Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Éigse na Máighe</title><author><name type="main">Risteard Ó Foghludha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L165</note>
                         <note type="L">38</note>
                         <note type="B">1825ls 19T</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L165</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Éigse na Máighe</title><author>Risteard Ó Foghludha</author><imprint><publisher>B.Á.C.: O.S., 1952</publisher><date>1825ls 19T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Sin file gan meang do mheabhruigh eagna is ciall</span>
<lb n="2"/><span>Is b'fhorusta ceann is meabhair le tathac is riaghail;</span>
<lb n="3"/><span>Bruscar na ngall le fonn do ghearradh go fial,</span>
<lb n="4"/><span>Is na haingil dá chabhair in am go flaitheas ag triall.</span>
<lb n="5"/>
<pb n="71"/></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>AMHRÁIN SHEÁIN UÍ THUAMA.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>DÍOLFAD DAR EÓCHAIL nó RÁGÁIL AN GHLAIGÍN.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>Díolfad dar Eóchail mo líon stuic 's mo stórtha</span>
<lb n="12"/><span>'S ní chlaoidhfead le gnótha nár thaithigheas</span>
<lb n="13"/><span>Is dingfead im póca síos píosa chun óla</span>
<lb n="14"/><span>Is luighfead ar stróireacht 's ar aistíbh;</span>
<lb n="15"/><span>Scaoilfead im scórnaigh 'na líonrith gan teóra</span>
<lb n="16"/><span>Fíon agus beóir agus brandy</span>
<lb n="17"/><span>'S a bhaoin nach é an spórt é má bhím-se ar na bóithribh</span>
<lb n="18"/><span>Im straoille mar ghósta ar fuaid lathaighe!</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Nuair théighim go tigh an tábhairne agus glaoidhim ar an dráire</span>
<lb n="21"/><span>Is éascaidh bhíonn táin díobh ag teacht síos</span>
<lb n="22"/><span>Ar éigean le dásacht ná réabaim mo chána</span>
<lb n="23"/><span>Nuair phléascaim an clár is mé ag feadghail;</span>
<lb n="24"/><span>Bíonn saothar an bháis ortha: "Pray, do you call sir?"</span>
<lb n="25"/><span>Ní fhéadaim gan gáire fá a n-ealadhain;</span>
<lb n="26"/><span>Is tréan tig an máistir go séirseach im dháil-se</span>
<lb n="27"/><span>Is séimh thig im láthair is bheannuigheas.</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>Is fraochmhar le cinnseal do ghlaodhaim buidéal fíona</span>
<lb n="30"/><span>Níl séanadh go dtigheann súd is gloine,</span>
<lb n="31"/><span>Is craobhach 's is scaoilteach 's is faobhrach do líonaim -</span>
<lb n="32"/><span>Gach séib aca díogaim go grinneall;</span>
<lb n="33"/><span>Bíonn éanlaith 'na líonrith ar chaol-bhearaibh sínte</span>
<lb n="34"/><span>Dá ghléas dam chun bídh agus custard</span>
<lb n="35"/><span>Dá fhéachain cé díobh-san do réidhfeadh lem intinn</span>
<lb n="36"/><span>Is cia bhéarfadh dam píosa dhen chrusta.</span>
<lb n="37"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="38"/><p><span>Nuair thighim go tigh an ósta bíonn píobairí gleo agam</span>
<lb n="39"/><span>Ag rinnce is ag fógradh is ag fastaoim,</span>
<lb n="40"/><span>Is cinnseal gach nóimeant dá innsint le mórtas</span>
<lb n="41"/><span>Go ndíolfainn dá n-ólainn mo chnaigín!</span>
<lb n="42"/><span>'Sé críoch ar mo sceól duit go mbíonn ag mnaoi an ósta</span>
<lb n="43"/><span>Mo bhríste, mo bhróga is mo chaipín,</span>
<lb n="44"/><span>'S a bhaoin nach é an spórt é nuair scaoileann sí an ród mé</span>
<lb n="45"/><span>Gan toinnte ar mo thóin acht mé im ghlaigín!</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>IM AICE COIS MHÁIGHE.</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Im aice cois Mháighe tá an mhánla bhéasach mhín</span>
<lb n="50"/><span>Is deise tar mnáibh 's is áluinn spéireamhail í</span>
<lb n="51"/><span>A carn-fholt táclach breagh deas dréimreach buidhe</span>
<lb n="52"/><span>Is gurab ise mo ghrádh tar mnáibh 'bé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>SCUIR FEASTA DHET PHLÁS.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Scuir feasta dhet phlás, ná trácht go héag arís</span>
<lb n="57"/><span>Ar t'ainnir bhig cháidh, cé áluinn aerach í;</span>
<lb n="58"/><span>Is feasach ná tárla it dháil-se an bhé do ríomhaim -</span>
<lb n="59"/><span>'Sí an bhairrfhionn tais bhláith do ghrádhas, 'bé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Tá a carn-fholt ceáfrach cárnach craobhach cruinn,</span>
<lb n="62"/><span>'S a pearsa uile atá gan cháim gan taom, gan teimheal,</span>
<lb n="63"/><span>Níl maitheas le fagháil, níl cáil ná méinn i mnaoi</span>
<lb n="64"/><span>Nach feasach 'san bháib do ghrádhas, 'bé in Éirinn í.</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="65"/><p><span>Cé aindeis mo cháil, 's do thárla im réic ar baois,</span>
<lb n="66"/><span>Gan aiteas gan ádhacht, gan áird gan chéill gan bhrígh,</span>
<lb n="67"/><span>A bhfeaca de mhnáibh níor tháthuigh saoghad im chroidhe</span>
<lb n="68"/><span>Gur cheanglas páirt lem ghrádh, 'bé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Cé fada le fán me ag trácht i bpéin gan scíth</span>
<lb n="71"/><span>Le taitneamh don bháin-chnis mhnámhail mhaordha mhín,</span>
<lb n="72"/><span>Ní scarfad go bráth le bláth na féile, is í</span>
<lb n="73"/><span>Tá im aice cois Mháighe, 'sí ghrádhas, 'bé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Gluaisidh, a cháirde, le gáirdeas gléastar píb,</span>
<lb n="76"/><span>Buailidh an clár is trághaidh go héascaidh fíon,</span>
<lb n="77"/><span>Suathaidh an cháirt le hábhacht is glaodhaidh arís</span>
<lb n="78"/><span>Fá thuairim sláint' na mná 'bé in Éirinn í.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>MO MHUIRINN-SE MUIRINN.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Mo mhuirinn-se Muirinn tar Muirinnibh áilne críoch,</span>
<lb n="83"/><span>Mo mhuirinn do Mhuirinn do mhuirinn ag tál na dighe;</span>
<lb n="84"/><span>Cé muirinn le Muirinn mo mhuirinn chun cláir ag suidhe</span>
<lb n="85"/><span>Ní muirinn le Muirinn mo mhuirinn gach tráth gan díol.</span>
<lb n="86"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="87"/><p><span>A CHNAPÓG CHUIRICEACH THUBAISTEACH.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>A chnapóg chuiriceach thubaisteach d'árduigh brón</span>
<lb n="90"/><span>Ar fhear shóghach shoineanta shultmhar den Tál-fhuil mhóir;</span>
<lb n="91"/><span>Neart óil misnigh is mire don árd-fhlaith óg,</span>
<lb n="92"/><span>Is dá neascóid guibhim-se briseadh agus bearnadh fós!</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>GABHAIM PÁIRT LE SEÁN Ó TUAMA.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Gabhaim páirt le Seán Ó Tuama an Ghrinn</span>
<lb n="97"/><span>Fam bhrataigh áluinn ádhmharaigh uaibhrigh aoird</span>
<lb n="98"/><span>Chun seasaimh tráth ar shár-fhuil sluagh agus saoi</span>
<lb n="99"/><span>'S mar cheap le dántaibh sláinte is suaga i gcrích.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Ní gearra-chnápach dán ná fuachaid chríon</span>
<lb n="102"/><span>Ná farcach fánach Seán Ó Tuama an ghrinn</span>
<lb n="103"/><span>Acht gas geal-gháireach grádhmhar gruadh-gheal groidhe</span>
<lb n="104"/><span>Is leabhair-ghlan dfhás gan cháim gan chruadhas 'na chroidhe.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Is ait liom trácht ar áilneacht bhuachaill bhinn,</span>
<lb n="107"/><span>'S is maith liom a fhagháil tar cách go buan dom buidhin</span>
<lb n="108"/><span>Le n' fheabhas a thárla a lámh, a dhuain 's a ghníomh</span>
<lb n="109"/><span>Chun teacht go dána 'o láthair suas lem thaoibh.</span>
<lb n="110"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="111"/><p><span>Is beartach bearrtha bláith-cheart buan do scríobhas</span>
<lb n="112"/><span>'S is tapa tábhachtach táinmhar uaidh gach laoi;</span>
<lb n="113"/><span>'Na sraithibh slána táid ar fuaid an tsaoighil</span>
<lb n="114"/><span>Ó shreabh na Máighe go lán-tsruth luath na Laoi.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>Tar fearaibh dán is tu chráidh 's do bhuaidhir mo chroidhe,</span>
<lb n="117"/><span>Is ní scarfainn páirt let cháil go luath arís -</span>
<lb n="118"/><span>Dalta 'en dáimh i ngábhadh nár dhual i dteimheal</span>
<lb n="119"/><span>Nó ar dteacht don tráigh don táin sin uainn tar tuinn.</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>Dá dtagadh stráille fáin ar cuaird don tír</span>
<lb n="122"/><span>Nó leath na sráide lán de fhuargairíbh,</span>
<lb n="123"/><span>Do leagfainn dán 'na ndáil 's ní luaidhfinn puinn</span>
<lb n="124"/><span>Is gheabhainn páirt le Seán Ó Tuama an ghrinn.</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>Ó GHABHAIS MO PHÁIRT SAN DÁN.</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>Ó ghabhais mo pháirt san dán, a shuairc-fhir ghroidhe</span>
<lb n="129"/><span>Gan ghangaid gan cháim gan ghnás gan chruadhas chroidhe,</span>
<lb n="130"/><span>Is meanmnach táim 's is sásta suaimhneach binn</span>
<lb n="131"/><span>Fá bheannaibh do bhláth-bhruit bháin ó fuaireas slighe.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>Slighe ádhmharach do dáileadh i mbliadhna chughainn</span>
<lb n="134"/><span>Slighe Ábram in Áron 's is cian a chlú,</span>
<lb n="135"/><span>Slighe ghrádhmhar do dáileadh le dian-toil dúinn</span>
<lb n="136"/><span>'S a Rí neámhdha tabhair árus dár dtriath-na it dhún.</span>
<lb n="137"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="138"/><p><span>It dhún gan teimheal, a Mhuire, 's it aol-bhrog árd</span>
<lb n="139"/><span>Stiúruigh curadh agus cumann na saoithe it dháil,</span>
<lb n="140"/><span>An crobhaire soineanta soithimh glan síoch gan tlás</span>
<lb n="141"/><span>Nár dhiúltuigh mise do leigean dá choimhdeacht slán.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>Slán is fiche chun ciste na saor-fhear subhach,</span>
<lb n="144"/><span>Le Seán geal soineanta, siollaire séimh gan smúit,</span>
<lb n="145"/><span>Gan phlás gan bhuile agus bile de réxaibh Mumhan -</span>
<lb n="146"/><span>Fáidh is file agus coinneal is craobh ghlas úr.</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Úr-ghas séimh aerdha na seamhar-shaoidheach suairc,</span>
<lb n="149"/><span>Crú na laoch dtréanmhar na gcalm-ghníomh gcruaidh</span>
<lb n="150"/><span>Ughdar léighinn béil-mhilis blasta binn buadhach</span>
<lb n="151"/><span>Stiúir is caomh-réilteann is ceap le saoi is suagh.</span></p>
<lb n="152"/>
<lb n="153"/><p><span>Suaga is saoithe, draoithe is éigse is dáimh,</span>
<lb n="154"/><span>Uaisle is ísle líon go léir det ghrádh;</span>
<lb n="155"/><span>Buadh lucht grinn ní bhíonn ar éinne acht Seán</span>
<lb n="156"/><span>Le n' fheabhas dochíd súd gníomhartha a bhéil 's a lámh.</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>A lámh nár mheathta i gcasmairt ná i ngleó na gcloidheamh</span>
<lb n="159"/><span>A lámh is fearra dá bhfeaca-sa ar sheóladh an phinn</span>
<lb n="160"/><span>Lámh ler glacadh fá bhrataigh an eolais sinn</span>
<lb n="161"/><span>'S a Sheáin, mo bheannacht bíodh agat go deó dot dhíon.</span></p>
<lb n="162"/>
<lb n="163"/><p><span>Díonfair it aoil-bhruidhin agus gheabhair chughat Seán,</span>
<lb n="164"/><span>An braínnse binn bríoghmhar is leabhair glan dfhás;</span>
<lb n="165"/><span>Mo ghuidhe is m'intinn bíodh leat is m'acfuinn go bráth</span>
<lb n="166"/><span>A fhile chaoin fhíor-ghlic ó ghabhais mo pháirt.</span>
<lb n="167"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="168"/><p><span>GACH SÁIR-FHEAR SAORDHA SÉIMH-GHLIC.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>Aonach Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="171"/>
<lb n="172"/><p><span>Gach sáir-fhear saordha séimh-ghlic soilbh súgach</span>
<lb n="173"/><span>Idir dháimh is chléir is éigse an phobail dúthchais</span>
<lb n="174"/><span>Bhur ndán go léir le dréachta is cothrom conganta</span>
<lb n="175"/><span>Chun trácht ar Aonach aerach Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>Tá an Mháigh gheal bhraonach - céim do mholaid ughdair -</span>
<lb n="178"/><span>Le fána ag téacht go slaodach stoirm-ghnúiseach;</span>
<lb n="179"/><span>Is árd 's is tréan a géim go gclos don dúthaigh</span>
<lb n="180"/><span>Ag snámh fát dhéin-se, a Aonach Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="181"/>
<lb n="182"/><p><span>Bíonn táintibh éisc ag téacht 'na dtorann-bhrúchtaibh</span>
<lb n="183"/><span>Ar bharr an fhéir trí chaorthaibh borb-thonntach,</span>
<lb n="184"/><span>Na feádhbha ag slaodadh fé sna torthaibh cúmhra</span>
<lb n="185"/><span>Cois Mháighe na dtréad ag Aonach Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="186"/>
<lb n="187"/><p><span>Is gnáthach spéir-bhean mhaordha an bhrollaigh úir-ghil</span>
<lb n="188"/><span>Bhreagh dheas bhéasach mhéar-lag mhodhmhail mhúinte</span>
<lb n="189"/><span>Go scáil gach scéimh-chruith séadach socair snúdh-chirt</span>
<lb n="190"/><span>Ar árd-mhuigh aerach Aonaigh Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="191"/>
<lb n="192"/><p><span>Is gnáthach stéid-each craosach crothach cúmtha</span>
<lb n="193"/><span>Lán-mhear léimneach léir 'na lonna-sciúirse</span>
<lb n="194"/><span>Gan scáth gan scéin nár staon i gcogadh an chumhangraigh</span>
<lb n="195"/><span>Ag rás gan traochadh ar Aonach Chromaidh an tSubhachais.</span>
<lb n="196"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="197"/><p><span>Dáimh is éigse an tsaoghail ag socrughadh cirt,</span>
<lb n="198"/><span>Dán dá léigheamh is léigheann dá loma-scrúdadh,</span>
<lb n="199"/><span>Ráidhte Dé gan bhaoghal ná dul ar gcúlaibh</span>
<lb n="200"/><span>In árus naomh ag Aonach Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>Ní thráchtaim féin im réim ar stoc na dtriúcha,</span>
<lb n="203"/><span>Ar lán-mhairt mhéithe, ar thréadaibh sochair-iomdhach,</span>
<lb n="204"/><span>Ar fhás na ndéas ná ar an bhféar glas gorm-ghnúiseach</span>
<lb n="205"/><span>Mar atá ar gach taobh díot, a Aonach Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>Níl áit in Éirinn éachtach oirir úr-ghlain</span>
<lb n="208"/><span>Is fearr 'ná é 's is féile pobal dlúith-dhil,</span>
<lb n="209"/><span>Bíonn glár ag éanlaith an aeir ag moladh an Dúilimh</span>
<lb n="210"/><span>Le gárdas cléibh ag Aonach Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>A cháirde cléibh do shaothruigh scoth na n-úghdar</span>
<lb n="213"/><span>'S dár tháil na béithe an léigheann 'na srothaibh úra,</span>
<lb n="214"/><span>Ná fágaidh mési i gcéin gan chothrom conganta</span>
<lb n="215"/><span>Ag trácht ar Aonach aerach Chromaidh an tSubhachais.</span></p>
<lb n="216"/>
<lb n="217"/><p><span>UzzzzzNioclás Ó Domhnaill</span>
<lb n="218"/><span>FÁILTE DÁR nÁRD-FHLAITH DÁR nDÍON.</span></p>
<lb n="219"/>
<lb n="220"/><p><span>Fáilte dár n-árd-fhlaith dár ndíon,</span>
<lb n="221"/><span>Go hárus na saoithe is na suag -</span>
<lb n="222"/><span>Seán Clárach mo bhráthair mo bhaoin</span>
<lb n="223"/><span>Do sháruigh i ngníomh glan gach suairc;</span>
<lb n="224"/><span>A shláinte do thrághfainn i bhfíon</span>
<lb n="225"/><span>Is gach árthrach libh líontar go bruach</span>
<lb n="226"/><span>Is le háthas ní nár dúinn bheith binn</span>
<lb n="227"/><span>Ó tháinig an tsaoi ghlan ar cuaird!</span>
<lb n="228"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="229"/><p><span>MO GHÁIR-SE, MO GHÁIRE IS MO GHNÍOMH.</span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>Mo gháir-se mo gháire is mo ghníomh</span>
<lb n="232"/><span>Le gáirdeas ag ríomh libh go buan,</span>
<lb n="233"/><span>Mo cháirde is mo bhráithre is mo bhuidhean</span>
<lb n="234"/><span>Mar táid uile im thimcheall go suairc;</span>
<lb n="235"/><span>Ár bhfáilte, ár lámh is ár gcroidhe</span>
<lb n="236"/><span>Ár ráidhte ár laoi agus ár nduain</span>
<lb n="237"/><span>Ag Seán geal ár n-árd-bhile groidhe</span>
<lb n="238"/><span>Ná stánfadh roimh bhíodhbha dá chruadhas.</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>FÁILTE, TRÍ FHÁILTE AGUS TRÍ.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>Fáilte, trí fháilte agus trí</span>
<lb n="243"/><span>Roimh Sheágan an fhíor-fhlaith ba shuairc,</span>
<lb n="244"/><span>Fáilte dho dáilim ó chroidhe</span>
<lb n="245"/><span>Is é árd-fhuil na saoithe is na suag;</span>
<lb n="246"/><span>Is fearr linn 'ná fagháltas an Ríogh</span>
<lb n="247"/><span>Bheith láithreach 'san mbinnse gan ghruaim</span>
<lb n="248"/><span>Chun ráidhtibh an dána is gach laoi</span>
<lb n="249"/><span>Do thrácht is do shuidheamh 'san reacht nuadh.</span>
<lb n="250"/></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="251"/><p><span>IS AOBHACH LINN-NE A SHÉIMH-FHIR OILTE.</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>Is aobhach linn-ne, a shéimh-fhir oilte,</span>
<lb n="254"/><span>Mar aon libh sileadh go deóir-fhliuch,</span>
<lb n="255"/><span>'S is taomach tuirseach in éagcruth sinn-ne</span>
<lb n="256"/><span>Go faon fá thuile gach bróin duibh;</span>
<lb n="257"/><span>Tar éis gach tubaist is raon gach turais</span>
<lb n="258"/><span>Dar éirigh d'inis gheal Fódla</span>
<lb n="259"/><span>Mo léan níor tugadh ár léir-scrios uile</span>
<lb n="260"/><span>Go téacht don mhinistir nódh anois.</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>Is léir dam iomad de ghnéithibh iongnadh</span>
<lb n="263"/><span>In Éirinn oirear-ghlain fhód-ghlais,</span>
<lb n="264"/><span>An t-aer 's a thoradh fá éiclips uile</span>
<lb n="265"/><span>'S an spéir go foilighthe i rób dubh,</span>
<lb n="266"/><span>Na héin gan bhinneas le chéile ag druidim,</span>
<lb n="267"/><span>Ag déanadh cumhadh go brónach</span>
<lb n="268"/><span>Tré scéalta an mhinistir thréig a chumann</span>
<lb n="269"/><span>Le cléir San Doimnic ghlórmhair.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>Go daorthaibh ifrinn faon má d'imigh</span>
<lb n="272"/><span>An t-éagconn buile tar comhairle,</span>
<lb n="273"/><span>'S i dtaobh den choire má léim de thurraic</span>
<lb n="274"/><span>Fá chaortha fiuchta dá scóladh;</span>
<lb n="275"/><span>An méid sin tuigidh, a chléirigh chliste,</span>
<lb n="276"/><span>Nach béim ná teimheal don Órd san,</span>
<lb n="277"/><span>'S go mbeir-se is mise is gach n-aon dár bhfuirinn</span>
<lb n="278"/><span>I saor-bhrog neimhe na glóire.</span>
<lb n="279"/></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="280"/><p><span>Is baoth an tuigse don tréid ler shnaimigh</span>
<lb n="281"/><span>An phéist cham chuirpe chóirne,</span>
<lb n="282"/><span>A ghaol nár choingibh le cléir ghil neimhe</span>
<lb n="283"/><span>'S do réab a mhionna is a mhóide,</span>
<lb n="284"/><span>Go ngéilleadh fuireach i gcaomhnas fuirinne</span>
<lb n="285"/><span>An Bhéarla bhriste sin Sheóirse</span>
<lb n="286"/><span>'S gan bhréig is cuma cia an taobh 'na dtuitfidh</span>
<lb n="287"/><span>I gcéin ó d'imigh tar teórainn.</span></p>
<lb n="288"/>
<lb n="289"/><p><span>Léig, a chumainn, ded déanamh cumhadh</span>
<lb n="290"/><span>Is d'aon-ghuth sinnidh go ceólmhar,</span>
<lb n="291"/><span>Taoscaidh, ibhidh go léir an gloine</span>
<lb n="292"/><span>Mar aon le tuile den bheóir ghlain;</span>
<lb n="293"/><span>Tá an t-aon ceart chugainn ag téacht le n' fhuirinn</span>
<lb n="294"/><span>Le tréin-neart chumais tar bóchna,</span>
<lb n="295"/><span>'S beidh plaosc an mhinistir bhaoth seo briste</span>
<lb n="296"/><span>'S is baoghal do thuilleadh dá chomhursain.</span></p>
<lb n="297"/>
<lb n="298"/><p><span>A SHEÁIN GHIL IONMHAIN, BREITHNIGH IS FÉACH MO CHALL.</span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>A Sheáin ghil ionmhain, breithnigh is féach mo chall</span>
<lb n="301"/><span>An cás 'na bhfuilim is cuisle na cléire fann,</span>
<lb n="302"/><span>An bráthair dfhuirinn San Doimnic, naomh na gceall,</span>
<lb n="303"/><span>Mar tá ina mhinistir chuirpe ar thaobh na ngall.</span></p>
<lb n="304"/>
<lb n="305"/><p><span>Ní cás a thuigsin go bhfuilim gan chéill, gan mheabhair,</span>
<lb n="306"/><span>Gan fáidh gan file gan duine san tsaoghal dom chabhair</span>
<lb n="307"/><span>A Sheáin, muna ngoilir-se linn-ne 's a dhéanadh in am</span>
<lb n="308"/><span>Is gearr gur ministir Doimnic féin 's a chlann!</span>
<lb n="309"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="310"/><p><span>A SHAOR-FHIR CHUMAINN.</span></p>
<lb n="311"/>
<lb n="312"/><p><span>A shaor-fhir chumainn dom thuigse is baoth an t-adhbhar</span>
<lb n="313"/><span>Duit déara shileadh go tuirseach tré chlaon-bheart amhais</span>
<lb n="314"/><span>'S i réim dá ritheadh den bhuile seo ar thaobh na namhad</span>
<lb n="315"/><span>Go ndaorfadh sibh-se go huile is bhur gcléir go teann.</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Féach gur mhionnuigh a chumann 's a aontadh thabhairt</span>
<lb n="318"/><span>Go héag do Mhuire is gan cumasc le bé ina deabhaidh,</span>
<lb n="319"/><span>Do chraos is d'ionnamhas chuirpe ó dhéanann rogha</span>
<lb n="320"/><span>'S gur shéan an Bhroinneal is cuma cé'n taobh 'na ngabhann.</span></p>
<lb n="321"/>
<lb n="322"/><p><span>Ná géill gur luigide cuisleanna chléir na gceall</span>
<lb n="323"/><span>Dá dtéigheadh de thurraic go hifreann daor na ndeamhan;</span>
<lb n="324"/><span>Féach, a chumainn, cé cumasach craobhach crann</span>
<lb n="325"/><span>Fréamhach duilleach, go mbíonn buinne dá ghéaga ag lobhadh.</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>Is saobh an teastas, mar mheasaim, ar chléir na ngall</span>
<lb n="328"/><span>Taobh le caimearthach cealgach claon do thabhairt</span>
<lb n="329"/><span>Do scéinn ó bhrataigh is tug lathairt an tsaoghail de rogha -</span>
<lb n="330"/><span>Mar Éasan mealladh 'na mhalairt, an séithleach bodhar.</span></p>
<lb n="331"/>
<lb n="332"/><p><span>Sin fút i nglas, is taisc-se féin de ghnáith</span>
<lb n="333"/><span>Fáth mhúr, a leac, an peacach faon ar lár,</span>
<lb n="334"/><span>Trú tug aithis d'aspoil Dé na ngrás,</span>
<lb n="335"/><span>An crunnca caithte Mac Uí Éadromáin.</span>
<lb n="336"/></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="337"/><p><span>TRÍOM NÉALLTA IS MINIC ME.</span></p>
<lb n="338"/>
<lb n="339"/><p><span>Tríom néallta is minic me ag déanamh chumhadh</span>
<lb n="340"/><span>'S is baoth mo thuras gan fóirthin</span>
<lb n="341"/><span>'S is léir dam iomad tré chraos a mbuilg</span>
<lb n="342"/><span>Do réab a ndlighthe 's a gcomhairle;</span>
<lb n="343"/><span>Tá péist den fhuirinn seo thréig a chumann</span>
<lb n="344"/><span>Is d'éaluigh linn-na thar teórainn</span>
<lb n="345"/><span>Is do réir mar thuigim is baoghal dúinn uile</span>
<lb n="346"/><span>'S mar aon don mhinistir nódh so!</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>Féach an duine gan chéill gan fhuirinn</span>
<lb n="349"/><span>I gcéin mar d'imigh tar dúthchas</span>
<lb n="350"/><span>Is mar thréig a chumann le cléir a cine</span>
<lb n="351"/><span>'S a chéile mhilis mar dhiúltuigh;</span>
<lb n="352"/><span>Beidh sé is a chuideachta chlé gan fuinneamh</span>
<lb n="353"/><span>In éagcruth snaimithe ag Liútar</span>
<lb n="354"/><span>'S is daor an t-ionad don tréad so Lucifer</span>
<lb n="355"/><span>Ag téacht lá eile chun cunntais.</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>Ól is imirt is póit go minic</span>
<lb n="358"/><span>Spórt is mire nár chuibhe dho,</span>
<lb n="359"/><span>Nóis is dlighthe gach ló dá mbriseadh</span>
<lb n="360"/><span>Ag feóil dá hithe Dé hAoine;</span>
<lb n="361"/><span>Seo an sórt 'om thuigse do leóin an duine</span>
<lb n="362"/><span>'S do sheóil mar mise chum baoise</span>
<lb n="363"/><span>'S ní brón ná teimheal don Órd ó'r imigh</span>
<lb n="364"/><span>An stróinse buile don díoghaltas.</span>
<lb n="365"/></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="366"/><p><span>NÍ TARCUISNE DÁR nEAGLAIS.</span></p>
<lb n="367"/>
<lb n="368"/><p><span>Ní tarcuisne dár n-eaglais ná céim do chách</span>
<lb n="369"/><span>An mhallathacht lér aistrigh an sméirle smáil;</span>
<lb n="370"/><span>Do ghlanadar ó smalairic an tsaoghail go bráth</span>
<lb n="371"/><span>Ó scaradar le hAchrann Ó hÉadromáin.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>Srathaire do mhalartuigh Mac Dé na ngrás</span>
<lb n="374"/><span>An bearradh fuilt, an tAifreann 's an léine bhán</span>
<lb n="375"/><span>Ar hata dhuilleach, scairfeanna is ar dhaol-bhrat ghnáith</span>
<lb n="376"/><span>Is ar ghreamannaibh de gharbh-rolla ar dtéacht ón tsráid.</span></p>
<lb n="377"/>
<lb n="378"/><p><span>Do spalpadh leis na dearbhaithe bréige ar clár</span>
<lb n="379"/><span>Do cleachtadh le lucht ainbhfis go léir amháin -</span>
<lb n="380"/><span>Bearta buile barbartha ler léir-theasbáin</span>
<lb n="381"/><span>Gur ainm chirt do Mearbhall Ó hÉadromáin!</span></p>
<lb n="382"/>
<lb n="383"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="384"/>
<lb n="385"/><p><span>A fhir d'aistrigh slighe 's ar Aoine itheas an fheóil</span>
<lb n="386"/><span>'S ler spalpadh an Bíobla ar binnse i gcoinnibh na hÓighe,</span>
<lb n="387"/><span>Geallaim-se dhíbh ó chroidhe mun' silir 'na dheóidh</span>
<lb n="388"/><span>Go gcaithfir gach nídh aca d'íoc in ifreann fós!</span>
<lb n="389"/></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="390"/><p><span>CÉ FADA ME FOLAMH.</span></p>
<lb n="391"/>
<lb n="392"/><p><span>Cé fada me folamh gan chostas gan chíos ar bith</span>
<lb n="393"/><span>'S ár bhflatha gur follus gan chothrom i gcríochaibh Luirc</span>
<lb n="394"/><span>Níor leagadh níor lomadh níor loisceadh níor críochnadh me</span>
<lb n="395"/><span>Mo chapall, mo dhocar, gur goineadh le síobhra cnuic!</span></p>
<lb n="396"/>
<lb n="397"/><p><span>A chnuic seo theas is dealbh dfhágais mé</span>
<lb n="398"/><span>Gan chuid gan chreach fá cheas gach lá lem ré</span>
<lb n="399"/><span>Gan rith gan rath gan tapa im lár gan léim</span>
<lb n="400"/><span>Ó rugais m'each beag leat 's gan láir dá éis.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>Dá éis is dealbh me feasta 's is uaigineach</span>
<lb n="403"/><span>Gan spréidh gan spaga gan capall ná a luach agam;</span>
<lb n="404"/><span>Nuair théighinn 'na bhaitheas is tapa do scuabadh me</span>
<lb n="405"/><span>'S níor bhaoghal dam leagadh ná bascadh ná bualadh ar bith.</span></p>
<lb n="406"/>
<lb n="407"/><p><span>Ní bhuaileadh me is ní leigeadh táin 'na ghaobhar,</span>
<lb n="408"/><span>Ba mhuar a rith ar cnoc, is do b'árd a léim;</span>
<lb n="409"/><span>Cuaille fuip ná spuir níor ghádh dho é</span>
<lb n="410"/><span>'S is truagh me anois im chois is cách 'na réim.</span></p>
<lb n="411"/>
<lb n="412"/><p><span>Tá cách i ngradam gan easbhaidh go hiairbhiseach,</span>
<lb n="413"/><span>'S táim-se dealbh gan taisce, 'san iarratas;</span>
<lb n="414"/><span>Do bhás, a Phreabaire, a cheartuigh im iarsma me,</span>
<lb n="415"/><span>'S mo shlán fá'n aindeise ó chailleas i mbliadhna thu.</span>
<lb n="416"/></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="417"/><p><span>I mbliadhna táim i bpráidhinn i bpeannaid 's i bpudhair</span>
<lb n="418"/><span>Im iarsma ar chách ó ráinig Preabaire in úir;</span>
<lb n="419"/><span>Níl cliar ná dáimh im dháil ler dainid me dubhach</span>
<lb n="420"/><span>I gcian ó táid na Seáin 's an Mangaire Subhach!</span></p>
<lb n="421"/>
<lb n="422"/><p><span>IS DOILIGH LIOM FLATHA GAN FLAITHEAS.</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>Is doiligh liom flatha gan flaitheas i gcrích Fódla</span>
<lb n="425"/><span>Gan chostas gan cheannas is gallaibh go sítheóilte</span>
<lb n="426"/><span>Is doilbh liom t'amhail i nglasaibh ar mí-chóthrom</span>
<lb n="427"/><span>'S is dona liom Preabaire a cailleadh le míllteoireacht!</span></p>
<lb n="428"/>
<lb n="429"/><p><span>Do milleadh thu ar fad 's is feas gur diombáidh sin</span>
<lb n="430"/><span>Is d'imigh do rath ar meath do ghearráin bhig,</span>
<lb n="431"/><span>Siollaire seang gan stailc nár starránach</span>
<lb n="432"/><span>Is sibh-se nár leag i leacht ná i ndroch-bhearna.</span></p>
<lb n="433"/>
<lb n="434"/><p><span>I mbearna is feas ná feacthas thú ná i bhféith,</span>
<lb n="435"/><span>Ar lár i scairt i gclais i gcúil ná i gcaoth,</span>
<lb n="436"/><span>Ó thá gan phreab is easmailt dúinn go léir</span>
<lb n="437"/><span>Gan bláith-each beacht ná pead bheith fút dá éis.</span></p>
<lb n="438"/>
<lb n="439"/><p><span>Dá éis is dainid liom t'amhail ag triall 'na chois</span>
<lb n="440"/><span>Do dhéirc ar scaradh is gan tathac it iarratas,</span>
<lb n="441"/><span>An tréad i bpeacadh, gan teagasc a ndiadhaire aca</span>
<lb n="442"/><span>'S an éigse i nglasaibh ar easbhaidh do riaghlacha.</span></p>
<lb n="443"/>
<lb n="444"/><p><span>Do riaghail don éigs do shaothruigh teagasc na suadh</span>
<lb n="445"/><span>Tug mian don chléir an saoghal do sheachain ar uabhar,</span>
<lb n="446"/><span>Do riaradh céad, do réidheadh na ceasta ba chruaidhe</span>
<lb n="447"/><span>An sirriam saor nár éimigh dealbh ná truagh.</span>
<lb n="448"/></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="449"/><p><span>Is truagh liom Preabaire i nglasaibh Chnuic Fírinne</span>
<lb n="450"/><span>Nó i dTuaith it aice dá shladadh ag síobharaibh;</span>
<lb n="451"/><span>Cuir tuairisc Pheadair is gheabhair uaidh luíbhne is lus</span>
<lb n="452"/><span>Is muar-chuid arthanna chuirfeas é arís ag rith!</span></p>
<lb n="453"/>
<lb n="454"/><p><span>IS CÁSMHAR DOCHARACH DOILIGH.</span></p>
<lb n="455"/>
<lb n="456"/><p><span>Is cásmhar docharach doiligh mé déarach dian</span>
<lb n="457"/><span>Mar táid sliocht Chormaic Chonaill is Chéin le cian -</span>
<lb n="458"/><span>Ba ghnáith go follus ag cosnamh na hÉireann riamh -</span>
<lb n="459"/><span>Fá bhráca an donais gan chothrom gan réim gan rian.</span></p>
<lb n="460"/>
<lb n="461"/><p><span>Rian na bhflatha ní mhaireann 'san chrích monuar</span>
<lb n="462"/><span>Acht iarmhar sleachta dár ndalladh fá dhaoirse chruaidh,</span>
<lb n="463"/><span>Seo ciach tug dealbh gan garbh-each díoghla an suag</span>
<lb n="464"/><span>Is dian-dhul Phreabaire marbh lag sínte is truagh.</span></p>
<lb n="465"/>
<lb n="466"/><p><span>Is truagh tuirseach uaigneach liom Preabaire ar lár</span>
<lb n="467"/><span>An scuabaire buacach ba bharramhail bláith;</span>
<lb n="468"/><span>A luas luin ba luaimneach 's ba leabhair a spás</span>
<lb n="469"/><span>Ag gluaiseacht gan tuairisc ó eachra an ráis!</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>I rás na n-each ba mhear a lúth 's a léim,</span>
<lb n="472"/><span>Gan scáth gan stad ag teacht 'na sciúirse thréan,</span>
<lb n="473"/><span>Go ceáfrach creathach creat-ghlan cúmtha caomh,</span>
<lb n="474"/><span>In árd 's i lag ba mhaith 's i gcumhangrach é.</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="475"/><p><span>É bheith marbh is dealbh don dútha an cás</span>
<lb n="476"/><span>An stéid-each scafa ná stadadh i gcúrsa an gháidh.</span>
<lb n="477"/><span>Le tréin-neart acfuinne reatha agus lúth a chnámh</span>
<lb n="478"/><span>Do réidheadh an bealach don tsagart i bponnc an bháis.</span></p>
<lb n="479"/>
<lb n="480"/><p><span>Do bhás, a Phreabaire, geallaim óm chroidhe go buan</span>
<lb n="481"/><span>Gan sásamh daingean ná rachaidh le buidhin Chnoc Tuaith'</span>
<lb n="482"/><span>Le hÁine chleasach ná aicme Chnoc Fhírinn' fhuair</span>
<lb n="483"/><span>'S gan trácht ar Pheadair go bpreabaidh ár saoi geal suas!</span></p>
<lb n="484"/>
<lb n="485"/><p><span>MO DHEACAIR, MO CHÁS, A SHÁIR-FHIR CHEANNASAIGH SHUAIRC.</span></p>
<lb n="486"/>
<lb n="487"/><p><span>Mo dheacair, mo chás, a sháir-fhir cheannasaigh shuairc</span>
<lb n="488"/><span>Go dealbh mar táir gan fagháil ar chapall ná a luach;</span>
<lb n="489"/><span>Preabaire ar lár san ár gan tapa 'san uaigh</span>
<lb n="490"/><span>'S mo shagart bhreagh sámh gan láir ag taisteal na gcuan.</span></p>
<lb n="491"/>
<lb n="492"/><p><span>Na gcuan nár chleacht gan each mear luthmhar fí,</span>
<lb n="493"/><span>Ar luas mar stail bhí ag flaith do b'fhearr sa Traoi,</span>
<lb n="494"/><span>Má's tuaidh má's teas tá an bhean a' sluagh na mbruidhean</span>
<lb n="495"/><span>Do scuab uait Preab ní ceart is dún let thaoibh!</span></p>
<lb n="496"/>
<lb n="497"/><p><span>Let thaoibh-se a chnuic n-a dtug bheith fíor ar thréig</span>
<lb n="498"/><span>Ag Clíodna an tsuilt den fhuil do b'aoirde i bpréimh,</span>
<lb n="499"/><span>Má's í do chuir tu 'ot chois gheobhair díoghal gan bhaoghal</span>
<lb n="500"/><span>Ó Stíobhart Luirc tá ar muir ag tigheacht i gcéin!</span>
<lb n="501"/></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="502"/><p><span>I gcéin ag tarraint go calma chughainn tar cuan</span>
<lb n="503"/><span>Go tréan-mhear armach lannamhar lonnmhar luath</span>
<lb n="504"/><span>Gheobhair réim i gCaiseal bheith it easpog gan smúit gan</span>
<lb n="505"/><span>bhuaidhirt</span>
<lb n="506"/><span>In éiric Phreabaire 's is malairt dar liúm nach fuar!</span></p>
<lb n="507"/>
<lb n="508"/><p><span>Is fuar do scaipfidh an aicme do dhiúlt don Órd</span>
<lb n="509"/><span>Buan go dealbh gan beath-uisce lionn ná feóil,</span>
<lb n="510"/><span>A muar-chuirp searg gan tapa gan lúth gan treoir</span>
<lb n="511"/><span>'S mo chruabhaire sagairt dá radadh as dútha an leoghain.</span></p>
<lb n="512"/>
<lb n="513"/><p><span>Leoghan meanmnach ceannasach lúthmhar óg</span>
<lb n="514"/><span>De mhór-fhuil Alban, Bhreatan is Dhún an Óir</span>
<lb n="515"/><span>Is cródha calma chasfaidh 'na chúirt i gcoróin</span>
<lb n="516"/><span>Is Seóirse ceangailte i nglasa is gach búr dá shórt.</span></p>
<lb n="517"/>
<lb n="518"/><p><span>M'AINDEIS GAN SOSADH LER GOINEADH MO CHROIDHE.</span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>M'aindeis gan sosadh ler goineadh mo chroidhe im lár</span>
<lb n="521"/><span>Is ní capall bheith mothuighthe gonta ag an mbuidhin is cás,</span>
<lb n="522"/><span>Acht danair 'nár mbrogaibh go socair 's ár saoithe ar lár</span>
<lb n="523"/><span>Is ár manaigh go n-obaid a n-oifig gan groidhe-each d'fhagháil.</span></p>
<lb n="524"/>
<lb n="525"/><p><span>Each níor iarr Froinsias dár ghealladar réir,</span>
<lb n="526"/><span>Ní mar sin don chliar 'na dhiaidh a rug barra air i gcéill!</span>
<lb n="527"/><span>Is eachrach srianach iad 's is faiseanta gléas</span>
<lb n="528"/><span>Go flaitheas ag triall sin Dia leo is rachmas an tsaoghail!</span>
<lb n="529"/></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="530"/><p><span>An saoghal ní bhfuil anois ar díth eolas</span>
<lb n="531"/><span>Cé géilleadh roimhe d'iomad síobhróga;</span>
<lb n="532"/><span>Ní shéantar linn-ne bith na mbuidhean gcróga</span>
<lb n="533"/><span>I gcéill ó cuireadh friotal Uí Dhomhnaill.</span></p>
<lb n="534"/>
<lb n="535"/><p><span>A Uí Dhomhnaill aigeanta is seascair an gníomh bráthar</span>
<lb n="536"/><span>An nós a sheachaint do leanadar príomh-fháidhe:</span>
<lb n="537"/><span>Na bróga bata so is faisean sean mí-shásta -</span>
<lb n="538"/><span>Ar rón-bhrat gharbh is malairt mhaith mín-cháimric!</span></p>
<lb n="539"/>
<lb n="540"/><p><span>Cáimric sciomartha is uigeanna maingiléiseach</span>
<lb n="541"/><span>In áit na nglibeanna ag fuirinn na ngarbh-léinteach,</span>
<lb n="542"/><span>Cánaí is fuipeanna in ionad an isréada,</span>
<lb n="543"/><span>'S ní gnáthach duine aca anois gan wig is béabhar.</span></p>
<lb n="544"/>
<lb n="545"/><p><span>A Dhúilimh dhil, anois nach ait é a gcúrsa</span>
<lb n="546"/><span>Cé múinid sin gurab ionad maith do chúirt-se,</span>
<lb n="547"/><span>Gur tú an sruith ó ritheann rath is flúirse</span>
<lb n="548"/><span>'S ní fiú leo dul dá gcois ar fad dot dhún-sa!</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>A dhuine ró-ghlic ní thuigim deis do scéil -</span>
<lb n="551"/><span>It mhuirear go bhfuil tú anois 's gur breis dot phéin;</span>
<lb n="552"/><span>Is iongnadh an friotal san 's go ndeir gach aon</span>
<lb n="553"/><span>Do ghiolla gan bhoin mar choin nach beag é féin!</span>
<lb n="554"/></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="555"/><p><span>MO MHALLACHT GO DIAN DIACHRACH DO GHASRA AN CHNUIC.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>Mo mhallacht go dian diachrach do ghasra an chnuic</span>
<lb n="558"/><span>Gan mhagadh gan bhréag i mbliadhna shladadar me,</span>
<lb n="559"/><span>An Preabaire ó d'éag - mo léan ní ghlacfadh an luibh</span>
<lb n="560"/><span>'S ó chailleas an riabhach 'na dhiaidh níl seasamh ionnam.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>Im sheasamh go dubhach fá smúit do chaithim gach lá</span>
<lb n="563"/><span>Gan tapa gan lúth gan siubhal in easbhaidh na Seán;</span>
<lb n="564"/><span>'S an Mangaire Subhach go dlúith dothagadh 'nár ndáil</span>
<lb n="565"/><span>Ag freagairt gach cúis 'san chúirt 's ag ceapadh na ndán.</span></p>
<lb n="566"/>
<lb n="567"/><p><span>Dánta ceoil is spórt is iomad suaircis,</span>
<lb n="568"/><span>Fíonta, feolta, seo an sórt do chleacht na sluaighte;</span>
<lb n="569"/><span>Ba bhinn beo 'on tí gheobhadh 'nár measc an uair sin -</span>
<lb n="570"/><span>An dlighe bhí romhainn dá chomhad i measc na n-uaisle.</span>
<lb n="571"/><span>Dá dtagadh an cúigear úd go maiseach ar clár</span>
<lb n="572"/><span>Ag canadh 's ag scrúd' na n-ughdar cheapadar dáimh,</span>
<lb n="573"/><span>Do b'aite dar liúm a gclú, a n-ainm 's a gcáil</span>
<lb n="574"/><span>'Ná flaitheas na Mumhan, a bpúint 's a nglagaireacht smáil.</span></p>
<lb n="575"/>
<lb n="576"/><p><span>Glagaireacht smáil mar chráin do chleachtaid na búir</span>
<lb n="577"/><span>Nuair chasann ar thál 's na gártha ag bainbh 'na lúib,</span>
<lb n="578"/><span>Ag gearradh na gcnámh 's ag áireamh maitheas na dtriúch,</span>
<lb n="579"/><span>A leanbhaí 's a mná is a gcáirde uile bíonn subhach.</span>
<lb n="580"/></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="581"/><p><span>Subhach seascair dá dtagadh an cúigear rádhaim</span>
<lb n="582"/><span>I gcúirt-ghairm i gceannas 'san dún san Sheáin,</span>
<lb n="583"/><span>Cumha mo chapaill do scaipfeadh 's an phudhair seo im lár</span>
<lb n="584"/><span>'S do chongnadh Pheadair ní mhaithfinn dá fhiúbhas a cháil!</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>SIN CRÉACHT-GHOIN TÁRLA.</span></p>
<lb n="587"/>
<lb n="588"/><p><span>Sin créacht-ghoin tárla is dámhna cathuighthe cliar</span>
<lb n="589"/><span>Ag tréad na Rátha fáth fá ndeara dham iacht</span>
<lb n="590"/><span>Mar thraoch an bás fá lár i ngarbh-chuilt criadh -</span>
<lb n="591"/><span>Scéal do chráidh me Seán Ó Ceallaigh gan rian.</span></p>
<lb n="592"/>
<lb n="593"/><p><span>Ní haon chreach tárla it bhás dár bhfearaibh-ne, a thriath,</span>
<lb n="594"/><span>Acht éag na dtáinte cáile chleachtais-se riamh -</span>
<lb n="595"/><span>Féile is feárdhacht, ársacht eagna is ciall</span>
<lb n="596"/><span>Mar aon le Seán is cás bheith taiscithe i gcriaidh.</span></p>
<lb n="597"/>
<lb n="598"/><p><span>Fear glé gan ghnás ba ghrádhmhar greannamhar mian</span>
<lb n="599"/><span>An féinneadh fálach fáilteach fearamhail fial,</span>
<lb n="600"/><span>Déarcach dáilteach deárscnach, dalta le Dia,</span>
<lb n="601"/><span>Nár aomh bheith tár 's nár ghráidh an cheacharthacht riamh.</span></p>
<lb n="602"/>
<lb n="603"/><p><span>Is léan gach lá 's is lán-chreach leagaithe an liaigh</span>
<lb n="604"/><span>Do shaor ó bhás na táinte d'anmnaibh riamh,</span>
<lb n="605"/><span>Léigheann na ngrás mar ráidhtibh aingil ag tiacht</span>
<lb n="606"/><span>'Na bhéal gach tráth ba gnáith ag teagasc na gcliar.</span>
<lb n="607"/></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="608"/><p><span>Mo shaoth go bás níor chás dam aithint le cian</span>
<lb n="609"/><span>Do ré gur ghearr, a Sheáin, 's gur ghairid duit triall,</span>
<lb n="610"/><span>Ar mhéid do chrábhaidh, ar áilne thaitne do mhian</span>
<lb n="611"/><span>Ar chléir ar dháimh ar bháird 's ar racaigh na rian.</span></p>
<lb n="612"/>
<lb n="613"/><p><span>Is déarach dfhágais sráid na gceannuidhthe it dhiaidh</span>
<lb n="614"/><span>'S an méid de sháir-shliocht Ádhaimh do thaithigh an fial -</span>
<lb n="615"/><span>Idir aosta is ársa is mná agus fearaibh gach rian</span>
<lb n="616"/><span>d'aon-ghuth táid go cráidhte ag stathadh na gciabh.</span></p>
<lb n="617"/>
<lb n="618"/><p><span>Ní héacht gan fáth is ní cás gan adhbhar an chiach</span>
<lb n="619"/><span>Tug cléir is dáimh 'na dtáinte ag screadaigh it dhiaidh:</span>
<lb n="620"/><span>Níor éarais gláimh, do lámh níor chrapais tar riaghail</span>
<lb n="621"/><span>'S ar léig Mac Mháire it dháil do scaipis le mian.</span></p>
<lb n="622"/>
<lb n="623"/><p><span>An té ná dearna cás ná atuirse riamh</span>
<lb n="624"/><span>Téigheadh don Ráth is tálfa a dhearca le mian</span>
<lb n="625"/><span>Ag aoradh an bháis rug Seán Ó Ceallaigh go criaidh -</span>
<lb n="626"/><span>Sin créacht-ghoin tárla is dámhna cathuighthe cliar.</span></p>
<lb n="627"/>
<lb n="628"/><p><span>An feart-laoi:</span></p>
<lb n="629"/>
<lb n="630"/><p><span>fát bhórd, a leac, taisc ar faon-luighe fann</span>
<lb n="631"/><span>Sáir-leoghan gasta is greanta shaothruigheadh greann;</span>
<lb n="632"/><span>Fáilteoir flaith is sagart séimhidhe seang -</span>
<lb n="633"/><span>Seán Ó Ceallaigh, an gas nár aomh dlighe namhad.</span>
<lb n="634"/></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="635"/><p><span>TÁ SAOGHAD-GHALAR NIMHE DOM GHÉAR-GHOIN GO hUILE.</span></p>
<lb n="636"/>
<lb n="637"/><p><span>Tá saoghad-ghalar nimhe dom ghéar-ghoin go huile,</span>
<lb n="638"/><span>Is céasta mo thuras d'oidhche is de ló,</span>
<lb n="639"/><span>'S tréan tigid tuilte déara 'na sruithibh</span>
<lb n="640"/><span>In éinfheacht óm ruisc ina linntibh go feóir</span>
<lb n="641"/><span>Mar thréigis-se sinn-ne, a phéarla gan teimheal,</span>
<lb n="642"/><span>Isé sin do chuir na mílte gan treóir;</span>
<lb n="643"/><span>I gcéin tar na tuinnibh féachaidh mar imigh</span>
<lb n="644"/><span>Réilteann is misneach shaoithibh an eóil.</span></p>
<lb n="645"/>
<lb n="646"/><p><span>Do mhaothuigh mo ruisc-se, do thraochuigh mo chuisle -</span>
<lb n="647"/><span>Ar dtréigean mo nirt níl brigh ar bith im ghlór;</span>
<lb n="648"/><span>Mo ghéaga gan fuinneamh, d'éaluigh mo mhisneach -</span>
<lb n="649"/><span>Is daol-dathach dubh mo ghnaoi agus mo shnódh;</span>
<lb n="650"/><span>Is méala mo thuras im aonar gan duine</span>
<lb n="651"/><span>Ag géar-ghol fá thuirse ag caoineadh mo leoghain</span>
<lb n="652"/><span>A bhréithre gur bhinne 'ná éanlaith na coille</span>
<lb n="653"/><span>'S ná téada na cruite ag síor-sheinm cheóil.</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>Tá spéirling is stoirm ghaothmhar ar uisce</span>
<lb n="656"/><span>Ag réabadh is ag briseadh slím-chranna seóil,</span>
<lb n="657"/><span>Is caor-thonna nimhe ag Tétis ar mire</span>
<lb n="658"/><span>Ag scéithchain fá imeall tíre tar meodhan;</span>
<lb n="659"/><span>Na stéid-eacha buile ag Phoebus ag rithe</span>
<lb n="660"/><span>Gan géilleadh ná urraim díreach don chóir,</span>
<lb n="661"/><span>Phlegon ar mire, Aethon gan fuinneamh,</span>
<lb n="662"/><span>Eous go tuirseach fíor-lag ar neóin.</span>
<lb n="663"/></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="664"/><p><span>In éinfheacht le dula don laoch mear ar muire</span>
<lb n="665"/><span>Tig saobh-chruth ar neithibh druim leis an gcóir,</span>
<lb n="666"/><span>Ar réidhteach níl fothain, féar glas ná luibhe -</span>
<lb n="667"/><span>Níl aon toradh anois ar choilltibh na gcnó;</span>
<lb n="668"/><span>Níl gaorthadh ná cumar sléibhte gan tuitim</span>
<lb n="669"/><span>Tréan-neartmhar-tuilte is díoghaltasach glór,</span>
<lb n="670"/><span>'Na dhéidh sin níl duine a scéalfadh 'na laoithibh</span>
<lb n="671"/><span>Cé de sna righthibh is díleas don choróin.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>Réilteann is coinneal aerdha agus bile</span>
<lb n="674"/><span>Éifeachtach oilte inntleachtach óg,</span>
<lb n="675"/><span>Géag leabhair-dhuilleach chraobhach is file</span>
<lb n="676"/><span>Faobharach fuinte is fíor-ghasta fós,</span>
<lb n="677"/><span>Gach bhéarsa ina sruthaibh léigheanta le tuile</span>
<lb n="678"/><span>De chaomh-fhocail shnoidhte is fír-bhinn ar seol,</span>
<lb n="679"/><span>Claochladh agus cumasc caomhnas na nguithe</span>
<lb n="680"/><span>I ngaol re gach litir sínte gan cheó.</span></p>
<lb n="681"/>
<lb n="682"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="683"/>
<lb n="684"/><p><span>Níl binneas i ndán, níl cáir ná cruit ar suaimhneas,</span>
<lb n="685"/><span>Níl oideas le fagháil, tá an dáimh ghlic uile ar buaidhreamh,</span>
<lb n="686"/><span>Cé tugadh ár n-ár bhí lá den chluiche ag suagaibh</span>
<lb n="687"/><span>Gur imigh ár Seán† geal †Clárach cliste uainn-ne.</span>
<lb n="688"/></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="689"/><p><span>IS ATUIRSE CLÉIBH LIOM PRÉIMH-SHLIOCHT GHEAL-CHUINN.</span></p>
<lb n="690"/>
<lb n="691"/><p><span>Is atuirse cléibh liom préimh-shliocht gheal-Chuinn</span>
<lb n="692"/><span>Is Néill do cheartuigheadh námhaid,</span>
<lb n="693"/><span>An ghasra ghlé do b'éascaidh i gcath-mhaidhm</span>
<lb n="694"/><span>'S nár bhaoth i ngleacaidheacht bheárnan,</span>
<lb n="695"/><span>Bhíodh borb le tréan is séimh le lag-bhuidhin -</span>
<lb n="696"/><span>Do réidheadh a n-easbhaidhe láithreach -</span>
<lb n="697"/><span>Tachtaithe in éiclips, caoch ag smacht-dlighe</span>
<lb n="698"/><span>Cléire Chailbhín chádaigh.</span></p>
<lb n="699"/>
<lb n="700"/><p><span>Solus don ré ní léir mar chleachtaidhe</span>
<lb n="701"/><span>Do réir mar bheartuighid fáidh ghlic,</span>
<lb n="702"/><span>Tá teimheal ar ghréin le daorthaibh deataighe</span>
<lb n="703"/><span>Is an saoghal dar linn d'átharruigh;</span>
<lb n="704"/><span>Tá beanna-phuic traochta ar shléibhtibh gan bhrígh</span>
<lb n="705"/><span>'S na héin i gceasnaidhe chráidhte</span>
<lb n="706"/><span>Le doilbheas déarach ag déanamh aithrighe -</span>
<lb n="707"/><span>Is baoghal teacht laoi an bhrátha!"</span></p>
<lb n="708"/>
<lb n="709"/><p><span>A chara mo chléibh do léigheas gach stair ghrinn</span>
<lb n="710"/><span>'Nar léir gach ealadha fháthach,</span>
<lb n="711"/><span>Cá ngabhann an réx, cá ndéanann taithighe</span>
<lb n="712"/><span>Céile ceart caoin Chláir Luirc?</span>
<lb n="713"/><span>Ná a maireann de ghéagaibh Néill na bhfad-scríob</span>
<lb n="714"/><span>Tug géilleadh ó annaoidhibh ársa</span>
<lb n="715"/><span>Ná tagaid ag réabadh géibhinn gan scíth</span>
<lb n="716"/><span>Chléire an Phaidrín Pháirtigh?</span>
<lb n="717"/></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="718"/><p><span>A URSA NACH TRÉITH AG RÉIDHTEACH GACH LAOI.</span></p>
<lb n="719"/>
<lb n="720"/><p><span>A ursa nach tréith ag réidhteach gach laoi</span>
<lb n="721"/><span>Éigsibh ealadha ársa,</span>
<lb n="722"/><span>Scuir feasta dhet dhéaraibh daora is ceasnaidhe</span>
<lb n="723"/><span>Cléibh, is gaibh meadhair-dhásacht;</span>
<lb n="724"/><span>Sin chugat na tréin-truip bhéarfas cath-mhaidhm</span>
<lb n="725"/><span>Ar chléire Chailbhín chnápaigh;</span>
<lb n="726"/><span>Beidh deatach le daorthaibh éiclips gan scíth</span>
<lb n="727"/><span>Chaochfas achtaíbh námhad.</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>Is ullamh le caorthaibh préimh-shliocht gheal-Chuinn</span>
<lb n="730"/><span>Is Néill do smachtuigheadh áraibh</span>
<lb n="731"/><span>Tar tonnaibh 'na réim le dtraochfar creat-chlí</span>
<lb n="732"/><span>Is plaoscaibh dailc-bhuidhe an cháise;</span>
<lb n="733"/><span>Is solasmhar réidh 's is aerach crannghail</span>
<lb n="734"/><span>'Na ngéagaibh meas tríobh dfhásfaidh</span>
<lb n="735"/><span>Le taitneamh don scéal do réir mar dhealbhuigheann</span>
<lb n="736"/><span>Cléire eagnaidhe is fáidhe.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>Níl teimheal ar ghréin ná éin ag ceasnaighil.</span>
<lb n="739"/><span>Is séismhar fead-bhinn bláthmhar</span>
<lb n="740"/><span>I mbarra na ngéaga gcraobh-ghlas gach laoi</span>
<lb n="741"/><span>In aon-ghuth cheart bíd fáilteach;</span>
<lb n="742"/><span>Ar thaisteal don réx 'san réim seo gheal-Chuinn</span>
<lb n="743"/><span>Le dtraochfar gasraí gáibhtheach,</span>
<lb n="744"/><span>'S a mbasailic aolmhar réabfaid gan scíth -</span>
<lb n="745"/><span>I ndaor-bhroid beidh fí chána.</span>
<lb n="746"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="747"/><p><span>A chara na héigs 'nar léir an eagnaidheacht</span>
<lb n="748"/><span>'S do léigheas gach ealadha fháthach</span>
<lb n="749"/><span>Sin agat mo scéal gan bhréig le tacaíbh</span>
<lb n="750"/><span>Is déan go ceart guidhe Mháire;</span>
<lb n="751"/><span>Tiocfaidh an t-aon dodhéanfas taithighe</span>
<lb n="752"/><span>Ar chéile cheart chaoin Chláir Luirc,</span>
<lb n="753"/><span>'S do stollfas nó réabfas géibheann gan mhoill</span>
<lb n="754"/><span>Chléire an Phaidrín Pháirtigh.</span></p>
<lb n="755"/>
<lb n="756"/><p><span>IS TUIRSEACH FÁ DHAOR-SMACHT PÉINE.</span></p>
<lb n="757"/>
<lb n="758"/><p><span>Is tuirseach fá dhaor-smacht péine i bhfad sínn</span>
<lb n="759"/><span>Tréith ag neart nimhe námhad</span>
<lb n="760"/><span>Gan urraim dár gcléir ná d'aon den deagh-chlainn</span>
<lb n="761"/><span>Ghéill do reacht-dhlighe Pápa;</span>
<lb n="762"/><span>Gan seinm na dtéad gan dréacht gan stair ghrinn,</span>
<lb n="763"/><span>Léigheann ná ealadha ádhbhair,</span>
<lb n="764"/><span>Gan tuigse gan chéill gan bhéas mar chleachtaidhe</span>
<lb n="765"/><span>Ag Gaedhil na ndeagh-ghníomh ndáilteach.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>Tá Pilib is Séamus glé is a ngeal-bhuidhean</span>
<lb n="768"/><span>Ag téacht le gasraí Spáinneach</span>
<lb n="769"/><span>Go stoirmeach faobhrach fraochta fras-ghníomh,</span>
<lb n="770"/><span>Mar aon le treabh Gaoidhal ársa;</span>
<lb n="771"/><span>Brisfid is réabfaid, déanfaid bealaighe</span>
<lb n="772"/><span>Is éirleach ar chlainn Shátain,</span>
<lb n="773"/><span>'S an mursaire bréan so taobh linn leagfaidhear</span>
<lb n="774"/><span>Is plaosc a leath-chinn gearrfar!</span>
<lb n="775"/></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="776"/><p><span>Tiocfaidh lé chéile saor-shliocht gheal-Chuinn,</span>
<lb n="777"/><span>Néill is Airt ghroidhe is Fháilbhe</span>
<lb n="778"/><span>Mar churaidhe na Féinne déanfaid gleacaidheacht</span>
<lb n="779"/><span>Thréan le scataíbh dána;</span>
<lb n="780"/><span>A chumann ghil éirigh is gléas do mharcaidheacht,</span>
<lb n="781"/><span>'S léig 'na measc trí cheáfra,</span>
<lb n="782"/><span>Go bhfeicir fuil chléibh gach sméirle leagfaidhear</span>
<lb n="783"/><span>Ag téacht 'na caisí ar bánta.</span></p>
<lb n="784"/>
<lb n="785"/><p><span>Scuiridh dbhur bpléidhe is dbhur ndéanamh ceasnaidhe</span>
<lb n="786"/><span>A éigse gheal ghrinn ghrádhmhar,</span>
<lb n="787"/><span>Sin chugaibh an réx de shaor-shliocht cheap Ghaoidhal</span>
<lb n="788"/><span>I réimeas cheart chríoch Chláir Luirc;</span>
<lb n="789"/><span>Den chuimreasc bhaoth so an Bhéarla bainfidhear</span>
<lb n="790"/><span>Tré n-a n-aindlighe sásamh,</span>
<lb n="791"/><span>Is ní cuma leo cé aca is éascaidh ghlacfaidhear</span>
<lb n="792"/><span>Le cléir an Phaidrín Pháirtigh.</span>
<lb n="793"/></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="794"/><p><span>SEASCAD SPÉIR-BHAN BHÉASACH UAIM.</span></p>
<lb n="795"/>
<lb n="796"/><p><span>Seascad spéir-bhan bhéasach uaim</span>
<lb n="797"/><span>Go cneas-gheal caomh gan aon bhrat suain</span>
<lb n="798"/><span>Ag taisteal tréan le saor-tholl suairc</span>
<lb n="799"/><span>Ag amharc cuain na cléire:</span>
<lb n="800"/><span>Mo shagart súgach séanmhar,</span>
<lb n="801"/><span>Searcach suagach séadach,</span>
<lb n="802"/><span>Fear gan ghruaim,</span>
<lb n="803"/><span>Gan cheas gan chruadhas</span>
<lb n="804"/><span>Mo bheannacht uaim dot chaomhnadh.</span></p>
<lb n="805"/>
<lb n="806"/><p><span>Beannacht aonda d'éis ar luadhas</span>
<lb n="807"/><span>Dot phearsain féin seoch aon den tsluagh,</span>
<lb n="808"/><span>Gas gheal ghlé gan claon gan chluain</span>
<lb n="809"/><span>An tAthair uasal Éamonn</span>
<lb n="810"/><span>Is snasta suagach léigheanta</span>
<lb n="811"/><span>'S is fada a thuairim céille</span>
<lb n="812"/><span>Is gasta suairc</span>
<lb n="813"/><span>A dhreach gan ghuais</span>
<lb n="814"/><span>'S is blasta buadhach a bhréithre.</span>
<lb n="815"/></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="816"/><p><span>Ó scaras féin le tréad na suadh</span>
<lb n="817"/><span>'S gur thaisteal mé i gcéin chois cuain</span>
<lb n="818"/><span>Tig srathaibh tréana déar lem ghruadh</span>
<lb n="819"/><span>'Na sreabhaibh uaim go féar glas;</span>
<lb n="820"/><span>Is feas gur truagh me ag géar-ghol</span>
<lb n="821"/><span>Tar lear im uadh 's im aonar</span>
<lb n="822"/><span>Gan canadh duain</span>
<lb n="823"/><span>Mar chleachtainn tuas</span>
<lb n="824"/><span>I measc na suairc-fhear saordha.</span></p>
<lb n="825"/>
<lb n="826"/><p><span>Trés gur mhéaduigh sé mo ghuais</span>
<lb n="827"/><span>'S gur adhbhar éachta léin is truagha</span>
<lb n="828"/><span>Treabha Ghaedhil Ghlais faon monuar -</span>
<lb n="829"/><span>Seo an bheart do bhuaidhir 's do chéas me,</span>
<lb n="830"/><span>Ler scaradh uaibh i gcéin me</span>
<lb n="831"/><span>I bhfad ó shuairceas éigse,</span>
<lb n="832"/><span>Is d'eascair sluagh</span>
<lb n="833"/><span>Na n-athach-tuath</span>
<lb n="834"/><span>Fé rachmas suas lem thaobh-sa.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>Stadfad féin dem dhéanamh uabhair</span>
<lb n="837"/><span>Is gabhaim Aonmhac Dé mar chuan</span>
<lb n="838"/><span>Mar cheap mar réim mar réiltean chnuais,</span>
<lb n="839"/><span>Is aitchim uaidh-sean faesiomh;</span>
<lb n="840"/><span>Glacfaidh truagh dom ghéar-ghol,</span>
<lb n="841"/><span>Is caithfidh scuaine an Bhéarla</span>
<lb n="842"/><span>Le racht is ruathar</span>
<lb n="843"/><span>Reatha is ruaige</span>
<lb n="844"/><span>Amach tar cuantaibh Éireann!</span>
<lb n="845"/></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="846"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="847"/>
<lb n="848"/><p><span>Uaim-se gabhaidh, a shagairt, le géar-shearc rúin,</span>
<lb n="849"/><span>Buadh agus beannacht le tabhairt do Shéamus Bliúit -</span>
<lb n="850"/><span>Fear suairc gan mhairg nár dhearmaid féile is clú,</span>
<lb n="851"/><span>Uaisle is eagna i dtaitneamh na cléire is úird.</span></p>
<lb n="852"/>
<lb n="853"/><p>
<lb n="854"/><span>TAISTIL, A CHAOIN-SCRÍBHINN.</span></p>
<lb n="855"/>
<lb n="856"/><p><span>Taistil, a chaoin-scríbhinn, it rás tar lear,</span>
<lb n="857"/><span>Ná claisim do mhoill choidhche in árd ná i lag,</span>
<lb n="858"/><span>Mo bheannacht le fír-dhíoghrais go bhfágair theas</span>
<lb n="859"/><span>Ag an sagart gheal ghrinn ghaoiseach mo ghrádh is mo shearc.</span></p>
<lb n="860"/>
<lb n="861"/><p><span>Aithris don bhuidhin dílis mar táim le seal</span>
<lb n="862"/><span>Ag seasamh le droing daoirse mar námhaid ar nasc,</span>
<lb n="863"/><span>Gur lagadh mo chroidhe is m'inntleacht go dtárla ar meath</span>
<lb n="864"/><span>Gan chabhair ná scíth saoirse go trácht tar n-ais.</span></p>
<lb n="865"/>
<lb n="866"/><p><span>Is measa 'ná a ríomhaim díbh-se mar tá mo cheas</span>
<lb n="867"/><span>Ag machtnamh slighe an rí-mhic ar fán tar lear,</span>
<lb n="868"/><span>'S ná faicim cloidheamh díoghaltais na Spáinne ag teacht,</span>
<lb n="869"/><span>Ná fearachain ghroidhe Laoisigh le bhfághainn-se fasc.</span></p>
<lb n="870"/>
<lb n="871"/><p><span>Gabhaidh go fír-íseal lem cháirde cead</span>
<lb n="872"/><span>Is maithfid ó chroidhe maoile mo dháin gan dath</span>
<lb n="873"/><span>An tan bhraithfid an scím draoidheachta fá a dtárla i gceas</span>
<lb n="874"/><span>'S gur glafairneach ghaill-bhuidhne do bháidh mo bhlas.</span>
<lb n="875"/></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="876"/><p><span>Tabhair arís sceimhle it rás tar n-ais</span>
<lb n="877"/><span>Go ceannasach cruinn coimseach gan fagháil ar stad</span>
<lb n="878"/><span>Mar gharbh-ghal sidhe gaoithe tar barr na dtreabh</span>
<lb n="879"/><span>Go reacair linn suim slighe-chirt a sláinte ar fad.</span></p>
<lb n="880"/>
<lb n="881"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="882"/>
<lb n="883"/><p><span>A bhile gan mheang de sheann-tsliocht Airt is Éibhir,</span>
<lb n="884"/><span>Do scuireas den ghreann gan bheann ar reacht na héigse;</span>
<lb n="885"/><span>Le gliogarnach gall táim dall, is chailleas m'éisteacht,</span>
<lb n="886"/><span>'S do milleadh mo cheann le glam an ghalla-bhéarla.</span></p>
<lb n="887"/>
<lb n="888"/><p><span>Thugas mo chall mo ghreann 's mo shearc do Shéamus,</span>
<lb n="889"/><span>Gan laige gan leamhas an plannda 'e cheap Chinnéide,</span>
<lb n="890"/><span>Is Muiris do mheabhruigh oghaim is acht na Gaedhilge -</span>
<lb n="891"/><span>Muna dtigid in am dom chabhair gur gar dam cré-chuilt.</span></p>
<lb n="892"/>
<lb n="893"/><p><span>SLÁN IS FICHE LÉIGIM-SE.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>Slán is fiche léigim-se caogad is míle</span>
<lb n="896"/><span>Le géar-shearc mo chroidhe-se is le díograis don dáimh,</span>
<lb n="897"/><span>Slán don fhuirinn aerdha de shaor-chlanna Mílidh</span>
<lb n="898"/><span>Ba féile is ba fíre fá ríoghacht neimhe dfhás;</span>
<lb n="899"/><span>Slán dá saoithibh suaga,</span>
<lb n="900"/><span>Slán dá ndaoinibh uaisle,</span>
<lb n="901"/><span>Ba ghnáith lem thaoibh go suaimhneach</span>
<lb n="902"/><span>Gan buaidhreamh 'na ndáil,</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="903"/><p><span>Ag rádh is ag sníomh na nduanta</span>
<lb n="904"/><span>Go gáireach grinn gan uamhan,</span>
<lb n="905"/><span>Is trácht na dighe gan fuaradh</span>
<lb n="906"/><span>Le suairceas ar clár.</span></p>
<lb n="907"/>
<lb n="908"/><p><span>Ba gnáthach cruite téid-bhinne ag éigse is ag draoithibh</span>
<lb n="909"/><span>Le saor-chantain síordha go hintinneach árd,</span>
<lb n="910"/><span>Is gach ársa dfhuirinn Ghaedhil Ghlais ag léigheamh staire a</span>
<lb n="911"/><span>sinsear</span>
<lb n="912"/><span>Ar réimheas na ríoghra mar shíolruigh ó Ádhamh;</span>
<lb n="913"/><span>Ól is imirt choidhche</span>
<lb n="914"/><span>Ceól dá chur i nglinntibh</span>
<lb n="915"/><span>Cóir gach cluiche coimseach</span>
<lb n="916"/><span>Ag saoithe le fagháil;</span>
<lb n="917"/><span>Fóirne fuinte fír-ghlic</span>
<lb n="918"/><span>Go heolach oilte gaoiseach,</span>
<lb n="919"/><span>Spórt is sult is aoibhneas</span>
<lb n="920"/><span>Ó oidhche go lá.</span></p>
<lb n="921"/>
<lb n="922"/><p><span>Ó thárla anois i gcéin me gan éinne den bhuidhin sin</span>
<lb n="923"/><span>Im ghaobhar le n-a scaoilinn-se daoirse mo cháis,</span>
<lb n="924"/><span>Gan dán gan binneas éigse, gan séimh-fhriotal saoithe,</span>
<lb n="925"/><span>Gan caomh-ranna Gaoidhilge dá shníomh mar ba ghnáith;</span>
<lb n="926"/><span>Féach anois, a rúin ghil,</span>
<lb n="927"/><span>An méala libh mo chúrsa</span>
<lb n="928"/><span>Ag déanadh cumhadh is lionn duibh</span>
<lb n="929"/><span>I gcumangrach gach lá,</span>
<lb n="930"/><span>Gan cléireach cirt dom chumhdach,</span>
<lb n="931"/><span>Ná aon den fhuirinn dúthchais,</span>
<lb n="932"/><span>Ná Gaedhal do ghoilfeadh liúm-sa</span>
<lb n="933"/><span>'S me i bponnc ag an mbás?</span>
<lb n="934"/></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="935"/><p><span>Dom cháirdibh uile d'aon-ghuth le séimh-ghean mo chroidhe istigh</span>
<lb n="936"/><span>Léirigh-se, a scríbhinn, is innsidh mo chás -</span>
<lb n="937"/><span>Tláith go bhfuilim faon-lag go tréith tur cois taoide,</span>
<lb n="938"/><span>Gan chléirigh ná taoisigh acht daoirsigh an smáil;</span>
<lb n="939"/><span>Níl spórt ná spreagadh im intinn,</span>
<lb n="940"/><span>Níl treoir ná tapa 'om choimhdeacht,</span>
<lb n="941"/><span>Is feoidhte glas mo ghnaoi anois</span>
<lb n="942"/><span>Ó scaoileadh me ar fán;</span>
<lb n="943"/><span>Beidh an brón ar fad dom chlaoidhe-se</span>
<lb n="944"/><span>Go deo go rachad taoibh libh</span>
<lb n="945"/><span>Ag ól 's ag caitheamh aoibhnis</span>
<lb n="946"/><span>Arís i gCois Mháighe!</span></p>
<lb n="947"/>
<lb n="948"/><p><span>A RÁIB GHIL MHILIS MHAORDHA.</span></p>
<lb n="949"/>
<lb n="950"/><p><span>A ráib ghil mhilis mhaordha</span>
<lb n="951"/><span>Na ráidhte snoidhte séimhe</span>
<lb n="952"/><span>Is áilne cliste léigheanta</span>
<lb n="953"/><span>I dtréithe agus i gcáil,</span>
<lb n="954"/><span>Dfhágais sinn-ne faon-bhocht,</span>
<lb n="955"/><span>Go tráighte tuirseach tréith-lag,</span>
<lb n="956"/><span>Gach tráth in iomad géibheann</span>
<lb n="957"/><span>I ngéar-ghoin 's i ngádh;</span>
<lb n="958"/><span>Gáir na cruite téadaighe</span>
<lb n="959"/><span>Go cráidhte cunnail céasta</span>
<lb n="960"/><span>Go tláith gan siolla séismhar</span>
<lb n="961"/><span>Acht géar-ghol gach lá,</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="962"/><p><span>Na táinte file is éigse</span>
<lb n="963"/><span>De ghnáith ag sileadh déara</span>
<lb n="964"/><span>It dheáidh-se, a chumainn chaomh-chirt</span>
<lb n="965"/><span>Mo shaoth sin go bás!</span></p>
<lb n="966"/>
<lb n="967"/><p><span>Tháinig teimheal tréan dubh</span>
<lb n="968"/><span>Go hárd ar mhisneach éigse</span>
<lb n="969"/><span>Dfhág a gcroidhthe traochta</span>
<lb n="970"/><span>Gan téarnamh go bráth;</span>
<lb n="971"/><span>Na dáimhe oilte béasach</span>
<lb n="972"/><span>Ba gnáith bheith cliste taobh leat</span>
<lb n="973"/><span>Go sásta soithimh séimh-cheart,</span>
<lb n="974"/><span>Is éachtach a gcás;</span>
<lb n="975"/><span>Níl fáidh ná file it dhéidh-se</span>
<lb n="976"/><span>Le spás ná broinneal mhaordha</span>
<lb n="977"/><span>'San áit n-a dtugais féin seal</span>
<lb n="978"/><span>Ag déanamh gach pláis;</span>
<lb n="979"/><span>Nach cráidhte rithid déara</span>
<lb n="980"/><span>Gach lá 'na dtuilte tréana</span>
<lb n="981"/><span>Ó bharr a ruisc go féar glas</span>
<lb n="982"/><span>Mar thréigis a bpáirt.</span></p>
<lb n="983"/>
<lb n="984"/><p><span>Tá ádhbhar uile éachtach</span>
<lb n="985"/><span>Ag dámhaibh oilte caomha</span>
<lb n="986"/><span>Do bháthaidh a ndreach 's a ngnéithe</span>
<lb n="987"/><span>Fá néallta de ghnáith -</span>
<lb n="988"/><span>Im dháil gur chuiris dréachta</span>
<lb n="989"/><span>Ód láimh d'innis do scéalta</span>
<lb n="990"/><span>Go cráidhte tug na céadta</span>
<lb n="991"/><span>Gan séimh-fhriotal sámh,</span>
<lb n="992"/><span>Ar fán go bhfuil do thréithe</span>
<lb n="993"/><span>'S do cháirdibh uile it éaghmuis</span>
<lb n="994"/><span>'S do chlár gan fuirinn Ghaedhlaibh</span>
<lb n="995"/><span>Do réidhfeadh do chás:</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="996"/><p><span>Is t'árus tirim taosctha</span>
<lb n="997"/><span>Go cráidhte anois, mo mhéala,</span>
<lb n="998"/><span>Gan dán ná snoidhteacht bhéarsa</span>
<lb n="999"/><span>Dá dhéanamh go cáidh.</span></p>
<lb n="1000"/>
<lb n="1001"/><p><span>Is cásmhar cunnail créimeach,</span>
<lb n="1002"/><span>Támhach tuirseach gné-ghlas</span>
<lb n="1003"/><span>Atáim le hiomad laethibh</span>
<lb n="1004"/><span>In éagcruth 's i gcneadha;</span>
<lb n="1005"/><span>Mo lámh gan foirm cléarchais</span>
<lb n="1006"/><span>I ndán ná i siolla Gaedhilge</span>
<lb n="1007"/><span>Chun trácht i bhfuinneamh éifeacht</span>
<lb n="1008"/><span>Ar shéimh-ghean mo láir -</span>
<lb n="1009"/><span>Bláth agus sult na héigse,</span>
<lb n="1010"/><span>Grádh agus cumann cléire -</span>
<lb n="1011"/><span>Seán mo churadh saor-gheal</span>
<lb n="1012"/><span>Is aon-chiste ag dáimh,</span>
<lb n="1013"/><span>Ar fán anois, mo ghéar-ghoin,</span>
<lb n="1014"/><span>In áit ná fuil 'na ghaobhar san</span>
<lb n="1015"/><span>Áireamh chlainne Ghaedhil Ghlais</span>
<lb n="1016"/><span>Acht sméirligh an áir.</span></p>
<lb n="1017"/>
<lb n="1018"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="1019"/>
<lb n="1020"/><p><span>Is dubhach atuirseach do chantar linn go faon gach duain</span>
<lb n="1021"/><span>Bheir cúis chathuighthe dom shamhail-se is do chléir na suag -</span>
<lb n="1022"/><span>An stiúir bhlasta mhil do chleachtamair i réidhteach nuadh</span>
<lb n="1023"/><span>An fonn fanamhain do fearadh leis i gcéin ar cuaird.</span></p>
<lb n="1024"/>
<lb n="1025"/><p><span>A chnú chailce ghil do shearcas-sa tar aon den tsluagh</span>
<lb n="1026"/><span>Mar chúl bagartha i rannaibh glic 's i gcéim dá chruadhas;</span>
<lb n="1027"/><span>Is pudhair sheasamhach ná scarfaidh liom go dtéighead don uaigh</span>
<lb n="1028"/><span>Do ghnúis ghreannamhar im easbhaidh-sa i gcéin, monuar!</span>
<lb n="1029"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="1030"/><p><span>NÍOR THAGAIR LIOM NEACH</span>
<lb n="1031"/><span>Bean na Cleithe Caoile.</span></p>
<lb n="1032"/>
<lb n="1033"/><p><span>Níor thagair liom neach acht beart gach breith ar aoirde</span>
<lb n="1034"/><span>Leabhar na gCeacht is ranna dheilbh-dhíreach</span>
<lb n="1035"/><span>'S níor caitheadh me ar fad go teacht im sheirbhíseach</span>
<lb n="1036"/><span>'S im reachtaire cearc ag Bean na Cleithe Caoile!</span></p>
<lb n="1037"/>
<lb n="1038"/><p><span>Do chaitheas-sa seal fá rath ar leirg laoithe</span>
<lb n="1039"/><span>I gcaidreamh fear is flatha ar chreideamh Íosa,</span>
<lb n="1040"/><span>Airgead geal im ghlaic gan deireannaighe ar bith</span>
<lb n="1041"/><span>Cé dealbh mo mheas ag Bean na Cleithe Caoile!</span></p>
<lb n="1042"/>
<lb n="1043"/><p><span>Isé laguigh mo dhreach, do mheath 's do mheirbh m'intinn</span>
<lb n="1044"/><span>Ná mairid na flatha lean den chreideamh dhíreach,</span>
<lb n="1045"/><span>Do charad na ranna a scanadh ar threibh a sinsear</span>
<lb n="1046"/><span>'S a bhainfeadh an fhail de Bhean na Cleithe Caoile!</span></p>
<lb n="1047"/>
<lb n="1048"/><p><span>Is feasach nár chleachtas teacht i ndeire coimheascair</span>
<lb n="1049"/><span>Ceasacht ná casmairt cailleach ceisnimh cinnte</span>
<lb n="1050"/><span>Ná achrann amh i bhfad ó bhreith an fhír-chirt</span>
<lb n="1051"/><span>Go ndeacha fá smacht ag Bean na Cleithe Caoile!</span></p>
<lb n="1052"/>
<lb n="1053"/><p><span>Gidh fada me ag taisteal treabha is teighthe taoiseach</span>
<lb n="1054"/><span>'S go bhfeaca gach eacht is reacht i rith na ríoghachta</span>
<lb n="1055"/><span>Níor bhfeasach me ar chleasa frasa feille-ghníomha</span>
<lb n="1056"/><span>Gonuig breabaire an ghaid is Bean na Cleithe Caoile!</span>
<lb n="1057"/></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="1058"/><p><span>Aitchim an Mac do cheap na cheithre soillse</span>
<lb n="1059"/><span>Flaitheas is fearann, fearta, is deilbh dhaoinna,</span>
<lb n="1060"/><span>Go ngabhaidh m'anam feasta i seilbh dhíleas</span>
<lb n="1061"/><span>Is me scartha fá bhlas le Bean na Cleithe Caoile!</span></p>
<lb n="1062"/>
<lb n="1063"/><p><span>MO MHÍLE TRUAGH, MO BHUAIDHIRT, MO BHRÓN.</span></p>
<lb n="1064"/>
<lb n="1065"/><p><span>Mo mhíle truagh, mo bhuaidhirt, mo bhrón</span>
<lb n="1066"/><span>An sceimhle ruaig ár n-uaisle ar feódhadh</span>
<lb n="1067"/><span>Gan slighe gan suadh gan suairceas sóghach</span>
<lb n="1068"/><span>Gan laoi gan duain gan chnuas gan cheól.</span></p>
<lb n="1069"/>
<lb n="1070"/><p><span>Isé do léig me 'om milleadh i gceas,</span>
<lb n="1071"/><span>Isé do thraoch mo chuisle ar fad</span>
<lb n="1072"/><span>Uaisle Gaedhal</span>
<lb n="1073"/><span>Fá chruadh-smacht ghéar</span>
<lb n="1074"/><span>Ag cuaine an Bhéarla dhuibh i nglas.</span></p>
<lb n="1075"/>
<lb n="1076"/><p><span>'Bé chífeadh uaidh gach ruathair bróin,</span>
<lb n="1077"/><span>Gach daoirse chruaidh gach cruadhtan fós,</span>
<lb n="1078"/><span>Gach sceimhle fuair ár n-uaisle romhainn,</span>
<lb n="1079"/><span>Ba líonta a ghruadh le duartan deór.</span></p>
<lb n="1080"/>
<lb n="1081"/><p><span>Mar a mbíodh na sluaighte 'e mhuar-shliocht Eoghain</span>
<lb n="1082"/><span>Dar chuibhe is dar dhual an uaisle ar dtóis,</span>
<lb n="1083"/><span>Ba bhuidheanmhar buannach buacach beó,</span>
<lb n="1084"/><span>Soillseach suagach snuadh-ghlan sóghach.</span>
<lb n="1085"/></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="1086"/><p><span>Mar a mbíodh Mac Cumhaill na bhfionn-tslat óir</span>
<lb n="1087"/><span>'S an bhuidhean nár dhiúltuigh cúinse i ngleó</span>
<lb n="1088"/><span>Caoilte lúthmhar lúinneach leódhach</span>
<lb n="1089"/><span>Mac Dhuibhne is Dúnlaing thúrnadh treóin.</span></p>
<lb n="1090"/>
<lb n="1091"/><p><span>An gorthach Goll ghníodh foghail ar tóir</span>
<lb n="1092"/><span>Is Oscar oll do lann-bhris slógh,</span>
<lb n="1093"/><span>Conall cabharthach ionchaibh óg -</span>
<lb n="1094"/><span>Níor chlos dam gall ba dheallrach leó.</span></p>
<lb n="1095"/>
<lb n="1096"/><p><span>Mar a mbíodh sliocht Ír is Éibhir mhóir</span>
<lb n="1097"/><span>Ba líonmhar daoinmhar craobhach cóir</span>
<lb n="1098"/><span>Is saoir-threibh aoibhinn Éireamhóin -</span>
<lb n="1099"/><span>An rí fár shíolruigh tréine treóin.</span></p>
<lb n="1100"/>
<lb n="1101"/><p><span>Mar a mbíodh Néill na ndaor-bhrat sróill</span>
<lb n="1102"/><span>San ríoghacht fuair géilleadh tréimhse i gcoróin,</span>
<lb n="1103"/><span>Fir Chraoibhe thraochadh tréith gan treóir</span>
<lb n="1104"/><span>Le cloidheamh gach aon fhear céad den tóir.</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>An caithbhile Brian den Fhiann-fhuil mhóir</span>
<lb n="1107"/><span>Ba dathamhail diadha a mhian 's a chló,</span>
<lb n="1108"/><span>Le fearta ó Dhia tug riaghla is nós</span>
<lb n="1109"/><span>Chuir danair fá chiach a hiathaibh Eoghain.</span></p>
<lb n="1110"/>
<lb n="1111"/><p><span>Isé do líon mo chroidhe le brón</span>
<lb n="1112"/><span>Gur aontuigh Críost a dtigheacht i gcoróin -</span>
<lb n="1113"/><span>Na béir chuir Bíobla Chríost as cóir</span>
<lb n="1114"/><span>'S nár ghéill do naoimh do dhlighe ná d'Órd.</span>
<lb n="1115"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="1116"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="1117"/>
<lb n="1118"/><p><span>Cantar i mbliadhna mian is aiteas daoibh-se</span>
<lb n="1119"/><span>'S dá maireann de thriatha d'iarmhar chlanna Mílidh</span>
<lb n="1120"/><span>An araic tug Dia ar chiar-spruit Chailbhin choimhthigh</span>
<lb n="1121"/><span>'S ní dainid liom iad fá phian dá ghreadadh i dteintibh.</span></p>
<lb n="1122"/>
<lb n="1123"/><p><span>Teinte nuadha, buan-lasair, traochadh is tóir,</span>
<lb n="1124"/><span>Sceimhle is ruadh-ruathar gan réim gan treóir</span>
<lb n="1125"/><span>'S gach daoirse is duadh-duartan dá léir-scrios beó</span>
<lb n="1126"/><span>Ar an mbuidhin le huabhar bhuaidhreas Rí Féinne an cheóil.</span></p>
<lb n="1127"/>
<lb n="1128"/><p><span>A RÍOGHAN UASAL SHUAIRC 'S A STÓR.</span></p>
<lb n="1129"/>
<lb n="1130"/><p><span>A ríoghan uasal shuairc 's a stór</span>
<lb n="1131"/><span>Do chaoidh is do bhuaidhirt is truagh 's is brón,</span>
<lb n="1132"/><span>Guidhim go cruaidh ar Uan na gcómhacht</span>
<lb n="1133"/><span>Fá thigheacht ar cuaird dod bhuachaill beó.</span>
<lb n="1134"/><span>De dheóin an Aenmhic tiocfa ar ais</span>
<lb n="1135"/><span>Go treórach tréanmhar tuilte 'e neart</span>
<lb n="1136"/><span>Go sluagach séanmhar,</span>
<lb n="1137"/><span>Fuadrach faobhrach,</span>
<lb n="1138"/><span>I gcuantaibh Éilge is Inis Airt.</span>
<lb n="1139"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="1140"/><p><span>Le suidheamh na suag, uch, gluaisfe an leóghan -</span>
<lb n="1141"/><span>Sa tríomhadh huair 'seadh bhuaidhfe an gleo;</span>
<lb n="1142"/><span>Beidh scaoile is ruagairt uainn go deo</span>
<lb n="1143"/><span>Ar bhuidhin an uabhair as Tuath Luirc fós.</span>
<lb n="1144"/><span>Níl óigfhear séimh den fhuirinn cheart</span>
<lb n="1145"/><span>Dfhuil Eoghain is Éibhir oilte is Airt</span>
<lb n="1146"/><span>Ná gluaisfeadh féin</span>
<lb n="1147"/><span>Gan fuaradh i gcéin</span>
<lb n="1148"/><span>Fá thuairim é do chur i gceart.</span></p>
<lb n="1149"/>
<lb n="1150"/><p><span>Beidh an saogal suaimhneach, síoch go sóghach</span>
<lb n="1151"/><span>Gan phléidh gan bhuairt, gan bruighean gan brón;</span>
<lb n="1152"/><span>Beidh an spéir gan duartan suim iar nóin,</span>
<lb n="1153"/><span>Gan fraoch gan fuacht, gan teimheal, gan cheó.</span>
<lb n="1154"/><span>Coróin na réx, uch, dlighte i gceart</span>
<lb n="1155"/><span>Go deó do Shéarlas, linn is dleacht;</span>
<lb n="1156"/><span>Dar Duach! gan bhréig</span>
<lb n="1157"/><span>Ní truagh liom féin</span>
<lb n="1158"/><span>Gach tuathal tréan dá chur i sac.</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>Beidh dlighe na Rómha i ngnás go mór,</span>
<lb n="1161"/><span>Beidh díodhacht is óird go bráth gan smól;</span>
<lb n="1162"/><span>Is mín bheidh Seóirse tláth ar ród</span>
<lb n="1163"/><span>Gan fíon gan feoil gan snáithe bróg!</span>
<lb n="1164"/><span>Beidh scóip ag cléir na cruinne, is reacht</span>
<lb n="1165"/><span>'S ní leómhfaid aon 'na gcoinne teacht;</span>
<lb n="1166"/><span>Beidh duais gach lae</span>
<lb n="1167"/><span>Dá luadh don éigs'</span>
<lb n="1168"/><span>Acht duanta is dréachta sheinm seal.</span>
<lb n="1169"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="1170"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>Aitchim ar Dhia, iarraim is guidhim go buan</span>
<lb n="1173"/><span>Na sabha do phian fial-treabh na nGaoidhal i nguais</span>
<lb n="1174"/><span>Do chaitheamh as iath-iarthar fá dhaoirse chruaidh</span>
<lb n="1175"/><span>Is aicme na ndiabhal n-iasachta a dhíbirt uainn!</span></p>
<lb n="1176"/>
<lb n="1177"/><p><span>SIN AGAIBH AN FRANNCACH STOLLTA.</span></p>
<lb n="1178"/>
<lb n="1179"/><p><span>Sin agaibh an Franncach stollta - an aindeis choidhche air!</span>
<lb n="1180"/><span>Sin Carolus toghartha i dteannta bhean an Ímpire!</span>
<lb n="1181"/><span>Sin galla dar leam ar ball i bhfearann Laoisigh</span>
<lb n="1182"/><span>Ó ghlacais-se lann go teann it ghlaic, a Phíotair!</span></p>
<lb n="1183"/>
<lb n="1184"/><p><span>Sin cealla na seann gan ceann ar feadh na ríoghachta -</span>
<lb n="1185"/><span>Gan aifreann Domhnaigh ann acht galla-Bhíobla!</span>
<lb n="1186"/><span>Sin Cailbhin 's a chlann i ngreann 's i ngradam aoibhinn</span>
<lb n="1187"/><span>Ó ghlacais-se lann go teann it ghlaic, a Phíotair!</span></p>
<lb n="1188"/>
<lb n="1189"/><p><span>A ghalla, seo dream dbhur gcabhair, is maithim díbh sin! -</span>
<lb n="1190"/><span>An leanbh ba cheannsa ionnraic, mac an tSíthigh,</span>
<lb n="1191"/><span>Massy ceann gabhair 'na dheabhaidh sin - scrata an chíste -</span>
<lb n="1192"/><span>Seachnasa steall is Dowdall brealla Phíotair!</span>
<lb n="1193"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="1194"/><p><span>A CHARAID, A THOGHA, IS MO ROGHA-SA.</span></p>
<lb n="1195"/>
<lb n="1196"/><p><span>A charaid, a thogha, is mo rogha-sa d'fhearaibh díograis</span>
<lb n="1197"/><span>Ná gabhsa go trom an fobha so ar scairt do chroidhe-se;</span>
<lb n="1198"/><span>Beidh stracadh le scrabhadh, beidh scannradh is scaipeadh is scaoileadh</span>
<lb n="1199"/><span>Ar an aicme mar chabhair 'na dteannta tharraing Píotar!</span></p>
<lb n="1200"/>
<lb n="1201"/><p><span>Is dearbh gur fanntais, foghail is easbhaidh buidhne,</span>
<lb n="1202"/><span>Greadadh agus an-neart namhad do bhain don druing sin,</span>
<lb n="1203"/><span>Le measann gur cabhair in am na dtreas 's i gcoimheascar</span>
<lb n="1204"/><span>An ceathrar dall 's an manga meathta Píotar!</span></p>
<lb n="1205"/>
<lb n="1206"/><p><span>Is aimideach amplach amhsach amus-íoghmhar</span>
<lb n="1207"/><span>Maslathach mealltach meabhlach meangach millteach</span>
<lb n="1208"/><span>Casmairteach cam le ceann gach cealg-ghníomha</span>
<lb n="1209"/><span>Dealbh an dream 'na dteannta tharraing Píotar!</span></p>
<lb n="1210"/>
<lb n="1211"/><p><span>Is feasach gur foghlach fallsa fealla-smaointeach</span>
<lb n="1212"/><span>Gaigeamhail glonnmhar granncach garg gríobhdha</span>
<lb n="1213"/><span>An ceathrar amhus tá ag damhas don charcair íochtair</span>
<lb n="1214"/><span>'S gach leathartach lobhair 'na lom-rith leanas Píotar!</span></p>
<lb n="1215"/>
<lb n="1216"/><p><span>Is maise don cheanntar gach breallsach bracach díobh-san</span>
<lb n="1217"/><span>Do chartadh thar abhainn 's anall nár chasaid choidhche -</span>
<lb n="1218"/><span>Na meathtaigh do mheabhruigh meabhal do mhacaibh Mílidh</span>
<lb n="1219"/><span>Do thrascairt in am 's an ceann go gcaillidh Píotar!</span>
<lb n="1220"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="1221"/><p><span>A SHAOITHIBH ÉIREANN CRÉAD AN TUIRSE.</span></p>
<lb n="1222"/>
<lb n="1223"/><p><span>A shaoithibh Éireann créad an tuirse</span>
<lb n="1224"/><span>D'éirigh anois don dáimh ghlic,</span>
<lb n="1225"/><span>Is roimhe seo féin gur shaothrach sibh</span>
<lb n="1226"/><span>Go léir ag seinm dánta?</span>
<lb n="1227"/><span>Féach cobhair Dé i bhfogus saoghail sochair sásta</span>
<lb n="1228"/><span>Ár dtaoiseach féine ag téacht 's a thruip</span>
<lb n="1229"/><span>Go tréan le hiomad áthais.</span></p>
<lb n="1230"/>
<lb n="1231"/><p><span>Ní smaointe saobha i gcéill ar bith</span>
<lb n="1232"/><span>Ní téarnamh tuisleach társna</span>
<lb n="1233"/><span>'S ní laoithe bréige an méid seo anois</span>
<lb n="1234"/><span>Acht scéal do ghoin ár námhaid;</span>
<lb n="1235"/><span>Géag ghorthach craobh chosnamh laoch lonnach láidir</span>
<lb n="1236"/><span>Chuir Laoiseach féin le faobhar d'bhur bhfios</span>
<lb n="1237"/><span>Ag léir-scrios chine Shátain.</span></p>
<lb n="1238"/>
<lb n="1239"/><p><span>A Rí na naomh ler saoradh sinn-ne,</span>
<lb n="1240"/><span>Cé ná cuirfead fáilte</span>
<lb n="1241"/><span>I nglinntibh aeir na spéire fuide</span>
<lb n="1242"/><span>d'aon-ghuth dil le gárdas</span>
<lb n="1243"/><span>Don té chuirfidh caor-chogadh tré chorpaibh námhad</span>
<lb n="1244"/><span>Is tug linnte tréana shéidfeadh muilte</span>
<lb n="1245"/><span>Faon le fuil ar bhánta?</span>
<lb n="1246"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="1247"/><p><span>A phrímh-shliocht Ghaedhil is Éibhir oinigh</span>
<lb n="1248"/><span>Taoscaidh uile sláintí</span>
<lb n="1249"/><span>An rí-ghais ghléigil ghlé seo anois</span>
<lb n="1250"/><span>Ag téacht go hInis Fáilbhe;</span>
<lb n="1251"/><span>Léig osna daor doiligh, scéal docht don táin sin</span>
<lb n="1252"/><span>Chuir buidhean an Bhéarla i mbaoghal 's i mbroid</span>
<lb n="1253"/><span>Go faon fá chiorrbhadh an bhráca.</span></p>
<lb n="1254"/>
<lb n="1255"/><p><span>Ní díth liom féin an taom so thuit</span>
<lb n="1256"/><span>Ar bhéaraibh uilc le ráithe</span>
<lb n="1257"/><span>'Na bpoimp 'na gcraos 'na réabadh dlighthe</span>
<lb n="1258"/><span>Is daor dothugaid sásamh;</span>
<lb n="1259"/><span>Bréan-chorpaibh claon-ghonta fé chosaibh ársa</span>
<lb n="1260"/><span>Go fíor-lag traochta Wade is Byng</span>
<lb n="1261"/><span>Gan raon gan rith gur fágadh.</span></p>
<lb n="1262"/>
<lb n="1263"/><p><span>A bhuidhe le hAonmhac Dé na cruinne</span>
<lb n="1264"/><span>An t-éirghe rinn ár n-árd-fhlaith</span>
<lb n="1265"/><span>Go croidhmhar craobhach d'éis ar chuir</span>
<lb n="1266"/><span>An daorscar d'uilc 'na dháil sin;</span>
<lb n="1267"/><span>Céim dhoiligh é chrochadh fé chosa an Phápa</span>
<lb n="1268"/><span>An gníomh san saor ní léigfear libh</span>
<lb n="1269"/><span>'S is aerach linn-ne an lá san.</span></p>
<lb n="1270"/>
<lb n="1271"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="1272"/>
<lb n="1273"/><p><span>Aitchim ar Dhia, iarraim is guidhim go buan</span>
<lb n="1274"/><span>Na fleascaigh do phian fial-treabh na nGaoidhal i nguais</span>
<lb n="1275"/><span>A chaitheamh as iaith iarthair fá dhaoirse chruaidh</span>
<lb n="1276"/><span>Is aicme na ndiabhal n-iasachta a dhíbirt uainn.</span>
<lb n="1277"/></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="1278"/><p><span>A CHUISLE NA hÉIGSE ÉIRIGH SUAS.</span></p>
<lb n="1279"/>
<lb n="1280"/><p><span>A chuisle na héigse éirigh suas,</span>
<lb n="1281"/><span>Is tuirseach in éagcruth mé gan suan,</span>
<lb n="1282"/><span>Gan duine 'san tsaoghal</span>
<lb n="1283"/><span>Ag innisint scéil</span>
<lb n="1284"/><span>Ar thuras an té atá i gcéin ar cuaird</span>
<lb n="1285"/><span>'S a Éire mo chroidhe tá m'intinn ort.</span></p>
<lb n="1286"/>
<lb n="1287"/><p><span>Do b'aite liom súd óm úr-ghas óg</span>
<lb n="1288"/><span>Ag gearradh is ag brughadh na mbúr go feór</span>
<lb n="1289"/><span>Is fada me ag súil</span>
<lb n="1290"/><span>Go bhfaicinn a ghnúis -</span>
<lb n="1291"/><span>An faraire fiúntach fionn i gcoróin.</span></p>
<lb n="1292"/>
<lb n="1293"/><p><span>Cuiridh go léir in éifeacht duain</span>
<lb n="1294"/><span>Is seinnidh-se dréacht do réir na suag,</span>
<lb n="1295"/><span>Sin chugaibh an t-aon</span>
<lb n="1296"/><span>Le nuimhir den Fhéinn</span>
<lb n="1297"/><span>Is stoirmeach tréan dodhéanfas buaidhirt.</span></p>
<lb n="1298"/>
<lb n="1299"/><p><span>Tá Pilib is Séamus glé is a sluagh</span>
<lb n="1300"/><span>Is na righthe le chéile ag téacht le buadh;</span>
<lb n="1301"/><span>Tiocfaid go léir</span>
<lb n="1302"/><span>I bhfuinneamh 's i bhfaobhar</span>
<lb n="1303"/><span>Is in Inis† ghil †Éilge réidhfid cuan.</span>
<lb n="1304"/></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="1305"/><p><span>Brisfid is réabfaid, déanfaid ruaig</span>
<lb n="1306"/><span>Ar bhruithinisc bhaoth an Bhéarla uainn,</span>
<lb n="1307"/><span>Cuirfid na Gaedhil</span>
<lb n="1308"/><span>'Na n-ionadaibh féin -</span>
<lb n="1309"/><span>Sin mise lem ré is an éigse suas!</span></p>
<lb n="1310"/>
<lb n="1311"/><p><span>A Mhuire na naomh nach aerach suairc</span>
<lb n="1312"/><span>An briseadh seo ag téacht ar bhéaraibh uabhair,</span>
<lb n="1313"/><span>Fuireann na cléire</span>
<lb n="1314"/><span>Ag seinm na dtéad</span>
<lb n="1315"/><span>'S gach bile den éigse ag déanamh duan?</span></p>
<lb n="1316"/>
<lb n="1317"/><p><span>Ba bhinne liom súd, a rúin 's a stóir -</span>
<lb n="1318"/><span>An gloine go húr dá dhiúgadh ar bórd,</span>
<lb n="1319"/><span>Cuideachta shúgach</span>
<lb n="1320"/><span>Mhuirneach mhúinte</span>
<lb n="1321"/><span>Is go mbristear an cúl ná conganfad leó!</span></p>
<lb n="1322"/>
<lb n="1323"/><p><span>IM AONAR SEAL AG RÓDAIDHEACHT.</span></p>
<lb n="1324"/>
<lb n="1325"/><p><span>Im aonar seal ag ródaidheacht</span>
<lb n="1326"/><span>Cia sheolfaidhe im choinne lá</span>
<lb n="1327"/><span>Acht an spéir-bhean mhaiseach mhodhmhail mhín</span>
<lb n="1328"/><span>'Sí Móirín Ní Chuileannáin;</span>
<lb n="1329"/><span>Ba réidh ba rathmhar ró-ghroidhe,</span>
<lb n="1330"/><span>Ba chóir cíortha cliste cáir</span>
<lb n="1331"/><span>A craobh-fholt cas mar ór síos</span>
<lb n="1332"/><span>'Na thóirsí go troighthe ag fás.</span>
<lb n="1333"/></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="1334"/><p><span>Ba glé ba geal ba gleóite í,</span>
<lb n="1335"/><span>Do b'óg í is do b'oilte árd,</span>
<lb n="1336"/><span>Ba séimh ba slachtmhar seolta í,</span>
<lb n="1337"/><span>Ba snód-bhinn ba snoidhte sámh;</span>
<lb n="1338"/><span>Ba béasach blasta beódha í,</span>
<lb n="1339"/><span>Ba beol-bhinn dar linn-ne an bháb,</span>
<lb n="1340"/><span>Ba maordha maiseach mórdha í</span>
<lb n="1341"/><span>Ba modhmhail míonla miochair mnámhail.</span></p>
<lb n="1342"/>
<lb n="1343"/><p><span>Ag téacht lem ais don óigh mhín</span>
<lb n="1344"/><span>Anois móidighim gur bhinne an bháb</span>
<lb n="1345"/><span>'Ná éanlaith ag cantain nótaí</span>
<lb n="1346"/><span>Ar mhór-choill cois imill trágha;</span>
<lb n="1347"/><span>'S ná an té do spreagadh ceól sidhe</span>
<lb n="1348"/><span>Chuir ceó draoidheachta ar Uisnigh lá,</span>
<lb n="1349"/><span>'S is péarla ó Neamh an tseoid ghrinn</span>
<lb n="1350"/><span>Do sheól Críost im choinne an tsráid.</span></p>
<lb n="1351"/>
<lb n="1352"/><p><span>Do shléachtas seal don óg-mhnaoi</span>
<lb n="1353"/><span>'S ba dhóigh linn nár mhisde a thrácht</span>
<lb n="1354"/><span>d'fhéachaint cad do sheól í</span>
<lb n="1355"/><span>Gan mór-bhuidhean dá coimirc slán;</span>
<lb n="1356"/><span>An aon tar sleasaibh bóchna í</span>
<lb n="1357"/><span>Do bhreóidh sinn le hiomad grádha,</span>
<lb n="1358"/><span>Nó créad an treabh 'na gcómhnuigheadh</span>
<lb n="1359"/><span>I mór-chríochaibh Inis Fáil?</span></p>
<lb n="1360"/>
<lb n="1361"/><p><span>"Is mé do shearc i gcómhnaidhe</span>
<lb n="1362"/><span>Cé hóll-bhaois anois a thrácht,</span>
<lb n="1363"/><span>Óm thaobh 's ó lacht mo nódh-chíoch</span>
<lb n="1364"/><span>Tigh Eóghan groidhe is gach cine is fearr;</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="1365"/><p><span>Sliocht Néill is Airt is mhór-Chuinn</span>
<lb n="1366"/><span>Is pór Mhílidh uile d'fhás,</span>
<lb n="1367"/><span>'S le héad do marbhadh beó sinn -</span>
<lb n="1368"/><span>Ag stróiridheacht ar mire atáim.</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>"An t-aon ler ceart le cóir sinn</span>
<lb n="1371"/><span>Ar deóraidheacht amuigh atá,</span>
<lb n="1372"/><span>Is mé dom stracadh ag stróinsíbh</span>
<lb n="1373"/><span>Do león sinn go huile an cás;</span>
<lb n="1374"/><span>An Phoenix, flaith do phór Gaoidhil,</span>
<lb n="1375"/><span>Ní mór díbh a chur ar fagháil</span>
<lb n="1376"/><span>Le faobhar-neart frasa fóirní,</span>
<lb n="1377"/><span>Is le fórsaí go dtige im dháil.</span></p>
<lb n="1378"/>
<lb n="1379"/><p><span>"Tá céadta ag teacht dom thóraidheacht</span>
<lb n="1380"/><span>Ó chóstaíbh na cruinne lán,</span>
<lb n="1381"/><span>Is le haon tar lear ní gheobhaimíd -</span>
<lb n="1382"/><span>Ní leomhthaidhe a chur im páirt;</span>
<lb n="1383"/><span>An féinneadh is fearra cló is gnaoi</span>
<lb n="1384"/><span>Dar tóismhigheadh ar fhuirinn Ádhaimh</span>
<lb n="1385"/><span>Réidhfidh ar trí choróiní</span>
<lb n="1386"/><span>Le Móirín Ní Chuileannáin."</span></p>
<lb n="1387"/>
<lb n="1388"/><p><span>CUIRFEAM PLAID IS CLÓICÍN.</span></p>
<lb n="1389"/>
<lb n="1390"/><p><span>Cuirfeam plaid is clóicín</span>
<lb n="1391"/><span>Ar mo dhreóilín go seascair sámh,</span>
<lb n="1392"/><span>Ó tháinig chugham fá róbaí</span>
<lb n="1393"/><span>Is dóigh linn gur geal an lá;</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="1394"/><p><span>Is deas an aiste thóg sí</span>
<lb n="1395"/><span>Ón leomhan groidhe de scath na ndámh,</span>
<lb n="1396"/><span>Ba bhínn ba bheacht ba bheól-shnoidheach</span>
<lb n="1397"/><span>Gach ceól caoin ag teacht ó Sheán.</span></p>
<lb n="1398"/>
<lb n="1399"/><p><span>Bíodh soillse ar lasadh i seómraíbh,</span>
<lb n="1400"/><span>Ól fíona is punch ar clár,</span>
<lb n="1401"/><span>Rinnce fada ar móintíbh,</span>
<lb n="1402"/><span>Sóirsí agus scuibs dá lámhach</span>
<lb n="1403"/><span>Le greann ag teacht don dreóilín</span>
<lb n="1404"/><span>'Na nódh-thigheas go hInis Fáil,</span>
<lb n="1405"/><span>'S go roinnfinn féin lem dheoraidhe</span>
<lb n="1406"/><span>Mo lóistín is leath m'estáit.</span></p>
<lb n="1407"/>
<lb n="1408"/><p><span>Beidh fear is céad ag tóraidheacht</span>
<lb n="1409"/><span>Mo dhreóilín ag teacht don tsráid -</span>
<lb n="1410"/><span>Southwell, Crócar, Cóiplí,</span>
<lb n="1411"/><span>Seón Creed is Smith ón Ráith;</span>
<lb n="1412"/><span>Shíleadar gur feósaidhe</span>
<lb n="1413"/><span>Nó fóisidhe é a rith ón Spáinn</span>
<lb n="1414"/><span>Go bhfeacadar go fóirlíonta</span>
<lb n="1415"/><span>A choróin ríoghdha ag teacht um Cháisc.</span></p>
<lb n="1416"/>
<lb n="1417"/><p><span>chífead-sa mo dhreóilín</span>
<lb n="1418"/><span>Le tóir-bhuidhin ag teacht ón Spáinn,</span>
<lb n="1419"/><span>Nó ag tarraingt ar na cóstaíbh,</span>
<lb n="1420"/><span>'S is dóigh linn gur geal an lá;</span>
<lb n="1421"/><span>Réidhfidh sin an brón dínn</span>
<lb n="1422"/><span>'S an mór-chíos so ag lucht an stáit,</span>
<lb n="1423"/><span>'S ní bheidh Éire bhocht go deó arís</span>
<lb n="1424"/><span>'Na lóipín ag spreas mar tá!</span>
<lb n="1425"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="1426"/><p><span>AON IS DÓ FÁ DHÓ, SRL.</span></p>
<lb n="1427"/>
<lb n="1428"/><p><span>1  Aon is dó fá dhó im chrann-sa d'oir</span>
<lb n="1429"/><span>'S go tréan 'na ndeóidh ar seól dá sceinneadh mus</span>
<lb n="1430"/><span>Mo léan ná foghnann cródhacht saoithe Luirc</span>
<lb n="1431"/><span>Don réx i ndóigh go scólaidís na tuirc!</span></p>
<lb n="1432"/>
<lb n="1433"/><p><span>2 Dhá aon dhá dhó go glórach gaoismhar glic</span>
<lb n="1434"/><span>'S 'na réim-rith leó 'san seoladh scaoilfead mus</span>
<lb n="1435"/><span>Dá mbéadh i gcoróin le fóirneart cloidheamh againn</span>
<lb n="1436"/><span>Nó aon dá phór 'sé dfhóirfeadh Gaoidhil go briosc!</span></p>
<lb n="1437"/>
<lb n="1438"/><p><span>3 Aon ar aon is aon 'na gceann san cuir,</span>
<lb n="1439"/><span>Aon aon dá n-éis is féach 'na dteannta mus;</span>
<lb n="1440"/><span>Aon 'na aonar, cé gur gann an chuid,</span>
<lb n="1441"/><span>Is é sin réx lé tréan-chur gall tar muir!</span></p>
<lb n="1442"/>
<lb n="1443"/><p><span>4 A dó roimh aon is aon beag greidhnach glic,</span>
<lb n="1444"/><span>Is seolfad aon 'na ndéidh fá mheadhair ag rith,</span>
<lb n="1445"/><span>Fós tig aon 'na béal mar ghreim ag mus</span>
<lb n="1446"/><span>Sin Seóirse daor an réx má théigheann tar muir!</span></p>
<lb n="1447"/>
<lb n="1448"/><p><span>IS BRÓN LINN NA SEÓRTHAÍ SEO.</span></p>
<lb n="1449"/>
<lb n="1450"/><p><span>Is brón linn na seórthaí seo chluinim gach lá</span>
<lb n="1451"/><span>Mar shórt grinn ag lóisti an tan ibhid a sáith -</span>
<lb n="1452"/><span>Ár ndreóilín mar spóirtín in ionad an dáimh</span>
<lb n="1453"/><span>Le glór nimhe is le spreótaidheacht ag briseadh na gcárt.</span>
<lb n="1454"/></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="1455"/><p><span>Ó sheól Críost san bhfód fír-sliocht oilte na ndámh</span>
<lb n="1456"/><span>Is gach eólaidhe glan cóir gaoiseach cliste ar gach cás</span>
<lb n="1457"/><span>'Sé an sórt scaoileadh óllbhaois is gliogar gan áird</span>
<lb n="1458"/><span>Ag pór íochtair Mhór Bhuidhe is mac Liobair an smáil.</span></p>
<lb n="1459"/>
<lb n="1460"/><p><span>Níorbh'eól díbh an ceol caoin dá sheinm ag dáimh</span>
<lb n="1461"/><span>Ar mhór-ghníomhartha phóir Ghaoidhil ba shine is do b'fhearr,</span>
<lb n="1462"/><span>Ná an ródaidheacht sa treóir aoibhinn ghoireas don Spáinn</span>
<lb n="1463"/><span>Ní spórt linn bhur nglórthaí le gliogar 'na n-áit.</span></p>
<lb n="1464"/>
<lb n="1465"/><p><span>Níorbh'eól díbh fir Mhór-Chraoibhe chuireadh an t-ár</span>
<lb n="1466"/><span>Ná an treón groidhe le fórsaí dothigeadh 'na ndáil</span>
<lb n="1467"/><span>Ná an óigh mhín ler leonuigheadh Mac Uisnigh, an mál,</span>
<lb n="1468"/><span>Ná an mór-bhuidhean bhí ar thóraidheacht Chon Chulainn 'san</span>
<lb n="1469"/><span>Áth.</span></p>
<lb n="1470"/>
<lb n="1471"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="1472"/>
<lb n="1473"/><p><span>Ní hiongnadh leam seann-tsliocht na gcliar ar meath</span>
<lb n="1474"/><span>Is iomarca ag amhuis d'fheall-scrios le cian is chreach</span>
<lb n="1475"/><span>Le laige is lom-amhgar ár dtriatha i gceas</span>
<lb n="1476"/><span>Ó leigeadh an dream deamhnach ag riar 'nár measc.</span></p>
<lb n="1477"/>
<lb n="1478"/><p><span>A Dhonnchadh, an plannda d'oll-stoc dearbh éigse</span>
<lb n="1479"/><span>Ler fromhadh an greann 's do mheabhruigh reacht na mbéithe,</span>
<lb n="1480"/><span>Tomuigh let chabhair in am le beart an éigin</span>
<lb n="1481"/><span>Nó is follus go mbodharfa an dream so fearaibh Éireann.</span>
<lb n="1482"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="1483"/><p><span>TÁ AN ÉIGSE DO SHAOTHRUIGH AN CEÓL</span></p>
<lb n="1484"/>
<lb n="1485"/><p><span>Tá an éigse do shaothruigh an ceol</span>
<lb n="1486"/><span>Mar aon le lucht eolais an ghrinn</span>
<lb n="1487"/><span>Is gach bhéarsa go caomh-shnoidhte cóir</span>
<lb n="1488"/><span>Dá dhéanamh le seóladh ceart pinn;</span>
<lb n="1489"/><span>Tá béithe na gcraobh-fholt dtais n-óir</span>
<lb n="1490"/><span>Go haerach dá ró-chur i suim</span>
<lb n="1491"/><span>Gur théarnuigh ár saor-bhile sóghach</span>
<lb n="1492"/><span>Ó dhaor-ghalar thóirseach an fhill.</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>Tá caomh-chruit ag saor-chantain ceóil</span>
<lb n="1495"/><span>Le géar-shearc dom leogan mear ghroidhe,</span>
<lb n="1496"/><span>Is na héin bheaga ar ghéagaibh um neóin</span>
<lb n="1497"/><span>Go haerach go ceolmhar 's go binn;</span>
<lb n="1498"/><span>Tá scéimh-dhreach ar shléibhtibh an cheoidh</span>
<lb n="1499"/><span>Is Phoebus gan smól air ná teimheal</span>
<lb n="1500"/><span>Tré éirghe gan bhaogal gan bhrón</span>
<lb n="1501"/><span>'On chaomh-ghas dfhuil mhórdha na ríogh.</span></p>
<lb n="1502"/>
<lb n="1503"/><p><span>Naomh-leanbh tréitheach mo stór,</span>
<lb n="1504"/><span>Mo chaomh-dhalta thógas mo chroidhe,</span>
<lb n="1505"/><span>Do shaothruigh na béasa go hóg</span>
<lb n="1506"/><span>Le héifeacht cheart eolach i ngaois;</span>
<lb n="1507"/><span>'San réim sin ní déara níos mó -</span>
<lb n="1508"/><span>A mhéinn mhaith ní heól dam a mhaoidheamh -</span>
<lb n="1509"/><span>Tá an daonnacht go saor ina chló</span>
<lb n="1510"/><span>An fhéile is an mhórdhacht gan phoimp.</span>
<lb n="1511"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="1512"/><p><span>A Dhé dhil 'nois éist-se lem ghlór -</span>
<lb n="1513"/><span>Mar aon leis an leogan so scaoil</span>
<lb n="1514"/><span>Phoenix fionn aerach an spóirt</span>
<lb n="1515"/><span>I réimeas go cródha sa ríoghacht;</span>
<lb n="1516"/><span>An té sin dar chaomh-cheart an choróin</span>
<lb n="1517"/><span>I saor-bhrollach Fódla 'na shuidhe,</span>
<lb n="1518"/><span>Mo léan is breagh thaoscfainn-se an bheóir</span>
<lb n="1519"/><span>In éinfheacht le mór-chuid den fhíon.</span></p>
<lb n="1520"/>
<lb n="1521"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="1522"/>
<lb n="1523"/><p><span>Is fionn-dlaoitheach fearamhail fairsing gan cháim san tsaoghal</span>
<lb n="1524"/><span>Na planndaí calma ór eascair de Thál-fhuil laoch,</span>
<lb n="1525"/><span>Na lonnraí lasmhara it leacain is áilne scéimh</span>
<lb n="1526"/><span>Ag Hanraoi Hartstonge an barra san fág let ré.</span></p>
<lb n="1527"/>
<lb n="1528"/><p><span>A RÁIB DHIL MHAISIGH, A CHARA IS A ROGHA.</span></p>
<lb n="1529"/>
<lb n="1530"/><p><span>A ráib dhil mhaisigh, a chara is a rogha is a stiúir,</span>
<lb n="1531"/><span>Is cásmhar cathuightheach dealbh do chlann 's is dubhach;</span>
<lb n="1532"/><span>Dá dtráchtadh aingeal ó fhlaitheas it dheabhaidh-se chughainn</span>
<lb n="1533"/><span>Do scáil-se it sheasamh dobfhearra 'ná a thabhartas súd.</span></p>
<lb n="1534"/>
<lb n="1535"/><p><span>Ní cás gan adhbhar do chreathnuigh an dream so i gcumha</span>
<lb n="1536"/><span>I ndeáidh a sagairt suilt seasamhach seang geal subhach,</span>
<lb n="1537"/><span>Don táin ba taca is ba tearmon teann gan tnúth,</span>
<lb n="1538"/><span>It shláinte abhaile go dtagair in am dot dhún!</span>
<lb n="1539"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="1540"/><p><span>Níl sáir-fhear seasaimh dá fheabhas a cheann 's a chlú</span>
<lb n="1541"/><span>Ná stáid-bhean mhaiseach, an leanbh, an fann 's an trú</span>
<lb n="1542"/><span>Gan gártha salm ag agall do thabhartha chughainn</span>
<lb n="1543"/><span>'S na táinte beannacht ón bhfaithche sin Chromaidh chughat.</span></p>
<lb n="1544"/>
<lb n="1545"/><p><span>Ná fág sinn feastain in anacra scannradh is cumha,</span>
<lb n="1546"/><span>Árduigh meanma is tabhair-se fobha chun siubhail</span>
<lb n="1547"/><span>Tar barr na gcathrach 's na ngarbh-chnoc reamhra dubha</span>
<lb n="1548"/><span>'S fá bhrághaid ár n-anam gur b'aiteas don cheanntar súd.</span></p>
<lb n="1549"/>
<lb n="1550"/><p><span>FÁILTE AGUS CÉAD DUIT.</span></p>
<lb n="1551"/>
<lb n="1552"/><p><span>Fáilte agus céad duit, a mháistir na naoi dtreabh,</span>
<lb n="1553"/><span>A fhir ghrádhmhair dhil aeraigh gan mórtas,</span>
<lb n="1554"/><span>Is fáilteach an éigse 's is fáilteach an chléir cheart</span>
<lb n="1555"/><span>It shláinte do théarnamh ót bhreoidhteacht;</span>
<lb n="1556"/><span>Dfháiltigh an spéir ghlan is dfháiltigh na héanlaith</span>
<lb n="1557"/><span>Ar bharr bhog na ngéag nglas go ceolmhar;</span>
<lb n="1558"/><span>Fáilte dá n-éis súd ó lán-scairt mo chléibh duit</span>
<lb n="1559"/><span>Le háthas seoch éinne sa chóige.</span></p>
<lb n="1560"/>
<lb n="1561"/><p><span>Ba támh-lag me céasta an fhaid dfhágais me i ndaor-bhroid</span>
<lb n="1562"/><span>Fá ghnáth-aithis daor ag mo chomhursain</span>
<lb n="1563"/><span>An tráth mheas gach n-aon díobh mo rábaire traochta</span>
<lb n="1564"/><span>Gan fagháil cheart ar théarnamh go deó aige;</span>
<lb n="1565"/><span>Is gearr glan 'na dhéidh sin ar mo láimh dheis gur éirigheas</span>
<lb n="1566"/><span>Gur thárrthuigh Mac Dé dhil mo leógan -</span>
<lb n="1567"/><span>Seo an cás dorinn saor me gan spleádhchas le héinne,</span>
<lb n="1568"/><span>'S mo shlán-sa fá'n saoghal ina dheóidh sin!</span>
<lb n="1569"/></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="1570"/><p><span>Ní fáidh me atá déanta in árd-mheas na héigse</span>
<lb n="1571"/><span>Ná i lán-chumas léighinn chirt na mór-fhlaith,</span>
<lb n="1572"/><span>Is láidir mo mhéinn-se le grádh dhuit tar éinne -</span>
<lb n="1573"/><span>Sin sásamh do réidhfidh le heólaigh;</span>
<lb n="1574"/><span>Do chaile-se léighfead 's ní cás liom a dhéanamh</span>
<lb n="1575"/><span>Mar fhásais ó phréimh-shliocht do chomhgais</span>
<lb n="1576"/><span>Den lán-treibh sin Ghaedhil Ghlais is d'árd-fhuil na gCravens</span>
<lb n="1577"/><span>Dobfhearr a bhí in Éirinn gan teóra.</span></p>
<lb n="1578"/>
<lb n="1579"/><p><span>Ar chlár cheart an aonaigh ní nár liom mo laoch mear</span>
<lb n="1580"/><span>Ar bhreághthacht a scéimhe tar treónaibh;</span>
<lb n="1581"/><span>Fear ádhmhar, ceart, déanta, fear árd-leabhair aerach,</span>
<lb n="1582"/><span>Fear gnáth-chumainn daonnach den phór ghlan;</span>
<lb n="1583"/><span>Fear láidir, fear laochda, fear lán-chumais léimneach</span>
<lb n="1584"/><span>Ná stánfadh ó éinne i gcomhlann,</span>
<lb n="1585"/><span>Ar ghrása Mhic Dé anois go bráth dam go gcaomhna</span>
<lb n="1586"/><span>A shláinte is a shaogal do Chóiplí.</span></p>
<lb n="1587"/>
<lb n="1588"/><p><span>Fear rábach mo laoch mear rinn dhá leath dhen tsaoghal,</span>
<lb n="1589"/><span>Gan tábhacht ann ná spéis acht an mhórdhacht,</span>
<lb n="1590"/><span>Do chárnas na tréin-fhir le lán-neart a ghéaga -</span>
<lb n="1591"/><span>Bíonn tláith le gach daor-bhocht dá bhfóirthin;</span>
<lb n="1592"/><span>Gnáth-bhinneas Bhéarla do sháruigh na céadta</span>
<lb n="1593"/><span>Le sámh-shlacht ag scéidh as a bheól-san,</span>
<lb n="1594"/><span>'S is fearrde don taobh so go bráth le n-a réime</span>
<lb n="1595"/><span>It shláinte do théacht ina chomhgar.</span>
<lb n="1596"/></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="1597"/><p><span>IS DUINE ME DHÍOLAS LEANN LÁ.</span></p>
<lb n="1598"/>
<lb n="1599"/><p><span>Is duine me dhíolas leann, lá,</span>
<lb n="1600"/><span>Is chuireas mo bhuidhean chun rangcáis,</span>
<lb n="1601"/><span>Muna mbeidh duine ar mo chuideachta dhíolfas</span>
<lb n="1602"/><span>Mise bheas thíos leis in antráth.</span></p>
<lb n="1603"/>
<lb n="1604"/><p><span>Taoscaidh bhur ndóthain den bhranndán,</span>
<lb n="1605"/><span>Bhur n-éadaighe ná tómhaisídh le bannlámh,</span>
<lb n="1606"/><span>Tá agam-sa scilling le leigean 'san bhfíon ghlan</span>
<lb n="1607"/><span>'S is fearra 'ná an bhuidhean bhíos ag dranntán.</span></p>
<lb n="1608"/>
<lb n="1609"/><p><span>Do b'ait liom-sa ceólta na dteampán,</span>
<lb n="1610"/><span>Do b'ait liom-sa spórt agus amhrán,</span>
<lb n="1611"/><span>Do b'ait liom-sa an gloine ag Muirinn dá líonadh,</span>
<lb n="1612"/><span>Is cuideachta saoithe gan meabhrán.</span></p>
<lb n="1613"/>
<lb n="1614"/><p><span>Ag aithris eolais na sean-dámh,</span>
<lb n="1615"/><span>Carrbhus, ól agus branndán,</span>
<lb n="1616"/><span>Fuireann an ghliocais ag seinm na laoithe -</span>
<lb n="1617"/><span>Siúd mar do-ghním-se gach antlás.</span></p>
<lb n="1618"/>
<lb n="1619"/><p><span>IS DUINE THU DHÍOLAS STEANNCÁN.</span></p>
<lb n="1620"/>
<lb n="1621"/><p><span>Is duine thu dhíolas steanncán,</span>
<lb n="1622"/><span>Buisinn gan bhrígh agus branndán,</span>
<lb n="1623"/><span>Is chuireas do chuideachta ar uireasbhaidh cuimhne</span>
<lb n="1624"/><span>'S a n-inchinn líonta dhe mheabhrán.</span>
<lb n="1625"/></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="1626"/><p><span>Is deimhin arís go meallfá</span>
<lb n="1627"/><span>Go minic do bhuidhean le sleamhnán,</span>
<lb n="1628"/><span>'S go gcuirir gach duine ar giodam chun baoise</span>
<lb n="1629"/><span>Le gliogar gan chrích is le cannrán.</span></p>
<lb n="1630"/>
<lb n="1631"/><p><span>Níl binneas it laoi ná it shean-dán</span>
<lb n="1632"/><span>'S ní milis dar linn do steanncán,</span>
<lb n="1633"/><span>Bíonn iomad de thuise do ghloine gan líonadh,</span>
<lb n="1634"/><span>Is d'uisce na díge it phonnseáin.</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>Buisinn dá dhíol mar leann lá</span>
<lb n="1637"/><span>Ag Muirinn dá líonadh i ngann-cháirt,</span>
<lb n="1638"/><span>Ní sultmhar don fhuirinn seo sibh-se dá innsint</span>
<lb n="1639"/><span>Go rithid dá bhíthin chun rangcáis.</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>Is minic do líonais lom-cháirt</span>
<lb n="1642"/><span>Is cuirn fá mhaoil le cúbhrán,</span>
<lb n="1643"/><span>Is cuirir-se sinn-ne gan chumas ar shuidhe</span>
<lb n="1644"/><span>Ná imeacht san tslighe gan teanntán.</span></p>
<lb n="1645"/>
<lb n="1646"/><p><span>Cé mursanta shuidhir ag ceann cláir</span>
<lb n="1647"/><span>'S go n-ibhir leath síos gach tanncárd</span>
<lb n="1648"/><span>Muna mbeidh scilling ag duine chun díola</span>
<lb n="1649"/><span>Cuirfir do bhuidhean chun stanncáird.</span></p>
<lb n="1650"/>
<lb n="1651"/><p><span>Tigir, is fíor, le lútáil</span>
<lb n="1652"/><span>I gcoinne gach n-aoin dá ngabha' an tsráid,</span>
<lb n="1653"/><span>Gloine má thugair do dhuine gan díol</span>
<lb n="1654"/><span>Is i mbille bheidh thíos air in antráth!</span></p>
<lb n="1655"/>
<lb n="1656"/><p><span>Ar n-imeacht do arís an deamhan cárt</span>
<lb n="1657"/><span>Do-gheibhidh gan díol nó gealltán;</span>
<lb n="1658"/><span>Is cuma ca hionad 'na rithfidh, ca díg</span>
<lb n="1659"/><span>Ina dtuitfidh fá thrí ar a lamhancás.</span>
<lb n="1660"/></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="1661"/><p><span>Ní chluinim ag dís 'na gcomhrádh,</span>
<lb n="1662"/><span>Acht go millir an tír le sleamhnán;</span>
<lb n="1663"/><span>Slibire an Droichid is sibh-se go ndíolfadh</span>
<lb n="1664"/><span>Ar ghloine nó ar dhís bhur gcompán.</span></p>
<lb n="1665"/>
<lb n="1666"/><p><span>Cuisle mo chroidhe na seann-dáimh</span>
<lb n="1667"/><span>Ní hionann is dlaoithe mheang-Sheáin -</span>
<lb n="1668"/><span>Mursaire buile tá ar mire dáríribh</span>
<lb n="1669"/><span>'S a bhruinnibh gur líonta d'fhallsán.</span></p>
<lb n="1670"/>
<lb n="1671"/><p><span>Gach duine den bhuidhin ler bhfonn ábhacht</span>
<lb n="1672"/><span>Gach file, gach saoi le hamhrán,</span>
<lb n="1673"/><span>A thiocfa go Luimneach - ritheadh gan mhoill</span>
<lb n="1674"/><span>Go sconnaire an ghrinn le ngabhaim páirt; -</span></p>
<lb n="1675"/>
<lb n="1676"/><p><span>Siollaire groidhe gan cannrán</span>
<lb n="1677"/><span>'S a mhuirineach mhín-tais mhodhmhail mná</span>
<lb n="1678"/><span>Dobheir punch do gach duine ina shrutha agus fíon</span>
<lb n="1679"/><span>Is cuirn gan díol de leann bhreagh!</span></p>
<lb n="1680"/>
<lb n="1681"/><p><span>NÍ DUINE THU ACHT STRAOILLE FANN-BHÁIRD.</span></p>
<lb n="1682"/>
<lb n="1683"/><p><span>Ní duine thu acht straoille fann-bháird</span>
<lb n="1684"/><span>Ba mhinic tú ag díol an mhangáin</span>
<lb n="1685"/><span>Rinn sibh-se go tuigseach i gcoinne na slighe sin</span>
<lb n="1686"/><span>'S ní linn-ne ba chuibhe dhuit compráid.</span>
<lb n="1687"/></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="1688"/><p><span>Nach iongna an gníomh do bhreall-bhárd</span>
<lb n="1689"/><span>Ó dhruidim in aois don alltán,</span>
<lb n="1690"/><span>'Na scruta bhocht bhuile go mursanta mí-ghlic</span>
<lb n="1691"/><span>Ná tuigeann go fíor gur dall tá.</span></p>
<lb n="1692"/>
<lb n="1693"/><p><span>Ní tuigseach tu ar laoithibh seann-dáimh</span>
<lb n="1694"/><span>'S ní file thu shníomhfadh rann dáin,</span>
<lb n="1695"/><span>Is deimhin gur buile dhuit iomadh le saoithibh</span>
<lb n="1696"/><span>Cé minic dá mhaoidheamh thu it mheabhrán.</span></p>
<lb n="1697"/>
<lb n="1698"/><p><span>Is fiosach don tír gach streanncán</span>
<lb n="1699"/><span>Go fuinneamhach scríobhtha ar steall-mhná</span>
<lb n="1700"/><span>'Na dtugair le tuigsint gach tubaist a chír-se</span>
<lb n="1701"/><span>Measc curraighthe is coillte is scabhartáil.</span></p>
<lb n="1702"/>
<lb n="1703"/><p><span>Tuigtear arís don cham-stráic</span>
<lb n="1704"/><span>'S a chuisleanna líonta d'fheall ghnáith</span>
<lb n="1705"/><span>Gurab ionann sinn-ne is gach nduine le síneann</span>
<lb n="1706"/><span>'S is deimhin gur díth dho an chonntráil.</span></p>
<lb n="1707"/>
<lb n="1708"/><p><span>Is tusa do líon an seann-rádh</span>
<lb n="1709"/><span>An tan chuirir an tír chun rangcáis;</span>
<lb n="1710"/><span>Go gcluinfear do ghotha tré imeall na tíre</span>
<lb n="1711"/><span>Le hiomarca baoise is bannráin.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>Ó's fiosach nach gnaoi le greann Sheáin</span>
<lb n="1714"/><span>Sibh-se do chlaoidhe 'san abhcáid</span>
<lb n="1715"/><span>Scriosfam-na an fionnadh de mhullach do mhaoile</span>
<lb n="1716"/><span>Go gcuirtear fá líg thu in antráth.</span>
<lb n="1717"/></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="1718"/><p><span>BA MHINIC TU AG DÍOL NA STEANNCÁN.</span></p>
<lb n="1719"/>
<lb n="1720"/><p><span>An Mangaire Súgach cct.</span></p>
<lb n="1721"/>
<lb n="1722"/><p><span>Freagra ar Sheán Ó Tuathail ris a ráidhtear Seán Ó Tuama .i.</span>
<lb n="1723"/><span>brócaeir Gheata Mhongairit, óstóir ar lom-amaisc agus</span>
<lb n="1724"/><span>Alltán aithiseach éightheamhanta,</span>
<lb n="1725"/><span>Breallsán bagartach baoth-lúbach,</span>
<lb n="1726"/><span>Compán cealgach claon-rúnach,</span>
<lb n="1727"/><span>Fallsán falathach faon-chongantach,</span>
<lb n="1728"/><span>Geócach gan ghaois gan ghliocas,</span>
<lb n="1729"/><span>Gósta gaoithe is gliogair,</span>
<lb n="1730"/><span>Lómach gan laoi gan litir,</span>
<lb n="1731"/><span>Lóiste ladhrach liosta,</span>
<lb n="1732"/><span>Uallán uallach gan urraim,</span>
<lb n="1733"/><span>Stuacán stuacach gan tuise,</span>
<lb n="1734"/><span>Fualán fuadrach gan fuinneamh,</span>
<lb n="1735"/><span>Truailleán tuathail gan tuigsin,</span>
<lb n="1736"/><span>Iarsma íogair gan oideas,</span>
<lb n="1737"/><span>Iarmhar daorscair le daille,</span>
<lb n="1738"/><span>Gan chiall gan chuimhne gan chruinneas,</span>
<lb n="1739"/><span>Gan mhian gan mhíne gan bhinneas.</span></p>
<lb n="1740"/>
<lb n="1741"/><p><span>Ba mhinic tu ag díol na steanncán,</span>
<lb n="1742"/><span>Buisinn bhog bhuidhe agus bangán</span>
<lb n="1743"/><span>Is cumascaibh eile do stilleadh le Síle</span>
<lb n="1744"/><span>'S is deimhin nár chuibhe libh compráid.</span>
<lb n="1745"/></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="1746"/><p><span>Is fiosach don tír thu it bhreall-bhárd</span>
<lb n="1747"/><span>'S it mhursaire mhaoidhteach mhall-rádhach</span>
<lb n="1748"/><span>Ritheas gan chuireadh i ngach cuideachta chír-se</span>
<lb n="1749"/><span>It shuthaire ar shaoithibh ag spanncáil.</span></p>
<lb n="1750"/>
<lb n="1751"/><p><span>Ar bhruinnil ní scríbhir ná ar sheang-mhná,</span>
<lb n="1752"/><span>Ar ursa ná ar shaoi dá fheabhas cáil;</span>
<lb n="1753"/><span>Gach sruthaire thugas duit buisinn gan díol</span>
<lb n="1754"/><span>Seo an fhuireann don mhaoidhir it streanncán.</span></p>
<lb n="1755"/>
<lb n="1756"/><p><span>Níl imeall den tír 'na ngabhann bárd</span>
<lb n="1757"/><span>Ó Bhoirinn go rí-bhrog Ghleann Máighe</span>
<lb n="1758"/><span>Ná duine ler chuimil an scruta nár mhill</span>
<lb n="1759"/><span>'S ná cuireann gan mhoill chum stancáird.</span></p>
<lb n="1760"/>
<lb n="1761"/><p><span>Le deisciobal Chríost ní compráid</span>
<lb n="1762"/><span>Tusa tá suidhte it Iúdás</span>
<lb n="1763"/><span>It mhursaire buile, it fhear breibe is it spí</span>
<lb n="1764"/><span>Chuir tuille agus sinn chun rangcáis.</span></p>
<lb n="1765"/>
<lb n="1766"/><p><span>Tá cuise agus caoiche is cannrán,</span>
<lb n="1767"/><span>'San chuimide chríon is 'san cham-stráic,</span>
<lb n="1768"/><span>Tá clis agus cuir agus cuime 'na chlí</span>
<lb n="1769"/><span>'S a chuisleanna líonta dfheall-ghnás.</span></p>
<lb n="1770"/>
<lb n="1771"/><p><span>Gach duine ler chuimhin an seann-chás</span>
<lb n="1772"/><span>Cuireadh i ngeimhle an cam-bárd</span>
<lb n="1773"/><span>Nó, ionann is Pilib nó Luttrell, díolfaidh</span>
<lb n="1774"/><span>Luimneach bíodh gur antráth!</span></p>
<lb n="1775"/>
<lb n="1776"/><p><span>Gach breillice brillsce breall-bháird,</span>
<lb n="1777"/><span>Nó giolla gan ghaois do ghabhann páirt</span>
<lb n="1778"/><span>Libh-se ná tuigtear go leigfeam sa tslighe</span>
<lb n="1779"/><span>Go rithir ar baois it lobhrán.</span>
<lb n="1780"/></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="1781"/><p><span>Níl duine den bhuidhin ler bhfoinn ábhacht,</span>
<lb n="1782"/><span>Níl file ná saoi le hamhrán</span>
<lb n="1783"/><span>Dothiocfadh 'na ghoire a choirthe nuair chíd -</span>
<lb n="1784"/><span>Sin cluiche agus críoch ar cheann Sheáin!</span></p>
<lb n="1785"/>
<lb n="1786"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="1787"/>
<lb n="1788"/><p><span>Ní caraid do shamhail acht namhaid do thréig an chóir,</span>
<lb n="1789"/><span>'S is dearbh nach caraid acht namhaid don chléir do shórt,</span>
<lb n="1790"/><span>Is namhaid le gangaid do chealg an éigse, is fós</span>
<lb n="1791"/><span>Ní caraid dot charaid thu acht namhaid don tsaoghal is dóibh.</span></p>
<lb n="1792"/>
<lb n="1793"/><p><span>Ní ghlacfainn mar charaid do shamhail ná aon det phór</span>
<lb n="1794"/><span>Ná srathaire spalpfadh na leabhair 'san bhréig is mó,</span>
<lb n="1795"/><span>Ar channa dhen amaisc do charaid ba dhaor it dheóidh,</span>
<lb n="1796"/><span>'S is namhaid dá charaid má breabtar 's don tsaoghal é Seón.</span></p>
<lb n="1797"/>
<lb n="1798"/><p><span>MO DHÍTH, MO CHREACH, MO CHEAS.</span></p>
<lb n="1799"/>
<lb n="1800"/><p><span>Mo dhíth, mo chreach, mo cheas, mo chúis chumhadh anois</span>
<lb n="1801"/><span>An tí nár thaisc 'na chasc an bhrúideamhlacht,</span>
<lb n="1802"/><span>Do shuidheamhadh stair ba cheast ar phonnc ughdair</span>
<lb n="1803"/><span>Mar chím gan aithne mhaith ná úrlabhra!</span></p>
<lb n="1804"/>
<lb n="1805"/><p><span>Dobhíos-sa seal 's is feas gur bh'ionrúin me</span>
<lb n="1806"/><span>Is tigheacht lem ais níor bheart ba chontabharthach,</span>
<lb n="1807"/><span>Níor dhíolas caraid mhaith ar bhúrdúnaibh,</span>
<lb n="1808"/><span>Ar fee ná ar bhreab níor chailleas m'úrlabhra!</span>
<lb n="1809"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="1810"/><p><span>Má's síobhra scart nó bathlach búndúnach</span>
<lb n="1811"/><span>Nó sídh-bhean tseasc do chaith i múisiún sibh,</span>
<lb n="1812"/><span>Má ghuidhir ó Pheadair artha is úrúireacht</span>
<lb n="1813"/><span>Fillfe ar ais ort t'aithne is t'úrlabhra!</span></p>
<lb n="1814"/>
<lb n="1815"/><p><span>Tá míle scread is cnead is liúgh-liúgh anois</span>
<lb n="1816"/><span>'San tír ar fad ba dheas go Cúndúnaigh;</span>
<lb n="1817"/><span>Tá saoithe is flatha ar feadh na gcúig gcúige</span>
<lb n="1818"/><span>Fá scíos ó chaillis t'aithne is t'úrlabhra!</span></p>
<lb n="1819"/>
<lb n="1820"/><p><span>MO CHARAID DO CHARAID.</span></p>
<lb n="1821"/>
<lb n="1822"/><p><span>Mo charaid do charaid, a chara mo chléibh gan ghó;</span>
<lb n="1823"/><span>Mo namhaid do namhaid go rachad san gcré ar feodh;</span>
<lb n="1824"/><span>Gach namhaid ba namhaid dot chara ní réidhfead leó</span>
<lb n="1825"/><span>'S ní ghlacfad le namhaid acht seachnaid mé lem ló.</span></p>
<lb n="1826"/>
<lb n="1827"/><p><span>A CHARAID NA gCARAD.</span></p>
<lb n="1828"/>
<lb n="1829"/><p><span>A charaid na gcarad, is cara na héigse is mó,</span>
<lb n="1830"/><span>Mo thaitneamh do thaitneamh is taitneamh na cléire, is fós</span>
<lb n="1831"/><span>Ní caraid an Mangaire meangach ná aon den tsórt</span>
<lb n="1832"/><span>Acht namhaid tar namhaid, is namhaid do féin is dóibh!</span>
<lb n="1833"/></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="1834"/><p><span>A SHAOR-FHIR OILTE.</span></p>
<lb n="1835"/>
<lb n="1836"/><p><span>A shaor-fhir oilte do choinghibh go dlúth mo pháirt</span>
<lb n="1837"/><span>Is nár aontuigh cumann le mursaire is cúthail cáil,</span>
<lb n="1838"/><span>Ó réab na dlighthe do cumadh sa chúirt is fearr</span>
<lb n="1839"/><span>Ná léig 'en chluiche gan tuilleadh agus cúiteamh dfhagháil.</span></p>
<lb n="1840"/>
<lb n="1841"/><p><span>Éifid buile chuir Lucifer chughainn an stráic</span>
<lb n="1842"/><span>Do thréig Mac Muire is d'imigh 'na dhúnsa ar fán;</span>
<lb n="1843"/><span>Gaibh faobhar is fuinneamh is misneach le hughdarás,</span>
<lb n="1844"/><span>An phéist uilc coinghibh 's ná leigidh do chúis ar lár.</span></p>
<lb n="1845"/>
<lb n="1846"/><p><span>GO DÉIDHEANACH IS PHOEBUS FÁ NEÓLL.</span></p>
<lb n="1847"/>
<lb n="1848"/><p><span>Go déidheanach is Phoebus fá neóll</span>
<lb n="1849"/><span>Ag suidhe dham ar mhór-shleasaibh Máighe.</span>
<lb n="1850"/><span>Gan aon den treibh daonna im chomhair</span>
<lb n="1851"/><span>'S mo smaointe dá sheóladh chun fáin,</span>
<lb n="1852"/><span>Taobh ris an dtréan-abhainn mhór -</span>
<lb n="1853"/><span>Do b'aoibhinn a glór is a gáir -</span>
<lb n="1854"/><span>Cé'r bh'aerach mo réim-se is mo cheól</span>
<lb n="1855"/><span>Tig sceimhle den bhrón dubh im dháil.</span>
<lb n="1856"/></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="1857"/><p><span>In éinfheacht tig tréan-stoirm mhór</span>
<lb n="1858"/><span>In thimcheall ar bhórdaibh na trágha,</span>
<lb n="1859"/><span>Na héin bheaga ag tréigean a gceoil</span>
<lb n="1860"/><span>'Gus slím-chranna i ngleó-bhroid 'na mbarr:</span>
<lb n="1861"/><span>Tig néall dubh is spéirling tar cóir,</span>
<lb n="1862"/><span>Tig caoir-lasadh is tóirneach ós árd,</span>
<lb n="1863"/><span>Na spéartha ag daor-shileadh deór</span>
<lb n="1864"/><span>Ler líon tuile mór-shruth na Máighe.</span></p>
<lb n="1865"/>
<lb n="1866"/><p><span>Tig scaoth na mban aerdha ós mo chomhair -</span>
<lb n="1867"/><span>Naoi soillse is naoi lóchrann 'na lámha -</span>
<lb n="1868"/><span>'S dom léir-mheas ba caomh-chlos fá'n gCóig</span>
<lb n="1869"/><span>Na naoi nguth ba ghlór-ghonta cáil;</span>
<lb n="1870"/><span>d'aon-ghuth do léigeadar geóin</span>
<lb n="1871"/><span>Go nímhneach amhnósmhar ag rádh:</span>
<lb n="1872"/><span>"A Shéin dhil nach léan leat ár mbrón</span>
<lb n="1873"/><span>Mar slaodadh Mac Domhnaill chun báis?"</span></p>
<lb n="1874"/>
<lb n="1875"/><p><span>Isé adeir an spéir-bhruinneal mhór</span>
<lb n="1876"/><span>Le ríomh Calliope na gceárd:</span>
<lb n="1877"/><span>"Ní d'aon duine in Éirinn is cóir</span>
<lb n="1878"/><span>A chaoineadh do ró-chur ós árd</span>
<lb n="1879"/><span>Ná a thréithe do shaor-chur i gcló</span>
<lb n="1880"/><span>Acht díbh-se agus damh-sa, a Sheáin,</span>
<lb n="1881"/><span>Dobhéar éirim mo scéil duit ar dtóis</span>
<lb n="1882"/><span>Is caoin-se é go deór-fhliuch im dheáidh.</span></p>
<lb n="1883"/>
<lb n="1884"/><p><span>"Scéal éachtach rug céim tar gach sceól,</span>
<lb n="1885"/><span>Scéal príomh-ghonta cró-lag an cás,</span>
<lb n="1886"/><span>Scéal d'éirigh tré ghéir-nimh an bhróin</span>
<lb n="1887"/><span>Ler síneadh ár leógan ar lár;</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="1888"/><p><span>An t-aon de threibh Ghaedhil Ghlais do dheóil</span>
<lb n="1889"/><span>Mo chaoin-bhrollach eólach gach lá,</span>
<lb n="1890"/><span>Tug féith agus réim do i ngach ród</span>
<lb n="1891"/><span>Tar saoithibh na hEórpa go lán.</span></p>
<lb n="1892"/>
<lb n="1893"/><p><span>"Glé-bhile aonda mo stór</span>
<lb n="1894"/><span>Do b'aoirde i mór-Inis Fáil,</span>
<lb n="1895"/><span>Do shaothruigh na béasa gan cheó</span>
<lb n="1896"/><span>Is nár scríbh acht ar mhórgacht gach máil,</span>
<lb n="1897"/><span>Ar chéimibh 's ar thréithibh na dtreón</span>
<lb n="1898"/><span>I bhfíodh-Inis Fódla rug bárr,</span>
<lb n="1899"/><span>Ba ghéar-thuigseach aerach 'san cheól</span>
<lb n="1900"/><span>'S ba phríomh-choinneal eólais don dáimh.</span></p>
<lb n="1901"/>
<lb n="1902"/><p><span>"Éigeas is céir bheach na n-eol</span>
<lb n="1903"/><span>Ár bpríomh-fhile óir-bheartach árd</span>
<lb n="1904"/><span>Do réidhfeadh gach daor-cheast gan tóbhacht</span>
<lb n="1905"/><span>Dár scríobhadh in eolas na bhfáidh;</span>
<lb n="1906"/><span>Fear gléigeal ba tréitheach ceart cóir</span>
<lb n="1907"/><span>Ba dílse don choróin chirt gach lá,</span>
<lb n="1908"/><span>Anois éighim-se ort-sa, a Aenmhic na gcomhacht</span>
<lb n="1909"/><span>Dot naoimh-bhrog go seólair ár Seán."</span></p>
<lb n="1910"/>
<lb n="1911"/><p><span>An feart-laoi:</span></p>
<lb n="1912"/>
<lb n="1913"/><p><span>It chlúid atá, a lán-leac, 's is brón don tsluagh,</span>
<lb n="1914"/><span>Fear súgach sámh sár-oilte ag seóladh suag;</span>
<lb n="1915"/><span>Ba chlú do dháimh árd-inis Fódla, uair,</span>
<lb n="1916"/><span>An fionn-fhlaith, Seán Clárach Mac Domhnaill uais.</span>
<lb n="1917"/></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="1918"/><p><span>SIN TAOM THUIT 'NÁR MEASC.</span></p>
<lb n="1919"/>
<lb n="1920"/><p><span>Sin taom thuit 'nár measc is scéal do chuir ceas</span>
<lb n="1921"/><span>Ar éigse is ar mhaithibh Mumhan</span>
<lb n="1922"/><span>Rinn daol-dubh mo dhath, mo ghné agus mo dhreach,</span>
<lb n="1923"/><span>Is mo dhéara go fras ag túirling -</span>
<lb n="1924"/><span>An tsaoghad nimhe chaith an t-éag re ár sagart</span>
<lb n="1925"/><span>Saorga ba searcach súgach,</span>
<lb n="1926"/><span>Tug léir-scrios na lag, tug créacht agus cnead,</span>
<lb n="1927"/><span>Tug éacht agus creach 'san dúthaigh.</span></p>
<lb n="1928"/>
<lb n="1929"/><p><span>A Aenmhic na bhfeart, a Dhé ghil do cheap</span>
<lb n="1930"/><span>Réilteanna is reanna is dúile,</span>
<lb n="1931"/><span>Chuir scéimh ar an sagart, séimhe agus gean,</span>
<lb n="1932"/><span>Tug méinn do agus maise is múineadh;</span>
<lb n="1933"/><span>Tug léigheann do agus labhairt is tréithe tar fearaibh</span>
<lb n="1934"/><span>Gné ghlan is pearsa chumtha -</span>
<lb n="1935"/><span>Glaeidh air go tapa i gcaomhnas na n-aspol</span>
<lb n="1936"/><span>Naomhtha is na n-aingeal ionnraic!</span></p>
<lb n="1937"/>
<lb n="1938"/><p><span>Níor léir do-san beart ar aon-chor ba lag</span>
<lb n="1939"/><span>Acht gléigile ar fad 'na chúrsa,</span>
<lb n="1940"/><span>An saoghal so níor char a chaomhnadh 'na thaisc,</span>
<lb n="1941"/><span>'S is craobhach do chaith ar shiubhal air;</span>
<lb n="1942"/><span>A chaomh-ghlac ar ghaibh le daonnacht do scaip</span>
<lb n="1943"/><span>Le féile is le flaitheas fiúntais</span>
<lb n="1944"/><span>Ar chléir chirt na gceacht, ar dhaor-bhocht na dtreabh,</span>
<lb n="1945"/><span>Ar éigse is lucht taistil triúcha.</span>
<lb n="1946"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="1947"/><p><span>An tréan tug tar ais fá ghéilledh is fá smacht</span>
<lb n="1948"/><span>Is gan bhuidheachas do chaithfeadh umhladh,</span>
<lb n="1949"/><span>Is dfhéachadh go tais don tréith agus don lag -</span>
<lb n="1950"/><span>Ag réidhteach a gceasta cumhanga;</span>
<lb n="1951"/><span>Is éascaidh do scanadh saothar na sean</span>
<lb n="1952"/><span>'S gach daor-cheast ba theasc ar ughdair,</span>
<lb n="1953"/><span>Och, mo ghéar-ghoin is mairg an tréad le n-ar scarais</span>
<lb n="1954"/><span>Is nach féidir tú chasadh chughainn-ne!</span></p>
<lb n="1955"/>
<lb n="1956"/><p><span>An Feart-Laoi:</span></p>
<lb n="1957"/>
<lb n="1958"/><p><span>A liag ghlas marmair fá'r leagadh an saoi ionnraic,</span>
<lb n="1959"/><span>Is ciach an taisce seo i dtalamh 'na luighe fút-sa -</span>
<lb n="1960"/><span>Fial-fhear flaitheamhail fairsing an chroidhe úir-ghil</span>
<lb n="1961"/><span>Ba sciath chun seasaimh dá charaid i ndaoir-phonncaibh.</span></p>
<lb n="1962"/>
<lb n="1963"/><p><span>Mo chiach mo ghreadadh, is easnamh i gcrích Mumhan</span>
<lb n="1964"/><span>Fear riaghla ranna agus reachta do chaoin-scrúdadh,</span>
<lb n="1965"/><span>An biadh ar na lagaibh do scaipeadh gan gnaoi dhiúltaibh</span>
<lb n="1966"/><span>Dá riar go rathamhail rabairneach grinn-ghnúiseach.</span></p>
<lb n="1967"/>
<lb n="1968"/><p><span>A mhian ba mheanmnach measardha mín múinte</span>
<lb n="1969"/><span>Le ciall le ceannas le caithis le caoin-dúthracht,</span>
<lb n="1970"/><span>Ba diadha dathamhail leanadh gach laoi in ughaim chirt</span>
<lb n="1971"/><span>'S níor fhéad bheith dealbh ná ceachardha in aoin-chúinse.</span></p>
<lb n="1972"/>
<lb n="1973"/><p><span>Uilliam fá leacaibh is dearbh gur díth dhúinn-ne -</span>
<lb n="1974"/><span>Triath ba taca le scanadh na bpríomh-ughdar,</span>
<lb n="1975"/><span>Liaigh an anma, eagnach, aoird-iúlach,</span>
<lb n="1976"/><span>Grian na sagart is geala-spirid ghroidhe-phrionnsach!</span>
<lb n="1977"/></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="1978"/><p><span>SEO AN tÉACHT DORINN CREACH.</span></p>
<lb n="1979"/>
<lb n="1980"/><p><span>Seo an t-éacht dorinn creach tréada agus treabh,</span>
<lb n="1981"/><span>Tug méala agus meath 'san dúthaigh</span>
<lb n="1982"/><span>Mar traochadh ar fad ár nglé-ghas is feas</span>
<lb n="1983"/><span>Do léir-chuir i gcreathaibh cumhadh sinn;</span>
<lb n="1984"/><span>Saor-fhear is sagart tréan-fhlaith chun seasaimh,</span>
<lb n="1985"/><span>Caesar is seabhac súl-ghlas</span>
<lb n="1986"/><span>Do shaothruigh le ceart an fhéile 'na chasc,</span>
<lb n="1987"/><span>Méinn agus maitheas iomdha.</span></p>
<lb n="1988"/>
<lb n="1989"/><p><span>Tá réalta gan rath, tá Phoebus ar ceal,</span>
<lb n="1990"/><span>Do ghéimeadar eas le scannradh,</span>
<lb n="1991"/><span>Na héanlaith ní hait, na béithe ní bleacht,</span>
<lb n="1992"/><span>Tá an éigse ar meath gan múscailt;</span>
<lb n="1993"/><span>Tá an chléire do chleacht an phoenix 'na measc</span>
<lb n="1994"/><span>Gan réidhteach a gceasta clampair,</span>
<lb n="1995"/><span>Is na céadta uile i nglas gan faesiomh le feacht</span>
<lb n="1996"/><span>An féinneadh ó's feas in úir-chill.</span></p>
<lb n="1997"/>
<lb n="1998"/><p><span>'Na thréithibh níor char claonadh ná cleas,</span>
<lb n="1999"/><span>Séada ná taisc níor shanntuigh,</span>
<lb n="2000"/><span>Is éascaidh 's is deas do léigheadh sé gach stair</span>
<lb n="2001"/><span>Is na téxa le ceart do scrúdadh;</span>
<lb n="2002"/><span>Is béasach 's is beacht, is glé agus is glan</span>
<lb n="2003"/><span>Gan saobhadh gan seas do labhradh</span>
<lb n="2004"/><span>Gréigis is Laidean, Gaedhilg go gasta,</span>
<lb n="2005"/><span>Le Béarla go blasta búch mear.</span>
<lb n="2006"/></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="2007"/><p><span>Ní féidir a mheas le daonnacht ar scaip -</span>
<lb n="2008"/><span>Le féile do chaith ar thiomsuigh -</span>
<lb n="2009"/><span>An Naomh-spirid do char mar chéile go dleacht,</span>
<lb n="2010"/><span>Is léigheanta do lean na hughdair;</span>
<lb n="2011"/><span>A Aen-mhic na bhfeart, caomhnaidh let ais,</span>
<lb n="2012"/><span>Ó's éigean gur scartha dhúinn leis,</span>
<lb n="2013"/><span>Is léig-se in ár measc an réx so tar lear</span>
<lb n="2014"/><span>Gan bhuidheachas do chlanna Liútair.</span></p>
<lb n="2015"/>
<lb n="2016"/><p><span>An Feart-Laoi:</span></p>
<lb n="2017"/>
<lb n="2018"/><p><span>Sin fút, a leac, 's is feas gur ciach le cách</span>
<lb n="2019"/><span>An crobhaire geal nár chleacht 's nár fhéad bheith tláith,</span>
<lb n="2020"/><span>Rug rogha gach reacht, do char an chliar 's an dáimh,</span>
<lb n="2021"/><span>An lobhar, an lag, an fhlaith, an triath 's an fáidh.</span></p>
<lb n="2022"/>
<lb n="2023"/><p><span>Mo chumha, mo chnead, mo chreach, mo chiach, mo chás,</span>
<lb n="2024"/><span>Mo phudhair 'san bhfeart an fear do riaradh táin,</span>
<lb n="2025"/><span>Níor dhún a theach, níor chrap, níor iaidh a lámh,</span>
<lb n="2026"/><span>An crobhaire gasta gartha grianmhar grádhach.</span></p>
<lb n="2027"/>
<lb n="2028"/><p><span>Ba subhach me seal nuair ghabhainn siar 'na dháil</span>
<lb n="2029"/><span>Gan chumha gan cheas le gean ag triall 'na pháirt,</span>
<lb n="2030"/><span>Ba fiúntach fleagach fairsing fial an fáidh</span>
<lb n="2031"/><span>Gan chumhangrach beart 's ba bhleacht mear briathrach bláith.</span></p>
<lb n="2032"/>
<lb n="2033"/><p><span>I dtúis a bheathadh ghaibh le Dia mar stát,</span>
<lb n="2034"/><span>Le clú do chaith ar ghlac - níor iarr acht cáil -</span>
<lb n="2035"/><span>Is iomdha fear is bean i bpian mar táim,</span>
<lb n="2036"/><span>Mo chumha, mo scairt, ó's feas Uilliam ar lár!</span>
<lb n="2037"/></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="2038"/><p><span>SEO AN BÁS LE RUAIG NIMHE DO BHUAIDHIR SINN.</span></p>
<lb n="2039"/>
<lb n="2040"/><p><span>Seo an bás le ruaig nimhe do bhuaidhir sinn, easnamh is mó ... méala,</span>
<lb n="2041"/><span>An bás im thruagh-chlí chuir cruadh-shaighead is bearanna bróin ...</span>
<lb n="2042"/><span>baogail,</span>
<lb n="2043"/><span>An bháin-chnis dfhuasclaigheadh uaim ríomh ranna agus cló ...</span>
<lb n="2044"/><span>daor-nod,</span>
<lb n="2045"/><span>'S ní bás dofuair sí acht nuadh-shlighe in amharc na nÓrd ...</span>
<lb n="2046"/><span>naomhtha.</span></p>
<lb n="2047"/>
<lb n="2048"/><p><span>Don dáimh is uaill í is cruadh-shnaidhm ceangall ar chló ... céadfadh</span>
<lb n="2049"/><span>An bás ler fuaduigheadh uainn grinn greanadh 'san gcomhar ... gcléire</span>
<lb n="2050"/><span>Máire an stuadh shníomhadh cnuas cruinn eagna is eóil ... éigeas</span>
<lb n="2051"/><span>I dtámh mar chuaidh sí is uaignidheacht easnaimh ar fód ... Éireann.</span></p>
<lb n="2052"/>
<lb n="2053"/><p><span>MO THEASTAS DÍBH INNSIM DO CHLÉIR NA gCEACHT.</span></p>
<lb n="2054"/>
<lb n="2055"/><p><span>Mo theastas-sa díbh innsim do chléir na gceacht</span>
<lb n="2056"/><span>'S do ghasra ghrinn ghníomhach na saothar sean</span>
<lb n="2057"/><span>Gur thaistil im shlighe - suimigh an méid seo i gceart -</span>
<lb n="2058"/><span>Samhail mar mhnaoi ar lí an tsneachta ag téacht rem ais.</span>
<lb n="2059"/></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="2060"/><p><span>Preabaim gan mhoill, bíodhgaim mar éan ar scairt,</span>
<lb n="2061"/><span>Creathann mo chroidhe i gclíteach mo chléibh le racht,</span>
<lb n="2062"/><span>d'atharruigh mo ghnaoi i líon-rithibh léin go lag</span>
<lb n="2063"/><span>'S is feasach gur líon slím-dhath an éaga im dhreach.</span></p>
<lb n="2064"/>
<lb n="2065"/><p><span>Do ghabhas ag síor-smaoineamh 's ag féachaint feacht</span>
<lb n="2066"/><span>Ag amharc cia díobh d'fhinn-chrothaibh dhaonna an bhean</span>
<lb n="2067"/><span>Ba maiseach ba mín rí-mhiochair maorga mear</span>
<lb n="2068"/><span>Ba geanamhail grinn gnaoi-ghartha gné gan sal.</span></p>
<lb n="2069"/>
<lb n="2070"/><p><span>Do mheasas gur príomh-ríoghan ba haerdha treabh</span>
<lb n="2071"/><span>Nó samhail tug sídhe gaoithe i gcéin tar lear,</span>
<lb n="2072"/><span>Gur labhair le brigh bhinn-ghotha béil le blas</span>
<lb n="2073"/><span>'S go dtabhair dam laoi Ghaoidhilge go saor im ghlaic;</span></p>
<lb n="2074"/>
<lb n="2075"/><p><span>Ba taitneamhach tím trillseach a céibh-fholt cas</span>
<lb n="2076"/><span>'Na sraitheannaibh saoir soillseach is néamhdha dath,</span>
<lb n="2077"/><span>Ó bhaitheas a cinn fhinn-ghil ag téacht go halt,</span>
<lb n="2078"/><span>'S a reamhar-rosc rinn rí-ghlas in éadan cheart:</span></p>
<lb n="2079"/>
<lb n="2080"/><p><span>A mala mar scríob chaoil-phinn ag cléireach cleas,</span>
<lb n="2081"/><span>'S a balsam-ghob cruinn binn-bhreathach béasach beacht,</span>
<lb n="2082"/><span>A seanga-chorp sidhe is slím-leabhair saorga slacht,</span>
<lb n="2083"/><span>Is mar sin a baill timcheall gan bhéim gan cheas;</span></p>
<lb n="2084"/>
<lb n="2085"/><p><span>Gan deara gan díth scaoilim cois sléibhe na sreabh,</span>
<lb n="2086"/><span>'S go fairsing fa'n saoighal saoirga gan phléidhe gan phas,</span>
<lb n="2087"/><span>An taistealach slighe timcheallach raon na sreabh -</span>
<lb n="2088"/><span>Anna† gheal †Príor sídh-bhroinneal aerga am bhean!</span>
<lb n="2089"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="2090"/><p><span>LE GREANN DO CHÉITINN.</span></p>
<lb n="2091"/>
<lb n="2092"/><p><span>Le greann do Chéitinn is aerach linn 'nár measc</span>
<lb n="2093"/><span>An leabhair-ghas léir is cléireach caoin gan cheas,</span>
<lb n="2094"/><span>Plannda caomh de phréimh-shliocht saoithe sean -</span>
<lb n="2095"/><span>Gallda Gaedhlach gléigeal gaoiseach glan.</span></p>
<lb n="2096"/>
<lb n="2097"/><p><span>Glan do ghníomh, do ghnaoi, do pháirt dar ndóigh,</span>
<lb n="2098"/><span>'S do phearsa dhíreach aoibhinn áluinn óg;</span>
<lb n="2099"/><span>Fá bhrataigh Chríost is binn 's is sámh do ghlór,</span>
<lb n="2100"/><span>Is le searc mo chroidhe sin mílte fáilte romhat.</span></p>
<lb n="2101"/>
<lb n="2102"/><p><span>Romhat-sa molaim don phobal bheith mín stuamdha</span>
<lb n="2103"/><span>Córach cothrom gan dochma gan mí-shuaimhneas</span>
<lb n="2104"/><span>'S go comharach cobharthach bronnathach binn buacach</span>
<lb n="2105"/><span>Le leoghan do folcadh i dtobar na bhfíor-uasal.</span></p>
<lb n="2106"/>
<lb n="2107"/><p><span>Is uasal eagnach aigne Chéitinn chaoin;</span>
<lb n="2108"/><span>Den uaisle leanfaidh gan scaradh go céim a shaoighil;</span>
<lb n="2109"/><span>Is uasal labhrann Laidean is Béarla binn</span>
<lb n="2110"/><span>'S is suairc do scanas na ranna 'san Ghaedhilg ghrinn.</span></p>
<lb n="2111"/>
<lb n="2112"/><p><span>Is grinn geal soineanta an siollaire súgach sámh</span>
<lb n="2113"/><span>Dár ndíon do cuireadh dár gcoimirc 's dár ndlúth-choimeád</span>
<lb n="2114"/><span>Is aoibhneach linn-ne do thuras le clú 'nár ndáil</span>
<lb n="2115"/><span>Is Rí na cruinne do leigean-sa dhúinn-ne slán.</span>
<lb n="2116"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="2117"/><p><span>ARÉIR DAM GO SÁMH IN ÁRUS CHUMHANG.</span></p>
<lb n="2118"/>
<lb n="2119"/><p><span>Aréir dam go sámh in árus chumhang</span>
<lb n="2120"/><span>I bpearsa mná dotháinig chugham</span>
<lb n="2121"/><span>Éire mhánla</span>
<lb n="2122"/><span>Naonda ghrádhmhar</span>
<lb n="2123"/><span>Líonta 'e bhláth gheal sámh gan smúit.</span></p>
<lb n="2124"/>
<lb n="2125"/><p><span>Ba soilbhir súgach gáireach í</span>
<lb n="2126"/><span>Go follus don Mhumhain go hárd dá mhaoidheamh</span>
<lb n="2127"/><span>Go gcaithfeadh na céadta</span>
<lb n="2128"/><span>Freagairt go héascaidh</span>
<lb n="2129"/><span>'S go dtiocfadh a gcéile séimh gan mhoill.</span></p>
<lb n="2130"/>
<lb n="2131"/><p><span>Tuigimse féin an scéal go maith,</span>
<lb n="2132"/><span>Is deirim nach bréag dodhéin an bhean;</span>
<lb n="2133"/><span>Tiocfaidh an bhláth</span>
<lb n="2134"/><span>A chuirfeas an t-ál</span>
<lb n="2135"/><span>Go dearbh chum fáin is Gaedhil 'na gceart.</span></p>
<lb n="2136"/>
<lb n="2137"/><p><span>Is eagal liom féin ná réidhfid leat,</span>
<lb n="2138"/><span>'S ná tiocfaid it ghaobhar go héag na mbreath</span>
<lb n="2139"/><span>Go bhfuil mioscais i gcléibh</span>
<lb n="2140"/><span>Aca leat agus éad</span>
<lb n="2141"/><span>An fhaid atáir, a Éire, baoth it spreas -</span>
<lb n="2142"/></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="2143"/><p><span>Ná masluigh-se choidhche arís mo chruth</span>
<lb n="2144"/><span>Fan agam go síoch, mo laoithe tuig,</span>
<lb n="2145"/><span>Dlighe reachta na naoimh</span>
<lb n="2146"/><span>'S a dtairngreacht ghrinn</span>
<lb n="2147"/><span>Go bhfuilid fá shuim i mbliana amuigh.</span></p>
<lb n="2148"/>
<lb n="2149"/><p><span>Cá bhfuil a mbrígh má taoid amuigh</span>
<lb n="2150"/><span>Ná faicim aon laoich 'na dtigheas istigh?</span>
<lb n="2151"/><span>Is gearr obann, ar sí,</span>
<lb n="2152"/><span>Go mbeidh it fhochair gan mhoill,</span>
<lb n="2153"/><span>Táid ullamh chum suidhte ar tír 's ar muir.</span></p>
<lb n="2154"/>
<lb n="2155"/><p><span>Tiocfaidh in am bhur gcrann dín-se,</span>
<lb n="2156"/><span>Is tiocfaid a gcamthaí anall fí nimh,</span>
<lb n="2157"/><span>Tiocfaidh gach crobhaire</span>
<lb n="2158"/><span>I bhfoirm chum congcais</span>
<lb n="2159"/><span>Is cuirfid i dteannta dream an uilc.</span></p>
<lb n="2160"/>
<lb n="2161"/><p><span>A RÉILTEANN TSOLUIS 'S A CHOINNEAL GHLAN AERDHA AN GHRINN.</span></p>
<lb n="2162"/>
<lb n="2163"/><p><span>A réilteann tsoluis 's a choinneal ghlan aerdha an ghrinn</span>
<lb n="2164"/><span>A chraobh na dtortha de bhorb-fhuil Éibhir Fhinn, -</span>
<lb n="2165"/><span>Péarla is posta go fothaineach d'éigse is díon</span>
<lb n="2166"/><span>Is leígheanta gotha 's is obainne i dtréithe pinn.</span></p>
<lb n="2167"/>
<lb n="2168"/><p><span>Óm pheann-sa, a charaid dhil, de chalm-shliocht na sáir-fhear</span>
<lb n="2169"/><span>Anonn lem theachtaire sin agat-sa mar atáim-se</span>
<lb n="2170"/><span>Gur fann le fada me gan tapadh bruibh go támh-lag</span>
<lb n="2171"/><span>Gan mheabhair ó shlad na cnaip gan aiste suilt ar lár me.</span>
<lb n="2172"/></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="2173"/><p><span>Ar lár ó táim, a Sheáin, is gur chailleas mo neart</span>
<lb n="2174"/><span>'S gan leagha re fagháil mo chneádha do chasfadh i gceart,</span>
<lb n="2175"/><span>I dtráth im dháil ót láimh cuir blaise dhet reacht</span>
<lb n="2176"/><span>'S is dóigh me slán go bráth faid mhairfead, mo mheas.</span></p>
<lb n="2177"/>
<lb n="2178"/><p><span>IS CÁSMHAR MISE.</span></p>
<lb n="2179"/>
<lb n="2180"/><p><span>Is cásmhar mise agus m'fhuireann go gáróideach</span>
<lb n="2181"/><span>Gan cháirt gan ghloine gan choinnil acht páideóga;</span>
<lb n="2182"/><span>Gan dáimh, gan file, gan duine acht an Báróideach</span>
<lb n="2183"/><span>Acht Áine 'om mhilleadh agus Muirinn le bánóga!</span></p>
<lb n="2184"/>
<lb n="2185"/><p><span>CHUN BREITHEAMH NA HÉIGSE Ó DHEAS.</span></p>
<lb n="2186"/>
<lb n="2187"/><p><span>Chun breitheamh na héigse ó dheas -</span>
<lb n="2188"/><span>An réiltean chliste cháidh -</span>
<lb n="2189"/><span>A bhile ba tréine i dtreas</span>
<lb n="2190"/><span>An réim seo cuirim it dháil.</span></p>
<lb n="2191"/>
<lb n="2192"/><p><span>Le cumann mo bhéarsa glac,</span>
<lb n="2193"/><span>A chraobh ghlan dhil gan cháim;</span>
<lb n="2194"/><span>Do churadh na n-éacht nach lag</span>
<lb n="2195"/><span>Tar aon do raideas grádh.</span></p>
<lb n="2196"/>
<lb n="2197"/><p><span>Do chailleas mo ghné is mo dhath,</span>
<lb n="2198"/><span>Mo léim, mo rith, mo rádh;</span>
<lb n="2199"/><span>Ó bhaitheas i bpéin gan phreab</span>
<lb n="2200"/><span>Le tréimhse in iomad cneadha.</span>
<lb n="2201"/></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="2202"/><p><span>Mo dheacair! táim traochta ar fad,</span>
<lb n="2203"/><span>Go léir mo ruisc gur trághadh</span>
<lb n="2204"/><span>Le galar bocht daor na gcnap,</span>
<lb n="2205"/><span>'S mar aon go bhfuilir im páirt.</span></p>
<lb n="2206"/>
<lb n="2207"/><p><span>A dhalta na mbéithe is feas</span>
<lb n="2208"/><span>Ba féile in Inis Fáil,</span>
<lb n="2209"/><span>d'aithris dam dé-bhean deas</span>
<lb n="2210"/><span>Tréith go rabhais mar chách.</span></p>
<lb n="2211"/>
<lb n="2212"/><p><span>Is mór mo pheannaid ar leabain le mí traochta,</span>
<lb n="2213"/><span>Gan ór gan airgead, earradh ná aoin ghréithre -</span>
<lb n="2214"/><span>Fá bhrón le fada gan aiste gan laoi 'om éileamh</span>
<lb n="2215"/><span>Is Seón go gcasfadh mo ghalar le caoin-bhéarsa.</span></p>
<lb n="2216"/>
<lb n="2217"/><p><span>Mo threóir gur chailleas, a dhalta na naoi mbéithe,</span>
<lb n="2218"/><span>Le fórsa creatha agus cnapa na ndaoir-phéine,</span>
<lb n="2219"/><span>Gan spórt gan aiteas acht aindeis dom shíor-chéasadh</span>
<lb n="2220"/><span>Mo bhrón! gan caraid, gan ainnir 'om chaoin-chaomhnadh!</span></p>
<lb n="2221"/>
<lb n="2222"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="2223"/>
<lb n="2224"/><p><span>Aitchim tráth an tÁrdmhac thuas 'ot dhíon</span>
<lb n="2225"/><span>'S do choimirc slán, a Sheáin Uí Thuama an Ghrinn,</span>
<lb n="2226"/><span>File fáthach an sáir-fhear, suadh agus saoi</span>
<lb n="2227"/><span>In Inis Fáil is fearr fa dhuais gan mhaoidheamh.</span></p>
<lb n="2228"/>
<lb n="2229"/><p><span>Maoidhim-se an fhlaith 's an chalm-stiúir sheólta</span>
<lb n="2230"/><span>I gcríochaibh Chais 's i bhfearann dúth' Eoghain</span>
<lb n="2231"/><span>A shníomh i gceart na ranna ciúin ceólmhar</span>
<lb n="2232"/><span>'S a suidheamh 'san reacht 'na gceatha crú cróga.</span>
<lb n="2233"/></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="2234"/><p><span>Is cróga ceanasach calma fíor-éachtach</span>
<lb n="2235"/><span>An leogan lannamhar fearamhail caoin-léigheanta,</span>
<lb n="2236"/><span>'San Eóraip eatortha samhail na craoibh-scéimhe</span>
<lb n="2237"/><span>Ní dóigh go maireann i bhfearann chirt Rí Séarlas.</span></p>
<lb n="2238"/>
<lb n="2239"/><p><span>Dom chaomhnadh, a chumainn, ní chuirir ót mhéir andeas</span>
<lb n="2240"/><span>Bhéarsa soilbhir 'om choimirc ón bpéin seo seal;</span>
<lb n="2241"/><span>Dá mba tréith-lag thusa, óm rosca ba daor lúth-dhreas</span>
<lb n="2242"/><span>Is Éirinn uile go gcloisfeadh mo ghéim-se is feas.</span></p>
<lb n="2243"/>
<lb n="2244"/><p><span>AN CÓMH-CHEANGAL:</span></p>
<lb n="2245"/>
<lb n="2246"/><p><span>A chaomh-chnú chumainn, a choinneal 's a chraobh eolais,</span>
<lb n="2247"/><span>Séimh subhach sultmhar is bile den phréimh fhoghanta,</span>
<lb n="2248"/><span>'S den Ghaedhal-chnú chumais do cuireadh as réim Fhódla</span>
<lb n="2249"/><span>Le claon-ghlam ghliogair dá ngoirthear an Bhéarlóireacht.</span></p>
<lb n="2250"/>
<lb n="2251"/><p><span>Béarla is gallaibh is grathain a thráchtadh cian</span>
<lb n="2252"/><span>Gan aon dá gcabhair fan abhainn ar lár na bpian -</span>
<lb n="2253"/><span>Tug Gaedhil gan fearann fá'n ama go tláith 'san iaith -</span>
<lb n="2254"/><span>An méid sin aitchim is agallaim grása ar Dhia.</span></p>
<lb n="2255"/>
<lb n="2256"/><p><span>A Dhia na gcomhacht go seólair iad chun fáin</span>
<lb n="2257"/><span>I mbliadhna as coróin 's an leoghan ag triall 'na n-áit;</span>
<lb n="2258"/><span>Cé dian mo bhrón ba dhóigh gan liaigh me slán</span>
<lb n="2259"/><span>Dá dtrian istló dá dtóga' an diabhal tar sáil.</span></p>
<lb n="2260"/>
<lb n="2261"/><p><span>A dháimh gan bhéim is léigheanta líomhtha lán</span>
<lb n="2262"/><span>d'árd-fhuil Néill ná géilleadh puinn do chách,</span>
<lb n="2263"/><span>Mo chás go géar chughat léigim scríobhtha i ndán</span>
<lb n="2264"/><span>Tar leághaibh an tsaoghail is léir gur díobh thu is fearr!</span>
<lb n="2265"/></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="2266"/><p><span>BEANNACHT IS CÉAD CHUGHAT ÓN DTAOBH SO DO RAIDIM.</span></p>
<lb n="2267"/>
<lb n="2268"/><p><span>Beannacht is céad chughat ón dtaobh so do raidim,</span>
<lb n="2269"/><span>A dhalta na mbéithe is fear tréitheach gan ghangaid,</span>
<lb n="2270"/><span>Breitheamh na héigse agus réiltean a d'eascair</span>
<lb n="2271"/><span>De shleachtaibh na réxa dar chaomh-cheart an fearann.</span></p>
<lb n="2272"/>
<lb n="2273"/><p><span>A chara mo chléibh dil, an léan leat mo ghalar -</span>
<lb n="2274"/><span>Gan tapa in mo ghéaga is do léithigh mo dhearca,</span>
<lb n="2275"/><span>Do chailleas mo scéimh-dhreach, mo laethe táid caithte,</span>
<lb n="2276"/><span>Táim scartha go héag leat, cidh déarach le haithris.</span></p>
<lb n="2277"/>
<lb n="2278"/><p><span>Táim treascartha in éinfheacht le géar-thuilte creatha</span>
<lb n="2279"/><span>Is le cnapa táim traochta le tréimhse gan tapa;</span>
<lb n="2280"/><span>Tá an aindheise 'om chéasadh, agus d'éaluigh mo phearsa,</span>
<lb n="2281"/><span>'S gan caraid dom éileamh táim tréith-lag gan tathach.</span></p>
<lb n="2282"/>
<lb n="2283"/><p><span>MO DHÓCHAS GUR FHÓIRIS BA PHIANTAMHAIL SAOTH.</span></p>
<lb n="2284"/>
<lb n="2285"/><p><span>Mo dhóchas gur fhóiris ba phiantamhail saoth</span>
<lb n="2286"/><span>Mo scórnach le mór-chnaip dom riaghlughadh i gcré</span>
<lb n="2287"/><span>Le comhachta na n-eolas, a chian-chnú cléibh,</span>
<lb n="2288"/><span>Re fórsa gur thógais chun síor-shiubhail mé!</span>
<lb n="2289"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="2290"/><p><span>Mo shiubhal is feas gur chasais chugham-sa, a Sheáin,</span>
<lb n="2291"/><span>Go súgach seal gan galar, cumha, ná crádh;</span>
<lb n="2292"/><span>Mo phudhair, mo chreach, na dearta d'iompa' im dháil</span>
<lb n="2293"/><span>Im chlúid go fras, im chreata i dtionnta an bháis.</span></p>
<lb n="2294"/>
<lb n="2295"/><p><span>A phlúr na bhfear is gasta clú agus cáil</span>
<lb n="2296"/><span>Nár dhiúlta' neach ag taisteal triúch i ngádh;</span>
<lb n="2297"/><span>Chugham andeas cuir blaise is súghach do lámh</span>
<lb n="2298"/><span>'S is dúthchas dleacht dam preabadh chughat gan leagha!</span></p>
<lb n="2299"/>
<lb n="2300"/><p><span>A CHARAID GHIL GHLÉ TAR AON.</span></p>
<lb n="2301"/>
<lb n="2302"/><p><span>A charaid ghil ghlé tar aon do raideas duit grádh,</span>
<lb n="2303"/><span>A bhile gan bhéim 's a chraobh gheal chumais gan cháim</span>
<lb n="2304"/><span>De chalm-shliocht Néill 's de phréimh gach duine aca is fearr,</span>
<lb n="2305"/><span>De chriostal na réx gan bhréig duit d'eascair mo Sheán.</span></p>
<lb n="2306"/>
<lb n="2307"/><p><span>A réilteann tsoluis 's a choinneal ghlan aerga an ghrinn,</span>
<lb n="2308"/><span>A chraobh na dtortha de bhorb-fhuil Éibhir Fhinn,</span>
<lb n="2309"/><span>Péarla is posta go foithineach d'éigse is díon</span>
<lb n="2310"/><span>Is léigheanta gotha 's is obainne i dtréithe pinn.</span></p>
<lb n="2311"/>
<lb n="2312"/><p><span>Óm peann-sa, a charaid dil de chalm-shliocht na sáir-fhear</span>
<lb n="2313"/><span>Anonn lem theachtaire, sin agat-sa mar táimse,</span>
<lb n="2314"/><span>Gur fann le fada me gan tapa broibh, go támh-lag,</span>
<lb n="2315"/><span>Gan mheabhair ó shlad na cnaip gan aiste suilt ar lár me.</span></p>
<lb n="2316"/>
<lb n="2317"/><p><span>Ar lár ó táim, a Sheáin, is gur chailleas mo neart,</span>
<lb n="2318"/><span>'S gan leagha le fagháil mo chneadha do chasfadh i gceart,</span>
<lb n="2319"/><span>I dtráth im dháil ót láimh cuir blaise dhet reacht</span>
<lb n="2320"/><span>'S is dóigh me slán go bráth faid mhairfead, mo mheas!</span>
<lb n="2321"/></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="2322"/><p><span>Bzzzzz1768 18D</span>
<lb n="2323"/><span>UzzzzzSeán Ó Tuama</span>
<lb n="2324"/><span>CÉ FADA ATÁ CINE SCUIT LE HAN-ÁDH.</span></p>
<lb n="2325"/>
<lb n="2326"/><p><span>Cé fada atá cine Scuit le han-ádh ar buaidhirt</span>
<lb n="2327"/><span>Fá dhanair i mbroid gan chion acht gearán nuadh,</span>
<lb n="2328"/><span>Adhbhar chun guil go guirt le diombáidh cruaidh</span>
<lb n="2329"/><span>Níorbh'fheasach dár bhfir gur imigh Risteárd uainn.</span></p>
<lb n="2330"/>
<lb n="2331"/><p><span>Uainn dorugadh an flaith fial -</span>
<lb n="2332"/><span>Triath ba dhuineamhail deagh-chiall -</span>
<lb n="2333"/><span>Fionn-tslat óir na Muimhneach mear</span>
<lb n="2334"/><span>Ba chuimhneach cóir, ba cheannsa.</span></p>
<lb n="2335"/>
<lb n="2336"/><p><span>Ba cheannsa ceart i measc a mhór-thréada;</span>
<lb n="2337"/><span>Is cabharthach cneasta rad go leór daonnacht;</span>
<lb n="2338"/><span>Don dream ba lag ba taca i gcomhair réidhtigh,</span>
<lb n="2339"/><span>'S a amhail níorbh'fheas gur mhair i bhfód Éireann.</span></p>
<lb n="2340"/>
<lb n="2341"/><p><span>Éire dfhág gan triath treóra</span>
<lb n="2342"/><span>Ná fear dar chuibhe comóra;</span>
<lb n="2343"/><span>Lag 'san uaigh go fann an fhlaith</span>
<lb n="2344"/><span>Is éacht 's is uaill gan iongnadh.</span></p>
<lb n="2345"/>
<lb n="2346"/><p><span>Ní hiongnadh an méid saor-fhlaith dar bh'eól an triath,</span>
<lb n="2347"/><span>Ní hiongnadh an tréad daor-bhocht dá dtógadh ciach,</span>
<lb n="2348"/><span>Ní hiongnadh cléir Éireann go deór-fhlich dian</span>
<lb n="2349"/><span>'S dá sileadh an spéir aerga tar meodhan 'na dhiaidh.</span></p>
<lb n="2350"/>
<lb n="2351"/><p><span>'Na dhiaidh níl neach gan beart broin</span>
<lb n="2352"/><span>'S gach treabh le duairceas dearóil,</span>
<lb n="2353"/><span>Ciach gan sos ag cléireach ceacht</span>
<lb n="2354"/><span>Is léir-chreach dian don dílleacht.</span>
<lb n="2355"/></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="2356"/><p><span>Don dílleacht is díth 's don donóig liaith</span>
<lb n="2357"/><span>'S dfhíor-bhochtaibh Íosa dár fhriothóil biadh;</span>
<lb n="2358"/><span>Do dhaoirsigh na ngeimhleach 's do thionól cliar</span>
<lb n="2359"/><span>Sin saighead nimhe tríotha trét dhul fó chriaidh.</span></p>
<lb n="2360"/>
<lb n="2361"/><p><span>I gcriaidh fá lic is lá leóin</span>
<lb n="2362"/><span>Don dútha is damhna dobróin,</span>
<lb n="2363"/><span>In úir chille gan réim riain</span>
<lb n="2364"/><span>A stiúir-choinneal 's a gcaomh-thriath.</span></p>
<lb n="2365"/>
<lb n="2366"/><p><span>Ba triath ba taca ba tathac 'san tír ar fad</span>
<lb n="2367"/><span>Ba riaghail chirt dearbh a labhairt, ba bhinn a bhreath;</span>
<lb n="2368"/><span>Ba sciath chun seasaimh don anbhfann claoidhte lag,</span>
<lb n="2369"/><span>'S ba grian gan scamall i bhfearannaibh Fhloinn an fear.</span></p>
<lb n="2370"/>
<lb n="2371"/><p><span>Fear gan fíoch le fraoch fola</span>
<lb n="2372"/><span>Scagadh tríd na saor-shrotha,</span>
<lb n="2373"/><span>Forus céille gan chogailt</span>
<lb n="2374"/><span>Doras féile ar fíor-oscailt.</span></p>
<lb n="2375"/>
<lb n="2376"/><p><span>Do b'oscailte a labhairt gan chasnamh le cuimhne is ciall,</span>
<lb n="2377"/><span>Gan sosadh ar a mhaitheas le fairsinge a chroidhe, is le mian,</span>
<lb n="2378"/><span>A fhocal do sheasaimh 's a ghealladh go díreach dian</span>
<lb n="2379"/><span>Gan obadh go gcailleadh an t-anam dobhí 'na chliabh.</span></p>
<lb n="2380"/>
<lb n="2381"/><p><span>Cliabha chách le croidhe cneadhthach</span>
<lb n="2382"/><span>Tré bhás ár saoi shaoir-bhreathach,</span>
<lb n="2383"/><span>Cosnamh ceart don truagh gan treoir</span>
<lb n="2384"/><span>Gan luadh beart uilc ná urchóid.</span></p>
<lb n="2385"/>
<lb n="2386"/><p><span>Urchóid ní rinne fós ná leimhe i gclú an tsaoghail,</span>
<lb n="2387"/><span>'S 'na chuid óir níor chuir speóis cér bh'iomadamhail é;</span>
<lb n="2388"/><span>An Cruthóir tug onóir do is cion 'na chlúid féin,</span>
<lb n="2389"/><span>'S 'na phiolóir tá i dtionólaibh neimhe i gcúirt Dé.</span>
<lb n="2390"/></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="2391"/><p><span>An Feart-Laoi:</span></p>
<lb n="2392"/>
<lb n="2393"/><p><span>Is furus duit labhairt go teann, a mharmar-líog mhór</span>
<lb n="2394"/><span>Gur curtha fát bhonn tá an crobhaire scaip go groidhe an t-ór -</span>
<lb n="2395"/><span>Risteard ba chabhair in am na n-anacraí is mó,</span>
<lb n="2396"/><span>Is bile dá shamhail níl ann 's níor mhair lem linn beó.</span></p>
<lb n="2397"/>
<lb n="2398"/><p><span>'SÉ AN CHÉAD MHAC DO GABHADH.</span></p>
<lb n="2399"/>
<lb n="2400"/><p><span>'Sé an chéad mhac do gabhadh ón mhaorga ghil mhodhmhail,</span>
<lb n="2401"/><span>Is d'aon fhear dá thréine ní dhéanfadh a bhogha</span>
<lb n="2402"/><span>Le géilleadh dá phodhar i saoghaltacht ná labhair,</span>
<lb n="2403"/><span>Is caomhnachas cléibh go bhfaghaidh Éamonn mar rogha.</span></p>
<lb n="2404"/>
<lb n="2405"/><p><span>Isé an laoch mear Lughaidh atá ná tréigeann súgradh namhad,</span>
<lb n="2406"/><span>Do thraochas búir dá mhéid a bpúint gan spéis ná dúil i mnáibh,</span>
<lb n="2407"/><span>Dobheir créachta úir is cneadha gan aon phioc conganta ó leaghaibh,</span>
<lb n="2408"/><span>'S gurab é Séamus fionn an réidh-ghas úr fuair craobh na clú 'na</span>
<lb n="2409"/><span>láimh.</span></p>
<lb n="2410"/>
<lb n="2411"/><p><span>Tar ais don úr-fhear slán do b'ainm dúthchais Seán</span>
<lb n="2412"/><span>Do ghlac a long go gearra-thonntach 's do lean go túirseach támhach;</span>
<lb n="2413"/><span>Do leathadh chughainne an tásc gur cailleadh tú insan ár</span>
<lb n="2414"/><span>Dobhí ag cúilfhionn i gcreathaibh cumhadh i ndiaidh ealta chlúmhail</span>
<lb n="2415"/><span>na mná.</span>
<lb n="2416"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="2417"/><p><span>Dá maireadh dúinn seacht lá gan malairt cunntais dfhagháil</span>
<lb n="2418"/><span>Ba tearc sa dúthaigh flaith gan chumha 's a bhean gur thúirseach</span>
<lb n="2419"/><span>támhach,</span>
<lb n="2420"/><span>Ní fhanfadh fonn ar dáimh, ní chanfadh ughdar dán,</span>
<lb n="2421"/><span>Gach ainnir mhúinte chneasta chlúmhail le dearca ag ionnladh a lámh.</span></p>
<lb n="2422"/>
<lb n="2423"/><p><span>Níor bhfada dhúinn dá rádh gur chas an t-úr-mhac grádhach</span>
<lb n="2424"/><span>An marcach cumtha cneasta clúmhail de bharra srúilleach slán;</span>
<lb n="2425"/><span>Ní raibh scamaill dhubha ná scáil, ní fheaca súil air cáim</span>
<lb n="2426"/><span>Ag teacht go cúil na bhflatha bhfionn - sin barra clú don ál.</span></p>
<lb n="2427"/>
<lb n="2428"/><p><span>Do casadh liúgh ins gach áird ó chaladh Dhún na mBárc</span>
<lb n="2429"/><span>I mbailtibh púirt i gcreathaibh cumhadh ag magadh fút 's ag cnáid</span>
<lb n="2430"/><span>Gur mealladh tú le spás le cleasaibh cúirt gan gádh</span>
<lb n="2431"/><span>Arradh is púint dá chaitheamh chughat ba gheal an connradh Seán.</span></p>
<lb n="2432"/>
<lb n="2433"/><p><span>Sé Risteárd rí na bhfear an buinneán fíochmhar mear</span>
<lb n="2434"/><span>Ba mhacánta íoghar ar fad dá bhuidhin go dtí lá an ghnímh sa chath;</span>
<lb n="2435"/><span>Dá bhfaicthá cloidheamh 'na ghlaic ag slaiseáil naimhde i gceart</span>
<lb n="2436"/><span>Do thuigfá it chroidhe gur dhiombáidh taoibh leis cosán mílte fear.</span></p>
<lb n="2437"/>
<lb n="2438"/><p><span>'Sé Rughraí atá 'na ndiaidh in umhlaidheacht cháil na bpian</span>
<lb n="2439"/><span>Ní hiongantach tláith i gcúinníbh sráide acht sciúirsí námhad 'na</span>
<lb n="2440"/><span>dhiaidh,</span>
<lb n="2441"/><span>D'iompuigheann dána dian i gcúrsai an bháire a rian</span>
<lb n="2442"/><span>Cár dhúthaighe 'o Pháris clú-ghnímh d'áiteamh ná d'úr-chlainn</span>
<lb n="2443"/><span>mná ó shliabh.</span>
<lb n="2444"/></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="2445"/><p><span>A' muinighin Rí na gcomhacht tiocfa an dís seo fós</span>
<lb n="2446"/><span>Le hiomad daoine, nirt is buidhean is cuirfid críoch ar ghleo</span>
<lb n="2447"/><span>Ó chiumhsaibh Laoi na mBó go Muisiríbh an cheóidh</span>
<lb n="2448"/><span>Níl aon churadh dhíobh ná crithfe i gcroidhe mura dtugaid saoirse</span>
<lb n="2449"/><span>dhóibh.</span></p>
<lb n="2450"/>
<lb n="2451"/><p><span>Go braoi an chnuic dá dtéighid níl suim aca i bpléar</span>
<lb n="2452"/><span>Ná saigheada gonta ó chlaedheamh acht mar rí-chath na Trae</span>
<lb n="2453"/><span>Ag síor-ghearradh géag chum go dtigheann leath an lae</span>
<lb n="2454"/><span>'S a druim bheith go hoidhche ar a dtigheadh insa réim.</span></p>
<lb n="2455"/>
<lb n="2456"/><p><span>Dá bhfeictheá Clíodna ar bórd 's a raibh dá breed 's dá pór</span>
<lb n="2457"/><span>Ag cur a nguidhe 's a gcoimircí fé choimirc Rí na gcomhacht</span>
<lb n="2458"/><span>Gan baint ag saigheadaibh leo ná ag stoirm, stríoc na seol</span>
<lb n="2459"/><span>Acht a ndul go síoch ó mhuir go tír fé choimirc Rí na slógh.</span></p>
<lb n="2460"/>
<lb n="2461"/><p><span>IS FADA FÁ SMÚIT GAN MÚSCAILT PHOEBUS.</span></p>
<lb n="2462"/>
<lb n="2463"/><p><span>Is fada fá smúit gan múscailt Phoebus,</span>
<lb n="2464"/><span>Tá scamallaibh dubha gan spiúnadh ar spéartha,</span>
<lb n="2465"/><span>Tá brataibh le cumha agus pudhair ar réaltaibh</span>
<lb n="2466"/><span>Ar reanna tig dúrtan dúr is daol-dath.</span>
<lb n="2467"/></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="2468"/><p><span>Níl aiste re greann ná fonn ag éigse,</span>
<lb n="2469"/><span>Níl freagra in am ná meabhair ag béithibh,</span>
<lb n="2470"/><span>Níl aiteas ar domhan ná labhairt in éifeacht</span>
<lb n="2471"/><span>Ó cailleadh mo chrobhaire cobharthach craobhach.</span></p>
<lb n="2472"/>
<lb n="2473"/><p><span>Braínnse bagarthach barramhail béasach,</span>
<lb n="2474"/><span>Caoin tais ceanasach is dearbh gan bhaoth-bheart,</span>
<lb n="2475"/><span>Líomhtha leanbach labharthach léigheanta,</span>
<lb n="2476"/><span>Gan bhaois gan mhairg gan chleasa gan chlaeine.</span></p>
<lb n="2477"/>
<lb n="2478"/><p><span>Dobhí sé fleagamhail flaitheamhail féastach,</span>
<lb n="2479"/><span>Gaoiseach greannamhar geanamhail géagach,</span>
<lb n="2480"/><span>Díleas deachtaithe dearbhtha i ndaonnacht,</span>
<lb n="2481"/><span>Aoibhinn aibidh gan aithis gan éalaing.</span></p>
<lb n="2482"/>
<lb n="2483"/><p><span>Dobhí sé meanmnach measardha maorga</span>
<lb n="2484"/><span>Mín-tais measamhail marthannach méar-lag</span>
<lb n="2485"/><span>Naoidheanda nascaithe neartmhar in aon bheart</span>
<lb n="2486"/><span>Gan teimheal 'na phearsain gan easbhaidh 'na thréithe.</span></p>
<lb n="2487"/>
<lb n="2488"/><p><span>Is gaoiseach gasta do chanadh gach bhéarsa,</span>
<lb n="2489"/><span>Is líomhtha labhradh Laidean is Béarla,</span>
<lb n="2490"/><span>Is binn 's is blasta do cheapadh i nGaedhilg</span>
<lb n="2491"/><span>Laoi agus psaltair is aiste nó aon-stair.</span></p>
<lb n="2492"/>
<lb n="2493"/><p><span>Seanchas Gaoidheal is fíor gur léir do -</span>
<lb n="2494"/><span>A mbearta is a mbuidhean a suim 's a réimheas;</span>
<lb n="2495"/><span>'S gach ceap dá aoirde suidheamh gan chlaonadh</span>
<lb n="2496"/><span>Ó Adam síos idir rígh agus saor-fhlaith.</span></p>
<lb n="2497"/>
<lb n="2498"/><p><span>Cáim 'san tsaoighal is fíor nárbh'fhéidir</span>
<lb n="2499"/><span>Dfhagháil i ngníomh 'ná i ngnaoi mo laogh-sa,</span>
<lb n="2500"/><span>Do sháruigh míle saoi agus saor-fhlaith</span>
<lb n="2501"/><span>I gcáil i ngaois is deimhin 's i dtréithe.</span>
<lb n="2502"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="2503"/><p><span>Tá dáimhe is draoithe claoidhte céasta</span>
<lb n="2504"/><span>Is mná na mín-lios ag caoidh gan traochadh;</span>
<lb n="2505"/><span>Táid árd-fhlaith is saoithe i scíos 's in éagcruth</span>
<lb n="2506"/><span>Gan blás gan meídhir ó's fíor gur éagais.</span></p>
<lb n="2507"/>
<lb n="2508"/><p><span>Tá Clíodna is Áine cráidhte céasta,</span>
<lb n="2509"/><span>Aoibhill ársa is mná Chnuic Gréine,</span>
<lb n="2510"/><span>'S gach sidh-bhean bhláith ón Máigh go hÉirne</span>
<lb n="2511"/><span>Ag caoidhe de ghnáith ó táir gan faesiomh.</span></p>
<lb n="2512"/>
<lb n="2513"/><p><span>Níl duain ná dán re fagháil in éifeacht</span>
<lb n="2514"/><span>Ag suag ná ag fáidh, ná trácht ar Shéarlas,</span>
<lb n="2515"/><span>Táid uaisle Fáil gach tráth i ngéibhinn</span>
<lb n="2516"/><span>Monuar, a Sheáin, ó thárla faon tu.</span></p>
<lb n="2517"/>
<lb n="2518"/><p><span>Níl file ná fáidh ón Máigh go Béarra,</span>
<lb n="2519"/><span>Ná duine dhen dáimh nach cráidhte scéal leo</span>
<lb n="2520"/><span>Sibh-se ar lár gan fagháil ar éirghe,</span>
<lb n="2521"/><span>Is mise mar chách do chrádhais go léir me!</span></p>
<lb n="2522"/>
<lb n="2523"/><p><span>Sin mise gan suan ar buaidhiart go n-éagad</span>
<lb n="2524"/><span>Gan file gan suag gan duain gan dréachta,</span>
<lb n="2525"/><span>Gan duine ler truagh me im uath is im aonar</span>
<lb n="2526"/><span>Ó's fiosach 'san uaigh, monuar, mo ghlé-ghas!</span></p>
<lb n="2527"/>
<lb n="2528"/><p><span>Guidhim an tAthair go tapa is an Naomh-Spirid,</span>
<lb n="2529"/><span>Íosa 'ot chabhair 's a Bhanaltra in éinfheacht,</span>
<lb n="2530"/><span>Na naoimh, na haspoil 's na haingil le chéile</span>
<lb n="2531"/><span>Is choidhche Peadair go Flaitheas dot chaomhnadh.</span>
<lb n="2532"/></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="2533"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="2534"/>
<lb n="2535"/><p><span>Mo dhíth, mo dhainid, mo dheacair 's m'obair cumhadh anois,</span>
<lb n="2536"/><span>Mo scíos 'nfhaid mhairfead mo charaid is scoth na n-ughdar,</span>
<lb n="2537"/><span>Mo ghroidhe-ghas gasta i nglasaibh go follus dúinn-ne</span>
<lb n="2538"/><span>Sínte marbh fá leacaibh i gCromadh an tSubhachais!</span></p>
<lb n="2539"/>
<lb n="2540"/><p><span>Ní subhach atáim acht tláith i bhfíor-pheannaid,</span>
<lb n="2541"/><span>Gan chabhair im dháil, i bprádhainn, gan puinn carad,</span>
<lb n="2542"/><span>Mo chrobhaire Seán ó thárla i gcill-charcair -</span>
<lb n="2543"/><span>Is dubhach mo chás go bráth gan díon dalta!</span></p>
<lb n="2544"/>
<lb n="2545"/><p><span>Mo dhalta bheith tláith mo chás, mo bhuaidhirt, mo dhíth,</span>
<lb n="2546"/><span>Cara na dáimhe, bráthair suag is saoi,</span>
<lb n="2547"/><span>Mo charaid gan cháim gan chás gan cruadhas 'na chroidhe</span>
<lb n="2548"/><span>Gan mairg 'na cháil 'sé Seán Ó Tuama an Ghrinn!</span></p>
<lb n="2549"/>
<lb n="2550"/><p><span>TÁ PIANTA AGUS FIABHRAS IM CHROIDHE.</span></p>
<lb n="2551"/>
<lb n="2552"/><p><span>Tá pianta agus fiabhras im chroidhe is im scairt,</span>
<lb n="2553"/><span>Tá dian-tsrotha dian-bhriste díle im dhearc,</span>
<lb n="2554"/><span>Tá cian-chreatha ag cliath-leathadh im lí is im dhreach</span>
<lb n="2555"/><span>Ó thriallais, a chiall-fhir, fá líog na bhfeart.</span></p>
<lb n="2556"/>
<lb n="2557"/><p><span>I bhfeart úir-chille dlúth-luighte tá file fionn Fáil,</span>
<lb n="2558"/><span>Fear ciúil-linne an tnúth-bhile is gasta sonn sámh,</span>
<lb n="2559"/><span>Searc rún-bhroinneal búch-shnoidhte, urradh ós cionn dáimh,</span>
<lb n="2560"/><span>Creach trúithine cubhar gloine curadh is cabhair cháidh.</span>
<lb n="2561"/></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="2562"/><p><span>Cáidh-bhile is fáidh-fhile feasach fial, flós,</span>
<lb n="2563"/><span>Grádh dile deárscnuighthe is dalta dian dóibh,</span>
<lb n="2564"/><span>Bláth-churadh b'fhearr cine is reachta riamh romhainn</span>
<lb n="2565"/><span>Cá'r mhisde 'on sár-bhuinne tuilleadh is bliadhain fós?</span></p>
<lb n="2566"/>
<lb n="2567"/><p><span>Fós má cailleadh an faraire, grinn na n-uas,</span>
<lb n="2568"/><span>Is brónach galarach atuirseach tinn ár suag -</span>
<lb n="2569"/><span>An Torna tagarthach, bearta don druing ba truagh,</span>
<lb n="2570"/><span>Óir is mairg a mhaireas má sceinn sé uath.</span></p>
<lb n="2571"/>
<lb n="2572"/><p><span>Uainn-ne is crádh cásmhar 's is cinneamhail ceas</span>
<lb n="2573"/><span>Uas na dáimhe áilne agus duille dlúth dleacht,</span>
<lb n="2574"/><span>Cnuas na bhfáidh fátha is fuinneamhail feas,</span>
<lb n="2575"/><span>Is a Uain na ngrás táinigh a anam úr leat!</span></p>
<lb n="2576"/>
<lb n="2577"/><p><span>MO CHEALG MO CHRÉIM MO CHRÉACHT.</span></p>
<lb n="2578"/>
<lb n="2579"/><p><span>Mo chealg, mo chréim, mo chréacht, mo chaoidh chráidhte</span>
<lb n="2580"/><span>Is m'easnamh go héaga géag na gcaoin-ráidhte,</span>
<lb n="2581"/><span>Dalta na héigse is craobh na glinn-dáimhe,</span>
<lb n="2582"/><span>Marbh i gcré is léan i gcrích Chláir Luirc!</span></p>
<lb n="2583"/>
<lb n="2584"/><p><span>Sin feasta na Gaedhil gan aon den aois dána</span>
<lb n="2585"/><span>d'aithriseadh réimeas réxaibh groidhe gáirdeach,</span>
<lb n="2586"/><span>A ngaisce i gcéin, a ngéill 's a gcíos cána,</span>
<lb n="2587"/><span>Feartaibh a naomh, a gcléir 's a bpríomháidhe.</span></p>
<lb n="2588"/>
<lb n="2589"/><p><span>Dobhí Obhid na ndréacht le préimh a chroidhe táithte</span>
<lb n="2590"/><span>Is tar Aimhirgin tréitheach léigheadh gach laoi deárscnach,</span>
<lb n="2591"/><span>Startha na Féinne 's a dtréan-dtreas laoich láidir</span>
<lb n="2592"/><span>Is seanchas Éireann aosta go díl-bháidhte.</span>
<lb n="2593"/></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="2594"/><p><span>Ar shleasaibh an aon-stair is léir do scríobhadh m'árd-fhlaith</span>
<lb n="2595"/><span>'Na sraithibh le chéile réim na ríogh rábach,</span>
<lb n="2596"/><span>Fearanntas Gaedhal 's a gcraobha i roinn Jáphet</span>
<lb n="2597"/><span>Is tarraingt mhic Féinius ghlé as tír Pháró.</span></p>
<lb n="2598"/>
<lb n="2599"/><p><span>Ní beartaireacht béithe baotha binn-bhánda</span>
<lb n="2600"/><span>Ná startha na mbréag ar thréadaibh críon ársa</span>
<lb n="2601"/><span>Tug ranna go saor do is féith chun sníomh dánta.</span>
<lb n="2602"/><span>Acht dearbh-thoil Dé in aos a thrí ráithe.</span></p>
<lb n="2603"/>
<lb n="2604"/><p><span>Mo mhallacht lem ré dhuit, a chréice chaoil-spágaigh</span>
<lb n="2605"/><span>Nár mhairbh na céadta baothlach buidhe bearrtha,</span>
<lb n="2606"/><span>'S nár sheachain do shaeghead ar aon-stoc rí-dháimhe</span>
<lb n="2607"/><span>'S a shamhail dá éis ní féidir arís d'áireamh.</span></p>
<lb n="2608"/>
<lb n="2609"/><p><span>Ó's tarraingt i gcéin duit in aon-chairt cloinn Ádaim</span>
<lb n="2610"/><span>Is gur chaithis do ré is do shaoghal i gcuing chráibhtheach</span>
<lb n="2611"/><span>Beannacht na naomh go léir is guidhe Mháire</span>
<lb n="2612"/><span>Let anam go saor-bhrog séadach Ríogh Phárrthais.</span></p>
<lb n="2613"/>
<lb n="2614"/><p><span>An Feart-Laoi:</span></p>
<lb n="2615"/>
<lb n="2616"/><p><span>Mo chreach, mo dheacair-se, marbh gan luaid fá líg</span>
<lb n="2617"/><span>Ollamh na ranna do scanadh is na nduanta a shníomh,</span>
<lb n="2618"/><span>Tug srotha na ndearca go frasach le gruadhna Gaoidheal,</span>
<lb n="2619"/><span>I gCromadh ó taisceadh i bhfeartaibh Ó Tuama an Ghrinn.</span></p>
<lb n="2620"/>
<lb n="2621"/><p><span>Sin Scotaibh gan seancha ar fhlaitheas a n-uasal-ríogh,</span>
<lb n="2622"/><span>Sin cosa na ranna gan freagairt in uaim 's i rinn,</span>
<lb n="2623"/><span>Sin oghmaibh na seanaibh fá bhrataibh go Luan na gcríoch</span>
<lb n="2624"/><span>Gan foras a bhfeasa ó leagadh Ó Tuama i gcill.</span>
<lb n="2625"/></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="2626"/><p><span>Cloistin a mhairbh ar maidin is dubhach an chreill</span>
<lb n="2627"/><span>'S gan ollamh dá cheannas i bhfearannaibh úra Fhloinn</span>
<lb n="2628"/><span>Chun cosnaimh ár dteangan 's a teagasc tar ughdair draoi</span>
<lb n="2629"/><span>'S na srothaibh go gcasaid a shamhail níl súil go bhfuigheam!</span></p>
<lb n="2630"/>
<lb n="2631"/><p><span>Ní hobair linn labhairt ar theastas mo shuairc-fhir ghroidhe</span>
<lb n="2632"/><span>Is follus tar flaithibh go gcaithfeadh Ó Tuama an Ghrinn</span>
<lb n="2633"/><span>De chothrom, dá ngealladh, an tAthair do luach a chroidhe</span>
<lb n="2634"/><span>Á mbronnadh 's á scaipeadh san oineach mar Ghuaire bhí.</span></p>
<lb n="2635"/>
<lb n="2636"/><p><span>TÁSC FÍOR A d'FHÁG SAOITHE ÉIREANN UAIS</span></p>
<lb n="2637"/>
<lb n="2638"/><p><span>Tásc fíor a d'fhág saoithe Éireann uais</span>
<lb n="2639"/><span>I ndáil daoirse ag gnáth-chaoidh go déarach duairc</span>
<lb n="2640"/><span>Ráib líomhtha, árd-thaoiseach thréad na suag</span>
<lb n="2641"/><span>Fí chlár sínte tláith tím is éacht 's is uaill.</span></p>
<lb n="2642"/>
<lb n="2643"/><p><span>Is uaill ghuirt dfhúig dítheach dáimh</span>
<lb n="2644"/><span>Gan uaim chirt i gcríochaibh Fáil,</span>
<lb n="2645"/><span>Ár ngas glinn ba gasta gnúis</span>
<lb n="2646"/><span>Scartha linn indé 'san úir.</span></p>
<lb n="2647"/>
<lb n="2648"/><p><span>'San úir sínte ag dubha-dhaoil mo dhainid go scairt</span>
<lb n="2649"/><span>Ár gcrann dín i bhfionntaoir, ár bhfile is ár bhflaith;</span>
<lb n="2650"/><span>I meodhan aoise is dóigh linn gur mairg do scair</span>
<lb n="2651"/><span>Le Seón grinn glan cóir-ghaoiseach, ciste na gceast.</span>
<lb n="2652"/></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="2653"/><p><span>I gceastaibh iúil, i reacht 's i riaghail,</span>
<lb n="2654"/><span>Go ceart do scrúd ár gceap le cian -</span>
<lb n="2655"/><span>Mogall maon ar thuitim tinn</span>
<lb n="2656"/><span>Tug tuilte déar le rosca rinn.</span></p>
<lb n="2657"/>
<lb n="2658"/><p><span>A rinn-ruisc réidh mar réalta seaca gan smól</span>
<lb n="2659"/><span>'S a chaoin-chorp glé mar ghéis ar chaise gan cheó,</span>
<lb n="2660"/><span>Guaire i méinn do réir a ghustail gan ghó</span>
<lb n="2661"/><span>Fuair folcadh agus féith i séad-shruth thobair na n-eól.</span></p>
<lb n="2662"/>
<lb n="2663"/><p><span>Eol dáin is dian díth,</span>
<lb n="2664"/><span>Cró chách 's a gciall-dlighe,</span>
<lb n="2665"/><span>Scantóir ranna na seann-reacht,</span>
<lb n="2666"/><span>Abhall dualach is clúid-cheap.</span></p>
<lb n="2667"/>
<lb n="2668"/><p><span>Ceap saoithe flaith aoibhinn subhach an tsuilt</span>
<lb n="2669"/><span>Ar mearaidhe, mo cheasnaighil, i gclúid na gcruimh;</span>
<lb n="2670"/><span>Gas ghlinn na ndeagh-ghníomh, mo chumha fá lic</span>
<lb n="2671"/><span>Do gheal-ghnaoi ler aibigheadh gan diúltadh fir.</span></p>
<lb n="2672"/>
<lb n="2673"/><p><span>Fear fial ba foras eoil</span>
<lb n="2674"/><span>Taca agus triath na dtionól,</span>
<lb n="2675"/><span>Ruire na rann, mo léan,</span>
<lb n="2676"/><span>Bile gan mheang, gan bhéim.</span></p>
<lb n="2677"/>
<lb n="2678"/><p><span>Béim baoghail is léan linn an siollaire Seán</span>
<lb n="2679"/><span>Tug tréith tinn an chléir chaoin do chleachtadh a cháil,</span>
<lb n="2680"/><span>Tá saobh-shíon 'san spéir aoird ag lingeadh gach lá</span>
<lb n="2681"/><span>Tug caorghail na tréan-thaoide i mbrollach na Máighe.</span></p>
<lb n="2682"/>
<lb n="2683"/><p><span>Cois Mháighe na mart níl meadhair</span>
<lb n="2684"/><span>Ó claoidheadh ár gceap i gcill;</span>
<lb n="2685"/><span>Caomh-chnú dfhúig flaithibh</span>
<lb n="2686"/><span>Fá chumha go múr Chaisil.</span>
<lb n="2687"/></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="2688"/><p><span>Ó Chaiseal go Daoil re linn a ghonadh do ghéis</span>
<lb n="2689"/><span>Tonna agus taoide, tíortha, ealta agus éisc;</span>
<lb n="2690"/><span>Níl mothar ná mínleach, coillte, cumar ná céim</span>
<lb n="2691"/><span>Gan seascad bean-tsidhe dá chaoineadh i ndoilbheas déar.</span></p>
<lb n="2692"/>
<lb n="2693"/><p><span>Is déarach dian diachrach dfhág</span>
<lb n="2694"/><span>An dámh dil sinn gach lá</span>
<lb n="2695"/><span>Mar long gan stiúir ar druim díle</span>
<lb n="2696"/><span>Ag túrnamh tonn le gal gaoithe.</span></p>
<lb n="2697"/>
<lb n="2698"/><p><span>Gaethe an bháis do sháruigh dalta na muse</span>
<lb n="2699"/><span>Eagnach feardha fáilteach fearamhail fionn,</span>
<lb n="2700"/><span>Is tréith atáid társna ag treabhadh fá'n ughaim</span>
<lb n="2701"/><span>Ó saobhadh Seán sin fáidhe gan chiste gan chúirt.</span></p>
<lb n="2702"/>
<lb n="2703"/><p><span>I gcúirt chiste na gcineól</span>
<lb n="2704"/><span>A ghnúis tuigse níor dhearóil -</span>
<lb n="2705"/><span>Breitheamh buadhach ba bhinn blas</span>
<lb n="2706"/><span>Saoi suag ba snoidhte snas.</span></p>
<lb n="2707"/>
<lb n="2708"/><p><span>Is snasta gan teimheal do scríobhadh an t-eagnach saor</span>
<lb n="2709"/><span>Tochmharca ríogh-bhan, laoigh, agus casmairt na laoch,</span>
<lb n="2710"/><span>Geinealach Gaoidheal, a gcraoibha neasa 's a n-éacht</span>
<lb n="2711"/><span>Is sirimíd saoirse ó Chríost dá anam ar phéin.</span></p>
<lb n="2712"/>
<lb n="2713"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="2714"/>
<lb n="2715"/><p><span>Is fada faon gan fearantas, bailte puirt ná áitreabh ríogh</span>
<lb n="2716"/><span>Mic Mogha na n-éacht do chleachtadh cion is calmacht is cáin is</span>
<lb n="2717"/><span>cíos;</span>
<lb n="2718"/><span>Sliocht Chonn is Chéin is Chairbre fá Chailbhinists</span>
<lb n="2719"/><span>mar thárla tím</span>
<lb n="2720"/><span>Tug dream na n-éacht gan marthana ar scaradh leat, a Sheáin</span>
<lb n="2721"/><span>an Ghrinn.</span>
<lb n="2722"/></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="2723"/><p><span>Cois srúill na séad is dainid liom ár dtagra is ár dteannta dín</span>
<lb n="2724"/><span>I gCrúmadh faon fá mharbhail-lic is glasra 'na ngeamhar ret</span>
<lb n="2725"/><span>thaoibh;</span>
<lb n="2726"/><span>Seacht gcéad déag ceart gan dearmad, seachtmhogha agus cúig gan</span>
<lb n="2727"/><span>chlaoin</span>
<lb n="2728"/><span>Aois Mhic Dé mar chanaid sin ar scaradh leat a Uí Thuama</span>
<lb n="2729"/><span>an Ghrinn!</span></p>
<lb n="2730"/>
<lb n="2731"/><p><span>SCÉAL DAINID DUBH I BHFEARANN LUIRC.</span></p>
<lb n="2732"/>
<lb n="2733"/><p><span>Scéal dainid dubh i bhfearann Luirc is éacht go bráth,</span>
<lb n="2734"/><span>Taom anacrach gan mearathall is créacht don dáimh,</span>
<lb n="2735"/><span>Péin pheannaideach ler scamaladh ár gcléir go tláith</span>
<lb n="2736"/><span>Éag chalm-fhir na mbreatha ndil i gcéill rug barr.</span></p>
<lb n="2737"/>
<lb n="2738"/><p><span>Barr oinigh ghlain is séimh-mhian</span>
<lb n="2739"/><span>'S cáil dhuineamhail le déigh-chiall</span>
<lb n="2740"/><span>Dorug Seán soithimh-fhéil uais</span>
<lb n="2741"/><span>Ó dháimh fhuinte chaomh-bhuadh.</span></p>
<lb n="2742"/>
<lb n="2743"/><p><span>Buadh-bhorra-bhille oirdhearc den tréad chaoin bhúch,</span>
<lb n="2744"/><span>Suadh forasta ba pholla cirt do chléir bhinn Mhumhan,</span>
<lb n="2745"/><span>Cuan cosanta na bpoblach, mo chréacht nimhe chumhadh,</span>
<lb n="2746"/><span>In uaigh Chromaidh ghil fá ghorm-lic is léan síor-dhubhach.</span></p>
<lb n="2747"/>
<lb n="2748"/><p><span>Is dubhach dfhágais ár ndáimh uais</span>
<lb n="2749"/><span>Gan treóir oide ná caomh-luadh,</span>
<lb n="2750"/><span>Ag sileadh deór gan aon scíth</span>
<lb n="2751"/><span>Fá thuirse bróin ag trom-chaoi.</span>
<lb n="2752"/></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="2753"/><p><span>Caoi chathuightheach na n-anbhfann atá it dhéidh, monuar,</span>
<lb n="2754"/><span>A gcroidhe atuirseach mar scamall dubh gan scéal ná duain,</span>
<lb n="2755"/><span>Mo dhíth mharbhthach an fhaid mhairfead-sa is mo chréacht síor-nuadh</span>
<lb n="2756"/><span>An saoi tairise do b'fhearra againn, mo chréim nimhe uainn.</span></p>
<lb n="2757"/>
<lb n="2758"/><p><span>Uainn dorugadh ár n-aon-tsúil,</span>
<lb n="2759"/><span>Ár mbuaidh-bhile 's ár gcléibh-rún,</span>
<lb n="2760"/><span>Ár ndruadh cosnaimh nár ob gliadh,</span>
<lb n="2761"/><span>Crann solusmhar ba séimh-fhial.</span></p>
<lb n="2762"/>
<lb n="2763"/><p><span>Do b'fhialmhar cosanta lonnardha caoin-pháirteach</span>
<lb n="2764"/><span>An biadhtach oscailte cosnathach fíor-fháilteach,</span>
<lb n="2765"/><span>A Thighearna bhronnathach sholas-chirt fhíor-ghrádhmhair</span>
<lb n="2766"/><span>Ár dtriath is ár n-ollamh ná hobaidh dot ríoghacht neámhdha!</span></p>
<lb n="2767"/>
<lb n="2768"/><p><span>A Rí neámhdha do dheilbh neóill</span>
<lb n="2769"/><span>Is flaitheas dil na naoimh-cheól,</span>
<lb n="2770"/><span>Gaibh it dhún chaomhdha buadhach</span>
<lb n="2771"/><span>Ár stiúir-choinneal 's ár gcaomh-luadh.</span></p>
<lb n="2772"/>
<lb n="2773"/><p><span>Luadh t'fhorastacht i bhfoclaibh, a ghéag aoird bhúch,</span>
<lb n="2774"/><span>Níor thuar obair obann d'ollmhna na ndréacht-laoi ndlúth -</span>
<lb n="2775"/><span>Crann mogallach ba torthamhail nár chaol-chríon gnúis</span>
<lb n="2776"/><span>A bheith torcartha fá ghorm-lic is éacht nimhe dhúinn.</span></p>
<lb n="2777"/>
<lb n="2778"/><p><span>Dúinn is bith buan bróin go bráth</span>
<lb n="2779"/><span>Flaith finn-chiabhach na ngéag mbláth;</span>
<lb n="2780"/><span>Gan réim 'san bhfeart is cás léan</span>
<lb n="2781"/><span>Úr-ghas éachtach ná raibh caol.</span>
<lb n="2782"/></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="2783"/><p><span>Níor chaol... críon cnaoidhte feóidhte fiar</span>
<lb n="2784"/><span>An saor-fhlaith gaoiseach bríoghmhar córach fial,</span>
<lb n="2785"/><span>Acht gléir-scoth dhíreach ba líomhtha beól is riaghail</span>
<lb n="2786"/><span>Le héifeacht intleacht cuimhne cóir is ciall.</span></p>
<lb n="2787"/>
<lb n="2788"/><p><span>Ba chiallmhar sochma séimhidhe</span>
<lb n="2789"/><span>An curadh beacht nár bhaoth gnaoi</span>
<lb n="2790"/><span>Do fromhadh for an sreabh nglé</span>
<lb n="2791"/><span>Ar bhruit órdha na naoi mbé.</span></p>
<lb n="2792"/>
<lb n="2793"/><p><span>Níl bé cailce-chnis ón Mangartain go naomh-chill Duach</span>
<lb n="2794"/><span>Ná éigs beachtaithe i labhartha na ndréacht bhfíor-uais</span>
<lb n="2795"/><span>Nach daol-dathach dubh ó chailleadar a séad chaoimh-bhuadh</span>
<lb n="2796"/><span>'Sé flaithire na gceasta ndil do b'fhéil fí dhuais.</span></p>
<lb n="2797"/>
<lb n="2798"/><p><span>Duais óir-niamhdha gan aon smúit</span>
<lb n="2799"/><span>Do raideadh d'úird gan chlaon-rún</span>
<lb n="2800"/><span>Flaith fíontach na bhfolt bhfionn bhfaon</span>
<lb n="2801"/><span>Liaigh lúthmhar ba leabhair-laoch.</span></p>
<lb n="2802"/>
<lb n="2803"/><p><span>Laoch clúmhail ba lúthmhar i gcasmairt na gcloidheamh,</span>
<lb n="2804"/><span>Géag chumhra ba mhúinte is ba taise ar bith gnaoi,</span>
<lb n="2805"/><span>Séimh-ughdar is tréin-phrionnsa do lachtadh ó chroidhe</span>
<lb n="2806"/><span>Le glé-mhuses caomh-úr-chnis ar a mama gan teimheal.</span></p>
<lb n="2807"/>
<lb n="2808"/><p><span>Fá theimheal doirbh dobróin dúir</span>
<lb n="2809"/><span>Ag frasadh deór le péin-phudhair</span>
<lb n="2810"/><span>d'fhúig do bhás ...inn gach aon lá</span>
<lb n="2811"/><span>Fá dhanar-bhroid ... léan-chás.</span>
<lb n="2812"/></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="2813"/><p><span>Cás claoidhte is ár daoine de uaislibh Gaoidheal</span>
<lb n="2814"/><span>Go bráth síorga Seán† aoibhinn †Ó Tuama an Ghrinn -</span>
<lb n="2815"/><span>Dobfhearr gníomhartha is rádh milse le stuamacht chruinn,</span>
<lb n="2816"/><span>A bheith tláith sínte is cás scíosmhar gan luadhail ná brigh.</span></p>
<lb n="2817"/>
<lb n="2818"/><p><span>Gan bhrigh marbh is léir-scrios luain</span>
<lb n="2819"/><span>Ár dtriath cosnaimh nár chlaon duairc,</span>
<lb n="2820"/><span>Buinne leabhair nár chas cló</span>
<lb n="2821"/><span>'S ba mhaith-ghníomhach i dtrom-ghleo.</span></p>
<lb n="2822"/>
<lb n="2823"/><p><span>I ngleo chalma ar fhaithche ghlais níor bhfaon a neart</span>
<lb n="2824"/><span>Na dtreón gcaithiseach ag teascadh cuirp le tréine a ghlac;</span>
<lb n="2825"/><span>Mo sceól deacrach a bhalla nirt go tréith sa bhfeart</span>
<lb n="2826"/><span>'S a bheól blasta dil 'na labhartha ba thréitheach ceart.</span></p>
<lb n="2827"/>
<lb n="2828"/><p><span>Is ceart-chaoin fuinte fír-ghlé</span>
<lb n="2829"/><span>Cheapadh ranna go snas-chaomh;</span>
<lb n="2830"/><span>Éigs beachtaithe nár éar truagh</span>
<lb n="2831"/><span>Den tréadh bhorbdha nár bhaoth snuadh.</span></p>
<lb n="2832"/>
<lb n="2833"/><p><span>Dobhí snuadh taitneamhach an tseabhaic mhir gan chréim ná cuas,</span>
<lb n="2834"/><span>'S a ghruadh lasamhail mar shneachta ghil ar chaor-lí uais,</span>
<lb n="2835"/><span>Níl druadh feasta againn i bhfearann Luirc na ndréacht-laoi suairc</span>
<lb n="2836"/><span>Ó chuaidh an flaithire ba ghradamach, mo léan, don uaigh.</span></p>
<lb n="2837"/>
<lb n="2838"/><p><span>'San uaigh faon is dúinn is díth</span>
<lb n="2839"/><span>Saor-fhlaith soithimh ba chéillidhe;</span>
<lb n="2840"/><span>Úr-ghas séimh ba ghasta dil,</span>
<lb n="2841"/><span>'S ba diadha dúil an flaithire.</span>
<lb n="2842"/></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="2843"/><p><span>Flaithire fáidheamhail fáthamhail fíor-fháilteach</span>
<lb n="2844"/><span>Ba ghradamach gáirdeamhail grásamhail grinn grádhmhar,</span>
<lb n="2845"/><span>Ba flaitheamhail fáilteamhail áirdeamhail groidhe láidir</span>
<lb n="2846"/><span>Ceannasach cáirdeamhail grádhach úr fíon-dáilteach.</span></p>
<lb n="2847"/>
<lb n="2848"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="2849"/>
<lb n="2850"/><p><span>Gas gan ghlas ba ghasta groidhe láidir</span>
<lb n="2851"/><span>Den cheap nár chas 's ba rathmhar fíor-áluinn,</span>
<lb n="2852"/><span>Nár mheath i dtreas ná i gcleasaibh laoich lán-mhear -</span>
<lb n="2853"/><span>Ba mhaith i gcath is ba thapa tríonálta.</span></p>
<lb n="2854"/>
<lb n="2855"/><p><span>A dhath ba gheal mar eala ar linn shnámha,</span>
<lb n="2856"/><span>'S ar ghaibh a ghlac do scaip le tigheas ádhbhal,</span>
<lb n="2857"/><span>Ba bheacht a bhlas 's a theanga bhinn-ráidhteach,</span>
<lb n="2858"/><span>'S mo chreach sa bhfeart gan phreab an saoi grádhmhar.</span></p>
<lb n="2859"/>
<lb n="2860"/><p><span>Níl art ná acht dar ceapa' i gcrích Chláir Luirc</span>
<lb n="2861"/><span>Ó theacht tar lear do chlanna Ghaoidhil ádhmhair</span>
<lb n="2862"/><span>Nár thaisc ár ngas-na a ngaisce i gcaoin-áireamh</span>
<lb n="2863"/><span>'S do chleacht gach reacht de pheacht an Ríogh neamhdha.</span></p>
<lb n="2864"/>
<lb n="2865"/><p><span>Ba phras gan chealt a bhreatha binn grádhmhar</span>
<lb n="2866"/><span>Mar eas ag teacht le sleasaibh líog árd-chnuic;</span>
<lb n="2867"/><span>Bhí a chneas gan snas mar shneachta ar dhruim bánta</span>
<lb n="2868"/><span>Nó lacht na mama mbleachtmhar gcaoimh bháin-chnis.</span></p>
<lb n="2869"/>
<lb n="2870"/><p><span>Is deart go scairt do lagaibh fíor-thámh-lag</span>
<lb n="2871"/><span>Tu shlad de phreab gan stad ná puinn cáirde,</span>
<lb n="2872"/><span>'S is feas gur creach do threabha Ghaoidhil ársa</span>
<lb n="2873"/><span>A bhfasc, a mbrat 's a dtaisce i gcill fágtha.</span>
<lb n="2874"/></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="2875"/><p><span>Gach earc nár ghaibh le dleaghtha an fhíor-Phápa</span>
<lb n="2876"/><span>Do chairt fá lais le taca a bhaill shásta;</span>
<lb n="2877"/><span>Beir leat, a Shearc, let ched dot ríoghacht árd-ghil</span>
<lb n="2878"/><span>Ár bhflaith i measc na n-aspol gcaoin n-áluinn.</span></p>
<lb n="2879"/>
<lb n="2880"/><p><span>SIN TRAOCHTA IN ÉINFHEACHT FÁ RÍ-LIC.</span></p>
<lb n="2881"/>
<lb n="2882"/><p><span>Sin traochta in éinfheacht fá rí-lic</span>
<lb n="2883"/><span>Ár dtéad gheal, ár n-impire, ár bhfáidh,</span>
<lb n="2884"/><span>Ár bhphoenix, ár bpéarla is ár rí-fhlaith,</span>
<lb n="2885"/><span>Ár séad ghlan, ár sinsear, ár ngrádh;</span>
<lb n="2886"/><span>Ár réaltann, ár gCaesar nár chinnteach,</span>
<lb n="2887"/><span>Ár nglé-ghas den fhíor-fhuil do b'fhearr,</span>
<lb n="2888"/><span>'S is créacht-nimh gan faesiomh don tír sin -</span>
<lb n="2889"/><span>Ár réx dil mar síneadh ar lár.</span></p>
<lb n="2890"/>
<lb n="2891"/><p><span>Do léimeadar éisc ghil ón dtaoide</span>
<lb n="2892"/><span>Le péin-bhroid i nglinntibh go hárd</span>
<lb n="2893"/><span>Le héigean a léin duibh mar síneadh</span>
<lb n="2894"/><span>Ár saor-fhlaith go claoidhte fá chlár;</span>
<lb n="2895"/><span>Do thréin-las na sléibhte mar theinte</span>
<lb n="2896"/><span>I néallaibh le bíodhgadh ina dheáidh</span>
<lb n="2897"/><span>Is táid éigse na ndaor-cheast do scaoileadh</span>
<lb n="2898"/><span>Go déar-fhliuch i ngeimhle de ghnáth.</span></p>
<lb n="2899"/>
<lb n="2900"/><p><span>Trím néalltaibh im aonar ist oidhche</span>
<lb n="2901"/><span>Dom léir-mheas tig draoithe ina dtáin</span>
<lb n="2902"/><span>Lem thaobh-sa ag saor-chantain laoithe</span>
<lb n="2903"/><span>Is dréachta na sybils go sámh;</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="2904"/><p><span>Gach n-aon aca ag géar-ghol 's ag caoineadh</span>
<lb n="2905"/><span>Le chéile go binn-ghuth ós árd</span>
<lb n="2906"/><span>Mar saeghdadh le claon-bheart is intleacht</span>
<lb n="2907"/><span>Ár nglé-ghas le mín-chleasa an bháis.</span></p>
<lb n="2908"/>
<lb n="2909"/><p><span>Síor-mhéala is naoi ngéibhinn gan scaoileadh</span>
<lb n="2910"/><span>Ár gcaomh-Mhars gan bhrigh nirt mar tá,</span>
<lb n="2911"/><span>Dfhúig saeghada nimhe géara in ar n-intinn</span>
<lb n="2912"/><span>Gan pléireacht ná aoibhneas ar áird;</span>
<lb n="2913"/><span>Gan síor-scléip dá chaoin-ghléas ag saoithe</span>
<lb n="2914"/><span>Ó's tréith-lag do thaoiseach na bhfáidh</span>
<lb n="2915"/><span>Is tá daoil-ghné ar chaoin-spéir agus teimheal dubh</span>
<lb n="2916"/><span>Ón saor-fhear nár bh'aoismhar bheith tláith.</span></p>
<lb n="2917"/>
<lb n="2918"/><p><span>Deir Bhénus gur claonadh a hintinn -</span>
<lb n="2919"/><span>Caomhnadh go síordha le Seán -</span>
<lb n="2920"/><span>'S nár ghéill sé le géar-shearc do Chríost ghil</span>
<lb n="2921"/><span>A thaobh gheal do shíneadh i bpáirt</span>
<lb n="2922"/><span>Le haon bhean gheal aerga ná daoinna</span>
<lb n="2923"/><span>Dá aolda a píob gheal 's a brághaid</span>
<lb n="2924"/><span>Acht an t-aon-bhean dár aontuigh a chroidhe dhi -</span>
<lb n="2925"/><span>A chéile ghlan díleas go bás.</span></p>
<lb n="2926"/>
<lb n="2927"/><p><span>Ar n-éagadh don tréan-ghas do b'aoirde</span>
<lb n="2928"/><span>Tig céadta go líonmhar im dháil</span>
<lb n="2929"/><span>De mhná-déithe na spéire mór-dtimcheall</span>
<lb n="2930"/><span>Is téapair go soillseach 'na lámha;</span>
<lb n="2931"/><span>Iad d'aon-ghuth le chéile dom aoiradh</span>
<lb n="2932"/><span>Nár léir dam mar síneadh ár Seán -</span>
<lb n="2933"/><span>An té sin dá mb'éigean dúinn stríocadh</span>
<lb n="2934"/><span>Gur bh'aeirde é 'ná sínn-ne 'san dán.</span>
<lb n="2935"/></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="2936"/><p><span>Céadar is craobh ghlas na Muimhneach,</span>
<lb n="2937"/><span>Is téad-bharc ar taoide sa lá,</span>
<lb n="2938"/><span>A gcéir bheach, a n-aon-tslat gan críonadh,</span>
<lb n="2939"/><span>A gcaomh-ghath 's a gcraoiseach i ngábhadh;</span>
<lb n="2940"/><span>A scéimh-dhath, a gcéad searc 's a sinsear,</span>
<lb n="2941"/><span>A scaoth-bheach 's a mílseacht de ghnáith;</span>
<lb n="2942"/><span>Mo léan-chreach fá chré-chuilt mar síneadh</span>
<lb n="2943"/><span>Gan téarnamh, 's is daoirseach an cás!</span></p>
<lb n="2944"/>
<lb n="2945"/><p><span>Tá Phoebus fá dhaol-bhrata cíor-dhubh</span>
<lb n="2946"/><span>Is Phlégon fá dhaoirse an ráis,</span>
<lb n="2947"/><span>Aethon gan éirim is Tríton,</span>
<lb n="2948"/><span>Tréan-Mhars gan bhrigh nirt ná áigh;</span>
<lb n="2949"/><span>Tug Tétis baoth-léim ós íochtar</span>
<lb n="2950"/><span>Na tréan-mhara dfhíor-bhris a chnámha,</span>
<lb n="2951"/><span>'S na péiste uile d'éimeadar choidhche</span>
<lb n="2952"/><span>Géilleadh mar rígh dho go bráth.</span></p>
<lb n="2953"/>
<lb n="2954"/><p><span>Do réabadar géaga na gcoillte,</span>
<lb n="2955"/><span>d'éagadar mílte le ráig,</span>
<lb n="2956"/><span>Do léimeadar éisce tar líne,</span>
<lb n="2957"/><span>Níl maoth-thortha mílse ag fás;</span>
<lb n="2958"/><span>Atáid béithe agus éanlaith gan binn-ghuth</span>
<lb n="2959"/><span>Fá ghaothraibh go fíor-lag gach tráth,</span>
<lb n="2960"/><span>'S na déithe i ndaol-bhrata síoda</span>
<lb n="2961"/><span>Gan faesiomh dá chaoineadh de ghnáith.</span>
<lb n="2962"/></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="2963"/><p><span>AN MANGAIRE SÚGACH</span></p>
<lb n="2964"/>
<lb n="2965"/><p><span>A BHILE DEN FHUIRINN NACH GANN.</span></p>
<lb n="2966"/>
<lb n="2967"/><p><span>A bhile den fhuirinn nach gann</span>
<lb n="2968"/><span>'S ba churata in am gach cluiche nirt,</span>
<lb n="2969"/><span>Ná tuiteadh do mhisneach go fann</span>
<lb n="2970"/><span>'S a ghoireacht duit cabhair is cuideachta.</span></p>
<lb n="2971"/>
<lb n="2972"/><p><span>Is oscardha i gcoscairt a namhad</span>
<lb n="2973"/><span>Le fuinneamh gach crobhaire 'e chine Scuit,</span>
<lb n="2974"/><span>Scriosfaid as inis gach gall</span>
<lb n="2975"/><span>'S is sinn-ne bheidh teann 'na bhfionna-bhruig.</span></p>
<lb n="2976"/>
<lb n="2977"/><p><span>Is dearbhtha i dtreasaibh an dream</span>
<lb n="2978"/><span>Go calma cabharthach coinghibheach,</span>
<lb n="2979"/><span>Go lannamhar leadartha lonn,</span>
<lb n="2980"/><span>Feardha foghlach fuinneamhach.</span></p>
<lb n="2981"/>
<lb n="2982"/><p><span>Beidh easpairt go fairsing le fonn</span>
<lb n="2983"/><span>I mBanba is loghadh L'fhéil Muire aca,</span>
<lb n="2984"/><span>Beidh sailm na marbh i dTeamhair</span>
<lb n="2985"/><span>Dá chanadh is gan beann ar mhinistir.</span></p>
<lb n="2986"/>
<lb n="2987"/><p><span>Beidh luisne ó Dhoire go Leamhain</span>
<lb n="2988"/><span>'S an fhuireann so teann is teine leo,</span>
<lb n="2989"/><span>Rithfidh gach bitheamhnach reamhar</span>
<lb n="2990"/><span>'S ní coimirc dóibh long ná lomairne.</span>
<lb n="2991"/></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="2992"/><p><span>Sin chugaibh-se Pilib tar srúill</span>
<lb n="2993"/><span>'S an bile nár dhúr 'san imreas</span>
<lb n="2994"/><span>Do chuirfeadh sliocht Chailbhin i bponnc</span>
<lb n="2995"/><span>Is fá bhinb na súiste ag Oscar síos.</span></p>
<lb n="2996"/>
<lb n="2997"/><p><span>A chumainn na gcumann glac fonn</span>
<lb n="2998"/><span>Is tigidh dár gcabhair le ruithne-ghail</span>
<lb n="2999"/><span>Ag trascairt gach alpaire reamhair</span>
<lb n="3000"/><span>Is bainfeam a meabhair as cuid aca.</span></p>
<lb n="3001"/>
<lb n="3002"/><p><span>Tá stoirm ná cuirfear ar gcúl</span>
<lb n="3003"/><span>Ag druidim le ciumhas na Sionainne</span>
<lb n="3004"/><span>Nuair thiocfas an fhuireann tar abhainn</span>
<lb n="3005"/><span>Is deimhin go bpleanncfam Whigeanna.</span></p>
<lb n="3006"/>
<lb n="3007"/><p><span>Beidh an ghrathain dá thachtadh le tnúth</span>
<lb n="3008"/><span>Beidh bascadh agus brughadh agus briseadh ortha,</span>
<lb n="3009"/><span>'S is gairid go bpreabfaid chun siubhail</span>
<lb n="3010"/><span>Nuair bhainfeas ár bprionnsa cluiche dhíobh.</span></p>
<lb n="3011"/>
<lb n="3012"/><p><span>Ag taisteal na mara le fonn</span>
<lb n="3013"/><span>Tá Carolus lonn 's a chuideachta,</span>
<lb n="3014"/><span>Tá Neptune ag scaipeadh na dtonn</span>
<lb n="3015"/><span>'S ní stadfaidh den fhobha go hInis Luirc.</span></p>
<lb n="3016"/>
<lb n="3017"/><p><span>Beidh Mars i dtosach na dtrúp</span>
<lb n="3018"/><span>'S an faraire fionn go fuinneamhach,</span>
<lb n="3019"/><span>Ní chasfaid go leagfaid an dream</span>
<lb n="3020"/><span>'S is dearbh go bpleanncfar tuille aca.</span></p>
<lb n="3021"/>
<lb n="3022"/><p><span>Beidh gearradh agus leagadh agus brughadh</span>
<lb n="3023"/><span>Beidh scaipeadh agus scannradh is uireasbhaidh</span>
<lb n="3024"/><span>Ar ghallaibh dá chaitheamh gan chabhair</span>
<lb n="3025"/><span>Nuair ghreadfaidh an Franncach teine leo.</span>
<lb n="3026"/></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="3027"/><p><span>Nár chaillead-sa amharc mo shúl</span>
<lb n="3028"/><span>'S nár lagaidh mo lúth le foirbhtheacht</span>
<lb n="3029"/><span>Go bhfaicead an ghrathain gan cheann</span>
<lb n="3030"/><span>'S an sean-phoc dall gan giolla aige.</span></p>
<lb n="3031"/>
<lb n="3032"/><p><span>GO TÁBHAIRNE AN GHLIOGAIR.</span></p>
<lb n="3033"/>
<lb n="3034"/><p><span>Go tábhairne an ghliogair nuair thigim 's mo bhuidhean im dheóidh</span>
<lb n="3035"/><span>Lem chána bainim-se teine go binn as bórd,</span>
<lb n="3036"/><span>Im dháil tig milis-bhean mhiochair dheas mhín-tais óg</span>
<lb n="3037"/><span>An drawer go ngoirim is fuinneamh fé ag tigheacht im chomhair.</span></p>
<lb n="3038"/>
<lb n="3039"/><p><span>An lá nuair thigeann is tuilleadh den oidhche fós</span>
<lb n="3040"/><span>Ag trághadh na gloine agus cuideachta saoithe im chomhair</span>
<lb n="3041"/><span>Is árd mo mhisneach, bíonn binneas is brígh im glór</span>
<lb n="3042"/><span>Is gárdas mire ag gach duine dhem bhuidhin dar ndóigh.</span></p>
<lb n="3043"/>
<lb n="3044"/><p><span>Cárt is fiche dothigeann gan mhoill ar bórd,</span>
<lb n="3045"/><span>A lán 'san ngloine agus tuille den fhíon 's den bheoir,</span>
<lb n="3046"/><span>Dáimh an ghliocais is mise go haoibhneach sóghach</span>
<lb n="3047"/><span>'S gach dán dá sinnid go mbainfeadh det chroidhe istigh ceo!</span></p>
<lb n="3048"/>
<lb n="3049"/><p><span>Tráchtar linne ar gheinealach Gaoidheal gan gó</span>
<lb n="3050"/><span>Ar fhás na righthe tré chuisle na craoibhe is mó,</span>
<lb n="3051"/><span>Fáth agus foirm a ndlighthe is a n-aoibhneas nós</span>
<lb n="3052"/><span>Is dáil gach duine dá gcuireann an scríbhinn romhainn.</span>
<lb n="3053"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="3054"/><p><span>Cidh breagh an fhuireann lucht cruinnighthe maoin is stóir,</span>
<lb n="3055"/><span>Stáit na cruinne is gach ionmhas líonta d'ór,</span>
<lb n="3056"/><span>Níl ceard ná cumas ag duine san tsaoighal is mó</span>
<lb n="3057"/><span>'S is dáimhe linne 'ná cuideachta an ghrinn is beoir.</span></p>
<lb n="3058"/>
<lb n="3059"/><p><span>Mo sháith nuair ibhim 's go bhfeicim mo bhuidhean go sóghach</span>
<lb n="3060"/><span>Scáil is gile tré dheirge bhíos 'na gcló,</span>
<lb n="3061"/><span>Is dána duineamhail goirim-se an tsídh-bhean mhodhmhail</span>
<lb n="3062"/><span>Ar clár go gcuireann gach duine againn timcheall coróin.</span></p>
<lb n="3063"/>
<lb n="3064"/><p><span>Is gearr go dtigeann an Mhuirinn is aoibhne snódh,</span>
<lb n="3065"/><span>Cárt is gloine go cliste aici líonta ar bórd;</span>
<lb n="3066"/><span>"Fáilte is fiche" deir isi "don tír-si romhaibh -</span>
<lb n="3067"/><span>Ná fágaidh sinne, tá tuille den oidhche romhainn!"</span></p>
<lb n="3068"/>
<lb n="3069"/><p><span>Is sámh sinn uile 's is sultmhar ár gnaoi 's ár nglór,</span>
<lb n="3070"/><span>A lán go gcuirim is gach imeall den tír le ceol,</span>
<lb n="3071"/><span>Níl trácht ar bhinneas nach aca dofríoth ar chóir</span>
<lb n="3072"/><span>Is sláinte an leinbh nár chuireamair críoch air fós!</span></p>
<lb n="3073"/>
<lb n="3074"/><p><span>Ó mhuise a shearc-rúin is greannamhar an scéal sa tír</span>
<lb n="3075"/><span>Seóirse is a bhastúin dá gclasughadh 's dá dtraochadh ar tuinn!</span>
<lb n="3076"/></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="3077"/><p><span>NUAIR THÉIGHIM-SE GO TIGH AN TÁBHAIRNE NÍ CÁS LIOM FUIREACH</span>
<lb n="3078"/><span>OIDHCHE ANN.</span></p>
<lb n="3079"/>
<lb n="3080"/><p><span>An Mangaire:</span>
<lb n="3081"/><span>Is bachallach glas an chleach so os comhair do thighe</span>
<lb n="3082"/><span>Ag mealladh na bhfear isteach ag ól na dighe.</span></p>
<lb n="3083"/>
<lb n="3084"/><p><span>Seán Ó Tuama:</span>
<lb n="3085"/><span>Airgead geal go pras do réidhfeadh slighe</span>
<lb n="3086"/><span>Tá an charaid ag teacht, an bhraich 's an hóp gan díol.</span></p>
<lb n="3087"/>
<lb n="3088"/><p><span>An Mangaire:</span>
<lb n="3089"/><span>Nuair théighim-se go tigh an tábhairne níor chás liom fuireach</span>
<lb n="3090"/><span>oidhche ann</span>
<lb n="3091"/><span>Agus buidhean shultmhar shásta ag ól sláinte mór-thimcheall,</span>
<lb n="3092"/><span>Mar bha mhian liom an t-árthrach bheith lán ann gan chinnteacht</span>
<lb n="3093"/><span>Agus gasra bhreagh ghrádhmhar nár ghnáthach bheith bruigheanach.</span></p>
<lb n="3094"/>
<lb n="3095"/><p><span>Seán Ó Tuama:</span>
<lb n="3096"/><span>Siúd ort féin le ceart, a rúin ghil suidh lem ais,</span>
<lb n="3097"/><span>Bí subhach is ól do dhram as an gcrúsca so go fras -</span>
<lb n="3098"/><span>Go ndiúgam é go cneas 's go nglaodham tuille isteach,</span>
<lb n="3099"/><span>'S a thréin-fhir ná tréig me.</span>
<lb n="3100"/></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="3101"/><p><span>UzzzzzAindrias Mac Craith</span>
<lb n="3102"/><span>AN MANGAIRE:</span>
<lb n="3103"/><span>Ceól píbe agus bheidhlín is ceól crot gan aimhreas</span>
<lb n="3104"/><span>Níor mhór liom im thimcheall ag ól punch go meadhrach,</span>
<lb n="3105"/><span>Nó beoir mhaith 'gus saghdar is a dtaoscadh le hintinn</span>
<lb n="3106"/><span>'S níor leór liom mar shaidhbhreas gan a ndiúgadh go haidhbhéil.</span></p>
<lb n="3107"/>
<lb n="3108"/><p><span>Éamonn de Bhál:</span>
<lb n="3109"/><span>Is maith san beart in aon do chaithfeadh coróin nó réal</span>
<lb n="3110"/><span>'S a liacht scramaire gan chéill do mealladh leis an saoghal</span>
<lb n="3111"/><span>Atá anois ag dreoghadh sa chré agus fir ag a mnáibh dá n-éis</span>
<lb n="3112"/><span>Is iad féin fá líg sa teampal.</span></p>
<lb n="3113"/>
<lb n="3114"/><p><span>An Mangaire:</span>
<lb n="3115"/><span>Leagadh agus leónadh agus breoidhteacht in éinfheacht,</span>
<lb n="3116"/><span>Aicíd is tóirse agus tóirneamh gan téarnamh</span>
<lb n="3117"/><span>Ar gach spreasán do dhiúltfadh suidhe i gcunntas na féile</span>
<lb n="3118"/><span>Is chuir i dtaisce gan spiúnadh gach ar chúm sé le saothar.</span></p>
<lb n="3119"/>
<lb n="3120"/><p><span>Éamonn de Bhál:</span>
<lb n="3121"/><span>Gach siocán dona dhíobh tubaist air is díth</span>
<lb n="3122"/><span>N-a mbeadh a sparán aige go cruinn fá lic nó i ndíon an tighe</span>
<lb n="3123"/><span>Is do luighfeadh insan oidhche ar shop nó ar smúdar tuighe</span>
<lb n="3124"/><span>'S nár chaith riamh scilling le féile.</span></p>
<lb n="3125"/>
<lb n="3126"/><p><span>Seán Ó Tuama:</span>
<lb n="3127"/><span>Seo comhairle do léigfinn le saor-ghean óm intinn -</span>
<lb n="3128"/><span>Gach faraire breagh tréitheach gan géilleadh dá mhuintir,</span>
<lb n="3129"/><span>Acht suidhe síos go héascaidh is a spréidh chnuic do dhíogadh</span>
<lb n="3130"/><span>Is gheóbhaidh ó Dhia ghléigeal gan an saoghal so dá chlaoidhchan!</span>
<lb n="3131"/></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="3132"/><p><span>An Mangaire:</span>
<lb n="3133"/><span>Is gnáthach é mar acht gur réic do phósann bean</span>
<lb n="3134"/><span>A mbeadh spreasán aici mar fhear ná rachadh deór 'na chab</span>
<lb n="3135"/><span>Dfhág 'na dhiaidh an spag 's a ráinig riamh 'na ghlaic</span>
<lb n="3136"/><span>Atá anois gan bhrigh gan phreab 's an liag ar a dhranndal!</span></p>
<lb n="3137"/>
<lb n="3138"/><p><span>'SÍ AN BHLÁTH-BHROINNEAL BHLÁTH-MHILIS BHÉASACH.</span></p>
<lb n="3139"/>
<lb n="3140"/><p><span>'Sí an bhláth-bhroinneal bhláth-mhilis bhéasach</span>
<lb n="3141"/><span>Bhláth-mhiochair bhéal-tana mhódhmhail</span>
<lb n="3142"/><span>Le grádh geal dá bláth-chruth do chéas me</span>
<lb n="3143"/><span>Is dfhág mé gan téarnadh gan treóir;</span>
<lb n="3144"/><span>Tá a bláth-fhuilt go bláth-tiugh ar daol-dath</span>
<lb n="3145"/><span>Is bláth-shnoidhte a haol-chorp gan smól,</span>
<lb n="3146"/><span>Is bláth-thuigseach ráidhte na béithe</span>
<lb n="3147"/><span>'S is bláth an uile-ghéag di go feoir.</span></p>
<lb n="3148"/>
<lb n="3149"/><p><span>A ghrádh ghil do ghrádhas tu thar béithibh</span>
<lb n="3150"/><span>Is do ghrádhfinn dá mb'éidir níos mó,</span>
<lb n="3151"/><span>Do ghrádhas thu, a ghrádh ghil mo chléibh-se,</span>
<lb n="3152"/><span>Le grádh geal dot mhéinn is dot chló;</span>
<lb n="3153"/><span>Ó ghrádhas thu a ghrádh ghil le géar-shearc,</span>
<lb n="3154"/><span>Do ghrádh-sa ní shéanfad lem ló,</span>
<lb n="3155"/><span>Do ghrádh-sa is mo ghrádh-sa má réabthar</span>
<lb n="3156"/><span>Gan grádh glan ag éinne go deó!</span>
<lb n="3157"/></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="3158"/><p><span>A rún ghil is rún duit tar aon me -</span>
<lb n="3159"/><span>Mo rún-sa lem ré thu is mo stór -</span>
<lb n="3160"/><span>Do rún-sa mo rún-sa go n-éagad,</span>
<lb n="3161"/><span>Mo rún tu is mo chéile lem ló;</span>
<lb n="3162"/><span>A rún dhil na rún gceart ní léigfead</span>
<lb n="3163"/><span>Mo rún, tuig, le haon bhean it dheóidh,</span>
<lb n="3164"/><span>'S má's rún san ár rún-na do scéidhfar</span>
<lb n="3165"/><span>Gan rún ceart ag aon bhean go deo!</span></p>
<lb n="3166"/>
<lb n="3167"/><p><span>A chara na gcarad le chéile</span>
<lb n="3168"/><span>Do charas le saor-ghean ar dtóis,</span>
<lb n="3169"/><span>Mo charaid a chara do thréigfinn</span>
<lb n="3170"/><span>'S dorachainn i gcéin leat 'na dheoidh;</span>
<lb n="3171"/><span>Ní cara dham cara ná céithleann</span>
<lb n="3172"/><span>Acht cara na mbéithe tá 'om breodhadh,</span>
<lb n="3173"/><span>'S mo chara-sa a chara má shéanair</span>
<lb n="3174"/><span>Gan caraid ag éinne go deó!</span></p>
<lb n="3175"/>
<lb n="3176"/><p><span>A annsacht na n-annsacht do chéas me</span>
<lb n="3177"/><span>Le hannsacht dot scéimh is dot phóig,</span>
<lb n="3178"/><span>Bíodh a rogha agat-sa m'amhail-se mar chéile</span>
<lb n="3179"/><span>Nó dúnsa gan bhéasa, agus fós</span>
<lb n="3180"/><span>A annsacht na n-annsacht 's a chéad-shearc,</span>
<lb n="3181"/><span>Ná sanntuigh-se baothlach mar stór,</span>
<lb n="3182"/><span>Is m'annsacht-sa a annsacht má thréigir</span>
<lb n="3183"/><span>Gan annsacht ag éinne go deo!</span></p>
<lb n="3184"/>
<lb n="3185"/><p><span>A chumann na gcumann ná tréig me</span>
<lb n="3186"/><span>'S go bhfuilim in éagcruth it dheóidh</span>
<lb n="3187"/><span>'S gur cumann mo chumann ná tréigfinn</span>
<lb n="3188"/><span>A chumainn go dtéighinn-se fén bhfód;</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="3189"/><p><span>Ó thugas duit cumann is géilleadh</span>
<lb n="3190"/><span>Mo chumann-sa a shéanadh ní cóir,</span>
<lb n="3191"/><span>Is mo chumann-sa a chumann má thréigir</span>
<lb n="3192"/><span>Gan cumann ná ré agat im dheóidh!</span></p>
<lb n="3193"/>
<lb n="3194"/><p><span>A stóir ghil mo stór-sa tar aon tu</span>
<lb n="3195"/><span>'S mo stór tu go n-éagad dar ndóigh,</span>
<lb n="3196"/><span>Is stór me, a stóir ghil, gan tréada</span>
<lb n="3197"/><span>Is gur dóigh leo gur réic me gan fód:</span>
<lb n="3198"/><span>Beidh stór ag mo stórach ní baoghal duit,</span>
<lb n="3199"/><span>Beidh bólacht gan buidheachas is fós</span>
<lb n="3200"/><span>A stóir ghil do stórach má thréigir</span>
<lb n="3201"/><span>Gan stórach ná ré agat im dheoidh!</span></p>
<lb n="3202"/>
<lb n="3203"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="3204"/>
<lb n="3205"/><p><span>A chumann na gcumann mo chumann 's mo rogha thu is feas,</span>
<lb n="3206"/><span>Is mo chumann gach cumann ba chumann le togha na mban,</span>
<lb n="3207"/><span>Ó's cumann do chumann a chumann gan cham gan chleas</span>
<lb n="3208"/><span>Mo chumann do chumann a chumann is gabhaim-se leat.</span></p>
<lb n="3209"/>
<lb n="3210"/><p><span>IS FADA ME IN ÉAGCRUTH.</span></p>
<lb n="3211"/>
<lb n="3212"/><p><span>Is fada me in éagcruth is 'om radadh le gaethe</span>
<lb n="3213"/><span>Is cathathach faon me gan fóirthin</span>
<lb n="3214"/><span>Le taitneamh dom chéithlinn - a hainm ní déarfad -</span>
<lb n="3215"/><span>'Sí an lacha-bhean bhéasach do bhreóidh me.</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="3216"/><p><span>Is camarsach craobhach a carn-fholt néamhach</span>
<lb n="3217"/><span>Ó bhaitheas ar aol-dath go feóir léi</span>
<lb n="3218"/><span>Is geanamhail maorga a reamhar-ruisc chlaona</span>
<lb n="3219"/><span>Do laguigh, do léan is do leóin me.</span></p>
<lb n="3220"/>
<lb n="3221"/><p><span>Tá a mala go caol-deas, a balsam-ghob craorac</span>
<lb n="3222"/><span>'S a leabhair-chrobh aolda do chóireoghadh</span>
<lb n="3223"/><span>'S do bhainfeadh ar dhaor-bhrat cranna agus caol-bharc</span>
<lb n="3224"/><span>Eala agus éanlaith agus róinte;</span>
<lb n="3225"/><span>Is taitneamhach aerach a pearsa mar Hélen</span>
<lb n="3226"/><span>Ler cailleadh an Trae agus a mór-thruip,</span>
<lb n="3227"/><span>A chara 's a chéad searc is damanta an scéal duit</span>
<lb n="3228"/><span>Mo mhalairt má dhéanair ar chóbach!</span></p>
<lb n="3229"/>
<lb n="3230"/><p><span>Má ghabhair le baothlach le taitneamh dá thréadtha</span>
<lb n="3231"/><span>An tEarrach ní léigfidh le córaid,</span>
<lb n="3232"/><span>Beidh an bodach ag éad leat, ní ghlacfaidh let bhéasa,</span>
<lb n="3233"/><span>Beidh an aindeise 'ot chaomhnadh go deó arís;</span>
<lb n="3234"/><span>A chara ná taobhuigh a shamhail mar chéile</span>
<lb n="3235"/><span>'S go mb'fhearra dhuit mé agat gan feóirling -</span>
<lb n="3236"/><span>Do chanfadh duit bhéarsa, do bhlaisfeadh do chaor-ghob</span>
<lb n="3237"/><span>'S dorachadh i gcéin leat ót chomhgas.</span></p>
<lb n="3238"/>
<lb n="3239"/><p><span>Cidh feasach gur réic me 's im beartaire scléipeach</span>
<lb n="3240"/><span>Gan talamh gan tréadta gan chóraid,</span>
<lb n="3241"/><span>'S gur tapa do thaoscfainn le haiteas gach cré-mhug</span>
<lb n="3242"/><span>Is ainnir na gcraobh-fholt go bpógfainn,</span>
<lb n="3243"/><span>Is dearbh a spéirbhean go mb'fhearra mar chéile</span>
<lb n="3244"/><span>Mo shamhail 'ná baothlach is bólacht</span>
<lb n="3245"/><span>Gan aiteas gan éifeacht gan maise gan béasa</span>
<lb n="3246"/><span>Gan flaitheas gan féile gan foghnamh.</span>
<lb n="3247"/>
<pb n="184"/></p>
<lb n="3248"/>
<lb n="3249"/><p><span>IS TRÉITH ME, IS FEAS, 'S IS FANN.</span></p>
<lb n="3250"/>
<lb n="3251"/><p><span>Is tréith me, is feas, 's is fann,</span>
<lb n="3252"/><span>Mo ghné do mheath go lom,</span>
<lb n="3253"/><span>d'éaluigh cnead</span>
<lb n="3254"/><span>Is saeghad is deart</span>
<lb n="3255"/><span>Im ae im scairt im chom;</span>
<lb n="3256"/><span>Do thréig me seal mo ghreann,</span>
<lb n="3257"/><span>Tá an chléir in earraid leam,</span>
<lb n="3258"/><span>Is baoth mo bheart,</span>
<lb n="3259"/><span>Is faon mo neart,</span>
<lb n="3260"/><span>Do chlaon, do scaip mo mheabhair</span>
<lb n="3261"/><span>Le héigean gean do mhodhmhail -</span>
<lb n="3262"/><span>'Sí céithleann deas an Bhrogha</span>
<lb n="3263"/><span>Do mhéaduigh easmailt</span>
<lb n="3264"/><span>Dhaor im aice -</span>
<lb n="3265"/><span>Is é bheir seasc mo shamhail;</span>
<lb n="3266"/><span>Tá a craobh-fholt tais go bonn</span>
<lb n="3267"/><span>Go néamhrach crathach crom,</span>
<lb n="3268"/><span>'S a réighin-rosc mear</span>
<lb n="3269"/><span>Re gaethe read</span>
<lb n="3270"/><span>Na céadta fear le fonn;</span>
<lb n="3271"/><span>Tá a béilín blasta búch</span>
<lb n="3272"/><span>'S a déid mhion cailce cumhang,</span>
<lb n="3273"/><span>A réidh-chrobh deas,</span>
<lb n="3274"/><span>A haol-chorp seang,</span>
<lb n="3275"/><span>A scéimh mar eala ar shrúill</span></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="3276"/><p><span>I gcéin ag teacht go humhal,</span>
<lb n="3277"/><span>'S na déithe ag freastal dúinn,</span>
<lb n="3278"/><span>Do théarna' is feas</span>
<lb n="3279"/><span>An bhé lem ais</span>
<lb n="3280"/><span>Do chlaon do leath mo lúth; -</span>
<lb n="3281"/><span>Seachanuighidh-se, a mhná</span>
<lb n="3282"/><span>Cearrbhach mar atáim, -</span>
<lb n="3283"/><span>Beartaire</span>
<lb n="3284"/><span>Gan dearmad</span>
<lb n="3285"/><span>Do chaith a chuid le hábhacht;</span>
<lb n="3286"/><span>Sealad dam ar clár</span>
<lb n="3287"/><span>Ag spreagadh suilt is dán,</span>
<lb n="3288"/><span>Ag reacaireacht</span>
<lb n="3289"/><span>'S ag mangaireacht</span>
<lb n="3290"/><span>I measc na mbruinneal mbán.</span></p>
<lb n="3291"/>
<lb n="3292"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="3293"/>
<lb n="3294"/><p><span>Go lá an tsléibhe féachaidh beartaire baoth mar táim -</span>
<lb n="3295"/><span>Fámaire magaidh is cearrbhach claon ar clár,</span>
<lb n="3296"/><span>Grábaire seascair is mangaire théigheas ar fán</span>
<lb n="3297"/><span>'S im cháil-se carrbhas fada agus scléip 'na dheáidh.</span></p>
<lb n="3298"/>
<lb n="3299"/><p><span>CÉ FADA MÉ LE HAER AN TSAOIGHIL.</span></p>
<lb n="3300"/>
<lb n="3301"/><p><span>Cé fada mé le haer an tsaoighil</span>
<lb n="3302"/><span>'S gur charas bé agus céad má's fíor,</span>
<lb n="3303"/><span>Níor dhearcas aon do léir-ghoin sinn</span>
<lb n="3304"/><span>Go téacht dom shlighe don bháin-chnis;</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="3305"/><p><span>'Sí an chéithleann chaoin-tais ghrádhmhar</span>
<lb n="3306"/><span>Le gae do mhill mo shláinte,</span>
<lb n="3307"/><span>Aon gan phoimp gan taom gan teimheal,</span>
<lb n="3308"/><span>'Bé nÉirinn í mo ghrádh í!</span></p>
<lb n="3309"/>
<lb n="3310"/><p><span>Is crathach craobhach réidh a dlaoi,</span>
<lb n="3311"/><span>Níl snas 'na scéimh níl claon 'na croidhe,</span>
<lb n="3312"/><span>Tá maise is méinn is méid 'san mnaoi,</span>
<lb n="3313"/><span>Níl saobh le suidheamh 'na cáile;</span>
<lb n="3314"/><span>'Sí an bhé do chlaoidh na táinte</span>
<lb n="3315"/><span>Le héigean grinn dá báin-chnis;</span>
<lb n="3316"/><span>Mar aon chuir sí in éagcruth sinn,</span>
<lb n="3317"/><span>'Bé nÉirinn í mo ghrádh í!</span></p>
<lb n="3318"/>
<lb n="3319"/><p><span>Is deas a déad a béal 's a píob,</span>
<lb n="3320"/><span>A mala chaol 's a claon-ruisc righin,</span>
<lb n="3321"/><span>'Na leacain féach an chaor 's an líth,</span>
<lb n="3322"/><span>Mar ghéis ar linn a bán-chruth;</span>
<lb n="3323"/><span>Tá féile is fíor, is fáilte</span>
<lb n="3324"/><span>'San bhé nár thuill a cáineadh,</span>
<lb n="3325"/><span>Ní baoth a gníomh, ní daor a dlighe,</span>
<lb n="3326"/><span>'Bé nÉirinn í mo ghrádh í!</span></p>
<lb n="3327"/>
<lb n="3328"/><p><span>Ó ghabhas léi mar chéile shíor</span>
<lb n="3329"/><span>Ní scarfad léi go dtéighead don chill,</span>
<lb n="3330"/><span>An bhalsam bhéasach bhéal-tais bhinn</span>
<lb n="3331"/><span>Do ghéar-ghoin sinn le grádh dhi;</span>
<lb n="3332"/><span>I gcéin gan moill má's áil leat</span>
<lb n="3333"/><span>Le chéile ragham, a ghrádh ghil,</span>
<lb n="3334"/><span>An saoghal ní bhfagha go héag ár ndeighilt,</span>
<lb n="3335"/><span>'Bé nÉirinn í mo ghrádh í!</span>
<lb n="3336"/></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="3337"/><p><span>A hainm saor ní déarfar linn,</span>
<lb n="3338"/><span>Is feas don tsaogal cé do ríomhaim -</span>
<lb n="3339"/><span>An bhean do léir-chuir saoghad im chlí,</span>
<lb n="3340"/><span>'Bé nÉirinn í mo ghrádh í!</span>
<lb n="3341"/><span>An chéithleann mhín-tais mhnámhail</span>
<lb n="3342"/><span>Le gaethe chlaoidh na táinte,</span>
<lb n="3343"/><span>Bé gan phoimp gan taom gan teimheal,</span>
<lb n="3344"/><span>Is taoscfaimíd a sláinte!</span></p>
<lb n="3345"/>
<lb n="3346"/><p><span>A SHAOI GHLAIN TSULTMHAIR IS CLAOIDHTE MISE.</span></p>
<lb n="3347"/>
<lb n="3348"/><p><span>A shaoi ghlain tsultmhair is claoidhte mise</span>
<lb n="3349"/><span>Trít dhíol ag fuirinn ná foghnann,</span>
<lb n="3350"/><span>'S mar luighis le sruingire síleach sruimealta -</span>
<lb n="3351"/><span>Scaoinse is scoible scólta;</span>
<lb n="3352"/><span>Leidhce liodartha ladhrach liosta,</span>
<lb n="3353"/><span>Gan líne liteardha an lómach,</span>
<lb n="3354"/><span>Daoiste druinnire deimhneach doineannta,</span>
<lb n="3355"/><span>Daoi agus duine do-eolais:</span></p>
<lb n="3356"/>
<lb n="3357"/><p><span>Maighistir mogallach millteach modartha,</span>
<lb n="3358"/><span>Maoidhteach mothanach mórtais,</span>
<lb n="3359"/><span>Cladhaire colgach, cainteach, corrathach,</span>
<lb n="3360"/><span>Crainnce is crochaire an chórda;</span>
<lb n="3361"/><span>Faingce fotharthach feighleach, folaire</span>
<lb n="3362"/><span>Fadhbach fothathach fórsach;</span>
<lb n="3363"/><span>Píobaire potaire pleidhce plotaire,</span>
<lb n="3364"/><span>Plíoma is pollaire póirseach;</span>
<lb n="3365"/></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="3366"/><p><span>Gaingce, glotaire gaibhdeach, gothanach,</span>
<lb n="3367"/><span>Gaillseach, goraire is geócach</span>
<lb n="3368"/><span>Taidhbhseach, toranta, taghdach tiomanach,</span>
<lb n="3369"/><span>Treighid is turaire an tóirse;</span>
<lb n="3370"/><span>Brainnseach bothanach, breillsce, brostathach,</span>
<lb n="3371"/><span>Badhb is bonnaire bóthair;</span>
<lb n="3372"/><span>Rícheach rothaire righin an ropaire,</span>
<lb n="3373"/><span>Arís go roichidh an rópa;</span></p>
<lb n="3374"/>
<lb n="3375"/><p><span>Meadhg i gcorn is roinnt mhaith grotha</span>
<lb n="3376"/><span>Faighidh is bocaire brón do,</span>
<lb n="3377"/><span>An cladhaire crocaidh in aghaidh a chosa</span>
<lb n="3378"/><span>Gan mhoill as polla ag an bpóna;</span>
<lb n="3379"/><span>I radharc an phobail 's a phipe fé n' oscail -</span>
<lb n="3380"/><span>Mar a bhfaghaidh Buckner ceol uaidh;</span>
<lb n="3381"/><span>Na gadhair sin cosain nó raghaid dá stolladh</span>
<lb n="3382"/><span>'S níl greim 'na cholainn ná stróicfid.</span></p>
<lb n="3383"/>
<lb n="3384"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="3385"/>
<lb n="3386"/><p><span>Is anáirde it ladhar, a chrainn, tá an chúiréibe,</span>
<lb n="3387"/><span>Is fáisc an tsnaidhm go doimhinn 'na chúil-fhéithibh;</span>
<lb n="3388"/><span>Gárlach gaill is gaingce giúirléideach,</span>
<lb n="3389"/><span>Pádraig maighistir, cladhaire is cú an éithigh!</span></p>
<lb n="3390"/>
<lb n="3391"/><p><span>Is cráidhte sinn 's na mílte in dútha Éibhir</span>
<lb n="3392"/><span>Ár sáir-fhear groidhe mar claoidheadh le cú an éithigh;</span>
<lb n="3393"/><span>Tá a fhios ag Íosa Críost gur cúis éigin</span>
<lb n="3394"/><span>Chuir Seán geal choidhche ar bhuidhin an Liútaeraigh.</span>
<lb n="3395"/></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="3396"/><p><span>SLÁN IS CÉAD ÓN DTAOBH SO UAIM.</span></p>
<lb n="3397"/>
<lb n="3398"/><p><span>Slán is céad ón dtaobh so uaim</span>
<lb n="3399"/><span>Cois Mháighe na gcaor na gcraobh 's na gcruach,</span>
<lb n="3400"/><span>Na stát na séad na saor na sluagh</span>
<lb n="3401"/><span>Na ndán na ndréacht na dtréan gan ghruaim.</span></p>
<lb n="3402"/>
<lb n="3403"/><p><span>Och, ochón, is breoidhte mise,</span>
<lb n="3404"/><span>Gan chuid gan chóir, gan chóip gan chiste,</span>
<lb n="3405"/><span>Gan suilt gan seóid gan spórt gan spionnadh</span>
<lb n="3406"/><span>Ó seóladh me chun uaignis!</span></p>
<lb n="3407"/>
<lb n="3408"/><p><span>Slán go héag dá saor-fhir suairc,</span>
<lb n="3409"/><span>Dá dáimh dá héigs dá cléir dá suag,</span>
<lb n="3410"/><span>Dom cháirde cléibh gan chlaon gan chluain</span>
<lb n="3411"/><span>Gan cháim gan chaon gan chraos gan chruadhas.</span></p>
<lb n="3412"/>
<lb n="3413"/><p><span>Slán dá n-éis dá béithibh uaim -</span>
<lb n="3414"/><span>Dá gcáil dá gcéill dá scéimh dá snuadh -</span>
<lb n="3415"/><span>Dá mná go léir, dá gcéim dá gcuaird,</span>
<lb n="3416"/><span>Dá bpráisc dá bpléidhe dá méinn dá mbuaidh.</span></p>
<lb n="3417"/>
<lb n="3418"/><p><span>Slán tar aon don té ná luadhaim,</span>
<lb n="3419"/><span>'Sí an bháin-chnis bhéasach bhéal-tais bhuadhach,</span>
<lb n="3420"/><span>Chuir tráth chun sléibhe me i gcéin im ruaig -</span>
<lb n="3421"/><span>'Sí grádh mo chléibh 'bé in Éirinn cuach.</span>
<lb n="3422"/></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="3423"/><p><span>Is fánach faon me, is fraochmhar fuar,</span>
<lb n="3424"/><span>Is tláith 's is tréith 's is taomach truagh -</span>
<lb n="3425"/><span>I mbarr an tsléibhe gan aon, monuar,</span>
<lb n="3426"/><span>Im páirt acht fraoch is gaoth adtuaidh!</span></p>
<lb n="3427"/>
<lb n="3428"/><p><span>Don tsráid nuair théighim mar aon ar cuaird</span>
<lb n="3429"/><span>Ní háil leo mé is ní réidhid lem chluain;</span>
<lb n="3430"/><span>Bíd mná le chéile ag pléidhe dá luadh -</span>
<lb n="3431"/><span>"Ca háit, ca hé, ca taobh ó'r ghluais?"</span></p>
<lb n="3432"/>
<lb n="3433"/><p><span>Och, ochón, mo bhrón mo mhilleadh,</span>
<lb n="3434"/><span>Iomarca 'en ól is póga bruinneal</span>
<lb n="3435"/><span>d'fhúig mise lem ló gan fód gan foithin</span>
<lb n="3436"/><span>Is fós gan iomad fuadair.</span></p>
<lb n="3437"/>
<lb n="3438"/><p><span>Dom cháirde im ghaobhar gan téacht is truagh</span>
<lb n="3439"/><span>'S me 'om chrádh ag an saoghal i ngéibheann guais</span>
<lb n="3440"/><span>Le ráithe i bpéin i gcéin ar cuaird</span>
<lb n="3441"/><span>Gan ábhacht gan scléip gan scéal dá luadh.</span></p>
<lb n="3442"/>
<lb n="3443"/><p><span>Ó dháil an chléir dam céile nuadh</span>
<lb n="3444"/><span>Cois Mháighe go héag ní hé mo chuaird,</span>
<lb n="3445"/><span>Go bráth lem ré táim réidh lem chuach</span>
<lb n="3446"/><span>'S le mnáibh an tsaoghail chuir mé ar bhuaidhirt!</span>
<lb n="3447"/><span>MO SHLÁN GO hÉAG DOM GHLÉ-GHAS tSUAIRC.</span></p>
<lb n="3448"/>
<lb n="3449"/><p><span>Mo shlán go héag dom ghlé-ghas tsuairc,</span>
<lb n="3450"/><span>Slán ár gcléire ár saor ár suag;</span>
<lb n="3451"/><span>Ár slán go léir leat d'aon ghuth uainn</span>
<lb n="3452"/><span>Go bráth dot chaomhnadh ar chéimibh cruadha.</span>
<lb n="3453"/></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="3454"/><p><span>Mo dhíth mo bhrón lem ló is mo thuirse</span>
<lb n="3455"/><span>Mo ghroidhe-ghas ghlórmhar ghleoite an ghliocais -</span>
<lb n="3456"/><span>Ba síordha sóghach ba seólta snoidhte -</span>
<lb n="3457"/><span>Fá dhraoidheacht gan treóir in uaigneas!</span></p>
<lb n="3458"/>
<lb n="3459"/><p><span>Mág Craith caomh isé do luadhaim,</span>
<lb n="3460"/><span>Máistir léighinn is cléireach cnuais -</span>
<lb n="3461"/><span>Grádh na mbéithe saor-ghean suag</span>
<lb n="3462"/><span>Den Tál-fhuil Ghaedhal do b'éachtach uair.</span></p>
<lb n="3463"/>
<lb n="3464"/><p><span>Is cásmhar mé is gach aon monuar</span>
<lb n="3465"/><span>Cois Mháighe go léir 'dir thréan is truagh,</span>
<lb n="3466"/><span>'Dir ársa is aosta, cléir is tuaith,</span>
<lb n="3467"/><span>'S ár mná it dhéidh is déar-fhliuch duairc.</span></p>
<lb n="3468"/>
<lb n="3469"/><p><span>Is ádhbhar léin don taobh so is truagh</span>
<lb n="3470"/><span>Fear sámh suilt, séimh, fear saordha suairc;</span>
<lb n="3471"/><span>Fear dáin is dréacht do dhéanadh is duain</span>
<lb n="3472"/><span>Ar fán chun sléibhe i gcéin gur ghluais.</span></p>
<lb n="3473"/>
<lb n="3474"/><p><span>Seo an fáth, mo léan, ón dtaobh so a ruaig</span>
<lb n="3475"/><span>Ár sáir-fhear séimh den tréan-fhuil mhuair -</span>
<lb n="3476"/><span>A pháirt re béithe is claon-chlis cluain</span>
<lb n="3477"/><span>Chuir táinte tréan mar é ar buaidhirt!</span></p>
<lb n="3478"/>
<lb n="3479"/><p><span>Paris féach is Aonghus buadhach,</span>
<lb n="3480"/><span>Áiacs laochda léidmheach luath,</span>
<lb n="3481"/><span>Iáson caomh is Caesar uair,</span>
<lb n="3482"/><span>Gur mná do thraoch 's a dtréanta sluagh.</span>
<lb n="3483"/></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="3484"/><p><span>Ó sháruigh béithe an méid seo i nguais -</span>
<lb n="3485"/><span>Dáibhí an réx is céad ná luadhaim -</span>
<lb n="3486"/><span>Ní nár duit géilleadh is téacht anuas,</span>
<lb n="3487"/><span>Is na mná san tréig acht aon 'san chuaird.</span></p>
<lb n="3488"/>
<lb n="3489"/><p><span>A ghrádh mo chléibh nár thaobhuigh cruadhas</span>
<lb n="3490"/><span>Acht fáilte is féile béasa is buaidh,</span>
<lb n="3491"/><span>Trághadh na bléithe is gné gan ghruaim,</span>
<lb n="3492"/><span>Mo shlán go héag dot chaomhnadh buan.</span></p>
<lb n="3493"/>
<lb n="3494"/><p><span>AN COMHCHEANGAL:</span></p>
<lb n="3495"/>
<lb n="3496"/><p><span>Siúd mo bheannacht don Mhangaire Shúgach ghrinn</span>
<lb n="3497"/><span>D'fhúig me i ngalair it easbhaidh 's an chúirt gann suidheamh;</span>
<lb n="3498"/><span>Is dubhach ár bhfearaibh 's gach ainnir is túirseach tinn</span>
<lb n="3499"/><span>Gan tnúth re haiteas go dtagair-se chughainn arís!</span></p>
<lb n="3500"/>
<lb n="3501"/><p><span>IS AINDEIS ATÁIM 'S IS CÁSMHAR.</span></p>
<lb n="3502"/>
<lb n="3503"/><p><span>Is aindeis atáim 's is cásmhar cathach claoidhte,</span>
<lb n="3504"/><span>Gan aiteas gan áird gan ábhacht, ar easbhaidh buidhne,</span>
<lb n="3505"/><span>Gan caraid im dháil ná cáirde ag teacht 'om choimhdeacht</span>
<lb n="3506"/><span>Ó caitheadh chun fáin me tráth go Baile an Fhaoitigh!</span></p>
<lb n="3507"/>
<lb n="3508"/><p><span>An uair ghabhaim an tsráid bíd cách go ceanna-choimhtheach,</span>
<lb n="3509"/><span>Ní ghlacaid lem páirt, im dháil ní thagaid choidhche,</span>
<lb n="3510"/><span>Mar bharra ar gach cás na mná go seachnuighid me</span>
<lb n="3511"/><span>An tamall so táim gan áird i mBaile an Fhaoitigh!</span>
<lb n="3512"/></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="3513"/><p><span>Deir Anna le hÁine: "Crádh dho, an aithnidh díbh-se</span>
<lb n="3514"/><span>An Mangaire a rádhaim - tá a cháil ar feadh na tíre;</span>
<lb n="3515"/><span>Meallann sé mná, seo an cheárd do leanann choidhche,</span>
<lb n="3516"/><span>'S a thaisteal tar Máigh ní fearrde Baile an Fhaoitigh!"</span></p>
<lb n="3517"/>
<lb n="3518"/><p><span>An sagart tar cách do sháidh in anacraí sinn,</span>
<lb n="3519"/><span>'S an smalaire smáil 'na pháirt do dhearbhuigheadh coir,</span>
<lb n="3520"/><span>An aicme seo rádhaim 's an bháb ná hainmnighim-se</span>
<lb n="3521"/><span>Fá ndeara dham trácht go bráth go Baile an Fhaoitigh!</span></p>
<lb n="3522"/>
<lb n="3523"/><p><span>Admhaim tráth gur ráig is ragairne oidhche,</span>
<lb n="3524"/><span>Dramanna is cáirt is cláir dá chnagadh choidhche,</span>
<lb n="3525"/><span>Sparainn le cách is mná dá mbaint chun aimhlis</span>
<lb n="3526"/><span>Fá ndeara dham trácht go bráth go Baile an Fhaoitigh!</span></p>
<lb n="3527"/>
<lb n="3528"/><p><span>IS CEASNAIDHEACH CÁSMHAR ATÁIM 'S IS LEÁNMHAR.</span></p>
<lb n="3529"/>
<lb n="3530"/><p><span>Is ceasnaidheach cásmhar atáim 'is is léanmhar</span>
<lb n="3531"/><span>Gan aistí gan áthais ó thánga ar an dtaobh so,</span>
<lb n="3532"/><span>Gan stair ghrinn na dáimhe ná mná fionan 'om chaomhnadh,</span>
<lb n="3533"/><span>Gan ealadha, gan ádhbhar gan fagháltas gan féile.</span></p>
<lb n="3534"/>
<lb n="3535"/><p><span>Dlighthe cruadha na Whigs do ruaig me in imeall Tuaithe im aonar</span>
<lb n="3536"/><span>Do rith, monuar, mo mhire ar cuaird, is dubh mo shnuadh 's is</span>
<lb n="3537"/><span>créimeach,</span>
<lb n="3538"/><span>D'imig uaim mo shult mo shuan, tá tuirse mhuar 'om chéasadh</span>
<lb n="3539"/><span>'S is duine gruama gan friotal suag ná cuirfeadh duain 'om fhéachaint.</span>
<lb n="3540"/></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="3541"/><p><span>Dá dtagaidís na sáir-fhir tar sáile dár saoradh,</span>
<lb n="3542"/><span>Sliocht Airt is Chuinn is Fháilbhe is an fánach ná déarfainn,</span>
<lb n="3543"/><span>Bheadh Cailbhín is a cháirde 'na dtáin-rith tar gaothradh</span>
<lb n="3544"/><span>'S ní ghlacfaidís gan sásamh 'na ndearnadar den éigean.</span></p>
<lb n="3545"/>
<lb n="3546"/><p><span>A CHARAID CHLÚMHAIL DHÍOGHRAIS.</span></p>
<lb n="3547"/>
<lb n="3548"/><p><span>A charaid chlúmhail dhíoghrais,</span>
<lb n="3549"/><span>A shaoi ghlain de stoc na ndámh,</span>
<lb n="3550"/><span>Mo bheatha chughat do scríobhaim</span>
<lb n="3551"/><span>Nó an díth leat mo chor ag mnáibh;</span>
<lb n="3552"/><span>Gach caile clúmhach má's cuibhe liom</span>
<lb n="3553"/><span>A coimhdeacht le toisc an ghrádha</span>
<lb n="3554"/><span>Ní ghlacaid súd mo dhícheall</span>
<lb n="3555"/><span>Tan chíd me gan stoc gan stát.</span></p>
<lb n="3556"/>
<lb n="3557"/><p><span>Cé geallaim súd don bhuidhin seo -</span>
<lb n="3558"/><span>Do Shíle is do Mhuirinn bhláith -</span>
<lb n="3559"/><span>Stair do scrúdadh, is laoithe</span>
<lb n="3560"/><span>Do shuidheachan mar Oilioll fáidh;</span>
<lb n="3561"/><span>Cleasa lúith go líomhtha</span>
<lb n="3562"/><span>'S na laoithe ba toil le mná,</span>
<lb n="3563"/><span>'S is feas gur dhiúltadh is díol dam</span>
<lb n="3564"/><span>Ó chíd me gan chuid gan cháin.</span></p>
<lb n="3565"/>
<lb n="3566"/><p><span>Deir Cathal† dúr †mac Shímoin</span>
<lb n="3567"/><span>"A Shíle, anois, tuig an cás;</span>
<lb n="3568"/><span>Gaibh-se chughat mac Feidhlim</span>
<lb n="3569"/><span>Is maighistir na scoile fág;</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="3570"/><p><span>Is fearra dhúinn-ne Tadhg beag</span>
<lb n="3571"/><span>'Ná scaoinse dhen fhuil is fearr</span>
<lb n="3572"/><span>Gan rath gan chlú gan oidhreacht</span>
<lb n="3573"/><span>'S ar thuill riamh gur shloig 'na bhrághaid."</span></p>
<lb n="3574"/>
<lb n="3575"/><p><span>Ar ghaibh mo ghlaic do scaoileas -</span>
<lb n="3576"/><span>Le haoibhneas gach corn thraghainn -</span>
<lb n="3577"/><span>'S gach bean do ghabhadh im líonta</span>
<lb n="3578"/><span>Ba ghnaoi liom a cion 's a páirt;</span>
<lb n="3579"/><span>Gach dailc go pras nach cuibhe liom</span>
<lb n="3580"/><span>Le righin-dair a chorp do chneadhainn</span>
<lb n="3581"/><span>'S is Mangaire ait le baois me</span>
<lb n="3582"/><span>Cé shaoilid gurab olc mo cháil.</span></p>
<lb n="3583"/>
<lb n="3584"/><p><span>Geallaim-se don bhuidhin sin -</span>
<lb n="3585"/><span>Cé díth leó mo dhul 'na bpáirt -</span>
<lb n="3586"/><span>Ar chaitheas-sa gur dhíolas</span>
<lb n="3587"/><span>Le haoibhneas 's go bhfuilim slán;</span>
<lb n="3588"/><span>Gurab aithnidh dam na mílte</span>
<lb n="3589"/><span>Go cnaoidhte ná hibheadh cárt</span>
<lb n="3590"/><span>Is an Mangaire nach cinnteach</span>
<lb n="3591"/><span>Ina scaoinse go hiomalán.</span></p>
<lb n="3592"/>
<lb n="3593"/><p><span>Is éascaidh cliste shuidhfinn</span>
<lb n="3594"/><span>I gcuibhreann i dtosach cách</span>
<lb n="3595"/><span>Ag glaodhach ar bhlas na dighe sin</span>
<lb n="3596"/><span>Dochím aca i soitheach cárt;</span>
<lb n="3597"/><span>Na céadta fear dobhíonn agam</span>
<lb n="3598"/><span>Sínte ina gcuirp fá chlár</span>
<lb n="3599"/><span>'S is mó mo shraith le díol ann</span>
<lb n="3600"/><span>'Ná ag Tadhg† beag †Ó Conalláin!</span>
<lb n="3601"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="3602"/><p><span>Mo bhroid, mo dhoigh, mo scíos guirt,</span>
<lb n="3603"/><span>Mo sceimhle, mo ghoin, mo ghádh,</span>
<lb n="3604"/><span>Mo loit do loisc mo chroidhe ionnam</span>
<lb n="3605"/><span>Ár saoithe 's ár sliocht ar fán;</span>
<lb n="3606"/><span>Gan chion gan chuid gan oidhreacht,</span>
<lb n="3607"/><span>Gan feidhm cirt gan cothrom stáit</span>
<lb n="3608"/><span>Is tuirc is duirc is daoithe</span>
<lb n="3609"/><span>Go buidheanmhar is bodacháin.</span></p>
<lb n="3610"/>
<lb n="3611"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="3612"/>
<lb n="3613"/><p><span>Dearcaim le dúil cúilfhionn is meallaim maighdean.</span>
<lb n="3614"/><span>An canna go húr diúgaim is dram le hintinn,</span>
<lb n="3615"/><span>Gach drannaire dúr ná humhlann bainim rinnce as,</span>
<lb n="3616"/><span>'S an Mangaire Súgach siúd mar chaitheann a aimsir.</span></p>
<lb n="3617"/>
<lb n="3618"/><p><span>A DHALTA DHIL AN DAINID LIBH MO CHÁS ANOIS?</span></p>
<lb n="3619"/>
<lb n="3620"/><p><span>A dhalta dhil an dainid libh mo chás anois,</span>
<lb n="3621"/><span>Dom chartadh tiugh, ag eaglais gan fáth ar bith;</span>
<lb n="3622"/><span>An aicme sin ní ghlacaid me acht im fhánaire,</span>
<lb n="3623"/><span>'S ní ghabhaid liom im protestan ná im pápaire.</span></p>
<lb n="3624"/>
<lb n="3625"/><p><span>Deir pearsa aca gur cearrbhach neamh-ghnáthach me</span>
<lb n="3626"/><span>'S go n-adhmhaim gur Sasanach do láthair me,</span>
<lb n="3627"/><span>Nuair scaraim leis chun Aifrinn go mb'fhearr liom dul,</span>
<lb n="3628"/><span>'S nach ceachtar mise protestan ná pápaire.</span>
<lb n="3629"/></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="3630"/><p><span>Dearbhann gan dearmad nach fuláir leis me</span>
<lb n="3631"/><span>Do chartadh tiugh le harma do láthair chirt,</span>
<lb n="3632"/><span>Go rachaidh liom chun achrainn gan spás ar bith</span>
<lb n="3633"/><span>'S go gcaithfead bheith im protestan nó im pápaire.</span></p>
<lb n="3634"/>
<lb n="3635"/><p><span>An sagart deir gur feannaire neamh-fhálach me</span>
<lb n="3636"/><span>'S go dtarraingim le mangaireacht na mná chun uilc,</span>
<lb n="3637"/><span>Gur measa me 'ná ceatharnach atá le broid,</span>
<lb n="3638"/><span>'S ná glacfaidh me im protestan ná im pápaire.</span></p>
<lb n="3639"/>
<lb n="3640"/><p><span>Is do freagradh gur eachtrannach gan náire me,</span>
<lb n="3641"/><span>Is nach taithneamhach mo bhearta ná mo cháile ris,</span>
<lb n="3642"/><span>Nach atharrach me acht reacaire atá gan strus</span>
<lb n="3643"/><span>Do chleachtann bheith 'na phrotestan is nach pápaire.</span></p>
<lb n="3644"/>
<lb n="3645"/><p><span>Ní carthannacht fé ndeara dho ná grádh do shult</span>
<lb n="3646"/><span>Mo chartha-sa do thagradh do láthair Scuit,</span>
<lb n="3647"/><span>Ní maise dho mo mhasladh-sa i gcás ar bith</span>
<lb n="3648"/><span>Pé aca mise protestan nó pápaire.</span></p>
<lb n="3649"/>
<lb n="3650"/><p><span>Ó caitheadh me as an eaglais is go dtárla amuigh</span>
<lb n="3651"/><span>Is gur fada me ar mearathall gan áit ar bith</span>
<lb n="3652"/><span>Caithfead cur le hatharrach na táine sin</span>
<lb n="3653"/><span>Dogheabhas leam im protestan nó im pápaire.</span></p>
<lb n="3654"/>
<lb n="3655"/><p><span>Cé fada dobhí Magdalen is Dáibhí an king</span>
<lb n="3656"/><span>Ar mearathal is an t-aspol do cuir táinte i mbroid</span>
<lb n="3657"/><span>Do glacadh iad nuair chasadar i gcáil 's i gcion</span>
<lb n="3658"/><span>Is ceachtair díobh níor phrotestan ná pápaire.</span></p>
<lb n="3659"/>
<lb n="3660"/><p><span>A chara dhil cá rachad-sa chun fáin anois?</span>
<lb n="3661"/><span>Ó's feasach me ar dearmad gan fáth gan fios,</span>
<lb n="3662"/><span>Caithfead bheith im Chailbhinist nó im Árian uilc</span>
<lb n="3663"/><span>Ó scaras le bheith im protestan nó im pápaire.</span>
<lb n="3664"/></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="3665"/><p><span>'Bé aca-san den aicme-se ar a dtráchtaim-se</span>
<lb n="3666"/><span>Nár dhearmaid na haitheanta is atá gan choir</span>
<lb n="3667"/><span>Caitheadh liom a gharbh-leac go hábalta</span>
<lb n="3668"/><span>Pé aca-san me protestan nó pápaire.</span></p>
<lb n="3669"/>
<lb n="3670"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="3671"/>
<lb n="3672"/><p><span>Féach an t-aspol do pheacuigh fá thrí ar dtúis</span>
<lb n="3673"/><span>Ag séanadh a Charad gur glacadh arís go humhal;</span>
<lb n="3674"/><span>A Dhé dhil aitchim, cé scaras le dlighe na nÚrd,</span>
<lb n="3675"/><span>Mar aon le Peadair an Mangaire scaoil it dhún.</span></p>
<lb n="3676"/>
<lb n="3677"/><p><span>A CHARAID CHUMAINN LEANAS LAOITHE.</span></p>
<lb n="3678"/>
<lb n="3679"/><p><span>A charaid chumainn leanas laoithe is dánta suilt</span>
<lb n="3680"/><span>Go hacfuinneach ar aithris na dáimhe dil</span>
<lb n="3681"/><span>Ní thaitneann liom dot chartadh thu is dot cháibleadh anois</span>
<lb n="3682"/><span>Ag eaglais idir phrotestan is pápaire.</span></p>
<lb n="3683"/>
<lb n="3684"/><p><span>Da mb' atharrach na heaglaise do dháilfeadh duit</span>
<lb n="3685"/><span>Na bearta san nach taitneamhach let cháil do dhruid,</span>
<lb n="3686"/><span>Allus fliuch a leatharach níor shásamh linn</span>
<lb n="3687"/><span>Go dtagadh as a mbaitheasaibh le fánadh fuil.</span></p>
<lb n="3688"/>
<lb n="3689"/><p><span>Admhaim nach fearg tug do ráib an tsuilt</span>
<lb n="3690"/><span>Labhairt ar do chartha-sa 'sna cásaibh sin</span>
<lb n="3691"/><span>Acht carthannacht ar mhaithe leat, is grádh le cion,</span>
<lb n="3692"/><span>Dot scaramhain ón aicme sin do sháruigh sibh.</span>
<lb n="3693"/></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="3694"/><p><span>A fhir ghasta ghlic gaibh meanma is ná trácht-se linn</span>
<lb n="3695"/><span>Go rachair-se go seachmallach chun fáin gan fios;</span>
<lb n="3696"/><span>Bíodh tearman an Araid-mhic 'na ghárda agat</span>
<lb n="3697"/><span>Is fearra dhuit 'ná an protestan is an pápaire.</span></p>
<lb n="3698"/>
<lb n="3699"/><p><span>Rachad-sa 'na sheasamh is dá áiteamh duit</span>
<lb n="3700"/><span>Gur bh'aithnidh dam it leanbh thu is it mháistir ghlic</span>
<lb n="3701"/><span>Ná feaca ionnat 'san aga san acht cáile fir</span>
<lb n="3702"/><span>Gan eagla roimh phrotestan ná pápaire.</span></p>
<lb n="3703"/>
<lb n="3704"/><p><span>An phearsa dhubh is aithnidh dam a cháile sin</span>
<lb n="3705"/><span>'S ní abraim nach faltanas le dásacht uilc</span>
<lb n="3706"/><span>Fá ndeara dho go maslathach a ráidhte libh</span>
<lb n="3707"/><span>Gidh gearra a chuid den phrotestan 'ná 'en phápaíre!</span></p>
<lb n="3708"/>
<lb n="3709"/><p><span>Ná gabhaidh-se anois meathtachas ná tláthas ris</span>
<lb n="3710"/><span>Na bearta san dá gcasadh leat, cé árd i nguth,</span>
<lb n="3711"/><span>Leantar leat na haitheanta go fáthach glic</span>
<lb n="3712"/><span>'S ní heagal duit-se protestan ná pápaire.</span>
<lb n="3713"/><span>Ná tagair liom ar Chailbhinists i gcás ar bith,</span>
<lb n="3714"/><span>Ná an aicme sin ná hadmhann an pápa i gcion,</span>
<lb n="3715"/><span>Aire dhuit ná leanaidh slighte Mhártain uilc</span>
<lb n="3716"/><span>'S mar sin beir it phrotestan is it phápaire.</span></p>
<lb n="3717"/>
<lb n="3718"/><p><span>Má's aineamh ort bheith greannamhar i ráidhtibh suilt</span>
<lb n="3719"/><span>Feasach fuinte fearamhail 's go fáilteach fliuch</span>
<lb n="3720"/><span>Geala-spirid na fairsinge bheith táithte libh -</span>
<lb n="3721"/><span>Is fada tusa ceangailte 'sna cáilibh sin.</span></p>
<lb n="3722"/>
<lb n="3723"/><p><span>Geallaim duit, a dhalta dhil, 's a ghrádh mo chuirp</span>
<lb n="3724"/><span>An ceangal tugas cheana dhuit, an pháirt 's an cion</span>
<lb n="3725"/><span>Go mairfid sin go scarfa thusa an bás is me -</span>
<lb n="3726"/><span>Bí it mhangaire, it phrotestan, nó it phápaire!</span>
<lb n="3727"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="3728"/><p><span>MO MHALLACHT-SA FÁ THRÍ.</span></p>
<lb n="3729"/>
<lb n="3730"/><p><span>Mo mhallacht-sa fá thrí do phearsa ar bith mar sinn</span>
<lb n="3731"/><span>Dogheabhadh le n-a shaoighal le haon bhean</span>
<lb n="3732"/><span>'S gur feas ar feadh na gcríoch gach fear do lean mo shlighe</span>
<lb n="3733"/><span>Gurab easmailteach a dhíol 'na shaothar;</span>
<lb n="3734"/><span>Cé fada me le baois 's gur radas searc ó chroidhe</span>
<lb n="3735"/><span>Dá n-abrainn is fíor do chéadta;</span>
<lb n="3736"/><span>Feasta ó táim ar deighilt 's gur scaras leó gan roinn</span>
<lb n="3737"/><span>An aicme sin is deimhin go dtréigfead.</span></p>
<lb n="3738"/>
<lb n="3739"/><p><span>Nach baoth an bheart don trú do léigfeadh seal a rún</span>
<lb n="3740"/><span>Le héigeas ait gan chlú gan éifeacht;</span>
<lb n="3741"/><span>Féach gur bean ar dtúis do shaothruigh easmailt dúinn</span>
<lb n="3742"/><span>'S do thréig a cheart don ubhall in Éden;</span>
<lb n="3743"/><span>Féach gur bean annsúd an Trae do leag 's a trúip</span>
<lb n="3744"/><span>'S is léir tug creach na dtriúch le chéile,</span>
<lb n="3745"/><span>Féach gur bean, mo phudhair, tug Éire Airt fé smúid</span>
<lb n="3746"/><span>Ag méirligh Shaxan úd dár ndaoradh -</span></p>
<lb n="3747"/>
<lb n="3748"/><p><span>Tar sáile dá dtigheadh an Spáinneach is a bhuidhean</span>
<lb n="3749"/><span>Re háthas is Laoiseach taobh ris</span>
<lb n="3750"/><span>Gach árd-fhlaith dfhuil Chuinn 'san fánach so ar deighilt</span>
<lb n="3751"/><span>A bhfagháltas a ngníomh 's a réimheas</span>
<lb n="3752"/><span>Dob' ábalta binn ceáfra le méadhair</span>
<lb n="3753"/><span>'S an dáimh uile is deimhin go saothrach</span>
<lb n="3754"/><span>'S gach cnápach do shíolruigh ón gcráin duibh gan chrích</span>
<lb n="3755"/><span>'Na dtréin-rith gan mhoill in éagmuis.</span>
<lb n="3756"/></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="3757"/><p><span>An ceangal:</span></p>
<lb n="3758"/>
<lb n="3759"/><p><span>Ó thárla scartha le haicme do chiap me 'e ghnáith</span>
<lb n="3760"/><span>Do chráidh me gan fhios 's do chaitheadh go dian mo phágh</span>
<lb n="3761"/><span>Mo chuid 'n fhaid mhairfead nach ngabhad re hiarsma mná</span>
<lb n="3762"/><span>Acht ráfla is carrbhas is baraille á riar ar chách.</span></p>
<lb n="3763"/>
<lb n="3764"/><p><span>IS IAD NA MNÁ DO CHIAP ME 'E GHNÁITH.</span></p>
<lb n="3765"/>
<lb n="3766"/><p><span>Is iad na mná do chiap me 'e ghnáith</span>
<lb n="3767"/><span>'S ní fhéadaim tráth a dtréigean</span>
<lb n="3768"/><span>Is iad na mná so im dhiaidh gach lá</span>
<lb n="3769"/><span>Thoir thiar do chráidh go léir me;</span>
<lb n="3770"/><span>Is iad na mná is an mian so im lár</span>
<lb n="3771"/><span>Chuir riamh le fán an tsaoghail me</span>
<lb n="3772"/><span>'S cé riabhach atáim gan tighearnas stáit</span>
<lb n="3773"/><span>Is dian atáid dom éileamh.</span></p>
<lb n="3774"/>
<lb n="3775"/><p><span>Tá dias tar chách i mbliadhna 'om chrádh</span>
<lb n="3776"/><span>'S a riar ní bhfághaim ar aon chor -</span>
<lb n="3777"/><span>Dias de mhná na gciabh-fholt mbláith</span>
<lb n="3778"/><span>Ag fiadhach im dheáidh gan traochadh;</span>
<lb n="3779"/><span>An dias so a rádhaim chuir riamh mo phágh</span>
<lb n="3780"/><span>'S mo chiall go bráth dom thréigean</span>
<lb n="3781"/><span>'S dá dtriallainn tráth go hiarthar Fáil</span>
<lb n="3782"/><span>Biaid siar im dháil go saothrach.</span></p>
<lb n="3783"/>
<lb n="3784"/><p><span>Trian dem cháil-se riamh le hábhacht</span>
<lb n="3785"/><span>Gach criadh-mhug lán do thaoscadh,</span>
<lb n="3786"/><span>Trian dem cháil ní fhiadaim trácht</span>
<lb n="3787"/><span>Gan ciallach mná dom chaomhnadh;</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="3788"/><p><span>Trian dem cháil níl riaghail sa chlár</span>
<lb n="3789"/><span>Ná stiallaim tráth le héigean,</span>
<lb n="3790"/><span>'S i ndiaidh gach cáis is rian gach fáin</span>
<lb n="3791"/><span>Bíd cliar is cáirde 'om dhaoradh!</span></p>
<lb n="3792"/>
<lb n="3793"/><p><span>A Dhia na ngrás fuair pian is páis</span>
<lb n="3794"/><span>Cuir srian lem námhaid le chéile,</span>
<lb n="3795"/><span>Is riar 'na dheáidh an fiadh seo ar fán</span>
<lb n="3796"/><span>Is triatha Fáil 'na réim chirt;</span>
<lb n="3797"/><span>Gach iarmhar tá dár gcliar gan stáit</span>
<lb n="3798"/><span>Iad 'na n-áitreabh saothruigh</span>
<lb n="3799"/><span>'S an chliar atá san iaith go sámh</span>
<lb n="3800"/><span>Iarraim tráth a dtréigean!</span></p>
<lb n="3801"/>
<lb n="3802"/><p><span>SCAOILIM SA TIMCHEALL LE hIOMAD DÚTHRACHT.</span></p>
<lb n="3803"/>
<lb n="3804"/><p><span>Scaoilim sa timcheall le hiomad dúthracht</span>
<lb n="3805"/><span>Sceimhle gan faoiseamh ar fhuirinn Liútair,</span>
<lb n="3806"/><span>An geimhleach dá sraoille go teine-thnútha</span>
<lb n="3807"/><span>Is rí ceart trí ríoghachta ina sheilbh dúthchais.</span></p>
<lb n="3808"/>
<lb n="3809"/><p><span>Ríomhadh a bpríomha ní doiligh dúinn-na</span>
<lb n="3810"/><span>As Inse na míleadh sin Chaisil Mhumhan,</span>
<lb n="3811"/><span>'S gur dfhíor-shliocht an taoisigh sin Maine Leamhna</span>
<lb n="3812"/><span>Tug díleas dfhuil Stíobhart i bhfearainn iomdha.</span></p>
<lb n="3813"/>
<lb n="3814"/><p><span>Guidhim-se le croidhe dhil an tAthair ionnraic</span>
<lb n="3815"/><span>Díbirt is díochur is fannadh is fanntais,</span>
<lb n="3816"/><span>Duíbhe agus claoidhteacht is creathadh is canntlamh</span>
<lb n="3817"/><span>Ar bhuidhin uilc ba cíocrach chun cealla-scannradh.</span>
<lb n="3818"/></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="3819"/><p><span>Gach saoi suilt ler b'aoibhinn na galla d'ionnradh</span>
<lb n="3820"/><span>Is fírinn mo scríbhinne i Meitheamh Shamhraidh</span>
<lb n="3821"/><span>Díogadh sruth fíonta le hiomad brannda</span>
<lb n="3822"/><span>Le hintinn an laoi bhig seo cantar leam-sa.</span></p>
<lb n="3823"/>
<lb n="3824"/><p><span>TÁ PRUISE AGUS PÓLAND FÓS AR MEARATHALL.</span></p>
<lb n="3825"/>
<lb n="3826"/><p><span>Tá Pruise agus Póland fós ar mearathall</span>
<lb n="3827"/><span>Sin scartha go deó le Seoirse Hanobher</span>
<lb n="3828"/><span>Is an calm-fhear cródha ar phórtaibh Alban</span>
<lb n="3829"/><span>'S go leór dá charaid 'na ghárda;</span>
<lb n="3830"/><span>Gach faraire fionn ar bhfonn leis greann</span>
<lb n="3831"/><span>Tagadh in am ag cabhair lem ghrádh,</span>
<lb n="3832"/><span>Ná tugaidh bhur bhót dbhur ndeóin le Sasanaigh</span>
<lb n="3833"/><span>Is gairid uaibh gleo ná leomhfaid labhairt libh</span>
<lb n="3834"/><span>Beidh atharrach spóirt fán bhfoghmhar i mBanba</span>
<lb n="3835"/><span>Is sealbh trí choróin ag an leoghan ná habraim</span>
<lb n="3836"/><span>Sin Fódla feasta ag mo ráib gheal.</span></p>
<lb n="3837"/>
<lb n="3838"/><p><span>Guibheam go léir Mac Dé is a Bhanaltra</span>
<lb n="3839"/><span>An siollaire séimh 'bé hé ná habraim</span>
<lb n="3840"/><span>Gan mhiolam gan bhéim do léigean eadrainn</span>
<lb n="3841"/><span>Gan bhaoghal gan bhascadh gan bhearnadh;</span>
<lb n="3842"/><span>Beimíd go sóghach ag ól gach neóin</span>
<lb n="3843"/><span>'Nuair thiocfaidh mo leoghan 's a shlógh tar sáil,</span>
<lb n="3844"/><span>Beid míle hussa i gClár na Banban</span>
<lb n="3845"/><span>Beidh cíoradh is cárnadh is tnáthadh ar fanatics,</span>
<lb n="3846"/><span>Beidh sagairt is bráithre ag rádh na salma</span>
<lb n="3847"/><span>Is galla fá sháil an bhráca ag Carolus</span>
<lb n="3848"/><span>Is ólam feastain a shláinte!</span>
<lb n="3849"/></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="3850"/><p><span>An ceangal:</span></p>
<lb n="3851"/>
<lb n="3852"/><p><span>Gach sáir-fhear glé de shaor-shliocht Airt is Fheidhlim</span>
<lb n="3853"/><span>Ler shámh an réx do théacht i gceart a shinsir</span>
<lb n="3854"/><span>Le gárdas glaodhadh go héascaidh canna saghdair,</span>
<lb n="3855"/><span>Is sláinte Shéarluis taoscam feasta timcheall.</span></p>
<lb n="3856"/>
<lb n="3857"/><p>
<lb n="3858"/><span>A DHALTA NÁR DALLADH LE DLAOITHE.</span></p>
<lb n="3859"/>
<lb n="3860"/><p><span>A dhalta nár dalladh le dlaoithe</span>
<lb n="3861"/><span>'S do sheachain an tslighe 'nar ghaibh Seón</span>
<lb n="3862"/><span>Seasaimh-se sealad is chífir</span>
<lb n="3863"/><span>Gach cabhair tá ag Íosa fít chomhair;</span>
<lb n="3864"/><span>Tá Carolus calma croidhe-mhear</span>
<lb n="3865"/><span>Ag bascadh na buidhne seo 'ot bhreódhadh.</span>
<lb n="3866"/><span>Bainfe sé allus as mílte,</span>
<lb n="3867"/><span>'S ní ghlacfaidh gan díoghaltas it bhrón.</span></p>
<lb n="3868"/>
<lb n="3869"/><p><span>Tá galla 'na srathairt dá síneadh,</span>
<lb n="3870"/><span>Tá masladh agus moill ar a ngnó,</span>
<lb n="3871"/><span>Tá easbhaidh ar an aicme ná hinnsid</span>
<lb n="3872"/><span>'S is dearbh nach díth liom a ngleó;</span>
<lb n="3873"/><span>Beidh Banba, geallaim, ag Stíobhart,</span>
<lb n="3874"/><span>Beidh cantain is laoithe ag lucht ceoil,</span>
<lb n="3875"/><span>Beidh a gcealla ag an eaglais fhíre</span>
<lb n="3876"/><span>'S is fada uaidh síos bheidh na Seóin.</span></p>
<lb n="3877"/>
<lb n="3878"/><p><span>Treabhaidh is lasaidh bhur dteinte</span>
<lb n="3879"/><span>Agus leanaidh go díreach an tóir,</span>
<lb n="3880"/><span>Tá an seabhac ag taisteal nó Laoiseach</span>
<lb n="3881"/><span>Is dathad glan míle ina gcomhar;</span></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="3882"/><p><span>Beidh flatha na Banba 'á gcoimhdeacht</span>
<lb n="3883"/><span>Is bainfid siad síneadh as na Seóin,</span>
<lb n="3884"/><span>Is an t-anam go gcaillidh de sceimhle</span>
<lb n="3885"/><span>Na fearaibh do stríocfadh ón ngnó.</span></p>
<lb n="3886"/>
<lb n="3887"/><p><span>Tá cascar is bascadh ortha roimhe seo,</span>
<lb n="3888"/><span>Tá eagla suidhte ar an gcóip,</span>
<lb n="3889"/><span>Ag Falkirk do cailleadh na mílte,</span>
<lb n="3890"/><span>Tá Campbells go claoidhte agus Cope;</span>
<lb n="3891"/><span>Beidh sealbh na Banba ag Gaoidhlaibh,</span>
<lb n="3892"/><span>'S na danair seo choidhche gan treóir,</span>
<lb n="3893"/><span>Beidh Carolus feasta ina rígh againn</span>
<lb n="3894"/><span>'S beidh an aindeis go cinnte ar na Seóin!</span></p>
<lb n="3895"/>
<lb n="3896"/><p><span>TÁ CÉADAR, TÁ CAESAR, TÁ TREÓN.</span></p>
<lb n="3897"/>
<lb n="3898"/><p><span>Tá Céadar, tá Caesar, tá treón,</span>
<lb n="3899"/><span>Tá craobh ghlan go cróga 'san tír,</span>
<lb n="3900"/><span>Tá saor-fhear, tá saor-fhlaith gan smól</span>
<lb n="3901"/><span>Go saothrach go sóghach is go síoch;</span>
<lb n="3902"/><span>Tá béasa gan baethe go leor,</span>
<lb n="3903"/><span>Tá tréithe sa tóirse gan teimheal,</span>
<lb n="3904"/><span>Tá séimhe gan séanadh, agus fós</span>
<lb n="3905"/><span>Tá féile agus fórsa ina chroidhe.</span></p>
<lb n="3906"/>
<lb n="3907"/><p><span>Saor-bhile saor-bheartach sóghach,</span>
<lb n="3908"/><span>Saor-mhaiseach slóghmhar le suidheamh,</span>
<lb n="3909"/><span>Séimh-ghas is scéim-ghartha snódh</span>
<lb n="3910"/><span>I saoghaltacht 's i seoda gan suim;</span></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="3911"/><p><span>Phoenix den tréan-fhuil ba mhó</span>
<lb n="3912"/><span>De shaor-fhearann Fódla go fíor,</span>
<lb n="3913"/><span>'S chuir daorscar dá dtréine is dá dtreoir</span>
<lb n="3914"/><span>As Éirinn, is dheoruigh tar tuinn.</span></p>
<lb n="3915"/>
<lb n="3916"/><p><span>Féachaidh in éadan mo leoghain</span>
<lb n="3917"/><span>Ar chaol-each go cróga an uair shuidheann,</span>
<lb n="3918"/><span>Géarthach i réidh-chrobh an treóin</span>
<lb n="3919"/><span>Mar Aonghus i ngleó agus i ngníomh;</span>
<lb n="3920"/><span>Bíd méith-phuic go créimeach 'na dheoidh</span>
<lb n="3921"/><span>Is daorscar ní leomhaid teacht 'na shlighe,</span>
<lb n="3922"/><span>Ní ghéilleann don tréine go deo</span>
<lb n="3923"/><span>'S an faon dogheibh cóir uaidh is didhean.</span></p>
<lb n="3924"/>
<lb n="3925"/><p><span>I MBAILE NA NEANNTA ATÁ.</span></p>
<lb n="3926"/>
<lb n="3927"/><p><span>I mBaile na Neannta atá</span>
<lb n="3928"/><span>An crobhaire fir gan cháim</span>
<lb n="3929"/><span>'S ba ró-bhreagh a phearsa</span>
<lb n="3930"/><span>Ag gabhóil an bhealaigh</span>
<lb n="3931"/><span>Ar óig-each greanta stáit;</span>
<lb n="3932"/><span>A chloidheamh chinn óir 'na láimh</span>
<lb n="3933"/><span>Do ghearradh cinn is cnámha</span>
<lb n="3934"/><span>'S ní fheaca a shamhail -</span>
<lb n="3935"/><span>Ní tháinig ann</span>
<lb n="3936"/><span>Ó d'imigh Fionn chun fáin.</span></p>
<lb n="3937"/>
<lb n="3938"/><p><span>Dá maireadh Fionn 's an Fhiann</span>
<lb n="3939"/><span>A thrúip 's ar ghaibh leis riamh</span>
<lb n="3940"/><span>I mBaile na Neannta</span>
<lb n="3941"/><span>Gheobhaidís brannda</span>
<lb n="3942"/><span>Is martas reamhar gach bliadhain,</span></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="3943"/><p><span>Ón mbuinneán áluinn fial</span>
<lb n="3944"/><span>An seabhac nár cáineadh riamh,</span>
<lb n="3945"/><span>Cath-urradh na dtáinte</span>
<lb n="3946"/><span>A bhuadhadh an báire</span>
<lb n="3947"/><span>I ngach áird 'na mbíodh a thriall;</span></p>
<lb n="3948"/>
<lb n="3949"/><p><span>An laoch nár mheathta i ngleó</span>
<lb n="3950"/><span>A thug na céadta i mbrón,</span>
<lb n="3951"/><span>'S an leoghan mear tapa</span>
<lb n="3952"/><span>Ar óig-each ghreanta -</span>
<lb n="3953"/><span>Ba ró-bhreagh a fhead 's a ghlaodhach;</span>
<lb n="3954"/><span>'S i ndiaidh na ngadhar go tréan,</span>
<lb n="3955"/><span>An fiadh ar bhinn an tsléibhe,</span>
<lb n="3956"/><span>An ceol ban sidhe</span>
<lb n="3957"/><span>Insan róda roimhe ?</span>
<lb n="3958"/><span>Le dearcadh grinn don laoch.</span></p>
<lb n="3959"/>
<lb n="3960"/><p><span>'Sé an laoch nár mheathta i ngleo</span>
<lb n="3961"/><span>A thug na céadta i mbrón</span>
<lb n="3962"/><span>Le ghiúmar grinn</span>
<lb n="3963"/><span>Don mharcach ghroidhe</span>
<lb n="3964"/><span>Rug barr sa tír chun spóirt;</span>
<lb n="3965"/><span>Is ar thalamh bhíodh a chóip</span>
<lb n="3966"/><span>Is ól is fíon ar bórd,</span>
<lb n="3967"/><span>Is ceol dá spreagadh</span>
<lb n="3968"/><span>Is suairceas aca</span>
<lb n="3969"/><span>Ó Luan go Satharn dóibh.</span></p>
<lb n="3970"/>
<lb n="3971"/><p><span>Dá dtriallainn féin tar sáil,</span>
<lb n="3972"/><span>An Fhrainnc do shiubhal nó an Spáinn</span>
<lb n="3973"/><span>Dá bhfeaca a shamhail</span>
<lb n="3974"/><span>Níor léir dam amharc</span>
<lb n="3975"/><span>A phéarla rug an barr;</span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="3976"/><p><span>Le feabhas do mhaoin, - do cháil,</span>
<lb n="3977"/><span>Go dtugaidís duit grádh,</span>
<lb n="3978"/><span>Is béithe ag iomaidh</span>
<lb n="3979"/><span>Le héigean siosma</span>
<lb n="3980"/><span>I ndiaidh do phearsan bhreágh.</span></p>
<lb n="3981"/>
<lb n="3982"/><p><span>IS CRÁIDHTE AN SCÉAL SA TAOBH SO CHLUINIM.</span></p>
<lb n="3983"/>
<lb n="3984"/><p><span>Is cráidhte an scéal sa taobh so chluinim</span>
<lb n="3985"/><span>Ag dáimh is cléir is éigse is uile,</span>
<lb n="3986"/><span>Stráill gan bhéasa acht Béarla briste</span>
<lb n="3987"/><span>Ón Mháigh go Féile do réir mar thuigim;</span>
<lb n="3988"/><span>Má tá aici réal don tsaoghal ná scilling</span>
<lb n="3989"/><span>Nach áil gan téa tug gaoth tar uisce;</span>
<lb n="3990"/><span>Bíonn cába daor ar phéist an phruisle</span>
<lb n="3991"/><span>Is lása fé go néata aici-si;</span>
<lb n="3992"/><span>Bíonn lámhaing is créip is réidh-bhruit eile</span>
<lb n="3993"/><span>'S go bráth an téa dá gléas mar thuilleamh;</span>
<lb n="3994"/><span>Seo an fáth bheir Gaedhil gan séan gan uirrim,</span>
<lb n="3995"/><span>Gan stát gan séad gan spré gan spionnadh,</span>
<lb n="3996"/><span>Fá cháim gach lae dá dtraochadh ag fuirinn,</span>
<lb n="3997"/><span>'S gan fagháil 'na ngaobhar go téacht don duine;</span>
<lb n="3998"/><span>Seo an fáth bheir mé gan chéim gan chiste</span>
<lb n="3999"/><span>Gach lá, mo léan, ag pléidh le cumaisc;</span>
<lb n="4000"/><span>Go bráth lem ré ag réabadh dlighthe</span>
<lb n="4001"/><span>I bpáirt na méirleach méithe buile;</span>
<lb n="4002"/><span>Gach sáir-fhear séimh ó Mhéin go Cuilinn,</span>
<lb n="4003"/><span>Idir bháird is éigse is saor-fhaith cliste,</span></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="4004"/><p><span>Is cás na nGaedhal 's a gcléir fá thuirse</span>
<lb n="4005"/><span>Is mnáibh an téa ag scríobh bhéarsa is fiche;</span>
<lb n="4006"/><span>A lucht an téa is truagh bhur dtoisc-se</span>
<lb n="4007"/><span>Is bocht bhur scéal, is buaidheartha bhur gcor-sa;</span>
<lb n="4008"/><span>Is cathach le sealad me 's is fraochmhar dreóil</span>
<lb n="4009"/><span>Is d'atharruigh ar mhalairt cruith mo ghné 's mo shnódh,</span>
<lb n="4010"/><span>Tá an aindeise go dearbhtha mar aon im dhóid</span>
<lb n="4011"/><span>Ó scaras leis an ngasradh nár chlaon i ngleó;</span>
<lb n="4012"/><span>Is eatortha do chaitheas-sa mo shaoghal go sóghach</span>
<lb n="4013"/><span>I gcarrabhas ag reacaireacht 's ag déanamh spóirt,</span>
<lb n="4014"/><span>An baraille gan dearmad dá thaoscadh ar bórd</span>
<lb n="4015"/><span>Is dramanna in aice sin le héigean póit.</span></p>
<lb n="4016"/>
<lb n="4017"/><p><span>AITHRIS DÚINN, Ó'S TÚ DO RIACHT.</span></p>
<lb n="4018"/>
<lb n="4019"/><p><span>Aithris dúinn, ó's tú do riacht tar lear</span>
<lb n="4020"/><span>T'ainm ar dtúis, cá dútha ar thriallais as;</span>
<lb n="4021"/><span>An aithnidh dúinn thú, a fhir úd na mbriathar gceart -</span>
<lb n="4022"/><span>An tú an Mangaire Subhach is umhaile riarfadh ceast?</span></p>
<lb n="4023"/>
<lb n="4024"/><p><span>MO PHEANNAID, MO PHUDHAIR, MO CHUMHA.</span></p>
<lb n="4025"/>
<lb n="4026"/><p><span>Mo pheannaid, mo phudhair, mo chumha, mo chiach, mo chnead,</span>
<lb n="4027"/><span>Cidh Mangaire Subhach me is dubhach me i gcian tar lear;</span>
<lb n="4028"/><span>Admhaim súd gur smúit is diachair seal</span>
<lb n="4029"/><span>Fá ndeara dham chughaibh óm dhútha triall abhfad.</span>
<lb n="4030"/></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="4031"/><p><span>SIN BÉITHE AN OCHTA SONA SÉIMH GAN CHLÚID.</span></p>
<lb n="4032"/>
<lb n="4033"/><p><span>Sin béithe an ochta sona séimh gan chlúid</span>
<lb n="4034"/><span>Don nao ? go cora ag nochtadh a héadaigh súd</span>
<lb n="4035"/><span>Ón dtaobh so 'e chnoc cois brog na réx den tsrúill</span>
<lb n="4036"/><span>fád dhéin-se anocht, a scoth na saor-fhear subhach!</span></p>
<lb n="4037"/>
<lb n="4038"/><p><span>I MBAILE COIS MHÁIGHE.</span></p>
<lb n="4039"/>
<lb n="4040"/><p><span>I mBaile cois Mháighe tá an sáir-fhear suairc -</span>
<lb n="4041"/><span>Fear soineanta grádhach nár ghnáth air gruaim;</span>
<lb n="4042"/><span>Ceann urraid na ndán nár stán riamh suas</span>
<lb n="4043"/><span>'S go bhfuilid na sluaighte i ngrádh leis;</span>
<lb n="4044"/><span>Guidhim-se go bráth chun a Áirdmhic mhuair</span>
<lb n="4045"/><span>Chun Flaitheas na ngrás atá go buan</span>
<lb n="4046"/><span>Don bhrainnse bhreagh a dfhás go luath -</span>
<lb n="4047"/><span>Ceann urraid an tsluaigh den árd-fhuil mhuair</span>
<lb n="4048"/><span>Ní bladar ná práisc atá mé a luadh</span>
<lb n="4049"/><span>Acht preabaire uasal Éamonn!</span>
<lb n="4050"/></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="4051"/><p><span>UAIMSE GABHAIDH, A SHAGAIRT.</span></p>
<lb n="4052"/>
<lb n="4053"/><p><span>Uaimse gabhaidh, a shagairt, le géar-shearc rúin</span>
<lb n="4054"/><span>Buadh agus beannacht do shleachtaibh suilt Éibhir úir;</span>
<lb n="4055"/><span>Gach suairc-fhear searcach ba taitneach leat féin is liúm</span>
<lb n="4056"/><span>Buan fá mhaise go rabhaid do thréad is tú.</span></p>
<lb n="4057"/>
<lb n="4058"/><p><span>A FHLAITH-BHILE MHODHMHAIL NACH GANN.</span></p>
<lb n="4059"/>
<lb n="4060"/><p><span>A fhlaith-bhile mhodhmhail nach gann i sult ná i dtréithe</span>
<lb n="4061"/><span>Ar sparnaibh lann ba theann ag trascairt méirleach,</span>
<lb n="4062"/><span>Ó cheaduigh anall go cobhnach trúpach Séarlus</span>
<lb n="4063"/><span>Beidh againn 'na cheann i dTeamhair 's i Lios na Laochra.</span></p>
<lb n="4064"/>
<lb n="4065"/><p><span>IS FADA ME I GCUMHA GAN TNÚTH LE TÉARNAMH.</span></p>
<lb n="4066"/>
<lb n="4067"/><p><span>Is fada me i gcumha gan tnúth le téarnamh</span>
<lb n="4068"/><span>Go dubha-chroidheach tréith-lag, tláith, gan treoir,</span>
<lb n="4069"/><span>Dom bascadh idir búir is dom brughadh age baothlaigh</span>
<lb n="4070"/><span>I lúib luim sléibhe fá bhráca an bhróin,</span></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="4071"/><p><span>Gan de charaid dom chabhair acht Donn 's a ghaolta</span>
<lb n="4072"/><span>Do bheartuigh ar dtúis dam túirling taobh leis</span>
<lb n="4073"/><span>Go n-aithriseadh dúinn gach rún ba léir do</span>
<lb n="4074"/><span>Le dúil ghrinn scléipe agus gárdas ceóil.</span></p>
<lb n="4075"/>
<lb n="4076"/><p><span>d'aithris ar dtúis dúinn cúis na saor-fhlaith</span>
<lb n="4077"/><span>Go fiú suim a ngné agus fáth a ngleó</span>
<lb n="4078"/><span>'S gur gairid bheas búir i ndúthchas Fhéidhlim</span>
<lb n="4079"/><span>Is crú chaoin Éibhir táir gan treóir;</span>
<lb n="4080"/><span>Tá Carolus lonn is a chabhlach gléasta</span>
<lb n="4081"/><span>Ag tarraing tar abhainn le cabhair dár saoradh,</span>
<lb n="4082"/><span>Is ní mhaithfe sé bonn do chlann Liútaerius</span>
<lb n="4083"/><span>'S beidh foghlaide éigin tláith san tóir.</span></p>
<lb n="4084"/>
<lb n="4085"/><p><span>Tá Ferdinand fann 's an Franncach taobh leis</span>
<lb n="4086"/><span>Is Hanraoi traochta ag Daun dar ndóigh;</span>
<lb n="4087"/><span>Tá scaipeadh ar na hamhais - cá ngabhaid ní léir dam -</span>
<lb n="4088"/><span>As Pruise d'éaluigh ar ndáil don ghleó;</span>
<lb n="4089"/><span>Tá Saunders gan ball is a chabhlach réabtha</span>
<lb n="4090"/><span>Is Rodney i gcúil gan chognadh ó éinne,</span>
<lb n="4091"/><span>Tá Cumberland dubhach 's an gúta á chéasadh</span>
<lb n="4092"/><span>Is HouldThief déanta 'e Hawke ó ló.</span></p>
<lb n="4093"/>
<lb n="4094"/><p><span>Feasta beidh greann le fonn ag éigsibh</span>
<lb n="4095"/><span>Is tiúin fuinn gléasta ag dáimh an cheoil</span>
<lb n="4096"/><span>Beidh cantain i dTeamhair fá Shamhain ag saor-fhlaith</span>
<lb n="4097"/><span>Is togha slighe ag cléir le fagháil óm leoghan;</span>
<lb n="4098"/><span>Beidh cealla agus úird gan chúinse ag papists,</span>
<lb n="4099"/><span>Beidh easpairt Domhnaigh i dteampull prayers,</span>
<lb n="4100"/><span>Beidh scaipeadh agus scannradh ar chomplacht éigin</span>
<lb n="4101"/><span>'S is subhach síoch Gaedhil go bráth 'na dheoidh.</span>
<lb n="4102"/></p>
</div>
<pb n="213"/>
<div><lb n="4103"/><p><span>Sin agaibh ó thúis gach rún ba mhéinn liom</span>
<lb n="4104"/><span>Is meabhruighidh féin le cách mo sceól,</span>
<lb n="4105"/><span>Tagadh gach crobhaire ag cabhair le Séarlus</span>
<lb n="4106"/><span>Is togha cloidhimh gléasta i láimh gach treoin;</span>
<lb n="4107"/><span>Sin agaibh an t-am agus gabhaidh le chéile -</span>
<lb n="4108"/><span>Preabaidh le fonn agus pleanncaidh méith Whigs -</span>
<lb n="4109"/><span>Leanaidh an fobha san ar dhream an éithigh</span>
<lb n="4110"/><span>Is ná hiompuigheadh aon le scáth ón ngleó.</span></p>
<lb n="4111"/>
<lb n="4112"/><p><span>NÍL DRANNAIRE DÚR NÁ SCRÚILLE.</span></p>
<lb n="4113"/>
<lb n="4114"/><p><span>Níl drannaire dúr ná scrúille ar feadh na ríoghachta</span>
<lb n="4115"/><span>Ó Dhaingean Uí Chúis go Siúir le hais na taoide</span>
<lb n="4116"/><span>Le cealg, le tnú tar triúch do chaith a scríbhinn</span>
<lb n="4117"/><span>Dá mb' fheasach a rúin níor chlú dho a bhearta suidhte.</span></p>
<lb n="4118"/>
<lb n="4119"/><p><span>Is cleachtach le trú tré thnú bhíos tarthach líonta</span>
<lb n="4120"/><span>'S bheadh in earraid gan chúis lem shamhail-se 'e charaid choidhche</span>
<lb n="4121"/><span>Gan farcach gan chlú ná brúid do mheas mo ghníomhartha</span>
<lb n="4122"/><span>'S ná braitheann a rúin gan cionta caitheadh líog liom.</span></p>
<lb n="4123"/>
<lb n="4124"/><p><span>Is feasach don tsaoghal na céadta ar easbhaidh caoinis</span>
<lb n="4125"/><span>Do dhearmaid daonnacht féile is teagasc Íosa,</span>
<lb n="4126"/><span>Do chreachadh an faon, do réabadh reacht na dtíortha</span>
<lb n="4127"/><span>'S a ghlacadh le craos gach féasta maidean Aoine!</span>
<lb n="4128"/></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="4129"/><p><span>Peadair, mar léighim, do shéan a charaid dílis</span>
<lb n="4130"/><span>'S an t-aspol dá éis an chléir do léag, do dhíbir</span>
<lb n="4131"/><span>Do glacadh fá réim gach aon nuair agalluigheadar</span>
<lb n="4132"/><span>'S an Mangaire claon so léigtear seal dá gcoimhdeacht!</span></p>
<lb n="4133"/>
<lb n="4134"/><p><span>A CHARAID DHIL CHLÚMHAIL.</span></p>
<lb n="4135"/>
<lb n="4136"/><p><span>A charaid dhil chlúmhail, a rún 's a shearc na saoithe</span>
<lb n="4137"/><span>Do shleachtuigh ar dtúis ó úr-fhuil Chlanna Mílidh</span>
<lb n="4138"/><span>Do chleachtas na húird do scrúdadh is stair do suidheamhchant</span>
<lb n="4139"/><span>Is dearbh me dubhach fá phudhair ó scaradh sinn leat!</span></p>
<lb n="4140"/>
<lb n="4141"/><p><span>Ní scarfaidh mo pháirt go bráth lem shuairc-fhear groidhe -</span>
<lb n="4142"/><span>Mo shagart gan cháim gan ghnáis gan ghruaim 'na ghnaoi</span>
<lb n="4143"/><span>Dalta na dáimhe, fáidhe, suaidh is saoi</span>
<lb n="4144"/><span>Gan mhairg 'na cháil, gan chás gan chruadhas 'na chroidhe.</span></p>
<lb n="4145"/>
<lb n="4146"/><p><span>Óm chroidhe fáth dhéin-se léigim fuireann ar fán -</span>
<lb n="4147"/><span>Míle bé agus céad gan foithin ar lár</span>
<lb n="4148"/><span>Dot dhidhean go héag gan taom gan tuisle gan táir</span>
<lb n="4149"/><span>Is do bhuidhean go léir gan chéim gan chruime gan chrádh.</span></p>
<lb n="4150"/>
<lb n="4151"/><p><span>Ó's cráidhte mise is go bhfuilim go breoidhte tréith,</span>
<lb n="4152"/><span>Gan cháil gan chiste gan chruinneas gan chóir gan chéim;</span>
<lb n="4153"/><span>Ó táim gan mhire is gur fiosach me leointe i mbaoghal</span>
<lb n="4154"/><span>Ní foláir go gcuirfir mé 'om chlipeadh don óspitéal.</span>
<lb n="4155"/></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="4156"/><p><span>BARÁNTAISÍ.</span></p>
<lb n="4157"/>
<lb n="4158"/><p><span>A ghasradh fhial ghrianda.</span></p>
<lb n="4159"/>
<lb n="4160"/><p><span>Ag seo réamh-rabhadh nó príomh-fhógra do gach aon ler</span>
<lb n="4161"/><span>mian athnuadhadh na sean-nós nÉireannach ar feadh</span>
<lb n="4162"/><span>na gcríoch reamh-ráidhte, go bith-chinnte do gach n-aon atá</span>
<lb n="4163"/><span>ainmnighthe 'san leathanach so, le comhchruinniughadh go toirteamhail</span>
<lb n="4164"/><span>trom-thionóil go teaghlach an bhreithimh reamh-ráidhte</span>
<lb n="4165"/><span>i gCromadh an tSubhachais an t-aonmhadh lá fichead den ochtmhadh</span>
<lb n="4166"/><span>míosa is measa dá ngairmthear 'san mbéalradh gallda</span>
<lb n="4167"/><span>October, chun an lae sin d'onórughadh re hiar-chruinniughadh</span>
<lb n="4168"/><span>aithbheodhadh agus síor-aithris na saor-ghníomha saidhbhre</span>
<lb n="4169"/><span>sochar-mhianda do chleacht ár bhforas feasa, ár gcoinneal</span>
<lb n="4170"/><span>adhanta, ár gceap craoibhe, ár stoc stiúrtha agus ár mbile</span>
<lb n="4171"/><span>buacach buadh-fhoclach .i. Seán† geal †Clárach Mac Domhnaill,</span>
<lb n="4172"/><span>árd-ollamh Inse† iath-ghlaise oileánaighe †Éireann ina chomhaimsir,</span>
<lb n="4173"/><span>chum cuidiughadh go cáirdeamhail ria aroile le</span>
<lb n="4174"/><span>greann agus le glé-mhian do chothughadh agus do shíor-choimeád</span>
<lb n="4175"/><span>diaidh i ndiaidh fá chomhair ár lucht leanamhna féin, amhail</span>
<lb n="4176"/><span>dorinne an t-éigeas iolbhuadhach adubhramair agus mórán</span>
<lb n="4177"/><span>eile dár sinsearaibh romhainn ó aimsir go haimsir.  Óir</span>
<lb n="4178"/><span>dá laighead mhaireas anois dár dteangain ghaois-bhriathraigh</span>
<lb n="4179"/><span>Gaedhilge gan dul i mbáthadh agus i mór-dhearmad tré gach</span>
<lb n="4180"/><span>doilgheas tré n-ar hionnarbadh í go nuige seo, rachaidh go</span>
<lb n="4181"/><span>comair go neimh-nídh muna bhféacham meón-dícheallach le</span>
<lb n="4182"/><span>cuidiughadh go caoin caomhchumainn le chéile go toileamhail</span>
<lb n="4183"/><span>re n-a coimeád ar bun.</span></p>
<lb n="4184"/>
<lb n="4185"/><p><span>Ag sin bunadhas cúise an tsuaidh-thionóil nó na scolgharma</span></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="4186"/><p><span>so.  Dá dhearbhadh sin, gach aon ghabhas air féin bheith</span>
<lb n="4187"/><span>i síth re héigse nó le glé-mhian ár sean-Ghaedhal agus</span>
<lb n="4188"/><span>ná tiocfaidh 'san gcomhdháil seo mar adubhramair thuas,</span>
<lb n="4189"/><span>beidh deighilte ris an éigse agus gearrtha go hiomlán as</span>
<lb n="4190"/><span>comhluadar gach aon díobh go fuin a shaoghail.</span></p>
<lb n="4191"/>
<lb n="4192"/><p><span>Toirbheartha fám láimh an 23 die 7bris, 1754.</span>
<lb n="4193"/><span>Seán Ó Tuama.</span></p>
<lb n="4194"/>
<lb n="4195"/><p><span>A ghasradh fhial ghrianda do b'úire uair</span>
<lb n="4196"/><span>Is gach leanbh den mhian iadhfas le hiúl na nduan</span>
<lb n="4197"/><span>Ag scanadh gach riain riaghla is gach dúr-cheist chruaidh</span>
<lb n="4198"/><span>Tagaidh go dian d'iarracht ar chúirt na suag.</span></p>
<lb n="4199"/>
<lb n="4200"/><p><span>A Dhiarmuid, tabhair mo bheannacht le dian-dúthracht</span>
<lb n="4201"/><span>Do thriath Chon Mara, mo chara is mo chliath chumhdaigh,</span>
<lb n="4202"/><span>Ag riar na ranna is ag canadh na gcian-ughdar</span>
<lb n="4203"/><span>Trialladh feasta ag amharc ár ngrian-chúirte.</span></p>
<lb n="4204"/>
<lb n="4205"/><p><span>An tAthair Uilliam Ó Mulriain,</span>
<lb n="4206"/><span>An tAthair Diarmuid Ó hIcidhe,</span>
<lb n="4207"/><span>Seán† uasal †Mac Connartha de threibh na Connairthe Móire,</span>
<lb n="4208"/><span>Tomás de Barra na Rátha; agus an chuid eile.</span></p>
<lb n="4209"/>
<lb n="4210"/><p><span>WHEREAS ÁITEAMH FAOBHRACH FÁTHA ... TUG AN BÁILLE.</span></p>
<lb n="4211"/>
<lb n="4212"/><p><span>Ag seo barrántas ón bhfear gcéadna go fairsing</span>
<lb n="4213"/><span>foir-leathan chun gach oifigigh uasail oll-ghníomhaigh</span>
<lb n="4214"/><span>bhaineas leis an gcúirt shuagaigh, go speisialta agus</span></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="4215"/><p><span>go bith-chinnte chun Séamuis Mic Cinnéide, Séamus</span>
<lb n="4216"/><span>Gratham agus Séamus Mac Aodhgáin, mar aon le n-a</span>
<lb n="4217"/><span>lucht cabhartha ar faid agus ar foir-leithne an dá chóige</span>
<lb n="4218"/><span>mhór-fhairsinge mhín-leathana Mumhan, chum gach mursaire</span>
<lb n="4219"/><span>meathta mí-rúnach d'iarmhar na n-athachtuatha is</span>
<lb n="4220"/><span>de dhubh-riascaibh dúr-aigeantacha na ndaor-chlann atá</span>
<lb n="4221"/><span>insna críochaibh céadna san ag rith le rannaibh agus ag</span>
<lb n="4222"/><span>iomlat le hamhránaibh gan chead gan chomhairle ón gcúirt</span>
<lb n="4223"/><span>réamh-ráidhte, do chenagal is chruadchuibhreach go dtigid</span>
<lb n="4224"/><span>do láthair Uachtaráin na cúirte i mBaile an Fhantaigh</span>
<lb n="4225"/><span>i gconntae Luimnigh, mar a bhfuighid fios riaghla ranna</span>
<lb n="4226"/><span>agus reachta 'san dteangain ghaois-bhriathraigh ghlain-eólaigh</span>
<lb n="4227"/><span>Ghaedhilge, mar aon le peannaidí pian-ghonta</span>
<lb n="4228"/><span>pionóis, dá gcrádh dá gcéasadh dá gciorrbhadh is dá</span>
<lb n="4229"/><span>gcnámh-ghearradh, muna ndéinid leór-ghníomh láithreach</span>
<lb n="4230"/><span>ina lochtaibh; agus fós ní foláir dóibh éiricí troma</span>
<lb n="4231"/><span>agus cáin-cheannach cumasach crobh-scaoilte thabhairt</span>
<lb n="4232"/><span>d'abhcóidíbh is d'aighneasóiríbh na cúirte ionnas go</span>
<lb n="4233"/><span>ndéanaidís argumaint acfuinneach agus abhcóideacht</span>
<lb n="4234"/><span>iongantach iolbhuadhach ar a son re ndéanamh síothcháin</span>
<lb n="4235"/><span>dóibh. Gur do dhearbhadh na neithe sin atá an barrántas</span>
<lb n="4236"/><span>so síos:</span></p>
<lb n="4237"/>
<lb n="4238"/><p><span>Whereas áiteamh faobhrach fátha is a thabhairt le díogras</span>
<lb n="4239"/><span>Tug an báille indiu dom láthair fá dhearbhadh an Bhíobla</span>
<lb n="4240"/><span>Go bhfuil triar spreas fá n-a n-iarraidh a dhiúltuigh comhairle</span>
<lb n="4241"/><span>Is nár lean na riaghla cheap na triatha i gcúirt an eolais;</span>
<lb n="4242"/><span>Bíd fá líogaibh go meadhon oidhche - tuille dá n-antlas -</span>
<lb n="4243"/><span>Is ní bhfaghaid dá bharr de thaidhbhreamh dána acht seinm ar dhranntán;</span>
<lb n="4244"/><span>Má léigheann an sméirle bhéarsa Gaedhilge ar aithris uasal</span>
<lb n="4245"/><span>Ina dhóchas féin ní mór go ndéanfaidh ranna agus duanta!</span></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="4246"/><p><span>An uair is cruadh do is ná faghann fuascladh tig builg is teannta air</span>
<lb n="4247"/><span>Glacann ar lán-láimh ranna do thácláil is bíonn i gclampa;</span>
<lb n="4248"/><span>Le samhail le riastáil ar mhachaire riasc-bháin gach sracadh dá scríbhinn;</span>
<lb n="4249"/><span>Bíonn marcanna is spotaí is leachta 'e lochtaí ar leathadh 'na líntibh;</span>
<lb n="4250"/><span>Bíonn muar-chuid páipéar fuaighte ag fáiméar 'na gcúil go taiscithe</span>
<lb n="4251"/><span>Go dtagaidh 'na chlamhta maidean Dé Domhnaigh chughainn chun Aifrinn;</span>
<lb n="4252"/><span>I radharc an phobail go taidhbhseach torannta suidheann ar thuartán</span>
<lb n="4253"/><span>Mar a mbí Lochlainn, Mathghamhain modartha is Tadhg an tsuasáin;</span>
<lb n="4254"/><span>Is iomdha aingréis múta raingléis furcó farcáin</span>
<lb n="4255"/><span>Do léigheas an lóiste fé neart mórtais do Chlann Tomáis;</span>
<lb n="4256"/><span>Ní ríomh ar shuairceas saoithe is suaga doghní an aicme sin</span>
<lb n="4257"/><span>Acht an teanga Ghaedhilge is reacht na héigse thabhairt ar dearmad.</span>
<lb n="4258"/><span>Dá bhrigh sin fógraim díbh go cródha, agus sáruighim</span>
<lb n="4259"/><span>Do gach constábla siubhlach sáir-ghlic agus dom báillí;</span>
<lb n="4260"/><span>Tar gach aon is cóir do Shéamus is dá lucht cabhartha</span>
<lb n="4261"/><span>Gach iarsma 'en tsórt so dfhiadhach go cródha 's a dtabhairt leó</span>
<lb n="4262"/><span>ceangailte;</span>
<lb n="4263"/><span>Muna dtigid go humhal ar mhullach a nglún nuair thiocfar dá</span>
<lb n="4264"/><span>ngabháil</span>
<lb n="4265"/><span>Bristear a gceann, a ngoile is a ndrom má léigid ar chrostáil;</span>
<lb n="4266"/><span>Córdaí cnáibe ar a scórnaighe fáiscidh is fill mhaith ghadraigh,</span>
<lb n="4267"/><span>Is cuir céad cruadh-chor den téid ruainnigh fí n-a reaghthachaibh;</span></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="4268"/><p><span>Go dtagaid chun cúirte is go dtabhraid cunntas ina mbeartaibh uilc</span>
<lb n="4269"/><span>Is go leigtear chun siubhail iad go sciomartha sciúrtha d'éis a</span>
<lb n="4270"/><span>gceartuighthe;</span>
<lb n="4271"/><span>Whereof fail not to search all places ar fad go hiarthar</span>
<lb n="4272"/><span>Go hárd Sléibhe Mis, go barr Féile is go Dún Diamhair;</span>
<lb n="4273"/><span>Ó bhun Damhsa go Cnoc Teamhrach 's go Caiseal Mumhan</span>
<lb n="4274"/><span>Siar tré Chruachain go Sliabh Uí Luascain 's go Cnoc Fionntain</span>
<lb n="4275"/><span>Ná fágaidh slighe ar bith, árd ná íseal, dóibh ná siubhalfar,</span>
<lb n="4276"/><span>Go dtugtar na truailleáin ceangailte ar shuasán chun na cúirte;</span>
<lb n="4277"/><span>Ag seo ordughadh fuinneamhail fórsamhail díbh fá shéala</span>
<lb n="4278"/><span>Fí láimh shuaga rí-dháimh uaisle breitheamh na héigse.</span></p>
<lb n="4279"/>
<lb n="4280"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="4281"/>
<lb n="4282"/><p><span>Siubhail feasta an Mhumhain agus Éire Airt</span>
<lb n="4283"/><span>Is tabhair leat chun cúirte gach éigeas ait;</span>
<lb n="4284"/><span>Gach dúr-scraith nách umhal duit chun géille 'ot reacht</span>
<lb n="4285"/><span>Brughfam gach cúinne dá phlaosc le staic.</span></p>
<lb n="4286"/>
<lb n="4287"/><p><span>DE BHRIGH GUR DHEARBHUIGH AR THÍ NA SAGARTAIBH.</span></p>
<lb n="4288"/>
<lb n="4289"/><p><span>Ag seo gearán gríobhdha géar-thuigseach an Athar Seán Ó hÓgáin</span>
<lb n="4290"/><span>.i. eagailseach uasal árd-léigheanta aoibhinn</span></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="4291"/><p><span>il-theangthach go dtug sé féin agus an tAthair Mathghamhain</span>
<lb n="4292"/><span>Ó Giaráin, isé sin sagart suaimhneach sitheóilte reamh-rádh</span>
<lb n="4293"/><span>agus fógra follus foir-leathan don phobal a bheith rómpa</span>
<lb n="4294"/><span>seachtmhain ón lá san go bith-chinnte ag teach áirithe den</span>
<lb n="4295"/><span>pharóiste chun a n-ullmhuighthe mar ba dhual is mar ba dhleaghthach</span>
<lb n="4296"/><span>'san chreideamh Chríostamhail a dhéanamh; gurab é dorinne</span>
<lb n="4297"/><span>dubh-bhodach an tighe reamh-ráidhte teicheadh go hiargcúlta</span>
<lb n="4298"/><span>óna theaghlach féin an lá ainmnighthe sin, óir do líonadar</span>
<lb n="4299"/><span>foraoisí a chroidhe le dúthracht agus le dúrtam dúr-dhoichill</span>
<lb n="4300"/><span>ar eagla go dtabhradh a bheag ná a mhór de bhruaidh bheathadh</span>
<lb n="4301"/><span>don dís eagailseach reamh-ráidhte, go mb'éigean dóibh féin</span>
<lb n="4302"/><span>cuid den bhagún dobhí na phriosúnach le seacht mbliadhna</span>
<lb n="4303"/><span>crochta istigh d'éis a liaithe de cheal a chaithmhe dfhuascailt</span>
<lb n="4304"/><span>óna dhaor-chuibhreach agus a ullamhughadh dhóibh féin, mar aon</span>
<lb n="4305"/><span>le glasraí gorma garbh-dhreasacha dobhí in iargcúl gháirdín</span>
<lb n="4306"/><span>an bhodaigh reamh-ráidhte; go measann an fiadh mór-fhiadhaigh</span>
<lb n="4307"/><span>sin dlighe daor-dhamanta na ndubh-ghall do chur i bhfoirm agus</span>
<lb n="4308"/><span>i bhfeidhm ortha, gidh mar ná tagann dlighe ar riachtanas,</span>
<lb n="4309"/><span>is dá bhrigh sin gabhaim-se re hais a ndíonadh is a gcaomhnadh</span>
<lb n="4310"/><span>ó chumhachtaibh gach suime dá dtiocfas ortha dá thaobh in aon</span>
<lb n="4311"/><span>áit ná ionad cúirte ná cóimhtionóil tré cheithre ranna</span>
<lb n="4312"/><span>Oileáin iath-ghlais bhfearann-ghlain úr-aoibhinn Éireann;</span>
<lb n="4313"/><span>gur dá dhearbhadh san atá an reamh-chosc so síos ar a dtugaid</span>
<lb n="4314"/><span>siad Supersedes i nuadh-shlighe na ngall:</span></p>
<lb n="4315"/>
<lb n="4316"/><p>
<lb n="4317"/><span>De bhrigh gur dhearbhuigh ar thí na sagartaibh -</span>
<lb n="4318"/><span>Dís den Eaglais shíor-aonda -</span>
<lb n="4319"/><span>'S gur mhaoidhim go maslathach millteach mallaithe</span>
<lb n="4320"/><span>Le dlighe go gcreachfadh an dís naoimh-chléireach</span>
<lb n="4321"/><span>De thaoibh gur leagadar píosa é shena-mhuic</span>
<lb n="4322"/><span>Dobhí aige i bhfraightheacha an tighe i ndaor-bhroid,</span>
<lb n="4323"/><span>Gur scaoil an Eaglais ghrinn ón gceangal é</span>
<lb n="4324"/><span>Le fír-neart fairsinge is fír-fhéile.</span>
<lb n="4325"/></p>
</div>
<pb n="221"/>
<div><lb n="4326"/><p><span>Chun dlighe má rachann an fuingce fleascaigh</span>
<lb n="4327"/><span>Níl díon ná cabhair do i gcrích Éireann -</span>
<lb n="4328"/><span>Ó Rí-bhrog Chaisil go fíodhbhaí an Daingin</span>
<lb n="4329"/><span>Ní timcheall mar sin go Baoi Bhéarra;</span>
<lb n="4330"/><span>Nó síos dá rachadh go dtí sreabh Dhealgan</span>
<lb n="4331"/><span>Mar ar claoidheadh danair le buidhin Ghaedhla</span>
<lb n="4332"/><span>Beidh roimhe 'na seasamh an bhuidhean do ghreadfas</span>
<lb n="4333"/><span>A chroidhe 's a chraiceann le righin-chaolach.</span></p>
<lb n="4334"/>
<lb n="4335"/><p><span>Suim ná gabhaidh-se 'san ríceach reatha so -</span>
<lb n="4336"/><span>A dhlighe ná a labhartha ní cuibhe d'éisteacht -</span>
<lb n="4337"/><span>Níl maoidheamh ná maitheas ná brigh ina labhartha</span>
<lb n="4338"/><span>Acht croidhe le cealg chun círéibe;</span>
<lb n="4339"/><span>Maoidhim is measaim gur gníomh ó fhlaitheas</span>
<lb n="4340"/><span>Do scaoil as ceangal na righin-téide</span>
<lb n="4341"/><span>An daoisteach deataigh de dhíth a chaithmhe</span>
<lb n="4342"/><span>Tug aimsir fhada 'san bhfír-ghéibhinn.</span></p>
<lb n="4343"/>
<lb n="4344"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="4345"/>
<lb n="4346"/><p><span>Mo dhíth, mo bhrón, is dóighte an bheart, dar leam-sa</span>
<lb n="4347"/><span>Dís den Órd 's de phór na bhflaitheas seanda</span>
<lb n="4348"/><span>Fá dhlighe tar cóir ag cóbach ceasach canntlach</span>
<lb n="4349"/><span>Ag maoidheamh a lóta dfheoidh de cheal a rannta!</span></p>
<lb n="4350"/>
<lb n="4351"/><p><span>Ní coir ar Eaglais bheannuighthe mhíorbhúilteach</span>
<lb n="4352"/><span>A gcuid do tharraing ó ghlasaibh na daoitheamhlacht,</span>
<lb n="4353"/><span>'S gur fios a' teagasc is aitheanta an Ríogh chumhachtaigh</span>
<lb n="4354"/><span>Ag cur na marbh 's ag amharc na bpríosúnach!</span>
<lb n="4355"/></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="4356"/><p><span>WHEREAS CÚIGEAR THÁINIG CHUGHAINN-NE.</span></p>
<lb n="4357"/>
<lb n="4358"/><p><span>Whereas cúigear tháinig chughainn-ne le hInformation</span>
<lb n="4359"/><span>Equally sworn upon oath of Declaration</span>
<lb n="4360"/><span>Go bhfuil stuacán chuiriceach ualán de chocól éadmhar</span>
<lb n="4361"/><span>Insan chrích seo ag déanamh aimhlis do na héigsibh;</span></p>
<lb n="4362"/>
<lb n="4363"/><p><span>Diabhal dubh cuirpe thriall ó ifreann chughainn le haindlighe,</span>
<lb n="4364"/><span>Spriata muiniceach, cliabh-chlab tubaisteach den tsluagh deamhnaidhe</span>
<lb n="4365"/><span>Dar dhearbhuigh tríochad fiche agus míle laoch mear soineanda</span>
<lb n="4366"/><span>Gur de phrímh-shliocht Phlútó chríona an lionnsca liodartha.</span></p>
<lb n="4367"/>
<lb n="4368"/><p><span>Thug an scrúille an méid sin dúthchais leis ó Lucifer</span>
<lb n="4369"/><span>Gur do na héigse nó don chléir doghníodh toirmeasc</span>
<lb n="4370"/><span>Tig Seán Ó Barráin chughainn le gearán ar an gcladhaire</span>
<lb n="4371"/><span>Gur báthadh a ghearán 's a dhá bhullán 'san Áth† sin †tSaidhbhe;</span></p>
<lb n="4372"/>
<lb n="4373"/><p><span>Dofuair sé turainn in Áth an Tulca is é ar muin lárach</span>
<lb n="4374"/><span>Trí n-a ghleacaidheacht do chaill sé a mharcaidheacht ar an áit sin,</span>
<lb n="4375"/><span>Níor stad an fuaid sin riamh dá ruathar, mar bhí an donas air,</span>
<lb n="4376"/><span>Go dtug sé cuaird ar Sheán Ó Tuama, nídh nár chuibhe dho.</span></p>
<lb n="4377"/>
<lb n="4378"/><p><span>Ar an adhbhar sin, a bháillí an anma, m'órdughadh dhíbh-se</span>
<lb n="4379"/><span>Cuarduighidh fairsinge bánta is claidhtheacha, is cuarduighidh dígeach;</span></p>
</div>
<pb n="223"/>
<div><lb n="4380"/><p><span>Cuarduighidh garbh-chnuic, coillte is cairrgreacha, is cuarduighidh</span>
<lb n="4381"/><span>sléibhte</span>
<lb n="4382"/><span>Is cuiridh a thuairisc insna cuantaibh i gcríobhaibh Éireann;</span></p>
<lb n="4383"/>
<lb n="4384"/><p><span>Tógaidh comharthaí de lóma an lóipín as a dheallramh</span>
<lb n="4385"/><span>Scuible tútach mursanta srún-fhliuch agus é geanncach</span>
<lb n="4386"/><span>A chrín-ghlib thanaidhe chíor-dhubh bhreac-shnidheach ar</span>
<lb n="4387"/><span>mhullach a stuaice</span>
<lb n="4388"/><span>Na mílte caisirnín trínseach dearg-bhuidhe tá ar a chruadh-scroig.</span></p>
<lb n="4389"/>
<lb n="4390"/><p><span>Ó táid adharca ag fás go taidhbhseach ar an gclamh-lobhar,</span>
<lb n="4391"/><span>Do chaill a chluasa, níl a dtuairisc ar a chnait-cheann</span>
<lb n="4392"/><span>Therefore fail not in nomine regis, don't neglect to</span>
<lb n="4393"/><span>Search the traitor in all places being suspected.</span></p>
<lb n="4394"/>
<lb n="4395"/><p><span>'Bé ar bith póirse 'n-a bhfuighthidhe an cóbach beiridh ar chúl</span>
<lb n="4396"/><span>air,</span>
<lb n="4397"/><span>Beiridh an cladhaire ceangailte ar adhastar chun na cúirte;</span>
<lb n="4398"/><span>Bíodh greim ar bhaitheas air, is fill mhaith gadraigh ar an gcnápach;</span>
<lb n="4399"/><span>When he is taken, by all means shew your orders.</span></p>
<lb n="4400"/>
<lb n="4401"/><p><span>DE BHRIGH GUR DHEARBHUIGH SAOI DE SHAGARTAIBH.</span></p>
<lb n="4402"/>
<lb n="4403"/><p><span>Ag seo gearán géar-thuirseach an Athar Seán Ó hEidhin,</span>
<lb n="4404"/><span>.i. sagart suaimhneach sítheoilte subháilceach saoir-bhéasach</span></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="4405"/><p><span>a chomhnuigheas 'san mBearnain Choill sa chonntae réamh-ráidhte,</span>
<lb n="4406"/><span>do láthair Sheáin Uí Thuama an Ghrinn, aon de phrímh-</span>
<lb n="4407"/><span>bhreitheamhain</span>
<lb n="4408"/><span>fír-dhlightheacha na suadh-éigse 'san ríoghacht</span>
<lb n="4409"/><span>réamh-ráidhte, an treas lá den mhíosa Abráin sa mbliadhain</span>
<lb n="4410"/><span>d'aois an Tighearna, 1752.</span></p>
<lb n="4411"/>
<lb n="4412"/><p><span>Gur dhearbhuigh an sagart réamh-ráidhte ar mhóide an</span>
<lb n="4413"/><span>Phortúis dhiadha go dtáinig tionól mallachtach i ndubh-dhoircheacht</span>
<lb n="4414"/><span>na hoidhche timcheall a theaghlaigh, agus, mar aon</span>
<lb n="4415"/><span>riú san, ceatharnach cnámh-ársa cuiriceach crom-cheannach</span>
<lb n="4416"/><span>ciar-dhubh crosta críon-fhiaclach buidhe bórthach brach-shúileach</span>
<lb n="4417"/><span>pusach pioslach poll-ghnúiseach, agus é ar iomlat ina chrunnca</span>
<lb n="4418"/><span>chrom cham-stágach, ina chaimearthach chrácach chaol-scrogallach</span>
<lb n="4419"/><span>agus ina shruimile shraoilleach spairt-shiubhlach draoidheachtach</span>
<lb n="4420"/><span>dubháilceach droch-fhaicseana; gur ghoid an conablach</span>
<lb n="4421"/><span>gráinneamhail clamh-chlitheartaidhe sin ón sagart reamh-ráidhte: -</span></p>
<lb n="4422"/>
<lb n="4423"/><p><span>Éan éadtrom aerdha éagsamhlach fearamhail feardha fír-niadhta</span>
<lb n="4424"/><span>meadhrach maiseamhail mórdhálach buadhach beannuighthe</span>
<lb n="4425"/><span>binn-ghlórach uasal ádhmharach áluinn ealadhanta do b'fhearr</span>
<lb n="4426"/><span>mian méid agus maise, cruth creat dealbh is conntanós,</span>
<lb n="4427"/><span>faire, forcamás agus foir-coimeád tréithe agus tráthaidheacht</span>
<lb n="4428"/><span>d'éanaibh na cruinne go hiomlán.</span></p>
<lb n="4429"/>
<lb n="4430"/><p><span>De bhrigh gur dhearbhuigh saoi de shagartaibh</span>
<lb n="4431"/><span>Go caoineach cathuightheach caoi-deórach</span>
<lb n="4432"/><span>Gur shín leis aicme den bhuidhin sin d'eascair</span>
<lb n="4433"/><span>Ó dhríodar danar tar druim bóchna,</span>
<lb n="4434"/><span>Le díoghaltas daingean dorinn a chreachadh</span>
<lb n="4435"/><span>'San oidhche gan fhios dá phríomh-chomhursain,</span>
<lb n="4436"/><span>Dobhí ina bhfara san straoille sean-duine</span>
<lb n="4437"/><span>Draoidheachtach danardha dí-chomhairleach.</span>
<lb n="4438"/></p>
</div>
<pb n="225"/>
<div><lb n="4439"/><p><span>Tríos gach milleadh dorinn an scruta</span>
<lb n="4440"/><span>Le díoghaltas buile agus míchóthrom</span>
<lb n="4441"/><span>Tug sidhe le fuinneamh ar rí-ghas coiligh</span>
<lb n="4442"/><span>Dobhí ag an siollaire croidhe-mhórdha;</span>
<lb n="4443"/><span>Ler mhín-ghoid misneach mo ghroidhire churaidh</span>
<lb n="4444"/><span>De bhrigh gur imigh an tsaoi threórach</span>
<lb n="4445"/><span>Ba díon ba dile ba caoin le coimirc</span>
<lb n="4446"/><span>An tighe is na fuirinne ó mhillteoireacht.</span></p>
<lb n="4447"/>
<lb n="4448"/><p><span>Ba saoi le binneas an groidhe-ghein coiligh</span>
<lb n="4449"/><span>'San oidhche ag feitheamh na gcaoil-nóimeant</span>
<lb n="4450"/><span>Le gaois le gliocas do shíolruigh chuige</span>
<lb n="4451"/><span>Ón Naoimh-Spirid milis le príomh-chomhachta;</span>
<lb n="4452"/><span>Ag glaoidhach gan tuirse go coimseach cliste</span>
<lb n="4453"/><span>'S go bríoghmhar bileamhail binn-ghlórach,</span>
<lb n="4454"/><span>Gan díth gan milleadh de shíor gur choinghibh</span>
<lb n="4455"/><span>An bhuidhean fá choimirc an Ríogh ghlórmhair.</span></p>
<lb n="4456"/>
<lb n="4457"/><p><span>Ba buacach barramhail muardha maiseamhail</span>
<lb n="4458"/><span>Suaimhneach seasamhach sítheóilte</span>
<lb n="4459"/><span>An gruagach greannamhar dualach dathannach</span>
<lb n="4460"/><span>Fuadrach fearamhail fíor-chródha;</span>
<lb n="4461"/><span>Ba luaimneach lasamhail uasal acfuinneach</span>
<lb n="4462"/><span>Cruaidh do ghreadadh le groidhe-ór-spuir</span>
<lb n="4463"/><span>Anuas i mbaitheas nó i mbuaic a namhad</span>
<lb n="4464"/><span>Go buan chun reatha dá shír-sheóladh.</span></p>
<lb n="4465"/>
<lb n="4466"/><p><span>Ó Luan go Satharn is truagh na cearca</span>
<lb n="4467"/><span>Fá ghuais ag screadaigh go scinn-ghlórach</span>
<lb n="4468"/><span>Go luath ó cailleadh a gcuaille casnaimh</span>
<lb n="4469"/><span>Ba dual dá samhail ar shlighe tórmaigh;</span></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="4470"/><p><span>Monuar is measa liom buaidheartha cathuightheach</span>
<lb n="4471"/><span>Mo shuairc-fhear seasamhach sítheoilte,</span>
<lb n="4472"/><span>Ó ghruadhna an tsagairt anuas go dtagaid</span>
<lb n="4473"/><span>Na sluaighte srathanna síor-dheóra.</span></p>
<lb n="4474"/>
<lb n="4475"/><p><span>Ar shuagaibh aitchim gach suairc-fhear searcach</span>
<lb n="4476"/><span>Is lucht duana chanadh go caoin-eólach</span>
<lb n="4477"/><span>Ba fuadrach feasach i dtuairim ranna</span>
<lb n="4478"/><span>In uaim in aiste 's i scríbhneoireacht;</span>
<lb n="4479"/><span>In bhur gcluain dá dtagadh an fuaice fleascaigh</span>
<lb n="4480"/><span>Nó fuaid dá amhail in aoin bhóthar</span>
<lb n="4481"/><span>Buailidh bascaidh a chruadh-chreat greadaidh</span>
<lb n="4482"/><span>Gan truagh gan taise don bhfíor-lómach.</span></p>
<lb n="4483"/>
<lb n="4484"/><p><span>Fuagraim feasta don ruairidhe reatha so,</span>
<lb n="4485"/><span>Cuarduighidh leasa agus groidhe-mhór-chnuic,</span>
<lb n="4486"/><span>Cuarduighidh leathan-chnap Tuath fí aireachas</span>
<lb n="4487"/><span>Is sluagh sidhe sealga ar thaoibh Bóinne,</span>
<lb n="4488"/><span>Tan buadhfaidhear amharc an fhuaid bhuidhe-scrata libh</span>
<lb n="4489"/><span>A chuail chríon ceanglaidh, síor-fhógraim,</span>
<lb n="4490"/><span>Bíodh a uaithní ag cnagarnaigh i gcruaidh-shnaidhm ghadraigh</span>
<lb n="4491"/><span>is a thruagh-phíob agam-sa i gcaoil-chórda.</span></p>
<lb n="4492"/>
<lb n="4493"/><p><span>Go fíochmhar feargach tigheadh an ghasra</span>
<lb n="4494"/><span>Gonuig Aoibheall Chraige na ngroidhe-leogan</span>
<lb n="4495"/><span>'S má bhíonn an fleascach fá dhíon a tearmain</span>
<lb n="4496"/><span>Scaoilidh fairsinge an ríogh-róid ris;</span>
<lb n="4497"/><span>De shíor ná stadaidh ris dá bhfuigheadh sibh amharc air</span>
<lb n="4498"/><span>Go binn dá chartadh i ngach aoin bhóthar</span>
<lb n="4499"/><span>Go tigheacht abhaile cois taoibh an Gheata</span>
<lb n="4500"/><span>Fá dhaoirse ceangail don bhfíor-lómach.</span>
<lb n="4501"/></p>
</div>
<pb n="227"/>
<div><lb n="4502"/><p><span>Fógraim dóibh sin do thogha na bhfear</span>
<lb n="4503"/><span>Tógaidh bhur seólta go lom le neart</span>
<lb n="4504"/><span>An stróinse seo seólaidh go crom-ar-nasc</span>
<lb n="4505"/><span>Cois Mhór-gheata Mhóngarait ag Lom na nEach.</span></p>
<lb n="4506"/>
<lb n="4507"/><p><span>Toirbeartha fim láimh</span>
<lb n="4508"/><span>SEÁN Ó TUAMA.</span></p>
<lb n="4509"/>
<lb n="4510"/><p><span>WHEREAS D'ÁITIMH ARÉIR DOM LÁTHAIR.</span></p>
<lb n="4511"/>
<lb n="4512"/><p><span>Ag seo faisnéis Mhichíl Uí Longáin dom láthair-se an dara</span>
<lb n="4513"/><span>lá déag den mhíos January agus 'san bhliadhain d'aois</span>
<lb n="4514"/><span>ár dTighearna, 1752.   Arn-a cheart-dearbhadh don</span>
<lb n="4515"/><span>bhfaisnéisidhe seo adeir an tan dobhí ar mór-chuaird i gConntae</span>
<lb n="4516"/><span>Luimnigh go ráinig 'san bhaile sin ris a ráidhtear Cromadh</span>
<lb n="4517"/><span>an tSubhachais seacht míle 'san taobh ba thiar badh dheas ó</span>
<lb n="4518"/><span>Luimneach amach, mar a dtárla le breallsún báirdín, duine</span>
<lb n="4519"/><span>dubh dorcha diablaidhe droch-oinigh agus búrdúnaidhe brúideamhail</span>
<lb n="4520"/><span>búndúnach ris a ráidhtear Seán Ó Tuama .i. geócach</span>
<lb n="4521"/><span>gaige gan uige gan oideas dobhíos de ghnáth ag imdheargadh</span>
<lb n="4522"/><span>ag aoradh is ag aithisiughadh ban bocht agus baoth-dhaoine agus</span>
<lb n="4523"/><span>é ina chaimearthach cham-ioscadach clamprach cailleamhnach</span>
<lb n="4524"/><span>maoidhteach milleánach agus é ina spadalach sprionnluighthe</span>
<lb n="4525"/><span>spadánta scagh-fhiaclach gan mhodh gan mhaith gan mheas gan</span></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="4526"/><p><span>mhaise, agus atá fós ina uan uchta ina dhalta cíoch ag bacaigh</span>
<lb n="4527"/><span>ag geócaigh agus ag bitheamhnaigh na críche go huile, ag</span>
<lb n="4528"/><span>déanamh dín agus for-coimeád dóibh an tan dobhíd ag slad</span>
<lb n="4529"/><span>agus ag creachadh na tíre ina dtimcheall gach uair dogheibhid</span>
<lb n="4530"/><span>uain aga nó amus ortha.</span></p>
<lb n="4531"/>
<lb n="4532"/><p><span>Dearbhann an faisnéisidhe seo gur theaspáin an caimearthach</span>
<lb n="4533"/><span>reamh-ráidhte sórt sean-pháipéirín do ina raibh righin-ráiméis</span>
<lb n="4534"/><span>leamh gan bhun gan bharr gan snoidhe gan snas dobhí</span>
<lb n="4535"/><span>i nádúir nó i bhfoirm bharrántais do chuir sé gan ughdarás ar</span>
<lb n="4536"/><span>bith i ndiaidh éin choiligh do ghoid sé féin nó Reynardín leath-</span>
<lb n="4537"/><span>chaoch amach ón Athair Seán Ó hEidhin .i. sagart paróiste</span>
<lb n="4538"/><span>Mhongairit mar aon le lacha agus bárdal agus púnt tombac.</span>
<lb n="4539"/><span>Ghoid an dís chéadna so le congnamh an deisciobail ó bhaintreabhach</span>
<lb n="4540"/><span>bhocht do chomhnuigheas i mbaile cois abhann Móire</span>
<lb n="4541"/><span>ris a ráidhtear Máire Ní† ghlan-†Bhriain áit in ar cuireadh</span>
<lb n="4542"/><span>coigeal túrna i súil Reynardin agus dá chomhartha san tá</span>
<lb n="4543"/><span>ar leath-shúil ó shin aleith.  Níbhus mó ní deir an faisnéisidhe,</span>
<lb n="4544"/><span>agus dá dhearbhadh sin atá an barrántas so síos:</span></p>
<lb n="4545"/>
<lb n="4546"/><p><span>Whereas d'áitimh aréir dom láthair</span>
<lb n="4547"/><span>Saoir-fhear sáir-ghlic sitheoilte</span>
<lb n="4548"/><span>Aon den dáimh ba chaoine cáil</span>
<lb n="4549"/><span>Is groidhe-fhear grádhmhar gaois-ghleoite</span>
<lb n="4550"/><span>Gur shín 'na dháil re tigheacht tar Máig</span>
<lb n="4551"/><span>Daoirscar dána dí-eólach,</span>
<lb n="4552"/><span>Breillsce báird gan fheidhm gan áird</span>
<lb n="4553"/><span>Do mhill gach áit le draoidheadóireacht,</span></p>
<lb n="4554"/>
<lb n="4555"/><p><span>Ablach íogair airciseach íseal</span>
<lb n="4556"/><span>Amhasach íotmhar éagcórach</span>
<lb n="4557"/><span>Bradaire bíodhbha breabaire baogail</span>
<lb n="4558"/><span>Beanna-phoc bruigheanach baois-lómach</span></p>
</div>
<pb n="229"/>
<div><lb n="4559"/><p><span>Caimearthach cíor-dhubh ceachartha cinnte</span>
<lb n="4560"/><span>Cearrbhach caointeach caoil-thónach</span>
<lb n="4561"/><span>Drannaire díscir danardha dí-chirt</span>
<lb n="4562"/><span>Damanta, is dríodar daoi-chóbach;</span></p>
<lb n="4563"/>
<lb n="4564"/><p><span>Feallaire fíochmhar falathach fuighealach</span>
<lb n="4565"/><span>Feannaire fuingce is fíor-lómach</span>
<lb n="4566"/><span>Gaige bocht gaibhneach garb-phoc gaillseach</span>
<lb n="4567"/><span>Glamaire is guingce gnaoi-dhóighte;</span>
<lb n="4568"/><span>Learaire líomhtha leatscuilte leadhbach</span>
<lb n="4569"/><span>Lastaire is leidhce laghar-dhreoighte,</span>
<lb n="4570"/><span>Meallaire millteach maslathach maoidhteach</span>
<lb n="4571"/><span>Is madra maoir le mí-chóthrom;</span></p>
<lb n="4572"/>
<lb n="4573"/><p><span>Nathaire nimhneach nathannach naimhdeach</span>
<lb n="4574"/><span>Nascaithe níl i nidh foghanta;</span>
<lb n="4575"/><span>Plubaire pleidhce pusaire plíoma</span>
<lb n="4576"/><span>Pollaire puinn is príomh-lóiste;</span>
<lb n="4577"/><span>Raille bocht ríceach, raiste le righne,</span>
<lb n="4578"/><span>Rangartach roimhe seo is rí-chóbach</span>
<lb n="4579"/><span>Srathaire síleach, smagaide suidhte</span>
<lb n="4580"/><span>Steallaire steill is sraoille ólach;</span></p>
<lb n="4581"/>
<lb n="4582"/><p><span>Treas-dhuine taidhbhseach taistealach timcheall</span>
<lb n="4583"/><span>Teallaire tíre is tighe ósta,</span>
<lb n="4584"/><span>Do ghadfadh gach nídh dogheabhfadh 'na líon</span>
<lb n="4585"/><span>Gan aiseag arís dá chaoin-chomhursain;</span>
<lb n="4586"/><span>Do bhraduigh is fíor an lacha is a huibhe</span>
<lb n="4587"/><span>Is earradh ná maoidhim im scríbhneoireacht,</span>
<lb n="4588"/><span>Aitchim 'na dhíoghal má thagann 'nbhur slighe</span>
<lb n="4589"/><span>A cheangal gan mhoill le righin-rópa.</span>
<lb n="4590"/></p>
</div>
<pb n="230"/>
<div><lb n="4591"/><p><span>Bíonn fós mar chluinim 'na bhrócaer ime</span>
<lb n="4592"/><span>'Na phórtaer uisce ag linnteoireacht,</span>
<lb n="4593"/><span>'S is ró-mhinic é ar bhóthar Luimnigh</span>
<lb n="4594"/><span>'Na óstaer buisinne baoith-dhreoighte;</span>
<lb n="4595"/><span>Ar bórd cé thigeann 'na stróire buile</span>
<lb n="4596"/><span>I gcomhar gach fuirinne ag físeoireacht</span>
<lb n="4597"/><span>Is cé ólann iomad le póit 'na ghoile</span>
<lb n="4598"/><span>Go deó níl pingin 'na chruinn-phóca.</span></p>
<lb n="4599"/>
<lb n="4600"/><p><span>Aitchim ar shuaga leanaidh an ruaig air</span>
<lb n="4601"/><span>I gcaladh i gcuan is i gcaim-bhóithre</span>
<lb n="4602"/><span>De shleasaibh gach tuath ó Ghaillimh go Tuamhain</span>
<lb n="4603"/><span>Is ó Chaiseal go bruachaibh binn-Bhóirne,</span>
<lb n="4604"/><span>Is má castar an fhuaid 'nbhur bhfaraid ar cuaird</span>
<lb n="4605"/><span>É cheangal go cruaidh le righin-chórda,</span>
<lb n="4606"/><span>'S ná glacaidh-se uaidh aisce ina dhuais</span>
<lb n="4607"/><span>Go mbaintear na cluasa 'en bhfíor-stróire.</span></p>
<lb n="4608"/>
<lb n="4609"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="4610"/>
<lb n="4611"/><p><span>Aitchim-se gach faraire idir éigse is dáimh</span>
<lb n="4612"/><span>Is gach preabaire den eaglais ón bhFéil go Máigh</span>
<lb n="4613"/><span>An srangartach so ceanglaidh go daor le cnáib</span>
<lb n="4614"/><span>Is bainidh uile cnagarnach is béic as Seán!</span></p>
<lb n="4615"/>
<lb n="4616"/><p><span>WHEREAS THÁINIG INDÉ DOM LÁTHAIR.</span></p>
<lb n="4617"/>
<lb n="4618"/><p><span>De bhrigh gur dhearbhuigh im láthair-se an t-ochtmhadh lá déag</span>
<lb n="4619"/><span>de mhíosa 8ober, aois an Tighearna 1776 gur goideadh,</span></p>
</div>
<pb n="231"/>
<div><lb n="4620"/><p><span>an cuigmhadh lá déag den mhíos chéadna so agus san in am</span>
<lb n="4621"/><span>mharbh na hoidhche, uimhir géanna go n-a ngandal, mar aon le</span>
<lb n="4622"/><span>fíor-phocán fíor-áluinn fíor-mhaiseach gabhair ó Uilliam Ó</span>
<lb n="4623"/><span>hAithnín .i. suairc-fhear sona sítheoilte fliuch fairsing,</span>
<lb n="4624"/><span>fíor-fháilteach do chómhnuidheas i dTobar na Naomh 'san</span>
<lb n="4625"/><span>chonntae reamh-ráidhte Luimnigh; agus cé mór do shiubhal</span>
<lb n="4626"/><span>dá lorg is dá léir-chuardach ná fuair a dtásc ná a</span>
<lb n="4627"/><span>dtuairisc, fios fáithe ná faisnéis cia cuan nó cumar,</span>
<lb n="4628"/><span>coill ná currach inar gabhadh leo, ná fós cia an foghlaidhe</span>
<lb n="4629"/><span>fuilteach fíor-bhradach nó an gadaidhe gruama gráinneamhail</span>
<lb n="4630"/><span>tug sidhe sanntach sáir-nimhneach ar an eallach san nó go</span>
<lb n="4631"/><span>ráinigh don Ráth go tigh Sheáin Uí Cheallaigh agus gur gheall do</span>
<lb n="4632"/><span>a lorg is a léir-chuardach, go raibh amhras aige féin gur tré</span>
<lb n="4633"/><span>Árd Pádraig soir chun Baile an Ghriana tugadh iad, agus</span>
<lb n="4634"/><span>gurab é Pilib de Búrc do sciob nó dfhuaduigh iad agus go</span>
<lb n="4635"/><span>gcuirfeadh sé barrantas cuarduighthe ina ndiaidh, agus gan</span>
<lb n="4636"/><span>de shlighe ná de réasún aige leis sin acht dfhonn an duine</span>
<lb n="4637"/><span>macánta do chur ar dearmad ó dochonnaic ar an lorg</span>
<lb n="4638"/><span>cheart nó ar an rian díreach é, agus mar dobhí a sháir-fhios</span>
<lb n="4639"/><span>aige gur 'san Ráth do coscradh is do críochnuigheadh iad.</span>
<lb n="4640"/><span>Agus fós do dhearbhuigh an faisnéisidhe seo gurab é croiceann</span>
<lb n="4641"/><span>an phocáin ba díon cinn agus cabhlach don tSeán Ó</span>
<lb n="4642"/><span>Ceallaigh so, mar atá, an croiceann ar a chabhail agus an</span>
<lb n="4643"/><span>guaireach ar a cheann aige.</span></p>
<lb n="4644"/>
<lb n="4645"/><p><span>Ar an adhbhar san fuagraim is órduighim ar a bpriacail</span>
<lb n="4646"/><span>do gach árd-chonstábla 'san chonntae seo agus do gach báille</span>
<lb n="4647"/><span>nó íochtaránach fá n-a mbun san, mar atá Seán Rábach go</span>
<lb n="4648"/><span>bith-chinnte gan buaidhreamh ná trioblóid, scannradh ná</span>
<lb n="4649"/><span>imeagla do chur ar Philib de Búrc ná ar aon dá chuideachtain,</span>
<lb n="4650"/><span>agus má gabhtar nó má cuirtear ar láimh aon duine aca, a</span>
<lb n="4651"/><span>leigean chun siubhail arís gan mhoill ar a n-aontadh agus ar</span>
<lb n="4652"/><span>a dtoil feín, agus gan aithis ná náire do thabhairt dóibh agus</span>
<lb n="4653"/><span>an fánaidhe foghlach so .i. Seán Ó Ceallaigh agus gach aon</span>
<lb n="4654"/><span>dá chomhluadar, mar atá Seán de Faoit .i. an fear braithte</span></p>
</div>
<pb n="232"/>
<div><lb n="4655"/><p><span>dobhí ina bhfochair etc., do cheangal agus do chruadh-chuibhreach</span>
<lb n="4656"/><span>agus a dtabhairt dom láthair-se go gcuiread Mittimus</span>
<lb n="4657"/><span>go Caiseal leó i láthair an árd-bhreithimh is an chirt, agus go</span>
<lb n="4658"/><span>gcuirtear i mbraighdeanas iad go dian daingean do-fhuascailte,</span>
<lb n="4659"/><span>go roinntear leo mar órduigheann an dlighe.</span>
<lb n="4660"/><span>Ag seo bhur n-ughdarás chun bhur n-órduighthe do chur i gcrích:</span></p>
<lb n="4661"/>
<lb n="4662"/><p><span>Whereas tháinig indé dom láthair is tug na móide</span>
<lb n="4663"/><span>Saorfhear sásta glé-ghas grádhmhar cliste ceolmhar</span>
<lb n="4664"/><span>Gur duine ón Ráth do shín 'na dháil 's dorinn dóigh dhe</span>
<lb n="4665"/><span>Do chuir 'na sháin-rith anois chun fáin é ar lorg an eolais.</span></p>
<lb n="4666"/>
<lb n="4667"/><p><span>Tháinig an scoinnse i meádhon na hoidhche mar aon le stócach</span>
<lb n="4668"/><span>'S do ghoid gach nódh dá dtárla roimhe is tug a ród air,</span>
<lb n="4669"/><span>Do ghoid ón mnaoi go fiú na huibhe dobhí ina cófra</span>
<lb n="4670"/><span>'S an chráin chríona dobheireadh dhá líne agus do thógadh.</span></p>
<lb n="4671"/>
<lb n="4672"/><p><span>Do chuir an gandal chuige 'na dteannta go ró-threórach</span>
<lb n="4673"/><span>Is pocán gabhair ba mhaith an chabhair é bruithte nó rósta,</span>
<lb n="4674"/><span>Dodhéanfadh easna dhe béile sagairt ar baiste nó ar pósadh</span>
<lb n="4675"/><span>Cé chaill a acfuinn dodhéanfadh acartha i measc na gcomhursan.</span></p>
<lb n="4676"/>
<lb n="4677"/><p><span>Gur rith Seán aniar ón Ráth is go dtug fobha air</span>
<lb n="4678"/><span>'S gur chuir na cránta chuige 'na mhála i bhfochair an ghandail,</span>
<lb n="4679"/><span>Tá croiceann an phocáin ar a gheadán fós mar bhríste</span>
<lb n="4680"/><span>Tá a ghuaireach ar a chluasa ag déanamh dín dóibh.</span></p>
<lb n="4681"/>
<lb n="4682"/><p><span>Seán de Faoit do dháil 'na shlighe is dorinn treóir do</span>
<lb n="4683"/><span>I lár na hoidhche tháinig á choimhdeacht ag braith na comhursan;</span>
<lb n="4684"/><span>Dá bhrigh sin órduighim do gach treóraidhe ar feadh na dúithche</span>
<lb n="4685"/><span>An dís seo leanamhain is a dtabhairt ceangailte chun na cúirte.</span>
<lb n="4686"/></p>
</div>
<pb n="233"/>
<div><lb n="4687"/><p><span>Ná glacaidh bannaí ná fós tacaidheacht ó aon den chóip sin</span>
<lb n="4688"/><span>Acht cuiridh an sealán go ró-fholláin fá n-a scórnain;</span>
<lb n="4689"/><span>Ag seo sáir-chead do Sheán Rábach go foir-líonta</span>
<lb n="4690"/><span>Le cead óm láimh-se chun breith do láthair ar an ndís seo.</span></p>
<lb n="4691"/>
<lb n="4692"/><p><span>A dtabhairt go Caiseal chugham go tapa go gcaithfid géilleadh</span>
<lb n="4693"/><span>Is teacht fá bhrataigh chúirte an reachta 's na fír-éigse;</span>
<lb n="4694"/><span>Dá bhfuigheadh sibh báille nó constábla i mBaile an Ghriana</span>
<lb n="4695"/><span>Má's ón Ráth é cuirtear ar láimh é agus tugtar pian do.</span></p>
<lb n="4696"/>
<lb n="4697"/><p><span>Seo Supersedes díbh fá shéala agus sin le fórsa</span>
<lb n="4698"/><span>Chun gan géilleadh thabhairt don méirleach ná dá chomhachta;</span>
<lb n="4699"/><span>Déanaidh bhur ndícheall ar an ndís seo is a dtabhairt chugham-sa</span>
<lb n="4700"/><span>Is bainfead-sa díoghal ceart ina ngníomhartha agus 'n-a siubhalta.</span></p>
<lb n="4701"/>
<lb n="4702"/><p><span>AN CEANGAL:</span></p>
<lb n="4703"/>
<lb n="4704"/><p><span>Ní séantar linn tréithe Uí Áithnín tsuairc</span>
<lb n="4705"/><span>Ná a léir-scrios in éinfheacht mar áirmhíd suag</span>
<lb n="4706"/><span>A mhéith-phoc le faol-choin mar árduigheadh uaidh</span>
<lb n="4707"/><span>Mar aon is a ghéanna le ránaidhe ruadh.</span></p>
<lb n="4708"/>
<lb n="4709"/><p><span>Is géire linn Séarlas ar fánaidheacht uainn</span>
<lb n="4710"/><span>Is daor-phoc an éithigh ina árd-righ mhuar</span>
<lb n="4711"/><span>Dá dtéarnadh ár gCaesar le gárdaí cruadha</span>
<lb n="4712"/><span>Dobheadh méirligh i ngéibhinn 's an dáimh ghrinn suas.</span></p>
<lb n="4713"/>
<lb n="4714"/><p><span>Ó traochadh ár nglé-bhile do b'fhearr fí dhuais</span>
<lb n="4715"/><span>'S gur faon-lag an éigse gan gnáth-chíos uaidh</span>
<lb n="4716"/><span>Faesigh ar Ghaedhil bhocht a Árd-rí 's a Uain</span>
<lb n="4717"/><span>Is saor feasta an réx ceart ón ránaidhe ruadh.</span>
<lb n="4718"/></p>
</div>
<pb n="234"/>
<div><lb n="4719"/><p><span>WHEREAS THÁINIG INDIU DOM LÁTHAIR AGUS SIN LE DÍOGRAIS.</span></p>
<lb n="4720"/>
<lb n="4721"/><p><span>Ag seo faisnéis an uasail Uilliam Ó Nialláin ó Dhroichead</span>
<lb n="4722"/><span>Bhuinn Bhriste im láthair-se an t-ochtmhadh lá</span>
<lb n="4723"/><span>de July d'aois an Tighearna, 1769.</span></p>
<lb n="4724"/>
<lb n="4725"/><p><span>Arn-a dhearbhadh don fhaisnéisidhe seo isé adeir, an tan</span>
<lb n="4726"/><span>dobhí ar deoraidheacht 'san bhaile leis a ráidhtear Cathair</span>
<lb n="4727"/><span>Cinn Lis san chonntae chéadna go dtárla leis baoth-bhastún</span>
<lb n="4728"/><span>brúdach búndúnach agus cladhaire cealgach cailleamhnach dara</span>
<lb n="4729"/><span>comh-ainm Muircheartach Ó hUrthaille .i. duine dubh dorcha</span>
<lb n="4730"/><span>diablaidhe droch-ghnéitheach aithiseach éightheamhanta gráinneamhail</span>
<lb n="4731"/><span>gruama giúirléideach agus foghlaidhe fuadrach fad-scrogallach</span>
<lb n="4732"/><span>dobhí sealad i leith ina shagart chiallmhar Chríostamhail</span>
<lb n="4733"/><span>nó gur dhiúlt agus gur dhúr-shéan Críost is an naomh-chléir</span>
<lb n="4734"/><span>le hainmhiana agus le grádh dá chorp agus gur iompuigh</span>
<lb n="4735"/><span>chun a bheith ina mhinistir mhioscaiseach droch-aigeanta, atá</span>
<lb n="4736"/><span>anois gan mhodh gan mheas gan chreideamh gan choinsias gan</span>
<lb n="4737"/><span>ghrádh Dé ná duine, ag imeacht ina chaimearthach cham-ioscadach</span>
<lb n="4738"/><span>chlamprach agus ina shéithleach shamhalta ó thig go tig agus ó</span>
<lb n="4739"/><span>bhothán go bothán mar aon le ciar-chléireach coirtighthe cnámh-reamhar</span>
<lb n="4740"/><span>buidhe baoth bolg-mhór breacloirgneach ag pósadh</span>
<lb n="4741"/><span>agus ag ceangal bacach agus baoth-dhaoine agus gach aon eile</span>
<lb n="4742"/><span>dobhéarfadh réal nó scilling dóibh ar son a saothair agus</span>
<lb n="4743"/><span>san in aghaidh dlighe Dé agus an tsaoghail.</span>
<lb n="4744"/></p>
</div>
<pb n="235"/>
<div><lb n="4745"/><p><span>Ar an adhbhar san fógraim agus órduighim do gach faraire</span>
<lb n="4746"/><span>forránta fíor-uasal, do gach saor-fhear súgach so-bhéasach,</span>
<lb n="4747"/><span>go speisialta don Dochtúir Micheál, don Athair Tadhg Ó Céirín,</span>
<lb n="4748"/><span>do Philib Ó Meachair agus do Sheán Ó Ciairmhic agus</span>
<lb n="4749"/><span>do gach glé-ghas greannamhar eile ar feadh na conntae reamh-ráidhte</span>
<lb n="4750"/><span>agus Leithe Mogha go huile an crochaire cuirpe</span>
<lb n="4751"/><span>ciréibeach so, mar aon le n-a chiar-chléireach Tomás Ó Lochlainn</span>
<lb n="4752"/><span>do ghabháil, do cheangal agus do chruadh-chuibhreach</span>
<lb n="4753"/><span>agus a dtabhairt dom láthair-se go Bruighean nó go Sídhe-Chnoc</span>
<lb n="4754"/><span>Áine go gcuiread Mittimus go hifreann leo do láthair</span>
<lb n="4755"/><span>a maighistir féin .i. Lucifer, mar a bhfuighidh siad a sciúradh</span>
<lb n="4756"/><span>agus a sciomaradh, mar aon leis an gcuid eile den chlé-eaglais</span>
<lb n="4757"/><span>do dhiúlt do Chríost agus don Mhaighdin ghlórmhair.</span></p>
<lb n="4758"/>
<lb n="4759"/><p><span>Ar an adhbhar san ag seo bhur n-ughdarás chun bhur n-ordughadh</span>
<lb n="4760"/><span>do chur i bhfeidhm:</span></p>
<lb n="4761"/>
<lb n="4762"/><p><span>Whereas tháinig indiu dom láthair agus sin le díograis</span>
<lb n="4763"/><span>Saoi agus sáir-fhear, groidhe-ghas grádhmhar, is tug an Bíobla</span>
<lb n="4764"/><span>Go bhfuil cladhaire ag imeacht 'na scainnse ar fuaid na dúithche</span>
<lb n="4765"/><span>Ag déanamh aimhlis le hiomad taidhbhse ó chuir gúna air;</span>
<lb n="4766"/><span>Dobhí ina shagart ar feadh tamaill ag déanamh clampair</span>
<lb n="4767"/><span>Ní dubhairt Aifreann ná fiú sailm ó chuir banda air;</span>
<lb n="4768"/><span>Atá anois 'na mhinistir crón dubh cuirpe is coinneal-bháthadh air;</span>
<lb n="4769"/><span>Mar thug na mionna ná fuil i Muire acht mar a mháthair;</span>
<lb n="4770"/><span>Mar bharra ar a bhaois do dhearmaid Críost 's a chléir le mailís</span>
<lb n="4771"/><span>Go dearbhtha díbh le taitneamh do mhnaoi gur thréig sé an aibíd;</span>
<lb n="4772"/><span>Ainm an duine seo Muircheartach Ó hUrthuille, eascú an éithigh,</span>
<lb n="4773"/><span>Bíonn go minic ar fuaid Luimnigh 'na chúréibe,</span></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="4774"/><p><span>Ag ól 's ag imirt 'na stróire buile i bhfochair a chléirigh,</span>
<lb n="4775"/><span>'S nuair ólann iomad le póit 'na ghoile bíonn sé ag blaodhraigh.</span>
<lb n="4776"/><span>Ag seo a chomharthaí do gach treoraidhe ar feadh na dúithche -</span>
<lb n="4777"/><span>Fear caol cróilidhe cas dubh crón-bhuidhe is é dubh-shúileach;</span>
<lb n="4778"/><span>Cuarduighidh cumair do, cuanta is curraighthe, talamh is taoide,</span>
<lb n="4779"/><span>Is ró-mhinic é ag ól sa Droichead 's i mBaile an Fhaoitigh;</span>
<lb n="4780"/><span>I charge you therefore má gheibhtí an séithleach ná glacaid air</span>
<lb n="4781"/><span>bannaí</span>
<lb n="4782"/><span>Acht tugaidh an bhaothlach chugam 's a chléireach - ná déanaidh</span>
<lb n="4783"/><span>faillighe</span>
<lb n="4784"/><span>Go gcuiread an cúpla cuirpe ar úrla i láthair Chailbhín</span>
<lb n="4785"/><span>I bhfara gach scrúille d'imig le Liútar 's ná dearna aithrighe.</span>
<lb n="4786"/><span>Ag seo barrántas tugtha fám láimh-se is fám shéala</span>
<lb n="4787"/><span>Chun breith ar bhrághaid ar shruimile an smáil is ar a chléireach.</span></p>
<lb n="4788"/>
<lb n="4789"/><p><span>Fám láimhse an t-ochtmhadh lá de July, míle seacht</span>
<lb n="4790"/><span>gcéad naoi mbliadhna is trí fichid.</span>
<lb n="4791"/><span>AINDRÉAS MAC CRAITH.</span></p>
<lb n="4792"/>
<lb n="4793"/><p><span>An Ceangal:</span></p>
<lb n="4794"/>
<lb n="4795"/><p><span>Mo dhíth mo dheacair mo dhainid mo dhíth threórach</span>
<lb n="4796"/><span>Seo an dís tug easmailt is aithis don Rígh ghlórmhar</span>
<lb n="4797"/><span>Críoch a leasa ní leanaid 'na bpríomh-chomhairle</span>
<lb n="4798"/><span>Is tríd ní rachaid go cathair na Tríonóide.</span></p>
<lb n="4799"/>
<lb n="4800"/><p><span>Seo an dís do spalp na leabhair go éagcórach,</span>
<lb n="4801"/><span>Do dheighil le Peadair 's le teagasc na bhfíor-eolach</span>
<lb n="4802"/><span>Le baois a mbeathadh, le masladh 's le millteoireacht</span>
<lb n="4803"/><span>Do dhíol a n-anam ar easna maith caoir-fheóla.</span>
<lb n="4804"/></p>
</div>
<pb n="237"/>
<div><lb n="4805"/><p><span>Tar tuinn dá dtagadh na fearachoin fíor-chródha -</span>
<lb n="4806"/><span>Sliocht Chuinn is Chairbre 's a ndeacha de dhruim bóchna -</span>
<lb n="4807"/><span>Bheadh sceimhle is scaipeadh agus creathadh ar na fíor-chóbaigh</span>
<lb n="4808"/><span>Leaghadh agus leathadh agus leagadh agus síor-leónadh.</span></p>
<lb n="4809"/>
<lb n="4810"/><p><span>Guidhim is aitchim gach faraire fíor-eolach</span>
<lb n="4811"/><span>Gach saoi gach sagart gach seabhac suilt sítheoilte</span>
<lb n="4812"/><span>An dís seo chartadh do ghreadadh is do shíor-scóladh,</span>
<lb n="4813"/><span>A gcinn do ghearradh is a gceangal le righin-chórda!</span></p>
<lb n="4814"/>
<lb n="4815"/><p><span>WHEREAS CUNNTAS TÁINIG CHUGHAMSA GAN AON MHEARAIDHE.</span></p>
<lb n="4816"/>
<lb n="4817"/><p><span>Whereas cunntas táinig chughamsa gan aon mhearaidhe</span>
<lb n="4818"/><span>Gur i Sean-drom atá an clamhaire Domhnall Maistín</span>
<lb n="4819"/><span>Bíonn an smamhaire ag déanamh amplaisc ar lucht ealadhan</span>
<lb n="4820"/><span>Is beidh sé i dteannta tré n-a labhartha againn fá smacht dlighe.</span>
<lb n="4821"/><span>Bíonn an dailtín críon-dubh cas-bhuidhe mar chuid mórtais</span>
<lb n="4822"/><span>Ag déanamh rannaidheacht do lucht ealadhan, nídh nár chóir do;</span>
<lb n="4823"/><span>Clamh-lobhar tútach creat-lom giúnach de shliocht Órla</span>
<lb n="4824"/><span>Nár dhual do ceathramha dána atharrughadh ná a chur i gcóir chirt.</span>
<lb n="4825"/></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="4826"/><p><span>Órdughadh díleas dobheirim scríobhtha do gach báille</span>
<lb n="4827"/><span>Cuarduighidh dígthe, gleannta, coillte agus bánta,</span>
<lb n="4828"/><span>Gibé cuasán 'na bhfaighthí an fualán beiridh ar bhrághaid air</span>
<lb n="4829"/><span>Fáiscidh cruadh-théad ar an bhfuairnéal go dtige sé im láthair.</span></p>
<lb n="4830"/>
<lb n="4831"/><p><span>Ag seo comharthaí bheirim fós díbh ar an séithleach -</span>
<lb n="4832"/><span>Is gnáthach fuachtáin ar a chruadh-sháil, fadhb is méirscre;</span>
<lb n="4833"/><span>Bálta garbh tiugh mar chlár srathrach fá n-a chaol-speir</span>
<lb n="4834"/><span>Tá dhá lorgain dhóighte ón dteine ag an arcán créimeach -</span></p>
<lb n="4835"/>
<lb n="4836"/><p><span>Mar gheabhaim teastas air tá sé baistithe gan fáth amhrais</span>
<lb n="4837"/><span>Domhnall Maistín is ainm dom aircín bhíos i Seandruim;</span>
<lb n="4838"/><span>Ná leigidh an leadaidhe uaibh le faillighe, beiridh ar chúl air,</span>
<lb n="4839"/><span>Tugaidh é im láthair ceangailte ar thácla is glaodhtar cúirt air.</span>
<lb n="4840"/><span>Therefore spare not to search all places ar feadh na dúithche</span>
<lb n="4841"/><span>Radharc má fheachtar air faghtar marbh é mura mbiaidh umhal díbh!</span></p>
<lb n="4842"/>
<lb n="4843"/><p><span>An seoladh:</span></p>
<lb n="4844"/>
<lb n="4845"/><p><span>Ní cumar ná cúinne, clúid ná claidhe buidhe cré</span>
<lb n="4846"/><span>Ná cuirfimís cú agus triúr go dtaighidfaidhe é</span>
<lb n="4847"/><span>Gach nduine go humhal ag rúscadh an chladhaire bhréin</span>
<lb n="4848"/><span>Go dtugthar ar chúl go cúirt na Laghraighe an phéist!</span></p>
<lb n="4849"/>
<lb n="4850"/><p><span>Gach cuimide clamh gan bhlas gan puinn eolais</span>
<lb n="4851"/><span>Ná tuigeann an reacht ba cheart do dhaoine óga</span>
<lb n="4852"/><span>Cuirfeadh i nglas fá cheas an fíor-lómach</span>
<lb n="4853"/><span>Má chluinim an spreas ag screabhadh ar scríbhneoireacht!</span></p>
<lb n="4854"/>
<lb n="4855"/><p><span>Fám láimh-se</span>
<lb n="4856"/><span>SEÁN Ó TUAMA.</span>
<lb n="4857"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Éigse na Máighe

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Éigse na Máighe

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
