Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Dhá Sgéal Artúraíochta</title><author><name type="main">Anaithnid; Eag. Mhac an tSaoi, Máire</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L044</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1679ls 17D</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L044</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Dhá Sgéal Artúraíochta</title><author>Anaithnid; Eag. Mhac an tSaoi, Máire</author><imprint><publisher>B.Á.C.: I.A.B.</publisher><date>1679ls 17D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>EACHTRA MHELÓRA AGUS ORLANDO.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Feacht n-aon dia roibh Cing Airtiúir mac Úir mheic</span>
<lb n="4"/><span>Ambróis mhic Úter Pendragon .i. Rí an Domhain ina</span>
<lb n="5"/><span>dhúnadh agus ina dheaghbhaile féin .i. Dúnadh an Halla Dheirg.</span>
<lb n="6"/><span>Agus is amhlaidh do bhí an rí sin, ní</span>
<lb n="7"/><span>roibh rí nó flaith fon chruinne cheathardha ba lia ridire</span>
<lb n="8"/><span>óg uasal agus gaisgidheach gníomhéachtach air a</span>
<lb n="9"/><span>theaghlach ná é, óir ní roibh rí nó roithighearna fo</span>
<lb n="10"/><span>cheithre foghurrannaibh an domhain gan mac nó</span>
<lb n="11"/><span>bráthair dhó air teaghlach Ching Airtiúir.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Tarla do Ching Airtiúir mun n-am so go roibhe</span>
<lb n="14"/><span>inghean áluinn aontumha aige dairbh ainm Melóra, agus</span>
<lb n="15"/><span>do rug an inghean sin barr air chlannuibh ríogh agus</span>
<lb n="16"/><span>rothighearnadh in domhain, air dheilbh agus air dhénamh,</span>
<lb n="17"/><span>air mhodh agus air bhéasaibh agus air dheaghmhúnadh,</span>
<lb n="18"/><span>agus air an uile shúbhailce dar chóir a bheith a n-inghin</span>
<lb n="19"/><span>rígh nó rofhlatha.  Tarla don inghin so aoidhche áiridhe,</span>
<lb n="20"/><span>go bhfacaidh fís agus aisling do chuir buadhradh mór</span>
<lb n="21"/><span>air a hintinn.  Agus iseadh ad chonnuirc .i. dair lé féin</span>
<lb n="22"/><span>gur éirigh an ghrian ó dheas agus go ttáinic gath gréine</span>
<lb n="23"/><span>ón ghréin sin gur bhuail a mbéal a hochta agus a</span>
<lb n="24"/><span>húrbhruinne í, agus go madh lán d'aoibhnius agus</span>
<lb n="25"/><span>d'urghairdiugh í ón méid taitnimh ro ghabh don ghath</span>
<lb n="26"/><span>ghréine sin.  Agus iar sin go ttáinic marcach eich</span>
<lb n="27"/><span>dhuibh idir í agus an gath gréine, agus gur mhúch soillsi</span>
<lb n="28"/><span>an ghatha gréine urtha air mhodh nár léir dhí énní;</span>
<lb n="29"/><span>agus as a haithle sin go ttáinic leóghan dá hionnsoigh</span>
<lb n="30"/><span>agus go ttucc beangán do chrann na pailme ina láimh,</span>
<lb n="31"/><span>agus gur bhuail marcach an eich dhuibh do bhuille do</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="32"/><p><span>chrann na pailme agus gur thuit marbh don bhuille sin,</span>
<lb n="33"/><span>agus gur shoillsigh an gath gréine urtha arís, ionnus</span>
<lb n="34"/><span>gur taibhseadh dhi gurbh as a com caomháluinn do bhí</span>
<lb n="35"/><span>an ghrian uile ag dealradh.</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>Air musgladh dhi as an ccodladh sin do ghabh</span>
<lb n="38"/><span>imshníomh mór í; agus airna mháireach iseadh do rinne</span>
<lb n="39"/><span>dul d'ionnsoigh air dhraoi ro-eagnaidh eólach do bhí ag</span>
<lb n="40"/><span>an rí, darbh ainm Meirlín, agus nochtus an aisling dó ó</span>
<lb n="41"/><span>thús cco deireadh.  Adubhairt Meirlín:</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>"A ríoghan," air sé, "tiucfaidh mac rígh ó dheisceart</span>
<lb n="44"/><span>an domhain dot thochmhairc-si, agus do bhéra tusa</span>
<lb n="45"/><span>grádh dhó; agus gidh eadh, cuirfidhear toirmeisg</span>
<lb n="46"/><span>eadruibh re daoinibh urchóideacha eile, air mhodh go</span>
<lb n="47"/><span>bfhuighe tusa agus eision mórán imshníomha agus</span>
<lb n="48"/><span>urchóide suil thiocfus díbh a bheith dá chéile.  Acht a</span>
<lb n="49"/><span>cheana, is díotsa thiocfus gach buaidheirt agus gach</span>
<lb n="50"/><span>imshníomh dá ttiucfaidh trésan ghrádh sin do thabhairt</span>
<lb n="51"/><span>chum cinn agus chum críche.  Gidh eadh, ní gan dochar</span>
<lb n="52"/><span>mór do dhénas tú sin."</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Cidh trácht ní di leanus an stair fós seal oile; acht</span>
<lb n="55"/><span>tarla mun n-am so rí uasal, oireaghdha cudrama ceirtbhreathach</span>
<lb n="56"/><span>a rígheacht na Teasáille, darbh ainm</span>
<lb n="57"/><span>Gustábhus.  Tarla aige an rí se mac óg uaibhreach</span>
<lb n="58"/><span>aigiontach ardinntinneach do b'fhearr lúth agus lámhach</span>
<lb n="59"/><span>agus lánchoibhleadh, deilbh agus dénamh agus deagh-ghníomha,</span>
<lb n="60"/><span>d'fhearaibh óga nó arsaidhe na cruinne go</span>
<lb n="61"/><span>comhiomlán, darbh ainm Orlando.  Agus do chuaidh</span>
<lb n="62"/><span>teist agus tuarasgbháil an mhic sin fo rannuibh</span>
<lb n="63"/><span>iartharacha an domhain uile.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Acht cheana, do chuaidh alla agus árdnós theaghlaigh</span>
<lb n="66"/><span>Dhúine an Halla Dheirg fon chruinne cheathordha go</span>
<lb n="67"/><span>comhchoitcheann, agus go háiridhe go baile rígh na</span>
<lb n="68"/><span>Teasáille, ionnus gur ghabh fonn ainmhianach Orlando</span>
<lb n="69"/><span>mac Rígh na Teasáille dul seal dá aimsir go Dúnadh an Halla Dheirg.</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="70"/><p><span>Agus do críochnuigheadh an chomhairle</span>
<lb n="71"/><span>sin leis, agus do iarr cead air an rígh, agus tucc</span>
<lb n="72"/><span>an rí an cead sin dó maille rena bheannacht, agus do</span>
<lb n="73"/><span>hullmhuigheadh gach ní badh cubhaidh do mhac rígh</span>
<lb n="74"/><span>nó rothighearna re hucht aistair agus imtheachta dhó.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>Agus an aoidhche roimhe thriall dó, do chonnuirc</span>
<lb n="77"/><span>fís agus aisling, agus isí aisling tárfás dó .i. dair leis go</span>
<lb n="78"/><span>roibh inna lúbhghort fíneamhna, agus go roibhe crann</span>
<lb n="79"/><span>árd áluinn isin lúbhghort sin air a roibheadar tórtha</span>
<lb n="80"/><span>agus ubhla aipche ionchaithmhe dob áille dá bfhacaidh</span>
<lb n="81"/><span>ariamh, agus gur shín a lámh do bhuain an ubhaill</span>
<lb n="82"/><span>dob áille dá bfhacaidh air an ccrann, agus air síneadh a</span>
<lb n="83"/><span>láimhe dhó go ttáinic athair nimhe chuige agus gur</span>
<lb n="84"/><span>iadh fó chaol a dhá chos agus gur leag é, agus go roibhe</span>
<lb n="85"/><span>a ngéibhionn aig an athair nimhe amhlaidh sin nó go</span>
<lb n="86"/><span>ttáinic don ubhall sin gus ar shín sé a lámh tuitiom</span>
<lb n="87"/><span>don gcrann air an athair nimhe, ionnus go ndearna dhá</span>
<lb n="88"/><span>leath don athair nimhe agus gur fhóir Orlando óna</span>
<lb n="89"/><span>ghéibhionn.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Dúisgeas Orlando as a haithle, agus do bhí aig</span>
<lb n="92"/><span>síorsmuainiugh air an aisling nó go ttáinic an lá.  Agus</span>
<lb n="93"/><span>air n-éirghe don lá gona lántshoillsi éirgheas Orlando</span>
<lb n="94"/><span>agus téid gusan draoi do bhí re haghaidh fiosa agus</span>
<lb n="95"/><span>foghloma agá athair, agus do nocht an aisling dó.  Agus</span>
<lb n="96"/><span>iseadh adubhairt an draoi:</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>"Do bhéra tusa," air sé, "grádh do mhnaoi bhias</span>
<lb n="99"/><span>rochumhachtach agus rosgiamhach, agus do bhéra sisi</span>
<lb n="100"/><span>an céadna duitsi; agus níos taosga nó do bhuaidheóchair</span>
<lb n="101"/><span>í do ghéabha tú mórán duaidh agus dochair agus bia</span>
<lb n="102"/><span>tú a n-éigean mhór báis," air sé.  "Gidh eadh, isí an bhean</span>
<lb n="103"/><span>sin do bhérus fuasgladh dhuit fá dheóidh, agus fhóirfeas</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="104"/><p><span>ó gach imshníomh tú, agus bia sibh go sona síthchánta</span>
<lb n="105"/><span>aigá chéile ó sin amach."</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>Haithle na breatha sin tucc an draoi air an aisling,</span>
<lb n="108"/><span>gabhus Orlando lámh air imtheacht agus téid ina loing.</span>
<lb n="109"/><span>Agus níor comhnaidheadh leis cco ráinic Dúnadh an</span>
<lb n="110"/><span>Halla Dheirg mur a roibhe Cing Airtiúir agus a theaghlach.</span>
<lb n="111"/><span>Agus air tteacht don mbaile dhó tig sgéala cco Cing</span>
<lb n="112"/><span>Airtiúir, mac Rígh na Teasáille do theacht 'na dháil.</span>
<lb n="113"/><span>Cuirios Rí an Domhain fuireann dona ridiraibh fá</span>
<lb n="114"/><span>huaisle agus fá honóraighe nó a chéile do bhí air a</span>
<lb n="115"/><span>theaghlach d'fhurbháiltiugh roimhe agus dá thabhairt</span>
<lb n="116"/><span>don dúnadh.  Agus air tteacht do láthair Rí an Domhain</span>
<lb n="117"/><span>dó, do léig air a ghlúinibh é agus do rinne comharrtha</span>
<lb n="118"/><span>umhlachta agus urrama dhó, agus ráidheas go ttáiníc</span>
<lb n="119"/><span>air impidhe a athara d'fheitheamh air-sion agus do</span>
<lb n="120"/><span>dhénamh seirbhíse dhó, agus d'admháil an árdsmachta</span>
<lb n="121"/><span>do bhaoi ag Cing Airtiúir air ríghthibh agus air</span>
<lb n="122"/><span>rothighearnadhaibh an domhain.  Gabhus an rí air</span>
<lb n="123"/><span>láimh é as a haithle sin agus fáiltigheas roimhe, agus</span>
<lb n="124"/><span>orduigheas áit agus ionadh dhó air an mBord Chruinn,</span>
<lb n="125"/><span>mur a mbídís clann ríghthe agus rothighearnadh fá mó</span>
<lb n="126"/><span>meas agus onóir nó a chéile ag Rí an Domhain.</span>
<lb n="127"/><span>Ciodh tráchta ní roibh mac rígh nó rofhlatha, nó fear</span>
<lb n="128"/><span>nó bean isin teaghlach sin uile, nár ghabh iongnadh</span>
<lb n="129"/><span>adhbhalmhór fá óige agus fá áille agus fá dheaghmhaise</span>
<lb n="130"/><span>mheic Rígh na Tessáille, agus fána iomláine ina</span>
<lb n="131"/><span>bhriathraibh agus ina chaoinchomhrádh agus i n-an</span>
<lb n="132"/><span>uile chérd fá cubhaidh do mhac rígh nó rofhlatha.  Óir</span>
<lb n="133"/><span>géar líonmhur rena áireamh an trénteaghlach sin, do </span>
<lb n="134"/><span>rug Orlando a mbarr uile ann gach cáilidhiocht dhíobh so.</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>Dála Mhelóra inghine Rígh an Domhain: air</span>
<lb n="137"/><span>bhfaicsin mheic Rígh na Tessáille dhi, ní fhuair suan</span>
<lb n="138"/><span>nó codladh nó comhsanadh ina hintinn acht lán do smúainighibh</span>
<lb n="139"/><span>buartha baothluaimneacha, agus ní fhéadadh a súil do</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="140"/><p><span>théarnó uadha in gach ionadh ina bfhaiceadh é.  Agus</span>
<lb n="141"/><span>níor lugha leision don taoibh eile é, óir do bhí deilph</span>
<lb n="142"/><span>agus deaghmhaise Mhelóra ag géarghuin a chraoidhe</span>
<lb n="143"/><span>agus aig buain suain agus cudallta agus míon bídh</span>
<lb n="144"/><span>agus dighe dhe.  Gidh eadh, níor léig an eagla dhó sin</span>
<lb n="145"/><span>do nochtadh dhi nó d'aoinneach oile, óir nior bh'fheas</span>
<lb n="146"/><span>dó a chara seacha a námha isin dúnadh so bheós.</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Ciodh tráchta fá gnáth 'mun am so a mbailtibh rígh</span>
<lb n="149"/><span>agus rothighearnadh cluiche dá ngoirthidh giústáil nó</span>
<lb n="150"/><span>iomruagadh, agus isé an cluiche sin: marcuidheacht,</span>
<lb n="151"/><span>agus lámhach, agus briseadh sleagh a ccorpuibh agus</span>
<lb n="152"/><span>a ccneasaibh a chéile, agus meabhrugh croibhnirt</span>
<lb n="153"/><span>agus cleasa goile agus gaisgidh; agus fá gnáthach na</span>
<lb n="154"/><span>tréithre sin dá meabhrugh a nDúnadh in Halla Dheirg,</span>
<lb n="155"/><span>áit a roibheadar clanna ríogh an domhain cruinn air</span>
<lb n="156"/><span>aon láthair.  Acht atá aon ní cheana, is le hOrlando</span>
<lb n="157"/><span>do bhíodh buaidh gach cluiche agus gach báire agus</span>
<lb n="158"/><span>gach berna, ionnus gur ghabh Rí an Domhain greim</span>
<lb n="159"/><span>agus taitneamh dhe, agus go ttucc seirc agus síorghrádh</span>
<lb n="160"/><span>dhó tair chách, agus gur leis do léigeadh a rún agus a</span>
<lb n="161"/><span>shecréit; agus fós isé do chuireadh le biadh agus le</span>
<lb n="162"/><span>digh dá bhórd féin agus le teachtaireacht go seómra</span>
<lb n="163"/><span>Mhelóra, go ttáinic dhe sin gur nocht a rún dí agus go</span>
<lb n="164"/><span>ndearnadar comhcheangal gráidh re chéile, agus go</span>
<lb n="165"/><span>ttuccadar gealladh air gach leith gan claonadh air a</span>
<lb n="166"/><span>chéile re heagla báis nó pinúis.</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>Tarla a nDúnadh an Halla Dheirg an uair sin ridire</span>
<lb n="169"/><span>cródha cathbhuadhach dairbh ainm Sir Mádor mac</span>
<lb n="170"/><span>Rígh na hIsbeirne, agus ba duine aingidh anuaibhreach</span>
<lb n="171"/><span>an ridire sin, agus do bhí grádh folaightheach aige do</span>
<lb n="172"/><span>Mhelóra.  Agus do bhreathnaigh Melóra sin air go minic</span>
<lb n="173"/><span>gé nár léig an faitíos dó a fhoillsiugh dhi go soilléir.</span>
<lb n="174"/><span>Ciodh trácht do conncus do Shir Mádor annso go</span>
<lb n="175"/><span>ndeachaidh Orlando a 'bfhoghar an rígh agus Mhelóra</span>
<lb n="176"/><span>comh mór agus sin nach roibhe tábhocht dhó féin dúil</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="177"/><p><span>do bheith aige re Melóra go bráth, agus nach roibhe</span>
<lb n="178"/><span>dúil aige nó go nglacfadh sí toil agus taitneamh do</span>
<lb n="179"/><span>Orlando tré romhéad a alla agus a airdnóis.  Agus</span>
<lb n="180"/><span>iseadh do rinne ó sin amach fuath agus miosguis do</span>
<lb n="181"/><span>thógbháil d'Orlando, agus mísgéal bréagach 'bheith dhá</span>
<lb n="182"/><span>chur idir é agus na ridiradh oile d'fhios an ttiucfadh</span>
<lb n="183"/><span>dhe sin fuath an rígh agus an teaghlaigh do thairring</span>
<lb n="184"/><span>air, agus dá bhrígh sin go madh héidir dhó an chúirt</span>
<lb n="185"/><span>d'fhágbháil agus triall dá chrích féin.  Giodh eadh,</span>
<lb n="186"/><span>ní hamhlaidh tárla, óir do bhí do mhéad annsachta an</span>
<lb n="187"/><span>rígh agus an teaghlaigh do Orlando, agus d'fheabhus a</span>
<lb n="188"/><span>ghníomh agus a dheaghbhéas, gurb ag méadugh do bhí</span>
<lb n="189"/><span>céim agus cálidhiocht Orlando go laitheamhail.  Airna</span>
<lb n="190"/><span>fhaicsin do Shir Mádor nár ghabh an tshlighe si greim,</span>
<lb n="191"/><span>do smuain slighe oile ina mheanmain, agus isé sin, dol</span>
<lb n="192"/><span>d'ionnsoigh air dhraoi eagnaidh eólach do bhí aig Rí an</span>
<lb n="193"/><span>Domhain darbh ainm Meirlín agus a ghairm leis a</span>
<lb n="194"/><span>'bfhód fo leith, agus iseadh adubhairt ris:</span></p>
<lb n="195"/>
<lb n="196"/><p><span>"A Mheirlín," air sé, "atá cúis shecréite agam lena</span>
<lb n="197"/><span>nochtadh dhuit dá ttugthá do choinghioll damh rún</span>
<lb n="198"/><span>maith do dhénamh air.  Agus dá ttigeadh dhíot an</span>
<lb n="199"/><span>ní d'inneósainn duit do leasugh, do bhéaruinn breith do</span>
<lb n="200"/><span>bhéil féin duit, agus badh leat orlámhus mo chríche agus</span>
<lb n="201"/><span>mo dhúthaighe agus gach a mbiadh um chumhachtaibh</span>
<lb n="202"/><span>ó so amach go bráth."</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>"Nocht damh gach a bhfuil fot intinn," air Meirlín,</span>
<lb n="205"/><span>"agus más ní bhus féidir do leasugh é, do dhén-sa gach</span>
<lb n="206"/><span>a 'bfhéadfa sinn dot mhaith, agus mun badh eadh, is</span>
<lb n="207"/><span>é ní is lugha thiucfus linn, rún do dhénamh air go bráth."</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>"Máiseadh," air Sir Mádor, "do bhí seirc agus síorghrádh</span>
<lb n="210"/><span>agam do Mhelóra inghin Rígh an Domhain agus níor</span>
<lb n="211"/><span>nocht mé mo ghrádh dhi fós.  Agus anois do chím go</span>
<lb n="212"/><span>bhfuil Orlando mac Rígh na Tessáille ina secréit agus</span>
<lb n="213"/><span>ina síorthathaighe, agus fós go bhfuil sé a 'bfhoghur an</span>
<lb n="214"/><span>rígh comh mór agus sin go bhfuilim dearbhtha gur</span>
<lb n="215"/><span>thoirmeisg sé oram an uile shlighe lear bh'fhéidir liom</span>
<lb n="216"/><span>taitneamh Mhelóra do thairring oram.  Agus dá ttíosadh</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="217"/><p><span>dhíotsa," air sé, "Orlando do mhilleadh, nó go háiridhe</span>
<lb n="218"/><span>fuath an rígh agus Mhelóra do tharring air, ní bhfuil</span>
<lb n="219"/><span>ní dá mbiadh ann mo chumhachtaibh-si go bráth nach</span>
<lb n="220"/><span>badh leatsa a chaitheamh agus a urlámhus go</span>
<lb n="221"/><span>síordhaidhe," air sé.</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>"Biú foighid agad," air Meirlín, "agus gabhuim-si do</span>
<lb n="224"/><span>láimh nach ba mór trom bhéarus mac rígh na Teasáille</span>
<lb n="225"/><span>ort féin nó air neach oile ó so amach go bráth, acht go</span>
<lb n="226"/><span>'bfhagha misi foill agus uain air m'ealadhain dhraoidheachta</span>
<lb n="227"/><span>d'imirt fair." - Agus is amhlaidh ro bhaoi Meirlín,</span>
<lb n="228"/><span>ní roibh fon chruinne cheathardha ina chomhaimsir</span>
<lb n="229"/><span>féin duine ba mó adhmhilleadh agus aimsiughadh</span>
<lb n="230"/><span>draoidheachta agus diabhlaidheachta iná é.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>Ba luathgháireach Sir Mádor don sgéal sin, agus</span>
<lb n="233"/><span>bhádor amhlaidh nó go ttáinic lá dh'áiridhe dár bh'fhéidir</span>
<lb n="234"/><span>do mhac Rí na Tessáille dul air a sheal go Foraois na</span>
<lb n="235"/><span>nIongnadh, ionnus go ttugadh sgéal iongantach ionghnáthigh</span>
<lb n="236"/><span>d'ionnsoigh Rí an Domhain aisde.  Óir is</span>
<lb n="237"/><span>amhlaidh ro bhaoi Cing Airtiúir, fá geis dó pruinn nó</span>
<lb n="238"/><span>tomhaltus do chaitheamh nó cco n-innistí sgéal iongantach</span>
<lb n="239"/><span>ionghnáith an fhiadhnaise.  Agus is amhlaidh mur do </span>
<lb n="240"/><span>bhí Foraois na nIongnadh, ní roibh aonlá ariamh nach</span>
<lb n="241"/><span>bhfuighthí iongnadh inte nach 'bfhacus agus nach</span>
<lb n="242"/><span>ccualus a leithit ariamh roimhe.  Agus tárla do Orlando</span>
<lb n="243"/><span>an lá so gur bh'fhéidir dhó dul air a sheal go Foraois na nIongnadh</span>
<lb n="244"/><span>d'fhaicsin iongantuis ren innsi don rí re</span>
<lb n="245"/><span>hucht n-aoidhche.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>Iar sin gabhus Orlando a earradh áigh agus iorghaile</span>
<lb n="248"/><span>uime, agus triallus 'na uathadh agus 'na aonar go</span>
<lb n="249"/><span>Foraois na nIongnadh.  Agus air ndol don bhforaois dó,</span>
<lb n="250"/><span>ní fada do bhaoi aigá taisteal an tan ad chí dhá láimh</span>
<lb n="251"/><span>ríogha romhaiseacha gan chorp gan cholainn gan</span>
<lb n="252"/><span>chuideachta, agus cloidheamh géar glanfhaobhrach in</span>
<lb n="253"/><span>gach láimh dhíobh, agus iad ag tuargain agus ag</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="254"/><p><span>treaghdadh a chéile go neartmhar naimhdidhe neamhcharrthannach,</span>
<lb n="255"/><span>ionnus go ccluinfidhe fo cheithre</span>
<lb n="256"/><span>beannaibh na foraoisi an toronn  agus an trénbhualadh</span>
<lb n="257"/><span>do bhí eatorra.  Do bhí Orlando treimhsi agus tamall</span>
<lb n="258"/><span>dá bhféachain, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>"Measuim," air sé, "go ccaithfeadh Rí an Domhain a</span>
<lb n="261"/><span>phruinn agus a thomhulltus ris an iongnadh sin.  Gidh</span>
<lb n="262"/><span>eadh, ní fhúigfead an fhoraois nó go bhfaice mé iongnadh</span>
<lb n="263"/><span>oile, d'eagla nach badh sásta an rí ris an iongnadh so."</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>Iar sin gabhus ag taisteal na foraoise seal eile, agus</span>
<lb n="266"/><span>ní fada do chuaidh an tan ad chonnuirc long luchtmhar</span>
<lb n="267"/><span>lánaibhseach go gceithre seóltaibh éxamhla urtha, agus</span>
<lb n="268"/><span>gan cloch nó crann nó ádhmad oile innte acht gloine</span>
<lb n="269"/><span>tana taobhthaitneamhach, agus í ag seóladh tar bharraibh</span>
<lb n="270"/><span>crann agus fiodhbhuidhe níosa ghéire nó gach long air</span>
<lb n="271"/><span>muir, agus gan d'fhuirinn inte acht madh ealta do ghéisiph</span>
<lb n="272"/><span>glégheala do bhaoi ag caintin chéol agus oirfide air</span>
<lb n="273"/><span>haiste uachtarach na luinge sin.  Do bhaoi Orlando</span>
<lb n="274"/><span>seal ag féchain na luinge amhlaidh sin agus adubhairt:</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>"Measuim go ccaithfeadh Rí an Domhain a phruinn</span>
<lb n="277"/><span>re sgéal is neamhiongantaighe iná soin.  Gidh eadh,</span>
<lb n="278"/><span>féachfad an fhoraois seal oile."</span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>Agus do ghabh ag siubhal seal oile go 'bfhacaidh</span>
<lb n="281"/><span>óglách aig siubhal roimhe agus a cheann airna theasgadh</span>
<lb n="282"/><span>dá cholainn, agus srotha fola réna ghuaillibh agus rena</span>
<lb n="283"/><span>shlinnénuibh as a mhéidhe mhaoldhearg, agus an ceann</span>
<lb n="284"/><span>ina ucht aige agus é dá chíoradh re cír do chnáimh</span>
<lb n="285"/><span>elephinte.  Do bhí Orlando treimhse agus tamall dá</span>
<lb n="286"/><span>fhéchain.</span></p>
<lb n="287"/>
<lb n="288"/><p><span>"Anois," air sé, "is mithigh dhamh an fhoraois</span>
<lb n="289"/><span>d'fhágbháil, óir creidim go ndearna Cing Airtiúir a</span>
<lb n="290"/><span>bhiadh uair éigin re hiongnadh is lugha ná a bhfaca mé."</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>Agus is leis sin gabhus lámh air an fhoraois d'fhágbháil,</span>
<lb n="293"/><span>agus air mbeith ag filleadh dhó, do chonnuirc aonóglách</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="294"/><p><span>árd úraibhseach agus é air leithchois agus air leathláimh,</span>
<lb n="295"/><span>agus air leathshúil, agus cruit chaointéadach cheóilbhinn</span>
<lb n="296"/><span>ina ucht aige; agus aois galair agus easláinte, fir ghonta</span>
<lb n="297"/><span>agus mná ria n-iodhnaibh an domhain, do chodeóldís</span>
<lb n="298"/><span>ris an cceól shíorrachtach shíorbhinn do bhí sé do</span>
<lb n="299"/><span>sheinm air an ccruit sin; agus én áloinn iongantach 'na</span>
<lb n="300"/><span>shuidhe air corr na cruite agus go madh samhalta re</span>
<lb n="301"/><span>haingeal as purt Parrdhuis an comhcheól cainceach</span>
<lb n="302"/><span>comhmbinn do bhí an t-én do dhénamh mar aon ris an</span>
<lb n="303"/><span>gcláirsigh.  Airna fhaicsin sin do Orlando, do ghabh</span>
<lb n="304"/><span>an uirid sin do thaitneamh isin gceól é gur dhearmaid</span>
<lb n="305"/><span>fir agus mná an domhain, agus gurb eadh do rinne, fear</span>
<lb n="306"/><span>na cruite do leanmhain in gach áit ar ghabh nó go rucc</span>
<lb n="307"/><span>neóin agus deireadh laoi ortha.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>Agus air tteacht thráthnóna do ló, do chí Orlando</span>
<lb n="310"/><span>dúnadh ríogha romhaiseach agus piláit áluinn iongantach</span>
<lb n="311"/><span>dob áille dá 'bfhacaidh súil ariamh.  Agus téid óglách</span>
<lb n="312"/><span>na cruite asteach inte agus do lean Orlando é; agus</span>
<lb n="313"/><span>air ndol asteach d'Orlando, do sgar fear na cruite ris</span>
<lb n="314"/><span>agus ní fhaca é níosa mhó.  Gidh eadh, do chonnuirc</span>
<lb n="315"/><span>gach ní fá taitneamhach re súil dhaonda ann, acht amháin</span>
<lb n="316"/><span>nach 'bfhacaidh fear nó bean don Ádhamhchloinn ann.</span>
<lb n="317"/><span>Ciodh tráchta do chonnuirc fithcheal chuanna cheardamhail</span>
<lb n="318"/><span>fosluigthe air bórd áloinn iontláis, agus aon lámh</span>
<lb n="319"/><span>amháin ón ghualoinn anuas aig frasimirt gach ré mbeirte</span>
<lb n="320"/><span>thall agus abhos air an cclár.  Agus air mbeith treimhse</span>
<lb n="321"/><span>agus tamall mur sin don láimh, do thóguibh an</span>
<lb n="322"/><span>taibhfleasg don mbord, agus do fholaigh an bord</span>
<lb n="323"/><span>d'éadaighuibh líoghdha lánmhaiseacha agus do sgáraoídibh</span>
<lb n="324"/><span>sgiamhghlana, agus do chuir biadha saora sochaithmhe</span>
<lb n="325"/><span>agus deocha millsi meisgamhla air an mbord, agus do</span>
<lb n="326"/><span>dheasaigh cathaoir áluinn órdhaidhe don taoibh ba</span>
<lb n="327"/><span>faicsi do Orlando don mbórd; agus do thuig Orlando</span>
<lb n="328"/><span>gurbh aig iarraidh air biadh do chaitheamh do bhádhus.</span>
<lb n="329"/><span>Agus leis sin suidheas Orlando air an mbord agus ro</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="330"/><p><span>chaith a lórdhaothain bídh agus dighe; agus do bhaoi</span>
<lb n="331"/><span>ceól agus oirfide do chaintin dó an feadh do bhaoi ag</span>
<lb n="332"/><span>caitheamh an bhídh sin.</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>Acht cheana, air ccaitheamh an bhídh sin, do chí</span>
<lb n="335"/><span>aonchailleach chrapach chuislionnach dhiabhlaidhe dhathghránda</span>
<lb n="336"/><span>dá ionnsoighe, agus go madh duibhe ná gual</span>
<lb n="337"/><span>gaibhnidhe gabhann gach alt agus gach áighe dhi.</span>
<lb n="338"/><span>Agus iseadh adubhairt:</span></p>
<lb n="339"/>
<lb n="340"/><p><span>"A mhic Rígh na Teasáille," air sí, "ciodh taitneamhach</span>
<lb n="341"/><span>leat an t-ionadh so ina ttarla thú anocht do b'fhearr</span>
<lb n="342"/><span>duit nach ttaigeobhadh ann thú."</span></p>
<lb n="343"/>
<lb n="344"/><p><span>"Créad sin?" air Orlando.</span></p>
<lb n="345"/>
<lb n="346"/><p><span>"Atá," air sí, "go mbia tú a ndaoirsi agus a ndochar</span>
<lb n="347"/><span>agus a n-amhghur, gan cuideachta gan comhluadar, gan</span>
<lb n="348"/><span>soillsi gréine nó eusga, annso go bráth," air sí.</span></p>
<lb n="349"/>
<lb n="350"/><p><span>"As adhbhar uamhain agus úrghráine an sgéal insis</span>
<lb n="351"/><span>tú, agus créad uma ttiucfadh sin?" air Orlando.</span></p>
<lb n="352"/>
<lb n="353"/><p><span>"Thusa," air sí, "do bhaoi aig suirghe re hinghin Rí an</span>
<lb n="354"/><span>Domhain," air sí, "agus do bhaoi grádh folaightheach</span>
<lb n="355"/><span>aig fear oile dhi .i. Sir Mádor mac Rí na hIsbeirne.</span>
<lb n="356"/><span>Agus do conncas do Shir Mádor go ndeacha tusa a</span>
<lb n="357"/><span>secréit an rígh agus a inghine, agus gur thoirmeisg tú</span>
<lb n="358"/><span>gach slighe lear bh'fhéidir leis grádh na hinghine do tharring</span>
<lb n="359"/><span>air.  Agus dá bhrígh sin do thairg cumhtha agus</span>
<lb n="360"/><span>tairgsiona móra do Mheirlín .i. draoi Ching Airtiúir</span>
<lb n="361"/><span>re thusa do mhilleadh," air sí, "agus isé Meirlín fear na</span>
<lb n="362"/><span>cruite do thairring annso thú.  Agus bia tú gan soillsi</span>
<lb n="363"/><span>gréine nó eusga, gan uirghioll gan urlabhra, gan neach</span>
<lb n="364"/><span>fir nó mná d'fhaicsin, annso go bráth feasta," air sí,</span>
<lb n="365"/><span>"acht madh misi amháin bhias dot chumhdach amhlaidh</span>
<lb n="366"/><span>sin; óir is mé bhíos aig teachtaireacht, agus aig taisteal</span>
<lb n="367"/><span>idir Mheirlín agus deamhain ifrinn," air sí, "agus an</span>
<lb n="368"/><span>Mhilltionach m'ainm," air sí.  "Agus beanfa mé</span>
<lb n="369"/><span>h'uirghioll díotsa anois," air sí, "d'eagla go ndéntá</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="370"/><p><span>urnaighe nó eadarghuidhe d'ionnsoigh air Dhia nó air</span>
<lb n="371"/><span>dheamhnaibh, amhlaidh mur do ordaigh Meirlín damh."</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>"Sul bheanfus tú m'uirghioll díom," air Orlando,</span>
<lb n="374"/><span>"innis damh an bhfuil furtacht a ndán damh go bráth</span>
<lb n="375"/><span>ón daoirsi sin," air sé.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>"Ní bhfuil cheana," air sí, "acht re trí seódaibh atá a</span>
<lb n="378"/><span>n-iarthear domhain d'fhagháil, mur atá: an tshleagh tá</span>
<lb n="379"/><span>aig an tShamhdán Mhór .i. Rí na Babilóin, do bhí ag</span>
<lb n="380"/><span>Lagínus .i. an fear don ghárda réar tolladh taobh Íosa</span>
<lb n="381"/><span>Críost, agus ní bhrisfeadh ní air dhomhan an charraic</span>
<lb n="382"/><span>dhraoidheachta atá a ttimcheall na huamhcha so</span>
<lb n="383"/><span>acht an tshleagh sin; agus líog lóghmhar atá aig inghin</span>
<lb n="384"/><span>Rígh na Narsinga a n-iarthur Innia darb ainm</span>
<lb n="385"/><span>carbuncail, agus is leis an ccarbuncail sin do sgaoilfidhe</span>
<lb n="386"/><span>an dorchadus atá isin áit so," air sí; "agus ola mhuice</span>
<lb n="387"/><span>Túis atá ag Rígh na hAsia Móire, agus is leis an ola sin</span>
<lb n="388"/><span>do bhlasadh do thiucfadh h'uirghioll chugad arís.  Agus</span>
<lb n="389"/><span>ní bhfuil ridire nó gaisgidheach air tuinn talmhan rena</span>
<lb n="390"/><span>ttiucfadh na trí seóid sin d'fhagháil," air sí.</span></p>
<lb n="391"/>
<lb n="392"/><p><span>Agus leis sin do chumail a lámh chiorclach chíordhubh</span>
<lb n="393"/><span>do ghnúis agus d'aghaidh Orlando, agus do bhean</span>
<lb n="394"/><span>cumhachta urlabhra agus uirghill de.  Agus do imdhigh</span>
<lb n="395"/><span>uadh iar sin, agus do múchadh an solus agus an ceól,</span>
<lb n="396"/><span>go nach roibh a ttimcheall Orlando ann acht uaimh</span>
<lb n="397"/><span>chaol chumhang chomhdhorcha, áit a 'bfhúigfeam é go</span>
<lb n="398"/><span>fóill mur dhuine do bhiadh a ttíaghuis éigin do</span>
<lb n="399"/><span>thíaghuisaibh ifrinn, acht amháin go smuaineadh go</span>
<lb n="400"/><span>minic air an aisling do chonnuirc agus air an bhreith</span>
<lb n="401"/><span>tucc an draoi urrtha.</span></p>
<lb n="402"/>
<lb n="403"/><p><span>Dála King Airtiúir annso: do bhí an aoidhche</span>
<lb n="404"/><span>sin gan bhiadh do choimhlíonadh a gheasa, agus airna</span>
<lb n="405"/><span>mhárach do ghluais maille rena theaghlach go Foraois</span>
<lb n="406"/><span>na nIongnadh d'iarraidh sgéal Orlando.  Agus ar</span>
<lb n="407"/><span>ccuartughadh na foraoise dháibh, agus air bhfaicsin an</span>
<lb n="408"/><span>iomad iongantus, ní fhuaradar aonfhocal do sgéalaibh</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="409"/><p><span>Orlando, agus do fhilledar go Dúnadh an Halla Dheirg</span>
<lb n="410"/><span>go tuirseach iomshníomhach.  Agus air rochtain na sgéal</span>
<lb n="411"/><span>sin go Melóra inghin Rígh an Domhain, ní féidir a</span>
<lb n="412"/><span>fhaisnéis nó  innse gach ar ghabh sí do thuirsi agus</span>
<lb n="413"/><span>do dhólás ina hinntinn.  Agus do smuain go minic air</span>
<lb n="414"/><span>an aisling do chonnuirc agus air mharcach an eich dhuibh</span>
<lb n="415"/><span>do mhúch an gath gréine urrtha, agus do mheas aice</span>
<lb n="416"/><span>féin go madh éidir go madh é Sir Mádor do chuirfeadh</span>
<lb n="417"/><span>slighe mhillte air Orlando, óir do aithin sí air go roibhe</span>
<lb n="418"/><span>grádh folaightheach aige dhi, acht nár léig eagla dhó a</span>
<lb n="419"/><span>fhoillsiughadh.  Agus iseadh do rinne ó sin amach,</span>
<lb n="420"/><span>bheith furbhfáilteach furánach air Shir Mádor gach áit</span>
<lb n="421"/><span>a ttagbhadh ris, d'fhéachain an mbeanfadh admháil as</span>
<lb n="422"/><span>fá sgéalaibh air bith do bheith aige ó Orlando.</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>Do bhaoi mur sin treimhse agus tamall nó go ttáinic</span>
<lb n="425"/><span>Sir Mádor lá áiridhe asteach a seómra Mhelóra, agus</span>
<lb n="426"/><span>isi 'na huathadh agus 'na haonar ann, níos dhána</span>
<lb n="427"/><span>nó thigeadh uair air bioth oile roimhe sin, do bhrígh, dair</span>
<lb n="428"/><span>leis féin, gur bhreathnaigh nísa mhó do thaitneamh aice</span>
<lb n="429"/><span>air a chuideachta anois nó mur do bhí riamh roimhe.</span>
<lb n="430"/><span>Agus air tteacht asteach dhó, éirgheas Melóra agus do</span>
<lb n="431"/><span>fhear fáilte fris agus do chuir 'na shuidhe ina fochair é,</span>
<lb n="432"/><span>agus do rinne comhrádh caoin carrthannach fris, go</span>
<lb n="433"/><span>ndubhairt:</span></p>
<lb n="434"/>
<lb n="435"/><p><span>"A Shir Mádor," air sí, "as annamh do chuairt mur</span>
<lb n="436"/><span>a mbím-se, agus nach bhfuil mac rígh nó rofhlatha isan</span>
<lb n="437"/><span>teaghlach sa is annsa linne ná thú."</span></p>
<lb n="438"/>
<lb n="439"/><p><span>"A ríoghan," air Sir Mádor, "dá 'bfheasuinn-se sin</span>
<lb n="440"/><span>ort do bhéinn nísa mhionca id chuideachta nó bhím."</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>"Go deimhin," air sí, "muna bheith eagla oram go</span>
<lb n="443"/><span>tteabhradh Orlando mac Rígh na Tessáille do chuir</span>
<lb n="444"/><span>m'athair ag feitheamh oram agus do thig le biadh</span>
<lb n="445"/><span>agus le digh chugam," air sí, "drochbharamhail dúinn, do</span>
<lb n="446"/><span>chuirfinn fios ort go minic ionnus go ndénmaois cuideachta</span>
<lb n="447"/><span>agus carrthannacht re chéile."</span>
<lb n="448"/></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="449"/><p><span>"Is maith mur atá, a ríoghan," air Sir Mádor, "ní</span>
<lb n="450"/><span>chuirfe Orlando eagla ort féin nó air dhuine oile go bruinne</span>
<lb n="451"/><span>mbrátha agus mbeatha."</span></p>
<lb n="452"/>
<lb n="453"/><p><span>"Dá mbiadh deimhin agamsa air sin," air Melóra,</span>
<lb n="454"/><span>"do dhénainn slighe rena 'bfhéadfuinn féin agus tusa</span>
<lb n="455"/><span>bheith do thoil a chéile gach uair badh mian linn gan</span>
<lb n="456"/><span>eagla gan uamhan", air sí.</span></p>
<lb n="457"/>
<lb n="458"/><p><span>"A ríoghan," air Sir Mádor, "dá ttugthá-sa</span>
<lb n="459"/><span>deimhniughadh dhamhsa air do ghrádh, agus rún maith</span>
<lb n="460"/><span>do dhénamh air gach ní dá nochtfuinn duit, do bhéaruinn</span>
<lb n="461"/><span>sgéala dhuit ón ccrích táinic re mac Rígh na Tessáille,"</span>
<lb n="462"/><span>air sé.</span></p>
<lb n="463"/>
<lb n="464"/><p><span>"Ní léigionn tú a leas," air Melóra, "rún do cheangal</span>
<lb n="465"/><span>díom, óir, dair liom féin, is lór do dheimhniugh dhamh</span>
<lb n="466"/><span>mo ghrádh agus mo shecréit do nochtadh dhuitse," air</span>
<lb n="467"/><span>sí, ".i. an ní nachar nocht mé d'aoinneach oile romhad</span>
<lb n="468"/><span>ariamh."</span></p>
<lb n="469"/>
<lb n="470"/><p><span>"As fíor sin, a ríoghan," air Sir Mádor, "agus do</span>
<lb n="471"/><span>bhrígh go bhfuilim dearbhtha as do choinghioll anois,</span>
<lb n="472"/><span>inneósa mé dhuit an ní nár shaoil mé d'innsi d'aoinneach</span>
<lb n="473"/><span>go forcheann mo shaoghail," air sé.  "As amhlaidh</span>
<lb n="474"/><span>mur tárla, a ríoghan," air Sir Mádor, "go roibh grádh</span>
<lb n="475"/><span>dofhulaing agamsa dhuitsi, agus nár léig h'eagla féin</span>
<lb n="476"/><span>agus eagla h'athara dhamh  aithniugh oram.  Agus</span>
<lb n="477"/><span>fós do conncas damh gur ghlac an rí mac Rí na Tesáille</span>
<lb n="478"/><span>go mór ina shecréid, agus mur an ccéadna go roibh</span>
<lb n="479"/><span>taithighe mhór aige ad láthair-se, agus do mheas mé</span>
<lb n="480"/><span>leis sin go ttiucfadh sé eadrom agus tusa agus go</span>
<lb n="481"/><span>ttoirmeisgfeadh gach uile shlighe léir bh'fhéidir liom do</span>
<lb n="482"/><span>ghrádh-sa do thairring orm.  Agus iseadh do rinne mé,</span>
<lb n="483"/><span>cumha agus tairgsiona móra do ghealladh do Mheirlín</span>
<lb n="484"/><span>draoi le hOrlando do mhilleadh, agus do rinne Meirlín</span>
<lb n="485"/><span>sin," air sé.</span></p>
<lb n="486"/>
<lb n="487"/><p><span>Agus do nocht dhi ó thús go deireadh amhail mur</span>
<lb n="488"/><span>do bhí Orlando isin uaimh chairrge, agus an charrag</span>
<lb n="489"/><span>dúnta uime, agus gan dáil chabhra aige acht ris na trí</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="490"/><p><span>seódaibh adubhramar thuas d'fhagháil; agus gur fháguibh</span>
<lb n="491"/><span>Meirlín do gheasaibh air gan fear dár iomchuir arm</span>
<lb n="492"/><span>ariamh do bhúadhiúgh na ttrí seód sin d'áis no d'éigin,</span>
<lb n="493"/><span>agus mur sin nach bhfuigheadh duine don Ádhamhchloinn</span>
<lb n="494"/><span>aonfhocal do sgéalaibh Orlando go bruinne mbrátha agus</span>
<lb n="495"/><span>mbeatha.</span></p>
<lb n="496"/>
<lb n="497"/><p><span>Air cclos an chomhráidh sin do Mhelóra, táinic</span>
<lb n="498"/><span>airrdheana báis agus buainéaga ina craoidhe, agus do</span>
<lb n="499"/><span>chlaochlaigheadar a céadfadha corpordha go huilidhe</span>
<lb n="500"/><span>agus go hiomlán, agus iseadh do rinne éirghe 'na</span>
<lb n="501"/><span>seasamh d'eagla go n-aitheónadh Sir Mádor claochlódh</span>
<lb n="502"/><span>air bioth uirthe.  Agus do bhí treimhse agus tamall nár</span>
<lb n="503"/><span>fhéad aonfhocal do labhairt; agus air tteacht do thaom</span>
<lb n="504"/><span>dá céadfadh chuice, do labhair, agus iseadh adubhairt:</span></p>
<lb n="505"/>
<lb n="506"/><p><span>"Má iseadh, a Shir Mádor," air sí, "iseadh do dhénas</span>
<lb n="507"/><span>misi imtheacht as an mbaile si gan fhios d'aoinneach,</span>
<lb n="508"/><span>agus a bheith treimhse agus tamall amuigh.  Agus mur</span>
<lb n="509"/><span>nach 'bfhuighthear aonfhocal sgéal uaim, cuirfe an rí</span>
<lb n="510"/><span>tairgsiona móra agus cumha don tí ghéabhus sgéala</span>
<lb n="511"/><span>uaim.  Agus tiucfa misi annsin," air sí, "a ndeilbh agus</span>
<lb n="512"/><span>a n-éadach anaithnidh, agus iarrfad breith mo bhéil</span>
<lb n="513"/><span>féin air an rí do chionn sgéal a inghine d'fhagháil agus</span>
<lb n="514"/><span>do bhéara an rí sin damh, agus isé breith iarrfus misi</span>
<lb n="515"/><span>cead mo rogha fir dá bhfuil isin teaghlach. Isé rogha</span>
<lb n="516"/><span>ghéabhus misi thusa," air sí.  "Agus bí-se air siubhal</span>
<lb n="517"/><span>anois," air sí, "agus ná seachain an dúnadh so madh</span>
<lb n="518"/><span>fada gearr bhias misi amuigh, agus ná léig do rún re duine</span>
<lb n="519"/><span>air dhomhan go filleadh dhamhsa arís," air sí.</span></p>
<lb n="520"/>
<lb n="521"/><p><span>Imdhigheas Sir Mádor as an tsheómra lán do luathgháir</span>
<lb n="522"/><span>agus do mhéad meanma.</span></p>
<lb n="523"/>
<lb n="524"/><p><span>Dála Mhelóra feasta.  Air n-imtheacht Shir Mádor,</span>
<lb n="525"/><span>do chuir a héadach ríoghna dhi agus do ghabh éadach</span>
<lb n="526"/><span>ridire urthe.  Agus téid as sin go carcair na n-arm,</span>
<lb n="527"/><span>agus do thogh amach as sin rogha arm agus éididh,</span>
<lb n="528"/><span>agus do cheangail a caomhchorp ina ccathéideadh sic</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="529"/><p><span>cadad comhdhaingean cruadha, agus do ghabh ionar</span>
<lb n="530"/><span>do mhaothshról ghorm air uachtar an éididh sin, óir</span>
<lb n="531"/><span>is leis an ionar do bhíodh air uachtar an éididh an uair</span>
<lb n="532"/><span>sin,  dá ngoirthaoi cót éidigh, do haitheantaidh na</span>
<lb n="533"/><span>ridireadh an uair sin, do bhrígh go mbídís a 'bfholach ó</span>
<lb n="534"/><span>bhonn go bathais acht amháin a ndá shúil agus a mbéal</span>
<lb n="535"/><span>agus a srón.  Air ngabháil arm agus éididh uimpi</span>
<lb n="536"/><span>amhlaidh sin, téid mur a roibhe eachraidh an rígh, agus do</span>
<lb n="537"/><span>thogh aisdiobh an t-each do b'fhearr lúth agus luas agus</span>
<lb n="538"/><span>lánaigneadh, agus téid air mharcaigheacht as a haithle.</span>
<lb n="539"/><span>Agus triallus as chríochaibh Breatan gan mhothugh</span>
<lb n="540"/><span>gan airiugh d'aonduine d'fhearaibh dhomhain, agus ní</span>
<lb n="541"/><span>dhearna fos nó comhnaidhe dhá aoidhche a n-énbhaile</span>
<lb n="542"/><span>nó go ráinic crích na Bábiloin.</span></p>
<lb n="543"/>
<lb n="544"/><p><span>Agus air ndol don ccrích dhi, iseadh do fuair na</span>
<lb n="545"/><span>bailte agus na cathrachadh airna ndóghadh agus airna</span>
<lb n="546"/><span>losgadh agus an tír 'na fásach fada féaruaine.  Agus</span>
<lb n="547"/><span>do bhí ag siubhal na críche treimhse agus tamall mar sin</span>
<lb n="548"/><span>nó go ttarla óglách air an fhásach dhi, agus iair mbeannú</span>
<lb n="549"/><span>don óglách dhi fochtus sgéala dhe, cia hí an tír sin nó</span>
<lb n="550"/><span>créad tug 'na fásach í.</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>"Is cosmhail," air an t-óglách, "gurb aineólach isna</span>
<lb n="553"/><span>tírthaibh so thú, an tan nach bhfuilid sgéala na críche</span>
<lb n="554"/><span>so agad," air in t-óglách.</span></p>
<lb n="555"/>
<lb n="556"/><p><span>"Is aineólach go deimhin," air sí.</span></p>
<lb n="557"/>
<lb n="558"/><p><span>"Cia hí an chrích darb díobh thú féin?" air in t-óglách.</span></p>
<lb n="559"/>
<lb n="560"/><p><span>"Do chríochaibh Breatan a ttuasgeart dhomhain," air</span>
<lb n="561"/><span>sí.  "Agus Ridire an Earraidh Ghuirm m'ainm, agus</span>
<lb n="562"/><span>ridire óg ainiúil mé atá aig taisteal an domhain re foghlaim</span>
<lb n="563"/><span>agus re meabhrugh ceard goile agus gaisgidh," air sí.</span></p>
<lb n="564"/>
<lb n="565"/><p><span>"Is ní air a bhfuil féidhm isin ccrích so sin," air an</span>
<lb n="566"/><span>t-óglách.  "Agus isé is ainm don ccrích si críoch na</span>
<lb n="567"/><span>Babilóin," air sé, "agus atá cogadh agus conbhliocht</span>
<lb n="568"/><span>aig Rí na hAifrice air rí na críche si re cian d'aimsir,"</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="569"/><p><span>air sé, "agus do loisg sé agus do dhódh sé a chathracha,</span>
<lb n="570"/><span>agus do mharbh sé a dhaoine agus a ridireadh, agus atá</span>
<lb n="571"/><span>a mhac oighreachta a mbruid agus a ngéibhionn aige.</span>
<lb n="572"/><span>Agus fós, ní bhfuil dúnadh nó deaghbhaile aig rí na</span>
<lb n="573"/><span>críche si anois, acht aonbhaile amháin ina bhfuil sé</span>
<lb n="574"/><span>féin agus beagán mhairios dá mhuintir astigh ann; agus</span>
<lb n="575"/><span>atá Rí na hAifrice, sluagh líonmhur, re hucht an bhaile</span>
<lb n="576"/><span>sin, agus ní éirghionn de go bráth nó go ttoirbheiridh</span>
<lb n="577"/><span>Rí na Babilóin a cheart agus a choróin dó, agus go ttigidh</span>
<lb n="578"/><span>féin agus an beagán sin mhairios dá mhuintir fona</span>
<lb n="579"/><span>ghrásuibh, gebé is toil leis do dhénamh leó," air sé.</span>
<lb n="580"/><span>"Agus aig sin sgéala na críche si dhuit," air in t-óglách.</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>"Déna-sa eólus damhsa gusan ccathraigh," air Ridire</span>
<lb n="583"/><span>an Earraidh Ghuirm, - óir is faoi an ainm sin shiubhlas</span>
<lb n="584"/><span>Melóra seal oile.</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>Do ní an t-óglách eólus dó gusan ccathraigh, agus</span>
<lb n="587"/><span>air ndol isin ccathair dhó, tigid muintear an rí na</span>
<lb n="588"/><span>thimcheall air gach leath agus beirid a láthair an rígh é.</span>
<lb n="589"/><span>Agus fochtus an rí sgéala dhe, cia hé féin nó cá crích</span>
<lb n="590"/><span>dhó.  Adubhairt seision gurbh as críochaibh Breatan dó,</span>
<lb n="591"/><span>agus gurbh ridire óg uasal é do ghabh grádha ridire go</span>
<lb n="592"/><span>nua, agus go roibhe aig taisteal an domhain le</span>
<lb n="593"/><span>meabhrugha gacha glanghaisgidh, agus mur do chualaidh</span>
<lb n="594"/><span>cogadh agus conbhliocht do bheith airsion go ttáinic</span>
<lb n="595"/><span>do thabhairt a chonganta leis.</span></p>
<lb n="596"/>
<lb n="597"/><p><span>"Is iongnadh liom," air an rí, "do theacht dom</span>
<lb n="598"/><span>ionnsoigh-si seach mo námhaid, óir isiad is neartmhaire</span>
<lb n="599"/><span>agus is líonmhaire, is fearr tuillmhe agus tuarusdal;</span>
<lb n="600"/><span>agus is mó do chreidfinn," air sé, "gurb dom námhaid</span>
<lb n="601"/><span>thú agus gurb do bhrath an bhaile si tánguis."</span></p>
<lb n="602"/>
<lb n="603"/><p><span>"Ní mur sin is dú nó is dual do ridire gaisgidh,"</span>
<lb n="604"/><span>air Ridire an Earraidh Ghuirm, "acht a chongnamh do</span>
<lb n="605"/><span>thabhairt don rann is laige, agus an t-anbhann do</span>
<lb n="606"/><span>neartugh, agus an éccóir do chur air ccúl; agus gurb</span>
<lb n="607"/><span>eadh dhénas tusa, a rí," air sé, - "féch mise a n-aghaidh</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="608"/><p><span>do námhad um aonar nó le cuideachta, agus annsin</span>
<lb n="609"/><span>biaidh a fhios agad cia haca mé, cara nó námhaid."</span></p>
<lb n="610"/>
<lb n="611"/><p><span>"Do dhéna mé amhlaidh sin," air an rí.</span></p>
<lb n="612"/>
<lb n="613"/><p><span>Agus iar sin beireas an rí leis don bpálás é, agus do</span>
<lb n="614"/><span>orduigh seómra agus lucht feithmhe dhó ann, agus do </span>
<lb n="615"/><span>bhí amhlaidh go maidin airna mhárach.  Agus a</span>
<lb n="616"/><span>mochdheaghail na maidne, éirgheas Rideire an Earraidh</span>
<lb n="617"/><span>Ghuirm agus gabhus  earradh áigh agus iorghaile</span>
<lb n="618"/><span>uime, agus téid mur a roibhe an rí.  Agus is amhlaidh</span>
<lb n="619"/><span>mur do bhaoi Rí na Babilóin, ní dheacha sé féin nó</span>
<lb n="620"/><span>aonneach dá mhuintir re cian d'aimsir roimhe sin tair</span>
<lb n="621"/><span>gheaphtaibh na cathracha amach re heagla a námhad,</span>
<lb n="622"/><span>do bhrígh nach roibh líon catha nó comhloinn dóibh</span>
<lb n="623"/><span>agus gur marbhadh urmhór a roibh le feidhm aige.</span>
<lb n="624"/><span>Agus adubhairt Ridire an Earraidh Ghuirm leis:</span></p>
<lb n="625"/>
<lb n="626"/><p><span>"A rí," air sé, "ní meatacht re hucht anfhorlainn is</span>
<lb n="627"/><span>fearr; agus an feadh bhias tusa do chomhnaidhe</span>
<lb n="628"/><span>amhlaidh so, biaidh do bhiodhbhaidh ag dul a neart,</span>
<lb n="629"/><span>is biaidh tusa ag dol a laige agus a neamhneart, agus</span>
<lb n="630"/><span>biaidh do lón bídh agus dighe aig laghdugh.  Agus</span>
<lb n="631"/><span>iseadh is dénta dhuit," air sé, "deabhaidh laitheamhail</span>
<lb n="632"/><span>do thabhairt dot námhuid, go nach aithnighdís do</span>
<lb n="633"/><span>laige agus nach braithfidís do chumhachta airna</span>
<lb n="634"/><span>laghdughadh."</span></p>
<lb n="635"/>
<lb n="636"/><p><span>"Is briathra deaghlaoich sin," air an rí, "agus féachfum</span>
<lb n="637"/><span>an lá aniugh ad chuideachta," air sé.</span></p>
<lb n="638"/>
<lb n="639"/><p><span>Agus leis sin fógrus an rí dá chathaibh, acht géar bheag</span>
<lb n="640"/><span>iad, udhmughadh, agus do níd amhlaidh sin go hurlamh</span>
<lb n="641"/><span>iméasgaidh, agus tiaghuid amach as an ccathair.  Agus</span>
<lb n="642"/><span>airna fhaicsin sin do shluaghaibh na hAifrice, tigid 'na</span>
<lb n="643"/><span>ccoinne agus 'na ccomhdháil 'na ndrongaibh diana</span>
<lb n="644"/><span>dásachtacha, agus 'na mbuidhnibh troma taiphseacha,</span>
<lb n="645"/><span>agus 'na mbróintibh armtha éidighthe innillte.  Ciodh</span>
<lb n="646"/><span>tráchta níor chudroma an choimhéirghe sin, óir do </span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="647"/><p><span>bhí sluagh na hAifrice deichneabhar fon duine dá roibhe</span>
<lb n="648"/><span>Rí na Babilóin.  Giodh eadh, tuccadar an dá shluagh</span>
<lb n="649"/><span>sin aghaidh air a chéile, agus níorbh ionnsoigh dhá</span>
<lb n="650"/><span>charad an ionnsoigh sin, óir dob iomdha ridire óg uasal</span>
<lb n="651"/><span>agus curadh calma cathbhuadhach gan anmuin ann;</span>
<lb n="652"/><span>agus dob iomdha lámh airna teasgadh, agus súil airna</span>
<lb n="653"/><span>siabhradh, agus beól aig blasdarnaigh, agus searbhghártha</span>
<lb n="654"/><span>badhbh agus branén, agus sruthlinnte fola fordheirge ar</span>
<lb n="655"/><span>an láthair sin.  Acht cheana, gach áit agus gach ionadh</span>
<lb n="656"/><span>ina mbíodh baoghal bérnaidh nó brisidh air mhuintir</span>
<lb n="657"/><span>Rígh na Babilóin do bhíodh Ridire an Earraidh Ghuirm</span>
<lb n="658"/><span>rompo agus 'na ndiaidh mur sgéith dhídin, ionnus, nó</span>
<lb n="659"/><span>go n-áireómhthar gaineamh mara agus duille feadha,</span>
<lb n="660"/><span>nach áirmhighthear leath nó trian air thuit leis do</span>
<lb n="661"/><span>shluaghaibh na hAifrice an lá sin.</span></p>
<lb n="662"/>
<lb n="663"/><p><span>Gidh eadh, tarla do Rí na Babilón air an láthair</span>
<lb n="664"/><span>sin, tré mhéad  anfhorlainn agus tré líonmhuireacht</span>
<lb n="665"/><span>a námhad agus tré uathadh a charad, gur leagadh dá</span>
<lb n="666"/><span>each é air lár an chatha, agus gur iadhadar 'na thimchioll</span>
<lb n="667"/><span>a námhaid air gach leath, ionnus nach roibhe dul as</span>
<lb n="668"/><span>aige gan a mharbhadh nó bráighe do dhénamh dhe.</span>
<lb n="669"/><span>Air bhfaicsin an anfhorlainn sin air an rí do Ridire an</span>
<lb n="670"/><span>Earraidh Ghuirm, tig dá chabhair agus dá fhoirighín</span>
<lb n="671"/><span>amhail leómhan luathaigeantach ag teacht fó dhásacht</span>
<lb n="672"/><span>feirge chum ealbha do bheitheachaibh brúideamhla -</span>
<lb n="673"/><span>iseadh an torann do rug tríotha agus fútha, ionnus go</span>
<lb n="674"/><span>madh samhalta nár marbhadh air fuaid an chatha roimhe</span>
<lb n="675"/><span>soin acht air mharbh Ridire an Earraidh Ghuirm a</span>
<lb n="676"/><span>ttimcheall Rígh na Babilóin air an láthair sin; agus do</span>
<lb n="677"/><span>chuir an rí ag marcaigheacht arís.  Agus tarla mac</span>
<lb n="678"/><span>dearbhráthara do Rígh na hAifrice leis air an láthair</span>
<lb n="679"/><span>sin do bhí 'na thaoiseach air na sluaghaibh, agus tug</span>
<lb n="680"/><span>béim cloidhimh dhó gur sgoilt a sgiamhchorp go ráinic</span>
<lb n="681"/><span>béal  ochta agus  urbhruinne agus gur thuit marbh</span>
<lb n="682"/><span>gan anmain.  Air bhfaicsin do shluagh na hAfrice na</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="683"/><p><span>hára agus na heasbhadha tucc Ridire an Earraidh Ghuirm</span>
<lb n="684"/><span>ortha, agus fós mur do thuit an taoiseach do bhaoi ortha</span>
<lb n="685"/><span>leis, do ghabh uamhan agus eagla roimhe iat, agus do</span>
<lb n="686"/><span>ghlacadar briseadh chuca acht muna bheith go ttáinic</span>
<lb n="687"/><span>an aoidhche ortha annsin, agus gur bh'fhéidir dhóibh</span>
<lb n="688"/><span>sgaradh air gach leath .i. Rí na Babilóin don ccathraigh</span>
<lb n="689"/><span>agus sluagh na hAifrice dá 'bfháslongphort sic.</span></p>
<lb n="690"/>
<lb n="691"/><p><span>Ní hionann mur do bhádhus aige an dá shluagh</span>
<lb n="692"/><span>sin an tan so, óir do bhádar sluagh na hAifrice go</span>
<lb n="693"/><span>tuirseach imshníomhach fona n-easbhadhaibh agus fo</span>
<lb n="694"/><span>bhás a ttaoisigh .i. mac dearbhráthara an rígh, agus do </span>
<lb n="695"/><span>bhádar sluagh na Babilóin go huallach árdaigiontach fá</span>
<lb n="696"/><span>bhuaidh aonlaoi do bhreith air a mbiodhbhaibh agus</span>
<lb n="697"/><span>air a n-easccairuid.  Acht atá aonní cheana, ní</span>
<lb n="698"/><span>féidir  innse nó a fhaisnéis, méad na muirne agus</span>
<lb n="699"/><span>na honóra do rinneadh fó Ridire an Earraidh Ghuirm</span>
<lb n="700"/><span>a ccathair na Babilóin a n-alt na huaire si, agus tucc</span>
<lb n="701"/><span>an rí ceannus agus cumus a ridireadh agus a mhuintiri</span>
<lb n="702"/><span>uile fona smacht agus fona chumhachtaibh.</span></p>
<lb n="703"/>
<lb n="704"/><p><span>Dála Rígh na hAifrice, do ghabh racht agus mire é</span>
<lb n="705"/><span>fo n-air chaill dá dhaoinibh agus fo dhiombuaidh chatha</span>
<lb n="706"/><span>an lae sin, agus iseadh do rinne, teachtaireacht do chur</span>
<lb n="707"/><span>go Rí na Babilóin do rádha ris teacht ina phersainn</span>
<lb n="708"/><span>do chomhrac agus do chomhlann ris féin, nó a rogha</span>
<lb n="709"/><span>ridire dá mhuintir air a shon, air acht, dá madh é Rí na</span>
<lb n="710"/><span>hAifrice do claoidhfidhe isin ccomhlann, go ttógeóbhadh</span>
<lb n="711"/><span>an sluagh don ccathraigh agus go sgaoilfeadh a mhac</span>
<lb n="712"/><span>as a bhraighdeanus, agus go ndéanadh lórghníomh in</span>
<lb n="713"/><span>gach ní dair mhill ó tháinic go ríogheacht na Babilóin;</span>
<lb n="714"/><span>agus dá madh é Rí na Babilón do claoidhfidhe ann, a</span>
<lb n="715"/><span>cheart agus a choróin agus a dhignit ríoghdha do</span>
<lb n="716"/><span>thoirbheirt dhósan.</span></p>
<lb n="717"/>
<lb n="718"/><p><span>Air rochtain na sgéal sin go Rí na Babilóin, cuirios</span>
<lb n="719"/><span>gairm air feadh  mhuintire uile, gidhbé dhíobh do</span>
<lb n="720"/><span>ghéabhadh comhrac Righ na hAifrice do láimh air a</span>
<lb n="721"/><span>shon, do bhrigh nach roibh féin ionchomhraic fris, dá</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="722"/><p><span>madh leis badh treisi go ttiobhradh ceirtleith a thíre</span>
<lb n="723"/><span>agus a thigheardais dó, maille re ceirtleith a sheód agus</span>
<lb n="724"/><span> ionnmhuis agus  iolmhaoine agus gach maithius</span>
<lb n="725"/><span>talmhan dá roibh aige.  Gidh eadh, ní fhuair ridire nó</span>
<lb n="726"/><span>gaisgidheach do ghéabhadh an comhrac do láimh air a</span>
<lb n="727"/><span>shon, do bhrígh go madh deacair comhmeas nó cathughadh</span>
<lb n="728"/><span>re Rí na hAifrice air neart a chuirp agus air a thréithribh</span>
<lb n="729"/><span>goile agus gaisgidh, agus air mhéad a lúith agus a</span>
<lb n="730"/><span>lánchoibhlidh.  Dála Ridire an Earraidh Ghuirm annso,</span>
<lb n="731"/><span>do mheas aige féin, dá ttíosadh dhe cathugh re Rí na</span>
<lb n="732"/><span>hAifrice, nach biadh toirmeasg air gan an tshleagh</span>
<lb n="733"/><span>d'fhagháil ó Rí na Babilóin, agus dá madh ridire oile</span>
<lb n="734"/><span>do dhénadh an comhrac, gurbh é is mó do bhiadh a</span>
<lb n="735"/><span>'bfhoghar an rí go bráth, agus nach biadh do mheas air</span>
<lb n="736"/><span>féin acht mur gach ridire oile dair ob an comhrac;</span>
<lb n="737"/><span>agus dá bhrígh sin, do chuir roimhe tuitiom air an láthair</span>
<lb n="738"/><span>sin nó aoibh Rí na Babilóin do thuilleamh.  Agus leis</span>
<lb n="739"/><span>sin téid mur a roibh an rí agus adubhairt:</span></p>
<lb n="740"/>
<lb n="741"/><p><span>"A rí agus a thighearna," air sé, "ó nach bhfaicim</span>
<lb n="742"/><span>ridire nó gaisgidheach eile ag gabháil comhraic Rígh na</span>
<lb n="743"/><span>hAifrice do láimh air do shon-sa, dá mbeinn deimhneach</span>
<lb n="744"/><span>go ndéntá-sa do ghealladh go maith dham do rachfuinn</span>
<lb n="745"/><span>do chomhrac re Rí na hAifrice air do shon."</span></p>
<lb n="746"/>
<lb n="747"/><p><span>"A mhic ghrádhuigh," air an rí, "ní hionchomhraic</span>
<lb n="748"/><span>ridire comh óg anaosach leatsa fris, agus níor mhaith</span>
<lb n="749"/><span>liomsa do thuitiom a bhforcheann an chomhraic agus mé</span>
<lb n="750"/><span>féin do chaill mo choróna agus mo dhignite ríoghdha</span>
<lb n="751"/><span>uile," air sé.</span></p>
<lb n="752"/>
<lb n="753"/><p><span>"Is amhlaidh mur atá," air Ridire an Earraidh</span>
<lb n="754"/><span>Ghuirm, "ní ghéabhuinn maithius na talmhan gan dol</span>
<lb n="755"/><span>ann, acht amháin go ccomhlíona tusa gach cumha</span>
<lb n="756"/><span>dar gheall tú," air sé.</span></p>
<lb n="757"/>
<lb n="758"/><p><span>"Luighim fon Dia dhúileach", air an rí, "madh leat</span>
<lb n="759"/><span>bhus treise isin ccomhlann, go ccoimheóla mé gach ar</span>
<lb n="760"/><span>gheall mé, agus go mbia tú mur mhac agus mur oighre</span>
<lb n="761"/><span>agam."</span>
<lb n="762"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="763"/><p><span>"Má iseadh," air Ridire an Earraidh Ghuirm, "fuagair</span>
<lb n="764"/><span>an comhlann do Rí na hAifrice a n-arrcéis na maidne</span>
<lb n="765"/><span>'márach."</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>Do níthear amhlaidh sin, agus a mocha na maidne</span>
<lb n="768"/><span>airna mhárach éirgheas Ridire an Earraidh Ghuirm</span>
<lb n="769"/><span>agus ceanglus a chorp ina chathéideadh catha.  Agus</span>
<lb n="770"/><span>do éirgheadar na sluaigh air gach leath, agus do</span>
<lb n="771"/><span>suidheadh agus do horduigheadh ionadh agus áit an</span>
<lb n="772"/><span>chomhraic, agus do daingnigheadh agus do ceangladh</span>
<lb n="773"/><span>an cuntar agus an cunradh air gach taoibh.  Agus iar</span>
<lb n="774"/><span>sin táinic Rí na hAifrice go háit an chomhraic agus each</span>
<lb n="775"/><span>ceannard craosach cliabhfhairsing cíordhubh faoi, agus</span>
<lb n="776"/><span>sgiath mórdhrolach dualach airna ceangal don deargór</span>
<lb n="777"/><span>air clár  ochta, agus cloidheamh claisleathán sic casgartha</span>
<lb n="778"/><span>air a thaobh chlí, agus sleagh chinnghéar chrófhairrsing</span>
<lb n="779"/><span>chrannreamhar ina láimh, agus a dhá shúil mur lóchrainn</span>
<lb n="780"/><span>chiaracha air lasadh ina cheann tré mhéad an dásacht</span>
<lb n="781"/><span>agus an dóchais do bhaoi ann chum díoghaltais.  Tig</span>
<lb n="782"/><span>Ridire an Earraidh Ghuirm don leath oile agus each</span>
<lb n="783"/><span>dualach dubhghorm dásachtach díbhruice faoi, agus go</span>
<lb n="784"/><span>madh samhalta re hiara ag léimnigh idir chrannaibh,</span>
<lb n="785"/><span>an lúth agus an borrfadh agus an buanaigneadh do bhaoi</span>
<lb n="786"/><span>innte,  agus sgiath go ndealbhaibh leómhan agus liopard</span>
<lb n="787"/><span>agus gríobh n-eingneach, agus beathach n-éxamhail</span>
<lb n="788"/><span>oile, air  ghualainn chlí, cloidhiomh iontláis órdhuirn</span>
<lb n="789"/><span>aige agus sleagh shleamhain shlimghorm shlinnleathán sic</span>
<lb n="790"/><span>ina láimh, agus do sheasaimh ina ionadh urdhalta agus</span>
<lb n="791"/><span>ina áit iombuailte.</span></p>
<lb n="792"/>
<lb n="793"/><p><span>Annsin do sinneadh na caismeartadh catha agus na</span>
<lb n="794"/><span>beanna buabhaill agus na hadharcadh ciúil air gach</span>
<lb n="795"/><span>leath, agus do fhuagair na boillsuireadh dona ridiraibh</span>
<lb n="796"/><span>a ndícheall do dhénamh.  Ciodh trácht ba neamhchudrama</span>
<lb n="797"/><span>an chathiorghal so, mur atá, fear borrfadhach</span>
<lb n="798"/><span>borbneartmhar buanaigeantach air thaoibh agus</span>
<lb n="799"/><span>maighdion chiúin chaoin cheannsa ghnúisnáireach don</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="800"/><p><span>thaoibh oile.  Acht a cheana, do bhí do mhéad na</span>
<lb n="801"/><span>tola agus na hinntinne do bhaoi aice furtacht agus</span>
<lb n="802"/><span>fuasgladh d'fhagháil dá seirc agus dá síorghrádh</span>
<lb n="803"/><span>dh'fhearaibh an bheatha .i. mac Rígh na Teasáille, gur</span>
<lb n="804"/><span>mheas í féin ionchathaigh re curadh nó re cathmhílidh</span>
<lb n="805"/><span>air druim dhomhain, agus fós nach roibhe ag iarraidh</span>
<lb n="806"/><span>fadugh rée air bith dhi féin muna 'bfhaghadh furtacht</span>
<lb n="807"/><span>dhósan.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>As annsin tuccadar an dias ridireadh so dhá ionnsoigh</span>
<lb n="810"/><span>a ccoinne agus a ccomhairrcis a chéile amhail leómhan</span>
<lb n="811"/><span>agus aonbheannach ag dul chum comhraic re roile</span>
<lb n="812"/><span>.i. an dá bheathach is neartmhaire agus is neimhnighe</span>
<lb n="813"/><span>agus námhadaighe san domhan; agus tuccadar sáite</span>
<lb n="814"/><span>neartmhara naimhdidhe dá sleaghaibh slinnghéara a</span>
<lb n="815"/><span>ccorpaibh agus a ccneasaibh a chéile gur mínigheadh</span>
<lb n="816"/><span>agus gur mionbhrúghadh na sgiatha agus na lúireacha,</span>
<lb n="817"/><span>agus gur bhriseadar na sleagha agus go ndeachadar a</span>
<lb n="818"/><span>muinighín na ccloidheamh cclaisleathán sic ccolgdhíreach,</span>
<lb n="819"/><span>agus gur ghabadar ag leó agus aig leadradh a chéile gan</span>
<lb n="820"/><span>taisi gan trócaire.  Ciodh tráchta do bhaoi Ridire an</span>
<lb n="821"/><span>Earraidh Ghuirm a n-éigean mhór aig béimeannaibh</span>
<lb n="822"/><span>básamhla borbneartmhara Rígh na hAifrice; agus airna</span>
<lb n="823"/><span>fhaicsin dó .i. méad an ghábhaidh ina roibhe agus méad</span>
<lb n="824"/><span>an neithe do bhí ina ghioll uadha, do árduigh a aigneadh</span>
<lb n="825"/><span>agus do mhéadaigh a mheanma, agus do luathaigh a</span>
<lb n="826"/><span>láimh agus do dhlúthigh a bhuilleadh, agus do bheir</span>
<lb n="827"/><span>béim cloidhimh do Rí na hAifrice ós árd a chinn agus</span>
<lb n="828"/><span>a cheannmhullaigh, gur sgoilt an cathbharr agus gur</span>
<lb n="829"/><span>chuir an cloidheamh go cúl in ghualainn deis, go</span>
<lb n="830"/><span>ndearna áladh domhain doleighuis ann, agus gur thuit a</span>
<lb n="831"/><span>chloidheamh as láimh Rígh na hAifrice re neimh an</span>
<lb n="832"/><span>álaidh; agus do bheir Ridire an Earraidh Ghuirm béim</span>
<lb n="833"/><span>oile dhó, gur theasg sróndhídean na clogaide agus an</span>
<lb n="834"/><span>tshrón féin gus a bheag dhe, gur thuit faon fótarsna</span>
<lb n="835"/><span>chum láir agus lántalmhan.  Agus leis sin toirlingeas</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="836"/><p><span>Ridire an Earraidh Ghuirm agus cuirios rinndhéis a</span>
<lb n="837"/><span>chloidhimh air ubhall a bhrághad, agus dob áil leis a</span>
<lb n="838"/><span>chur tríd go talmhain.  Is annsin adubhairt Rí na</span>
<lb n="839"/><span>hAifrice:</span></p>
<lb n="840"/>
<lb n="841"/><p><span>"Fóill! a ridire óig uasail, is lór dhuit mo bhuaidh</span>
<lb n="842"/><span>agus mo chosgar do bhreith agus gan mo mharbhadh,"</span>
<lb n="843"/><span>air sé.  "Agus déna bráighe dhíom agus do dhén</span>
<lb n="844"/><span>leasughadh in gach ní dar mhill mé fo Rí na Babilón."</span></p>
<lb n="845"/>
<lb n="846"/><p><span>Do naisg seision sin air, agus tucc-san grian agus</span>
<lb n="847"/><span>eusga agus ranna nimhe agus talmhan re sin do chomhall</span>
<lb n="848"/><span>dó.  Iar sin do léig éirghe do Rí na hAifrice agus do bheir</span>
<lb n="849"/><span>leis a ngéibhionn agus a ccuibhreach a láthair</span>
<lb n="850"/><span>Rígh na Babilón é, agus iar sin tiaghaid don ccathraigh</span>
<lb n="851"/><span>lán d'aoibhneas agus d'úrghairdios; agus do bhádar</span>
<lb n="852"/><span>sluagh na hAifrice go hathtuirseach imshníomhach don</span>
<lb n="853"/><span>leath oile.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>Ciodh tráchta air mbeith seal a mbaile Rígh na</span>
<lb n="856"/><span>Babilóin dhóibh mur sin, do rinneadh síth agus réidhteach</span>
<lb n="857"/><span>idir na ríghthe sin, agus do chuir Rí na hAifrice fios</span>
<lb n="858"/><span>agus teachta air cheann mheic Rígh na Babilóin do bhí</span>
<lb n="859"/><span>a mbraighdionus aige go nuige sin.  Agus do imdhigh</span>
<lb n="860"/><span>Rí na hAifrice maille rena thoicheasdal as crích na</span>
<lb n="861"/><span>Babilón, iar ndénamh síotha agus caradraidh agus iar</span>
<lb n="862"/><span>ndénamh lórghníomha in gach air mhíleasaigh ó tháinic</span>
<lb n="863"/><span>inte.</span></p>
<lb n="864"/>
<lb n="865"/><p><span>Iar n-imtheacht Rígh na hAifrice agus iar tteacht</span>
<lb n="866"/><span>'na bhaile do mhac Rígh na Babilón as a bhraighdionus,</span>
<lb n="867"/><span>darbh ainm Leuander, do bhaoi Rí na Babilóin go</span>
<lb n="868"/><span>subhach somheanmnach; gidh eadh, do bhaoi Ridire</span>
<lb n="869"/><span>an Earraidh Ghuirm lán do thuirsi agus d'iomshníomh</span>
<lb n="870"/><span>air  fhad leis do bhaoi 'na chomhnaidhe, agus tré</span>
<lb n="871"/><span>chumhaidh a charad .i. Orlando mhic Rígh na Teasáille.</span>
<lb n="872"/><span>Agus air mbeith seal áiridhe san mBabilóin mur sin,</span>
<lb n="873"/><span>téid aon do ló a láthair an rígh, agus adubhairt ris:</span></p>
<lb n="874"/>
<lb n="875"/><p><span>"A rí  agus a thighearna," air sé, "is mian liom féin</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="876"/><p><span>coimhlíonadh d'fhagháil in gach air gheall tusa dhamh</span>
<lb n="877"/><span>do chionn comhraic re Rígh na hAifrice."</span></p>
<lb n="878"/>
<lb n="879"/><p><span>"A mhic ghrádhaigh," air an rí, "do ghéabha tú sin,</span>
<lb n="880"/><span>do bhrígh gurb ort atá cumaoin m'anma agamsa,</span>
<lb n="881"/><span>agus neart mo námhad agus m'easccarad do thógbháil</span>
<lb n="882"/><span>dom thír agus dom thigheardus."</span></p>
<lb n="883"/>
<lb n="884"/><p><span>"Má iseadh," air Ridire an Earraidh Ghuirm, "do</span>
<lb n="885"/><span>gheall tú roinn leatha dhamh ann do thír agus an do</span>
<lb n="886"/><span>thigheardus, in do mhaoin agus ann do shéadaibh."</span></p>
<lb n="887"/>
<lb n="888"/><p><span>"Do gheallus go deimhin," air an rí, "agus do dhéna</span>
<lb n="889"/><span>mé a mhaith dhe."</span></p>
<lb n="890"/>
<lb n="891"/><p><span>"Má iseadh," air Ridire an Earraidh Ghuirm, "ní</span>
<lb n="892"/><span>iarrfa mé roinn críche nó fearuinn ort, acht amháin</span>
<lb n="893"/><span>iarrfa mé iasacht énsheóid amháin dot shéadaibh ort;</span>
<lb n="894"/><span>agus fós atá rún secréideach agam lena nochtadh dhuit."</span></p>
<lb n="895"/>
<lb n="896"/><p><span>Agus leis sin goirios an rí leis a 'bfhód fo leath agus</span>
<lb n="897"/><span>nochtus a thoisg agus a thuras dó ó thús go deireadh,</span>
<lb n="898"/><span>agus gurbh ag iarraidh na sleighe ro bhaoi, d'fhurtacht</span>
<lb n="899"/><span>agus d'fhóirighín a charad .i. mac Rígh na Teasáille;</span>
<lb n="900"/><span>agus innsios do mur an ccéadna gurbh inghean do Rígh an</span>
<lb n="901"/><span>Domhain í féin, agus taisbeánus a hucht agus a</span>
<lb n="902"/><span>húrbhruinne mur dhearbhugh air sin.  Agus airna</span>
<lb n="903"/><span>fhaicsin sin don rí, do ghabh iongnadh adhbhalmhór</span>
<lb n="904"/><span>é, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="905"/>
<lb n="906"/><p><span>"A inghean ghrádhach," air sé, "is truagh doilghidh</span>
<lb n="907"/><span>an sgéal innsios tú, agus fós is iongnadh ádhbhalmhór</span>
<lb n="908"/><span>na gníomhéachta do rinneadh leat go nuige so; agus</span>
<lb n="909"/><span>air son na sleighe agus gach ní oile dá bhfuil air chumus</span>
<lb n="910"/><span>nó air chumhochtaibh dhamhsa, is leatsa iat.  Gidh</span>
<lb n="911"/><span>eadh, na seóid oile air a ttráchtann tú, mur atá, ola</span>
<lb n="912"/><span>mhuice Túis agus an carbuncail, níl gníomh is doilghe</span>
<lb n="913"/><span>nó a 'bfhagháil; acht amháin cuirfiod-sa mo mhac féin</span>
<lb n="914"/><span>atá 'na ridire chródha chríonna leat, óir, dá ttagmhadh</span>
<lb n="915"/><span>dhíobh tuitiom ann, ní measa liomsa eision do thuitiom</span>
<lb n="916"/><span>ann nó thusa.  Agus cuirfiod mo long féin libh, agus</span>
<lb n="917"/><span>isí long is fearr agus as luaithe san domhan í."</span>
<lb n="918"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="919"/><p><span>Ciodh trácht do naisg Ridire an Earraidh Ghuirm air</span>
<lb n="920"/><span>gan an rún so do nochtadh dá mhac nó do neach oile</span>
<lb n="921"/><span>air dhomhan go ttuitiom sic nó go ttearno sic dháibh, agus</span>
<lb n="922"/><span>do gheall an rí sin dó.  Agus as a haithle sin, do</span>
<lb n="923"/><span>hullmhaigheadh long an rígh dháibh agus do cuireadh</span>
<lb n="924"/><span>gach tincuire inte badh riachtanasach dáibh; agus do</span>
<lb n="925"/><span>ghabh Leuander mac Rígh na Babilóin ionar easnadhach</span>
<lb n="926"/><span>órchiumhsach do mhaothshról uaine air uachtar </span>
<lb n="927"/><span>earraidh agus  éididh, ionnus go madh leis sin do</span>
<lb n="928"/><span>haitheontaidh é .i. Ridire an Earraidh Uaine.  Agus do bheir</span>
<lb n="929"/><span>an rí an tshleagh do Ridire an Earraidh Ghuirm</span>
<lb n="930"/><span>agus fá luathgháireach uime sin é.</span></p>
<lb n="931"/>
<lb n="932"/><p><span>Iar sin do cheileabhradar don rígh agus tiaghaid air</span>
<lb n="933"/><span>muir, agus ní haithristear sgéaluigheacht ortha go rochtain</span>
<lb n="934"/><span>a ttír a mbaile Rí na hAsia dháibh.  Agus isí sin uair</span>
<lb n="935"/><span>agus aimsear fá ttarla Rí na hAsia agus maithe agus</span>
<lb n="936"/><span>móruaisle a chríche a n-aonach agus a n-ardoireachtus</span>
<lb n="937"/><span>air faithche in dúnaidh, agus air 'bfhaicsin na deise</span>
<lb n="938"/><span>ridireadh chuca, do bhreathnuigheadar gurbh as críochaibh</span>
<lb n="939"/><span>ainiúil dáibh.  Agus air tteacht a láthair an rí dháibh,</span>
<lb n="940"/><span>fochtus sgéala dhíobh.  Ro innsidar dhó gur dias</span>
<lb n="941"/><span>ridireadh as críochaibh Breatan iad do mhuintir Rígh an</span>
<lb n="942"/><span>Domhain do bhí ag taisdiol gach críche re foghluim</span>
<lb n="943"/><span>cerdcha goile agus gaisgidh.  Airna chlos sin don rí,</span>
<lb n="944"/><span>do lonnadh agus do feargadh uime go mór, agus do</span>
<lb n="945"/><span>ráidh rena mhuintir breith ortha agus a ccreapall agus</span>
<lb n="946"/><span>a gcuibhreach, do bhrígh nach roibh san domhan</span>
<lb n="947"/><span>neach badh lugha air ná Cing Airtiúr, agus gurbh</span>
<lb n="948"/><span>iongnadh leis cionnus do fuair ann féin Rí an Domhain</span>
<lb n="949"/><span>do ghairm dhe féin agus nach ttug seision nó duine</span>
<lb n="950"/><span>dar bhean ris urraim nó umhlocht dhó ariamh agus</span>
<lb n="951"/><span>nach ttiubhradh go bráth; agus fós, go roibh a dheimhin</span>
<lb n="952"/><span>aige gur do bhrath a thíre agus a thighearduis do</span>
<lb n="953"/><span>chuir sé iadsan, agus nach rachdís le sgéaluibh air ais chuige</span>
<lb n="954"/><span>go bráth, acht go ttiobhradh féin bás foiréigneach dhóibh</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="955"/><p><span>gan chairde.  Iar sin, do rugadar muintear an rígh</span>
<lb n="956"/><span>ortha, agus do ceangladh go daor docrach iad, agus do</span>
<lb n="957"/><span>cuireadh a bprísún dhomhain dhorcha iad gan soillsi</span>
<lb n="958"/><span>gréine nó eusga; agus do bhádar amhlaidh go ttáinic an</span>
<lb n="959"/><span>aoidhche agus go ndeachaidh an rí agus na huaisle</span>
<lb n="960"/><span>don bpálás.</span></p>
<lb n="961"/>
<lb n="962"/><p><span>Tarla dhóibh mun n-am sin gurbh as críochaibh</span>
<lb n="963"/><span>Breatan don cheannphort do bhí air an ghárda do bhaoi</span>
<lb n="964"/><span>aig cumhdach an phrísúin, agus is é fá hainm dhó Uránus.</span>
<lb n="965"/><span>Agus is amhlaidh tarla dhó bheith isin ccéim sin aig</span>
<lb n="966"/><span>Rí na hAsia .i. go ttáinic athair Uránuis as críochaibh</span>
<lb n="967"/><span>Breatan cian d'aimsir roimhe sin go críochaibh Asia</span>
<lb n="968"/><span>agus go ndérna gníomhéacht mór isin ccogadh do bhí</span>
<lb n="969"/><span>idir Rí na hAsia agus an tImpire Rómhánach, agus dá</span>
<lb n="970"/><span>bhrígh sin go ndearna Rí na hAsia ceannphort air </span>
<lb n="971"/><span>ghárda chuirp féin de, agus an tan do marbhadh an</span>
<lb n="972"/><span>t-athair, gur thuit an áit agus an céim céadna</span>
<lb n="973"/><span>d'ionsoigh air Uránus, do bhaoi 'na bhuachaill óg anaosach</span>
<lb n="974"/><span>aig tiecht dá athair go críochaibh na hAsia.  Dála</span>
<lb n="975"/><span>Uránuis, air ndol do mhuintir na cathracha chum suain</span>
<lb n="976"/><span>agus codalta, téid asteach isin bprísún agus labhrus a</span>
<lb n="977"/><span>tteangaidh na Briotáine ris na ridiraibh.  Agus do</span>
<lb n="978"/><span>fhreagair Ridire an Earraidh Ghuirm isin teangaidh</span>
<lb n="979"/><span>chéadna, agus fiafraigheas Uránus sgéala dhíobh cia</span>
<lb n="980"/><span>haca d'fhearaibh uaisle nó anuaisle na Breatan iad.</span>
<lb n="981"/><span>Adubhairt Ridire an Earraidh Ghuirm nach sénfudís</span>
<lb n="982"/><span>a bhfuil nó a 'bfholaidheacht re hucht anfhorlainn, agus</span>
<lb n="983"/><span>gur don fhuil ríogha iad, agus gur bhráithre fogus do</span>
<lb n="984"/><span>Rí an Domhain iat, agus go ndíoghólfadh Rí an Domhain</span>
<lb n="985"/><span>a mbás go maith, agus fós, ce bé lena ttiucfadh caomhna</span>
<lb n="986"/><span>a n-anma do dhénamh dhóibh, nach biadh duine ós a</span>
<lb n="987"/><span>cheann ag Rí an Domhain go bráth ó sin amach.</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>"Má iseadh," air Uránus, "is do chríochaibh Breatan</span>
<lb n="990"/><span>misi agus mo shean romham," air sé, agus do nocht</span>
<lb n="991"/><span>dhóibh ó thús go deireadh amach mur tháinic sé féin</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="992"/><p><span>agus a athair go críochaibh na hAsia.  "Agus do dhéna</span>
<lb n="993"/><span>caomhna bhur n-anma dhíobhsi," air sé, "acht amháin</span>
<lb n="994"/><span>go n-innse sibh dhamh fáth bhur tturais go fírinneach</span>
<lb n="995"/><span>don ccrích si."</span></p>
<lb n="996"/>
<lb n="997"/><p><span>"Dá mbeimís deimhneach dhe sin," air Ridire an</span>
<lb n="998"/><span>Earraidh Ghuirm, "do b'fhusaide linn ar rún do léigean</span>
<lb n="999"/><span>leat é, acht go mbéidir gur do bhrath ar n-inntinne</span>
<lb n="1000"/><span>táinic tusa," air sé.</span></p>
<lb n="1001"/>
<lb n="1002"/><p><span>Do chuir Uránus ranna nimhe agus talmhan a</span>
<lb n="1003"/><span>ccoraigheacht air fána bheith dílios dáibh agus fá shábháil</span>
<lb n="1004"/><span>a n-anma an méad gurbh fhéidir leis.  Dá bhrígh sin</span>
<lb n="1005"/><span>ro innis Ridire an Earraidh Ghuirm dhó fáth a tturais</span>
<lb n="1006"/><span>.i. gurbh aig iarraidh ola mhuice Túis tángadar, agus</span>
<lb n="1007"/><span>go roibh mórán 'na chontabhairt uatha.</span></p>
<lb n="1008"/>
<lb n="1009"/><p><span>"Má iseadh," air Uránus, "is ní dofhaghála sin, óir</span>
<lb n="1010"/><span>is a ttimcheall an rí féin bhíos do ghnáth.  Agus is amhlaidh</span>
<lb n="1011"/><span>mur dhéntar," air sé: "rachaidh an rí do sheilg fo</span>
<lb n="1012"/><span>shléiphtibh na hAsia amárach, agus ní bhfuil do mhoill</span>
<lb n="1013"/><span>air gan bás d'imirt oraibhsi acht filleadh 'na bhaile</span>
<lb n="1014"/><span>dhó.  Agus béara misi sibhsi as so anocht, agus cuirfiod</span>
<lb n="1015"/><span>éadach air nós na hAsia oraibh, agus tiaghaidh isin tsheilg</span>
<lb n="1016"/><span>fear mur chách.  Agus bíthí a ngar don rí nó go sgaoilid</span>
<lb n="1017"/><span>cách a ttóraidheacht na sealga, agus mur do ghéabha</span>
<lb n="1018"/><span>sibh 'na aonar é, teachaidh dhá ionnsoigh agus léigeadh</span>
<lb n="1019"/><span>fear aguibh air a bheith balbh agus iarradh an fear</span>
<lb n="1020"/><span>oile air an rí blasadh na hola do thabhairt dó.  Agus</span>
<lb n="1021"/><span>do dhéna seision sin mur is gnáth leis, óir saoilfidh gurb</span>
<lb n="1022"/><span>do mhuintir na hAsia sibh; agus muna 'bfhagha sibh</span>
<lb n="1023"/><span>amus urrtha mur sin, ní dóigh dhíbh a fagháil go bráth.</span>
<lb n="1024"/><span>Agus biaidh misi a ngar dhíobh, agus má éirgheann</span>
<lb n="1025"/><span>libh, do dhéna eólus as an ccrích dhíbh."</span></p>
<lb n="1026"/>
<lb n="1027"/><p><span>Iar sin sgaoileas an ghéibhionn do bhí ortha agus</span>
<lb n="1028"/><span>do bheir leis amach as an ccathraigh iad agus fágbhus</span>
<lb n="1029"/><span>a n-ionadh uaigneach iad.  Agus téid air ais don</span>
<lb n="1030"/><span>ccathraigh agus do bheir dhá chulaidh air nós agus air</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="1031"/><p><span>fhasiún na hAsia chuca, agus cuirid ortha iat; agus</span>
<lb n="1032"/><span>do bheir a n-eachraidh féin as a haithle chuca.  Agus</span>
<lb n="1033"/><span>anuid annsin go maidin nó go bhfacadar an rí agus na</span>
<lb n="1034"/><span>huaisle air cheana ag triall chum na sealga, agus</span>
<lb n="1035"/><span>trialluid féin 'na measg.  Agus do fhanadar do ghnáth</span>
<lb n="1036"/><span>a n-aice in rígh nó gur dúisgeadh leómhain agus lipuird</span>
<lb n="1037"/><span>agus beathaigh allta na foraoise agus gur sgaoileadar</span>
<lb n="1038"/><span>na huaisle cco comhchoitcheann 'na ndiaidh, agus gur</span>
<lb n="1039"/><span>fágbhadh an rí 'na uathadh agus 'na aonar air an láthair.</span>
<lb n="1040"/><span>Agus leis sin tigid na ridireadh dhá ionnsoigh, agus do</span>
<lb n="1041"/><span>léig Ridire an Earraidh Ghuirm air féin a bheith balbh</span>
<lb n="1042"/><span>agus do labhair Ridire an Earraidh Uaine .i. mac Rígh</span>
<lb n="1043"/><span>na Babilón agus iseadh adubhairt:</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>"A rí agus a thighearna," air sé, "aig so mac iarla</span>
<lb n="1046"/><span>dot mhuintir, agus atá sé balbh gan uirghioll ó rugadh</span>
<lb n="1047"/><span>é; agus do chualamar go bhfuil ní agadsa do bheir</span>
<lb n="1048"/><span>urlabhra don tí bhíos balbh, agus táinic fo do ghrásaibh</span>
<lb n="1049"/><span>d'iarraidh fóirighín ort," air sé.</span></p>
<lb n="1050"/>
<lb n="1051"/><p><span>Fiafraigheas an rí ca haca d'fhearaibh uaisle na</span>
<lb n="1052"/><span>hAsie é, agus ro fhreagair mac Rígh na Babilón dó ann</span>
<lb n="1053"/><span>gach éncheist amhail mur do theguisg Uránus dóibh.</span>
<lb n="1054"/><span>Leis sin cuirios an rí lámh ina fhochrus agus tairrngeas</span>
<lb n="1055"/><span>an buidél ina roibhe an ola amach, agus tungus re béal</span>
<lb n="1056"/><span>Ridire an Earraidh Ghuirm é.  Agus leis sin beirios</span>
<lb n="1057"/><span>Ridire an Earraidh Uaine siothadh santach air agus</span>
<lb n="1058"/><span>fáisgios an buidéal go foiréigneach as a dhórn, agus</span>
<lb n="1059"/><span>do bheir i lláimh Ridire an Earraidh Ghuirm é.  Agus</span>
<lb n="1060"/><span>beirios air an rí as a haithle sin agus trasguras go lár</span>
<lb n="1061"/><span>agus go lántalmhain é, agus ceanglus go daor docrach</span>
<lb n="1062"/><span>é gan cead uirghill nó iorlabhra nó gluasacht coisi nó</span>
<lb n="1063"/><span>láimhe aige, agus tiaghaid air a n-eachaibh as a haithle</span>
<lb n="1064"/><span>sin.  Agus tig Uránus dá n-ionnsoighe, agus níor</span>
<lb n="1065"/><span>comhnaidheadh leó nó go rángadar an cuan ina roibhe</span>
<lb n="1066"/><span>a long, agus tiaghaid innte gan chairde, iar 'bfhágbháil</span>
<lb n="1067"/><span>Rí na hAsia creapailte cruadhchuibhrighthe air mullach</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="1068"/><p><span>in tshléibhe agus gan sgéala aig aon neach dá mhuintir</span>
<lb n="1069"/><span>uadha.</span></p>
<lb n="1070"/>
<lb n="1071"/><p><span>Agus do ghabhadar aig taisteal mara agus tíre nó</span>
<lb n="1072"/><span>go rángadar a ttír a ríogheacht na Narsinga a n-iarthear</span>
<lb n="1073"/><span>India, agus air tteacht a ttir dháibh adubhairt Ridire</span>
<lb n="1074"/><span>an Earraidh Uaine:</span></p>
<lb n="1075"/>
<lb n="1076"/><p><span>"Iseadh is dénta dhúinn," air sé, "ar n-airm agus</span>
<lb n="1077"/><span>ar n-earraidh d'fhágbháil isin luing agus ar n-aitheachadh</span>
<lb n="1078"/><span>ciúil agus oirfide do bhreith linn, agus a rádha gur lucht</span>
<lb n="1079"/><span>ciúil agus oirfide sinn, d'eagla go nglacfaidhe san ccrích si</span>
<lb n="1080"/><span>sinn mur do glacadh a ccrích na hAsia sinn."</span></p>
<lb n="1081"/>
<lb n="1082"/><p><span>Do críochnuigheadh an chomhairle sin leó, agus</span>
<lb n="1083"/><span>tiaghaid go dúnadh Rígh na Narsinga.  Agus air ndol</span>
<lb n="1084"/><span>do láthair an rígh dháibh adubhradar gurbh as críochaibh</span>
<lb n="1085"/><span>Breatan dáibh agus gurbh é Rí an Domhain do chuir</span>
<lb n="1086"/><span>dá ionnsoigh-sion iad, mur lucht ciúil agus oirfide, agus</span>
<lb n="1087"/><span>do cheangal gráidh agus caradraidh eatorra.</span>
<lb n="1088"/><span>Fáiltigheas an rí reampa, agus gabhuid na ridireadh</span>
<lb n="1089"/><span>a n-ionstruminteadh chiúil chuca agus do shinneadar</span>
<lb n="1090"/><span>ceól taidhiúir taitneamhach nach ccualaidh an rí a</span>
<lb n="1091"/><span>leithit nó a ionnamhail ariamh roimhe, óir níor</span>
<lb n="1092"/><span>ghnáthach lucht ciúil air bioth san ccrích sin riamh</span>
<lb n="1093"/><span>roimhe.  Agus do ghlac an rí taitneamh mór isan cceól,</span>
<lb n="1094"/><span>agus adubhairt go roibhe robhuidheach do Rí an</span>
<lb n="1095"/><span>Domhain um iad san do chur chuige, agus adubhairt go</span>
<lb n="1096"/><span>ccuirfeadh féin lán luinge do phérladhaibh na hInnia</span>
<lb n="1097"/><span>chuigesion mur an ccéadna.  Agus do ordaigh do</span>
<lb n="1098"/><span>Ridire an Earraidh Uaine bheith a bhfochair a inghine</span>
<lb n="1099"/><span>darbh ainm Veróna do dhénamh ceóil agus cuideachta</span>
<lb n="1100"/><span>dhi, agus do chongaibh Ridire an Earraidh Ghuirm ina</span>
<lb n="1101"/><span>sheómra féin.  Agus is amhlaidh mur do bhaoi an</span>
<lb n="1102"/><span>carbuncail, do bhíodh a ttimcheall an rí féin air iomchur</span>
<lb n="1103"/><span>air léas lae, agus do bhíodh aige ina sheómra isin</span>
<lb n="1104"/><span>aoidhche, agus isí do níodh soillsi air feadh an dúnaidh</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1105"/><p><span>go comhchoitcheann air léas aoidhche; agus ní léigeadh</span>
<lb n="1106"/><span>an rí air iocht dhuine air dhomhan í acht é féin amháin.</span></p>
<lb n="1107"/>
<lb n="1108"/><p><span>Do bhádar na ridireadh seal áiridhe mur sin fá</span>
<lb n="1109"/><span>aoibhnius agus fá mhuirn aig Rí na Narsinga go ttarla</span>
<lb n="1110"/><span>dhó lá áiridhe bheith aig fiafraighe bhéas agus</span>
<lb n="1111"/><span>ghnáthadh theaghlaigh Rígh an Domhain don ridiraibh.</span>
<lb n="1112"/><span>Do innsedar na ridireadh dhó nach roibhe air</span>
<lb n="1113"/><span>druim dhomhain rí nó flaith badh lia ridire cródha</span>
<lb n="1114"/><span>cathbhuadhach agus gaisgidheach gníomhéachtach air a</span>
<lb n="1115"/><span>theaghlach nó Rí an Domhain, agus gurbh é</span>
<lb n="1116"/><span>Dúnadh an Halla Dheirg dúnadh badh deise bantracht agus</span>
<lb n="1117"/><span>bandháil, agus badh líonmhuire ceól agus caismearta</span>
<lb n="1118"/><span>isin domhan.</span></p>
<lb n="1119"/>
<lb n="1120"/><p><span>Ro fhiafraigh an rí dhíobh 'nair ghnáth le Rí an</span>
<lb n="1121"/><span>Domhain ceól nó caismeart do bheith aige re linn</span>
<lb n="1122"/><span>catha nó troda nó re linn a bheith air fairge dhó.</span>
<lb n="1123"/><span>Adubhradar-san go mbíodh an iomad do sheórtaibh</span>
<lb n="1124"/><span>ceóil agus caismeirt aige air muir agus air tír, agus, dá</span>
<lb n="1125"/><span>madh toil rena ghrásaibh-san dul mur a roibhe in long</span>
<lb n="1126"/><span>tug iat féin don ccrích se, go ttaisbénfaidís cuid don</span>
<lb n="1127"/><span>chaismeirt fá gnáth leis do bheith aige air muir dhó.</span>
<lb n="1128"/><span>Adubhairt an rí go rachadh, do bhrígh gur romhaith</span>
<lb n="1129"/><span>leis amharc d'fhagháil air.</span></p>
<lb n="1130"/>
<lb n="1131"/><p><span>Gluaiseas an rí agus na ridiradh agus inghean an</span>
<lb n="1132"/><span>rígh .i. Veróna agus tiaghaid mur a roibh an long.</span>
<lb n="1133"/><span>Agus tiaghaid amach air an loing uile a n-aoinfheacht,</span>
<lb n="1134"/><span>agus téid Ridire an Earraidh Ghuirm agus an rí agus</span>
<lb n="1135"/><span>inghean an rí faoi haiste, agus gabhus Ridire an Earraidh</span>
<lb n="1136"/><span>Ghuirm beann bhángheal bhinnghlórach bhuabhaill don</span>
<lb n="1137"/><span>airgid áloinn aithleaghtha ina láimh, dá ngoirthear</span>
<lb n="1138"/><span>galltrompa aniúgh, agus sinneas cuir agus caismearta</span>
<lb n="1139"/><span>air amhail fá gnáthach a nDúnadh an Halla Dheirg re</span>
<lb n="1140"/><span>linn catha nó comhlainn, nó re linn coimhthionól nó</span>
<lb n="1141"/><span>comhghluasacht air bioth do theacht eatorra.  Agus</span>
<lb n="1142"/><span>gabhus an rí iongnadh agus taitneamh mór isan mbeinn</span>
<lb n="1143"/><span>mbuabhaill sin, agus do bhaoi ag gabháil tuillidh sgéal</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1144"/><p><span>do Ridire an Earraidh Ghuirm.  Ciodh tráchta an feadh</span>
<lb n="1145"/><span>do bhí Rí na Narsinga agus Ridire an Earraidh Ghuirm</span>
<lb n="1146"/><span>ag comhrádh ré chéile faoi haiste, iseadh do rinne Ridire</span>
<lb n="1147"/><span>an Earraidh Uaine agus Uránus a n-ancaireadh do</span>
<lb n="1148"/><span>thairring agus na seólta do thógbháil agus a ccábladh do</span>
<lb n="1149"/><span>cheangal, agus tús do thabhairt do mhuir agus deireadh</span>
<lb n="1150"/><span>do thír, agus seóladh isin áidhbhéis aibhsidhe</span>
<lb n="1151"/><span>eochairghuirm gan airiugh gan mhothughadh do Rí na</span>
<lb n="1152"/><span>Narsinga.</span></p>
<lb n="1153"/>
<lb n="1154"/><p><span>Acht a cheana, ní fada do bhaoi an rí ann, an tan</span>
<lb n="1155"/><span>do chualaidh gearán agus golghuire na ttonn ccainteach</span>
<lb n="1156"/><span>ccubhrach ccaisaoídeach re taobhaibh agus re bolgánaibh</span>
<lb n="1157"/><span>na leathánluinge, agus gleic agus géarchasaoid na gaoithi</span>
<lb n="1158"/><span>siubhlaighe síorchaintighe ris na bréidibh snasta</span>
<lb n="1159"/><span>snáthrighne, agus curr thaobhthana shrónéttrom</span>
<lb n="1160"/><span>thosaigh na loinge ag sgoilteadh agus ag sgaoileadh na</span>
<lb n="1161"/><span>ttonn ttinniusnach ttulbhorb.  Tig an rí aníos air druim</span>
<lb n="1162"/><span>haiste iar sin, agus iseadh do chí an long air 'bfhágbháil</span>
<lb n="1163"/><span>radharc tíre agus talmhan air gach uile thaoibh dhe.</span>
<lb n="1164"/><span>Do labhair an rí go feargach forniata ris na ridiraibh</span>
<lb n="1165"/><span>agus fiafraigheas díobh créad é sin dob áil leó do dhénamh.</span>
<lb n="1166"/><span>Adubhairt Ridire an Earraidh Ghuirm, aig breith air</span>
<lb n="1167"/><span>an rí agus dá chur 'na shuidhe air bórd na luinge:</span></p>
<lb n="1168"/>
<lb n="1169"/><p><span>"A rí agus a thighearna," air sé, "dob áil linn an</span>
<lb n="1170"/><span>carbuncail atá agadsa d'fhagháil uait d'fhurtacht agus</span>
<lb n="1171"/><span>d'fhóirighín carad atá fo chiamhair draoidheachta," air</span>
<lb n="1172"/><span>sé.  "Agus ní dáil fuasgail dó acht re trí seódaibh atá</span>
<lb n="1173"/><span>ag trí ríghthibh d'fhagháil, mur atá: sleagh Rígh na</span>
<lb n="1174"/><span>Babilóin, agus ola mhuice Túis ag Rí na hAsia, agus</span>
<lb n="1175"/><span>an carbuncail fil agadsa.  Agus fuaramar an tshleagh</span>
<lb n="1176"/><span>agus an ola," air sé, "agus is mian linn an carbuncail</span>
<lb n="1177"/><span>d'fhagháil mur an ccéadna, agus do bhéaram ranna</span>
<lb n="1178"/><span>nimhe agus talmhan agus grian agus éasga a ccoraigheacht</span>
<lb n="1179"/><span>oruinn fána haisioc ort féin arís.  Agus fós, is mian</span>
<lb n="1180"/><span>linn thusa do bhreith linn go Dúnadh an Halla Dheirg,"</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1181"/><p><span>air sé, "agus síoth agus caradradh do dhénamh idir</span>
<lb n="1182"/><span>thú féin agus Rí an Domhain, agus do chur slán dochum</span>
<lb n="1183"/><span>do thíre féin arís."</span></p>
<lb n="1184"/>
<lb n="1185"/><p><span>"Dá mbeath a dheimhin agam," air an rí, "tiecht</span>
<lb n="1186"/><span>slán air mh'ais dochum mo chríche féin, do badh maith</span>
<lb n="1187"/><span>liom Rí an Domhain agus a theaghlach d'fhaicsin,"</span>
<lb n="1188"/><span>air sé.</span></p>
<lb n="1189"/>
<lb n="1190"/><p><span>Tucc Ridire an Earraidh Ghuirm grian agus éasga,</span>
<lb n="1191"/><span>agus ranna nimhe agus talmhan, a ccoraigheacht air</span>
<lb n="1192"/><span>fána chur slán dá chrích féin arís dá ndeachadh leó go</span>
<lb n="1193"/><span>toiltionach go Dúnadh an Halla Dheirg.  Leis sin cuirios</span>
<lb n="1194"/><span>an rí lámh ina fhochrus agus do bheir an carbuncail i</span>
<lb n="1195"/><span>lláimh Ridire an Earraidh Ghuirm, agus fá luathgháireach</span>
<lb n="1196"/><span>dhe sin é.</span></p>
<lb n="1197"/>
<lb n="1198"/><p><span>As a haithle sin do rinneadar iomramh aigiontach</span>
<lb n="1199"/><span>iméasgaidh gan tuisleadh gan tormeasg, gan ghuasacht</span>
<lb n="1200"/><span>mara nó tíre, nó go rángadar a ttír a ccríochaibh</span>
<lb n="1201"/><span>Breatan.  Agus air tteacht a ttír dháibh ann, do labhair</span>
<lb n="1202"/><span>Ridire an Earraidh Ghuirm, agus iseadh adubhairt:</span>
<lb n="1203"/><span>"A thighearnadh," air sé, "aig so mo thír agus mo</span>
<lb n="1204"/><span>thalamh-sa, agus iseadh is mian liom, sibhsi do bheith</span>
<lb n="1205"/><span>air mo chomhairle agus air m'impidhe féin an feadh</span>
<lb n="1206"/><span>bhias sibh innti, agus tús uirghill agus urlabhra do</span>
<lb n="1207"/><span>léigin dham a bhfiadhnaise Rígh an Domhain, do</span>
<lb n="1208"/><span>bhrígh gur mé is fearr gnáthugh agus eólus air féin</span>
<lb n="1209"/><span>agus air a theaghlach."</span></p>
<lb n="1210"/>
<lb n="1211"/><p><span>Adubhairt Rí na Narsinga agus Leuander mac</span>
<lb n="1212"/><span>Rígh na Babilóin gur thoil leó féin sin, agus go</span>
<lb n="1213"/><span>ngéabhdís gach comhuirle do bhéaradh ortha an feadh</span>
<lb n="1214"/><span>do bhiadís a ccríochaibh Breatan.</span></p>
<lb n="1215"/>
<lb n="1216"/><p><span>"Má iseadh," air sé, "iseadh is dénta dhúinn éadach</span>
<lb n="1217"/><span>agus earradh ridireadh gaisgidh do ghabháil umainn</span>
<lb n="1218"/><span>ré ndul dúinn go Dúnadh an Halla Dheirg, go nach</span>
<lb n="1219"/><span>'bfheasadh an rí cia sinn nó go ccríochnaigheam cuid</span>
<lb n="1220"/><span>d'adhbhar ar tturais agus ar n-eachtra."</span></p>
<lb n="1221"/>
<lb n="1222"/><p><span>Do críochnaigheadh an chomhairle sin leó, agus do bheir</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1223"/><p><span>Ridire an Earraidh Ghuirm éideadh agus airm</span>
<lb n="1224"/><span>agus each d'ionnsoigh air gach aon díobh, agus do chuir</span>
<lb n="1225"/><span>éadach líoghdha lánmhaiseach air Veróna inghin Rígh</span>
<lb n="1226"/><span>na Narsinga.  Agus do ghluaiseadar fon tuairim sin go</span>
<lb n="1227"/><span>Dúnadh an Halla Dheirg, agus níor comhnaidheadh leó</span>
<lb n="1228"/><span>go rángadar faithche in dúnaidh.  Agus léigfiom dhínn</span>
<lb n="1229"/><span>labhairt ortha go fóill, acht laibheóram beagán beag</span>
<lb n="1230"/><span>air Rí an Domhain agus air a theaghlach annso.</span></p>
<lb n="1231"/>
<lb n="1232"/><p><span>Dála Rígh an Domhain annso: air n-imtheacht a</span>
<lb n="1233"/><span>inghine as Dúnadh an Halla Dheirg gan fhios gan airiugh</span>
<lb n="1234"/><span>d'aoinneach, agus air cconnsughadh Orlando mhic rígh</span>
<lb n="1235"/><span>na Tesáille agus gan aonfhocal dá sgéalaibh air 'bfhághail,</span>
<lb n="1236"/><span>do mheas aige féin gur imtheacht re chéile do rinne an</span>
<lb n="1237"/><span>lánamhain sin agus do chuir cuid dá theaghlach in</span>
<lb n="1238"/><span>gach énchearnaidh don riogheacht d'fhagháil sgéal uatha.</span>
<lb n="1239"/><span>Gidh eadh, ní fhuarus focal do sgéalaibh cheachtair</span>
<lb n="1240"/><span>dhíobh, agus ó nach 'bfhuair, seólus a theachta go crích</span>
<lb n="1241"/><span>na Tesáille d'fhagháil sgéal uatha ann, agus ní fríth</span>
<lb n="1242"/><span>énní dhá sgéalaibh.  Agus fá tuirseach imshníomhach</span>
<lb n="1243"/><span>Rí na Teasáille air 'bfhagháil dhrochsgéala óna mhac,</span>
<lb n="1244"/><span>agus níor lugha le Rí an Domhain fán inghin é,</span>
<lb n="1245"/><span>agus ní féidir a fhaisnéis méad na heólchaire do rinne</span>
<lb n="1246"/><span>an ríoghan .i. bean Ching Airtiúir darbh ainm Gunevér,</span>
<lb n="1247"/><span>fána hinghin.  Ciodh trácht iseadh do rinne an rí garmáil</span>
<lb n="1248"/><span>agus craitháil do chur amach, giodh bé neach fir nó</span>
<lb n="1249"/><span>mná do bhéaradh sgéala beó nó mairbh a inghine nó</span>
<lb n="1250"/><span>mheic Rígh na Tesáille dhá ionnsoighe, go tteabhradh</span>
<lb n="1251"/><span>breith a bhéil féin dó, gidh bé san domhan é.  Gidh</span>
<lb n="1252"/><span>eadh, ní 'bfhuair duine air dhomhan do bhéaradh sgéala</span>
<lb n="1253"/><span>dhó.</span></p>
<lb n="1254"/>
<lb n="1255"/><p><span>Dála Ridire an Earraidh Ghuirm agus a chuideachta</span>
<lb n="1256"/><span>annso: air ttuirling dáibh air an 'bfhaithche amhail</span>
<lb n="1257"/><span>adubhramar, tig sgéala d'ionnsoigh an rí, ceathrar</span>
<lb n="1258"/><span>ridireadh uasal anaithnidh air a roibhe inneall agus</span>
<lb n="1259"/><span>éideadh coigríche do thorling air an 'bfhaithche.</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1260"/><p><span>Cuirios an rí ridire uasal oirdnidhe dá mhuintir darbh</span>
<lb n="1261"/><span>ainm Sir Brandámor dá ttabhairt don bpálás.  Agus air</span>
<lb n="1262"/><span>tteacht do láthair an rí dháibh, do léigeadar air a</span>
<lb n="1263"/><span>nglúinibh iad agus do rinnedar comharrtha umhla agus</span>
<lb n="1264"/><span>urrama dhó; agus do thóguibh an rí a lámh ós a ccionn</span>
<lb n="1265"/><span>agus do ráidh riú éirghe agus tucc cead uirghill agus</span>
<lb n="1266"/><span>iorlabhro dáibh, agus fochtus sgéala dhíoph cia</span>
<lb n="1267"/><span>d'fholaibh uaisle nó anuaisle an domhain iat.  Do</span>
<lb n="1268"/><span>fhreagair Ridire an Earraidh Ghuirm dhó a ghlanbhérla</span>
<lb n="1269"/><span>chríche Breatan, agus iseadh adubhairt:</span></p>
<lb n="1270"/>
<lb n="1271"/><p><span>"Do mhuintir na críche si féin mise, a rí agus a</span>
<lb n="1272"/><span>thighearna," air sé, "agus ní féidir liom m'fhuil nó</span>
<lb n="1273"/><span>m'fholaidheacht do nochtadh fós, nó go ccríochnuighe</span>
<lb n="1274"/><span>mé bladh dom eachtra tá gan chríochnughadh fós.</span>
<lb n="1275"/><span>Agus an triúr so eile do chí tú, tá fear dhíobh as chrích</span>
<lb n="1276"/><span>na Babilón, agus fear oile as crích na hInnia, agus an</span>
<lb n="1277"/><span>treas fear as chríochaibh Asia," air sé; "agus atámaoid</span>
<lb n="1278"/><span>re seal áiridhe ag taisteal an domhain re meabhrugh</span>
<lb n="1279"/><span>gacha gaisgidh, agus tángamar dot ionnsoighe-si, a</span>
<lb n="1280"/><span>rí agus a thighearna," air sé, "ionnus go mbeimís seal</span>
<lb n="1281"/><span>air do theaghlach, aig foghluim ceardcha guile agus</span>
<lb n="1282"/><span>gaisgidh, béas agus deaghmhúnaidh."</span></p>
<lb n="1283"/>
<lb n="1284"/><p><span>"Gurb é bhur mbeatha chugamsa," air an rí, "agus</span>
<lb n="1285"/><span>do ghéabha sibh tuillmhe agus tuarusdal uaim mur</span>
<lb n="1286"/><span>gach mac rígh agus rofhlatha dá bhfuil air mo</span>
<lb n="1287"/><span>theaghlach.  Agus fós," air an rí, "atá ní oile agam</span>
<lb n="1288"/><span>lena fhiafraighe dhiobh, agus dá mbeadh énní do</span>
<lb n="1289"/><span>sgéalaibh an neithe sin ag ceachtar agaibhsi, do bhéarainn</span>
<lb n="1290"/><span>breith a bhéil agus a theanga féin dó."</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>"Créad an ní sin, a rí?" air sé.</span></p>
<lb n="1293"/>
<lb n="1294"/><p><span>"Atá," air an rí, "ridire óg uasal do bhí air an teaghlach</span>
<lb n="1295"/><span>so .i. Orlando mac Rígh na Tesáille, agus do chuaidh</span>
<lb n="1296"/><span>lá áiridhe go Foraois na nIongnadh d'fhaicsin iongantuis</span>
<lb n="1297"/><span>ann re ccaithfinn-si mo phruinn," air an rí, "Agus ní</span>
<lb n="1298"/><span>fhacamar é féin nó énfhocal dá sgéalaibh ón ló sin i</span>
<lb n="1299"/><span>lleath.  Agus go grod 'na dhíadh sin," air an rí, "do </span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1300"/><p><span>bhí éninghean amháin agamsa darbh ainm Melóra,</span>
<lb n="1301"/><span>agus do connsuigheadh a 'bfhéagmhuis an dúinidh si í,</span>
<lb n="1302"/><span>agus ní fhuaramar sgéala a beó nó a mairbh ón uair</span>
<lb n="1303"/><span>sin gus anois," air sé.  Agus ag rádh na mbriathar sin</span>
<lb n="1304"/><span>dó, do shil frassa diandhíochra dér, agus do stad uirghioll</span>
<lb n="1305"/><span>agus urlabhra uadh.</span></p>
<lb n="1306"/>
<lb n="1307"/><p><span>Agus airna fhaicsin sin do Ridire an Earraidh Ghuirm,</span>
<lb n="1308"/><span>níor fhéad fulang a eólchaire, agus tucc a chúla ris an</span>
<lb n="1309"/><span>rí, agus do sging sruth dianchuimseach déar uadh.</span>
<lb n="1310"/><span>Ciodh trácht do iontoigh Ridire an Earraidh Ghuirm</span>
<lb n="1311"/><span>air an rí arís, agus iseadh adubhairt:</span></p>
<lb n="1312"/>
<lb n="1313"/><p><span>"A rí agus a thighearna," air sé, "atá bladh dom</span>
<lb n="1314"/><span>eachtra-sa gan chríochnughadh isin ccrích so, agus iseadh</span>
<lb n="1315"/><span>is mian liom, thusa maille re mathuibh do theaghlaigh</span>
<lb n="1316"/><span>do dhol gus an ionadh inar dóigh liom m'eachtra do</span>
<lb n="1317"/><span>chríochnughadh, agus má chríochnaighthear an t-eachtra</span>
<lb n="1318"/><span>sin liom, do ghéabha tú sgéla uaim chuirfios luathgháir</span>
<lb n="1319"/><span>mhór agus ulghairdiugh ort."</span></p>
<lb n="1320"/>
<lb n="1321"/><p><span>Air gclos na mbriathar sin don rí, fógrus dá theaghlach</span>
<lb n="1322"/><span>udhmughadh, agus do tharrngeadar air an bhfhaithche</span>
<lb n="1323"/><span>amach.  Agus ní léaghthear a ccroinic nó a stair san</span>
<lb n="1324"/><span>domhan gur chruinnigh air aonláthair ariamh faoi</span>
<lb n="1325"/><span>chumhochtaibh rígh nó rofhlatha ionnamhuil an</span>
<lb n="1326"/><span>mhórtheaghlaigh sin, air líonmhaireacht sármhac rígh agus</span>
<lb n="1327"/><span>rothigherna, agus ridire dearsgnaigh deaghghníomhach,</span>
<lb n="1328"/><span>agus curadh cródha cathbhuadhach, agus arsaidh</span>
<lb n="1329"/><span>iorghaile, agus ógmhacaomh áluinn iolchrotach, do bhaoi</span>
<lb n="1330"/><span>ann, agus air éxamhlacht a n-arm agus a n-earradh</span>
<lb n="1331"/><span>agus a n-éideadh, agus air dheacruidheacht a ccleas</span>
<lb n="1332"/><span>lúith agus lámhaigh dá ttabhairt ós áird, agus air áille</span>
<lb n="1333"/><span>a mban agus a mbantracht.  Ciodh trácht air mbeith</span>
<lb n="1334"/><span>ullumh ionimtheachta dháibh mur sin, do ghluaiseadar</span>
<lb n="1335"/><span>uile d'énláimh nó go rángadar go Foraois na nIongnadh.</span></p>
<lb n="1336"/>
<lb n="1337"/><p><span>Agus air tteacht annsin dáibh, tiaghuid gusan ccarruic</span>
<lb n="1338"/><span>chloiche do bhí a leithimeal na foraoise, agus gabhus</span>
<lb n="1339"/><span>Ridire an Earraidh Ghuirm sleagh Rígh na Babilóin</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1340"/><p><span>ina láimh agus téid gus an ccarruic.  Agus do bheir</span>
<lb n="1341"/><span>trí sáite don tsleigh innte agus ris an treas sáthadh</span>
<lb n="1342"/><span>do ghéim an charraic, ionnus go madh samhalta re</span>
<lb n="1343"/><span>blaosg tana taobhthirim an aiéir air mbriseadh, nó ris</span>
<lb n="1344"/><span>an talamh tromfhóideach air 'bfhosgladh, an torann</span>
<lb n="1345"/><span>agus an tóirneach do rinne an charraic air sgáineadh</span>
<lb n="1346"/><span>ó chéile dhi, gur léig craos cabach comhdhorcha</span>
<lb n="1347"/><span>béalfhosluigthe chugtha.  Agus air 'bfhosgladh dhi mur</span>
<lb n="1348"/><span>sin, do sging an bhandhraoí dheamhnaidhe, darbh ainm</span>
<lb n="1349"/><span>an Mhilltionach, do bhaoi ag cumhdach an sic draoidheachta,</span>
<lb n="1350"/><span>amach as an uamhaidh, 'na meall taibhseach teineadh a</span>
<lb n="1351"/><span>'bfhroighthibh na firminte.  Iar sin téid Ridire an</span>
<lb n="1352"/><span>Earraidh Ghuirm asteach isin uamhaidh, agus tarrngios</span>
<lb n="1353"/><span>an carbuncail as a fhochrus amach agus nochtus isin</span>
<lb n="1354"/><span>uamhaidh í, ionnus, tré mhéad a lonnraidh agus a soillsi,</span>
<lb n="1355"/><span>go madh léir ruithne dá laghad inte.  Agus air ttabhairt</span>
<lb n="1356"/><span>soillsi san uamhaidh amhlaidh sin, do gheibh mac Rígh</span>
<lb n="1357"/><span>na Tesáille 'na dheilbh uathmhair anaithnidh, nó mur</span>
<lb n="1358"/><span>thaise mairbh air n-aithéirghe, gan aithne gan urlabhra,</span>
<lb n="1359"/><span>gan énní do dheilbh dhaonda fair, acht madh féithe</span>
<lb n="1360"/><span>agus finnleathar ag congbháil a chnámh agus a bhall</span>
<lb n="1361"/><span>re chéile.</span></p>
<lb n="1362"/>
<lb n="1363"/><p><span>Beirios Ridire an Earraidh Ghuirm air láimh fair</span>
<lb n="1364"/><span>agus do bheir amach a measg na slógh é, agus ba</span>
<lb n="1365"/><span>hiongnadh mór ris an rí agus ris na sluaghaibh an ní</span>
<lb n="1366"/><span>do chonncudar.  Agus as a haithle sin tairrngios an</span>
<lb n="1367"/><span>buidél ina roibh ola mhuice Túis as a choim, agus</span>
<lb n="1368"/><span>adubhairt:</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>"A mhic Rígh na Teasáille," air sé, "ibh cuid don</span>
<lb n="1371"/><span>íc atá isin mballán so, agus badh ferrde dhíot é go</span>
<lb n="1372"/><span>forcheann do bheatha."</span></p>
<lb n="1373"/>
<lb n="1374"/><p><span>Agus congbhus féin an ballán rena bhéal, agus do</span>
<lb n="1375"/><span>ibh Orlando trí bolguim as an mballán, agus iar n-ól</span>
<lb n="1376"/><span>an treas bolguim dhó táinic a chruth agus a dheilbh, a</span>
<lb n="1377"/><span>innioll agus  éccosg féin air.  Agus do bheir an rí agus</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1378"/><p><span>na ridireadh aithne fair, agus do iadhadar uime fair</span>
<lb n="1379"/><span>gach leath agus do phógadar go dil díochra é.  Agus</span>
<lb n="1380"/><span>as a haithle sin fiafraigheas an rí sgéla dhe, creád tug</span>
<lb n="1381"/><span>isna rochtaibh sin é, nó créad do sgar fris an teaghlach</span>
<lb n="1382"/><span>é.  Ro innis Orlando gurbh é Sir Mádor mac Rígh na</span>
<lb n="1383"/><span>hIsbeirne agus Meirlíno an draoi do imir draoidheacht</span>
<lb n="1384"/><span>agus diabhlaidheacht fair, agus nach roibhe dáil chabhra</span>
<lb n="1385"/><span>dhó acht ris na trí séodaibh adubhramar d'fhagháil,</span>
<lb n="1386"/><span>agus nach roibh súil aige féin ris an fhurtacht sin</span>
<lb n="1387"/><span>d'fhagháil go saoghal na saoghal.</span></p>
<lb n="1388"/>
<lb n="1389"/><p><span>"Má iseadh," air an rí, "an bhfuil aithne agad air an</span>
<lb n="1390"/><span>ridire so d'fhuasgail duit?"</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>"Ní bhfuil go deimhin," air Orlando, "óir ní feasach</span>
<lb n="1393"/><span>mé cia d'fhearaibh uaisle nó anuaisle an domhain é."</span></p>
<lb n="1394"/>
<lb n="1395"/><p><span>Leis sin, iontoigheas Ridire an Earraidh Ghuirm air</span>
<lb n="1396"/><span>an rí, agus do léig air a dhá ghlún é, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="1397"/>
<lb n="1398"/><p><span>"A rí agus a thigherna," air sé, "ní bhiad-sa níos</span>
<lb n="1399"/><span>faide dom cheilt féin ort."</span></p>
<lb n="1400"/>
<lb n="1401"/><p><span>Agus leis sin do chuir a cheinbheirt chatha agus</span>
<lb n="1402"/><span>chruadhchomhlainn de agus do nocht a aghuidh agus a</span>
<lb n="1403"/><span>édan, agus adubhairt:</span></p>
<lb n="1404"/>
<lb n="1405"/><p><span>"A rí agus a athair ghrádhuidh," air sí, "aig so</span>
<lb n="1406"/><span>h'inghean .i. Melóra."</span></p>
<lb n="1407"/>
<lb n="1408"/><p><span>Leis sin do bheir an rí aithne furtha, agus gabhus</span>
<lb n="1409"/><span>air láimh hí agus pógus go dil díochra í, agus do shil</span>
<lb n="1410"/><span>frasa tromaidhbhle dér tré romhéad luathghára agus</span>
<lb n="1411"/><span>ulgháirdis.  Agus ro fhiafraigh sgéla dhi cionnus ro</span>
<lb n="1412"/><span>fháguibh sí an dúnadh gan fhios, nó cionnus do tháinic</span>
<lb n="1413"/><span>dhi fuasgladh do mhac Rígh na Teasáille.  Do nocht sisi</span>
<lb n="1414"/><span>dhó ó thús go deireadh amhail mur do bhean sí admháil</span>
<lb n="1415"/><span>na ceilge as mac Rígh na hIsbeirne, agus nachair bh'fédir</span>
<lb n="1416"/><span>le fear dar rugadh riamh fuasgladh dhó, gur ghabh sí</span>
<lb n="1417"/><span>féin airm ghaisgidh furtha agus go ndeachaidh d'iarraidh</span>
<lb n="1418"/><span>na seód do bhéaradh furtacht dhó.  Agus do nocht a</span>
<lb n="1419"/><span>heachtra agus a himeacht ó thosach go deireadh, agus</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1420"/><p><span>gach móréacht dar éirigh lé a mbaile Rígh na Babilóin,</span>
<lb n="1421"/><span>agus amhail mur do thucc Rí na Babilóin an tshleagh</span>
<lb n="1422"/><span>dhi, agus mar do chuir a mhac féin .i. Leuander mac</span>
<lb n="1423"/><span>Rígh na Babilóin do thabhach ola mhuice Túis do </span>
<lb n="1424"/><span>bhaoi ag Rí na hAsia, agus amhail mur do thucc Rí na</span>
<lb n="1425"/><span>hAsia breathamhnus báis ortha agus mur do fhuasgail</span>
<lb n="1426"/><span>Uránus .i. captín an ghárda dhóibh, agus mur do sheól</span>
<lb n="1427"/><span>dáibh cionnus do ghéabhdís an ola a ttimchioll an rí</span>
<lb n="1428"/><span>air mbeith aig seilg dhó, agus mur do fhágadar Rí</span>
<lb n="1429"/><span>na hAsia creapailte cruadhchuibhrighthe air an 'bfhásach</span>
<lb n="1430"/><span>'na uathadh agus 'na aonar.  Do nocht mur an ccéadna</span>
<lb n="1431"/><span>mur do chuadar 'na dtriúr go crích Rí na Narsinga</span>
<lb n="1432"/><span>agus amhail mar do mhealladar é féin agus a inghean</span>
<lb n="1433"/><span>leó air fairrge, agus gurbh é an ceathramhadh fer do </span>
<lb n="1434"/><span>bhí a ndeilbh ridire mar aon riú é.</span></p>
<lb n="1435"/>
<lb n="1436"/><p><span>A haithle na n-árdsgéal sin, iontoigheas Rí an Domhain</span>
<lb n="1437"/><span>air Rí na Narsinga agus air mhac Rí na Babilóin agus</span>
<lb n="1438"/><span>fáiltigheas rumpo go mín muinteardha, agus do bheir</span>
<lb n="1439"/><span>buidheachus mór dháibh agus mur an ccéadna do Uránus</span>
<lb n="1440"/><span>tré shábháil a inghine agus mic Rígh na Babilóin as</span>
<lb n="1441"/><span>lámhuibh Rígh na hAsia.  Air 'bfhaicsin do mhac Rígh</span>
<lb n="1442"/><span>na Babilóin agus do Rí na Narsinga, gur maighdion</span>
<lb n="1443"/><span>mhín mhilisbhriathrach agus inghean Airdrígh an</span>
<lb n="1444"/><span>Domhain do bhaoi mur fhear cuideachta agus caitheamh</span>
<lb n="1445"/><span>aimsire aca, agus lena ndearnadh móréachta nár bh'fhéidir</span>
<lb n="1446"/><span>le ridire nó le gaisgidheach eile do dhénamh,</span>
<lb n="1447"/><span>do ghabh iongnadh agus uathbhás iad agus do innsedar</span>
<lb n="1448"/><span>don rí agus dona sluaghaibh a maithghníomha agus a</span>
<lb n="1449"/><span>móréachta go fairsing foirleathan.</span></p>
<lb n="1450"/>
<lb n="1451"/><p><span>Ciodh tráchta do bheir an rí fo deara breith air Shir</span>
<lb n="1452"/><span>Mádor mac Rígh na hIsbeirne agus air Meirlín .i.</span>
<lb n="1453"/><span>an draoi, agus creapall agus cruadhchuibhreach do chur</span>
<lb n="1454"/><span>orra.  Agus as a haithle sin, do ghluaiseadar an</span>
<lb n="1455"/><span>tromshóchraide sin d'énláimh nó go rángadar</span>
<lb n="1456"/><span>Dúnadh an Halla Dheirg.  Agus shuidh an rí ina ionadh cubhaidh</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1457"/><p><span>agus do suidheadh Rí na Narsinga air a ghualainn deis</span>
<lb n="1458"/><span>agus mac Rígh na Babilóin air a ghualainn chlí, agus</span>
<lb n="1459"/><span>do shuidh an ríoghan don taoibh air aill agus Melóra</span>
<lb n="1460"/><span>air thaoibh dhi, agus mac Rígh na Teasáille air an taoibh</span>
<lb n="1461"/><span>oile, agus na huaisle air cheana ó sin amach.  Agus</span>
<lb n="1462"/><span>do bheirthear Sir Mádor agus Meirlín do láthair an</span>
<lb n="1463"/><span>rígh, agus do admhadar d'admháil a mbéil agus a</span>
<lb n="1464"/><span>tteangtha féin gach feall agus gach meabhal dar chumadar</span>
<lb n="1465"/><span>chum Orlando mheic Rígh na Teasáille.  Agus dá bhrígh</span>
<lb n="1466"/><span>sin do bheir an rí agus an chomhairle breatheamhnus</span>
<lb n="1467"/><span>orrtha, a losgadh air faithche an dúnaidh amhail mur</span>
<lb n="1468"/><span>do thuill a míghníomha dháibh, agus do mholadar cách</span>
<lb n="1469"/><span>go coitcheann an breatheamhnus sin.  Is annsin do</span>
<lb n="1470"/><span>labhair Melóra, agus iseadh adubhairt:</span></p>
<lb n="1471"/>
<lb n="1472"/><p><span>"A rí agus a thighearna," air sí, "do gheall tú breith</span>
<lb n="1473"/><span>a bhéil féin don tí do bhéaradh sgéla mo bheó nó mo</span>
<lb n="1474"/><span>mhairbh-si, nó beó nó mairbh mhic Rígh na Tessáille</span>
<lb n="1475"/><span>chugad; agus ós misi tug sgéala gach ceachtair dhíobh</span>
<lb n="1476"/><span>dhuit, is mian liom aithchuinghidh d'fhagháil uait."</span></p>
<lb n="1477"/>
<lb n="1478"/><p><span>"Do ghéabha tú sin go deimhin," air an rí, "gach a</span>
<lb n="1479"/><span>n-iarrfa tú."</span></p>
<lb n="1480"/>
<lb n="1481"/><p><span>"Má iseadh," air Melóra, "do bhrígh gurb as mo</span>
<lb n="1482"/><span>shiocair-si do rinne mac Rígh na hÍsbeirne gach</span>
<lb n="1483"/><span>míghníomh dá nderna sé, iseadh is mian liom pardún</span>
<lb n="1484"/><span>anma d'fhagháil dó féin agus don draoi agus a ccur</span>
<lb n="1485"/><span>air díbeirt ón dúnadh so.  Agus an dara haithchuinghidh</span>
<lb n="1486"/><span>naisgim ort, mac Rígh na Teasáille d'fhagháil mur fhear</span>
<lb n="1487"/><span>agus mur chaoimhchéile dhamh pfhéin."</span></p>
<lb n="1488"/>
<lb n="1489"/><p><span>Mholadar cách go coitcheann taisi agus trócaire</span>
<lb n="1490"/><span>na hóigríoghna agus cródhacht a mórghníomh; agus do</span>
<lb n="1491"/><span>aontoigh an rí dhi gach ar iarr sí air don chur sin.  Agus</span>
<lb n="1492"/><span>do pósadh í féin agus mac Rígh na Tessáille re chéile,</span>
<lb n="1493"/><span>agus do pósadh Leauander mac Rígh na Babilón agus</span>
<lb n="1494"/><span>Veróna inghean Rígh na Narsinga mur an ccéadna,</span>
<lb n="1495"/><span>agus do bheir Rí an Domhain mórán seód agus maoine</span>
<lb n="1496"/><span>agus ionnmhuis dáibh.</span>
<lb n="1497"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1498"/><p><span>Agus do bhádor na huaisle eachtrann sin seal fada a</span>
<lb n="1499"/><span>bhfochair Rí an Domhain fá aoibhneas agus fá mhuirn,</span>
<lb n="1500"/><span>nó gur ghabh mian Rí na Narsinga triall dá chrích féin.</span>
<lb n="1501"/><span>Agus airna airiugh sin do Rí an Domhain, do ullmhaigh</span>
<lb n="1502"/><span>trénchabhlach trom taibhseach do thionnlacadh Rí na</span>
<lb n="1503"/><span>Narsinga dá chrích agus dá dhúthaigh féin.  Agus air</span>
<lb n="1504"/><span>mbeith ag triall dó, tig Melóra dá ionnsoigh agus an</span>
<lb n="1505"/><span>carbuncail ina láimh lé agus sleagh Rígh na Babilóin</span>
<lb n="1506"/><span>isin láimh oile, agus iseadh itbert:</span></p>
<lb n="1507"/>
<lb n="1508"/><p><span>"A Rí na hInnia," air sí, "ó do chríochnaigh misi</span>
<lb n="1509"/><span>mo mhóreachtra agus gur fhuasgail mé dom charuid,</span>
<lb n="1510"/><span>agus gur gheall mé thusa do chur slán dot chrích féin,</span>
<lb n="1511"/><span>aig so dhuit air ais an carbuncail maille re buidheachus</span>
<lb n="1512"/><span>agus re mo mhaith-si go bruinne mbrátha agus mbeatha.</span>
<lb n="1513"/><span>Agus a mhic Rígh na Babilóin," air sí, "aig so dhuitsi</span>
<lb n="1514"/><span>sleagh h'athara, agus táim-si buidheach dhíot tré a</span>
<lb n="1515"/><span>bhfuaruis do dhúa agus do dhochar um' chuideachta</span>
<lb n="1516"/><span>feadh m'eachtra aig taisteal an domhain."</span></p>
<lb n="1517"/>
<lb n="1518"/><p><span>"Má iseadh," air Rí na Narsinga, "bronnuim-si ort</span>
<lb n="1519"/><span>féin rís í;" agus do bhronn mac Rígh na Babilóin an</span>
<lb n="1520"/><span>tsleagh air Ching Airtiúir.</span></p>
<lb n="1521"/>
<lb n="1522"/><p><span>Agus as a haithle sin, téid Rí na Narsinga air muir;</span>
<lb n="1523"/><span>agus aig so anmannadh na ridireadh fá huaisle agus</span>
<lb n="1524"/><span>fá honóraighe dá ndeachaidh dá thionnlacadh dá thír</span>
<lb n="1525"/><span>féin.  Do chuadar ann dá ridire dhéag na cródhachta do </span>
<lb n="1526"/><span>bhíodh do ghnáth a ttimcheall chuirp an rí féin dá</span>
<lb n="1527"/><span>chumhdach, amhail mur adeirthear gallógláigh cúlchoiméada</span>
<lb n="1528"/><span>aniugh.  Aig so a n-anmannadh: Sir Gabhín</span>
<lb n="1529"/><span>mac deirbhshíaracha Rígh an Domhain agus a dhias</span>
<lb n="1530"/><span>dearbhráthar .i. Sir Garet agus Sir Gahéris; Sir</span>
<lb n="1531"/><span>Brandámor mac Rígh na hEadáille; Sir Marrábhus mac</span>
<lb n="1532"/><span>Rígh Éireann; Sir Frol, Sir Tor agus Sir Ector, agus</span>
<lb n="1533"/><span>ní feas dúinn a n-aithre; Sir Lameric as críochaibh</span>
<lb n="1534"/><span>Dobhar, ridire rochródha; Sir Bébhus, Sir Bóbus agus</span>
<lb n="1535"/><span>Sir Lanselot mac Rígh na Binne Brice; agus mórán</span>
<lb n="1536"/><span>oile do ridiraibh rochródha nach ainmnighthear annso.</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1537"/><p><span>Agus ní haithristear a bheag dá sgéaluigheacht go</span>
<lb n="1538"/><span>rochtain a ttír a ccrích na hInnia dháibh.</span></p>
<lb n="1539"/>
<lb n="1540"/><p><span>Agus air tteacht go dúnadh Rígh na Narsinga dháibh,</span>
<lb n="1541"/><span>ní féidir  innse nó a fhaisnéis méad na muirne agus</span>
<lb n="1542"/><span>na honóra do rinneadh umpa ann.  Agus do nocht Rí</span>
<lb n="1543"/><span>na Narsinga dá mhathaibh agus dá mhóruaisle a eachtra</span>
<lb n="1544"/><span>agus a imtheacht ó thús go deireadh, agus amhail mur</span>
<lb n="1545"/><span>do rugadh go Dúnadh an Halla Dheirg é.  Agus air</span>
<lb n="1546"/><span>mbeith seal fada do na ridiraibh ina fhochair do ghabhadar</span>
<lb n="1547"/><span>lámh air imtheacht, agus do chuir an rí an cabhlach</span>
<lb n="1548"/><span>céadna leó lán do phérlaibh agus do gheamhaibh agus</span>
<lb n="1549"/><span>do líoguibh lánmhaiseacha lóghmhara, agus do</span>
<lb n="1550"/><span>sheódaibh rígh agus rofhlatha, maille le comharrtha</span>
<lb n="1551"/><span>umhla agus urrama do Rí an Domhain.</span></p>
<lb n="1552"/>
<lb n="1553"/><p><span>Agus air tteacht go Dúnadh an Halla Deirg dháibh,</span>
<lb n="1554"/><span>ní fada do bhádar ann an tan do cuireadh cuid dhíobh</span>
<lb n="1555"/><span>le mac Rígh na Babilóin agus le hinghin Rígh na Narsinga</span>
<lb n="1556"/><span>go críochaibh na Babilóin, agus an chuid oile le mac</span>
<lb n="1557"/><span>Rígh na Tessáille agus le Melóra inghin Rígh an Domhain</span>
<lb n="1558"/><span>go críochaibh cuanáille na Teasáille, áit air chaitheadar</span>
<lb n="1559"/><span>a ré agus a n-aimsear mur fá haoibhinn leó féin.  Agus</span>
<lb n="1560"/><span>do díbreadh Sir Mádor mac Rígh na hIsbeirne agus</span>
<lb n="1561"/><span>Meirlín, an draoi, go síordhaidhe suthain as</span>
<lb n="1562"/><span>Dúnadh an Halla Dheirg air 'bfhagháil maitheamhnuis anma tré</span>
<lb n="1563"/><span>Mhelóra.</span></p>
<lb n="1564"/>
<lb n="1565"/><p><span>Gonadh é sin eachtra agus imtheacht Melóra inghine</span>
<lb n="1566"/><span>Rígh an Domhain agus Orlando mhic Rígh na Tesáille</span>
<lb n="1567"/><span>go nuige sin.</span></p>
<lb n="1568"/>
<lb n="1569"/><p/>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1570"/><p><span>Bzzzzz1755ls 18L</span>
<lb n="1571"/><span>GzzzzzL</span>
<lb n="1572"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="1573"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1574"/><span>Mzzzzz8</span>
<lb n="1575"/><span>CÉILIDHE IOSGAIDE LÉITHE ANNSO SÍOS.</span>
<lb n="1576"/><span>Rí uasal airmhidneach molbhthach cródha curata</span>
<lb n="1577"/><span>ceartbhreathach ro ghabhastar flaitheas agus forlamhas</span>
<lb n="1578"/><span>for chríochaibh glanáille cnuasthorthacha na Gaisgúine</span>
<lb n="1579"/><span>feacht n-aill.  Agus do bhí an rí sin gan chloinn aige</span>
<lb n="1580"/><span>agus gan neach ar shliocht na fola ríoghdha do-ghébhadh</span>
<lb n="1581"/><span>ríghe dá éis.  Agus do bhí béasa ag na ríoghaibh isin</span>
<lb n="1582"/><span>aimsir sin .i. an neach do bhiadh gan chloinn aige fleadh</span>
<lb n="1583"/><span>oireaghdha do ullmhughadh, agus an tan ba hullamh an</span>
<lb n="1584"/><span>fhleadh tigdís maithe agus móruaisle na críche go coitcheann</span>
<lb n="1585"/><span>dá tochaitheamh, agus ní curthaoi uasal a</span>
<lb n="1586"/><span>n-ionadh an ísil acht gach aon ina ionadh urdhalta féin.</span>
<lb n="1587"/><span>Agus is amhlaidh so do fodhailtí an aimsir aca .i. an</span>
<lb n="1588"/><span>chéadtrian don lá re hól agus re haoibhneas, agus an</span>
<lb n="1589"/><span>dara trian re haonach agus re hardoireachtus, agus an</span>
<lb n="1590"/><span>trian déidheanach don lá agus trian tosaigh na haoidhche</span>
<lb n="1591"/><span>re ceóluibh agus re hoirfideadh agus re healadhna;</span>
<lb n="1592"/><span>agus an dara lá aige na laochuibh re trosgadh, agus an</span>
<lb n="1593"/><span>treas lá le fleadhughadh; an ceathramhadh lá re</span>
<lb n="1594"/><span>lántrosgadh, agus an cúigeadh lá re hól agus re fleadhughadh;</span>
<lb n="1595"/><span>agus an seisiugh lá re trosgadh ag na tuaithibh,</span>
<lb n="1596"/><span>agus dá éis sin a n-athchuinghe d'iarraidh a ccionn an</span>
<lb n="1597"/><span>seachtmhadh lá.</span></p>
<lb n="1598"/>
<lb n="1599"/><p><span>Agus do-rinneadh aig an rí sin amhuil do-níthí aige</span>
<lb n="1600"/><span>na righthiobh eile, agus do ghuidheadar na sluaigh sin</span>
<lb n="1601"/><span>an Dúileamhuin um iardhraoighe d'fhagháil do Rí na</span>
<lb n="1602"/><span>Gaisgúinne do-ghéabhadh ríghe dá éis.  Agus fuaradur</span>
<lb n="1603"/><span>an athchuinghe sin go dearbhtha ó Dhia, agus dá</span>
<lb n="1604"/><span>dhearbhadh sin, ní fada gur hairigheadh an ríoghan do</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1605"/><p><span>bheith taobhthrom torrach agus a ccionn naoi míosa</span>
<lb n="1606"/><span>do thuismidh gin mór muilleathan don rí.  Agus</span>
<lb n="1607"/><span>tángadar maithe agus móruaisle na críche dá iarraidh</span>
<lb n="1608"/><span>rena altrom, agus níor fhaomh an t-ardrí d'aonduine</span>
<lb n="1609"/><span>aca é.  Agus d'iarr an rí a macaoimh agus a n-óigmhic-sin</span>
<lb n="1610"/><span>do chur a bhfarradh a mhic fein dá n-oileamhuin,</span>
<lb n="1611"/><span>agus do rinneadh amhlaidh sin.  Agus do hoileadh go</span>
<lb n="1612"/><span>huasal onórach é, nó gur mhionmheabhruighdar teanga</span>
<lb n="1613"/><span>gacha tuaithe agus béarla gach críche agus gaisgeadh</span>
<lb n="1614"/><span>gacha cinéil agus oileamhain gacha haicme, agus ní</span>
<lb n="1615"/><span>ghairmthí énainm don ógmhac sin acht an Macaomh</span>
<lb n="1616"/><span>Gníomharthach Gasgúinneach; agus an Mhacraidh</span>
<lb n="1617"/><span>Ghníomharthach Ghasgúnnach do ghoirthí dá mhacraidh</span>
<lb n="1618"/><span>do ghrés.</span></p>
<lb n="1619"/>
<lb n="1620"/><p><span>Do éirigh iar sin gal agus gaisgeadh an mhic sin</span>
<lb n="1621"/><span>agus d'éirigh a uaisle agus a oineach agus a urradhus,</span>
<lb n="1622"/><span>agus do ghabhastar cogadh agus cointinn ris na críochaibh</span>
<lb n="1623"/><span>fá chomhneasa dhó.  Agus ó nach roibh do chloinn aige</span>
<lb n="1624"/><span>an rí acht an t-aonmhac sin, rob fhada ris na críochuibh</span>
<lb n="1625"/><span>do bhí gan ríoghan a dhiongbhála do bheith aige.  Agus</span>
<lb n="1626"/><span>ro fhiafraigh cách go coitcheann cá bhfuigheadh ríoghan</span>
<lb n="1627"/><span>a dhiongbhála, agus fuaradar a fhios go raibh inghean</span>
<lb n="1628"/><span>óg áluinn a n-aontumha aige Rí na Buille Bradanaighe.</span>
<lb n="1629"/><span>Ó do-chualaidh an Macámh Gníomharthach Gaisgúineach</span>
<lb n="1630"/><span>iomthús na hinghine, do-chuaidh dá tochmharc, agus</span>
<lb n="1631"/><span>rug deich ccéad macaomh mear móraigiontach do</span>
<lb n="1632"/><span>mhacraidh na Gaisgúinne leis, agus tugastar do mhnaoi</span>
<lb n="1633"/><span>agus do chaoimchéile í.  Agus fuair crodh cainteach</span>
<lb n="1634"/><span>congháireach leis an inghin, eadhón beann bhláitheagair</span>
<lb n="1635"/><span>bhuabhaill, agus dob iad buadha na beinne sin, .i. an tráth</span>
<lb n="1636"/><span>do sinntí í, ní bhíodh beathadhaigh écceannsaidhe</span>
<lb n="1637"/><span>a ndiamhraibh,  loccaibh nó a bhfásuighibh nach</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1638"/><p><span>ttigeadh fá ghuth na beinne buaibhille sin; agus do </span>
<lb n="1639"/><span>fuair coin áille iongantacha ó nach ttigeadh ainmhidhe</span>
<lb n="1640"/><span>allta gan leadradh agus gan luathmharbhadh.  Rob é</span>
<lb n="1641"/><span>sin crodh mhic Rí na Gasgúine.</span>
<lb n="1642"/><span>Agus tuccastar a bhean leis dá thigh don turas sin,</span>
<lb n="1643"/><span>agus do rinneadh fleadh bhuanthiodhlaictheach bainnsi</span>
<lb n="1644"/><span>leó annsin agus do suidhigheadh an dúnadh do gach</span>
<lb n="1645"/><span>duine do réir a uaisle agus onóra.  Agus do bhádar aig ól</span>
<lb n="1646"/><span>is aig aoibhneas gurbho meisge meadhairchaoin iad, agus</span>
<lb n="1647"/><span>ro thiodhlaiceadh ór agus ionnmhus agus iolmhaoine</span>
<lb n="1648"/><span>aca iar sin d'fhileadhaibh agus d'ollamhainibh.  Do</span>
<lb n="1649"/><span>éirigh iomorro bollsaire san ccathraigh iar sin 'na cholamhain</span>
<lb n="1650"/><span>chomhdhíreach, agus do fhiarfaigh:</span>
<lb n="1651"/><span>"An bhfacabhair, a óga," ar sé, "cathair san chruine</span>
<lb n="1652"/><span>bu fearr sluagh agus sochuidhe, ór agus airgiod dá</span>
<lb n="1653"/><span>phronneadh, ceól, oirfideadh agus ealadh, adhbhar rí</span>
<lb n="1654"/><span>agus iarla, iná an chathair si?"</span>
<lb n="1655"/><span>Do éirigh neach oile san chathraigh agá chloistin</span>
<lb n="1656"/><span>sin, agus adubhairt, gér mhaith an chathair sin go</span>
<lb n="1657"/><span>raibhe dúnadh isin domhan ris nár chóir a cudrumadh .i.</span>
<lb n="1658"/><span>dúnadh Ching Artúir mhic Iubhair .i. Airdrí an Domhain</span>
<lb n="1659"/><span>uile, agus nár chóir cathair eile do chomhardadh rena</span>
<lb n="1660"/><span>chathraigh, nó teaghlach rena theaghlach, agus nárbho</span>
<lb n="1661"/><span>ri nó ríghdhamhna aoinneach san chruinne go comhlán</span>
<lb n="1662"/><span>nó go mbeith bunadhus bliadhna ar teaghlach Rí</span>
<lb n="1663"/><span>an Domhain.  "Uair do-gheóbha oileamhuin gacha</span>
<lb n="1664"/><span>hoiléin, béarla gacha críche agus teanga gacha tuaithe</span>
<lb n="1665"/><span>agus gaisgeadh gacha cinéil do bhunadh isin mbaile sin,</span>
<lb n="1666"/><span>agus féadaidh gach aon dá n-oiltear ann siubhal gach</span>
<lb n="1667"/><span>críche go coitcheann, uair comhaltadha dá chéile mic</span>
<lb n="1668"/><span>ríogh an domhain uadha.  Agus ní fhaicim-si cúis</span>
<lb n="1669"/><span>comhardaidh ag duine san domhan fris an rígh sin, uair</span>
<lb n="1670"/><span>ní dhearnadh aonach ariamh ina bhaile nach beith</span>
<lb n="1671"/><span>míle poball a n-íobhthaoi fíon ar fhaithche a chathrach,</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1672"/><p><span>agus a n-éistfidhe ciúil, agus a mbronntaoi ór; agus níor</span>
<lb n="1673"/><span>shuidhestar Cing Artúir ariamh gan trí chaoga cathaoir</span>
<lb n="1674"/><span>ina chomhfhogas ina mbíodh pill chorcra agus siad fo</span>
<lb n="1675"/><span>láimh do ghrés fá chomhair uasail agus airdríogh, co nach</span>
<lb n="1676"/><span>éirgheadh neach as a ionadh urdhalta a mbíodh ré neach</span>
<lb n="1677"/><span>eile.  Agus giodh diongbhála bhar ndúnadh-sa agus giodh</span>
<lb n="1678"/><span>calma bhar ccuraidh, ní fhaicim-si cúis bhar ccomharduidh</span>
<lb n="1679"/><span>ris an dúnadh sin," ar an t-óglach.</span>
<lb n="1680"/><span>Mur do-chualaidh an Macámh glanarmach Gaisgúinneach</span>
<lb n="1681"/><span>na briathra sin do chan in t-óglach, adubhairt:</span>
<lb n="1682"/><span>"A mhacraidh mheanmnach," ar sé, "déanaidh-se</span>
<lb n="1683"/><span>comhnuidhe san chrích si feadh bliadhna, agus rachad-sa</span>
<lb n="1684"/><span>beagán do mhnáibh agus drong do dheaghfhearuibh a</span>
<lb n="1685"/><span>ccríochaibh buaináille Breatan, agus bied bliadhain isin</span>
<lb n="1686"/><span>chrích sin agus do-ghéantar (ridire) dhíom.  Agus ní hé</span>
<lb n="1687"/><span>m'ainm féin bhus ainm dhamh acht Ridire na Sealga,</span>
<lb n="1688"/><span>uair béarad mo bheann bhlátheagair bhuabhaill liom</span>
<lb n="1689"/><span>don chur sa agus mo thrí coin, agus do-bhéraid a sáith</span>
<lb n="1690"/><span>feólmhaigh agus fiadhaigh d'fhearuibh an domhain ris an</span>
<lb n="1691"/><span>mbliadhain sin."</span>
<lb n="1692"/><span>Agus do hullmhuigheadh long don ridire amhuil do</span>
<lb n="1693"/><span>ordaigh féin agus do ghluaisiodar rompa fon samhla sin,</span>
<lb n="1694"/><span>agus níor fhanadar nó go ranghadar i ccríochaibh beannghorma</span>
<lb n="1695"/><span>Breatan.  Agus do bhí aonach agá chommóradh</span>
<lb n="1696"/><span>ag Airtuir an lá sin, uair ba bés bunaidh dhó gan a bheith</span>
<lb n="1697"/><span>énlá gan oireachtus, agus do-chonnairc Cing Artúir an</span>
<lb n="1698"/><span>bheagbhuidhean sin dá n-ionnsaighe gacha ndíreach.</span>
<lb n="1699"/><span>Agus ar tteacht do láthair dáibh beannuighis cách díobh</span>
<lb n="1700"/><span>don rígh, agus do fhreagair an rí go faoilidh iad.  Agus</span>
<lb n="1701"/><span>do shuidh an rí .i. Cing Artúir a ccathaír chumhachta,</span>
<lb n="1702"/><span>agus do shuidheadar-san 'na fharradh, agus fhiarfaighas</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1703"/><p><span>an rí sgéala dhíoph.  Agus freagras an Macámh Gasgúinneach</span>
<lb n="1704"/><span>é, agus aseadh adubhairt:</span>
<lb n="1705"/><span>"Ridire misi," ar sé, "táinicc d'fhoghlaim gaisgidh</span>
<lb n="1706"/><span>chugaibhse mur thigit mic ríogh an domhain.  Agus</span>
<lb n="1707"/><span>do chualas fós gurab í an chathair si cathair is fearr san</span>
<lb n="1708"/><span>chruine, agus gurab í as fearr curaidh agas gaisgidhigh</span>
<lb n="1709"/><span>agus aidhmeadha gaisgidh isin domhan, agus nach</span>
<lb n="1710"/><span>ionluaite sluaigh isin domhan re slóightibh na cathrach</span>
<lb n="1711"/><span>sa, iná teaghlach re teaghlach an deaghdhúnaidh si.</span>
<lb n="1712"/><span>Agus isé is ainm dhamhsa Ridire na Sealga, agus isé</span>
<lb n="1713"/><span>adhbhar an anma sin .i. buaidh fiadhaigh agus fianchosgair</span>
<lb n="1714"/><span>atá air mo chonaibh agus ar an adhairc si fám</span>
<lb n="1715"/><span>bhrághaid; óir an tan do-chluinit guth na glanadhairce</span>
<lb n="1716"/><span>si freagrait na huile fhiadhach, agus ní théid ainmhidhe</span>
<lb n="1717"/><span>beó ó na luathchonaibh si.  Agus anfad féin bliadhain</span>
<lb n="1718"/><span>isin mbaile si, agus do-bhéar a sáith fiadhaigh d'fhearaibh</span>
<lb n="1719"/><span>an dúnaidh si agus dá mnáibh, dá leardhacht dá mbiaidh</span>
<lb n="1720"/><span>siad, re ré na bliadhna sin."</span>
<lb n="1721"/><span>"Ro-t-fiaidh buaidh agus beannacht," ar an rí.  "Do-ghéabhair</span>
<lb n="1722"/><span>grádh agus mórmhiadh isin ccathraigh si ar</span>
<lb n="1723"/><span>do dheaghghníomhaibh."</span>
<lb n="1724"/><span>Tugadh ionadh cobhsaidh comhnuidhe don Ridire</span>
<lb n="1725"/><span>iar sin.  Agus ar tteacht na maidne arna mhárach do</span>
<lb n="1726"/><span>ghluais an Ridire do sheilg, agus do ghluais an rí cona</span>
<lb n="1727"/><span>shluaighibh leis, agus ní raibhe énduine dá fheabhus nó</span>
<lb n="1728"/><span>dá olcas aca nach bhfuair sé a sháith fiadhaigh agus</span>
<lb n="1729"/><span>fianchosgair do thoradh na sealga sin.  Ar n-iompódh</span>
<lb n="1730"/><span>do chách ón tseilg do fhág siad Ridire na Sealga 'na</span>
<lb n="1731"/><span>uathadh agus 'na aonar isin bhforaois, agus níorbho</span>
<lb n="1732"/><span>cian dhó an tan ad-chonnairc agh áluinn allaidh dá</span>
<lb n="1733"/><span>ionnsaighe, agus ní raibhe dath nó deallradh isin domhan</span>
<lb n="1734"/><span>nach raibh innte.</span>
<lb n="1735"/><span>"A Dhia uilechumhachtach," ar an macámh, "créd</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1736"/><p><span>do-ghéan ris an ainmhidhe iongantach úd?  Uair dá</span>
<lb n="1737"/><span>léigear mo choin di, do-ghéabha sí bás leó agus dá légear</span>
<lb n="1738"/><span>uaim í do-ghéabha bás dá grádh, agus ní chreidfidhe</span>
<lb n="1739"/><span>mé dá innsin go bhfacas a leithid."</span>
<lb n="1740"/><span>Agus is í comhairle ar ar chinn, a hionnsaighe, agus</span>
<lb n="1741"/><span>do sgaoil a choin agus do léig ris an oigh iad agus níorbho</span>
<lb n="1742"/><span>tarbha dhó an tromléigin sin, uair do-chuaidh sí ó na</span>
<lb n="1743"/><span>conuibh gan chréachtnughadh.  Do ghabh náire ádhbhalmhór</span>
<lb n="1744"/><span>an Ridire ime sin, uair ba náir leis an agh do</span>
<lb n="1745"/><span>léigean uadha, agus do iompóidh go tuirrseach dá thoigh</span>
<lb n="1746"/><span>an oidhche sin.</span>
<lb n="1747"/><span>Do éirigh go moch arna mhárach agus táinicc gusan</span>
<lb n="1748"/><span>tulaigh céadna, agus táinicc Rí an Domhain cona</span>
<lb n="1749"/><span>shluaghibh leis.  Agus do shuidh an rí ar an tulaigh,</span>
<lb n="1750"/><span>agus do shuidheadar a n-uaisle agus a n-ardmhaithe ina</span>
<lb n="1751"/><span>thimchiall, agus fuaradar a sáith sealga ón Ridire an</span>
<lb n="1752"/><span>lá sin.  Agus tángadar dá ttighibh iar sin, agus do fhan</span>
<lb n="1753"/><span>Ridire na Sealga 'na aonar dá n-éisi.  Gairid dhó arna</span>
<lb n="1754"/><span>fhágbháil agus é lán d'imshníomh, go bhfacaidh an agh</span>
<lb n="1755"/><span>chéadna dá ionnsaighe gan mhoill.  Adubhairt an</span>
<lb n="1756"/><span>macámh:</span>
<lb n="1757"/><span>"Níba tarbha dhuit a bheith ag síorleanmhuin oram,</span>
<lb n="1758"/><span>uair ní léigeabh mo choin a ccuntabhairt leat, agus is</span>
<lb n="1759"/><span>lór leam a bhfuaras d'esonóir uait."</span>
<lb n="1760"/><span>Táinicc an agh a bhfogus dona conaibh annsin</span>
<lb n="1761"/><span>agus ba mór an machtnadh leis an Ridire a dol uadha,</span>
<lb n="1762"/><span>agus gidh eadh, do léig a choin ria ina coinne.  Agus</span>
<lb n="1763"/><span>níorbho tarbha an tóraidheacht sin uair do iompóidar</span>
<lb n="1764"/><span>na coin gusan Ridire gan conách sealga, agus roba mór a</span>
<lb n="1765"/><span>aithmhéala an lá sin iná an lá roimhe sin, agus do</span>
<lb n="1766"/><span>iompóidh dá thigh.  Agus do rugadar as an oidhche sin,</span>
<lb n="1767"/><span>agus do bhí Ridire na Sealga lán d'aithmhéala agus</span>
<lb n="1768"/><span>d'imshníomh.</span>
<lb n="1769"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1770"/><p><span>Agus do-chuaidh go fíormhoch an tres lá don fhoraois,</span>
<lb n="1771"/><span>agus tugastair a bhréithir fíorlaoich go sirfeadh trí</span>
<lb n="1772"/><span>fodhalranna an domhain don té thug náire dhá chonaibh</span>
<lb n="1773"/><span>nó go bhfaghadh é.  Agus do mharbhastar feólmhach</span>
<lb n="1774"/><span>do na fearaibh an lá sin, agus do imgheadar dá ttigh</span>
<lb n="1775"/><span>iar sin, agus do fhan Ridire na Sealga isin bhforaois.</span>
<lb n="1776"/><span>Agus do-chonnairc an agh chéadna chuige agus do</span>
<lb n="1777"/><span>léigiostar a choin ina ceartaghaidh.  Agus do lean an</span>
<lb n="1778"/><span>Ridire go dícheallach iad nó go ttarla dhó isin bhforaois</span>
<lb n="1779"/><span>lubhghort fíoráluinn (agus) bruidhean ilghréasach ghormfhuinneógach</span>
<lb n="1780"/><span>innte.  Agus do ionnsaigh an Ridire an</span>
<lb n="1781"/><span>bhruidhean sin go hathlamh, agus do-chonnairc inghean</span>
<lb n="1782"/><span>mhín mhacánta mhongbhuidhe agus brat sgiamhach</span>
<lb n="1783"/><span>scoithreamhail sgárlóide impe agus léine do shról lánmhaiseach</span>
<lb n="1784"/><span>re grian a geilchnis agus fleasg fhada fionnairgid</span>
<lb n="1785"/><span>fána folt, agus í ina suidhe ar chosaibh na</span>
<lb n="1786"/><span>hiomdhaidhe agus a hardleaptha.  Do fhearastar an</span>
<lb n="1787"/><span>inghean fíorchaoin fáilte go friochnamhach fris an</span>
<lb n="1788"/><span>Macámh ina ainm agus ina uasalshloinneadh, agus</span>
<lb n="1789"/><span>adubhairt an inghean go faoilidh fris:</span>
<lb n="1790"/><span>"As misi atá tú do sheilg agus d'fhiadhach leis na trí</span>
<lb n="1791"/><span>laithibh si, agus ní fhacus fiadhach dob annsa liom iná</span>
<lb n="1792"/><span>bheith ag féchain do dheilbhe.  Agus as air théighinn</span>
<lb n="1793"/><span>isan riocht úd .i. searc agus síorghrádh tugas duit,</span>
<lb n="1794"/><span>agus ní tré chion cuirp nó colla tugus an grádh sin,"</span>
<lb n="1795"/><span>ar sí, "agus do-ghéabhair seóid, maoine agus mathus</span>
<lb n="1796"/><span>uaim an gcéin bhus áil leat anmhuin agam."</span>
<lb n="1797"/><span>Do fhan an Ridire ag an inghin nó go ttáinicc fuinne</span>
<lb n="1798"/><span>neóill nóna agus do-chuaidh dá thigh féin an oidhche</span>
<lb n="1799"/><span>sin.  Agus do éirigh go moch arna mhárach agus dochuaidh</span>
<lb n="1800"/><span>go háittreibh na hinghine agus do bhí ann go</span>
<lb n="1801"/><span>deireadh an lae, agus do-chuaidh dá thigh iar sin.  Agus</span>
<lb n="1802"/><span>do bhíodh seacht laithe na seachtmhaine ag adhradh</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1803"/><p><span>don inghin agus ag dol don bhforaois agus ag teacht</span>
<lb n="1804"/><span>gacha nóna dá thigh féin.</span>
<lb n="1805"/><span>As annsin do mheas bean Ridire na Sealga gur bean</span>
<lb n="1806"/><span>do bhí aige agus gurab dá hionnsaighe do théigheadh</span>
<lb n="1807"/><span>gach laoi.  Agus do lean sí an Ridire gan fhios dó féin</span>
<lb n="1808"/><span>ar a dhruim, agus ráinicc isin mbruidhin a raibh an</span>
<lb n="1809"/><span>inghean:  As annsin do éirigh an inghean do bhí isin</span>
<lb n="1810"/><span>mbruidhin, agus do fhear fáilte re mnaoi an Ridire:</span>
<lb n="1811"/><span>"Mo chion do thoidheacht," ar sí, "agus is a n-iarmháracht</span>
<lb n="1812"/><span>do chéile tángais."</span>
<lb n="1813"/><span>"Ní cubhaidh leamsa iarmhóracht do dhénamh," ar</span>
<lb n="1814"/><span>an inghean, "ar son nach bhfuil a fhios sin agadsa."</span>
<lb n="1815"/><span>Iomthús mhná na bruidhne, do ghrádhaigh bean an</span>
<lb n="1816"/><span>Ridire go mór í, agus ba amhlaidh sin disi, níor lugha</span>
<lb n="1817"/><span>a grádh do mhnaoi an Ridire, agus adubhairt fria:</span>
<lb n="1818"/><span>"As briathar dhamhsa," ar sí, "nach rabhas aige</span>
<lb n="1819"/><span>fear d'fhearuibh an domhain iná ag t'fhear-sa go háiridhe.</span>
<lb n="1820"/><span>Agus an áil libhse an fhoraois d'fhágbháil?" ar sí,</span>
<lb n="1821"/><span>"agus madh áil libh, rachad-si libh d'ionnsaighe bhar</span>
<lb n="1822"/><span>n-adhbhadh féin."</span>
<lb n="1823"/><span>"As áil iomorro", ar an Ridire, "uair dá bhfantá-sa</span>
<lb n="1824"/><span>do anfamaois-ne, agus uair bhus áil leatsa tiocfamaoid-ne</span>
<lb n="1825"/><span>agus tusa dochum fiadhaigh na foraoisi agus dochum na</span>
<lb n="1826"/><span>bruidhne si."</span>
<lb n="1827"/><span>Do ghluaisiedar as an bhforaois dochum an aonaigh</span>
<lb n="1828"/><span>mur a roibh Cing Artúir, agus do shuidh an inghean</span>
<lb n="1829"/><span>anaithnidh ar ghualainn deis Rí an Domhain.  Agus do</span>
<lb n="1830"/><span>fhiafraigh an rí sgéla don inghin, agus adubhairt an</span>
<lb n="1831"/><span>inghion:</span>
<lb n="1832"/><span>"Ní d'innsin sgél tháinic (mé) acht d'fhéachain an</span>
<lb n="1833"/><span>deaghdhúinidh si, agus do bhreith aithne ar bhar</span>
<lb n="1834"/><span>mbantracht-si, agus ar céilidhe dochum bhar ccaoimh-shluaigh-si."</span>
<lb n="1835"/><span>Agus ba haoibhneas meanma agus aigionnta leis na</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1836"/><p><span>sluaghaibh a féachain agus éisteacht rena briathraibh</span>
<lb n="1837"/><span>binne deaghchomhráiteacha banamhla, agus géar mhór</span>
<lb n="1838"/><span>grádh na hinghine aige na deaghfhearuibh robu mó a</span>
<lb n="1839"/><span>grádh aige an mbantracht sin an bhaile.  Bliadhain di</span>
<lb n="1840"/><span>ar an mBord Chruinn amhlaidh sin.  Ar ghualainn Rí</span>
<lb n="1841"/><span>an Domhain do chaitheadh a cuid ris an mbliadhain sin</span>
<lb n="1842"/><span>agus a mbruidhin Ridire na Sealga do chodladh do</span>
<lb n="1843"/><span>ghrés, agus do thidhlaiceadh sí ór agus airgead go mór</span>
<lb n="1844"/><span>ris an mbliadhain sin.  Agus do-rinne léine álainn</span>
<lb n="1845"/><span>ilghrésach dá compánach agus dá fear éntoighe, eadhón</span>
<lb n="1846"/><span>do Ridire na Sealga, agus dob iad so buadha na bláith-léineadh</span>
<lb n="1847"/><span>so .i. gan guin arm agus gan aimseachadh uisge</span>
<lb n="1848"/><span>agus gan treaghdadh tineadh do bhuain ris an té fá</span>
<lb n="1849"/><span>mbiadh.  Agus do hinnseadh d'Artúir buadha na léineadh</span>
<lb n="1850"/><span>sin do thiodhailc an inghean.  Agus adubhairt inghion</span>
<lb n="1851"/><span>Rí na Buille rena mhnaoi chumainn:</span>
<lb n="1852"/><span>"Dámadh liom-sa an léine," ar sí, "is duitsi do-bhérainn</span>
<lb n="1853"/><span>í dot choimhéad ar urchóidibh anaitheanta."</span>
<lb n="1854"/><span>"Is cumaoin," ar an inghean, "an rún do cheilfinn-si</span>
<lb n="1855"/><span>ar sluaghaibh an domhain go comhlán, ní cheilfinn</span>
<lb n="1856"/><span>ortsa é."</span>
<lb n="1857"/><span>"Ní shaoilim-si drochrún no deaghrún do bheith agad</span>
<lb n="1858"/><span>gan a fhios do bheith agam féin," ar an inghean.</span>
<lb n="1859"/><span>"A inghean Rí na Buille, is beag atá dot éagmhais</span>
<lb n="1860"/><span>de," ar an inghean, "agus an mhéid atá ní bhiaidh.  Agus</span>
<lb n="1861"/><span>ní bhfuil san domhan neach dá n-inneósainn é acht</span>
<lb n="1862"/><span>thusa at aonar, agus dár ndóigh ní léigim a leas (a) aithne</span>
<lb n="1863"/><span>dhíot gan a innsi do neach oile go bráth."</span>
<lb n="1864"/><span>"Truaigh sin!" ar inghion Rí na Buille, "is ionann</span>
<lb n="1865"/><span>liom is mé dá innsi an uiread sin d'amhras do dhénamh</span>
<lb n="1866"/><span>oram."</span>
<lb n="1867"/><span>"Más eadh," ar an inghean, "atá leasainm dom leanmhuin-si,</span>
<lb n="1868"/><span>agus ní cheilfe (mé) ortsa é.  Agus isé as</span>
<lb n="1869"/><span>leasainm dhamh, Iosgaid Liath dá rádha liom, agus isé</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1870"/><p><span>adhbhar an leasanma sin .i. tom liath atá a mbacán</span>
<lb n="1871"/><span>m'iosgaide agus ní dheargaid reanna nó faobhair fair,</span>
<lb n="1872"/><span>agus ní bhfuil san domhan neach do chífeadh é nach</span>
<lb n="1873"/><span>ttiubhradh fuath fíoradhbhal damh dá bhfaiceadh é."</span>
<lb n="1874"/><span>"Mairg adubhairt sin!" ar inghean Rí na Buille,</span>
<lb n="1875"/><span>"agus is doiligh linn a fhios sin d'fhagháil."</span>
<lb n="1876"/><span>"Truaigh," ar sisi, "an tír iná an talamh a bhfaghthar</span>
<lb n="1877"/><span>a fhios súd oramsa!  Fágbhuim an fearann sin go</span>
<lb n="1878"/><span>fíoraibéil.  Agus ná luaidh-si an sgéal sin lioms nó</span>
<lb n="1879"/><span>re daoinibh eile."</span>
<lb n="1880"/><span>Agus tug inghean Rí na Buille a luighe nach déanadh</span>
<lb n="1881"/><span>go bráth.</span>
<lb n="1882"/><span>Do imgheadar na mná sin isin maidin iaramh, agus</span>
<lb n="1883"/><span>do shuidh an inghean ar ghualainn Rígh an Domhain,</span>
<lb n="1884"/><span>agus do-chuaidh inghean Ríogh na Buille mur a roibhe</span>
<lb n="1885"/><span>bunadhus an bhantrachta:</span>
<lb n="1886"/><span>"Créd an chuairt ainmhinic si ar an inghin si Rí</span>
<lb n="1887"/><span>na Buille?" ar an bhantracht.  "Uair an bhliadhain atá</span>
<lb n="1888"/><span>isin mbaile si ní thángais ar cuairt chugainne gus</span>
<lb n="1889"/><span>anois."</span>
<lb n="1890"/><span>Adubhairt inghion Ching Artúir fria:</span>
<lb n="1891"/><span>"Ní maith do chuir céilidhe do chumpánaigh linne</span>
<lb n="1892"/><span>.i. do bhean éntighe, uair ní háil lér bhfearuibh sinn</span>
<lb n="1893"/><span>féin d'fhaicsin ó tháinicc sí don bhaile si."</span>
<lb n="1894"/><span>"Do imigh ar ccuid don chuintinn sin oruinne,"</span>
<lb n="1895"/><span>ar inghean Rí na Buille.  "Más eadh, créd in luach do-bhéaradh</span>
<lb n="1896"/><span>sibhse dhamhsa dá ccoisginn an doghráinn</span>
<lb n="1897"/><span>sin díbh?"</span>
<lb n="1898"/><span>"Ní bhfuil sin ar domhan luach, agus a bheith</span>
<lb n="1899"/><span>againne, nach bhfuighir," ar siad.</span>
<lb n="1900"/><span>"Más eadh," ar sí, "atáid sgéala na mná sin agamsa</span>
<lb n="1901"/><span>díbh.  Atá leasainm ag leanmhain na mná sin, agus</span>
<lb n="1902"/><span>fágbhaidh sí gach ionadh a ttabharthar urrtha é.  Agus</span>
<lb n="1903"/><span>is é fáth an anma sin .i. tom liath atá ina hiosgaid, agus</span>
<lb n="1904"/><span>Iosgaid Liath a leasainm ime sin.  Agus ní ghearraid</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1905"/><p><span>reanna ináid faobhair énruibe don gharbhfholt sin, agus</span>
<lb n="1906"/><span>gach aon do-chloin nó do-chí é do-bheirid fuath a n-anma</span>
<lb n="1907"/><span>dhí.  Agus dénmaoid-ne a n-aoinfheacht do thubha an</span>
<lb n="1908"/><span>anma sin fria, agus tabhram náire dhí a bhfiadhnaise an</span>
<lb n="1909"/><span>rí agus an teaghlaigh.  Agus abradh inghean Rí na</span>
<lb n="1910"/><span>hAntuaithe .i. bean Sir Bhalbhuaidh de Cornabas, gurab</span>
<lb n="1911"/><span>olc céilidhe Iosgaide Léithe ar an mBórd Chruinn, agus</span>
<lb n="1912"/><span>déaramaid-ne a n-aoinfheacht an céadna."</span>
<lb n="1913"/><span>As annsin (do) éirgheadar na mná míorúnacha go</span>
<lb n="1914"/><span>hairm a mbaoi an inghean, agus do shuidh bean Sir</span>
<lb n="1915"/><span>Bhalbhuaidh ar ghualainn Rígh an Dhomhain.  Agus</span>
<lb n="1916"/><span>do shuidheadar an bhantracht agus do iarradar éisteacht</span>
<lb n="1917"/><span>friú, agus do héisteadh.  Adubhairt bean Síor Bhalbhuaidh</span>
<lb n="1918"/><span>do ghuth ardmhór fhollasghlan a bhfiadhnaise an rí</span>
<lb n="1919"/><span>agus an teaghlaigh:</span>
<lb n="1920"/><span>"Bean táinicc don bhaile si," ar sí, "agus atá sí</span>
<lb n="1921"/><span>bliadhain ann, agus ní raibhe bean dhínn aige a fear féin</span>
<lb n="1922"/><span>ris an mbliadhain sin; agus ní dhéanaid áinios nó</span>
<lb n="1923"/><span>iomagallamh frinn agus ní iompóighoid a n-aighthe linn</span>
<lb n="1924"/><span>do ghrádh na hinghine sin at arradh, a Artúir, agus</span>
<lb n="1925"/><span>atá sí agár milleadh go mór mur do mhill sí mórán do</span>
<lb n="1926"/><span>mhnáibh an domhain.  Agus dá bhfeastá-sa agus do</span>
<lb n="1927"/><span>theaghlach, a Artúir, an t-ainm fil orrtha agus an fáth</span>
<lb n="1928"/><span>fá a bhfuil an t-ainm sin, ní thiubharthá taobhadh fria,</span>
<lb n="1929"/><span>dóigh tum do fhionnfadh gharbhliath ina leith-iosgaid</span>
<lb n="1930"/><span>agus gach aon do-chí nó do-chluin é do-bheirid miosgais</span>
<lb n="1931"/><span>lánadhbhal agus mórfhuath dhí, agus Iosgaid Liath a</span>
<lb n="1932"/><span>leasainm ime sin."</span>
<lb n="1933"/><span>Mur do-chualaidh an bhanntracht sin do labhradar,</span>
<lb n="1934"/><span>agus iseadh adubhradar:</span>
<lb n="1935"/><span>"As olc céilidhe Iosgaide Léithe ar an mBórd Chruinn</span>
<lb n="1936"/><span>do bhuain ar bhfear dhínne!"</span>
<lb n="1937"/><span>Mur do-chualaidh an inghean an comhrádh sin ón</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1938"/><p><span>mbantracht do-rinneadh ronuall corcra ó bhonn go bathais</span>
<lb n="1939"/><span>dí, agus do chuir a huille ar ghlún an airdríogh agus do</span>
<lb n="1940"/><span>dhúineastar a dorn deas agus do bhuail bean Sior</span>
<lb n="1941"/><span>Bhalbhuaidh don dorn sin goro bhris a dlúthdhéada</span>
<lb n="1942"/><span>mun a chéile.  Agus adubhairt an inghean:</span>
<lb n="1943"/><span>"A Ching Artúir," ar sí, "an bhfaiceann tú énduine</span>
<lb n="1944"/><span>adéaradh nár chóir an dorn úd do bhuladh?  Agus</span>
<lb n="1945"/><span>dá bhfaictheá, do thiocfadh a cheann dá cholainn.  Agus,</span>
<lb n="1946"/><span>a Artúir," ar sí, "fuarus féin náire adhbhalmhór aguibhsi,</span>
<lb n="1947"/><span>agus dámadh ó fhearuibh do thiocfadh a tabhairt</span>
<lb n="1948"/><span>dhamh do bheidís gan mhná, agus ós ó mhnáibh do </span>
<lb n="1949"/><span>fuarus náire beid na mná gan fheara.  Agus, a Artúir,"</span>
<lb n="1950"/><span>ar sí, "do-bhéar-sa taisbéanadh dhíbhsi don athuis</span>
<lb n="1951"/><span>adubhradh do bheith oram, agus tabhraidh-si ar bhar</span>
<lb n="1952"/><span>mnáibh taisbénadh do thabhairt ina aghaidh."</span>
<lb n="1953"/><span>Is annsin do éirigh an inghean agus do thógaibh a</span>
<lb n="1954"/><span>héadach tar a hiosgaidibh suas, agus géarbh áluinn a cos</span>
<lb n="1955"/><span>roimpe dob áille ina diaidh go mór í, agus gach duine</span>
<lb n="1956"/><span>nach ttug grádh anma dhí roimhe sin tugasdar grádh</span>
<lb n="1957"/><span>adhbhal an uair sin (di).</span>
<lb n="1958"/><span>"A Ching Artúir," ar an inghean, "tabhair an bhanntracht</span>
<lb n="1959"/><span>chugainn go bhfaicmís deireadh gach deaghmhná</span>
<lb n="1960"/><span>dhíobh."</span>
<lb n="1961"/><span>Agus tugadh do láthair iad, agus dob éigion dáibh</span>
<lb n="1962"/><span>éirghe athlamh urédrom do dhénimh a bhfiadhnaise na</span>
<lb n="1963"/><span>sluagh.  Agus do thógbhadar a n-éduighe go hárd tar a</span>
<lb n="1964"/><span>n-iosgaidibh, agus ní raibh bean dá huaisle nó dá honóraighe</span>
<lb n="1965"/><span>aca nach raibh tom liath a mbél iosgaide gacha</span>
<lb n="1966"/><span>mná dhíobh.</span>
<lb n="1967"/><span>"A Ching Artúir," ar an inghean "fuarus féin náire</span>
<lb n="1968"/><span>adhbhalmhór agaibh-si, agus an t-ainm do hinnseadh</span>
<lb n="1969"/><span>díbhse do bheith oramsa níorbh é sin m'ainm a ttigh</span>
<lb n="1970"/><span>Salibearna, nó a ttigh Ghruagaigh an Mhonaidh, nó a</span>
<lb n="1971"/><span>ttigh Láimhe Láidre.  Agus, a Artúir," ar an inghean,</span>
<lb n="1972"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1973"/><p><span>"budh maith agus budh saith do mhórán ar dheireadh</span>
<lb n="1974"/><span>domhain an náire si fuarus aguibhsi.  Agus fágbhuim do</span>
<lb n="1975"/><span>bhuaidhaibh ar an sgél si, trésan náire adhbhalmhór sa</span>
<lb n="1976"/><span>fuairus, coimhdhi bliadhna do gach aon agus éisteacht</span>
<lb n="1977"/><span>ris, agus gach neach dá n-éistfidh biaidh rath cloinne</span>
<lb n="1978"/><span>agus conáigh air.  Agus ní bhiaidh an sgéal sa aon-aoidhche</span>
<lb n="1979"/><span>go deireadh an domhain gan deich ccéad agá</span>
<lb n="1980"/><span>chomhiarraidh re a éisteacht, agus giodh náir dhamhsa</span>
<lb n="1981"/><span>an drochsgéal sa budh oirrdhearc mé tríd ar deireadh</span>
<lb n="1982"/><span>an domhain."</span>
<lb n="1983"/><span>Agus adubhairt an laoidh mur so síosana:</span></p>
<lb n="1984"/>
<lb n="1985"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1986"/><span>Budh oirrdheirc mo chéilidhe</span>
<lb n="1987"/><span>ar an mBórd Chruinn gan chealga,</span>
<lb n="1988"/><span>dá ttugas grádh éccmhaisi</span>
<lb n="1989"/><span>do Ridire na Sealga.</span></p>
<lb n="1990"/>
<lb n="1991"/><p><span>A riocht oighe allaidhe</span>
<lb n="1992"/><span>tánac chuige ina fhoraois;</span>
<lb n="1993"/><span>as uime do thángas-sa</span>
<lb n="1994"/><span>gurbh é mo chéile comhaois.</span></p>
<lb n="1995"/>
<lb n="1996"/><p><span>Do bhámur a n-énsheomra</span>
<lb n="1997"/><span>misi 's a bhean re bliadhain;</span>
<lb n="1998"/><span>do chumas dó caoimhléine</span>
<lb n="1999"/><span>a n-ionadh álainn dhiamhair.</span></p>
<lb n="2000"/>
<lb n="2001"/><p><span>Sgél beag tré chúis mhiosgaisi</span>
<lb n="2002"/><span>do chuir oramsa a chéile:</span>
<lb n="2003"/><span>go roibh a mbél m'iosgaide</span>
<lb n="2004"/><span>tom d'fhionnfadh ba lór léithe.</span></p>
<lb n="2005"/>
<lb n="2006"/><p><span>Giodh oirrdheirc mo chomhainm-si</span>
<lb n="2007"/><span>thiar a n-iarthar an domhain,</span>
<lb n="2008"/><span>níorbh é sin mo chomhainm-si</span>
<lb n="2009"/><span>a ttigh Ghruagaigh an Mhonaidh.</span>
<lb n="2010"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="2011"/><p><span>Giodh oirrdheirc an forainm-si</span>
<lb n="2012"/><span>a n-iarthar Innsi hEalga,</span>
<lb n="2013"/><span>níorbh é sin mo chomhainm-si</span>
<lb n="2014"/><span>a ttigh Rí Saile-bearna.</span></p>
<lb n="2015"/>
<lb n="2016"/><p><span>Go teach Láimhe Láidire</span>
<lb n="2017"/><span>rachaidh misi rem éagnach;</span>
<lb n="2018"/><span>bead a n-ionadh áirighthe</span>
<lb n="2019"/><span>mur a ccomhreóc is Céadach.</span></p>
<lb n="2020"/>
<lb n="2021"/><p><span>Giodh oirrdheirc mo chéilidhe,</span>
<lb n="2022"/><span>ní sochuidhe ro chuala;</span>
<lb n="2023"/><span>ní badh hiomdha ar mh'éisi-si</span>
<lb n="2024"/><span>neach agá mbéidh a buadha.</span></p>
<lb n="2025"/>
<lb n="2026"/><p><span>Giodhbé teach nua a n-innisthear</span>
<lb n="2027"/><span>mo chéilidhe tré chéaduibh,</span>
<lb n="2028"/><span>marbh as nocha n-imeóchaidh,</span>
<lb n="2029"/><span>ní bhiaidh gan bhiadh gan éadach.</span></p>
<lb n="2030"/>
<lb n="2031"/><p><span>Giodhbé chluin mo chéilidhe,</span>
<lb n="2032"/><span>coimhdhe bliadhna gan bhréige,</span>
<lb n="2033"/><span>'s inneósas dár n-éisi-ne</span>
<lb n="2034"/><span>céilidhe Iosgaide Léithe.</span></p>
<lb n="2035"/>
<lb n="2036"/><p><span>Ar láimh rí nó ridire,</span>
<lb n="2037"/><span>ar ghualainn rí nó flatha,</span>
<lb n="2038"/><span>ann dleaghar a hinnisin</span>
<lb n="2039"/><span>'s gan bheith gan éadach datha.</span></p>
<lb n="2040"/>
<lb n="2041"/><p><span>Tiocfaidh sunn dom iarraidh-si</span>
<lb n="2042"/><span>laoch réimhidhe as maith oirbheirt,</span>
<lb n="2043"/><span>ulcha air go ngnéghile,</span>
<lb n="2044"/><span>('s é) cumthach uasal oirrdheirc.</span></p>
<lb n="2045"/>
<lb n="2046"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2047"/><span>A haithle na laoidhe sin adubhairt an inghean:</span>
<lb n="2048"/><span>"A mhná," ar sí, "giodh náir dhamhsa a ndubhrabhair</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="2049"/><p><span>bú mór a dhiombuaidh dhíbhsi.  Agus fágbhaim-si</span>
<lb n="2050"/><span>d'onóir agus d'airmhidin ar mo chéilidhe gurab air láimh</span>
<lb n="2051"/><span>ríogh nó ridire nó rofhlatha, nó a n-édaighibh datha</span>
<lb n="2052"/><span>inneóstar í.  Agus giodhbé rí nó rofhlaith dá ccluinfe</span>
<lb n="2053"/><span>mo chéilidhe ag dol ar toisg nó ar tromionnsaighe,</span>
<lb n="2054"/><span>budh soirbh dhó a shéd agus a shiubhal gan amhras.</span>
<lb n="2055"/><span>Agus, a mhná," ar an inghean, "ní bhfuil do bhuadhaibh</span>
<lb n="2056"/><span>maithe dhamhsa dhe nach bhfuil do dhrochbhuadhaibh</span>
<lb n="2057"/><span>dhíbhsi, uair is bantracht gan ágh, gan amhaintear, gan</span>
<lb n="2058"/><span>fhearchéile sibh, óir is briathar dhamhsa nach biaidh</span>
<lb n="2059"/><span>a fear féin nó fear eile go bruinne an bhrátha agus go</span>
<lb n="2060"/><span>forcheann an bheatha ag énmhnaoi agaibh."</span>
<lb n="2061"/><span>Goirid dóibh a haithle na hiomagallmha sin go</span>
<lb n="2062"/><span>bhfacadar chuca isin bhfaithche dá n-ionnsaighe carbad</span>
<lb n="2063"/><span>álainn iongantach órdhaidhe, agus pobal uasal ilghréasach</span>
<lb n="2064"/><span>arna chórughadh ós cionn an charbaid, agus trí heich</span>
<lb n="2065"/><span>áille iongantacha chruinne go srianuibh órdhaidhe ag</span>
<lb n="2066"/><span>iomchar an charabáid sin agus gruagach deas deagh-dhéanmhach</span>
<lb n="2067"/><span>ag brodadh an chairbáid agus na heachraidhe,</span>
<lb n="2068"/><span>agus do anasdair 'na chomhnuidhe ar lár na faithche.</span>
<lb n="2069"/><span>Iomthúsa na hinghine ó 'd-chonnairc an gruagach do</span>
<lb n="2070"/><span>éirigheasdair go hathlamh uirésgaidh agá fhaicsin, agus</span>
<lb n="2071"/><span>do ráidh:</span>
<lb n="2072"/><span>"A Artúir, atá annsúd an té do dhíogheólas mo</span>
<lb n="2073"/><span>dhímhiadh féin dá ccluineadh sé an náire adhbhalmhór</span>
<lb n="2074"/><span>fuarus, agus dom chubhuis!  do-ghéabhdís na múir a</span>
<lb n="2075"/><span>milleadh agus na dúin a ndíonsgaoileadh.  Agus, a Ching</span>
<lb n="2076"/><span>Artúir," ar sí, "éirigh-si agus maithe do mhuintire leamsa</span>
<lb n="2077"/><span>go ndeachmaois d'agallaimh an ghruagaigh."</span>
<lb n="2078"/><span>Agus do éirgheadar cách go coitcheann a ccoimheadacht</span>
<lb n="2079"/><span>an ríogh agus do-chuadar d'ionnsaighe an ghruagaigh.</span>
<lb n="2080"/><span>Agus do-chuaidh an inghean rompa isin bpobal,</span>
<lb n="2081"/><span>agus rángadar-san 'na diaidh.  Agus do-chonncadar-san</span>
<lb n="2082"/><span>isin bpobal óglach álainn ildhealbhach agus cathbharr</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="2083"/><p><span>ilghréasach órdhaidhe fána cheann, agus lég loinneardha</span>
<lb n="2084"/><span>lóghmhar a cceartmhullach an chathbhairr, agus cotún</span>
<lb n="2085"/><span>álainn órshnáithe im chorp an churaidh, agus dreach</span>
<lb n="2086"/><span>ríoghdha ruitheanta ag an óglach; agus do iadhasdair an</span>
<lb n="2087"/><span>inghean a dá láimh leabhra lánáille fá bhrághuid an</span>
<lb n="2088"/><span>óglaigh agus do phógastar go foisdineach é.  Agus do</span>
<lb n="2089"/><span>fhiafraigh an gruagach don inghin:</span>
<lb n="2090"/><span>"An buidheach thú dot chuairt agus dot chéilidhe isin</span>
<lb n="2091"/><span>chathraigh si, a inghin?" ar sé.</span>
<lb n="2092"/><span>"As buidheach agus ní robhuidheach, as diombuidheach</span>
<lb n="2093"/><span>agus ní rodhimbuidheach," ar an inghean.</span>
<lb n="2094"/><span>"Cionnas sin, a inghin?" ar an gruagach.</span>
<lb n="2095"/><span>"As buidheach dá bhfearaibh mé agus ní buidheach</span>
<lb n="2096"/><span>dá mnáibh mé," ar an inghean, "uair do imdheargsat</span>
<lb n="2097"/><span>mé gan ádhbhar.  Agus ní rodhiomdhach mé tríd sin,</span>
<lb n="2098"/><span>uair is dúthcha dáibh drochní do dhéanamh iná ní maith,</span>
<lb n="2099"/><span>agus a ndearnsat orm do dhíoghlus orra é, agus an mhéid</span>
<lb n="2100"/><span>nár dhíoghlus dígheóltar go fírinneach é.  Agus, a oide</span>
<lb n="2101"/><span>ionmhuin," ar sí, "ná dén fearg re fearaibh an dúnaidh si,</span>
<lb n="2102"/><span>uair is maith a modha agus a mbéasa."</span>
<lb n="2103"/><span>Ro ráidh Artúir iar sin:</span>
<lb n="2104"/><span>"A inghean," ar sé, "abair ris an óglach teacht isin</span>
<lb n="2105"/><span>dúnadh."</span>
<lb n="2106"/><span>"Agus is briathar dhamhsa," ar sí, "nár chaith an</span>
<lb n="2107"/><span>t-óglach úd biadh nó deoch ariamh gan ór arna amhladh</span>
<lb n="2108"/><span>ina thimcheall isin chathraigh a mbíodh, agus ní bhfuil</span>
<lb n="2109"/><span>teadhais órdhaidhe agadsa dhó.  Agus an-sa a bhfarradh</span>
<lb n="2110"/><span>an airdrígh," ar an inghean, "go ndeachainn-si do chórughadh</span>
<lb n="2111"/><span>na cathracha."</span>
<lb n="2112"/><span>Do imigh an inghean iar sin do chórughadh na</span>
<lb n="2113"/><span>cathracha agus táinicc tar éis a chóirighthe ar cheann</span>
<lb n="2114"/><span>an óglaigh agus cáich go coitcheann, agus níor fháguibh</span>
<lb n="2115"/><span>an bhanntracht gan a mbreith isin mbruidhin.  Agus is</span>
<lb n="2116"/><span>amhlaidh fuaradar an chathair ar a ccionn .i. a dhá ttrian</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="2117"/><p><span>arna córughadh do chlochaibh criostail agus carrmhogail</span>
<lb n="2118"/><span>agus do léguibh lánmhaiseacha lóghmhara arna niamhadh</span>
<lb n="2119"/><span>do dheargór dhaithálainn, agus an treas trian gan</span>
<lb n="2120"/><span>niamhadh ón inghin.  Do chuir sí iar sin an t-óglach</span>
<lb n="2121"/><span>anaithnidh a n-ionadh ríogh, agus Artúir a n-ionadh</span>
<lb n="2122"/><span>airdrígh, agus cách ó sin amach ina n-ionadhuibh cuibhdhe</span>
<lb n="2123"/><span>comhaoisi isin ccathraigh sin, agus an trian d'fháguibh</span>
<lb n="2124"/><span>an inghean gan córughadh don chathraigh do chuir na</span>
<lb n="2125"/><span>hingheana ann.  Agus ar ccaitheamh forgla a ccoda</span>
<lb n="2126"/><span>dhóibh do iarr an inghean éisteacht fria agus adubhairt</span>
<lb n="2127"/><span>do ghuth árdmhór fhollasghlan mhionfhoclach:</span>
<lb n="2128"/><span>"A uaisle agus a ardmhaithe," ar sí, "táncas-sa air</span>
<lb n="2129"/><span>cuairt agus ar céilidhe chugaibhsi agus fuairus náire</span>
<lb n="2130"/><span>adhbhalmhór agaibh, a bhanntrocht liosta labharthach</span>
<lb n="2131"/><span>an bhaile si, agus is briathar dhamhsi nach biaidh a</span>
<lb n="2132"/><span>fear féin nó fear eile ag énmhnaoi aguibh go bruinne</span>
<lb n="2133"/><span>bhrátha agus beatha.  Agus ní bheithi-si gan mná,"</span>
<lb n="2134"/><span>ar sí, "uair giodh iomdha bhar sluagh agus bhar sochuidhe</span>
<lb n="2135"/><span>do fhéadfainn-si a sháith do mhnaoi dhílis d'fhagháil do</span>
<lb n="2136"/><span>gach fear aguibh, agus ní headh amháin, acht atá sáith</span>
<lb n="2137"/><span>Rí an Domhain ar uaisle agus ar fholaidhacht an gach</span>
<lb n="2138"/><span>énmhnaoi díobh.  Agus, a Ardrí an Domhain," ar sí,</span>
<lb n="2139"/><span>"as lia bean ar mo bhantracht féin iná fear ar do theaghlach-sa,</span>
<lb n="2140"/><span>agus do-bhéar-sa chugaibh bantracht bhus fearr</span>
<lb n="2141"/><span>iná bhar mbantracht féin agus bhus fearr rún agus</span>
<lb n="2142"/><span>fírinne iná iad."</span>
<lb n="2143"/><span>Agus adubhairt an laoidh mur so síos:</span></p>
<lb n="2144"/>
<lb n="2145"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2146"/><span>Ní maith rún bhar mbantrachta,</span>
<lb n="2147"/><span>a theaghlach Artúir uasail,</span>
<lb n="2148"/><span>giodh cródha bhar ccalmacht-sa,</span>
<lb n="2149"/><span>sibhsi gan bhar sáith nuachair.</span></p>
<lb n="2150"/>
<lb n="2151"/><p><span>Don bhanntrocht lonn liosta-sa</span>
<lb n="2152"/><span>má do rádhas rún bréige,</span>
<lb n="2153"/><span>dhá n-éis do fríth m'iosgaid-si</span>
<lb n="2154"/><span>gan fionnfadh liath gan léithe.</span>
<lb n="2155"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="2156"/><p><span>Gach bean chluin mo chéilidhe</span>
<lb n="2157"/><span>'s nach mailleóchaidh an bhantracht,</span>
<lb n="2158"/><span>nárab soirbh a seaghaidhe,</span>
<lb n="2159"/><span>nár fhagha fear nó fearrdhacht.</span></p>
<lb n="2160"/>
<lb n="2161"/><p><span>Inghean Dáire Dhoinnsgiathaigh</span>
<lb n="2162"/><span>Ailleann Daithgheal adeirim,</span>
<lb n="2163"/><span>teach m'athar a ndobhliadhain,</span>
<lb n="2164"/><span>ní fríth bruidhean bú fearr inneall.</span></p>
<lb n="2165"/>
<lb n="2166"/><p><span>Séadna Súlghlas sáirghéagach</span>
<lb n="2167"/><span>mo dhearbhbhráthair gan duibhe,</span>
<lb n="2168"/><span>Céadach, fear deas deaghdhéanmhach,</span>
<lb n="2169"/><span>leis bheirthar buaidh gach cluiche.</span></p>
<lb n="2170"/>
<lb n="2171"/><p><span>Bean uaim dá gach énduine</span>
<lb n="2172"/><span>agá bhfuil bean san mbruidhin,</span>
<lb n="2173"/><span>luach mo chuarta céilidhe</span>
<lb n="2174"/><span>ar an mBord Chruinn gan chuireadh.</span></p>
<lb n="2175"/>
<lb n="2176"/><p><span>Go teach rí na roshealga</span>
<lb n="2177"/><span>tiucfaidh liom as a haithle;</span>
<lb n="2178"/><span>béid bhar mná go drochmheanmnach,</span>
<lb n="2179"/><span>oram ní thugsat aithne.</span></p>
<lb n="2180"/>
<lb n="2181"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2182"/><span>"As fearr dhamhsa mo sgéala féin d'innsin duibhsi,</span>
<lb n="2183"/><span>a uaisle agus a airdmhaithe," ar sí.  "Inghean Dáire</span>
<lb n="2184"/><span>Dhoinnsgiathaigh misi, a Artúir," ar an inghean, "agus</span>
<lb n="2185"/><span>is é an Dáire sin Rí na Cruitheantuaithe.  Agus is uime</span>
<lb n="2186"/><span>ghairthear an forainm sin de .i. sgiath donn dathálainn</span>
<lb n="2187"/><span>atá aige arna niamhadh d'ór thíre na hAráipe agus ní</span>
<lb n="2188"/><span>ghontar fúithe, tríthe nó tairisi ar a tighearna, agus</span>
<lb n="2189"/><span>budh maidhm roimpe ann gach conair a ttéid a ttreas</span>
<lb n="2190"/><span>nó a tteagbháil, agus is í as áille do sgiathaibh an domhain.</span>
<lb n="2191"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="2192"/><p><span>Agus níor cuireadh a n-airde an tromsgiath sin ariamh</span>
<lb n="2193"/><span>gan deich ccéad sgiath 'na timchiall agá tógbháil.  Agus</span>
<lb n="2194"/><span>is í as bean don rí sin, Rathleann inghean Ioruaidhe,</span>
<lb n="2195"/><span>inghean Rí Inse Tile, agus is í as máthair dhamhsa.</span>
<lb n="2196"/><span>Agus ní bhfuil do chloinn aige acht aonmhac agus misi,</span>
<lb n="2197"/><span>agus d'éntoirbheirt rugadh sinn araon.  Agus an tráth</span>
<lb n="2198"/><span>do bhí an ríoghain taobhthrom torrach do shir an rí</span>
<lb n="2199"/><span>rathmhur sin ar do ghualainn, a Artúir, an torrcheas</span>
<lb n="2200"/><span>sin do thabhairt dó féin dá altrom, agus go hiomhadh</span>
<lb n="2201"/><span>dhó é.  Agus do rug an ríoghain sin dís don torcheas</span>
<lb n="2202"/><span>sin .i. misi agus an t-aonmhac is fearr atá fo thrí fodhailreanna</span>
<lb n="2203"/><span>an bheatha .i. Séadna Súilghlas mac Dháire</span>
<lb n="2204"/><span>Dhoinnsgiathaigh.  Agus Ailleann Daithgheal m'ainm-si,</span>
<lb n="2205"/><span>agus Rí Salabearna ar n-oide araon, agus ag sin ar do</span>
<lb n="2206"/><span>ghualainn é, a Artúir.  Agus Gruagach an Mhonaidh</span>
<lb n="2207"/><span>ainm eile dhó, uair ní bhfuil san chruinne cumhachtaidh</span>
<lb n="2208"/><span>is fearr iná é, agus is é adhbhar an anma sin, uair gach</span>
<lb n="2209"/><span>monadh is áil leis do dhéanamh do-ní sé é do bharraibh</span>
<lb n="2210"/><span>crann agus do fhér na faithche, do thaobh na talmhan,</span>
<lb n="2211"/><span>ionnas go bhféadann sé fir na talmhan do cheannach</span>
<lb n="2212"/><span>ar ór agus ar ionmhus ar énláthair.  Agus dá ttíosadh</span>
<lb n="2213"/><span>a dhá dhóid fán ccruinne go comhlán do chuirfeadh</span>
<lb n="2214"/><span>an leith síos suas agus an leith suas síos, agus is</span>
<lb n="2215"/><span>uime sin deirthar Lámh Láidir ris, an uair is comhmór</span>
<lb n="2216"/><span>a chumhachta a bfhrithaibh na firmameinte agus eidir</span>
<lb n="2217"/><span>néallaibh nimhe, agus is trén ar arrachtuibh Iffrinn ann</span>
<lb n="2218"/><span>gach uile chrích san ccruinne go comhlán an gruagach</span>
<lb n="2219"/><span>sin.  Agus ní bhfuil do chloinn aige acht aoninghean</span>
<lb n="2220"/><span>namá .i. Bé Thuinne, agus is bean dom bhantrachtsa</span>
<lb n="2221"/><span>an inghean sin.  Agus dar do láimh-si, a Ching Artúir,</span>
<lb n="2222"/><span>atá fiche céad bean um' bhantracht-sa agus diongbhála</span>
<lb n="2223"/><span>gach deaghrí isin domhan do bhanchéile an gach mhnaoi</span>
<lb n="2224"/><span>díoph fo leith.  Agus atá mo rogha céile isin ccruinne</span>
<lb n="2225"/><span>ar mo chumas féin, agus fós, is mé an treas duine is mó</span>
<lb n="2226"/><span>cumhachta san domhan .i. misi agus Gruagach an</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="2227"/><p><span>Mhonaidh agus Séadna Súlghlas; agus do measadh nach</span>
<lb n="2228"/><span>roibh san domhan uile énmhacámh dob oirdheirce nó</span>
<lb n="2229"/><span>Séadna Súilghlas agus nach raibh éninghean san domhan</span>
<lb n="2230"/><span>bu mó bladh agus buanteist iná misi.  Agus inneósad</span>
<lb n="2231"/><span>díbhsi adhbhar mo chuarta ar an mBórd Cruinn."</span>
<lb n="2232"/><span>"Inneosa misi fáth do chuarta," ar an Gruagach.</span>
<lb n="2233"/><span>Dalta dhamhsa an inghean sin ar do ghualainn, a</span>
<lb n="2234"/><span>Artúir," ar an Gruagach, ".i. Ailleann Dathgheal, inghean</span>
<lb n="2235"/><span>Dáire Dhoinnsgiathaigh, agus d'fhiafraighdar sluaigh Inse</span>
<lb n="2236"/><span>Tile agus sluagh críche na Cruitheantuaidhe agus maithe</span>
<lb n="2237"/><span>agus móruaisle chríche Salabearna an raibhe a hénsháith</span>
<lb n="2238"/><span>d'fhear nó d'fhírchéile a ccríochaibh na Cruitheantuaithe</span>
<lb n="2239"/><span>go coitcheanna.  Agus táinicc do neach díobhtha sin do</span>
<lb n="2240"/><span>rádha go raibh rí a ccríochaibh na Cruitheantuaithe</span>
<lb n="2241"/><span>go coitcheanna.  Agus táinicc do neach díobhtha sin do</span>
<lb n="2242"/><span>rádha go raibh rí a ccríochaibh Mara tTorrian dá ngoirthí</span>
<lb n="2243"/><span>an Donn Díormhach, agus nach raibh a ccríochaibh an</span>
<lb n="2244"/><span>domhain mhóir tighearna bu mó teaghlach agus tromthinól</span>
<lb n="2245"/><span>iná in rí sin:</span>
<lb n="2246"/><span>"Uair atáid seacht ndoirsi ar a dhúnadh agus an</span>
<lb n="2247"/><span>tráth théid an Donn Díormhach anna charbad teaguid</span>
<lb n="2248"/><span>ceithre chaogad carbad tré gach ndoras díobhtha sin,</span>
<lb n="2249"/><span>agus trí heich fo gach carbad dhíobh, agus triar trénfhear</span>
<lb n="2250"/><span>an gach carbad; agus ceithre heich fo charbad an Doinn</span>
<lb n="2251"/><span>Díormhaigh féin agus comhdheas dáibh muir agus tír</span>
<lb n="2252"/><span>do shiubhal.  Agus ní bhfuil do chloinn aige an Donn</span>
<lb n="2253"/><span>Díormhach acht aoninghean agus énmhac, agus ní bhfuil</span>
<lb n="2254"/><span>san ccruinne dís is fearr deilbh agus déanamh iná an dias</span>
<lb n="2255"/><span>sin, eadhón, Céadach Crithirdhéadach comhainm an mhic</span>
<lb n="2256"/><span>sin agus Dathchaoimh ainm na hinghine.  Agus atáid</span>
<lb n="2257"/><span>seóid iomdha aig an mhac sin, agus is díobhtha cláirseach</span>
<lb n="2258"/><span>cheólbhinn chaointédach agus rogha gacha seanama san</span>
<lb n="2259"/><span>ccruinne éisteacht fria, agus is do bhuadhaibh na</span>
<lb n="2260"/><span>cláirsighe sin, gach aon ghlacas í a sháith seanma do</span>
<lb n="2261"/><span>bheith aige dá héis.  Agus créd fá mbiadh bean san</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="2262"/><p><span>chruinne nach biadh (a) diongbhála d'aonfhear a n-énmhac</span>
<lb n="2263"/><span>an Doinn Díormhaigh?"</span>
<lb n="2264"/><span>Agus do roich an comhrádh sin a n-aigiontuibh na</span>
<lb n="2265"/><span>n-uasalríogh, agus do mholadar go mór an cleamhnus sin</span>
<lb n="2266"/><span>do dhéanamh.  Agus rángadar na ráite sin a ccrích na</span>
<lb n="2267"/><span>cCaolach, agus do-chuaidh Céadach Crithirdhéadach a</span>
<lb n="2268"/><span>ccarbad (a) athara féin .i. a ccarbad an Doinn Díormhaigh,</span>
<lb n="2269"/><span>agus níor fanadh leis go ráinicc go teach Dháire Dhonnsgiathaigh</span>
<lb n="2270"/><span>a riocht deighfhir dána agus ardollamhan,</span>
<lb n="2271"/><span>agus ro haithnigheadh an t-ardmhílidh aca.  Agus do</span>
<lb n="2272"/><span>ghrádhuigh an fear sin inghean an airdrí, agus do char</span>
<lb n="2273"/><span>cách an cleamhnus gan chuntabhairt."</span>
<lb n="2274"/><span>"Is fíor a n-abair an Gruagach," ar an inghean.</span>
<lb n="2275"/><span>"Agus tarr-sa leamsa, (a) Artúir," ar an inghean, "go</span>
<lb n="2276"/><span>Mainistear na Marbh agus do-ghébhair céilidhe agam</span>
<lb n="2277"/><span>bhus fearr iná an céilidhe fuarus féin agadsa, a ardrí.</span>
<lb n="2278"/><span>Agus do-ghéabhair deaghbhean a n-ionadh do dhrochmhná</span>
<lb n="2279"/><span>.i. bean as fearr deilbh agus dénimh san domhan</span>
<lb n="2280"/><span>.i. Dathchaoimh inghean an Doinn Díormhaigh.  Agus</span>
<lb n="2281"/><span>do-bhéar-sa bean do gach fear dot theaghlach, agus ní</span>
<lb n="2282"/><span>thiobhra fear grádh do mhnaoi aroile, agus ní thiobhra</span>
<lb n="2283"/><span>bean grádh d'fhear aroile díobhtha.  Agus, a mhná úd</span>
<lb n="2284"/><span>thall, dénaidh go dubhach dobhrónach anocht isin</span>
<lb n="2285"/><span>mbruidhin so, agus ní bhiaidh sibh énoidhche isin</span>
<lb n="2286"/><span>mbruidhin sa ó nocht go ttí an bráth; agus déanadh</span>
<lb n="2287"/><span>bhur bhfir go súgach," ar an inghean, "agus béarad-sa</span>
<lb n="2288"/><span>amárach sibh mur a bhfuighthí mná míngheala móraigiontacha</span>
<lb n="2289"/><span>agus ríoghna corpreamhra, agus seóid,</span>
<lb n="2290"/><span>maoine agus maitheasa; agus ní bhiaidh imshníomh lóin</span>
<lb n="2291"/><span>nó leasuighthe ar bhar laochaibh."</span>
<lb n="2292"/><span>Agus rugadar as an aoidhche sin agus d'éirgheadar</span>
<lb n="2293"/><span>go moch arna mhárach go móraigiontach.  Agus do</span>
<lb n="2294"/><span>éirigh Rí an Domhain agus ro ghabh a chulaidh aisdir</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="2295"/><p><span>agus imtheachta ime.  Agus do-rinne an teaghlach mur</span>
<lb n="2296"/><span>an ccéadna, agus d'ionnsoighdar a longa agus a luathbhárca</span>
<lb n="2297"/><span>go lánurlamh.</span>
<lb n="2298"/><span>Agus do-chonncadar na féinneadha sin fiodhbhaidh</span>
<lb n="2299"/><span>álainn uatha agus a barr ar lasadh uile.</span>
<lb n="2300"/><span>"Créd súd, a inghin?" ar Artúir.</span>
<lb n="2301"/><span>"Magh na cColl Corcra súd," ar an inghean, "agus</span>
<lb n="2302"/><span>Magh an Toraidh ainm eile dhó, uair fásaidh trí fiodhbhaidhe</span>
<lb n="2303"/><span>ar an mhagh úd .i. coill chorcra, agus fiodhbhaidh</span>
<lb n="2304"/><span>sin ar a mbí mur feadh láimhe laoich dá gach énchnaoi</span>
<lb n="2305"/><span>uirre; agus fiodhbhaidh álainn fíneamhna ós ceann na</span>
<lb n="2306"/><span>ccoll ccorcra; agus fiodhbhaidh eile mur chéir chorcra</span>
<lb n="2307"/><span>ós a cceann sin d'anacal an dá choilleadh ar dearthain</span>
<lb n="2308"/><span>agus ar doininn."</span>
<lb n="2309"/><span>Agus rángadar a ttír go tinneasnach agus (do) chaitheadar</span>
<lb n="2310"/><span>gan toirrsi ní do thoirthibh na ccoll ccorcra,</span>
<lb n="2311"/><span>agus ba subhach na sluaigh óna searchnaibh sin uair do </span>
<lb n="2312"/><span>bhí blas meala agus sásadh deighbhídh ar na torrthibh</span>
<lb n="2313"/><span>sin.  Agus (do) fhágbhadar an magh sin dá n-éis agus</span>
<lb n="2314"/><span>do-chonncadar tulach ard uraoibhinn ina ccomhghar,</span>
<lb n="2315"/><span>agus do shuidheadar na sluaigh ar taobh na tulacha.</span>
<lb n="2316"/><span>Agus do bhádar ag féachain ina ttimchial agus do-chonncadar</span>
<lb n="2317"/><span>damh iongantach allaidh dá n-ionnsaighe</span>
<lb n="2318"/><span>agus dá bhéinn álainn órdhaidhe air, agus ceithre beanna</span>
<lb n="2319"/><span>fichead ar gach mbinn díobh, agus do rachadh fear gan</span>
<lb n="2320"/><span>chromadh eidir gach dá chuirr don damh allaidh sin.</span>
<lb n="2321"/><span>Agus do ionnsaigh an tulach ar a bhfacaidh na sluaigh</span>
<lb n="2322"/><span>ina suidhe; agus do léigiodar na sluaigh uile a ccoin</span>
<lb n="2323"/><span>'na cheartaghaidh.  Agus do fhan an damh ris na conaibh,</span>
<lb n="2324"/><span>agus do thógbhadh cú ar gach béinn do na ceithre</span>
<lb n="2325"/><span>beannaibh fichead do bhí fair, agus do chroith na coin</span>
<lb n="2326"/><span>fána chluasaibh, agus do mhill na deaghchoin go</span>
<lb n="2327"/><span>míchéillidh.  Agus ní dheachaidh cú díchill nó dearmaid</span>
<lb n="2328"/><span>ón damh gan mhilleadh díobh.  Agus do chaitheadar na</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="2329"/><p><span>sluaigh a sleagha a n-aoinfheacht ris an damh, agus do</span>
<lb n="2330"/><span>bhris an damh na hairm gan fhuireach.  Do labhair</span>
<lb n="2331"/><span>Cing Artúir agas aseadh adubhairt:</span>
<lb n="2332"/><span>"Do milleadh ar ccoin, agus atámoid a n-éagmhais</span>
<lb n="2333"/><span>ar n-arm, agus, a Ailleann Dathgheal, ní maith an turas</span>
<lb n="2334"/><span>a ttángamar."</span>
<lb n="2335"/><span>"Giodh olc leatsa sin, ní measa leat é iná liomsa an</span>
<lb n="2336"/><span>náire fuairus ar an mBord Chruinn"; agus adubhairt</span>
<lb n="2337"/><span>an inghean iar sin, "Tiagham isin mainistir," ar sí.</span>
<lb n="2338"/><span>Agus tiaghaid na sluaigh lé iar sin agus do-chonncadar</span>
<lb n="2339"/><span>an bile buadha ar fosadhlár na faithche a</span>
<lb n="2340"/><span>ndorus na mainistreach agus eóin áille ar an mbile sin</span>
<lb n="2341"/><span>ag canamhuin ciúil do n sluagha, agus rogha gach</span>
<lb n="2342"/><span>ceóil an ceól sin.  Agus do bhádar na sluaigh agá éisteacht</span>
<lb n="2343"/><span>a bhfad, agus tug Gruagach an Mhonaidh a rogha mná</span>
<lb n="2344"/><span>do gach aon do na huaislibh.  Agus tug Artúir grádh</span>
<lb n="2345"/><span>anma d'inghin an Doinn Díormhaigh, agus tug Sior</span>
<lb n="2346"/><span>Balbhuaidh grádh d'inghin Ghruagaigh an Mhonaidh.</span>
<lb n="2347"/><span>"Fágbhaidh an bhruidhean," ar Ailleann Dathgheal.</span>
<lb n="2348"/><span>Tiaghaid na sluaigh as an mbruidhin agus suidhitt</span>
<lb n="2349"/><span>ar an tulaigh chéadna.  Agus do fhan an inghean agus</span>
<lb n="2350"/><span>Gruagach an Mhonaidh isin ccathraigh agus do choisgeadar</span>
<lb n="2351"/><span>an ceól, agus do leansat na sluaigh as a haithle.</span>
<lb n="2352"/><span>Agus adubhairt Gruagach an Mhonaidh rena mhuinntir:</span>
<lb n="2353"/><span>"A uaisle agus (a) ardmhaithe," ar sé, "atá Rí an</span>
<lb n="2354"/><span>Domhain ar tteacht d'iarraidh Dathchaoimhe inghine</span>
<lb n="2355"/><span>an Doinn Díormhaigh don turus sa, agus atáid ar Magh</span>
<lb n="2356"/><span>na cColl Corcra."</span>
<lb n="2357"/><span>As annsin do éirgheadar na sluaigh sin go hathlamh</span>
<lb n="2358"/><span>uiréasgaidh mur a roibh Cing Artúir cona mhuinntir,</span>
<lb n="2359"/><span>agus níor mhó an grádh tugastar a ccéadmhná dháibh</span>
<lb n="2360"/><span>ná mná na cathracha sin, agus ba mó grádh Dathchaoimhe</span>
<lb n="2361"/><span>inghine an Doinn Díormhaigh ar Artúir.  Is</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="2362"/><p><span>annsin do-chonncadar bél uamha uatha agus cúig chéd</span>
<lb n="2363"/><span>cat do chataibh fionnfadhacha forghránna ag teacht tar</span>
<lb n="2364"/><span>dhorusbhél na huamhadh sin amach, agus níor mhó</span>
<lb n="2365"/><span>torc trebhliadhnach iná gach cat díobh, agus drúcht</span>
<lb n="2366"/><span>fola ar gach aonruainne dá bhfionnfadh.</span>
<lb n="2367"/><span>"Créd iad na huilc úd, a óga?" ar Artúir.</span>
<lb n="2368"/><span>"Ní bhfuil a fhios againne créd iad," ar cách,</span>
<lb n="2369"/><span>"acht dar linn gur cait iad."</span>
<lb n="2370"/><span>Do-chuadar cúig céad ridire do chomhrac ris na</span>
<lb n="2371"/><span>cataibh, agus níor tharbha dhóibh uair ní dheargaidís</span>
<lb n="2372"/><span>na sleagha ináid na ccloidhmhe ar énchat díobhtha, agus</span>
<lb n="2373"/><span>an crobh do-bheireadh cat díobhtha ar fhear aca do</span>
<lb n="2374"/><span>léigeadh a abach agus  ionathar as ar lár 'na bhfiadhnoisi.</span>
<lb n="2375"/><span>Rugadar na cait a ccuirp leó san uamhaidh.</span>
<lb n="2376"/><span>"An olc leat, a Artúir, oidheadh do mhuinteara?"</span>
<lb n="2377"/><span>ar an inghean.</span>
<lb n="2378"/><span>"Is olc go deimhin," ar Artúir.</span>
<lb n="2379"/><span>"Gidh eadh," ar an inghean, "is olc liomsa an náire</span>
<lb n="2380"/><span>fuarus ar an mBórd Chruinn."</span>
<lb n="2381"/><span>Do-chonncadar 'na dhiaidh sin sé chéad sárlár</span>
<lb n="2382"/><span>groighe as an uamhaidh chéadna, agus fá cíordhubh</span>
<lb n="2383"/><span>crimneach iad, agus gan ruainne fuilt nó fionnfaidh ar</span>
<lb n="2384"/><span>na capluibh sin.</span>
<lb n="2385"/><span>"Créd iad súd, a inghean?" ar Artúir.</span>
<lb n="2386"/><span>"As Iffrionn tángadar súd, agus ag iarraidh comhraic</span>
<lb n="2387"/><span>oruibhse atá siad."</span>
<lb n="2388"/><span>"Éirghidh dá n-ionnsaighe súd, a óga," ar Artúir.</span>
<lb n="2389"/><span>Agus d'éirigh drong do na deaghfhearaibh do chomhrac</span>
<lb n="2390"/><span>riú; agus do ghabhadh an láir (a fear) féin díobhtha ar</span>
<lb n="2391"/><span>pluic a mhuinéil agus do reathadh leis san uamhaidh,</span>
<lb n="2392"/><span>agus ní ghabhadh airm nó iolfhaobhar iad féin, agus do</span>
<lb n="2393"/><span>milleadh muinntear Artúir amhlaidh sin.</span>
<lb n="2394"/><span>"Is olc leat súd, a Artúir," ar an inghean.</span>
<lb n="2395"/></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="2396"/><p><span>"Is fíor gurab olc," ar Artúir.</span>
<lb n="2397"/><span>"Is olc leamsa an náire fuarus agibhsi," ar an</span>
<lb n="2398"/><span>inghean.</span>
<lb n="2399"/><span>Ciodh trácht do-chonncadar fear mór dá n-ionnsaighe</span>
<lb n="2400"/><span>as an uamhaidh chéadna, agus cú chluasdhearg</span>
<lb n="2401"/><span>ghlégheal ar slabhradh órdha aige agus sí ag tarruing</span>
<lb n="2402"/><span>an tslabhraidh do rochtain fon tsluagh.  Agus d'fhan ar</span>
<lb n="2403"/><span>an tulaigh ar chomhair cháich, agus do líon an tulach 'na</span>
<lb n="2404"/><span>thimchial do luathchonuibh, agus do iarr an t-óglach</span>
<lb n="2405"/><span>comhrac a ccéadóir.</span>
<lb n="2406"/><span>"Éirghidh, a óga," ar Artúir, "d'ionnsaighe an</span>
<lb n="2407"/><span>chomhraic úd, acht misi agus Sior Balbhuaidh amháin."</span>
<lb n="2408"/><span>Téighid iomorro na mílidh mhórdhálach sin dochum</span>
<lb n="2409"/><span>an chomhraic agus d'fhearadur gliadh athgharbh ainiarmurthach</span>
<lb n="2410"/><span>ris na conuibh.  Agus ní dheachaidh aoinfhear</span>
<lb n="2411"/><span>díchill nó dearmuid ó na mórchonaibh díobhtha, agus</span>
<lb n="2412"/><span>rugadar 'san uamhaidh iad.  Agus do bhí an fear mór</span>
<lb n="2413"/><span>agus a chú aig comhtharring an tslabhraidh ó chéile,</span>
<lb n="2414"/><span>agus adubhairt Sur Balbhuaidh re hArtúir:</span>
<lb n="2415"/><span>"Is deimhin gurab dom ghreandughadh atá an chú úd,</span>
<lb n="2416"/><span>agus tuitfidh sí leam gan amhras."</span>
<lb n="2417"/><span>Agus d'ionnsuigh Sior Balbhuaidh an chú go curata</span>
<lb n="2418"/><span>iar sin agus d'fhear comhrac go cródha curata ris an</span>
<lb n="2419"/><span>ccoin, agus ní ghabhadar airm nó iolfhaobhar dá raibh</span>
<lb n="2420"/><span>aige í.  Agus mur do-chonnairc an ridire nach raibh</span>
<lb n="2421"/><span>tarbha dhó ina armuibh catha d'imirt ar an ccoin, do</span>
<lb n="2422"/><span>iadhastar a dhá ghealghlaic fá bhrághuid na mórchon</span>
<lb n="2423"/><span>agus do thrasgair go talmhain í.  Agus do sgréachastar</span>
<lb n="2424"/><span>Ailleann Dathgheal ag faicsin na con dá cuibhreach, agus</span>
<lb n="2425"/><span>adubhairt:</span>
<lb n="2426"/><span>"Do bhean féin sin agad!" ar sí.  "Agus, a Artúir,"</span>
<lb n="2427"/><span>ar an inghean, "do-ghéabhair do mhuintear slán uile gan</span>
<lb n="2428"/><span>uireasbhaidh, agus a n-airm go hiomlán agus a ccoin</span>
<lb n="2429"/><span>gan cunntabhairt."</span>
<lb n="2430"/></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="2431"/><p><span>Agus do chonnairc Sior Balbhuaidh an chú do bhí</span>
<lb n="2432"/><span>ina láimh ar ndéanimh macaoimh mérleabhair dhí .i.</span>
<lb n="2433"/><span>Bé Thuinne inghean Ghruagaigh an Mhonaidh, agus</span>
<lb n="2434"/><span>do-chonnairc iar sin a mhuintear go hiomlán ag teacht</span>
<lb n="2435"/><span>as an uamhaidh agus a bhean féin a bhfarradh gach</span>
<lb n="2436"/><span>aoinfhir aca agus a lámha tar bhrághuid a chéile.</span>
<lb n="2437"/><span>"Ag súd, a Artúir," ar an inghean, "do mhuintear</span>
<lb n="2438"/><span>slán cona cconaibh.  Agus a mná féin do bhí ag comhrac</span>
<lb n="2439"/><span>riú, agus dob áil leó dá ttéighdís a ccríochaibh Breatan</span>
<lb n="2440"/><span>oil ghaisgidh do bheith aca ar a bhfearaibh.  Agus is</span>
<lb n="2441"/><span>fearr do chéilibh iad súd, a Artúir, iná na mná do bhí</span>
<lb n="2442"/><span>aguibhsi ann bhur ttigh," ar an inghean, agus adubhairt</span>
<lb n="2443"/><span>an laoidh:</span></p>
<lb n="2444"/>
<lb n="2445"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2446"/><span>Maith do chéilidhe, a Artúir,</span>
<lb n="2447"/><span>atá gach maith dot chumas;</span>
<lb n="2448"/><span>taoi ar Magh na cColl Corcra,</span>
<lb n="2449"/><span>ní bhfuil locht air do thuras.</span></p>
<lb n="2450"/>
<lb n="2451"/><p><span>Re hinghin an Duinn Díormhaigh</span>
<lb n="2452"/><span>bean is fíorghlaine caidreabh</span>
<lb n="2453"/><span>déana-sa feis go fearrdha,</span>
<lb n="2454"/><span>éirgheadh do mheanma is h'aigneadh.</span></p>
<lb n="2455"/>
<lb n="2456"/><p><span>Fuarais arís do mhuintear,</span>
<lb n="2457"/><span>as a ccluintear do bheith meanmnach,</span>
<lb n="2458"/><span>do choin is h'airm go hiomshlán</span>
<lb n="2459"/><span>agus iompóidh do theaghlach.</span></p>
<lb n="2460"/>
<lb n="2461"/><p><span>Inghean rí Sale-bearna</span>
<lb n="2462"/><span>bean is mó meanma is maithios;</span>
<lb n="2463"/><span>bean Sior Balbhuaidh, Bé Thuinne,</span>
<lb n="2464"/><span>uirrthe ariamh ní fríth athais.</span>
<lb n="2465"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="2466"/><p><span>Céilidhe Iosgaide Léithe -</span>
<lb n="2467"/><span>ainm gan tréidhe fuair misi;</span>
<lb n="2468"/><span>do chéilidhe, a Artúir uasail,</span>
<lb n="2469"/><span>an t-ainm do luathaigh sibhsi.</span></p>
<lb n="2470"/>
<lb n="2471"/><p><span>Rogha mná do gach fear,</span>
<lb n="2472"/><span>bhar ccéilidhe is cuairt thoraidh;</span>
<lb n="2473"/><span>mo chéilidhe bhus cumhain,</span>
<lb n="2474"/><span>dar mo chubhais, ní romhaith.</span></p>
<lb n="2475"/>
<lb n="2476"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2477"/><span>As a haithle sin adubhairt an inghean:</span>
<lb n="2478"/><span>"Éirigh anois don dúnadh agus déantar banais na</span>
<lb n="2479"/><span>mban aguibh, agus bronntar ór agus airgiod libh</span>
<lb n="2480"/><span>d'ollamhnuibh agus d'fhilidhibh."</span>
<lb n="2481"/><span>Agus do-chuadar iar sin go Mainistir na Marbh agus</span>
<lb n="2482"/><span>do shuidheadar cách go coitcheann.  Agus do shuidh</span>
<lb n="2483"/><span>gach bean don bhanntracht ar ghualainn a fir féin, agus</span>
<lb n="2484"/><span>do caitheadh an fhleadh aige na huaislibh amhlaidh sin.</span>
<lb n="2485"/><span>Agus do choisgeadar cách do chaint iar sin, agus do</span>
<lb n="2486"/><span>labhair an inghion agus aseadh adubhairt:</span>
<lb n="2487"/><span>"Is maith do thuras don tigh si, a Artúir," ar sí,</span>
<lb n="2488"/><span>"óir fuaruis tighearnus na ttrí ttrénrí as fearr san</span>
<lb n="2489"/><span>domhan, agus do-ghéabhair na seóid is fearr san ccruinne</span>
<lb n="2490"/><span>maille re sin, agus beir leat iad.  Agus ní hé sin mo thuras</span>
<lb n="2491"/><span>féin ar an mBord Chruinn, acht fuairus náire agus</span>
<lb n="2492"/><span>imdheargadh, agus budh buaine mo chéilidhe ar fud</span>
<lb n="2493"/><span>an domhain iná na seóid sin."  Agus adubhairt an laoidh</span>
<lb n="2494"/><span>mur so síos:</span></p>
<lb n="2495"/>
<lb n="2496"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2497"/><span>(Is) maith do thurus ód thoigh,</span>
<lb n="2498"/><span>(a) Artúir mhóir mhic Iubhair;</span>
<lb n="2499"/><span>maith saith mo thurus a le,</span>
<lb n="2500"/><span>budh oirdheirc mo chéilidhe.</span>
<lb n="2501"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="2502"/><p><span>Seóid is maoine agus mná</span>
<lb n="2503"/><span>beir leat, bíd agad red lá;</span>
<lb n="2504"/><span>beidh agam-sa, ar (a) shon de,</span>
<lb n="2505"/><span>náire is imdheargadh m'aighthe.</span></p>
<lb n="2506"/>
<lb n="2507"/><p><span>Beir-si sgiath dathchaoímh Dháire,</span>
<lb n="2508"/><span>maidhm roimpe, is í as áille;</span>
<lb n="2509"/><span>bérad-sa gan diombuaidh dhe</span>
<lb n="2510"/><span>a ccluinfe mo chéilidhe.</span></p>
<lb n="2511"/>
<lb n="2512"/><p><span>Cloidheamh rí Sale-bearna</span>
<lb n="2513"/><span>beir leat, móide do mheanma;</span>
<lb n="2514"/><span>mairfidh mo sgél go bráth beacht</span>
<lb n="2515"/><span>'s biaidh deich ccéad dá iarmhóireacht.</span></p>
<lb n="2516"/>
<lb n="2517"/><p><span>Carbad caoímh cheithre n-each nDuinn,</span>
<lb n="2518"/><span>is cláirseach Chéaduigh chliabhchuirr,</span>
<lb n="2519"/><span>leat na seóid sin uile dhe;</span>
<lb n="2520"/><span>is liomsa mo chéilidhe.</span></p>
<lb n="2521"/>
<lb n="2522"/><p><span>Maitheas Mhainister na Marbh,</span>
<lb n="2523"/><span>agus toradh corcra a crann,</span>
<lb n="2524"/><span>budh buan fo dheireadh dhe</span>
<lb n="2525"/><span>Céilidhe Iosgaide Léithe.</span></p>
<lb n="2526"/>
<lb n="2527"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2528"/><span>A haithle na laoidhe sin adubhairt an inghean:</span>
<lb n="2529"/><span>"Déanaidh go subhach sobhrónach, a uaisle," ar sí,</span>
<lb n="2530"/><span>"agus imeóchamuid a moch na maidne amárach, a</span>
<lb n="2531"/><span>Artúir," ar sí.  "Do-bhéar-sa fleadh míosa dhuit féin</span>
<lb n="2532"/><span>agus d'fhearuibh an domhain uile, agus bead-sa agus</span>
<lb n="2533"/><span>Séadna Súilghlas agus Céadach Crithirdhéadach re headh</span>
<lb n="2534"/><span>chúig mbliadhan at fharradh ar do theaghlach ag</span>
<lb n="2535"/><span>comhmóradh do ríghe agus do fhlaitheamhnuis".</span>
<lb n="2536"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="2537"/><p><span>Agus do coimhlíonadh an comhrádh sin na hinghine,</span>
<lb n="2538"/><span>agus tángadar na sluagha dá ttighibh cona mnáibh.</span>
<lb n="2539"/><span>Agus do bhí an triúr sin ag commóradh Rí an Domhain</span>
<lb n="2540"/><span>.i. Cing Artúir, agus is í inghean an Duinn Díormhaigh</span>
<lb n="2541"/><span>ba bean do Artúir ó shin amach.  Conadh Céilidhe</span>
<lb n="2542"/><span>Iosgaide Léithe go nuige sin.</span></p>
<lb n="2543"/>
<lb n="2544"/><p/>
<lb n="2545"/>
<lb n="2546"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Dhá Sgéal Artúraíochta

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Dhá Sgéal Artúraíochta

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
