaoidche, na súil go síorruidhe</span>
<lb n="1892"/><span>le heirghe lae.</span></p>
<lb n="1893"/>
<lb n="1894"/><p><span>Smuain, san dara áit, go madh uathbhfás</span>
<lb n="1895"/><span>na hoidhche síorrúidhe meudaighthe tar meodhain</span>
<lb n="1896"/><span>leis an gceol dolásach do sinnfear do na</span>
<lb n="1897"/><span>donánaibh bochta so san tígheas diamhairse, nách</span>
<lb n="1898"/><span>é a mhalairt acht mallachtaighe millteacha agus</span>
<lb n="1899"/><span>Diamhasla, aithiseacha na gcéastánach, agus</span>
<lb n="1900"/><span>ualfurta osnacha agus sgreada na droinge</span>
<lb n="1901"/><span>ceusda, brosgar slabhradha, greada laisg, srl.</span>
<lb n="1902"/><span>Agus ionnas go dtigidís na ceudfadha oile a steach,</span>
<lb n="1903"/><span>air a gcuid do'n anacra, biadh an bolath</span>
<lb n="1904"/><span>go deoigh grainighthe le sgamallaibh déisdionach</span>
<lb n="1905"/><span>na gcarcara ifriunda agus le breuntas do-fhulaingthe</span>
<lb n="1906"/><span>no gconablach leathloghtha atá</span>
<lb n="1907"/><span>ag fiucha ann.  Béidh an blas fá daoirbhruid</span>
<lb n="1908"/><span>le hocras agus le tart ro chiocrach, agus an</span>
<lb n="1909"/><span>mothughadh le teine do-iomchair.</span></p>
<lb n="1910"/>
<lb n="1911"/><p><span>Smuain, san treas áit, Tar a bhfuil do phíonos</span>
<lb n="1912"/><span>chorpardha dár bhfeidir a fhulaing san saoghalso,</span>
<lb n="1913"/><span>nách bhfuil aon díobh chómh úathbhfásach</span>
<lb n="1914"/><span>le losgadh beo.  Acht Faraoir!  ní bhfuil aon</span>
<lb n="1915"/><span>iomarbhaidh idir losgadh annso agus losgadh an</span>
<lb n="1916"/><span>Ifrionn.  Ni'l an iomlán ar dteinte air talamh</span>
<lb n="1917"/><span>acht cosmhulacht sgaile, dá gcuirfidhe íad</span>
<lb n="1918"/><span>aniomadh le teine Ifrinn.  Do rinneadh teine</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="1919"/><p><span>an tsaoghailsi chum maithiosa dhuinne agus chum</span>
<lb n="1920"/><span>ar gcómhfhortúghadh:  do cruthuigheadh</span>
<lb n="1921"/><span>teinne ifrinn mar oirnéis do dhioltas Dé, air</span>
<lb n="1922"/><span>Pheacachaibh.  Ní mhairion teine an tsaoghailso</span>
<lb n="1923"/><span>gan a cothúghadh le nídh eígin iondoighte,</span>
<lb n="1924"/><span>nóch bhrostuigheann agus caithionn go heusgadh.</span>
<lb n="1925"/><span>Teine ifrinn, air na fhadúghadh le</span>
<lb n="1926"/><span>hanál Dé feargaidh, ní iaran cothúghadh air</span>
<lb n="1927"/><span>bith acht an peacadh; agus mairionn air so</span>
<lb n="1928"/><span>gan meath gan caitheamh go déoigh, O!  a</span>
<lb n="1929"/><span>shal ghraineamhuil an pheacadh, nóch is leor</span>
<lb n="1930"/><span>chum teine bhiothbhuan do chothúghadh.  Ní</span>
<lb n="1931"/><span>éidir le teine an tsaoghail so buaint acht leis</span>
<lb n="1932"/><span>an gcorp, síneas teine Ifrinn chum an anama</span>
<lb n="1933"/><span>fein, agus líonan é le pianta ro anbhuainneach.</span>
<lb n="1934"/><span>Och!  a pheacacha, cia aguibh uile</span>
<lb n="1935"/><span>fhéudfas cómhnuidhe a bhfochair na teine ainmheasardha</span>
<lb n="1936"/><span>so?  Cia aguibh uile fhuilingeochas</span>
<lb n="1937"/><span>an losgadh síorruidhe so?</span></p>
<lb n="1938"/>
<lb n="1939"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Agus air</span>
<lb n="1940"/><span>mhodh baramhail éigin níos fearr do chumadh</span>
<lb n="1941"/><span>air phiantaibh ifrinn, tabhair éisdeacht do</span>
<lb n="1942"/><span>aisling ró-fhirinneach aithriste le N. Teresa,</span>
<lb n="1943"/><span>"La n'aon dá rabhas ag urnaigh, (ar an naomh)</span>
<lb n="1944"/><span>air obainne do fuaras me féin an ifrionn.  Ní</span>
<lb n="1945"/><span>feas dhamh cionnas do rugadh ann mé:  acht do</span>
<lb n="1946"/><span>thuigios gur b'e toil ar dTighearna go bhfeicin</span>
<lb n="1947"/><span>an ionad do bhí ag na deamhnaibh ann ollamh,</span>
<lb n="1948"/><span>agus do thuillios adtaobh mo pheacúidhe.  An</span>
<lb n="1949"/><span>tráth do theangmhadh dhamh annso níor sheas</span>
<lb n="1950"/><span>sé acht tamal beag, acht gidheadh, dá mbéidís</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="1951"/><p><span>agam le maíreachtain, ní chreidim go rangóchadh</span>
<lb n="1952"/><span>liom a dhearmad caoidhche.  Do taidhbhreadh</span>
<lb n="1953"/><span>agam gur chosmhuil adhul a steach</span>
<lb n="1954"/><span>le dorus bacúis, ró-iseal, ro-chúmhaing agus</span>
<lb n="1955"/><span>ro dhorchadh.  Budh ro chosmhuil an talamh le</span>
<lb n="1956"/><span>múileach, go niomad salachair breuntais, agus</span>
<lb n="1957"/><span>do-iomchair, agus líonta le hiliomad d'aithídighe</span>
<lb n="1958"/><span>fuathmhara; Aga eudan do bhi ionad</span>
<lb n="1959"/><span>airighe folamh, amhuil agus gur faisgeán beagan</span>
<lb n="1960"/><span>balla é, anáit abhfuarasa mi féin sathaidhte</span>
<lb n="1961"/><span>agus faisgthe suas go dluith.  Anois air son go</span>
<lb n="1962"/><span>raibh so uile abhfad níos sgannramhla ann féin</span>
<lb n="1963"/><span>ionna mar d'aithris mise é; gidheadh ní raibh</span>
<lb n="1964"/><span>ann acht samhachas a gcómhórtas leis an nídhe</span>
<lb n="1965"/><span>d'fhulaingis san gceantuir so.  Do bhí an</span>
<lb n="1966"/><span>daorphian chómh uathbhasach san nách feidir</span>
<lb n="1967"/><span>le haon bhríathra an chuid is lughadh dhe d'aithris.</span>
<lb n="1968"/><span>d'arrigheas m'anam dá losgadh adteine</span>
<lb n="1969"/><span>chómh uathbhásach san agus nách feudaim</span>
<lb n="1970"/><span>achur a gcéil.  Dob'eol damh na pianta is</span>
<lb n="1971"/><span>do-iomchara, do reír tuairim Leagha dar ab</span>
<lb n="1972"/><span>éidir a fhulaing san tsaoghal so, go corpordha,</span>
<lb n="1973"/><span>chómh maith o shreangadh suas mo fheitheacha</span>
<lb n="1974"/><span>uile, le an iliomad peanaide oile a mórán do</span>
<lb n="1975"/><span>ghneithibh.  Acht bo neimhnídhe iad so uile</span>
<lb n="1976"/><span>anaice na bpianta d'fhulaing me san bforculair</span>
<lb n="1977"/><span>sud a gcómhpharaid, leis na smuainte sgannraightheach</span>
<lb n="1978"/><span>nach raibh deire na sgíth le bheith</span>
<lb n="1979"/><span>leis air feadh na síorruigheachta, agus is beag</span>
<lb n="1980"/><span>so féin anaice na treabhluighide ina raibh an</span>
<lb n="1981"/><span>t'anam; chidhtear dhi go bhfuil se múchda,</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="1982"/><p><span>agus trid abuaireadh agus a peannaid a gcéim</span>
<lb n="1983"/><span>chómh dioblasach san nách éidir a labhairt.</span>
<lb n="1984"/><span>Ata se ro bheag le na radha go dtuigthear dí</span>
<lb n="1985"/><span>go bfhuil si tnaghaighthe agus sracaighthe ina</span>
<lb n="1986"/><span>greamanaibh; air an adhbhar go dtiucfuidhe</span>
<lb n="1987"/><span>go mbeith eascáraid éigin leith amuigh do</span>
<lb n="1988"/><span>thrialas chum a leirsgrios; acht annso is í féin</span>
<lb n="1989"/><span>a ceustunach féin, agus shracan í féin ina greamanaibh.</span>
<lb n="1990"/><span>Anois maille ris an dteine inmheodhanach</span>
<lb n="1991"/><span>san, agus an teudochus dolabhartha</span>
<lb n="1992"/><span>noch do thig chum an oiread peanaide ghraineamhla</span>
<lb n="1993"/><span>do chóimhlíona; admhaim nách</span>
<lb n="1994"/><span>acfuinneach me chum a ninnsint.  Ní fhacas</span>
<lb n="1995"/><span>an te do cheus me, acht do bhreithnidheas me</span>
<lb n="1996"/><span>féin ag dothadh, agus san am gcéadna, do</span>
<lb n="1997"/><span>bheith gearrtha, leadartha mar bheith ann</span>
<lb n="1998"/><span>spoluidhe.  Anáit chómh geitreamhail agus</span>
<lb n="1999"/><span>nách raibh suil saimhe da loighead, suidhe na</span>
<lb n="2000"/><span>luighe sios, ní raibh trácht air le leitheid.  Do </span>
<lb n="2001"/><span>bhádhas sásaighte a bpoll do bhi san mballatha,</span>
<lb n="2002"/><span>agus luighid na balluidhe so a steach air na</span>
<lb n="2003"/><span>príosúnúibh bochta agus faisgid agus múchaid</span>
<lb n="2004"/><span>iad.  N'il dadamh acht dorchadas tiugh, gan</span>
<lb n="2005"/><span>aon tsolus thrid: agus fós ní feas dhamh</span>
<lb n="2006"/><span>cionnas atá, agus ar son nách bhfuil aon tsolus</span>
<lb n="2007"/><span>ann, chidhean duine an uile nídhe ata gráineamhail</span>
<lb n="2008"/><span>do'n radharc.  Air son go bhfuil sí a</span>
<lb n="2009"/><span>dtimpchioll sé bliaghna o do thuit an nídhe so</span>
<lb n="2010"/><span>d'innsíghim annso amach, atáim anois féin, air</span>
<lb n="2011"/><span>sgríobh dhamh air, chómh sganraighthe sin,</span>
<lb n="2012"/><span>ionus go bhfhuaram m'fhuil am fheitheachaibh</span>
<lb n="2013"/><span>ionus gé bi olc ná annró, d'fhulangaim anois,</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="2014"/><p><span>muna ndeinim acht ar fhulang mé an uair sin de</span>
<lb n="2015"/><span>do ghlaodhach chum mo chuimhne, ní taidhbhrightheach</span>
<lb n="2016"/><span>dhamh an iomlán abhfeudfuidhe</span>
<lb n="2017"/><span>a fhulang anso, acht neimhnídhe."  Chomh</span>
<lb n="2018"/><span>fadaso an Naomh, dá dtuilleann a friotal</span>
<lb n="2019"/><span>a mhachtnamh le suaimhneas.  Oir ma do</span>
<lb n="2020"/><span>hollmhúigheadh a samhail agus a nainmhéid sin</span>
<lb n="2021"/><span>do phiantaibh d'isi aga raibh beatha óna cliabhán,</span>
<lb n="2022"/><span>acht amhain beagán ollbhaoise shaoghalta do</span>
<lb n="2023"/><span>chleacht sí treimsi ghairid do beagan a leath taobh,</span>
<lb n="2024"/><span>chomh neimhchiontach san, creud is</span>
<lb n="2025"/><span>dóigh le peacaidh a gheabhaid fein lá éigin?</span></p>
<lb n="2026"/>
<lb n="2027"/><p><span>Smuain, san gcuígeadh ait, nach bhfuil</span>
<lb n="2028"/><span>aoin fhear air talamh nár chaill go hiomlán a</span>
<lb n="2029"/><span>chiall do bheirfadh a thoill, fiu air thighearnas</span>
<lb n="2030"/><span>an tsaoghail do bheith bruighte air ghreidiol</span>
<lb n="2031"/><span>amhuil Labhrás, no bruighte air feadh leath uaire</span>
<lb n="2032"/><span>air theinne mhall, sud is go mbeadh deimhneach</span>
<lb n="2033"/><span>air theacht as iona bheatha.  Ní headh,</span>
<lb n="2034"/><span>acht cá bhfuil an duine dfeuchadh amhairc lena</span>
<lb n="2035"/><span>mheur do chongmhail ann lasair coinnle feadh</span>
<lb n="2036"/><span>ceathramhadh uaire, air aon luadhacht d'fhéadfadh</span>
<lb n="2037"/><span>an saoghal do bhronnadh?  Uime sin cá</span>
<lb n="2038"/><span>bhfuil eirim na coda is mo do chriostaighthe, do</span>
<lb n="2039"/><span>leigean ortha féin geile go bhfuil Ifrion ann,</span>
<lb n="2040"/><span>agus fós do mhairionn feadh iomad bliaghanta</span>
<lb n="2041"/><span>gan móran smuaine na sgeime, a gciontadh an</span>
<lb n="2042"/><span>pheacadh mhairbh, a gcontabhairt shíor thuitim</span>
<lb n="2043"/><span>san dteinne úathbhfasach shíorruidhe so, gan</span>
<lb n="2044"/><span>ní bhus mo iona treas na ruibe (is é) sin snaithe</span>
<lb n="2045"/><span>caol eídimhneach na beatha idir ananmnaibh</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="2046"/><p><span>agus síorruigheacht anacrach?  A Dhé mhaith!</span>
<lb n="2047"/><span>saor sinn an daille misheunmhar so, ón amaideacht</span>
<lb n="2048"/><span>agus ón mbainnídhe éugdhochmharso.</span></p>
<lb n="2049"/>
<lb n="2050"/><p><span>AN XV. CAIB.</span>
<lb n="2051"/><span>Air phiantaibh inmheadhanach Ifrinn.</span>
<lb n="2052"/><span>An Cuigeadh la deug.</span></p>
<lb n="2053"/>
<lb n="2054"/><p><span>Smuain, air dtúis, Go bhfuil teine Ifrinn,</span>
<lb n="2055"/><span>maille leis an gcuid eile dona piantaibh foirimliocha</span>
<lb n="2056"/><span>fuilingthear ann, uathbhfasach go deimhin:</span>
<lb n="2057"/><span>acht neamhchosmhuil ar aon mhodh le piantaibh</span>
<lb n="2058"/><span>an anma:  an "Poena Domini," sin, no dith</span>
<lb n="2059"/><span>síorruidhe Dé, agus anuile mhaithios; an</span>
<lb n="2060"/><span>bhuaireadh gan teoruinn do leanas an dithsi; an</span>
<lb n="2061"/><span>doilghíos fad chómhnach san; d'aithrighe ghéir</span>
<lb n="2062"/><span>acht neamhthairbheach, a bhfaraid eúdochuis</span>
<lb n="2063"/><span>agus bainídhe shíorruidhe; an foirlíonad sin</span>
<lb n="2064"/><span>air gach uile dhaoirphian diobh sud, air gach</span>
<lb n="2065"/><span>cáil agus gach cómhachta inmheodhanach an</span>
<lb n="2066"/><span>anma, is planta iad nách sámhlaigtheach le</span>
<lb n="2067"/><span>haoinidhe dár fhéidir a fhulaing san gcodlain.</span></p>
<lb n="2068"/>
<lb n="2069"/><p><span>Smuain, san dara áit, An phian san na</span>
<lb n="2070"/><span>dithe air beith, nóch is mó do phiantaibh uile</span>
<lb n="2071"/><span>ifrinn, do reir baramhuil díadhaighrighe, ar son</span>
<lb n="2072"/><span>gur docamhuil le saoghaltánaigh annso a thuigsin</span>
<lb n="2073"/><span>cionus dob' éidir sin.  Faraoir!  na peacaigh</span>
<lb n="2074"/><span>bhochta, ata a dtuairim chómh beagsan a dtaobh</span>
<lb n="2075"/><span>eadail síorruighe, agus atáid basgaighthe chómh</span>
<lb n="2076"/><span>doimhin sin aneithibh an tsaoghail so, dá</span>
<lb n="2077"/><span>mealladh féin le heugsamhlacht chas-boiribh</span>
<lb n="2078"/><span>chruthaighthe, d'iompúighionn a smuainte ó</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="2079"/><p><span>mhórmhaithios Dé, ionnus nách cuirid agcéil</span>
<lb n="2080"/><span>dóibh féin go bhfuil an chailleamhuinse Dé ina</span>
<lb n="2081"/><span>pheanaid chómh mór agus chómh doilbhir sin,</span>
<lb n="2082"/><span>a deirid naoimh agus seirbhiseacha uile Dé, 'ta</span>
<lb n="2083"/><span>treoruighthe le soillse nibhus fearr, noch do </span>
<lb n="2084"/><span>thig le chéile go beacht.  Acht beidh a mhalairt</span>
<lb n="2085"/><span>do cheudfadh aco an tan gheabhaid iad fein a</span>
<lb n="2086"/><span>nIfrionn.  Ann san do dheimhneochas a neirim</span>
<lb n="2087"/><span>fein doibh go danaideach, creud an dochar</span>
<lb n="2088"/><span>dóibh a nDia do chailleamhuin go hiomlán; a</span>
<lb n="2089"/><span>chailleamhuin gan athghlaodhach tair ais; a</span>
<lb n="2090"/><span>chailleamhuin go síorruighe, a chailleamhain</span>
<lb n="2091"/><span>ann féin, a chailleamhuin iona chreuturaibh uile;</span>
<lb n="2092"/><span>do bheith diobartha go síorruighe uaidh sin,</span>
<lb n="2093"/><span>do b'aon tsonas dóibh, a gcríoch dhéighionnach,</span>
<lb n="2094"/><span>agus a mórmhaithios, tiobruid líonmhar na</span>
<lb n="2095"/><span>maithiosa:  agus ionna chailleamhuin sin, an uile</span>
<lb n="2096"/><span>nidhe atá maith do chailleamhuin, agus san go</span>
<lb n="2097"/><span>deoigh.  An fhaid agus bhíd peacaigh san</span>
<lb n="2098"/><span>mbeatha shobhásaighthe so, rannphairtíghid</span>
<lb n="2099"/><span>a móran slighthe do mhaithios Dé, an té thugan</span>
<lb n="2100"/><span>fa ndearra air a ghrían eirighe air an maith</span>
<lb n="2101"/><span>agus air an olc, agus fhearthanan air an bhfíoreun</span>
<lb n="2102"/><span>agus air an eugchórach.  An uile nidhe</span>
<lb n="2103"/><span>ata taithniomhach san saoghalso,, an uile nidh</span>
<lb n="2104"/><span>ta soilbhreach a gcreutuiribh, an uile nidhe 'ta</span>
<lb n="2105"/><span>sámh ambeatha, is cuidiughadh amodh éigin</span>
<lb n="2106"/><span>do'n mhaithios dhiagha.  Ni hiongnadh, dá brigh</span>
<lb n="2107"/><span>sin, go mbeith an peacach an feadh do chuidighionn</span>
<lb n="2108"/><span>sé ann a noiread san slighte do mhaithios</span>
<lb n="2109"/><span>Dé, anainbhfios san mbeatha so, cia an nidh</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="2110"/><p><span>a bheith go síorruidhe a neugmhais.  Acht an</span>
<lb n="2111"/><span>ifrion, Faraoir!  do ghebhid na donáin so, a</span>
<lb n="2112"/><span>gcailleamhuin a nDé gur chailleadar mar angceudna</span>
<lb n="2113"/><span>an uile chineul maithiosa na fortachta,</span>
<lb n="2114"/><span>da raibh air chumus dá chreutuiribh do thabhairt</span>
<lb n="2115"/><span>go nuige so; anionad san do gheibhid anois an</span>
<lb n="2116"/><span>uile nidh ag eirghe ina nadhaigh, agus gan aoin</span>
<lb n="2117"/><span>tslighe fágtha chum a smuainte do mhealladh</span>
<lb n="2118"/><span>ón dith so; ata do lathair an inntine do ghnaith,</span>
<lb n="2119"/><span>agus chealgas iad le piantaibh do-inniste.</span></p>
<lb n="2120"/>
<lb n="2121"/><p><span>Smuain, san treas áit, Go mbiadh gach aon</span>
<lb n="2122"/><span>anam damánta ina ifrionn di féin, agus go</span>
<lb n="2123"/><span>mbeidh a ifrinn féin fó leith ag gach aon dá</span>
<lb n="2124"/><span>comhachtaibh, agus dá brioghaibh.  Biadh a</span>
<lb n="2125"/><span>meabhair go brath buadhartha, ag athchasa</span>
<lb n="2126"/><span>gan sgith air a dithcéile analód, a mairinntinne</span>
<lb n="2127"/><span>agus a bainídhe ann aoibhneas shiorruidhe</span>
<lb n="2128"/><span>na Bhflaithios do mhalartughadh an Fhairge</span>
<lb n="2129"/><span>shéin sin noch a bféidir leó do shealbhughadh</span>
<lb n="2130"/><span>chómh saorluach san, agus abhfuil anoiread</span>
<lb n="2131"/><span>san do caidreabh anois ina seilbh, air shult</span>
<lb n="2132"/><span>fholamh, shuathrach, nár sheas acht mómaid</span>
<lb n="2133"/><span>agus nár fhág aoinnidh ina dhiaigh acht salpheacadh</span>
<lb n="2134"/><span>doilghios choguais chionntaigh, no air</span>
<lb n="2135"/><span>son beagthairbhe éigin, no saoibhmhian onóra,</span>
<lb n="2136"/><span>le ar sladagh an uair sin í dá hionmhas uile agus</span>
<lb n="2137"/><span>dá honóir uile, agus air son abhfuil si anois</span>
<lb n="2138"/><span>chómh hanchruthamhlach bocht san agus chómh</span>
<lb n="2139"/><span>tair, cosarálta go síorruidhe fá chosaibh diabhal</span>
<lb n="2140"/><span>mhaslaightheach.  O! creud é a breitheamhnas</span>
<lb n="2141"/><span>féin ansan air an saoghal so-ghluaiste so</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="2142"/><p><span>agus a hoilbhaoisidhe meabhlacha uile, nuair</span>
<lb n="2143"/><span>bhiadh si tairéis miliuin do shaoghalaibh a</span>
<lb n="2144"/><span>nIfrionn, air fhéuchain tar a háis di ón tsíorruigheacht</span>
<lb n="2145"/><span>fhoirleathann, agus ni maith do gheibh</span>
<lb n="2146"/><span>amach, san aimsir imchian san, an ponc</span>
<lb n="2147"/><span>beagso na beatha mharbhthaigh, samhlóchadh</span>
<lb n="2148"/><span>si aimsir síorruigheacht, aoibhneas imighthe</span>
<lb n="2149"/><span>agus pianta láithreach, subhailce agus dubhailce,</span>
<lb n="2150"/><span>Neamh agus Ifrionn.</span></p>
<lb n="2151"/>
<lb n="2152"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh ait, Go mbiadh</span>
<lb n="2153"/><span>a hifrionn ag an dtuigsin air gcéadna, air</span>
<lb n="2154"/><span>mbeith dhi sgartha go brath re solas na firinne,</span>
<lb n="2155"/><span>toigthe suas do shíor a mbreitheamhnás bhreugacha</span>
<lb n="2156"/><span>dhiamhaslaightheacha, agus a mbaramhlacha</span>
<lb n="2157"/><span>a dtimchioll Dé agus a chirt, chum móir</span>
<lb n="2158"/><span>mheudaighthe a hanacra féin:  agus go brath</span>
<lb n="2159"/><span>ag machtnamh air smuaintibh na pianta láithreach</span>
<lb n="2160"/><span>agus le teacht, gan air gcur di smuaineadh</span>
<lb n="2161"/><span>feadh aon tuslóg amhain air aoinnidh eile:</span>
<lb n="2162"/><span>ionnas go mbid uile agus gach aon dona piantaibh</span>
<lb n="2163"/><span>fhuilingid agus fhulaingeochaid an drong damánta</span>
<lb n="2164"/><span>air feadh na síorruigheachta, do ghnath</span>
<lb n="2165"/><span>ós comhair sul a dtuigsiona; agus is mar so</span>
<lb n="2166"/><span>iomcharaighid ualach do-iomchair síorruigheachta</span>
<lb n="2167"/><span>anacraigh gacha mómaid.</span></p>
<lb n="2168"/>
<lb n="2169"/><p><span>Smuain, san gcuigeadh áit, O sé toil</span>
<lb n="2170"/><span>duir an Pheacaigh is cionntaighe, gur ab í an</span>
<lb n="2171"/><span>chomhachtaso an anma is mo fhulaingeochas</span>
<lb n="2172"/><span>pianta dá réir, go deoigh ag iarradh na neithe</span>
<lb n="2173"/><span>nach fágha si choidhche; agus ag teithe do</span>
<lb n="2174"/><span>shíor ón nidh chaithfeadh si fhulaing choidhche.</span>
<lb n="2175"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="2176"/><p><span>A! go dé an tnuthán gan tairbhe, go dé an</span>
<lb n="2177"/><span>mian dhiomhaoineach le a mbiadh si toigthe</span>
<lb n="2178"/><span>suas do ghnaith, an feadh ata si fá bhreith</span>
<lb n="2179"/><span>choidhche gan da loighead mir dá mianaibh do</span>
<lb n="2180"/><span>shealbhughadh air feadh na siorruigheachta.</span>
<lb n="2181"/><span>Och! cia fhéadfas a fhriotal an mhire bhoirb</span>
<lb n="2182"/><span>sin le a ngluaistear toil na ndonán so anois chum</span>
<lb n="2183"/><span>Dé, feasach mar atáid dá sheilbh sin!  Acht,</span>
<lb n="2184"/><span>Faraoir! do gheibhid agcómhnuidhe lamh dofhaicsigthe</span>
<lb n="2185"/><span>thiománas tar 'nais iad, no fós,</span>
<lb n="2186"/><span>gheibhid iad féin do ghnaith fá chuibhreach</span>
<lb n="2187"/><span>dhaingionn sios a slabhradhaibh síorruidhe, ag</span>
<lb n="2188"/><span>comhrag gan fath ris an lamh ud nách féadaid</span>
<lb n="2189"/><span>a chosg, agus gan air gcur dhóibh ionnsaighe</span>
<lb n="2190"/><span>dá loighead a gcionn cosbóir amiana mishuaimhneasacha.</span>
<lb n="2191"/><span>Uime sin sgartaid amach a mile</span>
<lb n="2192"/><span>easgáine.  Is uime sin ata an tanam sracaighthe</span>
<lb n="2193"/><span>go hiomlán ina mionrannaibh le harmáil iomlán</span>
<lb n="2194"/><span>boirbe, agus le anuile ainmhian feirge, tnuth,</span>
<lb n="2195"/><span>fuaith, éudochas, srl.  Atáid na pianta so</span>
<lb n="2196"/><span>comhachta innmheodhnacha an anma a gcomhdhail</span>
<lb n="2197"/><span>na peiste sin an chuguais, nach básuighthear</span>
<lb n="2198"/><span>tuibisteoiribh so:  leis so cialluighthear</span>
<lb n="2199"/><span>doilghios shíorruidhe, aithrighe gheur acht</span>
<lb n="2200"/><span>neamhtharbhach, ata go deoigh ag cnaoidh a</span>
<lb n="2201"/><span>nanam eudóchaiseach.  A Iosa mhilis saor sinn</span>
<lb n="2202"/><span>ona shamhuil do chruiniughadh uamhanach oilc.</span>
<lb n="2203"/></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="2204"/><p><span>AN XVI. CAIB.</span>
<lb n="2205"/><span>Air shiorruigheacht anacrach.</span>
<lb n="2206"/><span>An seisughadh la deug.</span></p>
<lb n="2207"/>
<lb n="2208"/><p><span>Smuain, air dtúis, Gur ab i síorruigheacht</span>
<lb n="2209"/><span>a phianta, tar anuile nidh, do ghnidh Ifrionn</span>
<lb n="2210"/><span>do-fhulaingthe.  Sí an tsíorruigheachtso is mór</span>
<lb n="2211"/><span>mheudúghadh do-chuimsighthe dóibh uile agus</span>
<lb n="2212"/><span>do gach naon aca.  'Sí an suaiteamán searbhso</span>
<lb n="2213"/><span>do ghnidh gach aon bhraon do'n chorn úd an</span>
<lb n="2214"/><span>díoghaltais diagha darab éigionn do gach aon</span>
<lb n="2215"/><span>pheacach ól de, chomh do-iomchair sin.  Dá</span>
<lb n="2216"/><span>mbiadh aon mhuinghin go mbeith críoch lá</span>
<lb n="2217"/><span>éigin air anacra na droinge damanta, siud is</span>
<lb n="2218"/><span>gur ab tairéis miliuin d'aoisibh, níor budh</span>
<lb n="2219"/><span>Ifrionn, Ifrionn ní bhus siadh; óir do</span>
<lb n="2220"/><span>braithfidhe roint comhfhortachta ann.  Acht na</span>
<lb n="2221"/><span>pianta do-fháisnéise seo uile do bheith bíothbhuan,</span>
<lb n="2222"/><span>an fhaid agus a bheidh Dia ina Dhia,</span>
<lb n="2223"/><span>gan a bheag do shuil le críoch d'faicsin ortha!</span>
<lb n="2224"/><span>Och!  ag so an pian is mó dona mallaightheoiribh!</span>
<lb n="2225"/><span>O a shíorruigheacht!  a shíorruigheacht!</span>
<lb n="2226"/><span>go dé chomh beag agus a thuigid</span>
<lb n="2227"/><span>saoghaltánacha dhuit anois!  Go dé chomh huathbhásach</span>
<lb n="2228"/><span>agus mheasfaid tu lá éigin, 'nuair</span>
<lb n="2229"/><span>gheabhaid iad féin sloigthe ad uaigh gan íochtar,</span>
<lb n="2230"/><span>chum bheith ad chuaile agus ad chomhartha</span>
<lb n="2231"/><span>ag gaotha chirt, díoltaiseach Dé ann go brath.</span></p>
<lb n="2232"/>
<lb n="2233"/><p><span>Smuain, san dara áit, Mádh thaidhbhrionn</span>
<lb n="2234"/><span>aon oidhche amhain ghairid chomh fada agus</span>
<lb n="2235"/><span>chomh sáraightheach san ag duine bocht tinn</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="2236"/><p><span>o bhfiabhras loisgtheach; madh ghnidh iompoghadh</span>
<lb n="2237"/><span>agus unfairt, agus nach fágha suaimhneas</span>
<lb n="2238"/><span>a naonáit; mádh airmhidheann gach aon</span>
<lb n="2239"/><span>uair, agus má tá cur andiaigh aige comh míofhoighneach</span>
<lb n="2240"/><span>san an mhaidin d'faicsin, nach</span>
<lb n="2241"/><span>tiubhradh fós agus beagán cabhra no fortachta</span>
<lb n="2242"/><span>chuige; creud thuigir don oidhche uamhanach</span>
<lb n="2243"/><span>so na síorruigheacht, a gcuideachta phianta</span>
<lb n="2244"/><span>ionmheodhannacha agus foirimiolacha uile</span>
<lb n="2245"/><span>Ifrinn.  Ní cheannóchadh aoinfhear ionna</span>
<lb n="2246"/><span>chiall righeacht air acht luighe air leabadh</span>
<lb n="2247"/><span>shámh feadh deich mbliadhna gan a fagbháil.</span>
<lb n="2248"/><span>A!  nach anacrach an nidh uime sin do bheith</span>
<lb n="2249"/><span>ceangailte síos do leabadh theine agus neimhe,</span>
<lb n="2250"/><span>ni air feadh deich mbliadhna amháin, ná fós</span>
<lb n="2251"/><span>air feadh deich míle fó dheich; acht air feadh</span>
<lb n="2252"/><span>anoiread do chéadaibh milte miliuin saoghalta</span>
<lb n="2253"/><span>agus ata do dhéaraibh uisge san bhfairge, no</span>
<lb n="2254"/><span>cáinthinidhe san aodhar, a naonfhocal, air feadh</span>
<lb n="2255"/><span>síorruigheachta gan teóruin.</span></p>
<lb n="2256"/>
<lb n="2257"/><p><span>Smuain, san treas áit, Agus chum gur fearrde</span>
<lb n="2258"/><span>bhréithneochamaois cia an nidh an tsíorruigheachtso,</span>
<lb n="2259"/><span>tuig dhuit féin dá mbiadh aoinneach</span>
<lb n="2260"/><span>dona damántachaibh gan a shileadh acht aoindéor</span>
<lb n="2261"/><span>amhain agcionn gacha mile bliaghain; no</span>
<lb n="2262"/><span>go silfeadh anoiread agus do líonfadh an fhairge</span>
<lb n="2263"/><span>nach do-airmhighthe an aimsir nach fulair a dearfadhsa.</span>
<lb n="2264"/><span>Nil sé mhile bliaghain fós ó thosach</span>
<lb n="2265"/><span>an domhain, ionas nach roigfeadh leis an gcead</span>
<lb n="2266"/><span>duine do damnuigheadh sé dheor do sgeith,</span>
<lb n="2267"/><span>agus fos, a shíorruigheacht uathbhásaigh! -</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="2268"/><p><span>Tiucfadh an t'am go firinneach, ionna bhfeadfadh</span>
<lb n="2269"/><span>aoinneach don drong dona so a nifrionn,</span>
<lb n="2270"/><span>a rádh le ceart, go mbeith an fhairsinge mhór</span>
<lb n="2271"/><span>slighe ata idir an talamh agus neamh líonta agus</span>
<lb n="2272"/><span>an saoghal bathaidhte le na dheoraibh, do réir</span>
<lb n="2273"/><span>aoindeoir amhain ann mile bliaghain.  Agus</span>
<lb n="2274"/><span>budh sonaidhe é, dá mbeith críoch air a phianta</span>
<lb n="2275"/><span>an uair sin.  Acht, faraoir!  tar éis anoiread so</span>
<lb n="2276"/><span>miliúin do mhiliúnaibh bliaghan, biadh sé an</span>
<lb n="2277"/><span>fhaid o chríoch a bheith air a anacra agus do </span>
<lb n="2278"/><span>bhi sé an chéud lá do thuit sé a steach a</span>
<lb n="2279"/><span>nifrionn.  Airmhigh ina dhiaigh so, má's áil</span>
<lb n="2280"/><span>leat, a noiread ceud míle milliún do bhliaghnaibh</span>
<lb n="2281"/><span>agus is féidir le'd smuaintibh a roicsin; ni</span>
<lb n="2282"/><span>héadh amháin, acht cuir agcás dá mbeith iomlán</span>
<lb n="2283"/><span>na talmhan fuilighthe le fiogharaibh comháirimh,</span>
<lb n="2284"/><span>caith suas madh fhéudair an suim do-áirmhighthe</span>
<lb n="2285"/><span>bliaghan so, agus ann san meudaigh</span>
<lb n="2286"/><span>iad féin arís fo chéile an dara uair; agus</span>
<lb n="2287"/><span>ann san ag cos an chontuis iongantach soin, sgríobhadidh</span>
<lb n="2288"/><span>síos, annso thuisiodhas an tsíorruigheacht.</span>
<lb n="2289"/><span>O a shíorruigheacht uathbhásach!</span>
<lb n="2290"/><span>an bhféidir go mbeith sé do dhánacht san muintir</span>
<lb n="2291"/><span>aga bhfuil eagla romhad, peacúghadh.</span></p>
<lb n="2292"/>
<lb n="2293"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, go mó</span>
<lb n="2294"/><span>fortacht bheag san tsíorruigheacht so dhon</span>
<lb n="2295"/><span>drong Damánta dá mbeith spáil na suaimhneas</span>
<lb n="2296"/><span>air a bpiantaibh mar bhíos air phiantaibh an</span>
<lb n="2297"/><span>tsaoghailse.  Acht, faraoir is ionann a bpianta</span>
<lb n="2298"/><span>do ghnath; ni bhíos spáil choidhche ó'n</span>
<lb n="2299"/><span>bhfiabhras shíorruighe so.  Oir do réir mar is</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="2300"/><p><span>ionann a bpeacadha do ghnath, agus go bhfuil</span>
<lb n="2301"/><span>geata na trócaire agus an mhaithfeadhchuis</span>
<lb n="2302"/><span>iadhta ina gcuinne go síorruighe, leis sin</span>
<lb n="2303"/><span>biadh pionós a bpeacadha do ghnath a naoinchéim</span>
<lb n="2304"/><span>daordhálaigh, gan a bheag do réighteach</span>
<lb n="2305"/><span>ná do loigheadúghadh.  Ní thig leis an Craosaire</span>
<lb n="2306"/><span>saidhbhir a nifrionn, Luc.16. teacht fós</span>
<lb n="2307"/><span>air an taon bhraon amháin uisge sin d'fághail,</span>
<lb n="2308"/><span>noch diarr sé chómh dá rírbheach san, ná ni</span>
<lb n="2309"/><span>bhfagha sé é ag caitheamh na síorruigheachta.</span>
<lb n="2310"/><span>Ná fós ni dhéunfadh faid aimsire deimhniúghadh</span>
<lb n="2311"/><span>dona donánaibhse, ionas go mo so-fhulaingthe</span>
<lb n="2312"/><span>an tanacra a ngabhaid thríd, ná ni chruaidhfeadh</span>
<lb n="2313"/><span>taithidhe na gnathamh iad ina gcuinne:</span>
<lb n="2314"/><span>acht tar éis miliúin do saoghalaibh, biadh a</span>
<lb n="2315"/><span>bpianta chómh nuadh agus a mothughadh</span>
<lb n="2316"/><span>cómhionann ina dtaobh leis an gcéad la.  O a</span>
<lb n="2317"/><span>Dhé mhóir!  cia fheadfas do láimh díoghaltaiseach</span>
<lb n="2318"/><span>d'fulaing?  O a oilc uamhánach an pheaca</span>
<lb n="2319"/><span>mharbhthaich, noch fhéadfas an lasair shíorruighe</span>
<lb n="2320"/><span>so d'fadúghadh!</span></p>
<lb n="2321"/>
<lb n="2322"/><p><span>AN XVII. CAIB.</span>
<lb n="2323"/><span>Air Fhlaitheamhnas.</span>
<lb n="2324"/><span>An seachtmhadh la deug.</span></p>
<lb n="2325"/>
<lb n="2326"/><p><span>Smuain, air dtúis, mádh tá cóir Dé chómh</span>
<lb n="2327"/><span>uathbhásach soin do thaobh a námhaid, cá</span>
<lb n="2328"/><span>mhéud níos mó fhoillseochas a thrócaire, a</span>
<lb n="2329"/><span>mbaithios agus a fhéile iad féin do leith a cháraid.</span>
<lb n="2330"/><span>Is trócaire agus maithios is cáiliochta</span>
<lb n="2331"/><span>cáirdeamhla dho, inar mó a bhfuil a ghreann.</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="2332"/><p><span>Adeir an Fháidh Rígheamhuil, Atáid a thrócairighe</span>
<lb n="2333"/><span>os cionn a oibreacha uile, Salm, 144.</span>
<lb n="2334"/><span>Uime sin creud an nidh an rígheacht beannaighthe</span>
<lb n="2335"/><span>so, noch ata ollamh aige ionna mhór-mhaithios</span>
<lb n="2336"/><span>dá chloinn ghrádhach, no foillsiughadh</span>
<lb n="2337"/><span>a shaidhbhrios, a ghlóire agus a mhórdhaile</span>
<lb n="2338"/><span>air feadh na síorruigheachta?  Rígheacht,</span>
<lb n="2339"/><span>noch do cheannaigh Mac dé féin duinn, ni</span>
<lb n="2340"/><span>air luach is lugha iona a fhuil mhórluach féin.</span>
<lb n="2341"/><span>Dá bhrigh sin ni hiongna mar eighmhios an</span>
<lb n="2342"/><span>tEasbul amach.  Nách facaigh súil, nach</span>
<lb n="2343"/><span>cualadh cluas, agus nach deachaidh ag croidhe</span>
<lb n="2344"/><span>duine, creud ta ollamh ag Dia, dhon drong</span>
<lb n="2345"/><span>ghrádhuigheas é, 1 Cor.v.9.  Ni hiongna go</span>
<lb n="2346"/><span>bhfuil an bheannaightheacht so tugtha suas ag</span>
<lb n="2347"/><span>diaghairibh, Ina stáid iomlán, bhiothbhuain,</span>
<lb n="2348"/><span>foirlíonta dona nuile nidh maith, gan a bheag</span>
<lb n="2349"/><span>d'olc thríd, S.35.  Maithios choitchionn, gan</span>
<lb n="2350"/><span>teoruin, ag líonadh go bruach cumas anmhór</span>
<lb n="2351"/><span>ar searca agus ar miana, agus d'ar dtarmain go</span>
<lb n="2352"/><span>síorruidhe o an uile eagla agus contabhairt</span>
<lb n="2353"/><span>uireasbadh ná aistriughadh.  Och!  ag so an</span>
<lb n="2354"/><span>tionaid ina mbéid seirbhiseacha Dé mar adeir</span>
<lb n="2355"/><span>an Salmadóir, air na sasughadh, S.35. f.8.</span>
<lb n="2356"/><span>no air meisge le méitheas do thighe, agus go</span>
<lb n="2357"/><span>mbéuradh sé ortha ól d'aibhnibh a aoibhnis,</span>
<lb n="2358"/><span>amháin do'n tobar ud na beatha noch atá maille</span>
<lb n="2359"/><span>ris, agus ghluaisionn uaigh ionna nanamnaibh</span>
<lb n="2360"/><span>shonnaidhe go deoigh agus choidhche.</span></p>
<lb n="2361"/>
<lb n="2362"/><p><span>Smuain, san dara áit, Biodh go bhfuil fairsinge</span>
<lb n="2363"/><span>do gach nidh air ar féidir smuaineadh</span></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="2364"/><p><span>bheith maith na greannamhar, annsa Rígheacht</span>
<lb n="2365"/><span>Bheannaighthe so, gidheadh, ata aon mhaith</span>
<lb n="2366"/><span>amháin chaithréimeach san amharc, gradh agus</span>
<lb n="2367"/><span>sealbhughadh, noch is beannaightheacht firinneach</span>
<lb n="2368"/><span>do'n anam, agus is é sin Dia féin agus re</span>
<lb n="2369"/><span>feithiomh air an sgeimh ró áluinn so (noch do </span>
<lb n="2370"/><span>chidh an drong beannaighthe do shíor aghaidh</span>
<lb n="2371"/><span>air aghaidh) curthar tre theine iad le lasair</span>
<lb n="2372"/><span>ghrádhach ainglidhe, agus air na gcruthrúghadh</span>
<lb n="2373"/><span>air mhodh amhuil agus Dia féin re</span>
<lb n="2374"/><span>haondacht ro ghlan, ro gheanamhuil; amhuil</span>
<lb n="2375"/><span>do bheith fionnbhruinn no iarann treathollta</span>
<lb n="2376"/><span>le teine san bhfoirnéis, caillionn sé a nadúir</span>
<lb n="2377"/><span>féin agus deunann lasir theintidhe dhé.  A!  a</span>
<lb n="2378"/><span>chreutuirigh shonnaidhe, creud ta air iarraidh</span>
<lb n="2379"/><span>uaibh chum bhur luthgháir do bheith iomlán?</span>
<lb n="2380"/><span>Sibhse ata a seilbh bhur nDe tobar sruithlíonmhar</span>
<lb n="2381"/><span>an uile mhaithios, ata ionnaibh a stigh</span>
<lb n="2382"/><span>agus a muigh an taigéan do airmhighthe sin</span>
<lb n="2383"/><span>an tsoilbhrios dó-chríochnaighthe.  O nach ro</span>
<lb n="2384"/><span>iomarcach fialmhaithios ar nDia, noch do bheir</span>
<lb n="2385"/><span>dá shearbhfóghantaibh a los andíliseacht maith</span>
<lb n="2386"/><span>chóimh mór ni aoinnidh is lughadh ioná é féin,</span>
<lb n="2387"/><span>luthgháir do labhartha na nAingiol!  O! m'anam</span>
<lb n="2388"/><span>nach leor san chum do shonais, noch do ghnidh</span>
<lb n="2389"/><span>Dia féin sonnaidhe.</span></p>
<lb n="2390"/>
<lb n="2391"/><p><span>Smuain, san treas áit, gloire agus aileadh</span>
<lb n="2392"/><span>an Jarusalem neamhdha, noch d'foillsighios</span>
<lb n="2393"/><span>an sgríbhinn dhiadha, chum í féin do chur a</span>
<lb n="2394"/><span>noireamhuin d'ar lagacharne, dhuinne fá ghneithibh</span>
<lb n="2395"/><span>na neithe is mo d'ar ab annsa linne annso</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="2396"/><p><span>shíos.  Mar dheimhnios N. Eoin duinn san</span>
<lb n="2397"/><span>tiosbánadh ag deunamh léirnochta air an gcathair</span>
<lb n="2398"/><span>bheannaighthe so, gur ab do chlochaibh</span>
<lb n="2399"/><span>uaisle a balladhaibh, agus a sráide air 'nurúghadh</span>
<lb n="2400"/><span>le habhuinn d'uisge na beatha, chómh</span>
<lb n="2401"/><span>soillsioch le Criostal, noch do ritheann ó ríogh-chathaoir</span>
<lb n="2402"/><span>Dé; agus go bhfásann crann na</span>
<lb n="2403"/><span>beatha air Phortaibh na habhann air gach taobh;</span>
<lb n="2404"/><span>nach solus ann ni bhus mo, na grian na éusg,</span>
<lb n="2405"/><span>agus gur ab é an Tighearna Dia a solus go</span>
<lb n="2406"/><span>bráth, A a Jarusalem bheannaighthe!  ó go</span>
<lb n="2407"/><span>dé chómh glórmhar agus na neithe ata ráidhte</span>
<lb n="2408"/><span>dhiot, a Chathair Dé!  Acht creud an tiongantas,</span>
<lb n="2409"/><span>oir mádh thug ar nDia a shamhuil sin,</span>
<lb n="2410"/><span>agus ionad chómh honóireach so dhuinn annso</span>
<lb n="2411"/><span>shíos sa nionad ionarbach so, sgiamhaighthe</span>
<lb n="2412"/><span>le na ghrian, a ghealach agus a réulta; coimhlíonta</span>
<lb n="2413"/><span>agus lán diairbhis eugsamhuil, do-chríochnaighthe</span>
<lb n="2414"/><span>fáis, blaithe, crainn agus creutuir</span>
<lb n="2415"/><span>bheodha dona nuiread cineul, an tiomlán fá</span>
<lb n="2416"/><span>smacht an duine.  Madh shalathair sé dhuinn,</span>
<lb n="2417"/><span>a deirim, chómh foirlíonta san sa ngleann so</span>
<lb n="2418"/><span>na ndeor, agus a gcríoch sgáile an bháis, créad</span>
<lb n="2419"/><span>is féidir a mheas d'ar náitreabh síorruidhe a</span>
<lb n="2420"/><span>dtír na mbeo?  Anáit a bhfuil sé chómh fial san</span>
<lb n="2421"/><span>dho fiu a námhuid ann ionad cómhnaighthe</span>
<lb n="2422"/><span>chómh hoireamhnach, chómh huasal san do</span>
<lb n="2423"/><span>thabhairt dóibh, créud leis a mbiadh suil agá</span>
<lb n="2424"/><span>cháirdibh agus agá shearbhfóghantaibh ionna</span>
<lb n="2425"/><span>ríoghacht shíorruidhe, ionnar agus tre ar mian</span>
<lb n="2426"/><span>leis a mhórdhacht agus aghlóire d'foillsiughadh</span></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="2427"/><p><span>dhóibh feadh saoghaltaibh do-chríochnaighthe</span>
<lb n="2428"/><span>a bhfleadh síorruidhe noch ata ollamh aige</span>
<lb n="2429"/><span>ann dhá dheaghlucht fein?  Go mo beannaighthe</span>
<lb n="2430"/><span>treas an uile chreutuir a mhaithios go</span>
<lb n="2431"/><span>síorruighe.</span></p>
<lb n="2432"/>
<lb n="2433"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Aitightheoirighe</span>
<lb n="2434"/><span>beannaighthe a rígheachta neamhdha,</span>
<lb n="2435"/><span>na miliuin do mhiliunaibh do Aingiolaibh,</span>
<lb n="2436"/><span>da nabarann an Fhaidh Dómhall, noch do chonairc</span>
<lb n="2437"/><span>Dia uile-chomhachtach a naisling,</span>
<lb n="2438"/><span>linn, go rabhadar milte do mhiltibh a ministrealacht</span>
<lb n="2439"/><span>dó, agas gur sheasadar deithionna</span>
<lb n="2440"/><span>do mhiltibh do chéadaibh do mhiltibh ina</span>
<lb n="2441"/><span>lathair, D. 7.Caib.  An nuimhir dó-chuimsighthe</span>
<lb n="2442"/><span>sin naoimh agus martardha, searbhfoghantadha</span>
<lb n="2443"/><span>oile Dé; cruinnighthe as gach</span>
<lb n="2444"/><span>uile chríoch, treabh agus teanga, do gach</span>
<lb n="2445"/><span>cineul; agus os a gcionn uile, Maighdionn</span>
<lb n="2446"/><span>bheannaighthe Mathair Dé; bannrioghan na</span>
<lb n="2447"/><span>naomh agus na naingiol:  atá a nuimhir do-airmhighthe.</span>
<lb n="2448"/><span>Acht, O!  cia hé ar féidir leis suil</span>
<lb n="2449"/><span>do bheith aige le bheith ameasg na cuideachtan</span>
<lb n="2450"/><span>bheannaighthe so!  Ataid uile ró uasal, ró</span>
<lb n="2451"/><span>ghlórmhar ró eagnaidhe, ró naomhtha -</span>
<lb n="2452"/><span>Ataid uile d'fuil rioghthamhuil, riogha agus</span>
<lb n="2453"/><span>rioghbhan uile; iad uile ina gclann agus ina</span>
<lb n="2454"/><span>noighreadhaibh do'n Dia ró-árd:  áluinn agus</span>
<lb n="2455"/><span>óg do shíor:  coróineacha do ghéugaibh blathmhora</span>
<lb n="2456"/><span>an glóire mharthannaich, agus ag taithniomh</span>
<lb n="2457"/><span>nios ro-ghile iona an ghrian.  Ata a</span>
<lb n="2458"/><span>gcarrthanachd agus a ngrádh dá chéile ni sa</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="2459"/><p><span>mho iona is féidir a thuigsin.  Nil aca uile acht</span>
<lb n="2460"/><span>aon chroidhe, aon toil, agus aon anam:  Dá</span>
<lb n="2461"/><span>bhrigh sin ata luthgháir agus sásamh gach</span>
<lb n="2462"/><span>naoin méadaighthe fó chéile chómh ionadamhuil</span>
<lb n="2463"/><span>agus ataid anamna beannaighthe agus aingil</span>
<lb n="2464"/><span>a Bhflaitheamhnas.  Trid an aoibhneas dofhaisneise</span>
<lb n="2465"/><span>do ghlacas gach naon aco a naoibhneas</span>
<lb n="2466"/><span>an iomlán, agus gach neach fó leith do'n</span>
<lb n="2467"/><span>chuid oile go léir.  Uime sin a Chriostaighthe,</span>
<lb n="2468"/><span>deunamaoidne aithris annso air a subhailcibh,</span>
<lb n="2469"/><span>ionas go dtiucfamaois chum a gcaidreamh shonnaidhe</span>
<lb n="2470"/><span>ina dhiaigh so, agus maille riu san,</span>
<lb n="2471"/><span>abhrán mharrthanach Shíon do chantain chum</span>
<lb n="2472"/><span>ar nDé.</span></p>
<lb n="2473"/>
<lb n="2474"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh áit, Gur ab é</span>
<lb n="2475"/><span>do ghnidh luthgháir agus soilbhrios na Flaithios</span>
<lb n="2476"/><span>agus na droinge beannaighthe ceart-iomlán</span>
<lb n="2477"/><span>síorruigheacht anaoibhnis, agus deimhniughadh</span>
<lb n="2478"/><span>agus fírinne do-mheallta ina seilbh go bhfuil</span>
<lb n="2479"/><span>anaoibhneas agcómh-cheangal le síorruigheacht</span>
<lb n="2480"/><span>Dé, an fhaid agus do bhiadh Dia ina Dhia go</span>
<lb n="2481"/><span>mbeid siad fairis ionna ríoghacht naomhtha.</span>
<lb n="2482"/><span>O m'anam!  nach sásamhuil, nach aoibhin an</span>
<lb n="2483"/><span>nidh feuchain reomhuin san tsíorruigheacht</span>
<lb n="2484"/><span>mhórsa, agus tu féin do léigionn a mughadh</span>
<lb n="2485"/><span>san radharc seunmhar san na saoghal gan</span>
<lb n="2486"/><span>chríoch.  O beannaigh do Dhia, d'ollmhaigh na</span>
<lb n="2487"/><span>luthghair mharrthannacha so, mar luachsaothair</span>
<lb n="2488"/><span>air son na seirbhise suathrach san, agus do</span>
<lb n="2489"/><span>theasg duit iad o'n tsíorruigheacht!  Ná ni</span>
<lb n="2490"/><span>dheunfadh an tsíorruigheacht so gan teoruin, na</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="2491"/><p><span>sealbhaighthe, miothaithniomhach na túirseach</span>
<lb n="2492"/><span>tré fhaid na seilbhighe:  acht ós aigean dothraighte</span>
<lb n="2493"/><span>Dia dona nuile mhaithios, agus a</span>
<lb n="2494"/><span>chumas dhiagha ina oirchiste do chaiththe, do</span>
<lb n="2495"/><span>choimsighthe suaircis, uime sin biadh sonas na</span>
<lb n="2496"/><span>droinge shealbhuighean é, úr do ghnáth agus</span>
<lb n="2497"/><span>nuadh do ghnath.  Críochnaigh do bhrigh</span>
<lb n="2498"/><span>sin, a Anam Chriostaighe, an uile nidh ata</span>
<lb n="2499"/><span>aimsiordha, talmhuighe, do thréigion agus do</span>
<lb n="2500"/><span>tharcuisniughadh; agus o'n uair so do thuras</span>
<lb n="2501"/><span>do thoisiughadh agcionn na ríoghachta glormhara,</span>
<lb n="2502"/><span>néamhdha agus síorruighe.  Ann san</span>
<lb n="2503"/><span>iseadh gheabhair an uile nidh is mian lead</span>
<lb n="2504"/><span>chroidhe; onóir mharrthanach, saidhbhrios gan</span>
<lb n="2505"/><span>chuimsiughadh, sultghlan, shíorruighe, beatha,</span>
<lb n="2506"/><span>sláinte, áileacht gan tréigionn, srl.  Och! isé</span>
<lb n="2507"/><span>so amhain do bhaile duthchais ceart, talamh</span>
<lb n="2508"/><span>na mbeó.</span></p>
<lb n="2509"/>
<lb n="2510"/><p><span>AN XVIII. CAIB.</span>
<lb n="2511"/><span>Air bheag Nuimhir na Droinge Toghtha.</span>
<lb n="2512"/><span>An tochtmhadh la deug.</span></p>
<lb n="2513"/>
<lb n="2514"/><p><span>Smuain, air dtúis, Na briathra so Chríost,</span>
<lb n="2515"/><span>Glaodhthar mórán, acht is beagán a toghthar;</span>
<lb n="2516"/><span>noch d'foillsighios fírinne mhór, uamhanach,</span>
<lb n="2517"/><span>air na chur a niuil go minic le beul na fírinne</span>
<lb n="2518"/><span>féin; chum peacuigh neamhthuigsionacha do</span>
<lb n="2519"/><span>dhusga ó'n marbhshuan inar shaltaigh anámhaid</span>
<lb n="2520"/><span>iad.  Agso aon dona teagasgaibh do leag sé</span>
<lb n="2521"/><span>síos mar bhunadhas do'n deighbheus Chríostamhuil,</span>
<lb n="2522"/><span>iona sheanmóir dhiadha air an sliabh,</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="2523"/><p><span>an áit andeir sé linn:  gabhaigh a steach san</span>
<lb n="2524"/><span>ngeata chumhaing, óir is leathann an geata agus</span>
<lb n="2525"/><span>is fairsing an tslighe threoruigheas chum damánta,</span>
<lb n="2526"/><span>agus is iomdha iad do ghabhann a steach</span>
<lb n="2527"/><span>ann.  Och! is cumhaing an geata agus is</span>
<lb n="2528"/><span>díreach an tslighe threoruigheas chum na</span>
<lb n="2529"/><span>beatha, agus is beag do gheibh eolus air.  Matha</span>
<lb n="2530"/><span>7. f.13,14.  Is uime sin do sgrúdann sé</span>
<lb n="2531"/><span>dhuinn san suibhsgeul céadna "nách é gach</span>
<lb n="2532"/><span>aon adeir liomsa, a Thighearna, a Thighearna,</span>
<lb n="2533"/><span>rachas a steach go Rígheacht Neimhe; acht</span>
<lb n="2534"/><span>an té do ghnidh toil M'athar ata a bhFlaitheamhnas.</span>
<lb n="2535"/><span>Sé sin, tre úmhaile dhílios do dhlighe</span>
<lb n="2536"/><span>Dé agus dá theagasg.  Gan so, deimhnighion</span>
<lb n="2537"/><span>sé dhuinn nach bhfuil aon tairbhe dhuinn siud,</span>
<lb n="2538"/><span>agus go ndeunfamaois miorbhuileadha ina ainm.</span>
<lb n="2539"/><span>Deurfaid mórán liomsa an lá san, (lá an Bhreitheamhnais)</span>
<lb n="2540"/><span>A Thighearna, nachar rineamair</span>
<lb n="2541"/><span>Faidhideoireacht ann t'ainm; agus nachar</span>
<lb n="2542"/><span>theilgeamair amach na Diabhail ann t'ainm;</span>
<lb n="2543"/><span>agus nachar rineamair mórán iongantais ann</span>
<lb n="2544"/><span>t'ainm?  Agus annsan admhóchadsa nar aithin</span>
<lb n="2545"/><span>me riamh sibh:  imthighidhe uaim alucht deunta</span>
<lb n="2546"/><span>an uilc."  A Dhé mhaith!  créud deunfadhar</span>
<lb n="2547"/><span>linne madh diultaighthear do rígheacht síorruighe</span>
<lb n="2548"/><span>air fiu na muintire so noch do rineadh</span>
<lb n="2549"/><span>miorbhuileadha ad th'ainm!</span></p>
<lb n="2550"/>
<lb n="2551"/><p><span>Smuain, san dara áit, A liacht slighe a bhfuil</span>
<lb n="2552"/><span>an fhirinne uathbhásach so-foillsighthe no tiosbanta</span>
<lb n="2553"/><span>san tseanthiomna.  d'aiteoiribh uile na</span>
<lb n="2554"/><span>talmhan, nior saoradh ó uisgeadhaibh na dile</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="2555"/><p><span>san Arc, acht amhain ochtar; sé sin, Naoi</span>
<lb n="2556"/><span>agus a mhuintir.  Do shé chéad míle do chlainn</span>
<lb n="2557"/><span>Israel, do thainig as thír na hEigipte fa threoir</span>
<lb n="2558"/><span>Mhaoise, ni thainig chum talamh Chanain,</span>
<lb n="2559"/><span>talamh na geallamhna, acht dís amhain, Josua</span>
<lb n="2560"/><span>agus Caileb; fioghair noch do chuirionn an</span>
<lb n="2561"/><span>tEasbol Pol naomh a gcosmhulacht linne na</span>
<lb n="2562"/><span>Críostaighthe go fírinneach.  1 Cor. 10.  Air</span>
<lb n="2563"/><span>an nós céadna cuirionn an Fhaidh Isaias an</span>
<lb n="2564"/><span>drong do rachas as o'n díoghaltas diadha leis</span>
<lb n="2565"/><span>an mbeagan torrtha oluidhe d'fanas air na</span>
<lb n="2566"/><span>crannaibh tar éis na dtoirrthe do chruinniughadh,</span>
<lb n="2567"/><span>Caib, 24. f.13,14. no leis an mbeagán</span>
<lb n="2568"/><span>craithin grapadh do gheibhthear air na fíonoiribh</span>
<lb n="2569"/><span>tár éis fíonfhoghmhar deaghchruinnighthe.</span>
<lb n="2570"/><span>Ah!  a Chríostaighthe, cluinighidhe dá bhrigh</span>
<lb n="2571"/><span>sin, agus úmhluighidhe do ghuith ar Slánaightheora</span>
<lb n="2572"/><span>an trath adeir sé libh dul a nioma (isé</span>
<lb n="2573"/><span>sin, dithchioll do dhéunamh le hiomlán bhur</span>
<lb n="2574"/><span>neirt) chum dul a steach san ngeata chumhaing:</span>
<lb n="2575"/><span>oir deimhnighim díbh go niarrfadh mórán dul</span>
<lb n="2576"/><span>a steach:  agus nach beid siad ábalta.  Luc.13.</span>
<lb n="2577"/><span>c.24.f.  Air an adhbhar nach déinid urmhór</span>
<lb n="2578"/><span>na gcríostaighthe andithchioll le hiomlán a neirt</span>
<lb n="2579"/><span>(biodh agus go gcuirid roint duaigh orrtha féin.)</span>
<lb n="2580"/><span>Ni bhfuilid a ndáiriribh go hiomlán ionna lorgaireacht</span>
<lb n="2581"/><span>agus dá bhrigh sin ni bhfaghaidh choidhche.</span>
<lb n="2582"/><span>Cluin aris le crith agus eagla an tEasbal</span>
<lb n="2583"/><span>mór, Peadar, an trath fhiafruighean dinn.</span>
<lb n="2584"/><span>Más air éigionn do slánóchar na firein cá a</span>
<lb n="2585"/><span>dtiosbánfadh an peacach é féin. 1. Peadar c.4.</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="2586"/><p><span>d.18.  O m'anam, tugamaoidne aire uime sin,</span>
<lb n="2587"/><span>do réir mar theagasgas an tEasbol céadna, Ar</span>
<lb n="2588"/><span>dtogha do bheith diongmhalta le deaghoibreachaibh:</span>
<lb n="2589"/><span>2 Peadar, 1.c. agus madh théid</span>
<lb n="2590"/><span>daoine oile ina sloightibh go Hifrionn, gabhamoidne</span>
<lb n="2591"/><span>orainn féin gan a leanmhuint do ghrádh</span>
<lb n="2592"/><span>cuideachtan.</span></p>
<lb n="2593"/>
<lb n="2594"/><p><span>Smuain, san treas áit, Ceadfadh na n'Aithreach</span>
<lb n="2595"/><span>naomhtha air an gcosboir so, aithriste</span>
<lb n="2596"/><span>ionna sgríbhinn, acht níos mo go mór ionna</span>
<lb n="2597"/><span>mbeatha aithrigheach agus san eagla ud, ionn ar</span>
<lb n="2598"/><span>mháireadar agus ionna bhfuaradar bás, roimh</span>
<lb n="2599"/><span>bhreitheamhnais Dé, noch a raibh a fhios aco</span>
<lb n="2600"/><span>bheith neimhionann agus breitheamhnais na</span>
<lb n="2601"/><span>ndaoine.  A Chríostaighthe, biodh ní bhus</span>
<lb n="2602"/><span>mó mheas aguibh air cheadfadhaibh na Clainne</span>
<lb n="2603"/><span>sin an tsoluis, ioná air bharamhlaibh olbhaoiseacha,</span>
<lb n="2604"/><span>neamhthabhachtacha saoghaltanaigh</span>
<lb n="2605"/><span>mheallta, noch déimhios amach, "Síothchain</span>
<lb n="2606"/><span>agus neamheagla," an tráth bhíos léirsgrios</span>
<lb n="2607"/><span>obann ag tuirling air a gceannaibh.  Och!</span>
<lb n="2608"/><span>tabhair éistiocht aon uaire do'n mhórnaomh</span>
<lb n="2609"/><span>Eoin Criosostom, aon do phriomh dhochtúiribh</span>
<lb n="2610"/><span>Eaglaise Dé, noch do rin a dhianghnodh do</span>
<lb n="2611"/><span>mheabhrúghadh na sgríbhinne diagha, agus</span>
<lb n="2612"/><span>agá raibh congnamh spioraid Dé go leithleasach</span>
<lb n="2613"/><span>chum athuigsiona san, eist, a deirim</span>
<lb n="2614"/><span>leis an nidh do labhrann sé go deimhneach ann</span>
<lb n="2615"/><span>aon dá shearmonaibh do phobal Chonstaintinóple,</span>
<lb n="2616"/><span>do bhi san am san ina Ceannchathair</span>
<lb n="2617"/><span>air an saoghal, agus air na haitreabhughadh le</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="2618"/><p><span>mórán do chéadaibh mile do Chríostaighthibh,</span>
<lb n="2619"/><span>agá raibh beatha do réir gach aon deallra</span>
<lb n="2620"/><span>chomh riaghalta linne.  Cá mhéud is doigh</span>
<lb n="2621"/><span>libh (ar sé) slanóchar san gcathraigh so?  - An</span>
<lb n="2622"/><span>nidh atáim air ti a rádha sgannrogha sé sibh;</span>
<lb n="2623"/><span>acht fós caithfeadh me é labhairt.  As anoiread</span>
<lb n="2624"/><span>miltibh is air éigion slanóchar aon chéud amháin;</span>
<lb n="2625"/><span>agus fós atáim a namhras ortha so féin."</span>
<lb n="2626"/><span>Briathra an Naoimh go nuige sin.  Agus an</span>
<lb n="2627"/><span>bhfuileamaoidne, m'anam, a gcontabhairt bheith</span>
<lb n="2628"/><span>do'n uimhir is mo?  An bhfuil ár mbeathane</span>
<lb n="2629"/><span>a slighe go mbeith muinghin aguinn muna</span>
<lb n="2630"/><span>slánóchar acht chómh fíor-bheag san go mbiadhmaoid</span>
<lb n="2631"/><span>féin air an lucht sonaidh.</span></p>
<lb n="2632"/>
<lb n="2633"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Air son</span>
<lb n="2634"/><span>nách dubhairt an sgríbhinn dhiagha ná na</span>
<lb n="2635"/><span>hAithreacha aoinnidh air bheagnuimhir na</span>
<lb n="2636"/><span>droinge tóghtha; Gidheadh caithfeadh an</span>
<lb n="2637"/><span>fhírinne so bheith dearbh aguinn, madh</span>
<lb n="2638"/><span>ghnídhmid iomarbhádh idir bheatha, urmhór</span>
<lb n="2639"/><span>na gChríostaighthe agus suibhisgeul Chríost</span>
<lb n="2640"/><span>agus a Aitheanta naomhtha.  Más áil leat an</span>
<lb n="2641"/><span>bheatha mharrthanach d'fághail, a deir an</span>
<lb n="2642"/><span>dTighearna, coimheud na hAitheanta.  Ni'l</span>
<lb n="2643"/><span>amhalairt do shlighe chum na beatha shíorruidhe.</span>
<lb n="2644"/><span>Agus agso an chéud Aithne agus an</span>
<lb n="2645"/><span>Aithne is mó, graidhfeadh tú do Thighearna</span>
<lb n="2646"/><span>Dia le hiomlán do chroidhe le hiomlán t'anma</span>
<lb n="2647"/><span>agus do neirt.  Matha.22.  Anois nach beag ata</span>
<lb n="2648"/><span>choingmheas an Aithne so?  Is furus arádh le</span>
<lb n="2649"/><span>urmhór na gCríostaighthe, go ngrádhamaoid</span></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="2650"/><p><span>Dia le hiomlán ar gcroidhe; Acht creud é</span>
<lb n="2651"/><span>gnathamh ar mbeatha uile?  Nach teighionn</span>
<lb n="2652"/><span>a ngrádh féin, glóir, dhiomhaoin, drúiseamhlacht,</span>
<lb n="2653"/><span>srl. air taobh a stigh dho Dhia?  Mádh</span>
<lb n="2654"/><span>tá san mar sin, is diomhaoin arádh, ata grádh</span>
<lb n="2655"/><span>aguinn dó ós cionn an uile nídh.  Agus fos</span>
<lb n="2656"/><span>ni'l aon tslánúghadh gan an grádh so.</span></p>
<lb n="2657"/>
<lb n="2658"/><p><span>Smuain, go maith air so.  Tairis sin, a deir</span>
<lb n="2659"/><span>an tEasbal N. Séum.  Gidh bé bhias ina cháraid</span>
<lb n="2660"/><span>ag an saoghal go mbiadh sé ina námhaid</span>
<lb n="2661"/><span>ag Diá.  Caib.4. f.4.  Agus N. Eoin.  Madh</span>
<lb n="2662"/><span>ghrádhuidheann aoinneach an saoghal ni'l</span>
<lb n="2663"/><span>grádh de ann.  Eoin. c.2. f.15.  Agus deir</span>
<lb n="2664"/><span>Críost féin nach féidir linn dhá Thighearna</span>
<lb n="2665"/><span>d'friotholamh.  Matha. 6. 24.  Uime sin cionas</span>
<lb n="2666"/><span>fhéadfamoid smuaineadh air iomchur urmhór</span>
<lb n="2667"/><span>na muintire so ghairmios Críostaighte dhiobh</span>
<lb n="2668"/><span>fein do chlodhúghadh?  (dar ab é a meabhrughadh</span>
<lb n="2669"/><span>go léir an saoghal do shasamh agus</span>
<lb n="2670"/><span>iad féin do chur anoireamhaint do chéadfadhaibh</span>
<lb n="2671"/><span>mealltacha, béusaibh truaillighthe agus</span>
<lb n="2672"/><span>ollbhaoisibh seachránacha.)  Le na suiligheacht</span>
<lb n="2673"/><span>le righeacht Fhlaitheamhnais, nidh, nach bhfuil</span>
<lb n="2674"/><span>le fághail gan feidhm éigin orainn féin, leis an</span>
<lb n="2675"/><span>saoghal peacamhuil so do sheunadh, agus le</span>
<lb n="2676"/><span>beatha chraibhtheach, gan mheas orainn féin.</span></p>
<lb n="2677"/>
<lb n="2678"/><p><span>Smuain, san gcuigeadh áit, Meud na ndroichbheus</span>
<lb n="2679"/><span>is gnathach a fhaghail a measg urmhór</span>
<lb n="2680"/><span>na gCríostaighthe deighchreidmhach féin; agus</span>
<lb n="2681"/><span>uaidh sin déin faistine dá gcineamhain san</span>
<lb n="2682"/><span>saoghal re teacht.  A loighead do dhiultaidheam</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="2683"/><p><span>do mhéas daonaidhe, agus eagla urchoideach</span>
<lb n="2684"/><span>an ní a déarfadh an saoghal?  Faraoir!  Créud</span>
<lb n="2685"/><span>é nuimhir na muintire do bheir suas a slainte</span>
<lb n="2686"/><span>shíorruidhe do'n eagla mhaluighthesi le athógbhail</span>
<lb n="2687"/><span>do rogha grasa Dé do thabhairt suas air</span>
<lb n="2688"/><span>son na honóra breige sin, meas an tsaoghail</span>
<lb n="2689"/><span>so.  Cá lia duine dhon drong san noch</span>
<lb n="2690"/><span>dhárduigheas a bhfuil agus a maoin shaoghalta</span>
<lb n="2691"/><span>os cionn na codach oile dá gcomharsan, mhaireas</span>
<lb n="2692"/><span>do ghnath a gcleachtaibh damanta tre mheodhain</span>
<lb n="2693"/><span>chuiripe gan masla d'fulaing choidhche,</span>
<lb n="2694"/><span>agus ag tabhairt tosach dá meas saoghalta air</span>
<lb n="2695"/><span>agcuguas!  Daoine dona!  dheunfar a chosarail</span>
<lb n="2696"/><span>le diabhlaibh aithiseacha air feadh na síorruigheachta,</span>
<lb n="2697"/><span>tré oireamhuin do chéadfadhaibh</span>
<lb n="2698"/><span>bréige saoghaltánacha meallta?  Cá loighead</span>
<lb n="2699"/><span>do chinn-uradh muintire bhios sgimeamhuil</span>
<lb n="2700"/><span>dáiriribh san lucht bhios fá na gcuram, ann</span>
<lb n="2701"/><span>aireachas do thabhairt gan teagasg do bheith</span>
<lb n="2702"/><span>dhuireasba ortha ná crabhacht do d'failith, srl.</span>
<lb n="2703"/><span>agus gan aoinnidh oillbhéimtheach ná peacamhuil</span>
<lb n="2704"/><span>d'fuireach air sgath abhfailith ná a neamhshuim?</span>
<lb n="2705"/><span>Gidheadh dearbhann an tEasbal duinn</span>
<lb n="2706"/><span>madh ghnidh aoinneach failith d'haireachas a</span>
<lb n="2707"/><span>churaim, gur measa é iona ainchríostaighe.</span>
<lb n="2708"/><span>1. Tim. f.8.  Go dé loighead d'aithreachaibh</span>
<lb n="2709"/><span>do ghnidh sgim dáiriribh dá gclann do thabhairt</span>
<lb n="2710"/><span>suas óna noige a neagla Dé, agus fuath an</span>
<lb n="2711"/><span>pheacadh tar gach nidh do chur a gcéill doibh</span>
<lb n="2712"/><span>go luath.  A!  is fíor go ndiongnaid an urmhúr</span>
<lb n="2713"/><span>an damnúghadh do dhublughadh tré na nanamnach</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="2714"/><p><span>bog óga do iodhbairt do'n diabhal</span>
<lb n="2715"/><span>agus do'n saoghal, an tráth bféidir leo a</span>
<lb n="2716"/><span>dtoirbhirt chómh aomh san do neamh!  Faoi</span>
<lb n="2717"/><span>dheoigh, gan rith tar gach aon chéim don bheatha</span>
<lb n="2718"/><span>fó leith, nach folas gur ab éagcóir, neamhghlaine,</span>
<lb n="2719"/><span>díomas, aithis, srl. do ríaghluigheas</span>
<lb n="2720"/><span>ameasg Críostaighthibh, agus gur beag é uimhir</span>
<lb n="2721"/><span>na droinge chaitheas a mbeatha do réir an</span>
<lb n="2722"/><span>tsoisgeil?  A Dhé mhoir déin trócaire orainn;</span>
<lb n="2723"/><span>agus tabhair grása dhuinn bheith air nuimhir</span>
<lb n="2724"/><span>an bheagáin; ionas go roigfeadh linn bheith</span>
<lb n="2725"/><span>do'n uimhir shlán.</span></p>
<lb n="2726"/>
<lb n="2727"/><p><span>AN XIX. CAIB.</span>
<lb n="2728"/><span>Air an Bpeacadh marbhthach.</span>
<lb n="2729"/><span>An naomhadh la deug.</span></p>
<lb n="2730"/>
<lb n="2731"/><p><span>Smuain, air dtúis, Nach bhfuil air Talamh,</span>
<lb n="2732"/><span>ná fós a nifrionn féin, ainmhidhe is graineamhla,</span>
<lb n="2733"/><span>is sailighthe agus is aghfhuathmhaire, ioná an</span>
<lb n="2734"/><span>peacadh: ainmhidhe noch is céidghin do'n diabhal,</span>
<lb n="2735"/><span>no le labhairt níos ceirte, is é is tuismhightheoir</span>
<lb n="2736"/><span>dhon diabhal agus d'ifrionn.</span>
<lb n="2737"/><span>Ni raibh sé san domhuin uile, créutuir dob</span>
<lb n="2738"/><span>áilleadh, budh shuighte ná budh líonmhaire</span>
<lb n="2739"/><span>ionna nuile chinéul do thiodhlaicthibh do náduir</span>
<lb n="2740"/><span>agus do ghrásaibh, ioná bhi an taingiol soillseach,</span>
<lb n="2741"/><span>úd eadhoin, Lucifer agus a chuideachta:</span>
<lb n="2742"/><span>Gidheadh d'athraigh aon pheaca amhain marbhthach</span>
<lb n="2743"/><span>iad, agus gan acht toil anaigne thabhairt</span>
<lb n="2744"/><span>leis sin féin tré smuaineadh, do chlaochladh</span>
<lb n="2745"/><span>d'aon bhig, ionna ndiabhlaibh grána, cosboirighe</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="2746"/><p><span>fuathmhara, gráineamhla do Dhia is</span>
<lb n="2747"/><span>do dhuine.  Creud an taistriughadh, ionn bhur</span>
<lb n="2748"/><span>muinghinse, dhéunfas an peacadh air an duine,</span>
<lb n="2749"/><span>nach bhfuil ann acht smoit agus luaithre, madh</span>
<lb n="2750"/><span>mheathan sé chómh foghtach san réultana na</span>
<lb n="2751"/><span>bhFlaithios?  Dob é an tainmhidhe so, an</span>
<lb n="2752"/><span>peacadh, do theilg ar dtuismhitheoirighe amach</span>
<lb n="2753"/><span>as Pharrathas; agus do dhamnaigh iad féin</span>
<lb n="2754"/><span>agus a sliocht chum anacair do-airmhighthe,</span>
<lb n="2755"/><span>agus chum báis aimsiordha agus shíorruighe.</span>
<lb n="2756"/><span>Isé an peacadh do bháigh an domhain le huisge</span>
<lb n="2757"/><span>na dile'agus dhingios ifrionn go laetheamhuil</span>
<lb n="2758"/><span>le miliunaibh danamnaibh bochta, chum bheith</span>
<lb n="2759"/><span>mar sprios ag lasrachaibh gan chríoch.  A Dhé</span>
<lb n="2760"/><span>mhóir!  saor sinn o'n olc mhalachtachso.</span></p>
<lb n="2761"/>
<lb n="2762"/><p><span>Smuain, san dara áit, Gur ab é an peacadh</span>
<lb n="2763"/><span>bás an anama.  Oir ó sé ánam an duine do bheir</span>
<lb n="2764"/><span>beatha do'n cholainn; agus dá bhrigh sin, ata</span>
<lb n="2765"/><span>an choluinn sin marbh, óna nimthighionn an</span>
<lb n="2766"/><span>t'anam, mar an gcéadna, is é grasa Dé is beatha</span>
<lb n="2767"/><span>do'n anam; agus ata an tanam san marbh noch</span>
<lb n="2768"/><span>do chaillionn Dia agus a ghrása tre pheacadh</span>
<lb n="2769"/><span>mharbhthach.  Uime sin, madh tá corp marbh</span>
<lb n="2770"/><span>ona nimthighionn an tanam, chómh déisdionach</span>
<lb n="2771"/><span>chómh geiteamhuil sin gur ró bheag</span>
<lb n="2772"/><span>fheadhfadh aon oidhche amhain do chaitheamh</span>
<lb n="2773"/><span>air aon leabuin, le na shamhuil sin do chaomhnuidhe;</span>
<lb n="2774"/><span>cionas is féidir leatsa, a pheacaigh</span>
<lb n="2775"/><span>dhona, conablach anama ata marbh a bpeacadh,</span>
<lb n="2776"/><span>d'foighneadh agus d'iomchur do ghnath ad</span>
<lb n="2777"/><span>thimchioll, noch ata abhfad nios déisdionamhla</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="2778"/><p><span>agus ní bhus fuathmhaire.  A! sirimh air Dhia</span>
<lb n="2779"/><span>go nosgla se do shuile chum do sdaid aindeas</span>
<lb n="2780"/><span>féin d'faicsin; an táracht ifrionda san, an peacadh,</span>
<lb n="2781"/><span>d'fuathughadh, noch d'oilis ann t'ucht an fhaid</span>
<lb n="2782"/><span>sin, agus noch is cuis fhírinneach diomlán</span>
<lb n="2783"/><span>tanacra.</span></p>
<lb n="2784"/>
<lb n="2785"/><p><span>Smuain, san treas ait, Creud do chailleann</span>
<lb n="2786"/><span>an tanam le peacadh, agus creud do thairbhigheann</span>
<lb n="2787"/><span>sé anaghaidh an chailleamhuin so.  Cailleann</span>
<lb n="2788"/><span>sé grása Dé, noch is mó do stóirchisdighibh;</span>
<lb n="2789"/><span>agus san gcailleamhuin so cailleann sé Dia</span>
<lb n="2790"/><span>féin.  Cailleann sé tearmainn agus muintearas</span>
<lb n="2791"/><span>aithreamhuil Dé.  Caillionn sé meas leinibh do</span>
<lb n="2792"/><span>Dhia agus ceile do Chríost.  Caillionn sé ceart</span>
<lb n="2793"/><span>agus teidiol Righeachta shíorruidhe.  Nochtar</span>
<lb n="2794"/><span>í do thiodhlaicthibh uile an spioraid Naoimh:</span>
<lb n="2795"/><span>Sladta as luacht saothair iomlán a bheatha:</span>
<lb n="2796"/><span>tigionn sí chum bheith ina leanabh d'ifrionn</span>
<lb n="2797"/><span>agus ina sglábhuidhe dhon diabhal; sealbhuighthe</span>
<lb n="2798"/><span>a spioraid aige, agus mar aoin leis fá</span>
<lb n="2799"/><span>bhreith dhamaint shíorruidhe.  Agus ag so</span>
<lb n="2800"/><span>a dtairbhighionn sé do'n pheacadh:  do bhrigh</span>
<lb n="2801"/><span>gur bás is tuarasdal do'n pheacadh.  Romh. 6. Bás</span>
<lb n="2802"/><span>an anama annso, agus an dara bás, bás shíorruighe</span>
<lb n="2803"/><span>ina dhiaigh so.  Och!  a pheacaigheadh</span>
<lb n="2804"/><span>dhona, fosglaighe bhur suile chum feuchain agus</span>
<lb n="2805"/><span>achlán do dheunamh tre bhur ndailleacht</span>
<lb n="2806"/><span>dhubhach, ann Dia do mhalartughadh air an</span>
<lb n="2807"/><span>diabhal; Flaitheas air ifrionn.</span></p>
<lb n="2808"/>
<lb n="2809"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Go bhfuil</span>
<lb n="2810"/><span>an peacadh, fíorfhuathmhar, gráineamhuil ann</span></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="2811"/><p><span>radharc Dé, bheith agceartaigh a mhormhaithiosa.</span>
<lb n="2812"/><span>Fuaithigheann sé é le fuaith riachtannach</span>
<lb n="2813"/><span>síorruighe, agus ni mó fhéadfadh sé staonadh</span>
<lb n="2814"/><span>do fhuaith dho ioná fhéadfadh sé staonadh o</span>
<lb n="2815"/><span>bheith ina Dhia.  Leis sin, dá mbeith sé dhe</span>
<lb n="2816"/><span>dhonas air an te is fioreunda air talamh, tuitim</span>
<lb n="2817"/><span>ann aon pheaca marbhthach dá loighead, do </span>
<lb n="2818"/><span>bheith sé san am cheadna ina námhuid ag Dia:</span>
<lb n="2819"/><span>agus dá bhfaghadh bás san gcoir sin, is dearbh</span>
<lb n="2820"/><span>go naireochadh sé troime ceirt díoltaiseach Dé</span>
<lb n="2821"/><span>air feadh na síorruigheachta.  Och a Chriostaighthe!</span>
<lb n="2822"/><span>ná biodhmaoidne choidhche chómh</span>
<lb n="2823"/><span>mór san air buile, agus dul a gconntabhairt</span>
<lb n="2824"/><span>choga le Dia, Faraoir!  cá lia agus cá uathbhasach</span>
<lb n="2825"/><span>agus na Breitheamhnais dimireann</span>
<lb n="2826"/><span>Dia go laetheamhuil air pheacadh agus air pheacachaibh!</span>
<lb n="2827"/><span>cá lia duine sgiubtar chum siubhail</span>
<lb n="2828"/><span>a mblaith a nóige le bás obann, anaba, mar</span>
<lb n="2829"/><span>phionos dá bpeacadhaibh!  Cá lia duine gheibh</span>
<lb n="2830"/><span>bás a neudóchais!  Ca lia duine, taireis iomad</span>
<lb n="2831"/><span>masla thabhairt do ghrásaibh Dé, do bhearthar</span>
<lb n="2832"/><span>suas do thuairim dichreidmheach, do chruadhas</span>
<lb n="2833"/><span>croidhe, noch is measa agus is sgannramhla</span>
<lb n="2834"/><span>da bhreitheamhnasaibh uile!  Och!  critheamaois</span>
<lb n="2835"/><span>le smuain air aleitheid daindeise!  Biodhmaois</span>
<lb n="2836"/><span>deimhneach, nách féidir aon anacra bheith</span>
<lb n="2837"/><span>chómh mór leis sin do thuilleamaoid le peacadh</span>
<lb n="2838"/><span>marbhthach; agus gur ab mó atamaoid inar</span>
<lb n="2839"/><span>námhaid duinn féin, agus gur ab mó dhar</span>
<lb n="2840"/><span>ndochar féin do ghnidhmid tre thoil do thabhairt</span>
<lb n="2841"/><span>d'aon pheaca marbhthach, iona bhféidir le</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="2842"/><p><span>fearaibh na cruinne agus diabhalaibh ifrinn go</span>
<lb n="2843"/><span>huile a dheanamh dhuinn, biodh go mbeidis</span>
<lb n="2844"/><span>uile d'aon-intinn air a ndithchioll chum ar</span>
<lb n="2845"/><span>ndiobhála:  Oir gach abhfeadfadaois sin, do</span>
<lb n="2846"/><span>dheunamh, an fhaid nach aontochamaois do'n</span>
<lb n="2847"/><span>pheacadh, ni dheanfadaois dochar do'n anam,</span>
<lb n="2848"/><span>gídheadh, tarraingeamaoid fein air ar nanamnaibh</span>
<lb n="2849"/><span>fein, bás uamhanach, síorruidhe, tre</span>
<lb n="2850"/><span>thoil do thabhairt d'aon pheaca amhain marbhthach.</span>
<lb n="2851"/><span>A Dhe mhaith!  ná foighnidh dhuinne</span>
<lb n="2852"/><span>choidhche bheith chómh dall san agus ar nanamna</span>
<lb n="2853"/><span>fein do shlaodmharbhadh.</span></p>
<lb n="2854"/>
<lb n="2855"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh áit, O m'anam!  agus</span>
<lb n="2856"/><span>bi air baill chrith tré iomadamhlacht t'easumhluigheacht</span>
<lb n="2857"/><span>anaghaidh do Dhé dfaicsin, tre ar</span>
<lb n="2858"/><span>dhárduighis a fhearg air feadh iomláine do</span>
<lb n="2859"/><span>bheatha.  Faraoir!  nach bhfuil sé ró-fhíor,</span>
<lb n="2860"/><span>nach luaithe thangais chum aois tuigsiona na</span>
<lb n="2861"/><span>thréigis do Rígh agus do Dhia, an té ar chaithis</span>
<lb n="2862"/><span>go sonaidhe laethe do naoidheandachta fá na</span>
<lb n="2863"/><span>sgiathánaibh?  A! nach luaith do rithis air</span>
<lb n="2864"/><span>siubhal ó'n te is fearr d'aithribh; agus mar an</span>
<lb n="2865"/><span>leanabh dioblásach, ag caitheadh do spré a</span>
<lb n="2866"/><span>dtalamh choimhightheach, ag iarradh go hollbhaoiseach</span>
<lb n="2867"/><span>t'aigne shasamh le measaibh inar</span>
<lb n="2868"/><span>na toirc?  Gabh tar bhliaghnaibh do bheatha</span>
<lb n="2869"/><span>ann do chuimhne le doilghios t'anma; agus</span>
<lb n="2870"/><span>feic an storús mallaightheacht a smuaineadh</span>
<lb n="2871"/><span>a mbréithios agus a ngníomh thaisbeanfas iad</span>
<lb n="2872"/><span>féin dod shúilibh.  Feuch chomhfada agus</span>
<lb n="2873"/><span>chómh neamhthabhachtach agus rinnis do sgléip</span></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="2874"/><p><span>air bhruach faille adhfhuathmhaire:  Gan ní bhus</span>
<lb n="2875"/><span>mó ioná tarsna ruibe idir t'anam agus</span>
<lb n="2876"/><span>ifrionn.  Bi maslaighthe a dtaobh do dhithcéile</span>
<lb n="2877"/><span>fán aimsir ata thort, adhraigh agus biodh iongantas</span>
<lb n="2878"/><span>ort tre mhaitheas do Dhia, agus anois</span>
<lb n="2879"/><span>féin, gabh ort a thrócaire do ghlacadh.</span></p>
<lb n="2880"/>
<lb n="2881"/><p><span>AN XX. CAIB.</span>
<lb n="2882"/><span>Air an Bpeacach ath-thuitimeach.</span>
<lb n="2883"/><span>An Fithcheamhadh La.</span></p>
<lb n="2884"/>
<lb n="2885"/><p><span>Smuain, air dtúis, Madh ta aon pheacadh</span>
<lb n="2886"/><span>amháin marbhthach ina choir chómh fuathmhar</span>
<lb n="2887"/><span>san anaghaidh áirdréimheas Mórdhachta Dé</span>
<lb n="2888"/><span>agus do choncas duinn sa gcaib:  dheighionnaigh,</span>
<lb n="2889"/><span>madh ta gach peacadh do'n tsámhuil sin</span>
<lb n="2890"/><span>ina dhiabhaileacht, dar dTighearna, agus ina</span>
<lb n="2891"/><span>bhás d'anam an pheacaigh dhona ata cionntach</span>
<lb n="2892"/><span>ann; créud do thuigfiom do choingiol anacrach</span>
<lb n="2893"/><span>an pheacaigh ath-thuitimeach?  eadhoin, dona</span>
<lb n="2894"/><span>Críostaighthibh do thuitios do ghnath arís agus</span>
<lb n="2895"/><span>arís annsna peacadhaibh marbhthacha a céadna,</span>
<lb n="2896"/><span>tairéis a nathfhaoisidne agus a ngeallamhnacha</span>
<lb n="2897"/><span>diongmhalta, leasúghadh.  Faraoir!  créud is</span>
<lb n="2898"/><span>féidir linn a thuigsin, acht trid an mhodh bheatha</span>
<lb n="2899"/><span>so, go bhfuilid ag coigilt dóibh féin díoghaltas</span>
<lb n="2900"/><span>fó chomhair lae an díoghaltais:  agus</span>
<lb n="2901"/><span>do réir gach aon chosmhulacht tarraingeochaid,</span>
<lb n="2902"/><span>luaith no déighionnach, trom-dhíoghaltas air a</span>
<lb n="2903"/><span>mullaighibh féin!  Do bhrigh go bhfuil a gcoir</span>
<lb n="2904"/><span>méudaighthe tré gach ath-thuitim, agus is</span>
<lb n="2905"/><span>measa bhíos a gcoingiol fá dheire ioná a dtosach.</span>
<lb n="2906"/></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="2907"/><p><span>Smuain, sandára áit, An díombuidheachas,</span>
<lb n="2908"/><span>an meabhail, an tarcaisne a nDia, a bhfuil an</span>
<lb n="2909"/><span>peacach ath-thuitimeach cionntach ann; chómh</span>
<lb n="2910"/><span>minic agus chasan sé arís tairéis a athcháirdis,</span>
<lb n="2911"/><span>air nós an mhadra air a sgaithreach.  Ata sé</span>
<lb n="2912"/><span>cionntach a míobhuidheachas anmhór tre ghrása</span>
<lb n="2913"/><span>an cháradais do chosaráil lear togbhadh aga</span>
<lb n="2914"/><span>bheag roimhe sin é as chárnaoiligh an pheacadh</span>
<lb n="2915"/><span>agus fós a tharraing as ghiallachaibh ifrinn;</span>
<lb n="2916"/><span>agus le trócaire suthantaiseach a naithsheilbh</span>
<lb n="2917"/><span>cháradais Dé chum meas leinbh do Dhia agus</span>
<lb n="2918"/><span>oighre air Fhlaitheamhnas.  Ata sé cionntach</span>
<lb n="2919"/><span>a neamhdhiliseacht tháir a mbrise fhocail</span>
<lb n="2920"/><span>naomhtha Dé ionna Fhaoisidin.  Ata sé cionntach</span>
<lb n="2921"/><span>a dtarcaisne dhrochmheastamhuil san mhórdhacht</span>
<lb n="2922"/><span>Dhiagha tre Dhia do dhibirt óna anam</span>
<lb n="2923"/><span>agus an taidhbhirseoir do thabhairt a steach a</span>
<lb n="2924"/><span>nionad:  agus so tairéis lán fhios agus éirim ann</span>
<lb n="2925"/><span>gach taobh.  A Dhé mhaith!  Budh ró mhor</span>
<lb n="2926"/><span>an taithfear an chruinne go léir do chur a</span>
<lb n="2927"/><span>gcomhthrom leat, ós lugha iona gráinne gainmhidhe</span>
<lb n="2928"/><span>na Flaithis agus a gcomhachta uile, an</span>
<lb n="2929"/><span>talamh agus an fhairge agus gach nidh da bhfuil</span>
<lb n="2930"/><span>ionnta a gcomhmortas leatsa.  Leis sin créad</span>
<lb n="2931"/><span>tuigfear don dóchar eugsamhuil déuntar dhuit</span>
<lb n="2932"/><span>leis an bpeacach ath-thuitimeach, 'nuair chuireann</span>
<lb n="2933"/><span>tusa agus Satan ann na comhthrom, do bheir</span>
<lb n="2934"/><span>sé tosach do'n diabhal.</span></p>
<lb n="2935"/>
<lb n="2936"/><p><span>Smuain, san treas áit, An chontabhairt uamhannach</span>
<lb n="2937"/><span>ionna mbíonn an peacach ath-thuitimeach</span>
<lb n="2938"/><span>go laetheamhuil, ag cloidheamh an chirt</span></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="2939"/><p><span>dhiagha air croithe ós cionn a chinn cionntach,</span>
<lb n="2940"/><span>air na fheargúghadh go laetheamhuil le na</span>
<lb n="2941"/><span>míobhuidheachas agus a aithis.  Faraoir!  atamaoid</span>
<lb n="2942"/><span>uile so-mharbhthach.  Ni aithnid dhuinn</span>
<lb n="2943"/><span>an uair ná an mhomaid dheighionnach aguinn.</span>
<lb n="2944"/><span>Madh thig an bás orainn san bpeacadh marbhthach</span>
<lb n="2945"/><span>do thig do mhiliúnaibh, atamaoid caillte</span>
<lb n="2946"/><span>gan fághail tar nais.  Uime sin más báinidhe air</span>
<lb n="2947"/><span>aon am contabhairt na síorruigheachta do rith,</span>
<lb n="2948"/><span>le toil do thabhirt do pheacadh mharbhthach;</span>
<lb n="2949"/><span>nach mó go mór do fearguigthear an tUileachomhachtach</span>
<lb n="2950"/><span>le síor ath-thuitim agus le</span>
<lb n="2951"/><span>cleachta easmuilt do thabhairt dá ghrásaibh agus</span>
<lb n="2952"/><span>dá thrócaire le gach nuair?  A! nach iomdha</span>
<lb n="2953"/><span>anam a mealltar mar so annsa chlais diamhairse</span>
<lb n="2954"/><span>ná conntrachta gan chríoch, a nait nach fághann</span>
<lb n="2955"/><span>an phiast cás choidhche, agus nach muchtar</span>
<lb n="2956"/><span>an teine choidhche!  Donáin aindeasa!  Atáid</span>
<lb n="2957"/><span>siad air intinn iad féin do dhamhnúghadh chómh</span>
<lb n="2958"/><span>beag le haonduine aguinne!  Acht ni deuntar</span>
<lb n="2959"/><span>magadh fá Dhia.</span></p>
<lb n="2960"/>
<lb n="2961"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Olc oile a</span>
<lb n="2962"/><span>bhfuil cuis ag an bpeacach do thuiteas tar áis</span>
<lb n="2963"/><span>san bpeacadh chéadna, a thuigsin gur baoghal</span>
<lb n="2964"/><span>do é, isé si fallsacht na haithrighe do rin sé</span>
<lb n="2965"/><span>chéana.  Oir, a bhfirinne, cá bhfuil a chosmhulacht</span>
<lb n="2966"/><span>go raibh a thuirse agus a intinn leasaighthe</span>
<lb n="2967"/><span>air an modh dhiarrann Dia, 'nuair isé</span>
<lb n="2968"/><span>an duine céadna é tairéis anoiread san Faoisidinighe?</span>
<lb n="2969"/><span>Is doilghios árdchómhachtach croidhebhrughadh</span>
<lb n="2970"/><span>fhírinneach, le abhfuathuigheann</span></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="2971"/><p><span>an peacach a pheacadh ós gach uile olc; le lánintinn</span>
<lb n="2972"/><span>agus le rún daingionn gan casa air ní bhus</span>
<lb n="2973"/><span>mo.  Anois cionas ata sé cosmhulacht go</span>
<lb n="2974"/><span>bhfuathuigheann an peacach ath-thuitimeach a</span>
<lb n="2975"/><span>pheacadh go firinneach ós gach uile nidh, le</span>
<lb n="2976"/><span>rún diongmhalta a leas do dhéunamh, 'nuair</span>
<lb n="2977"/><span>buaidhtear air chómh haomh san leis an gcéud</span>
<lb n="2978"/><span>chathúghadh chum fille air arís.</span></p>
<lb n="2979"/>
<lb n="2980"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh áit, Na liaghais agus</span>
<lb n="2981"/><span>na slighthe le a gcoiméadtar sinn ó'n olc urchoideach</span>
<lb n="2982"/><span>so, eadhoin ath-thuitim a bpeacadh</span>
<lb n="2983"/><span>marbhthach.  Isé an chéud nidh, gach feadhaim</span>
<lb n="2984"/><span>chonntabhairteach do sheachna, noch do tharraing</span>
<lb n="2985"/><span>nó roicfeach sinn do tharraing annsna</span>
<lb n="2986"/><span>peacadhaibh céadna.  Gan an taireachas so dhe</span>
<lb n="2987"/><span>rith ó fheidhm an pheacadh ni bhiadh éifiocht</span>
<lb n="2988"/><span>ann rún leasaighthe dá láidre mar chidhmid go</span>
<lb n="2989"/><span>laetheamhuil le héirim mhairgeach.  Oir an te</span>
<lb n="2990"/><span>ghrádhuigheas an chontabhairt caillfidhear ann</span>
<lb n="2991"/><span>é.  Eccl.3.  Ni chaithfear aon leithsgeul gnodh</span>
<lb n="2992"/><span>shaoghalta do chur ag cómhthrom leis an tsíorruigheacht</span>
<lb n="2993"/><span>annso.  Is eigionn duinn sgára le</span>
<lb n="2994"/><span>lámh no súil ní bhus tuisge ioná chaillfeadhmaois</span>
<lb n="2995"/><span>ar nanamna.  Mor-choimead oile ó ath-thuitim</span>
<lb n="2996"/><span>duaigh do chur orainn féin le hurnaighthibh</span>
<lb n="2997"/><span>duthrachtacha agus taithidhe na sácramaintidhe,</span>
<lb n="2998"/><span>na claonta aindeasa do chloidheadh,</span>
<lb n="2999"/><span>noch do tharraingeas ann sinn go neamhfháireamhuil,</span>
<lb n="3000"/><span>an cheud chorruidhe chum oilc; do</span>
<lb n="3001"/><span>throid go calma, agus dithchioll do dheunamh</span>
<lb n="3002"/><span>le hiomad dúthracht, claonta dona pheacadh</span></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="3003"/><p><span>do thochla amach, noch d'fágsad san anam</span>
<lb n="3004"/><span>a nallod.  O! nach deacair caisléan do chosnamh,</span>
<lb n="3005"/><span>anáit ambéid na Geatadha gabhtha</span>
<lb n="3006"/><span>chéana féin ag an námhaid, agus drong láidir</span>
<lb n="3007"/><span>a stigh aige ollamh chum na ndoirse dfosgla</span>
<lb n="3008"/><span>dho?  Isé an treas agus an priomh liaghas</span>
<lb n="3009"/><span>anaghaidh ath thuitim, eadhoin, an peacach do</span>
<lb n="3010"/><span>chothughadh spioraid fhirinneach aithrigheach</span>
<lb n="3011"/><span>ionna chroidhe:  a dhobrón d'athnúghadh go</span>
<lb n="3012"/><span>laetheamhuil ionna pheacadhaibh; agus ath chomhairiomh</span>
<lb n="3013"/><span>do dheunamh a láthair Dé agus</span>
<lb n="3014"/><span>a ngeurdhoilghios a anama ionnsa naindlighe</span>
<lb n="3015"/><span>do rinn; iongantas do dheunamh san dtrócaire</span>
<lb n="3016"/><span>sin agus é adhradh, noch d'fulang leis an fhaid</span>
<lb n="3017"/><span>sin; agus a mheas ós gach ionmhus oile ná</span>
<lb n="3018"/><span>grása san an ath-cháraduis lear tarraingeadh as</span>
<lb n="3019"/><span>a noiread san anacra; a shíreádh go laetheamhuil</span>
<lb n="3020"/><span>air Dhia le dianneart a anama, a bhreith as</span>
<lb n="3021"/><span>an saoghal ni bhus luaithe ioná léigfeadh sé</span>
<lb n="3022"/><span>dho bás d'fághail ní bhus mó tré pheacadh</span>
<lb n="3023"/><span>marbhthach.  A Dhé mhaith, aontaigh gur ab</span>
<lb n="3024"/><span>é so meodhain ar nanama do ghnath.  Amen.</span></p>
<lb n="3025"/>
<lb n="3026"/><p><span>AN XXI. CAIB.</span>
<lb n="3027"/><span>Air ndeunamh aithrighe inar Bpeacadhaibh.</span>
<lb n="3028"/><span>An Taonmhadh la fithghiod.</span></p>
<lb n="3029"/>
<lb n="3030"/><p><span>Smuain, air dtúis, Na Briathra so Chríost:</span>
<lb n="3031"/><span>Muna ndeunfadh sibh aithrighe biadh sibh uile</span>
<lb n="3032"/><span>caillte.  Luc.13. f.3,6.  Feuch annso riaghail</span>
<lb n="3033"/><span>choitchionn:  Oir ni dheunan ar dTighearna</span>
<lb n="3034"/><span>aon idirgheilt.  Uime sin ata aithrighe</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="3035"/><p><span>riachtanach, air dtuis, do gach naon a gciontuigheann,</span>
<lb n="3036"/><span>a choinsias é a bpeacadh marbhthach;</span>
<lb n="3037"/><span>Faraoir!  caithfid a leithéidighe so aithrighe do</span>
<lb n="3038"/><span>dhéunamh ionna bpeacadhaibh, no losgadh,</span>
<lb n="3039"/><span>air a son air feadh na síorruigheachta.  Peacaigh</span>
<lb n="3040"/><span>bhochta! ata a slighe ro dhólásach, atáid ag</span>
<lb n="3041"/><span>sugra air fhíorbhruach ifrinn; agus gach aon</span>
<lb n="3042"/><span>mhomaid ata duine éigin díobh aga theilgionn</span>
<lb n="3043"/><span>síos san gclais gan íochtar; agus an féidir go</span>
<lb n="3044"/><span>bhfuilid chomh neimhsgimeamhuil sin fá chontabhairt</span>
<lb n="3045"/><span>chómh mór agus chómh dearbhtha?</span>
<lb n="3046"/><span>Uime sin caidhe nach greamuighid grasa na</span>
<lb n="3047"/><span>hAithrighe?  an taon chlár air abhfuil a slánughadh</span>
<lb n="3048"/><span>a ndiaigh loingbhrise; an taon mheodhain</span>
<lb n="3049"/><span>ata aca chum slánughadh a nanama.  Arís, ata</span>
<lb n="3050"/><span>aithrighe riachtannach dóibh sud, noch biodh</span>
<lb n="3051"/><span>agus nach cionntuigheann a gcoguas do lathair</span>
<lb n="3052"/><span>iad, gidheadh do bhi cionntach san mbeatha do</span>
<lb n="3053"/><span>chaitheadar ann a samhuil do choirtheachaibh.</span>
<lb n="3054"/><span>Och!  a Chríostaighthe!  ata aon pheacadh</span>
<lb n="3055"/><span>amháin marbhthach ina ádhbhar go leor dhuinn</span>
<lb n="3056"/><span>chum aithrighe do dhéunamh air feadh ar</span>
<lb n="3057"/><span>saoghail.  Agus cionas dheunfamoid ni bhus</span>
<lb n="3058"/><span>lughadh, madh smuaineamoid go ceart créud</span>
<lb n="3059"/><span>an nidh é peacadh marbhthach; Creud é bheith</span>
<lb n="3060"/><span>mar námhaid ag Dia; Creud é bheith fá bhreath</span>
<lb n="3061"/><span>damaint shiorruidhe; agus gan fíos deimhneach</span>
<lb n="3062"/><span>d'fághail choidhche ar maitheadh an bhreathadh</span>
<lb n="3063"/><span>so?  Nach leor so chum beatha aithrigheach do</span>
<lb n="3064"/><span>chur do dhualgas orainn?  An bhféudfam a rádh</span>
<lb n="3065"/><span>go mbiadhmaoidas baoghal air a mhalairt?  Fiu</span></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="3066"/><p><span>iad san féin, agus is ag Dia féin is fearr ata fios</span>
<lb n="3067"/><span>an uimhire, ag nach bhfuil tuairim gur chionntuigheadar</span>
<lb n="3068"/><span>a gcaitheamh a mbeatha a naon</span>
<lb n="3069"/><span>pheacadh ni leoidhfid uime sin, e chruthúghadh</span>
<lb n="3070"/><span>dhóibh féin go bhfuilid saor ó dhualgas aithrighe:</span>
<lb n="3071"/><span>Chómh maith a dtaobh a bpeacadha</span>
<lb n="3072"/><span>follamhtheacha, no na peacadha do rinn daoine</span>
<lb n="3073"/><span>oile dá ndeasga, oir ni feas daoinneach cia aca</span>
<lb n="3074"/><span>grádh no fuath do thuillionn sé, agus mar an</span>
<lb n="3075"/><span>gcéadna, gur beatha aithrigheach deimhin is</span>
<lb n="3076"/><span>fearr anaghaidh an pheacadh, noch do threiseóchas</span>
<lb n="3077"/><span>orainn gan fhios duinn, gan a bhasgadh</span>
<lb n="3078"/><span>le nar séuna féin le treaghanas agus le léoirghniomh.</span></p>
<lb n="3079"/>
<lb n="3080"/><p><span>Smuain, san dara áit, Gur ab éigionn, a</span>
<lb n="3081"/><span>dtaobh aithrighe, riaghalacha airighthe do thionsgaint</span>
<lb n="3082"/><span>do dhaoinibh airighthe.  Iad súd atá</span>
<lb n="3083"/><span>chómh haindeas san agus bheith cionntach a</span>
<lb n="3084"/><span>ngníomh pheacadh mharbhthach, no, an nidh</span>
<lb n="3085"/><span>is dona fós abheith treasgartha a gcleachta aon</span>
<lb n="3086"/><span>ghné no ni bhus oile do pheacadhaibh marbhthacha;</span>
<lb n="3087"/><span>chomh luaith agus foisgeolfaidhe a</span>
<lb n="3088"/><span>súile chum an ainmhidhe ifrionda dfaicsin, noch</span>
<lb n="3089"/><span>do bheirid leó thimchioll; air nós an leinibh</span>
<lb n="3090"/><span>dhioblásaigh, is éigionn dóibh eirghe gan mhoill</span>
<lb n="3091"/><span>chum filleadh air a nAthair.  Iodhbairt croidhe</span>
<lb n="3092"/><span>umhail, chomhbruighte, is é éilmhíghionn Dia</span>
<lb n="3093"/><span>ortha tar gach nidh.  Agso an nidh budh chóir</span>
<lb n="3094"/><span>a bheith ina bhunadhas agá 'naithrighe uile.</span>
<lb n="3095"/><span>Gan so, is beag an tabhacht dian-chruadhail</span>
<lb n="3096"/><span>colna.  Níor chóir go dtiubhradh a leitheidighe</span></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="3097"/><p><span>sin do pheacachaibh aon tsuaimhneas dóibh</span>
<lb n="3098"/><span>féin, go mbeadh a síothcháin deunta le na nDia.</span>
<lb n="3099"/><span>Budh chóir dá bpeacadhaibh a bheith do ghnath</span>
<lb n="3100"/><span>ós comhair a súl.  Budh choir gur ab é a nannacra</span>
<lb n="3101"/><span>a gcéad smuaineadh air maidin, tré bheith</span>
<lb n="3102"/><span>an fhaid do shlighe óna nDia, a mbraighdionas</span>
<lb n="3103"/><span>ag an diabhal, agus fá fhiachaibh bheith ina</span>
<lb n="3104"/><span>gcomhdhail chuideachtain aige ann anacra</span>
<lb n="3105"/><span>shíorruighe.  Isé a shamhuil budh chóir a bheith</span>
<lb n="3106"/><span>ina smuaintibh déighionnacha aca a stoidhche,</span>
<lb n="3107"/><span>'nuair budh chóir doibh, anós an áithrigheach</span>
<lb n="3108"/><span>Dáibhi, a leaba d'ionnla le na ndéoraibh, chómh</span>
<lb n="3109"/><span>minic agus thiosbánamaoid sinn féin a lathair</span>
<lb n="3110"/><span>Dé la hurnaighthibh, is a spioraid umhal an</span>
<lb n="3111"/><span>Phuibliocánaigh budh chóir do bheith; da meas</span>
<lb n="3112"/><span>féin air mhodh nar bhfiu iad a suile do thógbhail</span>
<lb n="3113"/><span>suas chum Fhlaitheamhnais na a gcionn altorach</span>
<lb n="3114"/><span>Dé: agus mar ésion ag bualadh a nuchta; le,</span>
<lb n="3115"/><span>A Thighearna bi trócaireach, oram an peacach!</span>
<lb n="3116"/><span>Is mar so gheabhaid trócaire gan ámhrus ó'n</span>
<lb n="3117"/><span>te is Athair do'n trócaire.</span></p>
<lb n="3118"/>
<lb n="3119"/><p><span>Smuain, san treas áit, Tairéis do'n pheacach</span>
<lb n="3120"/><span>a dhithchioll do dheunamh chum athcháraideas</span>
<lb n="3121"/><span>do dhéunamh le na Dhia fheargach, tre áithrighe</span>
<lb n="3122"/><span>fhírinneach, agus admhail a pheacadha, ni</span>
<lb n="3123"/><span>chaithfeadh sé a chruthúghadh dho féin go bhfuil</span>
<lb n="3124"/><span>sé ó dhualgas a thuile áithrighe:  Chómh maith</span>
<lb n="3125"/><span>anois agus nach biadh fiacha air bith air ag</span>
<lb n="3126"/><span>ceart bhreitheamhnais Dé, ná dualgas le díoghal</span>
<lb n="3127"/><span>a nionad a pheacadha, le hoibreachaibh aithrigheacha</span>
<lb n="3128"/><span>agus le torrtha fiuntnch na haithrighe.</span>
<lb n="3129"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="3130"/><p><span>Budh mhór agus budh chonntabhairteach an</span>
<lb n="3131"/><span>earáid é so.  Ná ni ceart do bheith sásta le lomchomhlíonadh</span>
<lb n="3132"/><span>an bhreitheamhnais áithrighe do</span>
<lb n="3133"/><span>chuir a oide Faoisidin air:  nidh is baoghalach</span>
<lb n="3134"/><span>gur anamh is leor é chum ceart Dé do shásamh.</span>
<lb n="3135"/><span>Faraoir!  dá mbeith fios deimhneach ag peacachaibh</span>
<lb n="3136"/><span>air an urchóid tar meodhain do ghnidhthear</span>
<lb n="3137"/><span>do Dhia le peacadh marbhthach mar is</span>
<lb n="3138"/><span>éigionn d'aithrigheachaibh fhírinneach do</span>
<lb n="3139"/><span>bheith, do dhéunfádaois áithrighe gan amhrus</span>
<lb n="3140"/><span>air mhodh do mhalairt mar do ghnidhionn</span>
<lb n="3141"/><span>mórán.  Do bhéidis ní bhus dá rirbhe ann a</span>
<lb n="3142"/><span>bhfeoil pheacamhuil do smachtughadh le hoibreachaibh</span>
<lb n="3143"/><span>áithrigheacha; agus mar so leorghníomh</span>
<lb n="3144"/><span>chómhthrom da dhéunamh le Dia annsna</span>
<lb n="3145"/><span>coirthibh do rinneadar.</span></p>
<lb n="3146"/>
<lb n="3147"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Gur fearr</span>
<lb n="3148"/><span>fhoghlamuighthear an tslighe fhírinneach chum</span>
<lb n="3149"/><span>leoirghníomha do dhéunamh ionnár bpeacadhaibh</span>
<lb n="3150"/><span>óna tAithreachaibh naomhtha agus ó theagasgoiribh</span>
<lb n="3151"/><span>na hEaglaise, iona ó chéufadhaibh</span>
<lb n="3152"/><span>aimhrianta saoghaltánach, no gnáthamh mhóráin</span>
<lb n="3153"/><span>d'aithrigheachaibh san aimsir éugcosmhuil</span>
<lb n="3154"/><span>so.  Uime sin tugamaoid a dteagaisg air an</span>
<lb n="3155"/><span>gcómhradh tábhachtach so.  "Do mhuin Dia</span>
<lb n="3156"/><span>féin duinn," a deir N. Cyprian.  "Creud an</span>
<lb n="3157"/><span>modh air ar chóir dhuinn trócaire diarradh air.</span>
<lb n="3158"/><span>A deir sé féin, filligh orm le hiomlán bhur</span>
<lb n="3159"/><span>gcroidhe, a dtrosga, a ngul, agus a nochlan,</span>
<lb n="3160"/><span>Joel,2.  Dá bhrigh sin, filliomne air an dTighearna</span>
<lb n="3161"/><span>le hiomlán ar gcroidhe, cuireamaoid a</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="3162"/><p><span>chuthach air gcúl, le trosga, le caoi agus le</span>
<lb n="3163"/><span>hochlán:  do reir mar chruthuigheann duinn.</span>
<lb n="3164"/><span>Biodh méud ar gcumhadh a gcomhthrom le</span>
<lb n="3165"/><span>adhfhuathmhaireacht ar bpeacadha.  Is éigionn</span>
<lb n="3166"/><span>duinn guidhe go dúthrachtach.  Is éigionn</span>
<lb n="3167"/><span>duinn an lá chaitheamh a nochlán agus an oidhche</span>
<lb n="3168"/><span>abhfaire agus a ngeurghúl; ag caitheamh</span>
<lb n="3169"/><span>iomlán ar naimsire a ndéuraibh aithrigheach.</span>
<lb n="3170"/><span>Budh chóir gur ab é an túrlár ár leabadh, air</span>
<lb n="3171"/><span>na fholacha le luaithre; agus éudach ruaineach</span>
<lb n="3172"/><span>ar gcludamh, srl.  Tairéis brat Chríost do</span>
<lb n="3173"/><span>chaitheamh dínn, níor cheart duinn anois aon</span>
<lb n="3174"/><span>éudach saoghalta do lorg.  Ni fuláir duinn anois</span>
<lb n="3175"/><span>sinn féin do chur ambun deagh-oibreacha do</span>
<lb n="3176"/><span>dhéunamh le a nglanfuidhe amach ar bpeacadha.</span>
<lb n="3177"/><span>Ni fuláir duinn bheith síor dheurcach, le saorfuidhe</span>
<lb n="3178"/><span>ar nanamna ó bhás."  Ceudfadh N.</span>
<lb n="3179"/><span>Cyprian go nuige sin, le a dtig N. Pavian ionna</span>
<lb n="3180"/><span>ghriosaibh chum áithrighe.  (L. De lapsis).</span>
<lb n="3181"/><span>"Madh ghlaodhann aoinneach diultamh dhona</span>
<lb n="3182"/><span>shamhuil do mheidhir.  Mádh thugann aoinneach</span>
<lb n="3183"/><span>cuireadh fleadh dhuit, ni fuláir dhuit</span>
<lb n="3184"/><span>a rádh gur ab do dhaoinibh nach raibhse dhe</span>
<lb n="3185"/><span>mhio-ágha orra a nDia do chailleamhuin atáid</span>
<lb n="3186"/><span>na cuirighe sin oireamhnach.  Do pheacaigh</span>
<lb n="3187"/><span>mise anaghaidh an Tighearna'agus táim a</span>
<lb n="3188"/><span>gconntabhairt bheith caillte go síorruidhe;</span>
<lb n="3189"/><span>creud an ghlaodhach atá agamsa chum féustadhaibh</span>
<lb n="3190"/><span>tairéis feirge do chur air mo Dhia?</span>
<lb n="3191"/><span>Caithfeadh tu muintearas do dheunamh ris na</span></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="3192"/><p><span>bochtaibh.  Caithfeadh tu guidhe na mbaintreabhach</span>
<lb n="3193"/><span>do shireadh.  Caithfeadh tu eadarghuidhe</span>
<lb n="3194"/><span>na hEaglaise d'aithchuingeadh.  Caithfeadh</span>
<lb n="3195"/><span>tu gach aon tslighe do lorg noch do</span>
<lb n="3196"/><span>theibfeadh do bhuan-chailleamhuin.  Agus</span>
<lb n="3197"/><span>Naomh Ambrós, 2. L. aithrighaoch, caib.10.</span>
<lb n="3198"/><span>"An féidir le haoinneach a chur a niuil do féin</span>
<lb n="3199"/><span>go bhfuil sé ag déunamh áithrighe an feadh atá</span>
<lb n="3200"/><span>sé dhá fhulaing féin a ngradam:  an feadh ata</span>
<lb n="3201"/><span>sé dhá fhulaing féin a ngradam:  an feadh ata</span>
<lb n="3202"/><span>sé ag leanmhuint d'fíon, srl.  Caithfeadh an</span>
<lb n="3203"/><span>táithrigheach fírinneach an saoghal do thréigionn;</span>
<lb n="3204"/><span>fiu an aimsir atá riachtannach chum</span>
<lb n="3205"/><span>chodalta do ghiorrúghadh; a bheith mío-shuaimhneach</span>
<lb n="3206"/><span>le hosnadhaibh; agus a ghearra le</span>
<lb n="3207"/><span>na urnaighthibh," Agus N. Caesarius de Arles.</span>
<lb n="3208"/><span>Hom.8.  "Chómh minic agus ghnidhmid</span>
<lb n="3209"/><span>cuairt do'n droing ata a ngéibhionn, no tinn,</span>
<lb n="3210"/><span>no muintearas do dheunamh idir dhaoinibh bhíos</span>
<lb n="3211"/><span>a neascáirdeas re cheile, chómh minic agus</span>
<lb n="3212"/><span>throisgeamaoid air laethibh órdaighthe ó'n Eaglais,</span>
<lb n="3213"/><span>thugamaoid déirc do'n mbochtan do ghabhann</span>
<lb n="3214"/><span>tar ár ndoras, srl.  Leo so agus le na samhuil</span>
<lb n="3215"/><span>atáid ar mion-pheacadha air na maitheamh</span>
<lb n="3216"/><span>dhuinn go laetheamhuil.  Acht ni leor so dho</span>
<lb n="3217"/><span>choirthibh troma.  Caithfiom cur leis, maille</span>
<lb n="3218"/><span>re déuraibh, géurchaoine, agus troimdhéirc do</span>
<lb n="3219"/><span>réir ar gcumuis, agus trosgadha fada."  Mar</span>
<lb n="3220"/><span>so, do réir mar a deir an Naomh céadna linn,</span>
<lb n="3221"/><span>"le smacht láithreach na colna, coisgfear an</span>
<lb n="3222"/><span>bhreath bháis shíorruidhe, ata fár gcomhair.</span>
<lb n="3223"/><span>Mar so treas an gcionntach d'umhlúghadh,</span>
<lb n="3224"/><span>múchfar an cionnta, agus treas an daordháil</span></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="3225"/><p><span>thoiltionnach so, maolfar fearg uamhannach</span>
<lb n="3226"/><span>an Bhreithimh.  Iocfaid na hoibreacha gairide</span>
<lb n="3227"/><span>so na fiacha mora ud, noch air a mhalairt, nach</span>
<lb n="3228"/><span>iocfadh losgadh síorruidhe."  Hom. 1. A Chríostaighthe,</span>
<lb n="3229"/><span>leanamaoidne a gcleachta na stiuir</span>
<lb n="3230"/><span>threoiridhe ró mhaithe so.</span></p>
<lb n="3231"/>
<lb n="3232"/><p><span>AN XXII. CAIB.</span>
<lb n="3233"/><span>Anaghaidh moille na hAithrighe.</span>
<lb n="3234"/><span>An dara la fithchiod.</span></p>
<lb n="3235"/>
<lb n="3236"/><p><span>Smuain, air dtúis, Tar chealgaibh uile an</span>
<lb n="3237"/><span>Aibhirseora, le na meallann sé peacaigh bhochta</span>
<lb n="3238"/><span>chum a gcreach síorruidhe, gur ab é so is mó</span>
<lb n="3239"/><span>agus is conntabhairtighe eadhoin a chur a niuil</span>
<lb n="3240"/><span>dóibh a náithrighe agus a niompódha do chur</span>
<lb n="3241"/><span>tar ceal ó am go ham, go nach biadh ní bhus</span>
<lb n="3242"/><span>mó aimsire dhóibh.  Faraoir!  ataid na milte</span>
<lb n="3243"/><span>agus na miliuin d'anamnaibh bochta mar so air</span>
<lb n="3244"/><span>na mealla go lasrachaibh síorruidhe nár bh'intinn</span>
<lb n="3245"/><span>leo riamh iad féin do dhamnúghadh le bás</span>
<lb n="3246"/><span>d'fághail a bpeacadh, acht a noiread le haon</span>
<lb n="3247"/><span>duine aguinne anois.  Acht tré náithrighe do</span>
<lb n="3248"/><span>chur air ceal, go bhfuaradar bás anaba le ceart</span>
<lb n="3249"/><span>bhreitheamhnais Dé, an uair is lughadh bhi</span>
<lb n="3250"/><span>cuimhne aca air; agus air bhfághail bháis dóibh</span>
<lb n="3251"/><span>mar do mhaireadar, gur tugadh breath cheart</span>
<lb n="3252"/><span>ortha an dara bás síorruidhe úd d'fulaing.</span>
<lb n="3253"/><span>Truaileánacha aindeasa!  nach géillfeadh dá</span>
<lb n="3254"/><span>mbreitheamh ceart, noch dfóghair dóibh chómh</span>
<lb n="3255"/><span>minic sin ionna Shoibhsgéul faire do dhéunamh;</span>
<lb n="3256"/><span>agus dheimhnigheas dóibh muna ndéunfaid go</span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="3257"/><p><span>dtiocfadh sé san am is lughadh a mbiadh</span>
<lb n="3258"/><span>súil aca leis.  Ah!  nach sgannrach agus nach</span>
<lb n="3259"/><span>coitchionn iad na báis anaba so!</span></p>
<lb n="3260"/>
<lb n="3261"/><p><span>Smuain, san dara áit, An t'andóchus mór</span>
<lb n="3262"/><span>san na bpeacach noch do chuireas a nathmhuintearas</span>
<lb n="3263"/><span>re Dia feargach tar ceal go huair oile,</span>
<lb n="3264"/><span>ag iathadh a gcluas dá ghuth, le anglaodhann</span>
<lb n="3265"/><span>sé orra do lathair, agus ag diultadh doras a</span>
<lb n="3266"/><span>gcroidhe dho mar sheasann agus bhuaileann</span>
<lb n="3267"/><span>sé.  Faraoir!  madh fhágann sé iad táid caillte</span>
<lb n="3268"/><span>go deoigh, Cionas léigfeadh eagla dhóibh.</span>
<lb n="3269"/><span>Uime sin, a noiread san tarcaisne do thabhairt</span>
<lb n="3270"/><span>dó.  Nach do-chríochnaighthe an mhaithios,</span>
<lb n="3271"/><span>an uirisle do-aithriste san Ardfhlaith óirdhearc,</span>
<lb n="3272"/><span>glaodhach ina ndiaigh, an trath atáid siad ag</span>
<lb n="3273"/><span>rith uaigh, agus sárúghadh ortha chómh</span>
<lb n="3274"/><span>dá rírbheachsan, gan aon tairbhe air a thaobhsan,</span>
<lb n="3275"/><span>chum filleadh air, noch anaonar is maith agus</span>
<lb n="3276"/><span>sonas dóibh?  Uime sin, creud is cóir dhóibh</span>
<lb n="3277"/><span>a bhraith óna cheart.  Madh chuirid suas go</span>
<lb n="3278"/><span>ceann-dána, tarcaisneach dá thrócaire do</span>
<lb n="3279"/><span>ghlacadh cionas is féidir leo an aimsir atá le</span>
<lb n="3280"/><span>teacht do ghealleamhuin dóibh féin ina dhiaigh</span>
<lb n="3281"/><span>so ioná iad so air a dtugaid dímheas anois?</span>
<lb n="3282"/><span>Nach aithnid dóibh gur ab é Dia amháin is</span>
<lb n="3283"/><span>Tighearna air aimsir agus air ghrásaibh, agus</span>
<lb n="3284"/><span>le na cheart-bhreath gur ró ghnathach go</span>
<lb n="3285"/><span>bhfaghann an drong úd chuirionn cathúghadh</span>
<lb n="3286"/><span>go dána san tslighe so air, bás ann a bpeacadhaibh?</span>
<lb n="3287"/><span>Ah!  is ró fhíor, nach tug an té úd do bheir</span>
<lb n="3288"/><span>maithfeachus do'n bpeacach d'iompuigheas</span></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="3289"/><p><span>go dúthrachtach, geallamhuin air am, ná grása</span>
<lb n="3290"/><span>éifeachtamhla dóibh súd do chuireann a</span>
<lb n="3291"/><span>náithrighe air Cairde.</span></p>
<lb n="3292"/>
<lb n="3293"/><p><span>Smuain, san treas áit, Mór dhíthcéile na</span>
<lb n="3294"/><span>bpeacach noch do chuireann air ceal fileadh air</span>
<lb n="3295"/><span>Dhia go hám oile, le leithsgeul go roichfeadh</span>
<lb n="3296"/><span>leo a dhéunamh ni bhus socra ina dhiaigh so.</span>
<lb n="3297"/><span>Agus go ndearbhann ciall agus éirim dóibh,</span>
<lb n="3298"/><span>nach bhfuil dá fhaid agus léigfid an obair so</span>
<lb n="3299"/><span>társa, nach ámhlaidh is dócamhla a thabhairt</span>
<lb n="3300"/><span>timchioll, agus cionas is féidir leis abheith air</span>
<lb n="3301"/><span>a mhalairt?  ó'n tis agus leis an fhailith so, agus</span>
<lb n="3302"/><span>le cur pheacadh a gcionn pheacadh go laetheamhuil,</span>
<lb n="3303"/><span>neartuigheann cleachta peacamhla go laetheamhuil,</span>
<lb n="3304"/><span>méuduigheann comhachta an diabhail</span>
<lb n="3305"/><span>ós a gcionn; agus atá Dia uile chomhachtach,</span>
<lb n="3306"/><span>air na fheargúghadh ni bhus mó go</span>
<lb n="3307"/><span>laetheamhuil, ni bhus neamhfhiálmhaire fá na</span>
<lb n="3308"/><span>ghrásaibh; ionas go dtigid so ni bhus neamhghnathuighe</span>
<lb n="3309"/><span>agus ni bhus failithighe; go dtuitid</span>
<lb n="3310"/><span>fá dheoigh, tre gnathsheasamh anaghaidh</span>
<lb n="3311"/><span>ghrásaibh Dé, ann staid anacrach dailleadh</span>
<lb n="3312"/><span>agus cruadhas croidhe bothar foirleathan an</span>
<lb n="3313"/><span>neamháithrighe dhéighionnaigh.</span></p>
<lb n="3314"/>
<lb n="3315"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Earáid</span>
<lb n="3316"/><span>eugsamhlach na droinge chuireann a náithrighe</span>
<lb n="3317"/><span>air ceal, le muinghín an aithrighe do dhéunamh</span>
<lb n="3318"/><span>air leaba a mbáis; le hintinn ceart Dé do</span>
<lb n="3319"/><span>mhealla le cleachta an pheacadh do leanmhuin</span>
<lb n="3320"/><span>air feadh a saoghail agus annsan, an trath nach</span>
<lb n="3321"/><span>biadh ionnta an pheacadh do dhéunamh, a</span></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="3322"/><p><span>siothcháin do dheunamh re Dia.  Donáin aindeasa!</span>
<lb n="3323"/><span>nach measann nach féidir magadh</span>
<lb n="3324"/><span>dhéunamh fá Dhia; gur ab é an nidh céadna</span>
<lb n="3325"/><span>chuireas duine bhainfeadh sé: Gur ab í an</span>
<lb n="3326"/><span>cheadfadh choitchionn gur mar mhairionn duine</span>
<lb n="3327"/><span>is gnathach leis bád d'fághail.  Ceadfadh chómh</span>
<lb n="3328"/><span>coitchionn agus san, nach bhfuil a niomlán na</span>
<lb n="3329"/><span>sgribhinne dhiagha aguinn acht aon eisiomláir</span>
<lb n="3330"/><span>amhain air dhuine fuair deaghbhás tar éis droch bheatha;</span>
<lb n="3331"/><span>eadhoin an bitheamhnach maith;</span>
<lb n="3332"/><span>eisiomláir chómh leithleasach san ionna nuile</span>
<lb n="3333"/><span>ghné, nach bheir a bheag do mhisneach dhaonduine</span>
<lb n="3334"/><span>do'n t'samhuil sin agá bhfuil réimhinntinn</span>
<lb n="3335"/><span>sleamhnúghadh ó cheart Dé, chum filleadh air</span>
<lb n="3336"/><span>a leaba a mbás.  Ah! nach uathbhasach dócamhal</span>
<lb n="3337"/><span>noch fulair do bheith air pheacach air</span>
<lb n="3338"/><span>uair a bháis, ionns bhfuil cleachta an pheacadh</span>
<lb n="3339"/><span>tre thathaighe fhada, claochlaighthe chum</span>
<lb n="3340"/><span>athnadúra, an tathrúghadh croidhe iomlán, an</span>
<lb n="3341"/><span>doilghios fírinneach agus fuath do'n pheacadh</span>
<lb n="3342"/><span>tar gach olc, an grádh san dhia tar an uile nidh</span>
<lb n="3343"/><span>do rochtain, nach smuaineadh sé air feadh a</span>
<lb n="3344"/><span>shaoghail; agus atá riachtanach, an chuid is</span>
<lb n="3345"/><span>lughadh dhe anois.  Ah! go dé chómh meallta</span>
<lb n="3346"/><span>agus bhíd na deura so go ró minic, noch do</span>
<lb n="3347"/><span>shilid peacacha le linn a mbáis!  Mar is follas</span>
<lb n="3348"/><span>a gcás an Righ Antiochus, noch do bhi gabhtha</span>
<lb n="3349"/><span>suas go hiomlán le heagla an bháis, ni raibh</span>
<lb n="3350"/><span>éifiocht ann a laithir an Bhreithibh cheirt.  Agus</span>
<lb n="3351"/><span>má tá anoiread san contabhairt an tán léigthear</span>
<lb n="3352"/><span>deura go fairsing, cionas do bhiaidh an sgéul,</span></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="3353"/><p><span>an tráth, mar is gnáthach leis tuitim amach, go</span>
<lb n="3354"/><span>mbidhionn anbhfáine agus mairinntinne, no</span>
<lb n="3355"/><span>pianta, agus soigheada na colna agus na meanma,</span>
<lb n="3356"/><span>chómh mór san agus do dteibid féidhm</span>
<lb n="3357"/><span>thromdha na smuainte do chaithiomh air an</span>
<lb n="3358"/><span>gcuram is mó dá bhfuil orainn:  Oir más leor</span>
<lb n="3359"/><span>tineas cinn beag chum ar dtoirmiosg air urnaighthe</span>
<lb n="3360"/><span>do dhéunamh le chaonduthracht,</span>
<lb n="3361"/><span>creud is coir a thuigsint d'airgionaibh an bháis?</span>
<lb n="3362"/><span>Ni hiongna dá bhrigh sin, loíghead an éifiocht</span>
<lb n="3363"/><span>do ghnidhid na naoimh agus lucht leanamhna</span>
<lb n="3364"/><span>Dé do ghnothaibh leaba an bháis: go mórmhór</span>
<lb n="3365"/><span>ó chimid le gnaitheolus laetheamhuil, an drong</span>
<lb n="3366"/><span>is mó thaisbeánas doilghíos a gcontabhairt sin</span>
<lb n="3367"/><span>ioná bhíd air an tslighe chéadna a rabhadar</span>
<lb n="3368"/><span>roimhe.  Och! a Chríostaighthe, ná biodhmaoidne,</span>
<lb n="3369"/><span>uime sin, air ár mealla le cómhráidhtibh</span>
<lb n="3370"/><span>fallsa, bladaracha, dhaoine, noch do bheir</span>
<lb n="3371"/><span>saor-bhreith chómh fonmhar san air an</span>
<lb n="3372"/><span>mhuintir so do thiosbánas gné bheag éigin</span>
<lb n="3373"/><span>áithrighe le linn a mbáis, tairéis beatha pheacamhuil.</span>
<lb n="3374"/><span>Gur mó bhiadh criothnúghadh orainn</span>
<lb n="3375"/><span>a dtaobh an choinghiol dona ionna bhfuilid a</span>
<lb n="3376"/><span>samhuil sin; agus a chuimhne go bhfuil breitheamhnas</span>
<lb n="3377"/><span>Dé ró neamhchosmhuil le breitheamhnas</span>
<lb n="3378"/><span>na ndaoine.</span>
<lb n="3379"/>
<pb n="216"/></p>
<lb n="3380"/>
<lb n="3381"/><p><span>CAIB. XXIII.</span>
<lb n="3382"/><span>Air Am agus Siorruigheacht.</span>
<lb n="3383"/><span>An treas la fithchiod.</span></p>
<lb n="3384"/>
<lb n="3385"/><p><span>Smuain, air dtuis, Chómh mórluach agus</span>
<lb n="3386"/><span>atá aimsir le na meas, noch do léigeamaoidne</span>
<lb n="3387"/><span>thorainn chómh neamhbhfáireamhuil agus nár bhfiu</span>
<lb n="3388"/><span>aoinnidh é:  Isí an aimsir tuiseadh ar</span>
<lb n="3389"/><span>mbeatha, agus an oiread agus chailleamoid dár</span>
<lb n="3390"/><span>náimsir, atá anoiread céadna dár saoghal caillte</span>
<lb n="3391"/><span>go hiomlán.  Is chum na síorruigheachta do</span>
<lb n="3392"/><span>ghnódhúghadh do tugadh ár naimsir duinn;</span>
<lb n="3393"/><span>agus ni'l aon mhomaid amháin dár naimsir ionn</span>
<lb n="3394"/><span>náchar bhféidir linn oibriúghadh, agus ionn</span>
<lb n="3395"/><span>náchar bhféidir linn ionmhus dó-chuimsighthe</span>
<lb n="3396"/><span>do choigilt a gcómhair síorruigheacht shéunmhar.</span>
<lb n="3397"/><span>Dá bhrigh sin ni'l aon mhomaid mhorluach</span>
<lb n="3398"/><span>díobh so chailleamaoid ná chailleamaoid síorruigheacht.</span>
<lb n="3399"/><span>Isé an tam so láithreach amháin</span>
<lb n="3400"/><span>aon am na hoibre.  Isé an tam is féidir linn a</span>
<lb n="3401"/><span>áiriomh dhuinn féin; agus ag Dia amháin atá</span>
<lb n="3402"/><span>fios ca faid do bhiaidh san amhlaidh.  Atá sí</span>
<lb n="3403"/><span>gairid, eitiolann si chum súil do phreib; agus</span>
<lb n="3404"/><span>aon uair amháin imighthe, ni'l gairm tár a áis</span>
<lb n="3405"/><span>go bráth.  An tám céadna a bhfuileamaoid ag</span>
<lb n="3406"/><span>léaghadh an líne so, atá sí ag gluaiseacht chum</span>
<lb n="3407"/><span>gan filleadh go bráth, bráth.  Atá gach aon</span>
<lb n="3408"/><span>uair ag luaith gluaiseacht gan stad air bith nó go</span>
<lb n="3409"/><span>sloigfear í anduibhéigin ádhbhal mhór na síorruigheachta,</span>
<lb n="3410"/><span>agus gach a gcaillfear dona huairibh</span></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="3411"/><p><span>nó dona mómaidibhse atáid caillte go síorruighe.</span>
<lb n="3412"/><span>Atá an chailleamhuin do-leasaighthe.  Fóghluim</span>
<lb n="3413"/><span>ó so, o m'anam, meas ceart do chur air</span>
<lb n="3414"/><span>t'aimsir atá láithreach.  Fóghluim á chur a</span>
<lb n="3415"/><span>dtairbhe go maith, le a chur a bhfeidhm an</span>
<lb n="3416"/><span>deaghoibreacha.</span></p>
<lb n="3417"/>
<lb n="3418"/><p><span>Smuain san dara áit, A anam Chríostamhuil,</span>
<lb n="3419"/><span>créad iad do smuainte air uair do bháis, air</span>
<lb n="3420"/><span>luach na haimsiresi, nách déinirse acht dimheas</span>
<lb n="3421"/><span>de do láthair?  Créud nách béurfádha, ann</span>
<lb n="3422"/><span>san, air chuid dona huairibhse noch do chaillir</span>
<lb n="3423"/><span>anois a nolbhaois agus a bpeaca?  Och!  an</span>
<lb n="3424"/><span>daoirchnead le a bpianfar anam an pheacaigh</span>
<lb n="3425"/><span>le lin a bháis, an tráth chidhfeadh sé é féin air</span>
<lb n="3426"/><span>bhruach síorruigheachta anacraigh, do b'fhéarr</span>
<lb n="3427"/><span>leis mile uair, acht gan tairbhe, go mbeith</span>
<lb n="3428"/><span>breith aige air aon lá, nó fós aon uair amháin</span>
<lb n="3429"/><span>don aimsir a dimthigh, agus an neart agus an</span>
<lb n="3430"/><span>tsláinte chéadna do bheith aige, do bhi chéudna,</span>
<lb n="3431"/><span>chum feidhm grádh Dé agus áithrighe fhírinneach</span>
<lb n="3432"/><span>do dhéunamh de, tre na pheacadhaibh.</span>
<lb n="3433"/><span>A, a shaoghaltánacha! créad uime a bhfuilti</span>
<lb n="3434"/><span>chómh dall san, agus gan a mheas gur mó is</span>
<lb n="3435"/><span>fiu aon uair amháin dona huairibhse noch do</span>
<lb n="3436"/><span>chaithionn sibh a múghadh go laetheamhuil,</span>
<lb n="3437"/><span>ioná deich mile saoghal?</span></p>
<lb n="3438"/>
<lb n="3439"/><p><span>Smuain, san treas áit, Créud an chéudfadh</span>
<lb n="3440"/><span>bhias ag an lucht damánta a nifrionn, air luacht</span>
<lb n="3441"/><span>aimsire, an tan nach beidh aimsir ni bhus mó;</span>
<lb n="3442"/><span>chomh cruaidh agus chaoinfid air feadh na</span>
<lb n="3443"/><span>síorruigheachta, gach uile uair, lá, mi, agus</span></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="3444"/><p><span>bhliaghain, noch do thug fiallmhaithios Dé</span>
<lb n="3445"/><span>dhóibh air feadh a mbeatha shaoghalta, lear bhféidir</span>
<lb n="3446"/><span>leó an tanacra úd do chosg, tre fheidhm</span>
<lb n="3447"/><span>ionbhuidhe do dhéunamh de, dá bhfuil siad</span>
<lb n="3448"/><span>daortha anois gan athghlaodhach, agus a mbéidir</span>
<lb n="3449"/><span>leó iad féin do dhéunamh sonaidhe go síorruighe,</span>
<lb n="3450"/><span>éigcríochnaighthe.  Acht, faraoir!  ní</span>
<lb n="3451"/><span>dhéunfadaois obair an feadh do bhi an tam; an</span>
<lb n="3452"/><span>feadh do bhi solus an lae ós a gcómhair.  Anois</span>
<lb n="3453"/><span>do thuit an oidhche, an oidhche dhúbhach,</span>
<lb n="3454"/><span>shíorruighe, iona bhfuil sé ró dhéighionnach</span>
<lb n="3455"/><span>chum oibre, agus ionna ndaorfaid go síorruighe</span>
<lb n="3456"/><span>a ndithcéille agus a mbaois a nallód, tre dhroichmheas</span>
<lb n="3457"/><span>agus faillith do dheunamh dá naimsir</span>
<lb n="3458"/><span>mhórluach!  A, a chriostaighthe biodhmaoidne</span>
<lb n="3459"/><span>críona air a ndonas súd.  Acht créud é céadfadh</span>
<lb n="3460"/><span>na droinge beannaighthe do réir bhur</span>
<lb n="3461"/><span>meas, air an aimsir dhaorso?  go fírinneach dá</span>
<lb n="3462"/><span>ma nídhe é go ngéillfeadh a staid shéunmhar do</span>
<lb n="3463"/><span>dhobrón, ni'l aoinnídh is mó chaoinfidís na</span>
<lb n="3464"/><span>hanamna beannaighthe úd ioná cailleamhuin</span>
<lb n="3465"/><span>aon mhomaid díobh súd air nách dearnadar</span>
<lb n="3466"/><span>bainistíghe maith feadh a saoghail, an tan chídhfid</span>
<lb n="3467"/><span>go soléir ann soillse Dé an bhreis dó-chuimsighthe</span>
<lb n="3468"/><span>ghlóire agus aoibhnis do bféidir leó a</span>
<lb n="3469"/><span>riochtain, le feidhm ionbhuidhe do dhéunamh</span>
<lb n="3470"/><span>do'n aimsir dhaor úd.</span></p>
<lb n="3471"/>
<lb n="3472"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, ó ta an uile</span>
<lb n="3473"/><span>aimsir géarr, agus go ngluaisionn thorainn go</span>
<lb n="3474"/><span>hobann atá mar an gcéudna a nuile sheilbh,</span>
<lb n="3475"/><span>onóir, ionmhus, agus greann aimsiordha,</span></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="3476"/><p><span>soghluaiste, éideimhin agus neamhsheasmhach.</span>
<lb n="3477"/><span>Acht amháin an tsíorruigheacht, agus an mhaith</span>
<lb n="3478"/><span>no an tolc do tuigthear dhi atá fíorshuimeamhail,</span>
<lb n="3479"/><span>mar bhídhid gan chríoch, gan chlaochloghadh,</span>
<lb n="3480"/><span>gan cómhshamhuil, gan a léigionn</span>
<lb n="3481"/><span>d'aon cháil oilc tréana mhaithiosaibh, na fortacht</span>
<lb n="3482"/><span>ionna olcaibh.  Och is ollbhaoiseach gach</span>
<lb n="3483"/><span>mórdháil aimsiordha, nách fuláir a chur san</span>
<lb n="3484"/><span>gcaifrín chómh luaith sin?  Och nách éusga</span>
<lb n="3485"/><span>dhimthíghios glóire an tsaoghailse chum siubhail!</span>
<lb n="3486"/><span>Ni bhfághadh aoinneach a noiread le</span>
<lb n="3487"/><span>beagán bliaghanta gearra féin do gheallamh dó</span>
<lb n="3488"/><span>féin:  agus ionna dhiaigh sin, a pheacaigh</span>
<lb n="3489"/><span>bhoicht, créud is críoch dhuit?  Faraoir!  deunfaid</span>
<lb n="3490"/><span>na piasta éirlioch air do chorp agus diabhail</span>
<lb n="3491"/><span>neamhthrócaireacha air tanam neamháithrígheach.</span>
<lb n="3492"/><span>Dearmudfaid do cháirde shaoghalta</span>
<lb n="3493"/><span>thú.  Fiu na cloiche, air a bhfuairis tainim</span>
<lb n="3494"/><span>géarrtha, is gairid mhairfidh sí ad dhiaigh.  O</span>
<lb n="3495"/><span>go dé chómh fírinneach agus an chómhradh</span>
<lb n="3496"/><span>úd Olbhaois na nOlbhaois, agus is olbhaois an</span>
<lb n="3497"/><span>uile; acht amháin Dia a ghradhúghadh agus a</span>
<lb n="3498"/><span>fhritheolamh.  A Kempis.  Is mar so amháin</span>
<lb n="3499"/><span>bheidhmíd críona go síorruighe.  Is amuideacht</span>
<lb n="3500"/><span>gach eagna oile.</span></p>
<lb n="3501"/>
<lb n="3502"/><p><span>AN CAIB. XXIV.</span>
<lb n="3503"/><span>Air Fhiaghnaise De.</span>
<lb n="3504"/><span>An ceathramhadh la fithchiod.</span></p>
<lb n="3505"/>
<lb n="3506"/><p><span>Smuain, air dtúis, Go bhfuil Dia san uile</span>
<lb n="3507"/><span>áit.  Mádh theighim suas air Neamh adeir an</span>
<lb n="3508"/><span>Salmadóir, atá tú ann.  Mádh theighim síos</span></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="3509"/><p><span>go ifrionn atá tú ann.  Salm, 138.  Líonann sé</span>
<lb n="3510"/><span>Neamh agus talamh, agus ni'l aoinnidh cruthaighthe</span>
<lb n="3511"/><span>gibé é.  ionn nách bhfuil sé alathair go</span>
<lb n="3512"/><span>fírinneach agus go hiomlán.  Is ann do mhaireamaoid.</span>
<lb n="3513"/><span>Is ann do ghluaiseamaoid.  Fiu ár</span>
<lb n="3514"/><span>mbeatha is ann atá.  Mar do theagmhaid na</span>
<lb n="3515"/><span>héunlaith ris an aedhear ann ge bé áit a neitiollaid,</span>
<lb n="3516"/><span>noch do thimchiollas iád air gach aon</span>
<lb n="3517"/><span>taobh; agus na héisg air shnámh san bhfairge,</span>
<lb n="3518"/><span>teagmhaid ris na tonnaibh san uile áit:  mar sin</span>
<lb n="3519"/><span>dúinne, gé bé áit ambiadhmaoid, gé bé áit</span>
<lb n="3520"/><span>a dteighmíd, teagmamaoid le Dia.  Biodhann</span>
<lb n="3521"/><span>sé ar bhfochair do shíor.  Atá sé ni bhus</span>
<lb n="3522"/><span>dlúthfhuigse dár nanamnaibh, ioná atáid ár</span>
<lb n="3523"/><span>nanamna dár gcorpaibh féin ionna bhfiaghnaise.</span>
<lb n="3524"/><span>Faraoir!  a anam bhoichtsi agamsa, nách beag</span>
<lb n="3525"/><span>cuimhne bhi agad air si, agus fós gur airtiogal</span>
<lb n="3526"/><span>dár gcreidiomh é,, atá air na theagasgúghadh</span>
<lb n="3527"/><span>dhúinn ó dfágbhamaois an cliabhán.  Machtnaigheamoid</span>
<lb n="3528"/><span>air an bhfírinne si feasta.  Déunam</span>
<lb n="3529"/><span>dithchioll air a bheith do ghnath a bhfochair an</span>
<lb n="3530"/><span>ti ud, noch atá do ghnaith inár bhfochairne.</span></p>
<lb n="3531"/>
<lb n="3532"/><p><span>Smuain, san dara áit, Air mbeith dho Dhia</span>
<lb n="3533"/><span>ann gach uile áit, bhfaicionn sinne ann gi bé</span>
<lb n="3534"/><span>áit a mbiamaoid.  Is ionn a radharc do déuntar</span>
<lb n="3535"/><span>ár ngníomhartha uile.  Ar bhfíorsmuainte, fiú</span>
<lb n="3536"/><span>no gcor agus na gclaonta is uaignidhe ionnár</span>
<lb n="3537"/><span>gcroidhthibh, ni féudfar agceilt ó na shúil</span>
<lb n="3538"/><span>geur-radharcach.  Is díomhaoin do'n pheacach é</span>
<lb n="3539"/><span>féin do bhladarúghadh ionn a choirthibh, amhuil</span>
<lb n="3540"/><span>agus an tanriantach air a labharann an</span>
<lb n="3541"/><span>teagnach, go dtimchiollann an dorchadas é:</span></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="3542"/><p><span>agus go bhfoillighionn balladha é, agus nách</span>
<lb n="3543"/><span>faicionn aoinneach é an tan bhidhionn sé eaglach.</span>
<lb n="3544"/><span>Eccl.23.  Faraoir is soillsíghe súile an</span>
<lb n="3545"/><span>tighearna go do-chríochnaighthe ioná an Gai</span>
<lb n="3546"/><span>Gréine, agus ni fheudfadh dorchadas, néulta,</span>
<lb n="3547"/><span>balladha ná sgáth air bith an radharc ghuibhamhuil</span>
<lb n="3548"/><span>so do chosg, noch do chidhionn go grinn</span>
<lb n="3549"/><span>ceartlár an anama:  agus ní hiongna go bhfeicfeadh</span>
<lb n="3550"/><span>go soléir an nidh thuitionn amach ann</span>
<lb n="3551"/><span>anáit bhfuilsé láithreach do ghnath.</span></p>
<lb n="3552"/>
<lb n="3553"/><p><span>Smuain, san treas áit, Go bhfuil Dia, noch</span>
<lb n="3554"/><span>atá ionna nuile ionad, agus ann a nuile nidh,</span>
<lb n="3555"/><span>ionnta so uile go hiomlán gan roint:  do bhrigh</span>
<lb n="3556"/><span>go bhfuil sé dó-rannta.  Atá sé ann gach áit</span>
<lb n="3557"/><span>le hiomlán a chómhachta, le na cháilidhibh</span>
<lb n="3558"/><span>uile, le na shár-fheabhas uile.  Uime sin atá</span>
<lb n="3559"/><span>ionnainn a stigh, ó m'anam, an tighearna siorruighe,</span>
<lb n="3560"/><span>gan teoruin, uileachómhachtach, neamhspleadhach,</span>
<lb n="3561"/><span>agus Déuntóir éigcríochnaighthe</span>
<lb n="3562"/><span>an uile nidh, agus atámaoidne a stigh san neach</span>
<lb n="3563"/><span>dochuimsighthe so.  Gé bé áit a dteighmid,</span>
<lb n="3564"/><span>atá sé maille rinn:  Atá sé san uile áit re na</span>
<lb n="3565"/><span>mhórchómhacht, dá bhfuil an uile nidh fá</span>
<lb n="3566"/><span>smacht:  leis sin créud is baoghal dá cháirdibh?</span>
<lb n="3567"/><span>Atá sé san uile áit le na cheart do-chuimsighthe:</span>
<lb n="3568"/><span>leis sin cionas is éidir dá námhuid do</span>
<lb n="3569"/><span>bheith as baoghal?  Atá sé gan téoruin le na</span>
<lb n="3570"/><span>fheabhas dá chloinn ann gach áit.  Sáruigheann</span>
<lb n="3571"/><span>sé an mháthair is ceanamhla air bith le na ghrádh</span>
<lb n="3572"/><span>agus le na chion ortha.  Fairionn sé ortha le na</span>
<lb n="3573"/><span>áirdréimheas.  Déinionn a chríonacht bainistighe</span></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="3574"/><p><span>iongantach air na huile neithe chum a</span>
<lb n="3575"/><span>dtairbhe.  Leis sin nách mór an sáimhe do bheir</span>
<lb n="3576"/><span>sé dá shearbhfóghantaibh agus do'n lucht</span>
<lb n="3577"/><span>air a bhfuil a ghrádh agus a eagla, smuaine air</span>
<lb n="3578"/><span>a bheith ionna láthair.</span></p>
<lb n="3579"/>
<lb n="3580"/><p><span>Smuain, san gcéathramhadh ait, Go niarrann</span>
<lb n="3581"/><span>Dia, noch atá ann gach uile áit, oráinne aire do</span>
<lb n="3582"/><span>thabhairt dá fhiaghnaise.  An éidir aoinnidh</span>
<lb n="3583"/><span>bheith is mó air ar chóir ár ninntinn do bheith</span>
<lb n="3584"/><span>ioná é?  agus an mbiadhmaoidne chómh tubuisteach</span>
<lb n="3585"/><span>dall san agus bheith ag súghradh le</span>
<lb n="3586"/><span>gach bréugáinín dá dtagadh reomhainn, agus</span>
<lb n="3587"/><span>ar nDia, an bhreádhthacht, agus an tairbhe</span>
<lb n="3588"/><span>óirdheirc, do léigionn tharrainn gan suim?  Ah!</span>
<lb n="3589"/><span>nách biodh doilghios choidhche orainn tré</span>
<lb n="3590"/><span>bheith inár naonar, ó tá againn 'san neach</span>
<lb n="3591"/><span>dochuimsighthe úd, radharc agus sealbh do</span>
<lb n="3592"/><span>ghnath, an té noch is caidreamh síorruidhe</span>
<lb n="3593"/><span>d'Ainglibh.  Muna bhfeiciom é le súilibh na</span>
<lb n="3594"/><span>colna, an lúghaide sin atá sé láithreach?  Agus</span>
<lb n="3595"/><span>nách bhfuilid ionnainn a stigh súile oile, is</span>
<lb n="3596"/><span>uaisle ioná iad, eadhoin, súile na tuigse, dár bhféidir,</span>
<lb n="3597"/><span>maille re congnamh creidimh dhíagha,</span>
<lb n="3598"/><span>agus dár chóir rinnfheithiomh air a nDia, atá</span>
<lb n="3599"/><span>do ghnath ionnár gceartlar?  Ah, is ann san</span>
<lb n="3600"/><span>atá an suaimhneas is millse le fághail.  Atá</span>
<lb n="3601"/><span>gach aon mhacnaois oile gan tabhacht, le a</span>
<lb n="3602"/><span>chur a niomdha leis so.</span></p>
<lb n="3603"/>
<lb n="3604"/><p><span>Smuain, san gcuigeadh áit, go niarrann Dia,</span>
<lb n="3605"/><span>noch atá ann gach uile áit, orainne sinn féin</span>
<lb n="3606"/><span>d'iomchar go hinmheódhnach agus go foiriomalach</span></p>
</div>
<pb n="230"/>
<div><lb n="3607"/><p><span>mar is cuibhe do'n lucht do sheasas</span>
<lb n="3608"/><span>ina radharc.  Is léor do chum sinn do thoirmiosg</span>
<lb n="3609"/><span>air aoinnidh ualach ná mi-mhodhamhuil</span>
<lb n="3610"/><span>do dhéunamh, a bheith a láthair duine da</span>
<lb n="3611"/><span>mbiadh fhomós againn:  Agus nách coiméadfadh</span>
<lb n="3612"/><span>mórchómhacht nDé sinn, an té úd ar lúghadh</span>
<lb n="3613"/><span>iona neamhnídh árdfhlatha an domhain ionna</span>
<lb n="3614"/><span>láthair, le na fhiaghnaise san mhacántacht</span>
<lb n="3615"/><span>fhoirimealach agus san oidhréir inmheodhanach</span>
<lb n="3616"/><span>úd is taithniomhach le na shúil?  Náchar chóir</span>
<lb n="3617"/><span>dhúinn fós, sinn féin do chur air neimhnídh a</span>
<lb n="3618"/><span>radharc na diaghachta ro-iomarcach so?  Acht,</span>
<lb n="3619"/><span>a Dhé ró-mhaith!  Cá faid atamaoidne óna</span>
<lb n="3620"/><span>coinghiallachaibhse, chómh minic agus pheacaidheamaoid</span>
<lb n="3621"/><span>a láthair do mhórchómhacht, gan</span>
<lb n="3622"/><span>eagla air bithh, agus eitiol anaghaidh do</span>
<lb n="3623"/><span>mhórdhachta óirdheirc?  Faraoir!  a anam</span>
<lb n="3624"/><span>bhoicht so agamsa, náchar mór e ár naire dá</span>
<lb n="3625"/><span>mbeith rún agá leitheidsi agus agá leitheid siúd</span>
<lb n="3626"/><span>eile do dhuine air ar bpeacadhaibh, dár mhian</span>
<lb n="3627"/><span>linn meas do bheith aca orainn, do bhiadhmaois</span>
<lb n="3628"/><span>a riocht báis féin d'fághail le náire a dtaobh a</span>
<lb n="3629"/><span>mbeith foillsighthe do'n domhuin uile.  Do </span>
<lb n="3630"/><span>bhiadhmaois ró mhioshásta fós a dtaobh macnaois</span>
<lb n="3631"/><span>shuathrach, fhonomhaideach, gidh neamhurchoideach</span>
<lb n="3632"/><span>air a mhalairt, do nochta a láthair</span>
<lb n="3633"/><span>ar gcómharsain, agus cá nách tuigfeamaois</span>
<lb n="3634"/><span>grinn-shúil ar nDé mhóir, noch atá orainn do</span>
<lb n="3635"/><span>ghnath, agus chídhionn go follus gach nidh</span>
<lb n="3636"/><span>thuiteann amach san ionad is uaignidhe dár</span>
<lb n="3637"/><span>gcroidhe?  Caidhe, nách machtnaidheamaoid</span></p>
</div>
<pb n="232"/>
<div><lb n="3638"/><p><span>gur mó náire, gur mó an dóchar dar gclú</span>
<lb n="3639"/><span>fhirinneach, ar ndroch smuainte, air mbeith</span>
<lb n="3640"/><span>dhóibh follas do Dhia, iona dá mbeidís fuagartha</span>
<lb n="3641"/><span>le fuaim stoic treas an domhain.</span></p>
<lb n="3642"/>
<lb n="3643"/><p><span>Smuain, san seisiúghadh áit, Air mbeith dho</span>
<lb n="3644"/><span>Dhia ann gach áit láithreach, go niarrann ar</span>
<lb n="3645"/><span>ngrádh ann gach áit.  Atá sé ann gach aon áit</span>
<lb n="3646"/><span>geanamhuil, áluinn, maith, agus cúmtha go</span>
<lb n="3647"/><span>do-chríochnaighthe, agus ge bé áit a mbiadhmaoidne,</span>
<lb n="3648"/><span>atá sé do-chriochnaighthe ionna fheabhas</span>
<lb n="3649"/><span>dúinn.  Dá bhrigh sin cread uime nách</span>
<lb n="3650"/><span>gradhaighmid é.  Is grádh é féin uile.  Deus</span>
<lb n="3651"/><span>charitas est, a N. Eoin.caib.1. f.4.  Is Grádh</span>
<lb n="3652"/><span>é Dia.  Atá an Dia grádhmhar ro-gheanamhuilsi</span>
<lb n="3653"/><span>aguinn do ghnath inár bhfochar, agus</span>
<lb n="3654"/><span>ionnainn do ghnath:  Caidhe nach ritheamoid</span>
<lb n="3655"/><span>ionna ghabháilidh?  Is tinne é loisgeann do</span>
<lb n="3656"/><span>shíor, atá an tinne so a gceartlár ar nanamna:</span>
<lb n="3657"/><span>Uime sin cionas mhothuigheamoid chomh beag</span>
<lb n="3658"/><span>san dá lasrachaibh?  Isé an fath mar nach</span>
<lb n="3659"/><span>congmhamaoid ar nanamna ag baile le haireachas</span>
<lb n="3660"/><span>air an aoidheachtach mór úd do chomhnaigheann</span>
<lb n="3661"/><span>ionnainn a stigh, acht léigionn dóibh</span>
<lb n="3662"/><span>imtheacht a mach air fághan a ndiaigh neithe</span>
<lb n="3663"/><span>olbhaoiseacha, talamhuidhe.  O convertere anima</span>
<lb n="3664"/><span>meo, in requiem tuam!  Salm, 144.  Fill</span>
<lb n="3665"/><span>amach, O m'anam, ó na bréagánaibh talamhaighe</span>
<lb n="3666"/><span>so uile noch chuingmheas tú ó'd Dhia,</span>
<lb n="3667"/><span>agus iompaigh air an taon tsonas fhírinneach;</span>
<lb n="3668"/><span>agus glac suaimhneas ann go bráth.</span>
<lb n="3669"/>
<pb n="234"/></p>
<lb n="3670"/>
<lb n="3671"/><p><span>AN XXV. CAIB.</span>
<lb n="3672"/><span>Air fhulaing Chriost:  Agus air dtuis; air ar</span>
<lb n="3673"/><span>Slanaightheoir a nGardha Gethsemani.</span>
<lb n="3674"/><span>Ad cuigeadh la fithchiod.</span></p>
<lb n="3675"/>
<lb n="3676"/><p><span>Smuain, air dtúis, Mar budh thoil le Mac</span>
<lb n="3677"/><span>Dé, noch do thuirling ó Neamh, agus déidigh</span>
<lb n="3678"/><span>é féin le ar ndaonnachtne, le hinntinn bheith ina</span>
<lb n="3679"/><span>Shagairt, agus ina Iodhbairt againn, agus é</span>
<lb n="3680"/><span>féin dforálughadh mar iodhbairt fuilteach dá</span>
<lb n="3681"/><span>Athair shíorruidhe air son ar bpeacadha, a</span>
<lb n="3682"/><span>pháis do thoisiughadh le hallus, agus airgiona</span>
<lb n="3683"/><span>fuilteach a ngaradha Gethsemani an oidhche</span>
<lb n="3684"/><span>roimh a bhás.  Annso, iar bhfágbhail na codach</span>
<lb n="3685"/><span>oile dá dheisgioblaibh aga éigin uaidh, agus air</span>
<lb n="3686"/><span>mbreith Pheadair, Shéumuis, agus Eoin leis,</span>
<lb n="3687"/><span>noch budh fhiaghnaighthe air an athrúghadh</span>
<lb n="3688"/><span>glórmhar dealbha do rinn roimhe sine air shliabh</span>
<lb n="3689"/><span>Tabor, tionnsgnann a sgrúda dhóibh an doilghios</span>
<lb n="3690"/><span>an eagla agus an mairinntinne básamhuil</span>
<lb n="3691"/><span>noch do chlaoigheadh a chroídhe.  "Atá m'anam</span>
<lb n="3692"/><span>(ar sé) dobrónach go soiche an bháis,"  Matha.</span>
<lb n="3693"/><span>26.  Dobrón do leagfadh marbh anois féin, muna</span>
<lb n="3694"/><span>ndéinim me féin do chómhdacht do chum tuile</span>
<lb n="3695"/><span>fós d'fulaing dibh.  A Iosa mhilis creud do</span>
<lb n="3696"/><span>chialluigheann so?  Nachar éimhis a mach go</span>
<lb n="3697"/><span>déighionnach ag labhairt air do pháis, agus air</span>
<lb n="3698"/><span>an miann do bhi agad fulaing air ar son.  "Atá</span>
<lb n="3699"/><span>Baiste agam le a mbaistfear me:  agus créud</span>
<lb n="3700"/><span>é mhéud chuibhrighthear mé go gcríochnuighthear</span>
<lb n="3701"/><span>é."  Lucas,12.  Uime sin créud</span>
<lb n="3702"/><span>ó bhfuil an tuirse so anois?  Nách tusa</span></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="3703"/><p><span>noch do thug an neart, agus an misneach</span>
<lb n="3704"/><span>úd dona mairtiribh, chum gan súgha siar ó'n</span>
<lb n="3705"/><span>phionós budh mheasa?  Agus an bhfuilir féin</span>
<lb n="3706"/><span>eaglach?  Acht, ó a Thighearna ionmhuin,</span>
<lb n="3707"/><span>tuigim go maith gur bhé do rogha féin an uiread</span>
<lb n="3708"/><span>san uirísle do ghlaca, agus léigionn tú féin do</span>
<lb n="3709"/><span>chlaoidheadh leis an doilghios marbhthach so.</span>
<lb n="3710"/><span>Do ba chum mise do theagasgúghadh; agus</span>
<lb n="3711"/><span>cionas go bhfulaingeófadha, an oiread san tar</span>
<lb n="3712"/><span>mo chionn.  Adhraim tú fán anbhfainesi, (Más</span>
<lb n="3713"/><span>ceart damhsa san do ghairm de) cóimhionann</span>
<lb n="3714"/><span>agus air do shuidheachán ghlórmhar:  air an</span>
<lb n="3715"/><span>ádhbhar gur ab annso is fearr foillsíghthear do</span>
<lb n="3716"/><span>ghrádh éugchuimsighthe dham.</span></p>
<lb n="3717"/>
<lb n="3718"/><p><span>Smuain, san dara áit, Náchar bhféidir le ar</span>
<lb n="3719"/><span>slánaighthéoir, an té ar shealbhuigh a anam</span>
<lb n="3720"/><span>deallra beannaighthe na diaghachta do ghnath;</span>
<lb n="3721"/><span>a shamhuil si do dhobrón ná do dhiachair iomarcach</span>
<lb n="3722"/><span>do theacht air; muna mbeith gur chuir</span>
<lb n="3723"/><span>sé cosg míorbhuileach air chumann na ranna</span>
<lb n="3724"/><span>dob uaisle agus dob uirísle re chéile, a dtaobh</span>
<lb n="3725"/><span>na ndoilghís, na neagla, agus na ngéur-phianta</span>
<lb n="3726"/><span>uile, noch do gheirfeadh a shamhuil do léirthiosbánadh</span>
<lb n="3727"/><span>do réir nadúra air a noiread san</span>
<lb n="3728"/><span>d'adharthaibh uilc.  Uime sin is cóir dhúinne é</span>
<lb n="3729"/><span>mheas annso, amhuil, agus ann gach céim oile</span>
<lb n="3730"/><span>dá pháis, ag fulaing air an modh céadna, mar</span>
<lb n="3731"/><span>fhear daondha do ghné chuirp éugcruadh,</span>
<lb n="3732"/><span>neamhacfuinneach, agus fá chumas agar bpiantaibhne,</span>
<lb n="3733"/><span>agus ar nanacraibh uile, acht amháin</span>
<lb n="3734"/><span>an peacadh.  Mar is follas ó'n mian cuideachtan</span>
<lb n="3735"/><span>do bhi aige (aicid leanamhnach do bhuairt agus</span></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="3736"/><p><span>d'eagla) mar a deir le na dheisgioblaibh, "Fanaidhe</span>
<lb n="3737"/><span>annso, agus fairíghidhe mar aon liomsa"</span>
<lb n="3738"/><span>Matha,26.  Nár mhór an tiongna do'n triúr</span>
<lb n="3739"/><span>easbolsa, an nuadh-ghlórsa do chlos óna dTighearna</span>
<lb n="3740"/><span>agus a fhaigsin go huile míghnéitheach,</span>
<lb n="3741"/><span>agus a bhfuar-allas le hiomad diachair!  Agus tusa,</span>
<lb n="3742"/><span>a Iosa mhílis, nách mór an truaigh thu fána</span>
<lb n="3743"/><span>tuiltibh doilghís si: an tráth do traochadh</span>
<lb n="3744"/><span>thu chómh mór san agus gur phráin duit fortacht</span>
<lb n="3745"/><span>diarraidh air do dheisgioblaibh bochta, agus</span>
<lb n="3746"/><span>nách fulair gur uaitse do bheith a gcothúghadh</span>
<lb n="3747"/><span>san agus a bhfortacht go hiomlán!  Acht faraoir!</span>
<lb n="3748"/><span>chómh beag agus an chabhair dhéunfas</span>
<lb n="3749"/><span>a gcuideachta dhuit anois, nach atá ina gcodla</span>
<lb n="3750"/><span>an feadh táirse a bpéin fuilteach, agus rithfeas</span>
<lb n="3751"/><span>chum síubhail an tráth giollachtochar tusa do chum</span>
<lb n="3752"/><span>do chéusta air son a bpeacadha san!</span></p>
<lb n="3753"/>
<lb n="3754"/><p><span>Smuain, san treas áit, Mar do ghnídh ar</span>
<lb n="3755"/><span>Slánaighthéoir mhíochair fán dteinios agus fán</span>
<lb n="3756"/><span>ndiachairse, é féin da thabhairt air úrnaighthibh,</span>
<lb n="3757"/><span>is aon ionghabháil deimhneach a nam buairigh,</span>
<lb n="3758"/><span>an taon sgiathchosanta lá an chatha. Acht</span>
<lb n="3759"/><span>tabhair do taire ó m'anam, créud an toghmós</span>
<lb n="3760"/><span>le a nguidheann sé chum a Athar síorruidhe,</span>
<lb n="3761"/><span>Sleachta air an dtalamh lom, créud an díograis,</span>
<lb n="3762"/><span>le hárdgháir agus le Déuraibh (a deir an tEasbol)</span>
<lb n="3763"/><span>Eabhra 5.6. agus foghluimsi aithris do</span>
<lb n="3764"/><span>dhéunamh air.  San urnaighsi, d'uirísligh sé é</span>
<lb n="3765"/><span>féin chómh mór san, agus léigionn do'n roint</span>
<lb n="3766"/><span>táir, guidhe chum corn searbh na páise dáisdriughadh</span>
<lb n="3767"/><span>uaidh: Acht air sin adúbhairt go grod,</span>
<lb n="3768"/><span>Acht na déuntar mo thoilse acht do thoilsi,</span></p>
</div>
<pb n="240"/>
<div><lb n="3769"/><p><span>chum a mhúnadh dhúinn bheith úmhal, uireamhnach</span>
<lb n="3770"/><span>fá gach siothbhuaireadh agus dualgas,</span>
<lb n="3771"/><span>do thoil Dé.</span></p>
<lb n="3772"/>
<lb n="3773"/><p><span>Smuain, san gcéathramhadh áit, Mar do rinn</span>
<lb n="3774"/><span>ar Slánaightheoir stad fá dhó ionna úrnaigh</span>
<lb n="3775"/><span>chum teacht ag féuchain a dheisgiobal; acht</span>
<lb n="3776"/><span>do fuair sé iad ina gcodla gach uair díobh.</span>
<lb n="3777"/><span>Ah! m'anam, nach é do chás sa, bheith mar</span>
<lb n="3778"/><span>na heasboilsi, codla, sé sin, tu féin d'fulaing a</span>
<lb n="3779"/><span>mbeatha dhíomhaoin, leamh:  gidh gur ag saothrúghadh</span>
<lb n="3780"/><span>do shláinte si do caitheadh iomlán</span>
<lb n="3781"/><span>beatha do Shlánaightheora, agus gach a bhfuil</span>
<lb n="3782"/><span>sé ag fulaing anois, is air do shonsa é!  Ah!</span>
<lb n="3783"/><span>bíodh truaigh agat anois, an chuid is lúgha dhé,</span>
<lb n="3784"/><span>dá choinghioll dhólásach, an tráth thaisbéanann</span>
<lb n="3785"/><span>a Athair a bheith boghar dá úrnaighthibh,</span>
<lb n="3786"/><span>air an gcéud láimh, agus air an láimh oile ataid</span>
<lb n="3787"/><span>a dheisgiobail ro-chodlatach chum aon tsuim</span>
<lb n="3788"/><span>do chur ann.  San gcoinghioll diamhair so, do </span>
<lb n="3789"/><span>thig aingiol ó neamh do chum fortacht do thabhairt</span>
<lb n="3790"/><span>dá son, noch is lúthgháir dona hainglibh!</span>
<lb n="3791"/><span>O! Créud an úmhluigheacht! acht cia an ghné</span>
<lb n="3792"/><span>fortachta is dóigh leat do bheir an taingioll so</span>
<lb n="3793"/><span>leis?  gan amhrus, ní hé a mhalairt acht toil</span>
<lb n="3794"/><span>an Athar síorruighe do chur a niuil do, agus ag</span>
<lb n="3795"/><span>athchuinge air go húmhal, a nainim neimhe agus</span>
<lb n="3796"/><span>talmhánn, gan claonadh ó'n fhuasgailt líonmhar</span>
<lb n="3797"/><span>úd, do phartúghadh do pheacachaibh bochta</span>
<lb n="3798"/><span>tré na ghrádh do-chríochnaighthe, an nidh tré</span>
<lb n="3799"/><span>a dtáinig sé air an saoghal, agus tarcaisne agus</span>
<lb n="3800"/><span>peanaid aon lae amháin ghairid d'fulaing andóigh</span></p>
</div>
<pb n="242"/>
<div><lb n="3801"/><p><span>na eine dhaona do shlánúghadh, agus air son</span>
<lb n="3802"/><span>na glóire, agus na honóra do gheabha an diaghacht</span>
<lb n="3803"/><span>air son a dhualgais uile.  Déunaigh</span>
<lb n="3804"/><span>a shamhuilsi do machtnamh air thoil Dé, air</span>
<lb n="3805"/><span>mhéudughadh a onóra agus a ghlóire, agus</span>
<lb n="3806"/><span>tairbhe tanama féin, fortacht dhuitsi air gcéudna,</span>
<lb n="3807"/><span>fád dhaorphian, agus fád chrosaibh:  Ní</span>
<lb n="3808"/><span>bhfuil fortacht is diongmhalta.</span></p>
<lb n="3809"/>
<lb n="3810"/><p><span>Smuain, san gcuigeadh áit, An diachair</span>
<lb n="3811"/><span>marbhthach noch d'fulaing ar slánaightheoir</span>
<lb n="3812"/><span>ina anam, air feadh úrnaigh na hoidhchesi.</span>
<lb n="3813"/><span>d'féudfamaois airgiona, agus duaigh a anama</span>
<lb n="3814"/><span>do mheas, treas an táimhe éugsamhlach do</span>
<lb n="3815"/><span>thuit air a choluinn dá bhithin, le a theilgionn</span>
<lb n="3816"/><span>san allus ró-iomarcach fola úd san riocht gur</span>
<lb n="3817"/><span>fliuchadh an talamh féin air luigh sé sléachta.</span>
<lb n="3818"/><span>A Iosa mhilis!  cia chualadh trácht riamh air</span>
<lb n="3819"/><span>aleithéid sin do dhuaigh?  Acht, O m'anam!</span>
<lb n="3820"/><span>créud is dóigh leatsa dob fhíorádhbhar dona</span>
<lb n="3821"/><span>mhairgibh uile, agus do ghéur dhuaigh do</span>
<lb n="3822"/><span>Shlánaightheora?  Go háirighthe an triar so,</span>
<lb n="3823"/><span>Air dtúis, amharc shoilléir, agus taisbeánadh</span>
<lb n="3824"/><span>bíogamhuil air iomlán a raibh le fulaing aige</span>
<lb n="3825"/><span>air feadh a pháise go léir:  ionas go raibh gach</span>
<lb n="3826"/><span>aon tarcaisne agus diachair dár bhain do ina</span>
<lb n="3827"/><span>dhiaigh sin, diaigh andiaigh anois a néinfheacht</span>
<lb n="3828"/><span>leagtha a láthair súile a anama, maille re gach</span>
<lb n="3829"/><span>nidh fó leith do ghríosfadh iad:  air an adhbhar</span>
<lb n="3830"/><span>san gur fhulaing sé hiomlán a pháise fá dhó</span>
<lb n="3831"/><span>tríd, agus tairis, sé sin, uair ó lámhaibh a námhad,</span>
<lb n="3832"/><span>agus uair oile do réir mar do thiosbáin a</span></p>
</div>
<pb n="244"/>
<div><lb n="3833"/><p><span>aigne féin go soilléir beómhar do, gach uile</span>
<lb n="3834"/><span>nidh dá raibh le fulaing aige.  Acht a Iosa</span>
<lb n="3835"/><span>ionmhuin, créud fáth na húirphianta breiseamhla</span>
<lb n="3836"/><span>so?  Ni fhéudfadh aoinnidh acht amháin do</span>
<lb n="3837"/><span>ghrádh mé fhreagairt.  Adhbhar oile do chuidigh</span>
<lb n="3838"/><span>le doilghíos ar Slánaightheóra, se sin,</span>
<lb n="3839"/><span>amharc idirdhealbhthach air pheacadhaibh an</span>
<lb n="3840"/><span>domhain uile, ó thuis gu deire; air choirthibh,</span>
<lb n="3841"/><span>agus air ghníomharthaibh sgannramhla, ghraineamhla</span>
<lb n="3842"/><span>na cine daona, iad go léir anois dá gcur</span>
<lb n="3843"/><span>ina leith chum a nglanadh amach le na fhuil.</span>
<lb n="3844"/><span>Ah, nách gráineamhuil dféuch na hathaigh</span>
<lb n="3845"/><span>ifrionda so a súilibh ar Slánaightheóra, an té</span>
<lb n="3846"/><span>amháin agá raibh baramhuil ceart air a mórthroimead,</span>
<lb n="3847"/><span>tre ghlan radharc do bheith aige do</span>
<lb n="3848"/><span>ghnath ós a chomhair, air an ardfhlaith</span>
<lb n="3849"/><span>éig-críochnaighthe do masluigheadh triotha.  O a</span>
<lb n="3850"/><span>Thighearna nách mór an pháirt do bhi ag mo</span>
<lb n="3851"/><span>pheacadhaibhsi san radharc dobrónach so?</span>
<lb n="3852"/><span>Nách mór, faraoir, do pháirtigheadar chum do</span>
<lb n="3853"/><span>phiantaibh agus do dhobróin?  An treas nidh</span>
<lb n="3854"/><span>dob ádhbhar doilghis dár Slánaightheóir, sé sin,</span>
<lb n="3855"/><span>an fhios do bhi aige loighead an tabhacht</span>
<lb n="3856"/><span>do dheunfadh na Críostaighthe féin dá dhocharaibh</span>
<lb n="3857"/><span>uile; air fheicsin a ndailleacht, agus a gcruadhas</span>
<lb n="3858"/><span>croidhe, le a niompóchadaois an léighios</span>
<lb n="3859"/><span>so ina nimh mharbhthach, agus a fhuil uasal</span>
<lb n="3860"/><span>do shaltairt fána gcosaibh.  Ag feicsin cailleamhain</span>
<lb n="3861"/><span>síorruighe an oiread do mhilliunaibh</span>
<lb n="3862"/><span>anam, tré a raibh sé le a chur chum báis;</span>
<lb n="3863"/><span>agus beagnuimhir na droinge do rachadh as</span></p>
</div>
<pb n="246"/>
<div><lb n="3864"/><p><span>ó bhás shíorruidhe tre thoradh a pháise, agus</span>
<lb n="3865"/><span>a bháis.  Na smuainte dubhacha dobrónacha</span>
<lb n="3866"/><span>so uile ag ciorrbhadh anam ar hFuasglaitheora</span>
<lb n="3867"/><span>anaoinfheacht, dá ghairm chum an duaigh do </span>
<lb n="3868"/><span>fhulaingthe sin, agus do chuir le héigionn na</span>
<lb n="3869"/><span>sruthadha fola úd uaidh.  A Chríostaighthe</span>
<lb n="3870"/><span>biodh truaigh aguibh anois do dhaornead bhur</span>
<lb n="3871"/><span>Slánaightheora, agus bíodh rún aguibh gan</span>
<lb n="3872"/><span>lámh do chur go bráth arís ann a anam dilis</span>
<lb n="3873"/><span>do bhuaireadh le peacadh.</span></p>
<lb n="3874"/>
<lb n="3875"/><p><span>AN XXVI. CAIB.</span>
<lb n="3876"/><span>Ar Slanaightheoir a Gcairt Chaiphais.</span>
<lb n="3877"/><span>An seisiughadha la fithchiod.</span></p>
<lb n="3878"/>
<lb n="3879"/><p><span>Smuain, Air dtúis, Air neirghe dár Slánaightheoir</span>
<lb n="3880"/><span>óna úrnaigh, tairéis a eagla uile do</span>
<lb n="3881"/><span>chlaoidheadh, do thig chum a dheisgiobal, dá</span>
<lb n="3882"/><span>rádh riu codla leó, agus a suaimhneas do ghlacadh,</span>
<lb n="3883"/><span>go dtainig a ám agus go raibh an fealltóir</span>
<lb n="3884"/><span>le anais.  Acht tusa, a Thighearna ionmhuin</span>
<lb n="3885"/><span>cá choin a dhéunfair codla na suan?  Ni</span>
<lb n="3886"/><span>dhéunfair go codla déighionnach an bháis air</span>
<lb n="3887"/><span>leaba chruaidh na croise.  Meabhraidhighe,</span>
<lb n="3888"/><span>a Chríostaighthe, le súilibh bhur nanama, an</span>
<lb n="3889"/><span>misneach agus an éusguigheacht thaisbéanas</span>
<lb n="3890"/><span>bhur Slánaightheóir air an dtriallsi chum fulaing</span>
<lb n="3891"/><span>air bhur son, ag ímtheacht roimhe chum</span>
<lb n="3892"/><span>teagbháil ris an bhfealltóir, agus re na chómhlucht:</span>
<lb n="3893"/><span>dearc air an gceannsacht re a nglacann</span>
<lb n="3894"/><span>sé póg cealgach na siothchán.  Agus fós chum</span>
<lb n="3895"/><span>a dhearbhadh, nách féudfadh cómhacht air bith</span></p>
</div>
<pb n="248"/>
<div><lb n="3896"/><p><span>aghabháil acht le na shaorthoil féin, le dhá</span>
<lb n="3897"/><span>fhocal, "Ego sum,"  "Is mise é," do léag sé chum</span>
<lb n="3898"/><span>láir an sluaigh uile do tháinig chum a ghabhtha,</span>
<lb n="3899"/><span>dá gcur air gcúl, agus ag tuitim go fann chum</span>
<lb n="3900"/><span>talmhan.  Tairéise sin do chuir sé é féin ionna</span>
<lb n="3901"/><span>lámhaibh, agus tairéis iad dá cheangal do</span>
<lb n="3902"/><span>shraoilleadar leó é a steach do'n gcathair tre árd</span>
<lb n="3903"/><span>agus ísioll, an tan air dtréigionn dá dheisgioblaibh</span>
<lb n="3904"/><span>uile é, do ritheadar air siubhal, dá fhágbhail</span>
<lb n="3905"/><span>sin a lámhaibh anámhad, noch do rug air</span>
<lb n="3906"/><span>dtúis alathair Annais, sé sin, athair céile an</span>
<lb n="3907"/><span>árdshagairt mar a bhfuair aithfear ó bhráidh</span>
<lb n="3908"/><span>ghiolla mhallaighthe do thug bas do air an</span>
<lb n="3909"/><span>gcluais.  As san do threoruigheadar é go cúirt</span>
<lb n="3910"/><span>Chaiphais an áit a rabhadar taoisigh na sagart</span>
<lb n="3911"/><span>agus na hársadha cruinnighthe ag feithiomh</span>
<lb n="3912"/><span>leis an mbraigh nuadh so fhaicsin ina láthair</span>
<lb n="3913"/><span>agus leagtha amach air dhéunamh chum siubhail</span>
<lb n="3914"/><span>leis do chóir nó dhéugcóir.  Leansa anois do</span>
<lb n="3915"/><span>Shlánaightheoir, ó m'anam, gach aon choiscéim</span>
<lb n="3916"/><span>do'n tslighe, tréigthe anois aga cháraid</span>
<lb n="3917"/><span>uile.  Machtnaigh an tuan ceannsa so ameasg</span>
<lb n="3918"/><span>na bhfaolchon chiocracha so.  Fá thromualach</span>
<lb n="3919"/><span>ag cuid sgige agus tarcaisne:  Acht beir leat</span>
<lb n="3920"/><span>súile do thuigsiona fós ni bhus sia, dearc air</span>
<lb n="3921"/><span>inmheódhain a anma agus faic an luthgháir agus</span>
<lb n="3922"/><span>an sásamh do ghlacan sé ag ciómhlíonadh toil</span>
<lb n="3923"/><span>a Athar síorruidhe, agus ag fulaing air do</span>
<lb n="3924"/><span>shonsa:  Agus foghluim uaighsi a samhuil do</span>
<lb n="3925"/><span>inntinn ad dhaordhualgaisibh uile.</span>
<lb n="3926"/></p>
</div>
<pb n="250"/>
<div><lb n="3927"/><p><span>Smuain, san dara áit, Nach tuisge tugadh</span>
<lb n="3928"/><span>ar dTighearna go dún Chaiaphais an tárdshagairt,</span>
<lb n="3929"/><span>mar a raibh tionól air chómhairle na</span>
<lb n="3930"/><span>seachtmodh cinniúdaigh, ioná thionnsgnadar</span>
<lb n="3931"/><span>a Thriaill gan mhoill tairéis fáilte tharcaisnigh,</span>
<lb n="3932"/><span>agus na bhfiaghnaise bréige do ghairm do bhi</span>
<lb n="3933"/><span>chum cur air.  Acht féuch áirdréimheas Dé,</span>
<lb n="3934"/><span>féuch neart na firinne, agus neimhchionnta</span>
<lb n="3935"/><span>iongantach an uainsi ó Dhia:  Daimhdheóin</span>
<lb n="3936"/><span>urchóide na cúirte mallaighthe so, agus a</span>
<lb n="3937"/><span>bhfiaghnaidhe, daoine gan onóir, chreideamhuint,</span>
<lb n="3938"/><span>seiniodh gach abhfághdaois a chur ina</span>
<lb n="3939"/><span>leith do bhí sé gan éifiocht nó ní thigeadh a</span>
<lb n="3940"/><span>sgéulta le chéile ceachtar aca, noch do rin a</span>
<lb n="3941"/><span>bhfiaghnaise neamhthabhachtach.  Acht an</span>
<lb n="3942"/><span>feadh do ghnídh tu ádhradh do'n réimheas so,</span>
<lb n="3943"/><span>feuch, agus déin iongantas do cheannsacht,</span>
<lb n="3944"/><span>agus d'foighne do Shlánaightheóra, noch do </span>
<lb n="3945"/><span>bhi ina thost faoi gach imdhearga dá ndeárnadar</span>
<lb n="3946"/><span>na fiaghnaisighe bréugacha so air, ag tabhairt</span>
<lb n="3947"/><span>dá réir sin deimhniughadh ró dhearbhtha</span>
<lb n="3948"/><span>go raibh sé cáiléigin ni bhus mó ioná duine,</span>
<lb n="3949"/><span>noch dféudfadh éistiocht chómh ciúin sin an</span>
<lb n="3950"/><span>feadh do bhi a chlú agus a anam a gcontabhairt</span>
<lb n="3951"/><span>a naoinfheacht le masla follus.  Air mbeith dho</span>
<lb n="3952"/><span>námhuid ar Slánaightheóra air na gcómhmheasga,</span>
<lb n="3953"/><span>eirghios an tárdshagairt agus cuireas fá</span>
<lb n="3954"/><span>gheasaibh é a nainim Dé bhí, a inisin do má</span>
<lb n="3955"/><span>budh é an Críost mac Dé é?  A nóghmós</span>
<lb n="3956"/><span>d'ainim chómh adharamhuil leis, do rinn ar</span>
<lb n="3957"/><span>dTighearna admháil agus foillsiughadh solamanta</span></p>
</div>
<pb n="252"/>
<div><lb n="3958"/><p><span>air an bhfírinne; ag teagasgúghadh, a</span>
<lb n="3959"/><span>lucht léanamhna, le na shompla an tráth glaodhfuidhe</span>
<lb n="3960"/><span>air a dtriaill iad, gan náire bheith ortha</span>
<lb n="3961"/><span>choidhche é féin, agus a chreidiomh d'admháil.</span>
<lb n="3962"/><span>Air sin raobas Caiphas a bhrat ag éimhe amach</span>
<lb n="3963"/><span>Diamhasla!  Agus dfógruigheadar uile é Cionntach</span>
<lb n="3964"/><span>chum báis!  Acht tusa, m'anam, fógair</span>
<lb n="3965"/><span>amach buinsgionn dóibh, mar aon ris na hainglibh.</span>
<lb n="3966"/><span>Is fiu an Tuan do marbhadh, cómhacht,</span>
<lb n="3967"/><span>agus saidhbhrios, agus eagna, agus neart, agus</span>
<lb n="3968"/><span>onóir, agus glóire, agus beannúghadh, Taisbeana,</span>
<lb n="3969"/><span>f.12. d'fághail ó an uile chréatuir go bráth.</span></p>
<lb n="3970"/>
<lb n="3971"/><p><span>Smuain, san treas áit, Nách túisge tugadh</span>
<lb n="3972"/><span>an daoirbhreath air ar Slánaightheóir, leis an</span>
<lb n="3973"/><span>mórchómhairle, ioná ionnsuigheadar uile é le</span>
<lb n="3974"/><span>barbardhacht do chloiste, mar an spioradaibh</span>
<lb n="3975"/><span>ifrionda, agus ni mar dhaoinibh, agus leagadar</span>
<lb n="3976"/><span>air anuile ghné éugcóra, buileadha, aithfir, agus</span>
<lb n="3977"/><span>diamhasla.  Féuch, m'anam, mar chaithid na</span>
<lb n="3978"/><span>hannchoin ifrinn úd sílidhe san aghaidh air do</span>
<lb n="3979"/><span>Shlánaightheoir, agus a réuma ghráineamhuil</span>
<lb n="3980"/><span>daisiog air an éudan naomhtha úd air ar shuigh</span>
<lb n="3981"/><span>áileacht agus árdfhlaithios.  Féuch mar chórnásgaid,</span>
<lb n="3982"/><span>mar chosrálaid, agus mar bhuailid é</span>
<lb n="3983"/><span>le cuthach neamhthrócaireach, agus é sin le na</span>
<lb n="3984"/><span>lámhaibh ceangailte air an dtaobh shiar de, gan</span>
<lb n="3985"/><span>air gcumas do aon bhuile amháin do chosnamh,</span>
<lb n="3986"/><span>ná aon cháraid aige do ghlanfadh a aghaidh, ná</span>
<lb n="3987"/><span>mar chasaid seanna cheirt éigin salach timchioll</span>
<lb n="3988"/><span>a shuilibh, agus annsan le droichmheas (chómh</span></p>
</div>
<pb n="254"/>
<div><lb n="3989"/><p><span>maith is gur Bhfáigh magadh no mealltóir é)</span>
<lb n="3990"/><span>le gach buile fiafruighid de a innsin cia bhuail</span>
<lb n="3991"/><span>é?  Mar aon le hiliomad oile aitbhior, noch</span>
<lb n="3992"/><span>d'fulaing sé le foighid agus le ciunas dochlaoidhte.</span></p>
<lb n="3993"/>
<lb n="3994"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Tar gach</span>
<lb n="3995"/><span>nidh dár fhulaing ár Slánaightheoir a ndún</span>
<lb n="3996"/><span>Chaiphas, gur mó do chuaidh sé air an mbeó</span>
<lb n="3997"/><span>aige ioná iad uile, an tuitim conntabhairteach</span>
<lb n="3998"/><span>do rin Peadar, taoiseach a Easboil uile, agus</span>
<lb n="3999"/><span>an té fuair na gréirthe budh dheargsnaithe</span>
<lb n="4000"/><span>uaidh, an té do mhoigh an oidhche chéadna san,</span>
<lb n="4001"/><span>dá mbeith go dtréigfidís an tiomlán eile dona</span>
<lb n="4002"/><span>deisgioblaibh a dTighearna, nách tréigfeadh</span>
<lb n="4003"/><span>féin choidhche é, agus gurab luaithe do gheabhadh</span>
<lb n="4004"/><span>féin bás maille ris ioná do shéunfadh sé é:</span>
<lb n="4005"/><span>Gidheadh, dearc air laige agus neamh-sheasmhacht</span>
<lb n="4006"/><span>an nádúir dhaona, le guith chailín shuathrach</span>
<lb n="4007"/><span>séunan sé a Thighearna gan stad, agus</span>
<lb n="4008"/><span>séunann an dára uair agus an treas uair, agus</span>
<lb n="4009"/><span>fós do ghnídh é féin d'easguin agus dearbhann</span>
<lb n="4010"/><span>nách raibh aithne riamh aige air an duine.  A</span>
<lb n="4011"/><span>Iosa mhilis!  Créud é an nidh duine!  O a Thighearna</span>
<lb n="4012"/><span>féuch ormsa, agus congbhaigh suas me</span>
<lb n="4013"/><span>lead ghrásaibh, no séunfad tu mar an gcéudna.</span>
<lb n="4014"/><span>Dob iad ádhbhair tuitim Pheadair, ó thuis,</span>
<lb n="4015"/><span>díomas agus anndóthchas áirighthe ionna neart</span>
<lb n="4016"/><span>féin.  A rís, a fhaillith a dteagasg ár Slánaightheóra,</span>
<lb n="4017"/><span>ann codla dhéunamh an tráth budh</span>
<lb n="4018"/><span>chóir dhó faire agus guidhe do dhéunamh.  Agus</span>
<lb n="4019"/><span>fó thri, dá rith féin a gconntabhairt tré thuitim</span></p>
</div>
<pb n="256"/>
<div><lb n="4020"/><p><span>go toiltionach a ndroch chuideachta.  Feuchsa</span>
<lb n="4021"/><span>ar bhain a leithéidibhsi dhuit féin chum a leithéid</span>
<lb n="4022"/><span>do dhochar duit, tré do tharraing chum a</span>
<lb n="4023"/><span>shéunta air gcéudna, agus fós chum a chéusda</span>
<lb n="4024"/><span>le peacadh, Foghluim aithris do dhéunamh air</span>
<lb n="4025"/><span>áithríghe éusga an easboilsi, noch dimthigh amach</span>
<lb n="4026"/><span>gan mhoill agus ghuil go géur tairéis a</span>
<lb n="4027"/><span>thuitim.  Nidh a déarthar do chleachtaigh sé</span>
<lb n="4028"/><span>riamh ina dhiaigh sin chómh minic agus chuala</span>
<lb n="4029"/><span>sé gairm an choiligh.</span></p>
<lb n="4030"/>
<lb n="4031"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh áit, Mar do chuadar</span>
<lb n="4032"/><span>na hárdshagairt agus na sgríobaidheadh chum</span>
<lb n="4033"/><span>suain, iar dtabhairt breithe bháis air ár Slánaighthéoir,</span>
<lb n="4034"/><span>dá fhágbháil sin air lámhaibh náchar</span>
<lb n="4035"/><span>chosmhuil do léigfeadh aon tsuaimhnios dó.  O!</span>
<lb n="4036"/><span>Créud an tsamhuil oidhche do chaith ár Slánaighthéoir</span>
<lb n="4037"/><span>ameasg na haicmesi, iad súd noch</span>
<lb n="4038"/><span>chum a ndroichbheart féin agus maillís a dTriatha</span>
<lb n="4039"/><span>do shásamh, gur chuireadar a ngníomh arís</span>
<lb n="4040"/><span>agus arís an radharc neamhdhaonachtamhail úd</span>
<lb n="4041"/><span>noch do thionnsgnúigheadar an tan do bhádar</span>
<lb n="4042"/><span>a nurradha do láthair, ag leagann air an uile</span>
<lb n="4043"/><span>ghné mínághaireacht agus diamhasla:  Ionas</span>
<lb n="4044"/><span>gur féidir linn a dheimhniughadh go dána noch</span>
<lb n="4045"/><span>foillseochar leath ar fhulaing ár Slánaightheoir</span>
<lb n="4046"/><span>an oidhche sin, go lá an bhreitheamhnais.  Iomlán</span>
<lb n="4047"/><span>an mhiomhodh gur fhulaing go ciuin; agus</span>
<lb n="4048"/><span>an uair sin féin, an tan bhádar dá aithisiughadh,</span>
<lb n="4049"/><span>go raibh sé ag guidhe ortha, agus ag gabháil</span>
<lb n="4050"/><span>a leithsgéil re na Athair, agus ag tairgsin suas</span></p>
</div>
<pb n="258"/>
<div><lb n="4051"/><p><span>a dhuaigh go léir a ndioghaluigheacht air son a</span>
<lb n="4052"/><span>bpeacadha.  A Iosa mhilis, tabhair grása</span>
<lb n="4053"/><span>dhúinne aithris do dhéunamh ort.</span></p>
<lb n="4054"/>
<lb n="4055"/><p><span>AN XXVII. CAIB.</span>
<lb n="4056"/><span>Ata ar Slanaightheoir air dtabhairt do lathair</span>
<lb n="4057"/><span>Phiolaid agus Herod.</span>
<lb n="4058"/><span>An seachtamhadh la fithchiod.</span></p>
<lb n="4059"/>
<lb n="4060"/><p><span>Smuain, air dtúis, Chómh moch air maidin,</span>
<lb n="4061"/><span>agus d'éirghe an tárdshagairt agus a chómhlucht</span>
<lb n="4062"/><span>uile, tairéis déighionaoidheacht anáirneádhain,</span>
<lb n="4063"/><span>do chruinniughadh cóimhthionóil ni bhus iomadamhla</span>
<lb n="4064"/><span>dona Sanhédrim, agus ann soin, arís</span>
<lb n="4065"/><span>cuirid an cheist chéadna chum ár Slánaighthéora,</span>
<lb n="4066"/><span>Dá ma é Mac Dé?  Agus air fhághail an</span>
<lb n="4067"/><span>fhreagra chéadna, daingnid an bhreath reamhráidhte.</span>
<lb n="4068"/><span>Gídheadh, ó náchar thuigeadar a</span>
<lb n="4069"/><span>slánadh féin tre bhreath do chur a bhfeidhm gan</span>
<lb n="4070"/><span>toil Phoint Phioláid, sé sin, an riaghlaighthéoir,</span>
<lb n="4071"/><span>air mbeith dhóibh féin fá smacht na Rómhánach</span>
<lb n="4072"/><span>do rineadar cómhairle a bhreith chum Phioláid,</span>
<lb n="4073"/><span>agus tré na ughdarás san é chéusa, modh bháis</span>
<lb n="4074"/><span>noch do thogh a mailís, mar go raibh sé san</span>
<lb n="4075"/><span>am céudna ró tháir, air mbeith dho fá leith dona</span>
<lb n="4076"/><span>moghaibh budh dhí-mheasda:  agus dona cionntachaibh</span>
<lb n="4077"/><span>budh shuathantuisighe; agus an bás</span>
<lb n="4078"/><span>budh dhaordhálaidhe air mbeith dho mall, mí-éusga</span>
<lb n="4079"/><span>fána diachairibh budh ghéire, neimhnighe.</span>
<lb n="4080"/><span>Gluais, anois, a anam chríostamhuil,</span>
<lb n="4081"/><span>agus meabhraigh do Shlánaighthéoir mar</span>
<lb n="4082"/><span>bhrostuighthear é air lorg na sráideadh le na</span></p>
</div>
<pb n="260"/>
<div><lb n="4083"/><p><span>lámhaibh cuibhrighthe, o thigh an Ardshagart</span>
<lb n="4084"/><span>go dún Phioláid, agcuideachta na cómhairle go</span>
<lb n="4085"/><span>huile, agus a ministéirighe malluighthe, da</span>
<lb n="4086"/><span>fhógra le hárdghuth do réir mar ghluaisighid,</span>
<lb n="4087"/><span>gur ab anois do bhádar a bhreug-ghnodhtha</span>
<lb n="4088"/><span>uile nochtaighthe, a shaobhchrádhbha so fhaicsighthe,</span>
<lb n="4089"/><span>agus é féin daortha a dtaobh diamhasla.</span>
<lb n="4090"/><span>Féuch an pobal luaithaigionta, noch d'onóroigh</span>
<lb n="4091"/><span>é mar Fháidh, aga bheag roimhe sin, mar</span>
<lb n="4092"/><span>chuirid anois go prab le na námhaid dá leanmhuin</span>
<lb n="4093"/><span>le gáir fochmaide, dá áithisiúghadh air</span>
<lb n="4094"/><span>feadh na slighe do ghabhann sé, agus ag teilgionn</span>
<lb n="4095"/><span>an uile ghné tharcuisne agus dochair air.</span></p>
<lb n="4096"/>
<lb n="4097"/><p><span>Smuain, san dara áit, Agus dearc go grinn,</span>
<lb n="4098"/><span>breitheamh na mbeó agus na marbh, ag seasamh</span>
<lb n="4099"/><span>re na lámhaibh cuibhrighthe mar chionntach</span>
<lb n="4100"/><span>a láthair bheag fhlaith, agus féuch an dearbhadh.</span>
<lb n="4101"/><span>Tairéis dona taoiseachaibh sagart agus d'uachtaránaibh</span>
<lb n="4102"/><span>an phobail é thabhairt suas, agus air</span>
<lb n="4103"/><span>fhiafradh dho Phioláid dhíobh cia na cuir fá leith</span>
<lb n="4104"/><span>do bhi aca ina aghaidh, ní dhearnadar aon</span>
<lb n="4105"/><span>chadhas do chumadóireacht nuadh do thionnsgna</span>
<lb n="4106"/><span>dhó, go raibh sé ina dhuine bhuaidheartha,</span>
<lb n="4107"/><span>urchóideach, ina mhéirleach, agus ina ghliadhaire</span>
<lb n="4108"/><span>easúmhal don dlíghe, agus ag toirmiosg</span>
<lb n="4109"/><span>cáin do dhíoghal le Saesar; agus cur suas chum</span>
<lb n="4110"/><span>bheith ina Rígh air na Iudaighibh.  Tabhair fá</span>
<lb n="4111"/><span>taire aon uair amháin oile foighne do-chlaoidhte</span>
<lb n="4112"/><span>do Shlánaighthéora, ag éistiocht go ciuin le</span>
<lb n="4113"/><span>gach éugcóir follus dár chuireadar ina leith,</span>
<lb n="4114"/><span>ionas go raibh iongantus air an mbreithiomh</span></p>
</div>
<pb n="262"/>
<div><lb n="4115"/><p><span>go bhféudfadh aon duine bheith ina thocht fá</span>
<lb n="4116"/><span>na samhuil do dhaorshaoibh, nár shanntuigh</span>
<lb n="4117"/><span>nídh budh lúghadh ioná a dhamnúghadh don</span>
<lb n="4118"/><span>mbás dob aindeise.  Air a shon son mar do chonairc</span>
<lb n="4119"/><span>sé go follus tré bhréigriocht na nárdshagart</span>
<lb n="4120"/><span>agus sgríobuíghe, do mhínigh sé an</span>
<lb n="4121"/><span>sost so chum saortha ár Slánaightheora; acht</span>
<lb n="4122"/><span>ag amhrasúghadh beagán air an bhfocal so,</span>
<lb n="4123"/><span>Righ; acht air bhfaghail iomlán sásaimh san</span>
<lb n="4124"/><span>gcás so, air na chur agcéil do nach ba dhon</span>
<lb n="4125"/><span>saoghal so rígheacht ár Slánaighthéora, agus dá</span>
<lb n="4126"/><span>bhrígh sin nár bhaoghal do Fhlaithios Shaesair</span>
<lb n="4127"/><span>é, do mheas sé é léigionn fó réir.  Bíodh uathbhfás</span>
<lb n="4128"/><span>ort fá chómhacht an neimhchionnta, noch</span>
<lb n="4129"/><span>dféudfadh fós págánach, agus aon dona fearaibh</span>
<lb n="4130"/><span>budh mheasa, mar do bhi Pioláid; agus bi</span>
<lb n="4131"/><span>deimhneach, le labhairt agcoitchine, gur fearr</span>
<lb n="4132"/><span>do dhearbha air do neimhchionnta, foighne agus</span>
<lb n="4133"/><span>suaimhneas, ioná olc anaghaidh an oilc agus</span>
<lb n="4134"/><span>cosnamh béul-láidir garóideach.</span></p>
<lb n="4135"/>
<lb n="4136"/><p><span>Smuain, san treas áit, Air mbeith do Phioláid</span>
<lb n="4137"/><span>deimhneach do neimhchionnta ár Slánaightheora,</span>
<lb n="4138"/><span>agus mian do bheith air é léigionn fá réir,</span>
<lb n="4139"/><span>do thárla aighneas ceanndána dho óna huachtaránaibh</span>
<lb n="4140"/><span>agus ó'n bpobal dithcéilighe, agus</span>
<lb n="4141"/><span>uime sin air dtuigsin do ár Slánaightheoir</span>
<lb n="4142"/><span>do bheith ina áitightheóir san nGaililíghe,</span>
<lb n="4143"/><span>fá smacht Joruath, noch budh Thetrarc</span>
<lb n="4144"/><span>san nGaililighe, as san do mheas sé eirghe</span>
<lb n="4145"/><span>as a sírriarratus, le a chur chum Joruath.</span>
<lb n="4146"/><span>Gluais led' Dhia, ó m'anamsa, san nuadhshlíghsi,</span></p>
</div>
<pb n="264"/>
<div><lb n="4147"/><p><span>agus bréithnigh a cheannsacht éugsamhlach,</span>
<lb n="4148"/><span>an feadh do ghluaisionn treas ná</span>
<lb n="4149"/><span>ráidibh, fál do shluaidhtibh maslaightheach</span>
<lb n="4150"/><span>air an uile thaobh le gárthaibh casaoide, agus</span>
<lb n="4151"/><span>árdghlor.  Budh ro uthgháireach Joruath tré</span>
<lb n="4152"/><span>na theacht, a ndóigh go bhfaicfeadh miorbhuil</span>
<lb n="4153"/><span>éigin, agus uime sin do chuir mile ceist air;</span>
<lb n="4154"/><span>an feadh do bhádar na cinniúdaigh le aoin inntinn</span>
<lb n="4155"/><span>mailíse ag aithfhriotal a bhfiaghnaise</span>
<lb n="4156"/><span>bhréige ina aghaidh:  acht do bhi ár dTighearna</span>
<lb n="4157"/><span>fós ina shost, ná ni sháiseócha mian dhíomhaoin</span>
<lb n="4158"/><span>Joruath, ná ni dhéunfa aoinnidh le a gclaonfadh</span>
<lb n="4159"/><span>an taoiseach san chum a shaortha ó'n mbás úd</span>
<lb n="4160"/><span>noch do iarr sé chómh dian san, ó sé tré órdúghadh</span>
<lb n="4161"/><span>na bhflaithios, dob aoinmhéadhain</span>
<lb n="4162"/><span>fuasgalta dhúinn.  Go ma beannaighthe a</span>
<lb n="4163"/><span>mhaithios go tráth tré na chréatuiribh uile.</span>
<lb n="4164"/><span>Smuain, san gcéathramhadh áit, Mar diarr</span>
<lb n="4165"/><span>Joruaith, air nglacadh feirge dhó tre nár bháil le</span>
<lb n="4166"/><span>ár Slánaightheoir a aigne do shásamh ann míorbhuil</span>
<lb n="4167"/><span>do thiosbánadh dhó é féin do dhíoghalt</span>
<lb n="4168"/><span>air le fonómhaid agus tarcaisne do thabhairt do,</span>
<lb n="4169"/><span>agus órdúghadh thabhairt a éidiúghadh go</span>
<lb n="4170"/><span>fochmaideach le brat bán, amhuil culaith amadáin,</span>
<lb n="4171"/><span>nó b'éidir righ bréige; agus do chuir tar</span>
<lb n="4172"/><span>a ais arís chum Phioláid san gcórúghadh so é,</span>
<lb n="4173"/><span>san gcuideachta chéudna ionna dtáinig, maille</span>
<lb n="4174"/><span>re céardshluaigh maslaightheach, fá thaoiseachaibh</span>
<lb n="4175"/><span>Sgríobuidhe agus Phairisíneach.  Seas</span>
<lb n="4176"/><span>fá iongantas, d'feicsin eagna síorruighe an</span></p>
</div>
<pb n="266"/>
<div><lb n="4177"/><p><span>Athar, air na fhriothálamh mar so amhuil</span>
<lb n="4178"/><span>óinbhid; agus foghluim ó so, gan bheith buaidheartha</span>
<lb n="4179"/><span>na cúramach timchioll breitheamhnais an</span>
<lb n="4180"/><span>tsaoghail.</span></p>
<lb n="4181"/>
<lb n="4182"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh áit, Mar cheap Pioláit</span>
<lb n="4183"/><span>air fheicsin ár Slánaightheora tabhartha tar</span>
<lb n="4184"/><span>áis arís chum a bhreitheamhnais féin, slíghe</span>
<lb n="4185"/><span>oile chum a shaortha, acht air mhodh gan cúis</span>
<lb n="4186"/><span>ghearáin do thabhairt don árdshagairt ná dona</span>
<lb n="4187"/><span>cinniúdaidhibh acht chomhbeag is dob éidir.  Dob</span>
<lb n="4188"/><span>é béus na críche sin air lá fhéile na Cásga,</span>
<lb n="4189"/><span>(noch do solamnuigheadh an lá céadna san,)</span>
<lb n="4190"/><span>air gcuimhniúghadh abhfuasglaighthe a hannbhroid</span>
<lb n="4191"/><span>na hEigipte, aon chionntach do léigionn</span>
<lb n="4192"/><span>fó réir, dá niarradh an pobal; uime sin air</span>
<lb n="4193"/><span>nglacadh na huanach so do Phioláid, do thairg</span>
<lb n="4194"/><span>sé a rogha dhóibh, eadhoin, ár Slánaightheoir</span>
<lb n="4195"/><span>air láimh, agus Barabas feill-bheartadha, sladadha</span>
<lb n="4196"/><span>agus dúnmharbhthóir, air an láimh oile;</span>
<lb n="4197"/><span>mar do bhí sé deimhneach go mbfheárr leó dho</span>
<lb n="4198"/><span>rogha uan neamhchionntach Dé d'fuasgladh,</span>
<lb n="4199"/><span>ioná Barrabas, an cionntach budh mheasa le</span>
<lb n="4200"/><span>fághail, do dhul, ó phionós iómchubhaidh.  Och!</span>
<lb n="4201"/><span>a Phioláid, nách taodach an taithfear so do bheirir</span>
<lb n="4202"/><span>dho Mhac Dé, an tráth shaoileas tu</span>
<lb n="4203"/><span>congnamh saortha do thabhairt do?  Go dé si!</span>
<lb n="4204"/><span>an gcaithfeadh Tighearna na beatha, agus na</span>
<lb n="4205"/><span>bithbhuaineadh, seasamh agcóimhéiliomh ris</span>
<lb n="4206"/><span>an té budh tháire dhon drong daona, Rígh na</span>
<lb n="4207"/><span>bhflaithíos, ris an gcorthóir budh shuthantaisighe</span>
<lb n="4208"/><span>dár bh'éidir smuaineadh air?  An fá</span></p>
</div>
<pb n="268"/>
<div><lb n="4209"/><p><span>rádh na leadrán a fágfar cia aca dhon dís fear</span>
<lb n="4210"/><span>is fearr, agus cia is mó thuill a chur chum báis?</span>
<lb n="4211"/><span>O uirisleadh eugsamhlach mo Shlánaighthéora!</span>
<lb n="4212"/><span>O a Rígh na glóire, nách ísiol do chromais</span>
<lb n="4213"/><span>chum mise do thógbháil ó'n gcarnaoiligh?</span></p>
<lb n="4214"/>
<lb n="4215"/><p><span>Smuain, san séisiúghadh áit, Munar aithis</span>
<lb n="4216"/><span>do-fhulaingthe ár Slánaightheoir do chur a</span>
<lb n="4217"/><span>gcomórtas le Barrabas, créud é ar dtuairim, no</span>
<lb n="4218"/><span>créud an tainim do bhéuram do rogha na ndallacán</span>
<lb n="4219"/><span>úd, an tráth thoghadar Barrabas róimh</span>
<lb n="4220"/><span>Chríost, agus a iarradh é si do chéusadh, agus</span>
<lb n="4221"/><span>é súd do shaoradh.  O! m'anam, féuch san</span>
<lb n="4222"/><span>uirísle iongantach so do Thighearna, chomh</span>
<lb n="4223"/><span>doimhinn, chómh conntabhairteach le cneadh</span>
<lb n="4224"/><span>an uabhair, nár bhféidir a léighios gan ísliúghadh</span>
<lb n="4225"/><span>chómh mór san:  O! féuch an bhfuil do</span>
<lb n="4226"/><span>chneadh féin léighiosta fós.  Cuardaigh tu féin</span>
<lb n="4227"/><span>mar an gcéadna, muna rabhais go minic, amhuil</span>
<lb n="4228"/><span>na Iudaighthe dhalla so, cionntach ann rogha do</span>
<lb n="4229"/><span>dhéunamh dho Bharrabas do thógbháil roimh</span>
<lb n="4230"/><span>do Shlánaightheoir, le casa do chuil leis air son</span>
<lb n="4231"/><span>beagán éigin sochair, nó sásamh aigne salach?</span>
<lb n="4232"/><span>Más amhlaidh san atá, is lúgha a táirse ionnleithsgeil</span>
<lb n="4233"/><span>ioná iad san, do bhrigh go bhfuil a fhios</span>
<lb n="4234"/><span>agadsa gur ab é Tighearna an uile ghlóire é, air</span>
<lb n="4235"/><span>an am céadna a ndéinir inghreim air le peacadh;</span>
<lb n="4236"/><span>anaghaidh sin, dá mbiadh a fhios aca san</span>
<lb n="4237"/><span>a bheith amhlaidh, ni thogfadaois aon Bharrabas</span>
<lb n="4238"/><span>choidhche roimhe.</span>
<lb n="4239"/>
<pb n="270"/></p>
<lb n="4240"/>
<lb n="4241"/><p><span>AN XXVIII. CAIB.</span>
<lb n="4242"/><span>Ar Slanaightheoir air na sgiursadh ag an gcolamhain,</span>
<lb n="4243"/><span>agus coroinighthe le Deilgnibh.</span>
<lb n="4244"/><span>Ad ochtmhadh la fithchiod.</span></p>
<lb n="4245"/>
<lb n="4246"/><p><span>Smuain, air dtúis, Mar d'éimhiodar na Iudaigh</span>
<lb n="4247"/><span>gan traochadh anaghaidh ár dTighearna,</span>
<lb n="4248"/><span>agus a slíghe gháróideach ag éiliomh a chéusta,</span>
<lb n="4249"/><span>do ghabh Pioláid slíghe oile chum gabháil timchioll</span>
<lb n="4250"/><span>a léigionn fó réir, eadhoin, ag féuchain</span>
<lb n="4251"/><span>le na naigne díoghaltaiseach do shásamh, tre</span>
<lb n="4252"/><span>órdúghadh thabhairt é sgiursadh go ro dhian.</span>
<lb n="4253"/><span>Och!  a Phioláid, nách cruadhálach é do thrócaire!</span>
<lb n="4254"/><span>an amhlaidh so do ghníthir leis an té úd</span>
<lb n="4255"/><span>d'admhais neimhchionntach?  An é si do chóir?</span>
<lb n="4256"/><span>Acht níor bhfuláir le ár bpeacadhaibhne, ó</span>
<lb n="4257"/><span>m'anam, gur ab mar so do geabhthaoi go</span>
<lb n="4258"/><span>cruadhalach chum Thighearna na glóire, agus a</span>
<lb n="4259"/><span>thabhairt fá smacht an phionóis anuasailsi, nách</span>
<lb n="4260"/><span>himeórfuidhe air aoinneach acht na braighde</span>
<lb n="4261"/><span>budh choitchine, agus na haindeiseóiridhe bo</span>
<lb n="4262"/><span>tháire.  Seasaighse, agus féuch, O m'anam an</span>
<lb n="4263"/><span>modh air a gcurthar an bhreachtso a bhfeidhm.</span>
<lb n="4264"/><span>Féuch mar lámhairthídhid na soighdiuiríghe</span>
<lb n="4265"/><span>fuilteacha an tuan Dé si, mar nochtaid é dá</span>
<lb n="4266"/><span>éadach uile, agus a cheangal go daingionn do</span>
<lb n="4267"/><span>chollamhuin chloiche: féuch mar leagaid air a</span>
<lb n="4268"/><span>dhrom agus air a shlinneanaibh choisreagtha</span>
<lb n="4269"/><span>greadóga, laisgionna agus sgiuirsíghe do-airmhighthe:</span>
<lb n="4270"/><span>féuch mar do thig an fhuil ag</span></p>
</div>
<pb n="272"/>
<div><lb n="4271"/><p><span>spreucha amach air gach aon taobh:  féuch mar</span>
<lb n="4272"/><span>atá a chorp raobtha briste la na gcruadháltacht,</span>
<lb n="4273"/><span>agus an fheoil sgaoilte a steach gus na cnámha:</span>
<lb n="4274"/><span>féuch a námhuid air feadh na haimsire dá mhaslúghadh</span>
<lb n="4275"/><span>agus ag déunamh luthgháire, tré na</span>
<lb n="4276"/><span>phiantaibh sin, an feadh atá sésion le na shúilibh</span>
<lb n="4277"/><span>tóighthe suas chum na bhflaithios ag tairgsin</span>
<lb n="4278"/><span>gacha bhfuil sé a fhulaing, air son a</span>
<lb n="4279"/><span>bpeacadhaibh sin, agus peacuighe an domhain</span>
<lb n="4280"/><span>uile.  Ah! a Pheacacha, bréithníghídhe go</span>
<lb n="4281"/><span>cruinn bhúr bhfuasglaightheóir anois, agus</span>
<lb n="4282"/><span>feic urchóid an pheacaidh iona chorp raobtha</span>
<lb n="4283"/><span>brúighte, agus foghluim an tainmhidhe ifrionnda</span>
<lb n="4284"/><span>so dfuathúghadh, noch do thug an Mac so</span>
<lb n="4285"/><span>Dé chum an churaidh so uile.</span></p>
<lb n="4286"/>
<lb n="4287"/><p><span>Smuain, san dara áit, Mar, sgaoileadar na</span>
<lb n="4288"/><span>dailtínídhe fuilteacha so ár Slánaightheóir, air</span>
<lb n="4289"/><span>ndéunamh aoinchréucht dá choluin ó bhonn go</span>
<lb n="4290"/><span>bathus leis an sgiúrsáil dhaor so, ó'n gcolamhuin</span>
<lb n="4291"/><span>faoi dheóigh, dá fhágbháil féin ag cuidiúghadh</span>
<lb n="4292"/><span>chum a éidigh chur uime chómh maith</span>
<lb n="4293"/><span>agus dféudfadh.  A!  a Chriostaighthe!  bíodh</span>
<lb n="4294"/><span>truaigh aguibh anois do choinghíol uaigneach</span>
<lb n="4295"/><span>bhúr Slánaightheóra; ag nách bhfuil duine do </span>
<lb n="4296"/><span>bhféurfadh lámh chonganta dho chum a</span>
<lb n="4297"/><span>chréuchta béulosgailte do cheangal, no an fhuil</span>
<lb n="4298"/><span>do thig ina srothaibh asta do chosg.  O léig tú</span>
<lb n="4299"/><span>féin ina láthair anois, agus tairg dho an méid</span>
<lb n="4300"/><span>congnamh atá air do chur, tairg dho air a</span>
<lb n="4301"/><span>loighead, congnamh ag chur a éide air, chum a</span>
<lb n="4302"/><span>nuadhloit do chlúdamh ó'n aodhar fuar.  Acht</span></p>
</div>
<pb n="274"/>
<div><lb n="4303"/><p><span>oh!  nách garg iad na héuduighe ollainne si air</span>
<lb n="4304"/><span>a dhrom créuchtnaighthe!  Faraoir!  anionad</span>
<lb n="4305"/><span>aon tsuaimhnis ná fortacht do thabhairt do, isé</span>
<lb n="4306"/><span>ghnídhid a dhoilghíos do mhéudúghadh ag</span>
<lb n="4307"/><span>coimilt diobh.</span></p>
<lb n="4308"/>
<lb n="4309"/><p><span>Smuain, san treas áit, Nách mór go dtugadar</span>
<lb n="4310"/><span>na soighdiúirídhe folamhla sgith ghairid dár</span>
<lb n="4311"/><span>Slánaightheóir tairéis a sgiúrsálta, an tráth do</span>
<lb n="4312"/><span>shéid an diabhal iad chum radharc oile dá</span>
<lb n="4313"/><span>ndroichbheart do chur a ngníomh, nídh nách</span>
<lb n="4314"/><span>cualaigheas a shamhuil roimhe sin ná ó shoin,</span>
<lb n="4315"/><span>agus dob é sin subhachus barbartha do dhéunamh</span>
<lb n="4316"/><span>dhóibh féin, ann coróinn do chur air mar</span>
<lb n="4317"/><span>Righ.  Uime sin do shracadar leó é a steach</span>
<lb n="4318"/><span>go cúirt an dlíghe, agus cruinníghid agcionn</span>
<lb n="4319"/><span>a chéile iomlán an chathbhuidhin, agus annsan</span>
<lb n="4320"/><span>bainid de arís, go cómhéigneach, a chuid</span>
<lb n="4321"/><span>éudaigh, noch do thoisigh anois air cheangal</span>
<lb n="4322"/><span>go daingionn dá chorp créuchtnaighthe, cuirid</span>
<lb n="4323"/><span>ina shuighe é air bhinnse nó stól; teilgid seancheirt</span>
<lb n="4324"/><span>éigin chorcair timchioll air, casaid lúbóg</span>
<lb n="4325"/><span>do dheilgnibh leabhaire, géura, cruadha, agus</span>
<lb n="4326"/><span>fáisgid síos air a cheann naomhtha é, cuirid feóig</span>
<lb n="4327"/><span>nó giolcach ionna láimh mar shlat ríogha:  annsan</span>
<lb n="4328"/><span>le aithis, air dteacht ina láthair dóibh, duine</span>
<lb n="4329"/><span>air dhuine, fillid a nglúine le fáilte tharcuisnigh,</span>
<lb n="4330"/><span>"Go mbeannaighthear dhuit a Righ na nJúdaigh,"</span>
<lb n="4331"/><span>do chaitheadar silíghe air a eudann, buailid é,</span>
<lb n="4332"/><span>agus air nglacadh na giolcaighe nó na féige as</span>
<lb n="4333"/><span>a láimh, buailid air a cheann é, dá bhrigh sin</span>
<lb n="4334"/><span>tiománaid na deilgnídhe a steach ni bhus doimhne,</span></p>
</div>
<pb n="276"/>
<div><lb n="4335"/><p><span>an feadh ritheas an fhuil go mear óna</span>
<lb n="4336"/><span>créuchtaibh iomdha do ghnídh a reanna air.  A</span>
<lb n="4337"/><span>Iosa mhilis, creud déarfam annso, nó creud is</span>
<lb n="4338"/><span>mó dá ndéunfamoid iongantas, meang na feadhmanaigh</span>
<lb n="4339"/><span>si an áidhbhirseóra, nó an charthanacht</span>
<lb n="4340"/><span>neamh-ionann noch do sháraigh ort a leithéidsi</span>
<lb n="4341"/><span>do phionós agus do mhasla d'fulaing do pheacachaibh</span>
<lb n="4342"/><span>miochumannacha.  Go ma beannaighthe</span>
<lb n="4343"/><span>do mhaithios go síorruighe.</span></p>
<lb n="4344"/>
<lb n="4345"/><p><span>Smuain, san gceáthramhadh áit, Mar threóraigh</span>
<lb n="4346"/><span>Pioláid ár Slánaightheoir mar do bhi</span>
<lb n="4347"/><span>sé, le na choróin spíne air a cheann, agus a</span>
<lb n="4348"/><span>cheirt chorcair air a ghuailibh, air dhóigh go</span>
<lb n="4349"/><span>raibh meang agus fearg na nIudaigh sásta anois,</span>
<lb n="4350"/><span>fá gan a bhás diarraigh ni bhus mó, 'nuair chífidís</span>
<lb n="4351"/><span>an tiarántacht agus an tarcaisne do himireadh</span>
<lb n="4352"/><span>air le géille dá gcuthach san, agus ó</span>
<lb n="4353"/><span>ionad árd taisbéanann do'n bpobal é, le Ecce</span>
<lb n="4354"/><span>Homo.  Féuch an Duine.  Féuch an modh air</span>
<lb n="4355"/><span>a bhfuil sé láimhrighthe anois, stad dá bhrígh</span>
<lb n="4356"/><span>sin, do na bhás diarraidh ní bhus siad.  Cuiridh</span>
<lb n="4357"/><span>a chorp comh chréuchtnaighthe ó bhonn go</span>
<lb n="4358"/><span>bathas, do thrúaighbhéil anáirighthe.  Acht</span>
<lb n="4359"/><span>tusa, a anam Chríostamhuil, féuch an Duine</span>
<lb n="4360"/><span>le gné oile do shúilibh seach na truaighleanacha</span>
<lb n="4361"/><span>cruaidh chroidheacha so!  Agus féuch chómh</span>
<lb n="4362"/><span>hísiol, agus thug do pheacaidhse, agus a Charthanacht</span>
<lb n="4363"/><span>do-chriochnaighthe féin é.  Féuch</span>
<lb n="4364"/><span>air a cheann coróinnighthe le lúbóg do dheilgnibh</span>
<lb n="4365"/><span>géura, ag tolladh a ghruadh naomhtha air</span>
<lb n="4366"/><span>gach uile thaobh le mór pheanaid.  Féuch</span></p>
</div>
<pb n="278"/>
<div><lb n="4367"/><p><span>aghaidh gné-mhillte go léir le daitheanna dúbha,</span>
<lb n="4368"/><span>gorma, agus sraolighthe go léir le silíghibh agus</span>
<lb n="4369"/><span>fuil.  Féuch a chorp go hiomlán srácaighthe,</span>
<lb n="4370"/><span>stróicthe go neamhdhaonachtach le laisgibh agus</span>
<lb n="4371"/><span>sgiúirsídhibh, agus anois follaighthe le brat</span>
<lb n="4372"/><span>cruaidh, garbh, giobógach, gach mómaid ag</span>
<lb n="4373"/><span>méudúgha a chréuchta le hiomchoimilt diobh;</span>
<lb n="4374"/><span>agus annsan féuch suas, agus meabhraigh é air</span>
<lb n="4375"/><span>a Chathaoir glórmhar, agus féuch créud an</span>
<lb n="4376"/><span>cuitiughadh fhéudfair dodhéunamh ris treas an</span>
<lb n="4377"/><span>ainriocht so ionnar chuir sé é féin le grádh</span>
<lb n="4378"/><span>dhuit.  Ni iarrann sé a thuile ort acht aithris</span>
<lb n="4379"/><span>do dhéunamh air a fhoighne agus a úmhluigheacht:</span>
<lb n="4380"/><span>uime sin feuch créud an modh air a</span>
<lb n="4381"/><span>bhfuilir chum na dteagasg so do chleachda.</span></p>
<lb n="4382"/>
<lb n="4383"/><p><span>AN XXIX. CAIB.</span>
<lb n="4384"/><span>Iomchrann ar Slanaightheoir a Chrois, agus</span>
<lb n="4385"/><span>taithighthear le tairinge die.</span>
<lb n="4386"/><span>An naomhadh la fithchiod.</span></p>
<lb n="4387"/>
<lb n="4388"/><p><span>Smuain, air dtúis, Mar nár ghlacadar na</span>
<lb n="4389"/><span>Júdaigh taiseadh air bith ag faicsin Uain Dé</span>
<lb n="4390"/><span>ag cur fola air son pheacadh an domhain, acht</span>
<lb n="4391"/><span>ag síor-iarraigh go gáróideach, tre mhéud a</span>
<lb n="4392"/><span>bhfala, go gcéusfaidhe é, acht faoi dheóigh do</span>
<lb n="4393"/><span>chlaon Pioláid dá niarratas, agus anaghaidh a</span>
<lb n="4394"/><span>aigne féin do thug breath chéusta air ár Slanaightheoir.</span>
<lb n="4395"/><span>Ah!  a Chriostaighthe, nách raibh</span>
<lb n="4396"/><span>sé riamh do dhonas oraibhse bhur Slánaightheóir</span>
<lb n="4397"/><span>agus a theagasg do dhaoradh tre na</span></p>
</div>
<pb n="280"/>
<div><lb n="4398"/><p><span>shamhuil sin do mheathtachus, agus diultadh</span>
<lb n="4399"/><span>go táir, a gcleachta bhur mbeatha, do riaghlachaibh</span>
<lb n="4400"/><span>a shoibhsgéil; le heagla roimh an nídh</span>
<lb n="4401"/><span>a déarfadh an saoghal.  Nách ró mhinic daontadhabhair</span>
<lb n="4402"/><span>Mac Dé do chéusadh tre adhbhar</span>
<lb n="4403"/><span>budh lúghadh ioná cailleamhuin charadais</span>
<lb n="4404"/><span>Shaosair?  Dá bhrígh sin bi claoidhte agus</span>
<lb n="4405"/><span>déin áithríghe.</span></p>
<lb n="4406"/>
<lb n="4407"/><p><span>Smuain, san dara áit, Mar do glacadh an</span>
<lb n="4408"/><span>bhreath so an bháis, da éugcóireadh agus do </span>
<lb n="4409"/><span>bhi sí ó Phioláid, gidheadh ó do bhí sí ró cheart</span>
<lb n="4410"/><span>ó na Athair síorruidhe agus riachtanach chum</span>
<lb n="4411"/><span>ár slánaighthe, le fíor-umhluigheacht, carthannacht</span>
<lb n="4412"/><span>agus ceannsacht, le bhúr bhfuasglaightheoir;</span>
<lb n="4413"/><span>noch air sin do nochtadh gan mhoill</span>
<lb n="4414"/><span>arís dá bhrat corcair, agus cóirighthe le na</span>
<lb n="4415"/><span>éudaighibh féin, agus do leaghad air a ghuailibh</span>
<lb n="4416"/><span>créuchtnaighthe cros throm, inniúil air</span>
<lb n="4417"/><span>fhaid agus air mheud chum fir diomchar: agus</span>
<lb n="4418"/><span>dís bhitheamhnach no sladuighthe beartaighthe</span>
<lb n="4419"/><span>chum cuideachtan do chóimheud do, agus</span>
<lb n="4420"/><span>a gcur chum báis maille ris, chum an tarrangaireacht</span>
<lb n="4421"/><span>úd do chiomhlíonadh, eadhoin,</span>
<lb n="4422"/><span>"Ameasg na gcionntach do háirmhígheadh é,"</span>
<lb n="4423"/><span>Isai.35.  Tigídhe anois, a anamna cráibhtheacha,</span>
<lb n="4424"/><span>agus bréithnídhe bhúr Tighearna san</span>
<lb n="4425"/><span>dturas nó san saothar déighionnach so aige.</span>
<lb n="4426"/><span>Gluaisionn clámaire roimhe ag fógra ós árd a</span>
<lb n="4427"/><span>choirthe bréige agus diamhasladh an fheillbheartadha</span>
<lb n="4428"/><span>so nách cualas trácht riamh air.</span>
<lb n="4429"/><span>Ann san leanas na soighdiúiridhe agus an lucht</span></p>
</div>
<pb n="282"/>
<div><lb n="4430"/><p><span>díthcheannta, eadhoin, na céusdúnaigh, maille</span>
<lb n="4431"/><span>re téudaibh casúiribh, tairngnibh, srl.  Ina</span>
<lb n="4432"/><span>ndiaigh sin gluaisios, nó fós snámhas air a</span>
<lb n="4433"/><span>chruibh, ár nArdshagairt agus ár niodhbairt, go</span>
<lb n="4434"/><span>léir brúighte, fuilteach, le bitheamhnach air</span>
<lb n="4435"/><span>gach láimh leis, agus an chroich air a ghuailibh</span>
<lb n="4436"/><span>dá tharraing air aghaidh coiscéim air choiscéim;</span>
<lb n="4437"/><span>leanta, agus timchiollta air gach aon taobh leis</span>
<lb n="4438"/><span>na sagartaibh, agus leis na sgríobuidhibh, agus</span>
<lb n="4439"/><span>iomlán an tsluaigh choitchion uile, ag eascaine,</span>
<lb n="4440"/><span>ag casaoid agus ag aithisiughadh air; an feadh</span>
<lb n="4441"/><span>atáid na crochairidhe tiaránta dá bhrostúghadh</span>
<lb n="4442"/><span>leó ag gabhail do chosaibh agus do bhuilídhibh</span>
<lb n="4443"/><span>air!  Ah!  a Chríostaighthe, biodh truaigh</span>
<lb n="4444"/><span>agaibh, anois féin, do dhochar bhur Slánaightheóra,</span>
<lb n="4445"/><span>agus méudaighe a ualach le peacadh.</span></p>
<lb n="4446"/>
<lb n="4447"/><p><span>Smuain, san treas áit, Air niomchur a</span>
<lb n="4448"/><span>Chroise dár Tighearna beannaighthe feadh aga</span>
<lb n="4449"/><span>éigin le duaigh agus dochar do-labhartha, treas</span>
<lb n="4450"/><span>na Sráidibh, faoi dheóigh go dtuitionn fá'n</span>
<lb n="4451"/><span>ualach, gan ann a bhreith ni bhus siadh leis.</span>
<lb n="4452"/><span>Ná bíodh iongantas ort, m'anamsa, ina thaobh</span>
<lb n="4453"/><span>so, ó léag a Athair neamhdha air a ghuailigh</span>
<lb n="4454"/><span>ualach ni bhus do-iomchair ioná ualach na</span>
<lb n="4455"/><span>croise, bíodh gur sháraigh sí a cholainn do bhí</span>
<lb n="4456"/><span>cortha, loitighthe ann gach aon áit, agus</span>
<lb n="4457"/><span>traochta tre chailleamhuin a noiread fola;</span>
<lb n="4458"/><span>eadhoin: ualach peacadha an domhain uile.</span>
<lb n="4459"/><span>Ah!  a Chríostaighthe, is fán ualach uathbhásach</span>
<lb n="4460"/><span>so do thuitionn bhur Slánaightheoir agus</span>
<lb n="4461"/><span>theighionn sé a laige.  Na a bhfuil aon fhuara</span></p>
</div>
<pb n="284"/>
<div><lb n="4462"/><p><span>aige óna ualach mhiothrócaireach a dtaobh mar</span>
<lb n="4463"/><span>do cuireadh dfiachaibh air Shíomon Cyréne, an</span>
<lb n="4464"/><span>chrois do thógbháil suas, acht níor iomchair sé</span>
<lb n="4465"/><span>aon roinn dualach ár malaightheachtne, an</span>
<lb n="4466"/><span>tiomlán noch do léag an tathair neámhdha air</span>
<lb n="4467"/><span>a Mhac ionmhuin, chum a nglanta amach le na</span>
<lb n="4468"/><span>bhás.  O a mhaithios do-chríochnaighthe an</span>
<lb n="4469"/><span>Athar!  O a Charthanacht do-chríochnaighthe</span>
<lb n="4470"/><span>an Mhic!  anoiread san do dhéunamh agus</span>
<lb n="4471"/><span>d'fulaing air son an daonuighe aindeas.  O!</span>
<lb n="4472"/><span>m'anamsa, féuch ná bí go bráth arís míochumanach</span>
<lb n="4473"/><span>do Dhia chómh grádhmhar san.</span></p>
<lb n="4474"/>
<lb n="4475"/><p><span>Smuain, san gceáthramhadh áit, Air mbeith</span>
<lb n="4476"/><span>dár Slánaightheoir anois iar riochtain Shliabh</span>
<lb n="4477"/><span>Calbhair, go léir sáraighthe, caithte amach,</span>
<lb n="4478"/><span>mar ghéirleanaid ministéirídhe ifrinn fós é le</span>
<lb n="4479"/><span>droichbheart neamhthuirseach agus do bhrígh</span>
<lb n="4480"/><span>go raibh sé dho nós deoch neirt do thabhairt</span>
<lb n="4481"/><span>dona cionntachaibh do bhíodh fá bhreith bháis,</span>
<lb n="4482"/><span>fíona suathaighthe le mirr, féuchaid le domblas</span>
<lb n="4483"/><span>do chur san ndigh do bhí le naghaidh éision.  Iar</span>
<lb n="4484"/><span>san nochtaid go hanbhorb dá éudach é, noch</span>
<lb n="4485"/><span>fá namso do lean go daingionn dá chneadhachaibh</span>
<lb n="4486"/><span>agus fhosgail a loit go léir a rís, agus dá thaisbeanadh</span>
<lb n="4487"/><span>nochtaighthe, le náire agus le fuacht, a</span>
<lb n="4488"/><span>radharc sluaigh do-áirmhighthe.  Druid a leith</span>
<lb n="4489"/><span>anois, m'anamsa, agus feic é ag cur fola go</span>
<lb n="4490"/><span>húr le grádh dhuit.  O féuch an feadh atá an</span>
<lb n="4491"/><span>chrois dá hollmhúghadh, mar shleachtan sé air</span>
<lb n="4492"/><span>a ghluinibh, agus thairgionn é féin dá Athair</span>
<lb n="4493"/><span>síorruighe, mar iodhbhairt fuilteach chum a</span>
<lb n="4494"/><span>fheirge, noch do fodaighthe tre ár bpeacadhaibhne</span>
<lb n="4495"/><span>d'fuarúghadh.</span>
<lb n="4496"/></p>
</div>
<pb n="286"/>
<div><lb n="4497"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh áit, Mar do luigh an</span>
<lb n="4498"/><span>chrois air chómhthrom talmhan, leagaid ár</span>
<lb n="4499"/><span>bfhuasgluightheóir sínte amach rithe, an té nách</span>
<lb n="4500"/><span>déin cur ina naghaidh acht mar uan ceannuis.</span>
<lb n="4501"/><span>Agus air dtúis air dtarraing a láimhe deise chum</span>
<lb n="4502"/><span>na hionaide air ar chinneadar chum a socraighthe,</span>
<lb n="4503"/><span>tiomanaid le na gcasúr, tarrainge mor,</span>
<lb n="4504"/><span>géur tre na dheárnain, ag déunamh a shlíghe</span>
<lb n="4505"/><span>le diachair dí-chreidte, treas na feirsibh, na</span>
<lb n="4506"/><span>féithibh, na tarsnanaibh agus na cnámhaibh</span>
<lb n="4507"/><span>dá bhfuil an lámh cumtha, a steach a nadhmad</span>
<lb n="4508"/><span>cruaidh na croise: san am céadna chum géilleadh</span>
<lb n="4509"/><span>dhon lot san, agus dona feirsibh do bhí</span>
<lb n="4510"/><span>air dtolladh, do tarraingeadh dho réir nádúra</span>
<lb n="4511"/><span>iomlán na Colna a gcionn an taoibh deis:  acht</span>
<lb n="4512"/><span>níor bhfada fulaingeadh dhi fuireach mar sin;</span>
<lb n="4513"/><span>óir áir nglacadh a rígh, agus a láimhe oile dona</span>
<lb n="4514"/><span>búistéiribh daordhálacha so, srácaid go héigneach</span>
<lb n="4515"/><span>é chum an taoibh clé, air inntinn na</span>
<lb n="4516"/><span>láimhe sin do spíceághail don ionad do cinneadh</span>
<lb n="4517"/><span>dhi.  Annsan ag tarraing achosa síos, do cheangladar</span>
<lb n="4518"/><span>a throighthe naomhtha air an modh</span>
<lb n="4519"/><span>céadna le tairngibh don adhmad:  agus so uile</span>
<lb n="4520"/><span>le daordháil chómh dian san, go saoilfear le</span>
<lb n="4521"/><span>síneadh agus tarraing gur ro mhór leónadar</span>
<lb n="4522"/><span>iomlán a cholaine, agus gur chuireadar na</span>
<lb n="4523"/><span>hailt as a nionad a mórán dáitibh, do réir an</span>
<lb n="4524"/><span>Fháidh rightheamhuil, "Do tholladar mo</span>
<lb n="4525"/><span>Lámha agus mo Chosa; d'airmhigheadar mo</span>
<lb n="4526"/><span>chnámha uile."  Salm, 21.  Och! a Chríostaighthe,</span></p>
</div>
<pb n="288"/>
<div><lb n="4527"/><p><span>mádh ghnídh cnapa ná tolla aoinfheirse</span>
<lb n="4528"/><span>no aonchuislean amháin; mádh ghnídh</span>
<lb n="4529"/><span>aon chnáimh amháin dá loighead do chur as a</span>
<lb n="4530"/><span>alt no as a ionad diachair chómhcruadhálach</span>
<lb n="4531"/><span>san, créud do mheasamaoid dona daorpheanadaibh</span>
<lb n="4532"/><span>noch d'fulaing ár Slánaightheóir ionna</span>
<lb n="4533"/><span>choluinn cíorbhaighthe?  Créud nách fuláir</span>
<lb n="4534"/><span>dhúinn a smuaineadh air ar fhulaing sé an tráth</span>
<lb n="4535"/><span>polladh a lámha agus a chosa tríotha le tairgnibh</span>
<lb n="4536"/><span>móra, áit a dteagmhaid a noiread san</span>
<lb n="4537"/><span>féithe, cuisleanna, tarsnáin agus cnámha a</span>
<lb n="4538"/><span>naoinfheacht?  O ná dearmadamaoid choidhche</span>
<lb n="4539"/><span>a phianta:  O ná déunamaois sgith chaoidhche</span>
<lb n="4540"/><span>dá thrócaire do ghrádhúghadh, d'adhradh</span>
<lb n="4541"/><span>agus do thabhairt fá iongantas.</span></p>
<lb n="4542"/>
<lb n="4543"/><p><span>AN XXX. CAIB.</span>
<lb n="4544"/><span>Ar Slanaightheoir air an Gcrois.</span>
<lb n="4545"/><span>An tríochadmhada la.</span></p>
<lb n="4546"/>
<lb n="4547"/><p><span>Smuain, air dtúis, Iar mbeith dhár Slánaightheoir</span>
<lb n="4548"/><span>anois ceangailte go daingionn don</span>
<lb n="4549"/><span>chrois leis na crochairighibh folamhla so mar</span>
<lb n="4550"/><span>thionsgnaid air a árdúghadh san aedhear le</span>
<lb n="4551"/><span>téudaibh é.  O créud iad na gártha do rineadar</span>
<lb n="4552"/><span>a námhuid anois an tráth do concus os cionn</span>
<lb n="4553"/><span>na ndaoine é!  Créud an diamhasla le ar bheannuigheadar</span>
<lb n="4554"/><span>dho?  An feadh atá a mháthair ró</span>
<lb n="4555"/><span>dhobrónach, agus daoine cráibhtheacha oile,</span>
<lb n="4556"/><span>gonta go croidhe ag an radharc.  Faoi dheóigh</span>
<lb n="4557"/><span>léigid cois na croise a thuitim san bpoll do</span>
<lb n="4558"/><span>hollmhuigheadh dhi, agus san le preab ionas</span></p>
</div>
<pb n="290"/>
<div><lb n="4559"/><p><span>nách beag an dochar dfulaing corp treasbhrúighte</span>
<lb n="4560"/><span>ar Slánaightheóra uaidh, agus do</span>
<lb n="4561"/><span>méuduigheadh luit a lámha agus a chos.  Agus</span>
<lb n="4562"/><span>is mar so do crochann sé anois air comhthrom</span>
<lb n="4563"/><span>san aedhear a ndiachair agus a bpeanaid ro</span>
<lb n="4564"/><span>uathbhásach, iomlán meádhachain a choirp air</span>
<lb n="4565"/><span>niomchur agá chosaibh treathollta, le a bhfuilid</span>
<lb n="4566"/><span>a chneádhacha gach mómaid air na méudúghadh.</span>
<lb n="4567"/><span>Gan aon áit air a nglacadh a cheann</span>
<lb n="4568"/><span>suaimhneas, acht air dheilgnibh:  gan leabadh</span>
<lb n="4569"/><span>air bith aga choluinn tuirseach, créuchtnaighthe,</span>
<lb n="4570"/><span>acht adhmad cruaidh na croise.</span></p>
<lb n="4571"/>
<lb n="4572"/><p><span>Smaoin, san dara áit Carthannacht do</span>
<lb n="4573"/><span>chrióchnaighthe ár Slánaightheora, agus malluightheacht</span>
<lb n="4574"/><span>eugsamhuil a námhuid.  Eimhionn</span>
<lb n="4575"/><span>sésion amach a meodhain a dhoilghís, "a Athair</span>
<lb n="4576"/><span>maith dhóibh, óir ni theadaid créud táid do</span>
<lb n="4577"/><span>dhéunamh."   Do chrothadarsan a gcinn air ag</span>
<lb n="4578"/><span>dranadh, ag rádh, "vah!  do threasgrais Teampoll</span>
<lb n="4579"/><span>Dé, agus dféudfair a thógbháil arís ann</span>
<lb n="4580"/><span>tri lá, anois anaic tú féin.  Más tú Mac Dé,</span>
<lb n="4581"/><span>tarr anuas ón Gcrois."  Maille re míle casaoid</span>
<lb n="4582"/><span>agus masla oile do cuireadh air, ní amháin o na</span>
<lb n="4583"/><span>daoinibh coitchine ná ó na soighdiúiribh, acht</span>
<lb n="4584"/><span>fós ó uachtaránaibh na sagart, ó na sgríobúighibh.</span>
<lb n="4585"/><span>agus ó na sinsioraibh, noch do chloinionn</span>
<lb n="4586"/><span>agus d'fulaingionn le foighid agus le sost.  Acht,</span>
<lb n="4587"/><span>O!  cia fheudfas gnodh inmheadhanach a anma</span>
<lb n="4588"/><span>beannaighthe dfaisnéis dúinn, air feadh na haimsire</span>
<lb n="4589"/><span>si atá sé air liobarna as an gcroich?  A inntinn</span>
<lb n="4590"/><span>síothcháin dúinne, a úrnaighthe dhúinn,</span></p>
</div>
<pb n="292"/>
<div><lb n="4591"/><p><span>diachair agus airgeana uathbhásacha na ranna</span>
<lb n="4592"/><span>inmheódhanacha dá anam, agus lúthgháir dofhaisnéise</span>
<lb n="4593"/><span>an árdranna dhe a nglóire a Athar,</span>
<lb n="4594"/><span>noch do bhí le heirghe ón bhfuasgladh fhialmhar,</span>
<lb n="4595"/><span>noch bhí sé ag cuidiughadh fa nam san</span>
<lb n="4596"/><span>do pheacachaibh bochta.</span></p>
<lb n="4597"/>
<lb n="4598"/><p><span>Smuain, san treas áit, An cuidiúghadh do </span>
<lb n="4599"/><span>rin an Mhaighdion bheannaighthe Muire ag</span>
<lb n="4600"/><span>iomchar deacracha a Mic:  agus chómh fírinneach</span>
<lb n="4601"/><span>agus do cóimhlíonadh an Fhaistine úd shean</span>
<lb n="4602"/><span>Shíomoin.  "Go ngoinfeadh an Cloidheamh a</span>
<lb n="4603"/><span>hanam féin."  O nách marbhthach an cómhadh</span>
<lb n="4604"/><span>nách fuláir lear traochadh an mhathairse noch</span>
<lb n="4605"/><span>budh cheanamhla, agus budh ghrádhmhaire do</span>
<lb n="4606"/><span>mháithreachaibh, 'nuair do bhi radharc súl</span>
<lb n="4607"/><span>aice air feadh iomlán páise a Mic Múirnigh,</span>
<lb n="4608"/><span>noch do ghrádhaigh sí le grádh neamhchomórtais,</span>
<lb n="4609"/><span>air gach uile dhochar, éugcóir agus</span>
<lb n="4610"/><span>diachair dár fhulaing sé.  Ah!  a Bhaintighearna</span>
<lb n="4611"/><span>bheannaighthe, nách féidir linne a radh go</span>
<lb n="4612"/><span>firinneach go ndeárrnadar na laisgionna, na</span>
<lb n="4613"/><span>deilgnidhe, agus na tarngnídhe lear tolladh</span>
<lb n="4614"/><span>feoil do mhic, cneadh chómh doimhinn ann do</span>
<lb n="4615"/><span>chroidhe gheanamnuighe féin; agus nách féadfadh</span>
<lb n="4616"/><span>aoinnidh acht míorbhúile do bheatha</span>
<lb n="4617"/><span>chongbháil suas, fá phian chómh iomarcach leis?</span>
<lb n="4618"/><span>Acht, O!  go dé chomh doimhinn agus an</span>
<lb n="4619"/><span>chneadh d'airís ann tanam, an tan thiodhlaic</span>
<lb n="4620"/><span>do Mhac, air fhághail bháis do, tusa dhá</span>
<lb n="4621"/><span>dheisgiobal ionmhuin, eadhoin, N. Eoin; ag</span>
<lb n="4622"/><span>tabhairt mic Sebéide dhuit mar mhalairt air</span></p>
</div>
<pb n="294"/>
<div><lb n="4623"/><p><span>Mhac Dé?  A Mhaighdin bheannaighthe, is</span>
<lb n="4624"/><span>gáirdeach admhaigheamaoid tu mar Mháthair,</span>
<lb n="4625"/><span>fágtha le húghacht againn a bpearsain N. Eoin.</span>
<lb n="4626"/><span>O!  tre t'uile dheacrachaibh, cuimhnigh orainne</span>
<lb n="4627"/><span>clann bhocht dibeartha Eadhbha, a láthair</span>
<lb n="4628"/><span>Chathaoir na ngrás.  A Chríostaighthe, foghlamuighidhe</span>
<lb n="4629"/><span>na teagaisg iongantacha noch</span>
<lb n="4630"/><span>mhuineas bhúr Mbaintighearna dhibh ag bun</span>
<lb n="4631"/><span>na croise, foghluim a creidiomh beó agus a</span>
<lb n="4632"/><span>dóthchus láidir; foghluim a sástacht aigne</span>
<lb n="4633"/><span>iomlán, a foighne agus a cumas.  O!  foghluim</span>
<lb n="4634"/><span>uaithe Iosa do ghrádhúghadh, agus peacadh</span>
<lb n="4635"/><span>dfuathúghadh, ádhbhar firinneach a dheacracha</span>
<lb n="4636"/><span>uile.</span></p>
<lb n="4637"/>
<lb n="4638"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Mar atáid an</span>
<lb n="4639"/><span>uile neithe anois chosmhuileach air eirghe</span>
<lb n="4640"/><span>anaghaidh ár dTighearna ró-ionmhuin.  Budh</span>
<lb n="4641"/><span>chosmhuil le na Athair gur thréig sé é:  goineas</span>
<lb n="4642"/><span>radharc agus brón Mháthar go croidhe é.  Air</span>
<lb n="4643"/><span>son a easboil féin, do dhíoghal duine aca é, do</span>
<lb n="4644"/><span>shéun duine oile é, d'fágbhadar uile é.  Atáid a</span>
<lb n="4645"/><span>cháirde agus an drong is mó dár roinn sé maith,</span>
<lb n="4646"/><span>agus ar leighios sé go míorbhúileach, ag cur</span>
<lb n="4647"/><span>le na lucht céusta nó an chuid is lúghadh dhe</span>
<lb n="4648"/><span>is nár leó é admháil:  atáid anámhaid ag breith</span>
<lb n="4649"/><span>buadh air agus dá aithisiúghadh.  Is daoirphian</span>
<lb n="4650"/><span>do a choluinn féin, le na mheádhachann.  Acht</span>
<lb n="4651"/><span>an nidh is mó dá gcuirionn doilghios air,</span>
<lb n="4652"/><span>eadhoin, míochomann na gCríostaighthe, an</span>
<lb n="4653"/><span>bheag thairbhe dhéunfaid dá bháis agus dá pháis;</span>
<lb n="4654"/><span>agus cailleamhuin a noiread anam fuasgalta</span></p>
</div>
<pb n="296"/>
<div><lb n="4655"/><p><span>le na fhuil mhorluach.  Ah!  a Iosa mhilis, ná</span>
<lb n="4656"/><span>foighnigh dhamhsa bheith chomh hanacrach san,</span>
<lb n="4657"/><span>agus cur lead námhdaibh dhod chéusa le</span>
<lb n="4658"/><span>peacadh.</span></p>
<lb n="4659"/>
<lb n="4660"/><p><span>Smuain, san gcúigeadh áit, An teagasg do-bheir</span>
<lb n="4661"/><span>ar Slánaightheoir dúinn tre na bhriathraibh</span>
<lb n="4662"/><span>deighionnacha air an gcrois.  Air dtúis,</span>
<lb n="4663"/><span>de ghradh agus de Charrthannacht fhírinneach</span>
<lb n="4664"/><span>dá námhaid, le guidhe ortha, agus a leithsgéil</span>
<lb n="4665"/><span>do ghabháil le na Athair síorruidhe:  "A Athair</span>
<lb n="4666"/><span>maith dhóibh, óir ni feas dóibh créud do ghnídhid."</span>
<lb n="4667"/><span>O foghlumaois ó ár Slánaightheoir air</span>
<lb n="4668"/><span>uair a bháis an teagasg riachtanach so, gradh</span>
<lb n="4669"/><span>bheith aguinn agus guidhe ortha súd dfuathuigheann,</span>
<lb n="4670"/><span>agus do ghéirleanann sinn: agus a</span>
<lb n="4671"/><span>nionad eugcoir do dhéunamh ni bhus troime, a</span>
<lb n="4672"/><span>leithsgéul do ghabháil agus a chur a leith a</span>
<lb n="4673"/><span>nainbhfios.  O nách fíor an nídh a dtaobh gach</span>
<lb n="4674"/><span>aon pheacach, "ni feas do créud do ghnidh sé:"</span>
<lb n="4675"/><span>air a mhalairt ni leóifeadh eitiol anaghaidh an</span>
<lb n="4676"/><span>mhórdhacht do-chríochnaighthe; ni bheith sé</span>
<lb n="4677"/><span>choidhche chómh mór san air buile, agus Neamh</span>
<lb n="4678"/><span>do thréigionn air shuathrachas, agus é féin do</span>
<lb n="4679"/><span>theilgionn síos leis an aill do threóruigheas go</span>
<lb n="4680"/><span>hIfrionn.  Arís, Foghluim éifiocht aithríghe</span>
<lb n="4681"/><span>fhírinneach, agus faoisidin umhal na bpeacadha</span>
<lb n="4682"/><span>san logha líonmhar do tugadh le ár Slánaightheoir</span>
<lb n="4683"/><span>ag fagháil bháis do, don ghaduidhe maith,</span>
<lb n="4684"/><span>"Amen, a deirim riot, biadh tu aniugh maille</span>
<lb n="4685"/><span>riomsas a Bparrathas."  San treas áit, Foghluim</span>
<lb n="4686"/><span>caoindúthracht do'n ógh-mháthair mar is dua</span></p>
</div>
<pb n="298"/>
<div><lb n="4687"/><p><span>dá clann a thabhairt do, air na fágbháil aguinn</span>
<lb n="4688"/><span>uile le na Mac a bpearsain N. Eoin, "Feuch do</span>
<lb n="4689"/><span>Mháthair."  San gceathramhadh áit, Foghluim</span>
<lb n="4690"/><span>méud diachair inmheadhanachanama do Shlánaightheora</span>
<lb n="4691"/><span>óna briathraibhsi, "Mo Dhia, mo</span>
<lb n="4692"/><span>Dhia, créud fath ar thréigis mé?"  Faraoir!</span>
<lb n="4693"/><span>níor bhu aon ádhbhar acht chum nách tréigfidhe</span>
<lb n="4694"/><span>an duine bocht peacamhuil.  San gcúigeadh</span>
<lb n="4695"/><span>áit, O'n bhfocal san an Iosa chéusta, "Atá tart</span>
<lb n="4696"/><span>orm."  Tabhair fá ndeara dhá threun-íota noch</span>
<lb n="4697"/><span>d'fulaing do Shlánaightheoir air an gcrois, iota</span>
<lb n="4698"/><span>dhíobh corpordha, do thig ó na bheith an fhaid</span>
<lb n="4699"/><span>ina throsgadh, ghabháil tre na noiread daoirpheanaide,</span>
<lb n="4700"/><span>agus dorta anoiread fola:  an íota</span>
<lb n="4701"/><span>oile, spioradálta ionna anam, tre mhian fhóirneartmhar</span>
<lb n="4702"/><span>ár maithiosa agus ár slánaighthe.</span>
<lb n="4703"/><span>Acht, O! a aindeiseoirighe drochaigionta nách</span>
<lb n="4704"/><span>béurfadh aoinnidh acht fínéigre chum a thart</span>
<lb n="4705"/><span>corpardha do mhúchadh; a pheacacha ni bhus</span>
<lb n="4706"/><span>drochaigionta, a nionad a thart spioradálta do</span>
<lb n="4707"/><span>shásamh le buidheachas agus le caoinduthracht</span>
<lb n="4708"/><span>nách tugann dadamh dhó acht domblas agus</span>
<lb n="4709"/><span>bhinéigre an pheacadh agus na maluightheacht.</span></p>
<lb n="4710"/>
<lb n="4711"/><p><span>San séisiughadh áit, Ona briathraibhsi ár Slánaightheora</span>
<lb n="4712"/><span>air fhághail bhais do "Ata sé cóimhlíontadh,"</span>
<lb n="4713"/><span>foghluim bheith luthghaireach tre mar</span>
<lb n="4714"/><span>atá obair fhuasglaighthe na cine daonadh go hiomlán</span>
<lb n="4715"/><span>anois criochnaighthe; go bhfuil fioghaire</span>
<lb n="4716"/><span>agus fáighideóireacht na dlíghe uile coimhlionta;</span>
<lb n="4717"/><span>agus láimhsgribhinn do sheasaigh inár naghaidh,</span>
<lb n="4718"/><span>ata anois sgriosta amach go falláin le fuil ár</span>
<lb n="4719"/><span>bhfuasglaightheóra.  Fa seacht, O na briathraibh</span></p>
</div>
<pb n="300"/>
<div><lb n="4720"/><p><span>déighionnach so ár dTighearna air uair a bháis.</span>
<lb n="4721"/><span>"A Athair, tiodhlaicim mo Spiorad ad Lámhaibh,"</span>
<lb n="4722"/><span>foghluim a mbeatha agus a mbás tu féin do</span>
<lb n="4723"/><span>thoirbhirt suas go hiomlán dhod Dhia.  Is</span>
<lb n="4724"/><span>sonaidhe iad so noch do mheabhruigheann go</span>
<lb n="4725"/><span>maith na teagaisg si mhúineas an oide oirdheirc</span>
<lb n="4726"/><span>doibh ó chathaoir a chroise.</span></p>
<lb n="4727"/>
<lb n="4728"/><p><span>AN XXXI. CAIB.</span>
<lb n="4729"/><span>Air Bhas ar Slanaightheora.</span>
<lb n="4730"/><span>An taonmhadh la triochaid.</span></p>
<lb n="4731"/>
<lb n="4732"/><p><span>Smuain, Air dtuis, Iar rádh na mbriathar</span>
<lb n="4733"/><span>ndéighionaigh úd dár dTighearna, eadhoin, "A</span>
<lb n="4734"/><span>Athair tiodhlacaim mo Spiorad ad lámhaibh," le</span>
<lb n="4735"/><span>guth ard, láidir, mar do luigh a cheann sios a</span>
<lb n="4736"/><span>númluigheacht cheart do thoil a Athar, agus</span>
<lb n="4737"/><span>a bhfíorghrádh dhuinne na peacaigh bhochta,</span>
<lb n="4738"/><span>dár thairg sé air an suigheachann so mar eadh</span>
<lb n="4739"/><span>póg na siothchána, do léig amach a anam glan,</span>
<lb n="4740"/><span>agus is mar so do chríochnaigh a bheatha shaoghalta,</span>
<lb n="4741"/><span>ionn nách raibh on gcéud mhómaid gus</span>
<lb n="4742"/><span>anois, acht síor-dheacracha fulaingthe dhúinne.</span>
<lb n="4743"/><span>Rith anois, O m'anam agus ionnsaigh tfuasglaightheoir</span>
<lb n="4744"/><span>go dána, póg a chosa naomhtha, amharc</span>
<lb n="4745"/><span>a ghéuga liathbhána, áirmhigh a chneadha</span>
<lb n="4746"/><span>uile go foirtil, agus caoin do pheacadha tre ar</span>
<lb n="4747"/><span>fhulaing sé iad.</span></p>
<lb n="4748"/>
<lb n="4749"/><p><span>Smuain, a rís, Ann Páis ár Slánaightheora,</span>
<lb n="4750"/><span>firinne na neithe úd noch do labhair sé fein fá</span>
<lb n="4751"/><span>ádhbhar oile, eadhóin, "An té úmhluigheann é</span></p>
</div>
<pb n="302"/>
<div><lb n="4752"/><p><span>féin áirdeochar é:  Agus feuch, iar na úmhlúghadh</span>
<lb n="4753"/><span>féin dár dTighearna chum bás na croise</span>
<lb n="4754"/><span>gur hárduigheadh agus gur honóireadh é san am</span>
<lb n="4755"/><span>san féin le na Athair neámhdha, agus san a niomad</span>
<lb n="4756"/><span>slighthibh.  Oir air feadh na haimsire</span>
<lb n="4757"/><span>do bhi sé air an gcrois níor thaithnigh an ghrian</span>
<lb n="4758"/><span>feadh tri huaire iomlána, agus le linn a bháis</span>
<lb n="4759"/><span>do chrith an talamh, do sgoilteadar na carraigeacha,</span>
<lb n="4760"/><span>agus do hosgladh na huaigheana.  Do</span>
<lb n="4761"/><span>raobadh folacha an teampoill (noch do bhi air</span>
<lb n="4762"/><span>aghaidh an choisreagadh) ó mhulach go lar.</span>
<lb n="4763"/><span>Do spreagadh na daoine ris na hiongantais si,</span>
<lb n="4764"/><span>agus do chuadar a bhaile ag bualadh a nuchta,</span>
<lb n="4765"/><span>agus d'admhaigh an taoiseach-céid, eadhoin,</span>
<lb n="4766"/><span>ceann-uraidh an ghárda, ós árd, gur bhé Mac</span>
<lb n="4767"/><span>Dé é.  Bí luthgháireach a anam, Chriostamhuil,</span>
<lb n="4768"/><span>air fhaicsin báis do Shlánaightheora onórtha</span>
<lb n="4769"/><span>mar so; agus foghluim muinghin do chur a</span>
<lb n="4770"/><span>nDia ann gach aon phonc, noch diompóchas</span>
<lb n="4771"/><span>mailis do námhuid fá dheoigh chum t'onóra,</span>
<lb n="4772"/><span>agus do thairbhe:  Suigh síos, anois ag cois na</span>
<lb n="4773"/><span>croiche, agus ann san go suaimhneasach ...</span></p>
<lb n="4774"/>
<lb n="4775"/><p><span>Smuain, san treas áit, Agus athsgrúdaigh</span>
<lb n="4776"/><span>ann t'ínntinn iomadamhlacht, agus éugsamhlacht</span>
<lb n="4777"/><span>mhór na ndeacracha noch dfulaing do</span>
<lb n="4778"/><span>Shlánaightheoir dhuit, ó na dhul a steach a ngort</span>
<lb n="4779"/><span>Ghetsemani go na éug air an gcroich.  Amharc</span>
<lb n="4780"/><span>iad ceann air cheann, agus chidhfir nach deachaidh</span>
<lb n="4781"/><span>aoinionad amháin dá chollan naomhtha</span>
<lb n="4782"/><span>saor ó na dhiachair féin air leith, (noch do bhi</span>
<lb n="4783"/><span>ró mhaiseach roimhe sin, agus air gcéudna an</span></p>
</div>
<pb n="304"/>
<div><lb n="4784"/><p><span>corp budh éugcruaidh, agus budh airighe air</span>
<lb n="4785"/><span>phian dá dtainig riamh.)  Do bhi coróin spíne</span>
<lb n="4786"/><span>um a cheann; a Aghaidh sailighthe le silighibh,</span>
<lb n="4787"/><span>bruighte go leir, agus dubh gorm le builíghibh;</span>
<lb n="4788"/><span>a Fholt, agus a Fhéasóig tarraingthe, sraoilte;</span>
<lb n="4789"/><span>a Bhéul fliuchta le domblas agus bhinéigre;</span>
<lb n="4790"/><span>Ghuaile breóite ó mheádhachan na croise; a</span>
<lb n="4791"/><span>Lámha, agus a chosa tollta le tairrngnibh; a</span>
<lb n="4792"/><span>chorp cneisghearrtha, fhosgailte le laisgibh</span>
<lb n="4793"/><span>agus le sgiursadhaibh; a Ghéuga tuirsighthe,</span>
<lb n="4794"/><span>leóinte go léir, air an gcrois.  Ni raibh a fhulaing</span>
<lb n="4795"/><span>aon phioc amháin ni sa lugha ionna anam,</span>
<lb n="4796"/><span>acht fós abhfad ni sa mhó ioná dfulaing sé</span>
<lb n="4797"/><span>ionn a chorp.  Biodh a fhiaghnaise air an doilghios</span>
<lb n="4798"/><span>marbhthach úd do theilg ionn a mhordhuaigh</span>
<lb n="4799"/><span>sa ngáirdín é; air an ngearán cruaidh úd air an</span>
<lb n="4800"/><span>gcroich, eadhoin, "Mo Dhia, mo Dhia creud</span>
<lb n="4801"/><span>far thréigis mé?"  d'fulaing sé go mórmhór</span>
<lb n="4802"/><span>ionn a chlú, (noch is measa le duine go minic</span>
<lb n="4803"/><span>ioná a bheatha,) le fiaghnaisibh bréige, agus</span>
<lb n="4804"/><span>masla, ithiomrádh agus éugcóir.  d'fulaing sé</span>
<lb n="4805"/><span>ionn a onóir le a nuile ghné chasaoide agus tarcuisne.</span>
<lb n="4806"/><span>d'fulaing sé ionn a mhaoin, tre mar do</span>
<lb n="4807"/><span>creachadh é ó fiu a chuid éudaigh, agus a chrochadh</span>
<lb n="4808"/><span>nochtaighthe do air an chrois.  d'fulaing</span>
<lb n="4809"/><span>sé ionna cháidribh, tre mar do thréigeadar uile</span>
<lb n="4810"/><span>é; gan trácht air dhocharaibh oile noch is</span>
<lb n="4811"/><span>gnáthnighe agus is somhothaighthe dfeóil agus</span>
<lb n="4812"/><span>dfuil, eadhoin.  Miochumann na droinge úd</span></p>
</div>
<pb n="306"/>
<div><lb n="4813"/><p><span>dá dtug sochar a mhiórbhuileadha, mordháil a</span>
<lb n="4814"/><span>námhad, a naithis air a dheisgioblaibh, srl.</span>
<lb n="4815"/><span>Agus ionn sna docharaibh si uile do dhiultaigh</span>
<lb n="4816"/><span>sé air féin an fortacht úd noch is gnáth leis do</span>
<lb n="4817"/><span>thabhairt dá sheirbhiseachaibh fá na ndeacrachaibh,</span>
<lb n="4818"/><span>agus do rin na diachair budh mhór dár</span>
<lb n="4819"/><span>fhulaingeadar na martardha, ni hé amháin sofhulaingthe,</span>
<lb n="4820"/><span>acht fós, go minic milis agus</span>
<lb n="4821"/><span>sámh.  Acht ni aomaigh sé dho féin fortacht</span>
<lb n="4822"/><span>air bith acht toil a Athar do dhéunamh, agus ár</span>
<lb n="4823"/><span>bhfuasglaine do shaotharughadh.</span></p>
<lb n="4824"/>
<lb n="4825"/><p><span>Smuain, san gceathramhadh áit, Cia é si</span>
<lb n="4826"/><span>fhulaingeas so uile?  agus do gheabhair amach</span>
<lb n="4827"/><span>gur ab é Mac síorruidhe De:  Coimhionann</span>
<lb n="4828"/><span>agus a gcómhchumas le na Athair; Tighearna</span>
<lb n="4829"/><span>mór agus Cruthaightheoir Nimhe agus Talmhan;</span>
<lb n="4830"/><span>dó-chriochnaighthe a gcómhacht, a neagna,</span>
<lb n="4831"/><span>agus ionn a nuile dheaghcháil.  Acht cia dho</span>
<lb n="4832"/><span>fhulaingeann sé so uile?  Do dhuine bhocht,</span>
<lb n="4833"/><span>piast anacrach do'n dtalamh; do pheacachaibh</span>
<lb n="4834"/><span>gan chumann, méirligh dá Athair síorruidhe,</span>
<lb n="4835"/><span>agus dho féin; dona Judaigh cheadna so do</span>
<lb n="4836"/><span>chéus é; dhuinne na somharbhthacha, nachar</span>
<lb n="4837"/><span>chosmhuil go mbéarfadh a nurmhór buidheachas</span>
<lb n="4838"/><span>choidhche leis, ná anoiread le cuimhneadh</span>
<lb n="4839"/><span>amháin air a dheacrachaibh.  O!  a Thighearna</span>
<lb n="4840"/><span>créud é chómh iongantach, agus tu ann do</span>
<lb n="4841"/><span>shlightibh uile, acht ann tionsngamh do thrócaire</span>
<lb n="4842"/><span>tar gach nidh oile!  O go de mar do thiosbánann,</span>
<lb n="4843"/><span>agus mar chóirigheann an pháis si ár</span>
<lb n="4844"/><span>bhfuasgaltóra cáilígheachtaibh uile Dé!  Is</span></p>
</div>
<pb n="308"/>
<div><lb n="4845"/><p><span>annso do chimid a ghrádh agus a mhaithios</span>
<lb n="4846"/><span>do-chríochnaighthe, a dtaobh é dha chomannúghadh</span>
<lb n="4847"/><span>féin linn mar so go hiongantach, agus a</span>
<lb n="4848"/><span>bheatha féin do leagann síos duinn.  Is annso</span>
<lb n="4849"/><span>do chimid a thrócaire gan chuimsiughadh ionn ár</span>
<lb n="4850"/><span>nanacraine do ghabháil air féin, agus an pionos</span>
<lb n="4851"/><span>budh dhual dar bpeacadha dfulaing.  Annso</span>
<lb n="4852"/><span>do chimid ciall iongantach a shaláthair, tre</span>
<lb n="4853"/><span>thobar na beatha dfosgladh dhuinn le na bhás</span>
<lb n="4854"/><span>féin.  Sunn dfoghlamaoid eagla bheith roimh</span>
<lb n="4855"/><span>a bhreith noch do thuit chomh trom san air a</span>
<lb n="4856"/><span>Mhac féin, nách deárna acht é féin déidiughadh</span>
<lb n="4857"/><span>a gcosmhúlacht pheacaigh chum sásamh do</span>
<lb n="4858"/><span>thabhairt ionnár bpeacaighne.  O! créud an</span>
<lb n="4859"/><span>nidh is baoghal dona cionntachaibh lá éigin</span>
<lb n="4860"/><span>ó na lamhaibh muna dteibid sgeimhle a bhreatha</span>
<lb n="4861"/><span>tre na thrócaire láithreach do ghreadhmúghadh!</span>
<lb n="4862"/><span>Smuain, san gcuigeadh áit, A ndeacrachaibh</span>
<lb n="4863"/><span>do Shlánaightheora, mailis do-chríochnaighthe,</span>
<lb n="4864"/><span>mórthroime neamh-ionann an pheacadh mharbhthach,</span>
<lb n="4865"/><span>nár bhféidir a ghlanadh acht le fuil mhórluach</span>
<lb n="4866"/><span>Mhic Dé.  Ag so aon dona priomh theagasgaibh</span>
<lb n="4867"/><span>budh mhian le'd Shlánaightheoir</span>
<lb n="4868"/><span>a leagh dhuit de'n gcrois.  Ni fhéudfairse a</span>
<lb n="4869"/><span>shásamh ni bhus fearr ioná an teagasg so do</span>
<lb n="4870"/><span>mheabhrúghadh go maith.  O! ná bi choidhche</span>
<lb n="4871"/><span>cómh miochumanach san, agus é chéusadh le</span>
<lb n="4872"/><span>peacadh marbhthach.  Och!  ná léig don áracht</span>
<lb n="4873"/><span>san cómhnaighe ionat, dár bhéigionn do Chríost</span>
<lb n="4874"/><span>féin bás diachrach dfulaing chum a sgriosta.</span>
<lb n="4875"/></p>
</div>
<pb n="310"/>
<div><lb n="4876"/><p><span>RIACHLACHA</span>
<lb n="4877"/><span>DO BHEATHA CHRIOSTAMHUIL,</span>
<lb n="4878"/><span>Re a dtabhairt fa ndeara dona huilibh le'r mhian</span>
<lb n="4879"/><span>Siorruigheacht Shonaidhe do chur a nairighthe</span>
<lb n="4880"/><span>doibh fein.</span></p>
<lb n="4881"/>
<lb n="4882"/><p><span>1.  Socaraigh ann t'inntinn run daingionn</span>
<lb n="4883"/><span>gan aontugadh do pheacadh mharbhthach air</span>
<lb n="4884"/><span>chor air bith.  Ag so fíorbhunúdhas bheatha</span>
<lb n="4885"/><span>shubhailceach, agus gibé nách deachadh a</span>
<lb n="4886"/><span>chómhfhaidsi, níor thoiseadh sé fós air Dhia</span>
<lb n="4887"/><span>dfritheolamh.  Gan an rún so is diomhaoin do</span>
<lb n="4888"/><span>neach air bith é féin do mhealla le muinghin</span>
<lb n="4889"/><span>go bhféudfadh beatha bheith naomhtha ná bás</span>
<lb n="4890"/><span>shéunmhar dfághail.</span></p>
<lb n="4891"/>
<lb n="4892"/><p><span>2.  Air gcor go bhfeudfádha congnamh leat</span>
<lb n="4893"/><span>féin chum an rún si do chongbháil, bi dithchiollach</span>
<lb n="4894"/><span>ann gach uile shlighe chontabhairteach</span>
<lb n="4895"/><span>do sheachna, mar atá, droch-chuideachta,</span>
<lb n="4896"/><span>Leabhartha gáirseamhla nó dímheasta, sugarthaighe</span>
<lb n="4897"/><span>mi-dhiscréideacha agus a samhuil; "Oir</span>
<lb n="4898"/><span>an té ghrádhuidheas an chontabhairt caillfidhear</span>
<lb n="4899"/><span>ann é."  Eccl. 3.c.5.f.</span>
<lb n="4900"/>
<pb n="312"/></p>
<lb n="4901"/>
<lb n="4902"/><p><span>3.  Fair an uile ghluaiseacht do chroidhe,</span>
<lb n="4903"/><span>agus claoidhigh an chéad chomhartha uilc.</span>
<lb n="4904"/><span>Cuingeadh faire air do cheudfadhaibh agus air</span>
<lb n="4905"/><span>do smuaintibh ionas nách tiocfadh leis an namhaid</span>
<lb n="4906"/><span>éalógha ort treas na Bóithribh si.  Ná biodh</span>
<lb n="4907"/><span>neamhshuim agad a lochtaibh beaga, d'eagla</span>
<lb n="4908"/><span>go dtuitfeadh a mórlochtaibh a náit achéile.</span></p>
<lb n="4909"/>
<lb n="4910"/><p><span>4.  Seachain beatha dhiomhaoin mar Mháthair</span>
<lb n="4911"/><span>an uile uilc:  agus gaibh mar fhirinne</span>
<lb n="4912"/><span>dhearbhtha nach tiubhradh beatha dhiomhaoin</span>
<lb n="4913"/><span>Críostaighe go Flaitheamhnas choidhche.</span></p>
<lb n="4914"/>
<lb n="4915"/><p><span>5.  Ná déin failith air aon adhbhar, do urnaighthibh</span>
<lb n="4916"/><span>maidne agus tráthnóna.  Cuimhnigh</span>
<lb n="4917"/><span>air maidin, ceud thoirthibh an Lae do thairgsin</span>
<lb n="4918"/><span>do Dhia do ghnath, le'd chéud smaointibh</span>
<lb n="4919"/><span>do thabhairt do:  Déin fóráil air ghniomharthaibh</span>
<lb n="4920"/><span>uile an Lae dho, agus déin an iodhbairtsi</span>
<lb n="4921"/><span>dathnuadhadh air dtionsgnadh gach neith dá</span>
<lb n="4922"/><span>ndéunair.  "Gibé ithe nó ól," adeir N. Pol, "no</span>
<lb n="4923"/><span>nidh air bith eile dá ndéin tu, déin an tiomlán</span>
<lb n="4924"/><span>chum glóire Dé." 1.Cor.c.10. f.8.</span></p>
<lb n="4925"/>
<lb n="4926"/><p><span>6.  Déin do choinsias do sgrúdadh air t'urnaighthibh</span>
<lb n="4927"/><span>Trathnóna, dhod thabhairt féin chum</span>
<lb n="4928"/><span>cuntais cionas do chaithis an lá, agus gibé peacadh,</span>
<lb n="4929"/><span>tiosbáinter dhuit, feuch le na nglanadh</span>
<lb n="4930"/><span>amach le déuraibh aithrigheacha sul luighfir</span>
<lb n="4931"/><span>chum suain.  Cá bhfios nach í an oidhche sin</span>
<lb n="4932"/><span>t'oidhche dhéighionnach?  Air ndul chum</span>
<lb n="4933"/><span>leaban cuimhnigh air an Uaigh; Glac do shuaineas</span>
<lb n="4934"/><span>a ngeugaibh do Thighearna: agus mádh</span>
<lb n="4935"/><span>mhusgluighir san oidhche árdaigh t'aigne chum</span>
<lb n="4936"/><span>an te úd atá ag faire ort do Shíor.</span>
<lb n="4937"/></p>
</div>
<pb n="314"/>
<div><lb n="4938"/><p><span>7.  Do bhár air t'urnaighthibh máidne agus</span>
<lb n="4939"/><span>oidhche, déin am éigin don lá do bheartughadh</span>
<lb n="4940"/><span>chum urnaighthibh, go mórmhór urnaighthe</span>
<lb n="4941"/><span>meanma, le comhluadar inmheodhanaigh t'anama</span>
<lb n="4942"/><span>le Dia, noch is maithios fhíre agus iomlán do.</span>
<lb n="4943"/><span>A measg do ghnodhaibh uile, cuingeadh tu féin</span>
<lb n="4944"/><span>a láthair Dé, mar is feárr dféudfair, agus biodh</span>
<lb n="4945"/><span>cur ina dhiaigh agat do shíor le gearr-úrnaighibh</span>
<lb n="4946"/><span>diograis.  Léagh Leabhartha spioradalta go</span>
<lb n="4947"/><span>minic, amhuil Litreacha no Teachtaireacht</span>
<lb n="4948"/><span>chugat ó Neamh; agus éist Aifrionn go laetheamhuil</span>
<lb n="4949"/><span>mádh ta go léigfeadh do Phráinneacha</span>
<lb n="4950"/><span>dhuit.</span></p>
<lb n="4951"/>
<lb n="4952"/><p><span>8.  Táithigh na Sácramainte uair san midhe</span>
<lb n="4953"/><span>an chuid is lugha, agus tabhair áire mhaith tu</span>
<lb n="4954"/><span>féin d'olmhúghadh, do chum a nglacadh go</span>
<lb n="4955"/><span>fiuntach.</span></p>
<lb n="4956"/>
<lb n="4957"/><p><span>9.  Biodh caoindúthracht mhór agat do Pháis</span>
<lb n="4958"/><span>Chríost; agus machtnaigh go minic air a dheacrachaibh.</span></p>
<lb n="4959"/>
<lb n="4960"/><p><span>10.  Biodh crábhacht air leith agad don</span>
<lb n="4961"/><span>Naomhmháthair, agus iarr a Tearmoinn agus</span>
<lb n="4962"/><span>hurnaighthe ann gach uile ghábha; acht foghluim</span>
<lb n="4963"/><span>air gcéadna aithris do dhéunamh Air a</span>
<lb n="4964"/><span>subhailcibh.</span></p>
<lb n="4965"/>
<lb n="4966"/><p><span>11.  Meabhraigh do chlaonta is treise dfághail</span>
<lb n="4967"/><span>amach, agus saothraigh le hiomlán do chomhacht</span>
<lb n="4968"/><span>chum iad do dhibirt uait.</span></p>
<lb n="4969"/>
<lb n="4970"/><p><span>12.  Ná léig aon lá amháin thort gan gníomhartha</span>
<lb n="4971"/><span>éigin croidhe-bhrúghadh dforálughadh</span>
<lb n="4972"/><span>chum Dé, a dtaobh na bpeacadha do rinis</span></p>
</div>
<pb n="316"/>
<div><lb n="4973"/><p><span>chéudna; agus cothaigh go díthchilleach spiorad</span>
<lb n="4974"/><span>áithrígheach ann t'anam.</span></p>
<lb n="4975"/>
<lb n="4976"/><p><span>13.  Coimheud go maith air do dhianghrádh</span>
<lb n="4977"/><span>féin amhuil agus an námhaid is mó agat, agus</span>
<lb n="4978"/><span>déin foiréigionn ort féin go minic le corp-sheunadh</span>
<lb n="4979"/><span>agus tréaghnas.  Cuimhnigh nách féidir</span>
<lb n="4980"/><span>Righeacht Nimhe do ghabháil gan coimhéigionn.</span>
<lb n="4981"/><span>Matha. c.11.f.12.</span></p>
<lb n="4982"/>
<lb n="4983"/><p><span>14.  Bi déirceach do réir t'acfuineadh.  "Oir,</span>
<lb n="4984"/><span>is Breiheamhnas gan Trócaire do gheibh an te</span>
<lb n="4985"/><span>náchar thiosbáin Trócaire."  N. Séum. c.2. f.</span>
<lb n="4986"/><span>13.  Biodh meas mór agad air dhéirc spioradálta,</span>
<lb n="4987"/><span>le bheith dian, dithchiollach chum peacacha</span>
<lb n="4988"/><span>anacracha do chur air aleas; agus chum na</span>
<lb n="4989"/><span>críocha sin, caoin go laetheamhuil a naindeise a</span>
<lb n="4990"/><span>lathair do Dhia.</span></p>
<lb n="4991"/>
<lb n="4992"/><p><span>15.  Bi Spriocalta ionn gach dhualgas bheanas</span>
<lb n="4993"/><span>le'd ghnodh, air mbeith dfiachaibh ort cóimhriomh</span>
<lb n="4994"/><span>lá éigin leis an Airdthighearna úd noch</span>
<lb n="4995"/><span>do bheartaigh a shlighe féin do gach aon air</span>
<lb n="4996"/><span>leith a measg a mhuintire.</span></p>
<lb n="4997"/>
<lb n="4998"/><p><span>16.  "Cuimhnigh air do chríochaibh déighionnacha</span>
<lb n="4999"/><span>do ghnáith, agus ni pheacóchair choidhche."</span>
<lb n="5000"/><span>Eccl.7.</span></p>
<lb n="5001"/>
<lb n="5002"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Smuain go Maith air

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Smuain go Maith air

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
