Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Laoithe na Féinne</title><author><name type="main">An Seabhac</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L027</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1772-1855ls 18D</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L027</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Laoithe na Féinne</title><author>An Seabhac</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Clólucht an Talbóidigh Teor., 1941</publisher><date>1772-1855ls 18D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>AGALLAMH OISÍN AGUS PHÁDRAIG.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>'Oisín, is fada do shuan,</span>
<lb n="4"/><span>éirigh suas is éist an salm;</span>
<lb n="5"/><span>d'imthigh do lúth is do neart</span>
<lb n="6"/><span>gidh chuirtheá cath i ngleo gharbh.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>D'imthigh mo lúth is mo rath</span>
<lb n="9"/><span>ó nach maireann cath ag Fionn;</span>
<lb n="10"/><span>i gcléircibh ní fhuil mo spéis,</span>
<lb n="11"/><span>ceol dá n-éis ní binn liom.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Ní chualais a chomhmaith de cheol</span>
<lb n="14"/><span>ó thús an domhain mhóir gus indiu;</span>
<lb n="15"/><span>Atá tú ársa aimhghlic liath</span>
<lb n="16"/><span>gidh go gcuirtheá gliadh ar chnoc.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Do chuirinn-se gliadh ar chnoc</span>
<lb n="19"/><span>a Phádraig, is docht do rún;</span>
<lb n="20"/><span>is mairg duit do cháin mo chruth</span>
<lb n="21"/><span>is nach fuair mé guth ar dtús.</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>Dochuala ceol dob fhearr ná bhur gceol</span>
<lb n="24"/><span>gidh mór mholas tú an chliar,</span>
<lb n="25"/><span>scaltarnach luin Leitreach Laoi</span>
<lb n="26"/><span>'s an fhuaim do-níodh an Dórd Fiann.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Smólach ró-bhinn Ghleanna an Scáil</span>
<lb n="29"/><span>nó morgháir na mbarc le tráigh;</span>
<lb n="30"/><span>ba bhinne liom trost na gcon</span>
<lb n="31"/><span>ná do scol-sa, a chléirigh cháidh.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Cnú Dhearóil, cnú mo chuirp</span>
<lb n="34"/><span>an t-abhac beag dobhí ag Fionn,</span>
<lb n="35"/><span>nuair do sheinneadh cuir is puirt</span>
<lb n="36"/><span>dobhíodh san gcruit go binn súbhach.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Bláthnuit an inghean óg</span>
<lb n="39"/><span>nach tug móid le fear fán ngréin,</span>
<lb n="40"/><span>acht Cnú Dhearóil agus í</span>
<lb n="41"/><span>uch, a rí! ba bhinn a béal.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Dhá ghadhar déag dobhí ag Fionn</span>
<lb n="44"/><span>nuair do leigeadh iad fá Ghlionn Rath,</span>
<lb n="45"/><span>ba bhinne ná ádhbha ciúil</span>
<lb n="46"/><span>is a n-aghaidh ón tSiúir amach.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Nuair do shuidheadh Fionn ar chnoc</span>
<lb n="49"/><span>'s do sheinneadh gan locht an Dórd Fiann,</span>
<lb n="50"/><span>do cuireadh 'na gcodladh an sluagh</span>
<lb n="51"/><span>le monabhar ba bhinne ná an chliar.</span>
<lb n="52"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="53"/><p><span>Atá scéal beag agam ar Fhionn</span>
<lb n="54"/><span>ní rabhamair ann acht cúig fir déag,</span>
<lb n="55"/><span>do ghabhamair rí Sacsan na bhfleadh</span>
<lb n="56"/><span>is chuireamair cath ar rígh Gréag.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Do gabhadh linn Mághnus mór</span>
<lb n="59"/><span>mac Ríogh Lochlann na slógh teann,</span>
<lb n="60"/><span>i bhFlóndras thángamair isteach</span>
<lb n="61"/><span>'s do ghabhamair neart ós a gceann.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>Do ghabhamair an Leath ar fad</span>
<lb n="64"/><span>ba mhór ár neart is ár dtréin,</span>
<lb n="65"/><span>críoch Lochlann 's an India Mhór</span>
<lb n="66"/><span>thigeadh a n-ór gus an bhFéinn.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Thug sé naoi gcatha san Spáinn</span>
<lb n="69"/><span>is naoi bhfichid cath i nÉirinn uill;</span>
<lb n="70"/><span>níl ón sruth 'nar baisteadh Críost</span>
<lb n="71"/><span>nach tigeadh a gcíos go teach Fhinn.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Thug sé ocht gcatha san Spáinn theas</span>
<lb n="74"/><span>is Árd-rí Sacsan ar láimh ris;</span>
<lb n="75"/><span>is beacht dobhí an domhan fá n-a chíos</span>
<lb n="76"/><span>is é ba rí ar an nGréig Bhig.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Ní raibh coimhmeas leis ó Chríost</span>
<lb n="79"/><span>ní fheaca rí ós a chionn gidh mór;</span>
<lb n="80"/><span>mairg dom a mhaireann dá éis</span>
<lb n="81"/><span>is gan mo spéis i gcluiche ná i gceol.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Ní hiongnadh mé gan ghreann, gan chroidhe</span>
<lb n="84"/><span>nuair smaoinim ar na fir bhí garbh;</span>
<lb n="85"/><span>ar easbaidh catha, bídh is dighe</span>
<lb n="86"/><span>trí neithe riamh do chleachtainn.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Im dhamh chríon d'aithle na sluagh</span>
<lb n="89"/><span>uch! is truagh mé bheith beo;</span>
<lb n="90"/><span>gidh gur mhór mo thréan-neart seal</span>
<lb n="91"/><span>anois is lag mé, uch uch ón!</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>Is minic dobhíos fá ghreann aoibhinn</span>
<lb n="94"/><span>gan ceann síos ag neach dár bheo;</span>
<lb n="95"/><span>ba lúthmhar m'imirt ar chleasaibh lúith</span>
<lb n="96"/><span>gidh táim anois ag seargadh 's ag feodhadh.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Is truagh, a Phádraig, an scéal</span>
<lb n="99"/><span>mé tar éis na bhfear go fann</span>
<lb n="100"/><span>ag éisteacht le cliar na gclog</span>
<lb n="101"/><span>is mé im sheanóir bhocht dall.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>Dá maireadh Fionn is an Fhiann</span>
<lb n="104"/><span>do thréigfinn-se cliar na gcros,</span>
<lb n="105"/><span>do leanfainn an fiadh fán ngleann</span>
<lb n="106"/><span>is badh mhian liom breith an a chois.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>Iarr-sa, a Phádraig, neamh ar Dhia</span>
<lb n="109"/><span>d'Fhionn na bhFiann agus dá chlainn,</span>
<lb n="110"/><span>is déin guidhe ar an bhflaith</span>
<lb n="111"/><span>nach cuala a chomhmaith lem linn.</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Ní iarrfad-sa neamh d'Fhionn</span>
<lb n="114"/><span>a fhir ghrinn lér éirigh m'fhearg,</span>
<lb n="115"/><span>is gurbh é a mhian le n-a linn</span>
<lb n="116"/><span>bheith i nglinn le siansán sealg.</span>
<lb n="117"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="118"/><p><span>Dá mbeitheá-sa fairis an bhFiann</span>
<lb n="119"/><span>a Phádraig na gcliar is na gclog,</span>
<lb n="120"/><span>ní thiubharthá aire do Dhia</span>
<lb n="121"/><span>is bheith ag riar cliar is scol.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Ní thréigfinn-se Mac Dé Bhí</span>
<lb n="124"/><span>ar a dtáinig thoir is thiar;</span>
<lb n="125"/><span>a Oisín an chreidimh bhig</span>
<lb n="126"/><span>is olc rachas duit díoghal na gcliar.</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>Is beag mo thuairim duit ná dod chléir</span>
<lb n="129"/><span>a Phádraig naomhtha na mbachall,</span>
<lb n="130"/><span>is measa liom Fionn glac-ghléigeal</span>
<lb n="131"/><span>rí na Féinne ar mo theastaint.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>Is dubhach liom gan a choin ag léimrigh</span>
<lb n="134"/><span>'s a ghadhair go léir 'na n-aice;</span>
<lb n="135"/><span>dá mbeidís sin 's a laochradh</span>
<lb n="136"/><span>níor bhaoghal liom-sa aithis.</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>Sin an bhaois le n-ar thréigis</span>
<lb n="139"/><span>agus Fianna Éireann flaitheas,</span>
<lb n="140"/><span>do chreideamh riamh níor ghéillis</span>
<lb n="141"/><span>acht do neart géag is do chathaibh.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>Dá maireadh Fionn 'na shláinte</span>
<lb n="144"/><span>'s an Fhiann ró-áluinn gharbh</span>
<lb n="145"/><span>badh mhó leo a gcoin 'na sáin-rith</span>
<lb n="146"/><span>ná cead áitribh na bhflaitheas.</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Is fann atá an Fhiann 's is daor</span>
<lb n="149"/><span>gan cead laochais i dtigh na bpian,</span>
<lb n="150"/><span>de bhrígh nach tugadar riamh géilleadh</span>
<lb n="151"/><span>don Athair Naomhtha i n-aon rian.</span></p>
<lb n="152"/>
<lb n="153"/><p><span>Dob ionmhain le Fionn na bhflaith</span>
<lb n="154"/><span>siansán a chon i bhfad ar sliabh</span>
<lb n="155"/><span>coin allta ag fágáil a gcuan</span>
<lb n="156"/><span>mór-dháil na sluagh dob é a mhian.</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>Dob ionmhain le Fionn béim sciath</span>
<lb n="159"/><span>coscairt laoch agus fiadhach cnuic</span>
<lb n="160"/><span>is binn-ghlór a ghadhar ar saothar</span>
<lb n="161"/><span>ná réir cléire, cill, ná cluig.</span></p>
<lb n="162"/>
<lb n="163"/><p><span>Is iomdha mian dobhí ag Fionn</span>
<lb n="164"/><span>nach cuirtear i suim dá éis;</span>
<lb n="165"/><span>ní mhaireann Fionn ná a choin</span>
<lb n="166"/><span>is ní mhairfidh tusa, a Oisín fhéil.</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>Is mó de scéal Fionn ná sinn</span>
<lb n="169"/><span>'s ná a dtáinig le n-ár linn riamh;</span>
<lb n="170"/><span>a ndeachaidh díobh 's a bhfuil beo</span>
<lb n="171"/><span>dob fhearr Fionn fá ór ná iad.</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>Gach ar bhronnais-se is Fionn d'ór</span>
<lb n="174"/><span>is olc rachas dó agus duit;</span>
<lb n="175"/><span>tá sé i nIfreann i ngeall</span>
<lb n="176"/><span>mar do-níodh feall agus broid.</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>Is beag chreidim-se ded ghlór</span>
<lb n="179"/><span>a fhir ón Róimh na leabhar mbán,</span>
<lb n="180"/><span>go mbeadh Fionn, an flaith fial</span>
<lb n="181"/><span>ag deamhan ná ag Dia ar láimh.</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="182"/><p><span>A Phádraig na mbachall bhfiar</span>
<lb n="183"/><span>is olc do theist ar Dhia, dom dhóigh,</span>
<lb n="184"/><span>go gcuirfeadh go teach na bpian</span>
<lb n="185"/><span>an té bhronnadh biadh ar gach slógh.</span></p>
<lb n="186"/>
<lb n="187"/><p><span>Fionn, flaith féinne na slógh</span>
<lb n="188"/><span>an té do bhronnadh ór ar dháimh,</span>
<lb n="189"/><span>ar chomhairle duine ná Dia</span>
<lb n="190"/><span>ní rachadh go tigh na bpian dá chrádh.</span></p>
<lb n="191"/>
<lb n="192"/><p><span>Tá Fionn i nIfreann ar láimh</span>
<lb n="193"/><span>an flaith sámh do bhronnadh ór,</span>
<lb n="194"/><span>i n-éiric easurama ar Dhia</span>
<lb n="195"/><span>tá sé i dtigh na bpian fá bhrón.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>Dá mbeidís Clanna Mórna istigh</span>
<lb n="198"/><span>nó Clanna Baoiscne, na fir ba thréan,</span>
<lb n="199"/><span>dothabharfaidís Fionn amach</span>
<lb n="200"/><span>nó dobheadh an teach aca féin.</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>Cúig cúigí Éireann fá seach</span>
<lb n="203"/><span>'s na seacht gcatha dobhí san bhFéinn,</span>
<lb n="204"/><span>ní thiubhraidís Fionn amach</span>
<lb n="205"/><span>gér mhór a neart is a dtréin.</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>Dá maireadh Faolán agus Goll</span>
<lb n="208"/><span>Diarmaid Donn is Oscar áigh,</span>
<lb n="209"/><span>i dtigh dár chum deamhan ná Dia</span>
<lb n="210"/><span>ní bheadh Fionn na bhFiann ar láimh.</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>Dá maireadh Faolán agus Goll</span>
<lb n="213"/><span>is a raibh ann den Fhéinn riamh</span>
<lb n="214"/><span>ní thiubhraidís Fionn amach</span>
<lb n="215"/><span>as an dteach 'na bhfuil i bpian.</span></p>
<lb n="216"/>
<lb n="217"/><p><span>Dá mbeidís siúd agus Fionn, an rí</span>
<lb n="218"/><span>go teann mar dobhíodar sealad</span>
<lb n="219"/><span>níor cumadh ifreann ná flaitheas riamh</span>
<lb n="220"/><span>do chongbhóchadh iad fá ghlasaibh.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Tá Fionn i nglasaibh go daor</span>
<lb n="223"/><span>i bpiantaibh daora na ndiabhal,</span>
<lb n="224"/><span>gidh dóigh leat-sa gur mór a thréin</span>
<lb n="225"/><span>is nárbh fhéidir é bheith fá iadh.</span></p>
<lb n="226"/>
<lb n="227"/><p><span>Ní chreidfinn go mb'fhéidir le Dia</span>
<lb n="228"/><span>dá mhéid a thréin is a neart</span>
<lb n="229"/><span>ná le diabhal dá dtáinig riamh</span>
<lb n="230"/><span>Fionn na bhFiann do chur fá ghlas.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>Ní thug Fionn, an flaith láidir</span>
<lb n="233"/><span>a chíos le háireamh riamh do Dhia</span>
<lb n="234"/><span>ná do neach ar bith dá dtáinig</span>
<lb n="235"/><span>roimhe, ná atá anois 'na dhiaidh.</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Is iomdha cath do chosnaimh Fionn</span>
<lb n="238"/><span>ba láidre é ná Dia na bhFlaitheas,</span>
<lb n="239"/><span>níor ghéill do dá láidre rí</span>
<lb n="240"/><span>ó tháinig Críost ná raimhe.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>Créad dorinn Fionn ar Dhia</span>
<lb n="243"/><span>acht bheith ag riar cliar is scol,</span>
<lb n="244"/><span>greas mór ag bronnadh an óir</span>
<lb n="245"/><span>is greas eile le meadhair a chon?</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>I ngeall le meadhair na gcon</span>
<lb n="248"/><span>is le riar na scol gach lá,</span>
<lb n="249"/><span>is gan aire aige ar Dhia</span>
<lb n="250"/><span>atá Fionn na bhFiann ar láimh.</span>
<lb n="251"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="252"/><p><span>Adeir tusa, a Phádraig na rann</span>
<lb n="253"/><span>nach tiubhradh an Fhiann Fionn amach</span>
<lb n="254"/><span>ná cúig cúige Éireann leo</span>
<lb n="255"/><span>gér mhór a neart fá seach.</span></p>
<lb n="256"/>
<lb n="257"/><p><span>Dob éigean do géilleadh do Dhia</span>
<lb n="258"/><span>mar is éigean don domhan uile;</span>
<lb n="259"/><span>tá sé i nIfreann na bpian</span>
<lb n="260"/><span>ag díol go dian as a choirthe.</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>A Phádraig is truagh an scéal</span>
<lb n="263"/><span>an rí-fhéinnidhe do bheith fá ghlasaibh;</span>
<lb n="264"/><span>croidhe gan aingidheacht gan fuath</span>
<lb n="265"/><span>croidhe cruaidh ag cosnamh catha.</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>Dá liacht cath do chosnaimh Fionn</span>
<lb n="268"/><span>ní dhearnaidh toil Dé ar áird;</span>
<lb n="269"/><span>tá san 'na choir ós a chionn</span>
<lb n="270"/><span>i bpiantaibh dá shíor-chrádh.</span></p>
<lb n="271"/>
<lb n="272"/><p><span>Is éagcóir nár mhaith le Dia</span>
<lb n="273"/><span>ór is biadh do thabhairt do neach;</span>
<lb n="274"/><span>níor dhiúltuigh Fionn tréan ná truagh</span>
<lb n="275"/><span>Ifreann fuar má's é a theach.</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Dá mhéid riamh a chuid óir 's a thigh</span>
<lb n="278"/><span>is cruaidh a chuibhreach i dtigh na bpian,</span>
<lb n="279"/><span>gan lonnradh solais ná amharc soillse</span>
<lb n="280"/><span>mar is amhail do thuill ó Dhia.</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>Ba mhian le Fionn amharc soillse</span>
<lb n="283"/><span>'na chúirt ghrinn, deoch is biadh,</span>
<lb n="284"/><span>má tá san i nIfreann ghnaoi-dhubh</span>
<lb n="285"/><span>ní ró a shuim i ndiabhlaidheacht pian.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>Mian mhic Cumhaill fa maith gnaoi</span>
<lb n="288"/><span>éisteacht le faoidhe Droma Deirg,</span>
<lb n="289"/><span>codladh fá shruth Easa Ruaidh</span>
<lb n="290"/><span>is fiadh Gaillmhe na gcuan do sheilg.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>Scolaidheacht luin Leitreach Laoi</span>
<lb n="293"/><span>Tonn Rúdhraighe ag buain le trácht,</span>
<lb n="294"/><span>dordán an daimh ó Mháigh Mhaoin</span>
<lb n="295"/><span>búithreach an laoigh ó Ghleann Dá Mhál.</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Foghar seilge Sléibhe gCrot</span>
<lb n="298"/><span>fuaim na n-os um Shliabh gCua;</span>
<lb n="299"/><span>mongháir faoileann Iorruis thall</span>
<lb n="300"/><span>gáir na mbadhbh ós cionn an tsluaigh.</span>
<lb n="301"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="302"/><p><span>Túrnamh creat na mbarc le tuinn</span>
<lb n="303"/><span>an-uaill chonairt do Dhruim Lis,</span>
<lb n="304"/><span>briathra branáin Chnuic an Scáil</span>
<lb n="305"/><span>is gáir na dtrí sreabh um Shliabh Mis,</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>Glaodh Oscair ag dul do sheilg</span>
<lb n="308"/><span>gotha gadhar ar leirg na bhFiann,</span>
<lb n="309"/><span>bheith 'na shuidhe ameasc na ndámh</span>
<lb n="310"/><span>dob é sin de ghnáth a mhian.</span></p>
<lb n="311"/>
<lb n="312"/><p><span>Mian de mhianaibh Oscair fhéil</span>
<lb n="313"/><span>bheith ag éisteacht le béim sciath,</span>
<lb n="314"/><span>bheith i gcath ag coscairt cnámh</span>
<lb n="315"/><span>dob é sin de ghnáth a mhian.</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>Sé fir déag dochuamair siar</span>
<lb n="318"/><span>do sheilg ar Fhormaoil na bhFiann,</span>
<lb n="319"/><span>láimh le héadan Chnuic an Scáil</span>
<lb n="320"/><span>d'fhéachain céad-reatha ár gcoileán.</span></p>
<lb n="321"/>
<lb n="322"/><p><span>Anmanna an dá ochtar grinn</span>
<lb n="323"/><span>do-bhéaradh duit, a Thailginn;</span>
<lb n="324"/><span>bheith dá n-éis is truagh an chúis</span>
<lb n="325"/><span>monuar is méala a n-iomthúis.</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>Mé féin is an flaith Fionn</span>
<lb n="328"/><span>is mo mhac Oscar na mbéimionn,</span>
<lb n="329"/><span>is an té do bhain ua Baoiscne a bruid</span>
<lb n="330"/><span>an fear, ua Duibhne, Diarmaid.</span></p>
<lb n="331"/>
<lb n="332"/><p><span>Tháinig linn Faolán feardha</span>
<lb n="333"/><span>agus triúr mac Aonchearda,</span>
<lb n="334"/><span>Glas, Gearr is Gobha nár ghann</span>
<lb n="335"/><span>do chleacht mór-éacht i gcomhlann.</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>Tháinig linn Conán gan mhoing</span>
<lb n="338"/><span>is Caol céad-ghoineach ua Neamhoin,</span>
<lb n="339"/><span>Mac Lughach nár bhanda 's nár thim</span>
<lb n="340"/><span>is Goll mac Mórna don fhuirinn.</span></p>
<lb n="341"/>
<lb n="342"/><p><span>Dobhí 'nár mbuidhin Liagán Luaimneach</span>
<lb n="343"/><span>maraon is Dáire Duanach,</span>
<lb n="344"/><span>Gobha Gaoithe mac Conchubhair an áigh</span>
<lb n="345"/><span>is Caoilte mac Cronchair mic Rónáin.</span></p>
<lb n="346"/>
<lb n="347"/><p><span>Dobhí Bran ar choin-éill ag Fionn</span>
<lb n="348"/><span>is agam-sa bhí Sceolann,</span>
<lb n="349"/><span>Fearonn ag Diarmaid na mBan</span>
<lb n="350"/><span>is Adhnuaill ághmhar ag Oscar.</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>Cléibhreach ag Faolán mac Finn</span>
<lb n="353"/><span>ag Glas mac Aonchearda Eitill,</span>
<lb n="354"/><span>ag Gearr is ag Gobha na n-each nglan</span>
<lb n="355"/><span>dobhí Fead agus Fostadh.</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>Dobhí Searc ag Conán Maol</span>
<lb n="358"/><span>is Éisteacht ag Caol le n-a thaobh,</span>
<lb n="359"/><span>ag Lugha láidir is ag Goll</span>
<lb n="360"/><span>dobhí Fuaim agus Fothrom.</span></p>
<lb n="361"/>
<lb n="362"/><p><span>Dobhí Luas ag Liagán Luaimneach</span>
<lb n="363"/><span>is Dathchaoin ag Dáire Duanach,</span>
<lb n="364"/><span>Léim ag Gobha Gaoithe gan ghráin</span>
<lb n="365"/><span>is Daol ag Caoilte mac Rónáin.</span>
<lb n="366"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="367"/><p><span>Scaoiltear dúinn gadhair mhic Mórna</span>
<lb n="368"/><span>fá imeallaibh cnuic 'na dtáintibh.</span>
<lb n="369"/><span>fá chiumhsaibh corpordha Coráin</span>
<lb n="370"/><span>is béal na Leamhán le fánaidh.</span></p>
<lb n="371"/>
<lb n="372"/><p><span>As súd soir go Binn Bóthair</span>
<lb n="373"/><span>linn ba cheolmhar a ngártha;</span>
<lb n="374"/><span>fir Dháire i gcoill go guthbhinn</span>
<lb n="375"/><span>is iad ag osnaighil ar tháintibh.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>Seacht bhfichid damh allaidh láidir</span>
<lb n="378"/><span>ó Rinn Ráthach go Fochaoin,</span>
<lb n="379"/><span>caogad faolchon, triochad mór-thorc</span>
<lb n="380"/><span>gníomh ár n-óg-chon i bhFormaoil.</span></p>
<lb n="381"/>
<lb n="382"/><p><span>Sin an chéad lá ar scaoileadh</span>
<lb n="383"/><span>dár saoithibh con chun cluiche;</span>
<lb n="384"/><span>ní mhaireann dá raibh i láthair</span>
<lb n="385"/><span>uch, a Phádraig, ach mise.</span></p>
<lb n="386"/>
<lb n="387"/><p><span>A Phádraig, is truagh mise</span>
<lb n="388"/><span>im sheanóir fá atuirse,</span>
<lb n="389"/><span>gan réim, gan tapadh, gan treoir</span>
<lb n="390"/><span>ag triall chun Aifrinn go haltóir.</span></p>
<lb n="391"/>
<lb n="392"/><p><span>Gan árd-fhiadhach Luachra Deadhaidh</span>
<lb n="393"/><span>gan míolta muighe Sléibhe gCalainn,</span>
<lb n="394"/><span>gan dul i ngliadhaibh le Fionn</span>
<lb n="395"/><span>gan riar scol mar chleachtainn.</span></p>
<lb n="396"/>
<lb n="397"/><p><span>Gan deabhadh, gan déanamh creach</span>
<lb n="398"/><span>gan imirt ar chleasaibh lúith,</span>
<lb n="399"/><span>gan dul ar suirghe ná ar seilg</span>
<lb n="400"/><span>dá cheird i n-a raibh mo thnúth.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>Gan áireamh laoch, gan iomchur sleagh</span>
<lb n="403"/><span>ó chailleas Oscar agus Fionn;</span>
<lb n="404"/><span>d'fhág sin mé, a Phádraig, gan ghreann</span>
<lb n="405"/><span>im chrann críon ag meath fá phudhar.</span></p>
<lb n="406"/>
<lb n="407"/><p><span>Scuir, a sheanóir, leig dod bhaois</span>
<lb n="408"/><span>ní beag duit a ndubhrais;</span>
<lb n="409"/><span>smaoin ar na piantaibh atá romhat</span>
<lb n="410"/><span>d'imthigh an Fhiann agus imtheo'ir.</span></p>
<lb n="411"/>
<lb n="412"/><p><span>Má's imtheacht dom nár fhágtar tusa</span>
<lb n="413"/><span>a fhir an chrábhaidh toirmiscthe;</span>
<lb n="414"/><span>dá maireadh Conán im dháil</span>
<lb n="415"/><span>ní leigfeadh leat do chiarsán.</span></p>
<lb n="416"/>
<lb n="417"/><p><span>Is mó smaoinim ar chúirt Fhinn</span>
<lb n="418"/><span>mar a mbíodh fleadha milse is ól,</span>
<lb n="419"/><span>ná ar chorthaibh is ar pheacaíbh</span>
<lb n="420"/><span>dá mhéid díobh atá tharm nó romham.</span></p>
<lb n="421"/>
<lb n="422"/><p><span>Níl i n-ionad chúirt Fhinn</span>
<lb n="423"/><span>a Oisín ghníomh-uilc, acht neanntóg</span>
<lb n="424"/><span>is é féin is a throm-shlóighte</span>
<lb n="425"/><span>i nIfreann ar chóisir gan fóir.</span>
<lb n="426"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="427"/><p><span>Ní ghéillim duit, a Phádraig</span>
<lb n="428"/><span>dá mhéid do chrábhadh is do chreideamh,</span>
<lb n="429"/><span>'s is mór mo thuairim, is ní bréag</span>
<lb n="430"/><span>gur leis an ndiabhal do sheilbh.</span></p>
<lb n="431"/>
<lb n="432"/><p><span>Monuar (an t)Oscar áigh</span>
<lb n="433"/><span>do cailleadh le sleagh Chairbre,</span>
<lb n="434"/><span>dá maireadh le bheith im dháil</span>
<lb n="435"/><span>ní bhfaghthá-sa cead labhartha.</span></p>
<lb n="436"/>
<lb n="437"/><p><span>Creid, a Oisín, uaim féin</span>
<lb n="438"/><span>go bhfuil Oscar i nglasaibh,</span>
<lb n="439"/><span>gan cead labhartha ná suain</span>
<lb n="440"/><span>acht pianta is guais 'á ghreadadh.</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>Greadadh Ifrinn an chraois dhuibh</span>
<lb n="443"/><span>ort féin is ar do chléire,</span>
<lb n="444"/><span>ná bí dá luadh feasta liom</span>
<lb n="445"/><span>go bhfuil Oscar i ndaor-bhruid.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>Diabhail is Ifreann má tá ann</span>
<lb n="448"/><span>'s an Fhiann má's ann mar aon leo,</span>
<lb n="449"/><span>ní thiocfadh leo buadh do bhreith</span>
<lb n="450"/><span>ar neart Oscair ná Finn i ngleo.</span></p>
<lb n="451"/>
<lb n="452"/><p><span>Is dubhach liom gan bheith 'na bhfochair</span>
<lb n="453"/><span>cibé i nIfreann nó i bhFlaitheas dóibh,</span>
<lb n="454"/><span>nó iad-san i bhfochair do chléire-se</span>
<lb n="455"/><span>a Phádraig na caol-chod's an dobróin.</span></p>
<lb n="456"/>
<lb n="457"/><p><span>Dá mb'é an lá dobhí Fionn</span>
<lb n="458"/><span>i gcathaibh Aille an Áir go ceart,</span>
<lb n="459"/><span>tháinig an Cholann gan Cheann</span>
<lb n="460"/><span>chugainn go Gleann Dá Dhamh.</span></p>
<lb n="461"/>
<lb n="462"/><p><span>"Is chugat a thána óm theach féin</span>
<lb n="463"/><span>is breághtha dath, scéimh is gnaoi</span>
<lb n="464"/><span>ag iarraidh aisce ar an bhFéinn</span>
<lb n="465"/><span>is féidir leo féin a dhíol."</span></p>
<lb n="466"/>
<lb n="467"/><p><span>"Do-gheobhair airgead, ór is bruit</span>
<lb n="468"/><span>bíodh sin agat ar do chuaird,</span>
<lb n="469"/><span>imthigh anois," do ráidh Fionn</span>
<lb n="470"/><span>"is mithid liom tú dhul uainn."</span></p>
<lb n="471"/>
<lb n="472"/><p><span>"Ní gheobhad airgead chugam, ná ór</span>
<lb n="473"/><span>a rí-fhéinnidhe an ghlóir dhil,</span>
<lb n="474"/><span>acht tú féin, gan cheilt ar an bhFéinn</span>
<lb n="475"/><span>do bheith agam mar chéile fir."</span></p>
<lb n="476"/>
<lb n="477"/><p><span>"Is briathar domh-sa," do ráidh an rí</span>
<lb n="478"/><span>"dá mbeinn-se gan mnaoi lem ré,</span>
<lb n="479"/><span>nach beinn agat-sa mar fhear</span>
<lb n="480"/><span>ar a bhfuil ó neamh go féar."</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>"Ó thugais do bhriathar ar dtús</span>
<lb n="483"/><span>a Oisín, i gclos don Fhéinn,</span>
<lb n="484"/><span>cuirim-se tusa fám gheis</span>
<lb n="485"/><span>muna ndeinir feis liom féin."</span></p>
<lb n="486"/>
<lb n="487"/><p><span>An uair do smaoineas ar mo luighe</span>
<lb n="488"/><span>thugas an tsuim sin i gcéill,</span>
<lb n="489"/><span>do ghabhas léi ós árd</span>
<lb n="490"/><span>mar dob í mo sháth de mhnaoi.</span>
<lb n="491"/></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="492"/><p><span>Ar theacht don Fhéinn chun baile</span>
<lb n="493"/><span>'na dtriúir, 'na gceathrair 'na gcúigir,</span>
<lb n="494"/><span>ag féachaint drádh na mná dhóibh</span>
<lb n="495"/><span>níor chuma leo cér thúisce.</span></p>
<lb n="496"/>
<lb n="497"/><p><span>Ar theacht don Cholainn gan Cheann</span>
<lb n="498"/><span>dobhí súd san ngleann dár dteacht,</span>
<lb n="499"/><span>is iomdha draoi dobhí fá chlú</span>
<lb n="500"/><span>deich gcéad cú agus deich gcéad each,</span></p>
<lb n="501"/>
<lb n="502"/><p><span>Deich gcéad each go n-a srian</span>
<lb n="503"/><span>deich gcéad cú go n-a gcoin-iall,</span>
<lb n="504"/><span>deich gcéad giolla 'na raibh neart</span>
<lb n="505"/><span>deich gcéad fear don imtheacht,</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>Deich gcéad corn n-a mbíodh ól</span>
<lb n="508"/><span>deich gcéad claidheamh cóir is sciath,</span>
<lb n="509"/><span>dá mbadh maoidhte dhom deich gcéad bó</span>
<lb n="510"/><span>thugas dom chéile i n-aon ló (iad).</span></p>
<lb n="511"/>
<lb n="512"/><p><span>"Do-bhéar fáinne d'Oisín fhial,"</span>
<lb n="513"/><span>ar sí, "is mithid dom triall dom thigh;</span>
<lb n="514"/><span>dogheobhaidh tú gach aisce uaidh</span>
<lb n="515"/><span>acht gan uisce do bhuain ris."</span></p>
<lb n="516"/>
<lb n="517"/><p><span>Tháinig fáinleog fán bhFéinn</span>
<lb n="518"/><span>is rug an fáinne fán loch;</span>
<lb n="519"/><span>d'imthigh an fáinne ó shin anuas</span>
<lb n="520"/><span>gan a thuairisc gus anocht.</span></p>
<lb n="521"/>
<lb n="522"/><p><span>Éan ruadh na sciathán riabhach</span>
<lb n="523"/><span>is éan beag eile thuas 'na bhéal,</span>
<lb n="524"/><span>ag gabháil magcuaird ós ár gcionn</span>
<lb n="525"/><span>ag seinnim na bhfonn san aer.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>Dobhíos-sa agus Fionn féin</span>
<lb n="528"/><span>ag féachain na n-éan le seal.</span>
<lb n="529"/><span>gan tuairisc cá ndeachaidh an t-éan</span>
<lb n="530"/><span>ná fios scéil cá ndeachaidh an bhean.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>Is beag sin de, a mhic Fhinn</span>
<lb n="533"/><span>ní raibh agat innti acht seal;</span>
<lb n="534"/><span>fearr fanamhain mar ataoi</span>
<lb n="535"/><span>ná dul ar an bhFéinn arís ar ais.</span></p>
<lb n="536"/>
<lb n="537"/><p><span>Dob fhearr liom dul ar an bhFéinn arís</span>
<lb n="538"/><span>a Phádraig, dá mbeidís beo,</span>
<lb n="539"/><span>ná dul go Flaitheas Chríost</span>
<lb n="540"/><span>is bheith fá chíos aige go deo.</span></p>
<lb n="541"/>
<lb n="542"/><p><span>A sheanóir atá ar baois</span>
<lb n="543"/><span>ní dhíolfá cíos ar bith go deo;</span>
<lb n="544"/><span>dá mbeitheá i bhFlaitheas Chríost</span>
<lb n="545"/><span>ní fheicfeá choidhche cath ná gleo.</span>
<lb n="546"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="547"/><p><span>Dob fhearr liom bheith i gcúirt Fhinn</span>
<lb n="548"/><span>ag éisteacht guth gadhar gach maidean</span>
<lb n="549"/><span>'s ag smaoineamh ar chathaibh cruadha</span>
<lb n="550"/><span>ná bheith i gcúirt Chríost go dearbh.</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>Dob fhearr duit lón den ghlóire</span>
<lb n="553"/><span>is a fhagháil aon ló ó Dhia</span>
<lb n="554"/><span>ná a bhfuairis d'ionnmhus an domhain</span>
<lb n="555"/><span>(ó Fhionn 's) ón bhFéinn uile riamh.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>Dob fhusa dhom biadh is deoch</span>
<lb n="558"/><span>d'fhagháil gan locht i gcúirt Fhinn</span>
<lb n="559"/><span>ná id dhún-sa 's i ndún Dia</span>
<lb n="560"/><span>a Phádraig nach fial fán roinn.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>Gráin ort, a sheanóir léith</span>
<lb n="563"/><span>nach tuigeann gurab é Rí Neimhe</span>
<lb n="564"/><span>a thugadh biadh d'Fhionn féin</span>
<lb n="565"/><span>agus d'Fhiannaibh Éireann uile.</span></p>
<lb n="566"/>
<lb n="567"/><p><span>A Phádraig, ní ghéillim dod bhriathraibh</span>
<lb n="568"/><span>gurbh é Dia do bheathuigh Fionn</span>
<lb n="569"/><span>acht iomad creach de bharr tonn</span>
<lb n="570"/><span>is neart a ghéag is a lúth.</span></p>
<lb n="571"/>
<lb n="572"/><p><span>Is é Dia do chum gach creach</span>
<lb n="573"/><span>is gach fairrge dá thréine tonn;</span>
<lb n="574"/><span>dá bhrígh sin, a Oisín ait</span>
<lb n="575"/><span>is aige atá neart an domhain.</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>Ní thug Fionn, an flaith láidir</span>
<lb n="578"/><span>a chíos le háireamh riamh do Dhia</span>
<lb n="579"/><span>ná do neach eile dá dtáinig</span>
<lb n="580"/><span>ná atá anois 'na dhiaidh.</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>Is iongnadh liom-sa, a Phádraig</span>
<lb n="583"/><span>diabhal dá láidre i dtigh na bpian</span>
<lb n="584"/><span>go mb'fhéidir leis le neart a lámh</span>
<lb n="585"/><span>buadhadh go bráth ar Fhionn na bhFiann.</span></p>
<lb n="586"/>
<lb n="587"/><p><span>Anois atá Fionn na mbán-ghlac</span>
<lb n="588"/><span>ar aon láthair ag díol le Dia;</span>
<lb n="589"/><span>gidh gur mhór a neart san ármhaigh</span>
<lb n="590"/><span>is fann atá i nglasaibh pian.</span></p>
<lb n="591"/>
<lb n="592"/><p><span>Tá buadh ag an diabhal ar Fhionn</span>
<lb n="593"/><span>a Oisín, gér thréan a thóir,</span>
<lb n="594"/><span>'s an Fhiann uile acht tusa amháin</span>
<lb n="595"/><span>'na chomhdháil fá dhobrón.</span></p>
<lb n="596"/>
<lb n="597"/><p><span>Mo dhoiligh is mo dhobrón féin</span>
<lb n="598"/><span>nach dom féin i bhfochair Fhinn,</span>
<lb n="599"/><span>ní chuirfinn i suim go bráth</span>
<lb n="600"/><span>aon diabhal dá ghráinne gnaoi.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>Is fearra dhuit dar liom féin</span>
<lb n="603"/><span>bheith i bhfochair na cléire mar táir</span>
<lb n="604"/><span>ná i gcomhdháil Fhinn 's na bhFiann</span>
<lb n="605"/><span>atá i nIfreann gan rian le fagháil.</span>
<lb n="606"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="607"/><p><span>Dar do leabhar go n-a bhrígh</span>
<lb n="608"/><span>dar do bhachaill is dar th'íomháigh,</span>
<lb n="609"/><span>dob fhearr liom-sa sin féin</span>
<lb n="610"/><span>ná ameasc cléire an tsíor-gholáin.</span></p>
<lb n="611"/>
<lb n="612"/><p><span>Is briathar baoise do ráidh tú</span>
<lb n="613"/><span>a sheanóir atá liath fann.</span>
<lb n="614"/><span>gan bheith 'na bhfochair acht prap súile</span>
<lb n="615"/><span>dob fhada túirseach leat beith ann.</span></p>
<lb n="616"/>
<lb n="617"/><p><span>Is sia liom aon lá amháin</span>
<lb n="618"/><span>i gcomhluadar cléire na gclog</span>
<lb n="619"/><span>ná bheith i nIfreann na bpian</span>
<lb n="620"/><span>an fhaid a bhéas Dia ar neamh.</span></p>
<lb n="621"/>
<lb n="622"/><p><span>Is truagh liom do thoisc, 's is brón</span>
<lb n="623"/><span>a Oisín, is tú crannda críon,</span>
<lb n="624"/><span>do chos ar bhruach na huaighe</span>
<lb n="625"/><span>is nach faghaim uait filleadh ar Chríost.</span></p>
<lb n="626"/>
<lb n="627"/><p><span>Dob fhearr liom filleadh ar an bhFéinn</span>
<lb n="628"/><span>a Phádraig, gidh críon mo chruth,</span>
<lb n="629"/><span>ná filleadh ort-sa is ar Chríost</span>
<lb n="630"/><span>is bheith fé árd-chíos agaibh.</span></p>
<lb n="631"/>
<lb n="632"/><p><span>Má tá mo chos ar bhruach na huaighe</span>
<lb n="633"/><span>'s an bás ag gluaiseacht im chomhair,</span>
<lb n="634"/><span>muna bhfaghad cabhair ón bhFéinn</span>
<lb n="635"/><span>is beag mo spéis i Neamh na n-órd.</span></p>
<lb n="636"/>
<lb n="637"/><p><span>Má táid mo ruisc gan radharc</span>
<lb n="638"/><span>agus mo bhaill gan lúth gan bhrígh,</span>
<lb n="639"/><span>filleadh ort-sa ná ar do chléir</span>
<lb n="640"/><span>ní mian liom é, ná ar Chríost.</span></p>
<lb n="641"/>
<lb n="642"/><p><span>Má táim gan lúth gan neart</span>
<lb n="643"/><span>gan iomchur sleagh i dtús sluagh,</span>
<lb n="644"/><span>ní hionmhain liom tú ná do chléir</span>
<lb n="645"/><span>admhuighim féin, dar Duach.</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>Má táim gan comhluadar na bhFiann</span>
<lb n="648"/><span>'s nach greann le Dia mo thoisc,</span>
<lb n="649"/><span>ní fhuil spéis agam ná grádh</span>
<lb n="650"/><span>is ná cuireadh sé i gcás mo choir.</span></p>
<lb n="651"/>
<lb n="652"/><p><span>Má táim ameasc na gcliar</span>
<lb n="653"/><span>im sheanóir liath go fann,</span>
<lb n="654"/><span>dob fhearr bheith i nIfreann na bpian</span>
<lb n="655"/><span>ná bheith fé dhian-smacht ann.</span></p>
<lb n="656"/>
<lb n="657"/><p><span>A Oisín nach binn ráidhte</span>
<lb n="658"/><span>dobhís-se borb láidir seal,</span>
<lb n="659"/><span>is doiligh liom, ós gearr uait</span>
<lb n="660"/><span>tú bheith ag cur suas do Neamh.</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>Cuirim suas díot-sa is ded chléir</span>
<lb n="663"/><span>agus cuirim go léir druim le Neamh,</span>
<lb n="664"/><span>in do leabhar ní fhuil mo spéis</span>
<lb n="665"/><span>ná id bhachaill gidh naomhtha leat.</span>
<lb n="666"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="667"/><p><span>Ní fhuil spéis agam id ghlór</span>
<lb n="668"/><span>is ní binn liom seord do chlog,</span>
<lb n="669"/><span>ní greann liom do shalm saor</span>
<lb n="670"/><span>gidh dóigh leat féin a bheith gan locht.</span></p>
<lb n="671"/>
<lb n="672"/><p><span>Ní greann liom an tAifreann caomh</span>
<lb n="673"/><span>ná do channtlamh is léir truaighe,</span>
<lb n="674"/><span>ní greann liom ní san mbith</span>
<lb n="675"/><span>dá mbaineann libh, a Phádraig nua.</span></p>
<lb n="676"/>
<lb n="677"/><p><span>Ná habair sin, a sheanóir thruaighe</span>
<lb n="678"/><span>má's cur suas duit don chléir</span>
<lb n="679"/><span>ná meastar leat go bhfaghair go bráth</span>
<lb n="680"/><span>dul go háitreabh Neamh na Naomh.</span></p>
<lb n="681"/>
<lb n="682"/><p><span>Cuirim druim leat-sa, a Phádraig</span>
<lb n="683"/><span>is go lá an bhráth leis an gcléir,</span>
<lb n="684"/><span>agus fós le Neamh na n-órd</span>
<lb n="685"/><span>is le na slóighte uile naomh.</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>Is docht an éiric ort-sa sin</span>
<lb n="688"/><span>druim do chur le Neamh 's le Dia;</span>
<lb n="689"/><span>is truagh sin, na Flaithis chaomh'</span>
<lb n="690"/><span>do reic go saor ar theach na bpian.</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>Tuig, a thruagháin is saobh ciall</span>
<lb n="693"/><span>gur imthigh dorian is do lúth;</span>
<lb n="694"/><span>triall don úir is gearr uait</span>
<lb n="695"/><span>is ní bhéarfair buadh air siúd.</span></p>
<lb n="696"/>
<lb n="697"/><p><span>Tá do chiabh liath gan bhrígh</span>
<lb n="698"/><span>tá do ghnaoi go seirgthe truagh,</span>
<lb n="699"/><span>tá do bhéal ba chorcra scáil</span>
<lb n="700"/><span>is na bhfriotal nguth-árd, go fuar.</span></p>
<lb n="701"/>
<lb n="702"/><p><span>Táid do ruisc gan amharc slighe</span>
<lb n="703"/><span>ar mire bhíodh i gcathaibh cruadha;</span>
<lb n="704"/><span>tá do lámha na mbéimeann mbuadhach</span>
<lb n="705"/><span>gan imirt gan chruadhas gan lúth.</span></p>
<lb n="706"/>
<lb n="707"/><p><span>A mhic Calpruinn an ghlóir shéimh</span>
<lb n="708"/><span>is mairg bheir taobh le cléir na gclog,</span>
<lb n="709"/><span>dobhíos-sa is Caoilte, mo luadh</span>
<lb n="710"/><span>is dobhíomair uair is níor bhocht.</span></p>
<lb n="711"/>
<lb n="712"/><p><span>A Oisín, is binn do ghlór</span>
<lb n="713"/><span>beannacht fós le hanmain Fhinn</span>
<lb n="714"/><span>is aithris dúinn cá mhéid fiadh</span>
<lb n="715"/><span>thuit ar Shliabh na mBan bhFeimhin.</span></p>
<lb n="716"/>
<lb n="717"/><p><span>Do scaoileamair aon mhíle cú</span>
<lb n="718"/><span>dob fhearr lúth is dobí garg;</span>
<lb n="719"/><span>do thuit le gach coin dá fhiadh</span>
<lb n="720"/><span>sul do cuireadh iall le harg,</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="721"/><p><span>Do scaoileamair amach cú bheag eile</span>
<lb n="722"/><span>ba leor treise is cruinne;</span>
<lb n="723"/><span>do thuit léi sin dá fhiadh</span>
<lb n="724"/><span>is oiread le coin na bhFiann uile.</span></p>
<lb n="725"/>
<lb n="726"/><p><span>Mar seo do cothromuigheadh iad</span>
<lb n="727"/><span>idir iall-choin is giolla mar ba ghnáth,</span>
<lb n="728"/><span>gach iall-chú i n-a ceart féin</span>
<lb n="729"/><span>is maithe na Féinne ar gach árd.</span></p>
<lb n="730"/>
<lb n="731"/><p><span>Dhá choin déag i Sliabh Luachra</span>
<lb n="732"/><span>dhá choin mhóra i mBearnán Scalla</span>
<lb n="733"/><span>dhá choin i n-iarthar an Romhair</span>
<lb n="734"/><span>is dá choin ar Abhainn Bhanna.</span></p>
<lb n="735"/>
<lb n="736"/><p><span>Dhá choin i mBuirinn na gcloch</span>
<lb n="737"/><span>dhá choin ar loch Inse Chuinn,</span>
<lb n="738"/><span>dhá choin i bhFormaoil na bhFiann</span>
<lb n="739"/><span>is dhá choin ar Shliabh na mBan bhFeimhin.</span></p>
<lb n="740"/>
<lb n="741"/><p><span>Seacht bhfichid cairrfhiadh ar chnoc</span>
<lb n="742"/><span>seacht bhfichid broc leathan teann;</span>
<lb n="743"/><span>Seacht bhfichid míol-muighe mear</span>
<lb n="744"/><span>do marbhadh le Bran i n-aon ghleann.</span></p>
<lb n="745"/>
<lb n="746"/><p><span>Cosa buidhe dobhí ag Bran</span>
<lb n="747"/><span>dhá thaobh uaine agus tárr geal,</span>
<lb n="748"/><span>drom donn ar dhath na n-ae</span>
<lb n="749"/><span>is dhá chluais chruinne chomh-dhearga.</span></p>
<lb n="750"/>
<lb n="751"/><p><span>Ceol le gcodlad Fionn go doich</span>
<lb n="752"/><span>lachainn ó Loch na dTrí gCaol,</span>
<lb n="753"/><span>scaltarnach luin Doire an Chairn</span>
<lb n="754"/><span>búithreach daimh ó Ghleann na gCaor.</span></p>
<lb n="755"/>
<lb n="756"/><p><span>Dhá lachainn ó Loch Éirne</span>
<lb n="757"/><span>dhá dhobharchoin ó Loch Meilghe,</span>
<lb n="758"/><span>dhá ghirrfhiadh ón muine thall</span>
<lb n="759"/><span>is dhá sheabhac Sléibhe Conaill.</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>Fead an fhiolair ó Ghleann na mBuadh</span>
<lb n="762"/><span>nó ó scairt chruaidh Druim le Sruth,</span>
<lb n="763"/><span>cearca fraoigh ó Chruachain Chuinn</span>
<lb n="764"/><span>nó fead dobhráin ó Dhruim Dá Chon.</span></p>
<lb n="765"/>
<lb n="766"/><p><span>Scaltarnach luin Doire an Chairn</span>
<lb n="767"/><span>ní chuala riamh dar go deimhin</span>
<lb n="768"/><span>ceol ba bhinne liom ná é</span>
<lb n="769"/><span>acht go mbéinn fá bhun a neide.</span></p>
<lb n="770"/>
<lb n="771"/><p><span>Is mairg dom do ghlac baiste riamh</span>
<lb n="772"/><span>is olc an onóir dar liom,</span>
<lb n="773"/><span>ar ghann-bhiadh is gan deoch</span>
<lb n="774"/><span>ag déanamh troscaidh is úrnuighthe.</span></p>
<lb n="775"/>
<lb n="776"/><p><span>Ní holc, a sheanóir, dar liom</span>
<lb n="777"/><span>gheobhair naoi bhfichid bairighin den arán</span>
<lb n="778"/><span>go n-a n-annlan fíona is feola</span>
<lb n="779"/><span>'s is olc a n-abair tú, a sheanóir.</span>
<lb n="780"/></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="781"/><p><span>An béal so as a labhraim leat</span>
<lb n="782"/><span>nár labhraidh sé le sagart,</span>
<lb n="783"/><span>go mb'fhearr liom bruscar tighe Fhinn</span>
<lb n="784"/><span>ná mo chuid d'bhur gcomhroinn.</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>Dob é sin cnósach na bport</span>
<lb n="787"/><span>agus fiadhach na ngarbh-chnoc,</span>
<lb n="788"/><span>Ifreann fuar fá dheireadh</span>
<lb n="789"/><span>ar scáth bhur ndroch-chreidimh.</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>A Phádraig, dá mhéid do chreideamh</span>
<lb n="792"/><span>ní dóigh liom anois ná riamh</span>
<lb n="793"/><span>go raibh agat proinn ar bith</span>
<lb n="794"/><span>ná fleadhchas mar fhleadh na bhFiann.</span></p>
<lb n="795"/>
<lb n="796"/><p><span>Gach ar chaith an Fhiann go húr</span>
<lb n="797"/><span>le neart lúith is le creach fonn,</span>
<lb n="798"/><span>is doilbh anois a ndún-árus</span>
<lb n="799"/><span>gan proinn, dá gcrádhadh ameasc deamhan.</span></p>
<lb n="800"/>
<lb n="801"/><p><span>Ba thruagh sin is ba dhíombhádh</span>
<lb n="802"/><span>A Phádraig, dá mbadh scéal fíor,</span>
<lb n="803"/><span>is a bhfuil i Neamh na n-órd</span>
<lb n="804"/><span>nach tiocfadh leo féile Fhinn.</span></p>
<lb n="805"/>
<lb n="806"/><p><span>Ba mhó féile Dé ar phrap na súl</span>
<lb n="807"/><span>- is olc do rún agus do ghlór -</span>
<lb n="808"/><span>ná féile Fhinn is na bhFiann</span>
<lb n="809"/><span>ó geineadh iad go himtheacht dóibh.</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>Ní cosmhail leat-sa ná led chliar</span>
<lb n="812"/><span>gurabh fhear fial é Dia;</span>
<lb n="813"/><span>is gann gortach bhur bproinn</span>
<lb n="814"/><span>gan feoil gan fíon gan iasc.</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="815"/><p><span>Is leor libh-se mar gháir ghrinn</span>
<lb n="816"/><span>seordán is fuaim clog,</span>
<lb n="817"/><span>sléachtain agus canntlamh bróin</span>
<lb n="818"/><span>gach aoibhinn-nóin is maidin doich.</span></p>
<lb n="819"/>
<lb n="820"/><p><span>A Oisín, is truagh an chéim</span>
<lb n="821"/><span>nach tugann tú géill do Dhia</span>
<lb n="822"/><span>is bheith dá mholadh de ghnáth</span>
<lb n="823"/><span>amhail atáim-se is an chliar.</span></p>
<lb n="824"/>
<lb n="825"/><p><span>Níorbh iongnadh liom-sa a luadh</span>
<lb n="826"/><span>go molfá go suairc an Fhiann,</span>
<lb n="827"/><span>is Fionn do bhronnadh an t-arán</span>
<lb n="828"/><span>is gach aisce níos fearr ná iad.</span></p>
<lb n="829"/>
<lb n="830"/><p><span>Gach ar bronnadh leat is le Fionn</span>
<lb n="831"/><span>is leis an bhFéinn uile mar sibh,</span>
<lb n="832"/><span>is gearr rachadh ar thabharthas Dé</span>
<lb n="833"/><span>uair de lae innisim duit.</span></p>
<lb n="834"/>
<lb n="835"/><p><span>Dob fhiadhain mé, a Phádraig na gcliar</span>
<lb n="836"/><span>gur chaith Fionn 's an Fhiann 'na dháil</span>
<lb n="837"/><span>aon fhleadh amháin, i dTeamhair, ba mhó</span>
<lb n="838"/><span>ná a dtug 's a dtiubhraidh Dia go bráth.</span></p>
<lb n="839"/>
<lb n="840"/><p><span>Ná habair sin, a sheanóir thruaighe</span>
<lb n="841"/><span>ná bí ag luadh na bhFiann de ghnáth;</span>
<lb n="842"/><span>a ndeachaidh 's a bhfuil fós beo</span>
<lb n="843"/><span>b'fhearr i n-aon ló Dia na ngrás,</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>Dob iongnadh liom dá mb'fhíor do ghlór</span>
<lb n="846"/><span>a Phádraig nua na mbachall mbán,</span>
<lb n="847"/><span>go mbeitheá is do chliar ag golán</span>
<lb n="848"/><span>ag iarraidh an aráin ar fhear dá cháil.</span></p>
<lb n="849"/>
<lb n="850"/><p><span>Innis dom, a Phádraig, gan goimh</span>
<lb n="851"/><span>má's gaol duit an fear sin Dia,</span>
<lb n="852"/><span>créad fáth n-a mbír is do chléire</span>
<lb n="853"/><span>i n-ármhach daor ar an mbiadh.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>Innis dom fós gan imreasán</span>
<lb n="856"/><span>créad an fáth n-ar gnáth leo</span>
<lb n="857"/><span>bheith ag bualadh a n-ucht gach uair</span>
<lb n="858"/><span>is ag sléachtain go truagh gach nóin.</span></p>
<lb n="859"/>
<lb n="860"/><p><span>Innsim duit den chéad fheacht</span>
<lb n="861"/><span>nach uireasbhaidh bídh ná dighe</span>
<lb n="862"/><span>fá deara dhúinn bheith dá ármhach</span>
<lb n="863"/><span>acht do shíor-sheachaint peacadh an chraois.</span></p>
<lb n="864"/>
<lb n="865"/><p><span>Is obann do chreidfinn do bhriathra</span>
<lb n="866"/><span>a sciath na gcliar ón Róimh áigh.</span>
<lb n="867"/><span>acht gur gann do roinnir liom féin</span>
<lb n="868"/><span>is nach iarrfainn craos gach lá.</span>
<lb n="869"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="870"/><p><span>Ní do sheachnadh peacadh an chraois</span>
<lb n="871"/><span>ná le heagla Ríogh na naomh</span>
<lb n="872"/><span>dogheobhainn le ganntan aráin</span>
<lb n="873"/><span>acht nach tigeann liom a fhagháil ón gcléir.</span></p>
<lb n="874"/>
<lb n="875"/><p><span>Innis dom arís fós gan gó</span>
<lb n="876"/><span>an é fáth bhur n-uall ós árd</span>
<lb n="877"/><span>a fhaid atá Dia ós bhur gcionn</span>
<lb n="878"/><span>nó an áil leis canntlamh is glámh.</span></p>
<lb n="879"/>
<lb n="880"/><p><span>Don dara feacht innsim duit</span>
<lb n="881"/><span>gurab é fáth sléachtain na gcliar -</span>
<lb n="882"/><span>ag déanamh aithrighe agus crádhnais</span>
<lb n="883"/><span>d'eagla crádh-ghoin na bpian.</span></p>
<lb n="884"/>
<lb n="885"/><p><span>Is iongnadh liom tré mhéid bhur ngrádha</span>
<lb n="886"/><span>don fhear sin ráidhtear libh Críost</span>
<lb n="887"/><span>go maoidhfeadh go deo oraibh</span>
<lb n="888"/><span>méid bhur gcoda is bhur ndighe.</span></p>
<lb n="889"/>
<lb n="890"/><p><span>Slán le Fionn na bhFiann mór</span>
<lb n="891"/><span>dob fhairsing slógh agus roinn,</span>
<lb n="892"/><span>ní hionann is an fear san Dia</span>
<lb n="893"/><span>is fós ní iarradh aithrighe ná díol.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>Is minic do roinn Fionn</span>
<lb n="896"/><span>iomad fíona is feola ar an bhFéinn,</span>
<lb n="897"/><span>is níorbh fhiadhain mé aon tráth</span>
<lb n="898"/><span>gur iarr sléachtain ná gol géar.</span></p>
<lb n="899"/>
<lb n="900"/><p><span>Mo chumha-sa anocht an Fhiann</span>
<lb n="901"/><span>d'fhág mé im iarsma fá bhrón</span>
<lb n="902"/><span>ag feitheamh le harán ón gcléir</span>
<lb n="903"/><span>is le mac Dé dá thabhairt dóibh.</span></p>
<lb n="904"/>
<lb n="905"/><p><span>Mo chumha-sa anocht go bráth</span>
<lb n="906"/><span>Fionn mar atá i bhfad ón roinn,</span>
<lb n="907"/><span>d'fhág mé gan deoch gan arán</span>
<lb n="908"/><span>fá shúil Phádraig agus Chríost.</span></p>
<lb n="909"/>
<lb n="910"/><p><span>Mo chumha-sa is ní fán bpeacadh</span>
<lb n="911"/><span>acht bheith gan imirt, gan fiadhach, gan ceol,</span>
<lb n="912"/><span>fá smacht na cléire agus Dé</span>
<lb n="913"/><span>acht nach minic dom géilleadh dhóibh.</span></p>
<lb n="914"/>
<lb n="915"/><p><span>Bhus aithreach leat féin sin fós</span>
<lb n="916"/><span>gan géilleadh dhóibh le ceart riaghail,</span>
<lb n="917"/><span>an tan is duit fá dhian-chrádh pian</span>
<lb n="918"/><span>i bhfochair na bhFiann fá leath-riar.</span></p>
<lb n="919"/>
<lb n="920"/><p><span>Is mór leat-sa, a Oisín truaighe</span>
<lb n="921"/><span>do phian mar luadhair ameasc na gcliar</span>
<lb n="922"/><span>is ní fhuil ann acht flaitheas sámh</span>
<lb n="923"/><span>seoch an áit n-a bhfuil do thriall.</span></p>
<lb n="924"/>
<lb n="925"/><p><span>Má's mó mo leath-riar annsúd</span>
<lb n="926"/><span>a Phádraig nach úr fán mbiadh,</span>
<lb n="927"/><span>ná ameasc do chléire-se i bhfos</span>
<lb n="928"/><span>mo thruagh sin is docht an phian!</span>
<lb n="929"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="930"/><p><span>Ná luaidh liom feacht ar bith</span>
<lb n="931"/><span>a Phádraig, de ghoin na bhFiann,</span>
<lb n="932"/><span>ní ghéillim gur fíor do ghlór</span>
<lb n="933"/><span>'s ní chreidim fós do bhrígh do Dhia.</span></p>
<lb n="934"/>
<lb n="935"/><p><span>A Oisín, ó nach creidir mé</span>
<lb n="936"/><span>le briathra Dé go fíor id chluais,</span>
<lb n="937"/><span>is beacht bhus cuimhin leat thall</span>
<lb n="938"/><span>i bpiantaibh go fann gach uair.</span></p>
<lb n="939"/>
<lb n="940"/><p><span>Pian ar muin péine ar m'anam</span>
<lb n="941"/><span>a Phádraig, ní chanaim acht fíor</span>
<lb n="942"/><span>go mbadh rogha liom-sa sin féin</span>
<lb n="943"/><span>ná bheith i dtréadhnas mar bhím.</span></p>
<lb n="944"/>
<lb n="945"/><p><span>Dá mb'fhios duit, a Oisín ghrínn</span>
<lb n="946"/><span>tuirse is gníomh uagha na bpian.</span>
<lb n="947"/><span>badh rogha leat le saoghal na saoghal</span>
<lb n="948"/><span>fasc na cléire ná amharc mar iad.</span></p>
<lb n="949"/>
<lb n="950"/><p><span>A hucht Dé, gidh nach fial</span>
<lb n="951"/><span>innis má's fiadhain ortha thú,</span>
<lb n="952"/><span>fíoghair ar phianta Ifrinn</span>
<lb n="953"/><span>má's scéal sin thiocfadh leat dúinn.</span></p>
<lb n="954"/>
<lb n="955"/><p><span>Ní thiocfadh liom go lá an Luain</span>
<lb n="956"/><span>a Oisín, is truagh an toisc linn,</span>
<lb n="957"/><span>pianta léir-ghonta is díothchúis</span>
<lb n="958"/><span>Ifrinn úd do chur i gcrích.</span></p>
<lb n="959"/>
<lb n="960"/><p><span>Gidheadh innsim duit go fíor</span>
<lb n="961"/><span>pianta an tsaoighil i bhfus go léir</span>
<lb n="962"/><span>gur gonta prap na súl annsúd</span>
<lb n="963"/><span>ná a bhfulang dúinn le saoghal na saoghal.</span></p>
<lb n="964"/>
<lb n="965"/><p><span>Is mór mo dhóchas féin go fíor</span>
<lb n="966"/><span>má's ann atá triath na bhFiann,</span>
<lb n="967"/><span>nach fuilid na pianta róghonta</span>
<lb n="968"/><span>is na diabhail go bhfuil fá smacht dian.</span></p>
<lb n="969"/>
<lb n="970"/><p><span>Is saobh na briathra ráidhtear leat</span>
<lb n="971"/><span>a Oisín, is measta gur baois,</span>
<lb n="972"/><span>a dtiocfaidh 's a dtáinig acht Dia</span>
<lb n="973"/><span>ní bhfaghaidís iad fá smacht ná cuing.</span></p>
<lb n="974"/>
<lb n="975"/><p><span>Is fiadhain mé go dtug an Fhiann</span>
<lb n="976"/><span>ar an gcnoc so thiar cath ba mhó</span>
<lb n="977"/><span>ná a dtugadh ó thúis an domhain</span>
<lb n="978"/><span>i nIfreann ná i bhFlaitheas fós.</span>
<lb n="979"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="980"/><p><span>Níorbh é sin ba bheatha dhúinn féin</span>
<lb n="981"/><span>acht ár líonadh d'fhíon is d'fheoil,</span>
<lb n="982"/><span>tosach cirt is comhthrom fleadha</span>
<lb n="983"/><span>deocha mílse is cách dá n-ól.</span>
<lb n="984"/><span>Is crádh liom Diarmaid is Goll</span>
<lb n="985"/><span>agus Feargus ba bhinn glór,</span>
<lb n="986"/><span>nuair nach leigthear dúinn a luadh</span>
<lb n="987"/><span>a Phádraig nua ón Róimh.</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>Badh chead linn tú dá luadh</span>
<lb n="990"/><span>acht go dtiubharthá aire do Dhia ar dtús;</span>
<lb n="991"/><span>ó's anois is deireadh dot aois</span>
<lb n="992"/><span>scuir det bhaois, a fhir gan lúth.</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>A Phádraig, innis dom tré rún</span>
<lb n="995"/><span>ó's agat atá an t-eolas is fearr,</span>
<lb n="996"/><span>an leigfear mo ghadhar nó mo chú</span>
<lb n="997"/><span>liom go cúirt ríogh na ngrás?</span></p>
<lb n="998"/>
<lb n="999"/><p><span>A sheanóir atá ar baois</span>
<lb n="1000"/><span>is nach faghaim críoch do chur ort,</span>
<lb n="1001"/><span>ní leigfear do ghadhar ná do chú</span>
<lb n="1002"/><span>leat go cúirt ríogh na reacht.</span></p>
<lb n="1003"/>
<lb n="1004"/><p><span>Dá mb'agam-sa bheadh aithne ar Dhia</span>
<lb n="1005"/><span>is go mbeadh mo chú dom réir,</span>
<lb n="1006"/><span>do pháirteochainn é lem choin</span>
<lb n="1007"/><span>gibé do-bhéarfadh biadh dom féin.</span></p>
<lb n="1008"/>
<lb n="1009"/><p><span>Ná habair sin, a sheanóir</span>
<lb n="1010"/><span>is tú i ndeireadh th'aoise,</span>
<lb n="1011"/><span>ní comhthrom, gan bhréag, an bhreith</span>
<lb n="1012"/><span>do-bheirir ar mo rígh-se.</span></p>
<lb n="1013"/>
<lb n="1014"/><p><span>Dob fhearr aon churadh amháin láidir</span>
<lb n="1015"/><span>dá raibh ar Fhiannaibh Éireann</span>
<lb n="1016"/><span>ná Tighearna an chrábhaidh</span>
<lb n="1017"/><span>agus tusa féin, a chléirigh.</span></p>
<lb n="1018"/>
<lb n="1019"/><p><span>A Oisín na ngéar-lann</span>
<lb n="1020"/><span>chanas na briathra buile,</span>
<lb n="1021"/><span>dob fhearr Dia le haon ló</span>
<lb n="1022"/><span>ná Fianna Éireann uile.</span></p>
<lb n="1023"/>
<lb n="1024"/><p><span>Gidh táim-se anois gan flaitheas</span>
<lb n="1025"/><span>is mé iar gcaitheamh m'aoise,</span>
<lb n="1026"/><span>a Phádraig, ná tabhair aithis</span>
<lb n="1027"/><span>do mhaithibh Chlanna Baoiscne.</span></p>
<lb n="1028"/>
<lb n="1029"/><p><span>Dá mbeadh agam Conán Maol</span>
<lb n="1030"/><span>fear mí-labhartha na Féinne,</span>
<lb n="1031"/><span>do bhrisfeadh sé do mhuineál</span>
<lb n="1032"/><span>istigh i lár do chléire.</span></p>
<lb n="1033"/>
<lb n="1034"/><p><span>Dá maireadh agat Conán</span>
<lb n="1035"/><span>ná aon fhear eile ded Fhéinn-se,</span>
<lb n="1036"/><span>ní rachadh aon fhear póite</span>
<lb n="1037"/><span>isteach don chathair ghléigil,</span></p>
<lb n="1038"/>
<lb n="1039"/><p><span>Óir ní fíonta ná feolta</span>
<lb n="1040"/><span>bhíonn ag na haingil naomhtha,</span>
<lb n="1041"/><span>acht cumhacht an Aon-mhic ghlórmhair</span>
<lb n="1042"/><span>dá gcothú san gcathair ghléigil.</span></p>
<lb n="1043"/>
<lb n="1044"/><p><span>Bheith ag sír-theacht thar an bhFéinn</span>
<lb n="1045"/><span>a sheanóir, is baoth do chor;</span>
<lb n="1046"/><span>cuimhnigh go dtáinig do ré</span>
<lb n="1047"/><span>is gaibh Mac Dé ar do shon.</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>Ní hiongnadh mise teacht thar an bhFéinn</span>
<lb n="1050"/><span>is tusa teacht thar Mac Dé gan sos;</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="1051"/><p><span>dá ndeineadh leath-oiread leis an bhFéinn</span>
<lb n="1052"/><span>badh mhór é, a chléirigh na gcros.</span></p>
<lb n="1053"/>
<lb n="1054"/><p><span>A Oisín an ainbhfis mhóir</span>
<lb n="1055"/><span>tréig an glór nach fuil ceart;</span>
<lb n="1056"/><span>éist trátha cléire Dé</span>
<lb n="1057"/><span>is beidh tú i bhFlaitheas Dé go deas.</span></p>
<lb n="1058"/>
<lb n="1059"/><p><span>Dá maireadh Conán Maol</span>
<lb n="1060"/><span>do-níodh dán 'nár dtaobh go cóir,</span>
<lb n="1061"/><span>bhur dtrátha níor bhinn leis</span>
<lb n="1062"/><span>a Phádraig na gclog n-óir.</span></p>
<lb n="1063"/>
<lb n="1064"/><p><span>A Oisín nach binn glór</span>
<lb n="1065"/><span>glac mo chomhairle is déin do leas,</span>
<lb n="1066"/><span>is beidh tú i ndún Ríogh na nDúl</span>
<lb n="1067"/><span>is na muintire is úr fleadh.</span></p>
<lb n="1068"/>
<lb n="1069"/><p><span>Cé fearr muintir neimhe, a Phádraig</span>
<lb n="1070"/><span>ná uaisle iomlán na Féinne,</span>
<lb n="1071"/><span>an mbíonn cruas 'na gcroidhthibh</span>
<lb n="1072"/><span>nó an ndiúltuighid siad éinne?</span></p>
<lb n="1073"/>
<lb n="1074"/><p><span>A mhic Calpruinn fhéil</span>
<lb n="1075"/><span>ós agat atá an t-iúl,</span>
<lb n="1076"/><span>an leigfidh tú go Flaitheas Dé</span>
<lb n="1077"/><span>mo ghadhar beag nó mo chú?</span></p>
<lb n="1078"/>
<lb n="1079"/><p><span>Ní rachadh an chuil chrónánach</span>
<lb n="1080"/><span>ná fós an gath gréine</span>
<lb n="1081"/><span>gan fios don rígh neamhdha</span>
<lb n="1082"/><span>isteach don chathair naomhtha.</span></p>
<lb n="1083"/>
<lb n="1084"/><p><span>Níor mar sin do mhac Cumhaill</span>
<lb n="1085"/><span>dobhí 'na rí ar na Fiannaibh,</span>
<lb n="1086"/><span>dorachaidís fir an domhain</span>
<lb n="1087"/><span>fá n-a theach gan fhiafraighe.</span></p>
<lb n="1088"/>
<lb n="1089"/><p><span>Ní rachadh Fionn ná an Fhiann</span>
<lb n="1090"/><span>fá theach mo thighearna go bráth,</span>
<lb n="1091"/><span>'s a sheanóir atá liath fann</span>
<lb n="1092"/><span>ní dul duit-se ann acht mar chách.</span></p>
<lb n="1093"/>
<lb n="1094"/><p><span>Is mór mholas tusa Fionn</span>
<lb n="1095"/><span>is gach maith dá ndearnaidh sé;</span>
<lb n="1096"/><span>ní raibh Fionn 'na dhuine cheart</span>
<lb n="1097"/><span>dá raibh ar fóghnamh ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="1098"/>
<lb n="1099"/><p><span>A Phádraig mhic Calpruinn réidh</span>
<lb n="1100"/><span>cá bhfuairis féin na scéala?</span>
<lb n="1101"/><span>dá macsamhla-na an Fhiann</span>
<lb n="1102"/><span>ní fheaca riamh deilbh is déanamh.</span></p>
<lb n="1103"/>
<lb n="1104"/><p><span>Dob fhearr Fionn ná tusa féin</span>
<lb n="1105"/><span>fá ór, fá airgead, fá bhiadh,</span>
<lb n="1106"/><span>fá aon ní dá raibh ag Fionn</span>
<lb n="1107"/><span>dob fhearr Fionn faoi ná Dia.</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>Cá bhfuilid an Fhiann anois?</span>
<lb n="1110"/><span>cá bhfuil a dtreise ná a dtréin?</span>
<lb n="1111"/><span>d'imthigh an Fhiann gan trácht</span>
<lb n="1112"/><span>is glac-se creideamh, a Oisín fhéil.</span></p>
<lb n="1113"/>
<lb n="1114"/><p><span>Do chreideamh-sa ní ghlacfaidh mé</span>
<lb n="1115"/><span>a chléirigh gan bheith fial,</span>
<lb n="1116"/><span>is gur thréig an sonas Éire</span>
<lb n="1117"/><span>ó thángais féin is do chliar.</span></p>
<lb n="1118"/>
<lb n="1119"/><p><span>Ní raibh an sonas ar Éire</span>
<lb n="1120"/><span>go dtánga féin is mo chliar;</span>
<lb n="1121"/><span>gach a dtáinig romhainn go hÉirinn</span>
<lb n="1122"/><span>atáid i nIfreann na ndaor-phian.</span></p>
<lb n="1123"/>
<lb n="1124"/><p><span>Dobhí an sonas ar Éire</span>
<lb n="1125"/><span>agus rath mór le n-ár linn an Fhiann;</span>
<lb n="1126"/><span>ní hé an uair sin dobheinn-se beo</span>
<lb n="1127"/><span>gan mo leath-dóithin den bhiadh.</span></p>
<lb n="1128"/>
<lb n="1129"/><p><span>Biadh an anma is é is fearr</span>
<lb n="1130"/><span>a Oisín na gcomhrádh ndian;</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="1131"/><p><span>cá bhfuil do neart ná treise do lámh</span>
<lb n="1132"/><span>nach leanair gach lá an fiadh?</span></p>
<lb n="1133"/>
<lb n="1134"/><p><span>A Phádraig, freagair mo ghéire</span>
<lb n="1135"/><span>ní thig tréine tré bheith fann;</span>
<lb n="1136"/><span>a chléirigh na mbachall bhfiar</span>
<lb n="1137"/><span>ní fhaghaim an biadh acht go gann.</span></p>
<lb n="1138"/>
<lb n="1139"/><p><span>A Oisín, beannuigh romhat an biadh</span>
<lb n="1140"/><span>is beir buidheachas le Rí na reann</span>
<lb n="1141"/><span>leig an t-ainbhfios díot ar gcúl</span>
<lb n="1142"/><span>is bíodh do dhúil san bhflaitheas thall.</span></p>
<lb n="1143"/>
<lb n="1144"/><p><span>Adeirid lucht na bhféasóg réidh</span>
<lb n="1145"/><span>an drong daor ibheas go gann,</span>
<lb n="1146"/><span>nuair altuighid a gcuid lem thaobh</span>
<lb n="1147"/><span>"ní thugamair ár ndéirc don dall."</span></p>
<lb n="1148"/>
<lb n="1149"/><p><span>Tógaid nuair a ghlanaid a mbéil</span>
<lb n="1150"/><span>an drong dárab léir gan locht,</span>
<lb n="1151"/><span>duanaighil mar chonairt i nglinn</span>
<lb n="1152"/><span>dob fhearr liom a mbeith 'na socht.</span></p>
<lb n="1153"/>
<lb n="1154"/><p><span>Aon-bheatha bhíos duit-se is dóibh</span>
<lb n="1155"/><span>is déin an aithrighe chóir ar ball</span>
<lb n="1156"/><span>dá mbeitheá istigh i bhflaitheas Dé</span>
<lb n="1157"/><span>ní bheadh baoghal ort bheith id dhall.</span></p>
<lb n="1158"/>
<lb n="1159"/><p><span>Dobhíos-sa i gcathair seal dem aois</span>
<lb n="1160"/><span>i n-a arm ag Rí nár ghann,</span>
<lb n="1161"/><span>cion míosa dá gcaitheann sibh de bhiadh</span>
<lb n="1162"/><span>dogheibhidís an chonairt gach ceann.</span></p>
<lb n="1163"/>
<lb n="1164"/><p><span>Atá tú ársa foirbhthe liath</span>
<lb n="1165"/><span>d'imthigh do chiall is do ghreann,</span>
<lb n="1166"/><span>leig díot an comhrádh dian</span>
<lb n="1167"/><span>is beidh do leaba i bhFlaitheas thall.</span></p>
<lb n="1168"/>
<lb n="1169"/><p><span>Minic do chodlas ar shliabh</span>
<lb n="1170"/><span>fá dhrúcht liath fá bharr crann;</span>
<lb n="1171"/><span>níor chleachtas leaba gan biadh</span>
<lb n="1172"/><span>an feadh bheadh fiadh san gcnoc thall.</span></p>
<lb n="1173"/>
<lb n="1174"/><p><span>Táir ar mearughadh i ndeireadh th'aoise</span>
<lb n="1175"/><span>idir shlighe dhírigh agus cham;</span>
<lb n="1176"/><span>seachain slighe cham na bréige</span>
<lb n="1177"/><span>is tiocfaidh aingil Dé fád cheann.</span></p>
<lb n="1178"/>
<lb n="1179"/><p><span>Dá mbeinn-se agus Feargus fial</span>
<lb n="1180"/><span>agus Diarmaid ar an mball</span>
<lb n="1181"/><span>gach slighe dhíreach ar ghabhmair riamh</span>
<lb n="1182"/><span>gan cead do chliar dogheobhaimís ann.</span>
<lb n="1183"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="1184"/><p><span>Fóill, 'Oisín, ná masluigh an chliar</span>
<lb n="1185"/><span>chanas briathra Dé i ngach ball;</span>
<lb n="1186"/><span>muna leigir díot an comhrádh dian</span>
<lb n="1187"/><span>is mór an phian atá id cheann.</span></p>
<lb n="1188"/>
<lb n="1189"/><p><span>Dobhíos-sa agus flaith na bhFiann</span>
<lb n="1190"/><span>agus torc ar iarraidh uainn san ngleann,</span>
<lb n="1191"/><span>ba mheasa liom uaim an fiadh</span>
<lb n="1192"/><span>ná do chliar-sa bheith gan cheann.</span></p>
<lb n="1193"/>
<lb n="1194"/><p><span>Tá tú dolásach gan chiall</span>
<lb n="1195"/><span>is measa sin ná bheith id dhall;</span>
<lb n="1196"/><span>dá bhfaghthá radharc istigh</span>
<lb n="1197"/><span>badh mhór do chion ar fhlaitheas thall.</span></p>
<lb n="1198"/>
<lb n="1199"/><p><span>Dob aite liom radharc an bhruic</span>
<lb n="1200"/><span>nó léim an phuic idir dhá ghleann</span>
<lb n="1201"/><span>ná a ngeallann do bhéal-sa dhom</span>
<lb n="1202"/><span>ná a bhfaghainn de shult i bhFlaitheas thall.</span></p>
<lb n="1203"/>
<lb n="1204"/><p><span>Tá do mhuinighin baoth gan sliocht</span>
<lb n="1205"/><span>d'imthigh do shult agus do ghreann;</span>
<lb n="1206"/><span>muna ngabhair comhairle go glic</span>
<lb n="1207"/><span>ní bhfaghaidh tú bheith i bhfus ná thall.</span></p>
<lb n="1208"/>
<lb n="1209"/><p><span>Dá mbeinn-se is an Fhiann indiu</span>
<lb n="1210"/><span>i mbinn cnuic ag tarraing lann</span>
<lb n="1211"/><span>d'aimhdheoin leabhair, cléir' is cluig</span>
<lb n="1212"/><span>is aguinn dobheadh an ball.</span></p>
<lb n="1213"/>
<lb n="1214"/><p><span>Ní raibh ionnta acht mar ghal suip</span>
<lb n="1215"/><span>nó mar shruth idir dhá ghleann</span>
<lb n="1216"/><span>nó mar shídhe gaoithe ar mhaoilinn chnuic</span>
<lb n="1217"/><span>gach lucht aguibh dá raibh riamh ann.</span></p>
<lb n="1218"/>
<lb n="1219"/><p><span>Dobhíos-sa i nAlmhain ar mo chur</span>
<lb n="1220"/><span>i bhfochair lucht na n-arm dteann,</span>
<lb n="1221"/><span>dob fhearr liom ár n-árd-rí agum</span>
<lb n="1222"/><span>ná an trup so na mbachall gcam.</span></p>
<lb n="1223"/>
<lb n="1224"/><p><span>Dogheobhair ón Árd-rígh do chuid</span>
<lb n="1225"/><span>déin leor-ghníomh is ná caill thall,</span>
<lb n="1226"/><span>ná bí meallta i gcomhairle an chuirp</span>
<lb n="1227"/><span>is maith leo sin teacht anall.</span>
<lb n="1228"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="1229"/><p><span>Is maith atá a fhios agam</span>
<lb n="1230"/><span>cá bhfuilid is coir 'na gceann;</span>
<lb n="1231"/><span>sciúirsí dá ruagadh le nimh</span>
<lb n="1232"/><span>is gan lucht nirt le teacht dá gcabhair.</span></p>
<lb n="1233"/>
<lb n="1234"/><p><span>Ní binn liom do ghlór gan sult</span>
<lb n="1235"/><span>gidh tá tú glic ar do rann;</span>
<lb n="1236"/><span>ní chluinim féin fead an luin</span>
<lb n="1237"/><span>breac ó shruth ná muc ó ghleann.</span></p>
<lb n="1238"/>
<lb n="1239"/><p><span>Dá mbeadh Scolbsceine agam</span>
<lb n="1240"/><span>nó Oscar glic na gcath dteann,</span>
<lb n="1241"/><span>ní bheimís gan feolmhach anocht</span>
<lb n="1242"/><span>ar chomhairle chluig na seacht mbeann.</span></p>
<lb n="1243"/>
<lb n="1244"/><p><span>A Oisín, d'imthigh do chiall</span>
<lb n="1245"/><span>glac na briathra so le greann,</span>
<lb n="1246"/><span>is deimhin go dtréigfir an Fhiann</span>
<lb n="1247"/><span>is go ngeobhair le Rígh na reann.</span></p>
<lb n="1248"/>
<lb n="1249"/><p><span>Is iongnadh liom do chomhrádh dian</span>
<lb n="1250"/><span>a chléirigh do thriall i ngach ball</span>
<lb n="1251"/><span>a rádh go dtréigfinn an Fhiann</span>
<lb n="1252"/><span>drong fhairsing fhial nár ghann.</span></p>
<lb n="1253"/>
<lb n="1254"/><p><span>Dá bhfeictheá-sa muintir Dé</span>
<lb n="1255"/><span>a suidheamh go gléasta is a bhfleadh;</span>
<lb n="1256"/><span>is fairsinge aca bhíos gach sógh</span>
<lb n="1257"/><span>ná ag muintir Fhinn, gidh mór a meas.</span></p>
<lb n="1258"/>
<lb n="1259"/><p><span>Is fearr mo scéal-sa anois</span>
<lb n="1260"/><span>gléire dhil is cur 'na cheann;</span>
<lb n="1261"/><span>glac an aithrighe chóir anois</span>
<lb n="1262"/><span>déin leor-ghníomh i bhfus 's ná caill thall.</span></p>
<lb n="1263"/>
<lb n="1264"/><p><span>Do chaill mise mo chiall i bhfus</span>
<lb n="1265"/><span>is ní ba mheasa liom ná sin;</span>
<lb n="1266"/><span>do chaill mise Fionn an áigh</span>
<lb n="1267"/><span>is na fir áille dobhíodh lem chois.</span></p>
<lb n="1268"/>
<lb n="1269"/><p><span>Tá Fionn is an Fhiann anois</span>
<lb n="1270"/><span>go dobrónach ar lic na bpian;</span>
<lb n="1271"/><span>gaibh-se le Mac Dé 'na n-áit</span>
<lb n="1272"/><span>'s ní bheir go bráth gan amharc ar Dhia.</span></p>
<lb n="1273"/>
<lb n="1274"/><p><span>Ní chreidim féin do ghlór glan</span>
<lb n="1275"/><span>a chléirigh na mbachall gcam,</span>
<lb n="1276"/><span>go mbeadh Fionn 's an Fhiann istigh</span>
<lb n="1277"/><span>muna bhfaghaidís sult a bheith ann.</span></p>
<lb n="1278"/>
<lb n="1279"/><p><span>Déin an aithrighe chóir anois</span>
<lb n="1280"/><span>sula gcuirfear fios id chionn;</span>
<lb n="1281"/><span>géill do Dhia is beidh 'fhios agat</span>
<lb n="1282"/><span>ciaca amuich nó istigh atá Fionn.</span></p>
<lb n="1283"/>
<lb n="1284"/><p><span>Dá mbeadh Fionn agam is Mac an Luin</span>
<lb n="1285"/><span>fear nár dhruid ó ghleo na lann.</span>
<lb n="1286"/><span>d'aindeoin do chléire is a gcluig</span>
<lb n="1287"/><span>is againn dobheadh an ball.</span></p>
<lb n="1288"/>
<lb n="1289"/><p><span>Ní bheidh sin choidhche ar bhur gcur</span>
<lb n="1290"/><span>is fearr an lucht a tháinig ann;</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="1291"/><p><span>Mac Ríogh Neimhe dhíbreas na huilc</span>
<lb n="1292"/><span>is mór a chion ar dhuine dhall.</span></p>
<lb n="1293"/>
<lb n="1294"/><p><span>Má's dall atá muintir Dia</span>
<lb n="1295"/><span>'s gurb iad na daill is annsa leis,</span>
<lb n="1296"/><span>is cosmhail nach cuirfid an Fhiann</span>
<lb n="1297"/><span>go teach na bpian dá scrios.</span></p>
<lb n="1298"/>
<lb n="1299"/><p><span>Cráidhteacht ort, a sheanóir</span>
<lb n="1300"/><span>chanas na briathra buile</span>
<lb n="1301"/><span>dob fhearr Dia d'aon ló</span>
<lb n="1302"/><span>ná Fianna Éireann uile.</span></p>
<lb n="1303"/>
<lb n="1304"/><p><span>A Phádraig na bachaille caime</span>
<lb n="1305"/><span>dobheir orm freagra dána</span>
<lb n="1306"/><span>dobheadh do bhachall 'na bruscar</span>
<lb n="1307"/><span>dá mbeadh Uscar do láthair.</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>Créad dorinn Fionn le Dia</span>
<lb n="1310"/><span>acht ag riar cliar agus scol,</span>
<lb n="1311"/><span>greas mhór ag bronnadh óir</span>
<lb n="1312"/><span>is greas eile le meadhair a chon.</span></p>
<lb n="1313"/>
<lb n="1314"/><p><span>I ngioll le meadhair na gcon</span>
<lb n="1315"/><span>is le riar scol gach lá</span>
<lb n="1316"/><span>is gan aire aige ar Dhia</span>
<lb n="1317"/><span>dobheir Fionn na bhFiann ar láimh.</span></p>
<lb n="1318"/>
<lb n="1319"/><p><span>Cionnus dob fhéidir le Dia</span>
<lb n="1320"/><span>ná a chliar bheith níos fearr</span>
<lb n="1321"/><span>ná Fionn, flaith na bhFiann</span>
<lb n="1322"/><span>duine fial dobhí gan cháim?</span></p>
<lb n="1323"/>
<lb n="1324"/><p><span>Gach a n-abair tusa 's an chliar</span>
<lb n="1325"/><span>do réir riaghlach Ríogh na Reann</span>
<lb n="1326"/><span>dobhí súd ag Fiannaibh Finn</span>
<lb n="1327"/><span>is táid i bhflaitheas Dé go teann.</span></p>
<lb n="1328"/>
<lb n="1329"/><p><span>Dá mbeadh áit ann thíos ná thuas</span>
<lb n="1330"/><span>dob fhearr ná flaitheas Dé,</span>
<lb n="1331"/><span>is ann dorachadh Fionn</span>
<lb n="1332"/><span>is a raibh aige den Fhéinn.</span></p>
<lb n="1333"/>
<lb n="1334"/><p><span>Adeir tusa nach téid fial</span>
<lb n="1335"/><span>go hIfreann na bpian go bráth,</span>
<lb n="1336"/><span>ní raibh aon neach san bhFéinn</span>
<lb n="1337"/><span>nach raibh fial ameasc cách.</span></p>
<lb n="1338"/>
<lb n="1339"/><p><span>Má bheireann tú mise do na flaithis</span>
<lb n="1340"/><span>agus seacht gcatha na bhFiann</span>
<lb n="1341"/><span>is tú an duine is fearr buidhean</span>
<lb n="1342"/><span>dá ndeachaidh san tír sin riamh.</span></p>
<lb n="1343"/>
<lb n="1344"/><p><span>Mar dá bhfeictheá-sa, a chléirigh cháidh</span>
<lb n="1345"/><span>an Fhiann lá ar an dtráigh úd theas</span>
<lb n="1346"/><span>nó i Nás Laighean na sruth séimh</span>
<lb n="1347"/><span>ar an bhFéinn badh mhór do mheas.</span>
<lb n="1348"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="1349"/><p><span>Bzzzzz1806-55lsc 19T</span>
<lb n="1350"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="1351"/><span>CATH CHNUIC AN ÁIR.</span></p>
<lb n="1352"/>
<lb n="1353"/><p><span>Innis dúinn, a Oisín suairc,</span>
<lb n="1354"/><span>cionnus do ghluais tús an ghleoidh,</span>
<lb n="1355"/><span>is na curaidhe calma nirt</span>
<lb n="1356"/><span>san gcath do thuit i ndeoidh ar ndeoidh.</span></p>
<lb n="1357"/>
<lb n="1358"/><p><span>Dobhíomair-ne an Fhiann 's Fionn</span>
<lb n="1359"/><span>i gcóimhthionól ar an gcnoc so thiar,</span>
<lb n="1360"/><span>ag imirt ar chleasaibh lúith</span>
<lb n="1361"/><span>is sinn go subhach ag caitheamh liag.</span></p>
<lb n="1362"/>
<lb n="1363"/><p><span>Cidh trácht dúinn amhail sin</span>
<lb n="1364"/><span>dubhairt draoi Teamhrach go glic linn:</span>
<lb n="1365"/><span>"Is eagal liom, a Fhinn na bhFiann</span>
<lb n="1366"/><span>nach fada an rian gur doiligh díbh."</span></p>
<lb n="1367"/>
<lb n="1368"/><p><span>"Créad so anois," do ráidh Fionn</span>
<lb n="1369"/><span>"le dtuigtear leat ár nguais dobróin,</span>
<lb n="1370"/><span>is nach fuil tóir anois fán ngréin</span>
<lb n="1371"/><span>nach fuil san bhFéinn seasamh leo?"</span></p>
<lb n="1372"/>
<lb n="1373"/><p><span>"Creid uaim, a Fhinn na gcruadh-lann</span>
<lb n="1374"/><span>go bhfuil an tóir i bhfogas díbh;</span>
<lb n="1375"/><span>féach na néalla fola úd</span>
<lb n="1376"/><span>ag bagairt dubhach taoibh ar taoibh."</span></p>
<lb n="1377"/>
<lb n="1378"/><p><span>d'fhéach Fionn ós a chionn suas</span>
<lb n="1379"/><span>is dochonnairc tuar fola go tréan;</span>
<lb n="1380"/><span>"Is eagal liom," adubhairt sé</span>
<lb n="1381"/><span>"go dtiocfaidh ár-bhéim ar an bhFéinn."</span></p>
<lb n="1382"/>
<lb n="1383"/><p><span>Do ghoir Fionn chuige Oscar</span>
<lb n="1384"/><span>is dubhairt:  "A churaidh na lann ngéar,</span>
<lb n="1385"/><span>is cuibhe dhuit bheith ag éirghe</span>
<lb n="1386"/><span>féach ar shíonaibh an aeir."</span></p>
<lb n="1387"/>
<lb n="1388"/><p><span>"A rí na Féinne," do ráidh Oscar</span>
<lb n="1389"/><span>"ná glac bíodhg ná an-uamhain tríd,</span>
<lb n="1390"/><span>tá neart is lúth id ghéagaibh</span>
<lb n="1391"/><span>is trom-shluagh tréanmhar led thaoibh."</span></p>
<lb n="1392"/>
<lb n="1393"/><p><span>Do chaitheamair uile an Fhiann</span>
<lb n="1394"/><span>sealad ag grinn-amharc na néall;</span>
<lb n="1395"/><span>dobhí dream againn go subhach</span>
<lb n="1396"/><span>is dream eile dubhach 'na ngné.</span>
<lb n="1397"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="1398"/><p><span>Do labhair Conán de ghuth árd</span>
<lb n="1399"/><span>is dob é a rádh go borb teann:</span>
<lb n="1400"/><span>"Ní fhuil neach dár athruigh gné</span>
<lb n="1401"/><span>admhaim féin, acht fear fann."</span></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>"A Fhinn mhic Cumhaill," do ráidh an draoi</span>
<lb n="1404"/><span>"tionóil do bhuidhean go grod id dháil,</span>
<lb n="1405"/><span>is roinntear iad leath ar leath</span>
<lb n="1406"/><span>go ndéanaid faire ar theacht na námhad."</span></p>
<lb n="1407"/>
<lb n="1408"/><p><span>Do sheinn Fionn an Dórd Fiann</span>
<lb n="1409"/><span>is do fhreagair siad an gháir;</span>
<lb n="1410"/><span>gach fear um a luaithe 'teacht</span>
<lb n="1411"/><span>idir fhlaith, thriath is tháin.</span></p>
<lb n="1412"/>
<lb n="1413"/><p><span>"Aithneochad anois," ar Fionn, "go fíor</span>
<lb n="1414"/><span>gach neach dem bhuidhin lérb ionmhain mé</span>
<lb n="1415"/><span>is fós gach neach 'gá bhfuil dom fuath</span>
<lb n="1416"/><span>má chuirid suas de bheith dom réir."</span></p>
<lb n="1417"/>
<lb n="1418"/><p><span>"A Oscair," do ráidh Fionn ar dtús</span>
<lb n="1419"/><span>"ó's tú ursa is lúth na bhFiann,</span>
<lb n="1420"/><span>an bhfairfidh tú go lá le cách</span>
<lb n="1421"/><span>teacht na námhad tá chugainn ag triall."</span></p>
<lb n="1422"/>
<lb n="1423"/><p><span>"Fiafruighim díot anois, a Fhinn</span>
<lb n="1424"/><span>an dul chun suain dob áil leat?</span>
<lb n="1425"/><span>níor mhaise dhuit is badh mhí-cháil</span>
<lb n="1426"/><span>má's eagal leat námhaid ag teacht."</span></p>
<lb n="1427"/>
<lb n="1428"/><p><span>"Ní le heagla roimh láimh chách</span>
<lb n="1429"/><span>dorachainn tráth chun suain,</span>
<lb n="1430"/><span>acht gur gnáth taidhbhreamh do theacht chugham</span>
<lb n="1431"/><span>má's gearr dúinn cath nó guais."</span></p>
<lb n="1432"/>
<lb n="1433"/><p><span>"Ní dhiúltóchad faire le cách</span>
<lb n="1434"/><span>níl orm scáth ná an-uamhain</span>
<lb n="1435"/><span>'s is eagal liom," ar sé, "a Fhinn</span>
<lb n="1436"/><span>gur beag den bhuidhin nach fuil."</span></p>
<lb n="1437"/>
<lb n="1438"/><p><span>Goireas Fionn ar Dhiarmaid Donn</span>
<lb n="1439"/><span>is fiafruigheas go ceannsa den fhear áigh,</span>
<lb n="1440"/><span>an bhfairfeadh mar aon le hOscar</span>
<lb n="1441"/><span>"má's ionmhain leat mé is cách."</span></p>
<lb n="1442"/>
<lb n="1443"/><p><span>"Níor thoib mise fós, a Fhinn</span>
<lb n="1444"/><span>i gcath ná i gcoimheascar na dtromshluagh,</span>
<lb n="1445"/><span>acht go mbeadh Oscar, rún mo chléibh</span>
<lb n="1446"/><span>romham nó im dhéidh le teacht buadh."</span>
<lb n="1447"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="1448"/><p><span>"A Ghuill chalma na gcruadh-lann</span>
<lb n="1449"/><span>an cumann leat rí na bhFiann,</span>
<lb n="1450"/><span>an bhfairfidh tú i bhfochair díse</span>
<lb n="1451"/><span>na mór-ghníomh is na ngarg-ghliadh?"</span></p>
<lb n="1452"/>
<lb n="1453"/><p><span>"Ní heagal liom lámh dá chruadhacht</span>
<lb n="1454"/><span>ó tá Oscar na nguas im dháil,</span>
<lb n="1455"/><span>is Diarmaid fearamhail cródha,</span>
<lb n="1456"/><span>do shuan ní mór linn duit go lá."</span></p>
<lb n="1457"/>
<lb n="1458"/><p><span>Tháinig Faolán do láthair Fhinn</span>
<lb n="1459"/><span>'s do labhair go fíochmhar guth-árd</span>
<lb n="1460"/><span>is dubhairt: "A rí na bhFiann</span>
<lb n="1461"/><span>beidh mise mar iad go lá."</span></p>
<lb n="1462"/>
<lb n="1463"/><p><span>"A Chonáin Mhaoil," do ráidh Fionn</span>
<lb n="1464"/><span>"fan-sa i gciumhsaibh an Leath-áird</span>
<lb n="1465"/><span>ó's tú is gairbhe uall-gháir bhinn</span>
<lb n="1466"/><span>chun scarta má's tidheacht don námhaid."</span></p>
<lb n="1467"/>
<lb n="1468"/><p><span>"Má's dul dom, a Fhinn, don uaimh</span>
<lb n="1469"/><span>ag faire ar bhuaidhirt ná ar tháin</span>
<lb n="1470"/><span>im aonar, gan tuilleadh den Fhéinn</span>
<lb n="1471"/><span>go ngointear mé trém lár!"</span></p>
<lb n="1472"/>
<lb n="1473"/><p><span>"Ní cuibhe dhuit, a Chonáin Mhaoil</span>
<lb n="1474"/><span>diúltadh Fhinn," do ráidh Mac Lughach,</span>
<lb n="1475"/><span>"Atá 'na rí ós cionn na bhFiann</span>
<lb n="1476"/><span>i gcoimirc, i mbiadh is i n-ór dúinn."</span></p>
<lb n="1477"/>
<lb n="1478"/><p><span>"Má tá Fionn 'na rí is 'na thriath</span>
<lb n="1479"/><span>a Mhic Lughach," do ráidh Conán,</span>
<lb n="1480"/><span>"ní cosmhail gur cuibhe dhom féin</span>
<lb n="1481"/><span>dul im aon go huaimh Leath-áird."</span></p>
<lb n="1482"/>
<lb n="1483"/><p><span>"Níl san bhFéinn," ar Mac Lughach</span>
<lb n="1484"/><span>"fear do chlóidh chun guith gáir-bhinn,</span>
<lb n="1485"/><span>is cluinfidh an Fhiann do ghlór</span>
<lb n="1486"/><span>má's teacht don tóir led thaoibh."</span></p>
<lb n="1487"/>
<lb n="1488"/><p><span>"Ná bí feasta dá luadh liom</span>
<lb n="1489"/><span>a Mhic Lughach na mín-ghéag,</span>
<lb n="1490"/><span>d'Fhionn ná don Fhéinn ní rachad don uaimh</span>
<lb n="1491"/><span>cuirim suas de le mo ré."</span></p>
<lb n="1492"/>
<lb n="1493"/><p><span>"Éirigh ann, a Chonáin," ar Oscar</span>
<lb n="1494"/><span>"is beir leat Aodh Beag id dháil,</span>
<lb n="1495"/><span>Fearonn, Sceolann is Bran luath</span>
<lb n="1496"/><span>Bog-léim, Fuaim agus Meargán."</span></p>
<lb n="1497"/>
<lb n="1498"/><p><span>Do ghluais Conán ar chomhairle Oscair</span>
<lb n="1499"/><span>is ráinig go doras na huamha;</span>
<lb n="1500"/><span>na coin is Aodh Beag mac Finn</span>
<lb n="1501"/><span>do leanadar díreach san gcuaird.</span>
<lb n="1502"/></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="1503"/><p><span>Dochuaidh Fionn annsan do shuan</span>
<lb n="1504"/><span>is ní cian dobhí ar suaimhneas ann</span>
<lb n="1505"/><span>an tan do samhluigheadh do tríd</span>
<lb n="1506"/><span>Aodh Beag mac Fhinn do bheith gan cheann.</span></p>
<lb n="1507"/>
<lb n="1508"/><p><span>Do teasbáineadh tar 'éis sin dó</span>
<lb n="1509"/><span>go raibh Goll cródha i láimh-ghléidh</span>
<lb n="1510"/><span>le gaiscidheach neartmhar calma</span>
<lb n="1511"/><span>dar ba ainm Tailc mac Tréin.</span></p>
<lb n="1512"/>
<lb n="1513"/><p><span>Do mhúscail as a chodladh go prap</span>
<lb n="1514"/><span>is go ghoir chuige maith na bhFiann</span>
<lb n="1515"/><span>dar ba chomh-ainm de ghnáth-shíor</span>
<lb n="1516"/><span>draoi ealadhan nó fear fáth-chiall.</span></p>
<lb n="1517"/>
<lb n="1518"/><p><span>d'fhaisnéis a rún iomlán don draoi</span>
<lb n="1519"/><span>i ngach taidhbhreamh díobh súd;</span>
<lb n="1520"/><span>do ráidh Fionn - "A bhfáth-chiall sin</span>
<lb n="1521"/><span>innis anois gan mhoill dúinn."</span></p>
<lb n="1522"/>
<lb n="1523"/><p><span>"Tiocfaidh ruathar ar an bhFéinn</span>
<lb n="1524"/><span>a Fhinn, is baoghal," do ráidh an draoi,</span>
<lb n="1525"/><span>"gidheadh ní goinfear an dís do luadhadh</span>
<lb n="1526"/><span>Goll cruaidh ná Aodh Beag mac Fhinn."</span></p>
<lb n="1527"/>
<lb n="1528"/><p><span>Níorbh fhada amhail sin dúinn</span>
<lb n="1529"/><span>an tan chualamair uall-gháir;</span>
<lb n="1530"/><span>do sheinn Fionn an Dórd Fiann</span>
<lb n="1531"/><span>is d'fhreagair dian-scairt Chonáin.</span></p>
<lb n="1532"/>
<lb n="1533"/><p><span>Do ghluais Conán 'na tháin-rith</span>
<lb n="1534"/><span>is na coin ar lán-rith 'na dhiaidh;</span>
<lb n="1535"/><span>d'fhan Aodh Beag ar bhruach na huamha</span>
<lb n="1536"/><span>gur cluineadh leis fuaim na sciath.</span></p>
<lb n="1537"/>
<lb n="1538"/><p><span>Do sheinn Fionn an Dórd fian</span>
<lb n="1539"/><span>is ráinig iad Conán Maol;</span>
<lb n="1540"/><span>"Créad so, a Chonáin," ar Oscar</span>
<lb n="1541"/><span>"tá an tóir chugainn, cá bhfuil Aodh?"</span></p>
<lb n="1542"/>
<lb n="1543"/><p><span>"Dobhí Aodh i ndoras na huamha</span>
<lb n="1544"/><span>an tan do ghluais mise ar lúth;</span>
<lb n="1545"/><span>níor amharcas im dhiaidh tar m'ais</span>
<lb n="1546"/><span>is níorbh é Aodh ba dhainid liom!"</span></p>
<lb n="1547"/>
<lb n="1548"/><p><span>"Cia eile ba dhainid?" ar Oscar</span>
<lb n="1549"/><span>"a Chonáin† liosta †mhaoil gan chéill;</span>
<lb n="1550"/><span>cia aca Fionn na bhfleadh nó mise</span>
<lb n="1551"/><span>nó cia'n fear eile den Fhéinn?"</span></p>
<lb n="1552"/>
<lb n="1553"/><p><span>"Ní Fionn, tusa, ná neach ar bith</span>
<lb n="1554"/><span>ba dhainid liom ná ba léan,</span>
<lb n="1555"/><span>gidh gur mhian liom bhur maith uile</span>
<lb n="1556"/><span>ní sibh ba dhoiligh liom acht mé féin."</span>
<lb n="1557"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="1558"/><p><span>Do ghluais Oscar de lúth thréan</span>
<lb n="1559"/><span>go ráinig sé doras na huamha,</span>
<lb n="1560"/><span>is fuair Aodh Beag mac Finn fhéil</span>
<lb n="1561"/><span>gan anbhuain, gan éag, gan buaidhirt.</span></p>
<lb n="1562"/>
<lb n="1563"/><p><span>"Créad fá ndeara dhuit, 'Aoidh Bhig</span>
<lb n="1564"/><span>fuireach amuich 'ndiaidh an fhir mhaoil,</span>
<lb n="1565"/><span>is námhaid taobh leat ag rith</span>
<lb n="1566"/><span>a leinbh nár thuig gur beag th'aois?"</span></p>
<lb n="1567"/>
<lb n="1568"/><p><span>"Gidh bhí an tóir i bhfogas dom</span>
<lb n="1569"/><span>is mé amuich ó fhosc na bhFiann,</span>
<lb n="1570"/><span>níor leomhaidh m'intinn ná mo chroidhe</span>
<lb n="1571"/><span>criothnughadh roimh buidhin na ngliadh."</span></p>
<lb n="1572"/>
<lb n="1573"/><p><span>Mo thuirse, mo chreach, mo chumha!</span>
<lb n="1574"/><span>a Phádraig is umhal do Dhia,</span>
<lb n="1575"/><span>dá maireadh Aodh Beag im dháil</span>
<lb n="1576"/><span>ba dhoiligh do ghláimh na gcliar.</span></p>
<lb n="1577"/>
<lb n="1578"/><p><span>Aithris dúinn, a Oisín mhic Fhinn</span>
<lb n="1579"/><span>críoch catha an chnuic seo thiar;</span>
<lb n="1580"/><span>ní mhaireann Aodh Beag id dháil</span>
<lb n="1581"/><span>is ná cuir i gcás gláimh na gcliar.</span></p>
<lb n="1582"/>
<lb n="1583"/><p><span>Cnoc an Áir an cnoc so thiar</span>
<lb n="1584"/><span>go lá an bhráth biaidh dá ghairm;</span>
<lb n="1585"/><span>a Phádraig na mbachall mbán</span>
<lb n="1586"/><span>ní gan fáth a tugadh an t-ainm.</span></p>
<lb n="1587"/>
<lb n="1588"/><p><span>Ná glac taom, a Oisín fhéil</span>
<lb n="1589"/><span>ag smaoineamh ar léan na bhFiann;</span>
<lb n="1590"/><span>a ndeachaidh is a bhfuil beo</span>
<lb n="1591"/><span>neamh-ní dhóibh acht amháin Dia.</span></p>
<lb n="1592"/>
<lb n="1593"/><p><span>Níor neamh-ní Fionn na bhFiann</span>
<lb n="1594"/><span>níor neamh-ní Diarmaid ua Duibhne;</span>
<lb n="1595"/><span>níor neamh-ní Oscar na lann</span>
<lb n="1596"/><span>ná neach dá raibh ann acht Conán liosta.</span></p>
<lb n="1597"/>
<lb n="1598"/><p><span>De bhrígh gur neamh-ní Fionn</span>
<lb n="1599"/><span>Diarmaid Donn is Oscar áigh,</span>
<lb n="1600"/><span>is an Fhiann uile mar iad</span>
<lb n="1601"/><span>ní mhairid mar Dhia na ngrás.</span></p>
<lb n="1602"/>
<lb n="1603"/><p><span>A Phádraig, ní i seal na bhFiann</span>
<lb n="1604"/><span>is tuigthe do Dhia-se bheith ann;</span>
<lb n="1605"/><span>is dearbh dá mbeith' na rian</span>
<lb n="1606"/><span>nach beadh do thighearna ós do cheann.</span></p>
<lb n="1607"/>
<lb n="1608"/><p><span>Bhí Dia ann i seal na bhFiann</span>
<lb n="1609"/><span>atá ann riamh is beidh go bráth,</span>
<lb n="1610"/><span>maireann is mairfidh gan éag</span>
<lb n="1611"/><span>'s ní mar sin don Fhéinn, a bhochtáin.</span>
<lb n="1612"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="1613"/><p><span>A Phádraig, má's fíor do ghlór</span>
<lb n="1614"/><span>an t-éag gan gó go bhfuair an Fhiann</span>
<lb n="1615"/><span>ná cluinim choidhche tú dá luadh</span>
<lb n="1616"/><span>gurab é rug buadh ortha Dia.</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>Ba mhaith an Fhiann is a ngníomh</span>
<lb n="1619"/><span>a Oisín ghrinn, acht so amháin:</span>
<lb n="1620"/><span>nár adhradh leo an t-aon Dia úd</span>
<lb n="1621"/><span>anois lean dúinn ar Chnoc an Áir.</span></p>
<lb n="1622"/>
<lb n="1623"/><p><span>Do thriall annsúd ar an bhFéinn</span>
<lb n="1624"/><span>Oscar is Aodh Beag 'na dháil;</span>
<lb n="1625"/><span>dob ionmhaine linn a dteacht go fíor</span>
<lb n="1626"/><span>ná teacht Ríogh dhil na ngrás.</span></p>
<lb n="1627"/>
<lb n="1628"/><p><span>d'fhiafruigh Fionn d'Oscar áigh</span>
<lb n="1629"/><span>an bhfeacaidh táin na ngrod-laoch;</span>
<lb n="1630"/><span>adubhairt leis go bhfeacaidh iad</span>
<lb n="1631"/><span>is go raibh a n-iarracht ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="1632"/>
<lb n="1633"/><p><span>Do chaitheamair mar sin go lá</span>
<lb n="1634"/><span>is níor leomhaigh cách teacht fár ndéin</span>
<lb n="1635"/><span>a Phádraig, mo scéal truaighe</span>
<lb n="1636"/><span>níorbh fhada gur chruaidh an chéim.</span></p>
<lb n="1637"/>
<lb n="1638"/><p><span>Aithris anois gan mhoill dúinn</span>
<lb n="1639"/><span>a mhic (mic) Cumhaill, is ná glac brón;</span>
<lb n="1640"/><span>aithris, is mo bheannacht ort</span>
<lb n="1641"/><span>scéal fíor is ná can gó.</span></p>
<lb n="1642"/>
<lb n="1643"/><p><span>Ní chanaimís an Fhiann gó</span>
<lb n="1644"/><span>bréag leo níor samhluigheadh riamh,</span>
<lb n="1645"/><span>acht le fírinne 's le neart ár lámh</span>
<lb n="1646"/><span>thagaimís slán as gach gliadh.</span></p>
<lb n="1647"/>
<lb n="1648"/><p><span>d'éirigheamair go moch amach</span>
<lb n="1649"/><span>Fianna Éireann na n-each seang,</span>
<lb n="1650"/><span>ar an gcnoc so líon an tslóigh</span>
<lb n="1651"/><span>is níorbh iongnadh leo teacht le teann.</span></p>
<lb n="1652"/>
<lb n="1653"/><p><span>Aon-bhean dob áille ná'n ghrian</span>
<lb n="1654"/><span>do-chí an Fhiann ag teacht san leirg,</span>
<lb n="1655"/><span>d'Fhionn mhac Cumaill, innsim duit</span>
<lb n="1656"/><span>beannuigheas ríoghan an bhruit deirg.</span></p>
<lb n="1657"/>
<lb n="1658"/><p><span>"Cia thú, a ríoghan," ar Fionn féin</span>
<lb n="1659"/><span>"is fearr méinn 's is áille dealbh?</span>
<lb n="1660"/><span>Is binne linn fuaim do bheoil</span>
<lb n="1661"/><span>ná a bhfuil de cheol ar talamh."</span></p>
<lb n="1662"/>
<lb n="1663"/><p><span>"Niamh Nua-chruthach is é m'ainm</span>
<lb n="1664"/><span>inghean Gharraidh mhic Dolair déin,</span>
<lb n="1665"/><span>Árd-rí  Gréag, mo mhallacht air</span>
<lb n="1666"/><span>is é do rad mé do Thailc mhac Tréin."</span>
<lb n="1667"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1668"/><p><span>"Créad dobheir dá sheachnadh thú?</span>
<lb n="1669"/><span>ná dein rún orm anois,</span>
<lb n="1670"/><span>gabhaim do choimirc go lá an bhráth</span>
<lb n="1671"/><span>is gabhaim do láimh thú thar a chrois."</span></p>
<lb n="1672"/>
<lb n="1673"/><p><span>"Ní gan ádhbhar thugas do fuath</span>
<lb n="1674"/><span>dath an ghuail dobhí ar a ghné,</span>
<lb n="1675"/><span>dhá chluais, earball, is ceann cait</span>
<lb n="1676"/><span>dobhí air is níor mhaith a scéimh.</span></p>
<lb n="1677"/>
<lb n="1678"/><p><span>"Do shiubhlas-sa an domhan fá thrí</span>
<lb n="1679"/><span>is níor fhágas ann rí ná flaith</span>
<lb n="1680"/><span>nár shireas acht sibh-se an Fhiann</span>
<lb n="1681"/><span>is níor gheall triath m'anacal air."</span></p>
<lb n="1682"/>
<lb n="1683"/><p><span>"Díonfad thú, a inghean óg,"</span>
<lb n="1684"/><span>do ráidh mac Cumhaill nár claoidheadh riamh,</span>
<lb n="1685"/><span>"go dtuitidh uile ar do scáth</span>
<lb n="1686"/><span>na seacht gcatha atá fám riar."</span></p>
<lb n="1687"/>
<lb n="1688"/><p><span>"Dar do láimh-se féin, a Fhinn</span>
<lb n="1689"/><span>is guais linn go ndearnais bréag,</span>
<lb n="1690"/><span>'s an té ór theich mise i bhfad</span>
<lb n="1691"/><span>tuiteann leis cath agus céad.</span></p>
<lb n="1692"/>
<lb n="1693"/><p><span>"An fear mór adeirim libh</span>
<lb n="1694"/><span>is é d'fhág mé le fada i bpéin;</span>
<lb n="1695"/><span>sular nascadh mé leis gan gó</span>
<lb n="1696"/><span>do scriosadh leis fá dhó an Ghréig."</span></p>
<lb n="1697"/>
<lb n="1698"/><p><span>"Ná déin iomrádh ar a ghaisce</span>
<lb n="1699"/><span>a fholt chas ar dhath an óir;</span>
<lb n="1700"/><span>níl anois laoch fán ngréin</span>
<lb n="1701"/><span>nach faghadh san bhFéinn fear a chlóidh."</span></p>
<lb n="1702"/>
<lb n="1703"/><p><span>Ní fada go bhfeacamair ag teacht</span>
<lb n="1704"/><span>Rí Fear gCaitcheann ba chruaidh lámh;</span>
<lb n="1705"/><span>níor bheannuigh is níor umhluigh d'Fhionn</span>
<lb n="1706"/><span>acht d'iarr cath thar cionn a mhná.</span></p>
<lb n="1707"/>
<lb n="1708"/><p><span>Chuireamair deich gcéad 'na dháil</span>
<lb n="1709"/><span>ba mhaith lámh do láthair ghleodh;</span>
<lb n="1710"/><span>Níor fhill duine dhíobh ar ais</span>
<lb n="1711"/><span>gan tuitim le Tailc mac Treoin.</span></p>
<lb n="1712"/>
<lb n="1713"/><p><span>Deich gcéad taoiseach, monuar, laoch</span>
<lb n="1714"/><span>taobh ar thaobh dár muintir féin,</span>
<lb n="1715"/><span>a Phádraig an chreidimh chruaidh</span>
<lb n="1716"/><span>is eadh theastuigh uainn den Fhéinn.</span></p>
<lb n="1717"/>
<lb n="1718"/><p><span>Iarras Oscar cead ar Fhionn</span>
<lb n="1719"/><span>gér dhoiligh liom é dá luadh,</span>
<lb n="1720"/><span>dul do chomhrac an tréan-laoich</span>
<lb n="1721"/><span>nuair dochonnairc díth na sluagh.</span>
<lb n="1722"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1723"/><p><span>"Dogheobhair uaim cead," do ráidh Fionn</span>
<lb n="1724"/><span>"gidh guais liom do thuitim tríd;</span>
<lb n="1725"/><span>gluais is beir mo bheannacht leat</span>
<lb n="1726"/><span>cuimhnigh do ghail is do ghníomh."</span></p>
<lb n="1727"/>
<lb n="1728"/><p><span>Éirigheas Oscar, an fear áigh</span>
<lb n="1729"/><span>ar a láimh nár cuireadh béim,</span>
<lb n="1730"/><span>an laoch oirdhearc dob fhearr smacht</span>
<lb n="1731"/><span>nó go ráinig Tailc mac Tréin.</span></p>
<lb n="1732"/>
<lb n="1733"/><p><span>"Tabhair-se aghaidh dhomh-sa féin</span>
<lb n="1734"/><span>a Thailc mhic Tréin," ar Oscar áigh,</span>
<lb n="1735"/><span>"óir bainfead-sa dhíot an ceann</span>
<lb n="1736"/><span>i ndíoghal an dream a ghoin do lámh."</span></p>
<lb n="1737"/>
<lb n="1738"/><p><span>"Dar do láimh-se, 'Oscair áigh</span>
<lb n="1739"/><span>gidh buidheach díot bárd is bean,</span>
<lb n="1740"/><span>beir agam-sa anocht gan chionn</span>
<lb n="1741"/><span>is beidh an fear, Fionn, go leamh."</span></p>
<lb n="1742"/>
<lb n="1743"/><p><span>Ar feadh cúig n-oidhche is cúig lá</span>
<lb n="1744"/><span>dobhí an dís nár thláth i ngleic,</span>
<lb n="1745"/><span>gan biadh gan deoch, ar díth suain</span>
<lb n="1746"/><span>gur thuit Tailc le buadh mo mheic.</span></p>
<lb n="1747"/>
<lb n="1748"/><p><span>Tógaimíd trí gártha ós árd</span>
<lb n="1749"/><span>tar éis an chomhraic ba gharbh gleac -</span>
<lb n="1750"/><span>gáir chaointe tré a ndeachaidh den Fhéinn</span>
<lb n="1751"/><span>is dhá gháir mhaoidhte tré éag Thailc.</span></p>
<lb n="1752"/>
<lb n="1753"/><p><span>Niamh Nua-chruthach, mór an scéal</span>
<lb n="1754"/><span>nuair dochonnairc méid an áir,</span>
<lb n="1755"/><span>gabhas náire an ghruadh-dhearg-ghlan</span>
<lb n="1756"/><span>is tuiteas marbh ameasc cách.</span></p>
<lb n="1757"/>
<lb n="1758"/><p><span>Bás na ríoghna, d'éis gach uilc</span>
<lb n="1759"/><span>is é is mó do chuir ar chách;</span>
<lb n="1760"/><span>ar an gcnoc so d'éis an ghliadh</span>
<lb n="1761"/><span>do bhaist an Fhiann Cnoc an Áir.</span>
<lb n="1762"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1763"/><p><span>Bzzzzz1809-61ls 19T</span>
<lb n="1764"/><span>LAOIDH MHEARGAIGH NA LANN.</span></p>
<lb n="1765"/>
<lb n="1766"/><p><span>Níorbh fhada dhúinn mar sin,</span>
<lb n="1767"/><span>gidh nárbh aoibhinn subhach sinn,</span>
<lb n="1768"/><span>gur thriall annsúd fá n-ár ndéin</span>
<lb n="1769"/><span>gaiscidheach éachtach ba chruaidh gníomh.</span></p>
<lb n="1770"/>
<lb n="1771"/><p><span>Níor bheannuigh sé don Fhéinn,</span>
<lb n="1772"/><span>'s níor umhluigh d'Fhionn acht mar iad,</span>
<lb n="1773"/><span>acht d'fhiafruigh de ghlór ba bhorb</span>
<lb n="1774"/><span>cá raibh ár gcosnamh is ár dtriath.</span></p>
<lb n="1775"/>
<lb n="1776"/><p><span>"Cia thú féin, a ghaiscidhigh áigh?"</span>
<lb n="1777"/><span>ar Aodh Beag nár scáinte croidhe,</span>
<lb n="1778"/><span>"nó créad thug don dul so thú</span>
<lb n="1779"/><span>cá fhaid do shiubhal nuair scarfair linn?"</span></p>
<lb n="1780"/>
<lb n="1781"/><p><span>"Ní thiubhrad duit scéal ar bith</span>
<lb n="1782"/><span>smaoin, a leinbh, gur beag t'aois;</span>
<lb n="1783"/><span>fios mo rúin ní thiubhrad do neach</span>
<lb n="1784"/><span>go bhfaghad dul d'agallamh Fhinn."</span></p>
<lb n="1785"/>
<lb n="1786"/><p><span>"Do-bhéar-sa eolas duit ar Fhionn</span>
<lb n="1787"/><span>a ghaiscidhigh mhúinte na mínghéag;</span>
<lb n="1788"/><span>ní fada uainn an áit 'na bhfuil</span>
<lb n="1789"/><span>ar chor an chnuic mar ar leagadh Tréan."</span></p>
<lb n="1790"/>
<lb n="1791"/><p><span>Do ghluais Aodh Beag roimhe ar lúth</span>
<lb n="1792"/><span>'s an gaiscidheach go dlúth 'na dhéidh</span>
<lb n="1793"/><span>go rángadar leirg an áir</span>
<lb n="1794"/><span>'na raibh ar lár Tailc mac Tréin.</span></p>
<lb n="1795"/>
<lb n="1796"/><p><span>An tan do-chí an Fhiann is Fionn</span>
<lb n="1797"/><span>an dís úd ag teacht 'na ndáil:</span>
<lb n="1798"/><span>"Is eagal liom," do ráidh an draoi</span>
<lb n="1799"/><span>"nach fada is aoibhinn do mhac Cumhaill."</span></p>
<lb n="1800"/>
<lb n="1801"/><p><span>"Ag seo é Fionn," do ráidh Aodh Beag</span>
<lb n="1802"/><span>"t'uirgheall do innis go daor;</span>
<lb n="1803"/><span>a shlán fút má's olc do rún</span>
<lb n="1804"/><span>ná laoch ar úir anois fán ngréin."</span></p>
<lb n="1805"/>
<lb n="1806"/><p><span>"An tú Fionn?" ar an fear calma</span>
<lb n="1807"/><span>"má's tú, ní cuibhe do dhearbh-laoch</span>
<lb n="1808"/><span>'ainm do shéanadh go lá an bhráth</span>
<lb n="1809"/><span>nach tú do shár-ghoin Tailc mac Tréin?"</span>
<lb n="1810"/></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1811"/><p><span>"Ní le buadh mo lámh-sa thuit</span>
<lb n="1812"/><span>an fear dá ngoirir Tailc mac Tréin;</span>
<lb n="1813"/><span>innis dúinn t'ainm féin anois</span>
<lb n="1814"/><span>is gheobhair fios cia leag an laoch."</span></p>
<lb n="1815"/>
<lb n="1816"/><p><span>"Meargach cruaidh na nglas-lann</span>
<lb n="1817"/><span>is ainm damh-sa, 'Fhinn mhic Cumhaill;</span>
<lb n="1818"/><span>níor dhearg arm ar mo chorp fós</span>
<lb n="1819"/><span>is níor buadhadh leo mé chur ar gcúl."</span></p>
<lb n="1820"/>
<lb n="1821"/><p><span>Do ghluais Oscar fá ghuith an ghlóir</span>
<lb n="1822"/><span>is d'fhiafruigh an leomhan gan scáth:</span>
<lb n="1823"/><span>"An de bhuaidh do lámh nó do lann</span>
<lb n="1824"/><span>nach gointear ann tú go bráth?"</span></p>
<lb n="1825"/>
<lb n="1826"/><p><span>"Níl ar talamh na dtrom-fhód</span>
<lb n="1827"/><span>i gcath ná i gcomhrac garbh-ghliadh,</span>
<lb n="1828"/><span>Laoch dá thréine i ngníomh gaisce</span>
<lb n="1829"/><span>do dhearg le harm orm riamh."</span></p>
<lb n="1830"/>
<lb n="1831"/><p><span>"Ní bheir mar sin," ar Oscar áigh</span>
<lb n="1832"/><span>"muna teacht duit le páirt don Fhéinn,</span>
<lb n="1833"/><span>A Mheargaigh chruaidh na nglas-lann</span>
<lb n="1834"/><span>goinfear ann tú go haedhibh."</span></p>
<lb n="1835"/>
<lb n="1836"/><p><span>"A ghaiscidhigh, id chló gidh dearbh-laoch</span>
<lb n="1837"/><span>ded fhriotal ní dhéanaim cás,</span>
<lb n="1838"/><span>dá mhéid do dhóich as neart na bhFiann</span>
<lb n="1839"/><span>tuitfir agus iad lem láimh.</span></p>
<lb n="1840"/>
<lb n="1841"/><p><span>"Muna bhfuil agat acht buadh airm</span>
<lb n="1842"/><span>géag' neart-chalma cuirp is gníomh,</span>
<lb n="1843"/><span>do-bheirim mar dhearbh duit mo lámh</span>
<lb n="1844"/><span>go ngoinfear thú tré lár do chroidhe."</span></p>
<lb n="1845"/>
<lb n="1846"/><p><span>"Innis dom, a mhic Cumhaill chalma</span>
<lb n="1847"/><span>do réir mar gheallais dom ar dtús,</span>
<lb n="1848"/><span>cia leis nó cionnus do thuit</span>
<lb n="1849"/><span>Tailc an nirt is an gheal-rúin?"</span></p>
<lb n="1850"/>
<lb n="1851"/><p><span>"Do thuit Tailc mac Tréin mear</span>
<lb n="1852"/><span>le buadh is neart Oscair áigh;</span>
<lb n="1853"/><span>do thuit le Tailc ar dtús den Fhéinn</span>
<lb n="1854"/><span>líon deich gcéad d'fhearaibh Fáil."</span></p>
<lb n="1855"/>
<lb n="1856"/><p><span>"Nár mhór an náire dhuit-se, 'Fhinn</span>
<lb n="1857"/><span>d'fhulaing an rí-bhean dob fhearr cáil</span>
<lb n="1858"/><span>do chur chun báis leis an bhFéinn</span>
<lb n="1859"/><span>a tuitim is éag d'fhearaibh Fáil."</span></p>
<lb n="1860"/>
<lb n="1861"/><p><span>"Ní mise ná neach den Fhéinn</span>
<lb n="1862"/><span>thug aithne ar an éag don mhnaoi,</span>
<lb n="1863"/><span>Acht nuair chonnairc díth an tslóigh</span>
<lb n="1864"/><span>i n-éagaibh bróin dochuaidh sí.</span>
<lb n="1865"/></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1866"/><p><span>"Má's comhrac atá uait," ar Fionn</span>
<lb n="1867"/><span>"i n-éiric bháis Thailc 's a mhná</span>
<lb n="1868"/><span>dogheobhair é ó fhear den Fhéinn</span>
<lb n="1869"/><span>nó imthigh go séimh le páirt."</span></p>
<lb n="1870"/>
<lb n="1871"/><p><span>"Gidh go bhfuilid mo shlóighte</span>
<lb n="1872"/><span>dom i bhfogas ar chor an chnuic</span>
<lb n="1873"/><span>ní iarrfad a gcongnamh, a Fhinn</span>
<lb n="1874"/><span>'s ní fhúigfead acht dís beo agaibh."</span></p>
<lb n="1875"/>
<lb n="1876"/><p><span>"Cia hiad an dís sin fhágfair beo</span>
<lb n="1877"/><span>a Mheargaigh na slóighte?" ar Fionn;</span>
<lb n="1878"/><span>"is iongnadh liom go dtuigtear leat</span>
<lb n="1879"/><span>bás led neart do thabhairt dúinn."</span></p>
<lb n="1880"/>
<lb n="1881"/><p><span>"Tuigtear liom bhur mbás uile</span>
<lb n="1882"/><span>acht amháin tusa is do mhac Aodh;</span>
<lb n="1883"/><span>ní fhágfad an cnoc go lá an bhráth</span>
<lb n="1884"/><span>go ndíoghlad bás Thailc mhic Tréin."</span></p>
<lb n="1885"/>
<lb n="1886"/><p><span>"Nach leor leat, a Mheargaigh na lann</span>
<lb n="1887"/><span>dís thar a cheann a thuitim den Fhéinn,</span>
<lb n="1888"/><span>is gan comhrac do thabhairt ar chách</span>
<lb n="1889"/><span>'s a liacht fear cáidh do thuit leis féin."</span></p>
<lb n="1890"/>
<lb n="1891"/><p><span>"Níor leor liom-sa, a Fhinn na bhFiann</span>
<lb n="1892"/><span>dís nó triar i ndíoghal a bháis;</span>
<lb n="1893"/><span>dá mbadh líon don Fhéinn níos mó</span>
<lb n="1894"/><span>a dtuitim is dóigh lem láimh."</span></p>
<lb n="1895"/>
<lb n="1896"/><p><span>"Ná cuir i ndóigh dhuit féin," ar Fionn</span>
<lb n="1897"/><span>"gurbh fhulaing liom dís ná aon</span>
<lb n="1898"/><span>i n-éiric bháis Thailc 's a mhná</span>
<lb n="1899"/><span>do thuitim led láimh den Fhéinn."</span></p>
<lb n="1900"/>
<lb n="1901"/><p><span>"Dá fheabhas bhur lámha is bhur ngníomh</span>
<lb n="1902"/><span>is dá mhéid bhur líon d'fhearaibh cruadha,</span>
<lb n="1903"/><span>ní scarfad libh go lá an bhráth</span>
<lb n="1904"/><span>díoghal 'na mbás go bhfaghad uaibh."</span></p>
<lb n="1905"/>
<lb n="1906"/><p><span>A Phádraig, ní cheilfead mo rún</span>
<lb n="1907"/><span>do ghlac an-uamhain Fionn 's an Fhiann</span>
<lb n="1908"/><span>acht amháin Oscar na mbéimeann</span>
<lb n="1909"/><span>fear nár chrith roimh éinne riamh.</span></p>
<lb n="1910"/>
<lb n="1911"/><p><span>"A Mheargaigh chruaidh na nglas-lann"</span>
<lb n="1912"/><span>ar Fionn go teann i ngarbh-ghlór,</span>
<lb n="1913"/><span>"do-gheobhair comhrac id aonarán</span>
<lb n="1914"/><span>nó tuilleadh id dháil ón bhFéinn gan gó."</span></p>
<lb n="1915"/>
<lb n="1916"/><p><span>"Má's cuibhe leat-sa, a Fhinn mhic Cumhaill</span>
<lb n="1917"/><span>mise do chomhrac do mhór-shluaigh</span>
<lb n="1918"/><span>ó fhear go fear nó d'aon bhéim</span>
<lb n="1919"/><span>diúltadh ní bhéarfad duit uaim."</span>
<lb n="1920"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1921"/><p><span>"Má thigeann tusa is do bhuidhean</span>
<lb n="1922"/><span>chum catha linn leath ar leath -</span>
<lb n="1923"/><span>ó dhuine go céad caithfidh an Fhiann</span>
<lb n="1924"/><span>buille lámh dian a chongbháil leat."</span></p>
<lb n="1925"/>
<lb n="1926"/><p><span>"Rachad-sa 'nois, a Fhinn mhic Cumhaill</span>
<lb n="1927"/><span>mar a bhfuil comhrac agam le fagháil</span>
<lb n="1928"/><span>d'fhios mo shluaigh, is ní fada uaim</span>
<lb n="1929"/><span>is ná hob uaim go moch de lá."</span></p>
<lb n="1930"/>
<lb n="1931"/><p><span>"Tabhair do shlógh do láthair leat</span>
<lb n="1932"/><span>ar maidin má's maith," ar Fionn;</span>
<lb n="1933"/><span>"ní fhuil ceilg le himirt ort</span>
<lb n="1934"/><span>beimíd-ne ullamh fád chionn."</span></p>
<lb n="1935"/>
<lb n="1936"/><p><span>"Bíodh ar mo theacht," do ráidh Meargach</span>
<lb n="1937"/><span>"an laoch is calma ar an bhFéinn,</span>
<lb n="1938"/><span>i n-arm 's i n-éide romham gan fuigheal</span>
<lb n="1939"/><span>go bhfeiceam a ghníomh san ngléidh."</span></p>
<lb n="1940"/>
<lb n="1941"/><p><span>d'imthigh Meargach na nglas-lann</span>
<lb n="1942"/><span>'s níor stadadh leis go ceann a shluaigh;</span>
<lb n="1943"/><span>do chuir Fionn tionól ar an bhFéinn</span>
<lb n="1944"/><span>is d'fhaisnéis dóibh méid a nguais.</span></p>
<lb n="1945"/>
<lb n="1946"/><p><span>Dorinn seacht gcatha annsin díobh</span>
<lb n="1947"/><span>is gach roinn i n-ionad duail;</span>
<lb n="1948"/><span>"Éistidh lem chomhairle," ar sé</span>
<lb n="1949"/><span>"is gairid an baoghal uainn."</span></p>
<lb n="1950"/>
<lb n="1951"/><p><span>Do labhair ar dtús leis an gcéad chath</span>
<lb n="1952"/><span>dá ngairtí Cath na Laoch Mionúr,</span>
<lb n="1953"/><span>is d'fhiafruigh díobh de ghuth ós árd</span>
<lb n="1954"/><span>an dtroidfidís de ghnáth 'na chúis.</span></p>
<lb n="1955"/>
<lb n="1956"/><p><span>d'fhreagradar d'aon aonta d'Fhionn</span>
<lb n="1957"/><span>go dtroidfidís thar a chionn go bráth;</span>
<lb n="1958"/><span>is dubhairt Cath na dTaoiseach amhail</span>
<lb n="1959"/><span>go leanfaidís tagairt na gcéad lámh.</span></p>
<lb n="1960"/>
<lb n="1961"/><p><span>Adubhairt Cath na bhFear Meódhnach</span>
<lb n="1962"/><span>i gcath is i ngleo dá thréine gliadh,</span>
<lb n="1963"/><span>nár fhúigeadar féin a rí cáidh</span>
<lb n="1964"/><span>is nach tréigfidís go bráth a dtriath.</span></p>
<lb n="1965"/>
<lb n="1966"/><p><span>Adubhairt Cath na bhFear bhFeosach</span>
<lb n="1967"/><span>nár theibe dhóibh go lá an bháis;</span>
<lb n="1968"/><span>is Cath na mBun-fhear amhail gcéadna</span>
<lb n="1969"/><span>go leanfaidís féin é mar chách.</span></p>
<lb n="1970"/>
<lb n="1971"/><p><span>Adubhairt Cath na bhFear mBeag fós</span>
<lb n="1972"/><span>is an Cath 'na ndeoidh - na hIarmharáin,</span>
<lb n="1973"/><span>go rabhadar féin dílis 'na ngníomh</span>
<lb n="1974"/><span>san leirg dhírigh mar chách.</span>
<lb n="1975"/></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1976"/><p><span>Do ghoir Fionn chuige Oscar</span>
<lb n="1977"/><span>mar fhear tosaigh ar an gCath Mionúr,</span>
<lb n="1978"/><span>is d'fhiafruigh an comhrac aonair</span>
<lb n="1979"/><span>do Mheargach bhéarfadh ar dtús.</span></p>
<lb n="1980"/>
<lb n="1981"/><p><span>Adubhairt Oscar go dtiubhradh féin</span>
<lb n="1982"/><span>comhrac do thar cionn na bhFiann -</span>
<lb n="1983"/><span>"Is má's tuitim dom, a Fhinn," ar sé</span>
<lb n="1984"/><span>"is eagal gur baoghal díbh im dhiaidh."</span></p>
<lb n="1985"/>
<lb n="1986"/><p><span>"Ní hamhlaidh sin is cóir," ar Fionn</span>
<lb n="1987"/><span>"Badh dhíth dúinn tú 'thuitim tríd;</span>
<lb n="1988"/><span>is tú ár dtreoir agus ár sciath</span>
<lb n="1989"/><span>ár dtaca, ár rian is ár ndíon."</span></p>
<lb n="1990"/>
<lb n="1991"/><p><span>"Is ionann sin is súd, a Fhinn"</span>
<lb n="1992"/><span>ar Oscar, "ná bí dá luadh;</span>
<lb n="1993"/><span>má's tuitim d'aon neach den Fhéinn</span>
<lb n="1994"/><span>ní rachaidh leis saor fá bhuadh."</span></p>
<lb n="1995"/>
<lb n="1996"/><p><span>Do ghoir Fionn Goll ba chalma neart</span>
<lb n="1997"/><span>'s ba chruaidh gníomh sleagh agus claidhimh,</span>
<lb n="1998"/><span>is d'fhiafruigh an ndéanfadh comhrac</span>
<lb n="1999"/><span>le Meargach mór an árd-mhaoidhimh.</span></p>
<lb n="2000"/>
<lb n="2001"/><p><span>"A Fhinn," ar Goll, go gasta glic</span>
<lb n="2002"/><span>"is fíor nach ionmhain leat mé;</span>
<lb n="2003"/><span>badh mhian leat mé chur i nguais</span>
<lb n="2004"/><span>is Oscar ón mbuaidhirt do bheith saor."</span></p>
<lb n="2005"/>
<lb n="2006"/><p><span>"Nár gheallais ded thoil saor</span>
<lb n="2007"/><span>go gcuirfeá tú féin i nguais</span>
<lb n="2008"/><span>ar mo shon-sa mar gheall cách</span>
<lb n="2009"/><span>gan seasamh is náireach uait."</span></p>
<lb n="2010"/>
<lb n="2011"/><p><span>"Do gheallas, a Fhinn, go fíor</span>
<lb n="2012"/><span>go leanfainn do ghníomh mar chách;</span>
<lb n="2013"/><span>ní rachad ar gcúl ón gcath</span>
<lb n="2014"/><span>má ghabhann gach fear é do láimh."</span></p>
<lb n="2015"/>
<lb n="2016"/><p><span>Do ghoir ar Dhiarmaid Donn</span>
<lb n="2017"/><span>is d'fhiafruigh Fionn de go caoin</span>
<lb n="2018"/><span>an dtiubhradh comhrac aonaráin</span>
<lb n="2019"/><span>do Mheargach áigh na lonn-ghníomh.</span></p>
<lb n="2020"/>
<lb n="2021"/><p><span>"Ní rachad i ngliadh go bráth</span>
<lb n="2022"/><span>le Meargach dána na lann;</span>
<lb n="2023"/><span>Acht, a Fhinn, má's coitchionn don chath</span>
<lb n="2024"/><span>biad chomh maith le fear ann."</span></p>
<lb n="2025"/>
<lb n="2026"/><p><span>d'fhiafruigh d'Fhaolán de ghuth árd</span>
<lb n="2027"/><span>an ndéanfadh comhrac ar a shon;</span>
<lb n="2028"/><span>adubhairt sé le Fionn na bhFiann</span>
<lb n="2029"/><span>"Níorbh fhada mo chiach-sa ort."</span>
<lb n="2030"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="2031"/><p><span>"Do shíleas-sa," ar Fionn flaith</span>
<lb n="2032"/><span>"nach amhail sin do gheallais dúinn."</span>
<lb n="2033"/><span>"Gach ar gheallas," ar Faolán</span>
<lb n="2034"/><span>"ann lem ré ní rachad ar gcúl."</span></p>
<lb n="2035"/>
<lb n="2036"/><p><span>d'fhiafruigh de gach fear díobh</span>
<lb n="2037"/><span>an rachaidís 'na n-aonar leis,</span>
<lb n="2038"/><span>is dubhairt gach n-aon den Chath Mionúr</span>
<lb n="2039"/><span>"Do-bheirimíd diúltadh dhuit."</span></p>
<lb n="2040"/>
<lb n="2041"/><p><span>d'fhiafruigh mar an gcéadna an raibh</span>
<lb n="2042"/><span>i gCath na dTaoiseach fear láimh-theann</span>
<lb n="2043"/><span>Do-bhéarfadh bualadh lámh ar láimh</span>
<lb n="2044"/><span>do Mheargach dána na nglas-lann.</span></p>
<lb n="2045"/>
<lb n="2046"/><p><span>Dubhradar uile beol ar bheol</span>
<lb n="2047"/><span>nach raibh fear do leomhfadh a luadh,</span>
<lb n="2048"/><span>acht go rachaidís le chéile</span>
<lb n="2049"/><span>i gcath dá thréine trom-shluagh.</span></p>
<lb n="2050"/>
<lb n="2051"/><p><span>Do labhair leo ó chath go cath</span>
<lb n="2052"/><span>'s ní fhuair ó neach den iomlán</span>
<lb n="2053"/><span>dul do chomhrac Mheargaigh na lann</span>
<lb n="2054"/><span>gur thuit an crann ar na hIarmharáin.</span></p>
<lb n="2055"/>
<lb n="2056"/><p><span>Do labhair le rígh na nIarmhar</span>
<lb n="2057"/><span>is níor loic fear iarsma ón ngléidh,</span>
<lb n="2058"/><span>Is dubhairt gach n-aon díobh go deireadh</span>
<lb n="2059"/><span>go leanfadh gan teibe Caoinléith.</span></p>
<lb n="2060"/>
<lb n="2061"/><p><span>Do thóg Fionn is Oscar áigh</span>
<lb n="2062"/><span>uall-gháir ós árd ag maoidheamh</span>
<lb n="2063"/><span>na hIarmhair do ghabháil an chatha</span>
<lb n="2064"/><span>'s na sé catha do dhiúltamh.</span></p>
<lb n="2065"/>
<lb n="2066"/><p><span>Dochuamair uile chun suain</span>
<lb n="2067"/><span>'s níor shádhail suaimhneas dúinn go lá;</span>
<lb n="2068"/><span>d'éirigheamair go moch ar maidin</span>
<lb n="2069"/><span>is níorbh fhada go bhfeacamair an táin.</span></p>
<lb n="2070"/>
<lb n="2071"/><p><span>Do ghlac Caoinléith éide is arm</span>
<lb n="2072"/><span>'s do bhuail béim catha go teann;</span>
<lb n="2073"/><span>tháinig Meargach na lann nglas</span>
<lb n="2074"/><span>'s a shluagh go pras ar an mball.</span></p>
<lb n="2075"/>
<lb n="2076"/><p><span>d'fhiafruigh Meargach na nglas-lann</span>
<lb n="2077"/><span>de mhac Cumhaill le greann gomh-ghlóir:</span>
<lb n="2078"/><span>Arbh é sin an laoch tagartha</span>
<lb n="2079"/><span>bhí i n-éide catha ós a chomhair.</span></p>
<lb n="2080"/>
<lb n="2081"/><p><span>"Ní hé go fíor," ar Fionn fial</span>
<lb n="2082"/><span>"acht Caoinléith, triath na nIarmharán;</span>
<lb n="2083"/><span>níor chuibhe le neach eile den Fhéinn</span>
<lb n="2084"/><span>tú chomhrac acht é i n'aonarán."</span></p>
<lb n="2085"/>
<lb n="2086"/><p><span>"Cuirfead-sa, 'Fhinn, 'na chomhdháil siúd</span>
<lb n="2087"/><span>fear dar liom dá mhacsamhail féin;</span>
<lb n="2088"/><span>téighidís le chéile béim ar bhéim,"</span>
<lb n="2089"/><span>ar Meargach tréan na lann ngéar.</span>
<lb n="2090"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="2091"/><p><span>Do ghoir Meargach ar fhear leis féin</span>
<lb n="2092"/><span>dárbh ainm ghnáith Donn Dorcáin;</span>
<lb n="2093"/><span>d'ionnsuigh an dís a chéile annsin</span>
<lb n="2094"/><span>go calma glic ar Chnoc an Áir.</span></p>
<lb n="2095"/>
<lb n="2096"/><p><span>Ba líomhtha feargach fíochmhar</span>
<lb n="2097"/><span>Donn Dorcáin agus Caoinléith</span>
<lb n="2098"/><span>ag goin is ag créachtnughadh a chéile</span>
<lb n="2099"/><span>gan ceachtar ag géilleadh ar aon taobh.</span></p>
<lb n="2100"/>
<lb n="2101"/><p><span>Dobhí an Fhiann ar thaobh den chnoc</span>
<lb n="2102"/><span>ag amharc croth na bhfíor-laoch,</span>
<lb n="2103"/><span>Meargach is a shluagh teann</span>
<lb n="2104"/><span>ag feitheamh le ceann Chaoinléith.</span></p>
<lb n="2105"/>
<lb n="2106"/><p><span>Do labhair Conán go borb dian</span>
<lb n="2107"/><span>gérbh fhada siar é ón ngléidh:</span>
<lb n="2108"/><span>"Tapadh ar do láimh go dtuitidh Donn</span>
<lb n="2109"/><span>a Chaoinléith chruaidh na lann," ar sé.</span></p>
<lb n="2110"/>
<lb n="2111"/><p><span>Dobhí an dís nár thláth gnúis</span>
<lb n="2112"/><span>ag gearradh go húr corp is ball</span>
<lb n="2113"/><span>ó orgailt gréine go nóin dóibh</span>
<lb n="2114"/><span>gur thuit Donn dórrdha gan cheann.</span></p>
<lb n="2115"/>
<lb n="2116"/><p><span>Tógaimíd-ne an Fhiann ós árd</span>
<lb n="2117"/><span>uall-gháir mhaoidhte tré mar éag</span>
<lb n="2118"/><span>Donn Dorcáin Mheargaigh na lann</span>
<lb n="2119"/><span>gidh tháinig chughainn fann Caoinléith.</span></p>
<lb n="2120"/>
<lb n="2121"/><p><span>Adubhairt Fionn annsin le Conán</span>
<lb n="2122"/><span>"Ó chianaibh dob árd do ghlór;</span>
<lb n="2123"/><span>féach anois neart do lámh</span>
<lb n="2124"/><span>id aonarán le fear den tslógh."</span></p>
<lb n="2125"/>
<lb n="2126"/><p><span>"Ní fhéachfad-sa féin mo neart</span>
<lb n="2127"/><span>le haon neach, ná fós mo ghníomh;</span>
<lb n="2128"/><span>dá mbadh tuitim dom san gcath</span>
<lb n="2129"/><span>mo chumha níorbh fhada ort, a Fhinn."</span></p>
<lb n="2130"/>
<lb n="2131"/><p><span>An tan chonnairc Meargach na lann</span>
<lb n="2132"/><span>go dtug Caoinléith Donn fá lár</span>
<lb n="2133"/><span>do ghléas a chorp cruth-áluinn glan</span>
<lb n="2134"/><span>i n-éide catha, madhma is báis.</span></p>
<lb n="2135"/>
<lb n="2136"/><p><span>Do ghluais gan spás d'agallamh Fhinn</span>
<lb n="2137"/><span>is dubhairt leis de bhorb-ghlór theann</span>
<lb n="2138"/><span>é féin do ghabháil an chatha</span>
<lb n="2139"/><span>nó an laoch dob fhearra do chur ann.</span></p>
<lb n="2140"/>
<lb n="2141"/><p><span>Do labhair Fionn de bhorb-ghlór</span>
<lb n="2142"/><span>is dubhairt: "Nach leor leat ar thuit fós?"</span>
<lb n="2143"/><span>Adubhairt seisean 's is do dob fhíor</span>
<lb n="2144"/><span>nár leor i ndíoghal Thailc mhic Treoin.</span></p>
<lb n="2145"/>
<lb n="2146"/><p><span>Do ghoir Fionn ar Bhuanán bhinn</span>
<lb n="2147"/><span>is tháinig gan scíth ar lom-lúth:</span>
<lb n="2148"/><span>"Is mór an tarcaisne," ar Meargach</span>
<lb n="2149"/><span>"a shamhail sin d'fhear do luadh liom."</span>
<lb n="2150"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="2151"/><p><span>"Goirfead-sa mo throm-shluagh uile,"</span>
<lb n="2152"/><span>ar Meargach fá fheirg le Fionn;</span>
<lb n="2153"/><span>"scaoilfimíd na laochra fá chéile</span>
<lb n="2154"/><span>iarmhar na Féinne ná luaidh liom."</span></p>
<lb n="2155"/>
<lb n="2156"/><p><span>Níorbh fhada go bhfeacamair ag teacht</span>
<lb n="2157"/><span>Oscar aigeanta na mbéimeann gcruaidh,</span>
<lb n="2158"/><span>a lann líomhtha 'na dheas-dóid bhí</span>
<lb n="2159"/><span>a Phádraig, is díth an fear do luadhaim.</span></p>
<lb n="2160"/>
<lb n="2161"/><p><span>Aithris dúinn, a Oisín suairc,</span>
<lb n="2162"/><span>cionnus dochuaidh an cath don dís,</span>
<lb n="2163"/><span>nó an le Meargach na lann nglas</span>
<lb n="2164"/><span>do thuit do mhac, an tOscar groidhe?</span></p>
<lb n="2165"/>
<lb n="2166"/><p><span>Innsim duit, a Phádraig, ar dtús</span>
<lb n="2167"/><span>gur doiligh liom mé bheith mar táim</span>
<lb n="2168"/><span>i ndiaidh Oscair is na bhFiann</span>
<lb n="2169"/><span>ameasc na gcliar gan puinn aráin.</span></p>
<lb n="2170"/>
<lb n="2171"/><p><span>A thruagháin bhoicht, is dainid léir</span>
<lb n="2172"/><span>nach ameasc na cléire dhuit ó thús;</span>
<lb n="2173"/><span>ní bheitheá anois gan chiall</span>
<lb n="2174"/><span>is do leanfá go fial Rí na nDúl.</span></p>
<lb n="2175"/>
<lb n="2176"/><p><span>Truagh gan taise chugat féin</span>
<lb n="2177"/><span>agus go fíor chun do chléire;</span>
<lb n="2178"/><span>ná bí dá luadh go leanfainn Dia</span>
<lb n="2179"/><span>'s go dtréigfinn triath na Féinne.</span></p>
<lb n="2180"/>
<lb n="2181"/><p><span>Ná bí dá shuidheamh, 'Oisín, linn</span>
<lb n="2182"/><span>cuir dúinn críoch ar Chnoc an Áir</span>
<lb n="2183"/><span>dobhí an Fhiann tréan go leor</span>
<lb n="2184"/><span>anois is dóibh go tláth.</span></p>
<lb n="2185"/>
<lb n="2186"/><p><span>A Phádraig, má's é Dia na ngrás</span>
<lb n="2187"/><span>thug an tásc sin ar an bhFéinn,</span>
<lb n="2188"/><span>ná creid uaidh as so suas</span>
<lb n="2189"/><span>aon ní luaidhfidh feadh a ré.</span></p>
<lb n="2190"/>
<lb n="2191"/><p><span>Aithris dom anois, a Phádraig</span>
<lb n="2192"/><span>an é an Dia grádhmhar sin adubhairt</span>
<lb n="2193"/><span>go rug féin ortha buadh</span>
<lb n="2194"/><span>is gurb é Ifreann fuar a gclúid.</span></p>
<lb n="2195"/>
<lb n="2196"/><p><span>Innsim duit, is ní bréag</span>
<lb n="2197"/><span>gur dhearbhuigh béal Dé dhúinn -</span>
<lb n="2198"/><span>an dream nach déanfadh a réir</span>
<lb n="2199"/><span>Ifreann gan bhréag gurb é a ndún.</span>
<lb n="2200"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="2201"/><p><span>Ní dhearnaidh an Fhiann a réir riamh</span>
<lb n="2202"/><span>ná creid-se Dia na saobh-ghlór;</span>
<lb n="2203"/><span>innis dom, má's é rug buadh</span>
<lb n="2204"/><span>cá bhfuair sluagh i gcumas dóibh.</span></p>
<lb n="2205"/>
<lb n="2206"/><p><span>'Sé Dia rug buadh ar an bhFéinn</span>
<lb n="2207"/><span>is níor iarr sé dá dhéanamh slógh</span>
<lb n="2208"/><span>acht a chomhacht féin in 'aonarán</span>
<lb n="2209"/><span>is creidte gach tráth a ghlór.</span></p>
<lb n="2210"/>
<lb n="2211"/><p><span>Ná creid ní ar bith dá luadhann</span>
<lb n="2212"/><span>má deir go rug buadh ar an bhFéinn,</span>
<lb n="2213"/><span>gan sluagh ná tóir 'na dháil</span>
<lb n="2214"/><span>ná géill go bráth, acht é féin.</span></p>
<lb n="2215"/>
<lb n="2216"/><p><span>'Sé Dia féin an uile shlógh</span>
<lb n="2217"/><span>'sé Dia tóir is neart chách,</span>
<lb n="2218"/><span>'sé Dia rug buadh ar an bhFéinn</span>
<lb n="2219"/><span>'s ní le tóir laoch ná cruadhtháin.</span></p>
<lb n="2220"/>
<lb n="2221"/><p><span>Anois fá bhrígh do leabhair bháin</span>
<lb n="2222"/><span>is fá fheart do bhachaille caomh,</span>
<lb n="2223"/><span>fá shiansán do chluig ghuth-bhinn</span>
<lb n="2224"/><span>an abrair linn id aithris bréag?</span></p>
<lb n="2225"/>
<lb n="2226"/><p><span>A Oisín, creid uaim go fíor</span>
<lb n="2227"/><span>gach friotal innsim duit ar Dhia,</span>
<lb n="2228"/><span>go bhfuilid gan cheilg gan bhréag</span>
<lb n="2229"/><span>is gurb é féin do sheol dúinn iad.</span></p>
<lb n="2230"/>
<lb n="2231"/><p><span>I ngach tásc dár aithris duit</span>
<lb n="2232"/><span>ní mór mo cheist, acht amháin</span>
<lb n="2233"/><span>má deir leat gur bhuaidh féin</span>
<lb n="2234"/><span>ar an bhFéinn i n'aonarán.</span></p>
<lb n="2235"/>
<lb n="2236"/><p><span>Rug sé buadh ar a dtáinig fós</span>
<lb n="2237"/><span>ó thús an domhain mhóir go fíor;</span>
<lb n="2238"/><span>is béarfaidh buadh ar a dtiocfaidh</span>
<lb n="2239"/><span>dá thréine cumas go deireadh an tsaoighil.</span></p>
<lb n="2240"/>
<lb n="2241"/><p><span>Ná creid focal dá ndubhairt riamh</span>
<lb n="2242"/><span>ná fós dá ndéarfaidh le n-a ré,</span>
<lb n="2243"/><span>ós gnáth leis bheith dá luadh</span>
<lb n="2244"/><span>gurb é rug buadh ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="2245"/>
<lb n="2246"/><p><span>Is dearbh leat-sa gurbh fhearr an Fhiann</span>
<lb n="2247"/><span>ná a dtáinig riamh 's a dtiocfaidh fós;</span>
<lb n="2248"/><span>'s is dearbh liom-sa gurbh fhearr Dia</span>
<lb n="2249"/><span>ná tusa agus iad, a sheanóir.</span></p>
<lb n="2250"/>
<lb n="2251"/><p><span>Is cosmhail nach feaca tú an Fhiann</span>
<lb n="2252"/><span>'na dtionól gliadh i n-am gleodh;</span>
<lb n="2253"/><span>níor shamhail le siansán salm</span>
<lb n="2254"/><span>ná le clog garbh ag ceol.</span>
<lb n="2255"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="2256"/><p><span>Níor chosmhail le Dia i n'aonarán</span>
<lb n="2257"/><span>an sluagh mórdhálach oirdhearc úd;</span>
<lb n="2258"/><span>ní chuala tásc a éacht riamh</span>
<lb n="2259"/><span>acht a gcuirir-se 's an chliar dá chlú.</span></p>
<lb n="2260"/>
<lb n="2261"/><p><span>Níor aithris mise ná an chliar</span>
<lb n="2262"/><span>ó thús duit trian a mhaith-ghníomh;</span>
<lb n="2263"/><span>maith do-chríochnuighthe a mhaith</span>
<lb n="2264"/><span>a Oisín, is eadh go fíor.</span></p>
<lb n="2265"/>
<lb n="2266"/><p><span>Ní ghéillim, a Phádraig, dod Dhia</span>
<lb n="2267"/><span>ná fós dod bhriathraibh leamh-ghlóir</span>
<lb n="2268"/><span>gur mhaith é féin ná a ghníomh</span>
<lb n="2269"/><span>ó's duine é bhíos gan cath ná slógh.</span></p>
<lb n="2270"/>
<lb n="2271"/><p><span>Ní iarrann cath ná slógh teann</span>
<lb n="2272"/><span>a Oisín na lann, 'na dháil,</span>
<lb n="2273"/><span>Acht ceart d'imirt go coitchionn</span>
<lb n="2274"/><span>do réir a thoile de shíor-ghnáth.</span></p>
<lb n="2275"/>
<lb n="2276"/><p><span>Creid uaim fós is géill go fíor</span>
<lb n="2277"/><span>a Oisín bhaoith nach grádhann Dia,</span>
<lb n="2278"/><span>pé aca maith nó olc leat é</span>
<lb n="2279"/><span>is é chuir cosc le réim na bhFiann.</span></p>
<lb n="2280"/>
<lb n="2281"/><p><span>Do chanais bréag, ní hé Dia</span>
<lb n="2282"/><span>rug buadh na bhFiann, ná a mbás;</span>
<lb n="2283"/><span>'s dá ndearnadh ceart nó comhthrom riamh</span>
<lb n="2284"/><span>do roinnfeadh go fial an t-arán.</span></p>
<lb n="2285"/>
<lb n="2286"/><p><span>Ní lugha rug buadh ar an bhFéinn</span>
<lb n="2287"/><span>ná dorinn ceart riamh do chách;</span>
<lb n="2288"/><span>mar fhiadhnaise air sin, a chléirigh</span>
<lb n="2289"/><span>a luighead a gheibhim féin den arán.</span></p>
<lb n="2290"/>
<lb n="2291"/><p><span>Nach faghann tú arán is deoch</span>
<lb n="2292"/><span>gach mionca is gheibheann an chliar;</span>
<lb n="2293"/><span>tuigtear dom gur náireach duit</span>
<lb n="2294"/><span>bheith ag samhlughadh mí-chirt le Dia.</span></p>
<lb n="2295"/>
<lb n="2296"/><p><span>Má gheibhim-se arán is deoch</span>
<lb n="2297"/><span>gach mionca is gheibheann an chliar,</span>
<lb n="2298"/><span>A Phádraig, ní mheasaim féin</span>
<lb n="2299"/><span>do Dhia go bhfeiceann an leath-riar.</span></p>
<lb n="2300"/>
<lb n="2301"/><p><span>Cionnus dob fhéidir do leath-riar</span>
<lb n="2302"/><span>an tan dogheibhir biadh mar chách?</span>
<lb n="2303"/><span>is cosmhail nach leathchuma sin</span>
<lb n="2304"/><span>a Oisín, is minic do ghlámh.</span></p>
<lb n="2305"/>
<lb n="2306"/><p><span>A Phádraig, ní chreidfinn do Dhia</span>
<lb n="2307"/><span>tusa ná do chliar nach caoin,</span>
<lb n="2308"/><span>má's comh minic a bhíos ár mbéile</span>
<lb n="2309"/><span>gurb ionann dothéid an roinn.</span>
<lb n="2310"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="2311"/><p><span>A Oisín, ná cuir suim níos mó</span>
<lb n="2312"/><span>'na bhfuairis d'anródh ameasc na gcliar;</span>
<lb n="2313"/><span>leathchuma ní dhearnadar ort</span>
<lb n="2314"/><span>'s is fearr a n-olc ná maith na bhFiann.</span></p>
<lb n="2315"/>
<lb n="2316"/><p><span>Olc agus argain ó gach áird</span>
<lb n="2317"/><span>go dtagaid i ndáil na gcliar!</span>
<lb n="2318"/><span>is ná rabhair-se saor ón ngoimh</span>
<lb n="2319"/><span>níor chosmhail sibh le sluagh na bhFiann.</span></p>
<lb n="2320"/>
<lb n="2321"/><p><span>Is olc liom, a sheanóir léith</span>
<lb n="2322"/><span>nach ionmhain leat cliar ná Dia;</span>
<lb n="2323"/><span>tiocfaidh tráth n-ar díth leat é</span>
<lb n="2324"/><span>go doilbh i ndaor-ghlas pian.</span></p>
<lb n="2325"/>
<lb n="2326"/><p><span>Is leor liom de dhaor-ghlas pian</span>
<lb n="2327"/><span>bheith ameasc na gcliar mar táim</span>
<lb n="2328"/><span>ag feitheamh le grásaibh Dé</span>
<lb n="2329"/><span>a roinneas go caol an t-arán.</span></p>
<lb n="2330"/>
<lb n="2331"/><p><span>Níor chosmhail sibh ná bhur nDia</span>
<lb n="2332"/><span>le Fionn ag riar 's ag roinn aráin;</span>
<lb n="2333"/><span>Níor mhuirear leis sluagh na bhFiann</span>
<lb n="2334"/><span>is a dtigeadh nach iad 'na dháil.</span></p>
<lb n="2335"/>
<lb n="2336"/><p><span>Níor amhail duit-se is dod chléir</span>
<lb n="2337"/><span>ná d'bhur saor-fhlaith is mór libh cáil;</span>
<lb n="2338"/><span>is muirear libh truaghán gan lúth</span>
<lb n="2339"/><span>'nbhur ndáil fá phúdhar i n'aonarán.</span></p>
<lb n="2340"/>
<lb n="2341"/><p><span>Dob ionmhain linn-ne is le Dia</span>
<lb n="2342"/><span>seanóir liath do bheith dár réir</span>
<lb n="2343"/><span>ná bheith saobh-ráidhteach liosta</span>
<lb n="2344"/><span>mar bhíos tusa, a Oisín bhaeith.</span></p>
<lb n="2345"/>
<lb n="2346"/><p><span>A Phádraig, dodhéanfainn do réir</span>
<lb n="2347"/><span>is dob ionmhain liom féin do Dhia</span>
<lb n="2348"/><span>acht a mhionca dhuit dá luadh</span>
<lb n="2349"/><span>gurbh é rug buadh ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="2350"/>
<lb n="2351"/><p><span>Beannacht le cathaibh na bhFiann</span>
<lb n="2352"/><span>ba thréanmhar iad 's ba mhaith cáil;</span>
<lb n="2353"/><span>aithris dúinn anois le fonn</span>
<lb n="2354"/><span>cia rug buadh ar Chnoc an Áir</span>
<lb n="2355"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="2356"/><p><span>Aithriseochad féin sin duit</span>
<lb n="2357"/><span>a mhic Calpruinn na salm sámh</span>
<lb n="2358"/><span>gleo gáibhtheach mo mhic láimh-nirt</span>
<lb n="2359"/><span>le Meargach dána na dtréan-lámh.</span></p>
<lb n="2360"/>
<lb n="2361"/><p><span>Gidh gur mian liom a dtrácht súd</span>
<lb n="2362"/><span>do bheith ar siubhal le hiomad páirt,</span>
<lb n="2363"/><span>leanfad duit má gheibhim riar</span>
<lb n="2364"/><span>ar choinsgleo dhian Chnuic an Áir.</span></p>
<lb n="2365"/>
<lb n="2366"/><p><span>d'ionnsuigh Meargach na nglas-lann</span>
<lb n="2367"/><span>is Oscar go teann i gcomh-ghléidh;</span>
<lb n="2368"/><span>A Phádraig, dá bhfeictheá an dís</span>
<lb n="2369"/><span>ní mholfá gníomh Aon-mhic Dé.</span></p>
<lb n="2370"/>
<lb n="2371"/><p><span>Dobhíomair uile an Fhiann</span>
<lb n="2372"/><span>i gcreathaibh diana go tláth</span>
<lb n="2373"/><span>le han-uamhain gur thuitim dár laoch</span>
<lb n="2374"/><span>le Meargach tréan na gcruadh-lámh.</span></p>
<lb n="2375"/>
<lb n="2376"/><p><span>Dobhí sluagh Mheargaigh na lann</span>
<lb n="2377"/><span>gan chroidhe, gan ghreann, ag dortadh déar</span>
<lb n="2378"/><span>d'eagla marbhtha a gceann-triath</span>
<lb n="2379"/><span>le hOscar dian na lann ngéar.</span></p>
<lb n="2380"/>
<lb n="2381"/><p><span>A Phádraig, dá mbeitheá-sa id fhiadhain</span>
<lb n="2382"/><span>ar gach rian-chuilg-bhéim chruaidh</span>
<lb n="2383"/><span>dá raibh ar chorpaibh na laoch</span>
<lb n="2384"/><span>neart do Dhé ní bheitheá a luadh.</span></p>
<lb n="2385"/>
<lb n="2386"/><p><span>A Oisín, scaoil thort go fóill</span>
<lb n="2387"/><span>do bhriathra baoise is lean ded thrácht;</span>
<lb n="2388"/><span>Innis dúinn cioca den dís</span>
<lb n="2389"/><span>do bhuaidh an gníomh ar Chnoc an Áir.</span></p>
<lb n="2390"/>
<lb n="2391"/><p><span>"A Mheargaigh," ar Oscar ós árd</span>
<lb n="2392"/><span>"do dhearg mo lámh ar do chorp,</span>
<lb n="2393"/><span>do gearradh liom t'fheoil go cnámh</span>
<lb n="2394"/><span>tá anbhuaine an bháis ag teacht ort."</span></p>
<lb n="2395"/>
<lb n="2396"/><p><span>"Ní heagal liom triall an bháis</span>
<lb n="2397"/><span>do theacht ód láimh, a Oscair fhéil;</span>
<lb n="2398"/><span>Is dearbh liom do thuitim linn</span>
<lb n="2399"/><span>'s a maireann led linn den Fhéinn."</span></p>
<lb n="2400"/>
<lb n="2401"/><p><span>"Is dearbh linn, a Mheargaigh chruaidh</span>
<lb n="2402"/><span>nach fada uait guais an bháis,</span>
<lb n="2403"/><span>'s go dtuitfir-se is do shluagh</span>
<lb n="2404"/><span>liom-sa is le sluagh Fiann Fáil."</span></p>
<lb n="2405"/>
<lb n="2406"/><p><span>Do ghlac Oscar goimh is fraoch</span>
<lb n="2407"/><span>is do thóg a lann lán-bhuadhach;</span>
<lb n="2408"/><span>le mire meanman is neart lámh</span>
<lb n="2409"/><span>do theilg fá lár Meargach cruaidh.</span>
<lb n="2410"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="2411"/><p><span>Níorbh fhada don laoch ar talmhain</span>
<lb n="2412"/><span>an tan d'éirigh go tapaidh arís;</span>
<lb n="2413"/><span>do ghaibh náire iar sin an fear</span>
<lb n="2414"/><span>is do mhéaduigh i neart 's i ngníomh.</span></p>
<lb n="2415"/>
<lb n="2416"/><p><span>Do chaith an dís deagh-laoch glan</span>
<lb n="2417"/><span>ó amharc maidne go hiarnóin</span>
<lb n="2418"/><span>gan síth gan sosadh gan cháirdeas</span>
<lb n="2419"/><span>uch, a Phádraig, i ndian-ghleo.</span></p>
<lb n="2420"/>
<lb n="2421"/><p><span>d'fhiafruigh Meargach d'Oscar áigh</span>
<lb n="2422"/><span>an dtréigfeadh go lá an ghléadh;</span>
<lb n="2423"/><span>adubhairt Oscar: "Do-gheobhair do mhian"</span>
<lb n="2424"/><span>is do scuradar iad ar aon.</span></p>
<lb n="2425"/>
<lb n="2426"/><p><span>Thugadar an dís lámh ar láimh</span>
<lb n="2427"/><span>is ghaibh an fánaidhe a shluagh féin;</span>
<lb n="2428"/><span>do ghluais Oscar go calma mear</span>
<lb n="2429"/><span>san leirg amach roimh an bhFéinn.</span></p>
<lb n="2430"/>
<lb n="2431"/><p><span>Dobhí dream againn go subhach</span>
<lb n="2432"/><span>is dream eile go dubhach tláth</span>
<lb n="2433"/><span>go teacht do lá arn-a bhárach</span>
<lb n="2434"/><span>'s go teacht na námhad 'nár ndáil.</span></p>
<lb n="2435"/>
<lb n="2436"/><p><span>Dochuaidh Oscar i n-éide catha</span>
<lb n="2437"/><span>'s do ghlac a arm 's a sciath 'na dhóid;</span>
<lb n="2438"/><span>do thriall i gcomhdháil 's i gcoinne</span>
<lb n="2439"/><span>Mheargaigh mhire, an tréan-leon.</span></p>
<lb n="2440"/>
<lb n="2441"/><p><span>d'ionnsuigh an dís an dara lá</span>
<lb n="2442"/><span>ar maidin, go lámh-ghrod dian,</span>
<lb n="2443"/><span>ag gearradh is ag créachtadh cnámh</span>
<lb n="2444"/><span>is níorbh fhada gur gháir an Fhiann.</span></p>
<lb n="2445"/>
<lb n="2446"/><p><span>Créad an fáth ar gháir an Fhiann</span>
<lb n="2447"/><span>a Oisín na ngliadh, aithris dúinn,</span>
<lb n="2448"/><span>ná dearmad, aitchim, do thásc</span>
<lb n="2449"/><span>is milis do ráidhte air siúd.</span></p>
<lb n="2450"/>
<lb n="2451"/><p><span>Níor gháir mhaoidhte, a Phádraig nua</span>
<lb n="2452"/><span>a thóg an Fhiann an tráth úd,</span>
<lb n="2453"/><span>acht gáir chaointe agus chráidhteacht</span>
<lb n="2454"/><span>gáir gholáin is gáir chumhadh.</span></p>
<lb n="2455"/>
<lb n="2456"/><p><span>Créad fá ar gháir an Fhiann úd</span>
<lb n="2457"/><span>is fada liom go nochtair fáth?</span>
<lb n="2458"/><span>is cosmhail mar leanas do laoidh</span>
<lb n="2459"/><span>go raibh Oscar i líon cruadhcháis.</span></p>
<lb n="2460"/>
<lb n="2461"/><p><span>Dob é fáth fár gháir an Fhiann</span>
<lb n="2462"/><span>a Phádraig na gcliar, go dearbh,</span>
<lb n="2463"/><span>an treas bhéim thug Meargach na lann</span>
<lb n="2464"/><span>d'fhúig Oscar go fann fá thalamh.</span>
<lb n="2465"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="2466"/><p><span>An tan chonncamair Oscar ar lár</span>
<lb n="2467"/><span>do shíleamair is cách go raibh marbh;</span>
<lb n="2468"/><span>acht nárbh fhada don laoch chródha</span>
<lb n="2469"/><span>an tan d'éirigh go beodha 'na sheasamh.</span></p>
<lb n="2470"/>
<lb n="2471"/><p><span>"A Oscair," ar Fionn na bhFiann</span>
<lb n="2472"/><span>"ní fheaca riamh do chorp ar lár</span>
<lb n="2473"/><span>ar úir talmhan gus indiu</span>
<lb n="2474"/><span>ag gaiscidheach dá bhuirbe lámh."</span></p>
<lb n="2475"/>
<lb n="2476"/><p><span>"Is dearbh liom-sa," ar Meargach na lann</span>
<lb n="2477"/><span>"go mbeidh Oscar go fann gan spás,</span>
<lb n="2478"/><span>agus fós an chuid eile den Fhéinn</span>
<lb n="2479"/><span>acht tusa is Aodh Beag amháin."</span></p>
<lb n="2480"/>
<lb n="2481"/><p><span>"Dubhshlán na Féinne," ar Oscar, "fút</span>
<lb n="2482"/><span>a Mheargaigh chruaidh na nglas-lann,</span>
<lb n="2483"/><span>ó deargadh liom ar do chorp caomh</span>
<lb n="2484"/><span>ní heagal liom féin do theann."</span></p>
<lb n="2485"/>
<lb n="2486"/><p><span>"Cuimhnigh 'Oscair," ar Conán Maol</span>
<lb n="2487"/><span>"do thuitim don Fhéinn gur díth</span>
<lb n="2488"/><span>cuimhnigh gach cath is taom cruaidh</span>
<lb n="2489"/><span>do sheasmhais do shluaightibh Fhinn."</span></p>
<lb n="2490"/>
<lb n="2491"/><p><span>Do spreag Conán Oscar áigh</span>
<lb n="2492"/><span>thug aghaidh go dána ar Mheargach thréan;</span>
<lb n="2493"/><span>is ní fheacathas fós, a Phádraig</span>
<lb n="2494"/><span>cath ba dhásaighe idir dís laoch.</span></p>
<lb n="2495"/>
<lb n="2496"/><p><span>Dob é siúd an cath ba dhian</span>
<lb n="2497"/><span>a Phádraig na ngcliar, gan gó,</span>
<lb n="2498"/><span>cath gan sosadh, cath gan pháirt</span>
<lb n="2499"/><span>cath gan staonadh ba gharbh gleo.</span></p>
<lb n="2500"/>
<lb n="2501"/><p><span>Dobhí an dís dob áille cneas</span>
<lb n="2502"/><span>Oscar is Meargach adeir mé,</span>
<lb n="2503"/><span>an dara lá ar theacht don nóin</span>
<lb n="2504"/><span>'s níorbh aithnid a gcló ná a scéimh.</span></p>
<lb n="2505"/>
<lb n="2506"/><p><span>Ní raibh ball dá gcorpaibh caomh</span>
<lb n="2507"/><span>gan rian créacht is goin lann</span>
<lb n="2508"/><span>ó bhathas cinn go bonn trácht</span>
<lb n="2509"/><span>dúinn-ne is do chách níor ghreann.</span></p>
<lb n="2510"/>
<lb n="2511"/><p><span>"A Oscair cuimhnigh gur led láimh</span>
<lb n="2512"/><span>do thuit Gruag-fhear na ndún-ghliadh;</span>
<lb n="2513"/><span>má cuirtear le Meargach tú ar gcúl</span>
<lb n="2514"/><span>ní haithnid dúinn tú," ar Fionn na bhFiann.</span>
<lb n="2515"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="2516"/><p><span>"Nach cuimhin leat," ar Fionn áigh</span>
<lb n="2517"/><span>"gur led láimh a thuit Tailc mac Tréin,</span>
<lb n="2518"/><span>'s gach gaiscidheach is trom-shlógh</span>
<lb n="2519"/><span>thar lear thug tóir ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="2520"/>
<lb n="2521"/><p><span>"Nach cuimhin leat-sa gurab teann</span>
<lb n="2522"/><span>bhí Noisniadh flannda an Dúin Óir;</span>
<lb n="2523"/><span>ó nach aitheantar do ghnúis linn</span>
<lb n="2524"/><span>cluinimís gach tráth do ghlór."</span></p>
<lb n="2525"/>
<lb n="2526"/><p><span>Ba dhearbh linn uile an Fhiann</span>
<lb n="2527"/><span>nárbh fhada an dias ón éag;</span>
<lb n="2528"/><span>ba ghearr gurbh aoibhinn dúinn</span>
<lb n="2529"/><span>ar thuitim gan lúth don fhear tréan.</span></p>
<lb n="2530"/>
<lb n="2531"/><p><span>Gidh thuit ar talamh an laoch</span>
<lb n="2532"/><span>i gcreathaibh 's i n-éag, dar linn,</span>
<lb n="2533"/><span>d'éirigh go calma mear arís</span>
<lb n="2534"/><span>is dubhairt: "Is díth so don Fhéinn."</span></p>
<lb n="2535"/>
<lb n="2536"/><p><span>Dobhí an nóin i bhfogas dúinn</span>
<lb n="2537"/><span>is tuigeadh d'Fhionn is do chách</span>
<lb n="2538"/><span>go mbadh chuibhe an dís laoch</span>
<lb n="2539"/><span>do scur ón ngléidh go lá.</span></p>
<lb n="2540"/>
<lb n="2541"/><p><span>Do labhair Fionn leis na fir chalma</span>
<lb n="2542"/><span>is dubhairt go mbadh mhaise dhóibh araon</span>
<lb n="2543"/><span>staonadh ón gcath de thoil a chéile</span>
<lb n="2544"/><span>go héirghe gréine is amharc lae.</span></p>
<lb n="2545"/>
<lb n="2546"/><p><span>Adubhairt Meargach na nglas-lann</span>
<lb n="2547"/><span>"Is cuibhe sin, a Fhinn mhic Cumhaill,</span>
<lb n="2548"/><span>is ní thárla riamh liom féin</span>
<lb n="2549"/><span>a shamhail seo de laoch ar lúth."</span></p>
<lb n="2550"/>
<lb n="2551"/><p><span>"Ó 'nocht amach, a Mheargaigh chruaidh</span>
<lb n="2552"/><span>cuirim suas díot-sa 's d'Fhionn,</span>
<lb n="2553"/><span>de ló ná d'oidhche scur go bráth</span>
<lb n="2554"/><span>nó gur bás do cheachtar dúinn."</span></p>
<lb n="2555"/>
<lb n="2556"/><p><span>Do scuir an dís deagh-laoch</span>
<lb n="2557"/><span>an oidhche sin 's ba chréachtach tinn</span>
<lb n="2558"/><span>a gcuirp, a bhfeoil 's a gcnámha</span>
<lb n="2559"/><span>gan bhrígh, gan bhláth, gan feidhm.</span></p>
<lb n="2560"/>
<lb n="2561"/><p><span>Arn-a bhárach ar amharc lae</span>
<lb n="2562"/><span>d'ionnsuigh a chéile an dís go dian,</span>
<lb n="2563"/><span>ba chalma neart is gníomh lámh</span>
<lb n="2564"/><span>ar an talamh dá dtáinig riamh.</span></p>
<lb n="2565"/>
<lb n="2566"/><p><span>Dob iad súd, a Phádraig</span>
<lb n="2567"/><span>an dís ba gharbh is ba theann gleo</span>
<lb n="2568"/><span>'s is fearr a chuireadh go cnámh</span>
<lb n="2569"/><span>lann dá láimh dá bhfeaca fós.</span></p>
<lb n="2570"/>
<lb n="2571"/><p><span>Ní fheaca fós dís mar iad</span>
<lb n="2572"/><span>i neart, i rian 's i dtréan-lúth,</span>
<lb n="2573"/><span>i gcalmacht, i mire 's i misneach</span>
<lb n="2574"/><span>'s i n-imirt ur-mheanman, dar liom.</span>
<lb n="2575"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="2576"/><p><span>Ní fheaca a samhail araon</span>
<lb n="2577"/><span>ag fulaing trom-bhéimeann cruaidh,</span>
<lb n="2578"/><span>ag gearradh feola is cneas caomh</span>
<lb n="2579"/><span>ag seasamh gan fleadh gan suan.</span></p>
<lb n="2580"/>
<lb n="2581"/><p><span>I dtreise, i dtréine 's i lúth</span>
<lb n="2582"/><span>gan teirce a bhfonn 'na ndáil,</span>
<lb n="2583"/><span>dobhí an dís gan scur ón ngníomh</span>
<lb n="2584"/><span>de ló ná oidhche ar feadh deich lá.</span></p>
<lb n="2585"/>
<lb n="2586"/><p><span>"A Mheargaigh chruaidh na nglas-lann,"</span>
<lb n="2587"/><span>ar Oscar go teann ós árd,</span>
<lb n="2588"/><span>"is aidhbhéil an náire dhúinn araon</span>
<lb n="2589"/><span>a mhoille tá an gléadh ar láimh."</span></p>
<lb n="2590"/>
<lb n="2591"/><p><span>"A Oscair, is tú is cruaidhe lámh</span>
<lb n="2592"/><span>dár imir im chomhdháil riamh,</span>
<lb n="2593"/><span>do thuitim liom is é do chríoch,"</span>
<lb n="2594"/><span>ar Meargach, "is do líon na bhFiann."</span></p>
<lb n="2595"/>
<lb n="2596"/><p><span>"Ní hé mo chríoch ná críoch na bhFiann</span>
<lb n="2597"/><span>a Mheargaigh chruaidh na nglas-lann,</span>
<lb n="2598"/><span>tuitim mar luadhair led láimh,"</span>
<lb n="2599"/><span>ar Oscar na ráidhte teann.</span></p>
<lb n="2600"/>
<lb n="2601"/><p><span>Do ghlac Oscar na lann ngéar</span>
<lb n="2602"/><span>meanma, gér bhaoth a shnuadh;</span>
<lb n="2603"/><span>níorbh fhada tar éis an teann-ghlóir</span>
<lb n="2604"/><span>go ndubhairt Meargach: "Badh ró-mhaith suan."</span></p>
<lb n="2605"/>
<lb n="2606"/><p><span>"Beidh tú ar díth bídh ná suain</span>
<lb n="2607"/><span>a Mheargaigh chruaidh," ar Oscar áigh,</span>
<lb n="2608"/><span>"nó gur duit ar díth cinn</span>
<lb n="2609"/><span>nó domh-sa, mar mhaoidhis, ar lár."</span></p>
<lb n="2610"/>
<lb n="2611"/><p><span>Níorbh fhada dhúinn taobh ar thaobh</span>
<lb n="2612"/><span>ag feitheamh 's ag éisteacht leo</span>
<lb n="2613"/><span>go raibh Meargach ar cúl scéithe</span>
<lb n="2614"/><span>ag Oscar na mbéimeann gcró.</span></p>
<lb n="2615"/>
<lb n="2616"/><p><span>Ní fhuair sos ná scíth ó Oscar</span>
<lb n="2617"/><span>acht gach béim coilg dá leagadh go teann,</span>
<lb n="2618"/><span>i bhfoirceann an chomhraic chruaidh</span>
<lb n="2619"/><span>de Mheargach gur bhuain a cheann.</span></p>
<lb n="2620"/>
<lb n="2621"/><p><span>Do thóg an Fhiann gáir mhaoidhte</span>
<lb n="2622"/><span>is cách gáir chaointe go cruaidh;</span>
<lb n="2623"/><span>adubhairt mac Mheargaigh na lann</span>
<lb n="2624"/><span>"Tagadh fear im chomhdháil uaibh."</span></p>
<lb n="2625"/>
<lb n="2626"/><p><span>Tháinig 'na choinne 's 'na chomhdháil</span>
<lb n="2627"/><span>Longadán mac Bruaidín na n-each;</span>
<lb n="2628"/><span>comh-ainm mhic Mheargaigh na lann</span>
<lb n="2629"/><span>Ciardán dob fhoghlach i dtreas.</span>
<lb n="2630"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="2631"/><p><span>Sul tugad tásc an chatha nua</span>
<lb n="2632"/><span>Oscar, badh thruagh gan cur i suim,</span>
<lb n="2633"/><span>bhí líonta de chréachtaibh móra</span>
<lb n="2634"/><span>ó Mheargach cródha na gcruadh-ghníomh.</span></p>
<lb n="2635"/>
<lb n="2636"/><p><span>Rugamair ár laoch calma</span>
<lb n="2637"/><span>linn ó amharc na sluagh dtréan;</span>
<lb n="2638"/><span>is d'iarr cead ar Fhionn an dtús</span>
<lb n="2639"/><span>dul do chomhrac an mhic féin.</span></p>
<lb n="2640"/>
<lb n="2641"/><p><span>Níor aontuigh Fionn don laoch cháidh</span>
<lb n="2642"/><span>dul do chomhrac le Ciardán mear;</span>
<lb n="2643"/><span>do cuireadh leigheas 'na chneadhaibh gonta</span>
<lb n="2644"/><span>'s is gearr gur dhoiligh uainn an fear.</span></p>
<lb n="2645"/>
<lb n="2646"/><p><span>An tan d'fhágamair ár laoch</span>
<lb n="2647"/><span>sínte faon ar leabaidh shuain</span>
<lb n="2648"/><span>is lucht freastail 'na chomhdháil</span>
<lb n="2649"/><span>thángamair do láthair an chatha ar luas.</span></p>
<lb n="2650"/>
<lb n="2651"/><p><span>d'ionnsuigh Ciardán go calma</span>
<lb n="2652"/><span>is Longadán ba gharbh gleo,</span>
<lb n="2653"/><span>is níorbh fhada dhóibh i gcath</span>
<lb n="2654"/><span>an tan cuireadh ár bhfear ar feodh.</span></p>
<lb n="2655"/>
<lb n="2656"/><p><span>Do thuit, a Phádraig, dár bhFéinn</span>
<lb n="2657"/><span>le Ciardán in' aonar an chéad lá</span>
<lb n="2658"/><span>deichneabhar is céad d'fhearaibh cruadha</span>
<lb n="2659"/><span>ba dhainid uainn Oscar áigh.</span></p>
<lb n="2660"/>
<lb n="2661"/><p><span>Do thuit leis an dara lá</span>
<lb n="2662"/><span>gan deargadh ar a bhán-chneas caomh,</span>
<lb n="2663"/><span>dhá chéad fear ba chalma lúth</span>
<lb n="2664"/><span>a Phádraig, ba dhubhach an chéim.</span></p>
<lb n="2665"/>
<lb n="2666"/><p><span>An tan chonnairc mac Mórna</span>
<lb n="2667"/><span>Ciardán cródha ag ciorrbhadh an tsluaigh</span>
<lb n="2668"/><span>do ghluais féin 'na chomhdháil</span>
<lb n="2669"/><span>'s níorbh fhada ar lár go bhfuair.</span></p>
<lb n="2670"/>
<lb n="2671"/><p><span>Iar dtuitim do Chiardán le Goll</span>
<lb n="2672"/><span>do gháir go lom is do chaoin cách;</span>
<lb n="2673"/><span>do gháir le lúthgháir an Fhiann</span>
<lb n="2674"/><span>gidh nár shaor iad ó dhíombáidh.</span></p>
<lb n="2675"/>
<lb n="2676"/><p><span>Tháinig dearbhráthair do Chiardán</span>
<lb n="2677"/><span>dár ba chomh-ainm Liagán mear;</span>
<lb n="2678"/><span>ba chródha calma an laoch</span>
<lb n="2679"/><span>'s ar fheabhas na Féinne d'fhógair cath.</span></p>
<lb n="2680"/>
<lb n="2681"/><p><span>Tháinig i gcomhlann leis siúd</span>
<lb n="2682"/><span>Céirín mac Lughach ba dhian lámh;</span>
<lb n="2683"/><span>níorbh fhada dhóibh, a Phádraig naomhtha</span>
<lb n="2684"/><span>go raibh fear na Féinne ar lár.</span></p>
<lb n="2685"/>
<lb n="2686"/><p><span>Tháinig an dara fear den Fhéinn</span>
<lb n="2687"/><span>darbh ainm Maoghnas mac Labhráin;</span>
<lb n="2688"/><span>do thuit féin is céad 'na dheoidh</span>
<lb n="2689"/><span>le Liagán cródha i n'aonarán.</span>
<lb n="2690"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="2691"/><p><span>Do ghluais Conán nár dhian i gcath</span>
<lb n="2692"/><span>'s nár iarr cáil gaiscidh ná gnímh</span>
<lb n="2693"/><span>i ndáil Liagáin 's ar dteacht do luaidh</span>
<lb n="2694"/><span>"Is baoth do chuaird, a fhir mhaoil."</span></p>
<lb n="2695"/>
<lb n="2696"/><p><span>Iar dteacht do Chonán i bhfogas dó</span>
<lb n="2697"/><span>do thóg Liagán go cródha a lámh;</span>
<lb n="2698"/><span>"Is treise ort an fear ar do chúl</span>
<lb n="2699"/><span>ná mise romhat," ar Conán.</span></p>
<lb n="2700"/>
<lb n="2701"/><p><span>d'amharc Liagán cródha 'na dhiaidh</span>
<lb n="2702"/><span>is ba thapaidh an iarracht ag Conán,</span>
<lb n="2703"/><span>ní ráinig leis féachaint tar ais</span>
<lb n="2704"/><span>an ceann gur scar ón muineál.</span></p>
<lb n="2705"/>
<lb n="2706"/><p><span>Níor sheasaimh Conán an ball</span>
<lb n="2707"/><span>is níor iarr fear do theacht in' áit;</span>
<lb n="2708"/><span>do ghluais de thóir reatha fán bhFéinn</span>
<lb n="2709"/><span>is do chaith a lann féin as a láimh.</span></p>
<lb n="2710"/>
<lb n="2711"/><p><span>d'fhiafruigh Faolán den fhear mhaol</span>
<lb n="2712"/><span>créad mar chéill nár sheasaimh an ball,</span>
<lb n="2713"/><span>gur náireach an gníomh dorinn</span>
<lb n="2714"/><span>'s gur le ceilg do thuit Liagán ann.</span></p>
<lb n="2715"/>
<lb n="2716"/><p><span>"Dá dtigeadh liom-sa d'aon-bhéim</span>
<lb n="2717"/><span>an sluagh go léir do chur i ndísc</span>
<lb n="2718"/><span>le ceilg, níor nár liom an bheart</span>
<lb n="2719"/><span>'s ní bhfaghaidís fasc ameasc na bhFiann."</span></p>
<lb n="2720"/>
<lb n="2721"/><p><span>"Imthigh," ar Faolán ós árd</span>
<lb n="2722"/><span>"is glac id láimh do lann arís;</span>
<lb n="2723"/><span>fógair cath go calma cródha</span>
<lb n="2724"/><span>ar an bhfear den tslógh is fearr gníomh."</span></p>
<lb n="2725"/>
<lb n="2726"/><p><span>"Ní ghabhaim do chomhairle," ar Conán</span>
<lb n="2727"/><span>"gibé neach n-ar nár leis mo ghníomh</span>
<lb n="2728"/><span>fógradh féin cath is comhrac</span>
<lb n="2729"/><span>ar fhear nó dhó den tsluagh-bhuidhin."</span></p>
<lb n="2730"/>
<lb n="2731"/><p><span>"Triall im dháil-se," ar Faolán</span>
<lb n="2732"/><span>"is congaibh láimh liom san ngléidh</span>
<lb n="2733"/><span>má thuitim leis an té thiocfas</span>
<lb n="2734"/><span>goir-se chugat fear den Fhéinn."</span></p>
<lb n="2735"/>
<lb n="2736"/><p><span>"Ní rachad im aonarán</span>
<lb n="2737"/><span>ná id dháil-se, ar Conán Maol;</span>
<lb n="2738"/><span>"dá mbadh tuitim duit-se ann</span>
<lb n="2739"/><span>níorbh é am dom bheith ag glaodhach."</span></p>
<lb n="2740"/>
<lb n="2741"/><p><span>"Tar mar aon liom a fhir mhaoil</span>
<lb n="2742"/><span>is tabhair leat arís do lann;</span>
<lb n="2743"/><span>ná fan im fhochair má's áil</span>
<lb n="2744"/><span>má's eagal leat cách dod cheann."</span></p>
<lb n="2745"/>
<lb n="2746"/><p><span>Do thriall Faolán is an fear maol</span>
<lb n="2747"/><span>go rángadar araon cos ar chois</span>
<lb n="2748"/><span>an áit 'na raibh Liagán ar lár</span>
<lb n="2749"/><span>"'Fhaoláin," ar Conán, "bí id thost!"</span>
<lb n="2750"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="2751"/><p><span>Do thóg an fear maol a lann</span>
<lb n="2752"/><span>'s do rith go teann tar ais fán bhFéinn;</span>
<lb n="2753"/><span>d'fhuagair Faolán an cath go hárd</span>
<lb n="2754"/><span>ar fheabhas slógh cách i gcomh-ghléidh.</span></p>
<lb n="2755"/>
<lb n="2756"/><p><span>Tháinig go héascaidh 'na chomhdháil</span>
<lb n="2757"/><span>laoch corpánta ba gharbh glór</span>
<lb n="2758"/><span>dá ngoiridís de ghnáth Daolchiabh</span>
<lb n="2759"/><span>a lann 's a sciath 'na dheas-dóid.</span></p>
<lb n="2760"/>
<lb n="2761"/><p><span>Níorbh fhada an dís i dtroid na lann</span>
<lb n="2762"/><span>go bhfeacamair, is ba ghreann le cách,</span>
<lb n="2763"/><span>Faolán cliste, ár ngarbh-laoch</span>
<lb n="2764"/><span>ar cúl scéithe ag Daolchiabh áin.</span></p>
<lb n="2765"/>
<lb n="2766"/><p><span>Do thógadar cách gártha grinn</span>
<lb n="2767"/><span>gér dhoiligh a ngnaoi tré bhás Liagáin;</span>
<lb n="2768"/><span>do thógamair-ne gártha goil</span>
<lb n="2769"/><span>le tréigean nirt ár bhFaoláin.</span></p>
<lb n="2770"/>
<lb n="2771"/><p><span>Do-chualaidh Oscar ár n-uall-gháir</span>
<lb n="2772"/><span>ar a leabaidh ar a raibh go fann</span>
<lb n="2773"/><span>"Tá an cath coitchionn," ar sé</span>
<lb n="2774"/><span>"'s ní bheidh neach den Fhéinn fá cheann."</span></p>
<lb n="2775"/>
<lb n="2776"/><p><span>Níorbh fhada go bhfeacamair ag teacht</span>
<lb n="2777"/><span>an laoch calma ar tréan-lúth;</span>
<lb n="2778"/><span>níorbh fhios dúinn gurbh é bhí ann</span>
<lb n="2779"/><span>gur bheannuigh go ceannsa d'Fhionn.</span></p>
<lb n="2780"/>
<lb n="2781"/><p><span>"Do shíleas, a Fhinn," ar Oscar áigh</span>
<lb n="2782"/><span>"an tan chuala an gháir dobróin</span>
<lb n="2783"/><span>nach raibh laoch oscurtha ar an gcnoc</span>
<lb n="2784"/><span>is duine agaibh nach raibh beo."</span></p>
<lb n="2785"/>
<lb n="2786"/><p><span>Dobhí Faolán is Daolchiabh áigh</span>
<lb n="2787"/><span>i ngleo go dána 's i gcomhrac chruaidh</span>
<lb n="2788"/><span>ag gearradh feola is corp caomh</span>
<lb n="2789"/><span>a n-amharc araon ba thruagh.</span></p>
<lb n="2790"/>
<lb n="2791"/><p><span>D'iarr Fionn ar an laoch calma</span>
<lb n="2792"/><span>Oscar aigeanta is é a luadhaim,</span>
<lb n="2793"/><span>dul arís tar ais don dún</span>
<lb n="2794"/><span>is gan fuireach fá lúth na sluagh.</span></p>
<lb n="2795"/>
<lb n="2796"/><p><span>"Ní rachad tar m'ais, a Fhinn cháidh,"</span>
<lb n="2797"/><span>ar Oscar nár thláth i ngliaidh,</span>
<lb n="2798"/><span>"nó go bhfeasad ciaca den dís</span>
<lb n="2799"/><span>a thuitfeas san ngníomh go dian."</span>
<lb n="2800"/></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="2801"/><p><span>Dobhí Faolán dá thraochadh go mór</span>
<lb n="2802"/><span>ag Daolchiabh ba chródha teann,</span>
<lb n="2803"/><span>"a Fhaoláin," ar Oscar na lann ngéar</span>
<lb n="2804"/><span>"do thuitim le Daol níor ghreann,"</span></p>
<lb n="2805"/>
<lb n="2806"/><p><span>D'fhéach Faolán, is ba chruaidh a chás</span>
<lb n="2807"/><span>ar Oscar is díombáidh 'na ghnúis;</span>
<lb n="2808"/><span>"A bhláith na laoch gcalma," ar sé</span>
<lb n="2809"/><span>"má thuitim ná tréig mo chúis."</span></p>
<lb n="2810"/>
<lb n="2811"/><p><span>"Má's tuitim duit le Daolchiabh</span>
<lb n="2812"/><span>a Fhaoláin, gidh tréan a throm-shlógh,</span>
<lb n="2813"/><span>tuitfead-sa agus sluagh na bhFiann</span>
<lb n="2814"/><span>nó tuitfidh Daolchiabh id dheoidh.</span></p>
<lb n="2815"/>
<lb n="2816"/><p><span>"Cuimhnigh, 'Fhaoláin," ar Oscar tréan</span>
<lb n="2817"/><span>"gurbh iomdha laoch do thuit led láimh,</span>
<lb n="2818"/><span>is nach cuibhe dhuit i n-amharc na bhFiann</span>
<lb n="2819"/><span>gan seasamh le Daolchiabh i ndáil."</span></p>
<lb n="2820"/>
<lb n="2821"/><p><span>Níorbh fhada dhúinn mar sin</span>
<lb n="2822"/><span>go bhfeacamair, is b'ionmhain an scéal,</span>
<lb n="2823"/><span>Daolchiabh ag Faolán gan cheann</span>
<lb n="2824"/><span>is thógamair gáir le greann mar d'éag.</span></p>
<lb n="2825"/>
<lb n="2826"/><p><span>Do ráidh Oscar de ghuth árd</span>
<lb n="2827"/><span>"Tigeadh cách uile d'aon tsuim</span>
<lb n="2828"/><span>is gheobhaidh cath coitchionn garbh</span>
<lb n="2829"/><span>gan mhoill le fearadh ó shluaightibh Fhinn."</span></p>
<lb n="2830"/>
<lb n="2831"/><p><span>"Ní scurfad-sa," ar Faolán na lann</span>
<lb n="2832"/><span>"go dtuitidh ann tuilleadh den tslógh</span>
<lb n="2833"/><span>lem láimh féin 'na haonarán</span>
<lb n="2834"/><span>muna gcuirtear le cách mé ar feodh."</span></p>
<lb n="2835"/>
<lb n="2836"/><p><span>Innis dom, a Oisín, gan bhréag</span>
<lb n="2837"/><span>má's sibh-se an Fhiann dob fhearr lúth,</span>
<lb n="2838"/><span>créad nach cath coitchionn teann</span>
<lb n="2839"/><span>fuair Meargach 's a dhream ar dtús?"</span></p>
<lb n="2840"/>
<lb n="2841"/><p><span>A Phádraig, níor ghnáth leis an bhFéinn</span>
<lb n="2842"/><span>gan rogha gléadh a thabhairt do chách;</span>
<lb n="2843"/><span>níorbh ionmhain leo cealg ná meang</span>
<lb n="2844"/><span>ná neach den dream níorbh é a cháil.</span>
<lb n="2845"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="2846"/><p><span>Níor dhiúltuigh an Fhiann le n-a linn</span>
<lb n="2847"/><span>i gcath ná i gcoimheascar na sluagh dtréan,</span>
<lb n="2848"/><span>cath coitchionn nó aonarán</span>
<lb n="2849"/><span>do thabhairt do chách d'iarrfadh é.</span></p>
<lb n="2850"/>
<lb n="2851"/><p><span>Ded thuarasgabháil go fíor lean</span>
<lb n="2852"/><span>go bhfaghaimíd críoch catha an áir,</span>
<lb n="2853"/><span>nó ar thuit an fear borb</span>
<lb n="2854"/><span>de ghnáth a goirtear leat Faolán.</span></p>
<lb n="2855"/>
<lb n="2856"/><p><span>Tar éis Daolchiabh a chur chun báis</span>
<lb n="2857"/><span>d'iarr Faolán cead ar Fhionn</span>
<lb n="2858"/><span>dul do chomhrac gan cháirde ar bith</span>
<lb n="2859"/><span>le laoch eile de shluagh chách.</span></p>
<lb n="2860"/>
<lb n="2861"/><p><span>Aontadh na Féinne an tan fuair</span>
<lb n="2862"/><span>d'fhógair go cruaidh cath ar chách;</span>
<lb n="2863"/><span>tháinig laoch dár ba chomh-ainm</span>
<lb n="2864"/><span>Cian mac Lachtna 'na chomhdháil.</span></p>
<lb n="2865"/>
<lb n="2866"/><p><span>d'ionnsuigh an dís deagh-laoch</span>
<lb n="2867"/><span>a chéile go tréan, calma, cruaidh;</span>
<lb n="2868"/><span>níorbh fhada gurbh aoibhinn dúinn</span>
<lb n="2869"/><span>is cách go dubhach fá lán-ghruaim.</span></p>
<lb n="2870"/>
<lb n="2871"/><p><span>Ní thug Faolán an dara béim</span>
<lb n="2872"/><span>chun Céin mhic Lachtna na gcruadh-lámh</span>
<lb n="2873"/><span>an tan dochonncamair ag teacht</span>
<lb n="2874"/><span>an ríoghan chailce fá dhéin an áir.</span></p>
<lb n="2875"/>
<lb n="2876"/><p><span>Do thuit mac Lachtna le Faolán</span>
<lb n="2877"/><span>sul ráinig sí i bhfogas dúinn;</span>
<lb n="2878"/><span>do scuir an gleo ar gach taobh</span>
<lb n="2879"/><span>ag feitheamh na déagh-mhná úd.</span></p>
<lb n="2880"/>
<lb n="2881"/><p><span>Do tógadh le cách gártha caoi</span>
<lb n="2882"/><span>ar aithne na rí-mhná dhóibh;</span>
<lb n="2883"/><span>dobhí an Fhiann 'na sost go huile</span>
<lb n="2884"/><span>dá hamharc ag sileadh na ndeor.</span></p>
<lb n="2885"/>
<lb n="2886"/><p><span>Ar a ceann dobhí folt órdha</span>
<lb n="2887"/><span>a Phádraig, ní gó a mhaoidhim.</span>
<lb n="2888"/><span>nach feaca tusa ná do Dhia</span>
<lb n="2889"/><span>a shamhail de chiabh ar aon mhnaoi.</span></p>
<lb n="2890"/>
<lb n="2891"/><p><span>d'fhiafruigh sí de ghlór shochma</span>
<lb n="2892"/><span>cá raibh Fionn oirdhearc, rí na bhFiann,</span>
<lb n="2893"/><span>nó ar thuit a céile caomh mear</span>
<lb n="2894"/><span>is a dís mhac cár ghaibh siad?</span></p>
<lb n="2895"/>
<lb n="2896"/><p><span>"Cia hé do chéile caomh," ar Fionn</span>
<lb n="2897"/><span>"innis dúinn, is do dhís mhac?</span>
<lb n="2898"/><span>má's tuitim dóibh ar Chnoc an Áir</span>
<lb n="2899"/><span>dogheobhair a dtásc, a bhean."</span></p>
<lb n="2900"/>
<lb n="2901"/><p><span>"Ainm mo chéile ba mhór buadh</span>
<lb n="2902"/><span>Meargach cruaidh na lann nglas,</span>
<lb n="2903"/><span>'s mo dhís mhac, Ciardán ba thréan</span>
<lb n="2904"/><span>is Liagán nár thréith i gcath."</span></p>
<lb n="2905"/>
<lb n="2906"/><p><span>"A ríoghan cháidh," ar Fionn na bhFiann</span>
<lb n="2907"/><span>"do thuit an triar do luaidh tú,</span>
<lb n="2908"/><span>gidh gur thapaidh lámh-thréan</span>
<lb n="2909"/><span>i gcath 's i ngléidh iad 's i lúth."</span>
<lb n="2910"/></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="2911"/><p><span>Do scread is do gháir an rí-bhean</span>
<lb n="2912"/><span>is a basa do ghread le cumha,</span>
<lb n="2913"/><span>do shil go guirt frasa deor</span>
<lb n="2914"/><span>is dubhairt "Mo bhrón! cá bhfuil mo thriúr?"</span></p>
<lb n="2915"/>
<lb n="2916"/><p><span>Do ghluais an ríoghan chailce</span>
<lb n="2917"/><span>go dian ag screadaigh fán ár</span>
<lb n="2918"/><span>go ráinig sí an áit go beacht</span>
<lb n="2919"/><span>'na raibh a fear 's a dís mhac ar lár.</span></p>
<lb n="2920"/>
<lb n="2921"/><p><span>Do thionóil an Fhiann anoir 's aniar</span>
<lb n="2922"/><span>'s do thionóil cách mar iad go tláth</span>
<lb n="2923"/><span>ó gach taobh is áird den chnoc</span>
<lb n="2924"/><span>ag éisteacht le caoi-ghuth na mná.</span></p>
<lb n="2925"/>
<lb n="2926"/><p><span>A Phádraig, ní fheacaidh do Dhia mór</span>
<lb n="2927"/><span>do chliar fós, ná tú féin,</span>
<lb n="2928"/><span>macasamhail na mná úd</span>
<lb n="2929"/><span>i bpearsain, i gclú is i méin.</span></p>
<lb n="2930"/>
<lb n="2931"/><p><span>An tan tháinig ós cionn na gcorp</span>
<lb n="2932"/><span>do stoith a folt ar dhath an óir,</span>
<lb n="2933"/><span>do shín tarsna ar an dtriúr</span>
<lb n="2934"/><span>gan tapadh gan lúth gan treoir.</span></p>
<lb n="2935"/>
<lb n="2936"/><p><span>d'athruigh a héadan maiseach mín</span>
<lb n="2937"/><span>a dearca grinn 's a dearg-ghruadh,</span>
<lb n="2938"/><span>a leaca, a béal 's a cruth go léir</span>
<lb n="2939"/><span>a samhail don éag ba thruagh.</span></p>
<lb n="2940"/>
<lb n="2941"/><p><span>Níorbh fhada dhúinn, a Phádraig, mar sin</span>
<lb n="2942"/><span>go ndeachaidh sí i néallaibh báis;</span>
<lb n="2943"/><span>do thóg an námhaid uall-chaoi ghéar</span>
<lb n="2944"/><span>is an Fhiann féin bhí fá dhíombáidh.</span></p>
<lb n="2945"/>
<lb n="2946"/><p><span>Do shíleamair-ne is fós cách</span>
<lb n="2947"/><span>go bhfuair bás an ríoghan cheannais;</span>
<lb n="2948"/><span>tháinig 'na cruth tar ais arís</span>
<lb n="2949"/><span>'s do chan an chaoi-laoidh mar leanas:</span>
<lb n="2950"/></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="2951"/><p><span>Bzzzzz1806-55lsc 19T</span>
<lb n="2952"/><span>LAOIDH MNÁ MHEARGAIGH.</span>
<lb n="2953"/><span>.i. Caoine Áille Shnuadh-gheal ar Chnoc an Áir.</span></p>
<lb n="2954"/>
<lb n="2955"/><p><span>A Mheargaigh na nglas-lann ngéar,</span>
<lb n="2956"/><span>dob iomdha gliadh is tréan-chath</span>
<lb n="2957"/><span>i dtionól sluagh 's id aonarán</span>
<lb n="2958"/><span>do thuit led chruadh-láimh-se seal.</span></p>
<lb n="2959"/>
<lb n="2960"/><p><span>Níorbh fhiadhain mé go raibh 'na ndeoidh</span>
<lb n="2961"/><span>deargadh leoin ná créacht id chorp;</span>
<lb n="2962"/><span>'s is dearbh liom gur ceilg, a ghrádh,</span>
<lb n="2963"/><span>'s nach neart lámh do bhuaidh ort.</span></p>
<lb n="2964"/>
<lb n="2965"/><p><span>Dob fhada do thriall i n-imchéin</span>
<lb n="2966"/><span>ód thír ba chaomh go hInis Fáil</span>
<lb n="2967"/><span>d'ionnsaighe Fhinn is na bhFiann</span>
<lb n="2968"/><span>do chealg mo thriar don bhás.</span></p>
<lb n="2969"/>
<lb n="2970"/><p><span>Díombádh dod chéile do cheann</span>
<lb n="2971"/><span>do chaillis le meang na bhFiann,</span>
<lb n="2972"/><span>'s mo dhís óglách, mo dhís mhac</span>
<lb n="2973"/><span>mo dhís d'fhearaibh ba gharbh gliadh.</span></p>
<lb n="2974"/>
<lb n="2975"/><p><span>Mo chumha! mo bhiadh is mo dheoch</span>
<lb n="2976"/><span>mo chumha! mo chosc ó gach áird,</span>
<lb n="2977"/><span>mo chumha! mo thriall i n-imchéin</span>
<lb n="2978"/><span>is gur chailleas mo laochradh cáidh.</span></p>
<lb n="2979"/>
<lb n="2980"/><p><span>Mo chumha! mo dhún ar lár</span>
<lb n="2981"/><span>mo chumha! mo scáth is mo sciath,</span>
<lb n="2982"/><span>mo chumha! Meargach is Ciardán</span>
<lb n="2983"/><span>mo chumha! Liagán ba bhreágh cliabh.</span></p>
<lb n="2984"/>
<lb n="2985"/><p><span>Mo chumha! mo choimhéad is mo dhíon</span>
<lb n="2986"/><span>mo chumha! mo bhrígh is mo theann,</span>
<lb n="2987"/><span>mo chumha! mo chosnamh ón olc</span>
<lb n="2988"/><span>mo chumha anocht sibh go fann!</span></p>
<lb n="2989"/>
<lb n="2990"/><p><span>Mo chumha! mo lúthgháir is mo ghreann</span>
<lb n="2991"/><span>mo chumha! mo gheall i ngach áird,</span>
<lb n="2992"/><span>mo chumha! mo lúth is mo neart</span>
<lb n="2993"/><span>mo chumha ó 'nocht amach go bráth!</span></p>
<lb n="2994"/>
<lb n="2995"/><p><span>Mo chumha! mo threoir is mo thriall</span>
<lb n="2996"/><span>mo chumha! mo mhian go lá an bháis,</span>
<lb n="2997"/><span>mo chumha! mo bhláth is mo scéimh</span>
<lb n="2998"/><span>mo chumha mo laochradh ba cháidh.</span>
<lb n="2999"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="3000"/><p><span>Mo chumha! mo leaba is mo shuan</span>
<lb n="3001"/><span>mo chumha! mo chuaird is mo theacht,</span>
<lb n="3002"/><span>mo thruagh! m'éide 's mo bhládh</span>
<lb n="3003"/><span>mo chumha chráidhte mo thriúr fear!</span></p>
<lb n="3004"/>
<lb n="3005"/><p><span>Mo chumha! mo mhaise is mo scéimh</span>
<lb n="3006"/><span>mo chumha! mo shéada is mo thaisce,</span>
<lb n="3007"/><span>mo chumha! mo chiste is mo mhaoine</span>
<lb n="3008"/><span>mo chumha! mo thrí coinnle gaisce.</span></p>
<lb n="3009"/>
<lb n="3010"/><p><span>Mo chumha! mo cháirde 's mo ghaol</span>
<lb n="3011"/><span>mo chumha! mo mhuintir 's mo charaid,</span>
<lb n="3012"/><span>mo chumha! m'athair is mo mháthair</span>
<lb n="3013"/><span>mo chumha 's mo chás sibh marbh!</span></p>
<lb n="3014"/>
<lb n="3015"/><p><span>Mo chumha! mo pháirt is m'fháilte</span>
<lb n="3016"/><span>mo chumha! mo shláinte gach am,</span>
<lb n="3017"/><span>mo chumha! mo mheidhir is mo shólás</span>
<lb n="3018"/><span>mo dhoiligh dóláis sibh go fann!</span></p>
<lb n="3019"/>
<lb n="3020"/><p><span>Mo chumha! mo shleagh is mo lann</span>
<lb n="3021"/><span>mo chumha! mo cheannsacht is mo ghrádh,</span>
<lb n="3022"/><span>mo chumha! mo thír is mo bhaile</span>
<lb n="3023"/><span>mo chumha sibh do scaipeadh óm dháil!</span></p>
<lb n="3024"/>
<lb n="3025"/><p><span>Mo chumha! mo chuan is mo chaladh</span>
<lb n="3026"/><span>mo chumha! mo thairbhe is mo shéan,</span>
<lb n="3027"/><span>mo chumha! mo mhórdhacht is mo ríoghacht</span>
<lb n="3028"/><span>mo chumha is mo chaoi sibh go héag!</span></p>
<lb n="3029"/>
<lb n="3030"/><p><span>Mo chumha! mo rath go hiomlán</span>
<lb n="3031"/><span>mo chumha! m'imreasán gníomh,</span>
<lb n="3032"/><span>mo chumha! mo thionól slógh</span>
<lb n="3033"/><span>mo chumha! mo thriar león ngroidhe!</span></p>
<lb n="3034"/>
<lb n="3035"/><p><span>Mo chumha! m'imirt is m'ól</span>
<lb n="3036"/><span>mo chumha! mo cheol is m'aoibhneas,</span>
<lb n="3037"/><span>mo chumha! mo ghrianán is mo bhantracht</span>
<lb n="3038"/><span>mo chumha channtlach sibh claoidhte!</span></p>
<lb n="3039"/>
<lb n="3040"/><p><span>Mo chumha! m'fhonn agus m'fhiadhach</span>
<lb n="3041"/><span>mo chumha! mo thriar dearbh-laoch,</span>
<lb n="3042"/><span>mo chumha! och, mo chumha iad</span>
<lb n="3043"/><span>'s a leagadh i n-imchian don Fhéinn!</span></p>
<lb n="3044"/>
<lb n="3045"/><p><span>D'aithin mé ar na slóghaibh go tréan</span>
<lb n="3046"/><span>dobhí i ngléidh ós comhair an dúin,</span>
<lb n="3047"/><span>ar an bhfoghar i nglinntibh an aeir</span>
<lb n="3048"/><span>nárbh fhada an baoghal óm thriúr.</span>
<lb n="3049"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="3050"/><p><span>D'aithin mé ar an bhfoghar-ghuth sídhe</span>
<lb n="3051"/><span>ag teacht go cinnte im chluais</span>
<lb n="3052"/><span>nárbh fhada uaim goimh nua-scéil</span>
<lb n="3053"/><span>bhur dtuitim is é do thuair.</span></p>
<lb n="3054"/>
<lb n="3055"/><p><span>D'aithin mé i dtús an lae</span>
<lb n="3056"/><span>do scar mo thriúr laoch liom</span>
<lb n="3057"/><span>ar amharc deor fola 'na ngruadh</span>
<lb n="3058"/><span>nárbh fhilleadh fá bhuadh dhóibh chugam.</span></p>
<lb n="3059"/>
<lb n="3060"/><p><span>D'aithin mé ar ghuth na mbadhbh</span>
<lb n="3061"/><span>i nbhur gcathair mheidhir gach nóin,</span>
<lb n="3062"/><span>ó scarabhair liom go crothach caomh</span>
<lb n="3063"/><span>gurbh fhogas dom léan is brón.</span></p>
<lb n="3064"/>
<lb n="3065"/><p><span>Nach cuimhin liom, a thriúir ba chaomh</span>
<lb n="3066"/><span>gur mhinic mé libh dá luadh</span>
<lb n="3067"/><span>dá mbadh teacht go hÉirinn daoibh</span>
<lb n="3068"/><span>nach feicfinn bhur ngnaoi fá bhuadh.</span></p>
<lb n="3069"/>
<lb n="3070"/><p><span>D'aithin mé ar ghuth an fhiaigh</span>
<lb n="3071"/><span>gach maidin ó thriall sibh uaim</span>
<lb n="3072"/><span>gur thuitim do cheachtar díbh</span>
<lb n="3073"/><span>mo dhainid is fíor an duan.</span></p>
<lb n="3074"/>
<lb n="3075"/><p><span>D'aithin mé, a thriúir ba cháidh</span>
<lb n="3076"/><span>ar ndearmad bhur n-ál-chon daoibh</span>
<lb n="3077"/><span>nárbh fhilleadh dhaoibh don tír le buadh</span>
<lb n="3078"/><span>gan cheilg ó shluaightibh Fhinn.</span></p>
<lb n="3079"/>
<lb n="3080"/><p><span>D'aithin mé, a choinnle gaisce</span>
<lb n="3081"/><span>sruth an easa le taobh an dúin</span>
<lb n="3082"/><span>bheith i n' fhuil le linn bhur dtriall</span>
<lb n="3083"/><span>an fheall riamh go raibh i bhFionn.</span></p>
<lb n="3084"/>
<lb n="3085"/><p><span>D'aithin mé ar chuaird an fhiolair</span>
<lb n="3086"/><span>gach nóin ag filleadh ós an dún</span>
<lb n="3087"/><span>nárbh fhada go gcluinfinn féin</span>
<lb n="3088"/><span>tásc droch-scéil ón dtriúr.</span></p>
<lb n="3089"/>
<lb n="3090"/><p><span>D'aithin mé an tan d'fheoidh an bile</span>
<lb n="3091"/><span>'dir ghéag is dhuille ós comhair an dúin.</span>
<lb n="3092"/><span>nár theacht fá bhuadh tar ais daoibh</span>
<lb n="3093"/><span>ó chealgaibh Fhinn mhic Cumhaill.</span></p>
<lb n="3094"/>
<lb n="3095"/><p><span>"Ná hiomcháin Fionn, a ríoghan áigh</span>
<lb n="3096"/><span>is fós ná hiomcháin sluagh na bhFiann;</span>
<lb n="3097"/><span>ní le cealg ná le meang</span>
<lb n="3098"/><span>do thuiteadar ann an triar."</span></p>
<lb n="3099"/>
<lb n="3100"/><p><span>Ní thug an ríoghan freagra ar bith</span>
<lb n="3101"/><span>ar Ghráinne 's níor chuir suim 'na glór,</span>
<lb n="3102"/><span>acht leanamhaint dá réim ag caoi</span>
<lb n="3103"/><span>go fras ag síor-shileadh deor.</span></p>
<lb n="3104"/>
<lb n="3105"/><p><span>D'aithin mé ar amharc 'bhur ndiaidh</span>
<lb n="3106"/><span>an lá do thriall sibh ón dún,</span>
<lb n="3107"/><span>ar eitil dubh-fhiaigh romhaibh amach</span>
<lb n="3108"/><span>nár chomhartha maith ar chasadh chugham.</span>
<lb n="3109"/></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="3110"/><p><span>D'aithin mé ar choin Chiardáin</span>
<lb n="3111"/><span>ag glam-gholán gach nóin,</span>
<lb n="3112"/><span>nárbh fhada go bhfaghainn mo phian</span>
<lb n="3113"/><span>bhur dtásc, a thriair, mo dhobrón.</span></p>
<lb n="3114"/>
<lb n="3115"/><p><span>D'aithin mé ar laighead mo shuain</span>
<lb n="3116"/><span>gach n-oidhche buan fá shruthaibh déar,</span>
<lb n="3117"/><span>óm roscaibh ó scar sibh liom</span>
<lb n="3118"/><span>nár thuar cumhdaigh daoibh-se é.</span></p>
<lb n="3119"/>
<lb n="3120"/><p><span>D'aithin mé ar thaidhbhreamh anbhuain</span>
<lb n="3121"/><span>do theasbáin mo ghuais dom féin</span>
<lb n="3122"/><span>gur gearradh mo cheann 's mo lámha díom</span>
<lb n="3123"/><span>gur sibh-se dobhí gan réim.</span></p>
<lb n="3124"/>
<lb n="3125"/><p><span>D'aithin mé ar Uaithnín bhinn-ghlórach</span>
<lb n="3126"/><span>gadhar ba ró-shearc lem Liagán,</span>
<lb n="3127"/><span>ag glamghail gach maidin go moch</span>
<lb n="3128"/><span>mo thriúr go roibh i gcruadhchás.</span></p>
<lb n="3129"/>
<lb n="3130"/><p><span>D'aithin mé nuair teasbáineadh dom</span>
<lb n="3131"/><span>an loch fola ar áit an dúin,</span>
<lb n="3132"/><span>torchartha go raibh mo thriar</span>
<lb n="3133"/><span>ón gceilg riamh nár shaor Fionn.</span></p>
<lb n="3134"/>
<lb n="3135"/><p><span>"Ná bí ag aithis Fhinn," ar Gráinne</span>
<lb n="3136"/><span>"a bhean gidh cráidhte do chroidhe;</span>
<lb n="3137"/><span>tréig feasta bheith ag iomcháineadh</span>
<lb n="3138"/><span>na bhFiann mórdhálach ná Finn."</span></p>
<lb n="3139"/>
<lb n="3140"/><p><span>"A Ghráinne," ar ríoghan na n-ór-chiabh</span>
<lb n="3141"/><span>"dá mbadh leat an triar so ar lár,</span>
<lb n="3142"/><span>iomcháineadh is aithis níor leor leat</span>
<lb n="3143"/><span>mar dhíoghal dearbh i n-a mbás."</span></p>
<lb n="3144"/>
<lb n="3145"/><p><span>"Dá bhfanaidís 'na gcathair féin</span>
<lb n="3146"/><span>a ríoghan séimh," ar Gráinne Fhinn,</span>
<lb n="3147"/><span>"'s gan teacht ag díoghailt bháis mhic Treoin</span>
<lb n="3148"/><span>ón bhFéinn níor dhóibh badh dhíth."</span></p>
<lb n="3149"/>
<lb n="3150"/><p><span>"Dá mbadh tuitim dóibh le comhthrom lann</span>
<lb n="3151"/><span>gan cheilg ná meang, a Ghráinne chaoin,</span>
<lb n="3152"/><span>ní iomcháinfinn-se an Fhiann</span>
<lb n="3153"/><span>is ní mhairid chun fiadhain linn."</span></p>
<lb n="3154"/>
<lb n="3155"/><p><span>"Dá mairidís, a ríoghan cháidh</span>
<lb n="3156"/><span>ní iomcháinfidís féin an Fhiann,</span>
<lb n="3157"/><span>mar is fiadhain duit a gceann</span>
<lb n="3158"/><span>nach le meang do leagadh iad."</span>
<lb n="3159"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="3160"/><p><span>"Dob fhéidir, a Ghráinne, adeirim</span>
<lb n="3161"/><span>a leagadh le ceilg 's le meang</span>
<lb n="3162"/><span>is i ndiaidh bheith craiplighthe dhóibh</span>
<lb n="3163"/><span>a ndí-cheannadh le fóirneart lann."</span></p>
<lb n="3164"/>
<lb n="3165"/><p><span>"Creid uaim, a ríoghan," ar Gráinne</span>
<lb n="3166"/><span>"nach raibh cealg san láimh, ná meang,</span>
<lb n="3167"/><span>do leag Meargach na lann nglas</span>
<lb n="3168"/><span>is do theilg le neart de a cheann.</span></p>
<lb n="3169"/>
<lb n="3170"/><p><span>"Innsim duit fós gan bhréag</span>
<lb n="3171"/><span>an dís do leag go faon do chlann,</span>
<lb n="3172"/><span>nár chuibhe aithis do thabhairt dóibh</span>
<lb n="3173"/><span>a ríoghan óg 's go bhfuilid gan meang."</span></p>
<lb n="3174"/>
<lb n="3175"/><p><span>"A Ghráinne," ar an ríoghan áigh</span>
<lb n="3176"/><span>dár chomh-ainm Áille Gheal-snuadhach,</span>
<lb n="3177"/><span>"ní chreidim uait ná ón bhFéinn</span>
<lb n="3178"/><span>nár thuitim dom laochradh mar luadhaim."</span></p>
<lb n="3179"/>
<lb n="3180"/><p><span>"Ná bí feasta liom dá luadh</span>
<lb n="3181"/><span>is ná glac tríd guais, a Áille gheal;</span>
<lb n="3182"/><span>ní raibh ceilg riamh san bhFéinn</span>
<lb n="3183"/><span>'s ní mó leigid le héinne a gceart."</span></p>
<lb n="3184"/>
<lb n="3185"/><p><span>"Innsim duit fós gan bhréag</span>
<lb n="3186"/><span>nach táinig riamh laoch 'na ndáil</span>
<lb n="3187"/><span>Rug a mbuadh i gceart na lann</span>
<lb n="3188"/><span>is go mbeid amhlaidh go lá a mbáis."</span></p>
<lb n="3189"/>
<lb n="3190"/><p><span>"Dá dtugaidís ceart don triar</span>
<lb n="3191"/><span>a Ghráinne ró-fhialmhar, i ngléidh,</span>
<lb n="3192"/><span>is dá sluagh tréanmhar cathbhuadhach</span>
<lb n="3193"/><span>is dearbh gur bhuan iad dá n-éis."</span></p>
<lb n="3194"/>
<lb n="3195"/><p><span>"A Áille Gheal-snuadhach," ar Gráinne Fhinn</span>
<lb n="3196"/><span>"ó nach creidtear leat sinn dá luadh,</span>
<lb n="3197"/><span>leagfaidh an Fhiann is ní le ceilg</span>
<lb n="3198"/><span>tuilleadh ar an leirg ded throm-shluagh."</span></p>
<lb n="3199"/>
<lb n="3200"/><p><span>"A Ghráinne," ar an ríoghan óg</span>
<lb n="3201"/><span>"ar son na gcródh-fhear do dhul d'éag,</span>
<lb n="3202"/><span>tá dearbh-dhóigh agam as cách</span>
<lb n="3203"/><span>go gcuirfid ár ar an bhFéinn."</span>
<lb n="3204"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="3205"/><p><span>"A Áille," ar Gráinne an ghrinn</span>
<lb n="3206"/><span>"is dearbh linn gur fada do thriall</span>
<lb n="3207"/><span>tar maraon liom 's leis an bhFéinn</span>
<lb n="3208"/><span>go gcaitheam le chéile deoch is biadh."</span></p>
<lb n="3209"/>
<lb n="3210"/><p><span>Do dhiúltuigh Áille Gheal-snuadhach</span>
<lb n="3211"/><span>an cuireadh fuair ó Ghráinne Fhinn</span>
<lb n="3212"/><span>is dubhairt nár chuibhe léi féin</span>
<lb n="3213"/><span>fleadh ná féasta ó lucht a ngníomh.</span></p>
<lb n="3214"/>
<lb n="3215"/><p><span>"Go ngearrtar mo chorp fám lár!"</span>
<lb n="3216"/><span>do ráidh Conán de gharbh-ghlór,</span>
<lb n="3217"/><span>"go n-íocfair-se, a Áille Gheal-snuadhach</span>
<lb n="3218"/><span>iomcháineadh ár sluagh-ne gan chóir."</span></p>
<lb n="3219"/>
<lb n="3220"/><p><span>"A fhir mhaoil is gránna deilbh</span>
<lb n="3221"/><span>ar aon leirg dá bhfeaca fós,</span>
<lb n="3222"/><span>is dearbh liom gur íocas go cruaidh</span>
<lb n="3223"/><span>a n-iomcháin is ba thruagh an sceol."</span></p>
<lb n="3224"/>
<lb n="3225"/><p><span>"Íocfaidh tú níos cruaidhe," ar Conán</span>
<lb n="3226"/><span>"aithis is iomcháin na bhFiann;</span>
<lb n="3227"/><span>bainfead-sa do cheann ór-fhuilt díot</span>
<lb n="3228"/><span>má gheibhim cead Fhinn gan chiach."</span></p>
<lb n="3229"/>
<lb n="3230"/><p><span>"Gidh mór toirteamhail do chorp</span>
<lb n="3231"/><span>'s gur leathan, lom, crot do mhaeil,</span>
<lb n="3232"/><span>is tú reamhar-chnámhach righin-fhéitheach mear</span>
<lb n="3233"/><span>geallaim-se nach maith an laoch."</span></p>
<lb n="3234"/>
<lb n="3235"/><p><span>Do thógamair uile, an Fhiann</span>
<lb n="3236"/><span>gáir ba dhian grinn, is cách,</span>
<lb n="3237"/><span>an tan d'imdhearg an bhean</span>
<lb n="3238"/><span>an fear maol leamh, is d'iomcháin.</span></p>
<lb n="3239"/>
<lb n="3240"/><p><span>Do ghlac an fear maol mór-fhearg</span>
<lb n="3241"/><span>is do labhair de gharbh-ghuth árd:</span>
<lb n="3242"/><span>"Cúis chaoi is srotha déar</span>
<lb n="3243"/><span>guidhim don Fhéinn is do chách."</span></p>
<lb n="3244"/>
<lb n="3245"/><p><span>Tharraing a lann as a thruaill taisce</span>
<lb n="3246"/><span>is thug sídhe garbh chun na mná;</span>
<lb n="3247"/><span>do bhuail Oscar air cruadh-bhéim</span>
<lb n="3248"/><span>do bhain fuaim soiléir as a lár.</span></p>
<lb n="3249"/>
<lb n="3250"/><p><span>D'uaill Conán is d'fhéach go truaighe</span>
<lb n="3251"/><span>ar Oscar na gcruadh-lann ngéar,</span>
<lb n="3252"/><span>adubhairt, "'Oscair, is nár an gníomh</span>
<lb n="3253"/><span>do ghoinis mo chlí ó thaobh taobh."</span>
<lb n="3254"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="3255"/><p><span>"Ní ghoinfinn do chlí ná do chorp</span>
<lb n="3256"/><span>acht go bhfeaca gurbh olc do mhéin;</span>
<lb n="3257"/><span>níor chuibhe dhuit nochtadh do chlaidhimh</span>
<lb n="3258"/><span>ar amharc gnaoi na mná is a scéimh."</span></p>
<lb n="3259"/>
<lb n="3260"/><p><span>"Níl mo shuim i scéimh na mná</span>
<lb n="3261"/><span>'na gnúis áluinn ná 'na gnaoi,</span>
<lb n="3262"/><span>is measa liom aithis gan chiall</span>
<lb n="3263"/><span>agus iomcháin na bhFiann agus Finn."</span></p>
<lb n="3264"/>
<lb n="3265"/><p><span>Do ghluais Fionn 's an Fhiann ón gcnoc</span>
<lb n="3266"/><span>is Oscar aco 'na fhear cinn-riain;</span>
<lb n="3267"/><span>do thriall cách 's an ríoghan séimh</span>
<lb n="3268"/><span>ar a dtaoibh féin go prap mar iad.</span></p>
<lb n="3269"/>
<lb n="3270"/><p><span>Arn-a bhárach tháinig an Fhiann</span>
<lb n="3271"/><span>go goimheamhail dian chun áir</span>
<lb n="3272"/><span>'s níorbh fhada go bhfeacamair ag teacht</span>
<lb n="3273"/><span>Áille Shnuadh-gheal agus cách.</span></p>
<lb n="3274"/>
<lb n="3275"/><p><span>Do ghluais Gráinne 'na gcomhdháil</span>
<lb n="3276"/><span>is rug ar láimh ar an ríoghain óig;</span>
<lb n="3277"/><span>comhshnadhmtha ar aon rian mar sin</span>
<lb n="3278"/><span>thángadar go cliste i dtús an tslóigh.</span></p>
<lb n="3279"/>
<lb n="3280"/><p><span>Fán am n-a rángadar sinn</span>
<lb n="3281"/><span>do sheinn Dáire go binn cath-cheol.</span>
<lb n="3282"/><span>do sheinn Fionn an Barr Buadh</span>
<lb n="3283"/><span>is do ghairm fá luas a throm-shlógh.</span></p>
<lb n="3284"/>
<lb n="3285"/><p><span>"A Áille Shnuadh-gheal," ar Gráinne</span>
<lb n="3286"/><span>"an amhlaidh is áil leat dís laoch</span>
<lb n="3287"/><span>do dhul i gcomh-ghléidh na lann</span>
<lb n="3288"/><span>nó cath coitcheann ar gach taobh?"</span></p>
<lb n="3289"/>
<lb n="3290"/><p><span>"A Ghráinne," ar Áille gheal-snuadhach</span>
<lb n="3291"/><span>"is amhlaidh is cuibhe ar gach taobh</span>
<lb n="3292"/><span>triocha de laochradh na bhFiann</span>
<lb n="3293"/><span>is triocha mar iad i gcomh-bhéim".</span></p>
<lb n="3294"/>
<lb n="3295"/><p><span>"Gairm chughat do thriocha laoch (ar Gráinne)</span>
<lb n="3296"/><span>ar an leirg 'na n-aonarán;</span>
<lb n="3297"/><span>goirfead-sa triocha na bhFiann</span>
<lb n="3298"/><span>go dtugaid cath dian ar Chnoc an Áir."</span></p>
<lb n="3299"/>
<lb n="3300"/><p><span>"A Thuardáin," ar Áille Shnuadh-gheal</span>
<lb n="3301"/><span>"do thuit led láimh i n-aon ló</span>
<lb n="3302"/><span>triúr agus céad fear calma</span>
<lb n="3303"/><span>tar-se ag tagradh id cheann gleodh."</span>
<lb n="3304"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="3305"/><p><span>"A Chiabháin," ar Gráinne ós árd</span>
<lb n="3306"/><span>"do thuit led láimh-se i n-aon chath</span>
<lb n="3307"/><span>trí chéad agus sé fir déag</span>
<lb n="3308"/><span>seasaimh ar thaobh le n'ais."</span></p>
<lb n="3309"/>
<lb n="3310"/><p><span>"A Mheanúir," ar Áille Shnuadh-gheal</span>
<lb n="3311"/><span>"dobheireadh an fiadh leat ón sliabh</span>
<lb n="3312"/><span>le rith do dhá chos lúth-chruaidh</span>
<lb n="3313"/><span>ní meathta is dual do ghliadh."</span></p>
<lb n="3314"/>
<lb n="3315"/><p><span>"A Ruathaire," ar Gráinne Fhinn</span>
<lb n="3316"/><span>"ní bhriseann fád throigh an críonán</span>
<lb n="3317"/><span>le déine do thóir ar lom-lúth</span>
<lb n="3318"/><span>beir cliste do súd i gcomhdháil."</span></p>
<lb n="3319"/>
<lb n="3320"/><p><span>"A Chonaráin nár fhág riamh</span>
<lb n="3321"/><span>cnámh ná fiacail slán ag laoch</span>
<lb n="3322"/><span>dár fhear leat cath agus gleo</span>
<lb n="3323"/><span>measaim gurab cóir tú ghlaodhach."</span></p>
<lb n="3324"/>
<lb n="3325"/><p><span>"A Choscaire," ar Gráinne go teann</span>
<lb n="3326"/><span>"do chuireadh an ceann d'aon-bhéim</span>
<lb n="3327"/><span>míle ón gcolainn d'fhearann úr</span>
<lb n="3328"/><span>gabhaim-se tú 'na chomh-ghléidh,"</span></p>
<lb n="3329"/>
<lb n="3330"/><p><span>"A Eirire na mór-chréacht</span>
<lb n="3331"/><span>ar chorpaibh tréan-laoch do chuir,</span>
<lb n="3332"/><span>ní meathta is dual do ghlia</span>
<lb n="3333"/><span>is cuimhnigh ar an dtriar do thuit."</span></p>
<lb n="3334"/>
<lb n="3335"/><p><span>Dobhí an dís de mhnáibh áilne</span>
<lb n="3336"/><span>Áille is Gráinne, bean Fhinn,</span>
<lb n="3337"/><span>ag gairm 's ag togha na bhfear</span>
<lb n="3338"/><span>gur líon triocha beacht ar gach taoibh.</span></p>
<lb n="3339"/>
<lb n="3340"/><p><span>d'ionnsuigh na tréan-fhir a chéile</span>
<lb n="3341"/><span>gach dís garbh-laoch i gcomh-ghléidh;</span>
<lb n="3342"/><span>i bhfoirceann an chatha níor mhair den líon</span>
<lb n="3343"/><span>a Phádraig, acht dís den Fhéinn.</span></p>
<lb n="3344"/>
<lb n="3345"/><p><span>Dár dtriochaid-ne do mhair an dís</span>
<lb n="3346"/><span>is fann mo chroidhe de bheith dá luadh;</span>
<lb n="3347"/><span>ní tréigfear liom mo thrácht go fóill</span>
<lb n="3348"/><span>a Phádraig ón Róimh an chreidimh chruaidh.</span></p>
<lb n="3349"/>
<lb n="3350"/><p><span>An tan dochonnairc an Fhiann</span>
<lb n="3351"/><span>an tuitim go dian ar chách,</span>
<lb n="3352"/><span>do thógadar trí ghártha grinn</span>
<lb n="3353"/><span>ba chlos i nglinn is i n-árd.</span></p>
<lb n="3354"/>
<lb n="3355"/><p><span>"A Áille Gheal-snuaidh," ar Gráinne</span>
<lb n="3356"/><span>"is mór an cás ar gach taoibh -</span>
<lb n="3357"/><span>ár na laoch ba chruaidh gaisce</span>
<lb n="3358"/><span>triall leat 's a maireann ded bhuidhin."</span>
<lb n="3359"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="3360"/><p><span>"Ní thriallfad féin ná iad súd</span>
<lb n="3361"/><span>a Ghráinne, dár ndúthaigh féin</span>
<lb n="3362"/><span>nó gur thuitim dóibh go deireadh</span>
<lb n="3363"/><span>go bhfaghaid díbheirg ar an bhFéinn."</span></p>
<lb n="3364"/>
<lb n="3365"/><p><span>"Innsim duit, a Áille Shnuadh-gheal</span>
<lb n="3366"/><span>go mb'fhearr daoibh stad den tóir,</span>
<lb n="3367"/><span>go rochtain bhur dtír áluinn féin</span>
<lb n="3368"/><span>nó fear scéil ní rachaidh beo."</span></p>
<lb n="3369"/>
<lb n="3370"/><p><span>"Ní triall dúinn dár dtír, a Ghráinne</span>
<lb n="3371"/><span>gur tuitim d'iomlán ár slógh,</span>
<lb n="3372"/><span>nó go mbeiream linn i ndíoghal chách</span>
<lb n="3373"/><span>ceann Fhinn cruadh-lámh i ngleo."</span></p>
<lb n="3374"/>
<lb n="3375"/><p><span>An tan dochualaidh sluagh na bhFiann</span>
<lb n="3376"/><span>glór ainmhianach na mná úd</span>
<lb n="3377"/><span>do sheinn Fionn an Barr Buadh</span>
<lb n="3378"/><span>caismeartha is fuaim-gháir dúinn.</span></p>
<lb n="3379"/>
<lb n="3380"/><p><span>Do chruinnigh ó gach áird den chnoc</span>
<lb n="3381"/><span>an líon againn dobhí ar bun ann;</span>
<lb n="3382"/><span>adubhairt Fionn de ghuth árd linn</span>
<lb n="3383"/><span>"Comh-ghleo is díoghal daoibh anois go teann."</span></p>
<lb n="3384"/>
<lb n="3385"/><p><span>Ní raibh ársa ná óglach mear</span>
<lb n="3386"/><span>de shluaighte calma cródha Fhinn</span>
<lb n="3387"/><span>nár ghlach go prap arm is éide</span>
<lb n="3388"/><span>is ghlac cách gan staonadh mar sinn.</span></p>
<lb n="3389"/>
<lb n="3390"/><p><span>"A Áille Shnuadh-gheal, is doiligh liom</span>
<lb n="3391"/><span>do bhriathra," ar Fionn na gcruadh-ghleo,</span>
<lb n="3392"/><span>"innsim duit is ní glór bréige</span>
<lb n="3393"/><span>nach mairfidh agat aon neach beo."</span></p>
<lb n="3394"/>
<lb n="3395"/><p><span>Do sheinn Fionn annsan ós árd</span>
<lb n="3396"/><span>an Dórd le gár-ghoimh chun gliadh,</span>
<lb n="3397"/><span>d'ionnsuigheadar a chéile ar gach taobh</span>
<lb n="3398"/><span>d'fhearadh tréan-chatha go dian.</span></p>
<lb n="3399"/>
<lb n="3400"/><p><span>Uch, a Phádraig, dob é siúd an cath</span>
<lb n="3401"/><span>ba thréine is ba chalma teann-ghleo</span>
<lb n="3402"/><span>dár fearadh ó thús an domhain</span>
<lb n="3403"/><span>is don ríoghain teann ba dhobrón.</span></p>
<lb n="3404"/>
<lb n="3405"/><p><span>Do thriall Oscar i dtús na bhFiann</span>
<lb n="3406"/><span>'s a lann líomhtha 'na dheasdóid</span>
<lb n="3407"/><span>go rángadar féin is cách</span>
<lb n="3408"/><span>leirg an áir is an chomh-ghleodh.</span></p>
<lb n="3409"/>
<lb n="3410"/><p><span>A Phádraig, ní chanaim acht fíor</span>
<lb n="3411"/><span>gér chruadh-lámhach gníomhach cách,</span>
<lb n="3412"/><span>do thuiteadar uile leis an bhFéinn</span>
<lb n="3413"/><span>acht triar's an déagh-bhean amháin.</span>
<lb n="3414"/></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="3415"/><p><span>Do thuit san gcath úd ba gharbh dian</span>
<lb n="3416"/><span>de líon sluagh na bhFiann féin</span>
<lb n="3417"/><span>deichneabhar agus sé chéad fear</span>
<lb n="3418"/><span>de laochradh ba gharbh gliadh.</span></p>
<lb n="3419"/>
<lb n="3420"/><p><span>d'imthigh an ríoghan 's an triúr úd</span>
<lb n="3421"/><span>is níorbh fheas dúinn cár gabhadh leo;</span>
<lb n="3422"/><span>ba dhubhach dóibh ar a dtriall</span>
<lb n="3423"/><span>a Phádraig na gcliar, 's ba dhobrón.</span></p>
<lb n="3424"/>
<lb n="3425"/><p><span>Ag sin críoch an chatha chruaidh</span>
<lb n="3426"/><span>a Phádraig nua na mbachall mbán;</span>
<lb n="3427"/><span>ag sin an fáth n-ar bhaist an Fhiann</span>
<lb n="3428"/><span>ar an gcnoc so thiar Cnoc an Áir.</span>
<lb n="3429"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="3430"/><p><span>Bzzzzz1781-1823ls 18D</span>
<lb n="3431"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="3432"/><span>ANMANNA NA BPRÍOMH-LAOCH DEN FHÉINN.</span>
<lb n="3433"/><span>do thuit ar Chnoc an Áir le sluagh Mheargaigh.</span></p>
<lb n="3434"/>
<lb n="3435"/><p><span>Innis dúinn, a Oisín, gan gó</span>
<lb n="3436"/><span>na laochradh cródha den Fhéinn,</span>
<lb n="3437"/><span>i n-éagmais an triochad cháidh,</span>
<lb n="3438"/><span>do thuit san Ár-chnoc i ngléidh.</span></p>
<lb n="3439"/>
<lb n="3440"/><p><span>Tuarasgbháil do-bhéarfad duit</span>
<lb n="3441"/><span>ar gach príomh-cheart-gharbh-laoch</span>
<lb n="3442"/><span>do thuit ar an gCnoc le cách</span>
<lb n="3443"/><span>is leis an bhfear dána, Tailc mac Tréin.</span></p>
<lb n="3444"/>
<lb n="3445"/><p><span>Do thuit ar an gcnoc so thiar</span>
<lb n="3446"/><span>Conn Ciabhrach ba gharbh gleo,</span>
<lb n="3447"/><span>dob fhearr lámh is neart i ngléidh</span>
<lb n="3448"/><span>ná Mac Dé gidh leat is mór.</span></p>
<lb n="3449"/>
<lb n="3450"/><p><span>Is ann do thuit, 's is díomdha leam</span>
<lb n="3451"/><span>Draladh Flannda ba bhuan cath</span>
<lb n="3452"/><span>d'imreochadh ar lúth i láimh-ghníomh</span>
<lb n="3453"/><span>le Mac Dé Bhí 's ní thiubhradh cead.</span></p>
<lb n="3454"/>
<lb n="3455"/><p><span>Is ann do thuit, 's is truagh linn</span>
<lb n="3456"/><span>Luanán Gaois na dtrom-lann,</span>
<lb n="3457"/><span>a thugadh an torc ón sliabh</span>
<lb n="3458"/><span>de rith lán-dian a gharbh-bhall.</span></p>
<lb n="3459"/>
<lb n="3460"/><p><span>Is ann do thuit Cruadhán calma</span>
<lb n="3461"/><span>d'itheadh an mart d'aon phroinn</span>
<lb n="3462"/><span>is dá fhichid bairghin den arán</span>
<lb n="3463"/><span>dá maireadh ba ghráin leis cliar na Roimhe.</span></p>
<lb n="3464"/>
<lb n="3465"/><p><span>Is ann do thuit Caol luaimneach</span>
<lb n="3466"/><span>ar lúth ba luaithe ná an ghaoth;</span>
<lb n="3467"/><span>Ciarnán na gcréacht-lann gcruaidh</span>
<lb n="3468"/><span>dá maireadh níor shuairc dod chléir.</span></p>
<lb n="3469"/>
<lb n="3470"/><p><span>Is ann do thuit Diorcán mear</span>
<lb n="3471"/><span>dob fhearr i gcath ná Dia úd;</span>
<lb n="3472"/><span>do ghearradh cuirp agus cnámha</span>
<lb n="3473"/><span>is do roinneadh an t-arán go húr.</span></p>
<lb n="3474"/>
<lb n="3475"/><p><span>Is ann do thuit Caol duanach mear</span>
<lb n="3476"/><span>Bolgaire, Searc is Criagán,</span>
<lb n="3477"/><span>ceathrar garbh de laochradh cruaidh</span>
<lb n="3478"/><span>mo dhainid gach uair is mo dhíombádh!</span></p>
<lb n="3479"/>
<lb n="3480"/><p><span>Is ann do thuit Liagán mín-ghéag</span>
<lb n="3481"/><span>ba chliste is ba thréan i gcath,</span>
<lb n="3482"/><span>dobhíodh ag freastal na bhFiann</span>
<lb n="3483"/><span>go fairsing úr-fhial 'na sheal.</span>
<lb n="3484"/></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="3485"/><p><span>Is ann do thuit Meangán caomh</span>
<lb n="3486"/><span>ba thorchartha béim i dtrom-ghleo,</span>
<lb n="3487"/><span>Meanduire is Cianadán calma</span>
<lb n="3488"/><span>triúr ba mhór maith gan gó.</span></p>
<lb n="3489"/>
<lb n="3490"/><p><span>Is ann do thuit Lorgaire ba theann</span>
<lb n="3491"/><span>Ciardán Donn ba chneasta méinn,</span>
<lb n="3492"/><span>Gorgán do choscaradh cnámha</span>
<lb n="3493"/><span>Mianán is Donn Gláire ba thréan.</span></p>
<lb n="3494"/>
<lb n="3495"/><p><span>Is ann do thuit Céirín cos-chaol</span>
<lb n="3496"/><span>Cruadhán is Aodh na n-ór-mheann.</span>
<lb n="3497"/><span>triar dob fhairsing cáil is clú</span>
<lb n="3498"/><span>is ba mhaith lúth i ngleo na lann.</span></p>
<lb n="3499"/>
<lb n="3500"/><p><span>Is ann do thuit Follmhán buadhach</span>
<lb n="3501"/><span>Biasán, Luaine, Daoise is Láig</span>
<lb n="3502"/><span>Cainte, Leanán, is Gáine séimh</span>
<lb n="3503"/><span>Druadhladh, Blaodh agus Ciantáir.</span></p>
<lb n="3504"/>
<lb n="3505"/><p><span>Is ann do thuit Cúrnán beodha</span>
<lb n="3506"/><span>Roighne, Glóirne, Ciar is Brad,</span>
<lb n="3507"/><span>Beallaire, Cúirnín is Meanndán</span>
<lb n="3508"/><span>Laisne, Fraoch, Niall is Glas.</span></p>
<lb n="3509"/>
<lb n="3510"/><p><span>Is ann do thuit Muallán na n-each</span>
<lb n="3511"/><span>i gcruadh-dháil na gcath ba theann,</span>
<lb n="3512"/><span>Agus iomad eile, a Phádraig nua</span>
<lb n="3513"/><span>nach fuilim a luadh anois ann.</span>
<lb n="3514"/></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="3515"/><p><span>Bzzzzz1823-60 19T</span>
<lb n="3516"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="3517"/><span>SEILG LOCHA LÉIN.</span>
<lb n="3518"/><span>Innis dom má's cuimhin leat</span>
<lb n="3519"/><span>cár trialladh leat is leis an bhFéinn</span>
<lb n="3520"/><span>ar bhfágáil an Ár-chnuic daoibh;</span>
<lb n="3521"/><span>lean go fíor is ná can bréag.</span></p>
<lb n="3522"/>
<lb n="3523"/><p><span>Do chruinnigheamair ár gcoin 's ár ngadhair,</span>
<lb n="3524"/><span>a chléirigh, fá fheidhm is ní bréag;</span>
<lb n="3525"/><span>do luadhamair uile dul do sheilg</span>
<lb n="3526"/><span>ar bhruach 's ar leirg Locha Léin.</span></p>
<lb n="3527"/>
<lb n="3528"/><p><span>Is fada mise, a Phádraig nua</span>
<lb n="3529"/><span>gan deigh-bheatha ag luadh dhuit scéal;</span>
<lb n="3530"/><span>ní cosmhail leat ná led Dhia</span>
<lb n="3531"/><span>gur ionmhain libh an Fhiann ná mé.</span></p>
<lb n="3532"/>
<lb n="3533"/><p><span>Tabhair tuarasgabháil na seilge dhúinn</span>
<lb n="3534"/><span>a Oisín, is fúig t'iomcháin;</span>
<lb n="3535"/><span>Innis anmanna na gcon saoithe</span>
<lb n="3536"/><span>'s na ngadhar dob aoibhinn guth-gháir.</span></p>
<lb n="3537"/>
<lb n="3538"/><p><span>A Phádraig, dogheobhainn go lá an bhráth</span>
<lb n="3539"/><span>imtheacht is trácht ar an bhFéinn,</span>
<lb n="3540"/><span>ar a gconaibh 's ar a ngadhair ghuth-bhinn</span>
<lb n="3541"/><span>uch! is truagh an ní bheith dá n-éis.</span></p>
<lb n="3542"/>
<lb n="3543"/><p><span>Gluaisimíd-ne an líon do mhair</span>
<lb n="3544"/><span>tar éis catha an Áir don Fhéinn</span>
<lb n="3545"/><span>go rángamair an faithche féar-ghlas úd</span>
<lb n="3546"/><span>ar bhruach-chiumhsaibh Locha Léin.</span></p>
<lb n="3547"/>
<lb n="3548"/><p><span>Sin é an loch is áille scéimh</span>
<lb n="3549"/><span>dá bhfuil fán ngréin go beacht;</span>
<lb n="3550"/><span>is iomdha stór atá ón bhFéinn</span>
<lb n="3551"/><span>ann gan bhréag i dtaisce anocht.</span></p>
<lb n="3552"/>
<lb n="3553"/><p><span>Innis dúinn, a Oisín fhéil</span>
<lb n="3554"/><span>cionnus d'fhan ón bhFéinn san loch;</span>
<lb n="3555"/><span>cia aca ór nó airgead é</span>
<lb n="3556"/><span>is créad an chéim dorinn a chosc?</span>
<lb n="3557"/></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="3558"/><p><span>Atá annsúd san taobh thuaidh</span>
<lb n="3559"/><span>caogad lúireach gorm glas;</span>
<lb n="3560"/><span>atá ann san taobh thiar</span>
<lb n="3561"/><span>caogad clogad ar aon leacht.</span></p>
<lb n="3562"/>
<lb n="3563"/><p><span>Atá ann san taobh theas</span>
<lb n="3564"/><span>deich gcéad claidheamh leathan glan,</span>
<lb n="3565"/><span>deich gcéad sciath 's an Dórd Fiann</span>
<lb n="3566"/><span>'s an Barr Buadh ar aon rian.</span></p>
<lb n="3567"/>
<lb n="3568"/><p><span>Atá ann san taobh thoir</span>
<lb n="3569"/><span>ór is éadach go leor is goil (?),</span>
<lb n="3570"/><span>stór dob iomarcach le rádh</span>
<lb n="3571"/><span>thigeadh i gcéin gach lá, le muir.</span></p>
<lb n="3572"/>
<lb n="3573"/><p><span>A raibh againn de chonaibh saoithe</span>
<lb n="3574"/><span>is de ghadhair ghuth-bhinn dogheobhair uaim,</span>
<lb n="3575"/><span>gidh doiligh do sheanóir 'na ndeoidh</span>
<lb n="3576"/><span>a Phádraig, fá bhrón dá luadh.</span></p>
<lb n="3577"/>
<lb n="3578"/><p><span>Dobhí ann Sceolann agus Bran</span>
<lb n="3579"/><span>Lonaire, Brad agus Lomúth,</span>
<lb n="3580"/><span>cúig coin i dtús seilge is gnímh</span>
<lb n="3581"/><span>nach scaradh choidhche le Fionn.</span></p>
<lb n="3582"/>
<lb n="3583"/><p><span>Dobhí ag Fionn de ghadhraibh guth-bhinn</span>
<lb n="3584"/><span>Uaithnín bríoghmhar is Uaill-bheo,</span>
<lb n="3585"/><span>Steallaire, Reachtaire is Dian-rás</span>
<lb n="3586"/><span>Callaire, Fiadhmán is Sciorlóg.</span></p>
<lb n="3587"/>
<lb n="3588"/><p><span>Dobhí aige Manaire is Tréan</span>
<lb n="3589"/><span>Luas, Saothar, Searc is Cuaird,</span>
<lb n="3590"/><span>Bandaire, Cathbhuadh is Liasán</span>
<lb n="3591"/><span>Radaire, Grianán agus Fuaim.</span></p>
<lb n="3592"/>
<lb n="3593"/><p><span>Dobhí aige Lom-bhall is Manarán</span>
<lb n="3594"/><span>Feargach, Fearán, Bonn is Rás,</span>
<lb n="3595"/><span>Cnagaire, Féirín agus Dallúir</span>
<lb n="3596"/><span>Meallaire, Tréan-lúth is Rinn-bharr.</span></p>
<lb n="3597"/>
<lb n="3598"/><p><span>Dobhí aige fós Duanán mear</span>
<lb n="3599"/><span>Suanán, Beart agus Feall,</span>
<lb n="3600"/><span>Leagaire, Foraire is Sliabhán</span>
<lb n="3601"/><span>Crithire, Iarmharán is Geall.</span></p>
<lb n="3602"/>
<lb n="3603"/><p><span>Ag sin agat, a Phádraig bháin</span>
<lb n="3604"/><span>an líon con áille agus gadhar tréan</span>
<lb n="3605"/><span>a rug Fionn ó chnoc an chatha</span>
<lb n="3606"/><span>go leirg 's go sleasaibh Locha Léin.</span></p>
<lb n="3607"/>
<lb n="3608"/><p><span>Dobhí ag Oscar de shaoith-chonaibh</span>
<lb n="3609"/><span>Fead is Fosta, Cluain is Faobhar,</span>
<lb n="3610"/><span>Aire, Mire, Faire is Gual</span>
<lb n="3611"/><span>Daol, Gruaim, Fíor agus Caol.</span></p>
<lb n="3612"/>
<lb n="3613"/><p><span>Dobhí 'na ndáil de ghadhraibh binne</span>
<lb n="3614"/><span>Cleas, Filleadh, Maig is Ruaig,</span>
<lb n="3615"/><span>Altán, Faraire, Sídh-chuaird is Géar</span>
<lb n="3616"/><span>Dranaire, Réim, Obann is Cuan.</span></p>
<lb n="3617"/>
<lb n="3618"/><p><span>Dobhí aige Lorgaire, Feitheamh is Bonn</span>
<lb n="3619"/><span>Coscaire, Feam, Bualtán is Fraoch,</span>
<lb n="3620"/><span>Cealgán, Meang, Preabaire is Pian</span>
<lb n="3621"/><span>Stracaire, Rian, Glórán is Caomh.</span>
<lb n="3622"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="3623"/><p><span>Dobhí ag Faolán de chonaibh áille</span>
<lb n="3624"/><span>Adhnuaill ághmhar, Uaill is Fosta,</span>
<lb n="3625"/><span>Barcán, Feamaire, Caolán is Cuach</span>
<lb n="3626"/><span>Daolán, Suan, Earr is Fothrom.</span></p>
<lb n="3627"/>
<lb n="3628"/><p><span>Dobhí aige de ghadhraibh binn-ghlórach'</span>
<lb n="3629"/><span>Marbhán, Forógra, Fiar is Teilg,</span>
<lb n="3630"/><span>Colgan, Fáscadh, Snámhán is Creach</span>
<lb n="3631"/><span>Léirscrios, Feall, Uaill-bhinn is Leirg.</span></p>
<lb n="3632"/>
<lb n="3633"/><p><span>Dobhí aige fós Glaisín is Bialán</span>
<lb n="3634"/><span>Formaoil, Ciarbhán, Gluais is Lorg,</span>
<lb n="3635"/><span>Truaghnán, Ciarbhocht is Cian-chuaird</span>
<lb n="3636"/><span>Ochtán, Iolghuair, Fleadh is Dochar.</span></p>
<lb n="3637"/>
<lb n="3638"/><p><span>Dobhí ag Goll, de chonaibh saoithe</span>
<lb n="3639"/><span>Gluaire, Bíodhgadh, Créacht is Arc,</span>
<lb n="3640"/><span>Cian-radharc, Éisteacht agus Páirt</span>
<lb n="3641"/><span>Tréan-lúth, Báire, Eiteal is Feas.</span></p>
<lb n="3642"/>
<lb n="3643"/><p><span>Dobhí aige Fulang is Éadtrom</span>
<lb n="3644"/><span>Fuarán, Éaga agus Teannán,</span>
<lb n="3645"/><span>Árd-léim, Sár-rith agus Imchian</span>
<lb n="3646"/><span>Garbhán, Fial agus Leannán.</span></p>
<lb n="3647"/>
<lb n="3648"/><p><span>Dobhí aige de ghadhraibh uaill-bhinn</span>
<lb n="3649"/><span>Bog-léim, Scíth, Golán is Tóir,</span>
<lb n="3650"/><span>Searbhán, Grod-uaill agus Seachrán</span>
<lb n="3651"/><span>Foluaim, Fead-gháir is Ranntóir.</span></p>
<lb n="3652"/>
<lb n="3653"/><p><span>Dobhí aige fós Maoilinn bhinn</span>
<lb n="3654"/><span>Tuargaire, Ring is Amalán,</span>
<lb n="3655"/><span>Drannaire, Nimh-fhiacal is Stracadh</span>
<lb n="3656"/><span>Cluanaire, Trom-ghearradh is Searcán.</span></p>
<lb n="3657"/>
<lb n="3658"/><p><span>Dobhí de chonaibh ag Mac Lughach</span>
<lb n="3659"/><span>Seabhac, Lúingeach is Éirleach,</span>
<lb n="3660"/><span>Mór-tháin, Cumán is Fuarma</span>
<lb n="3661"/><span>Aolán, Scuaine agus Faobhar.</span></p>
<lb n="3662"/>
<lb n="3663"/><p><span>Dobhí aige de ghadhraibh beodha</span>
<lb n="3664"/><span>Luaidreán, Seoladh agus Taca,</span>
<lb n="3665"/><span>Cúl-fhaobhar, Mion-gháire agus Stuaim</span>
<lb n="3666"/><span>Biadán, Bruachaire is Casadh.</span></p>
<lb n="3667"/>
<lb n="3668"/><p><span>Dobhí aige fós Iomlán is Cruaidh</span>
<lb n="3669"/><span>Caorán, Duairc agus Cuileog,</span>
<lb n="3670"/><span>Argain, Breac-bhall is Donúir</span>
<lb n="3671"/><span>Mear-bhall, Fionnúir is Truslóg.</span></p>
<lb n="3672"/>
<lb n="3673"/><p><span>Dobhí ag mac Rónáin ghrinn</span>
<lb n="3674"/><span>de chonaibh luaithe agus saoithe</span>
<lb n="3675"/><span>Cuan-choimeád is Machaire mear</span>
<lb n="3676"/><span>Cnámhach, Úrlach is Gaoithe.</span></p>
<lb n="3677"/>
<lb n="3678"/><p><span>Dobhí aige fós Niamhrach luath</span>
<lb n="3679"/><span>Ainmhear, Tuairt agus Néall,</span>
<lb n="3680"/><span>Eolach, Ladrain is Bolg seang</span>
<lb n="3681"/><span>Meanma, Feam agus Traost.</span></p>
<lb n="3682"/>
<lb n="3683"/><p><span>Dobhí aige de ghadhraibh foluaimneach'</span>
<lb n="3684"/><span>Craipléir, Suan, agus Toisc,</span>
<lb n="3685"/><span>Cúinne, Géagán, Docht is Dóich</span>
<lb n="3686"/><span>Buanán, Fóir agus Foisc.</span></p>
<lb n="3687"/>
<lb n="3688"/><p><span>Dobhí aige Duardán is Snap</span>
<lb n="3689"/><span>Lomán, Cath agus Coimheascar.</span>
<lb n="3690"/><span>Caibín, Gealán is Luath-ghléas</span>
<lb n="3691"/><span>Feoithnín, Béas agus Baoiste.</span>
<lb n="3692"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="3693"/><p><span>Dobhí aige fós Garbh-uaill ghéar</span>
<lb n="3694"/><span>Fuaithín, Taom agus Lorcán,</span>
<lb n="3695"/><span>Alpaire, Grod-gháir is Tearc</span>
<lb n="3696"/><span>Cuanair, Bonnlaice is Uamhán.</span></p>
<lb n="3697"/>
<lb n="3698"/><p><span>Dobhí ag Diarmaid ua Duibhne</span>
<lb n="3699"/><span>do chonaibh saoithe i lom-lúth</span>
<lb n="3700"/><span>Cóisir, Nóinín is Géar-léana</span>
<lb n="3701"/><span>Duilleog, Léim-fhada agus Clúid.</span></p>
<lb n="3702"/>
<lb n="3703"/><p><span>Dobhí aige de ghadhraibh seilge</span>
<lb n="3704"/><span>Cualán, Leirgeach agus Glámh</span>
<lb n="3705"/><span>Dubh-ghreim, Glamaire agus Racht</span>
<lb n="3706"/><span>Fuarcán, Fallaire is Aonarán.</span></p>
<lb n="3707"/>
<lb n="3708"/><p><span>Dobhí de chonaibh ag Glas caomh</span>
<lb n="3709"/><span>Treabhaire, Saosc agus Mórdháil,</span>
<lb n="3710"/><span>Lúbán, Bonnsach, Seangaire is Triall</span>
<lb n="3711"/><span>Lorgán, Stiallaire is Rachtán.</span></p>
<lb n="3712"/>
<lb n="3713"/><p><span>Dobhí de ghadhraibh aige 'na bhfochair</span>
<lb n="3714"/><span>Gallán, Corcair, Treas is Trú,</span>
<lb n="3715"/><span>Cianán, Gaimlín, Falla is Tréan</span>
<lb n="3716"/><span>Rianán, Séirse, Barc is Crú.</span></p>
<lb n="3717"/>
<lb n="3718"/><p><span>Dobhí ag Feargus, file Fhinn</span>
<lb n="3719"/><span>de chonaibh ba ghníomhach lúth,</span>
<lb n="3720"/><span>Giodán, Fuadach agus Rinn-rith</span>
<lb n="3721"/><span>Luadrán, Fuinneamh, Géibheann is Dúil.</span></p>
<lb n="3722"/>
<lb n="3723"/><p><span>Dobhí aige de ghadhraibh glam-bhinne</span>
<lb n="3724"/><span>Fuathán, Dlacht, Fíor is Leannán</span>
<lb n="3725"/><span>Cuasach, Bith-bhinn is Guagach</span>
<lb n="3726"/><span>Beacht, Uamach is Dlachtán.</span></p>
<lb n="3727"/>
<lb n="3728"/><p><span>Dobhí agam-sa féin, a Phádraig</span>
<lb n="3729"/><span>agus ag cách ó shin suas,</span>
<lb n="3730"/><span>i n-éagmais na gcon is na ngadhar úd</span>
<lb n="3731"/><span>deich gcéad ar lúth nach fuilim do luadh.</span></p>
<lb n="3732"/>
<lb n="3733"/><p><span>Aithris anois, a Oisín na n-éacht</span>
<lb n="3734"/><span>laoi gan bhréag na seilge féin;</span>
<lb n="3735"/><span>Is iongnadh liom nó is gearr gur thuit</span>
<lb n="3736"/><span>fiadh sin leirge Locha Léin.</span></p>
<lb n="3737"/>
<lb n="3738"/><p><span>A Phádraig, an gcuala tú an tsealg</span>
<lb n="3739"/><span>a mhic Calpruinn na salm sámh,</span>
<lb n="3740"/><span>mar dorinneadh i n'aonar le Fionn</span>
<lb n="3741"/><span>'s gan aon neach ann 'na chomhdháil?</span>
<lb n="3742"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="3743"/><p><span>Ní dóich go gcuala, a mhic an Ríogh</span>
<lb n="3744"/><span>a Oisín ghlic na ngníomh ngarg;</span>
<lb n="3745"/><span>aithris dúinn is ná can gó</span>
<lb n="3746"/><span>cionnus dorinneadh leo an tsealg.</span></p>
<lb n="3747"/>
<lb n="3748"/><p><span>Ní chanaimís-ne an Fhiann gó</span>
<lb n="3749"/><span>bréag linn fós níor samhluigheadh riamh;</span>
<lb n="3750"/><span>le fírinne is le neart ár lámh</span>
<lb n="3751"/><span>dothigimís slán as gach gliadh.</span></p>
<lb n="3752"/>
<lb n="3753"/><p><span>Níor shuidh cléireach i gcill</span>
<lb n="3754"/><span>a Phádraig is binn glór,</span>
<lb n="3755"/><span>dob fhírinnighe ná Fionn féin</span>
<lb n="3756"/><span>fear nach caol do bhronnadh ór.</span></p>
<lb n="3757"/>
<lb n="3758"/><p><span>Níor shuidh neach díobh i gcill</span>
<lb n="3759"/><span>gidh binn libh do chanaid salm,</span>
<lb n="3760"/><span>dob fhearr focal ná an Fhiann</span>
<lb n="3761"/><span>fir nár claoidheadh i ngliadh gharbh.</span></p>
<lb n="3762"/>
<lb n="3763"/><p><span>Dá maireadh mac Mórna mear</span>
<lb n="3764"/><span>nó Goll calma nár char séad,</span>
<lb n="3765"/><span>nó mac uí Dhuibhne na mban</span>
<lb n="3766"/><span>an laoch do chuireadh cath ar chéad;</span></p>
<lb n="3767"/>
<lb n="3768"/><p><span>Dá maireadh Feargus, file Finn</span>
<lb n="3769"/><span>fear a gcirt do roinn ar an bhFéinn,</span>
<lb n="3770"/><span>nó Dáire do sheinneadh gan locht</span>
<lb n="3771"/><span>i nguth do chlog ní bheadh mo spéis.</span></p>
<lb n="3772"/>
<lb n="3773"/><p><span>Dá maireadh mac Garraidh na lann</span>
<lb n="3774"/><span>an fear nár ghann ag cur an áir,</span>
<lb n="3775"/><span>Oscar nó mac Rónáin grinn</span>
<lb n="3776"/><span>do chrónán san gcill níor shámh.</span></p>
<lb n="3777"/>
<lb n="3778"/><p><span>Dá maireadh Aodh Beag mac Finn</span>
<lb n="3779"/><span>nó Faolán grinn nár éar neach,</span>
<lb n="3780"/><span>nó Conán Maol dobhí gan ghruaig</span>
<lb n="3781"/><span>is iad d'fhág mé fá ghruaim le seal.</span></p>
<lb n="3782"/>
<lb n="3783"/><p><span>Nó an t-abhac beag dobhí ag Fionn</span>
<lb n="3784"/><span>do chuireadh cách i dtoirchim suain;</span>
<lb n="3785"/><span>badh bhinne liom fuaim a mhéar</span>
<lb n="3786"/><span>ná a bhfuil den chléir i gcill 's i dtuaith.</span></p>
<lb n="3787"/>
<lb n="3788"/><p><span>Ó's anocht nach maireann an Fhiann</span>
<lb n="3789"/><span>ná Fionn fial na nduas,</span>
<lb n="3790"/><span>do bhodhair siansán na salm</span>
<lb n="3791"/><span>is glór garbh na gclog mo chluas.</span></p>
<lb n="3792"/>
<lb n="3793"/><p><span>Scuir do bhéal, a sheanóir shuairc</span>
<lb n="3794"/><span>ná bí feasta ag luadh na bhFiann,</span>
<lb n="3795"/><span>'s go ndeachadar thart mar an gceo</span>
<lb n="3796"/><span>'s go mbeid go deo i nglas na bpian.</span></p>
<lb n="3797"/>
<lb n="3798"/><p><span>Ná habair sin, a Phádraig ghlic</span>
<lb n="3799"/><span>'s nach raibh ar bith ná ar neamh na ngrás</span>
<lb n="3800"/><span>Aon laoch dobhearfadh buadh</span>
<lb n="3801"/><span>ar cheann an tsluaigh, Fionn an áigh.</span></p>
<lb n="3802"/>
<lb n="3803"/><p><span>Dá mhéid cluig atá id chill</span>
<lb n="3804"/><span>ag seinm 's ag siansán salm,</span>
<lb n="3805"/><span>ní chreidfinn do bhreith ar an bhFéinn</span>
<lb n="3806"/><span>ná breith do chléire acht amhail.</span>
<lb n="3807"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="3808"/><p><span>Minic a chodlas amuich ar shliabh</span>
<lb n="3809"/><span>fé dhrúcht liath fé bharr crann,</span>
<lb n="3810"/><span>ach níor chleacht liom leaba gan biadh</span>
<lb n="3811"/><span>feadh bheadh fiadh ar an gcnoc úd thall.</span></p>
<lb n="3812"/>
<lb n="3813"/><p><span>Ní bhíonn agat leaba gan biadh</span>
<lb n="3814"/><span>gheibheann tú seacht mbairrghin aráin</span>
<lb n="3815"/><span>agus meascán mór den im</span>
<lb n="3816"/><span>is ceathramha mhairt gach aon lá.</span></p>
<lb n="3817"/>
<lb n="3818"/><p><span>Dochonnairc mé caor caorthainn</span>
<lb n="3819"/><span>ba mhó fá dhó ná do mheascán;</span>
<lb n="3820"/><span>'s dochonnairc mé duilleog eidhneáin</span>
<lb n="3821"/><span>ba mhó 's ba leithe ná do bhairrghin aráin.</span></p>
<lb n="3822"/>
<lb n="3823"/><p><span>Dochonnairc mé ceathramha luin</span>
<lb n="3824"/><span>ba mhó ná do cheathramha mhartáin;</span>
<lb n="3825"/><span>is é do líon mo chroidhe le tuirse</span>
<lb n="3826"/><span>bheith id thigh-se, a bhochtáin.</span></p>
<lb n="3827"/>
<lb n="3828"/><p><span>Is minic dobhíos-sa go fial</span>
<lb n="3829"/><span>i ndún an ríogh nár ghann;</span>
<lb n="3830"/><span>ar feadh míos a gcaithim den bhiadh</span>
<lb n="3831"/><span>dobheadh tar m'éis, gach ceann.</span></p>
<lb n="3832"/>
<lb n="3833"/><p><span>Muna mbeadh na geasa dobhí ar Fhionn</span>
<lb n="3834"/><span>is nárbh fhéidir leis gan tuitim tríd,</span>
<lb n="3835"/><span>a raibh ar neamh 's a bhfuil ar lár</span>
<lb n="3836"/><span>ní chlaoidhfidís lámh mo ríogh.</span></p>
<lb n="3837"/>
<lb n="3838"/><p><span>Is é mo Rí-se do dhealbhuigh Neamh</span>
<lb n="3839"/><span>is é do-bheir neart na laoch,</span>
<lb n="3840"/><span>is é do chum an bith buan</span>
<lb n="3841"/><span>is é do-bheir bláth na gcraobh.</span></p>
<lb n="3842"/>
<lb n="3843"/><p><span>Is é do dhealbhuigh éasca is grian</span>
<lb n="3844"/><span>is é do-bheir iasc ar linn,</span>
<lb n="3845"/><span>is é do chruthuigh gort is féar</span>
<lb n="3846"/><span>ní hionann is éachta Fhinn.</span></p>
<lb n="3847"/>
<lb n="3848"/><p><span>Ní ar chruthughadh guirt ná féir</span>
<lb n="3849"/><span>thug mo rí-se féin a dhúil</span>
<lb n="3850"/><span>acht ar choscairt corpa laoch</span>
<lb n="3851"/><span>ag cosnamh críoch 's ag cur a chlú.</span></p>
<lb n="3852"/>
<lb n="3853"/><p><span>Ar shuirghe, ar imirt, ar sheilg</span>
<lb n="3854"/><span>ar nochtadh meirge i dtús gleodh,</span>
<lb n="3855"/><span>ar imirt fithchille 's ar shnámh</span>
<lb n="3856"/><span>is feitheamh chách ameasc an óil.</span></p>
<lb n="3857"/>
<lb n="3858"/><p><span>A Phádraig, cá raibh do Dhia</span>
<lb n="3859"/><span>an tan tháinig an dias tar lear,</span>
<lb n="3860"/><span>thug leo bean ríogh Lochlann 'na long</span>
<lb n="3861"/><span>lér thuit iomad fann san treas?</span></p>
<lb n="3862"/>
<lb n="3863"/><p><span>Nó an tan tháinig an Dearg dian</span>
<lb n="3864"/><span>mac ríogh Lochlann na sciath n-óir,</span>
<lb n="3865"/><span>créad nár fhortuigh Rí na naomh</span>
<lb n="3866"/><span>dóibh ar bhéimibh an fhir mhóir?</span></p>
<lb n="3867"/>
<lb n="3868"/><p><span>Nó an tan tháinig Mághnus mór</span>
<lb n="3869"/><span>an fear ba bhorb glór nár thim?</span>
<lb n="3870"/><span>is cosmhail, dá maireadh do Dhia</span>
<lb n="3871"/><span>go gcuideochadh le Fiannaibh Finn.</span>
<lb n="3872"/></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="3873"/><p><span>Nó an tan tháinig Tailc mac Tréin</span>
<lb n="3874"/><span>an fear ar an bhFéinn do chuir an t-ár?</span>
<lb n="3875"/><span>ní le Dia do thuit an curadh</span>
<lb n="3876"/><span>acht le neart Uscair ameasc cách.</span></p>
<lb n="3877"/>
<lb n="3878"/><p><span>Atán mac Badhna mhóir</span>
<lb n="3879"/><span>lé milltí Teamhair na slógh dtréan,</span>
<lb n="3880"/><span>níor leoimh sibh-se ná bhur Rí</span>
<lb n="3881"/><span>dul dá chlaoidhe acht Fionn féin.</span></p>
<lb n="3882"/>
<lb n="3883"/><p><span>Iomdha cath, madhm is gliadh</span>
<lb n="3884"/><span>do comóradh le Fiannaibh Fáil;</span>
<lb n="3885"/><span>ní chuala go ndearnaidh éacht</span>
<lb n="3886"/><span>Rí na naomh, ná gur dhearg a lámh.</span></p>
<lb n="3887"/>
<lb n="3888"/><p><span>Leigimís dár gcomórtas ar gach taoibh</span>
<lb n="3889"/><span>a sheanóir chrín atá gan chéill,</span>
<lb n="3890"/><span>tuig go bhfuil Dia ar neamh na n-órd</span>
<lb n="3891"/><span>is Fionn 's a shlóighte uile i bpéin.</span></p>
<lb n="3892"/>
<lb n="3893"/><p><span>Badh mhór an náire sin do Dhia</span>
<lb n="3894"/><span>gan glas na bpian do bhaint d'Fhionn,</span>
<lb n="3895"/><span>is Dia féin, dá mbeadh i mbroid</span>
<lb n="3896"/><span>an flaith do throidfeadh tar a chionn.</span></p>
<lb n="3897"/>
<lb n="3898"/><p><span>Níor fhulaing Fionn ar feadh a ré</span>
<lb n="3899"/><span>neach do bheith i bpéin ná i nguais</span>
<lb n="3900"/><span>gan fuascladh air le hairgead nó ór</span>
<lb n="3901"/><span>i gcath nó i ngleo go mbéarfadh buadh.</span></p>
<lb n="3902"/>
<lb n="3903"/><p><span>Is maith an ceannach dom ar Dhia</span>
<lb n="3904"/><span>bheith ameasc na gcliar mar táim</span>
<lb n="3905"/><span>gan biadh gan éadach gan cheol</span>
<lb n="3906"/><span>gan bheith ag bronnadh óir ar dháimh.</span></p>
<lb n="3907"/>
<lb n="3908"/><p><span>Gan gáir na ngadhar ná na stoc</span>
<lb n="3909"/><span>gan bheith ag coimhéad port ná cuan,</span>
<lb n="3910"/><span>'chionn a bhfuaireas d'easbaidh bídh</span>
<lb n="3911"/><span>maithim do Rígh neimhe im udhacht.</span></p>
<lb n="3912"/>
<lb n="3913"/><p><span>Gan snámh gan fiadhaigheacht, gan fonn</span>
<lb n="3914"/><span>gan suirghe fial-bhan gan spórt,</span>
<lb n="3915"/><span>gan suidhe i n-ionad mar ba dhú</span>
<lb n="3916"/><span>gan foghluim cleas lúth ná gleodh.</span></p>
<lb n="3917"/>
<lb n="3918"/><p><span>A sheanóir chrín atá ar baois</span>
<lb n="3919"/><span>scuir is ná bí ag friotal gan chéill;</span>
<lb n="3920"/><span>maithfear le Dia dhuit a ndearnais</span>
<lb n="3921"/><span>feasta má's áil leat a réir.</span></p>
<lb n="3922"/>
<lb n="3923"/><p><span>Sásamh duit féin ná dod Dhia</span>
<lb n="3924"/><span>a chléirigh na gcliar, ní thiubhar;</span>
<lb n="3925"/><span>líon a ndearna dá mhí-réir súd</span>
<lb n="3926"/><span>ní buidheachas liom a mhaitheamh.</span>
<lb n="3927"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="3928"/><p><span>Is truagh liom do chruth críon</span>
<lb n="3929"/><span>a Oisín, ná bí i bhfriotal gan chéill;</span>
<lb n="3930"/><span>is náireach duit, dar liom féin</span>
<lb n="3931"/><span>easmailt do bhéil de ghnáth ar Dhia.</span></p>
<lb n="3932"/>
<lb n="3933"/><p><span>A Phádraig, dá mbeinn-se gan chéill</span>
<lb n="3934"/><span>do scarfainn led chléirigh a gcinn,</span>
<lb n="3935"/><span>ní bheadh bachall ná leabhar bán</span>
<lb n="3936"/><span>ná clog trátha id chill.</span></p>
<lb n="3937"/>
<lb n="3938"/><p><span>Leig-se de bheith dá ríomh</span>
<lb n="3939"/><span>a mhic an ríogh ba mhaith clú,</span>
<lb n="3940"/><span>géill don té do-ní gach feart</span>
<lb n="3941"/><span>crom do cheann is feac do ghlúin.</span></p>
<lb n="3942"/>
<lb n="3943"/><p><span>Buail t'ucht is doirt do dheoir</span>
<lb n="3944"/><span>is creid don té tá ós do chionn;</span>
<lb n="3945"/><span>gidh gurab iongnadh leat a luadh</span>
<lb n="3946"/><span>is é rug buadh ar Fhionn.</span></p>
<lb n="3947"/>
<lb n="3948"/><p><span>A Phádraig, mo scéal truaighe!</span>
<lb n="3949"/><span>ní binn liom fuaim do bheoil;</span>
<lb n="3950"/><span>goilfead go prap is ní fá Dhia</span>
<lb n="3951"/><span>acht Fionn 's an Fhiann gan bheith beo.</span></p>
<lb n="3952"/>
<lb n="3953"/><p><span>Mar do gheallais aithris dúinn</span>
<lb n="3954"/><span>tréig seachrán, fuath is fearg</span>
<lb n="3955"/><span>innis dúinn is ná can gó</span>
<lb n="3956"/><span>cionnus dorinneadh leo an tsealg.</span>
<lb n="3957"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="3958"/><p><span>Bzzzzz1782-1826ls 18D</span>
<lb n="3959"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="3960"/><span>LAOIDH NA SEILGE</span>
<lb n="3961"/><span>NÓ SEILG SLÉIBHE CUILINN.</span></p>
<lb n="3962"/>
<lb n="3963"/><p><span>Lá dá raibh Fionn, flaith,</span>
<lb n="3964"/><span>ar an bhfaithche i nAlmhain úir,</span>
<lb n="3965"/><span>dochonnairc chuige san ród</span>
<lb n="3966"/><span>eilit óg ar léim lúith.</span></p>
<lb n="3967"/>
<lb n="3968"/><p><span>Do ghlaoidh ar Sceolann is ar Bhran</span>
<lb n="3969"/><span>is do léig fead ortha araon,</span>
<lb n="3970"/><span>gan fhios do chách i dtigh an óil</span>
<lb n="3971"/><span>do lean san ród an eilit mhaol.</span></p>
<lb n="3972"/>
<lb n="3973"/><p><span>Ní raibh ag Fionn acht Mac an Luin</span>
<lb n="3974"/><span>a dhá choin agus é féin,</span>
<lb n="3975"/><span>ar lorg na heilte go dian</span>
<lb n="3976"/><span>go Sliabh gCuilinn na rian réidh.</span></p>
<lb n="3977"/>
<lb n="3978"/><p><span>Ar dhul don eilit fán sliabh</span>
<lb n="3979"/><span>is Fionn 'na diaidh is a dhá choin,</span>
<lb n="3980"/><span>níorbh fhios do soir seachas siar</span>
<lb n="3981"/><span>cár ghaibh an fiadh san gcnoc.</span></p>
<lb n="3982"/>
<lb n="3983"/><p><span>Do ghaibh Fionn soir go dian</span>
<lb n="3984"/><span>is a dhá choin siar ar lúth,</span>
<lb n="3985"/><span>'s, a Phádraig, nár thruaigh le Dia</span>
<lb n="3986"/><span>mar thugadar an triar a gcúl.</span></p>
<lb n="3987"/>
<lb n="3988"/><p><span>Dochualaidh Fionn, 's níor chian uaidh</span>
<lb n="3989"/><span>bean ar bhruach an locha ag caoi</span>
<lb n="3990"/><span>is ann dobhí an macaomh mná</span>
<lb n="3991"/><span>dob fhearr cáil dá bhfeacaidh 's gnaoi.</span></p>
<lb n="3992"/>
<lb n="3993"/><p><span>Ba dheirge a gruadh ná an rós</span>
<lb n="3994"/><span>dobhí a beol ar dhath na gcaor,</span>
<lb n="3995"/><span>a cneas cailce mar an mbláth</span>
<lb n="3996"/><span>is a leaca bhán mar an aol.</span></p>
<lb n="3997"/>
<lb n="3998"/><p><span>Ar dhath an óir dobhí a folt</span>
<lb n="3999"/><span>mar réaltain seaca a rosc dobhí,</span>
<lb n="4000"/><span>a Phádraig, dá bhfeictheá a dreach</span>
<lb n="4001"/><span>do-bhéarfá do shearc don mhnaoi.</span></p>
<lb n="4002"/>
<lb n="4003"/><p><span>Nár fhaghad-sa amharc Dé úd</span>
<lb n="4004"/><span>ná seilbh dhún na naomh-órd,</span>
<lb n="4005"/><span>go mb'fhearr liom-sa páirt na mná</span>
<lb n="4006"/><span>ná an flaitheas úd d'fhagháil go deo!</span></p>
<lb n="4007"/>
<lb n="4008"/><p><span>Ná habair sin, a fhir léith</span>
<lb n="4009"/><span>liom-sa níor spéis a páirt,</span>
<lb n="4010"/><span>is ionmhaine liom Flaitheas Dé</span>
<lb n="4011"/><span>a sheanóir, ná scéimh na mná.</span>
<lb n="4012"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="4013"/><p><span>Dar mionna do leabhair bháin</span>
<lb n="4014"/><span>dar fearta is dar páis do bhachall,</span>
<lb n="4015"/><span>gur ghile liom páirt ón mnaoi</span>
<lb n="4016"/><span>ná tusa agus Rí na bhFlaitheas.</span></p>
<lb n="4017"/>
<lb n="4018"/><p><span>Gráin ort! ná samhluigh Críost</span>
<lb n="4019"/><span>le hionnmhas fíor an tsaoghail,</span>
<lb n="4020"/><span>is neamh-ní an domhan 's a bhfuil ann</span>
<lb n="4021"/><span>idir mhaitheas is dream, acht Dia féin.</span></p>
<lb n="4022"/>
<lb n="4023"/><p><span>Badh neamh-ní liom do Dhia</span>
<lb n="4024"/><span>badh neamh-ní liom do chliar i gcill,</span>
<lb n="4025"/><span>badh neamh-ní liom tusa agus Flaitheas</span>
<lb n="4026"/><span>seachas grádh do tharraing ón mnaoi.</span></p>
<lb n="4027"/>
<lb n="4028"/><p><span>A Phádraig, géill-se dom ghlór</span>
<lb n="4029"/><span>a dreach 's a cló dá mb'amharc díbh,</span>
<lb n="4030"/><span>do thréigfeá do bhachall 's do leabhar bán</span>
<lb n="4031"/><span>ar annsacht 's ar ghrádh ón mnaoi.</span></p>
<lb n="4032"/>
<lb n="4033"/><p><span>A Oisín, ná bí dá luadh</span>
<lb n="4034"/><span>a dreach, a snuadh, ná a gnaoi,</span>
<lb n="4035"/><span>ní thréigfinn-se ar a cumann go bráth</span>
<lb n="4036"/><span>ná ar mhaitheas dob fhearr ná ceachtar díobh.</span></p>
<lb n="4037"/>
<lb n="4038"/><p><span>Do thréigfeá mac Dé is a chliar</span>
<lb n="4039"/><span>flaitheas na bhfial is glór na gclog,</span>
<lb n="4040"/><span>t'altóir, is siansán na salm</span>
<lb n="4041"/><span>do leabhar 's do bhachall dá n-iarradh ort.</span></p>
<lb n="4042"/>
<lb n="4043"/><p><span>Is truagh, a sheanóir gan chéill</span>
<lb n="4044"/><span>adeir go dtréigfinn Mac Dé Bhí,</span>
<lb n="4045"/><span>agus seilbh an fhlaithis neámhdha</span>
<lb n="4046"/><span>ar annsacht 's ar ghrádh ón mnaoi.</span></p>
<lb n="4047"/>
<lb n="4048"/><p><span>A sheanóir atá ar baois</span>
<lb n="4049"/><span>ná cluinim choidhche tu 'ghá luadh,</span>
<lb n="4050"/><span>go dtréigfinn ar annsacht mhná</span>
<lb n="4051"/><span>an bheatha úd atá bith-bhuan.</span></p>
<lb n="4052"/>
<lb n="4053"/><p><span>Do thréigfinn-se, a Phádraig nua</span>
<lb n="4054"/><span>Mac Dé atá thuas go hárd,</span>
<lb n="4055"/><span>tusa agus an chliar gan ghreann</span>
<lb n="4056"/><span>ar mhaise is ar annsacht mhná.</span></p>
<lb n="4057"/>
<lb n="4058"/><p><span>Is doiligh liom fáth do rúin</span>
<lb n="4059"/><span>is ní hionmhain liom do ghlór,</span>
<lb n="4060"/><span>is eagal liom go leanfair iad</span>
<lb n="4061"/><span>go huaigh na bpian, a sheanóir.</span></p>
<lb n="4062"/>
<lb n="4063"/><p><span>A Phádraig a thuaras an t-olc</span>
<lb n="4064"/><span>labhair is nocht do ghlór,</span>
<lb n="4065"/><span>cia hiad a leanfad, mar luadhair</span>
<lb n="4066"/><span>go seilbh uagha an dobróin?</span></p>
<lb n="4067"/>
<lb n="4068"/><p><span>Leanfaidh tú Fionn is an Fhiann</span>
<lb n="4069"/><span>is 'na ndiaidh atá do thriall dom dhóigh,</span>
<lb n="4070"/><span>go dún-árus na ndeamhan ndúr</span>
<lb n="4071"/><span>mar a mbeir fá phudhar i ngach ló.</span></p>
<lb n="4072"/>
<lb n="4073"/><p><span>Ná tabhair aithis don Fhéinn</span>
<lb n="4074"/><span>ar son bheith i ngéibheann dóibh;</span>
<lb n="4075"/><span>níor chomórtas dóibh do Dhia</span>
<lb n="4076"/><span>ná fós do chliar is leamh glór,</span>
<lb n="4077"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="4078"/><p><span>Fá luadh annsacht na mná</span>
<lb n="4079"/><span>a Oisín, táir-se gan chéill;</span>
<lb n="4080"/><span>fág fós iomrádh na bhFiann</span>
<lb n="4081"/><span>is lean dúinn go fial ar do scéal.</span></p>
<lb n="4082"/>
<lb n="4083"/><p><span>Druideas Fionn ag iarraidh scéil</span>
<lb n="4084"/><span>ar mhnaoi shéimh na gcuach n-óir;</span>
<lb n="4085"/><span>agus d'fhiafruigh den ghnúis ghloin</span>
<lb n="4086"/><span>"An bhfeaca tú mo choin sa tóir?"</span></p>
<lb n="4087"/>
<lb n="4088"/><p><span>"In do sheilg níl mo spéis</span>
<lb n="4089"/><span>is ní fheaca mé do choin;</span>
<lb n="4090"/><span>a rí na Féinne gan tlás</span>
<lb n="4091"/><span>is measa liom fáth mo ghoil."</span></p>
<lb n="4092"/>
<lb n="4093"/><p><span>"An é do chéile a fuair bás</span>
<lb n="4094"/><span>t'inghean áluinn nó do mhac,</span>
<lb n="4095"/><span>Nó créad fá bhfuil tú ag caoi</span>
<lb n="4096"/><span>a ainnir chaoin is áille dreach?</span></p>
<lb n="4097"/>
<lb n="4098"/><p><span>"Nó créad as a bhfuil do bhrón</span>
<lb n="4099"/><span>a ainnir óg na mbas mín,</span>
<lb n="4100"/><span>nó an féidir t'fhurtacht," ar Fionn</span>
<lb n="4101"/><span>"is dubhach liom tú bheith mar chím?"</span></p>
<lb n="4102"/>
<lb n="4103"/><p><span>"Fail óir dobhí ar mo ghlaic,"</span>
<lb n="4104"/><span>do ráidh ríoghan na mbas réidh</span>
<lb n="4105"/><span>"do thuit le fánaidh na sreabh</span>
<lb n="4106"/><span>sin é an fáth fá bhfuilim i bpéin.</span></p>
<lb n="4107"/>
<lb n="4108"/><p><span>"Geasa nach fulaingid fíor-laoich</span>
<lb n="4109"/><span>chuirim ort-sa, a rí na bhFiann,</span>
<lb n="4110"/><span>an fáinne 'rís do thabhairt tar n-ais</span>
<lb n="4111"/><span>do thuit le fánaidh na sreabh ndian."</span></p>
<lb n="4112"/>
<lb n="4113"/><p><span>Níor fhulaing Fionn cur na ngeas</span>
<lb n="4114"/><span>nochtas a chneas go geal glé,</span>
<lb n="4115"/><span>chuaidh fá bhruach an locha do 'shnámh</span>
<lb n="4116"/><span>ar thoil mhná na rosc réidh.</span></p>
<lb n="4117"/>
<lb n="4118"/><p><span>Do chuarduigh sé an loch fá chúig</span>
<lb n="4119"/><span>níor fhág cúil ann ná cearn,</span>
<lb n="4120"/><span>an fáinne arís tar n-ais go bhfuair</span>
<lb n="4121"/><span>do chaill ríoghan na ngruadh ndearg.</span></p>
<lb n="4122"/>
<lb n="4123"/><p><span>Tráth fuair an fáinne tar n-ais</span>
<lb n="4124"/><span>ní ráinig leis teacht go bruach</span>
<lb n="4125"/><span>an tan dorinne seanóir liath</span>
<lb n="4126"/><span>de rígh na bhFiann, fa scéal truaighe.</span></p>
<lb n="4127"/>
<lb n="4128"/><p><span>Dobhíomair-ne, Fianna Finn</span>
<lb n="4129"/><span>i nAlmhain slim na sluagh séimh,</span>
<lb n="4130"/><span>ag imirt fithchille is ag ól</span>
<lb n="4131"/><span>ag clos ceoil is ag bronnadh séad.</span></p>
<lb n="4132"/>
<lb n="4133"/><p><span>Éirigheas Caoilte ameasc cách</span>
<lb n="4134"/><span>is d'fhiafruigh ós árd de gach fear</span>
<lb n="4135"/><span>an bhfeacaidh mac Cumhaill fhéil</span>
<lb n="4136"/><span>na gcaoimh-reacht séimh is na sleagh.</span></p>
<lb n="4137"/>
<lb n="4138"/><p><span>Adubhairt Conán mac Mórna</span>
<lb n="4139"/><span>"Ní chuala riamh ceol dob aoibhne;</span>
<lb n="4140"/><span>mac Cumhaill má tá ar iarraidh</span>
<lb n="4141"/><span>go raibh i mbliadhna, a Chaoilte.</span>
<lb n="4142"/></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="4143"/><p><span>"Mac Cumhaill má theasta uait</span>
<lb n="4144"/><span>a Chaoilte chruaidh na gcos gcaol,</span>
<lb n="4145"/><span>gabhaim-se orm de láimh</span>
<lb n="4146"/><span>ós cionn cách bheith im mhaor."</span></p>
<lb n="4147"/>
<lb n="4148"/><p><span>Dobhíomair an Fhiann fá bhrón</span>
<lb n="4149"/><span>fá cheann ár slógh bheith dár ndíth,</span>
<lb n="4150"/><span>acht tháinig orainn gean gáire</span>
<lb n="4151"/><span>an tan dob ádhbhar dúinn bheith ag caoi.</span></p>
<lb n="4152"/>
<lb n="4153"/><p><span>Do ghluaiseamair as Almhain amach</span>
<lb n="4154"/><span>buidhean calma na gcath gcruaidh,</span>
<lb n="4155"/><span>ar lorg a dhá chon is Fhinn</span>
<lb n="4156"/><span>triúr grinn dobheireadh buadh.</span></p>
<lb n="4157"/>
<lb n="4158"/><p><span>Bhíos-sa agus Caoilte ar dtús</span>
<lb n="4159"/><span>is an Fhiann go dlúth 'nár ndáil;</span>
<lb n="4160"/><span>go Sliabh gCuilinn ó thuaidh</span>
<lb n="4161"/><span>rugamair-ne buadh ar chách.</span></p>
<lb n="4162"/>
<lb n="4163"/><p><span>Amharc dá dtugamair uainn</span>
<lb n="4164"/><span>i ndiaidh na ruaige thug an Fhiann,</span>
<lb n="4165"/><span>chonncamair ar bhruach an locha shlim</span>
<lb n="4166"/><span>an seanóir críon is é liath.</span></p>
<lb n="4167"/>
<lb n="4168"/><p><span>Do dhruideamair uile 'na dháil</span>
<lb n="4169"/><span>do chuirfeadh gráin ar gach fear,</span>
<lb n="4170"/><span>cnámha loma dobhí críon</span>
<lb n="4171"/><span>ag ceilt a ghnaoi is a ghean.</span></p>
<lb n="4172"/>
<lb n="4173"/><p><span>Do shíleamair gur díth bídh</span>
<lb n="4174"/><span>thug ar an laoch bheith gan chruth;</span>
<lb n="4175"/><span>nó gur i n'iascaire dobhí sé</span>
<lb n="4176"/><span>tháinig i gcéin leis an sruth.</span></p>
<lb n="4177"/>
<lb n="4178"/><p><span>d'fhiafruigheas den fhear chríon</span>
<lb n="4179"/><span>an bhfeacaidh laoch ba gheal cruth</span>
<lb n="4180"/><span>agus iad roimhe san ród</span>
<lb n="4181"/><span>eilit óg agus dhá choin.</span></p>
<lb n="4182"/>
<lb n="4183"/><p><span>Ní thug seisean freagra dhúinn</span>
<lb n="4184"/><span>do luigh taom ar fhlaith na bhFiann,</span>
<lb n="4185"/><span>dobhí sé éagcaoineach dubhach</span>
<lb n="4186"/><span>gan léim, gan lúth, gan rith, gan rian.</span></p>
<lb n="4187"/>
<lb n="4188"/><p><span>Nochtaim-se mo chlaidheamh géar</span>
<lb n="4189"/><span>is prap 's is tréan do nocht an Fhiann:</span>
<lb n="4190"/><span>"Is gearr go bhfaghair aithne an bháis</span>
<lb n="4191"/><span>muna dtugair uait tásc an triair."</span></p>
<lb n="4192"/>
<lb n="4193"/><p><span>Níor mheas Fionn innsint 'na scéal</span>
<lb n="4194"/><span>gurbh é féin rí na bhFiann</span>
<lb n="4195"/><span>nó gur léig le Caoilte a rún</span>
<lb n="4196"/><span>fear ar lúth dobhí dian.</span></p>
<lb n="4197"/>
<lb n="4198"/><p><span>Nuair fuaireamair dearbh an scéil</span>
<lb n="4199"/><span>gurbh é Fionn féin dobhí ann,</span>
<lb n="4200"/><span>do léigeamair trí gártha guil</span>
<lb n="4201"/><span>do chuirfeadh bruic as gach gleann.</span></p>
<lb n="4202"/>
<lb n="4203"/><p><span>Éirigheas Conán Maol go borb</span>
<lb n="4204"/><span>is nochtas a cholg go dian;</span>
<lb n="4205"/><span>do mhalluigh sé Fionn go beacht</span>
<lb n="4206"/><span>'s do mhalluigh fá seach an Fhiann.</span></p>
<lb n="4207"/>
<lb n="4208"/><p><span>"Dar mo láimh-se féin, a Fhinn</span>
<lb n="4209"/><span>bainfead-sa dhíot do cheann</span>
<lb n="4210"/><span>ó is tú nár mhaoidh mo ghníomh</span>
<lb n="4211"/><span>ná mo ghaisce riamh i n-am.</span></p>
<lb n="4212"/>
<lb n="4213"/><p><span>"Is é m'aon-locht ar do chruth</span>
<lb n="4214"/><span>gan an Fhiann uile bheith mar táir,</span>
<lb n="4215"/><span>go ndeargainn mo shleagh is mo lann</span>
<lb n="4216"/><span>is go dtagadh leam do leacht is do lá.</span>
<lb n="4217"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="4218"/><p><span>"Ón lá marbhadh Cumhall na gcliar</span>
<lb n="4219"/><span>le mac Mórna na sciath n-óir,</span>
<lb n="4220"/><span>níor scarais ó shin ar ár dtí</span>
<lb n="4221"/><span>'s ar mhair dinn ní ded dheoin."</span></p>
<lb n="4222"/>
<lb n="4223"/><p><span>"Scuir ded ghlórtha baoise</span>
<lb n="4224"/><span>a Chonáin Mhaoil, is ded cheol</span>
<lb n="4225"/><span>nach raibh riamh acht gan chéill</span>
<lb n="4226"/><span>is nár choisc béim i n-am gleodh."</span></p>
<lb n="4227"/>
<lb n="4228"/><p><span>"Scuir-se ded ghlór féin</span>
<lb n="4229"/><span>a Oscair mhic Oisín bhaoith;</span>
<lb n="4230"/><span>créad an mhaith dobhí i bhFionn féin</span>
<lb n="4231"/><span>acht ag cogaint a mhéir' go smaois?"</span></p>
<lb n="4232"/>
<lb n="4233"/><p><span>"Muna mbeadh an Fhiann do bheith fá bhrón</span>
<lb n="4234"/><span>is Fionn fós do bheith mar tá,</span>
<lb n="4235"/><span>a Chonáin Mhaoil atá gan chéill</span>
<lb n="4236"/><span>do bhrisfinn do bhéal go cnámh."</span></p>
<lb n="4237"/>
<lb n="4238"/><p><span>"Nuair nach maireann Goll im dháil</span>
<lb n="4239"/><span>fear gan scáth i gcomhrac críoch,</span>
<lb n="4240"/><span>féacham araon ós comhair cách</span>
<lb n="4241"/><span>neart ár lámh agus ár ngníomh.</span></p>
<lb n="4242"/>
<lb n="4243"/><p><span>"Sinn-ne féin de dhéanadh an gníomh</span>
<lb n="4244"/><span>is ní hiad Clanna Baoiscne bog;</span>
<lb n="4245"/><span>beidh t'athair-se i ndiaidh chách</span>
<lb n="4246"/><span>ag iomchur leabhar mbán is clog.</span></p>
<lb n="4247"/>
<lb n="4248"/><p><span>"Clanna Baoiscne nár mhaith cáil</span>
<lb n="4249"/><span>is gach cúis gábhaidh riamh gur ob;</span>
<lb n="4250"/><span>a Oscair óig, leig ded bhaois</span>
<lb n="4251"/><span>ní glór dhearbhas acht gníomh grod."</span></p>
<lb n="4252"/>
<lb n="4253"/><p><span>D'éirigh Oscar an aigne mhir</span>
<lb n="4254"/><span>is Conán do rith ameasc cách,</span>
<lb n="4255"/><span>do chuir a choimirce ar an bhFéinn</span>
<lb n="4256"/><span>furtacht air ó phéin an bháis.</span></p>
<lb n="4257"/>
<lb n="4258"/><p><span>D'éirigheamair an Fhiann go borb</span>
<lb n="4259"/><span>do chosc Oscair na n-arm n-áigh;</span>
<lb n="4260"/><span>idir mo mhac is Conán Maol</span>
<lb n="4261"/><span>do cheanglamair síth agus páirt.</span></p>
<lb n="4262"/>
<lb n="4263"/><p><span>Dar mo láimh, a chléirigh na gclog</span>
<lb n="4264"/><span>dar do láimh-se, is ní dolaidh,</span>
<lb n="4265"/><span>ní bheadh cluig id chill, ná cliar</span>
<lb n="4266"/><span>dá mbeadh Oscar na bhFiann im fhochair.</span></p>
<lb n="4267"/>
<lb n="4268"/><p><span>An uair d'aithin Conán é</span>
<lb n="4269"/><span>dá mbeadh Dia féin ar a dheas-láimh,</span>
<lb n="4270"/><span>a Phádraig, an chreidimh chruaidh</span>
<lb n="4271"/><span>dob eagal do guais an bháis.</span></p>
<lb n="4272"/>
<lb n="4273"/><p><span>Gach baois dá luaidhtear leat</span>
<lb n="4274"/><span>a Oisín na gcreach, badh chead linn</span>
<lb n="4275"/><span>acht amháin d'aithis ar Dhia</span>
<lb n="4276"/><span>lér thuiteadar Fianna Fhinn.</span></p>
<lb n="4277"/>
<lb n="4278"/><p><span>Is fuath liom-sa tusa 's do Dhia</span>
<lb n="4279"/><span>is fuath liom do chliar ag gláimh;</span>
<lb n="4280"/><span>ní thiubhrainn a chead duit ná dóibh</span>
<lb n="4281"/><span>bheith go deo dá iomcháin.</span>
<lb n="4282"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="4283"/><p><span>Lean dúinn anois mar ar thréigis</span>
<lb n="4284"/><span>ar aithris éachtmhair sheilge Fhinn;</span>
<lb n="4285"/><span>tá Oscar go fann fá ghruaim</span>
<lb n="4286"/><span>gidh gur chruaidh é a neart 's a ghníomh.</span></p>
<lb n="4287"/>
<lb n="4288"/><p><span>d'fhiafruigh Caoilte go pras</span>
<lb n="4289"/><span>de mhac Cumhaill na gcleas n-áigh;</span>
<lb n="4290"/><span>"Cia chuir as do ghnáth-chruth thú</span>
<lb n="4291"/><span>nó bhfuil leigheas do gheas le fagháil?"</span></p>
<lb n="4292"/>
<lb n="4293"/><p><span>"Inghean Chuilinn," do ráidh Fionn</span>
<lb n="4294"/><span>"geasa im chionn do chuir sí:</span>
<lb n="4295"/><span>dul de bhruach an locha do shnámh</span>
<lb n="4296"/><span>d'iarraidh an fháinne do thuit síos."</span></p>
<lb n="4297"/>
<lb n="4298"/><p><span>"Nár théighimíd-ne slán ón gcnoc,"</span>
<lb n="4299"/><span>do ráidh Conán nárbh olc méinn,</span>
<lb n="4300"/><span>"go n-íocaidh Cuileann gan mhoill dúinn</span>
<lb n="4301"/><span>muna gcuiridh Fionn 'na chruth féin."</span></p>
<lb n="4302"/>
<lb n="4303"/><p><span>Chruinnigheamair anoir is aniar</span>
<lb n="4304"/><span>is chuireamair ár sciatha faoi go deas;</span>
<lb n="4305"/><span>go Sliabh gCuilinn ó thuaidh</span>
<lb n="4306"/><span>rugamair Fionn ar ghuaillibh fear.</span></p>
<lb n="4307"/>
<lb n="4308"/><p><span>Ag tochailt an tsídhe gan tlás</span>
<lb n="4309"/><span>ar feadh seacht lá dobhí an sluagh</span>
<lb n="4310"/><span>nó go dtáinig Cuileann de phreab</span>
<lb n="4311"/><span>chugainn amach as an uaimh.</span></p>
<lb n="4312"/>
<lb n="4313"/><p><span>Ar theacht aníos do Chuileann chóir</span>
<lb n="4314"/><span>corn óir dobhí 'na láimh,</span>
<lb n="4315"/><span>do dháil deoch do rígh na bhFiann</span>
<lb n="4316"/><span>dobhí ar an sliabh go tinn tláth.</span></p>
<lb n="4317"/>
<lb n="4318"/><p><span>Ibheas Fionn an deoch gan mhoill</span>
<lb n="4319"/><span>as an gcorn sídhe dobhí 'na láimh,</span>
<lb n="4320"/><span>tháinig a chruth 's a dheilbh féin</span>
<lb n="4321"/><span>do rígh na Féinne acht an léithe 'mháin.</span></p>
<lb n="4322"/>
<lb n="4323"/><p><span>Do thaithn liom-sa 's leis an bhFéinn</span>
<lb n="4324"/><span>dath na léithe bheith ar a fholt,</span>
<lb n="4325"/><span>is dubhairt Fionn le Cuileann caomh</span>
<lb n="4326"/><span>go mbadh mhaith leis é bheith air.</span></p>
<lb n="4327"/>
<lb n="4328"/><p><span>A Phádraig na mbachall mbán</span>
<lb n="4329"/><span>dar do láimh ní chanaim bréag,</span>
<lb n="4330"/><span>dob fhearr linn ná Flaitheas d'fhagháil</span>
<lb n="4331"/><span>Fionn 'na shláinte bheith 's 'na ghné.</span>
<lb n="4332"/></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="4333"/><p><span>Uch, is dubhach mé i ndiaidh mo ríogh</span>
<lb n="4334"/><span>'s i ndiaidh na laoch dobhí garg,</span>
<lb n="4335"/><span>a Phádraig is gann fán mbiadh</span>
<lb n="4336"/><span>sin mar rinn an Fhiann an tsealg.</span></p>
<lb n="4337"/>
<lb n="4338"/><p><span>Mise Oisín† truaighe †mac Fhinn</span>
<lb n="4339"/><span>i dtuirse chroidhe ag comhaireamh cloch;</span>
<lb n="4340"/><span>pé uair a gheibhim an greim</span>
<lb n="4341"/><span>is fada arís go bhfaghaim an deoch.</span></p>
<lb n="4342"/>
<lb n="4343"/><p><span>Do-bhéar-sa dhuit, a Oisín ghrinn</span>
<lb n="4344"/><span>ó chuiris críoch ar an Seilg dúinn,</span>
<lb n="4345"/><span>biadh is deoch go bhfágair fuigheal</span>
<lb n="4346"/><span>glac intinn tríd is ná bí dubhach.</span></p>
<lb n="4347"/>
<lb n="4348"/><p><span>Thug Pádraig biadh agus deoch</span>
<lb n="4349"/><span>chun Oisín do choisc a gháir,</span>
<lb n="4350"/><span>adubhairt Oisín - Mo scéal truaighe</span>
<lb n="4351"/><span>dob annamh liom uait a fhagháil.</span></p>
<lb n="4352"/>
<lb n="4353"/><p><span>A Phádraig ná labhair le hiomcháin</span>
<lb n="4354"/><span>ar Fhionn ná ar iomlán na bhFiann,</span>
<lb n="4355"/><span>ó so suas go lá an bhráth</span>
<lb n="4356"/><span>is leanfad duit i dtráth sa rian.</span></p>
<lb n="4357"/>
<lb n="4358"/><p><span>Ná tabhair, a Oisín mhic Finn</span>
<lb n="4359"/><span>aithis ná mí-ghnaoi do Dhia,</span>
<lb n="4360"/><span>domh-sa ná don chléir uile</span>
<lb n="4361"/><span>'s ní mór linn duit moladh na bhFiann.</span></p>
<lb n="4362"/>
<lb n="4363"/><p><span>A Phádraig, má's locht leat orm</span>
<lb n="4364"/><span>Fionn do mholadh agus fós an Fhiann</span>
<lb n="4365"/><span>ós cionn Dé is do chléire</span>
<lb n="4366"/><span>liom níorbh fhéidir do dheagh-riar.</span></p>
<lb n="4367"/>
<lb n="4368"/><p><span>A Oisín, níorbh ionmhain liom</span>
<lb n="4369"/><span>nach molfá ar dtús Dia mór</span>
<lb n="4370"/><span>ós cionn Fhinn agus na bhFiann</span>
<lb n="4371"/><span>ar imthigh 's a dtriallfaidh fós.</span></p>
<lb n="4372"/>
<lb n="4373"/><p><span>A Phádraig, ní mholfad-sa Dia</span>
<lb n="4374"/><span>tusa ná do chliar go lá an bhráth,</span>
<lb n="4375"/><span>roimh Fionn na bhFiann ba cháidh neart</span>
<lb n="4376"/><span>'s a shluaighte beir leat 'na dháil.</span></p>
<lb n="4377"/>
<lb n="4378"/><p><span>Ná bí ag iomrádh as do Dhia</span>
<lb n="4379"/><span>a Phádraig na gcliar nach maith,</span>
<lb n="4380"/><span>is tráchtfad duit anois tráth</span>
<lb n="4381"/><span>ar mheisce is ar rádh na mban.</span></p>
<lb n="4382"/>
<lb n="4383"/><p><span>Innis dúinn a mhic mic Cumhaill</span>
<lb n="4384"/><span>scéal binn gan bhréag ar na mnáibh;</span>
<lb n="4385"/><span>cionnus a ráinig dóibh san treas</span>
<lb n="4386"/><span>nó créad an bheart do theagmhuigh dáibh?</span>
<lb n="4387"/></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="4388"/><p><span>Bzzzzz1820-61ls 19T</span>
<lb n="4389"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="4390"/><span>LAOIDH AN BHRUIT</span>
<lb n="4391"/><span>nó</span>
<lb n="4392"/><span>Meisce agus Rádh na mBan.</span></p>
<lb n="4393"/>
<lb n="4394"/><p><span>Lá dá raibh Fionn ag ól</span>
<lb n="4395"/><span>i nAlmhain ar bheagán slógh,</span>
<lb n="4396"/><span>seisear fear is seisear ban,</span>
<lb n="4397"/><span>giolla is ainnir úr-gheal.</span></p>
<lb n="4398"/>
<lb n="4399"/><p><span>Fionn is mise dobhí ann,</span>
<lb n="4400"/><span>Caoilte, Oscar 's Diarmaid Donn</span>
<lb n="4401"/><span>Conán Maol nárbh fhann modh,</span>
<lb n="4402"/><span>Is mná na seisear laoch son.</span></p>
<lb n="4403"/>
<lb n="4404"/><p><span>An tan do ghaibh meisce na mná</span>
<lb n="4405"/><span>thug siad a luighe annamh-ghnáth:</span>
<lb n="4406"/><span>nach raibh ar an talmhain truim</span>
<lb n="4407"/><span>seisear ban ba chomh-ionnraic.</span></p>
<lb n="4408"/>
<lb n="4409"/><p><span>Do ráidh Fionn, fáidh an duine</span>
<lb n="4410"/><span>ilcheardach é an domhain:</span>
<lb n="4411"/><span>"Gidh maith sibh-se, is iomdha bean</span>
<lb n="4412"/><span>nár fionnadh riamh acht d'aon-fhear."</span></p>
<lb n="4413"/>
<lb n="4414"/><p><span>Níorbh fhada bhíodar mar sin</span>
<lb n="4415"/><span>an tan tháinig bean do láthair,</span>
<lb n="4416"/><span>brat uimpi go n-áille</span>
<lb n="4417"/><span>agus í n-a haon-tsnáithe.</span></p>
<lb n="4418"/>
<lb n="4419"/><p><span>Fiafruigheas Fionn go ngáire</span>
<lb n="4420"/><span>d'inghin an bhruit go n-áille:</span>
<lb n="4421"/><span>"Créad dobheir tú id aon-tsnáithe</span>
<lb n="4422"/><span>ag teacht anois dár láthair?"</span></p>
<lb n="4423"/>
<lb n="4424"/><p><span>"Cuid de bhuadh mo bhruit go n-áille,"</span>
<lb n="4425"/><span>ar an inghean áluinn úd;</span>
<lb n="4426"/><span>"mí-ionnraiceas gach mná 'nochtadh</span>
<lb n="4427"/><span>a Fhinn† shéimh shochma †mhic Cumhaill."</span></p>
<lb n="4428"/>
<lb n="4429"/><p><span>"Tabhair an brat dom mhnaoi féin,"</span>
<lb n="4430"/><span>ar Conán Maol, "a inghean óg,</span>
<lb n="4431"/><span>nó go bhfeasam an briathar mear</span>
<lb n="4432"/><span>thug na mná ar mhaithe leo."</span></p>
<lb n="4433"/>
<lb n="4434"/><p><span>"Glacfad-sa an brat, a Chonáin,"</span>
<lb n="4435"/><span>ar an bhean dob áille gnúis,</span>
<lb n="4436"/><span>"gidh mór ghoilleas orm féin</span>
<lb n="4437"/><span>a né tú dem mhí-réir gan chúis."</span>
<lb n="4438"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="4439"/><p><span>Gabhas bean Chonáin gan chéill</span>
<lb n="4440"/><span>an brat uimpi féin go dlúth;</span>
<lb n="4441"/><span>an tan fuair an brat ag casadh</span>
<lb n="4442"/><span>gan fhios don fhear mheathta d'fhúig.</span></p>
<lb n="4443"/>
<lb n="4444"/><p><span>"A bhean," ar Conán go borb</span>
<lb n="4445"/><span>"créad an doiligh duit, má's fíor</span>
<lb n="4446"/><span>na briathra groda ó chianaibh</span>
<lb n="4447"/><span>an brat ar iasacht do thomhais led chlí."</span></p>
<lb n="4448"/>
<lb n="4449"/><p><span>"Do ghabhas-sa an brat roimhe seo</span>
<lb n="4450"/><span>a Chonáin, coisc do bhéal leamh,</span>
<lb n="4451"/><span>is brígh ar bith ní géilltear liom</span>
<lb n="4452"/><span>do bheith annsúd do mhnaoi ná d'fhear."</span></p>
<lb n="4453"/>
<lb n="4454"/><p><span>"Ná bí dá luadh, a bhean," ar Conán</span>
<lb n="4455"/><span>"gaibh an brat go n-áille chugat,</span>
<lb n="4456"/><span>nó go bhfeasam an fíor an glór</span>
<lb n="4457"/><span>mar aon leo do chanais dúinn."</span></p>
<lb n="4458"/>
<lb n="4459"/><p><span>"Geobhad-sa an brat chugam arís</span>
<lb n="4460"/><span>a Chonáin," ar sí de chrith-ghlór,</span>
<lb n="4461"/><span>"ní fhuil acht neamh-ní san mbrat</span>
<lb n="4462"/><span>cuirim i n-ath duit gan gó."</span></p>
<lb n="4463"/>
<lb n="4464"/><p><span>Do ghaibh bean Chonáin Mhaoil</span>
<lb n="4465"/><span>an brat fíor uimpi go mear;</span>
<lb n="4466"/><span>ba ghairid a chuaidh a chuaird</span>
<lb n="4467"/><span>ba dhoiligh dá luadh an bhean.</span></p>
<lb n="4468"/>
<lb n="4469"/><p><span>An tan dochonnairc Conán Maol</span>
<lb n="4470"/><span>an brat fá n-a taobh ag casadh,</span>
<lb n="4471"/><span>nochtas a chraoiseach go nimh</span>
<lb n="4472"/><span>an inghean nár ghlic gur mhairbh.</span></p>
<lb n="4473"/>
<lb n="4474"/><p><span>Glacas bean Diarmada Dhuinn</span>
<lb n="4475"/><span>an brat ó mhnaoi Chonáin Mhaoil,</span>
<lb n="4476"/><span>gidh gurbh í an tsaoi gan locht</span>
<lb n="4477"/><span>go dtí n-a hocht níor fholuigh cruinn.</span></p>
<lb n="4478"/>
<lb n="4479"/><p><span>"A Dhiarmaid," ar an bhean chaomh</span>
<lb n="4480"/><span>"ná tabhair géilleadh do bhuadh an bhruit;</span>
<lb n="4481"/><span>atáim féin ionnraic go leor</span>
<lb n="4482"/><span>ar son nach fóghnann sé dhom."</span></p>
<lb n="4483"/>
<lb n="4484"/><p><span>"Géillim-se do bhuadh an bhruit</span>
<lb n="4485"/><span>a bhean ó thús," ar Diarmaid Donn,</span>
<lb n="4486"/><span>"níor ghéilleas fós do bhriathra ban</span>
<lb n="4487"/><span>i n-ionnraiceas ar feadh an domhain."</span></p>
<lb n="4488"/>
<lb n="4489"/><p><span>"A Dhiarmaid," ar an bhean chaomh</span>
<lb n="4490"/><span>"ná cás liom féin go bráth</span>
<lb n="4491"/><span>bheith neamh-ionnraic duit mar fhear</span>
<lb n="4492"/><span>tré bhuadh feasa an bhrait bháin."</span></p>
<lb n="4493"/>
<lb n="4494"/><p><span>"Is fiadhain mé, a bhean, go minic</span>
<lb n="4495"/><span>ar ionnraiceas foluightheach mná;</span>
<lb n="4496"/><span>níor chreideas riamh a nglór</span>
<lb n="4497"/><span>is ní mó do-dhéan go bráth."</span>
<lb n="4498"/></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="4499"/><p><span>"Ní rabhais go teacht don inghin úd</span>
<lb n="4500"/><span>mí-ionnraic as gean do mhná;</span>
<lb n="4501"/><span>tabhair dom aithne ar an éag</span>
<lb n="4502"/><span>a Dhiarmaid, má's géilleadh don bhrat bhán."</span></p>
<lb n="4503"/>
<lb n="4504"/><p><span>"Ní chuirfead-sa bean chun báis</span>
<lb n="4505"/><span>a mian gach tráth is feasach liom;</span>
<lb n="4506"/><span>fear eile má fuair uait páirt</span>
<lb n="4507"/><span>ní baoghal duit tráth is innis dom."</span></p>
<lb n="4508"/>
<lb n="4509"/><p><span>"A Dhiarmaid, má's bás nó beatha</span>
<lb n="4510"/><span>san gcás so do gealladh dom féin,</span>
<lb n="4511"/><span>ní fiú mo choir anois do luadh</span>
<lb n="4512"/><span>is ní nochtfar í uaim lem ré."</span></p>
<lb n="4513"/>
<lb n="4514"/><p><span>"Imthigh, a bhean, slán fá bhuadh,"</span>
<lb n="4515"/><span>ar Diarmaid, "uaim go lá an bhráth."</span>
<lb n="4516"/><span>dogheobhair-se céile fir caoin</span>
<lb n="4517"/><span>'s ní ghlacfad-sa choidhche céile mná."</span></p>
<lb n="4518"/>
<lb n="4519"/><p><span>Do thriall bean Dhiarmada Dhuinn</span>
<lb n="4520"/><span>'s ní haithristear linn cár ghaibh;</span>
<lb n="4521"/><span>níor cheangail Diarmaid i gcomhdháil</span>
<lb n="4522"/><span>aon chéile mná ón lá do scar.</span></p>
<lb n="4523"/>
<lb n="4524"/><p><span>"A Ghealluir," ar Oscar na lann</span>
<lb n="4525"/><span>"is fada ár ngreann i gcomhdháil,</span>
<lb n="4526"/><span>gaibh chugat iasacht an bhruit</span>
<lb n="4527"/><span>go bhfeasam an mbeidh do shíor-ghnáth."</span></p>
<lb n="4528"/>
<lb n="4529"/><p><span>Glacas bean Oscair an brat</span>
<lb n="4530"/><span>dob fhada, fairsing, comhréidh,</span>
<lb n="4531"/><span>gérbh fhada cuaird an bhruit bháin</span>
<lb n="4532"/><span>a himleacán níor fholuigh sé.</span></p>
<lb n="4533"/>
<lb n="4534"/><p><span>"A Oscair," ar Gealluir chaoin</span>
<lb n="4535"/><span>"ní curtha i suim mo choir;</span>
<lb n="4536"/><span>má's fiosach í don inghin úd</span>
<lb n="4537"/><span>is cead liom í d'fhaisnéis duit."</span></p>
<lb n="4538"/>
<lb n="4539"/><p><span>"A inghean áluinn an bhruit bháin,"</span>
<lb n="4540"/><span>ar Oscar, "an áil leat súd,</span>
<lb n="4541"/><span>má's fios duit cionta na mná</span>
<lb n="4542"/><span>a nochtadh gan cháirde dhúinn?"</span></p>
<lb n="4543"/>
<lb n="4544"/><p><span>Do shíl Gealluir go meallfadh sí</span>
<lb n="4545"/><span>inghean chaoin an bhruit bháin,</span>
<lb n="4546"/><span>is nach nochtfadh a cortha féin</span>
<lb n="4547"/><span>d'Oscar, dá céile cáidh.</span></p>
<lb n="4548"/>
<lb n="4549"/><p><span>"A Oscair na gcruadh-lann ngéar</span>
<lb n="4550"/><span>is tuigthe dhuit féin a gníomh,</span>
<lb n="4551"/><span>féach go cruinn ar luighe an bhruit</span>
<lb n="4552"/><span>'s is léir duit sin ar an mnaoi."</span></p>
<lb n="4553"/>
<lb n="4554"/><p><span>"A Ghealluir," ar Oscar tréan</span>
<lb n="4555"/><span>"imthigh mar aon led bhuidhin,</span>
<lb n="4556"/><span>ná feicim do ghnúis im dháil</span>
<lb n="4557"/><span>mo mhallacht go bráth it shlighe."</span></p>
<lb n="4558"/>
<lb n="4559"/><p><span>Do ghluais Gealluir ó n-a chéile</span>
<lb n="4560"/><span>is ní feasach mé cár thriall;</span>
<lb n="4561"/><span>níor ghaibh mo mhac le mnaoi ghnáith</span>
<lb n="4562"/><span>ó d'imthigh, a Phádraig na gcliar.</span>
<lb n="4563"/></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="4564"/><p><span>Adubhairt Fionn le n-a mhnaoi féin</span>
<lb n="4565"/><span>dár ba ainm glaoidhte Mánás:</span>
<lb n="4566"/><span>"Gaibh chugat an brat go mear</span>
<lb n="4567"/><span>'s nár scaraidh leat mar scar le cách."</span></p>
<lb n="4568"/>
<lb n="4569"/><p><span>"Má géilltear leat do bhuadh an bhruit</span>
<lb n="4570"/><span>a Fhinn† fháth-ghlic †mhic Cumhaill,</span>
<lb n="4571"/><span>cuimhin gurb é an buadh tá aige</span>
<lb n="4572"/><span>na geasa atá istigh 'na chlúid."</span></p>
<lb n="4573"/>
<lb n="4574"/><p><span>Do ghlac Mánás, bean Fhinn na slógh</span>
<lb n="4575"/><span>an brat fa leor mí-ghreann;</span>
<lb n="4576"/><span>is gearr dochuaidh cuaird an bhruit</span>
<lb n="4577"/><span>iomlán a cluas níor fholuigh.</span></p>
<lb n="4578"/>
<lb n="4579"/><p><span>Nochtas Fionn de lán-phreib</span>
<lb n="4580"/><span>a chlaidheamh 's ba dhoiligh leis féin,</span>
<lb n="4581"/><span>do mhairbh a bhainchéile gan stad</span>
<lb n="4582"/><span>is do theilg an brat dá taobh.</span></p>
<lb n="4583"/>
<lb n="4584"/><p><span>Glacas mo bhean-sa go fann</span>
<lb n="4585"/><span>an brat, is ba throm a glór;</span>
<lb n="4586"/><span>dob aithreach liom féin sin</span>
<lb n="4587"/><span>nuair chonnarc gur di i ndobrón.</span></p>
<lb n="4588"/>
<lb n="4589"/><p><span>Do ghaibh sí uimpi an brat</span>
<lb n="4590"/><span>ba dhubhach a creat is a gnúis,</span>
<lb n="4591"/><span>d'fholuigh sé a corp uile</span>
<lb n="4592"/><span>ó rinn gur chuimil don úir.</span></p>
<lb n="4593"/>
<lb n="4594"/><p><span>Ba thaithnte liom, a Phádraig</span>
<lb n="4595"/><span>ionnraiceas mo mhná do bheith fíor;</span>
<lb n="4596"/><span>d'aistrigh sí go minic dath</span>
<lb n="4597"/><span>sul baineadh an brat dá taoibh.</span></p>
<lb n="4598"/>
<lb n="4599"/><p><span>Nochtas bean mhic Criomhthain a taobh</span>
<lb n="4600"/><span>is b'ain-deas leis féin a gníomh,</span>
<lb n="4601"/><span>dochuaidh an brat go sleamhain slán</span>
<lb n="4602"/><span>léi go lár a cuirp síos.</span></p>
<lb n="4603"/>
<lb n="4604"/><p><span>"A mhic Criomhthain na mbriathar nglic</span>
<lb n="4605"/><span>ní dhearna riamh de chiontaibh</span>
<lb n="4606"/><span>acht aon phóg, is ní le goid</span>
<lb n="4607"/><span>do mhac uí Dhuibhne, do Dhiarmaid."</span></p>
<lb n="4608"/>
<lb n="4609"/><p><span>"Tabhraidh dom, a mhná, mo bhrat</span>
<lb n="4610"/><span>is mé an inghean, is dearbh díbh,</span>
<lb n="4611"/><span>nár shín mo thaobh le fear riamh</span>
<lb n="4612"/><span>acht lem aon-fhear gan chiach, 'Fhinn.</span></p>
<lb n="4613"/>
<lb n="4614"/><p><span>"Rachad feasta uaibh amach</span>
<lb n="4615"/><span>fúigfead an teach agaibh, a mhná;</span>
<lb n="4616"/><span>scéal ní fhuil agaibh orm</span>
<lb n="4617"/><span>scéal beag agam oraibh tá."</span>
<lb n="4618"/></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="4619"/><p><span>"Beir mo mhallacht, imthigh uainn,"</span>
<lb n="4620"/><span>do ráidh Fionn ba chruaidh lámh,</span>
<lb n="4621"/><span>"fá eolchaire ár mná d'fhúigis</span>
<lb n="4622"/><span>imthigh is ná tar chugainn go bráth."</span></p>
<lb n="4623"/>
<lb n="4624"/><p><span>Ag sin, a Phádraig nua ón Róimh</span>
<lb n="4625"/><span>mar thárla dhóibh, d'ár mnáibh;</span>
<lb n="4626"/><span>mo dhoiligh gan mé is an Fhiann</span>
<lb n="4627"/><span>mar bhíomair is do Dhia níor shámh.</span></p>
<lb n="4628"/>
<lb n="4629"/><p><span>Is é Dia atá go sámh</span>
<lb n="4630"/><span>is beidh go bráth, a fhir léith,</span>
<lb n="4631"/><span>i bhflaitheas ag caitheamh na glóire</span>
<lb n="4632"/><span>is an Fhiann fá bhrón i bpéin.</span></p>
<lb n="4633"/>
<lb n="4634"/><p><span>Do chleachtadh an Fhiann gach ló</span>
<lb n="4635"/><span>bheith i ngleo 's i gcathaibh cruadha,</span>
<lb n="4636"/><span>is gibé i nIfreann nó i bhFlaitheas dóibh</span>
<lb n="4637"/><span>bainfid cóir amach gan ghuais.</span></p>
<lb n="4638"/>
<lb n="4639"/><p><span>Ó's i nIfreann atá an Fhiann</span>
<lb n="4640"/><span>a Oisín gan chiall id ghlór,</span>
<lb n="4641"/><span>ní bhfaghaid ann cumas ar smacht</span>
<lb n="4642"/><span>Dia na bhfeart ní bheidh leo.</span></p>
<lb n="4643"/>
<lb n="4644"/><p><span>Dá mbeadh mo mhac Oscar is Dia</span>
<lb n="4645"/><span>lámh ar láimh ar an gcnoc so thiar,</span>
<lb n="4646"/><span>dá bhfeicinn Oscar ar lár</span>
<lb n="4647"/><span>do chreidfinn gurbh fhear láidir Dia.</span></p>
<lb n="4648"/>
<lb n="4649"/><p><span>Gach a dtiocfaidh is fós a dtáinig</span>
<lb n="4650"/><span>'s a mbeith ar árd an chnuic seo thiar,</span>
<lb n="4651"/><span>dá mbadh thoil le Dia a dtuitim</span>
<lb n="4652"/><span>dobheidís uile ar lár gan gliadh.</span></p>
<lb n="4653"/>
<lb n="4654"/><p><span>Dá mbeidís Fianna Fáil ann</span>
<lb n="4655"/><span>is a dtriath láidir Fionn na slógh,</span>
<lb n="4656"/><span>a bhfuil i nIfreann 's i bhFlaitheas d'áireamh</span>
<lb n="4657"/><span>ceann ar bhrághaid ní bheadh san ngleo.</span></p>
<lb n="4658"/>
<lb n="4659"/><p><span>Ní raibh is níl 'na gcomhachtaibh</span>
<lb n="4660"/><span>a Oisín, gan gó dhuit, buadh ar Dhia,</span>
<lb n="4661"/><span>is gur tré n-a bhreith amháin</span>
<lb n="4662"/><span>atáid dá gcrádh i dtigh na bpian.</span></p>
<lb n="4663"/>
<lb n="4664"/><p><span>Tré n-a bhreith ná neart a lámh</span>
<lb n="4665"/><span>ní thiocfadh leis bás na bhFiann,</span>
<lb n="4666"/><span>ná fós dá mbeadh 'na chomhdháil</span>
<lb n="4667"/><span>tusa 's do lucht crónáin, an chliar.</span></p>
<lb n="4668"/>
<lb n="4669"/><p><span>Ná habair sin, a sheanóir</span>
<lb n="4670"/><span>is tú i ndeireadh th'aoise;</span>
<lb n="4671"/><span>is dearbh nach comhthrom an bhreith</span>
<lb n="4672"/><span>dobheirir ar mo rígh-se.</span></p>
<lb n="4673"/>
<lb n="4674"/><p><span>Dob fhearr curadh amháin láidir</span>
<lb n="4675"/><span>dá raibh againn tráth ar an bhFéinn,</span>
<lb n="4676"/><span>a Phádraig, ná tusa is do Thighearna</span>
<lb n="4677"/><span>is líon bhur gcliar inbhur ndéidh.</span>
<lb n="4678"/></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="4679"/><p><span>A Oisín na ngéar-lann</span>
<lb n="4680"/><span>chanas na briathra buile,</span>
<lb n="4681"/><span>dob fhearr Dia 'na aonar</span>
<lb n="4682"/><span>ná Fianna Éireann uile.</span></p>
<lb n="4683"/>
<lb n="4684"/><p><span>Do mhaith féin is maith do Dhé</span>
<lb n="4685"/><span>i gceann a chéile fá bhrígh buadh,</span>
<lb n="4686"/><span>ó thús an domhain gus indiu</span>
<lb n="4687"/><span>ní mór againn anois le luadh.</span></p>
<lb n="4688"/>
<lb n="4689"/><p><span>Níl i nDia acht fíor-mhaith uile</span>
<lb n="4690"/><span>grásta 'na dtuile gan trághadh;</span>
<lb n="4691"/><span>'sé an mhaith é ó dtig gach maith</span>
<lb n="4692"/><span>ní hionann is feara Fáil.</span></p>
<lb n="4693"/>
<lb n="4694"/><p><span>Is é Dia, a sheanóir léith</span>
<lb n="4695"/><span>ár rian, ár dtréin' 's ár ngníomh,</span>
<lb n="4696"/><span>ár mbiadh, is ár ndeoch gach lá</span>
<lb n="4697"/><span>is ár maith iomlán, a fhir chrín.</span></p>
<lb n="4698"/>
<lb n="4699"/><p><span>Ní fheaca-sa aon mhaith ó Dhia</span>
<lb n="4700"/><span>i seal na bhFiann, a Phádraig nua,</span>
<lb n="4701"/><span>ná fós ó shin acht beagán bídh</span>
<lb n="4702"/><span>mar adeir tú linn, 's ní fiú a luadh.</span></p>
<lb n="4703"/>
<lb n="4704"/><p><span>Ní mar sin ag an bhFéinn</span>
<lb n="4705"/><span>dochínn a léir-mhaith gach lá;</span>
<lb n="4706"/><span>'s iad is doiligh liom uaim i bhfad</span>
<lb n="4707"/><span>'s ní tusa ná an Fear sin go bráth.</span></p>
<lb n="4708"/>
<lb n="4709"/><p><span>Nach tuigthear leat, a fhir chrín</span>
<lb n="4710"/><span>gur de mhaitheas díreach Dé,</span>
<lb n="4711"/><span>tusa d'fhágáil beo mar sin</span>
<lb n="4712"/><span>it chrann crioth dá cháin gach lae.</span></p>
<lb n="4713"/>
<lb n="4714"/><p><span>A Phádraig, do ghéillfinn dod ghlór</span>
<lb n="4715"/><span>go mbeadh roinn cómhachta ag Dia,</span>
<lb n="4716"/><span>dá dtrialltá liom dá dhún</span>
<lb n="4717"/><span>go bhfeicinn an úr a roinneann biadh.</span></p>
<lb n="4718"/>
<lb n="4719"/><p><span>A Oisín, is leamh do ghlór ar Dhia</span>
<lb n="4720"/><span>ní mar sin a thriallfam ann,</span>
<lb n="4721"/><span>nó gur glan ó chortha dhúinn</span>
<lb n="4722"/><span>dul dá dhún is ní le teann.</span></p>
<lb n="4723"/>
<lb n="4724"/><p><span>A Phádraig, nigh mise má's áil</span>
<lb n="4725"/><span>ó rinn bháirr go bonn síos seal;</span>
<lb n="4726"/><span>má's fear duineamhail Dia</span>
<lb n="4727"/><span>ní choiscfidh ár dtriall 'na theach.</span></p>
<lb n="4728"/>
<lb n="4729"/><p><span>Ní ar nighe an chuirp do labhraim</span>
<lb n="4730"/><span>acht nighe an anma ó gach smáilc,</span>
<lb n="4731"/><span>is ár n-aire do thabhairt ar Dhia</span>
<lb n="4732"/><span>triallfam ann le toil a ghrás.</span></p>
<lb n="4733"/>
<lb n="4734"/><p><span>A Phádraig, innis dom fá rún</span>
<lb n="4735"/><span>má's agat atá an t-eolas is fearr,</span>
<lb n="4736"/><span>an leigfear mo ghadhar nó mo chú</span>
<lb n="4737"/><span>liom go dún Ríogh na ngrás?</span></p>
<lb n="4738"/>
<lb n="4739"/><p><span>A sheanóir atá ar baois</span>
<lb n="4740"/><span>is nach fuil ort crích ná áird,</span>
<lb n="4741"/><span>ní leigfear do ghadhar ná do chú</span>
<lb n="4742"/><span>leat go dún Ríogh na ngrás.</span></p>
<lb n="4743"/>
<lb n="4744"/><p><span>Dá mbeadh agam-sa biadh ar Dhia</span>
<lb n="4745"/><span>is go mbeadh an dias sin dom réir</span>
<lb n="4746"/><span>dá dtugadh sé biadh dhom féin</span>
<lb n="4747"/><span>do roinnfinn leo é gan bhréag.</span>
<lb n="4748"/></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="4749"/><p><span>Cá fearr muintir Neimhe, a Phádraig</span>
<lb n="4750"/><span>ná uaisle iomlán na Féinne;</span>
<lb n="4751"/><span>an mbíonn cruadhas 'na gcroidhthibh</span>
<lb n="4752"/><span>nó an ndiúltaid siad éinne?</span></p>
<lb n="4753"/>
<lb n="4754"/><p><span>Ní rachadh an chuil chrónánach</span>
<lb n="4755"/><span>ná an dádamh san ngath gréine,</span>
<lb n="4756"/><span>gan fhios don Rígh mhórdhálach</span>
<lb n="4757"/><span>isteach don chathair naomhtha.</span></p>
<lb n="4758"/>
<lb n="4759"/><p><span>Ní mar sin do mhac Cumhaill</span>
<lb n="4760"/><span>dobhí 'na rígh ar na Fiannaibh,</span>
<lb n="4761"/><span>dorachaidís na slóighte isteach</span>
<lb n="4762"/><span>fá n-a theach gan iarraidh.</span></p>
<lb n="4763"/>
<lb n="4764"/><p><span>Ní rachaidh Fionn ná an Fhiann</span>
<lb n="4765"/><span>go teach mo thighearna go bráth;</span>
<lb n="4766"/><span>is, a sheanóir atá liath fann</span>
<lb n="4767"/><span>ní rachair-se ann acht mar chách.</span></p>
<lb n="4768"/>
<lb n="4769"/><p><span>A Phádraig, gidh táim gan flaitheas</span>
<lb n="4770"/><span>is mé ar gcaitheamh m'aoise.</span>
<lb n="4771"/><span>ná cluinim tú ag tabhairt aithise</span>
<lb n="4772"/><span>ar mhaithibh Clainne Baoiscne.</span></p>
<lb n="4773"/>
<lb n="4774"/><p><span>Dá maireadh agam-sa Conán</span>
<lb n="4775"/><span>fear úd millte na Féinne,</span>
<lb n="4776"/><span>do bhrisfeadh sé do mhuineál</span>
<lb n="4777"/><span>istigh i lár do chléire.</span></p>
<lb n="4778"/>
<lb n="4779"/><p><span>Ní thiubhrainn-se aithis dóibh</span>
<lb n="4780"/><span>a Oisín na ngleodh 's na ngéar-lann,</span>
<lb n="4781"/><span>ná duit-se féin, a sheanóir liaith</span>
<lb n="4782"/><span>acht bhur n-iomcháin ar Dhia na reann.</span></p>
<lb n="4783"/>
<lb n="4784"/><p><span>A Phádraig ná bí dá luadh</span>
<lb n="4785"/><span>'na sheanmóir chluana gach lá,</span>
<lb n="4786"/><span>gur fear deaghthach é do Dhia</span>
<lb n="4787"/><span>go gcaithimíd biadh 'na áit.</span></p>
<lb n="4788"/>
<lb n="4789"/><p><span>Is eagal liom, a Oisín truaighe</span>
<lb n="4790"/><span>an tan bheir i nguais an bháis;</span>
<lb n="4791"/><span>anois ós dearmad leat Dia</span>
<lb n="4792"/><span>nach goirfir é ag iarraidh grás.</span></p>
<lb n="4793"/>
<lb n="4794"/><p><span>Ní ghoirfead air go lá an bhráth</span>
<lb n="4795"/><span>gidh mór agat a cháil 's a chlú</span>
<lb n="4796"/><span>go dtriallair liom go bhfaicead</span>
<lb n="4797"/><span>an bhfuil fial fairsing 'na dhún.</span></p>
<lb n="4798"/>
<lb n="4799"/><p><span>Is é uair is cuibhe dhuit triall</span>
<lb n="4800"/><span>ag amharc ar Dhia na ngrás</span>
<lb n="4801"/><span>an tan scarfaidh t'anam led chorp</span>
<lb n="4802"/><span>is do bhuaidhfidh ort an bás.</span></p>
<lb n="4803"/>
<lb n="4804"/><p><span>Muna bhfaghad-sa cabhair ó Dhia</span>
<lb n="4805"/><span>a Phádraig, go triall don bhás,</span>
<lb n="4806"/><span>cuirim suas de le mo ré</span>
<lb n="4807"/><span>dá mhaith féin agus dá ghrás.</span></p>
<lb n="4808"/>
<lb n="4809"/><p><span>Is gearr do cháirde i bhfus</span>
<lb n="4810"/><span>seach an fhaid a bheidh tú thall;</span>
<lb n="4811"/><span>is cuibhe dhuit t'anam bheith go glan</span>
<lb n="4812"/><span>nó bhus aithreach leat dul ann.</span></p>
<lb n="4813"/>
<lb n="4814"/><p><span>Is doilghe liom bheith gan biadh</span>
<lb n="4815"/><span>ameasc do chliar gan ghreann</span>
<lb n="4816"/><span>ná cad is críoch dom anam</span>
<lb n="4817"/><span>an tan scarfaidh san tsaoghal thall.</span>
<lb n="4818"/></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="4819"/><p><span>Badh dhoilghe t'anam bheith i bpéinn</span>
<lb n="4820"/><span>a sheanóir gan chéill is tú liath,</span>
<lb n="4821"/><span>aon lá amháin i bhfochair cách</span>
<lb n="4822"/><span>ná do chorp go bráth a bheith gan biadh.</span></p>
<lb n="4823"/>
<lb n="4824"/><p><span>Dob fhearr liom-sa gan bhréag</span>
<lb n="4825"/><span>bheith i bhfochair na Féinne mar bhínn,</span>
<lb n="4826"/><span>gan rian, gan éadach, gan arán</span>
<lb n="4827"/><span>go dealbh ná i nÁrd-Fhlaitheas Chríost.</span></p>
<lb n="4828"/>
<lb n="4829"/><p><span>Is olc liom uait 's is doiligh</span>
<lb n="4830"/><span>t'iomcháin is do dhí-mholadh ar Dhia,</span>
<lb n="4831"/><span>de bhriathraibh buile de ghnáth</span>
<lb n="4832"/><span>ag iomrádh ar chumas na bhFiann.</span></p>
<lb n="4833"/>
<lb n="4834"/><p><span>Ní cuibhe dhuit anois, a Phádraig</span>
<lb n="4835"/><span>aithis ná iomcháin do chasadh liom;</span>
<lb n="4836"/><span>nach abair tusa gur maith Dia</span>
<lb n="4837"/><span>agus deirim-se an Fhiann agus Fionn.</span></p>
<lb n="4838"/>
<lb n="4839"/><p><span>Badh chead liom tú 'mholadh na bhFiann</span>
<lb n="4840"/><span>a ngaisce, a ngliadha 's a lúth;</span>
<lb n="4841"/><span>is doiligh, is leamh 's is saobh</span>
<lb n="4842"/><span>iomcháineadh Dé is moladh ar Fhionn.</span></p>
<lb n="4843"/>
<lb n="4844"/><p><span>Níorbh aithnid domh-sa Dia</span>
<lb n="4845"/><span>dob aithnid dom an Fhiann is Fionn,</span>
<lb n="4846"/><span>má's fearr Dia ná iad súd</span>
<lb n="4847"/><span>a mhaith ná a chlú níorbh fheas dúinn.</span></p>
<lb n="4848"/>
<lb n="4849"/><p><span>Nach cuimhin leat, a thruagháin bhoicht</span>
<lb n="4850"/><span>a sheanóir is cruaidhe doichte croidhe,</span>
<lb n="4851"/><span>gur minic do nochtas duit punnc</span>
<lb n="4852"/><span>ar fheartaibh is ar chumhachtaibh Chríost.</span></p>
<lb n="4853"/>
<lb n="4854"/><p><span>Is cuimhin liom, a Phádraig nua</span>
<lb n="4855"/><span>gur minic dá luadh thú linn,</span>
<lb n="4856"/><span>is ní chreidim nach canair air bréag</span>
<lb n="4857"/><span>ní nach canaim-se ar éachtaibh Fhinn.</span></p>
<lb n="4858"/>
<lb n="4859"/><p><span>Ní chanaim-se bréag ar Dhia</span>
<lb n="4860"/><span>i bhfeartaibh, i bhfial, ná i ngníomh;</span>
<lb n="4861"/><span>a sheanóir nach cneasta luadh</span>
<lb n="4862"/><span>a mhaitheas atá buan do shíor.</span></p>
<lb n="4863"/>
<lb n="4864"/><p><span>Ní chreidfeadh do ghlór ar Dhia</span>
<lb n="4865"/><span>a mhaitheas, a fhial, ná a roinn,</span>
<lb n="4866"/><span>go dtigidh tú liom 'na dhún</span>
<lb n="4867"/><span>go bhfeiceadh lem shúile an fíor.</span></p>
<lb n="4868"/>
<lb n="4869"/><p><span>Dá mbeitheá-sa i bhFlaitheas Dé</span>
<lb n="4870"/><span>a sheanóir gan chéill gan ghreann,</span>
<lb n="4871"/><span>créad a chífeá is an dún</span>
<lb n="4872"/><span>is go bhfuilid do shúile dall.</span>
<lb n="4873"/></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="4874"/><p><span>Má tá Dia fial i bhfeartaibh</span>
<lb n="4875"/><span>badh thruagh leis mo shamhail gan radharc,</span>
<lb n="4876"/><span>dá mbadh dhom taobh istigh den doras</span>
<lb n="4877"/><span>d'iarrfainn air go hobann mo leigheas.</span></p>
<lb n="4878"/>
<lb n="4879"/><p><span>Dá mbadh dhómh-sa sa dún úd</span>
<lb n="4880"/><span>dá ngairtear cúirt Ríogh na nGrás,</span>
<lb n="4881"/><span>gidh táim críona agus dall</span>
<lb n="4882"/><span>do bhraithfinn an ann dob fhearr.</span></p>
<lb n="4883"/>
<lb n="4884"/><p><span>Dogheobhainn fós aithne ar Dhia</span>
<lb n="4885"/><span>an bhfuil duineamhail fial san roinn;</span>
<lb n="4886"/><span>má tá aige iomad an aráin</span>
<lb n="4887"/><span>d'fhanfainn 'na dháil do shíor.</span></p>
<lb n="4888"/>
<lb n="4889"/><p><span>A Phádraig, má's duine Mac Dé</span>
<lb n="4890"/><span>a roinneas mar an gcléir is tú,</span>
<lb n="4891"/><span>dá mhéid a fhearta is a ghrása</span>
<lb n="4892"/><span>nár shroichead go bráth a dhún.</span></p>
<lb n="4893"/>
<lb n="4894"/><p><span>Is eagal liom dá mb'é do mhian</span>
<lb n="4895"/><span>dul go dún niamh-ghlan Mhic Dé,</span>
<lb n="4896"/><span>nach foláir duit a thuilleamh níos fearr</span>
<lb n="4897"/><span>nó nach sroichfear go bráth leat é.</span></p>
<lb n="4898"/>
<lb n="4899"/><p><span>Ní miste liom sin gan gó</span>
<lb n="4900"/><span>gan imtheacht go deo dá dhún</span>
<lb n="4901"/><span>muna bhfaghainn ann iomad an aráin</span>
<lb n="4902"/><span>mar gheibhinn de ghnáth ó Fhionn.</span></p>
<lb n="4903"/>
<lb n="4904"/><p><span>Dá mbeitheá-sa i ndún Mhic Dé</span>
<lb n="4905"/><span>ní chuirfeá id spéis an t-arán;</span>
<lb n="4906"/><span>gidh gur ann atá iomad na rann</span>
<lb n="4907"/><span>ní bheitheá aon am 'na ghábhadh.</span></p>
<lb n="4908"/>
<lb n="4909"/><p><span>A Phádraig, dob ionmhain liom</span>
<lb n="4910"/><span>bheith san dún sin de shíor-ghnáth,</span>
<lb n="4911"/><span>acht amháin nár dhom fá smacht</span>
<lb n="4912"/><span>is go bhfaghainn lem ais an t-arán.</span></p>
<lb n="4913"/>
<lb n="4914"/><p><span>A Phádraig, is fiosach tu féin</span>
<lb n="4915"/><span>gurbh fhial an saor-fhlaith Fionn</span>
<lb n="4916"/><span>is gur mhaith fós cáil na bhFiann</span>
<lb n="4917"/><span>is go mbadh thaca dho iad 'na dhún.</span></p>
<lb n="4918"/>
<lb n="4919"/><p><span>Badh thaca maith dóibh-sin Dia</span>
<lb n="4920"/><span>dá dtuillidís triall 'na chúirt;</span>
<lb n="4921"/><span>táid dá íoc anois, a fhir léith</span>
<lb n="4922"/><span>nár thuilleadar é ó thús.</span></p>
<lb n="4923"/>
<lb n="4924"/><p><span>A Phádraig, do mholfainn tú féin</span>
<lb n="4925"/><span>is do mholfainn mar aon an chliar</span>
<lb n="4926"/><span>acht gluaiseacht liom fá lán-lúth</span>
<lb n="4927"/><span>go bhfeiceam an dún sin Dia.</span>
<lb n="4928"/></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="4929"/><p><span>Ní hé triall na bhFiann do sheilg</span>
<lb n="4930"/><span>ná a dtriall fá mheirg' i dtús gleodh</span>
<lb n="4931"/><span>ár dtriall go dún Mhic Dé</span>
<lb n="4932"/><span>ná géill gurb é, a sheanóir.</span></p>
<lb n="4933"/>
<lb n="4934"/><p><span>A Phádraig, má's ionmhain leat Dia</span>
<lb n="4935"/><span>is ionmhain le Dia fós tú,</span>
<lb n="4936"/><span>má's ionmhain leis do shíor-ghlór</span>
<lb n="4937"/><span>beidh fáilte aige romhat 'na dhún.</span></p>
<lb n="4938"/>
<lb n="4939"/><p><span>Ní raibh neach dob ionmhain le Fionn</span>
<lb n="4940"/><span>nárbh ionmhain leis dlúth 'na dháil;</span>
<lb n="4941"/><span>ba chead leis iad do bheith 'na theach</span>
<lb n="4942"/><span>is thugadh dóibh searc is páirt.</span></p>
<lb n="4943"/>
<lb n="4944"/><p><span>Is mór mo ghráin ar do neamh-chéill</span>
<lb n="4945"/><span>is nach tuigir gur baoth de ghnáth,</span>
<lb n="4946"/><span>ag comhbhualadh Fhinn is a shlóighte</span>
<lb n="4947"/><span>le Dia uile-chomhachtach na ngrás.</span></p>
<lb n="4948"/>
<lb n="4949"/><p><span>Is amhlaidh is cóir dúinn araon</span>
<lb n="4950"/><span>triall le chéile don dún;</span>
<lb n="4951"/><span>má tá Dia fáilteamhail fial</span>
<lb n="4952"/><span>cuireadh fios ar na Fiannaibh 's ar Fhionn.</span></p>
<lb n="4953"/>
<lb n="4954"/><p><span>Ní chuirfidh Dia fios ar an bhFéinn</span>
<lb n="4955"/><span>ná ar Fhionn tréan na dtrom-shlógh,</span>
<lb n="4956"/><span>mar táid i nIfreann na bpian</span>
<lb n="4957"/><span>is beid fé iarsma ann go deo.</span></p>
<lb n="4958"/>
<lb n="4959"/><p><span>An tan nochtfaidh tusa, a Phádraig</span>
<lb n="4960"/><span>d'fhear dá cháilibh, éachta Fhinn</span>
<lb n="4961"/><span>i gcogadh, i gcruas 's i láimh-neart</span>
<lb n="4962"/><span>ní dhiúltóchaidh a dteacht mar aon linn.</span></p>
<lb n="4963"/>
<lb n="4964"/><p><span>Diúltóchaidh sinn is iad súd</span>
<lb n="4965"/><span>dul dá dhún go lá an bhráth.</span>
<lb n="4966"/><span>muna ngrádham é ós cionn gach nídh</span>
<lb n="4967"/><span>ní leigfidh sinn choidhche 'na dháil.</span></p>
<lb n="4968"/>
<lb n="4969"/><p><span>Grádhfad é an fhaid mhairfead beo</span>
<lb n="4970"/><span>nuair thriallfaimíd leo 'na dhún</span>
<lb n="4971"/><span>má roinneann an biadh go fial</span>
<lb n="4972"/><span>gan iomcháin na bhFiann ná Fionn.</span></p>
<lb n="4973"/>
<lb n="4974"/><p><span>Déan ar dtús mar déar-sa leat</span>
<lb n="4975"/><span>a Oisín, má's maith leat triall</span>
<lb n="4976"/><span>go dún-árus Aon-mhic Dé</span>
<lb n="4977"/><span>is géillfidh tú féin gurb í an chiall.</span>
<lb n="4978"/></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="4979"/><p><span>Má's dearbh leat-sa dul don dún</span>
<lb n="4980"/><span>a Phádraig, fá lúth triall liom;</span>
<lb n="4981"/><span>leanfad do réim is do rian</span>
<lb n="4982"/><span>má bheirir leat an Fhiann is Fionn.</span></p>
<lb n="4983"/>
<lb n="4984"/><p><span>Ní bhéarfad liom Fionn ná an Fhiann</span>
<lb n="4985"/><span>a Oisín, ar mo thriall don dún,</span>
<lb n="4986"/><span>mar táid i nglasaibh go daor</span>
<lb n="4987"/><span>is go doimhin i ngéibheann dubhach.</span></p>
<lb n="4988"/>
<lb n="4989"/><p><span>Má táid go daor fá ghreim</span>
<lb n="4990"/><span>gan fortacht ná leigheas 'na ngaobhar,</span>
<lb n="4991"/><span>an tan thriallfaimíd don dún</span>
<lb n="4992"/><span>béarfaidh Dia chugainn iad saor.</span></p>
<lb n="4993"/>
<lb n="4994"/><p><span>Ní fhuil nídh is mian leat</span>
<lb n="4995"/><span>nach déanfad le searc 's le méin;</span>
<lb n="4996"/><span>má's iompódh dhuit ar do leas</span>
<lb n="4997"/><span>rachair isteach i ndún Dé.</span></p>
<lb n="4998"/>
<lb n="4999"/><p><span>Innis, a Phádraig, do Dhia úd</span>
<lb n="5000"/><span>nach raibh 'fhios ag Fionn ná ag an bhFéinn</span>
<lb n="5001"/><span>go raibh sé ann le n-a linn</span>
<lb n="5002"/><span>is dá mb'fhios go mbadh ghnaoi leo a réir.</span></p>
<lb n="5003"/>
<lb n="5004"/><p><span>Abair leis gan dearmad tráth</span>
<lb n="5005"/><span>muna leigidh dá láthair an Fhiann,</span>
<lb n="5006"/><span>mise do chur fán bhFéinn</span>
<lb n="5007"/><span>ag fulang na péine mar iad.</span></p>
<lb n="5008"/>
<lb n="5009"/><p><span>Má's triall duit linn don dún</span>
<lb n="5010"/><span>'s go bhfaghaidh tú flúirse den bhiadh,</span>
<lb n="5011"/><span>is iongnadh liom tú dá luadh</span>
<lb n="5012"/><span>go rachthá i nguais na bhFiann.</span></p>
<lb n="5013"/>
<lb n="5014"/><p><span>A Phádraig, dá fheabhas do Dhia</span>
<lb n="5015"/><span>is a theach gidh fial, 's a chúirt,</span>
<lb n="5016"/><span>d'fhúigfinn iad uile go bráth</span>
<lb n="5017"/><span>is do thriallfainn gan spás ar Fhionn.</span></p>
<lb n="5018"/>
<lb n="5019"/><p><span>Mar a bhfuil Fionn is an Fhiann</span>
<lb n="5020"/><span>is ann atá do thriall is baoghal,</span>
<lb n="5021"/><span>a Oisín, is dearbh liom súd</span>
<lb n="5022"/><span>is ní go dún Aon-mhic Dé.</span></p>
<lb n="5023"/>
<lb n="5024"/><p><span>Dá mbeadh Fionn is a shluagh tréan</span>
<lb n="5025"/><span>a Phádraig, lem thaobh fá bhuadh,</span>
<lb n="5026"/><span>ní luaidhfinn leat ná le Dia</span>
<lb n="5027"/><span>cuireadh gan iarraidh ar mo chuaird.</span></p>
<lb n="5028"/>
<lb n="5029"/><p><span>Dá mbeadh Fionn 's a shlóighte Fiann</span>
<lb n="5030"/><span>i gcumas, i rian 's i lúth</span>
<lb n="5031"/><span>amhail dobhíodar le linn a ngeas</span>
<lb n="5032"/><span>ní iarrfainn sealbh an dúin úd.</span></p>
<lb n="5033"/>
<lb n="5034"/><p><span>Tuarasgabháil na ngeas go fíor</span>
<lb n="5035"/><span>a Oisín, craobhscaoil-se dhúinn;</span>
<lb n="5036"/><span>is iarrfad-sa ar Mhac Dé</span>
<lb n="5037"/><span>tú leigean go saor 'na dhún.</span>
<lb n="5038"/></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="5039"/><p><span>Craobhscaoilfead na geasa go beacht</span>
<lb n="5040"/><span>a Phádraig na gcliar gan gó,</span>
<lb n="5041"/><span>gidh gur doiligh liom bheith dá luadh</span>
<lb n="5042"/><span>óir athnuadhfaidh sé mo bhrón níos mó.</span></p>
<lb n="5043"/>
<lb n="5044"/><p><span>A Oisín go cinnte innis dúinn</span>
<lb n="5045"/><span>is ná dearmhad do thoisc dar linn</span>
<lb n="5046"/><span>ná ceil a bheag de na geasa úd</span>
<lb n="5047"/><span>óir creidim gur cruaidh a snaidhm.</span>
<lb n="5048"/></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="5049"/><p><span>Bzzzzz1820-40lsc 19T</span>
<lb n="5050"/><span>SEILG SLÉIBHE FUAID.</span></p>
<lb n="5051"/>
<lb n="5052"/><p><span>Lá dá raibh Fionn 's a shlóighte</span>
<lb n="5053"/><span>go líonmhar cródha calma mear</span>
<lb n="5054"/><span>ag seilg ar mhullach Sléibhe Fuaid</span>
<lb n="5055"/><span>an fiadh do ghluais i dtús na bhfear.</span></p>
<lb n="5056"/>
<lb n="5057"/><p><span>Do leanadh leo fá luas an fiadh,</span>
<lb n="5058"/><span>gach laoch go dian 'na tháin-rith;</span>
<lb n="5059"/><span>dobhí an fiadh go beannach borb</span>
<lb n="5060"/><span>ag seasamh san lorg go dána.</span></p>
<lb n="5061"/>
<lb n="5062"/><p><span>Níor stad an fiadh fá throst gharbh</span>
<lb n="5063"/><span>gur fhág go dearbh amach an sliabh;</span>
<lb n="5064"/><span>do lean an Fhiann é fá lom-lúth</span>
<lb n="5065"/><span>gur shroicheadar úr-chnoc Liais.</span></p>
<lb n="5066"/>
<lb n="5067"/><p><span>Do thriall go tréan ó Chnoc Liais</span>
<lb n="5068"/><span>gan laige i rian ná i léim,</span>
<lb n="5069"/><span>ó shin arís go Carraigín cruaidh</span>
<lb n="5070"/><span>do leanadar ar luas a réim.</span></p>
<lb n="5071"/>
<lb n="5072"/><p><span>An tan tháinig an borb-fhiadh</span>
<lb n="5073"/><span>go Carraigín Chinn-triath na gcloch,</span>
<lb n="5074"/><span>níorbh fheas dóibh thoir seach thiar</span>
<lb n="5075"/><span>cár ghaibh an fiadh san gcnoc.</span></p>
<lb n="5076"/>
<lb n="5077"/><p><span>Do thriall dream againn siar</span>
<lb n="5078"/><span>is dream go dian soir is óthuaidh,</span>
<lb n="5079"/><span>dream arís san áird ba dheas</span>
<lb n="5080"/><span>'s ár gcoin go pras san gcuaird.</span></p>
<lb n="5081"/>
<lb n="5082"/><p><span>Do thóg Sceolann an fiadh</span>
<lb n="5083"/><span>is do leanamair go dian san tseilg</span>
<lb n="5084"/><span>go dtáinig tar ais san gcuaird</span>
<lb n="5085"/><span>go bruach Sléibhe Fuaid san teicheadh.</span></p>
<lb n="5086"/>
<lb n="5087"/><p><span>Do leanamair san leirg an tafann</span>
<lb n="5088"/><span>go dtángamair tar ais fán sliabh;</span>
<lb n="5089"/><span>do ghlac folach orainn arís</span>
<lb n="5090"/><span>'s níorbh fheas dúinn san tír cár thriall.</span></p>
<lb n="5091"/>
<lb n="5092"/><p><span>Do scar Fionn is Dáire binn</span>
<lb n="5093"/><span>sealad ó shlighe na bhFiann,</span>
<lb n="5094"/><span>is níorbh fhada dóibh fá cheilt</span>
<lb n="5095"/><span>go nárbh fheas dóibh soir seach siar.</span></p>
<lb n="5096"/>
<lb n="5097"/><p><span>An tan d'aithin Fionn is Dáire</span>
<lb n="5098"/><span>go raibh an seachrán 'na gcomhdháil,</span>
<lb n="5099"/><span>do seinneadh le Dáire trom-chumha</span>
<lb n="5100"/><span>is do seinneadh le Fionn an Seachrán.</span></p>
<lb n="5101"/>
<lb n="5102"/><p><span>Dochualamair-ne uile an Fhiann</span>
<lb n="5103"/><span>Dáire is ár dtriath ag ceol,</span>
<lb n="5104"/><span>nuair a meastaí linn ó thuaidh</span>
<lb n="5105"/><span>dob fhada theas uainn an glór.</span>
<lb n="5106"/></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="5107"/><p><span>Do meastaí linn uair eile</span>
<lb n="5108"/><span>gur san áird thoir ba dhóibh;</span>
<lb n="5109"/><span>an tan ghluaisimís fá n-a dtriall</span>
<lb n="5110"/><span>do meastaí linn thiar an glór.</span></p>
<lb n="5111"/>
<lb n="5112"/><p><span>Do líon ceo doilbhthe draoidheachta</span>
<lb n="5113"/><span>timcheall Fhinn agus Dáire,</span>
<lb n="5114"/><span>go nárbh fheas dóibh cá raibh a dtriall</span>
<lb n="5115"/><span>soir ná siar an tráth sin.</span></p>
<lb n="5116"/>
<lb n="5117"/><p><span>Do ghluais Fionn agus Dáire rómpa</span>
<lb n="5118"/><span>gan 'fhios dóibh créad an áird,</span>
<lb n="5119"/><span>is sinn-ne dá lorg ar lom-lúth</span>
<lb n="5120"/><span>'s nárbh fheas dúinn cá raibh a ngáir.</span></p>
<lb n="5121"/>
<lb n="5122"/><p><span>Dobhádar an dís ag triall</span>
<lb n="5123"/><span>go rángadar san tsliabh go fann</span>
<lb n="5124"/><span>an macaomh mná dob áille snuadh</span>
<lb n="5125"/><span>comhpháirt gan ghruaim agus greann.</span></p>
<lb n="5126"/>
<lb n="5127"/><p><span>Dochonnairc Fionn is Dáire binn</span>
<lb n="5128"/><span>ag teacht go grinn 'na gcomhair</span>
<lb n="5129"/><span>aon mhacaomh áluinn mná</span>
<lb n="5130"/><span>ba ghile is ba bhreághtha snódh.</span></p>
<lb n="5131"/>
<lb n="5132"/><p><span>D'fhiafruigh Fionn na bhFiann</span>
<lb n="5133"/><span>den ghnúis ba sciamhach snuadh</span>
<lb n="5134"/><span>"Créad dobheir tú id aonar</span>
<lb n="5135"/><span>i n-imeall cnuic Sléibhe Fuaid?"</span></p>
<lb n="5136"/>
<lb n="5137"/><p><span>"Mé féin is mo chéile fíor</span>
<lb n="5138"/><span>dobhí ag triall tríd an leirg;</span>
<lb n="5139"/><span>dochualaidh sé guth gadhair binn</span>
<lb n="5140"/><span>do scar linn 's do lean an tseilg.</span></p>
<lb n="5141"/>
<lb n="5142"/><p><span>"Ní luaithe do thriall uaim</span>
<lb n="5143"/><span>ná líon ceo duairc im thimcheall;</span>
<lb n="5144"/><span>domh-sa cá rabhas níorbh fheas</span>
<lb n="5145"/><span>ó shin go teacht chugam díbh-se."</span></p>
<lb n="5146"/>
<lb n="5147"/><p><span>"Créad an t-ainm atá ort féin</span>
<lb n="5148"/><span>a dheigh-bhean séimh na ngruadh rós;</span>
<lb n="5149"/><span>agus ainm do chéile ghrinn</span>
<lb n="5150"/><span>nó cár ghaibh laoigh na seilge ar seol?"</span></p>
<lb n="5151"/>
<lb n="5152"/><p><span>"Labharán ainm mo chéile</span>
<lb n="5153"/><span>mo chomh-ainm féin Glanluadh;</span>
<lb n="5154"/><span>ní feas dom cár thriall súd</span>
<lb n="5155"/><span>ná an tseilg ar lúth cár ghluais.</span></p>
<lb n="5156"/>
<lb n="5157"/><p><span>"Is cosmhail led ghnúis áluinn</span>
<lb n="5158"/><span>gur laoch tú atá ar cuaird</span>
<lb n="5159"/><span>'s is dearbh mar an gcéadna liom</span>
<lb n="5160"/><span>gur tú Fionn na n-arm gcruaidh."</span></p>
<lb n="5161"/>
<lb n="5162"/><p><span>"Liom-sa," ar Fionn na bhFiann, "an tsealg</span>
<lb n="5163"/><span>a ríoghan chailce na n-ór-chuach;</span>
<lb n="5164"/><span>Ní feas dom anois soir seach siar</span>
<lb n="5165"/><span>cár ghaibh an Fhiann ná an fiadh uaim."</span>
<lb n="5166"/></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="5167"/><p><span>"Cionnus do scarais leis an bhFéinn</span>
<lb n="5168"/><span>a Fhinn na n-éacht ba chruaidh?</span>
<lb n="5169"/><span>is iongnadh liom nach fuil id dháil</span>
<lb n="5170"/><span>drong nó táin ded shluagh."</span></p>
<lb n="5171"/>
<lb n="5172"/><p><span>"Do ghluaiseas féin is Dáire</span>
<lb n="5173"/><span>go lom seach cách i ndeoidh an fhiaidh;</span>
<lb n="5174"/><span>ní feas dúinn, a ríoghan, anois</span>
<lb n="5175"/><span>cár gabhadh linn, soir ná siar.</span></p>
<lb n="5176"/>
<lb n="5177"/><p><span>"Triall-sa linn, a Ghlanluadh shéimh</span>
<lb n="5178"/><span>is gibé taobh 'na ngluaistear linn,</span>
<lb n="5179"/><span>béarfam tusa 'nár gcomhdháil</span>
<lb n="5180"/><span>is ní fhúigfeam go bráth do ghnaoi."</span></p>
<lb n="5181"/>
<lb n="5182"/><p><span>"Dá mbadh dhóigh liom-sa, a Fhinn na bhFiann</span>
<lb n="5183"/><span>ar an leirg ag triall go bhfuil an tsealg</span>
<lb n="5184"/><span>do thriallfainn 'nbhur ndáil gan cháirde</span>
<lb n="5185"/><span>'s do chomhairle, 'Fhinn ghrádhmhair, ghlacfainn."</span></p>
<lb n="5186"/>
<lb n="5187"/><p><span>Níor chian dóibh ag labhairt go caoin</span>
<lb n="5188"/><span>an tan chualadar sídh-cheol suain</span>
<lb n="5189"/><span>dá sheinm go binn le n-a dtaobh</span>
<lb n="5190"/><span>do ghluais fothrom 'na ndéidh is fuaim.</span></p>
<lb n="5191"/>
<lb n="5192"/><p><span>"An leat-sa an ceol, a inghean chaomh</span>
<lb n="5193"/><span>dá sheinm lem thaobh go foghar-bhinn?</span>
<lb n="5194"/><span>níorbh fhada liom bheith id dháil</span>
<lb n="5195"/><span>a ríoghan áigh, acht an Fhiann 'om dhíth."</span></p>
<lb n="5196"/>
<lb n="5197"/><p><span>"Ní fhuil ceol ar bith im dháil</span>
<lb n="5198"/><span>acht tusa is Dáire go fíor,</span>
<lb n="5199"/><span>ná neach eile fá an ngréin</span>
<lb n="5200"/><span>acht mar chíonn sibh féin mo ghnaoi."</span></p>
<lb n="5201"/>
<lb n="5202"/><p><span>Do mhéaduigh an ceol is an fhuaim</span>
<lb n="5203"/><span>i dtollaibh a gcluas go géar;</span>
<lb n="5204"/><span>ba thuitim i dtrom-néallaibh dóibh</span>
<lb n="5205"/><span>ag feacadh 's ag feodh go faon.</span></p>
<lb n="5206"/>
<lb n="5207"/><p><span>"A Fhinn mhic Cumhaill," ar an ríoghan</span>
<lb n="5208"/><span>"atáim-se 'om shnoidh-ghoid go léir."</span>
<lb n="5209"/><span>"Is amhlaidh dom," ar Fionn na dtáinte</span>
<lb n="5210"/><span>"Ní maith atáim-se," ar Dáire féin."</span></p>
<lb n="5211"/>
<lb n="5212"/><p><span>Níorbh fhada dhóibh amhlaidh sin</span>
<lb n="5213"/><span>gur thuiteadar uile chun láir;</span>
<lb n="5214"/><span>dochuaidh an triúr ba chaomh</span>
<lb n="5215"/><span>a Phádraig, i dtrom-néallaibh báis.</span></p>
<lb n="5216"/>
<lb n="5217"/><p><span>Ar dteacht as na néallaibh dóibh</span>
<lb n="5218"/><span>i gcruth, i gcló, i ndath 's i snuadh</span>
<lb n="5219"/><span>dochonnarcadar le n-a dtaoibh</span>
<lb n="5220"/><span>dún breágh ríoghdha fá réim buadh.</span>
<lb n="5221"/></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="5222"/><p><span>"An bhfeiceann tú an dún órdha úd</span>
<lb n="5223"/><span>a Fhinn mhic Cumhaill?" ar Dáire séimh;</span>
<lb n="5224"/><span>"Do-chím go soiléir glan, a Dháire"</span>
<lb n="5225"/><span>"A Fhinn," ar an áighbhean, "chím-se féin."</span></p>
<lb n="5226"/>
<lb n="5227"/><p><span>Dochonnarcadar timcheall ortha</span>
<lb n="5228"/><span>fairrge eochair-ghorm tonn-tréan;</span>
<lb n="5229"/><span>do ghluais ón ndún amach san tsnámh</span>
<lb n="5230"/><span>laoch corpánta is bean chaomh.</span></p>
<lb n="5231"/>
<lb n="5232"/><p><span>"Is baoghal liom-sa, a Fhinn," ar Dáire</span>
<lb n="5233"/><span>"is a ríoghan bhláth-gheal, a Ghlanluadh,</span>
<lb n="5234"/><span>an dís san tsnámh ag triall orainn</span>
<lb n="5235"/><span>dúinn is doiligh 's nach réim buadh."</span></p>
<lb n="5236"/>
<lb n="5237"/><p><span>Do ghreamuigh an laoch 's an bhean úd</span>
<lb n="5238"/><span>a Phádraig, go dlúth an triar,</span>
<lb n="5239"/><span>go rugadar iad 'na ndeoidh</span>
<lb n="5240"/><span>don dún órdha san tsnámh go dian.</span></p>
<lb n="5241"/>
<lb n="5242"/><p><span>"Is fada mise, a Fhinn na meang</span>
<lb n="5243"/><span>ag leanmhain go teann id dháil;</span>
<lb n="5244"/><span>ós duit anois fám dhian-smacht</span>
<lb n="5245"/><span>ní dul duit amach go lá an bhráth."</span></p>
<lb n="5246"/>
<lb n="5247"/><p><span>"Cia tú féin, a ghaiscidhigh mhóir</span>
<lb n="5248"/><span>tá am iomcháin gan chóir go dearbh?</span>
<lb n="5249"/><span>Is náireach an gníomh do laoch</span>
<lb n="5250"/><span>gan imirt i méinn 's i gcló cheart.</span></p>
<lb n="5251"/>
<lb n="5252"/><p><span>"Nach cuimhin leat, a Fhinn, an feall</span>
<lb n="5253"/><span>ar Mheargach na lann dorinnis tráth</span>
<lb n="5254"/><span>is ar a dhís de mhacaibh caomh'</span>
<lb n="5255"/><span>Tailc mac Tréin 's a raibh 'na dháil?"</span></p>
<lb n="5256"/>
<lb n="5257"/><p><span>"Is cuimhin liom," ar Fionn áigh</span>
<lb n="5258"/><span>"gur thuiteadar le láimh na bhFiann;</span>
<lb n="5259"/><span>ní le ceilg ná fós meang</span>
<lb n="5260"/><span>acht le cruadh-lann is comh-ghliadh."</span></p>
<lb n="5261"/>
<lb n="5262"/><p><span>"Is le ceilg, a Fhinn na gcleas</span>
<lb n="5263"/><span>a tugadh libh cath Chnuic an Áir,</span>
<lb n="5264"/><span>i n-ar thuit le hiomad bhur meang</span>
<lb n="5265"/><span>Meargach na lann 's a raibh 'na dháil."</span></p>
<lb n="5266"/>
<lb n="5267"/><p><span>"Dob fhiadhain iad féin, a fhir mhóir</span>
<lb n="5268"/><span>dá mbeidís beo, gur neart lámh</span>
<lb n="5269"/><span>thug dóibh aithne ar an éag</span>
<lb n="5270"/><span>'s nach cealg ón bhFéinn ar Chnoc an Áir."</span></p>
<lb n="5271"/>
<lb n="5272"/><p><span>"Is ionann liom cealg nó meang</span>
<lb n="5273"/><span>is ionann liom teann nó neart lámh,</span>
<lb n="5274"/><span>íocfaidh tusa, 'Fhinn mhic Cumhaill</span>
<lb n="5275"/><span>a dtuitim súd ar Chnoc an Áir.</span>
<lb n="5276"/></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="5277"/><p><span>"Is leor linn mar fhiadhain fhíor</span>
<lb n="5278"/><span>Áille an ghrinn do bheith mar tá;</span>
<lb n="5279"/><span>is iomdha cath is trom-shlógh</span>
<lb n="5280"/><span>anois fá bhrón 'na diaidh go tláth."</span></p>
<lb n="5281"/>
<lb n="5282"/><p><span>"Créad do ghaol-sa le hÁille an ghrinn</span>
<lb n="5283"/><span>a fhir mhóir líomhtha is garbh glór?"</span>
<lb n="5284"/><span>"Mise a dearbhráthair gan bhréag</span>
<lb n="5285"/><span>is mo chomh-ainm féin Draoidheantóir."</span></p>
<lb n="5286"/>
<lb n="5287"/><p><span>Do ceangladh Fionn, Dáire, is Glanluadh</span>
<lb n="5288"/><span>i gcuibhreach chruaidh le Draoidheantóir;</span>
<lb n="5289"/><span>do chuir i gcarcair dhoimhin iad</span>
<lb n="5290"/><span>gan cheannas, gan rian, gan treoir.</span></p>
<lb n="5291"/>
<lb n="5292"/><p><span>Dobhádar an triar go dubhach</span>
<lb n="5293"/><span>'s an Fhiann fá phúdhar i ndeoidh a ríogh,</span>
<lb n="5294"/><span>ar a lorg ar feadh na gcríoch uile</span>
<lb n="5295"/><span>ar lúth 's ar mire de ghnáth-shíor.</span></p>
<lb n="5296"/>
<lb n="5297"/><p><span>Dobhí an triar ar feadh cúig lá</span>
<lb n="5298"/><span>agus cúig n-oidhche iomlán gan gó</span>
<lb n="5299"/><span>san gcarcair dhoimhin réamh-ráidhte úd</span>
<lb n="5300"/><span>gan biadh, 'fá phudhar, gan deoch gan cheol.</span></p>
<lb n="5301"/>
<lb n="5302"/><p><span>"A Áille Shnuadh-gheal," ar Fionn áigh</span>
<lb n="5303"/><span>"ar Chnoc ar Áir is cuimhin leat</span>
<lb n="5304"/><span>go bhfuairis cuireadh fial na bhFiann</span>
<lb n="5305"/><span>gidh lom an triar so anois fád smacht."</span></p>
<lb n="5306"/>
<lb n="5307"/><p><span>"A Fhinn," do ráidh Áille, de ghlór thruaighe</span>
<lb n="5308"/><span>"ní gó go bhfuaireas cuireadh fial</span>
<lb n="5309"/><span>ód bhainchéile, Gráinne an ghrinn</span>
<lb n="5310"/><span>dul do chaitheamh bídh na bhFiann."</span></p>
<lb n="5311"/>
<lb n="5312"/><p><span>"Ní cuibhe dhuit-se, a ríoghan suairc</span>
<lb n="5313"/><span>fád smacht ó fuairis go docht sinn,</span>
<lb n="5314"/><span>ár gcur gan cháirde chun báis</span>
<lb n="5315"/><span>ná biadh gach tráth gan roinnt linn."</span></p>
<lb n="5316"/>
<lb n="5317"/><p><span>"Dob fhearr liom, a Fhinn, gan bhréag</span>
<lb n="5318"/><span>an Fhiann le chéile go mbeidís tláth</span>
<lb n="5319"/><span>san gcarcair i gcuibhreach chruaidh</span>
<lb n="5320"/><span>id dháil, is níor thruagh liom a gcás."</span></p>
<lb n="5321"/>
<lb n="5322"/><p><span>"Ó nochtais do rún, a bhean, dúinn</span>
<lb n="5323"/><span>gidh doiligh ár bpudhar 's ár gcruadh-chás</span>
<lb n="5324"/><span>agus sinn go dian fád smacht</span>
<lb n="5325"/><span>ár slán fád gheasa muna mbeadh amháin."</span>
<lb n="5326"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="5327"/><p><span>"Créad é amháin, a Fhinn na nduas</span>
<lb n="5328"/><span>leat dá luadh?" ar Áille an ghrinn;</span>
<lb n="5329"/><span>"ní thiocfadh leat go lá an bhráth</span>
<lb n="5330"/><span>le cealgaibh gnáith na geasa chlaoidhe."</span></p>
<lb n="5331"/>
<lb n="5332"/><p><span>D'fhiafruigh Áille de Ghlanluadh</span>
<lb n="5333"/><span>créad fáth ar ghluais le himtheacht Fhinn</span>
<lb n="5334"/><span>Is a bhainchéile chaoin aige féin</span>
<lb n="5335"/><span>"Dod shamhail ní séimh an gníomh."</span></p>
<lb n="5336"/>
<lb n="5337"/><p><span>Do nocht Glanluadh gan bhréag</span>
<lb n="5338"/><span>a turas féin i dtaobh Fhinn go glic,</span>
<lb n="5339"/><span>nárbh fheasach í soir seach siar</span>
<lb n="5340"/><span>go bhfeacaidh riamh é roimhe sin.</span></p>
<lb n="5341"/>
<lb n="5342"/><p><span>"Is cosamhail," ar Áille "má's fíor</span>
<lb n="5343"/><span>a Ghlanluadh, mar innsir scéal dúinn,</span>
<lb n="5344"/><span>nach cuibhe dhúinn tu bheith fá smacht</span>
<lb n="5345"/><span>san gcarcair i nglas gan chúis."</span></p>
<lb n="5346"/>
<lb n="5347"/><p><span>Do nocht Áille an luadh go fíor</span>
<lb n="5348"/><span>'s a scéal i mbrígh do Dhraoidheantóir</span>
<lb n="5349"/><span>ar módh go dtáinig don charcair</span>
<lb n="5350"/><span>is Glanluadh ó n-a geasa gur fhóir.</span></p>
<lb n="5351"/>
<lb n="5352"/><p><span>An tan fuair Glanluadh a réim</span>
<lb n="5353"/><span>ba dhoiligh léi i ngéibheann Fionn;</span>
<lb n="5354"/><span>d'fhág slán aige 's ag Dáire binn</span>
<lb n="5355"/><span>is ba dhoilbh a gnaoi 's a geal-ghnúis.</span></p>
<lb n="5356"/>
<lb n="5357"/><p><span>An tan d'fhág Glanluadh an charcair</span>
<lb n="5358"/><span>fuair biadh le caitheamh ó Áille,</span>
<lb n="5359"/><span>do thuit sí go beacht i néallaibh</span>
<lb n="5360"/><span>is ba thruagh, a chléirigh, bean a cáile.</span></p>
<lb n="5361"/>
<lb n="5362"/><p><span>Ar théarnódh dhi as na néallaibh</span>
<lb n="5363"/><span>thug an déigh-bhean di gan spás</span>
<lb n="5364"/><span>deoch as ballán geasa sídhe</span>
<lb n="5365"/><span>nó cleas-chorn dobhí 'na láimh.</span></p>
<lb n="5366"/>
<lb n="5367"/><p><span>An tan d'ibh Glanluadh an deoch</span>
<lb n="5368"/><span>tháinig go grod 'na ghnáth-ghné,</span>
<lb n="5369"/><span>'na réim is 'na cló-scéimh cheart</span>
<lb n="5370"/><span>acht Fionn i nglas ba dhoiligh léi.</span></p>
<lb n="5371"/>
<lb n="5372"/><p><span>"Is dearbh gur aithnid id ghnaoi</span>
<lb n="5373"/><span>a Ghlanluadh, go fíor," ar Draoidheantóir,</span>
<lb n="5374"/><span>"nach ionmhain leat Fionn is Dáire</span>
<lb n="5375"/><span>i ngéibheann mar táid gan fóir."</span>
<lb n="5376"/></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="5377"/><p><span>"Ní gaol dom Fionn ná Dáire"</span>
<lb n="5378"/><span>ar Glanluadh, "ná táin na bhFiann,</span>
<lb n="5379"/><span>acht is truagh liom go fíor a samhail</span>
<lb n="5380"/><span>do bheith i gcarcair, gan deoch gan biadh."</span></p>
<lb n="5381"/>
<lb n="5382"/><p><span>"Má's ionmhain leat-sa, a Ghlanluadh</span>
<lb n="5383"/><span>biadh gach uair a thabhairt don dís</span>
<lb n="5384"/><span>dogheobhaidh é," ar Draoidheantóir</span>
<lb n="5385"/><span>"is beidh a ngeasa gan fóir i mbrígh."</span></p>
<lb n="5386"/>
<lb n="5387"/><p><span>"Ní iarraim a gcosnamh ar an éag</span>
<lb n="5388"/><span>ná ón gcarcair a réim do luadh,</span>
<lb n="5389"/><span>acht amháin go bhfaghaid an biadh</span>
<lb n="5390"/><span>a Áille fhial," do ráidh Glanluadh.</span></p>
<lb n="5391"/>
<lb n="5392"/><p><span>"Ní chuirfead-sa Fionn ná Dáire</span>
<lb n="5393"/><span>go grod chun báis," ar Draoidheantóir,</span>
<lb n="5394"/><span>"d'fhéachain an bhfaghainn an Fhiann go léir</span>
<lb n="5395"/><span>go cruaidh i ngéibheann mar aon leo.</span></p>
<lb n="5396"/>
<lb n="5397"/><p><span>"Atá an Fhiann uile gan bhréag</span>
<lb n="5398"/><span>ar lúth go léir ar lorg Fhinn;</span>
<lb n="5399"/><span>'s is dearbh liom-sa féin go beacht</span>
<lb n="5400"/><span>go bhfaghad fé ghéar-smacht a líon."</span></p>
<lb n="5401"/>
<lb n="5402"/><p><span>Do ghoir Áille ar Ghlanluadh</span>
<lb n="5403"/><span>ag gabháil cuarda an dúin óir,</span>
<lb n="5404"/><span>'s ní raibh seod ann dá áille</span>
<lb n="5405"/><span>nár theasbáin tráth don ríoghain óig.</span></p>
<lb n="5406"/>
<lb n="5407"/><p><span>"A Áille," ar Glanluadh caoin</span>
<lb n="5408"/><span>"atá an dís san gcarcair féig</span>
<lb n="5409"/><span>d'easbaidh na bhfleadh ba ghnáth leo</span>
<lb n="5410"/><span>do chaitheamh gach ló i gcath 's i ngléidh."</span></p>
<lb n="5411"/>
<lb n="5412"/><p><span>Rug Áille agus Glanluadh</span>
<lb n="5413"/><span>biadh fá luas do láthair Fhinn</span>
<lb n="5414"/><span>gus an gcarcair 'na raibh féin</span>
<lb n="5415"/><span>is Dáire mar aon leis gan bhrígh.</span></p>
<lb n="5416"/>
<lb n="5417"/><p><span>An tan chonnairc Fionn is Dáire</span>
<lb n="5418"/><span>an dís bhan áluinn úd ag teacht</span>
<lb n="5419"/><span>do shileadar frasa deor go dian</span>
<lb n="5420"/><span>ag caoineadh na bhFiann do bheith tar lear.</span></p>
<lb n="5421"/>
<lb n="5422"/><p><span>Do bheannuigh Glanluadh d'Fhionn</span>
<lb n="5423"/><span>do ghoil go dubhach ar amharc a ghnaoi;</span>
<lb n="5424"/><span>níor labhair Áille aon fhocal</span>
<lb n="5425"/><span>níor thruagh léi i ndochar mo rí.</span></p>
<lb n="5426"/>
<lb n="5427"/><p><span>Do caitheadh le Fionn is le Dáire</span>
<lb n="5428"/><span>annsin, a Phádraig, deoch is biadh;</span>
<lb n="5429"/><span>do ghluais an dís bhan ar lúth</span>
<lb n="5430"/><span>is d'fhágadar dubhach Fionn na bhFiann.</span>
<lb n="5431"/></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="5432"/><p><span>Bzzzzz1820-40lsc 19T</span>
<lb n="5433"/><span>UzzzzzAnaithnid</span></p>
<lb n="5434"/>
<lb n="5435"/><p><span>d'fhiafruigh díobh Draoidheantóir</span>
<lb n="5436"/><span>cá rabhadar ar cuaird, an dís;</span>
<lb n="5437"/><span>do nochtadar do gur i bhfochair Fhinn</span>
<lb n="5438"/><span>is Dáire an ghrinn le biadh.</span></p>
<lb n="5439"/>
<lb n="5440"/><p><span>d'fhiafruigh Draoidheantóir díobh</span>
<lb n="5441"/><span>cionnus dob fhear grinn Dáire;</span>
<lb n="5442"/><span>do nochtadar do gan gó</span>
<lb n="5443"/><span>go raibh greannmhar i gceol 's i gcáile.</span></p>
<lb n="5444"/>
<lb n="5445"/><p><span>"Badh mhian liom," ar Draoidheantóir</span>
<lb n="5446"/><span>"go gcluinfinn a cheol má tá binn."</span>
<lb n="5447"/><span>"Atá go dearbh," ar Glanluadh</span>
<lb n="5448"/><span>"ní bréag a luadh, agus fós caoin."</span></p>
<lb n="5449"/>
<lb n="5450"/><p><span>Do thriall Draoidheantóir don charcair</span>
<lb n="5451"/><span>is le Dáire do labhair go borb teann -</span>
<lb n="5452"/><span>"Dochuala mé is ní fios an fíor</span>
<lb n="5453"/><span>go seinnir go binn is le greann."</span></p>
<lb n="5454"/>
<lb n="5455"/><p><span>"Dá mbeidís an Fhiann im dháil</span>
<lb n="5456"/><span>badh ghreann leo de ghnáth mo cheol;</span>
<lb n="5457"/><span>creidim nach ionmhain leat-sa</span>
<lb n="5458"/><span>mo cheol go dearbh ná mo ghlór."</span></p>
<lb n="5459"/>
<lb n="5460"/><p><span>"Seinn dúinn anois do cheol binn</span>
<lb n="5461"/><span>go bhfeasam an fíor an cháil úd;</span>
<lb n="5462"/><span>má's searbh ní greann liom é"</span>
<lb n="5463"/><span>a Phádraig, is é adubhairt.</span></p>
<lb n="5464"/>
<lb n="5465"/><p><span>"Nílim-se i bhfonn chun ceoil</span>
<lb n="5466"/><span>a Dhraoidheantóir," ar Dáire binn,</span>
<lb n="5467"/><span>"Táim féig fíor-lag neamh-shuairc</span>
<lb n="5468"/><span>ód gheasaibh a rug buadh mo ghrinn."</span></p>
<lb n="5469"/>
<lb n="5470"/><p><span>"Tógfad-sa buadh mo gheasa ód dháil</span>
<lb n="5471"/><span>go seinntear leat tráth do cheol;</span>
<lb n="5472"/><span>má tá binn i bhfoghar 's i bhfuaim</span>
<lb n="5473"/><span>ní fhágfad i nguais fear do chló."</span></p>
<lb n="5474"/>
<lb n="5475"/><p><span>"Ní thiocfadh liom seinm go binn</span>
<lb n="5476"/><span>ar fheicsint Fhinn i nglasaibh daor;</span>
<lb n="5477"/><span>is doilighe liom é féin 's an Fhiann</span>
<lb n="5478"/><span>ba fhleadhach fial ná mé féin."</span></p>
<lb n="5479"/>
<lb n="5480"/><p><span>"Tógfad-sa buadh na ngeas d'Fhionn</span>
<lb n="5481"/><span>is seinn dúinn, a Dháire an ghrinn;</span>
<lb n="5482"/><span>má's binn liom fuaim do mhéar</span>
<lb n="5483"/><span>béarfad saor tú ón gcarcair linn."</span></p>
<lb n="5484"/>
<lb n="5485"/><p><span>Do chuir Draoidheantóir i neambrígh</span>
<lb n="5486"/><span>geasa Fhinn is Dháire shuairc;</span>
<lb n="5487"/><span>thug dóibh biadh is deoch</span>
<lb n="5488"/><span>is do sheinn Dáire gan locht binn-fhuaim.</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="5489"/><p><span>Do thaithnigh go mór le Draoidheantóir</span>
<lb n="5490"/><span>mar seinneadh an ceol le Dáire;</span>
<lb n="5491"/><span>do ghairm don charcair Glanluadh</span>
<lb n="5492"/><span>ag éisteacht leis an bhfuaim, is Áille.</span></p>
<lb n="5493"/>
<lb n="5494"/><p><span>Do thaithnigh leo uile an ceol</span>
<lb n="5495"/><span>do sheinn Dáire dhóibh go binn;</span>
<lb n="5496"/><span>ba ghreann ádhbhal le Glanluadh</span>
<lb n="5497"/><span>nach feacaidh i ngruaim mar bhí.</span></p>
<lb n="5498"/>
<lb n="5499"/><p><span>"Badh lúthgháir liom," ar Draoidheantóir</span>
<lb n="5500"/><span>"Fionn go fóill fám smacht ó tá,</span>
<lb n="5501"/><span>gibé áird den domhan 'na bhfuilid</span>
<lb n="5502"/><span>a shlóighte uile do bheith 'na dháil."</span></p>
<lb n="5503"/>
<lb n="5504"/><p><span>Gach críoch, gach áird, gach iath</span>
<lb n="5505"/><span>gach tuath dár thriall don Fhéinn</span>
<lb n="5506"/><span>ar lorg Fhinn agus Dháire</span>
<lb n="5507"/><span>ar an leirg seo thángadar taobh le taobh.</span></p>
<lb n="5508"/>
<lb n="5509"/><p><span>Dobhí Dáire ag seinm go binn</span>
<lb n="5510"/><span>fán am n-ar theacht don Fhéinn úd</span>
<lb n="5511"/><span>fá lom-lúth agus mire</span>
<lb n="5512"/><span>i bhfogas do bhinneas an tsídh-dhúin.</span></p>
<lb n="5513"/>
<lb n="5514"/><p><span>An tan dochualaidh an Fhiann</span>
<lb n="5515"/><span>an ceol dian ag Dáire,</span>
<lb n="5516"/><span>ní fada do héisteadh leo</span>
<lb n="5517"/><span>gur tógadh leo uall-ghártha.</span></p>
<lb n="5518"/>
<lb n="5519"/><p><span>An tan dochualaidh Draoidheantóir</span>
<lb n="5520"/><span>garbh-ghlór sin na Féinne,</span>
<lb n="5521"/><span>do chuir a gheasa i mbuadh-bhrígh</span>
<lb n="5522"/><span>i ndáil na díse le chéile.</span></p>
<lb n="5523"/>
<lb n="5524"/><p><span>Do balbhadh an ceol le Dáire</span>
<lb n="5525"/><span>'s an Fhiann ag gárthaigh go lom;</span>
<lb n="5526"/><span>ní fada go gcualamair fothrom</span>
<lb n="5527"/><span>is fuaim in' fhochair, is gáir tonn.</span></p>
<lb n="5528"/>
<lb n="5529"/><p><span>Ní raibh neach de shluaightibh Fhinn</span>
<lb n="5530"/><span>nár thuit gan scíth i néallaibh báis</span>
<lb n="5531"/><span>an tan cuireadh le Draoidheantóir</span>
<lb n="5532"/><span>a gheasa, mo bhrón! 'na ndáil.</span></p>
<lb n="5533"/>
<lb n="5534"/><p><span>Tháinig Draoidheantóir is Áille</span>
<lb n="5535"/><span>amach san tsnámh go dlúth;</span>
<lb n="5536"/><span>níor fhágadar neach den Fhéinn</span>
<lb n="5537"/><span>nach rugadar le chéile don dún.</span></p>
<lb n="5538"/>
<lb n="5539"/><p><span>Adubhairt Draoidheantóir go borb</span>
<lb n="5540"/><span>an tan fuair gan chosnamh an Fhiann,</span>
<lb n="5541"/><span>"Ó's daoibh anois fám dhian-smacht</span>
<lb n="5542"/><span>cuirfead go beacht sibh ó rian."</span>
<lb n="5543"/></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="5544"/><p><span>Níor fhág fear ar bith díobh</span>
<lb n="5545"/><span>gan ceangal fá chuibhreach chruaidh;</span>
<lb n="5546"/><span>do chuir i gcarcair iad gan cháirde</span>
<lb n="5547"/><span>i bhfochair Dháire is Fhinn i nguais.</span></p>
<lb n="5548"/>
<lb n="5549"/><p><span>An tan chonnairc Fionn is Dáire</span>
<lb n="5550"/><span>an Fhiann ag teacht láithreach don charcair,</span>
<lb n="5551"/><span>do shileadar go dian frasa déar</span>
<lb n="5552"/><span>'s an Fhiann le chéile do fhreagair.</span></p>
<lb n="5553"/>
<lb n="5554"/><p><span>d'fhág Draoidheantóir sinn uile</span>
<lb n="5555"/><span>fá gheasaibh gan duine 'nár ndlúth-dháil</span>
<lb n="5556"/><span>san gcarcair dhaingin dhoimhin úd</span>
<lb n="5557"/><span>mar a rabhamair go dubhach fá chás.</span></p>
<lb n="5558"/>
<lb n="5559"/><p><span>"A Dhraoidheantóir," ar Glanluadh</span>
<lb n="5560"/><span>"ó's don Fhéinn i nguais fád smacht,</span>
<lb n="5561"/><span>má thaithnigh leat ceol Dháire</span>
<lb n="5562"/><span>a sheinm dúinn, tráth, badh mhaith."</span></p>
<lb n="5563"/>
<lb n="5564"/><p><span>"Má's mian leat-sa, a Ghlanluadh</span>
<lb n="5565"/><span>ceol binn suairc," ar Draoidheantóir,</span>
<lb n="5566"/><span>caithfidh Dáire a sheinm dúinn</span>
<lb n="5567"/><span>is fós d'Fhionn is dá shlógh."</span></p>
<lb n="5568"/>
<lb n="5569"/><p><span>Tháinig Draoidheantóir don charcair</span>
<lb n="5570"/><span>Áille chneasta is Glanluadh;</span>
<lb n="5571"/><span>sinn-ne fá gheasaibh is fá chuibhreach</span>
<lb n="5572"/><span>is doiligh linn bheith dá luadh.</span></p>
<lb n="5573"/>
<lb n="5574"/><p><span>"Seinn dúinn go binn," ar Draoidheantóir</span>
<lb n="5575"/><span>"a Dháire, do cheol suairc Fiann;</span>
<lb n="5576"/><span>is ionmhain le Glanluadh chaoin</span>
<lb n="5577"/><span>is le hÁille an ghrinn do sheinm ghliadh."</span></p>
<lb n="5578"/>
<lb n="5579"/><p><span>"Is neamh-shuairc atáim-se," ar Dáire</span>
<lb n="5580"/><span>"chun seinm an tráth so le greann</span>
<lb n="5581"/><span>agus Fionn 's a shlóighte go duairc</span>
<lb n="5582"/><span>fá gheasaibh is cruadh-smacht teann."</span></p>
<lb n="5583"/>
<lb n="5584"/><p><span>"Cuirfead mo gheasa ar neambrígh</span>
<lb n="5585"/><span>ód dháil-se arís," ar Draoidheantóir,</span>
<lb n="5586"/><span>"nó go seinntear leat go binn dúinn</span>
<lb n="5587"/><span>do cheol cumadh is do chaismirt gleodh."</span>
<lb n="5588"/></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="5589"/><p><span>"Níor sheinneas riamh ceol binn"</span>
<lb n="5590"/><span>ar Dáire grinn le Draoidheantóir;</span>
<lb n="5591"/><span>"An tan is doiligh don Fhéinn</span>
<lb n="5592"/><span>is gnáth liom féin bheith doiligh leo."</span></p>
<lb n="5593"/>
<lb n="5594"/><p><span>"Cuirfead-sa i neambrígh geasa Fhinn</span>
<lb n="5595"/><span>go seinnir go binn dúinn ceol;</span>
<lb n="5596"/><span>fúigfead catha na bhFiann</span>
<lb n="5597"/><span>ins na geasaibh go dian fá dhobrón."</span></p>
<lb n="5598"/>
<lb n="5599"/><p><span>"Ní fhéadfainn-se," do ráidh Dáire</span>
<lb n="5600"/><span>"seinm go bráth téid-bhinn suairc,</span>
<lb n="5601"/><span>a Dhraoidheantóir, tuig go soiléir</span>
<lb n="5602"/><span>dá mbeadh fear den Fhéinn go duairc!"</span></p>
<lb n="5603"/>
<lb n="5604"/><p><span>Do chuir Draoidheantóir i neambrígh</span>
<lb n="5605"/><span>na geasa ó dháil Fhinn 's a shluaigh</span>
<lb n="5606"/><span>nó gur seinneadh le Dáire dhóibh</span>
<lb n="5607"/><span>go téid-bhinn ceol is gáir-fhuaim.</span></p>
<lb n="5608"/>
<lb n="5609"/><p><span>Do thaithnigh le Draoidheantóir</span>
<lb n="5610"/><span>foghar binn an cheoil sin Dháire;</span>
<lb n="5611"/><span>do sheinn annsin a chumha féin</span>
<lb n="5612"/><span>is cumha na Féinne do láthair.</span></p>
<lb n="5613"/>
<lb n="5614"/><p><span>Adubhairt annsin Draoidheantóir</span>
<lb n="5615"/><span>nárbh fhada dhóibh, don Fhéinn,</span>
<lb n="5616"/><span>go bhfaghaidís uile le chéile</span>
<lb n="5617"/><span>aithne gan bhréag ar an éag.</span></p>
<lb n="5618"/>
<lb n="5619"/><p><span>Do thógamair-ne uile an Fhiann</span>
<lb n="5620"/><span>uall-gháir dian caoi agus déar</span>
<lb n="5621"/><span>an tan adubhairt Draoidheantóir</span>
<lb n="5622"/><span>nárbh fhada dhóibh gan aithne ar an éag.</span></p>
<lb n="5623"/>
<lb n="5624"/><p><span>Do dúnadh annsin le Draoidheantóir</span>
<lb n="5625"/><span>le geasaibh na dóirse go tapaidh;</span>
<lb n="5626"/><span>d'fhúig san gcarcair an Fhiann</span>
<lb n="5627"/><span>agus Fionn go dian i nglasaibh.</span></p>
<lb n="5628"/>
<lb n="5629"/><p><span>"Ní rabhamair fós," ar Fionn</span>
<lb n="5630"/><span>"i ngéibhinn dlúth le chéile, an Fhiann;</span>
<lb n="5631"/><span>is dearbh dúinn anois go fíor</span>
<lb n="5632"/><span>nach fagham choidhche cead ár riain."</span></p>
<lb n="5633"/>
<lb n="5634"/><p><span>Dobhí Draoidheantóir is Áille</span>
<lb n="5635"/><span>lán de gháirdeas trésan bhFéinn</span>
<lb n="5636"/><span>do bheith aca san gcarcair</span>
<lb n="5637"/><span>is Glanluadh fá dheacair i bpéin.</span></p>
<lb n="5638"/>
<lb n="5639"/><p><span>Thug Draoidheantóir fá deara</span>
<lb n="5640"/><span>go raibh Glanluadh go dearbh dubhach</span>
<lb n="5641"/><span>doilbh dobrónach 'na gnúis-ghnaoi</span>
<lb n="5642"/><span>ag sileadh do shíor go foghar-chiúin.</span>
<lb n="5643"/></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="5644"/><p><span>"Is dearbh liom," ar Draoidheantóir</span>
<lb n="5645"/><span>"a Ghlanluadh, gurab brón leat féin</span>
<lb n="5646"/><span>do réir mar amharcaim do ghnúis</span>
<lb n="5647"/><span>an Fhiann is Fionn do bheith fám réir."</span></p>
<lb n="5648"/>
<lb n="5649"/><p><span>"Ní doiligh liom," ar Glanluadh</span>
<lb n="5650"/><span>"Fionn 's a shluagh bheith fád réir,</span>
<lb n="5651"/><span>acht is doiligh liom 's is crádh</span>
<lb n="5652"/><span>mo chéile Labharán do bheith i bpéin."</span></p>
<lb n="5653"/>
<lb n="5654"/><p><span>"Ná glac dobrón ar bith</span>
<lb n="5655"/><span>a ríoghan ghil," ar Draoidheantóir;</span>
<lb n="5656"/><span>"do-bhéar-sa a chead 's a rian</span>
<lb n="5657"/><span>dod chéile óm dhian-smacht gan gó."</span></p>
<lb n="5658"/>
<lb n="5659"/><p><span>Do ghluais annsin Draoidheantóir</span>
<lb n="5660"/><span>don charcair 'nar dhóibh, don Fhéinn,</span>
<lb n="5661"/><span>do bhain a gheasa gan spás</span>
<lb n="5662"/><span>de Labharán ba chráidhte i bpéin.</span></p>
<lb n="5663"/>
<lb n="5664"/><p><span>Tháinig Labharán mar aon</span>
<lb n="5665"/><span>le Draoidheantóir i réim buaidhe;</span>
<lb n="5666"/><span>do thuit sé i dtrom-néallaibh</span>
<lb n="5667"/><span>nuair chonnairc mí-scéimh Ghlanluaidhe.</span></p>
<lb n="5668"/>
<lb n="5669"/><p><span>Do thuit Glanluadh mar an gcéadna</span>
<lb n="5670"/><span>i bhfochair a céile i néallaibh báis;</span>
<lb n="5671"/><span>do shíl Draoidheantóir is Áille</span>
<lb n="5672"/><span>nárbh éirghe dhóibh go lá an bhráth.</span></p>
<lb n="5673"/>
<lb n="5674"/><p><span>An tan dob éirghe don dís úd</span>
<lb n="5675"/><span>ar bhfagháil a lúith ó na néallaibh,</span>
<lb n="5676"/><span>do thuit trí deora fola anuas</span>
<lb n="5677"/><span>le dearg-ghruadhaibh Áille i n-éinfheacht.</span></p>
<lb n="5678"/>
<lb n="5679"/><p><span>An tan dochonnairc Labharán súd</span>
<lb n="5680"/><span>na deora i ngnúis na rí-mhná,</span>
<lb n="5681"/><span>do thaithnigh leis is dubhairt leis féin</span>
<lb n="5682"/><span>gur chomhartha don Fhéinn teacht slán.</span></p>
<lb n="5683"/>
<lb n="5684"/><p><span>Fán am san do seinneadh le Dáire</span>
<lb n="5685"/><span>ceol uall-ghártha agus trom-chaoi;</span>
<lb n="5686"/><span>níorbh fhada go dtáinig san doras</span>
<lb n="5687"/><span>Draoidheantóir go borb amh-chaoin.</span></p>
<lb n="5688"/>
<lb n="5689"/><p><span>Do hoscladh leis an doras úd</span>
<lb n="5690"/><span>is dob aithreach liom a theacht isteach;</span>
<lb n="5691"/><span>d'fhéach an Fhiann air go truaighe</span>
<lb n="5692"/><span>is níor dhainid leis gruaim na bhfear.</span></p>
<lb n="5693"/>
<lb n="5694"/><p><span>Dochonnairc Fionn ar sileadh síos</span>
<lb n="5695"/><span>le n-a ghruadh ba ghnaoi lán-dolaidh.</span>
<lb n="5696"/><span>is thaithnigh leis an t-amharc d'fhagháil</span>
<lb n="5697"/><span>- trí braoin 'na tháin-rith dearg-fhola.</span>
<lb n="5698"/></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="5699"/><p><span>Dochonnairc an Fhiann uile iad</span>
<lb n="5700"/><span>ag rith go dian le hais a ghruaidhe</span>
<lb n="5701"/><span>acht amháin an drong do cailleadh</span>
<lb n="5702"/><span>de bhrígh na ngeasa san gcarcair chruaidh.</span></p>
<lb n="5703"/>
<lb n="5704"/><p><span>Níor seinneadh ní ba mhó le Dáire</span>
<lb n="5705"/><span>an tan tháinig Draoidheantóir</span>
<lb n="5706"/><span>go ndubhairt Fionn leis arís</span>
<lb n="5707"/><span>seinm go binn gan cead dóibh.</span></p>
<lb n="5708"/>
<lb n="5709"/><p><span>Do sheinn Dáire, ar chomhairle Fhinn</span>
<lb n="5710"/><span>an ceol go téid-bhinn don Fhéinn;</span>
<lb n="5711"/><span>do ghaibh fearg Draoidheantóir</span>
<lb n="5712"/><span>"Is gairid gur brón daoibh," ar sé.</span></p>
<lb n="5713"/>
<lb n="5714"/><p><span>Do dúnadh leis an charcair</span>
<lb n="5715"/><span>go lom daingean ar an bhFéinn</span>
<lb n="5716"/><span>Is tháinig tar ais ar cuaird</span>
<lb n="5717"/><span>mar a raibh Glanluadh is Áille shéimh.</span></p>
<lb n="5718"/>
<lb n="5719"/><p><span>Ní raibh Labharán 'na gcomhdháil</span>
<lb n="5720"/><span>d'fhiafruigh go hárd cár ghaibh sé;</span>
<lb n="5721"/><span>d'innis Glanluadh is Áille dó</span>
<lb n="5722"/><span>nárbh fheas dóibh cár ghaibh an laoch.</span></p>
<lb n="5723"/>
<lb n="5724"/><p><span>Do scairt go borb ós árd</span>
<lb n="5725"/><span>ar Labharán i gclos don Fhéinn;</span>
<lb n="5726"/><span>do fhreagair sé i gclúid den dún</span>
<lb n="5727"/><span>do ghluais ar lúth go ráinig é.</span></p>
<lb n="5728"/>
<lb n="5729"/><p><span>"Cá rabhais, a Labharáin, ar cuaird?"</span>
<lb n="5730"/><span>ar Draoidheantóir go gruamdha teann;</span>
<lb n="5731"/><span>"Is dearbh liom ód thriall fá leith</span>
<lb n="5732"/><span>gur mian leat mé bheith go fann."</span></p>
<lb n="5733"/>
<lb n="5734"/><p><span>Thug leis Labharán gan spás</span>
<lb n="5735"/><span>mar a raibh cách i nglasaibh cruaidh;</span>
<lb n="5736"/><span>do chuir é fá bhrígh a gheasa</span>
<lb n="5737"/><span>is d'fhúig san gcarcair é fá ghruaim.</span></p>
<lb n="5738"/>
<lb n="5739"/><p><span>Dobhí roimhe i mbruinnibh báis</span>
<lb n="5740"/><span>triar is céad sár-fhear den Fhéinn;</span>
<lb n="5741"/><span>do baineadh le Draoidheantóir díobh</span>
<lb n="5742"/><span>go tapaidh na cinn gan bhréag.</span></p>
<lb n="5743"/>
<lb n="5744"/><p><span>Dobhí ag teacht chun Conáin Mhaoil</span>
<lb n="5745"/><span>'s a lann líomhtha 'na dhóid go teann;</span>
<lb n="5746"/><span>"Cá bhfuil do thriall, a Dhraoidheantóir?</span>
<lb n="5747"/><span>fan go fóill, ná déin orm feall."</span></p>
<lb n="5748"/>
<lb n="5749"/><p><span>Dobhí Draoidheantóir fá gharbh-throst</span>
<lb n="5750"/><span>'s a lann gan chosc ós cionn Chonáin;</span>
<lb n="5751"/><span>d'éirigh an fear maol de phreab</span>
<lb n="5752"/><span>is iall níor fhan ar a shuidheachán.</span></p>
<lb n="5753"/>
<lb n="5754"/><p><span>"Coisc do lámh," ar Conán go truaighe</span>
<lb n="5755"/><span>"is leor mo dhuabhais mar táim;</span>
<lb n="5756"/><span>ní fhuil dul agam ón éag</span>
<lb n="5757"/><span>ná cuir truaighmhéil chun báis."</span>
<lb n="5758"/></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="5759"/><p><span>Do thriall Draoidheantóir uainn</span>
<lb n="5760"/><span>san gcarcair fá ghruaim d'fhúig sinn,</span>
<lb n="5761"/><span>doiligh dobrónach lán-dubhach</span>
<lb n="5762"/><span>gan léim gan lúth, ar easbaidh grinn.</span></p>
<lb n="5763"/>
<lb n="5764"/><p><span>Do labhair Labharán le Fionn</span>
<lb n="5765"/><span>is dubhairt go ciúin gan fhios do chách -</span>
<lb n="5766"/><span>"Atá san dún leigheas ár ngeas</span>
<lb n="5767"/><span>dá dtigeadh linn teacht ar a fhagháil."</span></p>
<lb n="5768"/>
<lb n="5769"/><p><span>"Créad é sin?" ar Fionn na bhFiann</span>
<lb n="5770"/><span>"dobhéarfadh rian ó n-ár ngeasaibh dúinn?</span>
<lb n="5771"/><span>is truagh gan é anois ar fagháil</span>
<lb n="5772"/><span>a Labharáin, má tá san dún."</span></p>
<lb n="5773"/>
<lb n="5774"/><p><span>"Atá ballán, a Fhinn, san dún</span>
<lb n="5775"/><span>dobhéarfadh dúinn lúth is rian;</span>
<lb n="5776"/><span>dá mbeadh sé againn anois</span>
<lb n="5777"/><span>níorbh fhada an goimh 'nár bpian."</span></p>
<lb n="5778"/>
<lb n="5779"/><p><span>"An bhfeacaidh tú féin," ar Fionn</span>
<lb n="5780"/><span>"an ballán úd, a Labharáin chaoimh,</span>
<lb n="5781"/><span>d'fhóirfeadh sinn anois ó ghuais</span>
<lb n="5782"/><span>nó an gcualaidh tú dá luadh a bhrígh?"</span></p>
<lb n="5783"/>
<lb n="5784"/><p><span>"Dochualaidh mé ag Glanluadh</span>
<lb n="5785"/><span>gur fhóir í féin ar ghuais an bháis;</span>
<lb n="5786"/><span>is d'innis dom fós tré rún</span>
<lb n="5787"/><span>go leighisfeadh gach pudhar dá bhfuil 'nár ndáil."</span></p>
<lb n="5788"/>
<lb n="5789"/><p><span>Níorbh fhada dhúinn mar sin</span>
<lb n="5790"/><span>Draoidheantóir go dtig don charcair,</span>
<lb n="5791"/><span>a lann 'na dhóid go líomhtha dian</span>
<lb n="5792"/><span>chun an Fhiann uile do dhícheannadh.</span></p>
<lb n="5793"/>
<lb n="5794"/><p><span>"A fhir mhaoil," do ráidh Draoidheantóir</span>
<lb n="5795"/><span>"gléas do mhór-cheann is gaibh mo bhéim;</span>
<lb n="5796"/><span>ní fhúigfead neach óg ná ársaidh</span>
<lb n="5797"/><span>nach cuirfead chun báis den Fhéinn."</span></p>
<lb n="5798"/>
<lb n="5799"/><p><span>"Atáim-se im thruagh-lobhar bhocht"</span>
<lb n="5800"/><span>ar Conán go doiligh lán-dubhach;</span>
<lb n="5801"/><span>"ná cuir choidhche mé chun báis</span>
<lb n="5802"/><span>go leighistear leat mo chneádha ar dtús."</span></p>
<lb n="5803"/>
<lb n="5804"/><p><span>Do ghoir Draoidheantóir ar Áille</span>
<lb n="5805"/><span>is tháinig sí láithreach chugainn;</span>
<lb n="5806"/><span>d'fhéach sí go gruamdha géar</span>
<lb n="5807"/><span>ar shluagh na Féinne is ar Fhionn.</span></p>
<lb n="5808"/>
<lb n="5809"/><p><span>"Tabhair dom," ar Draoidheantóir</span>
<lb n="5810"/><span>"ballán órdha na ngeas gcruaidh</span>
<lb n="5811"/><span>nó go leighisead goin tóna</span>
<lb n="5812"/><span>an fhir mhaoil mhóir seo fá ghruaim."</span>
<lb n="5813"/></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="5814"/><p><span>"Ná leighis an fear maol úd"</span>
<lb n="5815"/><span>ar Áille, "ní pudhar linn a chás;</span>
<lb n="5816"/><span>ná tabhair do cáirde ar bith</span>
<lb n="5817"/><span>ná don Fhéinn acht a gcur chun báis."</span></p>
<lb n="5818"/>
<lb n="5819"/><p><span>"Ní iarraim air mé chur ón mbás</span>
<lb n="5820"/><span>a Áille," do ráidh Conán Maol</span>
<lb n="5821"/><span>"acht amháin nach beinn im lobhar</span>
<lb n="5822"/><span>ar dteacht do thonn anois ón éag."</span></p>
<lb n="5823"/>
<lb n="5824"/><p><span>d'imthigh Áille de gharbh-throst</span>
<lb n="5825"/><span>is d'fhéach go docht 'na diaidh ar Fhionn;</span>
<lb n="5826"/><span>níorbh fhada go dtáinig arís</span>
<lb n="5827"/><span>is croiceann dobhí aici lán de chlúmh.</span></p>
<lb n="5828"/>
<lb n="5829"/><p><span>"Ceangail é seo, a Dhraoidheantóir"</span>
<lb n="5830"/><span>ar sí, "ar thóin an fhir mhaoil úd;</span>
<lb n="5831"/><span>leighisfidh gan spás goin a chréacht</span>
<lb n="5832"/><span>is tabhair an t-éag dóibh is d'Fhionn."</span></p>
<lb n="5833"/>
<lb n="5834"/><p><span>Do ghlac Draoidheantóir go prap</span>
<lb n="5835"/><span>an croiceann 's do cheap do thóin Chonáin;</span>
<lb n="5836"/><span>do lean de ón lá san gur thriall</span>
<lb n="5837"/><span>is ní raibh riamh gan for-ainm 'na dháil.</span></p>
<lb n="5838"/>
<lb n="5839"/><p><span>"Ná cuir-se mise chun báis"</span>
<lb n="5840"/><span>ar Conán go tláth, "a Dhraoidheantóir,</span>
<lb n="5841"/><span>fanfad id dháil ó so suas</span>
<lb n="5842"/><span>mo dhícheannadh badh thruagh gan chóir."</span></p>
<lb n="5843"/>
<lb n="5844"/><p><span>"A Dhraoidheantóir," ar Labharán</span>
<lb n="5845"/><span>"má's mian leat ár mbás go léir</span>
<lb n="5846"/><span>is leor duit sin, mo scéal truaighe!</span>
<lb n="5847"/><span>is an fear maol duairc do shaoradh ón éag."</span></p>
<lb n="5848"/>
<lb n="5849"/><p><span>"Ní dhearnas cealg ná meang</span>
<lb n="5850"/><span>gaisce ná teann ní raibh im dháil,</span>
<lb n="5851"/><span>dá bhrígh sin, a Dhraoidheantóir</span>
<lb n="5852"/><span>ní cuibhe dhuit leo anois mo bhás."</span></p>
<lb n="5853"/>
<lb n="5854"/><p><span>"Ní chuirfead-sa chun báis tú</span>
<lb n="5855"/><span>a Chonáin dhubhach," ar Draoidheantóir,</span>
<lb n="5856"/><span>"is beidh tú im chomhdháil féin</span>
<lb n="5857"/><span>ar feadh do ré gan cead dóibh."</span></p>
<lb n="5858"/>
<lb n="5859"/><p><span>Do ghluais Conán le Draoidheantóir</span>
<lb n="5860"/><span>as an gcarcair ar seol lom-lúith;</span>
<lb n="5861"/><span>níor stadadh leo go trost-gharbh</span>
<lb n="5862"/><span>go rángadar cor gheasa an dúin.</span>
<lb n="5863"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="5864"/><p><span>Do ghoir Draoidheantóir ós árd</span>
<lb n="5865"/><span>ar Ghlanluadh 's ar Áille an ghrinn;</span>
<lb n="5866"/><span>tháinig Glanluadh fá lom-lúth</span>
<lb n="5867"/><span>is Áille don chor 'na raibh an dís.</span></p>
<lb n="5868"/>
<lb n="5869"/><p><span>D'innis Draoidheantóir do na mnáibh</span>
<lb n="5870"/><span>go dtug Conán ó shluagh na bhFiann,</span>
<lb n="5871"/><span>go dtógfadh brígh a gheasa ó n-a dháil</span>
<lb n="5872"/><span>is go mbeadh 'na chomhdháil 's 'na rian.</span></p>
<lb n="5873"/>
<lb n="5874"/><p><span>"Is eagal liom, a Dhraoidheantóir"</span>
<lb n="5875"/><span>ar Áille, "gurab brón agus guais</span>
<lb n="5876"/><span>duit-se agus domh-sa go lá an bhráth</span>
<lb n="5877"/><span>Conán id dháil do bheith buan."</span></p>
<lb n="5878"/>
<lb n="5879"/><p><span>"Créad is eagal dúinn, a Áille," ar sé</span>
<lb n="5880"/><span>"ón bhfear maol do bheith 'nár ndáil?"</span>
<lb n="5881"/><span>"Ar eagla na meang," ar sise</span>
<lb n="5882"/><span>"do bheith buan 'na ghoile mar chách."</span></p>
<lb n="5883"/>
<lb n="5884"/><p><span>"Ní thiubhrad-sa cáirde ar bith don Fhéinn</span>
<lb n="5885"/><span>gan aithne ar an éag do thabhairt dóibh,"</span>
<lb n="5886"/><span>ar Draoidheantóir le hÁille</span>
<lb n="5887"/><span>"is ní féidir le Conán a bhfóir."</span></p>
<lb n="5888"/>
<lb n="5889"/><p><span>Níor labhair Conán focal leo</span>
<lb n="5890"/><span>go dtug Draoidheantóir 'na dheasláimh</span>
<lb n="5891"/><span>an ballán úd na ngeas a chlaoidhe</span>
<lb n="5892"/><span>gur thóg a mbrígh go prap as a dháil.</span></p>
<lb n="5893"/>
<lb n="5894"/><p><span>Fán am sin dochualadar go binn</span>
<lb n="5895"/><span>ceol cumhadh do sheinn dóibh Dáire;</span>
<lb n="5896"/><span>do ghluais Draoidheantóir chugainn</span>
<lb n="5897"/><span>don charcair fá lúth go dtáinig.</span></p>
<lb n="5898"/>
<lb n="5899"/><p><span>Ní raibh laoch de chathaibh Fhinn</span>
<lb n="5900"/><span>nach raibh lom críon i gcruth-ghné</span>
<lb n="5901"/><span>gan lúth, gan tapa, gan treoir</span>
<lb n="5902"/><span>ó gheasaibh 'na gcló go tréith.</span></p>
<lb n="5903"/>
<lb n="5904"/><p><span>Do dhearmhad Draoidheantóir</span>
<lb n="5905"/><span>an ballán órdha ag Conán;</span>
<lb n="5906"/><span>do thriall féin agus Glanluadh</span>
<lb n="5907"/><span>don charcair go luath i gcomhdháil.</span></p>
<lb n="5908"/>
<lb n="5909"/><p><span>"Créad do thoisc, a fhir mhaoil</span>
<lb n="5910"/><span>fár leanais sinn?" ar Glanluadh.</span>
<lb n="5911"/><span>"Go bhfaghainn amharc ar an bhFéinn</span>
<lb n="5912"/><span>le linn a n-éag 's a dtriall uainn."</span></p>
<lb n="5913"/>
<lb n="5914"/><p><span>"Cá bhfuil an ballán," ar Draoidheantóir</span>
<lb n="5915"/><span>"thugas duit d'fhóir do gheasa cruadha?"</span>
<lb n="5916"/><span>"d'fhágas é," ar Conán lán-mhaol</span>
<lb n="5917"/><span>"mar a bhfuaireas é, slán fá bhuadh."</span>
<lb n="5918"/></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="5919"/><p><span>Do ghluais Draoidheantóir go luath</span>
<lb n="5920"/><span>de gharbh-throst uainn fá lán-lúth;</span>
<lb n="5921"/><span>níor stadadh leis go ráinig sé</span>
<lb n="5922"/><span>an cor 'na raibh gréithre an dúin.</span></p>
<lb n="5923"/>
<lb n="5924"/><p><span>d'fhóir Conán Oscar is Fionn</span>
<lb n="5925"/><span>ó na geasaibh dlúth dobhí 'na ndáil</span>
<lb n="5926"/><span>sul a dtáinig Draoidheantóir</span>
<lb n="5927"/><span>tar ais fá sheol gan fios an bhalláin.</span></p>
<lb n="5928"/>
<lb n="5929"/><p><span>Do ghaibh Oscar an ballán de láimh</span>
<lb n="5930"/><span>'s a lann líomhtha go dána 'na dhóid;</span>
<lb n="5931"/><span>níor fhulaing sé a theacht don charcair</span>
<lb n="5932"/><span>an Fhiann ó na geasaibh gur fhóir.</span></p>
<lb n="5933"/>
<lb n="5934"/><p><span>Do sheinn Fionn an Dórd go binn</span>
<lb n="5935"/><span>is Dáire le n-a thaoibh fá ghreann;</span>
<lb n="5936"/><span>do gháir an Fhiann uile ós árd</span>
<lb n="5937"/><span>de bhorb-ghuth ba ráidhte teann.</span></p>
<lb n="5938"/>
<lb n="5939"/><p><span>Do ghluais Áille is Glanluadh</span>
<lb n="5940"/><span>de gharbh-throst chruaidh don charcair;</span>
<lb n="5941"/><span>"Tá réim ag an bhFéinn go fíor</span>
<lb n="5942"/><span>a Áille," ar Draoidheantóir, "is dearbh."</span></p>
<lb n="5943"/>
<lb n="5944"/><p><span>Do bhuail Áille na basa go lom</span>
<lb n="5945"/><span>is do labhair i bhfoghar nár chaoin;</span>
<lb n="5946"/><span>adubhairt Conán léi ós árd</span>
<lb n="5947"/><span>"Cúis cruadh-cháis chughaibh agus caoi!"</span></p>
<lb n="5948"/>
<lb n="5949"/><p><span>"A Dhraoidheantóir," do ráidh Oscar</span>
<lb n="5950"/><span>"níl do chomas feasta ar an bhFéinn,</span>
<lb n="5951"/><span>díolfaidh tú go cruaidh ar a shon</span>
<lb n="5952"/><span>sinn a bheith san gcarcair i bpéin."</span></p>
<lb n="5953"/>
<lb n="5954"/><p><span>Do ghaibh eagla is uamhan Áille</span>
<lb n="5955"/><span>gur thuit ar lár lag tréith;</span>
<lb n="5956"/><span>tar éis ar imir sí de chrádh</span>
<lb n="5957"/><span>is do thuit gan spás leis an éag.</span></p>
<lb n="5958"/>
<lb n="5959"/><p><span>"Tá cumas na Féinne gan gó"</span>
<lb n="5960"/><span>ar Draoidheantóir, "orm is fíor,</span>
<lb n="5961"/><span>i n-éiric mo gheas is a mbuadh</span>
<lb n="5962"/><span>a chur ón bhfear nduairc i neambrígh."</span></p>
<lb n="5963"/>
<lb n="5964"/><p><span>"Níl dul agat ón éag anois</span>
<lb n="5965"/><span>a dhraoi ghlic," ar Oscar áigh;</span>
<lb n="5966"/><span>"dogheobhair comhrac aon láimhe</span>
<lb n="5967"/><span>gan cheilg id dháil ó shluaightibh Fhinn."</span></p>
<lb n="5968"/>
<lb n="5969"/><p><span>Níor labhair sé le hOscar tréan</span>
<lb n="5970"/><span>do ghlac a lann ghéar 'na dheasdóid,</span>
<lb n="5971"/><span>gur fhiafruigh Oscar den dara feacht</span>
<lb n="5972"/><span>"An amhail is maith leat, a Dhraoidheantóir?"</span>
<lb n="5973"/></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="5974"/><p><span>"Is amhail go dearbh," ar an draoi</span>
<lb n="5975"/><span>"do-bhéar-sa cruadh-ghníomh glac-lámh</span>
<lb n="5976"/><span>do gach aon fhear den Fhéinn</span>
<lb n="5977"/><span>gur tuitim dom féin nó dóibh 'na dtáin."</span></p>
<lb n="5978"/>
<lb n="5979"/><p><span>Do ghluais an Fhiann amach</span>
<lb n="5980"/><span>as an gcarcair 'na raibh seal dubhach;</span>
<lb n="5981"/><span>dobhí Áille gan anam san tslighe</span>
<lb n="5982"/><span>is Glanluadh ag caoi fá phúdhar.</span></p>
<lb n="5983"/>
<lb n="5984"/><p><span>"Créad so thárlaidh d'Áille an ghrinn?"</span>
<lb n="5985"/><span>ar Oscar de ghlór chaoin lán-bhuaidhe.</span>
<lb n="5986"/><span>"Fuair sí aithne ar an éag"</span>
<lb n="5987"/><span>ar Conán, "is ní scéal truaighe."</span></p>
<lb n="5988"/>
<lb n="5989"/><p><span>Dobhí a lann líomhtha 'na dhóid</span>
<lb n="5990"/><span>ag Draoidheantóir ar an doras</span>
<lb n="5991"/><span>ag feitheamh le Conán ameasc cách</span>
<lb n="5992"/><span>chun a chur chun báis gan fhios.</span></p>
<lb n="5993"/>
<lb n="5994"/><p><span>Dochonnairc Oscar Draoidheantóir</span>
<lb n="5995"/><span>'s a lann 'na dhóid i samhail catha;</span>
<lb n="5996"/><span>adubhairt leis - "Ná bí dá luadh</span>
<lb n="5997"/><span>go roicheam cuaird na faithche."</span></p>
<lb n="5998"/>
<lb n="5999"/><p><span>Níor labhair leis an Draoidheantóir</span>
<lb n="6000"/><span>is níor fhág an fód 'na raibh 'na sheasamh</span>
<lb n="6001"/><span>go bhfuair amharc ar Chonán Maol</span>
<lb n="6002"/><span>go dtug amus-bhéim ar a dhícheannadh.</span></p>
<lb n="6003"/>
<lb n="6004"/><p><span>Ní ráinig an lann an fear maol</span>
<lb n="6005"/><span>do scairt go tréan ar Oscar áigh;</span>
<lb n="6006"/><span>d'ionnsuigh Oscar Draoidheantóir</span>
<lb n="6007"/><span>is thug gan gó dho aithne an bháis.</span></p>
<lb n="6008"/>
<lb n="6009"/><p><span>Do chaitheamair uile an Fhiann</span>
<lb n="6010"/><span>deoch is biadh san dún go subhach;</span>
<lb n="6011"/><span>arn-a bhárach tar éis ár suain</span>
<lb n="6012"/><span>ní raibh againn tuarasgabháil an dúin.</span></p>
<lb n="6013"/>
<lb n="6014"/><p><span>Dobhí cuid de bhrígh na ngeas úd</span>
<lb n="6015"/><span>a Phádraig, dar liom i ndáil na bhFiann</span>
<lb n="6016"/><span>ón lá úd go lá a mbáis</span>
<lb n="6017"/><span>is leis thuiteadar tráth is ní le Dia.</span></p>
<lb n="6018"/>
<lb n="6019"/><p><span>Nach abair tú go rabhadar beo</span>
<lb n="6020"/><span>tar éis leon na ngeas úd;</span>
<lb n="6021"/><span>dá bhrígh sin is cneasta an fhiadhain</span>
<lb n="6022"/><span>gur thuiteadar le Dia na ndúl.</span></p>
<lb n="6023"/>
<lb n="6024"/><p><span>Is é deirim leat, a Phádraig</span>
<lb n="6025"/><span>nach rabhadar ón dtráth úd tréan</span>
<lb n="6026"/><span>i gcath ná i ngníomh na lann</span>
<lb n="6027"/><span>'s é chlaoidh a dteann 's ní Mac Dé.</span>
<lb n="6028"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="6029"/><p><span>Bzzzzz1782-1855lsc 18D</span>
<lb n="6030"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="6031"/><span>LAOIDH LOCHA DEIRG</span>
<lb n="6032"/><span>nó</span>
<lb n="6033"/><span>Seilg na Féinne ós cionn Locha Deirg.</span></p>
<lb n="6034"/>
<lb n="6035"/><p><span>An gcualaidh tú Fianna Finn</span>
<lb n="6036"/><span>a Phádraig† mhóir, a †mhic Calpruinn,</span>
<lb n="6037"/><span>ag éirghe ós cionn Locha Deirg</span>
<lb n="6038"/><span>mar aon is cách i gcómhsheilg?</span></p>
<lb n="6039"/>
<lb n="6040"/><p><span>Piast dobhí ar loch an tsléibhe</span>
<lb n="6041"/><span>lér cuireadh ár na Féinne;</span>
<lb n="6042"/><span>fiche céad nó níis mó</span>
<lb n="6043"/><span>dá dtug bás i n-aon ló.</span></p>
<lb n="6044"/>
<lb n="6045"/><p><span>Óglách maith dobhí ag Fionn</span>
<lb n="6046"/><span>innsim duit, a Thailginn,</span>
<lb n="6047"/><span>Ablach an Óir, mac Ríogh Gréag</span>
<lb n="6048"/><span>do thuigeadh glór ó gach péist.</span></p>
<lb n="6049"/>
<lb n="6050"/><p><span>"An dtuige an ní adeir an phéist?"</span>
<lb n="6051"/><span>do ráidh Ablach leis an bhFéinn,</span>
<lb n="6052"/><span>"caogad each nó caogad bó</span>
<lb n="6053"/><span>do chur chuice gach aon ló."</span></p>
<lb n="6054"/>
<lb n="6055"/><p><span>"Innis di go bhfaghaidh sí sin</span>
<lb n="6056"/><span>a Ablaigh an chrotha ghil;</span>
<lb n="6057"/><span>is fearr sin ná aon laoch lonn</span>
<lb n="6058"/><span>do thuitim léi i gcomhlonn."</span></p>
<lb n="6059"/>
<lb n="6060"/><p><span>An phiast an oidhche sin gan biadh</span>
<lb n="6061"/><span>codla níor thionnscain an Fhiann;</span>
<lb n="6062"/><span>ar theacht na maidne go moch</span>
<lb n="6063"/><span>do chuir anfadh ar an loch.</span></p>
<lb n="6064"/>
<lb n="6065"/><p><span>Ar theacht don phéist ar an dtráigh</span>
<lb n="6066"/><span>do léigeadar an Fhiann gáir,</span>
<lb n="6067"/><span>dob iomdha fear ag briseadh a chrainn</span>
<lb n="6068"/><span>is iomad laoch 'na timcheall.</span></p>
<lb n="6069"/>
<lb n="6070"/><p><span>Sul a dtáinig meádhon don ló</span>
<lb n="6071"/><span>ba lia ár mairbh ná ár mbeo;</span>
<lb n="6072"/><span>ba samhail le sluagh cille</span>
<lb n="6073"/><span>uireasbhaidh ár laochraidhe.</span></p>
<lb n="6074"/>
<lb n="6075"/><p><span>Do sloigeadh léi mac Ríogh Gréag</span>
<lb n="6076"/><span>agus Oisín gidh mór an béad;</span>
<lb n="6077"/><span>do sloigeadh léi go beacht</span>
<lb n="6078"/><span>fear agus céad i n-éinfheacht.</span></p>
<lb n="6079"/>
<lb n="6080"/><p><span>Níor sloigeadh mac Cumhaill léi</span>
<lb n="6081"/><span>ná an mhéid bhí amuich dá Fhéinn,</span>
<lb n="6082"/><span>is ní raibh díobh gan dul thart</span>
<lb n="6083"/><span>acht beagán le hucht imtheacht.</span></p>
<lb n="6084"/>
<lb n="6085"/><p><span>Do sloigeadh Daolgus agus Goll</span>
<lb n="6086"/><span>is Fionn mac Rosa na gcomhlonn,</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="6087"/><p><span>is Conán Maol, scéal nár mhaith</span>
<lb n="6088"/><span>is Diarmaid déid-gheal tréanmhar.</span></p>
<lb n="6089"/>
<lb n="6090"/><p><span>Thug Fionn an sídhe prap</span>
<lb n="6091"/><span>gabhas an phiast ar alt,</span>
<lb n="6092"/><span>is thug cor go dian di</span>
<lb n="6093"/><span>gur chuir a cliabh anáirde.</span></p>
<lb n="6094"/>
<lb n="6095"/><p><span>Mar chonnairc Dáire mac Finn</span>
<lb n="6096"/><span>an rí-fhéinnidhe cionn a gcinn,</span>
<lb n="6097"/><span>thug léim i mbéal na péiste</span>
<lb n="6098"/><span>dob é sin an sidhe aidhbhéile.</span></p>
<lb n="6099"/>
<lb n="6100"/><p><span>Ar dhul do Dháire 'na cliabh</span>
<lb n="6101"/><span>is ann do chuimhnigh ar a sciain;</span>
<lb n="6102"/><span>dorinn slighe do féin amach</span>
<lb n="6103"/><span>b'é sin an coscar iongantach.</span></p>
<lb n="6104"/>
<lb n="6105"/><p><span>Dá chéad beo aiste den Fhéinn</span>
<lb n="6106"/><span>Oisín agus mac Ríogh Gréag;</span>
<lb n="6107"/><span>gníomh ba bheodha ná sin</span>
<lb n="6108"/><span>annamh duine dochualaidh.</span></p>
<lb n="6109"/>
<lb n="6110"/><p><span>An dá chéad tháinig amach</span>
<lb n="6111"/><span>dobhádar gan folt, gan éadach;</span>
<lb n="6112"/><span>maith do cheannuigh Fianna Fhinn</span>
<lb n="6113"/><span>a bhfuair siad riamh i nÉirinn.</span></p>
<lb n="6114"/>
<lb n="6115"/><p><span>Turas Chonáin mar nár chóir</span>
<lb n="6116"/><span>i mbroinn an bheithidhigh ró-mhóir,</span>
<lb n="6117"/><span>mar nach raibh gruaig ar a cheann</span>
<lb n="6118"/><span>níor fhan leadhb ar a chloigeann.</span></p>
<lb n="6119"/>
<lb n="6120"/><p><span>Fionnloch Deirg fa hainm don loch</span>
<lb n="6121"/><span>ar dtús, a chorr-chléirigh;</span>
<lb n="6122"/><span>d'fhan Loch Dearg air le beo</span>
<lb n="6123"/><span>ó ár na Féinne i n-aon ló.</span></p>
<lb n="6124"/>
<lb n="6125"/><p><span>Trí lá is mí is bliadhain</span>
<lb n="6126"/><span>dobhí Loch Dearg fá dhiamhair,</span>
<lb n="6127"/><span>ó ló marbhtha Féinne Fhinn</span>
<lb n="6128"/><span>adeirim leat, a Thailginn.</span></p>
<lb n="6129"/>
<lb n="6130"/><p><span>Is mé Caoilte i ndiaidh na bhFiann</span>
<lb n="6131"/><span>a Phádraig dhealbhas gach grian;</span>
<lb n="6132"/><span>an scéal sin innsim daoibh</span>
<lb n="6133"/><span>annamh duine dochualaidh.</span>
<lb n="6134"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="6135"/><p><span>Bzzzzz1778-1855ls 18D</span>
<lb n="6136"/><span>SEILG SLÉIBHE gCROT</span>
<lb n="6137"/><span>nó</span>
<lb n="6138"/><span>Seilg Muca Draoidheachta Aongais an Bhrogha.</span></p>
<lb n="6139"/>
<lb n="6140"/><p><span>Éistidh, a uaisle bhfear bhFáil</span>
<lb n="6141"/><span>an chúis dá dtárlaidh iomarbháidh,</span>
<lb n="6142"/><span>go sloinnead daoibh gan gheis</span>
<lb n="6143"/><span>tachar Fhinn agus Aongais.</span></p>
<lb n="6144"/>
<lb n="6145"/><p><span>Fleadh do comóradh gan cheilg</span>
<lb n="6146"/><span>le mac an Daghdha dreach-dheirg;</span>
<lb n="6147"/><span>beirtear sinn-ne dá hól soir</span>
<lb n="6148"/><span>go bruidhin mhór-ghloin na Bóinne.</span></p>
<lb n="6149"/>
<lb n="6150"/><p><span>Is é líon dochuamair ann</span>
<lb n="6151"/><span>d'Fhiannaibh arm-ghlana Éireann,</span>
<lb n="6152"/><span>i n-éagmais Chonáin is Ghuill</span>
<lb n="6153"/><span>deich gcéad taoiseach Féinne.</span></p>
<lb n="6154"/>
<lb n="6155"/><p><span>Bruit uaine fán bhFéinn go rath</span>
<lb n="6156"/><span>bruit chaomh-chorcra dá gcumhdach,</span>
<lb n="6157"/><span>sróll dearg fán gceithrinn amhas</span>
<lb n="6158"/><span>ag teaghlach aobhdha Aongais.</span></p>
<lb n="6159"/>
<lb n="6160"/><p><span>Suidheas Fionn san mbruidhin mbrais</span>
<lb n="6161"/><span>taobh le taobh Aongais,</span>
<lb n="6162"/><span>suail go bhfeaca súil mar sin</span>
<lb n="6163"/><span>dís chomh maith ar talmhain.</span></p>
<lb n="6164"/>
<lb n="6165"/><p><span>Mar do suidheadh leo san teach</span>
<lb n="6166"/><span>dob iongnadh le coimhightheach</span>
<lb n="6167"/><span>iomad a gcorn i ngach glaic</span>
<lb n="6168"/><span>a gcuach agus a gcupard.</span></p>
<lb n="6169"/>
<lb n="6170"/><p><span>Mar do suidheadh an teach arís</span>
<lb n="6171"/><span>do badh iongnadh mar dobhídís</span>
<lb n="6172"/><span>cuirn óir ó láimh go láimh</span>
<lb n="6173"/><span>ar luadhaill 'na n-aonarán.</span></p>
<lb n="6174"/>
<lb n="6175"/><p><span>Do ráidh Aongas de ghuth mhór istigh</span>
<lb n="6176"/><span>do chuir sin tocht ar na fir,</span>
<lb n="6177"/><span>"Fearr an bheatha so ná seilg"</span>
<lb n="6178"/><span>ar mac an Daghdha dreach-dheirg.</span></p>
<lb n="6179"/>
<lb n="6180"/><p><span>"Measa an bheatha so ná seilg"</span>
<lb n="6181"/><span>do ráidh mac Cumhaill lán d'fheirg</span>
<lb n="6182"/><span>"gan coin ann, gan eich áille</span>
<lb n="6183"/><span>gan catha, gan comh-gháire."</span></p>
<lb n="6184"/>
<lb n="6185"/><p><span>"Na coin sin adeirir, a Fhinn</span>
<lb n="6186"/><span>do bheith agat féin go grinn,</span>
<lb n="6187"/><span>créad fá n-abair tú an ghuth</span>
<lb n="6188"/><span>is nach muirfidís aon mhuc?"</span></p>
<lb n="6189"/>
<lb n="6190"/><p><span>"Níl agat-sa féin," ar Fionn</span>
<lb n="6191"/><span>"ná ag sluagh Thuath Dé Danann,</span>
<lb n="6192"/><span>muc dár imthigh ar talmhain truim</span>
<lb n="6193"/><span>nach muirfeadh Bran is Sceoluinn.</span>
<lb n="6194"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="6195"/><p><span>"Cuirfead chugaibh-se muc mhór</span>
<lb n="6196"/><span>mharbhóchas bhur gcoin i gcéadóir,</span>
<lb n="6197"/><span>rachas uait féin ar an maigh</span>
<lb n="6198"/><span>ón bhFéinn is ó n-a gconaibh."</span></p>
<lb n="6199"/>
<lb n="6200"/><p><span>Adubhairt de ghuth mhór istigh</span>
<lb n="6201"/><span>reachtaire an bhrogha bhuadhaigh -</span>
<lb n="6202"/><span>"Sul bheidh sibh ar meisce mhir</span>
<lb n="6203"/><span>trialladh gach neach dá iomdhaidh."</span></p>
<lb n="6204"/>
<lb n="6205"/><p><span>Adubhairt Fionn le na Fiannaibh</span>
<lb n="6206"/><span>"Gabhaidh umaibh agus triallaidh;</span>
<lb n="6207"/><span>nílim acht im uathaidh ann</span>
<lb n="6208"/><span>idir Thuatha Dé Danann."</span></p>
<lb n="6209"/>
<lb n="6210"/><p><span>Gluaisimíd as sin seacha siar</span>
<lb n="6211"/><span>gus an mball a raibh an Fhiann;</span>
<lb n="6212"/><span>ann dobhí an Fhiann 's a gcoin</span>
<lb n="6213"/><span>ar Shliabh Fuaid an oidhche soin.</span></p>
<lb n="6214"/>
<lb n="6215"/><p><span>Dobhámair bliadhain ceann i gceann</span>
<lb n="6216"/><span>agus Tuatha Dé Danann</span>
<lb n="6217"/><span>nó go ndearnamair an tseilg</span>
<lb n="6218"/><span>dárbh iomdha fuil ar finnleirg.</span></p>
<lb n="6219"/>
<lb n="6220"/><p><span>Is í seilg dorinneadh linn</span>
<lb n="6221"/><span>le mac Cumhaill go nglór ngrinn:</span>
<lb n="6222"/><span>Sliabh gCua, Sliabh gCrot, Sliabh gCuilinn</span>
<lb n="6223"/><span>go hInbhear Críche i nUltaibh.</span></p>
<lb n="6224"/>
<lb n="6225"/><p><span>Suidhtear linn an tseilg mhór</span>
<lb n="6226"/><span>le mac Cumhaill is le n-a shlógh</span>
<lb n="6227"/><span>ó Mhaigh Cobha go Cruachain Chais</span>
<lb n="6228"/><span>go Fionnabhraigh is go Fionnais.</span></p>
<lb n="6229"/>
<lb n="6230"/><p><span>An tseilg dorinneadh annsain</span>
<lb n="6231"/><span>le mac Cumhaill a hAlmhain</span>
<lb n="6232"/><span>do ba dítheach Aongas di</span>
<lb n="6233"/><span>is dob easbadhach sinn-ne.</span></p>
<lb n="6234"/>
<lb n="6235"/><p><span>Cuireas Aongas teachta 'nár gcionn</span>
<lb n="6236"/><span>go hárd-fhlaith na bhFiann bhfolt-fhionn,</span>
<lb n="6237"/><span>mac Cumhaill gidh gur mhór modh</span>
<lb n="6238"/><span>ag iarraidh a bhréithre do chomholl.</span></p>
<lb n="6239"/>
<lb n="6240"/><p><span>Suidheas Fionn, flaith na Féinne</span>
<lb n="6241"/><span>ar an gcnoc ós cionn an tsléibhe;</span>
<lb n="6242"/><span>suidheas an Fhiann agus a gcoin</span>
<lb n="6243"/><span>ar an sliabh an lá soin.</span></p>
<lb n="6244"/>
<lb n="6245"/><p><span>Suidhim-se féin ar an sliabh</span>
<lb n="6246"/><span>mar a raibh Fionn flaith na bhFiann,</span>
<lb n="6247"/><span>go nach beadh ar shliabh aonair</span>
<lb n="6248"/><span>flaith na bhFiann i ró-bhaoghal.</span></p>
<lb n="6249"/>
<lb n="6250"/><p><span>Anmanna con na Féinne</span>
<lb n="6251"/><span>sloinnfead daoibh gan claoin chéille,</span>
<lb n="6252"/><span>ró bheag dá gconaibh dar liom</span>
<lb n="6253"/><span>gidh aidhbhseach libh a n-áiriomh.</span></p>
<lb n="6254"/>
<lb n="6255"/><p><span>Adhnuaill im láimh-se féin</span>
<lb n="6256"/><span>Bran i láimh an fhir go scéimh,</span>
<lb n="6257"/><span>agus Sceolann san láimh oile</span>
<lb n="6258"/><span>ag mac Cumhaill Almhoine.</span></p>
<lb n="6259"/>
<lb n="6260"/><p><span>Ablach ag Oisín mac Fhinn</span>
<lb n="6261"/><span>Lonn i láimh Bhrain Bhig go ngrinn,</span>
<lb n="6262"/><span>Scal, Caoile agus Luas gan athmhaoin</span>
<lb n="6263"/><span>ar chruas i láimh Fhirdomhaoin.</span></p>
<lb n="6264"/>
<lb n="6265"/><p><span>Airchis teann i láimh mhic Smóil</span>
<lb n="6266"/><span>an Chordhubh ag ua Conbhróin,</span>
<lb n="6267"/><span>Meadhair is Mearann is Maoin</span>
<lb n="6268"/><span>i láimh Gharraidh ó Fhormaoil.</span>
<lb n="6269"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="6270"/><p><span>Dordán duthach dob iongnadh</span>
<lb n="6271"/><span>i láimh Bheinne na mbíodhbha,</span>
<lb n="6272"/><span>Mac an Smóil is Dothla teann</span>
<lb n="6273"/><span>i láimh Dhuthaigh dhath-áluinn.</span></p>
<lb n="6274"/>
<lb n="6275"/><p><span>Éachtach ag Diarmaid Donn</span>
<lb n="6276"/><span>Mac an Truim ag Oscar oll,</span>
<lb n="6277"/><span>Rith Fada ag Conán go gcáil</span>
<lb n="6278"/><span>agus an Garradh ag Faolán.</span></p>
<lb n="6279"/>
<lb n="6280"/><p><span>Gairid dúinn-ne ann mar sin</span>
<lb n="6281"/><span>ag cur géill as ár gconaibh</span>
<lb n="6282"/><span>go bhfeacamair san maigh anoir</span>
<lb n="6283"/><span>tréad mór-uathmhar de mhucaibh.</span></p>
<lb n="6284"/>
<lb n="6285"/><p><span>Dob iongnadh le Fionn na bhFiann</span>
<lb n="6286"/><span>gach muc i n-aoirde fiadh;</span>
<lb n="6287"/><span>aon mhuc rompa, garbh a líth</span>
<lb n="6288"/><span>fa duibhe í ná gual gabhann.</span></p>
<lb n="6289"/>
<lb n="6290"/><p><span>Fa haoirde ná seol-chrann suas</span>
<lb n="6291"/><span>fionnadh a leacan 's a cluas;</span>
<lb n="6292"/><span>fa samhail le muine a dath</span>
<lb n="6293"/><span>fionnadh a súl 's a sean-mhala.</span></p>
<lb n="6294"/>
<lb n="6295"/><p><span>Léigim-se i dtaobh na leirge</span>
<lb n="6296"/><span>Adhnuaill i dtús na seilge;</span>
<lb n="6297"/><span>do mhairbh an chéad mhuc gan chleith</span>
<lb n="6298"/><span>gér líonmhar coin na Féinne.</span></p>
<lb n="6299"/>
<lb n="6300"/><p><span>Adhnuaill do mhairbh an mhuc mhór</span>
<lb n="6301"/><span>de thréad Aongais i gcéadóir,</span>
<lb n="6302"/><span>ó shin is tuigthe dhuit i leith</span>
<lb n="6303"/><span>atá Gleann na Céad Mhuice.</span></p>
<lb n="6304"/>
<lb n="6305"/><p><span>Briseas Bran a hiall go fíor</span>
<lb n="6306"/><span>siubhlas sí as láimh an ríogh,</span>
<lb n="6307"/><span>na muca fa mór meire</span>
<lb n="6308"/><span>do ghabhsad dá comh-ghleiceadh.</span></p>
<lb n="6309"/>
<lb n="6310"/><p><span>"Truagh sin, a Bhrain bhuadhaigh bhinn</span>
<lb n="6311"/><span>a mhic Fhearghusa fholt-fhinn,</span>
<lb n="6312"/><span>duit-se nocha gníomh feardha</span>
<lb n="6313"/><span>mo mhac-sa do lán-mharbhadh."</span></p>
<lb n="6314"/>
<lb n="6315"/><p><span>Mar dochualaidh Bran an ghuth</span>
<lb n="6316"/><span>do chlaochluigh a ciall 's a cruth,</span>
<lb n="6317"/><span>gabhas sí ar bhrághaid an mhuc</span>
<lb n="6318"/><span>agus tógbhas an chruadh-chuid.</span></p>
<lb n="6319"/>
<lb n="6320"/><p><span>Gabhas sí an mhuc ar bhrághaid</span>
<lb n="6321"/><span>an greim sin ba ghreim námhad,</span>
<lb n="6322"/><span>níor leig an mhuc a gabháil</span>
<lb n="6323"/><span>is do chongaibh a gearr-anáil.</span></p>
<lb n="6324"/>
<lb n="6325"/><p><span>Muna ndearnaidh Bran go bráth</span>
<lb n="6326"/><span>de ghníomh nó ghaisce 'na dheáidh.</span>
<lb n="6327"/><span>acht an mhuc sin ar an maigh</span>
<lb n="6328"/><span>do dhiongbháil do na Fiannaibh -</span></p>
<lb n="6329"/>
<lb n="6330"/><p><span>Gér mhór ag Aongas a thréad</span>
<lb n="6331"/><span>i n-a raibh muc agus céad,</span>
<lb n="6332"/><span>ní raibh aon mhuc díobh gan oil</span>
<lb n="6333"/><span>um thráthnóna 'na beathoidh.</span></p>
<lb n="6334"/>
<lb n="6335"/><p><span>Áirmhid annsin an Fhiann</span>
<lb n="6336"/><span>tháinig anoir agus aniar,</span>
<lb n="6337"/><span>i n-éagmais giolla agus con</span>
<lb n="6338"/><span>bhí deich gcéad fear ar n-easbaidh.</span></p>
<lb n="6339"/>
<lb n="6340"/><p><span>Do ráidh Oscar de ghuth mhór</span>
<lb n="6341"/><span>le mac Cumhaill is le n-a shlógh -</span>
<lb n="6342"/><span>"Déanaidh eolas ar an mbruidhin</span>
<lb n="6343"/><span>is díoghlam ár ár muintire."</span></p>
<lb n="6344"/>
<lb n="6345"/><p><span>"Badh chomhairle fir gan chéill"</span>
<lb n="6346"/><span>do ráidh Oisín le Fionn féin,</span>
<lb n="6347"/><span>"dá bhfágadh na muca mar sin</span>
<lb n="6348"/><span>dothiocfadh arís 'na mbeathaidh.</span>
<lb n="6349"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="6350"/><p><span>"Déanaidh na muca do loscadh</span>
<lb n="6351"/><span>is badh móide bhur gcoscar,</span>
<lb n="6352"/><span>agus loiscidh na muca dhe</span>
<lb n="6353"/><span>is cuiridh a luaith le fairrge."</span></p>
<lb n="6354"/>
<lb n="6355"/><p><span>Seacht gcatha dobhámair ann</span>
<lb n="6356"/><span>d'Fhiannaibh amhra na hÉireann.</span>
<lb n="6357"/><span>thall le himeall an locha</span>
<lb n="6358"/><span>seacht dteinte gach aon chatha.</span></p>
<lb n="6359"/>
<lb n="6360"/><p><span>Seacht dteinte gach catha dhíobh</span>
<lb n="6361"/><span>mar d'órduigh dúinn an rí,</span>
<lb n="6362"/><span>dá n-áirmhinn iad uile dhuit</span>
<lb n="6363"/><span>nochar loisceamair aon mhuc.</span></p>
<lb n="6364"/>
<lb n="6365"/><p><span>Imthigheas Bran uainn amach</span>
<lb n="6366"/><span>go hathlamh is go heolach,</span>
<lb n="6367"/><span>dobheir trí crainn léi 'na crobh</span>
<lb n="6368"/><span>ní feas cá coill ó dtugadh.</span></p>
<lb n="6369"/>
<lb n="6370"/><p><span>Do cuireadh na crainn fán teine</span>
<lb n="6371"/><span>is do ghabhsat mar an gcoinnill,</span>
<lb n="6372"/><span>do loisceadh na muca de</span>
<lb n="6373"/><span>'s do cuireadh a luaith le fairrge.</span></p>
<lb n="6374"/>
<lb n="6375"/><p><span>Do ráidh Oisín de ghuth mhór</span>
<lb n="6376"/><span>le mac Cumhaill is le n-a shlógh</span>
<lb n="6377"/><span>"Déanaidh eolas ar an mbruidhin</span>
<lb n="6378"/><span>is díoghlam ár ár muintire."</span></p>
<lb n="6379"/>
<lb n="6380"/><p><span>Gach foigse dá ndeachaimís dáibh</span>
<lb n="6381"/><span>dá bhfearaibh móra is dá mnáibh,</span>
<lb n="6382"/><span>docloistí iad go cinnte</span>
<lb n="6383"/><span>i bhfraighthibh na fiormaiminte.</span></p>
<lb n="6384"/>
<lb n="6385"/><p><span>Gáir con is ban is daoine</span>
<lb n="6386"/><span>is macaomh ag éagcaoine,</span>
<lb n="6387"/><span>ní chuala ba thuaidh ná theas</span>
<lb n="6388"/><span>aon lá ba sháimhe m'éisteacht.</span></p>
<lb n="6389"/>
<lb n="6390"/><p><span>Cuireas Aongas teachta 'nár gcionn</span>
<lb n="6391"/><span>mar a raibh an flaith féinne Fionn;</span>
<lb n="6392"/><span>do ghabháil einigh ar fhlaith Fáil</span>
<lb n="6393"/><span>nach millfeadh a mhuintir i gcéad-áir.</span></p>
<lb n="6394"/>
<lb n="6395"/><p><span>"Nocha naiscim eineach ort</span>
<lb n="6396"/><span>a Aongais is caoimhe corp,</span>
<lb n="6397"/><span>feadh bhias aon tigh thiar ná thoir</span>
<lb n="6398"/><span>id bhrugh mhór gan díoscur."</span></p>
<lb n="6399"/>
<lb n="6400"/><p><span>"Gidh holc leat do mhuintir mhín</span>
<lb n="6401"/><span>a Fhinn, a athair Oisín,</span>
<lb n="6402"/><span>congbhuigh do chumha is do smacht</span>
<lb n="6403"/><span>doilghe dhomh-sa mo dheagh-mhac.</span></p>
<lb n="6404"/>
<lb n="6405"/><p><span>"An mhuc mhór dobhí san maigh</span>
<lb n="6406"/><span>romhat-sa is red chonaibh,</span>
<lb n="6407"/><span>do-bheirim mo bhriathar anois</span>
<lb n="6408"/><span>gurab é deagh-mhac Aongais.</span></p>
<lb n="6409"/>
<lb n="6410"/><p><span>"Do-bheirim briathar oile</span>
<lb n="6411"/><span>a mhic Chumhaill Almhoine.</span>
<lb n="6412"/><span>nach beo anocht dem chine</span>
<lb n="6413"/><span>neach dárab tú árd-rí.</span></p>
<lb n="6414"/>
<lb n="6415"/><p><span>"Do thuit mac ríogh Mara Seang</span>
<lb n="6416"/><span>is mac ríogh Mara Saoileann</span>
<lb n="6417"/><span>leat, is mac ríogh Aongais áin</span>
<lb n="6418"/><span>is mac Ilbhric mhic Mhanannáin.</span></p>
<lb n="6419"/>
<lb n="6420"/><p><span>"Seacht bhfichid mac fá ghnaoi</span>
<lb n="6421"/><span>dorinn mac ríogh le rí-mhnaoi</span>
<lb n="6422"/><span>do thuit leat is led Fhéinn chalma</span>
<lb n="6423"/><span>ar an sliabh go hallmhardha.</span></p>
<lb n="6424"/>
<lb n="6425"/><p><span>"Muintir ghlan mo bhrogha bhinn</span>
<lb n="6426"/><span>bhí roimh do chonaibh fán nglinn,</span>
<lb n="6427"/><span>'sé do mhill mo bhrígh 's mo mhodh</span>
<lb n="6428"/><span>i gcéin dóibh féin dá loscadh.</span></p>
<lb n="6429"/>
<lb n="6430"/><p><span>"Seacht mbliadhna, a Bhrain bhinn</span>
<lb n="6431"/><span>tú im thigh-se dod altruim;</span>
<lb n="6432"/><span>is níor shíleas fós go beacht</span>
<lb n="6433"/><span>go muirbhfeá-sa mo dheagh-mhac.</span>
<lb n="6434"/></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="6435"/><p><span>"Truagh dhuit, a Bhrain bhuadhaigh bhinn</span>
<lb n="6436"/><span>a mhic Fheargusa fholt-fhinn,</span>
<lb n="6437"/><span>ní dhearnais gníomh molta</span>
<lb n="6438"/><span>mar do mharbhais do chomhdhalta.</span></p>
<lb n="6439"/>
<lb n="6440"/><p><span>"Triocha céad dúithche ag t'athair</span>
<lb n="6441"/><span>idir choill agus achaidh,</span>
<lb n="6442"/><span>badh chuibhe led ré dhuit</span>
<lb n="6443"/><span>ná bheith id cheann ar chonairt.</span></p>
<lb n="6444"/>
<lb n="6445"/><p><span>"Mallócham thusa, a Bhrain</span>
<lb n="6446"/><span>seach gach coin ar talmhain</span>
<lb n="6447"/><span>go nach faicidh do shúil de</span>
<lb n="6448"/><span>aon fhiadh mhuirbhfeas tú choidhche."</span></p>
<lb n="6449"/>
<lb n="6450"/><p><span>"Dá malluighidh-se féin Bran</span>
<lb n="6451"/><span>mo choileán-sa gasta glan,</span>
<lb n="6452"/><span>ní bheidh thiar ná thoir aon teach</span>
<lb n="6453"/><span>id bhruidhin mhóir gan loscadh."</span></p>
<lb n="6454"/>
<lb n="6455"/><p><span>"Cuirfead crainn agus clocha</span>
<lb n="6456"/><span>id aghaidh i dtús gach catha</span>
<lb n="6457"/><span>is muirbhfidh mé t'Fhiann uile</span>
<lb n="6458"/><span>ó mhac ríogh go ró-dhuine."</span></p>
<lb n="6459"/>
<lb n="6460"/><p><span>"Féachfad oraibh trím fháinne"</span>
<lb n="6461"/><span>ar mac Cumhaill go n-áille,</span>
<lb n="6462"/><span>"is beidh a fhios agam, a fhir</span>
<lb n="6463"/><span>cá líonmhar do bhur gcathaibh."</span></p>
<lb n="6464"/>
<lb n="6465"/><p><span>"Córa dhaoibh maitheamh eadraibh féin"</span>
<lb n="6466"/><span>do ráidh Oisín, fear go céill,</span>
<lb n="6467"/><span>"déanaidh altrom gach fir ann</span>
<lb n="6468"/><span>is íocaidh ár n-eineachlann."</span></p>
<lb n="6469"/>
<lb n="6470"/><p><span>Roighne geal an ghutha ghrinn</span>
<lb n="6471"/><span>dob é sin deagh-mhac Fhinn,</span>
<lb n="6472"/><span>dob é tús a síthe ann</span>
<lb n="6473"/><span>a thabhairt d'Aongas ar altrom.</span></p>
<lb n="6474"/>
<lb n="6475"/><p><span>Deagh-mhac Aongais go mbrígh</span>
<lb n="6476"/><span>tugadh sin ar láimh an ríogh;</span>
<lb n="6477"/><span>ó shin i leith dhóibh i bhfus</span>
<lb n="6478"/><span>atá an t-altrom faltanuis.</span></p>
<lb n="6479"/>
<lb n="6480"/><p><span>Truagh liom Eochaidh na haoibhe</span>
<lb n="6481"/><span>do thuitim i dtigh Fhormaoile,</span>
<lb n="6482"/><span>go nach beadh aca cabhair Eochadha</span>
<lb n="6483"/><span>ag sluagh ághmhar Aongasa.</span></p>
<lb n="6484"/>
<lb n="6485"/><p><span>Is mé Caoilte mac Ronáin ruaidh</span>
<lb n="6486"/><span>truagh m'fhuireach tar éis an tsluaigh,</span>
<lb n="6487"/><span>is nach mairid Fiann Fhinn</span>
<lb n="6488"/><span>dom dá n-éis ní haoibhinn.</span></p>
<lb n="6489"/>
<lb n="6490"/><p><span>Is mé Caoilte mac Ronáin cóir</span>
<lb n="6491"/><span>truagh m'fhuireach tar éis an tslóigh;</span>
<lb n="6492"/><span>théarnuigh mo lúth is mo neart</span>
<lb n="6493"/><span>fada liom bheith dá n-éisteacht.</span>
<lb n="6494"/></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="6495"/><p><span>Bzzzzz1778ls 18D</span>
<lb n="6496"/><span>SEILG SLÉIBHE NA MBAN.</span></p>
<lb n="6497"/>
<lb n="6498"/><p><span>Lá dá ndeachaidh Fionn na bhFiann</span>
<lb n="6499"/><span>do sheilg ar Shliabh na mBan Fionn,</span>
<lb n="6500"/><span>trí mhíle de mhaithibh na bhFiann</span>
<lb n="6501"/><span>sul ndeachaidh grian ós ár gcionn.</span></p>
<lb n="6502"/>
<lb n="6503"/><p><span>'Oisín, is binn liom do ghlór,</span>
<lb n="6504"/><span>is beannacht fós le hanmain Fhinn;</span>
<lb n="6505"/><span>innis dúinn cá mhéid fiadh</span>
<lb n="6506"/><span>do thuit ar Shliabh na mBan bhFeimhin.</span></p>
<lb n="6507"/>
<lb n="6508"/><p><span>Ba mhór na creacha l'ár slóigh</span>
<lb n="6509"/><span>a ndeachaidh uainn is ní spleadh</span>
<lb n="6510"/><span>ar thuit ar Shliabh na mBan Fionn</span>
<lb n="6511"/><span>d'fhiadhach le Fionn na bhfleadh.</span></p>
<lb n="6512"/>
<lb n="6513"/><p><span>Innis dom roimh gach scéal</span>
<lb n="6514"/><span>is beannacht ar do bhéal gan gó,</span>
<lb n="6515"/><span>an mbíodh éide oraibh ná arm</span>
<lb n="6516"/><span>ag dul do shealg gach aon ló.</span></p>
<lb n="6517"/>
<lb n="6518"/><p><span>Dobhíodh éide orainn is arm</span>
<lb n="6519"/><span>ag dul do shealg linn mar sin,</span>
<lb n="6520"/><span>is ní bhíodh féinnidhe díobh dom dhóich</span>
<lb n="6521"/><span>gan léine sróill is dhá choin,</span></p>
<lb n="6522"/>
<lb n="6523"/><p><span>Gan cotún is síoda séimh</span>
<lb n="6524"/><span>is lúireach barraigh ghéir ghlain,</span>
<lb n="6525"/><span>is cinn-bheart chloch-órdha chóir</span>
<lb n="6526"/><span>is dhá shleigh i ndóid gach fir,</span></p>
<lb n="6527"/>
<lb n="6528"/><p><span>Gan sciath uaine ar a mbíodh buadh</span>
<lb n="6529"/><span>is lann chruaidh lé scoithtí cinn;</span>
<lb n="6530"/><span>dá sirthí an domhan fá seach</span>
<lb n="6531"/><span>ní raibh neach dob fhearr ná Finn.</span></p>
<lb n="6532"/>
<lb n="6533"/><p><span>Is é dob oinighe is dob áighe</span>
<lb n="6534"/><span>ní dheachaidh lámh ós a chionn,</span>
<lb n="6535"/><span>ag dul do thaisteal na gcuan ngeal</span>
<lb n="6536"/><span>gan faicsin ar fhear mar Fhionn.</span></p>
<lb n="6537"/>
<lb n="6538"/><p><span>Conadh é eagar dochuamair siar</span>
<lb n="6539"/><span>do sheilg ar Shliabh na mBan Fionn;</span>
<lb n="6540"/><span>a Phádraig, a cheann na gcliar</span>
<lb n="6541"/><span>dob áluinn grian ós ár gcionn.</span></p>
<lb n="6542"/>
<lb n="6543"/><p><span>An uair do shuidheadh Fionn ár gcoin</span>
<lb n="6544"/><span>dob iomdha anoir agus aniar</span>
<lb n="6545"/><span>guth gadhair ag dul fán gcnoc</span>
<lb n="6546"/><span>ag dúiseacht torc agus fiadh.</span></p>
<lb n="6547"/>
<lb n="6548"/><p><span>Dobhí Fionn féin agus Bran</span>
<lb n="6549"/><span>'na suidhe seal ar an sliabh -</span>
<lb n="6550"/><span>gach fear i n-ionad a shealg</span>
<lb n="6551"/><span>gur éirigh cealg na bhfiadh.</span></p>
<lb n="6552"/>
<lb n="6553"/><p><span>Do léigeamair trí mhíle cú</span>
<lb n="6554"/><span>dob fhearr lúth is dobhí garg;</span>
<lb n="6555"/><span>do mhairbh gach cú dhíobh dá fhiadh</span>
<lb n="6556"/><span>sul do cuireadh iall le harg.</span>
<lb n="6557"/></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="6558"/><p><span>Do mharbhamair sé mhíle fiadh</span>
<lb n="6559"/><span>is an ngleann dobhí san tsliabh,</span>
<lb n="6560"/><span>i n-éagmais agh agus fearb</span>
<lb n="6561"/><span>- ní dearnadh sealg mar sin riamh.</span></p>
<lb n="6562"/>
<lb n="6563"/><p><span>Dob é deireadh ár seilge thiar</span>
<lb n="6564"/><span>a chléirigh na gcliar is na gclog,</span>
<lb n="6565"/><span>deich gcéad cú go n-a slabhraidhe óir</span>
<lb n="6566"/><span>do thuit um nóin le céad torc.</span></p>
<lb n="6567"/>
<lb n="6568"/><p><span>Do thuiteadar linn na tuirc</span>
<lb n="6569"/><span>dorinn na huilc ar an sléibh;</span>
<lb n="6570"/><span>muna mbeadh ár lann is ár lámh</span>
<lb n="6571"/><span>chuirfidís ár ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="6572"/>
<lb n="6573"/><p><span>A Phádraig na mbachall bhfiar</span>
<lb n="6574"/><span>ní fheaca mé thiar ná thoir</span>
<lb n="6575"/><span>seilg aon-lae ag Fiannaibh Fhinn</span>
<lb n="6576"/><span>le mo linn ba mhó ná sin.</span></p>
<lb n="6577"/>
<lb n="6578"/><p><span>Ag sin sealg dorinne Fionn</span>
<lb n="6579"/><span>a mhic Calpruinn na mionn mbláth;</span>
<lb n="6580"/><span>gáir ár gcoileán is an nglinn</span>
<lb n="6581"/><span>uch, a Phádraig, ba bhinn an lá.</span>
<lb n="6582"/></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="6583"/><p><span>Bzzzzz1820-40lsc 19T</span>
<lb n="6584"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="6585"/><span>SEILG TUIRC GHLEANNA AN SCÁIL.</span></p>
<lb n="6586"/>
<lb n="6587"/><p><span>Go mbeannuighthear duit, a sheanóir shuairc,</span>
<lb n="6588"/><span>chugat ar cuaird táinig mé;</span>
<lb n="6589"/><span>a laoich mhileata dob áille dreach,</span>
<lb n="6590"/><span>a fhir nár dhiúlt neach fán ngréin.</span></p>
<lb n="6591"/>
<lb n="6592"/><p><span>Fios dob áil liom d'fhagháil uait,</span>
<lb n="6593"/><span>a mhic mic Cumhaill ba chruaidh colg,</span>
<lb n="6594"/><span>an t-éigean is mó 'na raibh an Fhiann,</span>
<lb n="6595"/><span>ós tú bhí riamh ar a lorg.</span></p>
<lb n="6596"/>
<lb n="6597"/><p><span>Fios do-bheirim duit air sin</span>
<lb n="6598"/><span>a mhic Calpruinn na salm ghrinn,</span>
<lb n="6599"/><span>an t-éigean is mó ortha bhí</span>
<lb n="6600"/><span>ó gairmeadh díobh Fianna Finn.</span></p>
<lb n="6601"/>
<lb n="6602"/><p><span>Ba chuimhin liom lá go moch</span>
<lb n="6603"/><span>n-a raibh drong againn d'Fhiannaibh Fáil,</span>
<lb n="6604"/><span>dochuamair féin is ár gcoin</span>
<lb n="6605"/><span>do sheilg tuirc Ghleanna an Scáil.</span></p>
<lb n="6606"/>
<lb n="6607"/><p><span>Trí chaogaid gadhar, dá chaogad cú</span>
<lb n="6608"/><span>marar mhó a líon níor lugha;</span>
<lb n="6609"/><span>dobhí i n-ár mbuidhin fiche céad</span>
<lb n="6610"/><span>mar aon linn féin is Clanna Smóil.</span></p>
<lb n="6611"/>
<lb n="6612"/><p><span>Táinig chugainn Clanna Daoighir</span>
<lb n="6613"/><span>cúig mhíle chum an aonaigh,</span>
<lb n="6614"/><span>cú is gadhar is dá chaoin-tsleigh</span>
<lb n="6615"/><span>ag gach aon de na laochra.</span></p>
<lb n="6616"/>
<lb n="6617"/><p><span>Táinig chugainn Clanna Buadhain</span>
<lb n="6618"/><span>ba mhaith éagcosc na buidhne,</span>
<lb n="6619"/><span>cúig mhíle chum an aonaigh</span>
<lb n="6620"/><span>is líon catha de Chlanna Baoiscne.</span></p>
<lb n="6621"/>
<lb n="6622"/><p><span>Táinig chugainn Clanna Mórna</span>
<lb n="6623"/><span>na gníomh-fhir mhóra mheara,</span>
<lb n="6624"/><span>cúig mhíle faoi n-a sciathaibh</span>
<lb n="6625"/><span>is a gcoin ar iallaibh aca.</span></p>
<lb n="6626"/>
<lb n="6627"/><p><span>Annsin do labhair Goll go hárd</span>
<lb n="6628"/><span>"Cia ghlacas scáth roimh an muic?</span>
<lb n="6629"/><span>Curthar liom meabhraidhe fán ngleann</span>
<lb n="6630"/><span>'s rachad ann do bhrath an tuirc."</span></p>
<lb n="6631"/>
<lb n="6632"/><p><span>Annsin dubhairt Conán neamh-ghrinn</span>
<lb n="6633"/><span>grís-fhear maoidhte Fianna Fáil,</span>
<lb n="6634"/><span>"A mhic Mórna na ráidhte grinn</span>
<lb n="6635"/><span>cia aca dínn nach rachadh id dháil.</span>
<lb n="6636"/></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="6637"/><p><span>"Atá tusa," do ráidh an saoi</span>
<lb n="6638"/><span>"is dar an mionn so fám cheann;</span>
<lb n="6639"/><span>ní mar dhroch-mheas ar an bhFéinn</span>
<lb n="6640"/><span>adubhart féin go rachainn ann."</span></p>
<lb n="6641"/>
<lb n="6642"/><p><span>D'éirigh Faolán feardha tréan</span>
<lb n="6643"/><span>leoghan sparainneach gach cnocáin,</span>
<lb n="6644"/><span>is a chosc riamh níorbh fhéidir</span>
<lb n="6645"/><span>gur bhain trí bhéic as Conán.</span></p>
<lb n="6646"/>
<lb n="6647"/><p><span>Annsin d'éirigh Goll na mbéimeann</span>
<lb n="6648"/><span>an laoch thar céadaibh curadh,</span>
<lb n="6649"/><span>is a chosc riamh níorbh fhéidir</span>
<lb n="6650"/><span>gur leag céad ar an dtulaigh.</span></p>
<lb n="6651"/>
<lb n="6652"/><p><span>Annsin do labhair Oscar go feargach</span>
<lb n="6653"/><span>le Goll† meanmnach †mac Mórna:</span>
<lb n="6654"/><span>"Muna mbeadh mo gheallamh dhuit</span>
<lb n="6655"/><span>ba shearbh leat do ghnótha."</span></p>
<lb n="6656"/>
<lb n="6657"/><p><span>Lá dá raibh an uair sin</span>
<lb n="6658"/><span>an dís fhear uasal cródha,</span>
<lb n="6659"/><span>tráth d'fhiafruigh Goll d'Oscar</span>
<lb n="6660"/><span>"An tú fear cosanta na coróineach?"</span></p>
<lb n="6661"/>
<lb n="6662"/><p><span>"Ba mhaith mo chongnamh chuige"</span>
<lb n="6663"/><span>do ráidh Oscar na n-arm nimhe,</span>
<lb n="6664"/><span>"focal adubhart ná adéarfainn</span>
<lb n="6665"/><span>'s mé nach séanfadh é ar dhuine."</span></p>
<lb n="6666"/>
<lb n="6667"/><p><span>"Urraim ní bhfaghair uaim-se"</span>
<lb n="6668"/><span>ar Goll gruama le hOscar,</span>
<lb n="6669"/><span>"Is mise mhairbh do shinsear</span>
<lb n="6670"/><span>Cumhall gníomhach i gcath Chnocha."</span></p>
<lb n="6671"/>
<lb n="6672"/><p><span>d'ionnsuigh Oscar agus Goll</span>
<lb n="6673"/><span>a chéile go grod dian tnáitheach;</span>
<lb n="6674"/><span>do chuirfidís bruic as gach gleann</span>
<lb n="6675"/><span>le fuaim a lann dá mbearnadh.</span></p>
<lb n="6676"/>
<lb n="6677"/><p><span>Gur éirigh Faolán fearamhail</span>
<lb n="6678"/><span>is Diarmaid déid-gheal ua Duibhne,</span>
<lb n="6679"/><span>is cuirid cách ó chéile</span>
<lb n="6680"/><span>gidh mór tréineacht na buidhne.</span></p>
<lb n="6681"/>
<lb n="6682"/><p><span>Do leigeamair fá Chiarraighe siar</span>
<lb n="6683"/><span>naoi míle sciath, do bhrath an tuirc,</span>
<lb n="6684"/><span>ní raibh neach aca riamh</span>
<lb n="6685"/><span>gan gadhar 'na dhiaidh is dá choin.</span></p>
<lb n="6686"/>
<lb n="6687"/><p><span>Do leigeamair fá an leirg</span>
<lb n="6688"/><span>an gadhar ba thaidhbhsighe cruibh,</span>
<lb n="6689"/><span>ag gluaiseacht 'nár mbuidhin go meadhrach</span>
<lb n="6690"/><span>'s ár gcoin ar aoirde gach cnuic.</span></p>
<lb n="6691"/>
<lb n="6692"/><p><span>Dobhíos-sa agus Oscar 'na ndiaidh</span>
<lb n="6693"/><span>is Diarmaid a chuir catha 'na suidhe,</span>
<lb n="6694"/><span>Goll foirtil lán-ghéar</span>
<lb n="6695"/><span>agus Faolán mac Finn.</span></p>
<lb n="6696"/>
<lb n="6697"/><p><span>Cheithre míle broc is eilit mhaol</span>
<lb n="6698"/><span>cúig mhíle poc dá bheann,</span>
<lb n="6699"/><span>naoi míle don fhiadhach mhór</span>
<lb n="6700"/><span>dobhíodh leo ag teacht 'nár gceann.</span>
<lb n="6701"/></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="6702"/><p><span>Dar do láimh-se, a chléirigh</span>
<lb n="6703"/><span>dochuamair uile fán ngleann</span>
<lb n="6704"/><span>'s ní tháinig duine againn gan lot</span>
<lb n="6705"/><span>is d'fhan an torc uainn go teann.</span></p>
<lb n="6706"/>
<lb n="6707"/><p><span>Seinntear ár mbarr buadh-chruit</span>
<lb n="6708"/><span>is tógtar ár nduis le mian;</span>
<lb n="6709"/><span>gluaisimíd go Teamhair na slógh</span>
<lb n="6710"/><span>tar éis comhraic an tuirc fhiadhain.</span></p>
<lb n="6711"/>
<lb n="6712"/><p><span>Ag sin duit-se eachtra mo scéil</span>
<lb n="6713"/><span>a chléirigh na salm ghrinn;</span>
<lb n="6714"/><span>is go mb'fhearr liom ná flaitheas Dé</span>
<lb n="6715"/><span>Fionn 's an Fhiann do bheith mar bhí.</span>
<lb n="6716"/></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="6717"/><p><span>Bzzzzz1782-1855ls 18D</span>
<lb n="6718"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="6719"/><span>FIADHACH FIANN ÉIREANN AR SHLIABH TRUIM</span>
<lb n="6720"/><span>nó</span>
<lb n="6721"/><span>Laoidh na hOllphéiste.</span></p>
<lb n="6722"/>
<lb n="6723"/><p><span>Lá dobhámair ar Shliabh Truim,</span>
<lb n="6724"/><span>Fianna Finn fa lán de ghoil;</span>
<lb n="6725"/><span>dob iomdha deagh-laoch is cú</span>
<lb n="6726"/><span>ann ba mhaith lúth ar mhoigh.</span></p>
<lb n="6727"/>
<lb n="6728"/><p><span>Ní raibh laoch díobh gan sciath</span>
<lb n="6729"/><span>ar an sliabh agus dá choin,</span>
<lb n="6730"/><span>is gan cúpla gadhar san nglinn</span>
<lb n="6731"/><span>i dtimcheall Fhinn dob árd goil.</span></p>
<lb n="6732"/>
<lb n="6733"/><p><span>Do sreathnuigheadh sinn ar gach gleann</span>
<lb n="6734"/><span>fa maith ár dteann i gceann cnoc,</span>
<lb n="6735"/><span>an bhuidhean churanta chrobh-theann</span>
<lb n="6736"/><span>ár dtreise fa lonn gan locht.</span></p>
<lb n="6737"/>
<lb n="6738"/><p><span>Dúisightear linn ós barr beann</span>
<lb n="6739"/><span>fiadhach na ngleann agus a dtuirc;</span>
<lb n="6740"/><span>ar gach taobh dinn marbh san leirg</span>
<lb n="6741"/><span>dob iomdha eilit is bruic.</span></p>
<lb n="6742"/>
<lb n="6743"/><p><span>Dob iomdha ann laoch is coin</span>
<lb n="6744"/><span>ag éirghe ar an moigh go luath,</span>
<lb n="6745"/><span>ag déanamh sealg ar gach glionn</span>
<lb n="6746"/><span>is d'éirigh Fionn, triath na dtuath.</span></p>
<lb n="6747"/>
<lb n="6748"/><p><span>Dá choin i láimh gach fir</span>
<lb n="6749"/><span>dár éirigh annsin den bhFéinn;</span>
<lb n="6750"/><span>agam féin atá a fhios</span>
<lb n="6751"/><span>uch, gidh táim anois gan chéill.</span></p>
<lb n="6752"/>
<lb n="6753"/><p><span>Adéar gan dearmad gan on</span>
<lb n="6754"/><span>cuid d'anmanna con an tsluaigh;</span>
<lb n="6755"/><span>níor leigeadh cú ann dá héill</span>
<lb n="6756"/><span>nárbh aithnid dom féin a buaidh.</span></p>
<lb n="6757"/>
<lb n="6758"/><p><span>Do leig ua Baoiscne Bran dian</span>
<lb n="6759"/><span>agus Sceolann fa cian rith;</span>
<lb n="6760"/><span>do leig Oisín Buadhach mór</span>
<lb n="6761"/><span>is Ablach Óg dá ndéis sin.</span></p>
<lb n="6762"/>
<lb n="6763"/><p><span>Ód-chonnairc mac Breasail saoir</span>
<lb n="6764"/><span>coin an ríogh ag dul re teann</span>
<lb n="6765"/><span>do leig a dhá choin fa garg</span>
<lb n="6766"/><span>Uchtárd agus an Fearb seang.</span></p>
<lb n="6767"/>
<lb n="6768"/><p><span>Do leig Oscar mear nár thim</span>
<lb n="6769"/><span>Mac an Truim dá shlabhradh óir;</span>
<lb n="6770"/><span>do leig Caol Cródha go gclú</span>
<lb n="6771"/><span>Léim ar Lúth is an Chú Chrón.</span></p>
<lb n="6772"/>
<lb n="6773"/><p><span>Do leig Garradh na n-arm glan</span>
<lb n="6774"/><span>Fearann is Foghar is Maoin;</span>
<lb n="6775"/><span>do leig ua Duibhne go deas</span>
<lb n="6776"/><span>Éachtach  na gcleas agus Daoil.</span>
<lb n="6777"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="6778"/><p><span>Do leig mac Muirne go ngoil grinn</span>
<lb n="6779"/><span>Airchis agus Rinn an áigh;</span>
<lb n="6780"/><span>do leig ua Conbhróin go gcruth</span>
<lb n="6781"/><span>Cor Dubh 'na ndiaidh agus Máigh.</span></p>
<lb n="6782"/>
<lb n="6783"/><p><span>Do leig Conán go ngníomh grod</span>
<lb n="6784"/><span>Rith Grod agus Rith re hÁrd;</span>
<lb n="6785"/><span>do leig Faolán thar a chionn</span>
<lb n="6786"/><span>Carragán agus Guth Garg.</span></p>
<lb n="6787"/>
<lb n="6788"/><p><span>Do leig mac Eadaoin iar sin</span>
<lb n="6789"/><span>Cosluath caoin is Fuath dá láimh;</span>
<lb n="6790"/><span>do leig mac Muirn an ghrinn</span>
<lb n="6791"/><span>Árannán is Árd-na-seágha.</span></p>
<lb n="6792"/>
<lb n="6793"/><p><span>Do leig Feardomhain mac Finn</span>
<lb n="6794"/><span>Ciarchuill do chinn ar gach coin;</span>
<lb n="6795"/><span>do leig mac Reithe go rún</span>
<lb n="6796"/><span>Sciathúr agus Lúth an Loin.</span></p>
<lb n="6797"/>
<lb n="6798"/><p><span>Do leig Caoilte Fuath go mbuaidh</span>
<lb n="6799"/><span>agus Cuilsceach fa cruaidh treas;</span>
<lb n="6800"/><span>do leig Dáire, fear na nduan</span>
<lb n="6801"/><span>Síneach Suain agus Luath deas.</span></p>
<lb n="6802"/>
<lb n="6803"/><p><span>Do leig Cairreall, an laoch muar</span>
<lb n="6804"/><span>Gaithlionn is Guaire is Gal;</span>
<lb n="6805"/><span>do leig mac Dubháin, an fear fial</span>
<lb n="6806"/><span>Rian ina ndiaidh agus Scal.</span></p>
<lb n="6807"/>
<lb n="6808"/><p><span>Do leig Dáire Dearg mac Finn</span>
<lb n="6809"/><span>Árd na Sealg agus Lon cruaidh;</span>
<lb n="6810"/><span>do leig Mac Lughach go mear</span>
<lb n="6811"/><span>Cruthach geal agus Lear uaidh.</span></p>
<lb n="6812"/>
<lb n="6813"/><p><span>Do leig Aodh Beag fa fear prap</span>
<lb n="6814"/><span>Marbhadh na gCat agus Taom;</span>
<lb n="6815"/><span>do leig Conán mac an Léith</span>
<lb n="6816"/><span>Leagán dá héill agus Laom.</span></p>
<lb n="6817"/>
<lb n="6818"/><p><span>Leigthear Scannar agus Gáir</span>
<lb n="6819"/><span>dá choin Iollainn áird mhic Smóil;</span>
<lb n="6820"/><span>Oscar mac Criomhthain nár dhoirbh</span>
<lb n="6821"/><span>do leig sé Soirbh agus Nóin.</span></p>
<lb n="6822"/>
<lb n="6823"/><p><span>Do leig Feargus, file glan</span>
<lb n="6824"/><span>gan dearmad Sciath agus Faoidh;</span>
<lb n="6825"/><span>Colla mac Caoilte, an fear fial</span>
<lb n="6826"/><span>do leig uaidh Rian agus Laoidh.</span></p>
<lb n="6827"/>
<lb n="6828"/><p><span>Do leig Dáire mac Rónáin</span>
<lb n="6829"/><span>Díbhearg is Dobhrán go dian;</span>
<lb n="6830"/><span>do leigeadh uainn-ne gan táire</span>
<lb n="6831"/><span>go luath coin áille na bhFiann.</span></p>
<lb n="6832"/>
<lb n="6833"/><p><span>Do leig siad clann an Chearda</span>
<lb n="6834"/><span>a gconairt sealga gan brón:</span>
<lb n="6835"/><span>Cor agus Dearg agus Drithleann</span>
<lb n="6836"/><span>Coirrbheann, Rith Teann agus Treoir.</span></p>
<lb n="6837"/>
<lb n="6838"/><p><span>Do leig Cnú Dhearóil eolach</span>
<lb n="6839"/><span>Aindeoin is Ceolach fá réim;</span>
<lb n="6840"/><span>Uath na seilge nár bheag lámhach</span>
<lb n="6841"/><span>do leigeadh scread ghábhaidh gan béim.</span></p>
<lb n="6842"/>
<lb n="6843"/><p><span>Criomhthan na mbéimeann is Conn</span>
<lb n="6844"/><span>dá mhac dobhí ag Goll an áigh,</span>
<lb n="6845"/><span>do leigsead Dochar is Daor</span>
<lb n="6846"/><span>do leigsead Caor agus Gáir</span></p>
<lb n="6847"/>
<lb n="6848"/><p><span>Do leig teaghlach na flatha</span>
<lb n="6849"/><span>go heolach gan taca a gcoin;</span>
<lb n="6850"/><span>'na ndiaidh de bhrígh na sealga</span>
<lb n="6851"/><span>dobhádar learga lán d'fhuil.</span>
<lb n="6852"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="6853"/><p><span>Dob iomdha cú ag rith ar fhiadh</span>
<lb n="6854"/><span>'nár dtimcheall san tsliabh ba dheas;</span>
<lb n="6855"/><span>dobhádar na catha ar a lorg</span>
<lb n="6856"/><span>dá bhfeitheamh, ba bhorb an treas.</span></p>
<lb n="6857"/>
<lb n="6858"/><p><span>Dob iomdha guth fiadh agus tuirc</span>
<lb n="6859"/><span>ar an sliabh dár thuit den tseilg;</span>
<lb n="6860"/><span>ó choscar laoch agus con</span>
<lb n="6861"/><span>dob iomdha fuil ar an leirg.</span></p>
<lb n="6862"/>
<lb n="6863"/><p><span>Níorbh áidhbhle liom gáir chatha</span>
<lb n="6864"/><span>gidh iomdha cath i raibh ariamh,</span>
<lb n="6865"/><span>ar ndul do chonairt fá tháintibh</span>
<lb n="6866"/><span>ná gártha torc agus fiadh.</span></p>
<lb n="6867"/>
<lb n="6868"/><p><span>Ní dheachaidh fiadh soir ná siar</span>
<lb n="6869"/><span>ná torc ar shliabh dá raibh beo</span>
<lb n="6870"/><span>díobh sin uile nach raibh marbh</span>
<lb n="6871"/><span>ón gconairt sin fa garbh gleo.</span></p>
<lb n="6872"/>
<lb n="6873"/><p><span>Do mharbhamair deich gcéad fiadh</span>
<lb n="6874"/><span>ar an sliabh agus deich gcéad torc;</span>
<lb n="6875"/><span>ár gconairt ar mhéid a bhfearg</span>
<lb n="6876"/><span>d'fhágadar dearg gach gort.</span></p>
<lb n="6877"/>
<lb n="6878"/><p><span>Níor háirmheadh eilte ná bruic</span>
<lb n="6879"/><span>ná míolta dár thuit san leirg,</span>
<lb n="6880"/><span>gion gur háirmheadh iad ag Fionn</span>
<lb n="6881"/><span>mór dar liom an chuid dár seilg.</span></p>
<lb n="6882"/>
<lb n="6883"/><p><span>Fiadhach aon-laoi is mó dár marbhadh</span>
<lb n="6884"/><span>i gcrích Bhanbha i ngach tráth</span>
<lb n="6885"/><span>'s is fearr dobhí le mo linn</span>
<lb n="6886"/><span>an tseilg dorinn Fionn an lá.</span></p>
<lb n="6887"/>
<lb n="6888"/><p><span>Mar do mharbhamair an tseilg</span>
<lb n="6889"/><span>tángamair ar árd dá roinn,</span>
<lb n="6890"/><span>chruinnigheamair na sluaigh gan locht</span>
<lb n="6891"/><span>ó gach cnoc i dtimcheall Fhinn.</span></p>
<lb n="6892"/>
<lb n="6893"/><p><span>Dobhí roinn is rogha ag Goll</span>
<lb n="6894"/><span>gérbh iomdha laoch lonn san bhFéinn,</span>
<lb n="6895"/><span>ó na sluaghaibh gér mhór a ngoil</span>
<lb n="6896"/><span>fuair sé sin dá eagla féin.</span></p>
<lb n="6897"/>
<lb n="6898"/><p><span>Roinntear an tseilg re Goll glan</span>
<lb n="6899"/><span>níor fhág sé fear díobh gan díol,</span>
<lb n="6900"/><span>níor dhearmaid sé duine den bhFéinn</span>
<lb n="6901"/><span>acht é féin agus mise díobh.</span></p>
<lb n="6902"/>
<lb n="6903"/><p><span>Do chanas re Goll nár thim</span>
<lb n="6904"/><span>is dob aithreach linn a rádh:</span>
<lb n="6905"/><span>"An fala thug fá dear, a Ghuill</span>
<lb n="6906"/><span>mo dhearmad san roinn tar cách?"</span></p>
<lb n="6907"/>
<lb n="6908"/><p><span>"Níorb chuibhe do neach fán ngréin</span>
<lb n="6909"/><span>aithis orm féin fá roinn;</span>
<lb n="6910"/><span>is truagh nach fuilim id ghar</span>
<lb n="6911"/><span>a fhir thógbhas an fala rinn."</span></p>
<lb n="6912"/>
<lb n="6913"/><p><span>Dá fhreagra glacaim mo cholg</span>
<lb n="6914"/><span>tagra borb ó bhí ag Goll;</span>
<lb n="6915"/><span>an laoch fa maith réim is cáil</span>
<lb n="6916"/><span>dochuas i n-a dháil go lonn.</span></p>
<lb n="6917"/>
<lb n="6918"/><p><span>Do thógaibh Fionn Mac an Luin</span>
<lb n="6919"/><span>a shleagh go nimh 's a sciath áigh,</span>
<lb n="6920"/><span>agus tig go cliste trés an tsluagh</span>
<lb n="6921"/><span>gur ghabh mé go luath ar láimh.</span>
<lb n="6922"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="6923"/><p><span>Coisctear le Fionn go luath ár bhfearg</span>
<lb n="6924"/><span>do ghabh mo chuid den tsealg air féin;</span>
<lb n="6925"/><span>níor lámhas fala ná fíoch</span>
<lb n="6926"/><span>do chur idir dhís den bhFéinn.</span></p>
<lb n="6927"/>
<lb n="6928"/><p><span>Níor fhágaibh Fionn tréan, an triath</span>
<lb n="6929"/><span>mac Muirne fial na sciath ndearg</span>
<lb n="6930"/><span>gur shíothuigh eadram is Goll</span>
<lb n="6931"/><span>gér mhór ár nglonn 's ár bhfearg.</span></p>
<lb n="6932"/>
<lb n="6933"/><p><span>Dorónsad teinte gan locht</span>
<lb n="6934"/><span>go cinnte ar gach cnoc den tsliabh</span>
<lb n="6935"/><span>i dtimcheall Fhinn ba chaomh corp</span>
<lb n="6936"/><span>d'fhulacht torc agus fiadh.</span></p>
<lb n="6937"/>
<lb n="6938"/><p><span>Mar do chaitheamair an tsealg</span>
<lb n="6939"/><span>na catha sin fa dearg snuadh,</span>
<lb n="6940"/><span>do thriallamair Fianna Finn</span>
<lb n="6941"/><span>ó Shliabh Truim go Loch Cuan.</span></p>
<lb n="6942"/>
<lb n="6943"/><p><span>Fuaireamair piast ar an loch</span>
<lb n="6944"/><span>is níor shochar dúinn bheith ann,</span>
<lb n="6945"/><span>ag a féachain dúinn 'nár dtocht</span>
<lb n="6946"/><span>fa mó ná gach cnoc a ceann.</span></p>
<lb n="6947"/>
<lb n="6948"/><p><span>A tuarasgabháil re n-a moladh</span>
<lb n="6949"/><span>ní haithristear, ní nár dúnn</span>
<lb n="6950"/><span>do thoillfeadh gér mhór a fraoch</span>
<lb n="6951"/><span>céad laoch i log a dhá súl.</span></p>
<lb n="6952"/>
<lb n="6953"/><p><span>Fa mó ná gach crann ar coill</span>
<lb n="6954"/><span>a fiacla do thuill gach gráin;</span>
<lb n="6955"/><span>fa mó ná comhla cathrach</span>
<lb n="6956"/><span>cluasa na nathrach 'nár ndáil.</span></p>
<lb n="6957"/>
<lb n="6958"/><p><span>Sia ná ochtar gan easbaidh</span>
<lb n="6959"/><span>a hearball seasmhach re a druim;</span>
<lb n="6960"/><span>ba reamhaire an chuid ba chaoile</span>
<lb n="6961"/><span>ná dair díleann i gcoill.</span></p>
<lb n="6962"/>
<lb n="6963"/><p><span>Mar dochonnairc uaithe an sluagh</span>
<lb n="6964"/><span>d'iarr, is ba mhuar a fraoch,</span>
<lb n="6965"/><span>biadh ar mhac Muirne gan on</span>
<lb n="6966"/><span>nó comhrac con agus laoch.</span></p>
<lb n="6967"/>
<lb n="6968"/><p><span>"Ní de phiastaibh Éireann tú</span>
<lb n="6969"/><span>a thrú nach maith cruth ná ciall;</span>
<lb n="6970"/><span>innis cá háit as a dtangais"</span>
<lb n="6971"/><span>adubhairt Fionn feardha fial.</span></p>
<lb n="6972"/>
<lb n="6973"/><p><span>"Táinig mise anois ón nGréig</span>
<lb n="6974"/><span>im réim go ráinig Loch Cuan</span>
<lb n="6975"/><span>ag iarraidh comhraic ar an bhFéinn</span>
<lb n="6976"/><span>is do ghabháil tréine a sluagh.</span></p>
<lb n="6977"/>
<lb n="6978"/><p><span>"Cuirim forlann ar gach tuaith</span>
<lb n="6979"/><span>do thuiteadar sluaigh rem ghleo;</span>
<lb n="6980"/><span>uaibh muna bhfaghad mo dhíol</span>
<lb n="6981"/><span>agaibh ní fúifead síol beo.</span></p>
<lb n="6982"/>
<lb n="6983"/><p><span>"Tugaidh dom comhrac go luath</span>
<lb n="6984"/><span>gidh mór de shluagh ataoi, 'Fhinn</span>
<lb n="6985"/><span>nó go bhféachad oraibh gan acht</span>
<lb n="6986"/><span>mo neart tar éis teacht thar tuinn."</span>
<lb n="6987"/></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="6988"/><p><span>"Ar ghrádh heinigh innis dúinn</span>
<lb n="6989"/><span>gidh mór do shúil is do ghráin</span>
<lb n="6990"/><span>scéala hathar agus t'ainm</span>
<lb n="6991"/><span>sul caitheam ár n-airm id dháil."</span></p>
<lb n="6992"/>
<lb n="6993"/><p><span>"Arracht cinnte atá san nGréig</span>
<lb n="6994"/><span>canfad gan bhréig a ainm ghnáth,</span>
<lb n="6995"/><span>Crom na Carraige fa hárd bloidh</span>
<lb n="6996"/><span>ar fairrge ag Cloich thoir tá.</span></p>
<lb n="6997"/>
<lb n="6998"/><p><span>"Piast is maith goil 's is olc gnaoi</span>
<lb n="6999"/><span>fa hí sin a mhnao gan tlacht;</span>
<lb n="7000"/><span>is tearc cathair thoir nár bhris</span>
<lb n="7001"/><span>agus rugadh mise dho mar mhac.</span></p>
<lb n="7002"/>
<lb n="7003"/><p><span>"d'fhágas tursa ar gach faith</span>
<lb n="7004"/><span>Árd na gCath go deimhin m'ainm;</span>
<lb n="7005"/><span>a Fhinn is maith tásc is buadh</span>
<lb n="7006"/><span>ní cás linn do shluaigh ná hairm.</span></p>
<lb n="7007"/>
<lb n="7008"/><p><span>"Ag so an scéala d'iarrais orm</span>
<lb n="7009"/><span>a fhir is maith colg is glac,</span>
<lb n="7010"/><span>tabhair dom iorghail go dian</span>
<lb n="7011"/><span>gidh líonmhar t'Fhiann is do neart."</span></p>
<lb n="7012"/>
<lb n="7013"/><p><span>Do ráidh Fionn gér chruaidh an chéim</span>
<lb n="7014"/><span>ris an bhFéinn dul dá troid;</span>
<lb n="7015"/><span>dá cosc chuadar na sluaigh</span>
<lb n="7016"/><span>is fuaireadar uaithe broid.</span></p>
<lb n="7017"/>
<lb n="7018"/><p><span>Táinig an phiast fá'r gcathaibh</span>
<lb n="7019"/><span>mór dár mathaibh do thuit léi;</span>
<lb n="7020"/><span>fa mór ár ndíth ó n-a coscar</span>
<lb n="7021"/><span>níor thualang sinn cosnamh léi.</span></p>
<lb n="7022"/>
<lb n="7023"/><p><span>Teilgthear sleagha léi go cuimneach</span>
<lb n="7024"/><span>ar an bpéist go tuillmeach borb</span>
<lb n="7025"/><span>do chroith orainn go geintligheach</span>
<lb n="7026"/><span>na ceatha teintighe re n-a colg.</span></p>
<lb n="7027"/>
<lb n="7028"/><p><span>Dobhámair-ne uaithe tursach</span>
<lb n="7029"/><span>rinn níor chuimseach an spairn;</span>
<lb n="7030"/><span>do shluigeadh gér lór d'éigean</span>
<lb n="7031"/><span>laoch idir éide is arm.</span></p>
<lb n="7032"/>
<lb n="7033"/><p><span>Do shluig sí Fionn na mbéimeann</span>
<lb n="7034"/><span>gur leig siad Fianna Éireann gáir;</span>
<lb n="7035"/><span>dobhámair tréimhse gan chabhair</span>
<lb n="7036"/><span>'s an phiast ag tabhairt ár n-áir.</span></p>
<lb n="7037"/>
<lb n="7038"/><p><span>Doras ar gach taobh dá corp</span>
<lb n="7039"/><span>dorinne Fionn nárbh olc méinn,</span>
<lb n="7040"/><span>amach gur leig gan fuireach</span>
<lb n="7041"/><span>gach neach do sluigeadh den bhFéinn.</span></p>
<lb n="7042"/>
<lb n="7043"/><p><span>Fionn ón gcomhrac dorinne</span>
<lb n="7044"/><span>d'fhóir sé uile ár sluagh,</span>
<lb n="7045"/><span>gur fhuascail sé le tréine lámh</span>
<lb n="7046"/><span>sinn-ne le séan, ágh is buadh.</span></p>
<lb n="7047"/>
<lb n="7048"/><p><span>Do chomhraic Fionn 's í le chéile</span>
<lb n="7049"/><span>mór an tréine dul dá cosc;</span>
<lb n="7050"/><span>dá comhlann gér chruaidh níor fhan</span>
<lb n="7051"/><span>gur scar a hanam re 'corp.</span></p>
<lb n="7052"/>
<lb n="7053"/><p><span>Ar thuit de phiastaibh re Fionn</span>
<lb n="7054"/><span>ní cuirthear i suim go bráth;</span>
<lb n="7055"/><span>a ndearnaidh d'ágh is d'éachtaibh</span>
<lb n="7056"/><span>a n-áireamh ní fhéadfadh cách.</span></p>
<lb n="7057"/>
<lb n="7058"/><p><span>Do mhairbh sé piast i mBinn Éadair</span>
<lb n="7059"/><span>a cosc níor féadadh i gcath;</span>
<lb n="7060"/><span>agus ollphiast Locha Cuilinn</span>
<lb n="7061"/><span>do mhairbh mac Cumhaill na gcleas.</span>
<lb n="7062"/></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="7063"/><p><span>Fuath is piast Ghlinne Dorcha</span>
<lb n="7064"/><span>do torchradh sin leis an bhflaith;</span>
<lb n="7065"/><span>do mhairbh sé piast Locha nEachach</span>
<lb n="7066"/><span>is arracht Ghleanna Smóil go prap.</span></p>
<lb n="7067"/>
<lb n="7068"/><p><span>Do thuit piast Éirne gér ghorm</span>
<lb n="7069"/><span>leis, agus piast Locha Riach;</span>
<lb n="7070"/><span>do mhairbh gér thréan a chroidhe</span>
<lb n="7071"/><span>piast agus cat i nÁth Cliath.</span></p>
<lb n="7072"/>
<lb n="7073"/><p><span>Do mhairbh sé fuath Locha Léin</span>
<lb n="7074"/><span>mór an fhéidhm dul dá claoidhe;</span>
<lb n="7075"/><span>do mhairbh sé fuath i nDruim Chliabh</span>
<lb n="7076"/><span>fuath agus piast ar Loch Ríbh.</span></p>
<lb n="7077"/>
<lb n="7078"/><p><span>Do mhairbh Fionn fa mór croidhe</span>
<lb n="7079"/><span>fuath Ghlinne Righe na ród;</span>
<lb n="7080"/><span>gach piast le neart a bhéimeann</span>
<lb n="7081"/><span>i ngleanntaibh Éireann níor fhág beo.</span></p>
<lb n="7082"/>
<lb n="7083"/><p><span>Fuath agus piast Ghlinne hArma</span>
<lb n="7084"/><span>do mhairbh Fionn gér chalma iad;</span>
<lb n="7085"/><span>gur dhíbir sé re buadh is treise</span>
<lb n="7086"/><span>gach piast dá bhfeiceadh ar talamh riamh.</span></p>
<lb n="7087"/>
<lb n="7088"/><p><span>Do mhairbh piast Locha Síleann</span>
<lb n="7089"/><span>tug brath díleann ar ár sluagh,</span>
<lb n="7090"/><span>agus dá phéist Locha Feabhail</span>
<lb n="7091"/><span>d'imir orainn deabhadh cruaidh.</span></p>
<lb n="7092"/>
<lb n="7093"/><p><span>Piast Árd Fhionáin, gníomh ba diocair</span>
<lb n="7094"/><span>do coisceadh sin tré ghliocas an ríogh,</span>
<lb n="7095"/><span>do chlaoidh an rí uasal gan time</span>
<lb n="7096"/><span>is piast Locha Reimhir do thuit sí.</span></p>
<lb n="7097"/>
<lb n="7098"/><p><span>Do mhairbh Fionn na gcéimeann cródha</span>
<lb n="7099"/><span>fuath Sléibhe Cuilinn gér bhorb,</span>
<lb n="7100"/><span>agus dá phéist Ghlinne hInne</span>
<lb n="7101"/><span>do thuiteadar sin re n-a cholg.</span></p>
<lb n="7102"/>
<lb n="7103"/><p><span>Do mhairbh piast Locha Meilghe</span>
<lb n="7104"/><span>lór a treise do láimh Fhinn,</span>
<lb n="7105"/><span>agus ollphiast Locha Cearra</span>
<lb n="7106"/><span>leis is arracht i nÁth Truim.</span></p>
<lb n="7107"/>
<lb n="7108"/><p><span>Dobhí piast ar Loch Measca</span>
<lb n="7109"/><span>fa mór a treasa ar fhearaibh,</span>
<lb n="7110"/><span>tar éis comhrac fuilteach d'fhagháil</span>
<lb n="7111"/><span>Fionn dá láimh do threascair.</span></p>
<lb n="7112"/>
<lb n="7113"/><p><span>Fuath Locha Lurgan go dian</span>
<lb n="7114"/><span>re Fionn na bhFiann do thuit sí;</span>
<lb n="7115"/><span>ní hinnstear go bráth mbuan</span>
<lb n="7116"/><span>gach ar chuir dár sluagh do dhíth.</span></p>
<lb n="7117"/>
<lb n="7118"/><p><span>Ar Loch Laoghaire go cinnte</span>
<lb n="7119"/><span>piast do-níodh teinte dobhí,</span>
<lb n="7120"/><span>i n-íoc a bhfuair dá fala</span>
<lb n="7121"/><span>do dhí-cheann le n-a arm í.</span></p>
<lb n="7122"/>
<lb n="7123"/><p><span>Fuath Dubhais, lór a teinne</span>
<lb n="7124"/><span>agus aimid Sléibhe Cláir,</span>
<lb n="7125"/><span>do mhairbh Fionn le Mac an Luin</span>
<lb n="7126"/><span>gér bhorb a ngoil is a ngráin.</span>
<lb n="7127"/></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="7128"/><p><span>Thárlaidh orainn ag Loch Feargais</span>
<lb n="7129"/><span>piast gan faitchíos ba ghraince cruth,</span>
<lb n="7130"/><span>an taobh ba dheas de Chruachain Chonnacht</span>
<lb n="7131"/><span>dobhí na gleannta lán d'fhuil.</span></p>
<lb n="7132"/>
<lb n="7133"/><p><span>Do thuit piast ar Bhanna bhinn</span>
<lb n="7134"/><span>le láimh Fhinn na gcomhlann gcruaidh.</span>
<lb n="7135"/><span>dob iomdha ár ndíth ón dtreas</span>
<lb n="7136"/><span>gur claoidheadh í i nEas Ruaidh.</span>
<lb n="7137"/></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="7138"/><p><span>Bzzzzz1782-1860ls 18D</span>
<lb n="7139"/><span>LAOIDH AN DEIRG MHIC DROCHUIL.</span></p>
<lb n="7140"/>
<lb n="7141"/><p><span>D'aithreosainn caithréim an fhir mhóir</span>
<lb n="7142"/><span>tháinig anoir i gcéadóir;</span>
<lb n="7143"/><span>tréin-fhear dobhí lán de ghuil -</span>
<lb n="7144"/><span>an Dearg† dána †mac Drochuil.</span></p>
<lb n="7145"/>
<lb n="7146"/><p><span>Fá thásc na bhFiann fa maith guil</span>
<lb n="7147"/><span>triallas an Dearg mac Drochuil</span>
<lb n="7148"/><span>anoir ó chrích na bhFear bhFionn</span>
<lb n="7149"/><span>go hiath oirear-mhín Éirionn.</span></p>
<lb n="7150"/>
<lb n="7151"/><p><span>Móide thug an laoch lán</span>
<lb n="7152"/><span>sul táinig chugainn tar sáil</span>
<lb n="7153"/><span>nach geobhadh gan géilleadh i nglas</span>
<lb n="7154"/><span>ó gach féinnidhe dá fheabhas.</span></p>
<lb n="7155"/>
<lb n="7156"/><p><span>Iar dteacht anoir don laoch lonn</span>
<lb n="7157"/><span>lér himreadh céad comhlonn,</span>
<lb n="7158"/><span>gabhas an Dearg déid-gheal cuan</span>
<lb n="7159"/><span>i mBinn Éadair na mór-shluagh.</span></p>
<lb n="7160"/>
<lb n="7161"/><p><span>Dobhíodar dís nár chumhang cáil</span>
<lb n="7162"/><span>ag coimhéad an chuain chubharbháin -</span>
<lb n="7163"/><span>Roighne Rosc-leathan mac Finn</span>
<lb n="7164"/><span>is Caol Cródha mac Criomhthainn.</span></p>
<lb n="7165"/>
<lb n="7166"/><p><span>Níor choimhéad an dís an cuan</span>
<lb n="7167"/><span>acht do thuit 'na dtoirchim suain</span>
<lb n="7168"/><span>go dtáinig barc an fhir mhóir</span>
<lb n="7169"/><span>i dtír sa chuan 'na gceart-chomhair.</span></p>
<lb n="7170"/>
<lb n="7171"/><p><span>Ag feitheamh na fairrge dhóibh</span>
<lb n="7172"/><span>is a n-airm gaiscidh 'na ndóid,</span>
<lb n="7173"/><span>dochonncadar óglaoch andeas</span>
<lb n="7174"/><span>i n-eire áluinn odhar-ghlas.</span></p>
<lb n="7175"/>
<lb n="7176"/><p><span>"Má's é an Dearg tháinig i leith</span>
<lb n="7177"/><span>an fear lér thuiteadar slóighte</span>
<lb n="7178"/><span>ar a theacht ó thír go tír</span>
<lb n="7179"/><span>is fíor, a laoich, go dtuitfimíd."</span></p>
<lb n="7180"/>
<lb n="7181"/><p><span>"Is cuma liom cia tháinig ann"</span>
<lb n="7182"/><span>do ráidh Roighne rosc-mhall,</span>
<lb n="7183"/><span>"ní fhuil sin san mbeatha mbán</span>
<lb n="7184"/><span>laoch nach déanfam a dhiongbháil."</span>
<lb n="7185"/></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="7186"/><p><span>"Gura fíor a n-abarthar leat</span>
<lb n="7187"/><span>is gura beacht a bhfuil id bhéal</span>
<lb n="7188"/><span>is má claoidhtear leat an fear</span>
<lb n="7189"/><span>tiocfad leat ar leath na scéal."</span></p>
<lb n="7190"/>
<lb n="7191"/><p><span>Léimeas an Dearg fa maith dreach</span>
<lb n="7192"/><span>i dtír de chrannaibh a chraoiseach,</span>
<lb n="7193"/><span>is tug a bharc arn-a snaoidhe</span>
<lb n="7194"/><span>ar an dtrácht gheal ghainmhidhe.</span></p>
<lb n="7195"/>
<lb n="7196"/><p><span>Folt fionn-bhuidhe mar ór cheard</span>
<lb n="7197"/><span>ós cionn a mhailidhe ngruadh-dhearg,</span>
<lb n="7198"/><span>dá dheirc ghorma mar ghloine</span>
<lb n="7199"/><span>ós geal-ghnúis an deagh-ruire.</span></p>
<lb n="7200"/>
<lb n="7201"/><p><span>Lann nimhe lé leadarthaí cuirp</span>
<lb n="7202"/><span>ag an laoch go nguais comhraic,</span>
<lb n="7203"/><span>mionn cumhdaigh cloch-órdha corr</span>
<lb n="7204"/><span>um an mileadh sochma súl-ghorm.</span></p>
<lb n="7205"/>
<lb n="7206"/><p><span>Dá chraoisigh chrann-reamhra chatha</span>
<lb n="7207"/><span>i nglaic láimhe an árd-fhlatha,</span>
<lb n="7208"/><span>sciath óir ar a ghualainn chlí</span>
<lb n="7209"/><span>ag mac uasal an árd-ríogh.</span></p>
<lb n="7210"/>
<lb n="7211"/><p><span>Geall gaiscidh an domhain toir</span>
<lb n="7212"/><span>do chosnaimh an Dearg mac Drochuil,</span>
<lb n="7213"/><span>ar mhéid is ar neart i gcath</span>
<lb n="7214"/><span>i gcomhlann cheart le céadaibh.</span></p>
<lb n="7215"/>
<lb n="7216"/><p><span>Éirigheas Roighne na lann</span>
<lb n="7217"/><span>is Caol Cródha na mbéimeann;</span>
<lb n="7218"/><span>gabhaid a n-airm i n-a láimh</span>
<lb n="7219"/><span>agus rithid 'na chomhdháil.</span></p>
<lb n="7220"/>
<lb n="7221"/><p><span>Fuaradar rómpa an fear séimh</span>
<lb n="7222"/><span>an curadh lúthmhar aidhbhéil;</span>
<lb n="7223"/><span>ag siubhal gainimhe ar bórd an chuain</span>
<lb n="7224"/><span>dobhí mac Drochuil na mór-uaill'.</span></p>
<lb n="7225"/>
<lb n="7226"/><p><span>Ar bhruach na trágha bhí an fear fionn</span>
<lb n="7227"/><span>an laoch láidir séimh seang;</span>
<lb n="7228"/><span>ag amharc an chuain dobhí sé</span>
<lb n="7229"/><span>fear mascallach na mín-ghéag.</span></p>
<lb n="7230"/>
<lb n="7231"/><p><span>An fear nárbh fhaitcheach roimh buidhin mhóir</span>
<lb n="7232"/><span>is do chuireadh scaipeadh ar mhór-shlógh</span>
<lb n="7233"/><span>d'fháiltigh sé roimh an dís</span>
<lb n="7234"/><span>Dearg dána na mór-ghníomh.</span></p>
<lb n="7235"/>
<lb n="7236"/><p><span>Dob é freagra thug an dís</span>
<lb n="7237"/><span>ar mhac Drochuil na mór-ghníomh -</span>
<lb n="7238"/><span>"Is breágh do lann 's is geal do lámh</span>
<lb n="7239"/><span>'s is aoibhinn binn do shiansán.</span></p>
<lb n="7240"/>
<lb n="7241"/><p><span>"Is tú an curadh is áille snódh</span>
<lb n="7242"/><span>'s is breághtha leaca gan imshnódh,</span>
<lb n="7243"/><span>is deas do bhalla gan cham gan fiar</span>
<lb n="7244"/><span>'s do chulaith gaiscidh i ngach rian.</span>
<lb n="7245"/></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="7246"/><p><span>"Tabhair scéal dúinn, a fhir mhuair</span>
<lb n="7247"/><span>orainn atá coimhéad an chuain,</span>
<lb n="7248"/><span>dís mhac ríogh go sár-bhuaidh sonn</span>
<lb n="7249"/><span>d'fholaibh uaisle na hÉirionn."</span></p>
<lb n="7250"/>
<lb n="7251"/><p><span>"An chríoch ó dtáinig mé anois</span>
<lb n="7252"/><span>ní hiomdha neach 'na hainbhfios;</span>
<lb n="7253"/><span>is mé an Dearg, mac Ríogh na bhFionn</span>
<lb n="7254"/><span>ag iarraidh árd-chíosa Éirionn."</span></p>
<lb n="7255"/>
<lb n="7256"/><p><span>Chuadar i n-ainbhfios a chéile</span>
<lb n="7257"/><span>le glór borb agus aimhréidhe,</span>
<lb n="7258"/><span>Roighne rosc-ghlan 's mac Criomthain binn</span>
<lb n="7259"/><span>'s an Dearg dána an chomhlainn.</span></p>
<lb n="7260"/>
<lb n="7261"/><p><span>Do ráidh Roighne an aigne mhir</span>
<lb n="7262"/><span>go dian le Dearg mac Drochuil:</span>
<lb n="7263"/><span>"Ní bhfuighe tusa, a laoich luinn</span>
<lb n="7264"/><span>urraim ná cíos i nÉirinn.</span></p>
<lb n="7265"/>
<lb n="7266"/><p><span>"Gidh maith sibh-se, a dhís laoch</span>
<lb n="7267"/><span>chanas fearg agus fraoch,</span>
<lb n="7268"/><span>cia bhacas díom-sa anois</span>
<lb n="7269"/><span>a gabháil, a creachadh 's a léir-scrios?"</span></p>
<lb n="7270"/>
<lb n="7271"/><p><span>"Dá n-áirmhinn duit gach fear díobh</span>
<lb n="7272"/><span>a Dheirg, a mhic an árd-ríogh,</span>
<lb n="7273"/><span>is iomdha laoch adéarfainn ann</span>
<lb n="7274"/><span>dogheobhadh le n'ais do chomhlann.</span></p>
<lb n="7275"/>
<lb n="7276"/><p><span>"Is díobh Oisín mac Finn</span>
<lb n="7277"/><span>agus Oscar na mór-ghníomh -</span>
<lb n="7278"/><span>fear dian an taoibh ghil</span>
<lb n="7279"/><span>is Fraoch† fiallach †mac Feamhair."</span></p>
<lb n="7280"/>
<lb n="7281"/><p><span>"Cá bhfuil laoch díobh sin anois?"</span>
<lb n="7282"/><span>do ráidh an Dearg dreachmhais</span>
<lb n="7283"/><span>"go bhféachaimís le chéile</span>
<lb n="7284"/><span>ár bhfíoch is ár ró-thréine."</span></p>
<lb n="7285"/>
<lb n="7286"/><p><span>"Dearbhaim duit, a laoich luinn"</span>
<lb n="7287"/><span>ar Caol Cródha mac Criomhthainn,</span>
<lb n="7288"/><span>"gur seo mise led chlaoidhe anois</span>
<lb n="7289"/><span>a laoich úd tháinig tairis."</span></p>
<lb n="7290"/>
<lb n="7291"/><p><span>Annsin léimeas an Dearg nár dh'reoil</span>
<lb n="7292"/><span>fá fhíoch is fá fheirg mhóir</span>
<lb n="7293"/><span>go Caol Cródha fa dearg dreach</span>
<lb n="7294"/><span>mairg lér chomhraic an tréan-fhear.</span></p>
<lb n="7295"/>
<lb n="7296"/><p><span>Dorinne an Dearg comhlann cruaidh</span>
<lb n="7297"/><span>is Caol Cródha go mór-uaill;</span>
<lb n="7298"/><span>dob é sin an torann teann</span>
<lb n="7299"/><span>ag scoltadh sciath agus caomh-cheann.</span></p>
<lb n="7300"/>
<lb n="7301"/><p><span>Dob é iomthús na déise</span>
<lb n="7302"/><span>san iorghail sin le chéile</span>
<lb n="7303"/><span>gur cheangail an Dearg go glan</span>
<lb n="7304"/><span>Caol Cródha san gcomhrac.</span></p>
<lb n="7305"/>
<lb n="7306"/><p><span>Annsin d'éirigh Roighne mac Finn</span>
<lb n="7307"/><span>d'éis Caoil Cródha do cheangal</span>
<lb n="7308"/><span>mac ríogh na Féinne gan táir</span>
<lb n="7309"/><span>chum an tréan-fhir, 'na chomhdháil.</span>
<lb n="7310"/></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="7311"/><p><span>Dob iomdha cleasa gaile</span>
<lb n="7312"/><span>dobhí san iorghail eatarra</span>
<lb n="7313"/><span>gur ceangladh, gidh cruaidh an céim</span>
<lb n="7314"/><span>Roighne ró-fhada le luath-bhéim.</span></p>
<lb n="7315"/>
<lb n="7316"/><p><span>"Gidh mór an gníomh 's an deabhadh</span>
<lb n="7317"/><span>duit sinn-ne araon do cheangal,</span>
<lb n="7318"/><span>scaoil ár gcuibhreach go beacht</span>
<lb n="7319"/><span>is beir leat sinn id choimhdeacht."</span></p>
<lb n="7320"/>
<lb n="7321"/><p><span>Scaoileas Dearg na nglas ngéar</span>
<lb n="7322"/><span>cuibhreach na díse deagh-laoch,</span>
<lb n="7323"/><span>is baineas a mhóid de gach fear</span>
<lb n="7324"/><span>gan arm do thógbháil i n'aghaidh.</span></p>
<lb n="7325"/>
<lb n="7326"/><p><span>Iar ndul do go Teamhraigh</span>
<lb n="7327"/><span>go Cormaic an mhór-theaghlaigh,</span>
<lb n="7328"/><span>mac Drochuil na ngéar-lann mbuadh</span>
<lb n="7329"/><span>i dtigh Teamhrach na dtrom-shluagh.</span></p>
<lb n="7330"/>
<lb n="7331"/><p><span>Annsin d'éirigheadar amach</span>
<lb n="7332"/><span>laochradh tighe Teamhrach</span>
<lb n="7333"/><span>dob iomdha fear donn-bhruit sróill</span>
<lb n="7334"/><span>i dtigh Chormaic i gcéadóir.</span></p>
<lb n="7335"/>
<lb n="7336"/><p><span>Iar dteacht ar an bhfaithche dhóibh</span>
<lb n="7337"/><span>ameasc Chormaic 's a chath-shlóigh,</span>
<lb n="7338"/><span>do mhac Drochuil an t-óg cuimseach</span>
<lb n="7339"/><span>léigtear an ród go ró-shoillseach.</span></p>
<lb n="7340"/>
<lb n="7341"/><p><span>Annsin tig tréan-fhir Inse Fáil</span>
<lb n="7342"/><span>tar éis a chéile 'na chomhdháil,</span>
<lb n="7343"/><span>is tig chuca go dána</span>
<lb n="7344"/><span>an fear feardha fíor-chalma.</span></p>
<lb n="7345"/>
<lb n="7346"/><p><span>Do ráidh triath Teamhrach gan on</span>
<lb n="7347"/><span>"Suidhidh, a chliar chalma curadh,</span>
<lb n="7348"/><span>ní heagal díbh meirge an fhir</span>
<lb n="7349"/><span>is ná tógaidh arm 'na aghaidh."</span></p>
<lb n="7350"/>
<lb n="7351"/><p><span>Ar dteacht ar an bhfaithche dhó</span>
<lb n="7352"/><span>do mhac Drochuil na mór-ghleodh,</span>
<lb n="7353"/><span>beannuigheas don óg innealta cuimseach</span>
<lb n="7354"/><span>an cath-mhileadh meanmnach ró-shoillseach.</span></p>
<lb n="7355"/>
<lb n="7356"/><p><span>Beannuigheas an Dearg de ghlór bhinn</span>
<lb n="7357"/><span>do rí Teamhrach go haoibhinn;</span>
<lb n="7358"/><span>freagras an flaith gan doghra</span>
<lb n="7359"/><span>do thréan-mhileadh na tréan-fhoghla.</span></p>
<lb n="7360"/>
<lb n="7361"/><p><span>Iar suidhe do mhac Ríogh na bhFionn</span>
<lb n="7362"/><span>fiafruigheas Árd-rí Éirionn;</span>
<lb n="7363"/><span>"Fáth do thurais go Teamhraigh</span>
<lb n="7364"/><span>innis, a laoich mheanmnaigh."</span></p>
<lb n="7365"/>
<lb n="7366"/><p><span>"Fáth mo thurais go Teamhraigh</span>
<lb n="7367"/><span>a mhic Airt, a Chormaic,</span>
<lb n="7368"/><span>géill Éireann dob áil liom</span>
<lb n="7369"/><span>nó freas-bhéimeann 'na thimcheall."</span></p>
<lb n="7370"/>
<lb n="7371"/><p><span>"Géill Éireann do bhreith tar muir</span>
<lb n="7372"/><span>gidh minic do shirdís tréan-fhir</span>
<lb n="7373"/><span>níor fríth 's ní fhaghthar go bráth</span>
<lb n="7374"/><span>tobhach Éireann le haon óglách."</span>
<lb n="7375"/></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="7376"/><p><span>"Ó nach faghaim, a Chormaic</span>
<lb n="7377"/><span>flaitheas uaibh-se gan comhrac,</span>
<lb n="7378"/><span>tabhair comhrac céad curadh</span>
<lb n="7379"/><span>a fhlaith fhial gan urdhubhadh."</span></p>
<lb n="7380"/>
<lb n="7381"/><p><span>Cuireas Cormac céad calma</span>
<lb n="7382"/><span>do chlaoidhe an óg-fhir allmhardha;</span>
<lb n="7383"/><span>do thóg san a mheirge nár lag</span>
<lb n="7384"/><span>i bhfeirg 'na gcoinnibh i gcomhrac.</span></p>
<lb n="7385"/>
<lb n="7386"/><p><span>Dob é iomthús mhic Ríogh na bhFionn</span>
<lb n="7387"/><span>gur thuit an céad san gcomhlonn,</span>
<lb n="7388"/><span>is dá chéad eile, gníomh gan gó</span>
<lb n="7389"/><span>do mhairbh an Dearg i n-aon ló.</span></p>
<lb n="7390"/>
<lb n="7391"/><p><span>Mar dochonnairc an tÁrd-rí</span>
<lb n="7392"/><span>an Dearg ag déanamh daor-ármhaigh</span>
<lb n="7393"/><span>seolas a theachta go luath</span>
<lb n="7394"/><span>d'ionnsaighe mhic Cumhaill arm-ruaidh.</span></p>
<lb n="7395"/>
<lb n="7396"/><p><span>Tig chuca arn-a bhárach</span>
<lb n="7397"/><span>Fionn mac Cumhaill go mór-dhálach,</span>
<lb n="7398"/><span>trí míle gaiscidheach gan on</span>
<lb n="7399"/><span>nár thuill easbaidh ná scannol.</span></p>
<lb n="7400"/>
<lb n="7401"/><p><span>Clogad óir fá cheann gach fir</span>
<lb n="7402"/><span>de mhuintir Fhinn ó Almhain;</span>
<lb n="7403"/><span>sciath fighte go n-imlibh óir</span>
<lb n="7404"/><span>go gcumhdach síthe saor-shróill.</span></p>
<lb n="7405"/>
<lb n="7406"/><p><span>Fearas Cormac gan time</span>
<lb n="7407"/><span>fáilte roimh Fionn Almhaine</span>
<lb n="7408"/><span>fuair slógh mhic Muirne na gcreach</span>
<lb n="7409"/><span>fáilte 's cuirm i dtigh Teamhrach.</span></p>
<lb n="7410"/>
<lb n="7411"/><p><span>Ar dteacht dóibh ar an bhfaithche</span>
<lb n="7412"/><span>don tsluagh churata chóirighthe,</span>
<lb n="7413"/><span>thógbhadar trí míle cleas lúith</span>
<lb n="7414"/><span>ba mhór an t-ádhbhar iomthnúith.</span></p>
<lb n="7415"/>
<lb n="7416"/><p><span>Annsin dochuaidh mac Cumhaill fhéil</span>
<lb n="7417"/><span>chum na puible den chéad-réim</span>
<lb n="7418"/><span>agus beannuigheas annsin don Dearg</span>
<lb n="7419"/><span>an laoch anaithne árd-gharg.</span></p>
<lb n="7420"/>
<lb n="7421"/><p><span>Ar mbeannughadh don fhlaith nár tháir</span>
<lb n="7422"/><span>freagras an laoch dreach-náir</span>
<lb n="7423"/><span>is iarras cumha go luath lonn</span>
<lb n="7424"/><span>ar mhac Cumhaill, nó comhlonn.</span></p>
<lb n="7425"/>
<lb n="7426"/><p><span>"Gidh mór do neart-sa, a fhir"</span>
<lb n="7427"/><span>do ráidh flaith féinne Gaedheal,</span>
<lb n="7428"/><span>"ní thiubhrad-sa cumha dhuit</span>
<lb n="7429"/><span>a Dheirg, ar eagla comhraic."</span></p>
<lb n="7430"/>
<lb n="7431"/><p><span>"Má's chugam-sa do thriall sibh</span>
<lb n="7432"/><span>a laochradh léidmheach' Laighean,</span>
<lb n="7433"/><span>ar chomhlann is umhal sinn</span>
<lb n="7434"/><span>a dheagh-mhic Cumhaill arm-ghlain.</span></p>
<lb n="7435"/>
<lb n="7436"/><p><span>"Béarfaidh mise liom im luing</span>
<lb n="7437"/><span>cinn na bhfear ó Almhuin</span>
<lb n="7438"/><span>i gcomhrac céadta curaidhe</span>
<lb n="7439"/><span>uait, a mhic Cumhaill arm-ghrinn."</span></p>
<lb n="7440"/>
<lb n="7441"/><p><span>Do chuir mo rí-se céad annsin</span>
<lb n="7442"/><span>do chlaoidhe an Deirg, dá mhuintir,</span>
<lb n="7443"/><span>fá Dhorn-donn mac Scáile</span>
<lb n="7444"/><span>is fá Chonn mac Conáilbhe.</span></p>
<lb n="7445"/>
<lb n="7446"/><p><span>Do thuit leis Conn mac Conáilbhe</span>
<lb n="7447"/><span>is Dorn-donn mac Scáile;</span>
<lb n="7448"/><span>do thuit le n-a láimh gan locht</span>
<lb n="7449"/><span>an céad curadh faobhar-nocht.</span>
<lb n="7450"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="7451"/><p><span>An uair dochonnairc mo rí-se</span>
<lb n="7452"/><span>ar chlaoidh an Dearg dá mhuintir,</span>
<lb n="7453"/><span>do bhrostuigh sé a chipe catha</span>
<lb n="7454"/><span>do chosc mic an árd-fhlatha.</span></p>
<lb n="7455"/>
<lb n="7456"/><p><span>Éirigheas Faolán go bhfeirg mhóir</span>
<lb n="7457"/><span>is gabhas a mheirge de mhaoth-shróll,</span>
<lb n="7458"/><span>dochuaidh do chosc an laoich láin</span>
<lb n="7459"/><span>- mairg do thriall 'na chomhdháil.</span></p>
<lb n="7460"/>
<lb n="7461"/><p><span>Annsin folcaid a lanna</span>
<lb n="7462"/><span>i n-a gcorpaibh cneas-gheala</span>
<lb n="7463"/><span>agus brisid a n-airm n-áigh</span>
<lb n="7464"/><span>ar a chéile san teagmháil.</span></p>
<lb n="7465"/>
<lb n="7466"/><p><span><Annsin gabhaid a gclaidhmhe géara</span>
<lb n="7467"/><span>is leadraid san iorghail a chéile</span>
<lb n="7468"/><span>is do ceangladh, gér chéim chruaidh></span>
<lb n="7469"/><span><Faolán feardha fíor-chruaidh.></span></p>
<lb n="7470"/>
<lb n="7471"/><p><span>Gabhaid annsin compar a chéile</span>
<lb n="7472"/><span>d'éis na hurlaidhe aidhbhéile,</span>
<lb n="7473"/><span>gur cheangail an Dearg gan locht</span>
<lb n="7474"/><span>Faolán cródha na nguasocht.</span></p>
<lb n="7475"/>
<lb n="7476"/><p><span>Annsin labhras Fionn le Goll</span>
<lb n="7477"/><span>"a mhic Mórna na mór-ghlonn,</span>
<lb n="7478"/><span>a lámh chródha nach tláth i nguil</span>
<lb n="7479"/><span>coisc dínn comhrac mhic Drochuil."</span></p>
<lb n="7480"/>
<lb n="7481"/><p><span>"Leat féin de thús dála</span>
<lb n="7482"/><span>tús aisce is éadála;</span>
<lb n="7483"/><span>trí míle uinge óir fá thrí</span>
<lb n="7484"/><span>uaim-se dhuit," ar an tÁrd-rí.</span></p>
<lb n="7485"/>
<lb n="7486"/><p><span>"Gidh do fuagradh led fhine</span>
<lb n="7487"/><span>clanna Mórna mong-bhuidhe,</span>
<lb n="7488"/><span>do-bhéarfad féin mo chomhlann leat</span>
<lb n="7489"/><span>a thriath na Féinne, dod fhurtacht."</span></p>
<lb n="7490"/>
<lb n="7491"/><p><span>D'éirigh Goll nár fhulaing táir</span>
<lb n="7492"/><span>'na chulaith catha go hiomlán,</span>
<lb n="7493"/><span>do thóg leis an tsleagh go tric</span>
<lb n="7494"/><span>do chleachtadh sé chum comhraic.</span></p>
<lb n="7495"/>
<lb n="7496"/><p><span>Tug an Dearg chum comhraic Ghuill</span>
<lb n="7497"/><span>na hairm nimhe bhí 'na oirchill</span>
<lb n="7498"/><span>agus tig go díomsach dána</span>
<lb n="7499"/><span>ar aghaidh chum na teagmhála.</span></p>
<lb n="7500"/>
<lb n="7501"/><p><span>Féachaid air sin iomghoin a gcleas</span>
<lb n="7502"/><span>le n-a chéile san mór-threas,</span>
<lb n="7503"/><span>is sochtaid fir Éireann uile</span>
<lb n="7504"/><span>le clos béimeann na hiorghuile.</span></p>
<lb n="7505"/>
<lb n="7506"/><p><span>Annsin cuimhnighid a bhfala</span>
<lb n="7507"/><span>na fir bhorba thréan-chalma,</span>
<lb n="7508"/><span>ag snaoidhe clogad agus ceann</span>
<lb n="7509"/><span>dobhí mac Drochuil is Iollann.</span></p>
<lb n="7510"/>
<lb n="7511"/><p><span>Ó n-a gcomhrac ar feadh trí lá</span>
<lb n="7512"/><span>dob anbhfann fir agus mná,</span>
<lb n="7513"/><span>gur torchradh an Dearg déid-gheal ann</span>
<lb n="7514"/><span>le mac Mórna na mbéimeann.</span>
<lb n="7515"/></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="7516"/><p><span>Dá leigtí suan ná codladh</span>
<lb n="7517"/><span>do laoch na ngruadh gcorcordha</span>
<lb n="7518"/><span>treise Éireann do badh leis</span>
<lb n="7519"/><span>dobheadh ár ngéill 'na luingeis.</span></p>
<lb n="7520"/>
<lb n="7521"/><p><span>Othar bliadhna luighe Ghuill</span>
<lb n="7522"/><span>ó chruadh-chomhrac an laoich luinn,</span>
<lb n="7523"/><span>i dtigh Rí Teamhrach gan cheas</span>
<lb n="7524"/><span>dobhí mac Mórna dá leigheas.</span></p>
<lb n="7525"/>
<lb n="7526"/><p><span>Fuair Goll ar gealladh dó</span>
<lb n="7527"/><span>ó mhac Cumhaill nár ob gleo;</span>
<lb n="7528"/><span>ba bhuidheach an flaith go mbuaidh</span>
<lb n="7529"/><span>do chomhrac Iollainn arm-ruaidh.</span></p>
<lb n="7530"/>
<lb n="7531"/><p><span>Dorinne an Dearg dícheall borb</span>
<lb n="7532"/><span>fa dítheach sinn-ne dá cholg,</span>
<lb n="7533"/><span>do thuit trí chéad dínn-ne 'na throid</span>
<lb n="7534"/><span>is sé chéad de mhuintir Chormoic.</span></p>
<lb n="7535"/>
<lb n="7536"/><p><span>Is mé Feargus, file Fhinn</span>
<lb n="7537"/><span>de ghnáth-Fhéinn mhic Cumhaill</span>
<lb n="7538"/><span>ó thásc na bhfear sin nár lag</span>
<lb n="7539"/><span>trian a ngaisce ní aithreosad.</span>
<lb n="7540"/></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="7541"/><p><span>Bzzzzz1778-1861ls 18D</span>
<lb n="7542"/><span>LAOIDH NA MNÁ MÓIRE THAR LEAR</span>
<lb n="7543"/><span>nó</span>
<lb n="7544"/><span>Seilg Ghleanna an Smóil.</span></p>
<lb n="7545"/>
<lb n="7546"/><p><span>A Oisín, is binn liom do bhéal</span>
<lb n="7547"/><span>ag innsin scéil agus duain</span>
<lb n="7548"/><span>ar gach árd-fhlaith dobhíodh san bhFéinn</span>
<lb n="7549"/><span>dobheireadh béim i ngach céim chruaidh.</span></p>
<lb n="7550"/>
<lb n="7551"/><p><span>Lá dá rabhamair Oisín is Fionn,</span>
<lb n="7552"/><span>is Feargus binn a mhac féin,</span>
<lb n="7553"/><span>Oscar fuilteach, Diarmaid Donn</span>
<lb n="7554"/><span>Conán Maol is tuilleadh den Fhéinn,</span></p>
<lb n="7555"/>
<lb n="7556"/><p><span>Ag triall chun seilge maidean cheoidh</span>
<lb n="7557"/><span>fá Ghleann an Smóil le n-ár ngadhair go moch,</span>
<lb n="7558"/><span>dar do láimh-se, a chléirigh chóir</span>
<lb n="7559"/><span>ba mhór ár ndóchas as luas ár gcon.</span></p>
<lb n="7560"/>
<lb n="7561"/><p><span>Dobhí Sceolann is Bran ar éill</span>
<lb n="7562"/><span>ag Fionn réidh i n-a dhóid;</span>
<lb n="7563"/><span>dobhí cú ag gach duine den Fhéinn</span>
<lb n="7564"/><span>'s a ngadhair bhéil-bhinne ag déanamh ceoil.</span></p>
<lb n="7565"/>
<lb n="7566"/><p><span>Do ghluaiseamair chun tulcha ós cionn glinne</span>
<lb n="7567"/><span>mar arbh aoibhinn duille ar chrainn ag fás;</span>
<lb n="7568"/><span>bhí éanlaith ag ceileabhar ann go suairc</span>
<lb n="7569"/><span>is fuaim na cuaiche ba bhinn san áit.</span></p>
<lb n="7570"/>
<lb n="7571"/><p><span>Do leig a rabhamair ann den Fhéinn</span>
<lb n="7572"/><span>ár gconairt go léimneach fán ngleann;</span>
<lb n="7573"/><span>do scaoil Fionn a dhá ghadhar déag</span>
<lb n="7574"/><span>'s ba bhinne linn ná téada a nglam.</span></p>
<lb n="7575"/>
<lb n="7576"/><p><span>Dúistear leo an eilit mhaol</span>
<lb n="7577"/><span>ba ghile a taobh ná eala ar tuinn,</span>
<lb n="7578"/><span>an taobh eile ar dhath an ghuail</span>
<lb n="7579"/><span>is ba luaithe í ná seabhac i gcoill.</span></p>
<lb n="7580"/>
<lb n="7581"/><p><span>Do scaoil gach duine a chú 'na déidh</span>
<lb n="7582"/><span>is do scaoil Fionn féin Bran;</span>
<lb n="7583"/><span>d'imthigheadar as ár n-amharc go léir</span>
<lb n="7584"/><span>is ba bheag ár ngaobhar dul 'na ngar.</span>
<lb n="7585"/></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="7586"/><p><span>Is mór an t-iongnadh dorinn an rí</span>
<lb n="7587"/><span>don eilit mhaoil, fá n-a luas</span>
<lb n="7588"/><span>le n-ar sháruigh coin na gcríoch</span>
<lb n="7589"/><span>is Bran groidhe nár leig seilg uaidh.</span></p>
<lb n="7590"/>
<lb n="7591"/><p><span>Ó mhoch maidne ba mhór an fiadhach</span>
<lb n="7592"/><span>do lean go dian an eilit lúith</span>
<lb n="7593"/><span>go dtáinig dubhadh na hoidhche</span>
<lb n="7594"/><span>is nach feacamair gadhar ná cú.</span></p>
<lb n="7595"/>
<lb n="7596"/><p><span>Do chuir Fionn a ordóg 'na bhéal</span>
<lb n="7597"/><span>is do chogain í fá n-a dhéad go cruaidh,</span>
<lb n="7598"/><span>annsin d'fhiafruigh Conán Maol</span>
<lb n="7599"/><span>- "Cár ghaibh ár ngadhair bhéil-bhinn uainn?"</span></p>
<lb n="7600"/>
<lb n="7601"/><p><span>"Dar do láimh-se, a Chonáin Mhaoil"</span>
<lb n="7602"/><span>do ráidh Fionn groidhe, an flaith,</span>
<lb n="7603"/><span>"ní fhillfidh gadhar thar n-ais arís</span>
<lb n="7604"/><span>dár lean an eilit mhaoil acht Bran."</span></p>
<lb n="7605"/>
<lb n="7606"/><p><span>Do thuit an Fhiann go mór i mbrón</span>
<lb n="7607"/><span>'s níorbh iongnadh dhóibh de dhíth a gcon;</span>
<lb n="7608"/><span>'sé dubhradar nár sheilg chóir</span>
<lb n="7609"/><span>a thárlaidh dóibh san ngleann go moch.</span></p>
<lb n="7610"/>
<lb n="7611"/><p><span>Níorbh fhada go bhfeacamair san ngleann</span>
<lb n="7612"/><span>Bran is í sáruighthe suaidhte fliuch,</span>
<lb n="7613"/><span>is ar dteacht di dár láthair</span>
<lb n="7614"/><span>dar do láimh ba thruagh a cruth.</span></p>
<lb n="7615"/>
<lb n="7616"/><p><span>Luigh sí síos i bhfiadhnaise Fhinn</span>
<lb n="7617"/><span>do ghoil go fuidheach is do scread go truaighe;</span>
<lb n="7618"/><span>"Is cosmhail, a choileáin," do ráidh Fionn</span>
<lb n="7619"/><span>"go bhfuil ár gcinn i gconntabhairt chruaidh."</span></p>
<lb n="7620"/>
<lb n="7621"/><p><span>"Neamh-ní linn-ne," do ráidh an Fhiann</span>
<lb n="7622"/><span>"laoch dá thréine dá dtig tar muir;</span>
<lb n="7623"/><span>measa linn a bheith dár ndíth</span>
<lb n="7624"/><span>ár ngadhair bhéil-bhinn is ár gcoin."</span></p>
<lb n="7625"/>
<lb n="7626"/><p><span>Ar rádh na bhfocal tig do láthair</span>
<lb n="7627"/><span>bean dob áille is ba ghile snuadh,</span>
<lb n="7628"/><span>folt ór-bhuidhe léi ag fás</span>
<lb n="7629"/><span>ag rochtain a sál anuas.</span></p>
<lb n="7630"/>
<lb n="7631"/><p><span>Dobhí a gruadh mar an rós</span>
<lb n="7632"/><span>is a braoithe módhmhar ar éadan úr,</span>
<lb n="7633"/><span>a rosca glasa glana gan cheo</span>
<lb n="7634"/><span>'s a béilín binn do labhair go ciúin.</span>
<lb n="7635"/></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="7636"/><p><span>Is é adubhairt "Tá cuireadh agam duit</span>
<lb n="7637"/><span>'s dá bhfuil ann agaibh d'Fhiannaibh Fhinn,</span>
<lb n="7638"/><span>go teaghlach inghine árd-ríogh Gréag</span>
<lb n="7639"/><span>atá i nÉirinn gan fhios daoibh.</span></p>
<lb n="7640"/>
<lb n="7641"/><p><span>I nOileán Inse tá céad barc</span>
<lb n="7642"/><span>thug a hathair mar fhéirín di;</span>
<lb n="7643"/><span>is iomdha óigbhean eagnach bhláth</span>
<lb n="7644"/><span>a tháinig léi tar sáil anoir.</span></p>
<lb n="7645"/>
<lb n="7646"/><p><span>"Is iomdha loingeas líonta d'ór</span>
<lb n="7647"/><span>d'airgead, de shróll, is de shíoda bhán,</span>
<lb n="7648"/><span>tháinig linn anoir san ród</span>
<lb n="7649"/><span>is go leor eile nach fuil mé 'rádh.</span></p>
<lb n="7650"/>
<lb n="7651"/><p><span>"Is iomdha dabhach lán bheoir</span>
<lb n="7652"/><span>is iomdha bior fá fheoil dá gríos,</span>
<lb n="7653"/><span>is iomdha corn nighte as ór</span>
<lb n="7654"/><span>tá réidh rómhaibh lán d'fhíon.</span></p>
<lb n="7655"/>
<lb n="7656"/><p><span>"Is iomdha loingeas atá ar muir</span>
<lb n="7657"/><span>is iomdha pálás geal ar tír,</span>
<lb n="7658"/><span>is iomdha trillseán soillseach lasta</span>
<lb n="7659"/><span>tá réidh fád chomhair feasta, a Fhinn."</span></p>
<lb n="7660"/>
<lb n="7661"/><p><span>"Dar do láimh-se," ar Conán Maol</span>
<lb n="7662"/><span>"ní fhuaireas im shaoghal cuireadh ab fhearr;</span>
<lb n="7663"/><span>Is mór m'ocras agus m'íota</span>
<lb n="7664"/><span>is é mo dhíth gan mé san áit."</span></p>
<lb n="7665"/>
<lb n="7666"/><p><span>Fillis an bhean dob áille scéimh</span>
<lb n="7667"/><span>san ród chéadna 'na dtáinig 'nár ngar,</span>
<lb n="7668"/><span>is do leanamair í go luath</span>
<lb n="7669"/><span>go hOileán Inse shluaigh na mban.</span></p>
<lb n="7670"/>
<lb n="7671"/><p><span>Do fáiltigheadh romhainn ag bantracht Gréag</span>
<lb n="7672"/><span>suidhtear búird is gléastar biadh,</span>
<lb n="7673"/><span>cuirtear ortha fíon is beoir</span>
<lb n="7674"/><span>mar ba chóir do rígh is do thriath.</span></p>
<lb n="7675"/>
<lb n="7676"/><p><span>Tráth choscamair ár n-ocras de bhiadh</span>
<lb n="7677"/><span>is ár n-íota d'fhíon is de bheoir,</span>
<lb n="7678"/><span>do labhair Fionn go prap</span>
<lb n="7679"/><span>is dubhairt go rachadh chun suain go fóill.</span></p>
<lb n="7680"/>
<lb n="7681"/><p><span>Ar rádh na bhfocal sin tig do láthair</span>
<lb n="7682"/><span>an bhean ba ghránna ar bith snódh,</span>
<lb n="7683"/><span>cinnbheart óir fá n-a ceann</span>
<lb n="7684"/><span>is folt garbh slim ag fás 'na deoidh.</span></p>
<lb n="7685"/>
<lb n="7686"/><p><span>Dobhí a draid taobh amuich dá béal</span>
<lb n="7687"/><span>ag an bpéist nárbh aoibhinn cruth,</span>
<lb n="7688"/><span>a déad fiacal barr-ghéar</span>
<lb n="7689"/><span>is réama léi síos 'na shruth.</span></p>
<lb n="7690"/>
<lb n="7691"/><p><span>Dobhí guaireach fhada dhubh</span>
<lb n="7692"/><span>mar fionnadh tuirc ag fás 'na bléin</span>
<lb n="7693"/><span>ag sileadh síos léi go troigh</span>
<lb n="7694"/><span>mar bheadh cruit le fuireann téad.</span>
<lb n="7695"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="7696"/><p><span>Dobhí brat fairsing fada sróill</span>
<lb n="7697"/><span>dá folach go bróig, is taobh de geal,</span>
<lb n="7698"/><span>an taobh eile ar dhath an ghuail</span>
<lb n="7699"/><span>'s ní raibh bean san tsluagh ba ghránna dreach.</span></p>
<lb n="7700"/>
<lb n="7701"/><p><span>"Fáilte rómhat, a rí na bhFiann"</span>
<lb n="7702"/><span>is iad na briathra do chan sí;</span>
<lb n="7703"/><span>"is leat iomlán mo chuid barc</span>
<lb n="7704"/><span>mo bhantracht is mé mar mhnaoi.</span></p>
<lb n="7705"/>
<lb n="7706"/><p><span>"Is mé inghean Árd-ríogh Gréag</span>
<lb n="7707"/><span>ní dhearna cumann le céile fir</span>
<lb n="7708"/><span>go dtáinig mé anoir fád dhéin</span>
<lb n="7709"/><span>a Rí na Féinne, tar mór-mhuir.</span></p>
<lb n="7710"/>
<lb n="7711"/><p><span>"Dogheobhair airgead, dogheobhair ór</span>
<lb n="7712"/><span>dogheobhair urraim fós is buadh,</span>
<lb n="7713"/><span>tar a bhfuil de laochraidh chródha</span>
<lb n="7714"/><span>san domhan mór theas is thuaidh."</span></p>
<lb n="7715"/>
<lb n="7716"/><p><span>"Dar do láimh-se, a inghean an ríogh"</span>
<lb n="7717"/><span>do ráidh Fionn, croidhe nár mheirbh,</span>
<lb n="7718"/><span>"ní gheobhad féin leat mar mhnaoi</span>
<lb n="7719"/><span>'s gur tú bhí id eilit mhaoil san tseilg.</span></p>
<lb n="7720"/>
<lb n="7721"/><p><span>"Aithnighim ar dhath do bhruit sróill</span>
<lb n="7722"/><span>gur tú bhí i nGleann an Smóil go moch</span>
<lb n="7723"/><span>is fiafruighim díot an maireann beo</span>
<lb n="7724"/><span>ár ngadhair ceoil-bhinn is ár gcoin?"</span></p>
<lb n="7725"/>
<lb n="7726"/><p><span>"Dar do láimh-se féin, a Fhinn</span>
<lb n="7727"/><span>gér mhór é fíoch bhur gconart garg,</span>
<lb n="7728"/><span>táid siad uile marbh gan bhrígh</span>
<lb n="7729"/><span>acht Bran, an rí rug buadh gach sealg.</span></p>
<lb n="7730"/>
<lb n="7731"/><p><span>"Is iomdha laoch láidir luath</span>
<lb n="7732"/><span>is gaiscidheach cruaidh i gcath,</span>
<lb n="7733"/><span>do thuit liom-sa i dtosach sluaigh</span>
<lb n="7734"/><span>'s ar mo bhuaidh ní bheireadh neart.</span></p>
<lb n="7735"/>
<lb n="7736"/><p><span>"Is ní mó ní fhillfead uait</span>
<lb n="7737"/><span>go mbeiread buadh liom ón bhFéinn;</span>
<lb n="7738"/><span>scoithfead bhur gcinn d'bhur gcoirp</span>
<lb n="7739"/><span>gidh mór bhur niort is bhur dtréin."</span></p>
<lb n="7740"/>
<lb n="7741"/><p><span>Do sheinn sí ceol ró-bhinn sídhe</span>
<lb n="7742"/><span>lér chaill gach laoch againn a neart,</span>
<lb n="7743"/><span>gur ceangladh sinn le hinghin an ríogh</span>
<lb n="7744"/><span>gidh mór ár ngníomh i ngach cath.</span></p>
<lb n="7745"/>
<lb n="7746"/><p><span>Do tharraing a lann fuilteach líomhtha</span>
<lb n="7747"/><span>is í lán d'fhíoch, 'na láimh dheas,</span>
<lb n="7748"/><span>gur scoith na cinn de chéad laoch</span>
<lb n="7749"/><span>is ba mhór an t-uamhan a méid a mheas.</span>
<lb n="7750"/></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="7751"/><p><span>Ní raibh beo san Inse acht mé</span>
<lb n="7752"/><span>Conán Maol is Diarmaid Donn,</span>
<lb n="7753"/><span>Feargus file is Oscar tréan</span>
<lb n="7754"/><span>an tan do labhair m'athair Fionn.</span></p>
<lb n="7755"/>
<lb n="7756"/><p><span>"Gabhaim do choimirc, a inghean an ríogh</span>
<lb n="7757"/><span>ná cuir den tsaoigheal aon neach níos mó,</span>
<lb n="7758"/><span>is go ngeobhainn leat mar mhnaoi</span>
<lb n="7759"/><span>muna mbeadh Goll caoch na n-arm gcró.</span></p>
<lb n="7760"/>
<lb n="7761"/><p><span>"Dá ndéanainn malairt ar mo mhnaoi</span>
<lb n="7762"/><span>do chuirfeadh mé den tsaoigheal chun báis;</span>
<lb n="7763"/><span>an bhean do ghabhas i dtús mo shaoighil</span>
<lb n="7764"/><span>ar an bhfear caoch go bhfuil a páirt."</span></p>
<lb n="7765"/>
<lb n="7766"/><p><span>"Dar do láimh-se féin, a Fhinn</span>
<lb n="7767"/><span>bainfead-sa a gcinn de Gholl mhór</span>
<lb n="7768"/><span>is dá ngabhann leis den Fhéinn</span>
<lb n="7769"/><span>muna nglacaidh mé mar ríoghain dóibh."</span></p>
<lb n="7770"/>
<lb n="7771"/><p><span>Gléasas an cabhlach mórdha</span>
<lb n="7772"/><span>'s a seolta go hárd le gaoith,</span>
<lb n="7773"/><span>gur ghaibh talamh i mBinn Éadair na slógh</span>
<lb n="7774"/><span>mar a raibh Goll cródha na lann caoin.</span></p>
<lb n="7775"/>
<lb n="7776"/><p><span>An tan chonnairc Goll tréan</span>
<lb n="7777"/><span>an cabhlach gléasta ag teacht chun cuain,</span>
<lb n="7778"/><span>is é adubhairt nár mhaith an scéal</span>
<lb n="7779"/><span>'s a mhéid den Fhéinn a theastuigh uaidh.</span></p>
<lb n="7780"/>
<lb n="7781"/><p><span>Annsin d'fhiafruigh Goll tréan</span>
<lb n="7782"/><span>cia bhéarfadh scéala chuige ón gcuan;</span>
<lb n="7783"/><span>adubhairt Caoilte gurbh é féin</span>
<lb n="7784"/><span>dobhéarfadh scéala ón sluagh.</span></p>
<lb n="7785"/>
<lb n="7786"/><p><span>Gluaiseas an laoch láidir luath</span>
<lb n="7787"/><span>meanmnach, buan, lán de bhrígh;</span>
<lb n="7788"/><span>sula ráinig corp an tslóigh</span>
<lb n="7789"/><span>dobhí an bhean mhór roimhe i dtír.</span></p>
<lb n="7790"/>
<lb n="7791"/><p><span>Ar fheicsin mí-scéimh na mná</span>
<lb n="7792"/><span>méid a cnámh agus a fíoghair,</span>
<lb n="7793"/><span>chriothnuigh sé ó bhonn go barr</span>
<lb n="7794"/><span>gidh d'fhiafruigh go hárd cárbh as don mhnaoi.</span></p>
<lb n="7795"/>
<lb n="7796"/><p><span>"Mise inghean Árd-ríogh Gréag</span>
<lb n="7797"/><span>do-ghní comhrac le deich gcéad laoch;</span>
<lb n="7798"/><span>beir sin uaim-se mar scéala</span>
<lb n="7799"/><span>mar a bhfuil an Fhiann is Goll caoch.</span></p>
<lb n="7800"/>
<lb n="7801"/><p><span>"Aithris dóibh fós gan bhréag</span>
<lb n="7802"/><span>go scriosfaidh mé feara Fáil</span>
<lb n="7803"/><span>muna dtoghaid mé mar chéile</span>
<lb n="7804"/><span>do rígh na Féinne, Fionn an áigh."</span>
<lb n="7805"/></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="7806"/><p><span>Ar theacht do Chaoilte tar ais san ród</span>
<lb n="7807"/><span>is ar chlos sceoil do Gholl tréan,</span>
<lb n="7808"/><span>Do ghléasadar deich gcéad cródha</span>
<lb n="7809"/><span>chun dul do chomhrac inghine Ríogh Gréag.</span></p>
<lb n="7810"/>
<lb n="7811"/><p><span>Ní raibh neach den deich gcéad laoch</span>
<lb n="7812"/><span>nár thuit leis an mnaoi san gcath;</span>
<lb n="7813"/><span>do thuit léi sul deachaidh an ghrian faoi</span>
<lb n="7814"/><span>deich gcéad laoch eile fá seach.</span></p>
<lb n="7815"/>
<lb n="7816"/><p><span>Ní raibh neach dobhí tréan i n-arm</span>
<lb n="7817"/><span>nár leagadh san gcath leis an mnaoi,</span>
<lb n="7818"/><span>go ndubhairt Goll dá ngéilleadh cách</span>
<lb n="7819"/><span>go dtiubhradh díoghal 'na ndearnaidh sí.</span></p>
<lb n="7820"/>
<lb n="7821"/><p><span>Go moch de ló éirigheas Goll</span>
<lb n="7822"/><span>fá chlogad throm is fá sciath,</span>
<lb n="7823"/><span>a chlaidheamh fuilteach i n-a dhóid</span>
<lb n="7824"/><span>chun dul do chomhrac ris an mnaoi.</span></p>
<lb n="7825"/>
<lb n="7826"/><p><span>Gidh go mba laoch láidir Goll</span>
<lb n="7827"/><span>ba bheag lorg a lann san mnaoi;</span>
<lb n="7828"/><span>gidh gur chruaidh a lúireach 's a sciath</span>
<lb n="7829"/><span>is iomdha cneadh dobhí 'na thaoibh.</span></p>
<lb n="7830"/>
<lb n="7831"/><p><span>M'amhgar croidhe! ar feadh trí lá</span>
<lb n="7832"/><span>gan biadh, gan codladh, gan suan,</span>
<lb n="7833"/><span>dobhí an dís go tréan forránta</span>
<lb n="7834"/><span>gan fios tláithe ná treise buaidhe.</span></p>
<lb n="7835"/>
<lb n="7836"/><p><span>Dobhámair, a raibh san Inse den Fhéinn</span>
<lb n="7837"/><span>is Conán Maol nach raibh gan ghruaim,</span>
<lb n="7838"/><span>dár gcoimhéad ag caogaid ban</span>
<lb n="7839"/><span>go ndeachadar uile chun suain.</span></p>
<lb n="7840"/>
<lb n="7841"/><p><span>Dobhí bruinneall ba mhaith dealbh</span>
<lb n="7842"/><span>a déad cailce mar bhláth is nua,</span>
<lb n="7843"/><span>ag faire dhóibh ar mhódh nár thréith</span>
<lb n="7844"/><span>go ndéanaidís a ndaethin suain.</span></p>
<lb n="7845"/>
<lb n="7846"/><p><span>Labhras Diarmaid déid-gheal grinn</span>
<lb n="7847"/><span>de chomhrádh chaoin leis an óigh -</span>
<lb n="7848"/><span>"M'amhgar croidhe, a spéir-bhean mhín</span>
<lb n="7849"/><span>gan mé 'gus tú fé bhrataibh fós.</span></p>
<lb n="7850"/>
<lb n="7851"/><p><span>"Is tú is binne péarlaidhe cuach</span>
<lb n="7852"/><span>is tú is áille snuadh tar mhnáibh;</span>
<lb n="7853"/><span>do róis-leaca gheal gan ghruaim</span>
<lb n="7854"/><span>is do dhéad uaine gorm cnámh.</span>
<lb n="7855"/></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="7856"/><p><span>"Is tusa is áille niamh tar mhnáibh</span>
<lb n="7857"/><span>is glaise, módhmhaire, silleadh súl,</span>
<lb n="7858"/><span>a ghrádh thar neach de mhnáibh an domhain</span>
<lb n="7859"/><span>éalódh leat is é mo rún."</span></p>
<lb n="7860"/>
<lb n="7861"/><p><span>"Dar go deimhin má's fíor do scéal"</span>
<lb n="7862"/><span>do ráidh an ógh de chomhrádh chaoin,</span>
<lb n="7863"/><span>"fuasclóchad tú as do phéin</span>
<lb n="7864"/><span>'s a bhfuil den Fhéinn annso ar do shlighe."</span></p>
<lb n="7865"/>
<lb n="7866"/><p><span>"Fuascail sinn as ár bpéin</span>
<lb n="7867"/><span>is leat go deimhin ní dhéanfainn bréag</span>
<lb n="7868"/><span>'s go mbeir agam-sa mar mhnaoi</span>
<lb n="7869"/><span>an fhaid mhairfead arís ar an bhFéinn."</span></p>
<lb n="7870"/>
<lb n="7871"/><p><span>Do thóg dinn an draoidheacht gan mhoill</span>
<lb n="7872"/><span>is thug dúinn ár lúth 's ár neart;</span>
<lb n="7873"/><span>toirbhreas Diarmaid teora póg</span>
<lb n="7874"/><span>don mhacaomh óg dob áille dreach.</span></p>
<lb n="7875"/>
<lb n="7876"/><p><span>Do bhain Conán an ceann gan mhoill</span>
<lb n="7877"/><span>le n-a lainn den mhacaomh úr</span>
<lb n="7878"/><span>d'fhuascail é ó n-a phéin</span>
<lb n="7879"/><span>'s a raibh den Fhéinn fá phudhar.</span></p>
<lb n="7880"/>
<lb n="7881"/><p><span>Thug Diarmaid strac-bhuille ar an bhFéinn</span>
<lb n="7882"/><span>'s ar Chonán Mhaol bhí riamh go holc;</span>
<lb n="7883"/><span>muna mbeadh Oscar do chosc a lann</span>
<lb n="7884"/><span>do stróicfeadh sé an ceann dá chorp.</span></p>
<lb n="7885"/>
<lb n="7886"/><p><span>Labhras Diarmaid go rachtmhar fíochmhar</span>
<lb n="7887"/><span>lán d'fheirg is d'fhíoch 'na mhéin -</span>
<lb n="7888"/><span>"Créad an fáth ar bhainis a ceann</span>
<lb n="7889"/><span>den mhnaoi d'fhuascail sinn ó phéin?"</span></p>
<lb n="7890"/>
<lb n="7891"/><p><span>"Dá mb'inghean domh-sa í," ar Conán</span>
<lb n="7892"/><span>"nó fós an mháthair a rug mé féin,</span>
<lb n="7893"/><span>do bhainfinn a ceann di gan stad</span>
<lb n="7894"/><span>i dtaobh a fhaid a bhíos i bpéin."</span></p>
<lb n="7895"/>
<lb n="7896"/><p><span>Muna mbeadh cosaint Oscair go fíor</span>
<lb n="7897"/><span>do chaillfeadh Conán a cheann gan stad</span>
<lb n="7898"/><span>tré mharbhadh an mhacaoimh mhná</span>
<lb n="7899"/><span>d'fhuascail i dtráth ár nglas.</span></p>
<lb n="7900"/>
<lb n="7901"/><p><span>Do ghluaiseamair gan stad gan scíth</span>
<lb n="7902"/><span>mar ar teascadh an Fhiann leis an mnaoi thréin;</span>
<lb n="7903"/><span>ar theacht dúinn fán láthair</span>
<lb n="7904"/><span>dochonncamair ár na laoch.</span>
<lb n="7905"/></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="7906"/><p><span>Dobhí Goll fá chlogad 's fá sciath</span>
<lb n="7907"/><span>ag síor-chomhrac le hinghin an ríogh,</span>
<lb n="7908"/><span>is í dá ghoin le mór-iomad créacht</span>
<lb n="7909"/><span>d'fhág an laoch gan neart gan bhrígh.</span></p>
<lb n="7910"/>
<lb n="7911"/><p><span>Iarras Oscar cead ar Gholl</span>
<lb n="7912"/><span>dul do chomhrac leis an mnaoi,</span>
<lb n="7913"/><span>is dubhairt gur dhoilbh leis a chás</span>
<lb n="7914"/><span>bheith fá chneádha 's fá mhí-ghnaoi.</span></p>
<lb n="7915"/>
<lb n="7916"/><p><span>"Níl aon laoch san domhan beo</span>
<lb n="7917"/><span>ná i nÉirinn, dá aoirde cáil,</span>
<lb n="7918"/><span>a leigfinn-se do chomhrac leis an mnaoi</span>
<lb n="7919"/><span>go bhfaghad díoghal ar son an áir."</span></p>
<lb n="7920"/>
<lb n="7921"/><p><span>Labhras Feargus na mbriathar gceart</span>
<lb n="7922"/><span>ó's é scaipeadh ór ar dhraoi,</span>
<lb n="7923"/><span>go bhfuair Oscar cead ó Gholl</span>
<lb n="7924"/><span>dul chun comhraic leis an mnaoi.</span></p>
<lb n="7925"/>
<lb n="7926"/><p><span>Gléasas Oscar a chlaidheamh 's a sciath</span>
<lb n="7927"/><span>a shleagh ghéar 's a chlogad cruaidh;</span>
<lb n="7928"/><span>ní raibh san gcruinne beo 'na bheathaidh</span>
<lb n="7929"/><span>neach dothabharfadh urraim uaidh.</span></p>
<lb n="7930"/>
<lb n="7931"/><p><span>Dobhí an dís láidir, luaith</span>
<lb n="7932"/><span>do chuiridís ceatha fá néallaibh</span>
<lb n="7933"/><span>le neart troda is comhraic</span>
<lb n="7934"/><span>ag feol-choscairt a chéile.</span></p>
<lb n="7935"/>
<lb n="7936"/><p><span>Labhras Feargus béal-bhinn suairc</span>
<lb n="7937"/><span>is Conán nach raibh tréan ar arm,</span>
<lb n="7938"/><span>"A mhic Oisín, cuimhnigh an uair</span>
<lb n="7939"/><span>n-a rabhais fá ghruaim na gceangal ngarbh."</span></p>
<lb n="7940"/>
<lb n="7941"/><p><span>Caitheas Oscar léim leoin</span>
<lb n="7942"/><span>tar chorp an tslóigh mhóir amach</span>
<lb n="7943"/><span>gur chuir an tsleagh le neart a dhóid</span>
<lb n="7944"/><span>tré chroidhe na mná móire isteach.</span></p>
<lb n="7945"/>
<lb n="7946"/><p><span>Do thógamair trí ghártha san bhFéinn</span>
<lb n="7947"/><span>'s níor mhaith le Goll tréan-bhuilleach sin,</span>
<lb n="7948"/><span>mar thuit an bhean le hOscar áigh</span>
<lb n="7949"/><span>dobhí lúthmhar, ághmhar, calma, glic.</span></p>
<lb n="7950"/>
<lb n="7951"/><p><span>Ar thuitim chun talmhan don mhnaoi</span>
<lb n="7952"/><span>"Mo mhallacht," ar sí, "dom athair féin!</span>
<lb n="7953"/><span>dobhí taobh liom-sa mar inghin</span>
<lb n="7954"/><span>is do chuir, mo dhíth! fá gheasaibh mé.</span></p>
<lb n="7955"/>
<lb n="7956"/><p><span>"Draoithe do dhearbhuigh faistine dhó</span>
<lb n="7957"/><span>mo mhallacht dóibh go bráth arís!</span>
<lb n="7958"/><span>go mbéarfainn mac do scriosfadh an Ghréig</span>
<lb n="7959"/><span>is do bhainfeadh de féin a cheann gan scíth.</span>
<lb n="7960"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="7961"/><p><span>"Dá bhfaghainn neach a gheobhadh liom mar mhnaoi</span>
<lb n="7962"/><span>ceannphort, rí, nó ceann slóigh,</span>
<lb n="7963"/><span>dobhéarfainn mac dá ngéillfeadh an domhan</span>
<lb n="7964"/><span>is dobheinn féin arís im chlódh.</span></p>
<lb n="7965"/>
<lb n="7966"/><p><span>"Dobhíos-sa lá, is bocht mo scéal!</span>
<lb n="7967"/><span>ar áilleacht mná ag silleadh súl;</span>
<lb n="7968"/><span>le draoidheacht chrosta m'athar féin</span>
<lb n="7969"/><span>do chailleas mo scéimh is mo shnuadh."</span></p>
<lb n="7970"/>
<lb n="7971"/><p><span>An lá sin do marbhadh an bhean mhór</span>
<lb n="7972"/><span>do scriosadh fós a cabhlach ban;</span>
<lb n="7973"/><span>ag sin agat, a chléirigh chóir</span>
<lb n="7974"/><span>eachtra na mná móire thar lear.</span>
<lb n="7975"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="7976"/><p><span>Bzzzzz1799-1855lsc 18D</span></p>
<lb n="7977"/>
<lb n="7978"/><p><span>LAOIDH AN DUIRN.</span>
<lb n="7979"/><span>Feis árd-aisce tighe Teamhrach</span>
<lb n="7980"/><span>ba líonmhar líon ár dteaghlaigh</span>
<lb n="7981"/><span>de churadha mhic Con na gcath</span>
<lb n="7982"/><span>dobhí i nÉirinn 'na árd-fhlaith.</span></p>
<lb n="7983"/>
<lb n="7984"/><p><span>'Sé buidhean a tháinig 'nár gceann</span>
<lb n="7985"/><span>de mhaithibh Éireann gan feall:</span>
<lb n="7986"/><span>dá árd-rí catha céadta</span>
<lb n="7987"/><span>mac Con is Fionn, flaith féinne.</span></p>
<lb n="7988"/>
<lb n="7989"/><p><span>Breasal meadhrach, fear do bhuaidh</span>
<lb n="7990"/><span>ar righ Laighean le hiomad sluaigh;</span>
<lb n="7991"/><span>Cormac, caraid is bráthair</span>
<lb n="7992"/><span>do mhac Con, mac a mháthar.</span></p>
<lb n="7993"/>
<lb n="7994"/><p><span>Tháinig chugainn as Cruachain</span>
<lb n="7995"/><span>Liagán Luaimneach luath-chliste,</span>
<lb n="7996"/><span>is an laoch nár chúthail i gcath</span>
<lb n="7997"/><span>Iollann mac Mórna Muchna.</span></p>
<lb n="7998"/>
<lb n="7999"/><p><span>Suidheas mac Mórna móir</span>
<lb n="8000"/><span>is gach fear i n-ionad óil;</span>
<lb n="8001"/><span>fir Éireann mar ba dhual</span>
<lb n="8002"/><span>i dtigh Teamhrach na dtrom-shluagh.</span></p>
<lb n="8003"/>
<lb n="8004"/><p><span>Annsin suidheas Lugha Lágha</span>
<lb n="8005"/><span>ar ghualainn Ghuill go dána,</span>
<lb n="8006"/><span>ar aghaidh Fhinn na slógh dil</span>
<lb n="8007"/><span>'s ar ghualainn Bhreasail bheol-deirg.</span></p>
<lb n="8008"/>
<lb n="8009"/><p><span>Is ann adubhairt Lugha Lágha</span>
<lb n="8010"/><span>'s níorbh fhearrde é an focal dána:</span>
<lb n="8011"/><span>"Curadha mar so i dTeamhair truim</span>
<lb n="8012"/><span>an bhfeacais riamh, a thréan-Ghuill?"</span></p>
<lb n="8013"/>
<lb n="8014"/><p><span>"Dochonnarc," ar Goll, "muintear mhór</span>
<lb n="8015"/><span>i dtigh Chuinn is iad ag ól;</span>
<lb n="8016"/><span>dob iomdha ann curadh catha</span>
<lb n="8017"/><span>agus gnúis uasal árd-fhlatha."</span></p>
<lb n="8018"/>
<lb n="8019"/><p><span>"Níorbh fhearr riamh iad muintear Chuinn</span>
<lb n="8020"/><span>ná muintear mhic Con ón dTuinn;</span>
<lb n="8021"/><span>níor lia iad fá n-a gcathaibh</span>
<lb n="8022"/><span>d'uaislibh ná d'árd-fhlathaibh."</span>
<lb n="8023"/></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="8024"/><p><span>"Is mór dobheir tú guth ar Chonn</span>
<lb n="8025"/><span>adeirim riut," do ráidh Goll,</span>
<lb n="8026"/><span>is gurbh é do mhairbh san treas</span>
<lb n="8027"/><span>Maicniadh agus Mogh Nuadhat."</span></p>
<lb n="8028"/>
<lb n="8029"/><p><span>"Is maith dhíoghlas sin, a Ghuill</span>
<lb n="8030"/><span>is mé mhairbh Art mac Cuinn;</span>
<lb n="8031"/><span>do mhuirbhfinn is a mhac sin</span>
<lb n="8032"/><span>is dá dteagmhadh orm Cairbre."</span></p>
<lb n="8033"/>
<lb n="8034"/><p><span>"Gheallais is tú 'teacht tar tuinn</span>
<lb n="8035"/><span>go dtuitfeadh leat Art mac Cuinn;</span>
<lb n="8036"/><span>is mairg gur bréag do chanais</span>
<lb n="8037"/><span>'s gurbh fhear marbh do dhí-cheannais."</span></p>
<lb n="8038"/>
<lb n="8039"/><p><span>Tógbhas Lugha Lágha a lámh</span>
<lb n="8040"/><span>is níorbh fhéidir a dhiongbháil;</span>
<lb n="8041"/><span>radas dorn ar a mhalainn</span>
<lb n="8042"/><span>ag mac Mórna mhór-ghalach.</span></p>
<lb n="8043"/>
<lb n="8044"/><p><span>An mhala lér bhain an dorn</span>
<lb n="8045"/><span>níor scar sí riamh gan bheith gorm;</span>
<lb n="8046"/><span>gur bhris cnámh leacan an laoich</span>
<lb n="8047"/><span>do chrithnigh cuilithe a chinn.</span></p>
<lb n="8048"/>
<lb n="8049"/><p><span>Naoi n-easna annsin gur ghoin</span>
<lb n="8050"/><span>i gcompar cléibh an churoidh;</span>
<lb n="8051"/><span>scáthán a ghlún gér ghlan</span>
<lb n="8052"/><span>is é do bhain den deagh-fhear.</span></p>
<lb n="8053"/>
<lb n="8054"/><p><span>Cúig méara an dá throighe</span>
<lb n="8055"/><span>do bhrúigh an dorn náimhdidhe,</span>
<lb n="8056"/><span>gur chuir an dorn éachtach glan</span>
<lb n="8057"/><span>go caol na láimhe sa talamh.</span></p>
<lb n="8058"/>
<lb n="8059"/><p><span>Buaileas Goll dorn eile</span>
<lb n="8060"/><span>ar mhac Eoghain tré mhór-fheirg,</span>
<lb n="8061"/><span>gur bhris naoi bhfiacla 'na cheann</span>
<lb n="8062"/><span>is naoi n-easna 'na chorp lán-teann.</span></p>
<lb n="8063"/>
<lb n="8064"/><p><span>"Mise féin do rad an dorn"</span>
<lb n="8065"/><span>do ráidh Lugha na lann ngorm;</span>
<lb n="8066"/><span>"bhéarfad comhrac thar bhur gceann</span>
<lb n="8067"/><span>do mhac Mórna na ngéarlann.</span></p>
<lb n="8068"/>
<lb n="8069"/><p><span>Iar sin éirigheas cách fá chéile</span>
<lb n="8070"/><span>'s níorbh é sin an t-ádhbhar réidhtigh;</span>
<lb n="8071"/><span>b'iomdha buille is béim san dáil</span>
<lb n="8072"/><span>is fead claidhmhe le cruadh-chnámh.</span></p>
<lb n="8073"/>
<lb n="8074"/><p><span>Tugas Lugha ionnsaighe cródha</span>
<lb n="8075"/><span>i ndiaidh Ghuill ba chruaidh comhrac,</span>
<lb n="8076"/><span>gur bhain le n-a sciain san treas</span>
<lb n="8077"/><span>naoi n-áladh as a chorp caoindeas.</span></p>
<lb n="8078"/>
<lb n="8079"/><p><span>Tarraingeas Goll a scian féin</span>
<lb n="8080"/><span>is níorbh é sin an comhrac réidh;</span>
<lb n="8081"/><span>thug sé naoi ngona go luath</span>
<lb n="8082"/><span>ar mhac Eoghain na mór-uaill'.</span></p>
<lb n="8083"/>
<lb n="8084"/><p><span>Annsin téid Goll fá n-a sciath</span>
<lb n="8085"/><span>laoch forránta na mór-ghliadh;</span>
<lb n="8086"/><span>d'fhógair comhrac meardha mear</span>
<lb n="8087"/><span>ar Leath Mogha na mileadh.</span>
<lb n="8088"/></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="8089"/><p><span>Seacht bhfir, seacht bhfichid is seacht gcéad</span>
<lb n="8090"/><span>idir othar agus éag,</span>
<lb n="8091"/><span>do thuit le claidheamh Ghuill an áigh</span>
<lb n="8092"/><span>sular féadadh a n-eadrán.</span></p>
<lb n="8093"/>
<lb n="8094"/><p><span>A dhá oiread súd le háireamh</span>
<lb n="8095"/><span>do thuit go luath le Lugha Lágha</span>
<lb n="8096"/><span>ar lár-mheadhon na laochradh</span>
<lb n="8097"/><span>le mac Mogha Nuadhat maordha.</span></p>
<lb n="8098"/>
<lb n="8099"/><p><span>Níorbh fhearrde Lugha Lágha</span>
<lb n="8100"/><span>fuireach ó roichin chum Guill</span>
<lb n="8101"/><span>nó go dtug dá sciain ághmhair</span>
<lb n="8102"/><span>deich n-áladh 'na chorp caoindeas.</span></p>
<lb n="8103"/>
<lb n="8104"/><p><span>Annsin éirigheas mac Con cneas-gheal</span>
<lb n="8105"/><span>do dhéanamh síthe nár lag:</span>
<lb n="8106"/><span>"Cuiridh bhur gcomhrac tar ais</span>
<lb n="8107"/><span>a rí-mhileadha na gcaomh-chneas."</span></p>
<lb n="8108"/>
<lb n="8109"/><p><span>"Dogheobhaidh tú breith Fhinn na bhfleadh</span>
<lb n="8110"/><span>is breith na Féinne gan fuireach,</span>
<lb n="8111"/><span>acht breith Chonáin Mhaoil amháin</span>
<lb n="8112"/><span>duit-se, a Ghuill, id theagmháil."</span></p>
<lb n="8113"/>
<lb n="8114"/><p><span>"Dá leigthí mise san mbreith"</span>
<lb n="8115"/><span>do ráidh Conán gan chleith;</span>
<lb n="8116"/><span>"ceann ar Mhuimhneach ní bheadh inn</span>
<lb n="8117"/><span>ó Thráigh Aoine go Duibhlinn.</span></p>
<lb n="8118"/>
<lb n="8119"/><p><span>"Ná as sin go Sionainn siar</span>
<lb n="8120"/><span>ná tar ais go Bóinn aniar,</span>
<lb n="8121"/><span>sula maoidhfí ar Leath Chuinn</span>
<lb n="8122"/><span>dorn Mhuimhnigh i gceann Iolluinn."</span></p>
<lb n="8123"/>
<lb n="8124"/><p><span>"A Chonáin mhic Mórna gan chleith</span>
<lb n="8125"/><span>dá ndéantá-sa an leath-bhreith,</span>
<lb n="8126"/><span>ní chosóndaois orm tú Fianna Finn</span>
<lb n="8127"/><span>go mbeadh do cheann gan cholainn."</span></p>
<lb n="8128"/>
<lb n="8129"/><p><span>"Muimhnigh is Laighnigh go léir</span>
<lb n="8130"/><span>is iad uile d'aon mhéinn;</span>
<lb n="8131"/><span>slán cách fó cheann a lot</span>
<lb n="8132"/><span>go sroiche sé Cruachain Chonnocht."</span></p>
<lb n="8133"/>
<lb n="8134"/><p><span>Annsin téid Goll thar Sionainn siar</span>
<lb n="8135"/><span>go Formaoil aoibhinn na bhFiann;</span>
<lb n="8136"/><span>deich gcéad dá choimhdeacht san uair</span>
<lb n="8137"/><span>de Chlanna Mórna mór-shluaigh.</span></p>
<lb n="8138"/>
<lb n="8139"/><p><span>Seachtmhain agus dá mhí bhán</span>
<lb n="8140"/><span>dobhí Iollann gan bheith slán;</span>
<lb n="8141"/><span>ní chuirfead-sa bréag im laoidh</span>
<lb n="8142"/><span>sul leighsead é i bhFormaoil.</span></p>
<lb n="8143"/>
<lb n="8144"/><p><span>Dobhí Lugha Lágha tinn theas</span>
<lb n="8145"/><span>bliadhain i nEatharla dá leigheas;</span>
<lb n="8146"/><span>ní raibh ón lá sin go bráth</span>
<lb n="8147"/><span>gan rian na scine 'na scamhán.</span>
<lb n="8148"/></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="8149"/><p><span>Dob é sin an comhrac meardha mear</span>
<lb n="8150"/><span>dorinn an dias dána deagh-fhear;</span>
<lb n="8151"/><span>beidh a gcuimhne go lá an Luain</span>
<lb n="8152"/><span>'s go deireadh an domhain bhith-bhuain.</span></p>
<lb n="8153"/>
<lb n="8154"/><p><span>Dar do láimh-se, a chinn na gcliar</span>
<lb n="8155"/><span>ní raibh laoch ann thoir ná thiar</span>
<lb n="8156"/><span>nach muirbhfeadh Goll le n-a linn</span>
<lb n="8157"/><span>dá bhfaghadh comhthrom comhlainn.</span></p>
<lb n="8158"/>
<lb n="8159"/><p><span>Och is och! monuar is truagh</span>
<lb n="8160"/><span>mar cailleadh an curadh buan;</span>
<lb n="8161"/><span>ad is ad mo chroidhe</span>
<lb n="8162"/><span>Fionn 'na luighe fán líg.</span></p>
<lb n="8163"/>
<lb n="8164"/><p><span>Créad nach caoinfinn-se cách</span>
<lb n="8165"/><span>is mé dá n-éis ar seachrán</span>
<lb n="8166"/><span>im sheanóir chríon gan lúth gan ghoil</span>
<lb n="8167"/><span>gan altrom gadhar, ná coin.</span></p>
<lb n="8168"/>
<lb n="8169"/><p><span>Och och! do bhris sin mo chroidhe</span>
<lb n="8170"/><span>d'éis a chéile gan ró-bhrígh</span>
<lb n="8171"/><span>ag caoineadh na Féinne feoidhte fá líg</span>
<lb n="8172"/><span>agus Oscair na mór-ghníomh.</span></p>
<lb n="8173"/>
<lb n="8174"/><p><span>Dar do láimh-se, a Phádraig</span>
<lb n="8175"/><span>ní raibh Goll ionchomhraic riamh</span>
<lb n="8176"/><span>ón lá sin go hoidhche a bháis</span>
<lb n="8177"/><span>níor thréan a chomhlann i gcath-ghliadh.</span></p>
<lb n="8178"/>
<lb n="8179"/><p><span>Lá dá raibh an Fhiann</span>
<lb n="8180"/><span>i gcrích Lochlann na mór-sciath</span>
<lb n="8181"/><span>cuibhrighthe le Mac an Dáin</span>
<lb n="8182"/><span>acht Goll amháin a bhí uainn.</span></p>
<lb n="8183"/>
<lb n="8184"/><p><span>Is amhlaidh a bhíomair-ne 'nár suidhe</span>
<lb n="8185"/><span>agus Lochlannach idir gach laoich sic</span>
<lb n="8186"/><span>Gur ceangladh sinn le draoidheacht dil</span>
<lb n="8187"/><span>idir thréan-fhear is laoch slim.</span></p>
<lb n="8188"/>
<lb n="8189"/><p><span>A Phádraig, ba chruaidh an chéim</span>
<lb n="8190"/><span>nuair a bhí cách i n-imgéin,</span>
<lb n="8191"/><span>is gan súil againn go bráth</span>
<lb n="8192"/><span>le furtacht ná cabhair d'fhagháil.</span></p>
<lb n="8193"/>
<lb n="8194"/><p><span>Breith a bhéil go docht ann</span>
<lb n="8195"/><span>tug Mac an Dáin go teann:</span>
<lb n="8196"/><span>ár gcinn do scur dár gcolainn</span>
<lb n="8197"/><span>le n-a chlaidheamh géar 's a lann.</span></p>
<lb n="8198"/>
<lb n="8199"/><p><span>Ar bhreith breithe don Dán</span>
<lb n="8200"/><span>tigeas Goll ar ais go dian,</span>
<lb n="8201"/><span>do bhuail a sciath go lom loiscneach</span>
<lb n="8202"/><span>is d'iarr comhrac na bhfear bhFiann.</span></p>
<lb n="8203"/>
<lb n="8204"/><p><span>Cúig céad laoch lonn</span>
<lb n="8205"/><span>'na dháil dofuair Goll;</span>
<lb n="8206"/><span>a dtrí n-oiread eile ba ghníomh do</span>
<lb n="8207"/><span>'s a dtuitim le Goll i n'aonor.</span>
<lb n="8208"/></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="8209"/><p><span>Briseadh catha dorinn an laoch</span>
<lb n="8210"/><span>le goin a shleagh dobhí mear faobhair;</span>
<lb n="8211"/><span>Mac an Dáin gér mhór a bhéim</span>
<lb n="8212"/><span>do chaill a cheann le Goll, gan réim.</span></p>
<lb n="8213"/>
<lb n="8214"/><p><span>Réabas Goll go beacht</span>
<lb n="8215"/><span>teach ur-ghlic draoidheachta an Dáin,</span>
<lb n="8216"/><span>go bhfuair sé Fionn meirbh lag</span>
<lb n="8217"/><span>is an chuid eile den Fhéinn,</span></p>
<lb n="8218"/>
<lb n="8219"/><p><span>Scuras Goll na n-arm tlacht</span>
<lb n="8220"/><span>gach fear díobh ó phéin;</span>
<lb n="8221"/><span>ní raibh puinn lúith ná neart</span>
<lb n="8222"/><span>'sna seacht gcatha bhí ann den Fhéinn.</span></p>
<lb n="8223"/>
<lb n="8224"/><p><span>Gluaiseas an uair seo amach</span>
<lb n="8225"/><span>iomlán Fiann Éireann gan feall,</span>
<lb n="8226"/><span>eagartha don uile thlacht</span>
<lb n="8227"/><span>buidhean gaisce agus cleas lann.</span></p>
<lb n="8228"/>
<lb n="8229"/><p><span>Do ghluais Goll go hoirdhearc tlacht</span>
<lb n="8230"/><span>i dtús cathmhileadh 'na thimcheall -</span>
<lb n="8231"/><span>mar bhí Conán, Caoilte is Conn clúmhar</span>
<lb n="8232"/><span>Clú Donn is Dáire uí Bhaoiscne.</span></p>
<lb n="8233"/>
<lb n="8234"/><p><span>Cairreall caoin is Dáire Dearg</span>
<lb n="8235"/><span>Arnall mac Garraidh déid-gheal,</span>
<lb n="8236"/><span>Fionn ua Baoiscne barr-ghlan</span>
<lb n="8237"/><span>Oscar éachtach is Faolán feardha.</span></p>
<lb n="8238"/>
<lb n="8239"/><p><span>Oisín grinn is Diarmaid Donn</span>
<lb n="8240"/><span>Duagán dubhach agus Fionn Ó Néill;</span>
<lb n="8241"/><span>Faolán fial is Crónán binn</span>
<lb n="8242"/><span>is Áinle grianach na n-arm ngéar.</span></p>
<lb n="8243"/>
<lb n="8244"/><p><span>Aodh mac Fhinn is Mac Lughach na gcreach</span>
<lb n="8245"/><span>Mac Smóil an ghrinn is Oilioll fial;</span>
<lb n="8246"/><span>Gobha Gaoithe is Faillim óir</span>
<lb n="8247"/><span>ag seinm ceoil gach fear go sians.</span></p>
<lb n="8248"/>
<lb n="8249"/><p><span>Armas Goll na seacht gcatha ar fad</span>
<lb n="8250"/><span>is foiligheas brághaid gach fir;</span>
<lb n="8251"/><span>gluaiseas fá dheagh-bhuaidh</span>
<lb n="8252"/><span>go hAlmhain Laighean an mór-shluagh.</span></p>
<lb n="8253"/>
<lb n="8254"/><p><span>Dar do láimh-se, a Phádraig</span>
<lb n="8255"/><span>gidh mór a ghrádhas tú do chliar;</span>
<lb n="8256"/><span>dá mbeitheá i dtaithighe Ghuill an áir</span>
<lb n="8257"/><span>badh mhó do ghrádh dho ná do Dhia.</span>
<lb n="8258"/></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="8259"/><p><span>Bzzzzz1782-1855lsc 18D</span></p>
<lb n="8260"/>
<lb n="8261"/><p><span>LAOIDH MNÁ AN CHURACHÁIN</span>
<lb n="8262"/><span>.i. Laoidh Easa Ruaidh nó fós Laoidh an Bhoidhre Bhoirb.</span></p>
<lb n="8263"/>
<lb n="8264"/><p><span>Atá scéal beag agam ar Fhionn,</span>
<lb n="8265"/><span>scéal is ionchurtha i suim,</span>
<lb n="8266"/><span>ar mhac Cumhaill ba mhaith gail</span>
<lb n="8267"/><span>budh cuimhin leam sin lem linn.</span></p>
<lb n="8268"/>
<lb n="8269"/><p><span>dobhíomair-ne beagán sluaigh</span>
<lb n="8270"/><span>ag Eas Ruaidh mhic Modhairn feacht;</span>
<lb n="8271"/><span>dochonncamair chugainn fá sheol</span>
<lb n="8272"/><span>curachán mór 's gan ann acht bean.</span></p>
<lb n="8273"/>
<lb n="8274"/><p><span>Caogad laoch dúinn um an rígh</span>
<lb n="8275"/><span>ba mhaith ár ngnaoi 's ár ngart -</span>
<lb n="8276"/><span>fear dár n-éis is mairg do-chí</span>
<lb n="8277"/><span>- do ghabhamair ar gach crích neart.</span></p>
<lb n="8278"/>
<lb n="8279"/><p><span>Éirighimíd uile go dian</span>
<lb n="8280"/><span>acht Fionn na bhFiann is Goll,</span>
<lb n="8281"/><span>d'fheitheamh an churacháin fa mall céim</span>
<lb n="8282"/><span>'na réim ag scoltadh na dtonn.</span></p>
<lb n="8283"/>
<lb n="8284"/><p><span>Níor fhan an curach gan tocht</span>
<lb n="8285"/><span>gur ghaibh caladh i bport ghnáith;</span>
<lb n="8286"/><span>mar ráinig gus an eas</span>
<lb n="8287"/><span>d'éirigh as an macaomh mná.</span></p>
<lb n="8288"/>
<lb n="8289"/><p><span>Dob ionann deallradh dhi is don ghréin</span>
<lb n="8290"/><span>dob fhearr a méinn is a deilbh,</span>
<lb n="8291"/><span>an inghean tháinig i gcéin</span>
<lb n="8292"/><span>dobhíomair féin roimpi go soirbh.</span></p>
<lb n="8293"/>
<lb n="8294"/><p><span>Mar ráinig sise puball Fhinn</span>
<lb n="8295"/><span>do bheannuigh go grinn dó;</span>
<lb n="8296"/><span>do fhreagair mac Cumhaill nár thim</span>
<lb n="8297"/><span>an beannachadh binn gan gó.</span></p>
<lb n="8298"/>
<lb n="8299"/><p><span>Fiafruigheas Fionn fa dearg dreach</span>
<lb n="8300"/><span>cá tír don inghin dath-ghlain úir;</span>
<lb n="8301"/><span>"Cá treabh as a dtángais, a bhean</span>
<lb n="8302"/><span>innis scéala go beacht dúinn."</span></p>
<lb n="8303"/>
<lb n="8304"/><p><span>"Is mé inghean ríogh Thíre fó Thuinn</span>
<lb n="8305"/><span>inneosad duit go cruinn mo dháil -</span>
<lb n="8306"/><span>ní fhuil treabh ann fán ngréin</span>
<lb n="8307"/><span>nár iarras féin, a fhlaith Fáil."</span>
<lb n="8308"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="8309"/><p><span>"Brígh do shiubhail i ngach ród</span>
<lb n="8310"/><span>a ríoghan óg is maith dealbh,</span>
<lb n="8311"/><span>an t-adhbhar fá dtángais i gcéin</span>
<lb n="8312"/><span>tabhair a fhios dom féin go dearbh."</span></p>
<lb n="8313"/>
<lb n="8314"/><p><span>"Mo choimirce ort, má's tú Fionn"</span>
<lb n="8315"/><span>do ráidh linn an macaomh mná;</span>
<lb n="8316"/><span>"Ar th'eineach is ar do bhuaidh</span>
<lb n="8317"/><span>gaibh mo choimirce go luath tráth."</span></p>
<lb n="8318"/>
<lb n="8319"/><p><span>"Glac mo lámh, a Ghuill an áigh</span>
<lb n="8320"/><span>is mé 'mo dheoraidhe deagh-mhná,</span>
<lb n="8321"/><span>ar do mhéin, ar th'eineach 's ar th'ucht</span>
<lb n="8322"/><span>a mhic árd-ríogh Féinne Connacht."</span></p>
<lb n="8323"/>
<lb n="8324"/><p><span>Do ráidh mo rí ba mhaith fios</span>
<lb n="8325"/><span>"Tabhair fios cé tá ar do thí;</span>
<lb n="8326"/><span>gabhaim-se do choimirce, a bhean</span>
<lb n="8327"/><span>ar gach fear dá bhfuil i gclí."</span></p>
<lb n="8328"/>
<lb n="8329"/><p><span>"Atá im dhiaidh fá fhíoch tar muir</span>
<lb n="8330"/><span>laoch is maith goil ar mo lorg,</span>
<lb n="8331"/><span>mac ríogh na Sorcha is géar airm</span>
<lb n="8332"/><span>is é a ainm Boidhre Borb.</span></p>
<lb n="8333"/>
<lb n="8334"/><p><span>"Geasa chuireas 'na chionn</span>
<lb n="8335"/><span>go mbeirinn ar Fhionn tar sáil,</span>
<lb n="8336"/><span>gan mé bheith aige mar mhnaoi</span>
<lb n="8337"/><span>gér mhaith a ghnaoi is a dháil."</span></p>
<lb n="8338"/>
<lb n="8339"/><p><span>Do labhair Oscar an rúin mhir</span>
<lb n="8340"/><span>fear do choisceadh dinn gach rí:</span>
<lb n="8341"/><span>"Nó go bhfuasclaidh Fionn do gheis</span>
<lb n="8342"/><span>ní rachair-se leis mar mhnaoi."</span></p>
<lb n="8343"/>
<lb n="8344"/><p><span>Do-chímíd chugainn ar stéad</span>
<lb n="8345"/><span>laoch is a mhéad ós gach fear</span>
<lb n="8346"/><span>ag siubhal na fairrge go tréan</span>
<lb n="8347"/><span>san iúl chéadna n-ar ghaibh an bhean.</span></p>
<lb n="8348"/>
<lb n="8349"/><p><span>Clogad cruaidhe ar a cheann</span>
<lb n="8350"/><span>ar an bhfear nárbh fhann 's nár thréith,</span>
<lb n="8351"/><span>agus sciath dhrolach le n'ais</span>
<lb n="8352"/><span>le 'gcoisceadh gach fear fán ngréin.</span></p>
<lb n="8353"/>
<lb n="8354"/><p><span>Claidheamh toirteamhail nár ghann</span>
<lb n="8355"/><span>go teann ar thaobh an fhir mhóir,</span>
<lb n="8356"/><span>é ag imirt chleas ós a chionn</span>
<lb n="8357"/><span>ag teacht do i gcionn an tslóigh.</span></p>
<lb n="8358"/>
<lb n="8359"/><p><span>Dobhí ar ucht an fhir mhóir</span>
<lb n="8360"/><span>scaball líomhtha den ór dhearg</span>
<lb n="8361"/><span>arn-a cheangal le ceard glan</span>
<lb n="8362"/><span>d'airgead, d'ór 's d'fhionndran.</span></p>
<lb n="8363"/>
<lb n="8364"/><p><span>Dhá chraoisigh gaisce go mbuaidh</span>
<lb n="8365"/><span>'na seasamh le guala gach scéith;</span>
<lb n="8366"/><span>ar neart, ar ghaisce, ar ghail</span>
<lb n="8367"/><span>ní fheaca fear mar sin acht é.</span>
<lb n="8368"/></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="8369"/><p><span>Dobhí inneall flatha is rosc ríogh</span>
<lb n="8370"/><span>fán bhfear sámh sin fa caomh cruth;</span>
<lb n="8371"/><span>maith a shnuadh, fa geal a dhéad</span>
<lb n="8372"/><span>fa luaithe a stéad ná'n sruth.</span></p>
<lb n="8373"/>
<lb n="8374"/><p><span>Caogad laoch dúinn ar an eas</span>
<lb n="8375"/><span>gér mhór ár neart, scéal náir,</span>
<lb n="8376"/><span>ar dteacht don laoch i dtír</span>
<lb n="8377"/><span>ní raibh laoch dinn gan ghráin.</span></p>
<lb n="8378"/>
<lb n="8379"/><p><span>Mar tháinig an stéad i dtír</span>
<lb n="8380"/><span>'s an fear nár mhín leis an bhFéinn,</span>
<lb n="8381"/><span>ní fheaca ionnamhail an fhir</span>
<lb n="8382"/><span>ag teacht go nuige sin i gcéin.</span></p>
<lb n="8383"/>
<lb n="8384"/><p><span>Ón tuinn mar tháinig san gcrích</span>
<lb n="8385"/><span>d'fhiafruigh an rí ba mhaith clú -</span>
<lb n="8386"/><span>"An aithnigheann tú féin é, a bhean</span>
<lb n="8387"/><span>an é siúd an fear adeir tú?"</span></p>
<lb n="8388"/>
<lb n="8389"/><p><span>"Aithnighim, a mhic Cumhaill ghrinn</span>
<lb n="8390"/><span>'s is pudhar linn é don Fhéinn;</span>
<lb n="8391"/><span>tairgfidh mise do bhreith leis</span>
<lb n="8392"/><span>gidh mór do threis, a Fhinn fhéil."</span></p>
<lb n="8393"/>
<lb n="8394"/><p><span>Éirigheas Oscar agus Goll</span>
<lb n="8395"/><span>ba dhoirbh a gcoscar i gcath,</span>
<lb n="8396"/><span>'na seasamh i ngar don chuan</span>
<lb n="8397"/><span>idir an laoch cruaidh 's a bhean.</span></p>
<lb n="8398"/>
<lb n="8399"/><p><span>Tig an laoch sin fa maith tlacht</span>
<lb n="8400"/><span>le fíoch is le neart 'nár gcionn</span>
<lb n="8401"/><span>is do fhuaduigh uainn an bhean</span>
<lb n="8402"/><span>dobhí ar a ghualainn ag Fionn.</span></p>
<lb n="8403"/>
<lb n="8404"/><p><span>Tug mac Mórna urchur dian</span>
<lb n="8405"/><span>go cródha 'na dhiaidh den tsleigh;</span>
<lb n="8406"/><span>níor stad an t-urchar nár thréith</span>
<lb n="8407"/><span>dá scéith go ndearnaidh dhá leith.</span></p>
<lb n="8408"/>
<lb n="8409"/><p><span>Do chaith Oscar ba mhór fearg</span>
<lb n="8410"/><span>an chraoiseach dhearg dá láimh dheis,</span>
<lb n="8411"/><span>do mhairbh don fhear mhór a stéad</span>
<lb n="8412"/><span>- ba mhór an béad dorinneadh leis.</span></p>
<lb n="8413"/>
<lb n="8414"/><p><span>Ar dtuitim dá stéad san leirg</span>
<lb n="8415"/><span>iompuigheas le feirg is le fraoch;</span>
<lb n="8416"/><span>do fhógair, gér bhorb an taom</span>
<lb n="8417"/><span>comhrac ar an gcaogaid laoch.</span></p>
<lb n="8418"/>
<lb n="8419"/><p><span>Leathmuich dhíom-sa féin is d'Fhionn</span>
<lb n="8420"/><span>caogad laoch nár thím 'na dháil,</span>
<lb n="8421"/><span>gér thréan a ngaisce 's a dtroid</span>
<lb n="8422"/><span>do gheall a gcosc le n-a láimh.</span></p>
<lb n="8423"/>
<lb n="8424"/><p><span>Do cheangail trí naonbhair go mbuaidh</span>
<lb n="8425"/><span>san iorghail chruaidh sul do scuir;</span>
<lb n="8426"/><span>gér dheacair, ceangal na gcúig gcaol</span>
<lb n="8427"/><span>ar gach n-aon aca do chuir.</span></p>
<lb n="8428"/>
<lb n="8429"/><p><span>Flann mac Mórna, cruaidh an cás</span>
<lb n="8430"/><span>fuair bás acht, gér mhór an t-éacht,</span>
<lb n="8431"/><span>ní raibh neach dá dtáinig as díobh</span>
<lb n="8432"/><span>gan a dhá thaoibh lán de chréacht.</span>
<lb n="8433"/></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="8434"/><p><span>Do-bheir sé dhá bhéim go mear</span>
<lb n="8435"/><span>go dian ar gach fear díobh sin;</span>
<lb n="8436"/><span>dobheidís uile san uaigh</span>
<lb n="8437"/><span>dá bhfaghadh uainn-ne comhrac fir.</span></p>
<lb n="8438"/>
<lb n="8439"/><p><span>Muna mbeadh an caogad laoch garg</span>
<lb n="8440"/><span>ag dul i n-arm do go leór</span>
<lb n="8441"/><span>dobheimís uile gan chabhair ó neach</span>
<lb n="8442"/><span>dá bhfaghadh uainn ceart ná cóir.</span></p>
<lb n="8443"/>
<lb n="8444"/><p><span>Dochuaidh Goll an aigne mhir</span>
<lb n="8445"/><span>do leadradh an fhir i ngar dhó;</span>
<lb n="8446"/><span>gibé chífeadh iad mar sin</span>
<lb n="8447"/><span>ba gharbh a ngoil is a ngleo.</span></p>
<lb n="8448"/>
<lb n="8449"/><p><span>Bhíodar a gclaidhmhte gan tocht</span>
<lb n="8450"/><span>ag snaoidhe corp agus scéith;</span>
<lb n="8451"/><span>a chomhmaith de chomhrac ag dís</span>
<lb n="8452"/><span>ní fheicfeadh arís lem ré.</span></p>
<lb n="8453"/>
<lb n="8454"/><p><span>Torchradh le Goll na n-arm n-áigh</span>
<lb n="8455"/><span>mac ríogh na Sorcha, gér chás cruaidh;</span>
<lb n="8456"/><span>mairg tír i dtáinig an bhean</span>
<lb n="8457"/><span>fár thuit an fear san gcuan.</span></p>
<lb n="8458"/>
<lb n="8459"/><p><span>Adhlaicthear linn ag an eas</span>
<lb n="8460"/><span>an laoch fa teann treas is gníomh;</span>
<lb n="8461"/><span>cuirthear leis fá bhrághaid gach meoir</span>
<lb n="8462"/><span>fáinne óir i n-onóir mo ríogh.</span></p>
<lb n="8463"/>
<lb n="8464"/><p><span>d'éis tuitime an fhir mhóir</span>
<lb n="8465"/><span>ar bhórd an chuain, truagh an chéim,</span>
<lb n="8466"/><span>dobhí inghean ríogh Thíre fó Thuinn</span>
<lb n="8467"/><span>bliadhain ag Fionn ins an bhFéinn.</span></p>
<lb n="8468"/>
<lb n="8469"/><p><span>Leath-bhliadhain do Gholl an áigh</span>
<lb n="8470"/><span>an laoch lonn nár thláth i gcath,</span>
<lb n="8471"/><span>'na luighe, fa deigh-fhios linn</span>
<lb n="8472"/><span>dá leigheas ag Fionn na bhfleadh.</span></p>
<lb n="8473"/>
<lb n="8474"/><p><span>Mac 'athar féin fa dearg dreach</span>
<lb n="8475"/><span>níor éar neach, truagh ná tréan,</span>
<lb n="8476"/><span>anois ó théarnuigh mo chruth</span>
<lb n="8477"/><span>is mithid dom scur dem scéal.</span>
<lb n="8478"/></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="8479"/><p><span>Bzzzzz1778-1844ls 18D</span>
<lb n="8480"/><span>LAOIDH MHÁGHNUIS MHÓIR.</span></p>
<lb n="8481"/>
<lb n="8482"/><p><span>A chléirigh chanas na sailm,</span>
<lb n="8483"/><span>dar liom féin ní maith do chiall</span>
<lb n="8484"/><span>nach éisteann tú tallann scéil</span>
<lb n="8485"/><span>ar an bhFéinn nach cualais riamh.</span></p>
<lb n="8486"/>
<lb n="8487"/><p><span>Dar mo chubhais, a dheigh-mhic Fhinn,</span>
<lb n="8488"/><span>gidh binn leat teacht thar an bhFéinn,</span>
<lb n="8489"/><span>rith na salm ar feadh mo bheol</span>
<lb n="8490"/><span>gurb é is ceol liom féin.</span></p>
<lb n="8491"/>
<lb n="8492"/><p><span>Ó táir ag iomarbháidh na salm</span>
<lb n="8493"/><span>le Fiannaibh Gaedheal na n-arm nocht,</span>
<lb n="8494"/><span>a chléirigh, is aithreach leam</span>
<lb n="8495"/><span>nár scaras do cheann red chorp.</span></p>
<lb n="8496"/>
<lb n="8497"/><p><span>Gabhaim do choimirc, a fhir mhóir</span>
<lb n="8498"/><span>guth do bheoil is binn liom féin</span>
<lb n="8499"/><span>an tallann thógbhais ar Fhionn</span>
<lb n="8500"/><span>is maith liom a chlos uait féin.</span></p>
<lb n="8501"/>
<lb n="8502"/><p><span>Dar do láimh-se, a chléirigh cháidh</span>
<lb n="8503"/><span>dá mbeitheá ar an dtráigh so theas</span>
<lb n="8504"/><span>ag Eas Laoghaire na sreabh séimh</span>
<lb n="8505"/><span>ar an bhFéinn ba mhór de mheas.</span></p>
<lb n="8506"/>
<lb n="8507"/><p><span>Eas Laoghaire an t-eas so thiar</span>
<lb n="8508"/><span>eas fá ndearnadh an Fhiann seilg;</span>
<lb n="8509"/><span>eas aoibhinn is áille sroth</span>
<lb n="8510"/><span>fá mbíodh gártha con ar leirg.</span></p>
<lb n="8511"/>
<lb n="8512"/><p><span>Beannacht le hanmain an laoich</span>
<lb n="8513"/><span>ba dhorrdha fraoch anns gach greis,</span>
<lb n="8514"/><span>árd-rí Laighean, ceann an tslóigh</span>
<lb n="8515"/><span>is air do sloinneadh an t-eas.</span></p>
<lb n="8516"/>
<lb n="8517"/><p><span>Lá dúinn ag fiadhach ar an leirg</span>
<lb n="8518"/><span>ní ráinig seilg i n-ár ngar,</span>
<lb n="8519"/><span>go bhfeacamair iomad bárc</span>
<lb n="8520"/><span>gus an dtrácht ag teacht tar lear.</span></p>
<lb n="8521"/>
<lb n="8522"/><p><span>Cuirid a gcabhlach fá thír</span>
<lb n="8523"/><span>i gcladach nár mhín dar linn;</span>
<lb n="8524"/><span>dob iomdha sár-phuball sróill</span>
<lb n="8525"/><span>dá thógbháil dóibh ós a gcionn.</span></p>
<lb n="8526"/>
<lb n="8527"/><p><span>Cuirid a ngasra fán gcoill</span>
<lb n="8528"/><span>theannadar ortha a n-airm n-áigh;</span>
<lb n="8529"/><span>ualach gualann gach fir móir</span>
<lb n="8530"/><span>'s eadh rugadar leo go tráigh.</span>
<lb n="8531"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="8532"/><p><span>d'fhaduigheadar a dteannál tréan</span>
<lb n="8533"/><span>siúd é 'na scéal nach raibh go tim;</span>
<lb n="8534"/><span>a samhail anoir ná aniar</span>
<lb n="8535"/><span>ní fheacaidh riamh Fianna Finn.</span></p>
<lb n="8536"/>
<lb n="8537"/><p><span>Tigimíd anoir 's aniar</span>
<lb n="8538"/><span>cruinnighid an Fhiann as gach áird,</span>
<lb n="8539"/><span>seacht gcatha i n-eagar go prap</span>
<lb n="8540"/><span>tigid go mac Cumhaill re táisc.</span></p>
<lb n="8541"/>
<lb n="8542"/><p><span>d'fhiosruigh mac Cumhaill dá fhéinn</span>
<lb n="8543"/><span>an bhfionnfadh cia ceann na mbárc;</span>
<lb n="8544"/><span>"nó 'n bhfuil 'fhios agaibh cá slógh</span>
<lb n="8545"/><span>do-ní tionól ar an dtráigh?"</span></p>
<lb n="8546"/>
<lb n="8547"/><p><span>Is é glór do chan sé linn</span>
<lb n="8548"/><span>Fianna Finn, flaith na sluagh;</span>
<lb n="8549"/><span>gibé rachadh d'iarraidh scéil</span>
<lb n="8550"/><span>go bhfaghadh féin a bhladh 's a bhuadh.</span></p>
<lb n="8551"/>
<lb n="8552"/><p><span>Do labhair annsin Conán Maol</span>
<lb n="8553"/><span>mac Mórna mór fa claon ciall:</span>
<lb n="8554"/><span>"A mhic Cumhaill chródha na gcath</span>
<lb n="8555"/><span>cia bheadh ann acht flaith nó triath?"</span></p>
<lb n="8556"/>
<lb n="8557"/><p><span>"Dá bhfaghainn-se neach dár bhFéinn</span>
<lb n="8558"/><span>fear gabhála scéil an tsluaigh,"</span>
<lb n="8559"/><span>do ráidh Fionn, flaith na bhfear</span>
<lb n="8560"/><span>"go bhfaghadh breath agus buaidh."</span></p>
<lb n="8561"/>
<lb n="8562"/><p><span>Labhras Conán leis arís</span>
<lb n="8563"/><span>"A dheigh-Fhinn, cia rachadh ann</span>
<lb n="8564"/><span>acht Feargus fír-ghlic do mhac</span>
<lb n="8565"/><span>ó's é chleacht dul thar do cheann?"</span></p>
<lb n="8566"/>
<lb n="8567"/><p><span>"Mallacht ort, a Chonáin Mhaoil"</span>
<lb n="8568"/><span>do ráidh Feargus ba chaoin cruth,</span>
<lb n="8569"/><span>"rachad-sa ag iarraidh scéil</span>
<lb n="8570"/><span>ar grádh don Fhéinn 's ní fád ghuth."</span></p>
<lb n="8571"/>
<lb n="8572"/><p><span>Gluaiseas Feargus an mac óg</span>
<lb n="8573"/><span>isan ród i gcoinnibh na bhfear,</span>
<lb n="8574"/><span>is d'fhiafruigh díobh de ghuth mhór</span>
<lb n="8575"/><span>cia na slóigh sin táinig tar lear.</span></p>
<lb n="8576"/>
<lb n="8577"/><p><span>"Atá Mághnus orainn 'na thriath</span>
<lb n="8578"/><span>mac an Mhiadhaigh na sciath mbreac,</span>
<lb n="8579"/><span>'s é rí Lochlann ceann ár slóigh</span>
<lb n="8580"/><span>an laoch is mór fraoch is neart."</span></p>
<lb n="8581"/>
<lb n="8582"/><p><span>"Créad do ghluais an bhuidhean bhorb</span>
<lb n="8583"/><span>le rí Lochlann na long mbreac;</span>
<lb n="8584"/><span>an ag iarraidh cumainn na bhFiann</span>
<lb n="8585"/><span>táinig an triath tar lear?"</span>
<lb n="8586"/></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="8587"/><p><span>Adubhairt Mághnus go borb</span>
<lb n="8588"/><span>árd-rí Lochlann na long mbreac:</span>
<lb n="8589"/><span>"Béarfad-sa a bhean ó Fhionn</span>
<lb n="8590"/><span>dá aimhdheoin liom, agus Bran.</span></p>
<lb n="8591"/>
<lb n="8592"/><p><span>"Do-bhéarfaidh an Fhiann comhrac cruaidh</span>
<lb n="8593"/><span>sula leigid uatha Bran</span>
<lb n="8594"/><span>agus cuirfidh Fionn cath i ndlús</span>
<lb n="8595"/><span>sula dtugaidh uaidh a bhean."</span></p>
<lb n="8596"/>
<lb n="8597"/><p><span>"Dar do láimh-se, 'Fhearguis fhéil</span>
<lb n="8598"/><span>as an bhFéinn gidh mór do theann,</span>
<lb n="8599"/><span>béarfaidh mise liom Bran</span>
<lb n="8600"/><span>nó comhrac dian fear dá cheann."</span></p>
<lb n="8601"/>
<lb n="8602"/><p><span>"Dar do láimh-se, a Mhághnuis mhóir</span>
<lb n="8603"/><span>as do shlógh gidh mór do mhaoidheamh,</span>
<lb n="8604"/><span>an líon tháinig leat tar lear</span>
<lb n="8605"/><span>ní bhéarfaid leo Bran tar tuinn."</span></p>
<lb n="8606"/>
<lb n="8607"/><p><span>D'fhill Feargus, mo bhráthair féin</span>
<lb n="8608"/><span>ba shamhail le gréin a chruth;</span>
<lb n="8609"/><span>d'aithris do mhac Muirne mhór</span>
<lb n="8610"/><span>ar chanadar na slóigh tar muir,</span></p>
<lb n="8611"/>
<lb n="8612"/><p><span>"Árd-rí Lochlann súd san tráigh</span>
<lb n="8613"/><span>ní gheabhaidh sé fáth gan chreich</span>
<lb n="8614"/><span>gan comhrac díbheirgeach dlúth</span>
<lb n="8615"/><span>nó do bhean 's do chú fá n-a bhreith."</span></p>
<lb n="8616"/>
<lb n="8617"/><p><span>"Ní thiubhraidh mise mo bhean</span>
<lb n="8618"/><span>d'fhear go ndeachaidh mé i gcré,</span>
<lb n="8619"/><span>is ní thiubhraidh mé Bran d'áis</span>
<lb n="8620"/><span>go ndeachaidh an bás im bhéal."</span></p>
<lb n="8621"/>
<lb n="8622"/><p><span>Annsin do ráidh Fionn le Goll</span>
<lb n="8623"/><span>"Is mór an glonn dúinn bhur dtocht,</span>
<lb n="8624"/><span>gan comhrac díbheirgeach teann</span>
<lb n="8625"/><span>le rígh Lochlann na n-arm nocht."</span></p>
<lb n="8626"/>
<lb n="8627"/><p><span>Annsin do ráidh Oscar go mbrígh</span>
<lb n="8628"/><span>"Coiscfead díot rí Ínse Orc,</span>
<lb n="8629"/><span>is clann an dá chomhdhalta déag</span>
<lb n="8630"/><span>bíodh ar mo cheann féin a gcosc.</span></p>
<lb n="8631"/>
<lb n="8632"/><p><span>"Dar mo láimh-se, a mhic Cumhaill</span>
<lb n="8633"/><span>gidh chí tú mar táim anocht,</span>
<lb n="8634"/><span>rí díonmhar na gcomhlann teann</span>
<lb n="8635"/><span>scarfad a cheann re n-a chorp."</span></p>
<lb n="8636"/>
<lb n="8637"/><p><span>Adubhairt Mac Lughach an áigh</span>
<lb n="8638"/><span>"Rí Fionn-Lochlann, dáil gan gó,</span>
<lb n="8639"/><span>coiscfead-sa é sin den Fhéinn</span>
<lb n="8640"/><span>cá bhfuil aca éacht is mó?"</span></p>
<lb n="8641"/>
<lb n="8642"/><p><span>"Iarla na hIoruaidhe gidh teann"</span>
<lb n="8643"/><span>do ráidh Diarmaid Donn gan on,</span>
<lb n="8644"/><span>"coiscfead-sa é sin dár bhFéinn</span>
<lb n="8645"/><span>nó tuitfead féin ar a shon."</span>
<lb n="8646"/></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="8647"/><p><span>"Aisling do-chonnarc aréir"</span>
<lb n="8648"/><span>ar Faolán, "fa leor a ceart,</span>
<lb n="8649"/><span>rí thíre na bhfear ngorm</span>
<lb n="8650"/><span>gur scaras a cheann le n-a chorp."</span></p>
<lb n="8651"/>
<lb n="8652"/><p><span>"Beiridh beannacht; beiridh buadh"</span>
<lb n="8653"/><span>ar mac Cumhaill na ngruadh ndearg,</span>
<lb n="8654"/><span>"Mághnus mac Miadhaigh na slógh</span>
<lb n="8655"/><span>coiscfead é gidh mór a fhearg."</span></p>
<lb n="8656"/>
<lb n="8657"/><p><span>Cruinnighimíd annsin an Fhiann</span>
<lb n="8658"/><span>foirtil dian na n-arm n-áigh</span>
<lb n="8659"/><span>a shleagh ar ghualainn gach fir móir</span>
<lb n="8660"/><span>is tiaghaimíd rómhainn go tráigh.</span></p>
<lb n="8661"/>
<lb n="8662"/><p><span>An oidhche sin dúinn go lá</span>
<lb n="8663"/><span>mar ba ghnáthach linn ag ól,</span>
<lb n="8664"/><span>fíon is cruithneacht, cróch is céir</span>
<lb n="8665"/><span>'sé bhíodh ag an bhFéinn fá bhórd.</span></p>
<lb n="8666"/>
<lb n="8667"/><p><span>Mar sin gus an dara ló</span>
<lb n="8668"/><span>go bhfeacamair slógh le purt</span>
<lb n="8669"/><span>meirge rí Lochlann go hárd</span>
<lb n="8670"/><span>dá thógbháil ón dtráigh l'ár n-ucht.</span></p>
<lb n="8671"/>
<lb n="8672"/><p><span>Iomdha cotún, iomdha triath</span>
<lb n="8673"/><span>iomdha sciath is lúireach garbh,</span>
<lb n="8674"/><span>iomdha taoiseach is mac ríogh</span>
<lb n="8675"/><span>is ní raibh laoch díobh gan arm.</span></p>
<lb n="8676"/>
<lb n="8677"/><p><span>Iomdha claidheamh go ndornchlainn óir</span>
<lb n="8678"/><span>iomdha sróll dá chur re crann</span>
<lb n="8679"/><span>i gcath fuilteach Fhinn na bhfleadh</span>
<lb n="8680"/><span>dob iomdha sleagh ós ár gceann.</span></p>
<lb n="8681"/>
<lb n="8682"/><p><span>Dob iomdha ann clogad cruaidh</span>
<lb n="8683"/><span>dob iomdha ann tuagh is gath</span>
<lb n="8684"/><span>i gcath rí Lochlann go fíor</span>
<lb n="8685"/><span>dob iomdha rí agus flaith.</span></p>
<lb n="8686"/>
<lb n="8687"/><p><span>Nochtar Galgréine re crann</span>
<lb n="8688"/><span>bratach Fhinn fa garg i dtreas,</span>
<lb n="8689"/><span>lán de chlochaibh Thíre an Óir</span>
<lb n="8690"/><span>dar linn féin fa mór a meas.</span></p>
<lb n="8691"/>
<lb n="8692"/><p><span>Nochtar annsin Fulaing Tóir</span>
<lb n="8693"/><span>bratach Ghuill† mhóir †mhic Mórna;</span>
<lb n="8694"/><span>minic fuair an sróll crosach</span>
<lb n="8695"/><span>deireadh 's tosach fíor-mhaiseach.</span></p>
<lb n="8696"/>
<lb n="8697"/><p><span>Ar gcromadh a chinn san gcath</span>
<lb n="8698"/><span>dorinn gach flaith mar do gheall;</span>
<lb n="8699"/><span>Fiann Éireann na gcomhlann gcruaidh</span>
<lb n="8700"/><span>brisid ar shluagh Ínse Gall.</span></p>
<lb n="8701"/>
<lb n="8702"/><p><span>Tárla mac Cumhaill na gcuach</span>
<lb n="8703"/><span>is rí Lochlann na ruag n-áigh</span>
<lb n="8704"/><span>le chéile ar tosach na sluagh</span>
<lb n="8705"/><span>uch, a chléirigh ba chruaidh an dáil.</span>
<lb n="8706"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="8707"/><p><span>Dorinneadar imreasán teann</span>
<lb n="8708"/><span>a mbuillí ba shamhail le dhá órd;</span>
<lb n="8709"/><span>comhrac fuilteach an dá ríogh</span>
<lb n="8710"/><span>fa gontach a mbrígh 's a ngleo.</span></p>
<lb n="8711"/>
<lb n="8712"/><p><span>Leagtar rí lochlann an áigh</span>
<lb n="8713"/><span>i bhfiadhnaise chách ar an raon,</span>
<lb n="8714"/><span>'s air sin gidh nárbh onóir ríogh</span>
<lb n="8715"/><span>cuireadh ceangal na dtrí gcaol.</span></p>
<lb n="8716"/>
<lb n="8717"/><p><span>Ceangaltar rí Lochlann na dtreas</span>
<lb n="8718"/><span>le mac Cumhaill na n-arm n-áigh;</span>
<lb n="8719"/><span>eisean gidh gur mhór an gníomh</span>
<lb n="8720"/><span>do cheangail Fionn é gan spás.</span></p>
<lb n="8721"/>
<lb n="8722"/><p><span>Annsin labhras Conán Maol</span>
<lb n="8723"/><span>an fear dobhí riamh go holc:</span>
<lb n="8724"/><span>"Druid suas ó Mhághnus na lann</span>
<lb n="8725"/><span>go scarad a cheann re 'chorp."</span></p>
<lb n="8726"/>
<lb n="8727"/><p><span>"Níl páirt agam leat ná gaol</span>
<lb n="8728"/><span>a Chonáin gan chéill, gan mhaith;</span>
<lb n="8729"/><span>ó thárla mé fá iocht Fhinn</span>
<lb n="8730"/><span>céad fearr linn ná bheith fád bhreath."</span></p>
<lb n="8731"/>
<lb n="8732"/><p><span>"Ó thárla tú fám mhéin féin</span>
<lb n="8733"/><span>ní imeorad béad ar fhlaith;</span>
<lb n="8734"/><span>fuaisceolad tusa ón bpéin</span>
<lb n="8735"/><span>a lámh shéin ag cur mór-chath.</span></p>
<lb n="8736"/>
<lb n="8737"/><p><span>"Do dhá roghain duit arís</span>
<lb n="8738"/><span>má's leat dul slán dod thír féin;</span>
<lb n="8739"/><span>cumann, caoimhneas agus grádh</span>
<lb n="8740"/><span>nó do shlán do bheith fán bhFéinn."</span></p>
<lb n="8741"/>
<lb n="8742"/><p><span>"Freitim-se leis sin go bráth</span>
<lb n="8743"/><span>an gcéin mhairfeas dáil im chorp,</span>
<lb n="8744"/><span>aon bhuille bhualadh id aghaidh</span>
<lb n="8745"/><span>aithreach liom a ndearnas ort."</span></p>
<lb n="8746"/>
<lb n="8747"/><p><span>"Ní horm-sa dorinnis é</span>
<lb n="8748"/><span>ort féin dorinnis an call,</span>
<lb n="8749"/><span>a dtugais de shluagh ód thír</span>
<lb n="8750"/><span>beag fhillfeas arís díobh ann."</span></p>
<lb n="8751"/>
<lb n="8752"/><p><span>An cabhlach sin táinig adtuaidh</span>
<lb n="8753"/><span>'na sluagh lé gcuirtí gach gleo,</span>
<lb n="8754"/><span>chugainn, acht gér mhór a dtairm</span>
<lb n="8755"/><span>ba lia dá mairbh ná dá mbeo.</span></p>
<lb n="8756"/>
<lb n="8757"/><p><span>Dar do láimh-se, a chléirigh</span>
<lb n="8758"/><span>dá mbeitheá ar an dtaobh so theas</span>
<lb n="8759"/><span>'s an cabhlach úd táinig i gcéin</span>
<lb n="8760"/><span>ar an bhFéinn ba mhór do mheas.</span></p>
<lb n="8761"/>
<lb n="8762"/><p><span>Ag sin duit-se go grinn</span>
<lb n="8763"/><span>scéala Fhinn is Fianna Fáil,</span>
<lb n="8764"/><span>is comhrac Mhághnuis na n-arm ngéar</span>
<lb n="8765"/><span>noch táinig go tréan 'nár ndáil.</span></p>
<lb n="8766"/>
<lb n="8767"/><p><span>Ó táim anois meathta, gan sliocht</span>
<lb n="8768"/><span>beag agat brígh mo scéil;</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="8769"/><p><span>táim anois gan chródh, gan seilg</span>
<lb n="8770"/><span>ort ag feitheamh 's ar do chléir.</span></p>
<lb n="8771"/>
<lb n="8772"/><p><span>Mé féin is m'athair is Goll</span>
<lb n="8773"/><span>triúr fá mó glonn san bhFéinn,</span>
<lb n="8774"/><span>gidh táim gan chraoisigh, gan cholg</span>
<lb n="8775"/><span>ag éisteacht le dord ag cléir.</span></p>
<lb n="8776"/>
<lb n="8777"/><p><span>Ag sin duit-se brígh mo scéil</span>
<lb n="8778"/><span>a chléirigh úd na leabhar mbán,</span>
<lb n="8779"/><span>dá mbeadh agam ceol na ngadhar</span>
<lb n="8780"/><span>uch, a Phádraig, ba bhinn anlá.</span>
<lb n="8781"/></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="8782"/><p><span>Bzzzzz1814-44ls 19T</span>
<lb n="8783"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="8784"/><span>COMHRAC MHÁGHNUIS MHIC RÍOGH LOCHLANN.</span>
<lb n="8785"/><span>Ris an bhFéinn.</span></p>
<lb n="8786"/>
<lb n="8787"/><p><span>Leacht Ghuill do chráidh mo chroidhe,</span>
<lb n="8788"/><span>tréan-fhear Éireann iath-ghloine;</span>
<lb n="8789"/><span>ionmhain an té fán leacht atá,</span>
<lb n="8790"/><span>iomdha laoch ar ar imir forrán.</span></p>
<lb n="8791"/>
<lb n="8792"/><p><span>Gér mhaith Tréanmhór agus Fionn,</span>
<lb n="8793"/><span>gér mhaith Baoiscne agus Cumhall,</span>
<lb n="8794"/><span>do ghabh Iollann a ngéill uile,</span>
<lb n="8795"/><span>idir thriath agus ró-dhuine.</span></p>
<lb n="8796"/>
<lb n="8797"/><p><span>Naoi naonbhair dochuamair amach</span>
<lb n="8798"/><span>de mhaithibh na bhFiann bhfuilteach,</span>
<lb n="8799"/><span>fá Fhionn is fá Gharradh ghlan</span>
<lb n="8800"/><span>fá Chaoilte is fá Oscar.</span></p>
<lb n="8801"/>
<lb n="8802"/><p><span>Do ghabhamair d'áirde na mbeann</span>
<lb n="8803"/><span>Fionn, flaith féinne, is Iollann,</span>
<lb n="8804"/><span>do ghabháil giall na mara</span>
<lb n="8805"/><span>ar na tonnaibh taobh-ghlana.</span></p>
<lb n="8806"/>
<lb n="8807"/><p><span>Den taobh thuaidh de Thír na dTrácht</span>
<lb n="8808"/><span>dochonncamair mórán bárc</span>
<lb n="8809"/><span>ag seoladh san gcuan ngleannach</span>
<lb n="8810"/><span>dá mhíle long Lochlannach.</span></p>
<lb n="8811"/>
<lb n="8812"/><p><span>Dá mhíle long táinig ann</span>
<lb n="8813"/><span>Mághnus mór mac Ríogh Lochlann;</span>
<lb n="8814"/><span>trí chéad i ngach carb den chabhlach</span>
<lb n="8815"/><span>is níor mheirbh an tréan-teaghlach.</span></p>
<lb n="8816"/>
<lb n="8817"/><p><span>Táinig Mághnus mór i dtír</span>
<lb n="8818"/><span>re tréan-fhaobhar go hain-mhín;</span>
<lb n="8819"/><span>loisceadh leis ó fhraoch go tuinn</span>
<lb n="8820"/><span>den taobh dá dtárla d'Éirinn.</span></p>
<lb n="8821"/>
<lb n="8822"/><p><span>Comhrac fiche céad ar thráigh</span>
<lb n="8823"/><span>iarras Mághnus dá dheas-láimh,</span>
<lb n="8824"/><span>agus tairgeas dá láimh chlí</span>
<lb n="8825"/><span>go dtroidfeadh ris an Árd-rígh.</span></p>
<lb n="8826"/>
<lb n="8827"/><p><span>Tig an scéal go Fiannaibh Fáil</span>
<lb n="8828"/><span>Mághnus do theacht ina ndáil,</span>
<lb n="8829"/><span>'s nach géabhadh gan comhrac teann</span>
<lb n="8830"/><span>d'fhagháil ó Fhiannaibh Éireann.</span></p>
<lb n="8831"/>
<lb n="8832"/><p><span>Is í comhairle tug an sluagh</span>
<lb n="8833"/><span>d'Fhionn mac Cumhaill arm-ruadh -</span>
<lb n="8834"/><span>an tír d'fhágbháil don bhfear</span>
<lb n="8835"/><span>sula muirbhfeadh a mhuintear.</span></p>
<lb n="8836"/>
<lb n="8837"/><p><span>Do thriallsam d'imtheacht annsin</span>
<lb n="8838"/><span>'s do ghabh uamhan ár muintir;</span>
<lb n="8839"/><span>tigid i mbárc ag dul tar tuinn</span>
<lb n="8840"/><span>an tráth táinig Iollann.</span>
<lb n="8841"/></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="8842"/><p><span>Fiafruigheas Iollann tré fheirg</span>
<lb n="8843"/><span>d'Fhionn mac Cumhaill arm-dheirg:</span>
<lb n="8844"/><span>"Créad fár smuainis-se gan chleith</span>
<lb n="8845"/><span>go bhfúigfeá d'amhas Éire?"</span></p>
<lb n="8846"/>
<lb n="8847"/><p><span>"Tá laoch mór iar dteacht anall</span>
<lb n="8848"/><span>chugainn a iathaibh Lochlann</span>
<lb n="8849"/><span>do ghabháil giall Éireann uile</span>
<lb n="8850"/><span>le neart claidheamh is cathuighthe."</span></p>
<lb n="8851"/>
<lb n="8852"/><p><span>"C'áit a bhfuil maithe na bhFiann</span>
<lb n="8853"/><span>nach déanaidís comhrac dian</span>
<lb n="8854"/><span>nach tiubhraidís comhrac teann</span>
<lb n="8855"/><span>do Mhághnus mac Ríogh Lochlann?</span></p>
<lb n="8856"/>
<lb n="8857"/><p><span>"Cá bhfuil clanna Cumhaill fhéil</span>
<lb n="8858"/><span>Oscar nó Oisín na ndearg-éacht,</span>
<lb n="8859"/><span>nó Caoilte re gcuirtear cath</span>
<lb n="8860"/><span>nó Gobha Gaoithe nó Mac Lughach?</span></p>
<lb n="8861"/>
<lb n="8862"/><p><span>"C'áit a bhfuil Mac Lughach na n-each</span>
<lb n="8863"/><span>nó Diarmaid Donn deigh-bhreathach?</span>
<lb n="8864"/><span>c'áit a bhfuil Dáire mac Smóil</span>
<lb n="8865"/><span>nó Cairreall† cruaidh †ua Conbhróin?</span></p>
<lb n="8866"/>
<lb n="8867"/><p><span>"Cá bhfuil seacht mic Fheargais Fhinn</span>
<lb n="8868"/><span>nó Scáile† beag †ua Neamhain?</span>
<lb n="8869"/><span>c'áit a bhfuil an Fhiann uile</span>
<lb n="8870"/><span>nach cathuighid re haon duine?"</span></p>
<lb n="8871"/>
<lb n="8872"/><p><span>"Dar do láimh-se, a Ghuill ghreadhnaigh</span>
<lb n="8873"/><span>iar n-áireamh duit mo theaghlaigh,</span>
<lb n="8874"/><span>fearr leo dul i dtalamh ghlas</span>
<lb n="8875"/><span>ná dul do throid le Mághnas.</span></p>
<lb n="8876"/>
<lb n="8877"/><p><span>"Dar do láimh, a Ghuill ghruama</span>
<lb n="8878"/><span>ní thig duine beo uaidhe;</span>
<lb n="8879"/><span>sula gclaoidhfear uaill an fhir</span>
<lb n="8880"/><span>cuirfidh ár sluagh i dtalmhain.</span></p>
<lb n="8881"/>
<lb n="8882"/><p><span>"Dar do láimh, a Ghuill gan ghráin</span>
<lb n="8883"/><span>ní lámhann duine dul 'na dháil,</span>
<lb n="8884"/><span>treise a luinne is méad a bhuile</span>
<lb n="8885"/><span>is truime thréan a bhrathbhuille."</span></p>
<lb n="8886"/>
<lb n="8887"/><p><span>"C'áit ar hoileadh Mághnus mór</span>
<lb n="8888"/><span>mac an árd-fhlatha gan bhrón,</span>
<lb n="8889"/><span>créad nach buailfeadh neach eile</span>
<lb n="8890"/><span>buille air i n-am iorghaile?"</span></p>
<lb n="8891"/>
<lb n="8892"/><p><span>"Leithne a scéithe is clár a uchta</span>
<lb n="8893"/><span>truime is géire a lann gcorcra;</span>
<lb n="8894"/><span>gan coimhmeas ris fán ngréin ngrinn</span>
<lb n="8895"/><span>acht tusa féin, a Iollainn."</span></p>
<lb n="8896"/>
<lb n="8897"/><p><span>Ní rachadh d'uirgheall re giallaibh</span>
<lb n="8898"/><span>acht Fionn mór ós na Fiannaibh</span>
<lb n="8899"/><span>an feadh mhairfeadh Goll nó Garradh</span>
<lb n="8900"/><span>áluinn réim a lúireacha.</span></p>
<lb n="8901"/>
<lb n="8902"/><p><span>"Dá mb'áil leat, a Iollainn fhéil</span>
<lb n="8903"/><span>dul do chomhrac ris ón bhFéinn</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="8904"/><p><span>do chuirfinn-se mo bhraighde id theach</span>
<lb n="8905"/><span>amach go Cruachain Chonnacht."</span></p>
<lb n="8906"/>
<lb n="8907"/><p><span>"Ó nach faghaim-se san bhFéinn</span>
<lb n="8908"/><span>fear a fhreastail acht mé féin</span>
<lb n="8909"/><span>rachad do throid tar bhur gceann</span>
<lb n="8910"/><span>re Mághnus mac Ríogh Lochlann."</span></p>
<lb n="8911"/>
<lb n="8912"/><p><span>Tairgeas Fionn d'Iollann mhór</span>
<lb n="8913"/><span>comhthrom Mhághnuis de dhearg-ór</span>
<lb n="8914"/><span>fán gcomhrac do shíneadh amach</span>
<lb n="8915"/><span>go maidin arn-a bhárach.</span></p>
<lb n="8916"/>
<lb n="8917"/><p><span>Annsin adubhairt Goll greadhnach</span>
<lb n="8918"/><span>ionmhain croidhe mear meadhrach,</span>
<lb n="8919"/><span>go mb'fhearr leis comhrac an fhir</span>
<lb n="8920"/><span>ná maith ar talmhain truim-ghil.</span></p>
<lb n="8921"/>
<lb n="8922"/><p><span>Comhraiceas Iollann ar an dtráigh</span>
<lb n="8923"/><span>agus Mághnus lámh ar láimh;</span>
<lb n="8924"/><span>do roicheadh néalla neimhe</span>
<lb n="8925"/><span>drithleanna teine teintidhe.</span></p>
<lb n="8926"/>
<lb n="8927"/><p><span>Re sáthadh na sleagh nimhneach</span>
<lb n="8928"/><span>i gcneas na gcuradh gcomhshuimneach</span>
<lb n="8929"/><span>do roich siad seamanna na sleagh</span>
<lb n="8930"/><span>lasra uaine is deallradh.</span></p>
<lb n="8931"/>
<lb n="8932"/><p><span>d'éirigh cioth fola ruaidhe</span>
<lb n="8933"/><span>de na sleághaibh slios-uaine;</span>
<lb n="8934"/><span>an tan ba dhearg an talamh ghlas</span>
<lb n="8935"/><span>tig fíoch Iollainn re Mághnas.</span></p>
<lb n="8936"/>
<lb n="8937"/><p><span>Buaileas Iollann béim ar ais</span>
<lb n="8938"/><span>ós bile scéithe Mhághnais;</span>
<lb n="8939"/><span>treascras an lámh ghníomhach ghlan</span>
<lb n="8940"/><span>annsin de gus an talamh.</span></p>
<lb n="8941"/>
<lb n="8942"/><p><span>Gabhas an lámh i n-airde</span>
<lb n="8943"/><span>ionmhain croidhe go ngairge;</span>
<lb n="8944"/><span>baineas an ceann dá bhrághaid bháin</span>
<lb n="8945"/><span>is tógbhas é 'na dheas-láimh.</span></p>
<lb n="8946"/>
<lb n="8947"/><p><span>Gach comhrac dá dtigeadh go fíor</span>
<lb n="8948"/><span>go Teamhair rathmhair na ríogh,</span>
<lb n="8949"/><span>Iollann do choisceadh iad uile</span>
<lb n="8950"/><span>'s do chosnaimh clú na hAlmhuine.</span></p>
<lb n="8951"/>
<lb n="8952"/><p><span>Do thuit le láimh éachtaigh Ghuill</span>
<lb n="8953"/><span>triar inghean Chonaráin Choruinn,</span>
<lb n="8954"/><span>Iarnach agus Caomhóg chas</span>
<lb n="8955"/><span>is Cuileann árd odharghlas.</span></p>
<lb n="8956"/>
<lb n="8957"/><p><span>Do thuit Iarnach le láimh Ghuill</span>
<lb n="8958"/><span>is Cuileann odhar-ghlas aoibhinn;</span>
<lb n="8959"/><span>do thuit, ó's dá luadh, le n-a lann</span>
<lb n="8960"/><span>Oillearán mac ríogh Lochlann.</span></p>
<lb n="8961"/>
<lb n="8962"/><p><span>Measa liom-sa Oscar amhra</span>
<lb n="8963"/><span>do thuitim i mór-chath Ghabhra</span>
<lb n="8964"/><span>ná fir an bheatha go beacht</span>
<lb n="8965"/><span>'s a mbeith uile fá aon-leacht.</span>
<lb n="8966"/></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="8967"/><p><span>Bzzzzz1855lsc 19L</span>
<lb n="8968"/><span>SEILG GHLINNE DIAMHAIR.</span></p>
<lb n="8969"/>
<lb n="8970"/><p><span>Lá dhúinn<-ne> i nGleann Diamhair,</span>
<lb n="8971"/><span>lucht fiadhaigh críche Bhanbha,</span>
<lb n="8972"/><span>Fionn, Caoilte agus Oscar,</span>
<lb n="8973"/><span>lucht brostuighthe gach calmacht.</span></p>
<lb n="8974"/>
<lb n="8975"/><p><span>Goll mórdha 's mac Aonchearda,</span>
<lb n="8976"/><span>dias ba láidir i n-aghaidh náimhde;</span>
<lb n="8977"/><span>Cairreall cródha is Conán,</span>
<lb n="8978"/><span>laoich nach cuireadh cath ar cáirde.</span></p>
<lb n="8979"/>
<lb n="8980"/><p><span>Annsin labhras Conán go faobhrach</span>
<lb n="8981"/><span>le clanna Baoiscne breaghdha</span>
<lb n="8982"/><span>"Ní leigfear cú san eanach</span>
<lb n="8983"/><span>gan clann m'athar i láthair."</span></p>
<lb n="8984"/>
<lb n="8985"/><p><span>Annsin labhras ann Caoilte</span>
<lb n="8986"/><span>mac Rónáin críonna calma:</span>
<lb n="8987"/><span>"Thuillis díombuaidh, a Chonáin</span>
<lb n="8988"/><span>is gheabhair ón iomlán masla."</span></p>
<lb n="8989"/>
<lb n="8990"/><p><span>Annsin éirigheas Faolán feargach</span>
<lb n="8991"/><span>fear sparainne gach cnocáin;</span>
<lb n="8992"/><span>a choscadh linn níorbh fhéidir</span>
<lb n="8993"/><span>gur bhean béiceach as Chonán.</span></p>
<lb n="8994"/>
<lb n="8995"/><p><span>Annsin éirigheas Goll na mbéimeann</span>
<lb n="8996"/><span>laoch thar céadaibh an curadh</span>
<lb n="8997"/><span>a choscadh linn níorbh fhéidir</span>
<lb n="8998"/><span>gur leag céada ar tulaigh.</span></p>
<lb n="8999"/>
<lb n="9000"/><p><span>Annsin labhras linn Oscar</span>
<lb n="9001"/><span>mac Oisín coscrach calma -</span>
<lb n="9002"/><span>"Mara bhféachainn dod aostacht</span>
<lb n="9003"/><span>dobhéarfainn díbh-se scathadh."</span></p>
<lb n="9004"/>
<lb n="9005"/><p><span>"Urraim ní iarraim uait-se"</span>
<lb n="9006"/><span>ol Goll gruama le hOscar,</span>
<lb n="9007"/><span>"óir is liom do thuit do shinnsir</span>
<lb n="9008"/><span>- dhortas linnte a bhfola."</span></p>
<lb n="9009"/>
<lb n="9010"/><p><span>Éirgheas ann Clanna Baoiscne</span>
<lb n="9011"/><span>go borb bríoghmhar óirdhearc,</span>
<lb n="9012"/><span>agus cuimhnighid a bhfala</span>
<lb n="9013"/><span>do Chlannaibh neartmhra Mórna.</span></p>
<lb n="9014"/>
<lb n="9015"/><p><span>Olc do glacadh an siosma</span>
<lb n="9016"/><span>le Fionn fiosach fíor-chalma,</span>
<lb n="9017"/><span>is maoidheas Clanna Mórna</span>
<lb n="9018"/><span>ba threoir dóibh ar Almhain.</span></p>
<lb n="9019"/>
<lb n="9020"/><p><span>Éirgheas ann Aodh, flaith fialmhar</span>
<lb n="9021"/><span>agus Diarmaid ua Duibhne;</span>
<lb n="9022"/><span>cuirid an Fhiann ó chéile</span>
<lb n="9023"/><span>gidh cruaidh réidhteach na bruighne.</span>
<lb n="9024"/></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="9025"/><p><span>Sular fhágsam Gleann Diamhair</span>
<lb n="9026"/><span>lucht fiadhaigh críche Bhanbha,</span>
<lb n="9027"/><span>do scaoil maithe na Féinne</span>
<lb n="9028"/><span>a gcoin éachta chun sealga.</span></p>
<lb n="9029"/>
<lb n="9030"/><p><span>Tig orainn ceo draoidheachta</span>
<lb n="9031"/><span>for gach taoibh tar na gleannaibh,</span>
<lb n="9032"/><span>ar scaoileadh an dlúimh dorcha</span>
<lb n="9033"/><span>ní fheacsam aon dár gconaibh.</span></p>
<lb n="9034"/>
<lb n="9035"/><p><span>Cuireas Fionn ordóg fá n'fhiacail</span>
<lb n="9036"/><span>fear nárbh iadhta re file,</span>
<lb n="9037"/><span>do thaidhbhsigh do le n-a linn</span>
<lb n="9038"/><span>gur san nglinn dobhí ár gcoin-ne.</span></p>
<lb n="9039"/>
<lb n="9040"/><p><span>Do leig seacht gcatha na Féinne</span>
<lb n="9041"/><span>sinn i n-éinfheacht fán nglinn sin,</span>
<lb n="9042"/><span>fuair sinn ár gcoin ar iallaibh</span>
<lb n="9043"/><span>ag an Diamhair mac Mithir.</span></p>
<lb n="9044"/>
<lb n="9045"/><p><span>Fosclam a chathair gan cumhangrach</span>
<lb n="9046"/><span>'s mac Mithir súgach ceanglam,</span>
<lb n="9047"/><span>nó gurbh éigean do scaoileadh</span>
<lb n="9048"/><span>gan ró-scíos dár gconaibh.</span></p>
<lb n="9049"/>
<lb n="9050"/><p><span>Diamhair mac Mithir súgach</span>
<lb n="9051"/><span>laoch ba chlúmhar san domhan,</span>
<lb n="9052"/><span>dothug sinn é go hAlmhain</span>
<lb n="9053"/><span>i ngeall ceangla ár gconart.</span></p>
<lb n="9054"/>
<lb n="9055"/><p><span>Ar son scaoileadh do mhac Mithir</span>
<lb n="9056"/><span>do dheimhin dúinn go dtiubhradh</span>
<lb n="9057"/><span>breith a bhéil do mhac Cumhaill</span>
<lb n="9058"/><span>ar leigean ar iúl gan diúlta.</span></p>
<lb n="9059"/>
<lb n="9060"/><p><span>Fuasclam annsin do Dhiamhair</span>
<lb n="9061"/><span>tar éis iacadh na cánach -</span>
<lb n="9062"/><span>deich gcéad bó, deich gcéad caora</span>
<lb n="9063"/><span>thug an Diamhar san áit sin.</span></p>
<lb n="9064"/>
<lb n="9065"/><p><span>Deich gcéad each agus diallaid</span>
<lb n="9066"/><span>fá shrianaibh snasta órdha,</span>
<lb n="9067"/><span>deich gcéad brat snáitheach síoda</span>
<lb n="9068"/><span>deich gcéad sróll íodhain uaine.</span></p>
<lb n="9069"/>
<lb n="9070"/><p><span>Deich gcéad de chornaibh cumhdaigh</span>
<lb n="9071"/><span>thug dúinn-ne mar an gcéadna,</span>
<lb n="9072"/><span>deich gcéad searrach 's a máithre</span>
<lb n="9073"/><span>fuair do láthair ó mhac Mithir.</span></p>
<lb n="9074"/>
<lb n="9075"/><p><span>Is mise Oisín mac an fhlatha</span>
<lb n="9076"/><span>tig d'easbaidh mo dhil-cháirde;</span>
<lb n="9077"/><span>dá mbeadh an Fhiann ar marthain</span>
<lb n="9078"/><span>badh flaith mise an lá sin.</span>
<lb n="9079"/></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="9080"/><p><span>Bzzzzz1778-1844ls 18D</span>
<lb n="9081"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="9082"/><span>LAOIDH LAIGHNE MHÓIR</span>
<lb n="9083"/><span>NÓ</span>
<lb n="9084"/><span>Teacht Laighne Mhóir ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="9085"/>
<lb n="9086"/><p><span>Lá dá rabhamair i nDún Baoi,</span>
<lb n="9087"/><span>Fiann Éireann, líon ár gcuraidhe,</span>
<lb n="9088"/><span>ag coimhéad an chuain, gér dheacair,</span>
<lb n="9089"/><span>ó Chairbre† lonn †Lifeachair.</span></p>
<lb n="9090"/>
<lb n="9091"/><p><span>Gearr dobhámair mar sin,</span>
<lb n="9092"/><span>a mhic Calpruinn, a chléirigh,</span>
<lb n="9093"/><span>go dtáinig chugainn Laighne Mór</span>
<lb n="9094"/><span>aon-mhac Árd-ríogh na bhFomhór.</span></p>
<lb n="9095"/>
<lb n="9096"/><p><span>Trí leithbhliadhna roimhe sin</span>
<lb n="9097"/><span>nach deachaidh laoch dinn tar muir</span>
<lb n="9098"/><span>le heagla fíoch an fhir mhóir</span>
<lb n="9099"/><span>a chléirigh léigheas an chanóin.</span></p>
<lb n="9100"/>
<lb n="9101"/><p><span>Ar dteacht do anoir tar muir</span>
<lb n="9102"/><span>do chlos anfadh na fairrge</span>
<lb n="9103"/><span>ó iomramh lámh an fhir mhóir</span>
<lb n="9104"/><span>'s ó bhuillíbh rámha an fhomhóir.</span></p>
<lb n="9105"/>
<lb n="9106"/><p><span>A mhic Bhlaidhe, inghean an Deirg</span>
<lb n="9107"/><span>beannacht ar do bhéal gan cheilg,</span>
<lb n="9108"/><span>agus innis dúinn mar sin</span>
<lb n="9109"/><span>a ndearnabhair féin 's an fear sin.</span></p>
<lb n="9110"/>
<lb n="9111"/><p><span>Do leag seisean a sheol</span>
<lb n="9112"/><span>i bportaibh díleann i ngar dóibh.</span>
<lb n="9113"/><span>agus do leig eachraidhe amach</span>
<lb n="9114"/><span>ó ainmnighthear an t-ollmhach </span></p>
<lb n="9115"/>
<lb n="9116"/><p><span>Dob é fa claidheamh catha</span>
<lb n="9117"/><span>do mhac sin an árd-fhlatha -</span>
<lb n="9118"/><span>lorg-fhearsad den iarann fhuar</span>
<lb n="9119"/><span>trí chéad caor iarainn 'na leath-bhruach.</span></p>
<lb n="9120"/>
<lb n="9121"/><p><span>Dobhí coimhéad fán lorg mhór</span>
<lb n="9122"/><span>lomlán d'airgead agus d'ór,</span>
<lb n="9123"/><span>is de chlochaibh buaidhe eile</span>
<lb n="9124"/><span>d'uaislibh Thíre Tairngeire.</span></p>
<lb n="9125"/>
<lb n="9126"/><p><span>Ar dteacht do-san i dtír</span>
<lb n="9127"/><span>béiceas ar mhodh nár mhín</span>
<lb n="9128"/><span>ag iarraidh troda don fhear</span>
<lb n="9129"/><span>agus teagmhála don mhileadh.</span></p>
<lb n="9130"/>
<lb n="9131"/><p><span>Ní raibh aon laoch ar an bhFéinn</span>
<lb n="9132"/><span>againn-ne, truagh ná tréan,</span>
<lb n="9133"/><span>nach tiubhradh sé dár n-uaislibh</span>
<lb n="9134"/><span>tuitim ar a thuarastal.</span>
<lb n="9135"/></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="9136"/><p><span>Is í comhairle dorinn Fionn</span>
<lb n="9137"/><span>le mac Mórna na mbéimionn,</span>
<lb n="9138"/><span>dul go pubaill an fhir mhóir</span>
<lb n="9139"/><span>i riocht fileadh i gcéadóir.</span></p>
<lb n="9140"/>
<lb n="9141"/><p><span>Do ghluais agus Feargus amach</span>
<lb n="9142"/><span>Cnú Dhearóil agus Blathnat,</span>
<lb n="9143"/><span>go ráinig siad an phuball chóir</span>
<lb n="9144"/><span>'na raibh mac ríogh na bhFomhór.</span></p>
<lb n="9145"/>
<lb n="9146"/><p><span>Beannuigheas Fionn don fhear mhór</span>
<lb n="9147"/><span>freagras sin go binn dóibh</span>
<lb n="9148"/><span>is ní fheacadar thiar ná thoir</span>
<lb n="9149"/><span>d'uillphéist eile a shamhoil.</span></p>
<lb n="9150"/>
<lb n="9151"/><p><span>Suidheas 'na phubaill annsin</span>
<lb n="9152"/><span>d'onóir roimh na filidh;</span>
<lb n="9153"/><span>cuireas Feargus dá láimh chlí</span>
<lb n="9154"/><span>agus Fionn ar a dheas-taoibh.</span></p>
<lb n="9155"/>
<lb n="9156"/><p><span>Beireas chuige fá n-a bhrat</span>
<lb n="9157"/><span>Cnú Dhearóil agus Blathnat;</span>
<lb n="9158"/><span>seinnid ceol sítheach suain</span>
<lb n="9159"/><span>le ngabhdís draoithe deagh-dhuain.</span></p>
<lb n="9160"/>
<lb n="9161"/><p><span>Fiafruigheas mac Cumhaill fhéill</span>
<lb n="9162"/><span>den óglach uathmhar aidhbhéil</span>
<lb n="9163"/><span>"Caidhe hainm bunaidh go beacht</span>
<lb n="9164"/><span>nó cia an tír a bhfuil himtheacht."</span></p>
<lb n="9165"/>
<lb n="9166"/><p><span>"Mac ríogh na bhFomhor thoir</span>
<lb n="9167"/><span>mé, a dhraoi uasail íodhain;</span>
<lb n="9168"/><span>Laighne Mór m'ainm bhunaidh</span>
<lb n="9169"/><span>ag cur gliadh gach aon churaidh."</span></p>
<lb n="9170"/>
<lb n="9171"/><p><span>"Innis, a churaidh chalma"</span>
<lb n="9172"/><span>do ráidh Fionn fa mór meanma,</span>
<lb n="9173"/><span>"créad an fáth fá dtige anoir</span>
<lb n="9174"/><span>go hÉirinn áluinn iascaigh?"</span></p>
<lb n="9175"/>
<lb n="9176"/><p><span>"Inneosaidh mé duit-se sin</span>
<lb n="9177"/><span>a dheagh-dhraoi áluinn ionmhuin,</span>
<lb n="9178"/><span>an chúis fá dtánag óm thigh</span>
<lb n="9179"/><span>go hÉirinn áluinn iubhraigh.</span></p>
<lb n="9180"/>
<lb n="9181"/><p><span>"Braighde Éireann is a ngialla</span>
<lb n="9182"/><span>'s a gcíos chugam gacha bliadhna,</span>
<lb n="9183"/><span>nó gan síol duine d'fhágbháil</span>
<lb n="9184"/><span>i nÉirinn iathghlais fhód-bháin."</span></p>
<lb n="9185"/>
<lb n="9186"/><p><span>"Iomdha óglaoch romhat riamh</span>
<lb n="9187"/><span>táinig i nÉirinn d'iarraidh giall;</span>
<lb n="9188"/><span>neach díobh níor fhill tar a n-ais</span>
<lb n="9189"/><span>ós duit atáim dá athrais."</span></p>
<lb n="9190"/>
<lb n="9191"/><p><span>"A dtáinig chugaibh anoir 's aniar</span>
<lb n="9192"/><span>'s a raibh i nÉirinn rómpa riamh,</span>
<lb n="9193"/><span>ní thiubhrainn áit suidhe d'aon fhear</span>
<lb n="9194"/><span>d'eagla comhlainn do dhéanamh."</span></p>
<lb n="9195"/>
<lb n="9196"/><p><span>Fiafruigheas an curadh calma</span>
<lb n="9197"/><span>de na draoithibh deagh-amhra:</span>
<lb n="9198"/><span>"Caidhe an díol is díol libh</span>
<lb n="9199"/><span>a chuideachta ághmhar ionmhuin?</span></p>
<lb n="9200"/>
<lb n="9201"/><p><span>"Do-gheobhaidh sibh airgead is ór</span>
<lb n="9202"/><span>'s gach ní is áil le bhur n-onóir,</span>
<lb n="9203"/><span>do-gheobhthaoi uaim gach aisceadh</span>
<lb n="9204"/><span>gach ní atá i n-uireasbhaidh."</span>
<lb n="9205"/></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="9206"/><p><span>"Draoithe sinn lán d'eagna"</span>
<lb n="9207"/><span>do ráidh Fionn dá fhreagradh;</span>
<lb n="9208"/><span>"cádhas uait-se dlighidh sinn</span>
<lb n="9209"/><span>ar heineach is é iarraim."</span></p>
<lb n="9210"/>
<lb n="9211"/><p><span>Do gheall sé go dtiubhradh sin</span>
<lb n="9212"/><span>cádhas don chléir go cubhaidh -</span>
<lb n="9213"/><span>"An fhaid bhiad san mbeatha i bhfos</span>
<lb n="9214"/><span>is dearbh nach éarfad éigios."</span></p>
<lb n="9215"/>
<lb n="9216"/><p><span>"Tabhair-se do bhriathar leis sin"</span>
<lb n="9217"/><span>do ráidh mac Cumhaill ó Almhuin</span>
<lb n="9218"/><span>"a bheith dílis dearbh led linn</span>
<lb n="9219"/><span>is dá ngabhann linn d'Éirinn."</span></p>
<lb n="9220"/>
<lb n="9221"/><p><span>Tug sin a bhriathar gan gó</span>
<lb n="9222"/><span>nach sirfeadh air re n-a bheo,</span>
<lb n="9223"/><span>ná ar dhraoi dá dtiocfadh 'na theach</span>
<lb n="9224"/><span>cíos ná cáin ná cabhlach.</span></p>
<lb n="9225"/>
<lb n="9226"/><p><span>"Mithid duit imtheacht tar hais</span>
<lb n="9227"/><span>dearbh go ndearnais do thuras;</span>
<lb n="9228"/><span>liom-sa anois ghabhas Éire</span>
<lb n="9229"/><span>is mé Fionn, flaith na Féinne."</span></p>
<lb n="9230"/>
<lb n="9231"/><p><span>"Má's tusa Fionn na Féinne"</span>
<lb n="9232"/><span>do ráidh Laighne go bhféile;</span>
<lb n="9233"/><span>"ní thugas-sa briathar rem ais</span>
<lb n="9234"/><span>acht do dhraoithibh gan ainbhfeas."</span></p>
<lb n="9235"/>
<lb n="9236"/><p><span>"Draoi mise, a churaidh chalma</span>
<lb n="9237"/><span>is fearr fil i n-iath Bhanbha;</span>
<lb n="9238"/><span>mo ghliocas níor sháruigh neach</span>
<lb n="9239"/><span>dár thaistil an bith braonach."</span></p>
<lb n="9240"/>
<lb n="9241"/><p><span>"Ag aighneas ort ní bhiad féin</span>
<lb n="9242"/><span>a Fhinn mhic Cumhaill arm-ghéar,</span>
<lb n="9243"/><span>ó thugas briathar go ngnaoi</span>
<lb n="9244"/><span>déanam síoth, tréigeam eissíoth."</span></p>
<lb n="9245"/>
<lb n="9246"/><p><span>Dorinn seisean síoth go cóir</span>
<lb n="9247"/><span>Fionn mac Cumhaill mic Tréanmhóir,</span>
<lb n="9248"/><span>do féin agus d'Éirinn uile</span>
<lb n="9249"/><span>ba mhór an gliocas d'aon duine.</span></p>
<lb n="9250"/>
<lb n="9251"/><p><span>Tomhaiseas Fionn gan fhios dó</span>
<lb n="9252"/><span>an t-óglaoch gan iomarghó;</span>
<lb n="9253"/><span>fahádhbhal le n'aithris duit</span>
<lb n="9254"/><span>fad an óglaoich 's a leathad.</span></p>
<lb n="9255"/>
<lb n="9256"/><p><span>Seacht gcomhfhaid mhic Cumhaill gan bhréag</span>
<lb n="9257"/><span>dobhí i Laighne lán-tréan,</span>
<lb n="9258"/><span>'s a dhá chomhfhaid ar a tharsain</span>
<lb n="9259"/><span>b'uathmhar an fhaid d'aon phearsain.</span></p>
<lb n="9260"/>
<lb n="9261"/><p><span>Tiaghaid Fionn i gceann a shlóigh</span>
<lb n="9262"/><span>beireas leis fíon agus feoil,</span>
<lb n="9263"/><span>eire gearráin cruinn de lón</span>
<lb n="9264"/><span>de mhiodh agus de bhrogóid.</span></p>
<lb n="9265"/>
<lb n="9266"/><p><span>Do rad aoidheacht don fhear thréan</span>
<lb n="9267"/><span>ní chualas a chomh-mhór ó chléir;</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="9268"/><p><span>an oidhche sin go beacht</span>
<lb n="9269"/><span>le ceol agus le cluicheacht.</span></p>
<lb n="9270"/>
<lb n="9271"/><p><span>Téid arn-a mhárach uainne</span>
<lb n="9272"/><span>tar na tonnaibh taobh-uaine,</span>
<lb n="9273"/><span>ceileabhras don Fhéinn i bhfus</span>
<lb n="9274"/><span>ró-bhuidheach iad dá thurus.</span></p>
<lb n="9275"/>
<lb n="9276"/><p><span>Do-bheirim duit-se mo mhóid</span>
<lb n="9277"/><span>a Phádraig táinig ón Róimh,</span>
<lb n="9278"/><span>nach rabhsam ná clanna Cuinn</span>
<lb n="9279"/><span>i dteannta ar mheasa ár bhfulaing,</span></p>
<lb n="9280"/>
<lb n="9281"/><p><span>Is mé Oisín do bhronnadh ór</span>
<lb n="9282"/><span>do ghrádh na bhfileadh 's na n-abhlóir,</span>
<lb n="9283"/><span>is truagh anocht mar atáim</span>
<lb n="9284"/><span>ó smuaineadh air gach aon lá.</span>
<lb n="9285"/></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="9286"/><p><span>Bzzzzz1861ls 19L</span>
<lb n="9287"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="9288"/><span>LAOIDH NA CON DUIBHE.</span></p>
<lb n="9289"/>
<lb n="9290"/><p><span>Lá dá raibh Fionn, flaith na bhFiann,</span>
<lb n="9291"/><span>sular las grian ar gach fíodh,</span>
<lb n="9292"/><span>dochonnairc chuige san leirg</span>
<lb n="9293"/><span>fear cochaill deirg is con duibhe.</span></p>
<lb n="9294"/>
<lb n="9295"/><p><span>Ba dheirge a ghruadh ná an rós</span>
<lb n="9296"/><span>dobhí a bheol ar dhath na sugha;</span>
<lb n="9297"/><span>ba ghile a chorp ná eala ar tuinn,</span>
<lb n="9298"/><span>a dhraoi-fholt slim is é dubh.</span></p>
<lb n="9299"/>
<lb n="9300"/><p><span>Bhí coróin ríoghdha ar a cheann</span>
<lb n="9301"/><span>'s a chlaidheamh go teann fá n-a chrios;</span>
<lb n="9302"/><span>slat airgid 'na láimh chlí</span>
<lb n="9303"/><span>is réilthean ríogh ar a thaoibh dheis.</span></p>
<lb n="9304"/>
<lb n="9305"/><p><span>Bhí brat fighte go bláthmhar</span>
<lb n="9306"/><span>ag folach a churacháin go léir,</span>
<lb n="9307"/><span>oibrighthe den ór cheárdáltha</span>
<lb n="9308"/><span>de na dathanna ba bhreághtha fán ngréin.</span></p>
<lb n="9309"/>
<lb n="9310"/><p><span>Dobhí corn fíona 'na láimh dheis</span>
<lb n="9311"/><span>is dob áluinn a chruth 's a scéimh;</span>
<lb n="9312"/><span>slabhradh óir fá bhrághaid a chon</span>
<lb n="9313"/><span>ag teacht le cogadh fán bhFéinn.</span></p>
<lb n="9314"/>
<lb n="9315"/><p><span>Ar dteacht don ghruagach as an gcuraigh</span>
<lb n="9316"/><span>roimh mac Cumhaill níor ghaibh col,</span>
<lb n="9317"/><span>acht d'fhógair go cruaidh ar an bhFéinn</span>
<lb n="9318"/><span>comhrac tréan na ngarbh-chon.</span></p>
<lb n="9319"/>
<lb n="9320"/><p><span>"Mo lámh duit, a Chonáin," do ráidh Fionn</span>
<lb n="9321"/><span>"nach feaca samhail Bhrain go dtí indiu,</span>
<lb n="9322"/><span>an mhéid seo tháinig dem shaoghal</span>
<lb n="9323"/><span>go dtáinig 'nár ngaobhar an chú dhubh."</span></p>
<lb n="9324"/>
<lb n="9325"/><p><span>"Dar mo bhriathar, 'Fhinn!" do ráidh Conán</span>
<lb n="9326"/><span>"is iongnadh liom tú bheith gan chéill,</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="9327"/><p><span>is gur fearr mo choileán, Ceann Doscuthach</span>
<lb n="9328"/><span>ná an chú adeir tú féin."</span></p>
<lb n="9329"/>
<lb n="9330"/><p><span>d'éirigh an gruagach beag go luath</span>
<lb n="9331"/><span>ar uachtar an churacháin de léim;</span>
<lb n="9332"/><span>níor ghaibh scáth ná eagla é</span>
<lb n="9333"/><span>gur fhógair comhrac con ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="9334"/>
<lb n="9335"/><p><span>Annsin do léigeamair ár gconairt síos</span>
<lb n="9336"/><span>ár ngadhair bhinn' dobhí riamh ar bun;</span>
<lb n="9337"/><span>an chú dhubh, gidh beag a clí</span>
<lb n="9338"/><span>do mhairbh sí orainn naoi gcéad con.</span></p>
<lb n="9339"/>
<lb n="9340"/><p><span>Trí caogaid con dob fhearr léim</span>
<lb n="9341"/><span>rian, méin, scéimh is cáil,</span>
<lb n="9342"/><span>annsúd do chailleamair iad sa túr</span>
<lb n="9343"/><span>fá mhór-chumha tríd an gcoileán.</span></p>
<lb n="9344"/>
<lb n="9345"/><p><span>"Teachtaire uaim," do ráidh Fionn gan stad</span>
<lb n="9346"/><span>"chun Cormac mac Airt mic Cuinn,</span>
<lb n="9347"/><span>d'iarraidh coileáin seilge na Teamhrach</span>
<lb n="9348"/><span>cúig céad coileán seang guth-bhinn."</span></p>
<lb n="9349"/>
<lb n="9350"/><p><span>Dotháinig chugainn gan bhréag</span>
<lb n="9351"/><span>dá fhichid déagh-choileán con;</span>
<lb n="9352"/><span>Is ba luaithe leo ag gabháil siar</span>
<lb n="9353"/><span>ná eilit-fhiadh idir dhá chnoc.</span></p>
<lb n="9354"/>
<lb n="9355"/><p><span>Do ghléasamair dá fhichid deagh-chú</span>
<lb n="9356"/><span>dob fhearr lúth, léim is rith;</span>
<lb n="9357"/><span>sula ndeachaidh grian faoi arn-a bhárach</span>
<lb n="9358"/><span>bhíodar ar lár ag an gcoin duibh.</span></p>
<lb n="9359"/>
<lb n="9360"/><p><span>"A Chonáin Mhaoil bháin," do ráidh Fionn</span>
<lb n="9361"/><span>"léig síos Ceann Doscuthach indiu,</span>
<lb n="9362"/><span>mar shúil 's go mbuaidhtí léi an lá</span>
<lb n="9363"/><span>is go mbeadh an táir ar an gcoin duibh."</span></p>
<lb n="9364"/>
<lb n="9365"/><p><span>"Dar do láimh, 'Fhinn!" do ráidh Conán</span>
<lb n="9366"/><span>"ní léigfead-sa síos mo Cheann Doscuthach féin,</span>
<lb n="9367"/><span>is dá ndéantá seilg indiu ná a mbárach</span>
<lb n="9368"/><span>ní thiubharthá greim ná cnámh don fhear mhaol."</span></p>
<lb n="9369"/>
<lb n="9370"/><p><span>d'éirigh Manannán mac Lir amach</span>
<lb n="9371"/><span>dobhí seacht mbliadhna i bhfolach san gCéis;</span>
<lb n="9372"/><span>"A Chonáin Mhaoil, léig síos Ceann Doscuthach</span>
<lb n="9373"/><span>nó mar chú 'seadh rachaidh tú léi."</span></p>
<lb n="9374"/>
<lb n="9375"/><p><span>"Dar brígh mo bhriathar!" do ráidh Conán</span>
<lb n="9376"/><span>"táim sásta go leor ar an scéal,</span>
<lb n="9377"/><span>acht go bhfaghaidh mé cead mo lámh</span>
<lb n="9378"/><span>chun mo lann gearrtha chur 'na taobh."</span>
<lb n="9379"/></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="9380"/><p><span>"Déanfad-sa cosa con ded lámha</span>
<lb n="9381"/><span>agus ceann con áluinn ded cheann féin;</span>
<lb n="9382"/><span>cuirfidh mé tú i bhfuirm con</span>
<lb n="9383"/><span>chun a bheith ar aon dol léi.</span></p>
<lb n="9384"/>
<lb n="9385"/><p><span>"Cuirfidh mé tú i bhfuirm con</span>
<lb n="9386"/><span>chun a bheith ar aon dol léi;</span>
<lb n="9387"/><span>cheithre cosa cuirfead fút</span>
<lb n="9388"/><span>is mar chú rachaidh tú léi."</span></p>
<lb n="9389"/>
<lb n="9390"/><p><span>"Ar a bhfuil d'airgead i dTeamhair</span>
<lb n="9391"/><span>is d'ór dhearg ag Rígh Gréag,</span>
<lb n="9392"/><span>ní rachainn-se i gcomhrac leis an gcoin fhiadhain</span>
<lb n="9393"/><span>n-a bhfuil naoi ngéaráin aici ar gach taobh.</span></p>
<lb n="9394"/>
<lb n="9395"/><p><span>"Acht léigfead síos Ceann Doscuthach</span>
<lb n="9396"/><span>is má chím mo chú ag fagháil loit,</span>
<lb n="9397"/><span>an gruagach úd a tháinig i gcéin</span>
<lb n="9398"/><span>dogheobhaidh aithne ar an éag le cioth cloch."</span></p>
<lb n="9399"/>
<lb n="9400"/><p><span>Léigeamair síos Ceann Doscuthach</span>
<lb n="9401"/><span>is níorbh fhada dhúinn go bhfuair lot;</span>
<lb n="9402"/><span>baineadh trí iompódh as an ngruagach caomh</span>
<lb n="9403"/><span>an tráth chaith an fear maol cioth cloch.</span></p>
<lb n="9404"/>
<lb n="9405"/><p><span>"Tóg Ceann Doscuthach as an ngleo</span>
<lb n="9406"/><span>a Chonáin chóir," ar Fionn le gean,</span>
<lb n="9407"/><span>"nuair nach fuil againn de choin na hÉireann</span>
<lb n="9408"/><span>ach maoidheamh cruaidh géar ar Bhran."</span></p>
<lb n="9409"/>
<lb n="9410"/><p><span>Annsin do léigeamair síos</span>
<lb n="9411"/><span>an dís con ba mhaith gníomh;</span>
<lb n="9412"/><span>gidh go mbadh mhaith comhrac Bhrain</span>
<lb n="9413"/><span>is iomdha lot a bhí ar a taoibh.</span></p>
<lb n="9414"/>
<lb n="9415"/><p><span>Ar feadh naoi n-oidhche is naoi lá</span>
<lb n="9416"/><span>dobhí an comhrac go tréan teann;</span>
<lb n="9417"/><span>"Is eagal liom," ar Fionn an fáidh</span>
<lb n="9418"/><span>"go bhfuil Bran ar lár go tláth fann."</span></p>
<lb n="9419"/>
<lb n="9420"/><p><span>"Crádh chugat féin!" do ráidh Conán</span>
<lb n="9421"/><span>"'s a liacht fios atá id mhéir,</span>
<lb n="9422"/><span>nach cuirfeá id bhéal í aon nómant amháin</span>
<lb n="9423"/><span>le congnamh led choileán féin.</span></p>
<lb n="9424"/>
<lb n="9425"/><p><span>"Nó má's doilgheas atá ort tríd</span>
<lb n="9426"/><span>tabhair domh-sa í fám ghéaráin;</span>
<lb n="9427"/><span>is beidh fios do láimhe agam go fíor</span>
<lb n="9428"/><span>feadh mhairfead sa tsaoigheal go bráth."</span>
<lb n="9429"/></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="9430"/><p><span>"A Chonáin Mhaoil bháin!" do ráidh Fionn</span>
<lb n="9431"/><span>"dá dtugainn-se í fád ghéaráin,</span>
<lb n="9432"/><span>san olc atá anois ort féin</span>
<lb n="9433"/><span>níor liom féin go héag mo lámh."</span></p>
<lb n="9434"/>
<lb n="9435"/><p><span>Annsin chuir Fionn suas 'órdóg</span>
<lb n="9436"/><span>is níorbh fhada go bhfuair fios:</span>
<lb n="9437"/><span>nach raibh fagháil marbhtha ar an gcoin duibh</span>
<lb n="9438"/><span>go nglaodhfaí a hainm 'na haghaidh "Cor."</span></p>
<lb n="9439"/>
<lb n="9440"/><p><span>D'fhaisnéis Fionn go hiomlán</span>
<lb n="9441"/><span>a rún do Chonán mar fuair sé;</span>
<lb n="9442"/><span>do ghaibh meanma é 'gus lúthgháir</span>
<lb n="9443"/><span>is do scairt go hárd an fear maol.</span></p>
<lb n="9444"/>
<lb n="9445"/><p><span>"A Bhran bhuadhach uaibhreach," ar Conán</span>
<lb n="9446"/><span>"a choileáin uasail nach fuair riamh béim,</span>
<lb n="9447"/><span>nach tú bhuaidh ar Phorcán gan Cheann</span>
<lb n="9448"/><span>lér ceangladh le meang sinn don chré.</span></p>
<lb n="9449"/>
<lb n="9450"/><p><span>"Nach leat do thuit torc na binne</span>
<lb n="9451"/><span>is cat nimhe Chruachna na séad,</span>
<lb n="9452"/><span>is Lomnachtán Sléibhe Riffe</span>
<lb n="9453"/><span>is mórán eile nach áirmhim féin.</span></p>
<lb n="9454"/>
<lb n="9455"/><p><span>"Ná cuir suim anois im ghlór</span>
<lb n="9456"/><span>ná héist níos mó lem ghearán,</span>
<lb n="9457"/><span>acht éirigh go buadhach binn cóir</span>
<lb n="9458"/><span>croith agus cor, a choileáin!"</span></p>
<lb n="9459"/>
<lb n="9460"/><p><span>Le maoidheamh Chonáin an lá úd</span>
<lb n="9461"/><span>dochuaidh an gnó sin ar bun,</span>
<lb n="9462"/><span>is le gníomh Bhrain arn-a bhárach</span>
<lb n="9463"/><span>do fágadh ar lár an chú dhubh.</span></p>
<lb n="9464"/>
<lb n="9465"/><p><span>"A ghruagaigh bhig a tháinig i gcéin,"</span>
<lb n="9466"/><span>ar Conán Maol, "led ghearr-chú,</span>
<lb n="9467"/><span>aithris dúinn anois gan bhréag</span>
<lb n="9468"/><span>cá hainm na ríoghachta darb as tú."</span></p>
<lb n="9469"/>
<lb n="9470"/><p><span>"Sliomán Ó Siama is é m'ainm</span>
<lb n="9471"/><span>ón nGréig Dhearg a tháinig mé;</span>
<lb n="9472"/><span>d'fhéachain comhrac bhur gcon lúith</span>
<lb n="9473"/><span>'seadh thugas chugaibh mo chú féin.</span></p>
<lb n="9474"/>
<lb n="9475"/><p><span>"Muna mbeadh an fios do bheith ag Fionn</span>
<lb n="9476"/><span>is maoidheamh Chonáin go géar ar Bhran,</span>
<lb n="9477"/><span>ní raibh riamh aon chú i nÉirinn</span>
<lb n="9478"/><span>do chuirfeadh créacht ar Chor.</span></p>
<lb n="9479"/>
<lb n="9480"/><p><span>"Beannacht libh feasta, 'Fhianna Fáil</span>
<lb n="9481"/><span>is le comhthroid na gcoileán indiu;</span>
<lb n="9482"/><span>mithid dom dul dom thír féin</span>
<lb n="9483"/><span>ó chuaidh an t-éag ar Chor."</span></p>
<lb n="9484"/>
<lb n="9485"/><p><span>"Dar brígh mo bhriathar!" do ráidh Conán</span>
<lb n="9486"/><span>"badh mhithid cheana dá léigimís doit,</span>
<lb n="9487"/><span>ach i n-éiric ár gcon 's ár gcoileán</span>
<lb n="9488"/><span>tabharfad-sa bás duit le cioth cloch."</span>
<lb n="9489"/></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="9490"/><p><span>Ní tháinig stoirm ar shliabh riamh</span>
<lb n="9491"/><span>ná cioth cloich-shneachta aniar ar loch,</span>
<lb n="9492"/><span>ba thiugha is ba líonmhaire ag teacht</span>
<lb n="9493"/><span>ná mar chaith an fear maol cioth cloch.</span></p>
<lb n="9494"/>
<lb n="9495"/><p><span>"Mo choimirc oraibh, a Chlanna Baoiscne</span>
<lb n="9496"/><span>is a Ghuill† aoibhinn †mhic Mórna,</span>
<lb n="9497"/><span>ó táim i bhfad óm mhuintir</span>
<lb n="9498"/><span>ná léig don fhear mhaol mé thórrthadh."</span></p>
<lb n="9499"/>
<lb n="9500"/><p><span>"Dár brígh mo bhriathar!" do ráidh Goll</span>
<lb n="9501"/><span>"níl ní sa domhan is lugha dhéanfadh sé</span>
<lb n="9502"/><span>ná an ní is mó d'iarrfaimís air</span>
<lb n="9503"/><span>bíodh 'fhios agat anois gan bhréag.</span></p>
<lb n="9504"/>
<lb n="9505"/><p><span>"Acht an breitheamhnas do-ghním</span>
<lb n="9506"/><span>idir gaiscidhigh is sílim go bhfuil ceart -</span>
<lb n="9507"/><span>an dís laoch do dhul chun spairn go teann</span>
<lb n="9508"/><span>is an té bhíos ar lár an ceann de 'bhaint."</span></p>
<lb n="9509"/>
<lb n="9510"/><p><span>"Dar brígh mo bhriathar," do ráidh Conán</span>
<lb n="9511"/><span>"táim ró-shásta ar an scéal,</span>
<lb n="9512"/><span>acht go bhfaghad greim bhásta</span>
<lb n="9513"/><span>ar an ngruagach a tháinig i gcéin."</span></p>
<lb n="9514"/>
<lb n="9515"/><p><span>Cá mbéarfadh ar an ngruagach go dian</span>
<lb n="9516"/><span>acht ar ghreim fiadhain  's ar chorrán géill go docht.</span>
<lb n="9517"/><span>is chualamair uile Fianna Fáil</span>
<lb n="9518"/><span>an tuairt chráidhte bhain sé as a chorp.</span></p>
<lb n="9519"/>
<lb n="9520"/><p><span>"A ghruagaigh bhig Dhún an Óir</span>
<lb n="9521"/><span>sílim gan gó go bhfuil tú ar lár;</span>
<lb n="9522"/><span>sín siar go fada, fuar, fann</span>
<lb n="9523"/><span>go dtarraingead ort mo lann ghearr."</span></p>
<lb n="9524"/>
<lb n="9525"/><p><span>Annsúd do shín an gruagach siar</span>
<lb n="9526"/><span>go fuar, fada, leibideach, fann;</span>
<lb n="9527"/><span>níor chuir cor de chois ná láimh</span>
<lb n="9528"/><span>gur thóg Conán a ghéar-lann.</span></p>
<lb n="9529"/>
<lb n="9530"/><p><span>"Bí id shuidhe, a ghruagaigh bhig," ar Conán</span>
<lb n="9531"/><span>"níl mo lámh ghearrtha fós i bhfaobhar;</span>
<lb n="9532"/><span>ní fiú liom tú chur chun báis</span>
<lb n="9533"/><span>ach triall gan spás dod thír féin."</span></p>
<lb n="9534"/>
<lb n="9535"/><p><span>Is é iongantas dobhí ar Fhionn</span>
<lb n="9536"/><span>is ar a raibh ann den Fhéinn gan gó -</span>
<lb n="9537"/><span>an t-athsmaoineamh dorinn Conán go grod</span>
<lb n="9538"/><span>is an gruagach beag d'fhágaint beo.</span></p>
<lb n="9539"/>
<lb n="9540"/><p><span>"Dar brigh mo bhriathar!" do ráidh Fionn</span>
<lb n="9541"/><span>"is tú is sia saoghal fán ngréin dom dhóigh;</span>
<lb n="9542"/><span>dá fhaid shiubhlamair-ne le Conán</span>
<lb n="9543"/><span>sin a bhfeaca dá ghrása fós."</span>
<lb n="9544"/></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="9545"/><p><span>"Dar mo mhóid!" do ráidh Conán</span>
<lb n="9546"/><span>"ní le grása dorinn mé é;</span>
<lb n="9547"/><span>nuair chonnarc chomh tabhartha é don bhás</span>
<lb n="9548"/><span>go mbadh ró-náireach liom é chur don éag."</span></p>
<lb n="9549"/>
<lb n="9550"/><p><span>Dochuadhamair uile annsin ag ól</span>
<lb n="9551"/><span>an iomad slógh don dún,</span>
<lb n="9552"/><span>is do sheol an gruagach dá thír féin</span>
<lb n="9553"/><span>san bhfuirm chéadna gan aon chú.</span></p>
<lb n="9554"/>
<lb n="9555"/><p><span>Gach bliadhain ar feadh aon bhliadhain déag</span>
<lb n="9556"/><span>do chuireadh an Gruagach long lán d'ór</span>
<lb n="9557"/><span>mar bhronntanas ó an nGréig</span>
<lb n="9558"/><span>go Conán Maol chun a shláinte d'ól.</span></p>
<lb n="9559"/>
<lb n="9560"/><p><span>"Siúd oraibh, a Fhianna Fáil! ar Conán</span>
<lb n="9561"/><span>is ólaimís go folláin deoch;</span>
<lb n="9562"/><span>ní fheaca éinne fós is fearr</span>
<lb n="9563"/><span>ná an fear gearr ar ar bhuail mé an chloch."</span></p>
<lb n="9564"/>
<lb n="9565"/><p><span>Dún an Duibh an dún so thiar</span>
<lb n="9566"/><span>flaith na bhFiann ba dhoilbh gnúis,</span>
<lb n="9567"/><span>impighim ort, a Phádraig na bhfeart</span>
<lb n="9568"/><span>go bhfaghaidh tú mo leacht sa dún.</span></p>
<lb n="9569"/>
<lb n="9570"/><p><span>Mise Oisín† truaighe †mac Finn</span>
<lb n="9571"/><span>atá 'ghá innsint díbh anocht</span>
<lb n="9572"/><span>féibh mar chruthuigh Bran an gníomh</span>
<lb n="9573"/><span>- gurab í sin Laoidh na Con.</span>
<lb n="9574"/></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="9575"/><p><span>Bzzzzz1775-1820ls 18D</span>
<lb n="9576"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="9577"/><span>LAOIDH AIRGHINN MHÓIR MHIC ANGCAIRT</span>
<lb n="9578"/><span>NA LONG</span>
<lb n="9579"/><span>nó</span>
<lb n="9580"/><span>Laoidh an Fhíocha.</span></p>
<lb n="9581"/>
<lb n="9582"/><p><span>Lá dá raibh Pádraig i nDún,</span>
<lb n="9583"/><span>gan salm ar a úidh ná órd,</span>
<lb n="9584"/><span>téid go teach Oisín mhic Finn,</span>
<lb n="9585"/><span>an seanóir grinn ba bhinn glór.</span></p>
<lb n="9586"/>
<lb n="9587"/><p><span>Beannacht ort, a sheanóir shuairc,</span>
<lb n="9588"/><span>is chugat ar cuaird táinig mé,</span>
<lb n="9589"/><span>a laoich-mhíleadh is maith dreach,</span>
<lb n="9590"/><span>a fhir nár éar neach fán ngréin.</span></p>
<lb n="9591"/>
<lb n="9592"/><p><span>Scéala dob áil liom d'fhagháil uait</span>
<lb n="9593"/><span>a uí Chumhaill ba chruaidh colg,</span>
<lb n="9594"/><span>cia'n teannta is mó a raibh an Fhiann</span>
<lb n="9595"/><span>an feadh bhís riamh ar a lorg.</span></p>
<lb n="9596"/>
<lb n="9597"/><p><span>Dogheabhaidh tú a fhios sin uaim</span>
<lb n="9598"/><span>a chléirigh sin na salm mbinn,</span>
<lb n="9599"/><span>an teannta is mó a raibh na fir</span>
<lb n="9600"/><span>ó goireadh sinn Fianna Finn.</span></p>
<lb n="9601"/>
<lb n="9602"/><p><span>Dearmad fleidhe dorinne Fionn</span>
<lb n="9603"/><span>i nAlmhain re linn na laoch</span>
<lb n="9604"/><span>ar dhís den Fhéinn ó Dhrom Dearg</span>
<lb n="9605"/><span>fár éirigh a bhfearg 's a bhfraoch.</span></p>
<lb n="9606"/>
<lb n="9607"/><p><span>Ar Chaoilte mac Cronchair chóir</span>
<lb n="9608"/><span>ua Rónáin an ghlóir ghrinn;</span>
<lb n="9609"/><span>ar Áinle mac Criomhthain suairc</span>
<lb n="9610"/><span>dias do dheargadh go luath a lainn.</span></p>
<lb n="9611"/>
<lb n="9612"/><p><span>D'éis a ndearmaid um an ól</span>
<lb n="9613"/><span>tug an dias sin is dóigh linn -</span>
<lb n="9614"/><span>mac Cronchair is Áinle úr</span>
<lb n="9615"/><span>freiteach bliadhna re múr Fhinn.</span></p>
<lb n="9616"/>
<lb n="9617"/><p><span>Cuirid go tapaidh ag triall</span>
<lb n="9618"/><span>a laoidheang go dian ar linn;</span>
<lb n="9619"/><span>téid an dá fhéinnidhe fhial'</span>
<lb n="9620"/><span>go rígh Lochlann na srian slim.</span></p>
<lb n="9621"/>
<lb n="9622"/><p><span>'Sé ba rí Lochlann san uair</span>
<lb n="9623"/><span>an fear bheireadh buaidh gach áigh -</span>
<lb n="9624"/><span>Airgheann mac Angcairt na long</span>
<lb n="9625"/><span>rí ba chruaidh lonn agus lámh.</span></p>
<lb n="9626"/>
<lb n="9627"/><p><span>Muinteardhas bliadhna ón rígh</span>
<lb n="9628"/><span>gheibhid an dís fa dearg dreach -</span>
<lb n="9629"/><span>mac Cronchair na sleagh ngéar</span>
<lb n="9630"/><span>agus Áinle nár éar neach.</span>
<lb n="9631"/></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="9632"/><p><span>Mar sin don dá fhéinnidhe úr'</span>
<lb n="9633"/><span>dís nár chuir cúl le huaill,</span>
<lb n="9634"/><span>seal dá n-aimsir ag an rígh</span>
<lb n="9635"/><span>'na n-amhsaibh dobhí san uair.</span></p>
<lb n="9636"/>
<lb n="9637"/><p><span>d'aithle na bliadhna gan brón</span>
<lb n="9638"/><span>ar theaghlach mhór an ríogh,</span>
<lb n="9639"/><span>gan easbaidh aoibhnis nó óil</span>
<lb n="9640"/><span>tig milleadh an tsóigh dá mhnaoi.</span></p>
<lb n="9641"/>
<lb n="9642"/><p><span>Tug bean ríogh Lochlann na sciath</span>
<lb n="9643"/><span>grádh dian nach raibh gan gheis</span>
<lb n="9644"/><span>d'Áinle ghreadhnach na n-arm ngéar</span>
<lb n="9645"/><span>i gceilg léi go ndearnaidh feis.</span></p>
<lb n="9646"/>
<lb n="9647"/><p><span>Gluaisid ó theaghlach an ríogh</span>
<lb n="9648"/><span>so an gníomh fár doirteadh fuil,</span>
<lb n="9649"/><span>go hAlmhain Laighean na bhFiann</span>
<lb n="9650"/><span>gluaisid go dian tar muir.</span></p>
<lb n="9651"/>
<lb n="9652"/><p><span>Cruinnigheas rí Lochlann go luath</span>
<lb n="9653"/><span>a theaghlach 's a shluagh meardha,</span>
<lb n="9654"/><span>ocht rí déag ann, monuar!</span>
<lb n="9655"/><span>táinig an uair sin 'n fharradh.</span></p>
<lb n="9656"/>
<lb n="9657"/><p><span>Seolaid ar bóchna go hard</span>
<lb n="9658"/><span>go crích Éireann na n-arm n-áigh,</span>
<lb n="9659"/><span>go hAlmhain Laighean na bhFiann</span>
<lb n="9660"/><span>gluaisid go cian ón dtráigh.</span></p>
<lb n="9661"/>
<lb n="9662"/><p><span>Suidheas a phuible go luath</span>
<lb n="9663"/><span>rí Lochlann 's a shluagh nár thim</span>
<lb n="9664"/><span>ar thulchaibh leathana san muigh</span>
<lb n="9665"/><span>i ngar don bhruigh a raibh teach Fhinn.</span></p>
<lb n="9666"/>
<lb n="9667"/><p><span>Cuireas a theachta go luath</span>
<lb n="9668"/><span>go mac Cumhaill na gcuach n-óir</span>
<lb n="9669"/><span>d'fhios an dtáinig a bhean</span>
<lb n="9670"/><span>go hAlmhain mhín na bhfleadh sóigh.</span></p>
<lb n="9671"/>
<lb n="9672"/><p><span>"Do chuirfimís cumha uainn</span>
<lb n="9673"/><span>gus an tsluagh táinig i gcéin</span>
<lb n="9674"/><span>go rígh Lochlann na gcolg sean</span>
<lb n="9675"/><span>mar aon agus a bhean féin."</span></p>
<lb n="9676"/>
<lb n="9677"/><p><span>Lochlannaigh, an bhuidhean bhorb</span>
<lb n="9678"/><span>le calmacht a gcolg i ngléidh,</span>
<lb n="9679"/><span>ní gheabhdís cumha dár chum Dia</span>
<lb n="9680"/><span>dá mbeith beo an Fhiann dá n-éis.</span></p>
<lb n="9681"/>
<lb n="9682"/><p><span>Ní gheabhadh Airgheann na ruag</span>
<lb n="9683"/><span>cíos ón tsluagh ar son a mhná</span>
<lb n="9684"/><span>acht Éire ó thuinn go tuinn</span>
<lb n="9685"/><span>is sinn do choscairt go cnámh.</span></p>
<lb n="9686"/>
<lb n="9687"/><p><span>"Ní fhágfad-sa agaibh teach</span>
<lb n="9688"/><span>ná beann ná abhainn ná tulach,</span>
<lb n="9689"/><span>acht Éire na gcnocán nglas</span>
<lb n="9690"/><span>do thógbháil liom im luingeas."</span></p>
<lb n="9691"/>
<lb n="9692"/><p><span>Teachtaireacht ráinig go Fionn</span>
<lb n="9693"/><span>scéal do ghoill ar ár sluagh,</span>
<lb n="9694"/><span>comhrac aonair d'Fhiannaibh Finn</span>
<lb n="9695"/><span>d'fhagháil d'Airgheann ann, monuar!</span>
<lb n="9696"/></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="9697"/><p><span>Freagras Áinle an comhrac cruaidh</span>
<lb n="9698"/><span>scéal truaghach ráinig san bhFéinn -</span>
<lb n="9699"/><span>baitheas mhic Criomhthain mic Lir</span>
<lb n="9700"/><span>do thuit ar an dara béim.</span></p>
<lb n="9701"/>
<lb n="9702"/><p><span>Ocht dtaoisigh fichead den bhFéinn</span>
<lb n="9703"/><span>agus Áinle féin ar dtús</span>
<lb n="9704"/><span>do thuit le láimh Airghinn mhóir</span>
<lb n="9705"/><span>sul dochuaidh ár slóigh i ndlús.</span></p>
<lb n="9706"/>
<lb n="9707"/><p><span>Dorinneamair comhairle chruaidh</span>
<lb n="9708"/><span>a Phádraig dár dual gach ádh,</span>
<lb n="9709"/><span>cath do rígh Lochlann is dá shluagh</span>
<lb n="9710"/><span>beartuigheadh uainn ár n-ár.</span></p>
<lb n="9711"/>
<lb n="9712"/><p><span>Fiafruigheas Fionn, flaith na gcuach</span>
<lb n="9713"/><span>de mhaithibh sluaigh Inse Fáil:</span>
<lb n="9714"/><span>"Cia choiscfeas Airgheann san treas</span>
<lb n="9715"/><span>sul rachas thar ais thar sáil?"</span></p>
<lb n="9716"/>
<lb n="9717"/><p><span>Do freagradh súd le Goll</span>
<lb n="9718"/><span>an sonn do chosain gach clú;</span>
<lb n="9719"/><span>"Leig mise is Airgheann san treas</span>
<lb n="9720"/><span>go roinntear eadrainn cleas lúith."</span></p>
<lb n="9721"/>
<lb n="9722"/><p><span>"Beannacht do bheith ar do bhéal</span>
<lb n="9723"/><span>minic do labhrais scéal maith;</span>
<lb n="9724"/><span>cuir leat cath an chlaidhimh chruaidh</span>
<lb n="9725"/><span>iomdha neach dochuaidh led chath.</span></p>
<lb n="9726"/>
<lb n="9727"/><p><span>"Beir leat ceathrar den bhFéinn</span>
<lb n="9728"/><span>le nach eagal céim ar gcúl;</span>
<lb n="9729"/><span>bídís sin leat ded láimh dheis</span>
<lb n="9730"/><span>de shíol gCumhaill na gcleas lúith -</span></p>
<lb n="9731"/>
<lb n="9732"/><p><span>"Mac Lughach agus Oscar oll</span>
<lb n="9733"/><span>Diarmaid Donn is Mac an Léith</span>
<lb n="9734"/><span>dod dhídean ar bhéim an laoich</span>
<lb n="9735"/><span>bídís ar gach taoibh ded scéith.</span></p>
<lb n="9736"/>
<lb n="9737"/><p><span>"Beir-se leat caogad fear mór</span>
<lb n="9738"/><span>nach furus do chlódh i gcath,</span>
<lb n="9739"/><span>dod anacal ar bhuille an ríogh</span>
<lb n="9740"/><span>de Chlainn Mhórna na ngníomh ngarg."</span></p>
<lb n="9741"/>
<lb n="9742"/><p><span>Adubhairt Iollann gan time</span>
<lb n="9743"/><span>"Ní thiubhrad liom aon duine</span>
<lb n="9744"/><span>go ndeargad mo shleagh is mo lann</span>
<lb n="9745"/><span>i gcneas Airghinn, rí Lochlann."</span></p>
<lb n="9746"/>
<lb n="9747"/><p><span>Freagraid a chéile go grod</span>
<lb n="9748"/><span>an dias laoch nár bhog báidh,</span>
<lb n="9749"/><span>Goll mac Mórna ba mhór fíoch</span>
<lb n="9750"/><span>is Airgheann, an rí nár thláith.</span></p>
<lb n="9751"/>
<lb n="9752"/><p><span>Ceart-choimhmeas comhraic na dtriath</span>
<lb n="9753"/><span>ní fheaca mé riamh, ná a bhfearg;</span>
<lb n="9754"/><span>trí lá is trí oidhche gan biadh</span>
<lb n="9755"/><span>dobhí an dias san scainnear dhearg.</span>
<lb n="9756"/></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="9757"/><p><span>Mar ghaoith earraigh ar an sliabh</span>
<lb n="9758"/><span>dobhí gach tréad ag triall 'nár gceann</span>
<lb n="9759"/><span>mar shruth uisce do cluintí a mbéim</span>
<lb n="9760"/><span>ag tuitim for scéith na mbeann.</span></p>
<lb n="9761"/>
<lb n="9762"/><p><span>d'éirigheadh ós cionn na laoch</span>
<lb n="9763"/><span>cioth teine dá n-airm le gaoith,</span>
<lb n="9764"/><span>cioth fola de chneasaibh na bhfear</span>
<lb n="9765"/><span>dob ádhbhar bróin agus maoith.</span></p>
<lb n="9766"/>
<lb n="9767"/><p><span>Dob é a n-iomthús fá dheoidh</span>
<lb n="9768"/><span>gidh arbh ádhbhar bróin dá shluagh,</span>
<lb n="9769"/><span>Airgheann do thuitim san gcath</span>
<lb n="9770"/><span>do láimh Ghuill lé mbeartaí buaidh.</span></p>
<lb n="9771"/>
<lb n="9772"/><p><span>Ocht lá dhúinn-ne gan támh</span>
<lb n="9773"/><span>ag síor-chur áir ar an slógh,</span>
<lb n="9774"/><span>ceann ríogh Lochlann na sciath ndonn</span>
<lb n="9775"/><span>do mhaoidh Goll ar an naomhadh ló.</span></p>
<lb n="9776"/>
<lb n="9777"/><p><span>Lochlannaigh, an bhuidhean bhorb</span>
<lb n="9778"/><span>ba mhaith a gcolg i n-am áigh,</span>
<lb n="9779"/><span>ó do marbhadh Airgheann na sciath</span>
<lb n="9780"/><span>ba thuirseach a dtriall thar sáil.</span></p>
<lb n="9781"/>
<lb n="9782"/><p><span>Áine ní Bhalcáin rí Gréag</span>
<lb n="9783"/><span>b'í muime Airghinn is ní bréag,</span>
<lb n="9784"/><span>re ham bainte a chinn dá dalta</span>
<lb n="9785"/><span>ba dá shamhailt a himtheachta.</span></p>
<lb n="9786"/>
<lb n="9787"/><p><span>Oscar is Oisín an áigh</span>
<lb n="9788"/><span>Conán is Cairreall cneas-bhán,</span>
<lb n="9789"/><span>muna mbeith meas Finn na bhfear</span>
<lb n="9790"/><span>do bhainfeadh sí a gcinn den cheathrar.</span></p>
<lb n="9791"/>
<lb n="9792"/><p><span>Ba líonmhar féinnidhe agus sonn</span>
<lb n="9793"/><span>agus curadh ba throm trost;</span>
<lb n="9794"/><span>acht samhail Oscair, mo mhac</span>
<lb n="9795"/><span>ní raibh aca thall ná i bhfos.</span></p>
<lb n="9796"/>
<lb n="9797"/><p><span>Seacht bhfichid is míle sonn</span>
<lb n="9798"/><span>do thuit le Garradh is le Goll</span>
<lb n="9799"/><span>ó d'éirigh an ghrian go moch</span>
<lb n="9800"/><span>go ndeachaidh sí siar an-mhoch.</span></p>
<lb n="9801"/>
<lb n="9802"/><p><span>Seacht bhfichid de chlanna ríogh</span>
<lb n="9803"/><span>ba mhór gaisceadh agus gníomh,</span>
<lb n="9804"/><span>do thuit súd le hOscar an áigh</span>
<lb n="9805"/><span>le Cairreall is le Conán.</span></p>
<lb n="9806"/>
<lb n="9807"/><p><span>Dar an mbaisteadh thugais orm</span>
<lb n="9808"/><span>a chléirigh chanas na sailm,</span>
<lb n="9809"/><span>do thuit liom-sa 's le Fionn na bhfear</span>
<lb n="9810"/><span>cóimhlíon ceann ris an gceathrar.</span></p>
<lb n="9811"/>
<lb n="9812"/><p><span>Seacht gcatha de bharr an tsluaigh</span>
<lb n="9813"/><span>do thuit le hOscar na mbuadh;</span>
<lb n="9814"/><span>acht mac Cumhaill 's a shluagh garg</span>
<lb n="9815"/><span>mar chaor theine 'na mór-fhearg.</span></p>
<lb n="9816"/>
<lb n="9817"/><p><span>Muna ndeachaidh neach le baois</span>
<lb n="9818"/><span>do ghluais le gaoith nó le gréin</span>
<lb n="9819"/><span>de shluagh Lochlann, dearbh daoibh</span>
<lb n="9820"/><span>ní dheachaidh neach dá thír féin.</span></p>
<lb n="9821"/>
<lb n="9822"/><p><span>Dá bhfaghadh sé comhthrom na n-arm</span>
<lb n="9823"/><span>deagh-mhac Angcairt na long nglas,</span>
<lb n="9824"/><span>i nAlmhain leabhair ar thriath</span>
<lb n="9825"/><span>ní glaodhfaí, acht an Fhiann as.</span>
<lb n="9826"/></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="9827"/><p><span>Tuilleadh agus leath ár bhFiann</span>
<lb n="9828"/><span>do thuit ar an sliabh ó dheas;</span>
<lb n="9829"/><span>acht an tráth do luigh an ghrian</span>
<lb n="9830"/><span>ní mó ná ár dtrian dochuaidh as.</span></p>
<lb n="9831"/>
<lb n="9832"/><p><span>Dobhádhas féin isan ruaig</span>
<lb n="9833"/><span>a Phádraig dár dhual gach crábh,</span>
<lb n="9834"/><span>acht gidh tángamair-ne as</span>
<lb n="9835"/><span>ní dhearnamair ár leas an lá.</span>
<lb n="9836"/></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="9837"/><p><span>Bzzzzz1813-45ls 19T</span>
<lb n="9838"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="9839"/><span>GARRADH GLÚNDUBH AGUS NA MNÁ.</span></p>
<lb n="9840"/>
<lb n="9841"/><p><span>A mhná áille Féinne Finn,</span>
<lb n="9842"/><span>imridh-se féin bhur bhfithchill;</span>
<lb n="9843"/><span>sibh-se sósair an ríogh ghlic,</span>
<lb n="9844"/><span>mise im sheanóir aimh-nirt.</span></p>
<lb n="9845"/>
<lb n="9846"/><p><span>Bruth aoise do mhearuigh me,</span>
<lb n="9847"/><span>im chomh-aois do bhur n-aithre;</span>
<lb n="9848"/><span>is aithe gach dealg isso,</span>
<lb n="9849"/><span>ní comh-dhír ár gcomh-chluicheo.</span></p>
<lb n="9850"/>
<lb n="9851"/><p><span>Cumhan liom lá ag Loch an Eoin</span>
<lb n="9852"/><span>- ní maith seanóir gan sean-sceol -</span>
<lb n="9853"/><span>dá dtáinig ár n-ár uile</span>
<lb n="9854"/><span>tré iomarbháidh aon-chluiche.</span></p>
<lb n="9855"/>
<lb n="9856"/><p><span>Dobhí Guaire, giolla Fhinn</span>
<lb n="9857"/><span>ag fáith-imirt ar fithchill</span>
<lb n="9858"/><span>agus Fionn Bán mac Breasail</span>
<lb n="9859"/><span>dá dtárla dóibh imreasain.</span></p>
<lb n="9860"/>
<lb n="9861"/><p><span>Fa fearr d'imearthachFionn Bán</span>
<lb n="9862"/><span>ná Guaire ó Ghlais Bearráin;</span>
<lb n="9863"/><span>rug Fionn Bán ceithre cluiche</span>
<lb n="9864"/><span>ní rug Guaire aon-chluiche.</span></p>
<lb n="9865"/>
<lb n="9866"/><p><span>Fásas fearg mhór i nGuaire</span>
<lb n="9867"/><span>re mac Breasail brat-uaine;</span>
<lb n="9868"/><span>do ráidh olc dáiríribh ris</span>
<lb n="9869"/><span>tré n-a bheirt ndírigh ndílis.</span></p>
<lb n="9870"/>
<lb n="9871"/><p><span>Mar do hiomcháineadh Fionn Bán</span>
<lb n="9872"/><span>tógas go luath a leath-lámh</span>
<lb n="9873"/><span>gur bhean do bhéal Ghuaire dhil</span>
<lb n="9874"/><span>dorn ó mhac bhuadhach Breasail.</span></p>
<lb n="9875"/>
<lb n="9876"/><p><span>Éirghid suas an Fhiann amhra</span>
<lb n="9877"/><span>fhial oscardha fhíor-chalma;</span>
<lb n="9878"/><span>saoth leo giolla na flatha</span>
<lb n="9879"/><span>do bhualadh um dhroch-fhatha.</span></p>
<lb n="9880"/>
<lb n="9881"/><p><span>Éirghid suas fianna Fhinn Bháin</span>
<lb n="9882"/><span>is fiann Fhinn† mhóir †mhic Dubháin</span>
<lb n="9883"/><span>fiann Chaoilte, fiann Chonáin chain</span>
<lb n="9884"/><span>fiann Oscair is Fridomhain.</span>
<lb n="9885"/></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="9886"/><p><span>Éirghid a los Guaire ghlain</span>
<lb n="9887"/><span>fiann Fhinn féin, fiann Mhaoil Eanaigh;</span>
<lb n="9888"/><span>fiann Duibh Dromann a Ros Guill</span>
<lb n="9889"/><span>fiann Ghuill agus fiann Iorghuill.</span></p>
<lb n="9890"/>
<lb n="9891"/><p><span>Éirghid uile an Fhiann amhra</span>
<lb n="9892"/><span>arm-ghéar áluinn oscardha,</span>
<lb n="9893"/><span>tug truaill gan claidheamh, is cluin</span>
<lb n="9894"/><span>lúith a ndéagh-fhear le harmaibh.</span></p>
<lb n="9895"/>
<lb n="9896"/><p><span>Is annsin adubhairt Fionn féin</span>
<lb n="9897"/><span>"Éirigh dá fhios, a mhic mhór-thréin,</span>
<lb n="9898"/><span>créad dá bhfuil fearg na Féinne</span>
<lb n="9899"/><span>créad dá bhfuil a gcoimh-éirghe."</span></p>
<lb n="9900"/>
<lb n="9901"/><p><span>"Guaire do ghiolla-sa féin"</span>
<lb n="9902"/><span>ar Camán† blasta an †Bhláith-shléibh',</span>
<lb n="9903"/><span>"ní suaill an t-ádhbhar dá bhfuil</span>
<lb n="9904"/><span>a mharbhadh do mhac Breasuil."</span></p>
<lb n="9905"/>
<lb n="9906"/><p><span>"Gabhthar mac Breasail," ol Fionn</span>
<lb n="9907"/><span>"ná gabhthar comhtha dá chionn;</span>
<lb n="9908"/><span>nár ba comairce dho dhe</span>
<lb n="9909"/><span>Diarmaid, Oisín ná Caoilte."</span></p>
<lb n="9910"/>
<lb n="9911"/><p><span>"Dar do láimh, a Fhinn go nglóir</span>
<lb n="9912"/><span>dar huaisle is dar honóir,</span>
<lb n="9913"/><span>ní muirbhfidhear mac Breasail</span>
<lb n="9914"/><span>ó thárla i n-imreasain."</span></p>
<lb n="9915"/>
<lb n="9916"/><p><span>"A athair, oiris go mín</span>
<lb n="9917"/><span>a mhic Cumhaill," ar Oisín,</span>
<lb n="9918"/><span>"breith dhíreach is dú do fhlaith</span>
<lb n="9919"/><span>nocha briathar baoghal-bhraith.</span></p>
<lb n="9920"/>
<lb n="9921"/><p><span>"Gidh sinn-ne dobhiadh gan chosc</span>
<lb n="9922"/><span>díot-sa dlighthear ár dteagosc;</span>
<lb n="9923"/><span>tabhair fád dhéid fis do mhéar</span>
<lb n="9924"/><span>ná beir luath-bhreith ar leathscéal."</span></p>
<lb n="9925"/>
<lb n="9926"/><p><span>"Gabhthar Faolchú mac Máil Chruim</span>
<lb n="9927"/><span>giolla mhic Breasail bharr-dhuinn;</span>
<lb n="9928"/><span>mar do marbhadh Guaire glan</span>
<lb n="9929"/><span>marbhthar leat-sa féin Faolcha."</span></p>
<lb n="9930"/>
<lb n="9931"/><p><span>Tiaghmaoid i n-aghaidh Fhinn Bháin</span>
<lb n="9932"/><span>ó mhac Cumhaill eineach-náir,</span>
<lb n="9933"/><span>go rugsam mac Breasail lenn</span>
<lb n="9934"/><span>go teagh Fhinn, rí Fiann nÉirenn.</span></p>
<lb n="9935"/>
<lb n="9936"/><p><span>Do fhiafruigh Fionn d'Fhionn eile</span>
<lb n="9937"/><span>caithmhileadh árd Almhaine:</span>
<lb n="9938"/><span>"Créad do rala dhuit-se dhe</span>
<lb n="9939"/><span>ó do mharbhais ann Guaire?"</span></p>
<lb n="9940"/>
<lb n="9941"/><p><span>"Guaire do ghiolla-sa, a Fhinn</span>
<lb n="9942"/><span>bachlach dobhí fád fhithchill;</span>
<lb n="9943"/><span>táinig trí maidne muiche</span>
<lb n="9944"/><span>dom ghreannadh um aon-chluiche.</span></p>
<lb n="9945"/>
<lb n="9946"/><p><span>"Bheireas ceithre cluiche air-san</span>
<lb n="9947"/><span>ar Ghuaire," ol binn-Bhreasal,</span>
<lb n="9948"/><span>"rom-loisc an uair ba lonn leis</span>
<lb n="9949"/><span>tré uaill agus tré aitheis.</span>
<lb n="9950"/></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="9951"/><p><span>"Do rad orm aithis teann</span>
<lb n="9952"/><span>i bhfiadhnaise Fiann nÉireann -</span>
<lb n="9953"/><span>níorbh im ghiolla, níorbh im laoch</span>
<lb n="9954"/><span>tan ba hairc níorbh im óglaoch.</span></p>
<lb n="9955"/>
<lb n="9956"/><p><span>"Gabhaim-se suas an lámh dheis</span>
<lb n="9957"/><span>is ní tardas ann éisleis,</span>
<lb n="9958"/><span>go dtugas dorn tar a bhéal</span>
<lb n="9959"/><span>ní innisim acht fíor-scéal."</span></p>
<lb n="9960"/>
<lb n="9961"/><p><span>"Beannacht ar an láimh tug dhó"</span>
<lb n="9962"/><span>ar Óisín, "ní hiomarghó</span>
<lb n="9963"/><span>dod ghiolla, a Fhinn na bhfleadh</span>
<lb n="9964"/><span>ní gan fátha do buaileadh.</span></p>
<lb n="9965"/>
<lb n="9966"/><p><span>"Muna maithe an dorn da</span>
<lb n="9967"/><span>íocfaidhear riot, a ró-fhlaith,</span>
<lb n="9968"/><span>rod-fia uinge óir gach fir</span>
<lb n="9969"/><span>an líon táimíd d'Fhiannaibh.</span></p>
<lb n="9970"/>
<lb n="9971"/><p><span>"Dóigh dá mbadh maith leat-sa sin</span>
<lb n="9972"/><span>a n-olc do chosc ar ghiollaibh,</span>
<lb n="9973"/><span>Guaire, Camán is Saltrann seang</span>
<lb n="9974"/><span>ag imdheargadh Fiann nÉireann.</span></p>
<lb n="9975"/>
<lb n="9976"/><p><span>"Guaire d'imdheargadh Finn Bháin</span>
<lb n="9977"/><span>Glas d'imdheargadh do Chamán,</span>
<lb n="9978"/><span>mó gach scéal Saltrann Solamh</span>
<lb n="9979"/><span>do rádh uilc re Feardomhan.</span></p>
<lb n="9980"/>
<lb n="9981"/><p><span>"Fionn mac Breasail ó Ráith Orc</span>
<lb n="9982"/><span>mar tug dorn dod ghiolla-so,</span>
<lb n="9983"/><span>tabhair, a fhlaith na gcorn chain</span>
<lb n="9984"/><span>dorn do ghiolla mhic Breasail."</span></p>
<lb n="9985"/>
<lb n="9986"/><p><span>"Mo bheannacht, éirigh dod thoigh"</span>
<lb n="9987"/><span>do ráidh Fionn re mac Breasoil;</span>
<lb n="9988"/><span>"luach a ndubhairt Guaire féin</span>
<lb n="9989"/><span>dlighidh searbh-bhriathar sár-bhéim."</span></p>
<lb n="9990"/>
<lb n="9991"/><p><span>"Iarraim-se fós d'aisce ort</span>
<lb n="9992"/><span>a fhlaith na bhFiann bhfaobhar-nocht,</span>
<lb n="9993"/><span>nár badh béas ó so go bráth</span>
<lb n="9994"/><span>giolla de mheas re hóglách."</span></p>
<lb n="9995"/>
<lb n="9996"/><p><span>Tugsam luighe ó bhéal go béal</span>
<lb n="9997"/><span>Fiann Éireann uile d'aon-scéal,</span>
<lb n="9998"/><span>nach lámhfadh bheith i bhféinn Fhinn</span>
<lb n="9999"/><span>giolla nach dtiubhradh urraim.</span></p>
<lb n="10000"/>
<lb n="10001"/><p><span>Mise is giolla dhaoibh-se anocht</span>
<lb n="10002"/><span>urraim uaim daoibh, a bhantrocht;</span>
<lb n="10003"/><span>tugas mo bhriathar deagh-luighe</span>
<lb n="10004"/><span>nach trodfainn re hinghean-raidh.</span></p>
<lb n="10005"/>
<lb n="10006"/><p><span>Gidh cian dobheimís maille</span>
<lb n="10007"/><span>a bhantracht Fhinn Almhaine,</span>
<lb n="10008"/><span>an gcéin bhus cumhan liom an lá</span>
<lb n="10009"/><span>ní imrim libh-se, a mhná.</span>
<lb n="10010"/></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="10011"/><p><span>Bzzzzz1810-44lsc 19T</span>
<lb n="10012"/><span>TÓITEÁN TIGHE FINN</span>
<lb n="10013"/><span>nó</span>
<lb n="10014"/><span>Laoidh na Truaighe.</span></p>
<lb n="10015"/>
<lb n="10016"/><p><span>Truagh liom sin, a láithreach lis</span>
<lb n="10017"/><span>mar a ndearnadh an aincis;</span>
<lb n="10018"/><span>atáid sonn bhur scéala,</span>
<lb n="10019"/><span>meabhair linn bhur ndroich-scéala.</span></p>
<lb n="10020"/>
<lb n="10021"/><p><span>Méala liom tú bheith mar sin,</span>
<lb n="10022"/><span>a láithreach bhuadhach bhárr-ghluin,</span>
<lb n="10023"/><span>Clanna Mórna gan bhrígh fó leacht</span>
<lb n="10024"/><span>tug comhlann an láithreach.</span></p>
<lb n="10025"/>
<lb n="10026"/><p><span>Do ráidh Ailbhe, cuimhin linn</span>
<lb n="10027"/><span>"Guais an áit i bhfaghthar sinn;</span>
<lb n="10028"/><span>dá dtigeadh aon neach tar lear</span>
<lb n="10029"/><span>ní bhfaghadh bean dínn ag a fear."</span></p>
<lb n="10030"/>
<lb n="10031"/><p><span>Do ráidh siad na mná go fíor</span>
<lb n="10032"/><span>le hinghin dath-ghil an ríogh:</span>
<lb n="10033"/><span>"Ó nach fuil comhgair dár gcomhair</span>
<lb n="10034"/><span>féacham congnamh ar sheanóir.</span></p>
<lb n="10035"/>
<lb n="10036"/><p><span>"Leigeam gáir chatha gan cheilg</span>
<lb n="10037"/><span>san mbruidhin dath-ghil sróll-deirg,</span>
<lb n="10038"/><span>go bhféacham cá posta is fearr</span>
<lb n="10039"/><span>dár bhfostadh is dár gcongbháil.</span></p>
<lb n="10040"/>
<lb n="10041"/><p><span>"Garradh mac Mórna, an laoch lonn</span>
<lb n="10042"/><span>dá gcluineadh gáir éagcomhlonn</span>
<lb n="10043"/><span>dothiocfadh gan cheilt fán ngáir</span>
<lb n="10044"/><span>'s do-dhéantaí leis ár lúthgháir.</span></p>
<lb n="10045"/>
<lb n="10046"/><p><span>"Ceanglam a fhionnadh 's a fholt</span>
<lb n="10047"/><span>do thaoibh na bruidhne go docht</span>
<lb n="10048"/><span>go nach tiubhradh ár r'ár linn</span>
<lb n="10049"/><span>ó thárla 'na shuan-toirchim."</span></p>
<lb n="10050"/>
<lb n="10051"/><p><span>Do cheangladar na mná go fíor</span>
<lb n="10052"/><span>mac Mórna, fa mór an gníomh;</span>
<lb n="10053"/><span>do leig siad gáir chatha gan chóir</span>
<lb n="10054"/><span>dóibh sin dob ádhbhar dobróin.</span>
<lb n="10055"/></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="10056"/><p><span>Preabas Garradh leis an ngáir</span>
<lb n="10057"/><span>fágbhas a fholt 's a fheoil go cnámh,</span>
<lb n="10058"/><span>dochuaidh fá na mnáibh amach</span>
<lb n="10059"/><span>níorbh fháth sin dá mbeadh díomsach.</span></p>
<lb n="10060"/>
<lb n="10061"/><p><span>Adubhairt-sean dá gcur san dún</span>
<lb n="10062"/><span>"Dob é bhur leas gan iompughadh;</span>
<lb n="10063"/><span>bhur ngáir mhagaidh díbh ba nár</span>
<lb n="10064"/><span>beidh sibh ar maidin 'nbhur dteannál."</span></p>
<lb n="10065"/>
<lb n="10066"/><p><span>"A sheanóir chrín, bí id thost</span>
<lb n="10067"/><span>leig dúinn-ne tú do theagosc;</span>
<lb n="10068"/><span>do-dhéan-sa mioth-uaill air sin</span>
<lb n="10069"/><span>crioth-fhuar mná d'éis a foilce."</span></p>
<lb n="10070"/>
<lb n="10071"/><p><span>"Gidh táim-se im sheanóir thréith</span>
<lb n="10072"/><span>is fada ó ghlacas mo scéith;</span>
<lb n="10073"/><span>díoghlad oraibh bhur scigeadh</span>
<lb n="10074"/><span>lasfad ceann an aithinne."</span></p>
<lb n="10075"/>
<lb n="10076"/><p><span>Éirigheas Garradh thall is tigh</span>
<lb n="10077"/><span>gabhas 'na láimh tuaigh conaidh;</span>
<lb n="10078"/><span>do bhain san gcoil gan tséana</span>
<lb n="10079"/><span>naoi ngabhla fuinnsean tréana.</span></p>
<lb n="10080"/>
<lb n="10081"/><p><span>d'fhaduigh teine san tigh mhór</span>
<lb n="10082"/><span>ó theinteán go soiche a mheadhon;</span>
<lb n="10083"/><span>do chuir mór-dhóghadh is an teach</span>
<lb n="10084"/><span>níorbh é an seanóir trócaireach.</span></p>
<lb n="10085"/>
<lb n="10086"/><p><span>Iadhas seacht ndóirse tighe Fhinn</span>
<lb n="10087"/><span>do chuir seacht nglais ar gach ursain;</span>
<lb n="10088"/><span>do-ghnídh teine dá marbhadh</span>
<lb n="10089"/><span>dá dtáinig a mór-dheacra.</span></p>
<lb n="10090"/>
<lb n="10091"/><p><span>"Leig mise amach ar son m'athar"</span>
<lb n="10092"/><span>ar inghean Chuinn Chéad-chathaigh,</span>
<lb n="10093"/><span>"orm féin nó ar bhuidheachas Fhinn</span>
<lb n="10094"/><span>a Gharraidh uasail an fhuilt fhinn."</span></p>
<lb n="10095"/>
<lb n="10096"/><p><span>"Ní leigfead amach tú ar t'athair</span>
<lb n="10097"/><span>a inghean Chuinn Chéad-chathaigh,</span>
<lb n="10098"/><span>ort féin ná ar bhuidheachas Fhinn</span>
<lb n="10099"/><span>tusa amach ní leigfinn."</span></p>
<lb n="10100"/>
<lb n="10101"/><p><span>"Leig-se bean Chonáin an áigh</span>
<lb n="10102"/><span>is bean Chaoilte amach 'na deáidh,</span>
<lb n="10103"/><span>agus bean mhic an Reithe</span>
<lb n="10104"/><span>má áil leat cumann cleithe."</span></p>
<lb n="10105"/>
<lb n="10106"/><p><span>"Tar, a bhean mhic Reithe, ibhfos</span>
<lb n="10107"/><span>cumann cleithe noch ndearnois;</span>
<lb n="10108"/><span>ó nach fuil mac Réithe ibhfos</span>
<lb n="10109"/><span>ní fhuilim féin dá chumos."</span></p>
<lb n="10110"/>
<lb n="10111"/><p><span>"Gaibh coibhche, a Gharraidh go nglóir"</span>
<lb n="10112"/><span>ar deagh-inghean uí Chuinn chóir,</span>
<lb n="10113"/><span>"lán duirn dár bhfuilt sa dún</span>
<lb n="10114"/><span>do leigean leat gan iompughadh."</span>
<lb n="10115"/></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="10116"/><p><span>Do gheall Garradh coibhche chóir</span>
<lb n="10117"/><span>do na mná, gion gur chómhaill dóibh,</span>
<lb n="10118"/><span>go bhfeaca dual ó gach mnaoi</span>
<lb n="10119"/><span>'na ghlaic chuanna den chéid-ní.</span></p>
<lb n="10120"/>
<lb n="10121"/><p><span>Dochonnairc Garradh nár thim</span>
<lb n="10122"/><span>a raibh istigh de chlannaibh ríogh;</span>
<lb n="10123"/><span>i ndiaidh na dála gan ghus</span>
<lb n="10124"/><span>d'iaidh go dána an dorus.</span></p>
<lb n="10125"/>
<lb n="10126"/><p><span>"Nára beo Garradh do bráth</span>
<lb n="10127"/><span>ó táthaoi istigh go teann,</span>
<lb n="10128"/><span>má leigim duine isteach</span>
<lb n="10129"/><span>ná duine amach dá bhfuil ann."</span></p>
<lb n="10130"/>
<lb n="10131"/><p><span>Gluaiseas Garradh fán nglinn</span>
<lb n="10132"/><span>mar bhí an tigh ag tuitim;</span>
<lb n="10133"/><span>do chodail go meadhon laoi ghlain</span>
<lb n="10134"/><span>i nGleann Cuach fán Mumhain.</span></p>
<lb n="10135"/>
<lb n="10136"/><p><span>"Iongnadh an ní tárfas dom"</span>
<lb n="10137"/><span>do ráidh an féinnidhe gan on:</span>
<lb n="10138"/><span>"gáir chon is ban is daoine</span>
<lb n="10139"/><span>dá loscadh is ag éagcaoineadh."</span></p>
<lb n="10140"/>
<lb n="10141"/><p><span>"Créad an ceo so chugainn aniar?"</span>
<lb n="10142"/><span>do ráidh Fionn, flaith na bhFiann,</span>
<lb n="10143"/><span>"is ceo éag-choscair dá chur</span>
<lb n="10144"/><span>nó tighthe dá ngéar-loscadh."</span></p>
<lb n="10145"/>
<lb n="10146"/><p><span>Tugaimíd léim iongantach árd</span>
<lb n="10147"/><span>fágbham ár seilg i ngach áird,</span>
<lb n="10148"/><span>ní raibh slán dár dtighthibh thoir</span>
<lb n="10149"/><span>acht bun gach cleithe i dtalmhoin.</span></p>
<lb n="10150"/>
<lb n="10151"/><p><span>Do chuir gach fear crann a shleighe</span>
<lb n="10152"/><span>fán mbantracht san mór-theine;</span>
<lb n="10153"/><span>ní fhuaireadar dá mnáibh gráidh</span>
<lb n="10154"/><span>acht oirdne beaga toiteáin.</span></p>
<lb n="10155"/>
<lb n="10156"/><p><span>An bás sin fuair Mac Lughach</span>
<lb n="10157"/><span>níor bhás cneasta do churadh:</span>
<lb n="10158"/><span>a dhul d'éag de chumha a mhná</span>
<lb n="10159"/><span>Lugha† géar †mac Lucharmáin.</span></p>
<lb n="10160"/>
<lb n="10161"/><p><span>Ní raibh Fionn na Féinne</span>
<lb n="10162"/><span>'na bheathaidh gidh bhí dá héise;</span>
<lb n="10163"/><span>neart mná seolta fá n-a chéile</span>
<lb n="10164"/><span>ní raibh san bhflaith féinne.</span></p>
<lb n="10165"/>
<lb n="10166"/><p><span>Do loisceadh san mbruidhin tsiar</span>
<lb n="10167"/><span>an bhean is fearr bhí ag Fionn riamh;</span>
<lb n="10168"/><span>fa solas a gruadh 's a dearc</span>
<lb n="10169"/><span>Ailbhe† áluinn †inghean Chormaic.</span></p>
<lb n="10170"/>
<lb n="10171"/><p><span>Do loisceadh ann dá each Fhinn</span>
<lb n="10172"/><span>is a charbad árd aoibhinn;</span>
<lb n="10173"/><span>ba mhór easbaidh an tighe</span>
<lb n="10174"/><span>do mhac Cumhaill Almhaine.</span></p>
<lb n="10175"/>
<lb n="10176"/><p><span>Do loisceadh céad sciath dualach</span>
<lb n="10177"/><span>agus céad cotún cath-bhuadhach,</span>
<lb n="10178"/><span>dá chéad lúireach is céad lann</span>
<lb n="10179"/><span>dá chéad scabal is cathbharr.</span>
<lb n="10180"/></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="10181"/><p><span>Do loisceadh céad each mín-ghlan</span>
<lb n="10182"/><span>d'eachaibh Fhinn, an t-árd-fhlaith,</span>
<lb n="10183"/><span>go n-a muincibh gloinidhe</span>
<lb n="10184"/><span>go n-a srianaibh órdhaithe.</span></p>
<lb n="10185"/>
<lb n="10186"/><p><span>Do loisceadh trí chéad coileán con</span>
<lb n="10187"/><span>fa mór an easbaidh iad son,</span>
<lb n="10188"/><span>le Garradh i mbruidhin Fhinn</span>
<lb n="10189"/><span>de chonaibh áille mhic Cumhaill.</span></p>
<lb n="10190"/>
<lb n="10191"/><p><span>Do loisceadh trí chéad ciste mór</span>
<lb n="10192"/><span>do choimhéadadh airgead 's ór;</span>
<lb n="10193"/><span>do loisceadh, is ní bréag a rádh</span>
<lb n="10194"/><span>trí chéad corn agus cupán.</span></p>
<lb n="10195"/>
<lb n="10196"/><p><span>Do-bheirim briathar do Dhia</span>
<lb n="10197"/><span>fám chlaidheamh is fám sciath,</span>
<lb n="10198"/><span>gur éag de chumha a mban</span>
<lb n="10199"/><span>deich céad mar Mhac Lughach láimh-gheal.</span></p>
<lb n="10200"/>
<lb n="10201"/><p><span>Do loisceadh ann cruit Dháire</span>
<lb n="10202"/><span>do chuireadh suan ar tháinte;</span>
<lb n="10203"/><span>an tan do seinntí gan gheis</span>
<lb n="10204"/><span>Fianna Éireann do chodladh leis.</span></p>
<lb n="10205"/>
<lb n="10206"/><p><span>Do loisceadh trí chéad seanóir seang</span>
<lb n="10207"/><span>de rígh-mhathaibh Fiann nÉireann,</span>
<lb n="10208"/><span>de chlannaibh taoiseach maille</span>
<lb n="10209"/><span>de chlannaibh meara bríoghmhara.</span></p>
<lb n="10210"/>
<lb n="10211"/><p><span>Do loisceadh trí chéad cailleach</span>
<lb n="10212"/><span>san mbruidhin áluinn árd-bhladhach,</span>
<lb n="10213"/><span>is altrom mac ríogh fá leith</span>
<lb n="10214"/><span>ar mhac Cumhaill Almhaine.</span></p>
<lb n="10215"/>
<lb n="10216"/><p><span>Do loisceadh trí chéad inghean mhaol</span>
<lb n="10217"/><span>ba sholasda ucht agus taobh;</span>
<lb n="10218"/><span>ba áluinn an bhantracht bhan</span>
<lb n="10219"/><span>dá loscadh is dá niomh-ghon.</span></p>
<lb n="10220"/>
<lb n="10221"/><p><span>Naoi dtrátha dhúinn iar sin</span>
<lb n="10222"/><span>ag lorgaireacht Gharraidh;</span>
<lb n="10223"/><span>fuaireamair Garradh an gharbh-ghnímh</span>
<lb n="10224"/><span>annsan gcarraig ós an gCraoibh.</span></p>
<lb n="10225"/>
<lb n="10226"/><p><span>Mar dochonncadar i gcian</span>
<lb n="10227"/><span>Garradh, Fionn agus an Fhiann,</span>
<lb n="10228"/><span>dís fa calma ar gach cosán</span>
<lb n="10229"/><span>ann go dtugsad achmhusán.</span></p>
<lb n="10230"/>
<lb n="10231"/><p><span>"Scíth uainn 's faitchíos ort, a fhir</span>
<lb n="10232"/><span>a Gharraidh ghairbh ghnúis-ghil;</span>
<lb n="10233"/><span>do loiscis ár mná maordha</span>
<lb n="10234"/><span>duit-se is ádhbhar aithmhéala.</span></p>
<lb n="10235"/>
<lb n="10236"/><p><span>"Tiaghadh uainn gus an uamhaidh</span>
<lb n="10237"/><span>drong ró-mhór dár sluaghaibh;</span>
<lb n="10238"/><span>gabhaidh an féitheach fionnach</span>
<lb n="10239"/><span>tabhraidh amach an sein-sionnach."</span></p>
<lb n="10240"/>
<lb n="10241"/><p><span>"Ó's tú féin atá dom sheilg</span>
<lb n="10242"/><span>a Fhinn mhic Cumhaill arm-dheirg,</span>
<lb n="10243"/><span>tar san uamhaidh dom fhionnadh</span>
<lb n="10244"/><span>is gabh go cruaidh an sein-sionnach."</span>
<lb n="10245"/></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="10246"/><p><span>Do ráidh Fionn flaith Féinne Fáil</span>
<lb n="10247"/><span>"Tabhraidh Garradh libh ar láimh,</span>
<lb n="10248"/><span>deinidh a luighe is a leacht</span>
<lb n="10249"/><span>mar ar loisceadh an bhantracht."</span></p>
<lb n="10250"/>
<lb n="10251"/><p><span>Deichneabhar ar fhichid, céad</span>
<lb n="10252"/><span>ochtar agus sé fir déag</span>
<lb n="10253"/><span>do thuit le Garradh san uamhaidh</span>
<lb n="10254"/><span>is mór an t-ár aon uaire.</span></p>
<lb n="10255"/>
<lb n="10256"/><p><span>Tré 'fhaid dobhí Garradh gan biadh</span>
<lb n="10257"/><span>tug urchar uaidh dá sciaith,</span>
<lb n="10258"/><span>tug lámh fá n-a bhruinne bhán</span>
<lb n="10259"/><span>is táinig amach in' aonarán.</span></p>
<lb n="10260"/>
<lb n="10261"/><p><span>Mian cluiche ná gáire</span>
<lb n="10262"/><span>'s gan toil aon ní dá áille,</span>
<lb n="10263"/><span>ní raibh ar Gharradh gharbh</span>
<lb n="10264"/><span>go bhfeacaidh an bhantracht lán-mharbh.</span></p>
<lb n="10265"/>
<lb n="10266"/><p><span>Leigeas gáire ós a gcionn</span>
<lb n="10267"/><span>ba lán-chlos d'Fhiannaibh Éirionn:</span>
<lb n="10268"/><span>"Aoibhinn liom bhur mbeith mar san</span>
<lb n="10269"/><span>a bhantracht," do ráidh Garradh.</span></p>
<lb n="10270"/>
<lb n="10271"/><p><span>"Ionnus nach gnáthóchaidh sibh go buan</span>
<lb n="10272"/><span>fonómhaid fá sheanóir lán-truagh,</span>
<lb n="10273"/><span>bhur marbh amuich is maith liom féin"</span>
<lb n="10274"/><span>do ráidh Garradh nár mhaith méinn.</span></p>
<lb n="10275"/>
<lb n="10276"/><p><span>"Iarraim d'athchuinghe ort, 'Fhinn"</span>
<lb n="10277"/><span>do ráidh Garradh ó Liathdruim,</span>
<lb n="10278"/><span>"gan mé do mharbhadh anos</span>
<lb n="10279"/><span>go héirghe gréine imbároch."</span></p>
<lb n="10280"/>
<lb n="10281"/><p><span>"Is leat an athchuinghe sin uaim"</span>
<lb n="10282"/><span>do ráidh mac Cumhaill arm-ruadh,</span>
<lb n="10283"/><span>"gan do mhilleadh ar an maigh</span>
<lb n="10284"/><span>go héirghe gréine imbárach."</span></p>
<lb n="10285"/>
<lb n="10286"/><p><span>Garradh an oidhche sin gan biadh</span>
<lb n="10287"/><span>dá choimhéad dobhí an Fhiann;</span>
<lb n="10288"/><span>ag éirghe don ghréin go moch</span>
<lb n="10289"/><span>d'éaluigh Garradh fán éadoch.</span></p>
<lb n="10290"/>
<lb n="10291"/><p><span>D'éaluigh Garradh ón bhFéinn</span>
<lb n="10292"/><span>'s níorbh fhios do neach díobh a raon;</span>
<lb n="10293"/><span>gan 'fhios dóibh ar talmhain truim</span>
<lb n="10294"/><span>cár ghaibh Garradh ó Liathdruim.</span></p>
<lb n="10295"/>
<lb n="10296"/><p><span>Tar sliabh Tulchan go fíor</span>
<lb n="10297"/><span>go ráinig go Tuath Inbhir;</span>
<lb n="10298"/><span>ó Thuaith Inbhir Garradh na nglonn</span>
<lb n="10299"/><span>uchón! is damhna déar-throm -</span></p>
<lb n="10300"/>
<lb n="10301"/><p><span>Go Maigh an Róid tar gach raon</span>
<lb n="10302"/><span>go Dún Macha na mór-naomh,</span>
<lb n="10303"/><span>go Carnán Éile inghine Eachach</span>
<lb n="10304"/><span>gluaiseas Garradh géar-reathach.</span></p>
<lb n="10305"/>
<lb n="10306"/><p><span>Go Maigh an Bhaill Bheo 'na réim</span>
<lb n="10307"/><span>lámh dheas le Dún an Fhir Léith,</span>
<lb n="10308"/><span>tárla i nGleann Beacáin binn</span>
<lb n="10309"/><span>láimh le ceann Locha Liathdruim.</span>
<lb n="10310"/></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="10311"/><p><span>Iar sin go hárd ós muir</span>
<lb n="10312"/><span>do Gharradh gharbh mhala-dhubh.</span>
<lb n="10313"/><span>téid san uamhaidh sin de léim</span>
<lb n="10314"/><span>codlas an Garradh garbh-léith.</span></p>
<lb n="10315"/>
<lb n="10316"/><p><span>Níor mhothuigh Garradh an Fhiann</span>
<lb n="10317"/><span>go dtángadar anoir 's aniar,</span>
<lb n="10318"/><span>go leigid san uamhaidh gáir</span>
<lb n="10319"/><span>a chodladh níor chodladh sámh.</span></p>
<lb n="10320"/>
<lb n="10321"/><p><span>Comhraiceas Garradh agus Aodh</span>
<lb n="10322"/><span>gur baineadh, fa damhna déar,</span>
<lb n="10323"/><span>an ceann san uaimh dá athair</span>
<lb n="10324"/><span>fa gníomh uathmhar anaithnid.</span></p>
<lb n="10325"/>
<lb n="10326"/><p><span>An lámh sin do mhairbh Garradh</span>
<lb n="10327"/><span>do líon d'fhuacht 's de ghnáth-ghalar;</span>
<lb n="10328"/><span>fuil Gharraidh dochuaidh fán láimh</span>
<lb n="10329"/><span>ba chóir gach galar dá gabháil.</span></p>
<lb n="10330"/>
<lb n="10331"/><p><span>Táinig Aodh amach 'na réim</span>
<lb n="10332"/><span>ní fhuair duine ann den Fhéinn;</span>
<lb n="10333"/><span>báthas é féin is an tuinn</span>
<lb n="10334"/><span>Aodh mac Garraidh ó Liathdruim.</span></p>
<lb n="10335"/>
<lb n="10336"/><p><span>Adhlacthar Garradh agus Aodh</span>
<lb n="10337"/><span>ar slios an chuain taobh re taobh;</span>
<lb n="10338"/><span>tré smaoineadh ortha gach uair</span>
<lb n="10339"/><span>is tinn mo chroidhe 's is ró-thruagh.</span></p>
<lb n="10340"/>
<lb n="10341"/><p><span>Ag sin duit, a Phádraig, scéal</span>
<lb n="10342"/><span>is mé Oisín go n-iomad n-éacht;</span>
<lb n="10343"/><span>is ionann 's nimh dom bheith dá luadh</span>
<lb n="10344"/><span>is tinn mo chroidhe fá amhluadh.</span>
<lb n="10345"/></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="10346"/><p><span>Bzzzzz1814-59ls 19T</span>
<lb n="10347"/><span>Oisín mac Finn d'AODH MAC GARRAIDH GLÚNDUBH.</span></p>
<lb n="10348"/>
<lb n="10349"/><p><span>Ceard ghaisce do fhóghnadh d'Aodh</span>
<lb n="10350"/><span>gidh tá a leacht le taobh an chuain;</span>
<lb n="10351"/><span>dursan nach táinig sé slán</span>
<lb n="10352"/><span>lámh do chuireadh ár na sluagh.</span></p>
<lb n="10353"/>
<lb n="10354"/><p><span>Cosmhail fuaim a bhuille i gcath</span>
<lb n="10355"/><span>le fuaim a luinge do loch;</span>
<lb n="10356"/><span>ionmhain lámh do scoilteadh sciath</span>
<lb n="10357"/><span>gidh tá i gcarcair chriadh is chloch.</span></p>
<lb n="10358"/>
<lb n="10359"/><p><span>Aodh mac Garraidh, maith an mál</span>
<lb n="10360"/><span>níor chaith a fhala ar ól;</span>
<lb n="10361"/><span>ba leor a ghaisce i ngliadh</span>
<lb n="10362"/><span>nochar áirde sliabh re slógh.</span></p>
<lb n="10363"/>
<lb n="10364"/><p><span>Aodh ón nGlais-linn grádh na mban</span>
<lb n="10365"/><span>lámh chaomh ó n-a caislinn chor,</span>
<lb n="10366"/><span>cúl slat-cham ar ar shill bean</span>
<lb n="10367"/><span>glún ghlan ag altrom cinn con.</span></p>
<lb n="10368"/>
<lb n="10369"/><p><span>Inghean fhionn ag reabhradh ris</span>
<lb n="10370"/><span>dá mheadhradh ó chionn go cois;</span>
<lb n="10371"/><span>bean ag reic iorna chúil chais</span>
<lb n="10372"/><span>le súil nglais mhic ríoghna Rois.</span></p>
<lb n="10373"/>
<lb n="10374"/><p><span>Glacach d'óghaibh go nAodha bhfionn</span>
<lb n="10375"/><span>dá bhfoghail re taobh na dtonn;</span>
<lb n="10376"/><span>ionmhain seang-mhéar gan sugh ann</span>
<lb n="10377"/><span>ag crú na gcrann gceann-réidh gcorr.</span></p>
<lb n="10378"/>
<lb n="10379"/><p><span>Mac Garraidh sciath-ghlan gan sceinm</span>
<lb n="10380"/><span>i ndeabhaidh do bhiathadh baidhbh;</span>
<lb n="10381"/><span>claidheamh leathan i n-a láimh loinn</span>
<lb n="10382"/><span>mar threathan do thuinn a thairm.</span></p>
<lb n="10383"/>
<lb n="10384"/><p><span>Aodh mac Garraidh an ghlúin ghlain</span>
<lb n="10385"/><span>ar a chúl níor thaithigh troigh;</span>
<lb n="10386"/><span>tug cath gan cháirde don mhuir</span>
<lb n="10387"/><span>is cath gur mhuigh an fhairrge air.</span>
<lb n="10388"/></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="10389"/><p><span>Aodh na Cruachna, croidhe bog</span>
<lb n="10390"/><span>bile luachra nachar lag,</span>
<lb n="10391"/><span>snuadh a chéibhe ar lí na leag</span>
<lb n="10392"/><span>gár bheag di a féire 's a fad.</span></p>
<lb n="10393"/>
<lb n="10394"/><p><span>An tAodh† sin †mac Garraidh garg</span>
<lb n="10395"/><span>ní thug ós ard urchur gearr;</span>
<lb n="10396"/><span>nochan fhacaidh mé den Fhéinn</span>
<lb n="10397"/><span>fear seacht mbliadhan ndéag ba fearr.</span></p>
<lb n="10398"/>
<lb n="10399"/><p><span>Aodh fa séaghainn ar seilg</span>
<lb n="10400"/><span>fear go ndeilbh ndéadla ndeirg</span>
<lb n="10401"/><span>ó dochuaidh a ghal 's a ghníomh</span>
<lb n="10402"/><span>dá aithle fa críon gach ceard.</span>
<lb n="10403"/></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="10404"/><p><span>Bzzzzz1789ls 18D</span>
<lb n="10405"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="10406"/><span>LAOIDH AN TSEISIR.</span></p>
<lb n="10407"/>
<lb n="10408"/><p><span>Seisear dochuamair le mac Cumhaill</span>
<lb n="10409"/><span>ar sleasaibh Almhan an fheoir mhín;</span>
<lb n="10410"/><span>é féin ós a gcionn ní cheilim,</span>
<lb n="10411"/><span>Fionn an seiseadh dearbhtha draoi.</span></p>
<lb n="10412"/>
<lb n="10413"/><p><span>Dobhí Oisín deigh-bhreathach ann</span>
<lb n="10414"/><span>is Diarmaid Donn, laoch nárbh fhann;</span>
<lb n="10415"/><span>réim idir a gcinn 's a gcosa </span>
<lb n="10416"/><span>Conán féin is Oscar ann.</span></p>
<lb n="10417"/>
<lb n="10418"/><p><span>"Sloinnidh dúinn, a ghasra dheagh-laoch"</span>
<lb n="10419"/><span>do ráidh Fionn a fuair gach fios,</span>
<lb n="10420"/><span>"is cuiridh ar iúl dúinn mar sin</span>
<lb n="10421"/><span>cá ceol is binne libh san mbith."</span></p>
<lb n="10422"/>
<lb n="10423"/><p><span>"'Sé an ceol is ceol domh-sa"</span>
<lb n="10424"/><span>do ráidh Fionn, flaith an tslóigh,</span>
<lb n="10425"/><span>"an ghaoth ag buain lem bhrataigh</span>
<lb n="10426"/><span>réim tréan-laoch fá shacaibh óir."</span></p>
<lb n="10427"/>
<lb n="10428"/><p><span>"'Sé an ceol is ceol domh-sa"</span>
<lb n="10429"/><span>do ráidh Oisín i n-a dheoidh,</span>
<lb n="10430"/><span>"aos dána 's a nduais i dtaiscidh</span>
<lb n="10431"/><span>sámh lem chluais a gcluinstean ceoil."</span></p>
<lb n="10432"/>
<lb n="10433"/><p><span>"'Sé an ceol is ceol domh-sa"</span>
<lb n="10434"/><span>do ráidh Mac Lughach na n-arm sean,</span>
<lb n="10435"/><span>"léim ar gcliabh mo chon dá chlaoidhe </span>
<lb n="10436"/><span>le fiadh dá chur as doire damh."</span></p>
<lb n="10437"/>
<lb n="10438"/><p><span>Adubhairt Conán gurabh í an imirt</span>
<lb n="10439"/><span>ceoil ba bhinne dá gcualaidh féin:</span>
<lb n="10440"/><span>luas láimhe ar feadh bruidhne</span>
<lb n="10441"/><span>an fear maol gan chuimhne ar chéill.</span></p>
<lb n="10442"/>
<lb n="10443"/><p><span>Neart a chuilg i dtír námhad</span>
<lb n="10444"/><span>dá ndeacha i gcath ní choigeoladh sé;</span>
<lb n="10445"/><span>leadairt a gcinn is a gcosa</span>
<lb n="10446"/><span>ceol ba bhinne le hOscar fhéil.</span></p>
<lb n="10447"/>
<lb n="10448"/><p><span>"'Sé an ceol is ceol domh-sa"</span>
<lb n="10449"/><span>do ráidh Diarmaid na ndearc mall</span>
<lb n="10450"/><span>gidh go dtugadar ró-ghrádh domh-sa</span>
<lb n="10451"/><span>comhrádh ban is annsa leam."</span>
<lb n="10452"/></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="10453"/><p><span>Bzzzzz1789-1818ls 18D</span>
<lb n="10454"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="10455"/><span>LAOIDH AN OCHTAIR.</span></p>
<lb n="10456"/>
<lb n="10457"/><p><span>Is cumhain liom imtheacht ochtair</span>
<lb n="10458"/><span>is é bheir tocht ar mo mheanmain;</span>
<lb n="10459"/><span>cuid dá n-eachtra ní cheilim</span>
<lb n="10460"/><span>ó nach fuilim go calma.</span></p>
<lb n="10461"/>
<lb n="10462"/><p><span>Oscar is Caoilte cruthach,</span>
<lb n="10463"/><span>Mac Lughach, laoch go moltar,</span>
<lb n="10464"/><span>Fionn féin is Diarmaid déid-gheal</span>
<lb n="10465"/><span>cúigear léidmheach dár n-ochtar.</span></p>
<lb n="10466"/>
<lb n="10467"/><p><span>Mé féin, Roighne is Cairreall</span>
<lb n="10468"/><span>b'iad an fhuireann gan locht sin,</span>
<lb n="10469"/><span>cinneadh linn as chrích Bhanbha</span>
<lb n="10470"/><span>ag sin anmna an ochtair.</span></p>
<lb n="10471"/>
<lb n="10472"/><p><span>Imtheacht orainn, scéal dearbhtha</span>
<lb n="10473"/><span>inn go calma fán sotal;</span>
<lb n="10474"/><span>d'fhágamair dún mic Cumhaill</span>
<lb n="10475"/><span>cumhain liom imtheacht ochtair.</span></p>
<lb n="10476"/>
<lb n="10477"/><p><span>Do gabhadh linn dún Ríogh Alban</span>
<lb n="10478"/><span>gér chalma an gníomh ochtair;</span>
<lb n="10479"/><span>gabhadh linn a gcumha 's a ngéille</span>
<lb n="10480"/><span>cumhain liom imtheacht ochtair.</span></p>
<lb n="10481"/>
<lb n="10482"/><p><span>Do gabhadh linn dún Ríogh Sacsan</span>
<lb n="10483"/><span>gerbh iomdha glas is eochair;</span>
<lb n="10484"/><span>do gabhadh an rí le mac Cumhaill</span>
<lb n="10485"/><span>is cumhain liom imtheacht ochtair.</span></p>
<lb n="10486"/>
<lb n="10487"/><p><span>Do gabhadh linn dún Ríogh na Spáinne</span>
<lb n="10488"/><span>a dtáinte 's a sochmhainne</span>
<lb n="10489"/><span>do ghabhamair a gcumha 's a ngéille</span>
<lb n="10490"/><span>is cumhain liom imtheacht ochtair.</span></p>
<lb n="10491"/>
<lb n="10492"/><p><span>Do gabhadh linn dún Ríogh Fraince</span>
<lb n="10493"/><span>ó's ann dobhí gach dochar;</span>
<lb n="10494"/><span>do gabhadh an rí le mac Cumhaill</span>
<lb n="10495"/><span>is cumhain liom imtheacht ochtair.</span></p>
<lb n="10496"/>
<lb n="10497"/><p><span>Thugamair cath na hEadáile</span>
<lb n="10498"/><span>de bhrígh teagmhála 'na portaibh,</span>
<lb n="10499"/><span>ar ár dtriall chun na hIndia</span>
<lb n="10500"/><span>a Dhia! ba sinn-ne an t-ochtar.</span></p>
<lb n="10501"/>
<lb n="10502"/><p><span>Thugamair cath na Breatan</span>
<lb n="10503"/><span>b'eaglach é is ba docair;</span>
<lb n="10504"/><span>thógamair géill an domhain</span>
<lb n="10505"/><span>cumhain liom imtheacht ochtair.</span></p>
<lb n="10506"/>
<lb n="10507"/><p><span>Do thuit Crom na Carraige</span>
<lb n="10508"/><span>ar an bhfairrge le hOscar -</span>
<lb n="10509"/><span>gníomh curaidh ba mhac domh-sa</span>
<lb n="10510"/><span>cumhain liom imtheacht ochtair.</span>
<lb n="10511"/></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="10512"/><p><span>Níl ó Éirinn go Sliabh Alp</span>
<lb n="10513"/><span>gidh garbh sin mar aistear,</span>
<lb n="10514"/><span>ó thigh Mághnuis go Fánaid</span>
<lb n="10515"/><span>nach raibh fá cháin ag an ochtar.</span></p>
<lb n="10516"/>
<lb n="10517"/><p><span>Mhairbh Goll Mághnus ar an tráigh</span>
<lb n="10518"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair;</span>
<lb n="10519"/><span>mhairbh sé an Dearg Mór i dTeamhair</span>
<lb n="10520"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair.</span></p>
<lb n="10521"/>
<lb n="10522"/><p><span>Do mhairbh Diarmaid críoch na mbuadh </span>
<lb n="10523"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair;</span>
<lb n="10524"/><span>do mhairbh Oscar lámh na mbuadh </span>
<lb n="10525"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair.</span></p>
<lb n="10526"/>
<lb n="10527"/><p><span>Do mhairbh sé féin a dhearbhráthair</span>
<lb n="10528"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair,</span>
<lb n="10529"/><span>an dís i n-iorghail Ríogh Lochlann </span>
<lb n="10530"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair.</span></p>
<lb n="10531"/>
<lb n="10532"/><p><span>Do thuit leis an bhean mhór</span>
<lb n="10533"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair,</span>
<lb n="10534"/><span>ar thráigh Bhinn Éadair na slógh</span>
<lb n="10535"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair.</span></p>
<lb n="10536"/>
<lb n="10537"/><p><span>Do thuit leis Tailc mac Treoin</span>
<lb n="10538"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair;</span>
<lb n="10539"/><span>do thuit le Goll an Boidhre Borb</span>
<lb n="10540"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair.</span></p>
<lb n="10541"/>
<lb n="10542"/><p><span>Is le Goll do thuit Airgheann na n-arm</span>
<lb n="10543"/><span>is cumhain liom imtheacht an ochtair;</span>
<lb n="10544"/><span>do thuit Adhluinn na mbéimeann mór</span>
<lb n="10545"/><span>le láimh Oscair thréin, mo mhac-sa.</span></p>
<lb n="10546"/>
<lb n="10547"/><p><span>Do thuit Aillean na n-arm nglic</span>
<lb n="10548"/><span>le hOscar glic an uair do mhair sé,</span>
<lb n="10549"/><span>i gcrích Lochlann na sciath n-óir</span>
<lb n="10550"/><span>is cumhain liom imtheacht ochtair.</span></p>
<lb n="10551"/>
<lb n="10552"/><p><span>Le linn Chormaic mhic Airt</span>
<lb n="10553"/><span>do thuit Cairbre le hOscar,</span>
<lb n="10554"/><span>i gcath Gabhra na mbéimeann</span>
<lb n="10555"/><span>is cumhain liom imtheacht ochtair.</span></p>
<lb n="10556"/>
<lb n="10557"/><p><span>Do chuireamair cath ar Rígh Gréige</span>
<lb n="10558"/><span>is cumhain liom imtheacht ochtair;</span>
<lb n="10559"/><span>ní raibh ríoghacht ar an domhan mhór</span>
<lb n="10560"/><span>nach raibh fá cháin ag an ochtar.</span></p>
<lb n="10561"/>
<lb n="10562"/><p><span>Is mé Oisín mac na flatha</span>
<lb n="10563"/><span>tús catha riamh níor locas;</span>
<lb n="10564"/><span>ó nach maireann Clanna Baoiscne</span>
<lb n="10565"/><span>biad ag caoineadh an ochtair.</span>
<lb n="10566"/></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="10567"/><p><span>Bzzzzz1818-69lsc 19T</span>
<lb n="10568"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="10569"/><span>FIADHACH AN OCHTAIR.</span></p>
<lb n="10570"/>
<lb n="10571"/><p><span>Cuimhin liom lá leithleana,</span>
<lb n="10572"/><span>ort ní cheilim, a chléirigh,</span>
<lb n="10573"/><span>Caoilte fial is Mac Lughach,</span>
<lb n="10574"/><span>dias nár chumhang le héigsibh.</span></p>
<lb n="10575"/>
<lb n="10576"/><p><span>Fionn féinne, mac Muirinne,</span>
<lb n="10577"/><span>mac uí Dhuibhne is Oscar;</span>
<lb n="10578"/><span>Cairreall is Goll mac Mórna</span>
<lb n="10579"/><span>fa buidhean cródha an t-ochtar.</span></p>
<lb n="10580"/>
<lb n="10581"/><p><span>Ocht gcoin agus ocht ngadhair</span>
<lb n="10582"/><span>ocht sleagha is ocht lanna;</span>
<lb n="10583"/><span>ocht mbruit go n-imlibh órdha</span>
<lb n="10584"/><span>ní raibh mórán 'nár bhfarradh.</span></p>
<lb n="10585"/>
<lb n="10586"/><p><span>Suidhimíd ar thaobh an ghleanna</span>
<lb n="10587"/><span>an t-ochtar d'fhearaibh móra,</span>
<lb n="10588"/><span>léigimíd ár ngadhair ghasta</span>
<lb n="10589"/><span>fá choilltibh cneasta na Fodhla.</span></p>
<lb n="10590"/>
<lb n="10591"/><p><span>Dúistear linn damh-laoigh donna</span>
<lb n="10592"/><span>eilte cróna is fiadh-thuirc;</span>
<lb n="10593"/><span>bruic is míolta Muighe Tuagháin</span>
<lb n="10594"/><span>fa maith ár gconách fiadhaigh.</span></p>
<lb n="10595"/>
<lb n="10596"/><p><span>Do thuit mór-thuirc, do thuit fearba</span>
<lb n="10597"/><span>do thuit eilte is míolta</span>
<lb n="10598"/><span>do thuit céad de gach aicme</span>
<lb n="10599"/><span>linn-ne d'aithle an tsíolraidh.</span></p>
<lb n="10600"/>
<lb n="10601"/><p><span>A Phádraig an oinigh ghortaigh</span>
<lb n="10602"/><span>gidh thárla mé i ndochar,</span>
<lb n="10603"/><span>an gcualais a comhmaith de shealg</span>
<lb n="10604"/><span>is mó ná a ndearnaidh an t-ochtar.</span></p>
<lb n="10605"/>
<lb n="10606"/><p><span>Do-bheirim a dheimhin duit-se</span>
<lb n="10607"/><span>a Oisín do-bheir na garma,</span>
<lb n="10608"/><span>nach cuala is nach feacas</span>
<lb n="10609"/><span>fiadhach riamh a mhacsamhail.</span></p>
<lb n="10610"/>
<lb n="10611"/><p><span>A Phádraig na gclog toll-bháin</span>
<lb n="10612"/><span>gidh táim lom-lán de chaoidhe</span>
<lb n="10613"/><span>is nach iongnadh me bheith i ndochar</span>
<lb n="10614"/><span>tar éis an ochtair is cuimhin.</span>
<lb n="10615"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="10616"/><p><span>Bzzzzz1818lsc 19T</span>
<lb n="10617"/><span>LAOIDH NA GCEITHRE FEARA FICHEAD.</span></p>
<lb n="10618"/>
<lb n="10619"/><p><span>Ceathrar ar fhichid dobhí againn ann,</span>
<lb n="10620"/><span>d'fhearaibh nárbh fhann i gcomhrac;</span>
<lb n="10621"/><span>ní raibh an fhear - sean ná óg -</span>
<lb n="10622"/><span>gan dá ghadhar ceoil is fideog.</span></p>
<lb n="10623"/>
<lb n="10624"/><p><span>Dúisigheadh linn i dteacht don neoin</span>
<lb n="10625"/><span>cairrfhiadh mór na n-iomad beann;</span>
<lb n="10626"/><span>dáréag dinn gach taobh den tsrubh,</span>
<lb n="10627"/><span>báthadh na gcon dob é a gcríoch.</span></p>
<lb n="10628"/>
<lb n="10629"/><p><span>Cruinnighimíd uile i gceann a chéile</span>
<lb n="10630"/><span>na fir go dubhach is Fionn fá bhrón,</span>
<lb n="10631"/><span>níor léir dúinn talamh ná tom</span>
<lb n="10632"/><span>is níor léir dúinn tonn tar tráigh.</span></p>
<lb n="10633"/>
<lb n="10634"/><p><span>Níor léir dúinn carraig ná cloch</span>
<lb n="10635"/><span>níor léir dúinn an cnoc ba mhó,</span>
<lb n="10636"/><span>níor léir dúinn ár lámh tar ceo</span>
<lb n="10637"/><span>gur thuiteamair i n-áit ár mbonn.</span></p>
<lb n="10638"/>
<lb n="10639"/><p><span>Lá is bliadhain chaitheamair ann</span>
<lb n="10640"/><span>ceathrar is fiche go mór fá bhrón;</span>
<lb n="10641"/><span>ní tháinig neach againn ón éag</span>
<lb n="10642"/><span>acht mise féin is Fionn an áigh.</span></p>
<lb n="10643"/>
<lb n="10644"/><p><span>A Oisín, is binn liom glór do bhéil</span>
<lb n="10645"/><span>ná hinnis bréag dom ar Fhiannaibh Fáil,</span>
<lb n="10646"/><span>cionnus a mhair sibh i ndiaidh na Féinne</span>
<lb n="10647"/><span>'s a liacht géibheann a raibh sibh ann.</span></p>
<lb n="10648"/>
<lb n="10649"/><p><span>Measa liom gan amharc im shúil</span>
<lb n="10650"/><span>is gan lúth do bheith im chois,</span>
<lb n="10651"/><span>scéal bréige do shamhladh liom</span>
<lb n="10652"/><span>rud nach ndearna riamh ná indiu.</span></p>
<lb n="10653"/>
<lb n="10654"/><p><span>Acht dá líg shleamhaine cloch</span>
<lb n="10655"/><span>dochonnac ag Fionn an óir</span>
<lb n="10656"/><span>is iad a choinnigh sinn beo</span>
<lb n="10657"/><span>do choinnigheamair 'nár mbéal iad gach ló.</span></p>
<lb n="10658"/>
<lb n="10659"/><p><span>Annsin ar n-imtheacht uainn don cheo</span>
<lb n="10660"/><span>'s go bhfeacamair fós an lá bán,</span>
<lb n="10661"/><span>dochonnacamair chugainn san ród</span>
<lb n="10662"/><span>an fear mór nár cheil a ghráin.</span>
<lb n="10663"/></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="10664"/><p><span>Aoirde triúir dobhí ann</span>
<lb n="10665"/><span>ó mhullach a chinn go bonn a chos,</span>
<lb n="10666"/><span>ba dhuibhe a chorp ná an gual</span>
<lb n="10667"/><span>is lorg chruadhach ann a láimh.</span></p>
<lb n="10668"/>
<lb n="10669"/><p><span>Do dhruid mé féin 'na choinne sa ród</span>
<lb n="10670"/><span>bheannuigh mé dó go socair sámh;</span>
<lb n="10671"/><span>tar éis mo chomhrádh do dhéanamh leis</span>
<lb n="10672"/><span>do mhalluigh sé dom go hárd.</span></p>
<lb n="10673"/>
<lb n="10674"/><p><span>Thug sé buille den lorg im cheann</span>
<lb n="10675"/><span>chuaidh mé i ngreim ina bharr</span>
<lb n="10676"/><span>is ar thabhairt an chuir dó thart</span>
<lb n="10677"/><span>do bhuail mé snaidhm air fá n-a lár.</span></p>
<lb n="10678"/>
<lb n="10679"/><p><span>do chomhraic mé féin is an fear mór</span>
<lb n="10680"/><span>ar feadh trí n-oidhche is trí lá,</span>
<lb n="10681"/><span>acht tar éis ár gcomhraic chruaidh</span>
<lb n="10682"/><span>do ceangladh liom é an treas lá.</span></p>
<lb n="10683"/>
<lb n="10684"/><p><span>"Fód glas ós do chionn, a ghaiscidhigh</span>
<lb n="10685"/><span>ó thig liom tú chur 'un báis;</span>
<lb n="10686"/><span>aithris uait is ná ceil do rún</span>
<lb n="10687"/><span>cia tú féin nó cia hé t'á'air.</span></p>
<lb n="10688"/>
<lb n="10689"/><p><span>...</span>
<lb n="10690"/><span>...</span>
<lb n="10691"/><span>nó cia an réigiún ar b'as duit</span>
<lb n="10692"/><span>nó cia hé fáth do theachtaireacht?"</span></p>
<lb n="10693"/>
<lb n="10694"/><p><span>"Is mise an fiadh do bháith bhur gcoin</span>
<lb n="10695"/><span>a tháinig ag déanamh díoghaltais im mhac;</span>
<lb n="10696"/><span>do shíl mé i n-aghaidh gach fiacail 'nbhur gceann</span>
<lb n="10697"/><span>ceann a thabhairt liom i ngad."</span></p>
<lb n="10698"/>
<lb n="10699"/><p><span>Annsin do tharraing mé féin mo lámh</span>
<lb n="10700"/><span>nár theip orm i n-am ná i n-uair,</span>
<lb n="10701"/><span>agus dearbhaim duit, a chléirigh cháidh</span>
<lb n="10702"/><span>gur scar mé a cheann le n-a chorp.</span></p>
<lb n="10703"/>
<lb n="10704"/><p><span>Rug mé ar lorg an fhir mhóir</span>
<lb n="10705"/><span>'s do thochaill mé gach fód fám neart;</span>
<lb n="10706"/><span>beirt is fiche da thogha na bhFiann</span>
<lb n="10707"/><span>do chuir mé go dian san bhfeart.</span></p>
<lb n="10708"/>
<lb n="10709"/><p><span>Sin agat, a Phádraig na n-eol</span>
<lb n="10710"/><span>teacht an fhir mhóir ar muir</span>
<lb n="10711"/><span>go críochaibh Éireann na n-arm n-áigh</span>
<lb n="10712"/><span>'s ar a bhás d'aithriseas duit.</span>
<lb n="10713"/></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="10714"/><p><span>Bzzzzz1787-1855lsc 18D</span>
<lb n="10715"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="10716"/><span>ROSC OSCAIR MHIC OISÍN</span>
<lb n="10717"/><span>re hucht chatha Gabhra.</span></p>
<lb n="10718"/>
<lb n="10719"/><p><span>Éirigh, 'Oscair fhéil,</span>
<lb n="10720"/><span>a fhir an choscair chruaidh,</span>
<lb n="10721"/><span>le do bhrataigh áigh</span>
<lb n="10722"/><span>beir neart agus buaidh.</span></p>
<lb n="10723"/>
<lb n="10724"/><p><span>A mhic Oisín na mbéimeann,</span>
<lb n="10725"/><span>gaibh treise gach comhlainn,</span>
<lb n="10726"/><span>ná féach do mhéad t'fhorlainn</span>
<lb n="10727"/><span>ar chách nó go dtoirnir.</span></p>
<lb n="10728"/>
<lb n="10729"/><p><span>Gaibh brostadh ón bhfile</span>
<lb n="10730"/><span>go hOscar mac Garraidh;</span>
<lb n="10731"/><span>na righthe atá it aghaidh</span>
<lb n="10732"/><span>traochaidh agus tanuigh.</span></p>
<lb n="10733"/>
<lb n="10734"/><p><span>Ionnsuigh ar mhac Chormaic</span>
<lb n="10735"/><span>gabh ceannsala an chomhraic</span>
<lb n="10736"/><span>nó go bhfaghthar éiric</span>
<lb n="10737"/><span>le do shleigh dhiubhraic.</span></p>
<lb n="10738"/>
<lb n="10739"/><p><span>Biaidh brain-eoin go duaibhseach</span>
<lb n="10740"/><span>ó theandáil do chraoiseach,</span>
<lb n="10741"/><span>freagair iad go taidhbhseach</span>
<lb n="10742"/><span>dá leadradh is dá n-oirleach.</span></p>
<lb n="10743"/>
<lb n="10744"/><p><span>A mhic ríogh gan táire</span>
<lb n="10745"/><span>do-ní gníomh is foghla,</span>
<lb n="10746"/><span>budh dearbhtha do scéala</span>
<lb n="10747"/><span>go meanmnach i nGabhra.</span></p>
<lb n="10748"/>
<lb n="10749"/><p><span>A shaor-fhlaith go ngairge</span>
<lb n="10750"/><span>claon go luath a meirge,</span>
<lb n="10751"/><span>san gcogadh is airde</span>
<lb n="10752"/><span>scar a rath le Cairbre.</span></p>
<lb n="10753"/>
<lb n="10754"/><p><span>Bí mar thuinn i dtuile</span>
<lb n="10755"/><span>gion gur trom an t-eire,</span>
<lb n="10756"/><span>tabhair faoidheadh gola</span>
<lb n="10757"/><span>ó gach rígh go 'roile.</span></p>
<lb n="10758"/>
<lb n="10759"/><p><span>Ná gaibh osadh uatha</span>
<lb n="10760"/><span>coscair a ríogha;</span>
<lb n="10761"/><span>a Oscair, éirigh fútha</span>
<lb n="10762"/><span>tarsa agus tríotha.</span></p>
<lb n="10763"/>
<lb n="10764"/><p><span>A ghnúis is caoimhe crotha</span>
<lb n="10765"/><span>éirigh i dtús a gcatha,</span>
<lb n="10766"/><span>lean le feirg mo ghotha</span>
<lb n="10767"/><span>a meirg is dearg datha.</span></p>
<lb n="10768"/>
<lb n="10769"/><p><span>Déana marbhtha troma</span>
<lb n="10770"/><span>bí ar confadh goile,</span>
<lb n="10771"/><span>cinn ar do lucht fala</span>
<lb n="10772"/><span>is gan Fionn id ghoire.</span>
<lb n="10773"/></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="10774"/><p><span>Ceannas do na Fiannaibh</span>
<lb n="10775"/><span>do leanas d'óg-scéala,</span>
<lb n="10776"/><span>cosain ágh is áireamh</span>
<lb n="10777"/><span>tabhair gártha i dTeamhraigh.</span></p>
<lb n="10778"/>
<lb n="10779"/><p><span>Gidh is buadhach a n-oireacht</span>
<lb n="10780"/><span>budh buadhach do thuras,</span>
<lb n="10781"/><span>do chatha dá n-amus</span>
<lb n="10782"/><span>cuir flatha dá gcumas.</span></p>
<lb n="10783"/>
<lb n="10784"/><p><span>A Oscair chruthaigh áluinn</span>
<lb n="10785"/><span>bí go subhach sír-bhinn;</span>
<lb n="10786"/><span>a chara dhámh Éireann</span>
<lb n="10787"/><span>lámh ar do ghnúis mhín-duinn.</span></p>
<lb n="10788"/>
<lb n="10789"/><p><span>A Oscair nach tug eiteach</span>
<lb n="10790"/><span>go coscar nach obthach,</span>
<lb n="10791"/><span>cuir tormán do bhratach</span>
<lb n="10792"/><span>dá n-argain go dochrach.</span></p>
<lb n="10793"/>
<lb n="10794"/><p><span>Fraoch géire do lainne</span>
<lb n="10795"/><span>ó thréine do bhuille,</span>
<lb n="10796"/><span>go luath ós gach duine</span>
<lb n="10797"/><span>do luadh-sa fán gcruinne.</span></p>
<lb n="10798"/>
<lb n="10799"/><p><span>Tabhair frasa tréana</span>
<lb n="10800"/><span>gabh treise i nGabhra,</span>
<lb n="10801"/><span>atáid Fianna Banbha</span>
<lb n="10802"/><span>ort ag iarraidh cabhra.</span></p>
<lb n="10803"/>
<lb n="10804"/><p><span>A ghnúis is airde moladh</span>
<lb n="10805"/><span>a mhír chalma na gcuradh,</span>
<lb n="10806"/><span>a ghlóir Éireann uile</span>
<lb n="10807"/><span>tabhair léan ar Fhéinn Uladh.</span></p>
<lb n="10808"/>
<lb n="10809"/><p><span>A fhlaith na sluagh sochaidhe</span>
<lb n="10810"/><span>maith do luadh ar eachraidhe</span>
<lb n="10811"/><span>beir leat do sciath chorcraidhe</span>
<lb n="10812"/><span>a fhir, ná tréig athraidhe.</span></p>
<lb n="10813"/>
<lb n="10814"/><p><span>Do shleagha go ndoghraing</span>
<lb n="10815"/><span>le fobhadh do bhéimeann,</span>
<lb n="10816"/><span>do chloidhmhe go ndíoghainn</span>
<lb n="10817"/><span>do chlaoidheadh bhfear nÉireann.</span></p>
<lb n="10818"/>
<lb n="10819"/><p><span>Do lanna dá mbualadh</span>
<lb n="10820"/><span>déan tana dá bhfiannaibh;</span>
<lb n="10821"/><span>do ghaisce ná fuaradh</span>
<lb n="10822"/><span>freastail iad is éirigh.</span>
<lb n="10823"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="10824"/><p><span>Bzzzzz1769-1855ls 18D</span>
<lb n="10825"/><span>LAOIDH CHATHA GABHRA.</span></p>
<lb n="10826"/>
<lb n="10827"/><p><span>Innis dúinn, a Oisín,</span>
<lb n="10828"/><span>ar th'oineach is ar th'eagnamh,</span>
<lb n="10829"/><span>cia hí an lámh ghaisce</span>
<lb n="10830"/><span>dob fhearr bhí isna Fiannaibh?</span></p>
<lb n="10831"/>
<lb n="10832"/><p><span>Mac Cumhaill mic Tréanmhóir,</span>
<lb n="10833"/><span>mé féin agus Oscar;</span>
<lb n="10834"/><span>dobheirimís gach buadh</span>
<lb n="10835"/><span>agus geall gacha gaisce.</span></p>
<lb n="10836"/>
<lb n="10837"/><p><span>Cia hé an ceathramha duine</span>
<lb n="10838"/><span>A Oisín, a mhic na flatha,</span>
<lb n="10839"/><span>dob fhearr gaisce agus buille</span>
<lb n="10840"/><span>adéarthaí, i n-ionad catha?</span></p>
<lb n="10841"/>
<lb n="10842"/><p><span>Dobhí ceathrar againn-ne</span>
<lb n="10843"/><span>nár claoidheadh riamh i gcomhrac -</span>
<lb n="10844"/><span>Faolán fial agus Cairreall</span>
<lb n="10845"/><span>Mac Lughach agus Diarmaid.</span></p>
<lb n="10846"/>
<lb n="10847"/><p><span>Dobhádar aicme tréanmhar</span>
<lb n="10848"/><span>againn-ne isna Fiannaibh,</span>
<lb n="10849"/><span>do ghabhaidís tosach bealaigh</span>
<lb n="10850"/><span>i n-ionad catha is féadhma.</span></p>
<lb n="10851"/>
<lb n="10852"/><p><span>Beir mo bheannacht, a Oisín</span>
<lb n="10853"/><span>is binn linn do scéala,</span>
<lb n="10854"/><span>is sloinn dúinn gan easbaidh</span>
<lb n="10855"/><span>an aicme atáim d'iarraidh.</span></p>
<lb n="10856"/>
<lb n="10857"/><p><span>Art is Goll is Garradh</span>
<lb n="10858"/><span>lucht fala dár bhFiannaibh,</span>
<lb n="10859"/><span>is Oscar dob fhearr faicsin</span>
<lb n="10860"/><span>cuid den aicme sin, a chliairigh.</span></p>
<lb n="10861"/>
<lb n="10862"/><p><span>Dobhádar lucht gaisce</span>
<lb n="10863"/><span>Conán nár mhaith focal,</span>
<lb n="10864"/><span>Maedán agus Basrán</span>
<lb n="10865"/><span>is Aodán geal ón Roca.</span></p>
<lb n="10866"/>
<lb n="10867"/><p><span>Innis dúinn, a Oisín</span>
<lb n="10868"/><span>le hanam Fiann nÉireann,</span>
<lb n="10869"/><span>cia agaibh ba threise</span>
<lb n="10870"/><span>i gcath Gabhra na mbéimeann.</span></p>
<lb n="10871"/>
<lb n="10872"/><p><span>Ní rabhamair ann acht beagán</span>
<lb n="10873"/><span>ag dul i n-aghaidh Críche Fódhla;</span>
<lb n="10874"/><span>dobhí Fionn is a mhuintir</span>
<lb n="10875"/><span>ar thuras slighe na Rómha.</span></p>
<lb n="10876"/>
<lb n="10877"/><p><span>Innis dom, a Oisín</span>
<lb n="10878"/><span>dála tús do chomhráidh,</span>
<lb n="10879"/><span>cá líon de mhacaibh ríogh</span>
<lb n="10880"/><span>dobhí sibh san gcomhdháil.</span></p>
<lb n="10881"/>
<lb n="10882"/><p><span>Dobhámair deich mic fichead</span>
<lb n="10883"/><span>de shliocht Fhinn na Féinne</span>
<lb n="10884"/><span>ag a mbíodh sciath agus claidheamh</span>
<lb n="10885"/><span>i dtosach catha is féadhma.</span></p>
<lb n="10886"/>
<lb n="10887"/><p><span>Ag fágáil Binne hÉadair</span>
<lb n="10888"/><span>is é líon dobhámair uile -</span>
<lb n="10889"/><span>deich gcéad gaiscidheach Féinne</span>
<lb n="10890"/><span>i ngasradh gach duine.</span></p>
<lb n="10891"/>
<lb n="10892"/><p><span>Dobhí gasradh Fiann Alban</span>
<lb n="10893"/><span>agus Árd-rí Breatan</span>
<lb n="10894"/><span>ar ghrádh Fhinn Almhaine</span>
<lb n="10895"/><span>farainn-ne san gcath san.</span></p>
<lb n="10896"/>
<lb n="10897"/><p/>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="10898"/><p><span>Dobhí Fiann Lochlann láidir</span>
<lb n="10899"/><span>ó thaoiseach go naonbhar,</span>
<lb n="10900"/><span>'nár bhfochair san láthair</span>
<lb n="10901"/><span>chun déanta na hiorghaile.</span></p>
<lb n="10902"/>
<lb n="10903"/><p><span>Dobhí Cairbre Lifeachair</span>
<lb n="10904"/><span>agus mór-shluaighte Éireann</span>
<lb n="10905"/><span>i n-aghaidh ár gcomhacht-na</span>
<lb n="10906"/><span>i gcath Gabhra na mbéimeann.</span></p>
<lb n="10907"/>
<lb n="10908"/><p><span>Dobhí Oscar mac Garraidh</span>
<lb n="10909"/><span>is deich gcéad curadh cliste</span>
<lb n="10910"/><span>ag comóradh an chatha</span>
<lb n="10911"/><span>i n-aghaidh mo mhic-se.</span></p>
<lb n="10912"/>
<lb n="10913"/><p><span>Naoi gcatha d'fhearaibh Uladh</span>
<lb n="10914"/><span>is fir Mumhan le Cairbre;</span>
<lb n="10915"/><span>iad sin 'n-ár n-aghaidh-ne</span>
<lb n="10916"/><span>is fir Laighean le chéile.</span></p>
<lb n="10917"/>
<lb n="10918"/><p><span>Rí Connacht is a mhuintir</span>
<lb n="10919"/><span>'nár n-aghaidh-ne san teagmháil;</span>
<lb n="10920"/><span>níor chomhthrom an roinn sin</span>
<lb n="10921"/><span>'s gan againn-ne acht beagán.</span></p>
<lb n="10922"/>
<lb n="10923"/><p><span>Fiafruigheas rí Éireann</span>
<lb n="10924"/><span>d'Oscar mac Garraidh:</span>
<lb n="10925"/><span>"An ngeobhaidh tú id aonar</span>
<lb n="10926"/><span>de láimh Oscar eile?"</span></p>
<lb n="10927"/>
<lb n="10928"/><p><span>Tug mac Garraidh a bhriathar</span>
<lb n="10929"/><span>fa mór an focal,</span>
<lb n="10930"/><span>nach raibh laoch ar talmhain</span>
<lb n="10931"/><span>dodhéanfadh comhrac Oscair.</span></p>
<lb n="10932"/>
<lb n="10933"/><p><span>Annsin adubhairt Cairbre</span>
<lb n="10934"/><span>le mac Garraidh an choscair</span>
<lb n="10935"/><span>"Mairg táinig ó Albain</span>
<lb n="10936"/><span>muna gcoiscidh tú Oscar.</span></p>
<lb n="10937"/>
<lb n="10938"/><p><span>"Do mharbhadar Clanna Tréanmhóir</span>
<lb n="10939"/><span>hathair-se, a mhic Garraidh,</span>
<lb n="10940"/><span>maoth-chlanna Baoiscne</span>
<lb n="10941"/><span>is cuimhnigh ar th'fhala."</span></p>
<lb n="10942"/>
<lb n="10943"/><p><span>Arís adubhairt Cairbre</span>
<lb n="10944"/><span>le mac Garraidh an choscair -</span>
<lb n="10945"/><span>"Coiscfidh mise a meirge</span>
<lb n="10946"/><span>is comhraic-se Oscar."</span></p>
<lb n="10947"/>
<lb n="10948"/><p><span>Do sheol rí Éireann</span>
<lb n="10949"/><span>is mac Garraidh mic Mórna</span>
<lb n="10950"/><span>a nglan-tsluagh is a meirge</span>
<lb n="10951"/><span>i dtosach catha Gabhra.</span></p>
<lb n="10952"/>
<lb n="10953"/><p><span>Mar dochonnairc Oscar</span>
<lb n="10954"/><span>rann tosaigh ag rí Éireann</span>
<lb n="10955"/><span>geallais Cairbre a bhascadh</span>
<lb n="10956"/><span>'s a choscairt le n-a ghéar-lann.</span></p>
<lb n="10957"/>
<lb n="10958"/><p><span>Annsin iarras Oscar</span>
<lb n="10959"/><span>orm-sa is ar Chairreall</span>
<lb n="10960"/><span>tosach catha an lae sin</span>
<lb n="10961"/><span>do féin is dá chlaidheamh.</span></p>
<lb n="10962"/>
<lb n="10963"/><p><span>Adubhairt Cairreall cneas-gheal</span>
<lb n="10964"/><span>le hOscar na mbéimeann -</span>
<lb n="10965"/><span>"Gheobhad-sa tosach catha</span>
<lb n="10966"/><span>i n-aghaidh bhfear nÉireann."</span></p>
<lb n="10967"/>
<lb n="10968"/><p><span>Adubhairt Mac Lughach meardha</span>
<lb n="10969"/><span>dobheireadh buadh gach foghla -</span>
<lb n="10970"/><span>"Bead-sa agus Cairreall</span>
<lb n="10971"/><span>i dtosach catha Gabhra."</span></p>
<lb n="10972"/>
<lb n="10973"/><p><span>Adubhairt Beinne Mac Breasail</span>
<lb n="10974"/><span>go mear coscarthach calma -</span>
<lb n="10975"/><span>"Bead-sa is Fiann Breatan</span>
<lb n="10976"/><span>fara hOscar Eamhna."</span>
<lb n="10977"/></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="10978"/><p><span>Tug Cairreall rogha an urchair</span>
<lb n="10979"/><span>den chraoisigh tré lasair</span>
<lb n="10980"/><span>gur chuir an tsleagh chontair</span>
<lb n="10981"/><span>tré chompar mhic Bhreasail.</span></p>
<lb n="10982"/>
<lb n="10983"/><p><span>Fiafruigheas Oscar Eamhna</span>
<lb n="10984"/><span>go feargach de Chairreall -</span>
<lb n="10985"/><span>"Créad fáth ar chaith tú mo bhráthair</span>
<lb n="10986"/><span>a mhic Fhinn mhic Cumhaill?"</span></p>
<lb n="10987"/>
<lb n="10988"/><p><span>Adubhairt Cairreall cneas-gheal</span>
<lb n="10989"/><span>de ghuth mhór le hOscar -</span>
<lb n="10990"/><span>"Má's tusa mac Oisín</span>
<lb n="10991"/><span>dob fhuiris liom do bhascadh."</span></p>
<lb n="10992"/>
<lb n="10993"/><p><span>Gabhais fearg mo mhac-sa</span>
<lb n="10994"/><span>le cloistin an uirghill,</span>
<lb n="10995"/><span>a ghlacadh níorbh féadadh</span>
<lb n="10996"/><span>go ráinig sé Cairreall.</span></p>
<lb n="10997"/>
<lb n="10998"/><p><span>Tig mac na flatha</span>
<lb n="10999"/><span>i gcoinnibh Oscair fhéil,</span>
<lb n="11000"/><span>gibé bheadh dá bhféachain</span>
<lb n="11001"/><span>ba chorrach a chéill.</span></p>
<lb n="11002"/>
<lb n="11003"/><p><span>Dochuaidh Cairreall is Oscar</span>
<lb n="11004"/><span>do bhualadh a chéile;</span>
<lb n="11005"/><span>dochuamair-ne dá gcosnadh</span>
<lb n="11006"/><span>Faolán agus Fiachra.</span></p>
<lb n="11007"/>
<lb n="11008"/><p><span>Gibé bheadh dá bhfeitheamh</span>
<lb n="11009"/><span>badh mhór a n-urghráin;</span>
<lb n="11010"/><span>dorinneamair a n-eadargáin</span>
<lb n="11011"/><span>gér chruaidh é an dáil.</span></p>
<lb n="11012"/>
<lb n="11013"/><p><span>Dob é iomthús Oscair</span>
<lb n="11014"/><span>agus Chairrill chéadaigh</span>
<lb n="11015"/><span>gur marbhadh dá gcosnadh</span>
<lb n="11016"/><span>deich gcéad taoiseach Féinne.</span></p>
<lb n="11017"/>
<lb n="11018"/><p><span>Tógaimíd ár meadhair</span>
<lb n="11019"/><span>i dtosach catha Gabhra,</span>
<lb n="11020"/><span>Oscar is Fiann Laighean</span>
<lb n="11021"/><span>i n-aghaidh mhic Mórna.</span></p>
<lb n="11022"/>
<lb n="11023"/><p><span>Dobhí Feargus file</span>
<lb n="11024"/><span>oifideach na flatha,</span>
<lb n="11025"/><span>'gár mbrostughadh san iomghoin</span>
<lb n="11026"/><span>dul d'ionnsaighe an chatha.</span></p>
<lb n="11027"/>
<lb n="11028"/><p><span>Dochuamair fá chéile</span>
<lb n="11029"/><span>sinn-ne agus iad-san;</span>
<lb n="11030"/><span>ní bheidh an confadh céadna</span>
<lb n="11031"/><span>ag duine le hinnsin.</span></p>
<lb n="11032"/>
<lb n="11033"/><p><span>Do marbhadh Fiann Breatan</span>
<lb n="11034"/><span>gér linn-ne bhí a gcongnamh,</span>
<lb n="11035"/><span>le deich gcéad mhic Garraidh</span>
<lb n="11036"/><span>'s níor chabhair mhór dúinn-ne.</span></p>
<lb n="11037"/>
<lb n="11038"/><p><span>Do thuit mac ríogh Lochlann</span>
<lb n="11039"/><span>leis, agus Fiann Alban</span>
<lb n="11040"/><span>do mhairbh sé san turraing</span>
<lb n="11041"/><span>deich gcéad curadh calma.</span></p>
<lb n="11042"/>
<lb n="11043"/><p><span>Táinig mo mhac-sa</span>
<lb n="11044"/><span>fá chathaibh na Teamhrach</span>
<lb n="11045"/><span>mar sheabhac tré ealtain</span>
<lb n="11046"/><span>nó mar charraig thóirnigh.</span></p>
<lb n="11047"/>
<lb n="11048"/><p><span>Tug sé turraing scaoilteach</span>
<lb n="11049"/><span>ar shluaghaibh bhfear nÉireann;</span>
<lb n="11050"/><span>do thuit trí chéad taoiseach</span>
<lb n="11051"/><span>le hOscar na mbéimeann.</span></p>
<lb n="11052"/>
<lb n="11053"/><p><span>Deich gcéad laoch gan time</span>
<lb n="11054"/><span>do éirigh ós cathaibh</span>
<lb n="11055"/><span>do thuit le láimh Oscair</span>
<lb n="11056"/><span>sul ráinig mac Garraidh.</span></p>
<lb n="11057"/>
<lb n="11058"/><p><span>Táinig mac Garraidh cneas-gheal</span>
<lb n="11059"/><span>tar éis freastail an chatha,</span>
<lb n="11060"/><span>i gcoinnibh mo mhic-se</span>
<lb n="11061"/><span>go coscrach comh-fhlathach.</span>
<lb n="11062"/></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="11063"/><p><span>Cheithre cneádha fichead</span>
<lb n="11064"/><span>i gcneas Oscair ón scannaill</span>
<lb n="11065"/><span>ag teacht ó mhuintir Chairbre</span>
<lb n="11066"/><span>go meirge mhic Garraidh.</span></p>
<lb n="11067"/>
<lb n="11068"/><p><span>Dobhí i gcneas mhic Garraidh</span>
<lb n="11069"/><span>ag teacht ó chathaibh Oscair</span>
<lb n="11070"/><span>sé fichid cneadh créachtach</span>
<lb n="11071"/><span>nárbh éachtach na hOscair!</span></p>
<lb n="11072"/>
<lb n="11073"/><p><span>Dochuaidh Oscar Eamhna</span>
<lb n="11074"/><span>is mac Mórna fá dhíoghail;</span>
<lb n="11075"/><span>do-chífí i ngleannta</span>
<lb n="11076"/><span>teinte na lann bhfaobhrach.</span></p>
<lb n="11077"/>
<lb n="11078"/><p><span>D'éisteadar Fir Éireann</span>
<lb n="11079"/><span>gér chruaidh é an t-osadh,</span>
<lb n="11080"/><span>le cloistin na mbéimeann</span>
<lb n="11081"/><span>idir an dá Oscar.</span></p>
<lb n="11082"/>
<lb n="11083"/><p><span>Líon dachad de sciathaibh</span>
<lb n="11084"/><span>i gcliathaibh gach foghla</span>
<lb n="11085"/><span>do bhris mac Garraidh grianda</span>
<lb n="11086"/><span>is mo mhac-sa i gcath Gabhra.</span></p>
<lb n="11087"/>
<lb n="11088"/><p><span>D'éirigh trí ceatha</span>
<lb n="11089"/><span>ós a gcionn isna cliathaibh -</span>
<lb n="11090"/><span>cith fola, cith teine</span>
<lb n="11091"/><span>cith cailce dá sciathaibh.</span></p>
<lb n="11092"/>
<lb n="11093"/><p><span>Do claoidheadh mac Garraidh</span>
<lb n="11094"/><span>gér dhoiligh a dhéanamh</span>
<lb n="11095"/><span>le hOscar nár mealladh</span>
<lb n="11096"/><span>i gcúis oinigh le dámhaibh</span></p>
<lb n="11097"/>
<lb n="11098"/><p><span>Do luathuigh rí Éireann</span>
<lb n="11099"/><span>gá raibh na hairm nimhe</span>
<lb n="11100"/><span>i gcoinnibh Oscair na mbéimeann</span>
<lb n="11101"/><span>nó gur ghoin sé a chroidhe.</span></p>
<lb n="11102"/>
<lb n="11103"/><p><span>Níor lugha le mo mhac-sa</span>
<lb n="11104"/><span>nach fuair bascadh feadhma,</span>
<lb n="11105"/><span>gur chuir an tsleagh ghasta</span>
<lb n="11106"/><span>go crois tré Chairbre.</span></p>
<lb n="11107"/>
<lb n="11108"/><p><span>Do goireadh rí Éireann</span>
<lb n="11109"/><span>do mhac Cairbre chrann-ruaidh;</span>
<lb n="11110"/><span>do thuit san uair chéadna</span>
<lb n="11111"/><span>le hOscar go hanbhuain.</span></p>
<lb n="11112"/>
<lb n="11113"/><p><span>An cuimhin leat, a Oisín</span>
<lb n="11114"/><span>ó's ort-sa rug baiste,</span>
<lb n="11115"/><span>cá líon de mhacaibh ríogh</span>
<lb n="11116"/><span>do thuit le láimh Oscair?</span></p>
<lb n="11117"/>
<lb n="11118"/><p><span>Do mhairbh sé rí Mumhan</span>
<lb n="11119"/><span>gér phúdhar, san scannaill;</span>
<lb n="11120"/><span>do thuit mac ríogh an domhain</span>
<lb n="11121"/><span>leis, is mac Garraidh.</span></p>
<lb n="11122"/>
<lb n="11123"/><p><span>Is leis do marbhadh Cairbre</span>
<lb n="11124"/><span>gá raibh meirge shíoda;</span>
<lb n="11125"/><span>do thuit leis i n-ainbheartaibh</span>
<lb n="11126"/><span>airc airgthe gach tíre.</span></p>
<lb n="11127"/>
<lb n="11128"/><p><span>Do mhairbh sé rí Chonnacht</span>
<lb n="11129"/><span>fear nár chorrach feadhma;</span>
<lb n="11130"/><span>do thuit leis san iomghoin</span>
<lb n="11131"/><span>le chéile agus Cairbre.</span></p>
<lb n="11132"/>
<lb n="11133"/><p><span>Do thuit caogad tréan-ríogh</span>
<lb n="11134"/><span>dár éirigh ós cathaibh</span>
<lb n="11135"/><span>le hOscar insan iorghail</span>
<lb n="11136"/><span>le chéile is mac Garraidh.</span></p>
<lb n="11137"/>
<lb n="11138"/><p><span>Mór-sheisear san gcath sin</span>
<lb n="11139"/><span>dár dhual rígheacht Éireann,</span>
<lb n="11140"/><span>do thuit le mo mhac-sa</span>
<lb n="11141"/><span>i ndiaidh Chairbre na mbéimeann.</span></p>
<lb n="11142"/>
<lb n="11143"/><p><span>Go n-áirmhthear féar faithche</span>
<lb n="11144"/><span>is léar-ghaineamh tráighe,</span>
<lb n="11145"/><span>ar thuit le mo mhac-sa</span>
<lb n="11146"/><span>ní fhéadtar a n-áireamh.</span>
<lb n="11147"/></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="11148"/><p><span>Is liom-sa thuit rí Uladh</span>
<lb n="11149"/><span>gérbh ionnsaighe calma;</span>
<lb n="11150"/><span>is mór an díth daoine</span>
<lb n="11151"/><span>ar claoidheadh ar mhaigh Ghabhra.</span></p>
<lb n="11152"/>
<lb n="11153"/><p><span>Do marbhadh rí Laighean</span>
<lb n="11154"/><span>le meadhair mic Rónáin;</span>
<lb n="11155"/><span>go bráth ní bhfaghthar innsin</span>
<lb n="11156"/><span>ar thuit linn san gcomhdháil.</span></p>
<lb n="11157"/>
<lb n="11158"/><p><span>Do marbhadh an dá Oscar</span>
<lb n="11159"/><span>san gcath gcoscrach gcalma;</span>
<lb n="11160"/><span>anois is ádhbhar osnadh</span>
<lb n="11161"/><span>ar bascadh ar mhaigh Ghabhra.</span></p>
<lb n="11162"/>
<lb n="11163"/><p><span>Do thuit Cairreall is Faolán</span>
<lb n="11164"/><span>dá mhac ríogh na bhFiann,</span>
<lb n="11165"/><span>is leo do-nímís comhrádh</span>
<lb n="11166"/><span>comhairle agus triall.</span></p>
<lb n="11167"/>
<lb n="11168"/><p><span>Do marbhadh mo mhac-sa</span>
<lb n="11169"/><span>dobh é sin olc na Féinne;</span>
<lb n="11170"/><span>do thuit sé san gcath sin</span>
<lb n="11171"/><span>is Cairbre le chéile</span></p>
<lb n="11172"/>
<lb n="11173"/><p><span>Do marbhadh an dá Oscar</span>
<lb n="11174"/><span>dobhí ag cosnadh an chatha;</span>
<lb n="11175"/><span>Atáimíd-ne fá easbaidh</span>
<lb n="11176"/><span>ag Easbog Árdmacha.</span></p>
<lb n="11177"/>
<lb n="11178"/><p><span>Do thuit clann Chaoilte chéadaigh</span>
<lb n="11179"/><span>lucht airgthe gach tíre,</span>
<lb n="11180"/><span>is tréan-laoich na Féinne</span>
<lb n="11181"/><span>acht mé féin im aonar.</span></p>
<lb n="11182"/>
<lb n="11183"/><p><span>Do thuit Fionn mac Dubháin</span>
<lb n="11184"/><span>is trí chéad eile is Fionn;</span>
<lb n="11185"/><span>do thuit fiann clainne Dubháin</span>
<lb n="11186"/><span>'s rí Osraighe ós a gcionn.</span></p>
<lb n="11187"/>
<lb n="11188"/><p><span>Dob iomdha linnte fola</span>
<lb n="11189"/><span>ar mhaigh ghointe Ghabhra,</span>
<lb n="11190"/><span>agus cinn gan colla</span>
<lb n="11191"/><span>ó bhrisleach na foghla.</span></p>
<lb n="11192"/>
<lb n="11193"/><p><span>d'imthigh ár ngaisce</span>
<lb n="11194"/><span>ár n-intinn 's ár meanma,</span>
<lb n="11195"/><span>ón gcath sin fó dheireadh</span>
<lb n="11196"/><span>tugadh le rígh Banbhan.</span></p>
<lb n="11197"/>
<lb n="11198"/><p><span>Ag sin duit, a Phádraig</span>
<lb n="11199"/><span>mar do claoidheadh Fianna Féil;</span>
<lb n="11200"/><span>ó imtheacht na laoch san</span>
<lb n="11201"/><span>atáimíd-ne fá léan.</span></p>
<lb n="11202"/>
<lb n="11203"/><p><span>Ná bí-se go feargach</span>
<lb n="11204"/><span>má's eagal leat Ifreann;</span>
<lb n="11205"/><span>ná caoin do cháirde</span>
<lb n="11206"/><span>a mhic Fhinn mhic Cumhaill.</span></p>
<lb n="11207"/>
<lb n="11208"/><p><span>Gidh comhairle ionnraic</span>
<lb n="11209"/><span>dobheir tú dhom, a chéirigh,</span>
<lb n="11210"/><span>is doiligh dom mo mhuintir</span>
<lb n="11211"/><span>ná m'athair do thréigean.</span></p>
<lb n="11212"/>
<lb n="11213"/><p><span>Innis dom, a Phádraig</span>
<lb n="11214"/><span>i n-onóir do léighinn,</span>
<lb n="11215"/><span>an bhfuil neamh d'áirithe</span>
<lb n="11216"/><span>ag maithibh Fiann nÉireann?</span></p>
<lb n="11217"/>
<lb n="11218"/><p><span>Dobheirim duit, a dheimhin</span>
<lb n="11219"/><span>a Oisín chóir na lann,</span>
<lb n="11220"/><span>nach fuil neamh ag t'athair</span>
<lb n="11221"/><span>ag Oscar ná ag Goll.</span></p>
<lb n="11222"/>
<lb n="11223"/><p><span>Uch! is truagh na scéala</span>
<lb n="11224"/><span>bheir tú dhom, a chléirigh,</span>
<lb n="11225"/><span>mise ag déanamh crábhaidh</span>
<lb n="11226"/><span>is gan neamh ag na Fiannaibh.</span></p>
<lb n="11227"/>
<lb n="11228"/><p><span>Ba bhinne le mac Cumhaill</span>
<lb n="11229"/><span>is le huaislibh na Féinne</span>
<lb n="11230"/><span>guth gadhair do chloistin</span>
<lb n="11231"/><span>ná trócaire d'iarraidh.</span>
<lb n="11232"/></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="11233"/><p><span>Uch! ba thruagh an rogha sin</span>
<lb n="11234"/><span>dobhí ag Fiannaibh is Fionn</span>
<lb n="11235"/><span>gur bhinne leo a ngadhair</span>
<lb n="11236"/><span>ná bheith ag guidhe na mionn.</span></p>
<lb n="11237"/>
<lb n="11238"/><p><span>A Oisín na ngéar-lann</span>
<lb n="11239"/><span>ó táir i ndiaidh na bpeacach,</span>
<lb n="11240"/><span>nach maith leat dul id aonar</span>
<lb n="11241"/><span>gan do ghaol chun na cathrach?</span></p>
<lb n="11242"/>
<lb n="11243"/><p><span>Ba bheag an mheadhar liom-sa</span>
<lb n="11244"/><span>bheith im aonar san gcathair</span>
<lb n="11245"/><span>gan Oscar is Caoilte</span>
<lb n="11246"/><span>mar aon liom, is m'athair.</span></p>
<lb n="11247"/>
<lb n="11248"/><p><span>Dob fhearr duit gnúis Mhic Muire</span>
<lb n="11249"/><span>d'fhaicsin le haon lá</span>
<lb n="11250"/><span>ná ór glan na cruinne</span>
<lb n="11251"/><span>do bheith agat go hiomlán.</span></p>
<lb n="11252"/>
<lb n="11253"/><p><span>d'aithris mé dhuit, a Phádraig</span>
<lb n="11254"/><span>scéala catha Gabhra;</span>
<lb n="11255"/><span>innis dom go hathlamh</span>
<lb n="11256"/><span>scéal na cathrach neamhdha.</span></p>
<lb n="11257"/>
<lb n="11258"/><p><span>Tuarasgabháil na cathrach sin</span>
<lb n="11259"/><span>fhiafruigheas tú, a sheanóir,</span>
<lb n="11260"/><span>gan íota, gan ocras</span>
<lb n="11261"/><span>gan oircheas, gan anshógh.</span>
<lb n="11262"/></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="11263"/><p><span>Bzzzzz1769-1859ls 18D</span>
<lb n="11264"/><span>TUARASGABHÁIL CHATHA GABHRA.</span></p>
<lb n="11265"/>
<lb n="11266"/><p><span>Mór anocht mo chumha féin,</span>
<lb n="11267"/><span>a Phádraig; gidh táim dod réir,</span>
<lb n="11268"/><span>ar smaoineamh an chatha chruaidh</span>
<lb n="11269"/><span>tugsam is Cairbre crann-ruadh.</span></p>
<lb n="11270"/>
<lb n="11271"/><p><span>Do chongbhamair fala tar tuinn,</span>
<lb n="11272"/><span>sinn-ne is clanna caomh-Chuinn,</span>
<lb n="11273"/><span>gus an gcath sin Chairbre chruaidh,</span>
<lb n="11274"/><span>níor smaoin sinn olc ná anbhuain.</span></p>
<lb n="11275"/>
<lb n="11276"/><p><span>An mac sin Chormaic uí Chuinn</span>
<lb n="11277"/><span>mairg don Fhéinn tárla fá n-a chuing,</span>
<lb n="11278"/><span>rí gan spéis um chath do chur</span>
<lb n="11279"/><span>agus gan báidh le bíodhbha.</span></p>
<lb n="11280"/>
<lb n="11281"/><p><span>Adubhairt Cairbre le n-a shluagh</span>
<lb n="11282"/><span>- óir dobhí a fhala buan -</span>
<lb n="11283"/><span>"Is fearr linn tuitim maille</span>
<lb n="11284"/><span>sinn is an Fhiann le chéile</span></p>
<lb n="11285"/>
<lb n="11286"/><p><span>"Ioná ríoghacht an bheatha mhir</span>
<lb n="11287"/><span>agus an Fhiann 'na mbeathaidh -</span>
<lb n="11288"/><span>lucht caithmhe cruidh na gcloch</span>
<lb n="11289"/><span>'s a lucht áitribh fá imshníomh."</span></p>
<lb n="11290"/>
<lb n="11291"/><p><span>Adubhairt Cairbre go prap</span>
<lb n="11292"/><span>"Cuimhne Mhuchroimhe, cuimhne Airt,</span>
<lb n="11293"/><span>tuitim bhur sinnsear maille</span>
<lb n="11294"/><span>de bhrígh fala na Féinne.</span></p>
<lb n="11295"/>
<lb n="11296"/><p><span>"Cuimhnigh na cíosa cruadha</span>
<lb n="11297"/><span>agus méid na hanuaille -</span>
<lb n="11298"/><span>gan cóigidheach de chlannaibh Cuinn</span>
<lb n="11299"/><span>acht fá chíos do mhac Cumhaill."</span></p>
<lb n="11300"/>
<lb n="11301"/><p><span>Dob í comhairle Chlainne Cuinn</span>
<lb n="11302"/><span>agus an laoich ó Liathdruim</span>
<lb n="11303"/><span>iad féin a thabhairt dá gceann</span>
<lb n="11304"/><span>agus an Fhiann do dhí-cheann'.</span></p>
<lb n="11305"/>
<lb n="11306"/><p><span>Dá bhfaghaidís bás 'na dhiaidh</span>
<lb n="11307"/><span>gion go mbeidís ar aon ghliaidh,</span>
<lb n="11308"/><span>go mairfeadh dá n-éis a mbladh</span>
<lb n="11309"/><span>iar ndí-chur Fiann Almhan.</span></p>
<lb n="11310"/>
<lb n="11311"/><p><span>Cuirimíd-ne teachta siar</span>
<lb n="11312"/><span>go mac Mhic Con mic Maicniadh,</span>
<lb n="11313"/><span>is cuirimíd-ne teachta soir</span>
<lb n="11314"/><span>go Fatha mhic an Arsoidh,</span>
<lb n="11315"/><span>go dtigeadh chugainn gan feall</span>
<lb n="11316"/><span>do ghabháil righe nÉireann.</span></p>
<lb n="11317"/>
<lb n="11318"/><p><span>Cruaidh an fheidhm sin d'imthigh oirbh</span>
<lb n="11319"/><span>cur i n-aghaidh ríogh Éireann doirbh;</span>
<lb n="11320"/><span>tuilleadh uabhair díbh-se de</span>
<lb n="11321"/><span>dul do mharbhadh a chéile.</span></p>
<lb n="11322"/>
<lb n="11323"/><p><span>Dá dtigdís allmhuraigh anoir</span>
<lb n="11324"/><span>chugaibh i nÉirinn fhíor-ghloin,</span>
<lb n="11325"/><span>a Oisín, cia choiseonadh Fionn</span>
<lb n="11326"/><span>i ndiaidh iarsma Fiann Éirionn?</span>
<lb n="11327"/></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="11328"/><p><span>Dar do láimh-se, a chléirigh cháidh</span>
<lb n="11329"/><span>ní raibh san mBanbhain mbáin</span>
<lb n="11330"/><span>acht beagán laochradh go mbladh</span>
<lb n="11331"/><span>agus d'ógaibh nár dearbhadh.</span></p>
<lb n="11332"/>
<lb n="11333"/><p><span>Ní raibh rí dá dtiocfadh annsin</span>
<lb n="11334"/><span>nach faghadh Fódhla i n-aiscidh,</span>
<lb n="11335"/><span>gan chath, gan iorghail, gan ágh</span>
<lb n="11336"/><span>gan iomghoin, gan achmhasán.</span></p>
<lb n="11337"/>
<lb n="11338"/><p><span>Ní raibh ón India anoir</span>
<lb n="11339"/><span>go fuinn-iarthar an domhain</span>
<lb n="11340"/><span>rí nach raibh fá'r smacht l'ár linn</span>
<lb n="11341"/><span>gus an gcath sin, a Thailginn.</span></p>
<lb n="11342"/>
<lb n="11343"/><p><span>Dob iomdha ar feadh an domhain mhóir</span>
<lb n="11344"/><span>neach lérbh aoibhinn díth ár slóigh,</span>
<lb n="11345"/><span>na féinnidhigh leath ar leith</span>
<lb n="11346"/><span>do thuitim le chéile.</span></p>
<lb n="11347"/>
<lb n="11348"/><p><span>Fuaireadar a mian fá riar</span>
<lb n="11349"/><span>laochradh Fódhla ar aon rian;</span>
<lb n="11350"/><span>do thuitsead tré fhala an ríogh</span>
<lb n="11351"/><span>deich gcatha fichead fíor-laoch.</span>
<lb n="11352"/><span>is dá chéad rí-dhamhna linn</span>
<lb n="11353"/><span>dár dhual árd-ríoghacht Éireann.</span></p>
<lb n="11354"/>
<lb n="11355"/><p><span>Tugamair-ne go calma</span>
<lb n="11356"/><span>an cath gáibhtheach sin Ghabhra;</span>
<lb n="11357"/><span>do thuit an Fhiann ceann i gceann</span>
<lb n="11358"/><span>is ocht rí déag uile Éireann.</span></p>
<lb n="11359"/>
<lb n="11360"/><p><span>Innis mar is cumhain leat</span>
<lb n="11361"/><span>a dheigh-mhic Fhinn na ngeal-ghlac,</span>
<lb n="11362"/><span>tuarasgabháil do mhic san gcath</span>
<lb n="11363"/><span>tabhair dúinn, a Oisín, eolas.</span></p>
<lb n="11364"/>
<lb n="11365"/><p><span>Bíodh a theist ar an gCoimhdhe</span>
<lb n="11366"/><span>fa maith linn a luath-bhuille,</span>
<lb n="11367"/><span>nár iaidh a dhá chois um each</span>
<lb n="11368"/><span>neach dob fhearr eagnamh is oineach.</span></p>
<lb n="11369"/>
<lb n="11370"/><p><span>Ní tháinig roimhe ná 'na dhiaidh</span>
<lb n="11371"/><span>i nÉirinn thoir ná thiar</span>
<lb n="11372"/><span>nach muirbhfeadh Oscar le n-a linn</span>
<lb n="11373"/><span>dá bhfaghadh comhthrom comhlainn.</span></p>
<lb n="11374"/>
<lb n="11375"/><p><span>A Oisín, innis an scéal</span>
<lb n="11376"/><span>ar chur an chatha go tréan,</span>
<lb n="11377"/><span>ar thuitim do mhic san gcath</span>
<lb n="11378"/><span>nó an rugais air ag urlabhra.</span></p>
<lb n="11379"/>
<lb n="11380"/><p><span>Ós cionn mo mhic Oscar áin</span>
<lb n="11381"/><span>táinig mise ar gcur an áir;</span>
<lb n="11382"/><span>agus táinig Caoilte de</span>
<lb n="11383"/><span>ós cionn a sheachtar clainne.</span></p>
<lb n="11384"/>
<lb n="11385"/><p><span>Tiagaid ar mhair beo den Fhéinn</span>
<lb n="11386"/><span>ós cionn a gcarad budhéin;</span>
<lb n="11387"/><span>drong gan labhra díobh annsin</span>
<lb n="11388"/><span>is drong eile gan anmain.</span></p>
<lb n="11389"/>
<lb n="11390"/><p><span>A Phádraig na mbachall mbán</span>
<lb n="11391"/><span>gibé dochífeadh an t-ár!</span>
<lb n="11392"/><span>fa mór an truagh, dar linn</span>
<lb n="11393"/><span>uaisle Éireann do thuitim.</span></p>
<lb n="11394"/>
<lb n="11395"/><p><span>Dob iomdha cathbharra caomh</span>
<lb n="11396"/><span>agus bratach de shíoda shaor</span>
<lb n="11397"/><span>agus sciath tarsna ar an maigh</span>
<lb n="11398"/><span>agus a dtriath gan anmain.</span></p>
<lb n="11399"/>
<lb n="11400"/><p><span>Níor thógamair d'fhaidhb an tsluaigh</span>
<lb n="11401"/><span>acht baill ar a rabhadar buaidh;</span>
<lb n="11402"/><span>ní rugsam as an gcath</span>
<lb n="11403"/><span>acht faidhb ríogh nó árd-fhlaith.</span>
<lb n="11404"/></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="11405"/><p><span>Is amhlaidh fuaireas mo mhac féin</span>
<lb n="11406"/><span>'na luighe ar a uilinn chlé,</span>
<lb n="11407"/><span>a sciath láimh leis ar lár</span>
<lb n="11408"/><span>agus a lann 'na dheas-láimh,</span></p>
<lb n="11409"/>
<lb n="11410"/><p><span>Is é ag tonnadh fola dhe</span>
<lb n="11411"/><span>tar béalaibh a luirighe,</span>
<lb n="11412"/><span>laoch nár leonadh roimhe i gcath</span>
<lb n="11413"/><span>fa damhna bróin, mo dheagh-mhac.</span></p>
<lb n="11414"/>
<lb n="11415"/><p><span>Féachais Oscar orm suas</span>
<lb n="11416"/><span>agus fa leor liom a chruas,</span>
<lb n="11417"/><span>sínis chugam a lámh</span>
<lb n="11418"/><span>do mhian éirghe im chomhdháil.</span></p>
<lb n="11419"/>
<lb n="11420"/><p><span>Gabhaim-se lámh mo mhic chaoimh</span>
<lb n="11421"/><span>is do shuidheas le n-a thaoibh</span>
<lb n="11422"/><span>agus d'iompuigh orm i leith</span>
<lb n="11423"/><span>- ní raibh mo spéis san gcruinne.</span></p>
<lb n="11424"/>
<lb n="11425"/><p><span>Adubhairt mo mhac go feardha</span>
<lb n="11426"/><span>liom d'fheabhas a urlabhra -</span>
<lb n="11427"/><span>"A bhuidhe leis an Dúileamh sin</span>
<lb n="11428"/><span>do bheith-se slán, a athair."</span></p>
<lb n="11429"/>
<lb n="11430"/><p><span>Léigim-se mo shleagh ar lár</span>
<lb n="11431"/><span>is rinneas ós a chionn támh;</span>
<lb n="11432"/><span>a Phádraig, do smaoineas annsin</span>
<lb n="11433"/><span>créad dodhéanfainn 'na dheaghaidh.</span></p>
<lb n="11434"/>
<lb n="11435"/><p><span>Nocha ndearnaidh mise gó</span>
<lb n="11436"/><span>ní raibh agam freagra dhó;</span>
<lb n="11437"/><span>táinig Caoilte ann mar sin</span>
<lb n="11438"/><span>chugainn-ne d'fhéachain Oscair.</span></p>
<lb n="11439"/>
<lb n="11440"/><p><span>Do ráidh mac Ronáin an áigh</span>
<lb n="11441"/><span>"Cionnus ataoi, a Oscair ghráidh?"</span>
<lb n="11442"/><span>"Atáim," ar Oscar," mar is dligh</span>
<lb n="11443"/><span>ag dul i gcomhar síol Ádhaimh."</span></p>
<lb n="11444"/>
<lb n="11445"/><p><span>"Do shíleas, a Oscair go mblaidh</span>
<lb n="11446"/><span>dá mbeidís laochradh an domhain</span>
<lb n="11447"/><span>ad aghaidh-se leath ar leith</span>
<lb n="11448"/><span>go mbeitheá uatha id bheathaidh."</span></p>
<lb n="11449"/>
<lb n="11450"/><p><span>"Ó dhian-tuargain laoich ar bith</span>
<lb n="11451"/><span>ná ar chruadh-shleagha ná claidhimh,</span>
<lb n="11452"/><span>acht sleagh Chairbre mhic mic Cuinn</span>
<lb n="11453"/><span>dár tairngreadh mo thuitim.</span></p>
<lb n="11454"/>
<lb n="11455"/><p><span>"Muna mbeith an tsleagh ar a raibh buadh</span>
<lb n="11456"/><span>dobhí ag Cairbre ceann an tsluaigh</span>
<lb n="11457"/><span>do thuitfidís liom-sa maille</span>
<lb n="11458"/><span>a raibh ar shliocht Chuinn Chéad-chathaigh."</span></p>
<lb n="11459"/>
<lb n="11460"/><p><span>Créacht ó shleigh Chairbre chruaidh</span>
<lb n="11461"/><span>fá imlinn Oscair arm-ruaidh;</span>
<lb n="11462"/><span>lámh Chaoilte go huilinn de</span>
<lb n="11463"/><span>dochuaidh i gcréacht na sleighe.</span></p>
<lb n="11464"/>
<lb n="11465"/><p><span>Siris a chneadh go maith dhó</span>
<lb n="11466"/><span>nó go bhfuair créacht eile nó dhó</span>
<lb n="11467"/><span>agus go bhfuair a dhruim de</span>
<lb n="11468"/><span>arn-a ghearradh den ghéar-shleigh.</span></p>
<lb n="11469"/>
<lb n="11470"/><p><span>"Truagh sin, a Oscair fhéil</span>
<lb n="11471"/><span>do scaradh tú le n-ár bhFéinn;</span>
<lb n="11472"/><span>scarfaidh a chatha le Fionn</span>
<lb n="11473"/><span>beidh fá chíos ag Clannaibh Mórna."</span></p>
<lb n="11474"/>
<lb n="11475"/><p><span>Tógaimíd-ne an tOscar feardha</span>
<lb n="11476"/><span>ar chrannaibh ár sleagh anairde,</span>
<lb n="11477"/><span>rugsam é ar thulaigh ghlain</span>
<lb n="11478"/><span>d'fhothragadh an fhéinnidh.</span>
<lb n="11479"/></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="11480"/><p><span>Leithead na boise dá chorp</span>
<lb n="11481"/><span>ní raibh slán de go a fholt</span>
<lb n="11482"/><span>ó n-a cheann go soiche a lár</span>
<lb n="11483"/><span>acht a aghaidh 'na haonarán.</span></p>
<lb n="11484"/>
<lb n="11485"/><p><span>Seal fada dhúinn mar sin</span>
<lb n="11486"/><span>ag coimhéad a chuirp chaomh-ghil;</span>
<lb n="11487"/><span>do-chímíd chugainn um nóin</span>
<lb n="11488"/><span>Fionn mac Cumhaill mic Tréanmhóir.</span></p>
<lb n="11489"/>
<lb n="11490"/><p><span>Iar rochtain do gus an ár</span>
<lb n="11491"/><span>is drong-bhuidhean d'Fhiannaibh Fáil,</span>
<lb n="11492"/><span>do-chí sinn Clanna Baoiscne mhir</span>
<lb n="11493"/><span>'nár gcosair chró san iorghail.</span></p>
<lb n="11494"/>
<lb n="11495"/><p><span>Truagh, a Dhé, scréachach na bhfear</span>
<lb n="11496"/><span>agus béiceach na mileadh</span>
<lb n="11497"/><span>is gáir na ngiollaí gan treoir</span>
<lb n="11498"/><span>ar feadh an chatha chomh-móir.</span></p>
<lb n="11499"/>
<lb n="11500"/><p><span>Ní dhearnaidh mac Muirne mór</span>
<lb n="11501"/><span>acht imtheacht uile trés an slógh</span>
<lb n="11502"/><span>d'iarraidh mo chuirp-se san gcath</span>
<lb n="11503"/><span>is corp Oscair arm-ghlan.</span></p>
<lb n="11504"/>
<lb n="11505"/><p><span>Iar bhfaicsin dúinn meirge Fhinn</span>
<lb n="11506"/><span>agus a shleagh ós a chionn,</span>
<lb n="11507"/><span>gluaisidh chugainn as an ár</span>
<lb n="11508"/><span>is gluaisimíd-ne 'na chomhdháil.</span></p>
<lb n="11509"/>
<lb n="11510"/><p><span>Do bheannuigheamair uile d'Fhionn</span>
<lb n="11511"/><span>is níor fhreagair sé sinn</span>
<lb n="11512"/><span>acht dul ar thulaigh na dtréan</span>
<lb n="11513"/><span>mar a raibh Oscar arm-ghéar.</span></p>
<lb n="11514"/>
<lb n="11515"/><p><span>Adubhairt Oscar annsin</span>
<lb n="11516"/><span>le mac Muirne san uair sin -</span>
<lb n="11517"/><span>"Mo-chean feasta leis an éag</span>
<lb n="11518"/><span>led fhaicsin, a Fhinn arm-ghéar."</span></p>
<lb n="11519"/>
<lb n="11520"/><p><span>"Truagh, a Oscair fheardha fhéil</span>
<lb n="11521"/><span>a mhic mic ríogh na Féinne,</span>
<lb n="11522"/><span>mé id dhiaidh feasta is fann</span>
<lb n="11523"/><span>agus i ndiaidh Fiann nÉireann.</span></p>
<lb n="11524"/>
<lb n="11525"/><p><span>"Measa mar dobhí tú thoir</span>
<lb n="11526"/><span>maidin catha Binne hÉadair:</span>
<lb n="11527"/><span>dorachaidís eoin tréd chneas</span>
<lb n="11528"/><span>rugadh fáth ar do leigheas."</span></p>
<lb n="11529"/>
<lb n="11530"/><p><span>"Mo leigheas ní fhuil i bhfáth</span>
<lb n="11531"/><span>is ní diongantar go dtí an bráth;</span>
<lb n="11532"/><span>nocha bhfuil daoibh dom tharbha</span>
<lb n="11533"/><span>acht an seal so dem urlabhra.</span></p>
<lb n="11534"/>
<lb n="11535"/><p><span>"Uch! is í aon-ghoin Chairbre</span>
<lb n="11536"/><span>do scar mise lem chairde;</span>
<lb n="11537"/><span>aladh de shleigh Naoise</span>
<lb n="11538"/><span>idir m'fhordhrom is m'imlinn."</span></p>
<lb n="11539"/>
<lb n="11540"/><p><span>"Mallacht Airt Aonair go mbuadh</span>
<lb n="11541"/><span>táinig indiu fám shluagh;</span>
<lb n="11542"/><span>do dearbhadh orm gach ní</span>
<lb n="11543"/><span>gur chuir mo ghlan-tsliocht ar neamh-chrích.</span></p>
<lb n="11544"/>
<lb n="11545"/><p><span>"Slán uaim d'iorghail is d'ágh</span>
<lb n="11546"/><span>slán uaim cíos do thógbháil,</span>
<lb n="11547"/><span>slán gach maith uaim-se 'nos</span>
<lb n="11548"/><span>acht a bhfaghad den donos.</span>
<lb n="11549"/></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="11550"/><p><span>"Slán ceileabhradh d'Inis Fáil</span>
<lb n="11551"/><span>slán d'oileamhain ban is macámh;</span>
<lb n="11552"/><span>slán gan aoibhneas, gan gleo lann</span>
<lb n="11553"/><span>acht fá dhaor-smacht muir-eachtrann.</span></p>
<lb n="11554"/>
<lb n="11555"/><p><span>"Slán uaim do fhleadhaibh saora</span>
<lb n="11556"/><span>is do ríoghnaibh folt-chaomha,</span>
<lb n="11557"/><span>gach cóigeadh dobhíodh fám smacht</span>
<lb n="11558"/><span>iar scrios, fuath agus arracht.</span></p>
<lb n="11559"/>
<lb n="11560"/><p><span>"Gan cíos as tuaith ná as baile</span>
<lb n="11561"/><span>gan tochmarc ban mal-ghlaine,</span>
<lb n="11562"/><span>gan altrom gadhar ná con</span>
<lb n="11563"/><span>gan triocha céad i gcóigeadh.</span></p>
<lb n="11564"/>
<lb n="11565"/><p><span>"Gan tuath i ngach triocha céad</span>
<lb n="11566"/><span>gan baile i dtuaith gan ró-bhéad,</span>
<lb n="11567"/><span>gan ceathramha i ngach baile faoi dheoidh</span>
<lb n="11568"/><span>do mhac Cumhaill loinn lán-mhóir.</span></p>
<lb n="11569"/>
<lb n="11570"/><p><span>"Uinge d'ór um eilit duinn</span>
<lb n="11571"/><span>uinge d'ór um dhamh thruim,</span>
<lb n="11572"/><span>agus caora i ndíol a gcán</span>
<lb n="11573"/><span>is uinge d'ór um dhobhrán.</span></p>
<lb n="11574"/>
<lb n="11575"/><p><span>"Uinge d'ór as gach mnaoi ghrinn</span>
<lb n="11576"/><span>dá mbeadh i n-aontumha i nÉirinn,</span>
<lb n="11577"/><span>nó a tochmarc le Fiannaibh Fáil</span>
<lb n="11578"/><span>dá bhfaghadh fear a diongbháil.</span></p>
<lb n="11579"/>
<lb n="11580"/><p><span>"Uinge d'ór dogheibheadh Fionn</span>
<lb n="11581"/><span>le ndul do thuar an fhearainn,</span>
<lb n="11582"/><span>agus uinge d'ór eile</span>
<lb n="11583"/><span>le ndul go teagh sean-bhaile.</span></p>
<lb n="11584"/>
<lb n="11585"/><p><span>"Dobhí, níor bheag an cumha</span>
<lb n="11586"/><span>maighdean as a haontumha</span>
<lb n="11587"/><span>ag mac Cumhaill, ceann a gceann</span>
<lb n="11588"/><span>dá raibh ag maithibh Éireann.</span></p>
<lb n="11589"/>
<lb n="11590"/><p><span>"Gan urdháil an bhric go mblaidh</span>
<lb n="11591"/><span>nó an bhaoth-laoigh áluinn allaidh,</span>
<lb n="11592"/><span>gan cíos do thabhairt um fhéile</span>
<lb n="11593"/><span>do mhac Cumhaill lann-ghéire.</span></p>
<lb n="11594"/>
<lb n="11595"/><p><span>"Gan athrughadh d'aon eile</span>
<lb n="11596"/><span>ó bhuaile go sean-bhaile</span>
<lb n="11597"/><span>gan cíos do thabhairt le n-a linn</span>
<lb n="11598"/><span>do mhac Cumhaill arm-ghrinn.</span></p>
<lb n="11599"/>
<lb n="11600"/><p><span>"Gan long do dhul soir ná siar</span>
<lb n="11601"/><span>ar Muir Ruaidh ná ar Muir dToirrian</span>
<lb n="11602"/><span>ná ar Muir nIocht na sean-tonn tsoir</span>
<lb n="11603"/><span>gan cíos fá lainn truim Oscair.</span></p>
<lb n="11604"/>
<lb n="11605"/><p><span>"Gan talamh fán aigéan-mhuir</span>
<lb n="11606"/><span>de mhór-chríocha an domhain</span>
<lb n="11607"/><span>ná bíodh a bpríomh-chíos ar mo láimh</span>
<lb n="11608"/><span>nuair dochídís mo mhacámh.</span></p>
<lb n="11609"/>
<lb n="11610"/><p><span>"Briathar do bhain díom mac Con</span>
<lb n="11611"/><span>ar nár shíleas gur chóir obadh,</span>
<lb n="11612"/><span>dár thuilleas mallacht mo ríogh</span>
<lb n="11613"/><span>tug mo ghlan-tsliocht ar neamh-ní.</span></p>
<lb n="11614"/>
<lb n="11615"/><p><span>"Is í briathar do bhain díom</span>
<lb n="11616"/><span>Lugha mac Con mic Maicniadh</span>
<lb n="11617"/><span>dá gcuireadh chun Inse Fáil</span>
<lb n="11618"/><span>gan dul 'na aghaidh ar aon dáil."</span></p>
<lb n="11619"/>
<lb n="11620"/><p><span>Mar do thréig aingil Neimhe</span>
<lb n="11621"/><span>árd-fhlaitheas an Tighearna,</span>
<lb n="11622"/><span>mar sin daoibh-se, a Fhianna Fáil</span>
<lb n="11623"/><span>gan sliocht i nÉirinn d'fhágbháil.</span>
<lb n="11624"/></p>
</div>
<pb n="211"/>
<div><lb n="11625"/><p><span>Iar gclos an ghlóir sin Fhinn</span>
<lb n="11626"/><span>anam as Oscar do ling,</span>
<lb n="11627"/><span>sínis uadha a dhá láimh</span>
<lb n="11628"/><span>is dúnais a ruisc rionn-bhláth.</span></p>
<lb n="11629"/>
<lb n="11630"/><p><span>Táinig chugainn fiche céad</span>
<lb n="11631"/><span>- ag sin ar mhair beo dár bhFéinn -</span>
<lb n="11632"/><span>ós cionn Oscair de chlainn ghail</span>
<lb n="11633"/><span>gabhaid uile dá phógadh.</span></p>
<lb n="11634"/>
<lb n="11635"/><p><span>Gabhaimíd ag féachain a chréacht</span>
<lb n="11636"/><span>is ag áireamh a mhór-éacht,</span>
<lb n="11637"/><span>fa mór an cás dúinn annsin</span>
<lb n="11638"/><span>go bhfuair bás fá'r lámhaibh.</span></p>
<lb n="11639"/>
<lb n="11640"/><p><span>Screadais mac Rónáin annsin</span>
<lb n="11641"/><span>agus tuitis go talmhain,</span>
<lb n="11642"/><span>buailis fá lár a chorp</span>
<lb n="11643"/><span>tarraingis a fhionnfadh is a fholt.</span></p>
<lb n="11644"/>
<lb n="11645"/><p><span>Acht mise féin agus Fionn</span>
<lb n="11646"/><span>a rabhamair d'fhiannaibh ós a chionn,</span>
<lb n="11647"/><span>léigseam trí gártha san uair</span>
<lb n="11648"/><span>ro-chlos fá Éirinn adhfhuair.</span></p>
<lb n="11649"/>
<lb n="11650"/><p><span>Iompuighis Fionn linn a chúl</span>
<lb n="11651"/><span>agus silis déara go dúr;</span>
<lb n="11652"/><span>acht fá Oscar is fá Bhran</span>
<lb n="11653"/><span>ní dhearnaidh deor ar talmhain.</span></p>
<lb n="11654"/>
<lb n="11655"/><p><span>Níor chaoin duine a mhac féin</span>
<lb n="11656"/><span>níor chaoin a charaid budhéin,</span>
<lb n="11657"/><span>iar bhfaicsin mo mhic-se mar sin</span>
<lb n="11658"/><span>cách uile ag caoineadh Oscair.</span></p>
<lb n="11659"/>
<lb n="11660"/><p><span>Deich gcéad againn mar sin</span>
<lb n="11661"/><span>idir óg agus ársaidh,</span>
<lb n="11662"/><span>ní raibh duine slán díobh sin</span>
<lb n="11663"/><span>againn den deich gcéad sin;</span></p>
<lb n="11664"/>
<lb n="11665"/><p><span>Acht fear naoi ngon go nimh</span>
<lb n="11666"/><span>an té fa lugha againn de chréachtaibh,</span>
<lb n="11667"/><span>sin go n-easbaidh laochradh Fhinn</span>
<lb n="11668"/><span>fa ciamhair is fa iarghnó intinn.</span></p>
<lb n="11669"/>
<lb n="11670"/><p><span>An oidhche sin dúinn san ár</span>
<lb n="11671"/><span>ag adhlacadh corp go lá,</span>
<lb n="11672"/><span>ag tógáil clannmhaicne Fhinn</span>
<lb n="11673"/><span>ar thulchaibh áille aoibhne.</span></p>
<lb n="11674"/>
<lb n="11675"/><p><span>Naoi bhfichid céad is deich gcéad</span>
<lb n="11676"/><span>arn-a chomhaireamh d'Fhionn féin,</span>
<lb n="11677"/><span>marbh den Fhéinn ar an maigh</span>
<lb n="11678"/><span>gan aon duine 'na n-easbaidh.</span></p>
<lb n="11679"/>
<lb n="11680"/><p><span>A dtrí n-urdháil is ní gó</span>
<lb n="11681"/><span>is dá rígh Éireann, scéal ba mhó,</span>
<lb n="11682"/><span>dobhí marbh don taobh eile</span>
<lb n="11683"/><span>de shluagh Éireann arm-gheile.</span></p>
<lb n="11684"/>
<lb n="11685"/><p><span>Ní raibh Fionn soilbhir ná slán</span>
<lb n="11686"/><span>ón ló sin go hoidhche a bháis,</span>
<lb n="11687"/><span>an gleo níorbh fhearrde a ghean</span>
<lb n="11688"/><span>ríoghacht an bheatha dá bhfaghadh.</span></p>
<lb n="11689"/>
<lb n="11690"/><p><span>Ón ló sin chatha Ghabhra</span>
<lb n="11691"/><span>ní dhearnamair teann-labhra;</span>
<lb n="11692"/><span>ní rabhsam oidhche ná ló</span>
<lb n="11693"/><span>nach leigimís osna lán-mhór.</span></p>
<lb n="11694"/>
<lb n="11695"/><p><span>Adhlaicimíd an tOscar amhra</span>
<lb n="11696"/><span>san taobh thuaidh de mhór-Ghabhra;</span>
<lb n="11697"/><span>is Oscar mac Garraidh na nglonn</span>
<lb n="11698"/><span>is Oscar mac ríogh Lochlonn.</span></p>
<lb n="11699"/>
<lb n="11700"/><p><span>'S an té nár chumhang fá ór</span>
<lb n="11701"/><span>Mac Lughach, an laoch lán-mhór;</span>
<lb n="11702"/><span>clann Chaoilte i n-a bhfeartaibh fáil</span>
<lb n="11703"/><span>nochar linn-ne nár dhiombáidh.</span>
<lb n="11704"/></p>
</div>
<pb n="212"/>
<div><lb n="11705"/><p><span>Do thochlamair-ne fearta</span>
<lb n="11706"/><span>i n-ionad ríoghdha ró-fhairseanga,</span>
<lb n="11707"/><span>fearta na nOscar n-ádhbal ngrinn</span>
<lb n="11708"/><span>fearta mhic Garraidh is mhic Oisín.</span></p>
<lb n="11709"/>
<lb n="11710"/><p><span>Do ghaibh an ráth mhór ar fad</span>
<lb n="11711"/><span>feart Oscair mhóir ón mBeirbheadh,</span>
<lb n="11712"/><span>cian ó chairdibh an laoch nár lag</span>
<lb n="11713"/><span>i n-a luighe ameasc Fiann Almhan.</span></p>
<lb n="11714"/>
<lb n="11715"/><p><span>Guidhim-se Rí an bheatha bhinn</span>
<lb n="11716"/><span>is guidh-se, a Phádraig mhic Calpruinn,</span>
<lb n="11717"/><span>go dtugadh tlacht ar mo ghlór</span>
<lb n="11718"/><span>- mo chumha anocht is ró-mhór.</span>
<lb n="11719"/></p>
</div>
<pb n="213"/>
<div><lb n="11720"/><p><span>Bzzzzz1849-60ls 19L</span>
<lb n="11721"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="11722"/><span>LAOIDH OISÍN AR THÍR NA nÓG.</span></p>
<lb n="11723"/>
<lb n="11724"/><p><span>A Oisín uasail, a mhic an ríogh,</span>
<lb n="11725"/><span>dob fhearr gníomh gaisce agus gliadh,</span>
<lb n="11726"/><span>aithris dúinn anois gan mhairg</span>
<lb n="11727"/><span>cionnus do mhairis d'éis na bhFiann.</span></p>
<lb n="11728"/>
<lb n="11729"/><p><span>Inneosad duit, a Phádraig nuaidh,</span>
<lb n="11730"/><span>gidh doilbh liom a luadh ós árd,</span>
<lb n="11731"/><span>tar éis catha Ghabhra chruaidh</span>
<lb n="11732"/><span>'nar marbhadh, monuar! Oscar áigh.</span></p>
<lb n="11733"/>
<lb n="11734"/><p><span>Lá dá rabhamair uile an Fhiann</span>
<lb n="11735"/><span>Fionn fial 's ar mhair dinn ann,</span>
<lb n="11736"/><span>gidh gur dhoilbh dubhach ár scéal</span>
<lb n="11737"/><span>d'éis ár laochradh bheith go fann.</span></p>
<lb n="11738"/>
<lb n="11739"/><p><span>Ag seilg dúinn maidin cheoidh</span>
<lb n="11740"/><span>i n-imeall-bhórdaibh Locha Léin,</span>
<lb n="11741"/><span>mar a raibh crainn ba chumhra bláth</span>
<lb n="11742"/><span>is ceol gach tráth go binn ag éin.</span></p>
<lb n="11743"/>
<lb n="11744"/><p><span>Dúisigheadh linn an eilit mhaol</span>
<lb n="11745"/><span>dob fhearr léim, rith is lúth,</span>
<lb n="11746"/><span>dobhí ár gcoin 's ár ngadhair go léir</span>
<lb n="11747"/><span>go dlúth 'na déidh fá lán-tsiubhal.</span></p>
<lb n="11748"/>
<lb n="11749"/><p><span>Níorbh fhada go bhfeacamair aniar</span>
<lb n="11750"/><span>an marcach dian ag teacht chugainn -</span>
<lb n="11751"/><span>aon mhacaomh mná dob áille dreach</span>
<lb n="11752"/><span>ar chaol-each bhán ba mhire lúth.</span></p>
<lb n="11753"/>
<lb n="11754"/><p><span>Do stadamair uile den tseilg</span>
<lb n="11755"/><span>ar amharc deilbhe na rí-mhná;</span>
<lb n="11756"/><span>do ghaibh iongantas Fionn 's an Fhiann</span>
<lb n="11757"/><span>nach feacadar riamh bean chomh breágh.</span></p>
<lb n="11758"/>
<lb n="11759"/><p><span>Bhí mionn ríoghdha ar a ceann</span>
<lb n="11760"/><span>is brat donn den tsíoda dhaor,</span>
<lb n="11761"/><span>buailte le réaltaibh dearg-óir</span>
<lb n="11762"/><span>ag folach a bróg síos go féar.</span></p>
<lb n="11763"/>
<lb n="11764"/><p><span>Bhí fáinne óir ar crochadh síos</span>
<lb n="11765"/><span>as gach dual buidhe dá dlaoi mar ór,</span>
<lb n="11766"/><span>a rosca gorma glana gan smúit</span>
<lb n="11767"/><span>mar bhraon den drúcht ar bharr an fheoir.</span></p>
<lb n="11768"/>
<lb n="11769"/><p><span>Ba dheirge a gruadh ná'n rós</span>
<lb n="11770"/><span>ba ghile a snódh ná ealla ar tuinn,</span>
<lb n="11771"/><span>ba mhilse blas a béilín fós</span>
<lb n="11772"/><span>ná mil dá hól tré dheirg-fhíon.</span>
<lb n="11773"/></p>
</div>
<pb n="214"/>
<div><lb n="11774"/><p><span>Dobhí brat fairsing, fada, réidh</span>
<lb n="11775"/><span>ag folach an stéid-eich bháin;</span>
<lb n="11776"/><span>diallaid ghreanta de dhearg-ór</span>
<lb n="11777"/><span>is srian béal-óir 'na deas-láimh.</span></p>
<lb n="11778"/>
<lb n="11779"/><p><span>Bhí cheithre crúdha go cúmtha faoi</span>
<lb n="11780"/><span>den ór bhuidhe ba ghlaine scáil;</span>
<lb n="11781"/><span>fleasc airgid i gcúl a chinn</span>
<lb n="11782"/><span>'s ní raibh san tsaoigheal each dob fhearr.</span></p>
<lb n="11783"/>
<lb n="11784"/><p><span>Tháinig sí do láthair Fhinn</span>
<lb n="11785"/><span>do labhair go caoin cneasta i stuaim,</span>
<lb n="11786"/><span>dubhairt sí: "A Rí na bhFiann</span>
<lb n="11787"/><span>duit is cian anois mo chuaird."</span></p>
<lb n="11788"/>
<lb n="11789"/><p><span>"Cia thú féin, a ríoghan óg</span>
<lb n="11790"/><span>is fearr cló, maise 'gus gnaoi?</span>
<lb n="11791"/><span>aithris dúinn-ne fáth do scéil</span>
<lb n="11792"/><span>t'ainm féin is fós do thír."</span></p>
<lb n="11793"/>
<lb n="11794"/><p><span>"Niamh Chinn Óir is é m'ainm</span>
<lb n="11795"/><span>a Fhinn ghasta na mór-shlógh.</span>
<lb n="11796"/><span>tar mhnáibh an domhain fuaireas bladh</span>
<lb n="11797"/><span>is mé inghean áluinn Ríogh na nÓg."</span></p>
<lb n="11798"/>
<lb n="11799"/><p><span>"Aithris dúinn, a ríoghan tais</span>
<lb n="11800"/><span>fáth do theacht tar lear i gcéin;</span>
<lb n="11801"/><span>an é do chéile d'imthigh uait</span>
<lb n="11802"/><span>nó cé'n bhuaidhirt atá ort féin?"</span></p>
<lb n="11803"/>
<lb n="11804"/><p><span>"Ní hé mo chéile d'imthigh uaim</span>
<lb n="11805"/><span>is fós níor luadhadh mé le fear,</span>
<lb n="11806"/><span>a Rí na Féinne is aoirde cáil</span>
<lb n="11807"/><span>acht searc is grádh a thugas dod mhac."</span></p>
<lb n="11808"/>
<lb n="11809"/><p><span>"Ciaca dem chlainn, a inghean bhláth</span>
<lb n="11810"/><span>dá dtugais grádh is fós gean?</span>
<lb n="11811"/><span>ná ceil orainn anois an fáth</span>
<lb n="11812"/><span>acht aithris dúinn do chás, a bhean."</span></p>
<lb n="11813"/>
<lb n="11814"/><p><span>"Inneosad féin sin duit, a Fhinn</span>
<lb n="11815"/><span>'sé do mhac grinn, arm-chruaidh,</span>
<lb n="11816"/><span>Oisín meanmnach na dtréan-lámh</span>
<lb n="11817"/><span>an laoch atáim anois a luadh."</span></p>
<lb n="11818"/>
<lb n="11819"/><p><span>"Créad an fáth fá dtugais grádh</span>
<lb n="11820"/><span>a inghean áluinn an fhuilt réidh,</span>
<lb n="11821"/><span>dom mhac geal féin seachas cách</span>
<lb n="11822"/><span>is a liacht flaith árd fán ngréin?"</span></p>
<lb n="11823"/>
<lb n="11824"/><p><span>"Ní gan ádhbhar, a Rí na bhFiann</span>
<lb n="11825"/><span>thángas i gcian fá n-a dhéin</span>
<lb n="11826"/><span>acht tuarasgabháil d'fhagháil ar a ghaisce</span>
<lb n="11827"/><span>feabhas a phearsan is a mhéin.</span></p>
<lb n="11828"/>
<lb n="11829"/><p><span>"Is iomdha mac ríogh is árd-fhlaith</span>
<lb n="11830"/><span>a thug dom gean is síor-ghrádh;</span>
<lb n="11831"/><span>níor aontuigheas riamh d'aon fhear</span>
<lb n="11832"/><span>go dtugas searc d'Oisín áigh."</span></p>
<lb n="11833"/>
<lb n="11834"/><p><span>Dar an láimh sin ort, a Phádraig</span>
<lb n="11835"/><span>is ní náireach liom mar scéal,</span>
<lb n="11836"/><span>ní raibh ball díom nach raibh i ngrádh</span>
<lb n="11837"/><span>le hinghin áluinn an fhuilt réidh.</span></p>
<lb n="11838"/>
<lb n="11839"/><p><span>Rugas ar a láimh im dhóid</span>
<lb n="11840"/><span>is dubhart de ghlór ghuth-bhinn:</span>
<lb n="11841"/><span>"Fíor-chaoin fáilte fearaim romhat</span>
<lb n="11842"/><span>a ríoghan óg, don tír.</span>
<lb n="11843"/></p>
</div>
<pb n="215"/>
<div><lb n="11844"/><p><span>"Is tú is gile 's is finne bláth</span>
<lb n="11845"/><span>is tú dob fhearr liom mar mhnaoi,</span>
<lb n="11846"/><span>is tú mo rogha tar mhnáibh an domhain</span>
<lb n="11847"/><span>a réaltan mhodhmhail is deise gnaoi."</span></p>
<lb n="11848"/>
<lb n="11849"/><p><span>"Geasa nach fulaingidh fíor-laoch</span>
<lb n="11850"/><span>a Oisín fhéil, cuirim id chomhair:</span>
<lb n="11851"/><span>teacht liom féin anois ar m'each</span>
<lb n="11852"/><span>go righeam tar ais go Tír na nÓg.</span></p>
<lb n="11853"/>
<lb n="11854"/><p><span>"Sí'n tír í is aoibhne le fagháil</span>
<lb n="11855"/><span>an tír is mó cáil anois fán ngréin;</span>
<lb n="11856"/><span>crainn ag cromadh le toradh is bláth</span>
<lb n="11857"/><span>is duilleabhar ag fás go barr géag.</span></p>
<lb n="11858"/>
<lb n="11859"/><p><span>"Is fairsing innti mil is fíon</span>
<lb n="11860"/><span>is gach uile ní dá bhfeacaidh súil;</span>
<lb n="11861"/><span>ní rachaidh caitheamh ort led ré</span>
<lb n="11862"/><span>meath ná éag ní fheicfidh tú.</span></p>
<lb n="11863"/>
<lb n="11864"/><p><span>"Gheobhair fleadh, imirt is ól</span>
<lb n="11865"/><span>gheobhair ceol ró-bhinn ar théad,</span>
<lb n="11866"/><span>gheobhair airgead agus ór</span>
<lb n="11867"/><span>gheobhair fós an iomad séad.</span></p>
<lb n="11868"/>
<lb n="11869"/><p><span>"Gheobhair céad míle claidheamh gan gó</span>
<lb n="11870"/><span>céad brat sróill de shíoda dhaor;</span>
<lb n="11871"/><span>gheobhair céad each is mire i ngleo</span>
<lb n="11872"/><span>gheobhair céad leo de chonaibh géar'.</span></p>
<lb n="11873"/>
<lb n="11874"/><p><span>"Gheobhair mionn ríoghdha Ríogh na nÓg</span>
<lb n="11875"/><span>nach tug fós do neach fán ngréin,</span>
<lb n="11876"/><span>soillseach, breágh fá chlochaibh buadh</span>
<lb n="11877"/><span>nach féidir a luach a chur i gcéill.</span></p>
<lb n="11878"/>
<lb n="11879"/><p><span>"Gheobhair lúireach chumhdaigh, chóir</span>
<lb n="11880"/><span>is claidheamh cinn-óir is cliste béim,</span>
<lb n="11881"/><span>nár théarnuigh neach riamh uaidh beo</span>
<lb n="11882"/><span>dá bhfeacaidh fós an t-arm géar.</span></p>
<lb n="11883"/>
<lb n="11884"/><p><span>"Gheobhair céad éide is léine sróill</span>
<lb n="11885"/><span>gheobhair céad bó is fós céad laogh,</span>
<lb n="11886"/><span>gheobhair céad caora fá lomraibh óir</span>
<lb n="11887"/><span>gheobhair céad seod nach fuil san tsaoghal.</span></p>
<lb n="11888"/>
<lb n="11889"/><p><span>"Gheobhair céad maighdean, meidhreach, óg</span>
<lb n="11890"/><span>soillseach, glórmhar mar an ngréin,</span>
<lb n="11891"/><span>is fearr dealbh, déanamh is snódh</span>
<lb n="11892"/><span>'s is binne beol ná ceol na n-éan.</span>
<lb n="11893"/></p>
</div>
<pb n="216"/>
<div><lb n="11894"/><p><span>"Gheobhair céad laoch is tréine i ngleo</span>
<lb n="11895"/><span>'s is cliste fós i gcleasaibh lúith,</span>
<lb n="11896"/><span>armtha, éidthe, ós do chomhair</span>
<lb n="11897"/><span>i dTír na nÓg má thigir liom.</span></p>
<lb n="11898"/>
<lb n="11899"/><p><span>"Gheobhair gach ní dá ndubhras leat</span>
<lb n="11900"/><span>is aoibhneas eile gan cheas gan chaoi,</span>
<lb n="11901"/><span>gheobhair maise, neart agus réim</span>
<lb n="11902"/><span>is bead-sa féin agat mar mhnaoi."</span></p>
<lb n="11903"/>
<lb n="11904"/><p><span>"Diúltadh ar bith ní bhéarfad uaim</span>
<lb n="11905"/><span>a ríoghan suairc na gcuach n-óir;</span>
<lb n="11906"/><span>is tú mo rogha tar mhnáibh an domhain</span>
<lb n="11907"/><span>is rachad le fonn go Tír na nÓg."</span></p>
<lb n="11908"/>
<lb n="11909"/><p><span>Ar mhuin an eich chuamair araon</span>
<lb n="11910"/><span>ar mo bhéalaibh do shuidh an ógh,</span>
<lb n="11911"/><span>is dubhairt: "A Oisín, fanam go réidh</span>
<lb n="11912"/><span>go righeam béal an mhara mhóir."</span></p>
<lb n="11913"/>
<lb n="11914"/><p><span>Annsin d'éirigh an t-each ar lúth</span>
<lb n="11915"/><span>an tráth righeamair ciumhais na trágha;</span>
<lb n="11916"/><span>do chroith é féin annsin chun siubhail</span>
<lb n="11917"/><span>'s do léig trí gnúsa as ós árd.</span></p>
<lb n="11918"/>
<lb n="11919"/><p><span>An tráth dochonnairc Fionn 's an Fhiann</span>
<lb n="11920"/><span>an t-each go dian san tsiubhal</span>
<lb n="11921"/><span>ag tabhairt aighthe ar an tréan-mhuir</span>
<lb n="11922"/><span>do léigeadar trí géar-ghuil cumhadh.</span></p>
<lb n="11923"/>
<lb n="11924"/><p><span>"A Oisín," ar Fionn, go meirbh tréith</span>
<lb n="11925"/><span>"mo chumha féin tú d'imtheacht uainn</span>
<lb n="11926"/><span>'s gan súil againn arís led theacht</span>
<lb n="11927"/><span>chugainn tar ais fá lán-bhuaidh."</span></p>
<lb n="11928"/>
<lb n="11929"/><p><span>d'aistrigh a dhealbh is a scéimh</span>
<lb n="11930"/><span>'s do shil leis frasa déar anuas</span>
<lb n="11931"/><span>gur fhliuch a bhroinne 's a gheal-ghné</span>
<lb n="11932"/><span>is dubhairt: "Mo léan tú, 'Oisín uaim!"</span></p>
<lb n="11933"/>
<lb n="11934"/><p><span>A Phádraig, ba dhubhach an scéal</span>
<lb n="11935"/><span>ár scaramhain le chéile annsúd -</span>
<lb n="11936"/><span>scaramhain an athar le n-a mhac féin</span>
<lb n="11937"/><span>is dubhach lag mé bheith dá luadh.</span></p>
<lb n="11938"/>
<lb n="11939"/><p><span>Do phógas m'athair go caoin caomh</span>
<lb n="11940"/><span>'s an chomaoin chéadna fuaireas uaidh;</span>
<lb n="11941"/><span>d'fhágas slán uile ag an bhFéinn</span>
<lb n="11942"/><span>'s do shil na déara lem ghruaidh.</span>
<lb n="11943"/></p>
</div>
<pb n="217"/>
<div><lb n="11944"/><p><span>Is 'mó lá aoibhinn bhíos-sa 's Fionn</span>
<lb n="11945"/><span>'s an Fhiann 'nár gcionn fá lán-réim,</span>
<lb n="11946"/><span>ag imirt fithchille 's ag ól</span>
<lb n="11947"/><span>'s ag clos ceoil, an bhuidhean ba thréan.</span></p>
<lb n="11948"/>
<lb n="11949"/><p><span>Ag sealgaireacht i ngleanntaibh mín'</span>
<lb n="11950"/><span>'s ár ngadhair bhéil-bhinn againn ann;</span>
<lb n="11951"/><span>sealad eile dhúinn i ngarbh-ghléidh</span>
<lb n="11952"/><span>ag treascairt laoch go lán-teann.</span></p>
<lb n="11953"/>
<lb n="11954"/><p><span>A Oisín bhaoith, tréig go fóill</span>
<lb n="11955"/><span>do ghaisce mór ar an bhFéinn;</span>
<lb n="11956"/><span>cionnus dochuais go Tír na nÓg</span>
<lb n="11957"/><span>lean dúinn gan gó ar do scéal.</span></p>
<lb n="11958"/>
<lb n="11959"/><p><span>Thugamair ár gcúl don tír</span>
<lb n="11960"/><span>'s ár n-aghaidh go díreach, glan siar;</span>
<lb n="11961"/><span>do thráigh an mhín-mhuir romhainn</span>
<lb n="11962"/><span>'s do líon 'na bróintibh 'nár ndiaidh.</span></p>
<lb n="11963"/>
<lb n="11964"/><p><span>Dochonncamair iongantais 'nár siubhal</span>
<lb n="11965"/><span>- cathracha, cúirteanna is caisleáin,</span>
<lb n="11966"/><span>pioláití geala is dúnta</span>
<lb n="11967"/><span>grianáin lonnracha is páláis.</span></p>
<lb n="11968"/>
<lb n="11969"/><p><span>Dochonncamair fós le n-ár dtaobh</span>
<lb n="11970"/><span>an eilit mhaol ar léim lúith</span>
<lb n="11971"/><span>agus gadhar cluais-dearg, bán</span>
<lb n="11972"/><span>'á tafann go dána san tsiubhal.</span></p>
<lb n="11973"/>
<lb n="11974"/><p><span>Dochonncamair fós gan gó</span>
<lb n="11975"/><span>ainnir óg ar stéid-each donn,</span>
<lb n="11976"/><span>ubhall óir 'na deas-láimh</span>
<lb n="11977"/><span>is í ag siubhal ar bharr na dtonn.</span></p>
<lb n="11978"/>
<lb n="11979"/><p><span>Dochonncamair gar beag 'na deoidh</span>
<lb n="11980"/><span>marcach óg ar stéad ró-bhán</span>
<lb n="11981"/><span>fá bhrat de chorcur 's de dhearg-shróll</span>
<lb n="11982"/><span>is claidheamh cinn-óir 'na dheas-láimh.</span></p>
<lb n="11983"/>
<lb n="11984"/><p><span>"Cia hiad an dís úd do-chím</span>
<lb n="11985"/><span>a ríoghan chaoin, innis dom fáth;</span>
<lb n="11986"/><span>an bhean úd is áille gnaoi</span>
<lb n="11987"/><span>is marcach slim an eich bháin?"</span></p>
<lb n="11988"/>
<lb n="11989"/><p><span>"Ná cuir do shuim 'na bhfeicfidh tú</span>
<lb n="11990"/><span>a Oisín umhail, ná 'na bhfeacais fós,</span>
<lb n="11991"/><span>níl ionnta uile acht neamh-ní</span>
<lb n="11992"/><span>go righeam go Tír Ríogh na nÓg."</span></p>
<lb n="11993"/>
<lb n="11994"/><p><span>Dochonncamair uainn i gcian</span>
<lb n="11995"/><span>pálás grianmhar, ucht-bhláth,</span>
<lb n="11996"/><span>ba bhreághtha dealbh agus gné</span>
<lb n="11997"/><span>dá raibh san tsaoghal ar fad le fagháil.</span>
<lb n="11998"/></p>
</div>
<pb n="218"/>
<div><lb n="11999"/><p><span>"Cia an dún ríoghdha, ró-bhreágh</span>
<lb n="12000"/><span>is fós is áille dá bhfeacaidh súil,</span>
<lb n="12001"/><span>n-a bhfuilimíd ag triall 'na dháil</span>
<lb n="12002"/><span>nó cia is árd-fhlaith annsúd?"</span></p>
<lb n="12003"/>
<lb n="12004"/><p><span>"'Sí inghean Ríogh Thír na mBeo</span>
<lb n="12005"/><span>is bainríoghan fós isan dún</span>
<lb n="12006"/><span>thug Fomhor Builleach Druime Lóghach</span>
<lb n="12007"/><span>leis le fóirneart géag is lúith.</span></p>
<lb n="12008"/>
<lb n="12009"/><p><span>"Geasa chuir sí ar an dtréan</span>
<lb n="12010"/><span>gan bean do dhéanamh di go bráth</span>
<lb n="12011"/><span>go bhfaghadh sí curadh nó fíor-laoch</span>
<lb n="12012"/><span>do sheasóchadh gléidh leis lámh ar láimh."</span></p>
<lb n="12013"/>
<lb n="12014"/><p><span>"Beir buadh is beannacht, a Niamh Chinn Óir</span>
<lb n="12015"/><span>ní chuala de cheol riamh dob fhearr</span>
<lb n="12016"/><span>ná guth ró-bhinn do mhilis-bheol</span>
<lb n="12017"/><span>gidh mór an brón linn bean dá cáil.</span></p>
<lb n="12018"/>
<lb n="12019"/><p><span>"Téigheam anois dá fios don dún</span>
<lb n="12020"/><span>agus b'fhéidir gur dúinn atá sé i ndán</span>
<lb n="12021"/><span>an tréan-laoch úd do thuitim liom</span>
<lb n="12022"/><span>i gcleasaibh lúith mar ba ghnáth."</span></p>
<lb n="12023"/>
<lb n="12024"/><p><span>Dochuamair annsin don dún</span>
<lb n="12025"/><span>is tháinig chugainn an ríoghan óg;</span>
<lb n="12026"/><span>dob ionann deallradh dhi 's don ghréin</span>
<lb n="12027"/><span>is do chuir sí céad fáilte romhainn.</span></p>
<lb n="12028"/>
<lb n="12029"/><p><span>Dobhí culaith de shíoda bhuidhe</span>
<lb n="12030"/><span>ar an ríoghain dob áille snódh,</span>
<lb n="12031"/><span>a cneas cailce mar eala ar tuinn</span>
<lb n="12032"/><span>'s a dhá gruaidh bhí ar dhath na rós.</span></p>
<lb n="12033"/>
<lb n="12034"/><p><span>Ar dhath an óir dobhí a folt</span>
<lb n="12035"/><span>a gorm-rosca glana gan cheo,</span>
<lb n="12036"/><span>béilín meala ar dhath na gcaor</span>
<lb n="12037"/><span>a mala chaol ba ghreanta cló.</span></p>
<lb n="12038"/>
<lb n="12039"/><p><span>Do shuidheamair annsin síos</span>
<lb n="12040"/><span>gach aon dinn ar chathaoir óir;</span>
<lb n="12041"/><span>do leagadh chugainn mórán bídh</span>
<lb n="12042"/><span>is cuirn dighe bhí líonta 'bheoir.</span></p>
<lb n="12043"/>
<lb n="12044"/><p><span>An tráth chaitheamair ár sáith bídh</span>
<lb n="12045"/><span>is iomad fíonta milis óil,</span>
<lb n="12046"/><span>do labhair an ríoghan óg, chaoin</span>
<lb n="12047"/><span>is dubhairt sí - "Éist liom go fóill."</span></p>
<lb n="12048"/>
<lb n="12049"/><p><span>d'innis dúinn fios is fáth a scéil</span>
<lb n="12050"/><span>'s do shil na déara le n-a gruaidh;</span>
<lb n="12051"/><span>adubhairt nárbh fhilleadh dhi dá tír féin</span>
<lb n="12052"/><span>'s an fathach tréan do bheith go buan.</span></p>
<lb n="12053"/>
<lb n="12054"/><p><span>"Bí id thost, a ríoghan óg</span>
<lb n="12055"/><span>scuir ded bhrón is ná bí 'caoi</span>
<lb n="12056"/><span>agus do-bheirim duit mo lámh</span>
<lb n="12057"/><span>an fathach áir go dtuitfidh linn."</span>
<lb n="12058"/></p>
</div>
<pb n="219"/>
<div><lb n="12059"/><p><span>"Níl laoch anois ar bith le fagháil</span>
<lb n="12060"/><span>dá thréine cáil ar fud an tsaoghail</span>
<lb n="12061"/><span>do-bhéarfadh comhrac lámh ar láimh</span>
<lb n="12062"/><span>d'fhathach dána na gcruadh-bhéim."</span></p>
<lb n="12063"/>
<lb n="12064"/><p><span>"Innsim duit, a ríoghan chaomh</span>
<lb n="12065"/><span>nach scáthmhar liom a théacht im dháil</span>
<lb n="12066"/><span>muna dtuitidh de bhrígh mo ghéag</span>
<lb n="12067"/><span>go dtuitfead féin ar do scáth."</span></p>
<lb n="12068"/>
<lb n="12069"/><p><span>Is gearr go bhfeacamair ag téacht</span>
<lb n="12070"/><span>an fathach tréan ba mhó gráin,</span>
<lb n="12071"/><span>beart air de chroicnibh fiadh</span>
<lb n="12072"/><span>is lorg-fhearsad iarainn 'na láimh.</span></p>
<lb n="12073"/>
<lb n="12074"/><p><span>Níor bheannuigh is níor umhluigh dúinn</span>
<lb n="12075"/><span>acht d'fhéach i ngnúis na hóg-mhná;</span>
<lb n="12076"/><span>d'fhuagair cath is comhrac tréan</span>
<lb n="12077"/><span>is chuas féin i n-a chomhdháil.</span></p>
<lb n="12078"/>
<lb n="12079"/><p><span>Ar feadh trí n-oidhche is trí lá</span>
<lb n="12080"/><span>dobhámair san ngráscar teann,</span>
<lb n="12081"/><span>is gidh gur thréan é an fathach mór</span>
<lb n="12082"/><span>do bhaineas fá dheoidh de a cheann.</span></p>
<lb n="12083"/>
<lb n="12084"/><p><span>An tráth chonnairc an dís bhan óg</span>
<lb n="12085"/><span>an fathach mór faon ar lár</span>
<lb n="12086"/><span>do léigeadar trí ghártha grinn</span>
<lb n="12087"/><span>le mór-mhaoidheamh is lúthgháir.</span></p>
<lb n="12088"/>
<lb n="12089"/><p><span>Dochuamair annsin don dún</span>
<lb n="12090"/><span>is bhíos-sa brúighte lag, faon,</span>
<lb n="12091"/><span>ag sileadh fola go húr</span>
<lb n="12092"/><span>ag teacht go dlúth as mo chréacht.</span></p>
<lb n="12093"/>
<lb n="12094"/><p><span>Tháinig inghean Ríogh na mBeo</span>
<lb n="12095"/><span>go fíor ag fóirthin orm féin;</span>
<lb n="12096"/><span>do chuir sí ící im chneádha</span>
<lb n="12097"/><span>is dobhíos féin slán 'na déidh.</span></p>
<lb n="12098"/>
<lb n="12099"/><p><span>Do chuireamair an fear mór</span>
<lb n="12100"/><span>i bhfeart fód-doimhin, fairsing, réidh;</span>
<lb n="12101"/><span>do thógbhas a lia ós a leacht</span>
<lb n="12102"/><span>is scríobhas a ainm i n-ogham chraobh.</span></p>
<lb n="12103"/>
<lb n="12104"/><p><span>Do chaitheamair ár bproinn go subhach</span>
<lb n="12105"/><span>'s ba mheadhrach dúinn annsin dá éis;</span>
<lb n="12106"/><span>do cóirigheadh fúinn isan dún</span>
<lb n="12107"/><span>leabthacha clúid de chlúmh na n-éan.</span></p>
<lb n="12108"/>
<lb n="12109"/><p><span>Arn-a bhárach, ar amharc laoi</span>
<lb n="12110"/><span>do dhúisigheamair as ár néall,</span>
<lb n="12111"/><span>"Is mithid dúinn," ar inghean an ríogh</span>
<lb n="12112"/><span>"triall gan scíth dár dtír féin."</span></p>
<lb n="12113"/>
<lb n="12114"/><p><span>Do ghléasamair orainn gan stad</span>
<lb n="12115"/><span>is ghabhamair ár gcead leis an óigh,</span>
<lb n="12116"/><span>ba dhubhach, dobrónach sinn 'na diaidh</span>
<lb n="12117"/><span>'s níor thaise don ghrian-bhean 'nár ndeoidh.</span>
<lb n="12118"/></p>
</div>
<pb n="220"/>
<div><lb n="12119"/><p><span>Ní feas dom féin, a Phádraig shéimh</span>
<lb n="12120"/><span>créad a thárla don ríoghain óig</span>
<lb n="12121"/><span>ón lá do scaramair léi</span>
<lb n="12122"/><span>nó ar fhill féin go Tír na mBeo.</span></p>
<lb n="12123"/>
<lb n="12124"/><p><span>Níor innsis dúinn, a Oisín ghrinn</span>
<lb n="12125"/><span>cia an tír 'na rabhais féin;</span>
<lb n="12126"/><span>foillsigh dúinn anois a hainm</span>
<lb n="12127"/><span>is lean arís rian do scéil.</span></p>
<lb n="12128"/>
<lb n="12129"/><p><span>Tír na mBuadh an tír úd</span>
<lb n="12130"/><span>is go deimhin ní bréag an t-ainm;</span>
<lb n="12131"/><span>má tá glóire i bhFlaitheas mar bhí ann</span>
<lb n="12132"/><span>do Dhia le greann thabharfainn gairm.</span></p>
<lb n="12133"/>
<lb n="12134"/><p><span>Thugamair ár gcúl don dún</span>
<lb n="12135"/><span>is ár stéad fúinn fá lán-réim;</span>
<lb n="12136"/><span>ba luaithe linn an t-each bán</span>
<lb n="12137"/><span>ná gaoth Mhárta ar dhruim sléibhe.</span></p>
<lb n="12138"/>
<lb n="12139"/><p><span>Níorbh fhada gur dhorchuigh an spéir</span>
<lb n="12140"/><span>is gur éirigh gaoth is anfadh árd,</span>
<lb n="12141"/><span>do las an mhór-mhuir go tréan</span>
<lb n="12142"/><span>is ní raibh amharc ar ghréin le fagháil.</span></p>
<lb n="12143"/>
<lb n="12144"/><p><span>Sealad dúinn ag amharc na néall</span>
<lb n="12145"/><span>is ar na réalta bhí fá smúid,</span>
<lb n="12146"/><span>d'ísligh an t-anfadh 's an ghaoth</span>
<lb n="12147"/><span>is do shoillsigh Phoebus ós ár gcionn.</span></p>
<lb n="12148"/>
<lb n="12149"/><p><span>Dochonncamair le n-ár dtaoibh</span>
<lb n="12150"/><span>tír ró-aoibhinn fá lán-bhláth,</span>
<lb n="12151"/><span>magha maiseacha, réidhe, mín'</span>
<lb n="12152"/><span>is dún ríoghdha ba ró-bhreágh.</span></p>
<lb n="12153"/>
<lb n="12154"/><p><span>Ní raibh dath dá bhfeacaidh súil</span>
<lb n="12155"/><span>de ghorm úr, d'uaine is bán,</span>
<lb n="12156"/><span>de chorcur dhearg is de bhuidhe</span>
<lb n="12157"/><span>nach raibh san rí-bhrog taoim a rádh.</span></p>
<lb n="12158"/>
<lb n="12159"/><p><span>Dobhí ar an taoibh eile den dún</span>
<lb n="12160"/><span>grianáin lonnracha is páláis</span>
<lb n="12161"/><span>déanta uile de chlochaibh buadha</span>
<lb n="12162"/><span>ó lámhaibh suadh is saor-cheárd.</span></p>
<lb n="12163"/>
<lb n="12164"/><p><span>"Cia an tír áluinn atá annsúd</span>
<lb n="12165"/><span>a inghean chiúin na dtriopall n-óir,</span>
<lb n="12166"/><span>is breághtha dreach dá bhfeacaidh súil</span>
<lb n="12167"/><span>nó 'n í 'n tír úd Tír na nÓg?"</span></p>
<lb n="12168"/>
<lb n="12169"/><p><span>"Is í go deimhin, a Oisín fhéil</span>
<lb n="12170"/><span>níor innseas bréag duit dá taoibh;</span>
<lb n="12171"/><span>níl ní dár gheallas-sa dhuit féin</span>
<lb n="12172"/><span>nach fuil soiléir agat do shíor."</span></p>
<lb n="12173"/>
<lb n="12174"/><p><span>Is gearr go bhfeacamair chugainn</span>
<lb n="12175"/><span>ag triall ón dún i n-ár gcomhdháil,</span>
<lb n="12176"/><span>trí caogaid laoch dob fhearr lúth</span>
<lb n="12177"/><span>sciamh, clú, is dob aoirde cáil.</span>
<lb n="12178"/></p>
</div>
<pb n="221"/>
<div><lb n="12179"/><p><span>Tháinig chugainn i n-a dheoidh</span>
<lb n="12180"/><span>céad bean óg dob áille scéimh,</span>
<lb n="12181"/><span>fá bhrataibh síoda líonta d'ór</span>
<lb n="12182"/><span>ag fáiltiughadh romhainn dá dtír féin.</span></p>
<lb n="12183"/>
<lb n="12184"/><p><span>Dochonncamair arís ag téacht</span>
<lb n="12185"/><span>buidhean de ghléire ghlain na sluagh</span>
<lb n="12186"/><span>is rí oirdhearc, comhachtach tréan</span>
<lb n="12187"/><span>dob fhearr scéimh, deilbh is buadh.</span></p>
<lb n="12188"/>
<lb n="12189"/><p><span>Bhí léine bhuidhe de shíoda shróill</span>
<lb n="12190"/><span>is niamh-bhrat órdha ós a chionn,</span>
<lb n="12191"/><span>bhí coróin drithleannach den ór</span>
<lb n="12192"/><span>go soillseach, lonnrach ar a cheann.</span></p>
<lb n="12193"/>
<lb n="12194"/><p><span>Dochonncamair ag teacht 'na dheoidh</span>
<lb n="12195"/><span>an bhainríoghan óg dob aoirde cáil,</span>
<lb n="12196"/><span>is caogad bruinneal milis cóir</span>
<lb n="12197"/><span>dob áille cló 'na comhdháil.</span></p>
<lb n="12198"/>
<lb n="12199"/><p><span>Ar theacht dóibh uile ar aon bhall</span>
<lb n="12200"/><span>do labhair go ceannsa Rí na nÓg</span>
<lb n="12201"/><span>is dubhairt - "'Sé seo Oisín mac Finn</span>
<lb n="12202"/><span>céile caoin Niamh Chinn Óir."</span></p>
<lb n="12203"/>
<lb n="12204"/><p><span>Rug sé orm annsin ar láimh</span>
<lb n="12205"/><span>is dubhairt i gcomhnárd don tslógh -</span>
<lb n="12206"/><span>"A Oisín chalma, a mhic an rí</span>
<lb n="12207"/><span>céad míle fáilte romhat!</span></p>
<lb n="12208"/>
<lb n="12209"/><p><span>"An tír seo i n-a dtángais féin</span>
<lb n="12210"/><span>ní cheilfead a scéala ort, gan gó,</span>
<lb n="12211"/><span>is fada buan a bhéas do shaoghal</span>
<lb n="12212"/><span>is beidh tú féin choidhche óg.</span></p>
<lb n="12213"/>
<lb n="12214"/><p><span>"Níl aoibhneas dár smaoin an croidhe</span>
<lb n="12215"/><span>nach fuil san tír seo fá do chomhair;</span>
<lb n="12216"/><span>a Oisín, creid-se uaim go fíor</span>
<lb n="12217"/><span>gur mise rí Thír na nÓg.</span></p>
<lb n="12218"/>
<lb n="12219"/><p><span>"Ag seo an bhainríoghan chaomh</span>
<lb n="12220"/><span>is m'inghean féin Niamh Chinn Óir</span>
<lb n="12221"/><span>dochuaidh thar mín-mhuir fád dhéin</span>
<lb n="12222"/><span>chun bheith mar chéile aici go deo."</span></p>
<lb n="12223"/>
<lb n="12224"/><p><span>Do ghabhas buidheachas leis an rígh</span>
<lb n="12225"/><span>is d'umhluigheas síos don ríoghain chóir;</span>
<lb n="12226"/><span>níor stadadh annsin go héascaidh linn</span>
<lb n="12227"/><span>go rángamair rí-bhrugh Ríogh na nÓg.</span></p>
<lb n="12228"/>
<lb n="12229"/><p><span>Tháinig uaisle na cathrach caoimh'</span>
<lb n="12230"/><span>'dir fhear is mhnaoi 'nár gcomhdháil;</span>
<lb n="12231"/><span>bhí fleadh is féasta ann de shíor</span>
<lb n="12232"/><span>ar feadh deich n-oidhche is deich lá.</span></p>
<lb n="12233"/>
<lb n="12234"/><p><span>Do pósadh mé le Niamh Chinn Óir</span>
<lb n="12235"/><span>a Phádraig ón Róimh na mbachall mbán;</span>
<lb n="12236"/><span>sin mar chuas go Tír na nÓg</span>
<lb n="12237"/><span>gidh doilbh brónach liom-sa trácht.</span></p>
<lb n="12238"/>
<lb n="12239"/><p><span>Lean dúinn feasta ar do sceol</span>
<lb n="12240"/><span>a Oisín óir na n-arm n-áir,</span>
<lb n="12241"/><span>cionnus d'fhágais Tír na nÓg?</span>
<lb n="12242"/><span>is fada liom fós go nochtair fáth;</span>
<lb n="12243"/></p>
</div>
<pb n="222"/>
<div><lb n="12244"/><p><span>Innis dúinn anois le greann</span>
<lb n="12245"/><span>an raibh clann agat le Niamh,</span>
<lb n="12246"/><span>nó'n fada bhís i dTír na nÓg?</span>
<lb n="12247"/><span>aithris gan brón dúinn do scéal.</span></p>
<lb n="12248"/>
<lb n="12249"/><p><span>Dobhí agam le Niamh Chinn Óir</span>
<lb n="12250"/><span>de chlainn ba ró-mhaith gnaoi is scéimh,</span>
<lb n="12251"/><span>dob fhearr dealbh, cruth agus snódh</span>
<lb n="12252"/><span>dís mhac óg agus inghean chaomh.</span></p>
<lb n="12253"/>
<lb n="12254"/><p><span>A Oisín suairc lean ded scéal</span>
<lb n="12255"/><span>is innis dom féin cá bhfuil do chlann;</span>
<lb n="12256"/><span>tabhair dom a n-ainme gan mhoill</span>
<lb n="12257"/><span>agus an chríoch n-a bhfuilid ann.</span></p>
<lb n="12258"/>
<lb n="12259"/><p><span>Dobhí ag Niamh fá n-a gcomhair</span>
<lb n="12260"/><span>Tír na nÓg, na mBeo 's na mBuadh,</span>
<lb n="12261"/><span>fleasc is coróin den rí-ór</span>
<lb n="12262"/><span>is iomad seod nach ním a luadh.</span></p>
<lb n="12263"/>
<lb n="12264"/><p><span>Thug Niamh ar mo dhís mhac</span>
<lb n="12265"/><span>ainme m'athar 's mo dheagh-mhic -</span>
<lb n="12266"/><span>Fionn oirdhearc áigh, ceann na slógh</span>
<lb n="12267"/><span>is Oscar óir na n-arm nglic.</span></p>
<lb n="12268"/>
<lb n="12269"/><p><span>Thugas féin dom chaomh-inghin</span>
<lb n="12270"/><span>le haonta Niamh ba mhó gean,</span>
<lb n="12271"/><span>de bhuaidh a maise 's a mór-mhín'</span>
<lb n="12272"/><span>an t-ainm fíor sin, Plúr na mBan.</span></p>
<lb n="12273"/>
<lb n="12274"/><p><span>Do chaitheas tréimhse fada, cian</span>
<lb n="12275"/><span>- trí chéad bliadhain is níis mó -</span>
<lb n="12276"/><span>gur smaoin mé féin go mb'é mo mhian</span>
<lb n="12277"/><span>Fionn 's an Fhiann d'fheicsin beo.</span></p>
<lb n="12278"/>
<lb n="12279"/><p><span>d'iarras féin cead ar an rígh</span>
<lb n="12280"/><span>'s ar mo chéile caoin, Niamh Chinn Óir,</span>
<lb n="12281"/><span>dul go hÉirinn tar m'ais arís</span>
<lb n="12282"/><span>d'fhéachain Fhinn is a mhór-shlóigh.</span></p>
<lb n="12283"/>
<lb n="12284"/><p><span>"Dogheobhair cead," ar an inghean chaomh</span>
<lb n="12285"/><span>"gidh doilbh liom an scéal dá luadh</span>
<lb n="12286"/><span>ar eagla nár theacht duit arís led ré</span>
<lb n="12287"/><span>dom thír-se féin, a Oisín bhuadhaigh."</span></p>
<lb n="12288"/>
<lb n="12289"/><p><span>"Créad is eagal dúinn, a ríoghan bhláth</span>
<lb n="12290"/><span>is an t-each bán do bheith fám réir?</span>
<lb n="12291"/><span>múinfidh an t-eolas dom go sámh</span>
<lb n="12292"/><span>is fillfead slán tar m'ais chugat féin."</span>
<lb n="12293"/></p>
</div>
<pb n="223"/>
<div><lb n="12294"/><p><span>"Cuimhnigh, 'Oisín, créad táim a rádh</span>
<lb n="12295"/><span>má leagair trácht ar thalamh réidh</span>
<lb n="12296"/><span>nach teacht duit choidhche arís go bráth</span>
<lb n="12297"/><span>don tír áluinn 'na bhfuilim féin.</span></p>
<lb n="12298"/>
<lb n="12299"/><p><span>"Adeirim leat-sa arís gan gó</span>
<lb n="12300"/><span>má thúirlingir fós den each bhán</span>
<lb n="12301"/><span>nach tiocfair choidhche go Tír na nÓg</span>
<lb n="12302"/><span>a Oisín óir na n-arm n-áigh.</span></p>
<lb n="12303"/>
<lb n="12304"/><p><span>"Adeirim leat den treas fheacht</span>
<lb n="12305"/><span>má's teacht den each duit féin</span>
<lb n="12306"/><span>go mbeir id sheanóir chríon dall</span>
<lb n="12307"/><span>gan lúth, gan ghreann, gan rith, gan léim.</span></p>
<lb n="12308"/>
<lb n="12309"/><p><span>"Is doiligh liom, a Oisín ghrinn</span>
<lb n="12310"/><span>tú dhul go hÉirinn ghlais go deo;</span>
<lb n="12311"/><span>níl sí anois amhail dobhí</span>
<lb n="12312"/><span>'s ní fheicfir choidhche Fionn na slógh.</span></p>
<lb n="12313"/>
<lb n="12314"/><p><span>"Níl anois i nÉirinn uill</span>
<lb n="12315"/><span>acht athara uird is slóighte naomh;</span>
<lb n="12316"/><span>a Oisín ghrinn, seo dhuit mo phóg</span>
<lb n="12317"/><span>- go Tír na nÓg ní chasfair, mo léan!"</span></p>
<lb n="12318"/>
<lb n="12319"/><p><span>d'fhéachas suas 'na gnúis le truagh</span>
<lb n="12320"/><span>is do shil óm shúilibh dortadh deor;</span>
<lb n="12321"/><span>a Phádraig, badh thruagh leat í</span>
<lb n="12322"/><span>ag réabadh dlaoi a cinn óir.</span></p>
<lb n="12323"/>
<lb n="12324"/><p><span>Do chuir sí mé fá gheasaibh cruaidh</span>
<lb n="12325"/><span>dul is teacht gan buain le bán</span>
<lb n="12326"/><span>is dubhairt sí liom do bhuaidh a mbrígh</span>
<lb n="12327"/><span>dá mbrisinn iad nach casfainn slán.</span></p>
<lb n="12328"/>
<lb n="12329"/><p><span>Do gheallas di gach ní gan bhréig</span>
<lb n="12330"/><span>go ndéanfainn féin a ndubhairt sí liom;</span>
<lb n="12331"/><span>do-chuas ar mhuin an eich bháin</span>
<lb n="12332"/><span>is d'fhágas slán ag lucht an dúin.</span></p>
<lb n="12333"/>
<lb n="12334"/><p><span>Do phógas-sa mo chéile caoin</span>
<lb n="12335"/><span>'s ba dhubhach sinn ag scaradh léi;</span>
<lb n="12336"/><span>mo dhís mhac is m'inghean óg</span>
<lb n="12337"/><span>dobhí fá bhrón ag sileadh déar.</span></p>
<lb n="12338"/>
<lb n="12339"/><p><span>Do ghléasas orm chun siubhail</span>
<lb n="12340"/><span>is thugas mo chúl do Thír na nÓg;</span>
<lb n="12341"/><span>do rith an t-each go héascaidh fúm</span>
<lb n="12342"/><span>mar dorinn liom 's le Niamh Chinn Óir.</span></p>
<lb n="12343"/>
<lb n="12344"/><p><span>A Phádraig na n-órd is na naomh</span>
<lb n="12345"/><span>níor innseas bréag duit riamh fós,</span>
<lb n="12346"/><span>sin agat-sa fáth mo scéil</span>
<lb n="12347"/><span>'s mar d'fhágas féin Tír na nÓg.</span></p>
<lb n="12348"/>
<lb n="12349"/><p><span>Dá mbeinn-se féin, a Phádraig</span>
<lb n="12350"/><span>amhail dobhíos an lá úd féin</span>
<lb n="12351"/><span>do chuirfinn do chléir go léir chun báis</span>
<lb n="12352"/><span>is ceann ar bhrághaid ní bheadh im dhéidh.</span>
<lb n="12353"/></p>
</div>
<pb n="224"/>
<div><lb n="12354"/><p><span>Dá bhfaghainn-se flúirse den arán</span>
<lb n="12355"/><span>mar dogheibhinn gach tráth ó Fhionn</span>
<lb n="12356"/><span>do ghuidhfinn chun Ríogh na ngrás</span>
<lb n="12357"/><span>tú bheith go slán dá chionn.</span></p>
<lb n="12358"/>
<lb n="12359"/><p><span>Dogheobhair arán agus deoch</span>
<lb n="12360"/><span>gan aon locht anois uaim féin;</span>
<lb n="12361"/><span>is binn liom briathra do bheol</span>
<lb n="12362"/><span>lean dom fós arís ar do scéal.</span></p>
<lb n="12363"/>
<lb n="12364"/><p><span>Ní aithristear ár scéala go beacht</span>
<lb n="12365"/><span>ar gach ní dár theagmhuigh dom féin</span>
<lb n="12366"/><span>nó go dtánga arís tar m'ais</span>
<lb n="12367"/><span>go hÉirinn ghlais na n-iomad séad.</span></p>
<lb n="12368"/>
<lb n="12369"/><p><span>Ar theacht dom féin annsin i dtír</span>
<lb n="12370"/><span>d'fhéachas cruinn i ngach uile áird;</span>
<lb n="12371"/><span>dob eagal liom annsin go fíor</span>
<lb n="12372"/><span>nach raibh tuairisc Fhinn agam le fagháil.</span></p>
<lb n="12373"/>
<lb n="12374"/><p><span>Níorbh fhada dhom is níor chian</span>
<lb n="12375"/><span>go bhfeaca aniar ag teacht fám dhéin</span>
<lb n="12376"/><span>marcshluagh mór idir fheara is mhná</span>
<lb n="12377"/><span>is thángadar im láthair féin.</span></p>
<lb n="12378"/>
<lb n="12379"/><p><span>Beannuighid dom go caoin séimh</span>
<lb n="12380"/><span>is do ghaibh iongantas gach n-aon díobh</span>
<lb n="12381"/><span>ar fheicsin méid mo phearsan féin</span>
<lb n="12382"/><span>mo dhealbh, mo ghné agus mo ghnaoi.</span></p>
<lb n="12383"/>
<lb n="12384"/><p><span>D'fhiafruigheas féin annsin díobh súd</span>
<lb n="12385"/><span>an gcualadar Fionn do bheith beo</span>
<lb n="12386"/><span>nó ar mhair aon eile den Fhéinn</span>
<lb n="12387"/><span>nó créad an léan do bhain dóibh.</span></p>
<lb n="12388"/>
<lb n="12389"/><p><span>"Dochualamair-ne trácht ar Fhionn</span>
<lb n="12390"/><span>ar neart, ar lúth is ar thréin',</span>
<lb n="12391"/><span>nach raibh riamh a shamhail súd</span>
<lb n="12392"/><span>i bpearsain, i gclú ná i méin.</span></p>
<lb n="12393"/>
<lb n="12394"/><p><span>"Is iomdha leabhar scríobhtha síos</span>
<lb n="12395"/><span>ag éigsibh binne milse Gaedheal</span>
<lb n="12396"/><span>nach léir linn aithris duit go fíor</span>
<lb n="12397"/><span>ar éachtaibh Fhinn is ar an bhFéinn.</span></p>
<lb n="12398"/>
<lb n="12399"/><p><span>"Dochualamair go raibh ag Fionn</span>
<lb n="12400"/><span>mac ba lonnrach sciamh is cló,</span>
<lb n="12401"/><span>go dtáinig óig-bhean fá n-a dhéin</span>
<lb n="12402"/><span>'s go ndeachaidh léi go Tír na nÓg."</span></p>
<lb n="12403"/>
<lb n="12404"/><p><span>Nuair chuala féin an comhrádh úd</span>
<lb n="12405"/><span>nár mhair Fionn ná neach den Fhéinn -</span>
<lb n="12406"/><span>do ghlacas tuirse 's mór-chumha</span>
<lb n="12407"/><span>'s ba lán-dubhach mé i n-a ndéidh.</span></p>
<lb n="12408"/>
<lb n="12409"/><p><span>Níor stadas-sa annsin den réim</span>
<lb n="12410"/><span>go luath éascaidh gan aon mhoill,</span>
<lb n="12411"/><span>go dtugas m'aghaidh go glan réidh</span>
<lb n="12412"/><span>ar Almhain éachtaigh Leathan-Laighean.</span>
<lb n="12413"/></p>
</div>
<pb n="225"/>
<div><lb n="12414"/><p><span>Ba mhór é m'iongantas annsúd</span>
<lb n="12415"/><span>nach feaca cúirt Fhinn na slógh;</span>
<lb n="12416"/><span>ní raibh 'na hionad ann go fíor</span>
<lb n="12417"/><span>acht fiadhaile, flíodh is neanntóg.</span></p>
<lb n="12418"/>
<lb n="12419"/><p><span>Uch, a Phádraig, is uch monuar!</span>
<lb n="12420"/><span>ba dhealbh an chuaird agam é,</span>
<lb n="12421"/><span>gan tuairisc Fhinn ná na bhFiann</span>
<lb n="12422"/><span>d'fhág fá phian mé le mo ré.</span></p>
<lb n="12423"/>
<lb n="12424"/><p><span>"'Oisín, scuir anois ded bhrón</span>
<lb n="12425"/><span>sil do dheoir ar Dhia na ngrás;</span>
<lb n="12426"/><span>tá Fionn 's an Fhiann tláth go leor</span>
<lb n="12427"/><span>is níl a bhfóirthin súd go bráth.</span></p>
<lb n="12428"/>
<lb n="12429"/><p><span>Badh mhór an truagh sin, a Phádraig</span>
<lb n="12430"/><span>Fionn go bráth do bheith i bpéin;</span>
<lb n="12431"/><span>créad an tóir a rug air buadh</span>
<lb n="12432"/><span>'s a liacht laoch cruaidh do thuit leis féin?</span></p>
<lb n="12433"/>
<lb n="12434"/><p><span>Is é Dia rug buadh ar Fhionn</span>
<lb n="12435"/><span>is ní neart namhad ná tréan-lámh,</span>
<lb n="12436"/><span>agus ar an bhFéinn uile mar é</span>
<lb n="12437"/><span>i nIfreann daor dá síor-chrádh.</span></p>
<lb n="12438"/>
<lb n="12439"/><p><span>A Phádraig stiúruigh mé don áit</span>
<lb n="12440"/><span>'na bhfuil Fionn ar láimh, is an Fhiann,</span>
<lb n="12441"/><span>is níl Ifreann ná Flaitheas ann</span>
<lb n="12442"/><span>do chuirfeadh fá cheann-smacht iad.</span></p>
<lb n="12443"/>
<lb n="12444"/><p><span>Má's ann atá Oscar, mo mhac féin</span>
<lb n="12445"/><span>an laoch ba thréine i dtrom-ghleo</span>
<lb n="12446"/><span>níor cumadh i nIfreann ná i bhFlaitheas Dé</span>
<lb n="12447"/><span>buidhean dá mhéid a sheasfadh leo.</span></p>
<lb n="12448"/>
<lb n="12449"/><p><span>Leigimís dár n-iomarbháidh ar gach taobh</span>
<lb n="12450"/><span>is lean ded scéal, a Oisín áigh;</span>
<lb n="12451"/><span>cad a thárla dhuit 'na dhéidh</span>
<lb n="12452"/><span>tar éis na Féinne bheith ar lár?</span></p>
<lb n="12453"/>
<lb n="12454"/><p><span>Inneosad féin sin duit, a Phádraig</span>
<lb n="12455"/><span>tar éis mé d'fhágáil Almhan Laighean</span>
<lb n="12456"/><span>ní raibh aon áitreabh i raibh an Fhiann</span>
<lb n="12457"/><span>nár chuarduigheas go dian gan aon mhoill.</span></p>
<lb n="12458"/>
<lb n="12459"/><p><span>Ar ghabháil dom tré Ghleann an Smóil</span>
<lb n="12460"/><span>dochonnarc mór-chruinniughadh ann</span>
<lb n="12461"/><span>trí chéad fear is ní ba mhó</span>
<lb n="12462"/><span>dobhí romham ins an ngleann.</span>
<lb n="12463"/></p>
</div>
<pb n="226"/>
<div><lb n="12464"/><p><span>Do labhair duine liom den tréad</span>
<lb n="12465"/><span>is dubhairt sé de ghuth ós árd -</span>
<lb n="12466"/><span>"Tar dár gcabhair, a rí-laoich</span>
<lb n="12467"/><span>is fuascail sinn as an gcruadh-chás."</span></p>
<lb n="12468"/>
<lb n="12469"/><p><span>Tháinig mé annsin do láthair</span>
<lb n="12470"/><span>is liag mhór mharmair ag an slógh -</span>
<lb n="12471"/><span>bhí meádhchan na leice ortha anuas</span>
<lb n="12472"/><span>is a cur díobh suas níorbh fhéidir leo.</span></p>
<lb n="12473"/>
<lb n="12474"/><p><span>An chuid aca bhí fán lic thíos</span>
<lb n="12475"/><span>dobhíodar dá gclaoidhe go fann;</span>
<lb n="12476"/><span>le truime an ualaigh mhóir</span>
<lb n="12477"/><span>do chaill go leor díobh a meabhair.</span></p>
<lb n="12478"/>
<lb n="12479"/><p><span>Do labhair duine de na maoir</span>
<lb n="12480"/><span>is dubhairt - "A rí-ghaiscidhigh óig,</span>
<lb n="12481"/><span>fuascail feasta ar mo bhuidhin</span>
<lb n="12482"/><span>nó duine dhíobh ní bheidh beo."</span></p>
<lb n="12483"/>
<lb n="12484"/><p><span>"Is náireach an bheart anois le rádh</span>
<lb n="12485"/><span>is an oiread atá d'fhearaibh ann,</span>
<lb n="12486"/><span>nach tiocfadh le neart an tslóigh</span>
<lb n="12487"/><span>an liag a thógáil go lán-teann.</span></p>
<lb n="12488"/>
<lb n="12489"/><p><span>"Dá maireadh Oscar mac Oisín</span>
<lb n="12490"/><span>bhéarfadh ar an líg 'na láimh,</span>
<lb n="12491"/><span>chuirfeadh d'urchar í tar an sluagh</span>
<lb n="12492"/><span>- bréag ní dual dom riamh do rádh."</span></p>
<lb n="12493"/>
<lb n="12494"/><p><span>Luigheas ar mo chliathán deas</span>
<lb n="12495"/><span>rugas ar an leac im láimh,</span>
<lb n="12496"/><span>le neart is le lúth mo ghéag</span>
<lb n="12497"/><span>chuireas seacht bpéirse í ón áit.</span></p>
<lb n="12498"/>
<lb n="12499"/><p><span>Le feidhm na lice lán-mhóir</span>
<lb n="12500"/><span>do bhris ceangal óir an eich bháin,</span>
<lb n="12501"/><span>thánga anuas go lán-docht</span>
<lb n="12502"/><span>ar bhonn mo dhá chos ar an mbán.</span></p>
<lb n="12503"/>
<lb n="12504"/><p><span>Ní túisce tháinig mé anuas</span>
<lb n="12505"/><span>ná ghlac uamhan an t-each bán;</span>
<lb n="12506"/><span>d'imthigh annsin chun siubhail</span>
<lb n="12507"/><span>is mise fá phudhar go lag, tláth.</span></p>
<lb n="12508"/>
<lb n="12509"/><p><span>do chailleas amharc mo shúl</span>
<lb n="12510"/><span>mo dhealbh, mo ghnúis agus mo scáil;</span>
<lb n="12511"/><span>dobhíos im sheanóir bhocht, dall</span>
<lb n="12512"/><span>gan bhrígh, gan mheabhair, gan áird.</span></p>
<lb n="12513"/>
<lb n="12514"/><p><span>A Phádraig, sin agat mo scéal</span>
<lb n="12515"/><span>mar thárla dhom féin gan gó;</span>
<lb n="12516"/><span>mo dhul is m'imtheachta go beacht</span>
<lb n="12517"/><span>is mo theacht tar m'ais ó Thír na nÓg.</span>
<lb n="12518"/></p>
</div>
<pb n="227"/>
<div><lb n="12519"/><p><span>Bzzzzz1819-55ls 19T</span>
<lb n="12520"/><span>CAOI OISÍN I NDIAIDH NA FÉINNE.</span></p>
<lb n="12521"/>
<lb n="12522"/><p><span>Ádhbhar mo chaoi mar táim gan lúth, gan treoir,</span>
<lb n="12523"/><span>gan amharc fós, gan luadh, gan réim,</span>
<lb n="12524"/><span>críon, seirgthe, lom, cráidhte, d'reoil,</span>
<lb n="12525"/><span>im chuail cnóis gan rith, gan lúth.</span></p>
<lb n="12526"/>
<lb n="12527"/><p><span>Is fada liom mo throscadh gan crábhas</span>
<lb n="12528"/><span>gidh nach le grádh ná le gean do Dhia,</span>
<lb n="12529"/><span>acht d'easbaidh bídh is ró-shoghltais,</span>
<lb n="12530"/><span>fán nganntan aráin is leath-riar.</span></p>
<lb n="12531"/>
<lb n="12532"/><p><span>Is gnáth mo thart 's is dom aimhdheoin</span>
<lb n="12533"/><span>deoch cóir níor ibheas le cian,</span>
<lb n="12534"/><span>cúis mo chaoi 's is fíor mar sin</span>
<lb n="12535"/><span>go bhfuilim ar díth nirt agus riain.</span></p>
<lb n="12536"/>
<lb n="12537"/><p><span>Dá maireadh Fionn na n-each seang</span>
<lb n="12538"/><span>is Oscar teann na lann ngéar,</span>
<lb n="12539"/><span>do bhainfidís biadh de dhiabhal nó de dheamhan</span>
<lb n="12540"/><span>'s ní bheadh Oisín fann gan taca cléibh.</span></p>
<lb n="12541"/>
<lb n="12542"/><p><span>Is minic dobhí Fionn 'na cheann feadhna</span>
<lb n="12543"/><span>go lúthmhar, neartmhar, lán-réimneach,</span>
<lb n="12544"/><span>is go mb'fhuras fleadh ur-fhairsing fhial</span>
<lb n="12545"/><span>d'fhagháil do sheacht gcatha na Gnáth-Fhéinne.</span></p>
<lb n="12546"/>
<lb n="12547"/><p><span>Slán le suirghe is le seilg</span>
<lb n="12548"/><span>slán le meisce is le saor-cheol,</span>
<lb n="12549"/><span>slán le cathaibh is le trodaibh</span>
<lb n="12550"/><span>slán le lannaibh géara fós.</span></p>
<lb n="12551"/>
<lb n="12552"/><p><span>Slán le lúth agus le neart</span>
<lb n="12553"/><span>slán le cead is le saor-ghuib,</span>
<lb n="12554"/><span>slán le cian agus le teacht</span>
<lb n="12555"/><span>slán le malairt is le gléagaibh.</span></p>
<lb n="12556"/>
<lb n="12557"/><p><span>Slán le biadh agus le digh</span>
<lb n="12558"/><span>slán le rith is le léimneach,</span>
<lb n="12559"/><span>slán le fiadhach gach garbh-chnuic</span>
<lb n="12560"/><span>slán le curaidhe na dtréan-fhear.</span></p>
<lb n="12561"/>
<lb n="12562"/><p><span>Slán leat, a Fhinn na gcruadh-lann</span>
<lb n="12563"/><span>dob úr neamh-ghann béile,</span>
<lb n="12564"/><span>ní hionann is Pádraig gan beatha</span>
<lb n="12565"/><span>dá mhéid a chara san gcléire.</span></p>
<lb n="12566"/>
<lb n="12567"/><p><span>Slán leat, a Fhinn, arís is arís</span>
<lb n="12568"/><span>céad slán leat, a rí na Féinne</span>
<lb n="12569"/><span>ó's tú do choiscfeadh mo thart</span>
<lb n="12570"/><span>ní hionann is prap na cléire.</span>
<lb n="12571"/></p>
</div>
<pb n="228"/>
<div><lb n="12572"/><p><span>Slán leat ag cur an áir</span>
<lb n="12573"/><span>slán leat, a lámh lán-láidir,</span>
<lb n="12574"/><span>slán leat, a shaor-dháil na gcríoch</span>
<lb n="12575"/><span>is dubhach mo smaointe 's is cráidhte.</span></p>
<lb n="12576"/>
<lb n="12577"/><p><span>Slán leat i gcoscairt na gcnámh</span>
<lb n="12578"/><span>gidh nach sámh do Phádraig mar innsim,</span>
<lb n="12579"/><span>acht nach fuilim-se dho fá shásamh</span>
<lb n="12580"/><span>ná a thrú dána 'na thimcheall.</span></p>
<lb n="12581"/>
<lb n="12582"/><p><span>Is truagh dhuit-se, a mhic Cumhaill</span>
<lb n="12583"/><span>nach cuireann chugam-sa biadh is deoch</span>
<lb n="12584"/><span>gibé ionad 'na bhfuil tú</span>
<lb n="12585"/><span>gan cead do dhiabhal ná deamhan ad chosc.</span></p>
<lb n="12586"/>
<lb n="12587"/><p><span>Ó nach maireann acht mo thaise</span>
<lb n="12588"/><span>is mór mo thuirse gan mé mar aon leat,</span>
<lb n="12589"/><span>gibé i nIfreann nó i bhFlaitheas</span>
<lb n="12590"/><span>dogheobhainn ann beatha taobh leat.</span></p>
<lb n="12591"/>
<lb n="12592"/><p><span>Adeir Pádraig an channtlaimh liom</span>
<lb n="12593"/><span>gur fairsing úr é a rí-fhéinnidh,</span>
<lb n="12594"/><span>is ní fheicim aige de shubhchas</span>
<lb n="12595"/><span>acht cluig am bhodhradh is gleo cléire.</span></p>
<lb n="12596"/>
<lb n="12597"/><p><span>Adeir Pádraig gur mór é Dia</span>
<lb n="12598"/><span>is gur furas biadh uaidh d'fhagháil;</span>
<lb n="12599"/><span>dar mo láimh-se is dar mo bhriathar!</span>
<lb n="12600"/><span>is gann do riarann mise is cách.</span></p>
<lb n="12601"/>
<lb n="12602"/><p><span>Adeir sé liom fós mar fhriotal</span>
<lb n="12603"/><span>gurab ag Dia atá tusa i ndaor-bhruid,</span>
<lb n="12604"/><span>'s is bréag san seachas a n-abair</span>
<lb n="12605"/><span>de bhriathraibh cealga gan éifeacht.</span></p>
<lb n="12606"/>
<lb n="12607"/><p><span>Is truagh nach agam-sa féin</span>
<lb n="12608"/><span>atá roinn choda is bhéile,</span>
<lb n="12609"/><span>do chaithfinn biadh agus deoch</span>
<lb n="12610"/><span>níos mionca ná a dhéanaim.</span></p>
<lb n="12611"/>
<lb n="12612"/><p><span>Adeir cléireach na gclog liom-sa</span>
<lb n="12613"/><span>go bhfuilim-se súighte i loc na bpian;</span>
<lb n="12614"/><span>is é adeirim-se 's adubhart leis</span>
<lb n="12615"/><span>nach leigfir chuca ceart ná rian.</span></p>
<lb n="12616"/>
<lb n="12617"/><p><span>Uch! a Fhinn, a chumainn, má's fíor</span>
<lb n="12618"/><span>go bhfuil tú thíos i n-uaimh na bpian,</span>
<lb n="12619"/><span>ná fulaing do dhiabhal ná do dheamhan</span>
<lb n="12620"/><span>arm buaidhe ná cead a riain.</span></p>
<lb n="12621"/>
<lb n="12622"/><p><span>Mo dhainid chráidhte mar atáim</span>
<lb n="12623"/><span>im sheanóir ársaidh, gan bhrígh, gan lúth,</span>
<lb n="12624"/><span>'s is truagh mhór anois mo chás</span>
<lb n="12625"/><span>i bhfochair Phádraig 's a chlog go dubhach.</span>
<lb n="12626"/></p>
</div>
<pb n="229"/>
<div><lb n="12627"/><p><span>Is tuirseach tláth dobhím de ghnáth</span>
<lb n="12628"/><span>ag smaoineamh ar gháir na laochradh,</span>
<lb n="12629"/><span>gan bheith ag éisteacht gutha gadhar</span>
<lb n="12630"/><span>is le dórd seinnsach na Féinne.</span></p>
<lb n="12631"/>
<lb n="12632"/><p><span>Is minic mé go dubhach tláth</span>
<lb n="12633"/><span>ag amharc Phádraig 's a chléire,</span>
<lb n="12634"/><span>i n-a bhfochair gan biadh gan sámhas</span>
<lb n="12635"/><span>níorbh ionann is fleádha na Féinne.</span></p>
<lb n="12636"/>
<lb n="12637"/><p><span>Is é biadh is mó ag Pádraig</span>
<lb n="12638"/><span>cluig ag gláimh is ag béicigh,</span>
<lb n="12639"/><span>a bhachall 's a leabhar trátha</span>
<lb n="12640"/><span>is sléachtain ghnáith na cléire.</span></p>
<lb n="12641"/>
<lb n="12642"/><p><span>Dá mhéid a gcrábhadh 's a n-úrnaighthe</span>
<lb n="12643"/><span>ní dhearcaim flúirse i n'éiric</span>
<lb n="12644"/><span>acht tréadhnas fada agus ganntan</span>
<lb n="12645"/><span>ar gcaitheamh abhlann is béile.</span></p>
<lb n="12646"/>
<lb n="12647"/><p><span>Is mór a ndóchas as a dtighearna</span>
<lb n="12648"/><span>is deirid gurab fial a roinneann leo;</span>
<lb n="12649"/><span>adeirim-se, dar mo bhriathar!</span>
<lb n="12650"/><span>nach fíor iad is go gcanaid gó.</span></p>
<lb n="12651"/>
<lb n="12652"/><p><span>Gidh mór ghoirid ar thideal a dtighearna</span>
<lb n="12653"/><span>go moch is go déidheanach i ngach ló,</span>
<lb n="12654"/><span>bruscar bídh ná iar-ndisc dighe</span>
<lb n="12655"/><span>ní amharcaim choidhche ar a mbórd.</span></p>
<lb n="12656"/>
<lb n="12657"/><p><span>Ní fheicim aca maighdean óg</span>
<lb n="12658"/><span>ná bean phósta ná aontumha</span>
<lb n="12659"/><span>le n-a mbeidís ag ceilt dobróin</span>
<lb n="12660"/><span>acht uilileo na gclog ar siubhal.</span></p>
<lb n="12661"/>
<lb n="12662"/><p><span>Fiafruigheann Pádraig an channtlaimh díom-sa</span>
<lb n="12663"/><span>- nach binn sin guth cléireach?</span>
<lb n="12664"/><span>is deirim-se, ní is fior dom</span>
<lb n="12665"/><span>nach binn is nach tréitheach.</span></p>
<lb n="12666"/>
<lb n="12667"/><p><span>Ní fheaca fuireann riamh mar iad</span>
<lb n="12668"/><span>is lugha ciall agus éifeacht,</span>
<lb n="12669"/><span>ag síor-channtlamh salm gan biadh</span>
<lb n="12670"/><span>is a gcluig ag dian-bhéicigh.</span></p>
<lb n="12671"/>
<lb n="12672"/><p><span>Slán leat, a Oscair na lann nimhe</span>
<lb n="12673"/><span>slán leat, a churaidh ghníomh-éachtaigh,</span>
<lb n="12674"/><span>dá mbeitheá agam mar ursain</span>
<lb n="12675"/><span>dobheadh ruaig druime ar an gcléire.</span></p>
<lb n="12676"/>
<lb n="12677"/><p><span>Uch! ní chluinim Oscar, mo chaoi!</span>
<lb n="12678"/><span>'s ní fheicim suim mo bhéile,</span>
<lb n="12679"/><span>siansán salm am bhodhradh</span>
<lb n="12680"/><span>ag amhastraigh is ag béicigh.</span></p>
<lb n="12681"/>
<lb n="12682"/><p><span>Is dubhach liom gan amharc Sceoláin</span>
<lb n="12683"/><span>i ndeoidh comh-gháir na Féinne,</span>
<lb n="12684"/><span>i n-am an fhiaidh a dhúiseacht</span>
<lb n="12685"/><span>is meidhreach d'fhúiginn dá héil í.</span>
<lb n="12686"/></p>
</div>
<pb n="230"/>
<div><lb n="12687"/><p><span>Slán leat arís, a Oscair na lann</span>
<lb n="12688"/><span>gidh iongnadh leam nach éistir,</span>
<lb n="12689"/><span>is gan tú fé smacht ag Dia ná ag deamhan</span>
<lb n="12690"/><span>is nach tigheann tú ag dí-cheannadh na cléire.</span></p>
<lb n="12691"/>
<lb n="12692"/><p><span>Bíonn an cléireach 's a chléir gach nóin</span>
<lb n="12693"/><span>ós comhair altórach ag sléachtain</span>
<lb n="12694"/><span>ag déanamh úrnaighthe is cruadh-cháis</span>
<lb n="12695"/><span>is Oisín tláth dá bhféachain.</span></p>
<lb n="12696"/>
<lb n="12697"/><p><span>Innis dom, a Fhinn mhic Cumhaill</span>
<lb n="12698"/><span>cár ghaibh do lúth ná do rian,</span>
<lb n="12699"/><span>is go bhfuil tú an fhaid seo amuich</span>
<lb n="12700"/><span>is Oisín go bocht ameasc na gcliar.</span></p>
<lb n="12701"/>
<lb n="12702"/><p><span>Ní ghéillim go bhfuil ná go raibh</span>
<lb n="12703"/><span>ná fós go mbeidh go deireadh an domhain,</span>
<lb n="12704"/><span>diabhal ná deamhan dá thréine neart</span>
<lb n="12705"/><span>ag gabháil chumais ós do cheann.</span></p>
<lb n="12706"/>
<lb n="12707"/><p><span>Acht cheana ní thugaim géilleadh</span>
<lb n="12708"/><span>gidh deirid gur tréan an fear é Dia,</span>
<lb n="12709"/><span>le glas Flaitheas leis go mb'fhéidir</span>
<lb n="12710"/><span>tú a chlaonadh ná a chosc ded rian.</span></p>
<lb n="12711"/>
<lb n="12712"/><p><span>Uch! a Fhinn, tar féin is Oscar áigh</span>
<lb n="12713"/><span>ameasc cléire Phádraig</span>
<lb n="12714"/><span>is fágfam ar díth ceann iad uile</span>
<lb n="12715"/><span>is coiscfeam na cluig buile ó ghárthadh.</span></p>
<lb n="12716"/>
<lb n="12717"/><p><span>Dorinnis-se féin is Oscar go minic</span>
<lb n="12718"/><span>gníomh le cumas lamh neart-chruaidh</span>
<lb n="12719"/><span>ná déineann cléir na leabhar</span>
<lb n="12720"/><span>ná Dia na bhFlaitheas, ná Pádraig nua.</span></p>
<lb n="12721"/>
<lb n="12722"/><p><span>Ní rachadh aon neach díobh súd</span>
<lb n="12723"/><span>ar Muir Ruaidh na dtréan-tonn toir,</span>
<lb n="12724"/><span>mar a gcluintí an torann trom</span>
<lb n="12725"/><span>a thugadh an tonn go spéir gan chosc.</span></p>
<lb n="12726"/>
<lb n="12727"/><p><span>Ní rachadh aon neach díobh súd</span>
<lb n="12728"/><span>lá an fhóghmhair ar an gcnoc so thiar</span>
<lb n="12729"/><span>n-a gcuirtí an phunnann go n-a cuibhreach</span>
<lb n="12730"/><span>tríd an gcroidhe ag an duine siar.</span></p>
<lb n="12731"/>
<lb n="12732"/><p><span>Ní rachadh aon neach díobh súd</span>
<lb n="12733"/><span>i gcomh-lúth le Tailc mac Treoin</span>
<lb n="12734"/><span>an lá d'fhág sé siúd ar díth</span>
<lb n="12735"/><span>is ag fuar-chaoineadh an mór-shlógh.</span></p>
<lb n="12736"/>
<lb n="12737"/><p><span>Uch! a Chonáin liosta mhaoil</span>
<lb n="12738"/><span>créad nach tigheann tú dam fhéachain?</span>
<lb n="12739"/><span>is go bhfaghthá cead grinn is millte</span>
<lb n="12740"/><span>ar feadh líonmhaire na cléire.</span>
<lb n="12741"/></p>
</div>
<pb n="231"/>
<div><lb n="12742"/><p><span>Tá an nóin i bhfogus dom</span>
<lb n="12743"/><span>'s cá bhfuil seacht gcatha na Gnáth-Fhéinne?</span>
<lb n="12744"/><span>is iongnadh liom cá conair dóibh uile</span>
<lb n="12745"/><span>is nach tigid dom fhéachain.</span></p>
<lb n="12746"/>
<lb n="12747"/><p><span>Is cian mé ag ochlán fá chumha</span>
<lb n="12748"/><span>gan fleadh úr ná greann béile,</span>
<lb n="12749"/><span>is gann dogheibhim ibheadh agus fuadh</span>
<lb n="12750"/><span>'s is fada fuar ó chéile.</span></p>
<lb n="12751"/>
<lb n="12752"/><p><span>Ba mhó fuigheall aon fhleidhe amháin</span>
<lb n="12753"/><span>dár chaitheabhair tráth im fhochair</span>
<lb n="12754"/><span>ná a bhfeaca riamh ag Pádraig</span>
<lb n="12755"/><span>d'úr-fhleadhanna is de shochar.</span></p>
<lb n="12756"/>
<lb n="12757"/><p><span>An tan éirigheann Pádraig ar maidin</span>
<lb n="12758"/><span>bíonn go tapaidh ag sléachtain</span>
<lb n="12759"/><span>ós comhair altórach is Aifrinn</span>
<lb n="12760"/><span>is cluig dá spreagadh ag cléircibh.</span></p>
<lb n="12761"/>
<lb n="12762"/><p><span>Is neamh-úr 's is neamh-fhairsing</span>
<lb n="12763"/><span>a chaithid a mbeacht-bhéile.</span>
<lb n="12764"/><span>ní bhídh ceolta ar bith aca</span>
<lb n="12765"/><span>acht canntlamh sleachtana na cléire.</span></p>
<lb n="12766"/>
<lb n="12767"/><p><span>Ní bhíonn de fhriotal aca</span>
<lb n="12768"/><span>acht Dia is Neamh is naomhthacht;</span>
<lb n="12769"/><span>badh bhinne liom-sa go fada</span>
<lb n="12770"/><span>glór caismeartha na Féinne.</span></p>
<lb n="12771"/>
<lb n="12772"/><p><span>Ní ghéillim, is ní chreidim Pádraig</span>
<lb n="12773"/><span>adeir gurab deághthach Dia,</span>
<lb n="12774"/><span>'s gurab gann neamh-fhairsing bocht</span>
<lb n="12775"/><span>do roinneas leis deoch agus biadh.</span></p>
<lb n="12776"/>
<lb n="12777"/><p><span>Adeir gurab é Dia roinneas go cóir</span>
<lb n="12778"/><span>ar an domhan mór go coitchionn;</span>
<lb n="12779"/><span>is é adeirim-se agus adubhart</span>
<lb n="12780"/><span>nach furas súd d'aithint ortha.</span></p>
<lb n="12781"/>
<lb n="12782"/><p><span>Ar an ádhbhar dá mbadh fear Dia</span>
<lb n="12783"/><span>a bheadh ag riar go coitchionn</span>
<lb n="12784"/><span>dogheobhadh Oisín deoch is biadh</span>
<lb n="12785"/><span>is ní bheadh gan riar badh chosmhail.</span></p>
<lb n="12786"/>
<lb n="12787"/><p><span>Adeir cléireach na gclog liom</span>
<lb n="12788"/><span>go bhfuilim ar baois im ghníomhaibh;</span>
<lb n="12789"/><span>adeirim-se fós leis-sean</span>
<lb n="12790"/><span>nár badh slán eisean dá innsint.</span></p>
<lb n="12791"/>
<lb n="12792"/><p><span>Is deimhin má tá biadh ag Dia</span>
<lb n="12793"/><span>dá mbeinn-se mar a bhfuil i n'fhochair,</span>
<lb n="12794"/><span>go mbeadh sé lámh-neartmhar go leor</span>
<lb n="12795"/><span>nó go ndéanfainn scór do bhronnadh.</span></p>
<lb n="12796"/>
<lb n="12797"/><p><span>Dá bhfaghainn-se amharc ar an mbiadh</span>
<lb n="12798"/><span>ag deamhan ná ag diabhal dá chumas</span>
<lb n="12799"/><span>is dóigh liom, gan cead do Dhia</span>
<lb n="12800"/><span>go mbainfinn mo riar as go furas.</span>
<lb n="12801"/></p>
</div>
<pb n="232"/>
<div><lb n="12802"/><p><span>Is amhlaidh do ghéillfinn go bhfuil Dia láidir</span>
<lb n="12803"/><span>dá mbeadh biadh comhpháirteach againn araon</span>
<lb n="12804"/><span>agus eisean le buadh neart láimhe</span>
<lb n="12805"/><span>do chosnamh an iomláine dho féin.</span></p>
<lb n="12806"/>
<lb n="12807"/><p><span>Dá mbadh dhóigh liom go bhfuil Dia ann</span>
<lb n="12808"/><span>do chuirfinn canntlamh dá láthair</span>
<lb n="12809"/><span>is má tá sé deághthach ná duineamhail</span>
<lb n="12810"/><span>tabharfaidh sé sprionn aráin dom.</span></p>
<lb n="12811"/>
<lb n="12812"/><p><span>Tíodhlaic súd dom, a Dhia mhóir</span>
<lb n="12813"/><span>- cuid ded phroinnibh mísle;</span>
<lb n="12814"/><span>acht creidim gurab díomhaoin mo ghlór</span>
<lb n="12815"/><span>'s gurab gann sóghltas do thíre.</span></p>
<lb n="12816"/>
<lb n="12817"/><p><span>Dá mbeinn-se i bhfochair Dé thuas</span>
<lb n="12818"/><span>is biadh muar a bheith 'na thimcheall</span>
<lb n="12819"/><span>badh dhoiceamhail do mé ruagain</span>
<lb n="12820"/><span>go bhfaghainn uaidh cion cuibhrinn.</span></p>
<lb n="12821"/>
<lb n="12822"/><p><span>Dá mbeinn-se socair leis an bhFéinn</span>
<lb n="12823"/><span>gibé ionad i n-a mbíd,</span>
<lb n="12824"/><span>dá bhfaghainn eolas ar Dhia</span>
<lb n="12825"/><span>do chaithfeadh cuid den bhiadh a roinn.</span></p>
<lb n="12826"/>
<lb n="12827"/><p><span>"Éirigh, a Oisín," ar Pádraig na mbachall</span>
<lb n="12828"/><span>"is éist le cantain na cléire."</span>
<lb n="12829"/><span>adeirim-se dá fhreagairt go cruaidh</span>
<lb n="12830"/><span>"nár badh slán uaidh mé, a chléirigh."</span></p>
<lb n="12831"/>
<lb n="12832"/><p><span>Adeir seisean liom go dána</span>
<lb n="12833"/><span>"Éist le hAifreann na gcliar gcáidh."</span>
<lb n="12834"/><span>adeirim gurab measa liom go mór</span>
<lb n="12835"/><span>gan Fionn 's a shlóighte ar fagháil.</span></p>
<lb n="12836"/>
<lb n="12837"/><p><span>Atáim gan fonn, gan fiadhach, gan ceol</span>
<lb n="12838"/><span>ameasc Phádraig 's a chléire</span>
<lb n="12839"/><span>ag ochlán is ag deor-chaoi de ghnáth</span>
<lb n="12840"/><span>ag iarraidh scátha na dtruaill-chléireach.</span></p>
<lb n="12841"/>
<lb n="12842"/><p><span>Dá mbeadh ceannas agat-sa, 'Dhia</span>
<lb n="12843"/><span>ní fhágfá mise im aonar</span>
<lb n="12844"/><span>i bhfochair Phádraig na haithise</span>
<lb n="12845"/><span>ceann feadhna na gann-chléire.</span></p>
<lb n="12846"/>
<lb n="12847"/><p><span>Mo chumha anocht go ró-mhór</span>
<lb n="12848"/><span>is ní chanaim ró-bhréige,</span>
<lb n="12849"/><span>tabhraidh toradh ar mo ghlór</span>
<lb n="12850"/><span>agus lom-ró-scrios na cléire.</span></p>
<lb n="12851"/>
<lb n="12852"/><p><span>Is iongnadh liom má's agat, a Dhia</span>
<lb n="12853"/><span>atá riar ar an gcléir seo</span>
<lb n="12854"/><span>nach coisceann tú iad ar sheordán</span>
<lb n="12855"/><span>agus méadughadh ar a mbéile.</span>
<lb n="12856"/></p>
</div>
<pb n="233"/>
<div><lb n="12857"/><p><span>Má's amhla mhéaduighir-se do bhuidhean</span>
<lb n="12858"/><span>le glór clog is canntlamh salm</span>
<lb n="12859"/><span>ní hiongnadh liom-sa do chuid bídh</span>
<lb n="12860"/><span>do sheasamh choidhche gan caitheamh.</span></p>
<lb n="12861"/>
<lb n="12862"/><p><span>Ní ghéillim-se, gidh mór briathra Phádraig</span>
<lb n="12863"/><span>ag cur do chlú-sa, a Dhia chomhachtaigh,</span>
<lb n="12864"/><span>dá mbeadh agat deoch ná biadh</span>
<lb n="12865"/><span>go mbeadh do chliar gan sóghltas.</span></p>
<lb n="12866"/>
<lb n="12867"/><p><span>Minic a chonnarc aon fhleadh amháin</span>
<lb n="12868"/><span>i gcúirt ríogh mhóir na Féinne</span>
<lb n="12869"/><span>dob fhearr ná a raibh riamh ag Pádraig</span>
<lb n="12870"/><span>is ag iomláine na cléire.</span></p>
<lb n="12871"/>
<lb n="12872"/><p><span>Ní Dia tú a thuigeann m'ocras</span>
<lb n="12873"/><span>gidh fada mé ar tréadhnas;</span>
<lb n="12874"/><span>dar mo bhriathar ní hiontuigthe</span>
<lb n="12875"/><span>gurab furas duit a réidhteach.</span></p>
<lb n="12876"/>
<lb n="12877"/><p><span>Uch! cár ghaibh an Fhiann uile</span>
<lb n="12878"/><span>nach tugaid gléacht ar Oisín truaighe?</span>
<lb n="12879"/><span>is iongnadh gan cead diabhal ná deamhan</span>
<lb n="12880"/><span>nach tagaid ann anois ar cuaird.</span></p>
<lb n="12881"/>
<lb n="12882"/><p><span>Tréigfead feasta bheith ag cruadh-chás</span>
<lb n="12883"/><span>an tan nach faghaim toradh ar mo ghlór;</span>
<lb n="12884"/><span>d'fhúig an Fhiann mé fá ochlán</span>
<lb n="12885"/><span>'s ní thuigid ceasnán mo dhobróin.</span></p>
<lb n="12886"/>
<lb n="12887"/><p><span>Dá mbeinn-se amhail dobhíos tráth</span>
<lb n="12888"/><span>ní ghoirfinn go bráth oraibh mar Fhéinn;</span>
<lb n="12889"/><span>do bhainfinn ceart do Dhia nó do dhiabhal</span>
<lb n="12890"/><span>is ní bheinn gan biadh idir an chléir.</span></p>
<lb n="12891"/>
<lb n="12892"/><p><span>Uch! slán libh, a Fhinn 's a Oscair</span>
<lb n="12893"/><span>slán le tús is deireadh na Féinne,</span>
<lb n="12894"/><span>gearr-shaoghal do Phádraig</span>
<lb n="12895"/><span>is chun iomláine na cléire.</span></p>
<lb n="12896"/>
<lb n="12897"/><p><span>Uch! a Fhinn na bhFiann is na slógh</span>
<lb n="12898"/><span>a Oscair na ngleodh, mo mhac.</span>
<lb n="12899"/><span>an bhfuil sibh beo nó cá tír daoibh</span>
<lb n="12900"/><span>agus Oisín gan gníomh ná neart?</span></p>
<lb n="12901"/>
<lb n="12902"/><p><span>Uch! is mise an seanóir críon</span>
<lb n="12903"/><span>ar easbaidh bídh, dighe is suain,</span>
<lb n="12904"/><span>fé leathtrom Phádraig 's a chliar</span>
<lb n="12905"/><span>i n-easbaidh, i gciach, 's i dtruaighe.</span>
<lb n="12906"/></p>
</div>
<pb n="234"/>
<div><lb n="12907"/><p><span>Uch! is truagh, monuar! an toisc</span>
<lb n="12908"/><span>mise ar ceal anois ón bhFéinn</span>
<lb n="12909"/><span>ag éisteacht le seordán clog</span>
<lb n="12910"/><span>monuar-sa! anocht ní séan.</span></p>
<lb n="12911"/>
<lb n="12912"/><p><span>Uch! a bhuidhean chatha ba thréan</span>
<lb n="12913"/><span>ba mhór bhur mian laochais seal;</span>
<lb n="12914"/><span>cár ghaibh bhur ndúthchas ba dhual</span>
<lb n="12915"/><span>d'Oisín, nach truagh libh a mheath?</span></p>
<lb n="12916"/>
<lb n="12917"/><p><span>Uch! is díombádhach mo chríoch</span>
<lb n="12918"/><span>ó chailleas mo bhrígh is mo neart,</span>
<lb n="12919"/><span>gan fiadhach, gan fonn im dháil</span>
<lb n="12920"/><span>ag smaoineamh ar áilleacht na bhfear.</span></p>
<lb n="12921"/>
<lb n="12922"/><p><span>Uch! gidh deir Pádraig ón Róimh</span>
<lb n="12923"/><span>an Fhiann, gan gó, nach mairid,</span>
<lb n="12924"/><span>ní tuigtear liom gur fíor a ghlór</span>
<lb n="12925"/><span>is níl mo speois i mbrígh a shalm.</span></p>
<lb n="12926"/>
<lb n="12927"/><p><span>Uch! cár ghabhadar na fir ba thréan</span>
<lb n="12928"/><span>nach tigid i n-éisteacht is mé chabhair,</span>
<lb n="12929"/><span>a Oscair na mbuadh-lann ngéar</span>
<lb n="12930"/><span>triall is réidh ón mbroid seo t'athair.</span></p>
<lb n="12931"/>
<lb n="12932"/><p><span>Uch! a Fhinn, atá fós id dháil</span>
<lb n="12933"/><span>gibé áird 'n ar duit 's dod shlógh,</span>
<lb n="12934"/><span>ná bí mall, leat níor ghnáth</span>
<lb n="12935"/><span>i gcill gan arán is mór mo bhrón.</span></p>
<lb n="12936"/>
<lb n="12937"/><p><span>Uch! cá bhfuil Mac Lughach tréan</span>
<lb n="12938"/><span>ba ghníomh-éachtach i n-am gleodh?</span>
<lb n="12939"/><span>triall le cách nó gan iad</span>
<lb n="12940"/><span>ba mhinic leat riar go sóghmhail.</span></p>
<lb n="12941"/>
<lb n="12942"/><p><span>Uch! a Dhiarmaid na mban go léir</span>
<lb n="12943"/><span>lér mhian bheith caoin fairsing fial,</span>
<lb n="12944"/><span>is iongnadh liom nach dáilir truagh</span>
<lb n="12945"/><span>is mé gan luadhail ameasc na gcliar.</span></p>
<lb n="12946"/>
<lb n="12947"/><p><span>Uch! a Chaoilte† ghrinn †mhic Rónáin</span>
<lb n="12948"/><span>ba thréan lúth, gaisce agus gliadh,</span>
<lb n="12949"/><span>dob éadtrom rith agus comh-rás</span>
<lb n="12950"/><span>smaoin ár bpáirt is orm triall.</span></p>
<lb n="12951"/>
<lb n="12952"/><p><span>Uch! dá mbeinn-se i bhfochair na bhFiann</span>
<lb n="12953"/><span>is neach den bhuidhin do bheith gan arán</span>
<lb n="12954"/><span>amhail atáim-se i gcill na gcliar</span>
<lb n="12955"/><span>dobhéarfainn iarracht air i dtráth.</span></p>
<lb n="12956"/>
<lb n="12957"/><p><span>Uch! is truagh sin 's is dobrón géar</span>
<lb n="12958"/><span>an té gan réim do chleacht gach mian</span>
<lb n="12959"/><span>do bheith anois 'na sheanóir bhaoth</span>
<lb n="12960"/><span>gan fleadh ná féasta, deoch ná biadh.</span></p>
<lb n="12961"/>
<lb n="12962"/><p><span>Uch! nach truagh sin púdhar mo scéil</span>
<lb n="12963"/><span>ag déanamh tréadhnais i gcill na mbocht;</span>
<lb n="12964"/><span>teirce aráin is ganntan dighe</span>
<lb n="12965"/><span>d'fhúig gan bhrígh, gan neart, mo chorp.</span>
<lb n="12966"/></p>
</div>
<pb n="235"/>
<div><lb n="12967"/><p><span>Uch! a chliar, is mairg, tráth</span>
<lb n="12968"/><span>do thuit 'nbhur ndáil-se go dealbh,</span>
<lb n="12969"/><span>gan tuairisc Fhinn ná 'shlóighte im dháil</span>
<lb n="12970"/><span>'sé d'fhúig gan áird mo chruth le fada.</span></p>
<lb n="12971"/>
<lb n="12972"/><p><span>Uch! a Fhinn, is iongnadh an cás</span>
<lb n="12973"/><span>má's Ifreann áitreabh daoibh nó Flaitheas,</span>
<lb n="12974"/><span>deamhan ná diabhal dá threise lámh</span>
<lb n="12975"/><span>bhur mbuadh d'fhagháil gan teacht fám ghairm.</span></p>
<lb n="12976"/>
<lb n="12977"/><p><span>Uch! is dearbh gur scéal gan gó</span>
<lb n="12978"/><span>i bhFlaitheas mór na gcliar má's daoibh,</span>
<lb n="12979"/><span>má's tugtha géilleadh d'fhear na Rómha</span>
<lb n="12980"/><span>le Dia nach dóigh gur muirear sinn.</span></p>
<lb n="12981"/>
<lb n="12982"/><p><span>Uch! dá mb'fhíor a n-abraid siúd</span>
<lb n="12983"/><span>a mbachall úird 's a leabhar bán,</span>
<lb n="12984"/><span>do-chífinn breis, barr nó suim</span>
<lb n="12985"/><span>de ló nó d'oidhche ar a gcuid aráin.</span></p>
<lb n="12986"/>
<lb n="12987"/><p><span>Uch! mo shlán indiu is de shíor</span>
<lb n="12988"/><span>libh-se, a bhuidhean ba fhlúirseach arán,</span>
<lb n="12989"/><span>ní ghoilfinn fá Dhia ná fán gcléir</span>
<lb n="12990"/><span>dá mbeinn ar aon chor 'nbhur gcomhdháil.</span></p>
<lb n="12991"/>
<lb n="12992"/><p><span>Uch! a Chonáin† liosta †Mhaoil</span>
<lb n="12993"/><span>ba mhór mí-ghníomh agam-sa seal,</span>
<lb n="12994"/><span>anois ní maise m'agairt tríd</span>
<lb n="12995"/><span>tar le saoirse is réidh mo ghlas.</span></p>
<lb n="12996"/>
<lb n="12997"/><p><span>Uch! a chlanna Mórna mear'</span>
<lb n="12998"/><span>dob fhearr searc agus méin,</span>
<lb n="12999"/><span>nach truagh libh Oisín fá smacht</span>
<lb n="13000"/><span>ag Pádraig nach ait 's a chléir.</span></p>
<lb n="13001"/>
<lb n="13002"/><p><span>Uch! i n-ionad gutha gadhar</span>
<lb n="13003"/><span>ba bhinn meadhrach gach maidean</span>
<lb n="13004"/><span>seordán clog, ceol nach caomh liom</span>
<lb n="13005"/><span>is canntlamh cléire gan aiteas.</span></p>
<lb n="13006"/>
<lb n="13007"/><p><span>Uch! i n-ionad seilge is fiadhaigh</span>
<lb n="13008"/><span>'na raibh mo mhian is mo thnúth,</span>
<lb n="13009"/><span>uaigneas fada gan arán</span>
<lb n="13010"/><span>gidh deir Pádraig - "Déan go subhach."</span></p>
<lb n="13011"/>
<lb n="13012"/><p><span>Uch! i n-ionad catha is gleodh</span>
<lb n="13013"/><span>'nar ghnáth mo speois is mo thaithneamh,</span>
<lb n="13014"/><span>bachall Phádraig dá hiomchur</span>
<lb n="13015"/><span>'s a chliar-chomplacht ag caismirt.</span></p>
<lb n="13016"/>
<lb n="13017"/><p><span>Uch! i n-ionad fleadh is féasta</span>
<lb n="13018"/><span>fuaireas féin mar chleachtadh,</span>
<lb n="13019"/><span>tréadhnas fada óm bhéile</span>
<lb n="13020"/><span>do scuabfadh gaoth tar sleasaibh.</span>
<lb n="13021"/></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="13022"/><p><span>Uch! 'sé deirid liom de ghnáth</span>
<lb n="13023"/><span>nach arán is maith le Dia</span>
<lb n="13024"/><span>acht iomad úrnaighthe agus tréadhnais</span>
<lb n="13025"/><span>dá chéird nár leanas riamh.</span></p>
<lb n="13026"/>
<lb n="13027"/><p><span>Uch! is doiligh liom go fíor</span>
<lb n="13028"/><span>Fianna Fhinn má táid beo</span>
<lb n="13029"/><span>go gcluinfidís mo cheasnaighil</span>
<lb n="13030"/><span>'s nach cuirfidís suim im ghlór.</span></p>
<lb n="13031"/>
<lb n="13032"/><p><span>Uch! is dóigh liom gur dearbh fós</span>
<lb n="13033"/><span>dá mbeidís beo anois le fagháil</span>
<lb n="13034"/><span>nárbh fholáir go gcluinfidís mo ghlór</span>
<lb n="13035"/><span>agus triall dom fhóirthin gan spás.</span></p>
<lb n="13036"/>
<lb n="13037"/><p><span>Uch! ní ghéillim do rádh na gcliar</span>
<lb n="13038"/><span>Fionn 's an Fhiann gan bheith beo,</span>
<lb n="13039"/><span>go mb'fhearr dom féin mar charaid Dia</span>
<lb n="13040"/><span>ná bheith mar iad ná 'na gcomhair.</span></p>
<lb n="13041"/>
<lb n="13042"/><p><span>Uch! dá bhfaghainn-se mo mhian</span>
<lb n="13043"/><span>ní shéanfainn ar Dhia go deo,</span>
<lb n="13044"/><span>ar Phádraig, ná ar a chléir</span>
<lb n="13045"/><span>go leanfainn le chéile an slógh.</span></p>
<lb n="13046"/>
<lb n="13047"/><p><span>Uch! do leanfainn Fionn gan spás</span>
<lb n="13048"/><span>is Oscar áigh, mo leanbh grinn,</span>
<lb n="13049"/><span>gidh nach léir dóibh mo chrádh</span>
<lb n="13050"/><span>is mé ar fán ar easbaidh bídh.</span></p>
<lb n="13051"/>
<lb n="13052"/><p><span>Uch! do leanfainn Caoilte go mear</span>
<lb n="13053"/><span>is Diarmaid na mban do bheith linn;</span>
<lb n="13054"/><span>do leanfainn Goll mac Mórna na gcath</span>
<lb n="13055"/><span>is ní bheinn i bhfad i gcill Chríost.</span></p>
<lb n="13056"/>
<lb n="13057"/><p><span>Uch! do leanfainn gach neach den Fhéinn</span>
<lb n="13058"/><span>i gcath dá thréine go tapaidh,</span>
<lb n="13059"/><span>do thréigfinn dóibh cill is órd</span>
<lb n="13060"/><span>Pádraig ón Róimh 's a bhachall.</span></p>
<lb n="13061"/>
<lb n="13062"/><p><span>Uch! do leanfainn neach ar bith</span>
<lb n="13063"/><span>dobhéarfadh me ó ghlas na gcliar,</span>
<lb n="13064"/><span>gidh mór mholaid gach tráth</span>
<lb n="13065"/><span>a gcumann 's a bpáirt le Dia.</span></p>
<lb n="13066"/>
<lb n="13067"/><p><span>Uch! is éascaidh is is umhal</span>
<lb n="13068"/><span>dorachainn chugat, a Dhia,</span>
<lb n="13069"/><span>dá bhfaghainn radharc ar Fhionn</span>
<lb n="13070"/><span>nó go bhfaghainn flúirse den bhiadh.</span></p>
<lb n="13071"/>
<lb n="13072"/><p><span>Uch! ní léir dom créad do-dhéan</span>
<lb n="13073"/><span>an Fhiann má thréigid mo chor;</span>
<lb n="13074"/><span>ní fheadar cá leanfainn a rian</span>
<lb n="13075"/><span>d'fhúig sin mé im iarsma go docht.</span></p>
<lb n="13076"/>
<lb n="13077"/><p><span>Uch! mo léir! cár ghaibh mo lúth</span>
<lb n="13078"/><span>radharc mo shúl ná mo rath,</span>
<lb n="13079"/><span>éisteacht mo chluas, mo rian siubhail</span>
<lb n="13080"/><span>cár ghaibh súd anois ní feas.</span></p>
<lb n="13081"/>
<lb n="13082"/><p><span>Uch! a Dhia thug Pádraig don chléir</span>
<lb n="13083"/><span>iarraim féin ort le gean</span>
<lb n="13084"/><span>gan féachain ar an arán go caol</span>
<lb n="13085"/><span>ós dom ar tréadhnas 'na measc.</span></p>
<lb n="13086"/>
<lb n="13087"/><p><span>Uch! dár riar flaith na bhFiann</span>
<lb n="13088"/><span>uch! de bhiadh dob fhairsing stór</span>
<lb n="13089"/><span>uch! dá shluagh is calma gliadh</span>
<lb n="13090"/><span>uch! a Dhia, cár ghabhais leo?</span>
<lb n="13091"/></p>
</div>
<pb n="237"/>
<div><lb n="13092"/><p><span>Uch! a Dhia innis dom, tráth</span>
<lb n="13093"/><span>is bead-sa i bpáirt leat sa rún,</span>
<lb n="13094"/><span>an bhfuil Fionn 's an Fhiann id dháil</span>
<lb n="13095"/><span>uch! má táid is iongnadh liom.</span></p>
<lb n="13096"/>
<lb n="13097"/><p><span>Uch! a Dhia aitchim arís</span>
<lb n="13098"/><span>féach mo ghnaoi is ná ceil do rún -</span>
<lb n="13099"/><span>má tá Fionn 's a shlóighte id thír</span>
<lb n="13100"/><span>mé thriall 'na slighe nó a leigean chugam.</span></p>
<lb n="13101"/>
<lb n="13102"/><p><span>Uch! a Dhia, adeir Pádraig</span>
<lb n="13103"/><span>gur flaith tú atá fairsing fial;</span>
<lb n="13104"/><span>is pras do ghéillfinn dá ghlór</span>
<lb n="13105"/><span>acht dá mhéid abrann is tearc a bhiadh.</span></p>
<lb n="13106"/>
<lb n="13107"/><p><span>Uch! a Dhia má's truagh leat seanóir</span>
<lb n="13108"/><span>féach gach nóin orm anuas</span>
<lb n="13109"/><span>is do-chífir cúis mo ghearáin</span>
<lb n="13110"/><span>go dubhach tláth gan biadh 's gan suan.</span></p>
<lb n="13111"/>
<lb n="13112"/><p><span>Uch! a Dhia is tuirseach atáim</span>
<lb n="13113"/><span>i ndáil Phádraig gan mheas,</span>
<lb n="13114"/><span>Fionn is an Fhiann uaim ar fán</span>
<lb n="13115"/><span>is uatha gheobhainn cion is fleadh.</span></p>
<lb n="13116"/>
<lb n="13117"/><p><span>Uch! dá mbeinn-se amhail bhíos</span>
<lb n="13118"/><span>i n-aimsir sceimhle Chnuic an Áir,</span>
<lb n="13119"/><span>muna bhfaghainn réir is riar</span>
<lb n="13120"/><span>do chuirfinn do chliar bhocht ar fán.</span></p>
<lb n="13121"/>
<lb n="13122"/><p><span>Uch! dá mbeinn-se i neart 's i lúth</span>
<lb n="13123"/><span>mar bhíos gan pudhar i Cuan Fionntrágha,</span>
<lb n="13124"/><span>ní bheinn 'om bhodhradh i gcill na gclog</span>
<lb n="13125"/><span>'s do chuirfinn cosc ar a gcrónán.</span></p>
<lb n="13126"/>
<lb n="13127"/><p><span>Uch! dá mbeinn-se i dtapadh-bhrígh</span>
<lb n="13128"/><span>amhail bhíos ar Faithche Chanáin</span>
<lb n="13129"/><span>'gus Fionn 's a shlóighte lem thaobh</span>
<lb n="13130"/><span>ní bheinn ag éisteacht a ngláimh.</span></p>
<lb n="13131"/>
<lb n="13132"/><p><span>Uch! dá mbeinn-se amhail bhíos</span>
<lb n="13133"/><span>i gcath nó i gcoimheascar riamh</span>
<lb n="13134"/><span>ní ghéillfinn do Phádraig gan chéill</span>
<lb n="13135"/><span>atá gan réim, gan deoch, gan biadh.</span></p>
<lb n="13136"/>
<lb n="13137"/><p><span>Uch! dá mbeinn-se ameasc na gcliar</span>
<lb n="13138"/><span>an tan do thriall chugainn Tailc mac Tréin</span>
<lb n="13139"/><span>ní fhágfainn ceann ar bhrághaid</span>
<lb n="13140"/><span>dá bhfuil ag Pádraig, ná air féin.</span></p>
<lb n="13141"/>
<lb n="13142"/><p><span>Uch! a Dhia má's tú ghaibh neart</span>
<lb n="13143"/><span>ar Fhionn na bhflaith is ar an bhFéinn</span>
<lb n="13144"/><span>do leanfainn do cháil go fial</span>
<lb n="13145"/><span>acht mo bhreith mar iad ón gcléir.</span></p>
<lb n="13146"/>
<lb n="13147"/><p><span>Uch! a Dhia is aoibhinn réim</span>
<lb n="13148"/><span>má's fíor dod chléir gur dearbh leo</span>
<lb n="13149"/><span>gur fád smacht atá an Fhiann</span>
<lb n="13150"/><span>bí go fial fairsing leo.</span>
<lb n="13151"/></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="13152"/><p><span>Uch! a Dhia, dob aoibhinn mé</span>
<lb n="13153"/><span>dá mbeinn ón gcléir i bhfochair Fhinn;</span>
<lb n="13154"/><span>is do réir mar curtar do thásc</span>
<lb n="13155"/><span>dogheobhainn uait arán sa roinn.</span></p>
<lb n="13156"/>
<lb n="13157"/><p><span>Uch! a Dhia, atá ar neamh na n-órd</span>
<lb n="13158"/><span>tuigim fós má's fíor don chléir</span>
<lb n="13159"/><span>go bhfaghainn uait breis aráin is dighe</span>
<lb n="13160"/><span>sin dá ní 'na bhfuil mo spéis.</span></p>
<lb n="13161"/>
<lb n="13162"/><p><span>Uch! gidh táim gan léim gan lúth</span>
<lb n="13163"/><span>go dealbh, dubhach ar easbaidh riain,</span>
<lb n="13164"/><span>is éascaidh mear do leanfainn Fionn</span>
<lb n="13165"/><span>ní cóir duit diúltadh dhom, a Dhia.</span></p>
<lb n="13166"/>
<lb n="13167"/><p><span>Uch! 'sé mo mhian is tuigthe, tráth</span>
<lb n="13168"/><span>Fionn im dháil dá mbeadh 's an Fhiann,</span>
<lb n="13169"/><span>do chuirfinn Neamh as mo láimh</span>
<lb n="13170"/><span>is gan scáth do leanfainn iad.</span></p>
<lb n="13171"/>
<lb n="13172"/><p><span>Uch! a Dhia, do-bheir gach aisce</span>
<lb n="13173"/><span>má's fíor a n-abair ceap na gcliar</span>
<lb n="13174"/><span>ná glac fearg trém ghrádh d'Fhionn</span>
<lb n="13175"/><span>nár chumhduigh riamh go tearc an biadh.</span></p>
<lb n="13176"/>
<lb n="13177"/><p><span>Uch! is dearbh liom, a Dhia mhóir</span>
<lb n="13178"/><span>nach cluinir mo ghlór, le gnaoi</span>
<lb n="13179"/><span>'s go gcuirir d'fhiachaibh ar an bhFéinn</span>
<lb n="13180"/><span>chun Oisín atá féidh, gan tidheacht.</span></p>
<lb n="13181"/>
<lb n="13182"/><p><span>Uch! a Dhia, ná déin mar súd</span>
<lb n="13183"/><span>glac id chúirt mé fá ghreann,</span>
<lb n="13184"/><span>'s má's ann agat atá an Fhiann</span>
<lb n="13185"/><span>is ró-shúgach a bheinn 'na gceann.</span></p>
<lb n="13186"/>
<lb n="13187"/><p><span>Uch! mar thréigeas neart is lúth</span>
<lb n="13188"/><span>radharc mo shúl, is mo chéadfadh lag,</span>
<lb n="13189"/><span>nó is fad' ó shin, a Dhia na ndúl</span>
<lb n="13190"/><span>nach beinn ag tnúth le dul id theach.</span></p>
<lb n="13191"/>
<lb n="13192"/><p><span>Uch! dá mbeadh agam-sa siubhal</span>
<lb n="13193"/><span>dorachainn le conncas chugat suas,</span>
<lb n="13194"/><span>is muna bhfaghainn fáilte na bhFlaitheas</span>
<lb n="13195"/><span>níorbh fhuras as mo chur anuas.</span></p>
<lb n="13196"/>
<lb n="13197"/><p><span>Uch! dá dtaithneadh liom an áit</span>
<lb n="13198"/><span>is nach faghainn fáilte ar mo chuaird</span>
<lb n="13199"/><span>dobhéarfainn do Dhia mo lámh</span>
<lb n="13200"/><span>nach tiocfainn gan ár anuas.</span>
<lb n="13201"/></p>
</div>
<pb n="239"/>
<div><lb n="13202"/><p><span>Uch! má rugadh buadh ar Fhionn</span>
<lb n="13203"/><span>is doiligh liom 's is olc an scéal,</span>
<lb n="13204"/><span>is is ró-mhór m'iongnadh tríd</span>
<lb n="13205"/><span>má's tidheacht ar neamh don Fhéinn.</span></p>
<lb n="13206"/>
<lb n="13207"/><p><span>Uch! dob ionann liom gan gó</span>
<lb n="13208"/><span>dá mbadh beo anois don Fhéinn</span>
<lb n="13209"/><span>dá bhfaghainn a n-amharc arís</span>
<lb n="13210"/><span>is fada ón gcill dobheadh mo spéis.</span></p>
<lb n="13211"/>
<lb n="13212"/><p><span>Uch! a Fhinn, cia rug ort buadh?</span>
<lb n="13213"/><span>uch! a Oscair, cár ghaibh do thréin'?</span>
<lb n="13214"/><span>uch! nach airigheann sibh Oisín uaibh?</span>
<lb n="13215"/><span>uch! is truagh mar chanaim scéal.</span></p>
<lb n="13216"/>
<lb n="13217"/><p><span>Uch! ní deamhan, uch! ní Dia</span>
<lb n="13218"/><span>uch! ní gliadh, uch! ní slógha,</span>
<lb n="13219"/><span>uch! a rug oraibh buadh</span>
<lb n="13220"/><span>acht geasa cruadha d'bhur gcur ar feodh.</span></p>
<lb n="13221"/>
<lb n="13222"/><p><span>Uch! a Dhiarmaid, do chabhair go minic</span>
<lb n="13223"/><span>ar gheasa bhriseadh 's chur ar gcúl,</span>
<lb n="13224"/><span>is iongnadh liom as mhéid bhur ngliocais</span>
<lb n="13225"/><span>nach tigeann sibh le cruinneas chugam,</span></p>
<lb n="13226"/>
<lb n="13227"/><p><span>Uch! ní mheasaim, uch! ní fíor</span>
<lb n="13228"/><span>uch! gur daoibh i nglasaibh cruadha.</span>
<lb n="13229"/><span>iongnadh liom créad thárla dhaoibh</span>
<lb n="13230"/><span>is Oisín gan suim gan buadh.</span></p>
<lb n="13231"/>
<lb n="13232"/><p><span>Uch! a Dhia, is fonn liom fós</span>
<lb n="13233"/><span>iarracht dóchais do thabhairt ort</span>
<lb n="13234"/><span>acht gur fhúig easbaidh an lóin</span>
<lb n="13235"/><span>gan bhrígh gan treoir mo chorp.</span></p>
<lb n="13236"/>
<lb n="13237"/><p><span>Uch! a Dhia, uch! a Dhia mhóir!</span>
<lb n="13238"/><span>cluinim gach nóin anois do thásc;</span>
<lb n="13239"/><span>uch! ó táir go duineamhail fial</span>
<lb n="13240"/><span>cuir chugam iarracht toirteamhail aráin.</span></p>
<lb n="13241"/>
<lb n="13242"/><p><span>Uch! a chliar is mairg atá</span>
<lb n="13243"/><span>ag feitheamh bhur n-aráin 's bhur ndighe,</span>
<lb n="13244"/><span>is gach a bhfeaca de bhur mbladh</span>
<lb n="13245"/><span>gur mhó aon lá fleadh Fhinn.</span></p>
<lb n="13246"/>
<lb n="13247"/><p><span>Uch! is truagh, ón, uch! is truagh</span>
<lb n="13248"/><span>Oisín dubhach sa chill fá ghruaim;</span>
<lb n="13249"/><span>uch cár mhiste gach díth</span>
<lb n="13250"/><span>acht fán Fhinn is a throm-shluaigh.</span></p>
<lb n="13251"/>
<lb n="13252"/><p><span>Uch! níor dhíth liom ná easbaidh</span>
<lb n="13253"/><span>bheith gan acmhuinn, neart nó lúth,</span>
<lb n="13254"/><span>acht íota tarta is troscadh fada</span>
<lb n="13255"/><span>do ghoid mo thapadh ó thréigeas Fionn.</span></p>
<lb n="13256"/>
<lb n="13257"/><p><span>Uch! ar smaoineamh dom ar ghníomh</span>
<lb n="13258"/><span>an tan bhím ar leabaidh gan suan</span>
<lb n="13259"/><span>is éagsamhail an bheart liom</span>
<lb n="13260"/><span>Dia dhom ghnúis nach glacann truagh.</span></p>
<lb n="13261"/>
<lb n="13262"/><p><span>Uch! arís nuair chluinim an chléir</span>
<lb n="13263"/><span>is gan m'anacra féin do luadh,</span>
<lb n="13264"/><span>ná trácht ar Fhionn ná ar an bhFéinn</span>
<lb n="13265"/><span>badh mhaise é do Dhia mo thruagh.</span>
<lb n="13266"/></p>
</div>
<pb n="240"/>
<div><lb n="13267"/><p><span>Uch! a Dhia, is cosmhail an bheart</span>
<lb n="13268"/><span>go bhfuilir i bhfad ós mo chionn,</span>
<lb n="13269"/><span>is go bhfuilim-se i bhfad síos</span>
<lb n="13270"/><span>is nach fuil mo shuim ó chailleas Fionn.</span></p>
<lb n="13271"/>
<lb n="13272"/><p><span>Uch! dá mbeadh Fionn is an Fhiann</span>
<lb n="13273"/><span>agam-sa, a Dhia, uait anuas,</span>
<lb n="13274"/><span>lem ré ní scarfainn riú</span>
<lb n="13275"/><span>'s ní bheinn i gcumha gan dul suas.</span></p>
<lb n="13276"/>
<lb n="13277"/><p><span>Uch! a Dhia, má táir i bhfeirg</span>
<lb n="13278"/><span>ón ngrádh do-bheirim do Fhionn</span>
<lb n="13279"/><span>ní curtha i bhfáth mo ghlór</span>
<lb n="13280"/><span>easbaidh mhór a bhaineas liom.</span></p>
<lb n="13281"/>
<lb n="13282"/><p><span>Is fada mo chasaoid bróin</span>
<lb n="13283"/><span>'s gan toradh ar mo ghlór ibhfus ná thall,</span>
<lb n="13284"/><span>acht ní hiongnadh liom Dia</span>
<lb n="13285"/><span>seach an Fhiann uile is Fionn.</span></p>
<lb n="13286"/>
<lb n="13287"/><p><span>Uch! a Dhia, ó's éigean dúinn</span>
<lb n="13288"/><span>bheith go dubhach gan an Fhiann;</span>
<lb n="13289"/><span>ó's agat-sa atá do radharc</span>
<lb n="13290"/><span>féach is leigheas anois mo chiach.</span></p>
<lb n="13291"/>
<lb n="13292"/><p><span>Uch! an uair thigheann mo bhéile</span>
<lb n="13293"/><span>is smaoinighim ar fhéasta Fhinn,</span>
<lb n="13294"/><span>is iongnadh liom croidhe cloiche</span>
<lb n="13295"/><span>nach glacann dolaidh trém chrích.</span></p>
<lb n="13296"/>
<lb n="13297"/><p><span>Uch! dá bhfeiceadh Fionn 's an Fhiann</span>
<lb n="13298"/><span>mo bhéile-se ar iar-nóin</span>
<lb n="13299"/><span>deamhan ná diabhal dá dtáinig riamh</span>
<lb n="13300"/><span>ní choiscfeadh óm dháil a dtreoir.</span></p>
<lb n="13301"/>
<lb n="13302"/><p><span>Uch, a Dhia, do réir do tháisc</span>
<lb n="13303"/><span>níl teirce aráin ná dighe ort;</span>
<lb n="13304"/><span>is ó tá truagh is taise id dháil</span>
<lb n="13305"/><span>roinn le páirt Oisín bocht.</span></p>
<lb n="13306"/>
<lb n="13307"/><p><span>Uch! a Dhia, atáim i ngábhadh</span>
<lb n="13308"/><span>is an Fhiann óm dháil ar ceal;</span>
<lb n="13309"/><span>d'éistfinn le guth na gcliar</span>
<lb n="13310"/><span>dá bhfaghainn riar mar badh cheart.</span></p>
<lb n="13311"/>
<lb n="13312"/><p><span>Uch, a Dhia, an aithnid duit</span>
<lb n="13313"/><span>nó an gcualais mo theist ar an bhFéinn?</span>
<lb n="13314"/><span>cuirfead críoch ar mo rádh</span>
<lb n="13315"/><span>is mar gheibhim arán ón gcléir.</span></p>
<lb n="13316"/>
<lb n="13317"/><p><span>Uch! is mise Oisín mac Finn</span>
<lb n="13318"/><span>gan fonn, gan gnaoi, ag comhaireamh cloch;</span>
<lb n="13319"/><span>gibé uair dogheibhim an greim</span>
<lb n="13320"/><span>is fada arís go bhfaghaim an deoch.</span>
<lb n="13321"/></p>
</div>
<pb n="241"/>
<div><lb n="13322"/><p><span>Bzzzzz1798-1844ls 18D</span>
<lb n="13323"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="13324"/><span>BUILE OISÍN</span>
<lb n="13325"/><span>i ndiaidh na Féinne.</span></p>
<lb n="13326"/>
<lb n="13327"/><p><span>Fionn fairsing fial,</span>
<lb n="13328"/><span>barr gaisce bhfear bhFáil,</span>
<lb n="13329"/><span>rí mórdhálach caomh</span>
<lb n="13330"/><span>fa mór ag díol dámh.</span></p>
<lb n="13331"/>
<lb n="13332"/><p><span>A chroidhe oscailte mear,</span>
<lb n="13333"/><span>is é fa maith luadh;</span>
<lb n="13334"/><span>Fionn fír-ghlic Fáil,</span>
<lb n="13335"/><span>fáidh fa mór buadh.</span></p>
<lb n="13336"/>
<lb n="13337"/><p><span>Fa glan gorm a rosc</span>
<lb n="13338"/><span>a fholt mar an ór,</span>
<lb n="13339"/><span>scéimh an ríogh fa buan</span>
<lb n="13340"/><span>a ghruadh mar an rós.</span></p>
<lb n="13341"/>
<lb n="13342"/><p><span>Gach bean lán dá shearc</span>
<lb n="13343"/><span>a chneas mar chailc bháin,</span>
<lb n="13344"/><span>mac Muirne fa caoimh</span>
<lb n="13345"/><span>Fionn, rí na n-arm n-áigh.</span></p>
<lb n="13346"/>
<lb n="13347"/><p><span>Trí chéad orgán binn</span>
<lb n="13348"/><span>i dtimcheall Fhinn go bhfuil,</span>
<lb n="13349"/><span>is trí chéad uinge óir</span>
<lb n="13350"/><span>de chionn gach ceoil díobh sin.</span></p>
<lb n="13351"/>
<lb n="13352"/><p><span>Níor leig mo rí rosc</span>
<lb n="13353"/><span>ná duain as gan ní;</span>
<lb n="13354"/><span>dá mbadh olc gach ceol</span>
<lb n="13355"/><span>dobheireadh ór dá shaoi.</span></p>
<lb n="13356"/>
<lb n="13357"/><p><span>Dob é uaigneas mo thréith</span>
<lb n="13358"/><span>an tan bhámair féin ann -</span>
<lb n="13359"/><span>cath eagar gan bhrón</span>
<lb n="13360"/><span>fá ól nacharbh fhann.</span></p>
<lb n="13361"/>
<lb n="13362"/><p><span>Dochonnarc lem linn</span>
<lb n="13363"/><span>ag Fionn flaith gach n-óil</span>
<lb n="13364"/><span>deich gcéad corn go bhfleascaibh</span>
<lb n="13365"/><span>fá n-a gcneasaibh óir.</span></p>
<lb n="13366"/>
<lb n="13367"/><p><span>Dobhí dá bhruidhin déag</span>
<lb n="13368"/><span>fa lór a méad i ndún,</span>
<lb n="13369"/><span>ag mac inghine Taidhg</span>
<lb n="13370"/><span>ó Almhain na bhFiann úr.</span></p>
<lb n="13371"/>
<lb n="13372"/><p><span>Dobhí dá chéad de thinte</span>
<lb n="13373"/><span>go cinnte ann gach tigh,</span>
<lb n="13374"/><span>fear is céad gan gainne</span>
<lb n="13375"/><span>fó gach teine díobh sin.</span></p>
<lb n="13376"/>
<lb n="13377"/><p><span>An tan tógtaí fíoch</span>
<lb n="13378"/><span>na laoch sin le feirg</span>
<lb n="13379"/><span>do choisceadh Fionn le haon-uair</span>
<lb n="13380"/><span>gémadh mór a meirg.</span>
<lb n="13381"/></p>
</div>
<pb n="242"/>
<div><lb n="13382"/><p><span>Ní thug éaradh do thruagh</span>
<lb n="13383"/><span>ná diúltadh do shaith;</span>
<lb n="13384"/><span>uch, fa maith gach cúis</span>
<lb n="13385"/><span>dár ghaibh Fionn na bhflaith.</span></p>
<lb n="13386"/>
<lb n="13387"/><p><span>Imirt do-ghníodh Fionn</span>
<lb n="13388"/><span>go grinn leis an bhFéinn -</span>
<lb n="13389"/><span>iad uile bheith in' aghaidh</span>
<lb n="13390"/><span>'s gan aige acht é féin.</span></p>
<lb n="13391"/>
<lb n="13392"/><p><span>Dobhí aon-bharr áigh</span>
<lb n="13393"/><span>ag an bhfáidh ós ár gcionn;</span>
<lb n="13394"/><span>ní raibh ar talamh nithe</span>
<lb n="13395"/><span>gan a bhfios ag Fionn.</span></p>
<lb n="13396"/>
<lb n="13397"/><p><span>Ní dheachaidh mo thriath</span>
<lb n="13398"/><span>i ngliadh ná i gcath</span>
<lb n="13399"/><span>gan deich gcéad sciath dhearg</span>
<lb n="13400"/><span>go harad leis an bhflaith.</span></p>
<lb n="13401"/>
<lb n="13402"/><p><span>Meirge suaichneach sróill</span>
<lb n="13403"/><span>is árd-chrann óir faoi,</span>
<lb n="13404"/><span>trí chéad fear nár mheathta</span>
<lb n="13405"/><span>fá bhrataigh mo ríogh.</span></p>
<lb n="13406"/>
<lb n="13407"/><p><span>Deich gcéad sciath órdha</span>
<lb n="13408"/><span>noch d'fhóirfeadh gach scim,</span>
<lb n="13409"/><span>is deich gcéad sciath uaine</span>
<lb n="13410"/><span>ar gach gualainn dinn.</span></p>
<lb n="13411"/>
<lb n="13412"/><p><span>Deich gcéad sciath ghorm</span>
<lb n="13413"/><span>ar lorg Fhinn na bhFiann,</span>
<lb n="13414"/><span>ailm óir ar gach fear</span>
<lb n="13415"/><span>ann gach cath 'na dhiaidh.</span></p>
<lb n="13416"/>
<lb n="13417"/><p><span>Deich gcéad sciath ghléigeal</span>
<lb n="13418"/><span>fá riaghail mhic Muirne,</span>
<lb n="13419"/><span>ann gach cath dá mhire</span>
<lb n="13420"/><span>ní bhíodh time oirne.</span></p>
<lb n="13421"/>
<lb n="13422"/><p><span>Ag sin an dara cath bríoghmhar</span>
<lb n="13423"/><span>dob fhearr faoibhear feidhme;</span>
<lb n="13424"/><span>is leo do gabhthaí a gcongnamh</span>
<lb n="13425"/><span>i n-am tornaimh go deimhneach.</span></p>
<lb n="13426"/>
<lb n="13427"/><p><span>Gidh táim-se fá bhrón</span>
<lb n="13428"/><span>'s mé gan treoir gan neart,</span>
<lb n="13429"/><span>bhíodh fiche céad sciath</span>
<lb n="13430"/><span>ann gach gliaidh lem mhac.</span></p>
<lb n="13431"/>
<lb n="13432"/><p><span>Dob é sluagh Chlainne Rónáin</span>
<lb n="13433"/><span>le mór-dháil mhic Muirinne -</span>
<lb n="13434"/><span>deich gcéad sciath nár mheathta</span>
<lb n="13435"/><span>b'é a bhfreastal chuguinn-ne.</span></p>
<lb n="13436"/>
<lb n="13437"/><p><span>Gidh táim-se fá bhrón</span>
<lb n="13438"/><span>'s mé gan treoir anocht</span>
<lb n="13439"/><span>théigheadh fiche céad de shlógh</span>
<lb n="13440"/><span>liom i ngleo gan locht.</span></p>
<lb n="13441"/>
<lb n="13442"/><p><span>Dobhídís Clanna Smóil ngrinn</span>
<lb n="13443"/><span>dom bhuidhin ann gach ród,</span>
<lb n="13444"/><span>deich gcéad sciath nár thim</span>
<lb n="13445"/><span>ag teacht linn ann gach gleo.</span></p>
<lb n="13446"/>
<lb n="13447"/><p><span>Ag sin an ceathramhadh cath</span>
<lb n="13448"/><span>ba mhó maitheas linn;</span>
<lb n="13449"/><span>gidh táim-se dá n-innsin</span>
<lb n="13450"/><span>ní liom-sa nach tinn.</span></p>
<lb n="13451"/>
<lb n="13452"/><p><span>Dob é éirghe-amach mic Eitiodhain</span>
<lb n="13453"/><span>fá riaghail mhic Muirinne -</span>
<lb n="13454"/><span>deich gcéad fichead tréanfhear</span>
<lb n="13455"/><span>ann gach aon chath chuguinn-ne.</span></p>
<lb n="13456"/>
<lb n="13457"/><p><span>Ag sin an cúigmhadh cath</span>
<lb n="13458"/><span>dobhí ag flathaibh Fáil,</span>
<lb n="13459"/><span>nárbh áil gan bheith romhainn</span>
<lb n="13460"/><span>ann gach foghail áir.</span></p>
<lb n="13461"/>
<lb n="13462"/><p><span>Cuid eile dár sluaghaibh</span>
<lb n="13463"/><span>fianna buadhacha Breatan,</span>
<lb n="13464"/><span>ocht gcéad déag an congnamh</span>
<lb n="13465"/><span>dobheirdís dúinn i gcathaibh.</span>
<lb n="13466"/></p>
</div>
<pb n="243"/>
<div><lb n="13467"/><p><span>Dá chéad déag fear Lochlann</span>
<lb n="13468"/><span>dár sochraid fá mhaise</span>
<lb n="13469"/><span>do fhreagradh mac Cumhaill</span>
<lb n="13470"/><span>go humhal re gaisce.</span></p>
<lb n="13471"/>
<lb n="13472"/><p><span>Ag sin an seiseadh cath</span>
<lb n="13473"/><span>ba mhó maith agus réim,</span>
<lb n="13474"/><span>is ba mhó cion de ghnáth</span>
<lb n="13475"/><span>ag Fionn Bán féin.</span></p>
<lb n="13476"/>
<lb n="13477"/><p><span>Thigdís fir chruadha Shacsan</span>
<lb n="13478"/><span>nach fuair bascadh catha,</span>
<lb n="13479"/><span>an seachtmhadh cath eile</span>
<lb n="13480"/><span>fá mheirge na flatha.</span></p>
<lb n="13481"/>
<lb n="13482"/><p><span>Thigdís clanna Duibh-dhíorma</span>
<lb n="13483"/><span>ann gach íorghail ruaidhe,</span>
<lb n="13484"/><span>trí mhíle gan cheilg</span>
<lb n="13485"/><span>ar gach leirg mbuaidhe.</span></p>
<lb n="13486"/>
<lb n="13487"/><p><span>Ag sin an t-ochtmhadh cath</span>
<lb n="13488"/><span>fa mó maith agus nimh;</span>
<lb n="13489"/><span>is leo do gabhthaí neart</span>
<lb n="13490"/><span>ar gach treabh san mbith.</span></p>
<lb n="13491"/>
<lb n="13492"/><p><span>Dothigeadh chugainn ó Albain</span>
<lb n="13493"/><span>gidh ba chalma de dhaoine -</span>
<lb n="13494"/><span>cath eile gan eagla</span>
<lb n="13495"/><span>is é do fhreagradh mo rí-se.</span></p>
<lb n="13496"/>
<lb n="13497"/><p><span>Ag sin an naomhadh cath</span>
<lb n="13498"/><span>ba mhó meanma i nÉirinn,</span>
<lb n="13499"/><span>nach tug troigh ar gcúlaibh</span>
<lb n="13500"/><span>ó mhac Cumhaill na mbéimionn.</span></p>
<lb n="13501"/>
<lb n="13502"/><p><span>Dothigeadh ua Duibhne déid-gheal</span>
<lb n="13503"/><span>'s a shaor-mhaicne ba theann -</span>
<lb n="13504"/><span>deich gcéad fichead tréan-fhear</span>
<lb n="13505"/><span>ann gach aon chath 'nár gceann.</span></p>
<lb n="13506"/>
<lb n="13507"/><p><span>Dothigdís clanna Dubháin</span>
<lb n="13508"/><span>i gcomháireamh ár sluaigh -</span>
<lb n="13509"/><span>trí mhíle gan cheilg</span>
<lb n="13510"/><span>ar gach leirg go mbuaidh.</span></p>
<lb n="13511"/>
<lb n="13512"/><p><span>Aon chath déag gan doghraing</span>
<lb n="13513"/><span>ba chobhair ar gach scim,</span>
<lb n="13514"/><span>dob é sin a gcóimh-éirghe</span>
<lb n="13515"/><span>ag teacht i n-éinfheacht linn.</span></p>
<lb n="13516"/>
<lb n="13517"/><p><span>Dob iad an mhuintir ait</span>
<lb n="13518"/><span>dobhí fá smacht mo ríogh;</span>
<lb n="13519"/><span>dob áidhbhseach a méad</span>
<lb n="13520"/><span>nuair doghnídís féin síoth.</span></p>
<lb n="13521"/>
<lb n="13522"/><p><span>Gidh toirneadh mo lúth</span>
<lb n="13523"/><span>mo chlú is mo spéis,</span>
<lb n="13524"/><span>ó nach fuilid beo</span>
<lb n="13525"/><span>ní binn ceol dá n-éis.</span></p>
<lb n="13526"/>
<lb n="13527"/><p><span>Dobhí flaitheas m'athar</span>
<lb n="13528"/><span>i gcathaibh 's i ngléidhthibh</span>
<lb n="13529"/><span>gan rí ós a chionn</span>
<lb n="13530"/><span>dar liom acht Rí gréine.</span></p>
<lb n="13531"/>
<lb n="13532"/><p><span>Ba shéimh ar gach árd</span>
<lb n="13533"/><span>'s é b'fhearr ná gach fear</span>
<lb n="13534"/><span>B'é fear gacha cuirm</span>
<lb n="13535"/><span>mac Muirinne mear.</span></p>
<lb n="13536"/>
<lb n="13537"/><p><span>Fa aon-mheadhar chródha</span>
<lb n="13538"/><span>fa lón gach céille,</span>
<lb n="13539"/><span>dochuaidh srian ar m'intinn</span>
<lb n="13540"/><span>tar éis Finn na Féinne.</span></p>
<lb n="13541"/>
<lb n="13542"/><p><span>Atá Fódhla gan chéile</span>
<lb n="13543"/><span>dochuaidh a féile ar gcúlaibh;</span>
<lb n="13544"/><span>tar éis Finn do bheith marbh</span>
<lb n="13545"/><span>tá Banbha gan congnamh.</span></p>
<lb n="13546"/>
<lb n="13547"/><p><span>Tan tógtaí gach anfadh</span>
<lb n="13548"/><span>ní raibh fear ba thréine;</span>
<lb n="13549"/><span>ba choinnmhidhe ar chathaibh</span>
<lb n="13550"/><span>is ba chathaidhe ar chéadaibh.</span>
<lb n="13551"/></p>
</div>
<pb n="244"/>
<div><lb n="13552"/><p><span>Fa aon-tor tar chách</span>
<lb n="13553"/><span>fa é ár gach sluaigh,</span>
<lb n="13554"/><span>fa é an croidhe fial</span>
<lb n="13555"/><span>rí na bhFiann go mbuaidh.</span></p>
<lb n="13556"/>
<lb n="13557"/><p><span>Fa maraidhe é glan</span>
<lb n="13558"/><span>fa gean ris gach gairm,</span>
<lb n="13559"/><span>fa nua gacha lán</span>
<lb n="13560"/><span>fa grádh gacha hairm.</span></p>
<lb n="13561"/>
<lb n="13562"/><p><span>Ós gach fear a mhéad</span>
<lb n="13563"/><span>'s a mhéad gan bheith ann,</span>
<lb n="13564"/><span>ar gach rígh ba thréan</span>
<lb n="13565"/><span>b'é an ghéag ós gach crann.</span></p>
<lb n="13566"/>
<lb n="13567"/><p><span>Níor thuill mo rí guth</span>
<lb n="13568"/><span>'s é b'fhearr cruth san bhFéinn,</span>
<lb n="13569"/><span>dobhíobh deich gcéad dámh</span>
<lb n="13570"/><span>do do ghnáth-sheinnim téad.</span></p>
<lb n="13571"/>
<lb n="13572"/><p><span>Dobhádar trí chéad ollamh</span>
<lb n="13573"/><span>gan obadh 'na thigh;</span>
<lb n="13574"/><span>ní raibh ann, a Phádraig</span>
<lb n="13575"/><span>fear dob fhearr ná sin.</span></p>
<lb n="13576"/>
<lb n="13577"/><p><span>Le n-a mhuintir fa maith</span>
<lb n="13578"/><span>gach cath is gach gliadh;</span>
<lb n="13579"/><span>gach áit 'na mbíodh gleo</span>
<lb n="13580"/><span>ní bhíodh puinn beo 'na ndiaidh.</span></p>
<lb n="13581"/>
<lb n="13582"/><p><span>Is leis do biadhthaí baidhbh</span>
<lb n="13583"/><span>is do hiadhthaí gach uaigh,</span>
<lb n="13584"/><span>ceann cumhduighthe na gcath</span>
<lb n="13585"/><span>Fionn flaith na mbuadh.</span></p>
<lb n="13586"/>
<lb n="13587"/><p><span>Fa gasta fá sciath</span>
<lb n="13588"/><span>fa triath ann gach seilg</span>
<lb n="13589"/><span>fa file, fa rí</span>
<lb n="13590"/><span>fa saoi ann gach ceird.</span></p>
<lb n="13591"/>
<lb n="13592"/><p><span>Do theagaisc mo rí</span>
<lb n="13593"/><span>an tslighe fár chaoimh deilbh,</span>
<lb n="13594"/><span>fa draoi é is fa flaith</span>
<lb n="13595"/><span>ann gach cath níor mheirbh.</span></p>
<lb n="13596"/>
<lb n="13597"/><p><span>Fa marcach é grinn</span>
<lb n="13598"/><span>fa binn leis gach cliar,</span>
<lb n="13599"/><span>is do tógtaí gach neart</span>
<lb n="13600"/><span>fó theacht ríogh na bhFiann.</span></p>
<lb n="13601"/>
<lb n="13602"/><p><span>Fionn flaith an óir</span>
<lb n="13603"/><span>fó mbíodh an t-eo fis,</span>
<lb n="13604"/><span>fa scol ris gach ceol</span>
<lb n="13605"/><span>níor chóir tagradh ris.</span></p>
<lb n="13606"/>
<lb n="13607"/><p><span>Le gach anbhfainn ba mhín</span>
<lb n="13608"/><span>is le gach righ ba thréan;</span>
<lb n="13609"/><span>níorbh é an breitheamh claoin</span>
<lb n="13610"/><span>ba chuibhe ameasc mbé.</span></p>
<lb n="13611"/>
<lb n="13612"/><p><span>Ní tháinig dá ghráinne</span>
<lb n="13613"/><span>ná go háirithe daoi</span>
<lb n="13614"/><span>ná dá olcas neach</span>
<lb n="13615"/><span>as a theach gan ní.</span></p>
<lb n="13616"/>
<lb n="13617"/><p><span>Ní ghairmid díom ach bú</span>
<lb n="13618"/><span>is mé an trú gan chiall,</span>
<lb n="13619"/><span>is mé an sean-laoch gan chrích</span>
<lb n="13620"/><span>tar éis Finn na bhFiann.</span></p>
<lb n="13621"/>
<lb n="13622"/><p><span>Do traochadh m'aigne árd</span>
<lb n="13623"/><span>ós marbh don Fhéinn;</span>
<lb n="13624"/><span>ó do claoidheadh mo rí</span>
<lb n="13625"/><span>d'imthigh mo ghnaoi féin.</span></p>
<lb n="13626"/>
<lb n="13627"/><p><span>Ag sin díbh mo bhuile</span>
<lb n="13628"/><span>mar aon le tuile déara</span>
<lb n="13629"/><span>do chaoineadh Finn láidir</span>
<lb n="13630"/><span>nach tug ar dháimh éaradh.</span></p>
<lb n="13631"/>
<lb n="13632"/><p><span>Is truagh nach deachas d'éag</span>
<lb n="13633"/><span>nuair bhíos féin le n-a linn;</span>
<lb n="13634"/><span>a Phádraig na mbuadh</span>
<lb n="13635"/><span>ag sin áireamh sluagh Fhinn.</span>
<lb n="13636"/></p>
</div>
<pb n="245"/>
<div><lb n="13637"/><p><span>Bzzzzz1819-42ls 19T</span>
<lb n="13638"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="13639"/><span>AITHRIGHE AGUS BÁS OISÍN.</span></p>
<lb n="13640"/>
<lb n="13641"/><p><span>Ná bí feasta ag luadh na bhFiann</span>
<lb n="13642"/><span>acht goir ar Dhia, a chrín-seanóir,</span>
<lb n="13643"/><span>anois má's mian leat triall dá dhún</span>
<lb n="13644"/><span>goir air chugat gach am den ló.</span></p>
<lb n="13645"/>
<lb n="13646"/><p><span>Má gheallann tú dhom gan gó</span>
<lb n="13647"/><span>triall liom go fóill dá dhún súd</span>
<lb n="13648"/><span>ní bheidh mé ag luadh ar an bhFéinn</span>
<lb n="13649"/><span>go dtigeam araon tar ais fá lúth.</span></p>
<lb n="13650"/>
<lb n="13651"/><p><span>Má's triall don dún úd dúinn</span>
<lb n="13652"/><span>ag amharc ar ghnúis Ríogh na nGrás</span>
<lb n="13653"/><span>a Oisín, innsim duit go hait</span>
<lb n="13654"/><span>nach fillfeam tar ais go bráth.</span></p>
<lb n="13655"/>
<lb n="13656"/><p><span>An tan do thriallfam annsúd</span>
<lb n="13657"/><span>a Phádraig, fúig-se ibhfus an chliar,</span>
<lb n="13658"/><span>is iarr ar Dhia na mór-fheart</span>
<lb n="13659"/><span>fios do chur ar theacht na bhFiann.</span></p>
<lb n="13660"/>
<lb n="13661"/><p><span>Ná cluinim feasta tú dá luadh</span>
<lb n="13662"/><span>ar imtheachtaibh shluaighte Fhinn,</span>
<lb n="13663"/><span>ná ag iomcháin ar Dhia na nGrás</span>
<lb n="13664"/><span>is éistfidh sé tráth led ghuidhe.</span></p>
<lb n="13665"/>
<lb n="13666"/><p><span>An éistfidh sé lem ghuidhe-ghlór</span>
<lb n="13667"/><span>Fionn 's a shlóighte theacht dá dhún</span>
<lb n="13668"/><span>má déantar liom a réir féin</span>
<lb n="13669"/><span>'s do réir-se mar an gcéadna, go triall dúinn?</span></p>
<lb n="13670"/>
<lb n="13671"/><p><span>Éistfidh sé leat ag déanamh a réir</span>
<lb n="13672"/><span>is molfaidh tú féin gurb í an chiall;</span>
<lb n="13673"/><span>ní bheidh ort easbaidh ná brón</span>
<lb n="13674"/><span>ag caitheamh na glóire i ndún Dia.</span></p>
<lb n="13675"/>
<lb n="13676"/><p><span>Iarraim-se ar Dhia ar dtús</span>
<lb n="13677"/><span>sul rachad dá dhún le teann,</span>
<lb n="13678"/><span>flúirse chur chugam den arán</span>
<lb n="13679"/><span>- cár ghabhais, a Phádraig, anois uaim.</span></p>
<lb n="13680"/>
<lb n="13681"/><p><span>Táim-se i bhfogus duit, 'Oisín</span>
<lb n="13682"/><span>créad an ghuidhe seo agat dá luadh?</span>
<lb n="13683"/><span>is cosmhail anois led ráidhte</span>
<lb n="13684"/><span>go dtiubhrair grádh don fhear thuas.</span></p>
<lb n="13685"/>
<lb n="13686"/><p/>
</div>
<pb n="246"/>
<div><lb n="13687"/><p><span>Do-bhéarfad do grádh gan ghuais</span>
<lb n="13688"/><span>a Phádraig, ní luadhfad bréag,</span>
<lb n="13689"/><span>má chuireann chugam an t-arán</span>
<lb n="13690"/><span>go triall dá árus dúinn araon.</span></p>
<lb n="13691"/>
<lb n="13692"/><p><span>d'órduigh Pádraig dá mhnaoi thighe</span>
<lb n="13693"/><span>flúirse dighe agus fós arán</span>
<lb n="13694"/><span>do chur chun Oisín truaighe</span>
<lb n="13695"/><span>go dtuigeadh go bhfuair ó Dhia na ngrás.</span></p>
<lb n="13696"/>
<lb n="13697"/><p><span>An tan do mhúscail Oisín mac Finn</span>
<lb n="13698"/><span>is prap do shín a lámh ar cuaird.</span>
<lb n="13699"/><span>dofuair an deoch 's an t-arán</span>
<lb n="13700"/><span>do chaith a sháith 's do mhol an Fear thuas.</span></p>
<lb n="13701"/>
<lb n="13702"/><p><span>Dobhí Pádraig i bhfogus dó</span>
<lb n="13703"/><span>'s do thaithnigh leis an glór dá luadh.</span>
<lb n="13704"/><span>rug a bhuidhe le Dia na naomh</span>
<lb n="13705"/><span>Oisín saoibh-chéille do theacht anuas.</span></p>
<lb n="13706"/>
<lb n="13707"/><p><span>Do scairt Oisín ós árd-ghlór</span>
<lb n="13708"/><span>ar Phádraig na Rómha go luath;</span>
<lb n="13709"/><span>tháinig an cléireach ar ball</span>
<lb n="13710"/><span>'s labhair leis ceannsa an fear truaighe.</span></p>
<lb n="13711"/>
<lb n="13712"/><p><span>Is maith an fear é do Dhia</span>
<lb n="13713"/><span>a Phádraig 's is fial dar liom féin</span>
<lb n="13714"/><span>do chuir chugam an tsáith aráin</span>
<lb n="13715"/><span>is deoch 'na dháil le héirghe lae.</span></p>
<lb n="13716"/>
<lb n="13717"/><p><span>Má's mian leat-sa, 'Oisín truaighe</span>
<lb n="13718"/><span>bheith go buan i searc-pháirt Dé,</span>
<lb n="13719"/><span>ná caith feasta iomad den bhiadh</span>
<lb n="13720"/><span>ní hionmhain le Dia an craos.</span></p>
<lb n="13721"/>
<lb n="13722"/><p><span>Uch a Phádraig, nach cuimhin leat</span>
<lb n="13723"/><span>do bhriathra le seal ar an Dia úd;</span>
<lb n="13724"/><span>is dearbh má's labhartha fíor</span>
<lb n="13725"/><span>nach cuirfidh i suim an biadh roinnt liom.</span></p>
<lb n="13726"/>
<lb n="13727"/><p><span>Do gheallas is cóimhlíonfad súd</span>
<lb n="13728"/><span>gan trácht ar Fhionn ná ar an bhFéinn;</span>
<lb n="13729"/><span>níor gheallas duit nach iarrfainn arán</span>
<lb n="13730"/><span>ar Dhia na ngrás má gheibhim é.</span></p>
<lb n="13731"/>
<lb n="13732"/><p><span>Ní tuigtear liom gur dainid ná díth</span>
<lb n="13733"/><span>duit-se go fíor ná dod chléir,</span>
<lb n="13734"/><span>Dia fial ó tá aige an t-arán</span>
<lb n="13735"/><span>é roinnt gach tráth liom féin.</span>
<lb n="13736"/></p>
</div>
<pb n="247"/>
<div><lb n="13737"/><p><span>Buail t'ucht is féach suas</span>
<lb n="13738"/><span>is goir go cruaidh ar thabharthas Dé;</span>
<lb n="13739"/><span>is gearr uait triall an bháis</span>
<lb n="13740"/><span>ná cluinim iomcháin ná labhairt saobh.</span></p>
<lb n="13741"/>
<lb n="13742"/><p><span>Uch, a Phádraig, dá mbadh dhóigh liom</span>
<lb n="13743"/><span>nach geobhadh an Dia úd fearg tríd</span>
<lb n="13744"/><span>is fada 's is díomdha mór liom</span>
<lb n="13745"/><span>gan trácht ar shluaightibh Fhinn i ngníomh.</span></p>
<lb n="13746"/>
<lb n="13747"/><p><span>Ná labhair ar Fhionn ná ar an bhFéinn</span>
<lb n="13748"/><span>nó geobhaidh Mac Dé leat fearg tríd;</span>
<lb n="13749"/><span>ní leigfidh tú dá dhún go bráth</span>
<lb n="13750"/><span>'s ní chuirfidh chugat arán gach laoi.</span></p>
<lb n="13751"/>
<lb n="13752"/><p><span>Dá labhrainn ar Fhionn 's ar an bhFéinn</span>
<lb n="13753"/><span>eadrainn araon, a Phádraig nua,</span>
<lb n="13754"/><span>acht amháin gan labhairt ós árd</span>
<lb n="13755"/><span>ní chluinfeadh go bráth sinn dá luadh.</span></p>
<lb n="13756"/>
<lb n="13757"/><p><span>Dá ísle do luadhfaimís</span>
<lb n="13758"/><span>ar shluaightibh Fhinn, a ngníomh 's a gcáil,</span>
<lb n="13759"/><span>ní bheadh a n-ainbhfios ar Dhia</span>
<lb n="13760"/><span>bíonn fios ár mbriathra aige de ghnáth.</span></p>
<lb n="13761"/>
<lb n="13762"/><p><span>Is uaigneach doiligh an díombáidh</span>
<lb n="13763"/><span>liom-sa, a Phádraig na naomh-chliar,</span>
<lb n="13764"/><span>gan labhairt go minic ar an bhFéinn</span>
<lb n="13765"/><span>is fúigfead é má's fearg ar Dhia.</span></p>
<lb n="13766"/>
<lb n="13767"/><p><span>Ná luaidhtear leat ní ar bith</span>
<lb n="13768"/><span>leath amuich de thabharthas Dé</span>
<lb n="13769"/><span>nó má bhír ag luadh ar chách</span>
<lb n="13770"/><span>ní triall duit tráth go teach na naomh.</span></p>
<lb n="13771"/>
<lb n="13772"/><p><span>Déanfad-sa, a Phádraig, a réir</span>
<lb n="13773"/><span>ar Fhionn ná ar an bhFéinn ní luaidhfead</span>
<lb n="13774"/><span>ar eagla feirge chur 'na dháil</span>
<lb n="13775"/><span>má's gnáth leis a bheith gruamdha.</span></p>
<lb n="13776"/>
<lb n="13777"/><p><span>Ní bheidh i bhfeirg ná i ngruaim</span>
<lb n="13778"/><span>leat-sa acht gan luadh níos mó</span>
<lb n="13779"/><span>ar do shaobh-ráidhtibh síor-ghnáith</span>
<lb n="13780"/><span>is ionmhain leis tráth do ghuidhe-ghlór.</span></p>
<lb n="13781"/>
<lb n="13782"/><p><span>Guidhim-se an Dia úd gan spás</span>
<lb n="13783"/><span>guidhim gach tráth é, gach uair de ló,</span>
<lb n="13784"/><span>muna ngeobhaidh fearg ná gruaim</span>
<lb n="13785"/><span>mo thriall leis suas go dún na n-ógh.</span>
<lb n="13786"/></p>
</div>
<pb n="248"/>
<div><lb n="13787"/><p><span>Is dearbh liom-sa, 'Oisín truaighe</span>
<lb n="13788"/><span>gur maith do luadh anois le Dia;</span>
<lb n="13789"/><span>is ionmhain leis do ghuidhe-ghlór</span>
<lb n="13790"/><span>- ná labhair níos mó ar Fhionn na bhFiann.</span></p>
<lb n="13791"/>
<lb n="13792"/><p><span>Monuar, a Phádraig, is truagh an scéal</span>
<lb n="13793"/><span>gan labhairt ar éachtaibh Fhinn na slógh</span>
<lb n="13794"/><span>is iongnadh liom go ngeobhadh fearg</span>
<lb n="13795"/><span>Dia na bhFlaitheas trém thruagh-ghlór.</span></p>
<lb n="13796"/>
<lb n="13797"/><p><span>Le linn na mbriathar san do rádh</span>
<lb n="13798"/><span>d'Oisín ársa dob ionmhain dúil</span>
<lb n="13799"/><span>do mhothuigh sé an chéad shaighead ghéar</span>
<lb n="13800"/><span>do chaith an t-éag fá n-a chlúid.</span></p>
<lb n="13801"/>
<lb n="13802"/><p><span>A Phádraig na mbachall mbán</span>
<lb n="13803"/><span>innis gan spás d'Oisín truaighe</span>
<lb n="13804"/><span>créad an módh ar a dtig an bás</span>
<lb n="13805"/><span>leat is gnáth bheith dá luadh.</span></p>
<lb n="13806"/>
<lb n="13807"/><p><span>An eagal leat a thriall chugat</span>
<lb n="13808"/><span>a Oisín, do rún ná ceil tráth;</span>
<lb n="13809"/><span>má chír i bhfogus a thriall duit</span>
<lb n="13810"/><span>a thruagháin, goir ar Dhia na ngrás.</span></p>
<lb n="13811"/>
<lb n="13812"/><p><span>Do mhothuigheas amhail goimh ó bhéim</span>
<lb n="13813"/><span>ag saighid im thaobh go cruaidh;</span>
<lb n="13814"/><span>do chuimhnigh mé ar theacht im dháil</span>
<lb n="13815"/><span>don daol-bhás a bhír a luadh.</span></p>
<lb n="13816"/>
<lb n="13817"/><p><span>Is dearbh liom-sa, 'Oisín truaighe</span>
<lb n="13818"/><span>gur saighead é sin ó ghuais an bháis,</span>
<lb n="13819"/><span>'s go dtiocfaidh saighead eile 'na dhéidh</span>
<lb n="13820"/><span>doirt do dhéar ar Dhia na ngrás.</span></p>
<lb n="13821"/>
<lb n="13822"/><p><span>A Phádraig dá n-iarrainn ar Dhia</span>
<lb n="13823"/><span>an bás do thriall uaim seal fós</span>
<lb n="13824"/><span>ar bhaoghal dom a fhearg do luadh</span>
<lb n="13825"/><span>is doiligh 's is truagh anois mo bhrón.</span></p>
<lb n="13826"/>
<lb n="13827"/><p><span>Guidh Dia mór na n-uile ghrás</span>
<lb n="13828"/><span>anois is gach tráth ar feadh do ré</span>
<lb n="13829"/><span>méadughadh ar ghoimh do phéine</span>
<lb n="13830"/><span>is t'anam do shaoradh ón mbreith ndéin.</span></p>
<lb n="13831"/>
<lb n="13832"/><p><span>Uch a Phádraig, is truagh an scéal</span>
<lb n="13833"/><span>athchaint Mhic Dé fá mhéadughadh bróin;</span>
<lb n="13834"/><span>is leor do sheanóir an phian mar tá</span>
<lb n="13835"/><span>gan tuilleadh 'na dháil, a fhir ón Róimh.</span></p>
<lb n="13836"/>
<lb n="13837"/><p/>
</div>
<pb n="249"/>
<div><lb n="13838"/><p><span>Ná habair sin, a Oisín ró-thruaighe</span>
<lb n="13839"/><span>tiocfaidh ort guais an bháis go grod;</span>
<lb n="13840"/><span>déin do shíothcháin le Dia mór</span>
<lb n="13841"/><span>roimh theacht bróin 's anbhuaine ort.</span></p>
<lb n="13842"/>
<lb n="13843"/><p><span>Dob fhearr liom-sa, a Oisín truaighe</span>
<lb n="13844"/><span>tú d'amharc suas ar Dhia go fíor</span>
<lb n="13845"/><span>is 'athchaint fá mhaitheamh t'ainriain</span>
<lb n="13846"/><span>ná bheith ag iarraidh tuilleadh saoighil.</span></p>
<lb n="13847"/>
<lb n="13848"/><p><span>Iarr fós orm-sa 's ar an gcléir</span>
<lb n="13849"/><span>maitheamh i ngach saobh-ghlór</span>
<lb n="13850"/><span>dár chanais leo agus liom gan chúis</span>
<lb n="13851"/><span>'s ná cuimhnigh ar Fhionn ná ar a shlógh.</span></p>
<lb n="13852"/>
<lb n="13853"/><p><span>Iarraim maitheamh ar Dhia ar dtús</span>
<lb n="13854"/><span>is ort-sa fá rún, a Phádraig nua;</span>
<lb n="13855"/><span>ní iarrfad maitheamh ar an gcléir</span>
<lb n="13856"/><span>ní cuibhe dhuit é do bheith dá luadh.</span></p>
<lb n="13857"/>
<lb n="13858"/><p><span>Muna dtugair maitheamh do na huile</span>
<lb n="13859"/><span>a Oisín, ní cuibhe dhuit féin</span>
<lb n="13860"/><span>maitheamh d'iarraidh id chiontaibh móra</span>
<lb n="13861"/><span>anois ná go deo ar Aon-mhac Dé.</span></p>
<lb n="13862"/>
<lb n="13863"/><p><span>Maithim duit-se agus dóibh súd</span>
<lb n="13864"/><span>a Phádraig, ó rún mo chléibh,</span>
<lb n="13865"/><span>is creidim gurab fios do Dhia</span>
<lb n="13866"/><span>nach iad an chliar do thuill uaim é.</span></p>
<lb n="13867"/>
<lb n="13868"/><p><span>An feasach duit-se, a Phádraig</span>
<lb n="13869"/><span>an mbeadh gráin ag Aon-mhac Dé</span>
<lb n="13870"/><span>orm dá dtráchtainn ar Fhionn</span>
<lb n="13871"/><span>acht gan labhairt dúinn ar thuilleadh den Fhéinn.</span></p>
<lb n="13872"/>
<lb n="13873"/><p><span>Ná labhair is ná trácht ar Fhionn</span>
<lb n="13874"/><span>ná fós, gidh pudhar, ar Oscar thréan,</span>
<lb n="13875"/><span>ar a ngaisce ná ar a n-éachtaibh cruadha</span>
<lb n="13876"/><span>ná bí dá luadh, a Oisín bhaeth.</span></p>
<lb n="13877"/>
<lb n="13878"/><p><span>Is doiligh liom-sa, a Phádraig</span>
<lb n="13879"/><span>Dia gidh grásmhar ionmhain fial,</span>
<lb n="13880"/><span>gan labhairt go minic ar Fhionn</span>
<lb n="13881"/><span>is díombáidh liom, 's ar shluagh na bhFiann.</span></p>
<lb n="13882"/>
<lb n="13883"/><p><span>Cionnus is aithnid dom ar do Dhia</span>
<lb n="13884"/><span>a Phádraig na gcliar, má's fearg?</span>
<lb n="13885"/><span>Ní fada gur feas duit é</span>
<lb n="13886"/><span>a sheanóir léith, is liom is dearbh.</span>
<lb n="13887"/></p>
</div>
<pb n="250"/>
<div><lb n="13888"/><p><span>Do ghoir Pádraig ar a chléireach</span>
<lb n="13889"/><span>is dubhairt leis "Éist liom tré rún;</span>
<lb n="13890"/><span>buail lom baise ar Oisín</span>
<lb n="13891"/><span>ghoinfeas go croidhe é fá phudhar."</span></p>
<lb n="13892"/>
<lb n="13893"/><p><span>Do bhuail an cléireach go luath</span>
<lb n="13894"/><span>lom baise ar ghruadh an fhir léith;</span>
<lb n="13895"/><span>d'uaill i bhfoghar-ghuth ghráineamhail</span>
<lb n="13896"/><span>'s do ghairm ar chongnamh Aon-mhic Dé.</span></p>
<lb n="13897"/>
<lb n="13898"/><p><span>Créad so, a Oisín? ar Pádraig</span>
<lb n="13899"/><span>do bhain na gártha asat go garbh?</span>
<lb n="13900"/><span>Bas do buaileadh orm go cruaidh</span>
<lb n="13901"/><span>do ghoin mo ghruadh is mo leaca.</span></p>
<lb n="13902"/>
<lb n="13903"/><p><span>Is cuimhin leat gur tú Oisín.</span>
<lb n="13904"/><span>Is cuimhin go fíor, a Phádraig nua,</span>
<lb n="13905"/><span>do thuillis fearg Aon-mhic Dé</span>
<lb n="13906"/><span>is eagal liom féin, tréd luadh.</span></p>
<lb n="13907"/>
<lb n="13908"/><p><span>Is iongnadh liom, a Phádraig</span>
<lb n="13909"/><span>Dia ós grásmhar truaighe is ceart,</span>
<lb n="13910"/><span>go ngoinfeadh sé go cruaidh</span>
<lb n="13911"/><span>bochtán ar a ghruadh le lom-bais.</span></p>
<lb n="13912"/>
<lb n="13913"/><p><span>Tóg suas do chroidhe is féach ar Dhia</span>
<lb n="13914"/><span>'Oisín do thriall is gearr uait;</span>
<lb n="13915"/><span>maith do na huilibh go lán bhfonn</span>
<lb n="13916"/><span>tá an tsaighead lom ag teacht go luath.</span></p>
<lb n="13917"/>
<lb n="13918"/><p><span>Iarraim maitheamhnas ar Dhia mhór</span>
<lb n="13919"/><span>maitheamhnas fós do-bheirim do chách;</span>
<lb n="13920"/><span>gaibh chugat id dhún mé, a Dhia</span>
<lb n="13921"/><span>is Fionn 's an Fhiann, gan stad, im dháil.</span></p>
<lb n="13922"/>
<lb n="13923"/><p><span>Do pheacuighis, 'Oisín, go leor</span>
<lb n="13924"/><span>is Fionn 's a shlóighte d'iarraidh id dháil;</span>
<lb n="13925"/><span>ní rachaidh aon díobh súd</span>
<lb n="13926"/><span>go flaitheas na ndúl go lá an bhráth.</span></p>
<lb n="13927"/>
<lb n="13928"/><p><span>Má ghlacais fearg trém ghlór</span>
<lb n="13929"/><span>ar luadh slóighte Fhinn, mo ghuais</span>
<lb n="13930"/><span>ní tráchtfad ortha, a Dhia, go bráth</span>
<lb n="13931"/><span>maitheamh im ráidhtibh tabhair uait.</span></p>
<lb n="13932"/>
<lb n="13933"/><p><span>Do líon anbhfainne is guais an bháis</span>
<lb n="13934"/><span>ar Oisín tráth go lán-truaighe;</span>
<lb n="13935"/><span>uch! annsin níor fhan aige spéis</span>
<lb n="13936"/><span>i nOscar thréan ná i bhFionn na sluagh.</span>
<lb n="13937"/></p>
</div>
<pb n="251"/>
<div><lb n="13938"/><p><span>Níor fhan meabhair ná ciall 'na cheann</span>
<lb n="13939"/><span>a ruisc dobhí dall ag fulang bróin;</span>
<lb n="13940"/><span>do réab an croidhe meanmnach mear</span>
<lb n="13941"/><span>ba thréan i gcath na dtrom-shlógh.</span></p>
<lb n="13942"/>
<lb n="13943"/><p><span>Do thréig an corp uile i ngach ball</span>
<lb n="13944"/><span>a lúth, a theann, a neart 's a rian;</span>
<lb n="13945"/><span>do claoidheadh mar sin leis an éag</span>
<lb n="13946"/><span>Oisín na Féinne ba shaobh ciall.</span></p>
<lb n="13947"/>
<lb n="13948"/><p><span>Ag sin mar do shlad an t-éag</span>
<lb n="13949"/><span>Oisín ba thréan neart is lúth,</span>
<lb n="13950"/><span>amhail dhéanfas an uile laoch</span>
<lb n="13951"/><span>dá dtiocfaidh 'na dhéidh ar an úir.</span></p>
<lb n="13952"/>
<lb n="13953"/><p><span>Is é chlaoidhfeas a dtiocfaidh tráth</span>
<lb n="13954"/><span>is é do chlaoidh a dtáinig fós</span>
<lb n="13955"/><span>gan idirdhealughadh modh ná spéis</span>
<lb n="13956"/><span>mádh truaighe nó tréanmhar dóibh.</span></p>
<lb n="13957"/>
<lb n="13958"/><p><span>Céad moladh le Mac Dé</span>
<lb n="13959"/><span>is é do-bheir an t-éag bheith ann;</span>
<lb n="13960"/><span>cuireann an duine ar an saoghal</span>
<lb n="13961"/><span>chun a ghairm chuige féin gach am.</span></p>
<lb n="13962"/>
<lb n="13963"/><p><span>Is ceart don pheacach bheith ar staid na ngrás</span>
<lb n="13964"/><span>an tan thiocfas an bás úd;</span>
<lb n="13965"/><span>má bhíonn saor ó pheacadh nó brón</span>
<lb n="13966"/><span>béarfaidh Mac Dé gan gó é 'na dhún.</span></p>
<lb n="13967"/>
<lb n="13968"/><p><span>Gidh nár shroich linn fios d'fhagháil fós</span>
<lb n="13969"/><span>cár gabhadh an tráth úd le hOisín truaighe</span>
<lb n="13970"/><span>an tan do shlad é an t-éag</span>
<lb n="13971"/><span>mar deir an dán réamhráidhte thuas.</span></p>
<lb n="13972"/>
<lb n="13973"/><p><span>Tá súil agam le Rígh na ngrás</span>
<lb n="13974"/><span>ó ghlac Oisín an creideamh cóir</span>
<lb n="13975"/><span>ó Phádraig dob fhearr cáil</span>
<lb n="13976"/><span>gur thriall go hárus Dé na gcomhacht.</span>
<lb n="13977"/></p>
</div>
<pb n="252"/>
<div><lb n="13978"/><p><span>Bzzzzz1778-1825ls 18D</span>
<lb n="13979"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="13980"/><span>MOLADH GHUILL MHIC MÓRNA.</span></p>
<lb n="13981"/>
<lb n="13982"/><p><span>Árd-aighneach Goll,</span>
<lb n="13983"/><span>fear cogaidh Fhinn,</span>
<lb n="13984"/><span>laoch leabhair lonn,</span>
<lb n="13985"/><span>foghail nach tim.</span></p>
<lb n="13986"/>
<lb n="13987"/><p><span>Goll cruthach caomh,</span>
<lb n="13988"/><span>saor-eineach suadh,</span>
<lb n="13989"/><span>saor-shnuidhte a thaobh,</span>
<lb n="13990"/><span>múrach na sluagh.</span></p>
<lb n="13991"/>
<lb n="13992"/><p><span>Mac Mórna mear</span>
<lb n="13993"/><span>fa cródha a ghoil,</span>
<lb n="13994"/><span>a chlú fa sean</span>
<lb n="13995"/><span>fear saineamhail soin.</span></p>
<lb n="13996"/>
<lb n="13997"/><p><span>Laoch-fhéinnidhe fial</span>
<lb n="13998"/><span>is gile glór,</span>
<lb n="13999"/><span>ní saobh a chiall</span>
<lb n="14000"/><span>laoch aobhdha mór.</span></p>
<lb n="14001"/>
<lb n="14002"/><p><span>Mar théid i gcath</span>
<lb n="14003"/><span>réim flatha faoi,</span>
<lb n="14004"/><span>gidh mín a chneas</span>
<lb n="14005"/><span>ní tais do-ní.</span></p>
<lb n="14006"/>
<lb n="14007"/><p><span>A mhéin ní mion</span>
<lb n="14008"/><span>a scéimh gan ghron,</span>
<lb n="14009"/><span>'sé 's glaine d'fhior</span>
<lb n="14010"/><span>oide na scol.</span></p>
<lb n="14011"/>
<lb n="14012"/><p><span>Fear déid-gheal fial</span>
<lb n="14013"/><span>nach tréigeann dámh,</span>
<lb n="14014"/><span>i gcogadh riamh</span>
<lb n="14015"/><span>níor lag a lámh.</span></p>
<lb n="14016"/>
<lb n="14017"/><p><span>Ós barraibh beann</span>
<lb n="14018"/><span>iarras ort roinn,</span>
<lb n="14019"/><span>fa heagal liom</span>
<lb n="14020"/><span>tagra riot, 'Fhinn.</span></p>
<lb n="14021"/>
<lb n="14022"/><p><span>Gidh trom a chlú</span>
<lb n="14023"/><span>'s maith Goll um ní,</span>
<lb n="14024"/><span>gidh mór ní tréith</span>
<lb n="14025"/><span>saith sluaigh do rígh.</span></p>
<lb n="14026"/>
<lb n="14027"/><p><span>Caidreamh na ndámh</span>
<lb n="14028"/><span>leadradh na slógh,</span>
<lb n="14029"/><span>tonn fairrge tréan</span>
<lb n="14030"/><span>Goll meanmnach mór.</span></p>
<lb n="14031"/>
<lb n="14032"/><p><span>Fear cinnte ceart</span>
<lb n="14033"/><span>fraoch millte neart;</span>
<lb n="14034"/><span>dá dteagmhadh riot</span>
<lb n="14035"/><span>ba heagal leat.</span>
<lb n="14036"/></p>
</div>
<pb n="253"/>
<div><lb n="14037"/><p><span>'Fhinn an fhuilt chais</span>
<lb n="14038"/><span>ar Gholl ná bris,</span>
<lb n="14039"/><span>a mheirge ní tais</span>
<lb n="14040"/><span>mairg theagmhas ris.</span></p>
<lb n="14041"/>
<lb n="14042"/><p><span>Gráin chéad ar Gholl</span>
<lb n="14043"/><span>ar mhéad, ar theann,</span>
<lb n="14044"/><span>i gcath ní tim</span>
<lb n="14045"/><span>flaith é gan feall.</span></p>
<lb n="14046"/>
<lb n="14047"/><p><span>Adeirim riot, 'Fhinn</span>
<lb n="14048"/><span>comhaill is geall</span>
<lb n="14049"/><span>síoth bhuan do Gholl</span>
<lb n="14050"/><span>gan fuath, gan feall.</span></p>
<lb n="14051"/>
<lb n="14052"/><p><span>Adeirim riot, 'Fhinn</span>
<lb n="14053"/><span>na dtrilis ndonn,</span>
<lb n="14054"/><span>bíodh ar eagla Ghuill</span>
<lb n="14055"/><span>haigne go trom.</span></p>
<lb n="14056"/>
<lb n="14057"/><p><span>Gidh buan re maith</span>
<lb n="14058"/><span>i gcath ní dóigh;</span>
<lb n="14059"/><span>ionnsaightheach áigh</span>
<lb n="14060"/><span>cionnsalach slóigh.</span></p>
<lb n="14061"/>
<lb n="14062"/><p><span>Uasal a ghean</span>
<lb n="14063"/><span>'eineach ní mion,</span>
<lb n="14064"/><span>faoileach an fear</span>
<lb n="14065"/><span>aobhdha a chion.</span></p>
<lb n="14066"/>
<lb n="14067"/><p><span>Fos flatha fial</span>
<lb n="14068"/><span>oirdhearc a luadh,</span>
<lb n="14069"/><span>toirbheartach tréan</span>
<lb n="14070"/><span>cosc catha is buan.</span></p>
<lb n="14071"/>
<lb n="14072"/><p><span>Iomlán a chorp</span>
<lb n="14073"/><span>lom-lán dá shearc,</span>
<lb n="14074"/><span>duinne 'na fholt</span>
<lb n="14075"/><span>bruinne mar chailc.</span></p>
<lb n="14076"/>
<lb n="14077"/><p><span>Éire fá chíos</span>
<lb n="14078"/><span>budh chóir dá chúis,</span>
<lb n="14079"/><span>is meanmnach bhíos</span>
<lb n="14080"/><span>dealbhdha a ghnúis.</span></p>
<lb n="14081"/>
<lb n="14082"/><p><span>Níl fear ós Goll</span>
<lb n="14083"/><span>ní cheil ort, 'Fhinn,</span>
<lb n="14084"/><span>treise ná tonn</span>
<lb n="14085"/><span>a ghaisce grinn.</span></p>
<lb n="14086"/>
<lb n="14087"/><p><span>Flaitheamhail a fhos</span>
<lb n="14088"/><span>dathamhail a chneas,</span>
<lb n="14089"/><span>ar Gholl ná clis</span>
<lb n="14090"/><span>ní slim i dtreas.</span></p>
<lb n="14091"/>
<lb n="14092"/><p><span>Mileata mór</span>
<lb n="14093"/><span>bronntach a dháil</span>
<lb n="14094"/><span>confadhach a threoir</span>
<lb n="14095"/><span>a fhearg is áigh.</span></p>
<lb n="14096"/>
<lb n="14097"/><p><span>Dá rádh go bráth</span>
<lb n="14098"/><span>a ágh 's a fhíoch</span>
<lb n="14099"/><span>a bhuanna ar chách</span>
<lb n="14100"/><span>lámhach an laoch.</span></p>
<lb n="14101"/>
<lb n="14102"/><p><span>Leomhan ar ágh</span>
<lb n="14103"/><span>cródha a ghníomh,</span>
<lb n="14104"/><span>leabhair a lámh</span>
<lb n="14105"/><span>rogha na ríogh.</span></p>
<lb n="14106"/>
<lb n="14107"/><p><span>Cleath chumais bhuan</span>
<lb n="14108"/><span>sonas na bhFiann,</span>
<lb n="14109"/><span>mórdhálach caoin</span>
<lb n="14110"/><span>iorghalach dian.</span></p>
<lb n="14111"/>
<lb n="14112"/><p><span>Buan rún an fhir</span>
<lb n="14113"/><span>éigneach a stair,</span>
<lb n="14114"/><span>buadh comhlann air</span>
<lb n="14115"/><span>léidmheach a ghail.</span>
<lb n="14116"/></p>
</div>
<pb n="254"/>
<div><lb n="14117"/><p><span>Sonas 'na ród</span>
<lb n="14118"/><span>solas a dhéad,</span>
<lb n="14119"/><span>cuiridh sé léan</span>
<lb n="14120"/><span>ar thréan dá mhéad.</span></p>
<lb n="14121"/>
<lb n="14122"/><p><span>Orgán na gcon</span>
<lb n="14123"/><span>ró-ghrádh na mban,</span>
<lb n="14124"/><span>bídh dáimh gan on</span>
<lb n="14125"/><span>do ghnáth 'na ghar.</span></p>
<lb n="14126"/>
<lb n="14127"/><p><span>Flaith fleascach caomh</span>
<lb n="14128"/><span>fáidh-fheasach úr,</span>
<lb n="14129"/><span>fear cliste saor</span>
<lb n="14130"/><span>fear briste múr.</span></p>
<lb n="14131"/>
<lb n="14132"/><p><span>Leathan a lann</span>
<lb n="14133"/><span>cathardha Goll,</span>
<lb n="14134"/><span>rí-thaoiseach teann</span>
<lb n="14135"/><span>na gcraoiseach gcorr.</span></p>
<lb n="14136"/>
<lb n="14137"/><p><span>Tréig t'fhíoch, a Ghuill</span>
<lb n="14138"/><span>bí síothdha linn,</span>
<lb n="14139"/><span>led ré gan mheing</span>
<lb n="14140"/><span>trian fiadhaigh Fhinn.</span></p>
<lb n="14141"/>
<lb n="14142"/><p><span>Do scuir mo ghruaim</span>
<lb n="14143"/><span>díbh, 'Fheargais fhéil,</span>
<lb n="14144"/><span>tréigim-se m'fhíoch</span>
<lb n="14145"/><span>ní fuar mo mhéin.</span></p>
<lb n="14146"/>
<lb n="14147"/><p><span>Cara gan cheilg</span>
<lb n="14148"/><span>béal-tana dearg,</span>
<lb n="14149"/><span>eineach ar lúth</span>
<lb n="14150"/><span>do chlú ós ard.</span>
<lb n="14151"/></p>
</div>
<pb n="255"/>
<div><lb n="14152"/><p><span>Bzzzzz1715-1855lsc 18T</span></p>
<lb n="14153"/>
<lb n="14154"/><p><span>ROSC GHUILL MHIC MÓRNA.</span></p>
<lb n="14155"/>
<lb n="14156"/><p><span>Goll mear mileata,</span>
<lb n="14157"/><span>ceap na cródhachta,</span>
<lb n="14158"/><span>lámh fhial arrachta,</span>
<lb n="14159"/><span>mian na mórdhachta.</span></p>
<lb n="14160"/>
<lb n="14161"/><p><span>Fraoch nach fuarathar,</span>
<lb n="14162"/><span>laoch go lán-neimhe;</span>
<lb n="14163"/><span>réim an rí-churaidh</span>
<lb n="14164"/><span>Mar léim lán-teineadh.</span></p>
<lb n="14165"/>
<lb n="14166"/><p><span>Leomhan luath-ádhbhal</span>
<lb n="14167"/><span>leonadh lán-bhíodhbhadh,</span>
<lb n="14168"/><span>tonn ar tréan-tuargain</span>
<lb n="14169"/><span>Goll na ngnáth-iorghail.</span></p>
<lb n="14170"/>
<lb n="14171"/><p><span>Ágh gan fhuarachadh</span>
<lb n="14172"/><span>mál ag méadachadh,</span>
<lb n="14173"/><span>laoch gach lámhachta</span>
<lb n="14174"/><span>nár thraoth i dtréan-tachar.</span></p>
<lb n="14175"/>
<lb n="14176"/><p><span>Leomhan longathach</span>
<lb n="14177"/><span>beodha binn-duanach,</span>
<lb n="14178"/><span>créachtach conghalach</span>
<lb n="14179"/><span>éachtach iol-bhuadhach.</span></p>
<lb n="14180"/>
<lb n="14181"/><p><span>Díth ar deagh-dhaoinibh</span>
<lb n="14182"/><span>fíoch i n-oll-bhuadhaibh,</span>
<lb n="14183"/><span>uaill ós árd-ríoghaibh</span>
<lb n="14184"/><span>buadh ós borb-shluaghaibh.</span></p>
<lb n="14185"/>
<lb n="14186"/><p><span>Triath na trom-chána</span>
<lb n="14187"/><span>briathra binn-mhalla,</span>
<lb n="14188"/><span>míleadh mear-dhána</span>
<lb n="14189"/><span>díle diongbhála.</span></p>
<lb n="14190"/>
<lb n="14191"/><p><span>Tréan-fhear tréan-lámhach</span>
<lb n="14192"/><span>séimh-fhear slógh-armach,</span>
<lb n="14193"/><span>fear lonn lán-bhuadhach</span>
<lb n="14194"/><span>Goll mear mórdhálach.</span></p>
<lb n="14195"/>
<lb n="14196"/><p><span>Scál ar sciamhdhaire</span>
<lb n="14197"/><span>flaith go mbuan-áille,</span>
<lb n="14198"/><span>tuile tréan-sléibhe</span>
<lb n="14199"/><span>buille a bhuan-láimhe.</span></p>
<lb n="14200"/>
<lb n="14201"/><p><span>Mórdha i mór-iomghoin</span>
<lb n="14202"/><span>cródha i gcath-iorghoil,</span>
<lb n="14203"/><span>túr i dtréan-fhoghail</span>
<lb n="14204"/><span>muir ós mion-aibhnibh.</span></p>
<lb n="14205"/>
<lb n="14206"/><p><span>Tonn ós tréan-fhairrge</span>
<lb n="14207"/><span>Goll nach glór-dhorrdha</span>
<lb n="14208"/><span>searc na síor-fhoghla</span>
<lb n="14209"/><span>mac mear mór-Mhórna..</span>
<lb n="14210"/></p>
</div>
<pb n="256"/>
<div><lb n="14211"/><p><span>Díth ar Dhanaraibh</span>
<lb n="14212"/><span>cíos ar chineadhaibh,</span>
<lb n="14213"/><span>scíos ar churadhaibh</span>
<lb n="14214"/><span>fial re fileadhaibh.</span></p>
<lb n="14215"/>
<lb n="14216"/><p><span>Flaith nach fír-dhiamhair</span>
<lb n="14217"/><span>ar gach tír ba thréan,</span>
<lb n="14218"/><span>grian ós glan-fhíodhbhaidh</span>
<lb n="14219"/><span>fear faoilidh ailghéan.</span></p>
<lb n="14220"/>
<lb n="14221"/><p><span>Duas go ndearbh-fhéile</span>
<lb n="14222"/><span>cruas gach comhshláine,</span>
<lb n="14223"/><span>mac dian deagh-Dháire</span>
<lb n="14224"/><span>triath gach trom-dháimhe.</span></p>
<lb n="14225"/>
<lb n="14226"/><p><span>Súr gach síodh-oirir</span>
<lb n="14227"/><span>clú nach cáinfithear,</span>
<lb n="14228"/><span>grís bheo 'n bhuan-einigh</span>
<lb n="14229"/><span>breo nach báithfithear.</span></p>
<lb n="14230"/>
<lb n="14231"/><p><span>Féinnidh fearann-mhín</span>
<lb n="14232"/><span>céillidhe comhall-ghlóir,</span>
<lb n="14233"/><span>béim Ghuill ghlan-ghaiscidh</span>
<lb n="14234"/><span>mar thuinn torann-mhóir.</span></p>
<lb n="14235"/>
<lb n="14236"/><p><span>Rúireach rionn-ghlórach</span>
<lb n="14237"/><span>súileach síor-shluaghach</span>
<lb n="14238"/><span>dealbhdha deagh-ghníomhach</span>
<lb n="14239"/><span>feardha fíor-bhuadhach.</span></p>
<lb n="14240"/>
<lb n="14241"/><p><span>Curadh cruadh-reannach</span>
<lb n="14242"/><span>d'ógbhaidh Éireannach;</span>
<lb n="14243"/><span>colg luath-bhuilleach</span>
<lb n="14244"/><span>Goll borb-bhéimeannach.</span></p>
<lb n="14245"/>
<lb n="14246"/><p><span>Flaith na bhfoghail-chreach</span>
<lb n="14247"/><span>maith gan mudha gnáth,</span>
<lb n="14248"/><span>sruth ar siubhal luath</span>
<lb n="14249"/><span>cruth mar chubhar-bhláth.</span></p>
<lb n="14250"/>
<lb n="14251"/><p><span>éin-fhear iodh-armach</span>
<lb n="14252"/><span>tréan-fhear trom-fholtach,</span>
<lb n="14253"/><span>sciath na sceimhealtach</span>
<lb n="14254"/><span>cliath na gConnachtach.</span></p>
<lb n="14255"/>
<lb n="14256"/><p><span>Ceann sluaigh saor-urraim</span>
<lb n="14257"/><span>ágh gan aon fhochain,</span>
<lb n="14258"/><span>a ghreas taobh-fhairsing</span>
<lb n="14259"/><span>mar threas tréan-tamhain.</span></p>
<lb n="14260"/>
<lb n="14261"/><p><span>Feidhm nach feidhm fallsa</span>
<lb n="14262"/><span>béim an mór-Ghuill-si,</span>
<lb n="14263"/><span>cródha an comhlann-sa</span>
<lb n="14264"/><span>mórdha an mear-Gholl-sa.</span>
<lb n="14265"/></p>
</div>
<pb n="257"/>
<div><lb n="14266"/><p><span>Bzzzzz1819-55lsc 19T</span>
<lb n="14267"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="14268"/><span>TIOMNA GHUILL MHIC MÓRNA.</span></p>
<lb n="14269"/>
<lb n="14270"/><p><span>A bhean, beir leat mo léine,</span>
<lb n="14271"/><span>gaibh umat í is éirigh;</span>
<lb n="14272"/><span>triall ar himtheacht a ghruadh-dhearg ghlan,</span>
<lb n="14273"/><span>ar maidin tig mo mharbhadh.</span></p>
<lb n="14274"/>
<lb n="14275"/><p><span>A Ghuill, cá slighe 'na rachad?</span>
<lb n="14276"/><span>mairg bhíos ar beagán carad</span>
<lb n="14277"/><span>mar bhean fir nach bí a rath</span>
<lb n="14278"/><span>acht bheith gan cheann gan chodhnach.</span></p>
<lb n="14279"/>
<lb n="14280"/><p><span>Go longphort Fhinn mhóir na bhFiann</span>
<lb n="14281"/><span>mar a bhfuil don dtaoibh so thiar</span>
<lb n="14282"/><span>faoidh ann, a bhéal-dearg mhalla</span>
<lb n="14283"/><span>le deighfhear do dhiongbhala.</span></p>
<lb n="14284"/>
<lb n="14285"/><p><span>Cia an fear lé bhfaoidhfinn féin</span>
<lb n="14286"/><span>a Ghuill mhóir ón Maigh réidh,</span>
<lb n="14287"/><span>'s do chomh-maith-se thiar ná thoir</span>
<lb n="14288"/><span>nach fuighbhinn d'fhear im iomdhaidh.</span></p>
<lb n="14289"/>
<lb n="14290"/><p><span>An rogha leat Oisín mac Finn</span>
<lb n="14291"/><span>nó Naoise mac Aodha grinn,</span>
<lb n="14292"/><span>nó Cairreall fiata fuilteach</span>
<lb n="14293"/><span>nó an Cosluath céad-ghuineach.</span></p>
<lb n="14294"/>
<lb n="14295"/><p><span>Ní rogha liom Oisín mac Finn</span>
<lb n="14296"/><span>ná Naoise mac Aodha grinn;</span>
<lb n="14297"/><span>ó do lá-sa, a Ghuill chalma</span>
<lb n="14298"/><span>ní háil triath ná tighearna.</span></p>
<lb n="14299"/>
<lb n="14300"/><p><span>Do ghabhas don tráigh iathghlain</span>
<lb n="14301"/><span>is trém bhuile gan admhail</span>
<lb n="14302"/><span>do loisceas an tír mar sin</span>
<lb n="14303"/><span>'s do radas maidhm ar a muintir.</span></p>
<lb n="14304"/>
<lb n="14305"/><p><span>An India is críoch na Gréige</span>
<lb n="14306"/><span>'s críoch Sacsan go mór-thréadach.</span>
<lb n="14307"/><span>do phúidhreas cathracha nárbh fhann</span>
<lb n="14308"/><span>'s do radas ár bhfear Lochlann.</span></p>
<lb n="14309"/>
<lb n="14310"/><p><span>D'fhágbhas an Eadáil gan cheann</span>
<lb n="14311"/><span>'s an Almáin gidh gníomh ró-theann,</span>
<lb n="14312"/><span>d'fhágbhas an Scadal gan bhrígh</span>
<lb n="14313"/><span>is Ínse hOrc gan árd-rígh.</span></p>
<lb n="14314"/>
<lb n="14315"/><p><span>Thugas rí na Sorcha tar lear</span>
<lb n="14316"/><span>'s braighde i ngéill ó rígh Alban;</span>
<lb n="14317"/><span>cíos na gcaol-ríogh so go beacht</span>
<lb n="14318"/><span>thugas go cóige Chonnacht.</span>
<lb n="14319"/></p>
</div>
<pb n="258"/>
<div><lb n="14320"/><p><span>Ó Dhia athair go méad do ghleic</span>
<lb n="14321"/><span>do ráidh mac árd-ríogh na bhFrancach,</span>
<lb n="14322"/><span>do thuit siad agus ní gó</span>
<lb n="14323"/><span>le neart mo láimhe i n-aon ló.</span></p>
<lb n="14324"/>
<lb n="14325"/><p><span>Caogad dabhach den ór dhearg</span>
<lb n="14326"/><span>trí caogaid each bláth binn-ard,</span>
<lb n="14327"/><span>fuaireas ó rígh Breatan glic</span>
<lb n="14328"/><span>i gcomaoin ar son comhlainn;</span></p>
<lb n="14329"/>
<lb n="14330"/><p><span>Cath Caitcheann is cuimhin liom</span>
<lb n="14331"/><span>is maidhm Concheann na mbéimionn,</span>
<lb n="14332"/><span>díol na ndrong so fó leith</span>
<lb n="14333"/><span>is cíos fomhar ar fairrge.</span></p>
<lb n="14334"/>
<lb n="14335"/><p><span>Dearg mac Drochuil glan</span>
<lb n="14336"/><span>ar chách go ndearnaidh éirleach,</span>
<lb n="14337"/><span>do bheanas go beacht de a cheann</span>
<lb n="14338"/><span>i bhfiadhnaise slógh bhfear nÉireann.</span></p>
<lb n="14339"/>
<lb n="14340"/><p><span>Inghean Chonaráin nár shlim</span>
<lb n="14341"/><span>do mharbhas í i gceart comhlainn;</span>
<lb n="14342"/><span>thugas bás don inghin eile</span>
<lb n="14343"/><span>go n-a hairm gheintlidhe."</span></p>
<lb n="14344"/>
<lb n="14345"/><p><span>Deich dtráth fichead beo gan biadh</span>
<lb n="14346"/><span>an raibh aon neach roimhe riamh;</span>
<lb n="14347"/><span>céad do gach ló led láimh loinn</span>
<lb n="14348"/><span>do mharbhais i gcreig chumhaing.</span></p>
<lb n="14349"/>
<lb n="14350"/><p><span>Nuair do dheasuigheadar ort na hairde</span>
<lb n="14351"/><span>is tú i gcaol chumhang cairrge</span>
<lb n="14352"/><span>is gorta an bhídh dod bhrath</span>
<lb n="14353"/><span>'s an íota dod shárughadh.</span></p>
<lb n="14354"/>
<lb n="14355"/><p><span>Gidh mór gorta an bhídh dom bhrath</span>
<lb n="14356"/><span>gidh mór cogadh na gcúig gcath,</span>
<lb n="14357"/><span>mó do bhain a gné dem ghruaidh</span>
<lb n="14358"/><span>ól an tsáile searbh-ruaidh.</span></p>
<lb n="14359"/>
<lb n="14360"/><p><span>Caith na cuirp-se le do thaoibh</span>
<lb n="14361"/><span>a Ghuill mhóir ón Maigh Maoin;</span>
<lb n="14362"/><span>fóirfidh híota i ndiaidh na bhfear</span>
<lb n="14363"/><span>bainne mo chíoch do chaitheamh.</span></p>
<lb n="14364"/>
<lb n="14365"/><p><span>Is truagh mar thárla an scéal</span>
<lb n="14366"/><span>a inghean Chonaill, ní chéal,</span>
<lb n="14367"/><span>comhairle mná thuaidh ná theas</span>
<lb n="14368"/><span>ní dhearna riamh 's ní dhéanfad.</span></p>
<lb n="14369"/>
<lb n="14370"/><p><span>Muna mbeith na geasa thárla ort</span>
<lb n="14371"/><span>a Ghuill mhóir, ó sheang do chorp,</span>
<lb n="14372"/><span>d'fhóirfinn híota go beacht</span>
<lb n="14373"/><span>le bainne mo chíoch do chaitheamh.</span></p>
<lb n="14374"/>
<lb n="14375"/><p><span>Dodhéanfainn fulacht go luath</span>
<lb n="14376"/><span>de chorpaibh seanga na sluagh</span>
<lb n="14377"/><span>i gcaoi nach beitheá go fann</span>
<lb n="14378"/><span>i gcomhrac na bhfiann ró-theann.</span></p>
<lb n="14379"/>
<lb n="14380"/><p><span>Mo naoi mbráithre fichead féin</span>
<lb n="14381"/><span>'s a marbhadh re neach fán ngréin</span>
<lb n="14382"/><span>dodhéanfainn leis síoth annsin</span>
<lb n="14383"/><span>le cosc aon uaire m'íotadh.</span></p>
<lb n="14384"/>
<lb n="14385"/><p><span>A Ghuill, is doilghe dom féin</span>
<lb n="14386"/><span>im thimcheall cúig catha nó sé,</span>
<lb n="14387"/><span>i lúib cairrge luime cruaidhe</span>
<lb n="14388"/><span>dár dteascadh le haon-uaire.</span>
<lb n="14389"/></p>
</div>
<pb n="259"/>
<div><lb n="14390"/><p><span>Ag sin, a inghean déid-gheal mhín</span>
<lb n="14391"/><span>m'aon-eagla ar muir 's ar tír,</span>
<lb n="14392"/><span>Fionn is an Fhiann ar ár ndruim</span>
<lb n="14393"/><span>i gcaol chumhang carraige.</span></p>
<lb n="14394"/>
<lb n="14395"/><p><span>Tiocfaidh mac Smáile mhic Smóil</span>
<lb n="14396"/><span>ambárach is iarrfaidh cóir</span>
<lb n="14397"/><span>do dhíoghaltas a athar ort</span>
<lb n="14398"/><span>a Ghuill na n-arm bhfaobhar-nocht.</span></p>
<lb n="14399"/>
<lb n="14400"/><p><span>Aithreach liom gur léigeas díom</span>
<lb n="14401"/><span>bheith do sheilg na dtorc ariamh,</span>
<lb n="14402"/><span>gan acht draoi dá dhearbhadh dham</span>
<lb n="14403"/><span>go ndéanfadh muc mo mharbhadh.</span></p>
<lb n="14404"/>
<lb n="14405"/><p><span>Siúd an mhuc adubhradh ann</span>
<lb n="14406"/><span>a mhic Mórna na mbéimeann,</span>
<lb n="14407"/><span>'s mór do cailleadh gan díoghal</span>
<lb n="14408"/><span>a Ghuill chródha na ngéar-lann.</span></p>
<lb n="14409"/>
<lb n="14410"/><p><span>Má thigh mac Smáile mhic Smóil</span>
<lb n="14411"/><span>ambárach is deireadh dom dháil</span>
<lb n="14412"/><span>mar ba mhuc Smáile mac Smóil</span>
<lb n="14413"/><span>gidh náireach so le n'innsin.</span></p>
<lb n="14414"/>
<lb n="14415"/><p><span>'S gur dheargas m'arm go mór</span>
<lb n="14416"/><span>i gcorpaibh fear mic Tréanmhóir,</span>
<lb n="14417"/><span>thugas dóibh fulaing is duagh</span>
<lb n="14418"/><span>do mharbhas Cumhall crannruadh.</span></p>
<lb n="14419"/>
<lb n="14420"/><p><span>Eochaidh Balldearg mac an Mháil</span>
<lb n="14421"/><span>árd-rí Uladh go hiomlán,</span>
<lb n="14422"/><span>do ghoineas an laoch dom shleagh</span>
<lb n="14423"/><span>d'fhágbhas é fá bhrón ádhbhal.</span></p>
<lb n="14424"/>
<lb n="14425"/><p><span>Lugha Lágha i dtigh Teamhrach</span>
<lb n="14426"/><span>gidh mór a mhéad 's a mheanma,</span>
<lb n="14427"/><span>do ghoineas a scamh lem scín</span>
<lb n="14428"/><span>gidh mór fuaireas dá chomaoin.</span></p>
<lb n="14429"/>
<lb n="14430"/><p><span>Ní bhfuil sin ar muir ná'r tír</span>
<lb n="14431"/><span>i nÉirinn gidh mór an gníomh,</span>
<lb n="14432"/><span>nach fuil a bhfala liom anocht</span>
<lb n="14433"/><span>acht amháin Cúige Connocht.</span></p>
<lb n="14434"/>
<lb n="14435"/><p><span>Ó Olltaibh ní bhfuighim an biadh</span>
<lb n="14436"/><span>mo bheith mar táim 'sé a mian;</span>
<lb n="14437"/><span>is mó mharbhas dá bhfearaibh</span>
<lb n="14438"/><span>ná d'fhágbhas gá mnáibh de mhacaibh.</span></p>
<lb n="14439"/>
<lb n="14440"/><p><span>Ní fada mhairfeas mé beo</span>
<lb n="14441"/><span>ní liom biadh, deoch ná ceol,</span>
<lb n="14442"/><span>ó theasta mo ghné 's mo chreat</span>
<lb n="14443"/><span>imthigh uaim go luath, a bhean.</span></p>
<lb n="14444"/>
<lb n="14445"/><p/>
</div>
<pb n="260"/>
<div><lb n="14446"/><p><span>Bzzzzz1788-1859ls 18D</span>
<lb n="14447"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="14448"/><span>ABHAC BEAG DOBHÍ AG FIONN.</span></p>
<lb n="14449"/>
<lb n="14450"/><p><span>Abhac dofuair Fionn feardha</span>
<lb n="14451"/><span>dobhí d'fheabhas a mheabhra</span>
<lb n="14452"/><span>gach a gcluineadh thiar is toir</span>
<lb n="14453"/><span>dobhíodh aige do mheabhoir.</span></p>
<lb n="14454"/>
<lb n="14455"/><p><span>Cnú Dhearóil ainm an fhir</span>
<lb n="14456"/><span>i nÉirinn níorbh an-aithnid;</span>
<lb n="14457"/><span>ionmhain leinbhín fa glic glór</span>
<lb n="14458"/><span>dár ba comh-ainm Cnú Dhearóil.</span></p>
<lb n="14459"/>
<lb n="14460"/><p><span>Inneosad daoibh, rádh gan locht</span>
<lb n="14461"/><span>mar dofuair Fionn an t-abhoc;</span>
<lb n="14462"/><span>ba ghein tsochair dofrith ann</span>
<lb n="14463"/><span>aon-mhac Lógha mic Eithleann.</span></p>
<lb n="14464"/>
<lb n="14465"/><p><span>Dobhámair i bhfarradh Fhinn</span>
<lb n="14466"/><span>idir Chrota is Sliabh Ban Finn;</span>
<lb n="14467"/><span>dochualamair ceol gan chol</span>
<lb n="14468"/><span>ar an bhfód i n-ár bhfarrodh.</span></p>
<lb n="14469"/>
<lb n="14470"/><p><span>Dobhámair ag éisteacht ris</span>
<lb n="14471"/><span>a cheol níor cheol go n-eisleis;</span>
<lb n="14472"/><span>beag nachar chuir sinn 'nár suan</span>
<lb n="14473"/><span>an ceol sireachtach síor-bhuan.</span></p>
<lb n="14474"/>
<lb n="14475"/><p><span>Annsin dubhairt an rí-ruire</span>
<lb n="14476"/><span>Fionn mac Cumhaill Almhuine.</span>
<lb n="14477"/><span>"Cá as tige-se, a fhir bhig</span>
<lb n="14478"/><span>sheinneas an chruit go caomh-ghlic?"</span></p>
<lb n="14479"/>
<lb n="14480"/><p><span>"Tángas ó Shídhe Ban Fionn</span>
<lb n="14481"/><span>áit a n-ibhthear miodh is lionn,</span>
<lb n="14482"/><span>agus tángas liom go beacht</span>
<lb n="14483"/><span>do bheith treall id choimhdeacht."</span></p>
<lb n="14484"/>
<lb n="14485"/><p><span>"Dogheobhair seoid is maoine</span>
<lb n="14486"/><span>is ór dearg is deagh-dhaoine,</span>
<lb n="14487"/><span>óir taithneann liom do dhála</span>
<lb n="14488"/><span>is dogheobhair mo lán grádha."</span></p>
<lb n="14489"/>
<lb n="14490"/><p><span>Do rad a lámh i láimh Fhinn</span>
<lb n="14491"/><span>annsin do ba subhach sinn,</span>
<lb n="14492"/><span>is tugmíd hé linn i le</span>
<lb n="14493"/><span>do ba caomh ár dtorchairthe.</span>
<lb n="14494"/></p>
</div>
<pb n="261"/>
<div><lb n="14495"/><p><span>Cheithre duirn i n-áirde an fhir</span>
<lb n="14496"/><span>trí duirn i n-a chruit chaomh-ghil;</span>
<lb n="14497"/><span>mór tairm na bláithe buige</span>
<lb n="14498"/><span>binn foghar na caomh-chruite.</span></p>
<lb n="14499"/>
<lb n="14500"/><p><span>Do radadh chuige maille</span>
<lb n="14501"/><span>cúig oirfidigh na Féinne,</span>
<lb n="14502"/><span>gur fhoghluimsead ceol sídhe</span>
<lb n="14503"/><span>thall ó Chnaí go caoimhlíne.</span></p>
<lb n="14504"/>
<lb n="14505"/><p><span>Díobh sin mac Seannaigh maille</span>
<lb n="14506"/><span>Seannach mór agus Doighre;</span>
<lb n="14507"/><span>dorónsat foghluim go hán</span>
<lb n="14508"/><span>agus dorinne Cúán.</span></p>
<lb n="14509"/>
<lb n="14510"/><p><span>Ba cheist le Fionn na Féinne</span>
<lb n="14511"/><span>a abhac gan bainchéile,</span>
<lb n="14512"/><span>óir níorbh áil don fhior chródha</span>
<lb n="14513"/><span>na mná reamhra ró-mhóra.</span></p>
<lb n="14514"/>
<lb n="14515"/><p><span>Adubhairt Fionn an flaith mór</span>
<lb n="14516"/><span>go dtiubhradh airgead is ór</span>
<lb n="14517"/><span>don tí uainn d'fhinnfeadh sin</span>
<lb n="14518"/><span>i nÉirinn bean a chosmhail.</span></p>
<lb n="14519"/>
<lb n="14520"/><p><span>Adubhairt Scí mac Eoghain</span>
<lb n="14521"/><span>óglaoch go n-aigne leomhain</span>
<lb n="14522"/><span>"Inneosad, is scéal ádha</span>
<lb n="14523"/><span>bean fil a dhiongabhála."</span></p>
<lb n="14524"/>
<lb n="14525"/><p><span>"Beir mo bheannacht, éirigh dod thoigh</span>
<lb n="14526"/><span>a mhic Eoghain ionmhoin</span>
<lb n="14527"/><span>agus innis dúinn tré spéis</span>
<lb n="14528"/><span>an chrích i bhfuil re faisnéis."</span></p>
<lb n="14529"/>
<lb n="14530"/><p><span>"Éirigh go Teach nDuinn i Mumhain</span>
<lb n="14531"/><span>a Fhinn chródha chomhramhaigh.</span>
<lb n="14532"/><span>atá ann is oirfidh dhuit</span>
<lb n="14533"/><span>inghean dár comh-ainm Bláthnuit."</span></p>
<lb n="14534"/>
<lb n="14535"/><p><span>Annsin do thriallsam go tric</span>
<lb n="14536"/><span>um fhlaith na bhFiann bhfaobhar-ghlic.</span>
<lb n="14537"/><span>go Teach nDuinn d'iarraidh na mná</span>
<lb n="14538"/><span>ba mhóide linn ár meanma.</span></p>
<lb n="14539"/>
<lb n="14540"/><p><span>Fuaireamair Bláthnuit san tsídhe</span>
<lb n="14541"/><span>tugamair linn í go fíor</span>
<lb n="14542"/><span>ro fhoiseat thall is tigh mhór</span>
<lb n="14543"/><span>Bláthnuit agus Cnú Dhearóil.</span></p>
<lb n="14544"/>
<lb n="14545"/><p><span>Tugmaid uinge óir gach fir</span>
<lb n="14546"/><span>an líon dobhámair d'Fhiannaibh</span>
<lb n="14547"/><span>i gcoibhche na mná gan locht</span>
<lb n="14548"/><span>do radadh linn don abhoc.</span></p>
<lb n="14549"/>
<lb n="14550"/><p><span>Cheithre duirn i n-áirde an fhir</span>
<lb n="14551"/><span>trí duirn 'na chruit chaomh-ghil;</span>
<lb n="14552"/><span>áirde an bhean ná an fear</span>
<lb n="14553"/><span>ionmhain lánamha láimh-gheal.</span></p>
<lb n="14554"/>
<lb n="14555"/><p><span>Lámhdha an domhain ag an mnaoi</span>
<lb n="14556"/><span>imirt óir is airgid gan gaoi;</span>
<lb n="14557"/><span>laisin bhfear fa mór an modh</span>
<lb n="14558"/><span>slóigh an domhain d'oirfidiodh.</span></p>
<lb n="14559"/>
<lb n="14560"/><p><span>Ní raibh ríoghan san bhFéinn</span>
<lb n="14561"/><span>ná taoiseach ná flaith go gcéill</span>
<lb n="14562"/><span>nach tug grádh agus maoine</span>
<lb n="14563"/><span>don lánamhain lán-nao dhe.</span>
<lb n="14564"/></p>
</div>
<pb n="262"/>
<div><lb n="14565"/><p><span>Mar dothigeadh doineann dúr</span>
<lb n="14566"/><span>ar an bhFéinn fa ríoghdha rún</span>
<lb n="14567"/><span>dobhídís ag Fionn fá a bhrat</span>
<lb n="14568"/><span>Bláthnuit agus an t-abhac.</span></p>
<lb n="14569"/>
<lb n="14570"/><p><span>An tan thigeadh maith don Fhéinn</span>
<lb n="14571"/><span>ní cheileadh Bláthnuit go gcéill;</span>
<lb n="14572"/><span>an tan thigeadh dóibh olc</span>
<lb n="14573"/><span>ní cheileadh ortha an t-abhoc.</span></p>
<lb n="14574"/>
<lb n="14575"/><p><span>Nochan fhuil ceol ar talmhain</span>
<lb n="14576"/><span>i neach ba mhian le meanmain</span>
<lb n="14577"/><span>nár shuaill foghar i dtigh óil</span>
<lb n="14578"/><span>acht a gcanadh Cnú Dhearóil.</span></p>
<lb n="14579"/>
<lb n="14580"/><p><span>Trí torchairthe is fearr fuair riamh</span>
<lb n="14581"/><span>Fionn an flaith féinne fíor-fhial:</span>
<lb n="14582"/><span>Bran agus Sceolann gan locht</span>
<lb n="14583"/><span>Bláthnuit araon 's an t-abhoc.</span>
<lb n="14584"/></p>
</div>
<pb n="263"/>
<div><lb n="14585"/><p><span>Bzzzzz1778-1830ls 18D</span>
<lb n="14586"/><span>A THULACH DO THARRAING SINN.</span></p>
<lb n="14587"/>
<lb n="14588"/><p><span>A thulach do tharraing sinn</span>
<lb n="14589"/><span>ort, i n-aimsir mhic Cumhaill,</span>
<lb n="14590"/><span>coin áille ar iallaibh glana,</span>
<lb n="14591"/><span>eich, fianna is fithchealla.</span></p>
<lb n="14592"/>
<lb n="14593"/><p><span>Lá dá raibh an Fhiann uile</span>
<lb n="14594"/><span>ort, a thulach Almhuine,</span>
<lb n="14595"/><span>do-chíd bean san áird anoir</span>
<lb n="14596"/><span>gan fear, gan bean 'na fochoir.</span></p>
<lb n="14597"/>
<lb n="14598"/><p><span>Léine maoth-shróill fá 'cneas bhláith</span>
<lb n="14599"/><span>go gciumhsaibh síoda ór-shnáith,</span>
<lb n="14600"/><span>agus brat go n-imlibh óir</span>
<lb n="14601"/><span>um an inghin séaghdha seang-mhóir.</span></p>
<lb n="14602"/>
<lb n="14603"/><p><span>Dob í an inghean dob áille snuadh</span>
<lb n="14604"/><span>ba gheal a déad, dearg a gruadh,</span>
<lb n="14605"/><span>ba ghile ná an gath gréine</span>
<lb n="14606"/><span>a brághaid fá n-a caoimh-léine.</span></p>
<lb n="14607"/>
<lb n="14608"/><p><span>Tig chugainn 'na mnaoi mhánla</span>
<lb n="14609"/><span>go foistineach fíor-dhána</span>
<lb n="14610"/><span>ar theacht di ar an tulaigh ghlais</span>
<lb n="14611"/><span>do rad uirthe buaidh dealbha.</span>
<lb n="14612"/></p>
</div>
<pb n="264"/>
<div><lb n="14613"/><p><span>Suidheas i bhfiadhnaise Ghuill</span>
<lb n="14614"/><span>do láimh dheis Fhinn mhic Cumhuill;</span>
<lb n="14615"/><span>gach féinneach dár shill a dreach</span>
<lb n="14616"/><span>ar a chéile féin níor chuimhneach.</span></p>
<lb n="14617"/>
<lb n="14618"/><p><span>"Gabh mo choimirce féin</span>
<lb n="14619"/><span>ort, a Fhinn na n-arm n-aidhbhéil,</span>
<lb n="14620"/><span>truagh, a laoich, ná léig m'oidhe</span>
<lb n="14621"/><span>a fhir nár thréig riamh comraidhe.</span></p>
<lb n="14622"/>
<lb n="14623"/><p><span>"A mhic Mórna, gabh mo lámh</span>
<lb n="14624"/><span>ó táim im dheoraidhe deagh-mhná,</span>
<lb n="14625"/><span>ar hiocht, ar hfheidhm, ar hainciocht</span>
<lb n="14626"/><span>a mhic árd-ríogh Fiann Connocht.</span></p>
<lb n="14627"/>
<lb n="14628"/><p><span>"Gabh mé do láimh, 'Oisín úir</span>
<lb n="14629"/><span>'s a Oscair go mbuaidh deagh-rúin</span>
<lb n="14630"/><span>de bhrígh an fhill dorinneadh linn</span>
<lb n="14631"/><span>díon mé, a Chaoilte 's a Chairrill.</span></p>
<lb n="14632"/>
<lb n="14633"/><p><span>"Inghean an Treoin mise thoir</span>
<lb n="14634"/><span>a mhic Cumhaill Almhoine,</span>
<lb n="14635"/><span>a bheith i n-aon-teach níor fhaomh sinn</span>
<lb n="14636"/><span>is Aodh mac Céadaigh dá chloistin.</span></p>
<lb n="14637"/>
<lb n="14638"/><p><span>"Gabhas scéal mór uime sin</span>
<lb n="14639"/><span>Aodh mac Céadaigh an uair sin,</span>
<lb n="14640"/><span>tré mise gan luighe lais</span>
<lb n="14641"/><span>measa an rogha rugas.</span></p>
<lb n="14642"/>
<lb n="14643"/><p><span>"Ní fhuil ó chathaibh an Treoin</span>
<lb n="14644"/><span>iath ná inse ná oileoin</span>
<lb n="14645"/><span>nár iarras a gcabhair uile</span>
<lb n="14646"/><span>is mór an t-uamhan aon-duine."</span></p>
<lb n="14647"/>
<lb n="14648"/><p><span>Ba ghairid dúinn-ne mar sin</span>
<lb n="14649"/><span>is ár n-aire ar an inghin</span>
<lb n="14650"/><span>go bhfeacamair ó an muir</span>
<lb n="14651"/><span>an té fa háirde i nÉirinn.</span></p>
<lb n="14652"/>
<lb n="14653"/><p><span>Léine maoth-shróill fá 'chneas bhláith</span>
<lb n="14654"/><span>is ionar easnach ór-shnáith,</span>
<lb n="14655"/><span>lúireach uime an ngeal seang</span>
<lb n="14656"/><span>ar gach crích mar do thadhall.</span></p>
<lb n="14657"/>
<lb n="14658"/><p><span>Dobhí re gualainn an fhir mhóir</span>
<lb n="14659"/><span>sciath chorr-dhualach dhearg-óir,</span>
<lb n="14660"/><span>fleasc den ór fá n-a fholt ghlan</span>
<lb n="14661"/><span>ag an bhfear nár ob bruighean.</span></p>
<lb n="14662"/>
<lb n="14663"/><p><span>Do tharraing sé a long i dtír</span>
<lb n="14664"/><span>ag teacht chugainn go hain-mhín;</span>
<lb n="14665"/><span>dob é an fear mór málda</span>
<lb n="14666"/><span>'na stuadh teine allmhardha.</span></p>
<lb n="14667"/>
<lb n="14668"/><p><span>Le fraoch feirge d'Fhiannaibh Finn</span>
<lb n="14669"/><span>a theacht mar chaor theine chugainn,</span>
<lb n="14670"/><span>fá lúireach catha uaibhreach</span>
<lb n="14671"/><span>is tréan-scaball breacht-bhuailteach.</span></p>
<lb n="14672"/>
<lb n="14673"/><p><span>Cinn-bheart cloch-órdha séimhidhe</span>
<lb n="14674"/><span>ós cionn a aighthe ghil-mhín;</span>
<lb n="14675"/><span>éide den tsróll um an bhfear</span>
<lb n="14676"/><span>ciumhsa síoda dá cheangal.</span></p>
<lb n="14677"/>
<lb n="14678"/><p><span>Dobhí ag Aodh ba mhór séan</span>
<lb n="14679"/><span>colg fada leathan-ghéar,</span>
<lb n="14680"/><span>dá shleigh chruadha 'na láimh loinn</span>
<lb n="14681"/><span>ag teacht fán dtulaigh chugainn.</span>
<lb n="14682"/></p>
</div>
<pb n="265"/>
<div><lb n="14683"/><p><span>Do tógbhadh míle corr-lann</span>
<lb n="14684"/><span>timcheall Fhinn nár ob comhlann,</span>
<lb n="14685"/><span>míle sciath fa háluinn dreach</span>
<lb n="14686"/><span>do tógbhadh ós cionn na tulcha.</span></p>
<lb n="14687"/>
<lb n="14688"/><p><span>Cuireas Aodh go mbuaidh neartaidh</span>
<lb n="14689"/><span>a lámh fán gcéis chaol-cheannaigh</span>
<lb n="14690"/><span>dár threascair an bhean mhánla</span>
<lb n="14691"/><span>'na ceathair caoin cudrama.</span></p>
<lb n="14692"/>
<lb n="14693"/><p><span>"An oil ghaiscidh so fuair sinn"</span>
<lb n="14694"/><span>do ráidh Oscar mac Criomhthain,</span>
<lb n="14695"/><span>"níor briseadh riamh roimhe</span>
<lb n="14696"/><span>ar choimirce Fiann Almhoine."</span></p>
<lb n="14697"/>
<lb n="14698"/><p><span>Iompuigheas roimhe an fear mór</span>
<lb n="14699"/><span>ar an bhFéinn fágbhas mór-bhrón,</span>
<lb n="14700"/><span>gabhas an raon céadna soir</span>
<lb n="14701"/><span>'s Fianna Éireann dá leanmhoin.</span></p>
<lb n="14702"/>
<lb n="14703"/><p><span>Thug Goll go ngné gcaoine</span>
<lb n="14704"/><span>rogha urchair an uair sin</span>
<lb n="14705"/><span>dár chuir cithleanna ar a thaobh sheang</span>
<lb n="14706"/><span>gur goineadh Aodh san treas trom.</span></p>
<lb n="14707"/>
<lb n="14708"/><p><span>Tuiteas Aodh san bhfairrge ghlais</span>
<lb n="14709"/><span>leis na Fiannaibh mór b'áthas,</span>
<lb n="14710"/><span>nó gur dhonn ó ghoin an ghaith</span>
<lb n="14711"/><span>gach tonn, d'fhuil is d'fholracht.</span></p>
<lb n="14712"/>
<lb n="14713"/><p><span>Tógtar linn an feart fód-fhionn</span>
<lb n="14714"/><span>ar an dtulaigh, a Thailginn</span>
<lb n="14715"/><span>feart na mná fa saor dreach</span>
<lb n="14716"/><span>ós do chionn-sa, a thulach.</span></p>
<lb n="14717"/>
<lb n="14718"/><p><span>Dar linn-ne ba mhaith iad</span>
<lb n="14719"/><span>A Phádraig na mbachall bhfiar,</span>
<lb n="14720"/><span>beannacht ar a n-anam araon</span>
<lb n="14721"/><span>tabhair do bheannacht, a naoimh-chléir.</span>
<lb n="14722"/></p>
</div>
<pb n="266"/>
<div><lb n="14723"/><p><span>Bzzzzz1715-1829ls 18T</span>
<lb n="14724"/><span>AOIS FLATHA NA FÉINNE.</span></p>
<lb n="14725"/>
<lb n="14726"/><p><span>I gceann a naoi mbliadhan fuair Fionn</span>
<lb n="14727"/><span>ceannas ar Fhiannaibh Éirionn</span>
<lb n="14728"/><span>ó Thadhg mac Nuadhad na n-each,</span>
<lb n="14729"/><span>rí gan uaill gan eiteach.</span></p>
<lb n="14730"/>
<lb n="14731"/><p><span>Sé fichid bliadhain fá dhó</span>
<lb n="14732"/><span>is deich mbliadhna nísa mhó</span>
<lb n="14733"/><span>saoghal Fhinn fá bhuadh 's fá rath,</span>
<lb n="14734"/><span>fá bhreith géill ó gach árd-fhlaith.</span></p>
<lb n="14735"/>
<lb n="14736"/><p><span>Dob é saoghal Oisín mhic Finn</span>
<lb n="14737"/><span>trí chéad bliadhain go haoibhinn</span>
<lb n="14738"/><span>seacht mbliadhna déag fá dhó</span>
<lb n="14739"/><span>mí, seachtmhain agus aon ló.</span></p>
<lb n="14740"/>
<lb n="14741"/><p><span>Fiche bliadhain is a hocht déag</span>
<lb n="14742"/><span>saoghal Oscair agus ní bréag,</span>
<lb n="14743"/><span>gan troigh ar ais ag cur catha</span>
<lb n="14744"/><span>'s ag breith giall gach aon fhlatha.</span></p>
<lb n="14745"/>
<lb n="14746"/><p><span>Trí bliadhna déag ar dhá chéad</span>
<lb n="14747"/><span>saoghal Chaoilte na mór-thréad</span>
<lb n="14748"/><span>ón ló rugadh an fial fionn</span>
<lb n="14749"/><span>gur báthadh é i Liathdrom.</span></p>
<lb n="14750"/>
<lb n="14751"/><p><span>Naoi bhfichid bliadhain go beacht</span>
<lb n="14752"/><span>saoghal Chumhaill fa mór neart;</span>
<lb n="14753"/><span>cíos an domhain ina dháil</span>
<lb n="14754"/><span>do go humhal dá thógbháil.</span></p>
<lb n="14755"/>
<lb n="14756"/><p><span>Ceithre céad bliadhain agus mí</span>
<lb n="14757"/><span>saoghal mhic Mórna fa maith gnaoi</span>
<lb n="14758"/><span>nár leig aon neach siar ná soir</span>
<lb n="14759"/><span>uadha gan comhrac aon-fhir.</span></p>
<lb n="14760"/>
<lb n="14761"/><p><span>Seacht bhfichid bliadhain fá sheol</span>
<lb n="14762"/><span>saoghal Chonáin mhallachtaigh mhóir</span>
<lb n="14763"/><span>ag iomarbháidh idir an bhFéinn</span>
<lb n="14764"/><span>ag bualadh duirn le do-mhéinn.</span></p>
<lb n="14765"/>
<lb n="14766"/><p><span>Sé fichid bliadhain 's a dó-dhéag</span>
<lb n="14767"/><span>saoghal Mhic Lughach is ní bréag;</span>
<lb n="14768"/><span>ar ghail, ar ghaisce ar ghreann</span>
<lb n="14769"/><span>aon-bharr áighe na hÉireann.</span>
<lb n="14770"/></p>
</div>
<pb n="267"/>
<div><lb n="14771"/><p><span>Ocht bhfichid bliadhain le suirghe</span>
<lb n="14772"/><span>saoghal Dhiarmada uí Dhuibhne;</span>
<lb n="14773"/><span>naoi mbliadhna don mhacaomh óg</span>
<lb n="14774"/><span>le cluiche lúibe 's liathróid.</span></p>
<lb n="14775"/>
<lb n="14776"/><p><span>Cúig fichid bliadhain is dearbh linn</span>
<lb n="14777"/><span>saoghal Chairrill† mhóir †mhic Finn,</span>
<lb n="14778"/><span>ní dhearnaidh ris comhrac lann</span>
<lb n="14779"/><span>neach nár bhuain Cairreall a cheann.</span>
<lb n="14780"/></p>
</div>
<pb n="268"/>
<div><lb n="14781"/><p><span>Bzzzzz1819-55ls 19T</span>
<lb n="14782"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="14783"/><span>CAITHRÉIMH FHINN MHIC CUMHAILL.</span></p>
<lb n="14784"/>
<lb n="14785"/><p><span>Dursan tuitim an t-eo óir,</span>
<lb n="14786"/><span>Fionn mac Cumhaill mhic Tréanmhóir,</span>
<lb n="14787"/><span>ár maoin, ár muintear, ár maith,</span>
<lb n="14788"/><span>Ár n-eo, ár n-urradh, ár n-árd-fhlaith.</span></p>
<lb n="14789"/>
<lb n="14790"/><p><span>Ar n-eolach, ár dtreorach teann,</span>
<lb n="14791"/><span>ár gcuinge calma cómh-theann,</span>
<lb n="14792"/><span>ár ngein saor-shochrach sluaghach,</span>
<lb n="14793"/><span>ár saoi amhra iol-bhuadhach.</span></p>
<lb n="14794"/>
<lb n="14795"/><p><span>Ár bhflaith séaghainn, ár saoi</span>
<lb n="14796"/><span>ár mbreitheamh, ár ndruadh, ár n-árd-rí,</span>
<lb n="14797"/><span>ár gceann cumhdaigh, ár sliocht slóigh</span>
<lb n="14798"/><span>Fionn mac Cumhaill mhic Tréanmhóir.</span></p>
<lb n="14799"/>
<lb n="14800"/><p><span>Dá chéad bliadhain go mblaidh</span>
<lb n="14801"/><span>is fiche bliadhain gan tláithe,</span>
<lb n="14802"/><span>righe Finn, fa fada a ré</span>
<lb n="14803"/><span>gur torchradh é ag Léim Aoife.</span></p>
<lb n="14804"/>
<lb n="14805"/><p><span>Deich mbliadhna 'na rígh go raith</span>
<lb n="14806"/><span>dobhí Oisín 'na árd-fhlaith,</span>
<lb n="14807"/><span>nó gur ghabh Fatha an tír</span>
<lb n="14808"/><span>'s gur thréig siad an Fhiann Oisín.</span></p>
<lb n="14809"/>
<lb n="14810"/><p><span>Seacht rí déag, lán-mheabhair liom</span>
<lb n="14811"/><span>do ghabh righ-fhéinnidheacht Éireann;</span>
<lb n="14812"/><span>dob fhearr Fionn ná iad uile</span>
<lb n="14813"/><span>caithmhileadh árd Almhuine.</span></p>
<lb n="14814"/>
<lb n="14815"/><p><span>Dob é Fionn an cúigeadh laoch</span>
<lb n="14816"/><span>uallach forasta fíor-ghaoth,</span>
<lb n="14817"/><span>dob fhearr dealbh agus dreach</span>
<lb n="14818"/><span>dob fhearr eagnamh is oineach -</span></p>
<lb n="14819"/>
<lb n="14820"/><p><span>Lugha mac Céin mhic Cáinte anall</span>
<lb n="14821"/><span>Cúchulainn agus Conall,</span>
<lb n="14822"/><span>Lugha Lágha fa gheal dreach</span>
<lb n="14823"/><span>is Fionn ua Baoiscne arm-ghlan.</span></p>
<lb n="14824"/>
<lb n="14825"/><p><span>Cúigear dob fhearr gaisce glan</span>
<lb n="14826"/><span>dá dtáinig ar tuinn talmhan</span>
<lb n="14827"/><span>de shluaghaibh Inse Ealga</span>
<lb n="14828"/><span>do chinn siad i gcaoin-chearda -</span></p>
<lb n="14829"/>
<lb n="14830"/><p><span>Éireamhóin mac Mileadh mhóir</span>
<lb n="14831"/><span>Iughoine d'éis Éireamhóin,</span>
<lb n="14832"/><span>Aongus tuirmheach, fuirm ndil</span>
<lb n="14833"/><span>Conaire is Fionn ua Baoiscne.</span>
<lb n="14834"/></p>
</div>
<pb n="269"/>
<div><lb n="14835"/><p><span>Cúigear is féile fríth ariamh</span>
<lb n="14836"/><span>dob fhearr um ór agus um biadh,</span>
<lb n="14837"/><span>ba chaoimhe le cáirde i leith</span>
<lb n="14838"/><span>is nár thláth le heascáirde -</span></p>
<lb n="14839"/>
<lb n="14840"/><p><span>Lugha nár lag is Aongus áin</span>
<lb n="14841"/><span>Cú na ceardchan cath-ruadh áigh,</span>
<lb n="14842"/><span>Conaire caomh-ghlan, cruth nár chlaon</span>
<lb n="14843"/><span>Fionn is Mac Luigheach i n-aon raon.</span></p>
<lb n="14844"/>
<lb n="14845"/><p><span>Cúigear druadh is fearr táinig</span>
<lb n="14846"/><span>chum na hÉireann mar áirmhid,</span>
<lb n="14847"/><span>is meabhair liom-sa go beacht</span>
<lb n="14848"/><span>a bhfaisnéis 'na ndraoidheacht -</span></p>
<lb n="14849"/>
<lb n="14850"/><p><span>Cathbhadh Badhna ó Shídhe Badhna</span>
<lb n="14851"/><span>is Cathbhadh draoi deagh-amhra,</span>
<lb n="14852"/><span>Ciothruadh mac Fíor-chaogaid chaoimh</span>
<lb n="14853"/><span>Mogh Ruith is Fionn i bhFormaoil.</span></p>
<lb n="14854"/>
<lb n="14855"/><p><span>Cúigear file, uaisle an dream</span>
<lb n="14856"/><span>is fearr thárrthuigh iath Éireann,</span>
<lb n="14857"/><span>is meabhair liom-sa go beacht</span>
<lb n="14858"/><span>a bhfaisnéis 'na bhfilidheacht -</span></p>
<lb n="14859"/>
<lb n="14860"/><p><span>Cairbre file fuair tar lear</span>
<lb n="14861"/><span>is Aimhirgin Inse Gaedheal.</span>
<lb n="14862"/><span>Feircheirtne réidh, Labhraidh Lorc</span>
<lb n="14863"/><span>Mogh Ruith is Fionn faobhar-nocht.</span></p>
<lb n="14864"/>
<lb n="14865"/><p><span>Cúigear leagh, lí n-amhra</span>
<lb n="14866"/><span>is fearr táinig go Banbha;</span>
<lb n="14867"/><span>gidh cian atáim-se dá n-éis</span>
<lb n="14868"/><span>is meabhair liom a bhfaisnéis -</span></p>
<lb n="14869"/>
<lb n="14870"/><p><span>Miadhach is Oirmhiadhach dréim dreacht</span>
<lb n="14871"/><span>'s a sean-athair Diancheacht,</span>
<lb n="14872"/><span>Gabhrán, liagh, tar muir anoir</span>
<lb n="14873"/><span>is Fionn ua Baoiscne barr-ghloin.</span></p>
<lb n="14874"/>
<lb n="14875"/><p><span>Cúigear gabhann gaoth-ghlan grinn</span>
<lb n="14876"/><span>is fearr táinig i nÉirinn,</span>
<lb n="14877"/><span>is fearr dá gcuala gan eacht</span>
<lb n="14878"/><span>agus dobhí re gaibhneacht -</span></p>
<lb n="14879"/>
<lb n="14880"/><p><span>Gaibhnean mac Eithleann go mblaidh</span>
<lb n="14881"/><span>agus Gaibhneann mac Loirgnigh,</span>
<lb n="14882"/><span>Greasach mac Néalaigh go n-aoibh</span>
<lb n="14883"/><span>Glan-ghrealach is Fionn Formaoil.</span></p>
<lb n="14884"/>
<lb n="14885"/><p><span>Cúigear ceard le ceardacht ghlain</span>
<lb n="14886"/><span>is fearr táinig go Teamhraigh,</span>
<lb n="14887"/><span>is fearr dá gcuala gan eacht</span>
<lb n="14888"/><span>agus dobhí le ceardacht -</span></p>
<lb n="14889"/>
<lb n="14890"/><p><span>Creidhne, ceard, cruth-ghlan caomh</span>
<lb n="14891"/><span>Dáileamh dháileas gach n-aon,</span>
<lb n="14892"/><span>Eocha Ealga díon go n-aoibh</span>
<lb n="14893"/><span>Aodh Ealga is Fionn Formaoil.</span></p>
<lb n="14894"/>
<lb n="14895"/><p><span>Cúigear tiompánach gan bhrón</span>
<lb n="14896"/><span>do thárrthuigh Banbha na mór-shlógh,</span>
<lb n="14897"/><span>is fearr chuala gan eacht</span>
<lb n="14898"/><span>is dobhí le tiompántacht -</span></p>
<lb n="14899"/>
<lb n="14900"/><p><span>Lugha Lámh-fhada sonn go soin</span>
<lb n="14901"/><span>agus Suanach mac Seannoigh,</span>
<lb n="14902"/><span>Greasach guth-bhinn tar gach n-ádh</span>
<lb n="14903"/><span>Fionn féin agus Manannán.</span></p>
<lb n="14904"/>
<lb n="14905"/><p><span>Cúigear crutaire gan bhrón</span>
<lb n="14906"/><span>thárrthuigh Banbha na mór-shlógh</span>
<lb n="14907"/><span>is fearr chuala gan eacht</span>
<lb n="14908"/><span>is dobhí le crutaireacht -</span></p>
<lb n="14909"/>
<lb n="14910"/><p><span>Lugha Lámh-fhada sonn go se</span>
<lb n="14911"/><span>is Craiftine, crutaire,</span>
<lb n="14912"/><span>Seannach ua Doighre dá dheoin</span>
<lb n="14913"/><span>Fionn féin is Cnú Dhearóil.</span>
<lb n="14914"/></p>
</div>
<pb n="270"/>
<div><lb n="14915"/><p><span>Cúigear séaghainn re suirghe</span>
<lb n="14916"/><span>is fearr thárrthuigh rem chuimhne,</span>
<lb n="14917"/><span>agus is mó fuair de mhnáibh</span>
<lb n="14918"/><span>ó iath Éireann go hEaspáin -</span></p>
<lb n="14919"/>
<lb n="14920"/><p><span>Cearmad Milbheoil, clú go mbuadh</span>
<lb n="14921"/><span>Naoise mac Uisneach arm-ruadh,</span>
<lb n="14922"/><span>Fiamhain mac Forra sonn de</span>
<lb n="14923"/><span>Fionn agus Diarmaid ua Duibhne.</span></p>
<lb n="14924"/>
<lb n="14925"/><p><span>Cúigear eolach mara mín</span>
<lb n="14926"/><span>is fearr thárrthuigh muir is tír,</span>
<lb n="14927"/><span>is fearr ad-chuala frith ibhfus</span>
<lb n="14928"/><span>agus dobhí le heolus -</span></p>
<lb n="14929"/>
<lb n="14930"/><p><span>Manannán mór-ghlonnach an áigh</span>
<lb n="14931"/><span>Cuireog inghean Mhanannáin,</span>
<lb n="14932"/><span>Ciabhán Casmhongach na gcreach</span>
<lb n="14933"/><span>Fionn is Breacán builleach.</span></p>
<lb n="14934"/>
<lb n="14935"/><p><span>Cúigear is gaoithe um chéill ghrinn</span>
<lb n="14936"/><span>dá raibh i n-aon-tigh i nÉirinn.</span>
<lb n="14937"/><span>Fitheal is Flaithrí, a mhac</span>
<lb n="14938"/><span>Fionn, Ailbhe is Cormac.</span></p>
<lb n="14939"/>
<lb n="14940"/><p><span>An cheist do-ghnídís tré chéill</span>
<lb n="14941"/><span>is prap d'fhuascladh Fionn féin;</span>
<lb n="14942"/><span>an cheist do-ghníodh Fionn na bhfleadh</span>
<lb n="14943"/><span>neach den cheathrar ní scaoileadh.</span></p>
<lb n="14944"/>
<lb n="14945"/><p><span>Tréan-fhear é ar neart nglonn</span>
<lb n="14946"/><span>cuingidh catha agus comhlonn,</span>
<lb n="14947"/><span>cléireach ar chreideamh a ndé</span>
<lb n="14948"/><span>agus fáidh ar fhírinne.</span></p>
<lb n="14949"/>
<lb n="14950"/><p><span>Níor éarastar duine riamh</span>
<lb n="14951"/><span>um ór, um airgead, um bhiadh,</span>
<lb n="14952"/><span>ní mó do athchuinghe neach</span>
<lb n="14953"/><span>gémadh líonmhar a oineach.</span></p>
<lb n="14954"/>
<lb n="14955"/><p><span>Dá mbeith seacht dteangtha im chionn</span>
<lb n="14956"/><span>go bráth nocha tiocfadh liom</span>
<lb n="14957"/><span>ar fhlaitheas fhir na learg lán</span>
<lb n="14958"/><span>maitheas an ríogh do ró-rádh.</span></p>
<lb n="14959"/>
<lb n="14960"/><p><span>Is mise Caoilte croidhe</span>
<lb n="14961"/><span>d'éis na laoch gan lúthmhaire;</span>
<lb n="14962"/><span>coimirce ríogh an talmhan truim</span>
<lb n="14963"/><span>ar anamain an ríogh rádhaim.</span>
<lb n="14964"/></p>
</div>
<pb n="271"/>
<div><lb n="14965"/><p><span>Bzzzzz1814-59ls 19T</span></p>
<lb n="14966"/>
<lb n="14967"/><p><span>LAOIDH BHINNE BOILBIN.</span></p>
<lb n="14968"/>
<lb n="14969"/><p><span>A Bhinn Boilbin is dubhach indiu,</span>
<lb n="14970"/><span>a bhinn ba chaoin 's dob fhearr cruth;</span>
<lb n="14971"/><span>an tan sin, a mhic Calpruinn,</span>
<lb n="14972"/><span>dob áluinn bheith ar a mullach.</span></p>
<lb n="14973"/>
<lb n="14974"/><p><span>Dob iomdha cú agus giolla</span>
<lb n="14975"/><span>gáir bhuabhall agus gadhar</span>
<lb n="14976"/><span>bhíodh ar do lios, is laoch láidir</span>
<lb n="14977"/><span>a bhinn árd na gcomhlann.</span></p>
<lb n="14978"/>
<lb n="14979"/><p><span>Bhíodh lán de chorraibh san oidhche</span>
<lb n="14980"/><span>is cearca fraoich ar a sléibhtibh</span>
<lb n="14981"/><span>le chéile is ceol éin beig</span>
<lb n="14982"/><span>dob aoibhinn bheith dá n-éisteacht.</span></p>
<lb n="14983"/>
<lb n="14984"/><p><span>Gáir na ngadhar ann a gleanntaibh</span>
<lb n="14985"/><span>an macalla dob iongantach;</span>
<lb n="14986"/><span>'s gach aon den Fhéinn dobhí 'láthair</span>
<lb n="14987"/><span>a gcoin áille ar a n-iallaibh.</span></p>
<lb n="14988"/>
<lb n="14989"/><p><span>Dob iomdha cnuastóir coille</span>
<lb n="14990"/><span>de mhnáibh fionna na Féinne</span>
<lb n="14991"/><span>agus caor de bhlas cumhra</span>
<lb n="14992"/><span>sugha craobh agus sméara.</span></p>
<lb n="14993"/>
<lb n="14994"/><p><span>Móineóga caomha corcra</span>
<lb n="14995"/><span>biolar fochan is gleorán.</span>
<lb n="14996"/><span>is ingheana cas caol-fhionna</span>
<lb n="14997"/><span>ba bhinn fuaim a n-orgáin.</span></p>
<lb n="14998"/>
<lb n="14999"/><p><span>Ba ádhbhar a bheith meanmnach</span>
<lb n="15000"/><span>bheith ag féachaint 's ag éisteacht</span>
<lb n="15001"/><span>le gáir uaigneach an fhiolair</span>
<lb n="15002"/><span>is le cannrán na ndobhran;</span></p>
<lb n="15003"/>
<lb n="15004"/><p><span>Is le comhrádh na sionnach</span>
<lb n="15005"/><span>an lon dubh ar inbhear sceiche</span>
<lb n="15006"/><span>'s í ag seinnim go fír-bhinn</span>
<lb n="15007"/><span>dearbhaim duit go mbadh áit aoibhinn.</span></p>
<lb n="15008"/>
<lb n="15009"/><p><span>Bhíomair-ne ar an gcnoc so</span>
<lb n="15010"/><span>seacht gcatha na Féinne;</span>
<lb n="15011"/><span>anocht is tearc mo charaid</span>
<lb n="15012"/><span>is nach truagh leat mo scéala.</span>
<lb n="15013"/></p>
</div>
<pb n="272"/>
<div><lb n="15014"/><p><span>Bzzzzz1789ls 18D</span>
<lb n="15015"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15016"/><span>LAOIDH AN CHLUIG.</span></p>
<lb n="15017"/>
<lb n="15018"/><p><span>"An bhfuil ag Pádraig de chléir</span>
<lb n="15019"/><span>aon neach d'inneosadh dom féin</span>
<lb n="15020"/><span>créad iad na comhachta cain</span>
<lb n="15021"/><span>lér dhíbir sibh na deamhain?"</span></p>
<lb n="15022"/>
<lb n="15023"/><p><span>Ráidh easpog Seagad nár lag</span>
<lb n="15024"/><span>"Inneosad duit mar tháinig</span>
<lb n="15025"/><span>an clog lér fóireadh ár mbroid</span>
<lb n="15026"/><span>fare comhachta Phádroig.</span></p>
<lb n="15027"/>
<lb n="15028"/><p><span>"Trí caogaid arcaingeal grinn</span>
<lb n="15029"/><span>tháinig as tigh neimhe chugainn</span>
<lb n="15030"/><span>anuas le clog na bhfeart</span>
<lb n="15031"/><span>go Pádraig dá choimhdeacht.</span></p>
<lb n="15032"/>
<lb n="15033"/><p><span>"Ní raibh arbhar aca i dtuar</span>
<lb n="15034"/><span>ní raibh bainne i bhféar-chluain,</span>
<lb n="15035"/><span>ní mó dobhí cnuas ar choill</span>
<lb n="15036"/><span>ria teacht Phádraig i nÉirinn.</span></p>
<lb n="15037"/>
<lb n="15038"/><p><span>"An chéad bhuille den chlog bhinn</span>
<lb n="15039"/><span>thug Pádraig ar an gceolán mbuadh</span>
<lb n="15040"/><span>leis do chuir arbhar i dtuar</span>
<lb n="15041"/><span>sugha is ola i bhféar-chluain.</span></p>
<lb n="15042"/>
<lb n="15043"/><p><span>"An dara buille den chlog bhláith</span>
<lb n="15044"/><span>thug mac Calpruinn dá dheas-láimh</span>
<lb n="15045"/><span>lacht i mbuar is cnuas ar choill</span>
<lb n="15046"/><span>arbhar i dtuar, éisc ar linn.</span></p>
<lb n="15047"/>
<lb n="15048"/><p><span>"An treas bhuille thug nár lag</span>
<lb n="15049"/><span>do dhíbir na deamhain arracht</span>
<lb n="15050"/><span>bhí cruinn roimhe ar an gCruaich</span>
<lb n="15051"/><span>chuir iad uile ar anbhuain.</span></p>
<lb n="15052"/>
<lb n="15053"/><p><span>"Go log na ndeamhan amach</span>
<lb n="15054"/><span>do chuir iad uile go baileach;</span>
<lb n="15055"/><span>níor leig deamhan siar ná sair</span>
<lb n="15056"/><span>ó shin díobh gan báthadh.</span></p>
<lb n="15057"/>
<lb n="15058"/><p><span>"Dar do láimh-se, 'Oisín mhic Finn</span>
<lb n="15059"/><span>gidh taoi id sheanóir i gCruimghlinn,</span>
<lb n="15060"/><span>ní chuirfeá iad uile amach</span>
<lb n="15061"/><span>mar do chuir an corr-chléireach."</span></p>
<lb n="15062"/>
<lb n="15063"/><p><span>Adubhairt Oisín go prap</span>
<lb n="15064"/><span>de ghuth mhór is é i n-ainreacht -</span>
<lb n="15065"/><span>"Brisfead ar do cheann do chlog</span>
<lb n="15066"/><span>gidh taoi i bhfiadhnaise Phádroig."</span></p>
<lb n="15067"/>
<lb n="15068"/><p><span>"Is maith liom tú bheith gan súile</span>
<lb n="15069"/><span>a Oisín, ó taoi droch-mhúinte;</span>
<lb n="15070"/><span>mairg dobheir onóir doit</span>
<lb n="15071"/><span>mar do-bhéarthaí do rígh nó d'easpog."</span>
<lb n="15072"/></p>
</div>
<pb n="273"/>
<div><lb n="15073"/><p><span>"Ní fiú m'onóir-se féin</span>
<lb n="15074"/><span>- mairg dogheobhadh aisti toibhéim -</span>
<lb n="15075"/><span>ar bheagán bídh agus dighe</span>
<lb n="15076"/><span>ag tráthaireacht 's ag urnaighe."</span></p>
<lb n="15077"/>
<lb n="15078"/><p><span>"Ní holc th'onóir-se amháin</span>
<lb n="15079"/><span>- seacht bhfichid bairghean d'arán</span>
<lb n="15080"/><span>fá n-a n-uirinn d'iasc is d'fheoil</span>
<lb n="15081"/><span>olc a labhras tú, a sheanóir."</span></p>
<lb n="15082"/>
<lb n="15083"/><p><span>"Dar an uirghill so ním leat</span>
<lb n="15084"/><span>nár fhaoidhe mé í do shagart</span>
<lb n="15085"/><span>go mb'fhearr liom sprúilleach tighe Fhinn</span>
<lb n="15086"/><span>agam ná bhur gcomhroinn."</span></p>
<lb n="15087"/>
<lb n="15088"/><p><span>"An é sin fiadhach na gcnoc</span>
<lb n="15089"/><span>agus cnósach na ngarbh-phort</span>
<lb n="15090"/><span>agus ifreann fá dheireadh</span>
<lb n="15091"/><span>ar scáth bhur ndroch-chreidimh."</span></p>
<lb n="15092"/>
<lb n="15093"/><p><span>"Ní headh acht fíon agus feoil</span>
<lb n="15094"/><span>tosach cuirn agus comh-óil</span>
<lb n="15095"/><span>dogheibhinn, agus miodh misce</span>
<lb n="15096"/><span>gidh maoidhfeadh sibh-se orm-sa.</span></p>
<lb n="15097"/>
<lb n="15098"/><p><span>"A mhic Calpruinn fhéil</span>
<lb n="15099"/><span>cá bhfeacais leithéid Fhinn féin</span>
<lb n="15100"/><span>ag teacht chugaibh thiar ná thoir</span>
<lb n="15101"/><span>agat ariamh nó an bhfuil?"</span>
<lb n="15102"/></p>
</div>
<pb n="274"/>
<div><lb n="15103"/><p><span>Bzzzzz1766-1859ls 18L</span>
<lb n="15104"/><span>AOIBHINN CHAITHIM AN BHLIADHAIN.</span></p>
<lb n="15105"/>
<lb n="15106"/><p><span>Aoibhinn chaithim an bhliadhain,</span>
<lb n="15107"/><span>is mé Diarmaid ua Duibhne,</span>
<lb n="15108"/><span>an lá nach díolaim cliara</span>
<lb n="15109"/><span>bím ag fiadhach lem ríghne.</span></p>
<lb n="15110"/>
<lb n="15111"/><p><span>Lá dom is mé im aonar</span>
<lb n="15112"/><span>i mBinn Éadair mhic Éadghaoith,</span>
<lb n="15113"/><span>tárla dom le hucht nóna</span>
<lb n="15114"/><span>dá laoch óga go n-aon mhnaoi.</span></p>
<lb n="15115"/>
<lb n="15116"/><p><span>Do ráidh mé: "Críoch bhur gcúise</span>
<lb n="15117"/><span>labhraidh liom-sa, a dhís tréanfhear;</span>
<lb n="15118"/><span>cá tír díbh nó cá talamh</span>
<lb n="15119"/><span>nó'n libh ghabhas an aon-bhean?"</span></p>
<lb n="15120"/>
<lb n="15121"/><p><span>"Le rígh Alban ár gcoimhmeas</span>
<lb n="15122"/><span>dochuamair loingeas Francach</span>
<lb n="15123"/><span>'s do marbhadh linn, gér chéim dheacair</span>
<lb n="15124"/><span>cheithre céad d'fhearaibh Alban.</span></p>
<lb n="15125"/>
<lb n="15126"/><p><span>"Mór díobh nár áirimh sinn-ne</span>
<lb n="15127"/><span>do marbhadh linn-ne an lá sin,</span>
<lb n="15128"/><span>do thuit linn an rí féinne</span>
<lb n="15129"/><span>ag so a chéile do láthair.</span></p>
<lb n="15130"/>
<lb n="15131"/><p><span>"Cia tusa féin, a mhacaoimh</span>
<lb n="15132"/><span>lór linn a gcanmaoid díbh-se?"</span>
<lb n="15133"/><span>"Ní gnáth m'ainm ar iarraidh</span>
<lb n="15134"/><span>is mé Diarmaid ua Duibhne.</span></p>
<lb n="15135"/>
<lb n="15136"/><p><span>"Is liom ón bhFéinn mír churaidh</span>
<lb n="15137"/><span>buadh riamh ní rugadh orm;</span>
<lb n="15138"/><span>seisear agus aon-bhean eile</span>
<lb n="15139"/><span>mo dhíol feise gach nóna."</span></p>
<lb n="15140"/>
<lb n="15141"/><p><span>"Tocht ar do bhéal, a Dhiarmaid</span>
<lb n="15142"/><span>nílmíd led bhriathraibh ag éisteacht;</span>
<lb n="15143"/><span>dóigh linn gur bréag a chantaoi</span>
<lb n="15144"/><span>dar linn ní bhfaghthaoi aon bhean."</span></p>
<lb n="15145"/>
<lb n="15146"/><p><span>"Dodhéan-sa connradh libh-se</span>
<lb n="15147"/><span>nach tugbhair fós d'bhur n-aire,</span>
<lb n="15148"/><span>gibé leanfaidh sí ón láthair</span>
<lb n="15149"/><span>sealbh na mná do bheith aige."</span></p>
<lb n="15150"/>
<lb n="15151"/><p><span>Annsin gluaisid ón dtulaigh</span>
<lb n="15152"/><span>an triar curadh 's an aon-bhean;</span>
<lb n="15153"/><span>'sé comhrádh do chan sise</span>
<lb n="15154"/><span>"Soraidh libh, a dhís tréan-fhear."</span></p>
<lb n="15155"/>
<lb n="15156"/><p><span>Do ghluais sí liom-sa an aon-bhean</span>
<lb n="15157"/><span>tar meas na déise fial-mhac;</span>
<lb n="15158"/><span>dobhí gan cheas im pháirt-se</span>
<lb n="15159"/><span>gur chaith ráithe 's trí bliadhna.</span></p>
<lb n="15160"/>
<lb n="15161"/><p><span>Ag sin deireadh mo dhála</span>
<lb n="15162"/><span>ris an mnaoi mánla mbéil-bhinn;</span>
<lb n="15163"/><span>ní mé aon-fhear do mealladh</span>
<lb n="15164"/><span>bím sealad ag gach aon mhnaoi.</span>
<lb n="15165"/></p>
</div>
<pb n="275"/>
<div><lb n="15166"/><p><span>Bzzzzz1782-1818lsc 18D</span>
<lb n="15167"/><span>LAOIDH DHIARMADA UÍ DHUIBHNE.</span></p>
<lb n="15168"/>
<lb n="15169"/><p><span>Tabhair éin-digh dhamh-sa, a Fhinn,</span>
<lb n="15170"/><span>a dheagh-mhic chródha Cumhaill;</span>
<lb n="15171"/><span>fuaireas olc mar fuair Naoise</span>
<lb n="15172"/><span>ó thorc ruadh na comh-aoise.</span></p>
<lb n="15173"/>
<lb n="15174"/><p><span>Créad fá dtiubhrainnse digh dhuit</span>
<lb n="15175"/><span>créad fá bhfóirfinn do dheacair</span>
<lb n="15176"/><span>is nach ndearnais riamh mo leas</span>
<lb n="15177"/><span>nach dearnais 'na dhiaidh m'aimhleas?</span></p>
<lb n="15178"/>
<lb n="15179"/><p><span>Do ba mhaith dhuit mé, a Fhinn</span>
<lb n="15180"/><span>dob fhearr duit fós go mairfinn,</span>
<lb n="15181"/><span>an tan dobhí an Déid-gheal dod ghoin</span>
<lb n="15182"/><span>is tú i n-éigean gabhaidh.</span></p>
<lb n="15183"/>
<lb n="15184"/><p><span>Dá mb'é an uair dobhí sin</span>
<lb n="15185"/><span>Déid-gheal dearg-bhéil dod iomghoin</span>
<lb n="15186"/><span>do thréigeas mórán dem fhuil</span>
<lb n="15187"/><span>digh den fhuarán damh tabhuir.</span></p>
<lb n="15188"/>
<lb n="15189"/><p><span>Dobhí i gcath Sléibhe Suibhne</span>
<lb n="15190"/><span>dachad is fiche céad fear,</span>
<lb n="15191"/><span>agus deich gcéad 'na bhfarradh</span>
<lb n="15192"/><span>is ní fearrde a chuimhne.</span></p>
<lb n="15193"/>
<lb n="15194"/><p><span>I mBruidhin Chaorthainn is tú ar láimh</span>
<lb n="15195"/><span>ba mhaith duit mo theagmháil</span>
<lb n="15196"/><span>dod chosnamh, a Fhinn, ar gach goil</span>
<lb n="15197"/><span>is mé i gcoscar 's i n-iorghoil.</span></p>
<lb n="15198"/>
<lb n="15199"/><p><span>Bíodh chum Oisín mac an ríogh</span>
<lb n="15200"/><span>bíodh chum Oscair na mór-ghníomh;</span>
<lb n="15201"/><span>bíodh chum maithe na Féinne</span>
<lb n="15202"/><span>gur mhaith dhuit mo chomhéirghe.</span></p>
<lb n="15203"/>
<lb n="15204"/><p><span>Is mé dalta Aongais an Bhrogha</span>
<lb n="15205"/><span>dobheireadh rogha an urchair;</span>
<lb n="15206"/><span>do mharbhainn fear re fogha</span>
<lb n="15207"/><span>truagh m'oidheadh ar Bhinn Gholbain.</span></p>
<lb n="15208"/>
<lb n="15209"/><p><span>Cuimhin liom lá i gCeis Chorainn</span>
<lb n="15210"/><span>Cairbre romhainn 's a mhuintir;</span>
<lb n="15211"/><span>Fionn 's an Fhiann 'na dhiaidh</span>
<lb n="15212"/><span>truagh m'oidheadh ar Bhinn Gholbain.</span></p>
<lb n="15213"/>
<lb n="15214"/><p><span>Truagh m'oidheadh-se ar Bhinn Gholbain</span>
<lb n="15215"/><span>is mé ar deireadh mo nearta;</span>
<lb n="15216"/><span>gidh mise mac uí Dhuibhne</span>
<lb n="15217"/><span>slán uaim don tsuirghidh feasta?</span></p>
<lb n="15218"/>
<lb n="15219"/><p><span>Dá gcluineadh mac na flatha</span>
<lb n="15220"/><span>na créachta so ar mo dhéad-sa </span>
<lb n="15221"/><span>badh cruaidh leis an bhfial fholt-fhionn</span>
<lb n="15222"/><span>badh holc le hOisín m'éagsa.</span>
<lb n="15223"/></p>
</div>
<pb n="276"/>
<div><lb n="15224"/><p><span>Dá gcluineadh mo mhná suirghidh</span>
<lb n="15225"/><span>mo thuirse tar éis m'eachtra;</span>
<lb n="15226"/><span>ní cian go ndeacha mise</span>
<lb n="15227"/><span>tóg mo lighe is mo leachta.</span></p>
<lb n="15228"/>
<lb n="15229"/><p><span>Dá n-ibhinn Bóinn is Bearbha</span>
<lb n="15230"/><span>faraoir! níorbh fhearrde m'aigneadh;</span>
<lb n="15231"/><span>do thréig mé mo ghal 's mo ghaisceadh</span>
<lb n="15232"/><span>tabhair dom digh feasta nó ná tabhair.</span>
<lb n="15233"/></p>
</div>
<pb n="277"/>
<div><lb n="15234"/><p><span>Bzzzzz1800-49ls 19T</span>
<lb n="15235"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15236"/><span>TRÁCHT AR LEABAIDH DHIARMADA.</span></p>
<lb n="15237"/>
<lb n="15238"/><p><span>Ag so 'n leaba i mbíodh Diarmaid</span>
<lb n="15239"/><span>fá mbídís Fianna Cumhaill,</span>
<lb n="15240"/><span>agus Gráinne inghean Chormaic</span>
<lb n="15241"/><span>mac oirdhearc uasal mic Cuinn.</span></p>
<lb n="15242"/>
<lb n="15243"/><p><span>Ionmhain laoch dobhí san iomdhaidh</span>
<lb n="15244"/><span>níor thearc bíodhbha dá fhógradh,</span>
<lb n="15245"/><span>ua Duibhne na sleagh slíom-ghlan</span>
<lb n="15246"/><span>leannán séimh-ghlan ban Fódhla.</span></p>
<lb n="15247"/>
<lb n="15248"/><p><span>Ioldánach Éireann uile</span>
<lb n="15249"/><span>cumhachtach maighe Meidhbhe,</span>
<lb n="15250"/><span>dalta grádha Aonguis an Bhrogha</span>
<lb n="15251"/><span>tréan-fhear go rogha ndeilbhe.</span></p>
<lb n="15252"/>
<lb n="15253"/><p><span>Snámhaidhe caol-locha Tibre</span>
<lb n="15254"/><span>guais-sheabhac iarthair Éireann,</span>
<lb n="15255"/><span>cuarduightheoir Leithe Mogha</span>
<lb n="15256"/><span>darna rogha na Féinne.</span></p>
<lb n="15257"/>
<lb n="15258"/><p><span>Mac uí Dhuibhne ó Dhún Maighe</span>
<lb n="15259"/><span>ba shámh le mnaoi a shamhail,</span>
<lb n="15260"/><span>an dearg-dhála ón tseang  fhada</span>
<lb n="15261"/><span>ag so 'n leaba i mbíodh Diarmaid.</span></p>
<lb n="15262"/>
<lb n="15263"/><p><span>Lon Doire an Chairn.</span></p>
<lb n="15264"/>
<lb n="15265"/><p><span>Binn sin, a luin Doire an Chairn,</span>
<lb n="15266"/><span>ní chualas i n-áird san mbith</span>
<lb n="15267"/><span>ceol ba bhinne ná do ghuth</span>
<lb n="15268"/><span>agus tú fá bhun do nid.</span></p>
<lb n="15269"/>
<lb n="15270"/><p><span>Aon-cheol is binne fán mbith</span>
<lb n="15271"/><span>mairg nach éisteann ris go fóill;</span>
<lb n="15272"/><span>a mhic Calpruinn na gclog mbinn</span>
<lb n="15273"/><span>'s go mbéarthá arís ar do nóin.</span></p>
<lb n="15274"/>
<lb n="15275"/><p><span>Agat, mar atá agam féin</span>
<lb n="15276"/><span>dá mbeith deimhin scéil an eoin</span>
<lb n="15277"/><span>dodhéantá déara go dian</span>
<lb n="15278"/><span>'s ní bhiadh t'aire ar Dhia go fóill.</span></p>
<lb n="15279"/>
<lb n="15280"/><p><span>I gcrích Lochlann na sreabh ngorm</span>
<lb n="15281"/><span>fuair mac Cumhaill na gcorn ndearg</span>
<lb n="15282"/><span>an t-éan do-chíthí anois</span>
<lb n="15283"/><span>ag sin a scéal duit go dearbh.</span></p>
<lb n="15284"/>
<lb n="15285"/><p><span>Doire an Chairn an choill úd thiar</span>
<lb n="15286"/><span>mar a ndeindís an Fhiann fos;</span>
<lb n="15287"/><span>ar áille is ar chaoimhe a crann</span>
<lb n="15288"/><span>'seadh do cuireadh ann an lon.</span>
<lb n="15289"/></p>
</div>
<pb n="278"/>
<div><lb n="15290"/><p><span>Scolghaire luin Doire an Chairn</span>
<lb n="15291"/><span>búithreadh an daimh ó Fhaill na gCaor,</span>
<lb n="15292"/><span>ceol lé 'gcodladh Fionn go moch</span>
<lb n="15293"/><span>lachain ó Loch na dTrí gCaol;</span></p>
<lb n="15294"/>
<lb n="15295"/><p><span>Cearca fraoich um Chruachain Chuinn</span>
<lb n="15296"/><span>feadghail dobhráin Druim Dá Loch,</span>
<lb n="15297"/><span>gutha fiolair Ghlinn na bhFuath</span>
<lb n="15298"/><span>longhaire cuach Chnuic na Scoth;</span></p>
<lb n="15299"/>
<lb n="15300"/><p><span>Gotha gadhar Ghleanna Caoin</span>
<lb n="15301"/><span>is gáir fhiolair chaoich na sealg,</span>
<lb n="15302"/><span>tairm na gcon ag triall go moch</span>
<lb n="15303"/><span>isteach ó Thráigh na gCloch nDearg.</span></p>
<lb n="15304"/>
<lb n="15305"/><p><span>An tráth do mhair Fionn 's an Fhiann</span>
<lb n="15306"/><span>dob annsa leo sliabh ná cill,</span>
<lb n="15307"/><span>fa binn leo-san fuighle lon</span>
<lb n="15308"/><span>gotha na gclog leo níor bhinn.</span></p>
<lb n="15309"/>
<lb n="15310"/><p><span>Bzzzzz1818-45ls 19T</span></p>
<lb n="15311"/>
<lb n="15312"/><p><span>Beannacht ar lucht an tSíodha.</span>
<lb n="15313"/><span>Caoilte cct.</span>
<lb n="15314"/><span>ag fágbháil slán agus beannacht ag lucht Síodha Easa</span>
<lb n="15315"/><span>Ruaidh iarn-a lán-leigheas le Béibhinn, bean sídhe an</span>
<lb n="15316"/><span>leasa sin.</span></p>
<lb n="15317"/>
<lb n="15318"/><p><span>Beannacht ar lucht an tsíodha,</span>
<lb n="15319"/><span>idir rígh agus ríoghna;</span>
<lb n="15320"/><span>slán bith-shlán don chuire chas,</span>
<lb n="15321"/><span>fuaireas uile a n-óglachas.</span></p>
<lb n="15322"/>
<lb n="15323"/><p><span>Maith mo thuras is an tsídh</span>
<lb n="15324"/><span>dá bhfuaireas ann miodh is fíon,</span>
<lb n="15325"/><span>feabhas a mban 's a bhfear de</span>
<lb n="15326"/><span>binn ceol a n-éanlaithe.</span></p>
<lb n="15327"/>
<lb n="15328"/><p><span>Maith mo thurus isin sídh</span>
<lb n="15329"/><span>fuaras ann faeilte gan fhích</span>
<lb n="15330"/><span>feabhus a fer 's a flatha</span>
<lb n="15331"/><span>is a n-étach n-ildatha.</span></p>
<lb n="15332"/>
<lb n="15333"/><p><span>Beannacht ar Bhéibhinn gan chiadh</span>
<lb n="15334"/><span>inghean Ealcmair, mo bhainliagh;</span>
<lb n="15335"/><span>is maith a ciall is a croth</span>
<lb n="15336"/><span>fágbhaim ibhfus mo bheannocht.</span>
<lb n="15337"/></p>
</div>
<pb n="279"/>
<div><lb n="15338"/><p><span>Bzzzzz1778-1855ls 18D</span>
<lb n="15339"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15340"/><span>TRUAGH LIOM TULACH NA FÉINNE.</span></p>
<lb n="15341"/>
<lb n="15342"/><p><span>Truagh liom tulach na Féinne,</span>
<lb n="15343"/><span>bheith ag cléircibh fá dhaoirse;</span>
<lb n="15344"/><span>is dána do lucht na mbachall</span>
<lb n="15345"/><span>suidhe i n-ionad Chlanna Baoiscne.</span></p>
<lb n="15346"/>
<lb n="15347"/><p><span>Cumhain liom, a Ráth Chruachan</span>
<lb n="15348"/><span>bheith fád bhruachaibh go súgach;</span>
<lb n="15349"/><span>beag do saoileadh mar thairngre</span>
<lb n="15350"/><span>an Tailgeann ar do mhullach.</span></p>
<lb n="15351"/>
<lb n="15352"/><p><span>Dob iomdha sciath agus sleagh</span>
<lb n="15353"/><span>cú agus gadhar fád mhullach</span>
<lb n="15354"/><span>gidh tharlais, a chnuic na Féinne</span>
<lb n="15355"/><span>fá chléircibh is fá bhachallaibh.</span></p>
<lb n="15356"/>
<lb n="15357"/><p><span>A fhir an trostáin bhuidhe</span>
<lb n="15358"/><span>doní an suidhe sonnda,</span>
<lb n="15359"/><span>is maith dhuit nach maireann Conán</span>
<lb n="15360"/><span>dodhéanfadh donán gan ceann díot.</span></p>
<lb n="15361"/>
<lb n="15362"/><p><span>A fhir an chluig, mar shaoilim</span>
<lb n="15363"/><span>dá mbeadh Díorrang 'na bheatha</span>
<lb n="15364"/><span>dobheadh do chlog 'na réabthach</span>
<lb n="15365"/><span>thall fá éadan an chairthe.</span></p>
<lb n="15366"/>
<lb n="15367"/><p><span>A fhir na bachaille cruime</span>
<lb n="15368"/><span>gidh is tusa an duine dána,</span>
<lb n="15369"/><span>dobheadh do bhachall 'na bhroscar</span>
<lb n="15370"/><span>dá mbeadh Oscar do láthair.</span></p>
<lb n="15371"/>
<lb n="15372"/><p><span>Dá maireadh mac uí Dhuibhne</span>
<lb n="15373"/><span>a fhir na luirge croise,</span>
<lb n="15374"/><span>dobheadh do lorg 'na min-mhíribh</span>
<lb n="15375"/><span>briste fón gcairthe cloiche.</span></p>
<lb n="15376"/>
<lb n="15377"/><p><span>Dá maireadh an dias dathamhail</span>
<lb n="15378"/><span>ní bheadh t'athmhaoin ag cléircigh -</span>
<lb n="15379"/><span>Fionn Bán is Mac Lughach</span>
<lb n="15380"/><span>truagh liom tulach na Féinne.</span>
<lb n="15381"/></p>
</div>
<pb n="280"/>
<div><lb n="15382"/><p><span>Bzzzzz1814-59ls 19T</span>
<lb n="15383"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15384"/><span>MOLADH BINNE HÉADAIR.</span></p>
<lb n="15385"/>
<lb n="15386"/><p><span>An Chéad Fhile:</span>
<lb n="15387"/><span>Aoibhinn bheith i mBinn Éadair,</span>
<lb n="15388"/><span>fír-bhinn bheith ós a bán-mhuir;</span>
<lb n="15389"/><span>cnoc lánmhar longmhar líonmhar,</span>
<lb n="15390"/><span>beann fhíonmhar fhonnmhar ághmhar.</span></p>
<lb n="15391"/>
<lb n="15392"/><p><span>Beann i mbíodh Fionn is fianna</span>
<lb n="15393"/><span>beann i mbíodh cuirn is cuacha,</span>
<lb n="15394"/><span>beann dá rug ua Duibhne dána</span>
<lb n="15395"/><span>lá, Gráinne de dhruim ruaga.</span></p>
<lb n="15396"/>
<lb n="15397"/><p><span>Beann is tom-ghlan gach tulach</span>
<lb n="15398"/><span>is gach mullach comhghlas corrach,</span>
<lb n="15399"/><span>beann bhileach mhongach bheannach</span>
<lb n="15400"/><span>cnoc creamhach cnódhach crannach.</span></p>
<lb n="15401"/>
<lb n="15402"/><p><span>Beann is aoibhne d'úir Éireann</span>
<lb n="15403"/><span>glé-bheann ós fairrge faoileann,</span>
<lb n="15404"/><span>a tréigean is céim chruaidh liom</span>
<lb n="15405"/><span>beann† áluinn †Éadair aoibhinn.</span></p>
<lb n="15406"/>
<lb n="15407"/><p><span>An Dara File:</span>
<lb n="15408"/><span>Minic fán maoilinn mhongaigh</span>
<lb n="15409"/><span>laoch is laoidheang gan laige;</span>
<lb n="15410"/><span>go lomaid bord a luighe luinge</span>
<lb n="15411"/><span>re tonnaibh úra árd-fhaille.</span></p>
<lb n="15412"/>
<lb n="15413"/><p><span>Ar áille a magh 's a mór-bheann</span>
<lb n="15414"/><span>'s a feorann ós tuinn tséaghainn,</span>
<lb n="15415"/><span>go ró-chluain Chairn† chaoimh-†Fhinn</span>
<lb n="15416"/><span>ós brú aoibhinn árd Éireann.</span></p>
<lb n="15417"/>
<lb n="15418"/><p><span>An Treas Fhile:</span>
<lb n="15419"/><span>Beann is aoirde ná gach tulach</span>
<lb n="15420"/><span>a mullach comhghlas corrach,</span>
<lb n="15421"/><span>beann mhíolach mhongach mhangach</span>
<lb n="15422"/><span>cnoc crannach creamhach corrach.</span></p>
<lb n="15423"/>
<lb n="15424"/><p><span>Chítear ded mhaoilinn mhongaigh</span>
<lb n="15425"/><span>longa 's laochradh dá leadradh;</span>
<lb n="15426"/><span>baintear clár a taoibh luinge</span>
<lb n="15427"/><span>de bhrígh buille árd-aille.</span></p>
<lb n="15428"/>
<lb n="15429"/><p><span>Is mairg an banna bristear</span>
<lb n="15430"/><span>le faobhar fuinnimh bhur dtaistil</span>
<lb n="15431"/><span>'s go mbriseann tonn le tréan-osna</span>
<lb n="15432"/><span>easna isna longaibh lasta.</span>
<lb n="15433"/></p>
</div>
<pb n="281"/>
<div><lb n="15434"/><p><span>Bzzzzz1778-1844ls 18D</span>
<lb n="15435"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15436"/><span>A THULACH ÁRD AOIBHINN-SE</span>
<lb n="15437"/><span>.I. LAOIDH TULCHA NA BHFIANN.</span></p>
<lb n="15438"/>
<lb n="15439"/><p><span>A thulach árd aoibhinn-se</span>
<lb n="15440"/><span>gus tigdís Fianna fionna,</span>
<lb n="15441"/><span>fa gnáth longphort lán-ádhbhal</span>
<lb n="15442"/><span>ort, is gasraidhe giolla.</span></p>
<lb n="15443"/>
<lb n="15444"/><p><span>Fa hí ár gcuid re comhaireamh</span>
<lb n="15445"/><span>thigmís ar mhághaibh míne</span>
<lb n="15446"/><span>sméara sciamhdha sceachóra</span>
<lb n="15447"/><span>cná de chollaibh Chinntíre.</span></p>
<lb n="15448"/>
<lb n="15449"/><p><span>Maotháin drise deilgnighe</span>
<lb n="15450"/><span>gasáin creamha gan críonaidh,</span>
<lb n="15451"/><span>do chaithmís gach Bealtaine</span>
<lb n="15452"/><span>buinnéin bhláithe fír-bhiorair.</span></p>
<lb n="15453"/>
<lb n="15454"/><p><span>Eoin a doiribh diamhaire</span>
<lb n="15455"/><span>ro roichdís fulacht Féinne,</span>
<lb n="15456"/><span>toghmaill bhreaca Bhearramhan</span>
<lb n="15457"/><span>nid bheaga a beannaibh sléibhe.</span></p>
<lb n="15458"/>
<lb n="15459"/><p><span>Bradáin luatha a Linnmuine</span>
<lb n="15460"/><span>eascona Sionna saoire,</span>
<lb n="15461"/><span>coiligh feadha Fidhrinne</span>
<lb n="15462"/><span>dobhráin a diamhraibh Daoile.</span></p>
<lb n="15463"/>
<lb n="15464"/><p><span>Iascach mara muiridhe</span>
<lb n="15465"/><span>a críochaibh Baoi is Béirre,</span>
<lb n="15466"/><span>meadhbhán Faoide fíor-ghlaine</span>
<lb n="15467"/><span>duileasc a cuantaibh Cléire.</span></p>
<lb n="15468"/>
<lb n="15469"/><p><span>Snámh na loingse lochaidhe</span>
<lb n="15470"/><span>fa minic ag Mac Lughach;</span>
<lb n="15471"/><span>thigmís sluagh is sochaidhe</span>
<lb n="15472"/><span>ar do thaoibh thall, a thulach.</span></p>
<lb n="15473"/>
<lb n="15474"/><p><span>Mise is Oisín oll-bhladhach</span>
<lb n="15475"/><span>théighmís i gcoraibh curach;</span>
<lb n="15476"/><span>fuaireas gáibhthe glas-mhara</span>
<lb n="15477"/><span>i dtimcheall tonn is tulach.</span>
<lb n="15478"/></p>
</div>
<pb n="282"/>
<div><lb n="15479"/><p><span>Bzzzzz1778ls 18D</span>
<lb n="15480"/><span>GUTH GADHAIR UM CHNOC NA BHFIANN.</span></p>
<lb n="15481"/>
<lb n="15482"/><p><span>Guth gadhair um chnoc na bhFiann,</span>
<lb n="15483"/><span>ionmhain liom an sliabh fá bhfuil;</span>
<lb n="15484"/><span>fa minic linn fulacht Fiann</span>
<lb n="15485"/><span>idir an sliabh agus muir.</span></p>
<lb n="15486"/>
<lb n="15487"/><p><span>Annso dobhíodh teaghlach Fhinn</span>
<lb n="15488"/><span>gasra lér bhinn gotha téad;</span>
<lb n="15489"/><span>ba ionmhain liom an bhuidhean mhear</span>
<lb n="15490"/><span>dothigeadh ar feacht mór-gcéad.</span></p>
<lb n="15491"/>
<lb n="15492"/><p><span>Dar liom fa sochraidh sealg</span>
<lb n="15493"/><span>mór damh ndearg do thuit le'r n-áigh;</span>
<lb n="15494"/><span>iomdha cú dath-bhallach dian</span>
<lb n="15495"/><span>ag toigheacht san tsliabh 'nár ndáil.</span></p>
<lb n="15496"/>
<lb n="15497"/><p><span>Bran agus Sceolann go scéimh</span>
<lb n="15498"/><span>a choin féin i láimh an ríogh;</span>
<lb n="15499"/><span>dob ionmhain le Fionn na coin</span>
<lb n="15500"/><span>ba mhaith a ngoil is a ngníomh.</span></p>
<lb n="15501"/>
<lb n="15502"/><p><span>Cnú Dhearóil i n-ucht an ríogh</span>
<lb n="15503"/><span>deagh-mhac Luigheach fa caomh cruth</span>
<lb n="15504"/><span>is é ag seinm cruite d'Fhionn</span>
<lb n="15505"/><span>an fear fionn ba ró-mhór guth.</span></p>
<lb n="15506"/>
<lb n="15507"/><p><span>Gach taoiseach naonbhair san bhFéinn</span>
<lb n="15508"/><span>dothigeadh féin chum an ríogh</span>
<lb n="15509"/><span>do chomóradh na sealg mór</span>
<lb n="15510"/><span>do-níodh an slógh i nDruim Chaoin.</span></p>
<lb n="15511"/>
<lb n="15512"/><p><span>Caogad damh ba líonmhar beann</span>
<lb n="15513"/><span>is é do thuit ann lem rígh</span>
<lb n="15514"/><span>mar aon le seacht gcaogaid torc</span>
<lb n="15515"/><span>gidh atáim anocht gan ní.</span></p>
<lb n="15516"/>
<lb n="15517"/><p><span>Longphort do lucht Rónáin ruaidh</span>
<lb n="15518"/><span>ar an taobh-se thuaidh den ghleann;</span>
<lb n="15519"/><span>ba shochraidh an fulacht fiann</span>
<lb n="15520"/><span>do-níodh an Fhiann i n-ionadh beann.</span></p>
<lb n="15521"/>
<lb n="15522"/><p><span>Clanna Mórna fa buidhean mhear</span>
<lb n="15523"/><span>Clanna Ceit den taobh so theas</span>
<lb n="15524"/><span>minic bheiridís gleo cruaidh</span>
<lb n="15525"/><span>minic thigdís fá bhuaidh as.</span></p>
<lb n="15526"/>
<lb n="15527"/><p><span>Fuireann agus fosach na bhFiann</span>
<lb n="15528"/><span>Feargus fa mín gus;</span>
<lb n="15529"/><span>fiann Breatan na fir fa tréan</span>
<lb n="15530"/><span>an bhuidhean fear fa binn guth.</span></p>
<lb n="15531"/>
<lb n="15532"/><p><span>Dochuala guth gadhair dheirg</span>
<lb n="15533"/><span>ar an leirg láimh leis an tsruth,</span>
<lb n="15534"/><span>do thógaibh tonna mo chinn</span>
<lb n="15535"/><span>faoidh an ghadhair is binn guth.</span></p>
<lb n="15536"/>
<lb n="15537"/><p><span>Is mé Oisín mac an ríogh</span>
<lb n="15538"/><span>is fada ó do chríon mo chruth;</span>
<lb n="15539"/><span>gidh atá mo chroidhe go tinn</span>
<lb n="15540"/><span>nocha linn nach binn an guth.</span>
<lb n="15541"/></p>
</div>
<pb n="283"/>
<div><lb n="15542"/><p><span>Bzzzzz1818-59ls 19T</span>
<lb n="15543"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15544"/><span>BEARRACH BHREAC, ÓN, BEARRACH BHREAC.</span></p>
<lb n="15545"/>
<lb n="15546"/><p><span>Caoilte mac Rónáin cct. ar bhás Bearraighe Brice inghean</span>
<lb n="15547"/><span>Chais Chuailnge.</span></p>
<lb n="15548"/>
<lb n="15549"/><p><span>Bearrach Bhreac, ón, Bearrach Bhreac,</span>
<lb n="15550"/><span>inghean Chais Chuailnge, mo shearc;</span>
<lb n="15551"/><span>do ba ríoghan fhuilt bhuidhe,</span>
<lb n="15552"/><span>fa bean díoghla deagh-dhuine.</span></p>
<lb n="15553"/>
<lb n="15554"/><p><span>Do marbhadh í ar an tráigh</span>
<lb n="15555"/><span>dob é sin an gníomh neamh-cháir;</span>
<lb n="15556"/><span>do radadh teine 'na dún</span>
<lb n="15557"/><span>dob é an fhoghail go mí-rún.</span></p>
<lb n="15558"/>
<lb n="15559"/><p><span>Trí chéad sciath i n-a tigh thall</span>
<lb n="15560"/><span>trí chéad brannamh is fithcheall</span>
<lb n="15561"/><span>is trí chéad bleidhe re hól</span>
<lb n="15562"/><span>fris a dtabhartha dearg-ór.</span></p>
<lb n="15563"/>
<lb n="15564"/><p><span>Nochar éar sí duine riamh</span>
<lb n="15565"/><span>fa maith a cruth is a ciall;</span>
<lb n="15566"/><span>an bail i ttá a leacht go mblaidhe</span>
<lb n="15567"/><span>fris a ráidhtear Feart Bhearroighe.</span></p>
<lb n="15568"/>
<lb n="15569"/><p><span>Bzzzzz1839-59ls 19L</span>
<lb n="15570"/><span>TRUAGH LIOM OIDHEADH CONBICE.</span></p>
<lb n="15571"/>
<lb n="15572"/><p><span>Caoilte cct.</span>
<lb n="15573"/><span>ar bhás Conbice .i. cú ghrádhach le Fionn mac Cumhaill, noch do</span>
<lb n="15574"/><span>bháith Goll mac Mórna le holc ar Fhionn, mar leanas: -</span></p>
<lb n="15575"/>
<lb n="15576"/><p><span>Truagh liom oidheadh Conbice</span>
<lb n="15577"/><span>cú bheag ba lór nglaine;</span>
<lb n="15578"/><span>ní fheaca ba chrobh-ghlice</span>
<lb n="15579"/><span>i ndiaidh muice ná aighe.</span></p>
<lb n="15580"/>
<lb n="15581"/><p><span>Saoth liom oidheadh Conbice</span>
<lb n="15582"/><span>cú bheag an ghutha ghairge;</span>
<lb n="15583"/><span>ní fheaca cú ba mhire</span>
<lb n="15584"/><span>ag marbhadh daimh gan chairde.</span></p>
<lb n="15585"/>
<lb n="15586"/><p><span>Saoth liom oidheadh Conbice</span>
<lb n="15587"/><span>ós tonnaibh árda uaine;</span>
<lb n="15588"/><span>a hoidheadh ba comhraimhe</span>
<lb n="15589"/><span>a bás fa lór do thruaighe.</span>
<lb n="15590"/></p>
</div>
<pb n="284"/>
<div><lb n="15591"/><p><span>Bzzzzz1819-44lsc 19T</span>
<lb n="15592"/><span>MAIRG FÉINNEACH ATCHUALA AN SCÉAL.</span></p>
<lb n="15593"/>
<lb n="15594"/><p><span>Fionn mac Cumhaill cct. ag smaoineamh ar 'olcas do chuir</span>
<lb n="15595"/><span>sé a óige agus giorracht na haimsire dobhí aige le caitheamh ar</span>
<lb n="15596"/><span>an saoghal so, agus ag réimh-innsint geineamhain Chiaráin naemh.</span></p>
<lb n="15597"/>
<lb n="15598"/><p><span>Mairg féinneach atchuala an scéal</span>
<lb n="15599"/><span>iar dteacht dúinn go Snámh Dá Éan -</span>
<lb n="15600"/><span>oidheadh Chonáin Mhaoil den Mhuigh</span>
<lb n="15601"/><span>agus oidheadh Fhirdomhuin.</span></p>
<lb n="15602"/>
<lb n="15603"/><p><span>Druim nDiamhair, ón, Druim nDiamhair</span>
<lb n="15604"/><span>a ainm so gus na Fiannaibh,</span>
<lb n="15605"/><span>Druim nÉana ó shin i le</span>
<lb n="15606"/><span>d'éanach Fhinn is na Féinne.</span></p>
<lb n="15607"/>
<lb n="15608"/><p><span>Is amhra an ghein béarar ann</span>
<lb n="15609"/><span>de dheoin Ruire na ró-chlann,</span>
<lb n="15610"/><span>nac diongbhála Ríogh Neimhe</span>
<lb n="15611"/><span>aingil ag a fhurnaidhe.</span></p>
<lb n="15612"/>
<lb n="15613"/><p><span>Budh eisidhe Ciarán cáidh</span>
<lb n="15614"/><span>is é béarar san rí-ráith;</span>
<lb n="15615"/><span>geabhaidh leath Éireann maille</span>
<lb n="15616"/><span>mac an tSaoir a Muirtheimhne.</span></p>
<lb n="15617"/>
<lb n="15618"/><p><span>Roichfidh foghlach a chille</span>
<lb n="15619"/><span>bás obann do ruadh-rinne,</span>
<lb n="15620"/><span>creachadh is riaghadh gan rath</span>
<lb n="15621"/><span>agus ifreann íochtarach.</span></p>
<lb n="15622"/>
<lb n="15623"/><p><span>Adeirim-se ribh-se dhe</span>
<lb n="15624"/><span>is fíor dom an fhaitsine,</span>
<lb n="15625"/><span>creidim Athair agus Mac</span>
<lb n="15626"/><span>is Spiorad Naemh i n-éinfheacht.</span></p>
<lb n="15627"/>
<lb n="15628"/><p><span>Ailim flaitheas Ríogh Nimhe</span>
<lb n="15629"/><span>is fearr iná gach fine;</span>
<lb n="15630"/><span>an Rí rom-chuir ar cairde</span>
<lb n="15631"/><span>ním-leigfe fó bhith-mhairge.</span></p>
<lb n="15632"/>
<lb n="15633"/><p><span>Bzzzzz1818lsc 19T</span>
<lb n="15634"/><span>COMHAIRLE FHINN MHIC CUMHAILL</span>
<lb n="15635"/><span>do Mac Lughach.</span></p>
<lb n="15636"/>
<lb n="15637"/><p><span>A mhic Lughach, mo chomhairle gabh,</span>
<lb n="15638"/><span>má 's é hórd an t-óglachas,</span>
<lb n="15639"/><span>gurab súgach teaghlach tréan,</span>
<lb n="15640"/><span>bí go doiligh i ndroibhéal.</span></p>
<lb n="15641"/>
<lb n="15642"/><p><span>Ná buail do choin gan ciona</span>
<lb n="15643"/><span>ná lí  do bhean go bhfionnair;</span>
<lb n="15644"/><span>ná bean le cléireach i gcath</span>
<lb n="15645"/><span>ná tréig an teagasc tarbhach.</span></p>
<lb n="15646"/>
<lb n="15647"/><p><span>Dá dtrian do mhíne le mnáibh</span>
<lb n="15648"/><span>is le heachlachaibh urláir,</span>
<lb n="15649"/><span>re haos dána is déanta duan</span>
<lb n="15650"/><span>nár badh dian le daoscarsluagh.</span>
<lb n="15651"/></p>
</div>
<pb n="285"/>
<div><lb n="15652"/><p><span>Ná himdhearg duine má cáidh</span>
<lb n="15653"/><span>ná déin le cléir iomarbháidh,</span>
<lb n="15654"/><span>ná ró-tháirigh i maille</span>
<lb n="15655"/><span>ar amaid ná ar dhroch-dhuine.</span></p>
<lb n="15656"/>
<lb n="15657"/><p><span>Ná tabhair-se bréithir mhóir</span>
<lb n="15658"/><span>ná habair nach tiubhra cóir,</span>
<lb n="15659"/><span>fearr gan a rádh go teann</span>
<lb n="15660"/><span>muna dtí díot a chomhall.</span></p>
<lb n="15661"/>
<lb n="15662"/><p><span>Ná tréig-se tráth do ruire</span>
<lb n="15663"/><span>go braith an gcéin bhus leacaidhe,</span>
<lb n="15664"/><span>ar ór ná ar airgead bith cé</span>
<lb n="15665"/><span>ná tréig-se do chomairce.</span></p>
<lb n="15666"/>
<lb n="15667"/><p><span>Ná rad buan-scéala bréagach</span>
<lb n="15668"/><span>ná rad labhartha luadh-bhéadach,</span>
<lb n="15669"/><span>gidheadh hiomdha do chneádha</span>
<lb n="15670"/><span>ná rad dod bhíodhbhadh sádhaile.</span></p>
<lb n="15671"/>
<lb n="15672"/><p><span>Nárab diúltach tú um bhiadh</span>
<lb n="15673"/><span>nár badh caomhthach duit ainbhfial,</span>
<lb n="15674"/><span>furáil ar mhaith is ar shaith</span>
<lb n="15675"/><span>gaibh eagna ó gach árd-fhlaith.</span></p>
<lb n="15676"/>
<lb n="15677"/><p><span>Nárab siubhlach tighe an óil</span>
<lb n="15678"/><span>nárab iongnadh ar sheanóir,</span>
<lb n="15679"/><span>ná bean re claoine gan chóir</span>
<lb n="15680"/><span>ná bean re duine dearóil.</span></p>
<lb n="15681"/>
<lb n="15682"/><p><span>Ná hathbhuail-se duine marbh</span>
<lb n="15683"/><span>gidh dorinn leat gleo glas-gharbh;</span>
<lb n="15684"/><span>adeirim riot gan fuaradh</span>
<lb n="15685"/><span>gan an fear marbh d'athbhualadh.</span></p>
<lb n="15686"/>
<lb n="15687"/><p><span>Déan ró-éifeacht re teagasc</span>
<lb n="15688"/><span>déan dá réir go deagh-tharbhach,</span>
<lb n="15689"/><span>dóigh ní fheadrais, mór an modh</span>
<lb n="15690"/><span>nach beadh t'eascara id fharodh.</span></p>
<lb n="15691"/>
<lb n="15692"/><p><span>Déana héadach, déana harm</span>
<lb n="15693"/><span>ná bí i ngleo ghlas-gharbh,</span>
<lb n="15694"/><span>ná déana dlighe gan rath</span>
<lb n="15695"/><span>ná déana do mhíne, a Mhic Lughach.</span></p>
<lb n="15696"/>
<lb n="15697"/><p><span>Bzzzzz1819-59ls 19T</span>
<lb n="15698"/><span>TÚ SIN, A DHRUIMDEIRG DÁNA.</span></p>
<lb n="15699"/>
<lb n="15700"/><p><span>Fionn mac Cumhaill cct, ag fostadh óglach dá mhuintir dobhí ag</span>
<lb n="15701"/><span>imtheacht uaidh.</span></p>
<lb n="15702"/>
<lb n="15703"/><p><span>Tú sin, a Dhruimdeirg dána,</span>
<lb n="15704"/><span>a oirdhearc na hurbhádha;</span>
<lb n="15705"/><span>gidh taoi ag imtheacht indiu</span>
<lb n="15706"/><span>is dubhach liom ceileabhradh.</span></p>
<lb n="15707"/>
<lb n="15708"/><p><span>Do radas duit ag Áth Cró</span>
<lb n="15709"/><span>trí caogaid uinge i n-aon ló,</span>
<lb n="15710"/><span>lán mo chuaich i gCarn Ruidhe</span>
<lb n="15711"/><span>d'airgead agus d'ór bhuidhe.</span></p>
<lb n="15712"/>
<lb n="15713"/><p><span>An cuimhin leat ag Ráith Naoi</span>
<lb n="15714"/><span>dá bhfuaireamair an dá mhnaoi</span>
<lb n="15715"/><span>agus duadhamair na cná</span>
<lb n="15716"/><span>mise ann agus tusa?</span>
<lb n="15717"/></p>
</div>
<pb n="286"/>
<div><lb n="15718"/><p><span>Bzzzzz1778-1838lsc 18D</span>
<lb n="15719"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15720"/><span>TAISCE NA BHFIANN.</span></p>
<lb n="15721"/>
<lb n="15722"/><p><span>Atá fá thonnaibh na dtonn</span>
<lb n="15723"/><span>leac fá bhfuilid laochra lonn;</span>
<lb n="15724"/><span>atá fá n-a grinneal go cóir</span>
<lb n="15725"/><span>deich gcéad uinge den ór.</span></p>
<lb n="15726"/>
<lb n="15727"/><p><span>Atá fúithe fán taoibh theas</span>
<lb n="15728"/><span>caogad lúireach garbh-ghlas,</span>
<lb n="15729"/><span>caogad coire, caogad srian</span>
<lb n="15730"/><span>fúithe, is caogad caol-scian.</span></p>
<lb n="15731"/>
<lb n="15732"/><p><span>Atá fúithe fán taoibh thiar</span>
<lb n="15733"/><span>fá an taoibh a luigheann grian,</span>
<lb n="15734"/><span>trí fichid cuach óir gan oil</span>
<lb n="15735"/><span>fúithe 's gloine geal airgid.</span></p>
<lb n="15736"/>
<lb n="15737"/><p><span>Atá fúithe fán taoibh thoir</span>
<lb n="15738"/><span>caogad cupa comh-sholois,</span>
<lb n="15739"/><span>caogad bos barr-gheal mín</span>
<lb n="15740"/><span>fúithe, agus caogad claidheamh.</span></p>
<lb n="15741"/>
<lb n="15742"/><p><span>Atá fúithe fán taoibh thuaidh</span>
<lb n="15743"/><span>corn dearg-óir mic ríogh Norbhuaidhe;</span>
<lb n="15744"/><span>meádhchan ríogh den airgead bhán</span>
<lb n="15745"/><span>fúithe, agus mac Cúán.</span></p>
<lb n="15746"/>
<lb n="15747"/><p><span>Beagán eile fút-sa thiar</span>
<lb n="15748"/><span>a leac fhionn-ghlas dhonn-liath,</span>
<lb n="15749"/><span>barrbuabhall is fithcheall Fhinn</span>
<lb n="15750"/><span>fút-sa, is cruit téad cheol-bhinn.</span></p>
<lb n="15751"/>
<lb n="15752"/><p><span>Uaigh gach taoisigh chráidh mo chroidhe</span>
<lb n="15753"/><span>a bhfaicsin, a cléirigh cháidh;</span>
<lb n="15754"/><span>inneosad mar is feasach dom</span>
<lb n="15755"/><span>gach uaigh atá ann gach áit.</span></p>
<lb n="15756"/>
<lb n="15757"/><p><span>Atá fán tulaigh so fúinn</span>
<lb n="15758"/><span>fear a bhíodh i mbroid de ghnáth:</span>
<lb n="15759"/><span>Conán fear scaoilte gach rúin</span>
<lb n="15760"/><span>fán tulaigh so fúinn atá.</span></p>
<lb n="15761"/>
<lb n="15762"/><p><span>Atá fán tulaigh so theas</span>
<lb n="15763"/><span>mac uí Dhuibhne, cneas mar bhláth,</span>
<lb n="15764"/><span>fear nár éimigh neach fá neith</span>
<lb n="15765"/><span>acht go mbeadh aige 'na láimh.</span></p>
<lb n="15766"/>
<lb n="15767"/><p><span>Atá fán tulaigh so thiar</span>
<lb n="15768"/><span>an fear ba mhian leis na mnáibh,</span>
<lb n="15769"/><span>Mac Rónáin na n-iomad sciath</span>
<lb n="15770"/><span>fán tulaigh so thiar atá.</span>
<lb n="15771"/></p>
</div>
<pb n="287"/>
<div><lb n="15772"/><p><span>Atá fán tulaigh so thíos</span>
<lb n="15773"/><span>an fear dobheireadh cíos tar sáil</span>
<lb n="15774"/><span>Mac Lughach fear coiscthe gach laoich</span>
<lb n="15775"/><span>fán tulaigh so thíos atá.</span></p>
<lb n="15776"/>
<lb n="15777"/><p><span>Atá fán tulaigh so thoir</span>
<lb n="15778"/><span>Oscar glic na n-arm n-áigh,</span>
<lb n="15779"/><span>fear traochta gach laoich i dtroid</span>
<lb n="15780"/><span>fán tulaigh so thoir atá.</span></p>
<lb n="15781"/>
<lb n="15782"/><p><span>Atá fán tulaigh so thuaidh</span>
<lb n="15783"/><span>mac Cumhaill ba chruaidh i gcomhlann,</span>
<lb n="15784"/><span>mac inghine Thaidhg dhéid-ghil</span>
<lb n="15785"/><span>nach tug bréithir nár chomhall.</span></p>
<lb n="15786"/>
<lb n="15787"/><p><span>Imtheacht ar a sliocht gan lorg</span>
<lb n="15788"/><span>clann curadh na gcoscar gcruaidh;</span>
<lb n="15789"/><span>rachad-sa gan mhoill 'na measc</span>
<lb n="15790"/><span>is scaoilfead go prap an uaigh.</span></p>
<lb n="15791"/>
<lb n="15792"/><p><span>Bzzzzz1818ls 19T</span>
<lb n="15793"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15794"/><span>AG SO AN FEART I BHFUIL FIONN.</span></p>
<lb n="15795"/>
<lb n="15796"/><p><span>Ag so an feart i bhfuil Fionn,</span>
<lb n="15797"/><span>nochan eadh nach cuimhin liom;</span>
<lb n="15798"/><span>Muireann máthair an mhic mhóir,</span>
<lb n="15799"/><span>bean do Chumhall mac Tréanmhóir.</span></p>
<lb n="15800"/>
<lb n="15801"/><p><span>Oisín mac Finn, fear go ngail</span>
<lb n="15802"/><span>ro geanair i gCluain Íochtair;</span>
<lb n="15803"/><span>inghean Deirg a mháthair mhaith</span>
<lb n="15804"/><span>torrach naoi mís ón mac-fhlaith.</span>
<lb n="15805"/></p>
</div>
<pb n="288"/>
<div><lb n="15806"/><p><span>Bzzzzz1750-1821ls 18L</span>
<lb n="15807"/><span>UzzzzzAnaithnid</span>
<lb n="15808"/><span>LAOIDH AN AMADÁIN MHÓIR.</span></p>
<lb n="15809"/>
<lb n="15810"/><p><span>Dochuala scéal uaibhreach gan bhréig</span>
<lb n="15811"/><span>ar óinmhid dá ngéillid slógha -</span>
<lb n="15812"/><span>fear meanmnach nár dhearg air arm</span>
<lb n="15813"/><span>dár chomh-ainm an tAmadán Mór.</span></p>
<lb n="15814"/>
<lb n="15815"/><p><span>Críocha an domhain do ghabh sé -</span>
<lb n="15816"/><span>an fear nár thréith 's dobhí borb -</span>
<lb n="15817"/><span>ní de threise sciath ná lann</span>
<lb n="15818"/><span>acht neart a bhall 's a dhá dhorn.</span></p>
<lb n="15819"/>
<lb n="15820"/><p><span>Leanamhain fhada do-ní sé</span>
<lb n="15821"/><span>gurbh iomdha laoch ar ar ghabh smacht;</span>
<lb n="15822"/><span>scéal beag gearr 'na dheireadh thall</span>
<lb n="15823"/><span>is tuigtear ann nach raibh sé lag.</span></p>
<lb n="15824"/>
<lb n="15825"/><p><span>Lá dá gcualaidh an tAmadán Mór</span>
<lb n="15826"/><span>go raibh ag Rígh Lochlann 'na dháil</span>
<lb n="15827"/><span>an bhean ba bhreághtha dreach is scéimh</span>
<lb n="15828"/><span>dá raibh ar an saoghal le fagháil.</span></p>
<lb n="15829"/>
<lb n="15830"/><p><span>Do ghluais air de lom-lúth</span>
<lb n="15831"/><span>go faithche na Beirbhe tráth,</span>
<lb n="15832"/><span>chun amharc d'fhagháil ar an mnaoi</span>
<lb n="15833"/><span>ba bhreághtha bhí aige le fagháil.</span></p>
<lb n="15834"/>
<lb n="15835"/><p><span>Thárla óglach garbh fionn</span>
<lb n="15836"/><span>air ag siubhal cois na trágha;</span>
<lb n="15837"/><span>d'fhiafruigh de an tslighe 'na bhfuigheadh</span>
<lb n="15838"/><span>radharc ar an ríoghain mhná.</span></p>
<lb n="15839"/>
<lb n="15840"/><p><span>D'innis do go raibh sí i gcúirt</span>
<lb n="15841"/><span>daingean chumhdaigh cois na trágha</span>
<lb n="15842"/><span>'s go raibh seacht bhfichid laoch calma</span>
<lb n="15843"/><span>'na ngárda sheasaimh dá coimeád.</span></p>
<lb n="15844"/>
<lb n="15845"/><p><span>Do ghluais an fear mór go dian luath</span>
<lb n="15846"/><span>go ndeachaidh de rith 'na measc;</span>
<lb n="15847"/><span>fiafruigheas scéala díobh go humhal</span>
<lb n="15848"/><span>cia an chúirt 'na raibh an bhean.</span></p>
<lb n="15849"/>
<lb n="15850"/><p><span>Do labhair Feargus mór go hárd</span>
<lb n="15851"/><span>"Créad is fáth dod lorg bhaoth?</span>
<lb n="15852"/><span>ar ór 's ar airgead an domhain</span>
<lb n="15853"/><span>ní bhfaghthá labhairt ná dul 'na gaobhar."</span></p>
<lb n="15854"/>
<lb n="15855"/><p><span>"Dá mbeith 'fhios agam cá bhfuil an bhean</span>
<lb n="15856"/><span>is áille gné, dreach is cló,</span></p>
</div>
<pb n="289"/>
<div><lb n="15857"/><p><span>gan cead duit-se ná díbh go léir</span>
<lb n="15858"/><span>níorbh fhada an chéim go mbeinn 'na comhair."</span></p>
<lb n="15859"/>
<lb n="15860"/><p><span>"Dar do láimh, a óglaigh mhóir</span>
<lb n="15861"/><span>ar son do ghlór bheith borb teann,</span>
<lb n="15862"/><span>dá gcuirtheá chun dul 'na comhair</span>
<lb n="15863"/><span>ba ghearr an dóich dhuit bheith gan cheann."</span></p>
<lb n="15864"/>
<lb n="15865"/><p><span>Do ghlac fearg an tAmadán Mór</span>
<lb n="15866"/><span>is greamuigheas Feargus idir a lámha,</span>
<lb n="15867"/><span>adubhairt leis tuairisc na mná thabhairt do</span>
<lb n="15868"/><span>nó dhéanfadh broscar de n-a chnámha.</span></p>
<lb n="15869"/>
<lb n="15870"/><p><span>Éirigheas cách go borb teann</span>
<lb n="15871"/><span>is beireas gach aon ar an bhfear mór;</span>
<lb n="15872"/><span>ba ghearr an mhoill air iad go léir</span>
<lb n="15873"/><span>dá ngoin go haedhibh, gan lúth, gan treoir.</span></p>
<lb n="15874"/>
<lb n="15875"/><p><span>Seacht bhfichid laoch calma cruaidh</span>
<lb n="15876"/><span>tháinig do bhualadh an fhir mhóir,</span>
<lb n="15877"/><span>is dá mhéid a ngoineadh ná 'nguais</span>
<lb n="15878"/><span>is beag an tsuim a bhí aige dhóibh.</span></p>
<lb n="15879"/>
<lb n="15880"/><p><span>Gach n-aon aca mar thigeadh air</span>
<lb n="15881"/><span>do chaitheadh é de phleist ar lár</span>
<lb n="15882"/><span>gur leag gach aon díobh le fuaim</span>
<lb n="15883"/><span>treascartha i nguais an bháis.</span></p>
<lb n="15884"/>
<lb n="15885"/><p><span>Annsin dochuaidh san gcúirt</span>
<lb n="15886"/><span>'na raibh an chúilfhionn mhaiseach mhná;</span>
<lb n="15887"/><span>rug leis í go dána dian</span>
<lb n="15888"/><span>is fear a choisc ní raibh le fagháil.</span></p>
<lb n="15889"/>
<lb n="15890"/><p><span>Lá dá raibh an tAmadán Mór</span>
<lb n="15891"/><span>i n-iarthar Lochlann na gceol gcaoin,</span>
<lb n="15892"/><span>é féin is 'aon mhacaomh mná</span>
<lb n="15893"/><span>- ní chuala a n-áilleacht de dhís.</span></p>
<lb n="15894"/>
<lb n="15895"/><p><span>Thárla gleann diamhair dóibh</span>
<lb n="15896"/><span>nach rabhadar fós roimhe riamh,</span>
<lb n="15897"/><span>dob fhearr féar, fíodhbhadh is fonn</span>
<lb n="15898"/><span>is fuaim na dtonn le sleasaibh liag.</span></p>
<lb n="15899"/>
<lb n="15900"/><p><span>Dubhairt annsin an macaomh mná</span>
<lb n="15901"/><span>"A fhir is fearr lámh dá bhfeacthas ann,</span>
<lb n="15902"/><span>do shiubhail mé an domhan fá thrí</span>
<lb n="15903"/><span>'s ní fheaca tír mar an ngleann."</span></p>
<lb n="15904"/>
<lb n="15905"/><p><span>Tháinig chuca ar an dtráigh</span>
<lb n="15906"/><span>an gruagach dob áille brat,</span>
<lb n="15907"/><span>corn ór-loiscthe leis 'na dhorn</span>
<lb n="15908"/><span>mar shamhail cuirn 'na mbeadh deoch.</span></p>
<lb n="15909"/>
<lb n="15910"/><p><span>Dubhairt annsin an tAmadán Mór</span>
<lb n="15911"/><span>"Ní rabhas fós ar feadh mo ré</span>
<lb n="15912"/><span>aon uair gur mhó mo thart</span>
<lb n="15913"/><span>- is maith liom a theacht gibé."</span>
<lb n="15914"/></p>
</div>
<pb n="290"/>
<div><lb n="15915"/><p><span>Do ráidh annsin an macaomh mná</span>
<lb n="15916"/><span>"Ná hibh a dheoch is ná blais a bhiadh</span>
<lb n="15917"/><span>nó go bhfeasam cad é an gleann</span>
<lb n="15918"/><span>nach rabhamair ann roimhe riamh."</span></p>
<lb n="15919"/>
<lb n="15920"/><p><span>Beannuigheas Gruagach an bhruit óir</span>
<lb n="15921"/><span>don Amadán Mór is dá mhnaoi:</span>
<lb n="15922"/><span>"Bí go subhach, a óg-laoich mhóir</span>
<lb n="15923"/><span>agus ól deoch ó chroidhe."</span></p>
<lb n="15924"/>
<lb n="15925"/><p><span>Thug sin an chomaoin chéadna dhó</span>
<lb n="15926"/><span>ar fhreagra ghasta 's ar ghlór ghlic,</span>
<lb n="15927"/><span>is thug sítheadh sanntach borb</span>
<lb n="15928"/><span>'s níor fhág braon sa chorn nár ibh.</span></p>
<lb n="15929"/>
<lb n="15930"/><p><span>Iar n-imtheacht do Ghruagach an chuirn</span>
<lb n="15931"/><span>níor bhuaidhe a chuirm le n-a hól -</span>
<lb n="15932"/><span>an dá chois ó n-a ghlúinibh síos</span>
<lb n="15933"/><span>dobhí de dhíth ar an bhfear mór.</span></p>
<lb n="15934"/>
<lb n="15935"/><p><span>Adubhairt annsin an macaomh mná</span>
<lb n="15936"/><span>"is cruaidh an cás 'na bhfuil tú 'nois,</span>
<lb n="15937"/><span>is tearc do charaid sa domhan mhór</span>
<lb n="15938"/><span>'s ní truagh leo tú bheith gan chois."</span></p>
<lb n="15939"/>
<lb n="15940"/><p><span>"Éist, éist, a ghailtheann óg</span>
<lb n="15941"/><span>ná bíodh brón ort 's bí id thost;</span>
<lb n="15942"/><span>ní bheidh aon chos isan gcrích</span>
<lb n="15943"/><span>nó gheobhad-sa arís mo dhá chois."</span></p>
<lb n="15944"/>
<lb n="15945"/><p><span>Dochualadar ar a n-aghaidh san ngleann</span>
<lb n="15946"/><span>guth gadhair ba bhinn glór;</span>
<lb n="15947"/><span>rug seisean a sciath 's a lann</span>
<lb n="15948"/><span>ins an eanach dob fhearr dóich.</span></p>
<lb n="15949"/>
<lb n="15950"/><p><span>Ins an eanach 'nar ghabh siad</span>
<lb n="15951"/><span>tig an fiadh beannach borb,</span>
<lb n="15952"/><span>agus gadhar cluais-dearg bán</span>
<lb n="15953"/><span>ag tafann go dána ar a lorg.</span></p>
<lb n="15954"/>
<lb n="15955"/><p><span>Gluaisid annsin araon</span>
<lb n="15956"/><span>- an bhean 's an laoch dob fhearr trost;</span>
<lb n="15957"/><span>ba luaithe an tAmadán ar a dhá ghlúin</span>
<lb n="15958"/><span>ná seisear ar lúth a gcos.</span></p>
<lb n="15959"/>
<lb n="15960"/><p><span>Thug annsin an tAmadán Mór</span>
<lb n="15961"/><span>urchar gasta nach raibh fiar,</span>
<lb n="15962"/><span>do chuir an tsleagh faid láimhe laoich</span>
<lb n="15963"/><span>tré n-a dhá thaoibh ag an bhfiadh.</span></p>
<lb n="15964"/>
<lb n="15965"/><p><span>Beireas ar an ngadhar bán</span>
<lb n="15966"/><span>i n-a láimh is chuir é ar éill;</span>
<lb n="15967"/><span>"Beidh tú agam ag déanamh ceoil</span>
<lb n="15968"/><span>nó go dtig neach nó tóir id dhéidh."</span></p>
<lb n="15969"/>
<lb n="15970"/><p><span>Chonncadar chuca san ngleann</span>
<lb n="15971"/><span>gruagach fionn go ndeallradh an óir,</span>
<lb n="15972"/><span>lann leathan ar a thaoibh chlí</span>
<lb n="15973"/><span>dá chraoisigh is sciath 'na dhorn.</span>
<lb n="15974"/></p>
</div>
<pb n="291"/>
<div><lb n="15975"/><p><span>Beannuigheas Gruagach an bhruit óir</span>
<lb n="15976"/><span>don bhfear mór is dá mhnaoi;</span>
<lb n="15977"/><span>fiafruighid scéala dhe go beacht</span>
<lb n="15978"/><span>cá ríoghacht do chleacht nó cá tír.</span></p>
<lb n="15979"/>
<lb n="15980"/><p><span>"Gruagach an Ghadhair Bháin is é m'ainm</span>
<lb n="15981"/><span>dar go dearbh, a mhacaoimh mhóir,</span>
<lb n="15982"/><span>i gcrích Lochlann bhím de shíor</span>
<lb n="15983"/><span>is ar gach buidhin do bhrisim slógh."</span></p>
<lb n="15984"/>
<lb n="15985"/><p><span>"Bheirim a dheimhin duit gan bhréag</span>
<lb n="15986"/><span>a Ghruagaigh shéimh is áille rosc,</span>
<lb n="15987"/><span>nach beidh Gruagach an Ghadhair Bháin</span>
<lb n="15988"/><span>ó indiu go bráth dá ghairm ort."</span></p>
<lb n="15989"/>
<lb n="15990"/><p><span>"Nach leor duit, a óg-laoich mhóir</span>
<lb n="15991"/><span>chun bheith go cóir isan roinn</span>
<lb n="15992"/><span>mo shealg uile ar do láimh</span>
<lb n="15993"/><span>'s ár ngadhar bán do leigeann linn."</span></p>
<lb n="15994"/>
<lb n="15995"/><p><span>"Mise féin dorinn an tsealg"</span>
<lb n="15996"/><span>do ráidh an tAmadán garg dian,</span>
<lb n="15997"/><span>"gibé againn is treise lámh</span>
<lb n="15998"/><span>bíodh aige an gadhar bán 's an fiadh."</span></p>
<lb n="15999"/>
<lb n="16000"/><p><span>"Ó thárla mo ghadhar bán ar do láimh</span>
<lb n="16001"/><span>'s do chosa go bráth dod dhíth,</span>
<lb n="16002"/><span>biadh is éadach ar feadh do ré</span>
<lb n="16003"/><span>do-bhéar duit féin is dod mhnaoi."</span></p>
<lb n="16004"/>
<lb n="16005"/><p><span>Annsin do ráidh an macaomh mná</span>
<lb n="16006"/><span>"An gadhar bán tabhair-se dhó."</span>
<lb n="16007"/><span>"Do-bhéarfainn agus gadhar breac</span>
<lb n="16008"/><span>is dá mb'áil leat ní badh mhó.</span></p>
<lb n="16009"/>
<lb n="16010"/><p><span>"Do-bheirim do san an gadhar bán</span>
<lb n="16011"/><span>ar th'impidhe, a ghrádh thar gach bean,</span>
<lb n="16012"/><span>'s mur gcoimhlíonaidh gach ní dár gheall</span>
<lb n="16013"/><span>bainfead de an ceann 's an gadhar."</span></p>
<lb n="16014"/>
<lb n="16015"/><p><span>"Ní dhearna mise ariamh bréag"</span>
<lb n="16016"/><span>do ráidh an Gruagach 's a dhéad mar bhláth;</span>
<lb n="16017"/><span>"ní iarrfad ort-sa ar a shon súd</span>
<lb n="16018"/><span>acht coimhéad mo chúirte 's mo mhná."</span></p>
<lb n="16019"/>
<lb n="16020"/><p><span>"Bheirim a dheimhin duit gan bhréag</span>
<lb n="16021"/><span>a Ghruagaigh do léig liom do rún,</span>
<lb n="16022"/><span>nach léigfead do bhean go héag</span>
<lb n="16023"/><span>le neach fán ngréin, ná do chúirt."</span></p>
<lb n="16024"/>
<lb n="16025"/><p><span>Annsin ghluaiseadar an triúr</span>
<lb n="16026"/><span>isan iúl 'nar ghabh an fear;</span>
<lb n="16027"/><span>chuir an óinmhid ar a mhuin an fiadh</span>
<lb n="16028"/><span>i gcrannóig a sciath is a bhean.</span>
<lb n="16029"/></p>
</div>
<pb n="292"/>
<div><lb n="16030"/><p><span>Annsin chonncadar le n-a dtaobh</span>
<lb n="16031"/><span>cathair chaomh go ndeallradh an óir;</span>
<lb n="16032"/><span>ní raibh dath dá bhfeacaidh súil</span>
<lb n="16033"/><span>nach raibh san gcúirt ní ba mhó.</span></p>
<lb n="16034"/>
<lb n="16035"/><p><span>Annsin d'fhiafruigh an fear mór</span>
<lb n="16036"/><span>"Cia an chúirt óir úd ar ár gcionn?</span>
<lb n="16037"/><span>cia is triath nó tighearna don teach</span>
<lb n="16038"/><span>nó'n féidir a bhrath nó a shiubhal?"</span></p>
<lb n="16039"/>
<lb n="16040"/><p><span>"Dún an Óir is é a hainm</span>
<lb n="16041"/><span>dún garguil lán de rath;</span>
<lb n="16042"/><span>níl dá bhuidhin fear le fagháil</span>
<lb n="16043"/><span>acht mise amháin is mo bhean.</span></p>
<lb n="16044"/>
<lb n="16045"/><p><span>"An gleann sin ar ghabh tú tríd</span>
<lb n="16046"/><span>lán de dhraoidheacht dobhíonn gach lá;</span>
<lb n="16047"/><span>is beag an fóghnadh do-ním féin</span>
<lb n="16048"/><span>acht ag coimhéad méin mo mhná."</span></p>
<lb n="16049"/>
<lb n="16050"/><p><span>Fuaireadar rompa isan dún</span>
<lb n="16051"/><span>inghean úr dob áille gné;</span>
<lb n="16052"/><span>ba ghile ná sneachtadh a corp</span>
<lb n="16053"/><span>gorm a rosc, mar chailc a déad.</span></p>
<lb n="16054"/>
<lb n="16055"/><p><span>D'fhiafruigh annsin a bhean féin</span>
<lb n="16056"/><span>den Ghruagach séimh go luath prap;</span>
<lb n="16057"/><span>"Cia hí an macaomh déid-gheal óg</span>
<lb n="16058"/><span>nó an fear mór dá dtug sí searc?"</span></p>
<lb n="16059"/>
<lb n="16060"/><p><span>"Bean an fhir mhóir úd thall do-chír</span>
<lb n="16061"/><span>inghean Ríogh ghil Thíre an Óir</span>
<lb n="16062"/><span>agus é féin an fear meanmnach</span>
<lb n="16063"/><span>dárab ainm an tAmadán Mór.</span></p>
<lb n="16064"/>
<lb n="16065"/><p><span>"Is é is fearr lúth is réim</span>
<lb n="16066"/><span>isan tsaoghal dá bhfeaca fós;</span>
<lb n="16067"/><span>críocha an domhain fá n-a bhéim</span>
<lb n="16068"/><span>is mise féin gur ghéill dó."</span></p>
<lb n="16069"/>
<lb n="16070"/><p><span>"Mo cheist ort, a dhéid-gheal</span>
<lb n="16071"/><span>cia an fear mór dá dtug tú móid?"</span>
<lb n="16072"/><span>"Ríghthe an domhain dobhí dá réir</span>
<lb n="16073"/><span>is mise do ghéill maille leo."</span></p>
<lb n="16074"/>
<lb n="16075"/><p><span>"Is iongnadh liom a bhfuil tú 'rádh</span>
<lb n="16076"/><span>an domhan má tá fá n-a smacht</span>
<lb n="16077"/><span>créad fár léig sé a chosa leo</span>
<lb n="16078"/><span>'s a liacht slógh ar ar ghabh sé neart?"</span></p>
<lb n="16079"/>
<lb n="16080"/><p><span>"Innsim duit gur fíor gan gó</span>
<lb n="16081"/><span>ríoghacht an domhain gur ghabh de láimh,</span>
<lb n="16082"/><span>'s nach fuil rí ná flaith san tsaoghal</span>
<lb n="16083"/><span>nach tug géilleadh do neart a lámh.</span></p>
<lb n="16084"/>
<lb n="16085"/><p><span>"Gidh gur beag tháinig dá shaoghal</span>
<lb n="16086"/><span>dobhí san nGréig 'na ghamal óg;</span>
<lb n="16087"/><span>ba ghearr an mhoill air míle laoch</span>
<lb n="16088"/><span>do threascradh fé ar uair de ló.</span>
<lb n="16089"/></p>
</div>
<pb n="293"/>
<div><lb n="16090"/><p><span>"Ní raibh clogad, claidheamh ná sciath</span>
<lb n="16091"/><span>ná arm géar ag an bhfear óg</span>
<lb n="16092"/><span>acht bheith 'á gcaitheamh de phleist uaidh</span>
<lb n="16093"/><span>marbh, fuar, gan dath, gan snódh.</span></p>
<lb n="16094"/>
<lb n="16095"/><p><span>"Ní fhuil ríoghacht ar bith san domhan</span>
<lb n="16096"/><span>nach tug go lom cath ar gach tóir;</span>
<lb n="16097"/><span>ní raibh neach chuir air le faobhar</span>
<lb n="16098"/><span>nár ghearr a réim aige beo.</span></p>
<lb n="16099"/>
<lb n="16100"/><p><span>"Tháinig Colgach na gcruadh-lámh</span>
<lb n="16101"/><span>an fear gan scáth ón Aisia mhóir</span>
<lb n="16102"/><span>'s níor dhearg arm ar a chlí</span>
<lb n="16103"/><span>gidh ghaibh sé tríd an domhan mhór.</span></p>
<lb n="16104"/>
<lb n="16105"/><p><span>"Do chuir air go ró-thapaidh</span>
<lb n="16106"/><span>a chulaith airm go cliste cóir</span>
<lb n="16107"/><span>is dubhairt go rachadh do chomhrac leis</span>
<lb n="16108"/><span>nuair chualaidh teist an fhir mhóir.</span></p>
<lb n="16109"/>
<lb n="16110"/><p><span>"D'fhiafruigh de cár fhág 'na dhiaidh</span>
<lb n="16111"/><span>a chlogad, a sciath ná a chlaidheamh cóir;</span>
<lb n="16112"/><span>adubhairt seisean fós nár iarr</span>
<lb n="16113"/><span>d'arm riamh acht a dhá dhóid.</span></p>
<lb n="16114"/>
<lb n="16115"/><p><span>"Adubhairt Colgach gurbh olc an chiall</span>
<lb n="16116"/><span>gan arm d'iarraidh chun dul i ngleo;</span>
<lb n="16117"/><span>"is baistim-se ort mar ainm</span>
<lb n="16118"/><span>an fhaid mhairfir - An tAmadán Mór."</span></p>
<lb n="16119"/>
<lb n="16120"/><p><span>"Tar éis sin do rádh, thug le faobhar</span>
<lb n="16121"/><span>buille tréan don fhear mhór</span>
<lb n="16122"/><span>gur ghearr go cnámh 's do bhuain béic</span>
<lb n="16123"/><span>as le béim an bhuille mhóir.</span></p>
<lb n="16124"/>
<lb n="16125"/><p><span>"Beireas go lom idir a dhá ghéig</span>
<lb n="16126"/><span>ar Cholgach tréan na gcruadh-lámh</span>
<lb n="16127"/><span>gur chuir 'ionathar le fáscadh nimhe</span>
<lb n="16128"/><span>tríd síos gan roinn spáis.</span></p>
<lb n="16129"/>
<lb n="16130"/><p><span>"Do-bheirim a dheimhin duit gan bhréag</span>
<lb n="16131"/><span>slógha an domhain gur ghéill dó,</span>
<lb n="16132"/><span>is mur mbeadh draoidheacht an chuirn chrosta</span>
<lb n="16133"/><span>nach leigfeadh sé na cosa leo.</span></p>
<lb n="16134"/>
<lb n="16135"/><p><span>"Rachad féin anois do sheilg</span>
<lb n="16136"/><span>de chuaird eile go Gleann an Smóil;</span>
<lb n="16137"/><span>coimhéad-se mo ráth ar mo chúl</span>
<lb n="16138"/><span>mo bhean, mo chúirt 's mo chuid óir.</span></p>
<lb n="16139"/>
<lb n="16140"/><p><span>"Má's fada gearr bhead-sa amuich</span>
<lb n="16141"/><span>ná déin codladh 's ná crom do cheann,</span>
<lb n="16142"/><span>ná léig aon duine isteach</span>
<lb n="16143"/><span>ná duine amach dá bhfuil ann."</span>
<lb n="16144"/></p>
</div>
<pb n="294"/>
<div><lb n="16145"/><p><span>An Gruagach, an gadhar bán 's an chú</span>
<lb n="16146"/><span>d'imthigheadar an triúr do sheilg;</span>
<lb n="16147"/><span>an dias bhan 's an tAmadán Mór</span>
<lb n="16148"/><span>d'fhan san gcathair órtha dheirg.</span></p>
<lb n="16149"/>
<lb n="16150"/><p><span>San gcathair órtha níor fágadh ann</span>
<lb n="16151"/><span>acht an dias inghean saor ba ghlan,</span>
<lb n="16152"/><span>gur ghlac codladh an fear mór</span>
<lb n="16153"/><span>'s do ghoir chuige dom dhóigh a bhean.</span></p>
<lb n="16154"/>
<lb n="16155"/><p><span>Do ráidh léi an tAmadán Mór</span>
<lb n="16156"/><span>"A ghailtheann óg, tar fám cheann;</span>
<lb n="16157"/><span>tá na codladh mór dom bhuair'</span>
<lb n="16158"/><span>gidh nach obair dom suan san ngleann."</span></p>
<lb n="16159"/>
<lb n="16160"/><p><span>Tháinig an ghailtheann fá n-a cheann</span>
<lb n="16161"/><span>- ba shamhail a deallradh leis an ngréin -</span>
<lb n="16162"/><span>'s do ráidh leis an Amadán Muar</span>
<lb n="16163"/><span>nár thráth suain do dhéanamh é.</span></p>
<lb n="16164"/>
<lb n="16165"/><p><span>Tar éis luighe don óglach mhór</span>
<lb n="16166"/><span>tig súd gaiscidheach óg isteach,</span>
<lb n="16167"/><span>de mhnaoi an Ghruagaigh do bhain póg</span>
<lb n="16168"/><span>'s níorbh olc léi, dom dhóigh, a theacht."</span></p>
<lb n="16169"/>
<lb n="16170"/><p><span>Éirigheas an ríoghan ba bhreágh snuadh</span>
<lb n="16171"/><span>is beireas go cruaidh ar a cheann</span>
<lb n="16172"/><span>agus dubhairt leis an Amadán Muar</span>
<lb n="16173"/><span>"Dorinn tú suan is níorbh é am.</span></p>
<lb n="16174"/>
<lb n="16175"/><p><span>"Is olc an t-am," ar sí fá chás</span>
<lb n="16176"/><span>"'s is mí-thráthach dorinn tú suan,</span>
<lb n="16177"/><span>atáthar ar do thí istigh</span>
<lb n="16178"/><span>'s is eagal duit gur céim chruaidh."</span></p>
<lb n="16179"/>
<lb n="16180"/><p><span>"Muna mbeadh an codladh trom go leor</span>
<lb n="16181"/><span>ní léigfinn an gaiscidheach óg isteach,</span>
<lb n="16182"/><span>'s nó go dtí Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16183"/><span>ní rachaidh sé dem dheoin amach."</span></p>
<lb n="16184"/>
<lb n="16185"/><p><span>Ar lár an dorais do shuidh sé</span>
<lb n="16186"/><span>ar a scéith dorug 'na dhóid;</span>
<lb n="16187"/><span>níor chum gabha, saor ná ceard</span>
<lb n="16188"/><span>comhla ba dhaingne ná'n fear mór.</span></p>
<lb n="16189"/>
<lb n="16190"/><p><span>Éirigheas an gaiscidheach donn deas</span>
<lb n="16191"/><span>is rug go prap ar a scéith;</span>
<lb n="16192"/><span>"Fág an doras, a óg-laoich mhóir</span>
<lb n="16193"/><span>ní háit chóir 'nar shuidh tú féin."</span>
<lb n="16194"/></p>
</div>
<pb n="295"/>
<div><lb n="16195"/><p><span>Dob é freagra an Amadáin Mhóir</span>
<lb n="16196"/><span>ar an ngaiscidheach, de ghlór theann;</span>
<lb n="16197"/><span>"Nó go dtí an Gruagach atá amuich</span>
<lb n="16198"/><span>beidh tú istigh nó do cheann."</span></p>
<lb n="16199"/>
<lb n="16200"/><p><span>"Dogheobhaidh tusa, a óglaigh mhóir</span>
<lb n="16201"/><span>lán trí ndabhach d'ór ghlan,</span>
<lb n="16202"/><span>ba is groigh is fearann saor</span>
<lb n="16203"/><span>agus léig mé féin amach."</span></p>
<lb n="16204"/>
<lb n="16205"/><p><span>"Do-bheirim mo bhriathar duit gan gó</span>
<lb n="16206"/><span>gidh maith fós a bhfuil tú a rádh,</span>
<lb n="16207"/><span>acht go dtí Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16208"/><span>go n-íocfaidh tú póg a mhná."</span></p>
<lb n="16209"/>
<lb n="16210"/><p><span>"Dogheobhaidh tú súd uaim-se fós</span>
<lb n="16211"/><span>mo chulaith sróill agus m'each -</span>
<lb n="16212"/><span>is comh-dheas di muir is tír</span>
<lb n="16213"/><span>ar mo leigean arís amach."</span></p>
<lb n="16214"/>
<lb n="16215"/><p><span>"Do-bheirim a dheimhin duit gan gó</span>
<lb n="16216"/><span>gidh maith fós a bhfuil tú a rádh,</span>
<lb n="16217"/><span>acht go dtí Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16218"/><span>beir-se i ngeall le póig a mhná."</span></p>
<lb n="16219"/>
<lb n="16220"/><p><span>"Do bhain mé den Ghruagach an corn</span>
<lb n="16221"/><span>ag dul do 'na luing isteach;</span>
<lb n="16222"/><span>dogheobhair an leath-chos is an t-ór</span>
<lb n="16223"/><span>is léig mé san ród amach."</span></p>
<lb n="16224"/>
<lb n="16225"/><p><span>'S annsin do ráidh an ghailtheann óg</span>
<lb n="16226"/><span>"Léig an gaiscidheach cródha amach,</span>
<lb n="16227"/><span>ach go gcuiridh sé do leath-chos fút</span>
<lb n="16228"/><span>'s go ndéanfam le chéile siubhal go beacht."</span></p>
<lb n="16229"/>
<lb n="16230"/><p><span>"Má áil leat-sa, a ghailtheann óg</span>
<lb n="16231"/><span>leigfead-sa an gaiscidheach óg amach;</span>
<lb n="16232"/><span>Cuireadh sé mo leath-chos fúm</span>
<lb n="16233"/><span>is imthigheadh ar siubhal go beacht."</span></p>
<lb n="16234"/>
<lb n="16235"/><p><span>Séideas le draoidheacht go deas faoi</span>
<lb n="16236"/><span>an leath-chos mar bhí roimhe riamh.</span>
<lb n="16237"/><span>Do ráidh an gaiscidheach dobhí glic</span>
<lb n="16238"/><span>"Bímíd uile anois ag triall."</span></p>
<lb n="16239"/>
<lb n="16240"/><p><span>Adubhairt leis an tAmadán Mór</span>
<lb n="16241"/><span>"Fanfair fós annso go mall,</span>
<lb n="16242"/><span>an leath-chos eile, gidh céim chruaidh</span>
<lb n="16243"/><span>dobhéarfair uait nó do cheann."</span></p>
<lb n="16244"/>
<lb n="16245"/><p><span>Dobhí an Gruagach i gcás chruaidh</span>
<lb n="16246"/><span>is thug léim go luath i n-ucht na mná:</span>
<lb n="16247"/><span>"Gabh mo choimirce, a bhean</span>
<lb n="16248"/><span>is mo dhíon go beacht ón mbás."</span></p>
<lb n="16249"/>
<lb n="16250"/><p><span>"Ní heagal duit-se an bás"</span>
<lb n="16251"/><span>do ráidh an bhean dob áille dealbh,</span>
<lb n="16252"/><span>"an leath-chos eile tabhair-se uait</span>
<lb n="16253"/><span>is díon ón nguais seo t'anam."</span>
<lb n="16254"/></p>
</div>
<pb n="296"/>
<div><lb n="16255"/><p><span>Níor léig eagla tagra dhó -</span>
<lb n="16256"/><span>dobhí an fear mór ós a chionn,</span>
<lb n="16257"/><span>thug an leath-chos eile dhó</span>
<lb n="16258"/><span>- scéal gan gó mar deir an pionn.</span></p>
<lb n="16259"/>
<lb n="16260"/><p><span>"Anois ó thárla do chosa fút</span>
<lb n="16261"/><span>is ró-mhaith do lúth i ngach am,</span>
<lb n="16262"/><span>triallaimís a dtriúr amach</span>
<lb n="16263"/><span>go ngabham neart i ngach ball."</span></p>
<lb n="16264"/>
<lb n="16265"/><p><span>"Na cosa do baineadh díom</span>
<lb n="16266"/><span>ní leigfear arís leat ná leo,</span>
<lb n="16267"/><span>'s ní mó rachair dom dheoin amach</span>
<lb n="16268"/><span>go dtí Gruagach Dhúna an Óir."</span></p>
<lb n="16269"/>
<lb n="16270"/><p><span>"Is baoth do thoisc, a mhacaoimh mhóir</span>
<lb n="16271"/><span>chuireas tú i gcomhair lúith is riain;</span>
<lb n="16272"/><span>ba chóir dá mbeadh ar chumas duit</span>
<lb n="16273"/><span>nár mhian leat mo mhí-riar."</span></p>
<lb n="16274"/>
<lb n="16275"/><p><span>"Dá dtugthá dhomh-sa tuilleadh cos</span>
<lb n="16276"/><span>is gach maith dá bhfeaca súil,</span>
<lb n="16277"/><span>ní thréigfinn air sin mo rún</span>
<lb n="16278"/><span>ná mo chumann d'fhear an dúin."</span></p>
<lb n="16279"/>
<lb n="16280"/><p><span>"Fear an dúin ní thiocfaidh arís</span>
<lb n="16281"/><span>triall do shlighe 's ná bí 'na chás,</span>
<lb n="16282"/><span>béarfad liom an bhean dom féin</span>
<lb n="16283"/><span>'s ní scarfad léi go lá an bháis."</span></p>
<lb n="16284"/>
<lb n="16285"/><p><span>"Atá an Gruagach fós le teacht</span>
<lb n="16286"/><span>gidh nach maith leat-sa a thrách</span>
<lb n="16287"/><span>íocfaidh tú a ndearnais air</span>
<lb n="16288"/><span>geallaim duit gidh teann do rádh."</span></p>
<lb n="16289"/>
<lb n="16290"/><p><span>"Le n-a theacht nó a dhul ar ceal</span>
<lb n="16291"/><span>glac gach maith atáim a rádh;</span>
<lb n="16292"/><span>triallfam féin 's ár ndís bhan</span>
<lb n="16293"/><span>is gheobham neart i ngach áird."</span></p>
<lb n="16294"/>
<lb n="16295"/><p><span>"Bean an Ghruagaigh ní leat go bráth</span>
<lb n="16296"/><span>le neart lámh ná le toil;</span>
<lb n="16297"/><span>triallfaidh sí im dháil-se féin</span>
<lb n="16298"/><span>muna teacht dá céile, is bí id thost."</span></p>
<lb n="16299"/>
<lb n="16300"/><p><span>"Nach fuil bean eile agat féin</span>
<lb n="16301"/><span>is maith méinn, gnaoi agus rosc,</span>
<lb n="16302"/><span>is náireach dhuit, a mhacaoimh mhóir</span>
<lb n="16303"/><span>mise fá bhrón anois do chosc."</span></p>
<lb n="16304"/>
<lb n="16305"/><p><span>"Ní tháinig riamh 's ní thiocfaidh fós</span>
<lb n="16306"/><span>gaiscidheach cródha ná teann-laoch</span>
<lb n="16307"/><span>dogheobhadh bean an Ghruagaigh Óir</span>
<lb n="16308"/><span>go dtigidh fós fá n-a déin."</span></p>
<lb n="16309"/>
<lb n="16310"/><p><span>"Is olc do nádúir is do rún</span>
<lb n="16311"/><span>"'s is mór do chlú i gcríochaibh cian,</span>
<lb n="16312"/><span>thugas-sa dhuit siubhal is lúth</span>
<lb n="16313"/><span>'s is mairg duit mo mhí-riar."</span></p>
<lb n="16314"/>
<lb n="16315"/><p><span>"Thugais dom siubhal is lúth</span>
<lb n="16316"/><span>'s gur le mí-rún do chailleas iad;</span>
<lb n="16317"/><span>dá mbeinn' na n-easbaidh go lá an bhráth</span>
<lb n="16318"/><span>ón nGruagach ní bhfaghair-se triall."</span></p>
<lb n="16319"/>
<lb n="16320"/><p><span>"Do-bhéar gach aisce, ór is maoin</span>
<lb n="16321"/><span>do-bhéar gach ní dhuit is mian,</span>
<lb n="16322"/><span>ní dhéanfad feasta olc ná díth</span>
<lb n="16323"/><span>is fulaing sinn anois do thriall."</span>
<lb n="16324"/></p>
</div>
<pb n="297"/>
<div><lb n="16325"/><p><span>"Olc ná díth ní gheobhainn uait</span>
<lb n="16326"/><span>ná fós duais ar chor san tsaoghal;</span>
<lb n="16327"/><span>bean an Ghruagaigh ná cead riain</span>
<lb n="16328"/><span>ní bhfaghair iad go teacht do féin."</span></p>
<lb n="16329"/>
<lb n="16330"/><p><span>"Innsim duit, a mhacaoimh mhóir</span>
<lb n="16331"/><span>creid gan gó mo bhriathar fíor,</span>
<lb n="16332"/><span>nach tiocfaidh Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16333"/><span>'s go mbeir-se fós aithreach tríd."</span></p>
<lb n="16334"/>
<lb n="16335"/><p><span>"Dob aithreach liom an Gruagach caomh</span>
<lb n="16336"/><span>má's é sin suim a bhfuil tú a rádh</span>
<lb n="16337"/><span>'s dá mbeadh gan teacht ní saor do ghuais</span>
<lb n="16338"/><span>go n-íocair cruaidh i bpóig a mhná."</span></p>
<lb n="16339"/>
<lb n="16340"/><p><span>"Is briathar domh-sa, a mhacaoimh mhóir</span>
<lb n="16341"/><span>go bhfuilid slóighte agam im dháil,</span>
<lb n="16342"/><span>a bhéarfas bean an Ghruagaigh óir</span>
<lb n="16343"/><span>gan cead dóibh ná duit 'na ndáil."</span></p>
<lb n="16344"/>
<lb n="16345"/><p><span>"Gidh táim-se anois 's an dís bhan</span>
<lb n="16346"/><span>gan Gruagach deas na slógh,</span>
<lb n="16347"/><span>ní leigfead go bráth tú dhul amach</span>
<lb n="16348"/><span>go dtigidh isteach má tá beo.</span></p>
<lb n="16349"/>
<lb n="16350"/><p><span>"Ní heagal liom do shluagh tréan</span>
<lb n="16351"/><span>do dhraoidheacht féin ná do neart,</span>
<lb n="16352"/><span>íocfair liom-sa nó leis siúd</span>
<lb n="16353"/><span>do theacht don dún gan a chead."</span></p>
<lb n="16354"/>
<lb n="16355"/><p><span>"Má thugas póg don mhnaoi chaeimh</span>
<lb n="16356"/><span>'s gur mhaith léi féin mo theacht,</span>
<lb n="16357"/><span>nach lór leat-sa mar dhíol uaim</span>
<lb n="16358"/><span>í dá luadh mé dhul amach?"</span></p>
<lb n="16359"/>
<lb n="16360"/><p><span>"Ní ghlacfainn mar íoc í dá luadh</span>
<lb n="16361"/><span>'s ní maise an tuairim a thagairt léi;</span>
<lb n="16362"/><span>ná bí ag tuar do thriall amach</span>
<lb n="16363"/><span>- ní scarfad leat go dtigidh sé."</span></p>
<lb n="16364"/>
<lb n="16365"/><p><span>"Dá mbaininn uait do chosa arís</span>
<lb n="16366"/><span>badh mhór do dhíth 's badh leamh do ghreann,</span>
<lb n="16367"/><span>ná coisc mé feasta ar thriall amach</span>
<lb n="16368"/><span>nó beir 'na n-easbaidh, is fós do cheann."</span></p>
<lb n="16369"/>
<lb n="16370"/><p><span>"Má tá do ghníomh do réir do ghlóir"</span>
<lb n="16371"/><span>ar an fear mór is é ar an doras,</span>
<lb n="16372"/><span>"féachaimís araon le chéile</span>
<lb n="16373"/><span>cia againn is tréine ceann is cosa."</span></p>
<lb n="16374"/>
<lb n="16375"/><p><span>Annsin adubhairt an ghailtheann óg</span>
<lb n="16376"/><span>"A fhir ba chródha gaisce is gliadh,</span>
<lb n="16377"/><span>cailleamhain do chosa dhuit arís</span>
<lb n="16378"/><span>badh mhí-ghnaoi is easbaidh dhian."</span>
<lb n="16379"/></p>
</div>
<pb n="298"/>
<div><lb n="16380"/><p><span>"A bhean is áille scéimh is dealbh</span>
<lb n="16381"/><span>ní heagal duit-se go deo arís,</span>
<lb n="16382"/><span>le draoidheacht doilbh ná neart lámh</span>
<lb n="16383"/><span>cos ná lámh do bheith dom dhíth."</span></p>
<lb n="16384"/>
<lb n="16385"/><p><span>"Ní tuigtear leat i n-éifeacht fós</span>
<lb n="16386"/><span>mar chaillis cló, maise is gnaoi</span>
<lb n="16387"/><span>le geasa draoidheachta an chuirn chrosta</span>
<lb n="16388"/><span>scuirfidh do chosa seal dod dhíth."</span></p>
<lb n="16389"/>
<lb n="16390"/><p><span>"Ó fuaireas mo chosa arís i gcóir</span>
<lb n="16391"/><span>mo neart is mo chló go dearbh,</span>
<lb n="16392"/><span>ní heagal duit go lá an bhráth</span>
<lb n="16393"/><span>go bhfaghaidh do lámh a gcealg.</span></p>
<lb n="16394"/>
<lb n="16395"/><p><span>"A ghaiscidhigh úd na mbriathar dteann</span>
<lb n="16396"/><span>do bhagair ceann is cosa 'om dhíth</span>
<lb n="16397"/><span>triall ar th'aghaidh is déin an bheart</span>
<lb n="16398"/><span>má thig leat, is meathta an gníomh."</span></p>
<lb n="16399"/>
<lb n="16400"/><p><span>"Nach eagal leat do chosa arís</span>
<lb n="16401"/><span>easbaidh bríghe, lúith is riain;</span>
<lb n="16402"/><span>atáid na geasa céadna arís</span>
<lb n="16403"/><span>le himirt ort má thuillir iad."</span></p>
<lb n="16404"/>
<lb n="16405"/><p><span>"Ná bhí feasta baoth gan chéill</span>
<lb n="16406"/><span>led ghlór shaobh do chanair linn</span>
<lb n="16407"/><span>nó go dtí an Gruagach ceannsa teann</span>
<lb n="16408"/><span>do shaoghal ní scarfar linn."</span></p>
<lb n="16409"/>
<lb n="16410"/><p><span>"Creid-se, a mhacaoimh, scéal gan gó</span>
<lb n="16411"/><span>an Gruagach cóir go bhfuil gan bhrígh;</span>
<lb n="16412"/><span>dá bhrígh sin féach ort féin</span>
<lb n="16413"/><span>nó is duit is baoghal, geallaim díbh."</span></p>
<lb n="16414"/>
<lb n="16415"/><p><span>"Do-bhéar duit cumas, neart an domhain</span>
<lb n="16416"/><span>buadh agus rogha ar muir 's ar tír,</span>
<lb n="16417"/><span>do theacht slán ó ghliadhaibh cruadha</span>
<lb n="16418"/><span>'s gan béim ná guais do namhad dod chlaoidhe.</span></p>
<lb n="16419"/>
<lb n="16420"/><p><span>"Do-bhéar fós duit corn buaidhe</span>
<lb n="16421"/><span>ó gheasa druadh dhéanfas díon,</span>
<lb n="16422"/><span>cló na hóige beidh agat féin</span>
<lb n="16423"/><span>is faid mhór saoghail ag do mhnaoi."</span></p>
<lb n="16424"/>
<lb n="16425"/><p><span>"Is maith gach duais dá bhfuil tú a rádh</span>
<lb n="16426"/><span>acht dá fheabhas a gcáil, a maith 's a ngníomh</span>
<lb n="16427"/><span>triall amach ní bhfaghair go bráth</span>
<lb n="16428"/><span>i bpóig na mná go dtugair díol."</span></p>
<lb n="16429"/>
<lb n="16430"/><p><span>"Ní cuibhe dhuit-se, a mhacaoimh mhóir</span>
<lb n="16431"/><span>mo chosc i ndóigh go ngeobhainn díth;</span>
<lb n="16432"/><span>ní fheicfir Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16433"/><span>ag teacht id chomhair go bráth arís."</span>
<lb n="16434"/></p>
</div>
<pb n="299"/>
<div><lb n="16435"/><p><span>"Dá mbeadh gan teacht go deireadh an domhain</span>
<lb n="16436"/><span>ó do phéin ní bhfaghair-se fóir;</span>
<lb n="16437"/><span>níl do thriall go bráth amach</span>
<lb n="16438"/><span>go dtugair díol go beacht san bpóig."</span></p>
<lb n="16439"/>
<lb n="16440"/><p><span>"Ní le goimh a thugas di póg</span>
<lb n="16441"/><span>acht le ró-sheirc cumainn dá gnaoi;</span>
<lb n="16442"/><span>is gur cailleadh Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16443"/><span>ní foláir go dtiocfaidh linn féin í."</span></p>
<lb n="16444"/>
<lb n="16445"/><p><span>"Má cailleadh Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16446"/><span>is géar an brón 's is doilbh linn;</span>
<lb n="16447"/><span>agus é bheith marbh nó beo</span>
<lb n="16448"/><span>beir-se fós gan cead na slighe."</span></p>
<lb n="16449"/>
<lb n="16450"/><p><span>Adubhairt an ghailtheann óg</span>
<lb n="16451"/><span>"Do scéal ní dóigh go bhfuil fíor;</span>
<lb n="16452"/><span>tiocfaidh an Gruagach tar 'ais fós</span>
<lb n="16453"/><span>is san bpóig do-bhéarfair díol."</span></p>
<lb n="16454"/>
<lb n="16455"/><p><span>Adubhairt an tAmadán Mór</span>
<lb n="16456"/><span>"Ní foláir go fóill go ndéanfair moill</span>
<lb n="16457"/><span>má's gan teacht don Ghruagach Óir</span>
<lb n="16458"/><span>mise dó chum seasaimh boill."</span></p>
<lb n="16459"/>
<lb n="16460"/><p><span>"Ní tuigtear liom gur briathar cóir</span>
<lb n="16461"/><span>a mhacaoimh mhóir, a chanair linn,</span>
<lb n="16462"/><span>an té thug ort cabhair is fóir</span>
<lb n="16463"/><span>gur mian leat brón do ná díth."</span></p>
<lb n="16464"/>
<lb n="16465"/><p><span>"Dá bhfaghainn-se ceart na lann</span>
<lb n="16466"/><span>cos ná ceann ní léigfinn leat</span>
<lb n="16467"/><span>ná le laochradh gaisce an domhain</span>
<lb n="16468"/><span>le draoidheacht go lom dorinnis beart."</span></p>
<lb n="16469"/>
<lb n="16470"/><p><span>"Nach tuigtear leat-sa, a mhacaoimh mhóir</span>
<lb n="16471"/><span>go bhfuil im chomhachtaibh geasa arís</span>
<lb n="16472"/><span>tusa bheith gan cosa id chomhair</span>
<lb n="16473"/><span>- díth ba mhó ná póg ó mhnaoi."</span></p>
<lb n="16474"/>
<lb n="16475"/><p><span>"Dá gcaillinn cosa agus ceann</span>
<lb n="16476"/><span>lúth mo bhall is fuil mo chroidhe,</span>
<lb n="16477"/><span>ní léigfinn leat-sa an bhean ar ball</span>
<lb n="16478"/><span>do ghlór, gidh teann, ní heagal linn."</span></p>
<lb n="16479"/>
<lb n="16480"/><p><span>Aitchim ort, a mhacaoimh mhóir"</span>
<lb n="16481"/><span>do ráidh bean óg an Ghruagaigh chaomh,</span>
<lb n="16482"/><span>"nuair nach dearnaidh olc ba mhó</span>
<lb n="16483"/><span>tabhair an ród do go séimh."</span></p>
<lb n="16484"/>
<lb n="16485"/><p><span>"Gidh deacair linn, a chiabh an óir</span>
<lb n="16486"/><span>tú i ndobrón do dhiúltadh tríd</span>
<lb n="16487"/><span>ar ar iomchuir an talamh d'ór</span>
<lb n="16488"/><span>ní thiubhrainn fós do imtheacht slighe."</span>
<lb n="16489"/></p>
</div>
<pb n="300"/>
<div><lb n="16490"/><p><span>"Ní hamhlaidh is cóir, a mhacaoimh mhóir</span>
<lb n="16491"/><span>díth ná brón ní dhearnaidh dúinn;</span>
<lb n="16492"/><span>badh dhoilbh liom-sa tusa fós</span>
<lb n="16493"/><span>do chlaoidhe, dom dheoin, le geasaibh draoidheacht'."</span></p>
<lb n="16494"/>
<lb n="16495"/><p><span>"A bhean is áille cló is gnaoi</span>
<lb n="16496"/><span>ná glac tríom-sa uamhan bróin;</span>
<lb n="16497"/><span>i n-a gheasaibh níl mo shuim</span>
<lb n="16498"/><span>ní bhfaghaidh 'na gceangal mé go deo."</span></p>
<lb n="16499"/>
<lb n="16500"/><p><span>Do labhair an ghailtheann, go caomh caoin</span>
<lb n="16501"/><span>is dubhairt: "A mhacaoimh na mbuadh lán,</span>
<lb n="16502"/><span>ní fiú coir an ghaiscidhigh gan cead</span>
<lb n="16503"/><span>is géilleadh dho anois d'fhagháil."</span></p>
<lb n="16504"/>
<lb n="16505"/><p><span>"Do-bhéarfainn cead riain is slighe</span>
<lb n="16506"/><span>dá roicheadh sinn an Gruagach áigh;</span>
<lb n="16507"/><span>go dtigidh sin ní scarfaidh linn</span>
<lb n="16508"/><span>ar chomhairle chinnte fir ná mná."</span></p>
<lb n="16509"/>
<lb n="16510"/><p><span>Do ráidh an gaiscidheach de ghlór theann</span>
<lb n="16511"/><span>"Cosa is ceann beir dá ndíth;</span>
<lb n="16512"/><span>an dís bhan béarfad liom</span>
<lb n="16513"/><span>géill go humhall nó is aithreach díbh."</span></p>
<lb n="16514"/>
<lb n="16515"/><p><span>Annsin thug an macaomh mór</span>
<lb n="16516"/><span>baoth-léim chródha ar fuaid an dúin</span>
<lb n="16517"/><span>go bhfuair a lann líomhtha is a shleagh</span>
<lb n="16518"/><span>i n-a dhá láimh de lom lúith.</span></p>
<lb n="16519"/>
<lb n="16520"/><p><span>Do ráidh na mná dob áille dealbh</span>
<lb n="16521"/><span>"A mhacaoimh, t'fhearg cuir ar gcúl</span>
<lb n="16522"/><span>nó is bás dúinn-ne tríd go beacht</span>
<lb n="16523"/><span>- ná déin beart nár mhaise dhúinn.</span></p>
<lb n="16524"/>
<lb n="16525"/><p><span>"Ó fuairis do chosa do chur fút</span>
<lb n="16526"/><span>rith is lúth, neart is rian,</span>
<lb n="16527"/><span>níor chuibhe dhuit mar gheall ar phóig</span>
<lb n="16528"/><span>ná díth, ná brón, bheith gan iad."</span></p>
<lb n="16529"/>
<lb n="16530"/><p><span>"Má bhíodar mo chosa dom dhíth</span>
<lb n="16531"/><span>scéal de bhrígh geasa cruaidh,</span>
<lb n="16532"/><span>atáid fúm anois i gcóir</span>
<lb n="16533"/><span>is leat ná leo ní leigfead iad."</span></p>
<lb n="16534"/>
<lb n="16535"/><p><span>"Is maith do mhéinn, a mhacaoimh mhóir</span>
<lb n="16536"/><span>is glan go leor atá do rún,</span>
<lb n="16537"/><span>is mise Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16538"/><span>do chuir do chosa go cóir fút.</span></p>
<lb n="16539"/>
<lb n="16540"/><p><span>"Is mé Gruagach an Ghadhair Bháin</span>
<lb n="16541"/><span>do ghlac ar láimh go dearbh thú;</span>
<lb n="16542"/><span>is mé do bhuain do chosa dhíot</span>
<lb n="16543"/><span>d'fhéachain do ghníomh is do rúin.</span></p>
<lb n="16544"/>
<lb n="16545"/><p><span>"Is mé do dhearbhráthair caomh</span>
<lb n="16546"/><span>is fada mo réim ar do lorg,</span>
<lb n="16547"/><span>anois ó thárlamair le chéile</span>
<lb n="16548"/><span>táim-se saor ar dhraoidheacht an choirn."</span></p>
<lb n="16549"/>
<lb n="16550"/><p><span>Annsin rug siad lámh ar láimh</span>
<lb n="16551"/><span>grádh ar ghrádh, méinn ar mhéinn;</span>
<lb n="16552"/><span>phógadar a chéile le cumann croidhe</span>
<lb n="16553"/><span>'s ní hiongnadh linn sin mar scéal.</span>
<lb n="16554"/></p>
</div>
<pb n="301"/>
<div><lb n="16555"/><p><span>Is iomdha suairceas is comhrádh caoin</span>
<lb n="16556"/><span>do chan an dís sin go lá;</span>
<lb n="16557"/><span>d'innis Gruagach Dhúna an Óir</span>
<lb n="16558"/><span>go gairid dóibh go raibh an námha.</span></p>
<lb n="16559"/>
<lb n="16560"/><p><span>Annsin d'fhiafruigh an fear mór</span>
<lb n="16561"/><span>créad an ród 'na raibh an námha;</span>
<lb n="16562"/><span>"Diúltuighim staonadh dhuit ná dhóibh</span>
<lb n="16563"/><span>go bhfaghad cóir ar dhul 'na ndáil."</span></p>
<lb n="16564"/>
<lb n="16565"/><p><span>Gluaisid rómpa, iad araon</span>
<lb n="16566"/><span>an Gruagach tréan 's an fear mór;</span>
<lb n="16567"/><span>ní raibh an dís sin fán ngréin</span>
<lb n="16568"/><span>ba threise réim, neart is cló.</span></p>
<lb n="16569"/>
<lb n="16570"/><p><span>d'innis an Gruagach do go roibh</span>
<lb n="16571"/><span>cúirt gan locht a bhfogas dóibh,</span>
<lb n="16572"/><span>is cúigear athach ar a ndeallramh</span>
<lb n="16573"/><span>gur mhór an scannradh dul 'na gcomhair.</span></p>
<lb n="16574"/>
<lb n="16575"/><p><span>Níorbh fhada chuadar ins an ngleann</span>
<lb n="16576"/><span>is iad go teann, measadh dóibh</span>
<lb n="16577"/><span>go gcluinid fothrom, trost is fuaim</span>
<lb n="16578"/><span>ag athach gruamdha an bhuille mhóir.</span></p>
<lb n="16579"/>
<lb n="16580"/><p><span>Dochonncadar ag teacht go dian</span>
<lb n="16581"/><span>is sár-lorg iarainn i n-a dhóid;</span>
<lb n="16582"/><span>ba leithe a shúil ná an ré</span>
<lb n="16583"/><span>'s ba mhó a phlaosc ná bolg bó.</span></p>
<lb n="16584"/>
<lb n="16585"/><p><span>Níor labhair focal leo ná gíog</span>
<lb n="16586"/><span>acht teacht le fíoch-nimh i n-a ndeoidh,</span>
<lb n="16587"/><span>den tsár-lorg iarainn do bhuail béim</span>
<lb n="16588"/><span>anuas i bplaosc an Amadáin Mhóir.</span></p>
<lb n="16589"/>
<lb n="16590"/><p><span>Do thuit an tAmadán ar a dhá ghlúin</span>
<lb n="16591"/><span>annsin le pudhar an bhuille chóir;</span>
<lb n="16592"/><span>do phreab 's do ghreamuigh le fáscadh nimhe</span>
<lb n="16593"/><span>fá bhun a chíoch an t-athach mór.</span></p>
<lb n="16594"/>
<lb n="16595"/><p><span>Thugadar cuir go teann tréan</span>
<lb n="16596"/><span>goin is baoghal is dainid bróin;</span>
<lb n="16597"/><span>ní raibh samhail dóibh araon</span>
<lb n="16598"/><span>le neart i n-aon bhall den domhan mhór.</span></p>
<lb n="16599"/>
<lb n="16600"/><p><span>Do chuiridís cnuic ar crith go mór</span>
<lb n="16601"/><span>le neart dóide, cuirp is cléibh;</span>
<lb n="16602"/><span>do-nídís tobar de thalamh chruaidh</span>
<lb n="16603"/><span>'s do bhainidís fuaim as clocha sléibh'.</span></p>
<lb n="16604"/>
<lb n="16605"/><p><span>Dob iongnadh leis an Amadán Mór</span>
<lb n="16606"/><span>an t-athach cródha, neart a ghéag,</span>
<lb n="16607"/><span>go bhféadfadh seasamh leis chomh fada</span>
<lb n="16608"/><span>ná fear san domhan le neart a bhéim.</span>
<lb n="16609"/></p>
</div>
<pb n="302"/>
<div><lb n="16610"/><p><span>Do ghlac fearg an tAmadán Mór</span>
<lb n="16611"/><span>is thug go cródha goin go haedhibh</span>
<lb n="16612"/><span>ar an athach le fáscadh nimhe</span>
<lb n="16613"/><span>gur bhuain as bíodhgadh is cnead cléibh.</span></p>
<lb n="16614"/>
<lb n="16615"/><p><span>Do thóg sé an t-athach ar a chorp</span>
<lb n="16616"/><span>'s do bhuail é ar chloich 'na phleist ar lár,</span>
<lb n="16617"/><span>do bhris a chorp 's a chroidhe 'na chliabh</span>
<lb n="16618"/><span>go raibh 'na liaghairne marbh tláth.</span></p>
<lb n="16619"/>
<lb n="16620"/><p><span>An uair fuair an lorg 'na dhóid</span>
<lb n="16621"/><span>fear a chlóidh ní raibh le fagháil;</span>
<lb n="16622"/><span>ní raibh an laoch sin fán ngréin</span>
<lb n="16623"/><span>ar a bhfaghadh béim nach raibh ar lár.</span></p>
<lb n="16624"/>
<lb n="16625"/><p><span>Triallas annsin isteach don chúirt</span>
<lb n="16626"/><span>an Gruagach fionn 's an fear mór,</span>
<lb n="16627"/><span>is fuair siad ceathrar athach ann</span>
<lb n="16628"/><span>dobhí teann i neart 's i nglór.</span></p>
<lb n="16629"/>
<lb n="16630"/><p><span>"Comhraic-se le fear den bhuidhin</span>
<lb n="16631"/><span>a Ghruagaigh chaoin Dhúna an Óir,</span>
<lb n="16632"/><span>is fágtar orm-sa bualadh an triúir</span>
<lb n="16633"/><span>'s ní mhaithfead bonn ná buille dhóibh."</span></p>
<lb n="16634"/>
<lb n="16635"/><p><span>Is lom do bhuail gach n-aon den triúr</span>
<lb n="16636"/><span>buille dlúth ar an bhfear mór,</span>
<lb n="16637"/><span>'s is gearr gur bhris a gcroidhe na gcliabh</span>
<lb n="16638"/><span>le sár-lorg iarainn an athaigh mhóir.</span></p>
<lb n="16639"/>
<lb n="16640"/><p><span>An t-athach óg dobhí go buan</span>
<lb n="16641"/><span>ag comhrac Ghruagaigh Dhúna an Óir,</span>
<lb n="16642"/><span>do scread go luath is go lom</span>
<lb n="16643"/><span>is d'iarr cabhair ar an bhfear mór.</span></p>
<lb n="16644"/>
<lb n="16645"/><p><span>"Dogheobhair sin uaim-se go fíor</span>
<lb n="16646"/><span>má bhír dílis dom go deo."</span>
<lb n="16647"/><span>Do gheall seisean ar feadh a shaoghail</span>
<lb n="16648"/><span>go ndéanfadh réir an fhir mhóir.</span></p>
<lb n="16649"/>
<lb n="16650"/><p><span>Do ghlac seilbh i ngach ball</span>
<lb n="16651"/><span>'na raibh anois a chuid stóir,</span>
<lb n="16652"/><span>ní raibh samhail díobh ibhfus ná thall</span>
<lb n="16653"/><span>le neart a mball san domhan mhór.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Laoithe na Féinne

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Laoithe na Féinne

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
