Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Teagasc ar an Sean-Tiomna</title><author><name type="main">Paodhar, Muiris; Eag. Ó Madagáin, Breandán</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L047</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">l974</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L047</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Teagasc ar an Sean-Tiomna</title><author>Paodhar, Muiris; Eag. Ó Madagáin, Breandán</author><imprint><publisher>B.Á.C.: An Clóchomhar Tta.</publisher><date>l974</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p>
<lb n="2"/><span>1. THE CREATION OF ALL THINGS</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>1. Meastar feabhas aon teagaisc uadh an sochar do fhásann as:  an</span>
<lb n="5"/><span>teagasc as mó sochar, as é, gan cheist, an teagasc as fearr é.  Anis níl</span>
<lb n="6"/><span>aon <t>sochar as mó agus as fearr do dhuine ná a anam do shábháil.</span>
<lb n="7"/><span>Oir má bhíonn sion déanta ag duine atáid na uile nithe buaite aige.</span>
<lb n="8"/><span>Cad é an tairbhe do dhuine an uile shaidhbhreas, an uile aoibhneas, an</span>
<lb n="9"/><span>uile onóir shaoltha a bheith aige ar feag na mbeagán mblianta a chaithfig</span>
<lb n="10"/><span>sé ar an dtalamh so, má bhíonn sé damanta go deo, caillthe go brách?</span>
<lb n="11"/><span>Dá réir sin, an teagasc a mhúineann do dhuine, a thiospánann go glan</span>
<lb n="12"/><span>cruinn do, cionas a shábhálfaig sé a anam, as í an teagasc as fearr ar</span>
<lb n="13"/><span>bith í: níl aon <t>sórd foghlaim as féidir a chur i gcomórtas di.  Anis atá</span>
<lb n="14"/><span>an teagasc sin againn insa Scriptiúir.  As é béal Dé fhéin a labha<i>r í,</span>
<lb n="15"/><span>as é an Spirid Naomh do fhoilsig agus do mhúin í dos na fáigibh agus</span>
<lb n="16"/><span>dos na aspalaibh í, as lena ordú spisialtha a scríobhadar sion síos í.</span>
<lb n="17"/><span>Hen é an fáth na gcomhairlíd na Aithreacha Naofa dhos na uile</span>
<lb n="18"/><span>Chríostaithe, más fon<n> leo go éifeachtúil a n-anamnacha a shábháil,</span>
<lb n="19"/><span>stuidéar agus léirmhachtnamh a dhéanamh ar an Scriptiúir agus ar na</span>
<lb n="20"/><span>uile nithe atá inte.  Óir cuireann <sí ?> pictiúir glan as comhair ár</span>
<lb n="21"/><span>súlaibh a thiospánann cad as ceart a dhéanamh agus cad as ceart do</span>
<lb n="22"/><span>sheachnadh chun ár <n-a>namnacha a shábháil.  Déanfadsa dícheall do</span>
<lb n="23"/><span>réir mo acfainne brí, substaint agus éifeacht na nithe atá inte a chur</span>
<lb n="24"/><span>i gcéill díbh uadh am go am.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>2.  Atáid dhá pháirt insa Scriptiúir: 2 an Sean-Bhíobla agus an</span>
<lb n="27"/><span>Bíobla Nua.  As é Maois naofa, a shaor pobal Dé uadh dhaorbhruid na</span>
<lb n="28"/><span>Éigipte, agus na fáige beannaithe, a scríobhaig an Sean-Bhíobla.</span>
<lb n="29"/><span>Naomh Maitiú, Naomh Marcus, Naomh Lúcás, Naomh Eo<i>n,</span>
<lb n="30"/><span>Naomh Peadar, Naomh Pól, Naomh Séamas agus aspal eile</span>
<lb n="31"/><span>Chríost, Naomh Thaddeus nó Tadhg, a scríobhaig an Bíobla Nua.</span>
<lb n="32"/><span>Insa dá Bhíobla sion atá cúntas lán-fhírinneach againn ar na</span>
<lb n="33"/><span>nithe a thit amach mar adéarfá i gcúrsa ceithre mhíle blian, as</span>
<lb n="34"/><span>é sin uadh chruthnú an domhain go bunú Eaglaise Chríost ar an</span>
<lb n="35"/><span>dtalamh so.  Atá, adeirim, cúntas ar na nithe so insa mhéid nar</span>
<lb n="36"/><span>bhaineadar le creideamh agus le seirbhís Dé.  Tiospánaid dhos</span>
<lb n="37"/><span>na uile dhaoine insa go aon staid bheatha, bídís singil nó</span>
<lb n="38"/><span>pósta, uasal nó íseal, bocht nó saibhir, cad as ceart a dhéanamh</span>
<lb n="39"/><span>chun glóire bíbhuan na bhflaitheas a shláthar dóibh fhéin, agus cad</span>
<lb n="40"/><span>atá le seachnadh acu chun gabháil bainiscionn le pianta uafásach</span>
<lb n="41"/><span>Ifrinn.  Tráchtar ar na míorúilí agus ar na oibreacha iontach a rin</span>
<lb n="42"/><span>Dia uadh am go am; ar an díolthas samplach a imir sé go minic ar</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="43"/><p><span>pheacaig nótáltha, agus ar an fóirthean agus ar an fhuascailt a thugann</span>
<lb n="44"/><span>sé do ghnáth ar na daoine a chuireann a ndóchas agus a muinín go</span>
<lb n="45"/><span>iomlán ann, agus a loirgeann uadh chroí le creideamh umhal láidir</span>
<lb n="46"/><span>cabhair agus cúnamh air.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Gen.1.3.  Tosnaíonn an Scriptiúir le cruthnú an domhain, sé</span>
<lb n="49"/><span>mhíle blian uadh shin.  Ní raibh ní ar bith ann, ach Dia</span>
<lb n="50"/><span>amháin, nó Spirid shíorraí uile-chomhachtach, uile-mhaith, uile-</span>
<lb n="51"/><span>ghlórmhar, nách féidir aon ní ar bith a bheartú, aon ní do ainmniú,</span>
<lb n="52"/><span>aon ní do fháil, a fhiadfaí in aon <t>sórd slí a chur i gcomórtas leis.</span>
<lb n="53"/><span>Roimh na sé mhíle blian sin ní raibh talamh ná spéir, grian, ré, réal-</span>
<lb n="54"/><span>than, ná duine ná aingeal, ná ní eile ar bith ann, ach Dia amháin,</span>
<lb n="55"/><span>an Tríonóid ró-naofa, an tAthair, an Mac agus an Spirid Naomh, ná</span>
<lb n="56"/><span>raibh tosach riamh aca.  Atáid ann uadh an uile shíorraíocht, roimh</span>
<lb n="57"/><span>an uile shaol.  Níl ins na mílthe milliún ná ins na céadta mílthe dos</span>
<lb n="58"/><span>na céadta milliún blian ach nómant a<i>msire, nó i bhfad níos lú ná</span>
<lb n="59"/><span>nómant aimsire, i gcomórtas do shíorraíocht nó 3 do shaol Dé.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>A chonnairc an neach álainn uile-chomhachtach so oiriúnach - budh</span>
<lb n="62"/><span>mhaith leis - a chomhachta, a eagna agus a mhaitheas a thiospánadh,</span>
<lb n="63"/><span>agus leis an intinn sin a chruithnig sé an domhan agus a bhfuil ann.  Ní</span>
<lb n="64"/><span>raibh aon ghá ná riachtanas aige in aon <t>sórd slí an gnóth sion a</span>
<lb n="65"/><span>dhéanamh.  Oir níorbh fhéidir dhos na uile nithe a chruithnig sé a</span>
<lb n="66"/><span>chomhachta, a ghlóire, a mhaitheas, a shéan ná a eagna a mhéadú, ná</span>
<lb n="67"/><span>aon ní a bhronnadh air ná raibh thana féin aige.</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>4.  Ní raibh abhar ar bith aige as na ndéanfach sé an domhan.  A</span>
<lb n="70"/><span>chruithnig sé uadh neamhní é agus a bhfuil ann.  A b'é an tslí inar</span>
<lb n="71"/><span>chruithnig iad, do ordaig sé an domhan a bheith ann, agus gan mhoill</span>
<lb n="72"/><span>a bhí an domhan ann.  A bhíodar na uile nithe ar dtúis in aon tuirt</span>
<lb n="73"/><span>amháin, meascaithe tréna chéile, gan aon ordú ná deighilt eatartha.</span>
<lb n="74"/><span>A thug sé dos gach ceann díobh an mhaise agus an bhrí a chonnairc a bhí</span>
<lb n="75"/><span>oiriúnach dhóibh.  Inseann an Scriptiúir dúinn gur rin Dia an obair</span>
<lb n="76"/><span>iontach so i sé lá, adonn go dtuigfimís nách le riachtanas ná le fórsa ná</span>
<lb n="77"/><span>le gátar a chruithnig sé na uile nithe, ach do bhrí amháin gur thoil</span>
<lb n="78"/><span>leis iad a chruthú.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>5.  An chéad lá do ordaig Dia an solas a bheith ann, agus gan mhoill</span>
<lb n="81"/><span>ar bith a bhí an solas as cionn an tuirt mhór dorcha úd.  An darna lá a</span>
<lb n="82"/><span>rin sé an firmament, nó an spéir fhairsin álainn leathan gorm sin atá as</span>
<lb n="83"/><span>ár gcionn in airde.  An tríú lá a scar sé an cré, a bhí go dtí sion measc-</span>
<lb n="84"/><span>aithe lena chéile, a chnósaig sé na uiscíocha in aon ionad amháin</span>
<lb n="85"/><span>agus a thug muir nó fairrge do ainm ar an gcnósú sion.  Do ordaig</span>
<lb n="86"/><span>don chré, nó don talamh tirim, féar, luibhneacha blátha agus crainn</span>
<lb n="87"/><span>do fhás, ina mbeach a shíoltha fhéin ins gach ceann díobh adonn go</span>
<lb n="88"/><span>mbuanófaí iad i ndiaigh a chéile uadh am go am.  An ceathrú lá a rin</span>
<lb n="89"/><span>Dia na cuirp mhóra solasmhara sion, an ghrian, an ré, na réitheal-</span>
<lb n="90"/><span>anna agus na plánéidí, agus a chuir insa spéir iad chun solas a thabhairt</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="91"/><p><span>do ló agus do oíche don talamh, chun go dtóisidís lena ngluaiseacht</span>
<lb n="92"/><span>aimsir, lae<the>anta, seachtainí, míonna agus blianta agus saesúir amach</span>
<lb n="93"/><span>chun dhaoine.</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>An cúigiú lá a chrom Dia ar nithe beo a chruthnú, óir go dtí sion níor</span>
<lb n="96"/><span>chruithnig sé ach nithe in ná raibh anam ná beatha.  Ins na uiscíocha</span>
<lb n="97"/><span>a chúm sé ainmhithe ina bhfuil beatha agus gluaiseacht, na uile súird</span>
<lb n="98"/><span>éisc, beag agus mór, agus do ordaig dhóibh síolthú agus dol in iomadúl-</span>
<lb n="99"/><span>acht.  As na uiscíocha fós a chruithnigh sé 4 na uile súird éanlaithe</span>
<lb n="100"/><span>a sceinneann ins an aer agus a thúirliceann ar an dtalamh.</span></p>
<lb n="101"/>
<lb n="102"/><p><span>Ar an séisiú lá do ordaig sé don talamh, ní crainn, luibhneacha ná</span>
<lb n="103"/><span>féar do fhás, ach an uile shórd bheithíg a theacht aní<o>s aiste.  An lá</span>
<lb n="104"/><span>céanna sin a chruithnig an duine, an ceann as déanaí, as fearr, as uaisle,</span>
<lb n="105"/><span>dos na oibreacha a rin Dia insa chruithneacht so-fhaicse so.  Oir as ar</span>
<lb n="106"/><span>son an duine, chun a shochar agus chun a úsáid, a chúm Dia na uile</span>
<lb n="107"/><span>chréatúirí eile a chímid.  Oir, ar measc na gcréatúirí sin, cé go bhfuilid</span>
<lb n="108"/><span>sármhaith, uasal agus álainn, níl aon cheann eatartha a fhiadfach aithne</span>
<lb n="109"/><span>a chur ar Dhia ná grá a thabhairt dhó, ach an duine amháin.  Hen í</span>
<lb n="110"/><span>an cúntas a thugann Maois dhúinn ar chruthnú na uile nithe.  Budh é</span>
<lb n="111"/><span>an chéad duine a scríobhaig riamh leabhar ar an gnóth so; a budh é a</span>
<lb n="112"/><span>thug dlí Dé don phobal Abhra.  Ní raibh riamh as cionn aon náisiún</span>
<lb n="113"/><span>rialathóir budh mhó tuigsin, ciall agus eagna ná é, agus ar measc</span>
<lb n="114"/><span>chlainne Áimh ní raibh duine budh chneasta agus budh cheansa ná é,</span>
<lb n="115"/><span>ach amháin Críost Mac Dé agus Mac Mhuire.</span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>6. A chíonn sibh ná tráchtann Maois insa chúntas so ar chruthnú na</span>
<lb n="118"/><span>n-aingeal, nó na spiridí solasmhar sin a cumag chun Dia do adhradh ar</span>
<lb n="119"/><span>neamh.  Áfaig adeirid na Aithreacha Naofa gur cruithníog iad an</span>
<lb n="120"/><span>tráth adúirt Dia na focail so, "Bíoch an solas ann," agus ar rá na</span>
<lb n="121"/><span>bhfocal sion a líonag neamh, nó an pháirt uacht<a>rach don chruith-</span>
<lb n="122"/><span>neacht - ríocht an tsolais shíorraí - le spiridí álainn uasal lán-solasmhara.</span>
<lb n="123"/><span>Agus ar leagadh na súl, i spás níos lú ná nómant aimsire, a ghlac cuid</span>
<lb n="124"/><span>díobh sion iomarca taithneamh ina mbreácht fhéin; níor umhlaíodar</span>
<lb n="125"/><span>do Dhia, níor ghabhadar buíochas leis i dtaobh a gcruithniú, a rith</span>
<lb n="126"/><span>peacadh an uabhair tríotha mar a ritheann splanc toirní, a iontaig iad</span>
<lb n="127"/><span>uadh a bheith 'na n-aingil álainn chun a bheith ina ndeamhain ngránna</span>
<lb n="128"/><span>ndorcha, agus ar iompó na baise a caitheag anuas iad uadh fhlaithiúnas</span>
<lb n="129"/><span>go ríocht an dorch<ad>ais shíorraí, mar a mbeid dá loscadh i dtine ná</span>
<lb n="130"/><span>múchfar agus ná tráfaig tré shaol na saol, gan a bheag ná <a> mhór do</span>
<lb n="131"/><span>chance ná do chae aca ar aithrí a dhéanamh ná maithiúnas a fháil choíche</span>
<lb n="132"/><span>ná go deo insa t-aon pheaca amháin úd a rinneadar.</span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>7. Budh 5 thoil le Dia, tré an gnóth sion, a chuir i gcéill dúinn nách</span>
<lb n="135"/><span>féidir do aon chreatúir ar bith, bíoch gur uasal nó íseal é, a bheith</span>
<lb n="136"/><span>séanmhar in aon <t>sórd slí má scarann sé le Dia; agus pé céim, mómh-</span>
<lb n="137"/><span>aracht, nó glóire a bheach ag aon chreatúir, nách foláir do a bheith lán-</span>
<lb n="138"/><span>umhal do Dhia agus buíochas a ghabháil leis; agus muna ndéanfaigh</span>
<lb n="139"/><span>sé sion, más dóigh leis go bhfuil nó gur féidir dho aon ní fónta a bheith</span>
<lb n="140"/><span>aige uaig fhéin, nó tréna chumas nó tréna dhícheall fhéin, go gcaillfigh</span>
<lb n="141"/><span>sé pé maith a bhí aige agus go dtitfigh sé insa<n> ainnis as mó.  Agus fé</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="142"/><p><span>mar a thug Dia, tré na aingil do fhan dílis a bhuanú go brách i nglóire</span>
<lb n="143"/><span>na bhflaitheas, <sampla dúinn ?> ar an luachtsaothar athá aige fánár</span>
<lb n="144"/><span>gcomhair-ne má fhanaimíd dílis do agus a réir a dhéanamh, amhla sin,</span>
<lb n="145"/><span>tré an pionós a imir sé ar na aingil asumhal, cuireann sé do shíor agus do</span>
<lb n="146"/><span>ghnáth i gcéill dúinn go gcuireann sé i gcuinnibh dhram an uabhair,</span>
<lb n="147"/><span>agus go mbronnann sé a ghrása ar lucht na umhlaíochta.</span>
<lb n="148"/>
<pb n="5"/></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>MAN PLACED IN PARADISE</span></p>
<lb n="151"/>
<lb n="152"/><p><span>FORMATION OF THE WOMAN AND FALL OF MAN</span></p>
<lb n="153"/>
<lb n="154"/><p><span>Gen.1:26 et seq.  1.  Adéis a chruithnig Dia neamh, talamh, an</span>
<lb n="155"/><span>fhairrge agus a bhfuil ionta, budh mhaith leis</span>
<lb n="156"/><span>máistir a bheith ar an domhan so-fhaicse seo, agus leis an intinn sin a</span>
<lb n="157"/><span>chruithnig sé an duine.  Atá deifir mhór insa tslí inar labhair Dia i</span>
<lb n="158"/><span>gcruthnú an duine seochas mar a labhair sé ag cruthnú na nithe eile.</span>
<lb n="159"/><span>Dá gcumadh-sion do ordaigh sé iad a bheith ann.  "Bíoch," ar sé,</span>
<lb n="160"/><span>"an solas ann," agus gan mhoill a bhí sí ann.  "Scartar," ar sé, "an cré</span>
<lb n="161"/><span>agus an t-uisce uadhna chéile," agus <ar ?> an nómant a scaradh.</span>
<lb n="162"/><span>"Bíoch soillse móra insa spéir," agus a bhí sion amhla.  "Bídís" ar</span>
<lb n="163"/><span>sé, "éisc insa bhfairrge, éanlaithe insan aer; éirídís na uile súird</span>
<lb n="164"/><span>bheithíg aníos as an talamh," agus le rá na bhfocal sion a bhí go aon ní</span>
<lb n="165"/><span>mar do ordaig sé.  Áfaig an uair a bhí Dia chun an duine do chruthnú,</span>
<lb n="166"/><span>adúirt sé na focail seo:  "Déanaimís an duine do réir ár n-íomhá agus do</span>
<lb n="167"/><span>réir ár gcosúlacht fhéin," chun go mbeach sé ina mháistir agus go</span>
<lb n="168"/><span>mbeach ceannas aige ar éanlaithe an aer, ar éisc na mara agus ar</span>
<lb n="169"/><span>bheithíg na talún.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>2.  Tu<i>gig go bhfuilid dhá shubstaint insa nduine, substaint</span>
<lb n="172"/><span>chorpar<th>a agus substaint spirideáltha.  Oir a cumag é chun a bheith</span>
<lb n="173"/><span>ina lúb a cheanglóch an domhan corpar<th>a so-fhaicse seo don domhan</span>
<lb n="174"/><span>spirideáltha ná ficimíd.  A budh ar an abhar sion a chúm Dia corp an</span>
<lb n="175"/><span>nduine do chré na talún, agus a chruithnig sé 6 uadh neamhní</span>
<lb n="176"/><span>substaint spirideáltha nó anam agus a cheangail í don chorp sin.  As dá</span>
<lb n="177"/><span>chur sion i gcéill dúinn adeir an Scriptiúir "gur shéid Dia anál na</span>
<lb n="178"/><span>beatha isteach insa duine agus a dearnag é ina chréatuir beo."</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>Atá, do réir sin, anam có-uasal ins go aon duine; bíoch sé bocht nó</span>
<lb n="181"/><span>saibhir, breá nó gránna, atá ann substaint spirideáltha atá cosúil le</span>
<lb n="182"/><span>Dia agus déanta do réir íomhá Dé.  Atá anam an duine cosúil le Dia do</span>
<lb n="183"/><span>bhrí go mairfig sí go brách: choíche ná go deo ní bhfuigh<idh> sí bás.</span>
<lb n="184"/><span>Substaint tuigseanach as ea í, nar féidir lé aithne agus eolas a chur ar</span>
<lb n="185"/><span>Dhia, grá a thabhairt dho agus seilbh a fháil air go brách.</span></p>
<lb n="186"/>
<lb n="187"/><p><span>Gen.2.3. Ar chruthnú an nduine a thug Dia Ámh nó Adam do</span>
<lb n="188"/><span>ainm air.  Ciallaíonn an ainm sin insa teanga Abhrach "cré</span>
<lb n="189"/><span>dhearg," oir as do chré dhearg na talún a cumag a chorp.  Ní uadhna</span>
<lb n="190"/><span>anam a ainmníog an duine do bhrí nách féidir dhúinne aon ní do</span>
<lb n="191"/><span>ainmniú ach fé mar a thuigimíd é, agus <n>uair nách féidir dúinn anam</span>
<lb n="192"/><span>an duine do fhaicsin ainmnímíd é uadhna chorp.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>A chuir Dia Adam i bParathas, nó i ngairdín fairsin, álainn ina raibh</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="195"/><p><span>na uile súird crainn nar maith a dtortha le n-ithe nó a mbláth chun</span>
<lb n="196"/><span>pléisiúr a chur ar radharc agus ar bhalaithe an nduine.  I lár an</span>
<lb n="197"/><span>ghairdín sin a bhí aon chrann amháin ag fás.  Adúirt Dia le Adam,</span>
<lb n="198"/><span>"Íos<f>aigh tú," ar sé, "do uile thortha na gcrann atá ag fás insa ghairdín</span>
<lb n="199"/><span>seo, ach ní íosfaigh tú agus ní bhainfig tú le tortha an chrainn seo.</span>
<lb n="200"/><span>Crann feasa an uilc agus an mhaith as ea é, agus bíoch fhios agad i pé lá</span>
<lb n="201"/><span>ina <n->íos<f>aigh tú de go dtabharfaigh bás chuirp agus anama ort fhéin</span>
<lb n="202"/><span>agus ar go aoinne a shíolthóig uait go brách."  Hen í an t-aon aithne</span>
<lb n="203"/><span>amháin a chur Dia do oibleagáid air.  Agus a chur sé an aithne sin air</span>
<lb n="204"/><span>adonn go dtiospán<f>ach sé a umhlaíocht agus a ómós do Dhia, agus go</span>
<lb n="205"/><span>n-admhóch sé gur uaig a fuair sé gach a raibh aige, agus nárbh fhéidir</span>
<lb n="206"/><span>do maitheas ar bith a bheith aige muna bhfanfach sé umhal do Dhia</span>
<lb n="207"/><span>agus a réir a dhéanamh.</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>Gen.2:18 et seq.  4 <An>sion a thug Dia i láthair Adam na uile</span>
<lb n="210"/><span>chréatúirí a chúm sé, agus a thug do údarás agus</span>
<lb n="211"/><span>ceannas as a gcionn.  Agus a thug Adam ainm ar gach sórd díobh,</span>
<lb n="212"/><span>ainm a bhí oiriúnach chun cáilíocht agus brí gach cinn acu a chur i</span>
<lb n="213"/><span>gcéill go brách.  A líon Dia chón 7 mór sion é le spirid na eagna gur</span>
<lb n="214"/><span>thuig sé go glan agus go cruinn nádúr na n-ainmhithe sin go léir.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>Ar measc na gcréatúirí sin ní bhfuair agus ní fhaicig Adam go raibh</span>
<lb n="217"/><span>aon cheann oiriúnach chun a bheith 'na chomráda do fhéin.  Oir ní</span>
<lb n="218"/><span>raibh ciall ná tuigsean daonna aca, cé go bhfuilid glic, ciallmhar agus</span>
<lb n="219"/><span>intleachtúil go leor ina slithe fhéin.  Adúirt Dia, "ní maith don nduine</span>
<lb n="220"/><span>a bheith ina aonar; déinimís cúntóir dho cosúil leis fhéin."  A chur Dia</span>
<lb n="221"/><span>ansion trom<-shuan> ar Adam, a bhain asna asa chliabh, agus don asna</span>
<lb n="222"/><span>sion a chúm sé an bhean; a thug í dho Adam mar chéile agus a ghlaoig</span>
<lb n="223"/><span>Ébha, nó "máthair na mbeo," do ainm airthe.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>An tráth a chonairc Adam í <adúirt sé>, "As cnámh dom' chnáimh</span>
<lb n="226"/><span>agus as feoil dom' fheoil í seo, ar an abhar sin insan aimsir atá le teacht</span>
<lb n="227"/><span>tréigfig an fear a athair agus a mháthair agus geoghaigh sé lena mhnaoi,</span>
<lb n="228"/><span>agus beid araon in aon fheoil amháin."  A thug Dia a bheannacht</span>
<lb n="229"/><span>dhóibh, agus adúirt lei, "Téig in iomadúlacht agus líonaig an domhan</span>
<lb n="230"/><span>le bhúr sliucht; bíoch ceannas agaibh ar éisc na mara, ar éanlaithe an</span>
<lb n="231"/><span>aer agus ar bheithígh na talún.  A bheirim dhíbhse, agus dhóibh sin,</span>
<lb n="232"/><span>uile shíoltha, luibhneacha agus plandaithe agus tortha na n-uile</span>
<lb n="233"/><span>chrann mar bhia."</span></p>
<lb n="234"/>
<lb n="235"/><p><span>Ag sin mar a chríochnaig Dia cruthnú na uile nithe i sé lá, agus do</span>
<lb n="236"/><span>scuir sé.  Ar an seachtú lá a bheannaig é agus do ordaig é a chiomád</span>
<lb n="237"/><span>naofa go brách.</span></p>
<lb n="238"/>
<lb n="239"/><p><span>5. Anis cad is ceart dhúinn a thuigsin as na nithe seo, cad as ceart</span>
<lb n="240"/><span>dhúinn a dhéanamh dá ndruim, cad é an teagasc as ceart a tharraint</span>
<lb n="241"/><span>asta?  Ar dtúis, meas cóir a bheith againn orainn fhéin.  Cuimhníoch</span>
<lb n="242"/><span>go aoinne agaibh, an té as bochtaí, as suaraí eatoraibh, gur leanbh le</span>
<lb n="243"/><span>Dia é; go bhfuil an tAthair as uaisle ar bith aige; go bhfuil sé déanta do</span>
<lb n="244"/><span>réir chosúlacht Dé; go bhfuil ina chroí agus ina chorp anam álainn,</span>
<lb n="245"/><span>péarla ard-uasal, domharfa, a chruithnig Dia do aon ghnóth chun</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="246"/><p><span>aithne a chur insa tsaol so, agus chun seilbh a fháil air go brách insa</span>
<lb n="247"/><span>tsaol eile; gur tugag tuigsin, meabhair agus toil dho chun eolas a fháil</span>
<lb n="248"/><span>ar an fhírinne, chun maith a thoghadh agus a ghráchain, agus chun</span>
<lb n="249"/><span>deigh-bhéasa a chleachtadh agus a leanúin.  Agus dá réir, seachnaíoch</span>
<lb n="250"/><span>sé go aon ní peacúil, agus déanach do réir a dhíchill na nithe atá taith-</span>
<lb n="251"/><span>neamhach i radharc Dé, na nithe a niseann a chiall agus <a> choinsias</span>
<lb n="252"/><span>dho a bheith do réir thoile Dé.</span></p>
<lb n="253"/>
<lb n="254"/><p><span>6. Insa tarn<a> áit 8 tugaimís fá ndeara gur figiúir na nithe a thit</span>
<lb n="255"/><span>amach do Adam i gcruthnú an bhean budh chéile corpor<th>a dho, ar na</span>
<lb n="256"/><span>nithe a thit amach do Íosa Críost i gcuthnú na Eaglaise, as céile</span>
<lb n="257"/><span>spirideáltha dho.  Oir fé mar a thit suan trom ar Adam an tráth a bhaineag</span>
<lb n="258"/><span>an t-asna, nó abhar a mhnaoi, as a chliabh, amhla sion a thit suan trom an</span>
<lb n="259"/><span>bháis ar an Adam nua, Íosa Críost, agus do osclag le sleagh a chliabh agus</span>
<lb n="260"/><span>a ghluais amach aiste an Ébha nua, an Eaglais Chat<a>ilice, síor-mháthair</span>
<lb n="261"/><span>na mbeo, nó na ndaoine a mhairfig tré shaol na saol i nglóire Dé.  Agus</span>
<lb n="262"/><span>fé mar adúirt Adam, an tráth a chonairc sé Ébha, "As cnámh dom</span>
<lb n="263"/><span>chnáimh agus as feoil dom' fheoil í seo, agus tréigfig duine a ghaoltha as</span>
<lb n="264"/><span>neasa do agus geobhaig sé lena mhnaoi," amhla sion do thréig agus do</span>
<lb n="265"/><span>fhág, mar adéarfainn, i slí éigin, Mac Dé a Athair ins na flaithis agus a</span>
<lb n="266"/><span>thánaig ar an dtalamh so chun a bhean spirideáltha, an naomh-Eaglais,</span>
<lb n="267"/><span>a phósadh agus a cheangal do fhéin.  Agus beireann sí clann dho tré</span>
<lb n="268"/><span>shácramín an Bhaiste nar comhartha air an sruth fola agus uisce a</span>
<lb n="269"/><span>ghluais as taobh Chríoist, marbh ar an gcruis.  Agus tréna chuid fola</span>
<lb n="270"/><span>agus feola a thabhairt dhúinn insa tsácramín ró-bheannaithe, adeir sé</span>
<lb n="271"/><span>leis go aoinne againn, "As feoil dom' fheoil agus as cnámh dom chnáimh</span>
<lb n="272"/><span>tusa."</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>Gen.3:1 et seq.  7.  Ar fhágan ár sinsir fé shéan, gan chuir, gan</span>
<lb n="275"/><span>pheaca, gan asnamh ar bith i dtaobh anama ná</span>
<lb n="276"/><span>cuirp ortha, ar thabhairt an t-aon aithne amháin, gan "buaint le úlla</span>
<lb n="277"/><span>chrainn feasa an uilc agus an mhaith do ithe," a thug Dia a bheannacht</span>
<lb n="278"/><span>dhóibh agus a tharraig sé é fhéin uadhna ra<dha>rc.  Níl aon chúntas</span>
<lb n="279"/><span>againn cad é <an fhaid ?> a<i>msire a chaitheadar i bParathas.  Áfaig a</span>
<lb n="280"/><span>bhí namhaid mairtheach mailíseach ag faire ortha, ar tí a ndíobhála.</span>
<lb n="281"/><span>Budh é namhaid é sin, an deamhan, nó an t-ard-cheann a bhí ar na</span>
<lb n="282"/><span>aingil úd a caitheag, mar gheall ar a gcuid uabhair, anuas as na flaithis</span>
<lb n="283"/><span>go Ifreann.  A chuaig sé tréna chroí go mbeach beirt chreatúirí a cumag</span>
<lb n="284"/><span>don chré, níos dílse do Dhia ar an dtalamh so ná a bhí sé fhéin agus</span>
<lb n="285"/><span>a chuallacht mhallaithe i nglóire na bhflaitheas.  A ghlac sé formad mór</span>
<lb n="286"/><span>chúghtha do bhrí gur thuig sé gur chruithnig Dia créatúirí chón íseal</span>
<lb n="287"/><span>leo sin chun 9 <go> mbeidís fhéin agus a sliocht ins na ionaid ard uasal</span>
<lb n="288"/><span>as nar díobraíog é féin agus na aingil a ghlac páirt leis.  Agus fós, mar</span>
<lb n="289"/><span>olc ar Dhia agus tré spite chuige, a cheap sé an bheirt chréatúirí neamh-</span>
<lb n="290"/><span>chiontach sin, agus a sliucht mar aon leo, a mhilleadh in aoneacht tré</span>
<lb n="291"/><span>n-iad a tharraint chun an t-aon aithne amháin úd, a thug Dia dhóibh,</span>
<lb n="292"/><span>a bhriseadh.</span>
<lb n="293"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="294"/><p><span>8.  A rin sé stuidéar agus léir-mhachtnamh ar cháilíochta agus ar</span>
<lb n="295"/><span>nádúir na uile ainmhithe a chúm Dia, agus ní bhfuair aon cheann díobh</span>
<lb n="296"/><span>budh mhó gliocas, clis agus intleacht ná an t-athair nimhe, nó sórd</span>
<lb n="297"/><span>péiste atá déanta ar chuma eascú.  A chuaig sé isteach insa phiast sin,</span>
<lb n="298"/><span>agus a aimsig sé cae chun labhartha le Éabha an tráth ina raibh sí ina</span>
<lb n="299"/><span>aonar, agus adúirt léi, "Canathaobh ná itheann sibh do thortha na</span>
<lb n="300"/><span>gcrann so go léir atá a' fás insa ghairdín seo?"  Budh ionadh lé sin go</span>
<lb n="301"/><span>raibh caint agus ciall daonna ag a leithéid sin do bheithíoch.  Adúirt sí</span>
<lb n="302"/><span>leis, "Ithimíd do thortha na gcrann go léir atá anso, ach do aon chrann</span>
<lb n="303"/><span>amháin atá ag fás i lár an ghairdín, oir a cho<i>sc Dia orainn baint</span>
<lb n="304"/><span>leis ar eagla go bhfuíghmís bás."  "Ní baol," ar sé, "go bhfuígh' sibh bás,</span>
<lb n="305"/><span>ná go mbuainfig díobháil ar bith dhíbh má itheann sibh de, ach maith</span>
<lb n="306"/><span>ana-mhór a thiucfaig chúghaibh dá dhruim.  A osclófar bhúr súile, beig</span>
<lb n="307"/><span>fi<o>s uilc agus maith agaibh agus beigh sibh in úr ndéithe, beigh sibh</span>
<lb n="308"/><span>cosúil le Dia féin.  Féach mise a ith de agus nílim marbh: mise a bhí</span>
<lb n="309"/><span>iom' phiast ag snámh ar a' dtalamh, cad é an sóinseáil iontach a rin</span>
<lb n="310"/><span>ithe úlla an chrainn sin ionam, go bhfuil ciall, tuigsin agus caint</span>
<lb n="311"/><span>daonna agam.  As mó ná sin a bhfad a dhéan<f>aig sé ionaibhse,</span>
<lb n="312"/><span>insa tráth a rinneag a leithéid do shóinseáil ionamsa a bhí iom' bhei-</span>
<lb n="313"/><span>thíoch balbh, gan chiall gan tuigsin.  Áfaig tuigim anis go glan cúis</span>
<lb n="314"/><span>abhar agus réasún na uile nithe; as géire i bhfad mo thuigse ná bhúr</span>
<lb n="315"/><span><d>tuigse; agus a chím go so<i>léir an fáth nar chur Dia an cosc úd oraibh:</span>
<lb n="316"/><span>ní ar eagla go bhfuigheach sibh bás, ná ar mhaithe libh, a choisc sé</span>
<lb n="317"/><span>sibh, ach le neart formaid chúghaibh.  Oir atá fhios go dian-mhaith aige</span>
<lb n="318"/><span>go bhfuil brí agus bua chón mór sin in úllaibh an chrainn sin, chón</span>
<lb n="319"/><span>luath agus a íos<f>aigh sibh iad go sóinseálfar chón mór sin sibh go mbeig</span>
<lb n="320"/><span>sibh lán-chosúil leis fhéin.  Ní raibh aon chúis eile aige an cosc sin a</span>
<lb n="321"/><span>chuir oraibh, ach sibh a chiomád dall agus ainbhfiosach, ach adonn go</span>
<lb n="322"/><span>mbeach sibh i gcónaí in bhúr sclábhaithe 10 bocht umhal aige.  Ní</span>
<lb n="323"/><span>bhfuigh' sibh bás.  Ithig gan scáth gan eagla agus ar leagadh na súl</span>
<lb n="324"/><span>déanfar déithe díbh."</span></p>
<lb n="325"/>
<lb n="326"/><p><span>9.  Mair seo lena bhréaga agus lena chluanaireacht a mheall sé an</span>
<lb n="327"/><span>bhean.  Do fhéach sí ar an gcrann; a thaithníodar na úlla lé; a shín sí</span>
<lb n="328"/><span>amach a láimh; a bhain agus a ith iad; agus as amhla sion a thánaig an</span>
<lb n="329"/><span>peaca agus an bás isteach insa domhan.  A 'nis sí dá fear cad adúirt an</span>
<lb n="330"/><span>phiast lé, gur ghlac sí a comhairle agus gur ith sí an t-úll coiscithe.</span>
<lb n="331"/><span>Níor ghéill Adam do chomhrá na péiste.  A chonairc sé go raibh Ébha caillthe</span>
<lb n="332"/><span>go brách.  Áfaig a bhí sé chón baoth sin, a bhí a ghrá chón mór sion di,</span>
<lb n="333"/><span>gur rogha leis a bheith caillthe mar aon lé.  I gcuinnibh comhairle a</span>
<lb n="334"/><span>thuigseana agus a chéill a rin sé aithris airthe, a ith sé an t-úll</span>
<lb n="335"/><span>coiscithe agus a dúblaíog an peaca.  As trua ná raibh sé chón láidir in aigne</span>
<lb n="336"/><span>agus a bhí Job, an tráth a bhí sé ag dreothadh ina bheathaig agus a</span>
<lb n="337"/><span>caitheag é as a thig chun bás do fháil ar a charn aoile, agus le píosa</span>
<lb n="338"/><span>phróca a scríosach sé an brachadh a shileach amach as a ghearba.  A thánadar</span>
<lb n="339"/><span>a bhean agus a ghaoltha chuige; a chroth sise a ceann agus adúirt,</span>
<lb n="340"/><span>"Á, a iomadáin, as glan an scéal gur dhíomhaoin do dhóchas i nDia, gur</span>
<lb n="341"/><span>dhíchéille dhoit na dea-oibreacha a rinnis ina onóir.  Hen é a dhíol doit</span>
<lb n="342"/><span>anis.  Tabhair do mhallacht dho adonn go maireoch sé <do ?> láthair</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="343"/><p><span>thu agus go mbeach deire go brách led' ainnise."  Adúirt Job go caoin</span>
<lb n="344"/><span>cneasta.  "A bhean, as borb leamh mallaithe do chaint.  A ghlac<a>mair</span>
<lb n="345"/><span>go buíoch beannachtach nithe fónt<a> uadh lámh Dé, agus canathaobh</span>
<lb n="346"/><span>ná glac<fai>mís có-shásta, nithe úirchóideach uadh an láimh chéanna.</span>
<lb n="347"/><span>A thug Dia sláinte agus raidhse saibhris dhom, agus a bhain dom arís</span>
<lb n="348"/><span>iad.  A rin sé mar ba thoil leis; go ndéantar a thoil agus go mbeann-</span>
<lb n="349"/><span>aithear a ainm i gcónaí."</span></p>
<lb n="350"/>
<lb n="351"/><p><span>Dá mbeach, adeirim, leath nó trian an mhisnig bheannaithe sin ag</span>
<lb n="352"/><span>Adam, ní dhéanfadh sé go brách an peaca mór uafásach úd.</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>10.  hé an peaca nách féidir a mhéid, a mhailís ná a uirchóideacht</span>
<lb n="355"/><span>a mheas ná a insint.  As é bun, cúis agus abhar na uile ainnisí corpar<th>a</span>
<lb n="356"/><span>agus spirideáltha do<n> chine daonna go léir.  As dá dhruim a daorthar</span>
<lb n="357"/><span>chun báis sinn agus a bhainimíd leis an diabhal chón luath agus a</span>
<lb n="358"/><span>chúmtar sinn i mbr<u>inn ár máthar.  Oir do dheasca gur dearnag Adam</span>
<lb n="359"/><span>ina sclábhaí 11 do<n> diabhal, agus gur bhuaig se sin air, as leis le lán-</span>
<lb n="360"/><span>cheart gach nduine a shíolthaig uadh Adam.  Agus ní féidir linn choíche</span>
<lb n="361"/><span>ná go deo buíochas lán-chothromúil a ghabháil leis a<n> liag<h> uile-</span>
<lb n="362"/><span>chomhachtach, uile-thrócaireach a dhéanann teacht chun sinn a shaor-</span>
<lb n="363"/><span>adh uadh <an> sclábhaíocht úd agus sinn a leigheas uadh an leatrom</span>
<lb n="364"/><span>a tugadh orainn.  Agus ní féidir dhúinn ár ndóthain fuatha a bheith</span>
<lb n="365"/><span>againn do údar an lot mairtheach úd, ná a bheith ró-mhór ar ár ngarda</span>
<lb n="366"/><span>i gcuinnibh a thiomptáisiúin.  Oir, lena chleasa agus lena bhréaga</span>
<lb n="367"/><span>bíonn sé go laethiúil dá<r> mealladh amhail a mheall sé Ébha, chun go</span>
<lb n="368"/><span>ndéanfaimís na nithe a choisceann Dia orainn, ag cur i gcéill dúinn gur</span>
<lb n="369"/><span>nithe suarach iad, go bhfuil Dia lán-trócaireach, agus ná agróigh sé</span>
<lb n="370"/><span>orainn iad.  Áfaig, fé mar a fuair sise amach chun a costais daor, gur</span>
<lb n="371"/><span>budh fhíor bagartha Dé agus gur budh bhréagach geallúua an áirseora,</span>
<lb n="372"/><span>a gheobham-ne amach chun ár gcostas dóite, dolíosach, agus tástál<f>ai-</span>
<lb n="373"/><span>míd an uair a bheig sé ró-dhéanach, gur ró-éifeachtúil, gur ró-fhírin-</span>
<lb n="374"/><span>neach an píonós a bhagrann Dia do imirt orainn i dtaobh ár bpeacaí,</span>
<lb n="375"/><span>muna n-éireom díobh in am agus i dtráth.  Agus go dtu<ga>ig sé dhúinn,</span>
<lb n="376"/><span>ina mhór-thrócaire, sion a dhéanagh go éifeachtúil.  Beannacht a</span>
<lb n="377"/><span>ghuím dhíbh in ainm an Athar agus an Mhic agus an Spirid Naomh.</span>
<lb n="378"/>
<pb n="10"/></p>
<lb n="379"/>
<lb n="380"/><p><span>III.  PUNISHME<N>T OF MAN AND DEATH OF ABEL</span></p>
<lb n="381"/>
<lb n="382"/><p><span>Gen.3:7 et seq. 1. Chón luath agus a rinneadar Adam agus Ébha</span>
<lb n="383"/><span>an peaca úd, a bhrath<a>dar gan stad sóinseáil</span>
<lb n="384"/><span>iontach ina gcorp agus ina n-anam.  As fíor gur osclaíog a súile</span>
<lb n="385"/><span>dhóibh go tubaisteach, agus a fuaradar fios uilc agus maith: fios cruinn</span>
<lb n="386"/><span>ar an olc mór, fearg Dé, a tharraig<ea>dar ortha fhéin, agus fios glan ar</span>
<lb n="387"/><span>an maith mór, grása agus cairideas Dé, a chailleadar.  A chnocadar ar</span>
<lb n="388"/><span>dtúis go rabhadar nochtaithe.  Go dtí sion ní raibh ceist ná náire ortha</span>
<lb n="389"/><span>i dtaobh a bheith amhla, óir a bhíodar chón glan uadh pheaca agus</span>
<lb n="390"/><span>atáid aingil na glóire.  Níor éirig aon mhírún mírialtha ná míbhanúil go</span>
<lb n="391"/><span>dtí sion ina gcroí i dtaobh a chéile a fhaicsin nochtaithe, níos mó ná</span>
<lb n="392"/><span>éiríonn ionainne an tráth a fhéachaimíd ar ár lámha nó ar ár gcosa.</span>
<lb n="393"/><span>Oir a bhí a gcorp agus a n-ainmhiana corpar<th>a lán-umhal dá n-nanam.</span>
<lb n="394"/><span>Áfaig chón luath agus a bhriseadar agus a chaitheadar díobh, lena</span>
<lb n="395"/><span>bpeaca, srian cosc agus cuing na umhlaíocht a chur Dia ortha, insa</span>
<lb n="396"/><span>nómant sin a bhriseadar ainmhiana 12 na colla agus a chaitheadar</span>
<lb n="397"/><span>díobh an srian agus a<n> cosc a bhí a<g> tuigsin agus ag anam an duine</span>
<lb n="398"/><span>as a gcionn.  Agus, chun na baill náireach a cheilt agus a chlúdach uadh</span>
<lb n="399"/><span>shúilibh a chéile, a chuireadar crios do dhuilliúr na gcrann tíompall a</span>
<lb n="400"/><span>gcuim.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>2.  Ach ní raibh tábhacht insa sóinseáil a thánaig ina gcolainn, seochas</span>
<lb n="403"/><span>an sóinseáil dona deorach a bhraitheadar ina n-anam.  A bhí go dtí</span>
<lb n="404"/><span>sion tuigsean an nduine chón glan le solas na gréine; agus a thánaig go</span>
<lb n="405"/><span>obann airthe scamall trom dorcha an ainbhfios.  Agus in ionad áthas</span>
<lb n="406"/><span>a ghlacadh insa bhfírinne agus grá a thabhairt di, as amhla a ghlac sí</span>
<lb n="407"/><span>fuath di, agus a b'fhearr lé bréaga agus éitheach ná í.  A bhí toil an</span>
<lb n="408"/><span>duine díreach gan chamadh gan chlaon, lán do ghrá don mhaith.  Ach</span>
<lb n="409"/><span>do dhruim an pheaca úd a tugag di an caitheamh agus an claonadh as</span>
<lb n="410"/><span>mó chun uilc, agus as ar <an> abhar sion as fusa dúinn go léir agus as</span>
<lb n="411"/><span>treise sinn ar an olc ná ar an mhaith a dhéanamh.  Go dtí sion a budh</span>
<lb n="412"/><span>é áthas a gcroí Dia do fhaicsin agus a bheith ag labhairt leis; a thagaidís</span>
<lb n="413"/><span>i gcónaí le pléisiúr ina láthair.  Ach adéis eadra an lae mhífhortúnaig</span>
<lb n="414"/><span>úd, chón luath agus airíodar glór Dé insa ghairdín a theitheadar leo</span>
<lb n="415"/><span>féin isteach i ndorch<ad>as na coille chun dol, mar dh'ea, i bhfolach uadh</span>
<lb n="416"/><span>radhar<c> Dé.  A ghlaoig Dia ar Adam, ag rá, "Cá bhfuileann thu?"</span>
<lb n="417"/><span>A thánaig se sin do láthair ag crith le eagla agus adúirt, "A bhí scáth,</span>
<lb n="418"/><span>ceist agus náire oram teacht dod' láthair, do bhrí go bhfu<i>lim nocht-</span>
<lb n="419"/><span>aithe."  "Cé thiospáin doit," arsa Dia, "go bhfuilir nochtaithe?</span>
<lb n="420"/><span>Ní foláir nó gur ithis do úlla an chrainn úd do choisc mé ort."  In</span>
<lb n="421"/><span>ionad a pheaca do admhadh go umhal agus <go> fearúil, as amhla a</span>
<lb n="422"/><span>chrom Adam ar é fhéin a leathscéaladh, agus a chur go míthrócaireach</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="423"/><p><span>a mhilleán ar a mhnaoi.  "As í," ar sé, "an bhean úd a thugais dom a</span>
<lb n="424"/><span>chur suas me chuige: as í a thug an t-úll dhom agus a itheas é."</span>
<lb n="425"/><span>"Canathaobh," arsa Dia lé Ébha, "gur rinnis <a> leithéid sin do ghnóth?"</span>
<lb n="426"/><span>"An t-athair ní," ar sise, "a chomhairlig me agus a mheall me, agus</span>
<lb n="427"/><span>a itheas an t-úll."</span></p>
<lb n="428"/>
<lb n="429"/><p><span>3.  Áfaig do bhrí ná glacann Dia leathscéal uadh aoinne ar bith i</span>
<lb n="430"/><span>dtaobh a dhlí a bhriseadh, níor ghlac sé a leathscéal súd.  Ar an láthair</span>
<lb n="431"/><span>sin a thug sé breithiú<n>as ar go aoinne a bhí ciontach insa ghnóth sin.</span>
<lb n="432"/><span>Adúirt sé leis an t-athair ní, agus, ina phearsa sin le príomh-údar an</span>
<lb n="433"/><span>uilc, "Beir mallaithe," 13 ar sé, "idir na uile ainmhithe agus idir uile</span>
<lb n="434"/><span>bheithíg na talún; snáighfir a gcónaí ar do bholg; smúit na talún a bheig</span>
<lb n="435"/><span>mar bhia agad go brách.  Cuirfig mé namhdachas idir do shíol-sa agus</span>
<lb n="436"/><span>a sliucht sion; beir-se ag faire chun beartha ar <a> sháil sin, áfaig</span>
<lb n="437"/><span>brúfaig se sin do cheann-sa."</span></p>
<lb n="438"/>
<lb n="439"/><p><span>Atá brí ana-dhoimhin ins na focail sin.  A bheach sé ró-fhada as mo</span>
<lb n="440"/><span>shlí, a thógfach sé iomarca aimmsir uaim iad go léir a mhíniú dhíbh, ach</span>
<lb n="441"/><span>amháin na focail seo:  "Brúfaig se sin do cheann-sa."  Ciallaíd siad sin</span>
<lb n="442"/><span>go dtiucfach ar shliucht na mná duine a bhrúfach agus a mhillfeach</span>
<lb n="443"/><span>ceann an athar ní; as é sin a chuirfeach comhachta an airseora ar</span>
<lb n="444"/><span>gcúlaibh, a dhéanfach a mhailís díomhaoin.  Agus budh é duine é sin,</span>
<lb n="445"/><span>Críost Mac Dé agus Mac Mhuire, do shaorann an cine daonna uadh</span>
<lb n="446"/><span>chomhachtaibh an deamhain tréna bhás ar an gcruis.  Agus a rug an</span>
<lb n="447"/><span>t-airseoir "greim ar a sháil," tré an bhás sion do imirt air.</span></p>
<lb n="448"/>
<lb n="449"/><p><span>4.  I dtaobh an phéire cúntóirí eile, a chur Dia píonós fé leith ar</span>
<lb n="450"/><span>gach n-aon díobh, pionós a sheasaíonn fós agus a sheasóig go deire an</span>
<lb n="451"/><span>domhain.  Adúir<t> sé leis an mbean, "Méadóig mé do ainnisí: le dólás</span>
<lb n="452"/><span>a ghlac<f>air gin id' bhr<u>inn, agus le pian a chuirfir dhíot é.  Beir fé</span>
<lb n="453"/><span>smacht agad' fhear, agus beig se sin ina mháistir ort."  Ag labhairt le</span>
<lb n="454"/><span>Adam:  "Do bhrí, ar sé, "gur ghéillis do chomhairle do mhnaoi agus gur</span>
<lb n="455"/><span>ithis do thortha an chrainn úd a choisceas ort, atá mallacht ar an</span>
<lb n="456"/><span>dtalamh do dhruim an ghnótha sin do rinnis.  Le dua agus le tuirse a</span>
<lb n="457"/><span>shaothróir do chothú aiste;  f<i>ailithe agus deilgin a fhás<f>aig chúghad</span>
<lb n="458"/><span>aiste.  Le allas do ghrua a íos<f>aigh tu do chuid aráin go gcasaig tú</span>
<lb n="459"/><span>don chré as nar tarraigeag thu.  Óir as do chré atánn tú déanta, agus</span>
<lb n="460"/><span>iompóir arís i gcré."</span></p>
<lb n="461"/>
<lb n="462"/><p><span>Ansion trí thrua dhóibh, uadh bhíodar nochtaithe, a chlúdaig sé iad</span>
<lb n="463"/><span>le crocan beithíg, agus chun méid an uabhar díchéilleach trénar</span>
<lb n="464"/><span>mheasadar <a bheith ?> có-uasal leis fhéin a chasadh leo, adúirt sé,</span>
<lb n="465"/><span>"Féach atá Adam cosúil linn féin: atá fios uilc agus maith aige, agus</span>
<lb n="466"/><span>ar eagla go n-íosfach sé do thortha chrainn na beatha agus go mairfeach</span>
<lb n="467"/><span>sé go brách i bpeaca, caitear amach as Par<a>thas é."</span></p>
<lb n="468"/>
<lb n="469"/><p><span>A díbríog ansion é féin agus a bhean as an gairdín álainn úd; agus</span>
<lb n="470"/><span>chun ná faighdís féin ná a sliucht dol isteach go brách an<n>, a cuireag</span>
<lb n="471"/><span>aingeal le claíomh tíntí ag casadh mór-thíompall air, insa chás ná</span>
<lb n="472"/><span>faigheach duine ná beithíoch teacht ina ghoire.</span>
<lb n="473"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="474"/><p><span>Le brón agus le tuirse 14 a ghabhadar amach fé an domhan fairsin</span>
<lb n="475"/><span>so, chun a saol a chaitheamh i pé áit nó ionad inar mhaith leo, ag</span>
<lb n="476"/><span>caoineadh gach lá le deora, ar feag na naoi gcéad agus deich mbliana</span>
<lb n="477"/><span>agus dá fhichid úd a mhaireadar, ar méid an tséin a chailleadar agus an</span>
<lb n="478"/><span>ainnise throm a tharraigeadar ortha fhéin lena bpeaca.  Ní raibh aon lá</span>
<lb n="479"/><span>ins na naoi gcéad agus deich mbliana agus dá fhichid úd nár ghlaodar</span>
<lb n="480"/><span>chun a gcuimhne an sonas mór iontach a chailleadar tréna <n>díchéille</span>
<lb n="481"/><span>fhéin ag briseadh an t-aon aithne amháin éadtrom úd a chur Dia ortha.</span>
<lb n="482"/><span>Agus le deora guirt a thugadar fá ndear an donas trom a tharraigeadar</span>
<lb n="483"/><span>ortha fhéin agus ar na mílthe mill<i>úin ndaoine a bhí le síolthú uatha</span>
<lb n="484"/><span>go deire an tsaoil.</span></p>
<lb n="485"/>
<lb n="486"/><p><span>6.  Anis, a Chríostaithe, tugaimís go maith fá ndeara, téach sé go</span>
<lb n="487"/><span>doimhin inár gcroíocha, cuimhnímís i gcónaí, ná spárálfaig Dia aoinne ar</span>
<lb n="488"/><span>bith a dhéanann peaca, ach go n-agróig sé go ró-éifeachtúil é ar go</span>
<lb n="489"/><span>aoinne a bhíonn ciontach ann, agus go mbainfig sé díolthas lán-chothrom-</span>
<lb n="490"/><span>úil as.  Féach an díolthas eaglach a bhain sé in<a> thaobh as na aingil, na</span>
<lb n="491"/><span>créatúirí budh aoirde, budh uaisle, budh áille ar bith.  Chón luath agus</span>
<lb n="492"/><span>a rinneadar aon pheaca amháin - toil a thabhairt do smaoineamh</span>
<lb n="493"/><span>uabhaireach - ar an nómant sin a daorag iad chun tine shíorraí Ifrinn,</span>
<lb n="494"/><span>gan an chance ná an cae as lú a thabhairt dhóibh fuascailt do fháil go</span>
<lb n="495"/><span>brách uadhs na pianta sion.  Féach Adam agus Ébha, Impire agus</span>
<lb n="496"/><span>Impris an domhain mór go léir, a thánaig iomlán i gcorp agus in anam</span>
<lb n="497"/><span>uadh láimh Dé fhéin, gan asnamh ar bith aon mhaith corpar<th>a ná</span>
<lb n="498"/><span>spirideáltha ortha, agus a fuair ceannas uadh bhéal Dé as cionn uile</span>
<lb n="499"/><span>éanlaithe an aer, uile éisc na mara agus uile bheithíg na talún: chón</span>
<lb n="500"/><span>luath agus a bhriseadar an t-aon aithne a thug sé dhóibh, a thit<ea>dar</span>
<lb n="501"/><span>fé an bpionós a bhagair sé ortha.  Níor spáráil sé iad.  Anis, ní uaisle</span>
<lb n="502"/><span>sinne in aon sórd slí ná na aingil.  Ní féidir sinne, in aon sórd slí a</span>
<lb n="503"/><span>chur i gcomórtas i dtaobh feabhais anama ná cuirp le Adam agus le Ébha.</span>
<lb n="504"/><span>Níor spáráil sé iad sion.  As glan an scéal ná spá<rá>lfaig sé sinne.  Ní</span>
<lb n="505"/><span>ceannúla atá Dia orainne ná a bhí sé ar na <aingil ?>.  15 Ní mó an</span>
<lb n="506"/><span>meas atá aige orainne ná a bhí aige ar Adam agus ar Ébha.  Agus uadh</span>
<lb n="507"/><span>agair sé, gan trua gan trócaire, a gcionta ortha súd, as glan an scéal go</span>
<lb n="508"/><span>ndéanfaigh sé an gnóth céanna linne muna gcuirfeam i bhfórsa an</span>
<lb n="509"/><span>trócaire a thairisgin sé dhúinn ar choinníoll aithrí fhírinneach a dhéan-</span>
<lb n="510"/><span>amh in am agus i dtráth.  A rin Adam agus Ébha, ar feag naoi gcéad</span>
<lb n="511"/><span>blian, aithrí throm thábhacht<ach> éifeachtúil i dtaobh an t-aon pheaca</span>
<lb n="512"/><span>úd; agus a fuaradar, tré mhór-luacht an tSlánathóra a geallag dóibh,</span>
<lb n="513"/><span>maithiúnas insa phíonós síorraí a thuilleadar.  Áfaig i dtaobh an phíonóis</span>
<lb n="514"/><span>aimsireach, mar atá bás agus na ainnisí eile iomarc<acha> do fhás uadh</span>
<lb n="515"/><span>an bpeaca úd, a chaith<f>aid<í>s fhéin, fé mar a chaithfig a sliucht,</span>
<lb n="516"/><span>gabháil tríotha.</span></p>
<lb n="517"/>
<lb n="518"/><p><span>7.  Ní fada a bhíodar gan cuid dos na ainnisí sea<r>bha do fhás uadh</span>
<lb n="519"/><span>ithe an úll úd a bhlas.  Ní raibh sliucht aca ach adéis a bpeaca.  A</span>
<lb n="520"/><span>thug Dia mac do Ébha.  Agus ar a theacht chun an tsaoil</span>
<lb n="521"/><span>Gen.4. adúirt sí, "A fuaras, tré chomhachta Dé, seilbh ar leanbh";</span>
<lb n="522"/><span>as dá dhruim sin a tugadh "Cain" do ainm air, oir ciallaíonn</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="523"/><p><span>an ainm sin, insa teanga Abhra, "seilbh."  Ina dhia<i>gh sin a bhí an</span>
<lb n="524"/><span>tara mac aici, agus a thug sí "Abel" do ainm air.</span></p>
<lb n="525"/>
<lb n="526"/><p><span>Áfaig ní raibh a namhaid mairtheach, an deamhan, sásta le anam an</span>
<lb n="527"/><span>duine a mhilleadh agus a lot: níorbh fholáir do corp an duine a lot.  Dá</span>
<lb n="528"/><span>réir sin an uair a chonairc sé go raibh Abel dílis do Dhia a líon sé croí</span>
<lb n="529"/><span>Chain le formad mallaithe chuige.  A budh í an tslí bheatha a ghlac Abel</span>
<lb n="530"/><span>tréada caorach a bheathú agus aire a thabhairt dóibh, oir a thug an</span>
<lb n="531"/><span>sórd sin beatha cae agus aimsir dho chun machtnamh ar Dhia, ar a</span>
<lb n="532"/><span>mhór-chomhachta agus ar a cháilíochta mbeannaithe.  An talamh a</span>
<lb n="533"/><span>shaothrú a ghlac Cain mar shlí bheatha.  I bhfad na aimsire, as é sin</span>
<lb n="534"/><span>céad agus deich fichead blian adéis chruthnú an domhain, a rin a<n></span>
<lb n="535"/><span>bheirt dearbhráthair so íobairt do ofráil do Dhia chun a chomhachta as</span>
<lb n="536"/><span>a gcionn fhéin agus as cionn na uile nithe eile do admhadh, agus chun</span>
<lb n="537"/><span>buíochas a ghabháil leis i dtaobh gach maith a fuaradar uaig.  Do ofráil</span>
<lb n="538"/><span><Abel> scoth agus plúr a thréada, an chuid a b'fhearr dá chaoire, do Dhia.</span>
<lb n="539"/><span>Agus a ghlac Dia sion go taithneamhach uaig.  A ofráil Cain tortha na</span>
<lb n="540"/><span>talún, agus níor ghlac Dia an íobairt uaig.  A bhí locht éigin inte nách</span>
<lb n="541"/><span>feas dúinne - b'fhéidir 16 gur do dheasca a dhroch-chroí ná raibh sí</span>
<lb n="542"/><span>taithneamhach i láthair Dé - agus a thiospá<i>n Dia nár thaithn sí leis.</span>
<lb n="543"/><span>A líon an gnóth sion croí Chain le tuile formaid chun a dhearbhráthar.</span>
<lb n="544"/><span>Chun é a iompó ar a leas a labhair Dia féin leis agus adúirt, "Canathaobh</span>
<lb n="545"/><span>na bhfuil do chroí agus do chúntanós seirgthe le fearg agus le formad?</span>
<lb n="546"/><span>Dár ndóigh, má dhéan<ann> tu maith as doit fhéin as fearr sion; agus</span>
<lb n="547"/><span>má dhéanann tu olc as doit fhéin as measa é.  Cad é sin doitse maith</span>
<lb n="548"/><span>nó olc aoinne eile?  Oir gheobhaig go aoinne gan dearmad go cruinn</span>
<lb n="549"/><span>luacht a chroí agus a chuid oibre fhéin."  Áfaig, as go díomhaoin a</span>
<lb n="550"/><span>labha<i>r Dia leis.  Ní raibh maith dho ann:  níor leigheasaíog droch-</span>
<lb n="551"/><span>chroí Chain.</span></p>
<lb n="552"/>
<lb n="553"/><p><span>"As amhla a théann," arsa naomh Gregory, "an croí a bhíonn lán</span>
<lb n="554"/><span>do fhormad agus do mhailís i seirge do dhruim fhocal Dé a chur 'na</span>
<lb n="555"/><span>láthair."  An focal beannaithe sin a leigheasann go aon aicíd spirideáltha</span>
<lb n="556"/><span>eile, as amhla a mhéadaí<o>nn sí agus do ardaí<o>nn sí an aicíd gránna</span>
<lb n="557"/><span>díoblaí úd, formad.  A doimhníog croí Chain i mailís i gcuinnibh a</span>
<lb n="558"/><span>dhearbhráthar, cé nár thug sé sion cúis ar bith dho, oir bhí sé caoin</span>
<lb n="559"/><span>cneasta diagasúil.  Adúirt Cain lá leis, "Gabhaimís amach chun siúl</span>
<lb n="560"/><span>ar na mbánta."  A l<e>an Abel é gan aon chuimhne aige ar an olc, agus</span>
<lb n="561"/><span>an uair a bhíodar 'na n-aonar do éirig Cain chuige agus a mhairbh é.</span>
<lb n="562"/><span>Agus hen í an chéad murder a dearnag riamh insa domhan,</span>
<lb n="563"/><span>murder gan chúis gan abhar ar bith, ach amháin formad mallaithe.</span>
<lb n="564"/><span>A maraíog an fear sion do bhrí go raibh sé dílis do Dhia.</span></p>
<lb n="565"/>
<lb n="566"/><p><span>8.  Níor rin dortadh fola a dhearbhráthar súile an mhallathóra do</span>
<lb n="567"/><span>oscailt.  Níor ghuill sé in aon sórd slí air.  A bhí sé chón daingean sin</span>
<lb n="568"/><span>i mailís, chón calcaithe sin in olc, go ndúirt sé le Dia, an tráth a</span>
<lb n="569"/><span>cheistig sé féin é, "Cabhail do dhearbhrátha<i>r, a Chain?":</span>
<lb n="570"/><span>"Cá fios domhsa cá bhfuil sé?  Dar ndóigh ní mise coimeádthóir mo</span>
<lb n="571"/><span>dhearbhráthar."  "Cad é seo a rinnis?" arsa Dia:  "Féach a liúig cuid</span>
<lb n="572"/><span>fola do dhearbhráthar a dhoirtis chúgham chun díolthas a bhaint asadsa.</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="573"/><p><span>Ar an abhar sion, as mallaithe thu ar an dtalamh do oscail 17 a béal</span>
<lb n="574"/><span>agus do ól cuid fola do dhearbhráthar uad' láimh-se, agus ar feag do</span>
<lb n="575"/><span>bheatha beir iod' dhíobarthach airthe."  Ansion adúirt Cain, "Atá mo</span>
<lb n="576"/><span>chuir ró-mhór chun maithiúnas do fháil inte.  Díobrann tusa inniubh</span>
<lb n="577"/><span>me uadh do radharc:  beig mé iom' dhíobarthach agus iom' sheachránaí</span>
<lb n="578"/><span>ar an dtalamh, agus pé duine a bhualfaig umam maróigh sé me."</span>
<lb n="579"/><span>"Ní amhla sion a bheig," arsa Dia, "ach pé duine a mharóig Cain</span>
<lb n="580"/><span>bainfear a sheacht n-oirid díolthais as."  Ansion a chuir Dia comhartha</span>
<lb n="581"/><span>ar éadain Chain, chun ná maróch aoinne a bhua<i>l uime é;</span></p>
<lb n="582"/>
<lb n="583"/><p><span>9.  Adeirid na Aithreacha Naofa gur figiúir marú Abel ar mharú</span>
<lb n="584"/><span>Chríoist.  Oir fé mar a mhairbh a dhearbhráthair é súd tré fhormad,</span>
<lb n="585"/><span>amhla sion a imríodar na Iúdaig bás ar Íosa Críost tré fhuath, mailís</span>
<lb n="586"/><span>agus formad chuige.  Agus fé mar a l<i>úig cuid fola Abel ar Dhia ag</span>
<lb n="587"/><span>lorg díolthas a imirt ar a' té do dhoirt í, amhla sion a l<i>úig cuid fola</span>
<lb n="588"/><span>Chríoist, ní a' lorg go n-imríoch Dia dío<l>thas ar an mhuintir a dhoirt í,</span>
<lb n="589"/><span>ach a' lorg air trócaire a thiospáint dóibh - a<s> é sin dhoitse, dhomhsa</span>
<lb n="590"/><span>agus dhos go aon pheacach eile.  Oir as iad ár bpeacaí a imir bás air.</span>
<lb n="591"/><span>Agus fé mar a bhí fuath gan chúis ag Cain mallaithe chun Abel neamh-</span>
<lb n="592"/><span>chiontach, amhla sion atá agus beig, an fhaid agus a sheasóig an saol</span>
<lb n="593"/><span>so, fuath agus mioscais ag mallathóirí chun an dram atá dílis do Dhia.</span>
<lb n="594"/><span>Agus más fonn linn i ndáríribh a bheith dílis dho, caithfeam ár n-aigne</span>
<lb n="595"/><span>a dhéanamh suas, caithfeam a bheith lán-tsásta, le droch-úsáid, tar-</span>
<lb n="596"/><span>cuisne agus persecution a fháil agus a ghlacadh uadh chlainn an tsaoil</span>
<lb n="597"/><span>seo.  Ná bíoch súil againn lena mhalairt a fháil uatha, "oir as trí</span>
<lb n="598"/><span>mhórán trioblóide agus ainnisí a gheobham dul isteach i ríocht Dé,"</span>
<lb n="599"/><span>arsa an Spirid Naomh.  Agus "an duine," arsa an Pápa Naomh Gregory,</span>
<lb n="600"/><span>"lenar mhaith a bheith páirteach insa ríocht úd, le Abel naofa neamh-</span>
<lb n="601"/><span>chiontach, caithfig sé fuath agus foirneart do fhulang uadh Chain</span>
<lb n="602"/><span>mallaithe ma<i>líseach.</span>
<lb n="603"/></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="604"/><p><span>IV.  ARK OF NOE AND THE DELUGE</span></p>
<lb n="605"/>
<lb n="606"/><p><span>Gen.4:25-26.  1.  Adéis marú Abel a thug Dia mac eile ina ionad do</span>
<lb n="607"/><span>Ébha.  Seth budh ainm dho.  A bhí a lán mic agus</span>
<lb n="608"/><span>iníonacha eile ag Adam agus Ébha, ná ainmníthear insa Scriptiúir.</span>
<lb n="609"/><span>A bhí sliucht Seth chón diagasúil sin gur thugag, mar gheall ar a</span>
<lb n="610"/><span>naofacht, "clann Dé"  do ainm ortha.  A chiomádadar 18 a naofacht</span>
<lb n="611"/><span>an fhaid agus a chiomádadar uadh dhroch-chóluadar.  Áfaig a phósadar</span>
<lb n="612"/><span>le sliucht mallaithe an mhallathóra Cain, agus i mbeagán aimsire a</span>
<lb n="613"/><span>dearnag iad chón mallaithe leo.  A budh iad a shliucht sin na Athaig,</span>
<lb n="614"/><span>nó daoine borba fórsúil nár lean chóir ná ceart ná aon dlí eile, ach a</span>
<lb n="615"/><span>neart agus a bhfórsa fhéin budh dhlí dhóibh.</span></p>
<lb n="616"/>
<lb n="617"/><p><span>2.  A bhí an cine daonna go léir ag fás ar an olcas go aon lá,</span>
<lb n="618"/><span>go spisialtha adéis báis Adam.  Níor chuireadar srianná cosc ar</span>
<lb n="619"/><span>bith lena n-ainmhiana; ní raibh beann ar bith aca ar Dhia ná ar sheirbhís</span>
<lb n="620"/><span>Dé, ach ag fíor-bheagán aca.  A chur Dia uadh am go am daoine naofa</span>
<lb n="621"/><span>chúghtha ag tabhairt fógra dhóibh, muna dtréigidís a ndroch-shlithe</span>
<lb n="622"/><span>agus éirí go éifeachtúil dá mbéasa mallaithe go n-imreoch Dia díolthas</span>
<lb n="623"/><span>trom eaglach, gan trua gan trócaire, ortha.  Agus ceann dos na teacht-</span>
<lb n="624"/><span>airí naofa sion a budh ea Enoc.</span></p>
<lb n="625"/>
<lb n="626"/><p><span>A b'é an seisiú glún amach uadh Adam é, agus a mhair sé trí chéad</span>
<lb n="627"/><span>agus ocht mbliana i bhfochair Adam.  A bhí an fear beannaithe seo ar</span>
<lb n="628"/><span>feag mórán blian ag tabhairt comhairle dos na peacaig úd iompó ar a leas.</span>
<lb n="629"/><span>Ní raibh maith dho ann:  ní ghéillfidís do.  As amhla a cheapadar é a</span>
<lb n="630"/><span>mharú, chun ná beach sé a thuille ag casadh a mallathacht leo.  Ach</span>
<lb n="631"/><span>do fhuadaig Dia uatha é go Par<a>thas, mar a bhfuil sé fós ina bheathaig.</span>
<lb n="632"/><span>Agus beig sé ann go trí bliana go leath roimh dheire an domhain, an</span>
<lb n="633"/><span>uair a thiucfaig sé fheín agus an fáig Elias, atá an<n> ina fhochair, chun</span>
<lb n="634"/><span>na Críostaithe a chosaint i gcuinnibh Anti-Christ, a chu<i>rfig chun báis</span>
<lb n="635"/><span>iad.  Agus beid marbh ar feag trí lá, agus ansion aithbheofar iad agus</span>
<lb n="636"/><span>tógfar suas iad go flaithiúnas, agus ansion tiucfaig Íosa Críost uadh</span>
<lb n="637"/><span>neamh leothasion agus le aingil a chomhachta, chun deire a chur go</span>
<lb n="638"/><span>brách leis an domhan so, agus chun domhan nua a chruthnú i<n> ná</span>
<lb n="639"/><span>beig peaca ná buaireamh ná brón ná breoiteacht ná pian ná ciach ná</span>
<lb n="640"/><span>bás go deo, ach síor-shláinte, sólás, síocháin, sonas agus glóire gan</span>
<lb n="641"/><span>teora, gan tomhas gan deire go brách.</span></p>
<lb n="642"/>
<lb n="643"/><p><span>3.  A bhí mallathacht na ndaoine ag méadú go aon lá, ag dul in</span>
<lb n="644"/><span>iomadúlacht insa chás go raibh foighne Dé tuirseach uadh a bheith ag</span>
<lb n="645"/><span>iompar lena bpeacaí.  Ní fhiadfach sé cur suas a thuille leo. 19  A</span>
<lb n="646"/><span>chruithnig sé iad do réir a chosúlacht fhéin.  A thug sé ciall, meabhair</span>
<lb n="647"/><span>agus tuigsin dhóibh tréna bhfiadfaidís <seirbhís ?> a dhéanamh dhó ar</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="648"/><p><span>an dtalamh so, le naofacht a mbeatha agus le béasa fónta, agus tré sion</span>
<lb n="649"/><span>a dhéanamh go dtuillfidís glóire shíorraí na bhflaithis dóibh fhéin.  Ach</span>
<lb n="650"/><span>a bhíodar chón béistiúil sion ina mbeatha, chón bréan sion ina mbéasa,</span>
<lb n="651"/><span>gur chosúla i bhfad iad le beithíg na talún ná le créatúirí tuigseana</span>
<lb n="652"/><span>réasúnta.  As dá chur sin i gcéill adeir an Scriptiúir "gur bréanag an</span>
<lb n="653"/><span>talamh uadh na ndaoine," agus adúirt Dia, "Atá cathú oram gur chruth-</span>
<lb n="654"/><span>naíos riamh an duine, oir atáid smaointí a chroí do ló agus do oíche ar</span>
<lb n="655"/><span>an t-olc a dhéanamh.  Ar an abhar <sin> scrios<f>aig mé do aghaidh na</span>
<lb n="656"/><span>talún na daoine a chruithnig mé airthe, agus mar aon leotha sin na uile</span>
<lb n="657"/><span>ainmhithe, uadh an bpiast a shnámhas ar an dtalamh go dtí an t-éan a</span>
<lb n="658"/><span>sceinneas insan aer, oir as do<i>lig liom gur chruithníos riamh iad."</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>4.  Áfaig ar measc na mílthe milliúin peacaig a bhí an uair sin beo,</span>
<lb n="661"/><span>a fuair Dia aon fhear amháin a bhí fíoréanta.  Agus uadh a bhí sé saor</span>
<lb n="662"/><span>uadh mhailís na mallathóirí eile, a cheap Dia é a shaoradh uadh an</span>
<lb n="663"/><span>díolthas a bhí sé le imirt ortha.  Noa, nó Naois, a budh ainm don bhfear</span>
<lb n="664"/><span>sion.  A rugag é céad agus sé bliana fichid adéis báis Adam, insa</span>
<lb n="665"/><span>bhliain do aos an domhain míle sé bliana déag agus dá fhichid.  A bhí</span>
<lb n="666"/><span>sé chúig chéad bhlian do aos.  A bhí triúr mac aige, Seim, Cam agus</span>
<lb n="667"/><span>Japhet <a n->ainmneacha.  A cheap Dia an fear sin, a bhean, a thriúr</span>
<lb n="668"/><span>mac agus a mná a spáráil, agus leis an intinn sin adúirt sé le Noa,</span>
<lb n="669"/><span>"A thánaig," ar sé, "deire le saol a bhfuil do dhaoine beo iom' láthair-se;</span>
<lb n="670"/><span>a thánaig an t-am chun deire a chur leotha.  Atá an talamh líonta, atá</span>
<lb n="671"/><span>sí clúdaithe, lena bpeacaí, agus millfig mé iad agus an talamh mar aon</span>
<lb n="672"/><span>leo.  Ach saor<f>aigh mé thusa do bhrí go bhfuair mé thusa saor uadh</span>
<lb n="673"/><span>an mallathacht ginearáltha so.  Féach tabharfaigh mé uiscíocha an</span>
<lb n="674"/><span>dílinn ar an dtalamh agus báfaig mé go aon chréatúir atá ar dhruim na</span>
<lb n="675"/><span>talún ina bhfuil anál na beatha fé an spéir.  Ar an abhar sion déin-se</span>
<lb n="676"/><span>a<i>rc nó árthach adhmaid slánáltha doit féin.  Agus ag seo mar a</span>
<lb n="677"/><span>dhéanfair í:  bíoch ceithre chéad agus deich troig agus dá fhichid do</span>
<lb n="678"/><span>fhaid aici; chúig troithe dhéag agus trí fichid ina leithead, agus chúig</span>
<lb n="679"/><span>troithe agus dá fhichead ina aoirde.  Déin seomraí ina íochtar agus</span>
<lb n="680"/><span>lochtaí in airde inte, agus doras ina thaobh.  20  Cimil pic istig agus</span>
<lb n="681"/><span>amuith de, agus an <uair> a bheigh sí críochnaithe agad gaibh fhéin, do</span>
<lb n="682"/><span>bhean, do thriúr mac agus a mná inte.  Agus cuirfead-sa chúghad seacht</span>
<lb n="683"/><span>chúpla dos na uile súird bheithíg agus éanlaithe dá bhfuil beo, fireann</span>
<lb n="684"/><span>agus baineann, adonn go síol<th>óidís arís ar an dtalamh.  Agus cuir</span>
<lb n="685"/><span>chúghad an uile shórd bíg atá oirúnach do dhaoine, do bheithíg agus</span>
<lb n="686"/><span>do éanlaithe, mar lón chun sibhse agus iad-sion a chothú."</span></p>
<lb n="687"/>
<lb n="688"/><p><span>A rin Noa amhail a ordaigh Dia dho.  A chrom sé gan stad ar an a<i>rc</span>
<lb n="689"/><span>a dhéanamh, agus chaith sé chéad blian dá dhéanamh.  Ar feag na</span>
<lb n="690"/><span>aimsire sin a bhí sé a<g> tabhairt comhairle dhos na daoine éirí dá</span>
<lb n="691"/><span>bpeacaí agus iompó ar a leas.  Áfaig níor chuireadar suim ar bith ina</span>
<lb n="692"/><span>chomhrá.  As amhla a bhíodar ag déanamh magaig agus ag gáirí fé.</span>
<lb n="693"/><span>Ní ghéillfidís ar aon chor go n-imreóch Dia a leithéid do phíonós ar an</span>
<lb n="694"/><span>domhan go léir; go raibh sé ró-thrócaireach chun oíde truamhéileach</span>
<lb n="695"/><span>don tsórd sin a thabhairt ar na mílthe milliúin ndaoine, óg agus críonna,</span>
<lb n="696"/><span>a bhí an tráth sin ar dhruim na talún.</span>
<lb n="697"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="698"/><p><span>5.  As amhla sin díreach a thit<f>ig agus a thiteann amach do pheacaig</span>
<lb n="699"/><span>insa go aon tráth.  Iontaíd cluas bhodhar le guth Dé a ghlaonn ortha</span>
<lb n="700"/><span>aithrí a dhéanamh ina bpeacaí adonn go rachaidís saor uadh an díolthas</span>
<lb n="701"/><span>eaglach síoraí a bhagrann sé do imirt agus a imreoigh sé gan dearmad</span>
<lb n="702"/><span>ortha.  "Oir," arsa Íosa Críost, "amhail agus a bhíodar na daoine le linn</span>
<lb n="703"/><span>aimsire Noa, ag ithe, ag ól, ag pósadh agus ag déanamh go sóch, ag díol</span>
<lb n="704"/><span>agus ag ceannach, ag déanamh tithe, a' baint agus ag síolchur, go dtí</span>
<lb n="705"/><span>an lá ina dtánaig an tuile rua úd ortha a bháig iad go léir, amhla sion</span>
<lb n="706"/><span>tiucfaig bás agus milleadh ar pheacaig an tráth díreach i<n> ná beig aon</span>
<lb n="707"/><span>súil aca lena leithéid a theacht ortha" - St. Luk. 17c, v.26-27.</span>
<lb n="708"/><span>"Ar an abhar sion," ar sé, "fairig oraibh fhéin, oir níl fios an lae ná</span>
<lb n="709"/><span>na uaire agaibh."</span></p>
<lb n="710"/>
<lb n="711"/><p><span>Gen.7.  6.  A ligeadar na mílthe agus na mílthe peacaig a mhair an</span>
<lb n="712"/><span>tráth úd, uaire na trócaire a imeacht thórsta, agus a chuir</span>
<lb n="713"/><span>Dia i bhfórsa gan taise gan trua a<r> bhagair sé ortha.  A bhí téarma na</span>
<lb n="714"/><span>foighne caite:  a thánaig fé dheire an lá 'nar cheapag léirscrios a thabh-</span>
<lb n="715"/><span>airt ar pheacaig an domhain.  Ar bhreacadh an lae l<e>óin úd do 21</span>
<lb n="716"/><span>ordaig Dia dho Noa agus dhá mhuintir dol isteach don a<i>rc, agus a chuir</span>
<lb n="717"/><span>sé <isteach ann ?> cúpla dos na beithíg na bhfuil a gcuid feoil oiriúnach</span>
<lb n="718"/><span>do bhia ndaoine, agus dos na éanlaithe na bhfuil a bhfeoil oiriúnach le</span>
<lb n="719"/><span>n-ithe agus dhá chúpla díbh seo ná fuil a bhfeoil oiriúnach le n-ithe.</span>
<lb n="720"/><span>A ghaibh Noa, a bhean, a thriúr mac Sem, Cam agus Japhet, na</span>
<lb n="721"/><span>beithíg agus na éanlaithe, isteach don a<i>rc, agus a dhain<gn>ig Dia an</span>
<lb n="722"/><span>doras ortha uadh <an> dtaobh amuith.</span></p>
<lb n="723"/>
<lb n="724"/><p><span>7.  Ach do bhrí go bhfuil sé lán-trócaireach agus gur i gcuinnibh a</span>
<lb n="725"/><span>thoile, mar adéarfainn, a imríonn sé pí<o>nós ar pheacaig, a thug sé</span>
<lb n="726"/><span>spás seacht lá eile dhóibh.  Agus ar bheith dos na laetheanta sion caite,</span>
<lb n="727"/><span>a thánaig an dílinn.  As insa séisiú céad blian do aos Noa, insa séisiú</span>
<lb n="728"/><span>céad déag agus sé bliana déag agus dá fhichid adéis cruthnú an domhain,</span>
<lb n="729"/><span>agus seacht céad agus sé bliana fichid adéis bháis Adam, a thánaig sí.</span></p>
<lb n="730"/>
<lb n="731"/><p><span>Agus ag seo mar a thánaig sí.  A chuir Dia an fhearthainn budh</span>
<lb n="732"/><span>thruime anuas uadhs na spéartha ar an dtalamh ar feag dá fhichid lá</span>
<lb n="733"/><span>agus dá fhichid oíche, agus uiscíocha ag briseadh aníos tré go aon chuid</span>
<lb n="734"/><span>don talamh, insa chás gur éirig an t-uisce chúig bhannlá déag as cionn</span>
<lb n="735"/><span>muilthe na gcnuic as aoi<r>de insa domhan.  Agus a bág go aon duine,</span>
<lb n="736"/><span>go aon bheithíoch, go aon éan agus go aon phiast a bhí beo fé an spéir,</span>
<lb n="737"/><span>ach Noa agus an fhuireann a bhí in' fhochair insan a<i>rc.  Agus do fhan</span>
<lb n="738"/><span>an t-uisce agus an leibhéal sin ar feag céad agus deich lá agus dá fhichid.</span>
<lb n="739"/><span>A shnáig an t-arc gan bhaol gan bhasca<dh> ar bharra na n-uiscíocha úd,</span>
<lb n="740"/><span>a mhill agus a bháig an domhan go léir.</span></p>
<lb n="741"/>
<lb n="742"/><p><span>8.  Budh ghéar agus budh ghuirt a chaoineadar na peacaig úd, a bhí</span>
<lb n="743"/><span>ag magadh agus ag gáirí fé Noa agus a chuid oibre, a ndíchéille, an uair</span>
<lb n="744"/><span>a bhí sé ró-dhéanach.  As mó deoir ghuirt a shileadar gan sochar; as</span>
<lb n="745"/><span>mó gol, liú agus béic a chuireadar asta i ndáil a ngáire iomadánta.</span>
<lb n="746"/><span>A fhiadfaidís gabháil go uiriste thar an anachain a rug ortha, ach a</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="747"/><p><span>b'fhearr leo a slí fhéin a leanúin, agus a rug sí iad chun donas gan</span>
<lb n="748"/><span>leigheas.  An cleas céanna a imeoig orainne, muna gciomádfam go</span>
<lb n="749"/><span>cruinn agus muna leanfam go díreach an bóthar a mharcáil Dia amach</span>
<lb n="750"/><span>dúinn.  Agus as é bóthar é sin, bóthar na n-athanta.  Muna ndéan<am></span>
<lb n="751"/><span>sion, adeirim, go mbáfar agus go múchfar sinn, ní i ndílinn uisce, nár</span>
<lb n="752"/><span>sheasaigh ach céad agus deich lá agus 22 dá fhichid, ach i ndílinn tintí</span>
<lb n="753"/><span>a sheasóig an fhaid agus a sheasóig saol Dé.</span></p>
<lb n="754"/>
<lb n="755"/><p><span>9.  Adeirid na Aithreacha Naofa gur comhartha nó figiúir cruinn</span>
<lb n="756"/><span>éifeachtúil ar an bhfíor-eaglais an a<i>rc úd inar shábhálag Noa agus</span>
<lb n="757"/><span><a> mhuintir.  Oir, fé mar a cailleag agus a báthag go aoinne ná raibh ins</span>
<lb n="758"/><span>an a<i>rc, amhla sion caillfear go aoinne ná fuil insa bhfíor-eaglais.</span>
<lb n="759"/><span>Agus ciallaíonn an méad nó an tuise mór úd a bhí ag an a<i>rc, agus an</span>
<lb n="760"/><span>iliomad bheithíoch agus éanlaithe a bhi inte, méad na eaglaise agus na</span>
<lb n="761"/><span>uile súird ndaoine uadhs go aon náisiún atá ina cúm.  Agus ciallaíonn</span>
<lb n="762"/><span>an t-uisce do ardaig an a<i>rc suas uadh an dtalamh, sácramín an</span>
<lb n="763"/><span>Bhaiste, a scriosann dhínn slachar an pheaca, fé mar a scrios uisce an</span>
<lb n="764"/><span>dílinn gach slachar do aghaidh na talún.  Adeirid gur figiúir adhmad na</span>
<lb n="765"/><span>a<i>rce ar adhmad na cruise, trénar sábhálag na daoine uadh bhá</span>
<lb n="766"/><span>shíoraí.</span></p>
<lb n="767"/>
<lb n="768"/><p><span>Áfaig as é an teagasc spisialtha as ceart dhúinn a bhaint as an tubaist</span>
<lb n="769"/><span>eaglach so, fuath fírinneach agus gráinn ár gcroíocha a bheith againn ar</span>
<lb n="770"/><span>an bpeaca spisialtha a tharraig an díolthas uafásach úd ar an domhan</span>
<lb n="771"/><span>go léir.  Agus budh é peacadh é sin, drúis.  As é an peacadh sion a</span>
<lb n="772"/><span>thóch eagla Dé amach as aigne na ndaoine úd.  As é a thug aigne</span>
<lb n="773"/><span>bhéistiúil dhóibh.  As é a chruaig a gcroíocha i gcuinnibh ghrása an</span>
<lb n="774"/><span>Tiarna.  As é a bhodha<i>r cluasa a n-anama chón mór sion nár chuir-</span>
<lb n="775"/><span>eadar suim ar bith i gcomhairle ná i mbagairt Dé, nó go raibh sé ró-</span>
<lb n="776"/><span>dhéanach agus a cailleag gan leigheas iad go léir.  Agus caillfear, gan</span>
<lb n="777"/><span>dearmad, sinne, muna seachnóm go éif<each>túil an peaca ró-chontabh-</span>
<lb n="778"/><span>ar<th>ach so.  Go dtugaig Dia ina mhór-thrócaire dhúinn sion a dhéan-</span>
<lb n="779"/><span>amh.  Beannacht a ghuím in ainm an Athar agus an Mhic agus an</span>
<lb n="780"/><span>Spirid Naoimh.  Amen.</span>
<lb n="781"/>
<pb n="19"/></p>
<lb n="782"/>
<lb n="783"/><p><span>V.  COMING OUT OF THE ARK   THE RAINBOW</span>
<lb n="784"/><span>CAM CURSED BY HIS FATHER</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>Gen.8.  1.  A bhí uisce na dílinn gan trá ar an dtalamh ar feag céad</span>
<lb n="787"/><span>agus deich lá agus dá fhichid.  Ansin a chuimhnig Dia ar</span>
<lb n="788"/><span>Noa agus ar an bhfuireann a bhí ina fhochair ins an a<i>rc.  A choisc</span>
<lb n="789"/><span>sé an fhearthainn uadhs na spéartha, agus nior cheadaig a thuille uisce</span>
<lb n="790"/><span>a bhriseadh 23 aníos tríd an talamh.  A chur sé gaoth ana-láidir ag</span>
<lb n="791"/><span>séideadh agus a chrom an t-uisce ar thráchain.  An seachtú mí adéis a</span>
<lb n="792"/><span>thosain an dílinn, agus ar an chéad lá den mhí sin, a stad an a<i>rc</span>
<lb n="793"/><span>agus a ghlac sí talamh ar chnoc Ararat ins an Armenia.  A bhí an t-uisce</span>
<lb n="794"/><span>ag laghdú go aon lá go dtí an deichiú mí.  Ar an chéad lá don mhí sin</span>
<lb n="795"/><span>do fhaiceag barra na gcnoc.  Dá fhichid lá ina dhiagh sion do oscail Noa</span>
<lb n="796"/><span>an fhuinneog a bhí i dtaobh an a<i>rc agus a scaoil sé amach an fiach</span>
<lb n="797"/><span>dubh, nár chas chuige, ach do fhan ag ithe na gcorp ndreoite, a fua<i>r</span>
<lb n="798"/><span>'na gcarnaibh ar an dtalamh.  Seacht lá ina dhiaigh sion a scaoil sé amach</span>
<lb n="799"/><span>an clúr, agus um thráthnóna a chas sí chuige le brínleog nó craobhán</span>
<lb n="800"/><span>glas ina gob.  A thóg sé isteach don a<i>rc í, agus i gcionn seacht lá eile</span>
<lb n="801"/><span>a scaoil sé amach arís í agus níor chas sí a thuille chuige.  Do thuig sé</span>
<lb n="802"/><span>a<s> sion gur thráig an t-uisce ar fad don talamh.  A thóg sé an ceann</span>
<lb n="803"/><span>do<n> a<i>rc, a fhéach mór-thíompall air, a chonairc sé go raibh an talamh</span>
<lb n="804"/><span>go léir tíormaithe agus gur imig an t-uisce ar fad di.  Áfaig, uadh budh</span>
<lb n="805"/><span>le ordú Dé a chuaig sé isteach ins an a<i>rc, ní fhág<f>ach sé í nó gur</span>
<lb n="806"/><span>ordaig Dia dhó í a fhágain.  Agus a thug Dia an <t->ordú sion dho ar</span>
<lb n="807"/><span>a<n> chéad lá don chéad mhí agus don chéad bhliain adéis a thosain an</span>
<lb n="808"/><span>dílinn.  A thánaig sé fhéin, a bhean, a mhic, a mná agus na uile ain-</span>
<lb n="809"/><span>mhithe a bhí ina bhfochair ins an airc, slán folláin beo amach aisti.</span>
<lb n="810"/><span>Agus budh é an chéad ghnóth a rin sé olthóir a thógain agus íobairt</span>
<lb n="811"/><span>do ofráil airthe chun Dé, ag gabháil buíochais deigh-chroíoch leis i</span>
<lb n="812"/><span>dtaobh gur shaor sé tréna mhór-thrócaire é féin, a mhuintir agus na uile</span>
<lb n="813"/><span>ainmhithe uadh an díolthas scanrúil úd a imir sé ar an domhan mar</span>
<lb n="814"/><span>gheall ar pheacaí na ndaoine.  Agus budh <é> an íobairt a ofráil sé ceann</span>
<lb n="815"/><span>dos na mbeithíoch agus dos na éanaithe, na bhfuil a gcuid feola</span>
<lb n="816"/><span>oiriún<a>ch do dhaoine le n-ithe, a mharú, a gcuid fola do dhortadh ag</span>
<lb n="817"/><span>bun na olthóra, beart adhmaid a chur ar an olthóir, cuirp na mbeithíoch</span>
<lb n="818"/><span>agus na n-éanlaithe a chur ar an adhmad, tine a lasadh fé agus iad go</span>
<lb n="819"/><span>léir a loscadh in onóir Dé, ag admhadh gur leis fhéin na uile nithe agus</span>
<lb n="820"/><span>ná fuil ionta go léir ach datach agus luaithreán i gcomórtas dho sion,</span>
<lb n="821"/><span>agus gur uaig a 24 <m>beatha agus gur féidir dho neamhní a dhéanamh</span>
<lb n="822"/><span>dhíobh sion agus dhos na uile nithe eile, má chíonn sion oiriúnach.</span>
<lb n="823"/><span>Hen í an sórd íobartha a bhí ar bun nó gur rin Íosa Críost é féin</span>
<lb n="824"/><span><a íobairt> ar chrann na cruise, agus gur ordaig sé an íobairt chéanna</span>
<lb n="825"/><span>sion do athnuachan go laethiúil ins an Aifreann.</span>
<lb n="826"/></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="827"/><p><span>Gen.9.  2.  A ghlac Dia an íobairt úd go taithneamhach uadh láimh</span>
<lb n="828"/><span>Noa, agus a gheall ná tabharfach sé go brách airís dílinn ar</span>
<lb n="829"/><span>an domhan mar gheall ar pheacaí na ndaoine.  "Oir atáid," ar sé, a</span>
<lb n="830"/><span>smaointí agus a gcroíocha i gcónaí ar an olc.  Ar an abhar sin gluaisidís</span>
<lb n="831"/><span>na saesúir - earrach, samhradh, fómhar, geimhre - lá agus oíche ina</span>
<lb n="832"/><span><n>gnáth-gcúrsa."  Ansion a bheannaig Dia Noa agus a chlann, agus</span>
<lb n="833"/><span>adúirt léi:  "Síolthaíg agus téig in iomadúlacht, agus líona<i>g an</span>
<lb n="834"/><span>talamh.  Cuirim-se scáth agus eagla romhaibh ar bheithíg na talún,</span>
<lb n="835"/><span>agus tugaim dhíbhse rod nár thugas do dhaoine roimh<e> seo:  níor</span>
<lb n="836"/><span>luálas dhóibh mar bhia go dtí seo ach luibhneacha, tortha na gcrann</span>
<lb n="837"/><span>agus na talún.  Áfaig as <s>o amach a bheirim feoil na mbeithíoch, na</span>
<lb n="838"/><span>n-éanlaithe, agus éisc na mara mar bhia dhíbhse agus do bhúr sliucht</span>
<lb n="839"/><span>go brách.  Áfaig ní íos<f>aig sibh a gcuid feola m<e>ascaithe tréna gcuid</span>
<lb n="840"/><span>fola.  Pé neach, bíoch gur beithíoch nó duine é, a dhoirteas fuil daonna,</span>
<lb n="841"/><span>agróig mise san ar an <n>duine a bhéas ciontach ann.  Oir as dó réir</span>
<lb n="842"/><span>cosúlacht Dé a chruithníog an duine."  Adúirt Dia ansion le Noa agus</span>
<lb n="843"/><span>lena chlann, "Féachaig, déanaim agus daingním an conradh nó an</span>
<lb n="844"/><span>mar<g>adh so libhse agus le n-úr sliucht, le uile bheithíg na talún, le</span>
<lb n="845"/><span>éanlaithe an aer agus leis na uile chréatúirí beo a bhí in bhúr bhfochair</span>
<lb n="846"/><span>ins an airc, ná báfaig mé an domhan go brách arís.  Agus mar chomh-</span>
<lb n="847"/><span>artha buan seasmhach síoraí ar an margadh so, cuirim mo bhogha</span>
<lb n="848"/><span>ins na scamaill, agus an uair a chlúdóig na scamaill aghaidh an spéir a</span>
<lb n="849"/><span>chíofar mo bhogha-sa, agus cuimhneoig mé gur thugas í sin mar urra</span>
<lb n="850"/><span>ná báfainn an domhan go brách arís le uisce."</span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>Seasaíonn an urra sion fós agus seasóig nó go mbáfaig Dia an</span>
<lb n="853"/><span>domhan le dílinn tintí a scaoileadh airthe.  Agus cé gur thuilleadar</span>
<lb n="854"/><span>25 daoine go cruaig agus go ceart, go mion agus go minic uadh aimsir</span>
<lb n="855"/><span>Noa, bá agus múchadh a theacht ortha, níor rin Dia sion leo, do bhrí go</span>
<lb n="856"/><span>seasaíonn sé lena gheallúna agus go gcólíonann sé iad.  Bíonn sé sásta</span>
<lb n="857"/><span>lena mhór-chomhachta a thiospánadh tré díolthas a imirt anis agus arís</span>
<lb n="858"/><span>ar pheacaig, adonn go dtuigfidís cad as féidir leis a imirt ortha, agus go</span>
<lb n="859"/><span>bhfiadfach sé, ar leagadh na súl, an léirscrios as truime a thabhairt</span>
<lb n="860"/><span>ortha.</span></p>
<lb n="861"/>
<lb n="862"/><p><span>3.  As urra dhúinn ar a thrócaire an bhogha sin a chur sé insa spéir.</span>
<lb n="863"/><span>Agus ordaíonn an Scriptiúir dhúinn, chón minic agus a chímíd í, Dia</span>
<lb n="864"/><span>a mholadh agus buíochas a ghabháil leis do chionn a thrócaire dúinne</span>
<lb n="865"/><span>agus dhos na uile chréatúirí atá beo.  "Ach nár ligig Dia," arsa Naomh</span>
<lb n="866"/><span>Ambrós, "an tráth a chímíd an bhogha úd insa spéir, gurb airthe sin</span>
<lb n="867"/><span>amháin a bheimís ag cuimhneamh.  Oir cé gur comhartha í súd ar an</span>
<lb n="868"/><span>gconradh a rin Dia le Noa agus lena chlainn, atá brí níos doimhne agus</span>
<lb n="869"/><span>níos fearr inte: oir as comhartha í ar Eaglais Chríoist.  Agus ciallaid na</span>
<lb n="870"/><span>seacht súird dath atá insa bhogha leacht seacht taidhlicí an Spirid</span>
<lb n="871"/><span>Naoimh atá le fáil insa<n> Eaglais.  Agus fé mar a thagaid na seacht</span>
<lb n="872"/><span>ndatha úd uadh sholas na gréine a thiteann ar na scama<i>ll, amhla sin</span>
<lb n="873"/><span>a thagaid na taidhlicí úd agus na uile ghrása eile, uadh sholas na</span>
<lb n="874"/><span>gréine solasmhar síoraí úd, Críost Mac Dé.  Oir a thug Dia é sin, ag</span>
<lb n="875"/><span>crochadh ar an gcruis idir neamh agus talamh, mar urra dhúinn ná</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="876"/><p><span>báfach sé an domhan go brách arís le dílinn uisce a scaoileadh airthe,</span>
<lb n="877"/><span>ach go mbáfach sé í le dílinn a thrócaire a scaoileadh fúithi chun a</span>
<lb n="878"/><span>peacaí go léir a scrios di le uiscíocha na ngrás.</span></p>
<lb n="879"/>
<lb n="880"/><p><span>Gen.9:20 et seq.  4.  Adéis a fuair Noa agus a chlann na geallúna</span>
<lb n="881"/><span>trócaireacha úd uadh bhéal Dé, agus a ghlacadar</span>
<lb n="882"/><span>fortacht agus compord uadh an mbuaireamh agus uadh an mbrón a</span>
<lb n="883"/><span>thánaig ortha do dhruim a mbeith 'na <bh>fínnithe súl ar an mbáthadh</span>
<lb n="884"/><span>agus ar <an> milleadh do thánaig ar na ndaoine go léir i dtaobh a bpeacaí,</span>
<lb n="885"/><span>as gairid gur thit gnóth amach a thiospánann cad é chón cuirpeach</span>
<lb n="886"/><span>agus atá an duine, agus ná fiadaid na uile bhreithiúnais as eaglaí a</span>
<lb n="887"/><span>fhiadfach Dia a imirt air comhairle <a> mhúineamh dho ná é <a> chur</span>
<lb n="888"/><span>ar a leas.  Idir an triúr mic úd a bhí ag Noa, agus a sábhálag go míor-</span>
<lb n="889"/><span>úileach ins an airc, agus a cheap Dia chun an cine daonna a shíolthú</span>
<lb n="890"/><span>arís ar 26 an dtalamh, a fuaireag ceann a thuill agus a tharraig</span>
<lb n="891"/><span>mallacht a athar air, agus rod is measa ná sin, a tharraig mallacht Dé</span>
<lb n="892"/><span>air fhéin agus ar a shliucht.  A spáráil Dia é adonn go mbeach sé ina</span>
<lb n="893"/><span>cheap as na bhfás<f>ach cine naofa.  Áfaig a rin sé sion, tréna chuirp-</span>
<lb n="894"/><span>eacht, préamh de fhéin as nar fhás cine ró-mhallaithe ar nár fhéach</span>
<lb n="895"/><span>Dia ach le súil fheargach.</span></p>
<lb n="896"/>
<lb n="897"/><p><span>Ar theacht do Noa naofa as an a<i>rc, a chrom sé ar an dtalamh a</span>
<lb n="898"/><span>shao<th>rú, mar a 'niseann an Scriptiúir dúinn.  Agus ar measc na</span>
<lb n="899"/><span><n->oibreacha eile a rin sé, a chuir sé gairdín plandáltha le na crainn ar</span>
<lb n="900"/><span>na bhfásaid na caora as na ndéantar fíon (grapes a n-ainm i mBéarla).</span>
<lb n="901"/><span>Ní fhás<f>aig <siad ?> ach go fánach insa dútha so do bhrí go bhfuil an</span>
<lb n="902"/><span>t-aer anso ró-fhuar agus ró-fhliuch chun go n-abóidís go iomlán.</span>
<lb n="903"/><span>An tarna bliain adéis na dílinn a rin sé fíon.  Roimh <an> dílinn ní raibh</span>
<lb n="904"/><span>fíon ná aon deoch eile láidir ag daoine, ná aon ghá aca lena leithéid,</span>
<lb n="905"/><span>oir a bhí an t-aer breá, caoin, glan, follá<i>n, agus tortha na talún agus</span>
<lb n="906"/><span>na gcrann ana-bhríomhar.  Ach, do dheasca na uiscíocha a bheith</span>
<lb n="907"/><span>chón <fada ?> ar an dtalamh, a thánaig sóinseáil mhór air, ar a thortha,</span>
<lb n="908"/><span>ar an aer, ar na saesúir agus ar an aimsir: a chuadar i bhfliche agus i</span>
<lb n="909"/><span>bhfuaire.  Agus a thug Dia fíon agus biotáile dhos na daoine mar</span>
<lb n="910"/><span>chompord, mar shólás agus mar chosaint i gcuinnibh uirchóideacht an</span>
<lb n="911"/><span>aer.  Ní raibh fhios ag Noa an neart a bhí insa bhfíon, agus do dheasca</span>
<lb n="912"/><span>í a ól a thit meisce air.  A bhí sé nochtaithe ina chábán, agus a chonairc</span>
<lb n="913"/><span>Cam, atha<i>r na mac, insa staid sin é.  Agus in ionad é a chlúdadh,</span>
<lb n="914"/><span>mar a dhéinfeach aon mhac cneasta, macánta, diagasúil, a chrom sé ar</span>
<lb n="915"/><span>mhagadh agus ar gháirí fé.  Agus ní raibh sé sásta le n-é fhéin a dhéan-</span>
<lb n="916"/><span>amh an droch-ghnóth sin, ach chun go mbeadh camrádaithe aige insa</span>
<lb n="917"/><span>s<p>órt a chuaig sé a' lorg a dhearbhráithreacha, agus a 'nis dhóibh le</span>
<lb n="918"/><span>áthas an cuma ina raibh a n-athair, agus adúirt leo teacht dá fhéachan.</span>
<lb n="919"/><span>Áfaig níor thaithn leo sin ar aon chor an tarcuisne agus an mímhó</span>
<lb n="920"/><span>a thiospáin Cam dá n-athair.  As amhla a chuireadar brat ar a ndrom</span>
<lb n="921"/><span>agus a shiúlaíodar in aghaidh a gcúl agus a l<e>athadar an brat anuas</span>
<lb n="922"/><span>ar an pháirt sion dá cholainn ná luálann <an> bhanúlacht do fhaicsin</span>
<lb n="923"/><span>ná do ainmniú.  Ar dhúiseacht do Noa a fuair sé amach cad a rin Cam</span>
<lb n="924"/><span>air, agus a thug 27 a mhallacht go brách dhá shliucht.  Agus leanann</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="925"/><p><span>an mallacht sion fós dhóibh.  As uatha a thánaig na daoine dubha atá</span>
<lb n="926"/><span>ins an Africa, na ndíolthar go laethiúil iad ar nós na mbeithíoch, agus</span>
<lb n="927"/><span>atáid ina sclábhaithe ag sliucht Sem agus Japhet, amhail adúirt Noa</span>
<lb n="928"/><span>ins na focail seo:  "Bíoch," ar sé, "mallacht ar Chanaan" (a b'é sin an</span>
<lb n="929"/><span>mac budh shine a bhí ag Cam), "agus bíoch sé 'na sclábhaí ag seirbhísig</span>
<lb n="930"/><span>a dhearbhráithreacha.  Bíoch beannacht Dé ar Shem agus bíoch</span>
<lb n="931"/><span>Chanaan ina sclábhaí aige.  Go bhfairsiníg Dia Japhet; cónaíoch sé in</span>
<lb n="932"/><span>áras Seim agus bíoch Chanaan ina sclábhaí aige."  A cólíonag agus</span>
<lb n="933"/><span>cólíontar go laethiúil na focail sin.  A fuair Sem beannacht uadh an</span>
<lb n="934"/><span>dTiarna, oir as ar a shliucht a thánaig Slánathóir an domhain; agus do</span>
<lb n="935"/><span>leathnaig agus do fha<i>rsinig Dia Japhet, oir as uaig a thánaig na</span>
<lb n="936"/><span>daoine atá ins an Eúróip, agus as féna smacht atá romhór an domhain.</span>
<lb n="937"/><span>Agus a chónaíodar in áras Sem, mar leo as mó a ghabhann creideamh Dé</span>
<lb n="938"/><span>a bhaineag do phríomhshliucht Seim, na Iúdaíg, an tráth a dhiúl-</span>
<lb n="939"/><span>thaíodar Íosa Críost a ghlacadh.</span></p>
<lb n="940"/>
<lb n="941"/><p><span>5.  Anis tuigimís go léir as an gnóth so, cad é an dian-oibleagáid atá</span>
<lb n="942"/><span>orainn d'ár n-aithreacha agus d'ár máithreacha agus dos na uachtaráin</span>
<lb n="943"/><span>eile saoltha agus spirideáltha atá as ár gcionn, agus cad é chón seachan-</span>
<lb n="944"/><span>tach agus as ceart dhúinn a bheith ar aon tarcuisne, easonóir nó droch-</span>
<lb n="945"/><span>úsáid béil nó lámha a thabhairt dhóibh; gurb é ár mbuntáiste saoltha</span>
<lb n="946"/><span>as mó a bheith umhal, uirrimeach, ómósach dhóibh, agus gurb é ár</span>
<lb n="947"/><span>ndiomard saoltha as mó tarcuisne nó easonóir a thabhairt dhóibh.</span>
<lb n="948"/><span>Adeirim gurb é ár mbuntáiste, ár sochar saoltha as mó, onóir a</span>
<lb n="949"/><span>thabhairt dhóibh, a réir a dhéanamh, a gcomhairle a ghlacadh agus</span>
<lb n="950"/><span>cúnamh a thabhairt dhóibh ina riachtanas.  Oir adúirt béal Dé fhéin na</span>
<lb n="951"/><span>focail seo:  "Tabhair doit' athair agus doit' mháthair onóir, adonn go</span>
<lb n="952"/><span>mairfeá i bhfad ar an dtalamh a thug an Tiarna Dia dhoit."  As na</span>
<lb n="953"/><span>focail sin as so<i>léir go dtugann Dia saol fada, rathúil, ámharach, dos</span>
<lb n="954"/><span>na leanaí a bhíonn uirrimeach dá n-aithreacha agus dá máithreacha,</span>
<lb n="955"/><span>agus a dhéanann a gcomhairle.  As air sin adeir an Scriptiúir na focail</span>
<lb n="956"/><span>nótáltha so:  "A chlanna, éistíg le comhairle bhúr n-athar agus géillig</span>
<lb n="957"/><span>di, adonn go sábhálfaí sibh.  An leanbh do 28 onórann a mháthair as</span>
<lb n="958"/><span>cosúil é le duine a chuireann saibhreas mór i gciomád do fhéin.  An</span>
<lb n="959"/><span>leanbh do onórann a athair, beig áthas aige as a leanaí fhéin, agus</span>
<lb n="960"/><span>éisteoig Dia lena urnaithe, agus bhéarfaig sé saol fada dho."  (Eccles.,</span>
<lb n="961"/><span>3:2).  "A mhic ó, géill do theagasc do athar agus ná dearmad comhairle do</span>
<lb n="962"/><span>mháthar, adonn go gcuirfí cróin na ngrás ar do cheann agus práisléad</span>
<lb n="963"/><span>óir faoi do bhráid."</span></p>
<lb n="964"/>
<lb n="965"/><p><span>A fhiadfainn mórán teistiméireachta eile uadh an Scriptiúir a chur</span>
<lb n="966"/><span>in bhúr láthair a thiospán<f>ach go glan gurb é sochar spirideáltha agus</span>
<lb n="967"/><span>saoltha gach linbh a bheith umhal dhá athair agus dhá mháthair, a</span>
<lb n="968"/><span>gcomhairle a leanúint agus onóir a thiospánadh dhóibh, agus ná fuil</span>
<lb n="969"/><span>aon ghnoth as mírathúla ná mímhó, easonóir nó tarcuisne a thabhairt</span>
<lb n="970"/><span>dhóibh.  An uair a thug Dia, mar a 'neosaig mé ina dhiagh so dhíbh,</span>
<lb n="971"/><span>seilbh ar thír na geallúna do<n> phobal Abhra, a ordaigh sé dhóibh dol</span>
<lb n="972"/><span>go gleann a bhí idir dhá chnoc, leath an phubail a sheasamh ar an</span>
<lb n="973"/><span><g>cnoc abhus, agus an leath eile ar an gcnoc thall; na s<a>gairt a</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="974"/><p><span>sheasamh insa ghleann, agus a rá le guth glan ard, "Bíoch mallacht Dé</span>
<lb n="975"/><span>anuas ar go aon leanbh ná tiospánfaig onóir dhá athair agus dhá</span>
<lb n="976"/><span>mháthair."  Agus do fhreagair an pobal go léir uadh gach taobh,</span>
<lb n="977"/><span>"Amen," nó "Bíoch mar sin."  "Oir," arsa an Spirid Naomh, as olc an</span>
<lb n="978"/><span>meas atá ar an leanbh ná cuinníonn len<a> atha<i>r, agus tá mallacht</span>
<lb n="979"/><span>Dé ar an té a chuireann fearg ar a mháthair.  Buanaíonn beannacht</span>
<lb n="980"/><span>athar áras na clainne agus tóch<f>aig mallacht na máthar a dtithe</span>
<lb n="981"/><span>aníos uadh an bhfoundation.  Agus le ordú Dé fhéin a cuirtí chun báis,</span>
<lb n="982"/><span>gan trua <g>an trócaire, aon leanbh a thugach mallacht dhá athair nó</span>
<lb n="983"/><span>dhá mháthair.  Agus budh dhona ná sion cás 'anama, oir pé duine a</span>
<lb n="984"/><span>mhallachtóig a athair nó a mhá<tha>ir rachaig an tsolas do éag air i lár</span>
<lb n="985"/><span>an dorcha<dai>s, as é sin, a gheobhaigh sé bás i lár a pheacaí.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>As trua ná cuimhníd leanaí na aimsire seo ar na nithe seo.  Féach</span>
<lb n="988"/><span>cad a rin blágárd insa bhaile seo a' lá fé dheire lena mháthair trína</span>
<lb n="989"/><span>chuid meisce: a bhua<i>l le sluasad í, agus a chuir gearradh cúpla</span>
<lb n="990"/><span>orlach 29 ar fhaid ina ceann.  Á as mallaithe an talamh ar na siúlaíonn</span>
<lb n="991"/><span>an fear sion, agus as droch-chríoch gan dearmad a imeoig air.</span></p>
<lb n="992"/>
<lb n="993"/><p><span>Adeirid na Aithreacha Naofa gur budh figiúir an mheisce úd a thit</span>
<lb n="994"/><span>ar Noa, an codladh trom agus an cuma nochtaithe a bhí air, gur budh</span>
<lb n="995"/><span>figiúir í sin ar an anfhuinne a thánaig do dhruim a pháise ar Íosa</span>
<lb n="996"/><span>Críost an uair a bhí sé tairneáltha nochtaithe ar an gcruis.  Agus fé</span>
<lb n="997"/><span>mar a rin Cam mallaithe magadh féna athair, agus dá dhruim sin a</span>
<lb n="998"/><span>tharraig mallacht buan air fhéin agus a shliucht, amhla sion a rinneadar</span>
<lb n="999"/><span>na Iúdaig magadh agus fonóid fé Chríost, agus a tharraigeadar fearg</span>
<lb n="1000"/><span>Dé go buan agus go brách ortha féin agus ar a sliucht.  Agus súd as ná</span>
<lb n="1001"/><span>fuil anis aoinne le fáil chón cuirpeach sin ar fad agus fonóid a dhéan-</span>
<lb n="1002"/><span>amh le focail fé Íosa Críost, déanaid é go ró-éifeach<t>úil lena</span>
<lb n="1003"/><span><n>gníomhartha mallaithe.  Oir contrálaid a chomhairle, ní bhíonn aon bheann</span>
<lb n="1004"/><span>aca airthe, leanaid slí bheatha contrar<th>a dá bheatha sion:  céasaid</span>
<lb n="1005"/><span>arís é lena bpeacaí.  Dá réir, as ró-dhanaid dóibh.</span>
<lb n="1006"/>
<pb n="24"/></p>
<lb n="1007"/>
<lb n="1008"/><p><span>VI.  TOWER OF BABEL, Etc.</span></p>
<lb n="1009"/>
<lb n="1010"/><p><span>Gen.1.  1.  Insa bhliain do aos an domhain seacht céad déag agus</span>
<lb n="1011"/><span>seacht mbliana déag agus dá fhichid, céad blian díreach</span>
<lb n="1012"/><span>adéis an dílinn agus dhá chéad agus deich mbliana agus dá fhichid roimh</span>
<lb n="1013"/><span>bás Noa, a chuadar a shliucht chón mór sin in iomadúlacht nár</span>
<lb n="1014"/><span>fhiadadar cónaí in aon áit amháin.  Agus a cheapadar scaradh lena</span>
<lb n="1015"/><span>chéile agus go aon mhui<n>tir, mar do ordaig Dia agus Noa dhóibh, a</span>
<lb n="1016"/><span>imeacht i ndútha fé leith dhóibh féin.  Ach sula scaradar lena chéile</span>
<lb n="1017"/><span>a chuireadar rompa gnóth a thiospánann cad é chón mór agus atá</span>
<lb n="1018"/><span>díchéille agus uabhar an duine.  "Sula scarfam lena chéile," ar siad,</span>
<lb n="1019"/><span>"déanaimís cathair agus túr a shroisfig suas chun na spéartha."  A bhí</span>
<lb n="1020"/><span>abhar dúbaltha aca leis an gnóth iomadánta sion: ar dtúis chun ainm</span>
<lb n="1021"/><span>agus cáil shíoraí do fhágan ina ndiagh tré an chathair mhór iontach</span>
<lb n="1022"/><span>sin a dhéanamh; agus an tara cúis a budh ea chun iad fhéin a chosaint i</span>
<lb n="1023"/><span>gcuinnibh Dé: dá gceapach sé dílinn a chur arís ar an ndomhan go</span>
<lb n="1024"/><span>sábhálfaí iad insa túr mór ard úd.  Mar sin a thiospánadar go raibh</span>
<lb n="1025"/><span>droch-dhoubhta aca as focal Dé a gheall go solmanta ná báfach 30 sé</span>
<lb n="1026"/><span>an domhan go brách arís le uisce, agus mar chomhartha seasmhach ar</span>
<lb n="1027"/><span>an geallúint a chur sé an bhogha leacht, a bhogha fhéin, insa spéir.</span></p>
<lb n="1028"/>
<lb n="1029"/><p><span>2.  Áfaig budh thoil le Dia uadh an am sion sampla seasmhach síoraí</span>
<lb n="1030"/><span>a thabhairt do dhaoine insa go aon tráth go gcuireann sé i gcuinnibh</span>
<lb n="1031"/><span>locht an uabhair, agus gur le umhlaíocht a ardóig duine é fhéin go</span>
<lb n="1032"/><span>éifeachtúil, agus in ionad é fheín a chosaint ar fhearg Dé gurb amhla as</span>
<lb n="1033"/><span>ceart dho trócaire a thuilleamh uaig le aithrí fhírinneach.  "A thánaig</span>
<lb n="1034"/><span>sé anuas uadh fhlaithiúnas," arsa an Scriptiúir, "do fhéachan an túr</span>
<lb n="1035"/><span>agus an chathair úd a bhí clann ndaoine ag tógáil."  Ciallaíd na focail</span>
<lb n="1036"/><span>sin gur thóg Dia notice spisialtha don ghnóth sion.  Agus, ag déanamh</span>
<lb n="1037"/><span>magadh féna n-obair díchéilleach, adúirt sé.  "Níl," ar sé, "ach aon</span>
<lb n="1038"/><span>teanga nó aon chaint amháin ages na daoine seo go léir, agus atáid siad</span>
<lb n="1039"/><span>ceapaithe go cean<n>tréan ar an obair seo a chur chun chinn, agus ní</span>
<lb n="1040"/><span>scuirfid di nó go gcríochnóid í.  Ar an abhar sin cuirimís a gcaint amú,</span>
<lb n="1041"/><span>chun ná tuigfidís comhrá a chéile."  Ní túisce a bhí na focail sin ráite ná</span>
<lb n="1042"/><span>go dtánaig tréna-chéile agus mearbhall chón mór sin ar a gcaint nár</span>
<lb n="1043"/><span>thuig fear cad adéarfadh fear eile leis.  A chaitheadar gan stad scur dá</span>
<lb n="1044"/><span>n-obair agus scaradh lena chéile, go aon dream díobh a imeacht go</span>
<lb n="1045"/><span>mear i ndútha leo fhéin.</span></p>
<lb n="1046"/>
<lb n="1047"/><p><span>3.  Babel, as é <sin> mú, a tugag mar ainm ar an dtúr úd, agus Babylon</span>
<lb n="1048"/><span>ar an gcathair do bhrí gurbh ann a chuir Dia mú agus mearbhall ar</span>
<lb n="1049"/><span>chainte na ndaoine.  "As figiúir," arsa Naomh Barnán, "an túr ard agus</span>
<lb n="1050"/><span>an chathair uaibhreach ar an gnóth a chuirid daoine do ghnáth rompa</span>
<lb n="1051"/><span>insa tsaol.  In ionad a bheith umhal do Dhia agus géilleadh dho as</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="1052"/><p><span>amhla a mheasaid iad féin a chosaint ina chuinnibh, agus a cheapaid</span>
<lb n="1053"/><span>iad fhéin a ardú suas a' lorg ainm agus cáil shíorraí do fhágain</span>
<lb n="1054"/><span>in<a n>dia<i>g ar an dtalamh so, in ionad díchill a dhéanamh tré dea-</span>
<lb n="1055"/><span>oibreacha a chleachtadh go scríobhfaí síos a n-ainm i leabhar na beatha</span>
<lb n="1056"/><span>atá ins na flaithis.  Budh thoil le Dia insa tráth úd smacht a imirt ar</span>
<lb n="1057"/><span>bhaos agus ar ghlóire dhíomhaoin an duine insa pháirt sin dá chola<i>nn,</span>
<lb n="1058"/><span>a theanga, ina gcónaíonn baos agus glóire dhíomhaoin do ghnáth.  Oir</span>
<lb n="1059"/><span>as 31 lena theanga a mholann duine é fhéin agus a thugann ordaithe</span>
<lb n="1060"/><span>do chách eile.  "Agus an iliomad teangacha a thosain an tráth <sin></span>
<lb n="1061"/><span>agus atá fós insa tsaol, as glór í," arsa Naomh Augustín, "a chuireann i</span>
<lb n="1062"/><span>dtuigsin dhos na uile dhaoine gurb í an tslí as giorra agus as éifeachtúla</span>
<lb n="1063"/><span>chun flaithiúnas a shroisin, a bheith umhal i gcroí agus géilleadh go</span>
<lb n="1064"/><span>beacht do Dhia, a chomha<i>rle a ghlacadh, a thrócaire do lorg, a</span>
<lb n="1065"/><span>chabhair agus a chúnamh do iarraig.  As socharúla i bhfad dhúinn sion</span>
<lb n="1066"/><span>a dhéanamh ná a mhíchéata agus a fhearg a thuilleamh agus a thar-</span>
<lb n="1067"/><span>raint orainn fhéin le croí uaibhreach mustarach poimpiúil a chuireann</span>
<lb n="1068"/><span>suas sinn chun tabhairt fé ghnótha atá thar ár gcumas agus ná bíonn do</span>
<lb n="1069"/><span>shochar againn asta ach buaireamh aigne agus doshástacht croí."</span></p>
<lb n="1070"/>
<lb n="1071"/><p><span>4.  Ar gcur a gcaint amú ortha, a scaradar clainn Noa lena chéile.  Do</span>
<lb n="1072"/><span>fhan Sem agus a shliucht ins an Áisiá, agus fós cuid do shliucht Cam</span>
<lb n="1073"/><span>mallaithe.  Áfaig a ghluais sé fhéin agus an chuid budh mhó díobh don</span>
<lb n="1074"/><span>Égypt agus don Africa.  A ghaibh Japheth agus a mhórsheisear mac siar</span>
<lb n="1075"/><span>don Eúróip, agus as uatha sion a shíolthaig Gréagaig, Rómhánaig,</span>
<lb n="1076"/><span>G<e>armánaig, Francaig, Spánaig agus go aon chine eile dá bhfuil ins</span>
<lb n="1077"/><span>an Eúróip.  Tamall adéis an dílinn, go spisialtha 'déis bhás Noa, a</span>
<lb n="1078"/><span>thosnaíodar na daoine a bheith chón olc nó fós budh mheasa iad ná na</span>
<lb n="1079"/><span>mallathóirí úd do scrios sé do aghaidh na talún.  In áit Dia do adhradh</span>
<lb n="1080"/><span>agus onóir a thabhairt dho, a dhearmadadar ar fad é.  A cheapadar</span>
<lb n="1081"/><span>déithe bréagach dhóibh fhéin; do adhradar agus do onóradar iad in</span>
<lb n="1082"/><span>ionad an Tiarna uile-chomha<ch>tach a chúm agus a chruithnig iad, a</span>
<lb n="1083"/><span>thug dhóibh saol, sláinte, beatha, bia agus gach maith eile corpar<th>a</span>
<lb n="1084"/><span>agus spirideáltha dá raibh aca.  A ghaibh cuid aca leis an ghrian mar</span>
<lb n="1085"/><span>dhia, cuid eile díobh leis an ré, leis an spéir, leis na réithealanna,</span>
<lb n="1086"/><span>leis an fhairrge, leis an ghaoth, leis na cn<u>ic, mar dhéithe.  Agus mórán</span>
<lb n="1087"/><span>mór dhíobh a bhí chón béistiúil sin ina n-aigne gur adhradar, agus gur</span>
<lb n="1088"/><span>mheasadar gur déithe, beithíg féin na talún.  A bhíodar drúisiúil,</span>
<lb n="1089"/><span>bréagach, br<u>íneach, bradach, ag leanúint ainmhiana cuirpeach agus</span>
<lb n="1090"/><span>ag imeacht i gcuinnibh dlí na nádúra nó teagasc a gcéille 32 agus a</span>
<lb n="1091"/><span>gcoinsias.  Oir níl aoinne, ach iomadán beartha, ná go 'niseann a chiall</span>
<lb n="1092"/><span>agus a choinsias dho cad as ceart dho a dhéanamh, do thaobh Dé, do</span>
<lb n="1093"/><span>thaobh chách eile, agus dá thaobh fhéin.  Tiospánann tuigsin gach</span>
<lb n="1094"/><span>nduine dho gur ceart onóir a thabhairt do Dhia, gurb uaig a fuair sé</span>
<lb n="1095"/><span>gach a bhfuil aige, agus nách ceart an onóir a bhaineann leis-sin a</span>
<lb n="1096"/><span>thabhairt do aon chréatú<i>r ar bith.  Atá fhios againn go léir nách</span>
<lb n="1097"/><span>ceart dhúinn a dhéanamh ar chách eile aon ní nár mhaith linn a dhéan-</span>
<lb n="1098"/><span>amh orainn féin, agus gur ceart dúinn a dhéanamh le daoine eil<e></span>
<lb n="1099"/><span>mar budh mhaith linn a dhéanamh linn fhéin.  Agus fós nílimíd chón</span>
<lb n="1100"/><span>dall sion ná go dtuigimíd go glan gurb éigean dhúinn ár n-ainmhiana a</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="1101"/><p><span>cheansú agus srian a chur leo.  Múineann dlí na nádúra na fírinní seo</span>
<lb n="1102"/><span>do<n> uile dhuine.</span></p>
<lb n="1103"/>
<lb n="1104"/><p><span>Áfaig ní raibh beann ar bith ags na mallathóirí úd airthe, go speisialtha</span>
<lb n="1105"/><span>ag Nemrod, mac mic Cam mallaithe.  Do fhan sé sion agus an fhuireann</span>
<lb n="1106"/><span>a ghaibh leis i gcathair Babylon, agus a chríochnaig sé í.  Ansion a</span>
<lb n="1107"/><span>thóg sé ar an má céanna sin - Má Sennaar budh ainm di - trí cathracha</span>
<lb n="1108"/><span>móra eile.  Agus a chrom sé ar láimh láidir a dhéanamh ar go aoinne.</span>
<lb n="1109"/><span>A b'é an chéad tíoránach a bhí riamh insa domhan é.  As air sin adeir an</span>
<lb n="1110"/><span>Scriptiúir "gur budh fiagaí comha<ch>tach Nemrod, as cuinne an</span>
<lb n="1111"/><span>Tiarna."  Agus ní beithíg alltha a bhíoch sé ag fiach, ach daoine, chun</span>
<lb n="1112"/><span>sclábhaithe a dhéanamh díobh.  A scar sé fhéin agus a mhuintir ar fad</span>
<lb n="1113"/><span>le Dia agus le creideamh Dé.  A rin sé teampall agus a chur inte íomhá</span>
<lb n="1114"/><span>na gréine, ar nar tugag Baal mar ainm, agus a ghabhaidís leis an íomhá</span>
<lb n="1115"/><span>bodhar balbh úd mar Dhia.  Agus a b'í sin an chéad rebelúntacht</span>
<lb n="1116"/><span>solmanta, pu<i>blí, a rinneadar daoine i gcui<nni>bh Dé.</span></p>
<lb n="1117"/>
<lb n="1118"/><p><span>Gen.12:1 et seq.  5.  Fá an am úd, uadh a bhíodar daoine ag tréigean</span>
<lb n="1119"/><span>Dé agus dá dhearmad ar fad, agus ag diúlthú go</span>
<lb n="1120"/><span>poiblí aon onóir a thiospáint dho amha<i>l a rinneadar i gcathair</span>
<lb n="1121"/><span>mallaithe Babylon, budh toil leis cathair naofa a thógain a sheasóch</span>
<lb n="1122"/><span>go deire an tsaoil.  Agus a b'í cathair í sin an Eaglais fhírinneach.</span>
<lb n="1123"/><span>Ní cathair í sin atá déanta do chlocha agus do adhmad, ach do dhaoine</span>
<lb n="1124"/><span>naofa a thabharfach go brách onóir oiriúnach do Dhia, 33 a dhéan-</span>
<lb n="1125"/><span>fach a réir, a chiomádfach a chreideamh, agus, lena ndea-oibreacha,</span>
<lb n="1126"/><span>a thógfach túr a shroisfeach suas as cionn na spéartha go flaitheas na</span>
<lb n="1127"/><span>bhflaithis féin.  Agus a b'í an chloch foundation a chur sé leis an dtúr</span>
<lb n="1128"/><span>beannaithe sin, Abraham naofa.  A rugag é insa bhliain dhá mhíle agus</span>
<lb n="1129"/><span>ocht mbliana adéis chruthnú an domhain, agus trí chéad agus dhá</span>
<lb n="1130"/><span>bhliain adéis bhás Noa, agus naoi gcéad agus bliain agus fiche sular</span>
<lb n="1131"/><span>ghlac Mac Dé colainn daonna.  A b'é an naoú glún amach uadh Sem é,</span>
<lb n="1132"/><span>agus a mhair sé céad agus deich mbliana agus dá fhichead i bhfochair</span>
<lb n="1133"/><span>an fhir bheannaithe sin.</span></p>
<lb n="1134"/>
<lb n="1135"/><p><span>An tráth a bhí sé chúig bliana agus trí fichid do aos, agus a chónaig</span>
<lb n="1136"/><span>i bhfochair Thare a athair i <g>cathair Ur i dtír Chaldea, láimh</span>
<lb n="1137"/><span>le cathair Bhabylon, a thiospá<i>n Dia é fhéin dho agus adúirt mair seo</span>
<lb n="1138"/><span>leis: "Fág tír do dhúchais agus do ghaolta, agus tig do athar inar rugag</span>
<lb n="1139"/><span>thu, agus imig don dútha a thiospán<f>aig mise doit.  Agus déan<f>aig mise</span>
<lb n="1140"/><span>taoiseach agus ceann fine agus athair díot ar náisiún mór oiriric.  Agus</span>
<lb n="1141"/><span>beig clú agus ainm ard-uasal agad, agus beir beannaithe go brách.  Oir</span>
<lb n="1142"/><span>beannóig mise go aoinne a bheannóigh thu, agus mallachtóigh mé go</span>
<lb n="1143"/><span>aoinne a thabharfaig mallacht dhoitse.  Agus beannófar ionadsa go</span>
<lb n="1144"/><span>aon chine insa domhan."</span></p>
<lb n="1145"/>
<lb n="1146"/><p><span>A ghéill Abraham gan mhoill do ordú Dé a gheall dho, ins na focail</span>
<lb n="1147"/><span>úd, dhá bhuntáiste mhór: ar dtúis go mbeach sé ina cheap as na</span>
<lb n="1148"/><span>bhfásach cine iomadúil; agus an tarna buntáiste an buntáiste as fearr</span>
<lb n="1149"/><span>agus as buanaí ar bith, go mbeannófaí ina shliucht go aon chine insa</span>
<lb n="1150"/><span>domhan.  Ciallaíonn sion gur ar a shliucht a thiucfach Críost Mac Dé</span>
<lb n="1151"/><span>a cheapag uadh thúis domhain chun an chine daonna a shábháil.</span>
<lb n="1152"/></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="1153"/><p><span>Gen.12:4 et seq.  6. A ghluais Abraham air.  Do fhág sé a dhútha</span>
<lb n="1154"/><span>féin, a rug sé a athair leis, a tháinig sé go cathair</span>
<lb n="1155"/><span>Haran agus a stad ann ar feag tamaill nó go bhfuair a athair bás in</span>
<lb n="1156"/><span>aos a dhá chéad agus chúig bliana.  Do fhág Abraham an chathair sin</span>
<lb n="1157"/><span>agus rug leis Sara a bhean, Lot mac <a> dhearbhráthar, agus a mhuintir</span>
<lb n="1158"/><span>go léir, agus a thánaig go tír Chanaan, an tír a thiospáin Dia dho.</span>
<lb n="1159"/><span>Ar bheith socair dho insa dútha sin, dho fhéin agus dá shliucht go brách,</span>
<lb n="1160"/><span>a thóg Abraham olthóir 34 in onóir Dé, ag admhadh gurb é sin amháin</span>
<lb n="1161"/><span>a thugann ríochta saoltha do dhaoine agus a bhaineann dhíobh arís iad</span>
<lb n="1162"/><span>mar a chíonn sé oiriúnach.</span></p>
<lb n="1163"/>
<lb n="1164"/><p><span>Adéis sealad a chaitheamh insa dútha sion, a thánaig gorta mór agus</span>
<lb n="1165"/><span>a chaith Abraham dol lena mhuintir don Égy<p>t.  Agus adúirt le</span>
<lb n="1166"/><span>Sara, a bhean, "Atáir ana-dhathúil, agus an tráth a chífig locht na</span>
<lb n="1167"/><span>Égy<p>te thu adéarfaid,  "Ag sí sin bean an fhir úd," agus muirfid siad</span>
<lb n="1168"/><span>mise adonn go <m>beifá-sa aca.  Ar an abhar sion abair gur tu mo dhearbhshúir</span>
<lb n="1169"/><span>agus ní bhac<f>aid dom."  Ní raibh aon bhréag ansion, oir as aon athair</span>
<lb n="1170"/><span>amháin a bhí aca, agus ní uadh an mháthair chéanna a thánadar, agus</span>
<lb n="1171"/><span>as le ordú Dé a phós Abraham í, oir ní raibh an creideamh cóir ag aoinne</span>
<lb n="1172"/><span>eile dá gcine: a scaradar le Dia agus lena chreideamh ach a athair agus</span>
<lb n="1173"/><span>a mhuintir amháin.</span></p>
<lb n="1174"/>
<lb n="1175"/><p><span>Ar ndol dóibh don Éyypt a thit an gnóth amach mar a thuairmig</span>
<lb n="1176"/><span>Abraham: a chonarcadar an bhean, agus a mholadar a áille iontach a</span>
<lb n="1177"/><span>láthair an rí Pharaoh.  A thóg sé sion isteach ina phálas í chun go mbeach</span>
<lb n="1178"/><span>sí ina bean aige fheín.  Áfaig níor leog Dia dho baint lé; a imir sé na</span>
<lb n="1179"/><span>pianta budh mhó ar Pharaoh agus ar a mhuintir mar gheall ar an gnóth</span>
<lb n="1180"/><span>sin.  Agus an uair a fuair an rí amach gur bhean phósta í, chur sé fios</span>
<lb n="1181"/><span>ar a fear agus adúirt leis, "Cad a rinneas agus mo dhaoine as an tslí ort,</span>
<lb n="1182"/><span>gur chuiris mise agus iad sion ina leithéid do bhaol, mallacht agus</span>
<lb n="1183"/><span>milleadh Dé a thabhairt orainn?  Canathaobh nár 'nisis dhom gurb í</span>
<lb n="1184"/><span>do bhean í, óir ní chuimhneoinn go brách ar í 'ghlacadh chúgham muna</span>
<lb n="1185"/><span>ndúraís gurb í do dhearbhshúir í.  Anis uadh as í do bhean í, beir lead í</span>
<lb n="1186"/><span>agus fágaig ar fad mo ríocht.  Agus mar chúiteamh insa tarcuisne a</span>
<lb n="1187"/><span>thugas go neamhchiontach dhise agus doitse, bronnaim ort an oiread</span>
<lb n="1188"/><span>so caorach, ba, asail agus seirbhísig.</span></p>
<lb n="1189"/>
<lb n="1190"/><p><span>7.  "Tugaimís fá ndeara," arsa Naomh Ambrós, "cad é an eagla agus</span>
<lb n="1191"/><span>an scanradh a bhí ar an rí, cé gur phágánach é, a bheith ciontach in</span>
<lb n="1192"/><span>adhaltharnas, ná cuimhneoch sé go brách ar a leithéid do chuir a</span>
<lb n="1193"/><span>dhéanamh ar stróinséir bhocht do sheol an gorta chun a dhútha, agus</span>
<lb n="1194"/><span>gur coinsiasach agus gur onórach 35 an cúiteamh a rin sé leis i</span>
<lb n="1195"/><span>dtaobh an mhasla a thug sé do i gcuinnibh a thoile.  Tugaimís fós fá</span>
<lb n="1196"/><span>ndeara cad é chón iontach agus atá an tslí a leanann Dia do thaobh na</span>
<lb n="1197"/><span>ndaoine a thoghann sé dho fheín agus a ghlaonn sé chun seirbhís a</span>
<lb n="1198"/><span>dhéanamh dho.  A cheap sé an fear so chun a bheith ina athair</span>
<lb n="1199"/><span>corpar<th>a don aon chine amháin a bhí le fios a dhlí naofa a bheith aca,</span>
<lb n="1200"/><span>agus mar athair spirideáltha dúinne agus dhos na uile dhaoine eile a</span>
<lb n="1201"/><span>chreidfeach go brách mar as cóir i nDia.  Agus féach cad a rin Dia leis,</span>
<lb n="1202"/><span>cad é chón cruaig agus a thástáil sé é.  A chur sé do fhiachaibh air a</span>
<lb n="1203"/><span>dhútha, a ghaoltha agus a mhuintir do fhágan go brách ina dhia<i>g</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="1204"/><p><span>agus dol go dútha eile a bhí i bhfad uaig.  Agus ar éigean a bhí sé socair</span>
<lb n="1205"/><span>insa dútha sion ná gur chaith sé í a fhágan le neart gorta mór a thánaig</span>
<lb n="1206"/><span>airthe, agus dol go dútha stróinséar<th>a ina raibh sé i gcontabhairt a</span>
<lb n="1207"/><span>mhairithe, gan díon ná cosaint aige, ach an creideamh agus an mhuinín</span>
<lb n="1208"/><span>a bhí aige i nDia a shaor uadh gach baol é.  As mar sin díreach a</span>
<lb n="1209"/><span>dheighleálann Dia linne.  Adeir sé leis go aoinne againne, amhail</span>
<lb n="1210"/><span>adúirt sé le Abraham naofa, "Fág iod' dhia<i>g tír do dhúchais, do</span>
<lb n="1211"/><span>ghaoltha agus tig do athar inar rugag thu, agus imig don dútha a</span>
<lb n="1212"/><span>thiospán<f>aig mise doit."  Tír ár ndúchais agus tig ár n-athar, an peaca</span>
<lb n="1213"/><span>inar gineag agus inar rugag sinn.  Agus as iad ár ngaoltha agus ár</span>
<lb n="1214"/><span>ndaoine muintear<th>a na ainmhiana cuirpeach dona bhfuilimíd do réir</span>
<lb n="1215"/><span>nádúrtha, tugtha, mar atá uabhar nó saint, drúis, nó craos, nó aon droch-</span>
<lb n="1216"/><span>chlaon eile a tharraigeann agus a mheallann sinn uadh am go am chun</span>
<lb n="1217"/><span>peaca a dhéanamh.  Caithfeam scaradh leo sion agus gan filleadh go</span>
<lb n="1218"/><span>brách ortha.  Agus má dhéanaimíd, a bhéarfaig Dia sinn, amhail a rug</span>
<lb n="1219"/><span>sé Abraham naofa, gan bhaol gan chontabhairt go dtí an dútha úd a</span>
<lb n="1220"/><span>thiospáin sé agus a gheall sé dhúinn.  Agus as í dútha í sin, flaitheas</span>
<lb n="1221"/><span>na gcomhacht.</span>
<lb n="1222"/>
<pb n="29"/></p>
<lb n="1223"/>
<lb n="1224"/><p><span>VII.  LOT SEPARATES FROM ABRAHAM</span></p>
<lb n="1225"/>
<lb n="1226"/><p><span>Gen.13:1 et seq.  1.  Insa bhliain dhá mhíle cheithre fichid agus</span>
<lb n="1227"/><span>ceithre bliana 'déis cruthnú an domhain, agus naoi</span>
<lb n="1228"/><span>gcéad déag agus fiche blian sula rugag Íosa Críost, a chas Abraham,</span>
<lb n="1229"/><span>a bhean, Lot mac a dhearbhr<á>thair agus a mhuintir uadh an Égypt</span>
<lb n="1230"/><span>go dtí an áit i dtír Chanaan in 36 ar chuir sé fé ar dtúis, agus inar</span>
<lb n="1231"/><span>thóg sé olthóir in onóir Dé.  A budh é ainm na áite sin Bethel, nó "tig Dé."</span>
<lb n="1232"/><span>Ní foláir dhom, sula leanfad a thuille don teagasc so, a 'nisin dhíbh gur</span>
<lb n="1233"/><span>fhág Dia, an tráth a chur sé mú agus tréna chéile ar chaint agus ar</span>
<lb n="1234"/><span>theanga na <n>daoine go léir ag túr Bhabel, gur fhág sé an teanga dhaonna</span>
<lb n="1235"/><span>a bhí uadh thúis domhain ag sna uile dhaoine, ag aon duine amháin</span>
<lb n="1236"/><span>agus ag a shliucht.  A budh é duine é sin Heber, nó Ébir, seana-athair</span>
<lb n="1237"/><span>Abraham.  Agus as uaig a ráitear an teanga Abhra agus an pobal</span>
<lb n="1238"/><span>Abhra dhos na daoine a shíolthaig uaig agus don teanga a bhí aca.</span>
<lb n="1239"/><span>A b'é an fáth nar fhág Dia an teanga bheannaithe úd ag an bhfear sin</span>
<lb n="1240"/><span>agus ag a shliucht go brách, do bhrí gur dhiúlthaig sé aon láimh ná páirt</span>
<lb n="1241"/><span>a bheith aige insa ghnóth iom<a>dánta a chuireadar na daoine eile go</span>
<lb n="1242"/><span>léir rompa, ag déanamh an chathair agus an túr uaibhreach úd.  Atá</span>
<lb n="1243"/><span>brí, fórsa, éifeacht agus ciall ag an dteanga úd do bhreis ar aon teanga</span>
<lb n="1244"/><span>eile ar bith.</span></p>
<lb n="1245"/>
<lb n="1246"/><p><span>Gen.13:5 et seq.  2.  An uair a shocraig Abraham é féin ins an áit</span>
<lb n="1247"/><span>úd, ní fada nó gur thástáil sé an cheataí a lean</span>
<lb n="1248"/><span>saibhreas do shíor agus do ghnáth.  A chuir Dia rath mór air fhéin agus</span>
<lb n="1249"/><span>ar Lot, mac a dhearbhráthar; a mhéadaig sé a gcuid agus a n-airnéis</span>
<lb n="1250"/><span>chón iontach sion "nár fhiadadar cónaí," arsa an Scriptiúir, "a thuille</span>
<lb n="1251"/><span>in aon áit amháin."  Dá dhruim sin a thit achrann amach idir seirbhísig</span>
<lb n="1252"/><span>Abraham agus seirbhísig Lot i dtaobh iníor a dtréada.  Agus uadh a bhí</span>
<lb n="1253"/><span>gráinn agus fuath ag Abraham do<n> uile shórd achrainn, agus eagla</span>
<lb n="1254"/><span>air go sroiseach achrann na ngiollaí a máistrí, a chuaig sé ag triall ar</span>
<lb n="1255"/><span>Lot arus adúirt go caoin cneasta leis, "Ná bíoch," ar sé,  "difir ná</span>
<lb n="1256"/><span>díospóireacht idir thusa agus mise, idir do sheirbhísig-se agus mo</span>
<lb n="1257"/><span>sheirbhísig, oir as dearbhráithreacha agus gaoltha goirid dhá chéile</span>
<lb n="1258"/><span>sinn.  Atá an áit ina bhfuilimíd ró-chúng dhúinn araon, agus atá an</span>
<lb n="1259"/><span>dútha so fairsin a dóchain dhúinn; atá tuille agus ár ndóchain slí</span>
<lb n="1260"/><span>inte.  Dá réir sin, scaraimís lena chéile.  Toibh-se do rogha cuid de:</span>
<lb n="1261"/><span>má ghabhann tusa uadh dheas, geobhad-sa uadh thuaig; má théann tu</span>
<lb n="1262"/><span>sior, rachad-sa siar."</span></p>
<lb n="1263"/>
<lb n="1264"/><p><span>Níor thiospáin Lot, ar an ócáid seo, an chiall agus an <t>simplíocht aigne</span>
<lb n="1265"/><span>a bhí ag Abraham.  Níor thug sé fá ndeara cad é an diomard dho</span>
<lb n="1266"/><span>scaradh leis an bhfear 37 naofa so, agus gurbh fhearr dho go aon</span>
<lb n="1267"/><span>cheataí a fhulang sula ndéanfach sé a leithéid do ghnóth.  Oir a chuir</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1268"/><p><span>sé é féin i gcontabhairt mórán ainnisí a theacht air, agus a thánadar sion</span>
<lb n="1269"/><span>go luath air.  Uadh a fuair sé rogha aon chuid don dútha a ghlacadh,</span>
<lb n="1270"/><span>a ghlac sé do réir mar a taidhsíog dhá shúilibh a<n> chuid a b'fhearr</span>
<lb n="1271"/><span>agus budh bhreátha di.  "A thóg sé suas a shúile," arsa an Scriptiúir,</span>
<lb n="1272"/><span>"agus a léirmheas sé an tír go léir.  A chonairc ná raibh aon pháirt de</span>
<lb n="1273"/><span>ní budh bhreátha agus ní b'fhearr ná an dútha agus an talamh tíompall</span>
<lb n="1274"/><span>chathair Sodom agus cois Abhann Jordan.  Óir budh chosúil í i</span>
<lb n="1275"/><span>mbreáthacht le Par<a>thas Dé féin, nó le tír na Égypte i dtorthúlacht."</span>
<lb n="1276"/><span>"Glacaim-se," ar sé le Abraham, "an chlais talún úd mar rogha dom</span>
<lb n="1277"/><span>féin."  A scaradar go buíoch beannachtach lena chéile, agus a imig Lot</span>
<lb n="1278"/><span>leis fhéin uadh an duine budh naofa ar bith, agus a chuaig sé chun</span>
<lb n="1279"/><span>cónaithe ar measc an dram budh mhallaithe a mhair riamh ar an</span>
<lb n="1280"/><span>dtalamh so, dram ar nar imir Dia díolthas nár imir sé uadh thúis</span>
<lb n="1281"/><span>domhain agus ná imreoig sé go deo a leitheid ar aon chine eile.</span></p>
<lb n="1282"/>
<lb n="1283"/><p><span>3.  Insa ghnóth so, arsa Naomh Ambrós, atáid dhá nithe tábhachtacha</span>
<lb n="1284"/><span>againn le tabhairt fá ndeara.  Ar dtúis, cad é chón seachantach agus a</span>
<lb n="1285"/><span>bhí Abraham ar an uile shórd dhíospóireacht, cad é an ghráinn a bhí</span>
<lb n="1286"/><span>aige airthe, agus cad é chón mear agus a chuir sé deire lé.  Gur ceart dho</span>
<lb n="1287"/><span>mháistrí agus dho mháistreásaí féachan go géar i ndiagh a seirbhísig,</span>
<lb n="1288"/><span>oir as iad sion go minic, nó mar adéarfainn do ghnáth, as bun le go aon</span>
<lb n="1289"/><span>mhíthuigsin agus imreas a thiteann amach idir comharsain.  Lena</span>
<lb n="1290"/><span>scéaltha, lena mbréaga, scaraid na gaoltha as neasa lena chéile; cuirid</span>
<lb n="1291"/><span>namhdachas agus eascairideas eatartha.  Agus a chímíd fós i bpearsa</span>
<lb n="1292"/><span>Lot agus ins na nithe a thit amach do, gur ró-chontabharthach an</span>
<lb n="1293"/><span>ghnóth dho aos óg scaradh le cuideacht agus le caidreamh na ndaoine</span>
<lb n="1294"/><span>budh shocharúla dhoibh, cé nár mheasadar sion.  Budh dhuine naofa,</span>
<lb n="1295"/><span>neamhchiontach Lot, amhail a 'niseann Naomh Peadar dhúinn, agus</span>
<lb n="1296"/><span>adéise sin, tré scaradh lena úncail beannaithe, a thit sé isteach in</span>
<lb n="1297"/><span>anacraí, i mbaol agus i ndainséir chón mór sin go millfí agus go gcaillfí</span>
<lb n="1298"/><span>gan leigheas é muna mbeach carthannacht agus cróghacht a úncail</span>
<lb n="1299"/><span>a shábháil é.</span></p>
<lb n="1300"/>
<lb n="1301"/><p><span>Gen.13:14 - 14:24.  4.  Adéis a scar Lot leis 38 a thiospáin Dia é</span>
<lb n="1302"/><span>féin do Abraham agus adúirt, "Tóg suas do</span>
<lb n="1303"/><span>shúile agus féach sior, siar, uadh dheas agus uadh thuaig, agus an</span>
<lb n="1304"/><span>dútha so go léir a chíonn thu a bhéarfaig mise doitse agus dhod shliucht</span>
<lb n="1305"/><span>go brách.  Agus más féidir do dhuine ar bith na gráinneacha smúit atá</span>
<lb n="1306"/><span>ar an dtalamh a chóireamh, fiadfaig sé do shliucht-sa a chóireamh.</span>
<lb n="1307"/><span>Éirig suas agus siúlaig go aon orlach don tír seo atáim-se le tabhairt</span>
<lb n="1308"/><span>dhoit go brách."  A ghaibh Abraham fé an dútha, a shiúlaig sé í agus a</span>
<lb n="1309"/><span>shocraig sé áras dho fhéin i ngleann Mambre, láimh le cathair Hebron.</span></p>
<lb n="1310"/>
<lb n="1311"/><p><span>Fé an am sion a thánadar cheithre rithe uadh an domhan thior agus</span>
<lb n="1312"/><span>a rinneadar cúncas ar go aon náisiún a tharlaig ortha, nó gur shroiseadar</span>
<lb n="1313"/><span>críoch Sodom.  Agus a ghaibh rí Sodom, rí Gomorrtha agus triúr rithe</span>
<lb n="1314"/><span>eile amach chun comhraic a thabhairt dhóibh.  A thugadar bualadh dhá</span>
<lb n="1315"/><span>chéile láimh le Sodom, i ngleann na gcoillthe, mar a raibh toibreacha as</span>
<lb n="1316"/><span>na dtigeach pic talún.  A buag agus a briseach ar na cúigear rithe úd.</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1317"/><p><span>A maraíog ceath<r>ar díobh agus romhór a saighdiúirí, agus a theith</span>
<lb n="1318"/><span>rí Sodom agus an méid a mhair dhíobh chun na sléibhte.  A ghluais-</span>
<lb n="1319"/><span>eadar na ceithre rithe buach úd go cathair Sodom agus na cathracha</span>
<lb n="1320"/><span><eile ?>.  A phlund<ar>áladar iad agus a rugadar leo na daoine agus gach</span>
<lb n="1321"/><span>éadáil a fuaradar ionta.  Agus ar measc na coda eile a rugadar leo Lot</span>
<lb n="1322"/><span>agus a mhuintir.  A thánaig fear a theith uadh an mbualadh chun</span>
<lb n="1323"/><span>Abraham, agus a nis dho gur gabhag Lot mac a dhearbhráthair agus go</span>
<lb n="1324"/><span>rabh<th>as dá bhreith i mbrídeanas síoraí go dútha stróinséar<th>a.</span>
<lb n="1325"/><span>In ionad cromadh ar ghol agus ar ochlán, as amhla a bhailig Abraham</span>
<lb n="1326"/><span>chuige go mear a mhuintir, agus le trí chéad agus ocht nduine dhéag</span>
<lb n="1327"/><span>dhos na seirbhísig budh chrógha dá raibh aige, a lean sé na cheithre</span>
<lb n="1328"/><span>rithe úd chun mac a dhearbhráthar a bhaint dhíobh agus a fhuascail</span>
<lb n="1329"/><span>u<a>tha.  Ní raibh scáth ná eagla air tabhairt, leis an dorn fear úd, fés</span>
<lb n="1330"/><span>na rithe comha<ch>tach sin agus a dtrom-shlua, a bhuaig go dtí sion ar</span>
<lb n="1331"/><span>go aoinne a sheasaig ina gcuinnibh; ach, lán do mhuinín agus do dhóchas</span>
<lb n="1332"/><span>beannaithe i nDia, a thug sé go misniúil fútha, a chuir teitheadh ortha,</span>
<lb n="1333"/><span>a bhain díobh Lot, a mhuintir, na daoine agus an éadáil a ghabhadar i</span>
<lb n="1334"/><span>Sodom agus ins na cathracha eile, agus a thug slán folláin thar n-ais</span>
<lb n="1335"/><span>iad go léir.  An gnóth nár fiadadar an cúigear rithe úd a dhéanamh lena</span>
<lb n="1336"/><span>saighdiúirí go léir, a rin an fear naofa lena 39 bheagán seirbhísig,</span>
<lb n="1337"/><span>gnóth a thiospánann nách le neart slua ná le fórsa ndaoine a bheirtear</span>
<lb n="1338"/><span>bua, ach le toil Dé amháin.  "Oir ní é an t-each luath-chosach a bheireann</span>
<lb n="1339"/><span>an rás, ná an fear láidir a bhuann a<n> gleo," arsa an Spirid Naomh,</span>
<lb n="1340"/><span>"ach riarú Dé amháin."</span></p>
<lb n="1341"/>
<lb n="1342"/><p><span>As ar an ócáid seo a tráchtar ar Mhelchisedech, agus ní tráchtar air</span>
<lb n="1343"/><span>in aon phasáiste eile don Seann-Bhíobla, agus ní nistear dúinn cé ar budh</span>
<lb n="1344"/><span>é féin, ná cad é an treibh ndaoine gurbh dhíobh é.  Níl aon chúntas eile</span>
<lb n="1345"/><span>againn air ach an méid seo, go ndeir an Scriptiúir gurbh é rí cathair na</span>
<lb n="1346"/><span>síochána é, gur sagart é don Dia as aoirde, go dtánaig sé ag fáilthiú</span>
<lb n="1347"/><span>rimh Abraham, gur ofráil sé arán agus fíon mar íobairt do Dhia ag</span>
<lb n="1348"/><span>breith buíochas leis i dtaobh an bhua a rug Abraham ar a namhaid, agus</span>
<lb n="1349"/><span>gur thug se sion dho deachú na éadála a bhuaig sé.  Adeir Naomh Pól</span>
<lb n="1350"/><span>agus na Aithreacha Naofa gur figiúir ar Íosa Críost an fear so, agus gur</span>
<lb n="1351"/><span>rímh-chomhartha ar naomh-íobairt an Aifrinn an t-arán agus an</span>
<lb n="1352"/><span>fíon do íobair sé do Dhia.  As ag a shuipéar dhéanach a chuir Íosa</span>
<lb n="1353"/><span>Críost naomh-íobairt an Aifrinn ar bun, agus do ordaig sé í a chiomád</span>
<lb n="1354"/><span>suas go dtiucfach sé an lá déanach chun deire a chur go brách leis an</span>
<lb n="1355"/><span>domhan so, agus chun na fíoréin a bhreith leis go flaithiúnas, agus na</span>
<lb n="1356"/><span>droch-dhaoine a dhúnadh suas i bpríosún tintí Ifrinn.</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>A thánaig rí Sodom, agus an mhui<n>tir a theith leis, anuas uadhs</span>
<lb n="1359"/><span>na sléibhte, agus adúirt sé le Abraham, "bíoch an éadáil go léir agad,</span>
<lb n="1360"/><span>oir as í do cheart í.  Ní iarraim ort ach na daoine a shaorais a thabhairt</span>
<lb n="1361"/><span>dhom."  "Tógaim mo láimh suas chun flaithiúnas," arsa Abraham, "agus</span>
<lb n="1362"/><span>móidím dar an Tiarna uile-chomhachtach a mhaireas tré shaol na saol,</span>
<lb n="1363"/><span>ná glac<f>aig mé go fiú snátháin ná iall bróige dod' chuid-se, ná do chuid</span>
<lb n="1364"/><span>aoinne eile, chun nárbh fhéidir doitse ná dho aoinne eile a rá, "A rinneas</span>
<lb n="1365"/><span>Abraham saibhir.""</span>
<lb n="1366"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1367"/><p><span>"A fua<i>r sé," arsa Naomh Ambrós, "níos mó glóire as an úsáid a rin</span>
<lb n="1368"/><span>sé don bhua a rug sé ná as an mbua féin."   Agus cuireann sé i gcéill dhos</span>
<lb n="1369"/><span>na uile Chríostaithe nách ceart agus nách dlitheach dhóibh dol chun</span>
<lb n="1370"/><span>cogaig le aon intinn eile ach chun fóirthean ar an dram lag, agus iad a</span>
<lb n="1371"/><span>fhuascailt uadh an foirneart a 40 <imrítear ?> go éagórach ortha; agus</span>
<lb n="1372"/><span>gur carthannachtúil an gnóth dhóibh a n-anam a chur i gcontabhairt</span>
<lb n="1373"/><span>chun a gcó-chréatúirí a fhuascailt uadh dhaorbhruid; agus má chuireann</span>
<lb n="1374"/><span>Dia rath ar a ndícheall, nách ceart dhóibh aon chúiteamh saoltha a</span>
<lb n="1375"/><span>lorg, ach an buíochas agus an ghlóire a gheobha<i>d uaig ins na flaithis</span>
<lb n="1376"/><span>i dtaobh fóirthean ar a <g>có-chréatúirí oireaspach ar an dtalamh so.</span>
<lb n="1377"/>
<pb n="33"/></p>
<lb n="1378"/>
<lb n="1379"/><p><span>VIII.  FLIGHT OF AGAR, CONCEPTION OF ISAAC</span></p>
<lb n="1380"/>
<lb n="1381"/><p><span>Gen.15:16.  1.  Adéis a bhuaig Abraham ar na cheithre rithe</span>
<lb n="1382"/><span>comhachtach úd, agus a fhuascail sé uatha Lot arus</span>
<lb n="1383"/><span>a mhuintir, a chaith sé a shaol fé rath agus fé chompord.  Ní raibh</span>
<lb n="1384"/><span>asnamh aon mhaith ná sólás saoltha air, ach an t-aon asnamh so, ná</span>
<lb n="1385"/><span>raibh aon leanbh aige a bheach ina oidhre ar a<n> saibhreas mór budh</span>
<lb n="1386"/><span>thoil le Dia a thabhairt do.  Áfaig a chonairc Dia oiriúnach an tabharth-</span>
<lb n="1387"/><span>as sion a bhronnadh air, i ndáil na umhlaíochta agus an géilleadh</span>
<lb n="1388"/><span>a thiospáin sé dho trí iompar go foighne<ach> agus go sásta an easpa</span>
<lb n="1389"/><span>sleachta a bhí ar a mhnaoi.  Oíche áirithe a thiospáin Dia é féin do</span>
<lb n="1390"/><span>agus adúirt, "A Abraham, ná bíoch aon eagla ort, oir as mise do</span>
<lb n="1391"/><span>luacht saothar atá mór thar barr."  Adúirt Abraham dá fhreagradh, "A</span>
<lb n="1392"/><span>Thiarna, cad a thabharfaig tu dhom?  A gheobhaig mé bás gan sliucht</span>
<lb n="1393"/><span>agus tit<f>ig mo chuid go léir chun mac mo stíobhaird Eliezer uadh</span>
<lb n="1394"/><span>chathair Damascus.  Níor thugais mac dhom agus beig mo sheirbhíseach</span>
<lb n="1395"/><span>ina oidhre ar mo chuid."  "Ní é a bheas," arsa Dia, "ach fear a thiuc-</span>
<lb n="1396"/><span>faig uait fhéin, mac a béarfar dhoit fhéin, hen e a bheas ina</span>
<lb n="1397"/><span>oidhre ar do chuid."  A sheol Dia amach é, agus adúirt, "Féach suas</span>
<lb n="1398"/><span>ar na spéartha agus comhairig má fhiadfair na réalthanna sion go léir a</span>
<lb n="1399"/><span>chíonn tu ortha.  Beig do shliucht-sa chón iomadúil leo sin.  As mise an</span>
<lb n="1400"/><span>Tiarna Dia a thug amach thu uadh thír Caldea adonn go dtabharfainn</span>
<lb n="1401"/><span>an dútha so go léir dhoitse agus dhoit' shliucht, agus sealbhóig sibh í."</span></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>A chreid Abraham focal Dé agus a ghéill uadh chroí di.  Ní raibh</span>
<lb n="1404"/><span>doubhta ar bith aige ná go gcólíonfach Dia an gheallúint a thug sé dho.</span>
<lb n="1405"/><span>Áfaig adúirt sé,  "A Thiarna, tiospáin dhom conas a gheobhaig mé</span>
<lb n="1406"/><span>seilbh na dútha so atá thana féin lán do dhaoine comhachtach crógha -</span>
<lb n="1407"/><span>seacht náisiúin láidir saibhir ina seilbh romham."  "Tóg chúghad</span>
<lb n="1408"/><span>41 amá<i>reach," arsa Dia, "colain trí mbliain, gabhair baineann trí</span>
<lb n="1409"/><span>mblian, reithe trí mblian agus péire clúr.  Déin dhá leath dos na</span>
<lb n="1410"/><span>beithíg.  Áfaig ná gearr suas na éin.  Cuir gach leath díobh as cuinne</span>
<lb n="1411"/><span>a chéile.  Seasaimh eatartha go dul fé don ghrian."  A rin Abraham</span>
<lb n="1412"/><span>amhla sion, agus ar dhul fé don ghrian a thit codladh trom air.  Do luig</span>
<lb n="1413"/><span>eagla mór agus dorch<ad>as air, agus a chonairc sé solas iontach ag rith</span>
<lb n="1414"/><span>idir gach leath dhos na beithíg úd, agus a chualaig sé guth ag rá mair</span>
<lb n="1415"/><span>seo leis:  "Bíoch fhios agad go mbeig do shliucht i ndútha stróinséar<th>a,</span>
<lb n="1416"/><span>'na sclábhaithe ar feag ceithre chéad bliain.  Agus imreoig mise díolthas</span>
<lb n="1417"/><span>ar an náisiún úd a rin eágóir ortha.  Agus tiucfaig do shliucht amach</span>
<lb n="1418"/><span>aiste le saibhreas mór.  Áfaig sula dtitig an gnóth sin amach rachair-se</span>
<lb n="1419"/><span>chun do shinsear fhéin.  A gheobhair bás i síochaín an tráth a bheir</span>
<lb n="1420"/><span>críonna go leor.  Ansion tiucfaig do shliucht agus a gheobhaid seilbh na</span>
<lb n="1421"/><span>dútha so.  Oir níl tomhas peacaí na ndaoine a chónaíonn inte anis lán</span>
<lb n="1422"/><span>fós suas go bruach."</span>
<lb n="1423"/></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1424"/><p><span>Gen.16:1-15  2.  I gcionn deich mbliana uadh an am sion, uadh a</span>
<lb n="1425"/><span>chonairc Sara, bean Abraham, ná raibh aon leanbh</span>
<lb n="1426"/><span>aici, a chrom sí ag beith ag tathant air a' cailín frithálaimh <a bhí ?></span>
<lb n="1427"/><span>aici - Agar budh ainm di, agus a thugadar leo í uadh an Égypt - a</span>
<lb n="1428"/><span>ghlacadh chuige mar mhnaoi chun go mbeach sé do shólás aici leanbh</span>
<lb n="1429"/><span>le Abraham a fhaicsin, cé nár lé fhéin é.  Níor ghéill Abraham di, nó</span>
<lb n="1430"/><span>go bhfuair sé ordú speisialtha uadh <an> dTiarna a' gnóth sion a dhéan-</span>
<lb n="1431"/><span>amh.  A bhí sé go deimhin dlitheach do fhearaibh, uadh am na dílinn</span>
<lb n="1432"/><span>go bás Chríoist, níos mó ná aon bhean amháin a bheith pósta in aoneacht</span>
<lb n="1433"/><span>aca.  Áfaig uadh bhás Chríoist go deire an domhain atá sion coiscithe</span>
<lb n="1434"/><span>ar na uile dhaoine.  A ghlac Abraham, do réir chomhairle Sara, Agar</span>
<lb n="1435"/><span>mar bhean chuige, agus a ráinig sí trom uaig.  Agus an gnóth a mheas</span>
<lb n="1436"/><span>Sara a thabharfach sólás di, as amhla do fhás brón chúighthe as.  An</span>
<lb n="1437"/><span>uair a bhraith Agar go raibh sí ag iompar clainne, a chrom sí ar dhroch-</span>
<lb n="1438"/><span>mhúineadh agus ar tharcuisne a thabhairt dá máistreás.  A mheas sise</span>
<lb n="1439"/><span>gur le toil agus le cionta a fir a bhí sí chón asumhal agus chón droch-</span>
<lb n="1440"/><span>mhúinte sin lé, agus adúirt sí leis: "Atáir ag déanamh éagóra oram agus</span>
<lb n="1441"/><span>droch-chúiteamh liom.  A thugas dhoit mo chailín mar mhnaoi, agus</span>
<lb n="1442"/><span>as amhla atá sí ina máistreás oram.  42 Go <n>déanaig Dia ceart idir</span>
<lb n="1443"/><span>mise agus thusa."  "Féach," arsa Abraham, "as tusa fós as máistreás</span>
<lb n="1444"/><span>airthe:  déin lé mar as maith lead."  As sion amach a luig Sara lámh</span>
<lb n="1445"/><span>chón trom sin ar Agar go raibh sí cortha dá saol, agus a theith sí lé</span>
<lb n="1446"/><span>fhéin chun bás do fháil insa bhfásach.  A chonairc aingeal Dé í sínte go</span>
<lb n="1447"/><span>fan<n>lag cois tobair, agus adúirt sé lé, "Cá bhfuileann <tú> ag dol agus</span>
<lb n="1448"/><span>cad a thug anso thu, a Agar, a chailín Shara?"  "Atáim," ar sí, "ag</span>
<lb n="1449"/><span>teitheadh uadhm' mháistreás."  "Fill arís airthe agus bí umhal di,"</span>
<lb n="1450"/><span>arsa an t-aingeal.  "Féach," ar sé, "atá leanbh mic ar iompar agad, agus</span>
<lb n="1451"/><span>tabharfair Ishmael do ainm air, oir a chualaig Dia do osnaíl chruaig.</span>
<lb n="1452"/><span>Beig sé ina dhuine fia<i>n:  beig a láimh i gcuinnibh gach nduine, agus</span>
<lb n="1453"/><span>láimh gach nduine ina chuinnibh.  Agus méadóig Dia a shliucht insa</span>
<lb n="1454"/><span>chás ná fiadfar iad a chóaireamh.  Agus cónóid siad ar leithlig uadhs</span>
<lb n="1455"/><span>go aon chine eile."</span></p>
<lb n="1456"/>
<lb n="1457"/><p><span>A rin Agar a chomhairle:  a chas sí ar a máistreás, agus a bhí sí lán-</span>
<lb n="1458"/><span>umhal di.  A chuir sí leanbh mic di, agus a thug Ishmael mar ainm air.</span>
<lb n="1459"/><span>Féach cad é chón truamhéileach agus atá Dia, a chuir aingeal comhacht-</span>
<lb n="1460"/><span>ach chun fóirthean ar an gcréatúir bocht úd, agus chun comhairle a</span>
<lb n="1461"/><span>leasa a thabhairt di.  A ghlac sí an chomhairle sin agus as maith a éirig</span>
<lb n="1462"/><span>sé lé.  As cruinn a chólíon Dia an ní a gheall sé do thaobh an ghin úd a</span>
<lb n="1463"/><span>bhí ar iompar aici.  As uaig a thánaig an dram daoin<e> ar a dtugaimíd</span>
<lb n="1464"/><span>Ar<a>bs, nó locht na Arabia.  Cónaíd ins na fásaig gainmheach atá ins</span>
<lb n="1465"/><span>an Africa agus ins an Áise.  Ní rin aoinne riamh cúncas ortha.  Atáid</span>
<lb n="1466"/><span>siad leata uadh Charraig Gibraltar thiar go Falla Mór na China thior.</span>
<lb n="1467"/><span>Níor fhiad aon rí ná prionsa riamh iad a thabhairt fé smacht.  Agus a</span>
<lb n="1468"/><span>bhíodar chón comhachtach agus chón crógha sin gur chuireadar deire</span>
<lb n="1469"/><span>le Impireacht na Gréige.  A bhaineadar amach le neart a láimh an</span>
<lb n="1470"/><span>Asia agus an Égypt.  A chiomádadar seilbh ar an Easpáin ar feag</span>
<lb n="1471"/><span>céad blian, agus a dhéanfaidís cúncas ar an Eúróip go léir muna</span>
<lb n="1472"/><span><m>beach Cormac Cróga, rí na Fraince a bhuail iompa ag cathair Tours,</span>
<lb n="1473"/><span>a thug bualadh dhá lá i ndia<i>g a chéile dhóibh agus a mhairbh dhá</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1474"/><p><span>chéad míle dhíobh.  Agus cúpla céad blian uadh shin, a bhuadar ar</span>
<lb n="1475"/><span>Impire na Gearmáine, a chuireadar siege le cathair Vienna agus a</span>
<lb n="1476"/><span>bhíodar ar phointe í a thógáil an 43 uair a thánaig Seán Sobieski,</span>
<lb n="1477"/><span>rí na bPólíneach, le fiche míle fear chun fóirthean ar an gcathair.</span>
<lb n="1478"/><span>A chur sé é fhéin agus a mhuintir fé tharmain na Maighdeana Muire,</span>
<lb n="1479"/><span>agus a thug go misniúil fé an arm mór úd ina raibh trí chéad míle do</span>
<lb n="1480"/><span>shaighdiúirí lán-oilthe i gcogadh.  A bhris <s>é iad agus a lean ar feag</span>
<lb n="1481"/><span>seachtaine an tóir go dian ortha, agus níor chas duine díobh beo ina</span>
<lb n="1482"/><span>dhútha féin.  Agus as amhla sion a sábhálag an Chríostúlacht uadh an</span>
<lb n="1483"/><span>dram mallaithe úd a ghaibh le Mahomet in ionad gabháil le Íosa Críost</span>
<lb n="1484"/><span>a chrui<th>nig iad agus a fuair bás ar a son.</span></p>
<lb n="1485"/>
<lb n="1486"/><p><span>Gen.17:16-22.  3.  Trí bliana déag adéis a rugag Ishmael a thiospáin</span>
<lb n="1487"/><span>Dia é féin arís dho Abraham, agus a rin sé go aon</span>
<lb n="1488"/><span>gheallúint a thug sé roimhe sin dho do athnuachain ins na focail seo:</span>
<lb n="1489"/><span>"Mise," ar sé, "an Dia uilechomhachtach; siúlaig im' láthair-se agus</span>
<lb n="1490"/><span>beir iomlán.  Daingneoigh mé mo mhargadh idir mise agus thusa,</span>
<lb n="1491"/><span>agus meádóigh mé go iontach thu.  Tiucfaig mórán náisiúin agus</span>
<lb n="1492"/><span>mórán rithe uait.  Agus beig mise mar Dhia agad agus ag do shliucht</span>
<lb n="1493"/><span>go brách.  Beig mac ag do bhean, Sara, fá an am céanna so insa bhliain</span>
<lb n="1494"/><span>atá chughad.  Tabharfair Isaac do ainm air.  Agus is leis sin agus lena</span>
<lb n="1495"/><span>shliucht a dhéan<f>aig mé an margadh so a dhéinim anis leadsa: mé a</span>
<lb n="1496"/><span>bheith im' Dhia agadsa agus ages go aoinne a shíolthóig uaig sin go brách."</span></p>
<lb n="1497"/>
<lb n="1498"/><p><span>Ar chlos na bhfocal sion do Abraham, a chaith é féin ar a bhéal agus</span>
<lb n="1499"/><span>ar a aghaidh anuas ar an dtalamh ag breith buíochas le Dia, ag rá</span>
<lb n="1500"/><span>le áthas a chroí, "Ar dhóigh le aoinne riamh go mbeach mac agamsa,</span>
<lb n="1501"/><span>atá céad blian do aos, lem' bhean atá deith mbliana agus ceithre fichid</span>
<lb n="1502"/><span>do aos?"  A scar Dia ansin leis.</span></p>
<lb n="1503"/>
<lb n="1504"/><p><span>Tíompall trí mhí ina dhiagh sion a bhí Abraham ag suí i mbrotha an</span>
<lb n="1505"/><span>lae, faoi chrann ag doras a chábáin.  Oir níor thóg sé fhéin, ná a mhac</span>
<lb n="1506"/><span>ná mac a mhic ná aon cheann eile dos na pa<t>riarchs naofa, tig ná</span>
<lb n="1507"/><span>cathair riamh insa tír úd a gealladh dhóibh fhéin agus dhá sliucht go</span>
<lb n="1508"/><span>brách, ach a chónaíodar i gcábáin agus i mbothóga.  "Oir a thuigeadar,"</span>
<lb n="1509"/><span>arsa Naomh Pól, "gur st<r>óinséirí agus pasangéirithe iad a bhí ar a slí</span>
<lb n="1510"/><span>chun dútha a b'fhearr ná an dútha úd.  Ar an abhar sin níor mheasadar</span>
<lb n="1511"/><span>gurbh fhiú dhóibh tig ná cathair a thógan ar an dtalamh so.  Oir a</span>
<lb n="1512"/><span>chreideadar go daingean go raibh áras buan síoraí ag Dia fána gcomhair</span>
<lb n="1513"/><span>44 ins na flaithis, i dtír na mbeo.</span></p>
<lb n="1514"/>
<lb n="1515"/><p><span>Gen.18:1-16.  4.  Ar bheith dho ina shuí, mar adúrt, a chonairc sé</span>
<lb n="1516"/><span>triúr fear stróinséar<th>a ag triall air.  A bhí crot</span>
<lb n="1517"/><span>trabhailéirithe ortha.  A taidhsíog do go rabh<ad>ar tuirseach uadh an</span>
<lb n="1518"/><span>mbóthar agus uadh bhrothall an lae.  Do éirig sé go mear, a chuaig</span>
<lb n="1519"/><span>fé<na> ngéin, a bheannaig dhóibh agus do fháilthig rompa agus adúirt</span>
<lb n="1520"/><span>go cneasta leo, "Beigh mé buíoch go brách dhíbh, agus cuirfig sibh me</span>
<lb n="1521"/><span>fé oibleagáid, má fhanann sibh iom' fhochair agus suí anso fé scáth an</span>
<lb n="1522"/><span>chrainn.  Tabharfad uisce chun bhúr gcosa a ní, ollmhód beagán bíg</span>
<lb n="1523"/><span>dhíbh agus an uair a chaithfig sibh é gabhaig libh in bhúr mbóthar."</span>
<lb n="1524"/><span>Adúradar sion, "Déin mar adúirís."</span>
<lb n="1525"/></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1526"/><p><span>A rith sé isteach insa chábán agus dúirt lena mhnaoi, "Éirig ort go diair</span>
<lb n="1527"/><span>agus fuinig trí chlocha plúir agus déin arán grille.  Ansion a mhairbh</span>
<lb n="1528"/><span>sé gamhain ramhar, a chócráil é, a thug leis é agus a chuir le arán, im</span>
<lb n="1529"/><span>agus bainne fé scáth an chrainn i bhfianais' an trír úd é, agus do</span>
<lb n="1530"/><span>fhan ina sheasamh chun frithálamh ortha.  Ach cé bheach aige ann ach</span>
<lb n="1531"/><span>beirt aingeal agus Mac Dé féin i bhfuirm ndaoine.  Ar chaitheamh</span>
<lb n="1532"/><span>an bhíg dhóibh adúirt ceann aca (agus a budh é sin Mac Dé): "Cá</span>
<lb n="1533"/><span>bhfuil do bhean?"  "Atá sí, arsa Abraham, "insa chábán."  "Más ea"</span>
<lb n="1534"/><span>ar se sion, "fána leithéid seo do am geobhad-sa an tslí seo arís, agus</span>
<lb n="1535"/><span>beig mac ag Sara do bhean."  A chualaig sise insa chábán na focail sin</span>
<lb n="1536"/><span>agus a chuir sí smut gáire aiste ag rá lé fhéin, "As dealramhach an scéal go</span>
<lb n="1537"/><span>mbeig leanbh ag cailleach crí<o>nna caite mar mise, atá deich mbliana</span>
<lb n="1538"/><span>agus ceithre fichid do aos, agus mo shean-duine céad blian do aos, agus</span>
<lb n="1539"/><span>gan aon chaitheamh againn i ndiagh gnóth don tsórd a imig i bhfad uadh</span>
<lb n="1540"/><span>shin as ár gceann."  "Canathaobh," ar se sion le Abraham, "nar gháirig</span>
<lb n="1541"/><span>do bhean, ag rá  "A' mbeig mac ag mo leithéid-se do shean-bhean?"</span>
<lb n="1542"/><span>Oir níl aon ní ar bith deacair ná do-dhéanta ag Dia."  Arsa Sara, le</span>
<lb n="1543"/><span>neart eagla, "Níor gháireas ar aon chor."  "A rinnis go deimhin," ar sé.</span>
<lb n="1544"/><span>"Agus fá an am na ndúrt geobhad-sa anso arís agus beig mac agad."</span>
<lb n="1545"/><span>Do éiríodar ansa<n> agus a ghabhadar an <t>slí go cathair Sodom.</span>
<lb n="1546"/><span>A chuaig Abraham dá dtionlacan agus a thit comhrá amach eatartha</span>
<lb n="1547"/><span>agus gnóth ana-iontach a neosad dhíbh le cúnamh Dé 45 seachtain</span>
<lb n="1548"/><span>uadh inniubh.</span></p>
<lb n="1549"/>
<lb n="1550"/><p><span>5.  As a ndúrt atá dhá nithe le tabhairt fá ndeara go ró-spisialtha</span>
<lb n="1551"/><span>'gainn.  Ar dtúis, na focail seo adúirt Dia le Abraham, "Siúlaig im'</span>
<lb n="1552"/><span>láthair-se agus beir iomlán.  As sion tuigimid ná fuil slí ar bith níos</span>
<lb n="1553"/><span>éifeachtúla dhúinn chun sinn a dhéanamh iomlán insa go aon <t>sórd</span>
<lb n="1554"/><span>naofacht, ná nós as socharúla dhúinn do thaobh cuirp agus anama, ná</span>
<lb n="1555"/><span>cuimhneamh go minic go bhfuil Dia láithreach ins go aon áit, go</span>
<lb n="1556"/><span>bhfuil sé i gcónaí ag féachaint orainn do ló agus do oíche inár bhfochair,</span>
<lb n="1557"/><span>istig i gceart-lár ár gcroí, inár dtíompall, orainn, as ár gcionn in airde,</span>
<lb n="1558"/><span>fúinn thíos.  "Oir má théim suas ins na flaithis,"  arsa an fháig, "atáir-se</span>
<lb n="1559"/><span>ann, a Thiarna.  Agus má ghlacfainn sciatháin chlúir agus sceinneamh</span>
<lb n="1560"/><span>go teora an domhain, as í do láimh-se a bhéarfach ann me, a Thiarna.</span>
<lb n="1561"/><span>Agus dá rachainn síos go fíor-íochtar Ifrinn, atáir-se ann romham ag</span>
<lb n="1562"/><span>imirt do dhíolthas eaglach le lán-cheart ar an dram dhona a chónaíos</span>
<lb n="1563"/><span>go brách ina a<n> áras brónach úd".  "Oir as i nDia," arsa an tAspal,</span>
<lb n="1564"/><span>"a mhairimíd, a ghluaisimíd agus atáimíd beo."  Dá dtarraigeach Dia</span>
<lb n="1565"/><span>é féin uainn ar feag aon nómant amháin, ar an nómant sion a thit<f>imís</span>
<lb n="1566"/><span>thar n-ais insa neamhní ina rabhamair sular chruithnig sé sinn.  Adeirim</span>
<lb n="1567"/><span>gur ard-shocharúil dhúinn an fhírinne seo a thabhairt go minic agus go</span>
<lb n="1568"/><span>maith fá ndeara.  As do bhrí go ndear<mad>aimíd Dia a bheith do</span>
<lb n="1569"/><span>láthair inár bhfochair a thitimíd in aon pheaca.  Níl aon duine chón</span>
<lb n="1570"/><span>cuirpeach sion, dá gcuimhneóch sé go bhfuil <Dia> ag féachain air,</span>
<lb n="1571"/><span>ag éisteacht leis, adéarfach nó a dhéanfach ao' ní a chuirfeach mí-</span>
<lb n="1572"/><span>chéata air:  a scuirfeach sé gan stad dhá dhroch-obair agus dá</span>
<lb n="1573"/><span>dhroch-chaint, amhail a rin Thais óigbhean ana-álainn a tarr<aig>eag</span>
<lb n="1574"/><span>isteach chun droch-bheatha a lea<n>úint i gcathair Alexandria insa<n></span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1575"/><p><span>Égypt.  A bhídís ógánaig uasal dá marú a chéile go aon lá mar gheall</span>
<lb n="1576"/><span>airthe.  A bhí dearbhráthair athar di ina bhráthair bocht i mainistir</span>
<lb n="1577"/><span>a bhí trí nó ceatha<i>r do chéadtaibh míle insa bhfásach amach uadh</span>
<lb n="1578"/><span>an gcathair úd.  Duine ana-naofa a budh ea é, agus a 'niseag dho an</span>
<lb n="1579"/><span>droch-shlí a bhí iníon a dhearbhráthar ag leanúin.  Do fhág sé an</span>
<lb n="1580"/><span>mhainistir, a shóinseáil a bhrat agus a chuir cluith oifigeach air fhéin.</span>
<lb n="1581"/><span>A thóg sé cúpla púnt uadh uasal gaolmhar dho, a thánaig chun an</span>
<lb n="1582"/><span>46 tí ina raibh <sí> ina cónaí, agus a chaith céad púnt a dhíol i dtaobh í</span>
<lb n="1583"/><span>a fhaicsin.  A fuair sé í i seomra álainn ina aonar, agus adúirt go</span>
<lb n="1584"/><span>mb'fhearr leis go rabhadar i seomra ní budh phríobháidí i dteannta a</span>
<lb n="1585"/><span>chéile.  "Níl,"  ar sise, "seomra as príobháidí ná é seo.  Ní baol go</span>
<lb n="1586"/><span>bhfaicig neach ar bith sinn ach Dia."  "Dia!" ar se sion; "cionas a</span>
<lb n="1587"/><span>leomhann tu an ainm ró-naofa sion a tharraint tré do bhéal slach</span>
<lb n="1588"/><span>peacúil?  Mise a leithéid so do dhuine a thánaig chun thu a bhreith a'</span>
<lb n="1589"/><span>so."  A chaith sí í fhéin ar a béal agus ar a aghaidh, agus adúirt, "Rachad</span>
<lb n="1590"/><span>lead gan stad.  Áfaig atáid mo pheacaí chón mór sin go measaim ná</span>
<lb n="1591"/><span>maithfig Dia dhom iad go brách."  "Tógaim-se" ar sé, "do chortha</span>
<lb n="1592"/><span>agus do pheacaí go léir oram agus a gheobhaig mé maithiúnas i<o>nta</span>
<lb n="1593"/><span>go léir dhoit, má thagann tú liom."  A ghluai<s> sí leis gan stad.  A rug</span>
<lb n="1594"/><span>sé leis í don mhainistir agus a dhún suas í i seomra cúng i ná raibh</span>
<lb n="1595"/><span>radharc aici ar aoinne.  Agus a chaith sí ocht mbliana déag agus fiche</span>
<lb n="1596"/><span>ag déanamh an ai<th>rí budh chrua agus ag rá an t-aon urnaithe a mhúin</span>
<lb n="1597"/><span>an duine naofa di.  Agus a b'í urnaithe í sin, "Ó thusa a chúm me, bí</span>
<lb n="1598"/><span>trócaireach liom."  Fá an am sion budh thoil le Dia í a ghlaoch as an</span>
<lb n="1599"/><span>saol so.  Agus cúpla oíche sula bhf<u>air sí bás a fuair duine ana-naofa</span>
<lb n="1600"/><span>a bhí insa mhainistir radharc ar na flaithis, agus a chonairc sé cóirithe</span>
<lb n="1601"/><span>ann an leaba budh bhreátha ar bith.  "Cé dho," arsa aingeal leis, "nar</span>
<lb n="1602"/><span>dhóigh lead na bhfuil an leaba álainn sin socraithe?"  "Dhom'</span>
<lb n="1603"/><span>thuairim," arsa an bráthair, "as fá chomhair a leithéid so do mhór-</span>
<lb n="1604"/><span>naomh."  "Ní ea go deimhin," arsa an t-aingeal, ach fá chomhair an</span>
<lb n="1605"/><span>bhean bhocht úd Thais."</span></p>
<lb n="1606"/>
<lb n="1607"/><p><span>6.  An tara ní atá againn le tabhairt fá ndeara as ea cad é chón ceart</span>
<lb n="1608"/><span>agus chón socharúil agus atá sé dhúinn féile agus óstaíocht a thiospáint</span>
<lb n="1609"/><span>dho stróinséirí.  A mheas Abraham gur thra<i>bhléirí a bhí i ngá bíg</span>
<lb n="1610"/><span>agus fortaig an triúr úd a chonairc sé ag triall air, ach cé a bheach aige</span>
<lb n="1611"/><span>ach aingil Dé agus Rí na n-aingeal fhéin.  As air sin adúirt an t-Aspal,</span>
<lb n="1612"/><span>"Ná déanaig dearmad do fhéile agus do dhaonnacht, oir na daoine a</span>
<lb n="1613"/><span>chleachtaig iad, a fua<i>readar do onóir aingil Dé agus Tiarna na glóir' é</span>
<lb n="1614"/><span>féin a ghlacadh isteach ina dtithe."  47 Agus adeir Críost féin linn, pé</span>
<lb n="1615"/><span>fóirthean a thabharfam ar na boicht nó ar aoinne a bheig i ngá, súd as</span>
<lb n="1616"/><span>go mbeach an fhóirthean sion chón suarach le deoch uisce fuar, go mbeig</span>
<lb n="1617"/><span>sé chón buíoch agus dá a b'air féin i bpearsa a rinneamair an fhóirthean</span>
<lb n="1618"/><span>sion an lá déanach, an uair a thiucfaig sé ina ghlóire iontach chun</span>
<lb n="1619"/><span>breithiúnas a thabhairt orainn go léir agus chun deire a chur go brách</span>
<lb n="1620"/><span>leis an domhan so.  Adéarfaig:  "A bhíos ocrach agus a thugais bia</span>
<lb n="1621"/><span>dhom, etc.  Ar an abhar <sin> gluaisig, a dhream bheannaithe agus</span>
<lb n="1622"/><span>glacaig seilbh na ríocht<a> atá ollamh dhíbh."  Go dtugaig Dia dhúinn,</span>
<lb n="1623"/><span>tréna mhór-thrócaire, an chuire shólásach sin a thuilleamh agus a</span>
<lb n="1624"/><span>fháil.</span>
<lb n="1625"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1626"/><p><span>IX.  CRIMES OF THE SODOMITES   SODOM BURNT</span></p>
<lb n="1627"/>
<lb n="1628"/><p><span>Gen.18:17-33.  1.  Ar bheith do Abraham ag tionlacan an bheirt</span>
<lb n="1629"/><span>aingeal agus Mac Dé, adúirt se sion:  "An ceart</span>
<lb n="1630"/><span>dhúinn an gnóth a mheasaimíd a dhéanamh do cheilt ar an bhfear so</span>
<lb n="1631"/><span>atá ina cheap as na bhfás<f>aig mórán náisiúin agus rithe comhachtach,</span>
<lb n="1632"/><span>agus na mbeannófar go aon chine insa domhan ina shliucht?  Atá</span>
<lb n="1633"/><span>fhios againn go gciomádfaig sé fhéin, agus go n-achtóig sé dhá mhuintir,</span>
<lb n="1634"/><span>cóir agus ceart Dé a leanúint, agus go gcólíonfaig Dia gach ní a gheall</span>
<lb n="1635"/><span>sé dho."  Ansion adúirt sé le Abraham, "Bíoch fhios agad go bhfuilid</span>
<lb n="1636"/><span>peacaí na ndaoine a chónaíos i gcathair Sodom chón mór sion go</span>
<lb n="1637"/><span>bhfuilid do ló agus do óiche ag éimh agus a' screadaig ar Dhia díolthas</span>
<lb n="1638"/><span>a imirt ortha.  Ar an abhar sion a thánamair-ne chun go mbeach fhios</span>
<lb n="1639"/><span>againn go cruinn a' bhfuil an gnóth chón olc agus adeirtear ins na</span>
<lb n="1640"/><span>flaithis go bhfuil sé."  Do imíodar an bheirt aingeal ansion agus a</span>
<lb n="1641"/><span>thria<ll>adar ar an gcathair, agus do fhan an Tiarna i bhfochair Abraham.</span>
<lb n="1642"/><span>Agus ar thuigsin dho sion cé a bhí ina fhochair - oir go dtí sion a mheas</span>
<lb n="1643"/><span><s>é gur daoine iad - a dhruid sé suas leis an dTiarna:  "An féidir go</span>
<lb n="1644"/><span>millfig tu na daoine neamhchiontach mar aon le na mallathóirí?  Má</span>
<lb n="1645"/><span>atá deich nduine agus dá fhichid insa chathair úd, ná spárálfair í mar</span>
<lb n="1646"/><span>gheall ortha sion?  Oir as tusa ard-bhreitheamh cóir an domhain go</span>
<lb n="1647"/><span>léir, agus ní oireann doit an fíoréan a bhascadh in aoneacht leis an</span>
<lb n="1648"/><span>bpeacach.  Ná déin <a> leithéid do ghnóth."  Arsa an Tiarna dá fhreagairt,</span>
<lb n="1649"/><span>"Má fhaighim i Sodom, agus ins na seacht cathracha eile atá insa</span>
<lb n="1650"/><span>dútha so, deich nduine agus dá fhichid atá neamhchiontach, spárál-</span>
<lb n="1651"/><span><f>aigh mé an dútha go léir ar a son súd".  "Níl ionamsa," 48 arsa</span>
<lb n="1652"/><span>Abraham, "ach cré agus luaithreán, agus uadh a fuair mé iom' féin</span>
<lb n="1653"/><span>labhairt ar aon chor liom' Thiarna, labharfaig mé arís leis: Súd as ná</span>
<lb n="1654"/><span>faighfeá a<ch> cúigear agus dá fhichid ann, a' millfir an chathair?"</span>
<lb n="1655"/><span>"Ní dhéanfaig mé," arsa an Tiarna.  "Muna bhfaighir ach dá fhichid</span>
<lb n="1656"/><span>ann, cad déanfair?"  arsa Abraham.  "Má fhaighim an oiread sion ann,</span>
<lb n="1657"/><span>spárál<f>aigh mé an áit," arsa Dia.  "Ná tóg oram, a Thiarna," ar se sin,</span>
<lb n="1658"/><span>"muna bhfaighir ach fiche fíoréan ann?"  "Má fhaighim," arsa Dia, "ní</span>
<lb n="1659"/><span>mhillfig mé an áit."  "Ná glac fearg chúgam, a Thiarna," ar sé sin, "i</span>
<lb n="1660"/><span>dtaobh an fhocail dhéanaig seo a rá lead:  Súd agus ná faighfeá ach</span>
<lb n="1661"/><span>deichniúr ann?"  "Má fhaighim," arsa Dia, "maithfig mé don dútha."</span></p>
<lb n="1662"/>
<lb n="1663"/><p><span>A imig an Tiarna ansin uaig agus a chas Abra<ha>m chun a áras fhéin.</span></p>
<lb n="1664"/>
<lb n="1665"/><p><span>2.  A b'é peaca spisialtha na gcathracha so, drúis mhínádúrtha, nó</span>
<lb n="1666"/><span>beirt fhireannaig a bheith ag gabháil dá chéile amhail a bheach fear</span>
<lb n="1667"/><span>agus bean, nó beir<t> bhaineannaig a bheith ag gabháil dá chéile amhail</span>
<lb n="1668"/><span>as gur fireann agus baineann iad.  Atá an gnóth sion chón scanrúil sin</span>
<lb n="1669"/><span>go n-ainmníthear é ar na ceithre peacaí a screadas suas chun Dé a' lorg</span>
<lb n="1670"/><span>air díolthas a imirt insa tsaol so féin ar aoinne a bhíonn ciontach in</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1671"/><p><span>aon cheann díobh sion.  Na ceithre peaca ia<d> sin, murdar toilt<e>anach,</span>
<lb n="1672"/><span>an peaca so Sodom, éagóir a dhéanamh ar bhaintrig nó ar dhílleachtaí,</span>
<lb n="1673"/><span>agus a dtuarastal a chiomád uadh locht oibre.</span></p>
<lb n="1674"/>
<lb n="1675"/><p><span>A chuireadar leis an bpeaca scanrúil úd peacaí troma eile, amhail a</span>
<lb n="1676"/><span>'niseann an Spirid Naomh dúinn:  "A b'é bun agus abhar a bhí le peaca</span>
<lb n="1677"/><span>Sodom agus na cathracha eile a bhí in aon dútha lé, uabhar, raidhse</span>
<lb n="1678"/><span>agus iomarca bí, díomhaoineas, agus nár fhóireadar ar na boicht ná</span>
<lb n="1679"/><span>ar locht an dealbhais.  Dá bhrí sin a bhorradar suas agus a rinneadar</span>
<lb n="1680"/><span>an mhallathacht úd, agus a thug mise léirscrios ortha" (Ezechiel 16:</span>
<lb n="1681"/><span>49-50).</span></p>
<lb n="1682"/>
<lb n="1683"/><p><span>Gen.19:1-38.  3.  Um thrá<th>nona déanach a shroiseadar an bheirt</span>
<lb n="1684"/><span>aingeal cathair Sodom.  A bhí Lot ina shuí ag g<e>ata</span>
<lb n="1685"/><span>an chathair, agus an uair a chonairc sé iad do éirig go mear, a chuaig</span>
<lb n="1686"/><span>féna ngéin, do umhlaig go talamh dhóibh agus adúirt, "Iarraim</span>
<lb n="1687"/><span>oraibh, a mháistrí, teacht liom chun mo thí, agus fanaig iom' <fhoch-</span>
<lb n="1688"/><span>air ?>.  49  Níg bhúr gcosa, caithig bia, agus ar maidean tugaig bhúr</span>
<lb n="1689"/><span>slí oraibh."  "Ní dhéanfam ar aon chor," ar siad, "ach fanfam ar an</span>
<lb n="1690"/><span>sráid ar feag na oíche."  Áfaig ní éireoch sé díobh agus a sháraig iad</span>
<lb n="1691"/><span>chun dol leis.</span></p>
<lb n="1692"/>
<lb n="1693"/><p><span>A ghabhadar leis.  Do ollmhaigh sé suipéir dhóibh, agus adéis a</span>
<lb n="1694"/><span>chaite a thánaig go aon fhear agus garsún insa chathair chun an tí.</span>
<lb n="1695"/><span>A ghlaodar ar Lot agus adúradar, "Cá bhfuilid na feara óga úd a thánaig</span>
<lb n="1696"/><span>chúghad anocht?"  Cuir amach chúghainn iad chun go ndéanaimís</span>
<lb n="1697"/><span>sinn fhéin a shásamh leo."  A ghaibh Lot amach chúghtha agus a dhún</span>
<lb n="1698"/><span>sé an doras ina dhiagh agus adúirt,  "A dhearbhráithreacha, ná déanaig</span>
<lb n="1699"/><span>an obair ró-mhallaithe seo.  Atáid beirt iníon <agam>, maighdeana</span>
<lb n="1700"/><span>álainn óg:  scaoilfead amach chúghaibh iad chun bhúr dtoil a dhéanamh</span>
<lb n="1701"/><span>leo.  Áfaig ná bainig leis na ógánaig seo a thánaig anocht fé dhíon mo</span>
<lb n="1702"/><span>thí-se."  Adúradar leis, "Imig lead; a thánaís id' stróinséar chúghainn,</span>
<lb n="1703"/><span>ní chun a bheith iod' bhreitheamh ná iod' chomhairleach orainn.  As</span>
<lb n="1704"/><span>ort fhéin a dhéanfam ar dtúis an obair a dhéanfam ina dhiagh sion</span>
<lb n="1705"/><span>ortha sion.  A rugadar greim air agus a chuir<ea>dar chun an dorais a</span>
<lb n="1706"/><span>bhriseadh.  Ach a chuireadar na aingil a lámha amach, a tharraigeadar</span>
<lb n="1707"/><span>Lot isteach chúghtha, a dhúnadar an doras agus a chaochadar na</span>
<lb n="1708"/><span>mallathóirí úd.  Cé go rabhadar a súile oscailthe, ní fhiadadar an doras</span>
<lb n="1709"/><span>a aimsiú, ach a chaitheadar an oíche go léir ag siúl tíompall an tí.</span></p>
<lb n="1710"/>
<lb n="1711"/><p><span>Adúradar na aingil leis, "A' bhfuil aoinne muinteartha nó codartha</span>
<lb n="1712"/><span>lead insa chathair seo?  Má atá, brostaig ort go diair, beir thu fhéin</span>
<lb n="1713"/><span>agus iad sion amach as an gcathair seo.  Oir loiscfeam-ne í agus an</span>
<lb n="1714"/><span>dútha go léir.  Ní fhoighneoig Dia a thuille lena bpeacaí, agus a chur sé</span>
<lb n="1715"/><span>sinne chun léirscrios a thabhairt ortha."  A imig Lot go beirt ógánach a</span>
<lb n="1716"/><span>cheap sé a bheith ina gcliamhanaithe aige agus adúirt leo, "Éiríg</span>
<lb n="1717"/><span>suas go tapaig agus fágaig an áit seo, oir atá Dia ceapaithe chun léir-</span>
<lb n="1718"/><span>scrios a imirt airthe."  As amhla a mheasadar sin gur ag magadh a bhí</span>
<lb n="1719"/><span>sé, agus do fhanadar mar a bhí aca.</span></p>
<lb n="1720"/>
<lb n="1721"/><p><span>A chas Lot chun na aingil, agus ar bhreacadh an lae adúradar leis,</span>
<lb n="1722"/><span>"Beir lead do bhean, do bheirt iníon agus a bhfuil agad amach as 50</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1723"/><p><span>an gcathair seo, ar eagla go millfí <í ?> sion leis an ndram ard-mhallaithe</span>
<lb n="1724"/><span>seo."  A bhí sé sion ag l<e>adrán, ach a chuireadar na aingil é fhéin agus</span>
<lb n="1725"/><span>a mhuintir déis muith don chathair, agus adúradar, "Ná stadaig ar</span>
<lb n="1726"/><span>aon chor insa chomharsanach<t> so, agus ar bhúr mbás ná féachaig thar</span>
<lb n="1727"/><span>n-ais.  Ach teithig libh fhéin chón mear agus a fhiadfaig sibh chun an</span>
<lb n="1728"/><span>chnuic úd thall.  Oir a chonairc Dia oiriúnach sibh a spáráil."  "Uadh a</span>
<lb n="1729"/><span>fua<i>reas fábhar in bhúr radharc ar aon chor," arsa Lot, "atá baile beag</span>
<lb n="1730"/><span>anso i bhfogas dúinn: triallfad airthe, oir atá an cnoc ró-fhada uaim."</span>
<lb n="1731"/><span>"Spárálfaig mé an baile úd mar gheall ortsa.  Áfaig brostaig ort, oir ní</span>
<lb n="1732"/><span>féidir dom aon ní a dhéanamh nó go mbeir-se ar lámh na sábhála."</span></p>
<lb n="1733"/>
<lb n="1734"/><p><span>A shrois Lot an baile úd díreach ar éirí na gréine.  Agus le linn a éirí</span>
<lb n="1735"/><span>a chur Dia fearthainn do thine agus do brimstone anuas uadh na</span>
<lb n="1736"/><span>spéartha ar Sodom agus ar na seacht cathracha eile a bhí insa dútha</span>
<lb n="1737"/><span>sion.  A loisceag iad, mar aon leis na daoine, na beithíg, na crainn, na</span>
<lb n="1738"/><span>clocha, agus go fiú cré féin na dútha sion a bhí chón mór agus chón</span>
<lb n="1739"/><span>fairsean leis an oileán so na Éireann.  Agus a iompaig an tír sin, a bhí</span>
<lb n="1740"/><span>chón breá le Par<a>thas Dé, i loch bréan atá le faiscint fós: an Fhairrge</span>
<lb n="1741"/><span>nó an Mhuir Mharbh as ainm dí.  Níl iasc ná piast beo inte.  Atá gal</span>
<lb n="1742"/><span>chón bréan sin ag éirí aiste, dá sceinnfeach fiolar nó an <t>-éan as</span>
<lb n="1743"/><span>tréine as a chionn, a thitfeach sé anuas marbh.  Agus hen í an oíde a</span>
<lb n="1744"/><span>thug Dia ar na daoine úd agus ar an dútha mar gheall ar a bpeacaí:</span>
<lb n="1745"/><span>tine Ifrinn, go saora Dia sinn, do fhearadh anuas ortha insa tsaol</span>
<lb n="1746"/><span>so féin.</span></p>
<lb n="1747"/>
<lb n="1748"/><p><span>Ar imeacht do Lot agus a mhuintir do<n> bhaile úd - Segor budh</span>
<lb n="1749"/><span>ainm di - an uair a chualadar fothram, fuaim, agus glór na stuirme tintí</span>
<lb n="1750"/><span>uafásach úd, do fhéach a bhean thar n-ais, agus ar an láthair sin a</span>
<lb n="1751"/><span>dearnag pillóir salainne di, atá le faicsin fós agus a bheig an<n> go deire</span>
<lb n="1752"/><span>an tsaoil mar chomhartha seasmhach síoraí do fhógrann dhos go</span>
<lb n="1753"/><span>aoinne againn nách ceart dúinn go fiú féachaint thar n-ais ar an ndroch-</span>
<lb n="1754"/><span>chuideachtain do 51 fhágamair inár ndia<i>g, ná aon chaitheamh a</span>
<lb n="1755"/><span>bheith againn filleadh ortha.</span></p>
<lb n="1756"/>
<lb n="1757"/><p><span>A scanríog Lot chón mór sion tré an oíde a imig ar a bhean agus ar</span>
<lb n="1758"/><span>na cathracha úd ná stadfach sé insa bhaile úd féin, ach a theith sé chun</span>
<lb n="1759"/><span>an chnuic, mar a chomhairlíodar na aingil ar dtúis dho.  Agus a</span>
<lb n="1760"/><span>chónaig sé agus a bheirt iníon in uaimh mór a bhí an<n>.  Sealad dhóibh</span>
<lb n="1761"/><span>ansion agus adúirt an iníon budh shine lena dreibhshúir, "Atá ár</span>
<lb n="1762"/><span>n-athair ana-chríonna agus níl fear beo ar an dtalamh lena mbeach</span>
<lb n="1763"/><span>clainn againn.  Tugaimís fíon do, cuirimís ar meisc' é agus luímís ina</span>
<lb n="1764"/><span>fhochair adonn go mbeach sliucht againn agus ná caillfí an chine</span>
<lb n="1765"/><span>dhaonna ar fad."  A rinneadar amhla sion:  a chodail an iníon budh shine</span>
<lb n="1766"/><span>an oíche sin leis, agus ní airig se sin í a' luí leis ná ag éirí uaig ná cad</span>
<lb n="1767"/><span>a thit amach eatartha.  An oíche a bhí chúghtha a rin an iníon budh</span>
<lb n="1768"/><span>óige an gnóth céanna.  A bhí leanbh mic ag gach ceann aca.  A thug an</span>
<lb n="1769"/><span>bhean budh shine Moab, nó "mac mo athar," ar a leanbh, agus an ceann</span>
<lb n="1770"/><span>budh óige, Ammon, nó "mac mo dhaoine féin," ar a mac.  As uatha sion</span>
<lb n="1771"/><span>a thánaig dhá náisiún comhachtach a bhí ar teorainn an phobal Abhra,</span>
<lb n="1772"/><span>agus a rin uadh am go am ceataí móra dho<n> phobal úd.</span>
<lb n="1773"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1774"/><p><span>4.  Anis, cad é an teagasc as ceart dúinne a bhaint as na nithe uafásach</span>
<lb n="1775"/><span>so?   Cionas a bhainid siad linne?  Cad as ceart dúinn a dhéanamh dá</span>
<lb n="1776"/><span>ndruim?  Tugaimís fá ndeara ar dtúis gur mór a' sochar do aon náisiún</span>
<lb n="1777"/><span>daoine naofa a bheith ina measc.  Dá mbeach go fiú aon deichniúr</span>
<lb n="1778"/><span>amháin do dhaoine naofa coinsiasach macánta i gcathair Sodom agus</span>
<lb n="1779"/><span>ins na cathracha eile cuirpeach úd, ní thabharfach Dia ortha an oíde</span>
<lb n="1780"/><span>sceimhliúil a thug.  Atá sé ráite, agus as fíor an rá é, gur minic a</span>
<lb n="1781"/><span>chaillthear long tré chionta aoinne amháin, agus as có-fhíor gur minic a</span>
<lb n="1782"/><span>shábhálthar ní amháin long ach dútha, tré naofacht aoinne amháin.</span>
<lb n="1783"/><span>A bhí dhá chéad agus sé phearsa déag agus trí fichead ar bhord na</span>
<lb n="1784"/><span>loinge a bhí a' breith naomh ina phríosúnach don Róimh.  Págánaig a</span>
<lb n="1785"/><span>budh <ea> iad ach fíor-bheagán, agus a s<a>orag iad go léir mar gheall ar é</span>
<lb n="1786"/><span>sin a bheith ina bhfochair.  A shéid ana-stuirm ar feag ceithre lá dhéag</span>
<lb n="1787"/><span>agus ceithre oíche déag.  Ar a' bhfeag sin níor fhiadadar blúire 52</span>
<lb n="1788"/><span><bíg ?> ná braon dí a chaitheamh.  An oíche sula seolag iad go oileán</span>
<lb n="1789"/><span>Malta a thánaig aingeal Dé chun Nao' Pól agus adúirt: "A bhronn Dia</span>
<lb n="1790"/><span>na anamnacha so go léir ortsa, agus sábhálfar iad do bhrí go bhfuilir-se</span>
<lb n="1791"/><span>ina bhfochair."  Agus 'niseann a<n> Spirid Naomh dúinn in áit eile don</span>
<lb n="1792"/><span>Scriptiúir, ag trácht ar loscadh na gcathracha úd, "Do chuimhnig Dia,"</span>
<lb n="1793"/><span>ar sé, "ar Abraham, agus tré chion air a shaor sé Lot uadh <an> dtóitéan."</span>
<lb n="1794"/><span>Ní deir sé gur ghuig Abraham chun Dé ar son Lot: áfaig do bhrí gurbh</span>
<lb n="1795"/><span>é mac a dhearbhráthair é, tré an cion a bhí aige ar an bhfear bean-</span>
<lb n="1796"/><span>naithe úd.</span></p>
<lb n="1797"/>
<lb n="1798"/><p><span>Ar an abhar sion déanaimís go léir dícheall maireachtain go macánta</span>
<lb n="1799"/><span>agus go naofa, agus fóirfig Dia orainn fhéin agus ar ár ngaoltha.  Oir as</span>
<lb n="1800"/><span>treise agus as éifea<ch>túla i bhfianaise Dé glór a <n>deigh-ghníomh-</span>
<lb n="1801"/><span>artha ná glór na bhfocal.  Agus má screadaid peacaí na ndroch-dhaoine</span>
<lb n="1802"/><span>chun Dé a' lorg díolthais, as fórsúla ná sion a ghlaoid dea-oibreacha</span>
<lb n="1803"/><span>na bhfíoréan chuige a' lorg trócaire.  Oir a fuair Maois tréna achainí</span>
<lb n="1804"/><span>pardún do phobal mallaithe a rin rebelúntach<t> solmanta deith n-uaire</span>
<lb n="1805"/><span>i gcuinnibh Dé.  As tré ghrá agus cion ar an mbeagán fíoréan atá insa</span>
<lb n="1806"/><span>domhan a spáráil Dia an ioliomad peacaig atá ann.  Ní maith leis an</span>
<lb n="1807"/><span>rílé a stathadh as a' goirt ar eagla go stathfaí an chuirneacht in</span>
<lb n="1808"/><span>aoneacht léi.  Ligeann sé dhóibh fás tréna chéile go am an fhómhair,</span>
<lb n="1809"/><span>as é sin deire an tsaoil, "agus ansion," arsa Íosa Crío<s>t, "ordóig sé dá</span>
<lb n="1810"/><span>bhainteoirí, na aingil, an chuirneacht a chnósach isteach ina scioból</span>
<lb n="1811"/><span>agus an rílé a cheangal suas ina bearta agus a chaitheamh isteach insa</span>
<lb n="1812"/><span>tine úd ná múchfar go deo."</span></p>
<lb n="1813"/>
<lb n="1814"/><p><span>5.  Pointe eile nách ceart a dhearmad as ea gur thuilleadar na</span>
<lb n="1815"/><span>cathracha úd go cruaig agus go ceart an díolthas eaglach a imir Dia</span>
<lb n="1816"/><span>ortha mar gheall ar a bpeacaí troma uaf<á>sach.  Áfaig deimhníonn</span>
<lb n="1817"/><span>Críost dúinn, agus niseann go pointeáltha, gur measa a bheig na</span>
<lb n="1818"/><span>daoine as a chloiseann a theagasc agus ná géilleann dí; gur measa a</span>
<lb n="1819"/><span>bheig an scéal aca sion ná a bhí ag locht Sodom agus Gormorrha.  Níor</span>
<lb n="1820"/><span>chaith sé ach beagán seach<t>ainí i mbailí Corozain, 53 i mBethsaida</span>
<lb n="1821"/><span>agus i <g>Capharnaum.  A thug sé teagasc uadh am go am dos na</span>
<lb n="1822"/><span>daoine a chónaig ins na trí bhailí úd, agus a rin sé beagán míorúilí ionta.</span>
<lb n="1823"/><span>Ní ghlacfaidís na daoine a theagasc agus ní ghéillfidís di; ní éireoidís dá</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1824"/><p><span>ndroch-bhéasa.  Agus cad adúirt sé leo insa deire:  "Mo léan oraibhse,</span>
<lb n="1825"/><span>a Coroza<i>n, a Bethsaida agus a Capharnaum!  Oir dá <n>déanfaí i</span>
<lb n="1826"/><span>Sodom, i Gomorrha agus ins na cathracha eile a loscag le tine a scaoil-</span>
<lb n="1827"/><span>eadh anuas uadh neamh ortha, na míorúilí a dearnag i<o>naibhse, a</span>
<lb n="1828"/><span>sheasóidís inniubh.  Ar an abhar sion as measa a bheig sibhse as insa</span>
<lb n="1829"/><span>lá déanach ná locht na gcathracha úd."</span></p>
<lb n="1830"/>
<lb n="1831"/><p><span>Anis, a Chríostaithe, as neamhní a rin ár Slánathó<i>r dhos na daoine</span>
<lb n="1832"/><span>úd i gcomórtas dhos na nithe a rin sé dhúinne.  Níor chaith sé ach</span>
<lb n="1833"/><span>beagán seachtaine ina bhfochair súd, agus atá sé inár bhfochair-ne uadh</span>
<lb n="1834"/><span>a rugag sinn.  Níor thug sé ach teagasc fánach dhóibh súd, agus atá sé</span>
<lb n="1835"/><span>go aon Domhnach dár dteagasc-ne.  Níor bhronn sé ach grása gann</span>
<lb n="1836"/><span>fánach ortha súd agus a thug sé dhúinne na grása budh líonmhara, budh</span>
<lb n="1837"/><span>shaibhrí atá, <i.>e. é fhéin i bpearsa, fairrge na ngrása gan tomhas ga<n></span>
<lb n="1838"/><span>teora, a chuid fola agus feola, a anam, a chorp, a dhiacht, a dhaonnacht.</span>
<lb n="1839"/><span>Agus muna gcabhróimíd leis na grása, muna mbainfeam sochar ceart</span>
<lb n="1840"/><span>asta tré bheatha naofa Críostúil a leanúint, féach cad atá le imeacht</span>
<lb n="1841"/><span>orainn.  As glan an scéal gur measa a bheimís ná locht Sodom fhéin.</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>6.  Púnc eile ar nar cheart stuidéar agus léir-mhachtnamh a dhéan-</span>
<lb n="1844"/><span>amh as ea í seo:  gur ró-ainniseach an gnóth scaradh le cuideachta agus</span>
<lb n="1845"/><span>le cóluadar ndeigh-dhaoine, agus gur tiubaisteach an gnóth aon</span>
<lb n="1846"/><span>chuideachtanas a chiomád le droch-dhaoine.  A thosnaíodar mí-</span>
<lb n="1847"/><span>fhortún Lot go leír tré scaradh lena úncail naofa.  Beagán adéis a</span>
<lb n="1848"/><span>scar sé leis a gabhag é fhéin agus a mhuintir, agus a béarfaí iad i síor-</span>
<lb n="1849"/><span>bhraighdeanas gan fuascail do fháil go brách muna mbeach gur shaor</span>
<lb n="1850"/><span>se sion iad, le n-é féin a chur i mbaol a mhairthe tré chomhrac a</span>
<lb n="1851"/><span>thabhairt <leis> an dorn fear a bhí aige dhos na ceithre rithe buach úd</span>
<lb n="1852"/><span>agus dá dtrom-shlua.  Agus déis a shaoradh níorbh fholáir dho dul arís</span>
<lb n="1853"/><span>chun cónaithe ar measc na mallathóirí úd.  Agus a loiscfí é mar aon</span>
<lb n="1854"/><span>leo muna mbeach gur thiospáin Dia trócair<e> dho tré bháig 54 lena</span>
<lb n="1855"/><span>úncail.  Agus féach cad a thit amach do tré iomarca óil.  Cé gur chónaig</span>
<lb n="1856"/><span>sé i Sodom, a chiomád sé <é> fhéin saor glan uadh dhrúis fuathmhar</span>
<lb n="1857"/><span>mínádúrtha na bpeacach a chónaig inte.  Ach do dhruim iomarca óil</span>
<lb n="1858"/><span>a thit sé isteach, i gan fhios go deimhin, in obair nár thit amach uadh</span>
<lb n="1859"/><span>thúis domhain go dtí sin, ná as dóigh liom uadh shin aduas, a leithéid</span>
<lb n="1860"/><span>do aon fhear, ciontú lena iníonacha fhéin agus clainn a bheith <aige></span>
<lb n="1861"/><span>leo. Go saora Dia sinn!  Ó cad é an trom-chnoc bróin a bhí ar a chroí</span>
<lb n="1862"/><span>an dá lá agus a mhair sé, do dhruim an ghnótha sion.  Ar an abhar sion</span>
<lb n="1863"/><span>seachnaimís meisce, gabhaimís go dícheallach thóirste.  Namhaid</span>
<lb n="1864"/><span>ard-uirchóideach, fíor-mhairtheach as ea í, a dhúnfaig sinn go brách</span>
<lb n="1865"/><span>amach uadh ghlóire fhlaithiúnas agus a bháfaig sinn i dtine míle uair</span>
<lb n="1866"/><span>níos measa, níos fórsúil, níos bréine, ná an brimstone dearg tintí úd a rin</span>
<lb n="1867"/><span>luaithreán do Sodom.</span>
<lb n="1868"/>
<pb n="43"/></p>
<lb n="1869"/>
<lb n="1870"/><p><span>X.  BIRTH OF ISAAC, Etc.</span></p>
<lb n="1871"/>
<lb n="1872"/><p><span>Gen.20.  1.  An mhaidean a loisceag Sodom, a ghaibh Abraham amach</span>
<lb n="1873"/><span>go dtí an áit 'nar scar Mac Dé leis.  A fhéach sé chun an</span>
<lb n="1874"/><span>dútha ina raibh an chathair agus na seacht cathracha eile agus ní</span>
<lb n="1875"/><span>fheacaig <s>é ach datach mór agus lasair as a gcionn go léir.  Do fhág sé an</span>
<lb n="1876"/><span>dútha sin agus a chuaig chun cónaithe i <g>cathair Gerara i ndútha na</span>
<lb n="1877"/><span>Philistíneach.  Agus a ghlac Abimelec, an rí a bhí as cionn na dútha sion,</span>
<lb n="1878"/><span>Sara, chun go mbeach sí 'na bean aige fhéin.  Cé go raibh sí an tráth sin</span>
<lb n="1879"/><span>deich mbliana agus ceithre fichid do aos, a bhí sí chón bláfar agus chón</span>
<lb n="1880"/><span>dathúil agus a bhí sí ina óige.  An oíche sin a thiospáin Dia é fhéin don</span>
<lb n="1881"/><span>rí agus adúirt leis, "A rinnis gníomh do mharóig thu: atá an bhean</span>
<lb n="1882"/><span>sion pósta agus as fáig beannaithe liomsa a fear.  Cuir uait go diair í,</span>
<lb n="1883"/><span>agus muna gcuirfig tu, maróig mise thúsa agus do dhaoine go <l>éir."</span>
<lb n="1884"/><span>"A Thiarna," arsa Abimelec, "ní mharóir duine neamhchiontach nár rin</span>
<lb n="1885"/><span>aon ní as an <t>slí.  Nílr mheasas agus níor thuigeas go raibh sí pósta.</span>
<lb n="1886"/><span>Agus dá dtuigfinn ní chuimhneoch mo chroí ar a leithéid do ghnóth a</span>
<lb n="1887"/><span>dhéanamh go brách.  Atáim glan airthe: níor bhaineas ar aon <chor></span>
<lb n="1888"/><span>léithe, agus as i simplíocht mo chroí a ghlacas isteach im' 55 thig í."</span>
<lb n="1889"/><span>"Atá fhios agam," arsa Dia, "gur le croí simplí neamhchiontach a</span>
<lb n="1890"/><span>ghlacais í, agus as ar an abhar sion a chiomád mise thu chun ná titfeá</span>
<lb n="1891"/><span>i ngnóth chón mallaithe sin agus lámh a chur i mbean fhir eile.  Cas go</span>
<lb n="1892"/><span>dia<i>r ar a fear í, agus guífigh sé chúghamsa ar do shon, agus leigheas-</span>
<lb n="1893"/><span>far tu agus do mhuintir uadh <an> dteinneas trom a bhua<i>l<f>ig oraibh."</span></p>
<lb n="1894"/>
<lb n="1895"/><p><span>A ghlaoig an rí gan stad ar a sheirbhísig agus do 'nis dhóibh na focail</span>
<lb n="1896"/><span>sin.  A ghlac anaithe agus scanradh iad.  A ghlaodar ar Abraham agus</span>
<lb n="1897"/><span>a thugadar a bhean saor sábháltha suas dho, agus a thug an rí míle púnt</span>
<lb n="1898"/><span>di, ag rá, "Ceannaig ar an airgead so folach gnúise dhoit fhéin chun ná</span>
<lb n="1899"/><span>faiceach aoinne eile do aghaidh feasta, ach do fhear pósta fhéin, agus go</span>
<lb n="1900"/><span>mbeach fhios aca nách bean singil thu."</span></p>
<lb n="1901"/>
<lb n="1902"/><p><span>A ghuig Abraham ar son Abimelec agus a mhuintir, agus a thóg Dia</span>
<lb n="1903"/><span>dhíobh na pianta éagsúlach a chur sé ortha.  Agus budh iad pianta iad</span>
<lb n="1904"/><span>sion, de réir teagasc na ndaoine léannta a mhíníos an pháirt seo do<n></span>
<lb n="1905"/><span>Scriptiúir, teinneas agus pianta amhail a bhíonn ar bhean le linn linbh</span>
<lb n="1906"/><span>a bheith aici a bheith ar Abimelec agus ar go aon fhear ina ríocht.</span>
<lb n="1907"/><span>"As mar sin," arsa Naomh Ambrós, "a thiospáin Dia an fuath atá aige</span>
<lb n="1908"/><span>ar adhaltharnas.  Agus, uadh as é féin a chur an pósadh ar bun, go</span>
<lb n="1909"/><span>n-imreoigh sé díolthas cruaig ar go aoinne a chiontóig i gcuinnibh</span>
<lb n="1910"/><span>naofacht an staid bheannaithe sin."  Agus súd agus ná cuireann sé anis i</span>
<lb n="1911"/><span>gcéill do dhaoine an fuath atá aige don chuir trom sion trí ainnisí</span>
<lb n="1912"/><span>saoltha nó corpar<th>a a imirt ortha féin mar a rin sé insa tseana-aimsir,</span>
<lb n="1913"/><span>áfaig ní shaorfaig sin iad uadh an bpionós trom síoraí atá ollamh</span>
<lb n="1914"/><span>fána gcomhair agus a bainfear asta gan trua gan trócaire tré shaol na saol.</span>
<lb n="1915"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1916"/><p><span>Gen.21:1-21.  2.  A chólíon Dia fé dheire an ní a gheall sé do chúig</span>
<lb n="1917"/><span>bhliana fichead roimhe sin, go mbeach mac aige lena</span>
<lb n="1918"/><span>bhean fhéin a bheach ina oidhre ar a chuid agus gur ar shliucht an mhac</span>
<lb n="1919"/><span>sin a thiucfach Slánathóir an domhain.  A chuir Sara mac di ins an am</span>
<lb n="1920"/><span>céanna ina ndúirt an t-aingeal lé go mbeach sé aici.  A thug sé Isaac,</span>
<lb n="1921"/><span>nó "Gáire", do ainm 56 air i gcuimhne an smuit gáire a rin sí insa</span>
<lb n="1922"/><span>chábán an tráth a chualaig sí an t-aingeal ag rá lena fear, "A geobhad</span>
<lb n="1923"/><span>an tslí seo arís i gcionn trí rátha, agus beig mac fá an am sin ag</span>
<lb n="1924"/><span>Sara."  Agus cé gur ard-bhean uasal saibhir í, a rin sí banalthras ar a</span>
<lb n="1925"/><span>leanbh féin, agus an uair a coisceag é uadh an gcín a rin Abraham féasta</span>
<lb n="1926"/><span>mór dhá mhuintir agus dhá chomharsain le neart áthais i dtaobh gur</span>
<lb n="1927"/><span>thoil le Dia an mac sion a thabhairt dho.  As buíoch a bhí Sara do Dhia i</span>
<lb n="1928"/><span>dtaobh an scamall bróin a bhí airthe do thógan di, agus budh mhór é a</span>
<lb n="1929"/><span>áthas go bhfaicig sí fé dheire a leanbh fhéin agus ná fiadfach Agar a rá lé</span>
<lb n="1930"/><span>a thuille gur bhean gan sliucht í.  As dúch brónach a bhí Agar agus an</span>
<lb n="1931"/><span>mac do dhruim an ghnótha sin, oir a chonairc sé go raibh an oidhreacht</span>
<lb n="1932"/><span>caillthe aige.  A bhí sé chúig bliana dhéag do aos an tráth sion.  A chrom</span>
<lb n="1933"/><span>sé ar dhroch-úsáid a thabhairt don leanbh eile.  Budh mhar a chéile leis</span>
<lb n="1934"/><span>agus an bás é 'fhaicsin ar aon chor.  An uair a thuig Sara an gnóth sion</span>
<lb n="1935"/><span>adúirt sí lena fear, "Cuir uait an bhean so agus a mac, oir ní bheig mac</span>
<lb n="1936"/><span>mo chailín aimsire i gcó-oidhreacht lem' mhac-sa.  A ghlac Abraham</span>
<lb n="1937"/><span>na focail sin go ró-olc ar a mhnaoi, ach adúirt Dia leis, "Ná tóg ar Sara</span>
<lb n="1938"/><span>an chaint úd a chaith sí lead, ach déin mar adúirt sí lead.  Oir as in do</span>
<lb n="1939"/><span>mhac Isaac a bheig sliucht agad.  Ach i dtaobh mic an chailín, tiucfaig</span>
<lb n="1940"/><span>náisiú<i>n mhóra comhachtaig uaig, do bhrí gur leadsa é."</span></p>
<lb n="1941"/>
<lb n="1942"/><p><span>Go moch ar maidin a scaoil sé Agar agus a mac uaig.  A thug sise</span>
<lb n="1943"/><span>aghaidh ar an bhfásach.  Agus an tráth a bhí an lón bíg agus dí a thug</span>
<lb n="1944"/><span>sí lé caite, do fhág sí a mac fé bhun crainn ag béicig agus ag fáil bhaís le</span>
<lb n="1945"/><span>tart.  Agus a chuaig sí féin tamall uaig chun ná beach sí i láthair a</span>
<lb n="1946"/><span>bháis, agus a chrom ar ghol go géar.  A chualaig Dia béicig an linbh</span>
<lb n="1947"/><span>agus a chuir sé aingeal <chúighthe> adú<i>rt lé, "A Agar, cad a mheasann</span>
<lb n="1948"/><span>tu a dhéanamh?  Éirigh suas, oir do chualaig Dia gol do linbh.  Ná</span>
<lb n="1949"/><span>bíoch eagla ort: beir ar láimh air, oir déanfaig 57 Dia athair dé ar</span>
<lb n="1950"/><span>mhórán náisiúin comhachtach."  Ansin a thiospáin an t-aingeal tobar a</span>
<lb n="1951"/><span>bhí i bhfogas di.  A thug sí deoch dho agus do fhan ina fhochair nó</span>
<lb n="1952"/><span>gur fhás chun a bheith ina fhear.  A thug sí bean chuige uadh an Égypt,</span>
<lb n="1953"/><span>agus as uaig a thánaig na náisiúin úd, mar a 'niseas roimhe seo dhíobh,</span>
<lb n="1954"/><span>ar na dtugthar Arabs, a chónaíonn ins na fásaig mhóra gainmhig atá</span>
<lb n="1955"/><span>insan Áise agus insan Africa.  Fiántóirí as ea iad, nár fhiad aon rí ná</span>
<lb n="1956"/><span>taoiseach an láimh uachtrach a fháil riamh fós ortha.</span></p>
<lb n="1957"/>
<lb n="1958"/><p><span>Gen.22:1-18.  3. Adéis a díobrag Agar agus a mac Ishmael, a chaith</span>
<lb n="1959"/><span>Abraham a shaol fé chompord mór agus fé an sólás</span>
<lb n="1960"/><span>a bhí aige uadhna bhean agus a mhac Isaac, an uair budh thoil le Dia</span>
<lb n="1961"/><span>é a thástáil go cruaig, an tástáil budh chrua 'baineag as aoinne riamh.</span>
<lb n="1962"/><span>A budh <é> a mhac Isaac áthas a chroí agus sólás a anama.  Budh</span>
<lb n="1963"/><span>uadhna shliucht a gheall Dia go síolthóch Slánathóir an domhain.</span>
<lb n="1964"/><span>A bhí an mac grámhar beannaithe sin seacht mbliana déag agus fiche</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1965"/><p><span>do aos an tráth a ghlaoig Dia fé dhó istoíche ar Abraham as a chodladh.</span>
<lb n="1966"/><span>Adúirt se sion, "Atáim agad, a Thiarna."  "Más ea," arsa Dia, "éirig go</span>
<lb n="1967"/><span>diair agus beir lead do mhac - an mac sin ar na bhfuileann <tú> ceannúil</span>
<lb n="1968"/><span>thar barr - beir lead é go cnoc a thiospán<f>aig mis' doit.  Déin olthóir</span>
<lb n="1969"/><span>ar mhullach an chnuic; cuir beart adhmaid anuas airthe; ceanga<i>l do</span>
<lb n="1970"/><span>mhac, sín ar an adhmad é, tarraig do chlaíomh ar a scórnach, bain an</span>
<lb n="1971"/><span>t-anam ar fad as.  Scaoil tine fé an adhmad agus déin luaithreán dá</span>
<lb n="1972"/><span>chorp im' onóir-se.</span></p>
<lb n="1973"/>
<lb n="1974"/><p><span>Gan mhoill ar bith a phreab Abraham suas, a rug leis a mhac, beirt</span>
<lb n="1975"/><span>sheirbhísig agus asal ar na raibh beart adhmaid.  Adéis trí lae siúil a</span>
<lb n="1976"/><span>shrois <s>é an cnoc a thiospá<i>n Dia dho.  Agus a budh <é> cnoc é sin</span>
<lb n="1977"/><span>Calva<r>y, ar nar íobair Mac Dé é fhéin ina íobairt loiscithe dhá</span>
<lb n="1978"/><span>Athair síoraí, ocht céad déag agus naoi bliana déag agus dá</span>
<lb n="1979"/><span>fhichid uadh an am sin.  An tráth a thánadar go bun a' chnuic, adúirt</span>
<lb n="1980"/><span>Abraham leis na seirbhísig, "Fanaig-se agus an t-asal anso go racham-ne</span>
<lb n="1981"/><span>araon suas ar an gcnoc chun Dia do adhradh.  Agus ansion fillfimíd</span>
<lb n="1982"/><span>chúghaibhse.  58 Ar ghabháil suas an chnuic dóibh - an bheart</span>
<lb n="1983"/><span>adhmaid anuas ar a dhrom ag Isaac, an tine agus an claíomh ina láimh</span>
<lb n="1984"/><span>ag Abraham - ar chur an chnuic díobh adúirt Isaac, "A Athair, atá an</span>
<lb n="1985"/><span>t-adhmad agus an tine againn chun na íobartha a dhéanamh.  Áfaig cá</span>
<lb n="1986"/><span>bhfuil an íobairt féin?"  "Ní baol," arsa Abraham, "ná go sláthróig</span>
<lb n="1987"/><span>Dia íobairt dhúinn."  A thóg sé an olthóir, a chur an t-adhmad airthe,</span>
<lb n="1988"/><span>adúirt lena mhac baint de, é fhéin a shíneadh anuas ar an olthóir chun</span>
<lb n="1989"/><span>go maireofaí é agus é a loscadh in onóir Dé.  Ní dúirt an mac go fiú</span>
<lb n="1990"/><span>focal ina chuinnibh, ach a rin sé go fonnmhar mar do ordaig a athair.</span>
<lb n="1991"/><span>A thóg sé sin an claíomh suas ina láimh chun scórnach a mhic a ghear-</span>
<lb n="1992"/><span>radh.  Agus lena linn sin a rug aingeal uadhs na flaithis greim ar a</span>
<lb n="1993"/><span>láimh, ag rá, "A Abraham, ná bain lead' mhac; ná déin díth ná díobháil</span>
<lb n="1994"/><span>ar bith dho.  Anis atá fhios go cruinn agam go bhfuileann tú lán-umhal</span>
<lb n="1995"/><span>don Tiarna, insa tráth na rabha<i>s lán-ollamh do mhac greanamhar</span>
<lb n="1996"/><span>a mharú tré ghéilleadh dho."</span></p>
<lb n="1997"/>
<lb n="1998"/><p><span>Ansion do fhéach Abraham taobh thiar de agus a chonairc sé reithe</span>
<lb n="1999"/><span>agus a adharca gafa i dtor sceach.  A rug sé air, a mhairbh é agus do</span>
<lb n="2000"/><span>ofráil do Dhia é mar íobairt in ionad a mhic.  Ar chríochnú an gnóth sin</span>
<lb n="2001"/><span>a ghlaoig an t-aingeal uadhs na flaithis an tarna uair ar Abraham</span>
<lb n="2002"/><span>agus adúirt leis, "Ag seo mar adeir an Tiarna Dia a chruithnig neamh,</span>
<lb n="2003"/><span>talamh agus na uile nithe atá ionta: Dearbhaím dar me fhéin, do bhrí</span>
<lb n="2004"/><span>gur rinnis an gnóth so agus go rabha<i>s toiltheanach do mhac grámhar</span>
<lb n="2005"/><span>a mharú iom' onóir-se, go mbeannóigh mé tusa agus go méadóigh mé do</span>
<lb n="2006"/><span>shliucht agus go mbeid chón iom<a>dúil le na réalthanna atá ar an</span>
<lb n="2007"/><span>spéir agus na gráinní gainmhe atá ar thráig na fairrge; agus go</span>
<lb n="2008"/><span>mbeannófar iod' shliucht go aon náisiún atá insa domhan, do bhrí gur</span>
<lb n="2009"/><span>ghéillis dom' ordú-sa."</span></p>
<lb n="2010"/>
<lb n="2011"/><p><span>4.  A thógfach sé, ní ea amháin bliain, ach céad bliain uainn chun na</span>
<lb n="2012"/><span>nithe seo a chuireas inniubh in bhúr láthair a mhíniú go cóir.  Dá</span>
<lb n="2013"/><span>mbeach im' cheann-sa intleacht agus foghlaim 59 na n-údar as léannta</span>
<lb n="2014"/><span>a mhair riamh, ní thiucfach sé liom trácht i g<c>eart ar an mbrí agus an</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="2015"/><p><span>éifeacht doimhin spirideáltha atá ins na nithe ard-iontach so.  Ní foláir</span>
<lb n="2016"/><span>dhom a dó nó a trí phúinc a chur i gcéill dhíbh chun go ndéanfach sibh</span>
<lb n="2017"/><span>stuidéar agus léirmhachtnamh ortha.</span></p>
<lb n="2018"/>
<lb n="2019"/><p><span>Tugaig fá ndeara ar dtúis gur figiúir ar Dhia Abraham, agus gur</span>
<lb n="2020"/><span>figiúir ar Eaglais Dé a bhean Sara.  Agus as dá dhruim sin adeirthear</span>
<lb n="2021"/><span>insa Scriptiúir gurb é Abraham athair na gcreidmheach, nó athair</span>
<lb n="2022"/><span>spirideáltha na uile dhaoine a chreid agus a chreidfig go brách in Íosa</span>
<lb n="2023"/><span>Críost.  Agus Críost fhéin, ag trácht ar staid na <n->anam<n>acha insa</span>
<lb n="2024"/><span>tsaol eile, glaonn sé "brollach Abraham" ar ghlóire fhlaithiúnas.  "An</span>
<lb n="2025"/><span>tráth," ar sé, "a fuair an fear bocht Lazarus bás, a rugadar na aingil a</span>
<lb n="2026"/><span>anam leo go brollach Abraham.  Agus ar bhás do Dives, nó an craosaire</span>
<lb n="2027"/><span>saibhir crua-chroíoch a dhiúltaig fóirthean ar an mbochtán úd, a</span>
<lb n="2028"/><span>adhlacag a anam in Ifreann.  Ar thógain a shúile suas dho," arsa Críost,</span>
<lb n="2029"/><span>"a chonairc sé Lazarus fé shólás i mbrollach Abraham, agus adúirt go</span>
<lb n="2030"/><span>truamhéileach.  "Ó a Athair Abraham, cuir chúgham Lazarus chun go</span>
<lb n="2031"/><span>dtomach barr a mhéir in uisce agus aon bhraon amháin de 'ligean</span>
<lb n="2032"/><span>do shileadh mar fhuathain ar mo theanga.  Oir atáim ró-phianta insa</span>
<lb n="2033"/><span>lasair seo."'</span></p>
<lb n="2034"/>
<lb n="2035"/><p><span>Agus fé mar a mheas Pharaoh rí na Égypte, agus Abimelec rí na</span>
<lb n="2036"/><span>bhPhilistínig, Sara a bhean a bhaint do Abraham, amhla sin a mheasaid</span>
<lb n="2037"/><span>rithe saoltha uadh am go am an Eaglais fhírinneach a scaradh le Dia</span>
<lb n="2038"/><span>agus í a dhéanamh umhal agus uirrimeach dhóibh fhéin.  Agus fé mar a</span>
<lb n="2039"/><span>chuir Dia píonós ar Pharaoh agus ar Abimelec, cuireann sé píonós</span>
<lb n="2040"/><span>go minic, nó mar adéarfainn do ghnáth, ar na rithe a mheasann an gnóth</span>
<lb n="2041"/><span>mallaithe sin a dhéanamh.  Mar shampla air sin atá an t-ochtú Hannraoi,</span>
<lb n="2042"/><span>a chuir an creideamh gallda ar bun ins na náisiúin <seo ?>.  A bhí sé</span>
<lb n="2043"/><span>pósta do reír dlí Dé agus na Eaglaise le Caitlín, dreabhshúir an Impire</span>
<lb n="2044"/><span>Gearmánach, a<n> cúigiú Cormac.  Agus déis mórán blian a chaitheamh</span>
<lb n="2045"/><span>lena chéile, an tráth a chonairc sé ná 60 raibh sliucht fireann aige lé,</span>
<lb n="2046"/><span>a chrom sé a bheith ag tathant ar an bPápa é a scaoileadh, agus cead a</span>
<lb n="2047"/><span>thabhairt dho bean eile a phósadh - gnóth, ní nách ionadh, ná rin</span>
<lb n="2048"/><span>an Pápa agus ná fiadfach a dhéanamh cé gur mór é a chomhachta.</span>
<lb n="2049"/><span>Cad a rin Hannraoi ach, mar olc ar an bPápa, a rin sé Ceann na Eaglaise</span>
<lb n="2050"/><span>dhe féin, agus a scar sé náisiún na Saxon le creideamh Chríost.  A chuir</span>
<lb n="2051"/><span>uaig a bhean phósta, agus, le dúil mic a bheith aige, a phós sé mór-</span>
<lb n="2052"/><span>sheisir mná eile.  A scoith sé an ceann do chúigear díobh, agus adéis</span>
<lb n="2053"/><span>a shaothar go léir ní raibh aige ach aon mhac amháin, Éadbhárd, agus</span>
<lb n="2054"/><span>beirt iníon, Máire agus Eilís.  A chuadar sin go léir gan sliucht, agus i</span>
<lb n="2055"/><span>gcúrsa trí fichid blian ní raibh duine ná daonní dhá shliucht a gheobhach</span>
<lb n="2056"/><span>cróin na Sasana inár n-aimsir fhéin.</span></p>
<lb n="2057"/>
<lb n="2058"/><p><span>Bonaparte crógha cafuach, a chur sé a bhean phósta uaig agus a</span>
<lb n="2059"/><span>ghlac iníon Impire na Gearmáine mar bhean.  A bhí mac aige lé, agus</span>
<lb n="2060"/><span>an uair ná déanfach an Pápa an gnóth mallaithe sin daingean agus ná</span>
<lb n="2061"/><span>géillfeach sé dho i nithe eile éagórach, a chuir sé i bpríosún é, a bhain</span>
<lb n="2062"/><span>cathair na Rómha de agus an dútha go léir a bhí ag gabháil, le tuille</span>
<lb n="2063"/><span>mór agus míle blian, chun go aon Phápa a chothú.  A thug sé ainm rí</span>
<lb n="2064"/><span>na Rómha ar an mac sin nár mhair i bhfad.</span></p>
<lb n="2065"/>
<lb n="2066"/><p><span>Áfaig as ró-olc a éirig an gnóth sin le Bonaparte.  A bhí ádh agus rath</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="2067"/><p><span>air go dtí sin: a bhuaig sé go dtí sion go aon ghleo, agus as imó trom-</span>
<lb n="2068"/><span>ghleo garbh a chur sé de.  Áfaig uadh an lá nar chur sé lámh i bPápa</span>
<lb n="2069"/><span>Dé a chuaig go aon ní ina chuinnibh.  A rug sé an arm budh bhreátha</span>
<lb n="2070"/><span>dár feacag riamh ins an Eúróip - milliún, nó deich céad míle do</span>
<lb n="2071"/><span>shaighdiúirí crógha, lánoilte ar ghunna agus ar chlaíomh, chun cúncas</span>
<lb n="2072"/><span>a dhéanamh ar an Rúisíneach.  Níor thug sé leis dhíobh san thar n-ais</span>
<lb n="2073"/><span>do<n> Fhrainc ach deich míle fichid.  Ní budh iad pléir ná claíthe</span>
<lb n="2074"/><span>na Rúisínig a mhairbh iad, ach Dia a chuir sneachta trom ortha a</span>
<lb n="2075"/><span>mhúch iad.</span></p>
<lb n="2076"/>
<lb n="2077"/><p><span>As mear agus as tapaig a mhilleag mac a dhearbhráthair, an Impire</span>
<lb n="2078"/><span>nua so na Fraince a thug, beagán blian uadh shin, cúnamh éifea<ch>túil</span>
<lb n="2079"/><span>don rí ard-mhallaithe sin Victor Emmanuel, rí na I<o>dáile 61 chun a</span>
<lb n="2080"/><span>chuid don tsaol a bhaint don Phápa, an dútha do fhág Cormac Mór,</span>
<lb n="2081"/><span>Impire na Fraince, tuille agus míle bliain uadh shin, mar estát fá</span>
<lb n="2082"/><span>chomhair go aon Phápa a bheig do deire an domhain as cionn Eaglais</span>
<lb n="2083"/><span>Chríoist.  Do éirig cogadh idir an Bonaparte so agus Uilliam rí na</span>
<lb n="2084"/><span>Prúise, insa bhliain 1870.  A buag air, a dearnag príosúnach de, a</span>
<lb n="2085"/><span>ghabhag agus a réabag a chathracha agus a loiteag an dútha go léir.</span>
<lb n="2086"/><span>Agus sin i ndíolthas na éagcóra a rin sé ar Phápa Dé.</span></p>
<lb n="2087"/>
<lb n="2088"/><p><span>5.  Gnóth eile as ceart a thabhairt fá ndeara as ea fé mar a rin</span>
<lb n="2089"/><span>Ishmael, an mac a bhí ag Abraham le Agar, persecuting ar Isaac,</span>
<lb n="2090"/><span>a cheap Dia mar oidhre ar na geallúna móra iontach a thug sé don</span>
<lb n="2091"/><span>nduine beannaithe úd: amhla sin a dhéan<f>aig, do shíor agus do ghnáth,</span>
<lb n="2092"/><span>leas-chlainn na Eaglaise, na eiricidí, a éirionn uadh am go am,</span>
<lb n="2093"/><span>persecutin<g> agus géirleanúint ar chlann fhírinneach na Eaglaise,</span>
<lb n="2094"/><span>na Catailicí, ag iarraig a n-oidhreacht - as í oidhreacht í sin an</span>
<lb n="2095"/><span>creideamh cóir do fhág a n-athair Críost aca ar an dtalamh so - a</span>
<lb n="2096"/><span>bhaint díobh, adonn ná sroisidís go brách seilbh do fháil ar an</span>
<lb n="2097"/><span>oidhreacht buan saibhir síoraí atá aige fána gcomhair ins na</span>
<lb n="2098"/><span>flaithis.  Áfaig as socharúla dhúinn géirleanúint do fhulang i</span>
<lb n="2099"/><span>bhfochair Isaac ná ádh saoltha a bheith orainn i bhfochair Ishmael.</span>
<lb n="2100"/><span>Oir l<e>aghfaig an <t->ádh agus imeoig sé leis an saol so, ach seasóig</span>
<lb n="2101"/><span>oidhreacht Isaac tré shaol na saol.</span></p>
<lb n="2102"/>
<lb n="2103"/><p><span>6.  Áfaig an gnóth spisialtha atá le tabhairt fá ndeara againn, chun</span>
<lb n="2104"/><span>aithris spisialtha a dhéanamh air, as ea foighne iontach agus creideamh</span>
<lb n="2105"/><span>láidir Abraham.  A bhí chúig bliana fichid uadh gheall Dia an mac</span>
<lb n="2106"/><span>úd dho.  Ar an bhf<e>ag sin níor thiospáin sé an mhífhoighne ná an</span>
<lb n="2107"/><span>do-shástacht as lú i dtaobh nár chólíon Dia a gheallúint dho.  Lán do</span>
<lb n="2108"/><span>chreideamh i nDia, a bhí sé lán-deimhneach go gcólíonfaí an gheallúint</span>
<lb n="2109"/><span>úd an tráth a chíofach Dia oiriúnach í a chólíonadh.  Do fhág sé an</span>
<lb n="2110"/><span>gnóth go léir fé.  Agus seacht mbliana déag agus fiche adéis a cólíonag í,</span>
<lb n="2111"/><span>gan stad, chón luath agus do ordaig Dia dho an mac úd do mharú agus</span>
<lb n="2112"/><span>luaithreán a dhéanamh dá chorp, do ollmhaig sé é fhéin chun sion a</span>
<lb n="2113"/><span>dhéanamh, cé gur gheall Dia go mbeach sliucht 62 an fhir sin chón</span>
<lb n="2114"/><span>iomadúil le na réalthanna atá ar an spéir nó leis an gainimh atá ar</span>
<lb n="2115"/><span>thráig na fairrge.  Ní dúirt sé focal i gcuinnibh an órdú a thug Dia dho é</span>
<lb n="2116"/><span>a chur chun báis.  Oir a bhí sé lán deimhneach, arsa Naomh Pól, súd</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="2117"/><p><span>féin agus go maróch <sé> an mac sin agus go ndéanfach sé loiscreán de,</span>
<lb n="2118"/><span>go dtabharfach Dia slán folláin beo dho arís é.</span></p>
<lb n="2119"/>
<lb n="2120"/><p><span>7.  Tugaimís fós fá ndeara cad é chón umhal agus chón géilliúil agus a</span>
<lb n="2121"/><span>bhí an mac sion dhá athair.  Fear groí, láidir, cumasach a budh <ea> é,</span>
<lb n="2122"/><span>agus do fhulang sé a cheangal agus a shíneadh anuas ar an olthóir chun</span>
<lb n="2123"/><span>a mhairithe.  Agus a rin sé an gnóth sin, arsa na Aithreacha Naofa, do</span>
<lb n="2124"/><span>bhrí gurbh fhigiúir fírinneach é ar Íosa Chríost, do thug é fhéin suas go</span>
<lb n="2125"/><span>toiltheanach chun bás do fhulang ar an gcnoc chéanna sion, ocht</span>
<lb n="2126"/><span>céad déag agus naoi mbliana déag agus dá fhichid uadh an lá úd.</span>
<lb n="2127"/><span>Agus fé mar do iompar Isaac, mac Abraham, ar a dhrom an bheart</span>
<lb n="2128"/><span>adhmaid ar na raibh sé lena loscadh mar íobairt in onóir Dé, amha<i>l</span>
<lb n="2129"/><span>sion do iompair Críost mac Dé ar a dhrom an chruis ag gabháil suas an</span>
<lb n="2130"/><span>cnoc céanna sion.  Agus amhla do fhuilig an fear óg láidir úd go</span>
<lb n="2131"/><span>cneasta é 'shíneadh ar an olthóir chun a chur chun báis, amhla sin do</span>
<lb n="2132"/><span>fhuilig Críost uilechomhachtach é  'shíneadh ar an gcruis agus é</span>
<lb n="2133"/><span>'cheangal di le tairní rotha, agus do fhuilig air bás a shaor sinn uadh</span>
<lb n="2134"/><span>bhás shíoraí agus a cheannaig dhúinn beatha gan deire.  Níl ní ar bith</span>
<lb n="2135"/><span>a thit amach dhos na daoine naofa so agus dá muintir sular ghlac Críost</span>
<lb n="2136"/><span>colainn daonna ná gur comharthaí agus figiúirí iad ar na nithe a bhí le</span>
<lb n="2137"/><span>titim amach do Chríost agus dhá mhuintir, na Críostaithe, go deire an</span>
<lb n="2138"/><span>domhain.</span></p>
<lb n="2139"/>
<lb n="2140"/><p><span>8.  As deorach an gnóth go bhfuil a lán aithreacha le fáil, adeir gur</span>
<lb n="2141"/><span>Críostaithe iad, agus in ionad a leanaí do ofráil do Dhia amhail a rin</span>
<lb n="2142"/><span>Abraham, as é sin, iad a thabhairt suas go Críostúil agus deigh-bhéasa</span>
<lb n="2143"/><span>a mhúineamh dhóibh, as amhla do ofrálaid don diabhal iad tré</span>
<lb n="2144"/><span>bhéasa peacúil a mhúineamh go ró-éifeachtúil dhóibh lena ndroch-</span>
<lb n="2145"/><span>shampla.  Ní aithreacha as ceart a ghairm díobh ach murderéirí</span>
<lb n="2146"/><span>fírinneach.  Oir in ionad iad do ollmhú chun maireachtan go brách i</span>
<lb n="2147"/><span>bhfochair Dé ins na flaithis, 63 cuirid i gcóir iad chun báis shíoraí</span>
<lb n="2148"/><span>do fhulang i bhfochair na <n>deamhan in Ifreann.</span>
<lb n="2149"/>
<pb n="49"/></p>
<lb n="2150"/>
<lb n="2151"/><p><span>XI. DEATH OF SARA, LOT, Etc.</span></p>
<lb n="2152"/>
<lb n="2153"/><p><span>Gen.23.  1.  Ní fóláir dom a chur i gcuimhne dhíbh, agus ní féidir</span>
<lb n="2154"/><span>dom é a chur go ró-mhinic i gcuimhne dhíbh, chun go mbeach</span>
<lb n="2155"/><span>an teagasc so, ar na nithe a thit amach insa domhan sular bunaíog</span>
<lb n="2156"/><span>Eaglais Chríoist ar an dtalamh so, socharúil dhíbh, gur comhartha agus</span>
<lb n="2157"/><span>figiúir na nithe a thit amach dhos na patriarchs, dos na fáige agus</span>
<lb n="2158"/><span>dhos na daoine eile a mhair fá an am úd, gur comharthaí, adeirim, na nithe</span>
<lb n="2159"/><span>úd ar na nithe a bhí le titim amach do Íosa Críost agus dá mhuintir, na</span>
<lb n="2160"/><span>Críostaithe, insa go aon am go deire an tsaoil.</span></p>
<lb n="2161"/>
<lb n="2162"/><p><span>Ar bhfilleadh do Abraham abhaile lena mhac slán folláin uadh an</span>
<lb n="2163"/><span>gcnoc úd ar na raibh sé ollamh é a mharú agus a loscadh in onóir Dé,</span>
<lb n="2164"/><span>a fuair a bhean bheannaithe Sara bás in aos a céad agus seacht mbliana</span>
<lb n="2165"/><span>agus fiche.  Adéis a ghuil sé a dhóchain agus tuile dheora a shileadh</span>
<lb n="2166"/><span>as a cionn, do cheap Abraham í a adhlacan.  Agus a thriall sé chun áit</span>
<lb n="2167"/><span>uamha do fháil uadhs na Philistínig a chónaig i gcathair Heth, agus</span>
<lb n="2168"/><span>adúirt go umhal leo, "As coigríoch agus stróinséir mise eadraibh.</span>
<lb n="2169"/><span>Iarraim oraibh ionad a thabhairt dhom ina <n->adhlacóinn mo mharbh."</span>
<lb n="2170"/><span>Adúradar sion go cneasta fearúil dhá fhreagra, "As tusa prionsa Dé</span>
<lb n="2171"/><span>inár measc; déin do mharbh do adhlacadh i bpé tuama as fearr agus</span>
<lb n="2172"/><span>onóraí dá bhfuil againn.  Níl aoinne eadrainn a leofach thu a chosc."</span>
<lb n="2173"/><span>"Más ea," ar sé sion, "iarraim labhairt le Ephron mac Seor, u<a>sal atá</span>
<lb n="2174"/><span>eadraibh, go dtabharfach sé dhom ar a' méid as fiú í an phá<i>rc agus</span>
<lb n="2175"/><span>an uaimh dhúbaltha atá inte, adonn go bhfiadfainn mo mharbh do</span>
<lb n="2176"/><span>adhlacain."  "Bronnaim-se ort í," arsa Ephron, "agus ní ghlac<f>ad aon</span>
<lb n="2177"/><span>ní uait airthe."  "Ní amhla sin a bheig," arsa Abraham; "díolfad-sa lead</span>
<lb n="2178"/><span>aiste."  Fé dheire, adéis a bhí Ephron ag tathant air í a ghlacadh gan</span>
<lb n="2179"/><span>aon ní, a cheannaig Abraham uaig í ar deich púnt agus fiche.  Agus</span>
<lb n="2180"/><span>do adhlacaig sé a bhean inte.</span></p>
<lb n="2181"/>
<lb n="2182"/><p><span>2.  Tiospánann an gnóth so gur ceart do Chatailicí, más féidir dhóibh,</span>
<lb n="2183"/><span>reilig a bheith aca ar leithlig dhóibh fhéin.  A gheobhach an fear</span>
<lb n="2184"/><span>beannaithe seo a rogha áit uadhs na págánaigh úd chun a mhná a</span>
<lb n="2185"/><span>chuir.  Ach níor mhaith leis ar aon chor go mbeach a corp beannaithe</span>
<lb n="2186"/><span>i bhfochair cuirp na ndaoine úd, uadhna raibh <sí> deighilthe ar feag a</span>
<lb n="2187"/><span>beatha ina béasa agus ina creideamh.</span></p>
<lb n="2188"/>
<lb n="2189"/><p><span>3.  Cé go bhfuair an duine naofa so go mion minic geallúint uadh Dhia</span>
<lb n="2190"/><span>go bhfaigheach an dútha sion go léir mar oidhreacht 64 dho fhéin</span>
<lb n="2191"/><span>agus dhá shliucht go brách, níor mhaith leis an oiread sion do ghlacadh</span>
<lb n="2192"/><span>chuige, an méid díreach agus a dhéanfach uaig dho fhéin agus dhá</span>
<lb n="2193"/><span>bhean.  Agus ní ghlacfach sé an méid sin féin de gan í a cheannach ar a</span>
<lb n="2194"/><span>lán-luach, cé gur dútha bhreá thar barr í súd inar chur sé suim inte.</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="2195"/><p><span>Ach a bhí a shúil agus a intinn ar dhútha na mílthe milliúin uair ní a</span>
<lb n="2196"/><span>b'fhearr ná í, arsa Naomh Pól.  Agus a b'í dútha í sin flaitheas Dé.  As í</span>
<lb n="2197"/><span>sin a loirg sé do shíor agus do ghnáth.  Agus uadh a lo<i>rg sé go éifeacht-</span>
<lb n="2198"/><span>úil í, tréna shaol a chaitheamh go naofa, a fuair sé gan dearmad í.</span>
<lb n="2199"/><span>Agus a gheobham í ina fhochair ach aithris a dhéanamh ar a chreid-</span>
<lb n="2200"/><span>eamh beo agus ar a bhéasa folláin.</span></p>
<lb n="2201"/>
<lb n="2202"/><p><span>Gen.24.  4.  Trí bliana adéis bás a mhná, an uair a chonairc Abraham</span>
<lb n="2203"/><span>go raibh sé ag titim in aos, agus na blianta déanach ag</span>
<lb n="2204"/><span>druidim leis, agus ná raibh a mhac pósta - agus níor mhaith leis cleamh-</span>
<lb n="2205"/><span>nas a dhéanamh le locht na dútha inar chónaig sé, oir budh phágánaig</span>
<lb n="2206"/><span>iad - a ghlaoig sé chuige a stíobhard Eliezer, a bhí uadh thúis ina</span>
<lb n="2207"/><span>fhochair, agus adúirt leis, "Móidig dom, dar an Tiarna uilechomhachtaig</span>
<lb n="2208"/><span>a chúm neamh, talamh, an fhairrge agus na uile nithe atá i<o>nta, ná</span>
<lb n="2209"/><span>glac<f>air bean do threabhchas na ndaoine a chónaíos insa dútha so</span>
<lb n="2210"/><span>mar chéile dom' mhac.  Agus imig lead chun mo dhútha agus chun mo</span>
<lb n="2211"/><span>threabhchas fhéin agus toghaig bean asta sion dhom' mhac."  "Muna</span>
<lb n="2212"/><span>dtiucfaig an cailín liom," ar sé sion, "a' mbéarfaig mé do mhac thar n-ais</span>
<lb n="2213"/><span>don náisiún sin?"  "Ná déinig ar aon chúinse," arsa Abraham, "a</span>
<lb n="2214"/><span>leithéid.  An Tiarna Dia, a thug mise as tír mo dhúchais agus a ordaig</span>
<lb n="2215"/><span>dhom mo ghaoltha a fhágan iom' dhia<i>g, agus a gheall seilbh na</span>
<lb n="2216"/><span>dútha so dhom fhéin agus dom' shliucht, cuirfig sé a aingeal bean-</span>
<lb n="2217"/><span>naithe romhad agus tabharfair lead céile dom' mhac.  Áfaig munar</span>
<lb n="2218"/><span>mhaith lé teacht lead, atáir-se saor uadh an móide seo.  Ach ar do bhás</span>
<lb n="2219"/><span>ná beir mo mhac thar n-ais don dútha úd."</span></p>
<lb n="2220"/>
<lb n="2221"/><p><span>A thug an stíobhard an leabhar dho ar an gcoinníoll sion.</span></p>
<lb n="2222"/>
<lb n="2223"/><p><span>5.  A rug sé leis deich camaill, giollaí agus saibhreas mór.  Agus</span>
<lb n="2224"/><span>adéis deich lá siúil a shrois sé um thráth<n>óna cathair Nacor.  Agus a</span>
<lb n="2225"/><span>b'í sin an chathair inar chónaig gaoltha a mháistir.  A stad sé sin a</span>
<lb n="2226"/><span>bheithíg ag an tobar a bhí leasmuith do<n> chathair.  Agus budh é sin</span>
<lb n="2227"/><span>an tráth 'na dtagaidís mná na 65 cathrach don tobar ad iarradh</span>
<lb n="2228"/><span>uisce.  Adúirt se sin in 'aigne fhéin, "A Thiarna uilechomhachtaig as</span>
<lb n="2229"/><span>Dia dom' mháistir Abraham, cúnaig liom insa ghnóth so agus fóir ar mo</span>
<lb n="2230"/><span>mháistir.  Féach, seasaim anso le aithis an tobair, agus atáid óg-mhná</span>
<lb n="2231"/><span>na cathrach so ag teacht ag i<a>rradh uisce.  Ar an abhar sion, pé</span>
<lb n="2232"/><span>cailín lena ndéarfad, "Crom síos chúgham do chrúsca agus tabhair deoch</span>
<lb n="2233"/><span>dom," agus adéarfaig sise,  "Ól-se ar dtúis agus ansion tabharfad deoch</span>
<lb n="2234"/><span>dhoit' airnéis, hen í díreach an cailín a cheapais mar mhnaoi do mhac</span>
<lb n="2235"/><span>mo mháistir, agus leis an gcomhartha se<o> aithneoig mé gur rinnis</span>
<lb n="2236"/><span>trócaire le mo mháistir."</span></p>
<lb n="2237"/>
<lb n="2238"/><p><span>As ar éigean a bhí na focail sin ráite aige ina chroí an tráth a chonairc</span>
<lb n="2239"/><span>sé maighdean álainn thar barr ag triall ar an dtobar.  Agus a b'í sin</span>
<lb n="2240"/><span>Rebecca, iníon mhic dearbhráthair Abraham.  A líon sí a crúsca agus</span>
<lb n="2241"/><span>a chur ar a ceann é agus a chas aníos uadh <an> dtobar.  Adú<i>rt sé lé,</span>
<lb n="2242"/><span>"Tabha<i>r deoch dhom as do chrúsca."  A lig sise anuas ar a uillinn é,</span>
<lb n="2243"/><span>agus adúirt, "Ól, a Mháistir, agus adéis do ól," adúirt sí, "más maith</span>
<lb n="2244"/><span>lead tarraiceoigh me uisce doit' bheithíg."  A fholmhaig sí a crús<c>a</span>
<lb n="2245"/><span>ins an umar agus a tharraig sí uisce dhos na beithíg nó gur óladar a</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="2246"/><p><span>ndóchain.  A bhí se sin dá tabhairt fá ndeara, agus adéis a thug sí</span>
<lb n="2247"/><span>uisce don airnéis a tharraig sé amach péire fáinní cluas agus péire</span>
<lb n="2248"/><span>prásléidí óir agus a thug di iad agus a fhiafraig di, "Cé ar budh iníon</span>
<lb n="2249"/><span><tú>, agus a' bhfiadfainn feisteas a fháil anocht i dtig do athar?"  "Iníon</span>
<lb n="2250"/><span>mise," ar sí, "dho a leithéid so do dhuine.  Agus atá 'thuille agus bhúr</span>
<lb n="2251"/><span>ndóchain slí agus fáilthe romhaibh i dtig mo athar."  A chrom an fear</span>
<lb n="2252"/><span>síos ar an dtalamh agus adúirt, "A bheirim buíochas lead, a Thiarna,</span>
<lb n="2253"/><span>agus molaim agus beannaím thu, oir a rinnis trócaire agus fírinne liom'</span>
<lb n="2254"/><span>mháistir, insa chás gur sheolais cruinn díreach me go thig mic mo</span>
<lb n="2255"/><span>mháistir."</span></p>
<lb n="2256"/>
<lb n="2257"/><p><span>A rith an ca<i>lín go mear agus a nis cad a thit amach di agus cad</span>
<lb n="2258"/><span>adúirt an fear ag an dtobar lé.  A éirig an dearbhráthair a bhí acu -</span>
<lb n="2259"/><span>Laban budh ainm dho - agus a ghluais fé dhéin an fhir agus adúirt leis,</span>
<lb n="2260"/><span>"A dhuine do bheannaigh Dia, canathaobh na bhfanann tu anso?</span>
<lb n="2261"/><span>Atá go aon ní ollamh agamsa fá do chomhair, fá chomhair do chuideachta</span>
<lb n="2262"/><span>agus fá chomhair do airnéis.  Ná fan a thuille amuith."  A rug</span>
<lb n="2263"/><span>leis é, a riaraig sé a bheithíg, a nig a chosa agus cosa na bhfear a thánaig</span>
<lb n="2264"/><span>leis, agus a chur chun suite iad chun bia 'chaitheamh.</span></p>
<lb n="2265"/>
<lb n="2266"/><p><span>6.  Adúirt an stíobhard, 66  "Ní chaithfead bia agus ní ólfad deoch</span>
<lb n="2267"/><span>nó go 'neosad dhíbh mo scéal."  "Inis," arsa athair a<n> cha<i>lín.  "Más</span>
<lb n="2268"/><span>ea," ar se sin, "mise stíobhard bhúr ngaoil agus bhúr nduine mhuintear-</span>
<lb n="2269"/><span><th>a Abraham.  A bheannaig Dia é agus a mhéadaig a shubstaint thar</span>
<lb n="2270"/><span>barr, agus mar bhreis ádha agus sonais air a thug sé do ina chríonnacht</span>
<lb n="2271"/><span>mac a bheith aige lena bhean Sara.  Atá a' mac sion anis dá fhichid</span>
<lb n="2272"/><span>blian do aos.  An lá fé dheire a chur mo mháistir an leabhar oramsa</span>
<lb n="2273"/><span>gan aon bhean a thoghadh dá mhac do threabhchas na ndaoine na</span>
<lb n="2274"/><span>bhfuil sé ag cónaí ina ndútha, "ach imig lead," ar sé, "go tig mo athair</span>
<lb n="2275"/><span>agus mo ghaoltha fhéin, agus asta sion toibh bean dom' mhac."</span>
<lb n="2276"/><span>Adúrt-sa dhá fhreagairt, "Muna dtiucfaig an ca<i>lín liom cad a</span>
<lb n="2277"/><span>dhéanfad?"  "Cuirfig," ar sé, "Dia a aingeal beannaithe lead, agus</span>
<lb n="2278"/><span>glac<f>air asta sion céile dom' mhac.  Agus muna dtiucfaig sí lead</span>
<lb n="2279"/><span>saoraim thu uadh an leabhar agus uadh <an> mallacht a chuir mé ort."</span>
<lb n="2280"/><span>Dá réir sin a ghluais mé oram agus a thánaig inniubh go dtí an dtobar</span>
<lb n="2281"/><span>agus adúirt mé mar seo im' aigne fhéin.  "A Thiarna," etc., etc., <as</span>
<lb n="2282"/><span>alre<a>dy recited above>.  Agus a ghabhas buíochas le Dia, etc., etc.,</span>
<lb n="2283"/><span>Ar an abhar sion má dhéanann sibh trócaire agus ceart liom' mháistir,</span>
<lb n="2284"/><span>tugaig dom an ca<i>lín seo, nó abraig ná tabharfaig sibh, adonn go</span>
<lb n="2285"/><span>dtaighdfinn áit éigin eile."</span></p>
<lb n="2286"/>
<lb n="2287"/><p><span>Adúirt a athair agus a dearbhráthair, "As uadh an dTiarna a thánaig</span>
<lb n="2288"/><span>an gnóth so, agus ní fhiadfaimís rá ina chuinnibh.  Bíoch sí agad."</span>
<lb n="2289"/><span>Do éirig sé gan mhoill agus a luig anuas ar an dtalamh ar a bhéal agus</span>
<lb n="2290"/><span>ar a aghaidh, ag breith buíochas le Dia gur éirig a thrus leis.  A thug</span>
<lb n="2291"/><span>sé ansion ór, airgead agus eádach uasal maisiúil mar thabharthas do</span>
<lb n="2292"/><span>Rebecca, agus a bhronn sé tabharaistí eile ana-shaibhir ar a dear-</span>
<lb n="2293"/><span>bhráthair agus ar a máthair.  A chaitheadar ansion a suipéar le sólás</span>
<lb n="2294"/><span>agus le áthas.</span></p>
<lb n="2295"/>
<lb n="2296"/><p><span>Go moch ar maidean adúirt an stíobhard, "S<c>aoilig uaibh me chun</span>
<lb n="2297"/><span>casadh ar mo mháistir."  "Fan inár bhfo<ch>air," ar siad, "ar feag deich</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="2298"/><p><span>lá eile chun go ndéanfam go sóch."  "Ná cuirig," ar se sion, "aon mhoill</span>
<lb n="2299"/><span>oram, oir tré bheannacht Dé do éirig mo thrus liom, agus scaoilig</span>
<lb n="2300"/><span>abhaile mé."  "Más ea," ar siad, "glaoimís ar an gca<i>lín óg agus</span>
<lb n="2301"/><span>fágaimís an gnóth fúithi sin."  Ar 'teacht i láthair a fhiafhraíodar dí,</span>
<lb n="2302"/><span>"A' bhfuileann 67 tu toiltheanach dul leis an bhfear so?"  "Atá<i>m,"</span>
<lb n="2303"/><span>ar sise.  A scaoileadar leis í, ag tabhairt a míle beannacht di agus ag</span>
<lb n="2304"/><span>iarraig ar Dhia séan agus sliucht a chur airthe.  Adéis deich lá traibhil-</span>
<lb n="2305"/><span>éarachta a dhruideadar um thráth<n>óna leis an mbaile, agus a ghaibh</span>
<lb n="2306"/><span>Isaac amach ag siúl ar na mánta chun léirmhachtnamh a dhéanamh</span>
<lb n="2307"/><span>ar oibreacha Dé.  Agus a chonairc sé an chuideachta ag triall air, agus</span>
<lb n="2308"/><span>a ghaibh féna ndéin.  Adúirt Rebecca leis an stíobhard, "Cé an fear úd</span>
<lb n="2309"/><span>atá ag triall orainn?"  "As é do fhear-sa," ar se sin.  A thuirlic sí go</span>
<lb n="2310"/><span>mear don camel agus a chuir a folach gnúise nó an veil airthe.</span></p>
<lb n="2311"/>
<lb n="2312"/><p><span>A 'nis an stíobhard dho cionas a éirig a thrus leis agus cérbh í an</span>
<lb n="2313"/><span>bhean a thug sé chuige.  A ghlac Isaac go fáiltheach í agus a fuair sé an</span>
<lb n="2314"/><span>oiread sion sóláis as a cuideachta gur imig an brón a bhí ar a chroí i</span>
<lb n="2315"/><span>dtaobh bás a mháthar.</span></p>
<lb n="2316"/>
<lb n="2317"/><p><span>7.  Tiospánann an gnóth so mórán nithe dhúinn as ceart a thabhairt</span>
<lb n="2318"/><span>fá ndeara.  Ar dtúis, go bhfuil oibleagáid uadh dhlí Dé agus uadh dhlí</span>
<lb n="2319"/><span>na nádúra ar aithreacha agus ar mháithreacha féachain go cruinn</span>
<lb n="2320"/><span>cad é an sórd na daoine lenar fonn leo a <g>clainn a phósadh; nách</span>
<lb n="2321"/><span>chun substaint saoltha as ceart dhóibh féachain, ach chun macántacht</span>
<lb n="2322"/><span>agus galántacht agus creideamh agus deigh-bhéasa na ndaoine lena</span>
<lb n="2323"/><span>snuímid a gclann.  "As iad an t-athair agus an mháthair a thugann</span>
<lb n="2324"/><span>spré, ach as é an Tiarna a thugann deigh-bhean dho duine," arsa an</span>
<lb n="2325"/><span>Spirid Naomh, "agus níl," ar sé, "aon <t>saibhreas as féidir a chur i</span>
<lb n="2326"/><span>gcomórtas le deigh-bhean.  Gach lá dá saol cuirfig sí áthas ar chroí</span>
<lb n="2327"/><span>a fir, riaróigh sí a tig mar as cóir, caint chneasta a thagann as a béal</span>
<lb n="2328"/><span>agus focail ciallmhar a thiteann uadhna teanga; osclaíonn sí a bos dhon</span>
<lb n="2329"/><span>duine dealbh agus síneann a láimh chun na boicht.  As creidiúint dá</span>
<lb n="2330"/><span>fear í agus glacaid a leanaí móráil aiste.  Atá áille díomhaoin agus</span>
<lb n="2331"/><span>feonn dathúlacht.  Áfaig an bhean atá dílis do Dhia, molfar í agus insa</span>
<lb n="2332"/><span>lá dhéanach gáirfig sí le áthas, as é sin i lá a báis ní bheig eagla ná</span>
<lb n="2333"/><span>sceon airthe, ach áthas mór ag dul i láthair Dé."</span></p>
<lb n="2334"/>
<lb n="2335"/><p><span>8. Pointe eile as ceart a thabhairt fá ndeara, gur mórán sonas agus</span>
<lb n="2336"/><span>gur mórán ádh dho aon mháistir seirbhíseach ciallmhar coinsiasach</span>
<lb n="2337"/><span>a bheith aige.  Féach cad é chón cruinn agus chón rathúil agus 68 a rin</span>
<lb n="2338"/><span>an fear macánta úd a bhí ag Abraham a' gnóth trom tábhachtach a</span>
<lb n="2339"/><span>cuireag do ualach air.  "Má atá," arsa an Spirid Naomh, "seirbhíseach</span>
<lb n="2340"/><span>maith agad, bí chón ceannúil air agus atáir ar do anam fhéin, agus</span>
<lb n="2341"/><span>comhairig gur dearbhráthair dhoit é."  As tabharthas beannaithe uadh</span>
<lb n="2342"/><span>an <d>Tiarna seirbhíseach maith:  tarraigeann sé rath agus séan ar an</span>
<lb n="2343"/><span>dtig ina mbíonn sé.  Áfaig as deamhan dearg uadh Ifreann droch-</span>
<lb n="2344"/><span>sheirbhíseach: loiteann sé cuid a mháistir, múineann sé droch-bhéasa</span>
<lb n="2345"/><span>cuirpeach don aos óg agus seolann ar an aimhleas iad.  Cad é an</span>
<lb n="2346"/><span>mhuinín as féidir do mháistir nó do mháistreás a bheith aca as buachaill</span>
<lb n="2347"/><span>nó cailín ag ná bíonn aon <t>suim aca i nDia ná i leas a n-anama féin?</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="2348"/><p><span>Agus déise sin, má fhaighid ceann don tsórd sion cúpla scillinn insa</span>
<lb n="2349"/><span>rátha níos saoire ná a gheoghaidís ceann maith Críostúil, glaca<i>d go</span>
<lb n="2350"/><span>mear é, cé gur deisceabal agus géag don diabhal a leithéid, agus as</span>
<lb n="2351"/><span>donas mór do aon tig Críostúil mallathóir don tsórd sion a bheith ann.</span></p>
<lb n="2352"/>
<lb n="2353"/><p><span>9.  "Tuigidís ógmhná Críostúil," arsa Naomh Ambrós, "uadh</span>
<lb n="2354"/><span>shampla an óigbhean álainn naofa so Rebecca, cad é chón banúil as</span>
<lb n="2355"/><span>ceart dhóibh iad fhéin a iompar i dtaobh na gcamráidithe féin a</span>
<lb n="2356"/><span>cheanga<i>l Dia agus an Eaglais dhóibh.  A chuir sí folach ar a aghaidh</span>
<lb n="2357"/><span>ag faiscin a fir di, oir a b'fhearr lé a ghrá a tharraint airthe lena</span>
<lb n="2358"/><span>béasa discréideach, banúil, macánta, ná leis an dathúlacht neamh-</span>
<lb n="2359"/><span>choiteann a bhí <aici>.</span></p>
<lb n="2360"/>
<lb n="2361"/><p><span>Gen.25:7-34.  10.  Adéis pósadh a mhic a mhair Abraham chúig</span>
<lb n="2362"/><span>bliana déag agus fiche, agus a fuair bás in aos a céad</span>
<lb n="2363"/><span>agus chúig bliana déag agus trí fichid.  Ansion budh thoil le Dia é a</span>
<lb n="2364"/><span>ghaoch chuige fhéin chun lán díolaíocht a thabhairt do i dtaobh a</span>
<lb n="2365"/><span>chreidimh, a umhlaíocht agus a fhoighne, a mhór-ghrá do Dhia agus don</span>
<lb n="2366"/><span>chomharsa.  A chaith sé a shaol fada chón naofa, chón macánta, chón</span>
<lb n="2367"/><span>cneasta sion gur pictiúir agus sampla é dhos na uile naoimh a bhí le</span>
<lb n="2368"/><span>maireachtain ar an dtalamh so go deire an domhain.  Do adhlacadar a</span>
<lb n="2369"/><span>bheirt mhac, Isaac agus Ishmael é ins an uaimh dúbaltha inar adhlacag</span>
<lb n="2370"/><span>a bhean.</span></p>
<lb n="2371"/>
<lb n="2372"/><p><span>Adéis a bháis a bheannaig Dia a mhac Isaac.  A bhí sé fiche blian</span>
<lb n="2373"/><span>pósta agus ní raibh sliucht aige.  A loirg sé an tabharthas sin ar Dhia.</span>
<lb n="2374"/><span>A ghaibh Rebecca cúpla ina br<u>inn agus a bhraith sí 69 a' comhrac</span>
<lb n="2375"/><span>lena chéile iad ann.  A chur an gnóth sion ana-eagla airthe agus a</span>
<lb n="2376"/><span>chuaig agus a chur sí é i láthair an Phátriarch Sem mac Noa, a saoradh</span>
<lb n="2377"/><span>mar aon leis uadh an dílinn úd a bháig an chuid eile don chine daonna</span>
<lb n="2378"/><span>ach Noa agus a mhuintir.  A mhair Sem b<e>annaithe chúig céad blian</span>
<lb n="2379"/><span>adéis an dílinn, agus a fuair bás ocht mbliana uadh an am úd na</span>
<lb n="2380"/><span>ndeaghaig Rebecca ag triall air.  Adúirt se sin lé, "Atá dhá náisiún</span>
<lb n="2381"/><span>ar iompar agad id' bhr<u>inn, agus buafaig ceann aca sion ar an gceann</span>
<lb n="2382"/><span>eile.  Beig an ceann a thiucfaig uadh an mac as sine ina seirbhísig ag an</span>
<lb n="2383"/><span>náisiún a shíolthóig uadh do mhac as óige."</span></p>
<lb n="2384"/>
<lb n="2385"/><p><span>A chur sí di na leanaí: a thánaig an chéad cheann chun an tsaoil</span>
<lb n="2386"/><span>clúdaithe le fionna dearg, agus dá dhruim sin a tugag Esau, nó "dearg,"</span>
<lb n="2387"/><span>do ainm air; agus a thánaig an leanbh eile chun an tsaoil agus greim</span>
<lb n="2388"/><span>aige ar sháil a dhearbhráthair, agus dá dhruim sin a tugag Jacob, nó</span>
<lb n="2389"/><span>"gl<e>acaí," do ainm air.</span></p>
<lb n="2390"/>
<lb n="2391"/><p><span>Ar bhfás suas dhóibh a thug Esau é féin ar fhiach agus ar fheirm-</span>
<lb n="2392"/><span><e>oireacht, agus a lean Jacob ar chaoire agus ar airnéis a thógain.</span>
<lb n="2393"/><span>Lá na raibh Esau tuirseach uadh fhiach, a ghlaoig sé isteach go cábán</span>
<lb n="2394"/><span>Jabob.  A bhí pónaire dearg beirithe aige sin fá chomhair a dhinnéir.</span>
<lb n="2395"/><span>"Tabhair dom," arsa Esau, "cuid do<n> mheataracht dearg sin, oir</span>
<lb n="2396"/><span>atáim marbh le ocras."  "Tabharfad," arsa Jacob, "má dhíolann <tú></span>
<lb n="2397"/><span>liom an phribhléid atá agad do dheasca gur thu an mac as sine ag mo</span>
<lb n="2398"/><span>athair."  "Cad é an mhaith dhomhsa an phribhléid sin agus me marbh</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="2399"/><p><span>ag an ocras?" ar se sion; "tabha<i>r an bia dhom agus bíoch an phribh-</span>
<lb n="2400"/><span>léid agad."  A thug, agus adéis a chaith Esau an bia, "a imig sé leis</span>
<lb n="2401"/><span>fhéin," arsa an Scriptiúir, "gan suim a chur insa phribhléid úd a dhíol</span>
<lb n="2402"/><span>sé ar mhéile bíg."</span></p>
<lb n="2403"/>
<lb n="2404"/><p><span>Agus a b'í an chuid a b'fhearr don phribhléid úd, gur bhain s<a>gart-</span>
<lb n="2405"/><span>óireacht fá an am sion leis an mac budh shine, agus gurb ar <a> shliucht</span>
<lb n="2406"/><span>a bhí Slánathóir an domhain le teacht.</span></p>
<lb n="2407"/>
<lb n="2408"/><p><span>11.  Adeirid na Aithreacha Naofa gur figiúir an bheirt dearbhráthar</span>
<lb n="2409"/><span>úd ar dhá dhram daoine atá agus a bheig le fáil go deo insa domhan so,</span>
<lb n="2410"/><span>na bhfuilid a <m>béasa agus a mbeatha chón contrártha dá chéile agus</span>
<lb n="2411"/><span>atá solas agus dorch<ad>as.  Atáid a lán le fáil adeir gur Críostaithe iad</span>
<lb n="2412"/><span>agus ní bhíonn beann cion ná meas aca ar na grása saibhir spirideáltha</span>
<lb n="2413"/><span>atá le fáil ags na daoine atá go fírinneach ina gCríostaithe.  Ní fhéach-</span>
<lb n="2414"/><span>aid ach chun ádh agus sonas saoltha a bheith ortha, 70 chun saibhreas</span>
<lb n="2415"/><span>agus compord corpar<th>a a bheith aca.  Má fhaighid an ní sin bíd</span>
<lb n="2416"/><span>lán sásta.  As é Esau as figiúir ar an ndram sion, oir fé mar nár ghuill</span>
<lb n="2417"/><span>sé air súd an <chuid ?> a b'fhearr dhá oidhreacht, an chuid spirideáltha</span>
<lb n="2418"/><span>de, a chailliúint i dtaobh aon mhéile amháin do bhia suarach, ní</span>
<lb n="2419"/><span>ghuilleann sé ortha so an chuid as fearr dá n-oidhreacht, flaitheas na</span>
<lb n="2420"/><span>glóire, a chailliúint mar gheall ar bhuntáiste suarach saoltha, a imeoig</span>
<lb n="2421"/><span>go luath uatha agus a chaithfid ar uair a mbáis do fhágan go brách ina</span>
<lb n="2422"/><span>ndiaig.  An dram eile, iad so ná cuireann puinn suime i nithe saoltha,</span>
<lb n="2423"/><span>a úsáideann iad amhail as ná beach seilbh aca ortha, ná loirgeann iad</span>
<lb n="2424"/><span>ach insa mhéid a chabhraíd leo chun a n-anam a shábháil, a scarann</span>
<lb n="2425"/><span>leo go fonnmhar chun grása Dé a shláthar, as figiúir ortha sion</span>
<lb n="2426"/><span>Jacob.  Agus fé mar a cheannaíg se sin an oidhreacht shaibhir spirid-</span>
<lb n="2427"/><span>eáltha úd ar neamhní, ceannaíd seo tré dheigh-úsáid a dhéanamh do</span>
<lb n="2428"/><span>shubstaint suarach an tsaoil seo, oidhreacht shaibhir bhuan shíorraí,</span>
<lb n="2429"/><span>glóire na bhflaitheas.</span>
<lb n="2430"/>
<pb n="55"/></p>
<lb n="2431"/>
<lb n="2432"/><p><span>XII.  ISAAC BLESS<ES> JACOB, Etc.</span></p>
<lb n="2433"/>
<lb n="2434"/><p><span>Gen.26:34 - 28:4. 1.  Adéis a dhíol Esau an phribhléid álainn</span>
<lb n="2435"/><span>bheannaithe a bhí aige do dhruim gurbh é an mac</span>
<lb n="2436"/><span>budh shine é, a phós sé beirt bhean do threabhchas na bpágánach a bhí</span>
<lb n="2437"/><span>insa dútha sion.  Ní thaithnig a mbéasa ná a slite ar aon <chor> le</span>
<lb n="2438"/><span>Rebecca, agus a aimsig sí slí ana-ghlic chun an phribhléid úd a dhaingniú</span>
<lb n="2439"/><span>dhá mac Jacob.</span></p>
<lb n="2440"/>
<lb n="2441"/><p><span>A bhí Isaac céad bliana déag ar fhichid do aos, agus a chaill sé a</span>
<lb n="2442"/><span>radharc ar fad.  A mheas sé go raibh an bás i ngairid dho.  A ghlaoig</span>
<lb n="2443"/><span>chuige Esau agus adúirt, "A mhic ó, atáim ana-chríonna agus as dóigh</span>
<lb n="2444"/><span>liom nách fada uaim mo bhás.  Tóg lead do bhogha agus do shaíde,</span>
<lb n="2445"/><span>imig lead ag fiach agus tabhair lead agus ollmhaig dhom an fhia a</span>
<lb n="2446"/><span>mharóir chun go n-ithinn de agus go dtabharfainn mo bheannacht</span>
<lb n="2447"/><span>doit sula bhfaighead bás."  A imig sé leis.  A chualaig Rebecca an</span>
<lb n="2448"/><span>comhrá sin agus a chuir sí fios ar Jacob agus do inis do cad adúirt a</span>
<lb n="2449"/><span>athair.  "Imig lead go diair," ar sí, "agus tabhair chúgham dhá mhionnán</span>
<lb n="2450"/><span>ramhra.  Ollmhód iad doit' athair, a bhéarfaig tusa chuige an bia agus</span>
<lb n="2451"/><span>beannóig sé thu."  "Atá fhios agad," ar se sion, "gur croiceann garbh</span>
<lb n="2452"/><span>clúmhar croiceann 71 mo dhearbhráthar, agus go bhfuil mo chroiceann-</span>
<lb n="2453"/><span>sa mín, sleamha<i>n.  Agus má chuireann mo athair láimh oram,</span>
<lb n="2454"/><span>aithneo<i>gh sé ceaca mac atá aige agus tuigfig gur mheasas bob a</span>
<lb n="2455"/><span>bhualadh air, agus in ionad beannacht as amhla a thabharfaig sé</span>
<lb n="2456"/><span>mallacht dhom."  "Tógfad-sa an mallacht sin oram fhéin," arsa sise,</span>
<lb n="2457"/><span>"ach déin go diair mar adúirt mé lead."</span></p>
<lb n="2458"/>
<lb n="2459"/><p><span>A thug sé na mionnáin leis, a ollmhaig sise iad agus a chuir sí na</span>
<lb n="2460"/><span>croicinn ar lámha agus ar ucht Jacob, agus cluith Esau air.  A rug sé</span>
<lb n="2461"/><span>an bia chun a athar agus adúirt, "Éirig suas, a Athair, agus caith an</span>
<lb n="2462"/><span>bia seo do ollmhaíos doit agus tabhair do bheannacht dom sula bhfaigh'</span>
<lb n="2463"/><span>tú bás."  "Cé atá agam?" arsa Isaac.  "Atá," ar se sin, "Esau, do mhac</span>
<lb n="2464"/><span>as sine.  Éirig suas agus caith an bia a shláthraíos doit liom' fhiach</span>
<lb n="2465"/><span>agus beannaig me."  "As tapaig a bhuail an fia umat," arsa Isaac.</span>
<lb n="2466"/><span>"A b'é toil Dé é a bhualadh umam níos túisce ná a mheasas," arsa</span>
<lb n="2467"/><span>Jacob.  "Más ea, druid a leith anso chúgham," arsa 'athair, "chun go</span>
<lb n="2468"/><span>mbeach fhios agam an tu mo mhac Esau."  A dhruid Jacob suas leis,</span>
<lb n="2469"/><span>agus a láimhseáil Isaac é.  A fuair go raibh a ucht agus a lámha garbh</span>
<lb n="2470"/><span>clúmhar.  "As iad go deimhin lámha agus ucht Esau atá agad, ach as í</span>
<lb n="2471"/><span>do ghlór glór Jacob."</span></p>
<lb n="2472"/>
<lb n="2473"/><p><span>A chaith sé ann bia agus a thug Jacob deoch fíona dho, agus adéis a ól</span>
<lb n="2474"/><span>adúirt Isaac, "Tar anso chúgham agus tabhair póg dom."  Ar a phógadh,</span>
<lb n="2475"/><span>do airig Isaac an balaith breá milis cúbhartha a bhí uadh éadach Esau,</span>
<lb n="2476"/><span>agus adúirt, "Atá balaith mo mhic chón milis leis an balaith cúbhartha</span>
<lb n="2477"/><span>a éiríonn uadh pháirc ar nar thit beannacht Dé.  Go dtugaigh Dia</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="2478"/><p><span>doitse drúcht na bhflaitheas, méitheas na talún, iomad cuirneachta</span>
<lb n="2479"/><span>agus fíon flúirseach.  Géillfid puibleacha doit agus onórfaid náisiúin thu.</span>
<lb n="2480"/><span>Bí iod' mháistir ar do dhearbhráitheacha agus umhlaídís clainn do</span>
<lb n="2481"/><span>mháthar doit.  Pé duine a mhallachtóig thu, bíoch sé fé mhallacht, agus</span>
<lb n="2482"/><span>pé duine a bheannóigh thu, bíoch sé beannaithe agus líontar é le</span>
<lb n="2483"/><span>beannachtaí."</span></p>
<lb n="2484"/>
<lb n="2485"/><p><span>2. As ar éigean a bhí na focail sin ráite aige, agus Jacob imithe uaig,</span>
<lb n="2486"/><span>an uair a thánaig Esau chuige leis an bia do shláthair sé do dhruim a</span>
<lb n="2487"/><span>fhiaigh, agus adúirt, "'Athair, caith an bia seo do shláthraíos-sa dhoit</span>
<lb n="2488"/><span>agus beannaig me."  "Cé thu fhéin?" arsa Isaac.  "Mise Esau do mhac</span>
<lb n="2489"/><span>ar sine," ar se sion.  A thánaig iontas thar barr ar Isaac agus adúirt,</span>
<lb n="2490"/><span>"Cé é súd a tháinig chúgham uadh chianaibh agus a thug bia dom? -</span>
<lb n="2491"/><span>agus a chaitheas a chuid bíg agus a bheannaíos é agus beig 72 <sé></span>
<lb n="2492"/><span>beannaithe."  Ar chlos sion do Esau a bhéic agus a liúig go ard agus</span>
<lb n="2493"/><span>a<dúirt>, "Beannaig mise fós, a Athair."  Adúirt se sion, "a thánaig do</span>
<lb n="2494"/><span>dhearbhráthair agus a ghuid sé uaim go cealgach do bheannacht-sa."</span>
<lb n="2495"/><span>"As go ceart," arsa Esau, "a tugag "gleacaí," nó Jacob, do ainm air.</span>
<lb n="2496"/><span>Oir a rug sé uaim thana fhéin lena ghliocas pribhléid mo shinsireacht,</span>
<lb n="2497"/><span>agus arís a chur sé amach me uadhm' bheannacht.  Agus a Athair, ná</span>
<lb n="2498"/><span>fuil níos mó ná aon bheannacht amháin agad, agus má atá, beannaig</span>
<lb n="2499"/><span>mise."  Adúirt Isaac leis, "A rinneas máistir de ortsa agus a thugas</span>
<lb n="2500"/><span>úd<a>rás dho as cionn a dhearbhráithreacha go léir.  A neartaíos é le</span>
<lb n="2501"/><span>cuirneacht agus le fíon, agus cad as féidir dhom a thabhairt doitse?"</span>
<lb n="2502"/><span>A chrom an fear eile ar lógó<i>reacht agus adúirt go truamhéileach,</span>
<lb n="2503"/><span>"Ó a Athair, tabhair sórd éigin beannachta dhom."  Fé dheire a ghlac</span>
<lb n="2504"/><span>Isaac trua dho agus adúirt, "As i méitheas na talún agus i ndrúcht na</span>
<lb n="2505"/><span>bhflaitheas a bheig do bheannacht-sa.  Le neart do chlaímh a mhairfig</span>
<lb n="2506"/><span>tu.  Beig do shliucht ina seirbhísig ag sliucht do dhearbhráthar.</span>
<lb n="2507"/><span>Áfaig i bhfad na aimsire fuasclóid iad fhéin uatha."</span></p>
<lb n="2508"/>
<lb n="2509"/><p><span>3.  Uadh an lá sion amach a bhí fuath ag Esau do Jacob, agus adú<i>rt</span>
<lb n="2510"/><span>go maireoch é chón luath agus a gheobhach a athair bás.  A chualaig</span>
<lb n="2511"/><span>Rebecca an chaint sin agus a ghlac sí slí chun Esau a chuir buiniscionn</span>
<lb n="2512"/><span>lena rún mallaithe a chólíonadh.  A chur sí fios ar Jacob, do 'nis dho go</span>
<lb n="2513"/><span>raibh Esau ar tí a mhairithe, agus, "Imig lead," ar sí, "a mhic ó, go tig</span>
<lb n="2514"/><span>mo dhearbhráthar Laban, agus fan ann nó go dtráfaig fearg do dhear-</span>
<lb n="2515"/><span>bhráthar.  Agus cuirfead-sa fios ansion ort."  A imig sí ansion chun</span>
<lb n="2516"/><span>a fir agus adúirt, "Atá fhios agad go bhfuil ár mac Jacob sé bliana</span>
<lb n="2517"/><span>déag agus trí fichid do aos agus gur lán mhithid dho pósadh.  Agus má</span>
<lb n="2518"/><span>phósann sé bean do threabhchas na dútha so, amhail a rin a dhear-</span>
<lb n="2519"/><span>bhráthair, tit<f>ig an t-anam asamsa: lá mo bháis as ea é."</span></p>
<lb n="2520"/>
<lb n="2521"/><p><span>A chur Isaac fios ar a mhac agus adúirt leis, "Ná bain, ar do bhás,</span>
<lb n="2522"/><span><le> aon bhean don dútha so a phósadh, ach imig lead do dútha do</span>
<lb n="2523"/><span>sheana-athar, athair do mháthar, toibh bean doit fhéin as iníonacha</span>
<lb n="2524"/><span>Laban, dearbhrátha<i>r do mháthar.  Agus bíoch 73 beannacht Dé na</span>
<lb n="2525"/><span>n-uile chomhachta anuas ort: go rathóigh sé thu agus go méadóigh sé</span>
<lb n="2526"/><span>thu, agus go dtigeach puiblíocha iomadúil uait.  Agus tabharfaig sé</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="2527"/><p><span>dhoit go aon bheannacht a gheall sé do<d'> sheana-athair Abraham,</span>
<lb n="2528"/><span>agus seilbh na dútha so doit' shliucht.</span></p>
<lb n="2529"/>
<lb n="2530"/><p><span>Gen.28:5-22.  4.  Ar fháil na beannachta sion dho Jacob, a ghluais</span>
<lb n="2531"/><span>air ag triall ar dhútha a mháthar.  Agus ar luí na</span>
<lb n="2532"/><span>gréine a' chéad tráthnóna insa bhfásach a chuir sé cloch faoina cheann</span>
<lb n="2533"/><span>agus a thit a chodladh air.  I gcúrsa na oíche, agus codladh trom air,</span>
<lb n="2534"/><span>a chonairc sé dréimire ag a cheann agus a shrois an dréimire suas go</span>
<lb n="2535"/><span>flaithiúnas, agus a chonairc sé aingil ag dol suas agus ag teacht anuas</span>
<lb n="2536"/><span>air.  Ar a bharra anáirde a chonairc sé Dia a<g> luí a ucht air, agus</span>
<lb n="2537"/><span>adúirt Dia leis, "As mise an Tiarna, Dia Abraham do sheanathair agus</span>
<lb n="2538"/><span>Dia do athar Isaac.  Tabharfaig mé dhoitse agus dhoit shliucht an</span>
<lb n="2539"/><span>talamh ar a gcodlann tú.  Beig do shliucht chón iomadúil le gainimh</span>
<lb n="2540"/><span>an fhásaig; leathnóid sior agus siar, uadh dheas agus uadh thuaig,</span>
<lb n="2541"/><span>agus beannófar id' shliucht-sa go aon náisiún insa domhan.  Cosnóigh</span>
<lb n="2542"/><span>mé thu insa go aon áit ina <n>geobhair, agus a bhéarfaig mé slán thar</span>
<lb n="2543"/><span>n-ais thu don dútha so.  Agus ní scarfaig mé lead nó go <g>cólíonaig</span>
<lb n="2544"/><span>mé go aon ní a gheallas doit."</span></p>
<lb n="2545"/>
<lb n="2546"/><p><span>Ar dhúiseacht do Jacob ar maidean adéis an radharc iontach úd,</span>
<lb n="2547"/><span>a rith sé le eagla agus adúirt, "Ó as uafásach an áit í seo inar chodlas:</span>
<lb n="2548"/><span>ní aon ní eile í ach teach Dé agus doras fhlaithiúnas."  A thóg sé suas an</span>
<lb n="2549"/><span>chloch agus a dhoirt oíle airthe, ag rá, "As í an áit seo tig Dé, agus má</span>
<lb n="2550"/><span>bhíonn sé liom iom' aistear agus má éiríonn mo bhóthar liom, agus má</span>
<lb n="2551"/><span>thugann sé bia agus éadach dhom, agus má chasaim arís go rathúil go</span>
<lb n="2552"/><span>tig mo athar, ar an ionad so tabharfad do Dhia agus ofrál<f>ad dho</span>
<lb n="2553"/><span>deachú na uile nithe a bheas agam."</span></p>
<lb n="2554"/>
<lb n="2555"/><p><span>A ghluais sé air nó gur shrois dútha a mháthar.</span></p>
<lb n="2556"/>
<lb n="2557"/><p><span>5.  Cad í an chiall spirideáltha atá ins na nithe seo?  Cad é an teagasc</span>
<lb n="2558"/><span>as ceart dhúinn a bhaint asta?  Cionas a bhainid linne?  A chuireas i</span>
<lb n="2559"/><span>gcéill dhíbh gur figiúir nó comhartha ar dhroch-Chríostaithe Esau, agus</span>
<lb n="2560"/><span>gur figiúir ar Chríostaithe fírinneach Jacob.  Anis, fé mar nár ghuill</span>
<lb n="2561"/><span>sé ar Esau a phribhléid a dhíol ar mhéile bíg, agus nár chuir sé aon</span>
<lb n="2562"/><span>tsuim ann ar dtúis, áfaig, an tráth a fuair sé amach gur chaill sé</span>
<lb n="2563"/><span>beannacht a athar i dtaobh an gnóth sion, a chrom sé ar ghol agus ar</span>
<lb n="2564"/><span>lógóireacht gan sochar 74 do ann - amhla sion cromfaid na Críostaithe</span>
<lb n="2565"/><span>a ghránn an saol so ar liúig agus ar bhéicig an tráth a chíofaid gur</span>
<lb n="2566"/><span>chailleadar go brách an oidhreacht agus an bheannacht síoraí a</span>
<lb n="2567"/><span>thabharfach a n-athair, Íosa Críost, ins na focail seo adéarfaigh sé</span>
<lb n="2568"/><span>insa lá déanach leis na fíoréin:  "Gluaisig, a dhram bheannaithe mo</span>
<lb n="2569"/><span>Athar agus glacaig seilbh insa ríocht atá ollamh dhíbh sula cruithníog</span>
<lb n="2570"/><span>an domhan."  Goilfid, adeirim, agus liúfaid go ard agus go géar.  Áfaig</span>
<lb n="2571"/><span>beig sé ró-dhéanach dhóibh.  A rinneadar a margadh, a ghlacadar a</span>
<lb n="2572"/><span>rogha, a dhíoladar a n-oidhreacht ar shuarachas saoltha a imig go</span>
<lb n="2573"/><span>brách uatha agus ná fuil leigheas le fáil ar an donas.  As comhartha</span>
<lb n="2574"/><span>Jacob ar Íosa Críost agus ar na Críostaithe.  Oir fé mar a bhí a ucht</span>
<lb n="2575"/><span>agus a lámha súd garbh clúmhach uadh chroiceann na mionnán, amhla</span>
<lb n="2576"/><span>sin a bhí fuirm, deáramh agus crot pheacaig ar Íosa Críost.  Agus fé</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="2577"/><p><span>mar a bhí fuath mairtheach ag Esau dho Jacob, bíonn fuath, mios-</span>
<lb n="2578"/><span>cais agus mailís ag clainn an tsaoil seo chun clainn an tsolais.</span>
<lb n="2579"/><span>Déanaid géirleanúint ortha, cuirid an teitheadh ortha uadhna ndútha</span>
<lb n="2580"/><span>féin, scaoilid bocht agus dealbh iad fé an ndomhan chun taíde</span>
<lb n="2581"/><span>dhóibh fhéin, amhail a scaoileag Jacob fé an bhfásach gan aige</span>
<lb n="2582"/><span>ach a bhataín ina dhorn agus lón gann ina bháilín.  Áfaig ní</span>
<lb n="2583"/><span>thréigeann Dia iad: cabhraíonn sé leo, a bheireann dóibh radharc ar</span>
<lb n="2584"/><span>an dréimire lena bhfiadfaig siad flaithiúnas a shroisint - as é sin,</span>
<lb n="2585"/><span>tugann grása na foighne dhóibh, doirteann sé sólás spirideáltha ina</span>
<lb n="2586"/><span>gcroíocha a neartaíonn iad chun gabháil tré fhásach dealbh gain-</span>
<lb n="2587"/><span>mheach an tsaoil seo, agus sroisid fé dheire a dtír ndúchais féin.</span>
<lb n="2588"/><span>Muna mbeach an persecution úd a rin Esau ar Jacob ní bhfuigheach sé</span>
<lb n="2589"/><span>an radharc sólásach úd agus ní chlois<f>each sé uadh bhéal Dé na geallúna</span>
<lb n="2590"/><span>compordach úd.  Amhla sion ní bhfaighidís deigh-dhaoine leath ná</span>
<lb n="2591"/><span>trian na <n>grása a bhronnann Dia ortha muna mbeach an tarcuisne,</span>
<lb n="2592"/><span>dróch-úsáid agus masla a thugaid droch-dhaoine dhóibh.</span></p>
<lb n="2593"/>
<lb n="2594"/><p><span>Cuireann, fós, an crith agus an eagla a thánaig ar Jacob - agus na</span>
<lb n="2595"/><span>focail seo adúirt sé ar dhúiseacht dho uadhna chodladh, "As ró-eaglach</span>
<lb n="2596"/><span>an <t->ionad é seo: ní aon áit eile é ach teach Dé agus doras fhlaith-</span>
<lb n="2597"/><span>iúnas - i gcéill do Chríostaithe cad é an ómós, umhlaíocht agus</span>
<lb n="2598"/><span>cráibhe as ceart dhóibh a thiospánadh an tráth a thagaid isteach</span>
<lb n="2599"/><span>ins na séipéil agus as 75 cuinne na n-olthóracha sion ar na ndéantar</span>
<lb n="2600"/><span>Íosa Críost do íobairt go laethiúil.  Oir as é an séipéal go fírinneach</span>
<lb n="2601"/><span>tig Dé, agus as í an olthóir doras fhlaithiúnas tréna dtagann Mac Dé</span>
<lb n="2602"/><span>chun a bheannacht agus a ghrása a thabhairt dhúinn.  Agus bíd na</span>
<lb n="2603"/><span>aingil bheannaithe ag friothálamh air agus, go ana-chúramach ionainne,</span>
<lb n="2604"/><span>ag cur ár n-uireaspaí ina láthair agus ag guí<o>chan chuige fóirthean</span>
<lb n="2605"/><span>orainn.  Ar an abhar sion iompraímís sinn fhéin i gcónaí go diag<a>súil</span>
<lb n="2606"/><span>agus go galánta, chón minic agus a thagaimíd isteach ionta.  Scuirimís</span>
<lb n="2607"/><span>do bheith ag caint lena chéile, a bheith ag féachain anún agus anall, a</span>
<lb n="2608"/><span>bheith a' tabhairt aire dho smaointí díomhaoine.  Cuimhnímís go</span>
<lb n="2609"/><span>bhfuilimíd i dtig Dé, agus seachnaimís go aon ní a chuir<f>each</span>
<lb n="2610"/><span>míphléisiúr air.</span>
<lb n="2611"/>
<pb n="59"/></p>
<lb n="2612"/>
<lb n="2613"/><p><span>XIII. JACOB, RACHEL, LIA, Etc.</span></p>
<lb n="2614"/>
<lb n="2615"/><p><span>Gen.29:1 - 30:24.  1.  Adéis a fuair Jacob an radharc sólásach ion-</span>
<lb n="2616"/><span>tach úd, agus a ghlac sé uadh bhéal Dé na</span>
<lb n="2617"/><span>geallúna móra compordach úd, mar a 'niseas thana dhíbh, a imig sé</span>
<lb n="2618"/><span>lán do mhisneach beannaithe agus a shrois dútha a mháthar mar a</span>
<lb n="2619"/><span>chónaig a úncail Laban i gcathair nar budh ainm di Haran.  Ag</span>
<lb n="2620"/><span>druidim leis an gcathair a chonairc sé trí tréada caorach le ais thobar,</span>
<lb n="2621"/><span>agus a n-aoirithe nó na séipéirí ina bhfochair.  Adeir beannachadh</span>
<lb n="2622"/><span>dhóibh; adúirt, "Cad as dhíbh, a fheara?"  "Uadh chathair Haran,"</span>
<lb n="2623"/><span>ar siad.  "A' bhfuil aithne agaibh," ar sé, "ar Laban mac Nachor?"</span>
<lb n="2624"/><span>"Atá," ar siad, "agus atá sé i sláinte maith; agus hen í a iníon</span>
<lb n="2625"/><span>Rachel ag teacht lena thréada chúghainn."  Adúirt sé sion, "Atá a</span>
<lb n="2626"/><span>lán don lá gan chaitheamh fós agus atá sé ró-luath na caoirig a chur</span>
<lb n="2627"/><span>insa chró.  Tugaig uisce dhóibh, scaoilig chun iníor iad agus um thráthnóna</span>
<lb n="2628"/><span>beirig abhaile iad."  "Ní fhiadfaimís sion a dhéanamh," ar siad, "o<i>r</span>
<lb n="2629"/><span>atá an leac a chíonn tú ar bhéal an tobair chón trom sion ná fiadfach</span>
<lb n="2630"/><span>ár ndícheall í a thógan go dtagaid na aoirí, agus ansion as ar éigean a</span>
<lb n="2631"/><span>thagann linn go léir í a thógan do bhéal an tobair."  Lena linn sin a</span>
<lb n="2632"/><span>tháinig Rachel lena tréada go dtí an tobar agus a thóg Jacob gan aon</span>
<lb n="2633"/><span>chúnamh an leac agus a thug uisce dos na caoire go léir.  Do 'nis sé ansin</span>
<lb n="2634"/><span>di cé ar budh é féin, gurb é mac dreabhshúir a athar é.  A phóg sé í,</span>
<lb n="2635"/><span>agus le neart áthais a chrom sé ar ghol.  A rith sise go mear agus a 'nis</span>
<lb n="2636"/><span>dhá athair cad a tharlaig di.  A thánaig se sin gan mhoill agus a phóg</span>
<lb n="2637"/><span>agus a dhiúg Jacob, agus a chuir fáilthe deighchroíoch roimhe.  Agus</span>
<lb n="2638"/><span>ar chlos 76 fáth a theacht do adúirt sé leis, "As feoil dom' fheoil</span>
<lb n="2639"/><span>agus as cnámh dom' chnámha thu, agus fan anso iom' fhochair."</span></p>
<lb n="2640"/>
<lb n="2641"/><p><span>Adéis mí aimsire, an uair a chonairc Laban go raibh rath mór ar a</span>
<lb n="2642"/><span>chuid uadh thánaig Jacob chuige, adúirt sé mar seo leis, "A<n> ceart</span>
<lb n="2643"/><span>dom, do bhrí gur tu mac mo dhearféar, go mbeach do sclábhaíocht gan</span>
<lb n="2644"/><span>aon ní?  Loirg pé tuarastal as maith <lead ?> agus bhéarfad doit é."</span>
<lb n="2645"/><span>A bhí beirt iníon ag Laban.  Lia an ceann budh shine, agus a bhí súile</span>
<lb n="2646"/><span>bog aici agus a radharc gearra aici.  Rachel an ceann budh óige, agus a</span>
<lb n="2647"/><span>bhí sí ard-dathúil.  "Más ea," arsa Jacob, "tabhair do iníon Rachel</span>
<lb n="2648"/><span>mar mhnaoi dhom, agus beig mé ar feag seacht mblian iod' sheirbhíseach</span>
<lb n="2649"/><span>agad."  Adúirt se sin, "As fearra liom agadsa í ná ag aon fhear eile."</span></p>
<lb n="2650"/>
<lb n="2651"/><p><span>A rin Jacob seirbhís do ar feag seacht mblian, agus níor mheas go</span>
<lb n="2652"/><span>raibh faid sea<ch>taine ionta do dhruim an grá a bhí aige do Rachel.</span>
<lb n="2653"/><span>I ndeire na mblian sion adúirt sé le Laban, "Tabhair dom mo bhean:</span>
<lb n="2654"/><span>as mithid dom pósadh."  "A gheobhair," ar Laban.  A rin sé bainis nó</span>
<lb n="2655"/><span>féasta agus suipéir mór pósta agus a thug sé cuire dho a lán daoine.</span>
<lb n="2656"/><span>An uair budh mhithid don lánú dol chun leapa lena chéile, a chur</span>
<lb n="2657"/><span>Laban a iníon budh shine chun luí le Jacob.  Ar dhúiseacht dho sion</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="2658"/><p><span>ar maidean a chonairc cé í a bhí aige agus adúirt le Laban, "Cad é seo</span>
<lb n="2659"/><span>a rinnis oram?  As ar son do iníon as óige a rinneas seirbhís doit ar feag</span>
<lb n="2660"/><span>seacht mblian.  A bhuailis bob oram."  "Ní é nós na dútha so," arsa</span>
<lb n="2661"/><span>Laban, "an chuid as óige d'ár gcailíní a phósadh roimh an chuid as sine.</span>
<lb n="2662"/><span>Fan seachtain 'na fochair seo agus ansion tabharfaig mé dhoit</span>
<lb n="2663"/><span>Rachel, ar choinníoll go ndéanfa<i>r seirbhís dhom ar feag seacht</span>
<lb n="2664"/><span>mbliana eile."</span></p>
<lb n="2665"/>
<lb n="2666"/><p><span>A rin Jacob amhla sion ar feag na seacht mbliana sion.  A bhí seisear</span>
<lb n="2667"/><span>mac aige le Lia, agus ní raibh sliucht aige le Rachel.  Fé dheire a</span>
<lb n="2668"/><span>ghuig Jacob chun Dé ar a son agus a bhí mac aici ar nar thug sé</span>
<lb n="2669"/><span>Seoseph, nó "méadú uadh an dTiarna," do ainm.</span></p>
<lb n="2670"/>
<lb n="2671"/><p><span>Gen.30:25 - 31:16.  2.  I ndeire na ceithre bliana déag sin adúirt</span>
<lb n="2672"/><span>Jacob le athair a chéile, "As mithid dom filleadh</span>
<lb n="2673"/><span>abhaile agus <soláthar a ?> dhéanamh <dom' ?> mhuirear féin".  "Fan</span>
<lb n="2674"/><span>im' fhochair," ar sé sion, "sé bliana eile, agus a bhéarfad an oiread so</span>
<lb n="2675"/><span>agus an oir<ea>d úd doit."  A réig Jacob leis ar na coinníll sin.</span>
<lb n="2676"/><span>Agus a mhéadaig Dia a shubstaint thar barr.  A chorraig sin suas</span>
<lb n="2677"/><span>formad 77 <idir> Laban agus a chlann mhac.  A bhrath Jacob agus a</span>
<lb n="2678"/><span>chonairc sé nár thiospá<na>dar aon chúntanós fónta dho, agus a cheap</span>
<lb n="2679"/><span>sé filleadh dhá dhútha féin.  Áfaig níor mhaith leis sion a dhéanamh</span>
<lb n="2680"/><span>gan ordú Dé.  Ar bheith do ag smaoineamh in' aigne ar an gnóth sion</span>
<lb n="2681"/><span>a thiospáin Dia é féin dho, agus adúirt, "As mise an Tiarna Dia a</span>
<lb n="2682"/><span>chonaircis insa bhfásach ag an gcloich ar nar chodlais.  Fill chun do</span>
<lb n="2683"/><span>dhútha fhéin.  Cosnóig mise thu agus beig mé iod' fhochair."</span></p>
<lb n="2684"/>
<lb n="2685"/><p><span>Ansion a chuir Jacob fios ar a bheirt bhan agus adúirt leo, "A chíonn</span>
<lb n="2686"/><span>sibh go bhfuil, le tamall, aghaidh bhúr n-athar agus a chlainne dorcha</span>
<lb n="2687"/><span>agus gruamach liomsa.  Leis na sé bliana déanach so a bhris <s>é deich</span>
<lb n="2688"/><span>n-uaire a mhargadh liomsa.  Áfaig níor leog Dia dho díobháil a dhéan-</span>
<lb n="2689"/><span>amh dom.  A iompaig sé go aon mhargadh dhíobh sion chun breis</span>
<lb n="2690"/><span>sochair agus rath a chur oram.  A thiospáin Dia é fhéin dhom le déanaí</span>
<lb n="2691"/><span>agus do ordaig dom casadh abhaile.  Cad as dóigh libhse don ghnóth</span>
<lb n="2692"/><span>sion?  "Déin," ar siad, "mar as maith lead.  Níl aon pháirt nó sása<mh></span>
<lb n="2693"/><span>a thuille againne i dtig ná i substaint ár n-athar.  Geobham-ne lead i pé</span>
<lb n="2694"/><span>áit ina rachair."</span></p>
<lb n="2695"/>
<lb n="2696"/><p><span>Gen.31: 17-55.  3.  A rug Jacob a chuid go léir leis, a mhná, a leanaí,</span>
<lb n="2697"/><span>a chaoire, a airnéis agus a sheirbhísig, agus a</span>
<lb n="2698"/><span>thriall ar a dhútha fhéin.  Ar imeacht do Rachel a rug sí lé íomhá na</span>
<lb n="2699"/><span>ndéithe bréagach a bhí ag a athair.  A bhí sé agus a mhuintir trí lá</span>
<lb n="2700"/><span>imithe sular chualaig Laban gur éalaíodar.  Agus a lean sé iad le buín</span>
<lb n="2701"/><span>mór fearaibh armáltha chun iad a chasadh arís.  Agus a thánaig sé suas</span>
<lb n="2702"/><span>leo an seachtú lá um thráthnóna, ar bheith do Jacob ag cur suas a</span>
<lb n="2703"/><span>chábáin chun staid ar feag na oíche sin.  Áfaig an oíche roimhe sin a</span>
<lb n="2704"/><span>thiospáin Dia é fhéin do Laban, agus do fhógair air go cruaig ar a bhás</span>
<lb n="2705"/><span>gan díth ná díobháil a dhéanamh do Jacob.  Ar theacht do Laban suas</span>
<lb n="2706"/><span>leis, adúirt go feargach, "Cad é seo a rinnis oram?  A fhuadaís lead mo</span>
<lb n="2707"/><span>bheirt iníon, amhail as gur sclábhachaí iad a ghabhag le foirneart</span>
<lb n="2708"/><span>claímh.  Níor ligis dhom iad ná a leanaí a phógadh, ná slán a fhágan</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="2709"/><p><span>aca, ná thusa agus iadsion a thiúnlacan le ceoltha agus le meidhir.</span>
<lb n="2710"/><span>Agus anis atá mo láimh-se lán láidir a dóchain chun an gnóth sion</span>
<lb n="2711"/><span>a agairt ortsa, agus a agróinn gan doubhta ort é 78 muna mbeach gur</span>
<lb n="2712"/><span>ordaig Dia do athar dhom aréir gan aon díobháil a dhéanamh doit.</span>
<lb n="2713"/><span>Ach súd agus go bhfaicís oiriúnach éaló i gan fhios uaim, canathaobh</span>
<lb n="2714"/><span>gur ghuidis mo dhéithe uaim?"  Adúir<t> Jacob dá fhreagradh, "A</span>
<lb n="2715"/><span>éalaíos uait do bhrí, dá gcuirfinn in iúl doit go rabhas chun imeacht,</span>
<lb n="2716"/><span>a bhí fhios agam go mbainfeá mo mhná, mo leanaí agus mo shubstaint</span>
<lb n="2717"/><span>díom le fórsa.  Agus i dtaobh na bithiún<a>chta sin a chuiris im' leith,</span>
<lb n="2718"/><span>cuar<d>aig go aon phiuc dá bhfuil agam, agus pé neach na bhfaighir do</span>
<lb n="2719"/><span>dhéithe aige tugtar amach anso é agus maireoir é inár láthair go léir."</span>
<lb n="2720"/><span>Adúirt sé an chaint sion oir ní raibh fhios aige gur ghuid Rachel na</span>
<lb n="2721"/><span>déithe bréagach uadhna athair.  A chuaig se sion isteach go cábán</span>
<lb n="2722"/><span>Jacob, Lia agus na seirbhísig go léir, agus do mhion- agus do mhór-</span>
<lb n="2723"/><span>chuardaig iad, agus ní bhfuair a dhéithe.  An uair a airig Rachel go raibh</span>
<lb n="2724"/><span>sé ag teacht chun a cábán fhéin a chuir sí na déithe faoi shrathar</span>
<lb n="2725"/><span>chamel agus a shuig anuas air, agus a lig airthe go raibh cúrsa áirithe a</span>
<lb n="2726"/><span>bhaineann le baineannaig airthe.  A thánaig a athair isteach agus do</span>
<lb n="2727"/><span>fhan sise ina suí agus adúirt, "Gabhaim do phardún, a Athair, i dtaobh</span>
<lb n="2728"/><span>gan éirí chun fáilthe a chur romhad, o<i>r atá a leithéid seo oram."</span></p>
<lb n="2729"/>
<lb n="2730"/><p><span>A ghaibh sé amach agus adúirt Jacob, "A' bhfuairis aon ní a bhain-</span>
<lb n="2731"/><span>eann lead agamsa nó ag mo mhui<n>tir?  Agus má fuairis, l<e>ag anso é</span>
<lb n="2732"/><span>i láthair ár ngaoltha go léir agus déinidís ceart eadrainn.  A rinneas</span>
<lb n="2733"/><span>obair dhoitse ar feag fiche blian: ceithre bliana déag ar son do bheirt</span>
<lb n="2734"/><span>iníon agus sé bliana ar son cuid doit' airnéis.  Ar feag na aimsire sion</span>
<lb n="2735"/><span>do loisc brothall an lae me, agus do leathaig fuacht na oíche me.  An</span>
<lb n="2736"/><span>beithíoch a sciubach an mictíre nó do fhuadaig an bithiúnach leis, a</span>
<lb n="2737"/><span>chaitheas<-s>a díol as.  Budh bheag é do chuid an tráth a ghabhas<-s>a</span>
<lb n="2738"/><span>do chúram oram, agus as mór é anis.  A bhrisis deich n-uaire do</span>
<lb n="2739"/><span>mhargadh liom, agus muna mbeach Dia mo athar agus mo sheana-</span>
<lb n="2740"/><span>athar, do<d'> chosc, ar an láthair seo a bhainfeá dhíom gach a bhfuil</span>
<lb n="2741"/><span>agam."</span></p>
<lb n="2742"/>
<lb n="2743"/><p><span>Adúirt Laban, "As liomsa a bhfuil agadsa agus leadsa a bhfuil</span>
<lb n="2744"/><span>agamsa: déanaimís síochá<i>n agus réiteach lena chéile."  A thógadar</span>
<lb n="2745"/><span>leacht nó carn mór cloiche agus a chaitheadar féasta air.  "Bíoch,"</span>
<lb n="2746"/><span>arsa Laban, "an carn so ina fhinné idir mise agus tusa, agus déineach</span>
<lb n="2747"/><span>Dia atá 79 ag féachain orainn ceart dhúinn araon: má thaga<i>m-se,</span>
<lb n="2748"/><span>nó aoinne as liom go brách, ag déanamh díobhála doitse nó do aoinne</span>
<lb n="2749"/><span>as lead, agus má dhéanann tusa, nó aoinne as lead, díobháil dhomhsa,</span>
<lb n="2750"/><span>nó dho aoinne as liom, Dia dá agairt sin orainn."  "Bíoch sion amhla,"</span>
<lb n="2751"/><span>arsa Jacob agus a thugadar carn agus cnoc an fhinné do ainm ar an</span>
<lb n="2752"/><span>gcarn agus ar an gcnoc úd.</span></p>
<lb n="2753"/>
<lb n="2754"/><p><span>Ar chaitheamh an fhéas<t>a dhóibh a scaradar go síochánta lena</span>
<lb n="2755"/><span>chéile.  A chas Laban gan mhoill abhaile agus do fhan Jacob an oíche</span>
<lb n="2756"/><span>sin ar an gcnoc úd.</span></p>
<lb n="2757"/>
<lb n="2758"/><p><span>4.  Anis, ar eagla go mbainfeach aoinne agaibh saobh-chiall as an</span>
<lb n="2759"/><span>teagasc so, nó go gcuirfeach sibh constráil fhalsa ar na nithe a rin an</span>
<lb n="2760"/><span>Patria<r>ch beannaithe seo Jacob, ní foláir dhom a chur arís i gcéill</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="2761"/><p><span>dhíbh go raibh sé ceadaithe uadh am an dílinn go bunú Eaglais agus</span>
<lb n="2762"/><span>Creideamh Chríoist, Domhnach Cincíse, an tráth a thuirlig an Spirid</span>
<lb n="2763"/><span>Naomh ar uacht<a>ráin na Eaglaise, go raibh sé, adeirim, ceadaithe do</span>
<lb n="2764"/><span>fhearaibh níos mó ná aon bhean a bheith in aoneacht pósta aca, agus</span>
<lb n="2765"/><span>ná raibh sé coiscithe ortha cleamhnas ná pósadh a dhéanamh leis na</span>
<lb n="2766"/><span>gaoltha budh neasa dhóibh fhéin.  Ach uadh an am úd go deire an</span>
<lb n="2767"/><span>domhain atá sion coiscithe, fé phéin damaint shíoraí, ar na uile dhaoine,</span>
<lb n="2768"/><span>bíoch gur Críostaithe nó ainChríostaithe iad.</span></p>
<lb n="2769"/>
<lb n="2770"/><p><span>Budh fhigiúir in a lán slite Jacob ar Íosa Críost, agus budh fhigiúir ar</span>
<lb n="2771"/><span>an Eaglais agus ar an dá shórd bheatha atá ins an Eaglais a bheirt</span>
<lb n="2772"/><span>bhan, Rachel agus Lia.  Ciallaíonn an tobar úd ag nar bhuail Jacob</span>
<lb n="2773"/><span><u>ime Rachel, tobar na ngrás.  Agus fé mar nár fhiad na aoirí úd an</span>
<lb n="2774"/><span>l<e>ac a thógan don tobar, ach a thóg Jacob é gan chúnamh ar bith,</span>
<lb n="2775"/><span>amhla sion do oscail Críost tobar na ngrás dhúinn go léir.  Agus fé mar</span>
<lb n="2776"/><span>budh mhó an grá a bhí ag Jacob do Rachel ná do Lia, amhla sion as mó</span>
<lb n="2777"/><span>an grá atá ag Íosa Críost ar dhaoine a thréigeann an saol agus a thugann</span>
<lb n="2778"/><span>iad fhéin suas chun seirbhís a dhéanamh dho i mainistrí i gconvents</span>
<lb n="2779"/><span>agus in úird eile rialtha, ná a bhíonn aige ar na Críostaithe a dhéanann</span>
<lb n="2780"/><span>seirbhís dho i ngnáth-bheatha an tsaoil seo, cé gur iomadúla i bhfad</span>
<lb n="2781"/><span>iad so ná an dram eile, fé mar budh iomadúla clann Lia ná clann Rachel.</span></p>
<lb n="2782"/>
<lb n="2783"/><p><span>5.  Ciallaíonn an seirbhís chruaig úd, nar ghaibh Jacob 80 tríd ar</span>
<lb n="2784"/><span>f<e>ag mórán blian, an tuirse agus an dua a<r> ghaibh Íosa Críost tríd</span>
<lb n="2785"/><span>chun pobal agus tréad a shláthar dho fhéin.  Agus as ceart dho gach</span>
<lb n="2786"/><span>aoire nó uacht<a>rán spirideáltha a chuir sé as cionn a thréada a bheith</span>
<lb n="2787"/><span>ábaltha do rá, mar adúirt Jacob le Laban, "Do leath fuacht na oíche</span>
<lb n="2788"/><span>me agus do loisc brothall an tsamhradh me, chun aire a thabhairt doit'</span>
<lb n="2789"/><span>thréada, agus níor ghlacas suaimhneas do oíche ná do ló, ach iad a</span>
<lb n="2790"/><span>chosaint."  Má <fh>iadann sagart, nó an <t->aoire spirideáltha, sion a rá</span>
<lb n="2791"/><span>le Íosa Críost, as saibhir an tuarastal a gheobhaig sé uaig.</span></p>
<lb n="2792"/>
<lb n="2793"/><p><span>Agus as ceart don uile Chríostaí a bheith ábaltha do rá leis an deamhan</span>
<lb n="2794"/><span>amhail adúirt Jacob le Laban, "Féach, loirg agus cuardaig a bhfuil</span>
<lb n="2795"/><span>agam, agus a' bhfaighir aon ní as leat agam, agus má fhaigheann tu</span>
<lb n="2796"/><span>atáim gobhthach le bás a imirt oram."  As mar seo, adeirim, as ceart</span>
<lb n="2797"/><span>dhos go aon Chríostaí a bheith ábaltha a rá le linn teite dho as an saol</span>
<lb n="2798"/><span>so chun dol chun a dhútha fhéin, flaithiúnas.  Agus má fhiadann sé sin</span>
<lb n="2799"/><span>a rá le fírinne, ní baol go ligfig Dia díth ná díobháil a imeacht air.</span>
<lb n="2800"/>
<pb n="63"/></p>
<lb n="2801"/>
<lb n="2802"/><p><span>XIV.  JACOB MEETS ESAU</span></p>
<lb n="2803"/>
<lb n="2804"/><p><span>Gen.32.  1.  As buíoch a bhí Jacob do Dhia i dtaobh gur shaor sé é</span>
<lb n="2805"/><span>uadh Laban, agus a chrom sé ar bheartú cionas a dhéanfach</span>
<lb n="2806"/><span>sé síocháin lena dhearbhráthair Esau.  A chuir sé teachtairí chuige ag</span>
<lb n="2807"/><span>insin do gur chas sé abhaile agus go raibh sé ana-shaibhir, agus gur</span>
<lb n="2808"/><span>mhaith leis go bhfaicidís a chéile.  Níor thug Esau aon fhreagra, ach</span>
<lb n="2809"/><span>scaoil sé uaig iad agus a lean iad le cheithre chéad fear féna gcuid airm.</span>
<lb n="2810"/><span>Ar chlos an gnóth sion do Jacob, a ghlac ana-eagla é agus a ghuig</span>
<lb n="2811"/><span>chun Dé ag iarradh fhóirthean air.  Ansin a thoibh sé an barraistí</span>
<lb n="2812"/><span>asa airnéis: ba, caoire, camaill agus asail, agus a chur gach sórd</span>
<lb n="2813"/><span>dhíobh ar leithlig agus slí mhaith eatartha, agus a chuir i gcuinnibh a</span>
<lb n="2814"/><span>dhearbhráthar iad.</span></p>
<lb n="2815"/>
<lb n="2816"/><p><span>A chaith sé an óiche sin go buartha, gan chodladh ná suan.  I lár na</span>
<lb n="2817"/><span>oíche a fuair sé é féin ag imreascáil le fear go bord na maidine, agus</span>
<lb n="2818"/><span>níor <fhiad ?> aoinne aca a chéile a leagadh.  Adúirt an fear, "Bog</span>
<lb n="2819"/><span>díom agus scaoil uait me, oir atá an lá ag teacht."  "Ní bhogfad," arsa</span>
<lb n="2820"/><span>Jacob, "agus ní scaoil<f>igh me uaim thu nó go dtugair do bheannacht</span>
<lb n="2821"/><span>dom."  "Más ea," arsa an fear, "cad as ainm doit?"  "Jacob, nó</span>
<lb n="2822"/><span>"gl<e>acaire"" ar se sin.  "Ní tabharfar an ainm sin a thuille ort,"</span>
<lb n="2823"/><span>ar sé, "ach Israel, nó "fear atá 81 láidir le Dia": as í sin do ainm a'</span>
<lb n="2824"/><span>so amach.  Oir, uadh a bhís ábaltha ar chor imreascáil a sheasamh le</span>
<lb n="2825"/><span>aingeal Dé, ní baol go mbuafaig duine ar bith ort."  Ansin a bhain sé le</span>
<lb n="2826"/><span>lúitheach a cheathrún, agus a bhí Jacob bacach ar f<e>ag a shaoil.</span>
<lb n="2827"/><span>A fhiafraig sé ansion don bhfear, "Cad as ainm doit?"  "Ná bac cad é</span>
<lb n="2828"/><span>an ainm atá oram, ach fágaim mo bheannacht agad."</span></p>
<lb n="2829"/>
<lb n="2830"/><p><span>Gen.33.  2.  Ar imeacht an aingil do ollmhaig Jacob é fhéin chun</span>
<lb n="2831"/><span>bualadh uime a dhearbhráthar.  Agus an uair a chonairc</span>
<lb n="2832"/><span>sé é ag déanamh air do umhlaig go talamh dho.  A rith Esau, a chuir</span>
<lb n="2833"/><span>a dhá láimh tíompall a mhuiníl, a phóg é agus dhiúg é agus a chrom ar</span>
<lb n="2834"/><span>dheora a shileadh le near<t> áthais.  "A dhearbhráthair," ar sé, "cana-</span>
<lb n="2835"/><span>thaobh nar chuiris na tabharaistí úd go léir chúgham?  Atá tuille agus</span>
<lb n="2836"/><span>mo dhóchain agam.  Ciomád agad fhéin iad:  ní ghlacfad ar aon chor</span>
<lb n="2837"/><span>iad."  "Má fuaireas fábhar id' radharc, agus má atá grá agad dom,</span>
<lb n="2838"/><span>glacfair uadhm' láimh iad," arsa Jacob, "oir atáim tuille agus cúitithe</span>
<lb n="2839"/><span>i dtaobh go bhfeacaigh mé le síocháin thu.  Beagán suarach as ea iad</span>
<lb n="2840"/><span>don rath agus don bheannacht a chur Dia oram."</span></p>
<lb n="2841"/>
<lb n="2842"/><p><span>Fé dheire, le neart tathant, a ghlac Esau uaig iad, agus a thug cuire</span>
<lb n="2843"/><span>dho teacht leis chun a bhaile fhéin agus a fholáir do cuid dá mhuintir</span>
<lb n="2844"/><span>a fhágan aige chun é a chosaint.  A ghlac Jacob an chuire, ach a dhiúl-</span>
<lb n="2845"/><span>thaig don chabha<i>r do bhrí go raibh b<u>íon líonmhar aige fhéin.  Agus</span>
<lb n="2846"/><span>i gcionn tamaill a chuir sé fé láimh le cathair Salem.</span>
<lb n="2847"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="2848"/><p><span>Gen.34.  3.  Ar bheith dho ansion ar feag beagán aimsire a chuaig</span>
<lb n="2849"/><span>Dina, an t-aon iníon a bhí aige - ní raibh sí ach chúig bliana</span>
<lb n="2850"/><span>déag do aos - ar cuaird ag féachan mná na cathrach sion.  A chon-</span>
<lb n="2851"/><span>airc mac an rí í agus a ghlac ana-ghrá <di> agus a fhuadaig leis í.  Ansion</span>
<lb n="2852"/><span>a thánaig Hemor, a athair, go Jacob agus a loirg í mar chéile dá mhac.</span>
<lb n="2853"/><span>A thug Jacob a thoil leis an gnóth sion.  Áfaig níor thaithn an scéal</span>
<lb n="2854"/><span>ar aon chor lena dearbhráithreacha, agus adúradar le feall, "As ar an</span>
<lb n="2855"/><span>gcoinníoll so amháin a gheobhaig do mhac ár ndreabhshúir mar chéile:</span>
<lb n="2856"/><span>go mbeig se sion, tusa agus do dhaoine go léir ar ár nós-na, go nglacfaig</span>
<lb n="2857"/><span>sibh chúghaibh ár gcreideamh agus go ngearrfar comhartha an chreidimh</span>
<lb n="2858"/><span>sin ar bhall áirithe do bhúr gcolainn fé mar atá sé gearrtha ar ár gcol-</span>
<lb n="2859"/><span>ainn<-n>e."</span></p>
<lb n="2860"/>
<lb n="2861"/><p><span>A ghlac an fear na cúinsí sin: a gearrag an comhartha air fhéin, ar a</span>
<lb n="2862"/><span>mhac agus ar a dhaoine.  82 Ar an tríú lá, an uair as teinne an</span>
<lb n="2863"/><span>gearradh, a ghlac Sim<e>on agus Levi a bhfeara agus a gclaíte i gan fhios</span>
<lb n="2864"/><span>do Jacob, a chuadar do<n> chathair, a mharaíodar an rí, a mhac agus</span>
<lb n="2865"/><span>go aon fhireannach a bhí inte.  A phlund<ar>áladar agus a dhódar í.</span></p>
<lb n="2866"/>
<lb n="2867"/><p><span>A ghuill an droch-ghnóth sin go mór ar Jacob, agus go speisialtha do</span>
<lb n="2868"/><span>bhrí gur rinneadar úsáid don chomhartha beannaithe a bhí le ordú Dé</span>
<lb n="2869"/><span>fhéin ar a gcine, chun a bhfuath agus a bhfearg mallaithe do shásamh.</span>
<lb n="2870"/><span>Agus adúirt sé leo, "A rinneabhair droch-obair thar barr agus gnóth a</span>
<lb n="2871"/><span>tharracóig oramsa agus oraibhse díbheirg na ndaoine a chónaíonn insa</span>
<lb n="2872"/><span>dútha so.  Cnósóid tíompall orainn agus maróid sinn go léir.  Oir ní</span>
<lb n="2873"/><span>tábhacht sinne i gcomórtas dóibh súd."</span></p>
<lb n="2874"/>
<lb n="2875"/><p><span>Gen.35.  4.  Do ordaig Dia dho ansion dol chun na áite úd inar</span>
<lb n="2876"/><span>choda<i>l sé insa bhfásach an chéad oíche ina raibh sé ag</span>
<lb n="2877"/><span>teitheadh uadh fhearg a dhearbhráthar.  Ar shroisin na áite sin lena</span>
<lb n="2878"/><span>mhuintir a thóg sé olthóir agus do ofráil airthe íobairt chun Dé.  A thios-</span>
<lb n="2879"/><span>páin Dia é fhéin dho agus a rin sé go aon gheallúint a thug sé dho fhéin,</span>
<lb n="2880"/><span>dhá athair agus dá sheana-athair Abraham, do athnuachain.  Agus</span>
<lb n="2881"/><span>adúirt go gcosnóch sé é uadhs go aon bhaol.</span></p>
<lb n="2882"/>
<lb n="2883"/><p><span>A imig sé ansion agus chónaig i bhfochair a athar Isaac nó go bhfuair</span>
<lb n="2884"/><span>se sion bás in aos a chéad agus cheithre fichid blian.  Do adhlacadar a</span>
<lb n="2885"/><span>bheirt mhac, Esau agus Jacob, é ins an uaimh dhúbaltha i bhfochair a</span>
<lb n="2886"/><span>athair Abraham agus a mháthair Sara.  A b' í an bhliain ina bhfuair</span>
<lb n="2887"/><span>Isaac bás dhá mhíle dhá chéad agus ocht mbliana agus ceithre fichid</span>
<lb n="2888"/><span>uadh chruthú an domhain, sé chéad agus naoi mbliana adéis an dílinn,</span>
<lb n="2889"/><span>agus seacht céad déag agus ocht mbliana fichead sular ghlac Mac Dé</span>
<lb n="2890"/><span>colainn daonna.</span></p>
<lb n="2891"/>
<lb n="2892"/><p><span>Gen.35:16-19; 37:1-36.  5.  Tamall ina dhiagh sion a fuair Rachel</span>
<lb n="2893"/><span>bean Jacob bás do dhruim a tara mac a</span>
<lb n="2894"/><span>chuir dí.  A thug sí Benoni, nó "mac mo bhróin," do ainm air, ach a</span>
<lb n="2895"/><span>ghlaoig Jacob Benjamin, nó "mac mo láimh dheas," do ainm air.</span></p>
<lb n="2896"/>
<lb n="2897"/><p><span>Budh cheannúla a bhí Jacob ar a mhac Seoseph ná a bhí sé ar aon</span>
<lb n="2898"/><span>cheann eile dá chlainn, agus a chorraig sin suas fuath agus formad na</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="2899"/><p><span>coda eile chuige, agus a méadaíog an fuath agus an formad sion do</span>
<lb n="2900"/><span>dhruim dhá thaidhreamh a dearnag do:  "Taidhríog dom," ar sé, "go</span>
<lb n="2901"/><span>rabhas agus mo dhearbhráithreacha ag baint arbhar, agus a cheangla-</span>
<lb n="2902"/><span>mar suas ár 83 bpunainneacha.  Do éirig mo phunann-sa suas ina</span>
<lb n="2903"/><span>seasamh agus a thánadar punainneacha mo dhearbhráithreacha agus</span>
<lb n="2904"/><span>do umhlaíodar di."  "A' dóigh lead," arsa na dearbhráithreacha, "go</span>
<lb n="2905"/><span>mbeir-se iod' mháistir orainn agus go mbeam-ne fé smacht agad?"</span>
<lb n="2906"/><span>As sion suas ní fhiadadar an oiread agus focal cneasta a labhairt leis.</span></p>
<lb n="2907"/>
<lb n="2908"/><p><span>Tamall ina dhiaigh sin adúirt sé lena athair agus lena dhearbhráith-</span>
<lb n="2909"/><span>reacha, "Neosad dhíbh an taidhreamh a dearnag dom aréir: a chonarc</span>
<lb n="2910"/><span>an ghrian, an ré agus an t-aon réalthán déag as mó ar an spéir a' teacht</span>
<lb n="2911"/><span>chúgham, agus do umhlaíodar dom."  Adúirt an t-athair, "Cad é an</span>
<lb n="2912"/><span>éifeacht as féidir a bheith insa taidhreamh úd?  An féidir go ndéan-</span>
<lb n="2913"/><span>fainn-se, do mháthair agus do dhearbhráithreacha, tú 'adhradh ar an</span>
<lb n="2914"/><span>dtalamh so?"</span></p>
<lb n="2915"/>
<lb n="2916"/><p><span>A thiospánadar an dá thaidhreamh úd an gradam, an onóir agus an</span>
<lb n="2917"/><span>mhóracht a bhí ag Dia le bronnadh air i gcúrsa na aimsire a bhí chuige.</span>
<lb n="2918"/><span>Áfaig a mhéadaíodar fuath a dhearbhráithreacha chón mór sion gur</span>
<lb n="2919"/><span>cheapadar é a mharú.  Agus a fuaradar, sula fada, cae ar a mailís a</span>
<lb n="2920"/><span>chur i bhfórsa.</span></p>
<lb n="2921"/>
<lb n="2922"/><p><span>6.  A chuadar tamall maith uadh bhaile ag sláthar iníor dá dtréada,</span>
<lb n="2923"/><span>agus a chuir a athair Seoseph ag triall ortha chun scéala a thabhairt</span>
<lb n="2924"/><span>chuige cionas a bhíodar.  An tráth a chonarcadar chúghtha é dúradar,</span>
<lb n="2925"/><span>"Atá fear na dtaidhrithe ag teacht: beirimís air agus maraímís é,</span>
<lb n="2926"/><span>agus ansion beig fhios aige cad é an sochar a gheobhaigh sé as a chuid</span>
<lb n="2927"/><span>taidhrithe."  "Ná salaig bhúr lámha lena chuid fola a dhortadh,"</span>
<lb n="2928"/><span>agus Ruben, an dearbhráthair budh shine, "ach scaoilig síos anso</span>
<lb n="2929"/><span>insa tseana-thobar tirim seo é, agus faigheach sé bás ann le ocras."  A thug</span>
<lb n="2930"/><span>sé an chomhairle sin adonn go mbeach cae aige ar é a shábháil.</span>
<lb n="2931"/><span>A bhaineadar a bhrat de agus a chaitheadar síos insa tobar é agus a</span>
<lb n="2932"/><span>shuíodar chun bíg a chaitheamh.  Ní fada nó g<o> bhfai<cea>dar</span>
<lb n="2933"/><span>ceannaithe a bhí ag dol lena n-<e>arraí do<n> Égypt.  Adúirt Údás, an</span>
<lb n="2934"/><span>ceathrú dearbhráthair, leo, "Ná maraímís ár <n>dearbhráthair, agus</span>
<lb n="2935"/><span>ná bíoch a chuid fola orainn, ach díolaimís é leis na ceannaithe seo."</span>
<lb n="2936"/><span>A rinneadar an chomhairle sion agus a dhíoladar é ar dhá phunt deich</span>
<lb n="2937"/><span>scillinne.  A ghlacadar ansion a bhrat, a stolladar agus a thumadar í</span>
<lb n="2938"/><span>i bhfuil meannáin agus a chuireadar chun a n-athair í le teachtaire, ag</span>
<lb n="2939"/><span>rá, "A fuaramair an brat so réabaithe agus lán do fhuil, agus as</span>
<lb n="2940"/><span>amhras linn gurbh í brat do mhic Seoseph í.  Féach an aithneofá í."</span>
<lb n="2941"/><span>Do aith<i>n sé í agus a chrom ar 84 lógóireacht, ag rá, "Beithíoch</span>
<lb n="2942"/><span>alltha a mhairbh agus do alp suas mo mhac, agus ní ghlacfad-sa sólás</span>
<lb n="2943"/><span>an fhaid agus as beo me."  Uadh an lá sion suas ar feag mórán <aimsire ?></span>
<lb n="2944"/><span>níor fhiad<ad>ar a chlann compord a thabhairt dho ná a bhrón do</span>
<lb n="2945"/><span>éadromú.</span></p>
<lb n="2946"/>
<lb n="2947"/><p><span>A rugadar na ceannaithe Seoseph leo do<n> Égy<p>t, a dhíoladar é le</span>
<lb n="2948"/><span>Putiphar, an <t->ard-general a bhí as cionn a chuid airm ag Pharao,</span>
<lb n="2949"/><span>rí na Égy<p>te.</span>
<lb n="2950"/></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="2951"/><p><span>7.  Thugamair fá ndeara gur fírinníog insa bhfear beannaithe seo</span>
<lb n="2952"/><span>Jacob na focail seo adúirt an Spirid Naomh, "As trí a lán trioblóidí a</span>
<lb n="2953"/><span>gheofar dol isteach go ríocht Dé."  Budh chomhartha ar an ríocht</span>
<lb n="2954"/><span>mbeannaithe a dhútha féin agus tig a athar ar na raibh Jacob ag triall.</span>
<lb n="2955"/><span>Agus fé mar a mheas Laban é a chosc, amhla sion a chuireann an</span>
<lb n="2956"/><span>deamhan chun sinne a chosc ar thig ár nAthar, flaithiúnas, a shroisin.</span>
<lb n="2957"/><span>Áfaig má chuirimíd muinín chóir i nDia, ní baol dúinn: a bhéarfaig sé</span>
<lb n="2958"/><span>saor sinn.  As ar éigean a fuair an duine naofa so é fhéin saor uadh láimh</span>
<lb n="2959"/><span>Laban nó gur chaith sé gabháil tré chontabhairt eile, an baol a bhí ag</span>
<lb n="2960"/><span>bagairt air do dhruim feirge Esau.  Ach do bhrí gur ghuig sé chun</span>
<lb n="2961"/><span>Dé a fhuascail se sion é: a chur sé a aingeal dá dhíonadh agus dá chosaint,</span>
<lb n="2962"/><span>agus adéis an oíche go léir a chaitheamh i ngleic agus ag imreascáil</span>
<lb n="2963"/><span>leis an aingeal sin, an uair ar an láchaint a loirg sé a bheann<a>cht, a</span>
<lb n="2964"/><span>thug an <t->aingeal dho a ainm a shóinseáil, agus bacaí a bhualadh air.</span>
<lb n="2965"/><span>Ciallaíonn a' ghleic agus an imreascáil úd an gnáth-dhícheall nách</span>
<lb n="2966"/><span>foláir don uile Chríostaí do urnaithe.  Oir má leanann sé di, neartófar é</span>
<lb n="2967"/><span>le grása an Tiarna, béarfaigh sé bua agus a gheobhaigh sé ainm nua.</span>
<lb n="2968"/><span>As air sin adeir Críost féin linn, "Don té a bhuafas, a bhéarfaig mise</span>
<lb n="2969"/><span>suíomh iom' fhochair ar mo chathaoir fhéin, agus déanfaig mé pillóir</span>
<lb n="2970"/><span>de i dtig mo Dhia, agus scríofaig mé air ainm mo athar agus mo ainm</span>
<lb n="2971"/><span>fhéin, agus ní chorrófar as a ionad go brách é."</span></p>
<lb n="2972"/>
<lb n="2973"/><p><span>8.  Atá ciall eile mór spirideáltha insa bhacaí úd a bhuail an t-aingeal</span>
<lb n="2974"/><span>ar Jacob.  Bíonn duine bacach an uair as sia cos leis ná an chos eile.</span>
<lb n="2975"/><span>Agus fé mar atá aige dhá chos chorpar<th>a ar na siúlaíonn sé, amhla</span>
<lb n="2976"/><span>sion atá in anam an duine <dhá> shórd grá, grá cuirpeach agus grá</span>
<lb n="2977"/><span>beannaithe.  Más é an grá cuirpeach as uacht<a>rach ina chroí, gluais-</span>
<lb n="2978"/><span>íonn an duine go mear agus go fonnmhar chun compoird corpar<th>a</span>
<lb n="2979"/><span>85 agus sonas saoltha a shláthar dho fhéin, agus bíonn sé mall agus</span>
<lb n="2980"/><span>bacach chun nithe spirideáltha a lorg.  Áfaig más treise an grá bean-</span>
<lb n="2981"/><span>naithe, gluaisíonn sé go m<e>ar agus go láidir chun na nithe a lorg agus</span>
<lb n="2982"/><span>a shláthar a dhéanfaig a anam taithneamhach le Dia, agus ní bhíonn</span>
<lb n="2983"/><span>beann ná suim aige i nithe saoltha, oir tuigeann sé go éifeachtúil go</span>
<lb n="2984"/><span>bhfuilid uirchóideach dhá anam.</span></p>
<lb n="2985"/>
<lb n="2986"/><p><span>9. Tiospánann an tubaiste úd a thit amach do Dina, iníon Jacob, cad</span>
<lb n="2987"/><span>é chón contabhar<th>ach agus atá sé do ógmhná Críostúil dol ar</span>
<lb n="2988"/><span>m<e>asc cuideachta stróinséar<th>a.  "As é tig a n-athar," arsa Naomh</span>
<lb n="2989"/><span>Ambrós, "an áit as sábháltha agus as siúráltha dhóibh: ní aon ní fónta</span>
<lb n="2990"/><span>a bhainfig dhóibh do dhruim dol i gcuideachta na n-aois óg a leanann</span>
<lb n="2991"/><span>béasa agus faiseanthaí saoltha - cóthaláin, bálrince agus nóis don tsórd</span>
<lb n="2992"/><span>sion.  Dá bhfanfach an óigbhean úd uadh bhálcáireachta ní chaillfeach</span>
<lb n="2993"/><span>sí a maighdeanas agus ní déanfaí murdréirithe dá dearbhráithreacha;</span>
<lb n="2994"/><span>ní loitfí agus ní dófaí an chathair úd, agus ní cuirfí a muintir go léir</span>
<lb n="2995"/><span>i mbaol a milleadh (agus a millfí agus a marófaí iad gan cheist mura</span>
<lb n="2996"/><span>mbeach gur shaor Dia iad tréna mhór-chomhachta).</span></p>
<lb n="2997"/>
<lb n="2998"/><p><span>10.  Tugaimís fá ndeara cad é chón dí<o>máisteach agus atá formad do</span>
<lb n="2999"/><span>anam an duine.  As dá dhruim a bhíodar dearbhráithreacha Seoseph</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="3000"/><p><span>lán-ollamh ar é a mharú.  Agus a mharóidís é gan aon doubhta muna</span>
<lb n="3001"/><span>mbeach gur chur Údás i gcéill dhóibh gur ana-chuir throm dhóibh a</span>
<lb n="3002"/><span>leithéid a dhéanamh, agus gurbh fhearra é a dhíol leis na ceannaithe a</span>
<lb n="3003"/><span>rug leo don Égypt <é>, mar ar thit a lán nithe iontach amach do,</span>
<lb n="3004"/><span>d'réir mar a 'neosad ina dhiagh so dhíbh.  Budh chomhartha an droch-</span>
<lb n="3005"/><span>úsáid a thugadar dho, agus a dhíol, leis an droch-úsáid a thugadar a</span>
<lb n="3006"/><span>shliucht do Íosa Críost, agus an díol a rin Údás air le ard-chomhairle</span>
<lb n="3007"/><span>na <n>Iúdaíoch, an tráth a thugadar trí púint chúig scillinne déag dho i</span>
<lb n="3008"/><span>dtaobh Críost a bhrath dhóibh.</span>
<lb n="3009"/>
<pb n="68"/></p>
<lb n="3010"/>
<lb n="3011"/><p><span>XV.  JOSEPH IN EGYPT</span></p>
<lb n="3012"/>
<lb n="3013"/><p><span>Gen.38: 1-10.  1.  Sula 'neosad dhíbh cad a thit amach dho Seoseph</span>
<lb n="3014"/><span>insan Égypt as ceart dom trácht ar an oíde eaglach</span>
<lb n="3015"/><span>uafásach a imir Dia ar bheirt mhac a dhearbhráthair Údás.  Gnó as ea</span>
<lb n="3016"/><span>é a chuirfig scanradh agus eagla i gcroí go aoinne a mhachtnóig air.</span>
<lb n="3017"/><span>Agus ní thrácht<f>ainn ar aon chor air, agus níor cheart dhomhsa ná</span>
<lb n="3018"/><span>do aon <t>sagart eile trácht go poiblí ar a leithéid do pheaca, muna</span>
<lb n="3019"/><span>mbeach go mbíd a lán Críostaithe ciontach <ann ?> agus go mbeir-</span>
<lb n="3020"/><span>eann sé na mílthe agus na 86 mílthe dhíobh go aon bhliain go</span>
<lb n="3021"/><span>Ifreann.  As annamh, as ró-annamh, a chuirid i bhfaoistean é, do bhrí</span>
<lb n="3022"/><span>go gcuireann an deamhan ina luí ortha nách aon pheaca ar aon chor é,</span>
<lb n="3023"/><span>cé ná fuil aon pheaca ar bith níos uirchóidí do anam agus do cholainn</span>
<lb n="3024"/><span>an duine ná é.  Atá fhios agaibh go léir gur substaint spirideáltha</span>
<lb n="3025"/><span>tuigseanach anam an duine lenar féidir di aithne agus eolas a fháil ar</span>
<lb n="3026"/><span>Dhia insa tsaol so, agus seilbh shíoraí do fháil insa tsaol atá le teacht.</span>
<lb n="3027"/><span>Anis, sóinseálann an peaca anam an duine chón mór sion go n-iompaíonn</span>
<lb n="3028"/><span>sé í chun a bheith béistiúil, brúidiúil ar fad, insa chás sin ná bíonn</span>
<lb n="3029"/><span>a<o>n tsuim aici i nDia ná i bhflaitheas Dé ná i bpianta Ifrinn féin.  Níl</span>
<lb n="3030"/><span>peaca ar bith lena mbeireann an deamhan greim níos daingne, níos</span>
<lb n="3031"/><span>doscaoilthe ar dhuine ná leis an bpeaca so.  Ceanglann sé é féin do</span>
<lb n="3032"/><span>chorp agus do anam an duine lé insa chás sion, fé mar a chuir Dia i</span>
<lb n="3033"/><span>gcéille do easpag ard-bheannaithe a mhair tamall uadh shin insa<n></span>
<lb n="3034"/><span>I<o>dáile -Naomh Ligorio budh ainm dho.  A thiospáin Dia dho sion</span>
<lb n="3035"/><span>nár éirig riamh go fiú aoinne amháin i ndiagh gach céad míle pearsa</span>
<lb n="3036"/><span>a thit insa pheaca so, nó gur rug sí lé go Ifreann iad.</span></p>
<lb n="3037"/>
<lb n="3038"/><p><span>A bhí beirt mhac ag Údás, Her agus Onan a n-ainm.  A bhíodar in</span>
<lb n="3039"/><span>aos a bpósa<dh> agus pósag iad.  Agus <in> ionad gnóth an phósa<dh></span>
<lb n="3040"/><span>a dhéanamh amhail a cheap Dia agus dlí na nádúra, as amhla a rinneadar</span>
<lb n="3041"/><span>ladhráil ghránna ortha fhéin agus a dhoirteadar substaint a gcuirp.</span>
<lb n="3042"/><span>A mhairbh Dia ar a' láthair sion iad agus a chaith a n-anamnacha síos</span>
<lb n="3043"/><span>go fíor-íochtar Ifrinn, agus atáid ann le tuille agus ceithre mhíle blian,</span>
<lb n="3044"/><span>agus beid ann na céadta agus na céadta milliún blian: an fhaid agus a</span>
<lb n="3045"/><span>sheasóig saol Dé beid ann, gan an chance as lú go bhfuasclófar go</span>
<lb n="3046"/><span>brách iad.</span></p>
<lb n="3047"/>
<lb n="3048"/><p><span>2.  As sion tuigig cad é chón uafásach agus atá an peaca so.  Agus súd</span>
<lb n="3049"/><span>as ná beach sé ina pheaca ar aon chor budh cheart é a sheachnadh.</span>
<lb n="3050"/><span>Mar, in éaghmais bás obann a theacht ar dhaoine dá dhruim, téid daoine</span>
<lb n="3051"/><span>ar dearg-buile le gealaig, nó déantar stúmpaí iomadáin díobh dá dheasca.</span>
<lb n="3052"/><span>Agus 'neosad dhíbh canathaobh sion: atá féith lán do smior a' rith síos</span>
<lb n="3053"/><span>uadh an inchinn tré lár chnámh droma an duine, agus leathann sí</span>
<lb n="3054"/><span>amach in íochtar a chabhail, agus as uaithe sin a thagann an substaint</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="3055"/><p><span>as na gcoimpeartar colainn an duine.  Anis, leis an mbéas gránna</span>
<lb n="3056"/><span>so lagaítear chón mór sion inchinn an duine go gcailleann sé go minic</span>
<lb n="3057"/><span>a chiall, agus fostaraíonn sé aicídí eile ar dhao<i>ne nách <d>tagann le</span>
<lb n="3058"/><span>na dochtúirí as fearr a leigheas.</span></p>
<lb n="3059"/>
<lb n="3060"/><p><span>Ní gá dhom a thuille 87 a rá ar an gnóth so.</span></p>
<lb n="3061"/>
<lb n="3062"/><p><span>Gen.39: 1-20. 3. An uair a rugadar na ceannaithe leo Seoseph don</span>
<lb n="3063"/><span>Égypt, a dhíoladar ina sclábhaí <é> le Putiphar, an</span>
<lb n="3064"/><span>taoiseach budh mhó agus budh aoirde in onóir agus in úd<a>rás fé rí na</span>
<lb n="3065"/><span>críche sin.  Budh é an comma<n>der nó an t-ard-general a bhí as cionn</span>
<lb n="3066"/><span>arm an rí chomhachtaigh sin.  Áfaig do bhrí ná tréigeann Dia go brách</span>
<lb n="3067"/><span>an dram neamhchiontach a chuireann a muinín go iomlán ann, a riaraig</span>
<lb n="3068"/><span>sé nithe insa tslí sin go bhfuair an t-ógánach beannaithe úd, i ndútha</span>
<lb n="3069"/><span>agus i dtig stróinséara, an meas, an cumann, an charthanacht agus an</span>
<lb n="3070"/><span>gradam ná fuair sé i ndútha ná i dtig <a> athar fhéin.</span></p>
<lb n="3071"/>
<lb n="3072"/><p><span>Agus uair a chonairc Putiphar ciall, macánt<acht>, tuigsin, banúlacht</span>
<lb n="3073"/><span>agus deigh-bhéasa Seoseph, a bhí ana-mheas aige air agus a chur sé</span>
<lb n="3074"/><span>cúram a thí agus a choda go léir air.  Agus as maith a éirig sion leis.</span>
<lb n="3075"/><span>A chur Dia rath neamh-ghnách air: a mhéadaig sé a chuid go iontach.</span>
<lb n="3076"/><span>Óigfhear breá budh ea Seoseph, agus a bhí sé an uair sin trí bliana</span>
<lb n="3077"/><span>fichead do aos.  A thit a mháistreás i ngrá leis agus a chuir sí an grá</span>
<lb n="3078"/><span>sion i gcéill do.  A lo<i>rg air ciontú lé.  Adúirt se sin lé, "Féach, a</span>
<lb n="3079"/><span>thug mo mháistir iontaoibh a choda go léir dhomhsa, agus cionas a fhiadfainn</span>
<lb n="3080"/><span>gnóth chón olc sion a dhéanamh, nó cionas a gheobhainn im' chroí a</span>
<lb n="3081"/><span>leithéid do mhallathacht a dhéanamh agus Dia ag féachain oram?"</span>
<lb n="3082"/><span>In ionad ceist ná náire a bheith airthe agus scuir don droch-fhuadar a</span>
<lb n="3083"/><span>bhí fúithe, as amhla a lean sí a bheith ag tathant air insa chás go raibh</span>
<lb n="3084"/><span>sé lán-chráite aici.  Lá ná raibh aoinne insa tig ach iad araon, a rug sí</span>
<lb n="3085"/><span>greim air, ag rá, "Caithfir luí liom."  A theith sé uaithe le neart scanradh</span>
<lb n="3086"/><span>agus do fhág a bhrat ina láimh.  An uair a chonairc sí ná géillfeach sé</span>
<lb n="3087"/><span>di, a iompaig a grá i bhfearg agus i bhfuath chuige agus a cheap sí a</span>
<lb n="3088"/><span>bheith suas leis.  An uair a thánaig a fear isteach i gcúrsa an lae adúirt</span>
<lb n="3089"/><span>sí leis, "As maith an seirbhíseach a thugais isteach id' thig, an</span>
<lb n="3090"/><span>t-ógánach Abhrach so.  A thánaig sé chúgham ag iarradh éagóra a</span>
<lb n="3091"/><span>dhéanamh oram, agus an uair a liús amach agus a rugas greim air,</span>
<lb n="3092"/><span>do fhág sé a bhrat, mar a chíonn tú, iom' láimh, agus a theith leis fhéin."</span>
<lb n="3093"/><span>A chreid an fear a scéal agus a chuir sé Seoseph i bpríosún an rí chun</span>
<lb n="3094"/><span>fanúin ann ar f<eag> a shaoil.</span></p>
<lb n="3095"/>
<lb n="3096"/><p><span>"As ar an nós céanna sion," arsa Naomh Ambrós, "a ghéilltear go</span>
<lb n="3097"/><span>minic do bhréaga agus daortar go minic an dram neamhchiontach.</span>
<lb n="3098"/><span>A creideag scéal na mná mallaithe úd a ghlac fuath chun an óigfhear</span>
<lb n="3099"/><span>beannaithe seo do bhrí gur dhaor a gheanmnaíocht sin a míbhanúlacht</span>
<lb n="3100"/><span>fhéin, agus a cheap sí a gheanmnaíocht do agairt air do bhrí gur shatail</span>
<lb n="3101"/><span>sí féin ina croí an tabharthas ainglí sin.  Áfaig," arsa an naomh so,</span>
<lb n="3102"/><span>"ná tigeach 88 aon mhímhisneach ar an dram do fhuiligeann go</span>
<lb n="3103"/><span>neamhchiontach.  Iompóig Dia an éagóir a déantar ortha chun a sochar</span>
<lb n="3104"/><span>agus a mbuntáiste, fé mar a iompaig sé fuath na mná mallaithe úd</span>
<lb n="3105"/><span>chun sochar Seoseph.  Oir as dá dheasca a dearnag é ina ard-mháistir</span>
<lb n="3106"/><span>ar ríocht na Égy<p>te go léir.</span>
<lb n="3107"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="3108"/><p><span>4.  As fíor go deimhin gur le linn na aimsire úd, ag sí sin an aimsir a</span>
<lb n="3109"/><span>imig sular ghlac Mac Dé colainn daonna, gur thiospáin Dia le sam-</span>
<lb n="3110"/><span>plaithe saoltha an cúram atá aige i nithe saoltha, agus ná titeann aon</span>
<lb n="3111"/><span>ní amach do dhaoine ná do aon duine fé leith, ach le cead nó le riarú Dé.</span>
<lb n="3112"/><span>Áfaig uadh an am do fhuilig Críost bás ar an gcruis, do fhág Dia a</span>
<lb n="3113"/><span>fhoighne sin mar chompord, mar dhíon agus mar chosaint ag go aoinne</span>
<lb n="3114"/><span>ar na ndéantar éagóir, insa chás sion go measaid go cóir gur lá ámharach</span>
<lb n="3115"/><span>dhóibh an lá na ndéantar éagóir ortha.  Oir as féidir dhóibh a rá,</span>
<lb n="3116"/><span>amhail adúirt Job beannaithe fé ualach na n-ainnisí iontach troma a</span>
<lb n="3117"/><span>thánaig air, "Atá," ar sé, "mo fhinné cóir agus mo bhreitheamh ceart</span>
<lb n="3118"/><span>ins na flaithis, agus tiospánfaig sé go bhfuilim neamhciontach agus</span>
<lb n="3119"/><span>cúiteoigh sé liom mo chuid foighne agus díolfaig sé i dtaobh na éagóra</span>
<lb n="3120"/><span>atá dá dhéanamh oram."</span></p>
<lb n="3121"/>
<lb n="3122"/><p><span>Gen.39:20 - 40:23.  5.  A cuireag Seoseph ceangailthe go daingean</span>
<lb n="3123"/><span>insa phríosún.  Áfaig níor dhearmad Dia é,</span>
<lb n="3124"/><span>ach a thiospáin sé ná fuil áit ná ionad ar bith dúnta i gcuinnibh an</span>
<lb n="3125"/><span>fhóirthean agus an compord a thugann sé dhon dram a fhu<i>ligeann</span>
<lb n="3126"/><span>géirleanúint ar son na fíoréantacht.</span></p>
<lb n="3127"/>
<lb n="3128"/><p><span>A chonairc an gobhernéir a bhí as cionn an phríosúin gur dhuine</span>
<lb n="3129"/><span>ciallmhar, coinsiasach Seoseph, agus a chuir sé riarú agus cúram na</span>
<lb n="3130"/><span>bpríosúnach eile go léir air, agus ní dhéanfach sé aon ní gan é a chur</span>
<lb n="3131"/><span>i gcomhairle Sheoseph.</span></p>
<lb n="3132"/>
<lb n="3133"/><p><span>A bhí sé chúig bliana insa phríosún sin an tráth a cuireag ann ard-</span>
<lb n="3134"/><span>bhutléir agus ard-bhácaer an rí i dtaobh rod éigin a rinneadar ina</span>
<lb n="3135"/><span>chuinnibh.  Maidean áirithe ina dtánaig Seoseph lena gcuid bíg</span>
<lb n="3136"/><span>chúghtha a bhrath sé ana-bhrónach iad agus a fhia<fh>raig dhíobh cad</span>
<lb n="3137"/><span>é an fáth na rabhadar chón brónach agus chón duairc sin, agus nár</span>
<lb n="3138"/><span>ghnáth leo a bheith amhla.  "Atá," ar siad, "taidhreamh a dearnag</span>
<lb n="3139"/><span>aréir do gach duine againn, agus níl aoinne againn a 'neosach cad é an</span>
<lb n="3140"/><span>éifeacht atá le na taidhrithe sin."  "Más ea," arsa Seoseph, "as é Dia</span>
<lb n="3141"/><span>a thiospánann brí agus éifeacht gach taidhreamh, agus 'nisig dhomsa</span>
<lb n="3142"/><span>iad agus b'fhéidir go ndéanfainn-se ama<ch> 89 a' bhrí atá ionta."</span>
<lb n="3143"/><span>"Más ea," arsa an butléir, "ag seo mar a taidhríog dhomhsa: a chonarc</span>
<lb n="3144"/><span>os mo chomhair crann fíona ag fás.  A bhí trí géaga airthe.  A thánaig</span>
<lb n="3145"/><span>bláth ar na géaga agus a aibíodar na caora.  A bhí cuach, nó an chailís</span>
<lb n="3146"/><span>as na <n->ólann Rí Pharao, im' láimh agam.  A bhaineas na caora, a fháisc-</span>
<lb n="3147"/><span>eas insa chailís iad agus a thugas í le n-ól don rí."  "Atá go maith,"</span>
<lb n="3148"/><span>arsa Seoseph.  "Ciallaíd na trí ghéaga úd trí lá, agus i gcionn na aimsire</span>
<lb n="3149"/><span>sin tóg<f>aig an rí as an bpríosún thu agus cuirfigh sé id' ionad fhéin</span>
<lb n="3150"/><span>arís thu.  Agus an uair a bheir ann, cuimhnig oramsa agus labhair leis</span>
<lb n="3151"/><span>an rí chun go scaoilfeach sé a<s> so me.  Oir a fuadaíog mé le foirneart</span>
<lb n="3152"/><span>as mo dhútha fhéin agus a cuireag go éagórach insa bpríosún me."</span></p>
<lb n="3153"/>
<lb n="3154"/><p><span>"As í seo," arsa an bácaer, "mo thaidhreamh-sa: a taidhsíog dom</span>
<lb n="3155"/><span>go raibh trí bascáidí do arán, do bhrioscaí agus do mheat<a>racht</span>
<lb n="3156"/><span>ar mo cheann agam.  Insa bhascáid uacht<a>rach a bhí go aon <t>sórd</span>
<lb n="3157"/><span>misleán agus cácaí as féidir a dhéanamh le céird bácaera, agus a</span>
<lb n="3158"/><span>thánadar éanlaithe an aer agus a fhuadaíodar leo na misleáin sin."</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="3159"/><p><span>"As í seo an bhrí atá id' thaidhreamh." arsa Seoseph: i gcionn trí lá</span>
<lb n="3160"/><span>tógfa<i>g Pharao as an bpríosún so thu, céas<f>aig ar chruis tu agus a</span>
<lb n="3161"/><span>gheobhair bás airthe.  Ansion tiucfaid fiacha dubha agus feannóga</span>
<lb n="3162"/><span>léith agus piucfaig an fheoil do do cheann agus dod' chnámha."</span></p>
<lb n="3163"/>
<lb n="3164"/><p><span>I gcionn trí lá ina dhiagh sion a thánaig lá beirthe an rí tíompall.</span>
<lb n="3165"/><span>A rin sé féasta mór do uaisle a chúirte agus a chuimhnig sé ar an</span>
<lb n="3166"/><span>mbutléir agus ar an <m>bácaer.  Do ordaig é seo a chrochadh ar chruis</span>
<lb n="3167"/><span>agus a chur sé an butléir ina ionad fhéin arís.  Áfaig níor chuimhnig se</span>
<lb n="3168"/><span>sin ar Sheoseph.  Uadh a bhí go aon ní go maith aige a dhearmad sé</span>
<lb n="3169"/><span>an fear a mhínig a thaidhreamh.</span></p>
<lb n="3170"/>
<lb n="3171"/><p><span>Gen.41: 1-36.  6.  Dhá bhliain uadh an am úd a bhí taidhreamh</span>
<lb n="3172"/><span>iontach ag Pharao, agus le neart scanradh a dhúisig</span>
<lb n="3173"/><span>sé as a chodladh.  I gcionn tamaill a thit a chodladh arís air agus a</span>
<lb n="3174"/><span>dearnag taidhreamh uafásach eile dho.  Ar éirí dho ar maidean, lán</span>
<lb n="3175"/><span>do bhuairt agus do eagla, a chuir sé tionól agus cnósach ar locht</span>
<lb n="3176"/><span>draíochta na Égypte go léir agus ar a raibh do dhaoine glic tuigseana<cha></span>
<lb n="3177"/><span>ina ríocht.  Agus níor fhiadadar brí ná éifeacht na dtaidhrithe a</span>
<lb n="3178"/><span>dhéanamh amach, agus a chur sion ana-bhrón ar an rí.  Ansion 90</span>
<lb n="3179"/><span><a thánaig an> butléir isteach i láthair an rí agus a ard-chomhairle agus</span>
<lb n="3180"/><span>adúirt, "Admhaím mo chuir agus mo pheacadh: a leithéid so do ghnóth</span>
<lb n="3181"/><span>a thit amach dhá bhliain uadh shion, agus a rinneas-sa agus an <t->ard-</span>
<lb n="3182"/><span>bhácaer ní nár thaithn leis an rí.  A chuir i bpríosún sinn.  A bhí</span>
<lb n="3183"/><span>taidhreamh oíche ag gach nduine againn agus a 'niseamar iad dho</span>
<lb n="3184"/><span>ógánach Abhra atá ina sheirbhíseach ag gobhernéir an phríosúin.  Do</span>
<lb n="3185"/><span>'nis dhúinn brí na dtaidhrithe úd, agus a thit go aon ní amach dhúinn</span>
<lb n="3186"/><span>fé mar adúirt sé."</span></p>
<lb n="3187"/>
<lb n="3188"/><p><span>A chuir an rí gan stad fios ar Sheoseph.  A níog, a bearrag agus a</span>
<lb n="3189"/><span>ghlanag é agus a cuireag éadach maisiúil air.  A tugag i láthair an rí</span>
<lb n="3190"/><span>é agus adúirt, "A dearnag dhá thaidhreamh dhom agus ní bhfaighim</span>
<lb n="3191"/><span>ao<i>nne a fhiadfach a mbrí a dhéanamh amach.  A chuireas fios ortsa</span>
<lb n="3192"/><span>oir a chualaig mé go bhfuilir ana-thuigseanach i nithe don tsórd sion</span>
<lb n="3193"/><span>agus <go> bhfiadann thú a n-éifeacht a dhéanamh amach go cruinn."</span>
<lb n="3194"/><span>"Déanfaig," arsa Seoseph, "Dia amach brí agus éifeacht na <d>taidh-</span>
<lb n="3195"/><span>rithe úd don rí, gan aon chúnamh uaimse.  Ach 'niseach an rí na</span>
<lb n="3196"/><span>taidhrithe."</span></p>
<lb n="3197"/>
<lb n="3198"/><p><span>"A samhlaíog dhom," arsa Pharao, "go rabhas ag siúl le ais na</span>
<lb n="3199"/><span>abhann, agus a chonairc mé seacht ndaimh breá ramhar ag teacht aníos</span>
<lb n="3200"/><span>aiste, agus a chromadar ar iníor.  Agus gan mhoill 'na ndiagh sin a</span>
<lb n="3201"/><span>thánadar seacht ndaimh eile, lom gortach gránna, nár chonairc riamh a</span>
<lb n="3202"/><span>leithéide, agus do alpadar suas gan mhoill na seacht ndaimh ramhra,</span>
<lb n="3203"/><span>agus níor chuir sion aon fheabhas ortha: a bhíodar chón lom agus chón</span>
<lb n="3204"/><span>trua agus a bhíodar roimhe sin.  A dhúisíos ansion agus adéis tamaill</span>
<lb n="3205"/><span>a thit mo chodladh oram arís.  A chonairc ansion seacht léasa breá</span>
<lb n="3206"/><span>lán-a<i>big cuirneachta ag fás as aon phréamh amháin.  Agus ina</span>
<lb n="3207"/><span>ndiaigh sion do fhás seacht léasa dubha, seirgthe feochta folamh, gan</span>
<lb n="3208"/><span>gráinne arbhar ionta, agus a shloig<ea>dar suas na seacht léasa lán-</span>
<lb n="3209"/><span>a<i>big.  Hen iad mo thaidhrithe, agus ní bhfaighim duine a dhéan-</span>
<lb n="3210"/><span>ann amach dom iad."</span>
<lb n="3211"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="3212"/><p><span>"Dia féin," arsa Seoseph, a thiospáin don rí cad atá le titim amach.</span>
<lb n="3213"/><span>As aon bhrí amháin atá insa dá thaidhreamh úd, agus as é seo an bhrí</span>
<lb n="3214"/><span>atá ionta: ciallaíd na seacht daimh breá ramhra agus na seacht léasa</span>
<lb n="3215"/><span>lán-a<i>big go bhfuil seacht mbliana torthúil le teacht go mbeig cuir-</span>
<lb n="3216"/><span>neacht chón iomadúil le gainimh na trá.  Agus ciallaíd na seacht</span>
<lb n="3217"/><span>ndaimh loma gortach agus na seacht léasa críon 91 feochta go dtiucfaig</span>
<lb n="3218"/><span>seacht mbliana do ghorta chón mór sion ná beig cuimhne ná rian ar</span>
<lb n="3219"/><span>raidhse na seacht mbliana torthúil.  Agus do bhrí go mbaineann an dá</span>
<lb n="3220"/><span>thaidhreamh úd le aon ghnóth amháin, as comhartha sion go dtiucfaig</span>
<lb n="3221"/><span>chun chinn gan aon doubhtha a' ní budh thoil le Dia a thiospánadh don</span>
<lb n="3222"/><span>rí.  Agus a Rí, déantar lead mo chomhairle-se: toibh duine eagnach</span>
<lb n="3223"/><span>tuisceanach agus cuir as cionn do ríocht é; agus ceapach se sion duine</span>
<lb n="3224"/><span>ins go aon bhaile a chuirfig suas an cúigiú cuid do<n> arbhar a bheig ar</span>
<lb n="3225"/><span>feag na seacht mbliana so chúghainn, adonn go mbeach lón ags na</span>
<lb n="3226"/><span>daoine ar feag na seacht mbliana don ghorta atá le teacht ar an domhan</span>
<lb n="3227"/><span>go léir."</span></p>
<lb n="3228"/>
<lb n="3229"/><p><span>Gen.41:37 et seq.  7.  A rug an rí a uaisle leis i seombra fé leith,</span>
<lb n="3230"/><span>agus adúirt leo, "Cad é bhúr meas-sa ar chomhrá</span>
<lb n="3231"/><span>an fhir úd?"  "As maith ciallmhar folláin an chomhairle í," ar siad,</span>
<lb n="3232"/><span>"agus as é Dia fhéin a chur a leithéid i gcroí an fhir sin."  "Más ea," arsa</span>
<lb n="3233"/><span>Pharao, "níl aoinne le fáil as cirte a cheapadh chun an chomhairle sin</span>
<lb n="3234"/><span>a chur a ghníomh ná an fear a thug uaig í."</span></p>
<lb n="3235"/>
<lb n="3236"/><p><span>Ansion a ghlaog isteach ar Sheoseph, agus adúirt an rí leis, "Uadh</span>
<lb n="3237"/><span>thiospáin Dia doitse cad atá le titim amach, ní fhiadfainn duine níos</span>
<lb n="3238"/><span>oiriúnaí a fháil ná thusa.  Agus uadh an lá so suas cuirim thu as cionn</span>
<lb n="3239"/><span>mo thí agus mo ríochta.  Do bheirim doit mo ú<d>arás fhéin ar fad, agus</span>
<lb n="3240"/><span>ní bheig fear iom' ríocht chón onórach leadsa, ach me féin amháin."</span></p>
<lb n="3241"/>
<lb n="3242"/><p><span>A chur sé ansion a fháinne fhéin ar mhéar Sheoseph, práisléad óir</span>
<lb n="3243"/><span>faoina bhráid, cluith dá chuid éadaig fhéin air, a charráiste fhéin a</span>
<lb n="3244"/><span>ghabháil dho agus dol tréna ríocht go léir agus uaisle onórach dá thiún-</span>
<lb n="3245"/><span>lacan agus ag fógairt dhos na uile dhaoine insa ríocht umhladh agus</span>
<lb n="3246"/><span>géilleadh dho.  Agus a thug mar ainm air, "Slánathóir na ndaoine".</span></p>
<lb n="3247"/>
<lb n="3248"/><p><span>Agus ag sin mar a chúitig Dia an t-ógánach beannaithe seo i dtaobh</span>
<lb n="3249"/><span>an méid do fhuilig sé ar son na fíoréantacht.  Do umhlaíog at dtúis</span>
<lb n="3250"/><span>é chun é 'ardú ina dhiaigh sin i nglóire, "Oir go aoinne," arsa Críost, "do</span>
<lb n="3251"/><span>umhlóig é fhéin ardófar é."  Áfaig níor rin an ghlóire agus an onóir</span>
<lb n="3252"/><span>iontach a bronnag ar Sheoseph go obann aon <t>sóinseáil ina chroí.</span>
<lb n="3253"/><span>A bhí sé chón umhal agus chón cneasta fé an rath iontach a bhronn</span>
<lb n="3254"/><span>Dia air agus a bhí sé an tráth budh phríosúnach é.  Agus cé go dtánaig</span>
<lb n="3255"/><span>sé ina 92 láimh lán-díol a thabhairt don dram a rin éagóir air, as</span>
<lb n="3256"/><span>amhla a rin sé maith dhóibh in aghaidh an uilc a rinn<ea>dar dho, fé</span>
<lb n="3257"/><span>mar a chíofam ina dhiaigh so.</span></p>
<lb n="3258"/>
<lb n="3259"/><p><span>8.  Budh thoil le Dia fá an am úd a chomhachta agus a mhaitheas a</span>
<lb n="3260"/><span>thiospánadh go so<i>léir so-fhaicseana le daoine do ardú go obann uadh</span>
<lb n="3261"/><span>sta<i>d úiríseal bocht chun an chéim as aoirde agus as onóraí insa tsaol.</span>
<lb n="3262"/><span>Áfaig ní tábhacht sion i gcomórtas dhos na sóinseálacha iontach a</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="3263"/><p><span>dhéanann sé go laethiúil i slí spirideáltha, an tráth a ardaíonn sé an</span>
<lb n="3264"/><span>duine bocht umhal dealbh do fhuilig go foighneach dua, tuirse, angar</span>
<lb n="3265"/><span>agus dealbhas an tsaoil an fhaid agus a bhí sé i bpríosún a chuirp.</span>
<lb n="3266"/><span>An uair, adeirim, do aistríonn Dia é as an bpríosún sion leis an mbás a</span>
<lb n="3267"/><span>chur chuige, beireann sé leis é go pálás órtha, ríocht na glóire síoraí.</span>
<lb n="3268"/><span>Budh mhór an <t->ionadh agus an sólás a thiucfach ar bhochtán a</span>
<lb n="3269"/><span>fhuadófaí go obann as a bhothán dealbh súig go pálás saibhir an rí,</span>
<lb n="3270"/><span>agus a gheobhach fhéin ina mháistir agus ina shealbhadóir ar an</span>
<lb n="3271"/><span>bpálás sion ar feag a shaoil.  Áfaig ní tábhacht sion i gcomórtas don</span>
<lb n="3272"/><span>áthas iontach agus don <t>sólás gan teora a thagann ar anam an deigh-</span>
<lb n="3273"/><span>dhuine an uair a fhuadaíonn an bás é as an domhan dorcha ainniseach</span>
<lb n="3274"/><span>so go flaithiúnas.  Faigheann sé é fhéin ar leagadh na súl i bpálás chón</span>
<lb n="3275"/><span>álainn, chón uasal sion ná facaig súil aoinne riamh agus ná faicig</span>
<lb n="3276"/><span>go brách ar an dtalamh so aon ní as féidir a chur i gcomórtas lé.  Atá</span>
<lb n="3277"/><span>sion le fáil agadsa, agamsa agus ag go aoinne eile acht athanta Dé agus</span>
<lb n="3278"/><span>na Eaglaise a chiomád.</span>
<lb n="3279"/>
<pb n="74"/></p>
<lb n="3280"/>
<lb n="3281"/><p><span>XVI.  JOSEPH AND HIS BRETHREN</span></p>
<lb n="3282"/>
<lb n="3283"/><p><span>Gen.41:45 et seq. 1.  An uair a fuair Seoseph lán-údarás uadh rí</span>
<lb n="3284"/><span>Pharao, a ghaibh sé tré go aon pháirt do ríocht</span>
<lb n="3285"/><span>na Égypte agus a thiospá<i>n sé gur mhór an sonas agus an <t->ádh do</span>
<lb n="3286"/><span>aon rí ministéir ciallmhar a bheith aige.  A riaraig sé nithe insa tslí sin</span>
<lb n="3287"/><span>gur ollmhaig sé in am na raidhse lán-stór bíg fá chomhair am an</span>
<lb n="3288"/><span>ghorta.  A chuir sé suas i siléir agus i scioból an t-arbhar a bhí</span>
<lb n="3289"/><span>spártha ar feag blianta an mhór-thoradh.  A thánadar seacht bliana</span>
<lb n="3290"/><span>an mhór-ghorta ar an domhan go léir.  A loirg na daoine bia ar an rí.</span>
<lb n="3291"/><span>Adúirt leo triall ar Sheoseph.  A dhíol leo é, agus a bhí a ndóchain aige</span>
<lb n="3292"/><span>ní amháin fá chomhair locht na Égypte, ach fós dhos na náisiúin a</span>
<lb n="3293"/><span>bhí ar 93 theorann na ríochta sion.</span></p>
<lb n="3294"/>
<lb n="3295"/><p><span>Gen.42.  2.  A tara bliain do<n> ghorta, a caitheag an méid bíg a bhí</span>
<lb n="3296"/><span>ag athair Sheoseph agus ag a mhuintir i dtír Chanann.</span>
<lb n="3297"/><span>Adúirt sé leo, "Airím go bhfuil cuirneacht le díol insan Égypt: imíg</span>
<lb n="3298"/><span>ann agus tugaig libh í chun ná faighimís bás don ocras."</span></p>
<lb n="3299"/>
<lb n="3300"/><p><span>A ghluais deichniúr díobh don Égypt agus a thánadar i láthair</span>
<lb n="3301"/><span>Sheoseph, agus a loirgeadar air cead arbhar a cheannach ar nós chách</span>
<lb n="3302"/><span>eile.  A aithin <sé> sion gan stad iad, ach níor aithníodar e sion.  Ní</span>
<lb n="3303"/><span>fhacaig sé a dhearbhráthair óg Benjamin, agus a bhí eagla air gur</span>
<lb n="3304"/><span>thugadar droch-oíde éigin air, amhail a thugadar air fhéin chúig bliana</span>
<lb n="3305"/><span>déag roimhe sin.  A labhair sé tré fhear teanga go teann, borb leo, agus</span>
<lb n="3306"/><span>adúirt, "A cad as dhíbh, agus cad a thug anso sibh?"  "Uadh thír</span>
<lb n="3307"/><span>Chanaan as <ea> sinn, agus a thánamar anso chun arbhair a cheannach."</span>
<lb n="3308"/><span>"Ní chun arbhair a cheannach a thánbhar," ar sé, "ach chun an dútha</span>
<lb n="3309"/><span>a bhrath: locht spi<ai>reacháin as ea sibh, agus a cuireag anso sibh chun</span>
<lb n="3310"/><span>féachain cionas a thiucfach libh cúncas a dhéanamh ar an ríocht so."</span></p>
<lb n="3311"/>
<lb n="3312"/><p><span>"Go deimhin," ar siad, "ní dram don tsórd sion sinne, ach daoine</span>
<lb n="3313"/><span>síochánta.  Clainn aon athar amhá<i>n as ea sinn, agus níor chuimhnío-</span>
<lb n="3314"/><span>mair riamh ar ghnóth don tsórd sin a dhéanamh."  "Ní amhla atá,"</span>
<lb n="3315"/><span>ar se sion, "ach as fíor a ndúrt gurb é an gnóth a thug anso sibh, chun</span>
<lb n="3316"/><span>go mbeach fios luige na dútha so agaibh adonn cogadh a chur airthe."</span></p>
<lb n="3317"/>
<lb n="3318"/><p><span>"A Thiarna," ar sia<d>, "as deichniúr dearbhráthar sinn.  A bhí</span>
<lb n="3319"/><span>dháréag mac ag ár n-athair: a imig rod éigin ar an tarna ceann budh</span>
<lb n="3320"/><span>óige dhíobh insa chás ná fuil fáil ná tuairisc air.  Atá an ceann as óige ar</span>
<lb n="3321"/><span>fad insa bhaile i bhfochair ár n-athar, ní scaoilfeach sé linn é ar</span>
<lb n="3322"/><span>eagla go n-imeóch aon ní air mar a imig ar a dhearbhráthair."  "Más</span>
<lb n="3323"/><span>fíor bhúr scéal," arsa Seoseph, "cé ná creidim focal de, fanaig anso agus</span>
<lb n="3324"/><span>téach fear agaibh abhaile agus tugach leis an dearbhráthair óg agus</span>
<lb n="3325"/><span>ansion beigh fhios agam gur fíor cad adúrabhair.</span>
<lb n="3326"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="3327"/><p><span>A chuireag i bpríosún iad ar feag trí lá agus a glaog arís i láthair</span>
<lb n="3328"/><span>Sheoseph iad, agus adúirt sé leo, "Más daoine síochánta sibh, fágaig</span>
<lb n="3329"/><span>ceann do bhúr ndearbhráithreacha ceangailthe anso i bpriosún agus</span>
<lb n="3330"/><span>imíg abhaile len bhúr gcuid arbhair, oir atá eagla Dé oram agus ní maith</span>
<lb n="3331"/><span>liom éagóir 94 <a dhéanamh> oraibh.  Tagaig anso arís agus tugaig</span>
<lb n="3332"/><span>libh bhúr ndearbhráthair óg agus a gheobhaig sibh an fear do fhágag</span>
<lb n="3333"/><span>anso, agus fiadfaig sibh as sion amach arbhar a cheannach gan chosc</span>
<lb n="3334"/><span>ar bith chón minic agus as maith libh."</span></p>
<lb n="3335"/>
<lb n="3336"/><p><span>As le fear teanga adúirt sé an chaint seo leo, oir uadh thúis níor lig</span>
<lb n="3337"/><span>sé air gur thuig sé a gcaint ar aon chor.  Ar chlos na bhfocal so dhóibh,</span>
<lb n="3338"/><span>adúradar, "As le lán-cheart Dé a imig an gnóth so orainn do dhruim na</span>
<lb n="3339"/><span>éagóra a rinneamar ar ár ndearbhráthair Seoseph: níor ghlacamair</span>
<lb n="3340"/><span>trua dho agus níor chuireamair suim ina dheora agus é ag achainí go</span>
<lb n="3341"/><span>cruaigh orainn gan é a dhiol leis na ceannaithe."  "Ná dúirt mise libh",</span>
<lb n="3342"/><span>arsa Ruben, "ná déanaig díobhaíl do<n> gharsún?"  Agus féach anis</span>
<lb n="3343"/><span>atá a chuid fola dá agairt orainn."</span></p>
<lb n="3344"/>
<lb n="3345"/><p><span>A thánaig tocht guil ar Sheoseph agus a iompaig sé a leath-taoibh chun</span>
<lb n="3346"/><span>ná ficidís a dheora.  Ansion a chuireag Simon, ceann dos na dear-</span>
<lb n="3347"/><span>bhráithreacha, i bpríosún, agus do ordaigh Seoseph málaí a líonadh le</span>
<lb n="3348"/><span>arbhar agus an t-airgead a dhíoladar as a chur i gan-fhios dhóibh i</span>
<lb n="3349"/><span>mbéal mhála gach nduine dhíobh.  A thug sé lón bíg dóibh agus a</span>
<lb n="3350"/><span>scaoil abhaile iad.</span></p>
<lb n="3351"/>
<lb n="3352"/><p><span>Gen.42:29 et seq.  3.  A thánadar abhaile chun a n-athar agus do</span>
<lb n="3353"/><span>'niseadar dho cad a imig ortha.  Agus ar n-oscailt</span>
<lb n="3354"/><span>a málaí dhóibh a fuaradar a gcuid airgid ceangailthe suas.  A thánaig</span>
<lb n="3355"/><span>eagla agus iontas ortha agus adúradar, "Cad é an gnóth so a rin Dia</span>
<lb n="3356"/><span>orainn?"  "As oramsa atá sé déanta," arsa Jacob: "do fhágbhair me</span>
<lb n="3357"/><span>gan leanaí.  Atá Seoseph caillthe, atá Simon i bpríosún i ndútha</span>
<lb n="3358"/><span>stróinséar<th>a, agus anis measann sibh Benjamin a bhreith uaim.  As</span>
<lb n="3359"/><span>chun mo chrá agus mo chostas a thráchtbhar ar aon chor go raibh</span>
<lb n="3360"/><span>dearbhráthair eile agaibh."  "Cad é an neart a bhí againn air?" ar siad</span>
<lb n="3361"/><span>sion. "A fhiafraig an fear dinn cé ar budh iad sinn, a' raibh ár n-athair</span>
<lb n="3362"/><span>ina bheathaig, a' raibh aon dearbhráthair eile againn, agus cá raibh sé.</span>
<lb n="3363"/><span>A 'niseamair dho insa go aon cheist <a> chur sé chúghainn, agus cionas</span>
<lb n="3364"/><span>budh dhóigh linn go ndéarfach <sé> i ndeire a chómhrá, "Tugaig chúgham</span>
<lb n="3365"/><span>bhúr ndearbhráthair óg agus ná bainig <le ?> teacht dom' láthair muna</span>
<lb n="3366"/><span>dtabharfaigh sibh libh é."</span></p>
<lb n="3367"/>
<lb n="3368"/><p><span>Gen.43-45.  A mhéadaig an gorta thar barr, agus an uair a chaitheag</span>
<lb n="3369"/><span>an t-arbhar a thugadar leo uadh an Égypt adúirt Jacob</span>
<lb n="3370"/><span>lena chlainn, "Imíg libh agus tugaig tuille arbhair libh uadh an Égypt."</span>
<lb n="3371"/><span>"Adúirt an fear sion linn," ar siad, "agus a thug sé na 95 mionnaí móra</span>
<lb n="3372"/><span>mallaithe, ná raibh aon ghnóth againn teacht do láthair muna <d>tabh-</span>
<lb n="3373"/><span>arfaimís linn ár ndearbhráthair.  Scaoil linn é agus rachaimíd ann.</span>
<lb n="3374"/><span>Muna ndéanfair fanfam insa bhaile agus a gheobhaimíd bás don</span>
<lb n="3375"/><span>ghorta.  Muna mbeach an mhoill seo a chuiris-<s>e orainn a bheimís</span>
<lb n="3376"/><span>ann agus as faoi dhó."</span>
<lb n="3377"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="3378"/><p><span>Fé dheire, cé gur dheacair leis é, a scaoil sé Benjamin leo agus adúirt,</span>
<lb n="3379"/><span>"Beirig libh tabharaistí do thortha na dútha so chun an fhir úd, agus</span>
<lb n="3380"/><span>tógaig dúbailt airgid libh <agus ?> an t-airgead úd a fuarabhair in bhúr</span>
<lb n="3381"/><span>málaí.  Oir budh fhéidir gur le dearmad a cuireag ann é.  Agus go</span>
<lb n="3382"/><span>seolaig Dia sibh agus go dtugaig sé slán sibh go léir thar n-ais chúghamsa.</span>
<lb n="3383"/><span>Oir atáimse gan sliucht nó go bhfillig sibh chúgham."</span></p>
<lb n="3384"/>
<lb n="3385"/><p><span>A ghluaiseadar ortha, a shroiseadar an Égypt agus a thánadar i</span>
<lb n="3386"/><span>láthair Sheoseph.  An tráth a chonairc sé iad agus a dhearbhráthair óg</span>
<lb n="3387"/><span>ina bhfochair, do órdaig sé dhá stíobhard féasta a ollmhú dóibh, agus</span>
<lb n="3388"/><span>go raibh sé fhéin chun a chaite ina bhfochair.</span></p>
<lb n="3389"/>
<lb n="3390"/><p><span>Ar a ndol isteach don phálás a thánaig ana-eagla ortha agus adúradar</span>
<lb n="3391"/><span>lena chéile, "As mar gheall ar an airgead úd a cuireag inár málaí atás</span>
<lb n="3392"/><span>dá thabhairt isteach anso adonn leathscéal a bheith aca chun sclábhaithe</span>
<lb n="3393"/><span>a dhéanamh dinn agus d'ár mbeithíg."  Ansin adúradar leis an stíobhard,</span>
<lb n="3394"/><span>"A dhuine uasail, a bhíomar <ar> cuaird thana anso; a cheanna<ío>mair</span>
<lb n="3395"/><span>arbhar agus a dhíol<a>mair go macánta as.  Ach ar dhol abhaile dhúinn</span>
<lb n="3396"/><span>a fuaramair an t-airgead ceangailthe suas inár málaí.  Níl fhios againn</span>
<lb n="3397"/><span>cé a chur ann é.  Agus a thugamair thar n-ais é, agus ag seo doitse é."</span>
<lb n="3398"/><span>"Síocháin Dé libh," ar sé sion, "as é Dia bhúr sinsear a thug an</span>
<lb n="3399"/><span>t-airgead sion dhíbh.  Ná buaraig sibh fhéin a thuille mar gheall air."</span></p>
<lb n="3400"/>
<lb n="3401"/><p><span>A rug sé ansion isteach iad agus a thug chúghtha a ndearbhráthair</span>
<lb n="3402"/><span>Simon.  Adéis a níodar agus a ghlanadar iad fhéin, a tugag don pharlús</span>
<lb n="3403"/><span>iad ina rabhadar chun dinnéir a chaitheamh.  A thánaig Seoseph</span>
<lb n="3404"/><span>chúghtha agus adéis beannú go cneasta dhóibh a fhiafraig cionas a bhí</span>
<lb n="3405"/><span>a n-athair, agus ar budh é sin a ndearbhráthair budh óige a thugadar</span>
<lb n="3406"/><span>leo.  Ansion a thánaig tocht guil air agus a imig sé isteach go seomra</span>
<lb n="3407"/><span>eile agus a ghuil a dhóchain.  Ar ní a lámha agus 'aghaidh, a shuig sé</span>
<lb n="3408"/><span>ag clár ar leithlig agus a cuireag a dhearbhráithreacha ina suí ag</span>
<lb n="3409"/><span>bord eile, go aoinne aca do réir a n-aos.</span></p>
<lb n="3410"/>
<lb n="3411"/><p><span>A chaitheadar a ndóchain bíg agus dí.  Agus do ordaig Seoseph</span>
<lb n="3412"/><span>dhá stíobhard ar maidean a málaí a líonadh le arbhar, a chuid airgid</span>
<lb n="3413"/><span>a cheangal suas i mála gach bhfear aca agus an chailís airgid as</span>
<lb n="3414"/><span>96 na <n->ólfach sé, sion a chuir i bhfolach i mála Bhenjamin.</span></p>
<lb n="3415"/>
<lb n="3416"/><p><span>A scaoileag chun siúil iad, agus an uair a bhíodar tamall uadh <an></span>
<lb n="3417"/><span>gcathair a lean an stíobhard iad agus adúirt, "As ró-olc an cúiteamh a</span>
<lb n="3418"/><span>rinneabhair liom' mháistir insa <t>síbhialtacht a rin sé libh.  A ghuid-</span>
<lb n="3419"/><span>eabhair an cupa nó an chailís asna n-ólann sé fíon agus lena ndéanann</span>
<lb n="3420"/><span>sé draíodóireacht agus airleog agus lena bhfaigheann sé go aon</span>
<lb n="3421"/><span><t>sórd feasa."  "A dhuine uasail," ar siad, "ná cuir a leithéid do mhalla-</span>
<lb n="3422"/><span>thacht inár leith.  An t-airgead a fuaramair inár málaí adéis filleadh</span>
<lb n="3423"/><span>abhaile dúinn a thugamair thar n-ais chúghadsa, agus cionas a mheas-</span>
<lb n="3424"/><span>ann tu go nguidfimís ór ná airgead as tig do mháistir?   Cuardaig</span>
<lb n="3425"/><span>sinn agus ar málaí, agus pé du<i>ne ag na bhfaighfear an cupa aige</span>
<lb n="3426"/><span>maraítear láithreach é agus bímís go léir inár sclábhaithe ag do</span>
<lb n="3427"/><span>mháistir."</span></p>
<lb n="3428"/>
<lb n="3429"/><p><span>"Déantar," ar sé, "an focal adúrag: pé duine na bhfaighfear aige an</span>
<lb n="3430"/><span>cupa, bíoch sé ina sclábhaí ag mo mháistir agus téach sibhse saor</span>
<lb n="3431"/><span>abhaile."</span>
<lb n="3432"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="3433"/><p><span>A leag<a>dar go mear a málaí agus a fuarag an cupa i sac Bhenjamin.</span>
<lb n="3434"/><span>A liúdar, a bhéiceadar, a scaoileadar a ngruaig agus a chasadar gan</span>
<lb n="3435"/><span>mhoill chun Sheoseph.  Adúirt se sion leo, "Cad é seo a mheasabhair a</span>
<lb n="3436"/><span>dhéanamh oram: ná fuil fhios agaibh ná fuil ar dhruim talún fear feasa</span>
<lb n="3437"/><span>chón mór liomsa?"  Adúirt Údás leis, "Níl fhios againn, a Thiarna, cad</span>
<lb n="3438"/><span>as ceart dhúinn a rá lead, ach gur agair Dia go ceart ár mallathacht</span>
<lb n="3439"/><span>orainn.  Bímís go léir inár sclábhaithe agad, sinne agus an duine ag</span>
<lb n="3440"/><span>na fuarag an cupa."  "Ní amhla sion a bheig," arsa Seoseph: "beig se</span>
<lb n="3441"/><span>sin ina sclábhaí agamsa, agus fillig sibhse abhaile chun bhúr n-athar."</span></p>
<lb n="3442"/>
<lb n="3443"/><p><span>A dhruid Údás suas go misniúil leis agus adúirt, "A Thiarna, ná tóg</span>
<lb n="3444"/><span>oram na focail atáim le rá lead.  Ar ár dteacht ar dtúis id' láthair, do</span>
<lb n="3445"/><span>fhiafhraís, a Thiarna, dínn,  "A' bhfuil athair nó a<o>n dearbhráthair</span>
<lb n="3446"/><span>eile agaibh?" agus adúramair go raibh ár n-athair caite críonna agus</span>
<lb n="3447"/><span>garsún óg do dhearbhráthair againn a rugag an tráth a bhí a athair ana-</span>
<lb n="3448"/><span>aosta, agus gur cailleag a mháthair le linn a theacht ar an saol; agus go</span>
<lb n="3449"/><span>raibh mac eile ag an máthair céanna agus gur cailleag i bhfad uadh</span>
<lb n="3450"/><span>shion é.  Adúraís linn, "Tuga<i>g chúgh<a>m anso an dearbhráthair</span>
<lb n="3451"/><span>óg sion, 97 chun go mbainfinn lán mo shúil as."  A chuireamair i gcéill</span>
<lb n="3452"/><span>doit nárbh fhéidir an gnóth sion a dhéanamh, oir go raibh croí ár n-athar</span>
<lb n="3453"/><span>chón ceangailthe insa leanbh sion ná fuiliceoch as a radharc é.  Agus a</span>
<lb n="3454"/><span>bhagraís orainn gan buaint le teacht id' láthair muna dtabhar<faim>ís</span>
<lb n="3455"/><span>linn an garsún.  An lá fé dheire, an uair a bhí ár gcuid bíg caite, adúirt</span>
<lb n="3456"/><span>ár n-athair, "Gluaisig libh do<n> Égypt agus ceannaíg tuille arbhar</span>
<lb n="3457"/><span>dhúinn.  Adúramair nárbh fhéidir sion a dhéanamh muna scaoilfeach</span>
<lb n="3458"/><span>sé a leanbh linn fé mar do ordaís-<s>e.  "Atá fhios agaibh," ar sé, "go</span>
<lb n="3459"/><span>raibh beirt mhac agam lena mháthair: an garsún so Benjamin agus a</span>
<lb n="3460"/><span>dhearbhráthair, Seoseph.  A chuireas é sin ag triall oraibh, agus ní</span>
<lb n="3461"/><span>fheaca mé uadh shin é.  A thugabha<i>r-se a bhrat stoltha agus lán do</span>
<lb n="3462"/><span>fhuil chúgham, agus adúrabhair gur mhairbh beithíoch alltha é.</span>
<lb n="3463"/><span>Agus anis má imíonn aon ní ar a dhearbhráthair tit<f>ig an t-anam</span>
<lb n="3464"/><span>asamsa, agus beig sibhse ciontach i mbás bhúr n-athar."</span></p>
<lb n="3465"/>
<lb n="3466"/><p><span>"Ar an abhar sion tit<f>ig amach má chasaim-se chun mo athar agus</span>
<lb n="3467"/><span>ná faighigh sé an leanbh agam:  tit<f>ig an t-anam as agus cuirfear bás</span>
<lb n="3468"/><span>mo athar im' leith-se.  Scaoil abhaile chun a athar é, agus ciomád mise</span>
<lb n="3469"/><span>mar sclábhaí ina ionad, mar, beo nó marbh, ní chas<f>ad chun mo athar</span>
<lb n="3470"/><span>gan an garsún."</span></p>
<lb n="3471"/>
<lb n="3472"/><p><span>Ní fhiadfach Seoseph é fhéin a chiomád a thuille uadh ghol.  Adúirt</span>
<lb n="3473"/><span>leis na daoine a bhí láithreach dol amach, agus a dhruid suas lena</span>
<lb n="3474"/><span>dhearbhráithreacha.  A chrom ar ghol agus adúirt le guth ard: "As</span>
<lb n="3475"/><span>mise bhúr ndearbhráthair Seoseph."  Le neart scanradh níor fhan brí</span>
<lb n="3476"/><span>tapa ná focal ionta.  A ia<i>g sé a lámha tíompall gach nduine díobh, a</span>
<lb n="3477"/><span>phóg agus a dhiúg iad, agus do fhliuch sé a muinéal len<a> dheora.</span>
<lb n="3478"/><span>Agus adúirt, "As mise bhur ndearbhráthair Seoseph.  Ná bíoch aon</span>
<lb n="3479"/><span>eagla oraibh; ná glacaig chun croí ar rinneabhair oram.  Dia féin a chuir</span>
<lb n="3480"/><span>mise don Égypt romhaibh chun ná faigheach sibh bás do<n> mhórghorta</span>
<lb n="3481"/><span>so.  Atáid chúig bliana eile don ghorta so le teacht.  Ar an bhfeag sin</span>
<lb n="3482"/><span>ní fhiadfar céachta a chur i dtalamh agus ní bainfear fómhar.  Brostaíg</span>
<lb n="3483"/><span>libh abhaile chun bhúr n-athar agus abraig leis, "As mair seo adeir do</span>
<lb n="3484"/><span>mhac Seoseph lead:  "Atáim-se iom' mháistir ar ríocht na Eg<y>pte.</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="3485"/><p><span>Tair-se agus do chlainn go léir, len bhúr n-airnéis agus lena bhfuil</span>
<lb n="3486"/><span>agaibh, chúghamsa anso, agus beathóigh 98 mise sibh chun ná</span>
<lb n="3487"/><span>faigheach bás don mhórghorta so."  'Nisig é sin dho agus tugaig libh anso</span>
<lb n="3488"/><span>chúghamsa é.  Oir a chíonn bhúr súile, agus súile mo dhearbhráthair</span>
<lb n="3489"/><span>Benjamin, an ghlóire, an chomhachta, an chaithréim agus an saibhreas</span>
<lb n="3490"/><span>atá agam."  Ansion a phóg sé arís go aoinne aca, agus a fuaradar</span>
<lb n="3491"/><span>i<o>nta féin labhairt leis.</span></p>
<lb n="3492"/>
<lb n="3493"/><p><span>A 'niseag don rí gur thánadar dearbhráithreacha Sheoseph, agus budh</span>
<lb n="3494"/><span>áthasach an scéal dho é.  A chur fios ar Sheoseph agus do ordaigh sé dhó</span>
<lb n="3495"/><span>capaill, carráistí agus go aon chóir eile a chur a d'iarra' a athar agus a</span>
<lb n="3496"/><span>mhuintir go léir, agus a dtabhairt don Égypt.</span></p>
<lb n="3497"/>
<lb n="3498"/><p><span>A thán<a>dar abhaile chun a n-athar, a 'niseadar dho go raibh a mhac</span>
<lb n="3499"/><span>Seoseph ina bheathaig, agus ina mháistir ar ríocht na Égypte go léir.</span>
<lb n="3500"/><span>As amhla a bhí sé mar dhuine a dhúiseoch uadh chodladh trom:  a mheas</span>
<lb n="3501"/><span>sé gur taidhreamh a dearnag dho an scéal sin, agus ní ghéillfeach sé</span>
<lb n="3502"/><span>gurbh fhíor ar aon chor é nó go bhfaicig sé an chóir agus an chuideachta</span>
<lb n="3503"/><span>a cuireag dá iarradh.  Ansin adúirt sé, "As leor dom go bhfuil mo mhac</span>
<lb n="3504"/><span>Seoseph ina bheathaig: triallfaig me air chun go bhfaicinn é sula</span>
<lb n="3505"/><span>bhfaigh' mé bás."</span></p>
<lb n="3506"/>
<lb n="3507"/><p><span>Tugaimís, ins <n>a nithe ana-iontach so, fá ndeara cad é chón eagnach</span>
<lb n="3508"/><span>agus chón éifeachtúil agus a thugann Dia chun chinn na nithe a cheapann</span>
<lb n="3509"/><span>sé: go riarann sé nithe insa tslí sin ná fiadaid daoine a chur i gcuinnibh</span>
<lb n="3510"/><span>an ordú a chur sé ar bun chun é a chosc, agus gurb é an dícheall a</span>
<lb n="3511"/><span>dhéanaid chun é a chosc a chuireann chun chinn é.  A chorraíodar suas</span>
<lb n="3512"/><span>na taidhrithe míorúileach úd lenar thiospáin Dia roimh ré do</span>
<lb n="3513"/><span>Sheoseph an ghlóire mhór a cheap Dia a bhronnadh air, a chorraíodar,</span>
<lb n="3514"/><span>adeirim, formad agus fuath a dhearbhráithreacha ina chuinnibh.</span>
<lb n="3515"/><span>A mheasadar an ghlóire sin a chosc, agus leis an intinn sin a dhíoladar é</span>
<lb n="3516"/><span>le sclábhaíocht i ndútha stróinséar<th>a.  Agus trí riarú Dé, a b'í sin</span>
<lb n="3517"/><span>díreach an tslí a cheap Dia chun an duine sin a ardú i nglóire.  As fíor -</span>
<lb n="3518"/><span>as ró-fhíor - na focail seo adúirt an fháig:  Níl eagna ná gliocas ná</span>
<lb n="3519"/><span>comhachta ar bith a fhiadfas seasamh i gcuinnibh Dé ná cosc a chur ar</span>
<lb n="3520"/><span>an gnóth a cheapann sé sion a chur chun cinn.  Ar neamh agus ar</span>
<lb n="3521"/><span>talamh déanann sé gach ní as toil leis, agus níl aoinne ar bith a leomhfaig</span>
<lb n="3522"/><span>a rá leis, "Canathaobh gur rinnis so nó súd?" "</span></p>
<lb n="3523"/>
<lb n="3524"/><p><span>Tugaimís <fá ndeara> go spisialtha an croí mór maith, lán do 99</span>
<lb n="3525"/><span>charthanacht agus do dhaonnacht, a bhí ag an mórnaomh so.  A thánaig</span>
<lb n="3526"/><span>sé ina shlí an éagóir agus an t-olc a rinneadar a dhearbhráithreacha air</span>
<lb n="3527"/><span>do agairt ortha.  Ach i bhfad uadh sin a dhéanamh as amhla a rin sé</span>
<lb n="3528"/><span>gach maith dóibh.  In ionad é a chasadh leo, nó a mhilleán a chuir</span>
<lb n="3529"/><span>ortha, as amhla a leithscéal sé iad, ag rá le leonú Dé a rinneadar é</span>
<lb n="3530"/><span>chun a shochar sin agus chun a dtairbhe féin.  "A chur," ar sé, "Dia anso</span>
<lb n="3531"/><span>mise romhaibh chun sibh a shábháil uadh an gorta mhór a thánaig</span>
<lb n="3532"/><span>ar an domhan go léir."</span></p>
<lb n="3533"/>
<lb n="3534"/><p><span>Budh chomhartha fós carthanacht an fhir bheannaithe sin ar char-</span>
<lb n="3535"/><span>thanacht iontach ár dTiarna Íosa Críost a cuireag go ró-éagórach chun</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="3536"/><p><span>báis, agus in ionad an bás sion do agairt ar an dram mallaithe budh</span>
<lb n="3537"/><span>chiontach leis, as amhla a bhronn sé a thoradh agus a shochar ortha</span>
<lb n="3538"/><span>chun a bpeacaí a scrios díobh chun glóire shíoraí a shláthar dhóibh.</span>
<lb n="3539"/><span>A budh iad so na focail déanach a thánaig as a bhéal le linn a bháis ar</span>
<lb n="3540"/><span>an gcruis:  "Ó a Athair, maith dhóibh, oir níl fhios aca cad atáid siad</span>
<lb n="3541"/><span>ag déanamh."</span></p>
<lb n="3542"/>
<lb n="3543"/><p><span>Caithfeam, mar sin, maitheamh uadh chroí dho ár n-eascara, agus</span>
<lb n="3544"/><span>maith a dhéanamh in aghaidh an uilc, más fonn linn ar aon chor páirt a</span>
<lb n="3545"/><span>bheith againn le Críost agus le naoimh Chríost i nglóire na bhflaitheas.</span>
<lb n="3546"/>
<pb n="80"/></p>
<lb n="3547"/>
<lb n="3548"/><p><span>XVII.  JACOB IN EGYPT      MOSES ...</span></p>
<lb n="3549"/>
<lb n="3550"/><p><span>Gen.46.  1.  An uair a chasadar a mhic chun Jacob, mar a 'niseas</span>
<lb n="3551"/><span>dhíbh iom' theagasc dhéanach, agus a chuireadar i gcéill</span>
<lb n="3552"/><span>dho go raibh a mhac Seoseph ina árd-mháistir ar ríocht na Égypte, agus</span>
<lb n="3553"/><span>a chonairc sé go aon chóir a cuireag chun é fhéin agus iad sion a bhreith</span>
<lb n="3554"/><span>ann, a ghlac sé iontas mór i dtaobh an gnóth sion.  Agus adéis</span>
<lb n="3555"/><span>buíochas a ghabháil le Dia, a cheap sé dol i bhféachain a mhic.  Áfaig</span>
<lb n="3556"/><span>níor mhaith leis sion a dhéanamh gan é a chuir ar dtúis i gcead Dé.</span>
<lb n="3557"/><span>A bhí eagla air dá raghach sé fhéin agus a chlann don Égypt go</span>
<lb n="3558"/><span>mbeach iomarca rath ortha insa dútha saibhir sin, agus go ndearmad-</span>
<lb n="3559"/><span>faidís a ndútha fhéin, nar gheall Dia a seilbh dhóibh fheín agus dá</span>
<lb n="3560"/><span>sliucht go brách.  Ar bheith dho ag machtnamh ar na nithe seo, a</span>
<lb n="3561"/><span>thiospáin Dia é fhéin do, agus adúirt sé leis, "As mise an Tiarna uile-</span>
<lb n="3562"/><span>chomhachtach, Dia do athar-sa.  Ná bíoch aon eagla ort dol síos ann,</span>
<lb n="3563"/><span>oir rachad-sa lead ann agus méadóig mé do shliucht ann thar barr</span>
<lb n="3564"/><span>agus beig siad ina gcine ana-iomadúil agus tabharfaig mise as iad, agus</span>
<lb n="3565"/><span>a gheobhair bás idir dhá láimh do mhac Sheoseph."</span></p>
<lb n="3566"/>
<lb n="3567"/><p><span>Gen.46: 5 et seq.  2.  A ghluais Jacob air lena mhuintir go léir, sé</span>
<lb n="3568"/><span>dhuine 100 agus trí fichid.  An tráth a chualaig</span>
<lb n="3569"/><span>Seoseph go raibh a athair chuige, do ordaig sé a charráiste a ghléasú</span>
<lb n="3570"/><span>agus a chuaig ina chuinnibh.  A bhualadar uime a chéile i dtír Gosean,</span>
<lb n="3571"/><span>agus a b'í sin an teangmháil áthasach.  A phógadar agus a dhiúgadar a</span>
<lb n="3572"/><span>chéile agus a shileadar díle deora le neart áthais.  Agus adúirt Jacob,</span>
<lb n="3573"/><span>"Atáim sásta bás do fháil ar an láthair seo, uadh a chonairc mé id'</span>
<lb n="3574"/><span>bheathaig thu."  Adúir<t> Seoseph lena athair agus lena</span>
<lb n="3575"/><span>dhearbhráithreacha, "Rachaig mé ag triall ar an rí agus 'neosad dho go</span>
<lb n="3576"/><span>dtánabhair om' fhéachain, agus ordóigh sé dhom sibh a thabhairt chuige,</span>
<lb n="3577"/><span>agus an uair a bheig sibh ina láthair fiafróigh sé dhíbh cad é an tslí</span>
<lb n="3578"/><span>bheatha atá agaibh.  'Nisig dho gur a' beathú tréada caorach a bhíonn sibh,</span>
<lb n="3579"/><span>agus gurbh í sin an tslí bheatha a bhí ag bhúr sinsear romhaibh.  Ordóigh</span>
<lb n="3580"/><span>sé ansion dhíbh fanúin insa pháirt seo don dútha - as í an chuid as</span>
<lb n="3581"/><span>fearr don Egypt í - agus beig sibh ar leithlig libh fhéin agus ní bheig aon</span>
<lb n="3582"/><span>chomhluadar agaibh le lucht na dútha so.  Oir atá fuath mairtheach</span>
<lb n="3583"/><span>aca don dram a bhíonn ag beathú caorach.  Agus as é an fáth atá leis</span>
<lb n="3584"/><span>an bhfuath sion, mórán blian uadh shin, a thánaig scata thréadaithe, nó</span>
<lb n="3585"/><span>locht a bhíonn ag beathú caorach, uadh an Ethiopia, dútha atá leasteas</span>
<lb n="3586"/><span>don Égypt.  A rinneadar cúncas airthe, a chiomádadar í fé dhaor-</span>
<lb n="3587"/><span>smacht, agus as le cogadh fada a fhiad locht na Égypte iad a dhíobairt."</span></p>
<lb n="3588"/>
<lb n="3589"/><p><span>Gen.47: 1 et seq.  3.  A thriall Seoseph ar an rí agus a 'nis dho go</span>
<lb n="3590"/><span>dtáinig a athair agus a dhearbhráithreacha chuige,</span>
<lb n="3591"/><span>agus go rabhadar i <d>tír Gosean.  Budh áthas leis an rí a dteacht agus</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="3592"/><p><span>do ordaigh sé dho Sheoseph iad a thabhairt chuige.  A thug sé sion an</span>
<lb n="3593"/><span>chuid budh shuaraí dá dhearbhráithreacha i láthair an rí agus do</span>
<lb n="3594"/><span>fhiafhraig sé dhíobh, "Cad é an <t>slí bheatha atá agaibh?"  "Aoirí</span>
<lb n="3595"/><span>caorach as ea sinne, a Rí, agus ár sinsear romhainn, agus a thánamair</span>
<lb n="3596"/><span>chun cónaithe id' dhútha-sa air feag tamaill, oir do dheasca an tí<o>rmaig</span>
<lb n="3597"/><span>mór so a thánaig ar an domhan, níl féar ná uisce inár ndútha chun ár</span>
<lb n="3598"/><span><m>beithíg a bheathú.  Agus iarraimíd ortsa, a Rí, cead a thabhairt</span>
<lb n="3599"/><span>dúinn fanúint i dtír Gosean."  "Féach," arsa an rí le Seoseph, "atá an</span>
<lb n="3600"/><span>dútha so go léir id' láimhse: toibh an chuid as fearr di agus cuir ann do</span>
<lb n="3601"/><span>athair agus do dhearbhráithreacha.  Agus más eol duit feara tuigseanacha</span>
<lb n="3602"/><span>ciallmhar a bheith eatora, cuir as cionn mo airnéise iad."</span></p>
<lb n="3603"/>
<lb n="3604"/><p><span>A thug Seoseph ansion a athair i láthair an rí.  A bheannaig go cneasta</span>
<lb n="3605"/><span>dho agus fhiafraig dé cad é an t-aos a bhí aige.  Adúirt Jacob, "Céad</span>
<lb n="3606"/><span>agus deich mbliana fichead blianta mo shaoil: blianta bithiúnach;</span>
<lb n="3607"/><span>ach níor shroiseadar 101 ar aon chor in aon ghar do bhlianta saoil</span>
<lb n="3608"/><span>mo shinsear."  Adéis slán a fhágan ag an rí, a ghaibh sé amach agus a</span>
<lb n="3609"/><span>shocraig Seoseph é fhéin agus a mhuintir insa pháirt a b'fhearr don</span>
<lb n="3610"/><span>Égypt, agus a chothaig ann iad.</span></p>
<lb n="3611"/>
<lb n="3612"/><p><span>4. As mair seo a sábhálag pobal Dé uadh an ghorta mór úd, agus as</span>
<lb n="3613"/><span>amhla sion do iompraíonn Dia é féin ins go aon tráth leis an dram a</span>
<lb n="3614"/><span>cheapann sé fá chomhair na beatha síoraí.  Ceadaíonn sé mífhortúin</span>
<lb n="3615"/><span>saoltha a theacht ortha uadh am go am, adonn ná ceanglóidís a gcroíocha</span>
<lb n="3616"/><span>go iomarcach don tsaol so.  Agus an uair a bhíonn an tsúile as lúgha</span>
<lb n="3617"/><span>aca le fortacht, cuireann sé fortacht chúghtha, chun ná millfí ar fad</span>
<lb n="3618"/><span>iad fé an trom-ualach bróin a thagann ortha.  Budh mhór an brón do</span>
<lb n="3619"/><span>Jacob a mhac Seoseph a chailliúint, agus budh mhór an ainnise dho</span>
<lb n="3620"/><span>sion é a dhíol ina sclábhaí, é a bhreith go dútha iasachta agus é a chur</span>
<lb n="3621"/><span>go éagórach air feag seacht mblian i bpriosún.  Agus féach insa deire</span>
<lb n="3622"/><span>cad é an sochar agus an sólás do fhás chúghtha uadh na gnótha deorach sion!</span></p>
<lb n="3623"/>
<lb n="3624"/><p><span>Gen.47:28 - 50:2.  5.  A mhair Jacob fé shéan agus fé chompord</span>
<lb n="3625"/><span>insan Égypt ar feag seacht mbliana déag.  Agus</span>
<lb n="3626"/><span>ar bhraith dho go raibh a uair dhéanach ag druidim leis, a chuir sé fios</span>
<lb n="3627"/><span>ar a mhac Seoseph, agus a cheanga<i>l air fé phéin mhallachta agus</span>
<lb n="3628"/><span>iríre Dé gan é 'adhlacan insan Égypt, ach é a bhreith leis agus é a chur</span>
<lb n="3629"/><span>insa tuama ina raibh a athair agus a sheana-athair curtha.  Ansion a</span>
<lb n="3630"/><span>ghlaoig sé chuige an chuid eile dá chlainn, a thug a bheannacht</span>
<lb n="3631"/><span>dóibh agus a 'nis go cruinn glan cad a bhí le imeacht ar shliucht gach</span>
<lb n="3632"/><span>ndaoine dhíobh go teacht Slánathóra an domhain.  Agus a phointeáil</span>
<lb n="3633"/><span>amach gur ar shliucht a cheathrú mhic, as é sin Júdás, a bhí an Slána-</span>
<lb n="3634"/><span>thóir sin le teacht.</span></p>
<lb n="3635"/>
<lb n="3636"/><p><span>Adéis a chríochnaig sé an tairngreacht iontach sin, a fuair sé bás.</span>
<lb n="3637"/><span>A ordaig Seoseph dhosna dochtúirí embalming nó spíosrú a dhéanamh</span>
<lb n="3638"/><span>ar chorp 'athar, mar budh nós ag locht na Égypte.  A chuiridís drogaí</span>
<lb n="3639"/><span>deighbhalaithe agus stuifeanna potagáirí tíompall an chuirp agus</span>
<lb n="3640"/><span>isteach ann insa chás ná dreofach an corp go brách.  Atá a lán dosna</span>
<lb n="3641"/><span>cuirp sin le faicsin i Lú<n>dain, i gCorca, i mBaile Áth' Cliath agus i</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="3642"/><p><span>gcathracha eile, agus cé go bhfuilid 'thuile agus ceithre mhíle blian</span>
<lb n="3643"/><span>marbh, atáid folláin fós agus a n-éadach tíompall ortha.  Mummies a</span>
<lb n="3644"/><span>tugtar i mBéarla ortha.</span></p>
<lb n="3645"/>
<lb n="3646"/><p><span>Gen.50: 2-25.  6.  Adéis embalming a dhéanamh ar chorp a 102</span>
<lb n="3647"/><span>athar a rug leis é go tír Chanaan, agus uaisle na</span>
<lb n="3648"/><span>Égypte go léir insa tsochraid, agus a rin é a adhlacan insa tuama ina</span>
<lb n="3649"/><span>raibh <a> atha<i>r agus a sheanatha<i>r curtha.  A chas sé arís do<n></span>
<lb n="3650"/><span>Égypt agus a fuair bás ann ceithre bliana déag agus dá fhichid adéis</span>
<lb n="3651"/><span>bás a athar.  A b'é a aos féin ar bhás dho, céad agus deich mbliana.</span>
<lb n="3652"/><span>Ceithre fichid blian a bhí sé as cionn na Égypte.  Ag fáil báis do, chuir</span>
<lb n="3653"/><span>sé na mionna céanna ar a dhearbhráithreacha a chur a athair air fhéin,</span>
<lb n="3654"/><span>a chorp a bhreith leo an tráth a bheidís ag fágáil na Égypte.  "Oir," ar</span>
<lb n="3655"/><span>sé leo, "adéis dhá chéad agus cheithre bliana agus dá fhichid a ndiagh</span>
<lb n="3656"/><span>mo bháis-se, béarfaig Dia amach as an dútha so sibh chun an dútha</span>
<lb n="3657"/><span>a gheall sé do bhúr sinsear."</span></p>
<lb n="3658"/>
<lb n="3659"/><p><span>Ex.1.  7.  Mórán blian adéis bás Sheoseph, do thánaig rí nua ar an</span>
<lb n="3660"/><span>Ég<y>pt a dhearmad an mhaith a rin Seoseph don dútha sion,</span>
<lb n="3661"/><span>agus a cheap léirscrios a thabhairt ar phobal Dé.  As díobhuan agus as</span>
<lb n="3662"/><span>díobhálach cairdeas an tsaoil seo dhos na fíréin.  Ná bíoch aon ion-</span>
<lb n="3663"/><span>taoibh aca as.  Oir, luath nó mall, iompóig sé ina gcuinnibh.  Pé cineál,</span>
<lb n="3664"/><span>cairdeas nó síbhialthacht a thiospán<f>aig eiricí dhúinn, ná bíoch aon</span>
<lb n="3665"/><span>mhuinín againn asta.  Má fhaighid cae air tiospán<f>aid go éifeachtúil</span>
<lb n="3666"/><span>an feall agus an fuath atá coigilthe ina gcroí dhúinn.  Áfaig atá an méid</span>
<lb n="3667"/><span>seo comporda againn, nách féidir dhóibh piuc díobhála a dhéanamh</span>
<lb n="3668"/><span>dúinn ach díreach a' méid a luálann Dia dhóibh, agus insa deire</span>
<lb n="3669"/><span>iompóig an díobháil sin amach chun ár sochar spirideáltha nó saoltha.</span></p>
<lb n="3670"/>
<lb n="3671"/><p><span><In ?> ionad cion agus meas a bheith ag an rí seo ar phobal Dé, mar a</span>
<lb n="3672"/><span>bhí ages na rithe a thánaig roimhe, as amhla a ghlac sé fuath mair-</span>
<lb n="3673"/><span>theach chúghtha agus a cheap iad a chiorrú.  Agus ina dhóigh fhéin</span>
<lb n="3674"/><span>a ghlac sé slí ghlic chun a aidhm a chur i gcrích.  A chnósaig sé chuige</span>
<lb n="3675"/><span>uaisle a ríochta go léir.  "A chíonn sibh go bhfuil an pobal so ag méadú,</span>
<lb n="3676"/><span>agus gur treise iad ná sinne.  Má lasann cogadh amáireach nó aman<a>-</span>
<lb n="3677"/><span>thar orainn tógfaid páirt lenár namhaid agus buafaid orainn.  Ar an</span>
<lb n="3678"/><span>abhar sion snoímís amach iad le oibreacha cruaig."</span></p>
<lb n="3679"/>
<lb n="3680"/><p><span>A cuireag ansion na feara go léir ag déanamh bhríce, a' tógain</span>
<lb n="3681"/><span>cathracha, ag baint chloch agus a' déanamh oibreacha móra eile atá</span>
<lb n="3682"/><span>le faicsin fós.  Áfaig as amhla a chuaig an pobal in iomadúlacht fé na</span>
<lb n="3683"/><span>oibreacha troma úd, chun a thiospáint roimh ré gurb amhla a mhéadaíd</span>
<lb n="3684"/><span>103 na ainnisí saoltha a thagann ortha uadh am go am, pobal Chríost.</span></p>
<lb n="3685"/>
<lb n="3686"/><p><span>8.  An uair a chonairc an rí mallaithe seo nár ciorraíog an pobal leis an</span>
<lb n="3687"/><span>dua mhór nar ghabhadar tríd, a cheap sé slí eile chun teacht ar an gnóth</span>
<lb n="3688"/><span>sion.  d'ordaig sé do mhná cabhartha na Égypte an tráth a bheidís ag</span>
<lb n="3689"/><span>fritheálamh ar na mná Abhraig, go aon leanbh fireann a thachtadh le</span>
<lb n="3690"/><span>linn a theacht ar an saol.  A ghlacadar sion sceon agus scanradh roimh</span>
<lb n="3691"/><span>an gnóth ró-mhallaithe sin, agus níor ghéilleadar do ordú an rí.  A chur</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="3692"/><p><span>se sion fios ortha agus a fhiafraig go borb, "Canathaobh nár rinneabhar</span>
<lb n="3693"/><span>mar do ordaíos díbh?"  "Atáimíd," ar siad, "ullamh agus fonnmhar do</span>
<lb n="3694"/><span>ordaithe a leanúint.  Áfaig as mná láidir sláintiúil na mná Abhraig,</span>
<lb n="3695"/><span>agus atá fhios aca féin ar an gnóth.  Agus an tráth a ghlaotar orainne</span>
<lb n="3696"/><span>chun fritheálamh ortha, bíd, sula sroisimíd, na leanaí ar an saol."</span></p>
<lb n="3697"/>
<lb n="3698"/><p><span>Leis an mbréag sin a leathscéaladar iad fhéin.  Ach do dhruim an</span>
<lb n="3699"/><span>daonnacht a thiospánadar chúitig Dia iad.  A thug sé ionad agus áit</span>
<lb n="3700"/><span>dhóibh ar measc a phobail fhéin.  Ansion a chuir an rí a shaighdiúirí</span>
<lb n="3701"/><span>amach chun gabháil tríd an dútha go léir le ordú go aon leanbh fireann</span>
<lb n="3702"/><span>ar measc an phobail Abhra a chur chun báis le n-iad a bháthadh insan</span>
<lb n="3703"/><span>abhainn.</span></p>
<lb n="3704"/>
<lb n="3705"/><p><span>Ex.2: 1-10. 9.  A tharlaig fá an am sion go raibh leanbh mic ag bean</span>
<lb n="3706"/><span>do threibh Levi, an tarna mac a bhí ag Jacob.  <Bhí ?></span>
<lb n="3707"/><span>an leanbh ana-dhathúil agus a cheil a mháthair é ar feag rátha.  Agus</span>
<lb n="3708"/><span>an uair nárbh fhéidir a cheilth a thuille ar na saighdiúirí a bhí ag</span>
<lb n="3709"/><span>gabháil tíompall uadh thig go tig chun na leanaí fireannach a bháthadh,</span>
<lb n="3710"/><span>a rin sí cliabhán do gheatairí, a líonáil le pic, a chuir sí an leanbh</span>
<lb n="3711"/><span>isteach ann, córda amach as an gcliabhán; a scaoil fé an abhainn é agus</span>
<lb n="3712"/><span>cailín beag, dreabhshúir an leinbh, dhá fhaire.  Le leonú Dé a thánaig</span>
<lb n="3713"/><span>iníon an rí lena cailíní chun dul fé uisce na abhann.  Agus an uair a</span>
<lb n="3714"/><span>chonairc sí an cliabhán, a chur ceann dá cailíní dá iarraig.  Ar oscailt a'</span>
<lb n="3715"/><span>chliabháin di a chrom a' leanbh ar bhéicig.  A ghlac sise trua agus ana-</span>
<lb n="3716"/><span>ghrá do, agus adúirt, "As naíonán bocht an leanbh so a bhaineann le</span>
<lb n="3717"/><span>bean éigin Abhrach."  A rith an dreabhshúir suas agus adúirt "Ar</span>
<lb n="3718"/><span>mhaith lead, a Bhean uasal, banalthra a fháil dho?"  "As maith," ar</span>
<lb n="3719"/><span>sise, "faigh dhom go dia<i>r í."  A rith sise agus a thug máthair an</span>
<lb n="3720"/><span>leinbh lé.  "Ag so dhuit an leanbh so," arsa iníon Pharao, "agus beathaig</span>
<lb n="3721"/><span>dhomhsa é, agus díolfadsa do thuarastal lead.  Agus an uair a bheig sé</span>
<lb n="3722"/><span>beathaithe tabhair chúghamsa é."</span></p>
<lb n="3723"/>
<lb n="3724"/><p><span>A thug a mháthair togha na 104 aire dho.  An tráth a bhí sé oiriún-</span>
<lb n="3725"/><span>ach a thug chun iníon an rí é, agus a ghaibh sí sin chúiche é mar mhac</span>
<lb n="3726"/><span>di fhéin agus a thug Maois do ainm air, do bhrí gurb uadh an uisce do</span>
<lb n="3727"/><span>thógag é.  A tugag suas i gcúirt an rí é, a múineag go aon <t>sórd</span>
<lb n="3728"/><span>foghlaim a budh fhearr dho, agus a fuair sé go aon <t>sórd oideachas</span>
<lb n="3729"/><span>a bhí oiriúnach do phrionsa nó gur fhás sé suas chun a bheith ina fhear.</span></p>
<lb n="3730"/>
<lb n="3731"/><p><span>10.  A cheap Dia an fear so chun an Seann-Dlí a thabhairt dhos na</span>
<lb n="3732"/><span>Iúdaig amhail a cheap sé Íosa Críost chun an Dlí Nua a thabhairt dos</span>
<lb n="3733"/><span>na Críostaithe.  Agus fé mar a cheap Rí Pharao an leanbh beannaithe</span>
<lb n="3734"/><span>seo a chur chun báis tré na leanaí eile a mharú, amhla sin a loirg Rí</span>
<lb n="3735"/><span>Herod teacht ar Chríost a mharú an tráth a bhí sé ina leanbh, tré ár a</span>
<lb n="3736"/><span>thabhairt ar na gárlaig neamhchiontach.  Ach as díchéille do dhaoine</span>
<lb n="3737"/><span>ar bith, bídís uasal nó íseal, cuir i gcuinnibh Dé.  A mheas Pharao go</span>
<lb n="3738"/><span>aon leanbh Abhrach a mharú, agus i gan fhios dho a tugag suas ina</span>
<lb n="3739"/><span>phálás fhéin leanbh don chine sin, agus a ghaibh leis mar mhac a iníon,</span>
<lb n="3740"/><span>agus a thug oideachas chón maith sin dho go raibh sé lán-oiriúnach chun</span>
<lb n="3741"/><span>a bheith ina thaoiseach agus ina fhuasc<a>l<th>óir ar phobal Dé.  A</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="3742"/><p><span>mháthair, tré eagla a mhairthe, a chuir ar an abhainn é.  A ghlac sí arís</span>
<lb n="3743"/><span>le áthas é agus ar tuara<s>tal do bheathaig an leanbh sion nar budh</span>
<lb n="3744"/><span>fhearr lé ná ór na cruinne cead a bheathaithe do fháil.  A budh é an</span>
<lb n="3745"/><span>chontabhairt inar cuireag an leanbh úd budh chúis sábháltha dho.</span>
<lb n="3746"/><span>A tarraigeag as uisce na abhann an naíonán úd; a cheap Dia, tré</span>
<lb n="3747"/><span>chomhachta a fhocail, mar an rí úd, a phrionsaí agus a shaighdiúirí go</span>
<lb n="3748"/><span>léir, a bháthadh agus <a> mhúchadh tré thonnacha coítheach na fairrge</span>
<lb n="3749"/><span>a tharraint ortha i ndíolthas an bháthadh agus an mhúchadh a rinn-</span>
<lb n="3750"/><span>eadar ar leanaí phobail Dé.  Aoinne a mhachtnóig i gceart ar na nithe</span>
<lb n="3751"/><span>seo, má atá aon chiall ar aon chor ina cheann, caithfig sé 'admhadh</span>
<lb n="3752"/><span>gurb é barr na buile agus iomadántacht fóirlíonta cuir i gcuinnibh Dé</span>
<lb n="3753"/><span>nó d<i>últhú dho aon ní a ordaíonn se sion.</span>
<lb n="3754"/>
<pb n="85"/></p>
<lb n="3755"/>
<lb n="3756"/><p><span>XVIII.  BURNING BUSH   MOSES BEFORE PHARAOH</span></p>
<lb n="3757"/>
<lb n="3758"/><p><span>Ex.2: 11-25.  1.  A 'niseas iom' theagasc dhéanach cionas a sábhálag</span>
<lb n="3759"/><span>Maois, an tráth a bhí sé ina leanbh agus fé mar a</span>
<lb n="3760"/><span>thugag suas é i gcúirt an rí, go bhfuair sé an sórd oideachas agus fogh-</span>
<lb n="3761"/><span>laim a bhí oiriúnach do phrionsa nó do mhac rí.  Oir a ghaibh iníon rí</span>
<lb n="3762"/><span>Pharao leis mar mhac di féin.  Do fhan sé insa chúirt go raibh sé dá</span>
<lb n="3763"/><span>fhichid blian do aos, agus ansion 105 a thiospáin sé gur cheap Dia é</span>
<lb n="3764"/><span>fá ghnóth budh aoirde agus a b'fhearr ná sonas agus saibhreas saoltha a</span>
<lb n="3765"/><span>bheith aige.  An tráth a chonairc sé an luíthrom agus an éagóir a bhí</span>
<lb n="3766"/><span>dá dhéanamh ar a chine fhéin, budh scorn leis iad a bheith fé dhaoirse</span>
<lb n="3767"/><span>agus fé bhrón agus é féin a bheith fé mheas agus fé chompord.  "Budh</span>
<lb n="3768"/><span>rogha agus a b'fhearr leis," arsa Nao' Pól, "a bheith fé ainnise agus fé</span>
<lb n="3769"/><span>tharcuisne i bhfochair phobal Dé ná a bheith ámharach, sonasmhar</span>
<lb n="3770"/><span>agus onórach ar measc pheacaig."  Ar an abhar sion a cheap sé dul ag</span>
<lb n="3771"/><span>féachain a dhaoine fhéin.  Ar a shlí dho a chonairc sé Égyptíneach ag</span>
<lb n="3772"/><span>batráil agus ag gabháil ar fhear Abhrach.</span></p>
<lb n="3773"/>
<lb n="3774"/><p><span>A fhéach sé tíompall air agus an uair ná feacaig aoinne eile ach an</span>
<lb n="3775"/><span>bheirt úd do láthair, a chorraig spirid Dé suas é, a bhuail agus a mhairbh</span>
<lb n="3776"/><span>an tÉgyptíneach agus a chuir a chorp insa ghainimh.  "A mheas sé," arsa</span>
<lb n="3777"/><span>an Scriptiúir, "go dtuigfeach a chine fhéin as an ghníomh sion gur</span>
<lb n="3778"/><span>thoibh Dia é chun iad a fhuascailt uadh an daorbhruid ina rabhadar."</span>
<lb n="3779"/><span>Áfaig níor thuigeadar a leithéid ar aon chor.  A' lar na bháireach ar a</span>
<lb n="3780"/><span>shlí dho a chonairc sé beirt Abhraig ag troid lena chéile, agus a chuaig</span>
<lb n="3781"/><span>chun síochána a dhéanamh eatora, agus adúirt leis an <bh>fear na raibh</span>
<lb n="3782"/><span>an éagóir aige, "Canathaobh na mbualann tú do dhearbhráthair?"</span>
<lb n="3783"/><span>Adúirt se sion, "As dóightheach go dtánais inniubh chun murdal a</span>
<lb n="3784"/><span>dhéanamh oramsa, amhail a rinnis inné ar an Égyptíneach.  Cé a</span>
<lb n="3785"/><span>cheap thusa mar phrionsa agus mar bh<r>eitheammh as ár gcionn?"</span></p>
<lb n="3786"/>
<lb n="3787"/><p><span>2.  A thánaig anaithe ar Mhaois do dhruim na bhfocal sion, agus budh</span>
<lb n="3788"/><span>ionadh <leis ?> gur leath an scéal amach chón tapaig sin.  A shrois an</span>
<lb n="3789"/><span>scéal Pharao, agus a chuir cuardach ar Mhaois chun a chur chun báis.</span>
<lb n="3790"/><span>A theith Maois leis fhéin, agus níor stad nó gur shrois sé tír Mhadian,</span>
<lb n="3791"/><span>dútha atá sior uadh thuaig uadh an Égypt.  Ar shroisin an dútha sion</span>
<lb n="3792"/><span>dho, a shuig sé chois tobair agus ní fada dho ann an uair a chonairc sé</span>
<lb n="3793"/><span>seacht mná óga a theacht chun an tobair.  Iníonacha a budh <ea> iad</span>
<lb n="3794"/><span>do shagart a bhí insa dútha sion:  Jethro budh ainm dho.  A tharraig-</span>
<lb n="3795"/><span>eadar uisce chun deoch a thabhairt dá dtréada, agus a dhoirteadar</span>
<lb n="3796"/><span>insan iomar é.  Áfaig a thánadar na aoirithe eile agus a mheasadar an</span>
<lb n="3797"/><span>t-uisce a bhaint díobh agus iad a iompó uadh an dtobar.  Do éirig Maois</span>
<lb n="3798"/><span>agus a chosain iad nó gur tugag uisce dá gcaoire.  A chasadar sion</span>
<lb n="3799"/><span>abhaile agus adúirt a n-athair, "Canathaobh na dtánabhair abhaile</span>
<lb n="3800"/><span>inniubh níos luaithe ná aon lá eile?"  "Atá," ar siad, "do bhrí gur</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="3801"/><p><span>chosain fear uadh an Égypt sinn, agus nár lig sé dhos na 106 aoirithe</span>
<lb n="3802"/><span>a <n>gnáth-éagóir a dhéanamh orainn."  "Cá bhfuil an fear sin?" ar sé,</span>
<lb n="3803"/><span>"canathaobh nar fhágbhar in bhur ndiaidh é, agus nár thugabhair cuire</span>
<lb n="3804"/><span>chun bíg dhó?"  "Atá sé," ar siad, "ag an dtobar."  A imthig Jethro go</span>
<lb n="3805"/><span>mear agus a thug leis é chun a thí, agus adéis beagán aimsire a thug a</span>
<lb n="3806"/><span>iníon budh shine - Sephora budh ainm di - mar mhnaoi dho.  I gcionn</span>
<lb n="3807"/><span>bliana a bhí mac aici agus a thug Maois Gersam do ainm air, ag rá,</span>
<lb n="3808"/><span>"Díbreach a budh <ea> me i ndútha stróinséar<th>a."  Ar an tarna mac</span>
<lb n="3809"/><span>a bheith aici a ghlaoig sé Eliezer, nó "cabhair Dé," <air>, ag rá, "as é Dia</span>
<lb n="3810"/><span>mo athar budh chabhair dom, agus do shaor me uadh láimh Pharao."</span></p>
<lb n="3811"/>
<lb n="3812"/><p><span>Dá fhichid blian do insa dútha sion an uair a fuair Pharao bás agus</span>
<lb n="3813"/><span>a gairmeag rí dá mhac, Pharao eile.  Oir a b'í sin gnáth-ainm do rithe</span>
<lb n="3814"/><span>na Égypte, amhail budh ghnáth-ainm Seoirse dho rithe na Saxon agus</span>
<lb n="3815"/><span>Laoiseach dho rithe na Fraince.  Cé go raibh an Pharao úd a fuair bás</span>
<lb n="3816"/><span>ina namhaid mairtheach do phobal Dé, budh mheasa ná sion a mhac.</span>
<lb n="3817"/><span>A rin sé luíthrom agus éagóir chón mór sion ortha go ndeir an Scrip-</span>
<lb n="3818"/><span>tiúir "gur shrois a n-éamh agus a n-ardbhéicig suas chun Dé."  Agus a</span>
<lb n="3819"/><span>chuimhnig Dia ina thrócaire ar na geallúna a thug sé dhá sinsear</span>
<lb n="3820"/><span>Abraham, Isaac agus Jacob, agus a cheap sé fuascal<th>óir a chur</span>
<lb n="3821"/><span>chúghtha.</span></p>
<lb n="3822"/>
<lb n="3823"/><p><span>Ex.3.  3.  Lá dár sheol Maois a thréada chun inníre i bhfad amach ar</span>
<lb n="3824"/><span>shliabh Horeb, a chonairc sé uaig tor ar dearg-lasadh, agus cé go raibh</span>
<lb n="3825"/><span>an tor go léir tré thine níor dóg agus níor loisceag í.  A bhí sí chón slán</span>
<lb n="3826"/><span>agus a bhíodar na toir eile a bhí i bhfogas di.  Adúirt sé leis fhéin,</span>
<lb n="3827"/><span>"Ragha' mé agus beigh fhios agam cad é an fáth atá leis an gnóth</span>
<lb n="3828"/><span>iontach so, go bhfuil an tor so ar dearg-lasadh agus í go léir tré thine</span>
<lb n="3829"/><span>agus ná imíonn dógh ná loscadh airthe.  A chuaig sé fé dhéin an tuir,</span>
<lb n="3830"/><span>agus an uair a dhruid sé suas lé a chualaig sé guth as an dtor ag rá,</span>
<lb n="3831"/><span>"A Mhaois, a Mhaois."  "Atáim agad," ar se sion.  "Ná druid leis an dtor,"</span>
<lb n="3832"/><span>arsa an guth, "ach bain díot do bhróga, oir as naofa an talamh arna</span>
<lb n="3833"/><span>bhfuileann <tú ?> ag seasamh.  Mise an Tiarna, Dia do athar, Dia</span>
<lb n="3834"/><span>Abraham, Dia Isaac agus Dia Jacob, do shinsireacha."  A chaith Maois</span>
<lb n="3835"/><span>é fhéin ar a bhéal agus ar a aghaidh, oir níor leomhaig sé féachain ar an</span>
<lb n="3836"/><span>áit inar thiospáin Dia é fhéin.  Adúirt Dia leis, "A chíom an luíthrom</span>
<lb n="3837"/><span>atá dá dhéanamh ar mo phobal insan Égypt, agus a shrois a ngarma,</span>
<lb n="3838"/><span>a n-osnaíl agus a n-éamha 107 iomo láthair thuas i bhflaithiúnas, agus</span>
<lb n="3839"/><span>ceapaim fóirthean ortha.  Béarfaig mé liom iad as an dútha so go dútha</span>
<lb n="3840"/><span>ana-mhaith, dútha atá tuilthe le bainne agus le mil, tír Chanaan.</span>
<lb n="3841"/><span>Gluais<-s>e lead agus cuirfig mé thusa chun iad a fhuascailt agus a</span>
<lb n="3842"/><span>shaoradh uadh an ndaorbhruid ina bhfuilid."</span></p>
<lb n="3843"/>
<lb n="3844"/><p><span>Adúirt Maois, "Cé é mise go bhfaighinn ionam fhéin dul i láthair</span>
<lb n="3845"/><span>Pharao agus an pobal Abhra a shaoradh uadhna láimh?"  "Féach,"</span>
<lb n="3846"/><span>arsa Dia, "beadsa id' fhochair, agus dá chomhartha sion fhéin, an tráth</span>
<lb n="3847"/><span>a shaorfhair mo phobalsa uadh an Égypt tiucfair-se agus iad sion chun</span>
<lb n="3848"/><span>an chnuic so agus déanfaig sibh íobairt dhomhsa airthe."  "Féach," arsa</span>
<lb n="3849"/><span>Maois, "triallfad-sa ar an bpobal Abhra agus déarfaig mé leo, "A chuir</span>
<lb n="3850"/><span>Dia bhúr sinsear mise chúghaibh," agus fiafróid díom cad é an ainm atá</span>
<lb n="3851"/><span>air: cad é an freagra a thabhair<f>ig mé ortha?"</span>
<lb n="3852"/></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="3853"/><p><span>4. "Abair leo," arsa Dia, "gur mise an té atá ann, uadh an uile shíor-</span>
<lb n="3854"/><span>aíocht, roimh an uile shaol.  Nó abair mair seo leo:  "A chuir Dia</span>
<lb n="3855"/><span>Abraham, Dia Isaac agus Dia Jacob budh shinsear dhíbhse, mise chúgh-</span>
<lb n="3856"/><span>aibh chun sibh a shaoradh uadh an ainnis agus uadh an éagóir atá dá</span>
<lb n="3857"/><span>dhéanamh oraibh."</span>
<lb n="3858"/><span>Ex.4:1-17.   Arsa Maois, "Ní</span>
<lb n="3859"/><span>chreidfid siad me, agus ní ghéillfid go bhfeacaig mé ar</span>
<lb n="3860"/><span>aon chor tú: déarfaid gur bhréag a cheapas."  Adúirt Dia, "Cad é sin</span>
<lb n="3861"/><span>agad id' láimh?"  "Atá," arsa Maois, "cleith nó slat lena seolaim mo</span>
<lb n="3862"/><span>chaoire."  "Caith ar an dtalamh í," arsa Dia.  A chaith, agus gan stad</span>
<lb n="3863"/><span>a iontaig sí ina athar ní, nó ina dragan uafásach.  Agus a theith Maois</span>
<lb n="3864"/><span>uaithe le neart scanradh.  "Beir ar a earball," arsa Dia.  A rug agus</span>
<lb n="3865"/><span>gan mhoill budh shlat arís í.  "Tiospáin an comhartha sion dhóibh,"</span>
<lb n="3866"/><span>arsa Dia, "agus aithneóid go bhfuil an fhírinne agad."  Adúirt Dia arís</span>
<lb n="3867"/><span>leis, "Sáthaig do láimh isteach id' bhrollach agus tarraig amach í."</span>
<lb n="3868"/><span>A rin, agus bhí sí lofa le gríos agus le uiscóidí gránna.  "Cuir arís id'</span>
<lb n="3869"/><span>bhrollach í," arsa Dia.  A chur agus a tharraig amach í slán folláin.</span>
<lb n="3870"/><span>"Muna ngéillfid," arsa Dia, "don chéad chomhartha, géillfid don tarna</span>
<lb n="3871"/><span>cheann, agus a bheirimse dhoit pé comhartha as maith lead a dhéanamh</span>
<lb n="3872"/><span>leis an tslat sin atá id' láimh, adonn go gcreidfidís thu."</span></p>
<lb n="3873"/>
<lb n="3874"/><p><span>"A Thiarna," arsa Maois, "iarra<i>m ort éisteacht liom: ní fear dea-</span>
<lb n="3875"/><span>labhartha me, oir atá stad iom' chaint, agus as measa ná sion a bhraithim</span>
<lb n="3876"/><span>me fheín uadh a labhrais-se liom.  Atá mo theanga ceangailthe agus</span>
<lb n="3877"/><span>ana-mhall."  "Nách mise," arsa Dia, "a chúm béal agus teanga gach</span>
<lb n="3878"/><span>duine, nách me a rin an fear deigh-labhartha agus an balbhán, 108 an</span>
<lb n="3879"/><span>fear bodhar agus fear an éisteacht géar, an dall agus an duine a fhaic-</span>
<lb n="3880"/><span>eann go cruinn.  Imig romhad ar an abhar sion, oir beig mise id' bhéal</span>
<lb n="3881"/><span>agus múinfig mé dhoit na focail as ceart do rá."  "A Thiarna," arsa</span>
<lb n="3882"/><span>Maois, "cuir do rogha dhuine chun na gnótha so a dhéanamh, ach ná</span>
<lb n="3883"/><span>cuir mise."  A ghlac Dia míchéata chuige agus adúirt, "As fear deigh-</span>
<lb n="3884"/><span>labhartha do dhearbhráthair Aaron.  Cuirfeadsa id' chuinnibh é agus</span>
<lb n="3885"/><span>inis dho na focail seo adeirim-se lead.  Beig meise id' bhéalsa agus ina</span>
<lb n="3886"/><span>bhéal-sion agus tiospán<f>ad dhíbh cad atá le déanamh agaibh.  Labh-</span>
<lb n="3887"/><span>rach se sin leis an bpobal agus beir-se tógaithe suas amháin leis na nithe</span>
<lb n="3888"/><span>a bhaineann lem' sheirbhís-se.  Beir lead an tslat sin atá id' láimh, oir</span>
<lb n="3889"/><span>as lé sin a dhéan<f>aig thu oibreacha agus comharthaí iontach thar barr.</span></p>
<lb n="3890"/>
<lb n="3891"/><p><span>Ex.4:18 - 5:4.  5.  A imig Maois ansion chun athair a chéile.  Do fhág</span>
<lb n="3892"/><span>slán aige.  A rug a bhean agus a bheirt mhac leis</span>
<lb n="3893"/><span>agus a thriall ar an Égypt.  Agus a thánaig a dhearbhráthair ina</span>
<lb n="3894"/><span>chuinnibh.  A chnósaíodar maithe agus móruaisle an phobail Abhra</span>
<lb n="3895"/><span>chúghtha.  A 'niseadar dhóibh an teachtaireacht lena<r> chur Dia</span>
<lb n="3896"/><span>chúghtha iad.  A rinneadar a láthair an phobail na míorúilithe do</span>
<lb n="3897"/><span>ordaigh Dia dhóibh.  A chreid an pobal iad agus a ghabhadar buíochas</span>
<lb n="3898"/><span>umhal deigh-chroíoch le Dia i dtaobh gur fhéach sé ar <a n->ainnise agus</span>
<lb n="3899"/><span>gur cheap sé fé dheire fóirthean ortha agus fuascailt a thabhairt dhóibh.</span></p>
<lb n="3900"/>
<lb n="3901"/><p><span>A' lár na bháireach a thánaig Maois agus a dhearbhráthair i láthair</span>
<lb n="3902"/><span>Rí Pharao, agus adúradar:  "As í seo an <t->ordú a thugann an Tiarna,</span>
<lb n="3903"/><span>Dia an phobail Abhra, doit:  Scaoil uait mo phobal adonn go ndéan-</span>
<lb n="3904"/><span>faidís íoba<i>rt dhom insa bhfásach."  Adúirt Pharao go borb teann,</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="3905"/><p><span>"Ní fheadar-sa cé an Tiarna: níl aon aithne ar aon chor agam ar Dhia,</span>
<lb n="3906"/><span>agus ní scaoilfead an pobal uaim."  Adúradar sion:  "A ghlaoig an</span>
<lb n="3907"/><span>Tiarna, ár nDia, orainn, agus do ordaigh sé dúinn dul trí lá siúil insa</span>
<lb n="3908"/><span>bhfásach, agus íobairt a dhéanamh chuige ar eagla go dtiocfadh pláig</span>
<lb n="3909"/><span>nó cogadh orainn."  "A Mhaois agus a Aaron," arsa Pharao, "canathaobh</span>
<lb n="3910"/><span>na bhfuileann sibh ag cur na nithe seo i gcinn an phobail, dá dtarraint</span>
<lb n="3911"/><span>uadhna gcuid oibre.  Imíg libh go diair agus tugaig aire do bhúr</span>
<lb n="3912"/><span><n>gnóth fhéin."</span></p>
<lb n="3913"/>
<lb n="3914"/><p><span>Ex. 5:6.  6.  A chuir an rí ansion fios ar na gaingéirí a bhí as cionn na</span>
<lb n="3915"/><span>bhfear, agus adúirt, 109 "Ná bainig feasta le tuí <a</span>
<lb n="3916"/><span>sholáthar ?> dhos na fearaibh chun bríc a dhéanamh, ach sláthraídís</span>
<lb n="3917"/><span>féin tuí.  Agus ná bíoch an oiread agus aon bhríc amháin ag teastáil</span>
<lb n="3918"/><span>uadhna <d>teasc laethiúil.  Oir neart díomhaoinis a chur suas iad cun</span>
<lb n="3919"/><span><a> rá, "Gluaisimís don fhásach agus déanaimís íoba<i>rt ann.  Snoíg</span>
<lb n="3920"/><span>agus coraig le obair iad chun ná géillidís do bhriathra bréagach."</span></p>
<lb n="3921"/>
<lb n="3922"/><p><span>A rinneadar na gaingéir é sion agus an uair nár fhiadadar a dt<e>asc</span>
<lb n="3923"/><span>laethiúil a thabhairt isteach a gearrag le neart sciúrsála iad.</span></p>
<lb n="3924"/>
<lb n="3925"/><p><span>Ex.5:15 - 6:9.  7.  Gearrtha, tinn agus lán dá gcuid fola, a thrialladar</span>
<lb n="3926"/><span>ar an rí agus adúradar:  "An-éagóir mhór atá dá</span>
<lb n="3927"/><span>dhéanamh orainn: ní tugtar tuí dhúinn chun na bríce a dhéanamh, agus</span>
<lb n="3928"/><span>an uair nách féidir dhúinn ár ngnáth-theasc laethiúil a thabhairt</span>
<lb n="3929"/><span>sciúrsálthar agus gearrtar sinn amhail a chíonn tu.  Fóir orainn agus</span>
<lb n="3930"/><span>ná lig an éagóir mhór so a dhéanamh orainn atá inár seirbhísig agad."</span>
<lb n="3931"/><span>"Atánn sibh," ar se sion leo, "ró-dhíomhaoin, agus as ar an abhar sin</span>
<lb n="3932"/><span>adeireann sibh, "téimís agus déanaimís íobairt insa bhfásach don</span>
<lb n="3933"/><span>Tiarna ár nDia."  Fillig chun bhúr n-obair.  Ní tabharfar tuí a thuille</span>
<lb n="3934"/><span>dhíbh agus caithfig sibh bhúr ngnáth-theasc laethiúil a chólíonadh."</span></p>
<lb n="3935"/>
<lb n="3936"/><p><span>Ar a gcasadh dhóibh a bhuail Maois agus a dhearbhráthair iompa agus</span>
<lb n="3937"/><span>adúradar na fir leo go míchéatach feargach, "Déanach Dia ceart</span>
<lb n="3938"/><span>eadrainne agus sibhse.  A<s> deas an gnóth a rinneabhair orainn, gur</span>
<lb n="3939"/><span>bréan an balaithe a fhaigheann an rí agus a sheirbhísig orainn.  A chuir-</span>
<lb n="3940"/><span>eabhair claíomh ina lámha chun sinn a mhilleadh agus a mharú.</span>
<lb n="3941"/><span>Adúirt Maois leo a muinín agus a ndóchas a chuir i gcomhachta Dé, agus</span>
<lb n="3942"/><span>gan aon doubhta go bhfuasclóch sé go tapaig iad.  Ach a bhíodar chón</span>
<lb n="3943"/><span>cráite agus chón céasta sion nár ghéilleadar do.</span></p>
<lb n="3944"/>
<lb n="3945"/><p><span>Ex.6:10 7:24.  8.  Adúirt Dia leis, "Imig arís go Pharao agus ordaig</span>
<lb n="3946"/><span>dho mo phobal a scaoileadh uaig."  "Féach," arsa</span>
<lb n="3947"/><span>Maois, "ní éisteoidís do phobal fhéin, daoine a chreideann ionad,</span>
<lb n="3948"/><span>liom, agus as lú ná sion a ghéillfig Pharao dhom' fhocail."  "Cuirimse,"</span>
<lb n="3949"/><span>arsa Dia, "thusa iom' ionad fhéin mar mháistir ar Pharao.  Agus bíoch</span>
<lb n="3950"/><span>do dhearbhráthair ina fhear teanga agad: pé ordú a thugann tusa dho-</span>
<lb n="3951"/><span>sion, tugach se sin é do Pharao.  Déanaig bhúr míorúilí ina láthair</span>
<lb n="3952"/><span>agus ní ghéillfig sé dhóibh: a chruaig sé a chroí in bhúr gcuinnibh agus a</span>
<lb n="3953"/><span>gcuinnibh mo ghrása-sa, chun go n-imreoig mise mo chomhachta agus</span>
<lb n="3954"/><span>go gcuirig me píonóis air fhéin agus ar a 110 dhaoine i dtaobh na</span>
<lb n="3955"/><span>éagóra agus a' luíthrom a rinneadar ar mo phobal."</span>
<lb n="3956"/></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="3957"/><p><span>A thrialladar ar an rí agus adúirt se sin, "Tiospánaig comhartha</span>
<lb n="3958"/><span>éigin dhom gurb é Dia a chur chúgham sibh leis an ordú so."  A chaith</span>
<lb n="3959"/><span>Maois a shlat ar an dtalamh, agus a sóinseálag í ina dragan nó athar ní.</span>
<lb n="3960"/><span>A chuir an rí fios ar a locht draíodóireacht, agus a rinneadar an cleas</span>
<lb n="3961"/><span>céanna: a shóinseáladar a mbata lámha in' athaireacha.  Áfaig a</span>
<lb n="3962"/><span>shloig slat Mhaois suas iad go léir.  A' lar na bháireach do ordaig Dia</span>
<lb n="3963"/><span>dhóibh bualadh uime Pharao ar bhruach na abhann agus a rá leis an</span>
<lb n="3964"/><span>pobal a scaoileadh uaig.  Agus an uair ná déanfach, a shín Maois a shlat</span>
<lb n="3965"/><span>as cionn na abhann: a iompaíog í sin, go aon tsruthán agus tobar insan</span>
<lb n="3966"/><span>Égypt go léir, i bhfuil craoireach, agus do fhanadar amhla sion ar feag</span>
<lb n="3967"/><span>seacht lá.  A fuaradar na éisc go léir bás, agus a bhréan an dútha</span>
<lb n="3968"/><span>uadhna mbalaith.  A chaith na daoine toibreacha a rómhar chun uisce</span>
<lb n="3969"/><span>a fháil, agus do bhrí gur shóinseáladar draoithe Pharao cuid do<n> uisce</span>
<lb n="3970"/><span>sin i bhfuil, ní ghéillfeach an rí.  Agus a b'í sin an chéad phláig a chur</span>
<lb n="3971"/><span>Dia ar an dútha úd.</span></p>
<lb n="3972"/>
<lb n="3973"/><p><span>9.  Atá a dhó nó trí nithe le tabhairt fá ndeara ins na nithe so.</span>
<lb n="3974"/><span>Adeirid na Aithreacha naofa gur comhartha ar staid na bhfíoréan insa</span>
<lb n="3975"/><span>tsaol so an tor úd a chonair<c> Maois ar dearg-lasadh.  Oir, súd agus go</span>
<lb n="3976"/><span>raibh an tor tré thine níor dóg agus níor loisceag é do bhrí go raibh Dia</span>
<lb n="3977"/><span>ann.  Amhla sion, cé go gcráitear agus go scólthar na fíoréin le ainnisí</span>
<lb n="3978"/><span>agus le trioblóide saoltha, ní imíonn aon díobháil ortha do bhrí go</span>
<lb n="3979"/><span>mbíonn Dia ina bhfochair a ghlanann lena ghrása iad agus a chuireann</span>
<lb n="3980"/><span>compord ortha.  Tiospánann Maois, arsa Naomh Gregory, cad as ceart</span>
<lb n="3981"/><span>do shagart a dhéanamh agus a leanúint.  A bhí an duine naofa sion lán-</span>
<lb n="3982"/><span>oiriúnach chun cúram pobail Dé a ghlacadh air fhéin agus iad a sheoladh</span>
<lb n="3983"/><span>ar a leas.  Agus cé gur ghlaoig Dia féin <air ?> chun sion a dhéanamh,</span>
<lb n="3984"/><span>a <bhí> ceist agus eagla air gnóth chón trom agus chón contabharthach</span>
<lb n="3985"/><span>lé sin a ghlacadh air fhéin.  As ró-bhaol, ar an abhar sion, dhóibh seo a</span>
<lb n="3986"/><span>ghlacann go fonnmhar ortha aire a thabhairt do anamnacha dhaoine</span>
<lb n="3987"/><span>eile, agus iad go minic gan a bheith ába<l>tha aire a thabhairt dá n-anam</span>
<lb n="3988"/><span>fhéin.</span></p>
<lb n="3989"/>
<lb n="3990"/><p><span>As figiúir Phárao ar na Críostaithe 111 ná baineann aon <t>sochar</span>
<lb n="3991"/><span>as grása Dé, ná có-oibríonn leis an grása sin, ach a chruann a gcroíoch<a></span>
<lb n="3992"/><span>ina gcuinnibh.  Níor fhiadadar na míorúilithe iontach a imir Dia ar</span>
<lb n="3993"/><span>an bhfear sion agus ar a dhaoine a ndroch-chroí a shóinseáil.  Amhla</span>
<lb n="3994"/><span>sion díreach do dhroch-Chríostaithe: ní dhéanaid na grása a bhronnann</span>
<lb n="3995"/><span>Dia ortha, ná na píonóis agus ainnisí saoltha a chuireann sé ortha, ach</span>
<lb n="3996"/><span>a gcroíocha a chruachan mar a cruatar inneo<i>n an gabha le go aon</span>
<lb n="3997"/><span>bhuille don ord a buailthear airthe, agus insa deire báitear iad i bhfairrge</span>
<lb n="3998"/><span>Ifrinn, amhail a bág Pharao agus a shlua insa Mhuir Rua.</span>
<lb n="3999"/>
<pb n="90"/></p>
<lb n="4000"/>
<lb n="4001"/><p><span>XIX.  PLAGUES OF EGYPT AND PASCHAL LAMB</span></p>
<lb n="4002"/>
<lb n="4003"/><p><span>Ex.8-13.  1.  A 'niseas dhíbh iom' chomhrá déanach fé mar do iompaig</span>
<lb n="4004"/><span>Maois, le síneadh a shlait as cionn n<a> abhann, aibhneacha</span>
<lb n="4005"/><span>srutha agus toibreacha na Égypte go léir i bhfuil craoireac.  Do fhan</span>
<lb n="4006"/><span>an phláig sin as cionn na dútha ar feag seacht lá.  An uair a bhíodar sion</span>
<lb n="4007"/><span>caite, a thriall Maois agus a dhearbhráthair, le ordú Dé, arís ar an rí,</span>
<lb n="4008"/><span>agus do fhógradar air an pobal a scaoileadh uaig.  Agus an uair nár</span>
<lb n="4009"/><span>ghéill sé, do ardaig Maois a shlat agus líonag an dútha go léir le</span>
<lb n="4010"/><span>fraganna.  A bhí sí go léir clúdaithe leo:  a chuadar isteach ins go aon</span>
<lb n="4011"/><span>tig agus seomra; a bhí pálás an rí fhéin beo leo.</span></p>
<lb n="4012"/>
<lb n="4013"/><p><span>A ghlaoig se sion ar Mhaois agus ar Aaron agus adúirt:  "Guíg chun</span>
<lb n="4014"/><span>Dé go dtógach sé uaim agus uadh mo dhaoine na fraganna so, agus</span>
<lb n="4015"/><span>scaoilfead ua<i>m <do ?> phobal."  "Más ea," arsa Maois, "ceap am dom</span>
<lb n="4016"/><span>ina<r> mhaith lead iad a imeacht uait agus uadh do dhaoine agus as</span>
<lb n="4017"/><span>bhúr dtithe."  "Amáireach," ar sé.  "Ní bheig ceann díobh beo</span>
<lb n="4018"/><span>amáireach id' ríocht, ach ins na aibhneacha," arsa Maois.  A ghuig</span>
<lb n="4019"/><span>sé chun Dé, agus amáireach ní raibh frag ina bheathaig ar dhruim talún</span>
<lb n="4020"/><span>na Égypte.  A chnósaíog ina gcarnaibh iad, agus a bhréan an</span>
<lb n="4021"/><span>dúthaig uatha.</span></p>
<lb n="4022"/>
<lb n="4023"/><p><span>An tráth a chonairc an rí gur saorag uadh an bpláig sin é, ní scaoil-</span>
<lb n="4024"/><span>feach sé an pobal uaig.  "Buail led' shlat smúite na mbóthairibh," arsa</span>
<lb n="4025"/><span>Dia le Maois.  A rin, agus a dubhag an dútha go léir agus a clúdaíog í</span>
<lb n="4026"/><span>le sceartáin.  A luíodar ina mbrata<i>bh ar dhaoine agus ar bheithíg.</span>
<lb n="4027"/><span>Adúradar a locht draíochta le Pharao,  "As <é> láimh Dé an gnóth so: scaoil</span>
<lb n="4028"/><span>uait a phobal agus ná cruaig a thuille do chroí i gcuinnibh a chomh-</span>
<lb n="4029"/><span>achta.  112 Áfaig níor ghéill sé dhóibh.  A' lar na bháireach adúirt</span>
<lb n="4030"/><span>Dia le Maois, "Imig ag triall ar Rí Pharao, agus abair leis, "As mar</span>
<lb n="4031"/><span>seo adeir Dia lead:  Scaoil uait mo phobal agus muna ndéanfair tabhar-</span>
<lb n="4032"/><span>fad-sa beacha gabhair agus míola críonna ort fhéin agus ar do dhaoine.</span>
<lb n="4033"/><span>Agus uadh a' lá so suas, chun go n-aithneofaí ná fuil aon Dia eile insa</span>
<lb n="4034"/><span>domhan ach mise amháin, déanfaig mé deighilt idir mo phobal-sa agus</span>
<lb n="4035"/><span>do dhaoine-se: pé áit ina mbeig mo phobal-sa ní bhainfig lé aon phláig</span>
<lb n="4036"/><span>lena mbualfad thusa agus do dhaoine." "</span></p>
<lb n="4037"/>
<lb n="4038"/><p><span>A thánadar na beacha agus na míola ina scaíthibh ar an dútha go</span>
<lb n="4039"/><span>léir.  An lá ina dhiagh sin a chur Dia pláig ar na beithíg insa chás go</span>
<lb n="4040"/><span>bhfuair a romhór bás.  Agus an uair ná géillfeach an rí a thóg Maois,</span>
<lb n="4041"/><span>le ordú Dé, lán a bhaise do luaith as an tintán agus a chaith insa<n></span>
<lb n="4042"/><span>aer í.  Agus go obann a thánaig ceo trom smúite agus luaithe ar an</span>
<lb n="4043"/><span>dútha go léir agus cluig agus noscóidí trom tintí ar dhaoine agus ar</span>
<lb n="4044"/><span>bheithíg.</span></p>
<lb n="4045"/>
<lb n="4046"/><p><span>2.  An lá ina dhiagh sion a shín Maois a shlat in airde insan aer agus</span>
<lb n="4047"/><span>go obann a thánaig tóirneach, lasair agus cloichshneachta chón mór sin,</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="4048"/><p><span>chón uafásach agus chón trom nár feaceag uadh thúis domhan a</span>
<lb n="4049"/><span>leithéid.  A ghlaoig an rí Maois agus a dhearbhráthair chuige agus</span>
<lb n="4050"/><span>adúirt:  "As mallathóir mise agus as peacaig mo dhaoine.  Áfaig atá</span>
<lb n="4051"/><span>Dia ceart: iarraig-se air an tóirneach agus an cloichshneachta so a</span>
<lb n="4052"/><span>chosc agus scaoilfead a phobal uaim; ní bheid a thuille im' dhútha."</span>
<lb n="4053"/><span>"Féach," arsa Maois, "geobhadsa amach uait agus sínfead mo lámha</span>
<lb n="4054"/><span>chun Dé agus imeóig an tóirneach agus an cloichshneachta uaibh agus</span>
<lb n="4055"/><span>beig fhios go cruinn agad gur le Dia amháin an domhan go léir agus ná</span>
<lb n="4056"/><span>fuil aon mháistir eile airthe ach é sion amháin."</span></p>
<lb n="4057"/>
<lb n="4058"/><p><span>A rin sé amhla sion.  A stad an tóirneach agus an chloichshneachta.</span>
<lb n="4059"/><span>Áfaig níor chiomád an rí a fhocal.</span></p>
<lb n="4060"/>
<lb n="4061"/><p><span>3.  Do ordaig Dia ansion do Mhaois a shlat a shíneadh sior uadh</span>
<lb n="4062"/><span>dheas agus do shéid gaoth tréan ana-bhrothallach ar feag an lae agus</span>
<lb n="4063"/><span>an oíche sin, agus a thug lé lócuistí nó sórt piastaí ar na bhfuil</span>
<lb n="4064"/><span>sciatháin.  Agus a itheadar suas go aon bhrobh féir, an d<u>illiúr agus</span>
<lb n="4065"/><span>an choirt dos na crainn agus go aon ghlasra a spáráil an tóirneach agus</span>
<lb n="4066"/><span>an cloichshneachta.  A loiteag an dútha go léir leo; a bhí sí in aon mhá</span>
<lb n="4067"/><span>dhear<g> ar nós paiste a rómharfaí suas.  Do éiríodar a uaisle agus a</span>
<lb n="4068"/><span>chúirteoirí chun 113 Rí Pharao, agu adúradar:  "An fonn lead do</span>
<lb n="4069"/><span>ríocht a mhilleadh ar fad?  Scaoil uait na daoine seo agus leig dhóibh</span>
<lb n="4070"/><span>íobairt a dhéanamh chun pé Dia atá aca.  Ná faiceann thu go bhfuil an</span>
<lb n="4071"/><span>Égypt caillthe ar fad mar gheall ortha."  A chuir sé fios go diair ar</span>
<lb n="4072"/><span>Mhaois agus ar Aaron, agus adúirt:  "A pheacaíos go mór i gcuinnibh</span>
<lb n="4073"/><span>Dé agus in bhúr gcuinnibhse: maithig dhom an chuir seo agus ní bheig</span>
<lb n="4074"/><span>a thuille cúis ghearáin agaibh oram.  Impíg ar Dhia me fhéin agus mo</span>
<lb n="4075"/><span>dhaoine a shábháil uadhn bpláig mairtheach so a thánaig orainn."</span></p>
<lb n="4076"/>
<lb n="4077"/><p><span>A ghuig Maois chun Dé, agus do shéid gaoth ana-láidir aniar agus a</span>
<lb n="4078"/><span>fhuadaig sí lé na piastaí agus a chaith isteach insa Mhuir Rua iad.</span>
<lb n="4079"/><span>Níor fágag go fiú aon cheann amháin díobh ar thalamh na Égypte.  Ach</span>
<lb n="4080"/><span>déise sin a chruaig Pharao a chroí agus níor leig uaig an pobal.</span></p>
<lb n="4081"/>
<lb n="4082"/><p><span>4.  A' lar na bháireach adúirt Dia le Maois:  "Ardaig do shlat agus</span>
<lb n="4083"/><span>ordaig dorch<ad>as chón mór sin a bheith ann gur féidir greim a bhreith</span>
<lb n="4084"/><span>airthe."  A rin Maois sion, agus a thánaig dorch<ad>as mór uafásach ar</span>
<lb n="4085"/><span>an dútha go léir ar feag trí lá agus trí oíche, insa chás nár fhiad aon</span>
<lb n="4086"/><span>duine corraí as an áit ina raibh sé.  A chaitheadar fanúint amhail as go</span>
<lb n="4087"/><span><m>beidís a lámha agus a gcosa ceangailthe dá chéile.  Agus a thit an</span>
<lb n="4088"/><span>t-anam as a lán díobh le neart anaithe.  Oir a tiospánag dhóibh beath-</span>
<lb n="4089"/><span>shamhail na marbh, púcaí agus spiridí gránna uadh Ifreann.  A ciom-</span>
<lb n="4090"/><span>ádag ceangailthe mar sin iad ar feag trí lá agus trí oíche.  Áfaig ní</span>
<lb n="4091"/><span>raibh dorch<ad>as ná scamall insa pháirt don dútha inar chónaig pobal</span>
<lb n="4092"/><span>Dé, ach solas breá nádúrtha na gréine.</span></p>
<lb n="4093"/>
<lb n="4094"/><p><span>A ghlaoig Pharao Maois agus Aaron chuige agus adúirt, "Beirig libh</span>
<lb n="4095"/><span>bhúr mná, bhúr leanaí agus bhúr ndaoine go léir amach as mo ríocht</span>
<lb n="4096"/><span>agus déanaig íoba<i>rt chun bhúr nDia.  Áfaig fágaig bhúr n-airnéis in</span>
<lb n="4097"/><span>bhúr ndiaig."  "Béarfam linn," arsa Maois, "ár mba, ár gcaoire, ár</span>
<lb n="4098"/><span>gcapaill agus ár mbeithíg go léir.  Ní fhágfam go fiú crúb ná ingean</span>
<lb n="4099"/><span>díobh inár ndia<i>g, oir níl fhios againn cad é an sórt beithíg as maith</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="4100"/><p><span>le Dia a lorg mar íoba<i>rt uainn nó go dtiucfam chun na áite a cheap sé</span>
<lb n="4101"/><span>dúinn."  "A Mhaois," arsa an rí, "ná tair go brách arís im' láthair.  Oir,</span>
<lb n="4102"/><span>pé lá a' so so amach ina bhfaicir me, as é lá do bháis é."  "Bíoch mar sin,"</span>
<lb n="4103"/><span>arsa Maois.  "Ní fhaicfead go brách arís do aghaidh."</span></p>
<lb n="4104"/>
<lb n="4105"/><p><span>5.  Hen iad na pláigeanna lenar bhuail agus lena<r> mhill Dia</span>
<lb n="4106"/><span>ríocht 114 na Égypte i dtaobh a phobal a chiomád i mbraighdeanas.</span>
<lb n="4107"/><span>Áfaig atá ciall spirideáltha insa go aon cheann dhíobh sion.  An chéad</span>
<lb n="4108"/><span>phláig a b'ea na abhain<n>eacha agus na uiscíocha do iompó i bhfuil ar</span>
<lb n="4109"/><span>feag seacht lá.  "A thug Dia fuil le n-ól dhóibh," arsa an Scriptiúir,</span>
<lb n="4110"/><span>" <i> ndíolthas an mhuirdear a cheapadar a dhéanamh ar leanaí a</span>
<lb n="4111"/><span>phobail fhéin."  Oir níor thug aoinne uaig riamh ná go bhfuigh sé an</span>
<lb n="4112"/><span>sórd céanna.  An tara pláig, líonadh an dútha le fraganna.  Ciallaíonn sion</span>
<lb n="4113"/><span>arsa Naomh Augustín, an dram ardghlórach a mheasann go luíonn</span>
<lb n="4114"/><span>diagasúlacht i bhfocail breátha beannaithe, agus ná bacann do dhea-</span>
<lb n="4115"/><span>oibreacha a chleachtadh.  An tríú pláig, na sceartáin, nó na dearnaithe.</span>
<lb n="4116"/><span>Pointeálann sion amach an ceataí a dhéanaid droch-dhaoine do<n></span>
<lb n="4117"/><span>Eaglais le<na> dteagasc falsa agus lena gconspóid bréagach.  An ceathrú</span>
<lb n="4118"/><span>ceann, na míolla críonna agus na beacha gabhair, pointeálann sion</span>
<lb n="4119"/><span>amach an dram doshásta, nimhneach ná tugann suaineas dhóibh</span>
<lb n="4120"/><span>fhéin ná do chách eile.  An cúigiú pláig, í sin a mhairbh na beithíg,</span>
<lb n="4121"/><span>ciallaíonn sí na Críostaithe droch-iomparach a mhaireann insan Eaglais</span>
<lb n="4122"/><span>ar nós na mbeithíoch mbrúidiúla ag sásamh a n-ainmhiana corpar<th>a.</span>
<lb n="4123"/><span>Cé go mbíd a gcuirp beo, atá a n-anamnacha marbh i láthair Dé.  An</span>
<lb n="4124"/><span>séisiú ceann, í sin a chuir cloig uiscóidí agus gríos tintí ar dhaoine,</span>
<lb n="4125"/><span>ciallaíonn sion an dram uaibhreach feargach mailíseach na ligeann Dia</span>
<lb n="4126"/><span>dhóibh, mar dhíolthas ortha, an tslí a leanúint a thaithníonn lena</span>
<lb n="4127"/><span>ndroch-chroí féin.</span></p>
<lb n="4128"/>
<lb n="4129"/><p><span>6.  A' seachtú pláig, nó an cloichshneachta, pointeálann sí amach an</span>
<lb n="4130"/><span>dram feargach formadach a loiteann agus a mhilleann saothar ndaoine</span>
<lb n="4131"/><span>eile gan aon <t>sochar dhóibh fhéin.  Leighid amhail a leigheann an</span>
<lb n="4132"/><span>cloichshneachta adéis na díobhála 'rin sé dhos na barraíbh.  An t-ochtú</span>
<lb n="4133"/><span>ceann, nó na lócastaí a ith go aon ghlasra a spáráil an cloichshneachta,</span>
<lb n="4134"/><span>figiúir í sin ar locht an éithig agus na cúlchainte a loiteann agus a</span>
<lb n="4135"/><span>mhilleann creidiúint agus clú a gcomharsain.  Agus an naoú pláig, an</span>
<lb n="4136"/><span>dorch<ad>as eaglach uafásach úd, ciallaíonn sí an dorch<ad>as spirid-</span>
<lb n="4137"/><span>eáltha a thagann ar chroí agus ar anam na bpeacach a chaochann agus</span>
<lb n="4138"/><span>a dhallann iad insa chás ná faicid an fhaill eaglach chun go bhfuilid a</span>
<lb n="4139"/><span>bpeacaí dhá seoladh nó go dtitid síos go 115 Ifreann.  Áfaig bíonn</span>
<lb n="4140"/><span>solas glan beannaithe an Spirid Naoimh i gcroíocha agus in anam na</span>
<lb n="4141"/><span>bhfíoréan, a sheolann ar a leas iad agus a thiospánann gach con-</span>
<lb n="4142"/><span>tabhairt as ceart dhóibh 'sheachnadh.</span></p>
<lb n="4143"/>
<lb n="4144"/><p><span>7.  Atá aon ní amháin le tabhairt fá ndeara againn i dtaobh na</span>
<lb n="4145"/><span><b>píonóis a imir Dia ar an rí úd agus ar a dhaoine:  nár chuir sé iad go</span>
<lb n="4146"/><span>léir in aonfheacht ortha, ach i ndiaig ar ndiaig chun ré aithrí a thabhairt</span>
<lb n="4147"/><span>dhóibh agus go mbeach cae aca ar dhol saor uadh an mbuille mair-</span>
<lb n="4148"/><span>theach a cheap sé a bhualadh insa deire ortha.  A bhí sé chón uiriste</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="4149"/><p><span>dho ar dtúis scata leon agus beithíg alltha a scaoileadh fútha do</span>
<lb n="4150"/><span>alp<f>ach suas gan mhoill iad agus a mharóch gan stad iad, agus a bhí</span>
<lb n="4151"/><span>sé dho iad a chrá agus a chéasadh le sceartáin, le míolla críonna agus le</span>
<lb n="4152"/><span>beacha gabhair.  Ach do bhrí go bhfuil sé lán-trócaireach, a smachtaig</span>
<lb n="4153"/><span>sé ar dtúis iad go éadrom, adonn go n-iompóidís ar a leas agus ná fórsál-</span>
<lb n="4154"/><span>faidís é, mar adéarfainn, a fhearg go léir a dhortadh amach ortha.</span></p>
<lb n="4155"/>
<lb n="4156"/><p><span>As amhla sion agus as ar an nós sin a dheighleálann sé linne agus le</span>
<lb n="4157"/><span>peacaig eile.  Cuireann sé chúghainn ar dtúis míolla críonna agus sceart-</span>
<lb n="4158"/><span>áin, agartas agus buaireamh ár gcoinsias, adonn go dtuigfimís ná fuil</span>
<lb n="4159"/><span>síocháin ná sólás le fáil againn ach ina sheirbhís fhéin amháin.  Agus an</span>
<lb n="4160"/><span>uair ná glacaimíd don fhógairt sin, bualann sé le droch-shláinte nó le</span>
<lb n="4161"/><span>ainnisí saoltha sinn.  Agus muna gcuirfid sin fhiachaibh orainn iompó</span>
<lb n="4162"/><span>ar ár leas, má chruaimíd ar gcroíocha ina chuinnibh, scaoileann sé a</span>
<lb n="4163"/><span>fheirg go léir fúthainn, bualann sé an buille tiubaisteach déanach</span>
<lb n="4164"/><span>orainn, amhail a bhuail sé ar Pharao agus ar a dhaoine.  Agus a budh é</span>
<lb n="4165"/><span>buille é sion, bás chéadghin na Égypte, idir dhaoine agus beithíg.  Agus</span>
<lb n="4166"/><span>ag seo mar a thánaig an deichiú pláig, an pláig déanach.</span></p>
<lb n="4167"/>
<lb n="4168"/><p><span>8.  Ceithre lá sula dtánaig sí, adúirt Dia le Maois, "A chím gur chruaig</span>
<lb n="4169"/><span>Pharao a chroí ar fad im' chuinnibh insa chás nár ghéill sé dhom agus mo</span>
<lb n="4170"/><span>phobal a scaoileadh saor uaig.  Áfaig atá aon phláig amháin eile agam</span>
<lb n="4171"/><span>a bhual<f>aig mé air, agus ansion scao<i>lfig sé sibhse agus fórsál<f>aig</span>
<lb n="4172"/><span>sé sibh chun imeacht amach as a ríocht.  Ar an abhar sion ordaigh-se don</span>
<lb n="4173"/><span>phobal, go aon fhear agus bean eatora, éadach maisiúil agus suithí óir</span>
<lb n="4174"/><span>agus airgid a thógan ar iasacht uadh locht na Égpte, a bhéarfaig dhíbh</span>
<lb n="4175"/><span>go fonnmhar iad.  Oir i lár na ceathrú oíche seo chugainn, geobhadsa</span>
<lb n="4176"/><span>amach fé chríoch na Égypte, agus maróig mé 116 an chéadghin insa</span>
<lb n="4177"/><span>go aon tig don Égypt, uadh chéadghin an rí go dtí chéadghin an</span>
<lb n="4178"/><span>sclábaí atá a' meilt insa mhuileann.  Agus fós maróig mé céadghin na</span>
<lb n="4179"/><span>mbeithíoch féin.  Beig lógóireacht insan Égypt go léir ná raibh riamh</span>
<lb n="4180"/><span>agus ná beig go brách a leithéid in aon náisiún fé an spéir.  Agus chun</span>
<lb n="4181"/><span>go raghach sibhse saor uadh an contabhairt sin, agus ná caillfí aoinne</span>
<lb n="4182"/><span>agaibh leis an mbás beo a gheobhaig fé go aon tig don dútha so, tógaig</span>
<lb n="4183"/><span>chúghaibh uan na bliana so: maraíg é, ithig a chuid feola rósta, agus</span>
<lb n="4184"/><span>marcálaig dóirse bhúr dtithe lena chuid fola.  Agus geobhaig aingeal an</span>
<lb n="4185"/><span>bháis, a chuirfeadsa amach i meán oíche, thar go aon tig a chíofaig</span>
<lb n="4186"/><span>sé marcál<th>a le fuil an uain."</span></p>
<lb n="4187"/>
<lb n="4188"/><p><span>A rinneadar amhla sion.  A thógadar éadach ma<i>siúil <agus> suithí</span>
<lb n="4189"/><span>óir agus airgid ar iasacht uadh locht na Égypte a thug dhóibh go</span>
<lb n="4190"/><span>fonnmhar iad.  Agus i lár na oíche a ghaibh an bás amach fé ríocht na</span>
<lb n="4191"/><span>Égypte agus a mhairbh insa go aon tig céadghin na ndaoine agus na</span>
<lb n="4192"/><span>mbeithíoch.</span></p>
<lb n="4193"/>
<lb n="4194"/><p><span>9.  A chuir Rí Pharao teachta<i>rí chun Maois ag iarra<i>g air an pobal</span>
<lb n="4195"/><span>Abhra, a n-airnéis agus a strus go léir a bhreith leo.  Agus níor chuir</span>
<lb n="4196"/><span>sé aon chúinse eile ortha, ach imeacht chón luath agus a b'fhéidir dhóibh</span>
<lb n="4197"/><span>amach as a ríocht.  A ghluaiseadar leo ar maidin a' lae sin, agus a b'í</span>
<lb n="4198"/><span>maidean Dhomhnach Cásca í.  Agus a b'é líon an phobail trí milliún</span>
<lb n="4199"/><span>agus sé chéad míle pearsa a chuaig amach an lá sion as an Égypt,</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="4200"/><p><span>cé ná raibh insa phobal úd, an tráth a thánadar ar dtúis don dútha sion,</span>
<lb n="4201"/><span>dhá chéad agus chúig bliana roimhe sin, ach deich pearsa agus trí</span>
<lb n="4202"/><span>fichid.  A b'í an bhliain inar saorag iad uadh sclábhaíocht na Égypte,</span>
<lb n="4203"/><span>an bhlia<i>n do aos an domhain, dhá mhíle chúig céad agus trí bliana</span>
<lb n="4204"/><span>déag agus ceithre fichid, agus ceithre chéad déag agus aon bhlia<i>n</span>
<lb n="4205"/><span>déag agus ceithre fichid sula rugag Slánathóir an domhain.</span></p>
<lb n="4206"/>
<lb n="4207"/><p><span>Ag sin mar a saorag pobal Dé uadh an sclábhaíocht ina rabhadar ag</span>
<lb n="4208"/><span>Pharao agus ag a mhuintir.  Agus budh chomhartha an saoradh úd ar</span>
<lb n="4209"/><span>shaoradh an chine dhaonna uadh sclábhaíocht an deamhain agus an</span>
<lb n="4210"/><span>pheacadh.  A budh <í> fuil an uain a rin díon agus cosaint don phobal</span>
<lb n="4211"/><span>Abhra ar an <m>bás úd a mhairbh céadghin na Égypte; agus as í fuil</span>
<lb n="4212"/><span>Chríoist a dhíonann agus a chosnaíonn sinne uadh bhás síoraí.</span>
<lb n="4213"/>
<pb n="95"/></p>
<lb n="4214"/>
<lb n="4215"/><p><span>XX.  PASSAGE OF THE RED SEA AND MANNA</span></p>
<lb n="4216"/>
<lb n="4217"/><p><span>Ex.14.  1.  An uair a chuaig 117 an pobal Abhra amach as an</span>
<lb n="4218"/><span>Égypt agus a saorag iad uadh an ndúr-sclábhaíocht ina</span>
<lb n="4219"/><span>rabh<ad>ar innte, a chuir Dia aingeal dá seoladh agus ag tiospáint an</span>
<lb n="4220"/><span>tslí dhóibh na rabhadar le gabháil chun an dútha a shroisint a gheall</span>
<lb n="4221"/><span>Dia dá sinsear ceithre chéad agus deich mbliain fichid roimhe sin.</span>
<lb n="4222"/><span>A b'é an crot a bhí ar an aingeal úd, fuirm phillóir tintí insan oíche agus</span>
<lb n="4223"/><span>fuirm phillóir dataig insa lá.  An uair a chonairc an mallathóir Pharao</span>
<lb n="4224"/><span>gur imig an pobal uaig, a thánaig aithreachas mór air.  A dhearmad</span>
<lb n="4225"/><span>sé go aon phláig a bhuail Dia air fhéin agus ar a dhaoine; a cheap sé</span>
<lb n="4226"/><span>pobal Dé a chasadh arís ina dhútha chun go mbeidís féin agus a sliucht</span>
<lb n="4227"/><span>go brách ina sclábhaithe aige fhéin agus ag locht na Égypte.  A chnós-</span>
<lb n="4228"/><span>aig sé arm mór agus a lean go dia<i>r an pobal Abhra.  Agus an tríú lá</span>
<lb n="4229"/><span>a thánaig sé suas leo, go déanach um thráth<n>óna agus iad i gcampa ar</span>
<lb n="4230"/><span>bhruach na fairrge.  A ghlac ana-scanradh iad.  A cheapadar go</span>
<lb n="4231"/><span>rabhadar caillthe go brách.  A bhí an fhairrge rompa amach, Pharao</span>
<lb n="4232"/><span>agus <a ?> arm i<na> ndiaig aniar.  Ní raibh slí ar bith aca chun teithe.</span>
<lb n="4233"/><span>A dhearmadadar, le neart an anaithe a bhí ortha, na míorúilí iontach</span>
<lb n="4234"/><span>a rin Dia chun iad a shaoradh uadh an Égypt.  A thiteadar in éadóchas</span>
<lb n="4235"/><span>agus adúradar go feargach míchéatach searbh le Maois, "As dócha ná</span>
<lb n="4236"/><span>raibh ár ndóchain uamhanna le fáil againn i dtalamh na Égypte insa</span>
<lb n="4237"/><span>tráth na dtugais amach sinn chun bás do imirt orainn insa bhfásach</span>
<lb n="4238"/><span>fairsin seo."</span></p>
<lb n="4239"/>
<lb n="4240"/><p><span>"Ná bíoch aon eagla oraibh," arsa Maois, "roimh rí na Égypte ná</span>
<lb n="4241"/><span>roimh a shaighdiúirí, oir ní fheacfaig sibh go brách arís an oiread agus</span>
<lb n="4242"/><span>aon cheann amháin dhíobh ina mbeathaig, oir troidfig Dia féin ar bhúr</span>
<lb n="4243"/><span>son.  Áfaig, éistíg sibh bhúr mbéal: scuirig do bhúr gcanrán agus</span>
<lb n="4244"/><span>tugaig fá ndeara an obair atá le déanamh ag Dia dhíbh.</span></p>
<lb n="4245"/>
<lb n="4246"/><p><span>2.  Ansin, le ordú Dé, a shín Maois a shlat as cionn na fairrge agus do</span>
<lb n="4247"/><span>oscail sí as a chéile agus a dearnag ród fairsean mín réig tré lár na dtonn</span>
<lb n="4248"/><span>don phobal.  Agus a thóg an <t->aingeal a bhí rompa dhá seoladh</span>
<lb n="4249"/><span><é féin ?> agus a thánaig ina ndiaig aniar eatora sion agus locht na</span>
<lb n="4250"/><span>Égypte, insa chás na fiadfaidís teangmháil lena chéile.  A bhí an taobh</span>
<lb n="4251"/><span>don phillóir a bhí iompaithe ar locht na Égypte cíor-dhubh, agus an</span>
<lb n="4252"/><span>taobh di a bhí iompaithe ar an bpobal Abhra chón geal le solas na</span>
<lb n="4253"/><span>gréine.  A ghabhadar sion insa bhóthar míorúileach úd a rin Dia</span>
<lb n="4254"/><span>dhóibh thré chorp na fairrge.  A bhí an t-uisce ar nós fhalla ghloine ar</span>
<lb n="4255"/><span>gach taobh díobh 118 agus a dhruid an t-aingeal 'na ndiaig.</span></p>
<lb n="4256"/>
<lb n="4257"/><p><span>An uair a chualaig locht na Égypte glór an phobail ag siúl tríd an</span>
<lb n="4258"/><span>fhairrge a leanadar iad, cé nárbh fhéidir leo iad a fhaicsin.  Ar maidean</span>
<lb n="4259"/><span>go moch a shrois an pobal an talamh ar an dtaobh thall don fhairrge,</span>
<lb n="4260"/><span>agus an uair a bhíodar fhéin agus a n-airnéis saor slán ar an dtalamh</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="4261"/><p><span>tirim, a bhí Pharao agus a shaighdiúirí leathshlí insa bhóthar.  Ansion</span>
<lb n="4262"/><span>do fhéach an t-aingeal amach uadh thaobh dhubh an phillóir ar arm na</span>
<lb n="4263"/><span>Égypte, agus a chuir a radharc an scanradh budh mhó ortha.  Níor</span>
<lb n="4264"/><span>fhan brí, misneach ná tapa ionta.  Adúradar lena chéile, "Teithimís go</span>
<lb n="4265"/><span>diair oir atá Dia féin ag troid inár gcuinnibh ar son an phobail Abhra."</span></p>
<lb n="4266"/>
<lb n="4267"/><p><span>A chuireadar chun teithe.  Áfaig a scaoil Dia an fhairrge ortha agus</span>
<lb n="4268"/><span>a bág an rí, a shaighdiúirí agus a chapaill go léir.  A chona<i>rc an pobal</span>
<lb n="4269"/><span>Abhra, i gcúrsa an lae, a gcuirp marbh dá luascadh ar bharra na dtonn</span>
<lb n="4270"/><span>agus a mholadar go ard uadh chroí an Tiarna uile-chomhachtach a shaor</span>
<lb n="4271"/><span>iad féin uadhs gach baol, agus a imir a leithéid do dhíolthas eaglach ar</span>
<lb n="4272"/><span>an namhaid.</span></p>
<lb n="4273"/>
<lb n="4274"/><p><span>Ex.15.  3.  Agus adúirt Maois, Máire a dhreabhshúir agus an pobal</span>
<lb n="4275"/><span>go léir, amhrán in onóir Dé nar a b'é seo a shubstaint:</span>
<lb n="4276"/><span>"Molaimís ár nDia os ard, oir a thiospáin sé go glórmhar a chomhachta</span>
<lb n="4277"/><span>iontach.  Móraimís é go brách, oir a bháig sé na marcaig agus a gcapaill</span>
<lb n="4278"/><span>insa bhfairrge.  As é an Tiarna mo neart agus mo chabhair: as é a shaor</span>
<lb n="4279"/><span>me; as é mo Dhia é agus tabharfad glóire dho.  As é Dia mo athar é,</span>
<lb n="4280"/><span>agus molfad é.  As gaiscíoch cogaig an Tiarna.  As é as ainm dho, an té</span>
<lb n="4281"/><span>amháin atá uile-chomhachtach; a chaith sé Rí Pharao agus a arm</span>
<lb n="4282"/><span>isteach insa bhfairrge.  A bháig sé plúr a phrionsaí insa Mhuir Rua; a</span>
<lb n="4283"/><span>mhúch an doimhneas iad; a shúncáladar ar nós cloiche go tón poill.</span>
<lb n="4284"/><span>A clúdaíog do láimh dheas, a Thiarna, le neart; do aimsig do láimh</span>
<lb n="4285"/><span>dheas do namhaid, a Thiarna.  Do mhillis iad; le iomarca do ghlóire a</span>
<lb n="4286"/><span>threascrais iad.  A Thiarna a scaoilis do fheirg fútha, a loisc iad amhail</span>
<lb n="4287"/><span>a loisceann an tine an cháith.  A bailíog na uiscíocha agus a sheas-</span>
<lb n="4288"/><span>aíodar na tonnacha ar nós falla.  Adúirt mo namhaid "Leanfaig me iad</span>
<lb n="4289"/><span>agus béarfad ortha.  Cnósóigh mé saibhreas mór, líonfar me le éadáil,</span>
<lb n="4290"/><span>tarraiceoig mé mo chlaíomh agus millfig mo láimh dheas iad."  A shéid</span>
<lb n="4291"/><span>gaoth 119 uaitse, a Thiarna, ortha agus a chlúdaig an fhairrge iad.</span>
<lb n="4292"/><span>A chuadar síos i ndoimhneas na dtonn amhail as gur lúmpa lua iad.</span>
<lb n="4293"/><span>Cé ar measc na ngaiscíoch atá cosúil leadsa, a Thiarna?  Cé atá naofa</span>
<lb n="4294"/><span>mar thusa?  Cé a rin oibreacha iontach amhail a rinnis-se: a shínis do</span>
<lb n="4295"/><span>láimh amach i gcuinnibh do namhaid agus níor fhan brí ionta."</span></p>
<lb n="4296"/>
<lb n="4297"/><p><span>Ex.15:22 et seq.  4.  A rug Maois ansion an pobal Abhra leis uadh</span>
<lb n="4298"/><span>an Mhuir Rua, agus adéis trí lae siúil a thánadar</span>
<lb n="4299"/><span>go fásach Sur.  Agus ní fhuaradar aon uisce ann ach uisce searbh guirt.</span>
<lb n="4300"/><span>Agus a thugadar Mára do ainm ar an áit, oir ciallaíonn an ainm sin</span>
<lb n="4301"/><span>uisce searbh.  Agus a chromadar ar labha<i>rt go feargach i gcuinnibh</span>
<lb n="4302"/><span>Mhaois, ag rá, "Cad do ólfaimíd?"  A ghuig se sion chun Dé agus a</span>
<lb n="4303"/><span>thiospáin Dia crann áirithe dho, agus an uair a tumag adhmad an</span>
<lb n="4304"/><span>chrainn sin insan uisce a dearnag an t-uisce milis agus so-óltha.  Adúirt</span>
<lb n="4305"/><span>Dia ansion leo:  "Má ghéilleann sibh dom' ghlórtha-sa, agus na nithe atá</span>
<lb n="4306"/><span>cóir agus ceart im' radharc-sa a dhéanamh, agus na athanta a thabhar-</span>
<lb n="4307"/><span>faig mise dhíbh a chiomád go beacht, ní thiucfaig oraibh aon cheann dos</span>
<lb n="4308"/><span>na ainnisí a chonacabhar a chuireas ar mhuintir na Égypte.  Oir as</span>
<lb n="4309"/><span>mise an Tiarna a shlánaíonn sibh."</span>
<lb n="4310"/></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="4311"/><p><span>Do fhág an pobal an áit sin agus a thánadar go Elim, mar a <bh>fuar-</span>
<lb n="4312"/><span>adar dhá thobar déag fíoruisce.  As sion do aistríodar ar an cúigiú lá</span>
<lb n="4313"/><span>déag don tarna mí adéis do fhágadar an Égypt, agus do thánadar go</span>
<lb n="4314"/><span>fásach Sin, fásach mór atá idir Elim agus Sliabh Sinai.  Agus ar a</span>
<lb n="4315"/><span>dteacht dhóibh insa bhfásach dealbhach gainmheach do éirig an</span>
<lb n="4316"/><span>pobal go léir i gcuinnibh Maois agus Aaron agus adúradar, "As ró-thrua</span>
<lb n="4317"/><span>ná mairbh láimh Dé sinn insan Égypt mar a rabhamar inár suí le ais</span>
<lb n="4318"/><span>corcáin lán do fheoil, agus a <g>caithimís ár sáthadh feola agus aráin.</span>
<lb n="4319"/><span>Canathaobh gur thugabhair sinn don bhfásach dealbh chun sinn a</span>
<lb n="4320"/><span>mharú le gorta?"  Adúirt Dia le Maois, "Féach, cuirfig mise ar maidean</span>
<lb n="4321"/><span>bia chúghaibh uadh neamh.  Téach an pobal amach as a gcábáin go aon</span>
<lb n="4322"/><span>mhaidean agus bailídís dóchain an lae sin.  Agus ar an séisiú maidean</span>
<lb n="4323"/><span>bailídís an oiread agus déanfaig iad ar feag dhá lá.  Tugaim an <t->ordú</span>
<lb n="4324"/><span>so dhóibh chun go bhfaicinn a' bhfuilid siad ollamh chun an dlí a</span>
<lb n="4325"/><span>thabharfaig mise dhóibh a chiomád."</span></p>
<lb n="4326"/>
<lb n="4327"/><p><span>Ansion adúirt Maois agus a dhearbhráthair leis an bpobal, "Aith-</span>
<lb n="4328"/><span>neoigh sibh i dtrath<n>óna a' lae so gurb 120 é Dia féin, agus nách</span>
<lb n="4329"/><span>sinne, a thug sibhse amach as an Égypt.  Agus ar maidean amáireach</span>
<lb n="4330"/><span>a chíofaig sibh len bhúr súilibh féin glóire Dé.  Oir cé iad sinne go</span>
<lb n="4331"/><span><n>déanfach sibh sceamhaíl agus amhastrach inár gcuinnibh.  Tabhar-</span>
<lb n="4332"/><span>faig um thráthnóna feoil dhíbh, agus ar maidin tuille agus bhúr</span>
<lb n="4333"/><span>ndóchain bíg.  Oir ní inár gcuinnibh-ne a rinneabhair canrán, ach i</span>
<lb n="4334"/><span>gcuinnibh Dé fhéin."</span></p>
<lb n="4335"/>
<lb n="4336"/><p><span>Ex.16:13  5.  An tráth<n>óna sion, a thánaig sórd éin, trianna,</span>
<lb n="4337"/><span>agus a chlúdaíodar an campa go léir.  Ar maidean go</span>
<lb n="4338"/><span>moch a thit sórd drúchta bán, i bhfuirm reo léith, tíompall an</span>
<lb n="4339"/><span>champa.  Agus adúirt Maois le Aaron an pobal go léir a bhreith</span>
<lb n="4340"/><span>leis amach as an gcampa.  Agus an uair a bhíodar go léir cuirnithe</span>
<lb n="4341"/><span>i dteannta a chéile, a chonacadar geal-ghlóire Dé as cionn an fhásaig.</span>
<lb n="4342"/><span>Agus an uair a chonacadar an drúcht bán, adúradar, "Manhú," nó</span>
<lb n="4343"/><span>"Cad é an ní é seo?"  Oir ní fhacadar riamh roimhe sin a leithéid.</span>
<lb n="4344"/><span>Adúirt Maois leo, "As é sin an t-arán a thugann Dia le n-ithe dhíbh;</span>
<lb n="4345"/><span>bailíoch go aoinne agaibh an oiread de agus a líonfaig cárt in</span>
<lb n="4346"/><span>aghaidh gach pearsa atá ina mhuintir.  Agus ná fágaig aon chuid de</span>
<lb n="4347"/><span>fá chomhair an lae 'máirig.  Agus go aon séisiú lá, bailig dúbailt de."</span></p>
<lb n="4348"/>
<lb n="4349"/><p><span>A bhailíodar é, cuid aca níos mó agus cuid aca níos lú ná a ordaig</span>
<lb n="4350"/><span>dhóibh, agus adéis a rugadar leo é, ní raibh níos mó ná lán cáirte ag an</span>
<lb n="4351"/><span>duine a bhailig níos mó ná sion, agus a bhí an oiread céanna ag an duine</span>
<lb n="4352"/><span>a bhailig níos lú ná sion.  Agus daoine eile a fhág cuid de fá chomhair an</span>
<lb n="4353"/><span>lae 'mháirig, as amhla a fuaradar é dreoite le piastaí.  Ar an séisiú lá</span>
<lb n="4354"/><span>a bhailíodar dúbailt de, agus a sheasaimh sé ar an seachtú lá gan</span>
<lb n="4355"/><span>dreoitheamh.  A chuadar amach an seachtú lá agus ní raibh rian de</span>
<lb n="4356"/><span>le fáil.</span></p>
<lb n="4357"/>
<lb n="4358"/><p><span>6.  A thánadar prionsaí agus cinn a' phobail agus a 'niseadar do</span>
<lb n="4359"/><span>Mhaois an gnóth sin.  "As le riarú Dé a thit an gnóth sin amach," arsa</span>
<lb n="4360"/><span>Maois, "oir do ordaig sé an seachtú lá a chiomád naofa i gcuimhne an</span>
<lb n="4361"/><span>tsuainis a ghlac sé fhéin ar an seachtú lá adéis a chruithnig sé an</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="4362"/><p><span>domhan, neamh, talamh, an fhairrge agus na uile nithe atá ionta, agus</span>
<lb n="4363"/><span>a ordaig sé an lá sion a chiomád naofa go brách, agus gan aon phiuc</span>
<lb n="4364"/><span>oibre nó gnótha a dhéanamh ar an lá sion.  Ar an abhar 121 sion, pé</span>
<lb n="4365"/><span>gnóth a bheas le déanamh agaibh ar an lá sion déanaig é ar an lá</span>
<lb n="4366"/><span>roimhe sin.  Deasaig roimh ré pé bia a bheig le caitheamh ar an seachtú</span>
<lb n="4367"/><span>lá, agus fanaig go suaineasach in bhúr gcábáin.</span></p>
<lb n="4368"/>
<lb n="4369"/><p><span>A rinneadar amhla sion ar feag na dá fhichid blian a chaitheadar insa</span>
<lb n="4370"/><span>bhfásach.  A bhailídís go aon mhaidean an oiread don mhanna agus a</span>
<lb n="4371"/><span>dhéanfach iad ar feag an lá sion, agus a dhúbailt sin ar an séisiú lá, agus</span>
<lb n="4372"/><span>do fhanach sé gan dreothadh agus gan piastaí a theacht ion ar feag an</span>
<lb n="4373"/><span>dá lá sion.</span></p>
<lb n="4374"/>
<lb n="4375"/><p><span>A ordaigh Dia dho Mhaois cárt a líonadh de agus a chur suas chun go</span>
<lb n="4376"/><span>mbeach fhios ag sliucht an phobail Abhra go brách an sórd bíg lenar</span>
<lb n="4377"/><span>bheathaig sé a sinsear ar feag dá fhichid blian insa bhfásach.  A rin</span>
<lb n="4378"/><span>Maois sion agus a glaog manna do ainm ar an mbia úd do bhrí go ndúirt</span>
<lb n="4379"/><span>an pobal ar a fhaicsin ar dtúis dhóibh, "Manhú," no "Cad é an ní é seo?"</span>
<lb n="4380"/><span>Blas meala meascaithe tré phlúir, a bhlas nádúrtha.  Áfaig a bhí do bhua</span>
<lb n="4381"/><span>aige go mbeach blas aon <t>sórd bíg air budh mhaith leis an té a bheach</span>
<lb n="4382"/><span>dá chaitheamh.  Cur i gcás gur mhaith leis blas mairtfheola, caoir-</span>
<lb n="4383"/><span>fheola, muicfheola, nó blas éisc, nó aon bhlas eile, a bhíoch sion</span>
<lb n="4384"/><span>gan stad air.</span></p>
<lb n="4385"/>
<lb n="4386"/><p><span>7.  Adeirid na Aithreacha naofa gur figiúir ar shaoradh an chine</span>
<lb n="4387"/><span>dhaonna uadh sclábhaíocht an diabhail, saoradh an phobail Abhra</span>
<lb n="4388"/><span>uadh sclábhaíocht na Égypte.  Gan amhras budh mhór thar barr an</span>
<lb n="4389"/><span>trócaire a thiospá<i>n sé don phobal úd insa bhfóirthean a thug sé ortha,</span>
<lb n="4390"/><span>agus as ard a mholadar a chomhachta i dtaobh gach míorúil agus</span>
<lb n="4391"/><span>obair iontach a rin sé ina bhfábhar.  Ach ní tábhacht sion i gcomórtas</span>
<lb n="4392"/><span>don fhóirthean agus don chomhachta a thiospá<i>n sé chun sinne a</span>
<lb n="4393"/><span>shaoradh uadh an bhás shíorraí a bhí go cinnte fáná<r> gcomhair muna</span>
<lb n="4394"/><span>mbeach gur oscail bóthar na bhflaitheas dhúinn tré dhortadh cuid fola</span>
<lb n="4395"/><span>'mhic fhéin ar chrann na cruise.  Agus fé mar a mhilsig an t-adhmad úd</span>
<lb n="4396"/><span>a thiospáin Dia do Mhaois an t-uisce guirt searbh do<n> phobal agus a</span>
<lb n="4397"/><span>rin so-óltha í, amhla sion milsíonn adhmad na cruise gach ainnise</span>
<lb n="4398"/><span>guirt searbh a bhualann agus a bhualfaig um shinne ar ár slí tré fhásach</span>
<lb n="4399"/><span>an tsaoil seo chun ár ndútha cóir féin flaitheas na gcomh<ach>ta a</span>
<lb n="4400"/><span>shroinsin.  Agus fé mar a shláthraig Dia bia corpar<th>a chun a phobail</span>
<lb n="4401"/><span>a chothú ar feag dá fhichid blian insa bhfásach dealbh úd, amhla sin</span>
<lb n="4402"/><span>díreach a shláthróig sé bia bríomhar beannaithe spirideáltha, Corp</span>
<lb n="4403"/><span>Chríost, do ár n-anamnacha-na, agus ní baol aicíd ná bás anama dhúinn</span>
<lb n="4404"/><span>go brách má chathaimíd an bia naofa so mar as cóir.  "Oir," arsa Críost,</span>
<lb n="4405"/><span>ag labhairt le sliucht an phobail úd, "do itheadar bhúr sinsear manna</span>
<lb n="4406"/><span>insa 122 bhfásach agus a fuaradar bás ann; áfaig an duine a ithfig an</span>
<lb n="4407"/><span>t-arán a bhéarfaig mise do mairfig sé go brách.  Agus as é an t-arán a</span>
<lb n="4408"/><span>thabharfadsa uaim, mo chuid feola ar son beatha an domhain."</span></p>
<lb n="4409"/>
<lb n="4410"/><p><span>8.  Le ordú Dé, a bhailíoch an pobal Abhra an manna roimh éirí</span>
<lb n="4411"/><span>gréine go moch.  Oir a leigheach sé le titim solas na gréine.  Cial-</span>
<lb n="4412"/><span>laíonn sin, arsa an Scriptiúir, gurb é an chéad ghnóth atá againn le</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="4413"/><p><span>déanamh i dtosach gach lae, buíochas a ghabháil le Dia i dtaobh a</span>
<lb n="4414"/><span>thrócaire agus a thabharaiste dhúinn.  Agus fé mar a coisceag ortha súd</span>
<lb n="4415"/><span>níos mó ná ló aon lae amháin de a bhailiú, atá sé coiscithe orainne</span>
<lb n="4416"/><span>iomarca buartha a ghlacadh i dtaobh ár gcothú saoltha.  "Ná bígig</span>
<lb n="4417"/><span>buartha," arsa Críost, "i dtaobh cad a íosfaigh sibh ná cad a ólfaig sibh,</span>
<lb n="4418"/><span>ná cad a chuirfig sibh umaibh, oir atá fhios ag bhúr n-athair atá ar</span>
<lb n="4419"/><span>neamh go dteastaíonn na nithe seo uaibh, agus canathaobh na mbíonn</span>
<lb n="4420"/><span>sibh imshníomhach insa lá 'máire<ach>, oir beig an lá máireach</span>
<lb n="4421"/><span>imshníomhach inti féin.  As leor do gach lá a ainnise fhéin.</span>
<lb n="4422"/>
<pb n="100"/></p>
<lb n="4423"/>
<lb n="4424"/><p><span>XXI. WATER FROM THE ROCK    DEFEAT OF AMELEC</span></p>
<lb n="4425"/>
<lb n="4426"/><p><span>1.  A taidhseofaí dhúinn nár chóir go mbeach aon doubhta a thuille</span>
<lb n="4427"/><span>ag an bpobal Abhra as comhachta ná as cúram Dé adéis ród mín réig a</span>
<lb n="4428"/><span>dhéanamh dhóibh tré chorp na fairrge coítheach chun iad a shaoradh</span>
<lb n="4429"/><span>uadh Rí Pharao agus uadh na saighdiúirí a báthag i gcorp na fairrge</span>
<lb n="4430"/><span>céanna sin, agus an pobal a thabhairt go fásach Sin, mar ar thiospáin</span>
<lb n="4431"/><span>a ghlóire dhóibh go follas agus go so<i>léir, agus a chur anuas uadh</span>
<lb n="4432"/><span>neamh go aon mhaidean chúghtha an manna, an bia a budh fhearr ar</span>
<lb n="4433"/><span>bith.  Blas meala meascaithe tré phlúr a bhí air, agus a budh é sin a</span>
<lb n="4434"/><span>bhlas nádúrtha.  Áfaig a bhí sé do bhua aige go mbeach air blas an</span>
<lb n="4435"/><span>súird bíg budh mhaith leis an duine a bhíoch dá chaitheamh a bheith</span>
<lb n="4436"/><span>air: cuir i gcás gur mhaith leis blas feola, blas éisc nó aon bhlas eile,</span>
<lb n="4437"/><span>a bhíoch sin gan stad air.</span></p>
<lb n="4438"/>
<lb n="4439"/><p><span>Ex.17.  2.  Adéis fuireach ar feag tamaill insa bhfásach sin, do aistrig</span>
<lb n="4440"/><span>an pobal go áit eile nar budh ainm dho Raphidim.  Agus</span>
<lb n="4441"/><span>insan áit sin a ránaig ceataí nua dhóibh trénar dhearmadadar go aon</span>
<lb n="4442"/><span>fhóirthean a rin Dia go dtí sin ortha.  Ni bhfuaradar aon uisce ann.</span>
<lb n="4443"/><span>A chromadar gan mhoill ag canrán i gcuinnibh Maois, agus adúradar</span>
<lb n="4444"/><span>123 go spídiúil binbeach leis, "Canathaobh gur thugais sinn amach</span>
<lb n="4445"/><span>uadh an Égypt chun sinne agus ár n-airnéis a mharú le tart insa</span>
<lb n="4446"/><span>bhfásach fhiain ghránna so?  Sláthraig uisce go dia<i>r dúinn."  Níor</span>
<lb n="4447"/><span>thug an taoiseach ceansa, umhalchroíoch so freagra ar bith ar an bpobal</span>
<lb n="4448"/><span>achrannach ceanntréan asumhal úd, ach a chuaig sé fé chomairc agus</span>
<lb n="4449"/><span>fé tharmain an Té a chuir cúram an phobail úd air, Dia na n-uile</span>
<lb n="4450"/><span>chomhachta.  Agus adúirt go umhal, "Cad a dhéan<f>aigh mé, a Thiarna,</span>
<lb n="4451"/><span>leis an bpobal so?  Atáid siad ullamh chun mé a mharú le gabháil do</span>
<lb n="4452"/><span>chlocha oram."  "Tóg lead," arsa Dia, "prionsa an phobail agus an</span>
<lb n="4453"/><span>pobal go léir leo amach as an gcampa; siúlaig rompa agus beir lead id'</span>
<lb n="4454"/><span>láimh an tslat úd lenar iompaís aibhneacha na Égypte i bhfuil craoireac,</span>
<lb n="4455"/><span>agus a rinnis bóthar mín réig tré chuirp an Mhuir Rua; agus an uair a</span>
<lb n="4456"/><span>thiucfair go dtí an charraig mhór atá ag bun sliabh Horeb, seasóig mise</span>
<lb n="4457"/><span>ar an gcarraig.  Buail lead' shlat í, agus gluais<f>ig aiste tuille agus a</span>
<lb n="4458"/><span>ndóchain uisce don phobal agus dá n-airnéis."</span></p>
<lb n="4459"/>
<lb n="4460"/><p><span>A rin Maois amhla, agus le bualadh na slaite ar an gcarraig a sceinn,</span>
<lb n="4461"/><span>ní sruth, ach srutháin fíoruisce amach as croí na carraige, agus a lean</span>
<lb n="4462"/><span>an t-uisce sin iad ar feag na dá fhichead blian a bhíodar insa bhfásach</span>
<lb n="4463"/><span>nó gur shroiseadar teora thír na geallúna, nó an dútha úd a gheall Dia a</span>
<lb n="4464"/><span>thabhairt dhá sinsear, ceithre chéad agus deich mbliana fichid roimhe</span>
<lb n="4465"/><span>sin.  A thug Maois "Tiomtáisiún" mar ainm ar an áit sin, oir as ansion</span>
<lb n="4466"/><span>a chur an pobal tiomtáisiún ar Dhia, ag rá, "Beig fhios againn a' bhfuil</span>
<lb n="4467"/><span>nó ná fuil Dia inár bhfochair."</span>
<lb n="4468"/></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="4469"/><p><span>3.  Adeir an tAspal Naomh Pól gur comhartha nó figiúir ar Íosa</span>
<lb n="4470"/><span>Críost an charraig úd.  Oir fé mar a ghluais aiste sin, le bualadh na</span>
<lb n="4471"/><span>slaite airthe, sruthán uisce cun tarta an phobail úd a mhúchadh agus</span>
<lb n="4472"/><span>friseálthacht a thabhairt dhóibh fhéin agus dhá n-airnéis, amhla sion</span>
<lb n="4473"/><span>a ghluais as Íosa Críost, buailthe agus polltha le ta<i>rni ar an gcruis,</span>
<lb n="4474"/><span>srutháin na ngrás chun sláinte, fortacht agus faoiseamh a thabhairt</span>
<lb n="4475"/><span>dhúinne.  Oir as é sin an charraig fhírinneach as na ngluaiseann ní aon</span>
<lb n="4476"/><span>tsruthán amháin ach mórán srutháin dhos na uile súird ghrása chun</span>
<lb n="4477"/><span>fóirthean ar phobal Dé atá ag triall tré fhásach an tsaoil seo ar a</span>
<lb n="4478"/><span>ndútha cóir fhéin, flaitheas na glóire.  Gluaiseann aiste ar dtúis sruth</span>
<lb n="4479"/><span>na beatha, sácramín an baiste a thugann don duine an beatha spirid-</span>
<lb n="4480"/><span>eáltha a chailleamar go léir tré asumhalacht ár gcéad athar agus máthar.</span>
<lb n="4481"/><span>An tarna sruth a thagann 124 aiste as ea aithrí, a bhogann croí an</span>
<lb n="4482"/><span>pheacaig a bhí chón cruaig agus chón fuar le carraig.  Tagann aiste an</span>
<lb n="4483"/><span>treas sruth na sláinte.  Sácramín na aithrí a neartaíonn sinn chun toil</span>
<lb n="4484"/><span>Dé a dhéanamh agus a mhúchann ar fad an tart scóltha mallaithe a</span>
<lb n="4485"/><span>bhíonn ar ár n-anam i ndiagh saibhreas saoltha agus pléasúir corpar<th>a.</span>
<lb n="4486"/><span>Gluaiseann aiste sruthán sóláis, nó, chun labhairt i gceart, abhainn</span>
<lb n="4487"/><span>meala agus leamhnachta, sácramín cuirp Chríost, a chuireann compord</span>
<lb n="4488"/><span>agus suaineas aigne orainn ins na ainnisí saoltha a thagann orainn</span>
<lb n="4489"/><span>uadh am go am, insa chás go n-iompramaíd iad go foighneach agus go</span>
<lb n="4490"/><span>misniúil.  Agus do bharr ar aon <t>sruth nó abhainn a ghluaiseann as an</span>
<lb n="4491"/><span>gcarraig beannaithe seo, sceineann amach aiste fairrge mhór dhoimhin</span>
<lb n="4492"/><span>na carthanachta a bhánn ár n-anam ar fad le dílinn ghrá Dé agus na</span>
<lb n="4493"/><span>comharsa, insa chás ná bíonn beann blas ná greann againn ar aon ní</span>
<lb n="4494"/><span>eile ach ar na nithe a théann chun glóire Dé, chun maith ár n-anama</span>
<lb n="4495"/><span>fhéin agus anamnacha chách eile a chur chun cinn.</span></p>
<lb n="4496"/>
<lb n="4497"/><p><span>4.  Adéis do fhóir Dia go míorúileach ar a phobal tré uisce a thabhairt</span>
<lb n="4498"/><span>chúghtha as ceart-lár na carraige, ní fada nó go ránaig ceataí eile mór</span>
<lb n="4499"/><span>dhóibh a chur ana-mhímhisneach ortha.  A las cogadh nár shíleadar</span>
<lb n="4500"/><span>ortha.  A bhíodar tuirseach, cortha, tnáite adéis a n-aistear fada uadh</span>
<lb n="4501"/><span>bhruach an Mhuir Rua tré an bhfásach mór gainí úd nár ghaibh riamh</span>
<lb n="4502"/><span>roimhe sin duine ná beithíoch tríthe.  Ní raibh arm comhraic ná arm</span>
<lb n="4503"/><span>cosanta aca, éide, sciath, píce ná claíomh aca.  A bhí treibh dhos na</span>
<lb n="4504"/><span>daoine fiaine úd a shíolthaig uadh Ishmael, mac Abraham, ar nar</span>
<lb n="4505"/><span>thráchtas thana libh, a bhíodar i gcampa insa bhfásach sion.  Pobal</span>
<lb n="4506"/><span>Amelec budh ainm dhóibh.  Creach, foghladh, robáil agus cogadh an</span>
<lb n="4507"/><span>tslí bheatha a leanadar.  A bhí a láimh i gcuinnibh go aoinne agus láimh</span>
<lb n="4508"/><span>go aoinne ina gcuinnibh.  A bhíodar ana-iomadúil, arm, claíthe, capaill</span>
<lb n="4509"/><span>agus go aon <t>sáis comhraic aca.  In ionad trua a ghlacadh, nó daon-</span>
<lb n="4510"/><span>nacht a thiospáint do<n> phobal bocht sin a bhí gaolmhar dhóibh féin -</span>
<lb n="4511"/><span>oir as uadh aon <t>sinsear amháin, Abraham naofa, a thánadar - as</span>
<lb n="4512"/><span>amhla a cheapadar na foghlaithe fuilteach míthrócaireach so an pobal</span>
<lb n="4513"/><span>Abhra a mhilleadh agus a mharú ar fad.  Do fhógradar cogadh gan stad</span>
<lb n="4514"/><span>ortha, agus a chuireadar iad fhéin i gcóir chun tabhairt fútha.  Níor</span>
<lb n="4515"/><span>125 chaill Maois naofa a mhisneach, ach, lán do dhóchas agus do</span>
<lb n="4516"/><span>mhuinín i nDia, do ordaig sé dhá sheirbhíseach Joshua na feara budh</span>
<lb n="4517"/><span>mhisniúla insa phobal a thoghadh agus iad a bhreith amach chun</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="4518"/><p><span>comhraic lena namhaid, agus go ndéanfach sé féin a' chuid eile don</span>
<lb n="4519"/><span>obair uadh an gcnoc ar na ndeaghaidh sé suas le Aaron, a dhear-</span>
<lb n="4520"/><span>bhráthair, agus le Hur.</span></p>
<lb n="4521"/>
<lb n="4522"/><p><span>A thosain an bualadh agus a thug Joshua go misniúil fé an namhaid.</span>
<lb n="4523"/><span>A chaith Maois é féin ar a ghlúiní agus a leath a lámha amach i bhfuirm</span>
<lb n="4524"/><span>na cruise sin lena mbeirimíd bua ar gach namhaid spirideáltha.  Agus a</span>
<lb n="4525"/><span>ghuig sé go dian agus go dúthrachtach chun Dé bua a thabhairt dá</span>
<lb n="4526"/><span>phobal fhéin.  Agus a bhíoch an lá leo an fhaid agus a chuinníoch Maois</span>
<lb n="4527"/><span>a lámha leata amach agus ardaithe chun Dé.  Áfaig a théach an gleo</span>
<lb n="4528"/><span>ina gcuinnibh agus a bhuafach a namhaid ortha an uair le neart tuirse</span>
<lb n="4529"/><span>a budh éigean do Mhaois a lámha a ísliú.  An <uair ?> a chonacadar</span>
<lb n="4530"/><span>Aaron agus Hur sion, a chuireadar é ina shuí ar charraig, a thánadar ar</span>
<lb n="4531"/><span>gach taobh dhé, a chiomádadar a lámha suas go tráthnóna; agus a</span>
<lb n="4532"/><span>thugadar an pobal dearg-ár ar a namhaid agus a rugadar bua iomlán</span>
<lb n="4533"/><span>ortha.</span></p>
<lb n="4534"/>
<lb n="4535"/><p><span>Ansion adúirt Dia le Maois, "Scríobhaig síos i leabhar cúntas an</span>
<lb n="4536"/><span>ghnótha so, agus tabhair an leabhar sin i gciomád dhó Joshua chun go</span>
<lb n="4537"/><span>mbeach sé ina chomhartha seasmhach ar an gcogadh gan deire a bheig</span>
<lb n="4538"/><span>ag mo phobal-sa le sliucht Amelec.  Oir scrios<f>aig mise an treibh sin</span>
<lb n="4539"/><span>ar fad agus ní fhágfaig mé a rian ar measc náisiúin an domhain."  Ansion</span>
<lb n="4540"/><span>a thóg Maois olthóir in onóir Dé agus a thug "Ardú an Tiarna" do</span>
<lb n="4541"/><span>ainm airthe, ag rá, "As í láimh an Tiarna do ardaig suas me, agus beig cogadh</span>
<lb n="4542"/><span>an Tiarna uadh aos go aos i gcuinnibh Amelec."</span></p>
<lb n="4543"/>
<lb n="4544"/><p><span>5.  Tiospánann an gnóth so go ana-chruinn ná fuil aon tslí as éifeachtúla</span>
<lb n="4545"/><span>ag daoine chun bua a bhreith ar an uile namhaid, bídís corpar<th>a nó</span>
<lb n="4546"/><span>spirideáltha, ná guí chun Dé, agus lán mhuinín a chur ann, agus nách</span>
<lb n="4547"/><span>le neart lámha ná le fórsa airm a buatar gleo.  Áfaig an teagasc spisialtha</span>
<lb n="4548"/><span>nar mhaith leis na Aithreacha naofa go mbainfeach go aon Chríostaí</span>
<lb n="4549"/><span>as, bíoch gur sagailseach na bhfuil cúram anamnacha chách eile air,</span>
<lb n="4550"/><span>nó Críostaí príobháideach ná fuil air ach cúram a anama fhéin, as é,</span>
<lb n="4551"/><span>adeirim, an teagasc spisialtha atá le baint as age go aoinne againn, í seo:</span>
<lb n="4552"/><span>tuigimís go glan cad é chón riachtanach agus atá urnaithe dhos go aoinne</span>
<lb n="4553"/><span>againn.  Oir fé mar a bhí an pobal Abhra ag triall tré an <bh>fásach</span>
<lb n="4554"/><span>dealbh úd ar an dútha a gheall Dia dhóibh, amhla sion díreach atáimídne</span>
<lb n="4555"/><span>ar ár slí tré fhásach dealbh an tsaoil seo chun an dútha a gheall Dia</span>
<lb n="4556"/><span>dúinn a shroisint.  Agus as í dútha í sin flaithiúnas.  Agus amhail 126</span>
<lb n="4557"/><span>a bhuail namhaid láidir fuilteach míthrócaireach umpa súd, a mheas iad</span>
<lb n="4558"/><span>a mhilleadh agus a mharú, mar sin díreach a bhualann um shinne</span>
<lb n="4559"/><span>namhaid iomadúil, láidir, mailíseach, an diabhal, an saol agus an</span>
<lb n="4560"/><span>cholainn, a dhéanann dícheall sinne a chosc ar fhlaithiúnas a shroisint,</span>
<lb n="4561"/><span>agus a fhógrann cath laethiúil orainn.  As air sin adeir Naomh Pól,</span>
<lb n="4562"/><span>"Cuirig umaibh armáil Dé chun go bhfiadfach <sibh ?> seasamh go fearúil</span>
<lb n="4563"/><span>insa droch-lá, oir ní i gcuinnibh fola ná feola ná aon chomhachta saoltha</span>
<lb n="4564"/><span>atá comhraic agaibh le tabhairt, ach i gcuinnibh prionsaí an dorch<ad>-</span>
<lb n="4565"/><span>ais, na deamhain mallaithe atá insan aer mór dtimpeall oraibh."  "Oir</span>
<lb n="4566"/><span>atá an deamhan, do ló agus do oíche, ag gabháil tíompall oraibh mar</span>
<lb n="4567"/><span>leon tnúthach, foghlach, ag lorg cae ar sibh do alpadh suas," arsa Naomh</span></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="4568"/><p><span>Peadar agus "as síor-chogadh beatha an duine ar an dtalamh so," arsa</span>
<lb n="4569"/><span>Job naofa.</span></p>
<lb n="4570"/>
<lb n="4571"/><p><span>6.  Anis níl do chosaint ina chuinnibh sion agus na cúntóirí láidir a</span>
<lb n="4572"/><span>chabhraíonn go ró-éifeachtúil leis, as iad sion, an saol agus an cholainn,</span>
<lb n="4573"/><span>ach grása Dé amháin.  Agus muna mbeid na grása sion againn ní aon</span>
<lb n="4574"/><span>ní eile sinn ach saighdiúirí a théann chun troda ga<n> arm comhraig ná</span>
<lb n="4575"/><span>arm cosanta aca.  Agus ní bhfuilid na grása sion le fáil againn gan</span>
<lb n="4576"/><span>urnaithe.  "Iarraig," arsa Críost, "agus tabharfar dhíbh; loirgig agus a</span>
<lb n="4577"/><span>gheobhaig <sibh ?>; bualaig an doras agus osclófar dhíbh é; oir an té</span>
<lb n="4578"/><span>loirgeann faigheann sé agus an té a iarrann tabharfar dho, agus osclófar</span>
<lb n="4579"/><span>an doras don té a chnagann é."  As ionann sion agus dá ndéarfach sé,</span>
<lb n="4580"/><span>"Muna loirgigh sibh ní bhfaigh' sibh agus muna n-iarrfaig sibh ní</span>
<lb n="4581"/><span>tabharfar dhíbh, agus muna gcnagfaig sibh an doras ní osclófar dhíbh é."</span>
<lb n="4582"/><span>Dá réir sin buafar orainn, millfear sinn agus marófar sinn insa ghleo</span>
<lb n="4583"/><span>cruaig fada so má dhéanfaimíd neamhshuim do ár n-urnaithe, amhail a</span>
<lb n="4584"/><span>imtheóch an lá i gcuinnibh an phobail Abhra chón minic agus ligeach</span>
<lb n="4585"/><span>Maois a lámha anuas; áfaig tré n-iad a chiomád suas a rug an pobal bua</span>
<lb n="4586"/><span>ar a namhaid; agus tiospánann sion má leanaimíd do ár n-urnaithe g<o></span>
<lb n="4587"/><span>neartóigh Dia lena ghrása sinn go mbuafam ar <ár ?> namhaid agus go</span>
<lb n="4588"/><span>sroiseam insa deire ár ndútha cóir fhéin flaitheas na glóire.  Agus súd</span>
<lb n="4589"/><span>as go bhfuil dian-oibleagáid ar go aon Chríostaí urnaithe a ghnáthú,</span>
<lb n="4590"/><span>as déine ná sion i bhfad an oibleagáid atá oramsa agus ar go sagart eile</span>
<lb n="4591"/><span>í a chleachtadh.  Oir budh dhíomhaoin dho Joshua agus dhá shaigh-</span>
<lb n="4592"/><span>diúirí 127 troid go crógha i gcuinnibh a namhaid; a buafaí ortha muna</span>
<lb n="4593"/><span>mbeach go ndeacha Maois suas ar an gcnoc agus gur lean sé gan traoch-</span>
<lb n="4594"/><span>adh ar a bheith ag guí chun Dé ar a son.  Amhla sion caillfear an sagart</span>
<lb n="4595"/><span>agus a phobal muna dtarracóid beannacht Dé agus a rath ortha tré</span>
<lb n="4596"/><span>urnaithe deigh-chroíoch a chur go minic insa lá chuige.  Agus as leis an</span>
<lb n="4597"/><span>intinn <sin ?> a cheanglann an Eaglais fé phéin pheacadh mairtheach</span>
<lb n="4598"/><span>ar go aon <t>sagart an oiffic a léamh go aon lá ar son a phobail.</span></p>
<lb n="4599"/>
<lb n="4600"/><p><span>Ex.18: 1-23.  7.  A 'niseas thana dhíbh fé mar a theith Maois leis</span>
<lb n="4601"/><span>fhéin, dá fhichead blian roimhe sin, go críoch Madian,</span>
<lb n="4602"/><span>chun dul saor uadh Rí Pharao a bhí dá lorg chun é a chur chun bháis i</span>
<lb n="4603"/><span>dtaobh an tÉgyptíneach a mharú agus gur phós sé Sephora, iníon</span>
<lb n="4604"/><span>Jethro an t-ard-shagart a bhí as cionn na dútha sion.  An uair a chualaig</span>
<lb n="4605"/><span>an fear sin go dtánaig Maois agus an pobal Abhra go cnoc Horeb, a</span>
<lb n="4606"/><span>ghluais air agus a rug leis bean Mhaois agus a bheirt mhac, agus a chuir</span>
<lb n="4607"/><span>teachta chun Maois ag rá go raibh sé ag teacht dá fhéachain.  A chuaig</span>
<lb n="4608"/><span>sé sin ina chuinne; do fháilthig roimhe agus a phógadar a chéile.</span>
<lb n="4609"/><span>A rug Maois isteach don champa é agus a 'nis do cionas a shaor Dia iad</span>
<lb n="4610"/><span>uadh Phárao agus uadh sclábhaíocht na Égypte.  Agus ar chlos dho na</span>
<lb n="4611"/><span>oibreacha iontach a rin Dia don phobal, a ghlac sé gáirdeachas mór</span>
<lb n="4612"/><span>agus adúirt, "As beannaithe an Tiarna Dia do shaor sibh uadh chomh-</span>
<lb n="4613"/><span>achta Pharao agus a thug a phobal saor uadh an Égypt.  Agus anis</span>
<lb n="4614"/><span>aithním go glan gurb é bhúr nDia-se Dia na ndéithe, agus ná fuil aon</span>
<lb n="4615"/><span>dia eile fírinneach ann ach é sion amháin, do íslíonn dram an uabhair</span>
<lb n="4616"/><span>agus do ardaíonn an dram íseal."</span>
<lb n="4617"/></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="4618"/><p><span>Ansin a rin sé íobairt do ofráil chun Dé, a<g> gabháil buíochais leis i</span>
<lb n="4619"/><span>dtaobh an fhóirthean a rin sé ar an bpobal Abhra.  Agus a thánaig</span>
<lb n="4620"/><span>Aaron agus prionsaí an phobail agus a chaitheadar féasta ina bhfochair</span>
<lb n="4621"/><span>i láthair Dé.  A' lar na bháireach a ghaibh sé amach fé an gcampa agus</span>
<lb n="4622"/><span>a chonairc sé Maois uadh mhaidean go oíche a' déanamh cóir, ceart</span>
<lb n="4623"/><span>agus réiteach idir na daoine, agus adúirt sé leis, "Cad é seo agad dá</span>
<lb n="4624"/><span>dhéanamh, ag suí mair seo uadh mhaidean go oíche agus na daoine</span>
<lb n="4625"/><span>go léir ag seasamh tíompall ort?"  Adúirt se sion dhá fhreagradh, "An</span>
<lb n="4626"/><span>uair a thiteann aon mhíthuigsin amach eatora, tigid chúghamsa chun</span>
<lb n="4627"/><span>cóir agus ceart a dhéanamh dhóibh agus breithiúnas a thabhairt ar an</span>
<lb n="4628"/><span>ghnóth.  "Ní maith," ar sé, "an obair atáir a 'dhéanamh: atá an gnóth</span>
<lb n="4629"/><span>thar do chumas; as tuirse ró-mhór dhoitse a bheith ag caitheamh an lae</span>
<lb n="4630"/><span>go léir agus na daoine go léir uadh mhaidean go oíche ag seasamh ansion</span>
<lb n="4631"/><span>chun go n-éisteofá-sa a gcúis.  Glac mo chomhairle-se agus beig rath</span>
<lb n="4632"/><span>Dé oraibh: toibh amach as an bpobal so daoine comhachtach</span>
<lb n="4633"/><span>creidiúnach ciallmhar 128, daoine na bhfuil eagla Dé ortha, a ghránn</span>
<lb n="4634"/><span>an fhírinne agus do fhuathann bréaga agus ná glacfaig breab uadh</span>
<lb n="4635"/><span>aoinne.  Cuir iad mar ghiúistísí ar an bpobal agus déanaidís réitheach</span>
<lb n="4636"/><span>ar chúrsaí éadroma.  Áfaig go aon chúrsa trom agus gnóth a bhaineann</span>
<lb n="4637"/><span>le onóir agus seirbhís Dé ciomádtar iad sion fá chomhair do bhreithiúnas</span>
<lb n="4638"/><span>fhéin.  Déin mar adeirim agus fiadfair ordaithe Dé a chur chun chinn go</span>
<lb n="4639"/><span>foraiste, agus riarfair an pobal go cóir agus go cneasta."</span></p>
<lb n="4640"/>
<lb n="4641"/><p><span>Ex.18: 24-27.  8.  A rin Maois a chomhairle.  A cheap sé daoine</span>
<lb n="4642"/><span>oiriúnach ins go aon treibh don phobal chun a bheith</span>
<lb n="4643"/><span>ina bprionsaí, ina mbreithimh, ina <n>giúistísí agus ina gconstáblaithe,</span>
<lb n="4644"/><span>agus riarú agus réiteach a dhéanamh idir na daoine.</span></p>
<lb n="4645"/>
<lb n="4646"/><p><span>As an gnóth so tuigtear dhúinn ná fuil aoinne chón ard sin i dtuigsin</span>
<lb n="4647"/><span>agus i naofacht ná gur féidir dho comhairle a leasa a fháil uadh dhuine</span>
<lb n="4648"/><span>as íslí agus as suairí i bhfad ná é féin.  Ba dhuine ana-naofa agus ana-</span>
<lb n="4649"/><span>thuigseanach Maois.  A labhair Dia féin go minic béal re béal leis;</span>
<lb n="4650"/><span>a fuair sé radharc ar ghlóire Dé chón glan agus a bfhéidir dho aoinne</span>
<lb n="4651"/><span>beo a fháil insa tsaol so; agus a rin sé, tré chomhachta Dé, fearta agus</span>
<lb n="4652"/><span>míorúilí nár rin aoinne riamh roimhe sin a leithéidí.  Agus 'déise sin,</span>
<lb n="4653"/><span>níor scorn leis an chomhairle a thug duine budh uiríslí i bhfad ná é a</span>
<lb n="4654"/><span>ghlacadh.  Agus as maith a éirig sí leis.  Pé duine, ar an abhar sion, a</span>
<lb n="4655"/><span>thabharfaig deigh-chomhairle dhúinn, glacaimís í.  Oir as é spirid Dé</span>
<lb n="4656"/><span>a thugann dhúinn í tré bhéal an duine sin.  Agus as é spirid mallaithe</span>
<lb n="4657"/><span>an uabhair a chuireann suas sinn diúlthadh di, do bhrí gur duine bocht</span>
<lb n="4658"/><span>ainbhfiosach a fuair in fhéin í a thabhairt dhúinn.</span>
<lb n="4659"/>
<pb n="105"/></p>
<lb n="4660"/>
<lb n="4661"/><p><span>XXII. ON THE GIVING OF THE LAW </span></p>
<lb n="4662"/>
<lb n="4663"/><p><span>Ex.19: 1-6.  1. Adéis a thug Maois go míorúileach, mar a 'niseas</span>
<lb n="4664"/><span>thana dhíbh, an sruthán fíoruisce uadh an gcarraig</span>
<lb n="4665"/><span>le bualadh a shlaite airthe, a ghlaoig Dia air teacht suas chuige ar</span>
<lb n="4666"/><span>chnoc.  Horeb nó Sinai as ainm do<n> chnoc sin agus budh air a thiospáin</span>
<lb n="4667"/><span>Dia é fhéin dho tamall roimhe sin, an tráth a chur sé é chun an phobail</span>
<lb n="4668"/><span>Abhra a shaoradh uadh an Égypt.  A ghlaoig Dia chuige é agus adúirt</span>
<lb n="4669"/><span>leis: "'Nis don phobal, agus cuir i gcuimhne dhóibh, cionas a shaor mise</span>
<lb n="4670"/><span>iad uadh chomhachta Pharao agus uadh an daor-sclábhaíocht ina</span>
<lb n="4671"/><span>rabhadar i gcríoch na Égypte, agus a thugas liom chun na áite seo</span>
<lb n="4672"/><span>iad; agus go bhfuilim ceapaithe anis ar iad a thoghadh amach as go</span>
<lb n="4673"/><span>129 aon chine eile insa domhan mar phobal fé leith dhom féin, ar an</span>
<lb n="4674"/><span>gcoinníoll so: go gciomádfa<i>d siad go brách na athanta agus an dlí a</span>
<lb n="4675"/><span>thabharfaig mise dhóibh.</span></p>
<lb n="4676"/>
<lb n="4677"/><p><span>Ex.19: 7-14.  2.  A thánaig Maois leis an dteachtaireacht sion chun</span>
<lb n="4678"/><span>an phobail, agus adúradar sion go ndéanfaidís go</span>
<lb n="4679"/><span>pointeáltha gach ní a ordóch Dia dhóibh.  A chas Maois ar an gcnoc</span>
<lb n="4680"/><span>agus a 'nis do Dhia caint an phobail.  "Más ea," arsa Dia, "imig ag triall</span>
<lb n="4681"/><span>ortha agus naomhaig iad inniubh agus amáireach; nídis a n-éadaí agus</span>
<lb n="4682"/><span>bídís ullamh fá chomhair an tríú lá.  Oir ar an lá sion, tiucfaig mise go</span>
<lb n="4683"/><span>follas anuas uadh neamh ar an gcnoc so.  Agus cloisfig an pobal mise</span>
<lb n="4684"/><span>ag labhairt leadsa, adonn go gcreidfidís gach a ndéarfair-se leo agus go</span>
<lb n="4685"/><span>ngéillfidís go brách doit.  Cuir teora tíompall bun an chnuic chun ná</span>
<lb n="4686"/><span>beach teacht ag duine ná ag beithíoch thar an teora sion.  Oir pé neach</span>
<lb n="4687"/><span>a rachaig thóirste, bíoch gur duine nó beithíoch é, as bás dho é; ní bhain-</span>
<lb n="4688"/><span>fig láimh leis agus ní lámhfar suíd tríd, ach geobhfar do chlocha air</span>
<lb n="4689"/><span>nó gur marbh é.</span></p>
<lb n="4690"/>
<lb n="4691"/><p><span>Ex.19: 14-19.  3.  A thánaig Maois anuas chúghtha; a naomhaig</span>
<lb n="4692"/><span>sé iad, a níodar a gcuid éadaig agus adúirt sé leo a</span>
<lb n="4693"/><span>bheith ullamh fá chomhair an tríú lá agus gan baint lena mná.  Ar</span>
<lb n="4694"/><span>maidean an tríú <lá ?> a thánaig ana-thóirneach thar barr, agus a</span>
<lb n="4695"/><span>conarcag lasair uafásach ag rith, agus a thánaig scamall trom dorcha</span>
<lb n="4696"/><span>ar an gcnoc agus a closag glór trúmpa go ana-ard agus go ana-láidir.</span>
<lb n="4697"/><span>Agus a thánaig ana-eagla mór ar an bpobal insa champa.  A éirig</span>
<lb n="4698"/><span>datach mór as an gcnoc, oir a thúrlaig an Tiarna i bhfuirm tine airthe,</span>
<lb n="4699"/><span>agus do éirig gal aiste amhail gal as fuirnéis.  A bhí an cnoc go léir ar</span>
<lb n="4700"/><span>baillechrith, ag luascadh anún agus anall fé mar a bheach tonnacha na</span>
<lb n="4701"/><span>fairrge le fórsa na gaoithe.  Agus budh eaglach le faicsin í.</span></p>
<lb n="4702"/>
<lb n="4703"/><p><span>Ansion a rug Maois an pobal go léir amach as an gcampa chun an</span>
<lb n="4704"/><span>teora a bhí ag bun an chnuic.  A ghlaoig Dia ar Mhaois teacht suas</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="4705"/><p><span>chuige, agus ar a dhul suas a chuaig glór an trúmpa in aoirde agus in</span>
<lb n="4706"/><span>aoirde agus a tarragag amach go fada caol í.  Ansion a chualaig an</span>
<lb n="4707"/><span>pobal guth Dé ag labhairt mair seo leo.</span></p>
<lb n="4708"/>
<lb n="4709"/><p><span>Ex.20.  4.  "As mise an Tiarna do Dhia, a thug saor thu as talamh</span>
<lb n="4710"/><span>na Égypte agus as teach na daoirse.  Ní bheig aon dia</span>
<lb n="4711"/><span>coítheach agad im' láthair-se.  Ní dhéanfar 130 dhoit fhéin aon</span>
<lb n="4712"/><span>íomhá greanta ná cosúlacht aon ní dá bhfuil ins na flaithis thuas ná ar</span>
<lb n="4713"/><span>an dtalamh thíos ná ins na uiscíocha atá fé an dtalamh.  Ní adharfair</span>
<lb n="4714"/><span>iad agus ní dhéanfair seirbhís dhóibh.  As mise an Tiarna do Dhia atá</span>
<lb n="4715"/><span>comhachtach.  As Dia éadmhar me: agraim mallathacht na n-aith-</span>
<lb n="4716"/><span>reacha ar a sliucht go dtí an tríú agus go dtí an ceathrú glún, don dram</span>
<lb n="4717"/><span>a fhuathas me, agus tiospánaim trócaire dhos na mílthe agus na mílthe</span>
<lb n="4718"/><span>díobh so a ghránn mé agus a chiomádann mo athanta.</span></p>
<lb n="4719"/>
<lb n="4720"/><p><span>5.  "Ní thabharfair ainm an Tiarna do Dhia gan abhar, oir ní mheas-</span>
<lb n="4721"/><span><f>aig an Tiarna gur neamhchiontach pé duine a thugas ainm an Tiarna</span>
<lb n="4722"/><span>Dia gan abhar.  Cuimhnig an seachtú lá a chiomád naofa: ar feag sé lá</span>
<lb n="4723"/><span>a dhéanfair do chuid oibre; áfaig an seachtú lá, as é saoire an Tiarna do</span>
<lb n="4724"/><span>Dhia é.  Ar an lá sion ní dhéanfair obair ar bith thu féin ná do mhac</span>
<lb n="4725"/><span>ná do iníon ná do bhuachaill aimsire ná do chailín aimsire ná do bhei-</span>
<lb n="4726"/><span>thíoch ná an stóinséir atá fé mhúraibh do thí.  Oir is i sé lá a chruithnig</span>
<lb n="4727"/><span>an Tiarna neamh agus an talamh agus an fhairrge agus na uile nithe dá</span>
<lb n="4728"/><span>bhfuil ionta, agus a scuir sé ar an seachtú lá.  Ar an abhar sion a</span>
<lb n="4729"/><span>bheannaig an Tiarna é agus a naomhaig é.</span></p>
<lb n="4730"/>
<lb n="4731"/><p><span>"Tabhair onóir doit' athair agus do<d>' mháthair chun go mairfeá i</span>
<lb n="4732"/><span>bhfad ar an dtalamh a thabharfa<i>g an Tiarna do Dhia dhoit.  Ná déin</span>
<lb n="4733"/><span>marú, ná déin drúis, ná déin guid, ná déin fianaise bhréige i gcuinnibh</span>
<lb n="4734"/><span>do chomharsa.  Ná santaig tig do chomharsa, ná a bhean, ná a bhuach-</span>
<lb n="4735"/><span>aill, ná a chailín, ná a asal, ná a dhamh ná aon ní as leis."</span></p>
<lb n="4736"/>
<lb n="4737"/><p><span>6.  Hen iad na athanta a thug Dia, ní amháin don phobal úd, ach fós</span>
<lb n="4738"/><span>dhúinne agus dhos na uile dhaoine a mhair riamh romhainn agus a</span>
<lb n="4739"/><span>mhairfig go brách.  Oir uadh thúis domhain a bhí a mbrí agus a</span>
<lb n="4740"/><span>substaint scríofa ar thuigsin agus ar chroí gach nduine; as é sin a bhí,</span>
<lb n="4741"/><span>do réir nádúra, ana-acfuinne in anam an duine iad do fhoghlaim agus</span>
<lb n="4742"/><span>iad do thuigsin go mear.  Ach do dheasca peaca an tsinsir agus na</span>
<lb n="4743"/><span>peacaí eile a dheineadar daoine, a múchag, mar adéarfainn, solas na</span>
<lb n="4744"/><span><n->athanta so i dtuigsin agus i gcroí 131 na ndaoine.  Budh chun an</span>
<lb n="4745"/><span>tsolais bheannaithe sin do anuachain a thug Dia na athanta insa tslí</span>
<lb n="4746"/><span>phoiblí sholmanta so do dhaoine.  Atá ionta na uile nithe as ceart</span>
<lb n="4747"/><span>dhúinn a dhéanamh agus a sheachnadh chun ár n-anamnacha a shábháil.</span></p>
<lb n="4748"/>
<lb n="4749"/><p><span>Agus a budh é an fhaid aimsire a bhí uadh chruthú an domhain go</span>
<lb n="4750"/><span>dtí an lá sin, 2513 bliain; agus uadh an dílinn, 851; agus uadh an lá</span>
<lb n="4751"/><span>inniubh, 3362 blian.</span></p>
<lb n="4752"/>
<lb n="4753"/><p><span>An uair a chonairc an pobal an cnoc go léir ar lasadh agus a chualadar</span>
<lb n="4754"/><span>glór an trúmpa agus fothram na tóirní uafásach, agus a airíodar guth</span>
<lb n="4755"/><span>Dé ag labhairt leo, a thánaig ana-scanradh ortha.  A ghlaodar chun</span>
<lb n="4756"/><span>Maois a bhí ag seasamh déastig don teora ag iomall an scamaill mór</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="4757"/><p><span>a bhí ar an gcnoc, agus adúradar:  "Labhair-se linn agus éisteoimíd</span>
<lb n="4758"/><span>lead, ach ná labhrach an Tiarna linn do eagla go dtitfeach an t-anam</span>
<lb n="4759"/><span>asainn."  "Ní baol dhíbh," arsa Maois, "oir a thánaig Dia chun sibh a</span>
<lb n="4760"/><span>thástáil agus go mbeach a eagla in bhúr gcroíocha agus ná peacóch sibh</span>
<lb n="4761"/><span>go brách."</span></p>
<lb n="4762"/>
<lb n="4763"/><p><span>7. Tugaig fá ndeara gur thosain Dia na athanta nó an dlí seo a thug</span>
<lb n="4764"/><span>sé uaig, leis na focail seo, "As mise an Tiarna do Dhia, a thug amach thu</span>
<lb n="4765"/><span>uadh theach na daoirse," chun an t-ard-chomhachta, an t-ard-réim agus</span>
<lb n="4766"/><span>an t-ard-údarás atá aige as ár gcionn a chur i dtuigsin dúinn, adonn go</span>
<lb n="4767"/><span>mbeach fhios go cruinn agus go ceart againn gur féidir dho pé ní a</span>
<lb n="4768"/><span>chíonn sé oiriúnach a dhéanamh linn agus leis na uile chréatúirí eile;</span>
<lb n="4769"/><span>gurb é féin amháin as ard-mháistir orainn, a chosnaíonn sinn uadh an</span>
<lb n="4770"/><span>uile bhaol, a shaorann sinn uadh an uile dhainséar agus a bhronnann</span>
<lb n="4771"/><span>orainn go aon mhaith saoltha, corpar<th>a agus spirideáltha dá bhfuil</span>
<lb n="4772"/><span>againn; agus gur ró-cheart dhúinn ar an abhar <sin ?> a dhlí a ghlacadh</span>
<lb n="4773"/><span>chúghainn le mór-bhuíochas agus a chólíonadh le dúthracht mór.</span></p>
<lb n="4774"/>
<lb n="4775"/><p><span>8.  A chuir sé fós leis an chéad aithne na focail eile nótál<th>a so,</span>
<lb n="4776"/><span>"As mise an Tiarna do Dhia atá comhachtach agus éadmhar, etc."</span>
<lb n="4777"/><span>chun a phríndeáil ar ár gcroíocha gur breitheamh uile-chomhachtach</span>
<lb n="4778"/><span>uile-cheart é a fhéachfaig go géar i ndiagh a dhlí, a bhainfig díolthas</span>
<lb n="4779"/><span>cruaig as go aoinne, beag agus mór, íseal agus uasal, a bhriseann í,</span>
<lb n="4780"/><span>agus a thabharfaig pá iomlán, pá cruinn blasta, dhos go aoinne a</span>
<lb n="4781"/><span>chiomádann í.  Agus chun í a chiomád a chruthnaig sé go aoinne againn.</span>
<lb n="4782"/><span>Níl aon ghnóth eile, nar fiú trácht air, le déanamh againn ar an dtalamh</span>
<lb n="4783"/><span>so, ach an 132 dlí sin a chiomád.  "Éistímís go léir" arsa<n> fáig, "le</span>
<lb n="4784"/><span>brí an teagasc seo.  Bíoch eagla Dé ort agus ciomád na athanta, oir as é</span>
<lb n="4785"/><span>an méid sin an duine go léir" - amhail as dá ndéarfach sé i bhfocailibh</span>
<lb n="4786"/><span>eile, "As é uile ghnóth agus uile dhiúité an duine athanta Dé a chiomád.</span>
<lb n="4787"/><span>Níl a thuille le déanamh aige insa tsaol so ach an méid sin.  Oir fé mar a</span>
<lb n="4788"/><span>chúm Dia an ghrian chun solas a thabhairt uaithe, an tine chun teas,</span>
<lb n="4789"/><span>an t-uisce chun friseál<th>acht, an t-aer chun análadh, an talamh chun</span>
<lb n="4790"/><span>tortha a thabhairt uaithe, agus na tortha sion chun beatha na ndaoine,</span>
<lb n="4791"/><span>amhla sion díreach a cumag an duine féin chun athanta Dé a chólíonadh.</span>
<lb n="4792"/><span>Agus fé mar ná beach maith, sochar, brí ná tairbhe ins na nithe sin muna</span>
<lb n="4793"/><span>ndéanfaidís an obair a cheap Dia dhóibh, ar an abhar sion as ní gránna,</span>
<lb n="4794"/><span>gan sochar, gan maith i gcruithníocht Dé an duine má chuireann sé suas</span>
<lb n="4795"/><span>don obair a cheanga<i>l Dia air.  Muna ndéanfaig sé an obair sin níl</span>
<lb n="4796"/><span>aon ní déanta aige, "oir as neamhní na uile nithe eile, seachas athanta</span>
<lb n="4797"/><span>an Tiarna a chiomád," arsa an tAspal.</span></p>
<lb n="4798"/>
<lb n="4799"/><p><span>9.  Agus cad iad na athanta sion ionta féin, ach toil Dé iniste don</span>
<lb n="4800"/><span>duine.  Anis measann, saoileann agus loirgeann go aon duine go</span>
<lb n="4801"/><span>réasúnta go ndéanfach go aoinne atá féna údarás a thoil a chólíonadh.</span>
<lb n="4802"/><span>As córa i bhfad ná sion dhúinne géilleadh do thoil Dé na bhfuil lán-</span>
<lb n="4803"/><span>údarás agus lán-chomhachta aige as ár gcionn, agus nar féidir dho gan</span>
<lb n="4804"/><span>buíochas do aoinne, gan spleáchas le aoinne, déanamh linn mar as toil</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="4805"/><p><span>leis.  Cé fhiadfaig, cé leomhfaig é a ghlaoch chun cúntais, nó a rá leis,</span>
<lb n="4806"/><span>"Canathaobh gur rinnis seo nó súd?"  Ar an abhar sion, as ró-cheart</span>
<lb n="4807"/><span>dhúinn toil Dhé a chólíonadh go beacht.</span></p>
<lb n="4808"/>
<lb n="4809"/><p><span>10.  Agus hen é an fáth nar mian leis na Aithreacha naofa go mbeach</span>
<lb n="4810"/><span>cuid don eagla úd a bhí ar an bpobal Abhra an tráth a chualadar Dia ag</span>
<lb n="4811"/><span>labhairt leo, go mbeach, adeirim, cuid do<n> eagla beannaithe úd inár</span>
<lb n="4812"/><span>gcroíocha, adonn go mbeadh scanradh agus sceimhle orainn aon ní a</span>
<lb n="4813"/><span>dhéanamh i gcuinnibh na n-ordaithe beannaithe a thug sé an tráth úd</span>
<lb n="4814"/><span>uaig.  I gcúrsa na haimsire a thánaig uadh an am úd, a fuair cuirpeacht</span>
<lb n="4815"/><span>na nIúdaig agus cuirpeacht na gCríostaithe a lán leithscéil amach chun</span>
<lb n="4816"/><span>gabháil 133 bun as cionn leis an athanta so, agus a chuireadar a lán</span>
<lb n="4817"/><span>constráil fhalsa ortha.  Áfaig deimhníonn Íosa Críost gur túisce a rachaig</span>
<lb n="4818"/><span>neamh, talamh agus a' chruithníocht go léir i neamhbhrí ná saorfar</span>
<lb n="4819"/><span>aoinne uadh chólíonadh na oibleagáide as lú a chuireann na athanta so</span>
<lb n="4820"/><span>orainn.  Ar an abhar sion ná abramaís mar adúirt an pobal úd, "Ná</span>
<lb n="4821"/><span>labhrach Dia linn do eagla go bhfaighmís bás," ach abraimís, "Labhrach</span>
<lb n="4822"/><span>sé linn, chun ná faighmís bás.  Oir as focail na beatha a bhriathra;</span>
<lb n="4823"/><span>focail lán do bheatha, do shólás agus do neart iad.  Agus pé duine a</span>
<lb n="4824"/><span>ghlacfaig chuige iad agus a ghéillfig uadh chroí dhóibh, beig suaineas</span>
<lb n="4825"/><span>coinsias agus compórd anama aige insa tsaol so, agus suaineas, com-</span>
<lb n="4826"/><span>pord, sólás, aoibhneas agus glóire gan deire aige insa tsaol eile.</span></p>
<lb n="4827"/>
<lb n="4828"/><p>
<pb n="109"/></p>
<lb n="4829"/>
<lb n="4830"/><p><span>XXIII.  FIRST TABLES OF THE LAW, Etc.</span></p>
<lb n="4831"/>
<lb n="4832"/><p><span>Ex.24, 32-33.  1.  Uadh a b'fhearr leis an bpobal Maois ná Dia, oir</span>
<lb n="4833"/><span>a bhí eagla ortha dá leanfach Dia a bheith ag labhairt</span>
<lb n="4834"/><span>leo go dtitfeach an t-anam asta, do ordaig Dia, adéis na deich n-athanta</span>
<lb n="4835"/><span>a labhairt lena bhéal fheín leo, dho Mhaois a theacht chuige isteach insa</span>
<lb n="4836"/><span>scamall dorch<a> úd a bhí ar an gcnoc, adonn go dtabharfach sé dho na</span>
<lb n="4837"/><span>dlithe eile a bhí chun iompar agus gníomhartha an phobail a riarú mar</span>
<lb n="4838"/><span>as cóir ins na nithe a bhain le seirbhís Dé, lena maith fhéin agus le maith</span>
<lb n="4839"/><span>a gcomharsain.  Agus ní raibh riamh ag aon náisiún insa domhan dlithe</span>
<lb n="4840"/><span>a budh fhearr, a budh chirte, a budh chiallmhara ná na dlithe sin.</span>
<lb n="4841"/><span>A chiomád Dia Maois ina fhochair ar an gcnoc ar feag dá fhichead lá</span>
<lb n="4842"/><span>agus dá fhichead oíche.  Agus ar an bhfeag sion níor chuaig blúire bíg</span>
<lb n="4843"/><span>ná br<a>on dí féna bhráid agus ní raibh aon ghá aige leo ná aon chaith-</span>
<lb n="4844"/><span>eamh aige ina ndia<i>g.  A fuair sé an oiread sion sóláis agus compoird</span>
<lb n="4845"/><span>uadh a bheith ag féachain ar Dhia agus a bheith ag labhairt leis ná</span>
<lb n="4846"/><span>raibh aon tsuim in aon ní ar bith aige ach i nDia amháin.</span></p>
<lb n="4847"/>
<lb n="4848"/><p><span>Adéis an dá fhichead lá agus an dá fhichead n-oíche sin, a scaoil Dia</span>
<lb n="4849"/><span>uaig é agus adúirt leis filleadh chun an phobail.  Agus a thug dhó dhá</span>
<lb n="4850"/><span>chlár cloiche, tíompall dhá thruig goile i bhfaid agus dhá thruig i</span>
<lb n="4851"/><span>leithead, ar na rabhadar na deith n-athanta scríofa le láimh Dé féin.</span></p>
<lb n="4852"/>
<lb n="4853"/><p><span>2.  Budh fhada leis an bpobal na raibh Maois gan teacht chúghtha,</span>
<lb n="4854"/><span>agus a thánadar go dána, droch-mhúinte chun Aaron, a dhearbhráthair,</span>
<lb n="4855"/><span>agus adúradar go borb mallaithe, díchreidmheach leis, "Gluais ort go</span>
<lb n="4856"/><span>diair agus déin déithe dhúinn, ar 134 nós na <n>déithe a bhí againn</span>
<lb n="4857"/><span>insan Égypt, adonn go rachaidís romhainn agus go seol<f>aidís sinn thar</span>
<lb n="4858"/><span>n-ais don dútha sion, oir níl fhios againn cad do imig ar an bhfear so</span>
<lb n="4859"/><span>Maois a thug amach sinn as an dútha sion."  "Má sea," arsa Aaron,</span>
<lb n="4860"/><span>"tugaig dhom na fáinní óir sin atá in bhúr gcluasaibh."  A thugadar</span>
<lb n="4861"/><span>dho iad agus a chaith se sin iad isteach insa tine.  Agus a thánaig, le</span>
<lb n="4862"/><span>comhachta an airseora, íomhá óir amach as an dtine i bhfuirm gamhna,</span>
<lb n="4863"/><span>nó bó; oir a bhíoch a leithéid sin do dhia bréagach ag locht na Égypte,</span>
<lb n="4864"/><span>agus a adhraidís í in ionad an Tiarna uilechomhachtaig a chruithnig</span>
<lb n="4865"/><span>agus a chúm iad.  A rin an pobal mallaithe úd gan mhoill olthóir, agus</span>
<lb n="4866"/><span>a chuireadar airthe an íomhá úd.  A rinneadar íobairt do ofráil di.</span>
<lb n="4867"/><span>A chromadar ar ithe agus ar ól.  Ansion a bhaineadar a gcuid éadaí</span>
<lb n="4868"/><span>díobh, agus dearg-nochtaithe a chromadar ar rince ina fianaise.  Agus</span>
<lb n="4869"/><span>a rinneadar nithe agus cleasa míbhanúla ina onóir, amhla a dhéanaidís</span>
<lb n="4870"/><span>na págánaig gránna slach insan Égypt in onóir a ndéithe bréagach.</span></p>
<lb n="4871"/>
<lb n="4872"/><p><span>3.  A thánaig Maois amach as an scamall go bun an chnuic agus a</span>
<lb n="4873"/><span>bhuail a sheirbhíseach Joshua uime, a bhí ann ag fitheamh lena theacht</span>
<lb n="4874"/><span>chuige.  Adúirt Joshua leis, "Ní foláir gur glór comhraic an glór mór</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="4875"/><p><span>so a chloisimíd insa champa."  "Ní glór comhraic é," arsa Maois, "ná</span>
<lb n="4876"/><span>gá<i>r bruíne, ná púir ndaoine ag cur misnig ar a chéile chun troda a</span>
<lb n="4877"/><span>chloiseann tú, ach siansán agus ceol ndaoine atá ag amhrán agus ag</span>
<lb n="4878"/><span>déanamh go sóch."  Ag drui<di>m leis an gcampa dho, a chonairc sé an</span>
<lb n="4879"/><span>íomhá agus na daoine nochtaithe, ag rince, ag léimnig agus a' pransáil</span>
<lb n="4880"/><span>tíompall airthe.  A ghlac fearg chón mór sion é gur chaith sé ar an</span>
<lb n="4881"/><span>dtalamh agus gur bhris sé an dá chlár bheannaithe ar na raibh na athanta</span>
<lb n="4882"/><span>scríofa le láimh Dé féin.  Oir a chonairc sé gur dhíomhaoin dlí Dé a</span>
<lb n="4883"/><span>bheith scríofa ar chláir cloiche ag an bpobal úd a scrios chón tapaig</span>
<lb n="4884"/><span>sin an dlí naofa a bhí scríofa ar chlár a gcroíocha, agus nárbh fhiú</span>
<lb n="4885"/><span>pobal chón cuirpe leo sin onóir chón mór sin a bheith aca agus aon rian</span>
<lb n="4886"/><span>do ordaithe Dé a bheith eatartha.  A rug sé ar an íomhá, a chaith</span>
<lb n="4887"/><span>isteach insa tine í agus a rin luaithreán di agus a thug an luaithreán</span>
<lb n="4888"/><span>sion, meascaithe tré uisce, le n-ól don phobal chun a chur i dtuigsin</span>
<lb n="4889"/><span>dhóibh cad é chón suarach agus a bhí 135 an dia úd a ghlacadar</span>
<lb n="4890"/><span>chúghtha in áit an Tiarna uile-chomhachtaig a mhaireas tré shaol</span>
<lb n="4891"/><span>na saol.</span></p>
<lb n="4892"/>
<lb n="4893"/><p><span>4.  Ansion, lán do bhuile chun a dhearbhráthar, "Cad a rin an pobal</span>
<lb n="4894"/><span>mífhortúnach so ortsa insa chás gur tharraigis iad chun an peaca ró-</span>
<lb n="4895"/><span>throm so a dhéanamh?"  A ghaibh se sion sórd leithscéil bacach leis.</span>
<lb n="4896"/><span>A sheasaimh Maois ag geata an champa agus adúirt le guth ana-ard,</span>
<lb n="4897"/><span>"Gach fear a bhaineann le Dia, gabhach sé chúgham anso go diair."</span>
<lb n="4898"/><span>Gan mhoill a thánaig go aon fhear do threibh Lévi chuige.  "Tarraig-</span>
<lb n="4899"/><span>each," arsa Maois, "go aoinne agaibh a chlaíomh amach, agus gabhaig</span>
<lb n="4900"/><span>fé agus tríd an gcampa so, agus maraíg gan trua gan trócaire go aoinne</span>
<lb n="4901"/><span>na raibh lámh aige insa ghnóth ró-mhallaithe seo; súd as gurbh é bhúr</span>
<lb n="4902"/><span>n-athair, bhúr ndearbhráthair, bhúr mac nó bhúr ngaol as neasa dhíbh</span>
<lb n="4903"/><span>é, ná coisceach bhúr láimh uadhna mharú."  A rinneadar amhla sion:</span>
<lb n="4904"/><span>a ghabhadar tríd an gcampa agus a mharaíodar trí mhíle agus fiche</span>
<lb n="4905"/><span>dhos na mallathóirí gránna úd.  A chasadar ansin chun Maois, agus</span>
<lb n="4906"/><span>adúirt sé sion leo:  "A shácrá<i>l sibh inniubh bhúr lámha don Tiarna i</span>
<lb n="4907"/><span>dtaobh nár chiomád sibh iad uadh mharú bhúr n-aithreacha, bhúr</span>
<lb n="4908"/><span>gclann, bhúr ndearbhráithreacha agus bhúr ngaoltha a chiontaig in'</span>
<lb n="4909"/><span>aghaidh.  Ar an abhar sion, tabharfaig Dia beannacht spisialtha díbh.</span>
<lb n="4910"/><span>Agus as í beannacht í sin, go mbeig bhúr dtreibhse, uadh an lá so amach,</span>
<lb n="4911"/><span>ina abhar sagairt aige.  Ní ghlacfaig Dia fear mar shagart chuige ach</span>
<lb n="4912"/><span>fear as bhúr dtreibh-se.</span></p>
<lb n="4913"/>
<lb n="4914"/><p><span>5.  Molann an Pápa, Naomh Gregory, creideamh láidir na bhfeara so,</span>
<lb n="4915"/><span>agus an díogras beannaithe a ghluais as teas grá Dé insa chás nár</span>
<lb n="4916"/><span>fhuiligeadar an easonóir a thug a ngaoltha agus a muintir féin do Dhia</span>
<lb n="4917"/><span>gan é a agairt go tinn dóite ortha.  Agus féach, ar sé, cad é chón</span>
<lb n="4918"/><span>meata agus atáid aithreacha Críostúil a ligeann dá leanaí tarcuisne</span>
<lb n="4919"/><span>a chur go laethiúil ar Dhia lena ndroch-bhéasa agus ná cuirid aon chosc</span>
<lb n="4920"/><span>ná smacht ortha.  A ghrádar na feara so, do réir nádúra, a leanaí,</span>
<lb n="4921"/><span>a n-aithreacha agus a ngaoltha.  Áfaig níor spáráladar iad, ach a'</span>
<lb n="4922"/><span>ghéilleadh do ordú Dé a mhilleadar agus a mharaíodar iad gan trua gan</span>
<lb n="4923"/><span>trócaire; agus ní maith linne an smacht as lú a chur ar ár leanaí, do bhrí</span></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="4924"/><p><span>nach grá fírinneach beannaithe atá againn 136 dhóibh, ach grá falsa</span>
<lb n="4925"/><span>cuirpeach tréna ligimíd a dtoil fhéin leo.  Oir "an té a spárálann an</span>
<lb n="4926"/><span>tslat, fuathann sé agus loiteann sé a mhac."  Ní raibh riamh athair a</span>
<lb n="4927"/><span>ghráig a mhac chón mór agus a ghráig Maois an pobal úd.  A bhí grá</span>
<lb n="4928"/><span>chón tréan sion aige dhóibh gur loirg sé ar Dhia, an tráth a dhiúlthaig</span>
<lb n="4929"/><span>sé an peaca so a mhaitheamh dhóibh, gur iarr sé, adeirim, do achainí air,</span>
<lb n="4930"/><span>a ainm do scrios amach go brách as leabhar na beatha.  Agus adéise sin</span>
<lb n="4931"/><span>níor choisc méid a ghrá dhóibh daorsmacht a imirt ortha do bhrí gur</span>
<lb n="4932"/><span>thuilleadar le lán-cheart é.</span></p>
<lb n="4933"/>
<lb n="4934"/><p><span>Aon athair, mar sin, a ghránn go fírinneach a leanaí, smachtóig sé</span>
<lb n="4935"/><span>iad in am agus i dtráth chun iad a chosc uadh olc agus uadh dhroch-</span>
<lb n="4936"/><span>bhéasa, agus iad a sheoladh ar a leas.</span></p>
<lb n="4937"/>
<lb n="4938"/><p><span>6.  Lán do bhrón agus do dhólás i dtaobh an donais a imig ar an</span>
<lb n="4939"/><span>bpobal, a chnósaig Maois chuige iad a' lár na bháireach agus a chas sé</span>
<lb n="4940"/><span>leo méid an mhallathacht a rinneadar i gcuinnibh Dé trén é a thréigean</span>
<lb n="4941"/><span>chón tapaig agus a rinneadar, agus a 'nis dhóibh go raghach sé suas arís</span>
<lb n="4942"/><span>ar an gcnoc ag féachain a' bhfaigheach sé maithiúnas uadh Dhia insa</span>
<lb n="4943"/><span>pheaca trom uafásach a rinneadar.  Leis an intinn <sin ?> a thriall sé</span>
<lb n="4944"/><span>ar Dhia agus adúirt leis, "A Thiarna, a pheacaig do phobal go ró-throm</span>
<lb n="4945"/><span>id' chuinnibh; a rinneadar déithe bréagach dhóibh fhéin id' ionad-sa.</span>
<lb n="4946"/><span>Iarraim ort an peaca so a mhaitheamh dhóibh, nó, muna maithfir, mo</span>
<lb n="4947"/><span>ainm-se a scrios amach as leabhar na beatha atá scríofa agat thuas ins</span>
<lb n="4948"/><span>na flaithis."</span></p>
<lb n="4949"/>
<lb n="4950"/><p><span>"Pé duine," arsa Dia, "a pheacaíonn im' chuinnibh, scrios<f>aig mé</span>
<lb n="4951"/><span>a ainm as mo leabhar.  Áfaig id' thaobh-sa, éirig suas as sion agus seol</span>
<lb n="4952"/><span>lead an pobal so chun na dútha a gheallas dá sinsear.  Ní bheig mise a</span>
<lb n="4953"/><span>thuille in bhúr bhfochair do eagla go millfinn ar fad sibh, ach cuirfig mé</span>
<lb n="4954"/><span>aingeal romhaibh, agus seolfaig se sion sibh."  "Muna dtiocfair féin</span>
<lb n="4955"/><span>linn," arsa Maois, "fanfam anso nó go bhfagham bás.  Oir cionas a bheig</span>
<lb n="4956"/><span>fhios againn go bhfuil aon chion ar aon chor agad orainn nó go mbaini-</span>
<lb n="4957"/><span>míd ar aon chor lead, mura mbeigse dá<r> gcuídeacht."  "Féach," arsa</span>
<lb n="4958"/><span>Dia leis, "tré chion ortsa, tré ghéilleadh dhoit, rachaig mé libh.  Áfaig,</span>
<lb n="4959"/><span>cas chun an phobal: cuiridís luaith ar a gcinn agus éadach róin ar a</span>
<lb n="4960"/><span>gcolainn agus umhalaidís iad féin im' láthair-se chun go bhfaicfinn cad a</span>
<lb n="4961"/><span>dhéanfaig mé leo.  Agus beir amach as an gcampa an 137 cábán ina</span>
<lb n="4962"/><span>bhfuil mo olthóir-se.  Oir ní chónóig mé a thuille ar measc a leithéid</span>
<lb n="4963"/><span>do scata bréan mallaithe."</span></p>
<lb n="4964"/>
<lb n="4965"/><p><span>A rin Maois amhla sion.  A rug sé amach as an gcampa an cábán</span>
<lb n="4966"/><span>beannaithe; agus a chuaig leis an t-aingeal a bhíoch as cionn an chábáin,</span>
<lb n="4967"/><span>i bhfuirm phillóir dataig isló agus i bhfuirm phillóir thine istoíche.</span>
<lb n="4968"/><span>A thánaig an-bhrón ar an bpobal agus ghoileadar go géar i dtaobh a</span>
<lb n="4969"/><span>mallathacht.  A umhlaíodar iad fhéin i láthair Dé agus a loirgeadar</span>
<lb n="4970"/><span>uadh chroí maithiúnas air.</span></p>
<lb n="4971"/>
<lb n="4972"/><p><span>7.  A' lar na bháireach a chuaig Maois suas arís ar an gcnoc agus a</span>
<lb n="4973"/><span>ordaig Dia dho dhá chlár cloiche do ghearradh agus a phlánáil ar nós</span>
<lb n="4974"/><span>an dá chlár a thug sé dho ar dtúis, agus a scríobhaig ortha arís na deich</span>
<lb n="4975"/><span>n-athanta.  Agus adéis dá fhichid lá eile a chaitheamh i bhfochair Dé,</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="4976"/><p><span>gan bhia, gan deoch, gan chodla, gan suan, a thug Dia a lán dlithe eile</span>
<lb n="4977"/><span>dho a bhain le seirbhís Dé agus leis go aon <t>sórd íobartha a bhí ages na</span>
<lb n="4978"/><span>sagairt le déanamh in onóir Dé, le béasa an phobail agus leis an caid-</span>
<lb n="4979"/><span>reamh a bhí aca le ciomád nó le seachaint le náisiúin eile.  Ansion a</span>
<lb n="4980"/><span>loirg Maois an achainí seo ar Dhia:  "Tiospáin dhom," ar sé, "a Thiarna,</span>
<lb n="4981"/><span>do glóire." "Tiospán<f>aig mé dhoit," arsa Dia, "an uile mhaith; beig</span>
<lb n="4982"/><span>mé trócaireach le pé duine nar mhaith liom agus beig mé cneasta le pé</span>
<lb n="4983"/><span>nduine a thaithníonn liom."  Agus arís adúirt Dia, "Ní féidir dhoit mo</span>
<lb n="4984"/><span>aghaidhse a fhaicsin, oir ní beo duine ar bith insa tsaol so adéis radharc</span>
<lb n="4985"/><span>a fháil ar mo aghaidhse.  Áfaig atá a leithéid so do áit ar an gcnoc so,</span>
<lb n="4986"/><span>agus seasaig-se ar an gcarraig atá ann; agus an uair a bheig mo ghlóir-se</span>
<lb n="4987"/><span>ag gabháil thort cuirfig mé thusa i bpoll na carraige agus clúdóig mo</span>
<lb n="4988"/><span>láimh chun ná millfeach radharc mo ghlóire thu.  Agus ansion a chíofair</span>
<lb n="4989"/><span>an taobh thiar dom' dhrom.  Áfaig ní fhiadfá mo ghlóir-se a fhaicsin</span>
<lb n="4990"/><span>agus a bheith beo i ndiaig an radhairc sin."</span></p>
<lb n="4991"/>
<lb n="4992"/><p><span>Ex.34:29.  8.  Adéis an ghnóth sin a chur de, a thánaig Maois anuas</span>
<lb n="4993"/><span>don chnoc, agus ar a dhul isteach don champa a theith an pobal le neart</span>
<lb n="4994"/><span>scanradh uaig.  A bhí a aghaidh go léir ní budh ghile ná solas na gréine</span>
<lb n="4995"/><span>uadh a bheith ag labhairt le Dia.  A ghlaoig sé thar n-ais ortha agus a</span>
<lb n="4996"/><span>fhiafraig dhíobh canathaobh nar theith<ea>dar uaig.  Adúradar ná</span>
<lb n="4997"/><span>fiadfaidís féachain ar a aghaidh:  a bhí solas chón mór san 138 uaithe</span>
<lb n="4998"/><span>go gcaochfaí iad.  A chur sé ansion folach gnúis<e> nó veil ar a aghaidh,</span>
<lb n="4999"/><span>agus a bhíoch sé sin air an uair a labhrach sé leis an bpobal, agus</span>
<lb n="5000"/><span>bhaineach sé de í an tráth a théach sé isteach insa chábán naofa chun</span>
<lb n="5001"/><span>labhairt le Dia.  As mair seo a dheonaig Dia, tré impí an fhir bhean-</span>
<lb n="5002"/><span>naithe seo agus trí an bpíonós a fhuilig an pobal agus tré an aithrí a</span>
<lb n="5003"/><span>rinneadar ina bpeaca mór trom, gur dheonaig sé, adeirim, a dhlí bhean-</span>
<lb n="5004"/><span>naithe seo a scríobhadh arís ar dhá chlár nua cloiche a ghearr Maois amach</span>
<lb n="5005"/><span>in ionad an dá chlár a bhris sé mar gheall ar pheaca an phobail.</span></p>
<lb n="5006"/>
<lb n="5007"/><p><span>9.  As é Dia féin a ghearr agus a shocraig lena láimh fhéin an chéad</span>
<lb n="5008"/><span>dá chlár, agus ciallaíonn sion go dtugann sé don duine an tráth a</span>
<lb n="5009"/><span>bhaistithear é, a dhlí bheannaithe scríofa le grása an Spirid Naoimh</span>
<lb n="5010"/><span>ar a chroí.  Áfaig bristear inár n-anam agus scriostar do ár gcroí an dlí</span>
<lb n="5011"/><span>bheannaithe sin an uair a thitimíd i bpeaca mairtheach, agus as le dua,</span>
<lb n="5012"/><span>le tuirse agus le gabháil trí phíonós na aithrí a thiocfaig linn í a fháil</span>
<lb n="5013"/><span>prindeáltha arís ar ár n-anam.  Agus muna ndéanfar sion beigheam</span>
<lb n="5014"/><span>caillthe gan leigheas go brách.  Oir adeir Críost féin linn, "Muna ndéan-</span>
<lb n="5015"/><span>faig sibh aithrí, beig sibh caillthe go deo."  Agus as dá dhruim sin a</span>
<lb n="5016"/><span>deirid na Aithreacha naofa, aut paenitendum aut ardendum, "caithfig,"</span>
<lb n="5017"/><span>ar siad, "go aon pheacach ceann éigin dos na dhá nithe so a ghlacadh:</span>
<lb n="5018"/><span>aithrí éifeachtúil, aithrí a bheig lán chothromúil do chuir agus do</span>
<lb n="5019"/><span>mhallathacht a pheacaí a dhéanamh, nó fórsa thine Ifrinn do fhulang</span>
<lb n="5020"/><span>go brách."</span></p>
<lb n="5021"/>
<lb n="5022"/><p><span>Uadh atá sion mar sin, déanaimís, in ainm Dé, in am agus i dtráth,</span>
<lb n="5023"/><span>aithrí fhírinneach, aithrí éifeachtúil inár bpeacaí.  Éirímís díobh a' so</span>
<lb n="5024"/><span>suas; iompaímís i ndá<rí>ribh ar ár dTiarna trócaireach atá lán-ollamh</span>
<lb n="5025"/><span>agus lán-fhonnmhar ar mhaitheamh dhúinn.  Agus má dhéanaimíd sin</span>
<lb n="5026"/><span>as dram le seán sinn.</span>
<lb n="5027"/>
<pb n="113"/></p>
<lb n="5028"/>
<lb n="5029"/><p><span>XXIV.  THE TABERNACLE</span></p>
<lb n="5030"/>
<lb n="5031"/><p><span>Ex.35.  1.  An uair a thug Maois leis an dá chlár nua cloiche ar na</span>
<lb n="5032"/><span>raibh na deich n-athanta scríofa le láimh Dé féin, agus a</span>
<lb n="5033"/><span>cheap an pobal géilleadh go fírinneach do Dhia agus seirbhís cóir a</span>
<lb n="5034"/><span>dhéanamh dho feasta arís, a chur an fear naofa so chun an 139 gnóth</span>
<lb n="5035"/><span>sin a chur chun chinn do ordaig Dia dho ar feag na dá fhichead lá a</span>
<lb n="5036"/><span>chaith sé ina fhochair ar an gcnoc.  A chnóth sé chuige an pobal go léir</span>
<lb n="5037"/><span>agus a 'nis dhóibh go aon obair a ordaig Dia dho le déanamh, agus a</span>
<lb n="5038"/><span>iarr sé ortha tabharaistí do ofráil chun na oibreacha a chur chun cinn.</span>
<lb n="5039"/><span>Gan mhoill do ofráladar na feara ór, airgead, iarann, prás agus cruaig;</span>
<lb n="5040"/><span>na mná éadaí uasal, péarlaí, clocha bua, búclaí, fáinní óir, síoda agus</span>
<lb n="5041"/><span>sról.  A cheap Maois ceardaithe agus daoine tuigseanach nar líon Dia</span>
<lb n="5042"/><span>iad le spirid na eagna chun na oibreacha sion a dhéanamh go ceart, cóir.</span>
<lb n="5043"/><span>A bhí an pobal chón fial, chón flaithiúil sin gur chaith Maois fógra puiblí</span>
<lb n="5044"/><span>a thabhairt amach gan a thuille ofrála a dhéanamh.</span></p>
<lb n="5045"/>
<lb n="5046"/><p><span>2.  An chéad obair a dearnag a budh ea an Tabernacle, nó sórt</span>
<lb n="5047"/><span>séipéil chun go gciomádfaí inte an dá chlár cloiche ar na raibh na deich</span>
<lb n="5048"/><span>n-athanta scríofa le láimh Dé.  Chúig troithe agus dá fhichid an fhaid,</span>
<lb n="5049"/><span>cúig troithe déag do leitheid, agus fiche troig do aoirde a bhí inte.  As do</span>
<lb n="5050"/><span>chláracha a dearnag í agus ní dhreofadh an t-adhmad go brách.  A bhí</span>
<lb n="5051"/><span>an taobh istig do gach clár clúdaithe le dearg-ór, agus fáinní ins<n>a</span>
<lb n="5052"/><span>cláracha chun go bhfiadfaí pollaí nó cleathacha a chur ionta an tráth</span>
<lb n="5053"/><span>budh riachtanach an Tabernacle do aistriú uadh áit go áit chón minic</span>
<lb n="5054"/><span>agus sóinseáltaí ionad an champa.  A bhíodar na cleathacha sion</span>
<lb n="5055"/><span>clúdaithe le ór.  Bíomaí airgid, a bhí mar fhoundation leis an dTaber-</span>
<lb n="5056"/><span>nacle, agus ceann cláir.  Anuas ar sion a bhí brat do leathar dearg,</span>
<lb n="5057"/><span>brat eile do chroiceann gabhar leasaithe.  Agus anuas ar sin a bhí</span>
<lb n="5058"/><span>brat canbhás.</span></p>
<lb n="5059"/>
<lb n="5060"/><p><span>A roinneag an chuid istig don Tabernacle i dtrí pháirt.  Insa chuid</span>
<lb n="5061"/><span>budh shia siar de a bhí an Airc, nó córtha do ór ina raibh an dá chlár</span>
<lb n="5062"/><span>cloiche úd.  Agus a thugag an Pháirt Ró-naofa do ainm airthe sion.</span>
<lb n="5063"/><span>A bhí sí deighilthe uadh an chuid eile le veil nó brat síoda ór-shnáithe,</span>
<lb n="5064"/><span>ar na raibh pictiúirí dhos na aingil as aoirde ins na flaithis, ar na</span>
<lb n="5065"/><span>dtugtar Cherubim mar ainm, tarrainte amach le obair shnáthaide.</span>
<lb n="5066"/><span>Agus ní raibh sé ceadaithe do dhuine ar bith do<l> isteach insa pháirt</span>
<lb n="5067"/><span>sin, ach do<n> árd-shagart amháin, agus sion aon uair amháin insa</span>
<lb n="5068"/><span>bhliain.</span></p>
<lb n="5069"/>
<lb n="5070"/><p><span>Insa chuid leasmuith di sin a bhí clár, olthóir agus coinnleoir óir.</span>
<lb n="5071"/><span>Agus insa tríú cuid a bhí an olthóir ar na ndéantaí 140 go aon mhaidean</span>
<lb n="5072"/><span>agus go aon tráthnóna uan a losc mar íobairt in onóir Dé.  Hen é an</span>
<lb n="5073"/><span>cuma a bhí ar an dTabernacle úd.</span>
<lb n="5074"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="5075"/><p><span>3.  Adeir Naomh Augistín gur budh fhigiúir í sin atá lán dos na</span>
<lb n="5076"/><span>mistéiri a bhaineann leis a' chreideamh Críostúil.  Budh chomhartha an</span>
<lb n="5077"/><span>Tabernacle sin a bhí ag an bpobal Abhr<a> a bhíoch ag aistriú uadh áit</span>
<lb n="5078"/><span>go áit nó go bhfuaradar seilbh i dtír na geallúna, budh fhigiúir í, ar sé,</span>
<lb n="5079"/><span>ar Eaglais Chríost a bheig dá aistriú uadh náisiún go náisiún go deire</span>
<lb n="5080"/><span>an tsaol, an tráth a gheobhaig pobal Chríost seilbh i dtír na mbeo.</span>
<lb n="5081"/><span>Ciallaíd <na ?> cláracha a bhí mar bhallaí lé agus a dearnag do adhmad</span>
<lb n="5082"/><span>ná dreofach go brách, na deigh-Chríostaithe a chuinníonn suas an</span>
<lb n="5083"/><span>Eaglais lena mbéasa folláin fónta.  An foundation airgid a bhí lé, as</span>
<lb n="5084"/><span>comhartha é sin ar fhírinne agus glaine teagasc na Eaglaise.  Cialla<í>d</span>
<lb n="5085"/><span>na brata síoda agus sróil a bhí ornáidithe le pictiúirí na n-aingeal</span>
<lb n="5086"/><span>mbeannaithe na uile súird suáilcí agus dea-oibreacha a chleachtaid</span>
<lb n="5087"/><span>clainn na Eaglaise.</span></p>
<lb n="5088"/>
<lb n="5089"/><p><span>4.  Adéis a chríochn<aig> Maois an Tabernacle do réir an plan agus an</span>
<lb n="5090"/><span>fhuirm a thiospá<i>n Dia dho ar an gcnoc, a chrom sé ar an tarna píosa</span>
<lb n="5091"/><span>oibre a dhéanamh, an tA<i>rc.  Agus b'í sin, mar adéarfainn, suim nó</span>
<lb n="5092"/><span>athghearra creidimh an phoba<i>l Abhra.  Agus as fá chomhair a</span>
<lb n="5093"/><span>chiomád a thógag an Tabernacle.  A b'í an ní budh onóraí agus budh</span>
<lb n="5094"/><span>bheannaithe a bhí ag an bpobal úd.  Agus mar adeir an Scriptiúir, a</span>
<lb n="5095"/><span>b'í a nglóire agus a neart í.  A dear<n>ag í do adhmad ná dreofach go</span>
<lb n="5096"/><span>brách i bhfuirm chórtha; a bhí trí troithe go leith i bhfaid, dhá throig</span>
<lb n="5097"/><span>go leith i leithead agus truig go leith in aoirde.  A chlúdaíog í</span>
<lb n="5098"/><span>istig agus amuigh le dearg-ór agus cover don ór budh ghlaine anuas</span>
<lb n="5099"/><span>airthe; agus tugag mar ainm ar an gcover sin, "suíochán na trócaire."</span>
<lb n="5100"/><span>Ar dhá cheann an chórtha a bhí iomhá aingil lena sciatháin leata dá</span>
<lb n="5101"/><span>chlúdach.</span></p>
<lb n="5102"/>
<lb n="5103"/><p><span>Ní raibh aon ní insan Airc ach an dá chlár cloiche ar na raibh na deich</span>
<lb n="5104"/><span>n-athanta scríofa le lámh Dé, soitheach óir lán don mhána, nó an</span>
<lb n="5105"/><span>t-arán míorúileach lenar chothaig an pobal ar feag na dá fhichid blian</span>
<lb n="5106"/><span>a chaitheadar insa bhfásach, agus salt an ardshagairt Aaron arna</span>
<lb n="5107"/><span>dtánaig go míorúileach, 141 le mórchomhachtaibh Dé, bláth agus</span>
<lb n="5108"/><span>tortha, mar a 'neosaig mé ina dhiaig seo dhíbh.</span></p>
<lb n="5109"/>
<lb n="5110"/><p><span>As mar seo budh toil le Dia nithe naofa corpar<th>a a thabhairt don</span>
<lb n="5111"/><span>dram úd a chiallaíonn agus a phointeálann amach na nithe naofa</span>
<lb n="5112"/><span>spirdeáltha atá againne.  Budh chomhartha an Airc órtha úd ina raibh</span>
<lb n="5113"/><span>na deich <n->athanta <ar> chroí gach Críostaí arna bhfuil dlí Dé scríofa</span>
<lb n="5114"/><span>príndáltha agus stampáltha le grása an Spirid Naoimh.  "Suíochán na</span>
<lb n="5115"/><span>trócaire,"  nó an cover a bhí anuas ar an Airc asna dtugach Dia freagra ar</span>
<lb n="5116"/><span>na daoine a thagach ag lorg comhairle air, ciallaíonn sí ár Slánathóir</span>
<lb n="5117"/><span>Íosa Críost tréna bhfaighmíd trócaire uadh Dhia agus comhairle ár</span>
<lb n="5118"/><span>leasa.  Agus ciallaíd íomhá na n-aingeal lena sciathá<i>n leata, grá</span>
<lb n="5119"/><span>Dé agus na comharsa a leathann an Spirid Naomh mar bhrat as cionn</span>
<lb n="5120"/><span>ár gcroíocha.</span></p>
<lb n="5121"/>
<lb n="5122"/><p><span>An tríú obair a rin Maois a budh ea "clár aráin na tiospána," a bhí</span>
<lb n="5123"/><span>trí troithe i bhfaid, trí troithe i leithead agus dhá throig in aoirde.  A</span>
<lb n="5124"/><span>bhí fáinne óir ar gach cúinne amhail a bhí insan Airc.  A bhí sí go léir</span>
<lb n="5125"/><span>clúdaithe le plátaí óir agus dhá pholla óir chun í a iompar an tráth a</span>
<lb n="5126"/><span>aistreofaí an campa.  A cuirtí airthe go aon mhaidean Domhnaig dhá</span></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="5127"/><p><span>bhríc déag aráin, agus ar deire na seachtaine a sóinseáltaí é agus a</span>
<lb n="5128"/><span>cuirtí arán friseáilte ina ionad.  Ní raibh sé ceadaithe dho aoinne an</span>
<lb n="5129"/><span>t-arán sin a ithe ach dhos na s<a>gairt amháin, agus a chaithidís é a ithe</span>
<lb n="5130"/><span>insa Tabernacle.</span></p>
<lb n="5131"/>
<lb n="5132"/><p><span>Anuas ar a' t-arán a bhí mias óir agus báisín a bhí lán do thúis -</span>
<lb n="5133"/><span>incense a ainm i mBéarla - ag dearg-lasadh do ló agus do oíche.  A tugag</span>
<lb n="5134"/><span>"Arán na tiospána" do ainm ar an arán úd, do bhrí é a bheith do ló agus</span>
<lb n="5135"/><span>do oíche i láthair Dé, ag tiospánadh dho in ainm agus ar son an phobail</span>
<lb n="5136"/><span>a n-umhlacht agus a n-ómós dho agus ag admhadh gur uaig a fuaradar</span>
<lb n="5137"/><span>gach a raibh aca; agus an dá bhríc déag, bríc in aghaidh go aon treibh</span>
<lb n="5138"/><span>a bhí insa phobal, chun a thiospánadh go raibh páirt agus láimh aca</span>
<lb n="5139"/><span>go léir ag tabhairt onóra do Dhia, agus gur chuireadar le chéile i</span>
<lb n="5140"/><span><m>breith buíochas leis.</span></p>
<lb n="5141"/>
<lb n="5142"/><p><span>5.  Budh fhigiúir an clár úd ar ár n-olthór-na, budh chomhartha an</span>
<lb n="5143"/><span>t-arán úd ar arán na beatha síoraí, corp naofa ár dTiarna.  Níor</span>
<lb n="5144"/><span>luálag go deimhin, an tráth úd, do aoinne i bpobal 142 Dé, ach dhos</span>
<lb n="5145"/><span>na sagairt amháin, an t-arán coiscrithe úd a chaitheamh.  Áfaig ní</span>
<lb n="5146"/><span>amhla sion do phobal Chríostúil: atá ní ea amháin cead, ach ordú,</span>
<lb n="5147"/><span>agus ordú fé phéin a ndúnta amach go brách uadh bheatha na glóire,</span>
<lb n="5148"/><span>ag go aoinne againn, arán na beatha síoraí a chaitheamh.  "Go</span>
<lb n="5149"/><span>deimhin, go deimhin adeirim libh," arsa Íosa Críost "muna n-íosfaigh</span>
<lb n="5150"/><span>sibh feoil mhic an duine ná beig beatha ionaibh.  An té íos<f>aig an</span>
<lb n="5151"/><span>t-arán so, mairfig sé go brách."  Atá an phribhiléid, an cead agus an</span>
<lb n="5152"/><span>t-ordú sion ag so aon Chríostaí do bhrí gur leanbh le Dia é do</span>
<lb n="5153"/><span>dhruim a bhaiste agus gur dearbhráthair do Íosa Críost é.  Agus as a chionn</span>
<lb n="5154"/><span>sion atá páirt agus seára aige i sagartacht Chríost fhéin, amhail a 'niseann</span>
<lb n="5155"/><span>prionsa na nAspal, Naomh Peadar, dúinn ins na focail seo: ag seo mar</span>
<lb n="5156"/><span>a labhrann sé leis na uile Chríostaithe insa chéad leitir a scríobhaig sé</span>
<lb n="5157"/><span>chúghtha tamall beag sula cuireag chun báis insa Róimh é ar chruis</span>
<lb n="5158"/><span>mar gheall ar chreideamh Chríoist:  "As cine toghtha sibhse," ar sé, "as</span>
<lb n="5159"/><span>sagartacht rithiúil sibh, náisiún naofa, pobal a cheannai<g> Dia dho</span>
<lb n="5160"/><span>fhéin, adonn go bhfoilseoch sibh len úr ndeigh-bhéasa comhachta an</span>
<lb n="5161"/><span>té úd a tharraig sibh uadh dhorch<ad>as an díchreidimh chun solas</span>
<lb n="5162"/><span>iontach an Chreidimh chóir.  Ar an abhar sion," ar sé, "iarra<i>m agus</span>
<lb n="5163"/><span>achainím go dian oraibh uadh's stróinséirí agus passangéirí insa domhan</span>
<lb n="5164"/><span>so sibh, seachnaíg agus ciomádaig sibh féin uadh ainmhiana saoltha a</span>
<lb n="5165"/><span>chuireann cogadh ar spirid na ngrás."</span></p>
<lb n="5166"/>
<lb n="5167"/><p><span>6.  As maith, folláin an chomhairle seo a thugann an tAspal beannaithe</span>
<lb n="5168"/><span>seo dhúinn, agus as dream le séan sinn má leanaimíd go éifeachtúil í.</span>
<lb n="5169"/><span>Agus chun í a lea<n>úint go éifeachtúil tugaimís go minic agus i ndárír-</span>
<lb n="5170"/><span>ibh fá ndeara gur pobal Dé fé leith sinn, gur thoigh sé sinn fé mar a rin</span>
<lb n="5171"/><span>sé insa tseana-aimsir an pobal Abhra, do bhreis ar aon chine eile insa</span>
<lb n="5172"/><span>domhan, le intinn spisialtha, go mbainimís fé leith leis fhéin trí bheatha</span>
<lb n="5173"/><span>naofa a chaitheamh ar an dtalamh so, agus beatha na glóire ins na</span>
<lb n="5174"/><span>flaithis, amhail a inseann an tAspal Naomh Pól, ag rá: "A thiospáin,"</span>
<lb n="5175"/><span>143 ar sé, "grása Dé ár bhfuascal<th>óra dúinn, dár dteagasc go</span>
<lb n="5176"/><span>séanaimís mallathacht agus ainmhiana saoltha agus go gcaithimís ár</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="5177"/><p><span>mbeatha go measartha go ceart agus go diag<a>súil, a<g> fitheamh lán</span>
<lb n="5178"/><span>do dhóchas beannaithe le teacht ár nDia glórmhar agus ár Slánathóir</span>
<lb n="5179"/><span>Íosa Críost a thug é féin suas chun báis ar ár son adonn sinn a shaoradh</span>
<lb n="5180"/><span>uadh an uile mhallathacht agus chun pobal a shláthar a chleachtóch</span>
<lb n="5181"/><span>dea-oibrea<cha>."  Agus arís ar sé, "Ní do dhruim ár <n>gníomhartha,</span>
<lb n="5182"/><span>ach tré dhaonnacht agus thrócaire Dé ár Slánathóra, a saorag sinn.</span>
<lb n="5183"/><span>Agus a naomhag sinn le dortadh ghrása an Spir<i>d Naoimh inár</span>
<lb n="5184"/><span>gcroíocha go líonmhar tré Íosa Críost ár bhfuascal<th>óir, chun ar</span>
<lb n="5185"/><span>bheith dúinn glanta lena ghrása go bhfaighmís mar oidhreacht an</span>
<lb n="5186"/><span>bheatha shíoraí a cheannaig Íosa Críost dhúinn."</span></p>
<lb n="5187"/>
<lb n="5188"/><p><span>7.  A cheangail Dia sinn, mar adéarfainn, dhá naofacht féin, chun</span>
<lb n="5189"/><span>seirbhís oiriúnach, seirbhís chóir a dhéanamh dho.  Oir atá sé féin naofa</span>
<lb n="5190"/><span>uadh as é féin an naofacht gan teora.  As maith leis agus loirgeann sé go</span>
<lb n="5191"/><span>mbeach an dram a dhéanann seirbhís do naofa, agus as dá chur sion i</span>
<lb n="5192"/><span>gcéill dúinn adúirt sé leis an bpobal Abhra, "Bígig naofa, oir as naofa</span>
<lb n="5193"/><span>mise atá mar Dhia agaibh."  Uadh as leanaí sinn do Dia ró-naofa so,</span>
<lb n="5194"/><span>uadh atá laímh agus páirt ag go aoinne againn insa naofacht as aoirde,</span>
<lb n="5195"/><span>as uaisle ar bith, sagartacht Íosa mic Dé; uadh beannaíog ár gcolainn</span>
<lb n="5196"/><span>agus ár n-anam chun bheith ina dteampaill agus ina dtabernacle don</span>
<lb n="5197"/><span>Spirid Naomh insa bheatha so, bídís ár smaointe, ár labhartha agus</span>
<lb n="5198"/><span>ár <n>gníomhartha lán-fhreagrach, lán-chothromúil don ghairm</span>
<lb n="5199"/><span>bheannaithe, don chéim naofa atá againn.  Agus má bhíd, beimíd lán-</span>
<lb n="5200"/><span>oiriúnach chun ár nglacadh isteach i dtír na geallúna, i dtalamh na</span>
<lb n="5201"/><span>mbeo, glóire fhlaithiúnas.  Amen.</span>
<lb n="5202"/>
<pb n="117"/></p>
<lb n="5203"/>
<lb n="5204"/><p><span>XXV.  THE GOLDEN CANDLESTICKS</span></p>
<lb n="5205"/>
<lb n="5206"/><p><span>Ex.37:17 et seq.  1. Cé gur bhreá í an Tabernacle nó an séipéal cláir</span>
<lb n="5207"/><span>úd a rin Maois chun an chórtha óir ina raibh i</span>
<lb n="5208"/><span>gciomád na deich n-athanta a scríobhag le láimh Dé féin, a rin sé píosa</span>
<lb n="5209"/><span>eile oibre a bhí ana-álainn le faicsin.  Agus a rin sé í do réir an fhuirm</span>
<lb n="5210"/><span>agus an plan a thiospáin Dia dho ar an gcnoc.  Agus a b'í obair í sin</span>
<lb n="5211"/><span>coinnleoir do dhearg-ór.  A bhí trí bhrainse ar gach taobh de, ornád-</span>
<lb n="5212"/><span>aithe le lilí óir, agus lampa óir ar gach brainse díobh sion, agus lampa</span>
<lb n="5213"/><span>eile óir anuas 144 ar bharra an choinnleora.</span></p>
<lb n="5214"/>
<lb n="5215"/><p><span>2.  A líontaí go aon tráthnóna na lampaí sin leis an oíle budh ghlaine</span>
<lb n="5216"/><span>agus budh chúbhartha balaith, agus ní bhfaigheach aoinne eile iad a</span>
<lb n="5217"/><span>lasadh ach an t-ardshagart amháin.  A bhídís ar lasadh ar feag na</span>
<lb n="5218"/><span>oíche, agus a cuirtí in éag ar maidean iad.  Ciallaíd na lampaí úd, fé</span>
<lb n="5219"/><span>mar a chuireann Críost féin i gcéill dúinn i leabhar na Tiospána, ciallaíd,</span>
<lb n="5220"/><span>adeirim, uachtaráin agus sagairt na Eaglaise a cheap Críost chun solas</span>
<lb n="5221"/><span>na deigh-shampla a thabhairt don domhan lena mbeatha rialtha agus</span>
<lb n="5222"/><span>lena mbéasa cneasta naofa.  Agus as air sin adúirt sé leis na Aspail, agus</span>
<lb n="5223"/><span>ina bpearsa sion le go aon sagailseach: "As sibhse solas an domhain,</span>
<lb n="5224"/><span>agus tiospánach an solas sin í féin insa tslí sin, ar fhaicsin do dhaoine</span>
<lb n="5225"/><span>bhúr <n>dea-oibreacha go dtabharfaidís glóire dho bhúr nAthair atá</span>
<lb n="5226"/><span>ar neamh."</span></p>
<lb n="5227"/>
<lb n="5228"/><p><span>3.  As ar na brainsí nó géaga a thánaig amach as gach taobh don</span>
<lb n="5229"/><span>choinnleoir úd a bhíoch na lampaí ag crochadh, chun a chur i gcéill</span>
<lb n="5230"/><span>dhúinn gurb uadh Íosa Críost agus uadh oíle a ghrása a thagann solas,</span>
<lb n="5231"/><span>brí agus luacht ár ndea-oibreacha go léir.  A bhíoch na lampaí ar</span>
<lb n="5232"/><span>lasadh ar feag na oíche, agus a cuirtí in éag iad ar maidin chun a chur</span>
<lb n="5233"/><span>i dtuigsin dúinn gur ar feag oíche dorcha ár dtruis tríd an saol so atáid</span>
<lb n="5234"/><span>dea-oibreacha le cleachtadh againn; agus an uair a thiucfaig maidean</span>
<lb n="5235"/><span>bhreá ghléigheal na síoraíochta orainn, ná beig a thuille gá againn leo.</span></p>
<lb n="5236"/>
<lb n="5237"/><p><span>4. "As danaid, as ró-dhanaid," arsa an Pápa Naomh Gregory, "don</span>
<lb n="5238"/><span>sagart a thugann droch-shampla dhá phobal.  A cuireag é ar choinnleoir</span>
<lb n="5239"/><span>na Eaglaise chun go dtabharfach dhos na Críostaithe solas breá bean-</span>
<lb n="5240"/><span>naithe a thiospán<f>ach go glan dhóibh sa tslí chruinn díreach a sheol-</span>
<lb n="5241"/><span><f>ach chun flaithiúnas iad, agus in ionad sion déanann sé lena bhéasa</span>
<lb n="5242"/><span>cuirpeach solas bréan dataig de fhéin a chuireann amú an tslí chóir</span>
<lb n="5243"/><span>ortha agus a sheolann gan dearmad iad chun ríocht agus dorch<ad>as</span>
<lb n="5244"/><span>shíoraí.  As mairg dhá leithéid do shagart gur rugag riamh é.  A budh</span>
<lb n="5245"/><span>fhearra dho gurbh é cuma an té nár cruithníog do fhágach Dia air.</span>
<lb n="5246"/><span>Apoc.3: 1-5  Oir cuirfig Críost i bhfórsa air an bhagairt úd a rin sé i</span>
<lb n="5247"/><span>gcuinnibh an easpaig úd i leabhar na Tiospána:  "Atá</span>
<lb n="5248"/><span>fhios agam," arsa Críost, "go bhfuil ainm dhuine 145</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="5249"/><p><span>bheo ort, cé go bhfuileann tú marbh.  Ar an abhar sion tabhair aire doit</span>
<lb n="5250"/><span>fhéin agus déin aithrí.  Agus muna ndéanfair, éalóig mise i gan fhios</span>
<lb n="5251"/><span>ort, mar a éalaíonn a' bithiúnach insan oíche, agus aistreoigh mé do</span>
<lb n="5252"/><span>lampa as a ionad.  Adeireann tú lead fhéin, "Atáim saibhir; atá mo</span>
<lb n="5253"/><span>dhóchain agam; níl aon asnamh oram," agus níl fhios agad go bhfuileann</span>
<lb n="5254"/><span>tú dreoil agus dona agus bocht agus dealbh agus lomnocht.  Comhair-</span>
<lb n="5255"/><span>lím doit, ar an abhar sion, ór dearg a cheannach uaimse adonn go</span>
<lb n="5256"/><span>mbeifeá saibhir agus go gclúdófaí thu le brat bán agus ná faicfí do</span>
<lb n="5257"/><span>náire.  Brostaig agus déin aithrí"'.</span></p>
<lb n="5258"/>
<lb n="5259"/><p><span>5.  Go bhfóirigh Dia orainn, níl aoinne ar bith chón mór i gcon-</span>
<lb n="5260"/><span>tabhairt a anama a chailliúint agus atá sagart.  Oir má fhaigheann</span>
<lb n="5261"/><span>duine agaibhse turraing as uiriste do éirí arís.  Áfaig má fhaigheann</span>
<lb n="5262"/><span>sagart turraing, as annamh a éiríonn sé.  Bascathar chón mór sion é</span>
<lb n="5263"/><span>do dhruim a thitim uadh aoirde na ngrás ná bíonn brí ná neart ná go</span>
<lb n="5264"/><span>minic fonn éirithe air.  Áfaig ní baol do má chiomádann sé oíle glan na</span>
<lb n="5265"/><span>ngrása líonmhar a bhronn an Spirid Naomh air an tráth a sácrálag ina</span>
<lb n="5266"/><span>shagart é, ní baol dho, adeirim, má chiomádann sé an oíle beannaithe</span>
<lb n="5267"/><span>sin ar lasadh le urnaithe agus le béasa folláin fónta.  Seolfaig sé é féin</span>
<lb n="5268"/><span>agus a phobal go cruinn ceart go ríocht na bhflaitheas, agus a gheobh-</span>
<lb n="5269"/><span>aigh sé féin agus iad sion agus pá a gheallann Críost i Leabhar na Tiospána:</span>
<lb n="5270"/><span>"An duine a bhuafaig," arsa Críost, "déanfaig mise pillóir de i dteampall</span>
<lb n="5271"/><span>mo Dhia, agus ní corrófar go deo as a ionad é.  Agus scríobhfaig mé air</span>
<lb n="5272"/><span>ainm mo Athar agus mo ainm nua féin.  Agus a bhéarfaig mé dho</span>
<lb n="5273"/><span>suíomh liom' ais ar chathaoir mo ghlóire, fé mar a bhuas fhéin agus a</span>
<lb n="5274"/><span>shuíos le ais mo Athar ar chathaoir a ghlóire.</span></p>
<lb n="5275"/>
<lb n="5276"/><p><span>Ex.27.  6. Chun go aon obair a ordaig Dia dho a chríochnú a rin</span>
<lb n="5277"/><span>Maois olthóir ar nar tugag mar ainm "Olthóir an Deigh-</span>
<lb n="5278"/><span>bhalaithe, nó "Olthóir na Perfumes", do dheasca na perfumes milis</span>
<lb n="5279"/><span>cúbhartha a bhíoch do ló agus do oíche dá dhó airthe.  A thug Dia féin</span>
<lb n="5280"/><span>ordú spisialtha go ndéanfaí na perfumes sin.  Agus a fuineag iad le</span>
<lb n="5281"/><span>oíle beannaithe agus a coisceag fé phéin bháis ar aoinne an meascadh</span>
<lb n="5282"/><span>sion a chur in aon úsáid eile ar bith ach amháin dhá ndó do ló agus do</span>
<lb n="5283"/><span>oíche i láthair Dé.  A cuireag an olthóir sin os coinne an bhruit a roinn</span>
<lb n="5284"/><span>an chuid <eile> don Tabernacle uadh an áit ina raibh 146 Ai<r>c na</span>
<lb n="5285"/><span>Conradh ina raibh an dá chláir cloiche ar nar scríobhaig Dia na deich</span>
<lb n="5286"/><span>n-athanta lena láimh féin.  A cuireag ina seasamh í idir an choinnleoir</span>
<lb n="5287"/><span>óir agus chlár arán na tiospána.  A tógag olthóir eile insa yard a bhí</span>
<lb n="5288"/><span>déamuith don Tabernacle.  A bhí sí déanta do phlátaí práis.  A ceapag</span>
<lb n="5289"/><span>í chun feoil na mbeithíoch a loscadh in onóir Dé.  Ceithre troithe go</span>
<lb n="5290"/><span>leith an aoirde a bhí inte, seacht <d>troithe go leith a leithead agus</span>
<lb n="5291"/><span>a faid.</span></p>
<lb n="5292"/>
<lb n="5293"/><p><span>7.  "Ciallaíd," arsa an Pápa Naomh Gregory, an dá olthóir úd dhá</span>
<lb n="5294"/><span>dhram ndaoine atá agus a bheig go deire an domhan in Eaglais Chríoist,</span>
<lb n="5295"/><span>an dram neamhchiontach agus ná fuil aon ghá le aithrí, agus an dram</span>
<lb n="5296"/><span>peacúil ná sábhálfar gan aithrí.  An olthóir a bhí istig insa Tabernacle,</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="5297"/><p><span>as figiúir í ar an dram neamhchiontach, oir ní feoil bheithíoch a bhíoch</span>
<lb n="5298"/><span>dá loscadh do ló agus do oíche airthe ach na perfumes budh mhísle,</span>
<lb n="5299"/><span>budh chubhartha balaithe ar bith.  Amhla sin do chroí na gCríostaithe</span>
<lb n="5300"/><span>neamhchiontach:  bíonn do ló agus oíche ag éirí suas asta i láthair</span>
<lb n="5301"/><span><Dé ?> an ghal as cúbhartha ar bith, gal ghlan na ngrás, a ghluaiseann</span>
<lb n="5302"/><span>uadh thine na carthanachta do adaig an Spirid Naomh insa chroí sin.</span>
<lb n="5303"/><span>An tara olthóir, í súd a bhí i dtaobh 'muith don Tabernacle agus déanta</span>
<lb n="5304"/><span>do phrás, as figiúir í ar an gCríostaí a chuireann i ndáiríribh chun aithrí</span>
<lb n="5305"/><span>a dhéanamh ina pheacaí.  As feoil bheithíoch a loisctí airthe sion in</span>
<lb n="5306"/><span>onóir Dé, agus ciallaíonn sion nách foláir dhos go aon pheacach a</span>
<lb n="5307"/><span>bheithíg, as iad sion a pheacaí, a mharú le claíomh na aithrí, agus iad</span>
<lb n="5308"/><span>a dhó ar olthóir an chroí úd a bhí chón cruaig le prás, agus iad a loscadh</span>
<lb n="5309"/><span>leis an dtine beannaithe úd a thánaig anuas uadh neamh fé mar a</span>
<lb n="5310"/><span>'neosad dhíbh insa chéad teagasc eile.  Agus má dhéanann sé sion go</span>
<lb n="5311"/><span>éifeachtúil sóinseálfar olthóir práis a chroí chun a bheith ina olthóir</span>
<lb n="5312"/><span>glan óir as na n-éireoig, do shíor agus do ghnáth, balaith chúbhartha</span>
<lb n="5313"/><span>na ngrás a dhéanfaig taithneamhach é i láthair Dé.</span></p>
<lb n="5314"/>
<lb n="5315"/><p><span>Ex.28.  8.  Ní raibh a thuille ag Maois le déanamh chun seirbhís Dé</span>
<lb n="5316"/><span>a chur chun cinn go oiriúnach agus go cóir ach go aon</span>
<lb n="5317"/><span>chluith do ordaig Dia a bheith ar an árdshagart agus ar na sagairt</span>
<lb n="5318"/><span>eile a shláthar.  In éaghmais na éadaí cuirp do bhí oiriúnach 147</span>
<lb n="5319"/><span>dhóibh, a bhí leasmuith ortha léine fada bán línéadaig ar nós a' chinn a</span>
<lb n="5320"/><span>bhíonn ar shagart ag rá an Aifrinn.  Agus a bhí crios do chórda na raibh</span>
<lb n="5321"/><span>a lán dathanna fite tríd tíompall a chuim.  Ar a cheann a bhí biréad</span>
<lb n="5322"/><span>nó caipín línéadaig, fillthe go minic ar a chéile.</span></p>
<lb n="5323"/>
<lb n="5324"/><p><span>9.  An cuma a bhí ar chluith na n-ardshagart a b'í seo <é ?>.  In</span>
<lb n="5325"/><span>éaghmais an léine lín fada bán mar a bhíoch ar na sagairt eile, a bhí</span>
<lb n="5326"/><span>brat línéadaig do ghorm na sáile ag teacht anuas nách mór go talamh.</span>
<lb n="5327"/><span>Agus ar imeall an bhr<u>it a bhí dháréag agus trí fichead úlla óir agus</span>
<lb n="5328"/><span>cluigíní óir a' crochadh, agus a dhéanaidís glór ana-bhinn le go aon</span>
<lb n="5329"/><span>choiscéim a thógach an sagart.  Anuas airthe sin a bhí bheist síoda gan</span>
<lb n="5330"/><span>mh<u>inirlí fuinte ar gach taobh agus oscailthe anáirde.  Ar bhorlach</span>
<lb n="5331"/><span>an bheist a bhí dhá chlocha déag bua nó di<a>monds fuaite, agus ainm</span>
<lb n="5332"/><span>gach treibh a bhí insa phobal gearrtha ar na clocha sion.  A bhí as cionn</span>
<lb n="5333"/><span>na gcloch sin, a bhí fuaite ar ucht bheist an tsagairt, pláta óir agus na</span>
<lb n="5334"/><span>focail se<o>, "Foghlaim agus Fírinne," gearrtha airthe.  A bhí strupa</span>
<lb n="5335"/><span>línéadaig ceangailthe ar gach gualainn an tsagairt agus sé clocha bua</span>
<lb n="5336"/><span>fuaite i ngach strupa agus ainmneacha an dá threibh déag gearrtha</span>
<lb n="5337"/><span>ar na clocha sin.  A bhí fleasc óir ceangailthe ar chlár éadain an tsagairt</span>
<lb n="5338"/><span>agus na focail seo gearrtha airthe:  "Naofa don Tiarna."</span></p>
<lb n="5339"/>
<lb n="5340"/><p><span>Ab amhla sion a ceapag agus <a> críochnaíog, do réir ordú spisialtha</span>
<lb n="5341"/><span>Dé, gach cluith agus gach páirt dos go aon chluith a chaithidís na sagairt</span>
<lb n="5342"/><span>a bhíoch ag fritheálamh ag an olthóir.  Agus a bhí an nós sion ar bun</span>
<lb n="5343"/><span>nó gur bunaíog Eaglais Chríost ar an dtalamh so, Domhnach Cinncís,</span>
<lb n="5344"/><span>nó deich lá adéis dul do Chríost ar neamh, an tráth a chur sé an Spirid</span>
<lb n="5345"/><span>Naomh anuas ar na hAspail.</span>
<lb n="5346"/></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="5347"/><p><span>10.  "Cé gur bhreá álainn agus saibhir na cluithí úd, ní tábhacht ar</span>
<lb n="5348"/><span>aon chor iad," arsa an Pápa Naomh Gregory, "seochas áille, breáthacht</span>
<lb n="5349"/><span>agus saibhreas na nithe spirideáltha a chiallaíodar.  Ciallaíonn",</span>
<lb n="5350"/><span>ar sé, "an fl<e>asc úd do ór glan a bhí ar éadan an tsagairt go loirgeann</span>
<lb n="5351"/><span>Dia uadh go aoinne a fhritheálann ar a olthóir tabharthas na eagna a</span>
<lb n="5352"/><span>bheith aige - ní, go deimhin, eagna ná ciall ná gliocas saoltha chun</span>
<lb n="5353"/><span>saibhris agus substaint saoltha a chuirniú, ach eagna spirideáltha,</span>
<lb n="5354"/><span>ciall Chríostúil, gliocas beannaithe trína múinfig agus go gcuirfig an</span>
<lb n="5355"/><span>sagart i dtuigsin dhá phobal cionas a chnósóid saibhreas 148 buan na</span>
<lb n="5356"/><span>ngrás a cheannóig dhóibh ríocht na bhflaitheas.</span></p>
<lb n="5357"/>
<lb n="5358"/><p><span>11.  Ciallaíd na úlla agus na cluig óir úd a bhí ag crochadh le brat an</span>
<lb n="5359"/><span>tsagairt, agus a dhéanach glór binn, gur cheart dos go aon <t>sagart,</span>
<lb n="5360"/><span>lena iompar, lena bhéasa, lena chomhrá agus lena ghníomhartha, fógairt</span>
<lb n="5361"/><span>a thabhairt dhos na daoine glóire agus moladh a thabhairt dho Dhia</span>
<lb n="5362"/><span>trí shiúl go aireach i mbóthar na n-athanta.  Ní dhéanaidís na cluig úd</span>
<lb n="5363"/><span>aon ghlór an uair a stadach an sagart uadh shiúl, agus as é an bhrí atá</span>
<lb n="5364"/><span>ansion, nách aon <t>sochar do phobal sagart díomhaoin leisciúil a bheith</span>
<lb n="5365"/><span>acu ná déanann dícheall ná imshníomh iad a bhrostú chun dul chun</span>
<lb n="5366"/><span>cinn i seirbhís agus i ngrása Dé.</span></p>
<lb n="5367"/>
<lb n="5368"/><p><span>12.  An pláta óir úd, a bhíoch ag an sagart ag<á> iompar ar a ucht agus</span>
<lb n="5369"/><span>na focail seo, "Fírinne agus Foghlaim", stampáltha airthe, ciallaíonn</span>
<lb n="5370"/><span>sion gur cheart do chroí gan sagairt a bheith do ló agus do oíche ag</span>
<lb n="5371"/><span>déanamh stuidéir cionas a thiucfach leis é fhéin agus a phobal a chur</span>
<lb n="5372"/><span>chun cinn i naofacht.  Agus chun an gnóth céanna a chur go síor i</span>
<lb n="5373"/><span>gcuimhne do a bhí ainmneacha an dá threibh déag scríofa ar chlocha</span>
<lb n="5374"/><span>bua ar a ucht agus ar a dhá ghualainn adonn go dtuigfeach sé gur chur</span>
<lb n="5375"/><span>Dia sábháil na <n>-anamnacha sion as uaisle i bhfad ná clocha bua,</span>
<lb n="5376"/><span>péarlaí agus diamonds an domhain go léir, do ualach anuas air; agus</span>
<lb n="5377"/><span>má chaillfeach an sagart iad trína chionta féin, go n-agróch Dia sion</span>
<lb n="5378"/><span>go dian agus do dóit' air.</span></p>
<lb n="5379"/>
<lb n="5380"/><p><span>As mar sin a chríochnaig Maois, le ordú Dé, an Tabernacle, go aon</span>
<lb n="5381"/><span>ornáid a bhain lé, cluith na sagart agus go ní eile a bhí oiriúnach chun</span>
<lb n="5382"/><span>seirbhís Dé a dhéanamh go cóir agus go galánta.</span>
<lb n="5383"/>
<pb n="121"/></p>
<lb n="5384"/>
<lb n="5385"/><p><span>XXVI.  NADAB, Etc.</span></p>
<lb n="5386"/>
<lb n="5387"/><p><span>Lev.8.  1. An uair a chríochnaig Maois, mar a 'niseas thana dhíbh</span>
<lb n="5388"/><span>iom' chomhrá dhéanach, an Tabernacle agus gach ní a bhain leis,</span>
<lb n="5389"/><span>a thóg sé Aaron agus a cheathrar mac - Nadab, Abiu, Eleazar agus</span>
<lb n="5390"/><span>Ithamar a n-ainm - chun iad a shácráil mar shagairt do réir ordú Dé.</span>
<lb n="5391"/><span>Adéis a gcuirp a ní, a chur sé a gcluith sagairt ortha.  Ansin a chimil sé</span>
<lb n="5392"/><span>an Tabernacle agus gach ní a bhí ann, idir olthóir, clár, coinnleoir agus</span>
<lb n="5393"/><span>na uile nithe a bhain leo, le oíle beannaithe a choisrig Dia féin, agus a</span>
<lb n="5394"/><span>dhoirt sé cuid don oíle sin anuas ar cheann Aaron an <t->ardshagart.</span>
<lb n="5395"/><span>A maraíog ansion reithe agus a chroth Maois a chuid fola 149 ar</span>
<lb n="5396"/><span>cheithre chúinneacha na olthóra agus a loisc sé corp an reithe ar an</span>
<lb n="5397"/><span>olthóir mar íobairt do Dhia.  Adéis na íobartha sion a ghlac Maois cuid</span>
<lb n="5398"/><span>do fhuil an reithe agus a mheasc í tríd an oíle beannaithe agus a chimil í</span>
<lb n="5399"/><span>do chluas dheas, do ordóg dheas, láimh agus chois an ardshagairt agus</span>
<lb n="5400"/><span>dos na sagairt eile, agus a chroth ortha é.  Ansion a tugag reithe eile</span>
<lb n="5401"/><span>agus le ordú Mhaois a chur Aaron agus a mhic a lámha anuas ar a cheann</span>
<lb n="5402"/><span>agus do íobair Maois don Tiarna é.  Adúirt sé leo, "Fanaig ar feag</span>
<lb n="5403"/><span>seachtaine insa Tabernacle, agus ar bhúr mbás ná corraíg amach as nó</span>
<lb n="5404"/><span>go gcríochnófar aimsir bhúr sácrála."</span></p>
<lb n="5405"/>
<lb n="5406"/><p><span>2.  Ag ceann na seacht lá sion, a chnósaig an pobal go léir as cuinne</span>
<lb n="5407"/><span>an Tabernacle, agus a ghaibh Aaron amach chúghtha agus a bheannaig</span>
<lb n="5408"/><span>iad.  Agus a rin íobairt in ainm agus ar son an phobail chun Dé, agus</span>
<lb n="5409"/><span>a b'í sin an chéad íobairt a dearnag riamh go poiblí chun Dé in ainm</span>
<lb n="5410"/><span>agus ar son aon náisiún.  Le linn na íobartha sion a dhéanamh, a thúr-</span>
<lb n="5411"/><span>laig solas agus glóire Dé uadh neamh anuas ar an dTabernacle, agus a</span>
<lb n="5412"/><span>ghluais tine uadh an solas sion agus a loisc sí an íobairt a bhí ar an</span>
<lb n="5413"/><span>olthóir.  A ghlac an pobal áthas mór agus a mholadar Dia go árd i</span>
<lb n="5414"/><span>dtaobh a leithéid sin do onóir a thiospánadh dhóibh fhéin agus dá sagart.</span>
<lb n="5415"/><span>Do ordaig Maois dho Aaron agus dhá chlainn gan an tine sin do ligean</span>
<lb n="5416"/><span>in éag go brách, agus úsáid a dhéanamh do aon tine eile i seirbhís Dé,</span>
<lb n="5417"/><span>ach amháin don tine bheannaithe sin a thánaig anuas uadh neamh.</span>
<lb n="5418"/><span>Agus a ciomádag an tine sin ar lasadh ar feag 1,520 <bliain> nó gur</span>
<lb n="5419"/><span>múchag í ceithre bliana déag agus fiche adéis báis Chríost, an tráth a</span>
<lb n="5420"/><span>leagag agus a dóg Teampall agus cathair Jerusalem agus a cuireag</span>
<lb n="5421"/><span>scaipeadh agus fán ar an bpobal Abhra, do bhrí gur dhiúlthaíodar do</span>
<lb n="5422"/><span>Chríost agus dá chreideamh.  Agus seasóig an scaipeadh agus an fán</span>
<lb n="5423"/><span>go beagán aimsire roimh dheire an tsaoil, an uair a ghlac<f>aig an pobal</span>
<lb n="5424"/><span>úd creideamh an tSlánathóra chúghtha tré theagasc Enoch agus Elias.</span></p>
<lb n="5425"/>
<lb n="5426"/><p><span>3.  A bhí Aaron agus a chlann imshníoch agus dícheallach go leor ag</span>
<lb n="5427"/><span>déanamh seirbhís Dé go poiblí go aon lá.  Áfaig ní fada nó gur thiospáin</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="5428"/><p><span>Dia cad é chón pointeáltha agus a loirgeann sé uadh go aon <t>sagart</span>
<lb n="5429"/><span>a ghnóth a dhéanamh go cruinn ceart, agus muna ndéanfaig imreoig</span>
<lb n="5430"/><span>150 Dia díolthas gan trua gan trócaire air.  Do achtaig Dia agus do</span>
<lb n="5431"/><span>ordaig sé go dian dhos na sagairt adhmad a chur go aon mhaidean agus</span>
<lb n="5432"/><span>tráthnóna ar an dtine beannaithe úd a lasadh uadh ghlan-ghlóire na</span>
<lb n="5433"/><span>bhflaitheas.  Agus a choisc sé go dian ortha úsáid do dhéanamh do aon</span>
<lb n="5434"/><span>tine eile an tráth budh ghá dhóibh aon ní a loscadh insa Tabernacle in</span>
<lb n="5435"/><span>onóir Dé.  Go aon mhaidean agus tráthnóna a thagach beirt shagart</span>
<lb n="5436"/><span>isteach insa Tabhernacle.  A bhíoch ina lámha aca túiseoir - censer a ainm</span>
<lb n="5437"/><span>i mBéarla - chun túis nó incense a ofráil as coinne an bhruit úd a roinn</span>
<lb n="5438"/><span>an chuid den Tabernacle ina raibh A<i>rc na Conradh uadh an gcuid eile</span>
<lb n="5439"/><span>di.  A chonacabhair an gnóth céanna so á dhéanamh ag Ard-Aifreann,</span>
<lb n="5440"/><span>nó ag beannachtú an Naomh Shácramín.  Glacann an sagart mar</span>
<lb n="5441"/><span>adéarfainn, cupa airgid, a bhíonn ceangailthe le trí slabhraí.  Bíonn</span>
<lb n="5442"/><span>tine insa chupa.  Cuireann an sagart incense nó túis airthe; crothann sé</span>
<lb n="5443"/><span>anún agus anall an cupa sion.  A chuaig Nadab agus Abiu, an bheirt</span>
<lb n="5444"/><span>mhac budh shine ag Aaron isteach insa Tabernacle chun a' ghnóth sion</span>
<lb n="5445"/><span>a dhéanamh.  Agus in ionad an tine bheannaithe a thógan, a rugadar</span>
<lb n="5446"/><span>leo tine eile.  Agus ar chrothadh na <d>túiseoirí dhóibh as cuinne an</span>
<lb n="5447"/><span>bhruit, a léim gan mhoill splanc do thine bheannaithe uadh an olthóir</span>
<lb n="5448"/><span>ortha agus a bhain an t-anam ar an láthair sin asta.  Níor loi<s>c sí an</span>
<lb n="5449"/><span>cluith sagairt a bhí ortha, agus níor chur sí rian dó ná deargadh ar a</span>
<lb n="5450"/><span>gcuirp, ach iad a shíneadh marbh ansúd.  Do ordaig Maois a gcuirp</span>
<lb n="5451"/><span>féna gcuid éadaí a bhreith amach as an gcampa, iad do fhágan ansion</span>
<lb n="5452"/><span>ar feag seacht lá, agus ansion do adhlacag iad.  A choisc sé ar Aaron</span>
<lb n="5453"/><span>agus ar na sagairt eile caoi, gol ná brón a dhéanamh mar gheall ortha,</span>
<lb n="5454"/><span>"do bhrí," ar sé, "gur sácrálag agus gur naomhaíog sibhse le oíle</span>
<lb n="5455"/><span>beannaithe an Tiarna a chimilt dhíbh."</span></p>
<lb n="5456"/>
<lb n="5457"/><p><span>4.  A thiospáin Dia leis an sampla eaglach úd agus leis an bpíonós</span>
<lb n="5458"/><span>cruaig sin do imirt ar an <m>beirt shagart úd, go loirgeann sé uadh go</span>
<lb n="5459"/><span>aoinne - bíoch nó ná bíoch gur sagart é - go aon ghnóth a bhaineann</span>
<lb n="5460"/><span>lena sheirbhís a dhéanamh go ceart, cóir, cruinn, díreach insa tslí inar</span>
<lb n="5461"/><span>ordaig sé a dhéanamh.  An tráth, mar sin, a Chríostaí, a bheirse ag</span>
<lb n="5462"/><span>déanamh seirbhís Dé, ag éisteacht an Aifrinn, ag rá do urnaithe, tabhair</span>
<lb n="5463"/><span>151 togha na aire nach tine stróinséar<th>a - as é sin smaointí saoltha -</span>
<lb n="5464"/><span>a bheig ar lasadh agad ar olthóir do chroí, ach an tine bheannaithe úd,</span>
<lb n="5465"/><span>spirid na carthanacht<a> a ghluaiseann uadh ghrása an Spirid Naoimh.</span>
<lb n="5466"/><span>"Oir ciallaíonn," arsa an Pápa Naomh Gregory, "an tine stróinséar<th>a</span>
<lb n="5467"/><span>úd ná taithníonn le Dia, agus a agrann sé le bás anama a imirt ar aoinne</span>
<lb n="5468"/><span>a thugann ina láthair í, ciallaíonn sí," ar sé, "grá an tsaoil seo.  Agus</span>
<lb n="5469"/><span>as fear caillthe, fear marbh i láthair Dé, an sagart na bhfuil a leithéid</span>
<lb n="5470"/><span>sin ar lasadh aige ina chroí, a cheap Dia do aon ghno mar olthóir chun</span>
<lb n="5471"/><span>go mbeach tine na ngrás agus na naofachta do ló agus do oíche ag lasadh</span>
<lb n="5472"/><span>airthe."  Adéis a thiospáin Dia le bás obann a imirt ar an <m>beirt</span>
<lb n="5473"/><span>shagart úd cad é chón pointeáltha agus a loirgeann sé uadh go aon</span>
<lb n="5474"/><span>sagailseach go aon dlí a bhaineann lena nósa naofa a chólíonadh go</span>
<lb n="5475"/><span>cruinn agus go ceart, a thíospá<i>n sé fós le dhá shampla eile a imirt ar</span>
<lb n="5476"/><span>bheirt don cho<i>tiantach<t> go n-agróig sé go dian agus go docht bris-</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="5477"/><p><span>eadh a dhlí ar go aoinne a bhriseann í.  A thit beirt don phobal amach</span>
<lb n="5478"/><span>lena chéile agus a labha<i>r fear aca tré phaisiún go aithiseach, go mas-</span>
<lb n="5479"/><span>lathach agus go tarcuisneach ar Dhia.  A rug an mhuintir a bhí</span>
<lb n="5480"/><span>láithreach greim air agus a thugadar é i láthair Maois.  Ní gheobhach</span>
<lb n="5481"/><span>se sion air fhéin breith a thabhairt ar an gcúis, ach a chuir an gnóth i</span>
<lb n="5482"/><span>láthair Dé.  Do ordaig Dia an duine ciontach a bhreith amach as an</span>
<lb n="5483"/><span>gcampa, na fínnithe a chualaig na droch-fhocail a lámha a chur anuas</span>
<lb n="5484"/><span>ar a cheann ag deimhniú gur chualadar na focail uaig, agus don phobal</span>
<lb n="5485"/><span>go léir gabháil do chlocha <air ?> agus é a mharú mar sin.  As an gnóth</span>
<lb n="5486"/><span>so tuigtear dúinn cad é chón seachanthach agus as ceart dúinn a bheith</span>
<lb n="5487"/><span>ar dhroch-fhocail, mar atá guídeoireacht, tiomantóireacht, mallacht-</span>
<lb n="5488"/><span>óireacht, ascainí agus a leithéidí eile.  "An duine," arsa an Spirid</span>
<lb n="5489"/><span>Naomh, "a chleachtann guídeoireacht, líonfar é le mallathacht agus ní</span>
<lb n="5490"/><span>scarfaig sciúirse lena thig ná lena shliucht."</span></p>
<lb n="5491"/>
<lb n="5492"/><p><span>5.  Do ordaig Dia tamall roimhe sin lena bhéal fhéin don phobal an</span>
<lb n="5493"/><span>seachtú lá a chiomád naofa agus gan aon <t>sórd oibre a dhéanamh ar an</span>
<lb n="5494"/><span>lá sion.  Tíompall trí mhí ina dhiaigh sion a ghaibh fear don phobal</span>
<lb n="5495"/><span>amach as an gcampa ar an seachtú lá agus a bhailig sé brosna.  A chon-</span>
<lb n="5496"/><span>acag é, a gabhag agus a tugag i láthair Maois agus Aaron é.  152  Ní</span>
<lb n="5497"/><span>raibh fhios aca sion cad é an píonós budh cheart, nó ar cheart aon phíonós</span>
<lb n="5498"/><span>a chur air, mar gheall ar obair chón suarach lé sin.  A chuireadar an</span>
<lb n="5499"/><span>gnóth i láthair Dé, agus do ordaig se sion an fear a bhreith amach as an</span>
<lb n="5500"/><span>gcampa agus an bás céanna a imirt air agus a imreag ar fhear an neamh-</span>
<lb n="5501"/><span>aithse: é a mharú le gabháil do chlocha air.</span></p>
<lb n="5502"/>
<lb n="5503"/><p><span>Arú, in ainm Dé tugaimís aire mhaith dúinn fhéin.  Atá as ár gcionn</span>
<lb n="5504"/><span>breitheamh uilechomhachtach, uilecheart, ná glac<f>aig uainn ná uadh</span>
<lb n="5505"/><span>aoinne eile ar bith aon leathscéal i dtaobh a dhlí a bhriseadh in a bheag</span>
<lb n="5506"/><span>ná a mhór do shlí.  Agus súd agus ná agrann sé orainn, le samplaí</span>
<lb n="5507"/><span>saoltha a imirt orainn insa bheatha so, na peacaí a dhéanaimíd i gcuin-</span>
<lb n="5508"/><span>nibh a dhlí, agróig sé go aon cheann díobh go trom agus to tinn orainn</span>
<lb n="5509"/><span>an tráth a thiucfam ina láthair ar uair ár mbáis chun breithiúnas a</span>
<lb n="5510"/><span>ghlacadh uaig i dtaobh gach maith agus gach olc a rinneamar ar feag</span>
<lb n="5511"/><span>ár gcúrsa tríd an saol so.  "Oir adeirim libh," arsa an breitheamh céanna</span>
<lb n="5512"/><span>sion Íosa Críost, "pé focal díomhaoin adúirt duine riamh, go gcaithfig</span>
<lb n="5513"/><span>sé freagairt ann i lá an bhreithiúnais."  Focal díomhaoin as ea focal</span>
<lb n="5514"/><span>ná déanann maith ná olc don duine adeir é ná don duine a chloiseann é.</span>
<lb n="5515"/><span>Agus a Thiarna thrócaraig, uadh éileofar sinn i dtaobh a leithéide sin,</span>
<lb n="5516"/><span>cad é an cúntas trom a bheig inár gcuinnibh i dtaobh ascainí, barbaracht,</span>
<lb n="5517"/><span>bréaga, tromaíocht chomharsain, fearg, drúis, meisceoireacht agus an</span>
<lb n="5518"/><span>iliomad eile droch-labhartha agus droch-bhearta a chleachtamair ar</span>
<lb n="5519"/><span>feag ár mbeatha.  As ceart dúinn, mar sin, guí do ló agus do oíche chun</span>
<lb n="5520"/><span>Dé, ag rá mar adúirt an fáig, "Ná tar chun chúntais liomsa, do sheir-</span>
<lb n="5521"/><span>bhíseach, a Thiarna, oir má thagair, ní saorfar aoinne beo id'</span>
<lb n="5522"/><span>láthair."</span></p>
<lb n="5523"/>
<lb n="5524"/><p><span>6.  Níor fhiad an píonós cruaig eaglach úd a imir Dia ar na daoine</span>
<lb n="5525"/><span>ciontach úd canrán ná monabar an phobail a chosc.  Agus a ghlac</span>
<lb n="5526"/><span>Aaron fhéin, an tArdshagart, agus a dhearbhsh<i>úr Máire, a bhí ina</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="5527"/><p><span>beanfháig, páirt insa mhonabar sion.  A bhí sórt formaid aca le Maois</span>
<lb n="5528"/><span>i dtaobh an údaráis mhóir budh thoil le Dia a thabhairt dho, agus a</span>
<lb n="5529"/><span>chromadar ar chnámhseáil, ag rá nách é Maois amháin a bhí naofa;</span>
<lb n="5530"/><span>go rabhadar féin chón naofa leis, agus gur labhair Dia leo chón maith</span>
<lb n="5531"/><span>agus a labhair sé le Maois.  A thóg Dia 153 an gnóth sion go ró-olc</span>
<lb n="5532"/><span>ortha, agus adúirt sé le Aaron go n-agróch sé an chaint sin go dian air</span>
<lb n="5533"/><span>muna mbeach gur sácrálag é chun a bheith ina ardshagart tré an oíle</span>
<lb n="5534"/><span>beannaithe a dhoirteadh ar a cheann.  Ach i dtaobh Mháire, a bhuail</span>
<lb n="5535"/><span>Dia airthe lobhrasaí trom, nó gríos gránna, trénar líonag a corp go léir</span>
<lb n="5536"/><span>le uiscóidí bréana, agus a thit an croiceann ina liabóga di.  A thiospáin</span>
<lb n="5537"/><span>Maois ar an ócáid seo a ghnáth-cheansacht.  A ghuig sé chun Dé ar a</span>
<lb n="5538"/><span>son, a lorg maithiúnas di, agus gan sampla saoltha a dhéanamh di.</span>
<lb n="5539"/><span>A éist Dia lena achainí.  Ach do ordaig sé í a bhreith amach as an gcampa</span>
<lb n="5540"/><span>agus í fhágan ar leithlig uadh an chuid eile dos n<a> daoine ar feag</span>
<lb n="5541"/><span>seachtaine fé an a<i>cíd ghránna sion.</span></p>
<lb n="5542"/>
<lb n="5543"/><p><span>7.  As ar éigean a bhí an bhuairt phríobháideach sin coiscithe an uair</span>
<lb n="5544"/><span>a éirig buairt gheneráltha insa phobal i gcuinnibh Maois.  Do aistríodar</span>
<lb n="5545"/><span>a gcampa uadh chnoc Horeb, an áit 'nar thug Dia a dhlí dhóibh, agus a</span>
<lb n="5546"/><span>thánadar go teora thír na geallúna chun seilbh a ghlacadh inte.  A chur</span>
<lb n="5547"/><span>Maois dhá fhear déag as go aon treibh don phobal le ordú Dé chun an</span>
<lb n="5548"/><span>tír sin a bhrath.  Adúirt sé leo, "Gabhaig tríd an dútha go léir agus</span>
<lb n="5549"/><span>féachaig cad é an sórd í: a' bhfuil sí torthúil, a' bhfuil cnuic agus</span>
<lb n="5550"/><span>sléibhte inte, a' bhfuilid cathracha agus bailthe móra inte, agus cad é</span>
<lb n="5551"/><span>an sórd dram daoine a chónaíonn inte.  Agus fillig chúghainn le cúntas</span>
<lb n="5552"/><span>cruinn, agus tugaig libh sampla dos na tortha do fhásann inte."</span></p>
<lb n="5553"/>
<lb n="5554"/><p><span>A ghabhadar rómpa; a shiúlaíodar an dútha uadh cheann di go dtí</span>
<lb n="5555"/><span>an ceann eile, agus déis dá fhichead lá a chaitheamh insa ghnóth sion,</span>
<lb n="5556"/><span>a chasadar chun an champa agus a thugadar leo sampla do sna tortha</span>
<lb n="5557"/><span>breátha saibhir a bhí ag fás inte.  A thánadar i láthair Maois agus</span>
<lb n="5558"/><span>Aaron agus a chnósaig an pobal go léir chun tuairisc na dútha a fháil</span>
<lb n="5559"/><span>uatha.  "A ghabhamair," ar siad, "tré an dútha go léir, agus <a ?></span>
<lb n="5560"/><span>mhion- agus a mhór-chuarda<ío>mair í.  As í an dútha as fearr agus</span>
<lb n="5561"/><span>as breátha fé an spéir í: dútha meala agus bainne í; na tortha as áille</span>
<lb n="5562"/><span>ar bith ag fás inte, fé mar a chíonn sibh as na samplaí seo a thugamar</span>
<lb n="5563"/><span>linn.  Atá sí clúdaithe le cathracha láidir daingean, agus fallaí</span>
<lb n="5564"/><span>tíompall ortha chón ard nach mór leis <an ?> spéir.  Agus fuireann</span>
<lb n="5565"/><span>chumasach, ghroí, chrógha a chónaíos inte: a chonacamair ann sliucht</span>
<lb n="5566"/><span>na seann-athach, nar seangáin sinn-ne i gcomórtas dhóibh."</span></p>
<lb n="5567"/>
<lb n="5568"/><p><span>Ar chlos na bhfocal sion don phobal, a thánaig lag-mhisneach agus</span>
<lb n="5569"/><span>eagla ortha, agus a chromadar ar osnaíl agus ar chanrán.  Do éirig</span>
<lb n="5570"/><span>Joshua agus Caleb, beirt dosna fearaibh a cuireag chun an 154 dútha</span>
<lb n="5571"/><span>a bhrath, agus adúradar:  "Ná tagach lagmhisneach ná eagla ar aoinne</span>
<lb n="5572"/><span>agaibh.  Tugaimís fé an ndútha agus buafam go uiriste ar an bhfuireann</span>
<lb n="5573"/><span>atá inte, oir atá Dia inár bhfochair agus troidfig sé ar ár son."  "Ná</span>
<lb n="5574"/><span>bacaimís dhóibh ar aon chor," arsa na deichniúr fear eile; "gabhaimís</span>
<lb n="5575"/><span>thórsta: ní fhiadfaimís seasamh go brách ina gcuinnibh.  A dhéan<f>aidís</span>
<lb n="5576"/><span>ceo dínn."  A scread an pobal go léir amach le aon ghuth amháin ag rá,</span>
<lb n="5577"/><span>"Toghaimís taoiseach ar an láthair seo dúinn fhéin agus fillimís don</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="5578"/><p><span>Égypt agus ná bímís a thuille do ár sn<o>í amach insa bhfásach dealbh,</span>
<lb n="5579"/><span>gránna, gortach so."</span></p>
<lb n="5580"/>
<lb n="5581"/><p><span>A chaith Maois agus a dhearbhráthair iad fhéin ar a nglúnaibh ag</span>
<lb n="5582"/><span>iarra<i>g ar an bpobal foighne a bheith aca agus a suaineas a ghlacadh.</span>
<lb n="5583"/><span>A labhair Joshua agus Caleb arís leo, ag rá, "Atá an dútha sion ana-</span>
<lb n="5584"/><span>bhreá ar fad: dútha sár-mhaith as ea í.  Atá Dia mar chabhair</span>
<lb n="5585"/><span>againn, agus déanfam cúncas go uiriste airthe, oir ní fhan<faig ?> brí</span>
<lb n="5586"/><span>ná misneach insa bhfuireann atá inte le neart eagla romhainn."</span>
<lb n="5587"/><span>A liúig an pobal go léir ina gcuinnibh agus a rugadar ar chlocha chun</span>
<lb n="5588"/><span>a maraithe.  Agus a mharóidís láithreach iad muna mbeach gur thios-</span>
<lb n="5589"/><span>páin Dia é féin ina ghlóire agus adúirt sé le Maois, "Cad fhaid go</span>
<lb n="5590"/><span>bhfoighneoigh mé leis an bpobal mallaithe seo ná creideann im' fhocail</span>
<lb n="5591"/><span>agus ná géilleann dom' mhíorúil?  Fág as mo shlí; ná cuir a thuille</span>
<lb n="5592"/><span>iom' chuinnibh; maróig mé le pláig an pobal ró-mhallaithe so, agus</span>
<lb n="5593"/><span>déanfaig mé thusa ad' phrionsa ar náisiún as iomadúla agus as fearr</span>
<lb n="5594"/><span>ná an droch-chine seo."  "A Thiarna," arsa Maois, "níl teora ná tomhas</span>
<lb n="5595"/><span>ar bith lead' thrócaire-se, agus ní féidir do aoinne ar bith do dhaonnacht</span>
<lb n="5596"/><span>ná do thruamhéil a bheartú.  Iarra<i>m ort an pobal bocht so, do phobal</span>
<lb n="5597"/><span>fhéin a fhuasclaís uadh an Égypt lead' mhór-chomhachta agus a thugais</span>
<lb n="5598"/><span>do dhlí naofa dhóibh lead' bhéal fhéin, agus a thugais lead ar do bhach-</span>
<lb n="5599"/><span>lainn iad go teora na dútha so a gheallais dá sinsear, maith dhóibh, a</span>
<lb n="5600"/><span>Thiarna thrócairig, agus ná agair an peaca so ortha."  "Tré do achainí-</span>
<lb n="5601"/><span>se," arsa Dia, "maith<f>eam dhóibh.  Áfaig dearbhaím dar me fhéin ná</span>
<lb n="5602"/><span>faic<f>ig aon fhear do sna sé chéad mhíle fearaibh úd a thugas amach</span>
<lb n="5603"/><span>liom uadh an 155 Égypt agus a chonaic mo ghlóire, ná fa<i>c<f>ig aon</span>
<lb n="5604"/><span>fhear díobh súd go brách an dútha úd a gheallas dhóibh ach amháin</span>
<lb n="5605"/><span>Joshua agus Caleb, a 'nis an fhírinne agus do fhan dílis dhomhsa."</span>
<lb n="5606"/><span>Ansion a thit an t-anam as an deichniúr fear eile a chur mímhisneach</span>
<lb n="5607"/><span>ar an bpobal, agus a chaith an pobal an oíche sin go léir gan chodladh</span>
<lb n="5608"/><span>gan suan, ag gol agus ag caoi, ag tabhairt droch-ghuíonna dhóibh fhéin,</span>
<lb n="5609"/><span>ag rá, "As trua ná fuaramair bás insan Égypt; as ma<i>rg nár mhairbh</span>
<lb n="5610"/><span>Dia sinn insa bhfásach.  Maróid na athaig sinn agus beid ár leanaí</span>
<lb n="5611"/><span>agus ár mná ina sclábhaithe aca."  As mair sin a chaitheadar an oíche</span>
<lb n="5612"/><span>go léir.  Ach ar maidean a shóinseáladar a n-aigne, a thánadar i láthair</span>
<lb n="5613"/><span>Dé agus Mhaois agus adúradar, "Atáimíd ullamh agus fonnmhar chun</span>
<lb n="5614"/><span>seilbh a ghlacadh insa dútha so agus chun troda ar a son."  "Ná bacaig</span>
<lb n="5615"/><span>don ghnóth sion," arsa Maois, "Ach géillig do ordaithe Dé."  Adúirt Dia</span>
<lb n="5616"/><span>leo, "A chualaig mé bhúr gcanrán iom' chuinnibh agus an guí a thug-</span>
<lb n="5617"/><span>abhair dhíbh fhéin, gur ma<i>rg dhíbh ná fuarabhair bás insa bhfásach</span>
<lb n="5618"/><span>so.  A gheobhaig sibh bás inte, agus glac<f>aig bhúr leanaí agus bhúr</span>
<lb n="5619"/><span>mná na ndúrabhair go mbeidís ina sclábhaithe ag sna athaig, glacfaig</span>
<lb n="5620"/><span>siad sion seilbh insa dútha mhaith bhreá úd a cheapas dhíbhse.  Ach ní</span>
<lb n="5621"/><span>chuirfig aon fhear agaibh atá os cionn fiche blian do aos cos go bráth</span>
<lb n="5622"/><span>inte.  A rinneabhair thana féin rebelúntacht deich n-uaire iom' chuin-</span>
<lb n="5623"/><span>nibh.  Ar an abhar sion caith<fig ?> sibh fanúint ar feag dá fhichid bliain</span>
<lb n="5624"/><span>insa bhfásach so, nó g<o> bhfaigh' go aoinne agaibh atá as cionn fiche</span>
<lb n="5625"/><span>blian bás inte.  Agus ansion tabharfaig mé seilbh na dútha sion do bhúr</span>
<lb n="5626"/><span>leanaí."  Agus hin é an píonós a chuir Dia ortha i dtaobh a n-eas-</span>
<lb n="5627"/><span>umhlacht.</span>
<lb n="5628"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="5629"/><p><span>8.  Anis, díreach fé mar a bhí an pobal úd ag triall tríd an fhásach</span>
<lb n="5630"/><span>chun seilbh a ghlacadh insa dútha álainn úd a gheall Dia dhóibh,</span>
<lb n="5631"/><span>atáimíd ag triall tré fhásach an tsaoil seo chun seilbh a ghlacadh i ríocht</span>
<lb n="5632"/><span>na bhflaitheas, i <d>tír an tsóláis shíorraí, an dútha atá go fírinneach</span>
<lb n="5633"/><span>fliuch le mil agus le bainne.  Agus fé mar a chailleadar súd tréna lag-</span>
<lb n="5634"/><span>mhisneach, agus tré an éadóchas 156 a thánaig ortha, go aon chance</span>
<lb n="5635"/><span>ar seilbh a fháil i dtír na geallúna, caillfeamna, tré ár lagmhisneach agus</span>
<lb n="5636"/><span>tré éadóchas as trócaire Dé, go aon chance ar ríocht na bhflaitheas.</span>
<lb n="5637"/><span>Chun í a bhuadh, atá comhrac againn le tabhairt dhos na athaig, dhos</span>
<lb n="5638"/><span>na triúr athaig láidir comhachtach míthrócaireach so, an diabhal, an</span>
<lb n="5639"/><span>saol agus an cholainn, nar seangáin suarach laga sinne i gcomórtas</span>
<lb n="5640"/><span>dhóibh.  Áfaig ná teipeach ár misneach orainn.  Cuimhnímís amha<i>l</span>
<lb n="5641"/><span>adúirt an bheirt fhear crógha úd, Joshua agus Caleb, go bhfuil Dia mar</span>
<lb n="5642"/><span>chabhair againn, go dtroidfig sé ar ár son, agus lena chabhair sion go</span>
<lb n="5643"/><span>ndéanfam ceo díobh.  "Oir as féidir linn na uile nithe a dhéanamh," arsa</span>
<lb n="5644"/><span>an tAspal, "agus go aon ghleo a bhuadh, tré chomhachta an Té a chabh-</span>
<lb n="5645"/><span>raíonn linn.</span>
<lb n="5646"/>
<pb n="127"/></p>
<lb n="5647"/>
<lb n="5648"/><p><span>XXVII.  CORE, DATHAN, Etc.</span></p>
<lb n="5649"/>
<lb n="5650"/><p><span>Num.16 et seq.  1.  Beagán laetheanta adéis an bhua<i>reamh ghener-</span>
<lb n="5651"/><span>áltha úd, ar nar thráchtas libh iom' chomhrá</span>
<lb n="5652"/><span>déanach, do éirig buairt eile ana-mhór i gcuinnibh Mhaois ar measc</span>
<lb n="5653"/><span>maithibh agus mór-uaislí an phobail.  A 'niseas dhíbh gur thoigh Dia as</span>
<lb n="5654"/><span>an bpobal aon treibh amháin, treibh Levi, chun a bheith ina sagairt</span>
<lb n="5655"/><span>aige, agus as an dtreibh sin gur thoibh sé aon family amháin, family</span>
<lb n="5656"/><span>Aaron, dearbhráthair Mhaois, chun go mbeidís ina n-ardshaga<i>rt aige.</span>
<lb n="5657"/><span>A ghlacadar na uaisle eile don treibh chéanna sion, agus cuid eile do</span>
<lb n="5658"/><span>mhaithibh an phobail, formad mór chun Maois agus a dhearbhráthair</span>
<lb n="5659"/><span>mar gheall ar an gnóth sion.  Agus a thánaig dhá chéad agus deichn<i>úr</span>
<lb n="5660"/><span>agus dá fhichead díobh, leis na cinn a bhí ortha - Core, Dathan agus</span>
<lb n="5661"/><span>Abiron a n-ainm - chun Maois agus Aaron agus adúradar go feargach</span>
<lb n="5662"/><span>leo, "Atánn sibh fada bhúr ndóchain in bhúr máistrí agus in bhúr</span>
<lb n="5663"/><span>dtíoránaig ar phobal Dé atá go aon phiuc chón naofa libhse.  Ní beag</span>
<lb n="5664"/><span>dhíbh an fhaid atánn sibh ag déanamh aindlí agus daorsmacht ar</span>
<lb n="5665"/><span>phobal an Tiarna."</span></p>
<lb n="5666"/>
<lb n="5667"/><p><span>A labhair Maois go caoin leo, ag rá: "Tagach gach fear dhíbh anso</span>
<lb n="5668"/><span>amáireach i láthair Dé agus tugach go aoinne agaibh túiseoir nó censer</span>
<lb n="5669"/><span>agus ofrálaig túis don Tiarna agus tiospán<f>aig se sion cé iad an dram</span>
<lb n="5670"/><span>a thoibh sé chun a bheith 'na n-ardshagairt aige."  Ansion, ag díriú a</span>
<lb n="5671"/><span>chomhrá chun Core agus a ghaoltha, adúirt sé:  "As mór an éirí</span>
<lb n="5672"/><span>anáirde seo oraibhse, a chlann Levi: níleann sibh sásta gur phiuc Dia</span>
<lb n="5673"/><span>sibhse amach as go aon treibh eile atá ina phobal chun go mbeach sibh</span>
<lb n="5674"/><span>in bhúr saga<i>rt aige, 157 ach ní foláir dhíbh lámh a bheith agaibh</span>
<lb n="5675"/><span>insan ardshagartacht a cheap Dia do fhamily amháin ar leithlig.  Oir</span>
<lb n="5676"/><span>cé mise nó mo dhearbhráthair, go leofaimís a leithéid sin do onóir a</span>
<lb n="5677"/><span>cheapadh dhúinn fhéin?  Ní iom' chuinnibhse, ná i gcuinnibh mo</span>
<lb n="5678"/><span>dhearbhráthar, atánn sibh ag éirí anáirde, ach i gcui<nni>bh Dé."</span></p>
<lb n="5679"/>
<lb n="5680"/><p><span>A thánadar an dá chéad agus deich agus dá fhichid fear úd, agus an</span>
<lb n="5681"/><span>pobal go léir a' lar na bháireach agus a sheasaíodar as cuinne dhorais</span>
<lb n="5682"/><span>an Tabernacle.  A chuir Moais sic iarraig ar Chore, Dathan agus</span>
<lb n="5683"/><span>Abiron teacht chuige, ach a dhiúlthaíodar teacht agus as amhla a chromadar</span>
<lb n="5684"/><span>ar Maois a spídiú agus tarcuisne a thabhairt dho.  A imig se sion ag</span>
<lb n="5685"/><span>triall ortha agus a rug sé leis prionsa go aon treibh don phobal ag iarra<i>g</span>
<lb n="5686"/><span>ar an dtriúr úd teacht do láthair Dé.  Ach ní thiucfaidís.  Do fhan gach</span>
<lb n="5687"/><span>fear aca ina sheasamh ag doras a chábáin féin, ag tabhairt droch-chainte</span>
<lb n="5688"/><span>do Mhaois.  Adúirt se sion leis an bpobal, "Scaraig agus deighlig sibh</span>
<lb n="5689"/><span>fhéin uadh an dram mallaithe seo ar eagla go ngreamóifí sibh insa</span>
<lb n="5690"/><span>díolthas atá le imirt ortha."  An uair a dhruid an pobal amach uatha,</span>
<lb n="5691"/><span>a tiospánag glóire Dé as cionn an Tabernacle, agus a chromadar an dá</span>
<lb n="5692"/><span>chéad agus deich fear agus dá fhichid úd ar thúis do ofráil do Dhia.</span>
<lb n="5693"/><span>Ansion a sheasaimh Maois idir an pobal agus cábáin Chore, Dathan agus</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="5694"/><p><span>Abriron, a leath a lámha amach chun Dé agus adúirt le guth ard:  "Má</span>
<lb n="5695"/><span>fhaighid na daoine seo bás le aon a<i>cíd nó pláig lenar mhaith le Dia</span>
<lb n="5696"/><span>bás a imirt ar dhaoine, bíoch fhios agaibh nách é Dia a chur mise mar</span>
<lb n="5697"/><span>stiúrathóir oraibh; ach má imreann Dia bás ortha nár imir sé riamh</span>
<lb n="5698"/><span>fós ar aon daoine eile, má scoiltheann an talamh fútha, agus iad fhéin,</span>
<lb n="5699"/><span>a muintir, a gcábáin agus a gcuid a shlogadh síos go Ifreann, bíoch fhios</span>
<lb n="5700"/><span>agaibh gurbh é Dia féin a chur mise chúghaibh agus nár dheineas dlí ná</span>
<lb n="5701"/><span>riail a chur ar bun ach do réir mar do ordaig se sion dom."  As ar éigean</span>
<lb n="5702"/><span>a bhí na focail sin ráite aige an uair a chrith an talamh, do oscail sí as</span>
<lb n="5703"/><span>a chéile agus slogag na daoine mallaithe sin, mar aon lena muintir, síos</span>
<lb n="5704"/><span>ina mbeathaig go Ifreann.  A theith an pobal go léir le neart scanradh.</span>
<lb n="5705"/><span>A thánaig s<p>lanc tintí uadh ghlóire Dé agus a rin sí luaithreán don dá</span>
<lb n="5706"/><span>chéad agus deich fear agus dá fhichead úd a bhí ag ofráil túis don</span>
<lb n="5707"/><span>158 Tiarna i gcuinnibh an riail a chur sé ar bun.  Do ordaig Maois don</span>
<lb n="5708"/><span>sagart Eleazar na túiseoirí a bhí ags na fearaibh sin a thógain agus iad</span>
<lb n="5709"/><span>a bhualadh amach le casúr ina bplátaí, agus na plátaí sin a thairneáil</span>
<lb n="5710"/><span>don olthóir, "Adonn," ar sé, "go mbeidís na plátaí sin ina <bh>fínnithe</span>
<lb n="5711"/><span>seasamh<acha> go brách, nách ceart do aoinne céim sagairt a ghlacadh</span>
<lb n="5712"/><span>air fhéin muna nglaofaig Dia, nó an dram a ceapag le údarás Dé, chun</span>
<lb n="5713"/><span>an staid lán-naofa, lán-chontabhartach sion é.</span></p>
<lb n="5714"/>
<lb n="5715"/><p><span>2.  Níor choisc an sampla eaglach an pobal uadhna mallathacht, ach</span>
<lb n="5716"/><span>a' lar na bháireach a éiríodar chun Maois agus chun Aaron, ag rá gur</span>
<lb n="5717"/><span>budh iad budh bhun le bás uafásach na mallathóirí úd, agus a chuir-</span>
<lb n="5718"/><span>eadar chun iad a mharú.  A theith Maois agus a dhearbhráthair don</span>
<lb n="5719"/><span>Tabernacle, agus a chlúdaig scamall trom dorcha í, agus a tiospánag</span>
<lb n="5720"/><span>glóire Dé as an scamall.  Adúirt Dia le Maois, "Imig lead go diair amach</span>
<lb n="5721"/><span>as an bpobal ró-mhallaithe seo.  Oir millfig mé gan stad iad."  "Brostaig</span>
<lb n="5722"/><span>ort," arsa Maois le Aaron: "gaibh chúghad túiseoir, cuir tine uadh an</span>
<lb n="5723"/><span>olthóir inte agus túis airthe, gaibh tríd an bpobal, oir a phléasc fearg</span>
<lb n="5724"/><span>Dé thana féin ortha."</span></p>
<lb n="5725"/>
<lb n="5726"/><p><span>A rin sé amhla sion agus a shaor sé an pobal uadh an tine a chur Dia</span>
<lb n="5727"/><span>a' rith eatora lenar maraíog ar leagadh na súl, ceithre mhíle déag agus</span>
<lb n="5728"/><span>seacht céad díobh.  Amhla sion a thiospáin Dia nách ceart do aoinn<e></span>
<lb n="5729"/><span>lena údarás féin, ná le údarás dhuine ar bith, sagartóireacht a ghlacadh</span>
<lb n="5730"/><span>air féin muna nglaofaig Dia é chun a ghlacadh.</span></p>
<lb n="5731"/>
<lb n="5732"/><p><span>3.  Chun an fhírinne so a chur go glan i dtuigsin go brách dhos na uile</span>
<lb n="5733"/><span>dhaoine, adúirt Dia le Maois, "Glaoig chúghad prionsa gach treibh</span>
<lb n="5734"/><span>don phobal, agus tugach gach ceann aca a shlat nó a bhata lámh doit.</span>
<lb n="5735"/><span>Scríobhach sé a ainm féin agus ainm a threibh ar an mbata, agus tugach</span>
<lb n="5736"/><span>Aaron a bhata fhéin doit agus a ainm scríofa air.  Cuirtear na trí bhata</span>
<lb n="5737"/><span>déag isteach insa chuid as naofa don Tabernacle mar a bhfuil A<i>rc</span>
<lb n="5738"/><span>na Conradh ina bhfuilid an dá chlár cloiche ar nar scríobhaig mis<e></span>
<lb n="5739"/><span>na deich n-athanta lem' láimh fhéin.  Fágtar ansion iad ar feag na oíche</span>
<lb n="5740"/><span>agus tógtar amach ar maidean iad, agus pé bata arna mbeig duilliúr</span>
<lb n="5741"/><span>agus bláth, as í an treibh agus an duine na bhfuil <a> ainm gearrtha ar</span>
<lb n="5742"/><span>an mbata sion do thoibh mise chun a bheith ina sagairt agam."</span>
<lb n="5743"/></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="5744"/><p><span>A dearnag amhla sion, agus ar maidean 159 a tógag amach iad agus</span>
<lb n="5745"/><span>a bhíodar go léir glan bán gan duilliúr gan bhláth.  Áfaig a bhí bata</span>
<lb n="5746"/><span>Aaron clúdaithe le duilliúr, le bláth agus le tortha lán-a<i>big.  Bata</span>
<lb n="5747"/><span>feoit<e> tirim a budh ea é, do adhmad crainn almonds.  Agus ar a</span>
<lb n="5748"/><span>thógan amach a bhí sé chón úr agus a bhí an tráth a baineag é as an</span>
<lb n="5749"/><span>gcrann.</span></p>
<lb n="5750"/>
<lb n="5751"/><p><span>Adúirt Dia le Maois, "Cuir an bata sion isteach insa chórtha mar a</span>
<lb n="5752"/><span>bhfuilid an dá chlár cloiche ar na scríobhas na deich n-athanta lem'</span>
<lb n="5753"/><span>láimh fhéin, chun go mbeach sé 'na chomhartha seasmhach ar an</span>
<lb n="5754"/><span>rebelúntacht a rin mo phobal iom' chuinnibhse, agus ná leofach duine</span>
<lb n="5755"/><span>díobh baint lem' shagartóireacht-sa a thuille."</span></p>
<lb n="5756"/>
<lb n="5757"/><p><span>A thit an gnóth sion amach insa tara blia<i>n adéis a shaorag iad uadh</span>
<lb n="5758"/><span>an Égypt.  A bhíodar ocht mblia<i>n déag agus fiche eile ag gabháil tríd</span>
<lb n="5759"/><span>an bhfásach, ag aistriú uadh áit go áit do réir mar do ordaig Dia dhóibh.</span>
<lb n="5760"/><span>Ar an bhfeag sion a bhíodar umhal go leor do Dhia agus do Mhaois.</span>
<lb n="5761"/><span>Áfaig insa cheathrú mhí don dathadú blia<i>n - agus a b'í sin an bhlia<i>n</span>
<lb n="5762"/><span>déanach a chaitheadar insa bhfásach - a chrom an pobal ar a seana-</span>
<lb n="5763"/><span>ghnáth-bhéas.</span></p>
<lb n="5764"/>
<lb n="5765"/><p><span>4.  A bhíodar tuirseach, tnáite uadh a n-aistear fada tríd an bhfásach,</span>
<lb n="5766"/><span>agus a bhíodar cortha don mhanna a chur Dia go aon mhaidean anuas</span>
<lb n="5767"/><span>uadh neamh mar bhia chúghtha ar feag na dá fhichid blian sion.</span>
<lb n="5768"/><span>A labh<r>adar go poiblí i gcuinnibh Dé agus Mhaois, ag rá, "Canathaobh</span>
<lb n="5769"/><span>gur thug Dia ar aon chor amach sinn uadh an Égypt chun sinn a mharú</span>
<lb n="5770"/><span>i<n>sa bhfásach uaigneach so?  Níl arán ná feoil le n-ithe againn.</span>
<lb n="5771"/><span>Atáimíd cortha don mhanna so:  bia ró-éadrom as ea é.  Ní fhaicid ár</span>
<lb n="5772"/><span>súile ach gainimh.  Crann ná tor ná páirc ghlas, abhainn ná sruthán,</span>
<lb n="5773"/><span>níl radharc le fáil ortha, ach fásach leathan fada gainmheach na bhfuil-</span>
<lb n="5774"/><span>imíd ag gabháil tríthe le dhá fhichid blian."</span></p>
<lb n="5775"/>
<lb n="5776"/><p><span>A thóg Dia an chaint sion go olc ortha, agus mar gheall airthe, agus</span>
<lb n="5777"/><span>mar dhíolthas ortha, a chur sé chúghtha athracha ní tintí, nó piastaí</span>
<lb n="5778"/><span>sciathánach, i bhfuirm eascúin, chón mairtheach sion go bhfuigheach</span>
<lb n="5779"/><span>na daoine na dtéach a n-anál fútha, nó a gcealg i ndoimhneas ionta,</span>
<lb n="5780"/><span>bás amhail as go ndófaí insa tine iad.  Agus hen é an fáth nar tugag</span>
<lb n="5781"/><span>aithreacha ní tintí do ainm ortha, go saoraig Dia sinn.</span></p>
<lb n="5782"/>
<lb n="5783"/><p><span>A ghlac an pobal go léir sceon mór roimh an phláig sin.  A scuireadar</span>
<lb n="5784"/><span>dá monabar agus a thánadar go umhal 160 brónach i láthair Mhaois</span>
<lb n="5785"/><span>agus adúradar le deora, "A pheacaíomair go mór i gcuinnibh Dé agus</span>
<lb n="5786"/><span>iod' chuinnibhse.  Iarraimíd ort do achainí a chur chun Dé go dtógfach</span>
<lb n="5787"/><span>sé dhínn a' phláig mhairtheach so."</span></p>
<lb n="5788"/>
<lb n="5789"/><p><span>A ghuig Maois chun Dé ar a son, agus adúirt Dia leis, "Déin athar</span>
<lb n="5790"/><span>ní do phrás agus cuir ag crochadh é ar bharra polla agus féachach go</span>
<lb n="5791"/><span>aoinne a cealgófar air agus leigheasfar iad.  A rin Maois amhla sion</span>
<lb n="5792"/><span>agus a saorag an pobal uadh an bpláig mairtheach úd.</span></p>
<lb n="5793"/>
<lb n="5794"/><p><span>5.  Titeann an gnóth céanna sin amach dhúinne i slí spirideáltha.  Oir,</span>
<lb n="5795"/><span>fé mar a bhí an pobal úd tuirseach, tnáite, cortha uadhs na ainnisí a</span>
<lb n="5796"/><span>thárlaig dóibh in<a> dtriall tríd an bhfásach ar an dútha a geallag</span>
<lb n="5797"/><span>dóibh, amhla sion bímíd-ne go minic tuirseach cortha tnáite do-</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="5798"/><p><span>shásta do dhruim na <n->anacraí agus na <n->ainnisí a tharlaíonn</span>
<lb n="5799"/><span>dúinn uadh am go am inár slí tríd an saol so, ag triall ar ár ndútha</span>
<lb n="5800"/><span>cóir fhéin, flaitheas Dé.  Agus má chromaimíd ar mhunabar i gcuinnibh</span>
<lb n="5801"/><span>riarú Dé, má bhímíd míbhuíoch de, guintear agus cealgtar go mair-</span>
<lb n="5802"/><span>theach sinn le anál na n-athracha ní tintí, deamhain Ifrinn.  Agus fé</span>
<lb n="5803"/><span>mar a saorag an pobal le féachain ar an athar ní práis do ardaíog ar</span>
<lb n="5804"/><span>pholla insa champa, saorfar agus leigheasfar sinne lenár súile a chaith-</span>
<lb n="5805"/><span>eamh ar an Té sion nar chomhartha air an t-athar ní práis úd, as é sin</span>
<lb n="5806"/><span>Íosa Críost mac Dé agus mac Mhuire, ardaithe agus tairneáltha ar</span>
<lb n="5807"/><span>chruis.  Oir 'niseann sé féin dhúinn gur comhartha air fhéin an t-athar</span>
<lb n="5808"/><span>ní úd, ag labhairt le Nicodemus, uasal Iúdéach a thánaig go príobháid-</span>
<lb n="5809"/><span>each istoíche chuige ag lorg teagasc air.  Adúirt sé, "Fé mar do ardaig</span>
<lb n="5810"/><span>Maois suas an athar ní insa bhfásach chun go leigheasfaí go aoinne a</span>
<lb n="5811"/><span>cealgag leis na athrach<a> ní tintí, amhla sion ní foláir Mac an Duine do</span>
<lb n="5812"/><span>ardú suas chun ná caillfí aoinne a chreideann ann, ach go mbeach an</span>
<lb n="5813"/><span>bheatha shíoraí aige.  Oir a ghráig Dia an domhan chón mór sin gur</span>
<lb n="5814"/><span>thug sé a aon-mhac fhéin suas chun báis ar son an domhain chun go</span>
<lb n="5815"/><span>mbeach an bheatha shíoraí ags go aoinne a chreideann ann."</span></p>
<lb n="5816"/>
<lb n="5817"/><p><span>Hen í, mar sion, an leigheas atá agadsa, agamsa agus agus go aon</span>
<lb n="5818"/><span>161 Chrío<s>taí eile a shaor<f>aig agus a leigheasfaig sinn uadhs go</span>
<lb n="5819"/><span>aon ghuin, cealg agus gortadh a dhéanaid na saídithe ní tintí a lámhann</span>
<lb n="5820"/><span>an deamhan linn, nó na tiomtáisiúin a thagann orainn uadh am go am.</span>
<lb n="5821"/><span>Caithimís ár súile ar Chríost tairneáltha ar chruis mar gheall orainn,</span>
<lb n="5822"/><span>agus ní baol dúinn.  Más boichtineacht a ghuilleann orainn, cad é an</span>
<lb n="5823"/><span>tábhacht í i gcomórtas dá bhoichtineacht súd, fuar lomnochtaithe ag</span>
<lb n="5824"/><span>crochadh ar chruis.  Más breoiteacht nó droch-shláinte a chuireann pian</span>
<lb n="5825"/><span>orainn, cad é an tábhacht í i gcomórtas don phian a bhí air sin, do</span>
<lb n="5826"/><span>dhruim go aon chnámh dá cholainn a bheith as ionad agus go aon</span>
<lb n="5827"/><span>fhéith agus lútha ina chorp a bheith briste.  Más brón croí nó buaireamh</span>
<lb n="5828"/><span>aigne a ghuilleann orainn, ní tábhacht í seachas an brón mairtheach</span>
<lb n="5829"/><span>a bhí ar a chroí súd an tráth a liúig sé go truamhéileach ar a Athair, ag</span>
<lb n="5830"/><span>rá, "Mo Dhia, Ó mo Dhia, canathaobh gur thréigis mé?"  Más spíde</span>
<lb n="5831"/><span>nó tarcuisne a fuaramar gan chúis a chuireann doshástacht orainn</span>
<lb n="5832"/><span>cuimhnímís ar an spíde, ar an tarcuisne agus an neamh-a<i>this a fuair</span>
<lb n="5833"/><span>se sion uadh an scata mallaithe úd a bhí ag seasamh ag bun a chruise,</span>
<lb n="5834"/><span>ag scíg, ag magadh agus ag gáirí fé<na ?> phianta, ag rá, "Do fhóir</span>
<lb n="5835"/><span>sé ar dhaoine eile, agus anis ní féidir dho fhóirthean air fhéin.  Do shaor</span>
<lb n="5836"/><span>sé daoine eile uadh bhás: canathaobh ná saorann sé é féin anis uaithe?</span>
<lb n="5837"/><span>Adúirt sé gurb é Mac Dé é: más é Dia a Athair, saorach sé anis é uadh</span>
<lb n="5838"/><span>n-ár lámha-na!  A Chríost, a Mhic Dé, tar anuas don chruis agus</span>
<lb n="5839"/><span>creidfeam ionad."</span></p>
<lb n="5840"/>
<lb n="5841"/><p><span>Ins go aon bhuairt, mar sion, ins go aon bhrón, ainnise, anacra agus</span>
<lb n="5842"/><span>tiomtáisiún a thagann agus nách foláir a theacht orainn, caithimís i</span>
<lb n="5843"/><span>gcónaí ár súile ar Íosa Críost céasta ar an gcruis agus sca<i>pfid dínn,</span>
<lb n="5844"/><span>mar a sca<i>peann an ceo.</span></p>
<lb n="5845"/>
<lb n="5846"/><p><span>6.  Adéis go aon trioblóid, crá agus céasadh do fhuilig an fear ró-naofa</span>
<lb n="5847"/><span>úd, Maois, uadh an bpobal asumhal annrianta úd a shaor sé uadh an</span>
<lb n="5848"/><span>Égypt agus a sheol sé ar feag dá fhichid blian tríd an bhfásach, a bhí</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="5849"/><p><span>aon chrá agus chéasadh amháin eile le gabháil tríd aige chun go mbeach</span>
<lb n="5850"/><span>sé lán-oiriúnach ar sheilbh a ghlacadh i nglóire Dé.  Oir uadh thúis</span>
<lb n="5851"/><span>domhain a bhí sé achtaithe uadh bhéal Dé gur tré a lán trioblóidí a</span>
<lb n="5852"/><span>gheobhaig aoinne dol isteach go ríocht na bhflaitheas.  Uadh chaith an</span>
<lb n="5853"/><span>fear naofa úd droch-úsáid do fhulang 162 uadh phobal Dé, ní aon</span>
<lb n="5854"/><span>ionadh gur fhuilig sé droch-úsáid uadh phobal an deamhain.</span>
<lb n="5855"/><span>Num.22.  A bhí an pobal Abhra i gcampa ar theorainn dhútha</span>
<lb n="5856"/><span>chlainne Moab, náisiún a shíolthaig uadh Moab mac Lot,</span>
<lb n="5857"/><span>a bhí aige lena iníon fhéin an tráth a saorag é uadh loscadh Sodom agus</span>
<lb n="5858"/><span>Gomorrah, amhail a 'niseas roimhe seo dhíbh.  A ghlac an rí a bhí ar</span>
<lb n="5859"/><span>an gcine sin eagla roimh iomadúlacht an phobail Abhra, ag meas go</span>
<lb n="5860"/><span>ndéanfaidís cúncas ar a dhútha fhéin.  A bhí fáig nar budh ainm dho</span>
<lb n="5861"/><span>Balam i dtír Madian, dútha a bhí leastiar do dhútha Moab.  Fáig</span>
<lb n="5862"/><span>fírinneach a budh ea é, cé go raibh sé saintiúil.  A chuir an rí teachtairí</span>
<lb n="5863"/><span>onórach chuige le tabharaistí ana-shaibhir a' iarraig air teacht agus a</span>
<lb n="5864"/><span>mhallacht a thabhairt don phobal.  Adúirt Dia leis gan baint le imeacht</span>
<lb n="5865"/><span>leo, do bhrí gur bheannaig sé fhéin an pobal sion.  Ar an abhar sion a</span>
<lb n="5866"/><span>dhiúlthaig Balam dul leo.  A chur an rí arís teachtairí ní budh onóraí</span>
<lb n="5867"/><span>agus tabharaistí ní budh shaibhrí chuige.  Agus adéis sórd cead a fháil</span>
<lb n="5868"/><span>uadh Dhia a ghluais sé leo.  Ar a shlí dho a chonairc an t-asal ar na raibh</span>
<lb n="5869"/><span>sé ar marcaíocht aingeal le claíomh tarrainte insa bhóthar roimpe</span>
<lb n="5870"/><span>agus a rith sí i leath-thaoibh.  A chrom sé ar í a bhataráil agus a thit</span>
<lb n="5871"/><span>sí féna chosa, agus le leonú Dé a labhair sí le guth daonna ag gearán</span>
<lb n="5872"/><span>ar an droch-úsáid a thug an máistir di.  A fua<i>r Balam ansion radharc</span>
<lb n="5873"/><span>ar an aingeal agus adúirt go gcasfach abhaile munar mhaith leis an</span>
<lb n="5874"/><span>aingeal é a dhul le teachtairí an rí.  "Eirig leo," arsa an t-aingeal.</span>
<lb n="5875"/><span>"Áfaig ar do bhás ná abair aon fhocal ach na focail <a ?> chuirfig Dia</span>
<lb n="5876"/><span>id' bhéal."</span></p>
<lb n="5877"/>
<lb n="5878"/><p><span>A ghluais sé leo agus an uair a shrois sé an rí a rug se sion é suas ar</span>
<lb n="5879"/><span>chnoc ard a bhí as cionn champa an phobail Abhra.</span></p>
<lb n="5880"/>
<lb n="5881"/><p><span>Numb.23-24.  7.  An tráth a chaith Balam a shúile ar an gcampa, a</span>
<lb n="5882"/><span>chrom sé ar an bpobal a bheannú.  "As chun mallacht</span>
<lb n="5883"/><span>a chur ortha a thu<gas>-sa anso thu," arsa'n rí, "agus as amhla atháirse</span>
<lb n="5884"/><span>ag tabhairt beannachta dhóibh."  "Nár 'niseas-<s>a dhoit' theachtairí,"</span>
<lb n="5885"/><span>arsa Balam, "ná fiadfainn focal a rá ach fé mar a chuirfeach Dia im'</span>
<lb n="5886"/><span>béal é?  Áfaig déin an méid seo:  tóg seacht n-olthóir ar an gcnoc so i</span>
<lb n="5887"/><span>gcomhair 163 na maideana amá<i>rig.  Cuir corpa reithe agus gamhna</span>
<lb n="5888"/><span>ar go aon olthóir agus déanfadsa iad do íobairt don Tiarna agus budh</span>
<lb n="5889"/><span>fhéidir go sóinseál<f>ach sé an <t->ordú a thug sé dhom."</span></p>
<lb n="5890"/>
<lb n="5891"/><p><span>A dearnag an gnóth sin trí maideana i ndiagh a chéile. Áfaig ní raibh</span>
<lb n="5892"/><span>maith ann.  Níor fhiad an fáig mallaithe aon ní a rá leis an bpobal ach</span>
<lb n="5893"/><span>beannacht a thabhairt dhóibh, ag rá, "A chur Balac, rí Moab, fios</span>
<lb n="5894"/><span>oramsa, ag rá, "Tair chúgham agus tabhair mallacht do phobal a thánaig</span>
<lb n="5895"/><span>uadh an Égypt."  Cionas a thabharfainn-se mallacht don dram a</span>
<lb n="5896"/><span>bheannaig Dia?  Níl aon diablaíocht ná dia bréagach ar measc clainne</span>
<lb n="5897"/><span>Jacob.  Éireoig réalthán nua ortha, agus fás<f>aig buinneán uatha a</span>
<lb n="5898"/><span>bheig ina mháistir ar an domhan nó go bhfaighig mo anam bás na</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="5899"/><p><span>bhfíoréan.  Tiucfaig i loingeas cogaig dram uadh an Iodáile agus</span>
<lb n="5900"/><span>déanfaid cúncas ar an ndomhan thior agus caillfear iad féin insa deire."</span></p>
<lb n="5901"/>
<lb n="5902"/><p><span>8.  Ins na focail seo a rin sé tairngreacht ar theacht ar Slánathóra</span>
<lb n="5903"/><span>agus ar an gcúncas a dhéanfaidís na Rómhánaig ar an domhan, nithe</span>
<lb n="5904"/><span>nár thit amach go ceann chúig chéad blian uadh an lá úd.</span></p>
<lb n="5905"/>
<lb n="5906"/><p><span>Adúirt an rí go míchéatach leis.  "A cheapas do thig a líonadh le ór</span>
<lb n="5907"/><span>agus le airgead dá ndéanfá mallacht a thabhairt don phobal so.  Áfaig</span>
<lb n="5908"/><span>anis scaoilfig me abhaile folamh thu.  Adúirt Balam:  "Níl Dia cosúil le</span>
<lb n="5909"/><span>duine, go sóinseál<f>ach sé a aigne.  Pé ní adéarfaig sé cólíon<f>aig sé gan</span>
<lb n="5910"/><span>dearmad é.  Ach a bhéarfadsa comhairle dhoit cionas a thiucfair ar an</span>
<lb n="5911"/><span>ní atá uait a dhéanamh, mallacht Dé a tharraint ar an bpobal so.  Cuir</span>
<lb n="5912"/><span>na óig-mhná as áille agus as uaislí id' náisiún chun an champa sion, agus</span>
<lb n="5913"/><span>meallfaid na feara atá ann chun na áite seo, ciontóig leo agus déanfaig an</span>
<lb n="5914"/><span>dia bréagach so atá agaibhse do adhradh agus tréigfid a nDia fírinneach</span>
<lb n="5915"/><span>fhéin, agus imreoig sé díolthas ortha i bhfad níos measa ná dá mbeinnse</span>
<lb n="5916"/><span>a' tabha<i>rt mallachtaí go brách dhóibh."  A ghlac an rí an chomhairle</span>
<lb n="5917"/><span>ard-mhallaithe sin.  A mhealladar na mná na feara Abhra chun ciontú</span>
<lb n="5918"/><span>leo agus a gcreideamh a thréigean.  Agus a chuir Dia pláig ortha a</span>
<lb n="5919"/><span>mhairbh i mbeagán aimsire ceithre mhíle fichid díobh.  Chun an</span>
<lb n="5920"/><span>phláig sion a chosc, a chroch Maois, le ordú Dé, go aon phrionsa uasal</span>
<lb n="5921"/><span>a bhí ciontach insa 164 ghnóth sion.</span></p>
<lb n="5922"/>
<lb n="5923"/><p><span>Num.25.  9.  An fhaid agus a bhíodar sion ar chrochadh, agus an</span>
<lb n="5924"/><span>phláig ag marú na ndaoine, a tháinig Zambri, prionsa</span>
<lb n="5925"/><span>threibh Shimeon, le Cozbi iníon an phrionsa budh uaisle agus budh</span>
<lb n="5926"/><span>onóraí ar measc chine Moab, isteach insa champa agus a rug leis í ina</span>
<lb n="5927"/><span>chábán chun ciontú lé.  A lean Phineas, mac an ard-shagair<t>, iad,</span>
<lb n="5928"/><span>agus a mhairbh le aon <t>sá amháin dá chlaíomh an péire mallaithe,</span>
<lb n="5929"/><span>agus ansion do stad an phláig uadh an bpobal.</span></p>
<lb n="5930"/>
<lb n="5931"/><p><span>As mar sin a millfí pobal Dé ar fad trí dhroch-chomhairle fháig</span>
<lb n="5932"/><span>mhallaithe muna mbeach gur saorag iad tré dhíogras shagairt bhean-</span>
<lb n="5933"/><span>naithe.  "Budh mhór an <t->ádh don phobal úd," arsa Naomh Ambrós,</span>
<lb n="5934"/><span>"a leithéid sin do shagart a bheith eatartha.  A bhuaig a bheannacht ar,</span>
<lb n="5935"/><span>agus choisc sí, an díobháil a rin saint agus ampla an mhallathóra Balam</span>
<lb n="5936"/><span>dhóibh.  Beig," ar sé, "go deire an tsaoil in Eaglais Chríost sagairt</span>
<lb n="5937"/><span>saintiúil ar nós Bhalam, mar a 'niseann an t-Aspal dhúinn, agus déanfaid</span>
<lb n="5938"/><span>siad díobháil agus ceataí mhór do phobal Dé.  Ar an abhar sion as ceart</span>
<lb n="5939"/><span>dhos na Críostaithe guíochain do ghnáth le dúthracht mhór chun Dé,</span>
<lb n="5940"/><span>sagairt naofa a chur chúghtha a chosnóig iad uadhs na meithirí a</span>
<lb n="5941"/><span>thiucfaig chúghtha i gcló chaorach.</span>
<lb n="5942"/>
<pb n="133"/></p>
<lb n="5943"/>
<lb n="5944"/><p><span>XXVIII.  DEATH OF MOSES </span></p>
<lb n="5945"/>
<lb n="5946"/><p><span>1.  Adéis a tharraig an fáig mallaithe úd, Balam, fé mar a 'niseas</span>
<lb n="5947"/><span>roimhe seo dhíbh, tréna dhroch-chomhairle, an pobal Abhra chun an</span>
<lb n="5948"/><span>peaca trom úd a dhéanamh, nar agair Dia ortha tré ceithre mhíle</span>
<lb n="5949"/><span>fichid díobh a mharú le pláig, a chas an mallathóir chun a dhútha</span>
<lb n="5950"/><span>fhéin.  Do ordaig Maois don tsagart beannaithe Phineas dhá mhíle</span>
<lb n="5951"/><span>déag saighdiúirí a bhreith leis agus lot a dhéanamh ar an dútha inar</span>
<lb n="5952"/><span>chónaig an mallathóir úd, agus díolthas gan trócaire a imirt ar an gcine</span>
<lb n="5953"/><span>budh chiontach leis an bpláig mairtheach úd a thabhairt ar phobal Dé.</span></p>
<lb n="5954"/>
<lb n="5955"/><p><span>A rin Phineas an gnóth sin go cruinn.  A maraíog Balam agus go aon</span>
<lb n="5956"/><span>fhear agus bean a bhí insa dútha, agus níor spárálag ach deich míle</span>
<lb n="5957"/><span>fichid maighdeana a fuarag ina measc, agus a tugag iad chun campa</span>
<lb n="5958"/><span>an phobail Abhra.</span></p>
<lb n="5959"/>
<lb n="5960"/><p><span>Num.32.  2.  Ansion do ordaig Dia do Mhaois cromadh ar chúncas</span>
<lb n="5961"/><span>a dhéanamh ar thír na geallúna.  A bhuaig 165 sé ar</span>
<lb n="5962"/><span>bheirt rithe comhachtach a bhí ar an dtaobh sion do abhainn Jordan,</span>
<lb n="5963"/><span>agus a roinn sé a ndútha idir dhá threibh go leith don</span>
<lb n="5964"/><span>phobal, treibh Ruben, treibh Gad agus leath threibh</span>
<lb n="5965"/><span>Manasses.  A thit amach go raibh easpa uisce ar an bpobal,</span>
<lb n="5966"/><span>agus a chromadar ar a ngnáth-chanrán i gcuinnib Mhaois agus a dhear-</span>
<lb n="5967"/><span>bhráthar.  Do ordaig Dia dho a shlat mhíorúileach a bhreith leis ina</span>
<lb n="5968"/><span>láimh, agus an pobal a thógan leis amach as an gcampa go carraig mhór</span>
<lb n="5969"/><span>a bhí leasmuith de, agus ordú don charraig sruthán uisce a bhrúcht<adh></span>
<lb n="5970"/><span>amach aiste.</span></p>
<lb n="5971"/>
<lb n="5972"/><p><span>A rug sé an pobal leis, agus an uair a bhíodar as cuinne na carraige,</span>
<lb n="5973"/><span>adúirt Maois, "Éistig liom, a dhram mallaithe, atá le dathad blian</span>
<lb n="5974"/><span>asumhal don Tiarna agus ag cur tiomtáisiún air, ná géilleann dá</span>
<lb n="5975"/><span>chomhachta agus ná creideann a fhocail, an dóigh libh gur féidir</span>
<lb n="5976"/><span>dhomhsa lem' fhocal amháin sruthán uisce a thabhairt amach as an</span>
<lb n="5977"/><span>gcarraig seo?"  Ansion, le neart paisiún, a bhuail sé lena shlat an</span>
<lb n="5978"/><span>charraig fé dhó, agus gan mhoill ar bith a ghluais abhainn fíoruisce</span>
<lb n="5979"/><span>amach a<i>ste.  Adúirt Dia ansion le Maois agus lena dhearbhráthair,</span>
<lb n="5980"/><span>"Do bhrí nár ghéilleabhar dhomhsa agus labhairt leis an gcarraig, in</span>
<lb n="5981"/><span>ionad í a bhualadh, ní chuirfig <sibh ?> cos go brách insa dútha álainn</span>
<lb n="5982"/><span>a gheallas do bhúr sinsear, agus ní sibhse a thabharfaig seilbh don</span>
<lb n="5983"/><span>phobal inte.</span></p>
<lb n="5984"/>
<lb n="5985"/><p><span>Num.27: 18-23.  3.  A' lar na bháireach le ordú Dé, a chnósaig Maois</span>
<lb n="5986"/><span>an pobal go léir ar chnoc, agus a chuir sé a dhá</span>
<lb n="5987"/><span>láimh anuas ar cheann Joshua agus a shácráil é chun go mbeach sé ina</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="5988"/><p><span>cheann ar phobal Dé ina ionad fhéin.  Ansion a chuir Maois i gcuimhne</span>
<lb n="5989"/><span>don phobal na oibreacha iontach agus na míorúilí móra a rin Dia</span>
<lb n="5990"/><span>chun iad a fhuascladh uadh an Égypt agus ar feag na dá fhichead bliain</span>
<lb n="5991"/><span>a bhí sé dá seoladh tríd an fhásach eaglach úd, nár ghaibh riamh roimhe</span>
<lb n="5992"/><span>sin duine ná daonnaí tríthe.  A 'nis sé go cruinn dhóibh cad a bhí le</span>
<lb n="5993"/><span>imeacht ar a sliucht go deire an tsaoil: go dtiucfadh Slánathóir an</span>
<lb n="5994"/><span>domhain chúghtha, go ndiúlthóidís dho, go gcuirfidís chun báis é, agus</span>
<lb n="5995"/><span>do dhruim an pheaca sion go dtiucfach fán, scaipeadh agus díobairt</span>
<lb n="5996"/><span>uadhna ndútha féin ortha, agus go seasóch an fán agus an díobairt sin</span>
<lb n="5997"/><span>nó go ngéillfidís do Chríost agus go ngabhaidís leis mar Dhia; go gcasfaí</span>
<lb n="5998"/><span>ar a ndútha fhéin iad agus go dtiucfach go gairid ina dhiaigh sion lá an</span>
<lb n="5999"/><span>bhreithiú<n>ais gheneráltha agus deire an domhain.</span></p>
<lb n="6000"/>
<lb n="6001"/><p><span>4.  A scríobhaig an fear beannaithe na nithe so go léir agus na uile</span>
<lb n="6002"/><span>nithe eile a thit amach 166 uadh chruthnú an domhain go dtí an lá</span>
<lb n="6003"/><span>sion.  Agus do órdaig an leabhar a chur isteach in A<i>rc na Conradh nó</span>
<lb n="6004"/><span>insa bhosca óir ina raibh an dá chláir cloiche ar nar scríobhaig Dia lena</span>
<lb n="6005"/><span>láimh fhéin na deith n-athanta.  A thug sé ansion a bheannacht don</span>
<lb n="6006"/><span>phobal agus a fuair bás ar an gcnoc in aos a chéad agus fiche blian.</span>
<lb n="6007"/><span>Do rin Dia féin é a adhlacan ar an gcnoc sion, agus ní bhfuair aoinne riamh</span>
<lb n="6008"/><span>amach an uaig inar cuireag é.  A ghuil an pobal go géar agus go guirt</span>
<lb n="6009"/><span>as a chionn ar feag deich lá fhichid.  Ansion a umhlaíodar do Joshua</span>
<lb n="6010"/><span>agus a ghabhadar leis mar thaoiseach.  Oir a líon Dia é le spirid a</span>
<lb n="6011"/><span>ghrása naofa, le eagna agus le neart insa chás gur bhuaig sé ar gach</span>
<lb n="6012"/><span>namhaid agus a thug lán seilbh don phobal Abhra, adéis sé bliana</span>
<lb n="6013"/><span>cogaig, ar an dútha álainn a gheall Dia dhóibh fhéin agus dhá shinsear</span>
<lb n="6014"/><span>rompa.</span></p>
<lb n="6015"/>
<lb n="6016"/><p><span>5.  Cé gur chur Dia uadh am go am a lán teachtairí beannaithe agus</span>
<lb n="6017"/><span>fáige naofa chun sliucht an phobail úd, ní raibh ceann díobh a b'fhéidir</span>
<lb n="6018"/><span>a chur i gcomórtas le Maois i gceansacht, in eagna ná i naofacht.</span>
<lb n="6019"/><span>Tráchtaid Aithreacha Naofa na Eaglaise go onórach air agus molaid</span>
<lb n="6020"/><span>go ard é agus admhaid nách féidir aon mholadh a dhéan<f>aidís a bheith</span>
<lb n="6021"/><span>lán-chothromúil don mholadh a thuilleann sé.  A thug sé, ar feag a</span>
<lb n="6022"/><span>bheatha, go aon onóir a budh fhéidir dho a thabhairt do Dhia, agus a</span>
<lb n="6023"/><span>rin sé do phobal Dé go aon <t>seirbhís a b'fhéidir dho a dhéanamh</span>
<lb n="6024"/><span>dhóibh, cé ná fuair sé do dhíol uatha ach tarcuisne, droch-úsáid agus</span>
<lb n="6025"/><span>míbhuíochas, agus insa deire a chaill sé an compord a gheobhach sé tré</span>
<lb n="6026"/><span>sheilbh a thabhairt dhóibh ar thír na geallúna.  "Ach ná measaimís</span>
<lb n="6027"/><span>agus ná tuigimís ar aon chor," arsa Naomh Augistín, "go ndeachaig a</span>
<lb n="6028"/><span>naofacht, a charthanacht, a cheansacht agus a fhoighne gan lán-díol</span>
<lb n="6029"/><span>a fháil ionta.  Níor luáil Dia go deimhin dho cos a chur isteach i dTír</span>
<lb n="6030"/><span>na Geallúna, ach a thug sé seilbh do i dtír míle milliún a b'fhearr ná í</span>
<lb n="6031"/><span>sin, i dtír na mbeo, i ríocht na bhflaitheas órtha.  Ní<or> bhudh aon díth</span>
<lb n="6032"/><span>ná díobháil dho gan seilbh a ghlacadh insa dútha úd, as nar díbreag i</span>
<lb n="6033"/><span>gcúrsa aimsire sliucht mallaithe an phobail úd do bhrí gur mhar-</span>
<lb n="6034"/><span>aíodair go aon fháig naofa a chur Dia uadh am go am, agus a chuir</span></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="6035"/><p><span>barr ar a mallathacht agus a líon suas go bruach tomhas a bpeacaí</span>
<lb n="6036"/><span>167 fhéin agus peacaí <an domhain ?> tré Mac Dé a chur chun báis.</span></p>
<lb n="6037"/>
<lb n="6038"/><p><span>6.  Ar chríochnú a mbrón don phobal i dtaobh báis Mhaois, a thánadar</span>
<lb n="6039"/><span>chun Joshua agus a ghealladar a bheith lán-umhal dho.  Agus a chrom</span>
<lb n="6040"/><span>Dia ar chlú agus ar chreidiúint a thabhairt go poiblí dho.  Do fhágadar</span>
<lb n="6041"/><span>a gcampa ag bun an chnuic úd, ar na bhfuair Maois bás, agus a thánadar</span>
<lb n="6042"/><span>go bruach abhainn Jordan, abhainn mhór dhoimhin leathan.  A roinn</span>
<lb n="6043"/><span>Tír na Geallúna uadh an gcuid sin de ar na rinneadar cúncas, agus a</span>
<lb n="6044"/><span>roinneadar <í> idir an dá threibh go leith, Ruben, Gad agus leath</span>
<lb n="6045"/><span>threibh Manasses.  Do ordaig Joshua dhóibh an oiread don mhanna a</span>
<lb n="6046"/><span>chnósach agus a dhéanfach lón trí lá dhóibh; go stadfach sí uatha chón</span>
<lb n="6047"/><span>luath agus a chros<f>aidís an abhainn, agus ná beach a thuille gá ac<a></span>
<lb n="6048"/><span>lé, go bhfuídís tuille agus a ndóchain bíg insa dútha ina rabhadar</span>
<lb n="6049"/><span>ag dul.</span></p>
<lb n="6050"/>
<lb n="6051"/><p><span>Jos.2.  7.  A chuir Joshua ansin beirt fhear trasna na abhann ag</span>
<lb n="6052"/><span>ordú dhóibh dul isteach go cathair Jericho, cathair ana-láidir a bhí</span>
<lb n="6053"/><span>déanta tamall isteach insa dútha, í a mheas, agus cúntas cruinn a</span>
<lb n="6054"/><span>thabhairt chuige, agus ar an dram a chónaig inte.  A rinneadar sion</span>
<lb n="6055"/><span>agus a stadadar i dtig ósta a chuinnibh bean nar budh ainm di Rahab.</span>
<lb n="6056"/><span>A 'niseag don rí go raibh a leithéid do dhaoine insa tig sin, agus a chuir</span>
<lb n="6057"/><span>sé constáblaí chun beartha ortha.  An uair a airig an bhean go raibh na</span>
<lb n="6058"/><span>constáblaithe ag teacht, a rug sí lé na feara agus a chuir i bhfolach fé</span>
<lb n="6059"/><span>chogal lín iad ar bharra an tí.  A thánadar na constáblaí agus a fhia-</span>
<lb n="6060"/><span>fhraíodar di, "Cá bhfuilid an bheirt fhear stróinséar<th>a sin a thánaig</span>
<lb n="6061"/><span>chúghaibh inniubh?"  "A thánaig," ar sí, "a leithéid chúgham agus</span>
<lb n="6062"/><span>adéis bíg a chaitheamh a imíodar leo fhéin.  Leanaig iad agus béarfaig</span>
<lb n="6063"/><span>sibh ortha."  A imíodar ar a lorg agus a chuaig sise suas chun na feara</span>
<lb n="6064"/><span>agus adúirt leo:  "Atá fhios agam go dtabharfaig Dia an dútha so dhíbhse,</span>
<lb n="6065"/><span>oir níor fhan brí, neart ná croí againn le eagla romhaibh.  A chualamair</span>
<lb n="6066"/><span>cionas do shaor Dia sibh uadh an Égypt agus gur oscail sé ród réig</span>
<lb n="6067"/><span>tirim glan dhíbh tré chuirp an Mhuir Rua.  Atá fhios againn cad a</span>
<lb n="6068"/><span>rinneabhair go déanach leis an <m>beirt rithe úd a bhí taobh thall don</span>
<lb n="6069"/><span>abhainn, agus a chailleamair ár misneach ar fad.  Anis tugaig Dia mar</span>
<lb n="6070"/><span>urra dom - oir níl aon dia eile cóir ná fírinneach ar neamh ná ar thalamh</span>
<lb n="6071"/><span>ach amháin bhur nDia-se - tugaig é sion mar urra dhom go ndéanfaig</span>
<lb n="6072"/><span>sibh trócaire liomsa agus liom' mhuintir 168 fé mar a rinneas-sa libhse.</span>
<lb n="6073"/><span>Agus an uair a thógfar an chathair seo, go spárál<f>aig sibh mise agus</span>
<lb n="6074"/><span>mo mhuintir fé mar a spárálas-sa sibhse agus nár thugas suas sibh don</span>
<lb n="6075"/><span>dram a bhí 'bhúr lorg chun beartha oraibh."  "Bíoch," ar siad, "do anam-</span>
<lb n="6076"/><span>sa agus anamnacha do mhuintir ar ár n-anamnacha-sa má shaorann tú</span>
<lb n="6077"/><span>sinn."  Ansion a scaoil sí le téad dearg anuas le falla an chathair iad,</span>
<lb n="6078"/><span>agus adúirt leo, "Teithig libh féin chun an chnuic agus fanaig i bhfolach</span>
<lb n="6079"/><span>ann nó go bhfillfid an dram atá 'bhúr lorg."  "Cuir," ar siad, "an téad dearg</span>
<lb n="6080"/><span>so ag crochadh as fuinneog do thí, adonn, ar thógan an chathair dúinn,</span>
<lb n="6081"/><span>ná imeóch aon ní ortsa ná ar do mhuintir."</span></p>
<lb n="6082"/>
<lb n="6083"/><p><span>A ghluaisí<o>dar ortha, agus 'déis fanúin ar feag trí lá i bhfolach ins</span>
<lb n="6084"/><span>na sléibhte, a chasadar chun an champa agus a 'niseadar a dtrus do</span>
<lb n="6085"/><span>Joshua agus don phobal, agus a chuireadar ard-mhisneach ortha.</span>
<lb n="6086"/></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="6087"/><p><span>8.  Ansin a thug Joshua ordú don phobal a bheith ollamh fá chomhair</span>
<lb n="6088"/><span>moch na maidine chun dol trasna na abhann.  "Gluaiseoig," ar sé, "na</span>
<lb n="6089"/><span>sagairt amach romhaibh ag iompar A<i>rc na Conradh, agus leanfaig</span>
<lb n="6090"/><span>an pobal iad.  Áfaig ciomádaidís leath-mhíle amach uadhs na sagairt."</span>
<lb n="6091"/><span>A dearnag an gnóth sin agus chón luath agus a bhain cosa na sagart le</span>
<lb n="6092"/><span>uisce na abhann do oscail sí as a chéile, a rith an t-uisce a bhí leastíos</span>
<lb n="6093"/><span>dhíobh isteach insa Mhuir Mharbh, agus an t-uisce a bhí leastuas díobh,</span>
<lb n="6094"/><span>a stad sé agus do éirig in áirde ina charnaibh agus ina chnuic.  Do</span>
<lb n="6095"/><span>stadadar na sagairt i lár na abhann nó go ndeachaig an pobal go léir</span>
<lb n="6096"/><span>agus a n-airnéis anún cosa tírma tríthe.</span></p>
<lb n="6097"/>
<lb n="6098"/><p><span>Jos.4.  9.  Do fhoghlamaig Joshua uadh Mhaois gur ceart buíochas</span>
<lb n="6099"/><span>a bhreith le Dia i dtaobh gach fóirthean a thugann sé orainn,</span>
<lb n="6100"/><span>agus i dtaobh gach fábhar a thiospánann sé dúinn.  Ar an abhar sion</span>
<lb n="6101"/><span>do ordaig dhá charraig déag a thógan amach as corp na abhann agus</span>
<lb n="6102"/><span>carn a dhéanamh díobh i bhfuirm olthóra, ar bhruach na abhann, mar</span>
<lb n="6103"/><span>chomhartha seasmhach ar an mór-mhíorúil a rin Dia ar son a phobail;</span>
<lb n="6104"/><span>agus carn eile a dhéanamh i gcorp na abhann insan ionad céann<a></span>
<lb n="6105"/><span>inar sheasaimh na sagairt a bhí ag iompar an Airc.  Atá an dá charn sin</span>
<lb n="6106"/><span>le faicsin fós, agus beid go deire an domhain.</span></p>
<lb n="6107"/>
<lb n="6108"/><p><span>A thánadar na sagairt aníos as an abhainn agus chón luath agus a</span>
<lb n="6109"/><span>chuireadar a gcos ar an bport do rith uisce na abhann 169 ina ghnáth-</span>
<lb n="6110"/><span>chúrsa.</span></p>
<lb n="6111"/>
<lb n="6112"/><p><span>A shocraig an pobal a gcampa an lá sion láimh le cathair Jericho.</span>
<lb n="6113"/><span>A dúnag geataí na cathrach agus ní fhuigheach aoinne dul isteach ná</span>
<lb n="6114"/><span>teacht amach aiste.  A bhí seacht fallaí ard daingean láidir tíompall</span>
<lb n="6115"/><span>airthe.</span></p>
<lb n="6116"/>
<lb n="6117"/><p><span>Jos.6.  10.  Ansion adúirt Dia le Joshua, "Tugaim an chathair seo,</span>
<lb n="6118"/><span>agus a bhfuil do dhaoine inte, suas do<d>' láimh-se: mairbh</span>
<lb n="6119"/><span>iad go léir ach Rahab agus a muintir, agus ná glacaig chúghaibh piuc</span>
<lb n="6120"/><span>don éadáil ná don substaint atá inte, ach loiscig agus dóthaig é go léir,</span>
<lb n="6121"/><span>agus tugaig lán-léirscrios ar an gcathair insa chás ná beach a rian le fáil.</span>
<lb n="6122"/><span>Téach na sagairt ag iompar A<i>rc na Conradh uair go aon lá ar feag sé</span>
<lb n="6123"/><span>lá tíompall an chathair, agus leanach an pobal féna gcuid airm iad.  Ná</span>
<lb n="6124"/><span>labhartar an oiread agus aon fhocal amháin ag déanamh an ghnóth sion.</span></p>
<lb n="6125"/>
<lb n="6126"/><p><span>"Ar an seachtú lá gabhaidís na sagairt agus na saighdiúirí seacht</span>
<lb n="6127"/><span>n-uaire tíompall airthe, agus ar chríochnú an seachtú truis seinidís</span>
<lb n="6128"/><span>na sagairt na trúmpaí, agus cuireach an t-arm go léir liú mór agus</span>
<lb n="6129"/><span>hussá ard astu.  Tit<f>ig na fallaí láidir daingean ar leibhéal leis an</span>
<lb n="6130"/><span>dtalamh, agus tógaig an chathair."</span></p>
<lb n="6131"/>
<lb n="6132"/><p><span>A dearnag go cruinn a<n> gnóth sion.  A gabhag an chathair, a</span>
<lb n="6133"/><span>maraíog a raibh inte ach Rahab agus a muintir.  A rugag iad sion saor</span>
<lb n="6134"/><span>sábháltha go campa an phobail Abhra, agus adéis seachtaine a</span>
<lb n="6135"/><span>ghlacadar creideamh Dé chúghtha, agus as ar shliucht na mná céanna</span>
<lb n="6136"/><span>sion a rugag Slánathóir an domhain.  A dóg an chathair: níor fágag</span>
<lb n="6137"/><span>rian tí ná árais inte, agus adúirt Joshua, "As mallaithe i láthair Dé pé</span>
<lb n="6138"/><span>fear a chuirfig go brách chun an chathair seo a thógan suas arís.  As</span>
<lb n="6139"/><span>lé bás a chéad mhic a chuirfig sé cloch foundation inte, agus as le</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="6140"/><p><span>bás a mhic dhéanaig a chrochfaig sé suas a geataí" - gnóth a thit</span>
<lb n="6141"/><span>amach go ana-chruinn chúig céad agus bliain agus fiche uadh an am</span>
<lb n="6142"/><span>sion, an uair a chuir fear saibhir - Hiel budh ainm dho - chun an</span>
<lb n="6143"/><span>chathair seo a chur suas.  Le linn 'a chéad chloiche a chur inte a fuair</span>
<lb n="6144"/><span>Abiron, a mhac budh shine, bás; agus ar chrochadh na <n>geataí, a</span>
<lb n="6145"/><span>fuair Segub, a mhac budh óige, bás.</span></p>
<lb n="6146"/>
<lb n="6147"/><p><span>11.  As amhla sion a thógag, a loiteag agus a leagag an chathair</span>
<lb n="6148"/><span>daingean, láidir úd, ní le neart lámha, ná le fórsa saighdiúirí, ach le</span>
<lb n="6149"/><span>glór na dtrúmpaí beannaithe a sheineadar na sagairt.  Agus as ar an</span>
<lb n="6150"/><span>nós céanna a loitear agus a leagtar cathair na ndeamhan i gcroíocha na</span>
<lb n="6151"/><span>gCríostaithe.  Budh fhigiúir airthe sin cathair Jericho, oir fé mar a bhí</span>
<lb n="6152"/><span>seacht fallaí láidir, ard, daingean tíompall 170 Jericho, bíonn</span>
<lb n="6153"/><span>tíompall cathair an deamhain in am an pheacaig, seacht falla</span>
<lb n="6154"/><span>láidir, árd agus daingean déanta dos na seacht chinn <de ?> pheacaí</span>
<lb n="6155"/><span>mairtheach: uabhar, saint, drúis, craos, fearg, formad agus leisce.</span>
<lb n="6156"/><span>Agus níl slí eile ar bith chun iad a leagadh anuas, ach le glór na dt<r>úmp-</span>
<lb n="6157"/><span>aí beannaithe, as iad sion, an dea-chomhairle agus an teagasc a thugann</span>
<lb n="6158"/><span>an sagart dhá phobal tréna gcuireann sé misneach orthu a nguth do</span>
<lb n="6159"/><span>ardú suas chun Dé ag lorg cabhartha air.  Agus má loirgid a gheobhaid,</span>
<lb n="6160"/><span>agus tiucfaig leo cathair na ndeamhan a lot agus a mhilleadh go brách</span>
<lb n="6161"/><span>ina n-anam.</span>
<lb n="6162"/>
<pb n="138"/></p>
<lb n="6163"/>
<lb n="6164"/><p><span>XIX.  TAKING OF HAI</span></p>
<lb n="6165"/>
<lb n="6166"/><p><span>Jos.7-8. 1.  Adéis a thóg agus a lot Joshua cathair Jericho, a thóg</span>
<lb n="6167"/><span>sé cathair Hai, agus a thit circumstaint nótáltha amach ag</span>
<lb n="6168"/><span>tógain an chathair sin, circumstaint as ceart dúinn go léir a thabhairt</span>
<lb n="6169"/><span>go dian-mhaith fá ndeara.  Cathair bheag a budh ea í, agus a 'niseag</span>
<lb n="6170"/><span>do Joshua nár ghá an t-arm go léir a chur chun trioblóid ag dul chun í</span>
<lb n="6171"/><span>a thógan, go ndéanfach a dhó nó trí mhíle fear an gnóth go dian-mhaith.</span>
<lb n="6172"/><span>A chur sé trí mhíle fear chun tabhairt fúithe.  A buag, a briseag ortha,</span>
<lb n="6173"/><span>agus a cuireag chun teite go táir iad.  A chur an gnóth sion brón agus</span>
<lb n="6174"/><span>lag-mhisneach ar an bpobal go léir.  A thánadar sion agus Joshua i</span>
<lb n="6175"/><span>láthair A<i>rc na Conradh, a throscadar ar feag an lae go léir agus do</span>
<lb n="6176"/><span>fhanadar sínte ar a mbéal agus ar a n-aghaidh ag achainí ar Dhia fios</span>
<lb n="6177"/><span>a thabhairt dhóibh cad budh bhun leis an mífhortún sion, agus cana-</span>
<lb n="6178"/><span>thaobh nar tharraig sé an g<n>áth-chúnamh uatha.  A thug Dia freagra</span>
<lb n="6179"/><span>ortha, gur thit an gnóth sion amach do dhruim an peaca a rinneadar,</span>
<lb n="6180"/><span>ag baint le cuid do éadáil chatha<i>r Jericho, a coisceag ortha, agus ná</span>
<lb n="6181"/><span>tabharfach sé féin a thuille cabhartha dhóibh, ach go dtréigfeach sé ar</span>
<lb n="6182"/><span>fad iad agus go mbuafach a namhaid i gcónaí ortha, agus go ndéanfaidís</span>
<lb n="6183"/><span>ceo díobh, muna scarfaidís amach asta an duine a bhí ciontach insa</span>
<lb n="6184"/><span>mhallathacht úd, ag glacadh chuige féin cuid don tsluid coiscithe.</span></p>
<lb n="6185"/>
<lb n="6186"/><p><span>2. <Chun ?> an ciontóir úd a dhéanamh amach, a thug Joshua a'</span>
<lb n="6187"/><span>lar na bháireach an dá threibh déag don phobal i láthair A<i>rc na</span>
<lb n="6188"/><span>Conradh, agus a ghuig sé chun Dé ag iarraig air ceaca treibh díobh</span>
<lb n="6189"/><span>sion agus ceaca muintir don treibh sion lenar bhain an fear a bhí</span>
<lb n="6190"/><span>ciontach insa ghnóth mallaithe sin.</span></p>
<lb n="6191"/>
<lb n="6192"/><p><span>A chaitheadar crainn, agus a thit an crann ar threibh Juda.  A 171</span>
<lb n="6193"/><span>roinneag an treibh sin ins go aon mhuintir nó family a bhí inte, agus a</span>
<lb n="6194"/><span>thit an crann ar family Zara.  A roinneag an family ins go aon fhear a bhí</span>
<lb n="6195"/><span>inte agus a thit an crann ar Achan.</span></p>
<lb n="6196"/>
<lb n="6197"/><p><span>"A mhic ó," arsa Joshua, "tabhair glóire do Dhia agus admhaig cad a</span>
<lb n="6198"/><span>rinnis as an slí."  "A pheacaíos go mór i gcuinnibh Dé," arsa Achan,</span>
<lb n="6199"/><span>"agus so a rinneas: ar thógain an chathair dhúinn, a chonarc ar measc an</span>
<lb n="6200"/><span>éadáil brat breá corcara agus dinn óir.  A bhailíos liom iad agus a</span>
<lb n="6201"/><span>chuireas i bhfolach iad insa talamh as cuinne mo chábáin.  A gheobh-</span>
<lb n="6202"/><span>aigh sibh ann iad."  A chuir Joshua feara dá n-iarraig.  A rómhradar an</span>
<lb n="6203"/><span>talamh agus a fuaradar go aon ní amhail adúirt Achan.</span></p>
<lb n="6204"/>
<lb n="6205"/><p><span>Ansion a thógadar Achan agus a strus go léir go glan amach uadh an</span>
<lb n="6206"/><span>gcampa.  A dhódar a strus, agus a ghabhadar do chlochaibh air fhéin</span>
<lb n="6207"/><span>nó gur mhairbh é, agus a thógadar leacht mór as a chionn atá le faicsin</span>
<lb n="6208"/><span>fós.  Agus ag sin mar do iompaíog fearg Dé uadh an bpobal.</span></p>
<lb n="6209"/>
<lb n="6210"/><p><span>3.  Adúirt Dia ansion le Joshua, "Ná teipeach do mhisneach ort:</span>
<lb n="6211"/><span>tógfar cathair Hai amhail a ghabhais cathair Jericho, agus uadh an lá</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="6212"/><p><span>so amach luálaim díobh creach gach cathair a thógfaig sibh a chiomád</span>
<lb n="6213"/><span>agaibh féin."  A cuireag buíon dé shiar do chathair Hai agus a dearnag</span>
<lb n="6214"/><span>attacking airthe uadh an dtaobh thior agus do leog saighdiúirí Joshua</span>
<lb n="6215"/><span>ortha teitheadh, amhail a rinneadar roimhe sin.  A lean locht na</span>
<lb n="6216"/><span>cathrach an fhogh' ortha.  Ansion do éirig locht an luíocháin agus</span>
<lb n="6217"/><span>ghabhadar an chathair.  A chuireadar tré thine í agus a thánadar le</span>
<lb n="6218"/><span>púir agus le liú aniar i ndiaig ar locht Hai a bhí ag troid go crógha.</span>
<lb n="6219"/><span>Áfaig an tráth a chualadar an liú ina ndiaig a fhéachadar siar agus a</span>
<lb n="6220"/><span>chonacadar an chathair tré thine, a namhaid rompa agus ina ndiaig,</span>
<lb n="6221"/><span>a chailleadar a misneach agus a chuireadar chun teite.  Áfaig ní raibh</span>
<lb n="6222"/><span>maith dhóibh an<n>: a maraíog iad go léir, dhá mhíle dhéag do fhear-</span>
<lb n="6223"/><span>aibh crógha.</span></p>
<lb n="6224"/>
<lb n="6225"/><p><span>Agus as amhla sion a leigheasag an ceataí a rin saint Achan do</span>
<lb n="6226"/><span>phobal Dé.</span></p>
<lb n="6227"/>
<lb n="6228"/><p><span>4.  "Budh fhigiúir an pobal sin orainne, atá inár gCríostaithe," arsa</span>
<lb n="6229"/><span>Naomh Chryso<s>tom, "agus féach," ar sé, "cad é an díobháil a rin</span>
<lb n="6230"/><span>peaca aon fhir amháin dhóibh súd.  Ar an abhar sion as ró-bhaol</span>
<lb n="6231"/><span>dúinne na bhfuilid mórán peacaig eadrainn, as measa agus mallaithe</span>
<lb n="6232"/><span>i bhfad ná an mallathóir úd Achan.  Ní raibh aige súd ach cuid suarach</span>
<lb n="6233"/><span>do shluid chathair Jericho, agus atá ualach mór trom do shluid chathair</span>
<lb n="6234"/><span>an deamhain ag a lán againne, peacaí trom mairtheach.  172  Agus</span>
<lb n="6235"/><span>súd as ná faicid súile ndaoine orainn iad, a chíonn Dia agus aingil Dé</span>
<lb n="6236"/><span>orainn iad.  Agus cé go mbeimís fhéin saor uatha, as baol go n-agróch</span>
<lb n="6237"/><span><Dia ?> ora<i>nn iad amhail do agair sé peaca Achan ar an bpobal go léir.</span>
<lb n="6238"/><span>Oir as minic a chaillthear lún tré chionta aoinne amháin."</span></p>
<lb n="6239"/>
<lb n="6240"/><p><span>5.  Ar chlos dhos na rithe, prionsaí agus taoisig eile a bhí i dtír</span>
<lb n="6241"/><span>Chanaan an oíde agus an léirscrios a thug Joshua ar chathair Jericho</span>
<lb n="6242"/><span>agus Hai, a chuirníodar a n-arm agus a saighdiúirí go léir chun cur ina</span>
<lb n="6243"/><span>chuinnibh, agus do achtaíodar ná stríocfaidís dho ach go dtroidfidís go</span>
<lb n="6244"/><span>bás ina chuinnibh.  Agus aon chathair a láirfeach síocháin nó a ghlac-</span>
<lb n="6245"/><span>fach síocháin uaig, léirscrios a imirt airthe.</span></p>
<lb n="6246"/>
<lb n="6247"/><p><span>Jos.8: 30 et seq.  An fhaid as a bhíodar ag cur na rialacha sion ar</span>
<lb n="6248"/><span>bun a chur Joshua i gcríoch an gnóth do ordaig</span>
<lb n="6249"/><span>Maois dho.  A rug sé an pobal go léir leis go</span>
<lb n="6250"/><span>gl<e>ann fairsin a bhí idir dhá chnoic, cnoc Hebal agus cnoc Garazim</span>
<lb n="6251"/><span>a n-ainm.  A chuir sé leath an phobail ar chnoc Hebal agus an leath</span>
<lb n="6252"/><span>eile ar chnoc Garazim.  A thugadar na sagairt A<i>rc na Conradh leo</span>
<lb n="6253"/><span>go lár an ghleanna, a sheasaíodar tíompall airthe, a thógadar amach</span>
<lb n="6254"/><span>aiste an dá chlár cloiche ar nar scríobhaig Dia lena láimh fhéin na deich</span>
<lb n="6255"/><span>n-a<th>anta agus léadar na athanta sion don phobal.  Ansion a thuga-</span>
<lb n="6256"/><span>dar amach, le guth glan ard, go aon bheannacht a bhí le fáil uadh Dhia</span>
<lb n="6257"/><span>ags go aoinne a chiomádfach a dhlí, agus go aon mhallacht a bhí le</span>
<lb n="6258"/><span>titim ar go aoinne a bhris<f>each í.</span></p>
<lb n="6259"/>
<lb n="6260"/><p><span>Adúradar ar dtúis, "Bíoch mallacht ar go aoinne a adharfaig aon</span>
<lb n="6261"/><span>dia eile, ach amháin an t-aon Dia a chruith<nig> neamh agus talamh."</span>
<lb n="6262"/><span>A fhreagair an pobal, "Amen."  An tarna ceann, "Mallacht ar go aoinne</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="6263"/><p><span>ná tugann onóir dhá athair agus dá mháthair."  A fhreagair an pobal,</span>
<lb n="6264"/><span>"Amen."  An tríú ceann, "Mallacht ar aoinne a chuirfig dall amú ina</span>
<lb n="6265"/><span>shlí."  An ceathrú ceann, "Mallacht ar aoinne a dhéanfaig éagóir ar</span>
<lb n="6266"/><span>stróinséir, ar bhaintrig nó ar dhíleachtaí."  An cúigiú ceann,  "Mallacht</span>
<lb n="6267"/><span>ar an duine a bhualfaig a chomharsa i bhfeall chun a mhairithe."  An</span>
<lb n="6268"/><span>seisiú ceann, "Mallacht ar aoinne a dhéanfaig míbhanúlacht le beith-</span>
<lb n="6269"/><span>íoch, nó le neach gaolmhar dho fhéin."  An seachtú ceann, "Mallacht</span>
<lb n="6270"/><span>ar go aon bhreitheamh a ghlac<f>aig breab chun 173 claon-bhreith a</span>
<lb n="6271"/><span>thabhairt."  Agus adúirt an pobal "Amen" le go aon mhallacht díobh seo.</span></p>
<lb n="6272"/>
<lb n="6273"/><p><span>Ansion adúradar na sagairt, "Go aoinne ná ciomádann an dlí seo,</span>
<lb n="6274"/><span>beig mallacht air istig agus amuith, ar a chuid, ar a shliucht, go gcuirigh</span>
<lb n="6275"/><span>Dia pláig, gorta agus milleadh air; bíodh a chorp mar bhia ag éanlaithe</span>
<lb n="6276"/><span>an aeir agus ag beithíg na talún.  Bualfaig Dia na uile ainnisí spirideál-</span>
<lb n="6277"/><span>tha agus corpar<th>a air.  Áfaig an duine a chiomádfaig an dlí seo, beig</span>
<lb n="6278"/><span>beannacht istig agus amuith ar a chuid, ar a shliucht, ar oibreacha a</span>
<lb n="6279"/><span>lámha, ar a chorp agus ar a anam.  Fearfaig Dia sonas agus séan air."</span></p>
<lb n="6280"/>
<lb n="6281"/><p><span>Jos.9.  6.  Adéis an gnóth úd a dhéanamh, a chuir Joshua é féin agus</span>
<lb n="6282"/><span>a arm i gcóir chun chúncas a dhéanamh ar an gcuid eile do</span>
<lb n="6283"/><span>thír na geallúna.  Insa chuirniú úd a rinneadar na rithe agus na</span>
<lb n="6284"/><span>cathracha a cheap ná déan<f>aidís síocháin leis an bpobal Abhra agus</span>
<lb n="6285"/><span>ná glac<f>aidís síocháin uatha, a bhí dram a chónaig i gcathair Gabaon.</span>
<lb n="6286"/><span>A chonacadar sion go glan go ndéanfach an pobal Abhra cúncas ar an</span>
<lb n="6287"/><span>dútha go léir, agus a cheapadar iad fhéin a shaoradh uadh an léirscrios</span>
<lb n="6288"/><span>a bhí le déanamh ar locht na dútha sion i dtaobh a bpeacaí, agus a</span>
<lb n="6289"/><span>aimsíodar slí ana-ghlic chun teacht ar an gnóth sion.  A chuireadar na</span>
<lb n="6290"/><span>uaisle agus na cinn a bhí eatora seana-bhróga bristeach agus seana-</span>
<lb n="6291"/><span>éadaithe giobalach ortha fhéin, agus a rugadar leo 'na málaí preabán-</span>
<lb n="6292"/><span>ach bri<o>scaí stálaithe dreoite, agus a thrialladar ar champa an</span>
<lb n="6293"/><span>phobail Abhra agus adúradar gur uadh dhútha a bhí ana-fhada uadh</span>
<lb n="6294"/><span>an áit sin a thánadar a' lorg síochána agus cairideas a shnuímeadh</span>
<lb n="6295"/><span>leis an bpobal Abhra.  Adúirt an pobal, "Ní féidir dhúinn síocháin a</span>
<lb n="6296"/><span>dhéanamh ná cairideas a shnuímeadh libh, oir as leis an dútha so a</span>
<lb n="6297"/><span>bhaineann sibh.  Oir a thug Dia ordú spisialtha dhúinn gan síocháin ná</span>
<lb n="6298"/><span>cairideas a dhéanamh le muintir na dútha so, ach lán-ár agus léirscrios</span>
<lb n="6299"/><span>a thabhairt ortha mar gheall ar a bpeacaí."</span></p>
<lb n="6300"/>
<lb n="6301"/><p><span>"Féach," ar siad sion, "a chualaig muintir ár ndútha-ne tuairisc ar</span>
<lb n="6302"/><span>na oibreacha iontach a rin Dia chun sibhse a shaoradh uadh an</span>
<lb n="6303"/><span>Égypt; fé mar do oscail sé slí tirim réig dhíbh tré chuirp an Mhuir Rua;</span>
<lb n="6304"/><span>fé mar a thug sé dlí dhíbh agus a bheathaig sé sibh insa bhfásach ar feag</span>
<lb n="6305"/><span>dá fhichid blian le arán 173a a chur uadh neamh go aon mhaidean</span>
<lb n="6306"/><span>chúghaibh.  Do airíomair fós cionas do oscail sé abhainn Jordan romh-</span>
<lb n="6307"/><span>aibh agus gur leag sé na fallaí tréan láidir a bhí tíompall cathair</span>
<lb n="6308"/><span>Jericho, insa chás gur ghabhabhair í gan an oiread agus suíd a lámhach lé.</span>
<lb n="6309"/><span>A chualamair na nithe <sin ?> agus go aon éacht mór eile a rin Dia in</span>
<lb n="6310"/><span>bhúr bhfábhar.  Ansin adúradar ár rithe agus ár bprionsaí linn,</span>
<lb n="6311"/><span>"Gluaisig oraibh agus déanaig conradh agus cairideas leis an bpobal</span>
<lb n="6312"/><span>sion, oir as pobal iad a bhaineann go spisialtha le Dia féin.  A chíonn</span>
<lb n="6313"/><span>sibh," ar siad, "ná bróga preabánach agus na éadaí giobalach so atá</span></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="6314"/><p><span>orainn.  A bhíodar sion slán agus nua ar fhágain ár ndútha dúinn.</span>
<lb n="6315"/><span>Agus atáid anis caite uadh an aistear fada a thugamar.  Agus na</span>
<lb n="6316"/><span>bri<o>scaí seo atá anis ina mbrúscar, a chuireamair te friseáltha inár</span>
<lb n="6317"/><span>málaí iad ar fhága<i>n an bhaile dúinn.  Iarraimíd oraibh, ar an ábhar</span>
<lb n="6318"/><span>sion, gan ár gcuaird fada a scaoileadh in aistear, ach bhúr gcairideas</span>
<lb n="6319"/><span>a thabhairt dúinn in ainm Dé."</span></p>
<lb n="6320"/>
<lb n="6321"/><p><span>Ansion a ghlac Joshua agus an pobal cuid dá mbia uatha, agus a</span>
<lb n="6322"/><span>thugadar cairideas dhóibh in ainm Dé, gan an gnóth sion a chur i</span>
<lb n="6323"/><span>gcead Dé.  I gcionn trí lá eile adéis an cairideas sion a dhéanamh, a</span>
<lb n="6324"/><span>fuair an pobal amach gur insa dútha sin a chónaíodar na daoine sin,</span>
<lb n="6325"/><span>agus ná rabhadar na cathracha inar chónaíodar ach cheithre lá siúil</span>
<lb n="6326"/><span>uadh an gcampa.  A chuaig Joshua agus an t-arm go mear ag triall</span>
<lb n="6327"/><span>ortha, agus a cheap an t-arm dearg-ár agus léirscrios a thabhairt ortha</span>
<lb n="6328"/><span>i dtaobh an chealg agus an bob a bhualadar ar phobal Dé.  Ach ní</span>
<lb n="6329"/><span>luálfach Joshua sion do bhrí gur tugag Dia mar urra dhóibh go spárálfaí</span>
<lb n="6330"/><span>iad, agus nár cheart ar aon chúinse a' l<e>abhar sion a bhriseadh.  Áfaig</span>
<lb n="6331"/><span>do achtaig sé mar phíonós ortha go mbeidís féin agus a sliucht go brách</span>
<lb n="6332"/><span>ina seirbhísig chun go aon obair saothrach a bhain le seirbhís Dé a</span>
<lb n="6333"/><span>dhéanamh.  Agus as mar sin do saoradh uadh bhás na daoine a chónaig</span>
<lb n="6334"/><span>ins na cathracha sion, Gabaon, Beroth, Caphira, Cariathiarim, a</span>
<lb n="6335"/><span>n-ainm.</span></p>
<lb n="6336"/>
<lb n="6337"/><p><span>Jos.10.  7.  Áfaig ní fada nó go dtánaig contabhairt chón mór lé</span>
<lb n="6338"/><span>ortha uadhna gcomharsain fhéin:  an tráth a chualaig</span>
<lb n="6339"/><span>Adonizedec, rí Jerusalem, go rinneadar muintir Gabaon cairideas leis</span>
<lb n="6340"/><span>an bpobal Abhra, a chnósaig sé arm mór agus ceithre rithe eile ana-</span>
<lb n="6341"/><span>chomhachtach chuige agus a thrialladar ar Gabaon agus a chuireadar</span>
<lb n="6342"/><span>siege lé.  A 174 chuir locht an chathair teachtairí chun Joshua, ag</span>
<lb n="6343"/><span>iarra<i>g air teacht gan mhoill chun iad a fhuascailt.  A thánaig se sion</span>
<lb n="6344"/><span>go mear lena arm agus a thug sé go misniúil fés na cúigear rithe úd</span>
<lb n="6345"/><span>agus a n-arm mór láidir.  A thosain an bualadh ar bhreacadh an lae,</span>
<lb n="6346"/><span>agus a briseag ar arm na rithe.  A cuireag an teitheadh ortha, oir a</span>
<lb n="6347"/><span>chuir Dia fearthain do chlocha móra troma anuas uadhs na spéartha</span>
<lb n="6348"/><span>ortha, agus a maraíog níos mó dhíobh leis na clocha ná le claíte na</span>
<lb n="6349"/><span>nAbhrach.  A lean Joshua an fhogha ortha go tráthnóna, agus an uair</span>
<lb n="6350"/><span>a bhí solas an lae ag teipeadh air, agus an ghrian ag dul fé, do ordaig</span>
<lb n="6351"/><span>sé, in ainm Dé, don ghrian agus don ré stad ina gcúrsa, agus gan mhoill</span>
<lb n="6352"/><span>a stadadar, insa chás go raibh a dhá oiread faid insa lá sion do bhreis</span>
<lb n="6353"/><span>ar aon lá eile a thánaig uadh chruthnú an domhain nó a thiucfaig go</span>
<lb n="6354"/><span>deire an tsaoil.</span></p>
<lb n="6355"/>
<lb n="6356"/><p><span>8.  Cuireann agus cuirfig an gnóth sion ionadh mór ar dhaoine go</span>
<lb n="6357"/><span>brách, agus sion go ceart, arsa na Aithreacha Naofa.  Oir a budh é ard-</span>
<lb n="6358"/><span>chomhachta Dé amháin a fhiadfach a chur do fhiachaibh ar chréatúirí</span>
<lb n="6359"/><span>gan bheatha, gan réasún, gan tuigsin, mar atá an ghrian agus an ré,</span>
<lb n="6360"/><span>géilleadh gan mhoill don ordú a thug a sheirbhíseach ina ainm dhóibh.</span>
<lb n="6361"/><span>"Budh chomhartha agus budh fhigiúir Joshua ar Íosa Críost," arsa</span>
<lb n="6362"/><span>Naomh Ambrós; "óir fé mar a stop sé súd cúrsa na gréine corpar<th>a</span>
<lb n="6363"/><span>chun solas a thabhairt do phobal Dé, adonn go mbéarfaidís bu<a> ar a</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="6364"/><p><span>namhaid saoltha, amhla sion a stop Críost lena bhás ar an gcruis grian</span>
<lb n="6365"/><span>spirideáltha na fírinne agus an naofacht a bhí ar phointe dul síos agus</span>
<lb n="6366"/><span>an domhan daonna a fhágan go brách múchta agus marbh i ndorch<a>das</span>
<lb n="6367"/><span>an pheacaidh agus an chuirpeacht a bháfach iad go deo i ndorch<ad>as</span>
<lb n="6368"/><span>síoraí Ifrinn.  Áfaig ní iad na míorúilí corpar<th>a don tsórd so a</span>
<lb n="6369"/><span>oibríonn Dia i bhfábhar a phobail fhéin, na Críostaithe, ach míorúilí</span>
<lb n="6370"/><span>as fearr i bhfad ná iad, míorúilí spirideáltha a rinneann sé thré impí</span>
<lb n="6371"/><span>agus tré urnaithe na dtaoiseach a cheap sé agus a chur sé ina ionad fhéin</span>
<lb n="6372"/><span>chun seilbh a thabhairt i dtalamh na mbeo, ríocht na bhflaitheas, dhá</span>
<lb n="6373"/><span>phobal.  Le comhairle agus le teagasc a shagairt stadann agus múch-</span>
<lb n="6374"/><span>ann sé teas agus solas gréine na n-ainmhian i gcroíocha na gCríostaithe.</span>
<lb n="6375"/><span>"Cad é an sochar do Joshua," arsa an t-easpag beannaithe seo, "gur stop</span>
<lb n="6376"/><span>sé cúrsa na gréine insa spéir agus nár fhiad sé 175 cúrsa na sainte a</span>
<lb n="6377"/><span>stop ar an dtalamh?  Do ordaig sé don ghrian gan corraí agus níor</span>
<lb n="6378"/><span>chorraig sí, agus adéise sin níor fhiad sé saint Achan a chosc trénar</span>
<lb n="6379"/><span>ró-dhóbhair milleadh agus léirscrios a theacht ar phobal Dé.  A b'í an</span>
<lb n="6380"/><span>stad úd a chuir Joshua ar an ghrian agus ar an ré gluaiseacht ina</span>
<lb n="6381"/><span><n>gnáth-chúrsa an mhíorúil budh mhó a thit amach insa tSeann-Dlí.</span>
<lb n="6382"/><span>Ach as mó ná sion do mhíorúil an tráth a stadann anam, na raibh na</span>
<lb n="6383"/><span>deamhain dá fuadach chun Ifrinn, ina cúrsa, agus iompaíonn sí ar</span>
<lb n="6384"/><span>Dhia."</span></p>
<lb n="6385"/>
<lb n="6386"/><p><span>9.  A lean Joshua don chogadh so ar feag sé bliana, nó gur rin sé cúncas</span>
<lb n="6387"/><span>ar an dútha agus a roinn sé í idir an dá threibh déag a bhí insa phobal,</span>
<lb n="6388"/><span>chón cruinn, chón ceart sion nár fhiad aoinne aca milleán ar bith a fháil</span>
<lb n="6389"/><span>ar an roinneadh a rin sé.</span></p>
<lb n="6390"/>
<lb n="6391"/><p><span>Áfaig do fhág Dia cuid dos na ciníocha do chónaig insa dútha sion</span>
<lb n="6392"/><span>inte chun go smachtóch sé tríotha a phobal féin an tráth a pheacóidís</span>
<lb n="6393"/><span>ina chuinnibh.</span></p>
<lb n="6394"/>
<lb n="6395"/><p><span>Jos:23,24.  Adéis a chríochnaig Joshua go aon obair a chur Dia</span>
<lb n="6396"/><span>do chúram air, a bhraith sé go raibh an bás i bhfogas</span>
<lb n="6397"/><span>do.  A chnósaig sé chuige an pobal go léir agus ar nós</span>
<lb n="6398"/><span>Mhaoise, a chur sé i gcuimhne go glan cruinn dhóibh na uile nithe a rin</span>
<lb n="6399"/><span>Dia ar a son, uadh an lá nar fhuascail sé iad as sclábhaíocht na Égypte</span>
<lb n="6400"/><span>go dtí an lá inar thug sé seilbh dhóibh insa dútha nar gheall sé dá sinsear</span>
<lb n="6401"/><span>tuille agus cheithre chéad blian roimhe sin.  Do iarr sé go dian ortha</span>
<lb n="6402"/><span>gan seirbhís Dé do thréigean go brách.  A thugadar sion leabhar</span>
<lb n="6403"/><span>solmanta go ndéanfaidís a chomhairle.</span></p>
<lb n="6404"/>
<lb n="6405"/><p><span>A fuair sé bás in aos a chéad agus deich mbliana.  A ghuil an pobal go</span>
<lb n="6406"/><span>géar as a chionn ar feag deich lá fichead, agus ansion do adhlacadar é</span>
<lb n="6407"/><span>go onórach.  An fhaid agus a bhí sé ina cheann ar phobal Dé a bhí do</span>
<lb n="6408"/><span>rath air gur chiomád sé saor iad uadh aon Dia bréagach do adhradh,</span>
<lb n="6409"/><span>agus a choisc sé iad uadh aon chanrán nó munabar a dhéanamh i</span>
<lb n="6410"/><span>gcuinnibh Dé.  As tré gach comhrac a thug sé i gcuinnibh namhaid Dé,</span>
<lb n="6411"/><span>agus go aon bhua a rug sé ortha, a ránaig leis seilbh a thabhairt don</span>
<lb n="6412"/><span>phobal Abhra i dtír na geallúna.  "Ciallaíonn sion," arsa na Aithreacha</span>
<lb n="6413"/><span>Naofa, "gur le comhracadh agus le troid go fearúil i gcuinnibh ár namh-</span>
<lb n="6414"/><span>aid spirideáltha, an diabhal, an saol agus an cholainn, a thiucfaig linne</span>
<lb n="6415"/><span>seilbh a fháil insa dútha a gheall Dia dúinn, ríocht na bhflaitheas.</span>
<lb n="6416"/></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="6417"/><p><span>Jud.1. 176. 10.  Adéis bhás Joshua a ghaibh treibh Juda, le ordú</span>
<lb n="6418"/><span>Dé, an cogadh a chur chun chinn adonn go ndíoscfaí ar fad</span>
<lb n="6419"/><span>an chuid eile dos na seacht náisiúin mallaithe a bhí insa dútha úd.</span>
<lb n="6420"/><span>A thugadar bualadh do Adonizedec, an rí comhachtach a chónaig i</span>
<lb n="6421"/><span>gcathair Jerusalem; a bhuadar air agus a thógadar a chathair agus a</span>
<lb n="6422"/><span>rinneadar <príosúnach ?> don rí.  Agus in ionad é a chur chun báis, as</span>
<lb n="6423"/><span>amhla a ghearradar na méir dá lámha agus dá chosa.  Adúirt se sion,</span>
<lb n="6424"/><span>"As le lán-cheart Dé atá an oíde thruamhéileach so dá imirt oramsa, oir</span>
<lb n="6425"/><span>hen í an oíde chéanna a thugas-sa féin ar dheich agus trí fichid rithe</span>
<lb n="6426"/><span>ar nar rugas bua: a ghearras na méir dá lámha agus dá gcosa, agus a</span>
<lb n="6427"/><span>bhídís fé mo chlár ag piucadh suas, ar nós gadhair, an bia briste a</span>
<lb n="6428"/><span>thiteach uadhm' chlár."</span></p>
<lb n="6429"/>
<lb n="6430"/><p><span>As fíor, as ró-fhíor, na focail adúirt ár Slánathóir, go ndeighleál<f>aig</span>
<lb n="6431"/><span>sé le go aoinne againn mar a dheighleálaimíd-ne le cách eile.  "Pé</span>
<lb n="6432"/><span>tomhas," ar sé, "a thomhsann sibh amach chun daoine eile, as é an ceann</span>
<lb n="6433"/><span>céanna a tomhasfar arís chúghaibh féin."  Agus cé ná titeann sion amach</span>
<lb n="6434"/><span>i gcónaí insa tsaol so, áfaig tit<f>ig sé amach gan dearmad insa tsaol eile.</span>
<lb n="6435"/><span>Oir as ansin a gheobhaig go aoinne againn lán-díol as gach olc nó maith</span>
<lb n="6436"/><span>a rinneamair riamh.</span>
<lb n="6437"/>
<pb n="144"/></p>
<lb n="6438"/>
<lb n="6439"/><p><span>XXX.  DEATH OF SISERA</span></p>
<lb n="6440"/>
<lb n="6441"/><p><span>1.  Adéis a fuair Joshua agus na seann-daoine a mhair lena linn bás,</span>
<lb n="6442"/><span>mar adéarfá i gcúrsa chúig bliana déag adéis a mbáis, a thit an pobal</span>
<lb n="6443"/><span>Abhra in easordú mór, a thiospánann gur mór an sochar do aon náisiún</span>
<lb n="6444"/><span>taoiseach nó ceann maith a bheith ortha a stiúróch i gceart iad agus a</span>
<lb n="6445"/><span>chiomádfach fé smacht oiriúnach iad, agus ná fuil mífhortún níos mó</span>
<lb n="6446"/><span>do dhaoine ná a slí féin a ligean leo.  Uadh a bhí an pobal Abhra gan</span>
<lb n="6447"/><span>aon ghobhernéir a bheith ortha ní raibh cosc ná bac ar aoinne, arsa an</span>
<lb n="6448"/><span>Scriptiúir, "pé slí budh mhaith leis a leanúint."  Agus dá dheasca sion a</span>
<lb n="6449"/><span>thiteadar ina lán peacaí a tharraig daoirse agus daorsmacht ortha.</span>
<lb n="6450"/><span>Áfaig chón minic agus do éiríodar dá bpeacaí, agus iompaíodar le croí</span>
<lb n="6451"/><span>fírinneach ar Dhia, a chur se sion fuasc<a>l<th>óir chúghtha.  Caleb,</span>
<lb n="6452"/><span>Aod agus Samgar budh ainm dhos na trí bhreithimh nó fuascal<th>óirí a</span>
<lb n="6453"/><span>chur sé ar dtús chúghtha.</span></p>
<lb n="6454"/>
<lb n="6455"/><p><span>Jud.4.  2.  Ansion a thit riarú nó gobher<n>ment na dútha chun bean,</span>
<lb n="6456"/><span>nar budh ainm Deborah di - gnóth a thiospánann gur mar a chéile i</span>
<lb n="6457"/><span>láimh Dé pé úirlis a thoghann sé chun a chuid oibre a chur chun cinn.</span>
<lb n="6458"/><span>Le linn na mná so a bheith ina 177 ceann ar a' bpobal Abhra, do fhógair</span>
<lb n="6459"/><span>rí comhachtach, mar budh ainm Jabin dho, cogadh ortha, agus a chur</span>
<lb n="6460"/><span>sé Sisera, generáil a airm, le armáil ana-láidir agus naoi gcéad carraí</span>
<lb n="6461"/><span>iarain<n> cogaig, chun dearg-ár a thabhairt ar an bpobal.  Áfaig níor</span>
<lb n="6462"/><span>chur sion eagla ná lag-charráiste ar Deborah.  A thiospáin sí in am cogaig</span>
<lb n="6463"/><span>an oiread misnig agus a thiospáin sí do eagna roimhe sin in am síochána.</span>
<lb n="6464"/><span>Do ordaig do fhear nar budh ainm dho Barac deich míle fear a bhreith</span>
<lb n="6465"/><span>leis agus comhrac a thabhairt do Sisera agus dá mhór-arm.  Adúirt se</span>
<lb n="6466"/><span>sion ná déanfach muna raghach sí fhéin leo.  A ghluais sí leo, agus leis</span>
<lb n="6467"/><span>an dorn fear a bhí aici a thug sí bualadh do Sisera agus dá throm-shlua.</span>
<lb n="6468"/><span>A thánaig, le leonú Dé, scanradh agus critheagla ar an t-arm sion, insa</span>
<lb n="6469"/><span>chás gur thugadar Deborah agus Barac dearg-ár orthu, agus a theith</span>
<lb n="6470"/><span>Sisera uadh an gcath.  Ar theitheadh dho, tnáite, tuirseach tartmhar</span>
<lb n="6471"/><span>tríd an <bh>fásach, a ghlaoig sé ag cábán Haber, fear a bhí i síocháin</span>
<lb n="6472"/><span>lena mháistir, agus a iarr sé deoch uisce ar Jael, a bh<e>an.  "Tar</span>
<lb n="6473"/><span>isteach," ar sise, "atáir tuirseach, cortha, agus glac do shuaineas anso.</span>
<lb n="6474"/><span>Ní baol doit: níl aoinne anso ach mise."  A chuaig sé isteach.  A thug</span>
<lb n="6475"/><span>deoch bhainne do.  A chlúdaig sise é agus a chur é chun suain.  An tráth a</span>
<lb n="6476"/><span>bhraith sí go raibh codladh trom air a thóg sí máinléad agus tairne</span>
<lb n="6477"/><span>nó spíce mór iarainn, agus a chiomáin é tréna uiseanna agus a thair-</span>
<lb n="6478"/><span>neáil marbh don talamh é.</span></p>
<lb n="6479"/>
<lb n="6480"/><p><span>A shuig sí ag doras an chábáin agus an uair a chonair<c> sí Barac ag</span>
<lb n="6481"/><span>gabháil thóirste a' lorg Sisera ins go aon áit, adúirt leis, "Tar anso</span>
<lb n="6482"/><span>chúghamsa agus tiospán<f>ad doit an fear atá uait."  A thánaig, agus a</span>
<lb n="6483"/><span>thiospáin si dho Sisera tairneáltha marbh don talamh.</span>
<lb n="6484"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="6485"/><p><span>3.  As amhla sion a chríochnaig bean an cogadh a thosnaig bean eile,</span>
<lb n="6486"/><span>agus a thiospánag don domhan gur féidir le Dia in aon tráth nar maith</span>
<lb n="6487"/><span>leis an oiread fuinnimh, fórsa agus misnig a thabhairt do mhnáibh agus</span>
<lb n="6488"/><span>a thugann sé do ghnáth dho fhearaibh chun na gnótha as truime agus as</span>
<lb n="6489"/><span>contabhar<th>aí do riarú mar as cóir.  Oir a riaraig Deborah go caoin,</span>
<lb n="6490"/><span>cneasta, ciallmhar an pobal strampálach annrianta cruagh-mhuineálach</span>
<lb n="6491"/><span>úd, 178 a bhain go minic osna trom agus cnead chrua<i>g as croí an</span>
<lb n="6492"/><span>fhir ró-naofa úd, Maois.  Agus a bhí sé do ghlóire agus do chreidiúi<n>t</span>
<lb n="6493"/><span>aici gura budh í an chéad bhanrioghain a chur Dia as cionn a phobail</span>
<lb n="6494"/><span>fhéin, agus ní fhiadfach an gaiscíoch budh chrógha ná an rí budh</span>
<lb n="6495"/><span>chiallmhara an pobal sion a riaradh níos fearr ná a rin sise.  A budh í a</span>
<lb n="6496"/><span>thoibh amach generáil an airm, a cheap an méid saighdiúirí a bhí</span>
<lb n="6497"/><span>riachtanach, am agus áit an chomhraig, agus a riaraig i gceart go aon</span>
<lb n="6498"/><span>ní eile a bhain leis an gnóth contabhar<th>ach mór sion.  Agus Barac,</span>
<lb n="6499"/><span>in ionad glóire an bhua sion a ghlacadh chuige fhéin, as amhla a thug</span>
<lb n="6500"/><span>sé an chreidiúint go léir don bhaintrig naofa so.  Oir a mheas sé go ceart</span>
<lb n="6501"/><span>gur budh aingeal í a chur Dia chun cabhrú leis, agus ná beach rath ar</span>
<lb n="6502"/><span>a ghnóth ná ar a dhícheall muna mbeach a comhairle agus a cuideachta</span>
<lb n="6503"/><span>aige.</span></p>
<lb n="6504"/>
<lb n="6505"/><p><span>As ar an abhar sion a thugaid na Aithreacha Naofa fá ndeara ná beig</span>
<lb n="6506"/><span>aon ghnóth insa tsaol ámharach ná socharúil ach an gnóth a thagann</span>
<lb n="6507"/><span>uadh spirid Dé; agus má bhrathfaig fir ar a gcumas agus ar a gcróghacht</span>
<lb n="6508"/><span>fhéin, gur meata agus gur luige iad ná mná; agus an tráth go neartaíonn</span>
<lb n="6509"/><span>Dia iad so, gur misniúla agus gur treise iad ná na fir as calma.</span></p>
<lb n="6510"/>
<lb n="6511"/><p><span>Agus as mair seo a fírinníog na foca<i>l roimh ré adúirt an tAspal</span>
<lb n="6512"/><span>Naomh Pól, na céadta blian ina dhiaigh sin:  "Do thoibh" ar sé, "Dia</span>
<lb n="6513"/><span>go minic na daoine as lú ciall do réir meas an tsaoil, chun náire a chur</span>
<lb n="6514"/><span>ar an dram budh mhó ciall, agus a thoibh sé an dram budh luige do</span>
<lb n="6515"/><span>réir meas an tsaoil chun na daoine budh threise a leagadh anuas."</span></p>
<lb n="6516"/>
<lb n="6517"/><p><span>Jud.6: 1-11.  4.  A bhí rath, séan agus sonas ar an bpobal Abhra ar</span>
<lb n="6518"/><span>feag na dá fhichid blian a bhí Deborah as a gcionn.</span>
<lb n="6519"/><span>Áfaig adéis bhás na mná naofa sion, uair ná raibh aon rialathóir as a</span>
<lb n="6520"/><span>gcionn a chiomádfach in ordú iad, a chromadar go mear ar a <n>gnáth-</span>
<lb n="6521"/><span>chúrsaí mallaithe a leanúint.  Agus a thug Dia mar gheall ar a bpeacaí</span>
<lb n="6522"/><span>iad, ar feag seacht mbliana, fé dhaorsmacht dhos na rithe a bhí as</span>
<lb n="6523"/><span>cionn dútha Madian, agus a rinneadar sion luíthrom chón mór sion</span>
<lb n="6524"/><span>ortha nár fhágadar, ar éigean, bó, capall, caoire, asal, tig ná áras aca.</span>
<lb n="6525"/><span>Agus an tráth a chuiridís gort, agus a bhíoch an t-arbhar in<a> gheamhar,</span>
<lb n="6526"/><span>a thigeach locht Madian lena n-airnéis 179 agus a ithidís agus a</span>
<lb n="6527"/><span>loitidís é go léir.  A chaitheadar poill agus caidhséir a dhéanamh dhóibh</span>
<lb n="6528"/><span>fhéin ins na cnuic agus ins <n>a sléibhte chun chónaithe ionta.  A thug</span>
<lb n="6529"/><span>méid an donais iad chun a gciall.  A chonacadar an t-olc mór a rinn-</span>
<lb n="6530"/><span>eadar tré sheirbhís Dé a thréigean; a iompaíodar ar Dhia le croíocha</span>
<lb n="6531"/><span>brónach fíor-aithríoch, agus a loirgeadar go Dia ar fhóirthean ortha</span>
<lb n="6532"/><span>agus fuascailt a thabhairt dhóibh.  A ghlac se sion trua dhóibh agus</span>
<lb n="6533"/><span>a chuir fuasc<a>l<th>óir chúghtha.</span>
<lb n="6534"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="6535"/><p><span>Jud.6: 11 et seq.  5.  A bhí óigfhear, nar budh ainm dho Gideon mac</span>
<lb n="6536"/><span>Joas, ag scothadh go príobháideach cúpla punann</span>
<lb n="6537"/><span>cr<u>inneachta fé chrann dairí.  A tháinig aingeal Dé chuige, agus a</span>
<lb n="6538"/><span>bheannaig, ag rá, "Atá an Tiarna maille lead, a thréin-fhir chalma."</span>
<lb n="6539"/><span>"A Mháistir," arsa Gideon, "má atá an Tiarna maille linn, cionas a</span>
<lb n="6540"/><span>ránaig go rugadar na ainnisí troma ró-ghreim daingean orainn?  Cá</span>
<lb n="6541"/><span>bhfuil an chomhacht mhór úd a thiospáin sé ag saoradh ár sinsear uadh</span>
<lb n="6542"/><span>an Égypt, agus go bhfuilimíd anis tréigthe ar fad agus snuite amach ag</span>
<lb n="6543"/><span>ár namhaid."  "Gluais ort id' neart," arsa an t-aingeal, "agus saorfair an</span>
<lb n="6544"/><span>pobal uadh dhaorsmacht Madian.  Bíoch fhios agad go bhfuilimse mar</span>
<lb n="6545"/><span>chabhair agad."</span></p>
<lb n="6546"/>
<lb n="6547"/><p><span>"A Mhaistir," arsa Gideon, "cionas a thiucfaig liomsa an pobal a</span>
<lb n="6548"/><span>shaoradh agus gurb í mo chine-se an cine as boichte agus as suaraí im'</span>
<lb n="6549"/><span>threibh, agus gur mé fhéin an fear as suaraí i dtig mo athar?"  "Beig</span>
<lb n="6550"/><span>mise id' fhocha<i>r," arsa an t-aingeal, "agus buafair ar Madian: ní</span>
<lb n="6551"/><span>fhiadfaig seasamh id' chuinnibh níos mó ná 'fhiadfach leanbh."  "Iarra<i>m</span>
<lb n="6552"/><span>ort," ar se sion, "fuireach anso go fóill go dtugaidh mé ofráil chun</span>
<lb n="6553"/><span>íobairt a dhéanamh chúghad, agus ansion beig fhios agam gurb é Dia</span>
<lb n="6554"/><span>nó a theachtaire a labhair liom."  A imig sé air, a mhairbh agus a bheirbh</span>
<lb n="6555"/><span>mionnán, a thug leis a fheoil agus an t-anraithe agus do láir don</span>
<lb n="6556"/><span>aingeal iad.  "Cuir an t-arán agus an fheoil ar an gcarraig," arsa an</span>
<lb n="6557"/><span>t-aingeal, agus doirt an t-anraithe anuas ortha."  A rin Gideon amhla</span>
<lb n="6558"/><span>agus a lig an t-aingeal barra slaite a bhí ina láimh ortha, agus gan</span>
<lb n="6559"/><span>mhoill do éirig lasair mhór as an gcarraig agus a loisc sí an íobairt, agus</span>
<lb n="6560"/><span>a imig an t-aingeal as radharc Gideon.</span></p>
<lb n="6561"/>
<lb n="6562"/><p><span>A chrom se sion ar ochlán ag rá, "As danaid dom, a gheobhaig me</span>
<lb n="6563"/><span>bás gan stad; a chonaic mé aingeal Dé."  Adúirt Dia leis, 180 "Sío-</span>
<lb n="6564"/><span>cháin lead: ní baol doit an bás."</span></p>
<lb n="6565"/>
<lb n="6566"/><p><span>Jud.6: 25 et seq.  6.  An oíche chéanna sion adúirt Dia leis, "Glac</span>
<lb n="6567"/><span>chúghad an dá tharbh atá ag do athair, agus leag</span>
<lb n="6568"/><span>an olthóir úd a rin do athair don dia bréagach Baal; agus gearr an</span>
<lb n="6569"/><span>plantation crann atá tíompall airthe, agus tóg olthóir dhomhsa ar an</span>
<lb n="6570"/><span>gcarraig úd ar na<r> chuiris an ofráil i bhfianaise an aingil.  Tabhair</span>
<lb n="6571"/><span>"Síocháin Dé" do ainm airthe.  Mairbh an dá tharbh agus loisc a gcuid</span>
<lb n="6572"/><span>feola ar an olthóir le adhmad an ghróibh úd."</span></p>
<lb n="6573"/>
<lb n="6574"/><p><span>An oíche sin a rug Gideon deichniúr fear leis agus a rin go aon ní do</span>
<lb n="6575"/><span>ordaig Dia dho.  A bhí eagla air, agus a chúis aige, é 'dhéanamh insa lá,</span>
<lb n="6576"/><span>oir ní ligfeach an dram a chónaig insa bhaile dho a leithéid a dhéanamh.</span>
<lb n="6577"/><span>Ar maidean an ua<i>r a chonacadar olthóir Bhaal ar lár agus an gróbh</span>
<lb n="6578"/><span>gearrtha, a bhíodar ar dearg-bhuile.  A fuaradar amach gurbh é Gideon</span>
<lb n="6579"/><span>a rin é, agus thánadar chun tí a athar agus a loirgeadar é a thabhairt</span>
<lb n="6580"/><span>suas dhóibh chun go ndófaidís ina bheathaig é i dtaobh a leithéid</span>
<lb n="6581"/><span>d'oíde 'thabhairt ar olthóir an dia.  Adúirt se sion, "Más dia Baal atá</span>
<lb n="6582"/><span>sé ábaltha, gan aon chúnamh uaibhse, an díobháil a rin mo mhac dho</span>
<lb n="6583"/><span>do agairt air.  Baineach Baal, má tá sé ábaltha air, sásamh as.  Canathaobh</span>
<lb n="6584"/><span>go dtroidfeach sibhse ar a shon?"  As amhla sion a saorag</span>
<lb n="6585"/><span>Gideon uatha.</span>
<lb n="6586"/></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="6587"/><p><span>7.  Múineann sampla an fhir bheannaithe so, a thoibh Dia fhéin chun</span>
<lb n="6588"/><span>a phobail a shaoradh, dhos na uile sagairt gurb é an chéad diúité atá</span>
<lb n="6589"/><span>le déanamh aca, a mbeatha saoltha a chur i gcontabhairt an uair as gá é,</span>
<lb n="6590"/><span>chun a bpuiblíocha a chosc uadh chreideamh fhalsa.  Agus an íobairt a</span>
<lb n="6591"/><span>rin sé, budh chomhartha í ar íobairt Íosa Chríoist.  Agus an charraig úd</span>
<lb n="6592"/><span>as nar ghluais an lasair a loisc íobairt Gideon, ciallaíonn sí Mac Dé,</span>
<lb n="6593"/><span>Críost, as na gluaiseann tine agus lasair na ngrás a loisceann agus a</span>
<lb n="6594"/><span>dhóthann ainmhiana na colla inár gcroíocha, agus a dhéanann sinn</span>
<lb n="6595"/><span>glan agus taitneamhach i radharc Dé.</span></p>
<lb n="6596"/>
<lb n="6597"/><p><span>8.  An uair a thuig Gideon gur thoibh Dia é chun a phobail do</span>
<lb n="6598"/><span>fhuascailt, a chur sé teachtairí chun go aon fhear ina threibh fhéin, treibh</span>
<lb n="6599"/><span>Manasses, agus chun go aon treibh eile a chónaig láimh leo, 'chnósach</span>
<lb n="6600"/><span>chuige.  Agus a thánadar go mear ina dtrúpaibh ag triall air, agus a</span>
<lb n="6601"/><span>ghabhadar leis go fonnmhar mar thaoiseach.  Agus as mar sin a fuair an</span>
<lb n="6602"/><span>fear úd, a bhí go dtí sion ina dhuine bocht úiríseal, é féin ina gheneráil</span>
<lb n="6603"/><span>ar 181 arm iomadúil láidir.  Ach i bhfad uadh a<o>n mhustar a ghlac-</span>
<lb n="6604"/><span>adh, ná aon mhuiní<n> a bheith aige as fhéin, ná as comhachta a arm,</span>
<lb n="6605"/><span>as amhla a chur sé a mhuinín go léir i nDia, agus do umhlaig é fhéin,</span>
<lb n="6606"/><span>mar a taibhseofaí dhúinne, go iomarcach i láthair Dé.</span></p>
<lb n="6607"/>
<lb n="6608"/><p><span>Ar chlos do lucht Madian an éirí amach a rin Gideon agus a threibh,</span>
<lb n="6609"/><span>a chnósaíodar a náisiún agus go aon náisiún a bhí codartha dóibh agus</span>
<lb n="6610"/><span>a chlúdaíodar an dútha lena gcampa.  A bhíodar chón iomadúil sin</span>
<lb n="6611"/><span>nárbh fhéidir iad do áireamh.</span></p>
<lb n="6612"/>
<lb n="6613"/><p><span>Jud.6: 36 et seq.  9.  Adúirt Gideon le Dia, an tráth a chonairc an</span>
<lb n="6614"/><span>t-armáil namhaideach mór úd,  "A Thiarna, más</span>
<lb n="6615"/><span>ní fírinneach gur thoghais mise chun do phobal a shaoradh uadhs na</span>
<lb n="6616"/><span>daoine seo, cuirfigh mé anocht an lomra seo ar urlár mo sciobóil agus</span>
<lb n="6617"/><span>ar maidean, má bhíonn an lomra fliuch agus an t-urlár tirim aithneoigh</span>
<lb n="6618"/><span>mé go cruinn gur tusa a chuir me chun an gnóth sin a dhéanamh."</span></p>
<lb n="6619"/>
<lb n="6620"/><p><span>A thánaig sé ar maidean agus a fuair an t-urlár go léir tirim agus an</span>
<lb n="6621"/><span>lomra fliuch, agus do fháisc aiste lán caláin do dhrúcht.</span></p>
<lb n="6622"/>
<lb n="6623"/><p><span>An oíche a bhí chuige, adúirt sé le Dia, "A Thiarna, iarraim do achainí</span>
<lb n="6624"/><span>ort gan fearg a ghlacadh chúgham má thástálaim arís comhartha mo</span>
<lb n="6625"/><span>lomra.  Cuirfead anocht ar an lár í, agus má bhíonn sí tirim ar maidean,</span>
<lb n="6626"/><span><agus ?> an lár fliuch, ní bheig a<o>n doubhta a thuille agam, ach beig</span>
<lb n="6627"/><span>me lán-deimhneach gur thusa féin a chur me chun do phobal a fhuascailt."</span>
<lb n="6628"/><span>Ar maidean a fuair an lár go léir fliuch, agus an lomra tirim.  A' sion</span>
<lb n="6629"/><span>amach a bhí sé lán-tsiúráltha gurbh é Dia a cheap é mar fhuasc<a>l<th>óir</span>
<lb n="6630"/><span>ar a phobal.</span></p>
<lb n="6631"/>
<lb n="6632"/><p><span>10.  Adeirid na Aithreacha Naofa gur thiospáin Dia, leis an dá mhíorúil</span>
<lb n="6633"/><span>so, cionas a dheighleálfach sé, insan aimsir a bhí le teacht, leis an</span>
<lb n="6634"/><span>bpobal Abhra agus leis an bpobal Críostúil.  Sula dtánaig Críost mac</span>
<lb n="6635"/><span>Dé i gcolainn daonna agus sula bhfuair sé bás ar an gcruis, a bhí</span>
<lb n="6636"/><span>drúcht ghrása Dé ag sileadh ar an bpobal Abhra amháin, amhail agus</span>
<lb n="6637"/><span>a shil an drúcht ar an lomra úd Gideon, agus a bhí go aon chine eile insa</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="6638"/><p><span>domhan tirim scóltha uadh theas agus uadh bhrothall a bpeacaí, fé</span>
<lb n="6639"/><span>mar a bhí an lár úd tirim.  Áfaig uadh bhás Chríoist go dtí an lá</span>
<lb n="6640"/><span>inniubh, atá drúcht na ngrás ag sileadh 182 agus a' fearadh ar go aon</span>
<lb n="6641"/><span>náisiún insa domhan, agus atá an pobal Abhra, nó na Giúdaíg, ar nós</span>
<lb n="6642"/><span>an lomra, tirim, gan bhraon don drúcht bheannaithe sin ag sileadh ná</span>
<lb n="6643"/><span>ag fearadh ortha, agus sion do bhrí gur dhiúlthaíodar, agus go ndiúl-</span>
<lb n="6644"/><span>thaíd fós, don <t>Slánathóir trócaireach a thánaig chun iad a shaoradh</span>
<lb n="6645"/><span>uadhna namhaid mairtheach, deamhain Ifrinn.</span></p>
<lb n="6646"/>
<lb n="6647"/><p><span>Cuirid an dá mhíorúil úd i gcéill dúinn nách aon ní eile grása Dé ach</span>
<lb n="6648"/><span>drúcht rathúil a chuireann fás ar dhea-oibreacha inár n-anam agus</span>
<lb n="6649"/><span>nách aon ní eile, gan na grása sion, ár n-anam, ach talamh tirim scóltha</span>
<lb n="6650"/><span>neamhthorthúil, ar nós ithreach ar ná sileann drúcht agus ná fliuchtar</span>
<lb n="6651"/><span>le fearthainn.</span></p>
<lb n="6652"/>
<lb n="6653"/><p><span>Jud:7.  11.  Ar bheith do Gideon lán-siúráltha go raibh Dia ag</span>
<lb n="6654"/><span>cabhrú leis, a ghluais sé lena shaighdiúirí, dhá mhíle dhéag</span>
<lb n="6655"/><span>agus fiche, chun bualadh a thabhairt do locht Madian, agus a thánaig</span>
<lb n="6656"/><span>i radharc a gcampa.  Adúirt Dia leis, "Atá iomarca fearaibh agad, agus</span>
<lb n="6657"/><span>ní bhuafair ar do namhaid.  Agus ar eagla go measfach an pobal, agus</span>
<lb n="6658"/><span>go ndéarfaidís, "as tré ár neart agus ár gcróghacht fhéin a bhuamair ar</span>
<lb n="6659"/><span>ár namhaid," ar an abhar sion fógair go poiblí dhos go aon fhear nua-</span>
<lb n="6660"/><span>phósta agus ar go aon fhear meata, nar theip a mhisneach air, filleadh</span>
<lb n="6661"/><span>abhaile."</span></p>
<lb n="6662"/>
<lb n="6663"/><p><span>Adéis na fógartha sion, a chas dhá mhíle fichid dhíobh abhaile</span>
<lb n="6664"/><span>agus níor fhan aige ach dhá mhíle.  "Atá iomarca fós agad," arsa Dia,</span>
<lb n="6665"/><span>"agus beir lead iad chun an tsrutháin atá idir sibhse agus campa locht</span>
<lb n="6666"/><span>Madian; agus go aon fhear a luífig ar a ghlúine chun uisce do ól, fág</span>
<lb n="6667"/><span>i<d'> dhiaigh é, agus beir lead go aoinne a ólfaig uisce as a bhas."  Ní</span>
<lb n="6668"/><span>raibh ach trí chéad don tsórd sin agus a scaoileag an chuid eile abhaile.</span></p>
<lb n="6669"/>
<lb n="6670"/><p><span>A rug Gideon an trí chéad sin leis, agus ní raibh arm, píce ná claíomh</span>
<lb n="6671"/><span>ag fear dhíobh, ach trúmpa i lá<i>mh dheas agus crúsca le lampa</span>
<lb n="6672"/><span>i<n>a láimh chlé ag gach nduine aca.  Um thráthnóna do déanach a</span>
<lb n="6673"/><span>thánadar i bhfogas do champa Mhadian.  Adúirt Dia leis, "Triall id'</span>
<lb n="6674"/><span>aonar ar an gcampa, agus má tá eagla ort dol iod' aonar beir lead do</span>
<lb n="6675"/><span>ghiolla, agus beig fhios go cruinn agad go mbuafair ortha."</span></p>
<lb n="6676"/>
<lb n="6677"/><p><span>A imig sé fhéin agus a ghiolla, agus tíompall meán-oíche a thánadar</span>
<lb n="6678"/><span>chun an chéad chábán don champa agus a airíodar na saighdiúirí a bhí</span>
<lb n="6679"/><span>ann ag comhrá lena chéile.  Adúirt fear aca, "As greannúr an taidh-</span>
<lb n="6680"/><span>reamh a 183 dearnag dom uadh chianaibh: a mheasas go bhfeaca císte</span>
<lb n="6681"/><span>min eorna ar ghríosaig an tintáin, agus a phreab sé suas go obann agus</span>
<lb n="6682"/><span>a bhí sé <ag ?> faíoláil anso agus ansúd nó gur bhuail sé ar an gcábán</span>
<lb n="6683"/><span>so.  A leag é, agus go aon chábán eile insa champa."  "Neosad-sa dhoit</span>
<lb n="6684"/><span>brí an taidhrimh sion," arsa fear eile.  "As é an císte <e>orna úd claíomh</span>
<lb n="6685"/><span>Gideon mac Joas.  Oir a thug Dia ina láimh dho an campa so agus a</span>
<lb n="6686"/><span>bhfuil ann."</span></p>
<lb n="6687"/>
<lb n="6688"/><p><span>Ar chlos sion do Ghideon, a ghaibh sé buíochas go umhal le Dia, a</span>
<lb n="6689"/><span>chas ar a mhuintir fhéin, agus a roinn sé i dtrí chuideachta iad, céad fear</span>
<lb n="6690"/><span>ins go aon chuideachta, agus adúirt leo, "Déanach go aoinne dhíbh mar</span>
<lb n="6691"/><span>a dhéanfad-sa: seinfead ar an trúmpa agus seineach go aoinne agaibh</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="6692"/><p><span>a thrúmpa.  Lasaig bhúr lampaí, bualaig bhúr gcúrsaí i gcuinnibh a</span>
<lb n="6693"/><span>chéile, cuirig hussá asaibh ag rá, "Seo chúghaibh claíomh Dé agus</span>
<lb n="6694"/><span>claíomh Gideon."  A chuir sé ansion cuideachta ar thrí thaobh an</span>
<lb n="6695"/><span>champa.  A rinneadar amhail a ordaig sé dhóibh.  A thánaig anaithe</span>
<lb n="6696"/><span>agus scanradh ar lucht an champa.  A chromadar ar theitheadh agus</span>
<lb n="6697"/><span>le neart míorúil a mharaíodar a chéile, agus as mair sin a shaor Dia a</span>
<lb n="6698"/><span>phobal uadhna namhaid.</span></p>
<lb n="6699"/>
<lb n="6700"/><p><span>12.  An chéad ní atá le tabhairt fá ndeara insa ghnóth iontach so as</span>
<lb n="6701"/><span>ea, cé go raibh an dá mhíle déag fichid fear úd ollamh agus fonnmhar</span>
<lb n="6702"/><span>chun troda i gcuinnibh namhaid Dé agus namhaid a phobail, áfaig níor</span>
<lb n="6703"/><span>thoil le Dia ach trí chéad díobh a thoghadh chun an ghnótha sion, agus</span>
<lb n="6704"/><span>gur a bhudh iad na trí chéad sion amháin na fir nár imig ar a nglúinibh</span>
<lb n="6705"/><span>chun an t-uisce a ól, ach do ól as a mbas é.  Marcálann sion amach gurb</span>
<lb n="6706"/><span>iad fíor-shaighdiúirí Dé iad so ná cuireann suim mhór i gcompoird an</span>
<lb n="6707"/><span>tsaoil so, a ritheann go mear mar uisce na abhann tharainn, agus cé</span>
<lb n="6708"/><span>go ndéanaid úsáid dos na compoird sion ní cheanglaíd a gcroíocha</span>
<lb n="6709"/><span>dhóibh agus ní chaithid ach an oiread díobh agus atá oiriúnach, amhail</span>
<lb n="6710"/><span>nár líonadar na fir úd a mbuilg le uisce, ach a mbéal a fhliuchadh leis.</span>
<lb n="6711"/><span>As fíor ná fuil puinn don tsórd sion le fáil in Eaglais Dé; ach cé gur</span>
<lb n="6712"/><span>beagán iad, tugann Dia neart agus fórsa dhóibh chun bua a bhreith ar</span>
<lb n="6713"/><span>namhaid a' chreidimh.</span></p>
<lb n="6714"/>
<lb n="6715"/><p><span>13.  An dara ní nótáltha as ceart a thabhairt fá ndeara as ea an sórd</span>
<lb n="6716"/><span>comhraig 184 iontach lenar bhuaig Gideon agus a shaighdiúirí ar a</span>
<lb n="6717"/><span>namhaid.  "Níor chualag roimhe sin, ná uadh shin anuas, a leithéid</span>
<lb n="6718"/><span>de chomhrac corpar<th>a," arsa Naomh Gregory: "daoine gan chlaíomh</span>
<lb n="6719"/><span>gan sciath, gan aon <t>sórd arm acu <do ?> thabhairt féna namhaid;</span>
<lb n="6720"/><span>agus a mhe<a>sfach aoinne do réir nádúra gur díchéille do Gideon cuimh-</span>
<lb n="6721"/><span>neamh ar a leithéid do dhéanamh.  Agus féach gur maith a éirig leis:</span>
<lb n="6722"/><span>gur chur sé rua<i>g agus briseadh ar a namhaid, gur bhascadar agus gur</span>
<lb n="6723"/><span>mharaíodar a chéile, gan bhuille chlaímh ná sá píce uaig sin ná uadh</span>
<lb n="6724"/><span>aon fh<e>ar a ghaibh leis; ná rin se sion agus a shaighdiúirí ach a dtrúm-</span>
<lb n="6725"/><span>paí do shéideamh agus a <g>crúscaí a bhriseadh agus a lampaí solasmhar</span>
<lb n="6726"/><span>a thiospáint.  Agus cad é an mhistéir nó ciall spirideáltha atá insa ghnóth</span>
<lb n="6727"/><span>sion?  An méid so," arsa Naomh Gregory: "a thiospáin Dia an uair sin</span>
<lb n="6728"/><span>nách le fórsa ná le arm corpar<th>a atá bua le breith ag saighdiúirí</span>
<lb n="6729"/><span>Chríoist ar a namhaid, ach le glór a dtrúmpaí, as é sin lena n-urnaithe,</span>
<lb n="6730"/><span>agus lena gcrúscaí a bhriseadh nó lena gcolainn agus ainmhiana na</span>
<lb n="6731"/><span>colla a smachtú go cóir, agus lena lampaí solasmhar, as iad sion a ndea-</span>
<lb n="6732"/><span>oibreacha a thiospáint tré bheatha naofa a chleachtadh."  As ar an</span>
<lb n="6733"/><span>abhar sion adeir Críost fhéin linn, "Bíoch bhur lampaí glan solasmhar</span>
<lb n="6734"/><span>chun, ar bhfaicsin do dhaoine bhúr ndea-oibreacha, go dtabharfaidís</span>
<lb n="6735"/><span>glóire do bhúr n-athair atá ar neamh."  Má dhéanaimíd sion, beimíd</span>
<lb n="6736"/><span>inár saighdiúirí fírinneach ag Íosa Críost, buafam gan bhaol ar ár</span>
<lb n="6737"/><span>namhaid, agus a gheobham gan dearmad an seód álainn uasal úd a</span>
<lb n="6738"/><span>gheallann sé féin dúinn ins na focail seo:  "Don té a bhuafas," arsa Críost,</span>
<lb n="6739"/><span>"a bhéarfaig mise cróin na beatha síoraí."</span></p>
<lb n="6740"/>
<lb n="6741"/><p><span>Go dtugaig Dia sion dúinn.  Amen.</span>
<lb n="6742"/>
<pb n="150"/></p>
<lb n="6743"/>
<lb n="6744"/><p><span>XXXI.  ABIMELEC: DAUGHTER OF JEPHTE, Etc.</span></p>
<lb n="6745"/>
<lb n="6746"/><p><span>1.  Adéis a chur Gideon teitheadh ar lucht Madian agus a shaor sé an</span>
<lb n="6747"/><span>pobal Abhra uadh an daorsmacht a bhí dá imirt ortha, a riar sé an pobal</span>
<lb n="6748"/><span>go cóir cneasta ar feag dá fhichid blian.  A bhí an pobal chón buíoch</span>
<lb n="6749"/><span>sin de gur láradar rí a dhéanamh <de ?>, ag rá, "Bí-se agus do mhac</span>
<lb n="6750"/><span>agus mac do mhic agus do shliucht go léir in bhúr rithe orainne agus ar</span>
<lb n="6751"/><span>ár sliucht go brách."  "Ní bheig," ar sé, "mise ná <mo ?> mhac ná aoinne</span>
<lb n="6752"/><span>dom' shliucht ina rí oraibh, ach as é an Tiarna Dia amháin as rí oraibh."</span></p>
<lb n="6753"/>
<lb n="6754"/><p><span>A fuair sé bás críonna go leor, agus ar bhás dho do fhág sé deichniúr</span>
<lb n="6755"/><span>agus trí fichid mac ina dhia<i>g.</span></p>
<lb n="6756"/>
<lb n="6757"/><p><span>Tamall adéis a bháis, a 185 dhearmad an pobal mallaithe úd an</span>
<lb n="6758"/><span>fhóirthean a rin Dia ortha, agus an fhuascailt a thug sé ortha tré</span>
<lb n="6759"/><span>shaothar Gideon.  A thréigeadar creideamh Dé agus a iompaíodar ar</span>
<lb n="6760"/><span>dhéithe bréagach do adhradh agus as ró-olc an cúiteamh a rinneadar</span>
<lb n="6761"/><span>le clainn Gideon.</span></p>
<lb n="6762"/>
<lb n="6763"/><p><span>Jud.9: 1-22.  2.  A bhí mac aige nar budh ainm dho Abimelec, le</span>
<lb n="6764"/><span>bean uadh chathair Sichem.  Fear a budh <ea ?> é na</span>
<lb n="6765"/><span>raibh droch-chroí glic aige.  A chuaig sé chun muintir a mháthar, a</span>
<lb n="6766"/><span>chónaig i gcathair Sichem, agus adúirt go cealgach leo, "As feoil dom'</span>
<lb n="6767"/><span>fheoil sibhse agus as cnámh dom' chnáimh sibh.  Labhraig le locht an</span>
<lb n="6768"/><span>chathair se<o> iom' pháirtse, agus cuirig i gcéill dhóibh gur fearr i bhfad</span>
<lb n="6769"/><span>aon duine amháin as gaol dhóibh a bheith ma<r> phrionsa ortha ná</span>
<lb n="6770"/><span>deich feara agus trí fichid stróinséirí a bheith ina máistrí ortha.</span>
<lb n="6771"/><span>Oir atáid clann Gideon ceapaithe ar cheannas na dútha a ghlacadh</span>
<lb n="6772"/><span>chúghtha fhéin, amhail a rin a n-athair."</span></p>
<lb n="6773"/>
<lb n="6774"/><p><span>A rinneadar mar adúirt sé: a mhealladar na daoine chun gabháil leis</span>
<lb n="6775"/><span>mar rí agus a thugadar ana-chuid airgid dho a thógadar amach as</span>
<lb n="6776"/><span>teampall an dé bhréagaig a bhí aca.  Leis an airgead sion a ghlac sé i</span>
<lb n="6777"/><span>bpá agus a chnósaig a lán buachaillí díomhaoin, rabálaithe agus droch-</span>
<lb n="6778"/><span>dhaoine eile, agus a thriall sé mar ar chónaig a dhearbhráithreacha</span>
<lb n="6779"/><span>agus a bhain sé an ceann dhíobh go leír ar aon leac amháin, ach do aon</span>
<lb n="6780"/><span>óigfhear amháin, Joatham, a theith leis fhéin.  A chas an murderéir</span>
<lb n="6781"/><span>ansion go cathair Sichem.  A bhailíodar na daoine go léir chuige agus a</span>
<lb n="6782"/><span>rinneadar féasta mór chun é a shácráil ina rí.  Ar bheith dóibh ag</span>
<lb n="6783"/><span>déanamh go sóch a sheasaimh Joatham ar chnoc as a gcuinne anún agus</span>
<lb n="6784"/><span>adúirt sé le guth ard:  "A fheara Sichem éistig liom, agus go n-éistig</span>
<lb n="6785"/><span>Dia libhse.  A cheapadar na crainn atá insa choill mhór ar chnoc</span>
<lb n="6786"/><span>Lebanon rí a thoghadh dóibh, agus adúradar leis an gcrann olive,</span>
<lb n="6787"/><span>"Bí-se iod' rí orainn."  Adúirt sise, "A' dtabharfad-sa suas mo oíle</span>
<lb n="6788"/><span>breá saibhir, a thugann solas ar olthóir Dé, agus atá socharúil do dhaoine,</span>
<lb n="6789"/><span>chun a bheith im' rí oraibh?  Go deimhin ní dhéan<f>aigh mé a leithéid."</span>
<lb n="6790"/><span>Ansion adúradar leis an gcrann fíona, "Tair-se agus bí iod' rí orainn."</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="6791"/><p><span>Adúirt sise, "A' bhfágfadsa im' dhia<i>g mo chuid fíona a doirtear amach</span>
<lb n="6792"/><span>in onóir Dé, agus a chuireann meidhir ar chroíocha ndaoine, chun a</span>
<lb n="6793"/><span>bheith im' rí oraibhse?  Ní dhéanfad a leithéid."  Ansion 186 adúradar</span>
<lb n="6794"/><span>leis an dris, "Bí iod' rí orainn."  "Más i ndáríribh ataoi," arsa <an></span>
<lb n="6795"/><span>dris, "mise a bheith iom' rí oraibh, tigig agus luíg anso fé mo scáth.</span>
<lb n="6796"/><span>Áfaig más ag magadh fútham ataoi, tagach tine amach asamsa agus</span>
<lb n="6797"/><span>loisceach sí sibhse."  Agus anis, a fheara, má rinneabhairse ceart le</span>
<lb n="6798"/><span>tig mo atharsa, a chur a n-anam i gcontabhairt <mar ?> gheall oraibh,</span>
<lb n="6799"/><span>agus a shaor sibh uadh dhaorsmacht Mhadian, agus gurb é an díol a</span>
<lb n="6800"/><span>thugabhair do a naoi maca agus trí fichid a mharú ar aon leac amháin</span>
<lb n="6801"/><span>agus an captaín a bhí ar na murdréirí sin a thoghadh mar rí dhíbh</span>
<lb n="6802"/><span>fhéin; má tá sion ceart agus cóir, glacach sibhse inniubh áthas in</span>
<lb n="6803"/><span>Abimelec, agus glacadh se sion áthas ionaibhse.  Ach muna bhfuil an</span>
<lb n="6804"/><span>gnóth sion ceart i láthair Dé, go n-agraig Dia an gnóth air-sin agus</span>
<lb n="6805"/><span>oraibhse."</span></p>
<lb n="6806"/>
<lb n="6807"/><p><span>Adéis na bhfocal sion a rá a theith sé leis fhéin as an dútha ar fad.</span></p>
<lb n="6808"/>
<lb n="6809"/><p><span>Jud.9: 22-57.  3.  Trí bliana dho Abimelec agus do locht Sichem a</span>
<lb n="6810"/><span>bheith síochánta, caradúil lena chéile nó gur chonairc</span>
<lb n="6811"/><span>Dia oiriúnach eascairideas, fuath agus mi<o>scais a chur eatora.  Do</span>
<lb n="6812"/><span>éiríodar chun a chéile agus adéis mórán comhraig a thabhairt dá chéile</span>
<lb n="6813"/><span>do thóg Abimelec an chathair agus a mhairbh gan taise gan trócaire na</span>
<lb n="6814"/><span>uile dhaoine, óg agus críonna, a bhí inte.  Tamall ina dhiaigh sion a</span>
<lb n="6815"/><span>chuaig sé chun cathair eile a bhí insa dútha sion a thógain.  A bhí</span>
<lb n="6816"/><span>caisleán ana-mhór daingean insa chathair agus a chuaig na daoine go</span>
<lb n="6817"/><span>léir isteach inte.  A thánaig Abimelec lena arm chun tine a chur lé, agus</span>
<lb n="6818"/><span>a chaith bean píosa do bhró mhuilinn anuas ar ar cheann agus a briseag</span>
<lb n="6819"/><span>a phlaosc.  An tráth a bhraith sé é fhéin gortaithe, a ghlaoig chuige a</span>
<lb n="6820"/><span>ghiolla airm agus adúirt leis, "Tarraig do chlaíomh agus mairbh me</span>
<lb n="6821"/><span>chun ná déarfaí gur láimh mnaoi a mhairbh me."  A rin an giolla amhail</span>
<lb n="6822"/><span>do ordaig dho:  a mhairbh sé Abimelec.  Agus as amhla sion a dhíol</span>
<lb n="6823"/><span>Dia é i dtaobh an uilc a rin sé ar thig a athar, ag marú a dhearbhráith-</span>
<lb n="6824"/><span>reacha go léir, agus a thit air sin, agus ar locht chathair Sichem, an guí</span>
<lb n="6825"/><span>a thug Joatham dhóibh.</span></p>
<lb n="6826"/>
<lb n="6827"/><p><span>Jud.10, 11.  4.  A mheas an mallathóir úd, Abimelec, gur dhearmad</span>
<lb n="6828"/><span>Dia a dhroch-ghníomhartha, do bhrí nár agraig láith-</span>
<lb n="6829"/><span>reach air iad.  Áfaig cé gur "mall, as díreach díolthas Dé," agus titeann</span>
<lb n="6830"/><span>sé anuas agus milleann ar nós bró mhuilinn, an droch-dhuine an tráth</span>
<lb n="6831"/><span>as lú a bhíonn súil aige lena leithéid do thiubaiste a thitim air.</span></p>
<lb n="6832"/>
<lb n="6833"/><p><span>Adéis bhaís an mhallathóra úd a thit an government chun 187 Thola</span>
<lb n="6834"/><span>agus i ndia<i>g a bháis chun fhear nar budh ainm dho Jair.  Ar bhás</span>
<lb n="6835"/><span>dho sion a toghag Jephte chun a bheith ina cheann ar an bpobal.  Mac</span>
<lb n="6836"/><span>tabhartha a budh <ea ?> é a bhí ag fear nar budh ainm dho Galaad.</span>
<lb n="6837"/><span>Adéis bhá<i>s a athar, ní thabharfach a dhearbhráithreacha aon chuid</span>
<lb n="6838"/><span>don oidhreacht dho.  A chaith sé imeacht uatha agus a thit sé isteach</span>
<lb n="6839"/><span>le cuideachta rabálaithe, agus uadh <budh ?> fhear calma carráistiúil é,</span>
<lb n="6840"/><span>a thoghadar mar chaptaín é.  Sealad dho ina bhfochair, an tráth a chur</span>
<lb n="6841"/><span>rí chlainne Ammon cogadh ar an bpobal Abhra agus a bhain díobh cuid</span></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="6842"/><p><span>mhór dá ndútha, agus a rin luíthrom mór ortha.  A cheapadar sion ná</span>
<lb n="6843"/><span>raibh fear a budh fhearr chun iad a fhuascailt ná Jephte.  A chuireadar</span>
<lb n="6844"/><span>teachtairí onórach chuige, a' lorg air teacht i gcabhair dhóibh.  Adúirt</span>
<lb n="6845"/><span>se sion leo, "Do fhuathabhair, a dhíbreabhair me as mo dhútha fhéin,</span>
<lb n="6846"/><span>agus anis tagann sibh chúgham-sa chun sibh a shaoradh uadh an éagóir</span>
<lb n="6847"/><span>atá clann Ammon dá dhéanamh ora<i>bh le ocht mbliana déag.  Áfaig,</span>
<lb n="6848"/><span>má théim-se libh agus má thagann liom sibh a fhuascailt, a' mbead-sa</span>
<lb n="6849"/><span>mar phrionsa oraibh?"  "Tugaimíd Dia," ar siad, "mar urra doit go</span>
<lb n="6850"/><span>mbeir."  Ansion a ghaibh sé leo agus a chur sé ambasadéirí go rí chlainne</span>
<lb n="6851"/><span>Ammon, ag iarraig air éirí do<n> éagóir a bhí sé ag déanamh ar an bpobal</span>
<lb n="6852"/><span>Abhra, agus síocháin a thabhairt dhóibh.  A dhiúlthaig sé sion <go ?></span>
<lb n="6853"/><span>uaibhreach, borb.</span></p>
<lb n="6854"/>
<lb n="6855"/><p><span>Jud.1: 29-40.  5.  Ansion a chorraig Spirid Dé Jephte suas agus a</span>
<lb n="6856"/><span>chnósaig sé arm as a threibh fhéin agus as gach treibh</span>
<lb n="6857"/><span>a bhí cóngarach dhóibh, agus a thug sé aghaidh ar chlainn Ammon.</span>
<lb n="6858"/><span>Áfaig sular thug sé bualadh dhóibh a rin sé an gheallúint sholma<n>ta</span>
<lb n="6859"/><span>so do Dhia:  "A Thiarna," ar sé, "má bhuaimse ar na daoine seo geallaim</span>
<lb n="6860"/><span>doit pé neach as mo thig a bhualfaig umum ar fhilleadh dhom, go</span>
<lb n="6861"/><span>ndéanfaig mé é a ofráil mar íobairt loiscithe id' onóir-se."</span></p>
<lb n="6862"/>
<lb n="6863"/><p><span>A thug sé comhrac dhóibh, a bhuaig ortha, agus a bhain díobh na</span>
<lb n="6864"/><span>fiche cathracha a thógadar don phobal Abhra.  Ar fhilleadh abhaile</span>
<lb n="6865"/><span>do, do ghluais an t-aon iníon amháin a bhí aige - agus ní raibh aon leanaí</span>
<lb n="6866"/><span>eile aige ach í sin - a ghluais sí le ceoltha ag fáilthiú roimhe.  Agus an</span>
<lb n="6867"/><span>uair a chonairc se sion <í ?>, a liúig agus a bhéic agus a chrom ar ghol</span>
<lb n="6868"/><span>agus a stoil sé a chuid éadaig agus adúirt, "Ó, a iníon, cad é seo atá</span>
<lb n="6869"/><span>déanta agad?  A thugas-sa 188 a leithéid seo a mhóide agus a</span>
<lb n="6870"/><span>gheallúint do Dhia, agus cad a dhéanfaig mé?"  "A Athair," ar sise,</span>
<lb n="6871"/><span>"cólíon do gheallúint do Dhia: ná bac mise, oir atáim lán-shásta, uadh</span>
<lb n="6872"/><span>fhillis-se abhaile adéis bua a bhreith ar do namhaid.  Áfaig iarra<i>m</span>
<lb n="6873"/><span>an méid seo ort:  c<e>adaig dom dul ar feag dhá mhí, leis an maighdeana</span>
<lb n="6874"/><span>óga so atá im' fhochair, ar na cnuic agus ar na sléibhte chun go gcaoinfig</span>
<lb n="6875"/><span>agus go <n>golfam leo mo bhás."</span></p>
<lb n="6876"/>
<lb n="6877"/><p><span>A thug sé an cead sin di, agus adéis dhá mhí a chas sí chuige agus a rin</span>
<lb n="6878"/><span>sé lé mar a mhóidig sé do Dhia.  Agus as sion amach budh nós ag cailíní</span>
<lb n="6879"/><span>óga an phobail Abhra cnósach ar feag ceithre lá go aon bhliain chun gol</span>
<lb n="6880"/><span>agus caoi a dhéanamh ar bhás agus ar oíde thruamhéileach iníon</span>
<lb n="6881"/><span>Jephte.  Agus a bhí an nós sion ar bun aca go dtí ceithre bliana déag</span>
<lb n="6882"/><span>agus fiche adéis bháis Chríost, an tráth a chuireadar na Rómhánaig</span>
<lb n="6883"/><span>scaipeadh agus díobairt ortha a sheasóig go trí bliana go leith roimh</span>
<lb n="6884"/><span>dheire an domhain, an tráth a chreidfig i gCríost agus a chas<f>aig Dia</span>
<lb n="6885"/><span>iad chun a ndútha féin.</span></p>
<lb n="6886"/>
<lb n="6887"/><p><span>6.  Adeirid na Aithreacha Naofa go léir gur sampla an gheallúint</span>
<lb n="6888"/><span>agus an mhóide obann díchéilleach so a rin Jephte ar an gceataí agus</span>
<lb n="6889"/><span>ar an díobháil a dhéanaid Críostaithe dhóibh fhéin, ag gealladh do Dhia</span>
<lb n="6890"/><span>nithe éagórach nó nithe nách maith a dhéanamh.  Peacaíd ar dtúis lena</span>
<lb n="6891"/><span>leithéid sin a gheallúint a thabhairt uatha, agus peacaíd fós le n-í a</span>
<lb n="6892"/><span>chólíonadh.  "A<s> fearra do dhuine," arsa Naomh Ambrós, "gan aon</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="6893"/><p><span>gheallúint a thabhairt do Dhia ná ní a ghealladh nách féidir a chólíon-</span>
<lb n="6894"/><span>adh gan a bheith ciontach i bpeaca."  Áfaig, cé nách féidir gníomh Jepthe</span>
<lb n="6895"/><span>a cháineadh go iomarcach, ní féidir gníomh a iníne a mholadh go iomar-</span>
<lb n="6896"/><span>cach.  Adéis an dá mhí a chaith sí ag gol-chaoineadh a báis, a chas sí</span>
<lb n="6897"/><span>go áiseach chun bás a ghlacadh uadh láimh a athar, agus níor fhiad</span>
<lb n="6898"/><span>deora a comrádaithe, ná eagla an bháis, í a chosc; ach a ghlac sí go</span>
<lb n="6899"/><span>toiltheannach an gnóth a chur riachtanas i bhfórsa airthe, ar chostas an</span>
<lb n="6900"/><span>t-anam a bhaint aiste.  Ní luálfach sí dá athair a fhocal a bhriseadh le</span>
<lb n="6901"/><span>Dia, agus amhla sion, do dhruim a umhlachta, do shóinseáil sí an</span>
<lb n="6902"/><span>íobairt úd, a bhí ar dtúis ró-mhallaithe i radharc Dé, chun a bheith ina</span>
<lb n="6903"/><span>íobairt lán-taitneamhach ina láthair.  Mhúin sí fós dhos na uile mhaigh-</span>
<lb n="6904"/><span>deana Críostúil géilleadh uadh chroí dá n-aithreacha agus dá máith-</span>
<lb n="6905"/><span>reacha, súd féin agus go mbeach na nithe a loirgid siad sion míréasúnta</span>
<lb n="6906"/><span>nó ciotach dhóibh.  Oir 189 <ní ?> dho dhaoine a ghéillid, ach do Dhia</span>
<lb n="6907"/><span>féin i bpearsa na n-uachtarán a chur se sion as a gcionn.  Amhla sion</span>
<lb n="6908"/><span>faighid cae ar íobairt ana-thaitneamhach a ofráil do Dhia, íobairt na</span>
<lb n="6909"/><span>umhlachta.</span></p>
<lb n="6910"/>
<lb n="6911"/><p><span>Jud.12.  7.  Beagán déis an ghnóth so a chur de, do éirig treibh</span>
<lb n="6912"/><span>Ephraim - a chónaig ar an dtaobh theas do abhainn</span>
<lb n="6913"/><span>Jordan - i gcuinnibh Jephte, agus a chuireadar bruíon gan chúis air.</span>
<lb n="6914"/><span>Treibh uabhaireach láidir a budh <ea> iad, na raibh ana-mhuinín aca</span>
<lb n="6915"/><span>asta fhéin.  A thánadar chuige agus adúradar go borb, dána, "A bhith-</span>
<lb n="6916"/><span>iúnaig, canathaobh nár thugais cuire dhúinne cúnamh a thabhairt doit</span>
<lb n="6917"/><span>insa chogadh úd?"  "Féach," ar sé, "a bhí achrann mór agamsa agus</span>
<lb n="6918"/><span>ag treibh le rí chlainne Ammon, agus a chuireas-sa teachtairí chúgh-</span>
<lb n="6919"/><span>aibhse, ag glaoch oraibh teacht i gcabhair dom, agus a dhiúlthaís teacht.</span>
<lb n="6920"/><span>Ansion, an tráth a chonairc mise agus mo mhui<n>tir an cruatan ina</span>
<lb n="6921"/><span>rabhamair a ghlac gach fear dínn a anam ina dhorn, a throideamair i</span>
<lb n="6922"/><span>gcuinnibh clanna Ammon agus a thug Dia dhúinn bua a bhreith ortha.</span>
<lb n="6923"/><span>Agus anis cad a rinneas-sa riamh as an tslí oraibh?  Cad é an chúis a</span>
<lb n="6924"/><span>thugas-sa, nó aoinne as liom, dhíbhse chun troda liom?"  "Atá," ar</span>
<lb n="6925"/><span>siad, "do bhrí gur dram sibhse agus bhúr muintir a bhí 'na sclábhaithe</span>
<lb n="6926"/><span>againne agus do éalaíobhar uainn, agus <a ?> chur chun cónaithe ins</span>
<lb n="6927"/><span>na sléibhte so.  Agus anis bainfeam-ne sásamh dhíbh agus tabharfam</span>
<lb n="6928"/><span>fénár smacht arís sibh."</span></p>
<lb n="6929"/>
<lb n="6930"/><p><span>A chnósaig Jephte go mear a shaighdiúirí chuige agus a thugadar</span>
<lb n="6931"/><span>comhrac dho lucht Ephraim agus a chuireadar an teitheadh ortha.</span>
<lb n="6932"/><span>A chur Jephte saighdiúirí ar an áth a bhí idir a dhútha féin agus dútha</span>
<lb n="6933"/><span>Ephraim, agus an uair a thagach fear acu sion chun na átha, a tios-</span>
<lb n="6934"/><span>páintí léas cuirneachta do, agus a fiafhraítí de cad é an ainm atá</span>
<lb n="6935"/><span>airthe sin.  Agus adéarfach sé "déas" agus a maraítí gan stad é, oir</span>
<lb n="6936"/><span>do aithnítí gur don treibh sion é, oir budh nós aca "déas" a rá in</span>
<lb n="6937"/><span>ionad "léas."  Agus as amhla sion, do dhruim gan aon fhocal amháin</span>
<lb n="6938"/><span>a rá ina cheart, a mharaíog dhá mhíle agus dá fhichid díobh ar an áth</span>
<lb n="6939"/><span>sion.  Agus hen é an díol a fuaradar ina <n>droch-mhéin agus ina</span>
<lb n="6940"/><span>ndroch-chaint.</span>
<lb n="6941"/></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="6942"/><p><span>Jud.13.  8.  Adéis a chaith Jephte sé bliana mar uachtarán ar an</span>
<lb n="6943"/><span>bpobal Abhra, a fuair sé bás.  Agus ar feag ocht mbliana</span>
<lb n="6944"/><span>déag adéis a bháis ní thráchtann an Scriptiúir ar aon ní nótál<th>a a thit</span>
<lb n="6945"/><span>amach don phobal, nó gur rugag an tréan-fhear Samson.  A thiteadar</span>
<lb n="6946"/><span>na Iúdaig, nó an pobal 190 Abhra - as mar a chéile an dá ainm sion;</span>
<lb n="6947"/><span>ainm aon náisiún amháin as ea iad - a thiteadar ina ngnáth-pheacaí,</span>
<lb n="6948"/><span>a thug Dia suas iad dhos na Philistínig, treibh págánta a chónaig insa</span>
<lb n="6949"/><span>dútha sion.  A rinneadar sion ana-luíthrom ortha, ar feag dá fhichead</span>
<lb n="6950"/><span>blian.</span></p>
<lb n="6951"/>
<lb n="6952"/><p><span>A bhí fá an am sion fear Abhra nar budh ainm dho Manoa, do threibh</span>
<lb n="6953"/><span>Dan.  A bhí sé i bhfad pósta agus ní raibh aon leanbh aige.  Lá áirithe</span>
<lb n="6954"/><span>na raibh a bhean ag obair ina aonar insa pháirc, a thiospáin aingeal</span>
<lb n="6955"/><span>Dé é féin di, agus adúirt lé, "Níl aon <t>sliucht agad, ach ní bheir mar</span>
<lb n="6956"/><span>sin.  Glac<f>air id' bhruinn agus béarfair mac.  Tabhair ana-aire dhoit</span>
<lb n="6957"/><span>fhéin: ná ól fíon, liún ná aon deoch láidir, agus ná caith aon bhia</span>
<lb n="6958"/><span>coiscithe.  Agus ná gearr go brách gruaig an linbh sin. Oir uadh uair</span>
<lb n="6959"/><span>a bhearrtha beig sé naofa don Tiarna, agus saorfaig sé an phobal uadh</span>
<lb n="6960"/><span>smacht na bhPhilistíneach".</span></p>
<lb n="6961"/>
<lb n="6962"/><p><span>Ar chasadh chun an tí di adúirt sí lena fear, "A chnorc aingeal Dé</span>
<lb n="6963"/><span>agus budh eaglach le faicsint é.  A fhiafhraíos de cé ar budh é féin, cad</span>
<lb n="6964"/><span>budh ainm dho agus cad as na dtánaig sé, ach ní 'neosfach sé dom.  Ach</span>
<lb n="6965"/><span>adúirt a leithéid seo agus súd liom."  A bhí doubhta aige as caint a</span>
<lb n="6966"/><span>mhnaoi: a mheas sé gur bréag a ch<e>ap sí mar fholach náire ar an mí-</span>
<lb n="6967"/><span>iompar a rin sí, b'fhéidir, le fear éigin eile, agus a ghuig go dian</span>
<lb n="6968"/><span>dúthrachtach chun Dé radharc a thabhairt dho fhéin ar an neach</span>
<lb n="6969"/><span>úd a chonairc a bhean.  Lá nó dhó ina dhiagh sin a thiospáin an t-aingeal</span>
<lb n="6970"/><span>é fhéin airís di.  A rith si sion <agus ?> a ghlaoig ar a fear, agus ar</span>
<lb n="6971"/><span>theacht dho adúirt sé, "An tusa a labhair an lá fé dheire leam' bhean?"</span>
<lb n="6972"/><span>"As me," arsa an t-aingeal.  "Más ea," arsa Manoa, "cad as toil lead go</span>
<lb n="6973"/><span>ndéanfaimís i dtaobh an linbh úd, an tráth a béarfar é."  "Go aon ní,"</span>
<lb n="6974"/><span>arsa an t-Aingeal, "do ordaíos doit' bhean: ná bearraig a ghruaig de</span>
<lb n="6975"/><span>go brách; na ólach sé go brách fíon ná aon deoch láidir; agus ná</span>
<lb n="6976"/><span>baineach sé le aon bhia coiscithe."  "Iarraim ort fuireach anso," arsa</span>
<lb n="6977"/><span>Manoa, "go dtugaig mé íoba<i>rt chun a ofrála dhoit."  "Ní íos<f>aig</span>
<lb n="6978"/><span>mé do chuid feola, ná do chuid aráin," arsa an t-aingeal; "áfaig más</span>
<lb n="6979"/><span>maith lead íobairt a dhéanamh, déan í chun Dé amháin ar an leac so."</span>
<lb n="6980"/><span>A imig Manoa agus a thug leis meannán agus na nithe eile a bhí riacht-</span>
<lb n="6981"/><span>anach, agus a loisc iad ar an leac mar ofráil do Dhia.  Ar éirí don lasair</span>
<lb n="6982"/><span>as an íobairt, a chuaig an t-aingeal in airde airthe agus a imig sé as a</span>
<lb n="6983"/><span>radha<r>c.  A chrom Manoa ar lógóireacht, agus adúirt lena mhnaoi,</span>
<lb n="6984"/><span>"Ochón, ochón, a gheobham bás inniubh go cinnte, dho bhrí do bhfaca-</span>
<lb n="6985"/><span>mair 191 aingeal Dé."  "Dá <m>budh thoil le Dia sinn a mharú," arsa</span>
<lb n="6986"/><span>an bhean, "ní ghlacfach sé íobairt uainn agus ní 'neosfach sé na nithe</span>
<lb n="6987"/><span>iontach so dhúinn."</span></p>
<lb n="6988"/>
<lb n="6989"/><p><span>Jud.14.  9.  I gcionn naoi mí ina dhiagh sion a chuir sí leanbh di</span>
<lb n="6990"/><span>agus a thug Samson, nó "Grian Dé," do ainm air.  An tráth</span>
<lb n="6991"/><span>do fhás sé suas chun a bheith ina fhear, adúirt sé lena athair agus lena</span>
<lb n="6992"/><span>mháthair céile do chine na bhPhilistíneach a shláthar dho.  A dhiúl-</span></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="6993"/><p><span>thaíodar sion ar dtúis, ach fé dheire a ghéilleadar dho agus a phósag é.</span></p>
<lb n="6994"/>
<lb n="6995"/><p><span>Lá na raibh sé ag teacht ag féachain a mhná, agus a athair agus a</span>
<lb n="6996"/><span>mháthair in<a ?> chuideachta, a léim leon óg láidir, ar buile le ocras,</span>
<lb n="6997"/><span>amach as an gcoill chun iad do alpadh.  A rug Samson greim air, ar a</span>
<lb n="6998"/><span>scórnach, agus a strac as a chéile, amhail a stracfá dreoilín.  Tamall ina</span>
<lb n="6999"/><span>dhiaigh sion, an tráth a rin máthair a mhná feasta mór ar phósadh a</span>
<lb n="7000"/><span>inín<e>, a ghaibh Samson an tslí chéanna sion agus a chas sé i leath-</span>
<lb n="7001"/><span>thaoibh ag féachain cad a imig a<r> chorp an leoin.  Agus a fuair sé gur</span>
<lb n="7002"/><span>luig satha beach ina bhéal agus gur líonadar í do chíortha meala.  Do</span>
<lb n="7003"/><span>ith sé cuid de agus a thug an chuid eile dhá athair agus dhá mháthair</span>
<lb n="7004"/><span>a bhí in aonfheacht leis.  An tráth a thánaig sé chun tig athar a chéile,</span>
<lb n="7005"/><span>a fuair sé cóisire mór cuirnithe roimhe agus féasta álainn déanta in'</span>
<lb n="7006"/><span>onóir, agus deich n-uaisle fichid dos na Philistínig chun a bheith ina</span>
<lb n="7007"/><span>gcomrádaithe aige ar feag seachtaine.</span></p>
<lb n="7008"/>
<lb n="7009"/><p><span>Ar chaitheamh an fhéasta dhóibh, adúirt Samson leo, "A uaisle óg,</span>
<lb n="7010"/><span>atá ceist agam le cur chúghaibh, agus má dhéanann sibh amach í i</span>
<lb n="7011"/><span>gcúrsa na seachtaine a bhéarfaig mise cluith nua éadaig do gach nduine</span>
<lb n="7012"/><span>agaibh; agus muna réifig sibh í, a bhéarfaig gach fear agaibhse cluith</span>
<lb n="7013"/><span>nua éadaig dhomhsa."  "As margadh é," ar siad; "cuir chúghainn do</span>
<lb n="7014"/><span>cheist."  "A thánaig," arsa Samson, "bia as an alpaire agus mísleán as</span>
<lb n="7015"/><span>an neach láidir."  Ar feag trí lá níor fhiadadar an cheist a réiteach.</span>
<lb n="7016"/><span>Ansion adúradar le bean Samson, "Meall do fhear agus faig uaig brí</span>
<lb n="7017"/><span>na ceiste, nó muna ndéanfair dófam tig do athar agus do mháthar agus</span>
<lb n="7018"/><span>tusa agus iad-sion.  Oir is chun sinn a chreachadh a thugabhair cuire</span>
<lb n="7019"/><span>dhúinn teacht ar bhúr bpósadh."  A chrom sise a<r> bheith ag tathant ar</span>
<lb n="7020"/><span>a fear ciall na ceiste a 'nisint di.  Adúirt sé, "Níor 'niseas dhom' athair</span>
<lb n="7021"/><span>ná dhom' mháthair é, agus an dóigh lead go 'neósad doitse é?"  Fé</span>
<lb n="7022"/><span>dheire an seachtú lá a chrom sí ar ghol agus ar chaoi, ag rá, "A chím</span>
<lb n="7023"/><span>ná fuil aon ghrá agad dom, ná aon chion agad orm," agus chun 192 í a</span>
<lb n="7024"/><span>chur chun suainis a 'nis sé brí na ceiste dhi, agus a 'nis sise é do</span>
<lb n="7025"/><span>chomrádaithe Samson.  A thánadar chuige agus adúradar, "Cad atá chón</span>
<lb n="7026"/><span>láidir le leon agus chón milis le mil?"  "Ah!" ar sé, "a chím muna</span>
<lb n="7027"/><span>mbeach gur rinneabhar an iomaire a threabhadh leom' cholain-se ná</span>
<lb n="7028"/><span>déanfach sibh amach brí mo cheist-se."</span></p>
<lb n="7029"/>
<lb n="7030"/><p><span>Do éirig sé ansion agus a chuaig go cathair Ascalon, agus a mhairbh</span>
<lb n="7031"/><span>deichniúr agus fiche óg-uasal Philistíneach agus a thug a n-éadaí dhá</span>
<lb n="7032"/><span>chomrádaithe, agus lán do fhearg a imig sé uadh mhuintir a chéile.</span>
<lb n="7033"/><span>A phós<a>dar sion a bhean le ceann dá chomráduithe.</span></p>
<lb n="7034"/>
<lb n="7035"/><p><span>10.  Adeirid na Aithreacha Naofa gur budh fhigiúir an tréan-fhear</span>
<lb n="7036"/><span>Samson ar Íosa Críost ár dTiarna, an fear as tréine ar bith, a thugann</span>
<lb n="7037"/><span>neart, brí agus fórsa dos na uile nithe agus a chiomádann beo iad le brí</span>
<lb n="7038"/><span>a fhocail amháin.  Agus fé mar do fhág Samson a chine fhéin ina</span>
<lb n="7039"/><span>dhia<i>g agus a thoibh sé céile a cine phágánach, a chiallaig sion go</span>
<lb n="7040"/><span>dtoghfach Críost céile spirideáltha, as í sin an Eaglais, dho fhéin as na</span>
<lb n="7041"/><span>págánaig, agus go bhfágfach sé an phobal Abhra ina dhia<i>g.  A chiallaig</span>
<lb n="7042"/><span>an leon fuilteach buile úd, a mheas Samson do alpadh suas, a chiallaig</span>
<lb n="7043"/><span>sé, adeirim, na Impirí Rómhánach, a chuir ar feag trí chéad blian a</span></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="7044"/><p><span>mór-chomhachta chun creideamh agus ainm Chríost a scrios amach ar</span>
<lb n="7045"/><span>fad as an saol so.  Áfaig a bhris Críost a gcomhachta agus a strac as a</span>
<lb n="7046"/><span>chéile iad amhail a rin Samson leis an leon, agus ina mbéal agus ina</span>
<lb n="7047"/><span>gcraos marbh a luig satha beach, na úird beannaithe sin naoimh</span>
<lb n="7048"/><span>Augistín, Benáid, Dhominic, Phroinsiais agus a lán eile don tsórd,</span>
<lb n="7049"/><span>a rin cíortha meala, a thug bia breá beannaithe dhos na daoine agus a</span>
<lb n="7050"/><span>leanfaig a bheith dá thabhairt dhóibh go deire an domhain.</span>
<lb n="7051"/>
<pb n="157"/></p>
<lb n="7052"/>
<lb n="7053"/><p><span>XXXII.  DEFEAT OF THE PHILISTINES, Etc.</span></p>
<lb n="7054"/>
<lb n="7055"/><p><span>Jud.15.  1.  A 'niseas dhíbh gur imig Samson le fearg mhór uadhna</span>
<lb n="7056"/><span>mhnaoi agus gur pósag í le ceann dos na óig-ua<i>slí</span>
<lb n="7057"/><span>Philistínig a tugag mar chomrádaithe dho ar feag seachtaine a phósadh.</span>
<lb n="7058"/><span>I gcionn tamaill ina dhiaigh <sin ?>, an tráth a chuaig a chuid feirge i</span>
<lb n="7059"/><span>bhfuaire, a thánaig sé dhá féacha<i>n i dtosach an fhómhair, agus an uair</span>
<lb n="7060"/><span>a mheas sé dul dá seomra, a choisc athair a chéile é, ag rá, "A mheasamair</span>
<lb n="7061"/><span>gur fhuathais ar fad í agus gur fhágais go brách í iod' dhia<i>g.  Ar an</span>
<lb n="7062"/><span>abhar sion a phósamar í le ceann do<d'> chomrádaithe.  Áfaig atá iníon</span>
<lb n="7063"/><span>eile agam as óige agus as dathúla i bhfad ná í, agus glac chúghad mar</span>
<lb n="7064"/><span>bhean í."  Adúirt Samson, "Uadh an lá so amach atáimse saor i láthair</span>
<lb n="7065"/><span>193 Dé agus daoine <ins ?> an díobháil a dhéanfad dos na Philistínig;</span>
<lb n="7066"/><span>agus ar feag mo bheatha déanfad dhóibh an oiread díobhála agus a</span>
<lb n="7067"/><span>fhiadfad."</span></p>
<lb n="7068"/>
<lb n="7069"/><p><span>A ghlac sé slí neamh-ghnáthach chun an aigne sin a chur i bhfórsa.</span>
<lb n="7070"/><span>A rug sé ar thrí chéad madraí rua agus a cheanga<i>l earball gach péir'</span>
<lb n="7071"/><span>dhíobh dá chéile.  A chuir tóirse ar lasadh idir na earbaill agus a scaoil</span>
<lb n="7072"/><span>sé iad fé ghuirt na bhPhilistíneach, agus a loisceag fómhar na dútha go</span>
<lb n="7073"/><span>léir.  A budh iona leis na Philistínig cad budh bhun don díobháil sin,</span>
<lb n="7074"/><span>agus a niseag dhóibh gura budh é Samson a rin é i ndíolthas a mhnaoi</span>
<lb n="7075"/><span>a phósadh le fear eile.  In ionad an droch-ghníomh sion a agairt ar</span>
<lb n="7076"/><span>Shamson, as amhla a thánadar agus a dhódar ina mbeathaig athair a</span>
<lb n="7077"/><span>chéile agus a bhean.  Níor shásaig sion Samson.  As amhla adúirt sé,</span>
<lb n="7078"/><span>"Bainfig mé tuille sásamh asta," agus a thug sé dearg-ár ortha féin agus</span>
<lb n="7079"/><span>ar a n-arm, gan aoinne i gcabhair dho ach é fhéin in' aonar.</span></p>
<lb n="7080"/>
<lb n="7081"/><p><span>A ghluais sé as sion go carraig Etham insa dútha a bhain le treibh</span>
<lb n="7082"/><span>Juda, agus a chuaig se isteach in uaimh a bhí insa charraig sin.  Ar</span>
<lb n="7083"/><span>chlos dhos na Philistínig go raibh sé insan áit sin, a thánadar le fórsa</span>
<lb n="7084"/><span>mór go talamh treibh Juda.  Adúradar sion leo, "Atá síocháin eadrainn</span>
<lb n="7085"/><span>agus canathaobh go dtagann sibh leis an t-arm mór so isteach inár</span>
<lb n="7086"/><span>ndútha.  Atáimíd lán-uirrimeach dhíobh agus díolaimíd cíos agus cáin</span>
<lb n="7087"/><span>go cruinn libh."  "Ní chun díth ná díobháil a dhéanamh díbh a thánamar,</span>
<lb n="7088"/><span>ach chun beartha ar an méirleach Samson, a loisc ár gcuid fómhair go</span>
<lb n="7089"/><span>léir agus a mhairbh gan chúis na céadta agus na céadta do ár ndaoine.</span>
<lb n="7090"/><span>Agus tugaig suas dhúinn é ina phríosúnach agus ní bheig a thuille</span>
<lb n="7091"/><span>éileamh againn oraibh."</span></p>
<lb n="7092"/>
<lb n="7093"/><p><span>A ghluais trí mhíle fear do threibh Juda chun an uaimh ina raibh sé,</span>
<lb n="7094"/><span>agus adúradar leis:  "Ná fuil fhios agad go bhfuilimíd fé smacht ag na</span>
<lb n="7095"/><span>Philistínig, agus canathaobh gur rinnis-se an díobháil seo dhóibh?"</span>
<lb n="7096"/><span>"Do bhrí," ar se sion, gur rinneadar-sion mo dhíobháil-se."  "A thána-</span>
<lb n="7097"/><span>mair" ar siad, "chun do cheangal agus thu a thabhairt suas dóibh."</span>
<lb n="7098"/><span>"Tugaig," ar sé, "Dia mar urra dhom ná déanfaig díobháil dom, agus</span>
<lb n="7099"/><span>fuiliceod-sa me a cheangal agus a thabhairt suas dhóibh."  A thugadar</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="7100"/><p><span>an leabhar sion dho.  A cheangladar go daingean 194 é le dhá théad</span>
<lb n="7101"/><span>láidir agus a thugadar i láthair na bhPhilistíneach é.  A liúdar sion go</span>
<lb n="7102"/><span>ard le áthas.  Ar chlos an liú do-sion, a thánaig spirid Dé air, a bhris</span>
<lb n="7103"/><span>sé na téadrach láidir, amhail as gur chordaí lofa bunaig iad.  A léim</span>
<lb n="7104"/><span>sé suas ar a chosa.  Ní raibh scéith ná éide air, claíomh ná bata ina dhorn.</span>
<lb n="7105"/><span>A chonairc os a chuinne cnámh ghéill asail.  A thóg ina láimh é agus a</span>
<lb n="7106"/><span>thug sé go misniúil aghaidh ar arm na bhPhilistíneach agus mhairbh sé</span>
<lb n="7107"/><span>leis an sás suarach comhraig sin deich gcéad díobh.  A theith an chuid</span>
<lb n="7108"/><span>eile le scanradh uaig.  A chaith sé an chnámh ar an dtalamh agus adúirt,</span>
<lb n="7109"/><span>"Le cnámh ghéill asail a mhairbh mé míle laoch ar an machaire seo: ar</span>
<lb n="7110"/><span>an abhar sion as Machaire an Ghéill a bheig go brách mar ainm ar an</span>
<lb n="7111"/><span>machaire seo."</span></p>
<lb n="7112"/>
<lb n="7113"/><p><span>A thánaig ana-thart air agus adúirt sé le Dia, "A thugais dom, a</span>
<lb n="7114"/><span>Thiarna, bua a bhreith ar mo namhaid agus féach tit<f>ead marbh don</span>
<lb n="7115"/><span>tart ar an bhfód so.  Fóir oram, a Thiarna, agus ná tabhair mar shásamh</span>
<lb n="7116"/><span>don dram mallaithe seo, ná creideann i<o>nadsa, a bheith do láthair mo</span>
<lb n="7117"/><span>bháis."  Do éist Dia leis, agus uadh chúil-fhiacail an ghiall sion a thug</span>
<lb n="7118"/><span>sé sruthán uisce a mhúch a thart.  Agus fanann an tobar sion ann fós</span>
<lb n="7119"/><span>agus as é as ainm di, "Tobar na Fiacaile."</span></p>
<lb n="7120"/>
<lb n="7121"/><p><span>A bhí sé ar feag fiche blian ina bhreitheamh ar Phobal Dé.</span></p>
<lb n="7122"/>
<lb n="7123"/><p><span>2.  As mó <ceacht ?> agus as ard-léannta a bhainid na Aithreacha</span>
<lb n="7124"/><span>Naofa as na nithe iontach a thit amach don tréan-ghaiscíoch so, cé go</span>
<lb n="7125"/><span>ndéanaid eiricidí agus locht díchreidimh fonóid agus gáire fútha in</span>
<lb n="7126"/><span>ionad sochar a bhaint asta dá n-anam.  Adeir an Pápa ard-léannta ard-</span>
<lb n="7127"/><span>bheannaithe Naomh Gregory gur figiúir an bua a rug Samson ar na</span>
<lb n="7128"/><span>Philistínig, dram ná raibh aon eolas aca ar Dhia ná ar a chreideamh,</span>
<lb n="7129"/><span>agus gan do arm comhraic ina láimh aige ach cnámh ghéill asail, ar an</span>
<lb n="7130"/><span>mbua beannaithe a bhí ag Íosa Críost le breith ar an domhan págánta</span>
<lb n="7131"/><span>agus ar a ndéithe falsa agus ar a gcreideamh mbréagach, agus gan do</span>
<lb n="7132"/><span>arm aige chun sion a dhéanamh ach béal dháréag iascairithe bochta,</span>
<lb n="7133"/><span>tuath<a>láin gan léann gan fhoghlaim gan tabhairt suas ar bith aca.</span>
<lb n="7134"/><span>Agus a bhuadar ar eagna, ar fhoghlaim agus ar léann na ndaoine a fuair</span>
<lb n="7135"/><span>an oideachas saoltha a budh fhearr a bhí riamh ar an dtalamh so.  Agus</span>
<lb n="7136"/><span>fé mar a bhrúcht tobar fíor-uisce uadh chúil-fhiacail ghéill an asail,</span>
<lb n="7137"/><span>an tráth a caitheag ar an 195 dtalamh  é, amhla sion a ghluais agus a</span>
<lb n="7138"/><span>éirig amach as teagasc na ndaoine mbocht umhal úd adéis a mbáis,</span>
<lb n="7139"/><span>tobar uisce na ngrás a thugann agus a thabharfaig go deire an tsaoil</span>
<lb n="7140"/><span>faoiseamh furtacht beatha agus sláinte do phobal Dé.</span></p>
<lb n="7141"/>
<lb n="7142"/><p><span>Jud.16: 1-3.  3.  Adéis an ár mhíorúileach a thug Samson ar a</span>
<lb n="7143"/><span>namhaid, a thugadar sion suaineas ar feag tamaill</span>
<lb n="7144"/><span>dho.  Ach budh chomhartha agus budh fhigiúir an fuath agus an namh-</span>
<lb n="7145"/><span>dachas a bh<í> aca chun an fhir sin ar an fhuath agus an namhdachas</span>
<lb n="7146"/><span>atá ages na <deamhain ?> chúghainne agus chun na uile Chríostaithe.</span>
<lb n="7147"/><span>Agus budh chomhartha an cogadh a bhí le seasamh aige sin leis an</span>
<lb n="7148"/><span>gcogadh atá againne le seasamh i gcuinnibh ár namhaid míthrócairech</span>
<lb n="7149"/><span>spirideáltha, atá do ló agus do oíche ar tí ár ndíobhála.</span>
<lb n="7150"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="7151"/><p><span>A chuireadar lucht bratha ag faire air chun cúntas a thabhairt dhóibh</span>
<lb n="7152"/><span>cá mbíoch sé agus cad a bhíoch aige dá dhéanamh.  A thánaig Samson</span>
<lb n="7153"/><span>tráthnóna go cathair Gaza, ceann dos na seacht cathracha móra</span>
<lb n="7154"/><span>a bhain leis na Philistínig, agus a ghlac sé lóistín i dtig ósta.  A chuir-</span>
<lb n="7155"/><span>eadar saighdiúirí ar gheata an chathair agus mór-thíompall airthe chun</span>
<lb n="7156"/><span>Samson a mharú ar maidean.  A 'niseag an gnóth sion <do ?> i meán</span>
<lb n="7157"/><span>oíche.  A éirig sé go tapaig agus a chuaig fé dhéin na <n>geataí.  A rug</span>
<lb n="7158"/><span>greim ortha agus do ard<aig ?> leis iad ar a ghualainn go cnoc ard a bhí</span>
<lb n="7159"/><span>i bhfad amach uadh an gcathair, agus níor leomhaig aoinne baint leis</span>
<lb n="7160"/><span>ná stró a chur air.  Pointeálann an gníomh sion amach go glan an</span>
<lb n="7161"/><span>gníomh a rin ár Slánathóir Íosa Críost, arsa Naomh Gregory; oir fé</span>
<lb n="7162"/><span>mar a bhí namhaid Shamson do shíor agus do ghnáth ag faire air chun</span>
<lb n="7163"/><span>a mhairthe, a bhíodar na Iúdaig ag faire ar Chríost agus níor éiríodar</span>
<lb n="7164"/><span>de nó gur chuireadar chun báis é.  Agus an tráth fhéin na raibh sé marbh</span>
<lb n="7165"/><span>insan uaig, a chuireadar regiment do shaighdiúirí Rómhánach dá fhaire</span>
<lb n="7166"/><span>ar feag trí lá agus trí oíche.  Ach a dhúisig sé sion as a chodladh insan</span>
<lb n="7167"/><span>uaig adéis mheánoíche Dé Sathairn, a bhuaig ar chomhachta Ifrinn</span>
<lb n="7168"/><span>agus a rug leis go cnoc ard na bhflaitheas na anamnacha naofa a bhí</span>
<lb n="7169"/><span>fé ghlas daingean i Limbó, agus a oscail sé go fairsin geataí órtha na</span>
<lb n="7170"/><span>bhflaitheas ná dúnfar go brách i gcuinnibh aoinne nar mhaith leis, tré</span>
<lb n="7171"/><span>bheatha naofa a chaitheamh, dul isteach tríotha.</span></p>
<lb n="7172"/>
<lb n="7173"/><p><span>Jud.16: 3-21.  4.  As trua ná raibh neart 196 anama Shamson</span>
<lb n="7174"/><span>cófhreagarach dá neart corpar<th>a.  É súd a strac na</span>
<lb n="7175"/><span>leoin láidir as a chéile, a threascraíoch na gaiscíg armáltha, a mhilleach</span>
<lb n="7176"/><span>na saighdiúirí crógha gan do arm aige ach cnámh ghéill asail, agus nar</span>
<lb n="7177"/><span>bhudh éadroma geataí na gcathracha ar a ghualainn ná punann tuí ar</span>
<lb n="7178"/><span>ár ndrom-na, a treascrag, a milleag agus a cailleag é le baothacht nó</span>
<lb n="7179"/><span>le grá ban.  Drúis a bhuaig insa deire air, agus a rin ceo dá neart go léir.</span>
<lb n="7180"/><span>A thit sé i ngrá le bean Philistíneach nar budh ainm di Dalila, agus a</span>
<lb n="7181"/><span>fuair uaithe goin agus gortú ná<r> fhiad saíod ná claíomh ná sleagh ná</span>
<lb n="7182"/><span>tua na dtréan-fhear a thabhairt dho.  An tráth a fuaradar na Philistínig</span>
<lb n="7183"/><span>amach gur ghnáthaig cuideachta na mná sion, a bhreabadar í le mór-</span>
<lb n="7184"/><span>chuid airgid chun fáil amach uaig cad inar luig a neart iontach.  Adéis í</span>
<lb n="7185"/><span>a bhréagadh trí nó c<e>athair a uairibh, a chrom sí ar ghol agus ar chaoi,</span>
<lb n="7186"/><span>agus chun í a chur chun suainis a 'ni<s> sé an fhírinne dhi:  "Níor</span>
<lb n="7187"/><span>bhuain," ar sé, "rásúr ná si<o>súr riamh leam' cheann, oir uadh bhruinn</span>
<lb n="7188"/><span>mo mháthar a sácrálag don Tiarna me, agus <dá ?> mbearrfaí mo ghruaig</span>
<lb n="7189"/><span>ní bheach do neart ionam ach fé mar atá in aon fhear eile."</span></p>
<lb n="7190"/>
<lb n="7191"/><p><span>A chur sí teachta<i>rí chun prionsaí na bhPhilistíneach teacht, go</span>
<lb n="7192"/><span>bhfuair sí amach go fírinneach cad ina<r> luig a neart, agus nár bhaol</span>
<lb n="7193"/><span>dhóibh, go mbainfeach sí an neart sin de.  A thánadar agus a thugadar</span>
<lb n="7194"/><span>di an t-airgead a ghealladar.  A chuir sí Samson chun suain, lena cheann</span>
<lb n="7195"/><span>ag luí ar a ucht.  A bhí b<e>arbóir ullamh aici agus a ghearr sé go mear</span>
<lb n="7196"/><span>na seacht ciabh bachallach a bhí ar a cheann.  A chorraig sí suas</span>
<lb n="7197"/><span>as a chodladh é, ag rá, "Corraig agus croth suas thu fhéin a Shamson,</span>
<lb n="7198"/><span>ag seo chúghad na Philistínig."  A shín sé <é> fhéin, do éirig go mear</span>
<lb n="7199"/><span>agus a chuaig féna ndéin insa dóigh go ndéanfach sé leo mar a rin sé</span>
<lb n="7200"/><span>go minic thana.  Ach ní raibh fhios aige, arsa an Scriptiúir, gur tharraig</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="7201"/><p><span>Dia a neart uaig.  A ghabh<ad>ar go uiriste é, a bhaineadar na súile</span>
<lb n="7202"/><span>as, agus le géibhinn ar a chosa a chuireadar é ag meilt arbhair i muil-</span>
<lb n="7203"/><span>eann ar nós chapaill chaoch.</span></p>
<lb n="7204"/>
<lb n="7205"/><p><span>Jud.16: 22-30.  5.  Sealad ansion dho nó gur fhás a ghruaig agus do</span>
<lb n="7206"/><span>fhás a neart lé.  Do achtaig na Philistínig lá solmanta</span>
<lb n="7207"/><span>saoire in onóir Dagon, an Dia bréagach 197 a bhí aca.  A rinneadar</span>
<lb n="7208"/><span>íobairt mhór a ofráil, ag breith buíochas leis gur thug sé suas dhóibh a</span>
<lb n="7209"/><span>namhaid Samson, agus a chaitheadar féasta ana-mhór i dteampall</span>
<lb n="7210"/><span>Dhagon.  A bhí trí mhíle do uaisle na dútha, idir feara agus mná, ag</span>
<lb n="7211"/><span>caitheamh an fhéasta sion.  Agus ar líonadh a gcroiceann agus ar <a ?></span>
<lb n="7212"/><span>lasadh insan ól, níorbh fholáir leo Samson a thabhair<t> ina láthair chun</span>
<lb n="7213"/><span>a mhór-neart do fhoilsiú.  Adéis san a dhéanamh i mórán slite, a lig</span>
<lb n="7214"/><span>sé air a bheith cortha, agus a iarr ar an gharsún a bhí dá sheoladh é a</span>
<lb n="7215"/><span>bhreith chun an dá phillóir a bhí ag ciomád suas an teampall adonn go</span>
<lb n="7216"/><span>luífeach sé a dhrom ina gcuinnibh chun beagán suaineas a ghlacadh.</span>
<lb n="7217"/><span>A rug an giolla ann é.  A chuir sé a dhá láimh tíompall na <b>pillóirí, a</span>
<lb n="7218"/><span>chrom a cheann, a ghlaoig sé ar Dhia, ag rá, "A Thiarna, fóir oram</span>
<lb n="7219"/><span>agus tabhair dhom arís mo chéad neart adonn go mbainfinn díolthas as</span>
<lb n="7220"/><span>mo namhaid agus go n-agróinn ortha caochadh mo dhá shúil."  A chrom</span>
<lb n="7221"/><span>sé a cheann agus adúirt, "Tagach mo bhás oram le bás na bhPhilistín-</span>
<lb n="7222"/><span>each."  A chroth sé an dá phillóir, a bhuail i gcuinnibh a chéile iad, a</span>
<lb n="7223"/><span>tharraig sé an tig anuas air fhéin agus ar a raibh ann.  Ag fáil bháis,</span>
<lb n="7224"/><span>a thug sé ár ní budh mhó agus budh mheasa ar a namhaid ná rin sé ar</span>
<lb n="7225"/><span>feag a bheatha.  A mhairbh sé, mar adéarfainn, le aon bhuille amháin,</span>
<lb n="7226"/><span>scoth agus plúr an náisiúin sion.  Agus adeirid na Aithreacha Naofa gur</span>
<lb n="7227"/><span>budh chomhartha an <t->ár úd ar an ár a thug Críost lena bhás ar</span>
<lb n="7228"/><span>chomhachta 'n deamhan.</span></p>
<lb n="7229"/>
<lb n="7230"/><p><span>6.  Áfaig ní é sin a' teagasc spisialtha as fonn leo go mbainfeach</span>
<lb n="7231"/><span>Críostaithe as an gnóth so, ach tuigimís, ar siad, cad é chón uirchóideach</span>
<lb n="7232"/><span>agus atá drúis do<n> uile Chríostaí.  Baineann sí de an neart spirideáltha</span>
<lb n="7233"/><span>a bhronn Dia air; bearrann sí agus lomann dá anam lomradh na ngrás</span>
<lb n="7234"/><span>agus na uile suáilcí a bhí mar ornáid airthe; baineann sí as a cheann</span>
<lb n="7235"/><span>a dhá shúil spirideáltha, eagna agus tuigsin; cuireann sí é ar nós</span>
<lb n="7236"/><span>chapaill chaoch ag iompó muilinn.  Oir bíonn sé ina sclábhaí ag a</span>
<lb n="7237"/><span>ainmhi<a>na corpar<th>a béistiúil: ní loirgeann sé ach iad a shásamh,</span>
<lb n="7238"/><span>agus tré iad a shásamh ní pléisiúr a fhaigheann sé ach breis bróin chroí</span>
<lb n="7239"/><span>agus buaireamh aigne, agus fágtar mar sin 198 é ceangailthe agus</span>
<lb n="7240"/><span>cuibhrithe i ngéibhinn fé shlabhra trom ag an diabhal.  Agus hen é</span>
<lb n="7241"/><span>díreach, a dhrúncéir dona, thusa nar chaoch an deamhan chón mór sion</span>
<lb n="7242"/><span>ná faiceann tu an díobháil mhór atáir ag déanamh doit' anam agus doit'</span>
<lb n="7243"/><span>chorp lead' chuid drúncéireacht.  Doit' anam, oir mara n-éireoir in am</span>
<lb n="7244"/><span>agus i dtráth don bhéas ró-mhallaithe seo, dúnfair thú féin amach uadh</span>
<lb n="7245"/><span>radharc na glóire.  "Ná meallach aoinne sibh," arsa an tAspal Naomh</span>
<lb n="7246"/><span>Pól: "ní ghlacfaig aon drúncéir go brách seilbh i ríocht Dé, ach báfar é</span>
<lb n="7247"/><span>i linn dhíbheirge Dé atá ar dearg-lasadh le tine agus brimstone, agus</span>
<lb n="7248"/><span>éireoig gal a phianta in airde ar feag saol na saol."</span>
<lb n="7249"/></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="7250"/><p><span>Atá fhios agam ná creideann tu na focail seo: ná géilleann tu gur fíor</span>
<lb n="7251"/><span>iad.  As dóigh lead gur scéaltha fiannaíochta iad, gur ceapadh filí, gur</span>
<lb n="7252"/><span>comhrá díomhaoin sagairt iad chun eagla gan chúis a chur ar dhaoine.</span>
<lb n="7253"/><span>Ach gheobha<i>r amach chun do chostais daor, an tráth a bheig sé ró-</span>
<lb n="7254"/><span>dhéanach, gur focail ró-fhírinneach iad, gur túisce a rachaig neamh</span>
<lb n="7255"/><span>agus talamh agus an chruithníocht go léir i neambrí ná a bréagnófar</span>
<lb n="7256"/><span>iad.</span></p>
<lb n="7257"/>
<lb n="7258"/><p><span>7. Ach súd féin ná déanfach drúncéireacht aon cheataí do dhuine</span>
<lb n="7259"/><span>insa tsaol eile, cuir i gcás ná beach an saol eile ann ar aon chor agus go</span>
<lb n="7260"/><span>bhfaigheann anam an duine bás in aonfheacht lena chorp, budh cheart</span>
<lb n="7261"/><span>dho, más maith leis aon chompord a bheith aige ar feag na beagán</span>
<lb n="7262"/><span>blian atá le caitheamh aige ar an dtalamh so, meisceoireacht a sheach-</span>
<lb n="7263"/><span>aint.  Oir lena chuid óil briseann sé a shláinte agus tugann giorrach</span>
<lb n="7264"/><span>saoil dho fhéin; leigheann sé a chuid agus creachann a leanaí.  Ní</span>
<lb n="7265"/><span>bhíonn sé ábaltha ar aon ghnóth saoltha a dhéanamh i gceart.  A thug</span>
<lb n="7266"/><span>Dia solas na céille nádúrtha dhúinn, chun sinn a stiúradh mar as cóir</span>
<lb n="7267"/><span>inár gcúrsa tríd an saol so.  An duine a mhúchann an solas sion, as</span>
<lb n="7268"/><span>cosúil é le long a cuirfí chun fairrge gan aon stiúir airthe: leis an</span>
<lb n="7269"/><span><g>céad stuirm a éireoch airthe a báfaí gan cheist nó a brisfí i gcuinnibh</span>
<lb n="7270"/><span>na gcarraigreacha í.  An duine nar budh éigean dho gabháil i</span>
<lb n="7271"/><span>ndorch<ad>as na oíche tré shlí gharbh chontabharthach lán do phoill</span>
<lb n="7272"/><span>agus do fhaill<th>reacha, agus lampa ar lasadh aige, 199 budh iomadán</span>
<lb n="7273"/><span>beirthe é dá gcuirfeach an lampa sion in éag, agus ní bheach trua ag</span>
<lb n="7274"/><span>aoinne dho dá millfí é tré thitim i bpoll nó le faill.  Hen é díreach a</span>
<lb n="7275"/><span>dhéanann an duine a mhúchann a chiall le ól.</span></p>
<lb n="7276"/>
<lb n="7277"/><p><span>8.  Atáid súird fiolair ann, nar ab ainm dhóibh vultures: mairid ar</span>
<lb n="7278"/><span>fheoil éanlaithe agus bheithíg a mharaíd.  Maraíd go uiriste, agus</span>
<lb n="7279"/><span>sc<i>ubaid leo ina gcrobh, éan, uan, meannán nó aon bheithíoch éadrom.</span>
<lb n="7280"/><span>Áfaig an uair a chuirid chun aon bheithíoch trom, mar atá fia, bó,</span>
<lb n="7281"/><span>capall nó aon bheithíoch mór láidir, a mharú, tuirlicíd ar a cheann,</span>
<lb n="7282"/><span>p<i>ucaid na súile as, tiománaid síos le faill é, maraíd mar sin é agus</span>
<lb n="7283"/><span>ithid a chuid feol<a>.  Amhla sin díreach a dhéanann an deamhan leis na</span>
<lb n="7284"/><span>Críostaithe a bhí<onn> láidir i ngrásaibh Dé: caochann sé súile <a n->anam</span>
<lb n="7285"/><span>le drúis, le meisce, le saint, le uabhar, nó le aon droch-ainmhian eile,</span>
<lb n="7286"/><span>agus tiománann roimhe iad nó go dtitid síos le faill an bháis go</span>
<lb n="7287"/><span>Ifreann, ina mbeigh sé dá stolladh ar feag na síoraíochta.  Thusa, mar</span>
<lb n="7288"/><span>sin, atá caoch le aon cheann dhos na droch-bhéasa so - le craos, le</span>
<lb n="7289"/><span>drúis, le saint nó le aon duáilce eile - cad atá agad le déanamh? -</span>
<lb n="7290"/><span>Díreach amhail a rin Samson dall: Dia a ghuí uadh chroí do chéad neart</span>
<lb n="7291"/><span>do chasadh arís ort, agus leagfair anuas teampall na ndeamhan id'</span>
<lb n="7292"/><span>anam.  Millfear agus marófar iad, agus éireoir fhéin beo, buach agus</span>
<lb n="7293"/><span>mairfir i mbeatha na ngrás insa tsaol so agus i mbeatha na glóire insa</span>
<lb n="7294"/><span>tsaol atá le teacht.  Go dtugaig Dia sion dhúinn go léir.  Beannacht a</span>
<lb n="7295"/><span>ghuím in ainm an Athar agus an Mhic agus an Spirid Naoimh.  Amen.</span>
<lb n="7296"/>
<pb n="162"/></p>
<lb n="7297"/>
<lb n="7298"/><p><span>XXXIII.  THE LEVITE'S WIFE, Etc.</span></p>
<lb n="7299"/>
<lb n="7300"/><p><span>Jud.19: 1-21.  1.  Tamall adéis bháis Shamson a thit ghnóth an-</span>
<lb n="7301"/><span>deorach amach insa phobal Abhra, trénar cailleag,</span>
<lb n="7302"/><span>nach mór, aon treibh amhaín don phobal úd.  A phós cléireach do threibh</span>
<lb n="7303"/><span>Levi bean uadh chathair Bethle<he>m, an chathair ina rugag ár Slánathóir</span>
<lb n="7304"/><span>Íosa Críost, aon chéad déag agus naoi mbliana déag uadh an am úd.</span>
<lb n="7305"/><span>Ní rabhadar i bhfad pósta an uair a éirig míthuigsin eatora, insa chás</span>
<lb n="7306"/><span>gur chuir se sin abhaile chun a athar í.  I gceann ceithre mhí ina</span>
<lb n="7307"/><span>dhiaigh sin budh mhaith leis 200 í a thabhairt thar n-ais agus síocháin</span>
<lb n="7308"/><span>a dhéanamh lé.  Leis an intinn sin a rug sé leis a bhuachaill agus péir'</span>
<lb n="7309"/><span>asal agus a chuaig ag triall ar athair a chéile.  A ghlac go fáiltheach é,</span>
<lb n="7310"/><span>amhail a rin fós a bhean.  A chaith sé trí lá ina bhfochair, agus an</span>
<lb n="7311"/><span>ceathrú lá a ghluais air lena bhean.  A bhí an lá nách mór caite an tráth</span>
<lb n="7312"/><span>a dhruideadar le cathair Jerusalem.  Adúirt an buachaill, "A Mháistir,</span>
<lb n="7313"/><span>atá sé ró-dhéanach chun cur chun a thuille bóthair: fanaimís insa</span>
<lb n="7314"/><span>chathair seo."  "Págánaig atá ina gcónaí inte," arsa an máistir, "agus</span>
<lb n="7315"/><span>ní maith liom stad ina leithéid do áit.  Atá aimsir ár <n>dóchain againn</span>
<lb n="7316"/><span>baile Gabaa a shroisint, baile ina gcónaíd daoine do ár gcreideamh fhéin."</span>
<lb n="7317"/><span>Ar shroisin an bhaile sin dhóibh a thit an oíche agus do fhanadar i lár</span>
<lb n="7318"/><span>áit an mhargaig, agus níor thug aoinne óstaíocht dhóibh.  A ránaig go</span>
<lb n="7319"/><span>raibh sean-duine ag filleadh go déanach uadh a bheith ag obair ar an</span>
<lb n="7320"/><span>dtuaith agus a chonairc sé an cléireach agus a chuideachta ag suí ar</span>
<lb n="7321"/><span>áit an mhargaig.  A bheannaig go cneasta dhóibh agus a fhiafraig cad</span>
<lb n="7322"/><span>as dóibh agus canathaobh na rabhadar 'na suí ansion.  "Uadh Shliabh</span>
<lb n="7323"/><span>Ephraim as ea sinn," arsa an cléireach, "agus atáimíd ag teacht uadh</span>
<lb n="7324"/><span>chathair Bethle<h>em, agus caithfeam fanúin ar feag na oíche anso fé</span>
<lb n="7325"/><span>an spéir, oir níor thug aoinne cuire dhúinn chun lóistín, cé ná fuil uainn</span>
<lb n="7326"/><span>ach sion, oir atá ár ndóchain lóin againn dúinn fhéin agus do ár mbeithíg."</span>
<lb n="7327"/><span>"Síocháin libh," arsa an sean-duine, "uadh Shliabh Ephraim me fhéin:</span>
<lb n="7328"/><span>tigig liomsa agus a bhéarfad-sa feisteas agus fáilthe dhíbh."</span></p>
<lb n="7329"/>
<lb n="7330"/><p><span>A ghluaiseadar leis.  A riaraig sé a n-airnéis agus a ollmhaig suipéar</span>
<lb n="7331"/><span>maith dhóibh.</span></p>
<lb n="7332"/>
<lb n="7333"/><p><span>Jud.19:22 - 20:10.  2.  Ar chaitheamh an tsuipéir a chnósaig dram</span>
<lb n="7334"/><span>mallaithe a bhí insa chathair tíompall an tí,</span>
<lb n="7335"/><span>agus ar nós locht Sodom a bhualadar an doras, a loirgeadar an fear</span>
<lb n="7336"/><span>stróinséar<th>a a chur amach chúghtha chun go sásóidís a ndrúis</span>
<lb n="7337"/><span>mínádúrtha leis.  A ghaibh an sean-duine amach chúghtha agus adúirt,</span>
<lb n="7338"/><span>"Ná déanaig, a fheara, an gnóth ró-mhallaithe seo.  Atá maighdean óg</span>
<lb n="7339"/><span>do iníon agam agus scaoilfead amach chúghaibh í agus déanaig bhúr</span>
<lb n="7340"/><span>dtoil lé.  Áfaig ná bainig leis an gcoir ró-mhallaithe seo a dhéanamh</span>
<lb n="7341"/><span>i láthair Dé."  Ach ní éireoidís de agus a scaoil an cléireach a bhean</span>
<lb n="7342"/><span>amach chúghtha.  A sciubadar leo í agus a bhíodar ag tabhairt droch-</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="7343"/><p><span>úsáid di ar feag na oíche.  Ar an láchaint a chas sí chun an tí agus</span>
<lb n="7344"/><span>a thit sí marbh 201 lena dá láimh leata ar an dtairsig.  Ar maidin do</span>
<lb n="7345"/><span>oscail an cléireach an doras, a chonairc sé a bhean sínte, a mheas gur</span>
<lb n="7346"/><span>ina codladh a bhí sí, a chorraig suas í agus a fuair gur marbh a bhí sí.</span>
<lb n="7347"/><span>Lán do bhrón agus do fheirg a chur suas ar an t-asal agus a rug abhaile í.</span>
<lb n="7348"/><span>Ansin a rin sé dhá mhír déag nó dhá phíosa déag dá corp agus a chur</span>
<lb n="7349"/><span>píosa chun go aon treibh don phobal, ag rá leo bualadh uime i Maspha,</span>
<lb n="7350"/><span>an áit 'na raibh an Tabernacle agus A<i>rc na Conradh, ina raibh an dá</span>
<lb n="7351"/><span>chlár cloiche ar nar scríobhaig Dia lena láimh fhéin na deich n-athanta.</span>
<lb n="7352"/><span>A chnósaig ann go aon fhear a bhí ins gach treibh, ach na fir a bhain le</span>
<lb n="7353"/><span>treibh Benjamin, oir as lé sin a bhain na mallathóirí gránna úd.  Níor</span>
<lb n="7354"/><span>thánadar sion ar aon chor ann.  A 'nis an cléireach dhóibh a scéal</span>
<lb n="7355"/><span>brónach agus adúirt, "Tugaig breith ar an gnóth so agus féachaig cad</span>
<lb n="7356"/><span>as ceart a dhéanamh dá dhruim.  Adúradar sion, "Ní chas<f>aig aoinne</span>
<lb n="7357"/><span>againn chun a thí fhéin nó go mbainfeam sásamh as an ndram a bhí</span>
<lb n="7358"/><span>ciontach insa choir ró-mhallaithe úd.  Oir leis na ceithre chéad bliain</span>
<lb n="7359"/><span>na bhfuilimíd agus ár sinsear i seilbh na dútha so, níor dearnag riamh</span>
<lb n="7360"/><span>inte a leithíd do obair mhallaithe.  Toghtar fear as go aon deichniúr,</span>
<lb n="7361"/><span>agus deichniúr as go aon chéad agus míle fear as go aon deich míle,</span>
<lb n="7362"/><span>chun bíg a shláthar dhúinn agus troidfeam gan sos i gcuinnibh an</span>
<lb n="7363"/><span>bhaile mhallaithe úd chun go <m>bainfeam, lán-<t>sásamh amach i</span>
<lb n="7364"/><span>dtaobh an choir ró-ghránnúil a dearnag inte."</span></p>
<lb n="7365"/>
<lb n="7366"/><p><span>Jud.2O: 12 et seq.  3.  A chuireadar ansion teachtairi ard-onórach</span>
<lb n="7367"/><span>chun go aon bhaile i dtreibh Bhenjamin, ag lorg ortha</span>
<lb n="7368"/><span>locht Gabaa a thabhairt suas chun bás a imirt ortha fé mar a thuilleadar.</span>
<lb n="7369"/><span>A dhiúlthaíodar sion, agus as amhla a cheapadar cabhair agus cosaint</span>
<lb n="7370"/><span>a thabhairt dos na méirlig úd, agus a chuireadar chúig míle fichid do</span>
<lb n="7371"/><span>fhearaibh togtha crógha chun cabhair a thabhairt do locht Gabaa.</span>
<lb n="7372"/><span>Do achtaig an pobal ansion ná tabharfaidís go brách aon bhean as a</span>
<lb n="7373"/><span>dtreibh féin mar mhnaoi do aon fhear do threibh Benjamin, agus ná</span>
<lb n="7374"/><span>éireoidís don chogadh go gcuirfidís deire leis 202 an treibh sin agus go</span>
<lb n="7375"/><span>dtabharfaidís dearg-ár ar go aon bhaile in a ndútha féin ná cuirfeach</span>
<lb n="7376"/><span>a fir chun an chogaig sin a chur chun cinn.</span></p>
<lb n="7377"/>
<lb n="7378"/><p><span>4.  A bhailig ceithre chéad míle fear chúghtha, a thánadar i láthair Dé</span>
<lb n="7379"/><span>ag an Tabernacle agus a loirgeadar air ar cheart an cogadh sin a chur</span>
<lb n="7380"/><span>chun cinn agus cad é an treibh a bheach mar cheann air.  A fuaradar</span>
<lb n="7381"/><span>freagra gur cheart an cogadh a chur chun cinn agus go mbeach a riarú</span>
<lb n="7382"/><span>fé threibh Juda.</span></p>
<lb n="7383"/>
<lb n="7384"/><p><span>A thugadar fé chathair Gabaa agus a buag ortha: a mhairbh an ceithre</span>
<lb n="7385"/><span>mhíle agus fiche úd do threibh Benjamin, agus seacht céad do locht</span>
<lb n="7386"/><span>Gabaa, a mharaíodar dhá mhíle fichid don phobal.  A' lar na bháireach</span>
<lb n="7387"/><span>a thánadar sion, ag gol agus ag caoi i láthair Dé, agus a fhiafraíodar de</span>
<lb n="7388"/><span>a' racha<i>dís a thuille chun troda i gcuinnibh threibh Benjamin.</span>
<lb n="7389"/><span>Adúirt Dia leo dol.  A thugadar arís fútha, agus a mharaíodar sion ocht</span>
<lb n="7390"/><span>míle déag dhíobh insa tarna ghleo.  An lá 'na dhiagh sion a thánadar</span>
<lb n="7391"/><span>i láthair Dé arís.  A throisceadar go tráthnóna, a ofráladar íobairt</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="7392"/><p><span>chuige agus a fhia<fh>raíodar de a' leanfaidís a thuille don chogadh.</span>
<lb n="7393"/><span>Adúirt Dia leo bualadh a thabhairt amáireach do locht Benjamin agus</span>
<lb n="7394"/><span>go dtabharfach sé féin dhóibh bua a bhreith ortha.</span></p>
<lb n="7395"/>
<lb n="7396"/><p><span>A thugadar bualadh dhóibh: a bhuadar ortha, a mharaíodar chúig</span>
<lb n="7397"/><span>míle fichid agus céad díobh, a thógadar agus a dhódar an chathair,</span>
<lb n="7398"/><span>agus níor chuaig saor uadh an garbh-ghleo sion do threibh Benjamin,</span>
<lb n="7399"/><span>ach ceithre céad fear a theith leo fhéin go carraig mhór a bhí insa</span>
<lb n="7400"/><span>bhfásach.  Agus do fhanadar an<n> ar feag ceithre mhí.  A ghaibh an</span>
<lb n="7401"/><span>pobal ansion tríd an chuid eile don dútha a bhain le treibh Benjamin,</span>
<lb n="7402"/><span>agus níor fhágadar duine ná daonnaí ná beithíoch gan marú, tig áras baile</span>
<lb n="7403"/><span>ná cathair gan loscadh inte.  Agus hen é an <t->ár agus an léirscrios a</span>
<lb n="7404"/><span>tharraigeadar ortha féin i dtaobh cabhair agus cosaint do thabhairt do</span>
<lb n="7405"/><span>scata mallathóirí.</span></p>
<lb n="7406"/>
<lb n="7407"/><p><span>5.  Tugaimís fá ndeara an díogras bheannaithe a bhí i gcroíocha na</span>
<lb n="7408"/><span>ndaoine seo, ná fuiligeóch an easonóir agus an tarcuisne a tugag dho</span>
<lb n="7409"/><span>staid bheannaithe an phósadh, staid a chur Dia féin ar bun i ngairdín</span>
<lb n="7410"/><span>Pharathais idir Adam agus Éabha an tráth a bhíodar chón glan uadh</span>
<lb n="7411"/><span>pheacadh agus atáid aingil na glóire; agus cad é an díolthas eaglach a</span>
<lb n="7412"/><span>imríog ar an treibh úd a mheas an dram a bhí ciontach 203 insa</span>
<lb n="7413"/><span>tarcuisne sin a chosaint, nár fágag don treibh sin duine ná daonnaí</span>
<lb n="7414"/><span>'na mbeathaig ach aon sé chéad amháin fear.  Áfaig atá teagasc eile</span>
<lb n="7415"/><span>níos mó tábhacht againn le baint as an ghnóth so: níor cuireag riamh</span>
<lb n="7416"/><span>cogadh ar bun ní budh chirte agus ní budh bheannaithe ná an cogadh</span>
<lb n="7417"/><span>úd.  Oir budh le cead agus le ordú Dé féin a cuireag ar bun é.  A bhí a</span>
<lb n="7418"/><span>sé oiread déag saighdiúirí ag an dram na raibh an chúis cheart aca agus</span>
<lb n="7419"/><span>a bhí ag dram na éagóra, agus adéise sin a bhuadar so fé dhó ortha.</span>
<lb n="7420"/><span>Tiospánann sion nách do dhruim cúise cirt ná le neart arm a beirtear</span>
<lb n="7421"/><span>bua in aon chogadh ar bith, ach amháin le toil agus le riarú Dé, go</span>
<lb n="7422"/><span>ligeann sé go minic droch-dhaoine a dhul chun cinn agus an láimh</span>
<lb n="7423"/><span>uachtarach a fháil ar dheigh-dhaoine, agus as dá chur sion i gcéill</span>
<lb n="7424"/><span>dhúinn adúirt ár Slánathóir lena Aspail, agus ina bpearsa sion leis</span>
<lb n="7425"/><span>go aon Chríostaí, na focail nótál<th>a so:  Lc.21: 19.  In patientia</span>
<lb n="7426"/><span>vestra possidebitis animas vestras:  "As le foighne," ar</span>
<lb n="7427"/><span>sé, "a shábhál<f>aig sibh bhúr an-namnacha."  Insa go</span>
<lb n="7428"/><span>aon chomhrac spirideáltha atá againn le tabhairt i gcuinnibh namhaid</span>
<lb n="7429"/><span>ár n-anama, súd as go rachadh an lá go minic inár gcuinnibh, ná</span>
<lb n="7430"/><span>cuireach sion aon mhímhisneach orainn, ná stríocaimís dho, ach</span>
<lb n="7431"/><span>tro<i>dimís go buan agus go fearúil 'na chuinnibh, agus insa deire a</span>
<lb n="7432"/><span>bhéarfam bua air.  "Oir as é an té a sheasóig buan go bás a gheobhaig</span>
<lb n="7433"/><span>cróin na beatha síoraí," arsa Íosa Críost.</span></p>
<lb n="7434"/>
<lb n="7435"/><p><span>Jud.21.  6.  An uair a chonairc na daoine úd an léirscrios agus an</span>
<lb n="7436"/><span><t->ár a thugadar ar threibh Benjamin, a ghlac ana-aith-</span>
<lb n="7437"/><span>reachas iad.  Adúradar go brónach,  "Atá ciorrú mór déanta againn ar</span>
<lb n="7438"/><span>phobal Dé: atá aon treibh amháin gearrtha amach go brách eadrainn:</span>
<lb n="7439"/><span>níl ach sé chéad fear don treibh sin ina mbeathaig, agus a gheobhaig siad</span>
<lb n="7440"/><span>sion bás gan sliucht, oir a mhóidíomair i láthair an Tiarna nách</span>
<lb n="7441"/><span><bh>faigheach aon fhear don treibh go brách bean le pósadh a bhain le</span></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="7442"/><p><span>aon treibh eadrainne.  Féachaimís cionas as féidir an lot so a leigheas."</span>
<lb n="7443"/><span>A loirgeadar ansion a' raibh aon bhaile ina ndútha nár chuir a bhfir</span>
<lb n="7444"/><span>chun cúnú leo insa chogadh úd agus a fuaradar go raibh aon bhaile</span>
<lb n="7445"/><span>amháin don tsórd sion, agus a chuireadar deich míle fear chun léirscrios</span>
<lb n="7446"/><span>a thabhairt ar an mbaile úd. 204 Oir do achtaíodar i dtosach an</span>
<lb n="7447"/><span>chogaig go dtabharfaidís oíde don tsórd sion ar aon <bhaile ?> do</span>
<lb n="7448"/><span>tharracóch siar uadh an gcogadh.  A ghabhadar an baile <agus ?> a</span>
<lb n="7449"/><span>mharaíodar a raibh do dhaoine inte ach cheithre chéad óig-mhná a</span>
<lb n="7450"/><span>fuarag ina maighdeana ann.  A thugadar iad sion mar mhná do cheithre</span>
<lb n="7451"/><span>chéad dhos na fearaibh úd a theith go dtí an charraig.  Áfaig ní raibh</span>
<lb n="7452"/><span>fhios aca cionas a shláthróidís mná don dá chéad eile.  Fé dheire a</span>
<lb n="7453"/><span>chuimhníodar go mbeach pátrún agus cóthlán mór sula fada i gcathair</span>
<lb n="7454"/><span>Shilo, agus adúradar leis na fearaibh, "Téig i bhfolach ins na gairdíní</span>
<lb n="7455"/><span>atá tíompall an chathair, agus um thráthnóna, an uair a ghluais<f>ig</span>
<lb n="7456"/><span>na mná óga amach chun rince, beireach go aoinne agaibh <ar ?> chailín</span>
<lb n="7457"/><span>agus fuadaíg libh í.  Tiucfaig a n-aithreach<a> 'bhúr ngearán linne agus</span>
<lb n="7458"/><span>geobham-ne bhúr leathscéal leo."</span></p>
<lb n="7459"/>
<lb n="7460"/><p><span>A rinneag <an ?> chomhairle sin leo agus a thánaig aithreacha na</span>
<lb n="7461"/><span>gcailíní ag lorg ar an bpobal sásamh a bhaint amach i dtaobh fuadach a</span>
<lb n="7462"/><span>n-iníonacha uatha, agus adúirt an pobal leo, "As ceart a rinneadar an</span>
<lb n="7463"/><span>beart sion oraibh: a loirgeadar bhúr n-iníonacha le pósadh agus ní</span>
<lb n="7464"/><span>thabharfach sibhse dhóibh iad.  Agus as a chionn sin, as le fíor-riacht-</span>
<lb n="7465"/><span>anas agus ní le aon bhlagárdáil a rinneadar an gnóth sion.  Oir ní raibh</span>
<lb n="7466"/><span>aon aidhm eile aca ach chun ná rachach an treibh sin do phobal Dé</span>
<lb n="7467"/><span>in éag."</span></p>
<lb n="7468"/>
<lb n="7469"/><p><span>Fá an am sion, arsa an Scriptiúir, ní raibh rí ná uachtarán as cionn</span>
<lb n="7470"/><span>a' phobail Abhra a chiomádfach fé smacht iad.  A bhí cead ags go aoinne</span>
<lb n="7471"/><span>déanamh mar budh mhaith leis.</span></p>
<lb n="7472"/>
<lb n="7473"/><p><span>7.  A thiospáin Dia, arsa Naomh Gregory, tré an chúram a ghlac na</span>
<lb n="7474"/><span>daoine seo chun ná caillfí aon treibh amháin, cé gur threibh mallaithe í,</span>
<lb n="7475"/><span>as pobal Dé, cionas as ceart do Chríostaithe a bheith cúramach agus</span>
<lb n="7476"/><span>imníoch ná caillfí tré eiriceas aon náisiún as pobal Dé, agus gur ceart</span>
<lb n="7477"/><span>dhóibh an uile dhícheall a dhéanamh, ní ea amháin go aon náisiún ach</span>
<lb n="7478"/><span>fós go aon duine fé leith a bhaineann leis an bpobal beannaithe úd a</span>
<lb n="7479"/><span>chiomád inte.  "Oir as géaga do aon cholainn amháin spirideáltha, as é</span>
<lb n="7480"/><span>sin do Eaglais Chríost, sinn go léir," arsa an tAspal, agus fé mar a</span>
<lb n="7481"/><span>ghuilleann sé ar cholainn an duine aon cheann dá bhaill a ghearradh</span>
<lb n="7482"/><span>de, guilleann sé ar an Eaglais, agus pianann sé í, aon cheann dá ballaibh</span>
<lb n="7483"/><span>a stracadh nó a bhaint di.  As náireach an gnóth go raibh níos mó 205</span>
<lb n="7484"/><span>carthanacht dhá ndearbhráithreacha ag an dram úd, ag ná raibh ach</span>
<lb n="7485"/><span>eolas fíor-bheag ar charthanacht Chríoist, ná atá againne ag na bhfuil</span>
<lb n="7486"/><span>fhios go dian-mhaith gur ghráig Críost chón mór sion go aoinne eadrainn</span>
<lb n="7487"/><span>gur fhuilig sé bás pianmhar le lán-toil a chroí chun go aoinne againn do</span>
<lb n="7488"/><span>shaoradh uadh bhás shíoraí.  Ar an abhar sion, guilleach a n-ochlán</span>
<lb n="7489"/><span>spirideáltha orainn, déanaimís dícheall lenár n-urnaithe agus lenár</span>
<lb n="7490"/><span>ndeigh-shampla ná caillfí aoinne acu: fóirimís insa go aon tslí as féidir</span>
<lb n="7491"/><span>dhúinn ortha.</span>
<lb n="7492"/></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="7493"/><p><span>Ruth.1.  8.  I ndeire na aimsire úd i ná raibh aon bhreitheamh ag</span>
<lb n="7494"/><span>stiúradh pobail Dé, a thit gnóth amach do lánúin bhocht,</span>
<lb n="7495"/><span>agus cé go dtaibhseoch dhúinn gur ghnóth suarach é, áfaig budh thoil</span>
<lb n="7496"/><span>leis an Spirid Naomh aon leabhar amháin don Scriptiúir a scríobhadh</span>
<lb n="7497"/><span>air.</span></p>
<lb n="7498"/>
<lb n="7499"/><p><span>A thánaig gorta mór ar an dútha.  A ghluais lánú bhocht, Elimelec</span>
<lb n="7500"/><span>agus Noemi a bhean, uadh chathair Bhethle<he>m i dtír Juda ag lorg a</span>
<lb n="7501"/><span>gcoda go dútha Moab.  Do fhanadar tamall maith ann agus a fuair an</span>
<lb n="7502"/><span>fear bás agus do fhág beirt mhac ina dhia<i>g.  I gcúrsa na aimsire a</span>
<lb n="7503"/><span>phósadar beirt bhan don dútha sion, agus deich mbliana ina dhiaigh</span>
<lb n="7504"/><span>sion a fuaradar araon bás agus fágag Noemi go dealbh brónach, gan</span>
<lb n="7505"/><span>fhear, gan mhac.  A shrois scéaltha í, gur fhóir Dia ar a phobal agus gur</span>
<lb n="7506"/><span>thóg sé an gorta dá ndútha.  A chur sí chun casadh abhaile agus a</span>
<lb n="7507"/><span>chuaig mná a mic dá <t>iúnlacan.  Ar shroisint teora a ndútha féin</span>
<lb n="7508"/><span>adúirt sí leo, "Fillig abhaile a iníonacha ó, chun tithe bhúr n-athar, agus</span>
<lb n="7509"/><span>go gcúitíg Dia sibh i dtaobh an charthanacht a thiospánabhair dhomsa</span>
<lb n="7510"/><span>agus dhos na mairbh.  Go gcuirig sé rath agus séan oraibh i dtithe na</span>
<lb n="7511"/><span>bhfearaibh a bhéarfaig sé dhíbh in ionad mo bheirt mhac-sa."  A chrom-</span>
<lb n="7512"/><span>adar ar ghol, agus phógadar agus a dhiúgadar í ag rá, "Rachaimíd lead</span>
<lb n="7513"/><span>chun do dhaoine féin."  "Ná déanaig, a iníonacha," ar sí: "a luig Dia</span>
<lb n="7514"/><span>láimh throm oram: atáim ró-dhealbh agus as mó do ghuillfeach bhúr</span>
<lb n="7515"/><span>ndealbhas oram ná mo dhealbhas fhéin."  A phóg sí arís iad; a ghuil-</span>
<lb n="7516"/><span>eadar a ndóchain agus do imig sí uatha.  A lean ceann aca í, nar budh</span>
<lb n="7517"/><span>ainm di Ruth.  Adúirt Noemi lé, "A chas do sh<i>úr abhaile ar a daoine</span>
<lb n="7518"/><span>agus ar a dútha féin, agus fill-se, a iníon í, lé."  "Ná cuir a thuille iom'</span>
<lb n="7519"/><span>chuinnibh," arsa Ruth:  "ná meas go scarfad lead as <s>o amach: pé áit</span>
<lb n="7520"/><span>ina gcónóig tusa, as ann 206 a chónóig mise; do chine-se, as iad mo</span>
<lb n="7521"/><span>chine-se; do Dhia-se, as é mo Dhia-se; agus pé uaig ina <g>cuirfear thusa</span>
<lb n="7522"/><span>as insan uaig céanna sion a adhl<ac>ófar mise."</span></p>
<lb n="7523"/>
<lb n="7524"/><p><span>A ghluaiseadar ortha agus a shroiseadar Bethle<he>m.  A chur mná</span>
<lb n="7525"/><span>an bhaile fáilthe roimh Noemi, ag rá, "Dé do bheatha agus do shláinte,</span>
<lb n="7526"/><span>a Noemi."  "Ná glaoig "Noemi," as é sion "dathúil," a thuille oramsa,</span>
<lb n="7527"/><span>ach as í mo ainm cheart a<s> so amach "Mara," nó "searbh."  Oir a</span>
<lb n="7528"/><span>líon Dia le searbhas me.  Do fhágas an áit seo leam' fhear agus leam'</span>
<lb n="7529"/><span>bheirt mhac, agus anis casaim gan fhear gan mhac agam.  Do luig Dia</span>
<lb n="7530"/><span>lámh throm oram.  Budh thoil leis an Tiarna uile-chomhachtach mé a</span>
<lb n="7531"/><span>bhrú le ainnise."</span></p>
<lb n="7532"/>
<lb n="7533"/><p><span>Ruth 2: 1-20.  9.  As i dtosach an fhómhair a chas sí abhaile.  A bhí</span>
<lb n="7534"/><span>duine gaolmhar dá fear, Boaz budh ainm do.  Fear</span>
<lb n="7535"/><span>saibhir a budh ea é.  A bhí uireaspa mór ar Noemi agus ar Ruth: iad</span>
<lb n="7536"/><span>ana-dhealbh.  Adúirt Ruth le máthair a céile, "Atá an fómhar ar siúl:</span>
<lb n="7537"/><span>rachaig mé ag bailiú dioscáin agus ag díolam chun cúnamh bíg dúinn."</span>
<lb n="7538"/><span>"Imig lead," arsa Noemi, agus go gcuirig Dia rath ort."</span></p>
<lb n="7539"/>
<lb n="7540"/><p><span>A imig sí lé fhéin.  A chrom ar dhíolam insa chéad ghort a bhuail</span>
<lb n="7541"/><span>impe, agus a bhain an gort sion le Boaz.  I gceann tamaill a thánaig sé</span>
<lb n="7542"/><span>féin agus a bheannaig dhá mhithil ag rá, "Bíoch an Tiarna maille libh."</span>
<lb n="7543"/><span>Adúradar sion, "Go mbeannaí Dia dhoitse féin."  An uair a chonairc</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="7544"/><p><span>sé Ruth adúirt lena stíobhard, "Cé í an cailín sin ag díolam?"  "Atá",</span>
<lb n="7545"/><span>ar se sion, "an cailín a tháinig uadh dhútha Moab, a bhí pósta ag mac</span>
<lb n="7546"/><span>Noemi, agus a loirg sí cead oramsa na leása do fhanfach i ndiagh locht</span>
<lb n="7547"/><span>an cheangail a bhailiú.  Agus atá sí ansion uadh dhearg-mhaidean gan</span>
<lb n="7548"/><span>an oiread agus a ceann a thógain suas ná féachain anún ná anall."</span></p>
<lb n="7549"/>
<lb n="7550"/><p><span>A chuaig Boaz féna géin agus adúirt, "Éist liom, a chailín: an fhaid</span>
<lb n="7551"/><span>agus a sheasóig an fómhar, ná imig ag díolam in aon ghort eile, ach lean</span>
<lb n="7552"/><span>mo bhuainteoirí-se.  Oir a bhéarfadsa ordú do n<a> daoine chun ná</span>
<lb n="7553"/><span>cuirfeach aoinne bac ná cosc ort.  Agus má bhíonn ocras nó tart ort,</span>
<lb n="7554"/><span>caith bia agus deoch i bhfochair mo chailíní-se."  A umhlaig sise go</span>
<lb n="7555"/><span>talamh do agus adúirt, "Cionas a fuair mé ar aon chor fábhar id' láthairse</span>
<lb n="7556"/><span>agus go bhféachfá oramsa agus go labharfá leam' leithéid-se do stróin-</span>
<lb n="7557"/><span>séir bhocht?"  "Féach," ar sé, "a 'niseag dhomhsa cad a rinnis le</span>
<lb n="7558"/><span>máthair do chéile adéis báis do fhir, gur fhágais do ghaoltha, do dhútha</span>
<lb n="7559"/><span>agus do dhéithe féin id' dhiaigh agus go dtánaís chun dútha agus</span>
<lb n="7560"/><span>chun daoine nár budh aithne doit, agus gur chuiris thu féin fé chom-</span>
<lb n="7561"/><span>airc agus fé scáth ár nDia-ne a chúiteoig lead an 207 onóir a thios-</span>
<lb n="7562"/><span>pánais dho."  "A Thiarna," ar sí, "a labhairis leam' chroí agus a chuiris</span>
<lb n="7563"/><span>sólás oramsa, nách <fiú ?> me a chur i gcomórtas leis an gcailín as suaraí</span>
<lb n="7564"/><span>ar measc do sheirbhísig."  Adúirt sé ansion go príobháideach lena locht</span>
<lb n="7565"/><span>ceangail, doirní don a<r>bhar do fhága<i>n anso agus ansúd chun</span>
<lb n="7566"/><span>dioscáin Ruth a mhéadú.  Um thráth<n>óna a scoith sí le slat a dioscáin,</span>
<lb n="7567"/><span>agus a bhí do shaothar an lae sin trí buiséil do arbhar glan aici.</span></p>
<lb n="7568"/>
<lb n="7569"/><p><span>A chas sí chun máthair bhocht a céile agus budh ionadh lésin an</span>
<lb n="7570"/><span>méid arbhair a thug sí lé, agus a fhiafraig sí di, "Cá rabha<i>s, a iníon,</span>
<lb n="7571"/><span>ag díolam inniubh?"  "I ngort a leithéid so do dhuine," arsa Ruth,</span>
<lb n="7572"/><span>"agus do ordaig dhom gan dol in aon ghort eile ar feag an fhómhair</span>
<lb n="7573"/><span>agus bia a chaitheamh i bhfochair a mhithle fhéin, arus a thugas</span>
<lb n="7574"/><span>cuid don bhia chughadsa."  "Atá beannacht Dé ar an bhfear sion," arsa</span>
<lb n="7575"/><span>Noemi, "agus níor dhearmad sé a thiospáint dos na beoibh an charthan-</span>
<lb n="7576"/><span>acht chéanna a thiospáin sé dhos na mairbh.  Gaol dhúinne as ea an</span>
<lb n="7577"/><span>fear sion."</span></p>
<lb n="7578"/>
<lb n="7579"/><p><span>Ruth 3:1 - 4:17.  10.  An uair a bhí an fómhar críochnaithe adúirt</span>
<lb n="7580"/><span>Noemi le Ruth, "Sláthród-sa suaineas feasta</span>
<lb n="7581"/><span>arís doit, a iníon.  A 'niseas doit gur gaol <mé ?> don duine fhéin,</span>
<lb n="7582"/><span>Boaz.  Atá a chuid arbhair buailthe aige, agus codlóig sé anocht le ais an</span>
<lb n="7583"/><span>chairn.  Nig agus glan thu féin agus cuir ort do éadach maisiúil.  Imig</span>
<lb n="7584"/><span>um thráthnóna agus éirig i bhfolach insa tuí.  Ná faiceach aoinne thu.</span>
<lb n="7585"/><span>Tabhair fá ndeara an áit ina rachaig se sion chun codlata, agus an</span>
<lb n="7586"/><span>uair a thit<f>ig a chodladh air, sín thu fhéin ag a chosa, agus 'neosaig sé</span>
<lb n="7587"/><span>dhoit cad atá le déanamh agad."</span></p>
<lb n="7588"/>
<lb n="7589"/><p><span>A rin sí amhla adúrag lé.  I lár na oíche, an uair a dhúisig sé as a</span>
<lb n="7590"/><span>chodladh, a bhraith sé bean sínte ag a chosa.  A thánaig ana-eagla air,</span>
<lb n="7591"/><span>agus a fhiafhraig sé cé a bhí ansion.  "Mise," arsa Ruth, "agus leath do</span>
<lb n="7592"/><span>bhrat oram."  "Atá fhios agam," ar sé, "gur bean deigh-iomprach thu,</span>
<lb n="7593"/><span>agus uadh bhás do fhir nár thugais aghaidh ar fhear, bocht ná saibhir.</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="7594"/><p><span>Admhaím gur gaol dhoit' fhear me, ach atá insa bhaile seo fear as goire</span>
<lb n="7595"/><span>gaol dho ná mise.  Muna bpósaig se sion thu, glacfadsa chúgham mar</span>
<lb n="7596"/><span>chéile <thu ?>.  Leath amach do chlóca ar an dtalamh, oir ní maith liom</span>
<lb n="7597"/><span>do scaoileadh abhaile folamh chun máthair do chéile."  A chur sé ansion</span>
<lb n="7598"/><span>sé bhuiséil arbhair insa bhrat, a cheanga<i>l suas é, a chur ar a drom é,</span>
<lb n="7599"/><span>agus adúirt, "Beir chun máthair do chéile é agus ná bíoch fhios ag aoinne</span>
<lb n="7600"/><span>go dtánais anso anocht."  A' lar na bháireach a shuig Boaz ag geata an</span>
<lb n="7601"/><span>chathair.  Oir chun na áite sion a thagach daoine aosta onórach an</span>
<lb n="7602"/><span>chathair chun réiteach agus ceart a dhéanamh 208 don choitiantacht.</span>
<lb n="7603"/><span>A bhí deichniúr dí<o>bh ina suí i bhfochair Boaz.  A chonairc sé an fear</span>
<lb n="7604"/><span>a bhí uaig a' gabháil thórsta.  A ghlaoig chuige agus adúirt, "Atá</span>
<lb n="7605"/><span>Noemi, a chas uadh dhútha Moab, chun an talamh úd a bhain le</span>
<lb n="7606"/><span>Elimelec a fear a dhíol amach ar fad, oir níl aon tsliucht ina dhia<i>g.</span>
<lb n="7607"/><span>Agus uadh as thusa an gaol as goire dho, as doitse as ceart é a lár ar</span>
<lb n="7608"/><span>dtúis.  Agus muna gceannóir-se é, ceannódsa é."</span></p>
<lb n="7609"/>
<lb n="7610"/><p><span>"Atá go maith," ar sé, "ceannódsa é."  Má cheannaíonn tú é," arsa</span>
<lb n="7611"/><span>Boaz, "caithfir Ruth, baintreach a mhic, a ghlacadh chúghad mar</span>
<lb n="7612"/><span>chéile."  (Oir budh nós uadh thúis aimsire ar measc an phobail Abhra,</span>
<lb n="7613"/><span>dá bhfuigheach fear bás gan sliucht go bpósach an gaol budh ghoire dho</span>
<lb n="7614"/><span>a bhean, agus ainm an chéad fhir a tugtaí ar an sliucht.)  Adúirt se</span>
<lb n="7615"/><span>sion, "Tugaim suas mo cheart chun an talún úd a cheannach, oir ní</span>
<lb n="7616"/><span>maith liom mo ainm fhéin a mhúchadh chun ainm sleachta fhir eile do</span>
<lb n="7617"/><span>a<th>nuacha<i>n.  Bronnaim mo cheart agus mo theideal suas ortsa."</span>
<lb n="7618"/><span>"As fínnithe sibhse go léir atá anso do láthair," arsa Boaz, "go bhfuilim-</span>
<lb n="7619"/><span>se inniubh a' glacadh, le toil Noemi, gach ar bhain lena fear agus lena</span>
<lb n="7620"/><span>bheirt mhac."  "As fínnithe," ar siad.  "Más ea," ar sé, "glacaim fós</span>
<lb n="7621"/><span>Ruth, bean an fhir a cailleag, mar chéile chúgham fhéin, adonn go</span>
<lb n="7622"/><span>mbeach sliucht agam lé a chiomádfach suas ainm agus cine a fir."</span></p>
<lb n="7623"/>
<lb n="7624"/><p><span>Adúirt an pobal go léir, "Bíoch beannacht an Tiarna ort, agus go</span>
<lb n="7625"/><span>ndéanaigh Dia an bhean so chón torthúil le Rachel agus le Lia, as nar</span>
<lb n="7626"/><span>fhás an pobal Abhra."</span></p>
<lb n="7627"/>
<lb n="7628"/><p><span>A ghlac sé chuige í, agus a bhí mac aige lé, nar tugag Obed do ainm</span>
<lb n="7629"/><span>air.  Agus budh é an mac sion sean-athair Rí Dáibhí, nar thánaig</span>
<lb n="7630"/><span>Slánathóir an domhain, Críost Mac Dé, ar a shliucht.</span></p>
<lb n="7631"/>
<lb n="7632"/><p><span>11.  Adeirid <na Aithreacha ?> Naofa gur pict<i>úir an charthanacht a</span>
<lb n="7633"/><span>thiospáin Boaz do<n> chailín bocht págánta úd - a thoibh sé mar</span>
<lb n="7634"/><span>chéile dho féin, agus cailíní uasal, saibhir a chine fhéin do fhága<i>n</span>
<lb n="7635"/><span>i<n>a dhia<i>gh - gur figiúir é sin ar charthanacht agus truamhéil ár</span>
<lb n="7636"/><span>Slánathóra Íosa Críost a thoibh céile do fhéin, an Eaglais, as daoine a</span>
<lb n="7637"/><span>bhí 'na bpágánaig dona bocht dreoil, gan aon aithne ná eolas aca ar</span>
<lb n="7638"/><span>Dhia ná ar chreideamh Dé, agus do fhág ina dhia<i>g a náisiún fhéin,</span>
<lb n="7639"/><span>na Giúdaig, a bhí go dtí sion uabhaireach, mustarach, onórach, saibhir</span>
<lb n="7640"/><span>do dhruim dlí agus creideamh Dé a bheith aca, agus do fhéach le</span>
<lb n="7641"/><span>dímheas agus le tarcuisne ar na págánaig amhail as gur bhudh scata</span>
<lb n="7642"/><span>gadhair iad.  Budh phágánach an cailín úd; a bhí sí fé chompord ina</span>
<lb n="7643"/><span>dútha féin, ach ní budh 209 scorn lé a bheith páirteach i mboicht<in>-</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="7644"/><p><span>eacht máthair a céile.  A chúitig Dia a carthanacht lé: a thug chun eolas</span>
<lb n="7645"/><span>an chreidimh chóir í, a pósag go onórach í le prionsa do<n> phobal fhéin.</span>
<lb n="7646"/><span>Agus a bhí séan níos mó ná sin aici, gurb ar a sliucht a thánaig rí na</span>
<lb n="7647"/><span>rithibh, breitheamh na mbeoibh agus na mairbh, Íosa Críost, Slánathóir</span>
<lb n="7648"/><span>an domhain.  Aon anam, mar sin, lenar fonn a bheith ina céile spirid-</span>
<lb n="7649"/><span>eáltha do Íosa Críost, bíoch sí go éifeachtúil umhal i gcroí agus bocht i</span>
<lb n="7650"/><span>spirid agus a gheobhaigh sí ríocht na bhflaitheas.  Oir "as beannaithe</span>
<lb n="7651"/><span>na boicht i spirid, mar as leo sion ríocht na bhflaitheas," arsa Críost</span>
<lb n="7652"/><span>Mac Dé.</span>
<lb n="7653"/>
<pb n="170"/></p>
<lb n="7654"/>
<lb n="7655"/><p><span>XXXIV.  SAMUEL, etc.</span></p>
<lb n="7656"/>
<lb n="7657"/><p><span>1 Reg.1: 1-17.  1.  A bhí, tamall adéis bháis Shamson, fear don</span>
<lb n="7658"/><span>phobal Abhra nar budh ainm dho Elcana.  A bhí</span>
<lb n="7659"/><span>beirt bhan pósta aige, oir uadh aimsir na díleann go bunú chreidimh</span>
<lb n="7660"/><span>Chríoist a bhí sé ceadaithe do aon fhear níos mó ná aon bhean amháin</span>
<lb n="7661"/><span>a bheith pósta aige.  Anna budh ainm do cheann aca, agus Phenenna</span>
<lb n="7662"/><span>don cheann eile.  A bhí leanaí ag Phenenna agus a bhí Anna gan sliucht.</span>
<lb n="7663"/><span>A chasach an bhean eile go mion agus go minic an asnamh sion lé, agus</span>
<lb n="7664"/><span>a bhíoch ag magadh fúithe ina thaobh.  A théach an fear sion go aon</span>
<lb n="7665"/><span><t>saoire solmanta - fó thrí insa bhliain - go cathair Silo mar a raibh</span>
<lb n="7666"/><span>an Tabernacle a rin Maois le ordú Dé, agus a dhéanach sé íobairt do</span>
<lb n="7667"/><span>ofráil don Tiarna do réir mar do ordaig dlí Dé.  A budh é Heli an</span>
<lb n="7668"/><span><t->ard-shagart a bhí an tráth sion as cionn an phobail Abhra, agus a</span>
<lb n="7669"/><span>bhí a bheirt mhac, Ophni agus Phineas, ina sagairt ag Dia.  A thit amach</span>
<lb n="7670"/><span>in aon dos na laetheanta ina ndeaghaig an fear úd suas chun íobartha</span>
<lb n="7671"/><span>a dhéanamh, agus adéis a déanta, go raibh sé a' caitheamh féasta i</span>
<lb n="7672"/><span>bhfochair a mhuintire, gur chrom Phenenna ar a gnáth-asachán a</span>
<lb n="7673"/><span>chaitheamh le Anna.  Do éirig sise uadh an gclár agus a chuaig isteach</span>
<lb n="7674"/><span>insa Tabernacle agus le croí lán do bhrón a chrom ar a urnaithe a chur</span>
<lb n="7675"/><span>chun Dé.  A bhí a béal ar siúl, áfaig níor airíog focal uaithe, agus sruth</span>
<lb n="7676"/><span>deora ag sileadh as a dá shúil.  A bhí an t-ard-shagart Heli ag féachain</span>
<lb n="7677"/><span>airthe, agus a mheas sé gur ar meisce a bhí sí agus adúirt go míchéatach</span>
<lb n="7678"/><span>lé, "Nách mór an náire doit, a bhean, teacht isteach insan áit bhean-</span>
<lb n="7679"/><span>naithe seo agus an oiread sion fíona ar iompar agad?"  "Ná meas, a</span>
<lb n="7680"/><span>Thiarna," ar sise, "gurb amhla sion atá an scéal agamsa.  Bean ró-</span>
<lb n="7681"/><span>chráite as ea mise.  210 Níor ólas riamh fíon ná aon deoch láidir eile,</span>
<lb n="7682"/><span>ach as le croí brónach atáim ag cur mo achainí chun Dé go bhfóirfeach</span>
<lb n="7683"/><span>sé oram."  "Imig lead i síocháin," arsa Heli, "agus go dtugaigh Dia dhoit</span>
<lb n="7684"/><span>an achainí a iarrais air."</span></p>
<lb n="7685"/>
<lb n="7686"/><p><span>2.  A imig sí fé chompord mhór abhaile agus i gcionn naoi mí uadh an</span>
<lb n="7687"/><span>lá sion a bhí leanbh mic aici agus thug sí Samuel, as é sin tabharthas Dé,</span>
<lb n="7688"/><span>do ainm air.  Agus an uair a bhí sé in aos a thrí blian a rug sí don</span>
<lb n="7689"/><span>Tabernacle <é ?>, agus adéis íoba<i>rt solmanta do ofráil do Dhia, ag</span>
<lb n="7690"/><span>breith buíochas leis, a thánaig sí i bhfianais an ard-shagairt, agus adúirt,</span>
<lb n="7691"/><span>"As mise, a Thiarna, an bhean úd a bhí anso iod' láthair trí bliana uadh</span>
<lb n="7692"/><span>shin, ag cur mo achainí chun Dé, agus do éist sé liom agus a thug dhom</span>
<lb n="7693"/><span>an leanbh so.  Agus anis bronna<i>mse suas don Tiarna é idir do lámha-sa,</span>
<lb n="7694"/><span>chun go mbeach sé ar feag a shaoil ag déanamh seirbhís Dé ina thig nó</span>
<lb n="7695"/><span>ina Thabernacle."  "Glacaim uadh do láimh é, le údarás Dé," arsa Heli,</span>
<lb n="7696"/><span>agus go dtugaig Dia doitse," ar sé le Elcana, "tuille sleachta a bheith</span>
<lb n="7697"/><span>agad uadh an mnaoi seo in ionad an linbh a bhronnais inniubh air."</span>
<lb n="7698"/></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="7699"/><p><span>A chasadar abhaile agus a thug Dia triúr mac agus beirt iníon dhóibh</span>
<lb n="7700"/><span>i dtaobh an linbh a bhronnadar air.  Do fhan an leanbh nó go raibh sé</span>
<lb n="7701"/><span>dhá bhlian déag do aos ag fritheálamh ar Heli insa Tabernacle.</span></p>
<lb n="7702"/>
<lb n="7703"/><p><span>1 Reg.2: 12-25.  3.  An bheirt mhac a bhí ag Heli, Ophni agus</span>
<lb n="7704"/><span>Phineas, a bhí 'na sagairt, a bhíodar mustarach</span>
<lb n="7705"/><span>poimpiúil saintiúil agus droch-bheathach.  A chuireadar lena ndroch-</span>
<lb n="7706"/><span>shampla mórán do<n> phobal de sheirbhís Dé a dhéanamh mar budh</span>
<lb n="7707"/><span>chóir.  A bhí Heli ana-aosta agus a chaill sé a radharc.  A thánaig duine</span>
<lb n="7708"/><span>beannaithe don phobal chuige le ordú Dé agus a 'nis dho droch-chúrsaí</span>
<lb n="7709"/><span>a chlainne, agus adúirt leis iad a smachtú, agus muna ndéanfach go</span>
<lb n="7710"/><span>n-agróch Dia sion go tinn agus go dóite air fhéin agus ortha sion: go</span>
<lb n="7711"/><span>bhfaighidís araon bás ion aon lá amháin agus ná beach aon fhear dá</span>
<lb n="7712"/><span>shliucht ina ard-shagart go brách.  A chur sé fios ortha, agus in ionad</span>
<lb n="7713"/><span>iad a smachtú go géar fé mar a thuilleadar, as amhla adúirt sé go bog</span>
<lb n="7714"/><span>baoth caoin leo: "A chlann ó, as olc an tuairisc a airím oraibh uadh an</span>
<lb n="7715"/><span>bpobal go léir.  Ná déanaig, a chlann ó, ná déanaig na nithe seo: ní</span>
<lb n="7716"/><span>maith dhíbh an pobal a chuir do sheirbhís Dé do dheasca an droch-cháil</span>
<lb n="7717"/><span>atá oraibh."  Áfaig níor chuireadar aon tsuim i gcomhairle a n-athar</span>
<lb n="7718"/><span>ach a leanadar 211 a <n>gnáth-dhroch-chúrsaí.</span></p>
<lb n="7719"/>
<lb n="7720"/><p><span>1 Reg.3.  4.  Oíche ina raibh Samuel ina chodladh insa Thabernacle</span>
<lb n="7721"/><span>chun aire a thabhairt don choinnleoir beannaithe arna</span>
<lb n="7722"/><span>mbíoch seacht lampaí lán do oíle ar lasadh go aon oíche, a ghlaoig Dia</span>
<lb n="7723"/><span>as a chodladh air.  A mheas an leanbh gurb é Heli a ghlaoig air agus</span>
<lb n="7724"/><span>a rith sé chuige ag rá leis, "Atáim agad, oir a ghlaois oram."  "Níor</span>
<lb n="7725"/><span>ghlaos," arsa Heli, "imig lead chun do leapa agus codail."  A thit an</span>
<lb n="7726"/><span>gnóth sin amach fó thrí, agus a thuig an sagart gurb é Dia a ghlaoig</span>
<lb n="7727"/><span>ar an leanbh agus adúirt leis dul a chodladh agus, "má ghlaotar arís</span>
<lb n="7728"/><span>ort abair, "Labha<i>r liom, a Thiarna, oir tá do sheirbhíseach ag éist-</span>
<lb n="7729"/><span>eacht go aireach lead."  I gcúrsa na oíche a ghlaoig Dia arís air agus</span>
<lb n="7730"/><span>adúirt Samuel, "Labhair, a Thiarna liom, oir atá do sheirbhíseach ag</span>
<lb n="7731"/><span>éisteacht lead."  "Féach," arsa Dia, déanfaig mise gnóth a chuirfig glór-</span>
<lb n="7732"/><span>cheol brónach i gcluasaibh go aoinne a aireoig trácht air; cuirfig mé i</span>
<lb n="7733"/><span>bhfórsa ar Heli go aon ainnise a bhaga<i>r mé air.  A bhí fhios aige droch-</span>
<lb n="7734"/><span>iompar a chlainne agus níor smachtaig iad.  Ar an abhar <sin ?> ní</span>
<lb n="7735"/><span>glanfar amach agus ní cúiteofar le aon íobair<t>, ná le urnaithe, malla-</span>
<lb n="7736"/><span>thacht a chlainne."</span></p>
<lb n="7737"/>
<lb n="7738"/><p><span>Ar maidean a ghlaoig Heli Samuel chuige agus a fuair sé uadh an</span>
<lb n="7739"/><span>leanbh, dhá aimhdheoin, cad a bhagair Dia air, agus a ghlac go umhal é</span>
<lb n="7740"/><span>ag rá, "As é an Tiarna é, agus déanach sé liom agus leam' mhuintir</span>
<lb n="7741"/><span>pé ní as maith leis."</span></p>
<lb n="7742"/>
<lb n="7743"/><p><span>As mó athair saoltha agus spirideáltha, arsa Naomh Gregory, a</span>
<lb n="7744"/><span>dhéanann aithris ar bhaothacht Heli.  Bíonn fhios go dian-mhaith aca</span>
<lb n="7745"/><span>mírialthacht a gclainne agus a bpróisteánaig: a chíd go laethiúil</span>
<lb n="7746"/><span>iad a' leanúin droch-chúrsaí, ag déanamh agus ag rá droch-nithe, agus</span>
<lb n="7747"/><span>ní chuirid cosc ná smacht ortha: ligid dhóibh a dtoil cui<r>peach fhéin a</span>
<lb n="7748"/><span>leanúin agus díolaid insa deire go daor as, amhail a thárlaig do Heli</span>
<lb n="7749"/><span>agus dhá chlainn.</span>
<lb n="7750"/></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="7751"/><p><span>5.  Chun díolthas a imirt ortha a cheadaig Dia cogadh a bhriseadh</span>
<lb n="7752"/><span>amach idir an pobal Abhra agus na Philistínig, cine págánta a cheadaig</span>
<lb n="7753"/><span>Dia fanúin insa dútha sion an uair a rin Joshue cúncas airthe, adonn go</span>
<lb n="7754"/><span>mbeidís ina sc<i>úirse i láimh Dé lena smachtóch sé a phobal fhéin chón</span>
<lb n="7755"/><span>minic agus a pheacóidís ina chuinnibh.  A las an cogadh suas, a</span>
<lb n="7756"/><span>thugadar bualadh dá chéile agus a maraíog insa ghleo sion ceithre</span>
<lb n="7757"/><span>mhíle dos na Abhraig.  Adúradar na taoisig a bhí ortha, "As é an</span>
<lb n="7758"/><span>fáth 212 nar bhuadar na págánaig seo orainn, do bhrí ná raibh A<i>rc</span>
<lb n="7759"/><span>na Conradh agus sagairt Dé inár bhfochair insa champa.  Tugaimís</span>
<lb n="7760"/><span>chúghainn iad agus buafam go uiriste ortha."  A mheasadar go ioma-</span>
<lb n="7761"/><span>dánta dá mbeach an bosca ina rabhadar athanta Dé scríofa ar dhá</span>
<lb n="7762"/><span>chlár cloiche le láimh Dé fhéin, nár bhaol dhóibh - cé gur scrios<ad>ar</span>
<lb n="7763"/><span>lena bpeacaí do chlár a gcroíocha na athanta beannaithe sin, a phríndáil</span>
<lb n="7764"/><span>an Spirid Naomh ortha - agus a shaoileadar go mbuafaidís go uiriste</span>
<lb n="7765"/><span>ar a namhaid dá mbeach ina bhfochair an dá shagart mhallaithe budh</span>
<lb n="7766"/><span>bhun leis an ár as mó a tugadh riamh roimhe sin a tharraint ortha.</span>
<lb n="7767"/><span>A chuireadar fios ar an A<i>rc agus ar na sagairt, agus ar a dteacht don</span>
<lb n="7768"/><span>champa a chuir an t-arm gártha mór agus ard-hussá asta.  A chualadar</span>
<lb n="7769"/><span>na Philistínig an <t->ard-ghlór insa gcampa agus adúr<ad>ar, "Cad as</span>
<lb n="7770"/><span>abhar dos na gártha mór ard atá i gcampa na nAbhraig, ná raibh</span>
<lb n="7771"/><span>inné ná arú 'né aca?"  A 'niseag dhóibh go dtánaig Dia insa champa.</span>
<lb n="7772"/><span>"Ó," ar siad, "a<s ?> ró-dhanaid dhúinn: cé fhiadfaig seasamh i gcuinnibh</span>
<lb n="7773"/><span>an Dia uilechomhacht<aig> so do shaor na Abhraig uadh Égypt</span>
<lb n="7774"/><span>agus a thug seilbh na dútha so dhóibh.  Ach bíoch misneach againn:</span>
<lb n="7775"/><span>troidimís go crógha agus <go> fearúil; ná stríocaimís go bás dhos <na></span>
<lb n="7776"/><span>Abhraig; titimís insa ghleo níos túisce ná beimís inár sclábhaithe aca</span>
<lb n="7777"/><span>sion, mar a bhíodar súd ina sclábhaithe againne."  A thugadar comhrac</span>
<lb n="7778"/><span>dhá chéile.  A chuireadar an teitheadh ar an bpobal Abhra, agus a</span>
<lb n="7779"/><span>maraíog deich míle fichid díobh insa ghleo sion.  A gabhag an Airc</span>
<lb n="7780"/><span>agus a maraíog an bheirt shagart mallaithe úd a tharraig tréna gcuirp-</span>
<lb n="7781"/><span>eacht an <t->ár mór sion ar phobal Dé.</span></p>
<lb n="7782"/>
<lb n="7783"/><p><span>A thánaig fear a theith uadh an gcomhrac go dtí an baile ina raibh</span>
<lb n="7784"/><span>Heli, agus a 'nis gur buag ar an bpobal, gur maraíog a bheirt mhac</span>
<lb n="7785"/><span>agus gur gabhag an A<i>rc.  A thit sé dá chathaoir, a briseag a mhuinéal</span>
<lb n="7786"/><span>agus a fuair bás in aos a ocht mbliana déag agus ceithre fichid.</span></p>
<lb n="7787"/>
<lb n="7788"/><p><span>A bhí bean Phineas, ceann dos na sagairt úd, ar bhruach linbh a chur</span>
<lb n="7789"/><span>di, agus an tráth a chualaig sí na droch-scéaltha sion a thánaig teinneas</span>
<lb n="7790"/><span>airthe agus a chur sí leanbh di.  Adúirt na mná a bhí ina fochair, "Bíoch</span>
<lb n="7791"/><span>misneach ort, oir atá leanbh mic agad."  "Do imig," ar sí, "glóire Dé go</span>
<lb n="7792"/><span>brách uadh an bpobal Abhra do bhrí gur rugag uatha A<i>rc an Tiarna."</span>
<lb n="7793"/><span>Le rá na bhfocal sion do thit an t-anam aiste.</span></p>
<lb n="7794"/>
<lb n="7795"/><p><span>6.  As mó sáir-cheacht, arsa na Aithreacha Naofa, a mhúinid na nithe</span>
<lb n="7796"/><span>so dhúinn.  Ar dtúis, a chímid cad é an cheataí agus an ainnise a</span>
<lb n="7797"/><span>tharragaíd 213 droch-shagairt <ar ?> Chríostaithe.  A cheap Dia na</span>
<lb n="7798"/><span>sagairt chun a bheith ina gcosantóirí ar a phobal, agus cosnaíd iad go</span>
<lb n="7799"/><span>éifea<ch>túil lena mbeatha deigh-shamplach rialtha naofa.  Áfaig má</span>
<lb n="7800"/><span>bhíd a mbéasa mírialtha, cuirpeach, droch-shamplach, tarracóid ár</span></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="7801"/><p><span>agus donas gan leigheas ortha fhéin agus ar a bpobal.  As ar an abhar</span>
<lb n="7802"/><span>sion adúirt Críost, "As danaid don duine a thugann droch-shampla uaig.</span>
<lb n="7803"/><span>A budh fhearra dho," ar sé, "bró mhuilinn a bheith ceangailthe féna</span>
<lb n="7804"/><span>bhráid agus é a bháthadh i ndoimhneas na fairrge."  Bainid na focail</span>
<lb n="7805"/><span>sin leis go aoinne againn, agus go ró-áirithe leis go aon <t>sagart.  Oir a</span>
<lb n="7806"/><span>cheap Dia é do aon ghnóth chun na daoine a sheoladh go flaithiúnas le</span>
<lb n="7807"/><span>naofacht a bheatha, agus muna ndéanfaig sé an gnóth sion - má bhíd</span>
<lb n="7808"/><span>a bhéasa mírialtha - fuadóigh sé é fhéin agus iad sion síos go Ifreann</span>
<lb n="7809"/><span>cíor-dhubh.</span></p>
<lb n="7810"/>
<lb n="7811"/><p><span>Ní eile as ceart a thabhairt fá ndeara ionsa ghnóth so as ea nách ceart</span>
<lb n="7812"/><span>dhúinn brath ar na nithe naofa atá inár gcreideamh chun ár n-anam a</span>
<lb n="7813"/><span>shábháil, muna ndéanfam úsaíd chóir díobh le naofacht ár mbeatha.</span>
<lb n="7814"/><span>Onórann Dia na daoine a onórann é; fóireann sé gan dearmad ortha so</span>
<lb n="7815"/><span>a chuireann muinín chóir ann.  Áfaig i dtaobh na ndaoine a thugann</span>
<lb n="7816"/><span>tarcuisne dho lena ndroch-bhéasa, agus a mheasann go gcabhróigh sé</span>
<lb n="7817"/><span>leo, scaoileann sé a chuid feirge fútha agus milleann iad gan trua gan</span>
<lb n="7818"/><span>trócaire.</span></p>
<lb n="7819"/>
<lb n="7820"/><p><span>7.  A saoileag, an uair a gabhag an A<i>rc, go raibh glóire Dé imithe go</span>
<lb n="7821"/><span>brách uaithe, ná beach a thuille trácht go deo arís airthe, oir a bhí</span>
<lb n="7822"/><span>seilbh airthe ag dram nár chreid ar aon chor i nDia, agus go dtabhar-</span>
<lb n="7823"/><span>faidís go aon <t>sórd easonóra di.  Ach as amhla a fuair sí cáil agus glóire</span>
<lb n="7824"/><span>níos mó ná a fuair sí riamh roimhe sion.  A rugadar na Philistínig leo í</span>
<lb n="7825"/><span>go cathair Azotus agus a chuireadar í i dteampall Dagon, an dia</span>
<lb n="7826"/><span>bréagach a bhí aca - íomhá mhór ghránna a budh <ea ?> í, na raibh an</span>
<lb n="7827"/><span>taobh uadh an imleacán suas i bhfuirm nduine, agus fuirm earbaill éisc</span>
<lb n="7828"/><span>airthe uadh an imleacán síos.  Ar maidean, an uair a thánadar chun</span>
<lb n="7829"/><span>íobairt a dhéanamh chun an dia bréagach sion i dtaobh an bhua a</span>
<lb n="7830"/><span>rugadar ar an bpobal Abhra agus gur ghabhadar an ní budh bheannaithe</span>
<lb n="7831"/><span>a bhí ag an bpobal, ag sí sin A<i>rc na Conradh, a chonacadar le uafás</span>
<lb n="7832"/><span>mór Dagon sínte ar a bhéal agus ar <a> aghaidh as cuinne 214 an Airc.</span>
<lb n="7833"/><span>A chuireadar suas arís ina ionad fhéin é agus a dhaingníodar é le tairní.</span>
<lb n="7834"/><span>A' mhaidean a bhí chúghtha, an uair a thánadar, a fuaradar sínte ar an</span>
<lb n="7835"/><span>dtairsig é gan cheann ná lámha air.</span></p>
<lb n="7836"/>
<lb n="7837"/><p><span>1 Reg.5:6 - 6:12.  8.  Gan mhoill ina dhiagh sin, a chrom Dia ar a</span>
<lb n="7838"/><span>láimh a luí go trom ar locht an chathair sin, agus</span>
<lb n="7839"/><span>ar an dútha go léir a bhí tíompall airthe.  Do fhás francaig agus lucha</span>
<lb n="7840"/><span>aníos tríd an dtalamh agus a líonadar an dútha go léir.  A chuir Dia</span>
<lb n="7841"/><span>uiscóidí ar shuíocháin agus ar nádúra na ndaoine insa chás gur</span>
<lb n="7842"/><span>dhreodar agus nár fhiad<ad>ar aon ní a chur amach as a gcom.  A</span>
<lb n="7843"/><span>chuireadar locht an chathair iarraig ar sheacht taoiseach na Ph<i>list-</span>
<lb n="7844"/><span>íneach ag rá leo, "Beirig uainn A<i>rc Dé, nó ní fhágfar duine dinn inár</span>
<lb n="7845"/><span>mbeathaig."  "Más ea," arsa uaisle chathair Gath, "beirtear tíompall</span>
<lb n="7846"/><span>uadh chathair go cathair an Airc."  A cheapadar sion a dhéanamh, agus</span>
<lb n="7847"/><span>a cuireag go cathair Gath í.  Agus ní túisce a bhí sí ann ná go dtánaig</span>
<lb n="7848"/><span>an oíde céanna ar locht an chathair agus ar a ndútha.  A chuireadar</span>
<lb n="7849"/><span>uatha í go tapaig go cathair Ac<ca>ron, agus adúradar locht an</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="7850"/><p><span>chathair sion, "A chuireabhair chúghainn Airc Dé chun sinne agus ár</span>
<lb n="7851"/><span>ndútha a mhilleadh."  A chnósaig taoisig agus uaisle an náisiúin go</span>
<lb n="7852"/><span>léir go cathair Ac<ca>ron, ag féachain cionas a saorfaí na daoine agus</span>
<lb n="7853"/><span>an dútha uadh an bpláig iontach úd a chur Dia ortha.  A chuireadar an</span>
<lb n="7854"/><span>gnóth i gcomhairle a chéile, agus a<g ?> sin an chomhairle arna dtánadar:</span>
<lb n="7855"/><span>an A<i>rc a chur abhaile go dútha an phobail Abhra. "Más ní é," arsa</span>
<lb n="7856"/><span>na sagairt agus na draoithe a bhí eatora, "go gceapann sibh A<i>rc Dé a</span>
<lb n="7857"/><span>chur abhaile chuige, ná cuirig folamh chuige í, ach déanaig tabharthas a</span>
<lb n="7858"/><span>ofráil dho i gcúiteamh an pheaca a rinnabhair in<a> chuinnibh i dtaobh</span>
<lb n="7859"/><span>a<o>n láimh a bheith ar aon chor <agaibh ?> insan A<i>rc a bhain leis."</span>
<lb n="7860"/><span>"Cad atá againn le déanamh?" arsa na uaisle:  "Ag seo," arsa na draoithe,</span>
<lb n="7861"/><span>"mar a dhéan<f>aig sibh: déanaig suíocháin óir agus francach óir, ceann in</span>
<lb n="7862"/><span>aghaidh go aon chathair agus go aon chúig<e> atá insa dútha so; dúnaig</span>
<lb n="7863"/><span>suas i mbusca iad agus cuirig an busca sion taobh leis an A<i>rc; faghtar</span>
<lb n="7864"/><span>carra noa, gabhtar fúithe dhá luilíoch nár gabhag fé ualach riamh,</span>
<lb n="7865"/><span>dúntar a ngamhna suas i dtig, cuirtear an A<i>rc agus na buscaí ar an</span>
<lb n="7866"/><span>gcarra, scaoilthear na luilíg gan ghiolla chun siúil: má thugaid a</span>
<lb n="7867"/><span>n-aghaidh ar dhútha an phobail Abhra, bíoch fhios agaibh <gur>ab é</span>
<lb n="7868"/><span>Dia an phobail sin a chur a phláig seo oraibh; áfaig má thugaid</span>
<lb n="7869"/><span>215 a n-aghaidh ar aon áit eile ní í a láimh a bhuail oraibh í, a<ch ?></span>
<lb n="7870"/><span>as le cinn<i>úin a thánaig sí."</span></p>
<lb n="7871"/>
<lb n="7872"/><p><span>A dearnag an chomhairle sin leo: a cuireag an A<i>rc agus an busca</span>
<lb n="7873"/><span>insa charra, a ghabhag na ba fúithe, a scaoileag chun siúil iad chun a</span>
<lb n="7874"/><span>rogha ród do ghlacadh.  Agus a imíodar insa tslí chruinn díreach chun</span>
<lb n="7875"/><span>dútha na nAbhrac, ag géimean agus ag búirig i ndiaig a ngamhna.</span>
<lb n="7876"/><span>A leanadar uaislí na bhPhilistíneach iad, nó gur shroiseadar Bethsames,</span>
<lb n="7877"/><span>as í sin cathair na gréine, i ndútha na Abhraig.  Agus as mar sin a casag</span>
<lb n="7878"/><span>an A<i>rc, adéis a bheith i ndútha na bhPhilistíneach ar feag seacht mí.</span></p>
<lb n="7879"/>
<lb n="7880"/><p><span>1 Reg.6:13 -7:2.  9.  A bhí locht an chathair sin ag buaint chuir-</span>
<lb n="7881"/><span>neachta, agus a chonacadar chúghtha an A<i>rc</span>
<lb n="7882"/><span>agus budh mhór é a n-áthas.  A stadadar na ba i bpáirc fhir na<r ?></span>
<lb n="7883"/><span>budh ainm dho Joshue.  A bhí carraig mhór insa pháirc.  A thógadar an</span>
<lb n="7884"/><span>A<i>rc agus an busca don charra agus a chuireadar ar an gcarraig iad.</span>
<lb n="7885"/><span>A thánadar na sagairt as an gcathair agus a rinneadar na ba do ofráil</span>
<lb n="7886"/><span>mar íobairt do Dhia, ag breith buíochas leis i dtaobh an A<i>rc do chas-</span>
<lb n="7887"/><span>adh chúghtha.  Ar bhfaicsin <an ghnótha sin ?> dhos na uaislí Philistín-</span>
<lb n="7888"/><span>ig a chasadar chun a ndútha fhéin.  A' lar na bháireach níorbh fholáir</span>
<lb n="7889"/><span>do locht an chathair an A<i>rc do oscailt, ag féachain cad a bhí inte.</span>
<lb n="7890"/><span>Agus mar gheall ar an bpeaca sion, a taibhseofaí dhúinne a bheith</span>
<lb n="7891"/><span>éadrom go leor, do mhairbh Dia ar an láthair sin deichniúr agus trí</span>
<lb n="7892"/><span>fichid dhos na uaislí a bhí eatora agus deich míle agus dá fhichid don</span>
<lb n="7893"/><span>choitiantacht.  A ghlac an chuid eile ana-scanradh, ag rá, "Cé fhiadfaig</span>
<lb n="7894"/><span>seasamh ar aon chor as cuinne an Dé ró-naofa so?"  A chuireadar</span>
<lb n="7895"/><span>teachtairí chun na daoine a chónaig i gcathair na gCoillte teacht</span>
<lb n="7896"/><span>agus an A<i>rc a bhreith leo.  A thánadar sion go mear, a rugadar leo</span>
<lb n="7897"/><span>agus a chuireadar í i dtig an tsagair<t> Abinadab.  A chur Dia rath ar an</span>
<lb n="7898"/><span>bhfear agus ar an gcathair sin, do bhrí gur thiospánadar onóir chóir</span>
<lb n="7899"/><span>oiriúnach do<n> A<i>rc mbeannaithe.</span>
<lb n="7900"/></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="7901"/><p><span>10.  Budh fhigiúir an A<i>rc sin ar shácramín Chuirp Chríoist, agus an</span>
<lb n="7902"/><span>gnóth a thit amach don dá dhram úd a ghlac an A<i>r<c> chúghtha,</span>
<lb n="7903"/><span>titeann sé amach go laethiúil dhos na Críostaithe ag glacadh an</span>
<lb n="7904"/><span>Naomh-shacramín.  A ghlac locht chathair Bethsames an A<i>rc le</span>
<lb n="7905"/><span>áthas mór, ach áthas uaibhreach mustarach a budh ea é, arsa Naomh</span>
<lb n="7906"/><span>Gregory.  216  A mheasadar gur mhór an onóir agus glóire dhóibh fhéin</span>
<lb n="7907"/><span>ní chón beannaithe leis an A<i>rc a bheith aca fé leith, seachas aon</span>
<lb n="7908"/><span>chathair eile insa tír.  Áfaig níor dhearnadar aon imníomh í <a ?></span>
<lb n="7909"/><span>ghlacadh le croí umhal, le croí a bhí ollamh agus fonnmhar i ndáríribh</span>
<lb n="7910"/><span>chun an dlí naofa a bhí scríofa insan Airc a chiomád agus a leanúin go</span>
<lb n="7911"/><span>éifeachtúil, agus ar an abhar sion a tharraigeadar díolthas trom Dé</span>
<lb n="7912"/><span>ortha fhéin.  Amhla sion, arsa an Pápa naofa so, tagaid a lán Críostaithe</span>
<lb n="7913"/><span>agus glacaid Mac Dé chúghtha le dóchas dána, agus in ionad beatha na</span>
<lb n="7914"/><span>ngrást do fháil uaig, faighid nimh mairtheach dá n-anam.  Oir ní</span>
<lb n="7915"/><span>ollmhaíd iad fhéin chun é a ghlacadh mar is cóir.  Áfaig iad so a ghlacann</span>
<lb n="7916"/><span>é, amhail a rin locht chathair na gCoillte an A<i>rc, le croí umhal, le</span>
<lb n="7917"/><span>creideamh beo, le anam ar dearg-lasadh le grá Dé agus na comharsa,</span>
<lb n="7918"/><span>fearann Dia a bheannachtaí gan teora ortha: líonann sé <a n->anam le</span>
<lb n="7919"/><span>grása spirideáltha insa tsaol so agus bronnfaig a ghlóire gan deire ortha</span>
<lb n="7920"/><span>insa tsaol eile.  "Oir pé duine a íos<f>aig an t-arán so mar a<s> cóir,</span>
<lb n="7921"/><span>mairfig sé go brách," arsa Íosa Críost.</span>
<lb n="7922"/>
<pb n="176"/></p>
<lb n="7923"/>
<lb n="7924"/><p><span>XXXV.  DEFEAT OF THE PHILISTINES</span></p>
<lb n="7925"/>
<lb n="7926"/><p><span>1.  A 'niseas díbh iom' chomhrá dhéanach gur chuireadar na</span>
<lb n="7927"/><span>Philistínig an A<i>rc abhaile go dútha na nAbhrac, agus a glacag í i dtig</span>
<lb n="7928"/><span>an tSagairt Abinadab a chónaig i gcathair na gCoillte.  A bhí sí ansion ar</span>
<lb n="7929"/><span>feag fiche blian agus ar an bhfeag sion do scuir an pobal Abhra do aon</span>
<lb n="7930"/><span>onóir solmanta a thiospánadh do Dhia.  A bhíodar fé ghéar-smacht ags na</span>
<lb n="7931"/><span>Philistínig agus a leanadar na déithe bréagach a bhí ag an gcine págán-</span>
<lb n="7932"/><span>ach sion, in ionad a dTiarna uilechomhachtach féin a chum neamh agus</span>
<lb n="7933"/><span>talamh agus na uile nithe athá ionta.  A bhí Samuel an tráth sion</span>
<lb n="7934"/><span>chúig bliana déag agus fiche do aos.  A chorraig Dia suas a spirid</span>
<lb n="7935"/><span>chun an phobail Abhra a iompó ar a leas.  A ghaibh sé tré an dútha</span>
<lb n="7936"/><span>go léir dá gcomhairliú aithrí a dhéanamh ina bpeacaí agus filleadh i</span>
<lb n="7937"/><span>ndárí<ri>bh ar a dTiarna thrócaireach.  Agus a gheall dhóibh dá</span>
<lb n="7938"/><span>bhfillidís go maithfeach Dia dhóibh, go bhfóireach sé ortha agus go</span>
<lb n="7939"/><span>bhfuasclóch iad uadh dhaorsmacht na bhPhilistíneach.</span></p>
<lb n="7940"/>
<lb n="7941"/><p><span>1 Reg.7:3 et seq.  2.  A ghlacadar a chomhairle: a chaitheadar uatha</span>
<lb n="7942"/><span>agus a bhriseadar íomhátha na ndéithe bréagach</span>
<lb n="7943"/><span>a bhí aca agus a chnósaíodar go léir chun Samuel i gcathair Maspha<th>.</span>
<lb n="7944"/><span>Do admhaíodar a bpeacaí go léir le deora fíor-aithríoch; a</span>
<lb n="7945"/><span>loirgeadar uadh chroí ar Dhia maitheamh dhóibh; a throisceadar ar</span>
<lb n="7946"/><span>feag an lae sin agus a iarradar go dian ar Samuel a urnaithe a chur chun</span>
<lb n="7947"/><span>Dé agus íobairt do ofráil ar a son ag iarraig ar Dhia fóirthean ortha</span>
<lb n="7948"/><span>agus fuascailt a thabhair<t> dhóibh.</span></p>
<lb n="7949"/>
<lb n="7950"/><p><span>3. A chualadar na Philistínig go raibh an pobal bailithe insan áit úd</span>
<lb n="7951"/><span>agus a cheapadar ár gan leigheas a imirt ortha le bualadh aon lae</span>
<lb n="7952"/><span>amháin a thabhairt dhóibh.  A chnósaíodar a n-arm go léir agus a' lar na</span>
<lb n="7953"/><span>bháireach a thugadar fé an bpobal.  Le linn an chatha a thosnaig</span>
<lb n="7954"/><span>Samuel ar uan do ofráil ar an olthóir do Dhia, agus le linn na ofráltha</span>
<lb n="7955"/><span>a chrith an talamh fé arm na bhPhilistíneach agus a chur Dia stuirm</span>
<lb n="7956"/><span>uafásach toirní anuas ortha agus a theitheadar gan mhoill.  A leanadar</span>
<lb n="7957"/><span>na Abhraig iad <agus a rin ?> dearg-ár ortha.</span></p>
<lb n="7958"/>
<lb n="7959"/><p><span>4.  Ansion a thoibh an pobal Samuel chun a bheith ina bhreitheamh</span>
<lb n="7960"/><span>agus ina thaoiseach ortha.  Agus a bhí sé dhá bhliain agus fiche insan</span>
<lb n="7961"/><span>oific sin.  Ar an bhfeag sion a théach sé tíompall na dútha go aon</span>
<lb n="7962"/><span>bhlia<i>n ag déanamh ceart agus cóir dhos na daoine, ag cur fhiachaibh</span>
<lb n="7963"/><span>ortha dlí agus seirbhís Dé a leanúin go cruinn.  A bhain sé dos na</span>
<lb n="7964"/><span>Philistínig go aon chathair agus baile a thógadar uadh an bpobal Abhra,</span>
<lb n="7965"/><span>agus a lagaig sé chon mór sion iad nár leomhadar ar feag a ré aon</span>
<lb n="7966"/><span>cheataí a dhéanamh do phobal Dé.</span>
<lb n="7967"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="7968"/><p><span>1 Reg.8.  5. An uair a bhí sé aosta críonna caite trom agus gan é</span>
<lb n="7969"/><span>ábaltha ar ghabháil mar budh ghnáth leis ar measc na</span>
<lb n="7970"/><span>ndaoine chun cóir agus ceart a dhéanamh dhóibh, a chuir sé an cúram</span>
<lb n="7971"/><span>sion ar a bheirt mhac.  Áfaig níor leanadar sion slí chruinn díreach a</span>
<lb n="7972"/><span>n-athar mbeannaithe.  A bhíodar amplach, saintiúil: a ghlaca<i>dís</span>
<lb n="7973"/><span>breab<a>nna agus a thugaidís claon-bhreith uatha in aon chúis a bhíoch</span>
<lb n="7974"/><span>dá phlé ina láthair.  Ní fear na córa a bhuach í, ach an fear a thugadh</span>
<lb n="7975"/><span>breab dhóibh.</span></p>
<lb n="7976"/>
<lb n="7977"/><p><span>6.  A thánadar maithe, mór-uaislí agus cinn an phobail go Samuel</span>
<lb n="7978"/><span>agus adúradar, "Atáir-se críonna caite agus ní leanaid do mhic an</span>
<lb n="7979"/><span><t>slí ghlan a leanais-se ar feag do shaoil.  Ar an abhar sion toibh rí</span>
<lb n="7980"/><span>dhúinn chun go mbeach sé as ár gcionn ar nós go aon náisiún eile atá</span>
<lb n="7981"/><span>insa domhan, oir atáimíd cortha dhos na súird gobhern<éir>í seo, na</span>
<lb n="7982"/><span>breithimh a chur Dia go dtí sinn mar riarthóirí orainn.  As maith linn</span>
<lb n="7983"/><span>feasta arís 218 rí a bheith againn do ghluaisfig romha<i>nn chun</span>
<lb n="7984"/><span>cogaig agus a riaróig an dútha ar nós go aon dútha eile insa domhan."</span></p>
<lb n="7985"/>
<lb n="7986"/><p><span>Níor thaitnigh an gnóth sion le Samuel ar aon chor agus a chuir é i</span>
<lb n="7987"/><span>láthair Dé, agus adúirt, súd as nár thai<th>nig an gnóth céanna leis</span>
<lb n="7988"/><span>fhéin, géilleadh don phobal agus rí a cheapadh dhóibh.  "Áfaig,"  ar sé,</span>
<lb n="7989"/><span>"sula ndéanfair sion, 'nis go cruinn glan dhóibh an cúrsa a ghlac<f>aig</span>
<lb n="7990"/><span>an rí ina dtaobh agus cionas a dheighleálfaig sé leo.  Agus adéis fios</span>
<lb n="7991"/><span>a bheith aca cad atá le fulaing aca uadh rí, má bhíd sásta tabhair</span>
<lb n="7992"/><span>dhóibh é.</span></p>
<lb n="7993"/>
<lb n="7994"/><p><span>7.  Adúirt Samuel leo, "Loirgeann <sibh ?> rí a bheith oraibh, agus ag</span>
<lb n="7995"/><span>seo mar adeir Dia a dheighleálfaig bhúr rí libh: tógfaig sé uaibh bhúr</span>
<lb n="7996"/><span><g>clainn mic chun a bheith 'na saighdiúirí aige, cuid eile díobh chun a</span>
<lb n="7997"/><span>thalamh a shaothrú, cuid eile chun a bheith 'na ngabhannaí agus 'na</span>
<lb n="7998"/><span>gceardaithe aige; cuid do bhúr gclann iníon chun a bheith 'na mná</span>
<lb n="7999"/><span>abhrais, ag sníomh, ag fí<o>dóireacht agus ag déanamh éadaig dho;</span>
<lb n="8000"/><span>cuid eile acu chun a bheith ina gcócairí aige.  Bainfig sé dhíbh an</span>
<lb n="8001"/><span>chuid as fearr do bhúr <bh>feirmeacha agus tabharfaig dhá shaighidiúirí</span>
<lb n="8002"/><span>agus dhá oifigí iad.  A caith<fig ?> sibh an deichiú chuid do thortha</span>
<lb n="8003"/><span>bhúr nguirt, bhúr ngaraithe agus bhúr n-abhlóirdí a thabhairt dho,</span>
<lb n="8004"/><span>agus bainfig sé deachú as bhúr mbeithíg.  Pé capall, beithíoch nó</span>
<lb n="8005"/><span>seirbhíseach maith a bheig agaibh a thai<th>neóig leis, fuadóigh sé uaibh</span>
<lb n="8006"/><span>é gan bhuíochas dhíbh.  Déanfaigh sé libhse, len bhúr gclann agus len</span>
<lb n="8007"/><span>bhúr strus mar as maith leis.  Hen é mar a dheighleál<f>aig bhúr rí</span>
<lb n="8008"/><span>libh.  Agus an uair a imreofar an aindlí sion oraibh, glaofaig sibh oramsa</span>
<lb n="8009"/><span>sibh a fhuascailt agus ní thabharfaig mise freagra ná fuascailt dhíbh."</span></p>
<lb n="8010"/>
<lb n="8011"/><p><span>Adéis an chómhrá sion a chaitheamh leo, ní éireoidís don ghnóth a</span>
<lb n="8012"/><span>cheapadar; níorbh fholáir dhóibh rí a bheith aca.  Ní shásóch aon ní</span>
<lb n="8013"/><span>eile iad.</span></p>
<lb n="8014"/>
<lb n="8015"/><p><span>8.  A<s> ionadh linn, arsa na Aithreacha Naofa, go rabhadar na daoine</span>
<lb n="8016"/><span>seo chón dall sion, gur rogha leo duine a bheith 'na rial<th>óir ortha ná</span>
<lb n="8017"/><span>Dia.  Áfaig as mó ná sion do ionadh gur rogha lena lán againne an</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="8018"/><p><span>deamhan a bheith ina mháistir orainn ná Dia.  Chón minic agus a</span>
<lb n="8019"/><span>thitimíd in aon pheaca trom, cuir i gcás meisce, míbhanúlacht, guídeoir-</span>
<lb n="8020"/><span>eacht, barbaracht, tromaíocht chomharsa, éagóir, nó fuath comharsa,</span>
<lb n="8021"/><span>tréigimíd Dia agus gabhaimíd leis an diabhal mar mháistir; deirimíd</span>
<lb n="8022"/><span>amhail adúradar na Giúdaig le Pilate an tráth a láir sé dhóibh</span>
<lb n="8023"/><span>Críost do scaoileadh saor dá <m>budh mhaith leo: "Ní <m>aith linn,"</span>
<lb n="8024"/><span>ar siad, 219 "an fear so a bheith ina rí orainn.  Ní bheig aon rí eile</span>
<lb n="8025"/><span>againn ach Caesar."  Ní deirimíd go deimhin na focail sin lenár mbéal,</span>
<lb n="8026"/><span>ach deirimíd go ró éif<eacht>úil iad lenár <n>gníomhartha agus lenár</span>
<lb n="8027"/><span>mbéasa.  As fearr linn ár dtoil fhéin a leanúin ná toil Dé.  Agus díolfam</span>
<lb n="8028"/><span>as go ró-dhaor an tráth a bheig sé ró-dhéanach, amhail a rin an pobal</span>
<lb n="8029"/><span>úd gan chiall.</span></p>
<lb n="8030"/>
<lb n="8031"/><p><span>An tráth a chonairc Samuel ná fiadfach sé aigne na ndaoine a shóin-</span>
<lb n="8032"/><span>seáil, ná sásóch aon ní iad ach rí a thoghadh dhóibh, a scaoil sé abhaile</span>
<lb n="8033"/><span>iad agus <dúirt sé leo ?> bualadh uime insa bhaile chéanna i gceann</span>
<lb n="8034"/><span>coicís agus go mbeach rí toghtha aige dhóibh.  Agus hidí an tslí 'nar</span>
<lb n="8035"/><span>thoibh sé dhóibh é.</span></p>
<lb n="8036"/>
<lb n="8037"/><p><span>1 Reg.9.  9.  A bhí fear do threibh Benjamin nar budh ainm Cis dho,</span>
<lb n="8038"/><span>agus a imíodar a asail ar strae uaig.  A bhí ó<i>g-fhear mic</span>
<lb n="8039"/><span>aige nar budh ainm do Saul, agus ní raibh i bpobal Dé fear a budh</span>
<lb n="8040"/><span>fhearr do réir chuirp agus anama ná an fear sion.  A bhí sé chón neamh-</span>
<lb n="8041"/><span>chiontach, chón neamh-uirchóideach le leanbh bliana, agus ní shrois<f>-</span>
<lb n="8042"/><span>each an fear budh aoirde insa phobal suas chun a ghualannaí.  Adúirt a</span>
<lb n="8043"/><span>athair leis imeacht a' lorg na n-asal.  A chaith sé fhéin agus a ghiolla</span>
<lb n="8044"/><span>cheithre lá dá lorg agus ní bhfuaradar a dtuairisc.  Adúirt sé leis an</span>
<lb n="8045"/><span>ghiolla, "As fearra dhúinn filleadh abhaile, oir beig mo athair buartha</span>
<lb n="8046"/><span>i dtaobh an fhaid atáimíd amuith."  "Atá," arsan giolla, "fáig beannaithe</span>
<lb n="8047"/><span>insa bhaile seo láimh linn: téimís ag triall air agus 'neosaig sé go cruinn</span>
<lb n="8048"/><span>cad as ceart dhúinn a dhéanamh."  "Féach," arsa Saul, "níl go fiú</span>
<lb n="8049"/><span>pingin agam, agus ní maith liom dul ag triall air gan rod éigin a</span>
<lb n="8050"/><span>bhronnadh air."  "Atá," arsan buachaill, "scilling agamsa agus tabhar-</span>
<lb n="8051"/><span>fam dho í."  A thrialladar ar an mbaile, agus ar a ndul isteach don</span>
<lb n="8052"/><span>gheata a bhuail umpa scata ca<i>líní óga ag tabhairt uisce uadh an</span>
<lb n="8053"/><span>dtobar.  A fhi<a>fhraíodar díobh cá raibh an fáig ina chónaí.  "Gabhaig</span>
<lb n="8054"/><span>romhaibh," ar siad, "go aird an bhaile agus a gheobhaig sibh ann é.</span>
<lb n="8055"/><span>Oir atá íobairt solmanta aige á dhéanamh ann inniubh."  Adúirt Dia an</span>
<lb n="8056"/><span>lá roimhe sin le Samuel, "Cuirfig mé chúghad uam a' dtaca so</span>
<lb n="8057"/><span>amáireach an fear a thoghfair chun a bheith ina rí as ceann mo</span>
<lb n="8058"/><span>phobail."</span></p>
<lb n="8059"/>
<lb n="8060"/><p><span>A ghluais Saul agus a ghiolla ortha agus a bhuail Samuel 220 umpa.</span>
<lb n="8061"/><span>Chón luath agus a chonairc sé iad adúirt leis, "Hen é an fear a gheallas</span>
<lb n="8062"/><span>a chur chúghad."  A fhiafhraig Saul de, "Cá mbíonn an fáig ina chónaí?"</span>
<lb n="8063"/><span>"Mise an fáig," arsa Samuel, "gluaisíg liom agus caithig dínnéar iom'</span>
<lb n="8064"/><span>fhochair, agus i dtaobh na n-asal a bhís a' lorg, ná bí<och> a thuille</span>
<lb n="8065"/><span>buartha ort, oir a fuarag iad, agus as leadsa a gheobhaig go aon ní</span>
<lb n="8066"/><span>fónta i bpobal Dé."  "Ná caith a leithéid sin do chaint liomsa, a fháig</span>
<lb n="8067"/><span>bheannaithe," arsa Saul, "oir as í mo threibh-se an treibh as suaraí i</span></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="8068"/><p><span>bpobal Dé, agus mo athair-se an fear as suaraí agus as boichte ionsa</span>
<lb n="8069"/><span>treibh sin."</span></p>
<lb n="8070"/>
<lb n="8071"/><p><span>10.  A rug Samuel leis iad agus a chur sé Saul ina shuí ag ceann an</span>
<lb n="8072"/><span>chláir in' aice fhéin i bhfochair deich n-uaislí fichid don bhaile.  A thug</span>
<lb n="8073"/><span>sé feisteas na oíche sin dho.  Ar maidean a ghlaoig sé Saul i leath-taoibh</span>
<lb n="8074"/><span>agus a 'nis dho gur thoibh Dia é mar rí as cionn a phobail.  Agus a</span>
<lb n="8075"/><span>shácráil é tré oíle bheannaithe a dhortadh ar a cheann, agus a phóg é.</span>
<lb n="8076"/><span>A scaoil sé an<sin ?> uaig é fhéin agus a bhuachaill.  Agus mar chomh-</span>
<lb n="8077"/><span>artha gurb é Dia a thoibh é chun a bheith ina rí, a 'nis dho go mbua<i>l-</span>
<lb n="8078"/><span>feach uime in a leithéid so do áit dram a 'neosach dho gur fuarag na</span>
<lb n="8079"/><span>asail agus go raibh a athair ana-bhuartha i dtaobh nár chas sé fhéin</span>
<lb n="8080"/><span>abhaile; agus ar scaradh leo sin go dtitfeach sé isteach le cuideachta</span>
<lb n="8081"/><span>fáig: go dtiucfach Spirid Dé air agus go ndéanfach fáig<e>oireacht ina</span>
<lb n="8082"/><span>bhfochair <ar ?> nithe a thit amach go ró-chruinn an lá sion dho.</span></p>
<lb n="8083"/>
<lb n="8084"/><p><span>11.  Ar scaradh dho le Samuel, a fuair Saul a aigne sóinseáltha ar</span>
<lb n="8085"/><span>fad: ní raibh níos sia an <t>simplíocht, an umhlaíocht a bhí roimhe</span>
<lb n="8086"/><span>sin ina chroí, ach ard-mhian, mustar, poimp agus fon<n> mór ard-</span>
<lb n="8087"/><span>mháistreacht a dhéanamh ar chách eile.</span></p>
<lb n="8088"/>
<lb n="8089"/><p><span>Do réir meas an tsaoil budh mhór an t-ádh a bhí leis an mbuachaill</span>
<lb n="8090"/><span>óg so a chuaig a' lorg asail a imig ar strae, agus a fuair ina n-ionad</span>
<lb n="8091"/><span>ríocht saibhir onórach.  Áfaig a budh fhearra dho i bhfad ná fuair sé</span>
<lb n="8092"/><span>riamh í, oir a chaill sé a shimplíocht, a umhlaíocht agus a neamh-</span>
<lb n="8093"/><span>chiontacht agus iompaig sé amach ina mhallathóir críochnaithe, mar</span>
<lb n="8094"/><span>a 'neosad ina dhiagh so dhíbh.  Agus titeann an gnóth céanna sion</span>
<lb n="8095"/><span>amach as comhair ár súl go laethiúil.  As mó duine a chonac<a>mair</span>
<lb n="8096"/><span>agus a chímíd, do thosain a bheatha go bocht dealbh, a chuaig chun</span>
<lb n="8097"/><span>cinn insa tsaol, a shrois chun a bheith acfuinneach saibhir, a iompaig</span>
<lb n="8098"/><span>amach ina dhrúncéir 221 a lean droch-chúrsaí, a fuair bás agus a</span>
<lb n="8099"/><span>cailleag go deo é.  Dá bhfágfaí ina dhealbhas agus ina bhoichtineacht é,</span>
<lb n="8100"/><span>a bheach a anam go sámh ar neamh in ionad a bheith dá pianadh go</span>
<lb n="8101"/><span>brách in Ifreann.</span></p>
<lb n="8102"/>
<lb n="8103"/><p><span>1 Reg.10.  12.  An uair a thánaig an lá ceapaithe a chnósaig an</span>
<lb n="8104"/><span>pobal go léir chun Samuel i mbaile Maspha, agus le ordú</span>
<lb n="8105"/><span>Dé a chaitheag crainn cun fios do fháil cad é an treibh as na dtoghfaí</span>
<lb n="8106"/><span>rí.  Agus a thit an crann ar threibh Benjamin.  A roinneag an treibh ins</span>
<lb n="8107"/><span>go aon mhuintir nó family a bhí inte, agus a thit an crann ar family</span>
<lb n="8108"/><span>Cis.  A caitheag crainn arís ar go aon fhear don mhuintir sin agus a thit</span>
<lb n="8109"/><span>an crann ar Saul.  A loirgeag é agus ní fuarag.  Adúirt Dia go raibh sé</span>
<lb n="8110"/><span>i bhfolach insa bhaile, fios a chur air agus é 'thabhairt leo.  A tugag agus</span>
<lb n="8111"/><span>a seasaíog é i lár an phobail, agus budh aoirde é, uadhna ghualannaí</span>
<lb n="8112"/><span>suas, ná aon fhear don phobal.</span></p>
<lb n="8113"/>
<lb n="8114"/><p><span>Adúirt Samuel leo, "A chíonn sibh len bhúr súilibh féin, nách sarachán</span>
<lb n="8115"/><span>suarach a thoibh Dia dhíbh mar rí, ach fear groí, calma ná fuil insa</span>
<lb n="8116"/><span>phobal so fear as féidir a chur i gcomórtas leis."   Ansion a scaoil</span>
<lb n="8117"/><span>Samuel an pobal uaig.  Áfaig adúirt cuid dos na droch-dhaoine a bhí eatora,</span></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="8118"/><p><span>"As deas an rí a thug Dia dhúinn, slibire gamail."  A lig Saul air nár</span>
<lb n="8119"/><span>chualaig sé iad: a ghluais <s>é abhaile agus a chuaig cuid don arm leis.</span></p>
<lb n="8120"/>
<lb n="8121"/><p><span>1 Reg.11.  13.  Beagán laetheanta ina dhiagh sin a tháinig Naas, rí</span>
<lb n="8122"/><span>clainne Ammon, le arm mór isteach go dútha an phobail</span>
<lb n="8123"/><span>Abhra agus a chur sé siege le cathair Jabes.  A chuireadar sion</span>
<lb n="8124"/><span>ambasadéirí chuige ag rá go stríocfaidís dho.  "Más ea," ar sé, "as ar an</span>
<lb n="8125"/><span>gcoinníoll seo a thabharfad-sa síocháin dhíbh:  tagach go aon fhear</span>
<lb n="8126"/><span>atá insa chathair amach anso chughamsa, agus gearrfadsa an ordóg</span>
<lb n="8127"/><span>dheas dá láimh agus bainfig mé an tsúil dheas as ceann go aon fhear</span>
<lb n="8128"/><span>aca."  A fuaradar le neart achainí spás seachtaine uaig.  A chuireadar</span>
<lb n="8129"/><span>teachtairí chun Saul ag insint an scéil sin dho.  A bhua<i>leadar uime ar</span>
<lb n="8130"/><span>fhilleadh do um thráthnóna uadh a bheith ag treabhadh ina pháirc le</span>
<lb n="8131"/><span>péir' daimh.  Ar chlos an scéil sin dho, a thit Spirid Dé air, a ghearr sé</span>
<lb n="8132"/><span>suas na daimh i bpíosaí agus a chur píosa i ndorn gach teachtaire dhos</span>
<lb n="8133"/><span>go aon mhui<n>tir insa phobal, ag rá leo bailiú go 222 dia<i>r chuige,</span>
<lb n="8134"/><span>agus aoinne a choimeádfach siar go dtabharfaí an oidhe chéanna ar</span>
<lb n="8135"/><span>a dhaimh.</span></p>
<lb n="8136"/>
<lb n="8137"/><p><span>A bhailig chuige gan mhoill trí chéad míle fear féna gcuid airm.</span>
<lb n="8138"/><span>A thug sé aghaidh ar Naas, a bhuaig air agus do fhuascail sé an chathair.</span>
<lb n="8139"/><span>Ansion adúirt an pobal, "Cá bhfuilid na rascailí úd adúirt gur slibire</span>
<lb n="8140"/><span>gamail a thug Dia mar rí dhúinn?  Tugtar do láthair iad chun a</span>
<lb n="8141"/><span>maraithe gan mhoill.  "Ní marófar," arsa Saul, "aoinne inniubh, oir</span>
<lb n="8142"/><span>as lá é seo inar thug Dia tréna mhór-thrócaire fuascailt mhór orainn."</span></p>
<lb n="8143"/>
<lb n="8144"/><p><span>1 Reg.11:14 et seq. 14.  I mbeagán <aimsire> ina dhiaigh sion a</span>
<lb n="8145"/><span>chnósaig an náisiún go léir le ordú Samuel go</span>
<lb n="8146"/><span>cnoc Galgala chun Saul do shácráil go poiblí ina rí.  Oir níor sácrálag</span>
<lb n="8147"/><span>roimhe sin é ach go príobháideach.  Do ofráladar íobairt sholmanta do</span>
<lb n="8148"/><span>Dhia.  A cuireag Saul ina shuí ar chathaoir na ríochta agus cróin</span>
<lb n="8149"/><span>rithiúil ar a cheann.  Ansion do éirig Samuel suas agus adúirt, "Atánn</span>
<lb n="8150"/><span>sibh go léir anso i láthair an rí a thugas-sa dhíbh le ordú Dé, agus</span>
<lb n="8151"/><span>tugaim-se suas uadh an lá so an t-údarás a bhí agam as bhúr gcionn ar</span>
<lb n="8152"/><span>feag an oiread so blian.  Bíoch bhúr rí feasta cúramach ionaibh.  Agus</span>
<lb n="8153"/><span>ar feag mo réim as bhúr gcionn má rinneas éagóir ar aoinne, má ghlacas</span>
<lb n="8154"/><span>tabharthas nó breab uadh aoinne, má chuireas bréag ar aoinne, má</span>
<lb n="8155"/><span>mhaslaíos aoinne agaibh, labhrach sé anso i bhfianais' an rí agus</span>
<lb n="8156"/><span>déanfadsa lán-chúiteamh leis."</span></p>
<lb n="8157"/>
<lb n="8158"/><p><span>A labhair an pobal go léir, "níor mhaslaís aoinne, níor chuiris bréag</span>
<lb n="8159"/><span>ar aoinne, níor ghlacais breab ná tabharthas uadh aoinne, agus ní</span>
<lb n="8160"/><span>rinnis éagóir ar aoinne."  "Atá Dia agus an rí ina bhfínnithe gurb í</span>
<lb n="8161"/><span>an fhírinne atá agaibh," arsa Samuel.  "Atá," arsa an pobal. "Más ea,"</span>
<lb n="8162"/><span>arsa Samuel, "atá sibh agus bhúr sinsear i seilbh na dútha so le chúig</span>
<lb n="8163"/><span>céad blian, uadh thug Dia a seilbh dhíbh, agus ar an bhfeag sion do</span>
<lb n="8164"/><span>fhuascail sé sibh uadhs go aon chruatan agus dainséar a thánaig oraibh,</span>
<lb n="8165"/><span>cé ná raibh aon rí agaibh.  Agus féach anois ní shásóch aon ní sibh ach</span>
<lb n="8166"/><span>rí a bheith oraibh.  Agus atá sé agaibh, agus má leanann se sion agus</span>
<lb n="8167"/><span>sibhse dlí <Dé ?>, ní baol dhíbh: fágfaig Dia e sion agus a shliucht agus</span>
<lb n="8168"/><span>sibhse agus bhúr sliucht go brách i seilbh na dútha álainne seo a thug</span></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="8169"/><p><span>sé dhíbh.  Áfaig, bíoch fhios go cruinn agaibh, má thréigeann sibh an</span>
<lb n="8170"/><span>tslí chóir, go mbeig 223 láimh Dé go trom oraibh agus scriosfar amach</span>
<lb n="8171"/><span>as an dútha so sibhse agus bhúr sliucht.  Agus chun go mbeach fhios</span>
<lb n="8172"/><span>agaibh gurb olc an gnóth a rinneabhair ag lorg rí a bheith oraibh, tugaig</span>
<lb n="8173"/><span>fá ndeara gur lá breá grianach fómhair an lá inniubh, áfaig chón luath</span>
<lb n="8174"/><span>agus a ghuífeadsa chun Dé, tiucfaig stuirm, fearthainn agus toirneach.</span>
<lb n="8175"/><span>A ghuig sé chun Dé agus thánaig ana-stuirm, lasair, toirneach agus</span>
<lb n="8176"/><span>fearthainn uafásach.  A ghlac an pobal ana-eagla agus adúradar:</span>
<lb n="8177"/><span>"A chuireamair lenár bpeacaí, a bhí thana féin mór a <n>dóchain, an</span>
<lb n="8178"/><span>peaca trom eile seo ag lorg rí dhúinn fhéin," agus a iarradar ar Samuel</span>
<lb n="8179"/><span>guí chun Dé ar a son.  "Nár ligig Dia," ar sé, "go scurfainnse go brách,</span>
<lb n="8180"/><span>an fhaid agus as beo me, a bheith ag guí chun Dé ar bhúr son.  Áfaig,</span>
<lb n="8181"/><span>adeirim nách baol aon cheataí dhíbh má leanann sibh dlí Dé.  Ach má</span>
<lb n="8182"/><span>leanann sibh ma<i>lís agus beatha pheacúil, caillfear gan dearmad</span>
<lb n="8183"/><span>sibhse agus bhúr rí."</span></p>
<lb n="8184"/>
<lb n="8185"/><p><span>15.  As ceart, arsa na Aithreacha Naofa, dhos go aoinne a thoghfar</span>
<lb n="8186"/><span>chun a bheith ina easpag, 'na shagart, nó chun aon chéim eile ardonórach</span>
<lb n="8187"/><span>in Eaglais Chríoist, a bheith ar a gharda, scanradh a bheith air, togha</span>
<lb n="8188"/><span>na aire a thabhairt dho fhéin, do eagla go n-imeoch air mar a imig ar</span>
<lb n="8189"/><span>Saul.  A bhí sé lán do ghrásaibh Dé sula dearnag rí de.  A bhí sé gan</span>
<lb n="8190"/><span>uirchóid gan pheaca ina chroí, do bhrí go raibh an croí sin lán do</span>
<lb n="8191"/><span>umhlaíocht, gan aon mhór-mheas aige air fhéin.  Áfaig an uair do</span>
<lb n="8192"/><span>ardaíog é chun céim onórach, chun céim ar nár chuimhnig sé riamh</span>
<lb n="8193"/><span>roimhe sin, a sóinseálag a aigne ar fad: do imig a umhlaíocht uaig agus</span>
<lb n="8194"/><span>a thánaig spirid mhallaithe ina ionad.  Agus cé gur le riarú agus le ordú</span>
<lb n="8195"/><span>spisialtha Dé a toghag agus a ceapag é chun a bheith ina rialathóir ar a</span>
<lb n="8196"/><span>phobal agus iad a st<i>úradh ar a leas, in ionad sion a dhéanamh as amhla</span>
<lb n="8197"/><span>a thug sé, ar feag na dá fhichid blian a bhí sé as a gcionn, go aon</span>
<lb n="8198"/><span><t>sampla dá olcas dhóibh, agus insa deire a cailleag go brách é.  Amhla</span>
<lb n="8199"/><span>sion dhos go aon <t>sagart, easbag agus rial<a>thóir spirideáltha agus</span>
<lb n="8200"/><span>saoltha: muna gcó-oibreoig siad le grása Dé agus spirid na umhlaíoch<ta> a</span>
<lb n="8201"/><span>chiomád ina gcroíocha, caillfear iad gan leigheas, agus rod níos measa</span>
<lb n="8202"/><span>ná sion, caillfear a bpuibleacha in aonfheach<t> 224 leo.</span></p>
<lb n="8203"/>
<lb n="8204"/><p><span>As trua nách féidir dhos go aoinne againn a' challenge céanna úd a</span>
<lb n="8205"/><span>thabhair<t> uainn a thug Samuel naofa uaig le linn a údarás as cionn</span>
<lb n="8206"/><span>pobail Dé a chríochnú.  "Má atá," ar sé, "aoinne ansion arna rinneas</span>
<lb n="8207"/><span>éagóir, dhonar thugas masla, donar bhaineas a chuid nó a chreidiúint,</span>
<lb n="8208"/><span>labhrach sé."  Má<s> féidir linne a rá as comhair ard-bhreitheamh na</span>
<lb n="8209"/><span>mbeoibh agus na mairbh, as dram le séan sinn.</span>
<lb n="8210"/>
<pb n="182"/></p>
<lb n="8211"/>
<lb n="8212"/><p><span>XXXVI.  JONATHAN</span></p>
<lb n="8213"/>
<lb n="8214"/><p><span>1 Reg.13.  1. Adéis a sácrálag Saul chun a bheith ina rí, a thoibh</span>
<lb n="8215"/><span>sé trí mhíle fear, dhá mhíle chun a bheith ina fhochair</span>
<lb n="8216"/><span>fhéin agus míle a bheith i bhfocha<i>r a mhac Jonathan i gcampa eile.</span>
<lb n="8217"/><span>A thug Jonathan agus a shaighdiúirí fé gharasún Philistíneach agus a</span>
<lb n="8218"/><span>thógadar é.  Ar chlos sion dhos na Philistínig, a bhailíodar deich míle</span>
<lb n="8219"/><span>fichid carráistí cogaig iarainn, sé mhíle marc-shlua agus coisithe chón</span>
<lb n="8220"/><span>iomadúil le ga<i>nimh na trá, agus a líonadar an dútha go léir.  Le ordú</span>
<lb n="8221"/><span>Samuel a chuaig Saul agus a arm go cnoc Galgala.  Adúirt Samuel leis</span>
<lb n="8222"/><span>fuireach ansion ar feag seacht lá nó go dtiucfach sé féin chuige.  A bhí</span>
<lb n="8223"/><span>na seacht lá sion nách mór caite agus níor thánaig Samuel.  A imig</span>
<lb n="8224"/><span>romhór na ndaoine uadh Saul, agus an uair a bhraith sé iad ag sleamh-</span>
<lb n="8225"/><span>nú uaig, a thóg sé olthóir agus do ofráil airthe íobairt chun Dé, gnóth</span>
<lb n="8226"/><span>ná raibh ceadaithe do sion, ná do aon fhear eile a dhéanamh, ach</span>
<lb n="8227"/><span>dhos na sagairt amháin.  Agus as a' gnóth peacúil sin do fhás chuige</span>
<lb n="8228"/><span>go aon donas, mífhortún agus tubaiste a ráinig do i gcúrsa a shaoil ina</span>
<lb n="8229"/><span>dhiaigh sion go bhfuair sé droch-bhás i gcionn dá fhichid bliain uadh an</span>
<lb n="8230"/><span>am sion.  As <ar ?> éigean a bhí an íobairt críochnaithe aige an uair a</span>
<lb n="8231"/><span>chonairc sé Samuel ag triall ar an gcampa.  A ghaibh sé amach ag</span>
<lb n="8232"/><span>fáilthiú roimhe.  Adúirt Samuel, "As ró-olc an obair a rinnis, agus</span>
<lb n="8233"/><span>dá mba áil lead gan í a dhéanamh, agus fitheamh go dtagainnse</span>
<lb n="8234"/><span>chúghad, a bhí ríocht an náisiún so buanaithe agus daingnithe agadsa</span>
<lb n="8235"/><span>agus ag do shliucht go brách.  Áfaig atá sí scartha go brách leo uadh</span>
<lb n="8236"/><span>do bhás-sa amach."  "Ná tóg oram é," arsa Saul: "as le fíor-riachtanas</span>
<lb n="8237"/><span>a rinneas é.  A chonarc an pobal ag éaló uaim agus na Philistínig ag</span>
<lb n="8238"/><span>triall oram, agus adúirt, "Tabharfaid siad fútham, agus níor iarras</span>
<lb n="8239"/><span>cabhair Dé le íobairt a dhéanamh chuige."  Agus hin é an fáth nar</span>
<lb n="8240"/><span>rinneas é."  "Gnóth ró-iomadánta a rinnis," arsa Samuel, "nár leanais</span>
<lb n="8241"/><span>agus nár chiomádais ordú Dé."  A imig sé ansion uaig agus níor fhan</span>
<lb n="8242"/><span>i bhfochair Saul agus a mhic ach sé chéad fear.</span></p>
<lb n="8243"/>
<lb n="8244"/><p><span>1 Reg.14:6 et seq.  2.  A bhíodar 225 sealad ansion agus adúirt</span>
<lb n="8245"/><span>Jonathan mac Saul lena ghiolla airm, "Téimís</span>
<lb n="8246"/><span>ag triall ar gharasún na bhPhilistíneach atá ar an gcnoc úd thall:</span>
<lb n="8247"/><span>b'fhéidir go n-éireoch linn bua a bhreith ortha.  Oir a<s> có-uiriste do</span>
<lb n="8248"/><span>Dhia bua a thabhairt dhúinn le beagán fear nó le mór-arm."  "Gluais</span>
<lb n="8249"/><span>ort," arsa <a ?> ghiolla, "ní baol ná go mbeadsa id' fhochair pé áit ina</span>
<lb n="8250"/><span>rachair: ní theip<f>ig mo chúnamh ort."  "Féach," arsa Jonathan, "as le</span>
<lb n="8251"/><span>neart dreapála a gheobham dul suas an fhaill arna bhfuil an garasún,</span>
<lb n="8252"/><span>agus an tráth a chíofaig na Philistínig sinn má deirid linn, "Fanaig</span>
<lb n="8253"/><span>mar atá agaibh," fanaimís ann, ach má deirid, "Tagaig chúghainn</span>
<lb n="8254"/><span>anso, tugaimís go misniúil fútha oir atá Dia ag cabhrú linn, agus a</span>
<lb n="8255"/><span>thug sé suas dhúinn iad."</span>
<lb n="8256"/></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="8257"/><p><span>A ghabhadar suas an fhaill go barra an chnuic.  A chonairc na</span>
<lb n="8258"/><span>Philistínig iad agus adúradar, ag magadh fútha, "A luichig Abhraig,</span>
<lb n="8259"/><span>a thánabhair fé dheire amach as bhúr bpoill!  Tigig anso chúghainn</span>
<lb n="8260"/><span>agus tio<s>pánfam-na cleas dhíbh."  A thug se sion agus a ghiolla go</span>
<lb n="8261"/><span>misniúil fútha, agus ar leagadh na súl a mharaíodar fiche fear.  A thán-</span>
<lb n="8262"/><span>aig buairt mhór, mearbhall agus miscán mearaí ar an gcampa go léir,</span>
<lb n="8263"/><span>agus a chromadar ar a chéile a mharú.  A chualaig Saul agus a mhuintir</span>
<lb n="8264"/><span>an gleo, a liúdar agus a ritheadar go mear féna ndéin, agus an uair a</span>
<lb n="8265"/><span>ch<o>nairc sé cad a bhí ar siúl adúirt sé, "Mallacht Dé ar aoinne a</span>
<lb n="8266"/><span>bhla<i>s<f>ig bia nó deoch go oíche, nó go <m>bainfeadsa lán-díolthas as</span>
<lb n="8267"/><span>mo namhaid."</span></p>
<lb n="8268"/>
<lb n="8269"/><p><span>Do leanadar an fhogha ortha go mbord an tráthnóna dá gcartadh</span>
<lb n="8270"/><span>agus dá marú.</span></p>
<lb n="8271"/>
<lb n="8272"/><p><span>3.  A tharlaig go raibh Jonathan agus a shaighdiúirí ag gabháil tré</span>
<lb n="8273"/><span>choill ina raibh a lán meala.  A bhí sé féin agus iad sion tuirseach</span>
<lb n="8274"/><span>tnáite uadh chomhrac an lae, agus a bhlais sé cuid don mhil.</span>
<lb n="8275"/><span>"Cad é sin agad dá dhéanamh?" arsa fear leis; "do chuir do athair féin</span>
<lb n="8276"/><span>trom-mhallacht Dé ar aoinne a chaithfeach bia nó deoch go oíche."</span>
<lb n="8277"/><span>"Budh olc an gnóth a rin sé," arsa Jonathan; "féach a bhí mo neart</span>
<lb n="8278"/><span>imithe ar fad uaim agus a bhlaiseas blúirín meala agus a thánag</span>
<lb n="8279"/><span>chúgham féin arís.  Budh mhó ná sion a bheach ionaibhse dá gcaith-</span>
<lb n="8280"/><span>feach an t-arán agus an fheoil do fhág na Philistínig ina ndia<i>g."</span>
<lb n="8281"/><span>A chromadar ar í 'ithe, agus a 'niseag do Saul gur chontrálag an cosc</span>
<lb n="8282"/><span>a chuir sé ortha.  A lorg sé 226 ansion ar an ardshagart a bhí ina</span>
<lb n="8283"/><span>fhochair fios do fháil uadh Dhia an leanfach sé a thuille dhos na Philis-</span>
<lb n="8284"/><span>tínig.  Agus níor thug Dia freagra air.  A thuig sé as sion gur mar gheall</span>
<lb n="8285"/><span>ar bhriseadh an mhóid a thug sé ar maidin ná tabharfach Dia freagra air.</span>
<lb n="8286"/><span>Agus a dhearbhaig sé go gcuirfí chun báis pé duine budh chiontach ar</span>
<lb n="8287"/><span>dtúis le briseadh na móide sin.  Chun an duine sin a dhéanamh amach</span>
<lb n="8288"/><span>a caitheag crainn, agus a thit an crann ar Jonathan.  Do ordaig a athair</span>
<lb n="8289"/><span>breith air agus é a chur chun báis gan trua.  Adúirt sé sion go truamhéil-</span>
<lb n="8290"/><span>each, "Féach," ar sé, "as ró-thrua mo chás: níor rinneas do chuir ná</span>
<lb n="8291"/><span>do pheaca ach braon meala a bhlaiseadh, agus atá bás dá imirt oram</span>
<lb n="8292"/><span>mar gheall air.  Áfaig do éiríodar na saighdiúirí go léir, rinneadar</span>
<lb n="8293"/><span>rescuing air agus ní ligfidís é a chur chun báis.  "A rin sé," ar siad, "le</span>
<lb n="8294"/><span>fearta Dé, mór-fhuascailt orainn inniubh, agus ní chaithfig aoinne</span>
<lb n="8295"/><span>baint leis."  Agus as mair sin a saorag é.</span></p>
<lb n="8296"/>
<lb n="8297"/><p><span>4.  As figiúir an gnóth so, arsa Naomh Ambrós, ar an ní a thiteann</span>
<lb n="8298"/><span>amach do pheacach.  A daorag chun báis an fear calma so i dtaobh</span>
<lb n="8299"/><span>braon meala a bhlaiseadh, ach budh ró-dhóbair gur searbh insa deire</span>
<lb n="8300"/><span>dho í.  Amhla sion, as milis don pheacach an peaca a dhéanann sé.</span>
<lb n="8301"/><span>Áfaig as ró-shearbh í insa deire dho.  Oir muna ndéanfaig sé aithrí</span>
<lb n="8302"/><span>fhírinneach inte, daorfar é chun bás shíorraí, agus dá n-éireoch an</span>
<lb n="8303"/><span>Mhaighdean Muire agus a bhfuil do aingil agus do naoimh ins na flaithis</span>
<lb n="8304"/><span>órtha ina pháirt, ní thiucfach leo é a shaoradh uadh an bhás scanrúil</span>
<lb n="8305"/><span>sin.  Níl a leigheas le fáil ar neamh ná ar thalamh insan aimsir atá</span>
<lb n="8306"/><span>láithreach, atá imithe nó atá le teacht.  An fhaid a sheasóig saol Dé</span></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="8307"/><p><span>seasóig a chéasadh.  Ar an abhar sion, tugaimís togha na aire dhúinn</span>
<lb n="8308"/><span>fhéin, agus ná bímís chón mór sion gan chiall agus donas gan deire gan</span>
<lb n="8309"/><span>leigheas gan teora gan tomhas a tharraint orainn fhéin mar gheall ar</span>
<lb n="8310"/><span>phléisiúir nómanta.  As deorach an gnóth go mbeach cúis againn le</span>
<lb n="8311"/><span>rá, amhail adúirt Jonathan, "Féach, níor bhlaiseas ach braon meala,</span>
<lb n="8312"/><span>agus atá bás le imirt oram mar gheall air."</span></p>
<lb n="8313"/>
<lb n="8314"/><p><span>1 Reg.15.  5.  A bhí náisiún págánta, sliucht Amelec, ar theorann</span>
<lb n="8315"/><span>an phobail Abhra.  Agus tamall beag adéis a rug Rí Saul</span>
<lb n="8316"/><span>an bua mór úd ar na Philistínig, a thánaig an fáig Samuel chuige agus</span>
<lb n="8317"/><span>adúirt, "Ag seo mar do ordaíonn an Tiarna Dia a rin rí díot as cionn a</span>
<lb n="8318"/><span>phobal: Do shroiseadar 227 peacaí sleachta Amelec suas go bruach a</span>
<lb n="8319"/><span>dtómhais.  <Ar> an abhar sion beir lead do shaighdiúirí agus tabhair ár,</span>
<lb n="8320"/><span>léirscrios agus lán-lot ortha: ná fág aoinne dhíobh, óg ná críonna, beag</span>
<lb n="8321"/><span>ná mór, ina mbeathaig.  Ná glacadh do shúil trua dhóibh.  Mairbh a</span>
<lb n="8322"/><span>n-airnéis, a mba, a gcaoire, a gcapaill agus a n-asail.  Ná glac chúghad</span>
<lb n="8323"/><span>aon chuid dá substaint, ach loit agus dóig é go léir."</span></p>
<lb n="8324"/>
<lb n="8325"/><p><span>A chnósaig Saul a arm, dhá chéad míle fear cogaig, agus a rin lot agus</span>
<lb n="8326"/><span>léirscrios ar dhútha Amelec.  Áfaig níor lean sé an t-ordú a thug Dia</span>
<lb n="8327"/><span>dho: a spáráil sé an rí agus na uaislí: níor mhairbh sé ach na daoine</span>
<lb n="8328"/><span>bochta.  A chiomád sé féin agus a shaighdiúirí an chuid a b'fhearr don</span>
<lb n="8329"/><span>airnéis agus níor mharaíodar ach na beithíg suarach nárbh fhiú a</span>
<lb n="8330"/><span>bhreith leo.  Ach chas sé abhaile go mustarach agus do ofráil sé, lena</span>
<lb n="8331"/><span>úd<a>rás fhéin, íobairt do Dhia.  Agus budh é sin a' tarna uair aige ag</span>
<lb n="8332"/><span>déanamh an ghnóth sion nár cheart do aoinne a dhéanamh ach amháin</span>
<lb n="8333"/><span>dos na sagairt.  A chaith an rí mallaithe eagla Dé amach as a chroí.</span></p>
<lb n="8334"/>
<lb n="8335"/><p><span>6. Le ordú Dé do thriall an fáig Samuel air, agus an uair a airig an</span>
<lb n="8336"/><span>rí go raibh sé ag teacht chuige a ghaibh sé amach ina chuinnibh, agus</span>
<lb n="8337"/><span>adúirt, "Dé do bheatha-sa, a fhir do bheannaig Dia!  Do chólíonas</span>
<lb n="8338"/><span>ordú Dé."  "Má chólíonais,"  arsa Samuel, "cad as fáth do bhúirig na</span>
<lb n="8339"/><span>mba agus do mhéilig na gcaorach a airím as an gcampa?!"  "Ó!" arsa</span>
<lb n="8340"/><span>Saul, "beithíg as ea iad sion a thugamair as dútha Amelec chun íobairt</span>
<lb n="8341"/><span>a dhéanamh don Tiarna."  "Más ea," arsa Samuel, "c<e>adaig dhomhsa</span>
<lb n="8342"/><span>a 'nisint doit cad é an chaint a chaith Dia liomsa araoir id' thaobh-sa."</span>
<lb n="8343"/><span>"'Nis dhom é," arsa Saul.  "Nár thoibh Dia thusa agus nár shácráil</span>
<lb n="8344"/><span>sé thu chun a bheith id' rí as cionn a phob<a>il an tráth a bhís íseal</span>
<lb n="8345"/><span>agus suarach id' shúilibh féin?  Agus le déanaí anis a chur sé thu chun</span>
<lb n="8346"/><span>díolthais a imirt ar pheacaig Amelec.  Ach in ionad sion a dhéanamh,</span>
<lb n="8347"/><span>as amhla a luís ar shluid a dhéanamh agus a spárálais iad.  As ró-</span>
<lb n="8348"/><span>dhanaid dhoit nár chólíona<i>s ordú Dé."  "A chólíonas go deimhin,"</span>
<lb n="8349"/><span>arsa Saul, "agus a thugas Agag a rí liom.  As fíor gur spárál<a>mair</span>
<lb n="8350"/><span>cuid dhos na beithígh chun íobairt a ofráil do Dhia i dtaobh bua a</span>
<lb n="8351"/><span>thabhairt dúinn."  "Ní íobairt ná ofráil ná fuil chaorach, dhaimh ná</span>
<lb n="8352"/><span>gabhair a loirgeann Dia, ach go 228 ngéillfí dhá ordaithe.  Oir as mar</span>
<lb n="8353"/><span>a chéile ina láthair asumhlaíocht agus peaca an draíodóireacht, nó</span>
<lb n="8354"/><span>déithe bréagach do adhradh.  An duine ná géilleann do Dhia, diúl-</span>
<lb n="8355"/><span>thaíonn sé ar fad dho.  Ar an abhar sion, uadh chuiris-se beag-shuim in</span></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="8356"/><p><span>ordaithe Dé, bíoch fhios agad gur ghearr Dia amach thusa uadh ríocht</span>
<lb n="8357"/><span>agus gur thoibh sé fear id' ionad a ghéillfig uadh chroí dhó."  "A</span>
<lb n="8358"/><span>pheacaí<o>s," arsa Saul, "nár chólíonas focal Dé, ach gur ghéilleas do</span>
<lb n="8359"/><span>chainte mo shaighdiúirí.  Maith dhom mo pheaca agus tair liom chun</span>
<lb n="8360"/><span>onóra a thiospáint don Tiarna."  "Ní gheobhad-sa lead," arsa an fáig,</span>
<lb n="8361"/><span>do bhrí gur chaithis-se uait focal Dé.  A chaith se sin thusa uaig chun</span>
<lb n="8362"/><span>ná beifeá id' rí."  A iompaig sé chun imeacht uaig agus a rug an rí</span>
<lb n="8363"/><span>greim ar a bhrat agus a stracag í.  Adúirt Samuel, "Fé mar a stracais</span>
<lb n="8364"/><span>mo bhrat, a strac Dia an ríocht as do láimh-se, agus a thug í do fhear</span>
<lb n="8365"/><span>níor fearr ná thusa."  "Iarraim ort," arsa Saul, "teacht liom agus an</span>
<lb n="8366"/><span>mhéid seo onóra a thiospáint dhom as comhair mo arm agus uaislí an</span>
<lb n="8367"/><span>phobail, agus bia a chaitheamh iom' fhochair."</span></p>
<lb n="8368"/>
<lb n="8369"/><p><span>A chaith sé leis, agus adéis féasta a chaitheamh ina fhochair a imig</span>
<lb n="8370"/><span>sé uaig agus ní fhacaig an rí as sion suas é, go lá a bháis.</span></p>
<lb n="8371"/>
<lb n="8372"/><p><span>1 Reg.16  7.  Tamall ina dhiaigh sion a imig Samuel lé ordú Dé go</span>
<lb n="8373"/><span>cathair Bethle<he>m chun rí a shácráil in ionad Saul.  Adúirt Samuel,</span>
<lb n="8374"/><span>"Aireoig Saul gur rinneas an gnóth sion, agus maróigh sé me."  "Beir</span>
<lb n="8375"/><span>lead," arsa Dia, "damh, agus déin é a íobairt, agus adéis na íobartha</span>
<lb n="8376"/><span>tabhair cuireadh do uaislibh a' bhaile teacht chun an fhéasta.  Agus</span>
<lb n="8377"/><span>ar measc chách eile, glaoig ar Jesse, feirm<e>oir atá ann agus ar a</span>
<lb n="8378"/><span>chlann mhac: as duine díobh sion a cheapas-sa chun a bheith ina rí in</span>
<lb n="8379"/><span>ionad Saul."  Budh ionadh le locht Bethle<h>em fáig a thriall ortha,</span>
<lb n="8380"/><span>agus adúradar, "An le síocháin a thrialla<i>s orainn?"  "As ea go</span>
<lb n="8381"/><span>deimhin," ar sé, "Taga<i>m chun íobairt a ofráil dho Dhia, agus tigig go</span>
<lb n="8382"/><span>léir agus bígig páirteach inte."</span></p>
<lb n="8383"/>
<lb n="8384"/><p><span>Adéis an gnóth sion a dhéanamh, agus féasta a chaitheamh dhóibh,</span>
<lb n="8385"/><span>adúirt Samuel.  "Tabhair chugham," ar sé le Jesse, "go aon mhac atá</span>
<lb n="8386"/><span>agad."  A thug sé a mhac budh shine, Eliab budh ainm dho, fear ard</span>
<lb n="8387"/><span>groí calma dathúil.  Adúirt Dia le Samuel, "Ná bac a aoirde, a bhreáth-</span>
<lb n="8388"/><span>acht ná a neart: ní é sin a thoghas-sa chun a bheith ina rí.  Ní fhaiceann</span>
<lb n="8389"/><span>tusa ach an taobh amuith do dhuine, ach a chíonn mise an croí."</span>
<lb n="8390"/><span>A thug Jesse a mhórsheisear mac i láthair agus níor thoibh an fáig</span>
<lb n="8391"/><span>aon cheann díobh.  Adúirt sé ansion 229 le Jesse, "A' bhfuil aon mhac</span>
<lb n="8392"/><span>eile agad?"  "Atá," ar se sion, "garsún chúig bliana déag do aos ag</span>
<lb n="8393"/><span>ciomád caorach ar an gcnoc, agus budh shuarach liom é chun a thabhairt</span>
<lb n="8394"/><span>iod' láthair."  "Más ea," arsa Samuel, "cuir fios go dia<i>r air agus</span>
<lb n="8395"/><span>tabhair chúgham é."  A cuireag, agus an uair a thánaig sé adúirt Dia le</span>
<lb n="8396"/><span>Samuel, "Hen é a cheapas chun a bheith ina rí: éirig suas agus sácráil</span>
<lb n="8397"/><span>gan mhoill é."  "Do éirig an fáig agus a shácráil é as comhair <a> athar</span>
<lb n="8398"/><span>agus a dhearbhráithreacha chun a bheith ina rí, tré oíle bheannaithe a</span>
<lb n="8399"/><span>dhortadh ar a cheann, agus a imig ansion uatha.</span></p>
<lb n="8400"/>
<lb n="8401"/><p><span>8.  Uadh an lá sion suas, a tarraigeag Spirid Dé, Spirid na ngrás agus</span>
<lb n="8402"/><span>an naofacht, uadh Rí Saul, agus le leonú Dé a ghlac an spirid mallaithe</span>
<lb n="8403"/><span>seilbh ann agus a chéas go iontach é uadh am go am.  Adúradar uaisle</span>
<lb n="8404"/><span>a chúirte leis, "Atá an spirid a chuir Dia mar dhíolthas ad' chrá agus ad'</span>
<lb n="8405"/><span>chéasadh go mór.  Ordaig dúinn agus sláthróimíd ceolthóir binn ag</span>
<lb n="8406"/><span>seinniúin ar chláirseach, agus an uair a thiucfaig an droch-spirid ort,</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="8407"/><p><span>le ceol binn agus le guth an chlárseora ciúnófar tu agus ní aireoir é</span>
<lb n="8408"/><span>ag déanamh aon cheataí doit."  "Más ea," arsa Saul, "taighdíg a</span>
<lb n="8409"/><span>leithéid amach dom."  "Féach," arsa ceann dos na cúirt<e>oirí, "atá ag</span>
<lb n="8410"/><span>Jesse - fear a chónaíonn i gcathair Bethel<he>m - ógánach mic nar budh</span>
<lb n="8411"/><span>ainm dho Dá<i>bhí, agus níl insa dútha go léir a leithéid le fáil chun</span>
<lb n="8412"/><span>amhráin agus ceoltha a dhéanamh."  A chur an rí teachta<i>rí dá</span>
<lb n="8413"/><span>iarraig, agus a tugag chuige é.  A thaithnig sé go mór leis, agus an uair</span>
<lb n="8414"/><span>a thagach an droch-spirid ar an rí a sheinneach Dá<i>bhí ar a chláir-</span>
<lb n="8415"/><span>seach, a chanach amhrán binn agus a iomeoch an droch-spirid uadh</span>
<lb n="8416"/><span>an rí.  Agus hen é an tslí 'nar tugag an t-ógánach beannaithe seo ar</span>
<lb n="8417"/><span>dtúis go cúirt an rí.  Níor mhair riamh file a b'fhearr ná é.  A rin sé</span>
<lb n="8418"/><span>céad agus deich n-amhrán agus dá fhichid, nó céad agus deich</span>
<lb n="8419"/><span>psa<i>lmneacha agus dá fhichead, ag moladh Dé agus ag trácht ar a</span>
<lb n="8420"/><span>oibreacha iontach, ar a mhór-thrócaire, ar a mhaitheas agus ar a</span>
<lb n="8421"/><span>mhór-chomhachta.  Agus gnóth níos mó ionadh ná sion, cé gur mhair</span>
<lb n="8422"/><span>sé míle deich mbliana agus trí fhichid sular ghlac Mac Dé cola<i>nn</span>
<lb n="8423"/><span>daonna, a thrácht sé ar incholnadh Chríoist, ar a bhreith agus ar a</span>
<lb n="8424"/><span>bheatha, ar a mhíorúilí, ar a pháis agus ar a bhás, ar a aiséirí uadh</span>
<lb n="8425"/><span>mhairbh, ar a dhul suas ar neamh, ar a theacht an lá déanach chun</span>
<lb n="8426"/><span>breithiúnas a thabhairt ar bheoibh agus ar mhairbh, agus ar na uile</span>
<lb n="8427"/><span>nithe a thit<f>ig amach do Eaglais Chríoist go deire an domhain.  A thug</span>
<lb n="8428"/><span>sé, adeirim, cúntas 230 chón cruinn ar na nithe seo go léir agus dá</span>
<lb n="8429"/><span>mbeach sé ina fhinné súl ortha.  Agus hen é an fáth na léitear cuid</span>
<lb n="8430"/><span>dos na psa<i>lmneacha sion insan oific nách foláir dhos go aon tsagart a</span>
<lb n="8431"/><span>rá go aon lá dá shaol.</span></p>
<lb n="8432"/>
<lb n="8433"/><p><span>A bhí an <t->óigfhear so lán do spirid Dé uadh an lá nar shácráil</span>
<lb n="8434"/><span>an fháig Samuel é chun a bheith ina rí in ionad Saul.  Agus budh ar a</span>
<lb n="8435"/><span>shliucht a thánaig ár Slánathóir Íosa Críost.</span>
<lb n="8436"/>
<pb n="187"/></p>
<lb n="8437"/>
<lb n="8438"/><p><span>XXXVII. GOLIATH</span></p>
<lb n="8439"/>
<lb n="8440"/><p><span>1 Reg.17: 1-16.  1.  Tamall adéis a bhí Dáibhí i gcúirt Saul, a</span>
<lb n="8441"/><span>bhris cogadh amach idir an rí agus náisiún na bhPhilistín-</span>
<lb n="8442"/><span>each agus a chas Dáibhí abhaile go tig a athar, a chuir arís é ag tabhairt</span>
<lb n="8443"/><span>aire dá chaoirig.  A chnósa<i>g an rí agus na Philistínig ar gach taobh</span>
<lb n="8444"/><span>a n-arm chun bualadh a thabhairt dá chéile.  A shocraíodar a gcampa</span>
<lb n="8445"/><span>ar dhá chnoc a bhí as cuinne a chéile, agus gl<e>ann eatora.  Amhla sion</span>
<lb n="8446"/><span>dhóibh ar feag dá fhichead lá, agus go aon mhaidean a ghlua<i>seach</span>
<lb n="8447"/><span>ga<i>scíoch amach as campa na <bh>Philistíneach go lár an ghleanna</span>
<lb n="8448"/><span>agus a chuireach challenge ar aon fhear i gcampa Rí Saul teacht agus</span>
<lb n="8449"/><span>comhrac aonair a thabhairt dho, ag rá, "As sibhse saighdiúirí Rí Saul</span>
<lb n="8450"/><span>a thánaig chun troda ar a shon.  Ní gá ansion fear a chur i gcontabhairt</span>
<lb n="8451"/><span>a mhairthe.  Toghaig amach an fear as fearr agaibh, agus troideach</span>
<lb n="8452"/><span>sé iom' chuinnibh-se.  Má bhuaim air, beig sibhse fé smacht againne,</span>
<lb n="8453"/><span>agus má bhuann se sion oramsa, beimíd-ne lán-umhal go brách</span>
<lb n="8454"/><span>dhíbhse.  Ní gá a thuille cogaig ná dortadh fola a dhéanamh: fágtar an</span>
<lb n="8455"/><span>gnóth fúithinn araon, tástálaimís neart ár lámha lena chéile agus bíoch</span>
<lb n="8456"/><span>an láimh as treise uachtarach."  As mair sin a dhéanach sé go aon</span>
<lb n="8457"/><span>mhaidin agus tráthnóna ar feag dá fhichead lá.  Níor lig neart aoinne</span>
<lb n="8458"/><span>aca a chuireadh comhraic a ghlacadh.  Agus níor budh aon ionadh sion,</span>
<lb n="8459"/><span>oir fear a budh <ea> é a bhí deich dtroithe go leith ina aoirde; a bhí</span>
<lb n="8460"/><span>cafarr práis ar a cheann, éide práis a mheáig chúig céad púnt ar a</span>
<lb n="8461"/><span>chúm, buataisí práis ar a cheathrúna agus ar a chosa, sciath práis ar</span>
<lb n="8462"/><span>a bhaclainn agus an <t>sleagh bhí ina láimh chón mór le bíoma fi<o>dóra</span>
<lb n="8463"/><span>arna ndéanann a chuid snáth a thochras, agus sé chéad púnt iarainn</span>
<lb n="8464"/><span>agus crua mar cheann ar an <t>sleagh sion, insa chás sion gur budh</span>
<lb n="8465"/><span>eaglach le faicsin é.</span></p>
<lb n="8466"/>
<lb n="8467"/><p><span>1 Reg.17:17.  2.  A tharlaigh go ndeachaig an triúr dearbhráithreacha</span>
<lb n="8468"/><span>budh shine ag Dáibhí insa chogadh mar chách eile,</span>
<lb n="8469"/><span>agus budh fhada lena n-athair a bhí sé gan aon scéal a fháil uatha.</span>
<lb n="8470"/><span>Agus adúirt sé le Dáibhí, "Brostaig ort, imig don champa agus féach</span>
<lb n="8471"/><span>conas atáid do dhearbhráithreacha.  Beir lead arán, cáis agus plúir</span>
<lb n="8472"/><span>agus fill go mear chúghamsa lena 231 scéala."</span></p>
<lb n="8473"/>
<lb n="8474"/><p><span>A imig sé sion chun an champa agus a fuair an t-arm go léir tarrainte</span>
<lb n="8475"/><span>amach in ordú comhraic i gcuinnibh na bhPhilistíneach.  Do fhág sé a</span>
<lb n="8476"/><span>chuid lóin insa champa ag giolla an regiment agus a chuaig ag lorg a</span>
<lb n="8477"/><span>dhearbhráithreacha.  A tharlaig fá an am sion go dtánaig an gaiscíoch</span>
<lb n="8478"/><span>Philistíneach Goliath amach a' cur a ghnáth-challenge ar arm Rí Saul.</span>
<lb n="8479"/><span>A chonairc Dáibhí é agus a fhiafraig cé ar budh é an fear sion.  A 'niseag</span>
<lb n="8480"/><span>dho agus adúirt ceann dos na saighdiúirí,  "Chíonn tu an t-athach úd:</span>
<lb n="8481"/><span>pé duine a bhuafaig air, déanfaig an rí sa<i>bhir thar barr é: tabharfaig</span></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="8482"/><p><span>sé a iníon mar mhnaoi dho, agus beig cine a athar saor go brách uadh</span>
<lb n="8483"/><span>chíos agus uadh cháin."  "Canathaobh," arsa Dáibhí, "ná faigheach sé</span>
<lb n="8484"/><span>fear chun dol i gcomhrac leis?  Oir cé an slibire págánach sion go</span>
<lb n="8485"/><span>bhfaigheach ann fhéin challenge a chur ar arm Dé agus dímheas a</span>
<lb n="8486"/><span>thabhairt dhóibh?"</span></p>
<lb n="8487"/>
<lb n="8488"/><p><span>A chualaig a dhearbhráthair budh shine an chaint sin agus adúirt go</span>
<lb n="8489"/><span>feargach leis, "Á a bhligáird dha<i>lthín, budh cheirte dhoit fanúin ag</span>
<lb n="8490"/><span>tabhairt aire doit thréada bhocht chaorach ná teacht anso, ach atá</span>
<lb n="8491"/><span>fhios agam gur tré dhíomhaoineas agus tré uabhar do chroí a thánaís</span>
<lb n="8492"/><span>anso chun féachain ar an mbualadh agus ar an gcomhrac.  Cas abhaile</span>
<lb n="8493"/><span>gan stad."  "Ní dúrt aon tréasan, ná aon ní as an tslí," arsa Dáibhí,</span>
<lb n="8494"/><span>"chun go dtógfá chón olc san oram é."  A imig sé uaig agus a fhiafraig</span>
<lb n="8495"/><span>dhos na saighdiúiri eile cad a bhí le fáil ag an bhfear a bhuafach ar</span>
<lb n="8496"/><span>Goliath.  A 'niseadar dho mar a 'nis a' chéad fhear.  "Rachad-sa leis,"</span>
<lb n="8497"/><span>arsa Dáibhí.  A tugag i láthair an rí é agus adúirt sé, "Ná titeach a</span>
<lb n="8498"/><span>chroí agus ná teipeach a mhisneach ar aoinne agaibh:  rachaig mise</span>
<lb n="8499"/><span>agus comhracóigh mé leis an t-athach, buafad air agus scoitheoig mé</span>
<lb n="8500"/><span>an ceann dhe."  "Garsún óg as ea thu," arsa an rí, agus ní fhiadfá</span>
<lb n="8501"/><span>comhrac a sheasamh leis an ghaiscíoch úd atá ina fhear cogaig uadhna</span>
<lb n="8502"/><span>óig<e> agus nár bhuaig aoinne riamh air."  "A bhíos-sa," arsa Dáibhí,</span>
<lb n="8503"/><span>"ag ciomád mo chaoire agus a thagach leon nó béir agus a sc<i>ubaidís</span>
<lb n="8504"/><span>leo caoire nó uan, agus a leanainn agus a bhaininn díobh é.  A éirídís</span>
<lb n="8505"/><span>chúgham agus do éirínn chúghtha agus a bhua<i>nn ortha.  Oir a</span>
<lb n="8506"/><span>mharaíos thana féin leon agus béir, agus maróig mé fós an t-athach so.</span>
<lb n="8507"/><span>Oir Dia, a thug saor me uadh chraos an leoin agus uadh lapa an 232</span>
<lb n="8508"/><span>bhéir, a bhéarfaig me saor uadh láimh an athaig seo."</span></p>
<lb n="8509"/>
<lb n="8510"/><p><span>1 Reg.17:37.  3. "Gluais ort," arsa an rí, agus bíoch Dia mar</span>
<lb n="8511"/><span>chabhair agad."  Ansion a chur an rí a chluith catha</span>
<lb n="8512"/><span>fhéin ar Dháibhí, a éide ar a chúm, a sciath ar a bhaclainn, a chafarr</span>
<lb n="8513"/><span>ar a cheann agus a chlaíomh ina láimh.  A fuair Dáibhí go rabhadar</span>
<lb n="8514"/><span>ró-anshoca<i>r agus ró-throm dho agus nárbh fhéidir dho iad a iompar,</span>
<lb n="8515"/><span>oir ní raibh ta<i>thí aige ar a leithéid.  A chuir de iad, agus a thóg a</span>
<lb n="8516"/><span>bhata agus a shlingéir ina láimh agus a chuaig go misniúil chun troda</span>
<lb n="8517"/><span>le Goliath, a bhí ag má<i>rs<e>áil go uaibhreach síos agus suas ar a'</span>
<lb n="8518"/><span>machaire, agus ag lorg le ard-ghártha fear chun comhrac aonair a</span>
<lb n="8519"/><span>sheasamh leis.  Ar a shlí do Dháibhí <a bhuail ?> sruthán uime, agus a</span>
<lb n="8520"/><span>thóg sé aiste chúig mhéaróg sleamhain rondáltha, agus a chuir iad insa</span>
<lb n="8521"/><span>wallet nó máilín a bhí a' chrochadh ar a thaobh agus a chuaig go dána</span>
<lb n="8522"/><span>fé dhéin Goliath.  An tráth a chonairc se sion gur ógánach fiún-rua</span>
<lb n="8523"/><span>suarach a cuireag chun comhraic ina chuinnibh, a fhéach sé le dímheas</span>
<lb n="8524"/><span>air agus adúirt go míchéatach,  "An dóigh lead gur gadhar mise, insa</span>
<lb n="8525"/><span>chás gur thánaís chun me a throid le bata agus le slingéir?  Tar</span>
<lb n="8526"/><span>anso chúgham, agus muna dtabharfad-sa go mear do chorp mar bhia</span>
<lb n="8527"/><span>do éanlaithibh an aeir agus do bheithíg na talún, go ndéanaig mo</span>
<lb n="8528"/><span>dhéithe so súd liom."  "Féach," arsa Dáibhí, "atáir-se chun troda im'</span>
<lb n="8529"/><span>chuinnibh-se le muinín as do éide, do sciath, do chlaíomh agus do phíce.</span>
<lb n="8530"/><span>Áfaig tagaimse iod' chuinnibh-se in ainm a' Tiarna Dia a chruithnig</span>
<lb n="8531"/><span>neamh agus an talamh agus na uile nithe dá <bh>fuil ionta.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="8532"/><p><span>scoithfig mé do cheann díotsa agus a bhéa<r>faig mé inniubh cuirp do</span>
<lb n="8533"/><span>shaighdiúirí mar bhia dhos na fiolair agus dhos na mictírí, chun go</span>
<lb n="8534"/><span>mbeach fhios ag an domhan gurb é ár nDia-ne an t-aon Dia amháin</span>
<lb n="8535"/><span>fírinneach agus nách le near<t> lámh ná le fórsa airm a buathar gleo,</span>
<lb n="8536"/><span>ach le riarú Dé amháin."</span></p>
<lb n="8537"/>
<lb n="8538"/><p><span>A rith an Philistíneach go fórsúil feargach ina chuinnibh.  Do chuir</span>
<lb n="8539"/><span>Dáibhí cloch ina shlingéir, a chas tíompall a chinn í, a chaith ruchar</span>
<lb n="8540"/><span>leis an Philistíneach, do aimsig é i gceart-lár a chinn agus a thit an</span>
<lb n="8541"/><span>t-athach ar a' dtalamh.  A phreab Dáibhí suas ar a chorp, a tharraig</span>
<lb n="8542"/><span>claíomh an athaig amach as a dhúbla agus a scoith an ceann de.  An</span>
<lb n="8543"/><span>tráth a chonairc an <t->arm Philistíneach gur maraíog a ngaiscíoch,</span>
<lb n="8544"/><span>níor fhan croí brí ná misneach aca.  A theitheadar go tapaig.  A lean</span>
<lb n="8545"/><span>Saul agus a shaighdiúirí iad agus a thugadar dearg-ár ortha.</span></p>
<lb n="8546"/>
<lb n="8547"/><p><span>1 Reg.18: 1-9.  4.  A 233 ghlac Jonathan mac Saul ana-ghrá do</span>
<lb n="8548"/><span>Dháibhí.  A chuir sé a bhrat corcra féin air agus a</span>
<lb n="8549"/><span>cheanga<i>l a bheilt agus a chlaíomh fhéin tíompall a chuim.  A loirg an</span>
<lb n="8550"/><span>rí cúntas ní budh chruinne i dtaobh a chine agus mhuintir, a chiomád</span>
<lb n="8551"/><span>é ina fhochair agus ní ligfeach abhaile a thuille é agus a rin sé ceann</span>
<lb n="8552"/><span>cogaig de ar <a> arm go léir.  Áfaig ní fada a chiomád sé an cairideas</span>
<lb n="8553"/><span>sion dho, ach a ghlac sé fuath mór mairtheach chuige, agus suaibhreos</span>
<lb n="8554"/><span>budh bhun do<n> fhuath sion.</span></p>
<lb n="8555"/>
<lb n="8556"/><p><span>Ar bhfilleadh dhóibh adéis bua a bhreith ar na Philistínig, a ghaibh</span>
<lb n="8557"/><span>mná gach cathair amach le drumaí agus le ceoltha, ag cuir fáilthe roimh</span>
<lb n="8558"/><span>an rí agus a shaighdiúirí, na aos óg a' rince, agus ag amhrán, ag rá</span>
<lb n="8559"/><span>"A mhairbh Saul míle agus Dáibhí deich míle."  A líon na focail a chroí</span>
<lb n="8560"/><span>le formad iontach agus adúirt sé go searbh, "Níor thugadar dhomhsa</span>
<lb n="8561"/><span>ach míle, agus a thugadar deich míle do Dháibhí.  Cad atá uaig feasta</span>
<lb n="8562"/><span>ach mo ríocht-sa."  Uadh an lá sion suas níor fhéach sé le aon <t>súil</span>
<lb n="8563"/><span>taitneamhach ar Dháibhí.</span></p>
<lb n="8564"/>
<lb n="8565"/><p><span>1 Reg.18: 10-23.  5.  Tamall ina dhiaigh sion do chas an spirid ar an</span>
<lb n="8566"/><span>rí agus a chéas go mór é.  A ghlac Dáibhí a chláir-</span>
<lb n="8567"/><span>seach agus a chrom ar sheinmnig mar budh ghnáth leis chun an rí a</span>
<lb n="8568"/><span>cheansú agus fortacht a thabhairt dho.  A bhí a shleagh ina láimh ag</span>
<lb n="8569"/><span>an rí, agus go obann a thug sé iarracht di fé Dháibhí chun a mhairthe.</span>
<lb n="8570"/><span>A phreab se sion i leath-<th>aoibh uadh an ruchar agus a shábháil é</span>
<lb n="8571"/><span>fhéin.  As sion amach ní raibh aon iontaoibh aige as an rí, oir a thuig</span>
<lb n="8572"/><span>sé go glan go raibh ma<i>lís mhór aige chuige agus a thuig an rí go raibh</span>
<lb n="8573"/><span>Dia mar chosantóir ag Dáibhí agus gur tharraing sé a ghrása agus a</span>
<lb n="8574"/><span>chúnamh uaig fhéin.  A chuir sé é mar chronéil ar mhíle fear cogaig</span>
<lb n="8575"/><span>crógha insa dóigh go marófaí <é ?> i gcath éigin.  Agus a rin Dáibhí a</span>
<lb n="8576"/><span>ghnóth chón ciallmhar agus do iompair sé é fhéin chón oiriúnach sion</span>
<lb n="8577"/><span>go raibh ard-mheas agus ard-chion ag an náisiún go léir air.  Adúirt an</span>
<lb n="8578"/><span>rí leis, lá, dá thástáil, "Féach, a bhéarfaigh mé mo iníon as sine dhoit</span>
<lb n="8579"/><span>mar chéile, ach bí id' fhear crógha agus cuir cogadh Dé chun cinn i</span>
<lb n="8580"/><span>gcuinnibh na bhPhilistínig."  A thuig Dáibhí gur tré fheall a chaith an</span></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="8581"/><p><span>rí an chaint sin leis, agus adúirt dá fhreagradh, "Cé é mise nó mo chine</span>
<lb n="8582"/><span>gurbh fhiú mé a bheith iom' chliamhain ag rí?  Fear ró-shuarach me</span>
<lb n="8583"/><span>chun a leithéid do onóir a bhronnadh oram."</span></p>
<lb n="8584"/>
<lb n="8585"/><p><span>1 Reg.18:19.  6.  I gcionn tamaill ina dhia<i>gh <sin ?> 234 a phós</span>
<lb n="8586"/><span>an rí an iníon úd le fear eile, agus a tharlaig gur thit</span>
<lb n="8587"/><span>a iní<o>n óg i ngrá <le Dáibhí?>.  Agus a chur sion an-áthas ar a athair,</span>
<lb n="8588"/><span>óir a cheap sé go bhfaigheach tréithe sin cae ar Dháibhí a mharú.  Agus</span>
<lb n="8589"/><span>adúirt sé lena chúirteoirí labhairt le Dáibhí chun í a phósadh.  A</span>
<lb n="8590"/><span>labhradar agus adúradar gur cheart dho a bheith <ina ?> chliamhain</span>
<lb n="8591"/><span>ag an rí.  "Fear ró-bhocht, ró-shuarach mis'," ar sé, "chun iní<o>n rí a</span>
<lb n="8592"/><span>phósadh."  A 'niseag an chaint sion don rí.  "Abraig leis," ar sé, "nách</span>
<lb n="8593"/><span>ór, spré ná airgead a theastaíonn uaim ach tugach sé chúghainn dhá</span>
<lb n="8594"/><span>chéad cinn Philistínig agus ní loirgeod a thuille spré air agus bhéarfaig</span>
<lb n="8595"/><span>mé mo iníon dho."   A thaithn an gnóth sion le Dáibhí, agus i gcionn</span>
<lb n="8596"/><span>beagán aimsire a ghluais <s>é lena shaighdiúirí, a thug cath dhos na</span>
<lb n="8597"/><span>Philistínig, a mhairbh dhá chéad díobh agus a thug na cinn chun an</span>
<lb n="8598"/><span>rí, agus a pósag é lena iní<o>n.  Agus uadh an lá sion amach a budh é</span>
<lb n="8599"/><span>stuidéar an rí do ló agus do oíche ag féachan cionas a thiucfach sé ar</span>
<lb n="8600"/><span>Dháibhí a mharú.</span></p>
<lb n="8601"/>
<lb n="8602"/><p><span>A labhair sé lena mhac Jonathan agus lena shaighdiúirí Dáibhí a</span>
<lb n="8603"/><span>mharú.  "'Athair," ar se sin, "as ró-olc an gnóth a mheasann tú a</span>
<lb n="8604"/><span>dheánamh; duine a mharú ná rin aon cheataí riamh doit, ach a' seirbhís</span>
<lb n="8605"/><span>budh mhó dhoitse agus do<n> náisiún go léir.  A ghlac sé a anam ina</span>
<lb n="8606"/><span>lámh agus, rod ná déanfach aon fhear id' ríocht, a throid sé leis an</span>
<lb n="8607"/><span>athach Goliath, a bhuaig air, a mhairbh é agus a fhuascail sé thusa agus</span>
<lb n="8608"/><span>do arm agus do ríocht uadh dhaorsmacht na bhPhilistíneach.  A</span>
<lb n="8609"/><span>chonaircís féin an gníomh sion agus a ghlacais áthas mór dá dhruim.</span>
<lb n="8610"/><span>Canathaobh mar sion go ndéanfá peaca chón mór sion agus fuil dhuine</span>
<lb n="8611"/><span>neamhchiontach a dhortadh, nár rin riamh aon díobháil doit ach go</span>
<lb n="8612"/><span>aon mhaith a budh fhéidir dho?"</span></p>
<lb n="8613"/>
<lb n="8614"/><p><span>1 Reg.20:30.  7. Ach in ionad ghéilleadh do fhocail an phrionsa</span>
<lb n="8615"/><span>chalma chiallmhar so, as amhla adúirt a athair mal-</span>
<lb n="8616"/><span>laithe, "A mhic na mná a rinneach fórsa ar fhearaibh, a mhic na dearg-</span>
<lb n="8617"/><span>striapaí, atá fhios agam go bhfuil grá agad do mhac Jesse, go bhfuil</span>
<lb n="8618"/><span>cion agad air chun do náire agus do dhíobhála fhéin.  Bíoch fhios agad</span>
<lb n="8619"/><span>an fhaid agus a mhairfig an fear sion ná fuil aon chance agadsa a</span>
<lb n="8620"/><span>bheith id' rí iom' dhiaig-se.  Imig lead go dia<i>r agus tabha<i>r chúgham</span>
<lb n="8621"/><span>anso é chun a mhairthe.  "Canathaobh," arsa Jonathan, "go mair-</span>
<lb n="8622"/><span>eofaí é?  Cad a rin sé riamh as an tslí?"  In ionad é fhreagradh as</span>
<lb n="8623"/><span>amhla a rug an rí ar a shleagh agus a chaith le Jonathan í chun é a mharú.</span>
<lb n="8624"/><span>Le leonú Dé a chuaig sé saor.  Agus a thuig sé go glan go raibh 235</span>
<lb n="8625"/><span>ma<i>lís a athar críochnaithe go foirlíonta ar fad, ná fiadfaí a dhroch-</span>
<lb n="8626"/><span>aigne a shóinseáil.  A chuir sé teachta<i>rí chun Dáibhí, ag fógairt dho</span>
<lb n="8627"/><span>muna dteithfeach sé leis fhéin an oíche sin ná faicfeach sé go brách an</span>
<lb n="8628"/><span>mhaidean amá<i>reach.  A theith Dáibhí leis fhéin i gan fhios, agus a</span>
<lb n="8629"/><span>chuir a bhean <íomhá ?> ina leabaig, agus an uair a thánadar saighdiúirí</span></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="8630"/><p><span>an rí chun é ghabháil a rug sí isteach don seombra iad agus adúirt go</span>
<lb n="8631"/><span>raibh a fear insa leabaig ina luí go ana-bhreoite.  A chasadar chun Saul</span>
<lb n="8632"/><span>le<is> na scéaltha sion, agus a thánaig go mear chun Dáibhí a mharú ina</span>
<lb n="8633"/><span>leabaig, agus ní bhfuair ann ach an íomhá.  Lán do fheirg adúirt sé lena</span>
<lb n="8634"/><span>iníon, "Canathaobh gur imris an bob so oram agus gur scaoilis uait mo</span>
<lb n="8635"/><span>namhaid chun teitheadh uaim?"  "Atá," ar sise, "do bhrí gur bhagair</span>
<lb n="8636"/><span>sé mé a mharú muna <n>déanfainn an gnóth a rinneas."</span></p>
<lb n="8637"/>
<lb n="8638"/><p><span>1 Reg.19: 18-24.  8.  Ar theitheadh do Dháibhí a thriall sé ar an</span>
<lb n="8639"/><span>fháig bheannaithe Samuel.  A 'niseag do Saul go</span>
<lb n="8640"/><span>raibh sé ann agus a chuir sé dram chun beirthe air.  Ach ní raibh maith</span>
<lb n="8641"/><span>dho ann: a thit spirid Dé ortha agus do fhanadar i bhfochair an fháig</span>
<lb n="8642"/><span>chón cneasta le uain.  A thit an gnóth céanna amach don tarna agus</span>
<lb n="8643"/><span>don tríú dram, agus fé dheire a chuaig an rí féin chun beirthe air.  Agus</span>
<lb n="8644"/><span>ar a theacht i láthair an fháig, a chaith sé uaig a chuid airm, a bhain de a</span>
<lb n="8645"/><span>chluith cogaig agus do fhan sínte dearg-nochtaithe ar an dtalamh ar</span>
<lb n="8646"/><span>feag lae agus oíche.  Agus ag sin mar a saorag le fearta Dé an t-ógánach</span>
<lb n="8647"/><span>beannaithe chón cruaig sin uadh an rí mallaithe ma<i>líseach úd a</span>
<lb n="8648"/><span>loirg gan chúis é a chur chun báis.</span></p>
<lb n="8649"/>
<lb n="8650"/><p><span>9.  Anis, cad é an teagasc as ceart dhúinne a bhaint as na nithe so?</span>
<lb n="8651"/><span>Adeirid na Aithreacha Naofa gur figiúir an t-athach úd, Goliath, ar</span>
<lb n="8652"/><span>pheaca an uabhair.  Oir fé mar a bhí sé seo ina ghaiscíoch agus ina ard-</span>
<lb n="8653"/><span>cheann ar arm na bhPhilistíneach, a bhí ina namhaid cónaitheach buan</span>
<lb n="8654"/><span>do phobal Dé, amhla sion as é uabhar ard-cheann agus máistir ar go aon</span>
<lb n="8655"/><span>pheaca; as uaig a ghluaiseann go aon pheaca, as é an peaca as aosta,</span>
<lb n="8656"/><span>as baolaí ar bith é, agus as air as deacra bua a bhreith.  A budh é an</span>
<lb n="8657"/><span>peaca a rinneadar na aingil ins na flaithis, agus as é a iompaig iad uadh</span>
<lb n="8658"/><span><bheith ?> ina spiridí glan glórmhar 236 ar neamh chun a bheith 'na</span>
<lb n="8659"/><span>ndeamhain dorcha gránna in Ifreann.  Oir adúirt Lucifer, an t-ard-</span>
<lb n="8660"/><span>cheann a bhí ortha, "Éireoigh mé in airde chun na flaitheas as aoirde,</span>
<lb n="8661"/><span>agus beig mé chón ard le Dia féin, agus socróigh mé mo chathaoir as</span>
<lb n="8662"/><span>cionn a chathaoir sin."  A budh é seo an peaca a rin ár sinsear i bParthas,</span>
<lb n="8663"/><span>oir a mheasadar go bhfaighidís, tré úll na aithne a ithe, fios agus eolas</span>
<lb n="8664"/><span>chón mór sion go mbeidís cosúil le Dia féin, amhail a gheall an t-air-</span>
<lb n="8665"/><span>seoir dhóibh, ag rá, "Ní bhfaigh' sibh bás ar aon chor, ach osclófar</span>
<lb n="8666"/><span>bhúr súile agus beig fios uilc agus mhaith agaibh agus beigh sibh in</span>
<lb n="8667"/><span>bhúr ndéithe."</span></p>
<lb n="8668"/>
<lb n="8669"/><p><span>Níl leigheas ar bith le fáil ar an bpeaca so ach fíor-umhlaíocht, a</span>
<lb n="8670"/><span>ghluaiseann uadh chruis Chríoist, amhail nár fhiad arm daonna deargadh</span>
<lb n="8671"/><span>ar chorp Goliath ná leagadh a bhaint as, ach an chloch a chaith Dáibhí</span>
<lb n="8672"/><span>leis, as í a mhairbh é.  Agus 'niseann Naomh Pól gur budh chomhartha</span>
<lb n="8673"/><span>an chloch sion ar Íosa Críost.  Oir is e sion amháin atá ábaltha ar an</span>
<lb n="8674"/><span>t-athach tréan Ifreanda so an uabhair a threascairt, agus as ar an abhar</span>
<lb n="8675"/><span>sion adeir Críost féin na focail nótáltha linn, "Foghlaimíg uaimse</span>
<lb n="8676"/><span>oir atáim-se umhal agus ceansa i gcroí."</span></p>
<lb n="8677"/>
<lb n="8678"/><p><span>10.  An dara ní atá againn le foghlaim as na gnótha so as ea go</span>
<lb n="8679"/><span>dtuigfimís go glan agus go éifeachtúil cad é chón contabharthach agus</span></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="8680"/><p><span>chón gráiniúil agus atá an peaca díoblaí sin, formad.  A rin an t-ógánach</span>
<lb n="8681"/><span>beannaithe Dáibhí an <t>seirbhís budh mhó do Saul agus dá mhuintir,</span>
<lb n="8682"/><span>ach do dhruim an moladh úd a rinneadar sion air, a ghlac an rí fuath</span>
<lb n="8683"/><span>mairtheach chuige, agus muna mbeach an cúram agus an díon</span>
<lb n="8684"/><span>spisialtha a rin Dia air, a mharófaí gan trua gan trócaire é.  Formad as</span>
<lb n="8685"/><span>ea doilíos fá mhaith saoltha na comharsa, nó áthas féna mhírath nó a</span>
<lb n="8686"/><span>mhífortúin.  Níl peaca ar bith a dhéanann anam an duine níos cosúla</span>
<lb n="8687"/><span>leis an deamhan ná an peaca so.  "As tré fhormad an diabha<i>l," arsa</span>
<lb n="8688"/><span>an Spirid Naomh, a thánaig an peaca agus an bás isteach insa domhan so.</span>
<lb n="8689"/><span>Agus an mhuintir a ghabhann leis, déanaid aithris air."  Oir as mó a</span>
<lb n="8690"/><span>ghuill sé ar an airseoir ná pionós Ifrinn féin, ár sinsear do fhaicsin</span>
<lb n="8691"/><span>séanmhar i bParthas, tré a bheith umhal do Dhia.  Ar an abhar sion a</span>
<lb n="8692"/><span>cheap sé iad a tharraint 237 uadh sheirbhís Dé chun iad fhéin agus</span>
<lb n="8693"/><span>a sliucht a mhilleadh go brách adonn ná faighidís, ná aoinne a shíolthóch</span>
<lb n="8694"/><span>uatha, seilbh i ríocht na bhflaitheas go deo.</span></p>
<lb n="8695"/>
<lb n="8696"/><p><span>A budh é <an ?> formad budh bhun leis a' chéad mhurdear.  A mhairbh</span>
<lb n="8697"/><span>Cain a dhearbhráthair Abel gan aon abhar ná cúis eile ar bith ach</span>
<lb n="8698"/><span>amháin go raibh Abel diagasúil naofa, agus é féin cuirpeach mallaithe.</span>
<lb n="8699"/><span>As tré formad a chuireadar prionsaí agus uaislí na nIúdach ár Slánathóir</span>
<lb n="8700"/><span>chun báis, oir budh mar a chéile leo nó <a> mbás fhéin a fhaicsin an meas</span>
<lb n="8701"/><span>a bhí ag an choitian<ta>cht ar Chríost.  As uadh an duáilce ghránna</span>
<lb n="8702"/><span>so a thagaid rómhór na bpeacaí a dhéanaimíd i gcuinnibh ár gcomharsa,</span>
<lb n="8703"/><span>mar atá fuath, feall, tromaíocht, éitheach agus bréaga a ch<e>apadh air.</span></p>
<lb n="8704"/>
<lb n="8705"/><p><span>An leigheas agus a' chosaint as fearr ar an onchú Ifreanda so as ea</span>
<lb n="8706"/><span>fíor-chumann nó grá na comharsa ar son Dé, tréna ndéanaimíd agus</span>
<lb n="8707"/><span>tréna loirgimíd maith don chomharsa mar a loirgimíd agus mar a</span>
<lb n="8708"/><span>dhéanaimíd dhúinn fhéin.  Agus pé duine a dhéanann sion, a gheobhaigh</span>
<lb n="8709"/><span>sé gan dearmad ríocht na bhflaitheas.  Rom.13:18.  Oir "as é grá</span>
<lb n="8710"/><span>na comharsa cólíonadh an dlí go léir," arsa Naomh</span>
<lb n="8711"/><span>Pól; agus "pé duine a chólíonas a' dlí," arsa Íosa Críost,</span>
<lb n="8712"/><span>"a gheobhaig sé dol isteach do<n> bheatha shíoraí."</span>
<lb n="8713"/>
<pb n="193"/></p>
<lb n="8714"/>
<lb n="8715"/><p><span>XXXVIII.  DAVID, JONATHAN, Etc.</span></p>
<lb n="8716"/>
<lb n="8717"/><p><span>1 Reg.21: 1-16.  1.  A 'niseas iom' chomhrá dhéanach cionas a</span>
<lb n="8718"/><span>shábháil Dia an t-ógánach beannaithe Dáibhí uadh Rí Saul</span>
<lb n="8719"/><span>a lean é chun a mhairthe.  A rin an prionsa sár-mhaith calma Jonathan</span>
<lb n="8720"/><span>a uile dhícheall chun croí mallaithe ma<i>líseach a athar a bhogadh agus</span>
<lb n="8721"/><span>a shóinseáil chun síocháin agus cairideas a thabhairt do Dháibhí, ach</span>
<lb n="8722"/><span>ní raibh maith dho ann.  As amhla a dhain<gn>ig a athair ina chuinnibh</span>
<lb n="8723"/><span>agus a cheap sé é a chur chun báis.  A chuir Jonathan an gnóth sion i</span>
<lb n="8724"/><span>gcéill do Dháibhí agus adúirt leis é fhéin a shábháil i pé áit budh fhearra</span>
<lb n="8725"/><span>dho.  A cheap Dáibhí ná raibh aon áit budh sh<i>úráltha chun é fhéin</span>
<lb n="8726"/><span>a shábháil ná triall ar ard-shagart Dé, Achimelec.  A ghlac se sion go</span>
<lb n="8727"/><span>fáiltheach é, agus a thug dho agus dhos na fearaibh a bhí ina fhochair,</span>
<lb n="8728"/><span>an uair ná raibh aon bhia eile aige, an t-arán beannaithe, ná raibh ite</span>
<lb n="8729"/><span>ag aoinne eile ach ag na sagairt amháin - gnóth a mholann ár Slána-</span>
<lb n="8730"/><span>thóir, cé go 238 raibh sé i gcuinnibh an dlí.  Ach do bhrí gur le riacht-</span>
<lb n="8731"/><span>anas a déanag é adeir Críost go raibh sé lán-dlistineach.</span></p>
<lb n="8732"/>
<lb n="8733"/><p><span>1 Reg.21:7 - 22:19.  2.  Le neart a dhithnis chun teithe, níor thug</span>
<lb n="8734"/><span>Dáibhí a chuid airm leis, agus a loirg claíomh</span>
<lb n="8735"/><span>nó sleagh ar an ard<-shagart>.  "Níl a leithéid agam," ar se sion, a<ch></span>
<lb n="8736"/><span>claíomh Goliath féin lenar scoithis an ceann de.  Agus atá sé istig insa</span>
<lb n="8737"/><span>Tabernacle ag crochadh le aithis na olthóra."  "Tabhair dhom é," arsa</span>
<lb n="8738"/><span>Dáibhí; "níl claíomh le fáil as fearr ná é."  A rug an sagart isteach don</span>
<lb n="8739"/><span>Tabernacle <é ?>, a thóg anuas an claíomh agus a thug dho é.</span></p>
<lb n="8740"/>
<lb n="8741"/><p><span>A ránaig go raibh an tráth sion insa Tabernacle Doeg, ard-r<e>achtaire</span>
<lb n="8742"/><span>an rí.  Beagán laetheanta ina dhiaigh sion adúirt an rí le locht a chúirte:</span>
<lb n="8743"/><span>"As ró-thrua mo chás: a rinneabhar go léir plot iom' chuinnibh.  Níl</span>
<lb n="8744"/><span>duine agaibh dílis dom.  Dá <m>budh é mo mhac fhéin, a ghlac sé páirt</span>
<lb n="8745"/><span>le Dáibhí im' chuinnibh.  Ní dhéanfach <aoinne ?> agaibh amach dhom</span>
<lb n="8746"/><span>é agus ní 'neosach sibh cá bhfuil sé chun go <m>béarfainn air."  A bhí</span>
<lb n="8747"/><span>Doeg a láthair an chomhrá sion, agus adúirt sé leis an rí,  "A chonarc-sa</span>
<lb n="8748"/><span>Dáibhí an lá fé dheire i bhfochair an ard-shagairt Achimelec, a thug</span>
<lb n="8749"/><span>arán beannaithe dho fhéin agus dá fhearaibh, a cheangail claíomh</span>
<lb n="8750"/><span>Goliath ar a thaobh, a thug a bheannacht dho agus adúirt le údarás Dé</span>
<lb n="8751"/><span>go n-éireoch a bhóthar leis.</span></p>
<lb n="8752"/>
<lb n="8753"/><p><span>A chuir an rí fios ar an ard-shagart.  A thánaig sé chuige le cúigear</span>
<lb n="8754"/><span>agus ceithre fichead sagairt ina fhochair.  Adúirt an rí go feargach leo:</span>
<lb n="8755"/><span>"A ard-shagairt Dé, canathaobh go rinnis-se agus do shagairt plot</span>
<lb n="8756"/><span>im' chuinnibh-se le Dáibhí?  A thugais bia beannaithe, claíomh Goliath,</span>
<lb n="8757"/><span>do bheannacht agus beannacht Dé dho agus a fhios agad gur rebelúnach</span>
<lb n="8758"/><span>im' chuinnibh-se é."  "Níl," arsa an sagart, "fear id' ríocht chón dílis</span>
<lb n="8759"/><span>dhoit agus atá Dáibhí.  Nách é do chliamhain é, fear cosanta do</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="8760"/><p><span>ríoch<t>a é, ard-cheann do airm é?  Ná creid agus ná tuig gur rebelún-</span>
<lb n="8761"/><span>ach id' chuinnibh é."  "As i gcuinnibh do anam féin a labhrais,</span>
<lb n="8762"/><span>a shagairt," arsa an rí.  "Imreofar bás gan stad ort."  Ansion adúirt</span>
<lb n="8763"/><span>sé lena ghardaí, "Mar<a>íg gan stad sagairt Dé."  A<ch> ní tharraic-</span>
<lb n="8764"/><span>eoch fear díobh a chlaíomh ina gcuinnibh.  Ansion, adúirt sé le Doeg</span>
<lb n="8765"/><span>iad a mharú 239 agus a mhairbh go aon fhear díobh ar <an ?> láthair,</span>
<lb n="8766"/><span>agus éide Dé ortha.  Agus a chuaig le ordú an rí le scata mallathóirí eile</span>
<lb n="8767"/><span>go cathair Nobe, agus níor fhág inte duine ná daonnaí, bó, caoire</span>
<lb n="8768"/><span>capall ná asal gan mharú.  Oir a budh insa chathair a chónaig Achimelec</span>
<lb n="8769"/><span>agus na sagairt eile.</span></p>
<lb n="8770"/>
<lb n="8771"/><p><span>1 Reg.22: 20-23.  3.  Ach a theith aon tsagart amháin, Abiathar, mac</span>
<lb n="8772"/><span>Achimelec, leis fhéin, agus a rug leis A<i>rc na</span>
<lb n="8773"/><span>Conradh, agus a thriall sé ar Dháibhí agus a 'nis dho an oíde a thug rí</span>
<lb n="8774"/><span>Saul ar a athair agus ar a mhuintir.  A ghlac Dáibhí ana-bhrón i dtaobh</span>
<lb n="8775"/><span>marú na sagart, agus a mheas gurbh é féin a bhí ciontach leis.  A</span>
<lb n="8776"/><span>chiomád sé fé mhór-chion Abiathar ina fhochair fhéin, agus adúirt sé</span>
<lb n="8777"/><span>gur thúisce a fhuil<ic>eoch bás a imirt <air ?> fhéin ná a ligfeach sé do</span>
<lb n="8778"/><span>aoinn<ne> beo díobháil a dhéanamh dho.</span></p>
<lb n="8779"/>
<lb n="8780"/><p><span>4.  A ghluais Dáibhí as sion le cheithre chéad fear calma a thánaig</span>
<lb n="8781"/><span>chuige chun díon agus cosaint a dhéanamh dho, agus a thriall sé ar</span>
<lb n="8782"/><span>Achis, prionsa Philistíneach a chónaig i gcathair Gath.  A ghlac go</span>
<lb n="8783"/><span>fáiltheach é agus a thug feisteas dho ina thig fhéin.  Adúradar a sheir-</span>
<lb n="8784"/><span>bhísig leis an bprionsa, "Canathaobh gur ghlacais chúghad an fear</span>
<lb n="8785"/><span>crógha so, ard-ghaiscíoch na nAbhrach?  Nách é seo an fear a mholadar</span>
<lb n="8786"/><span>as cionn a rí fhéin, ag rá insan amhrán, "A mhairbh rí Saul míle, ach a</span>
<lb n="8787"/><span>mhairbh Dáibhí deich míle fear"?"  Ar chlos na cainte sion do Dháibhí</span>
<lb n="8788"/><span>a ghlac ana-eagla é fanúin insan áit sion agus ní raibh fhios aige cionas a</span>
<lb n="8789"/><span>thiucfach leis é féin a shaoradh uadh an mbaol ina raibh sé.  A lig sé</span>
<lb n="8790"/><span>air a bheith ar buile.  A chur crot, gotha agus iompar iomadáin air</span>
<lb n="8791"/><span>fhéin.  Adúirt an prionsa go míchéatach lena sheirbhísig, "As dóch<a></span>
<lb n="8792"/><span>go raibh aspa iomadáin agus daoine buile orainn insa chathair so insa</span>
<lb n="8793"/><span>tráth nárbh fholáir dhíbh an briollán buile seo a thabhairt chun cónaithe</span>
<lb n="8794"/><span>im' chúirte-se.  Scaoilig uaibh gan mhoill é."</span></p>
<lb n="8795"/>
<lb n="8796"/><p><span>As amhla sion a saorag é uadh an mhór-bhaol ina raibh sé.</span></p>
<lb n="8797"/>
<lb n="8798"/><p><span>1 Reg.23.  5.  A chas sé féin agus a chuideachta chuig dútha na</span>
<lb n="8799"/><span>nAbhrach airís agus do fhanadar ar shléibhte agus i</span>
<lb n="8800"/><span>gcoillthe ag teitheadh uadh Rí Saul.  Tamall ina dhiagh sion 240 a</span>
<lb n="8801"/><span>thánaig arm na bhPhilistíneach agus a chuireadar siege le cathair</span>
<lb n="8802"/><span>Cheila.  Adúirt Dáibhí lena fhearaibh gur <chóir ?> dhóibh dol i</span>
<lb n="8803"/><span>gcabhair do locht an chathair.  "Féach," ar siad, "atáimíd anso ag teitheadh</span>
<lb n="8804"/><span>lenár n-anam, i gcontabhairt beartha orainn do ló agus do oíche, agus</span>
<lb n="8805"/><span>nách mó ná sion an baol a bheig orainn má théimíd chun troda i gcuin-</span>
<lb n="8806"/><span>nibh arm na bhPhilistíneach?"  A loirg Dáibhí ar an sagart an gnóth</span>
<lb n="8807"/><span>sion a chur i láthair Dé agus fios a fháil uaig a' rachach sé i gcúnamh</span>
<lb n="8808"/><span>do<n> chathair agus an éireoch a thrus leis.  A rin an sagart sion agus a</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="8809"/><p><span>fuair mar fhreagra gur ordaig Dia dhóibh dol, go mbuafaidís ar na</span>
<lb n="8810"/><span>Philistínig agus go saorfaidís an chathair.  Lán do mhuinín as comhachta</span>
<lb n="8811"/><span>Dé, a thriall sé lena dhorn fear, a thugadar bualadh dhos na Philistínig,</span>
<lb n="8812"/><span>a bhuadar ortha agus a shaoradar an chathair.  Budh bhuíoch thar</span>
<lb n="8813"/><span>barr a bhí locht an chathair dho Dháibhí agus dá fhearaibh agus ní</span>
<lb n="8814"/><span>ligfidís uatha ar aon chor iad.</span></p>
<lb n="8815"/>
<lb n="8816"/><p><span>A 'niseag don rí go raibh Dáibhí insa chathair.  A chnósaig sé a arm go</span>
<lb n="8817"/><span>léir agus a chuaig ag triall airthe.  Ar chlos an scéil sin do Dháibhí a</span>
<lb n="8818"/><span>loirg sé ar Dhia, tríd an sagart, a' bhfan<f>ach sé insa chathair, a'</span>
<lb n="8819"/><span>dtógfach Saul í nó a' dtabharfach locht an chathair suas don rí <é>.</span>
<lb n="8820"/><span>Agus a freagraíog é go dtógfaí agus go dtabharfaidís suas é do Saul.</span></p>
<lb n="8821"/>
<lb n="8822"/><p><span>Do fhág sé féin agus a shaighdiúirí an chathair go mear agus a chuadar</span>
<lb n="8823"/><span>i bhfolach ar chnoc.  A 'niseag do<n> rí é a bheith ann agus a thánaig sé</span>
<lb n="8824"/><span>féin agus arm mór tíompall a' chnuic go léir in<sa> chás ná raibh aon</span>
<lb n="8825"/><span>chance sábhála ar Dháibhí ná ar a fheara.  Ach níor chaill an fear</span>
<lb n="8826"/><span>beannaithe a mhisneach: a ghuig sé go dúthrachtach chun Dé fuascailt</span>
<lb n="8827"/><span>a thabhairt air.  Do éist Dia lena ghuí: a chrith an cnoc go léir agus a</span>
<lb n="8828"/><span>thánaig teachtairí chun Saul á rá leis gan aon mhoill a dhéanamh, go</span>
<lb n="8829"/><span>raibh arm na bhPhilistíneach ag lot agus ag creachadh na dútha go léir.</span>
<lb n="8830"/><span>A scuir sé go mear uadh a bheith ag leanúint Dháibhí agus a chuaig i</span>
<lb n="8831"/><span>ndiagh na bhPhilistíneach.  Agus as amhla sion a shaor Dia airís an fear</span>
<lb n="8832"/><span>beannaithe seo uadh an mhór-chontabhairt ina raibh sé.</span></p>
<lb n="8833"/>
<lb n="8834"/><p><span>6. Do fhág sé an pháirt sion do<n> dútha agus a chuaig go áit eile.</span>
<lb n="8835"/><span>A 'niseag do<n> rí go raibh sé ann agus do thoibh sé trí mhíle dos na</span>
<lb n="8836"/><span>saighdiúirí a b'fhearr a bhí aige agus a chuaig sé ag fiach Dáibhí, ag</span>
<lb n="8837"/><span>rá, "Má théann sé síos fé an dtalamh tóchfad-sa amach as é."</span></p>
<lb n="8838"/>
<lb n="8839"/><p><span>241 Lá na raibh sé dá fhiach, a budh éigean dho dol i leath-thaoibh,</span>
<lb n="8840"/><span>isteach go uaimh mhór talún chun é fhéin a scaoileadh, ach cé a bheadh i</span>
<lb n="8841"/><span>bhfolach i gcúl na uamha ach Dáibhí agus a fheara.  Adúradar leis,</span>
<lb n="8842"/><span>"Féach, as é so díreach a' lá na ndúirt Dia lead, "Tabharfaig mé do namhaid</span>
<lb n="8843"/><span>isteach id' dhorn doit."  Éirig suas agus mairbh Saul."  A éalaigh sé</span>
<lb n="8844"/><span>i gan fhios dho dé thiar de agus a ghearr ball do imeall a bhrait agus a</span>
<lb n="8845"/><span>chas chun a fhearaibh arís.  A bhí ana-mhill<e>án aca sion air i dtaobh</span>
<lb n="8846"/><span>nár mhairbh sé Saul, ach adúirt se sion, "Bíoch Dia trócaireach liom,</span>
<lb n="8847"/><span>oir cionas a gheobhainn im' chroí mo láimh a shíneadh i gcuinnibh an</span>
<lb n="8848"/><span>fhir sin nar sácrálag é chun a bheith ina rí tré oíle bheannaithe Dé a</span>
<lb n="8849"/><span>dhortadh anuas ar a cheann?  Nár ligigh Dia go ndéanfainn go brách</span>
<lb n="8850"/><span>a leithéid do ghníomh mallaithe."  "Más ea," ar siad, "maróm-na é,</span>
<lb n="8851"/><span>agus sion go mear."  As ar eigean a fhiad sé iad a chosc uadh Saul a</span>
<lb n="8852"/><span>mharú.  A chua<i>g se sion amach as an uaimh.  A lean Dáibhí é, a</span>
<lb n="8853"/><span>ghlaoig ina dhiaig agus a lútáil go talamh do agus adúirt, "A Rí</span>
<lb n="8854"/><span>chomhachtaig, canathaobh na dtugann tú cluas do chaint <na> ndaoine</span>
<lb n="8855"/><span>mallaithe adeir lead go bhfuilim-se ar tí do mhairthe nó ar aigne</span>
<lb n="8856"/><span>díobhála a dhéanamh doit?  A chíonn tú féin inniubh gur thug Dia</span>
<lb n="8857"/><span>dhom lán-chae ar sin a dhéanamh insan uaimh.  Féach ag seo píosa a</span>
<lb n="8858"/><span>a ghearras dhod' bhrat agus budh chó-uiriste dhom thu féin a mharú</span>
<lb n="8859"/><span>dá <m>budh mhaith liom é.  Ach níor chuimhnig mo chroí riamh ar a</span>
<lb n="8860"/><span>leithéid.  Níor rinneas riamh agus níor cheapas a<o>n díobháil a dhéan-</span></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="8861"/><p><span>amh doit, cé go bhfuileann tusa do ló agus do oíche iom' fhiach tré</span>
<lb n="8862"/><span>chnuic agus tré shléibhte chun mé a mharú.  Go ndéanaig Dia ceart</span>
<lb n="8863"/><span>idir thusa agus mise agus go saoraig sé me uadh do láimh, oir atáim</span>
<lb n="8864"/><span>neamhchiontach ina láthair."</span></p>
<lb n="8865"/>
<lb n="8866"/><p><span>A bogag croí mallaithe Saul le na focail sin, agus adúirt, "As í caint</span>
<lb n="8867"/><span>mo mhic Dáibhí a chloisim."  A chrom sé ansion ar ghol, ag rá, "As</span>
<lb n="8868"/><span>fíoréan ceart tusa, a Dháibhí, agus as mallathóir críochnaithe mise.</span>
<lb n="8869"/><span>A rinneas-sa go aon olc iod' 242 chuinnibh-se agus a rinnis-se go aon</span>
<lb n="8870"/><span>mhaith dhomhsa, agus go gcúitíg Dia lead é.  A thug Dia inniubh mo</span>
<lb n="8871"/><span>anam id' láimh-se agus a spárálais me.  A rinnis beart ná déanfach aon</span>
<lb n="8872"/><span>duine beo.  Oir cá bhfuil duine le fáil ar dhruim talún a spárálfach a</span>
<lb n="8873"/><span>namhaid an tráth a thabharfach Dia cae a mhairthe dho, fé mar a thug</span>
<lb n="8874"/><span>sé doitse inniubh mise a mharú agus a spárálais me?  As sion tuigim</span>
<lb n="8875"/><span>gur cheap Dia thusa a bheith id' rí im' dhiaigh-se, oir tuilleann tú é le</span>
<lb n="8876"/><span>lán-cheart.  Ach iarraim an achainí seo ort: tabhair Dia mar urra dhom</span>
<lb n="8877"/><span>ná agróir-se ar mo shliucht na uilc a rinneas agus a mheasas a dhéanamh</span>
<lb n="8878"/><span>ortsa."  A thug Dáibhí sion dho.</span></p>
<lb n="8879"/>
<lb n="8880"/><p><span>Do imig an rí abhaile agus a ghluais Dáibhí lena fhearaibh fé an</span>
<lb n="8881"/><span>bhfásach.</span></p>
<lb n="8882"/>
<lb n="8883"/><p><span>7.  A bhí fear ana-shaibhir, nar budh ainm dho Nabal, a chónaig ar</span>
<lb n="8884"/><span>chnoc le ais an fhásaig sion.  Bodach dubh doicheallach a budh <ea> é.</span>
<lb n="8885"/><span>A bhí bean chaoin chneasta chiallmhar aige: Abigail budh ainm di.</span>
<lb n="8886"/><span>A bhíoch a chaoire agus a airnéis ag ingíor ar feag trí mhí ar an bhfás-</span>
<lb n="8887"/><span>ach.  Agus a bhí aspa mór bíg ar Dháibhí agus ar a fheara.  A chualaig</span>
<lb n="8888"/><span>sé go raibh Nabal ag bearradh a chaoire - tréad mór, trí mhíle caorach -</span>
<lb n="8889"/><span>agus go rin sé féasta mór do locht a mbeartha agus dá sheirbhísig.</span>
<lb n="8890"/><span>A chur Dáibhí teachta<i>rí a' triall air, a' lorg go sibhialtha beagán bíg a</span>
<lb n="8891"/><span>chur chuige agus chun a fheara.  A dhiúlthaig Nabal le spíde agus le</span>
<lb n="8892"/><span>tarcuisne.  A imíodar leo agus a 'niseadar do Dháibhí cainte Nabal.</span>
<lb n="8893"/><span>Adúirt se sion, "Ceanglaíoch go aon fhear agaibh a bheilt agus a</span>
<lb n="8894"/><span>chlaíomh air, agus leanaig mise.  Oir fé mhaidean amáireach ní bheig</span>
<lb n="8895"/><span>duine ná daonnaí a bhaineann le Nabal beo.  A rinneas-sa agus sibhse</span>
<lb n="8896"/><span>go aon tseirbhís don fhear sion agus dá chuid, agus dímheas, tarcuisne</span>
<lb n="8897"/><span>agus spíde a gheib<i>míd mar dhíol as."</span></p>
<lb n="8898"/>
<lb n="8899"/><p><span>A ghluais sé air lán do fheirg agus ceithre chéad fear ina chuideachta.</span></p>
<lb n="8900"/>
<lb n="8901"/><p><span>8.  A<dúirt ?> ceann dos na seirbhísig le Abigail, "A chur Dáibhí uadh</span>
<lb n="8902"/><span>chianaibh teachta<i>rí anso a' lorg beagán bíg go sibhialtha ar do fhear,</span>
<lb n="8903"/><span>agus a thug sé sion diúlthadh borb droch-mhúinte dhóibh, mar ní féidir</span>
<lb n="8904"/><span>dho aon fhocal maith a rá le aoinne.  A bhíodar na fir sin ana-shibhial-</span>
<lb n="8905"/><span>tha agus ana-chneasta linne an fhaid agus a bhíomar ina bhfochair</span>
<lb n="8906"/><span>insa bhfásach.  Níor ligeadar díth ná díobháil a dhéanamh dúinn do ló</span>
<lb n="8907"/><span>ná do oíche: a bhíodar mar fhalla iarainn tíompall orainn.  Féach anis</span>
<lb n="8908"/><span>chúghad féin agus chun 243 do mhuintir in am.  Oir adeirim-se lead</span>
<lb n="8909"/><span>go n-agróig na fir úd oraibhse an asmailt agus an tarcuisne a thug do</span>
<lb n="8910"/><span>dhroch-dhuine-se gan chúis dhóibh."</span></p>
<lb n="8911"/>
<lb n="8912"/><p><span>A ollmhaig sise í féin agus a seirbhísig gan mhoill, agus a rug lé ualaí</span>
<lb n="8913"/><span>aráin, plúir, feola, fíona agus bíg eile agus a chuaig fé dhéin Dháibhí</span></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="8914"/><p><span>agus a fuair é agus a chuideachta ag bun an chnuic ag triall go mear chun</span>
<lb n="8915"/><span>Nabal agus a mhuintir do oídiú.  A thúrlaig sí dá asal, a chaith í fhéin</span>
<lb n="8916"/><span>ar a glúinibh i bhfianaise Dháibhí agus adúirt, "A Thiarna, ceadaig</span>
<lb n="8917"/><span>dhomhsa beagán focail a labhairt lead.  Agair an gnóth so ormsa</span>
<lb n="8918"/><span>amháin.  Ní fhaca-sa do theachtairí.  Agus ná tóg ar mo fhear an</span>
<lb n="8919"/><span>droch-fhreagra a thug sé uaig, oir as strampálaí annrianta é ná fiadann</span>
<lb n="8920"/><span>labhairt go sibhialtha le aoinne.  Glac uaimse an tabharthas beag a</span>
<lb n="8921"/><span>thugas chughad agus chun do fhearaibh.  Tabhair síocháin dúinn.</span>
<lb n="8922"/><span>Lig díot do chuid feirge agus ná gluais chun fuil a dhortadh.  As tusa</span>
<lb n="8923"/><span>a throid ar son pobail Dé, agus amáireach nó amanarthar, an uair a</span>
<lb n="8924"/><span>bheir-se id' rí as cionn a' phobail, nár ligigh Dia go <g>casfach do</span>
<lb n="8925"/><span>choinsias <lead ?> gur dhoirtis fuil neamhchiontach nó gur agraís a</span>
<lb n="8926"/><span>mha<i>lís ar mo dhroch-dhuine-se.  Glac mo achainí agus saorfaig Dia</span>
<lb n="8927"/><span>thu uadh an uile bhaol."</span></p>
<lb n="8928"/>
<lb n="8929"/><p><span>Adúirt Dáibhí, "A Bhean, as beannaithe thusa uadh' dTiarna a chas</span>
<lb n="8930"/><span>im' shlí thu chun me a chas<adh> uadh dhortadh fola.  Oir, fé mar a</span>
<lb n="8931"/><span>mhaireann Dia, muna mbeach gur bhualais umam, ní fhaicfeach do</span>
<lb n="8932"/><span>fhear ná aoinne a bhain leis solas an lae 'mháirig.  Cas chun do thí i</span>
<lb n="8933"/><span>síocháin.  Glaca<i>m, tré ghéilleadh dhoitse agus chun onóra a thiospáin</span>
<lb n="8934"/><span>doit, an tabhar<th>as so a thugais chúgham."</span></p>
<lb n="8935"/>
<lb n="8936"/><p><span>Ar fhilleadh di, a fuair sí a fear agus cuideachta mhór ag déanamh go</span>
<lb n="8937"/><span>sóch.  Níor 'nis sí dho cad a rin sí go dtí a' lar na mháireach, an uair a</span>
<lb n="8938"/><span>chur sé a mheisce de.  Ar chlos an scéil sin dho, a phreab a chroí agus a</span>
<lb n="8939"/><span>fuair bás deich lá ina dhiagh sion.</span></p>
<lb n="8940"/>
<lb n="8941"/><p><span>9.  Dála Dháibhí, do a<i>strig sé uadh an áit sion agus a thánaig go</span>
<lb n="8942"/><span>páirt eile don dútha.  A 'niseag do Saul go raibh sé ann, oir ní fada do</span>
<lb n="8943"/><span>fhan ina dhroch-chroí spirid na carthanachta a thiospáin sé tamall</span>
<lb n="8944"/><span>roimhe sin do Dháibhí, agus a cheap sé é a mharú gan trua gan trócaire.</span>
<lb n="8945"/><span>A 244 rug sé leis a shaighdiúirí agus thriall ar an ionad inar 'niseag dho</span>
<lb n="8946"/><span>go raibh Dáibhí.  A thit an oíche ortha agus a shocraíodar a gcampa ar</span>
<lb n="8947"/><span>chnoc.  A fuair Dáibhí amach go rabhadar ansion.  A ghluais sé agus</span>
<lb n="8948"/><span>ceann dá chaptaíní i lár na oíche agus a thánadar isteach don champa</span>
<lb n="8949"/><span>agus níor airig aoinne iad.  Oir a chuir Dia codladh trom ar Shaul agus</span>
<lb n="8950"/><span>ar a shaighdiúirí.  A chuaig Dáibhí isteach go cábán an rí.  A fuaradar</span>
<lb n="8951"/><span>e sion agus a ghárdaí ina gcodladh.  Adúirt an captaín, "Féach atá</span>
<lb n="8952"/><span>do namhaid iod' dhorn agad: ná scaoil uait a thuille é.  Tabharfad-sa</span>
<lb n="8953"/><span>aon <t>sá amháin do shleagh dho agus tairneálfad don talamh go brách</span>
<lb n="8954"/><span>é."  "Ná bain leis," arsa Dáibhí, "ná sín do láimh chuige.  Ná bíoch a</span>
<lb n="8955"/><span>chuid fola ar do anam.  Tiucfaig a am fhéin fós.  Titfigh sé i gcath éigin nó</span>
<lb n="8956"/><span>cuirfig Dia an bás chuige an tráth a chíofaig sé oiriúnach.  Imímís as so,</span>
<lb n="8957"/><span>ach beirimís linn sleagh an rí agus an cupa asna n-ólann sé."</span></p>
<lb n="8958"/>
<lb n="8959"/><p><span>A ghluaiseadar ortha agus a shroiseadar an cnoc a bhí ar an dtaobh</span>
<lb n="8960"/><span>thall don champa.  Do ardaig Dáibhí a ghuth agus a ghlaoig sé ar</span>
<lb n="8961"/><span>Abner, captaín ghárdaithe an rí, ag rá, "Nách crógha an fear thusa, a</span>
<lb n="8962"/><span>Abner, agus nách maith na ciomádaithe tusa agus do chomrádaithe</span>
<lb n="8963"/><span>ar bhúr rí.  Féach, a chuaig fear chun é a mharú isteach ina chábán agus</span>
<lb n="8964"/><span>ní<or> a<i>rig aoinne agaibh é.  Budh cheart bás a imirt oraibh."  "Scuir</span>
<lb n="8965"/><span>dod' bhéicig," arsa Abner, "ar eagla go ndúiseofá an rí."  Lena linn</span>
<lb n="8966"/><span>sinn</span></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="8967"/><p><span>do dhúisig Saul agus adúirt, "As dóigh liom gurb é glór chaint mo mhic</span>
<lb n="8968"/><span>Dáibhí a chloisim."  "As é go deimhin,"  ar se sion.  "A chuas anocht</span>
<lb n="8969"/><span>isteach iod' chábán, agus a fhiadfainn, dá <m>budh mhaith liom, thu</span>
<lb n="8970"/><span>a mharú i lár do shaighdiúirí gan bhaol ar bith dhom fhéin.  Agus mar</span>
<lb n="8971"/><span>chomhartha air sin, féach cá bhfuil do shleagh agus do chupa.  Agus a</span>
<lb n="8972"/><span>Rí, canathaobh na bhfuileann thu am' fhiach mar seo, amha<i>l as gur</span>
<lb n="8973"/><span>madra uilc me, duine ná rin díobháil riamh doit."  "A pheacaíos go</span>
<lb n="8974"/><span>trom id' chuinnibh," arsa Saul.  "Fill chúgham agus ní dhéanfad go</span>
<lb n="8975"/><span>brách a thuille díobhála doit."  "Tabharfaig Dia," arsa Dáibhí, "luacht</span>
<lb n="8976"/><span>a chroí agus a chuid o<i>bre dhos go aoinne, agus mar a rinneas-sa</span>
<lb n="8977"/><span>trócaire ortsa anocht, agus nár mharaíos thu, go ndéana Dia trócaire</span>
<lb n="8978"/><span>oramsa, agus díon agus cosaint dhom ins go aon bhaol.  Fágaim do</span>
<lb n="8979"/><span>shleagh agus do chupa anso: cuir teachtaire dá n-iarraig."  Adéis na focail</span>
<lb n="8980"/><span>sin a rá, do imig sé leis fhéin.  A chas Saul agus a shaighdiúirí abhaile,</span>
<lb n="8981"/><span>agus uadh an lá sion suas a éirig sé do bheith ag leanúint Dháibhí, oir</span>
<lb n="8982"/><span>beagán ina dhiaigh sion a 245 maraíog é féin agus a mhuintir i gcath</span>
<lb n="8983"/><span>mór a thug sé agus na Philistínig dá chéile.</span></p>
<lb n="8984"/>
<lb n="8985"/><p><span>10.  As mór agus as socharúil an teagasc as féidir linn a bhaint as na</span>
<lb n="8986"/><span>nithe seo má mhachtainímíd i ndáríribh ortha, má thuigimíd i gceart iad.</span>
<lb n="8987"/><span>Tiospánaid go glan cad as ceart dhúinn a sheachnadh agus cad as ceart</span>
<lb n="8988"/><span>a dhéanamh chun ár n-anam a shábháil.  Ar dtúis, a chímíd cad é chón</span>
<lb n="8989"/><span>contabharthach agus atá peacadh a<n> fhormaid.  As é a bhíoch do ló</span>
<lb n="8990"/><span>agus do oíche ag spr<i>ucadh an rí mífhortúnach úd, Saul, chun Dáibhí</span>
<lb n="8991"/><span>a mharú, duine nár rin riamh díth ná díobháil dho, ach go aon mhaith</span>
<lb n="8992"/><span>a budh fhéidir dho.  Agus cé go mbog<f>ach grása Dé croí an mhallathóra</span>
<lb n="8993"/><span>go minic chun aithrí a dhéanamh ina mhór-pheacaí, agus iad a thréigean</span>
<lb n="8994"/><span>ar fad, agus súd as go sil<f>each sé deora mar gheall ortha, adéise sin a</span>
<lb n="8995"/><span>chasfach sé arís ortha, mar a chasann an madra ar a urlican, agus sion</span>
<lb n="8996"/><span>go léir do bhrí gur luá<i>l sé an duáilce diablaí sin, formad, a phréamh-</span>
<lb n="8997"/><span>adh go doimhin ina chroí.</span></p>
<lb n="8998"/>
<lb n="8999"/><p><span>11.  Tuigimís fós cad iad na uilc troma agus na díobhála do-leighiste</span>
<lb n="9000"/><span>agus na peacaí móra mallaithe do fhásann uadh scéalaíocht.  Do dhruim</span>
<lb n="9001"/><span>an scéil úd a 'nis Doeg do Rí Saul agus an droch-chor a chur sé ann,</span>
<lb n="9002"/><span>a rin an rí an bheart budh mhallaithe a rin aoinne riamh go dtí sion,</span>
<lb n="9003"/><span>ná uadh shion anuas ach aon bheart amháin, agus a b'í sin Críost a chur</span>
<lb n="9004"/><span>chun báis.  A mhairbh an rí úd ard-shagart Dé agus cúigear agus ceithre</span>
<lb n="9005"/><span>fichid sagairt eile naofa agus a muintir go léir.  Ní gan chúis, mar sin,</span>
<lb n="9006"/><span>adúirt Dia leis an bpobal Abhra, agus ina bpearsa sion leis go aoinne</span>
<lb n="9007"/><span>againne, "Ná bí id' fhear aistriú scéil, ná iod' "chogar a mháistir"</span>
<lb n="9008"/><span>ar m<e>asc do chomharsain."  "Má airíonn tu," arsa an Spirid Naomh,</span>
<lb n="9009"/><span>"focal i gcuinnibh creidiúna do chomharsa, ciomád agad fhéin é, ná</span>
<lb n="9010"/><span>scéigh é: ní scoiltfig sé ort."  Jac.3:6.  "As domhan lán do uilc</span>
<lb n="9011"/><span>droch-theanga," arsa an tAspal Naomh Séamas; "roth</span>
<lb n="9012"/><span>tintí as ea í a lastar uadh thine <I>frinn."</span></p>
<lb n="9013"/>
<lb n="9014"/><p><span>Dá réir sin, in ainm Dé, cuirimís srian lenár dteanga: labhraimís i</span>
<lb n="9015"/><span>gcónaí le carthanacht ar ár gcomharsain, agus muna bhfiadfam iad a</span>
<lb n="9016"/><span>mholadh, ná cáinimís ar aon chor iad.  Faicig cad é chón socharúil agus</span></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="9017"/><p><span>atá teanga chneasta: a chosc an <bhean ?> bheannaithe chiallmhar úd,</span>
<lb n="9018"/><span>Abigail, lena 246 chaint mhilis, mhín, Dáibhí agus a shaighdiúirí</span>
<lb n="9019"/><span>fheargach uadh beart a dhéanamh a ghuillfeach ortha an fhaid as budh</span>
<lb n="9020"/><span>bheo iad.</span></p>
<lb n="9021"/>
<lb n="9022"/><p><span>12. Ach thar go aon cheacht eile, as í an cheacht spisialtha atá</span>
<lb n="9023"/><span>againn le foghla<i>m as na nithe seo, maitheamh do ár n-eascara agus</span>
<lb n="9024"/><span>maith a dhéanamh in aghaidh an uilc a dearnag orainn.  Figiúir ar</span>
<lb n="9025"/><span>Íosa Críost a budh <ea> an fear beannaithe seo Dáibhí.  As ar a shliucht</span>
<lb n="9026"/><span>a thánaig Críost, agus as ar an abhar sion <a> ghairmtear ins na fáigibh</span>
<lb n="9027"/><span>agus insa suíscéal, "Mac Dháibhí" do Chríost.  Uadh budh fhigiúir agus</span>
<lb n="9028"/><span>sinsear Chríost é, níorbh fholáir go dtiospánfach sé roim ré an mhuin-</span>
<lb n="9029"/><span>tireas agus an charthanacht a bhí ag Críost le tiospánadh dhá namhaid.</span>
<lb n="9030"/><span>An tráth, ar fáil báis dho ar an gcruis, a bhí an scata mallaithe a dhaor</span>
<lb n="9031"/><span>chun báis <é> ag seasamh ag bun na cruise ag magadh agus ag fonóid fé,</span>
<lb n="9032"/><span>ag tabhairt tarcuisne agus spíde dho, do ardaig sé a ghuth lag agus do</span>
<lb n="9033"/><span>iompaig a shúile, asna raibh solas na beatha ag tráchain go mear, do</span>
<lb n="9034"/><span>ardaig agus do iompaig iad, adeirim, suas chun flaithiúnas, ní chun</span>
<lb n="9035"/><span>mallacht a Athair síoraí a tharraint anuas ar an dram mallaithe</span>
<lb n="9036"/><span>míthrócaireach úd, ach chun maithiúnas a lorg dhóibh.  "Ó a Athair,"</span>
<lb n="9037"/><span>ar sé, "maith dhóibh, oir níl fhios aca cad atáid siad ag 'dhéanamh."</span>
<lb n="9038"/>
<pb n="200"/></p>
<lb n="9039"/>
<lb n="9040"/><p><span>XXXIX.  ROBBERS OF S<l>CELEG AGUS DEATH OF SAUL</span></p>
<lb n="9041"/>
<lb n="9042"/><p><span>1 Reg.27.  1.  Adéis do bogag le grása Dé croí cruaig mallaithe Rí</span>
<lb n="9043"/><span>Saul, agus a gheall sé ná leanfach sé Dáibhí a thuille chun</span>
<lb n="9044"/><span>a mhairthe, adúirt Dáibhí ina aigne, "Ní féidir dhom brath ar fhocail</span>
<lb n="9045"/><span>an rí: titfead lá éigin ina lámha agus maróig sé me: as fearra dhom</span>
<lb n="9046"/><span>an dútha so do fhágan ar fad agus dul go dútha éigin stróinséar<th>a</span>
<lb n="9047"/><span>ná fuil fé úd<a>rás an rí seo.  Oir má fhana<i>m anso, atáim do ló agus</span>
<lb n="9048"/><span>do oíche i gcontabhairt mo mhairthe."  A imig sé lena sé chéad fear,</span>
<lb n="9049"/><span>agus a thriall ar Achis, an prionsa Philistíneach a chónaig i gcathair</span>
<lb n="9050"/><span>Gath.  A ghlac se sion go fáiltheach é agus a thug do fhéin agus dá</span>
<lb n="9051"/><span>fhearaibh cathair S<i>celeg chun cónaithe ann.  Cathair bheag budh</span>
<lb n="9052"/><span><ea> í, a bhí insa taobh theas do dhútha na <bh>Philistíneach, ar theora</span>
<lb n="9053"/><span>an fhásaig mhór a bhí idir iad agus talamh Amelec agus ríocht na</span>
<lb n="9054"/><span>Égypte.  A chónaig <sé ?>, agus a chuideachta, insa bhaile sion ar feag</span>
<lb n="9055"/><span>cheithre mhí, 247 agus a thugach sé, uadh am go am, fogh' fé locht</span>
<lb n="9056"/><span>Amelec agus robál<a>í eile a bhí insa bhfásach sion.  A bhuach ortha</span>
<lb n="9057"/><span>agus a bheireach a lán éadála, ba, caoire, capaill, ór agus airgead uatha,</span>
<lb n="9058"/><span>agus a chuireach tabharaistí saibhir chun Achis, a bhí an-bhuíoch do dá</span>
<lb n="9059"/><span>ndruim agus adúirt, "A b'é an lá ámharach dhom ina dtánaig an fear</span>
<lb n="9060"/><span>so chúgham.  Atáim tógtha aige.  Beig sé ina sheirbhíseach maith</span>
<lb n="9061"/><span>agam ar feag mo shaoil.</span></p>
<lb n="9062"/>
<lb n="9063"/><p><span>1 Reg.28.  2.  Tamall dhóibh amhla sion an uair a chnósaig prionsaí</span>
<lb n="9064"/><span>na bhPhilistíneach a n-arm go léir chun bualadh aon lae amháin a</span>
<lb n="9065"/><span>thabhairt do Rí Saul agus dá arm.  A chuir Achis fios ar Dháibhí agus</span>
<lb n="9066"/><span>ar a fheara agus adúirt leo,  "A chíonn sibh an onóir a thiospána<i>m</span>
<lb n="9067"/><span>dhíbh agus an mhuinín atá agam asaibh, insa tráth na gceapaim sibh a</span>
<lb n="9068"/><span>bhreith liom chun an chogaig seo.  Agus beig sibh mar ghardaí cuirp</span>
<lb n="9069"/><span>agam."  Adúirt Dáibhí, "Ní baol go dteip<f>ig do mhuinín asamsa agus</span>
<lb n="9070"/><span>as mo fhearaibh.  A chíofair go mbeam dílis doit agus go dtroidfeam</span>
<lb n="9071"/><span>go crógha ar do shon."</span></p>
<lb n="9072"/>
<lb n="9073"/><p><span>A rug Achis leis iad agus a shaighdiúirí eile agus a thriall ar an ionad</span>
<lb n="9074"/><span>ina raibh na prionsaí eile agus a n-arm cuirnithe.  Agus an uair a</span>
<lb n="9075"/><span>chnoc<a>dar sion Achis agus a ghardaí Abhraig ina thíompall adúradar</span>
<lb n="9076"/><span>go searbh géar leis, "Canathaobh nar thugais na Abhraig sion lead?</span>
<lb n="9077"/><span>Cad é an gnóth atá anso acu?  Ní theastaíonn a gcabhair uainn."</span>
<lb n="9078"/><span>Adúirt se sion, "Ná fuil aithne agaibh ar an bhfear sion Dáibhí, a bhí</span>
<lb n="9079"/><span>ina cheann ar arm Rí Saul?  A thánaig sé chúgham agus atá sé iom'</span>
<lb n="9080"/><span>fhochair-se le mórán aimsire, é fhéin agus a fheara.  Agus ní bhfuaras</span>
<lb n="9081"/><span>aon locht ann, ná ionta-sion, ach go aon ní dá fheabhas uatha."  "Más</span>
<lb n="9082"/><span>ea," ar siad, ar lasadh le feirg chuige, "scaoil uait go diair an fear sin</span>
<lb n="9083"/><span>agus a shaighdiúirí, agus casaidís don bhaile chónaí a thugais-se</span>
<lb n="9084"/><span>dhóibh.  Ní rachaidís insa trom-ghleo so chun cabhrú linne, ach an</span>
<lb n="9085"/><span>uair a lasfach an comhrac agus a bheach an gleo garbh ar siúl, a</span></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="9086"/><p><span>iompóidís inár gcuinnibh agus t'réis na cinn a sco<i>theadh dhinn a</span>
<lb n="9087"/><span>gheobhaidís a bpardún uadhna rí.  Nách é seo an Dáibhí úd a mhairbh</span>
<lb n="9088"/><span>ár n-ard-ghaiscíoch Goliath?  Nách é seo an 248 fear ar na dtráchtar</span>
<lb n="9089"/><span>insa<n> amhrán,  "A mhairbh Rí Saul míle ach a mhairbh Dáibhí</span>
<lb n="9090"/><span>deich míle fear"?  Ar do bhás cuir uait gan stad é."</span></p>
<lb n="9091"/>
<lb n="9092"/><p><span>A thánaig Achis gan stad chun Dáibhí agus adúirt, "Fé mar a</span>
<lb n="9093"/><span>mhaireann Dia, ní bhfuaras aon locht riamh, ach go aon ní dá fheabhas</span>
<lb n="9094"/><span>i<o>nad.  Agus as mar a chéile thu iom' mheas-sa agus dá <m>budh</span>
<lb n="9095"/><span>aingeal Dé thu.  Ach ní maith le prionsaí na <bh>Philistíneach thu, ná</span>
<lb n="9096"/><span>do shaighdiúirí a dhol chun cabhartha leo insa chath seo.  Ar an</span>
<lb n="9097"/><span>abhar sion, impím ort agus ar do dhaoine casadh abhaile, agus bíoch</span>
<lb n="9098"/><span>síocháin Dé libh.  Atáim-se ana-bhuíoch dhíbh, ach ní thaithníonn sibh</span>
<lb n="9099"/><span>leam' chóphrionsaí."</span></p>
<lb n="9100"/>
<lb n="9101"/><p><span>3.  Ar a chomhairle do fhilleadar abhaile, agus as amhla sion a shaor</span>
<lb n="9102"/><span>Dia an fear beannaithe seo uadh an gcruachás ina raibh sé.  Oir budh</span>
<lb n="9103"/><span>dheacair dho an prionsa sion, a bhí chón ceanúil sin, a eiteach, agus</span>
<lb n="9104"/><span>budh dheacaire ná sion dho troid i gcuinnibh a náisiún agus a chine</span>
<lb n="9105"/><span>fhéin.  Ach do bhrí gur chuir sé a mhuinín i gcónaí i nDia do fhóir Dia</span>
<lb n="9106"/><span>air agus a fhuascail é i slí nár saoileag.</span></p>
<lb n="9107"/>
<lb n="9108"/><p><span>Ar bhfilleadh abhaile dhóibh go S<i>celeg, ní bhfuaradar tig ná áras,</span>
<lb n="9109"/><span>duine ná daonnaí ann: an baile go léir ina charn luaithe.  Oir a thánaig</span>
<lb n="9110"/><span>robálaithe uadh an bhfásach dhá lá r<oi>mhe sin, a dhódar an baile</span>
<lb n="9111"/><span>agus a rugadar leo a raibh do dhaoine agus do airnéis inte, ach níor</span>
<lb n="9112"/><span>mhar<a>íodar aoinne.  A chrom Dáibhí agus a fheara ar lógó<i>reacht,</span>
<lb n="9113"/><span>oir a chailleadar a raibh don tsaol aca - a mná, a leanaí, a n-airnéis -</span>
<lb n="9114"/><span>agus ní raibh dó<i>gh ná deáramh go bhfaigh<i>dís go brách iad.</span>
<lb n="9115"/><span>A bhíodar na fir ar dearg-bhuile chun Dáibhí: a chuireadar an milleán</span>
<lb n="9116"/><span>go léir air agus a mheasadar é a mharú láithreach.  A iarr se sion ar an</span>
<lb n="9117"/><span>sagart Abiathar an gnóth a chur i láthair Dé agus fios a fháil uaig a'</span>
<lb n="9118"/><span>leanfach sé na robálaithe agus a' mbéarfach sé ortha.  Agus a fuair mar</span>
<lb n="9119"/><span>fhreagradh uadh Dhia iad a leanúin, go mbéarfach ortha agus go mbain-</span>
<lb n="9120"/><span>feach dhí<o>bh an tsluid.  A lean sé féin agus a fheara a rian tríd an</span>
<lb n="9121"/><span>fhásach.  A thánadar go abhainn agus a bhí dhá chéad díobh chón</span>
<lb n="9122"/><span>cortha tnáite sin nár fhiadadar dol níos sia.  A chaitheadar fanúin ar</span>
<lb n="9123"/><span>bhruach na abhann.  A imig Dáibhí agus a' chuid eile trasna anún agus</span>
<lb n="9124"/><span>fuaradar óigfhear sínte gan tapa gan urlabhairt.  A thugadar deoch</span>
<lb n="9125"/><span>uisce dho agus a thánaig sé chuige féin agus a fuair a chaint.  249  A</span>
<lb n="9126"/><span>fuair sé bia agus a chas a neart chuige.  A fhiafraig Dáibhí de cé ar budh</span>
<lb n="9127"/><span>é féin agus ca<d> a thug ansion é.  "Buachaill uadh an Égypt mise," ar</span>
<lb n="9128"/><span>sé, "a bhí iom' sclábhaí ag captaín uadh dhútha Amelec.  Agus atá</span>
<lb n="9129"/><span>fiabhras oram le trí lá agus do fhág mo mháistir anso me chun bás do</span>
<lb n="9130"/><span>fháil."  "Cad a thug anso sibh?" arsa Dáibhí.  "A thánamair a' déanamh</span>
<lb n="9131"/><span>creach agus fuadach i ndútha na bhPhilistíneach.  A bhailíomar a lán</span>
<lb n="9132"/><span>airnéis agus éadáil mhór.  A thógamair agus a dhóitheamar baile</span>
<lb n="9133"/><span>S<i>celeg, agus a rugamair linn a raibh do dhaoine ann, gan aoinne a</span>
<lb n="9134"/><span>mharú."  "A' bhfiadfair me a sheoladh," arsa Dáibhí, "chun na áite 'na</span>
<lb n="9135"/><span>bhfuil an dram úd?"  "Seolfad go cruinn thu," ar se sion, "má thugann</span>
<lb n="9136"/><span>tu Dia mar urra dom ná maróir agus ná tabharfair suas dom' mháistir</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="9137"/><p><span>me."  A thu<g> Dáibhí sion dho.  A ghluaiseadar i ndiaigh locht Amelec</span>
<lb n="9138"/><span>agus a thánadar suas leo um thráthnóna agus iad ag ithe ag ól agus ag</span>
<lb n="9139"/><span>déanamh go sóch i dtaobh an éadáil mhór a chuirníodar as dútha na</span>
<lb n="9140"/><span>bhPhilistínig.  A luig Dáibhí agus a chuideachta go mear chúghtha.</span>
<lb n="9141"/><span>A mharaíodar iad go léir ach ceithre chéad fear a theith leo fhéin ar a</span>
<lb n="9142"/><span>gcapaill.  A fuair se sion agus a fheara a mhuintir, a mhná agus a leanaí,</span>
<lb n="9143"/><span>saor sábháltha, agus a bhailíodar mórán mór tréada, ba, caoire agus</span>
<lb n="9144"/><span>capaill, éadach, ór, airgead agus uillemhaitheas eile, insa chás gur</span>
<lb n="9145"/><span>dearnag saibhir thar barr iad.  Do fhilleadar ansion go bruach na</span>
<lb n="9146"/><span>abhann agus a thánaig rómpa na fir thuirseach úd do fhágadar ann ina</span>
<lb n="9147"/><span>ndia<i>gh.  Adúirt go aon fhear saintiúil droch-chroíoch a bhí i gcuid-</span>
<lb n="9148"/><span>eachta Dháibhí, "As leor dhóibh seo a mná agus a leanaí do fháil thar</span>
<lb n="9149"/><span>n-ais saor sábháltha.  Áfaig an uair nár thánadar linn ní bhfaighid aon</span>
<lb n="9150"/><span>ph<i>uc do<n> tsluid a bhuamair le neart ár lámha agus le contabhairt</span>
<lb n="9151"/><span>ár n-anama.  "Ní amhla sion a bheig," arsa Dáibhí, "ach caithfig go aon</span>
<lb n="9152"/><span>fhear dí<o>bh a sheára fhéin do fháil chón maith agus dá mbeach sé</span>
<lb n="9153"/><span>insa chomhrac."  As sion amach a bhí sé do riail ar measc an phobail</span>
<lb n="9154"/><span>Abhra go bhfaigheach go aon fhear a bhíoch ag ciomád an bhagáiste</span>
<lb n="9155"/><span>insa champa an oiread don tsluid agus a fhaigheach an fear a bhíoch</span>
<lb n="9156"/><span>ag comhrac ar an machaire. 250.</span></p>
<lb n="9157"/>
<lb n="9158"/><p><span>4.  Dála Rí Saul, a bhailig sé a arm go léir agus a chuir a champa ar</span>
<lb n="9159"/><span>shliabh Gelboe.  Agus a shocr<a>ig na Philistínig a gcampa ina chuinnibh</span>
<lb n="9160"/><span>anún ar chnoc eile.  An uair a chonairc se sion a gcampa mór agus a</span>
<lb n="9161"/><span>n-arm láidir, níor fhan croí brí ná misneach aige.  A loirg sé comhairle</span>
<lb n="9162"/><span>ar Dhia agus níor thug Dia freagra air tré shagart, tré fháig, tré aisling</span>
<lb n="9163"/><span>ná tré thaidhreamh.  Adúirt sé lena sheirbhísig, "Taighdig ban-draoi</span>
<lb n="9164"/><span>dhom chun go bhfaigheam fios uaithe cionas a iompóig an gleo so amach,</span>
<lb n="9165"/><span>oir a iompaig Dia im' chuinnibh agus a tharraig sé <é> fhéin ar fad</span>
<lb n="9166"/><span>uaim."  "Más ea," ar siad, "atá a leithéid sin do bhean le fáil i mbaile</span>
<lb n="9167"/><span>Endor.  A shóinseáil Saul ansion a bhrat agus a chuir a mhalairt do</span>
<lb n="9168"/><span>chluith air.  A rug leis beirt fhear agus a thánaig istoíche chun tí na</span>
<lb n="9169"/><span>mná draíochta.  Bean a budh ea í a leanach sórd draíochta arna</span>
<lb n="9170"/><span><d>tugtar i mBéarla necromancy, nó dubh-dhraío<ch>t diablaí, tréna</span>
<lb n="9171"/><span>bhfaghtar fios uadhs na mairbh.  Adúirt Saul lé, "Cuir de ealaín i</span>
<lb n="9172"/><span>bhfórsa dhom agus tóg suas dhom spirid pé dhuine marbh adéarfad</span>
<lb n="9173"/><span>lead."  Adúirt sise, "Atá fhios agad gur achtaig Rí Saul fé phéin báis</span>
<lb n="9174"/><span>gan aoinne a chleachtadh an ealaín so atá agamsa, agus gur chur sé</span>
<lb n="9175"/><span>thana féin chun báis a lán locht feasa agus draoithe, agus as é mo bhás</span>
<lb n="9176"/><span>atá uait."  "Tugaim Dia mar urra dhoit," arsa Saul, "ná imeoig díth ná</span>
<lb n="9177"/><span>díobháil ort do dhruim an ghnótha so."  "Cé a ghlaofad aníos chughad?"</span>
<lb n="9178"/><span>ar sí.  "Glaoig chúgham," ar sé, "an fháig Samuel atá marbh le dhá</span>
<lb n="9179"/><span>bhliain."    A chur sí a cuid draíodóireacht i bhfórsa agus do éirig</span>
<lb n="9180"/><span>Samuel.  An tráth a chonairc an bhean é a bhéic sí amach, "As tusa Rí</span>
<lb n="9181"/><span>Saul:  canathaobh nar cheilis thu féin oram?  As chun mo mhairthe</span>
<lb n="9182"/><span>a rinnis é."</span></p>
<lb n="9183"/>
<lb n="9184"/><p><span>"Ní baol doit," ar sé, "ach inis dhom cad a chíonn tu."  "A chím," ar sí,</span>
<lb n="9185"/><span>"déithe ag éirí aníos trí an dtalamh, fear críonna mar cheann ortha</span>
<lb n="9186"/><span>agus clóca air."  Do aithin Saul ansion gurb é sin an fháig Samuel, agus</span></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="9187"/><p><span>do umhlaig é fhéin dho.  "Canathaobh," arsa Samuel, "gur bhuairis</span>
<lb n="9188"/><span>me agus gur ath-tharraigis aníos uadh Limbó me?"  "Atá," arsa Saul,</span>
<lb n="9189"/><span>"do bhrí go bhfuilim i gcás ró-chruaig.  Atáid na Philistínig chun troda</span>
<lb n="9190"/><span>im' chuinnibh, agus do imig Dia uaim.  Ní thugann sé freagradh oram</span>
<lb n="9191"/><span>tré shagart, tré fháig ná tré thaidhreamh.  As ar an abhar sion a ghlaos</span>
<lb n="9192"/><span>251 ar thusa chun comhairle a thabhairt dhom."  "Canathaobh," arsa</span>
<lb n="9193"/><span>Samuel, "do loirgeofá comhairle oramsa, insa tráth gur imig Dia uait?</span>
<lb n="9194"/><span>Cólíonfaig sé go aon ní adúirt sé id' chuinnibh: stracfaig sé uait, mar</span>
<lb n="9195"/><span>adúirt mé thana lead, do ríocht, agus béarfaig sé í dho Dháibhí, do bhrí</span>
<lb n="9196"/><span>nár ghéillis don ordú a thug sé dhoit, sliucht Amelec a dhíoscú ar fad.</span>
<lb n="9197"/><span>Marófar i ngleo an lae 'máirig thusa agus do thriúr mac, agus tabharfaig</span>
<lb n="9198"/><span>na Philistínig dearg-ár ar do arm."</span></p>
<lb n="9199"/>
<lb n="9200"/><p><span>1 Reg.28: 20-25, 31: 1-13.  5.  Ar chlos na bhfocal sin do Saul, a</span>
<lb n="9201"/><span>thit sé i bhfantais anuas ar an dtalamh.</span>
<lb n="9202"/><span>Ní<or> chaith sé aon bhia ar f<e>ag an lae roimis sin, agus a chuir caint</span>
<lb n="9203"/><span>Shamuel scíle ina chroí.  A rith an bandraoi isteach insa tseombra,</span>
<lb n="9204"/><span>a thóg suas é agus a chrom a<r> bheith ag tathant air beagán bíg a</span>
<lb n="9205"/><span>chaitheamh.  A dhiúltaig sé ar dtúis, ach fé dheire, tré achainí na mná</span>
<lb n="9206"/><span>agus a sheirbhísig, a chaith sé beagán feola agus aráin.  A ghluais sé air</span>
<lb n="9207"/><span>ag siúl ar feag na oíche, agus a shrois a champa ar maidean.  A thosain</span>
<lb n="9208"/><span>an comhrac gan mhoill.  A bhuadar na Philistínig ar a arm, do iompaig</span>
<lb n="9209"/><span>ualach an ghleo ar Rí Saul, oir a sheasaigh sé fhéin agus a thriúr mhac</span>
<lb n="9210"/><span>ag troid go fearúil.  A thánaig locht bogha agus saídithe tíompall air,</span>
<lb n="9211"/><span>a ghuineadar agus a ghortaíodar go mairtheach é, agus a mharaíodar</span>
<lb n="9212"/><span>a thriúr mac.  An tráth a bhraith sé é féin polltha tríd agus tríd ags na</span>
<lb n="9213"/><span>saídibh, adúirt sé lena ghiolla airm, "Tarraig do chlaíomh agus mairbh</span>
<lb n="9214"/><span>me, chun ná beach sé le rá ags na daoine seo gurb iad a mhairbh mé."</span>
<lb n="9215"/><span>Ní dhéanfach an fear sion.  A tharraing Saul a chlaíomh féin agus a</span>
<lb n="9216"/><span>sháthaig tréna chroí é.  Agus amhla sion do oídig sé é féin.  A lar na</span>
<lb n="9217"/><span>bháireach, an tráth a thánaig na Philistínig chun na mairbh a phlunder-</span>
<lb n="9218"/><span>áil, a fuaradar Saul agus a thriúr mac, marbh.  A bhaineadar a gcuid</span>
<lb n="9219"/><span>airm díobh, a scoitheadar na cinn díobh agus a chuireadar mór-thíompall</span>
<lb n="9220"/><span>na dútha iad, agus a thairneáladar a gcuirp nochtaithe air fhallaí</span>
<lb n="9221"/><span>chathair Bethsan.  Agus hin é an deire dona a bhí ag an rí</span>
<lb n="9222"/><span>mhífhortúnach sion adéis dá fhichead 252 blian a chaitheamh fé réim ina rí.</span>
<lb n="9223"/><span>A chualaig locht cathair Jabis, an chathair úd ar nar thug Saul fuascailt</span>
<lb n="9224"/><span>tamall adéis a sácrálag ina rí é, go raibh a chorp agus cuirp a mhic</span>
<lb n="9225"/><span>tairneáltha insa tslí náireach úd.  A ghluaiseadar ortha agus a thugadar</span>
<lb n="9226"/><span>leo iad agus do adhlacadar iad go onórach.  A throisceadar seacht lá</span>
<lb n="9227"/><span>chun fóirthean ar a n-anamnacha.</span></p>
<lb n="9228"/>
<lb n="9229"/><p><span>2 Reg.1.  6.  An uair a chas Dáibhí uadh bhuachaint ar locht Amelec,</span>
<lb n="9230"/><span>do fhan sé féin agus a fheara dhá lá i mbaile S<i>celeg,</span>
<lb n="9231"/><span>féachain cionas a dhéanfaidís suas é adéis a dóite.  Ar an tríú lá a</span>
<lb n="9232"/><span>thánaig fear chuige le luaithreán ar a cheann agus a chuid éadaig</span>
<lb n="9233"/><span>réabtha agus do umhlaig go talamh dho.  "Cad as na dtánais?" arsa</span>
<lb n="9234"/><span>Dáibhí.  "A thánag," ar sé, "uadh champa na nAbhrac."  "Cionas atá</span>
<lb n="9235"/><span>an scéal aca?" arsa Dáibhí.  "Atá," arsa an fear eile, "gur buag ortha,</span></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="9236"/><p><span>gur maraíog Rí Saul, Jonathan a mhac agus romhór an arm go léir."</span>
<lb n="9237"/><span>"Cionas atá fhios agad," arsa Dáibhí, "gur maraíog Saul agus</span>
<lb n="9238"/><span>Jonathan?"  "A thánaig mé," ar sé, "le chance ar shliabh Gelboe agus a</span>
<lb n="9239"/><span>chonairc mé Saul ag luí ar a shleagh agus é gortaithe go mór.  A bhí na</span>
<lb n="9240"/><span>marcaig agus locht na gcarraí cogaig a' druidim leis.  A ghlaoig oramsa</span>
<lb n="9241"/><span>agus adúirt, "Mairbh me go diair, oir ní féidir dhom maireachtain i</span>
<lb n="9242"/><span>bhfad.  Atá an t-anam ag imeacht asam go mear."  A rinneas amhail</span>
<lb n="9243"/><span>adúirt sé liom agus a thugas a chróin rithiúil agus a fháinne óir</span>
<lb n="9244"/><span>chúghadsa."</span></p>
<lb n="9245"/>
<lb n="9246"/><p><span>Ar chlos na bhfocal sion do Dháibhí agus dhá dhaoine a chromadar</span>
<lb n="9247"/><span>ar lógóireacht: a ghuileadar go géar agus a throisceadar go oíche i</span>
<lb n="9248"/><span>dtaobh an áir mhór úd a tugag ar phobal Dé.  A rin Dáibhí caoineadh</span>
<lb n="9249"/><span>nó tuireamh an-truamhéileach ar bhás Saul agus Jonathan.</span></p>
<lb n="9250"/>
<lb n="9251"/><p><span>7.  Atáid a lán nithe le foghlaim againn as na gnótha so.  As figiúir</span>
<lb n="9252"/><span>agus comhartha iad ar na nithe a thit agus a thiteann amach in Eaglais</span>
<lb n="9253"/><span>Chríoist.  An dá chéad fear úd, nár fhiad le neart tuirse dol le Dáibhí</span>
<lb n="9254"/><span>agus a chuideachta chun comhraic leis na robálaithe, agus adéis sin a</span>
<lb n="9255"/><span>fuair an oiread don éadáil agus a fuair an dram láidir a chur an cath</span>
<lb n="9256"/><span>díobh agus a bhuaig an gleo, ciallaíd go bhfaighid na Críostaithe lag, ná</span>
<lb n="9257"/><span>ligeann a <n>droch-shláinte dhóibh 253, nó circumstaintí eile dhóibh,</span>
<lb n="9258"/><span>gníomhartha gaisciúil spirideáltha a dhéanamh i seirbhís Dé, ach a</span>
<lb n="9259"/><span>bhíonn lán-fhonnmhar chun a ndéanta dá mbeach cae nó acfuinne</span>
<lb n="9260"/><span>aca, <...>.  Oir a gheobhaid an oiread luacht uadh Dhia agus a</span>
<lb n="9261"/><span>gheobhaid na Críostaithe láidir a dhéanann na gníomhartha sion.  As</span>
<lb n="9262"/><span>mór, as ana-mhór an compord dhúinn go bhfuilimíd ag deighleáil le</span>
<lb n="9263"/><span>máistir a dhíolfaig sinn ní amháin i dtaobh na nithe a dhéanaimíd</span>
<lb n="9264"/><span>go dearfa ina onóir, ach fós i dtaobh na nithe a cheapaimíd agus budh</span>
<lb n="9265"/><span>fhon<n> linn a dhéanamh dá mbeach cae, neart agus acfuine agus a ndéanta</span>
<lb n="9266"/><span>againn.  Dia, a chíonn a ghlacann agus a thuigeann dea-smaointí ár</span>
<lb n="9267"/><span>gcroí, tabharfaig sé dhúinn mar phá i dtaobh na <n>deigh-smaointí sion</span>
<lb n="9268"/><span>grása insa tsaol so agus glóire insa tsaol eile.  Dá réir sin, pé duine agaibh</span>
<lb n="9269"/><span>ná fiadann tré riachtanas nó tré dhroch-shláinte, déirc a bhronnadh,</span>
<lb n="9270"/><span>troscadh a dhéanamh, Aifreann Domhnaig nó lae shaoire do éisteacht,</span>
<lb n="9271"/><span>bíoch aigne fhírinneach agaibh na nithe sion a dhéanamh agus beig Dia</span>
<lb n="9272"/><span>chón buíoch dhíobh agus díolfaig sé chón cruinn sibh agus dá ndéan-</span>
<lb n="9273"/><span>fach sibh go foirlíonta iad.  "Scaraid," arsa an Spirid Naomh, "droch-</span>
<lb n="9274"/><span>smaointí anam an duine le Dia."  Agus má scaraid, ceanglaíd deigh-</span>
<lb n="9275"/><span>smaointí an t-anam do Dhia.  Agus as dá chur sion i gcéill dhúinn</span>
<lb n="9276"/><span>adúirt sé, "A mhic ó, bíoch ciomád agad ar do chroí, oir as uaithe a</span>
<lb n="9277"/><span>thagann barr na beatha chun do anam."  Agus adúirt ár Slánathóir</span>
<lb n="9278"/><span>féin insa chéad teagasc a thug sé uaig, "As beannaithe locht an chroí</span>
<lb n="9279"/><span>ghluin, oir a chíofaigh siad Dia."  A chíofaig siad é le solas na <n>grás</span>
<lb n="9280"/><span>insa tsaol so agus le solas na glóire ins na flaithis.</span></p>
<lb n="9281"/>
<lb n="9282"/><p><span>8.  Tugaimís fé ndeara an críoch dona, an deire deorach, a chuir Rí</span>
<lb n="9283"/><span>Saul lena shaol.  An uair a thoibh Dia é chun a bheith ina rí ar a</span>
<lb n="9284"/><span>phobal fhéin a bhí sé, do réir teistiméireacht an Spirid Naomh, chón</span>
<lb n="9285"/><span>neamh-uirchóideach, chón saor uadh pheaca agus chón glan uadh</span></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="9286"/><p><span>dhroch-bhéasa agus atá leanbh dhá bhliain.  Áfaig, chón luath agus a</span>
<lb n="9287"/><span>ardaíog é chun céim onórach a dhearmad sé é féin ar fad.  A líonag</span>
<lb n="9288"/><span>a chroí le uabhar, le mustar agus le poimp agus do iompaig sé amach</span>
<lb n="9289"/><span>asumhal ar fad do Dhia.  Ní raibh beann a thuille aige ar an Tiarna</span>
<lb n="9290"/><span>uile-chomhachtach do ardaig é, mar adéarfainn, uadh an gcarn</span>
<lb n="9291"/><span>254 aoiligh, agus a chur é ina shuí ar chathaoir rithiúil ag iompar</span>
<lb n="9292"/><span>cróin na ríochta.  A mha<i>rbh sé sagairt Dé, a cheap sé an fear sion</span>
<lb n="9293"/><span>Dáibhí a mharú a rin an <t>seirbhís budh mhó dho fhéin agus dhá ríocht.</span>
<lb n="9294"/><span>Ar an abhar sion a tharraigeag spirid na <n>grás uaig agus a ghlac an</span>
<lb n="9295"/><span>deamhan seilbh ann.  A cruag agus a calcag a chroí ar fad le neart a</span>
<lb n="9296"/><span>pheacaí, agus a chur sé barr ortha le n-é féin do oídiú agus a chuaig</span>
<lb n="9297"/><span>ceann ar aghaidh síos go Ifreann.  Ó, budh dhanaid dho gur rugag</span>
<lb n="9298"/><span>riamh é.  B'fhearra gur i lorg asail a athar a chaithfeach sé a shaol,</span>
<lb n="9299"/><span>oir atá sé caillthe gan leigheas go deo deo.  Loirgeann a lán againne</span>
<lb n="9300"/><span>sinn fhéin a chur chun cinn ins<a> tsaol: saibhreas a shláthar, post nó</span>
<lb n="9301"/><span>teideal onórach a shroisin.  Sroisimíd é, téimíd chun cinn, déantar</span>
<lb n="9302"/><span>saibhir sinn, dearmadaimíd sinn fhéin, ní bhíonn beann a thuille againn</span>
<lb n="9303"/><span>ar Dhia, ar sheirbhís Dé, ar chomhairle shagairt Dé.  Ceangla<i>míd ár</span>
<lb n="9304"/><span>gcroíocha ar fad don <t>saol so, ní chuirimíd aon tsuim insa tsíoraíocht,</span>
<lb n="9305"/><span>as dóigh linn ná fuil an bás ar aon chor romhainn.  Áfaig tagann sé fé</span>
<lb n="9306"/><span>dheire insa tráth ná raibh aon <t>súil againn leis, ná sinn ollamh fána</span>
<lb n="9307"/><span>chomhair.  Sc<i>ubtar sinn as an saol so agus téimíd síos go Ifreann.</span>
<lb n="9308"/><span>Ar an abhar <sin> ná meallach an saol so ná rachmas sinn níos mó; ná</span>
<lb n="9309"/><span>loirgimís a thuille a phoimp, a shaibhreas ná a onóir, ach do réir</span>
<lb n="9310"/><span>chomhairle ár Slánathóra loirgimís ríocht Dé agus a cheart, agus</span>
<lb n="9311"/><span>srois<f>eam saibhreas sólás agus glóire gan deire.  Amen.</span>
<lb n="9312"/>
<pb n="206"/></p>
<lb n="9313"/>
<lb n="9314"/><p><span>XL.  DAVID KING</span></p>
<lb n="9315"/>
<lb n="9316"/><p><span>92 Reg.2.  1.  Adéis bháis dhona Rí Saul, do fhág Dáibhí</span>
<lb n="9317"/><span>S<i>celeg le ordú Dé agus a ghluais lena shaighdiúirí go</span>
<lb n="9318"/><span>cathair Hebron i dtír na nAbhrach.  Agus a chnósaig chuige ann treibh</span>
<lb n="9319"/><span>Juda, a threibh fhéin, agus a shácráladar é ina rí.  A thóg Abner, an</span>
<lb n="9320"/><span>generáil a bhí as cionn arm Rí Saul, Isboseth mac an rí sin, agus a rug</span>
<lb n="9321"/><span>tíompall na dútha é.  Agus a ghaibh deichniúr don dá threibh déag a bhí</span>
<lb n="9322"/><span>insa phobal Abhra leis mar rí.  Chúig bliana ina dhiaigh sion a thánaig</span>
<lb n="9323"/><span>beirt chaptaín a bhí ina arm isteach don tig i gan fhios agus a mhar-</span>
<lb n="9324"/><span>aíodar é agus a sco<i>theadar an ceann de.  A theitheadar leo fhéin</span>
<lb n="9325"/><span>agus a rugadar an ceann chun Dáibhí, ag rá, "Ag seo dhoit ceann do</span>
<lb n="9326"/><span>namhaid Isboseth a loirg go minic thu 255 a mharú."  Adúirt se sion</span>
<lb n="9327"/><span>leo, "An fear a thug chúghamso go baile S<i>celeg scéala bháis Saul agus</span>
<lb n="9328"/><span>a chróin óir, agus a mheas go bhfaigheach sé pá maith i dtaobh a scéil,</span>
<lb n="9329"/><span>a chuireas chun báis é i dtaobh go ndúirt sé gurbh é a láimh fhéin a chur</span>
<lb n="9330"/><span>Rí Saul chun báis.  Nách cirte ná sion dhom bás a imirt ar pheidhre</span>
<lb n="9331"/><span>múrd<r>eirí a éalaig i gan fhios isteach i dtig dhuine neamh-chiontaig</span>
<lb n="9332"/><span>agus a mhairbh é sínte ar a leabaig ina chodladh?  Fé mar a mhaireann</span>
<lb n="9333"/><span><Dia>, do shaor me uadhs gach baol, ní mhairfig sibhse a thuille."  Do</span>
<lb n="9334"/><span>ordaig sé ansion dhá shaighdiúirí an bheirt mhallathóirí sin a mharú,</span>
<lb n="9335"/><span>na lámha agus na cosa a ghearradh díobh agus iad a chrochadh suas</span>
<lb n="9336"/><span>in áit an mhargaig.</span></p>
<lb n="9337"/>
<lb n="9338"/><p><span>2 Reg.5.  2.  Tamall ina dhiaigh sion a chnósaig an náisiún go léir</span>
<lb n="9339"/><span>chuige go cathair Hebron, agus a ghabhadar leis go sol-</span>
<lb n="9340"/><span>manta mar rí ar an bpobal go léir.  Agus ag sin mar a chólíon Dia leis</span>
<lb n="9341"/><span>an gheallúint a thug sé dho chúig bhliana déag roimhe sin tré bhéal an</span>
<lb n="9342"/><span>fháig Samuel, an tráth a chur sé fios air uadh a bheith ag aoireacht</span>
<lb n="9343"/><span>chaorach chun 'nisint dho gur thoibh Dia é mar abhar rí ar a phobal</span>
<lb n="9344"/><span>fhéin.  Chón luath agus a dearnag rí de as cionn an náisiúin go léir, a</span>
<lb n="9345"/><span>ghluais sé lena arm go cathair Jerusalem chun í a thógain.  A chrom</span>
<lb n="9346"/><span>locht an chathair ar mhagadh fé.  Cathair ana-dhaingean, láidir a</span>
<lb n="9347"/><span>budh <ea> í, agus a mheasadar ná fiadfaí í a thógain go brách.  An uair a</span>
<lb n="9348"/><span>fuaradar an fhógairt a thug sé dhóibh an chathair a thabhairt suas,</span>
<lb n="9349"/><span>adúradar, "As leor na daill agus na bacaig atá insa chathair seo chun</span>
<lb n="9350"/><span>í a chosaint i gcuinnibh Dháibhí: déanach sé a dhícheall, ní thógfaig</span>
<lb n="9351"/><span>sé go brách í."  Ach a ghaibh sé í agus a shocraig í chun a bheith ina</span>
<lb n="9352"/><span>cathair cinn-ríochta go brách do phobal Dé.  Ansion a thug sé aghaidh</span>
<lb n="9353"/><span>ar na Philistínig, agus adéis mórán chomhrac a thabhairt dhóibh a</span>
<lb n="9354"/><span>bhuaig sé ar fad ortha agus a lagaig chón mór sion iad nár leodar</span>
<lb n="9355"/><span>as sion amach aon cheataí a dhéanamh do phobal Dé.</span>
<lb n="9356"/></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="9357"/><p><span>2 Reg.6.  3.  An tráth a bhra<i>th sé é féin socraithe insa ríocht, gan</span>
<lb n="9358"/><span>chogadh ná namhaid ar lámha aige, ach síocháin agus suaineas mór</span>
<lb n="9359"/><span>insa náisiún go léir, a cheap sé A<i>rc na Conradh a thabhairt leis uadh</span>
<lb n="9360"/><span>thig Abinadab i gcathair na gCoillthe, mar a raibh sí ar f<e>ag deich</span>
<lb n="9361"/><span>mbliana agus trí 256 fichid, uadh an am inar chuireadar na Philistínig</span>
<lb n="9362"/><span>abhaile í.  A chuaig sé féin agus uaisle na ríocht<a> ag triall airthe,</span>
<lb n="9363"/><span>a cuireag ar charra nua í, peidhre daimh fúithe agus beirt mhac</span>
<lb n="9364"/><span>Abinadab, Oza agus Ohio a n-ainm.  A ghluaiseadar leo go mómharach,</span>
<lb n="9365"/><span>meidhreach, ceoltha ag seinm agus drumaí dá bpléascadh nó go</span>
<lb n="9366"/><span>dtánadar i bhfogas don chathair.  A chrom ceann dhos na daimh ar</span>
<lb n="9367"/><span>chaitheamh leis an gcarra, agus a iompaíog an A<i>rc ar a taobh.</span>
<lb n="9368"/><span>A shín Oza a láimh amach chun í a chiomád suas ar eagla go dtitfeach</span>
<lb n="9369"/><span>sí, agus ní túisce a rin ná gur bualag mar<bh> ar an láthair sin é.  A</span>
<lb n="9370"/><span>thánaig ana-eagla ar Dháibhí agus adúirt sé le neart scanradh, "Cé é</span>
<lb n="9371"/><span>mise go leofainn, mar a cheapas, ní chón naofa le A<i>rc Dé a ghlacadh</span>
<lb n="9372"/><span>fé mhúraibh mo thí."  A cuireag ansin isteach í go tig Obededom, agus</span>
<lb n="9373"/><span>a bhí sí ann ar feag rátha, agus a chuir Dia ana-rath thar barr agus</span>
<lb n="9374"/><span>sonas iontach ar an bhfear agus ar a chuid.  A 'niseag sion don rí agus</span>
<lb n="9375"/><span>a cheap sé an A<i>rc a thabhairt isteach don chathair.  Do ollamhaig sé</span>
<lb n="9376"/><span>áit ana-onórach di agus a thug cuireadh dho mhór-uaisle na ríochta,</span>
<lb n="9377"/><span>dho mhaith<e> agus cinn an phobail go léir, teacht a leithéid sin do</span>
<lb n="9378"/><span>lá chun an A<i>rc a thabhairt leo.  Agus ar eagla go dtifeach aon</span>
<lb n="9379"/><span>cheataí amach, mar a thit roimhe sin dho Oza, a chuirnig sé na</span>
<lb n="9380"/><span>sagairt go léir chun an A<i>rc do iompar, a bhain de a chluith rithiúil</span>
<lb n="9381"/><span>agus a chur air léine fada bán ar nós an léine a bhíonn ar shagart ag rá</span>
<lb n="9382"/><span>an Aifrinn, a ghlac a chláirseach ina lámh, a chrom ar sheinm, ar</span>
<lb n="9383"/><span>amhrán agus ar rince roimh an A<i>rc amach.  A bhí na sagairt ag iompar</span>
<lb n="9384"/><span>an A<i>rc, agus a bhí olthóir déanta i gceann gach sé phéirsí don tslí,</span>
<lb n="9385"/><span>agus a déantaí damh agus reithe a íobairt airthe in onóir Dé.  Agus as mar</span>
<lb n="9386"/><span>sin a tugag agus a socraíog an A<i>rc insan ionad a ceapag di.</span></p>
<lb n="9387"/>
<lb n="9388"/><p><span>4.  Ar chríochnú an gnóth beannaithe sin, a thug an rí féasta mór don</span>
<lb n="9389"/><span>phobal go léir, agus a chas um thráth<n>óna chun a thí fhéin.  A thar-</span>
<lb n="9390"/><span>laig go raibh a mbanríon - iníon Rí Saul - ag féachain ar an A<i>rc dá</span>
<lb n="9391"/><span>thabhairt isteach don chathair, agus a chonairc sí a fear ag rince, ag</span>
<lb n="9392"/><span>seinm agus ag amhrán.  Do tharcuisnig sí ina croí é, agus an uair a</span>
<lb n="9393"/><span>thánaig sé um thráthnóna isteach adúirt sí go searbh leis, "As deas</span>
<lb n="9394"/><span>an crot a chur an rí air fhéin inniubh as comhair uaislibh a ríochta:</span>
<lb n="9395"/><span>a rin sé playboy agus 257 máistir rince agus píobaire de fhéin.  As ana-</span>
<lb n="9396"/><span>chreidiúint do é féin do ísliú chón mór agus a rin sé."  "As é Dia," arsa</span>
<lb n="9397"/><span>Dáibhí, "a thoibh mise chun a bheith 'na rí as cionn a phobail in</span>
<lb n="9398"/><span>ionad do athair-se; ar an abhar sion ísleoig mé me fhéin ina láthair níos</span>
<lb n="9399"/><span>mó ná a rinneas, agus beig mé úiríseal iom' shúilibh fhéin chun go</span>
<lb n="9400"/><span>mbeinn ard ina shúilibh sion do ardaig uadh an gcarn aoilig me."  Mar</span>
<lb n="9401"/><span>gheall ar an meas tarcuisneach a bhí aici ar a fear, a ghearr Dia amach</span>
<lb n="9402"/><span>uadh shliucht í: níor thug sé aon leanbh riamh di.</span></p>
<lb n="9403"/>
<lb n="9404"/><p><span>5.  Adéis mórán cogaí troma a chur de leis na náisiúin a bhí teora</span>
<lb n="9405"/><span><le teora ?> le dútha an phobail Abhra, a bhí síochá<i>n mhór aige.</span></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="9406"/><p><span>A chur Dáibhí fios ar an <bh>fáig beannaithe Nathan agus adúirt leis,</span>
<lb n="9407"/><span>"Atáim-se iom' chónaí i bpálás ála<i>nn, agus as suarach liom an áit ina</span>
<lb n="9408"/><span>bhfuil A<i>rc bheannaithe Dé.  Ceapaim teampall ard-onórach a dhéan-</span>
<lb n="9409"/><span>amh chun í a chiomád ann."  "Déin," arsa Nathan, pé ní atá id' chroí,</span>
<lb n="9410"/><span>oir atá Dia id' fhochair."  An oíche chéanna sion a thiospáin Dia é féin</span>
<lb n="9411"/><span>do<n> fháig agus adúirt, "Imig chun mo sheirbhíseach Dáibhí agus</span>
<lb n="9412"/><span>abair leis uaimse, "A' ndé<a>nfaig tusa teampall dhomhsa?  Féach,</span>
<lb n="9413"/><span>uadh an lá a thoibh mé amach an pobal so chun a bheith 'na phobal</span>
<lb n="9414"/><span>spisialtha dhom fhéin, agus a thugas amach as an Égypt iad, níor</span>
<lb n="9415"/><span>loirgeas ar aon bhreitheamh ná taoiseach a bhí as a gcionn teampall a</span>
<lb n="9416"/><span>thógain dhom, ach a chónaíos insa Tabernacle a bhíoch dá aistr<i>ú</span>
<lb n="9417"/><span>uadh áit go áit.  A thógas tusa uadh a bheith ag aoireacht caoirig,</span>
<lb n="9418"/><span>a ghlacas iom' láimh thu agus a rinneas rí díot as cionn mo phob<a>il</span>
<lb n="9419"/><span>chun iad a stiúradh.  A chosnaíos thu ins gach baol, do shaoras thu</span>
<lb n="9420"/><span>uadhs gach namhaid, a bhíos i gcónaí id' fhochair agus a shocraíos thu</span>
<lb n="9421"/><span>ina chathair seo.  Agus buanóig mé an<n> thu.  Áfaig ní tusa a thóg-</span>
<lb n="9422"/><span>faig teampall dhomhsa ach do mhac adéis do bháis.  Beig sé ina leanbh</span>
<lb n="9423"/><span>agamsa agus beadsa ina athair do sion.  Ní tharraiceoig mé mo</span>
<lb n="9424"/><span>thrócaire uaig, mar a tharraigíos uadh Rí Saul, agus beig a shliucht</span>
<lb n="9425"/><span>go brách ina rithe as cionn mo phobail-se."</span></p>
<lb n="9426"/>
<lb n="9427"/><p><span>6.  Ar chlos an teachtaireacht sion do Dháibhí, do éirig go mear, a</span>
<lb n="9428"/><span>chuaig isteach insan áit ina raibh 258 an Airc, a chaith é féin ar a</span>
<lb n="9429"/><span>bhéal agus ar <a> aghaidh agus adúirt le Dia, "A Thiarna, cé é mis<e></span>
<lb n="9430"/><span>ar aon chor go gcuimhneofá oram agus ar mo shliucht?  Ní rabhais</span>
<lb n="9431"/><span>sásta le<is> an onóir a bhronnais oram fhéin, ag déanamh rí díom, ach</span>
<lb n="9432"/><span>níorbh fholáir doit an ríocht a bhuanú iom' shliucht, agus sion go léir</span>
<lb n="9433"/><span>do dhruim do mhór-thrócaire.  Á níl le fáil ar an dtalamh ná ins na</span>
<lb n="9434"/><span>flaithis aoinne cosúil leadsa i dtrócaire, i neart ná i nglóire, agus níl</span>
<lb n="9435"/><span>náisiún fé an spéir do onórag chón mór leis an náisiún so budh thoil</span>
<lb n="9436"/><span>leadsa a thoghadh amach do bhreis ar aon chine eile insa domhan chun</span>
<lb n="9437"/><span>go gcónófá-sa ina measc agus chun go mbeifeá id' Dhia aca.  Agus anis,</span>
<lb n="9438"/><span>a Thiarna, cólíon an focal a thugais dhod' sheirbhíseach, go mbeinnse</span>
<lb n="9439"/><span>agus mo shliucht go brách inár rithe id' láthair."</span></p>
<lb n="9440"/>
<lb n="9441"/><p><span>7.  As mar seo a ghaibh an rí beannaithe seo buíochas deigh-chroíoch</span>
<lb n="9442"/><span>le Dia.  Ach a tharlaig gur thit sé go tiubaisteach i ndonas agus i</span>
<lb n="9443"/><span>bpeaca ana-mhór, peaca a tharraig mórán ainnisí troma air fhéin agus</span>
<lb n="9444"/><span>ar a shliucht.  Agus ag seo mar a thit an gnóth sin amach.  A tharlaig</span>
<lb n="9445"/><span>go bhfuair Naas, rí clainne Ammon, bás, agus adúirt Dáibhí, "Ó bhí an</span>
<lb n="9446"/><span>rí sin ana-mhaith dhomhsa: as ina fhochair do fhágas mo athair agus</span>
<lb n="9447"/><span>mo mháthair an tráth a bhíos ag teitheadh anún agus anall lem' anam</span>
<lb n="9448"/><span>uadh Rí Saul.  Ar an abhar sion tiospán<f>ad cineál agus cairideas</span>
<lb n="9449"/><span>dhá mhac Hannon."  Leis an intinn <sin ?> a chuir sé prionsaí onórach</span>
<lb n="9450"/><span>agus tabharaistí chun Hannon ag tabhairt sóláis do i dtaobh bás a athar.</span>
<lb n="9451"/><span>An tráth a thánadar go cúirt an rí óig, adúradar a chúirteoirí leis, "An</span>
<lb n="9452"/><span>dóigh lead gur chun onóra a thiospánadh dhoit' athair agus chun</span>
<lb n="9453"/><span>sólás a thabhairt dhoitse a chur Dáibhí na ambasadéirí seo chúghad?</span>
<lb n="9454"/><span>Ní ea ar aon chor, a<ch> chun an chathair seo agus chun an dútha a</span></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="9455"/><p><span>bhraith, chun spiaireacht a dhéanamh cionas a thiucfach leis cúncas</span>
<lb n="9456"/><span>a dhéanamh airthe.  Ní ambasadéirí ar aon chor iad, ach locht</span>
<lb n="9457"/><span>spiaireachán.  Ná glac aon tabharthas uatha agus ná géill dá gcaint,</span>
<lb n="9458"/><span>ach scaoil uait go tarcuisneach iad."  A ghlac sé an droch-chomhai<r>le</span>
<lb n="9459"/><span>agus a mhaslaig go mór iad.  A chasadar abhaile fé náire.</span></p>
<lb n="9460"/>
<lb n="9461"/><p><span>8.  Ar chlos an scéil sin do Dháibhí, a ghlac sé ana-fhearg agus do</span>
<lb n="9462"/><span>fhógair gan stad cogadh ar chlainn Ammon.  A bhailíodar sion a náisiún</span>
<lb n="9463"/><span>go léir agus a ghlacadar ar phá dá fhichid míle do mharc-shlua, seacht</span>
<lb n="9464"/><span>céad carraí iara<i>nn cogaig, agus chúig míle déag agus dathad coisí</span>
<lb n="9465"/><span>259 uadh rí na Syria.</span></p>
<lb n="9466"/>
<lb n="9467"/><p><span>A thug Dáibhí agus a arm comhrac dhóibh, a bhris agus a bhuaig</span>
<lb n="9468"/><span>ortha, agus ar feag na bliana a thug ár agus lot ar a ndútha go léir.</span>
<lb n="9469"/><span>An deire an arraig a bhí chuige, a chur sé fórsaí le Joab, a gh<e>neráil,</span>
<lb n="9470"/><span>chun Rabba, cathair cinn-ríochta chlainne Ammon.  A chur Joab</span>
<lb n="9471"/><span>siege lé, agus a bhí sé ar phointe í a thógain.</span></p>
<lb n="9472"/>
<lb n="9473"/><p><span>9.  Dúthaig bhr<oth>allach as ea dútha an phobail Abhra, agus in</span>
<lb n="9474"/><span>ionad cinn ard agus pointeál<th>a a bheith ar na tithe, as cinn leibhéal-</span>
<lb n="9475"/><span>tha a bhíonn ortha.  Agus insan aimsir bhrothallach ithid daoine bia,</span>
<lb n="9476"/><span>codlaíd agus siúlaíd ortha, oir bíonn ráil mór dtíompall ortha.  Lá na</span>
<lb n="9477"/><span>raibh Dáibhí ag siúl ar bharra a pháláis, a chonairc bean dá ní féin ar</span>
<lb n="9478"/><span>bharra a tí ar an dtaobh thall don tsráid.  Bean ana-bhreá thar barr</span>
<lb n="9479"/><span>a budh ea í.  A ghlac sé ana-dhúil inte, agus a chiontaig lé.  I mbeagán</span>
<lb n="9480"/><span>aimsire a chur sí scéala chuige go raibh sí trom uaig, agus dá bhfaighfí</span>
<lb n="9481"/><span>an gnóth sion amach airthe a chuirfí chun báis í, oir budh bhean phósta í.</span>
<lb n="9482"/><span>Urias a b'ainm dá fear.  A bhí sé ina chaptaín i bhfochair Joab insan</span>
<lb n="9483"/><span>arm a bhí ag cur siege le cathair Rabba.  Agus adúirt sí le Dáibhí gur</span>
<lb n="9484"/><span>cheart féachain in am chun an gnóth chun ná faighfí amach ortha é.</span>
<lb n="9485"/><span>Le linn sion a thánaig teachtaire chuige uadh Joab ag insin do dol ag</span>
<lb n="9486"/><span>triall air, go raibh sé ar phointe cathair Rabba a thógain, agus teacht</span>
<lb n="9487"/><span>chun go mbeach sé i láthair a tógain adonn ná tuitfeach an onóir sin</span>
<lb n="9488"/><span>chun Joab féin ach chun an rí.  A scríobhaig Dáibhí chuige ag rá leis</span>
<lb n="9489"/><span>captaín Urias a chur gan mhoill chuige, gur theastaig go mór uaig é a</span>
<lb n="9490"/><span>fhaicsin.  A thánaig go mear, a ghlac an rí go fáiltheach é, a chuir a lán</span>
<lb n="9491"/><span>ceisteanna chuige i dtaobh an chogaig, a chiomád chun suipéir é ina</span>
<lb n="9492"/><span>fhochair féin, a rin súgach é agus adúirt leis dol dá thig féin agus an</span>
<lb n="9493"/><span>oíche a chaitheamh i bhfochair a mhná, gur theastaig sólás agus suain-</span>
<lb n="9494"/><span>eas uaig adéis dua agus tuirse an chogaig.  Ach as amhla a chaith an</span>
<lb n="9495"/><span>fear calma an oíche i bhfochair gárdaí an rí ag faire tíompall na cúirte,</span>
<lb n="9496"/><span>agus níor thriall ar a thig ná ar a bhean.  A 'niseag sion don rí ar</span>
<lb n="9497"/><span>maidean.  A chur sé fios ar Urias agus a fhiafhraig de, "Canathaobh nár</span>
<lb n="9498"/><span>chuais abhaile?"  "Atá," arsan fear calma, "mo gheneráil Joab 260 agus</span>
<lb n="9499"/><span>arm an rí go aon oíche sínte ar an dtalamh, gan fuithin ná clúdach aca ach</span>
<lb n="9500"/><span>an spéir as a gcionn, ag fulan<g> dua agus tuirse an chogaig, agus cionas</span>
<lb n="9501"/><span>a gheobhainn-se iom' chroí dol chun mo thí agus sólás a ghlacadh i</span>
<lb n="9502"/><span>bhfochair mo mhná.  Dar mo láimh-se, a Rí, ní dhéanfad go brách a</span>
<lb n="9503"/><span>leithéid dho ghnóth meata."</span>
<lb n="9504"/></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="9505"/><p><span>10.  A chiomád an rí dhá lá eile é go oíche, a dhéanach súgach é agus</span>
<lb n="9506"/><span>adeireach <leis ?> dol abhaile chun a mhnaoi, ach ní raibh maith dho ann.</span>
<lb n="9507"/><span>A chaitheach Urias an oíche i bhfochair na saighdiúirí a bhíoch ag</span>
<lb n="9508"/><span>gardáil an rí.  A scaoil sé chun siúil é agus a thug litir dho chun Joab</span>
<lb n="9509"/><span>ag rá leis tabhairt fé an gcathair agus Urias a chur insa chuid budh</span>
<lb n="9510"/><span>chontabharthaí don ghleo, mar a raibh na fir budh threise, na saigh-</span>
<lb n="9511"/><span>diúirí eile a tharraint uaig agus é 'fhágan chun a mhairthe.</span></p>
<lb n="9512"/>
<lb n="9513"/><p><span>A rin Joab sion agus a maraíog an fear calma macánta Urias agus a</span>
<lb n="9514"/><span>ghlac an rí a bhean chuige féin.  Áfaig in aimhdheoin a ghlic<e>as go</span>
<lb n="9515"/><span>léir a leath an scéal amach, oir a bhí leanbh aici tamall ina dhiaigh sin.</span>
<lb n="9516"/><span>Agus a ghlac an phuiblíocht ana-scannal dá dhruim.  A chuir Dia an</span>
<lb n="9517"/><span>fhá<i>g Nathan chun Dáibhí agus adúirt sé leis, "A Rí, cad é do mheas ar</span>
<lb n="9518"/><span>an ghnóth so:  Atá ina leithéid seo do bhaile fear sa<i>bhir ag na bhfuilid</span>
<lb n="9519"/><span>a lán bath agus muilt ramhra.  Agus atá ina chónaí láimh leis fear bocht</span>
<lb n="9520"/><span>ag ná raibh ach aon chao<i>rín amháin a cheannaíog ina uan, a tógag</span>
<lb n="9521"/><span>ina pheata agus a bhíoch do ló agus do oíche i bhfochair a leanaí ag spórt</span>
<lb n="9522"/><span>agus ag cleasaíocht leo.  A thánaig stróinséir chun tí an fhir shaibhir</span>
<lb n="9523"/><span>agus in ionad molt nó damh a mharú dá chuid fhéin chun feoil a thabhairt</span>
<lb n="9524"/><span>dho, as amhla a sc<i>ub sé leis agus a mhairbh cao<i>rín an duine bhoicht.</span>
<lb n="9525"/><span>Cas as dóigh lead don bhfear sion?"  "A rin sé gníomh a chrochta," arsa</span>
<lb n="9526"/><span>an rí, agus caithfig sé cheithre chaoirí a thabhairt uaig in ionad an</span>
<lb n="9527"/><span>cheann a mhairbh sé."  "Más ea," arsa an fháig, "as tusa féin an fear a</span>
<lb n="9528"/><span>rin an gníomh sion agus as mar seo adeir an Tiarna Dia lead:  "Do</span>
<lb n="9529"/><span>thógas i láimh thu agus a rinneas rí díot as cionn mo phob<a>il fhéin;</span>
<lb n="9530"/><span>a thugas saibhreas, mná agus leanaí, ór airgead agus ullamhaitheas</span>
<lb n="9531"/><span>dhoit, agus más beag lead iad sion a bhéarfaig mé a sheacht oiread</span>
<lb n="9532"/><span>doit.  Canathaobh 261 mar sin, gur rinnis an gníomh mallaithe seo</span>
<lb n="9533"/><span>agus mise ag féachain ort?  A mhar<a>ís Urias le claíomh chlainne</span>
<lb n="9534"/><span>Ammon agus a ghlacais a bhean mar mhnaoi chúghad féin.  Ar an abhar</span>
<lb n="9535"/><span>sion ní scarfaig claíomh lead' shliucht go brách: corróig mise díolthas</span>
<lb n="9536"/><span>suas id' chuinnibh uadh do thig fhéin; tógfaig ceann dod' chlainn mhac</span>
<lb n="9537"/><span>do mhná fhéin agus ciontóig leo go poiblí as comhair solas na gréine.</span>
<lb n="9538"/><span>A rinnis an droch-bheart úd go príobháideach agus i gan fhios, áfaig</span>
<lb n="9539"/><span>déanfaig mise é a agairt ort go poiblí as comhair an tsaoil mhór</span>
<lb n="9540"/><span>go léir.</span></p>
<lb n="9541"/>
<lb n="9542"/><p><span>2 Reg.12:13.  11.  Adúirt an rí, "Ó, a pheacaíos go trom, go ana-</span>
<lb n="9543"/><span>throm i gcuinnibh Dé."  "Más ea," arsa an fháig, "a</span>
<lb n="9544"/><span>mhaith Dia cuir do pheaca dhoit.  Áfaig bainfig sé díolthas doit dá</span>
<lb n="9545"/><span>dhruim agus cólíonfaig sé go aon phíonós a bhagair sé ort.  Agus mar</span>
<lb n="9546"/><span>chomhartha air sin, bíoch fhios agad go bhfaighig an leanbh atá agad</span>
<lb n="9547"/><span>leis an mhnaoi úd bás in ach<o>maireacht."  An oíche chéanna sion a</span>
<lb n="9548"/><span>bualag an leanbh breoite agus a fuair sé bás i gcionn seachtaine.  Agus</span>
<lb n="9549"/><span>ar an bhfeag sion níor ith an rí blúire bíg, níor shín ar leabaig ach do fhan</span>
<lb n="9550"/><span>sínte ar a bhéal agus ar a aghaidh anuas ar an dtalamh, ag guí Dé</span>
<lb n="9551"/><span>maitheamh dhó agus an leanbh a spáráil.  Áfaig an tráth a 'niseag dho</span>
<lb n="9552"/><span>go raibh an leanbh marbh, a éirig sé suas, a nig agus a ghlan é fhéin</span>
<lb n="9553"/><span>agus a chaith bia.  Adúradar na seibhísig leis, "Cad é seo a rinnis? -</span>
<lb n="9554"/><span>an fhaid agus a bhí an leanbh ina bheathaig ní chaithfeá biá ná deoch,</span></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="9555"/><p><span>ach ag gol agus ag ochlán do ló agus do oíche, agus anis an uair atá sé</span>
<lb n="9556"/><span>marbh ní shileann tú deoir agus déanann tú go sóch."  "Féach," ar sé,</span>
<lb n="9557"/><span>"an fhaid agus a bhí anál na beatha insa leanbh a ghuileas agus a dhein-</span>
<lb n="9558"/><span>eas troscadh agus urnaithe, oir adúirt liom fhéin b'fhéidir go n-éisteoch</span>
<lb n="9559"/><span>Dia liom agus go bhfágach sé an leanbh agam.  Ach anis uadh budh</span>
<lb n="9560"/><span>thoil leis é a bhreith uaim canathaobh go gcráfainn mé féin a thuille</span>
<lb n="9561"/><span>mar gheall air.  Ní thabharfaig mo throscadh ná mo dheora thar n-ais</span>
<lb n="9562"/><span>chúgham uadh an uaig é, ach luath<f>aid siad an bás chúghamsa."</span></p>
<lb n="9563"/>
<lb n="9564"/><p><span>Agus hen é an chéad phíonós a chuir Dia ar an rí sion mar gheall ar</span>
<lb n="9565"/><span>a pheacadh trom.  Agus a chuir sé píonóis ní budh thruime ná sion</span>
<lb n="9566"/><span>air mar gheall ar an droch-bheart céanna sion, mar a 'neosad ina dhiaigh</span>
<lb n="9567"/><span>seo dhíbh.</span></p>
<lb n="9568"/>
<lb n="9569"/><p><span>12.  Anis cad as ceart dhúinn a tharr<a>int as 262 na nithe <seo ?></span>
<lb n="9570"/><span>cad a chuirid siad i gcéille dhúinn?  As an bás obann a imreag ar óga ná</span>
<lb n="9571"/><span>rin do chuir ach a láimh a shíneadh amach chun an Airc a chiomád suas,</span>
<lb n="9572"/><span>tuigimíd gur ró-chontabhar<th>ach an gnóth dhúinn a bheith ró-dhána</span>
<lb n="9573"/><span>ar nithe naofa, iomarca cuidreamh a dhéanamh leo.  Ní raibh an fear</span>
<lb n="9574"/><span>sion ina shagart agus ní raibh sé ceadaithe do aoinne eile ach do shagart</span>
<lb n="9575"/><span>baint leis an A<i>rc.  As fíor ná raibh inte ach an dá chlár cloiche ar nar</span>
<lb n="9576"/><span>scríobhaig Dia lena láimh féin na deich n-athanta, ach déise sin a bhí</span>
<lb n="9577"/><span>sé coiscithe ar aoinne eile i bpobal Dé baint lé muna mbeach sé ina</span>
<lb n="9578"/><span>shagart.  Tuigimís as sion cad é chón glan agus chón naofa agus budh</span>
<lb n="9579"/><span>cheart dhúinn a bheith an tráth a chuirimíd chun an noí as naofa ar</span>
<lb n="9580"/><span>bith, corp ár dTiarna, a ghlacadh isteach inár gcroíocha.  Le sceoin</span>
<lb n="9581"/><span>agus le heagla as ceart dhúinn a rá, amhail adúirt Dáibhí, "Cé é ar aon</span>
<lb n="9582"/><span>chor mise, go leofainn Tiar<n>a an uile naofacht a ghlacadh isteach fé</span>
<lb n="9583"/><span>mhúraibh mo chroí."  Chón minic, mar sin, agus a chuirimíd chun an</span>
<lb n="9584"/><span>gnóth ard-bheannaithe seo a dhéanamh, loirgimís uadh chroí ar Dhia</span>
<lb n="9585"/><span>grása a thabhairt dhúinn chun é a dhéanamh mar as cóir, oir as bás</span>
<lb n="9586"/><span>anama dhúinn é a dhéanamh go tuath<a>lach nó go olc.</span></p>
<lb n="9587"/>
<lb n="9588"/><p><span>13.  An tarna ní atá againn le tabhairt fá ndeara as ea gur ró-</span>
<lb n="9589"/><span>dhiomáisteach dhúinn tarcuisne a thabhairt do aoinne, nó dímheas a</span>
<lb n="9590"/><span>bheith againn air, go spisialtha i dtaobh aon dúthracht neamh-</span>
<lb n="9591"/><span>ghnáthach a thiospán<f>ach sé i seirbhís Dé.  A bhí beag-mheas ag iníon</span>
<lb n="9592"/><span>Rí Saul ar a fear, i dtaobh gur rin sé é féin do umhladh chón mór sion</span>
<lb n="9593"/><span>agus a bheith a' rince agus <ag> seinn<t> ceoil roimh an Airc, agus do</span>
<lb n="9594"/><span>agair Dia sion airthe le n-í a ghearradh amach uadh aon <t>sliucht a</span>
<lb n="9595"/><span>bheith aici.  Oir níor mhaith leis, arsa Naomh Ambrós, go mbeach</span>
<lb n="9596"/><span>sliucht na mná uaibhrig úd i seilbh na ríochta ar eagla go mbeidís</span>
<lb n="9597"/><span>uaibhreach ar a nós súd.  Áfai<g> an circumstaint atá againn le tabhairt</span>
<lb n="9598"/><span>fá ndeara go maith agus go dian-mhaith as é seo: nách féidir dhúinn a</span>
<lb n="9599"/><span>bheith ró-mhór ar ár ngarda i <g>cuinnibh ócáid an pheaca, as é sin aon</span>
<lb n="9600"/><span>ní, aon phearsa nó aon chuideachta a tharraiceoch sinn chun peaca a</span>
<lb n="9601"/><span>dhéanamh.  Atá sé ráite, agus as fíor é, "nach lú an fhrí ná máthair an</span>
<lb n="9602"/><span>uilc."  Agus a fuair Dáibhí amach, chun a chostais dóite, gur ró-263</span>
<lb n="9603"/><span>fhíor sion.  A tharraig aon fhéachain amháin neamh-thua<i>rimeach a</span></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="9604"/><p><span>thug sé ar bhainineach é chun adhaltharnas agus murder a dhéanamh,</span>
<lb n="9605"/><span>agus dá dhruim a tarraigeag isteach é in ainnisí troma a ghuill air an</span>
<lb n="9606"/><span>fha<i>d as do mhair sé, agus ná fuair sé é fhéin a tharraint asta go uair</span>
<lb n="9607"/><span>a bháis.</span></p>
<lb n="9608"/>
<lb n="9609"/><p><span>Anis ní naofa thusa, mise ná aoinne eile againn ná an rí comhachtach</span>
<lb n="9610"/><span>so.  Fear a budh <ea> é a bhí chón lán sion do bheannathacht go ndeir</span>
<lb n="9611"/><span>an Scriptiúir "gur dhuine é a bhí do réir chroí Dé féin."  A toghag é do</span>
<lb n="9612"/><span>aon ghnóth chun go mbeach Slánathóir an domhain ar a shliucht.</span>
<lb n="9613"/><span>Ina óige a chomhraic sé le leoin agus le béir alltha, a threascair agus</span>
<lb n="9614"/><span>a mhairbh iad, agus a bhuaig ar agus a mhairbh an tréan-athach</span>
<lb n="9615"/><span>Goliath.  Agus adéise sin a leagag agus threascrag go mairtheach é</span>
<lb n="9616"/><span>féin.  Le aon <t>súil-fhéachain amháin cinniúnach a baineag beatha na</span>
<lb n="9617"/><span><n>grás as a anam agus a tugag bás síoraí airthe, agus a bheach sé</span>
<lb n="9618"/><span>damanta go deo muna mbeach gur fhéach Dia tré mhéid a mhór-</span>
<lb n="9619"/><span>thrócaire air.  Tiospánann sion gur ceart dhúinne a bheith do shíor</span>
<lb n="9620"/><span>agus do ghnáth ag faire orainn féin, agus an t-anachain a sheachnadh.</span>
<lb n="9621"/><span>"Oir an duine," arsa an Spirid Naomh, "a ghránn an t-anachain, millfear</span>
<lb n="9622"/><span>inte é."</span>
<lb n="9623"/>
<pb n="213"/></p>
<lb n="9624"/>
<lb n="9625"/><p><span>XLI.  DEATH OF AM<N>ON, ABSASLOM, Etc.</span></p>
<lb n="9626"/>
<lb n="9627"/><p><span>1.  Cé gur mhaith Dia do Rí Dáibhí, mar a 'niseas dhíbh im' theagasc</span>
<lb n="9628"/><span>dhéanach, an peaca mór dúbaltha úd a rin sé tré a adhaltharnas a</span>
<lb n="9629"/><span>dhéanamh le bean Urias, agus an fear calma úd a mharú le claíomh</span>
<lb n="9630"/><span>clainne Ammon, níor mhaith sé dho ar aon chor an píonós saoltha a</span>
<lb n="9631"/><span>bhagair sé a imirt air mar gheall ar na droch-bhearta úd, ach a chuir sé i</span>
<lb n="9632"/><span>bhfórsa gan mhoill iad.  In aimhdheoin a throscadh, a urnaithe agus a</span>
<lb n="9633"/><span>dheora, a fuair an leanbh a bhí aige leis an mbean úd bás.  Ach níor</span>
<lb n="9634"/><span>thábhacht ar aon chor an buille sin a bualag air seochas na píonóis eile</span>
<lb n="9635"/><span>a chur Dia chuige.</span></p>
<lb n="9636"/>
<lb n="9637"/><p><span>2 Reg.13-15.  2.  An chéad cheann díobh sion a budh ea gur thit an</span>
<lb n="9638"/><span>mac budh shine a bhí aige - Am<n>on - <i> ngrá lena</span>
<lb n="9639"/><span>dhearbhshúir Thamar, óig-bhean ana-álainn, agus a rin sé éigean</span>
<lb n="9640"/><span>airthe.  A chorraig an droch-bheart sion suas fearg a dhearbhráthar</span>
<lb n="9641"/><span>Absalom, agus adéis a bheith ag fitheamh ar feag dhá bhlian a fuair sé</span>
<lb n="9642"/><span>cae air agus a mhairbh sé Am<n>on agus iad ag caitheamh feásta i</span>
<lb n="9643"/><span>bhfochair a chéile.  264  Adéis a dhéanta a theith sé leis fhéin go dútha</span>
<lb n="9644"/><span>na bhPhilistíneach agus a bhí ann ar feag trí bliana.  I gceann na</span>
<lb n="9645"/><span>aimsire sin a fua<i>r sé párdún uadhna athair agus a chas sé abhaile.</span>
<lb n="9646"/><span>Agus as ró-olc an cúiteamh a rin sé lena athair.  A chuir romhór dhos na</span>
<lb n="9647"/><span>uaislí leis insa ghnóth mínádúrtha mallaithe sin, agus a chaith an rí</span>
<lb n="9648"/><span>bocht caite críonna teitheadh, ceann-cos-nochtaithe lena anam uadh an</span>
<lb n="9649"/><span>gcathair.  Agus níor ghaibh leis, chun cuideachta ná cosaint a dhéanamh</span>
<lb n="9650"/><span>dho, ach cheithre chéad saighdiúirí a ghlac trua dho.</span></p>
<lb n="9651"/>
<lb n="9652"/><p><span>2 Reg.16.  3.  Ar theitheadh dho, agus é ag <g>ol, a chonairc bráthair</span>
<lb n="9653"/><span>dho Rí Saul, nar budh ainm Semei dho, é, agus a chrom</span>
<lb n="9654"/><span>ar é a spídiú agus a' tabhairt mallachtaí dho agus ar chaitheamh clocha</span>
<lb n="9655"/><span>leis, ag rá, "Teith lead fhéin, a mhallathóir, a mhurderéir, a bhithiúnaig,</span>
<lb n="9656"/><span>a ghlac an ríocht chúghad féin in ionad Rí Saul.  Atá Dia ag tabhairt</span>
<lb n="9657"/><span>dhoit an díol a thuillis i dtaobh gach olc agus éagóir a rinnis air."</span>
<lb n="9658"/><span>Adúirt ceann dhos na saighdiúirí a bhí i bhfochair an rí, "Rachaig mé</span>
<lb n="9659"/><span>agus scoithfig mé an ceann don rascal seo:  canathaobh go leofach a</span>
<lb n="9660"/><span>leithéid do mhadra bréan lofa a bheith ag tabhairt spíde tarcuisne agus</span>
<lb n="9661"/><span>mallachtaí do ár rí?"  "Féach," arsa Dáibhí, "atá mo mhac fhéin a'</span>
<lb n="9662"/><span>lorg mo mhairthe agus ní ionadh go dtabharfach gaol Rí Saul spíde</span>
<lb n="9663"/><span>agus mallacht dhom.  Le leonú Dé agus lena lán-chead atá sé dá dhéan-</span>
<lb n="9664"/><span>amh sion.  Lig dho a bheith ag mallachtóireacht orm: b'fhéidir go</span>
<lb n="9665"/><span>n-iontóch Dia a mhallacht i mbeannacht agus go bhfaicinn arís le áthas</span>
<lb n="9666"/><span>an chathair seo atáim anis ag fágain fé bhrón, agus go gcasach sé airís</span>
<lb n="9667"/><span>mé airthe fé mheidhir agus go gcúiteoch sé liom an tarcuisne atáim anis</span></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="9668"/><p><span>ag fáil gan chúis.  Déanach liom mar a chíonn sé oiriúnach: más maith</span>
<lb n="9669"/><span>leis mo ríocht agus mo bheatha a bhain<t> díom atá fáilthe roimhe sion</span>
<lb n="9670"/><span>a dhéanamh.  Ní déarfadsa focal ina chuinnibh."  A theith sé féin agus a</span>
<lb n="9671"/><span>shaighdiúirí agus do fhanadar go tráthnóna insa bhfásach.</span></p>
<lb n="9672"/>
<lb n="9673"/><p><span>2 Reg.16:15.  4.  A ghaibh Absalom agus a mhui<n>tir isteach don</span>
<lb n="9674"/><span>chathair agus a ghlac locht na cathrach iad le fáilthe</span>
<lb n="9675"/><span>mhór.  Agus a tháinig chuige beirt do príomh-chomha<i>rlig a athar,</span>
<lb n="9676"/><span>Achitophel agus Chusai a n-ainm.  Ní raibh fear lena linn 265 budh</span>
<lb n="9677"/><span>fhearr comhairle agus budh ghlice ná Achitophel: a bhí a chomhairle</span>
<lb n="9678"/><span>chón cruinn sion go ndeir an Scriptiúir gur mar a chéile í agus comhairle</span>
<lb n="9679"/><span>uadh a<i>ngeal Dé.  Agus as é a chur Absalom suas chun rebelúntacht</span>
<lb n="9680"/><span>a dhéanamh i gcuinnibh 'athar.  Fear macánta gan chor gan cham gan</span>
<lb n="9681"/><span>ghliocas a budh ea Chusai.</span></p>
<lb n="9682"/>
<lb n="9683"/><p><span>Adúirt Absalom, "Téimís i gcomhairle agus faicimís cad as cear<t></span>
<lb n="9684"/><span>dhúinn a dhéanamh."  "Más ea," arsa Achitophel, "an chéad ghnóth atá</span>
<lb n="9685"/><span>agad le déanamh as ea dol isteach go pálás do athar agus ciontaig leis</span>
<lb n="9686"/><span>na deich mná do fhág sé ag ciomád a pháláis.  Oir an uair a chloisfig an</span>
<lb n="9687"/><span>náisiún go léir gur rinnis a leithéid do ghnóth ar do athair tuigfid siad</span>
<lb n="9688"/><span>nách féidir go brách aon tsíocháin a dhéanamh eadraibh, agus geobhaid</span>
<lb n="9689"/><span>siad leadsa go fonnmhar."  A chuireag an droch-ghnóth sion i ngníomh</span>
<lb n="9690"/><span>agus ansion adúirt Achitophel, "glacfad chúgham dhá mhíle déag</span>
<lb n="9691"/><span>saighdiúirí agus leanfad gan stad do athair.  Atá sé féin agus an dorn</span>
<lb n="9692"/><span>fear atá ina fhochair anshocair tuirseach tnáite lag, gan bhrí gan</span>
<lb n="9693"/><span>chroí gan neart.  Teithfig siad uaig: fágfaig ina aonar é.  Tiucfad-sa air;</span>
<lb n="9694"/><span>maróigh mé é.  Níl uaitse ach a bhás, agus an tráth as marbh é as leadsa</span>
<lb n="9695"/><span>an ríocht gan cheist gan chontráil."</span></p>
<lb n="9696"/>
<lb n="9697"/><p><span>5.  A thaithnig a chomhairle le Absalom agus leis na prionsaí agus a</span>
<lb n="9698"/><span>mholadar í a chur i ngníomh.  Ach adúirt Absalom le Chusai, "As seana-</span>
<lb n="9699"/><span>chomha<i>rleach lem' athair thusa, a Chusai, agus cad é do mheas ar</span>
<lb n="9700"/><span>chomhairle Achitophel?"  "Níor thug sé riamh comhairle bainiscionn</span>
<lb n="9701"/><span>uaig go dtí anis," arsa Chusai.  "Áfaig as comhairle gan chiall an</span>
<lb n="9702"/><span>chomhairle a thug sé do láthair.  Atá fhios agadsa, agus ag an náisiún</span>
<lb n="9703"/><span>go léir, gur fear cogaig uadhna óige do athair agus gur feara lán-déanta</span>
<lb n="9704"/><span>ar chogaig agus ar chomhraic na feara atá ina fhochair: nár fhágadar</span>
<lb n="9705"/><span>gleo riamh gan bhua; gur mar a chéile nó leon buile go aon duine díobh.</span>
<lb n="9706"/><span>Agus atáid anis lán do fheirg, do ráig agus do chuthach, insa chás sion</span>
<lb n="9707"/><span>go gcomhracóch go aon fhear díobh gan scáth 266 gan eagla le céad</span>
<lb n="9708"/><span>fear.  As a chionn sion, as fear ana-ghlic do athair, agus in ionad fanúin</span>
<lb n="9709"/><span>ar an machaire réig as amhla atá sé féin agus a mhuintir i bhfolach i</span>
<lb n="9710"/><span>gcoill nó i ndaingean éigin sléibhe; agus má thugann do dhaoine-se</span>
<lb n="9711"/><span>fútha, marófar cuid aca, leathfaig an scéal amach agus déarfar gur</span>
<lb n="9712"/><span>maraíog a' seó do mhuintir Absalom leis an seana-rí agus lena shaigh-</span>
<lb n="9713"/><span>diúirí; tiucfaig lag-charráiste ar do dhaoine-se agus caillfid na feara as</span>
<lb n="9714"/><span>crógha agad a misneach.  Oir atá fhios ag an domhan go léir gur gaiscíoch</span>
<lb n="9715"/><span>tréan do athair-se agus gur plúr agus scoth na ngaiscíoch na tréin-fhir</span>
<lb n="9716"/><span>atá in<a> fhochair.  Ach as í seo mo chomhairle-se: cnósaímís chúghad</span></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="9717"/><p><span>a bhfuil do fheara i bhfaid agus i leithead na dútha so - na céadtha agus</span>
<lb n="9718"/><span>na céadtha míle - tiucfam tíompall do athar agus an dorn fear atá aige</span>
<lb n="9719"/><span>agus scuabfam go aon duine díobh do aghaidh na talún.  Hen í mo</span>
<lb n="9720"/><span>chomhairle-se dhíobh."</span></p>
<lb n="9721"/>
<lb n="9722"/><p><span>2 Reg.17:14.  6.  A mholadar agus adúradar gur budh fhearr an</span>
<lb n="9723"/><span>chomhairle í ná comhairle Achitophel.  An uair a</span>
<lb n="9724"/><span>chonairc sé sion nár glacag an chomhairle a imig sé abhaile agus le neart</span>
<lb n="9725"/><span>cráiteacht a chroch sé é féin.  A chur Chusai i gan fhios <scéala ?></span>
<lb n="9726"/><span>chun Dáibhí ag rá, má budh mhaith leis a bheith beo gan fanúin an oíche</span>
<lb n="9727"/><span>sin i réiteacht an fhásaig, ach dol leis fhéin agus a chuideachta gan</span>
<lb n="9728"/><span>mhoill trasna na abhann chun na cnuic a bhí leastall de.  A rin sé an</span>
<lb n="9729"/><span>gnóth sion agus a shocraig a champa i gcoill daingean.  A bhí trí</span>
<lb n="9730"/><span>feirmeoirí saibhir insa chomharsanacht sin, agus an tráth a chualadar</span>
<lb n="9731"/><span>go raibh an rí agus a shaighdiúirí insa choill a thugadar éadaí chun</span>
<lb n="9732"/><span>cábáin, daimh, muilt reamhra, arán agus bia raidhsiúil chúghtha.</span>
<lb n="9733"/><span>Oir a cheapadar, agus sion i gceart, go raibh gá aca leis na nithe sin.</span></p>
<lb n="9734"/>
<lb n="9735"/><p><span>2 Reg.18.  7.  A thánaig Absalom le arm ana-mhór agus rin sé</span>
<lb n="9736"/><span>surrounding ar a' gcoill agus a thug sé féna athair agus a</span>
<lb n="9737"/><span>dhorn fear.  A mheas an rí dhol leo insa chath, ach ní ligfeach a</span>
<lb n="9738"/><span>chaptaíní dho sin a dhéanamh, ag rá, as thusa amháin atá uatha,</span>
<lb n="9739"/><span>chun tú a mhairthe.  Budh shocharúla dhóibh thusa a thitim ná deich</span>
<lb n="9740"/><span>míle do ár sórd.  Fan mar atá agad: as cuma 267 sinne a thitim nó</span>
<lb n="9741"/><span>gan titim, ach go mbeir-se sábháltha."  "Déantar mar as toil le Dia,"</span>
<lb n="9742"/><span>arsa Dáibhí, ach sábhálaig dhom mo mhac Absalom."</span></p>
<lb n="9743"/>
<lb n="9744"/><p><span>A thugadar féna chéile insa choill.  A buag agus a briseag ar arm</span>
<lb n="9745"/><span>Absalom.  A theith sé leis fhéin tríd an gcoill, agus ar theitheadh dho a</span>
<lb n="9746"/><span>rug a chapall fé chrann dairí é.  A bhí ceann gruaige ana-fhada air agus</span>
<lb n="9747"/><span>a chuaig a ghruaig i ndaingean i ngéagaibh an chrainn.  A imig an capall</span>
<lb n="9748"/><span>uaig agus do fhág ag crochadh é gofa insa chrann.  A chonairc ceann</span>
<lb n="9749"/><span>dhos na saighdiúirí a bhain leis an rí ag crochadh é agus do 'nis do</span>
<lb n="9750"/><span>Joab, generáil Dháibhí, go raibh Absalom ag crochadh mar sin.  "Cana-</span>
<lb n="9751"/><span>thaobh," arsa Joab, "nár mharaís é, agus dá ndéanfá a thabharfainn-se</span>
<lb n="9752"/><span>deich púint dhoit agus a dhéanfainn captaín díot?"  "Dá dtabharfá</span>
<lb n="9753"/><span>míle púnt iom' dhorn dhom," arsa an saighdiúir, "ní mharóinn é.  Oir i</span>
<lb n="9754"/><span>gclos dhom' chluasaibh fhéin agus do chluasaibh an airm go léir, do</span>
<lb n="9755"/><span>ordaig an rí dhoitse agus dhos na oifigí eile, Absalom a spáráil."</span>
<lb n="9756"/><span>"Tiospáin dhom cá bhfuil sé," arsa Joab.  A thiospáin, agus a sháthaig</span>
<lb n="9757"/><span>Joab a shleagh fó thrí tréna chroí agus bhain an t-anam as.</span></p>
<lb n="9758"/>
<lb n="9759"/><p><span>A mhairbh saighdiúirí an rí fiche míle do shaighdiúirí Absalom insa</span>
<lb n="9760"/><span>chath sin, agus uadh bhí se sion marbh níor mhaith le Joab a thuille</span>
<lb n="9761"/><span>fola a dhortadh.  Ar an abhar sion a ghlaoig sé a shaighdiúirí thar n-ais</span>
<lb n="9762"/><span>agus ní<or> lig dhóibh an fhogha a leanúin a thuille ar dhram Absalom.</span>
<lb n="9763"/><span>A thógadar e sion anuas don chrann, a chuireadar i bpoll ndoimhin é</span>
<lb n="9764"/><span>agus a thógadar leacht mór ard os a chionn.  Agus hen é an deire</span>
<lb n="9765"/><span>mífhortúnach a imig ar an mac mallaithe mínádúrtha úd.</span>
<lb n="9766"/></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="9767"/><p><span>2 Reg.18:13 - 19:8.  8.  An uair a 'niseag a bhás don rí a chrom sé ar</span>
<lb n="9768"/><span>ghol agus ar lógóireacht, ag rá, "Ó mo mhac</span>
<lb n="9769"/><span>Absalom!  Ó mo mhac Absalom!  As trua gan mise a bheith marbh id'</span>
<lb n="9770"/><span>ionadsa.  Ó cé thabharfaig dom id' bheathaig thu."  An uair a chualaig</span>
<lb n="9771"/><span>Joab an gnóth sion a thriall sé ar an rí agus adúirt go searbh leis,</span>
<lb n="9772"/><span>"A thugais náire agus masla inniubh dhoit' thaoisig agus dhoit' shaigh-</span>
<lb n="9773"/><span>diúirí a shábháil le contabhairt a n-anama thusa, do chlainn agus do</span>
<lb n="9774"/><span>mhuintir uadh bhás.  Gránn <tú> an dram do fhua<tha>nn tú agus</span>
<lb n="9775"/><span>fuathann tú 268 an dram a ghránn thu.  A chím go glan dá ndéanfaí</span>
<lb n="9776"/><span>do thaoisig, do shaighdiúirí agus do sheirbhísig go léir a mharú ná</span>
<lb n="9777"/><span>guillfeach a n-ochlán ort: gurb amhla a bheach áthas ort i dtaobh a</span>
<lb n="9778"/><span>mbás dá mbeach do mhac mallaithe Absalom - duine a loirg do chuid</span>
<lb n="9779"/><span>fola - ina bheathaig.  Ar an abhar sion, scuir doit' chaoi, éirig agus</span>
<lb n="9780"/><span>tiospáin thu féin doit' shaighdiúirí, agus muna ndéanfair as measa agus</span>
<lb n="9781"/><span>as crua an cás a imeoig ort ná ar imig uadh rugag thu.  Ní bheig duine</span>
<lb n="9782"/><span>ná daonnaí i d'fhochair ar maidean."</span></p>
<lb n="9783"/>
<lb n="9784"/><p><span>A rin an rí amhla adúrag leis: a thiospáin é fhéin dhos na saighdiúirí</span>
<lb n="9785"/><span>agus a ghaibh buíochas leo i dtaobh gur throideadar go fearúil ar a shon.</span></p>
<lb n="9786"/>
<lb n="9787"/><p><span>2 Reg.19: 9-23.  9.  Do fhan an rí insa dútha sion sealad aimsire,</span>
<lb n="9788"/><span>agus a thánadar fir a threibh fhéin, treibh Juda, ag</span>
<lb n="9789"/><span>tabhairt cuireadh dho filleadh chun a chathair fhéin, cathair Jerusalem.</span>
<lb n="9790"/><span>Agus a th<i>únlacadar é thar abhainn Jordan.  Ar a dhol trasna na</span>
<lb n="9791"/><span>abhann, a thánaig chuige Semei, an fear úd a bhí ag caitheamh cloch</span>
<lb n="9792"/><span>leis agus ag mallachtóireacht air an tráth a bhí sé ag teitheadh lena</span>
<lb n="9793"/><span>anam uadh an gcathair, agus adúirt sé go umhal, "Ná cuimhnig, a Rí,</span>
<lb n="9794"/><span>agus ná cuir lead' chroí an peaca a rinneas id' chuinnibh.  Oir guilleann</span>
<lb n="9795"/><span>sé ró-mhór oram.  Ar an abhar sion a thánaig mé inniubh ag lorg</span>
<lb n="9796"/><span>maithiúnas ort, agus a thugas míle fear dom' chine agus dom' threibh</span>
<lb n="9797"/><span>fhéin ag fáilthiú romhad.  Tabhair, ar an abhar sion, mo phardún dhom."</span>
<lb n="9798"/><span>Adúirt ceann do chaptaíní an rí, "An féidir go maithfear don mhéirleach</span>
<lb n="9799"/><span>so i dtaobh a bhriathra bhreá mhilis bhréagach?  As ceart bás a imirt</span>
<lb n="9800"/><span>air."  "Ní cuirfear aoinne chun báis insa lá so," arsa an rí, "mar gheall</span>
<lb n="9801"/><span>ar aon chuir a rin sé riamh im' chuinnibh-se.  Oir measaim gur inniubh</span>
<lb n="9802"/><span>a dearnag rí díom as cionn phobal Dé."  A thug an rí a phardún do.</span></p>
<lb n="9803"/>
<lb n="9804"/><p><span>2 Reg.19:41 - 20:22.  10.  A thánaig ansion na fir a bhain leis an</span>
<lb n="9805"/><span>deich treibh eile don phobal, agus adúradar</span>
<lb n="9806"/><span>le fearaibh threibh Juda, "Canathaobh nar thugabhair ár rí mar seo</span>
<lb n="9807"/><span>go príobhá<i>deach libh abhaile gan scéala a chur chúghainne adonn go</span>
<lb n="9808"/><span>dtiucfaimís dá th<i>únlacan agus é a bhreith abhaile go onórach?"</span>
<lb n="9809"/><span>"Atá," ar siad 269 sion, "do bhrí gur cnámh do ár gcnáimh agus feoil</span>
<lb n="9810"/><span>do ár bhfeoil an rí; as do ár dtreibh féin é; níl pá ná tuarastal againn le</span>
<lb n="9811"/><span>fáil uaig.  A thánamair le neart grá dho chun é a bhreith abhaile."</span>
<lb n="9812"/><span>A thógadar na daoine eile an chaint sion go olc ar fhearaibh Juda, agus</span>
<lb n="9813"/><span>adúradar, "As mó sinne deich n-uaire ná sibhse, agus as treise deich</span>
<lb n="9814"/><span>n-uaire ár dteideal chun an rí ná bhúr dteideal-sa.  Dá réir sin as mór an</span>
<lb n="9815"/><span>éagóir a rineabhair orainn nár chuireabhair scéala chughainn chun</span>
<lb n="9816"/><span>teacht agus an rí a bhreith abhaile."  An fhaid agus a bhíodar mar seo</span></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="9817"/><p><span>ag c<o>íoscar lena chéile a ránaig go raibh <ann ?> droch-dhuine do</span>
<lb n="9818"/><span>threibh Benjamin, nar budh ainm do Seba.  A sheinn sé trúmpa agus</span>
<lb n="9819"/><span>adúirt leis na fearaibh eile, "Gluaisig go léir abhaile; níl páirt ná teideal</span>
<lb n="9820"/><span>againn feasta insa rí seo.  Togh<ai>mís rí eile dhúinn fhéin agus fágaimís</span>
<lb n="9821"/><span>é seo ag treibh Juda uadh as maith leo é a bheith aca."  A scaradar go léir</span>
<lb n="9822"/><span>leis an rí agus a leanadar Seba.  A chuir sé fé i gcathair Abel agus</span>
<lb n="9823"/><span>a chnósaig arm iomadúil láidir chuige.  A rugadar fir Juda an rí leo go</span>
<lb n="9824"/><span>cathair Jerusalem agus a chur sé Joab agus na saighdiúirí a b'fhearr a</span>
<lb n="9825"/><span>bhí aige chun comhracadh i gcuinnibh Seba.  A chuireadar siege leis</span>
<lb n="9826"/><span>an gcathair agus a bhíodar ar phointe í a thógain.  A bhí bean chiall-</span>
<lb n="9827"/><span>mhar insa chathair; a sheasaimh sí ar bharra an fhalla; a ghlaoig sí ar</span>
<lb n="9828"/><span>Joab agus adúirt leis, "Canathaobh na bhfuileann tú chun ár agus léir-</span>
<lb n="9829"/><span>scrios a thabhairt ar an gcathair seo agus ar na daoine atá inte?  Ná</span>
<lb n="9830"/><span>fuil fhios agad gurb í an chathair as seanda agus as onóraí insa ríocht í?"</span>
<lb n="9831"/><span>"Ní dhéanfad-sa díth ná díobháil di, ná do aoinne atá inte," arsa Joab,</span>
<lb n="9832"/><span>"má thugann sibh suas dhom Seba a rin rebelúntacht i gcuinnibh an rí."</span>
<lb n="9833"/><span>"Más ea," ar sise, "fan go fóill mar atá agad agus a bhéarfad-sa a cheann</span>
<lb n="9834"/><span>chúghad.  A imig sí agus a labhair go ciallmhar le locht an chathair.</span>
<lb n="9835"/><span>A scothadar an ceann do Seba agus a chaith anuas don fhalla chun</span>
<lb n="9836"/><span>Joab é.  A tharraig sé sion a arm gan stad uadh an gcathair, níor rin</span>
<lb n="9837"/><span>piuc díobhála agus a chas sé abhaile.</span></p>
<lb n="9838"/>
<lb n="9839"/><p><span>2 Reg.21: 1-14.  1. Tamall ina dhia<i>gh sion a thit dhá ghnóth</span>
<lb n="9840"/><span>amach a thiospánann go n-agrann Dia go minic ar</span>
<lb n="9841"/><span>náisiúin na peacaí a 270 dhéanaid na rithe nó na uacht<a>ráin a bhíonn</span>
<lb n="9842"/><span>ortha.  A thánaig gorta mhór ar dhútha an phobail Abhra ar feag trí</span>
<lb n="9843"/><span>bliana.  Agus a loirg Dáibhí ar Dhia a chur i gcéill dho cad é an fáth a</span>
<lb n="9844"/><span>bhí leis an gorta sion.  "Atá," arsa Dia, "do bhrí gur bhris Rí Saul an</span>
<lb n="9845"/><span>tsí<o>cháin a rin Joshua agus an pobal ceithre chéad agus deich mbliana</span>
<lb n="9846"/><span>agus dá fhichead uadh shin iom' ainm-se le locht chathair Gabaon.</span>
<lb n="9847"/><span>Oir a thugadar mise mar urra ná déanfaidís díth ná díobháil go brách</span>
<lb n="9848"/><span>don dram sion a thug iad fhéin suas go síochánta dhóibh.  A bhris Rí</span>
<lb n="9849"/><span>Saul an gheallúint sion: a chrom sé ar iad a mharú.  A thugadar a</span>
<lb n="9850"/><span>mallacht dho sion agus don phobal go léir agus ní tógfar an mallacht</span>
<lb n="9851"/><span>sion díobh nó go ndéanfar lán-chúiteamh le locht Gabaon."</span></p>
<lb n="9852"/>
<lb n="9853"/><p><span>A chuir an rí fios ar na daoine sin agus adúirt, "Cad atá againn le</span>
<lb n="9854"/><span>déanamh, nó cad é an díol atá uaibh, chun go dtógfaí dínn an mallacht</span>
<lb n="9855"/><span>so agus go dtabharfach sibh bhúr mbeannacht dho phobal Dé?"</span>
<lb n="9856"/><span>"Bíoch fhios agad," ar siad, "nách ór ná airgead atá i gceist, agus ná</span>
<lb n="9857"/><span>loirgimíd aon duine atá insa phobal a chur chun báis mar gheall ar an</span>
<lb n="9858"/><span>díobháil a dearnag dúinn, ach faighimís mórsheisear fear do shliucht an</span>
<lb n="9859"/><span>fhir mhallaithe úd do dhoirt ár gcuid fola gan chúis gan abhar, chun go</span>
<lb n="9860"/><span>gcuirimís chun báis iad i bhfianais' an Tiarna, agus ansion tógfar an</span>
<lb n="9861"/><span>mallacht don phobal go brách."  "A gheobhair sion," arsa Dáibhí.</span>
<lb n="9862"/><span>A tugag dhóibh beirt mhac Rí Saul agus cúigear mac iníne leis.  A ruga-</span>
<lb n="9863"/><span>dar leo iad go dtí an cnoc arna gcó<n>aíoch é.  A tairneálag do chros</span>
<lb n="9864"/><span>ga<ch> fear díobh agus a fágag ansion a' crochadh iad ar feag seacht</span>
<lb n="9865"/><span>seachtaine, nó gur dhreothaig an fheoil dhá gcnámhaibh.  Ar chrochadh</span>
<lb n="9866"/><span><dóibh ?>, a ghlac Ahia, máthair beirt díobh, brat róin, a leath anuas</span></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="9867"/><p><span>ar an gcarraig é fé bhun na gcros, do fhan ansion dá bhfaire ar feag na</span>
<lb n="9868"/><span>seacht seachtaine agus ní<or> lig sí do fhiolar ná do fhiach dubh baint</span>
<lb n="9869"/><span>leo nó gur lobhaig an fheoil dá gcnámhaibh.  A 'niseag sion don rí</span>
<lb n="9870"/><span>agus do ordaig sé na cnámha a thógain anuas dos na cruis agus iad do</span>
<lb n="9871"/><span>adhlacain in uaghaibh a sinsir.  A saorag ansin an dútha uadh an mhór-</span>
<lb n="9872"/><span>ghorta úd.</span></p>
<lb n="9873"/>
<lb n="9874"/><p><span>2 Reg.24: 1-25.  12.  Tamall ina dhia<i>gh sion, ar bheith do</span>
<lb n="9875"/><span>shí<o>cháin rath agus ádh mór ar an náisiún, a</span>
<lb n="9876"/><span>thánaig smaoineamh in 271 aigne an rí gur mhaith leis fios a bheith</span>
<lb n="9877"/><span>aige cá mhéid duine a bhí ina ríocht.  A chur sé an gnóth sin i láthair a</span>
<lb n="9878"/><span>phrionsaí.  Adúradar sion, "Go méadaigh Dia fó chéad uair na daoine</span>
<lb n="9879"/><span>atá id' ríocht, agus ná bac don ghnóth so.  Cad é an sochar dhoitse fios</span>
<lb n="9880"/><span>a bheith agad cá mhéid duine atá id' ríocht?  Fág an gnóth sion fé</span>
<lb n="9881"/><span>Dhia amháin: ní bhaineann a leithéid leadsa."  Áfaig níor ghéill sé dá</span>
<lb n="9882"/><span>gcomhairle: níorbh fholáir dho daoine a chur amach chun an phobail</span>
<lb n="9883"/><span>do áireamh.  A bhíodar deich mí dá dhéanamh sion, agus cé nár chríoch-</span>
<lb n="9884"/><span>níodar an gnóth ar fad, a fuaradar go raibh insa phobal milliún agus trí</span>
<lb n="9885"/><span>chéad míle fear ábaltha chun chogaig, in éagmais mná, leanaí agus</span>
<lb n="9886"/><span>daoine aosta.  Lena linn sin a thánaig ana-aithreachas ar an rí i dtaobh</span>
<lb n="9887"/><span>géilleadh don smaoineamh uaibhreach sion a chur an t-airseoir ina</span>
<lb n="9888"/><span>chroí, agus a chrom sé a' lorg go dian ar Dhia maithiúnas a thabhairt</span>
<lb n="9889"/><span>dho.  A chur Dia an fáig Gad chuige, a labhair mar seo leis: "Ag seo</span>
<lb n="9890"/><span>mar adeir an Tiarna Dia lead: glac do rogha dos na trí píonóis seo a</span>
<lb n="9891"/><span>chuirim-se chúghad i dtaobh do pheaca: seacht mbliana do dhian-</span>
<lb n="9892"/><span>ghorta ar an náisiún go léir nó rátha cogaig ina mbeir-se agus do</span>
<lb n="9893"/><span>dhaoine ag teitheadh uadh nbhúr namhaid, nó pláig ar feag trí lá.</span>
<lb n="9894"/><span>Brostaig ort!" arsa <an> fháig.  "Glac do rogha i gceann éigin don triúr</span>
<lb n="9895"/><span>sion chun go bhfillinn-se lead' fhreagra don té a chur mé a' triall ort."</span>
<lb n="9896"/><span>"Atáim cú<n>gaithe ar gach taobh," arsa Dáibhí, "ní fheadar cé aca a</span>
<lb n="9897"/><span>ghlacfainn.  Áfaig uadhs fearra dhom titim i láimh Dé, do bhrí go bhfuil</span>
<lb n="9898"/><span>a thrócaire gan teora, glacaim an phláig mar rogha."</span></p>
<lb n="9899"/>
<lb n="9900"/><p><span>A phléasc sí amach a' lar na mháireach go moch, agus i gcúrsa an lae</span>
<lb n="9901"/><span>sin a mhairbh sé insa náisiún deich míle agus trí fichid.  A thánaig an</span>
<lb n="9902"/><span>t-aingeal agus a tharraing sé a chlaíomh as cionn chathair Jerusalem</span>
<lb n="9903"/><span>chun na daoine a bhí inte a bhualadh leis an bpláig.  A chonairc an rí é.</span>
<lb n="9904"/><span>A chaith é fhéin ar an dtalamh agus adúirt go umhal agus go cathaith-</span>
<lb n="9905"/><span>each, "Ó a Aingeal Dé, tarraig do chlaíomh oramsa agus ar mo</span>
<lb n="9906"/><span>mhuintir amháin, agus spáráil na daoine eile.  Mise amháin atá ciontach,</span>
<lb n="9907"/><span>mise amháin a rin an peaca 272 do thuill an píonós so.  Caoire bochta</span>
<lb n="9908"/><span>neamhchiontach as ea mo dhaoine, ná raibh aon lámh aca insa droch-</span>
<lb n="9909"/><span>ghnóth so.  Doirt do chuid feirge oramsa agus ar mo chlann, ach</span>
<lb n="9910"/><span>spáráil mo phobal."  A ghlac Dia trua dho agus adúirt sé leis an</span>
<lb n="9911"/><span>t-aingeal, "Stad do lámh: cuir suas do chlaíomh ina dhúbla agus ná</span>
<lb n="9912"/><span>buail a thuille."  Ansin adúirt an fháig Gad leis an rí, "Déan olthóir ar</span>
<lb n="9913"/><span>an ionad so agus ofráil íobairt chun Dé airthe."  A rin sé amhla sion,</span>
<lb n="9914"/><span>agus as ar an ionad céanna sion do thóg a mhac Solomon an teampall</span>
<lb n="9915"/><span>álainn iontach a rin sé in onóir Dé.</span>
<lb n="9916"/></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="9917"/><p><span>13.  Anis cad atá le foghlaim againn as na nithe so go léir?  As mó</span>
<lb n="9918"/><span>ceacht socharúil a mhúinid dhúinn.  Ar dtúis ní foláir dhúinn a thuigsin</span>
<lb n="9919"/><span>go éifeachtúil ná fuil uirchóid ar bith insa go aon <t>sórd slí as measa</span>
<lb n="9920"/><span>ná peaca: go dtarraigeann sé píonós gan deire orainn insa tsaol eile</span>
<lb n="9921"/><span>agus a lán píonóis troma insa tsaol so féin; nách féidir dhúinn a bheith</span>
<lb n="9922"/><span>go ró-mhór ar ár ngarda ina chuinnibh agus gur lán-leor aon pheaca</span>
<lb n="9923"/><span>amháin, cé go saoilfí gur suarach é, chun sinn a tharraint isteach in a</span>
<lb n="9924"/><span>lán peacaí eile.  A tharraig aon <t>súil-fhéachaint amháin Dáibhí chun</span>
<lb n="9925"/><span>titim in adhaltharnas, agus uadh adhaltharnas a tharraigeag é chun</span>
<lb n="9926"/><span>murder a dhéanamh.  Agus, súd agus gur mhaith Dia na cortha troma</span>
<lb n="9927"/><span>sion dho, níor spáráil sé ar aon chor é uadh phíonóis aimsireach a imirt</span>
<lb n="9928"/><span>air.  Do éignig mac dho a dhearfúir féin, do mhairbh a dhearbhráthair</span>
<lb n="9929"/><span>an fear sion, agus adéis a thug a athair a phardún dho a chuir sé na</span>
<lb n="9930"/><span>daoine go léir suas chun rebelúntacht a dhéanamh ina chuinnibh agus</span>
<lb n="9931"/><span>chaith an rí bocht críonna caite teitheadh lena anam uaig.  Agus ar</span>
<lb n="9932"/><span>theitheadh dho a fuair an tarcuisne budh mhó gan chúis uadh bhlagárd</span>
<lb n="9933"/><span>droch-mhéineach.  Áfaig, tré spirid na aithrí a ghlac sé na ainnisí troma</span>
<lb n="9934"/><span>sin go foighneach, óir a thug sé fá ndeara gur ró-cheart a éiríd na uile</span>
<lb n="9935"/><span>chréatúirí i gcuinnibh an duine a éiríonn i gcuinnibh Dé, agus gur ró-</span>
<lb n="9936"/><span>cheart dhóibh droch-úsáid a thabhairt don té a bhí chón dána agus</span>
<lb n="9937"/><span>chón mallaithe sin agus droch-úsáid a thabhairt do<n> Tiarna uile-</span>
<lb n="9938"/><span>chomhachtach sion a chúm agus a chruithnig é agus a rin dho gach</span>
<lb n="9939"/><span>maith a budh fhéidir leis a dhéanamh.</span></p>
<lb n="9940"/>
<lb n="9941"/><p><span>14.  Ní eile nách ceart a dhearmad as ea an rogha a ghlac an rí</span>
<lb n="9942"/><span>beannaithe fíor-aithríoch so as na trí píonóis, cogadh, gorta agus pláig,</span>
<lb n="9943"/><span>a bhí Dia le imirt air i dtaobh 273 an pheaca a rin sé tré locht a ríochta</span>
<lb n="9944"/><span>do áireamh - gur ghlac sé mar rogha an phláig, do bhrí gur mheas i</span>
<lb n="9945"/><span>gceart gur a budh lú an <t->olc í sin ná gorta nó cogadh.  Oir as í sin an</span>
<lb n="9946"/><span>ainnise shaoltha as measa a theacht ar aon náisiún: doirtear fuil daonna</span>
<lb n="9947"/><span>ina srutháin, líontar an dútha le baintreacha agus le dílleachtaí,</span>
<lb n="9948"/><span>dóitear agus loisctear cathracha, tugtar ár agus milleadh ar an dútha,</span>
<lb n="9949"/><span>agus i gcúrsa mbeagán seachtainí ní bhíonn rian ná fáil ar shaothar</span>
<lb n="9950"/><span>mórán mblian.  Scaoiltear fé an dtír scata saighdiúirí, as measa ná</span>
<lb n="9951"/><span>deamhain dearg Ifrinn, chun rabáil, éigean, murder agus go aon chuir</span>
<lb n="9952"/><span>eile as measa a dhéanamh ar chréatúirí bochta ainniseach.  Más fíor</span>
<lb n="9953"/><span>gur clann Dé locht na síochána a dhéanamh, as có-fhíor gur clann a'</span>
<lb n="9954"/><span>diabhail locht dhéanta an chogaig.  Ar an abhar sion ná bíoch go brách</span>
<lb n="9955"/><span>aon chaitheamh agaibh i ndiagh a leithéid.  Oir ní fhiadfach Dia ina</span>
<lb n="9956"/><span>fhearg aon sc<i>úirse saoltha níosa measa a chuir oraibh ná é.  Guíg</span>
<lb n="9957"/><span>go minic chuige é a chiomád i bhfad uaibh fhéin agus uadhs go aon</span>
<lb n="9958"/><span>náisiún eile Críostúil, agus síocháin a chur chúghaibhse agus chúghtha-</span>
<lb n="9959"/><span>sion, agus go spisialtha a shíocháin bheannaithe a dhortadh in bhúr</span>
<lb n="9960"/><span>gcroíocha.</span>
<lb n="9961"/>
<pb n="220"/></p>
<lb n="9962"/>
<lb n="9963"/><p><span>XLII.  SOLOMON: <THE> TEMPLE, Etc.</span></p>
<lb n="9964"/>
<lb n="9965"/><p><span>3 Reg.1: 1-9.  1.  A dhruid deire a bheatha agus críoch a shaol le</span>
<lb n="9966"/><span>Dáibhí agus a bhíodar a chlann mhac ag c<o>íoscar lena chéile</span>
<lb n="9967"/><span>ag féachain cé aca a bheach ina rí adéis a bháis.  A bhí sé sion ró-</span>
<lb n="9968"/><span>chríonna agus ró-lag chun cosc a chur leo, agus ag cur an ghnóth i bhfaid</span>
<lb n="9969"/><span>uadh ó lá go lá, gan 'ainmniú <cé aca ?> nar mhaith leis a bheith</span>
<lb n="9970"/><span>ina rí adéis a bháis.  An fhaid agus a bhí an náisiún ag fitheamh leis an</span>
<lb n="9971"/><span>gnóth sion a cheap Adonias, an mac budh shine aige adéis bhás</span>
<lb n="9972"/><span>Absalom, a maraíog, an ríocht a ghlacadh chuige fhéin gan chead ná</span>
<lb n="9973"/><span>toil a athar.  Agus chun sion a chur i ngníomh a rin sé féasta mór i</span>
<lb n="9974"/><span>mbaile a bhí tamall amach uadh an gcathair, agus a chnósaig sé chuige</span>
<lb n="9975"/><span>uaisle an naísiúin le go ndéanfaí rí de adéis an fhéasta.</span></p>
<lb n="9976"/>
<lb n="9977"/><p><span>3 Reg.1: 11-40. 2.  A chu<a>laig an fháig Nathan an scéal sion agus a</span>
<lb n="9978"/><span>chuaig sé ag triall ar Bethsabee, máthair an óig-fhear</span>
<lb n="9979"/><span>Solomon nar gheall Dáibhí di gurb é a bheach ina rí ina ionad féin,</span>
<lb n="9980"/><span>agus adúirt 274 sé lé dul ag triall ar an rí agus an gheallúint sin a chur</span>
<lb n="9981"/><span>i gcuimhne dho.  "Agus an fhaid a bheir-se 'na fhochair tiucfad-sa</span>
<lb n="9982"/><span>isteach agus socróm an gnóth ar thaobh éigin.  A rin sí a chomhairle</span>
<lb n="9983"/><span>agus a thánaig Nathan chun an pálás.  A 'niseag don rí go raibh sé ann.</span>
<lb n="9984"/><span>Do ordaig se sion é a theacht isteach chuige.  A thánaig, agus, adéis umhlú</span>
<lb n="9985"/><span>don rí, adúirt, "An lead' ordú-sa, a Rí, atá do mhac Adonias dá</span>
<lb n="9986"/><span>shácráil inniubh chun a bheith iod' ionad-sa?  Oir atá sé ag caitheamh</span>
<lb n="9987"/><span>féasta mór, agus uaisle na ríocht<a> go léir ina fhochair, iad ag ól a</span>
<lb n="9988"/><span>shláinte agus ag guíocha<i>n mórán bliain chuige mar rí ortha.  As mór</span>
<lb n="9989"/><span>an <t->ionadh liom nár chuiris an gnóth so i gcéill dhomhsa, don ard-</span>
<lb n="9990"/><span>shagart Sadoc agus do Banaias captaín do ghardaí chun go rachaimís</span>
<lb n="9991"/><span>ar nós chách eile chun onóra a thiospáint don rí nua so as toil leadsa a</span>
<lb n="9992"/><span>bheith <os> ár gcionn."  "Glaoig chúgham anso go dia<i>r," arsa an rí,</span>
<lb n="9993"/><span>"Sadoc an t-ard-shagart, Banaias agus oifigí eile mo ghardaithe."</span>
<lb n="9994"/><span>Ar a dteacht ina láthair adúirt an rí le Bethsabee, "A gheallas dhoit</span>
<lb n="9995"/><span>gurb é do mhac Solomon a bheach ina rí iom' ionad fhéin, agus fé mar a</span>
<lb n="9996"/><span>mhaireann an Tiarna Dia a shaor mé as gach baol, cólíonfad inniubh an</span>
<lb n="9997"/><span>gheallúint sin.  Imig-se, a Nathan, atá id' fháig bheannaithe ag Dia,</span>
<lb n="9998"/><span>thusa a Sadoc, atá iod' ard-shagart Dé, thusa a Bhanaias atá id'</span>
<lb n="9999"/><span>ard-thaoiseach ar mo ghardaí, agus sibhse eile as oifigí as a gcionn:</span>
<lb n="10000"/><span>beirig libh mo shaighdiúirí go léir, tógaig libh mo mhac Solomon, cuirig</span>
<lb n="10001"/><span>ina shuí é ar chathaoir mo ríocht, sácrálaig é leis an oíle bheannaithe,</span>
<lb n="10002"/><span>cuirig mo chróin ar a cheann agus gairmig rí de iom' ionad-sa."</span></p>
<lb n="10003"/>
<lb n="10004"/><p><span>A rinneadar amhla sion.  A rugadar Solomon leo le drumaí, ceoltha</span>
<lb n="10005"/><span>agus glór trúmpaí.  A dearnag proclaiming air mar rí.  A ghlac locht an</span>
<lb n="10006"/><span>chathair ana-áthas do dhruim an ghnóth sion: a chuireadar na céadta</span>
<lb n="10007"/><span>ar<d>-hussá asta, ag guíochain saol fada agus réim ámharach don rí nua.</span>
<lb n="10008"/></p>
</div>
<pb n="221"/>
<div><lb n="10009"/><p><span>3 Reg.1:41 et seq.  3.  A chualaig Adonias agus a chuideachta an</span>
<lb n="10010"/><span><t->ar<d>-ghlór, agus budh ionadh leo cad budh</span>
<lb n="10011"/><span>bhun de.  A thánaig duine chúghtha agus a 'nis dhóibh gur sácrálag le</span>
<lb n="10012"/><span>ordú a athar Solomon chun a bheith ina rí, gur 275 ghaibh na saighdiúirí</span>
<lb n="10013"/><span>agus locht an chathair go léir leis, agus gurb é sin cúis an ard-ghlór a</span>
<lb n="10014"/><span>airíodar.  A chur an scéal sion ard-eagla ortha.  A scuireadar go mear</span>
<lb n="10015"/><span>dá bhféasta.  A theith go aoinne díobh chun a thí fhéin.  A theith</span>
<lb n="10016"/><span>Adonias chun na áite ina <raibh ?> olthóir Dé agus a rug greim airthe,</span>
<lb n="10017"/><span>agus ní fhágfach í nó gur thug Rí Solomon Dia mar urra dho ná déan-</span>
<lb n="10018"/><span>fach díobháil ar bith dho.  A thug Solomon sion dho ar choinníoll ná</span>
<lb n="10019"/><span>déanfach sé a thuille achrainn.</span></p>
<lb n="10020"/>
<lb n="10021"/><p><span>A rugadar an rí nua chun an tseana-rí.  Do umhlaig dho agus a chrom</span>
<lb n="10022"/><span>ar bhuíochas a ghabháil le Dia uadh chroí go raibh sé do chompord aige</span>
<lb n="10023"/><span>a mhac do fhaicsin ina rí sular fhág sé an saol so.  A b'é saol Dháibhí,</span>
<lb n="10024"/><span>an tráth sion, deich mbliana agus trí fichid.  A bhí sé ana-lag agus caite</span>
<lb n="10025"/><span>adéis an duaigh mór agus tuirse a ghaibh sé tríd uadh aos a chúig bliana</span>
<lb n="10026"/><span>déag, an tráth a mhairbh sé an tréan-athach Goliath.  A bhraith sé teas</span>
<lb n="10027"/><span>na beatha ag tráchain as a cholainn agus níorbh fhéidir le bia ná le</span>
<lb n="10028"/><span>éadach an fhuacht a chiomád uaig.  A toghag maighdean álainn óg</span>
<lb n="10029"/><span>uasal chun luí ina fhochair go aon oíche agus é a chiomád teith.</span>
<lb n="10030"/><span>Abisag budh ainm di.  Áfaig níor bhain sé lé níos mó ná dhéanfach</span>
<lb n="10031"/><span>leanbh bliana.</span></p>
<lb n="10032"/>
<lb n="10033"/><p><span>3 Reg.21:1-6.  4.  An uair a bhraith sé go raibh an bás i bhfogas dho,</span>
<lb n="10034"/><span>a chuir sé fios ar a mhac, Rí Solomon, agus adúirt</span>
<lb n="10035"/><span>leis: "A mhic ó, atáim-se ag imeacht as an saol so, ar nós go aoinne a</span>
<lb n="10036"/><span>thánaig riamh air, ach iompair-se thu féin go cróga, fearúil; ciomád go</span>
<lb n="10037"/><span>beacht agus go pointeáltha athanta agus ordaithe Dé chun go mbeach</span>
<lb n="10038"/><span>fhios agad go cruinn cad as ceart dhoit a dhéanamh agus go gcuirfeach</span>
<lb n="10039"/><span>Dia ádh, rath agus séan ort, agus go n-éireoch go aon ghnóth lead.</span>
<lb n="10040"/><span>Agus má dhéanann tu sion, cólíonfaig Dia lead go aon gheallúint a thug</span>
<lb n="10041"/><span>sé dhomhsa id' thaobh-sa agus i dtaobh do shleachta: tógfair teampall</span>
<lb n="10042"/><span>ard-bheannaithe ina onóir, agus as ar do shliucht a thiucfaig Slánathóir</span>
<lb n="10043"/><span>an domhain.  Áfaig muna gciomá<dfá>ig tu athanta agus ordaithe Dé</span>
<lb n="10044"/><span>ní éireoig aon ghnóth lead: tiucfaig mí-ádh agus díbhfhearg Dé ort agus</span>
<lb n="10045"/><span>ar do shliucht, agus luífig go aon mhífhortún ar an náisiún so.  Atá fhios</span>
<lb n="10046"/><span>agad cad a rin Joab, generáil mo arm, oramsa: gur mhairbh sé le feall</span>
<lb n="10047"/><span>triúr taoisig a budh fhearr do fhearaibh ná é 276 fhéin, gur dhoirt sé</span>
<lb n="10048"/><span>fuil chogaig in am na síochána, agus go raibh an crios a bhí tíompall a</span>
<lb n="10049"/><span>chuim agus na bróga a bhí ar a chosa lán do fhuil neamhchiontach.</span>
<lb n="10050"/><span>Níor mhaith liomsa a dhroch-bhearta a agairt air, oir a bhí sé ina</span>
<lb n="10051"/><span>chomráda agam an tráth a bhíos ag teitheadh uadh Rí Saul agus insa</span>
<lb n="10052"/><span>go aon chruatan eile a rug oram.  Ar an abhar sion ní bhfuighinn iom'</span>
<lb n="10053"/><span>chroí é a chur chun báis.  Ach féach-se ina dhia<i>g, agus má thugann sé</span>
<lb n="10054"/><span>aon chúis dhoit agair a dhroch-ghníomhartha air.</span></p>
<lb n="10055"/>
<lb n="10056"/><p><span>3 Reg.2:7-11.  5.  "Atá fós agad insa dútha so Simei, a thug an-</span>
<lb n="10057"/><span>tharcuisne agus mallachtaí troma dhom an tráth a</span>
<lb n="10058"/><span>bhíos ag teitheadh lem' anam uadh do dhearbhráthair Absalom.  Ach</span></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="10059"/><p><span>do bhrí gur thugas Dia mar urra dho ná déanfainn díobháil dho, níor</span>
<lb n="10060"/><span>rinneas.  Fear ciallmhar as ea thusa agus déin leis mar a chífir oiriúnach.</span>
<lb n="10061"/><span>An fhaid agus a mhairfig tú tiospáin cion, cairideas agus cineál dho</span>
<lb n="10062"/><span>chlainn na triúr feirmeoirí úd do fhóir oramsa agus ar mo shaighdiúirí</span>
<lb n="10063"/><span>insa mhór-chruatan a thánaig orainn an tráth a bhíomair ag teitheadh</span>
<lb n="10064"/><span>uadh do dhearbhráthair."</span></p>
<lb n="10065"/>
<lb n="10066"/><p><span>I mbeagán laetheanta ina dhiagh sin a fuair sé bás adéis a bheith</span>
<lb n="10067"/><span>ina rí ar phobal Dé ar feag dá fhichid blian, agus ní raibh rí as a gcionn</span>
<lb n="10068"/><span>a b'fhearr ná é.  Níorbh fhéidir aon ní a chur ina leith ach an droch-</span>
<lb n="10069"/><span>ghnóth úd a rin sé i dtaobh Urias agus a bhean.  Áfaig a dhíol sé go</span>
<lb n="10070"/><span>cruaig agus go dóite as.  Do agair Dia go dian air é, ach a ghlac sé go</span>
<lb n="10071"/><span>foighneach agus go buíoch beannachtach go aon sciúirse a chuir Dia air</span>
<lb n="10072"/><span>i ndáil an droch-ghníomh úd, agus a mhúin sé lena shampla fhéin dhos</span>
<lb n="10073"/><span>na uile dhaoine go deire an tsaoil cionas as ceart dhóibh na píonóis a</span>
<lb n="10074"/><span>chuireann agus a chuirfig Dia gan dearmad <ortha ?> mar gheall ar a</span>
<lb n="10075"/><span>bpeacaí, a ghlacadh uadhna láimh.</span></p>
<lb n="10076"/>
<lb n="10077"/><p><span>3 Reg.2:13 - 3:14.  6.  Beagán aimsire ina dhiaigh sion, a chur</span>
<lb n="10078"/><span>Adonias Bethsabee, máthair Rí Solomon, chuige</span>
<lb n="10079"/><span>ag iarraig air Abisag, an mhaighdean álainn óg úd a chodlaig i bhfochair</span>
<lb n="10080"/><span>a athar, a thabhairt mar mhnaoi dho.  "A Mháthair," ar sé, "budh cheart</span>
<lb n="10081"/><span>dhoit fós a lorg oram an ríocht a thabhairt suas dho, oir as sine é ná</span>
<lb n="10082"/><span>mise.  Ach cuid don phlot a rin sé le Joab agus le daoine eile as ea an</span>
<lb n="10083"/><span>gnóth so.  Ach cuirfig mise iad uadh a thuille plot<a>ireacht a dhéan-</span>
<lb n="10084"/><span>amh iom' chuinnibh-se."  Le sin do ordaig sé Adonias agus Joab a</span>
<lb n="10085"/><span>chur chun báis.  A chur sé fios ar Simei, an fear 277 úd a thug ana-</span>
<lb n="10086"/><span>tharcuisne dhá athair, agus adúirt go cneasta leis, "Ní dhéanfaig mé</span>
<lb n="10087"/><span>díth ná díobháil dhoit i dtaobh a rinnis i gcuinnibh mo athair.  Áfaig ná</span>
<lb n="10088"/><span>corraig do chos amach as an gcathair seo, oir pé lá ina bhfágfair í</span>
<lb n="10089"/><span>imreofar bás ort."  Do fhan an scéal mar sin ar feag trí bliana nó gur</span>
<lb n="10090"/><span>theitheadar dhá sclábhaithe uaig agus a lean Simei iad.  A 'niseag sion</span>
<lb n="10091"/><span>don rí agus do ordaig sé é 'chur chun báis.</span></p>
<lb n="10092"/>
<lb n="10093"/><p><span>An uair a bhí sé socair insa ríocht go síochánta, <do ghlac sé ?> iníon</span>
<lb n="10094"/><span>rí na Égypte mar chéile agus do ofráil sé míle íobairt in aon lá amháin</span>
<lb n="10095"/><span>do Dhia, ag breith buíochas leis i dtaobh gach trócaire a thiospáin sé</span>
<lb n="10096"/><span>dho.  An oíche chéanna sion a thiospáin Dia é fhéin dho agus adúirt leis,</span>
<lb n="10097"/><span>"Loirg oramsa pé ní as maith lead agus a bhéarfaig mise doit é."  "A</span>
<lb n="10098"/><span>Thiarna Dia," arsa Solomon, "a rinnis-se trócaire liom' athair insa tráth</span>
<lb n="10099"/><span>inar thógais é uadh a bheith ag ciomád scata caorach ar na sléibhte</span>
<lb n="10100"/><span>agus a rinnis rí de as cionn an náisiúin seo; a shaorais é uadhs gach baol</span>
<lb n="10101"/><span>agus a rinnis rí dhíomsa ina ionad as cionn an náisiúin seo atá chón lán</span>
<lb n="10102"/><span>sion do dhaoine nách féidir iad do áireamh.  Fear óg as ea mise ná fuil</span>
<lb n="10103"/><span>fios mo imeachta agam ná aon eolas agam ar ghnáth-chúrsaí an tsaoil.</span>
<lb n="10104"/><span>Iarraim ort, ar an abhar sion, croí maith a thabhairt dhom, eagna, ciall</span>
<lb n="10105"/><span>agus tuigsin a bhronnadh oram, chun go dtiucfaig liom na daoine seo</span>
<lb n="10106"/><span>atá faoi mo smacht a riarú mar as cóir."  Arsa Dia, dhá fhreagradh,</span>
<lb n="10107"/><span>"Do bhrí gur iarrais an achainí sion oram, agus nár loirgis bás do</span>
<lb n="10108"/><span>namhaid, saol fada, saibhreas ná sonas saoltha, ach eagna, tuigsin agus</span>
<lb n="10109"/><span>ciall, a bhéarfad-sa dhoit iad, i bhfad níos mó ná bhí ag aoinne riamh</span></p>
</div>
<pb n="223"/>
<div><lb n="10110"/><p><span>romhad nó ag aoinne a thiucfaig go brách iod' dhiaig; agus bhéarfaig mé</span>
<lb n="10111"/><span>doit nithe nár loirgis ar aon chor oram: saibhreas, glóire agus onóir</span>
<lb n="10112"/><span>níos mó ná a bhí agus a bheig ag aon rí eile, agus má leanann tú an tslí</span>
<lb n="10113"/><span>a lean do athair beig saol fada <agad ?>."  Hin é <an ?> tslí</span>
<lb n="10114"/><span>ina bhfuair an rí seo an eagna iontach budh thoil le Dia a bhronnadh air.</span></p>
<lb n="10115"/>
<lb n="10116"/><p><span>3 Reg.3: 16-28.  7.  Ní fada a bhí sé gan cae a fháil ar an eagna sion a</span>
<lb n="10117"/><span>thiospáint.  A thánaig beirt mhná coiteann ina</span>
<lb n="10118"/><span>láthair ag lorg ceart a dhéanamh dhóibh, leanbh marbh 278 ina lámha</span>
<lb n="10119"/><span>ag ceann aca agus leanbh beo ar a baclainn ag an gceann eile.  Adúirt</span>
<lb n="10120"/><span>an bhean ag na raibh an leanbh marbh, "A Rí, cónaím-se agus an bhean</span>
<lb n="10121"/><span>eile seo in aon tig amháin.  A chuireas-sa leanbh díom agus trí lá ina</span>
<lb n="10122"/><span>dhiaigh sion a chuir sí seo leanbh <di ?>.  Níl duine ar bith insa tig ach</span>
<lb n="10123"/><span>sinne araon, agus aréir a fuair a leanbh sion bás, oir a iompaig sí trína</span>
<lb n="10124"/><span>codladh air agus mhúch sí é.  Ansion i lár na oíche a thánaig sí agus</span>
<lb n="10125"/><span>mise im' chodladh agus a thóg uadh<m>' chliathán mo leanbh-sa agus</span>
<lb n="10126"/><span>do fhág a leanbh marbh fhéin ina ionad.  An uair a dhúisíos-sa ar</span>
<lb n="10127"/><span>maidean chun an chín a thabhairt dom' leanbh, a bhrathas marbh é.</span>
<lb n="10128"/><span>Ach adéis a fhéachas go géar air do aithníos nách é mo leanbh é ach</span>
<lb n="10129"/><span>leanbh na mná seo."  "A thugais do éitheach," arsa an bhean eile:</span>
<lb n="10130"/><span>"As é do leanbh-sa atá marbh agus mo leanbh-sa atá beo."</span></p>
<lb n="10131"/>
<lb n="10132"/><p><span>A bhíodar mar sin ag c<o>íoscar lena chéile i bhfianais' an rí.  Adúirt</span>
<lb n="10133"/><span>sé sion, "Adeir an bhean so, "As é mo leanbh-sa atá beo," agus an</span>
<lb n="10134"/><span>bhean eile gurb é a leanbh féin atá ina bheathaig.  Agus ní féidir a</span>
<lb n="10135"/><span>dhéanamh amach cé aca na bhfuil an fhírinne aici.  Faigheam claíomh.</span>
<lb n="10136"/><span>Tóg," ar sé le ceann dhos na saighdiúirí, "an leanbh so atá ina bheath-</span>
<lb n="10137"/><span>aig; déan dhá leath de agus tabhair a leath dhos gach bean dhíobh so."</span>
<lb n="10138"/><span>"Ná déan, a Rí," arsa bean díobh, ach fág an leanbh ina bheathaig agus</span>
<lb n="10139"/><span>tabhair dhi seo é.  Cé gurb é mo leanbh fhéin é as fearr dhom é a bheith</span>
<lb n="10140"/><span>beo aici seo ná é a bheith marbh."  "Mairbh an leanbh, a Rí," arsa an</span>
<lb n="10141"/><span>bhean eile, "agus ná bíoch sé ag aoinne againn."  "Tabhair an leanbh</span>
<lb n="10142"/><span>beo," arsa an rí, "don chéad bhean, oir as í sin a mháthair go fírinneach."</span>
<lb n="10143"/><span>Ar chlos an scéil sion dhos na daoine a ghaibh iontas mór iad agus a</span>
<lb n="10144"/><span>mholadar Dia go ard i dtaobh a leithéid do rí a thabhairt dhóibh, a bhí</span>
<lb n="10145"/><span>chón ciallmhar chón glic agus chón tuigseanach sion gur rin sé amach</span>
<lb n="10146"/><span>ní ea amháin cáilíocht nádúrtha na uile chrainn, luibhneacha agus</span>
<lb n="10147"/><span>plandaí, beithíg na talún, éanlatha an aer agus éisc na mara, ach fós</span>
<lb n="10148"/><span>na smaointí a bhí coigilthe i gcroíocha na ndaoine.  A chuir Dia an</span>
<lb n="10149"/><span>oiread sion rath agus séan ar an rí seo agus ar an náisiún go léir go ndeir</span>
<lb n="10150"/><span>an Scriptiúir go raibh lena linn ór chón raidhsiúil le clocha, agus</span>
<lb n="10151"/><span>airgead le smúite na mbótharaibh.</span></p>
<lb n="10152"/>
<lb n="10153"/><p><span>3 Reg.6.  8.  A chrom sé ansion 279 ar an dteampall a dhéanamh</span>
<lb n="10154"/><span>a gheall a athair a thógain in onóir Dé ach níor fhiad sé a</span>
<lb n="10155"/><span>dhéanamh do dhruim gach cogadh a bhris go minic amach ar f<e>ag</span>
<lb n="10156"/><span>a réim.  Áfaig do fhág sé plan an teampaill agus an t-airgead a bhí</span>
<lb n="10157"/><span>riachtanach a chaitheamh lena dhéanta ag Solomon.  A thos<a>in ar a</span>
<lb n="10158"/><span>thógain agus a caitheag seacht mblian á dhéanamh.  A bhí trí mhíle</span>
<lb n="10159"/><span>agus seacht céad maoir aige as cionn na gcreardaithe, ceithre fichid</span></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="10160"/><p><span>míle saoir ag gearradh agus ag snoí na g<c>loch agus sé mhíle déag agus</span>
<lb n="10161"/><span>trí fichid fear dá <d>tabhairt chun na áite 'na raibh an teampall dá</span>
<lb n="10162"/><span>thógain.  A bhí numbering déanta ar go aon chloch a cuireag inte, agus</span>
<lb n="10163"/><span>ar feag na aimsire a caitheag á thógain níor airíog glór bhuille úird,</span>
<lb n="10164"/><span>chasúir ná tua.  A bhí an taobh istig dhos na fallaí clúdaithe le leaca</span>
<lb n="10165"/><span>óir, ornáidithe le pictiúirí aingil gearrtha ortha.  Agus a thánaig costas</span>
<lb n="10166"/><span>a dhéanta chun tuille agus sé mhilliún púnt do ár n-airgeadna anis.</span></p>
<lb n="10167"/>
<lb n="10168"/><p><span>3 Reg.8:1 - 9:9.  9.  An uair a bhí sí críochnaithe a thug Solomon</span>
<lb n="10169"/><span>agus na sagairt agus an pobal go léir A<i>rc na</span>
<lb n="10170"/><span>Conradh - nó an chórtha óir ina raibh an dá chlár cloiche arna raibh</span>
<lb n="10171"/><span>na deich n-athanta scríofa le láimh Dé fhéin - leo chun an teampaill.</span>
<lb n="10172"/><span>Agus as chun í sion a chiomád a tógag an teampall.  A cuireag isteach í</span>
<lb n="10173"/><span>insan áit ró-naofa, agus lena linn sin a líonag an teampall go léir le</span>
<lb n="10174"/><span>glóire Dé.  A chaith an rí, na sagairt agus an pobal go léir dul amach</span>
<lb n="10175"/><span>aiste, oir níor fhiadadar an ghlóire iontach sion a iompar.  A chaitheadar</span>
<lb n="10176"/><span>iad féin ar a mbéal agus ar a n-aghaidh anuas ar an dtalamh.  Do ardaig</span>
<lb n="10177"/><span>an rí a dhá láimh leata amach suas chun flaitheamhnas agus adúirt,</span>
<lb n="10178"/><span>"A Thiarna uile-chomhachtaigh a chúm neamh agus talamh agus na</span>
<lb n="10179"/><span>uile nithe dá bhfuil ionta, as tusa amháin atá id' Dhia, agus níl agus ní</span>
<lb n="10180"/><span>féidir aon Dia eile a bheith ann ach tusa amháin.  Féach lead' shúile</span>
<lb n="10181"/><span>greannmhar ar an dtig seo a thógas in onóir do ainm ró-naofa-sa, agus</span>
<lb n="10182"/><span>éist go fábharúil le achainí na ndaoine a ghuífig chúghad insa tig seo.</span>
<lb n="10183"/><span>Má thagann pláig, gorta nó cogadh ar an bpobal so mar gheall ar a</span>
<lb n="10184"/><span>bpeacaí, agus go dtagaid le croí umhal 280 aithríoch chun trócaire a</span>
<lb n="10185"/><span>lorg ort insa tig seo, éist leo go grásúil agus fuascail iad."  "Féach," arsa</span>
<lb n="10186"/><span>Dia leis, "beig mo shúile do lá agus do oíche ar an dtig seo, agus mo</span>
<lb n="10187"/><span>chluasa oscailte chun éisteacht le urnaithe na ndaoine a ghuífig chúgham</span>
<lb n="10188"/><span>insa tig seo.  Agus id' thaobh fhéin, má leanann tú slí do athar agus mo</span>
<lb n="10189"/><span>athanta-sa a chiomád, bunóigh mé tusa agus do shliucht go brách id'</span>
<lb n="10190"/><span>rí-chathaoir.  Áfaig má iompaíonn sibh uaim agus déithe bréagach a</span>
<lb n="10191"/><span>leanúint, tóchfaig mé amach sibh agus an pobal so as an ndútha breá</span>
<lb n="10192"/><span>so a thugas mar oidhreacht dhíbh agus leagfar anuas an teampall so</span>
<lb n="10193"/><span>agus ní fhágfar cloch ar muin cloiche inte.  Agus tiucfaig ionadh agus</span>
<lb n="10194"/><span>uafás ar na stróinséirí a gheobhaig uadh am go am an tslí seo, agus</span>
<lb n="10195"/><span>adéarfaig, "Canathaobh gur thugag a leithéid do lot agus do mhilleadh</span>
<lb n="10196"/><span>ar an dútha agus ar an dteampall breá álainn seo?"  Agus déarfar dá</span>
<lb n="10197"/><span>bhfreagradh, "Atá do bhrí gur thréigeadar na daoine a bhí inte a nDia</span>
<lb n="10198"/><span>cóir féin do fhuascail a sinsear uadh sclábhaíocht na Égypte, agus a</span>
<lb n="10199"/><span>thug dhóibh an dútha so mar oidhreacht ar choinníoll go gciomádfaidís</span>
<lb n="10200"/><span>an dlí a thug sé dhóibh, ach níor dheineadar sion.  Ar an abhar sion a</span>
<lb n="10201"/><span>scrios sé amach aiste iad agus a leag agus a lo<i>t an teampall álainn seo</span>
<lb n="10202"/><span>a tógag ina ainm."</span></p>
<lb n="10203"/>
<lb n="10204"/><p><span>3 Reg.10: 1-13.  10.  Adéis a chríochnaig Solomon an teampall a rin</span>
<lb n="10205"/><span>sé pálás do fhéin.  Ceithre bliana déag a bhí sé dá</span>
<lb n="10206"/><span>déanamh agus budh ionadh le faicsin í.  A thóg sé a lán cathrach láidir</span>
<lb n="10207"/><span>agus mórán bailtheach<a> móra insa dúthaig go léir, agus a chuaig a</span>
<lb n="10208"/><span>cháil fé cheithre ardaibh an domhain, insa chás go dtigidís rithe agus</span></p>
</div>
<pb n="225"/>
<div><lb n="10209"/><p><span>prionsaí as go aon náisiún dá fhéachain agus chun cairideas a shnuím-</span>
<lb n="10210"/><span>eadh leis.  An ceann a budh nótáltha dhíobh seo a b'ea banríon Seba,</span>
<lb n="10211"/><span>a ghluais uadh imeall an domhain shior chun go mbeach fhios aici féin</span>
<lb n="10212"/><span>i bpearsa arbh fhíor an tuairisc a airig sí ar eagna agus ar ghlóire Rí</span>
<lb n="10213"/><span>Solomon.  A thug sí chuige ocht milliún púnt agus a lán seoda uasal,</span>
<lb n="10214"/><span>péarlaí agus clocha bua mar thabharthas nár faiceag riamh roimhe</span>
<lb n="10215"/><span>sion a leithéid eile.  A chur sí a lán ceisteanna crua chuige agus a</span>
<lb n="10216"/><span>réithig go aon cheann díobh.  Agus an tráth a chonairc sí an teampall,</span>
<lb n="10217"/><span>an pálás agus na oibreacha eile a 281 rin sé, an <t->ordú agus a<n> riarú</span>
<lb n="10218"/><span>a bhí ar a thig agus ar a ríocht, ní<or> fhan brí ná misneach aici, agus</span>
<lb n="10219"/><span>adúirt sí, "A mheasas gur bhréag an tuairisc agus an moladh mór do</span>
<lb n="10220"/><span>airíos ort im' dhútha fhéin.  Ach anois a chím nár 'niseag leath na fírinne</span>
<lb n="10221"/><span>dhom: gur mó do eagna agus do ghlóire ná as féidir do aoinne a insint.</span>
<lb n="10222"/><span>Ar an abhar sion, as beannaithe do mhuintir a chloiseann go aon lá do</span>
<lb n="10223"/><span>chainte chiallmhar, agus as beannaithe do náisiún a ghráig Dia chón</span>
<lb n="10224"/><span>mór san gur thug sé dhóibh rí ná fuil a leithéid le fáil ar dhruim talún."</span>
<lb n="10225"/><span>A chas sí ansion ar a dútha féin, agus cé gur mhór agus gur saibhir na</span>
<lb n="10226"/><span>tabharaistí a thug sí don rí, budh mhó agus budh shaibhre na tabharaistí</span>
<lb n="10227"/><span>a bhronn se sion airthe ar imtheacht di.</span></p>
<lb n="10228"/>
<lb n="10229"/><p><span>11.  Tugaimís fá ndeara ar dtúis, an uair a lá<i>r Dia don rí seo, agus</span>
<lb n="10230"/><span>a gheall dho, go dtabharfach sé dho pé ní a iarrfach sé air, gurb é an</span>
<lb n="10231"/><span>rogha a ghlac sé tabharthas an eagna a bhronnadh air.  Agus a thaith-</span>
<lb n="10232"/><span>nig an rogha sion chón mór le Dia gur bhronn sé go aon séan saoltha air.</span>
<lb n="10233"/><span>Níl insa tsaol so ní ar bith as socharúla do dhuine ná eagna, oir mar adeir</span>
<lb n="10234"/><span>an Spirid Naomh, "Atá saibhreas agus glóire ina láimh dheas agus saol</span>
<lb n="10235"/><span>fada ina láimh chlé.  As uaithe do fhásann na blátha as breátha agus</span>
<lb n="10236"/><span>na tortha as mísle ar bith, onóir agus gradam i láthair ndaoine,</span>
<lb n="10237"/><span>naofacht agus beatha anama i láthair Dé, agus pé duine a bheireann</span>
<lb n="10238"/><span>greim daingean airthe beireann sé greim ar an bheatha shíoraí.  Déan-</span>
<lb n="10239"/><span>ann sí gach nduine a shláthraíonn í ina chara ag Dia.  As saibhreas</span>
<lb n="10240"/><span>gan teora í dos go aoinne a fhaigheann seilbh airthe; as breátha í ná</span>
<lb n="10241"/><span>solas na gréine, as gile í ná na réalthana.  As í a mhúineann do dhaoine</span>
<lb n="10242"/><span>gach ealaín mhaith.  Agus as é as bun agus abhar di, eagla bheannaithe</span>
<lb n="10243"/><span>Dé.  Oir as glóire fhírinneach eagla Dé.  As áthas don chroí agus as</span>
<lb n="10244"/><span>compord anama eagla Dé.  Beig deire maith ag go aon duine a bhíonn</span>
<lb n="10245"/><span>eaglach roimh Dhia, agus i ló a bháis a gheobhaig sé beannacht mar</span>
<lb n="10246"/><span>oidhreacht go brách."</span></p>
<lb n="10247"/>
<lb n="10248"/><p><span>12.  Ní eile as ceart a thabhairt fá ndeara, go raibh sé do shéan ar an</span>
<lb n="10249"/><span>rí seo gurbh é an chéad duine riamh a thóg teampall in onóir Dé agus</span>
<lb n="10250"/><span>ná raibh riamh agus ná beig go 282 brách ar an dtalamh so teampall</span>
<lb n="10251"/><span>budh bhreátha ná é.  Áfaig budh ró-dhanaid dho gur thruaill sé ina</span>
<lb n="10252"/><span>chríonnacht teampall budh bheannaithe i bhfad ná í sin, a cholainn</span>
<lb n="10253"/><span>fhéin: a shalaig agus a thruaill sé í sin lena dhrúisiúlacht bhréan, mar a</span>
<lb n="10254"/><span>'neosaig mé ina dhiaigh so dhíbh, agus do dhruim an pheaca sion a chaill</span>
<lb n="10255"/><span>sé tabharthas a chreidimh, tabharthas na eagna, agus a dearnag</span>
<lb n="10256"/><span>iomadán gránna de.  Ar an abhar sion, arsa Naomh Augustin<e>, "ná</span>
<lb n="10257"/><span>bíoch aon mhuinín againn asainn fhéin, agus ná braith<i>mís ar aon</span></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="10258"/><p><span>obair mhór mhaith a rinneamar in onóir Dé, ná chun sochar Eaglais Dé,</span>
<lb n="10259"/><span>oir má dhéanaimíd, má bhímíd mustarach taibhseach, caillfear sinn</span>
<lb n="10260"/><span>amhail a cailleag Rí Solomon.  A thánaig Banríon Seba uadhn domhan</span>
<lb n="10261"/><span>shior - aistear mór fada contabharthach - chun radharc a fháil ar</span>
<lb n="10262"/><span>ghlóire an rí seo agus chun a bheith ag éisteacht lena chomhrá ciall-</span>
<lb n="10263"/><span>mhar.  Agus féach mar a dhaorfaig an sampla sion sinne i lá an bhreith-</span>
<lb n="10264"/><span>iúnais i dtaobh ár bpatuaire, ár leisce, ár bhfaillí pheacúil tréna ndéan-</span>
<lb n="10265"/><span>aimíd neamh-shuim do theacht ag triall ar Íosa Críost insa tsácramín</span>
<lb n="10266"/><span>beannaithe ina bhfaighimís tabharthas na eagna gan teora gan tomhas,</span>
<lb n="10267"/><span>eagna fhírinneach a sheol<f>ach sin<n> go cruinn gan dearmad chun</span>
<lb n="10268"/><span>ríocht na glóire gan deire, ríocht na bhflaitheas.</span>
<lb n="10269"/>
<pb n="227"/></p>
<lb n="10270"/>
<lb n="10271"/><p><span>XLIII.  FALL OF SOLOMON, Etc.</span></p>
<lb n="10272"/>
<lb n="10273"/><p><span>1.  Adéis a chríochnaig Rí Solomon an teampall ard-ghlórmhar - an</span>
<lb n="10274"/><span>chéad teampall a thógag riamh in onóir Dé ar an dtalamh so, an</span>
<lb n="10275"/><span>teampall as áille a dearnag riamh a budh ea é: ní fheacag agus ní</span>
<lb n="10276"/><span>ficfear choíche insa domhan so aon cheann as féidir a chur i gcomórtas</span>
<lb n="10277"/><span>leis ach teampall Naoimh Pheadair i gcathair na Rómha - a rin sé</span>
<lb n="10278"/><span>cathracha móra láidir agus oibreacha iontach eile insa dútha, agus a</span>
<lb n="10279"/><span>bhí rath, séan agus go aon ádh fónta air fhéin agus ar an náisiún go léir</span>
<lb n="10280"/><span>ar feag mórán blian.  Ach i ndeire a shaoil, a loit sé go aon ní fónta</span>
<lb n="10281"/><span>a rin sé riamh roimhe sion; a thosain sé a bheatha go dian-mhaith, ach</span>
<lb n="10282"/><span>a chuir sé droch-dheire lé.  283  Agus a thiospáin sé go beomhar nach</span>
<lb n="10283"/><span>ceart do aoinne brath air fhéin, agus dá aoirde a ardófar é in onóir, i</span>
<lb n="10284"/><span>nglóire agus i naofacht gurb dóichí do turrain tiubaisteach a fháil agus</span>
<lb n="10285"/><span>go bhfaighig sé an turrain sin muna mbeig ard-chiomád aige air fheín</span>
<lb n="10286"/><span>agus ana-eagla air roimh a luige fhéin.  An croí úd a bhí ar feag mórán</span>
<lb n="10287"/><span>blian ina teampall glan beannaithe agus ina áras cónaithe ag an Spirid</span>
<lb n="10288"/><span>Naomh, a truallaíog, a salaíog í le grá ban.  A bhí sí lán suas go bruach</span>
<lb n="10289"/><span>le grá na eagna agus a líonag ansion í le drúis gan teora, agus do sheol</span>
<lb n="10290"/><span>drúis go mear í chun creideamh Dé a thréigean agus déithe bréagach</span>
<lb n="10291"/><span>na bpágánach do adhradh.</span></p>
<lb n="10292"/>
<lb n="10293"/><p><span>3 Reg.11:1-13.  2.  A bhí seacht céad ban, ar nar gairmeag</span>
<lb n="10294"/><span>banríona, pósta aige, agus trí chéad ban acra aige.</span>
<lb n="10295"/><span>A bhí sé ceadaithe go deimhin, fá an am sion, do fhearaibh níos mó ná</span>
<lb n="10296"/><span>aon bhean amháin a bheith pósta aca.  Ach a choisc Dia go dian ortha</span>
<lb n="10297"/><span>cleamhnas a dhéanamh le aon daoine ná raibh an creideamh cóir aca.</span>
<lb n="10298"/><span>In aimhdheoin an chosc sin a ghlac Solomon mná chuige uadh an Égypt,</span>
<lb n="10299"/><span>uadh dhútha Ammon, Moab, Sidon, Tyre agus uadh dhúthaí eile</span>
<lb n="10300"/><span>págánach.  Agus é súd a rin teampall álainn don t-aon Dia amháin</span>
<lb n="10301"/><span>fírinneach, a rin sé teampaill onórach a thógain dhos na deamhain</span>
<lb n="10302"/><span>ghránna budh dhéithe dhos na mná págánach a bhí aige.  A chur an</span>
<lb n="10303"/><span>gnóth sion ard-fhearg ar Dhia.  A thiospáin é fhéin arís dho, ní fé mar</span>
<lb n="10304"/><span>a thiospáin é fhéin roimhe sin, chun nithe fónta a gheallúint dho, ach</span>
<lb n="10305"/><span>chun a mhallathacht a chasadh leis, agus chun píonós a chur air.</span>
<lb n="10306"/><span>"Do bhrí," arsa Dia leis, "gur thréigis mo sheirbhís-se, agus gur leanais</span>
<lb n="10307"/><span>déithe bréagach agus nár chiomádais an tslí a chiomád do athair</span>
<lb n="10308"/><span>romhad, stracfaig mé an ríocht as do láimh-se agus béarfaig mé í dhot'</span>
<lb n="10309"/><span>sheirbhíseach.  Áfaig, mar onóir do<t'> athair ní dhéanfad an gnóth ar</span>
<lb n="10310"/><span>f<e>ag do bheatha-sa, ach in aimsir do mhic.  Agus ní strac<f>aig mé uaig</span>
<lb n="10311"/><span>an ríocht go léir, ach fágfaig mé aige dhá threibh, ceann mar gheall ar</span>
<lb n="10312"/><span>do athair Dáibhí agus ceann eile ar son a<n> chathair seo ina bhfuil mo</span>
<lb n="10313"/><span>theampall déanta.  Ach i dtaobh na deich treibh eile, 284 ní bhainfid</span>
<lb n="10314"/><span>go brách lead' shliucht-sa.</span>
<lb n="10315"/></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="10316"/><p><span>3 Reg.11: 26-40.  3.  A b'é an seirbhíseach a cheap Dia chun a<n></span>
<lb n="10317"/><span>chuid don ríocht a bhí le baint do mhac Solomon,</span>
<lb n="10318"/><span>ógánach do threibh Ephram nar budh ainm dho Jeroboam.  A bhí sé</span>
<lb n="10319"/><span>ina mhaor as cionn oibre a bhí ag Rí Solomon á dhéanamh i gcathair</span>
<lb n="10320"/><span>Jerusalem.  Agus maidean dá raibh sé ag dol amach chun a chuid oibre,</span>
<lb n="10321"/><span>a bhuail fáig Dé, Ahias, uime.  A bhí clóca nó brat nua ar a' bhfáig.</span>
<lb n="10322"/><span>A bhain de é agus a ghearr suas é in dhá phíosa déag.  "Glac chúghad,"</span>
<lb n="10323"/><span>ar sé le Jeroboam, "deich cinn dhos na píosaí seo.  Oir mar seo adeir</span>
<lb n="10324"/><span>an Tiarna Dia: déanfaig mé dhá chuid déag do ríocht Sholomon, agus</span>
<lb n="10325"/><span>bhéarfaig mé dhoitse deich cinn dhíobh agus fágfaig an dá chuid</span>
<lb n="10326"/><span>eile ag sliucht Sholomon.  Agus má bhíonn tusa agus do shliucht dílis</span>
<lb n="10327"/><span>dhomsa, agus an tslí chóir dhíreach a chiomád Dáibhí, athair Rí</span>
<lb n="10328"/><span>Solomon, a leanúi<n>t, beir-se agus do shliucht in bhúr rithe go brách as</span>
<lb n="10329"/><span>cionn an chuid sion do<n> phobal."</span></p>
<lb n="10330"/>
<lb n="10331"/><p><span>A chualaig Solomon an gnóth sion agus a loirg sé Jeroboam a chur</span>
<lb n="10332"/><span>chun báis.  A theith se sion leis fhéin do<n> Égypt agus do fhan ann go</span>
<lb n="10333"/><span>bhfuair Rí Solomon bás in aos a thrí fichid blian, adéis a bheith ina rí</span>
<lb n="10334"/><span>ar feag dá fhichid blian as cionn phobail Dé.  Níorbh fhéidir do aon fhear</span>
<lb n="10335"/><span>é fhéin a iompar níos fearr ná a rin sé go deich mbliana roimh a bháis,</span>
<lb n="10336"/><span>agus ansin a thit sé go tiubaisteach.  Agus cé go raibh a thitim tiubaist-</span>
<lb n="10337"/><span>each agus ard-tiubaisteach do fhéin, atá sí ana-shocharúil dhúinne</span>
<lb n="10338"/><span>má mhachtna<í>míd go cóir airthe.  A bhí sé ar feag romhór a bheatha</span>
<lb n="10339"/><span>ina dhaltha ag Dia.  Atá fhios go cinnte againn gur chaill sé grása Dé.</span>
<lb n="10340"/><span>Áfaig níl fhios againn a' bhfuair sé thar n-ais í tré aithrí fhírinneach</span>
<lb n="10341"/><span>éifeachtúil a dhéanamh ina pheacaí.  Atáimíd deimhnitheach gur thit a</span>
<lb n="10342"/><span>athair i bpeacaí troma uafásach - adhaltharnas agus murder - áfaig</span>
<lb n="10343"/><span>atáimíd lán-deimhnitheach gur rin sé aithrí fhírinneach lán-chothromúil</span>
<lb n="10344"/><span>i<o>nta agus gur mhaith Dia go éifeachtúil dho iad.  Áfaig i dtaobh</span>
<lb n="10345"/><span>Sholomon, as é meas romhór na n-Aithreacha Naofa go bhfuair sé bás</span>
<lb n="10346"/><span>ina pheacaí agus go bhfuil sé damanta go deo.  Budh chóir go gcuirfeach</span>
<lb n="10347"/><span>sampla deorach an rí seo go aon chaitheamh i ndiaig onóra, 285 séan</span>
<lb n="10348"/><span>saoltha agus pléisiúir corpartha go brách amach as ár gcroíocha.  As</span>
<lb n="10349"/><span>socharúla do aon Chríostaí a bheith sínte ar charn aoilig ag dreothadh</span>
<lb n="10350"/><span>le uiscóidí, amhail a bhí Job naofa, ná a bheith ina shuíomh ar</span>
<lb n="10351"/><span>chathaoir óir fé go aon <t>séan saoltha amhail a bhí Rí Solomon.  Oir</span>
<lb n="10352"/><span>múinid ainnisí saoltha ciall agus foighne do dhuine, agus faigheann sé,</span>
<lb n="10353"/><span>tré iad a iompar go umhal, cróin na glóire gan deire.  Áfaig as duine</span>
<lb n="10354"/><span>as an mhíle a iompras mar as cóir sonas, saibhreas agus ádh saoltha.</span>
<lb n="10355"/><span>Oir líona<i>d an croí le spirid an uabhair, agus ní díon ná cosaint dho i</span>
<lb n="10356"/><span>gcuinnibh an nimh mairthech sion an eagna as mó agus as aoirde ar</span>
<lb n="10357"/><span>bith, mar as so<i>léir uadh shampla Rí Solomon.</span></p>
<lb n="10358"/>
<lb n="10359"/><p><span>3 Reg.11:43 - 12:18.  4.  Ar bhás an rí sin a gairmeag rí dá mhac</span>
<lb n="10360"/><span>Roboam.  Agus a thánaig an pobal go léir</span>
<lb n="10361"/><span>chuige agus a iarradar de chuid dhos na taxanna troma a chur a athair</span>
<lb n="10362"/><span>ortha do thóga<i>n díobh.  A b'é an speaker agus an ceann a bhí ortha</span>
<lb n="10363"/><span>an t-ógánach úd Jeroboam.  A loirg an rí spás trí lá chun fr<e>agra a</span>
<lb n="10364"/><span>thabhairt ortha.  Ansion a chuaig sé i gcomhairle leis na seana-chounsil-</span>
<lb n="10365"/><span>éirí a bhí ag a athair.  Adúradar sion leis freagra caoin cneasta</span></p>
</div>
<pb n="229"/>
<div><lb n="10366"/><p><span>sibhi<a>ltha a thabhairt ar an bpobal, agus géilleadh dá bpet<i>tion,</span>
<lb n="10367"/><span>agus dá ndéanfach go mbeidís lán-umhal uirrimeach dho ar feag a</span>
<lb n="10368"/><span>shaoil.  Ansion a loirg sé ar na uaisle óg, a thugag suas ina fhochair</span>
<lb n="10369"/><span>fhéin, cad é an freagra a thabharfach sé ar an bpobal.  "Abair mar seo</span>
<lb n="10370"/><span>leo," ar siad: ""A bhí cuínn mo athar-sa trom go leor oraibh, ach is</span>
<lb n="10371"/><span>truime fé sheacht mo chuínn-se oraibh.  A sciúirseáil se sin le slata</span>
<lb n="10372"/><span>sibh; áfaig sciúirseálfaig mise sibh le whipeanna ní.  As truime oraibh</span>
<lb n="10373"/><span>mo lúidín-se ná corp mo athar."  Hen é mar a fhreag<r>óir iad."</span></p>
<lb n="10374"/>
<lb n="10375"/><p><span>A ghlac an briollán amadáin a gcomhairle.  An tríú lá a thánaig an</span>
<lb n="10376"/><span>pobal chuige agus a labhair sé go borb cruaig bagarthach leo do réir</span>
<lb n="10377"/><span>chomhairle na n-uasal óg gan chiall.  Ar chlosain don phobal na focail</span>
<lb n="10378"/><span>sin, adúradar, "Ní bheig páirt ná cumann againn 286 feasta le sliucht</span>
<lb n="10379"/><span>Dháibhí.  Fillimís chun ár dtithe agus toghaimís rí dhúinn fhéin."</span>
<lb n="10380"/><span>A rinneadar sion.  A <i>míodar go mear agus a chuir Rí Roboam an</span>
<lb n="10381"/><span>prionsa budh onóraí aige ina ndiaig dá ghlaoch thar n-ais.  Ach as</span>
<lb n="10382"/><span>amhla a mharaíodar sion é le gabháil do chlocha air.  A theith an rí</span>
<lb n="10383"/><span>leis fhéin.</span></p>
<lb n="10384"/>
<lb n="10385"/><p><span>3 Reg.12: 19-24.  5.  Beagán lae<tha>nta ina dhiaigh sin a chnósaig</span>
<lb n="10386"/><span>an pobal go léir, ach dhá threibh amháin, treibh</span>
<lb n="10387"/><span>Juda agus treibh Benjamin, agus a thoghadar Jeroboam mar rí.  Agus</span>
<lb n="10388"/><span>amhla sion a dearnag, tré dhíchéille Roboam, dhá leath do phobal Dé.</span>
<lb n="10389"/><span>A chnósaig Roboam arm láidir, céad agus trí fichid mhíle do shaigh-</span>
<lb n="10390"/><span>diúirí toghtha, chun troda i gcuinnibh Jeroboam, agus an chuid don</span>
<lb n="10391"/><span>phobal a ghaibh leis, chun iad a thabhairt arís féna smacht fhéin.</span>
<lb n="10392"/><span>Áfaig a chur Dia fáig chuige ag cos<c> an ghnóth sion air agus ag 'nisint</span>
<lb n="10393"/><span>dho gur le ordú spisialtha Dé a thit sé amach.  A thiospáin Dia leis an</span>
<lb n="10394"/><span>sampla seo gurb é féin as ard-mháistir ar na uile rithe agus go dtugann</span>
<lb n="10395"/><span>sé dhóibh ciall fhónta nó droch-chiall fé mar a thuillid uaig, agus go</span>
<lb n="10396"/><span>n-agraíonn sé peacaí na <n->aithreacha ar a g<c>lann, fé mar do agair sé</span>
<lb n="10397"/><span>droch-ghníomhartha Rí Solomon ar a mhac.  Agus deirid na Aithreacha</span>
<lb n="10398"/><span>Naofa gur figiúir Roboam, a lean comhairle na n-ógánach díchéilleach</span>
<lb n="10399"/><span>in ionad comhairle fholláin na sean-daoine eagnach, gur figiúir é ar an</span>
<lb n="10400"/><span>dram guagach a leanann teagasc nua na n-eiricidí in ionad <an> seana-</span>
<lb n="10401"/><span>theagasc folláin a mhúineadar uacht<a>ráin na Eaglaise dhóibh a</span>
<lb n="10402"/><span>chiomád.</span></p>
<lb n="10403"/>
<lb n="10404"/><p><span>3 Reg.12:26 - 13:3.  6.  An tráth a chonairc Jeroboam go raibh sé</span>
<lb n="10405"/><span>ina rí as cionn deich threibh do phobal Dé, a</span>
<lb n="10406"/><span>thiospáin sé gur bhain sé le romhór na rithe a loirgeann sonas saoltha</span>
<lb n="10407"/><span>in ionad seirbhís Dé.  A mheas sé dá rachach an chuid don phobal a</span>
<lb n="10408"/><span>ghaibh leis suas fó thrí insa bhliain, mar budh ghnáth leo, go teampall</span>
<lb n="10409"/><span>Dé i gcathair Jerusalem chun ofráil agus íobairt a dhéanamh, go</span>
<lb n="10410"/><span><d>tabharfaí iad i ndiaig ar ndiaig, chun gabháil lena rí gceart fhéin,</span>
<lb n="10411"/><span>Roboam.  Ar an abhar sion a cheap sé iad a scaradh ar fad le creideamh</span>
<lb n="10412"/><span>Dé.  Agus leis an intinn sion a rin sé dhá dhia bhréagach i bhfuirm</span>
<lb n="10413"/><span>gamhna, do ór, agus a chur sé ceann díobh suas i gcathair Bethel agus</span>
<lb n="10414"/><span>ceann eile 287 i gcathair Dan.  Agus a thóg sé teampall onórach dho</span>
<lb n="10415"/><span>gach íomhá dhíobh sion.  A chnósaig sé an pobal go léir chuige i gcathair</span></p>
</div>
<pb n="230"/>
<div><lb n="10416"/><p><span>Bhethel agus adúirt sé leo, "Féach, hen iad na déithe a shaor bhúr</span>
<lb n="10417"/><span>sinsear as críoch na Égypte, agus a thug seilbh na dútha so dhóibh sin</span>
<lb n="10418"/><span>agus dhíbh-se.  As dhóibh seo a dhéanfaigh sibh íobairt feasta arís.</span>
<lb n="10419"/><span>Ní gá dhíbh dul a thuille suas go teampall Jerusalem."  Ansion do</span>
<lb n="10420"/><span>sheasaimh sé fhéin suas ar an olthóir chun íobairt a dhéanamh dhos na</span>
<lb n="10421"/><span>déithe bréagach úd.  A labhair fear don phobal, fáig bheannaithe a chur</span>
<lb n="10422"/><span>Dia do aon ghnóth chun na áite sin.  A labhair sé agus adúirt, "A olthóir,</span>
<lb n="10423"/><span>Ó a olthóir, éist leis an focal adeir Dia lead: tiucfaig rí ar shliucht</span>
<lb n="10424"/><span>Dáibhí i gceann dhá chéad agus deich mbliana agus dá fhichid uadh</span>
<lb n="10425"/><span>an lá so: Josias a bheig mar ainm air agus loiscfig sé ortsa cnámha na</span>
<lb n="10426"/><span>sagart bhfalsa agus na ndaoine eile atá inniubh ag déanamh an ghnóth</span>
<lb n="10427"/><span>ard-mhallaithe seo.  Agus mar chomhartha gur fíor na focail adeirim</span>
<lb n="10428"/><span>anis, pléasc<f>aig an olthóir seo ina dhá leath agus scaipfear an tine</span>
<lb n="10429"/><span>agus an luaithreán atá airthe."</span></p>
<lb n="10430"/>
<lb n="10431"/><p><span>3 Reg.13: 4-32.  7.  Ar chlos na cainte sin do Jeroboam, a shín sé a</span>
<lb n="10432"/><span>láimh amach ag ordú don phobal breith ar an bhfear</span>
<lb n="10433"/><span>sion.  A chraip an lámh suas gan bhrí gan tapa agus a phléasc an</span>
<lb n="10434"/><span>olthóir as a chéile.  A chaith an rí é féin ag cosa na fháig ag</span>
<lb n="10435"/><span>iarraig air guíocha<i>n Dé úsáid a láimh a thabhairt dho.  A rin an fáig</span>
<lb n="10436"/><span>sion, a fuair an rí úsáid a láimh arís, agus adúirt sé leis an fáig, "Tar</span>
<lb n="10437"/><span>liom agus caith dínnéar im' fhochair agus a bhéarfaig mé tabharaistí</span>
<lb n="10438"/><span>saibhir dhoit."  "Dá <d>tabharfá dom," ar sé sion, "leath a bhfuil agad</span>
<lb n="10439"/><span>ní rachainn lead agus ní chaithfinn bia ná deoch insan áit seo.  Oir adúirt</span>
<lb n="10440"/><span>Dia liom, "Ná ith bia agus ná ól deoch insan áit sin, agus fill abhaile</span>
<lb n="10441"/><span>in athrach do shlí seochas an ceann ina dtánais ann.""  A thug sé ansion a</span>
<lb n="10442"/><span>bhóthar air.</span></p>
<lb n="10443"/>
<lb n="10444"/><p><span>A tharlaig go raibh seana-fháig falsa i gcathair Beth ná raibh an lá</span>
<lb n="10445"/><span>sion i láthair an íoba<i>rt a dearnag chun na déithe bréagach.  Agus ar</span>
<lb n="10446"/><span>chasadh abhaile dá chlann mhac a 'niseadar dho cad a thit amach.</span>
<lb n="10447"/><span>"Faighig ollamh dom," ar sé, 288 mo asal gan mhoill agus tiospánaig</span>
<lb n="10448"/><span>dhom an tslí inar ghaibh an fáig úd."  A rinneadar sion.  A lean sé an</span>
<lb n="10449"/><span>fáig agus a fuair ina shuí é fé scáth chrainn agus adúirt, "As fáig mise</span>
<lb n="10450"/><span>fós agus adúirt aingeal Dé uadh chianaibh liom, "Lean an fáig úd a</span>
<lb n="10451"/><span>thánaig uadh thír Juda; tabhair lead chun do thí <é ?> agus caitheach</span>
<lb n="10452"/><span>sé bia id' fhochair.""  A mheall sé mar sin é agus a chaith bia ina</span>
<lb n="10453"/><span>fhochair.  Ar chaitheamh an bhíg dhóibh a scread an fear eile amach,</span>
<lb n="10454"/><span>ag rá, "A fhir a bhaineann le Dia, do bhrí nár leanais an t-ordú a thug</span>
<lb n="10455"/><span>sé doit, agus gur stadais insan áit seo agus gur chaithis bia agus deoch</span>
<lb n="10456"/><span>ann, ar an abhar sion ní adhl<ac>ófar thu in uaig do shinsear."  A imig</span>
<lb n="10457"/><span>ansion an fear leis fhéin agus ní fada a chuaig amach uadh an gcathair</span>
<lb n="10458"/><span>an tráth a bhuail leon uime a mhairbh é.  Ach níor strac sé a chorp</span>
<lb n="10459"/><span>agus níor bhain leis an t-asal arna raibh sé ag marcaíocht.  A 'niseag</span>
<lb n="10460"/><span>sion don <t>seana-fháig fhalsa.  A thug a chorp leis, a rin sé adhlacain</span>
<lb n="10461"/><span>ina thuama féin agus a ghearr ar leac cúntas a bháis.  Agus adúirt lena</span>
<lb n="10462"/><span>chlainn, "An uair a bhead-sa marbh, cuirig me insa tuama i bhfochair</span>
<lb n="10463"/><span>an fhir seo.  Oir tiucfaig gan dearmad chun chinn go aon fhocal adúirt</span>
<lb n="10464"/><span>sé i dtaobh na ndaoine a bhí anso ag adhradh na ndéithe bréagach agus</span>
<lb n="10465"/><span>i dtaobh na ndaoine a bhí anso ag adhradh na ndéithe bréagach agus</span>
<lb n="10466"/><span>i dtaobh na ndaoine a chónaíonn agus a chónóig insa dútha so."</span>
<lb n="10467"/></p>
</div>
<pb n="231"/>
<div><lb n="10468"/><p><span>3 Reg.13: 33-34.  8.  "Do bhrí," arsa Naomh Gregory, "na míorúilí</span>
<lb n="10469"/><span>iontach a rin an fáig beannaithe seo a labhair gan</span>
<lb n="10470"/><span>eagla i gcuinnibh an rí mhallaithe úd, ag crapadh a lámh suas go obann</span>
<lb n="10471"/><span>agus dá leigheas arís, a ghlac a chroí beagán mustair nó glóire dío-</span>
<lb n="10472"/><span>mhaoin.  Agus dá dheasca sion a thánaig dorch<ad>as ar a thuigsin</span>
<lb n="10473"/><span><i>nsa chás gur rin sé dearmad don ordú a thug Dia dho agus gur ghéill</span>
<lb n="10474"/><span>sé do bhriathra an fháig fhalsa a mheall é chun asumhlacht in aghaidh</span>
<lb n="10475"/><span>Dé.  Agus a tharraig an asumhlacht sion an bás air agus a imir Dia an</span>
<lb n="10476"/><span>píonós sion ar a cholainn chun ná imreóch sé píonos síoraí ar a anam."</span></p>
<lb n="10477"/>
<lb n="10478"/><p><span>Níor bhain an mhíorúil úd do imir Dia ar Jeroboam, tréna láimh a</span>
<lb n="10479"/><span>chrapadh agus a leigheas, ná scoilt na olthóra mallaithe, ná bás an fháig</span>
<lb n="10480"/><span>a chontráil 289 ordú Dé, níor bhaineadar é dá dhroch-chúrsaí.  A</span>
<lb n="10481"/><span>scar sé ar fad pobal Israel le Dia - pobal Israel a thugag ar na deich</span>
<lb n="10482"/><span>treibh a ghaibh leis, agus pobal Juda budh ainm do<n> dá threibh do</span>
<lb n="10483"/><span>fhan dílis do Dhia agus dhá rí ceart fhéin.</span></p>
<lb n="10484"/>
<lb n="10485"/><p><span>3 Reg.14:1 - 15:30.  9.  A thit an mac budh shine ag Jeroboam</span>
<lb n="10486"/><span>breoite agus adúirt sé lena bhean, "Éirig suas,</span>
<lb n="10487"/><span>sóinseáil do bhrat chun ná aithneofaí thu, agus imig ag triall ar an</span>
<lb n="10488"/><span>fáig beannaithe Ahias, a 'nis dhom go mbein<n> im' rí ar an bpobal so,</span>
<lb n="10489"/><span>agus féach cad adéarfaig sé lead i dtaobh an linbh seo."</span></p>
<lb n="10490"/>
<lb n="10491"/><p><span>A thriall sí air.  Áfaig a bhí se sion dall, agus chón luath agus do</span>
<lb n="10492"/><span>airig sé glór a cosa do aithin sé cé a bhí aige, agus adúirt,  "Tair isteach,</span>
<lb n="10493"/><span>a bhean.  Canathaobh na gceileann tú thu féin?  As teachtaire brónach</span>
<lb n="10494"/><span>searbh mise chúghad: as mar seo adeir an Tiarna Dia lead' fhear:</span>
<lb n="10495"/><span>"Féach, do thóg mise thu uadh an gcarn aoilig agus a rinneas rí dhíot</span>
<lb n="10496"/><span>as cionn mo phobail Israel.  A strac mé as a chéile ríocht Dháibhí agus</span>
<lb n="10497"/><span>a thug mé an chuid a b'fhearr di dhoit-se.  Agus as é an buíochas a</span>
<lb n="10498"/><span>ghabhais liom gur chaithis uait me, a iompaís do dhrom oram, a rinnis</span>
<lb n="10499"/><span>na gníomhartha budh mhallaithe im' chuinnibh níos measa ná aoinne</span>
<lb n="10500"/><span>a thánaig romhad.  Ar an abhar <sin ?> tiúrfad-sa go aon ainnise ortsa</span>
<lb n="10501"/><span>agus ar do shliucht: pé duine a shíolaig uaitse a gheibheann bás insa</span>
<lb n="10502"/><span>chathair, íos<f>aig na madraí é, agus más ar an dtuaith a gheibheann</span>
<lb n="10503"/><span>sé bás piucfaid na fiacha dubha an fheoil dá chnámha agus ní cuirfear</span>
<lb n="10504"/><span>aoinne as lead in uaig ach a' mac so atá breoite anis.  Agus a gheobhaig</span>
<lb n="10505"/><span>sé sion bás chón luath <agus ?> a chuirfir do chos isteach id' thig fhéin."</span>
<lb n="10506"/><span>A chas sí go brónach abhaile, agus ar a dul isteach ina tig a fuair a mac</span>
<lb n="10507"/><span>bás.  Agus a fuair <a> athair ró-mhallaithe, Jeroboam, bás adéis a</span>
<lb n="10508"/><span>bheith ina rí ar f<e>ag dhá bhliain agus fiche.  A gairmeag rí dhá mhac</span>
<lb n="10509"/><span>Nadab, ach i gcionn dhá bhlian ina dhiaigh sin a rin generáil a arm,</span>
<lb n="10510"/><span>Baasa, rebelúntacht ina chuinnibh agus a mhairbh é agus go aoinne do</span>
<lb n="10511"/><span>shliucht Jeroboam.  Ní<or ?> fágag go fiú ceann díobh beo.</span></p>
<lb n="10512"/>
<lb n="10513"/><p><span>3 Reg.15:33 - 16:19.  10.  A bhí Baasa cheithre bliana fichead ina</span>
<lb n="10514"/><span>rí ar phobal Israel, agus a lean sé droch-shlite</span>
<lb n="10515"/><span>Jeroboam.  Ar an abhar sion a chuir Dia fáig beannaithe chuige a</span>
<lb n="10516"/><span>fhógair dho go dtabharfach Dia an oíde chéanna 290 air fhéin agus a</span>
<lb n="10517"/><span>shliucht a tugag ar shliucht Jeroboam.  Beagán aimsire 'na dhiagh</span>
<lb n="10518"/><span>sion a fuair sé bás agus do fhág an ríocht ag a mhac Ela.  Agus an chéad</span></p>
</div>
<pb n="232"/>
<div><lb n="10519"/><p><span>ghnóth a rin sé a budh ea, an fáig úd a rin tairngreacht i gcuinnibh a</span>
<lb n="10520"/><span>athar a chur chun báis.  Dhá bhliain ina dhiaigh sion, agus é ag caith-</span>
<lb n="10521"/><span>eamh a dhínnéir, a mhairbh a oifigeach Zambrí é.  Ní raibh sé fhéin</span>
<lb n="10522"/><span>ina rí ach seacht lá an uair a rin Amri, a oifigeach, rebelúntacht ina</span>
<lb n="10523"/><span>chuinnibh, agus chun ná titfeach sé ina lámha a loisc sé é fhéin agus a</span>
<lb n="10524"/><span>mhuintir go léir ina phálás.  Hen é an deire dona a thánaig ar na droch-</span>
<lb n="10525"/><span>dhaoine sion i dtaobh a bpeacaí féin, i dtaobh pobal Israel a scaradh le</span>
<lb n="10526"/><span>creideamh agus le seirbhís Dé.</span></p>
<lb n="10527"/>
<lb n="10528"/><p><span>A imig oíde don tsórd sin ar an t-ochtú Hanraoi, a scar náisiún na</span>
<lb n="10529"/><span>Saxan le eaglais agus le creideamh Chríoist.  Dá fhichid blian adéis an</span>
<lb n="10530"/><span>droch-ghníomh sion ní raibh duine dhá shliucht ina bheathaig.  Go</span>
<lb n="10531"/><span>gcuirig Dia ar ár leas sinn, agus go gcosnaíg sé sinn ar an uile mhalla-</span>
<lb n="10532"/><span>thacht, go spisialtha ar eiriceas agus ar dhí-chreideamh.  Amen.</span>
<lb n="10533"/>
<pb n="233"/></p>
<lb n="10534"/>
<lb n="10535"/><p><span>XLIV.  RAVENS OF ELIAS, Etc.</span></p>
<lb n="10536"/>
<lb n="10537"/><p><span>3 Reg.16:21 - 17:9.  1.  A ghlac Amri ríocht Israel adéis bháis</span>
<lb n="10538"/><span>Zambri, a dhóigh é fhéin agus a mhuintir ina</span>
<lb n="10539"/><span>mbeathaig, amhail a 'niseas dhíbh im' theagasc dhéanach.  Agus adéis</span>
<lb n="10540"/><span>bháis Amri a ghlac a mhac Achab an ríocht.  Fear a budh ea é a bhuaig i</span>
<lb n="10541"/><span>malla<tha>cht, arsa an Scriptiúir, ar go aon rí mallaithe a bhí riamh as</span>
<lb n="10542"/><span>cionn an phobail sin.  Agus a méadaíog a mhallathacht nádúrtha tré</span>
<lb n="10543"/><span>Jesebel, iníon rí Sidon, a bhí pósta leis.  A bhuaig sí sion i mailís</span>
<lb n="10544"/><span>agus i ndroch-ghníomhartha ar go aon bhean budh mheasa le fáil.</span></p>
<lb n="10545"/>
<lb n="10546"/><p><span>A chur Dia an fáig Elias ag fógairt don rí seo, muna n-iompóch sé ar</span>
<lb n="10547"/><span>a leas go dtiucfach gorta ar an dútha ar feag trí bliana go leith agus</span>
<lb n="10548"/><span>ná titfeach braon fearthana ná drúchta anuas uadh an spéir ar an</span>
<lb n="10549"/><span>bhfeag sion.  A thánaig an ghorta agus a imig an fáig, le ordú Dé, go</span>
<lb n="10550"/><span>carraig a bhí ar bruach srutháin Carith.  Agus a thugaidís fiacha dúbha</span>
<lb n="10551"/><span>arán agus feoil chuige go aon mhaidean agus tráthnóna.  Adéis sealad</span>
<lb n="10552"/><span>aimsire, le neart an tíormaig a chuaig an sruthán i ndíosc.  Adúirt</span>
<lb n="10553"/><span>Dia le Elias, "Imig lead go cathair Sarepta i dtír Sidon.  Do ordaíos</span>
<lb n="10554"/><span>do bhaintríg atá ann thu a chothú ar feag aimsir na gorta so."</span></p>
<lb n="10555"/>
<lb n="10556"/><p><span>3 Reg.17: 10-16.  2.  Ar dhruidim dho leis an gcathair, a 291</span>
<lb n="10557"/><span>chonairc sé bean bhocht ag bailiú brosnaín, agus do iarr sé airthe deoch</span>
<lb n="10558"/><span>uisce a thabhairt chuige.  A imig sise dá iarraig agus a ghlaoig sé ina</span>
<lb n="10559"/><span>diaig, ag rá, "Tabhair fós chúgham gréim aráin."  Adúirt sí, "Níl don</span>
<lb n="10560"/><span>tsaol do bhia agam ach doirnín plúir i b<p>róicín agus braon oíle i</span>
<lb n="10561"/><span>dtóin buidéil.  Agus a thánaig mé anso chun brosnaín a bhailiú chun</span>
<lb n="10562"/><span>císte a dhéanamh dhom fhéin agus dom' leanbh go gcaithimís ár mbéile</span>
<lb n="10563"/><span>déanach agus ansion go bhfaighimís bás."  "Ná bíoch eagla ort," arsa</span>
<lb n="10564"/><span>Elias, "ach déan, mar adeirim lead, cístín dhomhsa ar dtuis agus ansion</span>
<lb n="10565"/><span>dhoit fhéin agus dot' leanbh.  Oir geallaim-se dhoit, in ainm an t-aon</span>
<lb n="10566"/><span>Dia fírinneach, ná caithfear an plúr atá id' phróca, ná an oíle atá id'</span>
<lb n="10567"/><span>bhuidéal, nó go gcuirfig Dia deire leis an gorta mór so."</span></p>
<lb n="10568"/>
<lb n="10569"/><p><span>A rin sí mar do ordaig sé di agus do sheasaimh an plúr agus an oíle</span>
<lb n="10570"/><span>gur chur Dia raidhse chun an tsaoil.</span></p>
<lb n="10571"/>
<lb n="10572"/><p><span>3 Reg.17: 17-24  3.  An fhaid a bhí Elias i bhfochair an</span>
<lb n="10573"/><span>bhaintreach phágánach so a fuair a leanbh bás.  Ní raibh aici</span>
<lb n="10574"/><span>ach é.  Lán do bhrón agus ag gol go géar a thánaig sí isteach go seomra</span>
<lb n="10575"/><span>Elias agus adúirt sí leis, "A fhir Dé, canathaobh na dtánais ar aon chor</span>
<lb n="10576"/><span>chúgham?  As do aon ghnóth a thánais, chun go gcuimhneoch Dia ar</span>
<lb n="10577"/><span>mo pheacaí agus go maróch sé mo leanbh.  A chíonn tú marbh é, idir</span>
<lb n="10578"/><span>mo dhá láimh."  "Tabhair dhomhsa é," arsa Elias, "agus imig amach as</span>
<lb n="10579"/><span>an seomra."  A thug sí an leanbh do, agus do shín sé ar a leaba<i>g é.</span>
<lb n="10580"/><span>Ansin a leath é féin anuas ar an leanbh agus a chur a shúile le súilibh</span></p>
</div>
<pb n="234"/>
<div><lb n="10581"/><p><span>an linbh, a bhéal lena bhéal, a lámha lena lámhaibh, a chosa lena chos-</span>
<lb n="10582"/><span>aibh.  A chrap sé féin suas insa chás nár fhan do leithead ná do fhaid</span>
<lb n="10583"/><span>ann ach an leithead agus an fhaid a bhí insa leanbh.  A rin sé an</span>
<lb n="10584"/><span>gnóth sion fó thrí agus adúirt, "A Thiarna, mo Dhia, iarraim ort an</span>
<lb n="10585"/><span>t-anam a chuir arís insa leanbh so."  Do éist Dia leis agus a chas an</span>
<lb n="10586"/><span>t-anam arís insa leanbh.  A bhí sé gan stad folláin beo.  A rug an</span>
<lb n="10587"/><span>fáig é agus a thug é dhá mháthair, ag rá, "A' seo dhoit do leanbh ina</span>
<lb n="10588"/><span>bheathaig."  Adúirt sise, "Aithním anis go glan gur le Dia a bhaineann</span>
<lb n="10589"/><span>tu agus go bhfuil focal Dé go fírinneach id' bhéal."</span></p>
<lb n="10590"/>
<lb n="10591"/><p><span>Agus as 292 mar sin a chúitig Dia an bhean bhocht phágánach so i</span>
<lb n="10592"/><span>dtaobh a carthanacht.  Do athbheoig sé a leanbh agus a bhronn sé</span>
<lb n="10593"/><span>airthe féin tabharthas an chreidimh chóir.  A roinn sí le teachtaire Dé</span>
<lb n="10594"/><span>an méile beag déanach a bhí aici.  A thiospáin sí dho daonnacht agus</span>
<lb n="10595"/><span>féile nár thiospáin a dhaoine fhéin ag na raibh an creideamh cóir.  Ar an</span>
<lb n="10596"/><span>abhar sion do fhóir Dia airthe ina riachtanas corpartha agus spirid-</span>
<lb n="10597"/><span>eáltha, agus a thug sé do chompord di go dtánaig a leanbh thar n-ais</span>
<lb n="10598"/><span>chúighthe adéis a bháis.  Adeirid na Aithreacha Naofa gur figiúir an</span>
<lb n="10599"/><span>crapadh agus an cúngú úd a rin an fáig air féin chun an linbh a ath-</span>
<lb n="10600"/><span>bheochain arís, adeirid gur figiúir é ar an gcrapadh agus ar an gcúngú</span>
<lb n="10601"/><span>agus ar an ísliú a rin Mac Dé air fhéin tré cholainn daonna a ghlacadh</span>
<lb n="10602"/><span>chun sinne a thabhairt thar n-ais uadh bhás an pheaca go beatha na</span>
<lb n="10603"/><span>ngrás.</span></p>
<lb n="10604"/>
<lb n="10605"/><p><span>3 Reg.18: 1-20.  4. An fhaid agus a bhí an fáig Elias a bhfochair na</span>
<lb n="10606"/><span>baintrí úd a chur Achab agus Jesabel daoine dhá</span>
<lb n="10607"/><span>lorg insa go aon áit chun a mhairthe.  Agus an uair nárbh fhéidir</span>
<lb n="10608"/><span>dhóibh é fháil amach, a mharaíodar go aon <t>sagart Dé a bhí insa</span>
<lb n="10609"/><span>dútha, agus a leagadar anuas go aon olthóir a bhain le Dia.  An tráth</span>
<lb n="10610"/><span>a thánaig an aimsir a cheap Dia chun deire a chur leis an gorta, adúirt</span>
<lb n="10611"/><span>sé le Elias, "Éirig lead agus tiospáin thu fhéin dho Rí Achab."  A imig</span>
<lb n="10612"/><span>sé, agus ar an slí a casag air Abdias, maor Rí Achab.  An uair a chonairc</span>
<lb n="10613"/><span>Abdias é, a chaith é fhéin ar a bhéal agus ar a aghaidh agus adúirt,</span>
<lb n="10614"/><span>"An féidir gur tusa mo thiarna Elias?"  "As mé go díreach," ar se sion,</span>
<lb n="10615"/><span>"agus imig lead go diair agus 'nis doit' mháistir go bhfuilim ag teacht</span>
<lb n="10616"/><span>dá fhéachain."  "Cad a rinneas riamh id' chuinnibh?" arsa Abdias,</span>
<lb n="10617"/><span>"go dtabharfá suas mé ar láimh Achab chun mo mhairthe?  Féach,</span>
<lb n="10618"/><span>níl cathair, tír, talamh ná náisiún nár chuir Achab, ar feag na dtrí</span>
<lb n="10619"/><span>mbliain go leith seo, daoine ad' lorg <ann>, agus ní bhfuaradar tamhasc</span>
<lb n="10620"/><span>ná tuairisc ort, agus deireann tusa liom triall ar an rí agus a rá leis,</span>
<lb n="10621"/><span>"Féach, atá Elias ag teacht chúghad."  Agus an uair a rachad-sa leis</span>
<lb n="10622"/><span>an dteachtaireacht sion fuadóig Spirid Dé thu go áit éigin eile agus ní</span>
<lb n="10623"/><span>bheig fáil ort.  Duine as ea mise na raibh eagla Dé oram uadh thúis mo</span>
<lb n="10624"/><span>óige, agus cé go bhfuilim i seirbhís an rí mhallaithe seo 293 ní raibh</span>
<lb n="10625"/><span>riamh aon lámh agam ina dhroch-ghníomhartha.  I bhfad uaig: an tráth</span>
<lb n="10626"/><span>a bhí sé ag marú sagairt Dé go léir a chuireas-sa céad díobh i bhfolach;</span>
<lb n="10627"/><span>a chothaíos agus a chiomádas iad go dtí a' lá inniubh.  Agus cionas</span>
<lb n="10628"/><span>adeirir liom,  "Imig agus abair lead' mháistir, "Atá Elias ag teacht</span>
<lb n="10629"/><span>chúghad?""  As chun mo mhairthe a thugann tu an teachtaireacht</span></p>
</div>
<pb n="235"/>
<div><lb n="10630"/><p><span>sion dhom."  "Ní ea go deimhin," arsa Elias, "oir fé mar a mhaireann an</span>
<lb n="10631"/><span>Tiarna, tiospán<f>ad mé fhéin inniubh don rí."</span></p>
<lb n="10632"/>
<lb n="10633"/><p><span>Do imig an fear agus a 'nis don rí go raibh Elias ag triall air.  A ghaibh</span>
<lb n="10634"/><span>an rí féna dhéin agus adúirt go feargach leis, "As tusa a tharraig buairt</span>
<lb n="10635"/><span>agus gorta ar phobal Israel."  "Ní mise," arsa Elias, "a tharraig buairt</span>
<lb n="10636"/><span>ná gorta, díth ná daod ortha, ach tusa agus do athair agus na rithe</span>
<lb n="10637"/><span>mallaithe a thánaig romhaibh a tharraig donas orthu tré n-iad a scaradh</span>
<lb n="10638"/><span>le Dia agus gabháil le déithe bréagach.  Ach imig lead agus bailig</span>
<lb n="10639"/><span>chúgham an pobal go léir ar Chnoc Carmel, agus tabhair lead na cheithre</span>
<lb n="10640"/><span>chéad sagart atá ag do dhia bréagach Baal, agus na ceithre agus deich-</span>
<lb n="10641"/><span>niúr agus dá fhichead sagart atá ag déithe bréagach do mhnaoi."</span></p>
<lb n="10642"/>
<lb n="10643"/><p><span>A rin an rí amhla sion.</span></p>
<lb n="10644"/>
<lb n="10645"/><p><span>3 Reg.18:21 et seq.  5.  An uair a bhí an pobal go léir cuirnithe,</span>
<lb n="10646"/><span>adúirt Elias leo, "Cá fhaid a bheig sibh ag</span>
<lb n="10647"/><span>iarradh an dá shlí a thabhairt isteach?  Más é an Tiarn<a> bhúr nDia,</span>
<lb n="10648"/><span>leanaig é, agus más dia Baal, leanaig.  Cá fhada a bheigh sibh ag iarradh</span>
<lb n="10649"/><span>dhá thaobh an bhóthair a thabhairt isteach, ag dul anún agus anall?"</span>
<lb n="10650"/><span>Níor fhreagair an pobal focal.  Adúirt Elias leo, "Níor fágag eadraibh</span>
<lb n="10651"/><span>aon <t>sagart a bhaineann le Dia, ach mise amháin, agus atá agaibh</span>
<lb n="10652"/><span>cheithre chéad agus deich sagart agus dá fhichid a bhaineann le Baal,</span>
<lb n="10653"/><span>an dia bréagach a ghlacabhair chúghaibh in ionad an t-aon Dia amháin</span>
<lb n="10654"/><span>a chúm sibhse agus na uile nithe.  Tugtar bó dóibh-sin agus ceann eile</span>
<lb n="10655"/><span>domhsa; maraítear na ba, gearrtar suas iad, cuirtear a gcuid feola</span>
<lb n="10656"/><span>anuas ar olthóir agus adhmad fúithe gan aon tine.  Glaoidís ar a</span>
<lb n="10657"/><span>ndéithe féin agus glaofad-sa ar mo dhia fhéin, agus pé dia a chuirfig tine</span>
<lb n="10658"/><span>anuas 294 uadh an spéir agus a loisc<f>ig an íobairt, bíoch sé sin ina</span>
<lb n="10659"/><span>Dhia agaibh."  "As ceart an fláramh í sin," arsa <an ?> pobal.  "Más ea,"</span>
<lb n="10660"/><span>arsa Elias le sagairt Bhaal, "uadh as sibh-se as iomadúla tosnaíg ar</span>
<lb n="10661"/><span>dtúis."  A rinneadar sion.  A mharaíodar a mbó, a chuireadar ar an</span>
<lb n="10662"/><span>olthóir í agus a chromadar ar ghlaoch ar a ndia, ag rá, "Ó, a Bhaal</span>
<lb n="10663"/><span>éistig linn; Ó, a Bhaal fóir orainn.  Ach níor airíog guth ná glór.</span>
<lb n="10664"/><span>A ghearradar iad fhéin le sc<e>anaibh agus léimeadar anún agus anall</span>
<lb n="10665"/><span>thar an olthóir.  A bhíodar amhla sion go meán lae.  Adúirt Elias, ag</span>
<lb n="10666"/><span>magadh fútha, "Ardaig bhúr <n>glór agus béicig amach, oir, uadh as</span>
<lb n="10667"/><span>dia é, cloisfig sé sibh agus tabharfaigh sé freagra oraibh.  Liúig</span>
<lb n="10668"/><span>amach, oir b'fhéidir gur ag ól atá sé, nó ag fiach; nó gan amhras as ina</span>
<lb n="10669"/><span>chodladh atá sé, insa tráth ná cloiseann sé sibh."  A liúdar agus a</span>
<lb n="10670"/><span>bhéiceadar, agus do réir nós an chreidimh a bhí aca, a ghearradar iad</span>
<lb n="10671"/><span>fhéin arís nó go raibh a gcuid fola ag rith ina sruthán uatha.  Ach ní</span>
<lb n="10672"/><span>raibh maith dhóibh ann; níor fhreagair aoinne iad.  Cortha agus</span>
<lb n="10673"/><span>traochta, a thugadar suas.</span></p>
<lb n="10674"/>
<lb n="10675"/><p><span>6.  Ansion adúirt Elias leis an bpobal, "Druidig anso a leith chúgham-</span>
<lb n="10676"/><span>sa."  A dhruideadar, agus a thóg sé dhá chloch déag uadh sheana-</span>
<lb n="10677"/><span>olthóir Dé a bhí insan áit sin, agus a leagag anuas cloch in aghaidh go</span>
<lb n="10678"/><span>aon treibh a bhí i bpobal Dé.  Ansin a rin sé olthóir díobh, a mhairbh</span>
<lb n="10679"/><span>a bhó agus a chuir a cuid feola anuas ar an adhmad agus a dhoirt sé trí</span>
<lb n="10680"/><span>uaire ceithre feircíní uisce anuas ar an fheoil agus ar an adhmad, insa</span></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="10681"/><p><span>chás gur líonag an trinse a bhí tíompall na olthóra.  Ansion a lig sé é</span>
<lb n="10682"/><span>féin ar a ghlúnaibh, do ardaig a lámha agus a shúile chun fhláithiúnas</span>
<lb n="10683"/><span>agus adúirt, "A Thiarna Dia, thusa budh Dhia dho Abraham, Isaac</span>
<lb n="10684"/><span>agus Jacob, na sinsir a bhí ags na daoine seo, tiospáin inniubh gur tu an</span>
<lb n="10685"/><span>t-aon Dia amháin fírinneach atá insa domhan so, agus gur seirbhíseach</span>
<lb n="10686"/><span>lead mise.  Éist liom' achainí, a Thiarna, agus tiospáin don phobal so</span>
<lb n="10687"/><span>gur tusa amháin as Dia, agus iompaig a gcroíocha arís ar an staid</span>
<lb n="10688"/><span>chóir."</span></p>
<lb n="10689"/>
<lb n="10690"/><p><span>Ní túisce a bhí na focail sin ráite aige ná go dtánaig tine anuas uadh</span>
<lb n="10691"/><span>neamh agus do loisc sí an 295 íobairt, clocha na olthóra, an t-uisce</span>
<lb n="10692"/><span>agus an chré a bhí insa trinse.  Ar fhaicsin an mhíorúil sin don phobal,</span>
<lb n="10693"/><span>a chaitheadar iad fhéin ar a mbéal agus ar a n-aghaidh anuas ar an</span>
<lb n="10694"/><span>dtalamh agus a liúdar amach le aon ghuth amháin, "As é an Tiarna</span>
<lb n="10695"/><span>an t-aon dia cóir, agus geobham leis feasta."  Adúirt Elias leo, "Beirig</span>
<lb n="10696"/><span>ar shagairt na ndéithe bréagach agus tugaig chúgham anso go aon fhear</span>
<lb n="10697"/><span>díobh."  A rinneadar sion agus a scoith sé an ceann do go aon fhear díobh.</span>
<lb n="10698"/><span>Ansion adúirt sé le Rí Achab, "Brostaig lead abhaile chun ná béarfach</span>
<lb n="10699"/><span>an fhearthainn ort, oir a chuir Dia deire leis an dtíormacht so a sheas-</span>
<lb n="10700"/><span>aimh ar feag trí bliana go leith.  A thánaig an fhearthainn do réir a</span>
<lb n="10701"/><span>fhocail.  A cuireag deire leis an gorta mhór úd a chreach an dútha mar</span>
<lb n="10702"/><span>gheall ar pheacaí na ndaoine a chónaig inte.</span></p>
<lb n="10703"/>
<lb n="10704"/><p><span>Tiospánann an sampla so go glan dúinn an bhrí agus an fórsa atá in</span>
<lb n="10705"/><span>urnaithe, an tráth a déantar í mar as cóir.  As ag trácht ar an gnóth</span>
<lb n="10706"/><span>sion adúirt an tAspal Naomh Séamas, "As mór," ar sé, "an bhrí atá in</span>
<lb n="10707"/><span>urnaithe dúthrachtach an fhíoréin.  Budh dhuine cosúil linne an</span>
<lb n="10708"/><span>fáig Elias, agus a ghuig sé gan fearthainn a theacht ar an dtalamh agus</span>
<lb n="10709"/><span>níor thánaig braon di ar feag trí mblian agus sé mhí.  A ghuig sé airís</span>
<lb n="10710"/><span>agus a thug an spéir fearthainn uaithe agus a thug an talamh a gnáth-</span>
<lb n="10711"/><span>thortha uaithe."</span></p>
<lb n="10712"/>
<lb n="10713"/><p><span>7.  An uair a chas Rí Achab abhaile an tráthnóna úd, a 'nis <s>é dhá</span>
<lb n="10714"/><span>bhean mhallaithe Jesabel na míorúilí iontach a rin Elias an lá sion,</span>
<lb n="10715"/><span>agus fé mar a mhairbh sé na sagairt fhalsa go léir.  A chuir sí na mionna</span>
<lb n="10716"/><span>móra mairtheach go scoithfeach sí féin an ceann de sula mbéarfach</span>
<lb n="10717"/><span>tráthnóna an lae mhá<i>rig air, agus a chur sí teachtaire chuige ag 'nisin</span>
<lb n="10718"/><span>an ghnóth sion dho.  Agus é súd a bhí chón carrá<i>stiúil sion nár ghlac</span>
<lb n="10719"/><span>sé eagla roimh na mílthe mallathóirí a bhí insa phobal úd a thréig Dia</span>
<lb n="10720"/><span>agus creideamh Dé, ná roimh na ceithre chéad agus deich agus dá</span>
<lb n="10721"/><span>fhichead sagairt fhalsa, ná roimh an rí mallaithe Achab, a ghlac sé</span>
<lb n="10722"/><span>ard-eagla agus scanradh mór roimh bhagairt na mná úd.  "Tiospánann</span>
<lb n="10723"/><span>sion," arsa Naomh Gregory, "cad é chón díbhuan agus atá croí an</span>
<lb n="10724"/><span>duine insa bheatha, cad é chón sóinseálach agus atá sé; agus go minic</span>
<lb n="10725"/><span>adéis 296 misneach leoin a bheith aige, ní fhanann spirid chirce ann."</span></p>
<lb n="10726"/>
<lb n="10727"/><p><span>8.  A theith Elias leis fhéin agus a thug sé a aghaidh ar an bhfásach</span>
<lb n="10728"/><span>mór gainmhe úd trénar ghaibh an pobal Abhra ar feag dá fhichid blian</span>
<lb n="10729"/><span>adéis a saoradh uadh an Égypt nó gur shroiseadar tír na geallúna, cortha</span>
<lb n="10730"/><span>tnáite le tart agus le ocras.  A chaith sé é féin um thráthnóna ag bun</span></p>
</div>
<pb n="237"/>
<div><lb n="10731"/><p><span>tuir aiteann fhraochaig agus a iarr sé ar Dhia é a bhreith as an saol so.</span>
<lb n="10732"/><span>A thit a chodladh air, agus a gcionn tamaill a dhúisig aingeal Dé é, ag</span>
<lb n="10733"/><span>rá, "Éirig suas agus caith bia."  A eirig agus a fuair ag a cheann arán</span>
<lb n="10734"/><span>tintáin agus crúsca uisce.  Adéis ithe agus ól a thit a chodladh air.</span>
<lb n="10735"/><span>A thánaig an t-aingeal arís chuige agus adúirt, "Éirig suas agus ith agus</span>
<lb n="10736"/><span>ól oir atá slí ana-fhada le tabhairt isteach agad."  Do éirig, do ith agus</span>
<lb n="10737"/><span>do ól agus a ghluais roimhe ag siúl gan sos ar feag dá fhichid lá agus dá</span>
<lb n="10738"/><span>fhichid oíche, gan chodladh gan suan, le brí an bhíg a chaith sé, nó gur</span>
<lb n="10739"/><span>shrois sé sliabh Dé nó sliabh Sinai, ar nar thug Dia, lena bhéal fhéin, na</span>
<lb n="10740"/><span>deich n-athanta, tíompall chúig chéad blian roimhe sin, don phobal</span>
<lb n="10741"/><span>Abhra.  Adeirid na Aithreacha Naofa gur comhartha nó figiúir an císte</span>
<lb n="10742"/><span>tintáin úd ar a' Sácramín Naofa.  Oir fé mar a bhí sé do bhrí insa</span>
<lb n="10743"/><span>t-arán míorúileach úd gur neartaig sé Elias ar f<e>ag dá fhichid lá</span>
<lb n="10744"/><span>agus dá fhichid oíche ina shiúl tríd an <bh>fásach nó gur shrois sé cnoc</span>
<lb n="10745"/><span>Dé, amhla sion, neartaíonn an Sácramín bheannaithe sinne inár dtriall</span>
<lb n="10746"/><span>tré fhásach na beatha so, nó go sroisfeam gan bhaol cnoc fírinneach Dé,</span>
<lb n="10747"/><span>flaitheas na gcomhacht.</span></p>
<lb n="10748"/>
<lb n="10749"/><p><span>9.  Ar shroinsin an chnuic don bhfear naofa so a chuaig sé isteach in</span>
<lb n="10750"/><span>uaimh agus do airig sé guth ag rá leis, "A Elias, cad a thug anso thú?"</span>
<lb n="10751"/><span>"Atá," ar se sion, "do bhrí gur thréigeadar an pobal dlí Dé, a leagadar</span>
<lb n="10752"/><span>go aon olthóir a bhain leis, do mharaíodar a shagairt go léir agus ní<or></span>
<lb n="10753"/><span>fhágadar ceann díobh ina mbeatha<i>g ach mise amháin.  Agus anis</span>
<lb n="10754"/><span>loirgid mise a chur chun bháis, agus as a' teitheadh liom' anam a</span>
<lb n="10755"/><span>thánaig mé anso."  "Más ea," arsa an guth, "gluais lead amach ar an</span>
<lb n="10756"/><span>gcarraig agus a chíofair Dia ag gabháil thart.  A chíofair ar dtúis stuirm</span>
<lb n="10757"/><span>mhór ag scuabadh na sléibhte agus ag fuadach na <g>carraigreacha.</span>
<lb n="10758"/><span>Áfaig ní insa stuirm sin atá Dia.  Adéis na stuirme tiucfaig crith mór</span>
<lb n="10759"/><span>talún.  Áfaig ní insa chrith talún atá 297 Dia.  Ansion tiucfaig tine</span>
<lb n="10760"/><span>r<e>atha, agus ní insa tine atá Dia.  Ansion tiucfaig f<e>adaíl chiúin</span>
<lb n="10761"/><span>ghaoithe agus cloisfir Dia ag labhairt lead."</span></p>
<lb n="10762"/>
<lb n="10763"/><p><span>A thánaig na nithe, agus an uair a shéid an ghaoth go ciúin a chlúdaig</span>
<lb n="10764"/><span>sé a aghaidh agus adúirt Dia leis, "Cad a thug anso thu, a Elias?"</span>
<lb n="10765"/><span>"Atá," ar se sion, "do bhrí gur thréig do phobal an dlí a thugais-se</span>
<lb n="10766"/><span>dhóibh, a leagadar do olthóirí, a mharaíodar do shagairt go léir ach</span>
<lb n="10767"/><span>mise amháin agus atáid anis am' lorg-sa chun an t-anam a bhaint asam."</span>
<lb n="10768"/><span>"Cas arís thar n-ais," arsa Dia, "agus gaibh go cathair Damascus, agus</span>
<lb n="10769"/><span>sácráil fear ann nar budh ainm do Hasael chun a bheith ina rí ar chríoch</span>
<lb n="10770"/><span>na Syria.  Eirig ansion go cathair Samaria agus sácráil Jehu chun a</span>
<lb n="10771"/><span>bheith ina rí ar phobal Israel.  Agus imig go cathair Abelmeula agus</span>
<lb n="10772"/><span>sácráil Eliseus chun a bheith ina fháig id' ionad fhéin an tráth a tógfar</span>
<lb n="10773"/><span>as an saol so thu chun Parthas.  Agus pé mallathóir a rachaig saor uadh</span>
<lb n="10774"/><span>chlaíomh Hasael, maróig claíomh Jehu é; agus pé droch-dhuine a rachaig</span>
<lb n="10775"/><span>saor uadh chlaíomh Jehu, maróig claíomh Eliseus é."</span></p>
<lb n="10776"/>
<lb n="10777"/><p><span>3 Reg.19:19.  10.  A imig Elias chun na ordaithe sin a chur i ngníomh</span>
<lb n="10778"/><span>agus a ghlaoig sé ar dtúis chun na áite inar chónaig</span>
<lb n="10779"/><span>Eliseus, agus a fuair é ag treabhadh i bhfochair a mhithle.  A bhí dhá</span>
<lb n="10780"/><span>sheisreach déag ag treabhadh aige, agus é fhéin i ndiaigh cheann díobh.</span></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="10781"/><p><span>A ghaibh Elias tha<i>ris agus a chaith a bhrat air, agus ar iontó na baise</span>
<lb n="10782"/><span>do airig Eliseus sóinseáil iontach ina chroí.  A lean sé Elias agus adúirt,</span>
<lb n="10783"/><span>"Iarra<i>m ort cead a thabhairt dhom filleadh abhaile chun póg a</span>
<lb n="10784"/><span>thabhairt dhom' athair agus dom' mháthair, agus slán go brách do</span>
<lb n="10785"/><span>fhágan aca, agus ansion leanfaig me thusa go bás."  "Déin," arsa Elias.</span>
<lb n="10786"/><span>A imig sé leis.  A mhairbh a pheidhre daimh, a rin féasta mór dá chine</span>
<lb n="10787"/><span>agus dá chomharsain.  Do fhág slán go brách ag a athair, <ag a ?></span>
<lb n="10788"/><span>mháthair agus ag a ghaoltha, agus a fuair mar ghrása uadh an dTiarna</span>
<lb n="10789"/><span>a bheith ina oidhre cóir ar bheannathacht agus ar mhíorúilí Elias, fé</span>
<lb n="10790"/><span>mar a 'neosad dhíbh ina dhiaigh so.</span></p>
<lb n="10791"/>
<lb n="10792"/><p><span>11.  As mar sin budh thoil le Dia a thiospáin<t> go gcuireann sé agus</span>
<lb n="10793"/><span>go gcuirfig sé i gcónaí i gcuinnibh dram an uabhair, go gcaitheann sé</span>
<lb n="10794"/><span>anuas na rithe do chathaoir 298 a gcomhachta agus go n-ardaíonn sé</span>
<lb n="10795"/><span>an dram íseal chun suíocháin na glóire.  A thoibh sé Maois ar dtúis</span>
<lb n="10796"/><span>uadh a bheith ag aoireacht chaoire chun a phobal a fhuascailt uadh</span>
<lb n="10797"/><span>chomhachta Pharao agus chun ceo a dhéanamh dá ríocht, agus é féin</span>
<lb n="10798"/><span>agus a shaighdiúirí a bháthadh insa Mhuir Rua.  A thoibh sé Joshua,</span>
<lb n="10799"/><span>a bhí ina bhuachaill frithála ar Mhaois, chun a bheith ina cheann ar</span>
<lb n="10800"/><span>phobal Dé agus seilbh a thabhairt dhóibh ar thír Chanaan.  A thoibh sé</span>
<lb n="10801"/><span>Dáibhí, a bhí ina gharsún ag ciomád caorach, chun an t-athach uaibh-</span>
<lb n="10802"/><span>reach Goliath a threascairt agus chun a bheith ina rí ar phobal Dé.</span>
<lb n="10803"/><span>A thóg sé Eliseus uadh earball an chéachta chun a bheith ina fháig</span>
<lb n="10804"/><span>oiriric agus ina stiúrthóir cóir ar a phobal.  A thoibh sé dáréag</span>
<lb n="10805"/><span>iascairí bochta chun a bheith ina bprio<n>saí ar a Eaglais ar an dtalamh</span>
<lb n="10806"/><span>so agus chun a bheith ina mbreithimh an lá déanach ar bheoibh agus ar</span>
<lb n="10807"/><span>mhairbh.  Agus ins gach aon aos anuas uadh an am úd toghann sé clann</span>
<lb n="10808"/><span>ndaoine mbochta chun a bheith ina sagairt oiriric agus ina n-easpaig</span>
<lb n="10809"/><span>beannaithe ag stiúradh lena dteagasc agus lena mbeatha rialtha</span>
<lb n="10810"/><span>Críostúil na daoine ar an tslí chruinn chóir a bhéarfaig go flaithiúnas</span>
<lb n="10811"/><span>iad.</span></p>
<lb n="10812"/>
<lb n="10813"/><p><span>Loirg agus cuardaig, más maith lead é, go aon am agus aos a thánaig</span>
<lb n="10814"/><span>uadh thúis domhain go dtí an lá inniubh, agus a gheobhair amach gur</span>
<lb n="10815"/><span>ró-fhírinneach na focail seo adúirt an Spirid Naomh:  "Cuireann Dia i</span>
<lb n="10816"/><span>gcuinnibh dram an uabhair agus caitheann anuas iad, agus ardaíonn</span>
<lb n="10817"/><span>sé chun grása agus chun glóire an dram umhal."  Dá réir sin, leanach</span>
<lb n="10818"/><span>go aoinne againn an chomhairle mhaith a thug Tobias naofa dá mhac:</span>
<lb n="10819"/><span>"A mhic ó," ar sé, "ná lig uabhar isteach go brách id' chroí; ná bíoch</span>
<lb n="10820"/><span>faicsin ná fáil airthe id' labhartha ná id' ghníomhartha.  Oir as</span>
<lb n="10821"/><span>uaithe sin a thánaig ar dtúis go aon olc."</span>
<lb n="10822"/>
<pb n="239"/></p>
<lb n="10823"/>
<lb n="10824"/><p><span>XLV. PIETY OF JOSAPHAT, Etc.</span></p>
<lb n="10825"/>
<lb n="10826"/><p><span>3 Reg.15:8 et seq.  1.  An fhaid as a bhí Achab mallaithe agus</span>
<lb n="10827"/><span>Jesabel ró-mhallaithe as cionn pobail Israel nó</span>
<lb n="10828"/><span>an deich treibh úd don phobal Abhra a scar le creideamh Dé, a bhí</span>
<lb n="10829"/><span>Asa, mac mic Roboam - an rí iomadánta úd budh bhun, tré dhroch-</span>
<lb n="10830"/><span>chomhairle na n-aos óg a leanúint, leis an siosma nó scaradh a thánaig</span>
<lb n="10831"/><span>insa phobal Abhra - a bhí Asa, adeirim, ina rí 299 ar phobal Juda, nó</span>
<lb n="10832"/><span>an dá threibh do fhan dílis do Dhia agus a chiomád an creideamh cóir.</span>
<lb n="10833"/><span>Adéis a chaith Asa romhór a bheatha go naofa, agus mórán gníomh-</span>
<lb n="10834"/><span>artha maithe a dhéanamh, a chuir sé droch-dheire lena shaol.  A rin sé</span>
<lb n="10835"/><span>caradas le rí na Syria, rí págánach, chun cogadh a chur ar an rí mall-</span>
<lb n="10836"/><span>aithe Baasa, a bhí os cionn phobal Israel.  A thóg Dia an gnóth sion go</span>
<lb n="10837"/><span>olc air agus a chuir fáig naofa chuige dá chasadh leis.  Agus in ionad</span>
<lb n="10838"/><span>comhairle an fhir bheannaithe a ghlacadh, as amhla a chur Asa i</span>
<lb n="10839"/><span>bpríosún é agus a chuir sé mórán daoine neamhchiontach chun báis.</span>
<lb n="10840"/><span>Agus a chuir Dia teinneas trom air.  Ach budh mhó, arsa an Scriptiúir,</span>
<lb n="10841"/><span>a mhuinín as skill na ndochtúirí ná as comhachta Dé.  Agus a fuair sé</span>
<lb n="10842"/><span>droch-bhás, adéis mórán nithe fónta a dhéanamh in onóir Dé; ach a</span>
<lb n="10843"/><span>chaill sé a sochar go léir lena dhíchéille ina chríonnacht, thrénar</span>
<lb n="10844"/><span>dhearmad sé Dia, agus lena bhuirbe agus <a> mhíthrócaire do dhaoine.</span></p>
<lb n="10845"/>
<lb n="10846"/><p><span>2. A ghlac Josaphat, a mhac, an ríocht ina dhiaig.  Ógánach diagasúil</span>
<lb n="10847"/><span>ceart cóir a budh ea é, agus a thug Dia cúnamh dho do bhrí gur shiúlaig</span>
<lb n="10848"/><span>sé go cruinn i slí na n-athanta.  Agus ní raibh sé sásta é fhéin a bheith</span>
<lb n="10849"/><span>diagasúil, ach a chuir sé sagairt léannta beannaithe chun go aon bhaile</span>
<lb n="10850"/><span>a bhí ina ríocht, ag tabhairt comhairle a leasa dhos na daoine agus ag</span>
<lb n="10851"/><span>cur fhiacha<i>bh ortha dlí naofa Dé a chiomád go pointeáltha.  Agus,</span>
<lb n="10852"/><span>súd agus ná raibh ach ríocht bheag chúng aige, agus beagán daoine</span>
<lb n="10853"/><span>inte, a mhéadaig Dia a chuid agus a dhaoine go iontach, insa chás ná</span>
<lb n="10854"/><span>raibh spleáchas aige le rí ar bith, agus loirgeadar na rithe a bhí i gcogadh</span>
<lb n="10855"/><span>lena athair síocháin agus cairideas air, agus a fírinníog ina phearsa</span>
<lb n="10856"/><span>na focail adúirt Samuel naofa le Rí Saul, "Clúdóig," ar sé, "Dia le glóire</span>
<lb n="10857"/><span>an dram a thio<s>pánann onóir chóir dho agus a dhéanann a réir, agus</span>
<lb n="10858"/><span>clúdóig sé le náire an dram a bhíonn asumhal."</span></p>
<lb n="10859"/>
<lb n="10860"/><p><span>3.  Ar f<e>ag na aimsire ina raibh an rí beannaithe seo ag déanamh</span>
<lb n="10861"/><span>gnóth Dé le dúthracht mhór, a bhí Jesabel ag fás ar a olcas agus ag</span>
<lb n="10862"/><span>líonadh tomhas a peacaí suas go bruach.  Agus as é a chur a peacaí</span>
<lb n="10863"/><span>amach thar bruach ar fad, an droch-ghníomh 300 so.  A bhí gairdín</span>
<lb n="10864"/><span>le ais ghairdín an rí ag fear nar budh ainm dho Naboth.  A thánaig Rí</span>
<lb n="10865"/><span>Achab lá chuige agus adúirt leis, "Tabhair dom do ghairdín, oir teast-</span>
<lb n="10866"/><span>aíonn sé uaim chun tortha a chur ann, agus a bhéarfad-sa gairdín níos</span></p>
</div>
<pb n="240"/>
<div><lb n="10867"/><p><span>fearr doit nó an méid airgid as fiú é."  "Nár ligig Dia," arsa Naboth, "go</span>
<lb n="10868"/><span>dtabharfainn-se dhoit nó go ndíolfainn lead an oidhreacht do fhág</span>
<lb n="10869"/><span>mo shinsear agam."  A ghlac an rí an diúltadh sion chón mór chun croí</span>
<lb n="10870"/><span>ar dhol abhaile dho gur chaith sé é féin ar a leabaig agus ní éireoch chun</span>
<lb n="10871"/><span>bíg a chaitheamh.  A thánaig Jesabel chuige agus do fhiafraig cad a</span>
<lb n="10872"/><span>bhí air.  A 'nis sé dhi.  "As deas an fear," ar sise, "thusa chun a bheith</span>
<lb n="10873"/><span>id' rí, agus as maith a chiomádann tú do dhaoine fé smacht, insa chás go</span>
<lb n="10874"/><span>gcuireann suaibhreos don tsórd sion doilíos ort.  Eirig suas agus caith</span>
<lb n="10875"/><span>do chuid bhíg: socróig mise an gnóth sion dhoit."  A imig sí ansion</span>
<lb n="10876"/><span>agus a scríobhaig sí leitreacha in ainm an rí, agus a chur sí a shéala</span>
<lb n="10877"/><span>ortha, ag rá le uaisle an chathair, "Bailíg an pobal go léir agus sláthraíg</span>
<lb n="10878"/><span>fínnithe bréagach a dhearbhóig i gcuinnibh Naboth gur thug sé a</span>
<lb n="10879"/><span>mhallacht do Dhia agus don rí, agus cuirig chun báis é."  A rinneadar</span>
<lb n="10880"/><span>sion.  A fuaradar ar airgead beirt fhear, "clann an diabhail" adeir an</span>
<lb n="10881"/><span>Scriptiúir, a dhearbhaig gur airíodar Naboth ag tabhairt a mhallacht</span>
<lb n="10882"/><span>do Dhia agus don rí.  A daorag an fear neamh-chiontach agus a cuireag</span>
<lb n="10883"/><span>chun báis é le gabháil do chlocha air.  A chuireadar scéala go Jesabel</span>
<lb n="10884"/><span>go raibh Naboth marbh.  A 'nis sí sion don rí.  A chuaig go mear agus a</span>
<lb n="10885"/><span>ghlac seilbh ina ghairdín.</span></p>
<lb n="10886"/>
<lb n="10887"/><p><span>A bhuail an fháig Elias uime ann le ordú Dé, agus adúirt leis,  "As</span>
<lb n="10888"/><span>mar seo adeir an Tiarna lead:  "A mharaís Naboth agus a ghlacais</span>
<lb n="10889"/><span>seilbh ina chuid, agus a líobadar madraí suas a chuid fola.  Agus</span>
<lb n="10890"/><span>líob<f>aid madraí suas do chuid fola-sa insan ionad chéanna.""</span>
<lb n="10891"/><span>"A' <bh>fuarais riamh," arsa Achab, "go rabhas iom' namhaid agad?"</span>
<lb n="10892"/><span>"A fuaras go deimhin," arsa Elias, "do bhrí go bhfuileann tu díoltha</span>
<lb n="10893"/><span>chun an uilc a dhéanamh i gcuinnibh Dé, agus tabharfar an oíde</span>
<lb n="10894"/><span>chéanna ar do shliucht a tugag ar shliucht Jerob<o>am mhallaithe, a</span>
<lb n="10895"/><span>tharraig an pobal uadh chreideamh Dé.  Aoinne as lead a gheobha<i>g</span>
<lb n="10896"/><span>bás insa chathair, íos<f>aig na madraí é, agus más ar <a>n dtuaith a</span>
<lb n="10897"/><span>301 fhaigheann sé bás piucfaid na fiacha dubha an fheoil dhá chnámh-</span>
<lb n="10898"/><span>aibh."</span></p>
<lb n="10899"/>
<lb n="10900"/><p><span>4.  A cuireag an bhagairt i bhfórsa i mbeagán aimsire.  A las cogadh</span>
<lb n="10901"/><span>suas idir rí na Syria agus Achab.  Do loirg sé ar Josaphat naofa</span>
<lb n="10902"/><span>teacht i gcabhair do.  A thánaig go fonnmhar.  A chuireadar a n-arm lena</span>
<lb n="10903"/><span>chéile, agus sula dtugadar bualadh dho locht na Syria adúirt, "Loirgimís</span>
<lb n="10904"/><span>comhairle ar Dhia, ag féachain an éireóch an gnóth so linn."  A ghlaoig</span>
<lb n="10905"/><span>Achab chuige na cheithre chéad fáige falsa a bhí aige agus adúirt sé leo:</span>
<lb n="10906"/><span>"A' rachaimíd chun comhraic i gcuinnibh rí na Syria nó a' stadfam insa</span>
<lb n="10907"/><span>bhaile?"  "Téig," ar siad, agus buafaig sibhse air."  "Más ea," arsa</span>
<lb n="10908"/><span>Josaphat, "a' bhfuil aon fháig ar aon chor a bhaineann le Dia agad?"</span>
<lb n="10909"/><span>"Atá," arsa Achab, "aon fhear amháin don tsórd san agam, ach fuathaim</span>
<lb n="10910"/><span>é, oir ní dúirt sé riamh liom aon fhocal fónta, ach go aon fhocal as measa."</span>
<lb n="10911"/><span>"Cuir fios air," arsa Josaphat, "chun go mbeach fhios go cruinn an ceart</span>
<lb n="10912"/><span>dhúinn tabhairt fé an gnóth so."  A chuir ceann dhos na prionsaí dá</span>
<lb n="10913"/><span>iarradh agus adúirt an prionsa leis, "Atáid na fáige eile go léir ag tuar</span>
<lb n="10914"/><span>agus ag tairngreacht go aon ní ámhar don rí, agus bíoch do fhocail-se</span>
<lb n="10915"/><span>do réir a gcaint súd."  "Fé mar a mhaireann Dia," arsa an fáig, "ní</span>
<lb n="10916"/><span>thiucfaig focal as mo bhéal-sa ach an ceann a chuireann Dia ann.</span>
<lb n="10917"/></p>
</div>
<pb n="241"/>
<div><lb n="10918"/><p><span>A tugag i láthair an rí é, agus adúirt sé leis, "A Mhicheas, an ceart</span>
<lb n="10919"/><span>dhom dol insa chogadh so, nó stad insa bhaile?  "Má théir," ar se</span>
<lb n="10920"/><span>sion, "go n-éiríg lead, agus go gcuirigh Dia rath ort."  "Iarram," arsa an</span>
<lb n="10921"/><span>rí, "arís agus arís ort in ainm Dé gan aon ní a rá liom ach an ní a</span>
<lb n="10922"/><span>thiospáin Dia dhoit."  "Más ea," arsa Micheas, "a chona<i>rc mé Dia ina</span>
<lb n="10923"/><span>shuíomh ar chathaoir a ghlóire, agus aingil na bhflaitheas go léir tíom-</span>
<lb n="10924"/><span>pall air, agus adúirt Dia: Cé rachaig agus a mheallfaig Rí Achab chun go</span>
<lb n="10925"/><span>rachaig sé chun cogaig agus go marófaí é?"  Adúirt aingeal an ní</span>
<lb n="10926"/><span>seo, agus adúirt aingeal eile an ní úd ach ní gheobhach aoinne aca an</span>
<lb n="10927"/><span>gnóth sion a dhéanamh.  Fé dheire a thánaig spirid mhallaithe:</span>
<lb n="10928"/><span>"Rachad-sa agus meallfad é."  "Cionas a dhéanfair sion?"  302 arsa</span>
<lb n="10929"/><span>Dia.  "Beig mé," arsa an t-airseoir, "iom' spirid bhréige i <m>béal na</span>
<lb n="10930"/><span><bh>fáige atá aige."  "Déanfair sion," arsa Dia, "agus imig lead.""</span></p>
<lb n="10931"/>
<lb n="10932"/><p><span>Ansin adúirt Achab, "Beirig ar an bhfear sion agus cuirig ceangailthe</span>
<lb n="10933"/><span>go daingean i bpríosún chúgham é ar bheagán bíg agus ar dheoch ghann,</span>
<lb n="10934"/><span>chun go bhfillig mise i síocháin."  "Má fhilleann tu go brách i síocháin,"</span>
<lb n="10935"/><span>arsa an fáig, "níor labhair Dia tré mo bhéal-sa.  Agus, a dhaoine atá</span>
<lb n="10936"/><span>anso do láthair, cuimhníg ar na focail sin."</span></p>
<lb n="10937"/>
<lb n="10938"/><p><span>5.  A ghluaiseadar lena n-arm chun cogaig.  A shóinseáil Achab a</span>
<lb n="10939"/><span>chuid éadaig: in ionad a chluith rithiúil a chuir sé cluith shaighdiúra</span>
<lb n="10940"/><span>choitceann air fhéin.  Ach do fhág Josaphat a chluith rithiúil air fhéin.</span>
<lb n="10941"/><span>Adúirt rí na Syria lena shaighdiúirí, "Ná troidig i gcuinnibh beag ná</span>
<lb n="10942"/><span>mór, lág ná láidir, ach tugaig go léir iarracht fé Rí Achab, oir as é a bhás</span>
<lb n="10943"/><span>sion amháin atá uaim."  A thosain an comhrac agus a thugadar go</span>
<lb n="10944"/><span>léir a n-aghaidh ar Josaphat, insa dóigh gurbh é Achab.  A liúig sé</span>
<lb n="10945"/><span>amach agus a thuigeadar nárbh é an fear a bhí uatha.  An fhaid agus</span>
<lb n="10946"/><span>a bhí an gleo ar siúl a chaith fear go neamh-thua<i>rimeach ruchar as a</span>
<lb n="10947"/><span>bhogha, agus a chuaig an saíod tré ae agus tré scartacha Rí Achab</span>
<lb n="10948"/><span>uadh thaobh go taobh.  An uair a bhraith sé é fhéin gonta, adúirt sé le</span>
<lb n="10949"/><span>giolla a charra cogaig é a thiomáin amach as an gleo, agus ar a shlí</span>
<lb n="10950"/><span>abhaile a fuair sé bás.  A bhí a charra lán dá chuid fola, agus a fhágag</span>
<lb n="10951"/><span>í chun a nite ag an linn úd a bhí láimh leis an áit úd 'nar maraíog</span>
<lb n="10952"/><span>Naboth.  A thánadar madraí na sráide agus a líobadar suas a chuid</span>
<lb n="10953"/><span>fola, do réir mar a 'nis Elias tamall roimhe sin dho.  Hen é an droch-</span>
<lb n="10954"/><span>dheire a thánaig ar shaol ann rí mhallaithe sin, a tharraig lena pheacaí</span>
<lb n="10955"/><span>díbheirg air fhéin insa bheatha so; áfaig ní tábhacht an díbheirg sion,</span>
<lb n="10956"/><span>seochas an ceann atá agus a bheig dhá imirt air an fhaid agus a mhair-</span>
<lb n="10957"/><span>fig Dia.</span></p>
<lb n="10958"/>
<lb n="10959"/><p><span>6.  A ghlac a mhac Ochozias an ríocht ina ionad, agus mac fírinneach</span>
<lb n="10960"/><span>dá athair agus dá mháthair é.  A lean sé a gcúrsaí mallaithe.  Áfaig ní</span>
<lb n="10961"/><span>fada a rith leis.  A thit sé anuas an staighre agus a gortaíog go mór é.</span>
<lb n="10962"/><span>A chur sé teachtairí ag triall ar Bheelzebub, dia bréagach a bhí i ndútha</span>
<lb n="10963"/><span>na bhPhilistíneach, ag lorg air a' dtiucfadh sé slán uadh an dturraing</span>
<lb n="10964"/><span>trom a fuair sé.  A bhuail, le ordú Dé, an fháig Elias 303 umpa agus</span>
<lb n="10965"/><span>adúirt leo, "An ea ná fuil Dia insa dútha so a 'neosach do Ochozias a'</span>
<lb n="10966"/><span>n-éireóch sé nó ná éireoch uadh an mbreoiteacht atá air insa tráth</span>
<lb n="10967"/><span>gur chur sé sibh-se ag fiafhraí an ghnóth sion do Beelzebub?  Ar an</span></p>
</div>
<pb n="242"/>
<div><lb n="10968"/><p><span>abhar sion, fillig go dia<i>r chun bhúr máistir agus 'nisig dho ná éireoig</span>
<lb n="10969"/><span>sé go deo dá leabaig."  Do fhilleadar, agus budh ionadh leis an rí go</span>
<lb n="10970"/><span>dtánadar chón tapaig sin thar n-ais.  Do 'niseadar a dtrus dho.  "Cad é</span>
<lb n="10971"/><span>an sórd an duine úd," ar sé, "a bhuail umaibh?"  "Fear clúmhach," ar</span>
<lb n="10972"/><span>siad, "agus crios leathair tíompall a chuim."  "As é an fáig Elias é," ar</span>
<lb n="10973"/><span>se sion, "agus tugaig chúgham gan stad é."  A cuireag captaín agus</span>
<lb n="10974"/><span>deich saighdiúirí agus dá fhichid dá iarradh.  A fuaradar é ina shuí ar</span>
<lb n="10975"/><span>bharra charraige ard.  Adúirt an captaín, "Tar anuas go dia<i>r, a fhir</span>
<lb n="10976"/><span>Dé: ordaíonn an rí dhoit teacht chuige."  "Más fear Dé mise," arsa Elias,</span>
<lb n="10977"/><span>"titeach lasair anuas ort-sa uadh neamh agus ar do shaighdiúirí agus</span>
<lb n="10978"/><span>déanach sí luaithreán dhíbh."  Ar a<n> nómant a thit splanc ortha</span>
<lb n="10979"/><span>agus a dearnag luaithreán dí<o>bh ar a' láthair sion.  A chuir an rí an</span>
<lb n="10980"/><span>tarna uair an oiread céanna, agus a imig an oíde chéanna ortha.  An tríú</span>
<lb n="10981"/><span>uair a chur sé captaín agus deich saighdiúirí agus dá fhichid eile chun</span>
<lb n="10982"/><span>Elias a thabhairt chuige.  Ar theacht don bhfear sion chun bun na</span>
<lb n="10983"/><span>carraige arna raibh Elias ina shuí, a chaith é féin ar a ghlúnaibh agus</span>
<lb n="10984"/><span>adúirt, "A fhir Dé, iarraim ort trua a ghlacadh dhomhsa agus dhos na</span>
<lb n="10985"/><span>fearaibh bochta atá iom' fhocha<i>r.  Oir féach a thánaig tine anuas</span>
<lb n="10986"/><span>uadh neamh agus a rin sí luaithreán don dá chaptaín agus don dá</span>
<lb n="10987"/><span>chuideachta a thánaig thana féin ag glaoch ortsa.  Fóir orainn agus</span>
<lb n="10988"/><span>glac trua dúinn agus ná imir an oíde thruamhéileach sion orainn."</span>
<lb n="10989"/><span>"Gluais leo," arsa aingeal Dé leis:  "ní baol doit."</span></p>
<lb n="10990"/>
<lb n="10991"/><p><span>A ghluais sé leo chun an rí agus a 'nis dho go bhfuigheach sé bás in</span>
<lb n="10992"/><span>achomaireacht.  Agus a fuair.</span></p>
<lb n="10993"/>
<lb n="10994"/><p><span>A budh é sin an gníomh déanach a rin an fáig ard-bheannaithe so ar</span>
<lb n="10995"/><span>an dtalamh, nó gur fuadaíog suas é chun Parthas Dé.</span></p>
<lb n="10996"/>
<lb n="10997"/><p><span>4 Reg.2.  7.  A thánaig fé dheire an lá a cheap Dia chun sion a</span>
<lb n="10998"/><span>dhéanamh.  A bhí fios an lae sin go cruinn ag Eliseus, an</span>
<lb n="10999"/><span>t-ó<i>gfhear úd a thóg Elias uadh earball an chéachta chun a bheith ina</span>
<lb n="11000"/><span>dheisceabal aige agus chun a bheith ina fháig ina 304 ionad fhéin.</span>
<lb n="11001"/><span>A ghabhadar ansion le ais a chéile go Galgala, agus adúirt Elias leis,</span>
<lb n="11002"/><span>"Fan anso go rachaig mé go Bethel."  "Fé mar a mhaireann Dia," arsa</span>
<lb n="11003"/><span>Eliseus, "ní scarfad lead."  Ar shroin<sin> Bethel dhóibh, adúirt</span>
<lb n="11004"/><span>Elias "Fan anso nó go bhfill<f>ead chúghad uadh Jericho."  "Ní scarfad go</span>
<lb n="11005"/><span>brách lead," ar se sion, "an fhaid agus a bheir ar an dtalamh so."  Ansion</span>
<lb n="11006"/><span>a thrialladar go abhainn Jordan, agus adúirt Elias, "Teastaíonn uaim</span>
<lb n="11007"/><span>dol thar an abhainn anún, agus fan-se anso."  "Ní fhanfad go deimhin,"</span>
<lb n="11008"/><span>arsa Eliseus.  A thóg Elias ansion a bhrat agus a tharraig ar an abhainn</span>
<lb n="11009"/><span>é.  Do oscail an abhainn agus a chuadar cosa tíorma anún tréithe.</span>
<lb n="11010"/><span>Ansion adúirt Elias, "Loirg oram pé ní as maith lead, agus déanfad doit</span>
<lb n="11011"/><span>é sula dtógfar me uait."  "Más ea," arsa Eliseus, "iarraim ort dúbailt an</span>
<lb n="11012"/><span>spirid agus an naofacht atá ionad-sa a bheith ionam-sa."  "Loirgeann,"</span>
<lb n="11013"/><span>ar sé, "ní ana-dheacair thar barr.  Áfaig má chíonn tu mise adéis a</span>
<lb n="11014"/><span>fuadófar me uait, a gheobhair do achainí; ach muna bhficir ní bhfaighir</span>
<lb n="11015"/><span>í.  Ag tabhairt na slí ortha agus ag comhrá lena chéile a thánaig carráiste</span>
<lb n="11016"/><span>tintí agus capaill tintí fúithe eatora, agus fuadaíog Elias suas uaig go</span>
<lb n="11017"/><span>Parathas Dé, áit ina bhfuil sé fós ina bheathaig i bhfochair Enoch</span></p>
</div>
<pb n="243"/>
<div><lb n="11018"/><p><span>naofa a mhair roimh <an> díleann, agus beid ann go trí bliana go leith</span>
<lb n="11019"/><span>roimh lá an bhreithiúnais, an tráth a chuirfig Dia iad chun na Críostaithe</span>
<lb n="11020"/><span>a chosaint i gcuinnibh Antichrist, a chuirfig chun báis iad.  Agus adéis</span>
<lb n="11021"/><span>a bheith marbh ar feag trí lá aithbheofar iad.  Agus ansion tiucfaig</span>
<lb n="11022"/><span>Críost uadh neamh chun breithiúnas a thabhairt ar bheoibh agus ar</span>
<lb n="11023"/><span>mhairbh agus chun deire a chur leis an domhan so.  Agus cruithneoig</span>
<lb n="11024"/><span>sé domhan nua in ná beig choíche ná go deo peaca, bás, brón, ciach,</span>
<lb n="11025"/><span>pian ná oidhe, ach lá gan deire, sonas, sláinte, meidhir, áthas, aoibhneas</span>
<lb n="11026"/><span>agus glóire, tré shaol na saol i gcuideachta Dé, na n-aingeal agus na</span>
<lb n="11027"/><span>naomh.  Go dtugaig Dia dhúinn a bheith ina bhfochair.  Agus beam</span>
<lb n="11028"/><span>'na bhfochair gan bhaol, gan dearmad ach athanta Dé agus na Eaglaise</span>
<lb n="11029"/><span>a chiomád.</span>
<lb n="11030"/>
<pb n="244"/></p>
<lb n="11031"/>
<lb n="11032"/><p><span>XLVI.  CHILDREN DEVOURED BY BEARS</span></p>
<lb n="11033"/>
<lb n="11034"/><p><span>1.  An tráth a fuadaíog an fáig beannaithe Elias suas go Parathas,</span>
<lb n="11035"/><span>amhail a 'niseas dhíbh im' theagasc dhéanach, a thit a bhrat anuas ar a</span>
<lb n="11036"/><span>dheisceabal Eliseus, a chonairc é ag dol suas ar an charráiste tintí go</span>
<lb n="11037"/><span>Parathas Dé.  A thóg Eliseus an brat beannaithe sin 305 agus a</span>
<lb n="11038"/><span>ghlac chuige é le áthas ní budh mhó ná dá <m>bronnfaí ór agus airgead</span>
<lb n="11039"/><span>na cruinne air.  Oir a thuig sé roimh ré gur budh fhigiúir an brat úd, arsa</span>
<lb n="11040"/><span>Naomh Chryso<s>tom, ar bhoichtineacht Íosa Críost, an chosaint as</span>
<lb n="11041"/><span>fearr agus as daingne do fhág sé ag go aoinne a chreideann go fírinneach</span>
<lb n="11042"/><span>ann.  Agus pé duine a iompraíonn an brat sion go ceart, a gheobhaig</span>
<lb n="11043"/><span>sé gan doubhta ar bith ríocht na glóire gan deire.  Oir, "As beannaithe,"</span>
<lb n="11044"/><span>arsa Críost, "na boicht i spirid, do bhrí gur leo sion ríocht na</span>
<lb n="11045"/><span>bhflaitheas."</span></p>
<lb n="11046"/>
<lb n="11047"/><p><span>A chur Eliseus an brat úd uime agus a chas sé go abhainn Jordan.</span>
<lb n="11048"/><span>A tharraig sé an brat ar an abhainn agus níor oscail sí as a chéile fé mar</span>
<lb n="11049"/><span>a rin sí thana do Elias agus dho fhéin.  Ansin a tharraig sé an brat an</span>
<lb n="11050"/><span>dara uair ar an uisce, ag rá, "Cá bhfuil Dia Elias?"  Ar an nómant sion</span>
<lb n="11051"/><span>do oscail an abhainn as a chéile agus a chuaig sé ann tir<i>m tréna corp.</span>
<lb n="11052"/><span>A bhí deichniúr agus dá fhichid dhos na fáige a lean Elias ag féachain</span>
<lb n="11053"/><span>air, agus an uair a chnocadar an obair a rin sé, agus brat Elias uime,</span>
<lb n="11054"/><span>do aithníodar go raibh spirid agus beannathacht an fháig sin aige.  Do</span>
<lb n="11055"/><span>umhlaíodar dho agus a ghabhadar leis mar mháistir.  A thiúnlacadar</span>
<lb n="11056"/><span>é go cathair Jericho.  A thánadar locht an chathair sin chuige agus</span>
<lb n="11057"/><span>adúradar go umhal, "A Mháistir, a chíonn tú gur breá aoibhneach an</span>
<lb n="11058"/><span>ionad arna bhfuil an chathair seo déanta.  Ach tá an t-uisce a thagann</span>
<lb n="11059"/><span>as an dtobar guirt searbh mífholláin, agus fágann sí an talamh arna</span>
<lb n="11060"/><span>ritheann sí gan toradh."  "Más ea," arsa Eliseus, "tugaig chúgham</span>
<lb n="11061"/><span>crúsca nua cré agus salann."  A tugag agus a chuaig sé chun an tobar,</span>
<lb n="11062"/><span>a bhí leasmuith don chathair, agus a thúm sé an crúsca agus an</span>
<lb n="11063"/><span>salann inte, ag rá, "As mar seo adeir an Tiarna Dia:  "Do leigheasa<s></span>
<lb n="11064"/><span>inniubh uisce an tobair seo, uadh an lá so amach, agus ní bheig sí a</span>
<lb n="11065"/><span>thuille guirt searbh ná mífholláin.""  Agus seasaíonn an mhíorúil</span>
<lb n="11066"/><span>sin fós.  A rin tumadh an chrúsca agus an tsalainn úd na uiscíocha a bhí</span>
<lb n="11067"/><span>searbh agus mífholláin chun a bheith milis agus folláin.  Amhal sion a</span>
<lb n="11068"/><span>rin teagasc Chríost croíocha na bpeacach, as ná tigeach ach gníomh-</span>
<lb n="11069"/><span>artha searbh, bréan, mífholláin, chun a bheith 'na dtoibreacha asna</span>
<lb n="11070"/><span><n>gluaisid gníomhartha follá<i>n a chuireann glasra na ngrás agus an</span>
<lb n="11071"/><span>naofacht 306 ag fás ina mbeatha.</span></p>
<lb n="11072"/>
<lb n="11073"/><p><span>2.  A ghluais Eliseus a<s> sion go cathair Bethel.  Ar a shlí do casag</span>
<lb n="11074"/><span>scata garsún air.  A bhí a ghruaig go léir bearrtha dá cheann, ar nós</span>
<lb n="11075"/><span>bráithre bochta Naomh Phronsias.  A chromadar <ar> mhagadh fé, ag</span>
<lb n="11076"/><span>rá,  "Imig lead a sheana-phlaosc maol, imig lead a<s> so."  A chas sé thar</span></p>
</div>
<pb n="245"/>
<div><lb n="11077"/><p><span>n-ais agus a bhagair ortha agus go obann a léim beirt bhéir amach as an</span>
<lb n="11078"/><span>gcoill agus mharaíodar a dó agus dá fhichid dhos na mallathóirí úd.</span>
<lb n="11079"/><span>Atáid a lán mallathóirí, óg agus críonna, don tsórd úd le fáil ar measc</span>
<lb n="11080"/><span>Críostaithe, arsa Naomh Augustine, a dhéanann magadh agus fonóid</span>
<lb n="11081"/><span>fé Íosa Críost lena bpeacaí troma, lena mbarbaireacht, lena guídeoir-</span>
<lb n="11082"/><span>eacht, lena mbréaga, le tromaíoch<t> ar a gcomharsain, agus súd as ná</span>
<lb n="11083"/><span>stracaid béir as a chéile iad, ná ithid agus ná alpaid iad, atá oíde míle</span>
<lb n="11084"/><span>uair níos measa fána gcomhair, oir íos<f>aid, alp<f>aid agus stracfaid</span>
<lb n="11085"/><span>deamhain Ifrinn as a chéile iad.</span></p>
<lb n="11086"/>
<lb n="11087"/><p><span>3.  Adéis bás Achab agus a mhac Ochozias, a ghlac a mhac Joram</span>
<lb n="11088"/><span>ríocht chlainne Israel.  A bhí sé mallaithe mar budh dhual agus budh</span>
<lb n="11089"/><span>dhúchas dho.  Ach ní raibh sé chón mallaithe, arsa an Scriptiúir, agus</span>
<lb n="11090"/><span>a bhí a athair agus a mháthair, Achab agus Jesabel.  A bhí síocháin</span>
<lb n="11091"/><span>agus cairideas aige leis an rí beannaithe Josaphat, a thánaig le rí</span>
<lb n="11092"/><span>chlainne Edom chun chabhair a thabhairt dho insa chogadh a éirig</span>
<lb n="11093"/><span>idir é féin agus rí Moab.  A chnósaíodar a n-arm agus a ghabhadar chun</span>
<lb n="11094"/><span>invading a dhéanamh ar dhútha an rí úd.  Adéise máirseáil ar feag</span>
<lb n="11095"/><span>seachtaine a theip uisce ortha.  Adúirt Joram, "Och, ochón, a sheol</span>
<lb n="11096"/><span>Dia anso sinn chun go bhfuighmís agus ár saighdiúirí bás don tart."</span>
<lb n="11097"/><span>"A' bhfuil," arsa Josaphat, "anso aon fháig a bhaineann le Dia, chun go</span>
<lb n="11098"/><span>'neosach sé dhúinn cad atá le déanamh againn?"  "Atá," arsa fear,</span>
<lb n="11099"/><span>"duine insa champa a bhíoch ag frithálamh ar an <bh>fáig Elias."</span>
<lb n="11100"/><span>"Glaotar chúghainn é," arsa Josaphat, "oir atá focal Dé go fírinneach</span>
<lb n="11101"/><span>ag an bhfear sion."  A ghlaog i bhfianais' na rithe é agus adúirt Joram</span>
<lb n="11102"/><span>leis, "Canathaobh nar sheol Dia anso sinn: an chun sinn a thabhairt</span>
<lb n="11103"/><span>suas do rí Moab?"  "Féach," arsa Eliseus leis, "muna mbeach tré 307</span>
<lb n="11104"/><span>onóir do Rí Josaphat, na bhfuil an creideamh cóir aige, níorbh fhiú liom</span>
<lb n="11105"/><span>féachain ort, ní áirím freagra a thabhair<t> ar do cheist.  Imig agus loirg</span>
<lb n="11106"/><span>comhairle ar fháige falsa do athar agus do mháthar:  níl coidreamh ná</span>
<lb n="11107"/><span>cumann idir mise agus thusa.  Áfaig tugaig cláirseoir chúgham."</span>
<lb n="11108"/><span>A tugag, agus ar sheinnt an chláirsig a thánaig spirid Dé ar Eliseus,</span>
<lb n="11109"/><span>agus adúirt, "Déanaig trinse fada mór doimhin agus leathan.  Ní</span>
<lb n="11110"/><span>shéidfig stuirm agus ni thit<f>ig fearthainn agus líonfar suas go bruach</span>
<lb n="11111"/><span>an trinse le uisce agus ólfaig sibhse agus bhúr n-airnéis a <n>dóchain,</span>
<lb n="11112"/><span>agus as a chion<n> sion a bhéarfaig Dia dhíbh bua a bhreith ar rí Moab,</span>
<lb n="11113"/><span>agus tabharfaig sibh dear<g>-ár ar a dhútha."  A dearnag an gnóth sion:</span>
<lb n="11114"/><span>a thánaig an t-uisce gan stuirm gan fhearthainn agus a líonag lé an</span>
<lb n="11115"/><span>trinse suas go bruach.</span></p>
<lb n="11116"/>
<lb n="11117"/><p><span>4.  A bhí rí Moab agus a arm ag fitheamh lena namhaid ar theorainn</span>
<lb n="11118"/><span>a dhútha féin.  Agus ar maidean an uair a fhéachadar chun an a<i>rd na</span>
<lb n="11119"/><span>rabh<ad>ar sion le teacht a chonarcadar mar a taidhsíog dhóibh</span>
<lb n="11120"/><span>dígearacha mór fola, oir a rin an ghrian, ar éirí di, dath dearg a chur ar</span>
<lb n="11121"/><span>an uisce.  Adúradar lena chéile, "Do éirig achrann idir na rithe seo agus</span>
<lb n="11122"/><span>a mharaíodar a chéile, agus as é a gcuid fola a chímíd.  Brostaímís</span>
<lb n="11123"/><span>orainn agus maróm go uiriste an méid dí<o>bh atá ina mbeathaig."</span>
<lb n="11124"/><span>A ghluaiseadar chun campa clainne Israel agus as amhla a fuaradar iad</span></p>
</div>
<pb n="246"/>
<div><lb n="11125"/><p><span>sion in ordú catha.  A thosain an cath gan mhoill agus a buag agus</span>
<lb n="11126"/><span>a briseag ar locht Moab.  A loiteag agus a creachag an dútha go léir</span>
<lb n="11127"/><span>agus a cuireag siege leis an t-aon chathair mhór a bhí aca.  A thoibh</span>
<lb n="11128"/><span>rí Moab seacht céad dhos na saighdiúirí a b'fhearr a bhí aige agus a</span>
<lb n="11129"/><span>thug sé iarracht ar bhriseadh tré champa chlainne Israel a bhí ag cur</span>
<lb n="11130"/><span>siege leis an chathair.  Ach ní raibh maith dho ann.  A thiománag é</span>
<lb n="11131"/><span>féin agus a shaighdiúirí isteach do<n> chathair.  Ansion a thóg sé an</span>
<lb n="11132"/><span>t-aon mhac a bhí aige agus a bhí chun a bheith ina rí adéis bhás a athar.</span>
<lb n="11133"/><span>A thug leis é chun barra an falla mór leathan a bhí tíompall an chathair.</span>
<lb n="11134"/><span>Do adaig sé tine mhór i radharc an champa.  A mhairbh sé a mhac</span>
<lb n="11135"/><span>agus do loisc a chorp insa tine.  An uair a chonarcadar na rithe eile</span>
<lb n="11136"/><span>agus na saighdiúirí an gníomh uafásach sion a ghlacadar an oiread sion</span>
<lb n="11137"/><span>déistin gur imíodar 308 abhaile leo fhéin.</span></p>
<lb n="11138"/>
<lb n="11139"/><p><span>4 Reg.4.  5.  A thánaig baintreach bhocht lá chun Eliseus dá cású</span>
<lb n="11140"/><span>féin leis, ag rá, "A cailleag mo fhear agus níl don tsaol</span>
<lb n="11141"/><span>agam ach beirt gharsúin, agus a thánaig fear na bhfiach, a rin sé príosún-</span>
<lb n="11142"/><span>aig díobh agus atá sé chun iad a dhíol le scábhaíocht.  Iarraim ort in</span>
<lb n="11143"/><span>onóir Dé fóirthean oram."  "Cad é an strus nó substaint atá agad?"</span>
<lb n="11144"/><span>arsa Eliseus.  "Níl agam ach buidéilín oíle," ar sí.  "Más ea," ar sé,</span>
<lb n="11145"/><span>"imig lead agus faig ar iasacht mórán bar<a>illí, dobhthaig, caláin, cíléirí</span>
<lb n="11146"/><span>agus suithí eile, dún an doras ort fhéin agus ar do leanaí agus líon na</span>
<lb n="11147"/><span>árthaí leis an oíle."  A rin sí sion.  A shínidís sin na suithí chúighthe</span>
<lb n="11148"/><span>agus a dhoirteach sise an oíle i<o>nta nó <go ?> rabhadar go léir lán.</span>
<lb n="11149"/><span>Faiceam árthach eile," ar sí.  "Níl a thuille againn," ar siad.  A stad an</span>
<lb n="11150"/><span>oíle ansion agus a imig sí agus a 'nis don fháig cad a thit amach.  "Eirig,"</span>
<lb n="11151"/><span>ar sé, "agus díol an oíle agus cuir díot na fiacha, agus mair-se agus do</span>
<lb n="11152"/><span>leanaí ar an gcuid eile do<n> airgead."</span></p>
<lb n="11153"/>
<lb n="11154"/><p><span>Cuireann an gnóth míorúileach sion i gcéille dúinn, arsa an Pápa</span>
<lb n="11155"/><span>Naomh Gregory, cad é chón líonmhar agus atá oíle na ngrás a thagann</span>
<lb n="11156"/><span>uadh an Spirid Naomh anuas ar an Eaglais, agus a chabhraíonn lé chun</span>
<lb n="11157"/><span>a clainn do fhuascailt uadh sclábhaíocht an diabhail.  Agus budh cheart</span>
<lb n="11158"/><span>dhúinn, arsa Naomh Bárnán, an oíle beannaithe sin a lorg gan sos, agus</span>
<lb n="11159"/><span>chun go mbeimís ollamh mar as cóir chun í a ghlacadh ní foláir do ár</span>
<lb n="11160"/><span>gcroíocha a bheith folamh uadhs go aon ainmhian saoltha.  Oir ní</span>
<lb n="11161"/><span>líonfaig an oíle sin ach na suithí atá folamh.  Ní féidir dí ar aon chúinse</span>
<lb n="11162"/><span>rith isteach i gcroí atá lán do ghrá saoltha, nó do aon chaitheamh i</span>
<lb n="11163"/><span>ndiaig aon phléisiúr corpar<th>a.  Oir níl aon cheangal ná cairideas</span>
<lb n="11164"/><span>ag solas agus dorch<ad>as lena chéile, agus amhla sion ní feidir aon</span>
<lb n="11165"/><span>cheangal ná cairideas a bheith idir Spirid Dé agus spirid an tsao<i>l seo.</span></p>
<lb n="11166"/>
<lb n="11167"/><p><span>6.  Uair dá raibh an fear beannaithe seo ag gabháil tré dhútha</span>
<lb n="11168"/><span>Samaria a stad sé fhéin agus a bhuachaill Giezi i dtig fheirmeora, agus</span>
<lb n="11169"/><span>adúirt bean an tí lena fear, "A chím agus tuigim gur duine naofa é seo.</span>
<lb n="11170"/><span>Ollmhaímís seomra ar leithlig dho fhéin chun go stadfach sé againn chón</span>
<lb n="11171"/><span>minic agus a ghabhann sé an tslí seo."  "Déin," ar se sion.  A ollmhaíog</span></p>
</div>
<pb n="247"/>
<div><lb n="11172"/><p><span>an seomra dho agus do 309 stadach sé ann uadh am go am.  Lá dos</span>
<lb n="11173"/><span>na laeth<e>anta dá dtánaig sé ann adúirt sé lena bhuachaill, "Glaoig</span>
<lb n="11174"/><span>chúgham anso chun an dorais bean an tí, chun go mbeach fhios agam</span>
<lb n="11175"/><span>cad é an tseirbhís a fhéadfainn a dhéanamh di i dtaobh an tsíbhial-</span>
<lb n="11176"/><span>thacht a thiospáin sí dhúinn."  A thánaig an bhean agus a sheasaimh</span>
<lb n="11177"/><span>ina láthair.  "Féach," arsa Eliseus, a thiospánais cineál carthanacht</span>
<lb n="11178"/><span>agus síbhialthacht dhúinn, agus má <theastaíonn ?> uait go ndéanfach</span>
<lb n="11179"/><span>an rí nó an prionsa atá as cionn an pháirt so don dútha aon tseirbhís</span>
<lb n="11180"/><span>dhoit a gheobhad-sa déanta é."  "Ní theastaíonn go deimhin," ar sí:</span>
<lb n="11181"/><span>"níl aon asnamh oram; atá tuille agus mo dhóchain agam ar measc</span>
<lb n="11182"/><span>mo dhaoine fhéin."  "Ná loirg a thuille cad atá uaithe," arsa an buachaill,</span>
<lb n="11183"/><span>"níl aon <t>sliucht airthe agus atá a fear cian-aosta."  "Más ea," arsa</span>
<lb n="11184"/><span>Eliseus, "i gcionn trí rátha beig mac aici."  "Ná 'nis bréag dhom, a fhir</span>
<lb n="11185"/><span>Dé," ar sise, "agus ná bí ag magadh fútham."</span></p>
<lb n="11186"/>
<lb n="11187"/><p><span>Ins an am díreach adúirt an fáig a bhí mac aici.  Do fhás sé suas chun</span>
<lb n="11188"/><span>a bheith ina gharsún, agus lá insa bhfómhar ina ndeachaig sé lena athair</span>
<lb n="11189"/><span>chun féachain ar na buantóirí a luig splanc gréine ar a cheann agus a</span>
<lb n="11190"/><span>ghearán sé ar ana-theinneas a bheith ann.  A rugag abhaile agus a shín</span>
<lb n="11191"/><span>a mháthair ar an leaba é agus a fuair sé bás roimh eadra.  Níor liúig</span>
<lb n="11192"/><span>sí agus níor bhéic sí ach a rug léithe é agus a shín é ar leabaig Eliseus</span>
<lb n="11193"/><span>agus a chur glas ar an doras.  A ghlaoig sí ar a fear agus adúirt,</span>
<lb n="11194"/><span>"Cuir giolla agus capall liom go dia<i>r, chun go rachainn a' triall ar</span>
<lb n="11195"/><span>an bhfear úd a stadann inár bhfochair agus go bhfiadfainn filleadh roimh</span>
<lb n="11196"/><span>thráthnóna."  "Cad é an gnóth atá agad ag dol a' triall air?" arsa an</span>
<lb n="11197"/><span>fear.  "Ná bac dho sion," ar sise, "ach déin mar adeirim lead."  A chuaig</span>
<lb n="11198"/><span>sí go m<e>ar ag triall air agus a chonairc sé sion í ag teacht féna dhéin,</span>
<lb n="11199"/><span>agus adúirt lena bhuachaill, "Atá ár mbean mhuintire ag teacht chúgh-</span>
<lb n="11200"/><span>ainn: imig ina cuinnibh agus fiafhraig dí a' bhfuil sí féin, a fear agus a</span>
<lb n="11201"/><span>mac go maith."  A imig se sion ina cuinnibh agus fhiafhraig a' rabh<ad>ar</span>
<lb n="11202"/><span>go léir go maith.  "Atáimíd," ar sí, agus a thánaig mar a raibh Eliseus.</span>
<lb n="11203"/><span>A chaith féin ag a chosa agus a rug greim daingean ortha.  310  A rith</span>
<lb n="11204"/><span>an buachaill chun í a thógain uaig.  "Leog di," arsa Eliseus, "atá sí</span>
<lb n="11205"/><span>ró-bhrónach, agus a cheil an Tiarna fáth a bróin oramsa."  Adúirt sise,</span>
<lb n="11206"/><span>"A fhir Dé, ar loirgeas-sa ortsa leanbh a thabhairt dhom, agus an uair</span>
<lb n="11207"/><span>a gheallais go mbeach a leithéid agam nách amhla adúrt lead, "Ná bí</span>
<lb n="11208"/><span>ag magadh fútham."  "Imig go dia<i>r," ar sé lena bhuacha<i>ll agus</span>
<lb n="11209"/><span>beir lead mo bhata, agus má bhua<i>leann duine umat ná beannaig do</span>
<lb n="11210"/><span>agus má bheannaíon sé doit ná freagair é, agus cuir an bata ar aghaidh</span>
<lb n="11211"/><span>an linbh."  "Mar a mhaireann Dia," arsa an mháthair, "ní scarfad lead</span>
<lb n="11212"/><span>nó go <n>gluaisir liom."  A ghluais sé lé agus ar an slí a bhuail an</span>
<lb n="11213"/><span>giolla umpa agus adúirt, "A chuireas an bata ar an leanbh agus ní raibh</span>
<lb n="11214"/><span>maith ann.  Atá sé fuar marbh."  A thánaig an fáig agus a shín é féin</span>
<lb n="11215"/><span>anuas ar an leanbh marbh.  A chuir a shúile le súilibh an linbh, a bhéal</span>
<lb n="11216"/><span>lena bhéal, a lámha lena lámhaibh, a chosa lena chosaibh, agus a ghuig</span>
<lb n="11217"/><span>sé le dúthracht mór chun Dé an leanbh do aithbheochain.  Agus a</span>
<lb n="11218"/><span>thánaig an t-anam arís ann.  "Glaoig chúgham," ar sé leis an giolla,</span>
<lb n="11219"/><span>"bean an tí."  Ar a teacht a thug sé an leanbh di ag rá, "Ag seo dhoit</span>
<lb n="11220"/><span>do leanbh ina bheathaig."  A chaith sí í fhéin ag a chosa, ag breith</span>
<lb n="11221"/><span>buíochas le Dia agus leis-sin i dtaobh fóirthean airthe.</span>
<lb n="11222"/></p>
</div>
<pb n="248"/>
<div><lb n="11223"/><p><span>4 Reg.4: 38 et seq.  7.  A bhí gorta mór insa dútha agus a thánaig</span>
<lb n="11224"/><span>Eliseus lá go tig nó mainistir ina raibh a lán</span>
<lb n="11225"/><span>scoláirí a bhain le na fáige.  A chur fear corcán mór síos chun praisce a</span>
<lb n="11226"/><span>dhéanamh, agus a ghaibh fear eile amach ag bailiú luibhneacha chun a</span>
<lb n="11227"/><span>chur tríd agus bhailig sé minbhear agus a chaith insa chorcán í.  A doirt-</span>
<lb n="11228"/><span>eag an phruiseach amach chúghtha agus ar a blaiseadh dhóibh a</span>
<lb n="11229"/><span>liúdar amach, "A fhir Dé, atá an bás insa chorcán."  "Tabhair dorn</span>
<lb n="11230"/><span>plúir chúgham," arsa Eliseus.  A tugag.  A chaith í insa chorcán agus a</span>
<lb n="11231"/><span>dearnag an phruiseach folláin.  Agus as mar sin lena chomhachta</span>
<lb n="11232"/><span>míorúileach a bhain sé an nimh aiste.</span></p>
<lb n="11233"/>
<lb n="11234"/><p><span>Lá eile a thug fear fiche bairín aráin eorna agus dorn gráinseacháin</span>
<lb n="11235"/><span>chuige, agus adúirt sé lena bhuachaill, "Cuir an bia sin chun na fearaibh</span>
<lb n="11236"/><span>atá anso chun go n-íos<f>aidís a sáith agus go bhfaighidís fuílleach."</span>
<lb n="11237"/><span>"As deas an méile í sin," arsa an giolla, "a chur in éadain chéad fear</span>
<lb n="11238"/><span>ocrach."  "Déin mar adeirim lead," arsa an fáig.  A rin, agus a chaith-</span>
<lb n="11239"/><span>eadar a lán-dóchain agus a fhágadar fuílleach mór ina ndia<i>g.</span></p>
<lb n="11240"/>
<lb n="11241"/><p><span>4 Reg.5.  8.  Gníomh mór eile míorúileach a rin an duine naofa so</span>
<lb n="11242"/><span>arna dtráchtann 311 ár Slánathóir insa suíscéal a budh ea é seo.</span>
<lb n="11243"/><span>A bhí prionsa, Naaman budh ainm do, fé mhór-chion agus ard-mheas</span>
<lb n="11244"/><span>ag rí na Syria, oir lena laochas a shaor sé an ríocht uadh namhaid</span>
<lb n="11245"/><span>chomhachtach a chur chun cúncas a dhéanamh airthe.  Ach a bhí</span>
<lb n="11246"/><span>labhrasaí, nó gríos gránna, air ná tagann le aon dochtúir a leigheas.</span>
<lb n="11247"/><span>A ránaig go raibh cailín beag a fuadaíog tamall roimhe sin uadh dhútha</span>
<lb n="11248"/><span>an phobail Abhra, agus dhíolag ina sclábhaí le bean Naaman.  Adúirt</span>
<lb n="11249"/><span>sí lá lena máistreás, "As mór an trua ná fuil an máistir i bhfochair fáig</span>
<lb n="11250"/><span>atá i gcathair Samaria: as é a leigheasfach go m<e>ar é.  A 'niseag an</span>
<lb n="11251"/><span>chaint sin do Naaman, agus do 'nis se sion do<n> rí é.  Adúirt se sion</span>
<lb n="11252"/><span>leis, "Suig síos ansion agus a bhéarfad-sa leitir doit chun rí clainne</span>
<lb n="11253"/><span>Israel.  A scríobhaig sé í agus a thug do Naaman í.  "Cuirim chúghad," ar</span>
<lb n="11254"/><span>sé, "an leitir seo leam' phrionsa ard-onórach Naaman, agus chón tapaig</span>
<lb n="11255"/><span>agus a gheobhair í tabhair aire go leigheasfar é uadh an labhrasaí atá</span>
<lb n="11256"/><span>ag gabháil do le fada."  An uair a léig an rí an leitir, a thánaig ana-</span>
<lb n="11257"/><span>uafás agus eagla air, agus adúirt, "An dóigh leis an rí gur Dia mise, insa</span>
<lb n="11258"/><span>tráth na gcuireann sé chúgham <é ?> chun go leigh<eas>fainn é uadh</span>
<lb n="11259"/><span>labhrasaí?  Níor cualag a leithéid do scéal riamh.  Níl uaig ach leathscéal</span>
<lb n="11260"/><span>chun cogadh a fhógairt oram.  Atá fhios go dian-mhaith nách féidir dhomhsa,</span>
<lb n="11261"/><span>ná dho aon duine beo, an gnóth sion a dhéanamh."</span></p>
<lb n="11262"/>
<lb n="11263"/><p><span>A 'niseag do Eliseus an bhuairt mhór a bhí ar an rí, agus a chur sé</span>
<lb n="11264"/><span>teachtaire chuige ag rá leis Naaman a chuir chuige.  "Agus beigh fhios</span>
<lb n="11265"/><span>aige," ar sé, "go bhfuil fear i bpobal Dé a fhiadfaig é a leigheas."  A</span>
<lb n="11266"/><span>thánaig Naaman, lena charráistí, a chapaill agus a shaighdiúirí agus</span>
<lb n="11267"/><span>fiche míle púnt agus deich cluith nua éadaig chun a mbronnadh ar an</span>
<lb n="11268"/><span><bh>fáig.  A bhuail sé ar dhoras botháin bocht Eliseus, agus as amhla a</span>
<lb n="11269"/><span>chur se sion a bhuachaill amach chuige ag rá, "Imig agus túm thu féin</span>
<lb n="11270"/><span>seacht n-uair in abhainn Jordan, agus beir lán-leighiste."  Ar chlos sion</span>
<lb n="11271"/><span>do Naaman a imig sé fé bhuile mór, ag rá, "A mheasas go dtiucfach sé</span>
<lb n="11272"/><span>amach chúgham agus go nglaofach sé ar ainm a Dhia, go ligfeach sé a</span></p>
</div>
<pb n="249"/>
<div><lb n="11273"/><p><span>lámh oram agus go leigheasfeach sé mé.  As fearr an t-uisce atá insa dá</span>
<lb n="11274"/><span>312 abhainn atá iom' dhútha féin ná uisce abhaineacha an dútha</span>
<lb n="11275"/><span>so."  A imig sé fé mhíchéata mór.  A thánadar a sheirbhísig suas chuige</span>
<lb n="11276"/><span>agus adúradar, "A Athair, dá n-ordóch an fáig ní ana-dheacair, budh</span>
<lb n="11277"/><span>cheart doit é a dhéanamh, ní á<i>rímíd gnóth chón éadrom leis seo:</span>
<lb n="11278"/><span>cad as ussa le dhéanamh ná dol agus nig thu féin agus beir lán-leighiste."</span>
<lb n="11279"/><span>A ghlac sé an chomhairle: a thúm é féin seacht n-uaire insan abhainn</span>
<lb n="11280"/><span>agus a tháinig aiste chón glan agus chón folláin ina chroiceann agus ina</span>
<lb n="11281"/><span>chuid feola agus atá leanbh ar bhrollach a mháthar.  A chas sé gan</span>
<lb n="11282"/><span>mhoill chun Eliseus agus adúirt, "Aithním anis ná fuil dia eile ar bith,</span>
<lb n="11283"/><span>ar neamh ná ar thalamh, ach an dia atá agaibhse.  Agus iarraim go</span>
<lb n="11284"/><span>umhal ort tabharthas a ghlacadh uaim."  "Fé mar a mhaireann Dia ní</span>
<lb n="11285"/><span>ghlacfaig mé a bheag ná a mhór uait," arsa Eliseus.  "Iarraim ort," arsa</span>
<lb n="11286"/><span>Naaman, "an t-aon achainí amháin seo: ceadaig dhom dhá lán phota</span>
<lb n="11287"/><span>do chré na dútha so a bhreith liom chun olthóir a dhéanamh iom'</span>
<lb n="11288"/><span>dhútha féin do Dhia.  Oir uadh an lá so amach, an fhaid agus as beo me,</span>
<lb n="11289"/><span>ní dhéanfad íoba<i>rt chun aon dia eile ach chun an Tiarna Dia atá</span>
<lb n="11290"/><span>agaibhse."  "Déin," arsa Eliseus, "agus imig lead i sí<o>cháin."  A imig</span>
<lb n="11291"/><span>sé fé áthas agus compord mór, le sláinte chorpar<th>a agus le sláinte</span>
<lb n="11292"/><span>anama do fháil do dhruim a thriall ar an bhfear beannaithe seo.</span></p>
<lb n="11293"/>
<lb n="11294"/><p><span>4 Reg.5:20 et seq.  9.  Áfaig a bhí Giezi, buachaill an fháig, ana-</span>
<lb n="11295"/><span>mhíchéatach dá mháistir do bhrí ná glacfach</span>
<lb n="11296"/><span>sé aon ní uadh Naaman, agus adúirt sé ina aigne, "Leanfad é agus a</span>
<lb n="11297"/><span>gheobhaig mé rod éigin uaig.  A lean sé go mear é, agus an uair a</span>
<lb n="11298"/><span>chonairc Naaman é ag teacht chuige a léim sé amach as a charráiste</span>
<lb n="11299"/><span>agus adúirt, "A' bhfuil go aon ní go maith agaibh?  "Atá," arsa Giezi,</span>
<lb n="11300"/><span>"ach go dtánaig anois beag beirt fhear uireaspach chun mo mháistir</span>
<lb n="11301"/><span>agus a chuir sé mise i<d'> dhia<i>g a' lorg beagáin airgid agus éadaig</span>
<lb n="11302"/><span>chun a thabhairt dhóibh."  A thug sé dhá mhíle púnt agus dhá chluith</span>
<lb n="11303"/><span>éadaig dho.  A chas Giezi abhaile um 313 thráthnóna, go déanach,</span>
<lb n="11304"/><span>agus a chuir an t-éadach agus an t-airgead i bhfolach agus a thánaig a</span>
<lb n="11305"/><span>láthair a mháistir.  "Cá rabhais a Giezi?" ar se sion.  "Ní rabhas in</span>
<lb n="11306"/><span>aon bhall," arsa Giezi.  "A bhí mo spirid-sa do láthair," arsa Eliseus,</span>
<lb n="11307"/><span>"agus a chonarc fear ag teacht amach as a charráiste agus a thug sé ór</span>
<lb n="11308"/><span>airgead agus éadach dhoit.  Tógfair feirmeach<a> agus beig abhlórdaí,</span>
<lb n="11309"/><span>goirt, garraithe, ba, caoirí, capaill agus seirbhísig agad, agus leotha-</span>
<lb n="11310"/><span>sion, uadh ghlacais airgead Naaman, beig a<i>cíd ortsa agus ar do</span>
<lb n="11311"/><span>shliucht go brách."  Ar an láthair sin a bualag an a<i>cíd úd air.  Agus</span>
<lb n="11312"/><span>hen é an sochar a fuair sé do dhruim a shainte: a budh fhearra go mór</span>
<lb n="11313"/><span>dho sláinte agus boichtineacht a bheith aige féin agus a shliucht ná</span>
<lb n="11314"/><span>gríos agus claimh ghránna do fhágan mar oidhreacht aca, i bhfochair an</span>
<lb n="11315"/><span>saibhreas a fuair sé do dhruim a bhréige agus a chluanaireacht.</span></p>
<lb n="11316"/>
<lb n="11317"/><p><span>10.  Adeir Naomh Augustine gur chiallaig an leigheas agus an glanadh</span>
<lb n="11318"/><span>corpar<th>a a fuair an prionsa úd, i dtaobh a thumadh in abhainn</span>
<lb n="11319"/><span>Jordan, an leigheas agus an glanadh spirideáltha a gheibheann anam</span>
<lb n="11320"/><span>an duine tré shácramín an bhaiste a ghlanann é uadh pheaca an tsinsir</span></p>
</div>
<pb n="250"/>
<div><lb n="11321"/><p><span>agus a dhéanann oiriúnach é chun a bheith i gcuideachta phrionsaí Dé</span>
<lb n="11322"/><span>i nglóire na bhflaitheas.  An labhrasaí úd a bualag ar Giezi agus ar a</span>
<lb n="11323"/><span>shliucht, marcálann sí amach, arsa Naomh Ambrose, an a<i>cíd spirid-</span>
<lb n="11324"/><span>eáltha a bhíonn ar go aon <t>sagart a dhéanann a dhiúitéithe spirideáltha</span>
<lb n="11325"/><span>a chur de le intinn saintiúil, agus ná bíonn aon aidhm eile aige ach</span>
<lb n="11326"/><span>airgead a bhailiú chun a fhágan ag a ghaoltha.  Agus in ionad aon</span>
<lb n="11327"/><span>mhaith a dhéanamh dhóibh as amhla a dhéanann an t-airgead úd, do</span>
<lb n="11328"/><span>ghnáth, díobháil dhóibh.  Ní chun daoine uaisle a dhéanamh dá ghaoltha</span>
<lb n="11329"/><span>a déantar sagart do dhuine, ach chun a anam fhéin agus anamnacha na</span>
<lb n="11330"/><span>gCríostaithe eile do shábháil, lena bhéasa Críostúil, lena theagasc</span>
<lb n="11331"/><span>folláin agus lena bheatha dheigh-shamplach.  Agus an méid a bhíonn</span>
<lb n="11332"/><span>spártha aige, adéis a chothaithe oiriúnach, as ceart dho é a fhágan ages</span>
<lb n="11333"/><span>314 na boicht, nó é a chur i ngnóth éigin eile diagasúil a rachach chun</span>
<lb n="11334"/><span>glóire Dé agus maith na gcomharsa.  Áfaig ná tuigeach aoinne go</span>
<lb n="11335"/><span>milleánaim nó go ndaoraim sagart ag na mbíonn gaoltha bocht, i</span>
<lb n="11336"/><span>dtaobh cúnamh a thabhairt dhóibh.  Oir ceanglann dlí Dé agus dlí na</span>
<lb n="11337"/><span>nádúra air sion <a> dhéanamh, oir as ceart dho cúiteamh a dhéanamh leo</span>
<lb n="11338"/><span>i dtaobh an costas na rabhadar fé, ag díol as a scoilíocht agus dá chothú</span>
<lb n="11339"/><span>i gcoláiste.  Áfaig ní ceart dho bancéir a dhéanamh de fhéin mar gheall</span>
<lb n="11340"/><span>ortha, agus má dhéanann as olc a éireoig sé leis fhéin agus leotha sion.</span>
<lb n="11341"/><span>Iompóid ina chuinnibh agus déanfaid droch-úsáid don saibhreas  a</span>
<lb n="11342"/><span>bhronn sé ortha.</span>
<lb n="11343"/>
<pb n="251"/></p>
<lb n="11344"/>
<lb n="11345"/><p><span>XLVII.  SIEGE OF SAMARIA</span></p>
<lb n="11346"/>
<lb n="11347"/><p><span>4 Reg.6:8 et seq.  1.  A cheap rí na Syria cogadh a chur ar rí</span>
<lb n="11348"/><span>Israel, ní go oscailte, ach le feall air.  Agus a chuir sé</span>
<lb n="11349"/><span>saighdiúirí anso agus ansúd go príobháideach chun beartha air.  A rin</span>
<lb n="11350"/><span>sé an gnóth sion go minic, ach a chur an fáig Eliseus an scéala chun an</span>
<lb n="11351"/><span>rí na áiteanna sin a sheachaint, gabháil thórsta, go raibh locht luíocháin</span>
<lb n="11352"/><span>ann ag faire air chun a mhairthe.  A ghlac an rí a chomhairle agus a</span>
<lb n="11353"/><span>saorag é fé dheire.  Adúirt rí na Syria lena chomhairlíocha, "Ní foláir</span>
<lb n="11354"/><span>nó go bhfuil tréatúir éigin in bhúr measc a 'niseann do rí Israel go aon</span>
<lb n="11355"/><span>ní a cheapaim-se chun beartha air.  Oir ar feag na ceithre bliana so a</span>
<lb n="11356"/><span>chuireas-sa saighdiúirí go minic i luíochán insan áit so agus insan áit úd</span>
<lb n="11357"/><span>na raibh fhios go cinnte agam go raibh sé le teacht, agus do sheachain</span>
<lb n="11358"/><span>sé iad.  Atá fear éigin mo bhratha agam im' chúram agus déinig amach</span>
<lb n="11359"/><span>dom é."  "A Rí," arsa ceann aca, "ní mar sin atá an scéal, oir 'niseann an</span>
<lb n="11360"/><span>fáig Eliseus don rí an gnóth as príobhá<i>dí a cheapann tusa agus do</span>
<lb n="11361"/><span>chomhairle."  "Más ea," arsa an rí, "déanaig amach dom an áit ina</span>
<lb n="11362"/><span>bhfuil an fear sion, chun go mbéarfam air."  A fuaradar sion go raibh</span>
<lb n="11363"/><span>sé i gcathair Dothan, agus a chur an rí 315 a arm go léir istoíche</span>
<lb n="11364"/><span>tíompall an chathair.  Do éirig buachaill Eliseus agus a chonairc sé an</span>
<lb n="11365"/><span>t-arm go léir.  Lán do eagla a rith sé chun a mháistir ag rá, "Och, ochón,</span>
<lb n="11366"/><span>atáimíd caillthe.  Déanfar príosúnaig <dínn ?>; cad a dhéanfam ar aon</span>
<lb n="11367"/><span>chor."  "Ná bíoch sceoin, scanradh ná eagla ort," arsa Eliseus: "ní baol</span>
<lb n="11368"/><span>dúinn: as mó i bhfad an dram atá dár gcosaint ná an dram atá inár</span>
<lb n="11369"/><span>gcuinnibh."  Agus chun deire a chur lena eagla a ghuig sé chun Dé súile</span>
<lb n="11370"/><span>an ghiolla do oscailt chun go bhfai<cea>ch sé an dram a bhí i gcabhair</span>
<lb n="11371"/><span>dóibh.  A thug Dia ansion radharc don gharsún agus a chonairc sé na</span>
<lb n="11372"/><span>mílte agus na mílte marcaig ar charra tintí tíompall air fhéin agus</span>
<lb n="11373"/><span>Eliseus: aingil bheannaithe Dé a budh <ea ?> iad, a chur sé chun a</span>
<lb n="11374"/><span>gcosaint.  A ghuig Eliseus chun Dé arm rí na Syria <a> chaoch<adh ?>,</span>
<lb n="11375"/><span>agus do éist Dia leis.  A chuaig an fear beannaithe féna dhéin agus</span>
<lb n="11376"/><span>adúirt leotha, "Ní í seo an chathair chóir: leanaig mise agus tiospánfad</span>
<lb n="11377"/><span>dhíbh an tslí cheart, agus a chíofaig sibh an fear atá uaibh."  A leanadar</span>
<lb n="11378"/><span>é agus do sheol sé isteach do chathair Samaria iad.  Ansion a iarr sé ar</span>
<lb n="11379"/><span>Dhia a radharc a chasadh ortha agus a fuaradar iad fhéin i lár an</span>
<lb n="11380"/><span>chathair.  A thánaig rí Israel lena arm tíompall ortha agus adúirt sé le</span>
<lb n="11381"/><span>Eliseus, "Maróig mé go aon fhear díobh."  "Go deimhin ní dhéanfa<i>r:</span>
<lb n="11382"/><span>ní bhualfair agus ní mharóir fear díobh; ní dheánfair díth ná díobháil</span>
<lb n="11383"/><span>do neach aca.  Ní neart do láimh ná fórsa do arm a ghaibh <iad ?>.</span>
<lb n="11384"/><span>Ach tabhair a ndóchain bíg agus dí dhóibh agus scaoil slán saor</span>
<lb n="11385"/><span>abhaile iad."</span></p>
<lb n="11386"/>
<lb n="11387"/><p><span>A riaraig go fial agus go cóir iad, agus a chasadar ina ndútha féin.</span>
<lb n="11388"/><span>Agus ar gradam ná ar airgead ní thiucfach fear díobh a thuille chun</span>
<lb n="11389"/><span>cogadh a chur ar phobal Israel.</span>
<lb n="11390"/></p>
</div>
<pb n="252"/>
<div><lb n="11391"/><p><span>4 Reg.6:24 et seq.  2.  Áfaig níor bhain an gnóth sion as croí rí na</span>
<lb n="11392"/><span>Syria - Benhadad budh ainm do - an fuath agus</span>
<lb n="11393"/><span>an feall a bhí aige chun an fáig Eliseus agus rí Israel.  A chnósaig sé</span>
<lb n="11394"/><span>armaíl ana-láidir agus a chur sé siege le cathair Samaria.  Ní budh</span>
<lb n="11395"/><span>fhéidir do aoinne dol isteach inte ná 316 teacht amach aiste.  A bhí</span>
<lb n="11396"/><span>gorta chón mór sion inte gura budh é an méid airgid, arsa an Scriptiúir,</span>
<lb n="11397"/><span>a tugtaí ar cheann asail, chúig ginithe.  Lá na raibh an rí ag gabháil ar</span>
<lb n="11398"/><span>an tsráid a thánaig bean suas chuige, a chaith í féin ar a glúnaibh agus</span>
<lb n="11399"/><span>adúirt, "Ó, a Rí, fóir oram."  "<Nuair ?> nár fhóirig Dia ort," ar sé,</span>
<lb n="11400"/><span>"cionas a fhiadfainn-se fóirthean ort, gan bhia na gráinne arbhair in</span>
<lb n="11401"/><span>aon siléar, ná braon bainne in aon déirí?"  "Éist liom," ar sí: "cónaím-se</span>
<lb n="11402"/><span>agus an bhean so in aon tig.  Adúirt sí liom, "Maraímís agus ithimís</span>
<lb n="11403"/><span>do leanbh-sa ar dtúis agus ansion maireom agus íosfam mo leanbh-sa."</span>
<lb n="11404"/><span>A rinneamar sion, agus an uair a bhí deire mo linbh-se ite adúrt lé a</span>
<lb n="11405"/><span>leanbh a thabhairt chun go maireom é.  Ach <is ?> amhla a chuir sí i</span>
<lb n="11406"/><span>bhfolach é."  Ar chlos an scéil uafásach sion don rí a liúig sé amach,</span>
<lb n="11407"/><span>a stoil sé a chuid éadaig agus a thug mionna mór mairtheach go</span>
<lb n="11408"/><span>scoithfeach sé an ceann a' lá sion don fháig Eliseus.  Agus a chur sé</span>
<lb n="11409"/><span>láithreach saighdiúir chun a mhairthe.  A bhí an fáig agus sean-daoine</span>
<lb n="11410"/><span>ag suí ina fhochair ina sheomra.  Adúirt sé leo, "A' bhfuil fhios agaibh</span>
<lb n="11411"/><span>cad atá mac an murd<er>éir so ar intinn a dhéanamh?  Atá fear uaig</span>
<lb n="11412"/><span>ag teacht chun mise a mharú.  Cuirig glas ar an doras, oir airím cosa</span>
<lb n="11413"/><span>a mháistir ag rith ina dhiaig chun a chosc."  A thánaig an rí gan stad</span>
<lb n="11414"/><span>agus adúirt, "Féach an léirscrios mór so a thug Dia orainn leis an gorta</span>
<lb n="11415"/><span>so.  A' bhfuil aon ní as measa aige le déanamh linn?"  "Um a' dtaca</span>
<lb n="11416"/><span>seo amáireach," arsa Eliseus, "a gheofar buiséal plúir an phingin agus</span>
<lb n="11417"/><span>buiséal mineorna ar leath-phingin."  "Dá gcuirfeach Dia doirsí ar na</span>
<lb n="11418"/><span>spéartha chun plúir agus min do fhearradh tríotha níorbh fhéidir an ní</span>
<lb n="11419"/><span>sion a theacht chun cinn," arsa ceann dhos na prionsaí a bhí i bhfochair</span>
<lb n="11420"/><span>an rí.  "A chíofair lead' shúile féin é," arsa Eliseus, "áfaig ní bhlaisfir</span>
<lb n="11421"/><span>aon chuid don bhia."</span></p>
<lb n="11422"/>
<lb n="11423"/><p><span>4 Reg.7: 3-8.  3.  A bhí ceathrar fear arna raibh labhrasaí i 317</span>
<lb n="11424"/><span>mbothán leasmuith do fhalla an chathair.  Adúr<adar> um thráthnón<a></span>
<lb n="11425"/><span>an lae sin lena chéile, "Má théimíd isteach don chathair a gheobham bás</span>
<lb n="11426"/><span>don ghorta atá ann, agus má fhanaimíd a thuille anso a gheobham bás</span>
<lb n="11427"/><span>don ocras.  Triallaimís ar champa locht na Syria.  Má sp<ár>álaid sinn</span>
<lb n="11428"/><span>beam beo, agus má mharaíd sinn ní féidir dhóibh a thuille uilc a</span>
<lb n="11429"/><span>dhéanamh dhúinn."  A ghluaiseadar ortha, agus ar shroi<si>nt an</span>
<lb n="11430"/><span>champa dhóibh a fuaradar folamh é, gan duine ná daonnaí ann.  Oir i</span>
<lb n="11431"/><span>dtosach na oíche sion a chur Dia sceoin ar locht an champa: a airíodar</span>
<lb n="11432"/><span>glór amhail agus dá mbeach armáil mhór ag máirseáil chun tabhairt</span>
<lb n="11433"/><span>fé an gcampa, agus adúradar, "A ghlac rí Israel locht na Égypte agus</span>
<lb n="11434"/><span>na Philistínig ar phá chun teacht <i> gcabhair dho."  A theitheadar go</span>
<lb n="11435"/><span>m<e>ar.  Do fhágadar a gcapaill, a gcluite agus a raibh aca ina ndiaig.</span></p>
<lb n="11436"/>
<lb n="11437"/><p><span>4 Reg.7:8 et seq.  4.  Dála an cheathrar lobhar, a chuadar isteach i</span>
<lb n="11438"/><span>gcábán, a itheadar agus a óladar a ndóchain, agus</span>
<lb n="11439"/><span>a rugadar ualaithe óir, airgid agus éadaí leo go dtí a mbothán.  A thán-</span></p>
</div>
<pb n="253"/>
<div><lb n="11440"/><p><span>adar arís go cábán eile agus a rugadar ana-chuid óir, airgid agus éadaí</span>
<lb n="11441"/><span>leo.  Adúradar, "Ní maith an gnóth atáimíd a dhéanamh ar locht an</span>
<lb n="11442"/><span>chathair, gan an scéal ámharach so a 'nisin dhóibh.  A gheofar amach</span>
<lb n="11443"/><span>orainn é agus tabharfar chun cúntas sinn."  A chuadar isteach don</span>
<lb n="11444"/><span>chathair agus adúradar, "A bhíomar ag campa locht na Syria agus a</span>
<lb n="11445"/><span>fuaramar folamh é: na cábáin ina seasamh, na capaill ceangailthe agus</span>
<lb n="11446"/><span>gan aoinne in<a> mbun."  A 'niseag an scéal sion don rí, agus adúir<t> sé,</span>
<lb n="11447"/><span>"Atá fhios ag locht na Syria go bhfuilimíd anso ag dol don ghorta, ar</span>
<lb n="11448"/><span>an ábhar sion do fhágadar an campa folamh chun go rachaimís amach</span>
<lb n="11449"/><span>chun é a phlundaráil, agus go dtiucfaidís i gan fhios orainn, agus go</span>
<lb n="11450"/><span>mbéarfaidís i dtrap orainn."  "Más ea," arsa ceann dos na oifigí,</span>
<lb n="11451"/><span>"béarfad-sa agus fear eile beirt dhos na capaill, as an chúigear a</span>
<lb n="11452"/><span>fhágamair gan ithe, agus faicfeam conas atá an scéal."  A chuadar go dtí an</span>
<lb n="11453"/><span>gcampa agus a' sion go dtí an áit a bhí ar abhainn Jordan, agus a fuaradar</span>
<lb n="11454"/><span>an bóthar go léir lán do éadaí 318 agus do uillemhaitheas a chaith na</span>
<lb n="11455"/><span>Syrínig uatha ag teitheadh uadh an glór iontach a chur Dia ina ndiaig.</span>
<lb n="11456"/><span>Do fhilleadar don chathair agus a imíodar na daoine go léir amach chun</span>
<lb n="11457"/><span>an champa a phlundaráil, agus i gcúrsa an lae a bhí bia chón raidhsiúil</span>
<lb n="11458"/><span>sion insa chathair gur díolag buiséal plúir ar phingin agus buiséal min-</span>
<lb n="11459"/><span>eorna ar leath-phingin.  A chur an rí ar an geata, chun ordú a chiomád,</span>
<lb n="11460"/><span>an prionsa úd adúirt le Eliseus, dá mbeach doirse ar an spéartha ag</span>
<lb n="11461"/><span>fearadh plúir agus mine ná fiadfach an ní adúirt sé a thitim amach.</span>
<lb n="11462"/><span>Agus le neart na ndaoine a bhí ag dol amach agus ag teacht isteach a</span>
<lb n="11463"/><span>brúag fé chosaibh é, agus mar sin a fua<i>r sé bás, amhail adúirt an fáig,</span>
<lb n="11464"/><span>gan bhlúire don bhia a bhlaiseadh.</span></p>
<lb n="11465"/>
<lb n="11466"/><p><span>5.  As mairg, arsa Naomh Ambrose, do dhuine aon doubhta a bheith</span>
<lb n="11467"/><span>aige as comhachta ná as fírinne Dé.  Níor chreid an t-uasal úd an focal</span>
<lb n="11468"/><span>adúirt teachtaire Dé.  A chonairc sé lena shúilibh féin gur fírinníog í,</span>
<lb n="11469"/><span>áfaig níor bhain sé aon <t>sochar aiste do dhruim a mhíchreidimh.</span>
<lb n="11470"/><span>A thánaig brón báis air an tráth ina raibh áthas agus meidhir mhór ar</span>
<lb n="11471"/><span>na daoine eile go léir.</span></p>
<lb n="11472"/>
<lb n="11473"/><p><span>4 Reg.8: 7-15.  6.  Tamall ina dhiaigh sion a thriall Eliseus go cathair</span>
<lb n="11474"/><span>Damascus inar chónaig Benhadad, rí Syria, a bhí</span>
<lb n="11475"/><span>ana-bhreoite.  A chu<a>laig an rí go raibh an fáig ann agus a chur sé</span>
<lb n="11476"/><span>Hazael, ceann do <na ?> prionsaí, ag triall air, agus dá fhichid camal</span>
<lb n="11477"/><span>lódáltha le uillemhaitheas a ríocht chun Eliseus, ag fiafhraí dé an</span>
<lb n="11478"/><span>dtiucfach sé uadh an mbreoiteacht a bhí air.  Adúirt Hazael:  "A chur</span>
<lb n="11479"/><span>do mhac, Rí Benhadad, mise chúghad ag fiafhraí díot a' dtiucfa<i>g sé</span>
<lb n="11480"/><span>slán uadh an mbreoiteacht atá air."  "Abair leis," arsa Eliseus, "go</span>
<lb n="11481"/><span>dtiucfaig, cé gur thiospáin Dia domhsa ná tiucfaig, agus ná éireoig sé</span>
<lb n="11482"/><span>go brách dá leabaig."  Ansion, ag féachain go géar ar Hazael, a buaraíog</span>
<lb n="11483"/><span>go mór é agus a chrom sé ar dheora a shileadh.  "A Mháistir naofa agus a</span>
<lb n="11484"/><span>Thiarna bheannaithe," ar se sion, "canathaobh na bhfuileann thú</span>
<lb n="11485"/><span>chón buartha sion agus go bhfuileann tú ag sileadh deora?"  "Atá," arsa</span>
<lb n="11486"/><span>an faíg, "do bhrí go bhfaicim an díobháil mhór a dhéanfair-se do</span>
<lb n="11487"/><span>phobal Israel: tógfair agus dófair a gcathracha láidir, maróir a</span></p>
</div>
<pb n="254"/>
<div><lb n="11488"/><p><span>n-ógánaig le faobhar 319 claímh, millf<ir> a leanaí agus scoil<th>fir i</span>
<lb n="11489"/><span>ndá leath na mná atá eatora ag iompar clainne."  Adúirt Hazael, "Cé</span>
<lb n="11490"/><span>mise go dtiucfach liom gníomhartha don tsórd sin a dhéanamh?"</span>
<lb n="11491"/><span>"Tiospánann Dia dhomhsa," arsa an fáig, "go mbeir-se id' rí ar an</span>
<lb n="11492"/><span>Syria, agus go ndéanfair na nithe so adeirim lead."</span></p>
<lb n="11493"/>
<lb n="11494"/><p><span>Do chas Hazael chun a mháis<tir> agus a 'nis go ndúirt an fáig go</span>
<lb n="11495"/><span>mairfeach sé.  Áfaig, a' lar na bháireach a thánaig sé isteach don</span>
<lb n="11496"/><span>tseomra agus a mhúch an rí ina leabaig agus a ghlac sé an ríocht chuige</span>
<lb n="11497"/><span>fhéin.</span></p>
<lb n="11498"/>
<lb n="11499"/><p><span>4 Reg.8: 16-29.  7.  A thit an gnóth sin amach insan aimsir ina raibh</span>
<lb n="11500"/><span>Joram mac Achab ina rí ar phobal Israel, agus</span>
<lb n="11501"/><span>Josaphat ar phobal Juda.  A ghlac, adéis báis an rí bheannaithe sion,</span>
<lb n="11502"/><span>a mhac Joram an ríocht ina ionad.  A bhí mar sin an ainm chéanna ar</span>
<lb n="11503"/><span>na beirt rithe a bhí as cionn gach leath do phobal Dé.  Níor lean an rí</span>
<lb n="11504"/><span>sin an tslí a lean a athair Josaphat naofa.  A phós sé iníon Achab agus</span>
<lb n="11505"/><span>Jesabel mhallaithe, agus a dearnag mallathóir de ar a nós súd.  Níor</span>
<lb n="11506"/><span>mhair sé i bhfad, agus a ghlac a mhac Ochozias an ríocht ina ionad.</span>
<lb n="11507"/><span>Budh rí mallaithe é, agus ní raibh ach réim bliana aige.  A chuaig chun</span>
<lb n="11508"/><span>cabhair a thabhairt do dhearbhráthair a chéile Joram insa chogadh a</span>
<lb n="11509"/><span>bhí aige-sin le Hazael rí na Syria.  A gortaíog Rí Joram insa chath</span>
<lb n="11510"/><span>a thug sé do Hazael, agus a chuaig sé go cathair Jesrael chun é fhéin a</span>
<lb n="11511"/><span>fháil leighiste.  Agus a thánaig Rí Ochozias ann dhá fhéachain.</span></p>
<lb n="11512"/>
<lb n="11513"/><p><span>4 Reg.9: 1-13.  8.  Insa tráth sion a ghlaoig Eliseus fáig óg chuige</span>
<lb n="11514"/><span>agus adúirt leis, "Trusáil suas thu féin agus imig go</span>
<lb n="11515"/><span>dia<i>r go cathair Ramoth agus beir lead an buidéal so do oíle bhean-</span>
<lb n="11516"/><span>naithe, agus an uair a thiucfair ann rachair go dtí an áit ina gcónaíonn</span>
<lb n="11517"/><span>an t-oifigeach Jehu, mac Namsi, agus a gheobhair é ag caitheamh</span>
<lb n="11518"/><span>dínnéir i bhfochair na n-oifigeach eile.  Glaoig air, beir lead isteach é</span>
<lb n="11519"/><span>insa tseomra atá déstig don phárlús, agus doirt an oíle seo ar a cheann,</span>
<lb n="11520"/><span>ag rá, "Ag seo mar adeir an Tiarna Dia lead: "sácrálaim thu 320 inniubh</span>
<lb n="11521"/><span>chun a bheith id' rí as cionn phobail Israel.  Maróir go aoinne do</span>
<lb n="11522"/><span>shliucht Achab: ní fhágfair ceann díobh ina mbeathaig, chun go</span>
<lb n="11523"/><span>mbainfinn-se díolthas asta i dtaobh cuid fola na bhfáige mo sheirbhísig-</span>
<lb n="11524"/><span>se a dhoirteadar.  Agus strac<f>aig madraí an bhanríon Jesabel as a</span>
<lb n="11525"/><span>chéile.""  "A imig an t-ógánach leis an dteachtaireacht sion.  A shrois sé</span>
<lb n="11526"/><span>a' chathair agus a chuaig mar a raibh Jehu ag caitheamh dínnéir i</span>
<lb n="11527"/><span>bhfocha<i>r na n-oifigí eile.  Adúirt Jehu, "Cad atá uait, a bhuachaill</span>
<lb n="11528"/><span>mhaith?"  "Teachtaireacht atá agam chun ceann agaibhse," ar sé.</span>
<lb n="11529"/><span>"Cé aca againn?" arsa Jehu.  "chúghadsa, a Mháistir," ar se sion.</span>
<lb n="11530"/><span>"Gluais liom isteach insa tseomra."  A ghluais leis, agus adúirt agus a</span>
<lb n="11531"/><span>rin go aon ní do ordaig Eliseus dho.  Do oscail ansion an doras agus a</span>
<lb n="11532"/><span>theith leis fhéin go m<e>ar.  A thánaig Jehu chun a chuideachta agus do</span>
<lb n="11533"/><span>fhiafhraíodar de, "Cad é an gnóth a bhí ag an geilt buile úd díot?</span>
<lb n="11534"/><span>Cad adúirt sé lead?"  "Atá aithne agaibh ar an bhfear," ar se sion,</span>
<lb n="11535"/><span>"agus atá fhios agaibh go dian-mhaith cad adúirt sé liom."  "Níl fhios,"</span>
<lb n="11536"/><span>ar siad.  "Más ea," ar sé, "A leithéid so agus a leithéid súd adúir<t> sé</span></p>
</div>
<pb n="255"/>
<div><lb n="11537"/><p><span>liom: a shácráil sé mé chun a bheith iom' rí."  Ar chlos sion dhóibh, a</span>
<lb n="11538"/><span>rugadar amach chun an arm é agus a ghairmeadar rí de.</span></p>
<lb n="11539"/>
<lb n="11540"/><p><span>4 Reg.9: 14-26.  9.  A' lar na bháireach a rug sé cuid dhos na marcaig</span>
<lb n="11541"/><span>leis agus a chuaig sé go cathair Jesrahel fé dhéin Rí Joram.</span>
<lb n="11542"/><span>A chona<i>rc an fear faire, nó an sentinel, a bhí ar bharra falla</span>
<lb n="11543"/><span>an chathair, iad ag teacht, agus a 'nis don rí go raibh dram ag triall ar</span>
<lb n="11544"/><span>an gcathair agus go raibh droch-dhoubhta aige asta, mar gheall ar a</span>
<lb n="11545"/><span>ngéar-thimáint.  A chuaig Rí Joram agus Ochozias, lena shaighdiúirí,</span>
<lb n="11546"/><span>ag féachaint cé ar budh iad, agus an uair a chonairc sé gurb é a oifigeach</span>
<lb n="11547"/><span>Jehu a bhí ann adúirt sé, "An le sí<o>cháin a thagann tú, a Jehu?"</span>
<lb n="11548"/><span>"Sí<o>cháin!" ar se sion, "cad atá agadsa agus ag sí<o>cháin lena</span>
<lb n="11549"/><span>chéile?  Atá draíodóireacht agus diablaíocht do mháthar Jesabel</span>
<lb n="11550"/><span>ana-bhríomhar fós."</span></p>
<lb n="11551"/>
<lb n="11552"/><p><span>Ar chlos na bhfocal sion a theith sé agus Rí Ochozias go mear.  Do</span>
<lb n="11553"/><span>tharraig Jehu a bhogha agus a chaith ruchar leis, agus a chuaig an</span>
<lb n="11554"/><span>saíod tréna dhrom agus a thánaig amach tréna ucht.  Agus a fuair bás</span>
<lb n="11555"/><span>ar an láthair sin.  321 Adúirt Jehu, "Caith as an gcarráiste é ar an</span>
<lb n="11556"/><span>láthair so: an áit chéanna inar maraíog Naboth.  As cuimhin leadsa</span>
<lb n="11557"/><span>agus liomsa go rabhamair, agus sinn inár ngarsúin, insan áit seo an</span>
<lb n="11558"/><span>tráth a bhuail an fáig Elias uime Rí Achad, agus adúirt go n-agróch</span>
<lb n="11559"/><span>Dia air fhéin agus ar a shliucht bás an fhir sin, agus go líobfach na</span>
<lb n="11560"/><span>gadhair a gcuid fola insan áit chéanna so.</span></p>
<lb n="11561"/>
<lb n="11562"/><p><span>4 Reg.9: 27 et seq.  10.  A lean Jehu an tóir ar Rí Ochozias agus a</span>
<lb n="11563"/><span>mhairbh é.  Ansion a chuaig sé isteach don</span>
<lb n="11564"/><span>chathair.  Agus a bhí Jesabel orná<id>ithe agus dresáltha go ana-bhreá,</span>
<lb n="11565"/><span>agus do labhair sí as fuinneog le Jehu.  In ionad freagra a thabhairt</span>
<lb n="11566"/><span>airthe as amhla adúirt sé lena seirbhísig í a chaitheamh anuas insa</span>
<lb n="11567"/><span>tsráid.  A rinneadar sion, agus a shatail na capaill féna gcosa í.  Adúirt</span>
<lb n="11568"/><span>sé i gcúrsa na tráth<n>óna, "Loirgig corp na mná mallaithe úd, oir as</span>
<lb n="11569"/><span>ceart den chuid as lú dé í a adhlacain, do bhrí gur iníon rí í."  A chuadar</span>
<lb n="11570"/><span>dá lorg agus ní bhfuaradar ach an phlaosc agus barra a lámha agus a cosa.</span>
<lb n="11571"/><span>Do itheadar na gadhair an chuid eile dí.  Agus as mar sin do fírinníog</span>
<lb n="11572"/><span>na focail adúirt Elias ina taobh.  Agus a budh é sion an droch-chríoch</span>
<lb n="11573"/><span>a bhí le beatha na banríon úd.  Budh sciúirse trom í ar sheirbhísig Dé;</span>
<lb n="11574"/><span>a chur sí na céadta agus na céadta díobh chun báis.  A cheap sí gan</span>
<lb n="11575"/><span>an oiread agus rian chreidimh Dé do fhágan insa dútha, agus as ar</span>
<lb n="11576"/><span>éigean a fuarag rian dá corp féin an lá a maraíog í.</span></p>
<lb n="11577"/>
<lb n="11578"/><p><span>Budh cheart, arsa Naomh Ambrose, go ndéanfaidís na rithe agus na</span>
<lb n="11579"/><span>prionsaí a dhéanann géirleanúint ar Eaglais Dé, machtnamh ar an</span>
<lb n="11580"/><span>oíde thruamhéileach a imig airthe súd, agus tuigidís as súd an díolthas</span>
<lb n="11581"/><span>a bhainfig Dia asta féin.  Ach dúnaid, do ghnáth, a súile i gcuinnibh na</span>
<lb n="11582"/><span>samplaí a chuirtear as a gcomhair, agus cruaid a gcroíocha i gcuinnibh</span>
<lb n="11583"/><span>na grása a bhronnann Dia ortha, amhail a rin Jesabel.  Níor fhiad an tine</span>
<lb n="11584"/><span>úd a thug Elias anuas uadh neamh chun an íobairt a losc ar chnoc</span>
<lb n="11585"/><span>Carmel, ná aithbheochain na mairbh, ná na míorúilí eile iontach</span>
<lb n="11586"/><span>a rin sé fhéin agus a dheisceabal Eliseus, níor fhiadadar an bhanríon</span>
<lb n="11587"/></p>
</div>
<pb n="256"/>
<div><lb n="11588"/><p><span>úd a bhaint dá cúrsaí mallaithe.  Agus insa deire, an uair a bhí tomhas</span>
<lb n="11589"/><span>322 a peacaí lán suas go bruach, a dhoirt Dia a fhearg amach airthe</span>
<lb n="11590"/><span>féin agus ar a sliucht agus a mhill go brách iad.</span></p>
<lb n="11591"/>
<lb n="11592"/><p><span>4 Reg.10.  11.  A bhí deich mac agus trí fichid ag Rí Achab i gcathair</span>
<lb n="11593"/><span>Samaria.  A chuir Jehu oifigeach chun uaisle an chathair</span>
<lb n="11594"/><span>sion ag rá leo, "Atá an oiread so do chlann Achab agaibh, arm, airgead</span>
<lb n="11595"/><span>agus go aon <t>sás cogaig.  Toghaig ceann dhos na fir sin mar rí oraibh</span>
<lb n="11596"/><span>agus tagaig agus tugaig comhrac dhomsa."  Adúradar sion, "níor fhiad</span>
<lb n="11597"/><span>beirt rithe comhachtach seasamh ina chuinnibh: a bhuaig sé ortha</span>
<lb n="11598"/><span>agus a mhairbh iad, agus cionas a sheasóimís-ne ina chuinnibh."</span>
<lb n="11599"/><span>A chuireadar teachtairí chuige ag rá, "As sinn do sheirbhísig-se, agus</span>
<lb n="11600"/><span>déanfam pé ní as toil lead."  A scríobhaig sé an tarna uair chúghtha,</span>
<lb n="11601"/><span>"Más seirbhísig liom sibh, tigig go moch ar maidean chúgham agus</span>
<lb n="11602"/><span>tugaig libh cinn na deichniúr agus trí fichid mic a bhí ag Achab."</span>
<lb n="11603"/><span>A thugadar chuige iad.  A thánaig sé ansion go cathair Samaria, agus a</span>
<lb n="11604"/><span>lig sé air go raibh cion mór aige don dia bréagach Baal, agus a chnósaig</span>
<lb n="11605"/><span>i dteampall an dé bhréagaig sin go aoinne a lean a creideamh, agus a</span>
<lb n="11606"/><span>mhairbh sé go aon cheann díobh.  Molann Dia é i dtaobh an ghníomh</span>
<lb n="11607"/><span>sion.  Ach ní fada a lean sé an tslí fhónta.  A fuair sé bás adéis a bheith</span>
<lb n="11608"/><span>ina rí ar feag ocht mbliana fichid, agus do fhág sé an ríocht ag a mhac</span>
<lb n="11609"/><span>Joachaz.</span></p>
<lb n="11610"/>
<lb n="11611"/><p><span>4 Reg.11.  12.  An fhaid agus a bhí na nithe seo ag titim amach i ríocht</span>
<lb n="11612"/><span>Israel, an uair a chona<i>rc Athalia máthair Rí Ochozias</span>
<lb n="11613"/><span>gur mhairbh Jehu é, a cheap sí ríocht Juda a ghlacadh chúighthe fhéin.</span>
<lb n="11614"/><span>Agus leis an intinn sin a mhairbh sí go aon leanbh a bhí ag a mac</span>
<lb n="11615"/><span>Ochozias, ach aon leanbh amháin a bhí blia<i>n do aos, a shábháil a</span>
<lb n="11616"/><span>áintín a bhí pósta ag an ard-shagart Joi<a>da, agus a chiomád é i gan</span>
<lb n="11617"/><span>fhios do Athalia i bhfolach insa teampall ar feag sé bliana.  An uair a bhí</span>
<lb n="11618"/><span>sé seacht mbliana do aos a cheap an <t->ard-shagart Joi<a>da gur mhithid</span>
<lb n="11619"/><span>a chuir i gcéill don náisiún go raibh fós oidhre cóir ar an gcróin.</span>
<lb n="11620"/><span>A chnósaig sé chuige go príomhá<i>deach insa teampall na fir budh</span>
<lb n="11621"/><span>uaisle agus budh fhearr a bhí insa náisiún, agus a thug amach chúghtha</span>
<lb n="11622"/><span>ar an olthóir an rí óg, agus a shácráil ina bhfianais' é.  A liúdar sion go</span>
<lb n="11623"/><span>ard ag guíochan saol fada chun a rí nua.  A airig Athalia an glór ina</span>
<lb n="11624"/><span>pálás a bhí i bhfogas don teampall.  A rith sí isteach ann ag féachain</span>
<lb n="11625"/><span>cad budh bhun leis, agus an uair a chonair<c> sí 323 an rí féna chróin</span>
<lb n="11626"/><span>ar an olthóir, agus na uaisle agus na sagairt tíompall air, a bhéic sí</span>
<lb n="11627"/><span>amach agus a ghlaoig sí ar a gardaí chun teacht chúighthe agus na</span>
<lb n="11628"/><span>tréatúirí a ghabhaíl.  Do ordaig Joi<a>da í 'bhreith amach as an dteam-</span>
<lb n="11629"/><span>pall agus í 'mharú leasmuith don fhalla chun ná salófaí an teampall</span>
<lb n="11630"/><span>le fuil daonna a dhortadh inte.  As mar sin a dearnag rí do Joas, in aos a</span>
<lb n="11631"/><span>sheacht mbliana.  A iompar sé é fhéin do dian-mhaith, an fhaid</span>
<lb n="11632"/><span>agus do mhair an t-ard-shagart Joi<a>da, ach adéis bháis an fhir</span>
<lb n="11633"/><span>bheannaithe sin a iompaig sé amach go olc agus a fuair sé droch-bhás, amhail</span>
<lb n="11634"/><span>a 'neosad ina dhiagh seo dhíbh.</span>
<lb n="11635"/></p>
</div>
<pb n="257"/>
<div><lb n="11636"/><p><span>4 Reg.13: 14-21.  13.  Fá an am sion a bhuail breoiteacht a bháis an</span>
<lb n="11637"/><span>fáig beannaithe Eliseus, agus a thánaig rí Israel</span>
<lb n="11638"/><span>mac Jehu, dá fhéachain, agus a chrom sé ar ghol go géar, ag rá, "Ó a</span>
<lb n="11639"/><span>Athair, cad a dhéanfam ar aon chor má imíonn thu uainn?  Budh thusa</span>
<lb n="11640"/><span>ár ndíon, ár sciath, an t-aon chosantóir a bhí ar an ríocht bocht dona so</span>
<lb n="11641"/><span>atá nách mór snuite amach ar fad ag ár namhaid, locht na Syria."</span>
<lb n="11642"/><span>"Tóg do bhogha agus do shaíd," arsa Eliseus.  A rin, agus a chur an</span>
<lb n="11643"/><span>fáig a láimh ortha.  "Lámhaig ruchar," arsa Eliseus.  A rin.  "Ag sin,"</span>
<lb n="11644"/><span>ar sé, "bua mór a bhéarfair ar locht na Syria.  Buail an talamh," ar sé,</span>
<lb n="11645"/><span>"lead' shleagh."  A bhuail fó thrí agus a stad sé.  "Ag sion doit," arsa an</span>
<lb n="11646"/><span>fáig, "trí bhua mór eile a bhéarfair ar locht na Syria, agus dá mbudh</span>
<lb n="11647"/><span>áil lead a leanúint do bhualadh an talaimh ní éireofá do locht na Syria</span>
<lb n="11648"/><span>nó go ndéanfá ceo díobh.</span></p>
<lb n="11649"/>
<lb n="11650"/><p><span>A fuair an fáig oiriric bás in ach<o>maireacht, agus cé go raibh sé</span>
<lb n="11651"/><span>marbh níor scar a chomhachta míorúileach leis.  A bhí daoine ag dol</span>
<lb n="11652"/><span>le sochraid don reilig agus a chonarcadar locht fo<gh>la nó rabálaithe,</span>
<lb n="11653"/><span>ag teacht féna ndéin.  A theitheadar leo fhéin, agus ar a dteitheadh a</span>
<lb n="11654"/><span>chaitheadar an corp anuas ar uaig Eliseus.  Agus ní túisce a bhain an</span>
<lb n="11655"/><span>corp marbh le cré beannaithe an fhir sin ná gur éirig an duine marbh i</span>
<lb n="11656"/><span>sláinte agus i neart.</span></p>
<lb n="11657"/>
<lb n="11658"/><p><span>14.  Budh chomhartha, arsa Naomh Augustine, an mhíorúil úd ar na</span>
<lb n="11659"/><span>míorúilí a bhí ag Slánathóir an domhain le déanamh ar Lazarus agus</span>
<lb n="11660"/><span>ar mhórán eile a thóg sé uadh bhás go beatha.  Ach as mó an mhíorúil</span>
<lb n="11661"/><span>a dhéanann sé go laethiúil i slí spirideáltha, tré thógain na <n>-anamacha</span>
<lb n="11662"/><span>a bhí marbh 324 i bpeaca agus dá <d>tabhairt thar n-ais go beatha na</span>
<lb n="11663"/><span>ngrás.  Na daoine úd a thógag uadh bhás corpar<th>a, a fuaradar bás</span>
<lb n="11664"/><span>airís.  Áfaig, an t-anam do éiríonn go spirideáltha, mairfig sí go spirid-</span>
<lb n="11665"/><span>eáltha i mbeatha na ngrás ar an dtalamh so, agus i mbeatha na nglóire</span>
<lb n="11666"/><span>ins <n>a Flaithis i bhfochair aingil Dé, ach í féin a thabhairt suas do</span>
<lb n="11667"/><span>Íosa Críost le creideamh beoga, le aithrí fhírinneach agus le mór-mhuinín</span>
<lb n="11668"/><span>as a thrócaire agus as a chomhachta.</span>
<lb n="11669"/>
<pb n="258"/></p>
<lb n="11670"/>
<lb n="11671"/><p><span>XLVIII.  ZACHARIAS</span></p>
<lb n="11672"/>
<lb n="11673"/><p><span>2 Par.24: 1-16.  1.  Adéis a dearnag rí do Joas, tré chúram an</span>
<lb n="11674"/><span>ard-shagairt Joi<a>da, in aos a sheacht mbliana, a</span>
<lb n="11675"/><span>chaith sé a shaol go dian-mhaith an fhaid agus a mhair an fear naofa sion.</span>
<lb n="11676"/><span>A rin sé go aon dícheall gach díobháil a rin a sheana-mháthair mhall-</span>
<lb n="11677"/><span>aithe Athalia, do chreideamh agus do theampall Dé, a chneasú.  Le</span>
<lb n="11678"/><span>cúnamh an phobail a chur sé an teampall beannaithe in ordú ceart, agus</span>
<lb n="11679"/><span>do ofráiltí go aon mhaidean agus tráthnóna an íobairt do réir mar do</span>
<lb n="11680"/><span>ordaig dlí Dé.  Agus a chuinnibh sé an pobal in ordú cóir.  Ach chun</span>
<lb n="11681"/><span>a mhífhortúin mhór agus chun mífhortúin an náisiúin go léir, a fuair</span>
<lb n="11682"/><span>Joi<a>da bás in aos a chéad agus fiche blian.  A bhí an oiread ceana</span>
<lb n="11683"/><span>agus measa age an rí agus ag an pobal air gur rinneadar é a adhlacan i</span>
<lb n="11684"/><span>dtuama na rithe.</span></p>
<lb n="11685"/>
<lb n="11686"/><p><span>2 Par.24: 17-22.  2.  Ní fada ina dhiaigh sion nó gur shóinseáil Joas</span>
<lb n="11687"/><span>a bheatha, agus a thug sampla ar an ní a thiteann</span>
<lb n="11688"/><span>amach do rithe, go mbíd olc nó maith do réir na comhairle a bhíonn</span>
<lb n="11689"/><span>ortha.  An fhaid agus do mhair an sagart naofa a lean sé a chomhairle</span>
<lb n="11690"/><span>fholláin.  Ach ar bhás dho sion a thánaig uaisle an náisiúin go Joas,</span>
<lb n="11691"/><span>agus lena mbladar agus lena mbladhmann a mhealladar é uadh an tslí</span>
<lb n="11692"/><span>chóir.  A chrom sé ar dhroch-chúrsaí a leanúint.  A thréig sé creideamh</span>
<lb n="11693"/><span>Dé ar fad agus a iompaig sé ar dhéithe bréagach do adhradh.  A budh é</span>
<lb n="11694"/><span>Zacharias, mac Joi<a>da, an t-ard-shagart an tráth sion in ionad a athar.</span>
<lb n="11695"/><span>Duine ana-bheannaithe agus fáig naofa a budh ea é.  A labhair sé gan</span>
<lb n="11696"/><span>scáth gan eagla leis an rí agus le na uaisle.  A chas sé leo a mallathacht</span>
<lb n="11697"/><span>agus a chomhairlig dhóibh iompó ar a leas.  Agus a budh é an díol a</span>
<lb n="11698"/><span>fuair sé ina charthannacht gur ordaig an rí gabháil 325 do chlocha air</span>
<lb n="11699"/><span>insa teampall.  A thit sé marbh ag bun na olthóra, ag rá, "A chíonn Dia</span>
<lb n="11700"/><span>an gnóth so agus bainfig sé díolthas as."  Agus as tapaig a bhain.</span></p>
<lb n="11701"/>
<lb n="11702"/><p><span>2 Par.24: 23-25.  3.  Uadh an lá sion go lá a bháis níor éirig aon</span>
<lb n="11703"/><span>ghnóth le Joas.  A thánaig locht na Syria le dorn saighdiúirí, a bhuadar</span>
<lb n="11704"/><span>ar arm láidir iomadúil an rí, a mharaíodar na uaisle mallaithe úd go léir,</span>
<lb n="11705"/><span>a thugadar an tarcuisne budh mhó agus ana-dhroch-úsáid don rí agus</span>
<lb n="11706"/><span>do fhágadar tinn gortaithe i lámhaibh a sheirbhísig é, agus beagán ina</span>
<lb n="11707"/><span>dhiaigh sion a mharaíodar beirt dhíobh sion é i ndíolthas, arsa an</span>
<lb n="11708"/><span>Scriptiúir, an murder a rin sé ar Zacharias, mac Joi<a>da, budh údar le</span>
<lb n="11709"/><span>rí a dhéanamh de.  Agus a bhí an oiread sion gráin ages na daoine dho</span>
<lb n="11710"/><span>ná fuiliceoidís é a adhlacan i dtuama na rithe eile.</span></p>
<lb n="11711"/>
<lb n="11712"/><p><span>Leis an sampla eaglach sion múineann Dia do rithe agus do phrionsaí</span>
<lb n="11713"/><span>eile gur cheart dhóibh a bheith ana-sheachantach agus ar a ngarda i</span>
<lb n="11714"/><span>gcuinnibh locht bladhmann, a bhíonn dá mealladh chun a ndonais gan</span></p>
</div>
<pb n="259"/>
<div><lb n="11715"/><p><span>leigheas, agus gur fearra dhóibh i bhfad comhairle na ndaoine coinsias-</span>
<lb n="11716"/><span>ach a 'niseann an fhírinne dhóibh a ghlacadh.  Cé gur searbh leo í atá</span>
<lb n="11717"/><span>sí folláin, agus má leanaid í ní baol go dtarraiceoig siad díolthas uadh</span>
<lb n="11718"/><span>Dhia ná fuath ndaoine ortha fhéin.</span></p>
<lb n="11719"/>
<lb n="11720"/><p><span>2 Par.26. 4.  Ar bhás Rí Joas a ghlac a mhac Amasias an ríocht ina</span>
<lb n="11721"/><span>ionad.  Níorbh fholáir dho cogadh gan chúis a chur ar rí</span>
<lb n="11722"/><span>Israel, a bhuaig air agus a rin príosúnach de.  A fhuascail sé é féin le</span>
<lb n="11723"/><span>mórán airgid a dhíol, agus a mharaíodar a sheirbhísig é agus a dearnag</span>
<lb n="11724"/><span>rí dá mhac Ozias.  A lean an fear sion dlí Dé agus comhairle na bhfáige</span>
<lb n="11725"/><span>do sic dian-mhaith ar feag rómhór a bheatha, agus a chuir Dia dá</span>
<lb n="11726"/><span>dhruim sin rath, séan agus sonas air fhéin agus ar ríocht Jud<a>, nó an</span>
<lb n="11727"/><span>roinnt sin do phobal Abhra do fhan dílis do chreideamh Dé.  Áfaig</span>
<lb n="11728"/><span>do atag suas a chroí le spirid an uabhair, agus a thug sé fé ghnóth a</span>
<lb n="11729"/><span>tharraig díolthas Dé air.  Níorbh fholáir dho dol ar olthóir Dé chun</span>
<lb n="11730"/><span>íobairt a ofráil, gnóth ná raibh luáltha do aoinne insa phobal a</span>
<lb n="11731"/><span>dhéanamh ach amháin dos na sagairt do threibh Levi.  A choisc an</span>
<lb n="11732"/><span>t-ard-shagart Azarias agus na sagairt eile <é ?> ar an gnóth sion a</span>
<lb n="11733"/><span>dhéanamh.  Ach ní ghéillfeach 326 sé dhóibh.  Níorbh fholáir leis dol chun</span>
<lb n="11734"/><span>cinn.  A chrith an talamh go huafásach, a bualag labhrasaí air, a chaith-</span>
<lb n="11735"/><span>eag amach gan mhoill as an dteampall é, agus a chaith sé ma<i>reachtan</span>
<lb n="11736"/><span><an ?> chuid eile dá shaol in uaigneas leis fhéin, deighilthe uadh chuíd-</span>
<lb n="11737"/><span>eacht agus uadh chomhluadar na ndaoine.</span></p>
<lb n="11738"/>
<lb n="11739"/><p><span>2 Par.27.  5.  A ghlac a mhac Joatham cúram na ríochta air, agus</span>
<lb n="11740"/><span>adéis a bheith sé bliana déag ina rí adéis bás a athar, a</span>
<lb n="11741"/><span>fuair sé féin bás naofa, do bhrí gur chaith sé a shaol go naofa.  Ar bhás</span>
<lb n="11742"/><span>do a thit an ríocht chun Achaz, an mallathóir budh mheasa dár mhair</span>
<lb n="11743"/><span>riamh, oir a thréig sé creideamh Dé agus a rin sé athnuachain ar go aon</span>
<lb n="11744"/><span><t>sórd creidimh págánta budh mheasa.  A bhuaig rí na Syria agus rí</span>
<lb n="11745"/><span>Israel air, a loiteadar agus a mhilleadar ríocht Juda ar fad, a mharaíodar</span>
<lb n="11746"/><span>i mbualadh aon lae amháin céad agus fiche míle dá shaighdiúirí, "do</span>
<lb n="11747"/><span>bhrí," arsa an Scriptiúir, "gur tharraig Dia a chabhair uaig mar gheall</span>
<lb n="11748"/><span>ar a pheacaí."  A ghaibh rí Israel céad míle dos na daoine a bhain le</span>
<lb n="11749"/><span>treibh Juda, agus a rug leis iad go cathair Samaria chun a ndíol 'na</span>
<lb n="11750"/><span>sclábhaithe.  Áfaig a bhuail fáig beannaithe, Obed budh ainm do, uime</span>
<lb n="11751"/><span>an rí agus a arm, agus a chomhairlig dhóibh na príosúnaig a chur thar</span>
<lb n="11752"/><span>n-ais, nó, mara gcuirfidís, go ndíolfaidís go daor as.  A ghlacadar a</span>
<lb n="11753"/><span>chomhairle agus a chuireadar thar n-ais fé chompord iad chun a</span>
<lb n="11754"/><span>ndútha féin.</span></p>
<lb n="11755"/>
<lb n="11756"/><p><span>6.  Níor fhiad na mífhortúin a thánaig ar an rí ró-mhallaithe seo é a</span>
<lb n="11757"/><span>iompó ar a leas.  As amhla a chruaig sé a chroí i gcuinnibh ghrása Dé,</span>
<lb n="11758"/><span>fé mar a cruatar an inneoin le go aon bhuille don ord a bhua<i>leann</span>
<lb n="11759"/><span>an gabha airthe.  A dhún sé suas teampall Dé, ní luál<f>ach sé a thuille</span>
<lb n="11760"/><span>íobartha do ofráil do Dhia inte, a thóg sé olthóireacha dhos na déithe</span>
<lb n="11761"/><span>bréagach ins gach aon tsráid i gcathair Jerusalem, agus a dhéanach</span>
<lb n="11762"/><span>íobairt do ofráil ortha.  A lean sé dá mhallathacht nó gur chuir an bás</span></p>
</div>
<pb n="260"/>
<div><lb n="11763"/><p><span>deire lé agus leis fhéin.  A bhí an oiread san fuatha ages na daoine dho</span>
<lb n="11764"/><span>ná luál<f>aidís a chorp do adhlacain i bhfochair cuir<p> na rithe eile.</span></p>
<lb n="11765"/>
<lb n="11766"/><p><span>7.  As fá an am sion a cuireag deire le ríocht chlainne Israel, nó na</span>
<lb n="11767"/><span>deich treibh úd a scar dhá chéad agus deich mbliana agus dá fhichid</span>
<lb n="11768"/><span>roimhe sin le creideamh Dé.  Ní ghéillfidís do<n> chomhairle ná dhos</span>
<lb n="11769"/><span>na míorúilí iontach a rin Elias, Eliseus agus 327 mórán fáige eile a</span>
<lb n="11770"/><span>chur Dia chúghtha ag insin agus ag tabhairt fógradh dhóibh muna</span>
<lb n="11771"/><span>gcasaidís go éif<each>túil ar Dhia agus a chreideamh a ghlacadh arís</span>
<lb n="11772"/><span>chúghtha, agus na athanta a thug sé dá sinsear ar chnoc Sinai a chiomád,</span>
<lb n="11773"/><span>go dtógfach sé iad ar fad as a ndútha féin, go mbéarfaí fé bhraighdeanas</span>
<lb n="11774"/><span>iad go dútha stróinséar<th>a as ná fillfidís go brách.  Áfaig ní<or></span>
<lb n="11775"/><span>chuireadar aon tsuim in aon chomhairle ná fógairt a tugag dhóibh.</span>
<lb n="11776"/><span>A bhí Dia, mar a déarfainn, cortha uadh a bheith ag tathant ortha,</span>
<lb n="11777"/><span>agus a thug sé Salmanasar, rí na Syria, ortha a thug léirscrios ar a ndútha</span>
<lb n="11778"/><span>go léir, a thóg agus a loisc go aon chathair a bhí inte agus a rug leis go</span>
<lb n="11779"/><span>aon nduine aiste agus a chur insan Asia uachtarach iad, mar a bhfuil a</span>
<lb n="11780"/><span>sliucht fós ina gcónaí.  Agus beid ann go tamall roimh lá an bhreith-</span>
<lb n="11781"/><span>iúnais, an tráth a chuirfig Dia an fáig Elias uadh Pharthas chúghtha,</span>
<lb n="11782"/><span>a thabharfaig chun creideamh Chríos<t> iad, agus ansion fillfig siad ar a</span>
<lb n="11783"/><span>ndútha cóir fhéin a thug Dia dá sinsear.</span></p>
<lb n="11784"/>
<lb n="11785"/><p><span>2 Par.29.  8.  An fhaid as a bhí an oíde sion dhá thabhairt ar ríocht</span>
<lb n="11786"/><span>Israel i dtaobh a bpeacaí, a fuair ríocht Juda, nó an dá</span>
<lb n="11787"/><span>threibh a ghaibh le creideamh Dé, furtacht agus suaineas tré shaothar agus</span>
<lb n="11788"/><span>tré chúram an rí naofa Ezechias.  A budh é mac an rí mhallaithe Achaz,</span>
<lb n="11789"/><span>ach níor lean sé in aon <t>sórd slí droch-shlithe a athar.  I bhfad</span>
<lb n="11790"/><span>uaig, a chaith sé na naoi mbliana fichead na raibh sé ina rí chón ceart</span>
<lb n="11791"/><span>sion go 'niseann an Scriptiúir dhúinn ná raibh roimhe ná ina dhiaig rí</span>
<lb n="11792"/><span>a budh fhearr ná budh dhiag<a>súil ná é ar phobal Dé.  A chiomád sé</span>
<lb n="11793"/><span>dlí Dé chón pointeáltha ar feag a shaol go ndeir an Spirid Naomh</span>
<lb n="11794"/><span>nár imig sé orlach ar an dtaobh dheas ná ar an dtaobh chlé as an tslí</span>
<lb n="11795"/><span>chruinn chóir.</span></p>
<lb n="11796"/>
<lb n="11797"/><p><span>A budh é an chéad ghnóth a rin sé, teampall Dé, a dhún a athair suas,</span>
<lb n="11798"/><span>do oscailt agus do ghlanadh.  A chur sé do fhiachaibh ar na sagairt an</span>
<lb n="11799"/><span>gnáth-íobairt do ofráil do Dhia go aon mhaidean agus tráthnóna.</span>
<lb n="11800"/><span>A bhris sé agus a ghlan amach as cathair Jerusalem gach olthóir agus</span>
<lb n="11801"/><span>gach íomhá a bhain leis na déithe bréagach a bhí ag a athair agus ages</span>
<lb n="11802"/><span>na rithe mallaithe eile.  A ghaibh sé tréna dhútha fhéin agus tré an</span>
<lb n="11803"/><span>dútha a bhain le 328 pobal Israel, agus a rin sé an gnóth céanna ionta.</span>
<lb n="11804"/><span>Agus as dian-mhaith do éirig sion leis.  A chuir Dia rath agus go aon</span>
<lb n="11805"/><span><t>sórd séin air fhéin agus ar <a ?> ríocht.  A bhuaig sé ar go aon náisiún</span>
<lb n="11806"/><span>namhadach a bhí tíompall air, agus a shaor sé an ríocht uadh an gcíos</span>
<lb n="11807"/><span>agus an cháin a chuir rí na Assyria airthe.  A chur sé cogadh chun cinn</span>
<lb n="11808"/><span>i gcuinnibh na bhPhilistínig.  A bhuaig ortha, a thóg sé gach cathair</span>
<lb n="11809"/><span>láidir a bhí aca agus a lagaig sé chón mór sion iad ná rabhadar ábaltha,</span>
<lb n="11810"/><span>as sion amach, ao<n> cheataí ná díobháil a dhéanamh do phobal Dé.</span>
<lb n="11811"/></p>
</div>
<pb n="261"/>
<div><lb n="11812"/><p><span>9.  As le linn an rí seo a mhair an fáig beannaithe Isaias.  Do shliucht</span>
<lb n="11813"/><span>na rithe a budh ea é, agus ní raibh ar measc na fáige eile fear ní budh</span>
<lb n="11814"/><span>léannta ná budh dhea-labhartha ná é.  A thrácht sé go glan agus go</span>
<lb n="11815"/><span>iontach ar Ioncholnadh Chríoist, ar a bhreith uadh mhaighdean, ar a</span>
<lb n="11816"/><span>bheatha, ar a mhíorúilthí, ar a bhás, ar a eiséirí uadh mhairbh, ar a</span>
<lb n="11817"/><span>dhol suas ar neamh, ar thurlint an Spirid Naoimh ar na hAspail, ar</span>
<lb n="11818"/><span>bhunú chreidimh Chríoist agus ar a leathnú ar fuaid an domhan go léir,</span>
<lb n="11819"/><span>agus ar staid na Eaglaise go teacht Chríoist an lá déanach chun breith-</span>
<lb n="11820"/><span>iúnas a thabhairt ar bheoibh agus ar mhairbh.  A budh é budh ard-</span>
<lb n="11821"/><span>chomhairleach ar an rí mbeannaithe seo.  Agus a thug misneach, neart</span>
<lb n="11822"/><span>agus compord dho ins go aon bhaol agus ainnise a cheap Dia dho gabháil</span>
<lb n="11823"/><span>tríd.  Agus budh iomadúil agus budh mhór iad sion.</span></p>
<lb n="11824"/>
<lb n="11825"/><p><span>2 Par.32.  10.  An uair a dhiúlthaig Ezechias an cíos agus an cháin</span>
<lb n="11826"/><span>a chur rí na Assyria air fhéin agus ar a dhútha do dhíol,</span>
<lb n="11827"/><span>a chuir sé sin Rabsaces, general a airm ag fógairt dho muna ndíolfach</span>
<lb n="11828"/><span>sé an chá<i>n go n-imreoch sé léirscrios air fhéin agus ar a dhútha go léir.</span>
<lb n="11829"/><span>Ag seo cuid don chaint tarcuisneach a chaith sé le Ezechias:  "Cad as na</span>
<lb n="11830"/><span>bhfuil muinín agad chun seasamh i gcuinnibh mo rí-se?  Féach, a bhéar-</span>
<lb n="11831"/><span>faig mise dhá mhíle capall dhoit, agus atá do shaighdiúirí chón gana-</span>
<lb n="11832"/><span>chúiseach sion ná fiadfair marcaig a fháil dhóibh.  Cionas, mar sion,</span>
<lb n="11833"/><span>a throidfir i gcuinnibh na mílte agus na céadta mílte fear a chuirfig Rí</span>
<lb n="11834"/><span>Senn<a>cherib chun chomhracadh lead?  Ach, adéarfair, b'fhéidir, go</span>
<lb n="11835"/><span>saorfaig do Dhia thu.  Féach, níor fhiad aon dia insa domhan na náisiúin</span>
<lb n="11836"/><span>a shaoradh uadh mo rí-se.  A rin sé cúncas ortha go léir.  Ar an abhar</span>
<lb n="11837"/><span>sion as díomhaoin dhoit do dhóchas a chuir i gcomhachta do Dhia."</span></p>
<lb n="11838"/>
<lb n="11839"/><p><span>Ansion, ag díriú a chainte chun locht an chathair, adúirt sé leo, "Ná</span>
<lb n="11840"/><span>meallach bhúr rí sibh, ag rá libh, 329 "Saorfaig bhúr nDia sibh."</span>
<lb n="11841"/><span>Acgh géillig domhsa agus umhlaíg dhom' rí agus béarfaig sé sibh i gcionn</span>
<lb n="11842"/><span>bliana as an dútha so go dútha as fearr ná í, dútha arbhair, fíona agus</span>
<lb n="11843"/><span>oíle.  Áfaig, má throideann sibh ina chuinnibh, a bhéarfaig sé a arm chun</span>
<lb n="11844"/><span>bhúr gcathair, cuirfig sé siege lé agus beig bia agus deoch chón gana-</span>
<lb n="11845"/><span>chúiseach sion g<o> gcaithfig <sibh ?> bhur gcac do ithe agus bhúr gcuid</span>
<lb n="11846"/><span>fuail do ól."</span></p>
<lb n="11847"/>
<lb n="11848"/><p><span>Adéis a lán spíde agus caint tarcuisneach do<n> tsórd sion a thabhairt</span>
<lb n="11849"/><span>uaig, do imig sé go Rí Sennacherib dá bhrostú chun siege a chur leis an</span>
<lb n="11850"/><span>gcathair.</span></p>
<lb n="11851"/>
<lb n="11852"/><p><span>11.  Lán do bhrón a chuir Rí Ezechias luaith ar a cheann agus éadach</span>
<lb n="11853"/><span>róin ar a chúm agus a imig ceann-nochtaithe agus cos-nochtaithe</span>
<lb n="11854"/><span>amach as a phálás chun teampall Dé, agus a chaith é féin ar a bhéal agus</span>
<lb n="11855"/><span>ar a aghaidh ag bun na olthóra agus a chrom ar dheora a shileadh agus</span>
<lb n="11856"/><span>ar ghol go géar.  Do árdaig a lámha agus a shúile chun Dé agus adúirt,</span>
<lb n="11857"/><span>"A Thiarna uile-chomhachtaig, as tusa amháin atá id' Dhia, as tusa</span>
<lb n="11858"/><span>amháin as máistir ar go aon ríocht insa domhan, oir as tusa amháin a rin</span>
<lb n="11859"/><span>neamh agus talamh.  Crom anuas do chluas agus éist liom' achainí.</span>
<lb n="11860"/><span>Oscail do shúile agus féach ar mo chruatan.  As fíor, a Thiarna, gur</span>
<lb n="11861"/><span>dhíbríodar rithe na Assyria agus gur aistríodar a lán náisiúin as a</span></p>
</div>
<pb n="262"/>
<div><lb n="11862"/><p><span>ndútha féin, gur bhuadar ar <a ?> ndéithe agus gur dhóthadar insa tine</span>
<lb n="11863"/><span>iad.  Oir níor bhudh dhéithe ar aon chor iad, ach obair lámha ndaoine,</span>
<lb n="11864"/><span>íomhátha bodhar balbh, déanta do ór nó do airgead, do adhmad nó do</span>
<lb n="11865"/><span>chlocha.  Anis a Thiarna, guím thu sinn do shaoradh uadh láimh an rí</span>
<lb n="11866"/><span>uaibhreach seo a thug masla dhoitse agus don mhuintir a chreideann</span>
<lb n="11867"/><span>ionad, chun go mbeach fhios ag an domhan go léir gur tusa an t-aon</span>
<lb n="11868"/><span>Dia amháin fírinneach.</span></p>
<lb n="11869"/>
<lb n="11870"/><p><span>4 Reg.19; 2 Par.32.  12.  As ar éig<ea>n a chríochnaig sé a urnaithe</span>
<lb n="11871"/><span>an uair a thánaig an fáig naofa Isaias chuige le</span>
<lb n="11872"/><span>ordú Dé, agus adúirt leis, "As mar seo adeir an Tiarna Dia lead:  "A</span>
<lb n="11873"/><span>chualaig mé an achainí a chuiris chúgham i dtaobh rí na Assyria.  Ní</span>
<lb n="11874"/><span>lámhfaig sé saíod agus ní tharraiceoig sé claíomh agus ní ardóigh sé</span>
<lb n="11875"/><span>sciath i gcuinnibh an chathair seo, agus ní dhéanfaig sé trinse tíompall</span>
<lb n="11876"/><span>airthe chun siege a chur lé.  Oir cuirfig mise dubhán 330 ina shróin</span>
<lb n="11877"/><span>agus srian ina bhéal agus casfad thar n-ais é insa tslí chéanna ina</span>
<lb n="11878"/><span>dtánaig sé, agus beig mná óga an chathair seo ag magadh fé agus ag crothadh</span>
<lb n="11879"/><span>a gcinn ina dhiaig."</span></p>
<lb n="11880"/>
<lb n="11881"/><p><span>An tráthnóna céanna sion a thánaig Rí Sennacherib lena arm mór</span>
<lb n="11882"/><span>agus a shocraig a champa démuith do<n> chathair.  I lár na oíche a chuir</span>
<lb n="11883"/><span>Dia aingeal an éirlig, nó aingeal an bháis, a ghaibh tré champa locht na</span>
<lb n="11884"/><span>Assyria agus a mhairbh, ar iontó na baise, céad, chúig míle agus cheithre</span>
<lb n="11885"/><span>fichid díobh.  Níor rin sé ach a sciatháin a chrothadh as a gcionn agus</span>
<lb n="11886"/><span>a bhíodar marbh ar an nómant.  An uair a éirig an rí ar maidean a budh</span>
<lb n="11887"/><span>é an radharc a chona<i>rc sé, an talamh go léir clúdaithe le cuirp a</span>
<lb n="11888"/><span>shaighdiúirí agus a gcapaill.  A theith sé leis fhéin go mear chun a</span>
<lb n="11889"/><span>chathair fhéin, Nineveh, agus i gcionn naoi mí ina dhiaigh sion, an uair a</span>
<lb n="11890"/><span>bhí sé ag déanamh íobairt i dteampall an dé bhréagaig a bhí aige -</span>
<lb n="11891"/><span>Nesroch - a éiríodar a bheirt mhac, Adramelech agus Sarasar, chuige,</span>
<lb n="11892"/><span>agus a mharaíodar é agus a theitheadar leo fhéin go ríocht na Armenia.</span>
<lb n="11893"/><span>Agus budh é sin an deire a bhí leis an rí uaibhreach mallaithe seo, agus</span>
<lb n="11894"/><span>hen é an díol a fuair sé i dtaobh an tarcuisne a thug sé do Dhia agus don</span>
<lb n="11895"/><span>dram bocht umhal a chreid ann agus a chur iad féin féna chomairc,</span>
<lb n="11896"/><span>agus a lorg uadh chroí fuascailt a thabhairt dhóibh.</span></p>
<lb n="11897"/>
<lb n="11898"/><p><span>4 Reg.20; 2 Par.32.  13.  Tamall adéis a saorag an rí beannaithe seo</span>
<lb n="11899"/><span>tré mhór-chomhachta Dé, a mhairbh in aon</span>
<lb n="11900"/><span>oíche amháin arm mór Sennacherib, a thit sé i mbreoiteacht ana-throm,</span>
<lb n="11901"/><span>agus le ordú Dé a thánaig an fáig naofa Isaias chuige agus adúirt leis,</span>
<lb n="11902"/><span>"Ag seo mar adeir an Tiarna Dia lead: "Cuir do thig in ordú agus déin</span>
<lb n="11903"/><span>do uacht, oir a gheobhair bás agus ní mhairfir níos sia.""  Ar chlos na</span>
<lb n="11904"/><span>bhfocal sion don rí a iompaig sé a aghaidh isteach ar an bhfalla agus a</span>
<lb n="11905"/><span>chrom ar ghol go géar, agus adúirt sé le Dia, "A Thiarna, cuimhnig gur</span>
<lb n="11906"/><span>shiúlas le fírinne i gcónaí id' láthair, gur rinneas le croí maith glan na</span>
<lb n="11907"/><span>nithe a bhí taithneamhach leadsa."  Do imig an fáig uaig agus ní raibh sé</span>
<lb n="11908"/><span>leath-shlí amach insa halla an uair adúirt Dia leis, "Fill chun Rí Ezechias</span>
<lb n="11909"/><span>agus abair leis, "As mar seo adeir an Tiarna, Dia do dhinsear</span>
<lb n="11910"/><span>Dháibhí, lead:  Do chualaig mé do achainí agus a chona<i>rc mé do dheora</span></p>
</div>
<pb n="263"/>
<div><lb n="11911"/><p><span>agus do leigheas mé thu.  I gcionn trí lá eile rachair 331 suas don</span>
<lb n="11912"/><span>teampall chun buíochas a bhreith liomsa, agus cuirfig mé chúig bliana</span>
<lb n="11913"/><span>déag eile do fhaid ar do shaol."</span></p>
<lb n="11914"/>
<lb n="11915"/><p><span>A leigheasag an rí gan stad agus a shrois cúntas an leigheas míorúil-</span>
<lb n="11916"/><span>each sion rí na Babylonia, agus a chur sé ambasadó<i>rí onórach le</span>
<lb n="11917"/><span>tabharaistí saibhir chun Rí Ezechias, ag cur i gcéill dho an <t->áthas</span>
<lb n="11918"/><span>mór a bhí air gur fhóir Dia chón iontach sin air, gur shaor sé é uadh Rí</span>
<lb n="11919"/><span>Sennacherib agus uadh an mbreoiteacht chontabharthach a thánaig</span>
<lb n="11920"/><span>air.  A ghlac Rí Ezechias le mór-fháilthe iad.  Ach a lean gnóth eile as</span>
<lb n="11921"/><span>na nithe seo a thiospánann gur socharúla go minic do dhaoine bás do</span>
<lb n="11922"/><span>fháil don bhreoiteacht a thagann ortha ná fortacht a fháil uaithe, mar</span>
<lb n="11923"/><span>a 'neosad ina dhiaigh so dhíbh.</span></p>
<lb n="11924"/>
<lb n="11925"/><p><span>14.  Machtnaímís go minic agus tugaimís go dian-mhaith fé ndeara</span>
<lb n="11926"/><span>an deireadh dona deorach a imig ar an deich treibh úd don phobal</span>
<lb n="11927"/><span>Abhra a scar le creideamh Dé.  Dhá threibh déag a bhí uadh thúis insa</span>
<lb n="11928"/><span>phobal úd.  A shaor Dia lena chomhacht míorúileach iad uadh dhaor-</span>
<lb n="11929"/><span>sclábhaíocht na Égypte, agus do oscail dhóibh bóthar glan mín réig tré</span>
<lb n="11930"/><span>chuirp an Mhuir Rua, agus a bháig sé Rí Pharaoh agus a mhór-arm a</span>
<lb n="11931"/><span>lean iad chun a dtabhairt thar n-ais don sclábhaíocht.  A sheol sé ansion</span>
<lb n="11932"/><span>iad chun Cnoc Sinai agus a thug dhóibh a dhlí naofa lena bhéal fhéin.</span>
<lb n="11933"/><span>A chur sé, ar feag na dá fhichead blian a bhíodar insa bhfásach, arán go</span>
<lb n="11934"/><span>aon mhaidean chúghtha anuas uadh neamh, agus fíor-uisce folláin</span>
<lb n="11935"/><span>uadh chroí na carraige le n-ól dóibh.  A thug an dútha as fearr fé an</span>
<lb n="11936"/><span>spéir dhóibh: scoth agus plúr na talún as ea í: níl uadh éirí na gréine</span>
<lb n="11937"/><span>shior go dtí n-a luí thiar talamh ná tír as féidir a chur i gcomórtas</span>
<lb n="11938"/><span>lé.  Ar feag na seacht céad agus ceithre bliana fichid ina rabhadar</span>
<lb n="11939"/><span>féin agus a sliucht i seilbh na dútha sion, do fhóir sé go minic ortha.  Níor</span>
<lb n="11940"/><span>fhág sé, mar adúirt sé féin, aon ní gan déanamh na bhfiadfach a chomh-</span>
<lb n="11941"/><span>achta míorúileach a dhéanamh chun rath, séan, compord corpar<th>a</span>
<lb n="11942"/><span>agus spirideáltha a chur ortha.  Agus adéise sin, ní bhfuair uatha ach</span>
<lb n="11943"/><span>dímheas, míbhuíochas agus easumhlacht.</span></p>
<lb n="11944"/>
<lb n="11945"/><p><span>Fé dheire, an uair a bhí tomhas a bpeacaí lán suas go bruach, 332</span>
<lb n="11946"/><span>agus deire na foighne caite, a scaoil sé a fhearg fútha, a dhíoba<i>r iad</span>
<lb n="11947"/><span>go brách as a ndútha fhéin, agus atáid díobartha aiste le dhá mhíle</span>
<lb n="11948"/><span>chúig céad agus aon bhlia<i>n déag agus ceithre fichid, ina sampla seas-</span>
<lb n="11949"/><span>mhach ar dhíbheirg Dé, gan chreideamh gan íobairt gan sagart, gan</span>
<lb n="11950"/><span>aithne gan eolas aca ar Dhia.  Agus beid amhla go tamall roimh lá an</span>
<lb n="11951"/><span>bhreithiúnais.</span></p>
<lb n="11952"/>
<lb n="11953"/><p><span>15.  As comhartha beomhar an oíde a imig ortha súd ar an oíde a</span>
<lb n="11954"/><span>imeoig orainne, muna ndéanfam aithrí in am agus i dtráth, má chruaimíd</span>
<lb n="11955"/><span>a thuille ár gcroíocha i gcuinnibh ghrása Dé, mar dhiúlthaímíd an obair</span>
<lb n="11956"/><span>a dhéanamh a loirgeann sé orainn: a athanta a chiomád.  Tógfaig Dia</span>
<lb n="11957"/><span>amach sinn as talamh na mbeo agus béarfaig sé sinn go dútha dona,</span>
<lb n="11958"/><span>deorach, Ifreann, asná fillfeam go brách.  "Atá," arsa Naomh Eo<i>n</span>
<lb n="11959"/><span>Baiste, "an tua thana fhéin ag bun gach crainn, agus pé crann ná</span>
<lb n="11960"/><span>tabharfaig tortha fónta uaithe, gearrfar anuas agus caithfear insa tine í."</span></p>
</div>
<pb n="264"/>
<div><lb n="11961"/><p><span>"Muna <n>déanfaig sibh go léir aithrí," arsa Críost, "caillfear gan leigheas</span>
<lb n="11962"/><span>sibh."  Ní ceannúla atá Dia orainne ná a bhí sé ortha súd.  A budh iad</span>
<lb n="11963"/><span>a phobal fhéin, sliucht agus síorach na bPátriarcs naofa.  Agus adéise</span>
<lb n="11964"/><span>sin níor spáráil sé iad: do dhoirt sé a fhearg amach ortha mar gheall ar a</span>
<lb n="11965"/><span>bpeacaí.  Ní uaisle sinne ná aingil na bhFlaithis; ní mó an cion atá</span>
<lb n="11966"/><span>aige orainne ná a bhí aige ortha súd.  Níor rinneadar ach aon pheaca</span>
<lb n="11967"/><span>amháin ina chuinnibh, agus a chaith sé síos go Ifreann iad, agus atáid</span>
<lb n="11968"/><span>caillthe go brách gan leigheas.  As glan <an ?> scéal ná spárál<faig> sé</span>
<lb n="11969"/><span>tusa ná mise muna ndéanfam aithrí in am agus i dtráth, aithrí éifeacht-</span>
<lb n="11970"/><span>úil, aithrí lán-chothromúil do thruime ár bpeacaí, agus má dhéanaimíd</span>
<lb n="11971"/><span>as dram le séan sinn.  "Fé mar a mhairim," arsa Dia, "ní é bás an</span>
<lb n="11972"/><span>pheacaig atá uaim, ach go ndéanfach sé aithrí agus go mairfeach sé."</span>
<lb n="11973"/>
<pb n="265"/></p>
<lb n="11974"/>
<lb n="11975"/><p><span>XLIX. EZECHIAS</span></p>
<lb n="11976"/>
<lb n="11977"/><p><span>4 Reg.20: 12-21.  1.  An tráth a thánadar na ambasadóirí uadh rí</span>
<lb n="11978"/><span>na Babylonia go Rí Ezechias le tabharaistí saibhir</span>
<lb n="11979"/><span>ag insin dho an <t->áthas mór a bhí ar a máistir i dtaobh an fhóir-</span>
<lb n="11980"/><span>thean iontach a rin Dia air tréna shaoradh uadh Rí Sennacherib agus</span>
<lb n="11981"/><span>uadh an mbreoiteacht trom a thánaig air, a ghlac Ezechias go honór-</span>
<lb n="11982"/><span>ach agus le mór-fháilthe iad agus a thios<p>áin 333 dhóibh an saibhreas</span>
<lb n="11983"/><span>mór a bhí ina phálás agus i dteampall Dé.  Ach do bhrí go raibh sé</span>
<lb n="11984"/><span>beagán mórálach i dtaobh na nithe sin, a cheap Dia é umhladh.</span>
<lb n="11985"/><span>A chur sé an fháig Isaias chuige ag fiafhraí dó "Cé iad na fir stróin-</span>
<lb n="11986"/><span>séar<th>a sin id' fhochair?"  "Atá", ar se sion, "prionsaí onórach a</span>
<lb n="11987"/><span>chuir rí na Babylonia ag triall oram chun a 'nisint dhom an mór-áthas</span>
<lb n="11988"/><span>atá air gur fhóir Dia lena chomhachta míorúileach oram, agus a</span>
<lb n="11989"/><span>thiospánas dhóibh go aon phiuc saibhris atá im' chúirt agus insa team-</span>
<lb n="11990"/><span>pall."  "Más ea," arsa an fáig, "bíoch fhios agad go dtiucfaig na lá</span>
<lb n="11991"/><span>go cinnte ina mbéarfar go aon phiuc don tsaibhreas sion as do phálás agus</span>
<lb n="11992"/><span>as do theampall go cathair Babylon.  Agus fós, béarfar do shliucht</span>
<lb n="11993"/><span>aiste, agus beid ina seirbhísig i gcúirt rí na Babylonia."  "Déantar</span>
<lb n="11994"/><span>liom," arsa Ezechias, "mar as toil le Dia.  Ach bíoch rath agus síocháin</span>
<lb n="11995"/><span>ar feag mo ré-se."</span></p>
<lb n="11996"/>
<lb n="11997"/><p><span>Tamall ina dhiaigh sion a fuair an rí ard-bheannaithe seo bás, agus ar</span>
<lb n="11998"/><span>a bhás a ghlac Manasses, a mhac, an ríocht in aos a dhá bhlia<i>n déag.</span></p>
<lb n="11999"/>
<lb n="12000"/><p><span>4 Reg.21; 2.Par.33.  2.  Tí<o>ránach fuiltheach míthrócaireach a</span>
<lb n="12001"/><span>budh ea an fear sion.  Níor lean sé, in aon</span>
<lb n="12002"/><span><t>sórd slí, sampla a athair bheannaithe.  A chur sé an oiread sion</span>
<lb n="12003"/><span>daoine neamhchiontach chun báis go ndeir an Scriptiúir go raibh</span>
<lb n="12004"/><span>sruthán fola ag rith tré gach sráid i gcathair Jerusalem.  Agus ar</span>
<lb n="12005"/><span>measc na ndaoine eile a chuir sé chun báis an fáig ard-naofa Isaias,</span>
<lb n="12006"/><span>cé gur phrionsa don treibh rithiúil é agus go raibh sé an tráth sin</span>
<lb n="12007"/><span>tuille agus céad blian do <aos ?>.  A gearrag le sábha in<a> dhá leath</span>
<lb n="12008"/><span><é ?>, mar a gearrfaí píosa adhmaid.  Fé dheire a chur rí na Babylonia</span>
<lb n="12009"/><span>cogadh air, a bhuaig air agus a rug leis é agus a chaith i bpríosún</span>
<lb n="12010"/><span>agus a dhaor chun báis é.  Agus a budh é an sórd báis a bhí le imirt air,</span>
<lb n="12011"/><span>é a dhúnadh suas in íomhá tairbh déanta do phrás, agus tine a chur</span>
<lb n="12012"/><span>tíompall airthe.</span></p>
<lb n="12013"/>
<lb n="12014"/><p><span>3.  An uair a bhraith an duine mífhortúnach an prás ag deargadh</span>
<lb n="12015"/><span>tíompall air, a chuimhnig sé ar Dhia agus ar na peacaí troma uafásach</span>
<lb n="12016"/><span>a rin sé.  A chrom ar ghol go géar agus 334 le deora fíor-aithríoch</span>
<lb n="12017"/><span>adúirt, "A Thiarna, Dia mo shinsear naofa Abraham, Isaac agus Jacob,</span>
<lb n="12018"/><span>níl teora lead' chomhachta ná lead' thrócaire; a cheapais an méid do</span>
<lb n="12019"/><span>thruamhéile aithrí fá chomha<i>r na bpeacach as measa, adonn go</span></p>
</div>
<pb n="266"/>
<div><lb n="12020"/><p><span>ndéanfaidís í agus go maithfeá-sa dhóibh.  A Thiarna uile-thrócairig,</span>
<lb n="12021"/><span>a pheacaíos go mór, go ana-mhór.  As iomadúla mo pheacaí ná féar</span>
<lb n="12022"/><span>na mbánta.  A rinneas go aon bheart budh mheasa.  Níor ghéilleas</span>
<lb n="12023"/><span>riamh doit' thoil-se.  A leanas go aon droch-shlí.  Agus anis, a Thiarna,</span>
<lb n="12024"/><span>fóir oram.  Umhlaim uadh chroí doit agus caithim me fhéin suas ar</span>
<lb n="12025"/><span>fad ar do thrócaire."</span></p>
<lb n="12026"/>
<lb n="12027"/><p><span>Do éist Dia leis.  A bogag croí rí na Babylonia.  A thug sé a phardún</span>
<lb n="12028"/><span>dho, a shaor uadh an ana-bhás é agus a chuir thar n-ais ina ríocht.  As</span>
<lb n="12029"/><span>sion suas a rin sé go aon dícheall agus dúthracht a budh fhéidir leis a</span>
<lb n="12030"/><span>dhéanamh chun seirbhís Dé a chur chun cinn, agus chun leorghníomh</span>
<lb n="12031"/><span>a dhéanamh i dtaobh gach droch-bheart a rin sé ar feag a bheatha</span>
<lb n="12032"/><span>roimhe sin.  Ar a bhás a ghlac a mhac Amon an ríocht, agus adéis dhá</span>
<lb n="12033"/><span>bhlian a chaitheamh go mallaithe a mharaíodar a sheirbhísig é.</span></p>
<lb n="12034"/>
<lb n="12035"/><p><span>4 Reg.22; 2 Par.34.  4.  A thógadar na daoine Josias a mhac,</span>
<lb n="12036"/><span>leanbh ocht mblian, agus a rinneadar rí de.</span>
<lb n="12037"/><span>Agus níor budh fhéidir rí ní budh fhearr ná é do fháil.  Uadh an chéad</span>
<lb n="12038"/><span>lá dá ré<i>m go lá a bháis, dhá bhlia<i>n déag agus fiche ina dhiaigh sion,</span>
<lb n="12039"/><span>níor rin sé aon ghnóth ná gníomh a<ch ?> gníomh agus gnóth a budh</span>
<lb n="12040"/><span>fhearr ná a chéile.  A thosain sé leis an dteampall a ghlanadh agus a</span>
<lb n="12041"/><span>chur in ordú ceart.  Ar ghlanadh an teampaill a fuarag an leabhar inar</span>
<lb n="12042"/><span>scríobhaig Maois lena láimh fhéin an seann-dlí, ocht céad agus</span>
<lb n="12043"/><span>bliain agus fiche roimhe sin.  A thugag an leabhar chun an rí, agus</span>
<lb n="12044"/><span>an tráth a léig sé í a thánaig sceimhle agus scanradh air.  A chnósaig</span>
<lb n="12045"/><span>sé chuige an pobal go léir agus a léig dhóibh go aon bhagairt, anachain</span>
<lb n="12046"/><span>agus donas a bhí le teacht ortha, le ordú Dé, i dtaobh gan a dhlí a</span>
<lb n="12047"/><span>chiomád.  A ghuileadar go géar agus a throisceadar ar f<e>ag an lae sin.</span>
<lb n="12048"/><span>A rinneadar íobairt chun Dé agus a ghealladar go solmanta, idir óg</span>
<lb n="12049"/><span>agus críonna, i láthair Dé, go gciomádfaidís go pointeáltha an dlí</span>
<lb n="12050"/><span>bheannaithe a thug sé dá sinsear ar Chnoc 335 Sinai.</span></p>
<lb n="12051"/>
<lb n="12052"/><p><span>5.  A ghaibh an rí ansin tríd an dútha go léir lena phrionsaí agus lena</span>
<lb n="12053"/><span>shagairt, agus níor fhág sé olthóir deamhan ná dé bréagaig gan réabadh</span>
<lb n="12054"/><span>agus a dhóig sé ortha cnámha na sagart a bhíoch a' déanamh íobar<tha></span>
<lb n="12055"/><span>chúghtha, do réir mar a labhair fáig Dé, trí chéad agus deich mbliana</span>
<lb n="12056"/><span>agus dá fhichid roimhe sin le Rí Jeroboam, an mallathóir budh bhun</span>
<lb n="12057"/><span>le deich treibh don phobal Abhra a scaradh le creideamh Dé.  Ní</span>
<lb n="12058"/><span>féidir dhomhsa trácht mar as cóir ar go aon dícheall a rin an fear</span>
<lb n="12059"/><span>beannaithe seo chun go aon díobháil a rinneadar na rithe mallaithe a</span>
<lb n="12060"/><span>thánaig roimhe do chneasú agus do leigheas.</span></p>
<lb n="12061"/>
<lb n="12062"/><p><span>Ach a thánaig an t-am inar cheap Dia é a bhreith as an saol so,</span>
<lb n="12063"/><span>chun ná beach sé ina fhinné súl, arsa Naomh Ambrós, ar na ainnisí</span>
<lb n="12064"/><span>saoltha mór a bhí le teacht ar an náisiún go léir mar gheall ar a bpeacaí</span>
<lb n="12065"/><span>fhéin agus peacaí na rithe malla<i>the a bhí uadh am go am as a gcionn.</span>
<lb n="12066"/><span>Mallathóir críochnaithe a budh ea go aon cheann díobh, uadh an gcéad</span>
<lb n="12067"/><span>fhear, Saul, go dtí Jechonias, an ceann déanach aca, ach aon cheathrar</span>
<lb n="12068"/><span>amháin:  Dáibhí, Josaphat, Ezechias agus an fear so Josias.  Peacaig</span>
<lb n="12069"/><span>nótáltha scannalach, gan chreideamh gan bhéasa gan taise gan daon-</span>
<lb n="12070"/><span>nacht.</span>
<lb n="12071"/></p>
</div>
<pb n="267"/>
<div><lb n="12072"/><p><span>6.  Ag seo mar a thánaig bás an fhir bheannaithe seo.  A las cogadh</span>
<lb n="12073"/><span>idir rí na Babylonia agus rí na Égypte, agus a bhí dútha an phobail</span>
<lb n="12074"/><span>Abhra idir an dá ríocht sion - an Égypt leastiar theas dí, agus an</span>
<lb n="12075"/><span>Babylonia sior thuaig.  A ghaibh rí na Égypte lena arm tré dhútha</span>
<lb n="12076"/><span>an phobail Abhra chun chomhrac a thabhairt don rí eile.  A mheas</span>
<lb n="12077"/><span>Josias é a chosc, agus adúirt rí na Égypte, Nechao budh ainm dho,</span>
<lb n="12078"/><span>"A Rí Josias, ná bíoch aon troid eadrainn: níl aon chúis againn chun</span>
<lb n="12079"/><span>a chéile: ní chun troda iod' chuinnibh-se a chur Dia mise a<ch> i</span>
<lb n="12080"/><span>gcuinnibh rí eile, agus má throideann tu im' chuinnibh-se as i gcuinnibh</span>
<lb n="12081"/><span>Dé a throidfir agus tarracóigh sé a chúnamh uait agus titfir insa</span>
<lb n="12082"/><span>ghleo."  Ach ní ghéillfeach Josias.  A thugadar bualadh dá chéile agus</span>
<lb n="12083"/><span>a maraíog an rí beannaithe seo, "do bhrí," arsa an Scriptiúir, "nár ghlac</span>
<lb n="12084"/><span>sé an chomhairle fhollá<i>n agus an fhógairt a thug Dia dho tré bhéal</span>
<lb n="12085"/><span>Nechao, rí na Égypte.</span></p>
<lb n="12086"/>
<lb n="12087"/><p><span>A bhí an ríocht go léir fé 336 bhrón mhór i dtaobh a bháis, agus bhí</span>
<lb n="12088"/><span>a chúis aca, oir na trí rithe a thánaig ina dhiaig, do fhórsáladar, lena</span>
<lb n="12089"/><span>mallathacht, Dia chun an phobail go léir a bhreith i mbraighdineas</span>
<lb n="12090"/><span>go críoch na Babylonia mar a rabh<ad>ar ar díbirt ar feag deich mbliana</span>
<lb n="12091"/><span>agus trí fichid, nó gur fhuascail Cyrus, rí na Persia, iad le ordú Dé, agus</span>
<lb n="12092"/><span>a casag abhaile iad chun a ndútha féin.  Níor dearnag riamh aon</span>
<lb n="12093"/><span>tuireamh nó aon uaill-chaoineadh ar aon mharbh ní <ba> bhreátha ná</span>
<lb n="12094"/><span>rin an fáig Diarma<i>d as cionn an rí bheannaithe seo.</span></p>
<lb n="12095"/>
<lb n="12096"/><p><span>4 Reg.23-24.  7.  Adéis a bháis a rin an pobal rí den mhac a budh</span>
<lb n="12097"/><span>óige a bhí aige, Sellum budh ainm dho.  Ní raibh sé</span>
<lb n="12098"/><span>ach rátha ina rí, oir a chas Nechao, adéis buachain ar rí na Babylonia,</span>
<lb n="12099"/><span>a thánaig sé go cathair Jerusalem, a rug leis Sellum ina phríosúnach</span>
<lb n="12100"/><span>don Égypt, a rin rí dá dhearbhráthair Joakim agus a chur cíos agus cáin</span>
<lb n="12101"/><span>ana-throm ar an ríocht go léir.</span></p>
<lb n="12102"/>
<lb n="12103"/><p><span>A bhí an fear sion ina rí ar feag dhá bhliain déag, agus níor fhiad</span>
<lb n="12104"/><span>comhairle na bhfáige ard-bheannaithe a mhair lena linn, ná na míorúilí</span>
<lb n="12105"/><span>iomarcach iontach a rinneadar, é a bhaint don olc ná é a chur ar a leas.</span>
<lb n="12106"/><span>A scríobhaig an fáig naofa Diarma<i>d, le ordú na bprionsaí, leabhar</span>
<lb n="12107"/><span>mór ina raibh cuntas ana-chruinn ar go aon ainnise agus mífhortún a</span>
<lb n="12108"/><span>bhagair Dia a chur ar an náisiún go léir muna ndéanfaidís a ndroch-</span>
<lb n="12109"/><span>shlite a thréigean agus iompó ar Dhia.  A rugadar na prionsaí an</span>
<lb n="12110"/><span>leabhar chun an rí.  A fuaradar é ina shuí cois na tine ina phárlús.</span>
<lb n="12111"/><span>Adúirt sé leo an leabhar a léamh dho, agus fé mar a léití a ghearrach</span>
<lb n="12112"/><span>sé amach an bhilleog agus a chaitheach insa tine í.  Ach, le ordú Dé, a</span>
<lb n="12113"/><span>scríobhaig an fáig leabhar mór eile, agus leis na ainnisí a bhí scríofa</span>
<lb n="12114"/><span>insa chéad leabhar a chuireag ainnisí eile budh thruime i bhfad ná iad.</span>
<lb n="12115"/><span>Áfaig níor chuir an rí aon tsuim ionta.</span></p>
<lb n="12116"/>
<lb n="12117"/><p><span>A thánaig Nabuchodonosor, rí na Babylonia, le cogadh chuige.  A rin</span>
<lb n="12118"/><span>príosúnach de, agus adéis fín<e>áil mhór a chur air do fhág an ríocht</span>
<lb n="12119"/><span>aige, adéis a dhearbhadh a bheith lán-dílis dho.  Trí bliana ina dhiaigh</span>
<lb n="12120"/><span>sion a rin Joachin rebelúntacht ina chuinnibh.  A thóg Nabuchodonosor</span>
<lb n="12121"/><span>an chathair, a mhairbh an rí agus do fhág a chorp ar dreothadh as cionn</span></p>
</div>
<pb n="268"/>
<div><lb n="12122"/><p><span>talún gan adhlacain.  A rug sé leis na suithí óir a bhí insa 337 team-</span>
<lb n="12123"/><span>pall a rin Rí Solomon in onóir Dé, agus a thug sé an ríocht dho</span>
<lb n="12124"/><span>Sedecias, úncail Joachin, agus budh mheasa é sin ná an fear eile.</span></p>
<lb n="12125"/>
<lb n="12126"/><p><span>4 Reg.25.  8.  As amhla a bhíoch sé ag magadh fés na fáige a thugach</span>
<lb n="12127"/><span>comhair<l>e a leasa dho, ag aithris ortha agus ar a gcaint</span>
<lb n="12128"/><span>agus ag gáirí fútha.  A ghlac na daoine páirt leis insa mhallathacht sion.</span>
<lb n="12129"/><span>Ní raibh beann aca ar Dhia ná ar a theachta<i>rí, ach ag déanamh go</span>
<lb n="12130"/><span>laeth<i>úil na gníomhartha budh mheasa gan eagla ná náire.  A chorraig</span>
<lb n="12131"/><span>na droch-ghníomhartha so fearg Dé ar fad ina gcuinnibh agus a cheap</span>
<lb n="12132"/><span>sé gan trócaire a thiospánadh a thuille dhóibh.  A thug sé Nabucho-</span>
<lb n="12133"/><span>donosor ortha, a chur siege le cathair Jerusalem ar feag dhá bhliain, agus</span>
<lb n="12134"/><span>ní féidir dho aoinne a 'nisin na ainnisí do fhuilig an dram mallaithe</span>
<lb n="12135"/><span>díchreidmheach úd uadh ghorta, uadh chogadh agus uadh phláig, ar</span>
<lb n="12136"/><span>feag na aimsire sin.  Fé dheire a tógag an chathair agus a raibh do</span>
<lb n="12137"/><span>dhaoine inte.  A mhairbh Nabuchodonosor an dá mhac budh shine a</span>
<lb n="12138"/><span>bhí ag Sedecias as comhair a shúla agus a bhain na súile ansion as agus</span>
<lb n="12139"/><span>a chuir ceangailthe le slabhraí troma ina phríosúnach é go cathair</span>
<lb n="12140"/><span>Babylon.  A leag sé anuas go aon tig insa chathair, a dhóig sé an</span>
<lb n="12141"/><span>teampall álainn úd a rin Rí Solomon cheithre chéad agus ceithre bliana</span>
<lb n="12142"/><span>fichid roimhe sin.  A réab sé na fallaí a bhí tíompall an chathair</span>
<lb n="12143"/><span>agus a rug sé leis go críoch Babylon na daoine a bhí inte, ach fíor-</span>
<lb n="12144"/><span>bheagán dos na daoine budh bhoichte agus budh shuaraí.  As mar sin</span>
<lb n="12145"/><span>a díobairíog an náisiún mallaithe sin as an dútha a thug Dia dá sinsear,</span>
<lb n="12146"/><span>ocht chéad trí bliana agus cheithre fichid roimhe sin.</span></p>
<lb n="12147"/>
<lb n="12148"/><p><span>A rugag iad go léir, idir rí, prionsaí, sagairt, ceardaithe, locht oibre,</span>
<lb n="12149"/><span>mná agus leanaí, ina bpríosúnaig go cathair Babylon, mar ar thit a lán</span>
<lb n="12150"/><span>nithe míorúileach amach dhóibh, fé mar a neosad ina dhiagh so díbh.</span></p>
<lb n="12151"/>
<lb n="12152"/><p><span>9.  Tiospánaid na nithe seo <go> glan dúinn gur le ordú spisialtha Dé a</span>
<lb n="12153"/><span>thagann agus a thiucfaig ainnise, donas, cogadh agus léirscrios ar</span>
<lb n="12154"/><span>náisiún, agus gur mar gheall ar a bpeacaí, agus mar phíonós ortha, a</span>
<lb n="12155"/><span>chuireann Dia na ainnisí sin chúghtha, agus 338 ná fuil slí as éifeacht-</span>
<lb n="12156"/><span>úla ag aon náisiún chun ádh, sonas, rath agus séan saoltha a tharraint</span>
<lb n="12157"/><span>ortha féin ná fírinne, macántacht agus deigh-bhéasa a leanúin.  Oir,</span>
<lb n="12158"/><span>fé mar a thugann agus a thabharfaig Dia díol cruinn dhos gach duine</span>
<lb n="12159"/><span>príobháideach insan olc nó maith a dhéanann sé, amhla sion deighleál-</span>
<lb n="12160"/><span>ann sé le náisiúin an domhain go léir.  Luath nó mall agrann sé a</span>
<lb n="12161"/><span>ndroch-bhearta ortha, agus as dá chur sion i gcéill adúirt an Spirid</span>
<lb n="12162"/><span>Naomh gur uafásach an deire a bheig le náisiún mallaithe.</span>
<lb n="12163"/>
<pb n="269"/></p>
<lb n="12164"/>
<lb n="12165"/><p><span>L.TOBIAS</span></p>
<lb n="12166"/>
<lb n="12167"/><p><span>1.  Sula dtráchtfad ar na nithe a thit amach don phobal Abhra i</span>
<lb n="12168"/><span>gcríoch Bhabylon, ina rabhadar i mbraighdeanas ar feag deich</span>
<lb n="12169"/><span>mbliana agus trí fichid mar gheall ar a bpeacaí, nó gur thoil le Dia iad</span>
<lb n="12170"/><span>do fhuasc<ail>t agus a chasadh ar a ndútha féin arís, ní aistear dhom</span>
<lb n="12171"/><span>trácht ar chuid dos na nao<i>mh budh nótáltha sula dtánaig Mac Dé i</span>
<lb n="12172"/><span>gcolainn daonna.  Oir tiospánann a mbeatha agus na nithe a thit</span>
<lb n="12173"/><span>amach dhóibh cad é chón iontach agus atá comhachta grá agus trócaire</span>
<lb n="12174"/><span>Dé, agus nár thréig sé agus ná tréigfig choíche ná go deo, insan aimsir</span>
<lb n="12175"/><span>atá imithe, atá láithreach agus atá le teacht, aoinne a chur a mhuinín</span>
<lb n="12176"/><span>go fírinneach ann agus a bhrathann le coinsias glan ar a chabhair.</span></p>
<lb n="12177"/>
<lb n="12178"/><p><span>Tob.1: 1-15.  2.  A bhí ar measc na deich treibh go leith úd a</span>
<lb n="12179"/><span>rug Salmanasar, rí na Assyria, uadhna ndútha féin</span>
<lb n="12180"/><span>agus a shocraig iad insan Asia uachtarach mar a bhfuil a sliucht fós -</span>
<lb n="12181"/><span>agus beid ann go tamall roimh lá an bhreithiúnas, an tráth a gheobh-</span>
<lb n="12182"/><span>aid le creideamh Chríoist tré theagasc Elias, agus casfar ar a ndútha</span>
<lb n="12183"/><span>fhéin arís iad - a bhí, adeirim, ar a measc sion fear nar budh ainm</span>
<lb n="12184"/><span>Tobias dho.  Agus uadhna óige a bhí sé, arsa an Scriptiúir, dílis do Dhia</span>
<lb n="12185"/><span>agus a sheachain sé go aon droch-bheart.  Agus an uair a théach na</span>
<lb n="12186"/><span>daoine eile go léir, a bhain lena threibh, chun na déithe bréagach nó</span>
<lb n="12187"/><span>íomhágha na ndeamhan do adhradh - na déithe úd a cheap Jeroboam</span>
<lb n="12188"/><span>mallaithe, budh bhun leis an deich treibh úd a scaradh le creideamh</span>
<lb n="12189"/><span>Dé - a théach Tobias ina aonar suas go teampall Dé i gcathair Jerusalem</span>
<lb n="12190"/><span>fó thrí go aon bhliain, agus a dhéanach íobairt do ofráil do Dhia do réir</span>
<lb n="12191"/><span>339 mar do ordaig dlí Dé.  Agus go aon bhliain a thugach sé deachú</span>
<lb n="12192"/><span>a choda dhos na boicht.  A phós sé óigbhean dá threibh fhéin, Anna</span>
<lb n="12193"/><span>budh ainm di, agus a bhí mac aige ar nar thug sé <a> ainm féin, Tobias.</span>
<lb n="12194"/><span>Agus a mhúin dho uadhna óige a bheith eaglach roimh Dhia, dílis do</span>
<lb n="12195"/><span>agus go aon pheaca a sheachaint.  A rugag an fear so, a bhean agus a</span>
<lb n="12196"/><span>leanbh, ina bpriosúnaig go cathair Niniveh.  Áfaig, uadh a bhí sé ar</span>
<lb n="12197"/><span>feag a shaoil dílis do Dhia níor dhearmad Dia é, ach do fhóir sé air ina</span>
<lb n="12198"/><span>ghátar.  A ghlac Rí Salmanasar ana-thaithneamh <do ?>, a scaoil saor</span>
<lb n="12199"/><span>é fhéin agus a mhuintir, a thug cead dho cónaí in aon áit budh mhaith</span>
<lb n="12200"/><span>leis, agus a bhronn mórán airgid air.</span></p>
<lb n="12201"/>
<lb n="12202"/><p><span>Tob.1:15 et seq.  3.  A ghaibh Tobias tré an ndútha go léir, ag</span>
<lb n="12203"/><span>tabhairt comhairle a leasa dhá chine fhéin, ag cur</span>
<lb n="12204"/><span>misneach ortha a n-anacraí do iompar go foighneach, casadh ar Dhia</span>
<lb n="12205"/><span>le aithrí agus an creideamh cóir a chiomád go buan.  A thánaig sé go</span>
<lb n="12206"/><span>cathair Robes, mar a raibh a lán dá chine, agus a fuair ann Gabel, fear</span>
<lb n="12207"/><span>gaolmhar dho fhéin, agus a thug míle púnt ar iasacht dho.  Do fhóir</span>
<lb n="12208"/><span>sé go mór ar na boicht, ag tabhairt bíg, airgid agus sólás dhóibh.  Do</span></p>
</div>
<pb n="270"/>
<div><lb n="12209"/><p><span>lean sé an tslí sion go bás Rí Salmanasar.  A ghlac a mhac Senacherib</span>
<lb n="12210"/><span>an ríocht ina ionad agus a chas sé le fuath agus fearg mairtheach ina</span>
<lb n="12211"/><span>chroí don chine Abhra, i dtaobh gur mhairbh a<i>ngeal Dé a mhór-arm</span>
<lb n="12212"/><span>ag cathair Jerusalem, céad agus chúig míle agus ceithre fichid díobh</span>
<lb n="12213"/><span>in aon oíche amháin.  An uair a chas an rí sin go cathair Nineveh a</span>
<lb n="12214"/><span>chrom sé ar an chine Abhra a mharú gan trua gan trócaire, agus a</span>
<lb n="12215"/><span>choisc sé fé phéin bháis ar aoinne a gcuirp do adhlacan.  Ach ní raibh</span>
<lb n="12216"/><span>beann ar an gcosc sion ag Tobias: gan scáth gan eagla a dhéanach sé</span>
<lb n="12217"/><span>na cuirp do adhlacan.  A 'niseag sion don rí.  A chur sé a shaigh-</span>
<lb n="12218"/><span>diúirí chun Tobias a mharú.  A theith sé sion lena bhean agus lena</span>
<lb n="12219"/><span>mhac agus a chuaig i bhfolach.  Áfaig 340 a tógag a chuid go léir.</span>
<lb n="12220"/><span>I gcionn seachtaine ina dhiaigh sion mharaíodar a bheirt mhac an rí</span>
<lb n="12221"/><span>mallaithe úd, agus a fuair Tobias a chuid go léir thar n-ais.</span></p>
<lb n="12222"/>
<lb n="12223"/><p><span>Tob.2: 1-11.  4.  Tamall ina dhiaigh sion a thánaig lá saoire tíompall.</span>
<lb n="12224"/><span>A dearnag féasta mór i dtig Tobias agus adúirt sé lena</span>
<lb n="12225"/><span>mhac dol agus tuille daoine coinsiasach a thabhairt leis chun an</span>
<lb n="12226"/><span>dinnéar a chaitheamh.  Agus ar shuí chun cláir dhóibh a 'niseag dho gur</span>
<lb n="12227"/><span>maraíog fear Abhrac agus go raibh a chorp sínte insa tsráid, agus ná</span>
<lb n="12228"/><span>ligfeach eagla dho aoinne é a adhlacan.  A phreab sé suas gan a dhínnéar</span>
<lb n="12229"/><span>a bhlaiseadh, a thug leis an corp agus a rin é a adhlacan.  A rin sé an</span>
<lb n="12230"/><span>gnóth sion go minic, agus a chromadar a ghaoltha agus a chomharsain</span>
<lb n="12231"/><span>ar éirí chuige, ag rá, "A bhís go minic thana féin i gcontabhairt do</span>
<lb n="12232"/><span>chreachta agus do mhairthe mar gheall ar an gnóth céanna so, agus ní</span>
<lb n="12233"/><span>scuirfeá de.  Beir thíos insa deireadh leis."  Áfaig níor ghéill sé dhóibh.</span></p>
<lb n="12234"/>
<lb n="12235"/><p><span>Maidean ina raibh sé ana-thuirseach, adéis a bheith ar feag na oíche</span>
<lb n="12236"/><span>go léir ag adhlacan na mairbh, a shuig sé cois falla an tí agus a thit a</span>
<lb n="12237"/><span>chodladh air.  A bhí nead fá<i>nleoige as a chionn in airde, agus a thit</span>
<lb n="12238"/><span>cuid dá n-aoileach ar a shúilibh agus a chaill sé a radharc.  Ina dhiaigh</span>
<lb n="12239"/><span>sion a boichtineag chón mór sion é gur chaith a bhean dol go aon lá</span>
<lb n="12240"/><span>ag fíodóireacht agus ag sníomh chun iad a chothú.</span></p>
<lb n="12241"/>
<lb n="12242"/><p><span>Tob.2: 12-23.  5.  Ach, dall agus dealbh, níor thréig Tobias a mhuinín</span>
<lb n="12243"/><span>i nDia, agus ní dúirt aon fhocal míbhuíoch ina chuin-</span>
<lb n="12244"/><span>nibh, ach, ar nós Job naofa, a ghlac sé go foighneach na ainnisí troma</span>
<lb n="12245"/><span>a thánaig air, agus a ghaibh buíochas le Dia i dtaobh iad a chur chuige.</span>
<lb n="12246"/><span>Do éiríodar a chairdí chuige agus adúradar, "Cad é an maith dhoit do</span>
<lb n="12247"/><span>dhóchas a chur i nDia, agus cad é an pá a fuarais uaig i dtaobh do chuid</span>
<lb n="12248"/><span>déirce agus i dtaobh na mairbh do adhlacan?"  "Ná labhraig mar sin,"</span>
<lb n="12249"/><span>arsa Tobias.  "Clainn na naomh as ea sinne, agus atá súil agus muinín</span>
<lb n="12250"/><span>againn go bhfagham uadh Dhia mar phá an bheatha shíoraí a thabhar-</span>
<lb n="12251"/><span>faig sé gan dearmad dhos go aoinne a chreideann go éifeach<t>úil ann."</span></p>
<lb n="12252"/>
<lb n="12253"/><p><span>Tráth<n>óna áirithe a thug a bhean lé mionnán a fuair sí mar phá</span>
<lb n="12254"/><span>an lae sin.  Do airig Tobias é ag méilig agus adúirt, "Cuirig an mionnán</span>
<lb n="12255"/><span>sion abhaile, ar eagla gurb é a ghuid a dearnag, oir 341 níl sé ceadaithe</span>
<lb n="12256"/><span>dhúinn aon ní bradach do ithe, ná fós baint leis."  A ghlac a bhean</span>
<lb n="12257"/><span>pais<i>ún chuige agus adúirt go feargach,  "As fíor gur díomhaoin do</span>
<lb n="12258"/><span>dhóchas i nDia, agus as breá an sochar do fhás chúghad as do chuid</span>
<lb n="12259"/><span>déirce, tu caoch, críonna, bocht."  A spídig sí é le mórán focail don</span>
<lb n="12260"/><span>tsórd sion.</span>
<lb n="12261"/>
<pb n="271"/></p>
<lb n="12262"/>
<lb n="12263"/><p><span>Tob.3.  6.  A chrom se sion ar osnaíl go cruaig agus ar dheora do</span>
<lb n="12264"/><span>shileadh, agus adúir<t> ina chroí le Dia, "As ceart agus as</span>
<lb n="12265"/><span>fírinneach, a Thiarna, agus as cóir ceart do bhreithiúnais.  Níor imig</span>
<lb n="12266"/><span>aon ní orainn ach fé mar a thuilleamar go cruaig.  Atá fán, scaipeadh</span>
<lb n="12267"/><span>agus daorsmacht orainn, sinn fé tharcuisne agus dímheas, i bhfad</span>
<lb n="12268"/><span>uadhnár ndútha féin; agus sion go léir do bhrí nár chiomádamar do</span>
<lb n="12269"/><span>athanta naofa-sa.  Agus ansin, a Thiarna, ná cuimhnig ar mo pheacaí</span>
<lb n="12270"/><span>ná ar pheacaí mo shinsear, ach éist liom id' thrócaire agus ceadaig dhom'</span>
<lb n="12271"/><span>anam a imeacht as mo cholainn id' shíocháin-se.  Oir as socharúla dhom</span>
<lb n="12272"/><span>bás do fháil ná maireachtain a thuille.</span></p>
<lb n="12273"/>
<lb n="12274"/><p><span>7.  A tharlaig go raibh insan am sion i gcathair Rages insa Media,</span>
<lb n="12275"/><span>tíompall lá agus fiche siúil uadh chathair Nineveh, óigbhean do<n> chine</span>
<lb n="12276"/><span>Abhra:  Sara a budh ainm di.  A pósag í le mórsheisear fear agus a</span>
<lb n="12277"/><span>mhairbh deamhan go aoinne díobh sular chuadar chun leapa lé.  A rin</span>
<lb n="12278"/><span>a ca<i>lín rod éigin as an slí agus a labhair Sara lé ina thaobh.  Agus</span>
<lb n="12279"/><span>adúirt sise, "Nár fhaictear go brách mac ná iníon uait, a mhurderéir a</span>
<lb n="12280"/><span>mhairbh do mhórsheisear fear.  As dóch' gur fonn lead mise do oíd<i>ú</span>
<lb n="12281"/><span>mar a oídís iad súd."  Ar chlos na cainte sin a imig Sara suas ina</span>
<lb n="12282"/><span>seombra, a chaith í féin ar a glúine agus do fhan ar feag trí lá gan bhia</span>
<lb n="12283"/><span>gan deoch gan chodladh ná suan, ag guíochain chun Dé an aithis sin a</span>
<lb n="12284"/><span>thógan di.  I ndeire a urnaithe a bhraith sí sólás mór ina croí, agus</span>
<lb n="12285"/><span>adúirt sí, "As beannaithe thusa, a Thiarna.  Gortaíonn tu duine agus</span>
<lb n="12286"/><span>leigheasann tú arís é.  Agus an tráth féin a bhíonn tú feargach chun</span>
<lb n="12287"/><span>duine ceapann tú trócaire a thiospáin dho, agus in am na buartha</span>
<lb n="12288"/><span>maitheann tú a bpeacaí 342 don dram a iarann maithiúnas ort.  As</span>
<lb n="12289"/><span>ortsa, a Thiarna, a iompaím mo aghaidh, agus impím ort me a shaor-</span>
<lb n="12290"/><span>adh nó me 'bhreith as an saol so.  As finné thusa, a Thiarna, nár</span>
<lb n="12291"/><span>ghlacas riamh dúil in aon fhear agus nár shailíos riamh mo chroí le</span>
<lb n="12292"/><span>aon smaoineamh drúisiúil agus nár phósas riamh aon fhear díobh súd</span>
<lb n="12293"/><span>ach tré ghéilleadh dod' dhlí-se, ag tiospánadh uirrim dhom' athair</span>
<lb n="12294"/><span>agus dhom' mháthair.  B'fhéidir nárbh fhiú mise a bheith pósta le na</span>
<lb n="12295"/><span>fearaibh sin, nó nárbh fhiú iad sion a bheith pósta liomsa.  Nó b'fhéidir</span>
<lb n="12296"/><span>gur fá chomhair fear eile a chiomádais me.  Ní féidir go deimhin dho</span>
<lb n="12297"/><span>aoinne do aigne-se a dhéanamh amach.  Áfaig atá an méid seo deimh-</span>
<lb n="12298"/><span>neach cinnte: aoinne a chreideann ionadsa agus a ghéilleann doit,</span>
<lb n="12299"/><span>bíoch sé siúráltha, má tástálthar é, go bhfaighig sé cróin na beatha,</span>
<lb n="12300"/><span>agus má thagann anacra air go bhfuasclófar é, agus má smachtaithear</span>
<lb n="12301"/><span>é go bhfaighigh sé trócaire uaitse.  Ní ghlacann tu áthas inár n-ainnise,</span>
<lb n="12302"/><span>oir adéis na fearthan<a> tugann tu soineann, agus adéis guil agus brón</span>
<lb n="12303"/><span>tugann tú gáire agus áthas.  Go moltar do ainm beannaithe, a Thiarna</span>
<lb n="12304"/><span>thrócairig, tré shaol na saol."</span></p>
<lb n="12305"/>
<lb n="12306"/><p><span>A chríochnaig sí a urnaithe insa nómant céanna inar chur Tobias a</span>
<lb n="12307"/><span>achainí chun Dé, é a bhreith as an saol so.  Agus a cuireag a n-achainí</span>
<lb n="12308"/><span>araon i láthair Dé in aon am amháin.  Agus a chuir se sion an t-aingeal</span>
<lb n="12309"/><span>Raphael chun na beirte úd a leigheas nar éisteag ins na Flaithis a</span>
<lb n="12310"/><span>n-urnaithe in aon tráth amháin.</span>
<lb n="12311"/></p>
</div>
<pb n="272"/>
<div><lb n="12312"/><p><span>Tob.4.  8.  A mheas Tobias gur éist Dia lena achainí, agus go bhfaigh-</span>
<lb n="12313"/><span>each sé bás in achomaireacht.  A ghlaoig sé chuige a mhac</span>
<lb n="12314"/><span>agus adúirt, "A mhic ó, cuir na focail seo adeirim lead in íochtar do</span>
<lb n="12315"/><span>chroí, mar chloch foundation: An uair a ghlacfaig Dia mo anam-sa</span>
<lb n="12316"/><span>chuige, déin mo chorp do adhlacain go oiriúnach, agus an dá lá agus do</span>
<lb n="12317"/><span>mhairfir, tiospáin onóir agus uirrim doit' mhátha<i>r.  Budh cheart</span>
<lb n="12318"/><span>doit cuimhneamh ar an dua agus ar an dtuirse do fhuilig sí ar feag na</span>
<lb n="12319"/><span>naoi mí a bhís-se ar iompar aici ina br<u>inn, agus an fhaid a bhí sí</span>
<lb n="12320"/><span>ad' bheathú 343 ar a brollach.  An uair a chrí<o>chnóigh sí a saol,</span>
<lb n="12321"/><span>déin í a adhlacan taobh liomsa.  Go aon lá dod' shaol, cuimhnig ar Dhia,</span>
<lb n="12322"/><span>agus seachain ná tabharfair toi<l> do aon pheaca go brách agus ná</span>
<lb n="12323"/><span>brisfir aon cheann do athanta Dé.  Do réir do acfuine tabhair déirc</span>
<lb n="12324"/><span>uait: má bhíonn mórán agad, tabhair mórán uait; muna mbeig ach</span>
<lb n="12325"/><span>beagán agad, roinn cuid don bheagán sion leis na boicht.  Ná iompaig</span>
<lb n="12326"/><span>do aghaidh go brách uadh aon duine dealbh, agus ní iompóig Dia a</span>
<lb n="12327"/><span>aghaidh uaitse, oir saorann déirc duine uadh an uile pheaca agus uadh</span>
<lb n="12328"/><span>bhás shíoraí, agus ní leigeann don anam déirciúil dol isteach go ríocht</span>
<lb n="12329"/><span>an dorch<ad>ais, ach tugann sí misneach mór do dhuine i láthair an</span>
<lb n="12330"/><span>Tiarna uile-chomhachtaig.  Ciomád thu féin uadh na uile mhíbhanúlacht</span>
<lb n="12331"/><span>agus ná cuir go brách dúil in aon bhean ach id' bhean phósta fhéin.</span>
<lb n="12332"/><span>Thar gach uile ní, ná lig uabhar isteach id' chroí, agus ná bíoch blas ná</span>
<lb n="12333"/><span>rian de id' fhocail ná id' ghníomhartha, oir as uaithe sin a thánaig go</span>
<lb n="12334"/><span>aon donas.  Chón luath agus a déanfar aon obair dhoit díol a phá le</span>
<lb n="12335"/><span>locht a dhéanta.  Ná déin le aoinne go brách an ní nár budh mhaith lead</span>
<lb n="12336"/><span>a dhéanamh ort fhéin.  Loirg comhairle ar dhuine naofa agus lean í.</span>
<lb n="12337"/><span>Gaibh buíochas i gcónaí le Dia agus seolfaig sé thu ar do leas.  Agus</span>
<lb n="12338"/><span>anis, a mhic ó, 'nisim doit gur thugas míle púnt ar iasacht do Gabel,</span>
<lb n="12339"/><span>fear a chónaíos i gcathair Rages, i gcríoch Media.  Imig lead agus</span>
<lb n="12340"/><span>sláthraig duine a rachaig lead, agus tabhair an t-airgead chúgham sula</span>
<lb n="12341"/><span>bhfaighig mé bás."</span></p>
<lb n="12342"/>
<lb n="12343"/><p><span>Tob.5.  9.  "A Athair," arsa Tobias óg, "déanfaig mé go cruinn go aon</span>
<lb n="12344"/><span>ní a ordaís dhom, ach i dtaobh an airgid sin níl aon aithne</span>
<lb n="12345"/><span>agam ar an bhfear sin, ná aige-sion oramsa.  Cad é an comhartha a</span>
<lb n="12346"/><span>thabharfad dho gur me an duine cóir?  Agus fós, ní <fh>eadar cad é</span>
<lb n="12347"/><span>an tslí a leanfainn chun dol ag triall air?"  "Atá," arsa Tobias, a</span>
<lb n="12348"/><span>bhanna agamsa: beir lead í, agus chón luath agus a chíofaig sé í tabhar-</span>
<lb n="12349"/><span>faig an t-airgead doit.  Gaibh amach anis fé an sráid, agus a gheobhair</span>
<lb n="12350"/><span>fear éigin macánta a rachaig lead ar a phá."  A imig sé amach agus a</span>
<lb n="12351"/><span>bhuail uime óigfhear álainn trusáltha, ollamh chun cur chun bóthair.</span>
<lb n="12352"/><span>A bheannaig Tobias óg dho, agus adúirt, "Cad as 344 doitse a ógánaig</span>
<lb n="12353"/><span>álainn?"  "Fear don chine Abhra as ea mise," ar sé.  "A' bhfuil," arsa</span>
<lb n="12354"/><span>Tobias, "eolas agad ar an tslí chun críoch na Media?"  "Atá, go dian-</span>
<lb n="12355"/><span>mhaith," ar sé, "oir as minic a ghaibh mé an tslí sin, agus atá togha na</span>
<lb n="12356"/><span>aithne agam ar chathair Rages agus ar Gabel, fear dár gcine fhéin a</span>
<lb n="12357"/><span>chónaíonn inte."  "Iarraim ort," arsa Tobias, "fuireach anso ar feag</span>
<lb n="12358"/><span>nómata chun go rachad agus go 'neosad an gnóth so dhom' athair."</span>
<lb n="12359"/><span>A rith sé go mear agus a 'nis dhá athair cad a tharlaig dho.  "Tabha<i>r</span>
<lb n="12360"/><span>chúgham isteach é," ar se sion, "chun go labharfad fhéin leis."  Ar theacht</span></p>
</div>
<pb n="273"/>
<div><lb n="12361"/><p><span>isteach dho a bheannaig sé do Tobias, ag rá, "Sólás go síor dhoit."</span>
<lb n="12362"/><span>"Cad é an sólás as féidir a bheith agamsa, atá im' shuí insa dorch<ad>as</span>
<lb n="12363"/><span>agus ná faicim léas don tsolas?" arsa Tobias.  "Bíoch misneach maith</span>
<lb n="12364"/><span>agad," arsa an fear eile:  leigheasfaig Dia sula fada thu."  "'Nis dom,"</span>
<lb n="12365"/><span>arsa Tobias, "cé ar díobh thu, agus a' bhfuil eolas an tslí agad chun</span>
<lb n="12366"/><span>cathair Rages chun go seolfá mo mhac ann, agus ar fhilleadh dhíbh a</span>
<lb n="12367"/><span>bhéarfad-sa do phá go blasta dhoit."  "Azarias mo ainm," arsa an fear</span>
<lb n="12368"/><span>eile, "agus as mac me do Ananias mór.  Atá lán-aithne agam agus léir-</span>
<lb n="12369"/><span>eolas ar an tslí chun cathair Rages, agus béarfad ann do mhac agus</span>
<lb n="12370"/><span>tabharfad saor sábháltha thar n-ais chúghad é."  "As do chine ard-</span>
<lb n="12371"/><span>uasal onórach thu," arsa Tobias, "agus go gcuirig Dia a aingeal bean-</span>
<lb n="12372"/><span>naithe do bhúr gcuídeacht agus do bhúr gcosaint."</span></p>
<lb n="12373"/>
<lb n="12374"/><p><span>10.  Do fhág Tobias óg slán ag a athair agus ag a mháthair agus a chur</span>
<lb n="12375"/><span>sé féin agus a chompánach chun bóthair, agus a lean a maidrín é.</span>
<lb n="12376"/><span>Ní fada a bhíodar imithe nó gur chrom a mháthair ar ghol agus ar</span>
<lb n="12377"/><span>chaoi, ag rá lena fear, "A thógais agus a chaithis uainn taca ár gcríon-</span>
<lb n="12378"/><span>nacht.  Nár ligig Dia dhúinn an t-airgead úd: as trua go raibh sé riamh</span>
<lb n="12379"/><span>againn: a chailleamar mar gheall air ár mac, ná faicfeam go deo airís.</span>
<lb n="12380"/><span>Cé go bhfuilimíd dealbh, a bhíomar sa<i>bhir ár ndócha<i>n an fhaid</span>
<lb n="12381"/><span>agus a bhí ár leanbh maith againn.  Uch, ochón, ní fhaicfeam go brách</span>
<lb n="12382"/><span>é!"  "Ná bí ag gol," arsa Tobias, "rachaig ár mac saor slán ansúd agus</span>
<lb n="12383"/><span>fillfig sé saor slán chúghainn arís, agus do chíofaig do shúile é.  Atáim</span>
<lb n="12384"/><span>lán-deimhneach go bhfuil aingeal beannaithe 345 Dé dá chuídeacht</span>
<lb n="12385"/><span>agus go n-éireoig a thuras leis agus go bhfillfig sé chúgham airís."  Do</span>
<lb n="12386"/><span>stad sí ansion dá cuid guil.</span></p>
<lb n="12387"/>
<lb n="12388"/><p><span>Tob.6.  11.  Dála Tobias óg agus a chamráda, a shroiseadar um</span>
<lb n="12389"/><span>thráthnóna an abhainn leathan Tigris.  A shocraíodar a gcábán ar a</span>
<lb n="12390"/><span>bruach.  A chuaig Tobias chun a chosa a ní, agus a rith beithíoch mór</span>
<lb n="12391"/><span>éisc chun é a shlogadh.  A liúig sé ar a chompánach teacht i gcabhair</span>
<lb n="12392"/><span><air ?>  "Beir ar a sciathán," ar se sion, "agus tarraig amach ar an</span>
<lb n="12393"/><span>dtalamh tirim é."  A rin.  "Bain a ionathar as," ar sé, "tóg chúghad</span>
<lb n="12394"/><span>an croí, an domlas agus an ae agus cuir i gciomád iad, oir atá leigheas</span>
<lb n="12395"/><span>mór ionta."  A róst<a>dar cuid don iasc chun a suipéir, agus a chuireadar</span>
<lb n="12396"/><span>salann ar an gcuid eile mar lón i gcomhair an bhóthair.  A ghluaiseadar</span>
<lb n="12397"/><span>ortha nó gur dhruideadar le cathair áirithe.  A fhiafhraig Tobias don</span>
<lb n="12398"/><span>fhear eile, "A Azarias, a dhearbhrátha<i>r, 'nis dom cad é a' leigheas</span>
<lb n="12399"/><span>atá insa chuid so don iasc adúraic liom a chiomád?"  "Atá," ar se sion,</span>
<lb n="12400"/><span>"má dhóitear cuid don chroí ar smearóid díobróig a ghal pé leannán</span>
<lb n="12401"/><span>deamhain a bhíonn ag gabháil do fhear nó do bhean.  Agus má chimil-</span>
<lb n="12402"/><span>thear cuid don domlas do shúilibh atá gan radharc, leigheasfar iad."</span></p>
<lb n="12403"/>
<lb n="12404"/><p><span>12.  "Cá stadfam anocht?" arsa Tobias.  "Atá," arsa an fear eile,</span>
<lb n="12405"/><span>duine do ár dtreibh fhéin insa bhaile seo:  Raguel as ainm dho.  Níl do</span>
<lb n="12406"/><span>chlainn aige ach aon iníon amháin.  As ina thig sion a stadfam.  Loirg-se</span>
<lb n="12407"/><span>i bpósadh ar a athair í agus a gheobhair í."  "Ó," arsa Tobias, "a chual-</span>
<lb n="12408"/><span>aig mé trácht airthe sion, go raibh sí pósta ag mórsheisear fear thana</span>
<lb n="12409"/><span>féin agus gur mhairbh deamhan atá ina leannán sí aici go aon cheann</span></p>
</div>
<pb n="274"/>
<div><lb n="12410"/><p><span>díobh an oíche a pósag iad, agus atá eagla oramsa go n-imeoch an oíde</span>
<lb n="12411"/><span>chéanna oramsa agus go dtabharfainn bás ar mo athair agus ar mo</span>
<lb n="12412"/><span>mháthair bocht."  "Éist liomsa," arsa Azarias, "agus 'neosad doit cé</span>
<lb n="12413"/><span>iad arna mbuann an deamhan agus a bhíonn fé smacht aige: ortha-so</span>
<lb n="12414"/><span>le linn a bpósadh a chuireann Dia as a gcroíocha, agus ná bíonn cuimhne</span>
<lb n="12415"/><span>aca ach ar an drúis a shásamh, ar nós an tairbh, an chuilig nó an stail.</span>
<lb n="12416"/><span>As as a gcionn 346 sion a bhíonn comhachta ag an deamhan.  Áfaig</span>
<lb n="12417"/><span>glac-sa chúghad do bhean agus ná bain <lé ?> ar feag trí n-oíche, agus</span>
<lb n="12418"/><span>caithig iad sion ag rá urnaithe i bhfochair a chéile.  An chéad oíche,</span>
<lb n="12419"/><span>ar dhol isteach insa seomra, caith blúire do chroí an éisc ar na smearóidí</span>
<lb n="12420"/><span>agus teithfig an deamhan uadh do mhnaoi agus ní chasfaig sé go</span>
<lb n="12421"/><span>brách airthe.  Caithig an tarna oíche ag guí chun Dé gur thoil leis sibh</span>
<lb n="12422"/><span>a ghlacadh isteach i gcuideachta na bpatria<r>chs naofa a thánaig</span>
<lb n="12423"/><span>romhaibh.  Agus as sion amach, glac chúghad do bhean in eagla Dé le</span>
<lb n="12424"/><span>intinn sleachta a bheith agaibh.</span></p>
<lb n="12425"/>
<lb n="12426"/><p><span>Tob.7.  13.  A ghabh<ad>ar isteach go tig Raguel, a ghlac le mór-</span>
<lb n="12427"/><span>fháilthe iad, agus adéis féachain ar Tobias adúirt lena bhean,</span>
<lb n="12428"/><span>"As ana-chosúil an t-ógánach seo lenár <n>duine muintear<th>a Tobias."</span>
<lb n="12429"/><span>Ansion a fhiafhraig sé díobh, "Cad as sibh, a ógánaig, agus cé ar dí<o>bh</span>
<lb n="12430"/><span>sibh?"  "As do threibh Nephtali sinn," ar siad, "agus cónaímíd i</span>
<lb n="12431"/><span>gcathair Nineveh.  Más ea," ar sé, "a' bhfuil aithne agaibh ar Tobias</span>
<lb n="12432"/><span>a bhí ann, agus a' bhfuil sé fós ina bheathaig?"  "Atá," ar siad, "agus</span>
<lb n="12433"/><span>atá sé ina shláinte mhaith.  Ach a chaill sé a radharc."  Ansion a chrom sé</span>
<lb n="12434"/><span>ar labhairt go ana-mhaith ar Tobias.  "As é athair an ógánaig seo," arsa</span>
<lb n="12435"/><span>Azarias.  A rith Raguel agus a bhean chun Tobias agus a dhiúgadar</span>
<lb n="12436"/><span>agus a phógadar é.  A shileadar deora le n<e>ar<t> áthais i dtaobh é a</span>
<lb n="12437"/><span>fhaicsin, agus adúradar, "Beannacht Dé ort, a mhic ó, oir as mac thu</span>
<lb n="12438"/><span>do fhear sár-mhaith."  Do ollmhaig gan mhoill féasta sár-mhaith</span>
<lb n="12439"/><span>dhóibh, agus ar shuíochain chun cláir adúirt Tobias, "Ní íosfaig mé bia</span>
<lb n="12440"/><span>agus ní ólfaig mé deoch muna dtabharfaig sibh mo achainí dhom.</span>
<lb n="12441"/><span>Agus as í an achainí a iarraim oraibh bhúr n-iníon a thabhairt mar</span>
<lb n="12442"/><span>chéile dhom."  Ar chlos na cainte sion dhóibh do bhán a n-aghaidh, a</span>
<lb n="12443"/><span>thánaig fuar-allas agus critheán ortha, oir a mheasadar go n-imeoch an</span>
<lb n="12444"/><span>oíde chéanna ar Thobias a imig ar an mhórsheisear ógánaig eile a bhí</span>
<lb n="12445"/><span>roimhe sin pósta ag a n-iníon.  "Ná bíoch," arsa Azarias, "aon eagla</span>
<lb n="12446"/><span>oraibh í a thabhairt dho so, oir as fána chomhair a chiomád Dia í.  Dá</span>
<lb n="12447"/><span>bhrí sin níor mhaith leis go mbeach 347 sí ag aon fhear eile."  Adúirt</span>
<lb n="12448"/><span>Raguel, "Níl aon doubhta agam ná gur éist Dia, fé dheire, liom'</span>
<lb n="12449"/><span>urnaithe agus lem' dheora i dtaobh an chailín seo, agus gurb é a chur</span>
<lb n="12450"/><span>sibhse chúgham chun go dtógfaí dínn an brón mór so.  Ar an abhar sion</span>
<lb n="12451"/><span>tugaim dho í le lán-toil mo chroí."  A chuir sé ansion láimh Tobias i</span>
<lb n="12452"/><span>láimh a iníne agus adúirt, "Go gceanglaig Dia mo shinsir sibh dá</span>
<lb n="12453"/><span>chéile: bíoch a bheannacht agus a rath oraibh, agus go bhfaictear sliucht</span>
<lb n="12454"/><span>uaibh.  A chaitheadar ansion an féasta le mór-chompord.  A ollmhaíog</span>
<lb n="12455"/><span>seomra don lánúin nua-phósta agus ar dhol isteach inte do Sara a chrom</span>
<lb n="12456"/><span>sí ar ghol.  Adúirt a máthair lé, "Bíoch misneach maith agad, a iníon ó.</span>
<lb n="12457"/><span>Tabharfaig Dia sólás dhoit i ndíol gach brón nar ghabhais tríd."</span>
<lb n="12458"/></p>
</div>
<pb n="275"/>
<div><lb n="12459"/><p><span>Tob.8.  14.  A chuimhnig Tobias ar chomhairle a chamrádaí, agus a</span>
<lb n="12460"/><span>chuir cuid do chroí an éisc ar an dtine.  Ar an nómant sion</span>
<lb n="12461"/><span>a rug an <t->ardaingeal Raphael greim ar an ndeamhan - Asmodeus</span>
<lb n="12462"/><span>budh ainm dho - a fhuadaig leis é, agus do fhág ceangailthe é insa</span>
<lb n="12463"/><span>bhfásach mór atá insan Égypt uachtarach.  Adúirt Tobias leis an</span>
<lb n="12464"/><span>maighdean, "A Sara, a dhearbhshúir, éirig suas agus caithimís na</span>
<lb n="12465"/><span>trí oíche seo agus na trí lá so in urnaithe i gcuideachta Dé.  Oir sliucht</span>
<lb n="12466"/><span>na naomh as ea sinne, agus ní ceart dhúinn a bheith ceangailthe lena</span>
<lb n="12467"/><span>chéile ar nós na bpágánach ná fuil aon aithne aca ar Dhia."  A chrom-</span>
<lb n="12468"/><span>adar ar a n-urnaithe a rá le dúthracht.  Ar ghlaoch na gcoileach a</span>
<lb n="12469"/><span>chuaig Raguel agus a fheara agus a rinneadar uaig, oir a bhí eagla air</span>
<lb n="12470"/><span>g<o> n-im<e>och ar Tobias mar a imig ar na fearaibh eile.  Ar bhfilleadh</span>
<lb n="12471"/><span>dho adúirt lena bhean cailín a chur isteach don tseomra, a fhéachain</span>
<lb n="12472"/><span>cionas a bhí an scéal ag an lánú óg.  A thánaig sí go mear amach ag</span>
<lb n="12473"/><span>gáire, ag rá go rabhadar ag codladh go sámh le ais a chéile, sínte, ina</span>
<lb n="12474"/><span>gcuid éadaig, art an leabaigh.  A ghaibh Raguel agus a bhean buíochas</span>
<lb n="12475"/><span>mór le Dia i dtaobh fóirthean ortha, agus a rinneadar féasta mór pósta</span>
<lb n="12476"/><span>go aon lá ar feag coicís.</span></p>
<lb n="12477"/>
<lb n="12478"/><p><span>Tob.10.  15.  Adúirt Tobias, "Azarias, a 348 dhearbhráthair, dá</span>
<lb n="12479"/><span>dtabharfainn me fhéin suas mar sheirbhíseach dhoit ar feag mo shaoil</span>
<lb n="12480"/><span>ní fhiadfainn buíochas cothromúil a ghabháil lead.  Iarraim ort an</span>
<lb n="12481"/><span>banna so a bhreith lead go Gabel agus an t-airgead agus é féin a thabhairt</span>
<lb n="12482"/><span>lead."  A rin Azarias, as é sin an t-aingeal Raphael, sion, agus an uair a</span>
<lb n="12483"/><span>chonairc Gabel Tobias a phóg agus a dhiúg é agus adúirt, "Beannacht</span>
<lb n="12484"/><span>agus rath uadh an dTiarna uile-chomhachtach anuas ort, oir as mac</span>
<lb n="12485"/><span>fhir dhéirc<i>úil thrócairig sár-mhaith thu, agus go bhfaicir-se agus</span>
<lb n="12486"/><span>do chéile clann bhúr gclainne go dtí an tríú agus an ceathrú glún, oir as</span>
<lb n="12487"/><span>treabhchas beannaithe uadh Dhia sibh."</span></p>
<lb n="12488"/>
<lb n="12489"/><p><span>16.  An uair a chonairc athair agus máthair Tobias nár fhill sé</span>
<lb n="12490"/><span>chúghtha insan am ceapaithe, a ghlacadar ana-bhuaireamh agus a</span>
<lb n="12491"/><span>chromadar ar ghol, ar rá, "As dócha gur cailleag ár leanbh, nó b'fhéidir</span>
<lb n="12492"/><span>go bhfuair Gabel bás agus ná fuil fáil ar an airgead."  A théach a</span>
<lb n="12493"/><span>mháthair go aon lá agus a shuíoch go oíche ar bharra chnuic a bhí i</span>
<lb n="12494"/><span>dtaobh 'muith don chathair, agus a bhíoch ag féachain go géar ar an</span>
<lb n="12495"/><span>mbóthar a bhí ag dol go cathair Rages.</span></p>
<lb n="12496"/>
<lb n="12497"/><p><span>Adúirt Tobias óg le athair a chéile, "Scaoil abhaile me: as mithid</span>
<lb n="12498"/><span>dhom imeacht, oir as breis bhróin dhom' athair agus dhom' mháthair</span>
<lb n="12499"/><span>go aon lá a fhanaim níos sia ná an am a cheapadar dhom' fhilleadh</span>
<lb n="12500"/><span>chúghtha."  A thug Raguel ansion leath a choda, mórán seirbhísig, ba,</span>
<lb n="12501"/><span>caoire, capaill dho, agus ana-chuid airgid, ag rá, "Aingeal beannaithe</span>
<lb n="12502"/><span>Dé bhúr gcuídeacht, agus go bhficid ár súile bhúr sliucht sula</span>
<lb n="12503"/><span>bhfaigheam bás."  A phógadar ansion a n-iníon agus a ordaíodar di a</span>
<lb n="12504"/><span>bheith lán-uirrimeach do mhuintir a céile, ceannúil ar a fear, a thig a</span>
<lb n="12505"/><span>riaradh go cóir agus í féin do iompar gan cháim go cneasta leis go aoinne.</span></p>
<lb n="12506"/>
<lb n="12507"/><p><span>Tob.11.  17.  A bhrostaíodar ortha, agus adéis aon lá déag siúil a</span>
<lb n="12508"/><span>bhíodar leath-shlí abhaile.  Adúirt a chompánach le Tobias, "Brostaí-</span></p>
</div>
<pb n="276"/>
<div><lb n="12509"/><p><span>mís-ne orainn agus leanach do bhean, na seirbhísig agus an airnéis</span>
<lb n="12510"/><span>sinn ar a socracht.  Atá fhios agad go bhfuil do athair agus do mháthair</span>
<lb n="12511"/><span>ag fitheamh go brónach lead' fhilleadh chúghtha, agus chón luath</span>
<lb n="12512"/><span>agus a rachair isteach id' thig, caith thu féin ar do ghlúine ag breith</span>
<lb n="12513"/><span>buíochas le Dia i dtaobh thu a thabhairt slán abahile agus gur éirig do</span>
<lb n="12514"/><span>thrus lead.  Ansion póg do athair agus cimil cuid do dhomlas a<n> éisc</span>
<lb n="12515"/><span>féna 349 shúilibh, agus a gheobhaig sé a radharc."</span></p>
<lb n="12516"/>
<lb n="12517"/><p><span>A bhrostaíodar ortha agus ar a ndruidim leis an gcathair a rith</span>
<lb n="12518"/><span>maidrín Tobias rompa, agus a chonairc máthair Tobias uadh bharra</span>
<lb n="12519"/><span>an chnuic an maidrín ag déanamh airthe agus a' crothadh a earbaill.</span>
<lb n="12520"/><span>Do aithin sí ná raibh a mac i bhfad uaithe, a rith sí go mear agus adúirt</span>
<lb n="12521"/><span>lena fear, "Atá ár mac ag teacht chúghainn."  Lena linn sin a thánaig</span>
<lb n="12522"/><span>an maidrín isteach agus gan mhoill a mháistir ina dhiaigh.  A ghaibh</span>
<lb n="12523"/><span>Tobias agus a mhac buíochas mór le Dia.  A chimil sé domlas an éisc</span>
<lb n="12524"/><span>fé shúilibh a athar, agus i gcionn leath uaire a thánaig mar adéarfá</span>
<lb n="12525"/><span>substaint bhán, i bhfuirm an líonáil a bhíonn ar phlaosc uibh, amach</span>
<lb n="12526"/><span>asta.  A tharraig Tobias amach é, agus gan stad a bhí a radharc chón</span>
<lb n="12527"/><span>maith aige agus a bhí riamh roimhe sin.  A thug sé féin agus a mhuintir</span>
<lb n="12528"/><span>agus a chomharsa<i>n go léir moladh glóire agus buíochas le Dia, agus</span>
<lb n="12529"/><span>adúirt Tobias, "A bheirim buíochas, moladh, glóire dhoitse, a Thiarna</span>
<lb n="12530"/><span>Dia, do bhrí gur bhualais me agus gur leigheasais me agus go bhfuaras</span>
<lb n="12531"/><span>radharc ar mo mhac."</span></p>
<lb n="12532"/>
<lb n="12533"/><p><span>I gcionn seacht lá ina dhia<i>g a thánaig Sara, a cuideachta, a n-airnéis</span>
<lb n="12534"/><span>agus a n-uillemhaitheas slán sábháltha chúghtha.</span></p>
<lb n="12535"/>
<lb n="12536"/><p><span>Tob.12.  18.  A 'nis Tobias óg dhá athair agus dá mhuintir go raibh</span>
<lb n="12537"/><span>a bhuíochas sion go léir aige ar an gcamráda maith a sheol</span>
<lb n="12538"/><span>Dia ina shlí.  A rinneadar féasta ar f<e>ag lán-<t>seachtaine.  Ansion a</span>
<lb n="12539"/><span>ghlaoig Tobias agus a mhac ar Azarias a leath-thaoibh agus adúradar,</span>
<lb n="12540"/><span>"Ní féidir dhúinn ar feag ár saoil leath-dhóchain buíochas a ghabháil</span>
<lb n="12541"/><span>lead i dtaobh ar rinnis dhúinn.  Iarraimíd ort, ar an abhar sion, leath</span>
<lb n="12542"/><span>dá bhfuil againn a ghlacadh chúghad."  Adúirt se sion, "Sí<o>cháin Dé</span>
<lb n="12543"/><span>libh, agus ciomádaig a bhfuil agaibh.  Áfaig tugaig moladh agus glóire</span>
<lb n="12544"/><span>do Dhia i láthair na uile dhaoine, i dtaobh a thrócaire libh.  As maith</span>
<lb n="12545"/><span>rún a chiomád ar ghnótha rithe; áfaig as ceart oibreacha Dé a chraobh-</span>
<lb n="12546"/><span>scaoileadh agus a fhoilsiú don domhan.  As maith urnaithe agus</span>
<lb n="12547"/><span>troscadh, agus as fearr déirc ná mór-stór óir a chur suas, oir saorann</span>
<lb n="12548"/><span>déirc duine uadh bhás agus glanann é uadhna pheacaí agus sláthraíonn</span>
<lb n="12549"/><span>sé dho trócaire uadh Dhia agus ceannaíonn dho an bheatha shíorraí.</span>
<lb n="12550"/><span>Áfaig na daoine a dhéanann peacaí agus droch-bhearta, as namhaid</span>
<lb n="12551"/><span>iad dá n-anam fhéin.  'Nisim an fhírinne 350 dhíbh agus ní cheilfead</span>
<lb n="12552"/><span>oraibh an gnóth a bhí i bhfolach uaibh.  A Thobias, an ua<i>r adeirth<e>á</span>
<lb n="12553"/><span>do urnaithe, ag sileadh deora, agus do fhágthá do dhinnéar chun na</span>
<lb n="12554"/><span>mairbh do adhlacan, agus a chuirtheá i bhfolach iad ar feag an lae agus</span>
<lb n="12555"/><span>a dhéanthá iad a adhlacan istoíche, a chuirinn-se do urnaithe do dheora</span>
<lb n="12556"/><span>agus do dheigh-oibreacha<a> i láthair Dé, agus do bhrí gur thaithnís le</span>
<lb n="12557"/><span>Dia budh éigean ar an abhar sion tu a thástáil le na anacraí a thánaig</span>
<lb n="12558"/><span>ort.  A chur Dia mise do aon ghnóth chun tusa a leigheas agus Sara,</span>
<lb n="12559"/><span>bean do mhic, a shaoradh uadh an deamhan a bhí dá leanúint.  As mise</span></p>
</div>
<pb n="277"/>
<div><lb n="12560"/><p><span>Raphael ceann dhos na seacht n-ardaingil a sheasaíonn i gcónaí as</span>
<lb n="12561"/><span>cuinne cathaoir Dé."  Ar chlos na bhfocal sin dhóibh a thiteadar ar a</span>
<lb n="12562"/><span>mbéal agus ar a n-aghaidh agus a ghaibh eagla mór iad.  Adúirt an</span>
<lb n="12563"/><span>t-aingeal leo, "Ná bíoch aon eagla oraibh: molaig Dia agus gabhaig</span>
<lb n="12564"/><span>buíochas leis.  As mithid dhomhsa filleadh chun an té a chur me</span>
<lb n="12565"/><span>chúghaibh.  Sí<o>cháin Dé libh."</span></p>
<lb n="12566"/>
<lb n="12567"/><p><span>Ag rá na bhfocal sion dho do tharraig sé é fhéin as a radharc agus ní</span>
<lb n="12568"/><span>fhacadar a thuille é.  Do fhanadar sínte ar a <m>béal agus ar a n-aghaidh</span>
<lb n="12569"/><span>ar feag trí uaire an chluig, ag moladh Dé go ard agus go iontach agus ag</span>
<lb n="12570"/><span>breith buíochas leis i dtaobh an trócaire mór a thiospá<i>n sé dhóibh.</span></p>
<lb n="12571"/>
<lb n="12572"/><p><span>Tob.14.  19.  A mhair an fear beannaithe ar feag dhá bhlian agus dá</span>
<lb n="12573"/><span>fhichid adéis a fuair sé a radharc, agus a fuair bás in aos a</span>
<lb n="12574"/><span>dhá bhlian agus céad, agus do adhlacag é i gcathair Nineveh.  An uair</span>
<lb n="12575"/><span>a bhraith sé an bás ag druidim leis, a ghlaoig chuige a mhac Tobias,</span>
<lb n="12576"/><span>agus ar an mhórsheisear mac a bhí aige-sin, agus adúirt leo:  "Atá deire</span>
<lb n="12577"/><span>dona ag teacht ar an gcathair seo, mar gheall ar a mallathacht.  Tógfar</span>
<lb n="12578"/><span>agus dófar sula fada í.  Dá réir sin, pé lá ina <g>cuirfig sibh mo bhean</span>
<lb n="12579"/><span>taobh liomsa, fágaig an áit seo.  Bíg dílis do Dhia agus ciomádaig i</span>
<lb n="12580"/><span>gcónaí a athanta.  Bíg déirc<i>úil do réir bhúr n-acfuine agus ní</span>
<lb n="12581"/><span>dhearmadfai<g> Dia sibh agus beig a bheannacht oraibh."</span></p>
<lb n="12582"/>
<lb n="12583"/><p><span>"Déis bás a mháthar a imig Tobias óg, a chlann agus clann a chluinne,</span>
<lb n="12584"/><span><ag triall ?> ar mhui<n>tir a chéile, agus a fuair iad i sláinte mhaith.  A</span>
<lb n="12585"/><span>fuair sé bás fé áthas mór in aos a naoi mbliana déag agus ceithre fichid,</span>
<lb n="12586"/><span>adéis clann a chluinne do fhaicsin go dtí an cúigiú glún.  Agus a</span>
<lb n="12587"/><span>chaith, arsa an Spirid Naomh, sliucht agus síorach an fhir sin <a</span>
<lb n="12588"/><span>mbeatha ?> go naofa agus go ceart, insa chás go raibh grá Dé agus 351</span>
<lb n="12589"/><span>daoine ortha.</span></p>
<lb n="12590"/>
<lb n="12591"/><p><span>Anis, a Chríostaithe ghrách, as obair gan riacht<an>as dhomhsa nó</span>
<lb n="12592"/><span>dho aon duine eile a thiospánadh dhíbh cad é an teagasc as ceart a</span>
<lb n="12593"/><span>bhaint as na nithe iontach so.  A chíonn go aoinne agaibh go soiléir ná</span>
<lb n="12594"/><span>tréigeann Dia go brách na daoine a chuireann muinín chóir ann; cad é</span>
<lb n="12595"/><span>chón socharúil agus atáid ainnisí saoltha dhos na daoine a fhuiligeann</span>
<lb n="12596"/><span>go foighneach leo; cad é an intinn lenar cheart dhíbh pósadh a dhéan-</span>
<lb n="12597"/><span>amh; cad é an bhrí mhór iontach atá i ndéirc agus in urnaithe.  Níl</span>
<lb n="12598"/><span>agaibh ach iad a chleachtadh, agus má leanann sibh díobh ní baol ná</span>
<lb n="12599"/><span>go mbeig sibh i bhfochair Tobias naofa, i bhfochair an ard-aingil</span>
<lb n="12600"/><span>Raphael, na aingil agus na naoimh eile go brách ins na Flaithis.</span>
<lb n="12601"/>
<pb n="278"/></p>
<lb n="12602"/>
<lb n="12603"/><p><span>LI. JOB</span></p>
<lb n="12604"/>
<lb n="12605"/><p><span>Job.1.  1.  A bhí i dtír Hus, dútha atá insa Arabia, fear nar budh</span>
<lb n="12606"/><span>ainm Job dho.  Níl fhios go cruinn againn cad é an chine</span>
<lb n="12607"/><span>nar dhíobh é, ach atá an méid seo siúráltha, nár bhudh don phobal</span>
<lb n="12608"/><span>Abhra é.  Níl fós aon chúntas againn cad é an tráth 'nar mhair sé.</span>
<lb n="12609"/><span>Adeirid a lán údair léannta gur le linn Abraham, as é sin naoi gcéad</span>
<lb n="12610"/><span>déag agus bliain agus fiche sula rugag Críost, a bhí sé ar an dtalamh so.</span>
<lb n="12611"/><span>Ach pé tráth inar mhair sé, atá an méid seo deimhnitheach, nár mhair</span>
<lb n="12612"/><span>riamh fear budh aoirde cáil i dtaobh foighne ná é, agus a cheanga<i>l sé</span>
<lb n="12613"/><span>ina phearsa féin dhá ní dá chéile as ró-dheacair a cheangailt dá chéile,</span>
<lb n="12614"/><span>naofacht mhór agus saibhreas mór.  "A bhí sé," arsa an Scriptiúir,</span>
<lb n="12615"/><span>"ceart, neamhuirchóideach, eaglach roimh Dhia agus seachantach ar</span>
<lb n="12616"/><span>an uile pheaca."  A bhí mórsheisear mac agus triúr iníon aige.  A budh é</span>
<lb n="12617"/><span>a shubstaint saoltha, seacht míle caorach, trí mhíle camel, cúig chéad</span>
<lb n="12618"/><span>chúpla bulláin agus chúig chéad asal baineann, agus muintir ana-mhór</span>
<lb n="12619"/><span>thar barr.  Oir a budh é an prionsa budh onóraí é ar measc phrionsaí</span>
<lb n="12620"/><span>an domhain thoir.  A théidís a chlann mhac agus a rinnidís féasta, go</span>
<lb n="12621"/><span>aon cheann aca, lá ina dturn fhéin, agus a ghlaoidís ar a ndearbh-</span>
<lb n="12622"/><span>shiúra chun ithe agus ól ina gcuideachta.  Ní raibh Job sásta le n-é</span>
<lb n="12623"/><span>fhéin a bheith naofa, ach a rin sé a uile dhícheall a chlann a bheith</span>
<lb n="12624"/><span>naofa.  Ar chríochnú na bhféasta dhóibh a chuireach Job fios ortha,</span>
<lb n="12625"/><span>agus do ofrálach sé go aon mhaidean 352 íobairt chun Dé ar son go</span>
<lb n="12626"/><span>aoinne aca, oir adeireach sé, "B'fhéidir gur pheacaíodar mo chlann agus</span>
<lb n="12627"/><span>gur smaoineadar ina gcroích<a> ar nithe i gcuinnibh Dé."</span></p>
<lb n="12628"/>
<lb n="12629"/><p><span>A chorraig naofacht an fhir seo formad agus mailís an airseora ina</span>
<lb n="12630"/><span>chuinnibh, agus a loirg caoi ar é 'mhilleadh, agus a fuair sé an chaoi sin.</span></p>
<lb n="12631"/>
<lb n="12632"/><p><span>2.  Lá ina dtánaig clann Dé, nó na aingil bheannaithe, dá dtiospánadh</span>
<lb n="12633"/><span>fhéin i láthair Dé, a thánaig an deamhan, nó Satan, ina measc agus</span>
<lb n="12634"/><span>adúirt an Tiarna leis, "Cad as na dtánaig tusa?"  "A thánag," ar sé,</span>
<lb n="12635"/><span>"uadh a bheith ag siúl tíompall na talún, ag gabháil síos agus suas</span>
<lb n="12636"/><span>airthe."  "A' bhfacaís," arsa Dia, "mo sheirbhíseach Job, ná fuil ar</span>
<lb n="12637"/><span>dhruim na talún duine cosúil leis, fear díreach, simplí, gan chuir</span>
<lb n="12638"/><span>gan cham gan chlaon, atá eaglach roimh Dhia agus do sheachnaíos</span>
<lb n="12639"/><span>an t-olc?"  As an moladh sion a rin Dia féin ar Job, a aimsig an deamhan</span>
<lb n="12640"/><span>caoi ar a mhailís agus ar a dhroch-aigne a thiospáint.  "Admhaím," ar</span>
<lb n="12641"/><span>sé, "go bhfuil sé amhla sion, lán-dílis doitse.  Áfaig níl sé amhla sion</span>
<lb n="12642"/><span>ach mar gheall ar an bpá maith a thugann tusa dho.  Oir a rinnis-se</span>
<lb n="12643"/><span>falla cosanta tíompall air fhéin, ar a thig agus ar a bhfuil aige.  A</span>
<lb n="12644"/><span>bheannaís oibreacha a lámha agus a mhéadaís a chuid thar barr.  Áfaig bain</span>
<lb n="12645"/><span>an pá sion de, tarraig do lámh uaig, agus gabhaim-se oram go dtabhar-</span>
<lb n="12646"/><span>faig sé a mhallacht dhoit as comhair do shúile fhéin."  "Féach," arsa</span></p>
</div>
<pb n="279"/>
<div><lb n="12647"/><p><span>Dia leis, "atá <a> chuid go léir fé do chomhachta-sa.  Áfaig ná baineach</span>
<lb n="12648"/><span>do láimh leis fhéin."</span></p>
<lb n="12649"/>
<lb n="12650"/><p><span>A imig Satan amach as láthair Dé.</span></p>
<lb n="12651"/>
<lb n="12652"/><p><span>3.  Lá na rabhadar mic agus iníonacha Job ag caitheamh féasta</span>
<lb n="12653"/><span>agus ag ól fíona i dtig a ndearbhráthair budh shine, a thánaig teachtaire</span>
<lb n="12654"/><span>chun Job agus adúirt, "Ar bheith dos na bulláin ag treabhadh agus na</span>
<lb n="12655"/><span>asail ag ingíor lena n-ais a thánaig scata foghlaithe, a fhuadaíodar leo</span>
<lb n="12656"/><span>iad, a mharaíodar an dram a bhí ina mbun ach mise amháin a thánaig</span>
<lb n="12657"/><span>le scéala chúghad."  An fhaid agus a bhí sé ag labhairt, a thánaig fear</span>
<lb n="12658"/><span>eile, ag rá, "A thit tine anuas uadh an spéir, a loisc sí na caoire go léir</span>
<lb n="12659"/><span>agus na daoine a bhí ina mbun, ach mise amháin a thánaig dá 'nisint</span>
<lb n="12660"/><span>dhoit."  Ar bheith ag comhrá don bhfear sion a thánaig fear eile, ag rá,</span>
<lb n="12661"/><span>"A rinneadar locht na Caldea trí trúip dhíobh fhín, 353 a scu<a>b-</span>
<lb n="12662"/><span>adar leo na camels agus a mharaíodar le faobhar chlaímh na daoine</span>
<lb n="12663"/><span>a bhí ina mbun ach mise amháin a thánaig le scéala chúghad."  Lena linn</span>
<lb n="12664"/><span>sin a thánaig an ceathrú teachtaire isteach agus adú<i>rt, "Ar bheith</span>
<lb n="12665"/><span>doit' mhic agus do iníonacha ag caitheamh féasta i dtig do mhic as sine,</span>
<lb n="12666"/><span>a shéid stuirm mhór uadh an bhfásach a leag an tig anuas ortha, agus</span>
<lb n="12667"/><span>atáid go léir agus a rabh insa tig marbh fúithe.  Ní<or> fágag beo ach</span>
<lb n="12668"/><span>mise amháin a thánaig chun an scéil bhrónach so a 'nisin doit."</span></p>
<lb n="12669"/>
<lb n="12670"/><p><span>Ar chlos na scéaltha deorach sion do Job, a éirig dá chathaoir, a</span>
<lb n="12671"/><span>chaith é fhéin ar a bhéal agus ar a aghaidh anuas ar an dtalamh, do</span>
<lb n="12672"/><span>adhair Dia agus adúirt, "A thánaig me deargnochtaithe uadh bhruinn</span>
<lb n="12673"/><span>mo mháthar ar an talamh so, agus as lomnochtaithe a rachaigh mé dom'</span>
<lb n="12674"/><span>uaig.  As é an Tiarna a thug dom gach a raibh agam, agus as é an Tiarna</span>
<lb n="12675"/><span>rug ua<i>m arís é.  Go mbudh beannaithe i gcónaí ainm an Tiarna."</span>
<lb n="12676"/><span>Agus ní dúirt a bhéal aon fhocal searbh agus níor chuimhnig a chroí ar</span>
<lb n="12677"/><span>aon ní míchéatach i gcuinnibh Dé, ach a ghaibh sé buíochas leis i</span>
<lb n="12678"/><span>dtaobh gach ainnise a thánaig air.  Agus as mar sin do mhí-phointeáil</span>
<lb n="12679"/><span>sé agus a rin sé díomhaoin mailís an deamhan ina chuinnibh.</span></p>
<lb n="12680"/>
<lb n="12681"/><p><span>Áfaig níor chuir an chéad iarracht so a chuaig ina chuinnibh Satan</span>
<lb n="12682"/><span>don fhuath a bhí <aige ?> i gcuinnibh an fhir bheannaithe seo.  A cheap</span>
<lb n="12683"/><span>sé tabhairt fé arís.</span></p>
<lb n="12684"/>
<lb n="12685"/><p><span>Job.2: 1-9. 4.  Lá eile ina dtánadar clainn Dé dá dtiospánadh fhéin</span>
<lb n="12686"/><span>i láthair an Tiarna, a thánaig Satan fós ina m<e>asc.</span>
<lb n="12687"/><span>"Cad as na dtánaig tusa," arsa Dia.  "Uadh a bheith ag imeacht fé</span>
<lb n="12688"/><span>chuairt na talún, ag siúl síos agus suas airthe," arsa Satan.  "A chon-</span>
<lb n="12689"/><span>aircís," arsa Dia, "mo sheirbhíseach Job, ná fuil a chosúil le fáil ar</span>
<lb n="12690"/><span>dhruim talún, duine macánta neamhchiontach a sheachnaíonn gach</span>
<lb n="12691"/><span>olc agus a chorraís me ina chuinnibh, dá scrios gan abhar."  "Croiceann</span>
<lb n="12692"/><span>ar chroiceann," arsa an deamhan, "oir a bhéarfaig duine a bhfuil aige</span>
<lb n="12693"/><span>ar son a shláinte do fhágain aige.  Ach sín amach do lámh agus bain lena</span>
<lb n="12694"/><span>chnámhaibh 354 agus a chíofair go mallachtóigh sé thú as comhair do</span>
<lb n="12695"/><span>shúla."  "Féach," arsa Dia, "tugaim-se suas do<d'> láimh-se é; áfaig fág</span>
<lb n="12696"/><span>an t-anam ann."</span>
<lb n="12697"/></p>
</div>
<pb n="280"/>
<div><lb n="12698"/><p><span>A imig an deamhan amach as láthair Dé agus a bhua<i>l colainn Job</span>
<lb n="12699"/><span>le uiscóidí olc thar barr: uadh bhonn a chos go bathas a chinn, budh</span>
<lb n="12700"/><span>aon othras a cholainn go léir.  A chaith a bhean agus a sheirbhísig</span>
<lb n="12701"/><span>amach as a thig é chun bás do fháil ar an gcarn aoilig, amhail gur noí</span>
<lb n="12702"/><span>bréan lofa é ar nar thit mallacht Dé.  Ach ina shuí ar an gcarn aoilig</span>
<lb n="12703"/><span>agus ag scríobadh le píosa próca an bracha agus na piastaí a thagach</span>
<lb n="12704"/><span>amach as na uiscóidí, níor chaill sé a neamhchiontacht agus ní dúirt</span>
<lb n="12705"/><span>a bhéal aon fhocal munabrach i gcuinnibh Dé, agus níor thánaig aon</span>
<lb n="12706"/><span>smaoineamh míbhuíoch do Dhia ina chroí.  Ach a ghaibh sé buíochas</span>
<lb n="12707"/><span>umhal le Dia i dtaobh é a thástáil chón cruaig sin.</span></p>
<lb n="12708"/>
<lb n="12709"/><p><span>Job.2:9-10. 5.  Áfaig a bhí tástáil eile le gabháil tríd aige, budh</span>
<lb n="12710"/><span>chrua agus budh dhianaí i bhfad ná a chreach agus</span>
<lb n="12711"/><span>an droch-shlá<i>nte a thánaig air ag dreothadh ina bheathaig ar a charn</span>
<lb n="12712"/><span>aoilig.  A thánaig a bhean chuige, a chuir uilleann airthe féin, a sheas-</span>
<lb n="12713"/><span>amh sí as a chomhair amach, a chroith sí a ceann agus adúirt le binib</span>
<lb n="12714"/><span>spídiúil.  "Á, a iomadán, ciomádann tú do shimplíocht fós.  Tabhair</span>
<lb n="12715"/><span>do mhallacht do Dhia agus maróig sé láithreach <thú ?> agus beig deire</span>
<lb n="12716"/><span>lead' phianta."  "A bhean," ar sé léithe, "labhrann tu ar nós na mná</span>
<lb n="12717"/><span>amaideach óinsiúil atá gan chiall.  A ghlacamair go buíoch beannacht-</span>
<lb n="12718"/><span>ach nithe fónta uadh láimh Dé, agus canathaobh ná glacfaimís nithe</span>
<lb n="12719"/><span>uirchóideach uadh an láimh chéanna?"  Agus níor pheaca<i>g Job lena</span>
<lb n="12720"/><span>bhéal ná lena chroí i gcuinnibh Dé.</span></p>
<lb n="12721"/>
<lb n="12722"/><p><span>As trua, arsa Naomh Augustine, ná raibh a leath oiread nirt ina aigne</span>
<lb n="12723"/><span>ag Adam in aoibhneas Pharathais agus a bhí ag Job ag dreothadh ar a</span>
<lb n="12724"/><span>charn aoilig.  Dá mbeach, ní ghéillfeach sé do Éva chun a dhonas</span>
<lb n="12725"/><span>féin agus chun ár ndonas-na.</span></p>
<lb n="12726"/>
<lb n="12727"/><p><span>Job.2:11-3.  6.  Adéis an cath crua<i>g sin a chur de a thánaig</span>
<lb n="12728"/><span>cath eile ana-chruaig air.  A bhí triúr prionsaí gaol-</span>
<lb n="12729"/><span>mhar mui<n>tear<th>a dho - Eliphas, Baldad agus Sophar a n-ainm -</span>
<lb n="12730"/><span>agus an tráth a chualadar na ainnisí troma a thánaig air a rinneadar</span>
<lb n="12731"/><span>cuinne lena chéile 355 teacht dá fhéachan agus sólás agus compord</span>
<lb n="12732"/><span>a thabhairt dho.  Agus an uair a chonarcadar an crot a bhí air a liúdar</span>
<lb n="12733"/><span>agus a ghuileadar go géar, a chuireadar luaith ar a gcinn agus a shuíodar</span>
<lb n="12734"/><span>as a chuinne ar an dtalamh ar feag seacht lá agus seacht n-oíche.  Agus</span>
<lb n="12735"/><span>ar <an ?> bhf<e>ag sin nío<r> labhair fear díobh focal leis, oir a chonarc-</span>
<lb n="12736"/><span>adar go raibh a bhrón ró-mhór thar barr.  Ansin adúirt Job, "As mairg</span>
<lb n="12737"/><span>dom gur rugag riamh me; as trua go dtánaig mé beo uadh bhr<u>inn</span>
<lb n="12738"/><span>mo mháthar.  A bheinn anis suaineasach iom' chodladh insan uaig i</span>
<lb n="12739"/><span>bhfochair na rithe agus na taoisig a líon a dtithe le ór.  Nár thagaig</span>
<lb n="12740"/><span>solas go brách ar an lá inar rugag me, agus go gclúdaíg dorch<ad>as</span>
<lb n="12741"/><span>síoraí an oíche inar gineag me.  Mallacht ar an mbéal úd adúirt liom'</span>
<lb n="12742"/><span>athair, "A rugag gin mic doit."  Canathaobh gur bheathaig mo mháthair</span>
<lb n="12743"/><span>ar a brollach me, gur luascag i gcliabhán me?  Canathaobh na bhfaicig</span>
<lb n="12744"/><span>mo shúile riamh na ainnisí atá le fáil ar an dtalamh so?  Ó, as trua ná</span>
<lb n="12745"/><span>tagann an bás chun mo l<eith>éid-se do dhonán bhocht, a ghlacfadh é</span>
<lb n="12746"/><span>le áthas níos mó ná <lena n- ?> glacann an fear santach mór-chuid óir."</span>
<lb n="12747"/></p>
</div>
<pb n="281"/>
<div><lb n="12748"/><p><span>Job.4.  7.  Ansion adúirt Eliphas, "Má labhraimíd lead b'fhéidir go</span>
<lb n="12749"/><span>dtógfá go olc orainn é, ach cé fhiadfaig é fhéin a chiomád uadh</span>
<lb n="12750"/><span>labhairt?  Féach, do neartaig do chomhairle-se an duine a bhí lag i</span>
<lb n="12751"/><span>misneach, agus do chiomád do láimh-se suas an duine a bhí ag titim.</span>
<lb n="12752"/><span>Agus anis a thánaig donas ort fhéin agus atáir fan<n> lag; a buaileag thu</span>
<lb n="12753"/><span>agus atáir ag titim.  Cuimhnig, iarraim ort, ná<r> thánaig riamh</span>
<lb n="12754"/><span>anacra ar aon duine neamhchiontach.  Atá abhar agus fáth leis go aon</span>
<lb n="12755"/><span>ní.  Ní bhúireann an leon ach le neart ocrais, ní fhás<f>aig an luachair</span>
<lb n="12756"/><span>muna mbeig fliuchra ag a bun.  As soiléir go bhfuil abhar éigin leis na</span>
<lb n="12757"/><span>ainnisí so a thánaig ortsa.  A chonarc go deimhin an droch-dhuine</span>
<lb n="12758"/><span>chón daingean chón ard chón buach le tréan-dair na gcoillthe; a</span>
<lb n="12759"/><span>ghabhas thairis, a fhéachas thar n-ais air agus ní raibh a rian le fáil.</span>
<lb n="12760"/><span>Iompaig ar Dhia a bhua<i>l agus a chneasóig thu, a shaoraig thu in am</span>
<lb n="12761"/><span>na gorta, a chosnaig thu in am cogaig, a thabharfaig 356 sí<o>cháin</span>
<lb n="12762"/><span>doit féin agus do shliucht, a thabharfaig sláinte agus saol fada dhoit</span>
<lb n="12763"/><span>agus a bhéarfaig chun na uagha tu mar bheirtear an <t->arbhar chun</span>
<lb n="12764"/><span>an sciobóil."</span></p>
<lb n="12765"/>
<lb n="12766"/><p><span>Job.6-7  8.  "Atá fhios agam," arsa Job, "ná fuil aoinne beo gan</span>
<lb n="12767"/><span>pheaca, dá mbudh é an leanbh féin ná fuil do aos aige ach</span>
<lb n="12768"/><span>aon lá amháin.  Áfaig as mó i bhfad mo phionós ná mo pheacaí.  Dá</span>
<lb n="12769"/><span>meáfaí i gcuinnibh a chéile iad a gheofaí mo pheacaí níos éadroma ná</span>
<lb n="12770"/><span>cáth agus mo phionós níos truime agus níos iomadúla ná gainimh na</span>
<lb n="12771"/><span>trá.  Dá bhrí sin atáid mo fhocail lán do shearús.  Do lámhaig Dia a</span>
<lb n="12772"/><span>shaíde géar láidir tríom uadh thaobh agus taobh, agus as trua ná</span>
<lb n="12773"/><span>scaoileann sé fútham agus me 'ghearradh anuas ar fad.  Áfaig ní</span>
<lb n="12774"/><span>déarfad focal ina chuinnibh.  Ní neart cloiche mo neart-sa agus ní</span>
<lb n="12775"/><span>iarann feoil mo bhéil.  A theitheadar mo sheirbhísig go léir uainn agus</span>
<lb n="12776"/><span>as bréan le bean mo chléibh anál mo bhéil.  As síor-chogadh, go deimhin,</span>
<lb n="12777"/><span>beatha gach nduine ar an dtalamh so, agus bím-se ag fitheamh leis</span>
<lb n="12778"/><span>an mbás mar a bhíonn fear pá le deire a lae oibre.  Amhla sion domhsa:</span>
<lb n="12779"/><span>ar maidean bím ag fitheamh leis an dtráthnóna lesúil furtachta do</span>
<lb n="12780"/><span>fháil, ach níl suaineas ná faoiseamh le fáil agam.  Ní stadfaig</span>
<lb n="12781"/><span><an galar ?> atá am' ithe do ló agus do oíche.  Atá feoil mo chnámha</span>
<lb n="12782"/><span>dreoite ar fad.  Atá mo chro<i>ceann briste suas 'na píosaí: níl slán de</span>
<lb n="12783"/><span>ach an méid atá tíompall mo bhéil.  Ní fhiadfainn go fiú mo sheile a</span>
<lb n="12784"/><span>shloigeadh.  Ó a Riarthóir na ndaoine, a pheacaíos id' chuinnibh.</span>
<lb n="12785"/><span>Maith dhom mo pheacaí chun ná beinn níos sia contrártha dhoit.</span></p>
<lb n="12786"/>
<lb n="12787"/><p><span>Job.8.  9.  Ansion adúirt Baldad, "An fada a labharfair mar seo agus</span>
<lb n="12788"/><span>a bheig an sórd so cainte id' bhéal?  Dá m<b>udh áil lead</span>
<lb n="12789"/><span>filleadh ar Dhia in am a éisteóch sé lead agus do fhóirfeach sé ort.  Ach</span>
<lb n="12790"/><span>do atais suas le spirid an uabhair, do éirís ina chuinnibh.  Dá mbeifeá</span>
<lb n="12791"/><span>díreach agus ceart a thiospán<f>ach sé é fhéin dhoit agus a bheach a</span>
<lb n="12792"/><span>shí<o>cháin lead.  Loirg agus cuardaig go aon aos a thánaig riamh</span>
<lb n="12793"/><span>romhainn agus a gheobhair amach nár chaith Dia riamh uaig an duine</span>
<lb n="12794"/><span>neamhchiontach, agus nár shín sé riamh a láimh chun an pheacaig a</span>
<lb n="12795"/><span>neartú."</span>
<lb n="12796"/></p>
</div>
<pb n="282"/>
<div><lb n="12797"/><p><span>Job.9-10.  10.  "Atá fhios agam," arsa Job, "go bhfuil Dia ceart agus</span>
<lb n="12798"/><span>nách féidir dho aoinne 357 a shlite a thuigsin go iomlán,</span>
<lb n="12799"/><span>agus súd féin go mbeinn gan pheaca ní thuigfinn go rabhas amhla sion.</span>
<lb n="12800"/><span>Ach deirim go dána an méid seo, go scriosann sé an fíoréan agus an</span>
<lb n="12801"/><span>duine ciontach agus ná glacann sé áthas i bpí<o>nós na ndaoine.  A thug</span>
<lb n="12802"/><span>sé an domhan so suas i láimh an mhallathóra, agus muna bhfuil sion</span>
<lb n="12803"/><span>amhla cad é an fáth atá leis na ainnisí a thagann ar na uile dhaoine,</span>
<lb n="12804"/><span>bídís maith nó olc?  Súd agus go nífinn mé féin agus go mbeinn chón</span>
<lb n="12805"/><span>geal le sneachta na mbánta, a gheobhach se sin slach me.  Agus dá</span>
<lb n="12806"/><span>mbeach mo lámha lán-ghlan a gheobhadh sé balaith bréan ortha.  Ní</span>
<lb n="12807"/><span>libhse ná le daoine mar me fhéin as fonn liom labhairt, ach dírím mo</span>
<lb n="12808"/><span>chomhrá chuige féin, agus adeirim le Dia, "Ná daor me, ach cuir i gcéill</span>
<lb n="12809"/><span>dhom canathaobh na gcéasann tu me mair seo.  An maith dhoit me a</span>
<lb n="12810"/><span>bhrú ar fad agus luíthrom a dhéanamh ar obair do lámha fhéin.  Oir</span>
<lb n="12811"/><span>as iad do lámha-sa a chúm agus do fhuinig me i mbruinn mo mháthar.</span>
<lb n="12812"/><span>A dhaingnís le cnámhaibh mé, a chlúdaís le feoil me, a chuiris croiceanmn</span>
<lb n="12813"/><span>mar éadach oram, a thugais beatha dhom, a thiospánais trócaire agus</span>
<lb n="12814"/><span>cineál dhom, agus as é do chúram a chiomád beo me.  Canathaobh mair</span>
<lb n="12815"/><span>sin gur mheasais gur namhaid doit me, go bhfuileann tú am' fhiach ar</span>
<lb n="12816"/><span>nós leoin ocrach, go loirgeann tú mo pheaca agus go bhfuileann tú ag</span>
<lb n="12817"/><span>cuardach mo chionta?  Tiospánann tu do neart im' chuinnibh, ná</span>
<lb n="12818"/><span>fuil iniom ach billeog d<u>ill<i>úir crainn a fhuadaíonn an ghaoith lé.</span>
<lb n="12819"/><span>Scuir díom, adonn go bhfaighinn beagán suainis sula rachaig mé chun</span>
<lb n="12820"/><span>na áite úd as ná fill<f>ig mé go brách, go dtí an dútha dorcha úd atá</span>
<lb n="12821"/><span>clúdaithe le scáil an bháis, dútha gan riarú ar bith inte, mar a gcón-</span>
<lb n="12822"/><span>aíonn uafás gan deire."</span></p>
<lb n="12823"/>
<lb n="12824"/><p><span>Job.11.  11.  Ansion adúirt Sophar, "Cé é thusa na loirgeann tu go</span>
<lb n="12825"/><span>labharfach Dia lead - bromach asail fhiain nár lámhaíog</span>
<lb n="12826"/><span>riamh?  As aoirde Dia ná na Flaithis, as doimhne é ná Ifreann, as</span>
<lb n="12827"/><span>sia é ná an talamh agus as leith<n>e é ná an fhairrge.  Más toil leis léir-</span>
<lb n="12828"/><span>scrios a thabhairt ar na uile nithe, cé a fhiadfaig a rá ina chuinnibh nó é</span>
<lb n="12829"/><span>a thabhairt chun chúntais?  Agus loirgeann tusa go labharfach sé 358</span>
<lb n="12830"/><span>lead.  Duine as ea tusa a shloigeann mallathacht mar a shloigeann</span>
<lb n="12831"/><span>beithíoch tartmhar uisce.  Do mhillis na boicht, a ghlaca<i>s chúghad</span>
<lb n="12832"/><span>cuid na <n>dílleachtaí, a chuiris deora a' rith le leacain na baintrí.  Do</span>
<lb n="12833"/><span>chruais do chroí i gcuinnibh ghrása Dé, a chaithis uait ar fad eagla an</span>
<lb n="12834"/><span>Tiarna.  Muna mbeach gur rinnis na cortha sion ní thabharfach Dia</span>
<lb n="12835"/><span>an oíde seo ort nár thug sé riamh fós ar aon pheacach eile."</span></p>
<lb n="12836"/>
<lb n="12837"/><p><span>Job.12 et seq.  12.  "A chairde," arsa Job, "éistig liom.  As com<p>-</span>
<lb n="12838"/><span>órdóirí brónach sibhse dhomhsa.  A thánaig sibh</span>
<lb n="12839"/><span>chun sólás a chuir oram, agus in' ionad sion as amhla atánn sibh am'</span>
<lb n="12840"/><span>itheadh suas im' beathaig.  Éiríonn sibh chúgham amhail as gur namhaid</span>
<lb n="12841"/><span>dhíbh me.  Tugaig cluas dhos na focail adeirim am' shaoradh fhéin.</span>
<lb n="12842"/><span>Atá mo fhinné beo ins na Flaithis a dhéanfaig ceart dom.  Oir atá</span>
<lb n="12843"/><span>fhios agam go maireann mo fhuascalthóir, go n-éireoig mé as an gcré</span>
<lb n="12844"/><span>insa chorp céanna atá agam anis, agus go bhfaicfead lem' shúilibh</span>
<lb n="12845"/><span>fhéin mo Shlánathóir.  Atá an dóchas so go daingean i mbun mo</span></p>
</div>
<pb n="283"/>
<div><lb n="12846"/><p><span>chroí, agus as dá dhruim nár thréigeas riamh seirbhís Dé.  A rin mé</span>
<lb n="12847"/><span>margadh lem' shúilibh ná féachainn go míbhanúil ar bhuineannacha,</span>
<lb n="12848"/><span>oir dá bhféacha<i>n ní bheach láimh ná páirt ag Dia ionam.  A cumag</span>
<lb n="12849"/><span>truamhéil liom i mbruinn mo mháthar, a bhíos mar shúil don dall, mar</span>
<lb n="12850"/><span>chos don bhacach, fear cosanta a budh ea me don bhaintrig agus athair</span>
<lb n="12851"/><span>a budh ea me don dílleachtaí.  Níor iompaíos riamh an stróinséar</span>
<lb n="12852"/><span>uadhm' dhoras agus níor shuíos riamh chun mo chuid bíg gan é a</span>
<lb n="12853"/><span>roinnt leis an t-ocrach.  A chlúdaíos an lomnachtán le lomra mo</span>
<lb n="12854"/><span>chaorach.  A bhriseas cúl-fhiacla an duine shaibhir a bhíoch ag</span>
<lb n="12855"/><span>cogaint an dram dealbh.  A bhíos im' athair agus im' chosantóir dhos</span>
<lb n="12856"/><span>na boicht.  Níor chuireas riamh mo mhuinín in ór ná in airgead ná i</span>
<lb n="12857"/><span>substaint raidhsiúil ach a budh é mo áthas mo dhóchas agus mo neart</span>
<lb n="12858"/><span>Dia agus a dhlí.  Adúirt mé liom fhéin, a gheobhaig mé bás lán do</span>
<lb n="12859"/><span>bhlianta iom' nead, agus ma<i>rfig mo ghlóire go brách iom' dhiaig.</span>
<lb n="12860"/><span>Agus anis a chaith Dia uaig mo chúis cheart agus a líon sé me le searús.</span>
<lb n="12861"/><span>Agus súd agus go rin, ní labharfaig mo theanga focal ina chuinnibh,</span>
<lb n="12862"/><span>agus ní thiucfaig bréag as mo bhéal.  359  Adeirim, in aon fhocal</span>
<lb n="12863"/><span>amháin, go bhfuil an éagóir agaibh chúgham, nár rinneas riamh aon</span>
<lb n="12864"/><span>bheart a tharraiceoch oram na ainnisí trom so a thánaig oram.  Agus</span>
<lb n="12865"/><span>súd <as> nár rinneas, a fhiadfach Dia gan éagóir ar bith iad a chur oram."</span></p>
<lb n="12866"/>
<lb n="12867"/><p><span>Ansion a scuireadar an triúr sion a bheith a thuille ag argóint ina</span>
<lb n="12868"/><span>chuinnibh.</span></p>
<lb n="12869"/>
<lb n="12870"/><p><span>Job.32-42.  13.  Áfaig a bhí ógánach, nar bhudh ainm Eliu dho, ag</span>
<lb n="12871"/><span>éisteacht uadh thúis lena gcomhrá.  Agus adúirt sé,</span>
<lb n="12872"/><span>"Ní ligfeach uirrim díbhse ná náire romhaibh dhom focal a rá.  Oir</span>
<lb n="12873"/><span>as sine sibhse ná me.  Áfaig tiospánfad díbh go raibh an éagóir agaibh</span>
<lb n="12874"/><span>chun Job, agus <gur ?> imig dearmad mór air sin ag rá go raibh sé</span>
<lb n="12875"/><span>neamhchiontach."  Ansion a chrom sé ar labhairt go iontach agus go</span>
<lb n="12876"/><span>léannta ar ard-chomhachta Dé, ar a mhór-oibreacha agus ar a mhíor-</span>
<lb n="12877"/><span>úilithe.  A lean sé i bhfad don ghnóth nó gur thiospáin Dia é féin go</span>
<lb n="12878"/><span>soiléir dhóibh, agus adúirt sé le Eliu, "Cé é seo atá ag suathadh gliugair</span>
<lb n="12879"/><span>agus ag rá focail gan eolas?"  Ansion, ag díriú a chomhrá chun Eliphas,</span>
<lb n="12880"/><span>Baldad agus Sophar, adúirt, "Atá fearg agam chúghaibhse do bhrí nár</span>
<lb n="12881"/><span>labhr<abh>air go cóir oramsa, mar a rin mo sheirbhíseach Job.  Imig</span>
<lb n="12882"/><span>libh ar an abhar so agus tugaig seacht ndaimh agus seacht reithe chun</span>
<lb n="12883"/><span>Job, agus ofrálfaig sé dhomhsa iad mar íobairt ar bhúr son-sa agus</span>
<lb n="12884"/><span>éisteoigh mé lena <a>chainí chun go maithfinn dhíbh na peacaí a rinne-</span>
<lb n="12885"/><span>abhair iom' chuinnibh."</span></p>
<lb n="12886"/>
<lb n="12887"/><p><span>A leigheas Dia Job agus a chneasaig é uadhs na uile uilc a thánaig air.</span>
<lb n="12888"/><span>A dhúblaig sé a shubstaint, a thug dho an oiread leanaí agus a bhí aige</span>
<lb n="12889"/><span>uadh thúis agus a fuair sé bás i sí<o>cháin mhór céad agus dá fhichead</span>
<lb n="12890"/><span>blian adéis teacht na <n->ainnisí iontach sion air.</span></p>
<lb n="12891"/>
<lb n="12892"/><p><span>14.  An teagasc spisialtha, arsa na Aithreacha Naofa, atá againn le</span>
<lb n="12893"/><span>baint as na nithe seo, as ea gur ró-cheart dhúinn a bheith ana-sheachan-</span>
<lb n="12894"/><span>tach ar an <m>breithiúnas a thugaimíd inár n-aigne fhéin ar aoinne.</span>
<lb n="12895"/><span>Measaimíd go minic, an tráth a chímíd duine ainniseach mí-ámharach,</span>
<lb n="12896"/><span>dealbh, gur mar gheall ar a pheacaí a chur Dia na ainnisí sin air, cé go</span></p>
</div>
<pb n="284"/>
<div><lb n="12897"/><p><span>bhfuil sé, b'fhéidir, chón glan uadh pheaca agus a bhí Job.  Agus ar an</span>
<lb n="12898"/><span>láimh eile, saoilimid, an uair 360 a bhíonn duine ámhar, saibhir,</span>
<lb n="12899"/><span>rathúil, go bhfuil Dia buíoch de agus gur mar gheall ar a mhacántacht</span>
<lb n="12900"/><span>a cuireag rath air.  Adeirimíd, "As ceart go n-éireoch Dia agus an saol</span>
<lb n="12901"/><span>leis, oir as fear maith é," cé go bhfuil, b'fhéidir, an<am> an fhir sin chón</span>
<lb n="12902"/><span>lofa i láthair Dé agus a bhí corp Job ag dreothadh ar an gcarn aoilig.</span>
<lb n="12903"/><span>Titid eiricidí na aimsire seo insa dearmad céanna.  Adeirid go dána,</span>
<lb n="12904"/><span>"Muna mbeach gurb é an creideamh cóir atá ags na Sasan<a>ig ní</span>
<lb n="12905"/><span>chuirfeach Dia ortha an rath mór atá aca: ní bheidís chón saibhir agus</span>
<lb n="12906"/><span>atáid, ní bheidís 'na máistrí ar chlanna Gaedheal."  Ach aoinne a</span>
<lb n="12907"/><span>fhéachann le súilibh an chreidimh ar ghnáth-chúrsaí an tsaoil, beig a</span>
<lb n="12908"/><span>mhalairt do smaointí aige.  A chíofaigh sé go glan agus tuigfig sé go</span>
<lb n="12909"/><span>éifeachtúil go gceadaíonn Dia do ghnáth dhos na seirbhísig as fearr aige,</span>
<lb n="12910"/><span>dhos na daoine arna bhfuil an chion as mó aige, a bheith ainniseach,</span>
<lb n="12911"/><span>dealbh, mí-ámharach, fé tharcuisne agus fé dhímheas insa tsaol so,</span>
<lb n="12912"/><span>adonn go mbeidís cosúil ina mbeatha agus ina mbéasa lena aon-mhac</span>
<lb n="12913"/><span>fhéin, ár dTiarna Íosa Críost, agus le aspail agus le naoimh Chríost,</span>
<lb n="12914"/><span>chun go bhfiadfach sé le lán-cheart an pá álainn iontach síoraí a</span>
<lb n="12915"/><span>bhronnadh ortha, an pá sion atá ollamh aige fána gcomha<i>r ins na</span>
<lb n="12916"/><span>Flaithis.</span></p>
<lb n="12917"/>
<lb n="12918"/><p><span>15.  Ar an abhar sion, fuilig<i>mís go foighneach anacraí saoltha:</span>
<lb n="12919"/><span>bímís sásta leo, gabhaimís buíochas le Dia i dtaobh iad a chur</span>
<lb n="12920"/><span>chúghainn, ofrálaimís dho an bhreo<i>teacht, an bhoichtineacht nó pé</span>
<lb n="12921"/><span>ainnise shaoltha as toil leis a chur chúghainn.  Cuimhnímís go minic</span>
<lb n="12922"/><span>ar <n>a focail seo adúirt aspal agus bráthair Chríoist i dtaobh boichtin-</span>
<lb n="12923"/><span>eacht agus saibhreas:  "A dhearbhráithreacha," arsa Naomh Séamas,</span>
<lb n="12924"/><span>"nár thoibh Dia na boicht do aon ghnóth chun go mbeidís saibhir i</span>
<lb n="12925"/><span>gcreideamh insa tsaol so agus go bhfaghaidís an ríocht úd a gheall Dia</span>
<lb n="12926"/><span>dhos na daoine a ghránn é?"  Agus le locht an tsaibhris adeir sé, "Imig</span>
<lb n="12927"/><span>libh anis, a dhaoine shaibhir, go<i>lig agus liúig agus béicig i dtaobh an</span>
<lb n="12928"/><span>angair atá le teacht oraibh.  A leáig bhúr saibhreas, a dhreothaig</span>
<lb n="12929"/><span>bhúr <n->éadaithe uasal, a ith meirg bhúr gcuid óir agus airgid agus a</span>
<lb n="12930"/><span>loisc<f>ig an mheirg, mar thine, bhúr gcuirp.  Ar an abhar sion," ar sé,</span>
<lb n="12931"/><span>"bíg foighneach, a dhearbhráithreacha, nó go dtiucfaig an Tiarna.</span>
<lb n="12932"/><span>Bíonn an feirmeo<i>r foighneach nó go bhfásann agus go n-aibíonn an</span>
<lb n="12933"/><span>síol a chur sé, agus ansion baineann 361 sé an fómhar.  Amhla sion</span>
<lb n="12934"/><span>bíoch sibhse foighneach agus neartaíg bhúr gcroíocha: tiucfaig bhúr</span>
<lb n="12935"/><span>mbreitheamh a dhéan<f>aig ceart dhíbh.  As samplaí díbh na fáige</span>
<lb n="12936"/><span>beannaithe do fhuilig anró agus ainnisí.  A chualabhair teacht thar</span>
<lb n="12937"/><span>Job, ar a fhoighne agus ar a fhad-fhulang, agus atá fhios agaibh cad é</span>
<lb n="12938"/><span>an sórd báis a imreag ar ár dTiarna Íosa Críost.  As tré thrócaire agus</span>
<lb n="12939"/><span>tré thruamhéil dhíbh do fhulan sé an bás ró-phianmhar sion.  Ar an</span>
<lb n="12940"/><span>abhar sion gabhaig-se go foighneach, tré ghrá dho sin, le go aon</span>
<lb n="12941"/><span>anacra as toil leis a chur chúghaibh.  Bíg dílis dho go bás agus a</span>
<lb n="12942"/><span>gheobhaig sibh uaig cróin na beatha síoraí.  Go dtugaig Dia sion</span>
<lb n="12943"/><span>dúinn go léir.  Amen.</span>
<lb n="12944"/></p>
</div>
<pb n="285"/>
<div><lb n="12945"/><p><span>LII.  ON THE PROPHETS</span></p>
<lb n="12946"/>
<lb n="12947"/><p><span>1.  Adeir an t-aspal Naomh Séamas, bráthair Chríoist, gur thug Dia</span>
<lb n="12948"/><span>na fáige beannaithe dhúinn mar phátrúin adonn go ndéanfaimís aithris</span>
<lb n="12949"/><span>ar naofacht a mbeatha agus ar a bhfoighne, trénar ghabhadar go toil-</span>
<lb n="12950"/><span>theanach leis an droch-úsáid, tarcuisne agus gach persecution a fuar-</span>
<lb n="12951"/><span>adar uadh pheacaig i dtaobh a bheith dílis do Dhia agus dá dhlí.</span></p>
<lb n="12952"/>
<lb n="12953"/><p><span>Atá defir idir fáig agus naomh: naomh as ea duine a fhaghann bás i</span>
<lb n="12954"/><span>gcairideas Dé agus ar staid na ngrás; fáig as ea duine na dtiospánann</span>
<lb n="12955"/><span>Dia roimh ré dho na nithe atá le titim amach insan aimsir atá le teacht.</span>
<lb n="12956"/><span>A budh fhéidir do dhuine a bheith ina fháig agus, insan am gcéanna,</span>
<lb n="12957"/><span>mallaithe go leor.  Budh dhuine mallaithe Balaam: fear ana-shaintiúil</span>
<lb n="12958"/><span>a budh ea é, agus adéise sin budh fháig mór é.  A thrácht sé go cruinn</span>
<lb n="12959"/><span>ar theacht an tSlánathóra, ar an gcúncas a dhéanfaidís na Rómhánaig</span>
<lb n="12960"/><span>ar an domhan go léir, ar an scaipeadh agus ar an fán a bhí le teacht ar</span>
<lb n="12961"/><span>an gcine Abhra nó ar na Iúdaig, agus ar a lán nithe eile nár thit amach</span>
<lb n="12962"/><span>go dtí chúig céad déag blian uadh an am nar labhair sé ortha.</span></p>
<lb n="12963"/>
<lb n="12964"/><p><span>Is.6. 2.  Na fáige eile, na bhfuil a dtairngrea<ch>ta scríofa síos</span>
<lb n="12965"/><span>againn insa Scriptiúir, budh dhaoine nótáltha iad i dtaobh</span>
<lb n="12966"/><span>naofacht a mbeatha.  Atá sé cinn déag díobh sin againn.  An chéad</span>
<lb n="12967"/><span>cheann as ea Isaias.  Ciallaíonn an ainm sion "Slánú uadh an dTiarna."</span>
<lb n="12968"/><span>A mhair sé 785 blian roimh Chríost agus a chaith sé céad blian ag</span>
<lb n="12969"/><span>déanamh ta<i>ringreacht agus ag comhairliú don phobal Abhra, agus</span>
<lb n="12970"/><span>dhos na rithe 362 mallaithe a bhí ortha, iompó ar a leas agus a ndroch-</span>
<lb n="12971"/><span>shlite a thréigean.  Prionsa do threibh rithiúil a budh ea é.  Níor</span>
<lb n="12972"/><span>mhair fear riamh budh dhea-leabharthaí ná é.  A thrácht sé chón glan agus</span>
<lb n="12973"/><span>chón soiléir sin ar Incholnadh ár Slánathóra, ar <a> bhreith, ar uile</span>
<lb n="12974"/><span>chircumstaint a bheatha, ar a pháis, ar a bhás, ar a aiséirí uadh mhairbh,</span>
<lb n="12975"/><span>ar a dhul suas ar neamh, ar bhunú na Eaglaise, go samhlófaí go raibh</span>
<lb n="12976"/><span>sé láithreach <ag ?> na nithe sin go léir, go raibh sé ina fhinné súl ortha.</span>
<lb n="12977"/><span>A rin sé ta<i>rngreacht ar feag réim cúigear rithe a bhí as cionn an</span>
<lb n="12978"/><span>phuibil Abhra.  Agus ag seo mar a thánaig spirid an fháigeo<i>r<e>acht</span>
<lb n="12979"/><span>air.  A ch<o>na<i>rc sé, agus é ina fhear óg, Dia ina shuíomh ar chathaoir</span>
<lb n="12980"/><span>a ghlóire, agus na aingil as aoirde ins na Flaithis, arna dtugtar</span>
<lb n="12981"/><span>seraphim, as a chuinne amach, agus iad ag rá gan sos na focail bhean-</span>
<lb n="12982"/><span>naithe adeirtear go aon lá insan Aifreann, "As naofa, as naofa, as naofa,</span>
<lb n="12983"/><span>an Tiarna Dia na sló; atá neamh agus talamh lán dá ghlóire."  As insa</span>
<lb n="12984"/><span>teampall a chonairc sé an radharc sion agus do airig sé na focail bhean-</span>
<lb n="12985"/><span>naithe úd.  Ar a g<c>loisin dho adúirt sé, "Ó, as ró-mhairg dhomhsa go</span>
<lb n="12986"/><span>bhfuil slach agus go gcónaíonn ar measc dram na bhfuilid a mbéil</span>
<lb n="12987"/><span>slach.  A chonairc mé lem' shúilibh Rí na glóire."  Ansin a sceinn</span></p>
</div>
<pb n="286"/>
<div><lb n="12988"/><p><span>ceann dhos na aingil chuige le smearóid dearg ina láimh aige a thóg sé</span>
<lb n="12989"/><span>don olthóir agus a bhuail an smearóid ar bhéal Isaias, ag rá, "Féach, a</span>
<lb n="12990"/><span>bhain an smearóid seo lead' bhéal, agus beig do bhéal as so suas glan</span>
<lb n="12991"/><span>agus saor uadh an uile mhallathacht."  Ansion a chualaig sé Dia ag</span>
<lb n="12992"/><span>fiafhraí, "Cé rachaig dom mar theachtairí chun na ndaoine seo, agus cé</span>
<lb n="12993"/><span>chuirfeam ag triall ortha?"  Adúirt Isaias, "Féach, ataím-se anso:</span>
<lb n="12994"/><span>cuir mise ag triall ortha."  "Rachair go deimhin," arsa Dia, "agus</span>
<lb n="12995"/><span>cloisfid do fhocail agus ní ghéillfid dhóibh.  A chíofaid do mhíorúilí</span>
<lb n="12996"/><span>agus ní chreidfid iad.  Oir a iadar a <g>cluasa do aon ghnóth chun ná</span>
<lb n="12997"/><span>cloisidís comhairle a leasa, agus a dhúnadar a súile chun na faicidís na</span>
<lb n="12998"/><span>nithe a dhéanfach seirbhís dhóibh, a chruadar a gcroíocha i gcuinnibh</span>
<lb n="12999"/><span>mo ghrása-sa chun ná iompóidís oram agus a leigheasfainn iad."  "A</span>
<lb n="13000"/><span>Thiarna," arsa 'n fáig, "cá fada a bheig an scéal mar sin?"  "Beig," arsa</span>
<lb n="13001"/><span>Dia, "nó go dtabharfar léirscrios ar 363 go aon chathair agus go</span>
<lb n="13002"/><span>bhfaighfear go aon tig gan aoinne inte, agus an talamh go léir ina bán-</span>
<lb n="13003"/><span>fhásach.</span></p>
<lb n="13004"/>
<lb n="13005"/><p><span>3.  Tiospánann, arsa na Aithreacha Naofa, sampla an fháig bhean-</span>
<lb n="13006"/><span>naithe seo dhos na uile sagairt cad é chón naofa agus as ceart dhóibh</span>
<lb n="13007"/><span>a bheith sula nglacaid an <t->ualach trom eaglach úd, an sagartóireacht,</span>
<lb n="13008"/><span>ortha, agus cad é chón dian agus deigh-chroíoch as ceart dóibh Dia a</span>
<lb n="13009"/><span>ghuí fé mar a ghuíd insa go aon Aifreann, sula léid an suísceál, go nglan-</span>
<lb n="13010"/><span>fach Dia a mbéal agus a dteanga chun go dtiucfach leo na focail ró-naofa</span>
<lb n="13011"/><span>sin a labhair Íosa Críost a mhíniú don phobal.</span></p>
<lb n="13012"/>
<lb n="13013"/><p><span>A cuireag an fear naofa so chun báis in aos a chéad agus fiche blian,</span>
<lb n="13014"/><span>insa phersecution a rin an rí ard-mhallaithe Manasses ar sheirbhísig Dé.</span>
<lb n="13015"/><span>Agus chun pian a bháis a mhéadú a gearrag ina dhá leath é amhail a</span>
<lb n="13016"/><span>ghearrann siúinéir píosa adhmaid.  Tráchtann an t-aspal Naomh Pól</span>
<lb n="13017"/><span>ar an bhfear mbeannaithe seo.  Ag <seo ?> mar a labhrann sé ar na</span>
<lb n="13018"/><span>anacraí trénar ghaibh sé seo agus na fáige eile.  "A céasaíog go iontach</span>
<lb n="13019"/><span>iad," ar sé, "cé go bhfiadfaidís iad fhéin a shaoradh le aon fhocal amháin</span>
<lb n="13020"/><span>a rá i gcuinnibh a gcreidimh.  Ach tré dhóchas páirt a fháil insan aiséirí</span>
<lb n="13021"/><span>ghlórmhar, ní déarfaidís an focal sin.  A stollag cuid díobh as a chéile,</span>
<lb n="13022"/><span>cuid eile a maraíog le gabháil do chlocha ortha, mórán eile nar scoitheag</span>
<lb n="13023"/><span>na cinn díobh, cuid a gearrag in<a> dhá leath, ana-chuid eile <a ?></span>
<lb n="13024"/><span>cuireag i bpríosún agus a gearrag le neart sciúrsála an croiceann agus an</span>
<lb n="13025"/><span>fheoil dá gcnáimh, agus mór-chuid eile a chaith teitheadh chun na</span>
<lb n="13026"/><span>sléibhte agus a fuair bás le fuacht agus le ocras."  Molann an <t->údar</span>
<lb n="13027"/><span>beannaithe a scríobhaig Leabhar na Eagna an fáig seo:  "A rin," ar sé,</span>
<lb n="13028"/><span>"Rí Ezechias na nithe a thaithnig le Dia, agus a lean sé go cruinn an</span>
<lb n="13029"/><span>tslí mhaith dhíreach a lean a shinsear Dáibhí, do bhrí gur chomhairlig</span>
<lb n="13030"/><span>Isaias é.  Budh fháig ard-onórach agus fírinneach i láthair Dé <é ?>:</span>
<lb n="13031"/><span>as tréna achainí a chuaig an ghrian ar gcúla agus a cuireag mórán</span>
<lb n="13032"/><span>blian le saol an rí.  A chonairc sé le solas an Spirid Naoimh deire na</span>
<lb n="13033"/><span>uile aimsire, agus a fuair sé radharc ar nithe a bhí le titim 364 amach</span>
<lb n="13034"/><span>na mílthe blian sular thiteadar amach."  Adéis an moladh so a rin an</span>
<lb n="13035"/><span>Spirid Naomh tré bhéil an fhir bheannaithe sin agus Naomh Pól, ní</span>
<lb n="13036"/><span>féidir dhomhsa ná dho aoinne eile an moladh sion a mhéadú.</span>
<lb n="13037"/></p>
</div>
<pb n="287"/>
<div><lb n="13038"/><p><span>Jer.1 etc.  4.  Jeremiah, nó Diarmaid, an tarna fáig nótáltha.  As é</span>
<lb n="13039"/><span>brí an fhocail sin insa teanga Abhra, Aoirde nó Mómh-</span>
<lb n="13040"/><span>ar<a>cht Dé.  Uadh bhr<u>inn a mháthar a naomhaíog é agus a tógag é</span>
<lb n="13041"/><span>mar theachtaire uadh Dhia chun an phobail Abhra.  An uair a bhí sé</span>
<lb n="13042"/><span>ina gharsún ana-óg a thiospáin Dia é fhéin dho agus adúirt, "Sular</span>
<lb n="13043"/><span>chumas thu <i> mbr<u>inn do mháthar a bhí aithne agam ort, agus</span>
<lb n="13044"/><span>sula dtánaís chun an tsaol seo do ghlaos ar do ainm agus do naomhaíos</span>
<lb n="13045"/><span>thú.  Gluais ort agus cuirfig mé thu, uadh an lá so amach, mar theacht-</span>
<lb n="13046"/><span>aire chun labhairt le náisiúin, le puiblíocha, le rithe agus le sagairt."</span>
<lb n="13047"/><span>Adúirt Diarmaid, "Ó, a Thiarna Dia, as leanbh, as balbhán bocht me ná</span>
<lb n="13048"/><span>fiadann labhairt mar as cóir."  Adúirt Dia, "Ná abair gur leanbh thu,</span>
<lb n="13049"/><span>oir a bhéarfair uait go aon teachtaireach<t> a bheirim-se dhoit, agus</span>
<lb n="13050"/><span>labharfair go aon fhocal adéarfad-sa lead."  Ansion a shín Dia láimh ar</span>
<lb n="13051"/><span>a bhéal agus adúirt, "Cuirim-se mo labhartha id' bhéal agus ceapaim</span>
<lb n="13052"/><span>tu inniubh as cionn ríochta agus náisiúin chun go dtóchfá amach iad</span>
<lb n="13053"/><span>agus go scagfá iad agus go leagfá anuas iad agus go dtógfá suas iad</span>
<lb n="13054"/><span>agus go mbuanófá iad.  Troidfid siad id' chuinnibh agus ní bhuafa<i>d</span>
<lb n="13055"/><span>siad ort, oir atáim-se id' fhocha<i>r.  Trusáil suas thu fhéin agus labhair</span>
<lb n="13056"/><span>go dána leo.  Ná bíoch scáth ná eagla ort rompa, oir déanaim-se inniubh</span>
<lb n="13057"/><span>thu id' chathair daingean, id' phillóir iarainn agus id' fhalla práis i</span>
<lb n="13058"/><span>gcuinnibh na rithe, na prionsaí, na sagairt agus na pobaileacha a</span>
<lb n="13059"/><span>chaith mise agus mo dhlí uatha.  Comhracóig siad id' chuinnibh, áfaig</span>
<lb n="13060"/><span>ní bhuafaid ort."</span></p>
<lb n="13061"/>
<lb n="13062"/><p><span>Jer.37-39.  5.  Ar feag chúig bliana agus dá fhichid a lean sé an</span>
<lb n="13063"/><span>gnóth sion, ag tabhairt comhairle do pheacaig iompó ar a</span>
<lb n="13064"/><span>leas agus ag bagairt go aon <t>sórd ainnisí ortha muna ndéanfaidís</span>
<lb n="13065"/><span>sion.  A éiríodar rithe, prionsaí, sagairt agus daoine chuige ag iarradh</span>
<lb n="13066"/><span>é a chosc, ach ní raibh maith dhóibh ann: níor scuir sé dho ló ná do</span>
<lb n="13067"/><span>oíche a bheith a' labhairt leo, ag casadh leo a bpeacaí agus a' tabhairt</span>
<lb n="13068"/><span>fógartha dóibh go raibh lán-léirscrios ag teacht ortha; go dtógfaí 365</span>
<lb n="13069"/><span>a gcathair, go leagfaí anuas a dteampall beannaithe agus go mbéarfaí</span>
<lb n="13070"/><span>na daoine go léir ina bpríosúnaig uadhna ndútha fhéin go críoch</span>
<lb n="13071"/><span>Babylon, ina gcaithfidís deich mbliana agus trí fhichid fé dhaorsmacht.</span>
<lb n="13072"/><span>Ach ní ghéillfidís dho.  A chuireadar i bpríosún é agus a sciúrsáladar go</span>
<lb n="13073"/><span>míthrócaireach é.  A chaitheadar síos é i bpoll mór doimhin a bhí lán</span>
<lb n="13074"/><span>do phluda chun go múchfaí ann é.  Ach a bhí fear dubh, nó black, ina</span>
<lb n="13075"/><span>bhuitléir ag an rí, agus an uair a chualaig sé an oíde a tugag ar an bhfear</span>
<lb n="13076"/><span>naofa so a thriall sé go fearúil ar an rí agus adúirt go dána leis, "A Rí,</span>
<lb n="13077"/><span>do bhreis ar gach olc a rinneadar na prionsaí agus na sagairt mallaithe</span>
<lb n="13078"/><span>seo, as é an bheart as measa, áfaig, Diarmaid beannaithe do chaitheamh</span>
<lb n="13079"/><span>i bpoll pludaig chun bás do fháil le fuacht agus le ocras."  "Imig," arsa</span>
<lb n="13080"/><span>an rí, "agus beir lead deich fear agus fiche.  Tóg as an bpoll é agus</span>
<lb n="13081"/><span>fanach sé insa phríosún."  A imig an fear maith agus a rug leis téad</span>
<lb n="13082"/><span>agus éadaig agus a chaith síos insa pholl iad, agus adúir<t> le Diarmaid</span>
<lb n="13083"/><span>na éadaí a chur féna ascaillibh agus an téad a cheangal tíompall ortha.</span>
<lb n="13084"/><span>As mar sin a tharraig aníos as an poll é agus a fágag insa phríosún é</span>
<lb n="13085"/><span>nó gur thóg Nebuchodonosor an chathair.  A mhairbh sé prionsaí agus</span></p>
</div>
<pb n="288"/>
<div><lb n="13086"/><p><span>seirbhísig an rí go léir, ach a scao<i>l sé an fear dubh úd saor, agus a</span>
<lb n="13087"/><span>mhuintir, agus a bhronn a lán airgid ortha.</span></p>
<lb n="13088"/>
<lb n="13089"/><p><span>6.  Adéis a tógag an chathair, a thug Nebuchodonosor cead do</span>
<lb n="13090"/><span>Dhiarmaid cónaí in aon áit budh mhaith leis, agus chuaig sé go ana-</span>
<lb n="13091"/><span>ghéar air teacht leis fhéin go cathair Bhabylon, agus go mbeach sé fé</span>
<lb n="13092"/><span>chion agus onóir aige an fhaid agus a mhairfeach sé.  Áfaig a budh fhearr</span>
<lb n="13093"/><span>leis an <bh>fear mbeannaithe fanúin i bhfochair an dram bocht dealbh</span>
<lb n="13094"/><span>do fhág an rí úd insa tír; deasca agus dríodar an náisiúin a b'ea iad,</span>
<lb n="13095"/><span>nár budh fhiú leis a bhreith ina bpríosúnaig i bhfochair na coda eile</span>
<lb n="13096"/><span>don phobal go cathair Babylon.</span></p>
<lb n="13097"/>
<lb n="13098"/><p><span>Adéis a loiteag agus a leagag agus a dóitheag an chathair bhreá agus</span>
<lb n="13099"/><span>an teampall álainn, a shuig Diarmaid ar <an> gcnoc - Cnoc Calvary -</span>
<lb n="13100"/><span>a bhí siar uadh thuaig uadh an gcathair, do fhéach sé ar an ionad ar nar</span>
<lb n="13101"/><span>tógag í, agus 366 a chrom ar ghol go géar, ag sileadh deora.  A thóg</span>
<lb n="13102"/><span>sé uaill-chaoin as a chionn agus a rin sé tuireamh truamhéileach a</span>
<lb n="13103"/><span>cantar insa go aon <t>seachtain déanach don chairíos ar feag na dtrí</span>
<lb n="13104"/><span>lá na mbíonn an Tenebrae ar siúl.  Tosaíonn an chantaireacht úd, "As</span>
<lb n="13105"/><span>uaigneach atá an chathair ina suí: is é a bhí lán do dhaoine.  As cosúil í</span>
<lb n="13106"/><span>le baintreach a chaill a leanaí go léir, ise a bhí 'na banríon as cionn</span>
<lb n="13107"/><span>an náisiún.  Atá sruth deora a' rith anuas lena leacain: a tugag fé</span>
<lb n="13108"/><span>dhubh-chíos í."</span></p>
<lb n="13109"/>
<lb n="13110"/><p><span>7.  "As ionadh linn," arsa na Aithreacha Naofa, "go mbeach aon fhear</span>
<lb n="13111"/><span>amhá<i>n bocht chón misniúil sin agus go bhfaigheach sé ann fhéin</span>
<lb n="13112"/><span>cur i gcuinnibh rithe, prionsaí, sagairt, uaislí agus puiblíocha gan scáth</span>
<lb n="13113"/><span>gan eagla rompa.  Níor scuir sé do ló ná do oíche ar feag chúig bliana</span>
<lb n="13114"/><span>agus dá fhichid a bheith ag casadh a bpeacaí leo agus a bheith ag</span>
<lb n="13115"/><span>bagairt trom-dhíolthas Dé ortha, a thánaig go ró-chruinn insa deire</span>
<lb n="13116"/><span>ortha.  Ach níor bhrath an duine naofa so air fhéin ná ar aon neart</span>
<lb n="13117"/><span>daonna, ach ar mhór-chomhachta Dé amháin, a gheall dho uadh thúis</span>
<lb n="13118"/><span>go ndéanach sé pillóir iarainn agus falla práis de ná fiadfach neart</span>
<lb n="13119"/><span>ndaoine a pholladh ná a bhriseadh."  "An duine," arsa Naomh Cyprian,</span>
<lb n="13120"/><span>"na mbíonn Dia aige ina chroí agus focail Dé ina bhéal agus eagla Dé</span>
<lb n="13121"/><span>as comhair a shúlaibh, as féidir go deimhin é a chur chun báis, ach ní</span>
<lb n="13122"/><span>féidir buachain air."  Agus cuireag an fear beannaithe seo chun báis.  A</span>
<lb n="13123"/><span>'niseas dhíbh gur fhág rí na Babylonia, adéis a tógag an chathair agus</span>
<lb n="13124"/><span>a loiteag an dútha, gur fhág sé deasca agus dríodar an phobail nárbh</span>
<lb n="13125"/><span>fhiú leis a bhreith ina bpríosúnaig go cathair Bhabylon.</span>
<lb n="13126"/><span>Jer.40:6 et seq.  A chur sé Godolias mar thaoiseach</span>
<lb n="13127"/><span>ortha, agus a chuadar chun chónaithe go cathair</span>
<lb n="13128"/><span>Maspheh.  A bhíodar ann fé chompord mór ar feag seacht mhí,</span>
<lb n="13129"/><span>agus an fáig Diarmaid ina bhfochair.  Fá an am sion a thánaig Ishmael,</span>
<lb n="13130"/><span>prionsa don fhuil rithiúil uadh an Arabia, inar theith sé leis fhéin i</span>
<lb n="13131"/><span>dtosach an chogaig, ag féachain Godolias, a ghlac le mór-fháilthe é.</span>
<lb n="13132"/><span>Ach budh le feall a thánaig sé.  A mhairbh sé Godolias agus a rug leis</span>
<lb n="13133"/><span>na daoine go léir agus a thriall ar an Arabia.  Ach a bhí dorn saighdiúirí</span>
<lb n="13134"/><span>i bpáirt eile don dútha.  A leanadar Ishmael, a chuireadar an teitheadh</span></p>
</div>
<pb n="289"/>
<div><lb n="13135"/><p><span>air agus a bhaineadar na daoine go léir de.  Ansion a ghlac eagla iad</span>
<lb n="13136"/><span>go n-agróch 367 rí na Babylonia bás Godolias ortha, agus a cheapadar</span>
<lb n="13137"/><span>dol don Égypte.  A chuireadar an gnóth sin i gcead Dhiarmada agus</span>
<lb n="13138"/><span>a loirgeadar fios a fháil uadh Dhia cad budh cheart dhóibh a dhéanamh,</span>
<lb n="13139"/><span>agus a ghealladar go ndéanfaidís pé ní do ordóch Dia dhóibh.  Do chuaig</span>
<lb n="13140"/><span>an fháig in uaigneas leis fhéin agus a throisc ar feag deich lá a chaith sé</span>
<lb n="13141"/><span>in urnaithe.  Adúirt Dia leis ansion, "As mar seo adéarfair le fuílleach</span>
<lb n="13142"/><span>mo phob<a>il do fágag insa dútha so:  Fanaig mar atá agaibh agus ní</span>
<lb n="13143"/><span>baol dhíbh cogadh, gorta ná pláig.  Ach bhéarfaig mise sí<o>cháin agus</span>
<lb n="13144"/><span>suaineas dhíbh agus cuir<f>ig mé rath <agus> séan oraibh, agus ní</span>
<lb n="13145"/><span>dhéanfaig rí na Babylonia díth ná díobháil dhíbh.  Beig mise in bhúr</span>
<lb n="13146"/><span>bhfochair agus cosnóigh mé sibh.  Áfaig má théann sibh don Égypt béar-</span>
<lb n="13147"/><span>faig an cogadh, as eagla libh, greim oraibh ann agus tiucfaig gorta</span>
<lb n="13148"/><span>oraibh, agus an méid a rachaig saor uadh an gclaíomh agus uadh an</span>
<lb n="13149"/><span>gorta maróig an phláig iad, agus ní thiucfaig go fiú aoinne amháin agaibh</span>
<lb n="13150"/><span>thar n-ais do<n> dútha so."  Ach ar nós a sinsear mallaithe, níor ghéil-</span>
<lb n="13151"/><span>leadar do chomhairle an fháig.  Adúradar gur bréag a chúm sé, ná</span>
<lb n="13152"/><span>dúirt Dia riamh leis a leithéid do chaint.  A imíodar ortha don Égypte</span>
<lb n="13153"/><span>agus a rugadar Diarmaid leo.  Ní fada a bhíodar insa dútha sion nó</span>
<lb n="13154"/><span>gur chromadar ar na déithe bréagach do adhradh.  A labha<i>r an fáig</span>
<lb n="13155"/><span>go fórsúil leo, ag iarradh iad a chosc uadh an mallathacht ró-mhór</span>
<lb n="13156"/><span>sion.  Agus a budh é an díol a fuair sé ina charthanacht gur éiríodar go</span>
<lb n="13157"/><span>léir, idir fhearaibh agus mná, óg agus críonna, chuige agus a mharaíodar</span>
<lb n="13158"/><span>é le gabháil do chlocha air.</span></p>
<lb n="13159"/>
<lb n="13160"/><p><span>Ez.1.  8.  Ezechiel an tríú fáig budh nótáltha a bhí ar measc</span>
<lb n="13161"/><span>phob<a>il Dé.  Ciallaíonn an ainm sion insa teanga Abhra,</span>
<lb n="13162"/><span>"Neart Dé."  A mhair sé tíompall agus chúig chéad agus ceithre bliana</span>
<lb n="13163"/><span>agus ceithre fichid sular ghlac Mac Dé cola<i>nn daonna.  A bhí sé ar</span>
<lb n="13164"/><span>measc na bpríosúnaig a rug Nebuchodonosor leis go críoch na Babylonia,</span>
<lb n="13165"/><span>agus a bhí sé ina fháig ann ar feag dhá bhlian agus fiche.  Sagart a</span>
<lb n="13166"/><span>budh ea é, agus a bhí sé ar feag chúig bliana insa dútha sion sular</span>
<lb n="13167"/><span>thiospáin Dia é fhéin dho.  Agus níl aon pháirt don Scriptiúir as deacra</span>
<lb n="13168"/><span>a thuigsin ná leabhar an fhir bheannaithe seo.  Atá sí lán do thiospán-</span>
<lb n="13169"/><span>aithe ard-iontach 368 thar barr.  Ar measc na nAithreacha, as é an</span>
<lb n="13170"/><span>fear as fearr a mhínig í an Pápa ard-léannta Naomh Gregory, agus</span>
<lb n="13171"/><span>admhíonn sé nár bhudh fhéidir dho an míl<i>ú cuid dos na nithe</span>
<lb n="13172"/><span>iontach atá inte do thuigsin, ná an oiread féin agus tuairim a thabhairt</span>
<lb n="13173"/><span>féna mbrí.  Ag seo an cúntas a thugann a<n> fáig ar an gcéad radharc</span>
<lb n="13174"/><span>a fuair sé ar na nithe a tiospánag dho: "Insa chúigiú lá don cheathrú mí</span>
<lb n="13175"/><span>don chúigiú blia<i>n 'nar rugag i mbraighdeanas sinn, a bhíos iom' shuí</span>
<lb n="13176"/><span>i bhfochair na bpríosúnaig eile, ar bruach abhainn Chobar, i dtír</span>
<lb n="13177"/><span>Babylonia, agus a thánaig láimh Dé oram.  A fhéachas agus a chonarc</span>
<lb n="13178"/><span>stuirm thréan ghaoithe ag séideadh aduaig, agus scamall mór trom agus</span>
<lb n="13179"/><span>lasair tintí ag casadh tíompall airthe.  A bhí lár an scamaill ar dhath</span>
<lb n="13180"/><span>an ómbra, agus a chonarc beithíoch ceithre-chosach insa scamaill</span>
<lb n="13181"/><span>agus cheithre aghaidh airthe: aghaidh dhuine, aghaidh leon, aghaidh</span>
<lb n="13182"/><span>bhó agus aghaidh fiolair; agus bhí ceithre sciatháin ar gach n-aghaidh</span>
<lb n="13183"/><span>díobh sion.  Agus a chonarc láimh leis an bheithíoch, roth arna raibh</span></p>
</div>
<pb n="290"/>
<div><lb n="13184"/><p><span>cheithre aghaidh agus iad lán do shúilibh.  Agus istig insa roth úd</span>
<lb n="13185"/><span>mórán rothanna eile, agus iad go léir lán do shúilibh.  Agus an uair a</span>
<lb n="13186"/><span>ghluaiseach an beithíoch, a ghluaisidís na rothanna léithe; agus an</span>
<lb n="13187"/><span>uair a stadach sé stadaidís sin, oir a bhíodar lán do spirid na beatha.</span>
<lb n="13188"/><span>Ar fhaicsin an radharc sion dhom ní<or> fhan spirid ná brí ionam.</span>
<lb n="13189"/><span>A thiteas i bhfantais, a chuala guth ag rá liom, "A mhic an duine,</span>
<lb n="13190"/><span>seasaimh suas ar do chosa chun go labharfainn lead."  A bhíos go mear</span>
<lb n="13191"/><span>agus do sheasas suas agus adúrag liom, "Cuirim thusa, a mhic an</span>
<lb n="13192"/><span>duine, mar theachtaire chun an phob<a>il Abhra, cine asumhal a</span>
<lb n="13193"/><span>chiontaig im' chuinnibh-se agus a scar liom' dhlí ar nós a n-aithreacha</span>
<lb n="13194"/><span>rompa.  Labhair leo gan eagla go aon fhocal adéarfaig mise lead."</span></p>
<lb n="13195"/>
<lb n="13196"/><p><span>9.  "A síneag ansion leabhar chúgham a bhí scríofa amuith agus</span>
<lb n="13197"/><span>istig.  Do osclaíos é agus as é a bhí scríofa ann, tuireamh, osna agus</span>
<lb n="13198"/><span>mairg.  Adúrag <liom> é a ithe agus do itheas, agus budh mhísle iom'</span>
<lb n="13199"/><span>béal é na mil.  Agus adúrag liom, "A mhic an duine, cuirim thusa mar</span>
<lb n="13200"/><span>fhear faire as cionn an phob<a>il seo.  Uime sin labha<i>r leo go aon</span>
<lb n="13201"/><span>fhocal adeirim-se lead.  Má deirim-se leis an bpeacach, "A gheobha<i>r</span>
<lb n="13202"/><span>369 bás id' pheacaí," agus muna dtabharfair-se an fhógai<r>t sin dhó,</span>
<lb n="13203"/><span>a gheobhaig sé bás go deimhin ina pheacaí; áfaig éileoig mise a anam</span>
<lb n="13204"/><span>ortsa.  Ach má thugann tusa an fhógairt sin dho, saorfair do anam</span>
<lb n="13205"/><span>fhéin.  Arís má thiteann an deigh-dhuine uadh staid na ngrás, agus nár</span>
<lb n="13206"/><span>thuga<i>s-se fógairt aithrí a dhéanamh, a gheobhaig sé bás ina pheacaí</span>
<lb n="13207"/><span>agus ní chuimhneoig mise ar aon chuid dhos na dea-oibreacha a rin sé.</span>
<lb n="13208"/><span>Áfaig loirgeoig mise a anam uaitse.  Áfaig má thugais an rabhadh</span>
<lb n="13209"/><span>dho agus gur iompaig sé ar a leas, sábhálfar é agus saorfar thusa do</span>
<lb n="13210"/><span>bhrí gur thugais comhairle a leasa dho.""</span></p>
<lb n="13211"/>
<lb n="13212"/><p><span>A bheach sé ró-fhada dhom trácht ar na nithe eile iontach atá i</span>
<lb n="13213"/><span>leabhar an fháig seo.</span></p>
<lb n="13214"/>
<lb n="13215"/><p><span>10.  Adeir an Pápa, Naomh Gregory, gur figiúir an beithíoch iontach</span>
<lb n="13216"/><span>úd a bhí lán do sciatháin, do shúilibh agus do rothanna, ar Eaglais</span>
<lb n="13217"/><span>Chríoist agus ar na baill a bhaineann léithe.  Mar ciallaíonn an chuid</span>
<lb n="13218"/><span>úd don bheithíoch arna raibh aghaidh duine na sagailsig a chaitheann</span>
<lb n="13219"/><span>a mbeatha i stuidéar agus i bhfoghlaim chun go dtiucfach leo spirid na</span>
<lb n="13220"/><span>eagna agus na tuigseana a shláthar, a stiúróch na daoine go cruinn cóir</span>
<lb n="13221"/><span>i mbóthar na bhFlaitheas.  An chuid sin de, arna raibh aghaidh leoin,</span>
<lb n="13222"/><span>ciallaíonn sí iad so do fhuiligeann géarleanúint agus persecution go</span>
<lb n="13223"/><span>misniúil ar son na fíoréantacht.  Iad so a chránn agus a chéasann iad fhéin</span>
<lb n="13224"/><span>le troscadh agus le aithrí, marcálthar amach iad le cuid an bheithíg</span>
<lb n="13225"/><span>arna raibh aghaidh daimh nó bó.  Agus an chuid úd arna raibh aghaidh</span>
<lb n="13226"/><span>fiolair, na Críostaithe a chaitheann a mbeatha i mainistrí uaigneach,</span>
<lb n="13227"/><span>deighilthe ar fad uadh an saol, agus ná bíonn do chúram ortha ach ag</span>
<lb n="13228"/><span>machtnamh ar an tsíoraíocht.  Na rothanna úd a bhí lán do shúilibh</span>
<lb n="13229"/><span>agus a ghluaiseach an uair a ghlua<i>seach an beithíoch agus a stadach</span>
<lb n="13230"/><span>an uair a stadach sí, ciallaíd an ghenerálthacht dhos na Críostaithe.</span>
<lb n="13231"/><span>Oir gluaisid go mear i mbóthar na <n>grás an uair a bhrostaíd na</span>
<lb n="13232"/><span>sagairt a bhíonn as a gcionn iad lena ndeigh-shampla agus lena ndeigh-</span>
<lb n="13233"/><span>theagasc, ach stad<aid> an uair a thugaid a sagailsig droch-shampla</span></p>
</div>
<pb n="291"/>
<div><lb n="13234"/><p><span>nó droch-chomhairle dhóibh.  Go saoraig Dia sinn uadhna leithéid.</span>
<lb n="13235"/><span>Oir má chaillthear aoinne as a phobal tré chiontú an tsagairt, éileoig Dia</span>
<lb n="13236"/><span>go dian air é, fé mar as soiléir as na focail seo adúirt 370 Dia leis an</span>
<lb n="13237"/><span><bh>fáig beannaithe seo: "A mhic an duine, etc., etc."</span></p>
<lb n="13238"/>
<lb n="13239"/><p><span>Ez.37.  11.  A thiospáin Dia radharc eile don bhfáig seo, agus ní</span>
<lb n="13240"/><span>fhiadfainn gan trácht airthe.  Oir as pictiúir g<l>an í ar aiséirí</span>
<lb n="13241"/><span>na mairbh go léir an lá déanach.  A bhéarfad dhíbh í i bhfocail an fhir</span>
<lb n="13242"/><span>bheannaithe seo: "A bhí," ar sé, "láimh an Tiarna oram: a rug sé amach</span>
<lb n="13243"/><span>me agus leig síos me i lár mhachaire mhór a bhí clúdaithe le cnámhaibh</span>
<lb n="13244"/><span>agus a ru<g> sé me leis fhéin ag siúl tíompall an mhachaire mhór úd a</span>
<lb n="13245"/><span>bhí lán do chnámhaibh lofa, crí<o>n, tirim.  Agus adúirt sé liom "A</span>
<lb n="13246"/><span>mhic an duine, an dóigh lead go m<b>eid na cnámha seo beo go brách</span>
<lb n="13247"/><span>arís?"  Agus adúrt, "As agadsa amhaín atá <a> fhios sion, a Thiarna."</span>
<lb n="13248"/><span>Adúirt sé liom, "Labhair leo, agus abair, "A chnámha feochta, cloisig</span>
<lb n="13249"/><span>na focail seo: as mar seo adeir Dia libh:  Cuirfig mise anál na beatha</span>
<lb n="13250"/><span>isteach ionaibh agus beig sibh beo arís; daingneoig me le féitheanna</span>
<lb n="13251"/><span>sibh; cuirfig me feoil arís oraibh agus clúdóigh mé le croiceann sibh</span>
<lb n="13252"/><span>agus mairfig sibh.""  A labhras mar do ordaig sé dhom, agus go obann</span>
<lb n="13253"/><span>a thánaig corraí, fothram agus tormán mór, agus a chuaig go aon</span>
<lb n="13254"/><span>chnámh isteach ina ionad ceart féin.  Agus do fhéachas agus a bhí</span>
<lb n="13255"/><span>féitheanna, feoil agus croiceann ortha.  Áfaig ní raibh aon anál ionta.</span>
<lb n="13256"/><span>Adúirt Dia liom, "Glaoig agus abair:  "Anál na beatha, tair uadh</span>
<lb n="13257"/><span>cheithre aoirdibh an domhain agus séid ar na mairbh seo agus beid</span>
<lb n="13258"/><span>beo."  A rinneas, agus a chuaig spirid na beatha isteach ionta.</span>
<lb n="13259"/><span>A mhaireadar agus a phreabadar suas ar a gcosa, slua ana-mhór thar</span>
<lb n="13260"/><span>barr."</span></p>
<lb n="13261"/>
<lb n="13262"/><p><span>12.  A thiospáin Dia roimh ré don fháig beannaithe, arsa Naomh</span>
<lb n="13263"/><span>A<m>brose, an ní a chíofam lenár súilíbh fhéin an lá déanach, an uair a</span>
<lb n="13264"/><span>éir<e>oid na mairbh go léir as an uaig, agus beig na cuirp críon dreoite</span>
<lb n="13265"/><span>clúdaithe le feoil agus le croicinn, lán do bheatha.  Agus ní bhfaighid</span>
<lb n="13266"/><span>bás go brách arís.  Agus cé gur mór an mhíorúil, arsa an naomh so,</span>
<lb n="13267"/><span>beatha a thabhairt arís dhos na cuirp críon lofa úd, as mó ná sion do</span>
<lb n="13268"/><span>mhíorúil beatha na ngrás, beatha spirideáltha, a thabhairt don anam</span>
<lb n="13269"/><span>atá marbh dreoite bréan lofa do dhruim a peacaí.  Níor chosain an</span>
<lb n="13270"/><span>chéad ghnóth do Dhia ach aon fhocal amhain a rá, ach chun an tarna</span>
<lb n="13271"/><span>ceann a dhéanamh, an t-anam a bhí marbh do aithbheochain, a chaith</span>
<lb n="13272"/><span>Mac Dé pian 371 agus brón báis do fhulang ar chruis.  Agus as ró-</span>
<lb n="13273"/><span>dheorach an gnóth go bhfuilimíd, nó ár romhór, chón mór sin gan chiall,</span>
<lb n="13274"/><span>cé gur saorag sinn uadh bhás shíoraí tré bhás Chríoist, go n-imrímíd,</span>
<lb n="13275"/><span>trénár ndroch-bhéasa, go ró-éifeach<t>úil, bás gan deireadh, bás gan</span>
<lb n="13276"/><span>leigheas, bás anama agus cuirp orainn fhéin go deo in Ifreann.</span>
<lb n="13277"/>
<pb n="292"/></p>
<lb n="13278"/>
<lb n="13279"/><p><span>LIII.  DANIEL, THE THREE CHI<L>DREN, ETC.</span></p>
<lb n="13280"/>
<lb n="13281"/><p><span>Dan.1.  1.  An tráth a rugag an pobal Abhra uadhna ndútha féin i</span>
<lb n="13282"/><span>mbraighdeanas mar gheall ar a bpeacaí go críoch</span>
<lb n="13283"/><span>na Babylonia, a bhí eatora ceathrar garsún don fhuil rithiúil, Dónall,</span>
<lb n="13284"/><span>Misael, Ananias agus Azarias a n-ainmneacha.  Adúirt Rí Nabucho-</span>
<lb n="13285"/><span>donosor le stíobhard a pháláis, "Toibh amach dhom cuid do shliucht</span>
<lb n="13286"/><span>na rithe agus na <n->uaislibh, leanaí in ná fuil ainimh ná locht, ach</span>
<lb n="13287"/><span>atá dathúil, glan agus intleachtúil adonn go bhfoghlaimeoidís teanga</span>
<lb n="13288"/><span>agus litreacha na dútha so ar feag trí mblian.  Beathaig go maith iad</span>
<lb n="13289"/><span>le bia uadhm' chlár fhéin, agus tabhair chúgham iad i gcionn na dtrí</span>
<lb n="13290"/><span>blian chun go mbeach fhios agam cionas a chuadar chun chinn ina</span>
<lb n="13291"/><span>gcuid léann."  A thoibh an stíobhard amach an ceathrar úd, a thug</span>
<lb n="13292"/><span>leis isteach don phálás iad agus a chuir bia agus deoch uadh chlár an rí</span>
<lb n="13293"/><span>ina bhfianaise.  A cheap Dónall agus a chomrádaithe gan an bia ná</span>
<lb n="13294"/><span>an deoch sin a chaitheamh, oir sula <g>caití é a déantaí é a ofráil dhos</span>
<lb n="13295"/><span>na deamhain nó déithe bréagach a bhí ags na págánaig.  A iarr Dónall</span>
<lb n="13296"/><span>ar an stíobhard a mhalairt a thabhairt dhóibh.  Adúirt se sion, "Do</span>
<lb n="13297"/><span>ordaig an rí feoil agus fíon uadhna chlár féin a thabhairt dhíbh, agus</span>
<lb n="13298"/><span>má thugaim-se a mhalairt dhíbh beig sibh mílítheach: bhúr n-aghaidh</span>
<lb n="13299"/><span>agus bhúr gcrot níos luime agus níos seirgthe ná aghaidh agus crot na</span>
<lb n="13300"/><span>ógánaig eile, agus cuirfig sibh mise i gcontabhairt an ceann do scoth-</span>
<lb n="13301"/><span>adh díom."  "Más ea," arsa Dónall, "tástáil sinn ar feag deich lá agus</span>
<lb n="13302"/><span>ná tabhair do bhia dúinn ach arán pónaire agus uisce, agus i gcionn</span>
<lb n="13303"/><span>na aimsire sin muna bhfaighir sinn chón beathaithe agus chón r<e>amhar</span>
<lb n="13304"/><span>leis na aos óig eile, déin linn mar as maith lead."  A ghéill sé dhóibh</span>
<lb n="13305"/><span>agus i gcionn na deich lá a fuaireag níos fearr ina ndeáramh <iad ?>,</span>
<lb n="13306"/><span>níos righne agus níos láidre ina gcrot, ná na ógánaig eile a beathaíog</span>
<lb n="13307"/><span>372 ar bhia agus ar dheoch an rí.</span></p>
<lb n="13308"/>
<lb n="13309"/><p><span>Dan.2:1-12.  2.  Mar sin dhóibh ar feag na dtrí blian nó gur tugag i</span>
<lb n="13310"/><span>láthair an rí iad, agus go aon cheist budh chrua a</span>
<lb n="13311"/><span>cuireag chúghtha a réitíodar í, oir a líon Dia iad le spirid na eagna agus</span>
<lb n="13312"/><span>na tuigseana insa chás go bhfuair an rí go rabhadar deich n-uaire ní</span>
<lb n="13313"/><span>budh thuigseanaí ná na draoithe agus an locht léann a budh fhearr a</span>
<lb n="13314"/><span>bhí 'na ríocht.  Agus gan stad a rin sé prionsaí agus ard-chomhairlig</span>
<lb n="13315"/><span>díobh.</span></p>
<lb n="13316"/>
<lb n="13317"/><p><span>Dhá bhlia<i>n ina dhiagh sion a chonairc an rí aisling nó taidhreamh</span>
<lb n="13318"/><span>iontach a chur ard-scanradh air.  Le neart buaireamh a phreab sé as a</span>
<lb n="13319"/><span>chodladh agus a dhearmad sé an taidhreamh.  A chur sé cnósach ar</span>
<lb n="13320"/><span>dhraoithe, fáige, néalladóirí agus locht feasa a bhí ina ríocht go léir,</span>
<lb n="13321"/><span>agus adúirt leo,  "A bhí taidhreamh iontach agam, agus le near<t></span>
<lb n="13322"/><span>buartha do imig sé as mo chuimhneamh ar fad.  Déanaig amach é</span></p>
</div>
<pb n="293"/>
<div><lb n="13323"/><p><span>agus 'nisig a bhrí dhom."  Adúradar sion, "Go mairir go brách, a Rí.</span>
<lb n="13324"/><span>'Nis dhúinn do thaidhreamh agus déanfam amach a bhrí go cruinn</span>
<lb n="13325"/><span>dhoit."  "Féach," ar se sion, "adúirt mé libh gur imig ar fad as mo</span>
<lb n="13326"/><span>cheann.  Déanaig amach dhom é, agus muna ndéanfaig sibh cuirfear</span>
<lb n="13327"/><span>chun báis go aoinne agaibh agus déanfar carn aoilig do bhúr dtithe.</span>
<lb n="13328"/><span>Áfaig, má dhéanann sibh amach é agus <a> bhrí, a gheobhaig sibh</span>
<lb n="13329"/><span>bronnt<an>as mór agus ard-onóir uaimse."  Adúradar sion, "'Niseach</span>
<lb n="13330"/><span>an rí an aisling dhúinn agus déanfam amach a chiall."  Adúirt an rí,</span>
<lb n="13331"/><span>"A chím gurb amhla atánn sibh ag breith na aimsire libh adonn go</span>
<lb n="13332"/><span>gceapfach sibh ciall bhréagach agus constráil fhalsa ar an dtaidhreamh.</span>
<lb n="13333"/><span>'Nisig dhom é agus ansion beigh fhios agam go mín<e>oigh sibh i gceart</span>
<lb n="13334"/><span>é."  "Níl," ar siad, "duine ar bith a fhiadfach an gnóth sion a dhéanamh</span>
<lb n="13335"/><span>amach, agus níor loirg riamh rí, prionsa ná taoiseach a leithéid ar aon</span>
<lb n="13336"/><span>draoi, néalladóir ná fear feasa, agus a loirgeann tusa orainne."  Ar</span>
<lb n="13337"/><span>chlos na bhfocal sion don rí a ghlac sé buile agus fearg mhór chúghtha</span>
<lb n="13338"/><span>agus do ordaig sé iad a chur chun báis, agus ní amháin iad sion ach go</span>
<lb n="13339"/><span>aon fhear eagnach a bhí insa ríocht.</span></p>
<lb n="13340"/>
<lb n="13341"/><p><span>Dan.2:13-28.  3.  A 'niseag an gnóth sin do Dhónall agus dá cham-</span>
<lb n="13342"/><span>rádaithe, agus do iarr sé sion do Arioch, generáil na</span>
<lb n="13343"/><span>saighdiúirí a cuireag chun an locht léinn do mharú, cad budh bhun leis</span>
<lb n="13344"/><span>an ordú 373 míthrócaireach sin a chur amach.  A 'nis Arioch sion dho.</span>
<lb n="13345"/><span>A chuaig Dónall gan mhoill isteach chun an rí, a loirg air agus a fuair</span>
<lb n="13346"/><span>spás go maidean chun an taidhreamh a dhéanamh amach agus ná</span>
<lb n="13347"/><span>marófaí na draoithe.  A thriall sé ansion ar a thriúr camrádaithe</span>
<lb n="13348"/><span>agus a chuireadar a n-impí chun Dé an taidhreamh agus a chiall a</span>
<lb n="13349"/><span>thiospánadh dhóibh.  An oíche chéanna sion a tiospána<g> an gnóth do</span>
<lb n="13350"/><span>Dhónall, agus adúirt sé, "Go mbudh beannaithe ainm Dé tré shaol na</span>
<lb n="13351"/><span>saol.  Oir as leis fhéin amháin eagna agus comhachta.  As é a leagas</span>
<lb n="13352"/><span>anuas rithe agus do ardaíos iad.  Molaim agus beannaím tu, a Thiarna,</span>
<lb n="13353"/><span>Dia mo shinsear, do bhrí gur thugais eagna agus neart dhom agus gur</span>
<lb n="13354"/><span>éistís liom' achainí agus gur thugais dhom an gnóth ró-dheacair seo a</span>
<lb n="13355"/><span>dhéanamh amach."  A imig sé isteach go Arioch agus adúirt leis gan na</span>
<lb n="13356"/><span>draoithe a mharú, gur rin sé féin an aisling amach.  A chuaig Arioch gan</span>
<lb n="13357"/><span>mhoill agus a 'nis don rí go bhfuair sé óigfhear don chine Abhra a</span>
<lb n="13358"/><span>fhiadfach an gnóth a réiteach.  A tugag Dónall isteach i bhfianais'</span>
<lb n="13359"/><span>an rí, adúirt leis, "A Dhónaill, an dóigh lead go bhfiadfair mo aisling</span>
<lb n="13360"/><span>agus a brí a dhéanamh amach dhom?"  "Níl," arsa Dónall, "draoi, fear</span>
<lb n="13361"/><span>feasa ná aon duine eagnach ar bith <a fhiadfach ?> an cheist atá ort a</span>
<lb n="13362"/><span>dhéanamh amach.  Áfaig, atá Dia ar neamh a fhoillsíos nithe diamhar,</span>
<lb n="13363"/><span>dorcha, agus as é a thiospáin dhoitse na nithe atá le titim amach insan</span>
<lb n="13364"/><span>aimsir déanach.</span></p>
<lb n="13365"/>
<lb n="13366"/><p><span>Dan.2:28-36.  4.  "Hid é an taidhreamh a bhí agad, agus an aisling</span>
<lb n="13367"/><span>a chonarcais: Sínte ar do leabaig a chromais ar</span>
<lb n="13368"/><span>mhachtnamh agus ar iompó id' aigne na nithe a thit<f>each amach ina</span>
<lb n="13369"/><span>dhiagh so.  Agus go obann a chonarc<a>is ag seasamh as do chuinne</span>
<lb n="13370"/><span>íomhá ana-mhór agus <budh ?> eaglach le faicsin í.  A bhí a ceann</span>
<lb n="13371"/><span>déanta do dhearg-ór; a ucht, a guala agus a lámha do airgead; a bolg</span></p>
</div>
<pb n="294"/>
<div><lb n="13372"/><p><span>agus a ceathrúna do phrás; a cosa do iarann; a troitheach<a>, cuid</span>
<lb n="13373"/><span>díobh do iarann agus a' chuid eile do chré.  A fhéachais ansion go géar</span>
<lb n="13374"/><span>agus a chonarc<a>ís cloch a gearrag amach gan lámha as sliabh agus</span>
<lb n="13375"/><span>a thit sí ar throitheacha an íomhá agus a rin smúite de, idir ór airgead</span>
<lb n="13376"/><span>prás iarann agus cré: níor 374 fhan rian díobh; a fuadaíog iad go léir</span>
<lb n="13377"/><span>as do láthair mar a fhuadaíonn gaoth an cáth do urlár buailte insa</span>
<lb n="13378"/><span>bhfómhar.  Ansion a dearnag cnoc mór do<n> chloich úd agus a líon</span>
<lb n="13379"/><span>sí an domhan go léir.  A budh í sin do aisling, a Rí, agus ag seo dhoit</span>
<lb n="13380"/><span>an chiall atá inte.</span></p>
<lb n="13381"/>
<lb n="13382"/><p><span>Dan 2:37-49.  5.  "As thusa fhéin rí na rithe.  A thug Dia dhoitse</span>
<lb n="13383"/><span>ríocht, neart, comhachta, glóire agus ceannas as</span>
<lb n="13384"/><span>cionn an domhain go léir.  As tusa an ceann óir.  Id' dhiagh-se tiucfaig</span>
<lb n="13385"/><span>ríocht eile as lú ná do cheann-sa.  Ansion, a' tríú ríocht do phrás, a</span>
<lb n="13386"/><span>bhéarfas uachtaránacht as cionn an talún uile; agus beig an cheathrú</span>
<lb n="13387"/><span>ríocht láidir mar iarann, oir fé mar a bhriseann iarann na uile nithe eile,</span>
<lb n="13388"/><span>bris<f>ig an ríocht sion an uile chomhachta daonna agus buafaig ortha.</span>
<lb n="13389"/><span>Agus amhla a chonarc<a>ís troitheacha an íomhá déanta do i<a>rann</span>
<lb n="13390"/><span>agus do chré, ciallaíonn sion go mbeig an ríocht úd cuid dé láidir agus</span>
<lb n="13391"/><span>cuid de lag.  Agus an chloch úd a thit ar throitheach<a> an íomhá agus</span>
<lb n="13392"/><span>a rin smúite de go léir, ciallaíonn sion go n-ardóig Dia, in aimsir an</span>
<lb n="13393"/><span>cheathrú ríocht, ríocht spirideáltha a líonfaig an domhan go léir agus a</span>
<lb n="13394"/><span>sheasóig gan traochadh go brách.  Hen dhoit, a Rí, do aisling agus</span>
<lb n="13395"/><span>an bhrí atá inte."</span></p>
<lb n="13396"/>
<lb n="13397"/><p><span>Ar chlos sion don rí, a chaith é fhéin ag cosa Dhónaill agus adúirt,</span>
<lb n="13398"/><span>"Go dearfa as é bhúr nDia-na Dia na ndéithe agus ard-tiarna <na> n-uile</span>
<lb n="13399"/><span>rithe, do fhoillsig dhoitse na nithe dorcha agus a thug tuigsean dhoit</span>
<lb n="13400"/><span>na nithe doimhin dothuigseana so a dhéanamh amach."  Ansion bhronn</span>
<lb n="13401"/><span>an rí tabharaistí an-mhór ar Dhónall agus a rin ceann agus máistir</span>
<lb n="13402"/><span>dé as cionn prionsaí a ríocht go léir.  Agus a fuair uadh <an> rí a</span>
<lb n="13403"/><span>thriúr camrádaithe, Ananias, Azarias agus Misael, a bheith ina</span>
<lb n="13404"/><span>n-uacht<a>ráin ar chríoch na Babylonia.  Áfaig a chiomád sé Dónall ina</span>
<lb n="13405"/><span>fhochair fhéin insa phálás.</span></p>
<lb n="13406"/>
<lb n="13407"/><p><span>Dan.3:1-90.  6.  Tamall ina dhia<i>gh sion a rin Rí Nebuchodonosor</span>
<lb n="13408"/><span>íomhá óir a bhí trí fichid banlámh in aoirde, agus sé</span>
<lb n="13409"/><span>banlámh i leithead, agus a chur suas í ar mhachaire Dura i gcríoch</span>
<lb n="13410"/><span>na Babylonia.  Agus a chuirnig sé prionsaí, mór-uaislí, siriaim,</span>
<lb n="13411"/><span>breitheamh agus uachtaráin an ríochta go léir chun an íomhá sion do</span>
<lb n="13412"/><span>adhradh.  Agus a thugag an fhógairt seo amach: bíoch fhi<o>s agaibh</span>
<lb n="13413"/><span>go léir agus t<u>igig, chón luath agus a air<e>oig sibh na drumaí dá</span>
<lb n="13414"/><span>bpléascadh, na trúmpaí 375 ag séideamh agus na ceoltha eile ag</span>
<lb n="13415"/><span>seinm, go gcromfaig go aoinne agaibh síos agus go n-adharfaig sibh an</span>
<lb n="13416"/><span>íomhá óir a chur an rí suas.  Agus aoinne agaibh a dhiúlthóig sion a</span>
<lb n="13417"/><span>dhéanamh, go gcaithfear isteach é insa fúirnéis tintí atá ar dearg-</span>
<lb n="13418"/><span>lasadh."</span></p>
<lb n="13419"/>
<lb n="13420"/><p><span>Do dearnag an gnóth sion.  A adhradar go léir an íomhá ach triúr</span>
<lb n="13421"/><span>camrádaithe Dhónaill.  A thánaig cuid dhos na prionsaí agus a 'nis-</span>
<lb n="13422"/><span>eadar sion don rí.  A órdaig an triúr sion a thabhairt chuige agus adúirt</span></p>
</div>
<pb n="295"/>
<div><lb n="13423"/><p><span>go feargach leo, "A Ananias, a Azarias agus a Misael, a rinneas</span>
<lb n="13424"/><span>uacht<a>ráin dhíbh as cionn na dútha so, agus a 'niseag dom ná crom-</span>
<lb n="13425"/><span><f>ach sibh síos agus mo íomhá-sa ná na déithe eile atá agam do adhradh."</span>
<lb n="13426"/><span>"As fíor sion, a Rí," ar siad: "ní fhiadfaimís do íomhá-sa ná aon dia eile</span>
<lb n="13427"/><span>a adhradh ach an t-aon Dia amháin  a chruithnig neamh agus talamh</span>
<lb n="13428"/><span>agus na uile nithe atá ionta."  "Más ea," arsa <an> rí, "'nisim-se dhíbh go</span>
<lb n="13429"/><span>pointeáltha, ar seinm na ceoltha, muna ndéanfaig sibh mo íomhá-sa</span>
<lb n="13430"/><span>do adhradh go gcaithfear isteach sibh insa bhfúirnéis tintí atá ar dearg-</span>
<lb n="13431"/><span>lasadh.  Agus cá bhfuil an dia, ar neamh nó ar talamh, a fhiadfaig sibh</span>
<lb n="13432"/><span>a shaoradh?"  "Níl againn le rá lead, a Rí, ach an méid seo, go bhfuil</span>
<lb n="13433"/><span>ár nDia-na ábaltha ar sinn do shaor<adh> más maith leis.  Ach, saorach</span>
<lb n="13434"/><span>sé nó ná saorach, bíoch fhios agad ná adharfam go brách do íomhá-sa</span>
<lb n="13435"/><span>ná aon dia bréagach eile, ach ár nDia uilechomhachtach fhéin."  Ansion</span>
<lb n="13436"/><span>do ordaig an rí an fhúirnéis a lasadh seacht n-uaire níos mó ná a lasag</span>
<lb n="13437"/><span>riamh roimhe sin í, agus an triúr úd a cheangal agus a chaitheamh</span>
<lb n="13438"/><span>isteach i lár na fúirnéise.  Agus do éirig an lasair naoi mbanlámha</span>
<lb n="13439"/><span>agus dá fhichid as cionn na fúirnéise, agus a rin sí luaithreán dos na</span>
<lb n="13440"/><span>fir a chaith an triúr sion inte.  Áfaig, ina dtaobh sion, a thiteadar</span>
<lb n="13441"/><span>ceangailthe, féna gcuid éadaig, i lár an lasair.  Ach a chuir Dia a aingeal</span>
<lb n="13442"/><span>beannaithe uadh neamh a bhain an teas agus an fórsa as an lasair</span>
<lb n="13443"/><span>insa chás nár bhain a' tine ar aon chor leo, ach a bhíodar chón compord-</span>
<lb n="13444"/><span>úil agus dá mbeidís maidean shamhraig ag siúl ar mhachaire drúchta,</span>
<lb n="13445"/><span>agus a chromadar i lár na fúirnéise ar amhrán agus ar Dia a mholadh</span>
<lb n="13446"/><span>go ard, ag rá, "As 376 beannaithe thusa, a Thiarna Dhia ár sinsear.</span>
<lb n="13447"/><span>As ceart glóire moladh agus buíochas a thabhairt dhoit tré shaol na saol.</span>
<lb n="13448"/><span>Do shaorais sinn uadh láimh an bháis agus níor ligis don tine sinn a</span>
<lb n="13449"/><span>loscadh."  Ansin a ghlaodar ar na uile chréatúirí atá ar neamh agus insa</span>
<lb n="13450"/><span>chruithneacht go léir, ar aingil na bhFlaitheas, ar an ghrian, ar an ré,</span>
<lb n="13451"/><span>na réalthanna, na plánadaí, na spéartha, an tóirneach, na scamaill,</span>
<lb n="13452"/><span>ar éanlaithe an aeir, ar éisc na mara, ar na cnuic, na sléite, ar bheithíg</span>
<lb n="13453"/><span>na talún, ar na uile dhaoine, cuir leo ag breith buíochas le Dia i dtaobh</span>
<lb n="13454"/><span>fóirthean ortha agus i dtaobh an mhór-thrócaire a thiospáin sé dhóibh.</span></p>
<lb n="13455"/>
<lb n="13456"/><p><span>Dan.3:91-100.  7.  A bhí Nebuchodonosor ina shuí ar a ard-chathaoir</span>
<lb n="13457"/><span>lán do iontas.  Adúirt sé lena phrionsaí, "Nach triúr</span>
<lb n="13458"/><span>fear a chaitheamar isteach, ceangailthe insa fúirnéis?"  "As ea go</span>
<lb n="13459"/><span>deimhin," ar siad.  "Más ea," ar sé, a chím-se ceath<r>ar fear scaoilthe</span>
<lb n="13460"/><span>ag siúl insa fúirneís i lár an lasair, agus níl dochar ar bith ortha, agus as</span>
<lb n="13461"/><span>cosúil le mac dé gnúis an cheathrú dhuine."  Ansion a dhruid an rí le</span>
<lb n="13462"/><span>béal an fhúirnéis agus adúirt, "A Ananias, a Azarias agus a Misael,</span>
<lb n="13463"/><span>a sheirbhísig an Dé as aoirde, tigig amach as an bhfúirnéis agus tigig</span>
<lb n="13464"/><span>anso chúghamsa."  A thánadar amach as lár na tine agus a chnósaig</span>
<lb n="13465"/><span>na uaisle go léir tíompall ortha, agus ní bhfuaradar go fiú ribe dá</span>
<lb n="13466"/><span>ngruaig loiscthe ná rian ná balaithe tine ar a gcuid éadaig.  Ansion</span>
<lb n="13467"/><span>adúirt Nebuchodonosor, "Go mbudh beannaithe go brách Dia na</span>
<lb n="13468"/><span><bh>fearaibh seo, Ananias, Azarias agus Misael, a chuir a aingea<l></span>
<lb n="13469"/><span><bea>nnaithe do shaoradh a sheirbhísig a chreid ann agus a chur a</span>
<lb n="13470"/><span>muinín ann.  Níor ghéilleadar do ordaithe an rí agus a thugadar iad</span>
<lb n="13471"/><span>féin suas go toiltheanach chun báis níos túisce ná a adhar<f>aidís</span></p>
</div>
<pb n="296"/>
<div><lb n="13472"/><p><span>aon dia eile ach a nDia ceart fhéin.  Ar an abhar sion achtaím-se uadh</span>
<lb n="13473"/><span>an lá so suas dhos na uile dhaoine atá iom' ríocht, gan aoinne a <la>bhairt</span>
<lb n="13474"/><span>focal as an tslí i gcuinnibh Dé na bhfeara so.  Agus pé duine a labhrann,</span>
<lb n="13475"/><span>é a chur chun báis agus carn aoilig a dhéanamh dá thig.  Oir níl aon</span>
<lb n="13476"/><span>dia eile ar bith a fhiadfas daoine a shábháil ach a<n> Dia sin amháin."</span></p>
<lb n="13477"/>
<lb n="13478"/><p><span>377  8.  Tugaimís fá ndeara ar dtúis gur ró-fhíor na focail seo adúirt</span>
<lb n="13479"/><span>ár Slánathóir an tráth a loirg an deamhan air na clocha a iompó in arán:</span>
<lb n="13480"/><span>"Ní do dhruim aráin amháin," ar sé, "a mhairfeas an duine, ach do</span>
<lb n="13481"/><span>dhruim gach focal a thagas amach as béal Dé."  Troscadh agus tréanas</span>
<lb n="13482"/><span>a shláthar dhos na ógánaig beannaithe seo spirid na eagna trénar</span>
<lb n="13483"/><span>rugadar bua ar locht a gcó-aois.  A b'é a thug neart, sláinte agus</span>
<lb n="13484"/><span>dathúlacht dhóibh do bhreis ar na aos óig eile a bheathaíog le bia an rí</span>
<lb n="13485"/><span>fhéin, agus as é <a> dhíon agus a chosain agus a shaor iad uadh lasair na</span>
<lb n="13486"/><span>fúirnéise dirige.  As figiúir an triúr úd i lár na fúirnéise ar na fíoréin</span>
<lb n="13487"/><span>a bhíonn dá ngreadadh, dá gcéasadh agus dá gcrá ag ainnisí saoltha,</span>
<lb n="13488"/><span>arsa na Aithreacha Naofa.  Oir fé mar nár rin a' lasair díth ná díobháil</span>
<lb n="13489"/><span>dhóibh súd, ach na téada a cheangail iad a loscadh, oir a chur Dia</span>
<lb n="13490"/><span>chúghtha aingeal a bhain an fórsa as an dtine, amhla sion do anacraí</span>
<lb n="13491"/><span>saoltha: ní dhéanaid díobháil ar bith do sheirbhísig Dé, ach loiscid agus</span>
<lb n="13492"/><span>glanaid amach as a n-anamn<a>cha na ainmhiana peacúil.  Díonann agus</span>
<lb n="13493"/><span>cosnaíonn grása Dé iad uadh thine na bpeacaí: sileann sí anuas mar</span>
<lb n="13494"/><span>dhrúcht ortha: tugann sí neart, compord agus faoseamh dhóibh.</span></p>
<lb n="13495"/>
<lb n="13496"/><p><span>9.  An íomhá iontach úd a chonair<c> Nebuchodonosor agus a bhí</span>
<lb n="13497"/><span>déanta do ór, do airgead, do phrás, do iarann agus do chré, a chiallaigh</span>
<lb n="13498"/><span>sí na ceithre impireachta budh threise a bhí riamh insa domhan:</span>
<lb n="13499"/><span>Impireacht na Assyria, na Persia, na Gréige agus na Rómha.  Agus</span>
<lb n="13500"/><span>an chloch úd a gearrag gan láimh as an sliabh agus a rin ceo don íomhá</span>
<lb n="13501"/><span>úd agus a líon an talamh go léir, ciallaíonn sí Eaglais Chríoist a leath-</span>
<lb n="13502"/><span>far ar fuaid an domhain agus a sheasóig go brách.  Oir an uair, adéis an</span>
<lb n="13503"/><span>bhreithiúnais, a bheig an saol so agus a bhfuil ann imithe i</span>
<lb n="13504"/><span>neamhní, beig domhan nua agus spéartha nua ann, lá gach oíche go</span>
<lb n="13505"/><span>brách.  Agus insa domhan álainn sin cónóig Críost agus an dram a</span>
<lb n="13506"/><span>chreid go fírinneach ann agus a ghéill uadh chroí dho.  Agus ní bheig</span>
<lb n="13507"/><span>peaca ná brón ná ciach ná bás go deo insa ríocht san, ach sólás, com-</span>
<lb n="13508"/><span>pord, beatha, sláinte agus aoibhneas gan deire gan tómhas gan teora.</span>
<lb n="13509"/><span>Agus hen í a' ríocht atá le fáil ages go aoinne 378 againne a chó-</span>
<lb n="13510"/><span>líonann atha<nta> Dé agus na Eaglaise.  Agus go dtugaig Dia dhúinn</span>
<lb n="13511"/><span>sion a dhéanamh.  Amen.</span>
<lb n="13512"/>
<pb n="297"/></p>
<lb n="13513"/>
<lb n="13514"/><p><span>LIV.  NEBUCHODONOSOR CHANGED INTO AN OX</span></p>
<lb n="13515"/>
<lb n="13516"/><p><span>1.  Seacht mbliana déag adéis na thit amach do Nebuchodonosor</span>
<lb n="13517"/><span>na nithe iontach úd arnar thrácht mé iom' chomhrá déanach, a rin sé</span>
<lb n="13518"/><span>cúncas ar an Égypt agus ar go aon ríocht eile a chur ina chuinnibh,</span>
<lb n="13519"/><span>agus do atag a chroí suas ar fad le spirid an uabhair.  Ar an abhar sion</span>
<lb n="13520"/><span>a cheap Dia é a umhladh, chun a thiospánadh do sion agus dhos na</span>
<lb n="13521"/><span>uile ndaoine nách ceart dho aoinne a bheith mustarach, uailleach,</span>
<lb n="13522"/><span>mórchúiseach ná poimpiúil i dtaobh aon onóir, rath, séan ná comhachta</span>
<lb n="13523"/><span>saoltha a bhíonn aca, ach cuimhneamh i gcónaí gurb é Dia a thug dhóibh</span>
<lb n="13524"/><span>a bhfuil aca, agus buíochas a ghabháil leis i dtaobh é a bhronnadh ortha.</span>
<lb n="13525"/><span>A chuir Dia i gcéill don rí seo, tré thaidhreamh, an smacht a bhí le imirt</span>
<lb n="13526"/><span>air.  A chonairc sé crann ag fás i lár na talún: crann mór láidir na</span>
<lb n="13527"/><span>shrois a bharra na spéartha, agus do leathadar a ghéaga amach as cionn</span>
<lb n="13528"/><span>na talún go léir.  A bhí sé clúdaithe le bláthanna, le duilliúr agus le</span>
<lb n="13529"/><span>tortha gan teora.  A luíodar na beithíg féna scáil agus éanlaithe an</span>
<lb n="13530"/><span>aeir ar a ghéaga, agus a fuaradar go léir a mbeatha uadh thortha an</span>
<lb n="13531"/><span>chrainn.  Ansion a thánaig fear faire agus neach naofa anuas uadh</span>
<lb n="13532"/><span>neamh agus do fhógair go ard an crann a ghearradh anuas, na géaga a</span>
<lb n="13533"/><span>scothadh dé agus a thortha a scaipeadh.  "Teithidís," ar sé, "na</span>
<lb n="13534"/><span>beithíg uadh a bheith féna scáth agus na éanlaithe uadh 'ghéaga.</span>
<lb n="13535"/><span>Ach fágaig bun a phréimh insa talamh.  Cea<n>galthar é le fonnsa</span>
<lb n="13536"/><span>iarainn agus práis, clúdaítear é le féar mín na má, fliuchtar é le</span>
<lb n="13537"/><span>drúcht uadh an spéir agus fágtar é i gcuibhreann na mbeithíoch.</span>
<lb n="13538"/><span>Aistríthear a chroí uadh a bheith ina chroí daonna: tugtar croí bheithíg</span>
<lb n="13539"/><span>dho agus bíoch sé amhla sion nó go n-im<e>oig seacht saosúir tha<i>ris."</span></p>
<lb n="13540"/>
<lb n="13541"/><p><span>Dan.4.  2.  A bhí an rí ana-bhuartha do dhruim a' taidhreamh sion,</span>
<lb n="13542"/><span>agus a chuir sé tionól ar na draoithe go léir agus ar locht</span>
<lb n="13543"/><span>feasa na ríocht agus níor <fh>iad aon cheann aca brí an taidhreamh</span>
<lb n="13544"/><span>a dhéanamh amach.  A chur sé ansion fios ar an <bh>fáig Dónall, agus a</span>
<lb n="13545"/><span>'nis a thaidhreamh dho.  Do stad an fáig ar feag 379 uaire a' chluig</span>
<lb n="13546"/><span>gan focal a rá.  A shóinseáil a aghaidh go iontach agus a bua<i>reag</span>
<lb n="13547"/><span>go mór é.  "A Dhónaill," arsa an Rí, "ná glac buaireamh do dhruim</span>
<lb n="13548"/><span>an taidhreamh, ach inis dhom a bhrí."  "A Rí," ar sé, "bíoch an taidh-</span>
<lb n="13549"/><span>reamh chun an dram do fhuathann thu agus a bhrí doit' namhaid.</span>
<lb n="13550"/><span>A' crann mór leathan ard álainn úd a chonaircis, a rin futhain do</span>
<lb n="13551"/><span>bheithíg agus do éanlaithe agus a thug bia dhóibh, as tusa féin <é ?>, a</span>
<lb n="13552"/><span>Rí: do fhásais suas agus do bhorrais agus do leathnaig ar fu<a>id an</span>
<lb n="13553"/><span>domhain go léir.  Agus an fear faire agus an neach naofa úd a chonaircís</span>
<lb n="13554"/><span>ag teacht anuas uadh neamh agus do ordaig an crann a ghearradh agus</span>
<lb n="13555"/><span>na géaga a scothadh de, bun a phréimh do fhágan insa talamh, é a</span>
<lb n="13556"/><span>cheangal le fonnsa iarainn agus práis, é a chlúdach le féar mín na má,</span></p>
</div>
<pb n="298"/>
<div><lb n="13557"/><p><span>é a fhliuchadh le drúcht agus é a fhágain ar feag seacht saesúir i gcuibh-</span>
<lb n="13558"/><span>reann na mbeithíoch - ciallaíonn sion gur ordaig Dia na bhFlaitheas</span>
<lb n="13559"/><span>thusa a dhíobairt uadh chóluadar na ndaoine agus a bheith seacht</span>
<lb n="13560"/><span>mbliana id' chónaí i bhfochair na mbeithíoch agus ag iníor ar nós bó.</span>
<lb n="13561"/><span>Fliuchfar thu le drúcht uadh 'spéir, fás<f>aig do ghruaig amhail cleití</span>
<lb n="13562"/><span>fiolair agus do ingní amhail crobh éin, go n-aithn<e>oir agus go n-ad-</span>
<lb n="13563"/><span>mhóir go bhfuil Dia ar neamh do riaras na uile nithe ar talamh agus</span>
<lb n="13564"/><span>atá ina ard-mháistir ar an domhan go léir.  Agus anis, a Rí, glac mo</span>
<lb n="13565"/><span>chomhairle: déin cúiteamh id' pheacaí le déirc a bhronnadh ar na</span>
<lb n="13566"/><span>boicht, agus déin leorghníomh id' dhroch-bhearta le trócaire a thiospáint</span>
<lb n="13567"/><span>don dram uireaspach.  Oir b'fhéidir go dtiucfadh lead, trí na nithe</span>
<lb n="13568"/><span>sin, maithiúnas a fháil uadh Dhia."</span></p>
<lb n="13569"/>
<lb n="13570"/><p><span>I gcionn bliana ina dhiaigh sin a thit na nithe sin go léir amach do</span>
<lb n="13571"/><span>Nebuchodonosor.</span></p>
<lb n="13572"/>
<lb n="13573"/><p><span>Dan.4:26 et seq.  3.  Lá ina raibh sé ag siúl ina phálás adúirt sé,</span>
<lb n="13574"/><span>"Nách í seo an chathair mhór álainn Babylon a</span>
<lb n="13575"/><span>rinneas-sa mar thig mo ríocht le neart mo mhór-chomhachta agus chun</span>
<lb n="13576"/><span>mo ghlóire a thiospáint go brách."  As ar éigean a bhí na focail as a</span>
<lb n="13577"/><span>bhéal an uair a airig sé guth ag rá leis, "A Rí Nebuchodonosor,</span>
<lb n="13578"/><span>adeirtar lead go n-im<e>oig do ríocht uait agus go ndíobaireofar thu</span>
<lb n="13579"/><span>as measc chólu<a>dar 380 ndaoine, agus beir feasta i bhfochair na</span>
<lb n="13580"/><span>mbeithíoch alltha, ag iníor ar fhéar mar aon bheithíoch eile, agus sion</span>
<lb n="13581"/><span>ar feag seacht mblian nó go mbeigh fhios agad go bhfuil Dia ar neamh a</span>
<lb n="13582"/><span>riarann go aon ríocht insa tsaol so, agus a thugann iad dho pé duine as</span>
<lb n="13583"/><span>maith leis."  Ar an nómant céanna a cuireag na focail sin i bhfórsa.  A</span>
<lb n="13584"/><span>bhí sé ar feag seacht mblian sóinseáltha ina bheithíoch ar shléibhtibh,</span>
<lb n="13585"/><span>ar chnuic agus i gcoillthibh, gan chiall gan chaint gan tuigsin daonna,</span>
<lb n="13586"/><span>ag maireachtain ar nós na mbeithíoch eile.  Agus hid é an cúntas a</span>
<lb n="13587"/><span>thugann sé féin dhúinn insa phroclamation a chur sé amach ar fu<a>id</span>
<lb n="13588"/><span>an domhain.  Tosnaíonn sí leis na focail seo: "Nebuchodonosor, an rí,</span>
<lb n="13589"/><span>chun go aon náisiún, pobal agus cine dá bhfuil ar dhruim na talún go</span>
<lb n="13590"/><span>léir: go méadathar sí<o>cháin agus sláinte chúghaibh.  Measaim gur</span>
<lb n="13591"/><span>ceart dhom na míorúilí agus na gníomhartha iontach a imir Dia oram,</span>
<lb n="13592"/><span>a 'nisint agus a chur i gcéill dhíbh."  Leanann sé ansion <do ?> cúntas a</span>
<lb n="13593"/><span>thabhairt dhóibh ar an dtaidhreamh úd, agus fé mar a cuireag i</span>
<lb n="13594"/><span>bhfórsa air í, agus "i ndeire na seacht mblian úd do ardaíos," ar sé, "mo</span>
<lb n="13595"/><span>shúile chun neamh agus a chas mo chiall chúgham agus do bheannaíos</span>
<lb n="13596"/><span>an té as aoirde agus a mholas an Tiarna uile-chomhachtach agus a</span>
<lb n="13597"/><span>thugas glóire don té a mhaireas le saol na saol.  Oir as comhachta</span>
<lb n="13598"/><span>síoraí a chomhachta, agus seasaíonn a ríocht go brách.  Déanann sé mar</span>
<lb n="13599"/><span>as toil leis i gcomhachtaibh na bhFlaitheas agus ar measc náisiúin an</span>
<lb n="13600"/><span>domhain agus níl aoinne ar bith a fhiadfas a láimh a chosc ná a rá leis,</span>
<lb n="13601"/><span>"Cad é seo a rinnis?"   A chas mo chiall chúgham agus a thánaig mo</span>
<lb n="13602"/><span>chrot fhéin oram agus a loirgeadar mo phrionsaí agus mo uaisle me,</span>
<lb n="13603"/><span>agus a casag arís iom' ríocht me agus a fuair mé comhachta, onóir agus</span>
<lb n="13604"/><span>gradam níos mó ná a bhí riamh roimhe sion agam.  Ar an abhar sion</span>
<lb n="13605"/><span>tugaim moladh, glóire agus buíochas do Dhia na bhFlaitheas, oir as</span></p>
</div>
<pb n="299"/>
<div><lb n="13606"/><p><span>trócaire a oibreacha go léir.  As ceart a bhreithiúnas agus as é a íslíonn</span>
<lb n="13607"/><span>agus a chaitheann anuas dram an uabh<a>ir."</span></p>
<lb n="13608"/>
<lb n="13609"/><p><span>4.  Tiospánann Dia leis an sampla iontach úd cad é an díolthas a</span>
<lb n="13610"/><span>bhainfig sé do locht an uabhair, agus go n-ísleoigh sé chun ranc na</span>
<lb n="13611"/><span>mbeithíoch na daoine do atann iad fhéin 381 suas agus a mheasann</span>
<lb n="13612"/><span>gur fearr iad ná cách eile.  "Figiúir," arsa Naomh Barnán, "an rí seo ar</span>
<lb n="13613"/><span>an bpeacach.  Oir fé mar a chaill a' fear úd a chiall, a ríocht agus a</span>
<lb n="13614"/><span>chrot daonna tréna mhustar, agus a sóinseálag é ina bheithíoch, cailleann</span>
<lb n="13615"/><span><an> peacach grása Dé agus déantar é ní amháin cosúil le beithíoch ach,</span>
<lb n="13616"/><span>fós leis an deamhan féin.  Agus do réir mar a fuair an rí úd, lena shúile</span>
<lb n="13617"/><span>a thógan suas chun neamh, a chiall, a chrot agus a ríocht thar n-ais,</span>
<lb n="13618"/><span>amhla sion, an uair a thógann an peacach súile a chroí, le spirid na aithrí,</span>
<lb n="13619"/><span>suas chun Dé, sóinseálthar é uadh staid bhrúidiúil a pheaca, faigheann</span>
<lb n="13620"/><span>sé thar n-ais saibhreas na ngrás, agus má leanann sé beatha rialtha ar</span>
<lb n="13621"/><span>feag an chuid eile dhá shaol buanófar go brách é i ríocht na bhFlaitheas.</span>
<lb n="13622"/><span>Oir fé mar adúirt ceann eile dos na Aithreacha Naofa, "Má bhí sé do</span>
<lb n="13623"/><span>uirchóid insa pheaca gur shóinseáil se aingil na bhFlaitheas ina</span>
<lb n="13624"/><span>ndeamhain ngránna, atá sé do bhrí i súáilce na umhlaíochta daoine a</span>
<lb n="13625"/><span>bhí béist<i>úil <a shóinseáil ?> chun a bheith ina n-aingil solasmhara."</span>
<lb n="13626"/><span>Dá réir sin, bíoch misneach againn agus fillimís in am agus i dtráth ar</span>
<lb n="13627"/><span>an dTiarna uile-thrócaireach.  Ní measa agus ní mallaithe sinn ná an</span>
<lb n="13628"/><span>rí págánach so a leag anuas agus a loisc an t-aon teampall amháin a bhí</span>
<lb n="13629"/><span>ag Dia an tráth úd ar dhruim na talún, a dhoirt fuil dhaonna ina</span>
<lb n="13630"/><span>srutháin, a rin luíthrom agus foirneart ar bhochtáin.  Ach tré aon</span>
<lb n="13631"/><span>tógain amháin a rin sé suas chun Dé ar a shúilibh uaibhreach, a fua<i>r</span>
<lb n="13632"/><span>sé, ní ea amháin maithiúnas uaig, ach fós, a bhronn Dia tabhar<th>as</span>
<lb n="13633"/><span>an chreidimh chóir air.</span></p>
<lb n="13634"/>
<lb n="13635"/><p><span>5.  Ní raibh riamh ar an dtalamh cathair budh mhó agus budh</span>
<lb n="13636"/><span>dhaingne ná cathair Babylon.  A b'í an chéad chathair a tógag adéis</span>
<lb n="13637"/><span><na> díleann.  As inte a bhí túr Babel a<g> clainn Noa á dhéanamh chón</span>
<lb n="13638"/><span>ard leis na spéartha.  Agus a thógadar í nó go raibh míle do aoirde inte.</span>
<lb n="13639"/><span>Áfaig a chaitheadar scuir do bheith á thógan a thuille, oir a chur Dia</span>
<lb n="13640"/><span>scaipeadh ortha tré shóinseáil a chur ar a gcaint.  As inte a shocraig</span>
<lb n="13641"/><span>Nimrod é fhéin agus a budh é an chéad rí a bhí riamh 382 ar an</span>
<lb n="13642"/><span><d>talamh é.  A mhéadaíodar na rithe a thánaig ina dhiaig an chathair</span>
<lb n="13643"/><span>seo.  Ar feag <na ?> ceithre chéad déag agus chúig bliana déag agus</span>
<lb n="13644"/><span>fiche a sheasa<i>mh Impireacht na Assyria, a bhí an chathair seo ina</span>
<lb n="13645"/><span>máistreás ar an ndomhan.  A mhéadaig Rí Nebuchodonosor go mór</span>
<lb n="13646"/><span>thar barr í.  A rin sé fallaí tíompall airthe a bhí céad truig ion aoirde</span>
<lb n="13647"/><span>agus chón leathan sion go bhfiadfach ceithre charráistí, agus ocht</span>
<lb n="13648"/><span>capaill fé go aon cheann díobh, tiomáint taobh le taobh ar bharra an</span>
<lb n="13649"/><span>fhalla.  Agus dé astig don bhfalla a bhí an oiread san talún agus a</span>
<lb n="13650"/><span>chothóch na daoine a bhí insa chathair súd agus ná faighidís blúire bíg</span>
<lb n="13651"/><span>uadh an dtuaith.</span>
<lb n="13652"/></p>
</div>
<pb n="300"/>
<div><lb n="13653"/><p><span>A bhí na deich mbliana agus trí fichid, a cheap Dia an pobal Abhra</span>
<lb n="13654"/><span><do fhágáil ?> i mbraighdeanas i gcríoch na Babylonia, nách mór caite,</span>
<lb n="13655"/><span>agus a cheap sé iad a shaoradh agus a chasadh ar a ndútha féin arís.</span>
<lb n="13656"/><span>Agus ag seo mar a thug sé an gnóth sion chun chinn.</span></p>
<lb n="13657"/>
<lb n="13658"/><p><span>Dan.5:1-12.  6.  A bhí dútha sléibhe sior uadh thuaig do impir-</span>
<lb n="13659"/><span>eacht na Babylonia agus a bhain lé.  Persia an ainm</span>
<lb n="13660"/><span>a bhí airthe.  A rin rí na dútha sion reb<e>lúntacht i gcuinnibh Baltasar,</span>
<lb n="13661"/><span>rí na Babylonia.  Mac mic Nebuchodonosor a budh ea é, agus Darius</span>
<lb n="13662"/><span>budh ainm do rí na Persia.  A thug sé sion, uadh a bhí sé críonna caite,</span>
<lb n="13663"/><span>riarú a shaighdiúirí do Chyrus, mac a iníne.  A rin an óigfhear sion</span>
<lb n="13664"/><span>tréanáil cheart ar <n>a buachaillí uadhs na sléibhte agus a rinneadar</span>
<lb n="13665"/><span>ceo, go mion minic, dhos go aon arm a chur rí na Babylonia ina gcuin-</span>
<lb n="13666"/><span>nibh, insa chás gur thánadar insa deire agus a chuireadar siege le</span>
<lb n="13667"/><span>cathair Babylon.  Ach as amhla a chrom locht na cathracha ar mhag-</span>
<lb n="13668"/><span>adh fútha.  A ghaibh Cyrus tíompall fallaí an chathair agus a chonairc</span>
<lb n="13669"/><span>nár bhudh fhéidir í a thógain go brách le neart airm.  A dhruid sé tamall</span>
<lb n="13670"/><span>maith amach uadh an gcathair agus a chrom sé - é féin agus a shaigh-</span>
<lb n="13671"/><span>diúirí - ar thrinse mhór doimhin leathan a ghearradh ar feag fiche lá.</span>
<lb n="13672"/><span>A mheas Rí Baltasar agus locht an chathair gur imig Cyrus agus a</span>
<lb n="13673"/><span>mhuintir uadh an dútha ar fad, agus ná fillfidís go brách.  A rin sé</span>
<lb n="13674"/><span>ansion suipéar mór do mhíle dá phrionsaí.  I lár a meidhir, agus a</span>
<lb n="13675"/><span>mbuilg líonta do fhíon, do ordaig an rí na cailísí agus na suithí eile</span>
<lb n="13676"/><span>beannaithe a bhain le 383 teampall Dé a bhí i gcathair Jerusalem agus</span>
<lb n="13677"/><span>a thug Nebuchodonosor leis go Babylon an tráth a dhóig sé an team-</span>
<lb n="13678"/><span>pall úd - do ordaig an rí iad so a thabhairt isteach chuige agus do ól</span>
<lb n="13679"/><span>sé fhéin, agus a phrionsaí, a mhná agus a leannáin, fíon as na suithí</span>
<lb n="13680"/><span>naofa sion, agus a chromadar ar amhrán agus a mholadar go ard a</span>
<lb n="13681"/><span>ndéithe falsa a bhí déanta do ór, do airgead, do phrás, do iarann, do</span>
<lb n="13682"/><span>chlocha nó do adhmad, íomhágha bodhar balbh gan bheatha gan siúl</span>
<lb n="13683"/><span>gan anam, ná fiadfach fóirthean ar aoinne ná ortha féin.  I lár a meidhir,</span>
<lb n="13684"/><span>a chonarca<tha>s lámh nduine ag scríobhadh ar a' bhfalla a bhí thall as</span>
<lb n="13685"/><span>cuinne an lampa mór a thug solas do<n> halla go léir.  A chonairc an rí</span>
<lb n="13686"/><span>an lámh ag scríobhadh.  A bhán a aghaidh, a thánaig eagla agus critheán</span>
<lb n="13687"/><span>air, agus a bhualadar a ghlúine i gcuinnibh a chéile, agus le guth ard</span>
<lb n="13688"/><span>do ordaig sé na draoithe agus locht feasa a thabhairt go diair isteach</span>
<lb n="13689"/><span>chuige, agus adúirt, "Pé duine agaibh a léifig an scríbhinn sin agus a</span>
<lb n="13690"/><span>dhéanfaig a éifeacht amach dhom, cuirfear brat corcra air, prásléad</span>
<lb n="13691"/><span>óir faoina bhráid, agus beig sé ina threas uachtarán im' ríocht."  Ach</span>
<lb n="13692"/><span>níor fhiad draoi ná fear feasa an scríbhinn a léamh ná an chiall a bhí</span>
<lb n="13693"/><span>inte a dhéanamh amach.  A mhéadaig eagla an rí, agus a bhíodar a</span>
<lb n="13694"/><span>phrionsaí chón buartha leis.  A shrois an scéal máthair an rí.  A thán-</span>
<lb n="13695"/><span>aig sí isteach do<n> halla agus adúirt, "A Rí, ná bíoch buaireamh ná</span>
<lb n="13696"/><span>eagla ort.  Imeacht an bháine sin doit' aghaidh.  Atá fear le fáil a</span>
<lb n="13697"/><span>dhéanfaig an gnóth so amach: duine atá lán do spirid naofa Dé - amhail</span>
<lb n="13698"/><span>a fuair do sheana-athair, Rí Nebuchodonosor, amach, a rin prionsa</span>
<lb n="13699"/><span>agus ard-cheann de as cionn draoithe agus locht feasa, léann agus eagna</span>
<lb n="13700"/><span>na ríochta go léir.  Agus as é fear é sion Dónall an fáig."</span>
<lb n="13701"/></p>
</div>
<pb n="301"/>
<div><lb n="13702"/><p><span>Dan.5:13.  7.  "Glaoig chúgham gan stad é," arsa an rí.  A glaog,</span>
<lb n="13703"/><span>agus adúirt an rí leis, "A Dhónaill, a 'niseag dom go</span>
<lb n="13704"/><span>bhfuil eolas, tuigsin agus ard-eagna oirirc agadsa, do bhreis ar aoinne</span>
<lb n="13705"/><span>beo.  Má dhéanann tu amach dom an scríbhinn úd thall ar a' bhfalla</span>
<lb n="13706"/><span>agus an bhrí atá inte, clúdófar thu le brat corcra, cuirfear prásléad</span>
<lb n="13707"/><span>óir faoi do bhráid agus beir id' threas prionsa as onóraí im' ríocht-sa."</span>
<lb n="13708"/><span>"Ciomád do thabharaistí 384 dhoit fhéin agus bronn do shaibhreas</span>
<lb n="13709"/><span>agus do chéim onóra ar dhuine éigin eile," arsa Dónall, "ach léifead-sa</span>
<lb n="13710"/><span>dhoit an scríobhnóireacht agus déanfad amach an chiall atá inte, a Rí.</span>
<lb n="13711"/><span>A thug Dia - an t-aon Dia amháin atá ina ard-mháistir ar neamh agus</span>
<lb n="13712"/><span>ar talamh - dhod' sheana-athair-se, Nebuchodonosor, ríocht, ceannas,</span>
<lb n="13713"/><span>glóire agus onóir as cionn an domhain go léir.  A<ch> do bhrí gur atag</span>
<lb n="13714"/><span>suas a chroí le spirid an uabhair a díobairíog é uadh chóluadar ndaoine</span>
<lb n="13715"/><span>agus a chaith sé seacht mbliana sóinseáltha ina bheithíoch i bhfochair</span>
<lb n="13716"/><span>na asail fiain agus beithíg alltha eile, nó gur aithin sé agus gur admhaig</span>
<lb n="13717"/><span>sé go bhfuil Dia ar neamh a riaras go aon ríocht insa domhan, agus a</span>
<lb n="13718"/><span>bhronnann iad ar pé duine nar mhaith leis.  A bhí fios na nithe seo</span>
<lb n="13719"/><span>agadsa, a Rí.  Áfaig níor umhlaís do chroí do Thiarna na bhFlaithis,</span>
<lb n="13720"/><span>ach do éirís suas ina chuinnibh agus níorbh fholáir lead na suithí</span>
<lb n="13721"/><span>beannaithe a bhain lena theampall a thabhairt chúghad, agus do ólais</span>
<lb n="13722"/><span>fhéin, do thiarnaí, a mná agus a leannáin fíon asta; agus a mholabhair</span>
<lb n="13723"/><span>go ard bhúr ndéithe déanta do ór, do airgead, do phrás, do iarann agus</span>
<lb n="13724"/><span>do chlocha, déithe falsa ná faiceann, ná labhrann, ná cloiseann agus ná</span>
<lb n="13725"/><span>siúlaíonn.  A thugais glóire agus onóir dhos na íomháibh bréagach sion,</span>
<lb n="13726"/><span>áfaig níor thugaís glóire, onóir ná moladh do an t-aon Dia amháin a</span>
<lb n="13727"/><span>chuir anál na beatha ionad.  As ar an abhar sion a cuireag chúghad</span>
<lb n="13728"/><span>an láimh úd a scríobhaig ar an bhfalla ná trí focail seo: "Mane, Theckel,</span>
<lb n="13729"/><span>Phares."  "Mane," ciallaíonn sion gur comhairig Dia aimsir do</span>
<lb n="13730"/><span>ríocht-sa agus gur chur sé deire lé.  "Theckel," ciallaíonn sion gur</span>
<lb n="13731"/><span>mheáig sé insa mheá thú agus go bhfuarag éadrom thu.  "Phares,"</span>
<lb n="13732"/><span>gur roinneag do ríocht agus gur thugag do locht na Persia í."</span></p>
<lb n="13733"/>
<lb n="13734"/><p><span>An oíche chéanna sion a chríochnaig Cyrus an trinse agus a iompaig</span>
<lb n="13735"/><span>isteach inte an abhainn mhór a bhí ag rith trí chathair Babylon.</span>
<lb n="13736"/><span>A ghaibh sé fhéin agus a shaighdiúir isteach tré leaba na abhann, agus</span>
<lb n="13737"/><span>sula dtáinig an mhaidean a bhí an chathair tóigthe aca, agus a mhar-</span>
<lb n="13738"/><span>aíodar an rí a tharr<aig> air féin an droch-íde sin tréna chuid meisc<e></span>
<lb n="13739"/><span>agus tré an easonóir a thiospá<i>n sé dhos na suithí beannaithe a bhain</span>
<lb n="13740"/><span>le 385 teampall Dé.</span></p>
<lb n="13741"/>
<lb n="13742"/><p><span>8.  Tuigimís as na nithe seo, arsa Naomh Jerome, cad é an díoltha<s></span>
<lb n="13743"/><span>eaglach a bhainfig Dia as na Críostaithe a thugann <easonóir ?> go fiosach</span>
<lb n="13744"/><span>dhos na nithe naofa a bhaineann le Dia.  A gearrag <anuas ?> an págánach</span>
<lb n="13745"/><span>bocht úd ná raibh aon aithne na eolas aige air, i dtaobh fíona a ól as na</span>
<lb n="13746"/><span>suithí a coisríog fá chomhair seirbhís Dé.  Níor rin sé aon chuir ná</span>
<lb n="13747"/><span>peaca eile ach an méid sin, agus mar gheall ar sin a gearrag amach</span>
<lb n="13748"/><span>uadhna ríocht <é ?> agus a imreag bás air.  Ficig mar sin cad é an oíde</span>
<lb n="13749"/><span>eaglach atá fá chomhair na <g>Críostaithe nar beannaíog a gcuirp agus</span>
<lb n="13750"/><span>a n-anamnacha chun a bheith ina dteampaill agus 'na n-áit chónaithe</span></p>
</div>
<pb n="302"/>
<div><lb n="13751"/><p><span>ag an Spirid Naomh, agus sailíd agus truaillíd na cuirp agus na anam-</span>
<lb n="13752"/><span>nacha sion le meisc<e> agus le drúis.  "Pé duine," arsa an tAspal Naomh</span>
<lb n="13753"/><span>Pól, "a shailíos teampall Dé, tabharfaig Dia léirscrios ar an duine sin."</span>
<lb n="13754"/><span>Áfaig, ní stadann mallathacht a lán aga<i>nn ansion, ach téimíd níos</span>
<lb n="13755"/><span>sia: tugaimíd masla don noí as naofa ar bith, do Dhia féin i bpearsa,</span>
<lb n="13756"/><span>ag glacadh chorp Chríoist ar dhroch-staid tré dhroch-fhaoisdin a</span>
<lb n="13757"/><span>dhéanamh.  Agus mar sion bímíd ciontach i bhfuil agus i bhfeoil Mhic</span>
<lb n="13758"/><span>Dé; ithimíd agus ólaimíd damaint shíoraí dhúinn fhéin, tugaimíd</span>
<lb n="13759"/><span>iarracht ar Íosa Críost a chur chun báis amhail a rinneadar na Iúdaíg:</span>
<lb n="13760"/><span>beirimíd greim air agus ofrálaimíd suas don ndeamhan é.  Go saoraig</span>
<lb n="13761"/><span>Dia sinn uadhna leithéid do chuir uafásach."</span>
<lb n="13762"/>
<pb n="303"/></p>
<lb n="13763"/>
<lb n="13764"/><p><span>LV.  CHASTITY OF SUSANNA; DANIEL, ETC.</span></p>
<lb n="13765"/>
<lb n="13766"/><p><span>Dan.14.  1.  Sula gcríochnóigh mé an cúntas ar an <bh>fáig ard-</span>
<lb n="13767"/><span>bheannaithe Dónall, ní foláir dhom trácht ar nithe eile a</span>
<lb n="13768"/><span>thit amach dho adéis báis Nebuchodonosor, an rí comhachtach úd a</span>
<lb n="13769"/><span>sóinseálag ina bheithíoch.  A ghaibh a mhac, Messdach, an ríocht ina</span>
<lb n="13770"/><span>ionad.  A bhí an fáig Dónall i gcónaí insa Phálás uadh an uair a rin sé</span>
<lb n="13771"/><span>explaini<n>g ar an dtaidhreamh iontach úd a bhí ag Rí Nebuchodonosor,</span>
<lb n="13772"/><span>mar a 'niseas thana dhíbh.  A bhí sé an tráth sion chúig bliana déag</span>
<lb n="13773"/><span>agus dá fhichid do aos.  A bhí ana-chion agus ana-mheas ag Rí Mess-</span>
<lb n="13774"/><span>dach air agus a chaitheach sé dinnéar go aon lá i bhfochair an rí.</span>
<lb n="13775"/><span>A budh é Bel, nó íomhá na gréine, an dia bréagach budh nótáltha ag</span>
<lb n="13776"/><span>locht na Babylonia.  A budh é 386 an chéad dia bréagach a thógag</span>
<lb n="13777"/><span>riamh ar an dtalamh é, agus a budh iad an dram a bhí ag déanamh Túr</span>
<lb n="13778"/><span>Babel a thóg é an tráth a scaradar go solmanta le creideamh Dé beagán</span>
<lb n="13779"/><span>blian adéis an díleann, agus a caitheag Abraham naofa isteach i dtine</span>
<lb n="13780"/><span>mór chun luaithreán a dhéanamh de do bhrí gur dhiúlthaig sé an íomhá</span>
<lb n="13781"/><span>úd do adhradh.  Áfaig a shaor Dia é tréna mhór-chomhachta, agus a rin</span>
<lb n="13782"/><span>sé athair na gcreidmheach de.</span></p>
<lb n="13783"/>
<lb n="13784"/><p><span>2.  Do ofráilthí go aon lá dhá bhairille déag do phlúr, bácáltha in arán,</span>
<lb n="13785"/><span>dá fhichid chaoire róstáltha agus sé bhairille fíon don íomhá sion mar</span>
<lb n="13786"/><span>íobairt.  A cuirtí go aon tráthnóna ina fhianaise iad, agus ar maidean</span>
<lb n="13787"/><span>ní bhíoch a rian le fáil, oir a thagach na sagairt, a bhíoch ag frithálamh</span>
<lb n="13788"/><span>ar an dia bréagach úd, agus a muintir isteach istoíche tré dhóirse</span>
<lb n="13789"/><span>príobháideach a bhí fé an olthóir, agus do ithidís agus do óla<i>dís an</span>
<lb n="13790"/><span>bia agus an deoch g<o> léir.  Agus amhla <sin ?> a chuireadar ina luí ar</span>
<lb n="13791"/><span>na daoine gurbh é Bel a chaitheach é go léir.  A théach an rí go aon</span>
<lb n="13792"/><span>lá chun an íomhá sion do adhradh, agus adúirt sé lá le Dónall, "Cana-</span>
<lb n="13793"/><span>thaobh ná adhrann tú Bél?"  "Atá, arsa Dónall, "ní adhraim-se dia</span>
<lb n="13794"/><span>marbh, íomhá atá gan anam a rinneag le lámha ceardaithe, ach adhraim</span>
<lb n="13795"/><span>agus onóraim an dia beo a mhaireann le saol na saol, a chruithnig</span>
<lb n="13796"/><span>neamh agus talamh agus a chur anál na beatha ins na uile chréatúirí</span>
<lb n="13797"/><span>atá beo."  Adúirt an rí, "Nách dóigh lead gur Dia beo Bel, agus go</span>
<lb n="13798"/><span>bhfaiceann tu an méid do itheann sé agus do ólann sé go aon lá?"</span>
<lb n="13799"/><span>A chrom Dónall ar gháire, ag rá, "Meallthar thu, a Rí: atá an taobh istig</span>
<lb n="13800"/><span>de déanta do chré as na <bh>fuinid criadóirí crús<c>aí, agus an taobh</span>
<lb n="13801"/><span>'muith de clúdaithe le prás.  Níor ith sé blúire agus níor ól sé braon</span>
<lb n="13802"/><span>riamh, agus ní fhiadfach sé ithe ná ól a dhéanamh."   A ghlac an rí ana-</span>
<lb n="13803"/><span>fhearg.  A ghlaoig chuige na sagairt agus adúirt leo, "Muna 'neosaig</span>
<lb n="13804"/><span>sibh dhom cé a itheann a bhia agus do ólann an deoch so go léir a</span>
<lb n="13805"/><span>cuirtear go aon tráthnóna i bhfianais' 387 Bel, cuirfear chun báis sibh.</span>
<lb n="13806"/><span>Áfaig, má thiospánann sibh gurbh é Bel a chaitheann iad, cuirfear</span></p>
</div>
<pb n="304"/>
<div><lb n="13807"/><p><span>Dónall chun bháis do bhrí gur labhair sé go bréagach agus go aithiseach</span>
<lb n="13808"/><span>i gcuinnibh Bel."  "Bíoch sé mar sin," arsa Dónall.</span></p>
<lb n="13809"/>
<lb n="13810"/><p><span>3.  A bhíoch deichniúr agus trí fichid sagart ag frithálamh go aon lá</span>
<lb n="13811"/><span>ar Bel, an dia bréagach, in éaghmais a mná agus a leanaí.  Adúradar</span>
<lb n="13812"/><span>leis an rí, "Féach, cuirfimíd-ne anis a ghnáth-lón ar an gclár i bhfianais'</span>
<lb n="13813"/><span>ár ndia.  Dúin-se agus Dónall doras an teampall; cuirig bhúr séala air;</span>
<lb n="13814"/><span>tigig ar maidean go moch agus muna bhfaighig é ite ag Bel cuirtear</span>
<lb n="13815"/><span>sinne chun báis, agus má fhaigheann ite é cuirtear Dónall chun báis i</span>
<lb n="13816"/><span>dtaobh bréag a chur ar ár ndia agus orainn fhéin."  Do fhágadar an lón</span>
<lb n="13817"/><span>ar an gclár i bhfianais' an íomhá agus do imíodar leo féin.  Do ordaig</span>
<lb n="13818"/><span>Dónall dá sheirbhísig gainimh a thabhairt leo agus a chrothadh ar <an></span>
<lb n="13819"/><span>urlár.  A dhún sé féin agus an rí doras an teampaill agus a chuireadar</span>
<lb n="13820"/><span>a séalaí air.  Go moch ar maidean a thánaig an rí agus Dónall chun an</span>
<lb n="13821"/><span>teampall.  "Féach, a Dhónaill," arsa an rí, "a' bhfuilid na séalaí slán."</span>
<lb n="13822"/><span>"Atáid," arsa Dónall.  Do oscladar an doras.  Do fhéach an rí ar a'</span>
<lb n="13823"/><span>gclár agus ní raibh rian bíg ná dí air.  Adúirt an rí le guth ard,</span>
<lb n="13824"/><span>"Glóire agus onóir dhoitse, a Bel; níor rinnis riamh bréag."  A mheas sé</span>
<lb n="13825"/><span>rith isteach insa teampall, ach a rug Dónall greim ar a láimh agus</span>
<lb n="13826"/><span>adúirt, "A Rí, féach ar dtúis ar an urlár, agus cad a chíonn tu air?"</span>
<lb n="13827"/><span>"A chím," arsa an rí, "rian troitheacha fir, mnáibh agus leanaí."  Ansion</span>
<lb n="13828"/><span>do ordaig sé breith ar na sagairt, agus a thiospánadar dho na dóirse</span>
<lb n="13829"/><span>príobháideach a bhí fé an olthóir, tréna dtigidís féin agus a muintir</span>
<lb n="13830"/><span>isteach go aon oíche agus a chaithidís an lón.  Do ordaig an rí iad go</span>
<lb n="13831"/><span>léir a chur chun báis i dtaobh a rógaireacht mallaithe, agus a bhris sé</span>
<lb n="13832"/><span>ina píosaí an íomhá gránna úd.</span></p>
<lb n="13833"/>
<lb n="13834"/><p><span>Dan.14:22-31. 388  4.  Ní fada ina dhiaigh sion nó go dtánaig</span>
<lb n="13835"/><span>contabhairt budh mhó ná sion ar a' bhfáig ard-</span>
<lb n="13836"/><span>bheannaithe seo.  A bhí dragon nó piast uafásach ana-mhór i gcathair</span>
<lb n="13837"/><span>Babylon, agus do adhraidís é mar dhia.  A rug an rí Dónall leis lá ag</span>
<lb n="13838"/><span>féachain an dragon, agus adúirt leis, "A Dhónaill, ní féidir doit cur suas</span>
<lb n="13839"/><span>do so ná a shéanadh gur dia é.  Oir a chíonn tú go bhfuil sé beo, go</span>
<lb n="13840"/><span>ngluaiseann sé agus go n-itheann agus go n-ólann sé."  "Más ea," arsa</span>
<lb n="13841"/><span>Dónall, "tabhair cead domhsa agus tiospán<f>ad go soiléir nách dia ar</span>
<lb n="13842"/><span>aon chor é, ach piast gránna bréan."  "Déin," arsa an rí, "agus fanfad-sa</span>
<lb n="13843"/><span>anso nó go dtiucfair."  A imig Dónall agus a rin sé trí nó ceathair do</span>
<lb n="13844"/><span>bhullaí do gheir agus do phic, agus a chur sé rón nó clúimh capaill</span>
<lb n="13845"/><span>tríotha, agus a chaith iad chun an dragon.  Do shlog go mear iad, do at</span>
<lb n="13846"/><span>suas go mear agus a scoilt air.  "Féach anis," arsa Dónall, "an dia a</span>
<lb n="13847"/><span>leithéid sin do bheithíoch."  "Admhaím nách ea," arsa an rí, agus a rug</span>
<lb n="13848"/><span>sé Dónall leis chun a phálás.  Ar chloisin do locht an chathair an oíde</span>
<lb n="13849"/><span>a thug Dónall ar a' dragon a ghlac dearg-bhuile iad.  A thánadar idir</span>
<lb n="13850"/><span>uasal agus íseal chun an pálás agus adúradar leis an rí, "Do iompaís</span>
<lb n="13851"/><span>ar chreideamh na Iúdaíg.  A bhrisis ár nDia Bel, a mharaís a shagairt</span>
<lb n="13852"/><span>agus níorbh fholáir lead ár ndia eile, a' dragon, a mharú.  Cuir chúghainn</span>
<lb n="13853"/><span>amach go diair an t-údar atá leis na gnótha ró-mhallaithe seo, Dónall,</span>
<lb n="13854"/><span>nó muna gcuirfir, dóifeam thusa agus do mhuintir go léir insa phálás."</span>
<lb n="13855"/></p>
</div>
<pb n="305"/>
<div><lb n="13856"/><p><span>Budh éigean do<n> rí géilleadh dhóibh agus Dónall a scaoileadh</span>
<lb n="13857"/><span>chúghtha.  A rugadar leo é agus a chaitheadar isteach é in uaimh na</span>
<lb n="13858"/><span>leon.  A bhí seacht leon lán-ocrach ann, agus a caitheag Dónall isteach</span>
<lb n="13859"/><span>chúghtha.  A dúnag béal na uamha ar feag seacht lá, agus chun gur</span>
<lb n="13860"/><span>mó<i>de a alpaidís é níor cuireag aon lón chúghtha ar an bhfeag sion.</span>
<lb n="13861"/><span>Áfaig níor imig díth ná díobháil ar Dhónall, oir a thánaig aingeal Dé</span>
<lb n="13862"/><span>agus a dhún sé béal na leon agus níor lig sé dhóibh baint leis an bhfear</span>
<lb n="13863"/><span>ró-naofa so.</span></p>
<lb n="13864"/>
<lb n="13865"/><p><span>Dan.14:32-42.  5.  A tharlaig 389 go raibh i gcríoch Judea fáig,</span>
<lb n="13866"/><span>Habacuc budh ainm dho.  A bhí sé ag breith a</span>
<lb n="13867"/><span>ndínnéir chun mithle a bhí ag baint cuirneachta aige.  A bhuail</span>
<lb n="13868"/><span>aingeal Dé uime agus adúirt leis, "Beir lead an dínnéar sion chun mo</span>
<lb n="13869"/><span>sheirbhíseach Dónall atá i gcathair Babylon in uaimh na leon."  "A</span>
<lb n="13870"/><span>Thiarna," arsa Habacuc, "níl aon aithne agam ar Dhónall agus ní</span>
<lb n="13871"/><span>fheadar cá bhfuil cathair Babylon ná uaimh na leon."  A rug an t-aingeal</span>
<lb n="13872"/><span>greim ar ghruaig a chinn, do sc<i>ub leis agus do fhág ar bhéal na uamha.</span>
<lb n="13873"/><span>A l<i>úig Habacuc ar Dhónall, ag rá, "A Dhónaill, a sheirbhíseach Dé,</span>
<lb n="13874"/><span>eirig suas agus caith an dínnéar so a chur an Tiarna chúghad."  Agus gan</span>
<lb n="13875"/><span>mhoill a thug an t-aingeal Habacuc leis thar n-ais chun a dhútha fhéin,</span>
<lb n="13876"/><span>a bhí tuille agus chúig chéad míle uadh Babylon.  Ar maidean an</span>
<lb n="13877"/><span><t>seachtú lae a thánaig an rí go brónach chun gol as cionn Dhónaill.</span>
<lb n="13878"/><span>Do ordaig sé an leac a thógain do bhéal na uamha.  A fhéach síos inte</span>
<lb n="13879"/><span>agus a chonairc sé Dónall ina shuí, slán folláin i measc na leon.  A bhéic</span>
<lb n="13880"/><span>sé amach, ag rá, "As mór thar barr tusa, a Thiarna as Dia do Dhónall."</span>
<lb n="13881"/><span>Gan mhoill do ordaig an rí é a tharraint aníos as an uaimh agus na uaisle</span>
<lb n="13882"/><span>budh bhun le n-é a chur inte a chaitheamh síos ann.  Agus do alpadar</span>
<lb n="13883"/><span>na leoin iad sula shroi<sea>dar an t-urlár.</span></p>
<lb n="13884"/>
<lb n="13885"/><p><span>Agus as amhla sion a shaor Dia a sheirbhíseach dílis uadh 'mhór-bhaol</span>
<lb n="13886"/><span>a thánaig air.  Agus as amhla a shaorann sé go laeth<i>úil, agus a shaor-</span>
<lb n="13887"/><span>faigh sé go brách, go aoinne a chuireann muinín chóir ann.</span></p>
<lb n="13888"/>
<lb n="13889"/><p><span>A chur an rí ansion proclamation amach ag fógairt dhos na uile ndaoine</span>
<lb n="13890"/><span>a bhí ina ríocht onóir, uirrim agus glóire a thabhairt do Dhia Dhónaill.</span>
<lb n="13891"/><span>"Oir as é sion," ar sé, "an t-aon Dia amháin atá ábaltha ar a sheirbhísig</span>
<lb n="13892"/><span>a shaoradh, agus níl aon dia eile ábaltha ar mhíorúilí agus ar fhearta</span>
<lb n="13893"/><span>iontach a dhéanamh insa domhan, ach é sion amháin."</span></p>
<lb n="13894"/>
<lb n="13895"/><p><span>Dan.13.  6.  A thit gnóth eile amach don bhfear beannaithe seo nách</span>
<lb n="13896"/><span>ceart a dhearmad.  As gnóth é a chuireann compord ar</span>
<lb n="13897"/><span>go aoinne a daortar insan éagóir.  390 A bhí fear saibhir onórach, nar</span>
<lb n="13898"/><span>budh ainm Joachim dho, 'na chónaí i gcathair Babylon.  Agus a phós</span>
<lb n="13899"/><span>sé cailín óg ard-dathúil ana-dhiagasúil: Susanna budh ainm di.  A bhí</span>
<lb n="13900"/><span>gairdín breá agus abhlórda álainn ag gabháil le tig Joachim, agus a</span>
<lb n="13901"/><span>thigeach a lán do uaislibh na nIúdaíoch chun siúl ann.  A thug Nebuch-</span>
<lb n="13902"/><span>odonosor, an rí, cead dhos na Iúdaig a bhí i gcathair Babylon mair-</span>
<lb n="13903"/><span>eachtain do réir a ndlithe fhéin, agus a thoghaidís go aon bhliain beirt</span>
<lb n="13904"/><span>dhos na uaislibh chun a bheith ina mbreithimh as a gcionn adonn cóir</span>
<lb n="13905"/><span>agus ceart a dhéanamh dhóibh.  Bliain áirithe a thoghadar beirt dhos</span></p>
</div>
<pb n="306"/>
<div><lb n="13906"/><p><span>na prionsaí budh aosta agus budh onórach agus budh léannta chun a</span>
<lb n="13907"/><span>bheith ina mbreithimh.  A thagaidís-sin, ar nós chách eile, go aon</span>
<lb n="13908"/><span>mhaidean go gairdín Joachim chun cóir agus ceart a dhéanamh don</span>
<lb n="13909"/><span>coiteantacht.  A imídís abhaile i meán lae, agus an uair a imídís na</span>
<lb n="13910"/><span>daoine a thagach Susanna lena beirt chailiní chun í féin a ní i bpanna</span>
<lb n="13911"/><span>nó i loch a bhí insa ghairdín.  A chonairc na breithimh í.  A ghlacadar</span>
<lb n="13912"/><span>dúil inte, agus fé dheire a thiteadar i ngrá lé, "do bhrí," arsa an Spirid</span>
<lb n="13913"/><span>Naomh, "nár chuimhníodar ar Dhia, a dhearmadadar a bhreithiúnais</span>
<lb n="13914"/><span>agus níor ardaíodar a súile suas chun féachain ar neamh."  A bhíodar</span>
<lb n="13915"/><span>araon ar lasadh le grá di.  Áfaig ar feag tamaill níor lig neart náire</span>
<lb n="13916"/><span>dhóibh é <a> admhadh dá chéile.  Lá nar chríochnaíodar a <n>gnóth agus</span>
<lb n="13917"/><span>do imig na daoine eile abhaile do fhan an bheirt seana-mhallathóirí</span>
<lb n="13918"/><span>ina ndia<i>g.  Adúirt fear díobh, "As mithid dhúinn dol abhaile chun ár</span>
<lb n="13919"/><span>ndínnéar a chaitheamh."  "As lán-mhithid," arsa an fear eile.  A lig-</span>
<lb n="13920"/><span>eadar ortha imeacht, ach i gcionn tamaill a fhilleadar arís agus a</span>
<lb n="13921"/><span>bhualadar uime a chéile ar bhruach <a>n locha.  Ansion do inseadar</span>
<lb n="13922"/><span>dá chéile cad a thug iad, agus a rinneadar plot cionas a thiucfaidís ar</span>
<lb n="13923"/><span>Shusanna a bheith do réir a dtoil' aca.  A aimsíodar an lar na bháireach</span>
<lb n="13924"/><span>chun a' gnóth sion a dhéanamh.  Adéis a imig an pobal uatha, a</span>
<lb n="13925"/><span>chuadar i bhfolach fés na crainn, agus ní fada nó go dtánaig Susanna</span>
<lb n="13926"/><span>lena 391 cailíní chun í féin an ní insa linn.  Agus adúirt sí leo,</span>
<lb n="13927"/><span>"<Dúnaig> na dóirse agus gabhaig isteach insa chúl-doras.  Tugaig libh</span>
<lb n="13928"/><span>galúnach agus éadaí chun go nífinn me fhéin, oir atá an aimsir ana-</span>
<lb n="13929"/><span>bhrothallach."  A imíodar leo fhéin agus ansin a phreab an bheirt</span>
<lb n="13930"/><span>mhallathóirí amach as a luíochán, a rugadar ar Susanna, ag rá, "Atáimíd le</span>
<lb n="13931"/><span>fada ag fáil bháis le neart grá doit.  Ciontaig linn:  níl aoinne ag féachain</span>
<lb n="13932"/><span>orainn: atáid na dóirse go léir dúnta.  Agus muna ndéanfair, dearbhóimíd-ne</span>
<lb n="13933"/><span>id' chuinnibh i láthair an phobail go léir go rugamair ort ag luí le</span>
<lb n="13934"/><span>óigfhear agus gur leis an intinn sin a chuiris do chailíní uait."</span></p>
<lb n="13935"/>
<lb n="13936"/><p><span>A chrom Susanna ar osnaíl go cruaig, agus adúirt, "Atáim cúngaithe</span>
<lb n="13937"/><span>ar gach taobh, oir má ghéillim dhíbhse as bás anama dhom é, agus muna</span>
<lb n="13938"/><span>ngéillfead creidfear bhúr dteastas-sa im' chuinnibh agus cuirfear chun</span>
<lb n="13939"/><span>báis me.  Áfaig as fearra dhom bás do imirt go éagórach oram ná peaca</span>
<lb n="13940"/><span>a dhéanamh agus Dia ag féachain oram."  A liúig sí go ard agus a liúdar</span>
<lb n="13941"/><span>sion in aonfheacht lé.  A rith fear aca chun dorais an ghairdín agus do</span>
<lb n="13942"/><span>oscail é.  A thánadar na seirbhísig go léir ag féachain cad budh bhun</span>
<lb n="13943"/><span>leis an geoin.  Adúradar na breithimh go bhfuaradar fear ag luí ina</span>
<lb n="13944"/><span>fochair.  A lasadar na seirbhísig suas le dearg-náire, oir ní dúrag focal</span>
<lb n="13945"/><span>riamh i gcuinnibh creid<i>úna Susanna.</span></p>
<lb n="13946"/>
<lb n="13947"/><p><span>7.  A' lar na bháireach a chnósaig an pobal go léir agus do ordaig na</span>
<lb n="13948"/><span>breithimh Susanna a thabhairt ina láthair.  Agus a thánaig sí lena</span>
<lb n="13949"/><span>muintir agus lena gaoltha go léir.  A bhí folach ar a aghaidh, agus do</span>
<lb n="13950"/><span>ordaig na mallathóirí é a thógan dí chun go sásóidís a súile drúisiúil</span>
<lb n="13951"/><span>le féachaint ar a breáthacht.  A chrom sise ar ghol agus do fhéach go</span>
<lb n="13952"/><span>cruaig suas ar neamh gan focal a rá.  Oir a bhí a croí lán do mhuinín</span>
<lb n="13953"/><span>go saorfach Dia í.</span></p>
<lb n="13954"/>
<lb n="13955"/><p><span>A thánaig na breithimh; a chuireadar a lámha ar a ceann, ag rá,</span>
<lb n="13956"/><span>"A bhíomair ag siúl inár n-aonar insa ghairdín agus a thánaig an bhean</span></p>
</div>
<pb n="307"/>
<div><lb n="13957"/><p><span>so lena beirt chailíní isteach.  A dhún sí doirse an ghairdín agus a chuir</span>
<lb n="13958"/><span>uaithe na cailíní.  Ansion a thánaig ógánach agus a luig sé 392 léi.</span>
<lb n="13959"/><span>A rith<ea>mar-ne agus a rugamair greim air.  Ach do bhrí gur threise</span>
<lb n="13960"/><span>é ná sinne níor fhiadamair é a chiomád.  Do oscail sé an doras agus a</span>
<lb n="13961"/><span>theith leis fhéin.  Do fhiafhraíomair di seo cé ar budh é an fear úd, agus</span>
<lb n="13962"/><span>ní 'neosach sí dhúinn.  Dearbhaímíd gur fíor an scéal so, agus iarraimíd</span>
<lb n="13963"/><span>oraibhse, do réir mar a ordaíonn dlí Dé, í a chur chun báis le gabháil</span>
<lb n="13964"/><span>do chlocha airthe.  Oir a bhí sí ciontach in adhaltharnas."</span></p>
<lb n="13965"/>
<lb n="13966"/><p><span>A chreid an pobal iad, do bhrí gur breithimh aosta onórach iad, agus</span>
<lb n="13967"/><span>a rugadar leo Susanna chun í a chur chun bháis.</span></p>
<lb n="13968"/>
<lb n="13969"/><p><span>8.  Do ardaig Susanna a glór agus adúirt, "A Thiarna, a Dhia uile-</span>
<lb n="13970"/><span>chomhachtaig a chíonn na uile nithe insa domhan, agus na bhfuil fios</span>
<lb n="13971"/><span>na uile nithe agad sula <d>titid ar aon chor amach, atá fhios agad gur</span>
<lb n="13972"/><span>dhearbhaíodar so go bréagach im' chuinnibh-se, agus ná raibh me riamh</span>
<lb n="13973"/><span>ciontach insa ngnóth a chuireadar im' leith.  Fóir oram, a Thiarna."</span>
<lb n="13974"/><span>Do éist Dia lé agus a chorraig sé suas spirid gharsúin oig, as é sin</span>
<lb n="13975"/><span>Dónall.  Ní raibh sé ach dhá bhlia<i>n déag do aos.  A liúig sé amach</span>
<lb n="13976"/><span>le guth ard: "Atáim-se saor uadh chuid fola na mná so."  A thánaig an pobal</span>
<lb n="13977"/><span>tíompall air agus adúradar, "Cad é sion agad dá rá?"  "Atá," ar se sion,</span>
<lb n="13978"/><span>"go bhfuileann sibhse ag dortadh fola neamhchiontach, gur thugabhair</span>
<lb n="13979"/><span>breithiúnas éagórach ar an mbean so.  Fillig agus déanaig a cás a</span>
<lb n="13980"/><span>chuardach mar as cóir, oir tiospán<f>aig mise dhíbh gur leabhartha</span>
<lb n="13981"/><span>éithig a tugag ina cuinnibh."  A cuireag an chúirt arís ins suí, agus</span>
<lb n="13982"/><span>adúradar na prionsaí <le> Dónall, "Tair anso agus suig inár bhfochair,</span>
<lb n="13983"/><span>uadh thug Dia ciall agus intleacht na ndaoine críonna doitse."</span>
<lb n="13984"/><span>"Más ea," ar se sion, "deighilthig an bheirt úd uadhna chéile chun ná</span>
<lb n="13985"/><span>beach fhios ag fear aca cad a dhearbhaig an fear eile."  A dearnag sion:</span>
<lb n="13986"/><span>a cuireag fear aca amach agus a thánaig an fear eile suas ar an gclár</span>
<lb n="13987"/><span>agus a dhearbhaig go teann gurbh fhíor an scéal.  Adúirt Dónall, "Más</span>
<lb n="13988"/><span>fíor, 'nis dom cad é an sórd crainn féna bhfaicis iad?"  "Atá," ar se</span>
<lb n="13989"/><span>sion, "fé chrann g<i>úise nó scuilb."  "As maith adúrais sion," arsa</span>
<lb n="13990"/><span>Dónall, "oir déanfaig aingeal Dé scuilb díotsa sula fada.  393 A thánaig</span>
<lb n="13991"/><span>fé dheireadh an lá a cheap Dia chun díolthas a bhaint asadsa i dtaobh</span>
<lb n="13992"/><span>go aon chlaon-bhreithiúnas a thugais uait.  As mó duine ciontach a</span>
<lb n="13993"/><span>scaoilis saor, agus as mó duine neamhchiontach a dhaorais chun báis."</span></p>
<lb n="13994"/>
<lb n="13995"/><p><span>A tugag an tarna fear isteach agus a dhearbhaig go lá<i>dir gurbh</span>
<lb n="13996"/><span>fhíor an scéal.  Adúirt Dónall,  "Inis dhom cad é an sórd crainn féna</span>
<lb n="13997"/><span>bhfaicís iad?"  "Atá," ar sé, "fé chrann sceithe gil."  "As soiléir a</span>
<lb n="13998"/><span>labhrais i gcuinnibh do anam fhéin," arsa Dónall, "oir sula fada tiomán-</span>
<lb n="13999"/><span>far agus sáfar deilgní géara tríd do anam-sa go brách."</span></p>
<lb n="14000"/>
<lb n="14001"/><p><span>A liúig an pobal go léir amach agus a thugadar glóire do Dhia a</span>
<lb n="14002"/><span>shaorann an dram a chuireann a muinín ann.  Agus a fhuadaíodar leo</span>
<lb n="14003"/><span>an bheirt seana-mhallathóirí agus a chuireadar chun báis iad le gabháil</span>
<lb n="14004"/><span>do chlocha ortha.  Agus as mair sin a saorag an bhean naofa neamh-</span>
<lb n="14005"/><span>chiontach so uadh an mbás a bhí le imirt airthe.  Agus a budh é sion an</span>
<lb n="14006"/><span>chéad ghníomh a rin an fáig beannaithe seo.  A mhol Susanna naofa,</span></p>
</div>
<pb n="308"/>
<div><lb n="14007"/><p><span>arsa Naomh Jerom<e>, Dia go ard, ní ea amháin do bhrí gur shaor sé í</span>
<lb n="14008"/><span>uadh bhás, ach fós do bhrí gur thug sé neart agus grás di chun buachain</span>
<lb n="14009"/><span>ar an dtiomptáisiún mór a thánaig airthe.  "Atá<i>m," ar sí, "cúngaithe</span>
<lb n="14010"/><span>go ró-mhór: má ghéillim díbh peacóig mé i gcuinnibh Dé, agus muna</span>
<lb n="14011"/><span><n>géillfead atá bás náireach míthrócaireach le imirt oram."  Ach budh</span>
<lb n="14012"/><span>rogha lé sion do fhulang ná cairideas Dé a chaill<i>úint.  Múineann a</span>
<lb n="14013"/><span>sampla sion dhúinn go léir gur ceart dúinn gach anacra saoltha a</span>
<lb n="14014"/><span>fhulang níos túisce ná bás anama a tharraint orainn féin tré ghrása</span>
<lb n="14015"/><span>Dé a chaill<i>úint le aon pheaca mairtheach a dhéanamh.</span>
<lb n="14016"/>
<pb n="309"/></p>
<lb n="14017"/>
<lb n="14018"/><p><span>LVI.  DANIEL A SECOND TIME</span></p>
<lb n="14019"/>
<lb n="14020"/><p><span>Dan.6.  1.  A thiospáin Cyrus, a thóg cathair Babylon, an onóir</span>
<lb n="14021"/><span>agus an cion budh mhó don fháig Dónall, a bhí an tráth sion ceithre</span>
<lb n="14022"/><span>fichid blian do aos.  Oir a fuair Rí Cyrus amach gur inis Dónall dhos</span>
<lb n="14023"/><span>na rithe Nebuchodonosor agus Baltasar go cruinn roimh ré na uile nithe</span>
<lb n="14024"/><span>a thit amach dhóibh.  A cheap an rí seo céad agus fiche prionsa as</span>
<lb n="14025"/><span>cionn ríocht na Persia.  Do shrois sí uadh an India thoir go dtí an</span>
<lb n="14026"/><span>Ethiopia insa N. Africa, siar uadh dheas.  Agus as cionn na bprionsaí</span>
<lb n="14027"/><span>sin 394 a cheap sé triúr eile, donar chaitheadar sion cúntas a thabhairt</span>
<lb n="14028"/><span>ar na uile nithe a thiteach amach ina líomatá<i>ste fhéin.  Agus a chuir</span>
<lb n="14029"/><span>sé Dónall as a gcionn go léir, oir a chonairc a' rí gur budh mhó a chiall,</span>
<lb n="14030"/><span>a thuigsin, a eagna agus a eolas ná aon duine eile a bhuail riamh uime.</span>
<lb n="14031"/><span>A líon an gnóth sion na prionsaí eile le formad mallaithe mairtheach</span>
<lb n="14032"/><span>ina chuinnibh, agus do fhair<ea>dar go géar é, ag féachaint a' bhfaighidís</span>
<lb n="14033"/><span>locht nó cúis ann chun é <a> ghearán leis an rí.  Agus ní fhuaradar, oir</span>
<lb n="14034"/><span>a bhí sé dílis, fírinneach, macánta ina chúram.  A cheapadar ansion slí</span>
<lb n="14035"/><span>ana-ghlic chun greim a bhreith air i dtaobh a chreidimh.  A bhí fhios aca</span>
<lb n="14036"/><span>go dian-mhaith ná déanfach sé ar aon chúinse aon ní i gcuinnibh dlí</span>
<lb n="14037"/><span>Dé.  A thrialladar ar an rí agus adúradar, "Go mairir go brách, a Rí.</span>
<lb n="14038"/><span>A chuireadar prionsaí, breithimh, rialathóirí agus uacht<a>ráin i</span>
<lb n="14039"/><span>gcomhairle lena chéile, agus a cheapadar gur cheart doitse acht, fógairt</span>
<lb n="14040"/><span>agus ordú a chur amach, pé duine a iarrfas aon achainí ar aon dia nó</span>
<lb n="14041"/><span>duine ar bith, ach ortsa amháin, a Rí, ar feag deich lá agus fiche, é a</span>
<lb n="14042"/><span>chaitheamh isteach in uaimh na leon.  Anis, a Rí, daingnigh-se an</span>
<lb n="14043"/><span>t-ordú sion fé do shéala agus do scríbhinn, chun go mbeach fhios ag</span>
<lb n="14044"/><span>go aoinne nách féidir é a chontráil, do réir dlí na Persia, ná sóinseálthar</span>
<lb n="14045"/><span>go brách."</span></p>
<lb n="14046"/>
<lb n="14047"/><p><span>2.  A ghéill an rí dhóibh agus a chuir sé an t-acht úd ar bun.  Oir ní</span>
<lb n="14048"/><span>raibh fhios aige ar an intinn mailíseach lenar thugadar an chomhairle</span>
<lb n="14049"/><span>sion dho.  An uair a fuair Dónall amach an t-ordú sion a chuaig chun a</span>
<lb n="14050"/><span>thí fhéin, a oscail na fuinneogacha, agus, lena aghaidh iompaithe ar</span>
<lb n="14051"/><span>chathair Jerusalem a théach sé ar a ghlúnaibh, fó thrí, go aon lá, ag guí</span>
<lb n="14052"/><span>chun Dé mar budh ghnáth leis, ag iarradh trócaire agus fuascailt a</span>
<lb n="14053"/><span>thabhairt don phobal bocht Abhra a bhí ar díobairt uadhna ndútha</span>
<lb n="14054"/><span>féin ar feag deich mbliana agus trí fichid.  Do fhaireadar an dram</span>
<lb n="14055"/><span>mailíseach úd Dónall go géar, agus a chonarcadar é go aon lá ag déanamh</span>
<lb n="14056"/><span>urnaithe chun Dé.  A thrialladar ar an rí agus adúradar, "A Rí,</span>
<lb n="14057"/><span>nár 395 achtais fé shéala agus fé scríbhinn ná loirgeoch aoinne ar</span>
<lb n="14058"/><span>Dhia ná ar dhuine ar bith aon achainí ar feag deich lá fichid, ach ortsa</span>
<lb n="14059"/><span>amháin, agus pé duine a chontrál<f>ach an t-acht sion é a chaitheamh</span>
<lb n="14060"/><span>isteach in uaimh na leon?"  "As fíor sion," arsa an rí, "do réir dlithe na</span>
<lb n="14061"/><span>Persia, nách féidir a athrú."  "Más ea," ar siad, "féach ná fuil aon mheas</span></p>
</div>
<pb n="310"/>
<div><lb n="14062"/><p><span>ag Dónall, do ard-chounseléir, ortsa ná ar do dhlí, ach téann sé fó thrí</span>
<lb n="14063"/><span>go aon lá ar a ghlúnaibh ar cur a achainí chun Dé.  Ar an abhar sion,</span>
<lb n="14064"/><span>ordaig é a chaitheamh isteach in uaimh na leon."  A ghlac an rí fearg</span>
<lb n="14065"/><span>mhór agus buaireamh chuige fhéin i dtaobh a leithéid de dhlí a chur</span>
<lb n="14066"/><span>ar bun, agus a sheasaimh amach go tráthnóna ina gcuinnibh, ag iarradh</span>
<lb n="14067"/><span>Dónall a shaoradh.  Ach ní raibh maith dho ann.  A chaith sé géilleadh</span>
<lb n="14068"/><span>dhóibh.  A rugadar Dónall leo agus a ligeag síos insan uaimh é chun</span>
<lb n="14069"/><span>na leon.  Adúirt an rí leis, "A Dhónaill, saorfaig do Dhia thu do bhrí go</span>
<lb n="14070"/><span>rabhais dílis i gcónaí dho."  A cuireag leac ar bhéal na uamha agus a</span>
<lb n="14071"/><span>chuir an rí a shéala fhéin agus séalaí na <n->uaisle eile airthe, ar eagla</span>
<lb n="14072"/><span>go ndéanfaí, ar feag na oíche, aon fheall ar Dhónall.  A chas an rí chun</span>
<lb n="14073"/><span>a pháláis, agus le neart bróin níor ith sé blúir' agus níor ól braon, ach</span>
<lb n="14074"/><span>a chaith sé an oíche go léir ag gol i dtaobh Dhónaill.</span></p>
<lb n="14075"/>
<lb n="14076"/><p><span>Go ana-mhoch ar maidean a thánaig sé chun na uamha agus do ordaig</span>
<lb n="14077"/><span>an leac a thógan de, agus adúirt go truamhéileach agus go brónach,</span>
<lb n="14078"/><span>"A Dhónaill, a sheirbhísigh an t-aon Dia amháin, atá ann uadh an</span>
<lb n="14079"/><span>uile shíoraíocht roim an uile shaol, ar fhiad do Dhia thu a shaoradh</span>
<lb n="14080"/><span>uadhsna leoin?"  "A Rí," arsa Dónall, "a chuir mo Dhia a aingeal</span>
<lb n="14081"/><span>beannaithe a dhún béal na leon, agus níor rinneadar díobháil ar bith</span>
<lb n="14082"/><span>dhom do bhrí go rabhas neamhchiontach ina láthair agus fós id' láthair-</span>
<lb n="14083"/><span>se, a Rí.  Agus dá dhruim sin níor imig aon uirchóid oram."</span></p>
<lb n="14084"/>
<lb n="14085"/><p><span>Agus as amhla sion a saorag an fear naofa so uadh an mhór-chon-</span>
<lb n="14086"/><span>tabhairt úd, do bhrí gur chreid sé go fírinneach i nDia.  Do ord<aig> an</span>
<lb n="14087"/><span>rí ansion greim a bhreith ar na huaisle a rin an plot mailíseach úd i</span>
<lb n="14088"/><span>gcuinnibh Dhónaill - iad féin, a mná agus a gclann, a chaitheamh síos</span>
<lb n="14089"/><span>chun na leon, do ith agus do alpaig 396 iad sula shroiseadar an</span>
<lb n="14090"/><span>t-urlár.</span></p>
<lb n="14091"/>
<lb n="14092"/><p><span>3.  Do ordaig ansion an rí proclamation agus fógairt solmanta a chur</span>
<lb n="14093"/><span>amach ina bhfuirm seo:  "Do chum go aon náisiún, pobal agus cine dá</span>
<lb n="14094"/><span>bhfuil ar dhruim talún, go méadaithear síocháin agus rath chúghaibh.</span>
<lb n="14095"/><span>Ordaím dhíbh go léir glóire, onóir, uirrim agus moladh a thabha<i>rt</span>
<lb n="14096"/><span>do Dhia Dhónaill.  Oir níl aon dia eile ann ach é sin amháin.  Seasaíonn</span>
<lb n="14097"/><span>a ríocht <go> brách agus a thiarnas go síoraí.  As é a shaorann agus a</span>
<lb n="14098"/><span>shábhálann, a dheánann comharthaí, míorúil agus oibreach' iontach</span>
<lb n="14099"/><span>ar neamh agus ar talamh.  A shaor sé a sheirbhíseach Dónall uadh chraos</span>
<lb n="14100"/><span>agus uadh uaimh na leon."</span></p>
<lb n="14101"/>
<lb n="14102"/><p><span>Budh mhór gan amhras an mhíorúil a rin Dia i bhfábhar an fháig</span>
<lb n="14103"/><span>bheannaithe, dá shaoradh uadh fhiacla agus uadh chroibh na leon.</span>
<lb n="14104"/><span>Áfaig, arsa na Aithreacha Naofa, as mó ná sion an mhíorúil a rinneann</span>
<lb n="14105"/><span>sé go aon lá i bhfábhar na ndeigh-dhaoine, tré n-iad a shaoradh agus a</span>
<lb n="14106"/><span>chosaint uadh fhiacla agus uadh chrobh an leoin Ifreanda, "a bhíonn,"</span>
<lb n="14107"/><span>mar adeir Naomh Peadar, "do ló agus do oíche ag síor-ghabháil tíom-</span>
<lb n="14108"/><span>pall ortha, ag búithrig, a' balathú agus ag féachain amhail leon</span>
<lb n="14109"/><span>tnúthach ocrach, cé aca a fhiadfach a alpadh suas."  Ní fhiadann leon</span>
<lb n="14110"/><span>ach corp an duine a stracadh, a chogaint agus a alpadh, <ach maraítear></span>
<lb n="14111"/><span>anam an duine a ghéilleann dho thiomptáisiún tré thitim i bpeacadh.</span>
<lb n="14112"/><span>Ar an abhar sion, chón luath agus a thiucfaig aon droch-smaoineamh</span></p>
</div>
<pb n="311"/>
<div><lb n="14113"/><p><span>in bhúr gcroíocha, bíoch fhios agaibh go bhfuil leon ard-eaglach ard-</span>
<lb n="14114"/><span>chontabharthach i bhfogas dhíbh.  Cuirig sibh féin gan stad fé chom-</span>
<lb n="14115"/><span>araí Chríost, fé chomaraí bhúr n-aingeal chuídeachta agus bhúr</span>
<lb n="14116"/><span>naomh-phátrún.  Déin, a Chríostaí, mar a dhéanfá ar fhaicsin duine ag</span>
<lb n="14117"/><span>teacht chúghad le claíomh nochtaithe ina láimh chun thu a mharú:</span>
<lb n="14118"/><span>a bhéicfeá, a liúfá amach, a ghlaofá ar na comharsain teacht chun</span>
<lb n="14119"/><span>tu <a> chosaint, agus a theithfeach an murd<e>réir go mear.  "Amhla</span>
<lb n="14120"/><span>sion," arsa an tAspal Naomh Séamas, cuirig i gcuinnibh an diabhail go</span>
<lb n="14121"/><span>misn<i>úil agus teithfig sé uaibh."</span></p>
<lb n="14122"/>
<lb n="14123"/><p><span>Dan.7.  4.  Do bhreis ar aon cheann eile dhos na fáige naofa, a thug</span>
<lb n="14124"/><span>Dia fios agus radharc do Dhónall ar na nithe a bhí le titim</span>
<lb n="14125"/><span>amach go deire an tsaoil.  A chonairc sé an ghaoth anoir, an ghaoth</span>
<lb n="14126"/><span>aniar, an ghaoth anuaig, an ghaoth 397 aneas ag comhrac lena</span>
<lb n="14127"/><span>chéile ar an bhfairrge, do iompaíog síos suas le neart an chomhraic</span>
<lb n="14128"/><span>iontach sion.  Ansion do eirig as an bhfairrge ceathrar beithíoch neamh-</span>
<lb n="14129"/><span>chosúil lena chéile.  An chéad bheithíoch i bhfuirm leon agus sciatháin</span>
<lb n="14130"/><span>fiolair airthe.  An tarna beithíoch i bhfuirm béir agus trí ranc fiacla ina</span>
<lb n="14131"/><span>bhéal.  An tríú beithíoch i bhfuirm leopard: a bhí ceithre cheann agus</span>
<lb n="14132"/><span>ceithre sciathán air.  Áfaig budh uafásaí agus budh eaglaí an ceathrú</span>
<lb n="14133"/><span>beithíoch ná an chuid eile: a bhí fiacla mór iarainn a<i>ce agus ingní iarainn</span>
<lb n="14134"/><span>airthe, agus a bhris agus a réab na uile nithe lena fiaclaibh, agus a rin</span>
<lb n="14135"/><span>ceo díobh lena ingnibh.  A bhí deich n-adharca airthe agus súile dhuine</span>
<lb n="14136"/><span>ar adharc díobh, agus béal mór a labhair go ard agus go aithiseach i</span>
<lb n="14137"/><span>gcuinnibh Dé agus naoimh na bhFlaitheas.  A ghlac an fáig eagla mór</span>
<lb n="14138"/><span>do dhruim a' tiospánadh iontaig seo.  Tamall ina dhiaigh sion a chon-</span>
<lb n="14139"/><span>airc sé Dia ag suí ar chathaoir a ghlóire agus na mílthe mill<i>úin aingil</span>
<lb n="14140"/><span>tíompall air.  A loirg Dónall ar cheann dos na aingil cad é an bhrí a bhí</span>
<lb n="14141"/><span>leis an dtiospánadh úd.  A 'nis an t-aingeal gur comhartha nó figiúir</span>
<lb n="14142"/><span>na beithíg úd ar cheithre ríochta comhachtacha a bhí le éirí insa domhan</span>
<lb n="14143"/><span>uadh am go am, agus go mbeach an ceathrú beithíoch i bhfad níos treise</span>
<lb n="14144"/><span>ná na cinn eile.  "Agus na deich n-adharca úd a chonarc<a>ís airthe,</span>
<lb n="14145"/><span>ciallaíd deich rithe a bheig insa ríocht sion.  Agus an adharc arna</span>
<lb n="14146"/><span>bhfaicis súile dhuine agus béal mór, a labhair go ard agus go aithiseach</span>
<lb n="14147"/><span>i gcuinnibh Dé agus na naoimh atá ar neamh, hen é an rí déanach don</span>
<lb n="14148"/><span>deichn<i>úr sion: béarfaig sé barr i mallathacht ar na uile rithibh a</span>
<lb n="14149"/><span>thánaig riamh insa domhan so.  Ardóigh sé é fhéin suas i gcuinnibh Dé,</span>
<lb n="14150"/><span>meilfig sé agus maróigh sé go aoinne a bhain le Dia, agus tré mhéid a</span>
<lb n="14151"/><span>bhuile agus a chuid uabhair, meas<f>aig sé gur dia é fheín agus gur</span>
<lb n="14152"/><span>féidir dho na saosúir agus na uile nithe a shóinseáil agus do athrú.</span>
<lb n="14153"/><span>Seasóig réim a chomhachta ar feag trí bliana go leith; ansion tiucfaig</span>
<lb n="14154"/><span>Dia chun breithiúnas a thabhairt ar an domhan agus deire a chur leis</span>
<lb n="14155"/><span>an saol so, agus tiucfaig domhan agus saol nua a sheasóig go brách.</span></p>
<lb n="14156"/>
<lb n="14157"/><p><span>5.  Tugaimís fá ndeara cad é an meas íseal atá ag Dia ar na nithe</span>
<lb n="14158"/><span>as mó agus as onóraí i meas ndaoine insa tsaol 398 so, an tráth na</span>
<lb n="14159"/><span>gcuireann sé rithe i gcomórtas le beithíg alltha uafásach, agus a mór-</span>
<lb n="14160"/><span>chomhachta i gcomórtas le luaithreán agus le smúit.  Meilfig agus</span></p>
</div>
<pb n="312"/>
<div><lb n="14161"/><p><span>alp<f>aig rithe na daoine bochta, agus déanaid do ghnáth luíthrom agus</span>
<lb n="14162"/><span>foirneart ar sheirbhísig agus ar Eaglais Dé.  Labhraid go tarcuisneach</span>
<lb n="14163"/><span>agus go aithiseach ar chreideamh Dé agus ar na nithe naofa a chur sé</span>
<lb n="14164"/><span>ar bun chun anamnacha na ndaoine a shábháil.  Agus mar sin ollmhaíd</span>
<lb n="14165"/><span>agus réitíd an bóthar agus glanaid é don ard-mhallathóir Antichrist,</span>
<lb n="14166"/><span>a thiucfaig beagán blian roimh lá an bhreithiúnais, agus a dhéanfaig</span>
<lb n="14167"/><span>persecution nó géarleanúint ar na Críostaithe ar feag trí bliana go leath,</span>
<lb n="14168"/><span>nó go dtiucfaig Íosa Críost agus na naoimh uadh neamh chun deire a</span>
<lb n="14169"/><span>chur leis an domhan so go brách.</span>
<lb n="14170"/>
<pb n="313"/></p>
<lb n="14171"/>
<lb n="14172"/><p><span>LVII.  ON THE OTHER PROPHETS.</span></p>
<lb n="14173"/>
<lb n="14174"/><p><span>1.  In éaghmais na ceithre fáige móra úd, Isaias, Diarmaid, Ezechiel</span>
<lb n="14175"/><span>agus Dónall, arnar thráchtas thana libh, a thug Dia dhá phobal</span>
<lb n="14176"/><span>dháréag fáige eile arna dtugtar fáige beag, do bhrí ná fuil ach beagán</span>
<lb n="14177"/><span>dá dtairngrea<ch>ta againn i gcomórtas do<n> mhéid atá againn i ndiaig</span>
<lb n="14178"/><span>an ceathrar úd.  A bhíodar ar feag ceithre chéad bliain, uadh am go</span>
<lb n="14179"/><span>am, ag tabhairt comhairle a leasa don phobal Abhra, ag fógairt dhíolthas</span>
<lb n="14180"/><span>Dé ortha muna n-éireoidís dá bpeacaí agus iompó ar Dhia.  A thrácht-</span>
<lb n="14181"/><span>adar ar na nithe a bhí le titim amach insan aimsir a bhí chúghtha,</span>
<lb n="14182"/><span>agus go spisialtha ar theacht Mhic Dé, ar a pháis, ar a bhás, ar leathnú</span>
<lb n="14183"/><span>an chreidimh Chríostúil ar fuaid an domhain go léir, agus ar an mbreith-</span>
<lb n="14184"/><span>iúnas dhéanach a chuirfig deire leis an saol so go brách.</span></p>
<lb n="14185"/>
<lb n="14186"/><p><span>2.  Osea an chéad cheann díobh.  A mhair sé ocht céad blian sula</span>
<lb n="14187"/><span>rugag Críost, agus a bhí sé ar feag céad bliain ag teagasc na ndaoine.</span>
<lb n="14188"/><span>Joel an tarna ceann, fear có-aimsearach do Osea é.  Amos an tríú</span>
<lb n="14189"/><span>ceann: aoire bocht a b'ea é, a bhíoch ag tabhairt aire do bha ar na</span>
<lb n="14190"/><span>sléibhte, agus fear gan tabhairt suas gan léann an tráth a thúirlin</span>
<lb n="14191"/><span>an Spirid Naomh air agus a líon é le eagna agus le tuigsin, le naofacht</span>
<lb n="14192"/><span>agus le fórsa chón mór sion ná raibh scáth ná eagla air roimh rithe,</span>
<lb n="14193"/><span>prionsaí, taoisig, uacht<a>ráin ná sagairt, ach a chas go cruaig leo a</span>
<lb n="14194"/><span>bpeacaí agus a ndroch-ghníomhartha, agus a fuair uatha, mar dhíol</span>
<lb n="14195"/><span>ina charthanacht, gur bhaineadar an t-inchinn as.  A mhair sé</span>
<lb n="14196"/><span>tíompall seacht céad agus ceithre fichid blian roimh Críost.</span></p>
<lb n="14197"/>
<lb n="14198"/><p><span>Tíompall na aimsire céanna as ea a mhair Abdias, an ceathrú fáig.</span>
<lb n="14199"/><span>A thosain Jonas 399 ana-óg ar bheith ina fháig.  'Neos<f>ad ar ball</span>
<lb n="14200"/><span>dhíbh na nithe iontach a thit amach dho an ua<i>r a bhí sé críonna.</span>
<lb n="14201"/><span>A mhair sé ocht céad agus trí bliana fichid roimh Chríost.  Micheas an</span>
<lb n="14202"/><span>séisiú fáig.  A mhair sé seacht céad agus ocht mbliana agus ceithre</span>
<lb n="14203"/><span>fichid roimh Chríost.  A thrácht go glan agus do ainmnig go cruinn gur</span>
<lb n="14204"/><span>i gcathair Bethle<he>m a béarfaí ár dTiarna Íosa Críost.  Nahum an</span>
<lb n="14205"/><span>seach<t>ú ceann: a mhair seacht céad agus dá fhichid blian roimh</span>
<lb n="14206"/><span>Chríost.  Sophonias an naoú ceann.  A mhair sé insan aimsir chéanna.</span>
<lb n="14207"/><span>Aggeus an deichiú ceann: a mhair sé chúig chéad agus fiche blian</span>
<lb n="14208"/><span>roimh Chríost.  As é a chuir misneach ar an bpobal Abhra, adéis a</span>
<lb n="14209"/><span>saorag iad uadh bhruid na Babylonia, teampall Dé a thógan suas arís.</span></p>
<lb n="14210"/>
<lb n="14211"/><p><span>Zacharias an t-aonú fáig déag, a mhair le linn na aimsire céanna.</span>
<lb n="14212"/><span>A thrácht sé go léir ar theacht Mhic Dé i gcolainn daonna.  Malachy</span>
<lb n="14213"/><span>an ceann déanach dhos na fáige.  Oir ní raibh aon fháig ina dhiaig</span>
<lb n="14214"/><span>ag an <b>pobal Abhra go teacht Naoimh Eoin Baiste, arnar labhair an</span>
<lb n="14215"/><span>fáig seo go glan.  Agus a thrácht sé go spisialtha ar naomh-íobairt an</span>
<lb n="14216"/><span>Aifrinn.</span>
<lb n="14217"/></p>
</div>
<pb n="314"/>
<div><lb n="14218"/><p><span>A thiospánadar na daoine beannaithe seo go léir, ins gach tairngreacht</span>
<lb n="14219"/><span>do fhágadar scríofa ina ndia<i>g, gurbh aon spirid amháin, Spirid Dé, do</span>
<lb n="14220"/><span>bheothaig a gcroíocha.  A chasadar a bpeacaí agus a ndroch-ghníomh-</span>
<lb n="14221"/><span>artha leis an bpobal Abhra.  A chomhairlíodar go fórsúil dhóibh aithrí</span>
<lb n="14222"/><span>fhírinneach éifeachtúil a dhéanamh, agus dá ndéanfaidís go raibh lán-</span>
<lb n="14223"/><span>mhaithiúnas le fáil aca ionta, trí luacht pháise agus bháis an tSlána-</span>
<lb n="14224"/><span>thóra a bhí le teacht insa domhan.  A 'niseadar go cruinn cad a bhí le</span>
<lb n="14225"/><span>titim amach insa tsaol go deire an domhain:  comhartha glan siúráltha</span>
<lb n="14226"/><span>gurbh é Spirid Dé a labhair trína mbéal, oir níl aoinne ar bith, ach Dia</span>
<lb n="14227"/><span>amháin, a fhiadfach na nithe atá le titim amach a 'nisin roimh ré.</span></p>
<lb n="14228"/>
<lb n="14229"/><p><span>Jon.1.  3.  A bhí cathair ana-mhór insa Asia, Nineveh budh ainm di.</span>
<lb n="14230"/><span>A budh é Ninus, mac mic Noah, a thóg ar dtúis í beagán</span>
<lb n="14231"/><span>blian adéis an díleann.  A bhíodar na daoine a chónaig inte a<na>-</span>
<lb n="14232"/><span>mhallaithe, agus a cheap Dia léirscrios a thabahirt ortha i dtaobh a</span>
<lb n="14233"/><span>mallathacht.  400 Áfaig, do bhrí go bhfuil a thrócaire gan teora agus</span>
<lb n="14234"/><span>ná milleann sé aon náisiún, ná fós aon pheacach, gan fógairt agus ré</span>
<lb n="14235"/><span>aithrí a thabhairt dhóibh, a ordaig sé don fháig Jonas dol ag triall ar</span>
<lb n="14236"/><span>locht Nineveh agus bhárnáil a thabhairt dhóibh go n-imreoch sé léir-</span>
<lb n="14237"/><span>scrios ortha muna ndéanfaidís aithrí agus a ndroch-chúrsaí a thréigean</span>
<lb n="14238"/><span>ar fad.  Níor mhaith leis an bhfáig dol leis an dteachtaireacht sion agus</span>
<lb n="14239"/><span>a theith sé leis fhéin agus a chuaig go cuan Joppa, agus a imig sé ar</span>
<lb n="14240"/><span>bhord luinge a bhí ag dol go Tharsis insa Spáinn.  Ach budh thoil le</span>
<lb n="14241"/><span>Dia a thiospáint don domhan nách féidir do aoinne seasamh amach i</span>
<lb n="14242"/><span>gcuinnibh a órdú, ná an ní a cheapann sé a chosc in aon <t>sórd slí,</span>
<lb n="14243"/><span>ach gurb iad na slite a cheapag chun gabháil contrártha lena thoil, na</span>
<lb n="14244"/><span>nithe céanna a chuireann chun cinn í.</span></p>
<lb n="14245"/>
<lb n="14246"/><p><span>4.  A chur Dia ard-stuirm ar an bhfairrge agus a bhí an long i gcon-</span>
<lb n="14247"/><span>tabhairt a báite agus a thánaig scanradh ar na máirnéilig.  A ghlaoig</span>
<lb n="14248"/><span>gach fear aca ar a ndia fhéin fóirthean ortha, agus chun an long do</span>
<lb n="14249"/><span>éadromú a chaitheadar an lódáil go léir amach fé an bpoll.  Ach ní</span>
<lb n="14250"/><span>raibh maith dhóibh ann.  Do mhéadaig an stuirm agus <do> éirig an</span>
<lb n="14251"/><span>fhairrge go iontach.  A chuaig Jonas síos go íochtar na luinge, agus le</span>
<lb n="14252"/><span>neart tuirse a thit codladh trom air.  I gcionn tamaill a thánaig an</span>
<lb n="14253"/><span>captaín chuige, a dhúisig é agus adúirt leis, "Cad é an sórd duine thúsa,</span>
<lb n="14254"/><span>atá id' chodladh agus sinn go léir i gcontabhairt ár mbáite?  Éirig</span>
<lb n="14255"/><span>suas agus glaoig ar do Dhia adonn go saorfaí sinn uadh an mhór-bhaol</span>
<lb n="14256"/><span>ina bhfuil<i>míd."  Ansion adúirt fear díobh le fear eile, "Caithimís</span>
<lb n="14257"/><span>crainn chun go mbeach fhios againn cé atá ciontach leis an stuirm</span>
<lb n="14258"/><span>neamhghnáthach so do theacht orainn."  A chaitheadar na crainn agus</span>
<lb n="14259"/><span>a thit an crann ar Jonas.  Adúradar leis, "Iarraimíd do achainí ort 'nisin</span>
<lb n="14260"/><span>dúinn cionas a thánaig an stuirm mhór so orainn.  Cad a rinnis?  Cad é</span>
<lb n="14261"/><span>an tslí bheatha atá agad?  Cad é an dútha narb as doit?  Cá bhfuil do</span>
<lb n="14262"/><span>thriall?  Agus cad é an treibh daoine nar díobh thu?"  "Atá," arsa</span>
<lb n="14263"/><span>Jonas, "fear do<n> chine Abhra as ea mise, agus as seirbhíseach me don</span>
<lb n="14264"/><span>Tiarna Dia a chúm neamh, talamh, an fhairrge agus na uile nithe atá</span>
<lb n="14265"/><span>ionta.  Agus atáim 401 ag teitheadh liom fhéin chun ná rachainn le</span></p>
</div>
<pb n="315"/>
<div><lb n="14266"/><p><span>teachtaireacht chun a leithéid seo do chathair."  "As olc an gnóth a</span>
<lb n="14267"/><span>rinnis," ar siad sion, "ach 'nis dhúinn cad atá le déanamh againn chun</span>
<lb n="14268"/><span>go stadfach an stuirm seo agus go gc<i>úineoch an fhairrge agus ná</span>
<lb n="14269"/><span>báfaí sinn?"  "Níl agaibh le déanamh," arsa Jonas, "ach mise a</span>
<lb n="14270"/><span>thógain agus a chaitheamh amach insa bhfairrge, agus c<i>úineoigh sí</span>
<lb n="14271"/><span>ar an nómant, oir atá fhios agam gur dom' chionta-sa a thánaig an</span>
<lb n="14272"/><span>stuirm se<o> oraibh."</span></p>
<lb n="14273"/>
<lb n="14274"/><p><span>Níor mhaith le na daoine, cé gur phágánaig iad, an gnóth sion a</span>
<lb n="14275"/><span>dhéanamh.  Do iomradar go tréan agus a rinneadar go aon dícheall an</span>
<lb n="14276"/><span>cuan a shroisint.  Ach ní raibh maith dhóibh ann.  As amhla a mhéad-</span>
<lb n="14277"/><span>aig an stuirm agus do éiríodar na tonnacha thar barr.  A liúdar na</span>
<lb n="14278"/><span>feara agus adúradar, "A Thiarna Dia, iarraimíd an achainí so ort, gan</span>
<lb n="14279"/><span>sinn a dhaoradh i dtaobh bháis an fhir seo.  Oir as i gcuinnibh ár dtoile</span>
<lb n="14280"/><span>atáimíd dá chaitheamh amach.  Ná cuir a chuid fola inár leith-<n>e.</span>
<lb n="14281"/><span>Déin, a Thiarna, linn mar as toil lead fhéin."  Ansion a chaitheadar</span>
<lb n="14282"/><span>Jonas amach fé an bpoll agus do imig an stuirm agus a ch<i>úinig an</span>
<lb n="14283"/><span>fhairrge ar an nómant sion.  A ghlacadar na daoine ana-eagla roimh</span>
<lb n="14284"/><span>Dhia.  A thugadar glóire, moladh agus buíochas dho.  A ofrá<l>adar</span>
<lb n="14285"/><span>íobairt dho agus a ghabh<ad>ar a' sion amach leis an gcreideamh cóir.</span>
<lb n="14286"/><span>Agus hen é an sochar a thánaig chúghtha do dhruim asumhlacht Jonas.</span></p>
<lb n="14287"/>
<lb n="14288"/><p><span>5.  Áfaig ina thaobh sion, ar thitim dho insa bhfairrge, do ordaig Dia</span>
<lb n="14289"/><span>do mhíol mór é a shlogadh, agus a bhí sé ar feag trí lá agus trí oíche i</span>
<lb n="14290"/><span>mbolg an éisc.  Ar an tríú lá a chuimhnig sé ar Dhia agus a ghuig sé</span>
<lb n="14291"/><span>chuige ins na focail seo: le linn mo ghátair a ghlaos ar Dhia agus do éist</span>
<lb n="14292"/><span>sé liom; uadh bholg an bháis a liús air agus do airig sé mo ghlór;</span>
<lb n="14293"/><span>a caitheag me isteach i ndoimhneas na fairrge; a shlogadar na tonnacha</span>
<lb n="14294"/><span>suas me; a chlúdaig an t-uisce me;  a chuaig mé síos go bun na gcnuic,</span>
<lb n="14295"/><span>go íochtar an domhain; agus do shaorais, a Thiarna, mo bheatha uadh</span>
<lb n="14296"/><span>bhás.  Do chúngaig mo anam i gcear<t>-lár mo chroí; a chuimhní<o>s</span>
<lb n="14297"/><span>ortsa, a Thiarna, agus a thánaig mo achainí id' 402 láthair.  Ar an</span>
<lb n="14298"/><span>abhar sion, a chíofaig mé arís do theampall beannaithe, ofrálfaig mé</span>
<lb n="14299"/><span>íoba<i>rt id' mholadh agus cólíonfaig mé gach ní a gheallas dhoit."</span>
<lb n="14300"/><span>Ansion do ordaig Dia don iasc agus a scéig sé Jonas, slán folláin beo,</span>
<lb n="14301"/><span>amach ar an dtalamh tirim.  Budh chomhartha an gnóth míorúileach</span>
<lb n="14302"/><span>iontach so ar ghnóth budh mhíorúilí agus budh mhó ionadh i bhfad</span>
<lb n="14303"/><span>ná é, a bhí le titim amach ocht céad blian ina dhiaigh sion: aiséirí ár</span>
<lb n="14304"/><span>dTiarna an treas lá adéis a bhás ar an gcruis, an tráth a chas sé lán do</span>
<lb n="14305"/><span>bheatha agus do ghlóire uadh íochtar an domhain, adéis buachan ar</span>
<lb n="14306"/><span>chomhachta Ifrinn agus an chine dhaonna a shaoradh uadh an mbás</span>
<lb n="14307"/><span>shíoraí a bhí le imirt ortha.  Oir, fé mar a shábháil caitheamh Jonas</span>
<lb n="14308"/><span>amach insa bhfairrge, agus a shlogadh insteach i mbolg an éisc, na</span>
<lb n="14309"/><span>máirnéilig úd uadh bháthadh, do shaor slogadh Chríoist ag an <m>bás</span>
<lb n="14310"/><span>an cine daonna uadhna mbáthadh i bhfairrge tintí Ifrinn.</span></p>
<lb n="14311"/>
<lb n="14312"/><p><span>6.  An tráth a scéag Jonas amach ar an dtalamh tirim do ordaig Dia</span>
<lb n="14313"/><span>arís dho dol go cathair Nineveh agus fógairt a thabhairt dos na daoine</span>
<lb n="14314"/><span>a chónaig inte: muna ndéanfaidís aithrí go n-imreoch Dia dearg-ár</span></p>
</div>
<pb n="316"/>
<div><lb n="14315"/><p><span>ortha.  Agus do imig sé go mear.  Cathair a budh ea í na dtógfach sé</span>
<lb n="14316"/><span>trí lá chun siúl uadh cheann di go dtí an ceann eile.  A chrom Jonas an</span>
<lb n="14317"/><span>chéad lá ar shiúl tríd an gcathair ag rá,  "I gceann dá fhichid lá eile beig</span>
<lb n="14318"/><span>deire go brách le cathair Nineveh."  A chreideadar agus a ghéilleadar na</span>
<lb n="14319"/><span>daoine dho.  Do fhógradar troscadh, a chuireadar éadach róin umpa</span>
<lb n="14320"/><span>agus luaith ar mhullaithe a gcinn, agus do achainíodar go dian ar Dhia</span>
<lb n="14321"/><span>trócaire a dhéanamh ortha.  A shrois an scéal an rí: a chaith sé dhe a</span>
<lb n="14322"/><span>chuid éadaig rithiúil, a chuir brat róin ar a chúm, a shuig sé ar feag</span>
<lb n="14323"/><span>trí lá ar charn luaithe gan bia gan deoch a chaitheamh, agus do ordaig</span>
<lb n="14324"/><span>sé do óg agus do chríonna, do íseal agus do uasal, troscadh a dhéanamh</span>
<lb n="14325"/><span>ar feag na dtrí lá sion.  Agus ní amháin an méid sin, ach nár tugag lón</span>
<lb n="14326"/><span>dhos na beithíg féin ar an bhf<e>ag sion.  "Glaoidís," ar sé, "na daoine</span>
<lb n="14327"/><span>go dian agus go ard ar Dhia, agus iompaímís go léir uadhnár gcúrsaí</span>
<lb n="14328"/><span>mallaithe.  Oir b'fhéidir go n-éisteoch Dia linn agus ná scaoilfeach sé a</span>
<lb n="14329"/><span>fhearg throm fúthainn, go <n>glacfadh sé trua orainn agus go bhfóir-</span>
<lb n="14330"/><span>feach sé orainn."</span></p>
<lb n="14331"/>
<lb n="14332"/><p><span>403  An uair a chonairc Dia an aithrí iontach éifeachtúil a rinneadar</span>
<lb n="14333"/><span>na págánaig bhochta so, do thiospáin sé trócaire dhóibh agus a spáráil</span>
<lb n="14334"/><span>sé iad.</span></p>
<lb n="14335"/>
<lb n="14336"/><p><span>7.  Adeir ár Slánathóir Íosa Críost linn go ndaorfaig agus go ndamnóig</span>
<lb n="14337"/><span>an aithrí a rinneadar na daoine seo a ghéill do theagasc Jonas - cé gur</span>
<lb n="14338"/><span>phágánaig ainbhfiosach iad ná raibh aon aithne roimhe sin aca ar Dhia,</span>
<lb n="14339"/><span>ná aon eolas aca ar chreideamh Dé - go ndaorfaigh sí agus go ndam-</span>
<lb n="14340"/><span>nóigh sí i mbreithiúnas Dé na Críostaithe a dhiúlthaíonn aithrí a</span>
<lb n="14341"/><span>dhéanamh ina bpeacaí agus a leanann go bás a ndroch-shlite, cé gur</span>
<lb n="14342"/><span>fhógrag go min-minic dhóibh an oíde thruamhéileach uafásach atá le</span>
<lb n="14343"/><span>imirt ortha i dtine síoraí Ifrinn.</span></p>
<lb n="14344"/>
<lb n="14345"/><p><span>8.  Adéis a shiúlaig Jonas ar feag trí lá tríd an gcathair ag tabhairt</span>
<lb n="14346"/><span>fógartha go ndéanfaí léirscrios airthe i gcionn dá fhichid lá, a shocraig</span>
<lb n="14347"/><span>sé cábán do fhéin chois falla i dtaobh thoir don chathair, agus do fhan</span>
<lb n="14348"/><span>ann ag fitheamh cad a bhí le imeacht ar an gcathair.  Agus adéis na</span>
<lb n="14349"/><span>laetheanta a bheith caite agus nár imig aon ní airthe a ghlac sé brón</span>
<lb n="14350"/><span>agus fearg mhór i dtaobh nár thánaig a bhagairt chun <críche ?> agus</span>
<lb n="14351"/><span>nár oídíog an chathair.  A imig go deimhin sóinseáil mhór airthe: do</span>
<lb n="14352"/><span>fhan na tithe agus na fallaí ina seasamh, ach níor bhudh iad na daoine</span>
<lb n="14353"/><span>céanna a bhí inte - peacaig ghránna scannalach chuirpeach mhallaithe</span>
<lb n="14354"/><span>a budh ea iad roimis sin, ach do dhruim an aithrí a glanag agus a</span>
<lb n="14355"/><span>dearnag taitneamhach iad i láthair <Dé ?>.  Adúirt Jonas le Dia,</span>
<lb n="14356"/><span>"A Thiarna, guím chúghad mé a bhreith as an saol so, oir as fearra</span>
<lb n="14357"/><span>dhom bás do fháil ná a bheith beo níos sia.  A bhí fhios go maith agam,</span>
<lb n="14358"/><span>an uair a bhíos im' dhútha fhéin, cionas a iompóch an scéal so amach;</span>
<lb n="14359"/><span>agus budh ar an abhar sion a theitheas liom fhéin chun dol trasna na</span>
<lb n="14360"/><span>fairrge go Tharsis.  Oir atá fhios agam gur Dia grásúil lán-trócaireach</span>
<lb n="14361"/><span>thusa, go bhfuileann tu ana-mhall chun díolthas a imirt ar dhroch-</span>
<lb n="14362"/><span>dhaoine agus ana-ollamh chun ma<i>theamh dhóibh an tráth do fhill<f>ig</span>
<lb n="14363"/><span>siad chúghad le aithrí.  Ar an abhar sion impím ort, a Thiarna, mé a</span></p>
</div>
<pb n="317"/>
<div><lb n="14364"/><p><span>bhreith as an saol so.  Oir as fearra dhom sion ná mair<e>achtan agus</span>
<lb n="14365"/><span>404 ainm fháig bhréagach a bheith oram."  "A Jhonas," arsa Dia leis,</span>
<lb n="14366"/><span>"atáir ana-chráite."  An oíche chéanna sion a chuir Dia crann eidhneán</span>
<lb n="14367"/><span>ag fás a rin scáth do Jhonas ar theas na gréine agus a chur áthas air.</span>
<lb n="14368"/><span>An oíche a bhí chuige do ord<aig> Dia do phiast préamh an chrainn a</span>
<lb n="14369"/><span>chogaint, agus le teas na gréine a bhí an crann feoite ar maidean, agus a</span>
<lb n="14370"/><span>fágag Jonas gan scáth gan fuithin.  A luig an brothall go mór ar a</span>
<lb n="14371"/><span>cheann agus a thit sé i bhfantais.  Ar a theacht chuige fhéin a iarr sé ar</span>
<lb n="14372"/><span>Dhia an bás a chur chuige.  "Atáir ana-chráite agus ana-fheargach," arsa</span>
<lb n="14373"/><span>Dia leis.  "Atáim," ar se sion, "agus a lán-chúis agam."  "Atáir-se cráite,"</span>
<lb n="14374"/><span>arsa Dia, "agus brónach i dtaobh feo an chrainn úd do fhás suas ion aon</span>
<lb n="14375"/><span>oíche amháin agus do fheoig in oíche eile, cé nách tú a chuir a shíol insa</span>
<lb n="14376"/><span>talamh ná a chuir air fás.  Agus nách dóigh lead gur mhó mo bhrón-sa</span>
<lb n="14377"/><span>dá n-imreoinn léirscrios ar an gcathair seo ina bhfuilid níos mó ná</span>
<lb n="14378"/><span>seacht céad míle do leanaí, ná aithníonn a lámh dheas uadhna láimh</span>
<lb n="14379"/><span>chlé?"</span></p>
<lb n="14380"/>
<lb n="14381"/><p><span>9.  As fíor, as ró-fhíor na focail seo atá scríofa síos insa Scriptiúir</span>
<lb n="14382"/><span>agus as mór an misneach agus an compord a chuirid ar pheacaig aithrí</span>
<lb n="14383"/><span>a dhéanamh in am agus i dtráth ina <b>peacaí.  "Pé tráth," arsa Dia,</span>
<lb n="14384"/><span>"do fhillfig an peacach oramsa, agus do éireoigh sé dá mhallathacht,</span>
<lb n="14385"/><span>mairfig sé go deimhin agus ní bhfaigh<ig> sé bás."  Agus ar eagla ná</span>
<lb n="14386"/><span>glaca<i>mís a fhocal leis an gnóth, tugann sé a leabhar dhúinn leis:</span>
<lb n="14387"/><span>"Dearbhaím dar me fhéin," arsa Dia, "nách é bás a' pheacaig atá uaim,</span>
<lb n="14388"/><span>ach go ndéanfach sé aithrí agus go mairfeach sé."  Agus arís, "Tigig</span>
<lb n="14389"/><span>chúghamsa," ar sé, "agus má atáid bhúr bpeacaí chón dearg le corcar</span>
<lb n="14390"/><span>casaig liomsa é muna ndéanfaig mise iad chón geal le sneachta na</span>
<lb n="14391"/><span>mbánta."</span></p>
<lb n="14392"/>
<lb n="14393"/><p><span>Cad é an mhoill atá, mar sin, ort a pheacaig, agus canathaobh ná</span>
<lb n="14394"/><span>casann tu ar do Athair lán-trócaireach atá lán-ollamh, lán-ábaltha,</span>
<lb n="14395"/><span>lán-fhonnmhar do anam bocht marbh do aithbheochain le spirid na</span>
<lb n="14396"/><span>ngrás insa tsaol seo agus le spirid na glóire insa tsaol eile?</span>
<lb n="14397"/><span>405 Quare moremini O Domus Israel?  Ó a Chríostaí, crunaithe do réir</span>
<lb n="14398"/><span>cosúlacht Dé, ceannaithe le fuil Mhic Dé, canathaobh na n-imreann tu bás</span>
<lb n="14399"/><span>síoraí ar do anam, a ligeann tu í ag leá agus ag dreothadh i mbréan-</span>
<lb n="14400"/><span>tas do pheacaí?  Éirig suas go tapaig, triall go mear ar do Shlánathóir</span>
<lb n="14401"/><span>Íosa Críost adúirt agus adeir le uile pheacaig an domhain, "Tigig</span>
<lb n="14402"/><span>chúghamsa, sibhse atá cortha agus fé ualach trom agus a gheobhaig</span>
<lb n="14403"/><span>sibh faoseamh; glacaig mo chuing-se oraibh agus a gheobhaig suain-</span>
<lb n="14404"/><span>eas do bhúr n-anamnacha.  Oir atá mo ualach-sa éadrom agus mo</span>
<lb n="14405"/><span>chuing-se milis.</span>
<lb n="14406"/>
<pb n="318"/></p>
<lb n="14407"/>
<lb n="14408"/><p><span>LVIII.  HELIODORUS</span></p>
<lb n="14409"/>
<lb n="14410"/><p><span>2 Mac.3.  1.  Adéis a thóg Cyrus, rí na Persia, cathair Bhabylon,</span>
<lb n="14411"/><span><thug sé cead don phobal Abhra ?> filleadh ar a ndútha</span>
<lb n="14412"/><span>féin agus cathair Jerusalem agus an teampall a dhéanamh suas arís.</span>
<lb n="14413"/><span>A rinneadar sion go fonnmhar agus a bhí rath, séan agus sonas ortha,</span>
<lb n="14414"/><span>agus síocháin mhór aca ar feag an dá chéad blian do sheasaimh réim</span>
<lb n="14415"/><span>agus ríocht na Persia.  I gcionn na aimsire sin a rin Alastr<a>m Mór,</span>
<lb n="14416"/><span>rí na Gréige, cúncas ar ríocht na Persia agus a chuir deire lé.  Adéis</span>
<lb n="14417"/><span>réim dhá bhliain déag a fuair sé bás, agus an uair ná raibh aon oidhre aige</span>
<lb n="14418"/><span>a roinn sé a ríocht idir ceath<r>ar dos na taoisig nó curaí a budh fhearr</span>
<lb n="14419"/><span>agus budh chrógha a bhí ina arm.  Seleucus budh rí ar an bpáirt sin</span>
<lb n="14420"/><span>di lenar ghaibh dútha an phub<a>il Abhra.  A thiospáin sé ard-onóir</span>
<lb n="14421"/><span>don teampall; a bhronn sé mórán suithí óir agus airgid chun úsáid</span>
<lb n="14422"/><span>n<a> olthóra agus a dhíol sé ar feag a bheatha as go aon íobair<t> a</span>
<lb n="14423"/><span>déantaí a ofráil insa teampall, súd as <gur> phágánach é.  A bhí ceathrar</span>
<lb n="14424"/><span>dá shliucht ina rithe ina dhia<i>gh agus a bhí ana-chion ag an gceathrú</span>
<lb n="14425"/><span>ceann ar an ard-shagart Onias a bhí an tráth sion as cionn phobail Dé.</span></p>
<lb n="14426"/>
<lb n="14427"/><p><span>2.  A bhíodar ag caitheamh a saol fé shíocháin agus rath mór nó gur</span>
<lb n="14428"/><span>tharraig droch-dhuine mailíseach - Simon budh ainm do - a bhí 'na</span>
<lb n="14429"/><span>chaptaín ar ghardaí an teampaill, buairt agus achrann mór <ortha ?>.</span>
<lb n="14430"/><span>Áfaig a chosc agus a smachtaig Onias é.  Le neart spite a thriall</span>
<lb n="14431"/><span>Simon ar an rí agus a 'nis dho go raibh saibhreas ana-mhór, nár bhain ar aon</span>
<lb n="14432"/><span>chor le seirbhís Dé, insa teampall, agus go bhfiadfach an rí é a fháil go</span>
<lb n="14433"/><span>uiriste.  A bhí gátar 406 mór ar an rí le airgead.  A chuaig a athair</span>
<lb n="14434"/><span>chun cogaig le<i>s na Rómhánaig, a bhuaig air agus a chuir cíos ana-</span>
<lb n="14435"/><span>throm ar an ríocht.  Agus a budh éigean a dhíol go cruinn go aon bhliain.</span>
<lb n="14436"/><span>A ghlaoig an rí chuige Heliodorus, a ard-stíobhart, agus adúirt leis dol</span>
<lb n="14437"/><span>go teampall Jerusalem, an t-airgead sion a ghreamú agus a thabhairt</span>
<lb n="14438"/><span>chuige.  A ghluais Heli<o>dorus agus a chuaig don chathair seo agus don</span>
<lb n="14439"/><span>chathair úd ag ligean air ná raibh a mhalairt do aidhm aige ach cuntas</span>
<lb n="14440"/><span>a thabhairt don rí cionas a bhí an scéal aca agus a' raibh aon uireaspa</span>
<lb n="14441"/><span>ortha.  Fé dheire a thánaig sé go cathair Jerusalem agus a ghlac an</span>
<lb n="14442"/><span>t-ardshagart Onias go onórach agus go fáiltheach é.  A 'nis Heli<o>dorus</span>
<lb n="14443"/><span>dho cad a thug é agus do fhiafhraig de arbh fhíor an scéal do 'nis Simon</span>
<lb n="14444"/><span>macánta don rí.  A thiospáin Onias dho ná raibh ann ach dá fhichid míle</span>
<lb n="14445"/><span>púnt a cuireag i gciomád ann fá chomhair baintreach agus dílleachtaí;</span>
<lb n="14446"/><span>nár bhain an t-airgead sion leis fhéin ná le aoinne eile ach leo súd</span>
<lb n="14447"/><span>amháin, agus nár bhudh fhéidir é a bhreith ar aon chúinse as an <d>team-</span>
<lb n="14448"/><span>pall mbeannaithe gan an easonóir budh mhó a thabhairt don áit ró-</span>
<lb n="14449"/><span>naofa sion a bhí fé mhór-mheas ag an domhan go léir.  Adúirt Heli<o>-</span>
<lb n="14450"/><span>dorus nárbh fholáir ordú a rí a chólíonadh agus an t-airgead a bhreith</span>
<lb n="14451"/><span>leis, "agus tiucfad," ar sé, "amáireach chun sion a dhéanamh."</span>
<lb n="14452"/></p>
</div>
<pb n="319"/>
<div><lb n="14453"/><p><span>3.  A chaith Onias agus na sagairt eile an oíche sin go léir ag bun na</span>
<lb n="14454"/><span>n-olthóra ag guí Dé le dúthracht fóirthean ortha agus gan a ligean</span>
<lb n="14455"/><span>asonóir chón mór sion a thabhairt dá theampall beannaithe agus go</span>
<lb n="14456"/><span>mbéarfaí as cuid na mbaintreacha agus na ndílleachtaithe a cuireag</span>
<lb n="14457"/><span>ann chun a chiomád gan bhaol dhóibh.  A ghaibh Heli<o>dorus agus a</span>
<lb n="14458"/><span>shaighdiúirí chun an teampaill a robáil agus a chromadar daoine, idir</span>
<lb n="14459"/><span>óg agus críonna, <ar ?> a n-urnaithe a chur chun Dé ag iarraig air an áit</span>
<lb n="14460"/><span>ró-naofa sion a chosaint.  Agus do fhóir Dia ortha.  A thiospáin sé go</span>
<lb n="14461"/><span>soiléir a mhór-chomhachta.  Ar dhol do Heli<o>dorus agus dá shaigh-</span>
<lb n="14462"/><span>diúirí isteach don teampall a thiteadar sion gan bhrí gan neart, agus ar</span>
<lb n="14463"/><span>a dteacht chúghtha fhéin a theitheadar go mear.  A chonairc se sion</span>
<lb n="14464"/><span>marcach, clúdaithe le arm ór-dhearg, ar each tréan, a léim suas agus</span>
<lb n="14465"/><span>a bhuail a chosa tosaig ar ucht Heli<o>dorus agus a leag go mear é.</span>
<lb n="14466"/><span>Ansion do feacag beirt ó<i>gfhear ana-bhreá thar barr.  A sciúrsadar</span>
<lb n="14467"/><span>Heliodorus go cruaig agus do fhágadar 407 é gan aithne gan urlabhairt.</span>
<lb n="14468"/><span>Do rugadar na sagairt idir a lámha abhaile é agus a síneag go fann lag</span>
<lb n="14469"/><span>ar a leabaig é gan aon <t>súil go n-éireoch sé go brách.</span></p>
<lb n="14470"/>
<lb n="14471"/><p><span>4.  A thánaig cuid do oifigí Heliodorus chun an ardshagart agus a</span>
<lb n="14472"/><span>iarradar air guíochan chun Dé ar a shon.  A bheartaig an sagart dá</span>
<lb n="14473"/><span>bhfaigheach Heli<o>dorus bás go saoilfeach an rí gur tré bhfeall na</span>
<lb n="14474"/><span>Judaíoch a maraíog é.  A chuaig sé don teampall, do ofráil sé íobairt</span>
<lb n="14475"/><span>chun Dé ar a shon, agus do leigheasag Heliodorus.  A thánaig an bheirt</span>
<lb n="14476"/><span>óigfhear úd a sc<i>úrsáil é, insan éadach céann<a> ina bhfaicig sé ar dtúis</span>
<lb n="14477"/><span>iad, agus adúradar triall ar Onias agus buíochas a bhreith leis i dtaobh</span>
<lb n="14478"/><span>a shláinte a chasadh air, "oir," ar siad, "as tréna impí spisialtha a</span>
<lb n="14479"/><span>leigheas Dia thu, agus pé áit ina gheobhair ar feag do shaoil ná</span>
<lb n="14480"/><span>dearmad a 'nisin do dhaoine an mór-chomhachta a imir Dia ort."</span>
<lb n="14481"/><span>Leis sin do imíodar as a radharc.  A thriall Heliodorus chun an teampall,</span>
<lb n="14482"/><span>a ghaibh sé buíochas le Onias i dtaobh fóirthean air agus do ofráil sé do</span>
<lb n="14483"/><span>Dhia íobairt ana-onórach i dtaobh an trócaire a thiospáin sé dho.  A</span>
<lb n="14484"/><span>chas sé ansion chun an rí agus a 'nis dho cad a thit amach do.  Adúirt</span>
<lb n="14485"/><span>se sion, "Ní foláir dhom an t-airgead úd a fháil, oir teastaíonn sé go</span>
<lb n="14486"/><span>ró-mhór uaim, agus cé a chuirfig mé dá iarradh?"  "Má atá," arsa</span>
<lb n="14487"/><span>Heliodorus, "aon namhad agad, nó aon fhear na mbrathann tu go bhfuil</span>
<lb n="14488"/><span>feall aige ina chroí chúghad, nó aoinne atá ar tí do ríochta a bhain<t></span>
<lb n="14489"/><span>díot, cuir chun na áite úd é ag iarraig an airgid a thabhairt chúghad,</span>
<lb n="14490"/><span>agus geallaim-se dhoit más ndán dho teacht ar aon chor beo as gur</span>
<lb n="14491"/><span>martraithe agus lán-ghortaithe a fhill<f>ig sé chúghad.  Oir atá ard-</span>
<lb n="14492"/><span>chomhachta Dé insan áit úd, agus an té a chónaíos ins na Flaithis</span>
<lb n="14493"/><span>as é as díon agus as tarmain don áit úd, agus millfig sé agus léireoig sé</span>
<lb n="14494"/><span>aoinne a thiospán<f>aig easonóir dhi."</span></p>
<lb n="14495"/>
<lb n="14496"/><p><span>2 Mac.4  5.  Níor scuir Simon mallaithe dá mhailís, ach a chuaig ag</span>
<lb n="14497"/><span>triall ar an rí agus a chur ina luí air nách le comhachta Dé</span>
<lb n="14498"/><span>ar aon chor a smachtaíog Heliodorus, ach gur le feall agus le gliocas</span>
<lb n="14499"/><span>Onias a thit an gnóth amach, agus gur ceart dho an t-airgead do fháil.</span>
<lb n="14500"/><span>A chuir an rí órdú chun Apollonius, a bhí ina ghobernéir nó ina Lord</span></p>
</div>
<pb n="320"/>
<div><lb n="14501"/><p><span>Lieutenant ar dhútha na nIúdaíoch, féachaint i ndia<i>g an gnóth,</span>
<lb n="14502"/><span>agus a thug sé sion údarás do Simon a bheith 'na mháistir ar an gcathair.</span>
<lb n="14503"/><span>Agus a líon Simon í le bith<i>únaig 408 agus le murdererí.  A thriall</span>
<lb n="14504"/><span>Onias naofa ar an rí chun an fhírinne a chur i gcéill do, agus a fuair sé</span>
<lb n="14505"/><span>an rí adéis bháis agus Antiochus ina rí ina ionad.</span></p>
<lb n="14506"/>
<lb n="14507"/><p><span>6.  Níor mhair riamh rí budh mheasa ná an fear sion.  A bhí sé lán do</span>
<lb n="14508"/><span>fheall; níor bhudh fhéidir brath ar a fhocal; lán do uabhar, do phoimp,</span>
<lb n="14509"/><span>do mhustar; ólach, drú<i>s<i>úil, saint<i>úil; ní raibh beann aige ar Dhia</span>
<lb n="14510"/><span>ná ar dhuine; níor fhéach sé chun aon ní ach chun a shochar fhéin.</span>
<lb n="14511"/><span>Áfaig a ghlac sé Onias le síbhialthacht mhór; a chiomád é ina phálás</span>
<lb n="14512"/><span>fhéin agus a gheall dho go <n>déanfach sé go aon ghnóth a bhí uaig a</span>
<lb n="14513"/><span>riarú ina cheart.</span></p>
<lb n="14514"/>
<lb n="14515"/><p><span>An fhaid agus a bhí an fear naofa so i gcúirt an rí, a ghlac Jason, a</span>
<lb n="14516"/><span>dhearbhráthair mallaithe, ana-dhúil chun a bheith ina ardshagart.</span>
<lb n="14517"/><span>A thriall ar an rí agus a thug ana-chuid airgid dho agus a gheall go</span>
<lb n="14518"/><span>n-iompóch sé an chine Abhra ar chreideamh na bpágánach dhá</span>
<lb n="14519"/><span>bhfaigheach sé a bheith ina ardshagart in ionad a dhearbhráthair Onias.</span>
<lb n="14520"/><span>A fuair sé a raibh uaig.  A chas sé do<n> chathair agus a líon í le go aon</span>
<lb n="14521"/><span><t>sórd mallathacht.  Agus ar eagla go ndéanfach a dhearbhráthair</span>
<lb n="14522"/><span>beannaithe aon tuirmeasc dho, a bhreab sé daoine a mhairbh i bhfeall é.</span>
<lb n="14523"/><span>A chuir marú an fhir naofa sion ana-dhólás agus brón ní ea amháin ar</span>
<lb n="14524"/><span>an gcine Abhra ach fós ar na págánaig féin.  Oir a bhí ana-chion agus</span>
<lb n="14525"/><span>ard-mheas aca air mar gheall ar a mhór-naofacht.  Agus a ghlac</span>
<lb n="14526"/><span>Antiochus féin a bhás chón mór sion chun croí gur shil sé a lán deora</span>
<lb n="14527"/><span>agus a chur chun báis na murd<er>erí a mhairbh é.</span></p>
<lb n="14528"/>
<lb n="14529"/><p><span>2 Mac.4:23 - 5:4.  7.  Trí bliana do Jason ina ardshagart agus a chur</span>
<lb n="14530"/><span>sé Menelaus, dearbhráthair Shimon malla<i>the,</span>
<lb n="14531"/><span>lena chuid airgid chun an rí.  Ach as amhla a iompaig se sion é chun a</span>
<lb n="14532"/><span>shochar féin, a thug don rí agus ana-chuid eile, agus a fuair uaig a bheith</span>
<lb n="14533"/><span>ina ardshagart in ionad Jason.</span></p>
<lb n="14534"/>
<lb n="14535"/><p><span>Le linn na aimsire sin a dearnag tiospánatha iontach as cionn</span>
<lb n="14536"/><span>chathair Jerusalem a chuir go glan i dtuigsin dhos na daoine na nithe</span>
<lb n="14537"/><span>deorach a bhí le teacht ar an gcathair sin agus ar an náisiún go léir.</span>
<lb n="14538"/><span>Ar feag dá fhichid lá a chonarcag insa spéir as cionn an chathair dhá</span>
<lb n="14539"/><span>arm mór tarra<i>nte amach i gcuinnibh a chéile, ridirí fé éidithe óir,</span>
<lb n="14540"/><span>ar eacha meara láidir, agus coisithe le cluíte agus le pící ag comhrac</span>
<lb n="14541"/><span>gan sos lena chéile.  A closag go glan liú ard na laoch, glór na</span>
<lb n="14542"/><span><bh>fia-bhuillí, briseadh na gcluíte agus réabadh na sciatha,</span>
<lb n="14543"/><span>gá<i>r mhaíte na mbuathach agus uaill-chaointe na mairbh.  A chuir</span>
<lb n="14544"/><span>an radharc iontach sin ard-scanradh 409 ar na daoine agus a fuaradar</span>
<lb n="14545"/><span>a chúis sula fada.  Ar fháil do Menelaus chun a bheith ina ardshagart a</span>
<lb n="14546"/><span>thánaig sé don chathair agus a chuir teitheadh ar Jason.  Ansion a</span>
<lb n="14547"/><span>robáil sé teampall Dé agus a chuir sé a lán daoine chun báis.  A líon</span>
<lb n="14548"/><span>sé an chathair go léir le robáil agus le murder.  Ní raibh teora lena</span>
<lb n="14549"/><span>chuirpeacht.</span>
<lb n="14550"/></p>
</div>
<pb n="321"/>
<div><lb n="14551"/><p><span>2 Mac.5:5 et seq.  8.  A leathaig scéal amach gur cailleag Antiochus</span>
<lb n="14552"/><span>insan Égy<p>t, agus a thánaig Jason mallaithe le</span>
<lb n="14553"/><span>arm chun an chathair agus a thug cath do Menelaus.  A maraíog a lán</span>
<lb n="14554"/><span>daoine ar gach taobh.  A 'niseag an gnóth don rí agus a chas sé uadh an</span>
<lb n="14555"/><span>Égypt adéis cúncas a dhéanamh ar an ríocht sion agus Ptolemy, athair</span>
<lb n="14556"/><span>a chéile, a bhí ina rí airthe, a mharú.  Le bladhmann agus le geallúna</span>
<lb n="14557"/><span>bréagach a fuair sé a ligean isteach go cathair Jerusalem.  A thug</span>
<lb n="14558"/><span>sé ansion ordú dhá shaighdiúirí go aoinne a bhua<i>lfeach umpa a mharú.</span>
<lb n="14559"/><span>Níor spáráladar óg ná críonna.  Ar feag trí lá a mharaíodar ceithre</span>
<lb n="14560"/><span>fichid míle do fhearaibh do mhná agus do leanaí.  A rinneadar príosún-</span>
<lb n="14561"/><span>aig do dhá fhichid míle eile agus a dhíoladar an oiread eile le sclábh-</span>
<lb n="14562"/><span>aíocht.  A rug Menelaus mallaithe Antiochus isteach insa teampall</span>
<lb n="14563"/><span>agus níor scrupall leis an áit budh bheannaithe insa domhan a thrua<i>lleadh</span>
<lb n="14564"/><span>agus a líonadh le go aon <t>sórd mallathacht.  A chur sé íomhá na</span>
<lb n="14565"/><span>ndeamhan suas ar olthóir Dé; a robáil sé an teampall agus a rug aiste</span>
<lb n="14566"/><span>tuilleadh agus dhá mhill<i>ún púnt.  A cheadaig Dia an mífhortún sion</span>
<lb n="14567"/><span>a imeacht ar a dhaoine mar gheall ar a bpeacaí, arsa an Scriptiúir, agus</span>
<lb n="14568"/><span>chun a thiospánadh ná bíonn bean<n> aige ar naofacht aon áite, muna</span>
<lb n="14569"/><span>mbeig béasa na ndaoine a chónaíos inte naofa.</span></p>
<lb n="14570"/>
<lb n="14571"/><p><span>2 Mac.6. 9.  Ar imeacht uadh an gcathair don rí, do fhág sé ina</span>
<lb n="14572"/><span>dhia<i>g prionsa ard-mhallaithe mar commander ar an</span>
<lb n="14573"/><span>gcathair agus ar dhútha an phub<a>il Abhra.  Agus a thug ordú point-</span>
<lb n="14574"/><span>eáltha dho na uile dhaoine a iompó ar a' gcreideamh págánach, agus</span>
<lb n="14575"/><span>pé duine ná iompóch a chur chun báis gan trua gan trócaire.  A rugag</span>
<lb n="14576"/><span>ar dtúis ar bheirt bhan a thug an sórd baiste a bhí an uair sin ar bun ag</span>
<lb n="14577"/><span>pobal Dé ar a leanaí - budh fhigiúir nó roimh-chomhartha é ar an</span>
<lb n="14578"/><span>mbaiste Críostúil - a rugag orthu, adeirim, a crochag iad agus a tachtag</span>
<lb n="14579"/><span>na leanaí, dá gcrochadh uadh bhráid a máthar.  A thugag i láthair an</span>
<lb n="14580"/><span>phrionsa seanduine uasal: Eleazor budh 410 ainm dho.  A bhí sé</span>
<lb n="14581"/><span>deich mbliana agus ceithre fichid do aos.  A iarraig air feoil choiscithe</span>
<lb n="14582"/><span>do ithe, oir budh chomhartha sion gur shéan sé creideamh Dé agus gur</span>
<lb n="14583"/><span>ghaibh sé le creideamh na bpágánach.  Do dhiúlthaig sé sin a dhéanamh.</span>
<lb n="14584"/><span>A thánaig mórán dá dhaoine muinteartha tíompall air agus a thugadar</span>
<lb n="14585"/><span>leo feoil ná raibh coiscithe ar aon chor, agus a chromadar ar tathant air</span>
<lb n="14586"/><span>í a ithe chun go bhfaighidís a rá gur ghéill sé do ordaithe an rí agus go</span>
<lb n="14587"/><span>saorfaí é uadh ana-bhás.  "A mhachtnaig se sion ar uaisleacht a chine,"</span>
<lb n="14588"/><span>arsa an Scriptiúir, "ar naofacht a bheatha uadh thúis a óige, agus gur</span>
<lb n="14589"/><span>chaith sé a bheatha gan aon pheaca trom a dhéanamh i gcuinnibh dlí Dé.</span>
<lb n="14590"/><span>Adúirt sé gur rogha leis bás do fháil ná géilleadh dá ndroch-chomhairle.</span>
<lb n="14591"/><span>"Ní oireann dhomhsa," ar sé, "a ligean go bréagach oram gur</span>
<lb n="14592"/><span>shéanas riamh, le briathar ná le gníomh, creideamh Dé.  Oir ar chlos do</span>
<lb n="14593"/><span>dhaoine óga go rin Eleazor, a bhí nách mór céad blian do aos, cuir don</span>
<lb n="14594"/><span>tsórd sin, a mheasfaidís go ceart nár bhudh aon pheaca dhóibh fhéin a</span>
<lb n="14595"/><span>leithéid a dhéanamh.  Agus mar sin a thabharfainn náire agus míchlú</span>
<lb n="14596"/><span>dhom' cháil onórach agus dhom' bheatha neamhchiontach.  Agus súd</span>
<lb n="14597"/><span>féin agus go ngéillfinn dhíbhse, adonn beagán breis saoil a fháil, ní</span>
<lb n="14598"/><span>thiucfach liom, beo nó marbh, dul saor uadh láimh Dé.  Áfaig má</span>
<lb n="14599"/><span>fhuiligim bás ar son onóra agus creidimh Dé, a gheobhaig mé uaig</span></p>
</div>
<pb n="322"/>
<div><lb n="14600"/><p><span>beatha ga<n> deire, saol na glóire ná críochnóig go brách, agus tabharfad</span>
<lb n="14601"/><span>sampla éifeachtúil don aos óg chun bás do fhulan go fonnmhar ar</span>
<lb n="14602"/><span>son an dlí as beannaithe ar bith, agus fágfad iom' dhiaig deigh-ainm</span>
<lb n="14603"/><span>agus clú onórach do sheasóig go deo.""</span></p>
<lb n="14604"/>
<lb n="14605"/><p><span>10.  Ar chríochnú na bhfocal sion dho a fuadaíog é chun bás a imirt</span>
<lb n="14606"/><span>air le neart sciúrsála.  Le linn na anama a imeacht as adúirt sé le Dia,</span>
<lb n="14607"/><span>"A Thiarna uilechomhachtaig, atá fhios agadsa go bhfiadfainn me féin</span>
<lb n="14608"/><span>a shaoradh go uiriste uadh an mbás ró-phianmhar so.  Áfaig tré</span>
<lb n="14609"/><span>ghéilleadh dhoitse fuiligim é le lán-toil mo chroí.  Tiumnaim suas</span>
<lb n="14610"/><span>mo anam dhoit agus glac id' láimh í."  Le rá na focail sin a fuair sé bás.</span>
<lb n="14611"/><span>Amhla sion do fhág an fear beannaithe calma so, céad agus seacht</span>
<lb n="14612"/><span>mbliana agus trí fichid sula rugag Críost, do fhág sé, adeirim, sampla ar a</span>
<lb n="14613"/><span>rin na mílthe agus na mílthe ma<i>rtírig Críostúil aithris agus a mhúin</span>
<lb n="14614"/><span>dhúinn, amhail adeir Naomh Pól, gur ceart dhúinn a bheith ana-</span>
<lb n="14615"/><span>sheachantach ar dhroch-shampla nó cúis pheaca a thabha<i>rt uainn in</span>
<lb n="14616"/><span>aon <t>sórd slí.  Oir a thuig an fear beannaithe seo roimh ré, go</span>
<lb n="14617"/><span>411 éifeachtúil, na focail seo adúirt Íosa Críost ár Slánathóir:  "As</span>
<lb n="14618"/><span>mairg, as ró-mhairg don dhuine a thugann droch-shampla nó droch-</span>
<lb n="14619"/><span>chomhairle uaig.  A budh fhearra dho bró mhuilinn a bheith ceangailthe</span>
<lb n="14620"/><span>féna bhráid agus é a bháthadh i ndoimhneas na fairrge.  Ar an abhar</span>
<lb n="14621"/><span>sion, más cúis pheaca dhoit fheín, nó do aoinne eile, do shúil dheas,</span>
<lb n="14622"/><span>strac amach as do cheann í agus caith uait í.  Oir as socharúla dhoit</span>
<lb n="14623"/><span>dol go flaithiúnas ar leath-shúil ná do dhá shúil a bheith agad agus tu</span>
<lb n="14624"/><span>'chaitheamh isteach in Ifreann.  Agus más cúis <pheaca ?> dhoit do</span>
<lb n="14625"/><span>lámh dheas scoith dhíot í agus caith uait í: as socharúla dhoit dol go</span>
<lb n="14626"/><span>flaithiúnas ar leath-láimh ná do dhá láimh a bheith agad agus thu a</span>
<lb n="14627"/><span>theilgean go Ifreann.  Agus más cúis pheaca dhoit do chos dheas, gearr</span>
<lb n="14628"/><span>díot í agus caith uait í.  As fearra dhoit dol ar leath-chois go flaithiúnas</span>
<lb n="14629"/><span>ná do dhá chos a bheith agad agus do chaitheamh isteach in Ifreann, an</span>
<lb n="14630"/><span>áit úd i ná bhfaigheann a bpiast bás agus ná múchtar a dtine go deo."</span></p>
<lb n="14631"/>
<lb n="14632"/><p><span>Ó as trua, as ró-thrua ná tuigimíd go éifeachtúil na focail seo.  As</span>
<lb n="14633"/><span>trua ná creidimíd "nách aon <t>sochar dhúinn an saol go léir a bhuach-</span>
<lb n="14634"/><span>aint má chaillimíd ár n-anam.  No cad air na malartóimíd ár n-anam?"</span>
<lb n="14635"/>
<pb n="323"/></p>
<lb n="14636"/>
<lb n="14637"/><p><span>LIX.  MARTYRDOM OF THE MACHABEES</span></p>
<lb n="14638"/>
<lb n="14639"/><p><span>2 Mac.7.  1.  Do fhás as céasadh agus as bás an fhir bheannaithe úd</span>
<lb n="14640"/><span>Eleazar, arnar thráchtas libh iom' chomhrá dhéanach, an</span>
<lb n="14641"/><span>sochar budh thuairim leis do fhásfach asta.  A ghabhag baintreach</span>
<lb n="14642"/><span>agus a mórsheisear mac agus a thugag i láthair an phrionsa iad.</span>
<lb n="14643"/><span>A bhí Rí Antiochus adéis casadh go cathair Jerusalem agus níorbh</span>
<lb n="14644"/><span>fh<o>láir dho féachain cionas a lean an fear sion na ordaithe a thug sé</span>
<lb n="14645"/><span>dho i dtaobh an chine Abhra a iompó ar chreideamh na bpágánach.</span>
<lb n="14646"/><span>Do fhiafhraig an prionsa go borb díobh a' séan<f>a<i>dís a <g>creid-</span>
<lb n="14647"/><span>eamh agus an íosfaidís an fheoil choiscithe.  Adúirt an fear budh</span>
<lb n="14648"/><span>shine, "Cad atá uait orainn?  Atáimíd ollamh chun bás do fhulan</span>
<lb n="14649"/><span>níos túisce ná 'bhris<f>imís dlí naofa Dé a thug sé lena bhéal fhéin do ár</span>
<lb n="14650"/><span>sinsear."  Do ordaig ansin an rí oigheann mór práis agus griodall</span>
<lb n="14651"/><span>iarainn a dheargadh, teanga an óigfhir a ghearradh amach as a scórnach,</span>
<lb n="14652"/><span>an croiceann a bhaint dá phlaosc, na lámha agus na truitheacha a</span>
<lb n="14653"/><span>scothadh dé, agus a chaitheamh ar an oigheann dearg as comhair a</span>
<lb n="14654"/><span>mháthar agus a dhearbhráithreacha.  Ach in ionad aon scanradh ná</span>
<lb n="14655"/><span>eagla a ghlacadh uadh 412 an radharc truamhéileach sion as amhla</span>
<lb n="14656"/><span>a mhisníodar iad féin chun go aon <t>sórd céasadh a fhulan níos túisce</span>
<lb n="14657"/><span>ná a sheán<f>aidís creideamh Dé, ag rá, "A chíonn Dia go bhfuil an ceart</span>
<lb n="14658"/><span>againn agus tabharfaig sé sólás dhúinn."</span></p>
<lb n="14659"/>
<lb n="14660"/><p><span>Ar bhás do sion a rugag ar an tarna dearbhráthair.  A ghearradar an</span>
<lb n="14661"/><span>croiceann dá cheann, ag rá, "Ith an fheoil choiscithe agus séan do</span>
<lb n="14662"/><span>chreideamh sula gcéasfar a thuille thu."  "Ní dhéanfad," ar sé, agus</span>
<lb n="14663"/><span>imríog an <bás céanna air ?>.  Le linn a bháis adúirt sé leis an rí, "A</span>
<lb n="14664"/><span>mhallathóir as measa dár mhair riamh, céasann tu sinn insa tsaol so.</span>
<lb n="14665"/><span>Áfaig tabharfaig Dia dhúinn páirt in aiséirí na bhfíoréan insa lá</span>
<lb n="14666"/><span>déanach."</span></p>
<lb n="14667"/>
<lb n="14668"/><p><span>Ar éagadh dho sion a rugag ar an <d>tríú bhfear.  A chuir sé amach a</span>
<lb n="14669"/><span>theanga agus a shín amach a lámha agus a chosa, ag rá, "As uadh Dhia</span>
<lb n="14670"/><span>a fuair mé na baill seo agus scaraim go fonnmhar leo.  Oir atá mé lán-</span>
<lb n="14671"/><span>deimhnitheach go dtabharfaig sé dhom arís iad."  Budh ionadh leis an</span>
<lb n="14672"/><span>rí agus leis na daoine a bhí láithreach an misneach iontach a bhí ag an</span>
<lb n="14673"/><span>bhfear sion.  Áfaig a céasag é ar nós na coda eile.</span></p>
<lb n="14674"/>
<lb n="14675"/><p><span>A dearnag an cleas céanna leis an <g>ceathrú dearbhráthair, agus le</span>
<lb n="14676"/><span>linn a bháis, "As fearr," ar sé, "dóchas a chur i nDia ná i ndaoine.</span>
<lb n="14677"/><span>Oir a gheobhfar uaig sin aiséirí chun beatha na glóire.  Áfaig id'</span>
<lb n="14678"/><span>thaobh-sa, a Rí, beig do aiséirí-se chun bás shíoraí."</span></p>
<lb n="14679"/>
<lb n="14680"/><p><span>2.  Adúirt an cúigiú fear le linn a éagadh, "A Rí, as féidir lead 'dhéan-</span>
<lb n="14681"/><span>amh le duine do réir do thoile.  Cuireann tú sinn chun bháis do bhrí</span>
<lb n="14682"/><span>gur dóigh lead ná fuil aon chúram ar aon chor ag Dia ionainn.  Ach</span></p>
</div>
<pb n="324"/>
<div><lb n="14683"/><p><span>sula fada tástálfair a mhór-chomhachta agus a chíofair cionas a chéas-</span>
<lb n="14684"/><span><f>aig sé thu féin agus do shliucht."</span></p>
<lb n="14685"/>
<lb n="14686"/><p><span>A tugag an seisiú fear chun a chéasadh, agus ar bhrath dho go raibh</span>
<lb n="14687"/><span>sé i bponc an bháis adúirt sé, "Ná meallthar thu, a Rí: atáid na píonóis</span>
<lb n="14688"/><span>seo dá n-imirt orainn i dtaobh ár bpeacaí agus peacaí ár náisiúin i</span>
<lb n="14689"/><span>gcuinnibh Dé.  Áfaig bíoch fhios agad ná rachair-se saor uadh láimh</span>
<lb n="14690"/><span>Dé."</span></p>
<lb n="14691"/>
<lb n="14692"/><p><span>A bhí an mháthair chalma ag seasamh ansúd ag féachan ar an oíde</span>
<lb n="14693"/><span>thruamhéileach a tugag ar a leanaí.  Níor thánaig deoir as a súil, ná</span>
<lb n="14694"/><span>osna as a croí, ach adúirt le guth ard bhinn insa teanga Abhra leo:</span>
<lb n="14695"/><span>"A chlann ó, ní fheadar mise cionas a gineag sibh im' bhr<u>inn: ní mé</span>
<lb n="14696"/><span>a thug anam nó anál na beatha dhíbh agus ní mé 413 a chúm aon</span>
<lb n="14697"/><span>bhall do bhúr gcolainn.  Ach as é Dia, a chúm an chéad duine don chré,</span>
<lb n="14698"/><span>a thug na nithe sin go léir dhíbh agus a chas<f>aig tréna thrócaire oraibh</span>
<lb n="14699"/><span>arís iad, do bhrí gur scarabhair leo go fonnmhar mar gheall ar a</span>
<lb n="14700"/><span>chreideamh naofa."</span></p>
<lb n="14701"/>
<lb n="14702"/><p><span>3.  Níor fhan ach an seachtú ceann, garsún ana-óg.  A thóg an rí</span>
<lb n="14703"/><span>suas é chun a chathaoir fhéin agus a gheall do dá séanfach a chreideamh</span>
<lb n="14704"/><span>go mbeach sé féin ina athair aige, go ndéanfach sé ard-dhuine uasal de</span>
<lb n="14705"/><span>agus go mbronnfach sé saibhreas gan teora air.  Níor thug an garsún</span>
<lb n="14706"/><span>aon fhreagra air.  A ghlaoig an rí an mháthair chuige agus a chuaig</span>
<lb n="14707"/><span>go ana-dhian airthe a leanbh a chomhairliú géilleadh dho.  A lig sise</span>
<lb n="14708"/><span>airthe go <n>déanfach.  A chrom sí síos agus adúirt insa teanga Abhra,</span>
<lb n="14709"/><span>"A mhic mo chroí, glac trua dhom do iompar im' br<u>inn thu ar feag</span>
<lb n="14710"/><span>naoi mí, do bheathaig ar mo bhrollach thu ar feag trí bliana agus a thug</span>
<lb n="14711"/><span>togha na air<e> dhoit go dtí an lá inniubh.  Féach a linbh, suas ar neamh</span>
<lb n="14712"/><span>agus ar na spéartha sion atá os cionn na talún so, ar an bhfairrge, agus</span>
<lb n="14713"/><span>cuimhnig gurb é Dia a chruithnig iad sion agus an cine daonna go léir,</span>
<lb n="14714"/><span>agus ní bheig beann agad ar an murdréir mallaithe seo agus ní ghéillfir</span>
<lb n="14715"/><span>dá gheallúna bréagach, ach fuiliceoir bás onórach mar a rinneadar do</span>
<lb n="14716"/><span>dhearbhráithreacha beannaithe ar son creidimh Dé."</span></p>
<lb n="14717"/>
<lb n="14718"/><p><span>Ar chlos no bhfocal sin dhon gharsún, adúirt sé, "Cad é an mhoill</span>
<lb n="14719"/><span>sin oraibh, cad leis na bhfuileann sibh ag fitheamh?  Ní ghéillim don</span>
<lb n="14720"/><span>rí, ach géillim do dhlí Dé.  Áfaig bíoch fhios agatsa, a mhallathóir do</span>
<lb n="14721"/><span>imir go aon olc as measa ar phobal Dé, go n-aimseoig a láimh thu.</span>
<lb n="14722"/><span>Fuiligimíd na píonóis seo mar gheall ar ár bpeacaí.  Áfaig beig Dia</span>
<lb n="14723"/><span>trócaireach agus caradúil as so amach linn, agus cuirfig sé deire</span>
<lb n="14724"/><span>lena fhearg chúghainn tré mo bhás-sa agus bás mo dhearbhráithreacha.</span>
<lb n="14725"/><span>Ach id' thaobh-sa, a mhallathóir as measa dár thánaig riamh, a bhéar-</span>
<lb n="14726"/><span>faig díolthas Dé greim daingean do-scaoilthe ort."  Do ordaig an rí é sin</span>
<lb n="14727"/><span>a chéasadh seacht n-uaire budh mhó ná a céasag a dhearbhráithreacha.</span>
<lb n="14728"/><span>Fé dheire a chuireag an mháthair bheannaithe chalma chun báis.</span></p>
<lb n="14729"/>
<lb n="14730"/><p><span>1 Mac.2.  4.  Níl teora le na molthaí móra a dhéanaid na Aithreacha</span>
<lb n="14731"/><span>Naofa ar an mbean mbeannaithe seo.  A budh é áthas a</span>
<lb n="14732"/><span>414 croí a leanaí a fhaicsin ag fulan bás ar son a gcreideamh, mar a</span>
<lb n="14733"/><span>thug sí <suas ?> go ceart iad, agus múineann a sampla do mháithreacha</span></p>
</div>
<pb n="325"/>
<div><lb n="14734"/><p><span>Críostúil a leanaí a thabhairt suas go cúramach in eagla Dé agus béasa</span>
<lb n="14735"/><span>fónta a mhúineadh dhóibh; gurb é an onóir, an séan agus an ghlóire as</span>
<lb n="14736"/><span>mó dhóibh na leanaí sion a bhronn Dia ortha a thabhairt suas chón</span>
<lb n="14737"/><span>diagasúil sin go mbeid gan dearmad, páirteach leo fhéin i ríocht na</span>
<lb n="14738"/><span>bhflaitheas.</span></p>
<lb n="14739"/>
<lb n="14740"/><p><span>A bhí i gcathair Jerusalem sagart nar budh ainm Mathathias dho,</span>
<lb n="14741"/><span>agus a bhí cúigear mac aige.  An uair a chonairc sé an oíde dheorach ar</span>
<lb n="14742"/><span>phobal Dé, dá gcéasadh agus dá marú go aon lá gan trua gan trócaire,</span>
<lb n="14743"/><span>a ghlac sé brón ana-mhór agus a chrom ag ghol go géar agus adúirt,</span>
<lb n="14744"/><span>"A<s> mairg dhúinn, a leanaí, gur rugag riamh sinn insa tráth go bhfaic-</span>
<lb n="14745"/><span>imíd an éirleach atá dá dhéanamh ar ár ndaoine, an chathair seo dá lot,</span>
<lb n="14746"/><span>teampall beannaithe Dé truaillithe agus líonta do go aon mhallathacht,</span>
<lb n="14747"/><span>daoine críonna agus leanaí óga dá gcur go laeth<i>úil chun báis.  As</span>
<lb n="14748"/><span>fearra dhúinn bás do fháil ná mair<e>achtain níos sia."  Do fhág sé an</span>
<lb n="14749"/><span>chathair agus a imig lena mhuintir go Modin, baile sléibhe a bhí ar</span>
<lb n="14750"/><span>bhruach na fairrge agus a bhain leis fhéin agus lena shinsear roimhe.</span>
<lb n="14751"/><span>Ní fada ina dhiaigh sion nó go dtáinig oifigeach an rí do<n> bhaile sin</span>
<lb n="14752"/><span>chun na daoine a iompó ar an gcreideamh págánach, agus a ghéill a</span>
<lb n="14753"/><span>romhór dho.  Áfaig ní ghéillfeach Mathathias ná a chlann.  Adú<i>rt</span>
<lb n="14754"/><span>an t-oifigeach leis, "A Mathathias, as prionsa agus uachtarán thusa</span>
<lb n="14755"/><span>ar an mbaile seo.  Atá cúigear mac agad agus a lán doit' ghaoltha insa</span>
<lb n="14756"/><span>tíompall ort.  Tair suas anso agus déin íobairt dhos na déithe mar do</span>
<lb n="14757"/><span>ordaig an rí, agus, má dhéanfair, geallaim-se dhoit go mbeir id' char<a>id</span>
<lb n="14758"/><span>ag an rí, tusa fhéin agus do mhic fé ard-mheas aige, agus ní bheig teora</span>
<lb n="14759"/><span>leis an saibhreas a bhronnfaig sé oraibh, amhail a rin sé thana féin</span>
<lb n="14760"/><span>leis na tiarnaí agus leis na uaisle a ghéill dho.</span></p>
<lb n="14761"/>
<lb n="14762"/><p><span>1 Mac.2:19 et seq.  5.  A labhair Mathathias le guth ard agus adúirt,</span>
<lb n="14763"/><span>"Súd as go ngéillfidís daoine an domhain go léir</span>
<lb n="14764"/><span>do Rí Antiochus, agus go nglac<f>aidís a chreideamh chúghtha, áfaig ní</span>
<lb n="14765"/><span>ghéillfig mise ná mo chlann ná mo ghaoltha go brách dho agus ní</span>
<lb n="14766"/><span>ghlac<f>imíd a 415 chreideamh chúghainn.  Bíoch Dia fábharach</span>
<lb n="14767"/><span>dhúinn.  Ní socharúil in aon <t>sórd slí a dhlí agus a chreideamh sion a</span>
<lb n="14768"/><span>thréigean go brách."</span></p>
<lb n="14769"/>
<lb n="14770"/><p><span>Ar rá na bhfocal sion dho a thánaig fear don chine Abhra suas ar an</span>
<lb n="14771"/><span>olthóir chun íobairt a dhéanamh agus chun Dia agus a chreideamh a</span>
<lb n="14772"/><span>shéanadh.  A chuir an radharc sion ana-bhrón ar Mathathias.  A las a</span>
<lb n="14773"/><span>chroí suas le feirg, a léim sé ar an olthóir, a mhairbh sé an rascail a bhí</span>
<lb n="14774"/><span>ag déanamh an droch-ghnóth, a réab sé an olthóir agus a mhairbh</span>
<lb n="14775"/><span>an <t->oifigeach agus go aoinne a ghéill dho.  Ansion adúirt sé le guth</span>
<lb n="14776"/><span>ard, "Go aoinne a bhaineann le Dia, leanach sé mise."  A theith sé lena</span>
<lb n="14777"/><span>chúigear mac chun na sléibhte, agus do bhailig chuige go aon fhear ag</span>
<lb n="14778"/><span>na raibh beann ar an <g>creideamh cóir.  Agus sula fada a bhí dorn</span>
<lb n="14779"/><span>maith do fhearaibh crógha calma aige.  A ghaibh sé tríd an dútha ag</span>
<lb n="14780"/><span>marú na bpágánach, ag briseadh íomhátha na ndéithe falsa, ag</span>
<lb n="14781"/><span>réabadh a n-olthóirí agus a' cur do fhi<a>chaibh ar an bpobal Abhra</span>
<lb n="14782"/><span>dlí Dé a chiomád go beacht.  A chabhraig Dia go iontach leo agus a</span>
<lb n="14783"/><span>chuir séan ar a ndícheall mbeannaithe.</span>
<lb n="14784"/></p>
</div>
<pb n="326"/>
<div><lb n="14785"/><p><span>6. Mair sion dhóibh ar feag dhá bhlian, ag troid gan sos ar son a</span>
<lb n="14786"/><span><g>creidimh agus a ndútha, nó gur thit Mathathias breoite, agus ar</span>
<lb n="14787"/><span>bhrath go raibh an bás i bhfogas dho a ghlaoig chuige a chúigear mac</span>
<lb n="14788"/><span>agus adúirt, "As aimsir feirge, áir agus díolthais an aimsir seo.  Atá</span>
<lb n="14789"/><span>dram an uabhair agus an pheaca go buacach, go ard, agus go láidir,</span>
<lb n="14790"/><span>agus dram na umhlaíochta agus an naofacht go íseal go lag agus go</span>
<lb n="14791"/><span>dreoil.  Ar an abhar sion bíg-se, a chlann ó, go misniúil agus troidig</span>
<lb n="14792"/><span>go <crógha ?> ar son bhúr gcreidimh agus bhúr ndútha.  Cuimhníg ar</span>
<lb n="14793"/><span>bhúr sinsear agus déanaig aithris ortha agus a gheobhaig sibh cáil agus</span>
<lb n="14794"/><span>glóire ná feofaig go brách.  Féach mar a fuair Abraham onóir as</span>
<lb n="14795"/><span>cionn a bhfuil do dhaoine beo, do bhrí go raibh sé umhal do Dhia;</span>
<lb n="14796"/><span>Seosef, a thógag as príosún agus a dearnag ina mháistir ar ríocht na</span>
<lb n="14797"/><span>Égyp<t>e, do bhrí go raibh scáth air droch-bheart a dhéanamh agus Dia</span>
<lb n="14798"/><span>ag féachain air; Dáibhí, a fuair ríocht go brách dho fhéin agus dá</span>
<lb n="14799"/><span>shliucht i dtaobh a mhuinín a chur i nDia; Elias a fuadaíog suas go</span>
<lb n="14800"/><span>Parathas i dtaobh a naofacht; na trí ógánaig a saorag gan dó gan</span>
<lb n="14801"/><span>loscadh uadh an bhfúirnéis tintí do bhrí gur chreideadar i nDia;</span>
<lb n="14802"/><span>Dónall, do dhruim a naofacht a saorag 416 uadh chraos agus uadh</span>
<lb n="14803"/><span>chrobh na leon ocrach.  Cuardaíg mar sin, uadh aos go aos ins go aon</span>
<lb n="14804"/><span>tráth a thánaig uadh thúis domhain agus a gheobhaig sibh amach nár</span>
<lb n="14805"/><span>cailleag aoinne a chuir muinín chóir i nDia.  Ar an abhar sin ná glacaig</span>
<lb n="14806"/><span>sceoin ná eagla roimh an rí mallaithe seo a bheig sula fada chón bréan</span>
<lb n="14807"/><span>le carn aoile agus ina bhia ag piastaí.  Atá sé anis bláfar buacach,</span>
<lb n="14808"/><span>ach i gcionn tamaill beigh sé dreoite feochta mar dhuilliúr na gcrann.</span>
<lb n="14809"/><span>Ar an abhar sion, a chlainn ó, troidig go fórsúil agus go fearúil ar son</span>
<lb n="14810"/><span>Dé agus creideamh bhúr sinsear, ar son bhúr ndútha agus bhúr <g>cine,</span>
<lb n="14811"/><span>agus fágfaig sibh ainm onórach go deo in bhúr ndia<i>g.  As fear ana-</span>
<lb n="14812"/><span>chiallmhar bhúr ndearbhráthair Simon.  Glaca<i>g a chomhairle sin i</span>
<lb n="14813"/><span>gcónaí, agus bíoch sé in ionad athar agaibh.  Fear crógha calma mis-</span>
<lb n="14814"/><span>niúil uadhna óige as ea bhúr ndearbhráthair Judas Machabeus: bíoch</span>
<lb n="14815"/><span>sé sin ina thaoiseach cogaig agaibh.  Gabhaig lena chéile agus bailig</span>
<lb n="14816"/><span>chúghaibh go aon fhear atá dílis do Dhia agus a ghlacann maith na</span>
<lb n="14817"/><span>dútha chun croí.  Buafaig ar bhúr namhaid agus saorfaig sibh bhúr</span>
<lb n="14818"/><span>gcine.  Beannacht Dé agus mo bheannacht-sa agaibh."  Le rá na</span>
<lb n="14819"/><span>bhfocal sion a fuair sé bás.</span></p>
<lb n="14820"/>
<lb n="14821"/><p><span>1 Mac.3:1-9, 2 Mac.8.  7.  Adéis a bháis a ghabhadar a mhic go</span>
<lb n="14822"/><span>misniúil fé an ghnóth do fhág a n-athair</span>
<lb n="14823"/><span>beannaithe do chúram ortha.  A toghag Údás Machabeus mar gheneráil</span>
<lb n="14824"/><span>ar a n-arm, agus a chnósaig chuige go aon fhear misniúil coinsiasach</span>
<lb n="14825"/><span>a ghráig maith a dhútha.  "A chur sé," arsa an Scriptiúir, "a éide comh-</span>
<lb n="14826"/><span>raic uime, amhail athach; a chosain a chlaíomh a náisiún; a throid sé le</span>
<lb n="14827"/><span>meidhir agus le áthas ar son a chine; ba chosúil é le leon láidir agus a</span>
<lb n="14828"/><span>chuir sé a dhóchas, ní i neart a shaighdiúirí ná i bhfórsa a n-airm, ach</span>
<lb n="14829"/><span>i nDia amháin.  Ní ghlacfach sé chuige mar shaighdiúir aon fhear ach</span>
<lb n="14830"/><span>fear a bhí eaglach roimh Dhia agus lán-uirrimeach dho.  Oir a thuig</span>
<lb n="14831"/><span>sé go ceart, súd as go raibh an gnóth a ghlac sé i láimh beannaithe agus</span>
<lb n="14832"/><span>taithneamhach i láthair Dé, ná rachach sí chun cinn dá mbeach feara</span>
<lb n="14833"/><span>mírialtha mallaithe ag cúnamh leis.</span>
<lb n="14834"/></p>
</div>
<pb n="327"/>
<div><lb n="14835"/><p><span>A bhailig sé deich míle fear, agus leo sin a ghaibh sé tríd an dútha</span>
<lb n="14836"/><span>ag díbirt nó ag 417 marú go aon mhallathóir a shéan creideamh Dé.</span>
<lb n="14837"/><span>A chuir sé go mion minic teitheadh ar shluaite an rí, agus a chuaig a</span>
<lb n="14838"/><span>cháil fé cheithre ardaibh an domhain, agus do fhág ina dhiaig ainm</span>
<lb n="14839"/><span>beannaithe glórmhar a sheasóig go brách.  As trua, as ró-thrua, ná</span>
<lb n="14840"/><span>déinid na ga<i>scíg seo a ghlacann i láimh, uadh am go am, an náisiún</span>
<lb n="14841"/><span>bocht so do shaoradh agus do fhuascailth, ná leanaid, adeirim, sampla</span>
<lb n="14842"/><span>an fhir bheannaithe seo agus ná déinid aithris ar a dhiagasúlacht: ná</span>
<lb n="14843"/><span>cuirid a muinín ar fad i nDia.  Dá ndéanfaidís ní bheach a <n>gleo gan</span>
<lb n="14844"/><span><t>suim gan tácht.  Ach ní bhíonn bail ná rath air do bhrí gurb é a</span>
<lb n="14845"/><span>sochar príobháideach féin a loirgid in ionad sochar a ndútha.</span>
<lb n="14846"/></p>
</div>
<pb n="328"/>
<div><lb n="14847"/><p><span>LX. VICTORIES OF JUDAS</span></p>
<lb n="14848"/>
<lb n="14849"/><p><span>1 Mac.3:9 et seq.; 2 Mac.8.  1.  An uair a bhí a shaighdiúirí ollamh</span>
<lb n="14850"/><span>ag Údás a thug sé comhrac do arm an</span>
<lb n="14851"/><span>rí, a bhuaig ortha agus a mhairbh Apollonius, an generáil a bhí ortha.</span>
<lb n="14852"/><span>A thóg sé a chlaíomh agus a bhíoch ag comhrac leis i gcónaí go bhfuair</span>
<lb n="14853"/><span>sé bás.  A thánaig generáil eile, Seron, le arm iomadúil ina chuinnibh,</span>
<lb n="14854"/><span>insa dóigh go scaipfeach gan mhoill an dorn fear a bhí ag Údás.  Ach</span>
<lb n="14855"/><span>as amhla a cuireag an teitheadh air fhéin agus ar a shlua.</span></p>
<lb n="14856"/>
<lb n="14857"/><p><span>A chualaig Rí Antiochus na scéaltha sion, agus a ghlac sé fearg mór.</span>
<lb n="14858"/><span>A chnósaig sé a raibh de shaighdiúirí ina ríocht go léir agus a thug pá</span>
<lb n="14859"/><span>bliana roimh ré dhos gach fear dhíobh.  A roinn sé a arm i ndá leath.</span>
<lb n="14860"/><span>A thug a leath do Lysias, prionsa gaolmhar do fhéin, le ordú pointeál-</span>
<lb n="14861"/><span>tha dearg-ár a thabhairt ar an bpobal Abhra, gan an oiread agus</span>
<lb n="14862"/><span>aoinne amhaín dhíobh do fhágan beo, gan cathair agus baile insa dútha</span>
<lb n="14863"/><span>do dhó agus a leagadh anuas, agus bán-fhásach a dhéanamh don tír</span>
<lb n="14864"/><span>go léir.  A ghluais sé fhéin leis an leath eile den arm, go ríocht na</span>
<lb n="14865"/><span>Persia, le mian cathair ana-shaibhir a bhí inte a phlundaráil agus na</span>
<lb n="14866"/><span>sciatha óir, do fhág Alastrom Mór rí na Gréig<e> ann, a fhuadach leis.</span></p>
<lb n="14867"/>
<lb n="14868"/><p><span>2.  A thug Lysias dá fhichid míle cuisithe agus seacht míle dragúin,</span>
<lb n="14869"/><span>nó saighdiúirí marcaig, do Nicanor agus Gorgias, an dá gheneráil a</span>
<lb n="14870"/><span>b'fhearr a bhí ag an rí, le ordú léirscrios a thabhairt ar 418 an gcine</span>
<lb n="14871"/><span>Abhra.  A ghluaiseadar sion ortha agus a ghealladar dos na ceannaithe</span>
<lb n="14872"/><span>insa go aon bhaile mór agus baile cuain, go dtabharfaidís agus go</span>
<lb n="14873"/><span>ndíolfai<dí>s leo céad fear Abhrach ar go aon chéad púnt.  A lean mórán</span>
<lb n="14874"/><span>ceannaithe arm an rí le ualaithe óir agus airgid chun leanaí an phobail</span>
<lb n="14875"/><span>Abhra a cheannach ar neamhní.  An tráth a thuig Údás agus na feara</span>
<lb n="14876"/><span>a bhí ina fhochair an <t->ár a bhí le tabhairt ortha fhéin agus ar a gcine,</span>
<lb n="14877"/><span>adúradar, "Troidimís go fearúil ar son ár náisiúin agus ár gcrei<d>imh;</span>
<lb n="14878"/><span>ardaímís misneach ár ndaoine atá satailthe fé chois."  A rinneadar</span>
<lb n="14879"/><span>trosca agus urnaithe le deora ar f<e>ag an lae sin agus a impíodar go dian</span>
<lb n="14880"/><span>ar Dhia fóirthean ortha.  A roinn Údás a arm i regimintí; a chur</span>
<lb n="14881"/><span>captaíní, leiftinontaí agus maoir as a gcionn, agus do ordaig dhos go aon</span>
<lb n="14882"/><span>fhear nua-phósta agus dhos go aon fhear meata, nar theip a mhisneach</span>
<lb n="14883"/><span>air, filleadh abhaile agus gan baint le dol insa chath.  Níor fhan <in>a</span>
<lb n="14884"/><span>ndiaigh ach trí mhíle fear, agus ní raibh sciath, claíomh, píce ná sás</span>
<lb n="14885"/><span>comhraic age n-a dtrian sion, ach a bhí aca an t-arm comhraic as fearr</span>
<lb n="14886"/><span>ná aon arm ar bith - croíocha lán do mhisneach agus do mhuinín i nDia.</span></p>
<lb n="14887"/>
<lb n="14888"/><p><span>3.  A thriall an dá arm i gcuinnibh a chéile, agus adúirt Údás lena</span>
<lb n="14889"/><span>fhearaibh sion, "Ná bíoch eagla ná scáth <oraibh ?> roimh an arm láidir</span>
<lb n="14890"/><span>sin atá in bhúr gcuinnibh; ná glacaig sceoin roimh na marcaig sin na</span></p>
</div>
<pb n="329"/>
<div><lb n="14891"/><p><span>bhfuilid féin agus a gcapaill clúdaithe le éide pláta.  Cuirid siad sion a</span>
<lb n="14892"/><span>ndóchas ina neart, ina gclaíte agus ina gcapaill, ach cuirimíd-ne ár</span>
<lb n="14893"/><span>muinín insa Tiarna uilechomhachtach a chúm neamh, talamh, an</span>
<lb n="14894"/><span>fhairrge agus a bhfuil ionta.  Ar an abhar sion glao<i>mís ar ár nDia:</span>
<lb n="14895"/><span>éist<e>oigh sé linn agus déanfam ceo don arm mór sion."  A chuireadar</span>
<lb n="14896"/><span>gártha agus hussá ard asta, agus a ritheadar fé dhéin a namhaid, a</span>
<lb n="14897"/><span>theith gan stad rompa.  A l<e>an Údás agus a arm an fhogh<a> ortha,</span>
<lb n="14898"/><span>agus ní dheaghaig fear inste an scéil dhíobh saor uadh an ghleo.</span>
<lb n="14899"/><span>Agus sion tré mhór-chomhachta Dé do fhóir ar a dhaoine bochta fhéin.</span></p>
<lb n="14900"/>
<lb n="14901"/><p><span>A chas Údás agus a 419 mhuintir chun campa an rí a phlundaráil,</span>
<lb n="14902"/><span>agus a thánaig tarna arm an rí suas leo.  A ordaig Údás dhá fhearaibh</span>
<lb n="14903"/><span>scuir go diair don phlundaráil agus tabhairt fé an namhaid nua so.</span>
<lb n="14904"/><span>A rinneadar sion go mear agus a chuireadar an teitheadh ortha.  Ansion</span>
<lb n="14905"/><span>a chnósaíodar gan bhaol éadáil ana-shaibhir: ór, airgead, síoda, sróill,</span>
<lb n="14906"/><span>éadaí uasal agus gach uillemhaitheas eile a thug na ceannaithe leo chun</span>
<lb n="14907"/><span>sclábhaithe Abhrach a cheannach go saor.  A líonag croíocha an chine</span>
<lb n="14908"/><span>Abhra le áthas mór agus a ghabhadar uadh chroí mór-bhuíochas le Dia</span>
<lb n="14909"/><span>i dtaobh an fhuascailt iontach a thug sé ortha.</span></p>
<lb n="14910"/>
<lb n="14911"/><p><span>4.  Budh mhór an brón a thánaig ar an bprionsa Lysias an uair a</span>
<lb n="14912"/><span>chualaig sé an oíde a tugag ar a dhá arm, nár éirig a dtrus leo fé mar a</span>
<lb n="14913"/><span>mheas go n-éireóch.  Go luath insa tsaosúr a bhí chuige a chnósaig</span>
<lb n="14914"/><span>arm budh mhó agus a b'fhearr i bhfad, agus a chuaig sé féin mar cheann</span>
<lb n="14915"/><span>ortha.  Agus a ghaibh sé isteach i ndútha an phobail Abhra.  A chnós-</span>
<lb n="14916"/><span>aig Údás a shaighdiúirí chun comhrac a thabhairt dho.  Ar dhruidim</span>
<lb n="14917"/><span>dhóibh i gcuinnibh a chéile adúirt Údás, "As beannaithe thusa, a</span>
<lb n="14918"/><span>Thiarna Dia, a shaor go minic ár sinsear, a leag anuas an tréan-athach</span>
<lb n="14919"/><span>Golia<t>h le méaróg uadh shlingéar an gharsúin Dáibhí, agus a rin ceo</span>
<lb n="14920"/><span>do mhór-arm na bhP<i>listíneach le aon bheirt fhear amháin, Jonathan</span>
<lb n="14921"/><span>agus a ghiolla airm.  Agus anis, a Thiarna uilechomhachtaig, cuir</span>
<lb n="14922"/><span>briseadh ar an arm mór láidir seo lenár lámha laga-na, adonn go mbeach</span>
<lb n="14923"/><span>fhios ag an saol go brách nách le neart airm ná le iomad slua ná le fórsa</span>
<lb n="14924"/><span>saighdiúirí, ach lead' riarú-sa amháin a buatar gach gleo."</span></p>
<lb n="14925"/>
<lb n="14926"/><p><span>A thosain an cath agus a maraíog don chéad iarracht chúig míle</span>
<lb n="14927"/><span>do shaighdiúirí Lysias.  An uair a chonairc sé cad é chón misniúil agus</span>
<lb n="14928"/><span>a bhíodar, go raibh go aon fhear díobh ceapaithe ar thitim leis an</span>
<lb n="14929"/><span>gclaíomh níos túisce ná stríocfaidís, a chas sé chun a dhútha fhéin chun</span>
<lb n="14930"/><span>a oiread sion saighdiúirí a bhailiú ná leofach Údas cuir ina chuinnibh.</span></p>
<lb n="14931"/>
<lb n="14932"/><p><span>5.  A chnósaig Údás an pobal Abhra chuige agus adúirt, "Atá ár</span>
<lb n="14933"/><span>namhaid traochta agus imithe uainn: téimís suas do chathair naofa</span>
<lb n="14934"/><span>Jerusalem, glanaimís í agus teampall Dé do shalaíodar na págánaig,</span>
<lb n="14935"/><span>atchnóchaimís 420 seirbhís Dé agus ofrálaimís dho gach íobairt a</span>
<lb n="14936"/><span>ordaíonn a dhlí naofa do ofráil."  A rinneadar le áthas an gnóth bean-</span>
<lb n="14937"/><span>naithe sin.  A ghlacadar seilbh a gcathair féin arís.  A rinneadar</span>
<lb n="14938"/><span>repairing cheart ar a' dteampall breá beannaithe.  Do ofráladar ar feag</span>
<lb n="14939"/><span>ocht lá íobairt do Dhia, ag gabháil buíochas leis i dtaobh an fhuascailt</span>
<lb n="14940"/><span>trócaireach budh thoil leis a dhéanamh ortha.</span>
<lb n="14941"/></p>
</div>
<pb n="330"/>
<div><lb n="14942"/><p><span>1 Mac.6, 2 Mac.9.  6.  Dála Antiochus mallaithe, a ghaibh sé tré</span>
<lb n="14943"/><span>ríocht na Persia gan bhac gan chosc nó gur</span>
<lb n="14944"/><span>shrois sé Elymais, an chathair budh uaisle insa ríocht sion.  A bhí inte</span>
<lb n="14945"/><span>teampall ana-shaibhir, agus a cheap sé í a robáil.  A cuireag sion i</span>
<lb n="14946"/><span>gcéille dhos na daoine a chónaig insa chathair.  A ghlacadar, idir óg</span>
<lb n="14947"/><span>agus chríonn<a>, a gcuid airm, agus a thugadar comhrac don rí agus a</span>
<lb n="14948"/><span>chuireadar an teitheadh air sin agus ar a shaighdiúirí.  A imig sé go</span>
<lb n="14949"/><span>brónach thar n-ais go cathair Babylon, agus a bhí droch-scéal ann</span>
<lb n="14950"/><span>roimhe: a fuair sé litreacha uadh Lysias a thug cúntas gur buag fé dho</span>
<lb n="14951"/><span>ar a arm a cuireag chun léirscrios a thabhairt ar an gcine Abhra; gur</span>
<lb n="14952"/><span>shealbhaíodar a gcathair fhéin arís, gur ghlanadar a dteampall, gur</span>
<lb n="14953"/><span>mhilleadar agus gur bhriseadar go aon íomhá agus olthóir a tógag suas</span>
<lb n="14954"/><span>in onóir na ndéithe bréagach, agus gur chuireadar an teitheadh as a</span>
<lb n="14955"/><span>ndútha ar go aoinne a ghlac páirt leis an rí.  A chuireadar na scéaltha</span>
<lb n="14956"/><span>sion ar dearg-bhuile é: a thug sé mionna móra mallaithe ná fágfach sé</span>
<lb n="14957"/><span>go fiú aon duine amháin don chine Abhra gan scrios do aghaidh na</span>
<lb n="14958"/><span>talún, go leagfach sé anuas teampall Dé, go ndéanfach sé carn aoile do</span>
<lb n="14959"/><span>chathair Jerusalem, agus go bhfágfach sé an dútha go léir ina bhán-</span>
<lb n="14960"/><span>fhásach, insa chás sion ná cónóch duine ná daonnaí go brách inte.</span></p>
<lb n="14961"/>
<lb n="14962"/><p><span>7.  Áfaig a bhuail Dia fé dheire buille na tubaiste air.  A bhrath sé go</span>
<lb n="14963"/><span>obann pianta géara ina inathar.  Do ordaig sé a charráiste a thiomáint</span>
<lb n="14964"/><span>go m<e>ar agus a shaighdiúirí a bhrostú ortha go dia<i>r.  A mheas sé go</span>
<lb n="14965"/><span>raibh go aon lá chón fada le bliain nó go sroisfeach sé dútha na nAbhrac</span>
<lb n="14966"/><span>chun deire a chur leo go brách.  Le neart géar-thiomáint a thit sé amach</span>
<lb n="14967"/><span>as a charráiste agus a briseag a chnámha go léir.  A dhreothaig a</span>
<lb n="14968"/><span>chorp agus do iompaig a chuid feola i bpiastaí do ith ina bheathaig é.</span>
<lb n="14969"/><span>Agus é sin a mheas 421 tréna chuid uabhair go bhfiadfach sé talamh</span>
<lb n="14970"/><span>tirim a dhéanamh don fhairrge agus na sléibhte a iompó i bhfairrge</span>
<lb n="14971"/><span>guirt, a caitheag é a iompar i gcathaoir lámha.  An uair a bhraith sé</span>
<lb n="14972"/><span>gurbh í láimh Dé a bhuail é a thánaig ana-aithreachas air.  A gheall sé</span>
<lb n="14973"/><span>go ndéanfach lán-leorghníomh insa go aon olc a rin sé don chine Abhra;</span>
<lb n="14974"/><span>go mbreáthóch sé teampall Dé chón mór sion nár facag riamh agus ná</span>
<lb n="14975"/><span>faicfí go brách teampall budh áille ná í; agus as a chionn sion go</span>
<lb n="14976"/><span>n-iompóch sé ar chreideamh an chine Abhra agus go ngeobhach sé tré</span>
<lb n="14977"/><span>go aon náisiún agus dútha fé an ghréin ag comhairliú dhos na uile</span>
<lb n="14978"/><span>dhaoine creideamh Dé a ghlacadh chúghtha.  Le ochlán agus le srutha</span>
<lb n="14979"/><span>deora a loirg sé trócaire agus maithiúnas ar Dhia.</span></p>
<lb n="14980"/>
<lb n="14981"/><p><span>8.  Áfaig níor éist Dia leis do bhrí go bhfaicig sé ná raibh croí an</span>
<lb n="14982"/><span>mhallathóra sóins<e>áltha ar aon chor, gur le neart eagla agus le fórsa</span>
<lb n="14983"/><span>na bpianta a thug a bhéal bréagach na geallúna breátha sion uaig.</span>
<lb n="14984"/><span>A bhí balaithe chón bréan sin uaig ná fiadfach sé féin ná a shaighdiúirí</span>
<lb n="14985"/><span>fulan níos sia lé.  A theitheadar go léir uaig agus do fhágadar ina</span>
<lb n="14986"/><span>ndia<i>g an murderéir mallaithe chun bás do fháil ina aonar ins na</span>
<lb n="14987"/><span>sléibhte.  Agus hen é an deire dona a imig ar an bhfear so nár fhéach</span>
<lb n="14988"/><span>in am chuige fhéin, nár chuimhnig ar a chríoch dhéanach.  Áfaig ní</span>
<lb n="14989"/><span>tábhacht an oíde a imig ar a chorp súd seachas an oíde a ime<e>oig ar</span>
<lb n="14990"/><span>ár gcorp agus ar ár n-anam-na muna ndéanfam aithrí inár bpeacaí</span></p>
</div>
<pb n="331"/>
<div><lb n="14991"/><p><span>in am agus i dtráth.  Má leanaimíd ár ndroch-chúrsaí go mbéarfaig láimh</span>
<lb n="14992"/><span>an bháis greim orainn, as go díomhaoin a loirgeom trócaire ar Dhia,</span>
<lb n="14993"/><span>as gan sochar ar bith a chasfam air.  A gheobham amach chun ár</span>
<lb n="14994"/><span>gcostas géar gur fíor, gur ró-fhíor, na focail seo adúirt sé, "Loirgeoig</span>
<lb n="14995"/><span>sibh me agus ní bhfaigh<ig> sibh me, glaodh<f>aigh sibh oram agus ní</span>
<lb n="14996"/><span>éist<e>oig mé libh."  Ar an abhar sin, más maith linn a bheith ar lámh</span>
<lb n="14997"/><span>na sábháltha, a bheith gan eagla le linn na uaire eaglaig a thiucfaig</span>
<lb n="14998"/><span>gan dearmad ar go 422 aoinne beo, déanaimís aithrí, aithrí éifeachtúil,</span>
<lb n="14999"/><span>aithrí fhírinneach, le linn ár sláinte, inár bpeacaí.  Éirímís díobh i</span>
<lb n="15000"/><span>ndáríribh in am agus i dtráth, oir má fhanaimíd go uair ár mbáis beigh</span>
<lb n="15001"/><span>sé ró-dhéanach.  A gheobham droch-bhás mar a fuair Antiochus</span>
<lb n="15002"/><span>mallaithe.</span></p>
<lb n="15003"/>
<lb n="15004"/><p><span>9.  Ar bhás do sion a ghlac a mhac - mac atharúil a budh <ea> é - an</span>
<lb n="15005"/><span>ríocht.  A bhí fuath a athar aige don chine Abhra.  A bhailig sé céad</span>
<lb n="15006"/><span>míle saighdiúirí, marcshlua iomadúil agus deich fichid elephantí agus</span>
<lb n="15007"/><span>a chuaig leo chun dearg-ár a imirt ar an gcine Abhra, iad a scuabadh</span>
<lb n="15008"/><span>ar fad do aghaidh na talún.  Níor chur sion mímhisneach ná lag-char-</span>
<lb n="15009"/><span>ráiste ar Údás ná ar a fhearaibh.  A bhailíodar go léir chuige insa</span>
<lb n="15010"/><span>teampall, agus ag bun na olthóra a ghuíodar go dea-chroíoch chun Dé</span>
<lb n="15011"/><span>cúnú leo.  Go moch ar maidean a thugadar fé arm an rí, agus a fuaradar</span>
<lb n="15012"/><span>uadh neamh comhartha cruinn go raibh Dia ag tabhairt coghanta</span>
<lb n="15013"/><span>dhóibh.  A chonarcadar cúigear ridirí fé éidithe ór-dhearg ar eachaibh</span>
<lb n="15014"/><span>luatha láidre ag tiomáint amach rompa agus ag lámhach saídithe</span>
<lb n="15015"/><span>tintí i gcuinnibh arm an rí.  A chuir an radharc sion ana-mhisneach</span>
<lb n="15016"/><span>ortha agus a ritheadar go mear chun an chomhraic, agus a mharaíodar</span>
<lb n="15017"/><span>i mbeagán aimsire cúig mhíle fichid do shaighdiúirí an rí.  Beithíg</span>
<lb n="15018"/><span>ana-mhór as ea na elephantí.  Is ins<n>a Indinithibh Thoir a fachtar</span>
<lb n="15019"/><span>iad, agus insa tseana-aimsir a tréanálthaí chun cogaig iad.  A bhíoch</span>
<lb n="15020"/><span>dhá mhíle fear clúdaithe le éide pláta, agus chúig céad marcaig i</span>
<lb n="15021"/><span>bhfocha<i>r go aon elephant; túr ard ar dhrom an bheithíg, dháréag</span>
<lb n="15022"/><span>agus fiche dhos na saighdiúirí a b'fhearr chun saídithe a lámhach ins</span>
<lb n="15023"/><span>gach túr, agus giolla Indiach ar ghualainn an bheithíg chun é <a> sheol-</span>
<lb n="15024"/><span>adh anso agus ansúd, agus éide pláta ar an mbeithíoch, insa chás ná</span>
<lb n="15025"/><span>fiadfach saíod ná píce é <a> pholladh.</span></p>
<lb n="15026"/>
<lb n="15027"/><p><span>A bhí in arm Údáis saighdiúir, Eleazor budh ainm do, agus an</span>
<lb n="15028"/><span>fhaid agus a bhí an gleo ar siúl a chonair<c> sé an beithíoch budh mhó</span>
<lb n="15029"/><span>agus brat an rí ag crochadh as cionn an túir.  A taidhsíog dho go raibh</span>
<lb n="15030"/><span>an rí ann.  A thug sé fé an mbeithíoch, a mhairbh go aon <t>saighdiúir a</span>
<lb n="15031"/><span>mheas é a chosc, a chuaig isteach féna 423 bholg, a rop a chlaíomh</span>
<lb n="15032"/><span>isteach ina ionathar, a thit an beithíoch anuas air agus a maraíog amhla</span>
<lb n="15033"/><span>sion a' fear crógha a fhuilig bás go fonnmhar chun a náisiún a</span>
<lb n="15034"/><span>shaoradh.</span></p>
<lb n="15035"/>
<lb n="15036"/><p><span>1 Mac.7.  10.  A thuig an rí ná fiadfach a dhícheall buachain ortha.</span>
<lb n="15037"/><span>A rin sé síocháin leo, a <i>mig le cuid dhá arm chun a</span>
<lb n="15038"/><span>dhútha féin, agus a fuair ann tuille agus a dhóchain le déanamh.  An</span>
<lb n="15039"/><span>tráth a bhuadar na Rómhánaig ar dhearbhráthair seana-athar Antiochus,</span>
<lb n="15040"/><span>a bhí an tráth sion ina rí ar an Syria, a ch<e>angladar air go gcuirfí go</span></p>
</div>
<pb n="332"/>
<div><lb n="15041"/><p><span>aon tríú blia<i>n cuid don aos óg rith<i>úil go cathair na Rómha chun</span>
<lb n="15042"/><span>go mbeidís ina ngeall go ndíolfaí leo an cíos trom a chuireadar ar an</span>
<lb n="15043"/><span>dútha.  A dearnag é sion uadh am go am, agus a chuir an rí seo beirt</span>
<lb n="15044"/><span>mhac a dhearbhráthair don Róimh i ngeall.  Tamall ina dhiaigh sion</span>
<lb n="15045"/><span>a fuair ceann díobh caoi agus a theith sé leis fhéin agus a thánaig abhaile.</span>
<lb n="15046"/><span>A ghlac a lán don dútha páirt leis, óir a bhíodar cortha don luíthrom</span>
<lb n="15047"/><span>a rin Antiochus ortha, dá gcreachadh le taxanna trom agus lena bhfeara</span>
<lb n="15048"/><span>a phressáil go aon bhliain chun a chogaí a chiomád suas.  An uair a chas</span>
<lb n="15049"/><span>an rí uadh dhútha an phobail Abhra a fuair sé an fear so, Demetrius,</span>
<lb n="15050"/><span>i seilbh a chathair.  A thugadar bualadh dá chéile, ach a thréigeadar</span>
<lb n="15051"/><span>saighdiúirí an rí é.  A theitheadar uaig, a ghabhag é, a scoith Demetrius</span>
<lb n="15052"/><span>an ceann dé agus a ghlac sé féin an ríocht ina ionad.  As mar sin a</span>
<lb n="15053"/><span>fuair pobal Dé beagán suainis ar feag tamaill tré chogadh na bprionsaí</span>
<lb n="15054"/><span>lena chéile.  A cheadaig Dia an t-achrann so do éirí eatora i ndíolthas</span>
<lb n="15055"/><span>na mór-uilc a rin a n-athair agus a sean-athair ar a phobal agus mar</span>
<lb n="15056"/><span>gheall ar an droch-aigne a bhí aca féin chun a phobail.  Oir níl ní ar</span>
<lb n="15057"/><span>bith níos siúráltha ná go bhfa<igh>ig go aoinne, luath nó mall, lán-díol</span>
<lb n="15058"/><span>insa go aon olc nó maith a rin sé, nó na raibh aigne aige a dhéanamh,</span>
<lb n="15059"/><span>do aoinne eile.</span>
<lb n="15060"/>
<pb n="333"/></p>
<lb n="15061"/>
<lb n="15062"/><p><span>LXI.  DEATH OF JUDAS</span></p>
<lb n="15063"/>
<lb n="15064"/><p><span>1 Mac.7:5 et seq.; 2 Mac.14.  1.  A thug Rí Demetrius suaineas</span>
<lb n="15065"/><span>don phobal: níor bhac sé dhóibh ar</span>
<lb n="15066"/><span>feag trí mblian, agus do réir dheáraimh ní chuirfeach sé a thuille sró</span>
<lb n="15067"/><span>ortha muna mbeach droch-dhaoine a bhí eatora féin, agus mar cheann</span>
<lb n="15068"/><span>ortha 424 a bhí fear nar bhudh ainm dho Alcimus.  Tamall roimhe sin</span>
<lb n="15069"/><span>a bhí sé ina ard-shagart ar phobal Dé, ach in aimsir an phersecution a</span>
<lb n="15070"/><span>shéan sé creideamh Dé agus a iompaig ina phágánach, agus dá dhruim</span>
<lb n="15071"/><span>sin a gearrag amach é.  A chonairc sé sin agus a mhuintir ná raibh aon</span>
<lb n="15072"/><span>chance go bhfaigh<i>dís go brách aon uirrim úd<a>rás ná onóir ina ndútha</span>
<lb n="15073"/><span>fhéin an fhaid agus a mha<i>rfeach Údás agus a dhearbhráithreacha.</span>
<lb n="15074"/><span>A thrialladar ar an rí, go cathair Antioch, a ofráladar cróin óir dho agus</span>
<lb n="15075"/><span>mórán tabharaistí eile, agus adúradar le deora, "A chuir Údás Mach<a>-</span>
<lb n="15076"/><span>beus an teitheadh orainne uadhnár ndútha fhéin, a bhain ár gcuid don</span>
<lb n="15077"/><span>tsaol dínn, agus dá bhfiad<f>ach breith orainn a mharóch sé sinn; agus</span>
<lb n="15078"/><span>gan do chúis aige orainn ach amháin go rabhamar dílis doitse agus dhos</span>
<lb n="15079"/><span>na rithe a thánaig romhad.  A scaradar ár ndútha ar fad uadh do</span>
<lb n="15080"/><span>chróin-se.  Iarraimíd ort cúram do dhéanamh don ghnóth so, oir</span>
<lb n="15081"/><span>baineann sé go pointeáltha lead fhéin agus le onóir do ríochta.</span></p>
<lb n="15082"/>
<lb n="15083"/><p><span>2.  Do éist an rí agus a chomhairlíocha leo agus a ghealladar dhóibh</span>
<lb n="15084"/><span>go gcuirfí Nicanor, an generáil a b'fhearr a bhí aige, chun dútha an</span>
<lb n="15085"/><span>phobail Abhra.  Fear ana-ghlic a budh ea Nicanor.  A lig sé air gur le</span>
<lb n="15086"/><span>intinn sí<o>chána a dhaingniú go brách leo a thánaig sé.  A bhí droch-</span>
<lb n="15087"/><span>dhoubhta ag Údás as: níor ghéill se dhá fhocail, agus do ollmhaig sé a</span>
<lb n="15088"/><span>arm chun comhrac a thabhairt dho.  A chuir Nicanor cuid dá arm anso</span>
<lb n="15089"/><span>agus ansúd, chun a thiospánadh nách le aon droch-intinn a thánaig sé.</span>
<lb n="15090"/><span>A thriall don chathair ina aonar gan saighdiúir ina fhochair.  A chuir sé</span>
<lb n="15091"/><span>teachtairí chun Údás ag rá, "Ná bíoch a thuille achrann ach síocháin</span>
<lb n="15092"/><span>feasta eadrainn.  Tar chúgham agus cuirimís aithne ar a chéile."</span>
<lb n="15093"/><span>A thánaig Údás ag triall air, ach chun ná béarfaí i bhfeall air do fhág</span>
<lb n="15094"/><span>sé a shaighdiúirí anso agus ansúd agus adúirt leo a bheith ollamh i</span>
<lb n="15095"/><span>gcónaí agus a bheith ar a bhfaire.  A ghlac Nicanor go ana-shíbhialtha</span>
<lb n="15096"/><span>é agus a lig air a bheith ana-mhuinteartha leis.  A chomhairlig do</span>
<lb n="15097"/><span>gur lán-mhithid do pósadh, leanaí a bheith aige, agus an chuid eile dá</span>
<lb n="15098"/><span>shaol a chaitheamh go síochánta, nár bhaol feasta dho.</span></p>
<lb n="15099"/>
<lb n="15100"/><p><span>3.  Sealad dhóibh mar sin go codartha lena chéile, an uair a chur</span>
<lb n="15101"/><span>Alcimus scéala go príobhá<i>deach chun an rí go raibh plot déanta ag</span>
<lb n="15102"/><span>Nicanor agus ag Údás chun an ríochta a bhaint de.  A chur an rí</span>
<lb n="15103"/><span>teachtaireacht chun Nicanor, 425 dá <m>budh mhaith leis a bheith</span>
<lb n="15104"/><span>beo Údás a chuir chuige go diair, ceangailthe ina phríosúnach.  A ghlac</span>
<lb n="15105"/><span>Nicanor an gnóth sion go mór chun croí, go gcaithfeach sé a fhocal a</span></p>
</div>
<pb n="334"/>
<div><lb n="15106"/><p><span>bhriseadh agus díobháil a dhéanamh do dhuine nár rin aon díobháil dho.</span>
<lb n="15107"/><span>Áfaig a thuig sé gur bhudh éigean dho géilleadh do ordú an rí.  An uair</span>
<lb n="15108"/><span>a bhraith Údás go raibh Nicanor ana-dhuairc leis, ná raibh sé ar aon</span>
<lb n="15109"/><span>chor leath chón muinteartha leis agus budh ghnáth, a thuig sé go raibh</span>
<lb n="15110"/><span>feall le imirt air, a theith sé uadhna gcathair agus a chnósaig chuige ar</span>
<lb n="15111"/><span>na sléibhte a shaighdiúirí.</span></p>
<lb n="15112"/>
<lb n="15113"/><p><span>4.  A chuaig Nicanor chun an teampall ag meas go raibh Údás i</span>
<lb n="15114"/><span>bhfolach ann, agus a loirg ar na sagairt é a thabhairt suas dho.  A thug-</span>
<lb n="15115"/><span>adar a' leabhar solmanta ná raibh fhios aca cá raibh sé ná cad a bhí sé</span>
<lb n="15116"/><span>ag déanamh.  A thug se sion na mionna móra mallaithe muna ndéan-</span>
<lb n="15117"/><span>a<i>dís amach é go leagfach sé anuas teampall Dé agus go ndéanfach sé</span>
<lb n="15118"/><span>fásach do<n> chathair.  A bhailig leis a arm agus a chuaig lé chun na</span>
<lb n="15119"/><span>sléibhte a' lorg Údáis agus a dhorn fear.  A chuadar na sagairt isteach</span>
<lb n="15120"/><span>don teampall, a chaitheadar iad fhéin ar a lámha agus ar a n-aghaidh</span>
<lb n="15121"/><span>ag bun na olthóra agus adúradar le deora, "A Thiarna Dia, a thógais</span>
<lb n="15122"/><span>an teampall so chun go mbeach sé ina thig urnaithe go brách dod'</span>
<lb n="15123"/><span>phobal, adonn go gcuirfidís a n-achainí chúghadsa ins gach trioblóid</span>
<lb n="15124"/><span>agus contabhairt a thiucfach ortha.  Cuimhnig ar an dtarcuisne a thug</span>
<lb n="15125"/><span>an fear so, agus a arm dhoit.  Bain díolthas díobh agus déan iad a</span>
<lb n="15126"/><span>mhilleadh."</span></p>
<lb n="15127"/>
<lb n="15128"/><p><span>1 Mac.7: 39 et seq.; 2 Mac.15.  5.  A thánaig Nicanor suas le Údás,</span>
<lb n="15129"/><span>a chuir sé a arm i gcóir catha agus a</span>
<lb n="15130"/><span>ordaig dhóibh an gleo a thoisint gan mhoill.  A budh é an seachtú lá é</span>
<lb n="15131"/><span>sion, lá a ciomádag naofa uadh chruthnú an domhain.  Do réir ordú Dé</span>
<lb n="15132"/><span>a tharlaig go raibh in arm Nicanor regiment do shaighdiúirí Abhrac.</span>
<lb n="15133"/><span>A chonairc sé ná rabhadar dá <bh>fáil féin ollamh chun comhraic agus</span>
<lb n="15134"/><span>adúirt sé leo, "Cuirig oraibh bhúr n-éide agus bhúr n-arm go diair, agus</span>
<lb n="15135"/><span>brostaíg chun troda."  Adúradar sion, "Níl sé ceadaithe dhúinn ar aon</span>
<lb n="15136"/><span>chor sion a dhéanamh."  "Canathaobh?" ar se sion.  "Atá," ar siad,</span>
<lb n="15137"/><span>"do bhrí go bhfuil Dia uilechomhachtach ar neamh, do ordaig an seachtú</span>
<lb n="15138"/><span>lá a chiomád naofa agus gan aon ghnóth ná obair a dhéanamh ar an lá</span>
<lb n="15139"/><span>sion."  "Bíoch nó ná bíoch a leithéid sin ann," arsa Nicanor, "áfaig uadh</span>
<lb n="15140"/><span>atáim-se 426 uilechomhachtach ar talamh ordaím dhíbh bhúr sáis</span>
<lb n="15141"/><span>comhraic a ghlacadh agus gnóth an rí a dhéanamh go diair."</span></p>
<lb n="15142"/>
<lb n="15143"/><p><span>6.  Ar thosnú an chomhraic adúir<t> Údás, "A Thiarna, do bhrí gur</span>
<lb n="15144"/><span>labhradar taoisig rí na Assyria insa tseana-aimsir go tarcuisneach i</span>
<lb n="15145"/><span>gcuinnibh do theampall beannaithe-se, a chuiris amach do aingeal a</span>
<lb n="15146"/><span>mhairbh i gcúrsa aon oíche amháin céad agus chúig agus ceithre fichid</span>
<lb n="15147"/><span>dá shaighdiúirí.  Amhla sion, déin leis an t-arm so a thánaig inár gcuin-</span>
<lb n="15148"/><span>nibh chun go mbeach fhios ag daoine go brách gur thug an fear so</span>
<lb n="15149"/><span>tarcuisne dhoit' áit naofa-sa, agus gur agraís a mhailís air.</span></p>
<lb n="15150"/>
<lb n="15151"/><p><span>A thosain an gleo: a mharaíog Nicanor, a theitheadar a shaigh-</span>
<lb n="15152"/><span>diúirí, a leanag iad agus níor chas go fiú fear díobh chun a dhútha féin.</span>
<lb n="15153"/><span>A mharaíog go aon cheann díobh.  A bhaineag an ceann agus an lámh</span></p>
</div>
<pb n="335"/>
<div><lb n="15154"/><p><span>dheas do Nicanor agus a crochag iad as cuinne an teampall úd a dhearbh-</span>
<lb n="15155"/><span>aig sé a leibhéalú leis an dtalamh, agus a fuair an dútha suaineas ar</span>
<lb n="15156"/><span>feag tamaill uadh chogadh.</span></p>
<lb n="15157"/>
<lb n="15158"/><p><span>1 Mac.9:1-22.  7.  Ar chlos dho Rí Demetrius gur mharaíog Nicanor</span>
<lb n="15159"/><span>agus a arm, a chur sé ceann budh mhó ar bun chun</span>
<lb n="15160"/><span>cúncas a dhéanamh ar dhútha an phobail Abhra agus deire a chur</span>
<lb n="15161"/><span>leis an gcine sin go brách.  A thánadar chón obann sion ná raibh aimsir</span>
<lb n="15162"/><span>ag Údás ach trí mhíle a bhailiú chuige, agus leo sion a cheap sé comhrac</span>
<lb n="15163"/><span>a thabhairt dá namhaid.  Adúradar a chaptaíní leis, "Atá iomarca inár</span>
<lb n="15164"/><span>gcuinnibh: scaipimís anso agus ansúd agus baileom ár bhfeara go léir,</span>
<lb n="15165"/><span>agus ansion comhraiceom go éifeachtúil lenár namhaid agus buafam</span>
<lb n="15166"/><span>ortha."  Adúirt se sion, "Nár ligig Dia go ndéanfaimís a leithíd do</span>
<lb n="15167"/><span>ghnóth, go dteithfimís go brách rompa.  Má thánaig am ár mbáis</span>
<lb n="15168"/><span>titimís go fearúil ar son ár ndútha, agus ná tugaimís masla do ár</span>
<lb n="15169"/><span>gclú glórmhar."  Do éala<ío>dar go léir uaig ach aon ocht céad</span>
<lb n="15170"/><span>amháin, agus leo sion a thug sé fé an arm trom a bhí ina chuinnibh.</span>
<lb n="15171"/><span>A chur sé an teitheadh ar an leath dheas díobh agus a lean an fhogha</span>
<lb n="15172"/><span>ortha.  An uair a chonairc an leath eile do arm an rí ná raibh ag Údás</span>
<lb n="15173"/><span>ach dorn fear a thánadar i ndia<i>g aniar ortha, a sheasaimh an</span>
<lb n="15174"/><span>comhrac go dubh na oíche, a maraíog Údás agus romhór a shaigh-</span>
<lb n="15175"/><span>diúirí agus a theith an chuid eile.  Áfaig a rugadar a bheirt dhear-</span>
<lb n="15176"/><span>bhráthar, Jonathan 427 agus Simon, a chorp leo agus do adhlacadar é</span>
<lb n="15177"/><span>i dtuama a athar i mbaile Modin.  As mar sin a chríochnaig an gais-</span>
<lb n="15178"/><span>cíoch calma beannaithe a shaol, a chaith sé ag comhrac uadhna óige i</span>
<lb n="15179"/><span>gcuinnibh namhaid a chreidimh agus namhaid a dhútha.  As mó gleo</span>
<lb n="15180"/><span>trom agus cath cruaig a chur sé de, agus níor cloíog riamh r<o>imhe</span>
<lb n="15181"/><span>sin é.  Níor buag riamh r<o>imhe sin air go dtí an cath déanach sin, agus</span>
<lb n="15182"/><span>bhuafach sé an gleo sin fós dá leanfach sé an nós beannaithe a chleacht-</span>
<lb n="15183"/><span>aig sé uadh thúis gan comhraic.  Níor thosain sé riamh aon chomhrac</span>
<lb n="15184"/><span>gan é féin agus a shaighdiúirí a chur fé tharmain Dé, agus a chabhair do</span>
<lb n="15185"/><span>iarradh go umhal uadh chroí.  A dhearmad sé sion a dhéanamh le linn</span>
<lb n="15186"/><span>na catha sion, agus dá réir sin a chuaig an gleo sion ina chuinnibh.</span>
<lb n="15187"/><span>Nó b'fhéidir go raibh sé beagán an-dóchasach i dtaobh gach bua a rug</span>
<lb n="15188"/><span>sé roimhe sin, gur bhraith sé go iomarcach ar a neart fhéin, agus mar</span>
<lb n="15189"/><span>gheall air sin b'fhéidir gur cheadaig Dia dho titim go tub<a>isteach.</span></p>
<lb n="15190"/>
<lb n="15191"/><p><span>8.  As so tuigimis go éifeachtúil ins gach gnóth spirideáltha nó saoltha</span>
<lb n="15192"/><span>a chuirimíd romhainn, sinn fhéin agus an gnóth sion a chur fé tharmain</span>
<lb n="15193"/><span>Dé, a chabhair agus a chúnamh do iarraig chun go n-éiríoch sé linn.</span>
<lb n="15194"/><span>Ná braithimís ar aon chor ar ár neart, ndícheall, misneach ná ar ár</span>
<lb n="15195"/><span>ngliocas fhéin, oir má dhéanaimíd rachaig sé gan dearmad inár gcuin-</span>
<lb n="15196"/><span>nibh; ach cuirimís ár ndóchas agus ár muinín ar fad i nDia, agus má</span>
<lb n="15197"/><span>dhéanfam éireoig sé linn, nó má théann inár gcuinnibh a gheobham</span>
<lb n="15198"/><span>amach insa deire gur socharúla i bhfad dhúinn é ná dá rachach sé</span>
<lb n="15199"/><span>chun cinn, agus fírinneofar an seana-fhocal nó an seana-rann adeir,</span></p>
<lb n="15200"/>
<lb n="15201"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="15202"/><span>"Ná cáintear lead an bheart go fóill:</span>
<lb n="15203"/><span>Déantar maith do neach ina aimhdheoin."</span>
<lb n="15204"/></p>
</div>
<pb n="336"/>
<div><lb n="15205"/><p><span>1 Mac.9: 23 et seq.  9.  Ar thitim do Údás chrógha níor fhan croí brí</span>
<lb n="15206"/><span>ná misneach insa phobal Abhra.  A bhíodar fé</span>
<lb n="15207"/><span>fhiacla an bhráca ag a namhaid a rin go aon luíthrom ortha.  Agus</span>
<lb n="15208"/><span>mar bhreis donais a thánaig gorta mór ar an dtír.  A mheathlaíodar</span>
<lb n="15209"/><span>gnáth-thortha na talún ar fad; a chnósaig chun generáil an rí go aon</span>
<lb n="15210"/><span>mhallathóir a bhí insa náisiún, agus a chromadar ar an dram a ghlac</span>
<lb n="15211"/><span>páirt le Údás a chur chun báis.  A bhailíodar seana-shaighdiúirí Údáis</span>
<lb n="15212"/><span>chun a dhearbhráthair Jonathan agus adúradar, "Uadh bhás do dhear-</span>
<lb n="15213"/><span>bhráthar níl aoinne a throidfeach i gcuinnibh ár namhaid nó ar son</span>
<lb n="15214"/><span>428 ár ndútha; toghaimíd inniubh thusa chun a bheith ina cheann</span>
<lb n="15215"/><span>orainn in ionad do dhearbhráthar."  A ghéill sé dhóibh, a chnósaig arm,</span>
<lb n="15216"/><span>a thug cath do<n> namhaid agus a mhairbh mórán díobh.  Adéis a</span>
<lb n="15217"/><span>lán comhraic a bheith eatora a rin generá<i>l an rí sí<o>cháin leis, a fhág</span>
<lb n="15218"/><span>an dútha agus a imig abhaile leis fhéin.</span></p>
<lb n="15219"/>
<lb n="15220"/><p><span>1 Mac.9:31 - 12:54.  10.  A bhí suaineas ag an bpobal ar f<e>ag dhá</span>
<lb n="15221"/><span>bhlian.  A riaraig Jonathan an dútha i gceart,</span>
<lb n="15222"/><span>agus adéis an dá bhliain sí<o>chána a bhí lán-ábaltha ar chomhrac a</span>
<lb n="15223"/><span>thabhairt don rí nua a thánaig ar an Syria, agus a bhuaig air.  A thug</span>
<lb n="15224"/><span>sé sion sí<o>cháin do Jonathan, agus as sion amach a thiospáin sé ard-</span>
<lb n="15225"/><span>onóir dho, agus ar a phósadh le inín rí na Égypte níor fholáir dhos</span>
<lb n="15226"/><span>na rithe é a bheith ar an bpósadh.  Agus a fuair sé a dhútha a bheith</span>
<lb n="15227"/><span>saor go brách uadh a<o>n chíos nó cáin a dhíol le rí ar bith.  Deich</span>
<lb n="15228"/><span>mbliana ina dhiaigh sion a mhairbh T<r>yphon an rí agus a mheas é fhéin</span>
<lb n="15229"/><span>a bheith ina rí in<a> ionad.  Ach a bhí eagla air go gcoisceach Jonathan é.</span>
<lb n="15230"/><span>A thug sé cuireadh dho chun teacht chuige agus go dtabharfach sé suas</span>
<lb n="15231"/><span>dho dhá chathair mhór shaibhir a bhí ar theora dhútha an phobail</span>
<lb n="15232"/><span>Abhra.  A chuaig Jonathan agus a rug leis dá fhichid míle fear.</span>
<lb n="15233"/><span>A ghlac T<r>yphon go fáiltheach é.  Adéis beagán aimsire adúirt sé leis,</span>
<lb n="15234"/><span>"Níor ghá dhoit an t-arm mór so a thabhairt lead.  Níl achrann ná</span>
<lb n="15235"/><span>cogadh eadrainn.  Scaoil abhaile iad, ach ciomád aon regiment amháin</span>
<lb n="15236"/><span>agus gluais liom agus tabharfad suas dhoit na cathracha úd."  A ghlac</span>
<lb n="15237"/><span>sé an chomhairle fhalsa: a scaoil abhaile a shaighdiúirí ach aon</span>
<lb n="15238"/><span>regiment amháin.  I gcionn beagán aimsire a rug T<r>yphon leis é go</span>
<lb n="15239"/><span>cathair Ptolemais chun í a thabhairt suas dho.  An uair a chuadar</span>
<lb n="15240"/><span>isteach don chathair a dúnag na geataí, a maraíog saighdiúirí Jonathan</span>
<lb n="15241"/><span>go léir agus a ghabhag é féin.  A chuir T<r>yphon ansion a arm i</span>
<lb n="15242"/><span>ndia<i>g an chuid eile do arm Jonathan.  Áfaig a sheasaíodar sion go</span>
<lb n="15243"/><span>fearúil, a bhuadar ortha agus a shroiseadar saor sábháltha a ndútha</span>
<lb n="15244"/><span>fhéin.</span></p>
<lb n="15245"/>
<lb n="15246"/><p><span>11.  As é as ceart do Chríostaithe a thuig<s>in as an gnóth so, arsa</span>
<lb n="15247"/><span>Naomh Jerome, gur mórán díchéille, gur ard-iomadántach<t> dhóibh,</span>
<lb n="15248"/><span>brath in aon <t>sórd slí ar na geallúna a thugaid namhaid a gcreidimh</span>
<lb n="15249"/><span>dhóibh; nách ceart aon iontaoibh a bheith <aca> asta, aon mhuinín</span>
<lb n="15250"/><span>a chur ionta.  Oir atáid a gcroíocha i gcónaí lán do fheall.  Bídís i</span>
<lb n="15251"/><span>gcónaí ar a ngárda 429 ina gcuinnibh; ná brathaidís ar <aon> chor ar a</span>
<lb n="15252"/><span>bhfocail ná ar a leabhartha.  Níl uatha ach caoi a fháil díobháil a</span></p>
</div>
<pb n="337"/>
<div><lb n="15253"/><p><span>dhéanamh dhóibh, agus má fhaighid déanfa<i>d é gan dearmad, agus sion</span>
<lb n="15254"/><span>go mear agus go fonnmhar.  Ordaíonn Críost dhúinn a bheith chón glic</span>
<lb n="15255"/><span>le aithreacha ní agus chón neamhchiontach le clúir.  Agus as trua ná</span>
<lb n="15256"/><span>rabhadar ár bprionsaí, ár n-uaislí, ár n-easpaig <agus> ár saoithe amhla</span>
<lb n="15257"/><span>sion insa tseana-aimsir.  Dá mbeidís ní é scéal an lae inniubh a bheach</span>
<lb n="15258"/><span>ag an dútha dona fíormhífhortúnaig so.</span></p>
<lb n="15259"/>
<lb n="15260"/><p><span>1 Mac.13.  12.  Ach ní sochair leanúint a thuille don scéal dheorach so.</span>
<lb n="15261"/><span>A chnósaig T<r>yphon arm ana-mhór agus a thánaig go</span>
<lb n="15262"/><span>tapaig isteach i ndútha an phobail Abhra.  A thánaig sceimhle, scan-</span>
<lb n="15263"/><span>radh, crith agus eagla ar an bpobal go léir, agus ní raibh fhios aca cad</span>
<lb n="15264"/><span>budh cheart a dhéanamh.  Do ghlaoig Simon, an t-aon mhac amháin</span>
<lb n="15265"/><span>don chúigear bhfear calma, a bhí ag an sagart beannaithe Matheus, a</span>
<lb n="15266"/><span>ghlaoig an pobal chuige agus adúirt: "Atá fhios agaibh go léir cad a</span>
<lb n="15267"/><span>rinneadar mo dhearbhráithreacha agus mo ghaoltha ar son ár gcreid-</span>
<lb n="15268"/><span>imh agus ár ndútha: gur mó cath cruaig a sheasaíodar, gur mó gleo</span>
<lb n="15269"/><span>garbh a bhuadar, gur mó comhrac fuiltheach nar ghabhadar tríd.</span>
<lb n="15270"/><span>A thiteadar go léir agus níor fhágag ach mise iom' aonar, agus cé go</span>
<lb n="15271"/><span>bhfuilim anis críonna caite atáim fonnmhar chun troda ar son mo</span>
<lb n="15272"/><span>dhútha.  Oir ní shaoilim gur fearr me ná mo dhearbhráithreacha.</span>
<lb n="15273"/><span>Atáim ollamh, lán-ollamh, mo anam a imirt i gcuinnibh an namhaid seo</span>
<lb n="15274"/><span>atá ceapaithe ár náisiún a mhilleadh."</span></p>
<lb n="15275"/>
<lb n="15276"/><p><span>Adúirt an pobal le aon ghuth, "Bíoch tusa mar thaoiseach orainn in</span>
<lb n="15277"/><span>ionad do dhearbhráithreacha Údás agus Jonathan.  Troid agus buaig</span>
<lb n="15278"/><span>ár ngleo.  Beim-ne lán-uirrimeach dhoit."</span></p>
<lb n="15279"/>
<lb n="15280"/><p><span>13.  A chnósaig Simon go aon fhear cogaig agus a ghlua<i>s sé chun</span>
<lb n="15281"/><span>comhrac a thabhairt do T<r>yphon.  An uair a bhraith sé sion go raibh</span>
<lb n="15282"/><span>Simon ag teacht ina chuinnibh a chuir sé ambassadeirí ag triall air,</span>
<lb n="15283"/><span>ag rá, "Ní le aon intinn mhailíseach a ghabhas-sa Jonathan, ach do</span>
<lb n="15284"/><span>bhrí go raibh sé i bhfiacha ag an rí, agus ní dhíolfach sé an t-airgead a</span>
<lb n="15285"/><span>bhí air go macánta.  Atá sé slán beo agam anso iom' champa.  Cuir</span>
<lb n="15286"/><span>chúgha<i>nn dá fhichid míle punt agus a bheirt mhac mar 430 urraí</span>
<lb n="15287"/><span>go ndíolfar an t-arasbarr agus cuirfead chúghad é ina shláinte.  A bhí</span>
<lb n="15288"/><span>fhios go dian-mhaith ag Simon gur le feall a cuireag an teachta<i>reacht</span>
<lb n="15289"/><span>sion chuige.  Áfaig a chuir sé n t-airgead agus na garsúin chuige, oir</span>
<lb n="15290"/><span><bhí fhios aige ?> dá ndiúlthóch sé go ndéanfaí Jonathan a mharú agus a</span>
<lb n="15291"/><span>bheach milleán mór agus ard-ghráin ag an bpobal air agus adéarfaidís</span>
<lb n="15292"/><span>gur do dheasca nár cuireag an t-airgead agus na leanaí gur mhairbh</span>
<lb n="15293"/><span>T<r>yphon Jonathan.</span></p>
<lb n="15294"/>
<lb n="15295"/><p><span>Ar fháil an airgead agus na leanaí a mhairbh an rascal bréagach iad</span>
<lb n="15296"/><span>agus a n-athair, agus a chas chun a dhútha fhéin.</span></p>
<lb n="15297"/>
<lb n="15298"/><p><span>1 Mac.16:11 et seq.  14.  A bhí an fear ciallmhar beannaithe seo</span>
<lb n="15299"/><span>Simon ina uachtarán ar a náisiún ar feag ocht</span>
<lb n="15300"/><span>mbliana.  A chur sé maith na dútha go mór chun <cinn>.  A rin sé</span>
<lb n="15301"/><span>cairideas a shnuímeadh leis na Rómhánaig, agus a bhí ana-mheas aca</span>
<lb n="15302"/><span>air.  A ghabhach sé go aon bhliain tríd an dútha ag ciomád go aon ní in</span></p>
</div>
<pb n="338"/>
<div><lb n="15303"/><p><span>ordú ceart.  Ina shiúl dho a thánaig go tig a chleamhna - Ptolemy budh</span>
<lb n="15304"/><span>ainm dho.  A ghlac se sion go fáiltheach é, cé go raibh an feall ina chroí.</span>
<lb n="15305"/><span>A rin sé féasta mór dho, agus i ndeire an fhéasta agus iad ag déanamh</span>
<lb n="15306"/><span>go sóch suairc do ordaig Ptolemy do scata murdererí a bhí ollamh aige</span>
<lb n="15307"/><span>dol isteach don pharlús, agus a mharaíodar Simon, a bheirt mhac agus</span>
<lb n="15308"/><span>cuid dá shaighdiúirí.  A chur sé ansion teachtaireacht go rí na Syria</span>
<lb n="15309"/><span>teacht lena arm agus go dtabharfach sé an dútha suas dho.  A scríobhaig</span>
<lb n="15310"/><span>sé litreacha chun an chuid do<n> arm a bhí i bhfochair Sheáin - an t-aon</span>
<lb n="15311"/><span>mhac do fágag beo do shliucht Simon - ag geallúint mórán airgid dhóibh</span>
<lb n="15312"/><span>ach Seán a mharú, agus a chur sé murd<e>rerí chun é a mharú go</span>
<lb n="15313"/><span>prí<o>bháideach.  Ach a fuair Seán scéala in am ar an gnóth sion.  A bhí</span>
<lb n="15314"/><span>sé ollamh dhóibh agus a chur chun báis iad.  A thit an gnóth sion amach</span>
<lb n="15315"/><span>díreach céad cúig bliana déag agus fiche sula rugag ár Slánathóir</span>
<lb n="15316"/><span>Íosa Críost.</span></p>
<lb n="15317"/>
<lb n="15318"/><p><span>15.  Fear calma misniúil ciallmhar a budh ea an Seán so.  A ghlac sé,</span>
<lb n="15319"/><span>le toil go aoinne, riarú an náisiúin ar feag naoi mbliana fichid, agus</span>
<lb n="15320"/><span>ar bhás dho a ghlac a mhac Aristobolus a ionad agus a ghairmeag rí</span>
<lb n="15321"/><span>de.  A bhí an teideal agus an t-údarás sion ag a shliucht ar feag seacht</span>
<lb n="15322"/><span>mbliana déag agus trí fichid, nó go bhfuair Herod an ríocht uadh</span>
<lb n="15323"/><span>Augustus Caesar, impire an domhain, ocht mbliana fichead sula rugag</span>
<lb n="15324"/><span>Críost.</span></p>
<lb n="15325"/>
<lb n="15326"/><p><span>16.  Ag sin dhíobh cúntas gearra ar na nithe as suim<i>úl<a> a thit</span>
<lb n="15327"/><span>431 amach do phobal Dé ar feag na cheithre mhíle bliain a bhí uadh</span>
<lb n="15328"/><span>chruthnú an domhain go gin Chríoist, an gnóth as iontaí a thit riamh</span>
<lb n="15329"/><span>amach nó a thit<f>ig go brách amach tré shaol na saol.  As na teagaisc</span>
<lb n="15330"/><span>ghearra so a thugas dhíbh uadh am go am ar na nithe iontach as féidir</span>
<lb n="15331"/><span>dhíbh a thuigsin go glan nár thréig Dia riamh aoinne a chuir a mhuinín</span>
<lb n="15332"/><span>go cóir ann; gur fhóir sé ortha, gur thug cabhair agus fuasc<a>ilt dhóibh,</span>
<lb n="15333"/><span>gur bhuadar i gcónaí ar a namhaid spirideáltha, gur rugadar anam saor</span>
<lb n="15334"/><span>leo agus gur bhuadar dhóibh féin ríocht na bhflaitheas.  Cuirfear na</span>
<lb n="15335"/><span>fírinní tábhacht<ach> so níos glaine i gcéill dhíbh uadhsna teagaisc a</span>
<lb n="15336"/><span>thabharfaig mé dhíbh ar Íosa Críost, ar bhunú a chreidimh insa</span>
<lb n="15337"/><span>domhan agus ar na nithe a thit amach i dtaobh creidimh go dtí ár</span>
<lb n="15338"/><span>n-aimsir fhéin.  Gnóth trom tábhacht<ach> as ea í sin, agus go dtugaig</span>
<lb n="15339"/><span>Dia grása agus neart dhom chun í a chur chun cinn mar as cóir chun</span>
<lb n="15340"/><span>sochar bhúr n-anamnacha-sa agus chun sochar mo anama fhéin.</span></p>
<lb n="15341"/>
<lb n="15342"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Teagasc ar an Sean-Tiomna

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Teagasc ar an Sean-Tiomna

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
