Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main"/></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L026
L</note>
                         <note type="L"/>
                         <note type="B"/>
                         <note type="C"/>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L026
L</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author/><imprint><publisher/><date/></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p><span>
</span>
<lb n="0"/><span>BARÁNTAS AN HATA</span>
<lb n="1"/><span>A Éigse is suadha</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Ag so ordú fuinniúil feidhmláidir fíochmhar foirtil fíorárrachtach,</span>
<lb n="4"/><span>nimhneach neartmhar namhaidiúil neamhcharthanach, cróga calma</span>
<lb n="5"/><span>cabharthach, ríoga rafar réimdhíreach, séimh sultmhar sothuigseana,</span>
<lb n="6"/><span>rúnmhar reachtmhar róthiarnúil, créachtmhar ámhar úrmhaiseach, dlúfar</span>
<lb n="7"/><span>dána dásachtach, chum gach uile chonstábla bumbáille mórmhaor</span>
<lb n="8"/><span>taistealach agus feidhmeannach fórsúil fíorfhorránta do bhaineann re</span>
<lb n="9"/><span>cúirt shochraigh shobhéasaigh shaoithiúil shoineanda</span>
<lb n="10"/><span>sholasbhriathraigh na ndámhscol ndántach ndea-shamplach agus</span>
<lb n="11"/><span>chum Eoghain mhic Parthaláin Uí Shúilleabháin go sonrách agus a</span>
<lb n="12"/><span>lucht cabhartha.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="15"/><span>A éigse is suadha</span>
<lb n="16"/><span>Shléibhe Luachra</span>
<lb n="17"/><span>éistíg linne seal,</span>
<lb n="18"/><span>I laoithibh éifeacht</span>
<lb n="19"/><span>daoibh go léifead</span>
<lb n="20"/><span>fé mar scriosadh mé.</span>
<lb n="21"/><span>Foghlaí tíre</span>
<lb n="22"/><span>tháinig araoir</span>
<lb n="23"/><span>is óm' thaobh do goideadh leis</span>
<lb n="24"/><span>Hata fáinneach</span>
<lb n="25"/><span>cumtha ceardach</span>
<lb n="26"/><span>péacach uilleannach.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Do bhí sé maisiúil</span>
<lb n="29"/><span>éadrom dathúil</span>
<lb n="30"/><span>fé mar thuigimse,</span>
<lb n="31"/><span>Is banda síoda</span>
<lb n="32"/><span>casta ina thimpeall -</span>
<lb n="33"/><span>céim nárbh iongnadh.</span>
<lb n="34"/><span>Ba bhreá í a scéimh</span>
<lb n="35"/><span>is bláth gach éinne</span>
<lb n="36"/><span>féna dhuille sin.</span>
<lb n="37"/><span>Lonrach lasmhar</span>
<lb n="38"/><span>cumhra cneasta</span>
<lb n="39"/><span>caomhnach cumannach.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Seo an hata gan bhréig</span>
<lb n="42"/><span>faoi ndeara do Dheirdre</span>
<lb n="43"/><span>thréig rí Uladh seal</span>
<lb n="44"/><span>Taitneamh a croí</span>
<lb n="45"/><span>do thabhairt do Naois</span>
<lb n="46"/><span>an tréanfhear cumasach,</span>
<lb n="47"/><span>Fé mar aithrisid</span>
<lb n="48"/><span>fáithe an tseanchais</span>
<lb n="49"/><span>in éachtaibh iomdha</span>
<lb n="50"/><span>I gcathaibh na Craoibhe,</span>
<lb n="51"/><span>i dtreascairt na mílte</span>
<lb n="52"/><span>laoch gan toirmeasc.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Sé scéimh an hata seo</span>
<lb n="55"/><span>an chéim faoi ndeara do</span>
<lb n="56"/><span>Hélen cumannsearc</span>
<lb n="57"/><span>Do thabhairt do Pháris</span>
<lb n="58"/><span>ó chathair Phriámus</span>
<lb n="59"/><span>ó nGréig gur imigh leis.</span>
<lb n="60"/><span>Sé an t-ábhar is an fáth</span>
<lb n="61"/><span>d'fhág Aicill is Ájax</span>
<lb n="62"/><span>faon, is iomad flaith.</span>
<lb n="63"/><span>Is Hector cróga,</span>
<lb n="64"/><span>i ruagaibh comhraic</span>
<lb n="65"/><span>do thraochadh trupanna.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Is é ba dhíon</span>
<lb n="68"/><span>is éadach cinn</span>
<lb n="69"/><span>ar phlaosc Chú Chulainn seal,</span>
<lb n="70"/><span>Bláthnaid mhaorga</span>
<lb n="71"/><span>an tráth do thréig</span>
<lb n="72"/><span>a céile cumainn dó.</span>
<lb n="73"/><span>Is ar Jáson féin</span>
<lb n="74"/><span>do ghluais le laochra,</span>
<lb n="75"/><span>an tréanfhear curanta,</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="76"/><p><span>Lomra an óir</span>
<lb n="77"/><span>ó Cholcis ar bord</span>
<lb n="78"/><span>don Ghréig go dtugadar.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>'S ar Hercules féin</span>
<lb n="81"/><span>do smachtaigh an saol</span>
<lb n="82"/><span>gan bhéim gan toirmeasc.</span>
<lb n="83"/><span>Is ruathar ármhaigh</span>
<lb n="84"/><span>Chonaill Chearnaigh</span>
<lb n="85"/><span>féin do tugadh ris.</span>
<lb n="86"/><span>Is dearbh gurb é</span>
<lb n="87"/><span>bhí ar chloigeann Orpheus,</span>
<lb n="88"/><span>an uair d'aontaigh Lucifer</span>
<lb n="89"/><span>An chúileann tais</span>
<lb n="90"/><span>do thabhairt tar n-ais</span>
<lb n="91"/><span>gan bhéim ó ifreann.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>Is é do néamhaigh cló</span>
<lb n="94"/><span>Mhic Mhaoil na mBó</span>
<lb n="95"/><span>thug Gaeil go huireaspach</span>
<lb n="96"/><span>Faoi shúistibh Gall</span>
<lb n="97"/><span>go dúchroíoch fann</span>
<lb n="98"/><span>gan réim gan cumas nirt.</span>
<lb n="99"/><span>Is é bhí ar Dhiarmaid</span>
<lb n="100"/><span>i ngoradh na nglia</span>
<lb n="101"/><span>do thraoch an iomad fear,</span>
<lb n="102"/><span>An tráth thug Gráinne</span>
<lb n="103"/><span>cumann is páirt</span>
<lb n="104"/><span>tar aon den fhoireann dó.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Cá tairbhe domhsa</span>
<lb n="107"/><span>a mhaitheas do chomhaireamh,</span>
<lb n="108"/><span>d'éis a ghoidithe?</span>
<lb n="109"/><span>'S gurbh álainn gleoite</span>
<lb n="110"/><span>snasta an tseoid é</span>
<lb n="111"/><span>ag saorfhlaith cumasach.</span>
<lb n="112"/><span>Níl ainnir ná béith</span>
<lb n="113"/><span>do dhearcfadh an té</span>
<lb n="114"/><span>ar a suidhfeadh seal</span>
<lb n="115"/><span>Ná tabharfadh searc</span>
<lb n="116"/><span>rún is gean</span>
<lb n="117"/><span>a cléibh 's a cumann dó.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>Is cráite céasta</span>
<lb n="120"/><span>tráite traochta</span>
<lb n="121"/><span>tréith mé in' iongnais,</span>
<lb n="122"/><span>Is mo ghéaga siúil</span>
<lb n="123"/><span>gan réim gan lúth</span>
<lb n="124"/><span>is is faon mo chuisleanna.</span>
<lb n="125"/><span>d'imigh mo ghreann,</span>
<lb n="126"/><span>do chailleas mo mheabhair,</span>
<lb n="127"/><span>do chlaochlaigh m'inchinn.</span>
<lb n="128"/><span>Go dtáinig óigfhear</span>
<lb n="129"/><span>cumtha córach</span>
<lb n="130"/><span>béasach milischeart,</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>Inné dom' láthair</span>
<lb n="133"/><span>is thug sé an mánual</span>
<lb n="134"/><span>de réir a thuigseana,</span>
<lb n="135"/><span>Go bhfuaras fardal</span>
<lb n="136"/><span>uaidh is fáth cén</span>
<lb n="137"/><span>taobh 'nar imigh sé.</span>
<lb n="138"/><span>Thugas-sa ordú,</span>
<lb n="139"/><span>fuinneamhail fórsúil</span>
<lb n="140"/><span>faobhrach foirmleach</span>
<lb n="141"/><span>Uaim is éiric</span>
<lb n="142"/><span>fé mar léitear</span>
<lb n="143"/><span>é sna luithibhse:</span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>As I am informed</span>
<lb n="146"/><span>that pilfering roving</span>
<lb n="147"/><span>rakes gan dearmad</span>
<lb n="148"/><span>Iuris quoque</span>
<lb n="149"/><span>contemptores</span>
<lb n="150"/><span>fé mar chanaimse,</span>
<lb n="151"/><span>Nightly stroll and</span>
<lb n="152"/><span>haunt these borders -</span>
<lb n="153"/><span>déanaíg faire cheart,</span>
<lb n="154"/><span>To apprehend an cladhaire</span>
<lb n="155"/><span>falathach feill</span>
<lb n="156"/><span>den chlaonsprot chealgach.</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>Cuardaíg maolchnoic</span>
<lb n="159"/><span>coillte is caolta</span>
<lb n="160"/><span>sléibhte is curraithe.</span>
<lb n="161"/><span>Ó Chom na gCaolfhear</span>
<lb n="162"/><span>go Baoi Bhéarra,</span>
<lb n="163"/><span>is go hUíbh Mac Coille soir.</span>
<lb n="164"/><span>Ó imeall Fionntrá</span>
<lb n="165"/><span>go Sionainn na mbárc</span>
<lb n="166"/><span>is go Clár na Gaillimhe.</span>
<lb n="167"/><span>Is i mbroghaibh aolbhroig</span>
<lb n="168"/><span>ó Chois Fhéile,</span>
<lb n="169"/><span>síos go Luimneach.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>Cuardaíg póirsí,</span>
<lb n="172"/><span>poill is seomraí,</span>
<lb n="173"/><span>is féach i gcurpadaibh.</span>
<lb n="174"/><span>Ná fágaíg bácús,</span>
<lb n="175"/><span>lochta ná parlús,</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="176"/><p><span>saor gan briseadh dhó.</span>
<lb n="177"/><span>Siúl gach soiléir</span>
<lb n="178"/><span>is cúinne simné</span>
<lb n="179"/><span>ós é is sailithe.</span>
<lb n="180"/><span>Scartáil airgí</span>
<lb n="181"/><span>is comhraí daingne,</span>
<lb n="182"/><span>is réabaíg glaiseanna.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>Ar fháil an tséithligh,</span>
<lb n="185"/><span>d'fhág mé i ndaorbhruid,</span>
<lb n="186"/><span>fé mar d'iniseas,</span>
<lb n="187"/><span>Léithrigh righne,</span>
<lb n="188"/><span>déanaíg d'fhí i gceart</span>
<lb n="189"/><span>ar a chuisleanna.</span>
<lb n="190"/><span>Tugtar an scrúile</span>
<lb n="191"/><span>chum na cúirte</span>
<lb n="192"/><span>ar adhastar chugamsa.</span>
<lb n="193"/><span>Go stollad go prap</span>
<lb n="194"/><span>an croiceann le hairc</span>
<lb n="195"/><span>ó phlaosc go troithibh de.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>Más ina seomraí</span>
<lb n="198"/><span>ag mná óga</span>
<lb n="199"/><span>gheobhair an hata seo,</span>
<lb n="200"/><span>Déin a gceangal</span>
<lb n="201"/><span>go diachrach daingean</span>
<lb n="202"/><span>le cuibhreach gadaraigh.</span>
<lb n="203"/><span>Má ghnéid gearán,</span>
<lb n="204"/><span>ar a gcruachás,</span>
<lb n="205"/><span>tabhair faobhar bata dóibh.</span>
<lb n="206"/><span>Is muna ndéineadsa léirscrios</span>
<lb n="207"/><span>fola ar an dtréad sin,</span>
<lb n="208"/><span>déin a chasadh liom.</span></p>
<lb n="209"/>
<lb n="210"/><p><span>Ag so barántas,</span>
<lb n="211"/><span>duit a bhráthair,</span>
<lb n="212"/><span>gan bhaol gan toirmeasc,</span>
<lb n="213"/><span>Is leagfad mo lámh,</span>
<lb n="214"/><span>go tapa ar a sháil,</span>
<lb n="215"/><span>is séala m'oifige.</span>
<lb n="216"/><span>Cuir gach ponc de</span>
<lb n="217"/><span>in execution</span>
<lb n="218"/><span>i bpéin do ghoirtithe,</span>
<lb n="219"/><span>Ag dlí na suadha,</span>
<lb n="220"/><span>is na ndraoithe suairce,</span>
<lb n="221"/><span>saothrach socharach.</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>Bzzzzz1754 18L</span>
<lb n="224"/><span>Uzzzzz0217</span>
<lb n="225"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="226"/><span>A ghasra fhial ghrianda dob úire uair.</span></p>
<lb n="227"/>
<lb n="228"/><p><span>Contae Luimnigh mar aon le lánchuaird leathanlíonmhar Leatha</span>
<lb n="229"/><span>Mogha.  Le Seán Ó Tuama an Ghrinn aon de phríomhbhreithiúin na</span>
<lb n="230"/><span>suadhéigse sna críochaibh céanna.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>Ag so réamhrabhadh nó réamhfhógra do gach aon ler mian athnuadhadh</span>
<lb n="233"/><span>na sean-nós nÉireannach ar feadh na gcríoch réamhráite, go</span>
<lb n="234"/><span>bithchinnte do gach aon ainmnithe san leathanach so le comhchruinniú</span>
<lb n="235"/><span>go toirtiúil tromthionóil go teaghlach an bhreithimh réamhráite i</span>
<lb n="236"/><span>gCromadh an tSubhachais an t-aonú lá fichead den ochtú míosa is</span>
<lb n="237"/><span>neasa dá ngairmthear san mBéarla Gallda October chum an lae sin</span>
<lb n="238"/><span>d'onórú re hiarguimhniú, athbheoú, agus síoraithris na</span>
<lb n="239"/><span>saorghníomha saibhre socharmhianda do chleacht ár bhforas feasa,</span>
<lb n="240"/><span>ár gcoinneal adhnta, ár gceap craoibhe, ár stoc stiúrtha,</span>
<lb n="241"/><span>agus ár mbile buacach buafhoclach, eadhón, Seán geal</span>
<lb n="242"/><span>Clárach Mac Dónaill, ardollamh insemse iathghlaise oileánaí</span>
<lb n="243"/><span>Éireann ina chomhaimsir féin, chum cuidiú</span>
<lb n="244"/><span>go cairdiúil ria aroile le greann agus gléirmhian do chothú agus do</span>
<lb n="245"/><span>shíorchoimeád diaidh i ndiaidh fá chomhair ár lucht leanúna</span>
<lb n="246"/><span>féin, amhail do rinne an t-éigeas iolbhuach a dúramar, agus mórán</span>
<lb n="247"/><span>eile dár sinsearaibh romhainne</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="248"/><p><span>ó aimsir go haimsir.  Óir dá laghad mhaireas anois dár dteangain</span>
<lb n="249"/><span>ghaoisbhriathraigh Ghaeilge gan dul i mbáthadh agus i mórdhearmad</span>
<lb n="250"/><span>trés gach doilíos trénar hionnarbadh í go nuige se, rachaidh go</span>
<lb n="251"/><span>comair chum neamhní muna bhféacham meon dícheallach le cuidiú go</span>
<lb n="252"/><span>caoin caomhchumainn le chéile go toiliúil rena coimeád ar bun.</span></p>
<lb n="253"/>
<lb n="254"/><p><span>Ag sin bunús cúise an tsuadhthionóil nó na scolgharmtha so.  Dá</span>
<lb n="255"/><span>dhearbhadh sin, gach aon ghabhas air féin bheith i síth ré héigse</span>
<lb n="256"/><span>nó le glémhian ár seanGhael, agus nach dtiocfaidh san gcomhdháil se</span>
<lb n="257"/><span>mar a dúramar thuas, beidh deighilte ris an éigse agus gearrtha go</span>
<lb n="258"/><span>hiomlán as comhluadar gach aon díobh go fuin a shaoil.</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>Toirbheartha fám' láimh an 23 die Octobris 1754.</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>Seán Ó Tuama.</span></p>
<lb n="263"/>
<lb n="264"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="265"/><span>A ghasra fhial ghrianda dob úire uair,</span>
<lb n="266"/><span>Is gach leanbh den mhian iaidhfeas le hiúl na nduan,</span>
<lb n="267"/><span>Ag scanadh gach rianriaghla is gach dúircheist chruaidh,</span>
<lb n="268"/><span>Tagaíg go dian d'iarracht ar chúirt na suadh.</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>A Dhiarmaid, tabhair mo bheannacht le diandúthracht</span>
<lb n="271"/><span>Do thriath Conmara, mo chara is mo chliath chumhdaigh,</span>
<lb n="272"/><span>Ag riar na ranna is ag canadh na gcianúdar,</span>
<lb n="273"/><span>Trialladh feasta ag amharc ár ngrianchúirte.</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>An tAthair Uilliam Ó Mulriain,</span>
<lb n="276"/><span>An tAthair Diarmaid Ó hÍcí,</span>
<lb n="277"/><span>Seán Uasal Mac Conmara, do threibh na Conairthe Móire,</span>
<lb n="278"/><span>Tomás de Barra Na Rátha,</span>
<lb n="279"/><span>agus an chuid eile.</span></p>
<lb n="280"/>
<lb n="281"/><p><span>Bzzzzz1762ls 18L</span>
<lb n="282"/><span>Uzzzzz0304</span>
<lb n="283"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="284"/><span>Ag so barántas scríofa.</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Barántas Sheosaef Mhic Gearailt ar Mhuiris Ó Catháin .i.</span>
<lb n="287"/><span>spaidmháistir scoile, millteoir nó scallathóir, scruibleálaí nó</span>
<lb n="288"/><span>míosaí mangach mangaire, nó fánaí fíorscriosadóra fleascaigh, nó</span>
<lb n="289"/><span>geannachán gruama géarfhiaclach, nó donán díomhaoin daorcháinteach,</span>
<lb n="290"/><span>noch do ghaibh air féin aoir agus iomcháineadh do dhéanamh ar</span>
<lb n="291"/><span>ógaibh na tíre etc.</span></p>
<lb n="292"/>
<lb n="293"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="294"/><span>Ag so barántas scríofa,</span>
<lb n="295"/><span>go láidir líonmhar,</span>
<lb n="296"/><span>re hordú saoithe</span>
<lb n="297"/><span>is cúirte,</span>
<lb n="298"/><span>Do tarraingeadh d'óinmhid,</span>
<lb n="299"/><span>raga ná fónann</span>
<lb n="300"/><span>d'aicme ná d'ógaibh dúiche.</span>
<lb n="301"/><span>Muiris mustarach</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="302"/><p><span>meata mursanta</span>
<lb n="303"/><span>Ó Catháin curraiceach</span>
<lb n="304"/><span>cúthail.</span>
<lb n="305"/><span>Do chuir leadhb den donas</span>
<lb n="306"/><span>mar chím go follas</span>
<lb n="307"/><span>ar lánchuid d'fholaibh</span>
<lb n="308"/><span>na cúige.</span>
<lb n="309"/><span>Whereas gur hinseadh,</span>
<lb n="310"/><span>do láthair binse,</span>
<lb n="311"/><span>beart a dh'fhoilsíos</span>
<lb n="312"/><span>dúinne,</span>
<lb n="313"/><span>Gur rinn sé gníomh</span>
<lb n="314"/><span>nach fearrde an tír</span>
<lb n="315"/><span>re dánta doighire</span>
<lb n="316"/><span>dúra,</span>
<lb n="317"/><span>Dordáin bhriste</span>
<lb n="318"/><span>do rócháin sinne,</span>
<lb n="319"/><span>is mórán mac is</span>
<lb n="320"/><span>cúileann.</span>
<lb n="321"/><span>Thug iarracht easmailteach</span>
<lb n="322"/><span>droch-chroíoch aithiseach</span>
<lb n="323"/><span>do ghéarghoin cealg</span>
<lb n="324"/><span>ár gclú ar fad.</span>
<lb n="325"/><span>Wherefore these are,</span>
<lb n="326"/><span>in ainm an chinéil</span>
<lb n="327"/><span>chalma chirtfhéil</span>
<lb n="328"/><span>chúirte.</span>
<lb n="329"/><span>Ar gclos na ngearán,</span>
<lb n="330"/><span>ar scraiste na mbothán,</span>
<lb n="331"/><span>scraba na mbrachán</span>
<lb n="332"/><span>dtútach,</span>
<lb n="333"/><span>Gan chasadh gan chongbháil</span>
<lb n="334"/><span>gan superchrostáil</span>
<lb n="335"/><span>gan filleadh re scríobáil</span>
<lb n="336"/><span>múchta.</span>
<lb n="337"/><span>Bhur dtaca re gabháil,</span>
<lb n="338"/><span>glamaire an ghearáin,</span>
<lb n="339"/><span>sclogaire mearbhráid</span>
<lb n="340"/><span>i gcúinge.</span></p>
<lb n="341"/>
<lb n="342"/><p><span>An Teist nó an Tuarascbháil</span>
<lb n="343"/><span>do tugadh air</span></p>
<lb n="344"/>
<lb n="345"/><p><span>Spreallaire baoth</span>
<lb n="346"/><span>do chaitheas a shaol</span>
<lb n="347"/><span>'na bholg re gréin</span>
<lb n="348"/><span>ar ghlasbhánta.</span>
<lb n="349"/><span>Tollaire taodach</span>
<lb n="350"/><span>d'imigh re héad;</span>
<lb n="351"/><span>ní feasach dom féin</span>
<lb n="352"/><span>cá hoileán dó.</span>
<lb n="353"/><span>Clamhaire caca</span>
<lb n="354"/><span>leamhscaire maga</span>
<lb n="355"/><span>foghlaí scraiste</span>
<lb n="356"/><span>drochfháistineach.</span>
<lb n="357"/><span>Fánaí fleascaigh,</span>
<lb n="358"/><span>bolgaire smeartha,</span>
<lb n="359"/><span>rothaire ratha</span>
<lb n="360"/><span>róghránna.</span></p>
<lb n="361"/>
<lb n="362"/><p><span>Ailteoir uallach</span>
<lb n="363"/><span>tráthaí tuata</span>
<lb n="364"/><span>arraí uaigneach</span>
<lb n="365"/><span>ar ghorm-mhíola.</span>
<lb n="366"/><span>Ragaí ruathair,</span>
<lb n="367"/><span>braiteoir buartha,</span>
<lb n="368"/><span>cleasaí cuasnach,</span>
<lb n="369"/><span>cac i mbríste.</span>
<lb n="370"/><span>Deargthóir duaiseach,</span>
<lb n="371"/><span>fealltóir fuafar,</span>
<lb n="372"/><span>cealgóir cruatan</span>
<lb n="373"/><span>casaoideach.</span>
<lb n="374"/><span>Feartaire fuadaigh,</span>
<lb n="375"/><span>callaire cluasach,</span>
<lb n="376"/><span>scrathaire trua gan</span>
<lb n="377"/><span>ealaí ar bith.</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p><span>Starthóir stalcach,</span>
<lb n="380"/><span>cealgóir cleasach,</span>
<lb n="381"/><span>scriostóir dartach</span>
<lb n="382"/><span>daorcháinteach.</span>
<lb n="383"/><span>Ráiteoir ruathar,</span>
<lb n="384"/><span>salachán suaite,</span>
<lb n="385"/><span>bagarthóir buartha,</span>
<lb n="386"/><span>baotháthais.</span>
<lb n="387"/><span>Millteoir meascaithe,</span>
<lb n="388"/><span>trodathóir teallaire</span>
<lb n="389"/><span>feallathóir feallaire</span>
<lb n="390"/><span>fíorphráisceach.</span>
<lb n="391"/><span>Mallachtóir mangaire</span>
<lb n="392"/><span>curracóir cleasaitheach,</span>
<lb n="393"/><span>millteoir acmhainneach,</span>
<lb n="394"/><span>earráideach.</span></p>
<lb n="395"/>
<lb n="396"/><p><span>Bruinnire bracach,</span>
<lb n="397"/><span>sruimile salach,</span>
<lb n="398"/><span>lomaire lochtach</span>
<lb n="399"/><span>leithíseal.</span>
<lb n="400"/><span>Crutaire cnapach,</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="401"/><p><span>bramaire bacach,</span>
<lb n="402"/><span>conablach carthach,</span>
<lb n="403"/><span>ceartraoiceach.</span></p>
<lb n="404"/>
<lb n="405"/><p><span>Gadrach geangach,</span>
<lb n="406"/><span>sracaire santach,</span>
<lb n="407"/><span>racaire ranntach,</span>
<lb n="408"/><span>rathánach,</span>
<lb n="409"/><span>Feargthóir faobhrach,</span>
<lb n="410"/><span>lastathóir léanmhar,</span>
<lb n="411"/><span>sceathadóir scaobach</span>
<lb n="412"/><span>scrathánta.</span></p>
<lb n="413"/>
<lb n="414"/><p><span>Scallathóir scíosmhar,</span>
<lb n="415"/><span>tradathóir tuídeach</span>
<lb n="416"/><span>maslathóir millteach</span>
<lb n="417"/><span>mearchrúcach.</span>
<lb n="418"/><span>Mealltóir maíteach,</span>
<lb n="419"/><span>scanróir scríobach,</span>
<lb n="420"/><span>ionróir íotmhar</span>
<lb n="421"/><span>anúineach.</span></p>
<lb n="422"/>
<lb n="423"/><p><span>Clathadóir cloíte,</span>
<lb n="424"/><span>meascathóir mídheas,</span>
<lb n="425"/><span>aithiseoir íorchas</span>
<lb n="426"/><span>anráiteach.</span>
<lb n="427"/><span>Ruagaire righinchlamh,</span>
<lb n="428"/><span>cuathaire críonchas,</span>
<lb n="429"/><span>cluanaire cinnte</span>
<lb n="430"/><span>an Cathánach.</span></p>
<lb n="431"/>
<lb n="432"/><p><span>Note Bene</span>
<lb n="433"/><span>Ag seo gach comhartha atá ar an</span>
<lb n="434"/><span>lóiste scraiste dóite doshásta:</span></p>
<lb n="435"/>
<lb n="436"/><p><span>Atá haitín rua air,</span>
<lb n="437"/><span>agus peiribhig ruainneach,</span>
<lb n="438"/><span>agus éadan cruachas,</span>
<lb n="439"/><span>cnocánach.</span>
<lb n="440"/><span>Atá súile sramacha</span>
<lb n="441"/><span>agus cluasa fada aige</span>
<lb n="442"/><span>agus béal beag pusach</span>
<lb n="443"/><span>fíorghágach.</span>
<lb n="444"/><span>Srón mhór smugairleach,</span>
<lb n="445"/><span>smeigín curraiceach,</span>
<lb n="446"/><span>féasóg phollaitheach,</span>
<lb n="447"/><span>phiastánach.</span></p>
<lb n="448"/>
<lb n="449"/><p><span>Fiacla fostaitheach',</span>
<lb n="450"/><span>is gialla gorma,</span>
<lb n="451"/><span>is malaí mongacha,</span>
<lb n="452"/><span>fadróinneach.</span>
<lb n="453"/><span>Teanga thruisleach,</span>
<lb n="454"/><span>leathan, luitheach</span>
<lb n="455"/><span>leata, liosta,</span>
<lb n="456"/><span>lánlótach.</span>
<lb n="457"/><span>Píopán fothaí,</span>
<lb n="458"/><span>slinneáin choirtbhuí,</span>
<lb n="459"/><span>cliabhrach clasaí</span>
<lb n="460"/><span>cnoc-choirneach.</span>
<lb n="461"/><span>Drom docht díomhaoin,</span>
<lb n="462"/><span>ag an mogha mbocht míosaí,</span>
<lb n="463"/><span>an gangaire is cíocraí</span>
<lb n="464"/><span>ar chóisir.</span></p>
<lb n="465"/>
<lb n="466"/><p><span>Bolg brocach,</span>
<lb n="467"/><span>tonna torrach,</span>
<lb n="468"/><span>lofa lochtach,</span>
<lb n="469"/><span>lánghúngach.</span>
<lb n="470"/><span>Ascla odhara</span>
<lb n="471"/><span>clasacha cúnga,</span>
<lb n="472"/><span>faltacha foghtacha</span>
<lb n="473"/><span>fáschlúmhacha.</span></p>
<lb n="474"/>
<lb n="475"/><p><span>Magairle dreoite,</span>
<lb n="476"/><span>is buidín leointe,</span>
<lb n="477"/><span>slipín d'fhóir ar</span>
<lb n="478"/><span>sheanamhná.</span></p>
<lb n="479"/>
<lb n="480"/><p><span>Rumpa garbhthach,</span>
<lb n="481"/><span>stumpach stracaitheach,</span>
<lb n="482"/><span>gúngach cealgach,</span>
<lb n="483"/><span>garbhchrústach.</span></p>
<lb n="484"/>
<lb n="485"/><p><span>Loirgne clogaithe,</span>
<lb n="486"/><span>ó iomarca loiscithe,</span>
<lb n="487"/><span>is troitheacha ina dtobracha</span>
<lb n="488"/><span>bracháin.</span>
<lb n="489"/><span>Ladhracha lofa,</span>
<lb n="490"/><span>bréana boga,</span>
<lb n="491"/><span>céasta crosta,</span>
<lb n="492"/><span>ó scríobáil.</span></p>
<lb n="493"/>
<lb n="494"/><p><span>Sé toil na saoithe,</span>
<lb n="495"/><span>agus maithibh an bhinse,</span>
<lb n="496"/><span>agus choiste na n-ársaidh -</span>
<lb n="497"/><span>Faraire an ghrinn</span>
<lb n="498"/><span>nár staon i ndíol</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="499"/><p><span>ar chlár an tábhairne,</span>
<lb n="500"/><span>De chalmstoc Laighean</span>
<lb n="501"/><span>ba thaca in am</span>
<lb n="502"/><span>coimheascair a náimhdibh,</span>
<lb n="503"/><span>Seán Ó Murchú</span>
<lb n="504"/><span>an scafaire do bheartú</span>
<lb n="505"/><span>chum bheith 'na bháille.</span></p>
<lb n="506"/>
<lb n="507"/><p><span>A Mhic Uí Mhurchú,</span>
<lb n="508"/><span>déinse cruinniú,</span>
<lb n="509"/><span>ar bháillí fearga.</span>
<lb n="510"/><span>Ná bí ag gearán,</span>
<lb n="511"/><span>'s bí go ceannard,</span>
<lb n="512"/><span>is bíodh togha maide agat.</span>
<lb n="513"/><span>Déin do chuardú,</span>
<lb n="514"/><span>de réir d'ordú,</span>
<lb n="515"/><span>is ná bíodh eagla ort.</span>
<lb n="516"/><span>Cuir fear ar gach cúinne,</span>
<lb n="517"/><span>leasa agus lomchnoic,</span>
<lb n="518"/><span>mín is machaire.</span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>Ná fág dúiche</span>
<lb n="521"/><span>I gCúige Mumhan</span>
<lb n="522"/><span>ar fad ná ar tarsna.</span>
<lb n="523"/><span>Agus bí go hárrachta</span>
<lb n="524"/><span>d'eagla práisce,</span>
<lb n="525"/><span>ná lucht magaidh.</span>
<lb n="526"/><span>Ól do dhóthain,</span>
<lb n="527"/><span>i ngach tigh ósta</span>
<lb n="528"/><span>d'eagla tarta.</span>
<lb n="529"/><span>Agus siúl gach bóthar</span>
<lb n="530"/><span>ó Thigh Móire</span>
<lb n="531"/><span>go Cluain gheal Meala.</span></p>
<lb n="532"/>
<lb n="533"/><p><span>Faigh togha cáirte</span>
<lb n="534"/><span>ó Uilliam an drawer,</span>
<lb n="535"/><span>is ná déin faillí.</span>
<lb n="536"/><span>Éirigh don Charraig,</span>
<lb n="537"/><span>de thogha reatha,</span>
<lb n="538"/><span>is ná bí ar mearaí.</span>
<lb n="539"/><span>Faigh do chrannán,</span>
<lb n="540"/><span>ó Mhac Uí Chall'náin,</span>
<lb n="541"/><span>mar do thaithís.</span>
<lb n="542"/><span>Is éirigh don stáir sin</span>
<lb n="543"/><span>ar cosa in airde</span>
<lb n="544"/><span>go Caladh Ghreanaí.</span></p>
<lb n="545"/>
<lb n="546"/><p><span>Cas arís</span>
<lb n="547"/><span>ar lorg an daoi,</span>
<lb n="548"/><span>go bruach Easa.</span>
<lb n="549"/><span>Is ná déin scíth,</span>
<lb n="550"/><span>de lá ná d'oíche,</span>
<lb n="551"/><span>ar fad go Seanainn.</span>
<lb n="552"/><span>Cas tar th'ais</span>
<lb n="553"/><span>gan mhoill go rachair</span>
<lb n="554"/><span>go habhainn Tarra.</span>
<lb n="555"/><span>Is ná dein stad,</span>
<lb n="556"/><span>go rachair ó dheas,</span>
<lb n="557"/><span>go Poinnte an Chalaidh.</span></p>
<lb n="558"/>
<lb n="559"/><p><span>Cuardaigh curraithe,</span>
<lb n="560"/><span>móinte is fosaithe,</span>
<lb n="561"/><span>leasa agus lánchnoic;</span>
<lb n="562"/><span>Goirt is garraithe,</span>
<lb n="563"/><span>is cúinní, clathacha,</span>
<lb n="564"/><span>fearann is fásach;</span>
<lb n="565"/><span>Corra agus ceartlár</span>
<lb n="566"/><span>scairte agus caisleáin,</span>
<lb n="567"/><span>faill is fána.</span></p>
<lb n="568"/>
<lb n="569"/><p><span>Ná fág leathanchnoc,</span>
<lb n="570"/><span>ná croí carraige,</span>
<lb n="571"/><span>ná poll coinín;</span>
<lb n="572"/><span>Sliabh ná mínleach</span>
<lb n="573"/><span>tuath ná tíre,</span>
<lb n="574"/><span>ná bun seanchlaí;</span>
<lb n="575"/><span>Gleann ná gaortha</span>
<lb n="576"/><span>abhainn ná caolshruth</span>
<lb n="577"/><span>ná pit caillí.</span></p>
<lb n="578"/>
<lb n="579"/><p><span>I gcás mná óige,</span>
<lb n="580"/><span>ní bhfuil aon ghnó dhe;</span>
<lb n="581"/><span>thiormaigh a shlaitín.</span>
<lb n="582"/><span>An scoilín dreoite,</span>
<lb n="583"/><span>gidh mór a mhórtas,</span>
<lb n="584"/><span>d'imigh as a thaithí.</span></p>
<lb n="585"/>
<lb n="586"/><p><span>Ná fág scioból,</span>
<lb n="587"/><span>go fiú na bhfuinneog,</span>
<lb n="588"/><span>ná teach fásaigh;</span>
<lb n="589"/><span>Ná fág teach bracha</span>
<lb n="590"/><span>ná stábla capall</span>
<lb n="591"/><span>ná cró cránach.</span>
<lb n="592"/><span>Ná fág muileann,</span>
<lb n="593"/><span>ná lár loinge</span>
<lb n="594"/><span>ná teach áithe.</span>
<lb n="595"/><span>Ionad cos capaill,</span>
<lb n="596"/><span>ná crúb asail,</span>
<lb n="597"/><span>ná nead préacháin.</span>
<lb n="598"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="599"/><p><span>Ná fág umar</span>
<lb n="600"/><span>ná cúil chluthair,</span>
<lb n="601"/><span>ná bolg ceártan.</span>
<lb n="602"/><span>Ná fág fail mhuice</span>
<lb n="603"/><span>ná cliath chirce</span>
<lb n="604"/><span>in aon tigh bochtáin.</span>
<lb n="605"/><span>I gcás tí mhóir de,</span>
<lb n="606"/><span>is annamh a chuaird ann,</span>
<lb n="607"/><span>mura dtéadh le gearán.</span>
<lb n="608"/><span>Ná fág nead circe</span>
<lb n="609"/><span>ná fail mhuice</span>
<lb n="610"/><span>gan lorg don phocán.</span>
<lb n="611"/><span>Ná fág póirse,</span>
<lb n="612"/><span>siolla ná seomra,</span>
<lb n="613"/><span>in aon bhothán.</span>
<lb n="614"/><span>Idir taos is losaid,</span>
<lb n="615"/><span>idir arán agus greideall,</span>
<lb n="616"/><span>agus fé bhéal corcáin.</span>
<lb n="617"/><span>Loirg an séithleach,</span>
<lb n="618"/><span>fé bhéal méise,</span>
<lb n="619"/><span>is fé bhéal copáin.</span></p>
<lb n="620"/>
<lb n="621"/><p><span>Ná fág buidéal</span>
<lb n="622"/><span>ná cliabh simné,</span>
<lb n="623"/><span>ná bosca láidir.</span>
<lb n="624"/><span>Ná fág poitín,</span>
<lb n="625"/><span>corn ná cainnín,</span>
<lb n="626"/><span>sac ná mála,</span>
<lb n="627"/><span>Arg ná comhra,</span>
<lb n="628"/><span>ná poll bróinte,</span>
<lb n="629"/><span>ná clais tálach.</span>
<lb n="630"/><span>Ná fág lomchlaí,</span>
<lb n="631"/><span>ná nead francaigh</span>
<lb n="632"/><span>in aon stáca.</span></p>
<lb n="633"/>
<lb n="634"/><p><span>Ag ól an mheidhg</span>
<lb n="635"/><span>is minic do theigheadh,</span>
<lb n="636"/><span>nó ag slogadh bainne.</span>
<lb n="637"/><span>Ná fág baraille,</span>
<lb n="638"/><span>in aon tigh reachtaire,</span>
<lb n="639"/><span>bowl ná meadar;</span>
<lb n="640"/><span>Múnla cáise,</span>
<lb n="641"/><span>cupa ná scála,</span>
<lb n="642"/><span>ná clais phreasa,</span>
<lb n="643"/><span>Canna ná maolán;</span>
<lb n="644"/><span>stanna ná tubán,</span>
<lb n="645"/><span>is cuir lorg na leastar.</span></p>
<lb n="646"/>
<lb n="647"/><p><span>Ná fág lomphlot,</span>
<lb n="648"/><span>ná fothrach teampaill,</span>
<lb n="649"/><span>ar racach ná ar réiteach,</span>
<lb n="650"/><span>Fraoch ná ruithineach</span>
<lb n="651"/><span>aiteann ná bruithineach,</span>
<lb n="652"/><span>ná gairfean sléibhe,</span>
<lb n="653"/><span>Gan brú is briseadh,</span>
<lb n="654"/><span>is réabadh ar mire,</span>
<lb n="655"/><span>go bhfaighe tú an meirleach.</span>
<lb n="656"/><span>Ná féach do sheanóir,</span>
<lb n="657"/><span>ná do bhacach dearóil</span>
<lb n="658"/><span>ná do mhnaoi aosta.</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>Má gheibh tú crochaire</span>
<lb n="661"/><span>an chinn nár choisirig</span>
<lb n="662"/><span>sagart ná bráthair,</span>
<lb n="663"/><span>Ceangail a reathacha</span>
<lb n="664"/><span>go lom re drisleacha,</span>
<lb n="665"/><span>is cuir ar láimh é.</span>
<lb n="666"/><span>Ná tabhair deoch uisce dhó</span>
<lb n="667"/><span>ná greim re n-ithe dhó,</span>
<lb n="668"/><span>in aon tsórt áite.</span>
<lb n="669"/><span>Go dtugtar chum teastais é,</span>
<lb n="670"/><span>in áit ar mhaslaigh sé,</span>
<lb n="671"/><span>is go mbainfear de sásamh.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>Dob fhearrde an tír choíche dá dtreascarthaí an chuil</span>
<lb n="674"/><span>Is fearr chum scríofa aoire ná canadh laoi suilt.</span>
<lb n="675"/><span>Meárnamh míchuíosach do gharbhShíol mBloid</span>
<lb n="676"/><span>Do cháinfeadh trí ríocht sul do mholfadh ní ar bith.</span></p>
<lb n="677"/>
<lb n="678"/><p><span>Foircheann.</span>
<lb n="679"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="680"/><p><span>Bzzzzz1815 19T</span>
<lb n="681"/><span>Uzzzzz0413</span>
<lb n="682"/><span>BARÁNTAS AN BHATA</span></p>
<lb n="683"/>
<lb n="684"/><p><span>Ag so gearán</span>
<lb n="685"/><span>do cuireadh im' láthair</span>
<lb n="686"/><span>go daingean gan staonadh</span>
<lb n="687"/><span>An fichiú lá</span>
<lb n="688"/><span>den mhí is den Mhárta</span>
<lb n="689"/><span>ar bhloscadh na gréine,</span></p>
<lb n="690"/>
<lb n="691"/><p><span>Ocht gcéad déag</span>
<lb n="692"/><span>blianta gan bhréag</span>
<lb n="693"/><span>is é sin dáta,</span>
<lb n="694"/><span>Aois Mhic Dé</span>
<lb n="695"/><span>i bhfochair a cúig 's a sé</span>
<lb n="696"/><span>agus a ceathair gan bhásta.</span></p>
<lb n="697"/>
<lb n="698"/><p><span>Dearbhaíonn go lom,</span>
<lb n="699"/><span>ar bheartaibh an leabhair dom,</span>
<lb n="700"/><span>gan aon chraosól,</span>
<lb n="701"/><span>Ná scrupal ar domhan,</span>
<lb n="702"/><span>mar bhraitheas air fonn,</span>
<lb n="703"/><span>cér gairid ár ngaol ris,</span>
<lb n="704"/><span>Gur sciob re feall</span>
<lb n="705"/><span>buinneán coll</span>
<lb n="706"/><span>den fhás ba néata,</span>
<lb n="707"/><span>d'fhás go sleamhain</span>
<lb n="708"/><span>gan chuan gan cham</span>
<lb n="709"/><span>gan aon éisling.</span>
<lb n="710"/><span>Ní a dubhairt</span>
<lb n="711"/><span>ár sceol gan dabht</span>
<lb n="712"/><span>gur mhaith é a thréithe.</span></p>
<lb n="713"/>
<lb n="714"/><p><span>Do bhí éide pláta</span>
<lb n="715"/><span>déanta de phrás</span>
<lb n="716"/><span>ar an gceann caol de.</span>
<lb n="717"/><span>'S an iall dob áille</span>
<lb n="718"/><span>de leathar Spáinne</span>
<lb n="719"/><span>faoina phléata.</span>
<lb n="720"/><span>'S an tairne buí</span>
<lb n="721"/><span>dob áille do bhí</span>
<lb n="722"/><span>thíos ar a éadan.</span></p>
<lb n="723"/>
<lb n="724"/><p><span>'S ar a mhóide arís</span>
<lb n="725"/><span>gur bhailigh buíon ann</span>
<lb n="726"/><span>óg is aosta.</span>
<lb n="727"/><span>Lán an tí</span>
<lb n="728"/><span>ba mhó insan tír</span>
<lb n="729"/><span>ós gach taobh leis.</span></p>
<lb n="730"/>
<lb n="731"/><p><span>An speal 's an claíomh,</span>
<lb n="732"/><span>'s an tuairgín lín,</span>
<lb n="733"/><span>i láimh gach éinne.</span>
<lb n="734"/><span>Is daoine an fhill</span>
<lb n="735"/><span>'s a n-iompáil lí</span>
<lb n="736"/><span>i gclár a n-éadan.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>Ní fheadar ar domhan</span>
<lb n="739"/><span>cé acu do labhair</span>
<lb n="740"/><span>ag seachaint na bréige,</span>
<lb n="741"/><span>Is dubhairt re meang,</span>
<lb n="742"/><span>breith air thall,</span>
<lb n="743"/><span>go daingean gan bhaochas.</span>
<lb n="744"/><span>Do labhair an dara ceann</span>
<lb n="745"/><span>leo go teann</span>
<lb n="746"/><span>de ráiméis Béarla.</span>
<lb n="747"/><span>Is dúirt by Jove</span>
<lb n="748"/><span>he certainly go</span>
<lb n="749"/><span>if you don't take him.</span></p>
<lb n="750"/>
<lb n="751"/><p><span>Deireadh.</span></p>
<lb n="752"/>
<lb n="753"/><p><span>Sé críoch mo sceoil</span>
<lb n="754"/><span>is fáth mo bhróin</span>
<lb n="755"/><span>gur dhearbhaigh</span>
<lb n="756"/><span>Séamas Ó Coistealbha,</span>
<lb n="757"/><span>as a láimh gur choinnimh sé</span>
<lb n="758"/><span>an péarla.</span></p>
<lb n="759"/>
<lb n="760"/><p><span>Ba thaca i mbun gleoigh é,</span>
<lb n="761"/><span>chum seasamh re fórsa,</span>
<lb n="762"/><span>ar mhachaire an eirligh.</span>
<lb n="763"/><span>Dob é a ghunna is a chlaíomh é</span>
<lb n="764"/><span>a chapall is a chaoire,</span>
<lb n="765"/><span>a thalamh 's a thréada.</span>
<lb n="766"/><span>Tráth gur treascradh na mílte</span>
<lb n="767"/><span>flatha nár chinnte</span>
<lb n="768"/><span>i gcathaibh na Trae leis;</span>
<lb n="769"/><span>Do sheasaimh cuimsithe,</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="770"/><p><span>'s dá dheascaibh gur cloíodh iad</span>
<lb n="771"/><span>maithibh na Gréige.</span></p>
<lb n="772"/>
<lb n="773"/><p><span>Dá dheascaibh thit Treoin</span>
<lb n="774"/><span>ba chalma i ngleo</span>
<lb n="775"/><span>le hOscar na mBéimeann.</span>
<lb n="776"/><span>An Meargach Óg</span>
<lb n="777"/><span>is a charaid ina dheoidh,</span>
<lb n="778"/><span>ar fhaiche na Féinne.</span>
<lb n="779"/><span>Dá dheascaibh thit Bóna</span>
<lb n="780"/><span>in earraid le Seoirse,</span>
<lb n="781"/><span>gur cailleadh na céadta.</span>
<lb n="782"/><span>...... farairí</span>
<lb n="783"/><span>is ríthe cóige</span>
<lb n="784"/><span>do hoileadh as daonnacht.</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>Ar a lorg do tháinig</span>
<lb n="787"/><span>Cromwell san áit seo</span>
<lb n="788"/><span>'s tuilleadh dá mheirligh,</span>
<lb n="789"/><span>Do shealbhaigh stáit</span>
<lb n="790"/><span>is talamh re lámhneart</span>
<lb n="791"/><span>Chlanna Milesians.</span>
<lb n="792"/><span>'S ar a lorg do tháinig</span>
<lb n="793"/><span>na Danair ba láidir</span>
<lb n="794"/><span>is clanna Turgésius.</span>
<lb n="795"/><span>Ar lorg mo chána</span>
<lb n="796"/><span>do sciobadh re garda</span>
<lb n="797"/><span>ó Chathair na Gréige.</span></p>
<lb n="798"/>
<lb n="799"/><p><span>Seo an bata</span>
<lb n="800"/><span>tug Jáson calma</span>
<lb n="801"/><span>'na árthach tar uisce go hÉirinn,</span>
<lb n="802"/><span>Gur leanadar táinte</span>
<lb n="803"/><span>Danar thar sáile é</span>
<lb n="804"/><span>ar aigne a thraochadh.</span>
<lb n="805"/><span>Níorbh eol dom a shamhail</span>
<lb n="806"/><span>ach bata bhí ag Fionn</span>
<lb n="807"/><span>mar aithristear éigse,</span>
<lb n="808"/><span>'S lucht seanchais leabhar</span>
<lb n="809"/><span>do scannadh le meabhair</span>
<lb n="810"/><span>go gasta le héifeacht.</span>
<lb n="811"/><span>Is é ba chána</span>
<lb n="812"/><span>is ba bhata láimhe</span>
<lb n="813"/><span>ag Fiannaibh Éireann.</span>
<lb n="814"/><span>In am a ngátair</span>
<lb n="815"/><span>'s i gcruaghráscair</span>
<lb n="816"/><span>lena chéile.</span>
<lb n="817"/><span>Is é do bhí ag Murchadh</span>
<lb n="818"/><span>an uair d'éirigh chum catha</span>
<lb n="819"/><span>le Conn tug céad cath.</span>
<lb n="820"/><span>'S ag Conall Cearnach</span>
<lb n="821"/><span>an tan do tháinig</span>
<lb n="822"/><span>go Binn Éadair.</span></p>
<lb n="823"/>
<lb n="824"/><p><span>Is é gan dabht</span>
<lb n="825"/><span>do bhí ag Goll</span>
<lb n="826"/><span>is ag Donn Craosach.</span>
<lb n="827"/><span>Is ag Dáire Donn</span>
<lb n="828"/><span>dob áille glam</span>
<lb n="829"/><span>ba chlos go hÉirne.</span></p>
<lb n="830"/>
<lb n="831"/><p><span>Is é ba chána</span>
<lb n="832"/><span>is ba bhata láimhe</span>
<lb n="833"/><span>ag Brian dána</span>
<lb n="834"/><span>ina láimh cheart,</span>
<lb n="835"/><span>I gCath Chluain Tairbh</span>
<lb n="836"/><span>go dian ag treascairt</span>
<lb n="837"/><span>flatha agus laochra.</span>
<lb n="838"/><span>Is ag Diarmaid Donn</span>
<lb n="839"/><span>ná hiarrfadh cabhair,</span>
<lb n="840"/><span>is ag Oisín éachtach.</span></p>
<lb n="841"/>
<lb n="842"/><p><span>Is ag céad dream eile</span>
<lb n="843"/><span>do bhí ann dob</span>
<lb n="844"/><span>fhuirist' do léamh díbh.</span>
<lb n="845"/><span>Is minic do gheobhainnse</span>
<lb n="846"/><span>ginithe óir</span>
<lb n="847"/><span>le fada dá ngéillfinn.</span>
<lb n="848"/><span>Mé mhealladh níor dhóigh,</span>
<lb n="849"/><span>go scarfainn lem' sheoid,</span>
<lb n="850"/><span>go dtigeadh an laoch mear,</span>
<lb n="851"/><span>Do sheasaimh an choróin,</span>
<lb n="852"/><span>le fada d'ainneoin</span>
<lb n="853"/><span>do Chlanna Mhilésius.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>An oíche is mó</span>
<lb n="856"/><span>do bhíodh scamaill is ceo,</span>
<lb n="857"/><span>is mearbhall spéire,</span>
<lb n="858"/><span>Dá bhfaca-sa fós</span>
<lb n="859"/><span>'éis talamhchrith mór</span>
<lb n="860"/><span>gan gealach gan réiltean,</span>
<lb n="861"/><span>Do bhíodh solas im' chomhair</span>
<lb n="862"/><span>óm' bhata ar gach fód</span>
<lb n="863"/><span>go bhfeicinn in aonacht.</span>
<lb n="864"/><span>i dtaobh spiorad ná samhail</span>
<lb n="865"/><span>marbh ná beo -</span>
<lb n="866"/><span>ní thigeadh i ngaobhar dom.</span></p>
<lb n="867"/>
<lb n="868"/><p><span>Sin é anois</span>
<lb n="869"/><span>maitheas an bhata</span>
<lb n="870"/><span>agus a thréithe.</span>
<lb n="871"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="872"/><p><span>Ar maidin Dé Luain glac stuaim is comhairle</span>
<lb n="873"/><span>is in ainm Dé buail ar fuaid na gcomharsan;</span>
<lb n="874"/><span>ná fág bosca gan cuardach cruach ná comhra</span>
<lb n="875"/><span>siolla ná ruaiteach ruadh ná mórchnoc.</span></p>
<lb n="876"/>
<lb n="877"/><p><span>Ag seo barántas láidir fórsach</span>
<lb n="878"/><span>óm' dhá láimh duit lán de chomhachta</span>
<lb n="879"/><span>i gcumas chum cuardaigh uaimse gheobhairse</span>
<lb n="880"/><span>i bhfocalaibh dána lán de fhórsa,</span>
<lb n="881"/><span>cead briste más gátar, cead láimhte is dóite.</span>
<lb n="882"/><span>Ordú láidir gabhála is tógtha,</span>
<lb n="883"/><span>ar fhearaibh ar mhnáibh ar tháinte ar shlóite,</span>
<lb n="884"/><span>Is ar ghiúistísí féin idir mhaoraibh is próbhais:</span>
<lb n="885"/><span>Beir Muiris Cháit Rua leat mar bhuanna id' bhóthar</span>
<lb n="886"/><span>mar atá sé buacach stuacach geocach</span>
<lb n="887"/><span>ach é do fhaire monuar, ní mór, is dóigh liom,</span>
<lb n="888"/><span>mar do ghlacfadh sé a dhualgas is do bhuailfeadh thorstu.</span>
<lb n="889"/><span>Beiríg Seán cruaidh dána 'ac Eoin libh,</span>
<lb n="890"/><span>fear soilbhir sámh atá i bpáirt na coróineach;</span>
<lb n="891"/><span>cuirfidh sé táinte i bhfáinní tógtha,</span>
<lb n="892"/><span>mura gcuirfear ar fáil mo chána domhsa.</span>
<lb n="893"/><span>Gheobhair gunna agus claíomh agus bíonn do dhóthain,</span>
<lb n="894"/><span>chun catha agus fill, táir críonn' is dóigh liom.</span>
<lb n="895"/><span>Gheobhair cara mná tí ins gach tír ina ngeobhaidh tú,</span>
<lb n="896"/><span>is in bhur gcodladh ná bíg, atá an rí go mór libh.</span>
<lb n="897"/><span>In bhur gcoinnibh má bhíonn aon dlí ná fórsa,</span>
<lb n="898"/><span>ná glacaíg aon sceimhle, is bígí rompu.</span>
<lb n="899"/><span>Tarraing do chlaíomh gan mhoill chum comhraic.</span>
<lb n="900"/><span>is bain géag ón gcroí go cruinn nó srón dóibh.</span>
<lb n="901"/><span>Buail romhat siar go hiarthar Fódhla</span>
<lb n="902"/><span>Do gheobhair deoch is bia go fial 'ge tigh Mhóire.</span>
<lb n="903"/><span>Ná téigí níos sia go n-iarrfair comhairle</span>
<lb n="904"/><span>is le heagla spiaireacht cuir srian red' ghlórtha.</span>
<lb n="905"/><span>Bí tagarthach fial is riail led' ghnótha,</span>
<lb n="906"/><span>is ná leathnaigh do chliath ach mar fhéadfair a thógaint,</span>
<lb n="907"/><span>is dá olcas í an bhliain tabhair fia na feola</span>
<lb n="908"/><span>go gcuirfidh tú an fiach 'na ndiaidh ag Seoirse.</span>
<lb n="909"/><span>Ar Dhroichead na Bandan déin lom gach cóngair,</span>
<lb n="910"/><span>is go Corcaigh na gcuan is ná stuaim go hEochaill.</span>
<lb n="911"/><span>Ar Dhroichead Spár Thuamhan cuir suas do sheolta,</span>
<lb n="912"/><span>nó in Inis na slua 's ag Dún Uí Dhónaill.</span>
<lb n="913"/><span>Cuir faire ar gach cuan de chuantaibh Sheoirse,</span>
<lb n="914"/><span>is ar Dhroichead Uí Ruairc atá ar bhruach na Bóinne,</span>
<lb n="915"/><span>Idir calaithe is cuanta níor mhór duit 'fhógairt,</span>
<lb n="916"/><span>a shamhail dá ngluaisfeadh suas do thógaint.</span>
<lb n="917"/><span>Trí Chonnacht lastuaidh leat, buail gach teora</span>
<lb n="918"/><span>go sroith B'l Áth' Luain is go tuamaibh doirse.</span>
<lb n="919"/><span>I gCúige Laighean do gheobhair raidhse 'phóire,</span>
<lb n="920"/><span>is le heagla bheith tinn aon mheadhg ná hól ann.</span>
<lb n="921"/><span>Scinn go Biorra nuair shroisfir an cóngar</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="922"/><p><span>is trí Chúige Uladh tabhair urraim is cóir uait,</span>
<lb n="923"/><span>mar tá siad modartha mursanta ró-olc</span>
<lb n="924"/><span>gan poinn suim acu i ndlí cheart Sheoirse.</span>
<lb n="925"/><span>Deargaig do phíopa is líon faoi dhó é,</span>
<lb n="926"/><span>i dtigh Dhonchadh Dí atá in íochtar Fódhla.</span>
<lb n="927"/><span>Curtha má bhír, tabhair oíche dóibh sin,</span>
<lb n="928"/><span>is ar maidin bí id' shuí arís gan mhoill go rómhoch.</span>
<lb n="929"/><span>Tabhair t'aghaidh aníos is fill gach cóngar,</span>
<lb n="930"/><span>is i gCeatharlach an ghrinn cuir boinn faoi do bhróga,</span>
<lb n="931"/><span>'s i gCill Choinnigh tabhair scilling as fógairt</span>
<lb n="932"/><span>gur chailleas monuar mo chuaille comhraic.</span>
<lb n="933"/><span>Suíg i gCallann is caithíg bhur ndóthain</span>
<lb n="934"/><span>d'arán maith garbh is de ghreamanna feola.</span>
<lb n="935"/><span>Trí Chill Dara gread ar gach cóngar</span>
<lb n="936"/><span>is glaoig i gCaiseal go tigh Pheadair de hÓra.</span>
<lb n="937"/><span>Má théir don Chathair ní fada as do bhóthar</span>
<lb n="938"/><span>gabháil chum Mala is chum Baile na Móna,</span>
<lb n="939"/><span>timpeall treasna go dtagair go Srónailt.</span>
<lb n="940"/><span>Ansin suíg is caithíg greim reatha is deoch pórtair.</span>
<lb n="941"/><span>Ná fág ag tigh leanna bracha ná beorach,</span>
<lb n="942"/><span>giúistís sagart ná easpag ar m'eolas,</span>
<lb n="943"/><span>ná fíodóir smeartha ná stracfair a sheolta,</span>
<lb n="944"/><span>ná gabha ná fuirsfir a bhoilg le fórsa.</span>
<lb n="945"/><span>Ná fág fear stanna ná meadra móire</span>
<lb n="946"/><span>ná siúinéir bata ná smearfair le dornaibh.</span>
<lb n="947"/><span>An táilliúir magaidh chúghaibh leagaíg is leonaíg,</span>
<lb n="948"/><span>mar bíd siúd siúltach súgach sceoltach.</span>
<lb n="949"/><span>Ná fág fear géim le méing dá ghlórtha,</span>
<lb n="950"/><span>ná máistir léinn dá mhéid é 'eolas.</span>
<lb n="951"/><span>Ná fág haicléir na maoraibh cróga</span>
<lb n="952"/><span>ná gréasaí caoch do dhéanfadh bróga.</span>
<lb n="953"/><span>Ná fág fear saille tré iomarca a sheodaibh</span>
<lb n="954"/><span>ná fear coinneal ná bainfir an tsrón de.</span>
<lb n="955"/><span>An muilteoir meilte, fear scilligthe na heornan,</span>
<lb n="956"/><span>ná fós fear súilleadh le grúilleadh dá ceóilta.</span>
<lb n="957"/><span>Ná fág aon d'aon cheird dár tógadh,</span>
<lb n="958"/><span>ó aer go talamh faoi thearmainn Sheoirse,</span>
<lb n="959"/><span>d'aon sórt creidimh ná in ifreann ná 'neosfair</span>
<lb n="960"/><span>ard agus íseal rí agus rófhlaith,</span>
<lb n="961"/><span>tiarna tíre is daoine móra.</span>
<lb n="962"/><span>Má dheineann aon chúileann dúiche stró daoibh,</span>
<lb n="963"/><span>dein í leagadh ar a cúl is dul fúithi a dóthain.</span>
<lb n="964"/><span>Bíg ar siúl atá an cúrsa tógtha,</span>
<lb n="965"/><span>ó thigh Dhonnchadh Dí go ríTheach Móire,</span>
<lb n="966"/><span>Agus is é deireadh mo scríobh is brí mo ghnótha,</span>
<lb n="967"/><span>bíg ag baile ar bhur gcluais ar bhuaint na móna.</span>
<lb n="968"/></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="969"/><p><span>Críoch.</span></p>
<lb n="970"/>
<lb n="971"/><p><span>Chum Éamainn Brún giúiste 's a chóraim</span>
<lb n="972"/><span>ó Thúirín a' Choic an fear soilbhir comhachtach</span>
<lb n="973"/><span>do fuair clú agus ceannas go cothram go follas as óige</span>
<lb n="974"/><span>le feabhas a theangan is acfainn chum comhraic.</span></p>
<lb n="975"/>
<lb n="976"/><p><span>Bzzzzz1774 18D</span>
<lb n="977"/><span>Uzzzzz0283</span>
<lb n="978"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="979"/><span>An Diarmaid cas Mac Airt do dh'éileamh.</span></p>
<lb n="980"/>
<lb n="981"/><p><span>Leath Mhogha maille re Mártan Lúitear, Cailbhin, Cromail,</span>
<lb n="982"/><span>Zwingli, Beza, Melangton agus Cardinal Woolsey de príomh-</span>
<lb n="983"/><span>cheannchomhairle Beilzebub chum gairm ordaithe agus barántas do</span>
<lb n="984"/><span>thabhairt amach i gcoinne gach n-aon den chlé-eaglais choirpe</span>
<lb n="985"/><span>chealgach choinnealbháite noch do thréig agus do dhiúltaigh do na</span>
<lb n="986"/><span>grádaibh diaga dearscnach ceartbhriathrach agus do na hoird aoibhne</span>
<lb n="987"/><span>áille fhíornaofa.</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>De bhrí go bhfuaireamar deimhin agus léirchuntas gur cheangail</span>
<lb n="990"/><span>agus gur mhóidigh duine dona diablaí áirithe chum bheith ina</span>
<lb n="991"/><span>dheisceabal ag an ardmháistir sin inár gcoinne .i. Lucifer, go</span>
<lb n="992"/><span>mbeidh sé modhúil miochair milis ómósach don ochtú hAnraí, do Rí</span>
<lb n="993"/><span>Uilliam an Choncais, d'Anna Boleyn, agus do mhórán eile de na</span>
<lb n="994"/><span>deamhain, darab é 'ainm agus a shloinne Diarmaid Ó hArta do bhí</span>
<lb n="995"/><span>sealad 'na shagart poráiste thiar i gCairbreacha, tamall eile i</span>
<lb n="996"/><span>gCarraig Tuathail fé thearmann Dhochtúir dhiaga dhearscnach</span>
<lb n="997"/><span>dheiscréideach Mhic Cionnaith, Easpag Chluana, Chairbreacha</span>
<lb n="998"/><span>agus Rois.</span></p>
<lb n="999"/>
<lb n="1000"/><p><span>Agus chum ná beadh mearaithne agaibh ar an Diarmaid réamhráite</span>
<lb n="1001"/><span>seo, bhéarfamna díbh a chomharthaí sóirt agus eolas ar a</span>
<lb n="1002"/><span>dhroichmhéin agus ar a ghníomhartha salacha mar leanas:</span></p>
<lb n="1003"/>
<lb n="1004"/><p><span>Atá Diarmaid diablaí Ó hArta, achrannach, airceasach, ainmhianach</span>
<lb n="1005"/><span>bréagach bradach breallach, cancarach clamparach clamhach cealgach</span>
<lb n="1006"/><span>casaoideach, duairc drochghnóthach, dona dána diablaí, fealltach</span>
<lb n="1007"/><span>feargach fraochaí, gruama gráiniúil grollach glasghnéitheach,</span>
<lb n="1008"/><span>lomartha loitithe lándíobartha, meirgeach mairgeach mallaithe</span>
<lb n="1009"/><span>maslaitheach míbhéasach, peacúil púcúil pusramhar portshúileach;</span>
<lb n="1010"/><span>ríbhodach railledhubh, racaire rinnbhéalach, atá salach sramach</span>
<lb n="1011"/><span>síolach suarach searbhlabharthach, agus tóraí tuirinneach tubaisteach</span>
<lb n="1012"/><span>do chuir gleo agus buairt ar impireacht na bhflaitheas, do</span>
<lb n="1013"/><span>chréachtnaigh agus d'athnuaigh cneácha Chríost agus do chuir</span>
<lb n="1014"/><span>banríon gheal na n-aingeal ag sileadh na ndeor, do chuir cneá i</span>
<lb n="1015"/><span>gcroíthibh na Naomh is na nAspal, do chuir brón doilíos agus díomá</span>
<lb n="1016"/><span>ar eaglais dhiaga dhea-shamplach na críche seo Leatha Mogha agus</span>
<lb n="1017"/><span>ar mhórán eile de chléir mhilis deigh-mhéineach dhearscnach</span>
<lb n="1018"/><span>Inse Fáil.</span></p>
<lb n="1019"/>
<lb n="1020"/><p><span>Uime sin an uair ná tagann agus é féin do thabhairt suas agus</span>
<lb n="1021"/><span>seasamh chum breithiúnais, fógraímid i bpéin priacail agus umhlacht</span>
<lb n="1022"/><span>do gach uile</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1023"/><p><span>chonstábla agus báille, gach uile chladhaire coirpe cealgach claon</span>
<lb n="1024"/><span>cailliúnach, agus gach uile bhithiúnach bréagach bradach ceanntréan</span>
<lb n="1025"/><span>cleasach suarach sliteach ar feadh na Leatha céanna mórfhódach</span>
<lb n="1026"/><span>Mogha de bhrí na mórchumhachta atá againne gan diúltadh:</span></p>
<lb n="1027"/>
<lb n="1028"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1029"/><span>An Diarmaid cas Mac Airt do dh'éileamh</span>
<lb n="1030"/><span>A lorg 's a chuardach buan gan traochadh,</span>
<lb n="1031"/><span>Ar fuaid curraithe, bogaithe is sléibhte,</span>
<lb n="1032"/><span>Bailte móra cuanta is céibhe.</span></p>
<lb n="1033"/>
<lb n="1034"/><p><span>Cuardaíg ardchnoic bánta is gaortha,</span>
<lb n="1035"/><span>Caisleáin sheanda gleannta is féithe</span>
<lb n="1036"/><span>Cuasáin cumair is imeallaibh craosmhuir,</span>
<lb n="1037"/><span>Gach tráigh is cuan ar fuaid na hÉireann.</span></p>
<lb n="1038"/>
<lb n="1039"/><p><span>Tosnaíg thiar in iarthraibh Béarra,</span>
<lb n="1040"/><span>Ná fágaíg cúirt, dún ná aolbhrogh,</span>
<lb n="1041"/><span>Long ná bád i gClár Loirc Fhéidhlim,</span>
<lb n="1042"/><span>Gan spiúnadh is lorg do stollaire an éithigh.</span></p>
<lb n="1043"/>
<lb n="1044"/><p><span>Ná tugaíg Beantraí ar iontaoibh éinne,</span>
<lb n="1045"/><span>Cuan Dor na long ná Dún na Séadaibh,</span>
<lb n="1046"/><span>An Scibirín gan fuíoll gan éileamh</span>
<lb n="1047"/><span>Ar lorg an scramaire dhamanta chéasta.</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>As san preabaíg go meanmnach saothrach,</span>
<lb n="1050"/><span>Go Corcaigh na gcuan go luaimneach léadmhar</span>
<lb n="1051"/><span>Is déiníg lorg go brostaitheach éigneach</span>
<lb n="1052"/><span>Ar Dhiarmaid glas Mac Airt an meirleach.</span></p>
<lb n="1053"/>
<lb n="1054"/><p><span>Ach fóill, a dhaoine, do hinseadh scéal dom,</span>
<lb n="1055"/><span>Gur theith an raille lena anam mar fhaosamh</span>
<lb n="1056"/><span>Go hUíbh Mac Coille le hiomarca saothair</span>
<lb n="1057"/><span>Ag iarraidh coimirce i gcumaraibh éigin.</span></p>
<lb n="1058"/>
<lb n="1059"/><p><span>Leanaíg go dlúth an sprionlach déistneach</span>
<lb n="1060"/><span>Is cuiríg a lorg go hobann le faobhar.</span>
<lb n="1061"/><span>Ná fágaíg gleann ná poll ná réchnoc</span>
<lb n="1062"/><span>Gan spiúnadh is súil go dlúth dá éileamh.</span></p>
<lb n="1063"/>
<lb n="1064"/><p><span>Lá Fhéile Seáin do chuala ó uasal tréitheach</span>
<lb n="1065"/><span>Go bhfuil an fia i gCill Ia fá dhaolbhrat</span>
<lb n="1066"/><span>Agus é ina mhinistir choirpe chréimthe</span>
<lb n="1067"/><span>Is bean acarach aige agus cléireach.</span></p>
<lb n="1068"/>
<lb n="1069"/><p><span>Nár mhaire sé a ghúna clúmhach ná a bhéabhar;</span>
<lb n="1070"/><span>Uchlán gruaim is buanchnead cléibhe,</span>
<lb n="1071"/><span>Saighead nimhe galair is greamanna is géarghoin,</span>
<lb n="1072"/><span>Gach aon lá is tráth dá chéasadh.</span>
<lb n="1073"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1074"/><p><span>Go maire céad bliain sna pianta céanna,</span>
<lb n="1075"/><span>Is conairt na fola dá stolladh is dá chréimeadh;</span>
<lb n="1076"/><span>Naithreacha nimhe ina chroí dá réabadh,</span>
<lb n="1077"/><span>'S a chionta mallaithe dá dhamaint 's dá dhaoradh.</span></p>
<lb n="1078"/>
<lb n="1079"/><p><span>Beidh cnead 'na chlí dá dhroim is péinbhroid,</span>
<lb n="1080"/><span>A chroí is a cheann 's a mheabhair dá réabadh,</span>
<lb n="1081"/><span>Dá stracadh is dá fheannadh ag diabhail ar saothar,</span>
<lb n="1082"/><span>Mar thug sé a anam ar aithis gan éifeacht.</span></p>
<lb n="1083"/>
<lb n="1084"/><p><span>Is droim do thabhairt le flaitheas Mhic Dé ghil,</span>
<lb n="1085"/><span>Is do chuir cogadh is gleo is brón ar naomhaibh,</span>
<lb n="1086"/><span>Is an mac míorúilteach muirneach naofa</span>
<lb n="1087"/><span>Gur fhulaing bás le grá don smeirle,</span></p>
<lb n="1088"/>
<lb n="1089"/><p><span>Is gur iompair a chroch go doilbh déarach;</span>
<lb n="1090"/><span>Ar mhullach an chnoic is ansan do céasadh,</span>
<lb n="1091"/><span>Le hiomad pianta diana déistneach,</span>
<lb n="1092"/><span>Íosa milis chum sinne do shaoradh.</span></p>
<lb n="1093"/>
<lb n="1094"/><p><span>Ciach ortsa, a Dhiarmaid, is léan ort,</span>
<lb n="1095"/><span>Uchlán dubhach is púr is créim ghoirt.</span>
<lb n="1096"/><span>Cá ngeobhair, cá rachair, cá stadfair ar aon chor?</span>
<lb n="1097"/><span>Is go mbeir Lá an Luain id' chuail bhocht dhaortha.</span></p>
<lb n="1098"/>
<lb n="1099"/><p><span>Os comhair do shúl beidh scrúdadh is léirmheas,</span>
<lb n="1100"/><span>Is breithiúnas caoin ag Íosa dá dhéanamh,</span>
<lb n="1101"/><span>Dlíthe go cothrom is lorg is léirmheas,</span>
<lb n="1102"/><span>Ar do ghníomhartha damanta mallaithe, a mheirligh.</span></p>
<lb n="1103"/>
<lb n="1104"/><p><span>Dob' é seo, a stráill bhocht, an lá léin duit,</span>
<lb n="1105"/><span>Cá gcaithfir do ghúnaí dubha is do bhéabhar?</span>
<lb n="1106"/><span>Cá ngeobhaidh do ghaisce do phearsa is do léimse?</span>
<lb n="1107"/><span>Nó an mheirdreach mhallaithe mhaslaigh is dhaor thú?</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>Gráin ar do mháthair is créim ghoirt,</span>
<lb n="1110"/><span>Ó bhí ceard a beatha ag an gcaille gan béasa,</span>
<lb n="1111"/><span>Bheith 'na coillteoir muc ar fuid na hÉireann,</span>
<lb n="1112"/><span>Nár bhain sí asatsa an acara dhaor thú.</span></p>
<lb n="1113"/>
<lb n="1114"/><p><span>Dob í seo, a chairde, máthair an smeirle,</span>
<lb n="1115"/><span>Seanrúisc caillí mharaíodh céad muc</span>
<lb n="1116"/><span>Mar chailleadh a meabhair in am a dhéanta,</span>
<lb n="1117"/><span>Le meisce ó thunna na buisinne bréine.</span></p>
<lb n="1118"/>
<lb n="1119"/><p><span>Dar leatsa ba ghlan is ba mhear do léimse,</span>
<lb n="1120"/><span>Tar bonn, tar geata, tar caise nó féithe,</span>
<lb n="1121"/><span>Ag déanamh mustair le fuinneamh is faobhar,</span>
<lb n="1122"/><span>Ag taispeáint clú is lúth do ghéaga.</span>
<lb n="1123"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1124"/><p><span>Turnamh treascairt is galar is créim ort</span>
<lb n="1125"/><span>Do rinn d'anam do dhamaint le léim choirp,</span>
<lb n="1126"/><span>Léim ler scarais le flaitheas Mhic Dé ghil</span>
<lb n="1127"/><span>Is léim do chuirfidh go hifreann daor thú.</span></p>
<lb n="1128"/>
<lb n="1129"/><p><span>Beidh tú fannlag crannda créimthe;</span>
<lb n="1130"/><span>Beidh saighdibh nimhe tríd' chroí gan faosamh;</span>
<lb n="1131"/><span>Beidh do námhaid i gclár t'éadain,</span>
<lb n="1132"/><span>Meisce is drúis is tnúth is craos coirp.</span></p>
<lb n="1133"/>
<lb n="1134"/><p><span>Ní thuigim gur tairbheach an teagasc so léamh duit,</span>
<lb n="1135"/><span>Ní baois ná gangaid ná glagaireacht bhréige,</span>
<lb n="1136"/><span>Go mbeidh mac Uí Arta 'na raille fá dhaorchnead</span>
<lb n="1137"/><span>I ngleanntaibh ifrinn tuilte de bhréantas.</span></p>
<lb n="1138"/>
<lb n="1139"/><p><span>Cruatan báis ort, fán is eirleach</span>
<lb n="1140"/><span>Is buartha táid a lán ded' ghaolta,</span>
<lb n="1141"/><span>Eaglais ionraic mhúinte mhaorga,</span>
<lb n="1142"/><span>Do leanas go dlúth gach cúrsa naofa.</span></p>
<lb n="1143"/>
<lb n="1144"/><p><span>Dochtúir Mac Airt an sagart léannta</span>
<lb n="1145"/><span>Is Tadhg do bhráthair lán de dhaonnacht,</span>
<lb n="1146"/><span>Táid faoi bhrón go deorach traochta,</span>
<lb n="1147"/><span>I dtaobh do dhamaint do mhasladh is do chlaonadh.</span></p>
<lb n="1148"/>
<lb n="1149"/><p><span>A thrú bhocht ainnis créad mheasair do dhéanamh?</span>
<lb n="1150"/><span>Nó créad é an diabhal chuir ciach is daolbhrat</span>
<lb n="1151"/><span>Ar do radharc chum deighilt do dhéanamh</span>
<lb n="1152"/><span>Le hAonMhac Muire a dhlithe 's a naomhscript?</span></p>
<lb n="1153"/>
<lb n="1154"/><p><span>Airiú, glac-sa comhairle i gcóir tú 'shaoradh,</span>
<lb n="1155"/><span>Spreag t'aigne is tabhairse géarghean,</span>
<lb n="1156"/><span>Do Chríost tar n-ais is glacfaidh sé leat,</span>
<lb n="1157"/><span>Má bhíonn do chroí dáiríribh céasta.</span></p>
<lb n="1158"/>
<lb n="1159"/><p><span>Buail d'ucht is bíodh sruth déar leat,</span>
<lb n="1160"/><span>Is smaoin ó chroí ar do chríochaibh déanach'.</span>
<lb n="1161"/><span>Smaoin ar Íosa Críost mar céasadh,</span>
<lb n="1162"/><span>I gcrann na croise le dursan is daorbhreith.</span></p>
<lb n="1163"/>
<lb n="1164"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="1165"/>
<lb n="1166"/><p><span>Mo thrua thú feasta mura nglacair mo chomhairle i dtráth,</span>
<lb n="1167"/><span>Mo thrua mhór d'anam bheith damanta i mbrón go tláth</span>
<lb n="1168"/><span>I do chuail bhocht caite faoi leacaibh ag dreo go táir</span>
<lb n="1169"/><span>Is na sluaite deamhan dod' thachtadh is dod' dhó de ghnáth.</span></p>
<lb n="1170"/>
<lb n="1171"/><p><span>Gnáthaigh feasta teacht ar ród na ngrás,</span>
<lb n="1172"/><span>Is gráigh le d'anam taitneamh mór na neámh;</span>
<lb n="1173"/><span>Fág an peaca is seachain cló na mbáb,</span>
<lb n="1174"/><span>'s ard bheidh gradam agad, glóire is cáil.</span>
<lb n="1175"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1176"/><p><span>Do cháilse fós is deorach dubhach le cléir,</span>
<lb n="1177"/><span>Mar d'fhágbhais lóchrann glóire is cúirt na naomh;</span>
<lb n="1178"/><span>Do chairde i ngleo faoi bhrón is dubhach a scéal</span>
<lb n="1179"/><span>Is na táinte leo faoi cheo is faoi chumha id' dhéidh.</span></p>
<lb n="1180"/>
<lb n="1181"/><p><span>Id' dhéidh is danaid liom cathaibh na dtáinte triath,</span>
<lb n="1182"/><span>Mar thréigis sealbh na bhflaitheas is grá na gcliar,</span>
<lb n="1183"/><span>Le gaethe cealgach mallaithe páirt is mian</span>
<lb n="1184"/><span>Do mheirdrigh dhamanta do shnaidhmigh thú ar láimh an diabhail.</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>Adúirt Diarmaid Ó hArta mar leanas:</span></p>
<lb n="1187"/>
<lb n="1188"/><p><span>Muna bhfuil mo chreideamh go cóir</span>
<lb n="1189"/><span>ar thaobh an óir is mé is liaigh;</span>
<lb n="1190"/><span>is duine dona tá mar táim</span>
<lb n="1191"/><span>gan an saol im' láimh ná Dia.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>Bzzzzz1824 19T</span>
<lb n="1194"/><span>Uzzzzz0414</span>
<lb n="1195"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1196"/><span>Ar an ábhar go dtáinig.</span></p>
<lb n="1197"/>
<lb n="1198"/><p><span>Contae mór álainn lánaoibhinn Luimnigh mar aon le mórchuaird</span>
<lb n="1199"/><span>Mumhan go huile chum fianaise.  Leis an Athair Uilliam Mac</span>
<lb n="1200"/><span>Gearailt .i. sagart socair sítheoilte saoithiúil soineanta</span>
<lb n="1201"/><span>sruithléannta, fial fearúil fíorfháilteach fáidhghlic forfhorasta,</span>
<lb n="1202"/><span>stiúirthreoraí, comhlain chosanta agus posta dídin paróiste an</span>
<lb n="1203"/><span>Chaisleáin Nua i gConallach - agus fós aon de phréimhshliocht</span>
<lb n="1204"/><span>na suadh-éigse san gcontae réamhráite etc.</span></p>
<lb n="1205"/>
<lb n="1206"/><p><span>Tabhartha fám' lámh an chéad lá d'earrach, aois Chríost 1824.</span></p>
<lb n="1207"/>
<lb n="1208"/><p><span>Whereas do tháinig inniu im' láthair an t-uasal Séamas Ó</span>
<lb n="1209"/><span>Coindealbháin .i. ollamh lánfhoghlumtha léarthuigseanach ins na</span>
<lb n="1210"/><span>hilbhéarlaibh agus go bithchinnte sáreolgaiseach i dteanga mhín</span>
<lb n="1211"/><span>mhúinte dhúchaiseach mháthartha chianársa na hÉireann, agus gur</span>
<lb n="1212"/><span>dhearbhaigh ar bhrí mhóide an phortúis dhiaga go bhfuair sé</span>
<lb n="1213"/><span>fáth agus fíorfhaisnéis ar ghráinghníomh feillebhirte fuathúil</span>
<lb n="1214"/><span>fíormhaslúil in aghaidh Dhlí Dé agus clanna Gael go sonrách.  Do </span>
<lb n="1215"/><span>rinneadh agus do roghníomhadh re sruimileacháinín suarach buanta</span>
<lb n="1216"/><span>brúchtghránna mínáireach tarcaisneach tláthghníomhach darb ainm</span>
<lb n="1217"/><span>Seán Scoláire nó Seán Máistir Ua hÁinle - teideal suilt,</span>
<lb n="1218"/><span>scige, agus fochmhaide do ceapadh dhó mar ainm magaidh de thaobh a</span>
<lb n="1219"/><span>ghnáthghrágalaíl i measc bacach agus baothdhaoine, agus</span>
<lb n="1220"/><span>buíne ainbhiosaí na cúiltíre ina lonnaíonn .i. na Caitirinní</span>
<lb n="1221"/><span>mar a bhfiaraíonn an Mháigh ghealbhraonach an tSeanainn</span>
<lb n="1222"/><span>ghnúis-stoirmeach i dtuaith Chaonraoi, i bhfairche Luimnigh</span>
<lb n="1223"/><span>agus i bParóiste Chille Díomadh.  Arna ndearbhadh don</span>
<lb n="1224"/><span>bhfaisnéisí-se a deir gur áitigh flaith fírinneach sochreidte do</span>
<lb n="1225"/><span>stadas agus do chomhnaíos san gcomharsanacht chéanna, go raibh</span>
<lb n="1226"/><span>uasal oirdhearc áirithe ina fhogasacht ag a raibh iomad de</span>
<lb n="1227"/><span>sheanleabhraibh barántúla agus d'annálacha ró-ársa na hÉireann,</span>
<lb n="1228"/><span>de dhéantúsaí</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1229"/><p><span>snasta slachtmhara na bhfilí agus de sheanchas álainn aosta uasal</span>
<lb n="1230"/><span>Ghaelaibh Éireann agus tuairisc ar fhearannaibh, ar bhailtibh,</span>
<lb n="1231"/><span>agus ar bheathaibh a sinsear ó theacht Pharthalóin go gabháltas</span>
<lb n="1232"/><span>Gall agus ar gach ... agus ó san anuas ar gach seachrán, anaird agus</span>
<lb n="1233"/><span>ainnise do tharlaigh dóibh go ré na daoirse-se noch b'ócáid agus</span>
<lb n="1234"/><span>fáth don ghráinghníomh réamhráite.  Oíche áirithe dá raibh na</span>
<lb n="1235"/><span>buannaibh cosantacha so aicme Ghall agus lucht smachtaithe agus</span>
<lb n="1236"/><span>géarleanúna na nGaelaibh rena ráitear Lomairí ag lorg, ag spiúnadh</span>
<lb n="1237"/><span>agus ag mionchuardach áitreabha árais agus áit dídin na gcomharsan,</span>
<lb n="1238"/><span>do thángadar chum teaghlaigh an uasail réamhráite, agus tar éis é do</span>
<lb n="1239"/><span>léirchuardach go dlúth, mar dhea ag iarraidh airm, nó feallfháth</span>
<lb n="1240"/><span>éigin eile, le binb buile agus cuthach ifreanda do bhriseadar</span>
<lb n="1241"/><span>agus do lánréabadar mionarg dhlúthdhaingean dea-dhéanta ina</span>
<lb n="1242"/><span>bhfuaireadar an bruscar leabhartha úd, le rómhéid a n-ainbhis</span>
<lb n="1243"/><span>agus a ndíth eolais, i gcló uasal cathbhuach na Gaeilge, do</span>
<lb n="1244"/><span>shíleadar agus do lánmheasadar gur ba cartacha ceangail agus</span>
<lb n="1245"/><span>snaidhm-choinníollacha conbhearsáide agus comhluadair an</span>
<lb n="1246"/><span>Mal-Chroda Rock do bhí acu.</span></p>
<lb n="1247"/>
<lb n="1248"/><p><span>Do bhailíodar leo iad go háthasach luathgháireach lánmheanmnach</span>
<lb n="1249"/><span>dochum iad do shuathmheascadh agus do lánscrúdadh do láthair</span>
<lb n="1250"/><span>comhthionól uachtaráin na tíre sin, i Machaire an Chuilinn lá</span>
<lb n="1251"/><span>cinnte na cúirte ba choimhneasa dóibh.  Agus ar dteacht don lá san</span>
<lb n="1252"/><span>do cuireadh fios agus fiafraí, d'fhios agus d'fhiosrú an</span>
<lb n="1253"/><span>bhailbhmhaimilínigh seo .i. Seán Scoláire chum dubhnéal an</span>
<lb n="1254"/><span>ainbhis do scrios agus do ruagan ó intinnibh na n-uaisle</span>
<lb n="1255"/><span>le léaghadh na leabhartha so dhóibh.  d'éis sruthfhéachain amasach</span>
<lb n="1256"/><span>neamheolach do thabhairt lena chaochdhearcaibh bolgshúileacha</span>
<lb n="1257"/><span>preabléimneacha do admháil, do chraobhscaoil, agus do ghlanáitigh</span>
<lb n="1258"/><span>go rabhadar in aghaidh dlí Dé, an tsaoil, agus na ríochta, agus fós</span>
<lb n="1259"/><span>is dóigh go ndearbhfadh sé gur ba Trod .i. Elephants iad dá</span>
<lb n="1260"/><span>mbeadh dóigh nó deimhintsiúrálta aige go bhfaigheadh duais díol nó</span>
<lb n="1261"/><span>barr cairdis dá bhíthin sin.  Acht b'fhollas do na huaislibh</span>
<lb n="1262"/><span>iarracht a chlaonintinne agus a neamhthairiseacht chum na</span>
<lb n="1263"/><span>feadhma san do réiteach, agus uime sin do teilgeadh 'na chrancadh</span>
<lb n="1264"/><span>ó chlár na mionn é, fá ghráin ghnáis agus fuatha ag Dia agus ag</span>
<lb n="1265"/><span>daoine ó shin anuas.  A bhuí re Dia gur ba de iarmhar Gaelaibh</span>
<lb n="1266"/><span>an spreallairín-se.</span></p>
<lb n="1267"/>
<lb n="1268"/><p><span>Chum doithaithne agus léireolas do bheith air béarfad a chomharthaí</span>
<lb n="1269"/><span>... go sothuigseanach uaim do gach n-aon ionas go séanfaidís mar</span>
<lb n="1270"/><span>phréachán é.  Scríofa ... faisnéis an tSéamais réamhráite</span>
<lb n="1271"/><span>Uí Choindealbháin.</span></p>
<lb n="1272"/>
<lb n="1273"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1274"/><span>Ar an ábhar go dtáinig</span>
<lb n="1275"/><span>inniu im' láthair</span>
<lb n="1276"/><span>soilbhfhear sámhghlic,</span>
<lb n="1277"/><span>fíoreolach,</span>
<lb n="1278"/><span>Soineanta sásta,</span>
<lb n="1279"/><span>go hosnaitheach cásmhar</span>
<lb n="1280"/><span>dochrach cráite</span>
<lb n="1281"/><span>dianbhrónach.</span></p>
<lb n="1282"/>
<lb n="1283"/><p><span>Is gur dhearbhaigh gan docúil,</span>
<lb n="1284"/><span>ar mhóide an phortúis,</span>
<lb n="1285"/><span>is san gan mearú</span>
<lb n="1286"/><span>céille,</span>
<lb n="1287"/><span>Go cathaitheach fadchumhach,</span>
<lb n="1288"/><span>meirfeach, lándubhach,</span>
<lb n="1289"/><span>an Dáiví seo d'fhuil úir</span>
<lb n="1290"/><span>Ghaelaibh:</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>Go bhfuil cruinneacán soláthair</span>
<lb n="1293"/><span>gan fuinneamh gan fáltas</span>
<lb n="1294"/><span>d'imigh ar fán</span>
<lb n="1295"/><span>ó Phinse,</span>
<lb n="1296"/><span>Ina dhonán diomách,</span>
<lb n="1297"/><span>ó imeallaibh Cláir</span>
<lb n="1298"/><span>'na sruimile is 'na ghráin-scaoinse.</span>
<lb n="1299"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1300"/><p><span>Gan faice ar a ghiodán</span>
<lb n="1301"/><span>acht peilte pocáin,</span>
<lb n="1302"/><span>is mullach a ghorm-mháis</span>
<lb n="1303"/><span>bhréin tríd.</span>
<lb n="1304"/><span>Seanphluid ghráin</span>
<lb n="1305"/><span>ag dídean a chaocháin;</span>
<lb n="1306"/><span>'s an tseithe a chrúbáin</span>
<lb n="1307"/><span>níor théigh riamh.</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>Le hiomarca an chruatain,</span>
<lb n="1310"/><span>is na huireaspa fuair sé</span>
<lb n="1311"/><span>is deimhin go mba thrua</span>
<lb n="1312"/><span>an scéala.</span>
<lb n="1313"/><span>Do bhrostaigh chum gluaiste</span>
<lb n="1314"/><span>an giobalach trua so,</span>
<lb n="1315"/><span>tar Sionainn ar thuairisc</span>
<lb n="1316"/><span>méile.</span></p>
<lb n="1317"/>
<lb n="1318"/><p><span>A mheas sé leis féin</span>
<lb n="1319"/><span>Go mba mhaith an leithscéal</span>
<lb n="1320"/><span>chum a bheatha do shaorchuardach,</span>
<lb n="1321"/><span>Do bheith ina scoláire léinn,</span>
<lb n="1322"/><span>ó phosta go piléar,</span>
<lb n="1323"/><span>nó 'na ramaire baothluaileach.</span></p>
<lb n="1324"/>
<lb n="1325"/><p><span>Is mar sin do bhí;</span>
<lb n="1326"/><span>do bheartaigh a scíth</span>
<lb n="1327"/><span>do cheapadh i gCaonraoi</span>
<lb n="1328"/><span>an tráth sin.</span>
<lb n="1329"/><span>'S a dteach sheanduine shonaí,</span>
<lb n="1330"/><span>fuair iostas is cónaí</span>
<lb n="1331"/><span>go brothallach sochroíoch</span>
<lb n="1332"/><span>sásta.</span>
<lb n="1333"/><span>Le ceilg is drochghníomh</span>
<lb n="1334"/><span>do bhradaigh a iníon</span>
<lb n="1335"/><span>óna charaid mar dhíol</span>
<lb n="1336"/><span>táille.</span></p>
<lb n="1337"/>
<lb n="1338"/><p><span>Is ó mheallaigh ris í</span>
<lb n="1339"/><span>do mheas an tseandís</span>
<lb n="1340"/><span>go mb'fhearr dóibh í</span>
<lb n="1341"/><span>do tháith ris.</span>
<lb n="1342"/><span>Ag se mar fuair</span>
<lb n="1343"/><span>an ramaire trua</span>
<lb n="1344"/><span>iostas agus tuar</span>
<lb n="1345"/><span>sáimhis,</span>
<lb n="1346"/><span>Cosnaimh is aointís,</span>
<lb n="1347"/><span>leath ionmhais is oirnís;</span>
<lb n="1348"/><span>dar Muiris do bhí</span>
<lb n="1349"/><span>an t-ádh ris.</span></p>
<lb n="1350"/>
<lb n="1351"/><p><span>Ansan d'fhan sé,</span>
<lb n="1352"/><span>ina ghliogaire lánbhaoth,</span>
<lb n="1353"/><span>ag cnuasach is ag léamh</span>
<lb n="1354"/><span>dánta,</span>
<lb n="1355"/><span>'Na shrathaire spairtbhréan,</span>
<lb n="1356"/><span>gangaideach ráigchlaon,</span>
<lb n="1357"/><span>amaideach aircbhléan,</span>
<lb n="1358"/><span>gágach,</span>
<lb n="1359"/><span>Ag achrann leis féin</span>
<lb n="1360"/><span>'na bholg re gréin</span>
<lb n="1361"/><span>ag brath ar gach n-aon</span>
<lb n="1362"/><span>do lánchreach.</span>
<lb n="1363"/><span>Agus cé admhann go léadh,</span>
<lb n="1364"/><span>teanga na nGael,</span>
<lb n="1365"/><span>is le gangaid do dhéanfadh</span>
<lb n="1366"/><span>gnáth dhi.</span></p>
<lb n="1367"/>
<lb n="1368"/><p><span>Paidir ná cré,</span>
<lb n="1369"/><span>ní abrann sé,</span>
<lb n="1370"/><span>is faoi eascaine Dé</span>
<lb n="1371"/><span>atá sé.</span>
<lb n="1372"/><span>Is mar bharra ar a phéin</span>
<lb n="1373"/><span>san ainnise gach lae</span>
<lb n="1374"/><span>'na spalpaire clé</span>
<lb n="1375"/><span>cráite.</span>
<lb n="1376"/><span>Tá an feadhmaire claon</span>
<lb n="1377"/><span>ag cnuasach gach scéil</span>
<lb n="1378"/><span>'na bhfaigheadh cogar nó bréagfháth</span>
<lb n="1379"/><span>air.</span>
<lb n="1380"/><span>Is dá chur san i gcéill,</span>
<lb n="1381"/><span>do chlann na nGael,</span>
<lb n="1382"/><span>is eisean dá mbréagáiteamh.</span>
<lb n="1383"/><span>Mar ghearradh ar mo scéal</span>
<lb n="1384"/><span>léigh an fhaisnéis</span>
<lb n="1385"/><span>do cuiredh inné</span>
<lb n="1386"/><span>im' láthair.</span>
<lb n="1387"/><span>'S is follas ó mhéin</span>
<lb n="1388"/><span>an amhullaigh fhaoin,</span>
<lb n="1389"/><span>go dtuilleann ón tsaol</span>
<lb n="1390"/><span>gráin air.</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>Ag se a chomharthaí,</span>
<lb n="1393"/><span>do gach uile threoraí,</span>
<lb n="1394"/><span>agus iad so ar a thóraíocht</span>
<lb n="1395"/><span>láithreach;</span>
<lb n="1396"/><span>Do gach taistealach slí</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1397"/><p><span>is feadhmannach fíor,</span>
<lb n="1398"/><span>má castar 'na shlí,</span>
<lb n="1399"/><span>an scoláire</span>
<lb n="1400"/><span>Craiplitheach crónbhuí</span>
<lb n="1401"/><span>danartha dreoghnaíoch</span>
<lb n="1402"/><span>cast'-dubh snódhchríon</span>
<lb n="1403"/><span>stádach:</span>
<lb n="1404"/><span>Abhacán aonda,</span>
<lb n="1405"/><span>amhullach aerach,</span>
<lb n="1406"/><span>airceasach aosta,</span>
<lb n="1407"/><span>anairdeach.</span>
<lb n="1408"/><span>Balcaire bléinbhreac</span>
<lb n="1409"/><span>breabaire bréagach</span>
<lb n="1410"/><span>bagarthach baolach</span>
<lb n="1411"/><span>beagbhráithreach.</span>
<lb n="1412"/><span>Cealgaire cléchleas</span>
<lb n="1413"/><span>cealgach créimeach</span>
<lb n="1414"/><span>castaire is créice</span>
<lb n="1415"/><span>crithchráite.</span>
<lb n="1416"/><span>Drannaire déistneach</span>
<lb n="1417"/><span>danartha daortha,</span>
<lb n="1418"/><span>draidearnach déirce</span>
<lb n="1419"/><span>díthchairdeach.</span>
<lb n="1420"/><span>Eascaraid éadmhar,</span>
<lb n="1421"/><span>earraideach éithigh,</span>
<lb n="1422"/><span>eascairneach éigeart,</span>
<lb n="1423"/><span>éignáireach.</span></p>
<lb n="1424"/>
<lb n="1425"/><p><span>Feallaire fraochda,</span>
<lb n="1426"/><span>feargach faobhrach,</span>
<lb n="1427"/><span>feamaire is faolchoin</span>
<lb n="1428"/><span>fíorphráinneach.</span>
<lb n="1429"/><span>Glamaire gaofar,</span>
<lb n="1430"/><span>goireagach gréascach,</span>
<lb n="1431"/><span>gliogarach gaorthach</span>
<lb n="1432"/><span>guairneánach.</span></p>
<lb n="1433"/>
<lb n="1434"/><p><span>Imdhearghthóir íogair,</span>
<lb n="1435"/><span>immdiolach íosal,</span>
<lb n="1436"/><span>ingireach intleach,</span>
<lb n="1437"/><span>iarsmáthach.</span>
<lb n="1438"/><span>Loscathach luaithchreach,</span>
<lb n="1439"/><span>lofa lánbhuailte,</span>
<lb n="1440"/><span>lomaire luaileach</span>
<lb n="1441"/><span>luathlámhach,</span></p>
<lb n="1442"/>
<lb n="1443"/><p><span>Meascaithe maíteach</span>
<lb n="1444"/><span>mallaithe millteach</span>
<lb n="1445"/><span>marfach, is smíste</span>
<lb n="1446"/><span>míshásach.</span>
<lb n="1447"/><span>Nathair ndubh nimhneach</span>
<lb n="1448"/><span>nascaithe in ísleacht</span>
<lb n="1449"/><span>n-achrannach naimhdeach</span>
<lb n="1450"/><span>Nílghránna.</span></p>
<lb n="1451"/>
<lb n="1452"/><p><span>Pusaire pollghnúiseach,</span>
<lb n="1453"/><span>plubaire pusphúiceach,</span>
<lb n="1454"/><span>preapaire pimpeamhail,</span>
<lb n="1455"/><span>príobháideach.</span>
<lb n="1456"/><span>Ramaire roitheamhail</span>
<lb n="1457"/><span>ragarnach rásamhail,</span>
<lb n="1458"/><span>racaire ráigeamhail,</span>
<lb n="1459"/><span>ráiteach.</span></p>
<lb n="1460"/>
<lb n="1461"/><p><span>Seanchaí suarach,</span>
<lb n="1462"/><span>teipeagach tuatach,</span>
<lb n="1463"/><span>grabaire suarach,</span>
<lb n="1464"/><span>truaráiteach.</span>
<lb n="1465"/><span>Ag sin a thuairisc,</span>
<lb n="1466"/><span>fé mar do fuaireas,</span>
<lb n="1467"/><span>ó dhuine den uailldháimhe.</span></p>
<lb n="1468"/>
<lb n="1469"/><p><span>'S anois béarfad díbh,</span>
<lb n="1470"/><span>tuilleadh dá chomharthaí</span>
<lb n="1471"/><span>ionas go gcuirfí</span>
<lb n="1472"/><span>ar láimh é.</span></p>
<lb n="1473"/>
<lb n="1474"/><p><span>Fear dorcha gearrchruinn,</span>
<lb n="1475"/><span>lodartha lánmhoill</span>
<lb n="1476"/><span>ceannachrom gnásghnaoi</span>
<lb n="1477"/><span>raomach,</span>
<lb n="1478"/><span>Caolscrogalach creatbhuí,</span>
<lb n="1479"/><span>mórbholgach sathchlaon,</span>
<lb n="1480"/><span>tollghorm garmaíoch</span>
<lb n="1481"/><span>gaofar.</span>
<lb n="1482"/><span>Lagioscaide luinnlom</span>
<lb n="1483"/><span>sálbhriste troighthrom,</span>
<lb n="1484"/><span>lagarlofa altlobhar</span>
<lb n="1485"/><span>créimeach.</span></p>
<lb n="1486"/>
<lb n="1487"/><p><span>Folt dorcha doréitigh,</span>
<lb n="1488"/><span>ar bhaitheas an chréice,</span>
<lb n="1489"/><span>is mala chromléith</span>
<lb n="1490"/><span>mhínáireach,</span>
<lb n="1491"/><span>Ceangailte ar éadan</span>
<lb n="1492"/><span>sheirgthe an chréice,</span>
<lb n="1493"/><span>is smearasmuit gaorthach</span>
<lb n="1494"/><span>gnúisghránna.</span>
<lb n="1495"/><span>Tá breillephus fé sin,</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1496"/><p><span>sramaitheach séiteach,</span>
<lb n="1497"/><span>prioslaitheach pléideach,</span>
<lb n="1498"/><span>canránach,</span>
<lb n="1499"/><span>Is camasmig tréigthe</span>
<lb n="1500"/><span>ag casadh ar a bhréansmuit</span>
<lb n="1501"/><span>is tuile go tréan ag</span>
<lb n="1502"/><span>tál air.</span></p>
<lb n="1503"/>
<lb n="1504"/><p><span>Tá brollach a chóta,</span>
<lb n="1505"/><span>ón sranga sin dreoite,</span>
<lb n="1506"/><span>is ní beag daoibh, mar dhóigh,</span>
<lb n="1507"/><span>an méid sin.</span>
<lb n="1508"/><span>Is seanchasóg air</span>
<lb n="1509"/><span>go himeall a thóna,</span>
<lb n="1510"/><span>is tollearradh odharchrónchríon</span>
<lb n="1511"/><span>bhréide.</span></p>
<lb n="1512"/>
<lb n="1513"/><p><span>Agus reiceann idir mhná,</span>
<lb n="1514"/><span>ó chaitheamh cupán,</span>
<lb n="1515"/><span>gur feasach dó a ndán,</span>
<lb n="1516"/><span>'s a gcéile.</span>
<lb n="1517"/><span>Ó philip an scaoinse,</span>
<lb n="1518"/><span>gnáthshileann braon sinsir,</span>
<lb n="1519"/><span>do scalann go tinn</span>
<lb n="1520"/><span>a chréachta.</span>
<lb n="1521"/><span>Go galarach treighdeach</span>
<lb n="1522"/><span>ceasnach doleighiste</span>
<lb n="1523"/><span>an aicíd thall thinn</span>
<lb n="1524"/><span>do shaothraigh.</span></p>
<lb n="1525"/>
<lb n="1526"/><p><span>Ag se ordú</span>
<lb n="1527"/><span>do gach soilbhfear saoithiúil</span>
<lb n="1528"/><span>cosnamhach dea-chlúch</span>
<lb n="1529"/><span>léannta</span>
<lb n="1530"/><span>Is lomaire sceimhliúil,</span>
<lb n="1531"/><span>ó Dhaingean san Mhumhain,</span>
<lb n="1532"/><span>go Teach Doinn i gcúil</span>
<lb n="1533"/><span>Éireann,</span>
<lb n="1534"/><span>Ó Ghaillimh na dtonn</span>
<lb n="1535"/><span>go Corcaigh na long</span>
<lb n="1536"/><span>is ó Dhoire go ciumhais</span>
<lb n="1537"/><span>Bhéarra,</span>
<lb n="1538"/><span>Ó imeall Fionntrá</span>
<lb n="1539"/><span>go Cloch an Stocáin</span>
<lb n="1540"/><span>a lorg do shárléirchur ...</span></p>
<lb n="1541"/>
<lb n="1542"/><p><span>Bzzzzz1720c 18T</span>
<lb n="1543"/><span>Uzzzzz0284</span>
<lb n="1544"/><span>A Sheáin Uí Mhurchú bí fuinneamhail faobhrach.</span></p>
<lb n="1545"/>
<lb n="1546"/><p><span>A Sheáin Uí Mhurchú, bí fuinneamhail faobhrach,</span>
<lb n="1547"/><span>bí go gasta, nó is eagal go n-éifir;</span>
<lb n="1548"/><span>tar go tapa chum paitint do réiteach</span>
<lb n="1549"/><span>nó cluinfid cúigí an ponc dlí dhéanfad.</span></p>
<lb n="1550"/>
<lb n="1551"/><p><span>Táimse lán de náire a dhéanamh,</span>
<lb n="1552"/><span>de bhrí mo choidrimh oraibh le tréimhse,</span>
<lb n="1553"/><span>'s go mba dhochar liom goradh do scéimhe,</span>
<lb n="1554"/><span>a bhuachaill ghreannamhair bharamhail bhéasaigh.</span></p>
<lb n="1555"/>
<lb n="1556"/><p><span>Tar, a rúinín, is fiú daoibh éisteacht;</span>
<lb n="1557"/><span>glac mo chomhairle, is cóir a déanamh;</span>
<lb n="1558"/><span>ná seasaimh sa tsolas, tá an coiste dá thaoscadh,</span>
<lb n="1559"/><span>díotáil báis ó láimh gach n-aoin ort.</span>
<lb n="1560"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1561"/><p><span>Táid dá rá, 's ba nár an saothar,</span>
<lb n="1562"/><span>go dtug an sagart duit leabhar beag tréimhse,</span>
<lb n="1563"/><span>ba chóir a ghlacadh, dá mbeadh agatsa an séala</span>
<lb n="1564"/><span>le hordú Cúirte Buird is Éigse.</span></p>
<lb n="1565"/>
<lb n="1566"/><p><span>'S gur ghluaisis go huallach éadrom</span>
<lb n="1567"/><span>fá thuairim nár bheag uaisle do véarsa,</span>
<lb n="1568"/><span>ag luí ar an ngreann le ceann gan éifeacht</span>
<lb n="1569"/><span>i ngníomh nárbh iongnadh tusa bheith traocht' ann.</span></p>
<lb n="1570"/>
<lb n="1571"/><p><span>Níorbh fholáir don fhile bheith snoite glan faobhrach</span>
<lb n="1572"/><span>is bheith go líofa in intleacht 's i dtréithibh,</span>
<lb n="1573"/><span>a bheith eolach i gcódaibh na gcléireach,</span>
<lb n="1574"/><span>is bheith 'na staraí nó 'na eagnaí léannta.</span></p>
<lb n="1575"/>
<lb n="1576"/><p><span>Má tá gur ghlacais an leabhar ón gcléireach</span>
<lb n="1577"/><span>ní déantar file de dhuine le sméide;</span>
<lb n="1578"/><span>is iomaí lá nárbh fholáir a shaothar</span>
<lb n="1579"/><span>theacht don chúirt ag múscailt na féithe.</span></p>
<lb n="1580"/>
<lb n="1581"/><p><span>Dá bhrí sin, a dhíograis mo chléibhse,</span>
<lb n="1582"/><span>scoir ded' leamhas, ná meabhraigh aonréad</span>
<lb n="1583"/><span>de sheandáinín i ngleanntáinín sléibhe;</span>
<lb n="1584"/><span>bí oilte sa chúirt i bponcaibh géara.</span></p>
<lb n="1585"/>
<lb n="1586"/><p><span>Ceap do leas ag teacht go saothrach;</span>
<lb n="1587"/><span>ná fág an Máistir Seán na n-ae istigh,</span>
<lb n="1588"/><span>bráthair Uí Mhacháin na féile,</span>
<lb n="1589"/><span>fear maith flaithiúil dathúil déanta.</span></p>
<lb n="1590"/>
<lb n="1591"/><p><span>Táid na báillí 'na ngardaí tréana -</span>
<lb n="1592"/><span>Seán Ó Broin is Domhnall Ó Laocha -</span>
<lb n="1593"/><span>chum do ghofa go hobann sa phlé seo,</span>
<lb n="1594"/><span>is chum do ghearrtha le fáscadh téide.</span></p>
<lb n="1595"/>
<lb n="1596"/><p><span>Atáid sanntach, gan amhras, féachtar,</span>
<lb n="1597"/><span>nó fós ar buile le gloine do thaoscadh;</span>
<lb n="1598"/><span>ná tabhair iontaoibh le sciúirsíbh saolta,</span>
<lb n="1599"/><span>iarrfaid breaba nó sracfaid thú is céasfaid.</span></p>
<lb n="1600"/>
<lb n="1601"/><p><span>Tá duine acu ar liost go cliste i d'éagmais,</span>
<lb n="1602"/><span>Conchúr mac Thaidhg i dtaibhse an tsléibhe amuigh,</span>
<lb n="1603"/><span>Atá ag gleacaíocht le healaín gan traochadh;</span>
<lb n="1604"/><span>Bíodh an caistín fá haistíbh nó daorfaid.</span></p>
<lb n="1605"/>
<lb n="1606"/><p><span>Táid dá rá nach ráfal bréige</span>
<lb n="1607"/><span>Seán Ó Broin gur thit sa cheird seo;</span>
<lb n="1608"/><span>más áiteamh fíor an gníomh gan éitheach,</span>
<lb n="1609"/><span>beidh sé thíos leis, brí na scéalta.</span>
<lb n="1610"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1611"/><p><span>Cuirfimid Dinís Ó Hickey an caolfhear</span>
<lb n="1612"/><span>in ionad Sheáin mar bháille péacach,</span>
<lb n="1613"/><span>bhéarfas chúghainn an triúr so in éineacht</span>
<lb n="1614"/><span>le cúnamh Dhónaill chróga Uí Laocha.</span></p>
<lb n="1615"/>
<lb n="1616"/><p><span>Fear nach mó leis, ba dhóigh liom féin sin,</span>
<lb n="1617"/><span>dreoilín beag cróilítheach do thraochadh,</span>
<lb n="1618"/><span>ná a dtabhairt ceangailte maidin go gléasta,</span>
<lb n="1619"/><span>do láthair Choiste na nOllamh i ndaorbhroid.</span></p>
<lb n="1620"/>
<lb n="1621"/><p><span>Ní foláir don dís seo mhaím go héasca</span>
<lb n="1622"/><span>summons a thabhairt go humhal don méid seo:</span>
<lb n="1623"/><span>don Athair Conchúr, ar chruinniú an tréada,</span>
<lb n="1624"/><span>teacht go fuinniúil ag breithniú an scéil seo.</span></p>
<lb n="1625"/>
<lb n="1626"/><p><span>Tagadh Réamann nach bréagach méin mhaith,</span>
<lb n="1627"/><span>is Uilliam fial fónta béasach,</span>
<lb n="1628"/><span>Seán de Barra nár dhearmaid féile,</span>
<lb n="1629"/><span>is tar scór fógairt ar Dhónall Ó Laocha.</span></p>
<lb n="1630"/>
<lb n="1631"/><p><span>Baintear admháil a Ceallachán gléigeal</span>
<lb n="1632"/><span>Ó Charraig na Muc ag ar mhinic ann éigse;</span>
<lb n="1633"/><span>ní foláir bacaigh do tharraingt sa phlé so</span>
<lb n="1634"/><span>daill is lucht binnphort do phléascadh.</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>Tomás Óg ní cóir gan glaoch air,</span>
<lb n="1637"/><span>ná fós Donnchadh an crobhaire gléigeal,</span>
<lb n="1638"/><span>ná ar Sheán an Dúna mar shúil go n-éisteadh</span>
<lb n="1639"/><span>le gach díotáil nó fíneáil do réiteach;</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>Conchúr Gabha, ar lom gach saothair,</span>
<lb n="1642"/><span>bíodh 'na gheocach 'na gcomhair sa phéin seo;</span>
<lb n="1643"/><span>i dteannta an bharaille tagam le chéile,</span>
<lb n="1644"/><span>is beidh síocháin ag gach ríbhard is éisteacht.</span></p>
<lb n="1645"/>
<lb n="1646"/><p><span>Suíodh sa choiste go cothrom an méid sin,</span>
<lb n="1647"/><span>ag déanamh ceart dlí gan faillí go héasca,</span>
<lb n="1648"/><span>mar thaitníos le gach staraí den éigse,</span>
<lb n="1649"/><span>ag ól a steancán le lúcháir is pléireacht.</span></p>
<lb n="1650"/>
<lb n="1651"/><p><span>Ón lá sin suas bí fuadrach faobhrach</span>
<lb n="1652"/><span>ag déanamh striúncán i dtnúthán aerach,</span>
<lb n="1653"/><span>labhair go teann, ní bheidh ceann fé ort;</span>
<lb n="1654"/><span>tarraing do phas, bí gasta tréitheach.</span></p>
<lb n="1655"/>
<lb n="1656"/><p><span>Bíodh a gcórú in ordú taobh leat,</span>
<lb n="1657"/><span>'s ní baol duit báillí ná ráflaíocht éithigh;</span>
<lb n="1658"/><span>an t-airgead baistí caithfíor é leat</span>
<lb n="1659"/><span>is ná cuir suim ná beinn ar éinneach.</span>
<lb n="1660"/></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="1661"/><p><span>Glacfaidh eagla bathlaigh an tsléibhe 'muigh;</span>
<lb n="1662"/><span>ní bheid suas ná anuas led' ré leat;</span>
<lb n="1663"/><span>is mór an spórt dod' shórtsa an méid sin,</span>
<lb n="1664"/><span>urraim d'fháil ón tsráid gan buíochas.</span></p>
<lb n="1665"/>
<lb n="1666"/><p><span>Finit.</span></p>
<lb n="1667"/>
<lb n="1668"/><p><span>Uzzzzz0204</span></p>
<lb n="1669"/>
<lb n="1670"/><p><span>Géillim glacaim is gabhaim mar thriath thú i láimh.</span></p>
<lb n="1671"/>
<lb n="1672"/><p><span>Ar bhfreagra an bharántais réamhráite.</span></p>
<lb n="1673"/>
<lb n="1674"/><p><span>Géillim glacaim is gabhaim mar thriath thú i láimh,</span>
<lb n="1675"/><span>is téim fád' bhrataigh d'fháil mhaithimh 's ag iarraidh scáith</span>
<lb n="1676"/><span>véarsa neamhghlic má cheapas gan riaghail dámh,</span>
<lb n="1677"/><span>réifead leatsa go tapaidh i bhfianais' cláir.</span></p>
<lb n="1678"/>
<lb n="1679"/><p><span>Más éad do ghabhais tré m'ealaín fhian-nocht d'fháil,</span>
<lb n="1680"/><span>a tréigean caithfead is atharrach riail do ghrá;</span>
<lb n="1681"/><span>'na taobh ní mheasaim gur thairbheas fiacha cáirt,</span>
<lb n="1682"/><span>ag aoireacht rachad nó ag grafadh go dian ar phá.</span></p>
<lb n="1683"/>
<lb n="1684"/><p><span>Is réidh dob fhanta dod' shamhail, a fhir chiallmhair ghráigh,</span>
<lb n="1685"/><span>'s gach laoch in aisce go bhfachtar tá riamh mar ghnás,</span>
<lb n="1686"/><span>gan daorbhreith aibidh a thabhairt i bhfianais' táin,</span>
<lb n="1687"/><span>agus éigse ar talamh go mairfidh i ndiaidh do bháis.</span></p>
<lb n="1688"/>
<lb n="1689"/><p><span>Bzzzzz1796ls 18D</span>
<lb n="1690"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="1691"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1692"/><span>Barántas scríofa</span></p>
<lb n="1693"/>
<lb n="1694"/><p><span>Barántas Thaidhg Uí Chonbhadh i dtaobh mná do dh'éigniú i</span>
<lb n="1695"/><span>ngarraí na bpataí.</span></p>
<lb n="1696"/>
<lb n="1697"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1698"/><span>Barántas scríofa</span>
<lb n="1699"/><span>tháinig ón tsaoi ghlain</span>
<lb n="1700"/><span>ar Thadhg Ó Conbhadh:</span></p>
<lb n="1701"/>
<lb n="1702"/><p><span>Go bhfuígheadh sórt ní ar bith,</span>
<lb n="1703"/><span>ach gan é ghabháil faidhean,</span>
<lb n="1704"/><span>is duirionn do chuardaigh</span>
<lb n="1705"/><span>mé dhó</span>
<lb n="1706"/><span>agus na bádaibh.</span>
<lb n="1707"/><span>Gur inis duine dhom</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1708"/><p><span>tháinig ó Luimneach</span>
<lb n="1709"/><span>go raibh sé in Ardach.</span></p>
<lb n="1710"/>
<lb n="1711"/><p><span>Creidimse, a chomharsain,</span>
<lb n="1712"/><span>gurb é ní is cóir dom,</span>
<lb n="1713"/><span>dul don Bhlarna.</span>
<lb n="1714"/><span>Is mara bhfaighead ann é</span>
<lb n="1715"/><span>dul dom' shánrith</span>
<lb n="1716"/><span>go Ceann tSáile.</span></p>
<lb n="1717"/>
<lb n="1718"/><p><span>Ar mo ghabháil siar dhom,</span>
<lb n="1719"/><span>dul don iarthar</span>
<lb n="1720"/><span>'s go Cill Airne.</span>
<lb n="1721"/><span>Ar mo chasadh abhaile</span>
<lb n="1722"/><span>dhom,</span>
<lb n="1723"/><span>gabháil don Mhangartain,</span>
<lb n="1724"/><span>is do Dhroichead Áine.</span>
<lb n="1725"/><span>Is ar mo ghabháil síos dom</span>
<lb n="1726"/><span>dul den scríb sin</span>
<lb n="1727"/><span>go hAbhainn Ó gCearna.</span>
<lb n="1728"/><span>Do chuardaíos Tuamhain dó,</span>
<lb n="1729"/><span>Cnoc na Buaile,</span>
<lb n="1730"/><span>is Baile Uí Tháthil.</span>
<lb n="1731"/><span>Do chuarda' mé an Gleann dó</span>
<lb n="1732"/><span>cois Abha Leamhchaill,</span>
<lb n="1733"/><span>is Leaca na hÁtha.</span></p>
<lb n="1734"/>
<lb n="1735"/><p><span>Fiche scilling</span>
<lb n="1736"/><span>do thairgeas don duine acu,</span>
<lb n="1737"/><span>gan ach é 'ghabháil dom,</span>
<lb n="1738"/><span>Nó 'thabhairt chun Dónaill,</span>
<lb n="1739"/><span>an fear caoin córach,</span>
<lb n="1740"/><span>go bhfaigheadh sásamh,</span>
<lb n="1741"/><span>Tríd an gcailín,</span>
<lb n="1742"/><span>bhí san ngarraí,</span>
<lb n="1743"/><span>ag buan na bpataí</span>
<lb n="1744"/><span>'s dá dtabhairt dá fádar.</span>
<lb n="1745"/><span>Do cuireadh an dochtúir</span>
<lb n="1746"/><span>ag féachain a portúis</span>
<lb n="1747"/><span>is do fríodh é bearnach.</span></p>
<lb n="1748"/>
<lb n="1749"/><p><span>Is gurb é 'opinion</span>
<lb n="1750"/><span>gur gabhadh de mhagairle</span>
<lb n="1751"/><span>ar an áit sin.</span>
<lb n="1752"/><span>Bun coinle</span>
<lb n="1753"/><span>do chuaigh inti,</span>
<lb n="1754"/><span>fad mo lámha dhe,</span>
<lb n="1755"/><span>Nó ubh circe</span>
<lb n="1756"/><span>mar ar milleadh</span>
<lb n="1757"/><span>í 'ma náire.</span></p>
<lb n="1758"/>
<lb n="1759"/><p><span>Teastas an óigfhir</span>
<lb n="1760"/><span>do léadh dómhsa,</span>
<lb n="1761"/><span>agus a ghníomhartha.</span>
<lb n="1762"/><span>Gur réab sé póirse</span>
<lb n="1763"/><span>le piostal póca</span>
<lb n="1764"/><span>bhí 'na bhríste.</span>
<lb n="1765"/><span>'S i bPoll Uí Chlúmháin</span>
<lb n="1766"/><span>do rinn sé díobháil</span>
<lb n="1767"/><span>ag gabháil dá líog air.</span>
<lb n="1768"/><span>'S a coileach comhraic</span>
<lb n="1769"/><span>do bhí chun spóirt aici,</span>
<lb n="1770"/><span>do ghabh sé píce ann.</span></p>
<lb n="1771"/>
<lb n="1772"/><p><span>Bzzzzz1794ls 18D</span>
<lb n="1773"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="1774"/><span>BARÁNTAS AN GHÉ</span>
<lb n="1775"/><span>By Sir John Mollowny giúistís foghnach nach feargach.</span></p>
<lb n="1776"/>
<lb n="1777"/><p><span>By Sir John Mollowny giúistís foghnach nach feargach,</span>
<lb n="1778"/><span>A justice most legal chun réiteach gach achrainn,</span>
<lb n="1779"/><span>A friend to each poet fear cróga chun labhartha,</span>
<lb n="1780"/><span>To decide all debates idir an gé agus an madra.</span></p>
<lb n="1781"/>
<lb n="1782"/><p><span>The eighth of June do réir chúrsa an calander,</span>
<lb n="1783"/><span>I received information le héifeacht go dearfa,</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1784"/><p><span>As we were walking through bánta Dhrom Cara thoir,</span>
<lb n="1785"/><span>It was the goose assaulted, thug sí fáscadh chun an mhadra.</span></p>
<lb n="1786"/>
<lb n="1787"/><p><span>With her mouth bill and beak thug sí pléasc insa mhalain dhó</span>
<lb n="1788"/><span>Is lena dhá sciathán insan chliathán go cealgach.</span>
<lb n="1789"/><span>The dog being couragous is gan staonadh aige ón achrann</span>
<lb n="1790"/><span>He instantly seized her 's is tréan do thug stracadh di.</span></p>
<lb n="1791"/>
<lb n="1792"/><p><span>Not knowing the cause lenar tháinig an fhearg sin,</span>
<lb n="1793"/><span>Nor fearing the laws is í an chráin do bhí treascartha.</span>
<lb n="1794"/><span>You all petty jailors ar a nglaotar lucht mairsille</span>
<lb n="1795"/><span>Constables, bailiffs, is gach n-aon eile dhon aicme sin: -</span></p>
<lb n="1796"/>
<lb n="1797"/><p><span>This is my supersedeas mo shéala agus m'ainm air,</span>
<lb n="1798"/><span>Let the dog pass and repass is ná bíodh éigse baoth' bagairt air,</span>
<lb n="1799"/><span>Till he stands his trial ag assizes na cathrach,</span>
<lb n="1800"/><span>And until guilty you will find him, bíodh cead aighnis is maga aige.</span></p>
<lb n="1801"/>
<lb n="1802"/><p><span>Bzzzzz1900lsc 19</span>
<lb n="1803"/><span>Uzzzzz0401</span>
<lb n="1804"/><span>BARÁNTAS NA MBRÓG</span>
<lb n="1805"/><span>Contae an Chláir i gciumhais na hÉireann</span></p>
<lb n="1806"/>
<lb n="1807"/><p><span>Contae an Chláir i gciumhais na hÉireann,</span>
<lb n="1808"/><span>ar aois Mhic Mhuire anois mar léitear,</span>
<lb n="1809"/><span>agus fiche bliain 'na dhiaidh ar aon cheart,</span>
<lb n="1810"/><span>táinig ag dearbhú 's ag ceartú a chéile,</span>
<lb n="1811"/><span>i láthair giúistís a bhí saoithiúil saothrach.</span></p>
<lb n="1812"/>
<lb n="1813"/><p><span>Dearbhú fiomanta criomanta cróga:</span>
<lb n="1814"/><span>A réir mar a thuigim d'imigh mo bhróga.</span></p>
<lb n="1815"/>
<lb n="1816"/><p><span>Dá bhrí sin tugaim le húdar dána,</span>
<lb n="1817"/><span>le dlí na ríocht' agus togha barántais: -</span>
<lb n="1818"/><span>cuartaigh go dlúth gach cúinne 'na stábla,</span>
<lb n="1819"/><span>lofta na gcearc 's ar chorp na sráide.</span></p>
<lb n="1820"/>
<lb n="1821"/><p><span>Ná fág cuas ná cúinne ar d'iarraidh,</span>
<lb n="1822"/><span>faoi thóin leapa ná ar cúl an iarta.</span></p>
<lb n="1823"/>
<lb n="1824"/><p><span>Móinte curraithe bogacha is abhainte</span>
<lb n="1825"/><span>ar bhruach na mara nó idir mharbh an teampaill.</span></p>
<lb n="1826"/>
<lb n="1827"/><p><span>Ná fág claí ná poll díge béal curraigh ná sráide Coillte;</span>
<lb n="1828"/><span>Cuartaigh an Callán agus Sileáin Uí Shíoda.</span>
<lb n="1829"/><span>Agus ceartaigh i gceart Bléin na Gíge.</span>
<lb n="1830"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1831"/><p><span>Cuartaigh na caisleáin is na hoileáin do d' bhróga,</span>
<lb n="1832"/><span>Droichead Bhéil Átha agus clogáis Leacht Domhna.</span>
<lb n="1833"/><span>Cuartaigh na tráite is Poll na dTóraí,</span></p>
<lb n="1834"/>
<lb n="1835"/><p><span>Cuartaigh na sléibhte is Áth na Críche</span>
<lb n="1836"/><span>Agus Cnoc na Cathrach mar ar leagadh na mílte.</span></p>
<lb n="1837"/>
<lb n="1838"/><p><span>Bzzzzz1785 18D</span>
<lb n="1839"/><span>Uzzzzz0413</span>
<lb n="1840"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1841"/><span>BARÁNTAS NA CASÓIGE</span></p>
<lb n="1842"/>
<lb n="1843"/><p><span>Contae Chiarraí</span></p>
<lb n="1844"/>
<lb n="1845"/><p><span>Contae Chiarraí mar aon le mórchuardaibh Shéamais Uí Chatháin,</span>
<lb n="1846"/><span>aon de phríomhbhreithiúnaibh na suadhéigse ar feadh na gcríoch</span>
<lb n="1847"/><span>chum a luchta cuardaigh.</span></p>
<lb n="1848"/>
<lb n="1849"/><p><span>Ag seo gearán agus faisnéis Shéamais Uí Chuirc mhic Chormaic Báille</span>
<lb n="1850"/><span>ó Churrach na Cille, noch do chónaíos in imeall na coille crosta</span>
<lb n="1851"/><span>crostórtha mar bhruach na Bruice i gContae Chiarraí réamhráite.</span></p>
<lb n="1852"/>
<lb n="1853"/><p><span>Dearbhaíonn mac an bháille mhóir, gan saobhmhionn ná buntáiste ar</span>
<lb n="1854"/><span>leacaibh dearga an tinteáin, ar mhaidíbh dubha an dorais, agus ar phortús</span>
<lb n="1855"/><span>a mháthar, go dtáinig sladaí liath lom leathnochtaithe, ciarbhuí coirtithe</span>
<lb n="1856"/><span>cróndearg, cromtha cromshlinneánach cliabhchumhang, bolgmhór</span>
<lb n="1857"/><span>bréananálach breacloirgneach, dorcha geocúil, agus é ina shruimile chéatach</span>
<lb n="1858"/><span>dhiabhlaí, mheabhlach mhallaithe, agus é ina scraiste scraistiúil,</span>
<lb n="1859"/><span>chraosbheolach chreatlom churraiceach, bhléanfhairsing, agus é ina phusaí</span>
<lb n="1860"/><span>phusúlach phrioslach phlámásach, shumgúil mhórsháitheach, agus é ina</span>
<lb n="1861"/><span>shirriam teallaigh, agus ina liairne tinteáin chamioscaideach fhadloirgneach</span>
<lb n="1862"/><span>leathanchrúbach, dhíomhaoin dhrochghnóthach, agus é ina chlúmhach bhuí</span>
<lb n="1863"/><span>bhreacshúileach chrínfhiaclach scrogmhuinéalach, fána chulaith smeartha</span>
<lb n="1864"/><span>gan náire, ag feitheamh agus ag faire na huaine air; gur nocht mac an</span>
<lb n="1865"/><span>bháille de, le dubhobair agus le brothall na coille glaise, ina léine agus</span>
<lb n="1866"/><span>ina bhríste, insan áit sin lena ráitear an tOileán Dorcha; agus gur ghaibh</span>
<lb n="1867"/><span>an táthaire réamhráite laistiar agus gur scuab uaidh a chasóg ghéarchóirithe</span>
<lb n="1868"/><span>chluthair-fhuaite, líonálta den mhínbhréidín chíordhubh chomhshnáitheach</span>
<lb n="1869"/><span>fána leathanchnaipíbh dearnálta, insan bhliain d'aois ár dTiarna 1785.  Dá</span>
<lb n="1870"/><span>bhrí sin atá an barántas so mar leanas:</span></p>
<lb n="1871"/>
<lb n="1872"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1873"/><span>Contae Chiarraí</span>
<lb n="1874"/><span>ar fad le chéile</span>
<lb n="1875"/><span>gan fuíoll béime</span>
<lb n="1876"/><span>ag Tadhg Ó Conaill.</span>
<lb n="1877"/><span>Giúistís socair,</span>
<lb n="1878"/><span>séimh céillí,</span>
<lb n="1879"/><span>fuair ceart réime</span>
<lb n="1880"/><span>i ndlí is i dtuigsin.</span>
<lb n="1881"/><span>Fógraim do gach</span>
<lb n="1882"/><span>aon chonstábla,</span>
<lb n="1883"/><span>dá bhfuil sa lán so,</span>
<lb n="1884"/><span>cois na Bruice</span>
<lb n="1885"/><span>Do Sheon Langford</span>
<lb n="1886"/><span>is dá gharda</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1887"/><p><span>is d'ardchonstábla</span>
<lb n="1888"/><span>Chlainne Mhuiris</span>
<lb n="1889"/><span>mionchuardach</span>
<lb n="1890"/><span>anois do dhéanamh</span>
<lb n="1891"/><span>ina limistéirí</span>
<lb n="1892"/><span>ar gach duine.</span>
<lb n="1893"/><span>Is go speisialta</span>
<lb n="1894"/><span>ar gach n-aon</span>
<lb n="1895"/><span>ina bhfuil drochghéata</span>
<lb n="1896"/><span>iontu fuinte.</span></p>
<lb n="1897"/>
<lb n="1898"/><p><span>Ag sin</span>
<lb n="1899"/><span>agatsa a Shéamais,</span>
<lb n="1900"/><span>fám' láimh féinig,</span>
<lb n="1901"/><span>cead chun reatha,</span>
<lb n="1902"/><span>Nó go dteangmha</span>
<lb n="1903"/><span>leat an séithleach</span>
<lb n="1904"/><span>creatbhuí claon</span>
<lb n="1905"/><span>a rinn tú 'chreachadh.</span>
<lb n="1906"/><span>Ar eagla ar dtús,</span>
<lb n="1907"/><span>go scaipfeadh do lúth,</span>
<lb n="1908"/><span>is go bhfaighfeá brú</span>
<lb n="1909"/><span>nó buille de bhata,</span>
<lb n="1910"/><span>Bailigh leat buíon</span>
<lb n="1911"/><span>fear óg den tír</span>
<lb n="1912"/><span>do bheidh go groí</span>
<lb n="1913"/><span>'s ná foighneoidh easmailt.</span>
<lb n="1914"/><span>Tugaíg ruathar,</span>
<lb n="1915"/><span>fada fuadrach</span>
<lb n="1916"/><span>ar é chuardach</span>
<lb n="1917"/><span>ann gach baile,</span>
<lb n="1918"/><span>Ó Ghleann na Léime,</span>
<lb n="1919"/><span>go barr na Féile,</span>
<lb n="1920"/><span>go bun na Sméarlaí,</span>
<lb n="1921"/><span>agus siar cois Mhainge.</span></p>
<lb n="1922"/>
<lb n="1923"/><p><span>Ba ghnáthach scrogaire,</span>
<lb n="1924"/><span>ciarbhuí coirtithe,</span>
<lb n="1925"/><span>de shórt an duine seo</span>
<lb n="1926"/><span>i gCúil Ó Sochta.</span>
<lb n="1927"/><span>Ná fágaíg iothla</span>
<lb n="1928"/><span>ná bun truipile</span>
<lb n="1929"/><span>i ngleann ná in imeall cnoic</span>
<lb n="1930"/><span>gan a lorg dó.</span>
<lb n="1931"/><span>Cuiríg a thuairisc</span>
<lb n="1932"/><span>ar fuaid na tuaithe</span>
<lb n="1933"/><span>go Sliabh Luachra</span>
<lb n="1934"/><span>is go Crosaire an tSionnaigh;</span>
<lb n="1935"/><span>Go Gleann Ó Ruachta</span>
<lb n="1936"/><span>ba mhinic lucht cuardaigh</span>
<lb n="1937"/><span>is sladaí luaimneach</span>
<lb n="1938"/><span>acu dá chluiche.</span>
<lb n="1939"/><span>Cuardaíg go sármhaith,</span>
<lb n="1940"/><span>timpeall Chill Airne</span>
<lb n="1941"/><span>in imeall na sráide</span>
<lb n="1942"/><span>agus cois an locha.</span>
<lb n="1943"/><span>Ná stadaíg den stáir sin,</span>
<lb n="1944"/><span>go Daingean na mbárc,</span>
<lb n="1945"/><span>ar eagla an stráille</span>
<lb n="1946"/><span>do bheith 'na chodladh.</span></p>
<lb n="1947"/>
<lb n="1948"/><p><span>Géaraíg ar siúl,</span>
<lb n="1949"/><span>is comhairíg chúghaibh</span>
<lb n="1950"/><span>Cruacha Dubha</span>
<lb n="1951"/><span>Mhic Giolla Choda.</span>
<lb n="1952"/><span>Déanaíg comhairle</span>
<lb n="1953"/><span>ansin cá ngeobhaidh sibh,</span>
<lb n="1954"/><span>is meabhraíg an t-eolas,</span>
<lb n="1955"/><span>ar a lorg.</span>
<lb n="1956"/><span>Atá Teach Mhóire,</span>
<lb n="1957"/><span>gan siúl fós uaibh,</span>
<lb n="1958"/><span>is creidim gur cóir daoibh,</span>
<lb n="1959"/><span>cur ar na cosa.</span>
<lb n="1960"/><span>Nuair chuirfidh sibh bhur</span>
<lb n="1961"/><span>n-amhras</span>
<lb n="1962"/><span>des na Gleannta,</span>
<lb n="1963"/><span>tugaíg fogha</span>
<lb n="1964"/><span>ar Chaisleán na Mainge.</span>
<lb n="1965"/><span>Cuardaíg go rómhaith,</span>
<lb n="1966"/><span>portaithe móna,</span>
<lb n="1967"/><span>do chrochaire an chorda,</span>
<lb n="1968"/><span>is cois na Fleasca.</span>
<lb n="1969"/><span>Ná fágaíg trinse,</span>
<lb n="1970"/><span>ná bun díge,</span>
<lb n="1971"/><span>ó Chrois Uí Fhloinn,</span>
<lb n="1972"/><span>go dtí Ard Fhearta,</span></p>
<lb n="1973"/>
<lb n="1974"/><p><span>Ó Thigh Duibh,</span>
<lb n="1975"/><span>go Ceann Duimhche,</span>
<lb n="1976"/><span>go Baile Mhac Coinn,</span>
<lb n="1977"/><span>'s as san go Crota.</span>
<lb n="1978"/><span>Buailíg lastuaidh</span>
<lb n="1979"/><span>chum Ráth Tuaidh</span>
<lb n="1980"/><span>is tugaíg cuairt</span>
<lb n="1981"/><span>ar Bhaile an Chrosaigh.</span>
<lb n="1982"/><span>Fanaíg tar srúill,</span>
<lb n="1983"/><span>faoi Oireacht anonn,</span>
<lb n="1984"/><span>'s is eaglach liom,</span>
<lb n="1985"/><span>go mbeidh sibh cortha.</span>
<lb n="1986"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1987"/><p><span>Bígíg múinte</span>
<lb n="1988"/><span>i mBéal Átha Longfoirt,</span>
<lb n="1989"/><span>tá droch-chriú ann,</span>
<lb n="1990"/><span>do réir mar chloisim.</span>
<lb n="1991"/><span>'S is suarach an chúis</span>
<lb n="1992"/><span>d'iarrfaidís chúghaibh</span>
<lb n="1993"/><span>chun sibh do rúscadh,</span>
<lb n="1994"/><span>leis na clocha.</span>
<lb n="1995"/><span>Déanaíg bhur n-aghaidh</span>
<lb n="1996"/><span>go Carraig an Phoill,</span>
<lb n="1997"/><span>is ná déanaíg moill,</span>
<lb n="1998"/><span>ach bheith ar sodar.</span></p>
<lb n="1999"/>
<lb n="2000"/><p><span>Ná blaisíg greim,</span>
<lb n="2001"/><span>grutha ná meidhg,</span>
<lb n="2002"/><span>ar eagla aon treighde</span>
<lb n="2003"/><span>do theacht 'n bhur mbolg.</span>
<lb n="2004"/><span>Ní mór an t-aistear daoibh</span>
<lb n="2005"/><span>dul go Tairbirt;</span>
<lb n="2006"/><span>ná téigíg thairis sin,</span>
<lb n="2007"/><span>óir níl sé dleathach.</span>
<lb n="2008"/><span>Ná fágaíg aitreabh,</span>
<lb n="2009"/><span>ar bhruach na farraige,</span>
<lb n="2010"/><span>cuasán carraige,</span>
<lb n="2011"/><span>cuan ná caladh.</span>
<lb n="2012"/><span>Siúlaíg timpeall,</span>
<lb n="2013"/><span>ard is íseal,</span>
<lb n="2014"/><span>gleannta is cnocáin,</span>
<lb n="2015"/><span>mín is garbh.</span>
<lb n="2016"/><span>Cuardaíg ciseáin tacair,</span>
<lb n="2017"/><span>is clathacha deacra</span>
<lb n="2018"/><span>bogaithe is móinteáin,</span>
<lb n="2019"/><span>díg is aiteann.</span>
<lb n="2020"/><span>Na fágaíg áitreabh</span>
<lb n="2021"/><span>cró nó stábla</span>
<lb n="2022"/><span>ar bhruach na Gáille,</span>
<lb n="2023"/><span>dó gan lorg.</span></p>
<lb n="2024"/>
<lb n="2025"/><p><span>Thuas i Lios Tuathail,</span>
<lb n="2026"/><span>atá sé im' thuairim,</span>
<lb n="2027"/><span>is fuiscí uaithne</span>
<lb n="2028"/><span>aige dá shlogadh.</span>
<lb n="2029"/><span>Ar eagla anriochta,</span>
<lb n="2030"/><span>do bhí a leicne scramhaite,</span>
<lb n="2031"/><span>do bhí garbhphus ramhar air,</span>
<lb n="2032"/><span>agus é dubh smeartha.</span>
<lb n="2033"/><span>Do bhí sé ceannathrom;</span>
<lb n="2034"/><span>dronnach do bhí a dhrom;</span>
<lb n="2035"/><span>do bhí bun a shróna cam,</span>
<lb n="2036"/><span>is leathanbhreall ar a barra.</span>
<lb n="2037"/><span>Má fhaigheann sibh radharc</span>
<lb n="2038"/><span>air,</span>
<lb n="2039"/><span>cuiríg dubhghreim air,</span>
<lb n="2040"/><span>agus tugaíg an cladhaire,</span>
<lb n="2041"/><span>go Binn na Manach.</span>
<lb n="2042"/><span>Go gcuirtear ar adhastar,</span>
<lb n="2043"/><span>ceangailte taighte</span>
<lb n="2044"/><span>is mittimus Thaidhg leis</span>
<lb n="2045"/><span>an bhfear lochtach.</span>
<lb n="2046"/><span>Is mór an sásamh,</span>
<lb n="2047"/><span>do mhac an bháille,</span>
<lb n="2048"/><span>é fheicsin in airde,</span>
<lb n="2049"/><span>idir dhá mhaide.</span></p>
<lb n="2050"/>
<lb n="2051"/><p><span>Ag sin agaibh críoch air,</span>
<lb n="2052"/><span>is nár fhóire Críost air,</span>
<lb n="2053"/><span>is fada ó thuill sé,</span>
<lb n="2054"/><span>an corda dá thachtadh.</span></p>
<lb n="2055"/>
<lb n="2056"/><p><span>Bzzzzz1750-70fl 18L</span>
<lb n="2057"/><span>Uzzzzz0277</span>
<lb n="2058"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2059"/><span>Cuirim dá dtóraíocht</span></p>
<lb n="2060"/>
<lb n="2061"/><p><span>Éadbhard de Nógla aon d'ardbhreithiúnaibh na héigse cct.</span></p>
<lb n="2062"/>
<lb n="2063"/><p><span>I gContae agus i gcathair Chorcaí; dearbhtha diana daingeana</span>
<lb n="2064"/><span>diomácha Mhaitias Bhreatnaigh dom' láthair, duine uasal de</span>
<lb n="2065"/><span>shíolrach na seanBhreataine agus príomhshliocht Bhreatain</span>
<lb n="2066"/><span>Mhaoil mhic Némédius, an chéadphrionsa do thuirling san</span>
<lb n="2067"/><span>mBreatain d'éis na díleann agus do ghabh ceannas Breataine,</span>
<lb n="2068"/><span>Sacsan agus Alban, fa deara an Bhreatain Mhór do ghairm</span>
<lb n="2069"/><span>díobh, go raibh a chónaí i mBaile an Ghleanna i bparóiste</span>
<lb n="2070"/><span>Chathair Lágá sic, go dtáinig chum a stábla san oíche cúil</span>
<lb n="2071"/><span>ropairí agus foghlaithe gurbhriseadar</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="2072"/><p><span>an glas agus rugadar leo a shrian agus a iallait, agus é féin</span>
<lb n="2073"/><span>bacach agus a chapall dall, ar modh go ndearnadar creach an daill</span>
<lb n="2074"/><span>agus an bhacaigh in éineacht, agus go bhfuil ó shin i leith 'na</span>
<lb n="2075"/><span>chamán craiplithe i gcúinne an cheangalaigh gan ord gan aifreann</span>
<lb n="2076"/><span>d'easpa nach féidir leis dul ar marcaíocht de bhrí dá dtíodh ar</span>
<lb n="2077"/><span>an gcapall dall gan srian nach bhfuil a fhios aige nach le faill</span>
<lb n="2078"/><span>mhara nó ar an seanfharraige do thabharfadh aghaidh; agus an tan do </span>
<lb n="2079"/><span>théadh ar an gcapall gcéanna agus an srian céanna leis - mar ba é</span>
<lb n="2080"/><span>seanchabhlach na fíoruaisle é, go gcoinníodh a cheann comh</span>
<lb n="2081"/><span>hard comh stáidiúil sin go meastaí daoibh gurbh é Alexander ag</span>
<lb n="2082"/><span>marcaíocht Bocephalus nó Cú Chulainn ar an Liath Macha</span>
<lb n="2083"/><span>do bhíodh ann; go ndeachaigh ar a bhreothartach i dteannta díse de</span>
<lb n="2084"/><span>churaíbh láidre d'ionsaí caillí feasa na gcártaí ag iarraidh</span>
<lb n="2085"/><span>feasa uirthi; gur fhág paidirín ómra na gcaogaidí n-airgid i</span>
<lb n="2086"/><span>ngeall le réal aici .i. comhartha sinsireachta d'fhág a athair</span>
<lb n="2087"/><span>agus a sheanathair aige, gurbh eagal leis geall titime do theacht</span>
<lb n="2088"/><span>air go bhfuair faisnéis uaithi gur bodach breallach brúidiúil</span>
<lb n="2089"/><span>bolgfhairsing de shliocht Thomáis mhic Lóbais mhic Liobair Lofa</span>
<lb n="2090"/><span>mhic Láigh an chúir táigtuta mac Tuathaláin Tarcaisnigh</span>
<lb n="2091"/><span>mhic Tomhaltaigh an Tuaiscirt mar aon le caille chnapach</span>
<lb n="2092"/><span>chruintilleach cholgach chealgánach don chinéal céanna do </span>
<lb n="2093"/><span>rug leo iad agus do dhíol iad le hardtaoiseach an mhathshluaigh</span>
<lb n="2094"/><span>seo atá ag cosaint an náisiúin mar do chuir a dhúil iontu an tan</span>
<lb n="2095"/><span>do connairc acu iad tré a raibh de chnaipíbh de bhiteannaibh agus</span>
<lb n="2096"/><span>de bhúclaíbh airgid iontu.  Ar an ábhar sin cuirim mallacht</span>
<lb n="2097"/><span>cléiréigse eaglaise mar aon lem' bharántas 'na ndiaidh mar leanas:</span></p>
<lb n="2098"/>
<lb n="2099"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2100"/><span>Cuirim dá dtóraíocht,</span>
<lb n="2101"/><span>le cumas is cóirdhlí,</span>
<lb n="2102"/><span>cuideachta clóchaoin</span>
<lb n="2103"/><span>céimghlan.</span>
<lb n="2104"/><span>Curaí calma</span>
<lb n="2105"/><span>an choinníll charthanaigh,</span>
<lb n="2106"/><span>bilí baramhail</span>
<lb n="2107"/><span>béasach,</span>
<lb n="2108"/><span>Cabhailghlan cumasach,</span>
<lb n="2109"/><span>togha na foirinne,</span>
<lb n="2110"/><span>cabhair is cuisle</span>
<lb n="2111"/><span>na Féinne.</span>
<lb n="2112"/><span>Cuardaíg cumarach,</span>
<lb n="2113"/><span>cuaillí coille,</span>
<lb n="2114"/><span>'gus uathghlinn uisce</span>
<lb n="2115"/><span>'gus féitheach.</span></p>
<lb n="2116"/>
<lb n="2117"/><p><span>Cuiríg an cúram</span>
<lb n="2118"/><span>ar Phiaras múinte</span>
<lb n="2119"/><span>dalta agus prionsa</span>
<lb n="2120"/><span>Gréagach.</span>
<lb n="2121"/><span>Glaoíg san Mainistir</span>
<lb n="2122"/><span>préamh d'fhuil Bharrach</span>
<lb n="2123"/><span>ar Shéamas seabhac</span>
<lb n="2124"/><span>na séimhe.</span>
<lb n="2125"/><span>Gluaisíg oraibh</span>
<lb n="2126"/><span>is cuardaíge fotharaigh</span>
<lb n="2127"/><span>fuairghlinn dorcha</span>
<lb n="2128"/><span>is gaothra.</span>
<lb n="2129"/><span>'S go brách ná fillíg</span>
<lb n="2130"/><span>go hArd geal Dilíthe,</span>
<lb n="2131"/><span>is tá dá bhile</span>
<lb n="2132"/><span>den éigse ann.</span></p>
<lb n="2133"/>
<lb n="2134"/><p><span>Cuiríg an cúram</span>
<lb n="2135"/><span>ar Chonchúr geal</span>
<lb n="2136"/><span>bile 'gus crú mear</span>
<lb n="2137"/><span>léannta,</span>
<lb n="2138"/><span>I gCluain Droichead</span>
<lb n="2139"/><span>is faigíg focal</span>
<lb n="2140"/><span>le glanchuaird chothrom</span>
<lb n="2141"/><span>dá n-éileamh.</span>
<lb n="2142"/><span>Gabhaig gach cóngar,</span>
<lb n="2143"/><span>as sin go Lóithirt,</span>
<lb n="2144"/><span>ná stadaíg le fórsa</span>
<lb n="2145"/><span>is faobhar,</span>
<lb n="2146"/><span>Gasaibh cuntas</span>
<lb n="2147"/><span>don Mhainistir súgach</span>
<lb n="2148"/><span>lile de chúirt</span>
<lb n="2149"/><span>na féile.</span></p>
<lb n="2150"/>
<lb n="2151"/><p><span>Fillíg aduaigh</span>
<lb n="2152"/><span>go dei ...</span>
<lb n="2153"/></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="2154"/><p><span>Bzzzzz1790 18D</span>
<lb n="2155"/><span>Uzzzzz0306</span>
<lb n="2156"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2157"/><span>Dá aithne táim do Dháiví de Barra bheith umhal.</span></p>
<lb n="2158"/>
<lb n="2159"/><p><span>Do chuaigh Seán de Faoit dá ghearán le hÉamann Ó Flaithearta go</span>
<lb n="2160"/><span>Baile Nua na Sagart agus do chuir sé summons chum Dáiví mar</span>
<lb n="2161"/><span>leanas:</span></p>
<lb n="2162"/>
<lb n="2163"/><p><span>Éamann Ó Flaithearta i mBaile Nua na Sagart, cóirbhreitheamh go</span>
<lb n="2164"/><span>bhfreasabhra san gcontae reimhráite:</span></p>
<lb n="2165"/>
<lb n="2166"/><p><span>Dochum Dáiví de Barra i mBunastóigh i bparóiste Charraig</span>
<lb n="2167"/><span>Thuathail, dá aithne dhuit bheith i bpearsain im' láthair i</span>
<lb n="2168"/><span>mBaile Nua na hEagailse, an deichiú lá d'Fheabhra go dtuga tú,</span>
<lb n="2169"/><span>má hionriota aighneas agus oidhcóideacht sothronn soiléir, agus</span>
<lb n="2170"/><span>cuntas fírinneach fíorcheart ar d'ealaíona, agus ar d'eolas, agus</span>
<lb n="2171"/><span>go speisialta créad fá dtugais masla agus mícháil, táir tarcaisne</span>
<lb n="2172"/><span>agus míchlú don fhíoraon fháighiúil fhocalcheart urramach</span>
<lb n="2173"/><span>oiriúnach .i. Seán dea-mhúinte deascréideach dea-labhartha</span>
<lb n="2174"/><span>de Faoit, agus a liacht sagart suairc, cléireach cáidh, taoiseach</span>
<lb n="2175"/><span>tíreach mac deamtar díolúnach do bhí fá chioscháin aige Seán le</span>
<lb n="2176"/><span>caogaid do bhliantaibh gan toirmeasc gan christamuil, dhéanamh</span>
<lb n="2177"/><span>dhó.  Agus tar dear ... gur thiteadar mórán de na sáruaislibh</span>
<lb n="2178"/><span>sin ba charthanaí ba thacú agus ghionnbhrit do Sheán mar</span>
<lb n="2179"/><span>bhíonn sé ... noch ghabhas do láimh páirt do ghlacadh leis agus</span>
<lb n="2180"/><span>a chás do chosaint ar a shon.  Uime sin ar rochtain an t-ordú</span>
<lb n="2181"/><span>chughat ná bí leibideach, dein d'airm do líomhadh ... bro ...</span>
<lb n="2182"/><span>bhreacha do mhillinn do chur ar ingil do chuisle fileata ...</span>
<lb n="2183"/><span>freagra gan obadh an lá cinnte ceapaithe ... Ar túis dlúthchuardach</span>
<lb n="2184"/><span>do dhul ar láimh fé ... tir lorgaireacht.  Toirbhearta fám'</span>
<lb n="2185"/><span>láimh an chéad lá d'Fheabhra ansa mbliain 1790.  Éamann Ó</span>
<lb n="2186"/><span>Flaithearta.</span></p>
<lb n="2187"/>
<lb n="2188"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2189"/><span>Dá aithne táim do Dháiví de Barra bheith umhal</span>
<lb n="2190"/><span>Is freagairt im' láthair san áitreabh beannaithe dúrt,</span>
<lb n="2191"/><span>Go bhfeasfad ón bhfáidh créad fá 'nar masladh leis clú</span>
<lb n="2192"/><span>An fharaire stáit, gan fáltas beatha ach a chúl.</span></p>
<lb n="2193"/>
<lb n="2194"/><p><span>Uzzzzz0305</span></p>
<lb n="2195"/>
<lb n="2196"/><p><span>FREAGRA DHÁIVÍ</span>
<lb n="2197"/><span>A Éamainn cháin, a bhaird gan friotal líofa</span></p>
<lb n="2198"/>
<lb n="2199"/><p><span>Dáiví de Barra i mBunastóigh chum Éamainn Uí Flaithearta i</span>
<lb n="2200"/><span>mBaile Nua na Sagart, dá chur in iúl agus i dtuiscint duit go</span>
<lb n="2201"/><span>bhfeaca mé bíodh gur fada ar thí teacht dó roinnt de rian</span>
<lb n="2202"/><span>do lámh fá dheoidh.  Agus ba mhór m'iongnadh</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="2203"/><p><span>ar rochtain do sheanpháipéir im' láthair an tan do chonarc an</span>
<lb n="2204"/><span>tuairim ardintinneach do bhí go casúrtha i d'aigne agus i d'</span>
<lb n="2205"/><span>intinn, agus toirbheartha fá do láimh .i. Éamann Ó Flaithearta</span>
<lb n="2206"/><span>cóirbhreitheamh go bhfreasabhra san gcontae reimheráite, agus cé</span>
<lb n="2207"/><span>lag do mheabhair agus mar bhraithim d'eolas, ba laige do</span>
<lb n="2208"/><span>thuigsint ar ghrafadh na mbriathra úd.  Gidheadh, dá</span>
<lb n="2209"/><span>mbraithinnse puinn den amhras agat, ba mhóide mo dhithneas chum</span>
<lb n="2210"/><span>dul dá chíoradh riot é; agus ní ar comhar, ach gach n-aon do chur</span>
<lb n="2211"/><span>chum a dhíchill.  Agus is dothuigseana go dtáinig Éamann in aois</span>
<lb n="2212"/><span>Mhurcha nó ní dhéanfadh an oiread úd dá mhíthapa, óir ba</span>
<lb n="2213"/><span>ghobsmeartha rian ... faobharmhairceach an scríbhinn agus ba</span>
<lb n="2214"/><span>mheasa an t-urléaghadh ... cé fad romhat d'fhéachais ag gabháil</span>
<lb n="2215"/><span>páipéir ... chrúibín bacaigh, feabhas na ceirde et méid an</span>
<lb n="2216"/><span>fháltais.  Is dearbh nach dóigh dhuit sin do dhéanamh i ndóchas</span>
<lb n="2217"/><span>ná tuigfí liomsa é, óir an tan ba chomhchlos ar feadh na caomhthíre</span>
<lb n="2218"/><span>an Faoiteach do dhul san bhfódfheart, do tuigeadh duitse nach</span>
<lb n="2219"/><span>raibh aon oidhre ba chóra theacht isteach ar an mbeatha ná tú</span>
<lb n="2220"/><span>féin, de dhroim cúise ná háirmhim poiblí ach tuigfir féin as,</span>
<lb n="2221"/><span>amhail tuigimse más le gluaiseacht duit nach fuil an modh nó an</span>
<lb n="2222"/><span>friotal iarratais go prasmhilis id' chraptheangain, ná tú ábalta</span>
<lb n="2223"/><span>ar do dhéirc do altú go teanglíofa agus ó nach fiú liomsa dul ag</span>
<lb n="2224"/><span>triall ortsa, atá súil agam nách aon troigh as do ród duitse</span>
<lb n="2225"/><span>gabháil chúghamsa an tan ghluaisfidh tú ag tógáil sealbhú agus</span>
<lb n="2226"/><span>circuit timpeall do stáit.  Gidheadh, muna mbeadh le himpí</span>
<lb n="2227"/><span>comharsan agus daoine muinteartha noch dheimhnigh agus mhóidigh</span>
<lb n="2228"/><span>dhom gur lagstaidéar nó raon gealaí fá ndeara an cás, agus do</span>
<lb n="2229"/><span>scríbhinn im' dháil, ba bheartaithe an beartú agus ba cheartaithe</span>
<lb n="2230"/><span>an ceartú, agus ba líofa ... léirbhearrtha do bhéarfainnse ar do</span>
<lb n="2231"/><span>chreat liath lom ar chor ná fágfainn ribe re fás, ná bun ribe re</span>
<lb n="2232"/><span>préamhú, ná fós an ithir ina bhfásfadh sí, gan luaithscrios le</span>
<lb n="2233"/><span>heidirchaint ón bhaitheas go talamh.  Ach ó táim ag smachtú ar mo</span>
<lb n="2234"/><span>mhórthocht agus ag fáil bua ar mo ghéarfhearg, tiocfaidh mé i</span>
<lb n="2235"/><span>dtuas ... bhriathraibh míne ag scríobh mo ainme fá bhun</span>
<lb n="2236"/><span>an rianlámh, á chur in iúl agus i dtuiscint duit gur mó de</span>
<lb n="2237"/><span>chearrbhach iná theangmhaigh riamh leat Dáiví de Barra.</span></p>
<lb n="2238"/>
<lb n="2239"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2240"/><span>A Éamann cháin, a bhaird gan friotal líofa,</span>
<lb n="2241"/><span>Do rith faoi thlás id' rás isteach im' líonsa,</span>
<lb n="2242"/><span>Foghlaim tráth cé is fearr de bheart nó slí duit,</span>
<lb n="2243"/><span>Do rogha mo pháirt, nó do shlán do thabhairt fám' scríobhsa.</span></p>
<lb n="2244"/>
<lb n="2245"/><p><span>Bzzzzz1788 18D</span>
<lb n="2246"/><span>Uzzzzz0239</span>
<lb n="2247"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2248"/><span>PAITIN</span>
<lb n="2249"/><span>Dá bhrí sin aitchim</span></p>
<lb n="2250"/>
<lb n="2251"/><p><span>Contae caomhthorthach an Chláir, mar aon le mórchuairt Éireann</span>
<lb n="2252"/><span>uile.</span></p>
<lb n="2253"/>
<lb n="2254"/><p><span>Paitin sond do réir Thomáis mhiantsuairc Uí Mhíocháin .i.</span>
<lb n="2255"/><span>ilreachtach éigse cúirte Thuadhmhumhan, agus aon de</span>
<lb n="2256"/><span>phríomhbhreithiúin bhinndhréachtach na bhfilí san ríocht</span>
<lb n="2257"/><span>réamhráite.  Tomás Ó Míocháin cct.</span>
<lb n="2258"/></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="2259"/><p><span>De bhrí go dtángadar prímhcheap ilchreideamhach ionraic phoráiste</span>
<lb n="2260"/><span>fhírdheáthach Dhúire, agus fostaí feidhmiomdha fíoruaisle an</span>
<lb n="2261"/><span>cheantair uile im' láthair don chor so dá iarraidh go humhalchaoin</span>
<lb n="2262"/><span>iolcharthanach i mbrí phaitin phrionsapáilte saoirse suimiúil</span>
<lb n="2263"/><span>scóipleathan do cheapadh agus do shaordháil do Sheán ionúin uasal</span>
<lb n="2264"/><span>Ó hÓgáin .i. bráthair bocht binntsalmach d'ord Naomh Proinsias,</span>
<lb n="2265"/><span>do cuireadh, d'éis a chúrsa dhíl-chráifeach i dteampall an</span>
<lb n="2266"/><span>Tiarna, as seilbh an phoráiste réamhráite le húdarás an easpaig,</span>
<lb n="2267"/><span>ionas go gcaithfidh sé anois, do réir reacht an déircoird, dul ag</span>
<lb n="2268"/><span>cnuasach carthanacht na bhfíréan i measc na gcaoimhchinéil</span>
<lb n="2269"/><span>gcríostúil go forleathan.</span></p>
<lb n="2270"/>
<lb n="2271"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2272"/><span>Dá bhrí sin aitchim</span>
<lb n="2273"/><span>ar shaoithe fearainn,</span>
<lb n="2274"/><span>ar fhíorscoth flatha</span>
<lb n="2275"/><span>agus naoimhchléire,</span>
<lb n="2276"/><span>Ón Laoi go Gaillimh</span>
<lb n="2277"/><span>san líne ghairid</span>
<lb n="2278"/><span>'s ó ríghlic-Chaisil</span>
<lb n="2279"/><span>go Splinc Réithigh,</span>
<lb n="2280"/><span>Aíocht gan easpa,</span>
<lb n="2281"/><span>gan maíomh do thabhairt,</span>
<lb n="2282"/><span>ó croí don taistealach,</span>
<lb n="2283"/><span>díthréadach.</span>
<lb n="2284"/><span>Le Críost do ceapadh</span>
<lb n="2285"/><span>ina stíobhard teagaisc</span>
<lb n="2286"/><span>gan díol ach sealbh</span>
<lb n="2287"/><span>na fíordhéirce.</span></p>
<lb n="2288"/>
<lb n="2289"/><p><span>Ba thaoiseach taitnimh</span>
<lb n="2290"/><span>an tsaoi re tamall,</span>
<lb n="2291"/><span>i nDroim na Manach,</span>
<lb n="2292"/><span>gan mídhaonnacht.</span>
<lb n="2293"/><span>'S is fíor nár ghlasaigh,</span>
<lb n="2294"/><span>a chroí ná a gheata,</span>
<lb n="2295"/><span>roimh dhílleacht dealbh</span>
<lb n="2296"/><span>re linn béile.</span>
<lb n="2297"/><span>Níor fríoth é ag ceasnamh</span>
<lb n="2298"/><span>ar dhríodar deasca</span>
<lb n="2299"/><span>ná ar íochtar baraille</span>
<lb n="2300"/><span>binn réitigh,</span>
<lb n="2301"/><span>Ach ag leigheas gach galair</span>
<lb n="2302"/><span>do bhuín an aistir,</span>
<lb n="2303"/><span>le fíorshruth fairsing,</span>
<lb n="2304"/><span>na fíorfhéile.</span></p>
<lb n="2305"/>
<lb n="2306"/><p><span>Gach baintreach teaspaigh,</span>
<lb n="2307"/><span>tá ag leigh le rachmall,</span>
<lb n="2308"/><span>i mínleach meala</span>
<lb n="2309"/><span>'s i nglinn sléibhe,</span>
<lb n="2310"/><span>'S gach maoilreach seascair,</span>
<lb n="2311"/><span>tá i slí le fada</span>
<lb n="2312"/><span>na hadhairce a thachtadh</span>
<lb n="2313"/><span>le cruinnreálaibh,</span>
<lb n="2314"/><span>Ba chuí dhóibh creanadh,</span>
<lb n="2315"/><span>le ní na n-anam,</span>
<lb n="2316"/><span>is dá ndíon ar lasair,</span>
<lb n="2317"/><span>na daoirphéine,</span>
<lb n="2318"/><span>Mír den taisce,</span>
<lb n="2319"/><span>chuir Críost ina sealbh,</span>
<lb n="2320"/><span>do roinnt le teachtaire</span>
<lb n="2321"/><span>an Rí naofa.</span></p>
<lb n="2322"/>
<lb n="2323"/><p><span>Ní broimseach bacaigh,</span>
<lb n="2324"/><span>ag bruíon le cailligh,</span>
<lb n="2325"/><span>'s a dhroim i dtaca,</span>
<lb n="2326"/><span>ag an ngeoiséaraí,</span>
<lb n="2327"/><span>Ná bíoma bealaigh</span>
<lb n="2328"/><span>i rílteach raca</span>
<lb n="2329"/><span>go ndíolann a fhallaing</span>
<lb n="2330"/><span>'s a mhaingéadaí,</span>
<lb n="2331"/><span>Mo chaoinfhear cneasta</span>
<lb n="2332"/><span>gan phoimp gan chealg</span>
<lb n="2333"/><span>tá suíte seasmhach</span>
<lb n="2334"/><span>soíscéalach,</span>
<lb n="2335"/><span>Is le fírinne freastail</span>
<lb n="2336"/><span>bheir mílte peacach</span>
<lb n="2337"/><span>ó dhaoirse greama</span>
<lb n="2338"/><span>na ríphéiste.</span></p>
<lb n="2339"/>
<lb n="2340"/><p><span>Ós fíor go radaim</span>
<lb n="2341"/><span>óm' chroí don eagailseach</span>
<lb n="2342"/><span>príomhphas paitin</span>
<lb n="2343"/><span>is príbhléide,</span>
<lb n="2344"/><span>Gan chinnteacht nascaim</span>
<lb n="2345"/><span>a gcíos do ghlanadh</span>
<lb n="2346"/><span>go cruinn in aice</span>
<lb n="2347"/><span>gach naoimhfhéile.</span>
<lb n="2348"/></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="2349"/><p><span>Go síodhach glacfaidh</span>
<lb n="2350"/><span>an píosa garbh</span>
<lb n="2351"/><span>an líon 's a mbaraille</span>
<lb n="2352"/><span>síl déise,</span>
<lb n="2353"/><span>Is aghaidh gach earra,</span>
<lb n="2354"/><span>chuir Meidhbh i dtaisce,</span>
<lb n="2355"/><span>go doimhin in arg</span>
<lb n="2356"/><span>na troimphléiste.</span></p>
<lb n="2357"/>
<lb n="2358"/><p><span>Leastíos ón Scairbh</span>
<lb n="2359"/><span>go Binn Bhunraite,</span>
<lb n="2360"/><span>'s trí chríocha Bhaiscinn</span>
<lb n="2361"/><span>go Cill Chambers,</span>
<lb n="2362"/><span>Ón Roinn don Cheapaigh,</span>
<lb n="2363"/><span>chum Maighe na gCailleach,</span>
<lb n="2364"/><span>is ó Dhroim Dhún Atha</span>
<lb n="2365"/><span>go Cinn Léime,</span>
<lb n="2366"/><span>Táid saoithe sagairt,</span>
<lb n="2367"/><span>is saoire teastas,</span>
<lb n="2368"/><span>do leigheasfas anacra</span>
<lb n="2369"/><span>an chlaoinchléirigh,</span>
<lb n="2370"/><span>Is d'éis fuílleach fleadha</span>
<lb n="2371"/><span>do líonfas pacaibh</span>
<lb n="2372"/><span>go raídhseach rabairneach</span>
<lb n="2373"/><span>ríméideach.</span></p>
<lb n="2374"/>
<lb n="2375"/><p><span>Cois taoibh na mara</span>
<lb n="2376"/><span>chum seantí an chladaigh</span>
<lb n="2377"/><span>is trí gach eanach</span>
<lb n="2378"/><span>go n-uige Dean Queally,</span>
<lb n="2379"/><span>Ó thoinn Lios Ceannúir,</span>
<lb n="2380"/><span>go Glinn na Manach</span>
<lb n="2381"/><span>is timpeall trasna</span>
<lb n="2382"/><span>chum Tuaim Gréine,</span>
<lb n="2383"/><span>Níl taoiseach teagaisc</span>
<lb n="2384"/><span>ná fíorghas flatha</span>
<lb n="2385"/><span>ná híocfaidh acmhainn</span>
<lb n="2386"/><span>go croímhéineach,</span>
<lb n="2387"/><span>'S ar thíocht abhaile dhó</span>
<lb n="2388"/><span>maíodh le Peadar</span>
<lb n="2389"/><span>gur saoirse ó fhlaitheas</span>
<lb n="2390"/><span>a chaoilchléircheas.</span>
<lb n="2391"/><span>I linn nó i laithigh</span>
<lb n="2392"/><span>dá luíodh a chapall</span>
<lb n="2393"/><span>is a dhroim ag feacadh</span>
<lb n="2394"/><span>fá throimghréithre,</span>
<lb n="2395"/><span>Glaoidheadh dá chabhair</span>
<lb n="2396"/><span>an Loingseach tapa</span>
<lb n="2397"/><span>fear síofra 'ghreadadh</span>
<lb n="2398"/><span>san mBruín Chaorthainn.</span>
<lb n="2399"/><span>Gach n-aon do thabharfas</span>
<lb n="2400"/><span>cuibhreann ranna</span>
<lb n="2401"/><span>go saor do chantaire</span>
<lb n="2402"/><span>an rí ghléigil,</span>
<lb n="2403"/><span>Beidh choíche sailm</span>
<lb n="2404"/><span>dá nguí go flaitheas</span>
<lb n="2405"/><span>ó chuingbhroid mhallaithe</span>
<lb n="2406"/><span>an tsaoil bhréagaigh.</span></p>
<lb n="2407"/>
<lb n="2408"/><p><span>Ó thíocht ar talamh,</span>
<lb n="2409"/><span>do Chríost ina leanbh,</span>
<lb n="2410"/><span>fó dhaoirse ag ceannach</span>
<lb n="2411"/><span>na druingdhaonna,</span>
<lb n="2412"/><span>Go suíomh mo phaitin</span>
<lb n="2413"/><span>go díleas dearbh</span>
<lb n="2414"/><span>fó ghrinnghlas dearg</span>
<lb n="2415"/><span>na bhfíréigse,</span>
<lb n="2416"/><span>Míle is seascaid</span>
<lb n="2417"/><span>seacht gcéad ar daichead</span>
<lb n="2418"/><span>do thimpeall ratha</span>
<lb n="2419"/><span>na ríghréine,</span>
<lb n="2420"/><span>Ach dís is gearra-dheich</span>
<lb n="2421"/><span>bliain dá easbhaidh</span>
<lb n="2422"/><span>gan fiaradh feasa</span>
<lb n="2423"/><span>ná fuíoll réime.</span></p>
<lb n="2424"/>
<lb n="2425"/><p><span>Foircheann.</span>
<lb n="2426"/></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="2427"/><p><span>Bzzzzz1761lsc 18L</span>
<lb n="2428"/><span>Uzzzzz0275</span>
<lb n="2429"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2430"/><span>De bhrí gach réabadh</span></p>
<lb n="2431"/>
<lb n="2432"/><p><span>Ag so an t-ordú leis an Athair Seán Ó Briain mar an gcéanna dá</span>
<lb n="2433"/><span>áireamh do na báillibh gach slí agus gach áit do ba mhian leis dóibh</span>
<lb n="2434"/><span>do thimpealladh agus gan dearmad do dhéanamh fá dhul go n-uig</span>
<lb n="2435"/><span>gach aon dá aois ghrádha ar feadh Leath Mhogha go hiomlán agus</span>
<lb n="2436"/><span>beatha agus sláinte do thabhairt uaidh féin do gach aon fá leith</span>
<lb n="2437"/><span>dhíobh, agus dá iarraidh orthu fá phéin umhlaíochta faire agus</span>
<lb n="2438"/><span>forchoiméad do dhéanamh nó go mbeiridís ar an mbráighe</span>
<lb n="2439"/><span>Seán Ó Lúba agus a chur ceangailte cruachuibhrithe chuige</span>
<lb n="2440"/><span>féin go Caisleán Ó Liatháin.</span></p>
<lb n="2441"/>
<lb n="2442"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2443"/><span>De bhrí gach réabadh</span>
<lb n="2444"/><span>ar dhlí na héigse</span>
<lb n="2445"/><span>leis dá ndearnthas,</span>
<lb n="2446"/><span>Gon uime d'ordaím</span>
<lb n="2447"/><span>agus ionchomhachtaím</span>
<lb n="2448"/><span>is údarásaím,</span>
<lb n="2449"/><span>Don uile ard-</span>
<lb n="2450"/><span>is fo-chonstábla</span>
<lb n="2451"/><span>is do gach báille</span>
<lb n="2452"/><span>Is chum buíne i gcontae</span>
<lb n="2453"/><span>i gcríochaibh Mumhan</span>
<lb n="2454"/><span>gan míchairde,</span></p>
<lb n="2455"/>
<lb n="2456"/><p><span>Gibé cúinge</span>
<lb n="2457"/><span>coill ná cúil</span>
<lb n="2458"/><span>den Mhumhain réamhráite,</span>
<lb n="2459"/><span>Lámhaíg dúinne,</span>
<lb n="2460"/><span>Dáiví Brún,</span>
<lb n="2461"/><span>san ionad 'na bhfághthar;</span>
<lb n="2462"/><span>Gadrach cruarighin</span>
<lb n="2463"/><span>casaíg ar 'fhuaithnibh;</span>
<lb n="2464"/><span>leagthar a chnámha.</span>
<lb n="2465"/><span>Duais ná breabaireacht</span>
<lb n="2466"/><span>uaidh ná glacathar</span>
<lb n="2467"/><span>cuir ná slána.</span></p>
<lb n="2468"/>
<lb n="2469"/><p><span>Tugthar go Caisleán</span>
<lb n="2470"/><span>cluthair Uí Liatháin</span>
<lb n="2471"/><span>ceangailte im' láthair,</span>
<lb n="2472"/><span>'S chum aon duine eile</span>
<lb n="2473"/><span>ná léigthear eisean</span>
<lb n="2474"/><span>i bpéin bhur sláinte.</span>
<lb n="2475"/><span>Tuilleadh dá dhocúil -</span>
<lb n="2476"/><span>tugthar dhó lonnú</span>
<lb n="2477"/><span>go ceann spáis ann.</span>
<lb n="2478"/><span>'S ina dhiaidh sin chúghainn</span>
<lb n="2479"/><span>a thriall dom' chúirt</span>
<lb n="2480"/><span>'bé ionad is áil liom.</span></p>
<lb n="2481"/>
<lb n="2482"/><p><span>Dá mbeith uaibhse</span>
<lb n="2483"/><span>ar chleith nó cuardaibh</span>
<lb n="2484"/><span>leanaíg ar lánrith.</span>
<lb n="2485"/><span>Is Dálaigh na hAnaí</span>
<lb n="2486"/><span>chleachtann an cleasaí,</span>
<lb n="2487"/><span>ná faigheadh scáth ann.</span>
<lb n="2488"/><span>Gluaistear libhse</span>
<lb n="2489"/><span>go luaimneach liosta</span>
<lb n="2490"/><span>go Tobraid Árann.</span>
<lb n="2491"/><span>Is ná déin dearmad</span>
<lb n="2492"/><span>céad dom' bheannachtaibh</span>
<lb n="2493"/><span>do Sheán Chlárach.</span></p>
<lb n="2494"/>
<lb n="2495"/><p><span>Tuigim nach buailfe,</span>
<lb n="2496"/><span>ionad ba shuairce,</span>
<lb n="2497"/><span>chúghaibh sa tardal.</span>
<lb n="2498"/><span>Caithíg an oíche</span>
<lb n="2499"/><span>is glacaíg bhur scíth ann</span>
<lb n="2500"/><span>go dtí arna mhárach.</span>
<lb n="2501"/><span>Triall ar Luimneach</span>
<lb n="2502"/><span>siar go hinneallta</span>
<lb n="2503"/><span>is ibhíg mo shláinte ann.</span>
<lb n="2504"/><span>Is naiscíg ar Aodh Buí</span>
<lb n="2505"/><span>seasamh san taobh thíos;</span>
<lb n="2506"/><span>faireadh an tráth sin.</span></p>
<lb n="2507"/>
<lb n="2508"/><p><span>Go hUíbh Breacáin,</span>
<lb n="2509"/><span>timpeall Challáin</span>
<lb n="2510"/><span>tuigim ná ráinig.</span>
<lb n="2511"/><span>Ionann is dainséar</span>
<lb n="2512"/><span>druidim le hAindréas</span>
<lb n="2513"/><span>d'fhile gan fáscadh,</span>
<lb n="2514"/><span>Somaidh le saoirse</span>
<lb n="2515"/><span>socair an intleacht</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="2516"/><p><span>solas gach sásaimh.</span>
<lb n="2517"/><span>Cíocha dile</span>
<lb n="2518"/><span>na díse d'ibheas-sa,</span>
<lb n="2519"/><span>deocair a dtrágha.</span></p>
<lb n="2520"/>
<lb n="2521"/><p><span>Seachnaíg róda</span>
<lb n="2522"/><span>is glacaíg cóngar</span>
<lb n="2523"/><span>tarsna na sáile.</span>
<lb n="2524"/><span>Risteard Ó Murchú</span>
<lb n="2525"/><span>cuiríg dá chluthú,</span>
<lb n="2526"/><span>in imeallaibh Rátha.</span>
<lb n="2527"/><span>Rithíg go Ciarraí,</span>
<lb n="2528"/><span>ciste na bhfialghníomh,</span>
<lb n="2529"/><span>is nochtaíg dom' bhráthair,</span>
<lb n="2530"/><span>Diarmaid fíorchaoin</span>
<lb n="2531"/><span>mac mhic Fhínghín,</span>
<lb n="2532"/><span>turas an chneáire.</span></p>
<lb n="2533"/>
<lb n="2534"/><p><span>I gcríochaibh Cairbreach</span>
<lb n="2535"/><span>ní bhfaighidh tearmainn,</span>
<lb n="2536"/><span>cé dóigh fáilte ann,</span>
<lb n="2537"/><span>Ós fíor gur eatarthu</span>
<lb n="2538"/><span>bhíos mo dhalta dil,</span>
<lb n="2539"/><span>Eoghan Mac Cárthaigh.</span></p>
<lb n="2540"/>
<lb n="2541"/><p><span>Iarraíg Donnchadh,</span>
<lb n="2542"/><span>grian na n-ollamhan,</span>
<lb n="2543"/><span>i gCorcaigh is gnáthach,</span>
<lb n="2544"/><span>d'fhíorfhuil chalma,</span>
<lb n="2545"/><span>ríora Raithleann,</span>
<lb n="2546"/><span>an fisigeach fáitheach.</span></p>
<lb n="2547"/>
<lb n="2548"/><p><span>Is Dónall solascháidh</span>
<lb n="2549"/><span>Óg Ó Donnabháin,</span>
<lb n="2550"/><span>posta gan tlátha,</span>
<lb n="2551"/><span>Dár dual fuineadh</span>
<lb n="2552"/><span>gach uama is oimice</span>
<lb n="2553"/><span>is follas mo ghrá dó.</span>
<lb n="2554"/><span>Is Dónall dréachtchaoin</span>
<lb n="2555"/><span>stróire séimhí,</span>
<lb n="2556"/><span>file na Blarnan,</span>
<lb n="2557"/><span>Le baois shloinntear</span>
<lb n="2558"/><span>gé bhíos gaosmhar</span>
<lb n="2559"/><span>do Chlainn Chárthaigh.</span></p>
<lb n="2560"/>
<lb n="2561"/><p><span>Fialmhac Mhurchú,</span>
<lb n="2562"/><span>an gliaire cruthchlúmhail</span>
<lb n="2563"/><span>'sé mo bhráthair,</span>
<lb n="2564"/><span>Saoi le sioscathar</span>
<lb n="2565"/><span>laoithe snoite suilt,</span>
<lb n="2566"/><span>Seán na Rátha.</span>
<lb n="2567"/><span>Críoch bhur gcuarda,</span>
<lb n="2568"/><span>ar dtíocht go Cluain Molt,</span>
<lb n="2569"/><span>deocha 'bhur sásamh.</span>
<lb n="2570"/><span>Is fíonmhar milis,</span>
<lb n="2571"/><span>an tír 's a foireann,</span>
<lb n="2572"/><span>i bhfochair an Fháltaigh.</span></p>
<lb n="2573"/>
<lb n="2574"/><p><span>Fáidh ná file,</span>
<lb n="2575"/><span>ná fágthar libhse,</span>
<lb n="2576"/><span>san Mhumhain ársa,</span>
<lb n="2577"/><span>Gan fáil ina choinnibh</span>
<lb n="2578"/><span>ar lár go gcuirid</span>
<lb n="2579"/><span>an Brúnach bearnach.</span>
<lb n="2580"/><span>Do mhaímh an Brúnach</span>
<lb n="2581"/><span>buíon dá chúnamh</span>
<lb n="2582"/><span>mar aos dána.</span>
<lb n="2583"/><span>Is díobh sin Tomás</span>
<lb n="2584"/><span>caoinmhic Thiarnáin,</span>
<lb n="2585"/><span>'s Mac Giolla Pádraig.</span></p>
<lb n="2586"/>
<lb n="2587"/><p><span>Is díobh Parthalón</span>
<lb n="2588"/><span>an bráthair Códach,</span>
<lb n="2589"/><span>rannaire Dháithbhe,</span>
<lb n="2590"/><span>Is gliaire cumais,</span>
<lb n="2591"/><span>Uilliam de Bhriotaibh,</span>
<lb n="2592"/><span>is duine ná háirmhim.</span>
<lb n="2593"/><span>Gach n-aon eile,</span>
<lb n="2594"/><span>is an méad so deirim,</span>
<lb n="2595"/><span>do chúnamh Dháithbhe,</span>
<lb n="2596"/><span>Tabhraíg chúghainne,</span>
<lb n="2597"/><span>fá thearmainn cúirte</span>
<lb n="2598"/><span>cumais na bhfáidhe.</span></p>
<lb n="2599"/>
<lb n="2600"/><p><span>Gach n-aon nár foilceadh i dtobar na fíoréigse,</span>
<lb n="2601"/><span>Is nár léigh ar nodaibh ná foras na príomhGhaeilge,</span>
<lb n="2602"/><span>Ní céim a moladh má chosmhalaid gaois Éamainn</span>
<lb n="2603"/><span>'S ní béim ar fhoirtile a dtrodaireacht tslimchéille.</span></p>
<lb n="2604"/>
<lb n="2605"/><p><span>Foircheann.</span>
<lb n="2606"/></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="2607"/><p><span>Bzzzzz1769lsc 18L</span>
<lb n="2608"/><span>Uzzzzz0297</span>
<lb n="2609"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2610"/><span>De bhrí go gcuala</span></p>
<lb n="2611"/>
<lb n="2612"/><p><span>Contae Luimnigh le Muiris Ó Gríofa.  Ag so faisnéis agus barántas</span>
<lb n="2613"/><span>ón bhfear céanna ar Sheán Ó hAnnáin .i. Fairisíneach faon</span>
<lb n="2614"/><span>fíoruallach meabhlach searbh-bhriathrach cleasach cealgrúnach</span>
<lb n="2615"/><span>scáinte scagfhiaclach liosta liodartha leonta luaithintinneach .i.</span>
<lb n="2616"/><span>cocól coirpe casadharcach; fuad fuadarach fuathrógach agus carrfhia</span>
<lb n="2617"/><span>cocard ceannéadrom noch atá ag imeacht ar nós Welcome Shúgaigh</span>
<lb n="2618"/><span>ina gheilt ghliogartha ghlibriabhach charrach ghearbach</span>
<lb n="2619"/><span>bhreacmhíolach i ndiaidh ban bocht agus baothchailleach is ag</span>
<lb n="2620"/><span>leághadh le lánansacht dóibh, bíodh nach le greann ná le gean orthu</span>
<lb n="2621"/><span>leanas an lánréim sin, ach d'eagla go bhfoilseoidh cách go</span>
<lb n="2622"/><span>coiteann a éad agus a fhantas príobháideach ag nochtadh a</span>
<lb n="2623"/><span>mhioscaise agus a mhírúin don aicme réamhráite ler créachtnaíodh an</span>
<lb n="2624"/><span>crochaire ceannleointe-se.  Óir ar dtréigin a chumainn dá</span>
<lb n="2625"/><span>chompánach is beag nach é nós an phréacháin bhuinní doní noch</span>
<lb n="2626"/><span>d'fhuathaíos a nead féin ar bhfáil cac na corréisce inti agus</span>
<lb n="2627"/><span>d'imíos ar lageitil a luí agus a lomghoraíocht ar lomneadaibh</span>
<lb n="2628"/><span>athchaite na n-éan eile, gur mar sin do luigh an millteoir meata</span>
<lb n="2629"/><span>mírúnach so ar mheirdreachas go bhfuair cealg agus claonadhairt</span>
<lb n="2630"/><span>ina dheireadh go prap príobháideach ionas gur leathnaigh olc agus</span>
<lb n="2631"/><span>urchóid na hiaróige sin go hiarchreimeach nimh nathrach ar feadh a</span>
<lb n="2632"/><span>choirp 's a chaolchráige ler cuireadh cor fimidh i gcamthóin an</span>
<lb n="2633"/><span>choillteánaigh dhána dhíchoiscithe sin, dála mná an mhuilleora</span>
<lb n="2634"/><span>ghairmeas an t-ainm sin don drong dea-iompair dhiúltaíos go</span>
<lb n="2635"/><span>dhrochbhéasa; agus de bhrí go ndearna an cuaisce tanaí tónbhriste,</span>
<lb n="2636"/><span>agus an chú airce chluaisghearrtha mhórbheannach bhurdúnach so</span>
<lb n="2637"/><span>gan foras gan fondaiméad in aghaidh dlí agus reacht na héigse do</span>
<lb n="2638"/><span>chuireamair an barántas so ina dhiaidh mar leanas:</span></p>
<lb n="2639"/>
<lb n="2640"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2641"/><span>De bhrí go gcuala</span>
<lb n="2642"/><span>go bhfuil cuaisce</span>
<lb n="2643"/><span>nó fíorchréice,</span>
<lb n="2644"/><span>Anois ag gluaiseacht</span>
<lb n="2645"/><span>go fíoruallach</span>
<lb n="2646"/><span>ar díth céille.</span></p>
<lb n="2647"/>
<lb n="2648"/><p><span>Seán Ó hAnnáin</span>
<lb n="2649"/><span>ainm an spreasáin,</span>
<lb n="2650"/><span>nó cúiréibe,</span>
<lb n="2651"/><span>Bhíos ina chúán</span>
<lb n="2652"/><span>i ndiaidh gach aonmhná</span>
<lb n="2653"/><span>mar leigheas éada.</span></p>
<lb n="2654"/>
<lb n="2655"/><p><span>Bíonn an cocól so</span>
<lb n="2656"/><span>ann gach aon ló</span>
<lb n="2657"/><span>fá líg traochta,</span>
<lb n="2658"/><span>I ndóigh go gcuirfeadh</span>
<lb n="2659"/><span>ansin duanóg,</span>
<lb n="2660"/><span>nó críontsaothar.</span></p>
<lb n="2661"/>
<lb n="2662"/><p><span>Nuair nach féidir</span>
<lb n="2663"/><span>leis a dhréacht a chur</span>
<lb n="2664"/><span>in aiste chirt,</span>
<lb n="2665"/><span>Bíonn an séithleach</span>
<lb n="2666"/><span>ina spreas gan éifeacht</span>
<lb n="2667"/><span>ag síor-reacaireacht.</span>
<lb n="2668"/><span>Is cóir is is faobhrach</span>
<lb n="2669"/><span>doghní véarsa</span>
<lb n="2670"/><span>deir gach seanbhean.</span>
<lb n="2671"/><span>Nuair a thig an réice</span>
<lb n="2672"/><span>gliogair gan chéill-se</span>
<lb n="2673"/><span>chucu ag bladaireacht.</span></p>
<lb n="2674"/>
<lb n="2675"/><p><span>Ní bhfuair an bochtán</span>
<lb n="2676"/><span>dona so sciúrsáil</span>
<lb n="2677"/><span>riamh san mbaile-se</span>
<lb n="2678"/><span>Gur chuir rabhán</span>
<lb n="2679"/><span>chugainn, an sacán,</span>
<lb n="2680"/><span>go fíormhaslaitheach.</span>
<lb n="2681"/></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="2682"/><p><span>Dá bhrí sin fógraim</span>
<lb n="2683"/><span>díbhse, a óga,</span>
<lb n="2684"/><span>ar feadh na dúiche:</span>
<lb n="2685"/><span>Bíodh an tóir</span>
<lb n="2686"/><span>againn ina dheoidh</span>
<lb n="2687"/><span>go fíorshiúlach.</span>
<lb n="2688"/><span>Cuardaíg garbhchnoic</span>
<lb n="2689"/><span>ina mbeith beannaphoic</span>
<lb n="2690"/><span>ar bhinn sléibhte,</span>
<lb n="2691"/><span>Óir is cleachtadh leis</span>
<lb n="2692"/><span>dul chun reatha leo</span>
<lb n="2693"/><span>go fíoraerach.</span>
<lb n="2694"/><span>Ná fágbhaíg achrann,</span>
<lb n="2695"/><span>ina mbeith caladh ar bith,</span>
<lb n="2696"/><span>i dtír Éireann,</span>
<lb n="2697"/><span>Dó gan taistealadh</span>
<lb n="2698"/><span>go bhfaighthí amharc air</span>
<lb n="2699"/><span>i gcríoch éigin.</span></p>
<lb n="2700"/>
<lb n="2701"/><p><span>Gidheadh beartaím,</span>
<lb n="2702"/><span>díbh an dailtín</span>
<lb n="2703"/><span>do sheachaint ar aonach,</span>
<lb n="2704"/><span>d'eagla Chathaoir</span>
<lb n="2705"/><span>is foireann na stafaí</span>
<lb n="2706"/><span>do theacht d'bhur plaoscadh.</span></p>
<lb n="2707"/>
<lb n="2708"/><p><span>In áit eile ar bith</span>
<lb n="2709"/><span>ina gcluinfí an reithe bocht</span>
<lb n="2710"/><span>muiniceach maol so</span>
<lb n="2711"/><span>Dhul ar teitheadh uaibh,</span>
<lb n="2712"/><span>déanaíg deifir ann;</span>
<lb n="2713"/><span>brisíg is réabaíg.</span></p>
<lb n="2714"/>
<lb n="2715"/><p><span>An tan gheabhtar radharc air</span>
<lb n="2716"/><span>leanaíg gan mhoill é</span>
<lb n="2717"/><span>an sruithire séithligh.</span>
<lb n="2718"/><span>Beiríg ar adhairc air,</span>
<lb n="2719"/><span>cuiríg fá ghreim é,</span>
<lb n="2720"/><span>an cuirrice créice.</span></p>
<lb n="2721"/>
<lb n="2722"/><p><span>Díbh ní heagla</span>
<lb n="2723"/><span>go rachaidh chun reatha uaibh</span>
<lb n="2724"/><span>tá sé léigneach.</span>
<lb n="2725"/><span>Ar an abhar sin</span>
<lb n="2726"/><span>bíodh sé ceangailte</span>
<lb n="2727"/><span>le cor téide.</span></p>
<lb n="2728"/>
<lb n="2729"/><p><span>Gibé ar bith bothóg,</span>
<lb n="2730"/><span>ag scige le síorthóir,</span>
<lb n="2731"/><span>'na bhfaighthí an t-éagann,</span>
<lb n="2732"/><span>Tugaíg an cocól</span>
<lb n="2733"/><span>chugainn dá aimhdheoin</span>
<lb n="2734"/><span>fá dhlí na héigse.</span></p>
<lb n="2735"/>
<lb n="2736"/><p><span>Siúlaíg feasta gach barrachnoc lom do Sheán</span>
<lb n="2737"/><span>Mar a mbíonn garbhphoic mhaga is gabhair ar fán.</span>
<lb n="2738"/><span>Níl rúiscbhuí chaillí ó Chaiseal go Gleann na Máighe,</span>
<lb n="2739"/><span>Ná músclann sealad chum peaca dá dtabhairt fé dháir.</span></p>
<lb n="2740"/>
<lb n="2741"/><p><span>CzzzzzPrós</span></p>
<lb n="2742"/>
<lb n="2743"/><p><span>Toirbhearta faoim' láimh,</span>
<lb n="2744"/><span>Muiris Ó Gríofa.</span></p>
<lb n="2745"/>
<lb n="2746"/><p><span>Bzzzzz1781 18D</span>
<lb n="2747"/><span>Uzzzzz0216</span></p>
<lb n="2748"/>
<lb n="2749"/><p><span>BARÁNTAS MHUIRIS UÍ GHRÍOFA</span>
<lb n="2750"/><span>le hEoghan Rua Ó Súilleabháin 1781</span></p>
<lb n="2751"/>
<lb n="2752"/><p><span>De bhrí go bhfuaras fíorfhaisnéis re ceart áitimh</span></p>
<lb n="2753"/>
<lb n="2754"/><p><span>Críocha mínáille Mumhan agus an chuid eile d'Éirinn iathghlas</span>
<lb n="2755"/><span>oileánach le hEoghan Ó Súilleabháin .i. aon de dhearbh-</span>
<lb n="2756"/><span>bhreithiúin na saoithe éigse</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="2757"/><p><span>ar feadh na críche réamhráite go huile.</span></p>
<lb n="2758"/>
<lb n="2759"/><p><span>De bhrí go bhfuaras fíorfhaisnéis re ceart áitimh díse dea-</span>
<lb n="2760"/><span>dhaoine .i. Mícheál Ó Clúmháin do chónaíos i mBealach Uafar</span>
<lb n="2761"/><span>Átha, agus Uilliam Ó hAinnín do chónaíos ar Ród-Chros Thobar an</span>
<lb n="2762"/><span>Nae: Iar n-éag d'éigsibh éifeachtacha ealaíonta, do</span>
<lb n="2763"/><span>shaormhacaibh léannta láneolacha, do shuadhaibh snoite sians-</span>
<lb n="2764"/><span>scothacha, is d'fhíobhaibh frofa fíorfhoghlamtha, do bhardaibh</span>
<lb n="2765"/><span>bleachta binnbhriathracha, agus do dhámhaibh dearfa dea-shamplacha,</span>
<lb n="2766"/><span>do dhraoithibh diamhar-rúntacha dántacha agus do ghruagaibh</span>
<lb n="2767"/><span>dáilteacha snaisrialacha agus d'fháidhibh fonnmhara</span>
<lb n="2768"/><span>feidhmdhlitheacha Leithe maghfhairsinge Mogha, noch ba</span>
<lb n="2769"/><span>dhearbhúdair dréachta dánta agus laoithe, duanta na ndea-ealaíon</span>
<lb n="2770"/><span>san tan gcéanna is san gcruinnaimsir ionar mhaireadar na taoisigh</span>
<lb n="2771"/><span>teagaisc agus na saoithe sárlabharthacha cúirtghairmtheacha</span>
<lb n="2772"/><span>mianmhara meidhirchaointeacha dleachta dílse d'fhíorscoth uasal</span>
<lb n="2773"/><span>urramach gréithre gaoismhara Gael, gur neadaigh is gur</span>
<lb n="2774"/><span>dhlúthghnáthaigh balbh-bhairdín breillbhriathrach bunscolóige agus</span>
<lb n="2775"/><span>cnáimhseálaí ciarsánach cianaosta agus dúrdhradaire díoscair</span>
<lb n="2776"/><span>dítheolach, is fíorfhuirseoir foghaltach faonghníomhach, agus glimsín</span>
<lb n="2777"/><span>glafaídeach glamghlórach agus leamhlorgaire liodartha lomathach, agus</span>
<lb n="2778"/><span>maolmheilit maíteach míghníomhach, agus neascóid neantach</span>
<lb n="2779"/><span>neamhcharthanach, agus pótaire pleidhciúil plámásach, agus ráiméisí</span>
<lb n="2780"/><span>righin rúnchealgach, agus tirimtharabhán tóirtéiseach, i</span>
<lb n="2781"/><span>gcuasphollaibh diamhaire agus i gcumaraibh doimhne do-eolais</span>
<lb n="2782"/><span>an tSléibhe Riabhaigh dárab dearbhainm Muirisín maol</span>
<lb n="2783"/><span>malachlúmhach meangach mailíseach Ó Gríofa .i. feallaire noch do</span>
<lb n="2784"/><span>dhíolfadh an fíorbheagán d'iarmhar na héigse, atá ina bhfuíoll</span>
<lb n="2785"/><span>áir is áirní ar fianscor, agus ar foluail trí inghreim Danar agus</span>
<lb n="2786"/><span>foirneart eachtrann a saorchríochaibh sean agus sinsear clanna</span>
<lb n="2787"/><span>meidhreánaí Míleadh, ar bhrúchtsháith buisinne amhail ba ghnáth</span>
<lb n="2788"/><span>ris do dhéanamh.</span></p>
<lb n="2789"/>
<lb n="2790"/><p><span>Áitíthear fós ag an bhfaisnéisí seo go mbíonn an burdúnaí</span>
<lb n="2791"/><span>beagnáireach so ag imeacht idir sheasc-chailleacha Cois Sléibhe</span>
<lb n="2792"/><span>ina fhear leighis lusa luibhe agus asarlaíochta fá ghné dochtúra</span>
<lb n="2793"/><span>fíorfhoghlamtha ban re tabhairt clainne dhóibh ris na healaíonaibh</span>
<lb n="2794"/><span>.i. an gníomh ná táinig ris do dhéanamh anallód tré dhíth dea-</span>
<lb n="2795"/><span>uirlise agus lachta lántorthúla giniúna.</span></p>
<lb n="2796"/>
<lb n="2797"/><p><span>Bíonn fós an bladaire baothghlórach so, an tan mheathaid na cearda</span>
<lb n="2798"/><span>réamhráite air, ag iomlot ó thigh go tigh ina phaidreachán</span>
<lb n="2799"/><span>chrábhaidh is coinsiasa i measc caschaillichíní ciartha coirtithe</span>
<lb n="2800"/><span>ina gcríocha agus ina n-áitribh réamhainmnithe ag teagasc 's ag</span>
<lb n="2801"/><span>múineadh salm an altaithe agus a shamhail eile sin de phrácas</span>
<lb n="2802"/><span>urnaithe nár ordaigh Dia ná duine do rá ná d'éisteacht, mar shlí</span>
<lb n="2803"/><span>bheatha agus mar ábhar cothaithe dó féin, ó ráinig ina thuathalán</span>
<lb n="2804"/><span>cidh tréan-aineolach i rialacha léinn is lánfhoghlamtha, cidh</span>
<lb n="2805"/><span>deiliúsach d'ordaíonn don bhuíon so Bhealaigh Átha gan m'ordú</span>
<lb n="2806"/><span>sa ghlacadh mar dhlí i ndóigh clú agus meas do thuilleamh dó</span>
<lb n="2807"/><span>féin tré thíocht i gcomhchóraíocht riumsa nó rem' shamhail eile</span>
<lb n="2808"/><span>i gcúlghearrthóireacht mhailísigh, gan uaim aiste ná údarás, ach</span>
<lb n="2809"/><span>ag déanamh deimhin dar leis féin den charadas san do shnaidhmeas</span>
<lb n="2810"/><span>ris agus dob éigean dom go haimhdheonach a scaoileadh tré</span>
<lb n="2811"/><span>míchádhas an chríonchlamhaire seo.</span></p>
<lb n="2812"/>
<lb n="2813"/><p><span>Tar éis na fáthaibh sin, ordaím do gach file feasach fáigiúil</span>
<lb n="2814"/><span>fíorGhaelach an bairdín seo do dhiandíbirt agus do rianruagairt óna</span>
<lb n="2815"/><span>gcomhthionólaibh agus óna gcomhluadar; is dá n-oifigíbh dearfa a</span>
<lb n="2816"/><span>cheangal is a chruachuibhreach agus a bhreith ar an ordú san ina</span>
<lb n="2817"/><span>chime chraiplithe chruachuibhrithe do láthair ceachtar de</span>
<lb n="2818"/><span>bhinnbhreithiúin na saoithe éigse go n-íoca a chríonchorpán</span>
<lb n="2819"/><span>creatlom caisleatharach as leamhlabharthaibh</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="2820"/><p><span>a theangan atá tarsna tuisleach tuathalach teircfheolach, agus</span>
<lb n="2821"/><span>dochum na nithe sin do chur i bhfórsa, ag sin barántas tarraingthe</span>
<lb n="2822"/><span>faoim' láimh an cúigiú lá fichead d'August, san mbliain</span>
<lb n="2823"/><span>d'aois an Tiarna 1781.</span></p>
<lb n="2824"/>
<lb n="2825"/><p><span>Bzzzzz1784ob 18D</span>
<lb n="2826"/><span>Sirim slua uaimhneach na saoithe sean</span>
<lb n="2827"/><span>Barántas Eoghain Uí Shúilleabháin ar Mhuiris Ó Gríofa</span></p>
<lb n="2828"/>
<lb n="2829"/><p><span>De bhrí go bhfuaireas áiteamh dís dea-dhaoine gur neadaigh agus</span>
<lb n="2830"/><span>gur dhlúthchónaigh balbh-bhairdín breallbhriathrach, bunscológ, ar</span>
<lb n="2831"/><span>neamhéigse éifeacht ná ealaí dó, ordaím do shaoimhacaibh léannta</span>
<lb n="2832"/><span>láneolach na hÉireann, do Mhícheál Ó Clúmháin do chónaíos i</span>
<lb n="2833"/><span>mBealach Úir Átha agus Uilliam Ó hAinnín do chónaíos ar Ród</span>
<lb n="2834"/><span>Chroise Thobar an Nae, go bhfuil tallaire ciarsánach críonaosta,</span>
<lb n="2835"/><span>dúrdhraidire díthuigseanach do-eolais agus fíor-dheoirseoirín</span>
<lb n="2836"/><span>fealltach faonghníomhach agus glimsín gliadarach glamghlórach agus</span>
<lb n="2837"/><span>leamhlorgaire lodartha lomthónach agus maolmheilitín maíteach</span>
<lb n="2838"/><span>míghníomhach agus neascóid namhdach neamhcharthanach, agus pótaire</span>
<lb n="2839"/><span>pleidhciúil plámásach, agus sruthaire silte sleamhainchreimeach</span>
<lb n="2840"/><span>agus truán truaillithe teircfheolach do chónaíos i gcuasaibh,</span>
<lb n="2841"/><span>pollaibh doimhnibh daingeana do-eolais an tSléibhe Riabhaigh,</span>
<lb n="2842"/><span>gurab ainm Muirisín mangach malachlúmhach mílabhartha casleatharach</span>
<lb n="2843"/><span>Ó Gríofa, an feallaire noch do dhíolfadh an fíorbheagán d'</span>
<lb n="2844"/><span>fhíorbhardaibh na héigse tá ar fán, fuair foghlaim uachtaráin.</span></p>
<lb n="2845"/>
<lb n="2846"/><p><span>Ar bhrúchtaíl buisinne amhail ba ghnách leis i dtigh a mháthar</span>
<lb n="2847"/><span>áitíor fós go mbíonn an breabaire cealgach cailliúnach ag iomlaid ó</span>
<lb n="2848"/><span>thigh go tigh ar measc chailleacha ciara coirtithe na gcríoch</span>
<lb n="2849"/><span>ráite, agus a shamhail sin de phrácas ar urnaithe nár ordaigh Dia</span>
<lb n="2850"/><span>ná duine a rá ná d'éisteacht.</span></p>
<lb n="2851"/>
<lb n="2852"/><p><span>Tugaimse ordú do gach file fáigiúil foghlamtha fíreolach et dá</span>
<lb n="2853"/><span>n-oifigí dearfa-san an bairdín seo do dhiandhíbirt agus do</span>
<lb n="2854"/><span>rinnruagairt, agus do thabhairt 'na chime chrimechraiplithe</span>
<lb n="2855"/><span>chruachuibhrithe i láthair cheachtar de bhreithiúin na suadh</span>
<lb n="2856"/><span>éigse, go n-íocfadh a chríonchorpán creatlom casleatharach as</span>
<lb n="2857"/><span>leamhlabhartha a theangan tá trasna tuisleach truathuathalach chum</span>
<lb n="2858"/><span>na nithibh do chur i bhfeidhm agus in eagar air.</span></p>
<lb n="2859"/>
<lb n="2860"/><p><span>Seo bhur mbarántas duit faoim' láimh:</span></p>
<lb n="2861"/>
<lb n="2862"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2863"/><span>Sirim slua uaimhneach na saoithibh sean</span>
<lb n="2864"/><span>Ba chliste suairc duainte is laoithe ceart,</span>
<lb n="2865"/><span>Cuiríg luathruagairt nó cuibhreach gaid,</span>
<lb n="2866"/><span>Ar Mhuirisín luath-thuathalach Ó Gríofa gan mheas.</span>
<lb n="2867"/></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="2868"/><p><span>Bzzzzz1850lsc 19L</span>
<lb n="2869"/><span>Uzzzzz0453</span>
<lb n="2870"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="2871"/><span>De bhrí go bhfuaireas go fíor an tuairisc</span></p>
<lb n="2872"/>
<lb n="2873"/><p><span>Chum faisnéis Chontae an Chláir agus Chóige Mumhan go</span>
<lb n="2874"/><span>forleathan.  Ag seo ordú údarásach ó aon de phríomhghiúistísí na</span>
<lb n="2875"/><span>Contae réamhráite, dá ngoirtear Páidín Thoirdhealbhaigh, i</span>
<lb n="2876"/><span>ndiaidh Thomáis Mhic Shiúrtáin .i. táilliúir siúltach suarach</span>
<lb n="2877"/><span>saobhnósach, do ghabh air féin, le húdarás ceanndána, ball éadaigh</span>
<lb n="2878"/><span>oirearc úsáideach do dhéanamh do Mícheál Ó Raghallaigh, aon de</span>
<lb n="2879"/><span>sheanchaíbh fíoreolacha na cóige riomhráite agus do mhill go</span>
<lb n="2880"/><span>míthreorach míthuigseanach an ball céanna.  Tar éis trí bhanláimh</span>
<lb n="2881"/><span>flainnín fíormhín sármhaiseach do chur amú leis, ar an ábhar sin,</span>
<lb n="2882"/><span>atá barántas mar seo leanas:</span></p>
<lb n="2883"/>
<lb n="2884"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="2885"/><span>De bhrí go bhfuaireas,</span>
<lb n="2886"/><span>go fíor an tuairisc,</span>
<lb n="2887"/><span>inniu do chráigh mé;</span>
<lb n="2888"/><span>Fear dlí na suadha,</span>
<lb n="2889"/><span>ba chaoin i suairceas,</span>
<lb n="2890"/><span>ag teach an tábhairne.</span>
<lb n="2891"/><span>A chaoinchrot uasal,</span>
<lb n="2892"/><span>ar theacht an fhuachta,</span>
<lb n="2893"/><span>do bheith á chárnadh.</span>
<lb n="2894"/><span>Ag síordhúluachair,</span>
<lb n="2895"/><span>na gaoithe aduaidh,</span>
<lb n="2896"/><span>'s a chom gan báinín.</span></p>
<lb n="2897"/>
<lb n="2898"/><p><span>Fógraím ruaig i ndiaidh</span>
<lb n="2899"/><span>mhic an fhuadaigh</span>
<lb n="2900"/><span>do mhill an t-éadach.</span>
<lb n="2901"/><span>Is buainfead cluas de</span>
<lb n="2902"/><span>má fhaighim a thuairisc</span>
<lb n="2903"/><span>i mbailtibh Éireann.</span>
<lb n="2904"/><span>As seo go Cluaine,</span>
<lb n="2905"/><span>nó go Cill Da Lua soir,</span>
<lb n="2906"/><span>má fhaighim an séithleach.</span>
<lb n="2907"/><span>Ní fhágfad ruainne</span>
<lb n="2908"/><span>ar a chloigeann guaireach</span>
<lb n="2909"/><span>gan stothadh in éineacht.</span></p>
<lb n="2910"/>
<lb n="2911"/><p><span>Seo ordú láidir,</span>
<lb n="2912"/><span>toghadh barántais,</span>
<lb n="2913"/><span>chuireas i gcóir dó,</span>
<lb n="2914"/><span>Chum cead tóraíocht'</span>
<lb n="2915"/><span>ar feadh na tíre</span>
<lb n="2916"/><span>bheith ar an lómthach.</span>
<lb n="2917"/><span>Má thagann in bhur líonta,</span>
<lb n="2918"/><span>bainigí an bríste</span>
<lb n="2919"/><span>dhe go fórsach.</span>
<lb n="2920"/><span>'S a hata dá mhaoil,</span>
<lb n="2921"/><span>go ndéanfaidh leorghníomh</span>
<lb n="2922"/><span>ar mhullach an bhóthair,</span></p>
<lb n="2923"/>
<lb n="2924"/><p><span>Le cara na héigse,</span>
<lb n="2925"/><span>seanchaí saothrach,</span>
<lb n="2926"/><span>fiosrach, fáilteach,</span>
<lb n="2927"/><span>Dár mhinic ag béithe</span>
<lb n="2928"/><span>meas ar a thréithe</span>
<lb n="2929"/><span>- 's is minic bhí fáth leis.</span>
<lb n="2930"/><span>Geallaimse féin dó</span>
<lb n="2931"/><span>nach mbeidh ár dtaobh leis,</span>
<lb n="2932"/><span>nuair gheabhad chum láimhe é;</span>
<lb n="2933"/><span>Go bhfágfad créim air,</span>
<lb n="2934"/><span>lena ré,</span>
<lb n="2935"/><span>do chuirfidh an ghráin air.</span>
<lb n="2936"/><span>Ag mná na hÉireann,</span>
<lb n="2937"/><span>bíodh gurab éadrom,</span>
<lb n="2938"/><span>é mar tá sé.</span>
<lb n="2939"/><span>Is gur beag an éiric</span>
<lb n="2940"/><span>linn ina shaothar,</span>
<lb n="2941"/><span>a sheoid 's a shnáthad.</span></p>
<lb n="2942"/>
<lb n="2943"/><p><span>Caithfidh sé íoc</span>
<lb n="2944"/><span>i bhflainnín Mhíchíl</span>
<lb n="2945"/><span>do chur gan tuairisc,</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="2946"/><p><span>Nó rachaidh sé síos</span>
<lb n="2947"/><span>go gcnagthar a phíob,</span>
<lb n="2948"/><span>is gan aon trua dhó.</span>
<lb n="2949"/><span>Más neach as an mbruín</span>
<lb n="2950"/><span>atá ar a thí,</span>
<lb n="2951"/><span>is do rug uaidh é,</span>
<lb n="2952"/><span>Déanadh gearán</span>
<lb n="2953"/><span>leis an Athair Tomás,</span>
<lb n="2954"/><span>is cuirfidh an ruaig air.</span></p>
<lb n="2955"/>
<lb n="2956"/><p><span>Is minic ar teallaigh</span>
<lb n="2957"/><span>duine dá ealaí,</span>
<lb n="2958"/><span>nó i dtigh ósta!</span>
<lb n="2959"/><span>Leis sin, a Mhíchíl,</span>
<lb n="2960"/><span>ná déan faillí</span>
<lb n="2961"/><span>go gcuirimíd tóir air.</span>
<lb n="2962"/><span>Nó rachaidh le gaoith,</span>
<lb n="2963"/><span>is le hearlaíocht,</span>
<lb n="2964"/><span>i bhfad ó chóngar.</span>
<lb n="2965"/><span>A chara mo chroí,</span>
<lb n="2966"/><span>tá an méid seo scríofa,</span>
<lb n="2967"/><span>is cuir i bhfórsa é.</span></p>
<lb n="2968"/>
<lb n="2969"/><p><span>Tá dís laochaibh</span>
<lb n="2970"/><span>ar an dtaobh so,</span>
<lb n="2971"/><span>rachadh sa tsiúl duit:</span>
<lb n="2972"/><span>Míchéal Ó Brógáin,</span>
<lb n="2973"/><span>tá sé eolach</span>
<lb n="2974"/><span>ar gach dúiche,</span>
<lb n="2975"/><span>Is Tailte rábach,</span>
<lb n="2976"/><span>sliocht na sárfhear,</span>
<lb n="2977"/><span>thabharfaidh chúghainn é.</span>
<lb n="2978"/><span>Is má bhíd mná,</span>
<lb n="2979"/><span>ag cur aon stró air,</span>
<lb n="2980"/><span>rachad chúthu.</span></p>
<lb n="2981"/>
<lb n="2982"/><p><span>Cuartaíg sléibhte,</span>
<lb n="2983"/><span>as so go Bréintre,</span>
<lb n="2984"/><span>is go Sliabh Eilbhe.</span>
<lb n="2985"/><span>Líogaibh móra</span>
<lb n="2986"/><span>chnoc na Boirne,</span>
<lb n="2987"/><span>'s ar ais don Eidhnigh.</span>
<lb n="2988"/><span>Mura bhfaighthí a thuairisc</span>
<lb n="2989"/><span>insa ruaig sin</span>
<lb n="2990"/><span>bígí foighneach,</span>
<lb n="2991"/><span>Óir gibé cúinne</span>
<lb n="2992"/><span>i bhfuil an snúire,</span>
<lb n="2993"/><span>cuirfear greim air.</span></p>
<lb n="2994"/>
<lb n="2995"/><p><span>Ó tá sibh láidir</span>
<lb n="2996"/><span>bígí dána,</span>
<lb n="2997"/><span>mar a raghaidh sibh.</span>
<lb n="2998"/><span>Brisíg, réabaíg,</span>
<lb n="2999"/><span>glais is géibheann</span>
<lb n="3000"/><span>ar gach teaghlach.</span>
<lb n="3001"/><span>Glaoig is ólaíg</span>
<lb n="3002"/><span>ar an mbóthar,</span>
<lb n="3003"/><span>gach a bhfaighe sibh.</span>
<lb n="3004"/><span>Bíodh ag Brógán</span>
<lb n="3005"/><span>tobac a dhóthain,</span>
<lb n="3006"/><span>nó tiocfa treighid air.</span></p>
<lb n="3007"/>
<lb n="3008"/><p><span>Tugaigí an píopa</span>
<lb n="3009"/><span>do na mná críonna,</span>
<lb n="3010"/><span>is beidh siad mór libh.</span>
<lb n="3011"/><span>Is ar mhnáibh óga,</span>
<lb n="3012"/><span>ná ceil orlach</span>
<lb n="3013"/><span>dá bhfuil uathu.</span>
<lb n="3014"/><span>Ná bígí súgach</span>
<lb n="3015"/><span>in bhur siúlta</span>
<lb n="3016"/><span>ach bígí stuama.</span>
<lb n="3017"/><span>'S ar mhaitheas na Mumhan</span>
<lb n="3018"/><span>ná scaraíg leis siúd,</span>
<lb n="3019"/><span>go dtugthar suas é.</span></p>
<lb n="3020"/>
<lb n="3021"/><p><span>Is mór an sceimhle</span>
<lb n="3022"/><span>torann na díse</span>
<lb n="3023"/><span>mar a ngeobha siad.</span>
<lb n="3024"/><span>Bainfid bíogadh</span>
<lb n="3025"/><span>as na seandaoine</span>
<lb n="3026"/><span>is crithfidh cóbaigh.</span>
<lb n="3027"/><span>Geallaimse dhíbh</span>
<lb n="3028"/><span>nach gcasfaid arís</span>
<lb n="3029"/><span>go dtugaid leo é.</span>
<lb n="3030"/><span>Ansin, a Mhíchíl,</span>
<lb n="3031"/><span>dein do rogha íde</span>
<lb n="3032"/><span>den fhear dreoite.</span></p>
<lb n="3033"/>
<lb n="3034"/><p><span>Críoch.</span>
<lb n="3035"/></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="3036"/><p><span>Bzzzzz1765c 18L</span>
<lb n="3037"/><span>Uzzzzz0314</span>
<lb n="3038"/><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3039"/><span>De bhrí go dtáinig dís dom' láthair</span>
<lb n="3040"/><span>Uilliam Buinneán</span>
<lb n="3041"/><span>do Sheán Míodhach</span></p>
<lb n="3042"/>
<lb n="3043"/><p><span>De bhrí go dtáinig</span>
<lb n="3044"/><span>dís dom' láthair,</span>
<lb n="3045"/><span>dem' dhlúthchomharsain,</span>
<lb n="3046"/><span>Dá dhearbhadh suíte</span>
<lb n="3047"/><span>fá bhrí an Bhíobla</span>
<lb n="3048"/><span>an fichiú lá d'fhómhar</span>
<lb n="3049"/><span>Go bhfuil Clann Tomáis</span>
<lb n="3050"/><span>ag dul in earráid</span>
<lb n="3051"/><span>ní nár chóir dhóibh,</span>
<lb n="3052"/><span>An dream chiaptha</span>
<lb n="3053"/><span>choirpe chiardhubh</span>
<lb n="3054"/><span>den tsíol ró-olc.</span></p>
<lb n="3055"/>
<lb n="3056"/><p><span>Do fuaireas cullóid</span>
<lb n="3057"/><span>ag an siosón</span>
<lb n="3058"/><span>i mbéal na tulcha</span>
<lb n="3059"/><span>Ó Mhac Cuirtín</span>
<lb n="3060"/><span>is ó gach giúistís</span>
<lb n="3061"/><span>dá bhfuair commission,</span>
<lb n="3062"/><span>Tré Chlann Órla</span>
<lb n="3063"/><span>bheith ar an nós so</span>
<lb n="3064"/><span>'dul as riagail</span>
<lb n="3065"/><span>Is gach dlí córach</span>
<lb n="3066"/><span>ag an gcóip sin</span>
<lb n="3067"/><span>dá shíorstialladh.</span></p>
<lb n="3068"/>
<lb n="3069"/><p><span>Atá duine éigin</span>
<lb n="3070"/><span>den tsíol chéanna</span>
<lb n="3071"/><span>ar na bailtibh seo,</span>
<lb n="3072"/><span>Do cheannaigh diallait,</span>
<lb n="3073"/><span>dóchaint iarla,</span>
<lb n="3074"/><span>spuir is geamaisis.</span>
<lb n="3075"/><span>Atá naoi mbúcla</span>
<lb n="3076"/><span>chum a ndúnta</span>
<lb n="3077"/><span>i gceann a giorta.</span>
<lb n="3078"/><span>Is deir liom Seán</span>
<lb n="3079"/><span>go bhfuil punt práis</span>
<lb n="3080"/><span>ina puimeil.</span></p>
<lb n="3081"/>
<lb n="3082"/><p><span>Ní hé an súisín</span>
<lb n="3083"/><span>atá ina chúisín</span>
<lb n="3084"/><span>dar mo bhriathar,</span>
<lb n="3085"/><span>Ach canvas ciumhaisbhuí</span>
<lb n="3086"/><span>is leathar gaimhnín</span>
<lb n="3087"/><span>as Áth Cliath amach.</span></p>
<lb n="3088"/>
<lb n="3089"/><p><span>Atá breastplate cíordhubh</span>
<lb n="3090"/><span>is pliataí buí uirthi</span>
<lb n="3091"/><span>ó Shliabh Taurus.</span>
<lb n="3092"/><span>Adeir liom Síle</span>
<lb n="3093"/><span>gur leathar ón Scythia</span>
<lb n="3094"/><span>a cover gan amhras.</span></p>
<lb n="3095"/>
<lb n="3096"/><p><span>Do bhí Clann Vulcáin</span>
<lb n="3097"/><span>seachtain is naoi lá</span>
<lb n="3098"/><span>ag déanamh stíoróipí</span>
<lb n="3099"/><span>Is do bhí dhá cheardán</span>
<lb n="3100"/><span>lá dá bprásáil</span>
<lb n="3101"/><span>adeir Seán Ó Bruadaí.</span></p>
<lb n="3102"/>
<lb n="3103"/><p><span>Adeir Mac Uí Dhála</span>
<lb n="3104"/><span>aréir le Pádraig</span>
<lb n="3105"/><span>i dtigh Mhileachlainn</span>
<lb n="3106"/><span>Gur neeb maith cnáibe</span>
<lb n="3107"/><span>ó Chill Airne</span>
<lb n="3108"/><span>atá dá ceangal.</span></p>
<lb n="3109"/>
<lb n="3110"/><p><span>Adeir liom Tomhaltach,</span>
<lb n="3111"/><span>is ní mar shúgradh,</span>
<lb n="3112"/><span>acht mar dháiríribh,</span>
<lb n="3113"/><span>Gur fiú naoi scillinge</span>
<lb n="3114"/><span>ar mharga Mhurchaidh</span>
<lb n="3115"/><span>a cuid síoda.</span></p>
<lb n="3116"/>
<lb n="3117"/><p><span>Adeir liom Mícheál</span>
<lb n="3118"/><span>gur fríoth dá dhíotáil</span>
<lb n="3119"/><span>airbhe nae air,</span>
<lb n="3120"/><span>Is go bhfuil air fíonáil</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="3121"/><p><span>fós tré líonáil</span>
<lb n="3122"/><span>do chur lena bhéibhear.</span></p>
<lb n="3123"/>
<lb n="3124"/><p><span>Táim lán d'eagla</span>
<lb n="3125"/><span>go bhfaighfear damanta</span>
<lb n="3126"/><span>mac mo chomharsan,</span>
<lb n="3127"/><span>Tré na hachtaibh</span>
<lb n="3128"/><span>do rinn ár n-aithreacha</span>
<lb n="3129"/><span>do shíorleonadh.</span></p>
<lb n="3130"/>
<lb n="3131"/><p><span>Ní mé is ciontach</span>
<lb n="3132"/><span>ní mé dúirt leis</span>
<lb n="3133"/><span>ceannach na srianta.</span>
<lb n="3134"/><span>Ná ní mé dúirt leis</span>
<lb n="3135"/><span>spuir ó Lundain</span>
<lb n="3136"/><span>do cheannach ná d'iarraidh.</span></p>
<lb n="3137"/>
<lb n="3138"/><p><span>Ba mhaith an diallait,</span>
<lb n="3139"/><span>dar mo bhriathar,</span>
<lb n="3140"/><span>do mhac scolóige,</span>
<lb n="3141"/><span>Súisín riabhach</span>
<lb n="3142"/><span>is mata fé' thiaraigh</span>
<lb n="3143"/><span>agus croiceann maith fóisce.</span></p>
<lb n="3144"/>
<lb n="3145"/><p><span>Ní dhéanfainn iongantas</span>
<lb n="3146"/><span>gad ná giorta</span>
<lb n="3147"/><span>nó gas cnáibe.</span>
<lb n="3148"/><span>'S ba mhaith an stíoróip</span>
<lb n="3149"/><span>cúpla bruinnleog</span>
<lb n="3150"/><span>bíodh nár ghá iad.</span></p>
<lb n="3151"/>
<lb n="3152"/><p><span>Dá bhrí seo, a Shéamais,</span>
<lb n="3153"/><span>ós tú an receiver,</span>
<lb n="3154"/><span>glaoig leat Dónall.</span>
<lb n="3155"/><span>Is buail go héasca</span>
<lb n="3156"/><span>suas do phléisc</span>
<lb n="3157"/><span>is tabhair an tóir air.</span></p>
<lb n="3158"/>
<lb n="3159"/><p><span>Má gheibhir ligean air</span>
<lb n="3160"/><span>tá mac Uí Urthaile</span>
<lb n="3161"/><span>ar bhéal na slí reomhat</span>
<lb n="3162"/><span>Is glaoig chugat Murchadh</span>
<lb n="3163"/><span>is beidh sé coinnithe</span>
<lb n="3164"/><span>mura bhfuil draíocht air.</span>
<lb n="3165"/><span>Má tá 'ndán duit</span>
<lb n="3166"/><span>go bhfaighir chum lámha é</span>
<lb n="3167"/><span>bris na srianta.</span>
<lb n="3168"/><span>Ceangail a shála</span>
<lb n="3169"/><span>is caol a lámha</span>
<lb n="3170"/><span>agus cac sa diallait.</span></p>
<lb n="3171"/>
<lb n="3172"/><p><span>Tabhair leat ceangailte é</span>
<lb n="3173"/><span>mar do bheadh madra</span>
<lb n="3174"/><span>d'ólfadh crútach,</span>
<lb n="3175"/><span>Go gcurthar cara</span>
<lb n="3176"/><span>suas chun a thachtaithe</span>
<lb n="3177"/><span>le gad súiste.</span></p>
<lb n="3178"/>
<lb n="3179"/><p><span>Atá duine saor</span>
<lb n="3180"/><span>ag Seán Puirséal</span>
<lb n="3181"/><span>do gheabhadh anam dó,</span>
<lb n="3182"/><span>Dá dtagadh i mbannaí</span>
<lb n="3183"/><span>is i dtacaíocht</span>
<lb n="3184"/><span>ná rachadh ar eachara,</span></p>
<lb n="3185"/>
<lb n="3186"/><p><span>Go dtiubhradh a shrianta</span>
<lb n="3187"/><span>a spuir 's a dhiallait,</span>
<lb n="3188"/><span>suas don Eaglais;</span>
<lb n="3189"/><span>Ní bhfaigheadh acht pionós</span>
<lb n="3190"/><span>tré' ndearna d'éagóir</span>
<lb n="3191"/><span>ar na hachtaibh sin:</span></p>
<lb n="3192"/>
<lb n="3193"/><p><span>A dhó ina láimh</span>
<lb n="3194"/><span>le lúib corcáin</span>
<lb n="3195"/><span>nó le teanachair.</span>
<lb n="3196"/><span>'S a chur ar mhuin pocáin</span>
<lb n="3197"/><span>Thaidhg Uí Lorcáin</span>
<lb n="3198"/><span>trí lá marga.</span></p>
<lb n="3199"/>
<lb n="3200"/><p><span>Baintear de a bhríste</span>
<lb n="3201"/><span>is buailtear thíos é</span>
<lb n="3202"/><span>le gas cuilinn.</span>
<lb n="3203"/><span>Cuirtear dos píbe</span>
<lb n="3204"/><span>nó cos píopa</span>
<lb n="3205"/><span>in ionad a shuite.</span></p>
<lb n="3206"/>
<lb n="3207"/><p><span>Tumthar naoi n-uaire</span>
<lb n="3208"/><span>i mbreallán an fhuail é</span>
<lb n="3209"/><span>chun a fholcaithe.</span>
<lb n="3210"/><span>Baintear leathchluas de</span>
<lb n="3211"/><span>is cuirtear béim cuardaigh</span>
<lb n="3212"/><span>san gcluais eile leis.</span></p>
<lb n="3213"/>
<lb n="3214"/><p><span>Sracthar dá mhailí</span>
<lb n="3215"/><span>agus fós dá chadarnaí</span>
<lb n="3216"/><span>an guaireach le teanachair,</span>
<lb n="3217"/><span>Is d'fhabharthaí a shúl,</span>
<lb n="3218"/><span>agus san go bliantúil</span>
<lb n="3219"/><span>ar feadh a bheatha arís.</span>
<lb n="3220"/></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="3221"/><p><span>Bzzzzz1806ls 19T</span>
<lb n="3222"/><span>Uzzzzz0416</span>
<lb n="3223"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="3224"/><span>Uilliam Breatnach bile buach .... ádhmhar binnghuthach agus ....</span>
<lb n="3225"/><span>gaol greannmhar an aois dháimhe san gcontae réamhráite chum gach</span>
<lb n="3226"/><span>constábla ard agus íseal taobh istigh do theorainn na contae ....</span>
<lb n="3227"/><span>a lucht cúnta agus go speisialta chuim Dhónaill Uí Chonaill agus a</span>
<lb n="3228"/><span>chomhairle.</span></p>
<lb n="3229"/>
<lb n="3230"/><p><span>Tháinig Domhnall Ó Sé inniu dom' láthair, aon dar mhian</span>
<lb n="3231"/><span>lorgair ...na gaoisGhaeilge, file, fáidh, agus flaith feasach</span>
<lb n="3232"/><span>fíoreolach, dochtúir dána... láidir agus lannaire líofa agus do</span>
<lb n="3233"/><span>dhearbhaigh ar mhóide an Bhíobla bheannaithe .... cleasaí</span>
<lb n="3234"/><span>cealgrúnach dá ngoirthear Silvy S. scoláire ó Ráth Chomáin ....</span>
<lb n="3235"/><span>rug leis ar chomhartha falsa ó thigh Uilliam Uí Naodh san</span>
<lb n="3236"/><span>mbaile réamhráite leabhar Gaeilge ina raibh scríofa mórán duanta,</span>
<lb n="3237"/><span>dáin, readhma, taodhma agus ... oirearca, oráidibh agus orthaí</span>
<lb n="3238"/><span>beannaithe d'fhóirfeadh neach ó bhruid éaga agus bhaol</span>
<lb n="3239"/><span>cuirrithe ar aosáin spéire, ar gheilt ghlinne agus ar dheamhain</span>
<lb n="3240"/><span>ifrinn agus fós go rug an cleasaí céanna an leabhar so leis do</span>
<lb n="3241"/><span>láthair Mhic Crae mórmhallaithe ... an seanóir diablaí as</span>
<lb n="3242"/><span>iathaibh ifrinn.  Agus mar do bhí an leabhrán beannaithe ... ar</span>
<lb n="3243"/><span>dheamhnaibh air agus fós gur chuir an cleasaí réamhráite an leabhar</span>
<lb n="3244"/><span>in áit nach féidir leis an bhfaisnéisí an leabhar d'fháil go</span>
<lb n="3245"/><span>dtug ordú ar feadh thuaithibh Mumhan fám' láimh agus faoi</span>
<lb n="3246"/><span>shéala m'údaráis mar leanas etc.</span></p>
<lb n="3247"/>
<lb n="3248"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3249"/><span>De bhrí go dtáinig</span>
<lb n="3250"/><span>inniu dom' láthair</span>
<lb n="3251"/><span>is go dtug an mánual</span>
<lb n="3252"/><span>cliste san ...</span>
<lb n="3253"/><span>Aon den dáimhe</span>
<lb n="3254"/><span>laoch den tsárfhuil</span>
<lb n="3255"/><span>saorfhlaith cráifeach</span>
<lb n="3256"/><span>....</span>
<lb n="3257"/><span>Adeir an fáidh seo</span>
<lb n="3258"/><span>go milis ráiteach</span>
<lb n="3259"/><span>go ndeinfidh ....</span></p>
<lb n="3260"/>
<lb n="3261"/><p><span>Gur ghluais cneáire,</span>
<lb n="3262"/><span>guagach gránna</span>
<lb n="3263"/><span>i bhfoirm máistir ...</span></p>
<lb n="3264"/>
<lb n="3265"/><p><span>se ... ... sladaí</span>
<lb n="3266"/><span>creimeach creatbhuí</span>
<lb n="3267"/><span>breillsce dail ....</span></p>
<lb n="3268"/>
<lb n="3269"/><p><span>cleasaí</span>
<lb n="3270"/><span>... claon ...</span>
<lb n="3271"/><span>d'iompaigh aibíd</span></p>
<lb n="3272"/>
<lb n="3273"/><p><span>se beartaíocht</span>
<lb n="3274"/><span>ghoid an</span>
<lb n="3275"/><span>do bhíodh ....</span>
<lb n="3276"/><span>thaithíos teampall choillinne </span>
<lb n="3277"/><span>Silvy cladhaire ...</span></p>
<lb n="3278"/>
<lb n="3279"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="3280"/><span>tannuidhe sruthaire spadaí ginte le g ... do bhailíos na nithe</span>
<lb n="3281"/><span>teagmhaois leis go b ... leabhar mar chaipín ar bheal cainín inar</span>
<lb n="3282"/><span>bailíodh bainne ? ... in a mbeadh madraí ag ól aon chasdí ná fós</span>
<lb n="3283"/><span>leanaí o ...</span></p>
<lb n="3284"/>
<lb n="3285"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3286"/><span>... ling deoraí</span>
<lb n="3287"/><span>tnúthach teolaí</span>
<lb n="3288"/><span>chonnairc an tóraíocht</span>
<lb n="3289"/><span>ar an bhfaiche.</span>
<lb n="3290"/><span>Adúirt nár mhór é</span>
<lb n="3291"/><span>thabhairt le fórsaí</span>
<lb n="3292"/><span>complacht pólios</span>
<lb n="3293"/><span>os coinne an ghadaí.</span>
<lb n="3294"/></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="3295"/><p><span>Tugais an feallaire</span>
<lb n="3296"/><span>na duana abhaile ris</span>
<lb n="3297"/><span>le luas a chamachos</span>
<lb n="3298"/><span>do láthair an chléirigh,</span></p>
<lb n="3299"/>
<lb n="3300"/><p><span>I modh go bhféadfaí</span>
<lb n="3301"/><span>an siollaire séimhí</span>
<lb n="3302"/><span>ar son na ndréachtlaoi</span>
<lb n="3303"/><span>a chur i ngéibheann.</span>
<lb n="3304"/><span>... bhí fabharach</span>
<lb n="3305"/><span>ní rug dlúth i dteampall</span>
<lb n="3306"/><span>greim ar ghreann gnáth</span>
<lb n="3307"/><span>an Dáibhí léannta.</span>
<lb n="3308"/><span>Sin ní ár mheabhraigh</span>
<lb n="3309"/><span>Mac Crae an Chlampair</span>
<lb n="3310"/><span>scaoil an leabhar</span>
<lb n="3311"/><span>ris an ngadaí céanna.</span>
<lb n="3312"/><span>Dá bhrí sin gluaisíg,</span>
<lb n="3313"/><span>déiníg cuardach</span>
<lb n="3314"/><span>tríd na tuatha</span>
<lb n="3315"/><span>gnuig an Léinloch.</span>
<lb n="3316"/><span>Gleann Ua Ruachta</span>
<lb n="3317"/><span>Sléibhte Luachra,</span>
<lb n="3318"/><span>an Dá Chích buailíg</span>
<lb n="3319"/><span>as sin go Béarra.</span>
<lb n="3320"/><span>Casaíg ar ais</span>
<lb n="3321"/><span>go hinnealta pras,</span>
<lb n="3322"/><span>síoth, fos, stad,</span>
<lb n="3323"/><span>le sosa ná déiníg.</span>
<lb n="3324"/><span>Cuardaíg Neidín,</span>
<lb n="3325"/><span>ar thuairisc geiltín,</span>
<lb n="3326"/><span>scuab de sheilpín</span>
<lb n="3327"/><span>leabhar Gaeilge.</span></p>
<lb n="3328"/>
<lb n="3329"/><p><span>Déanaíg machnamh</span>
<lb n="3330"/><span>a Léim an tSagairt</span>
<lb n="3331"/><span>cuirtheacht in gach baile</span>
<lb n="3332"/><span>tá taobh ris.</span>
<lb n="3333"/><span>Dá mbeadh a shamhail</span>
<lb n="3334"/><span>i nGleann an Chapaill</span>
<lb n="3335"/><span>bheadh sé greamaithe</span>
<lb n="3336"/><span>ag eagnach aosta.</span>
<lb n="3337"/><span>... go ... aolbhinn</span>
<lb n="3338"/><span>ann 'na chónaí,</span>
<lb n="3339"/><span>flaith is eolaí,</span>
<lb n="3340"/><span>file róléannta.</span>
<lb n="3341"/><span>Dá mbeadh tréanlaoich </span>
<lb n="3342"/><span>triaith nach dóith poinn</span>
<lb n="3343"/><span>ní bheadh an gleo sin</span>
<lb n="3344"/><span>i nganfhios dó féin ann.</span>
<lb n="3345"/><span>Déanaíg láithreach</span>
<lb n="3346"/><span>ar Chill Airne;</span>
<lb n="3347"/><span>ar fuad na sráide</span>
<lb n="3348"/><span>bíodh cloig dá bpléascadh.</span>
<lb n="3349"/><span>Ag tairgsin dualgais</span>
<lb n="3350"/><span>as a thuairisc;</span>
<lb n="3351"/><span>ná bíodh an fuaice</span>
<lb n="3352"/><span>tar bhur n-éis ann.</span>
<lb n="3353"/><span>Imíg den stáir sin</span>
<lb n="3354"/><span>go Cathair Uíbh Ráthach;</span>
<lb n="3355"/><span>ann ba ghnáthach</span>
<lb n="3356"/><span>duine dá cheird so.</span>
<lb n="3357"/><span>Ná déiníg dearmad</span>
<lb n="3358"/><span>do Thomás Ó Rathaile;</span>
<lb n="3359"/><span>insíg eachtra</span>
<lb n="3360"/><span>Mhic Uí Shé dhó.</span>
<lb n="3361"/><span>Ansin triallaíg</span>
<lb n="3362"/><span>ar Dhonnchadh Ó Riada;</span>
<lb n="3363"/><span>ní bheadh san iarthar</span>
<lb n="3364"/><span>gan 'fhios an séithleach.</span>
<lb n="3365"/><span>Go Daingean gan mhoill</span>
<lb n="3366"/><span>is ná stadaíg go fíormhullach</span>
<lb n="3367"/><span>Chnoic Bhréanainn.</span>
<lb n="3368"/><span>.... tach Fionntrá a ...</span>
<lb n="3369"/><span>ag eitiollaigh i measc fraoigh</span>
<lb n="3370"/><span>na heilistrim</span>
<lb n="3371"/><span>seachnaíg é</span>
<lb n="3372"/><span>... gcás</span>
<lb n="3373"/><span>le tuirse díomách</span>
<lb n="3374"/><span>do Dháibhí don dáimh</span>
<lb n="3375"/><span>is binne san áit ...</span>
<lb n="3376"/><span>...... Ó Bruic</span>
<lb n="3377"/><span>d'fhuil chumais mhic Luirc</span>
<lb n="3378"/><span>i dtreasa ba mhinic</span>
<lb n="3379"/><span>ag cosnamh na héigse.</span>
<lb n="3380"/><span>... eadh aon tigh</span>
<lb n="3381"/><span>ná nead fé chirc</span>
<lb n="3382"/><span>as sin go muir</span>
<lb n="3383"/><span>gan lorg don bhaothlach.</span>
<lb n="3384"/><span>...... aniar</span>
<lb n="3385"/><span>re fuinneamh go dian</span>
<lb n="3386"/><span>stracaíg bhur ndiaidh</span>
<lb n="3387"/><span>ceangailte ar théada</span>
<lb n="3388"/><span>An feallaire fiaigh,</span>
<lb n="3389"/><span>fear chreachta na gcliar</span>
<lb n="3390"/><span>má castar bhur dtriall</span>
<lb n="3391"/><span>orthu  an téifid .</span>
<lb n="3392"/><span>Cuiríg a thuairisc</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="3393"/><p><span>tré bhur gcuardaibh</span>
<lb n="3394"/><span>ar gach buachaill</span>
<lb n="3395"/><span>is reachtaire caorach.</span>
<lb n="3396"/><span>Glacaígse uaimse</span>
<lb n="3397"/><span>go ndíolfad dualgas</span>
<lb n="3398"/><span>cruinn chomh luath</span>
<lb n="3399"/><span>is gheobhad faisnéise.</span>
<lb n="3400"/><span>Ar theacht go Trá Lí</span>
<lb n="3401"/><span>stadaíg im' ghnáth-thíos;</span>
<lb n="3402"/><span>gheabh sibh árthaí</span>
<lb n="3403"/><span>tuilte do shaorphuins.</span>
<lb n="3404"/><span>Ólaíg sláintí,</span>
<lb n="3405"/><span>slóite fáigí,</span>
<lb n="3406"/><span>cuardaíg fá thrí</span>
<lb n="3407"/><span>oifig an Chraochaigh.</span>
<lb n="3408"/><span>Ná fágaíg seomra,</span>
<lb n="3409"/><span>paodh ná póirse,</span>
<lb n="3410"/><span>i Séipéal an Dóchais,</span>
<lb n="3411"/><span>gan lorg gan bhaochas.</span>
<lb n="3412"/><span>Ba mhinic re fuaice</span>
<lb n="3413"/><span>mar é so luamar</span>
<lb n="3414"/><span>an clog do bhualadh</span>
<lb n="3415"/><span>ar theacht Mhic Chroachaigh.</span>
<lb n="3416"/><span>Ná fágaíg bothán</span>
<lb n="3417"/><span>cúil ná leachtán</span>
<lb n="3418"/><span>ar thuaith an Oileáin  ...</span>
<lb n="3419"/><span>gan lorg, gan bhaochas.</span>
<lb n="3420"/><span>Fraoch ná fionnán </span>
<lb n="3421"/><span>cnoc ná cnocán,</span>
<lb n="3422"/><span>cannadh  hussa  ma dh </span>
<lb n="3423"/><span>....</span>
<lb n="3424"/><span>.... buailíg</span>
<lb n="3425"/><span>chuim Leasa Tuathail</span>
<lb n="3426"/><span>do rug ...</span></p>
<lb n="3427"/>
<lb n="3428"/><p><span>Bzzzzz1775ob 18D</span>
<lb n="3429"/><span>Uzzzzz0217</span>
<lb n="3430"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="3431"/><span>FRITHORDÚ NA MUICEOLA sunn</span>
<lb n="3432"/><span>De bhrí gur dhearbhaigh daoiste danartha</span></p>
<lb n="3433"/>
<lb n="3434"/><p><span>Contae lánaoibhinn Luimnigh mar aon le mórchuaird dhá chóige</span>
<lb n="3435"/><span>mhórfhairsing mhínleathan na Mumhan, le Seán Ó Tuama, aon de</span>
<lb n="3436"/><span>phríomh-bhreithiúin fhíordhlitheacha na fíoréigse is na críochaibh</span>
<lb n="3437"/><span>réamhráite: Ag seo gearán gríofa géarthuirseach do rinne an tAthair</span>
<lb n="3438"/><span>Seán Ó hÓgáin .i. eagailseach uasal ardléannta aoibhinn</span>
<lb n="3439"/><span>ilteangthach: go dtug féin agus an tAthair Mathúin Ó Géaráin .i.</span>
<lb n="3440"/><span>sagart suaimhneach sítheoilte dearscnach dea-shamplach réamhrabhadh</span>
<lb n="3441"/><span>agus forógra follas forleathan don phobal a bheith rompu seachtain</span>
<lb n="3442"/><span>ón lá san go bithchinnte ag teach áirithe den pharáiste chum a</span>
<lb n="3443"/><span>n-ullmhaithe mar is dual agus mar is dleathach san gcreideamh</span>
<lb n="3444"/><span>Chríostúil; gurab é rinn tuathbhodach an tí réamhráite, teitheadh go</span>
<lb n="3445"/><span>hiargúlta óna theaghlach féin an lá ainmnithe sin; óir do líonadar</span>
<lb n="3446"/><span>foraoisí fíordhúnta fiatúla a chroí re doghar agus re doghram dúr</span>
<lb n="3447"/><span>doichill d'eagla go dtiubhradh a bheag ná a mhór dá</span>
<lb n="3448"/><span>bhrúidbheatha don dís naomheaglaiseach réamhráite, agus gurbh éigean</span>
<lb n="3449"/><span>dóibh féin cuid den bhagún do bhí ina phríosúnach, crochta istigh</span>
<lb n="3450"/><span>d'éis liathadh re seacht lánbhliana roimhe sin</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="3451"/><p><span>de cheal chaithmhe, d'fhuascailt óna dhaorchuibhreach agus</span>
<lb n="3452"/><span>d'ullmhú dhóibh féin mar aon le glasraí gorma garbhdhreasacha</span>
<lb n="3453"/><span>do bhí in iargúl gairdín an bhodaigh réamhráite; go measann an</span>
<lb n="3454"/><span>mogha mór fiabhodaigh sin dlí daor damaineach na ndubhghall do</span>
<lb n="3455"/><span>chur a bhfoirm agus a bhfeidhm orthu; gidh mar nach téann dlí ar</span>
<lb n="3456"/><span>riachtanas, agus dá bhrí sin gabhaimse re hais a ndíon agus a</span>
<lb n="3457"/><span>gcaomhnadh ó chumhacht gacha suime dá dtiocfaidh orthu dá thaobh</span>
<lb n="3458"/><span>in aon áit ná ionad cúirte ná comhthionóil tré cheithre ranna</span>
<lb n="3459"/><span>oileáin iathghlais fhearannghlain úraoibhinn Éireann; gur dá</span>
<lb n="3460"/><span>dhearbhadh sin atá an réamhchosc so síos ar a dtugtar supersedeas</span>
<lb n="3461"/><span>i nuashlí Gall:</span></p>
<lb n="3462"/>
<lb n="3463"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3464"/><span>De bhrí gur dhearbhaigh,</span>
<lb n="3465"/><span>daoiste danartha,</span>
<lb n="3466"/><span>ar dhís den Eaglais</span>
<lb n="3467"/><span>fhíoraonta,</span>
<lb n="3468"/><span>Gur mhaígh go maslaitheach</span>
<lb n="3469"/><span>millteach mallaithe</span>
<lb n="3470"/><span>re dlí go gcreachfadh</span>
<lb n="3471"/><span>na naoimhchléirigh.</span>
<lb n="3472"/><span>Do thaoibh gur leagadar</span>
<lb n="3473"/><span>píosa de sheanamhuic</span>
<lb n="3474"/><span>do bhí aige i bhfraitheacha</span>
<lb n="3475"/><span>an tí i ndaorbhroid,</span>
<lb n="3476"/><span>Is gur scaoil an eaglais</span>
<lb n="3477"/><span>ghrinn ón gceangal é</span>
<lb n="3478"/><span>le fíorneart fairsinge</span>
<lb n="3479"/><span>is fíorfhéile.</span>
<lb n="3480"/><span>Chum dlí dá rachadh</span>
<lb n="3481"/><span>an faingce fleascaigh</span>
<lb n="3482"/><span>níl díon ná cabhair dó</span>
<lb n="3483"/><span>i gCríoch Éibhir.</span>
<lb n="3484"/><span>Ó ríbhrogh Chaisil</span>
<lb n="3485"/><span>go fíobhaí an Daingin</span>
<lb n="3486"/><span>is timpeall mar sin</span>
<lb n="3487"/><span>go Baoi Bhéarra,</span>
<lb n="3488"/><span>Nó síos dá rachadh</span>
<lb n="3489"/><span>go díontsreabh Dhealgan,</span>
<lb n="3490"/><span>mar ar cloíodh na Danair</span>
<lb n="3491"/><span>le príomhGhaelaibh.</span>
<lb n="3492"/><span>Beidh roímhe 'na sheasamh</span>
<lb n="3493"/><span>an bhuíon do ghreadfas</span>
<lb n="3494"/><span>a chroí is a chraiceann</span>
<lb n="3495"/><span>le righinchaolach.</span>
<lb n="3496"/><span>Suim ná gabhaig</span>
<lb n="3497"/><span>san ríceach reatha-sa;</span>
<lb n="3498"/><span>a dhlí ná a labhartha,</span>
<lb n="3499"/><span>ní cuí a n-éisteacht.</span>
<lb n="3500"/><span>Níl maíomh ná maitheas</span>
<lb n="3501"/><span>ná brí ina bheartaibh</span>
<lb n="3502"/><span>ach a chroí re cealg</span>
<lb n="3503"/><span>chun círéipe.</span>
<lb n="3504"/><span>Maím is measaim</span>
<lb n="3505"/><span>gur gníomh ó fhlaitheas</span>
<lb n="3506"/><span>do scaoil as ceangal</span>
<lb n="3507"/><span>na righintéide,</span>
<lb n="3508"/><span>An daoirseach deataigh</span>
<lb n="3509"/><span>de dhíth a chaithmhe</span>
<lb n="3510"/><span>tug aimsir fhada</span>
<lb n="3511"/><span>i bhfíorghéibhinn.</span></p>
<lb n="3512"/>
<lb n="3513"/><p><span>Ceangal</span></p>
<lb n="3514"/>
<lb n="3515"/><p><span>Mo dhíth, mo bhrón is dóite an bheart dar leamsa,</span>
<lb n="3516"/><span>Dís den ord is de phór na bhflatha seanda,</span>
<lb n="3517"/><span>Fá dhlí tar cóir ag cóbach cleasach cantlach</span>
<lb n="3518"/><span>Ag maíomh a lóta dhreoigh de cheal a rannta!</span></p>
<lb n="3519"/>
<lb n="3520"/><p><span>Ní coir ar Eaglais bheannaithe mhíorúileach</span>
<lb n="3521"/><span>A gcuid do tharraingt as glasaibh na daoithiúlacht</span>
<lb n="3522"/><span>Is gur fios a dteagasc is aitheanta an Rí dhúinne</span>
<lb n="3523"/><span>ag cur na marbh is ag amharc na bpríosúnach.</span>
<lb n="3524"/></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="3525"/><p><span>Bzzzzz1750 18L</span>
<lb n="3526"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="3527"/><span>De bhrí gur dhearbhaigh saoi de shagartaibh</span></p>
<lb n="3528"/>
<lb n="3529"/><p><span>Contae Luimnigh mar aon le mórchuaird Éireann go huile, le</span>
<lb n="3530"/><span>Seán Ó Tuama.</span></p>
<lb n="3531"/>
<lb n="3532"/><p><span>Ag so gearán géarthuirseach an Athar Seán Ó hEidhin, .i. sagart</span>
<lb n="3533"/><span>suaimhneach sítheoilte suáilceach saoirbhéasach, chónaíos san</span>
<lb n="3534"/><span>mBearnainChoill san gcontae réamhráite Luimnigh do láthair</span>
<lb n="3535"/><span>Sheáin Uí Thuama an Ghrinn, aon de phríomhbhreithiúin</span>
<lb n="3536"/><span>fhírdhleathacha na suadhéigse san ríocht réamhráite an treas lá den</span>
<lb n="3537"/><span>mhíosa Abráin san mbliain d'aois an Tiarna 1750:</span></p>
<lb n="3538"/>
<lb n="3539"/><p><span>Gur dhearbhaigh an sagart réamhráite ar mhóide an phortúis dhiaga</span>
<lb n="3540"/><span>go dtáinig tionól mallachtach i ndubhdhoirche na hoíche timpeall a</span>
<lb n="3541"/><span>theaghlaigh, agus mar aon riú sin ceithearnach cnámhársa cuirriceach</span>
<lb n="3542"/><span>cromcheannach cíordhubh crosta cróinfhiaclach, buí borrthach</span>
<lb n="3543"/><span>brachshúileach, pusach pioslach pollghnúiseach, agus é ag iomlot ina</span>
<lb n="3544"/><span>chranca chromcheannach chamstágach, ina chaimearthach chrácach</span>
<lb n="3545"/><span>chaolscrogallach, agus ina shruimile shraoilleach spairtshiúlach,</span>
<lb n="3546"/><span>dhraíochtach dhuáilceach dhrochfhaicseana; gur ghoid an conablach</span>
<lb n="3547"/><span>clamhchliathartaí sin ón sagart réamhráite: -</span></p>
<lb n="3548"/>
<lb n="3549"/><p><span>Éan éadrom aerach éagsúil, fearúil fearga fírniata, meidhreach</span>
<lb n="3550"/><span>maisiúil mórálach buacach beannaithe binnghlórach, uasal álainn</span>
<lb n="3551"/><span>ámharach ealaíonta, ba fhearr mian méid agus maise, cruth creat agus</span>
<lb n="3552"/><span>cuntanós, ábhar ealaí agus aireachas, faire forcamhás agus</span>
<lb n="3553"/><span>forchoiméad, tréithe tráthaíocht agus tráthúlacht, d'éanaibh na</span>
<lb n="3554"/><span>cruinne go comhlán:</span></p>
<lb n="3555"/>
<lb n="3556"/><p><span>Ag seo an barántas:</span></p>
<lb n="3557"/>
<lb n="3558"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3559"/><span>De bhrí gur dhearbhaigh</span>
<lb n="3560"/><span>saoi de shagartaibh</span>
<lb n="3561"/><span>go cuimhneach cathaitheach</span>
<lb n="3562"/><span>caoidheorach.</span>
<lb n="3563"/><span>Gur shín leis aicme</span>
<lb n="3564"/><span>den bhuín sin d'eascair</span>
<lb n="3565"/><span>ó dhríodar Danar</span>
<lb n="3566"/><span>de dhroim bóchna.</span>
<lb n="3567"/><span>Le díoltas daingean</span>
<lb n="3568"/><span>do rinn a chreachadh</span>
<lb n="3569"/><span>san oíche gan fhios</span>
<lb n="3570"/><span>dá phríomhchomharsain.</span>
<lb n="3571"/><span>Do bhí ina bhfarraid sin</span>
<lb n="3572"/><span>straoille seanduine,</span>
<lb n="3573"/><span>draíochtach danartha,</span>
<lb n="3574"/><span>díthchomhairleach.</span></p>
<lb n="3575"/>
<lb n="3576"/><p><span>Tríos gach milleadh</span>
<lb n="3577"/><span>do rinn an scruta</span>
<lb n="3578"/><span>le díoltas buile</span>
<lb n="3579"/><span>agus le míchóthrom,</span>
<lb n="3580"/><span>Thug sí re fuinneamh</span>
<lb n="3581"/><span>ar ríghas coiligh</span>
<lb n="3582"/><span>do bhí ag an siollaire</span>
<lb n="3583"/><span>croímhórga.</span>
<lb n="3584"/><span>Ler mhínghoid misneach</span>
<lb n="3585"/><span>mo ghroíre curaidh</span>
<lb n="3586"/><span>de bhrí gur imigh</span>
<lb n="3587"/><span>an tsaoi threorach,</span>
<lb n="3588"/><span>Ba díon ba dile</span>
<lb n="3589"/><span>ba caoin le coimirce</span>
<lb n="3590"/><span>an tí is na foirinne</span>
<lb n="3591"/><span>ó mhillteoireacht.</span></p>
<lb n="3592"/>
<lb n="3593"/><p><span>Ba saoi le binneas,</span>
<lb n="3594"/><span>an ghroíghin choiligh</span>
<lb n="3595"/><span>san oíche ag feitheamh</span>
<lb n="3596"/><span>na gcaoilnóimeant.</span>
<lb n="3597"/><span>Le gaois le gliocas</span>
<lb n="3598"/><span>do shíolraigh chuige</span>
<lb n="3599"/><span>ón NaoimhSprid mhilis</span>
<lb n="3600"/><span>le príomhchumhachta,</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="3601"/><p><span>Ag glaoch gan tuirse</span>
<lb n="3602"/><span>go cuimseach cliste</span>
<lb n="3603"/><span>is go bríomhar bileamhail</span>
<lb n="3604"/><span>binnghlórach.</span>
<lb n="3605"/><span>Gan díth gan milleadh</span>
<lb n="3606"/><span>de shíor gur choinnimh</span>
<lb n="3607"/><span>A bhuíon fá choimirce</span>
<lb n="3608"/><span>an rí ghlórmhair.</span></p>
<lb n="3609"/>
<lb n="3610"/><p><span>Ba buacach baramhail</span>
<lb n="3611"/><span>muarga maiseamhail</span>
<lb n="3612"/><span>suaimhneach seasmhach</span>
<lb n="3613"/><span>sítheoilte,</span>
<lb n="3614"/><span>An gruagach greannmhar</span>
<lb n="3615"/><span>dualach dathannach</span>
<lb n="3616"/><span>fuadrach fearamhail,</span>
<lb n="3617"/><span>fíorchróga.</span>
<lb n="3618"/><span>Ba luaimneach lasamhail</span>
<lb n="3619"/><span>uasal acmhainneach</span>
<lb n="3620"/><span>cruaidh do ghreadadh</span>
<lb n="3621"/><span>le groí-óirspoir,</span>
<lb n="3622"/><span>Anuas i mbathas</span>
<lb n="3623"/><span>nó i mbuaic a namhad</span>
<lb n="3624"/><span>go buan chun reatha</span>
<lb n="3625"/><span>dá shíorsheoladh.</span></p>
<lb n="3626"/>
<lb n="3627"/><p><span>Ó Luan go Satharn</span>
<lb n="3628"/><span>is trua na cearca</span>
<lb n="3629"/><span>fá ghuais ag screadaigh</span>
<lb n="3630"/><span>go scinnghlórach.</span>
<lb n="3631"/><span>Go luath ó cailleadh</span>
<lb n="3632"/><span>a gcuaille casnaimh</span>
<lb n="3633"/><span>ba dual dá samhail</span>
<lb n="3634"/><span>ar shlí tórmaigh.</span>
<lb n="3635"/><span>Monuar is measa liom</span>
<lb n="3636"/><span>buartha cathaitheach</span>
<lb n="3637"/><span>mo shuaircfhear seasmhach</span>
<lb n="3638"/><span>sítheoilte.</span>
<lb n="3639"/><span>Ó ghruanna an tsagairt</span>
<lb n="3640"/><span>anuas go dtagaid</span>
<lb n="3641"/><span>na sluaite srathanna</span>
<lb n="3642"/><span>síordheora.</span>
<lb n="3643"/><span>Ar shuadhaibh aitchim,</span>
<lb n="3644"/><span>gach suaircfhear searcach,</span>
<lb n="3645"/><span>is lucht duana a chanadh</span>
<lb n="3646"/><span>go caoineolach,</span>
<lb n="3647"/><span>Ba fuadrach feasach</span>
<lb n="3648"/><span>i dtuairim ranna</span>
<lb n="3649"/><span>in uaim in aiste</span>
<lb n="3650"/><span>'s i scríbhneoireacht,</span>
<lb n="3651"/><span>'Nbhur gcluain dá dtagadh</span>
<lb n="3652"/><span>an fuaice fleascaigh</span>
<lb n="3653"/><span>nó fuaid dá shamhailt</span>
<lb n="3654"/><span>in aon bhóthar,</span>
<lb n="3655"/><span>Buailíg, bascaíg;</span>
<lb n="3656"/><span>a chruachreat greadaíg,</span>
<lb n="3657"/><span>gan trua gan taise</span>
<lb n="3658"/><span>don fhíorlómach.</span></p>
<lb n="3659"/>
<lb n="3660"/><p><span>Fuagraím feasta</span>
<lb n="3661"/><span>dom' Ruairí reatha 'nois</span>
<lb n="3662"/><span>cuardaíg leasa</span>
<lb n="3663"/><span>agus groí-mhórchnoic.</span>
<lb n="3664"/><span>Cuardaíg leathanchnaip,</span>
<lb n="3665"/><span>Tuath faoi aireachas</span>
<lb n="3666"/><span>is slua sí sealga</span>
<lb n="3667"/><span>ar thaoibh Bóinne,</span>
<lb n="3668"/><span>MuarChlíona acmhainneach</span>
<lb n="3669"/><span>suas faoin ngarbhchloich,</span>
<lb n="3670"/><span>Ruairí an Ghleanna</span>
<lb n="3671"/><span>chois Tí Mhóire.</span>
<lb n="3672"/><span>Cuardaíg Cearbhall</span>
<lb n="3673"/><span>Chluana Aoird acmhainnigh</span>
<lb n="3674"/><span>is buabhuíon mhaiseamhail</span>
<lb n="3675"/><span>Dhoinn dhóidghil.</span></p>
<lb n="3676"/>
<lb n="3677"/><p><span>Cuardaíg mar sin dó</span>
<lb n="3678"/><span>cuantaí is cealla</span>
<lb n="3679"/><span>na slua sí seasaimh sin</span>
<lb n="3680"/><span>Droim Eolainn.</span>
<lb n="3681"/><span>Gach nuashlí calaidh</span>
<lb n="3682"/><span>is tuaithibh treafa</span>
<lb n="3683"/><span>ar fuaid suim bailte poirt</span>
<lb n="3684"/><span>Chríoch Fódhla.</span>
<lb n="3685"/><span>An tan buafíor amharc</span>
<lb n="3686"/><span>an fhuaid bhuí scrata libh</span>
<lb n="3687"/><span>a chuail chríon ceangalaíg,</span>
<lb n="3688"/><span>síorfhógraim.</span>
<lb n="3689"/><span>Bíodh a uaithní ag cnagarnaigh</span>
<lb n="3690"/><span>i gcruashnaidhm ghadaraigh;</span>
<lb n="3691"/><span>'s is trua a phíp agamsa</span>
<lb n="3692"/><span>i gcaoilchorda.</span></p>
<lb n="3693"/>
<lb n="3694"/><p><span>Go fíochmhar feargach</span>
<lb n="3695"/><span>tíodh an gasra</span>
<lb n="3696"/><span>gruig Aoibheall Chraige</span>
<lb n="3697"/><span>na ngroíleogan.</span>
<lb n="3698"/><span>Is má bhíonn an raiste,</span>
<lb n="3699"/><span>fá dhíon a tearmainn,</span>
<lb n="3700"/><span>scoilíg fairsinge</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="3701"/><p><span>an ríróid leis.</span>
<lb n="3702"/><span>De shíor ná stadaíg,</span>
<lb n="3703"/><span>dá bhfuigheadh sibh amharc air</span>
<lb n="3704"/><span>go binn dá chartadh</span>
<lb n="3705"/><span>ins gach aon bhóthar,</span>
<lb n="3706"/><span>Go tíocht abhaile</span>
<lb n="3707"/><span>cois taoibh an Gheata</span>
<lb n="3708"/><span>fé dhaoirse ceangail</span>
<lb n="3709"/><span>don fhíorlómach.</span></p>
<lb n="3710"/>
<lb n="3711"/><p><span>Ceangal</span></p>
<lb n="3712"/>
<lb n="3713"/><p><span>Fógraim faoi dhó anois do thogha na bhfear:</span>
<lb n="3714"/><span>Tógaíg bhur seolta go lonn le neart</span>
<lb n="3715"/><span>an stróinse seo seolaíg go crom ar nasc</span>
<lb n="3716"/><span>Cois Mhór-Gheata Mhóngrait ag Lom na nEach.</span></p>
<lb n="3717"/>
<lb n="3718"/><p><span>CzzzzzPrós</span></p>
<lb n="3719"/>
<lb n="3720"/><p><span>Toirbhearta faoim' láimh,</span>
<lb n="3721"/><span>Seán Ó Tuama.</span>
<lb n="3722"/><span>Foircheann.</span></p>
<lb n="3723"/>
<lb n="3724"/><p><span>Bzzzzz1766 18L</span>
<lb n="3725"/><span>Uzzzzz0307</span></p>
<lb n="3726"/>
<lb n="3727"/><p><span>Contae an Chláir mar aon re mórchuaird Leatha Mogha go huile,</span>
<lb n="3728"/><span>maille le Tadhg mac Sheáin aon d'ord ollmhúinte na hardLeatha</span>
<lb n="3729"/><span>réamhráite.  De bhrí go dtáinig Séamas Ó Seachnasa .i.</span>
<lb n="3730"/><span>scolamháistir uileolach ollmhúinte do chónaíos ag eadartheagasc na</span>
<lb n="3731"/><span>n-aos n-ealaíonta ag an nGeata Dubh in iarthar Chorca</span>
<lb n="3732"/><span>Bhaiscne san gcontae réamhráite dom' láthair agus gur</span>
<lb n="3733"/><span>dhearbhaigh ar mhóide an naoimhBhíobla go dtáinig foghlaí falsa</span>
<lb n="3734"/><span>feillbhéasach san am mharbh den oíche, timpeall a scoltheaghlaigh</span>
<lb n="3735"/><span>gur nocht ar a dheigh-chliathán é agus gur bhradaigh leis go</span>
<lb n="3736"/><span>feillbheartach as dá thaobhán réidhe rófhada d'adhmad an</span>
<lb n="3737"/><span>teaghlaigh sin, ionas go bhfuil sé féin agus a dheisceabail re</span>
<lb n="3738"/><span>fuacht agus re fán agus fá urchóid na síne ó shin i leith de</span>
<lb n="3739"/><span>dheasca na foghla sin.</span></p>
<lb n="3740"/>
<lb n="3741"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3742"/><span>De bhrí gur mhóidigh</span>
<lb n="3743"/><span>an scolaí eolach</span>
<lb n="3744"/><span>fá bhrí an Bhíobla,</span>
<lb n="3745"/><span>Go dtáinig cóbach</span>
<lb n="3746"/><span>de Chlainn Órla</span>
<lb n="3747"/><span>fá choim oíche.</span></p>
<lb n="3748"/>
<lb n="3749"/><p><span>Do rinn fórsa</span>
<lb n="3750"/><span>fána dhoirne</span>
<lb n="3751"/><span>ar a theaghlach.</span>
<lb n="3752"/><span>d'fhúig sé stróicthe,</span>
<lb n="3753"/><span>briste breoite,</span>
<lb n="3754"/><span>ar díth adhmaid.</span></p>
<lb n="3755"/>
<lb n="3756"/><p><span>Deirim gur cladhaire,</span>
<lb n="3757"/><span>coirpe deimhneach</span>
<lb n="3758"/><span>is fíorchneámhaire,</span>
<lb n="3759"/><span>Do nocht teaghlach,</span>
<lb n="3760"/><span>is do shlad adhmad,</span>
<lb n="3761"/><span>an chaoinmháistir.</span></p>
<lb n="3762"/>
<lb n="3763"/><p><span>Is mór an easpa</span>
<lb n="3764"/><span>mar a mbíodh taithí,</span>
<lb n="3765"/><span>na naoi mbéithe,</span>
<lb n="3766"/><span>Bheith ar neamhchrích</span>
<lb n="3767"/><span>i ngeall ar ghadaí,</span>
<lb n="3768"/><span>do rinn eirleach.</span>
<lb n="3769"/></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="3770"/><p><span>Gona uime sin fuagraim</span>
<lb n="3771"/><span>dom' lucht cuarda</span>
<lb n="3772"/><span>taisteal is tardal.</span>
<lb n="3773"/><span>Leantar an fhuaid</span>
<lb n="3774"/><span>libhse gan fuaradh</span>
<lb n="3775"/><span>feasta go sármhaith.</span></p>
<lb n="3776"/>
<lb n="3777"/><p><span>Breith ar an gcóbach,</span>
<lb n="3778"/><span>'s a thabhairt ar scornaigh,</span>
<lb n="3779"/><span>ceangailte im' láthair,</span>
<lb n="3780"/><span>Go dtuga cuntas</span>
<lb n="3781"/><span>créad fár iompar</span>
<lb n="3782"/><span>leis an t-ádhmad.</span></p>
<lb n="3783"/>
<lb n="3784"/><p><span>Chum cúirt mairseal</span>
<lb n="3785"/><span>chur ar an bhfleascach</span>
<lb n="3786"/><span>linn gan chairde,</span>
<lb n="3787"/><span>Agus a chrochadh</span>
<lb n="3788"/><span>suas go follas</span>
<lb n="3789"/><span>le rinn cábla.</span></p>
<lb n="3790"/>
<lb n="3791"/><p><span>Ná fágtar cluain</span>
<lb n="3792"/><span>ná cumar cois cuain,</span>
<lb n="3793"/><span>leirg ná arda.</span>
<lb n="3794"/><span>Is fós na hAnnaí,</span>
<lb n="3795"/><span>dob eol don ghadaí,</span>
<lb n="3796"/><span>cnoc ná fánta.</span></p>
<lb n="3797"/>
<lb n="3798"/><p><span>Is aitheanta daoibhse,</span>
<lb n="3799"/><span>ar olcas a ghníomhartha,</span>
<lb n="3800"/><span>agus a thréithe</span>
<lb n="3801"/><span>Nach d'fhuil Mhíleadh</span>
<lb n="3802"/><span>an t-aitheach suíte</span>
<lb n="3803"/><span>le míbhéasaibh.</span></p>
<lb n="3804"/>
<lb n="3805"/><p><span>Ach de shliocht dhíleas,</span>
<lb n="3806"/><span>Chairbre Chinnchait,</span>
<lb n="3807"/><span>do thit le Tuathal.</span>
<lb n="3808"/><span>Lenar bh'aoibhinn</span>
<lb n="3809"/><span>scrios is díbirt,</span>
<lb n="3810"/><span>bheith ar uaislibh.</span></p>
<lb n="3811"/>
<lb n="3812"/><p><span>Nó Clainn Thomáis</span>
<lb n="3813"/><span>bhíos ag grotháil</span>
<lb n="3814"/><span>go fíorthútach.</span>
<lb n="3815"/><span>d'fhúig an bothán sin</span>
<lb n="3816"/><span>ar neamhaird</span>
<lb n="3817"/><span>ar díth clúdaigh.</span></p>
<lb n="3818"/>
<lb n="3819"/><p><span>Séamas Risteaird</span>
<lb n="3820"/><span>cuirim dá ghabháil</span>
<lb n="3821"/><span>mar chonstábla.</span>
<lb n="3822"/><span>Is Tadhg Ó Seasnáin,</span>
<lb n="3823"/><span>bíodh mar chompán,</span>
<lb n="3824"/><span>leis ina thardal.</span></p>
<lb n="3825"/>
<lb n="3826"/><p><span>Ná fágaíg leataoibh</span>
<lb n="3827"/><span>claí ná scartaí,</span>
<lb n="3828"/><span>ó Cheann Léime</span>
<lb n="3829"/><span>Go Ceann Caillí,</span>
<lb n="3830"/><span>gort ná garraí</span>
<lb n="3831"/><span>gan lomscaobadh.</span></p>
<lb n="3832"/>
<lb n="3833"/><p><span>Ná fós bogach</span>
<lb n="3834"/><span>maing ná currach</span>
<lb n="3835"/><span>fiodh ná gaortha.</span>
<lb n="3836"/><span>Is bíg neamhchortha</span>
<lb n="3837"/><span>ar eagla dulta</span>
<lb n="3838"/><span>ar chúl scéithe.</span></p>
<lb n="3839"/>
<lb n="3840"/><p><span>Ann gach pobal</span>
<lb n="3841"/><span>bígíg ullamh</span>
<lb n="3842"/><span>chum a fhógra.</span>
<lb n="3843"/><span>Bíodh nach gnáthach</span>
<lb n="3844"/><span>fear a cháilibh</span>
<lb n="3845"/><span>ag devotion.</span></p>
<lb n="3846"/>
<lb n="3847"/><p><span>Ar gach cóisir</span>
<lb n="3848"/><span>nó teach ósta</span>
<lb n="3849"/><span>in bhur n-iarraidh,</span>
<lb n="3850"/><span>Bígí gnóthach,</span>
<lb n="3851"/><span>ann gach seomra</span>
<lb n="3852"/><span>is ann gach spiara.</span></p>
<lb n="3853"/>
<lb n="3854"/><p><span>Ná bíodh póirse,</span>
<lb n="3855"/><span>cúil ná comhra</span>
<lb n="3856"/><span>cis ná bearna ,</span>
<lb n="3857"/><span>Libh gan tóracht</span>
<lb n="3858"/><span>go fíoreolach</span>
<lb n="3859"/><span>ar feadh Dáil gCais.</span></p>
<lb n="3860"/>
<lb n="3861"/><p><span>Dá dteangmhadh bainis</span>
<lb n="3862"/><span>in bhur mbealach</span>
<lb n="3863"/><span>ná tigh tórraimh,</span>
<lb n="3864"/><span>Is eol díbh suairceas</span>
<lb n="3865"/><span>gach re n-uair</span>
<lb n="3866"/><span>do dhéanamh dóibh sin.</span></p>
<lb n="3867"/>
<lb n="3868"/><p><span>Séamas seal</span>
<lb n="3869"/><span>le draoidheacht</span>
<lb n="3870"/><span>is le binncheolta.</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="3871"/><p><span>Is Tadhg go sultmhar</span>
<lb n="3872"/><span>ag déanamh ar</span>
<lb n="3873"/><span>gach tórtha.</span></p>
<lb n="3874"/>
<lb n="3875"/><p><span>Gluaistear suas libh,</span>
<lb n="3876"/><span>gan míshuaimhneas,</span>
<lb n="3877"/><span>chum Béal Átha.</span>
<lb n="3878"/><span>Is má ghaibh an fhuaid bhocht</span>
<lb n="3879"/><span>geabhthaí tuairisc</span>
<lb n="3880"/><span>tríd an áit sin.</span></p>
<lb n="3881"/>
<lb n="3882"/><p><span>Bígí múinte</span>
<lb n="3883"/><span>in bhur siúlta</span>
<lb n="3884"/><span>in Uíbh Breacáin</span>
<lb n="3885"/><span>Ar eagla scléipe</span>
<lb n="3886"/><span>bheith le héinneach</span>
<lb n="3887"/><span>de Chlainn Ghormáin.</span></p>
<lb n="3888"/>
<lb n="3889"/><p><span>Ná bíodh bothán</span>
<lb n="3890"/><span>ar Shliabh Colláin</span>
<lb n="3891"/><span>libh gan spiúnadh.</span>
<lb n="3892"/><span>Is má gheibhthí Vulcán</span>
<lb n="3893"/><span>ann ná spáráil</span>
<lb n="3894"/><span>bheith dá dhiúgadh.</span></p>
<lb n="3895"/>
<lb n="3896"/><p><span>Iarraíg eolas</span>
<lb n="3897"/><span>cois na bóchna</span>
<lb n="3898"/><span>chum Machaire Ruainne,</span>
<lb n="3899"/><span>Is má bhíonn an cóbach</span>
<lb n="3900"/><span>in bhur mbóthar</span>
<lb n="3901"/><span>ceanglaíg uaime.</span></p>
<lb n="3902"/>
<lb n="3903"/><p><span>I mBruíon na gCloch</span>
<lb n="3904"/><span>ní bhfaighidh sibh locht</span>
<lb n="3905"/><span>ar ghabháil tríthi.</span>
<lb n="3906"/><span>Is i dTuaith an Mhachaire,</span>
<lb n="3907"/><span>geabha sibh caradas</span>
<lb n="3908"/><span>ó na saoithe.</span></p>
<lb n="3909"/>
<lb n="3910"/><p><span>'S i dTuaith Chlaodh</span>
<lb n="3911"/><span>má chuaigh an meirleach</span>
<lb n="3912"/><span>ní bhfaighidh díon ann.</span>
<lb n="3913"/><span>Is beidh an retreat air</span>
<lb n="3914"/><span>mar fhia saothair</span>
<lb n="3915"/><span>trí na tíortha,</span></p>
<lb n="3916"/>
<lb n="3917"/><p><span>Go hUíbh Cormaic</span>
<lb n="3918"/><span>má chuaigh an stollaire,</span>
<lb n="3919"/><span>uaibh ar coimhlinn.</span>
<lb n="3920"/><span>Beirim m'fhocal díbh</span>
<lb n="3921"/><span>go mbeidh sé coinnithe</span>
<lb n="3922"/><span>mar a bhfuil draíocht air.</span></p>
<lb n="3923"/>
<lb n="3924"/><p><span>Iarraíg an t-eolas</span>
<lb n="3925"/><span>trí gach cóngar</span>
<lb n="3926"/><span>go Tuaith na Fearna,</span>
<lb n="3927"/><span>'S go Tuaith an Chalaithe</span>
<lb n="3928"/><span>táimse dearfa</span>
<lb n="3929"/><span>nach air a tharla.</span></p>
<lb n="3930"/>
<lb n="3931"/><p><span>Bígí ceáfra</span>
<lb n="3932"/><span>tar na hArda</span>
<lb n="3933"/><span>chun an Charbhaill</span>
<lb n="3934"/><span>Ar eagla an chneámhaire</span>
<lb n="3935"/><span>do dhul san mbád uaibh</span>
<lb n="3936"/><span>le tairmeasc.</span></p>
<lb n="3937"/>
<lb n="3938"/><p><span>Críoch bhur dtaisteal</span>
<lb n="3939"/><span>timpeall cladaigh</span>
<lb n="3940"/><span>chuin an chuibhrinn,</span>
<lb n="3941"/><span>Go Dún Atha</span>
<lb n="3942"/><span>Is go Cill Bheathach</span>
<lb n="3943"/><span>mar a mbímse.</span></p>
<lb n="3944"/>
<lb n="3945"/><p><span>Faoim' láimhse scríofa</span>
<lb n="3946"/><span>an cúigiú lá cinnte</span>
<lb n="3947"/><span>de mhí Feabhra,</span>
<lb n="3948"/><span>Aois ár dTiarna</span>
<lb n="3949"/><span>áireamh blianta</span>
<lb n="3950"/><span>mar atá rannta</span>
<lb n="3951"/><span>Seacht gcéad déag</span>
<lb n="3952"/><span>is sé ar seascaid</span>
<lb n="3953"/><span>leis gan amhras.</span>
<lb n="3954"/></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="3955"/><p><span>Bzzzzz1776 18D</span>
<lb n="3956"/><span>Uzzzzz0302</span>
<lb n="3957"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="3958"/><span>Contae an Chláir mar aon le mórchuaird Leatha Mogha go huile,</span>
<lb n="3959"/><span>maille le Tomás Paor d'ord ollmhúinte na hardLeatha</span>
<lb n="3960"/><span>réamhráite.</span></p>
<lb n="3961"/>
<lb n="3962"/><p><span>Ag seo tromchasaoid agus géarmhilleán shagairt agus mhuintir Dhún</span>
<lb n="3963"/><span>Atha ar Sheán de hÓra .i. scológ scallaídeach scoithbhéarlach,</span>
<lb n="3964"/><span>ciabhliath crosta cabluaith, dubhach dordha doshásta dona</span>
<lb n="3965"/><span>dranntánach, éilmheach eascaoin éagórach, feargach fairsingfhéasógach,</span>
<lb n="3966"/><span>gruama gortach gleaim-ghéagach, lúbach lachtna lúbarnach,</span>
<lb n="3967"/><span>d'éalaigh gan chead gan ceileabhradh ó ríbhainis do bhí dá</span>
<lb n="3968"/><span>caitheamh i nDún Atha réamhráite, gan fhios a shiúil ag na</span>
<lb n="3969"/><span>fialbhuíne sin ó shin i leith.  Agus is í is ealaí don leamhscaire</span>
<lb n="3970"/><span>sin mar fuaireamairne anocht ó lucht inisin na scéal, ó lucht</span>
<lb n="3971"/><span>taistil na ród, agus ó lucht léite na leabhar, bheith de shíor ag</span>
<lb n="3972"/><span>ardmholadh clanna daoithe mar atá saoir, maoir agus muilleoraí,</span>
<lb n="3973"/><span>Sagsanaigh, bodóglaigh, samharthaigh, fiatacha mná lena rachadh,</span>
<lb n="3974"/><span>agus gach daoraicme eile ar a bhfuil mallacht a sinsir ó aimsir na</span>
<lb n="3975"/><span>háirce de shliocht Chéin agus Chairbre Chinnchait, do rinn</span>
<lb n="3976"/><span>feall ar shaorchlannaibh Éireann go bhfuaireadar fortacht in</span>
<lb n="3977"/><span>aimsir ó Oliver Cromwell ar mbuaint a chinn don Rí Cormac,</span>
<lb n="3978"/><span>agus ó shin anuas go bhfuilid ag dul i bpoimp agus i móráil agus</span>
<lb n="3979"/><span>ag tabhairt tarcaisne do na fíoruaislibh agus do na héigsibh</span>
<lb n="3980"/><span>feasacha fíoreolacha mar aon lena bhfilí breallacha; ar na</span>
<lb n="3981"/><span>hábharaibh sin, más ea, fógraim agus ordaím do gach fochonstábla</span>
<lb n="3982"/><span>is do gach báille agus go speisialta don Athair Séamas Ó Conchúir</span>
<lb n="3983"/><span>agus a chúntaithe breith ar an ríceach seo agus a cheangal agus</span>
<lb n="3984"/><span>a chruachuibhreach le putóig muice agus a thabhairt chugamsa</span>
<lb n="3985"/><span>go Moinín  Rois nó do láthair pearsa éigin eile den dáimh; go</span>
<lb n="3986"/><span>mba a  dheighleáil as do réir an dlí.  Tugtha fám' láimh agus</span>
<lb n="3987"/><span>mo shéalta an ceathrú lá de Mhárta, aois Chríost 1776.</span></p>
<lb n="3988"/>
<lb n="3989"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="3990"/><span>De bhrí gur mhóidigh</span>
<lb n="3991"/><span>triúr den chóip sin</span>
<lb n="3992"/><span>anso dom' láthair,</span>
<lb n="3993"/><span>Go ceart díreach</span>
<lb n="3994"/><span>fá bhrí an Bhíobla</span>
<lb n="3995"/><span>an ceathrú lá 'Mhárta.</span></p>
<lb n="3996"/>
<lb n="3997"/><p><span>Gur éalaigh an Hórach</span>
<lb n="3998"/><span>leis ón gcóisir</span>
<lb n="3999"/><span>go míshásta,</span>
<lb n="4000"/><span>Mar a bheadh sladaí</span>
<lb n="4001"/><span>dhéanfadh gadaíocht</span>
<lb n="4002"/><span>nó gníomh náireach.</span></p>
<lb n="4003"/>
<lb n="4004"/><p><span>Ós fíor gur théarnaigh</span>
<lb n="4005"/><span>go míbhéasach</span>
<lb n="4006"/><span>go Dún Atha,</span>
<lb n="4007"/><span>Is a liacht crúsca</span>
<lb n="4008"/><span>do bhí gan diúgadh</span>
<lb n="4009"/><span>ag na flatha.</span></p>
<lb n="4010"/>
<lb n="4011"/><p><span>Faightear scéala</span>
<lb n="4012"/><span>créad fár éalaigh</span>
<lb n="4013"/><span>go mímhúinte.</span>
<lb n="4014"/><span>Bíodh gurbh é 'ealaí</span>
<lb n="4015"/><span>bheith ag srathaíocht</span>
<lb n="4016"/><span>ar fuaid Mumhan.</span></p>
<lb n="4017"/>
<lb n="4018"/><p><span>Gona uime sin fógraim</span>
<lb n="4019"/><span>dom' lucht cuarta</span>
<lb n="4020"/><span>taisteal is tardal,</span>
<lb n="4021"/><span>Dul dá thóraíocht</span>
<lb n="4022"/><span>gan rún cónaí</span>
<lb n="4023"/><span>ar feadh Dál gCais;</span></p>
<lb n="4024"/>
<lb n="4025"/><p><span>Gan dá oíche</span>
<lb n="4026"/><span>a chodladh in aon tigh</span>
<lb n="4027"/><span>in bhur siúltaibh</span>
<lb n="4028"/><span>Go bhfaighthe libh scríobh air</span>
<lb n="4029"/><span>sul do scinnfe'</span>
<lb n="4030"/><span>tar na triúcha.</span>
<lb n="4031"/></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="4032"/><p><span>An tAthair Séamas</span>
<lb n="4033"/><span>croí na féile</span>
<lb n="4034"/><span>mar chonstábla,</span>
<lb n="4035"/><span>Bíodh 'na dhéigh sin</span>
<lb n="4036"/><span>chum an mheirligh</span>
<lb n="4037"/><span>do thabhairt dom' láthair.</span></p>
<lb n="4038"/>
<lb n="4039"/><p><span>Siúltar éasca</span>
<lb n="4040"/><span>anois lem' laoch mear</span>
<lb n="4041"/><span>cois na bóchna,</span>
<lb n="4042"/><span>Insan réim sin</span>
<lb n="4043"/><span>ó Cheann Léime</span>
<lb n="4044"/><span>go Ceann Boirne.</span></p>
<lb n="4045"/>
<lb n="4046"/><p><span>Ná fágtar cluain</span>
<lb n="4047"/><span>ná conair i dTuamhain</span>
<lb n="4048"/><span>gan lorg go sármhaith.</span>
<lb n="4049"/><span>Is fós na hAnnaí</span>
<lb n="4050"/><span>a mbíonn a thaithí,</span>
<lb n="4051"/><span>curtar garda ann.</span></p>
<lb n="4052"/>
<lb n="4053"/><p><span>Iar ghabháil suas duit</span>
<lb n="4054"/><span>bí ar a thuairisc</span>
<lb n="4055"/><span>i mBéal Átha,</span>
<lb n="4056"/><span>Mar do bhíonn sé 'ríleáil</span>
<lb n="4057"/><span>le maolrabháin,</span>
<lb n="4058"/><span>do mhnáibh tábhairne.</span></p>
<lb n="4059"/>
<lb n="4060"/><p><span>Nocht do Thomás</span>
<lb n="4061"/><span>caoin ó Míocháin</span>
<lb n="4062"/><span>atá in ard thoir, -</span>
<lb n="4063"/><span>I dtigh Uí Dhónaill</span>
<lb n="4064"/><span>tá ar cóngar</span>
<lb n="4065"/><span>bíonn sa ráfla:</span></p>
<lb n="4066"/>
<lb n="4067"/><p><span>Bí ar do choimeád,</span>
<lb n="4068"/><span>in Uíbh Breacáin</span>
<lb n="4069"/><span>ar eagla an chóbaigh</span>
<lb n="4070"/><span>Dhul do leataoibh</span>
<lb n="4071"/><span>ghoirt ná garraí</span>
<lb n="4072"/><span>in aon bhóthar.</span></p>
<lb n="4073"/>
<lb n="4074"/><p><span>Cuir dá fhógairt</span>
<lb n="4075"/><span>an fíorlómach</span>
<lb n="4076"/><span>ann gach pobal.</span>
<lb n="4077"/><span>Is ná fágaíg cóisir,</span>
<lb n="4078"/><span>ná teach ósta,</span>
<lb n="4079"/><span>gan a lorg ann.</span></p>
<lb n="4080"/>
<lb n="4081"/><p><span>Ná bíodh bothán</span>
<lb n="4082"/><span>ar Shliabh Colláin</span>
<lb n="4083"/><span>leat gan spiúnadh,</span>
<lb n="4084"/><span>Ar eagla an donáin,</span>
<lb n="4085"/><span>bheith i gcoimeád</span>
<lb n="4086"/><span>in aon chúinne.</span></p>
<lb n="4087"/>
<lb n="4088"/><p><span>Gaibh go héasca</span>
<lb n="4089"/><span>soir trí Shléibhte</span>
<lb n="4090"/><span>fraoigh dhuith Eachtaí,</span>
<lb n="4091"/><span>Is bí ar a thuairisc</span>
<lb n="4092"/><span>le croí suaircis</span>
<lb n="4093"/><span>trí na bealaí.</span></p>
<lb n="4094"/>
<lb n="4095"/><p><span>Tá an chliar fábhrach</span>
<lb n="4096"/><span>ann gach áit duit,</span>
<lb n="4097"/><span>ar feadh na deoise,</span>
<lb n="4098"/><span>Chun a lámhú</span>
<lb n="4099"/><span>gibé áras</span>
<lb n="4100"/><span>a bhfaighid dóith air.</span></p>
<lb n="4101"/>
<lb n="4102"/><p><span>Cuardaigh gleannta</span>
<lb n="4103"/><span>curraigh is allta</span>
<lb n="4104"/><span>is mothara dlúithe.</span>
<lb n="4105"/><span>Cuardaigh fánta</span>
<lb n="4106"/><span>is uchtaibh arda</span>
<lb n="4107"/><span>cuirrithe is mongtha.</span></p>
<lb n="4108"/>
<lb n="4109"/><p><span>Cuardaigh go dlúth dhó,</span>
<lb n="4110"/><span>idir an cúbhar</span>
<lb n="4111"/><span>fhágas an t-uisce.</span>
<lb n="4112"/><span>Cuardaigh múrtha</span>
<lb n="4113"/><span>faobhrtha is géartha</span>
<lb n="4114"/><span>go róchliste.</span></p>
<lb n="4115"/>
<lb n="4116"/><p><span>Ná fág srothán</span>
<lb n="4117"/><span>ná bruach locháin</span>
<lb n="4118"/><span>fiodh ná gaortha,</span>
<lb n="4119"/><span>Ná fós liochtán</span>
<lb n="4120"/><span>ná cuas smotáin</span>
<lb n="4121"/><span>gan ionscaobadh.</span></p>
<lb n="4122"/>
<lb n="4123"/><p><span>Ná fágaíg póirse</span>
<lb n="4124"/><span>cis ná comhra</span>
<lb n="4125"/><span>poll ná spiara,</span>
<lb n="4126"/><span>Ná fós seomra</span>
<lb n="4127"/><span>gan a thóracht</span>
<lb n="4128"/><span>ná cúil iarta.</span></p>
<lb n="4129"/>
<lb n="4130"/><p><span>Ná fág siabhnán</span>
<lb n="4131"/><span>ná clúid cliabháin</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="4132"/><p><span>ná nead circe,</span>
<lb n="4133"/><span>Do réir th'ordú</span>
<lb n="4134"/><span>gan léirchuardú,</span>
<lb n="4135"/><span>ná pluic pite.</span></p>
<lb n="4136"/>
<lb n="4137"/><p><span>Ionsaigh an cóngar</span>
<lb n="4138"/><span>ó Ghleann Ómra</span>
<lb n="4139"/><span>go Clár Tuamhan.</span>
<lb n="4140"/><span>Má ghaibh an lómach</span>
<lb n="4141"/><span>ansa ród san</span>
<lb n="4142"/><span>gheabhair a thuairisc.</span></p>
<lb n="4143"/>
<lb n="4144"/><p><span>Seachain an cladhaire,</span>
<lb n="4145"/><span>go rithfeadh gan mhoill uait,</span>
<lb n="4146"/><span>tar na srúille.</span>
<lb n="4147"/><span>Má fhaighir radharc air</span>
<lb n="4148"/><span>coinnimhse greim</span>
<lb n="4149"/><span>ceangailte cúil air.</span></p>
<lb n="4150"/>
<lb n="4151"/><p><span>Ná glac bannaí</span>
<lb n="4152"/><span>ná fós tacaíocht</span>
<lb n="4153"/><span>ar an hÓrach,</span>
<lb n="4154"/><span>Go ndéana aithrí,</span>
<lb n="4155"/><span>is teacht faoi smacht dlí</span>
<lb n="4156"/><span>mar is cóir dó.</span></p>
<lb n="4157"/>
<lb n="4158"/><p><span>Ná glac duais</span>
<lb n="4159"/><span>ná breab ón bhfuaid</span>
<lb n="4160"/><span>ná leathscéalta,</span>
<lb n="4161"/><span>Gan a thabhairt leat ceangailte</span>
<lb n="4162"/><span>go cruaidh craplaithe</span>
<lb n="4163"/><span>chun a dhaortha.</span></p>
<lb n="4164"/>
<lb n="4165"/><p><span>Críoch do chuarda,</span>
<lb n="4166"/><span>a chroí gan chruatan,</span>
<lb n="4167"/><span>ionsaigh an baile,</span>
<lb n="4168"/><span>Cois na feorann</span>
<lb n="4169"/><span>tré gach bóthar</span>
<lb n="4170"/><span>chum tí Pheadair.</span></p>
<lb n="4171"/>
<lb n="4172"/><p><span>Bzzzzz1754 18L</span>
<lb n="4173"/><span>Uzzzzz0201</span>
<lb n="4174"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="4175"/><span>Gearán et truaíocht Mhíchíl Uí Choinníola, táilliúir saorbhéasach</span>
<lb n="4176"/><span>lántuigseach léannta príomhoilte i dteanga na saoithe seanda,</span>
<lb n="4177"/><span>agus glinncheardach ar mhaithibh Leatha Mogha, do chuir d'</span>
<lb n="4178"/><span>ionsaí mná an Ghleanna Móire ag éagaoineadh léi mar goideadh uaidh</span>
<lb n="4179"/><span>an méid giúise do bhain ar feadh trí lá, do bhí aige le haghaidh</span>
<lb n="4180"/><span>solas geimhridh.  Ag seo im dhiaidh an barántas do bheir an bhean</span>
<lb n="4181"/><span>dá caraid, agus an t-ordú cuardaithe do réir cumhachta Shíle</span>
<lb n="4182"/><span>bhodáladh fána láimh 1754.  Is é áit ina gcónaíonn an saor</span>
<lb n="4183"/><span>Mhícheálse i nGarraí an tSagairt don taobh theas do Chonaithe.</span></p>
<lb n="4184"/>
<lb n="4185"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="4186"/><span>Do thaisteal chugainn ó shleasaibh Bríde</span>
<lb n="4187"/><span>gníomh nar lean aithinsint;</span>
<lb n="4188"/><span>scéal do bhuair mé go beacht,</span>
<lb n="4189"/><span>is chuir mo chroí i gceasacht ...</span>
<lb n="4190"/><span>Mar tháinig an rangartach spartchluasach,</span>
<lb n="4191"/><span>agus an feannaire fadchuardach,</span>
<lb n="4192"/><span>i marbh na hoíche go hucht an tsléibhe,</span>
<lb n="4193"/><span>ag bradú giúise Mhíchíl aobhdha.</span>
<lb n="4194"/><span>Cár mhiste fear an mhórghabháltais</span>
<lb n="4195"/><span>do scrios nó scramaire snídhearnach?</span>
<lb n="4196"/><span>Ba chuma liom neach san mbith</span>
<lb n="4197"/><span>seoch mo charaid chléibh do scrios.</span>
<lb n="4198"/><span>Bíodh mar dhíol aige dá chionn</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="4199"/><p><span>tine shíor péine is bruid.</span>
<lb n="4200"/><span>Dhá lá fada go teacht na hoíche</span>
<lb n="4201"/><span>tug Mícheál gan bhia faoi íota</span>
<lb n="4202"/><span>san bpluid nduibh ar míchóthrom</span>
<lb n="4203"/><span>ag tochailt giúise i bpoill mhóna.</span>
<lb n="4204"/><span>Do bhí súil a chlainne go meidhreach</span>
<lb n="4205"/><span>lena shaothar mar thine gheimhridh</span>
<lb n="4206"/><span>go dtáinig an bolgaire ruainneach</span>
<lb n="4207"/><span>is do rug uathu mórchuid giúise.</span>
<lb n="4208"/><span>Is doilghe liom go mór ná sin</span>
<lb n="4209"/><span>gan bheith taobh leis ag ardú a ualaigh</span>
<lb n="4210"/><span>Is go ndéanfainn míreanna beaga dá chnámha,</span>
<lb n="4211"/><span>is dá dtigeadh liom do gheobhadh anbhás;</span>
<lb n="4212"/><span>níl leigheas air ach seo amháin,</span>
<lb n="4213"/><span>cuardach a dhéanamh gach aon lá</span>
<lb n="4214"/><span>ar feadh míosa i ngach dóigh -</span>
<lb n="4215"/><span>ní miste cuairt ar andóigh,</span>
<lb n="4216"/><span>sé t'ordú agus do rogha -</span>
<lb n="4217"/><span>fá chríochaibh áille Leatha Mogha,</span>
<lb n="4218"/><span>ná fág coill ann ná mothar</span>
<lb n="4219"/><span>mullach sléibhe riasc otar</span>
<lb n="4220"/><span>poll puathais ná póirse,</span>
<lb n="4221"/><span>ar feadh an dá mhórchóige,</span>
<lb n="4222"/><span>cuas clas ná béal carraige,</span>
<lb n="4223"/><span>uaimh tulach mong ná calafort,</span>
<lb n="4224"/><span>lúb scairte cúl claí,</span>
<lb n="4225"/><span>praip scairte ná gairdín,</span>
<lb n="4226"/><span>bruíon talún, cealla seanda,</span>
<lb n="4227"/><span>craos cumair ná binn teampaill,</span>
<lb n="4228"/><span>tithe muilinn, clasa sáil</span>
<lb n="4229"/><span>fán roth uisce nó san gcáith,</span>
<lb n="4230"/><span>ucht sléibhe, sídh, leas,</span>
<lb n="4231"/><span>'s an tigh 'na ndéineadh daoine a gcac,</span>
<lb n="4232"/><span>tithe áithe is fail mhuice,</span>
<lb n="4233"/><span>dá laghad áitreabh, is pluc pite,</span>
<lb n="4234"/><span>súil droichid, fuilín cearc,</span>
<lb n="4235"/><span>tor aitinn, foraois leacht,</span>
<lb n="4236"/><span>poll broic, luí fiaidh,</span>
<lb n="4237"/><span>gleann tulaigh ná ardrian,</span>
<lb n="4238"/><span>buaic crainn, athphort abhann;</span>
<lb n="4239"/><span>bheadh sé agaibh - chuirfinn geall.</span>
<lb n="4240"/><span>Mar a ndóitear dhá tigh </span>
<lb n="4241"/><span>ní feas ná beadh an clamhaire ar phit.</span>
<lb n="4242"/><span>Ná fág alamóir ann ná cúinne,</span>
<lb n="4243"/><span>leabharchomhra gan léirspiúnadh.</span></p>
<lb n="4244"/>
<lb n="4245"/><p><span>Má ghabhair spreasán, tabhair leat an cladhaire;</span>
<lb n="4246"/><span>gnuig fiú a mhagarla curthar fadhal air,</span>
<lb n="4247"/><span>mar sin cuibhrithe tugthar chúghamsa é,</span>
<lb n="4248"/><span>nó gnuig giúistís eile don dúthaigh.</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="4249"/><p><span>Gan suí breithimh, cuirfeam corda air,</span>
<lb n="4250"/><span>le snaidhm reatha fána scornain.</span>
<lb n="4251"/><span>Cuirfeam garda tábhachtach dlúth air.</span>
<lb n="4252"/><span>Crochfam go hard an breaclúirgneach.</span>
<lb n="4253"/><span>Go múnaidh san gcroich ní thiocfaidh anuas.</span>
<lb n="4254"/><span>Bainfeam de a dhá chluais.</span>
<lb n="4255"/><span>Ansin cuirfeam an fearbach fiar</span>
<lb n="4256"/><span>i slí eolach na gceithre rian.</span>
<lb n="4257"/><span>Ós cionn a chinn beidh scríofa an chúis,</span>
<lb n="4258"/><span>mar ghoid ón nduine gan fhios an ghiúis.</span>
<lb n="4259"/><span>I gcás ná tiocfadh an spreas chun t'áraigh,</span>
<lb n="4260"/><span>go raibh dá choimhdeacht de shíor mo ráite: -</span>
<lb n="4261"/><span>fuacht le fán gan díon 'na chomhair;</span>
<lb n="4262"/><span>go mbuaile an phláigh an mealltóir;</span>
<lb n="4263"/><span>gan bonn a ceathair dá shaoltacht</span>
<lb n="4264"/><span>istigh ná amuigh le féachaint.</span>
<lb n="4265"/><span>An uile dhíomua guím dá chrá;</span>
<lb n="4266"/><span>a cheann le fána is in aghaidh gach ard,</span>
<lb n="4267"/><span>ar nós an diabhail in ardghaoith;</span>
<lb n="4268"/><span>go raibh dá chiapadh ag slóigh sí;</span>
<lb n="4269"/><span>a ré nuair thiocfaidh nárbh fhada;</span>
<lb n="4270"/><span>go dtí an t-am, réim gach galair,</span>
<lb n="4271"/><span>go dtaga gan mhoill</span>
<lb n="4272"/><span>anabhuinn stiúir síos go giall</span>
<lb n="4273"/><span>ag tabhairt cúrsa na mírial</span>
<lb n="4274"/><span>dh'eagla sosa d'fháil ansúd,</span>
<lb n="4275"/><span>raghaidh gnuig Liútar asteach san dún,</span>
<lb n="4276"/><span>mar a bhfaighidh méadú gach mírún;</span>
<lb n="4277"/><span>súiste Oscair go daorphléascach,</span>
<lb n="4278"/><span>le fonn gach buille dá ghéarchéasadh;</span>
<lb n="4279"/><span>tráth brúifear ansin a chuiripe amach </span>
<lb n="4280"/><span>raghaidh do chuireadh ní miste atharach,</span>
<lb n="4281"/><span>ag tabhairt cuntais go dtí an ló</span>
<lb n="4282"/><span>ina dtabharfar breath na léirshlógh.</span></p>
<lb n="4283"/>
<lb n="4284"/><p><span>Bzzzzz1780 18D</span>
<lb n="4285"/><span>Uzzzzz0308</span>
<lb n="4286"/><span>Do Dhiarmaid Álainn Mac Fhlannchaí</span></p>
<lb n="4287"/>
<lb n="4288"/><p><span>Faobhar is áiteamh</span>
<lb n="4289"/><span>do rinneadh im' láthair</span>
<lb n="4290"/><span>an chéad mhí 'Shamhradh,</span>
<lb n="4291"/><span>Le Diarmaid Álainn</span>
<lb n="4292"/><span>ó Loch na Ceártan -</span>
<lb n="4293"/><span>is dubh do dhearbhaigh,</span>
<lb n="4294"/><span>Ar a ndearnthas,</span>
<lb n="4295"/><span>ó aimsir Phádraig,</span>
<lb n="4296"/><span>de leabhra dearga</span>
<lb n="4297"/><span>Is ar a rinneadh sa Róimh</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="4298"/><p><span>ó bhliain a dó</span>
<lb n="4299"/><span>de chulathaibh aifrinn.</span></p>
<lb n="4300"/>
<lb n="4301"/><p><span>Carn aoiligh</span>
<lb n="4302"/><span>bhí le hais an tí aige</span>
<lb n="4303"/><span>bhí go han-mhaith,</span>
<lb n="4304"/><span>De réir eolais</span>
<lb n="4305"/><span>is finné comharsan</span>
<lb n="4306"/><span>ná déanfa' ain-cheart.</span>
<lb n="4307"/><span>Bhí last báid ann</span>
<lb n="4308"/><span>go trom tábhachtach</span>
<lb n="4309"/><span>agus é tairbheach.</span>
<lb n="4310"/><span>'S is mór go mb'fhearr é</span>
<lb n="4311"/><span>ná aoileach stábla</span>
<lb n="4312"/><span>idir dhá gheata istigh.</span></p>
<lb n="4313"/>
<lb n="4314"/><p><span>Bhí duilleabhar daraí,</span>
<lb n="4315"/><span>coll is glasdraíon,</span>
<lb n="4316"/><span>is bláth an aitinn ann;</span>
<lb n="4317"/><span>Raithneach fhíorghlas,</span>
<lb n="4318"/><span>féar is foinse,</span>
<lb n="4319"/><span>lóch is feamnach,</span>
<lb n="4320"/><span>Aoileach stábla,</span>
<lb n="4321"/><span>chruinníodh Máire</span>
<lb n="4322"/><span>go ró-an-mhoch,</span>
<lb n="4323"/><span>I ndiaidh chapall na gcomharsan,</span>
<lb n="4324"/><span>ar na bóithre,</span>
<lb n="4325"/><span>'teacht ón margadh.</span></p>
<lb n="4326"/>
<lb n="4327"/><p><span>D'fhinné mhóráin</span>
<lb n="4328"/><span>thairg Uilliam Ó Colmáin,</span>
<lb n="4329"/><span>punt is daichead air,</span>
<lb n="4330"/><span>Chum leapacha teo</span>
<lb n="4331"/><span>do dhéanfadh só</span>
<lb n="4332"/><span>do chríochaibh Banba.</span>
<lb n="4333"/><span>Dá bhfaigheadh sé é</span>
<lb n="4334"/><span>ba mhór a réim</span>
<lb n="4335"/><span>is ba rócheannasach.</span>
<lb n="4336"/><span>Do bhuailfeadh sé</span>
<lb n="4337"/><span>ar a raibh dá cheird</span>
<lb n="4338"/><span>as siúd go hAlbain.</span></p>
<lb n="4339"/>
<lb n="4340"/><p><span>Mar do bhí an botún,</span>
<lb n="4341"/><span>'na chomhair sa chinniúin,</span>
<lb n="4342"/><span>níor bhac sé an tairgsin,</span>
<lb n="4343"/><span>Gan a bhreith anonn leis</span>
<lb n="4344"/><span>go Baile na Cúirte,</span>
<lb n="4345"/><span>gurab ann ab fhearra leis,</span>
<lb n="4346"/><span>Go gcuirfeadh na potátaí</span>
<lb n="4347"/><span>i mbarra gach ardchlaí</span>
<lb n="4348"/><span>amach a garrathaibh.</span>
<lb n="4349"/><span>'S go mbeadh fear na ndeachún</span>
<lb n="4350"/><span>ag fáil flagún</span>
<lb n="4351"/><span>ó lucht a gceannaithe.</span></p>
<lb n="4352"/>
<lb n="4353"/><p><span>Fuair sé comhairle</span>
<lb n="4354"/><span>éirí go rómhoch</span>
<lb n="4355"/><span>is a tharrang le capallaibh.</span>
<lb n="4356"/><span>d'imigh sé an bóthar</span>
<lb n="4357"/><span>i measc a chomharsan</span>
<lb n="4358"/><span>ar lorg eachra,</span>
<lb n="4359"/><span>Nó gur tharlaigh</span>
<lb n="4360"/><span>foireann an bháid air</span>
<lb n="4361"/><span>ná raibh ar mhaithe leis.</span>
<lb n="4362"/><span>Mar bhíodar le chéile</span>
<lb n="4363"/><span>santach bréagach</span>
<lb n="4364"/><span>do rinneadar margadh.</span></p>
<lb n="4365"/>
<lb n="4366"/><p><span>d'fhinné Bhríde</span>
<lb n="4367"/><span>is mhórán daoine</span>
<lb n="4368"/><span>is Uilliam Mhic Coitir thoir,</span>
<lb n="4369"/><span>Crúsca bríomhar</span>
<lb n="4370"/><span>de dhúlionn cíordhubh</span>
<lb n="4371"/><span>as corp an bharaille</span>
<lb n="4372"/><span>Ba mhór mar shóltas,</span>
<lb n="4373"/><span>fara píosa feola</span>
<lb n="4374"/><span>is anlann cnaisteanna,</span>
<lb n="4375"/><span>Do bheirfeadh Diarmaid Álainn</span>
<lb n="4376"/><span>d'fhoireann an bháid sin</span>
<lb n="4377"/><span>i gcomhair a chreachaithe.</span></p>
<lb n="4378"/>
<lb n="4379"/><p><span>Adúirt an máta</span>
<lb n="4380"/><span>go ciúintais náireach,</span>
<lb n="4381"/><span>réad dob annamh leis,</span>
<lb n="4382"/><span>Go ngeobhadh sé timpeall</span>
<lb n="4383"/><span>do cheann na tíre</span>
<lb n="4384"/><span>'s do Phointe an Bharraigh thoir;</span>
<lb n="4385"/><span>Go socródh compás,</span>
<lb n="4386"/><span>ar Charraig an Ghrianáin,</span>
<lb n="4387"/><span>i gcóir na farraige.</span>
<lb n="4388"/><span>Is go rachadh den tseol sin</span>
<lb n="4389"/><span>go béal Trá Móire,</span>
<lb n="4390"/><span>'s go mbuailfeadh talamh ann.</span></p>
<lb n="4391"/>
<lb n="4392"/><p><span>Adúirt an captaein,</span>
<lb n="4393"/><span>ba mhór caithréim,</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="4394"/><p><span>go raibh sin aistreach.</span>
<lb n="4395"/><span>Imeacht an vage sin</span>
<lb n="4396"/><span>timpeall Éireann</span>
<lb n="4397"/><span>gan poinn tairbhe;</span>
<lb n="4398"/><span>Go ngeobhadh an cóngar,</span>
<lb n="4399"/><span>do dhruim an phóirt soir,</span>
<lb n="4400"/><span>gan scáth ná eagla.</span>
<lb n="4401"/><span>Is go mbuailfeadh an t-árthach</span>
<lb n="4402"/><span>darna mhárach</span>
<lb n="4403"/><span>san Leacain Ghairbh thoir.</span></p>
<lb n="4404"/>
<lb n="4405"/><p><span>Ag gluaiseacht dóibh sin,</span>
<lb n="4406"/><span>le togha córach,</span>
<lb n="4407"/><span>gan stoirm gan eagla.</span>
<lb n="4408"/><span>Ach uireaspa tionscail,</span>
<lb n="4409"/><span>do bhain don chúpla,</span>
<lb n="4410"/><span>ná raibh beannaithe.</span>
<lb n="4411"/><span>Do bhuail an t-árthach</span>
<lb n="4412"/><span>talamh is tráigh,</span>
<lb n="4413"/><span>is d'fhan ar an aiste sin,</span>
<lb n="4414"/><span>Fé shúil an áirse,</span>
<lb n="4415"/><span>'s a clab in airde,</span>
<lb n="4416"/><span>ar feadh naoi seachtaine,</span></p>
<lb n="4417"/>
<lb n="4418"/><p><span>Nó go ndearna ceo</span>
<lb n="4419"/><span>is connadh dóite</span>
<lb n="4420"/><span>dá cuid earra orthu.</span>
<lb n="4421"/><span>Go raibh sé 'na sheó acu</span>
<lb n="4422"/><span>ar fuaid bóithre,</span>
<lb n="4423"/><span>is cúinní marshanna,</span>
<lb n="4424"/><span>Gach aon chomharsa,</span>
<lb n="4425"/><span>dá raibh i gcóngar,</span>
<lb n="4426"/><span>ag déanamh magaidh fé,</span>
<lb n="4427"/><span>Is tá Diarmaid Álainn</span>
<lb n="4428"/><span>de dhroim tí is áite,</span>
<lb n="4429"/><span>'s is mór an eachtra é.</span>
<lb n="4430"/><span>Ar an abhar sin</span>
<lb n="4431"/><span>ní páipéar falsa</span>
<lb n="4432"/><span>is cóir do tharrac dóibh,</span>
<lb n="4433"/><span>Ach ordú rómhaith</span>
<lb n="4434"/><span>do rachas i bhfórsa</span>
<lb n="4435"/><span>gan scáth ná eagla,</span>
<lb n="4436"/><span>Ar a mbeith Tapee is Clayton,</span>
<lb n="4437"/><span>Ross is Taylor,</span>
<lb n="4438"/><span>Moore is Parkinson,</span>
<lb n="4439"/><span>Agus maoir an Mhéara,</span>
<lb n="4440"/><span>na daoine céanna,</span>
<lb n="4441"/><span>ná glacfadh breabanna.</span></p>
<lb n="4442"/>
<lb n="4443"/><p><span>Cuardaíg dúinn iad</span>
<lb n="4444"/><span>tríd an dúthaigh</span>
<lb n="4445"/><span>go Ros Ó gCairbre;</span>
<lb n="4446"/><span>Ó Chiarraí timpeall,</span>
<lb n="4447"/><span>ná fágaíg coill ann,</span>
<lb n="4448"/><span>ná cuais carraige.</span>
<lb n="4449"/><span>Timpeall Éireann</span>
<lb n="4450"/><span>go Cuan Bhinn Éadair</span>
<lb n="4451"/><span>'s go Cluain Tairbh leis;</span>
<lb n="4452"/><span>Baile Átha Cliath láimh leis</span>
<lb n="4453"/><span>trí gach lána,</span>
<lb n="4454"/><span>poll is achrann.</span></p>
<lb n="4455"/>
<lb n="4456"/><p><span>Cuiríg a dtuairisc</span>
<lb n="4457"/><span>ar gach cuallacht</span>
<lb n="4458"/><span>suas go Ceatharlach;</span>
<lb n="4459"/><span>Agus go Durlas</span>
<lb n="4460"/><span>trí gach cúinne,</span>
<lb n="4461"/><span>agus scairt achrainn.</span>
<lb n="4462"/><span>Go Carraig na Siúire,</span>
<lb n="4463"/><span>má thugadar rúid ann,</span>
<lb n="4464"/><span>le haonchorp eagla;</span>
<lb n="4465"/><span>Nó go Port Láirge,</span>
<lb n="4466"/><span>ar lorg árthaigh,</span>
<lb n="4467"/><span>chum dul go Sagsana.</span></p>
<lb n="4468"/>
<lb n="4469"/><p><span>Cuardaíg romhaibh iad</span>
<lb n="4470"/><span>suas chun Eochaille</span>
<lb n="4471"/><span>trí gach cladaraigh.</span>
<lb n="4472"/><span>Is dar ndóigh cuardaíg</span>
<lb n="4473"/><span>Droichead na Tuaraí</span>
<lb n="4474"/><span>- ná déanaíg dearmad.</span>
<lb n="4475"/><span>Gheobhaidh sibh na cladhairí,</span>
<lb n="4476"/><span>isna failltí,</span>
<lb n="4477"/><span>cois na farraige.</span>
<lb n="4478"/><span>Nó i mbothán Raidhrí</span>
<lb n="4479"/><span>ar talamh Cheidhlí</span>
<lb n="4480"/><span>i gcnoc an Leath-throigh.</span></p>
<lb n="4481"/>
<lb n="4482"/><p><span>Nuair do gheobhaidh sibh,</span>
<lb n="4483"/><span>an dá stróinse,</span>
<lb n="4484"/><span>bídís ceangailte,</span>
<lb n="4485"/><span>Le cóir corda</span>
<lb n="4486"/><span>ar gach aon orlach,</span>
<lb n="4487"/><span>ó chluais go haltanaibh,</span>
<lb n="4488"/><span>Go dtabharthaí láithreach,</span>
<lb n="4489"/><span>chum Séamas Bearnach</span>
<lb n="4490"/><span>ar a n-aitheantas,</span>
<lb n="4491"/><span>An giúistís cumhachtach</span>
<lb n="4492"/><span>'nar mór é 'eolas</span>
<lb n="4493"/><span>is ná fuil an-cheart,</span>
<lb n="4494"/><span>Go dtabhraid sásamh,</span>
<lb n="4495"/><span>do Dhiarmaid Álainn,</span>
<lb n="4496"/><span>'tá 'ndeireadh an anama.</span>
<lb n="4497"/></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="4498"/><p><span>Bzzzzz1755ob 18L</span>
<lb n="4499"/><span>Uzzzzz0274</span>
<lb n="4500"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="4501"/><span>A éigse fheasach fhíoreolach, éistíg le haoir an ardbhúiste</span>
<lb n="4502"/><span>bhundúnaigh .i. bolg féir fleascaigh, agus gad boilg boidichín,</span>
<lb n="4503"/><span>ruathaire reatha póirsí, sleasaire treasca dea-chuire, taistealach</span>
<lb n="4504"/><span>gach tábhairne, fiacal ar síoról dríodar caca na bhfíorlómach,</span>
<lb n="4505"/><span>scraiste bléanlom gacha cóisireach agus foghadóir gach botha .i. an</span>
<lb n="4506"/><span>sruimile sramach sraothartach garbh gréiscithe gortach gardraoite,</span>
<lb n="4507"/><span>súmaire dríbe d'eascair as críonláib Éireann le' ráitear Seáinín</span>
<lb n="4508"/><span>Rua Ó hEachiarainn.  Gidh ea, fuaireamairne amach ó lucht inste</span>
<lb n="4509"/><span>na scéal agus ó lucht na leabhar, méid na tarcaisne tug an Seán</span>
<lb n="4510"/><span>réamhráite d'fholaibh bochta fíoruaisle Uíbh Mócuille agus mar</span>
<lb n="4511"/><span>an gcéanna go mbíonn sé ag daoirsiú agus ag ardach a</span>
<lb n="4512"/><span>bhfeirmeach beag ar chlannaibh scológ agus lábánach.</span></p>
<lb n="4513"/>
<lb n="4514"/><p><span>Ag seo údarás fé láimh Sheáin na Ráithíneach chum gach báille dá</span>
<lb n="4515"/><span>bhfuil sa Mhumhain breith air agus a thabhairt dom' láthairse</span>
<lb n="4516"/><span>mar a bhfuilim im' chathair agus im' chathaoir bhreithiúnais</span>
<lb n="4517"/><span>i gCairthe na bhFear.</span></p>
<lb n="4518"/>
<lb n="4519"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="4520"/><span>Gaige gruama</span>
<lb n="4521"/><span>spreallach stuacach</span>
<lb n="4522"/><span>Seáinín Rua</span>
<lb n="4523"/><span>na Léige.</span>
<lb n="4524"/><span>Míolach ceartach</span>
<lb n="4525"/><span>ríceach reatha</span>
<lb n="4526"/><span>straoille bradach</span>
<lb n="4527"/><span>éithigh.</span>
<lb n="4528"/><span>Síol na bhfleascach,</span>
<lb n="4529"/><span>síolrach bodach</span>
<lb n="4530"/><span>daoiste caca</span>
<lb n="4531"/><span>créachtach.</span>
<lb n="4532"/><span>Lóiste dúnsa,</span>
<lb n="4533"/><span>lómach tútach,</span>
<lb n="4534"/><span>óinmhid ghiuncach</span>
<lb n="4535"/><span>mhéiscreach.</span></p>
<lb n="4536"/>
<lb n="4537"/><p><span>Rothaire reatha,</span>
<lb n="4538"/><span>stollaire an bhrama,</span>
<lb n="4539"/><span>slogaire smeartha</span>
<lb n="4540"/><span>...</span>
<lb n="4541"/><span>Fualtán fuailtí</span>
<lb n="4542"/><span>stuacard guagach</span>
<lb n="4543"/><span>cruanid ...</span>
<lb n="4544"/><span>...</span>
<lb n="4545"/><span>Priocaire an chreacháin,</span>
<lb n="4546"/><span>druingire an bhotháin,</span>
<lb n="4547"/><span>sruimile spriosáin</span>
<lb n="4548"/><span>fuafar.</span>
<lb n="4549"/><span>Donán cruachas</span>
<lb n="4550"/><span>bochtán truamhail</span>
<lb n="4551"/><span>maolbhreac ...</span>
<lb n="4552"/><span>...</span></p>
<lb n="4553"/>
<lb n="4554"/><p><span>A scornain scaoileas</span>
<lb n="4555"/><span>tóirse gaoithe</span>
<lb n="4556"/><span>bhreos na mílte</span>
<lb n="4557"/><span>i ndaorbhroid.</span>
<lb n="4558"/><span>Conablach goirgeach,</span>
<lb n="4559"/><span>ó dtig boltanas,</span>
<lb n="4560"/><span>tréna chogansach</span>
<lb n="4561"/><span>craosach.</span>
<lb n="4562"/><span>Seáinín róleamh,</span>
<lb n="4563"/><span>fuath na gcomharsan,</span>
<lb n="4564"/><span>fuaid gan treoir,</span>
<lb n="4565"/><span>gan éifeacht.</span>
<lb n="4566"/><span>Caimiteán coimhtheach</span>
<lb n="4567"/><span>d'eascair táiríseal,</span>
<lb n="4568"/><span>d'aicme ghráin chíordhubh</span>
<lb n="4569"/><span>chréimtheach.</span></p>
<lb n="4570"/>
<lb n="4571"/><p><span>Is réic mar chluinim,</span>
<lb n="4572"/><span>Seán smeirle gliogair,</span>
<lb n="4573"/><span>táiréifid buile</span>
<lb n="4574"/><span>in éide.</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="4575"/><p><span>Duaircghin dearóil,</span>
<lb n="4576"/><span>cuaille fonóid'</span>
<lb n="4577"/><span>truaille bithbhróin</span>
<lb n="4578"/><span>bréantais.</span>
<lb n="4579"/><span>Madra deannaigh,</span>
<lb n="4580"/><span>scramaire salach</span>
<lb n="4581"/><span>callaire cleasach</span>
<lb n="4582"/><span>gréisceach.</span>
<lb n="4583"/><span>Gaige gruama</span>
<lb n="4584"/><span>spreallach suaite,</span>
<lb n="4585"/><span>Seáinín Rua na</span>
<lb n="4586"/><span>Léige.</span></p>
<lb n="4587"/>
<lb n="4588"/><p><span>Bzzzzz1775 18D</span>
<lb n="4589"/><span>Uzzzzz0309</span>
<lb n="4590"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="4591"/><span>BARÁNTAS AN PHOCÁIN</span></p>
<lb n="4592"/>
<lb n="4593"/><p><span>Contae fearannghlas ró-álainn Chiarraí ré Séamas Ó Fiachtain do</span>
<lb n="4594"/><span>léitheoirí na gaoisdháimhe seo san gcontae roimráite.</span></p>
<lb n="4595"/>
<lb n="4596"/><p><span>Whereas do tharlaigh cúis uaill-chruacháis trualéim agus</span>
<lb n="4597"/><span>fíoratuirse dom ar an seachtú lá déag den mhíosa August le cinniúin</span>
<lb n="4598"/><span>an-chuimhneach mhór-lotaiteach thubaisteach thuirseach dhubhach</span>
<lb n="4599"/><span>thrioblóideach thruamhéileach iongantach éagsamhail alta cruachneá</span>
<lb n="4600"/><span>agus lonfheoil mo thrualorgan do thrombhrúdh, do lánbhascadh, do</span>
<lb n="4601"/><span>mhilleadh, do lot, do dhianchréachtadh agus do ghrodleonadh go</span>
<lb n="4602"/><span>cian díleighiste trí mhioscaí mhífhoirtiúnach mhí-ádmharach</span>
<lb n="4603"/><span>bhithbhuartha bréanphocáin choimhthigh mhallaithe do bhí ag</span>
<lb n="4604"/><span>imeacht trí thriúchaibh ina ainmhí ghráiniúil dhíobhálach</span>
<lb n="4605"/><span>ghangaideach fhuafar dhamáisteach gharbhfhéasógach agus é ag</span>
<lb n="4606"/><span>gluaiseacht re fíor-ainteasaíocht raithíochta ionas go gcuirfeadh</span>
<lb n="4607"/><span>músbholadh a ghearreireabaill, agus na mball eile ná hainmníthear,</span>
<lb n="4608"/><span>i laigíbh agus i dtáimhnéalaibh neach ar bith do bheadh i</span>
<lb n="4609"/><span>ngiorracht acra fearainn dó.</span></p>
<lb n="4610"/>
<lb n="4611"/><p><span>Do bhí ag rangás agus ag pocáil go huallach fíoréadrom nó go ráinig</span>
<lb n="4612"/><span>go Gort Curaon, míle ó Lios Tuathail siar insan chontae</span>
<lb n="4613"/><span>roimráite, áit ar bhuail borb-bhuille colgfhíochmhar brostaitheach</span>
<lb n="4614"/><span>namhadach géarnimhneach dá ramharadhairc orm féin, do thuar dom an</span>
<lb n="4615"/><span>toirmeasc roimráite.</span></p>
<lb n="4616"/>
<lb n="4617"/><p><span>Dá bhrí sin ag seo fógra ceartúdarásach daoibh, in ainm na héigse,</span>
<lb n="4618"/><span>á chur léircheangailte oraibhse, agus ar gach aon díbh, leis an</span>
<lb n="4619"/><span>meon so chum dianlorgaireachta agus leathanchuardaithe do dhéanamh</span>
<lb n="4620"/><span>go cruinndúthrachtach i ngach caladh agus aonach, ina bhfuil</span>
<lb n="4621"/><span>amhras nó tuarascbháil agaibh an pocán so do bheith ar feadh</span>
<lb n="4622"/><span>mórthimpeall na contae céanna; agus má gabhtar libh sa líon san é</span>
<lb n="4623"/><span>daorcheangaltar agus cruachuibhrítear libh é go doscaoilte go</span>
<lb n="4624"/><span>dtugthaoi dhom' láthairse é go gceartaítear é do réir na dlí.</span></p>
<lb n="4625"/>
<lb n="4626"/><p><span>Chum sin do dhéanamh ag seo ordú diongbhálta daoibh, tabhartha fám'</span>
<lb n="4627"/><span>láimh an treas lá den mhíosa September san bhliain de Aois</span>
<lb n="4628"/><span>Chríost 1775.</span></p>
<lb n="4629"/>
<lb n="4630"/><p><span>Chum gach constábla, ard agus íseal, san chontae roimráite, agus go</span>
<lb n="4631"/><span>speisialta chum P. Gh. agus a chúntóirí:</span>
<lb n="4632"/></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="4633"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="4634"/><span>Is fíor go bhfuaireas</span>
<lb n="4635"/><span>sceimhle is cruatan,</span>
<lb n="4636"/><span>a dhaoine m'anama!</span>
<lb n="4637"/><span>Do líon de ghuais</span>
<lb n="4638"/><span>mo chroí is de bhuairt</span>
<lb n="4639"/><span>do chloífeas sealad mé.</span></p>
<lb n="4640"/>
<lb n="4641"/><p><span>Anfhochain dhubhach</span>
<lb n="4642"/><span>bhocht mharafach thúirseach</span>
<lb n="4643"/><span>shín fá chara orm,</span>
<lb n="4644"/><span>Le smagaide fealltach</span>
<lb n="4645"/><span>srathaire amplach</span>
<lb n="4646"/><span>coimhtheach airceasach.</span></p>
<lb n="4647"/>
<lb n="4648"/><p><span>Creim is táire</span>
<lb n="4649"/><span>fuair fear álainn</span>
<lb n="4650"/><span>in Inse fhearannghlas.</span>
<lb n="4651"/><span>Bréanghabhar cnápach</span>
<lb n="4652"/><span>á mhilleadh is á thnáthadh</span>
<lb n="4653"/><span>le fíorchalmacht.</span></p>
<lb n="4654"/>
<lb n="4655"/><p><span>Cath ródhuaiseach</span>
<lb n="4656"/><span>thugas le dualphoc</span>
<lb n="4657"/><span>gan aon mhearthall,</span>
<lb n="4658"/><span>Do theilg anuas</span>
<lb n="4659"/><span>ar talamh go cruaidh mé</span>
<lb n="4660"/><span>ar tí mo mharaithe.</span></p>
<lb n="4661"/>
<lb n="4662"/><p><span>Scéal te náireach,</span>
<lb n="4663"/><span>é le háireamh,</span>
<lb n="4664"/><span>do réir mar mheastar dom:</span>
<lb n="4665"/><span>Smagaide pocáin</span>
<lb n="4666"/><span>dom' chur i gcruachás</span>
<lb n="4667"/><span>le méid 'acmhainne.</span></p>
<lb n="4668"/>
<lb n="4669"/><p><span>Do rinneadh mo dhíobháil -</span>
<lb n="4670"/><span>ná bígí ag béadán</span>
<lb n="4671"/><span>le haon tarcaisne.</span>
<lb n="4672"/><span>Do bhéarfaidh muineál</span>
<lb n="4673"/><span>righin an phocáin</span>
<lb n="4674"/><span>díol mo mhasla dom.</span></p>
<lb n="4675"/>
<lb n="4676"/><p><span>Mo lorga leonadh</span>
<lb n="4677"/><span>- is dona an sceol dom</span>
<lb n="4678"/><span>é le haithris.</span>
<lb n="4679"/><span>Tubaiste is ciach air</span>
<lb n="4680"/><span>i bhfoirm an diabhail;</span>
<lb n="4681"/><span>do bhí an poc mallaithe.</span></p>
<lb n="4682"/>
<lb n="4683"/><p><span>Do thraochfadh Ájax</span>
<lb n="4684"/><span>an laoch láidir úd</span>
<lb n="4685"/><span>is do threascarfadh.</span>
<lb n="4686"/><span>Is Hector álainn</span>
<lb n="4687"/><span>mar Phriámus</span>
<lb n="4688"/><span>is úr do leagfadh coirp.</span></p>
<lb n="4689"/>
<lb n="4690"/><p><span>Ní sheasódh Caesar</span>
<lb n="4691"/><span>ná Oscar tréan</span>
<lb n="4692"/><span>ag tabhairt catha dó.</span>
<lb n="4693"/><span>Is is beag mar iongnadh</span>
<lb n="4694"/><span>daoibh mar thurnaigh</span>
<lb n="4695"/><span>mise in anbhroid.</span></p>
<lb n="4696"/>
<lb n="4697"/><p><span>Is fearrde an tír</span>
<lb n="4698"/><span>'na mbeidh sé tnaoith ann</span>
<lb n="4699"/><span>gan aon dearmad.</span>
<lb n="4700"/><span>Déanfaidh cullóid</span>
<lb n="4701"/><span>do gach foltóir</span>
<lb n="4702"/><span>arna gcasfar é.</span></p>
<lb n="4703"/>
<lb n="4704"/><p><span>Power is order</span>
<lb n="4705"/><span>go lom fém' láimhse</span>
<lb n="4706"/><span>do gach teachtaire,</span>
<lb n="4707"/><span>Thabharfaidh cuaird,</span>
<lb n="4708"/><span>ar feadh na tuatha,</span>
<lb n="4709"/><span>i ndiaigh an gharbhphoic.</span></p>
<lb n="4710"/>
<lb n="4711"/><p><span>A Phocáin choimhthigh,</span>
<lb n="4712"/><span>mhaslaithigh mhilltigh,</span>
<lb n="4713"/><span>is tú do chealg mé.</span>
<lb n="4714"/><span>Ní fhágfad leadhb</span>
<lb n="4715"/><span>má gheibhim greim ort</span>
<lb n="4716"/><span>gonuig fiú an mhagairle.</span></p>
<lb n="4717"/>
<lb n="4718"/><p><span>Aitchim gach fáidhfhear,</span>
<lb n="4719"/><span>ó Ghaillimh go Gáille,</span>
<lb n="4720"/><span>do scríobhfadh ranna ceart</span>
<lb n="4721"/><span>Dáimh is cléirigh,</span>
<lb n="4722"/><span>baird is éigse,</span>
<lb n="4723"/><span>is cruinn an eagna:</span></p>
<lb n="4724"/>
<lb n="4725"/><p><span>Cuiríg triúr</span>
<lb n="4726"/><span>agus duine i ngach cúil,</span>
<lb n="4727"/><span>'na dhiaigh dá cheangal dom,</span>
<lb n="4728"/><span>Do thabharfaidh chúghamsa</span>
<lb n="4729"/><span>ar bhun dúide</span>
<lb n="4730"/><span>an fia fearba.</span></p>
<lb n="4731"/>
<lb n="4732"/><p><span>Rachaidh go luaimneach</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="4733"/><p><span>scathadh den fhoireann so</span>
<lb n="4734"/><span>ag déanamh gazetting,</span>
<lb n="4735"/><span>Is ag fógairt dualgais</span>
<lb n="4736"/><span>do pé suaircfhear</span>
<lb n="4737"/><span>chuirfidh fá dhaingean é.</span></p>
<lb n="4738"/>
<lb n="4739"/><p><span>Déanfaidh a chlíothrach</span>
<lb n="4740"/><span>do mhórán críocha</span>
<lb n="4741"/><span>maoin is tairbhe.</span>
<lb n="4742"/><span>......</span>
<lb n="4743"/><span>......</span>
<lb n="4744"/><span>a righinleatharach.</span>
<lb n="4745"/><span>...... de nach call d'insint</span>
<lb n="4746"/><span>insan aiste seo.</span>
<lb n="4747"/><span>...... lán</span>
<lb n="4748"/><span>mar sparán airgid.</span>
<lb n="4749"/><span>...... de</span>
<lb n="4750"/><span>le linn a leagaithe.</span>
<lb n="4751"/><span>Déanfaidh a sheithe díon</span>
<lb n="4752"/><span>ar bhaitheas a gcinn</span>
<lb n="4753"/><span>do mhórán eagailsibh.</span></p>
<lb n="4754"/>
<lb n="4755"/><p><span>Bzzzzz1823 19T</span>
<lb n="4756"/><span>Uzzzzz0305</span>
<lb n="4757"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="4758"/><span>Contae Chorcaí le Dáiví de Barra, ollamh et éigsean i ngutha</span>
<lb n="4759"/><span>tuaipliseacha baothchiallacha an chontae roimheráite.</span></p>
<lb n="4760"/>
<lb n="4761"/><p><span>Dobheirim fios fáthúil agus nótas údarásach dom' chomharsain agus</span>
<lb n="4762"/><span>dom' lucht leanúna, agus do gach fear cumainn lenarab uch mé, agus</span>
<lb n="4763"/><span>fós d'ollamhaibh agus d'éigse na tíre: Go bhfuilim buartha</span>
<lb n="4764"/><span>trua seangchliabhach le haghaidh na Nollag de dhroim beartaí</span>
<lb n="4765"/><span>bradach truaillithe spadánta do thug amus san oíche i gcúil iargúil</span>
<lb n="4766"/><span>atá i bhfogas dom' thigh chum tairbhe et úsáide na cistean, agus</span>
<lb n="4767"/><span>gur ghoid suim áirithe, gan tairbhe ina n-áireamh, de chrannaibh</span>
<lb n="4768"/><span>tuídithe crua tiubhdhuilleacha den bheatha ladharaigh uanta ar a</span>
<lb n="4769"/><span>nglaonn uaisle agus daoine galánta coleworth nó flower of</span>
<lb n="4770"/><span>vegitables.  Agus ós dom féin atá a dhíth, is ná braithim aon ar</span>
<lb n="4771"/><span>tí mo chabhartha, tabharfad barántas le haghaidh a chuardaigh i</span>
<lb n="4772"/><span>ndóigh go gcuirfinn cumaoine orm féin agus ar an ndúiche 'na</span>
<lb n="4773"/><span>bhfuilim ag tabhairt an bhradaire chum leorghnímh agus solais:</span></p>
<lb n="4774"/>
<lb n="4775"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="4776"/><span>Mar atá go dtáinig</span>
<lb n="4777"/><span>aréir cois m'árais</span>
<lb n="4778"/><span>i gcúil bhí leasaithe,</span>
<lb n="4779"/><span>Le feamnaigh trágha</span>
<lb n="4780"/><span>is aoileach stábla,</span>
<lb n="4781"/><span>- bhí aol is gainimh air,</span>
<lb n="4782"/><span>An beartaí suarach</span>
<lb n="4783"/><span>de bhradaí bhuartha</span>
<lb n="4784"/><span>le croí bhí cealgach.</span>
<lb n="4785"/><span>Is ghoid 'na mhála,</span>
<lb n="4786"/><span>mo chuid cabáiste</span>
<lb n="4787"/><span>do bhí róthaitneamhach.</span></p>
<lb n="4788"/>
<lb n="4789"/><p><span>Greadadh ar na peelers</span>
<lb n="4790"/><span>is maith do dhíolaim</span>
<lb n="4791"/><span>leo gan tairbhe,</span>
<lb n="4792"/><span>Ach codladh san oíche</span>
<lb n="4793"/><span>is slogadh na dí</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="4794"/><p><span>dhe sháil gach baraille.</span>
<lb n="4795"/><span>Is é maith a ghníd dúinn: -</span>
<lb n="4796"/><span>thánadar timcheall</span>
<lb n="4797"/><span>is rugadh arm leo.</span>
<lb n="4798"/><span>'S an madra bhíodh</span>
<lb n="4799"/><span>ag faire ár dtí</span>
<lb n="4800"/><span>ní foláir a bheith ceangailte.</span></p>
<lb n="4801"/>
<lb n="4802"/><p><span>Ní bheadh leo spleáchas</span>
<lb n="4803"/><span>d'aon chonstábla,</span>
<lb n="4804"/><span>don fhear tá 'bhfarraid dom,</span>
<lb n="4805"/><span>An fear toghaí láidir</span>
<lb n="4806"/><span>'na nglaotar gnáthach</span>
<lb n="4807"/><span>Risteard Mhac Gearailt.</span>
<lb n="4808"/><span>"Imigh, a shárfhir,</span>
<lb n="4809"/><span>glac liom páirt,</span>
<lb n="4810"/><span>tóg béatar bata leat.</span>
<lb n="4811"/><span>Is beir mo bharántas</span>
<lb n="4812"/><span>daingean id' láimh</span>
<lb n="4813"/><span>mar dhíon chum seasaimh dhuit.</span></p>
<lb n="4814"/>
<lb n="4815"/><p><span>Cuardaigh seomraí</span>
<lb n="4816"/><span>poill is póirsí</span>
<lb n="4817"/><span>is faoi thóin gach leapa acu.</span>
<lb n="4818"/><span>Bris is réab</span>
<lb n="4819"/><span>is srac ó chéile iad</span>
<lb n="4820"/><span>go ró-acmhainneach.</span>
<lb n="4821"/><span>Cuardaigh botháin</span>
<lb n="4822"/><span>is bris na corcáin</span>
<lb n="4823"/><span>is ladharáil anairthe.</span>
<lb n="4824"/><span>Ná fág cupóg</span>
<lb n="4825"/><span>ar a dtóin ná billeog</span>
<lb n="4826"/><span>ar a dtaoibh i ganfhios duit.</span></p>
<lb n="4827"/>
<lb n="4828"/><p><span>Ná fág poll circe</span>
<lb n="4829"/><span>ná cróitín muice</span>
<lb n="4830"/><span>ná cúinne garbhchnoic,</span>
<lb n="4831"/><span>Díg ná puathais</span>
<lb n="4832"/><span>ná cúinne ruaitigh</span>
<lb n="4833"/><span>'na mbeadh cré dhearg ann.</span>
<lb n="4834"/><span>Do choiscéim tóg,</span>
<lb n="4835"/><span>go cruinn le fórsa,</span>
<lb n="4836"/><span>is má thír in' aice sin,</span>
<lb n="4837"/><span>Mar dhiallait nua,</span>
<lb n="4838"/><span>faoi mharcach mómhrach,</span>
<lb n="4839"/><span>do bheadh sé a' cnagarnaigh.</span></p>
<lb n="4840"/>
<lb n="4841"/><p><span>Ná fág cumar,</span>
<lb n="4842"/><span>ná poll uisce,</span>
<lb n="4843"/><span>ná díg leasaithe,</span>
<lb n="4844"/><span>Ná cruaichín móna</span>
<lb n="4845"/><span>is na cuirceoga</span>
<lb n="4846"/><span>'na mbeadh beacha iontu.</span>
<lb n="4847"/><span>Bris gach suíste</span>
<lb n="4848"/><span>gheobhair cois na grísce,</span>
<lb n="4849"/><span>ar a suíd mná seascaire.</span>
<lb n="4850"/><span>Is má chír satchel mhór</span>
<lb n="4851"/><span>ar a dtaoibh ná póca,</span>
<lb n="4852"/><span>cuir do lapa orthu.</span></p>
<lb n="4853"/>
<lb n="4854"/><p><span>Má gheibhir tátal</span>
<lb n="4855"/><span>in aon áit air</span>
<lb n="4856"/><span>is urusa é aithne.</span>
<lb n="4857"/><span>Do bhí sé bán</span>
<lb n="4858"/><span>mar chiarsúir lawn</span>
<lb n="4859"/><span>'na mbeadh roinnt sneachtaigh air,</span>
<lb n="4860"/><span>Is fáth an gháire</span>
<lb n="4861"/><span>'na ghnúis de ghnáth</span>
<lb n="4862"/><span>mar scoilt a barra aige.</span>
<lb n="4863"/><span>Is má thagair taoibh leis</span>
<lb n="4864"/><span>beidh sé ag gíogadh</span>
<lb n="4865"/><span>mar bheadh sé ag freagairt duit.</span></p>
<lb n="4866"/>
<lb n="4867"/><p><span>Má thíonn cóbach,</span>
<lb n="4868"/><span>treasna an róid leat,</span>
<lb n="4869"/><span>'na mbeadh béal smeartha aige,</span>
<lb n="4870"/><span>Tabhair fogha ded' mhórstaf,</span>
<lb n="4871"/><span>'na chlab le fórsa</span>
<lb n="4872"/><span>go bun a charabaill.</span>
<lb n="4873"/><span>Tabhair rop nó dhó dhe</span>
<lb n="4874"/><span>i bpoll a thóna</span>
<lb n="4875"/><span>ach ná bí ar mearthall.</span>
<lb n="4876"/><span>Nuair gheabha' sé an ghaoth</span>
<lb n="4877"/><span>ná bí ar a chaoi</span>
<lb n="4878"/><span>nó is deimhin go leagfaidh thú.</span></p>
<lb n="4879"/>
<lb n="4880"/><p><span>Is beartaí séithligh,</span>
<lb n="4881"/><span>de bhradaí caorach,</span>
<lb n="4882"/><span>atá ró-easmailteach,</span>
<lb n="4883"/><span>'Na bhfuil a phluc scólta,</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="4884"/><p><span>ó alpadh feola,</span>
<lb n="4885"/><span>is ó ól gach dradarnaigh,</span>
<lb n="4886"/><span>Do cheap gur nócht dhó</span>
<lb n="4887"/><span>béile sóil</span>
<lb n="4888"/><span>do bheadh bog sochaite aige,</span>
<lb n="4889"/><span>Le smior is smúsach</span>
<lb n="4890"/><span>is crobh 'luaithreach,</span>
<lb n="4891"/><span>do bhíonn san ranga acu.</span></p>
<lb n="4892"/>
<lb n="4893"/><p><span>Is aon is dóigh liom,</span>
<lb n="4894"/><span>tá 'déanamh dó dhíom,</span>
<lb n="4895"/><span>is rug mo lachain leis: -</span>
<lb n="4896"/><span>Iad 'sciobadh dhen linn</span>
<lb n="4897"/><span>lá Domhnaigh is daoine</span>
<lb n="4898"/><span>ag éisteacht aifrinn.</span>
<lb n="4899"/><span>Má chuireann sé roímhe</span>
<lb n="4900"/><span>orm casadh arís</span>
<lb n="4901"/><span>go raibh a loirgne cnagaithe,</span>
<lb n="4902"/><span>Is go raibh mothall a chinn</span>
<lb n="4903"/><span>'na stothallach chríon,</span>
<lb n="4904"/><span>le fíorghá aiscithe.</span></p>
<lb n="4905"/>
<lb n="4906"/><p><span>Má gheibhir an súbhaire,</span>
<lb n="4907"/><span>staith is brúigh é</span>
<lb n="4908"/><span>is tabhair é ceangailte,</span>
<lb n="4909"/><span>Go bhfeasam a chúis,</span>
<lb n="4910"/><span>is go gcuiream air cúirt,</span>
<lb n="4911"/><span>i ndíol ár sladaithe.</span>
<lb n="4912"/><span>Más maslaithe í 'chlú</span>
<lb n="4913"/><span>cuirfeam é anonn</span>
<lb n="4914"/><span>san áit ná casfadh sé.</span>
<lb n="4915"/><span>Nó bainfeam go dlúth dhe,</span>
<lb n="4916"/><span>díograis mionn,</span>
<lb n="4917"/><span>gan goid faid mhairfeadh sé.</span></p>
<lb n="4918"/>
<lb n="4919"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="4920"/><span>Toirbhearta fám' láimh an 7ú lá déag</span>
<lb n="4921"/><span>de Dheasrán 1823.  Dáiví de Barra.</span></p>
<lb n="4922"/>
<lb n="4923"/><p><span>Uzzzzz0417</span></p>
<lb n="4924"/>
<lb n="4925"/><p><span>Ar bhfáil barántais dom ó Dháiví de Barra chum a chuid cabáiste</span>
<lb n="4926"/><span>agus lachan a chuardach, agus ó phointeálais ormsa seach aon duine</span>
<lb n="4927"/><span>eile sa dúiche, is duit nach miste sin, óir ní spárálfad mo bhróga</span>
<lb n="4928"/><span>ná mo chosa go gcaithfead go glúine iad; agus ní spárálfad mo</span>
<lb n="4929"/><span>shláinte an fad bheas aon lúth ionam; ní spárálfad mo theanga</span>
<lb n="4930"/><span>acht ag síorchur a dtuairisc go dtugad an bithiúnach ceangailte</span>
<lb n="4931"/><span>id' láthair, nó caillfead an t-anam leis.</span></p>
<lb n="4932"/>
<lb n="4933"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="4934"/><span>Ag so an barántas</span>
<lb n="4935"/><span>daingean láidir</span>
<lb n="4936"/><span>agus seo mé ag gluaiseacht,</span>
<lb n="4937"/><span>Ar lorg an chabáiste</span>
<lb n="4938"/><span>goideadh ó Dháiví,</span>
<lb n="4939"/><span>agus a lachain uaisle.</span>
<lb n="4940"/><span>Do thug ón Spáinn iad;</span>
<lb n="4941"/><span>ba mhór le háireamh</span>
<lb n="4942"/><span>gach paiste dá ngruaga.</span>
<lb n="4943"/><span>A gcuid clúimh bhí dearg</span>
<lb n="4944"/><span>i gcumasc thaitnimh</span>
<lb n="4945"/><span>buí bán is uaithne.</span></p>
<lb n="4946"/>
<lb n="4947"/><p><span>Cuardód an paróiste</span>
<lb n="4948"/><span>uair nó dhó dóibh</span>
<lb n="4949"/><span>is timpeall na gcuanta.</span>
<lb n="4950"/><span>Cuardód na comharsain</span>
<lb n="4951"/><span>sul rachad tar m'eolas</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="4952"/><p><span>go gcuirfead a dtuairisc.</span>
<lb n="4953"/><span>Ar ngabháil an róid dom,</span>
<lb n="4954"/><span>theangmhaigh liom ógbhean,</span>
<lb n="4955"/><span>is dúirt liom gluaiseacht.</span>
<lb n="4956"/><span>d'fhreagras í</span>
<lb n="4957"/><span>den chomhrá chaoin</span>
<lb n="4958"/><span>gur oir sí go mór dom.</span></p>
<lb n="4959"/>
<lb n="4960"/><p><span>Adúirt sí as m'ainm:</span>
<lb n="4961"/><span>"an ndeachais go tigh Raithil</span>
<lb n="4962"/><span>nó a' rinnis é chuardach?</span>
<lb n="4963"/><span>Atá na comharsain aige creachta</span>
<lb n="4964"/><span>ag goid uathu i ganfhios</span>
<lb n="4965"/><span>is ag gabháil leastuaidh díobh.</span>
<lb n="4966"/><span>Goideann sé na caoirigh</span>
<lb n="4967"/><span>is lachain ón linn</span>
<lb n="4968"/><span>agus garbhthoir mhóra.</span>
<lb n="4969"/><span>Goideann sé an anairt</span>
<lb n="4970"/><span>is braitlíní geala</span>
<lb n="4971"/><span>is tá an baile aige suaite."</span></p>
<lb n="4972"/>
<lb n="4973"/><p><span>Do ritheas go tapa</span>
<lb n="4974"/><span>go ndeachas go tigh Raithil</span>
<lb n="4975"/><span>is do rinneas é chuardach.</span>
<lb n="4976"/><span>An tan chuas-sa tar tarsaigh,</span>
<lb n="4977"/><span>do phreab sé ina sheasamh</span>
<lb n="4978"/><span>is d'fhiafraigh créad do bhí uaimse.</span>
<lb n="4979"/><span>Adúrtsa á fhreagairt</span>
<lb n="4980"/><span>go raibh mo bharántas daingean</span>
<lb n="4981"/><span>is go gcaithfinn é chuardach.</span>
<lb n="4982"/><span>Is do shás mo staf bata</span>
<lb n="4983"/><span>siar chun na leapa</span>
<lb n="4984"/><span>is gach cúinne eile fuaireas.</span></p>
<lb n="4985"/>
<lb n="4986"/><p><span>Do fuaireas na lachain</span>
<lb n="4987"/><span>i bpoll insa bhalla</span>
<lb n="4988"/><span>is na garbhthoir mhóra.</span>
<lb n="4989"/><span>Is do chuas go dtí Raithil</span>
<lb n="4990"/><span>go ndéanfainn é cheangal</span>
<lb n="4991"/><span>is go dtabharfainn é suas duit.</span>
<lb n="4992"/><span>Do bhain sé chum reatha</span>
<lb n="4993"/><span>soir chum an Daingin</span>
<lb n="4994"/><span>is bharra Dhún Guairne,</span>
<lb n="4995"/><span>Go Cluain Molt an mharcaigh</span>
<lb n="4996"/><span>is go Tulaigh an airm</span>
<lb n="4997"/><span>is go hEochaill do chuamair.</span></p>
<lb n="4998"/>
<lb n="4999"/><p><span>Is do chuamair den stáir sin,</span>
<lb n="5000"/><span>soir go Port Láirge</span>
<lb n="5001"/><span>is go Contae Loch Garman;</span>
<lb n="5002"/><span>Contae an Rí -</span>
<lb n="5003"/><span>do ghabhamar tríd,</span>
<lb n="5004"/><span>agus go Contae na Gaillimhe.</span>
<lb n="5005"/><span>Contae Bhaile Áth Cliath</span>
<lb n="5006"/><span>do leanas 'na dhiaidh</span>
<lb n="5007"/><span>is go Contae Cheatharlach.</span>
<lb n="5008"/><span>Trí Chontae na Mí</span>
<lb n="5009"/><span>do chasas aníos</span>
<lb n="5010"/><span>chum Contae Luimnigh.</span></p>
<lb n="5011"/>
<lb n="5012"/><p><span>Níor fhágas gleann ná coill</span>
<lb n="5013"/><span>gan é thiomáint tríd</span>
<lb n="5014"/><span>is trí gach garbhchnoc.</span>
<lb n="5015"/><span>I mBaile Mhistéala,</span>
<lb n="5016"/><span>thánag taobh leis,</span>
<lb n="5017"/><span>is dúrt leis seasamh dom.</span>
<lb n="5018"/><span>Do thóg sé a lámh</span>
<lb n="5019"/><span>is do chaith sé speár liom,</span>
<lb n="5020"/><span>is chuir an-ghearradh ionam.</span>
<lb n="5021"/><span>Do thiteas láithreach</span>
<lb n="5022"/><span>óir bhí sé láidir</span>
<lb n="5023"/><span>is bhuail sé daingean mé.</span></p>
<lb n="5024"/>
<lb n="5025"/><p><span>Do chrom ar mé chiceáil,</span>
<lb n="5026"/><span>lena dhá sháil,</span>
<lb n="5027"/><span>gur bhris trí easna ionam.</span>
<lb n="5028"/><span>Gur fhág sé sínte</span>
<lb n="5029"/><span>gan tapa ná brí mé</span>
<lb n="5030"/><span>is gur chruinnigh an baile chúgham.</span>
<lb n="5031"/><span>d'imigh sé chum siúil uaim</span>
<lb n="5032"/><span>tríd an dúiche</span>
<lb n="5033"/><span>is ní fios cá stadfar leis.</span>
<lb n="5034"/><span>Is ar n-éirí im' shuí dhom,</span>
<lb n="5035"/><span>d'fhéachas im' thimpeall,</span>
<lb n="5036"/><span>is ní fheadar cá leanfainn é.</span></p>
<lb n="5037"/>
<lb n="5038"/><p><span>d'imíos don stáir sin</span>
<lb n="5039"/><span>chum Cinn tSáile</span>
<lb n="5040"/><span>is chum Bráid an Chalaidh siar.</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="5041"/><p><span>Is do fuaireas bád</span>
<lb n="5042"/><span>ceangailte ar thráigh</span>
<lb n="5043"/><span>is sheolas chun farraige.</span>
<lb n="5044"/><span>Do chuas gan mhoill</span>
<lb n="5045"/><span>go hOileán Spíc</span>
<lb n="5046"/><span>is chuardaíos gach daingean dó.</span>
<lb n="5047"/><span>Do chuardaíos an Cóbh</span>
<lb n="5048"/><span>is an tOileán Mór</span>
<lb n="5049"/><span>is Cúirt an Bharraigh dó.</span></p>
<lb n="5050"/>
<lb n="5051"/><p><span>Chuardaíos an tOileán Meánach</span>
<lb n="5052"/><span>trína lár siar</span>
<lb n="5053"/><span>is ní bhfuaireas amharc air.</span>
<lb n="5054"/><span>Is Oileáin Fóite,</span>
<lb n="5055"/><span>chuardaíos seó dhe</span>
<lb n="5056"/><span>mar bhí sé achrannach.</span>
<lb n="5057"/><span>Oileán Thomáis Uí Fhloinn,</span>
<lb n="5058"/><span>do chuardaíos tríd,</span>
<lb n="5059"/><span>is Oiléan Moghlaise thiar.</span>
<lb n="5060"/><span>An tOileán Beag,</span>
<lb n="5061"/><span>do chuardaíos dó</span>
<lb n="5062"/><span>agus Baile an Bhallanaigh.</span></p>
<lb n="5063"/>
<lb n="5064"/><p><span>Ar mo chasadh don stáir sin</span>
<lb n="5065"/><span>Droichead an Oileáin dom</span>
<lb n="5066"/><span>do bhuail umam seanduine,</span>
<lb n="5067"/><span>'Na shuí ar shuíste</span>
<lb n="5068"/><span>ar bruach na díge</span>
<lb n="5069"/><span>is é ag briseadh carraigeach'.</span>
<lb n="5070"/><span>d'fhiafraíos féin</span>
<lb n="5071"/><span>de chomhrá séimh de,</span>
<lb n="5072"/><span>an bhfeaca sé an Raithileach.</span>
<lb n="5073"/><span>Is é freagra dúirt sé</span>
<lb n="5074"/><span>liom drochmhúinte:</span>
<lb n="5075"/><span>"don diabhal a bhfeaca-sa é!"</span></p>
<lb n="5076"/>
<lb n="5077"/><p><span>"Do bhí dhá bhata aige</span>
<lb n="5078"/><span>is é camashalach</span>
<lb n="5079"/><span>is loirgne fada aige.</span>
<lb n="5080"/><span>Do bhí a ghlúine</span>
<lb n="5081"/><span>ag camadh is ag lúbadh</span>
<lb n="5082"/><span>is iad ag cnagarnaigh.</span>
<lb n="5083"/><span>Do bhí leathadh 'na ghabhal</span>
<lb n="5084"/><span>is leagadh 'na dhrom</span>
<lb n="5085"/><span>is tóin mhór fhairsing air.</span>
<lb n="5086"/><span>Do bhí píosa buid</span>
<lb n="5087"/><span>as bun a choirp</span>
<lb n="5088"/><span>is togha na magairle.</span></p>
<lb n="5089"/>
<lb n="5090"/><p><span>Bhí a chliabh clúmhach</span>
<lb n="5091"/><span>ar dhath an tsúigh</span>
<lb n="5092"/><span>is muineál gearra aige.</span>
<lb n="5093"/><span>Do bhí féasóg liath</span>
<lb n="5094"/><span>trína ghiall</span>
<lb n="5095"/><span>is í gan bearradh de.</span>
<lb n="5096"/><span>Bhí dhá mhala dhubha</span>
<lb n="5097"/><span>is féachaint bunscionn</span>
<lb n="5098"/><span>is drannadh madra air.</span>
<lb n="5099"/><span>Do bhí 'shrón leathan</span>
<lb n="5100"/><span>is cnopóg ar a barra</span>
<lb n="5101"/><span>mar bheadh sceachaill mhór.</span></p>
<lb n="5102"/>
<lb n="5103"/><p><span>Do bhí a cheann mór groí</span>
<lb n="5104"/><span>ar dhath an fhraoigh,</span>
<lb n="5105"/><span>is hata beag leathair air.</span>
<lb n="5106"/><span>Is ná haithneofá an stróinse</span>
<lb n="5107"/><span>ag gabháil an ród</span>
<lb n="5108"/><span>má ghaibh sé le seachtain ann."</span>
<lb n="5109"/><span>"Níl fiche nóimint</span>
<lb n="5110"/><span>ó ghabh sé an ród siar</span>
<lb n="5111"/><span>is teangmhóidh tú i gCorcaigh leis."</span>
<lb n="5112"/><span>Ritheas go meidhreach</span>
<lb n="5113"/><span>go Gleann Maighre</span>
<lb n="5114"/><span>is chuardaíos na Bricils dó.</span></p>
<lb n="5115"/>
<lb n="5116"/><p><span>Chuardaíos Shandon Street suas</span>
<lb n="5117"/><span>is ard an Gheata Nua</span>
<lb n="5118"/><span>agus Bóthar na Blarnan.</span>
<lb n="5119"/><span>Chuardaíos fá thuirse,</span>
<lb n="5120"/><span>bun Ghabhal an Spurra,</span>
<lb n="5121"/><span>gach cúinne is lána.</span>
<lb n="5122"/><span>Chuardaíos go ceart</span>
<lb n="5123"/><span>Léitrim amach</span>
<lb n="5124"/><span>is Youghal Lane dó.</span>
<lb n="5125"/><span>Ghabhas an Droichead Nua isteach,</span>
<lb n="5126"/><span>'s an tSráid Mhór ó dheas,</span>
<lb n="5127"/><span>gur chuardaíos Cove Lane dó.</span>
<lb n="5128"/></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="5129"/><p><span>Do chuardaíos go ceart</span>
<lb n="5130"/><span>an South Mall,</span>
<lb n="5131"/><span>agus Shitten Lane dhó.</span>
<lb n="5132"/><span>d'imíos ag rith</span>
<lb n="5133"/><span>trí Parliament Bridge</span>
<lb n="5134"/><span>is chuardaíos Barrack Hill go</span>
<lb n="5135"/><span>léir dhó.</span>
<lb n="5136"/><span>Do chuardaíos na Flags</span>
<lb n="5137"/><span>agus an Leathan ó dheas</span>
<lb n="5138"/><span>agus an Change dhó.</span>
<lb n="5139"/><span>Níor fhágas aon tigh</span>
<lb n="5140"/><span>i Lána na gCócairí 'stigh</span>
<lb n="5141"/><span>féachaint an raibh sé ar dinnéar ann,</span></p>
<lb n="5142"/>
<lb n="5143"/><p><span>Chuardaíos an Seamblas Mór,</span>
<lb n="5144"/><span>is chum an phríosúin ó thuaidh,</span>
<lb n="5145"/><span>is na céanna go léir dhó.</span>
<lb n="5146"/><span>Gur fhásc orm tart,</span>
<lb n="5147"/><span>is bhí mo phócasa lag,</span>
<lb n="5148"/><span>ní raibh ach leathréal ann.</span>
<lb n="5149"/><span>Do thuigeas gur mhaith dhom</span>
<lb n="5150"/><span>cnagaire grog,</span>
<lb n="5151"/><span>chum mo scornach a réiteach,</span>
<lb n="5152"/><span>Is do chuas-sa isteach</span>
<lb n="5153"/><span>go tigh Sign an Black Cock</span>
<lb n="5154"/><span>chum go bhfachainn an méid sin.</span></p>
<lb n="5155"/>
<lb n="5156"/><p><span>Cé chífinn ach an Raithil</span>
<lb n="5157"/><span>'s a phíopa aige á tharraingt</span>
<lb n="5158"/><span>is é sínte ar a thraosta.</span>
<lb n="5159"/><span>Do ghlaos-sa ar an ngarda</span>
<lb n="5160"/><span>bhí i gceann an lána</span>
<lb n="5161"/><span>is do thánadar go léir chúgham.</span>
<lb n="5162"/><span>Do shíneas mo bharántas</span>
<lb n="5163"/><span>gonuig an Sargent</span>
<lb n="5164"/><span>chum é cheangal le téid dhom,</span>
<lb n="5165"/><span>Chum go mbéarfainn é i láthair</span>
<lb n="5166"/><span>an Bharraigh sin Dháiví</span>
<lb n="5167"/><span>go Dún Ghleanna Ó Léithe.</span></p>
<lb n="5168"/>
<lb n="5169"/><p><span>Gurab é sin do chuid cabáiste</span>
<lb n="5170"/><span>agus a bithiúnach id' láthair</span>
<lb n="5171"/><span>is cuir coiste go daor air.</span></p>
<lb n="5172"/>
<lb n="5173"/><p><span>Uzzzzz0305</span>
<lb n="5174"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="5175"/><span>Fáilte Dháiví roimh an gConstábla agus Triail an Bhrá.</span></p>
<lb n="5176"/>
<lb n="5177"/><p><span>CzzzzzFil.</span></p>
<lb n="5178"/>
<lb n="5179"/><p><span>Dé bheatha id' shláinte</span>
<lb n="5180"/><span>ós tú an fear grámhar</span>
<lb n="5181"/><span>nár ghlac breabanna.</span>
<lb n="5182"/><span>Do rinnis an cuardach</span>
<lb n="5183"/><span>bíodh gur chruaidh é</span>
<lb n="5184"/><span>d'fhonn na maitheasa.</span>
<lb n="5185"/><span>Cá bhfuil an brá so,</span>
<lb n="5186"/><span>tugais im' láthair?</span>
<lb n="5187"/><span>lig dom amharc air,</span>
<lb n="5188"/><span>Go bhfeasad a chúis</span>
<lb n="5189"/><span>nó an é bhí ciontach</span>
<lb n="5190"/><span>i ngoid na beatha uaim.</span></p>
<lb n="5191"/>
<lb n="5192"/><p><span>Adúirt an brá:</span>
<lb n="5193"/><span>"A chara na dáimhe</span>
<lb n="5194"/><span>is deimhin gur fearra liom,</span>
<lb n="5195"/><span>Teacht id' láthair,</span>
<lb n="5196"/><span>ná bheith dom' cháible</span>
<lb n="5197"/><span>ag fear nach cara dhom;</span>
<lb n="5198"/><span>Is duine bocht tréith mé</span>
<lb n="5199"/><span>cráite ón saol</span>
<lb n="5200"/><span>do rinn ródhealbh mé.</span>
<lb n="5201"/><span>Is ní ceart díom dóigh</span>
<lb n="5202"/><span>do dhéanamh ar ndóigh</span>
<lb n="5203"/><span>chum grinn ná tarcaisne.</span>
<lb n="5204"/></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="5205"/><p><span>Do bhí roinnt chabáiste</span>
<lb n="5206"/><span>agam im' mhála,</span>
<lb n="5207"/><span>do thug bean chneasta dhom,</span>
<lb n="5208"/><span>Mar chúnamh tís,</span>
<lb n="5209"/><span>i gcóir na saoire,</span>
<lb n="5210"/><span>dom' scata leanbh bocht.</span>
<lb n="5211"/><span>Cé gurb ainnis mé im' shlí,</span>
<lb n="5212"/><span>ní ghoidim aon ní -</span>
<lb n="5213"/><span>is i dtaobh na lachan sin,</span>
<lb n="5214"/><span>Do cuireadh mé i dtabharthas</span>
<lb n="5215"/><span>leo chum cabhrach</span>
<lb n="5216"/><span>d'fháil don teachtaire.</span></p>
<lb n="5217"/>
<lb n="5218"/><p><span>Is an fear so láithreach</span>
<lb n="5219"/><span>in ainm constábla</span>
<lb n="5220"/><span>do thug mé ceangailte,</span>
<lb n="5221"/><span>Ná creid a ráite,</span>
<lb n="5222"/><span>gaige bleagaird,</span>
<lb n="5223"/><span>is tá róchealgach;</span>
<lb n="5224"/><span>Má briseadh a chnámha,</span>
<lb n="5225"/><span>ag titim sa tsráid,</span>
<lb n="5226"/><span>ó shíoról dramanna,</span>
<lb n="5227"/><span>Is gur ag iarraidh cuairde,</span>
<lb n="5228"/><span>staitheadh a ghruaig de,</span>
<lb n="5229"/><span>i measc na straipeanna."</span></p>
<lb n="5230"/>
<lb n="5231"/><p><span>Adúirt Risteard:</span>
<lb n="5232"/><span>"A scrogaire ghránna,</span>
<lb n="5233"/><span>adúirís cheana liom</span>
<lb n="5234"/><span>Go dtugas m'éitheach.</span>
<lb n="5235"/><span>Ach thugais féin é</span>
<lb n="5236"/><span>is is fíor a n-abraim.</span>
<lb n="5237"/><span>Gach ní adúrtsa</span>
<lb n="5238"/><span>i láthair cúirte,</span>
<lb n="5239"/><span>is deimhin beidh dearfa.</span>
<lb n="5240"/><span>Go bhfaighead corda an réitigh</span>
<lb n="5241"/><span>ar do scornaigh féithligh</span>
<lb n="5242"/><span>d'fhonn do thachtaithe."</span></p>
<lb n="5243"/>
<lb n="5244"/><p><span>Adúirt Dáiví:</span>
<lb n="5245"/><span>"Is cruaidh an cás</span>
<lb n="5246"/><span>atá id' choinne, a cheatharnaigh.</span>
<lb n="5247"/><span>Is tabharfad ar láimh thú,</span>
<lb n="5248"/><span>suas don gharda,</span>
<lb n="5249"/><span>go gcuirid i gcarcair thú.</span>
<lb n="5250"/><span>Um Fhéil' Phádraig</span>
<lb n="5251"/><span>gheobhair triail do cháis</span>
<lb n="5252"/><span>idir trí ceathrair.</span>
<lb n="5253"/><span>Is ó ghiúistís álainn</span>
<lb n="5254"/><span>na wige báine</span>
<lb n="5255"/><span>ná déanfaidh bladar leat.</span></p>
<lb n="5256"/>
<lb n="5257"/><p><span>Ar an abhar sin, tógaim</span>
<lb n="5258"/><span>mo pheann im' dhóid</span>
<lb n="5259"/><span>is scríobhaim leat mittimus</span>
<lb n="5260"/><span>Chum seighleora</span>
<lb n="5261"/><span>an phríosúin nua</span>
<lb n="5262"/><span>atá thuas ag feitheamh riot.</span>
<lb n="5263"/><span>Mar Cerberus cúthail</span>
<lb n="5264"/><span>beidh sé súgach</span>
<lb n="5265"/><span>leat sa mhullach air.</span>
<lb n="5266"/><span>Is nuair gheabhaidh 'na dhún tú</span>
<lb n="5267"/><span>Is deimhneach liúm</span>
<lb n="5268"/><span>nach baol go rithfir uaidh."</span></p>
<lb n="5269"/>
<lb n="5270"/><p><span>CzzzzzPrós</span></p>
<lb n="5271"/>
<lb n="5272"/><p><span>Dáiví de Barra.</span>
<lb n="5273"/><span>Bunasdó an 6ú lá fichead de Dheasrán 1823.</span></p>
<lb n="5274"/>
<lb n="5275"/><p><span>Bzzzzz1823fl 19T</span></p>
<lb n="5276"/>
<lb n="5277"/><p><span>BARÁNTAS SHEÁIN DE FAOIT.</span>
<lb n="5278"/><span>Mar atá gur dhearbhaigh</span>
<lb n="5279"/><span>Dáiví de Barra.</span></p>
<lb n="5280"/>
<lb n="5281"/><p><span>Ag so dearbhú agus faisnéis Sheámais Uí Anluain im' láthairse gur</span>
<lb n="5282"/><span>tharlaigh i dtigh taoisigh den dúiche mar ar theangmhaigh le</span>
<lb n="5283"/><span>leacaire leatharmhangach crosfhiaclach cneasriabhach corpghránna</span>
<lb n="5284"/><span>lagioscadach camloirgneach</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="5285"/><p><span>garbh-chrúbach risa ráitear Seán de Faoit mar ar mheas le</span>
<lb n="5286"/><span>fothrom mealbhóg agus le gáróid chainte, agus fós le héagosc is le</span>
<lb n="5287"/><span>forlámhas is le faobhair chleithe a phas agus a ghairm eolais do</span>
<lb n="5288"/><span>bhaint den fhíoraon mhacánta .i. Séamas Ó hAnluain.  Agus is dá</span>
<lb n="5289"/><span>dhearbhadh sin atá an barántas mar leanas:</span></p>
<lb n="5290"/>
<lb n="5291"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="5292"/><span>Mar atá gur dhearbhaigh,</span>
<lb n="5293"/><span>go dlúth i m'aicese,</span>
<lb n="5294"/><span>ciúinfhear carthanach</span>
<lb n="5295"/><span>na snasaibhghlórtha,</span>
<lb n="5296"/><span>An title rachmais so</span>
<lb n="5297"/><span>is deimhin gur gearradh dhó,</span>
<lb n="5298"/><span>chum feidhm is ratha</span>
<lb n="5299"/><span>ar na seangheocaigh.</span>
<lb n="5300"/><span>Gur tharla srathaire,</span>
<lb n="5301"/><span>na málaí leathair leis</span>
<lb n="5302"/><span>an Faoiteach easmartlach,</span>
<lb n="5303"/><span>na mealbhóga.</span>
<lb n="5304"/><span>Gur shíl go gaisceamhail,</span>
<lb n="5305"/><span>brí a bhata bhig,</span>
<lb n="5306"/><span>a bhreeze 's a bheatha 'bhaint</span>
<lb n="5307"/><span>den fharaire fhónta.</span></p>
<lb n="5308"/>
<lb n="5309"/><p><span>Scaoinse scramaire</span>
<lb n="5310"/><span>tá millteach mallaithe,</span>
<lb n="5311"/><span>nar líofa a ladar ann</span>
<lb n="5312"/><span>gach garbhlóta.</span>
<lb n="5313"/><span>Ó Bhríd go farraige,</span>
<lb n="5314"/><span>tá luí a phaidire,</span>
<lb n="5315"/><span>'fáil im le heagla,</span>
<lb n="5316"/><span>is greamaibh feola.</span>
<lb n="5317"/><span>Níl caoinbhean mharthanach</span>
<lb n="5318"/><span>dá mbíonn ar 'aithne</span>
<lb n="5319"/><span>ná tíonn an bladaire</span>
<lb n="5320"/><span>le seanghlórtha,</span>
<lb n="5321"/><span>Ag maíomh a bheartanna,</span>
<lb n="5322"/><span>'s a ghníomhartha maitheasa,</span>
<lb n="5323"/><span>is gach ní acu á tharraingt</span>
<lb n="5324"/><span>as a bheannaibh chlóca.</span></p>
<lb n="5325"/>
<lb n="5326"/><p><span>Bíonn an plíoma bacaigh so</span>
<lb n="5327"/><span>'cur draíocht is agartha,</span>
<lb n="5328"/><span>ar na daoine dalla so,</span>
<lb n="5329"/><span>ná braitheann eolas,</span>
<lb n="5330"/><span>Ag maíomh gach ainnire</span>
<lb n="5331"/><span>nar líon a mheadar dhó</span>
<lb n="5332"/><span>bheith síos go daingean</span>
<lb n="5333"/><span>ina phaidir sóchais.</span>
<lb n="5334"/><span>Bíonn fós an raga so</span>
<lb n="5335"/><span>ar gach pósadh 'á n-abarthar</span>
<lb n="5336"/><span>ón gCóf go hAiriglinn</span>
<lb n="5337"/><span>is go sleasaibh Móire,</span>
<lb n="5338"/><span>Faoin gclár ag sracaireacht,</span>
<lb n="5339"/><span>na gcnámh ón madra,</span>
<lb n="5340"/><span>is gach árthach smeartha ar bith</span>
<lb n="5341"/><span>dá gcuiridís thórstu.</span></p>
<lb n="5342"/>
<lb n="5343"/><p><span>Mnaoi dís ag faire air,</span>
<lb n="5344"/><span>cois claí agus failleannaibh</span>
<lb n="5345"/><span>i ndígibh garbhchnoic</span>
<lb n="5346"/><span>is camabhóithre.</span>
<lb n="5347"/><span>An caoinfhear carthanach,</span>
<lb n="5348"/><span>Ó Céitinn calma,</span>
<lb n="5349"/><span>is Ó Finn seasmhach</span>
<lb n="5350"/><span>'narb ainm Eogan,</span>
<lb n="5351"/><span>An scaoinse smalaire,</span>
<lb n="5352"/><span>má thíonn 'bhur dtaisteal libh,</span>
<lb n="5353"/><span>gan mhoill é ceanglaíg</span>
<lb n="5354"/><span>le daingeanchorda.</span>
<lb n="5355"/><span>Is go fíochmhar tairringíg</span>
<lb n="5356"/><span>a chaincín smearthadhubh,</span>
<lb n="5357"/><span>go dtí go drannadhphus,</span>
<lb n="5358"/><span>le garbhfhórsa.</span></p>
<lb n="5359"/>
<lb n="5360"/><p><span>So síos a mharcanna,</span>
<lb n="5361"/><span>gan mhoill go dearfa: -</span>
<lb n="5362"/><span>bíonn binn leis ceangailte</span>
<lb n="5363"/><span>'na gcarnann stór léi.</span>
<lb n="5364"/><span>I bpoill na sionnacha,</span>
<lb n="5365"/><span>ní baol go rachaidh sé;</span>
<lb n="5366"/><span>bíonn druinn 'na sheasamh air</span>
<lb n="5367"/><span>is leathadh mór fé.</span>
<lb n="5368"/><span>Bíonn go seasmhach</span>
<lb n="5369"/><span>cois tí gach tabhairne</span>
<lb n="5370"/><span>'s a phíp dá searradh aige,</span>
<lb n="5371"/><span>ag faire ar dhoirse.</span>
<lb n="5372"/><span>Ní leomhfaidh gasra</span>
<lb n="5373"/><span>ná dís dá n-abrainn</span>
<lb n="5374"/><span>dul choíche i ganfhios dó,</span>
<lb n="5375"/><span>i dtigh ná 'bpóirse.</span></p>
<lb n="5376"/>
<lb n="5377"/><p><span>Gach caoinfhear carthanach</span>
<lb n="5378"/><span>do chífidh feasta é</span>
<lb n="5379"/><span>ná bíodh ar mearthall</span>
<lb n="5380"/><span>cad is cóir dó:</span>
<lb n="5381"/><span>Go santach ceangladh</span></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="5382"/><p><span>a cheann 's a chreatalach,</span>
<lb n="5383"/><span>i dteannta mharafach,</span>
<lb n="5384"/><span>le garbhrópa.</span>
<lb n="5385"/><span>A mheill fachaim leasaithe,</span>
<lb n="5386"/><span>le doirnibh daingeana,</span>
<lb n="5387"/><span>le feidhm é tairringíg,</span>
<lb n="5388"/><span>i bhfarraid domhsa.</span>
<lb n="5389"/><span>'S is deimhin gurab aiteas libh,</span>
<lb n="5390"/><span>mar leidhbfead leatharach</span>
<lb n="5391"/><span>an phleidhce bacaigh so</span>
<lb n="5392"/><span>de dheasca a ghnótha.</span></p>
<lb n="5393"/>
<lb n="5394"/><p><span>Aitchimse gach faraire le dréacht is dán,</span>
<lb n="5395"/><span>Is go dearfa na bacaigh so ná réann le Seán,</span>
<lb n="5396"/><span>Bhur ngatha bíodh in achrann go tréan 'na bhráid,</span>
<lb n="5397"/><span>Is staithíg é is tairringíg le scléip is gáir.</span></p>
<lb n="5398"/>
<lb n="5399"/><p><span>Bzzzzz1750-70fl 18L</span>
<lb n="5400"/><span>Uzzzzz0277</span>
<lb n="5401"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="5402"/><span>Do réir ordú Éadbhaird de Nógla .i. aon de bhreathúnaibh na</span>
<lb n="5403"/><span>héigse idir Chorca Mhór Mumhan et Oileán Chiarraí et fós san</span>
<lb n="5404"/><span>réim dhírigh ó Chumar glantsruthánach na Caillí go Cathair</span>
<lb n="5405"/><span>Dhúna hIasc mar aon le mórchuaird Éireann go huile.</span></p>
<lb n="5406"/>
<lb n="5407"/><p><span>Whereas go dtáinig Seán meanmnach maiseach modhúil mín meidhreach</span>
<lb n="5408"/><span>mórálach Ó Muláin, ógbhuinneán béasach bithbhuach maille le</span>
<lb n="5409"/><span>grásaibh Dé agus le gnáthghreann a chomharsan agus a ghnáthghaol</span>
<lb n="5410"/><span>le sagartaibh déarcúla daonnachtacha dea-shamplacha ó iarthar</span>
<lb n="5411"/><span>Mhúscraí go barra Chontae Luimnigh, gur dhearbhaigh ar mhóide</span>
<lb n="5412"/><span>an leabhair dhiaga go dtáinig d'ionsaí a theaghlaigh atá ar</span>
<lb n="5413"/><span>bhéal bóthair, tráth éigin, ní fiosach créad an uair, de ló nó d'</span>
<lb n="5414"/><span>oíche, buigiún bog, bodach breallach bolgfhairsing béalcham, gan</span>
<lb n="5415"/><span>mhodh gan bhéasa, gan Bhéarla gan rince, acht sg siúl dúichí agus</span>
<lb n="5416"/><span>ag luí istigh ar bhochtánaibh neamhthuigseanacha ina shirriam</span>
<lb n="5417"/><span>teallaigh i leith gurab údar is mac léinn é:</span></p>
<lb n="5418"/>
<lb n="5419"/><p><span>Gur ghoid ón mbuinneán rialta réamhráite leabhrán líofa na</span>
<lb n="5420"/><span>solasbhriathra maille re glanGhaeilge, teagasc diachta et fionnachta,</span>
<lb n="5421"/><span>et faisnéis is friotal na bhfealsóntaithe, et gach ní chuim</span>
<lb n="5422"/><span>oideachais don óg don ársa et don aosta ó chláirín na leanbh gus</span>
<lb n="5423"/><span>an bhfoclóir, et fós ó chluiche púirín go bás duine, maille re</span>
<lb n="5424"/><span>seanchas na hÉireann ó theacht na díleann go teacht an dara</span>
<lb n="5425"/><span>hAnraí; agus seanchas na hÉireann ar dtús .i. Inis Ealga,</span>
<lb n="5426"/><span>Inis Ír, Inis Fáil, Inis na Sinardhacht, Muicinis, dá</span>
<lb n="5427"/><span>ngoirthear san mBéarla Ireland, Hibernia, Scotia, Fódhla,</span>
<lb n="5428"/><span>Banba agus Éire; agus dá n-éis uile, Oileán na Naomh;</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="5429"/><p><span>agus fós tuarascbháil gach drong do shealbhaigh Éire ón dílinn go</span>
<lb n="5430"/><span>sealbhas Gall, mar atá Partlánus, Néimidius, Fómharaigh ón</span>
<lb n="5431"/><span>Afraic, Fir Bolg, Tuatha Dé Danann, Clanna Míleadh;</span>
<lb n="5432"/><span>Lochlannaigh do ghabháil ceannas na hÉireann trí huaire; ar</span>
<lb n="5433"/><span>dtúis Tuirgéisius an tíoránach agus a bhuíon gur scriosadh</span>
<lb n="5434"/><span>iad uile le Maolsheachlainn; an dara feacht Siothrach mac</span>
<lb n="5435"/><span>Amhlaoibhe le Ceallachán Caisil, agus le Cinnéide mac Lorcáin;</span>
<lb n="5436"/><span>agus an treas feacht le Brian Bóirimhe i gCluain Tairbh; agus</span>
<lb n="5437"/><span>seanchas na hÉireann do ghairm isteach i gcomhairle na dtrí</span>
<lb n="5438"/><span>mblian eile le hOllamh Fódhla .i. aon ardrí os cionn fhichead</span>
<lb n="5439"/><span>de Chlanna Míleadh; agus an té do cheap malartú armas</span>
<lb n="5440"/><span>d'uaislibh na hÉireann go ginearálta.  Do bhí de bhua ag an</span>
<lb n="5441"/><span>leabhar so go leigheasfadh millteoireacht aosáin riabhacha,</span>
<lb n="5442"/><span>brionglóid, múisiúin, briollóga, léana agus mearbhall, míghreann i</span>
<lb n="5443"/><span>mnáibh troma, i lagmhnáibh uaisle, i mnáibh aosta, i maighdeanaibh,</span>
<lb n="5444"/><span>agus fós teagasc agus treoir do lagmháistiríbh scoile, do scoláiríbh</span>
<lb n="5445"/><span>bochta, do bhodcheathrannachaibh, do phasandraibh, do ghiollaíbh</span>
<lb n="5446"/><span>con, do shratharaíbh tíre bhíonn gan d'fháil bheatha acu acht</span>
<lb n="5447"/><span>oíche anseo et eadartha ansiúd.  Más aon díobh so, nó cibé duine ar</span>
<lb n="5448"/><span>bith do ghoid an leabhar so, cuirim 'na dhiaidh i gceann gach</span>
<lb n="5449"/><span>mallacht do chuireadh i ndiaigh chaipión Uilliam Brún: -</span>
<lb n="5450"/><span>Mallacht Mhorrison ó Chúil an Fheadáin, agus má tá Cúil gan</span>
<lb n="5451"/><span>Feadán aige, mar aon le bean Thomáis Buitléir; Éamann Rúibí Webb</span>
<lb n="5452"/><span>ón SeanChaisleán; Wise ón Doire; Donnchadh Ramhar ón</span>
<lb n="5453"/><span>nDripseach; Conchubhar ó Liain; mallacht mhná Sheáin Laifin</span>
<lb n="5454"/><span>et mar aon leis sin na horduithe diana so mar leanas:</span></p>
<lb n="5455"/>
<lb n="5456"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="5457"/><span>Mo bharántas dian</span>
<lb n="5458"/><span>ar Charránach crua,</span>
<lb n="5459"/><span>mar leannán ag triall,</span>
<lb n="5460"/><span>go ceartlár gach tuath,</span>
<lb n="5461"/><span>ó Dhriseáin aniar</span>
<lb n="5462"/><span>go Port Láirge an chuain,</span>
<lb n="5463"/><span>Is ó Chruacháin na liag</span>
<lb n="5464"/><span>don Churráith ó thuaidh.</span></p>
<lb n="5465"/>
<lb n="5466"/><p><span>Gach clochán gach cliath</span>
<lb n="5467"/><span>gach polláir gach puais</span>
<lb n="5468"/><span>ó Dhollán na srian</span>
<lb n="5469"/><span>go Siolán na mbruach,</span>
<lb n="5470"/><span>ar dtiomáint 'na dhiaigh</span>
<lb n="5471"/><span>go forránta luath</span>
<lb n="5472"/><span>go trosáilte ag triall</span>
<lb n="5473"/><span>tar leachtánaibh crua.</span></p>
<lb n="5474"/>
<lb n="5475"/><p><span>Gach cosán gach gort</span>
<lb n="5476"/><span>gach cnocán gach scairt,</span>
<lb n="5477"/><span>gach portán gach port,</span>
<lb n="5478"/><span>gach leachtán gach leacht,</span>
<lb n="5479"/><span>gach lochán gach loch,</span>
<lb n="5480"/><span>gach creagán gach scailp,</span>
<lb n="5481"/><span>gach caisleán gach cnoc,</span>
<lb n="5482"/><span>gach stacán gach craig.</span></p>
<lb n="5483"/>
<lb n="5484"/><p><span>I gcuasaibh gach tor,</span>
<lb n="5485"/><span>i gcuardaibh thar lear,</span>
<lb n="5486"/><span>in uaigneas gach cnoc,</span>
<lb n="5487"/><span>i bpluaisibh gach craig,</span>
<lb n="5488"/><span>faoi scuabadh na sop,</span>
<lb n="5489"/><span>i dtuairim na dtreas,</span>
<lb n="5490"/><span>gach puaithis gach scoilt,</span>
<lb n="5491"/><span>ó thuaidh is ó dheas.</span></p>
<lb n="5492"/>
<lb n="5493"/><p><span>Ó Dhún glan na Séad</span>
<lb n="5494"/><span>go Léitroim soir,</span>
<lb n="5495"/><span>ó chiumhais Chnoic an Éin</span>
<lb n="5496"/><span>go Céim Chlainne Lir,</span>
<lb n="5497"/><span>ó bhoird Locha Léin</span>
<lb n="5498"/><span>go Binn Éadair 'na rith,</span>
<lb n="5499"/><span>is ó Dhurlas na gcraobh</span>
<lb n="5500"/><span>go Léimibh na gCon.</span></p>
<lb n="5501"/>
<lb n="5502"/><p><span>Ó Ghuirtín na Stuac</span>
<lb n="5503"/><span>go Páirtín na Sruth,</span>
<lb n="5504"/><span>ó chois Laoi na gcuan</span>
<lb n="5505"/><span>go Craig Chlíona an lis,</span>
<lb n="5506"/><span>ó Ghort Inse Guaire</span>
<lb n="5507"/><span>ar fad síos go muir,</span>
<lb n="5508"/><span>gach coigríoch in bhur ruaig</span>
<lb n="5509"/><span>go faithibh Tí Ghuil.</span>
<lb n="5510"/></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="5511"/><p><span>I dtaithí gach ród</span>
<lb n="5512"/><span>'s a bhforaois gach gleann,</span>
<lb n="5513"/><span>gach gadaí do gheobhair,</span>
<lb n="5514"/><span>cuir fó choistibh go lom;</span>
<lb n="5515"/><span>ná scar choíche leo</span>
<lb n="5516"/><span>gan solaoid ba throm,</span>
<lb n="5517"/><span>go dtachtfuíor i gcorda</span>
<lb n="5518"/><span>an drochghníomhach cam.</span></p>
<lb n="5519"/>
<lb n="5520"/><p><span>Gach stollaire bocht lochartha do gheobhaidh an tslí</span>
<lb n="5521"/><span>'S i mbrollachaibh na bpoibileach gur mhór a mhaíomh,</span>
<lb n="5522"/><span>Más foistineach san ropaireacht an stócach buí</span>
<lb n="5523"/><span>Go molaimse dhó folascrios an chorda chaoil.</span></p>
<lb n="5524"/>
<lb n="5525"/><p><span>Cú chosanta ná loirgeadh ná fóirithint gaoil,</span>
<lb n="5526"/><span>Tabharthas ná bronnathar don chomhairle dhlí;</span>
<lb n="5527"/><span>Ní cosmhail sin gur fortacht duit a bhfórsa caoin,</span>
<lb n="5528"/><span>Go gcoiscithear ó thoirbheart a sceolbhach bhuí.</span></p>
<lb n="5529"/>
<lb n="5530"/><p><span>Gach doillitheach ba bhronnathach ar chóbach díobh,</span>
<lb n="5531"/><span>In bhur bhfochairse más foistineach an sórt so thíos,</span>
<lb n="5532"/><span>Guím coisgithear a bholg san ar bord is aíocht,</span>
<lb n="5533"/><span>Is lomathar i gcorraghad i gcóir na slí.</span></p>
<lb n="5534"/>
<lb n="5535"/><p><span>Ná gabhaig ón té sin plé ná abhcóideacht,</span>
<lb n="5536"/><span>An fallaitheach éachtach éadrom anghlórach,</span>
<lb n="5537"/><span>Ach gabhaig mo réir is daor an fealsónta</span>
<lb n="5538"/><span>Gan aiseaig i dtéid in éiric 'fheallghnótha.</span></p>
<lb n="5539"/>
<lb n="5540"/><p><span>Ceangal</span></p>
<lb n="5541"/>
<lb n="5542"/><p><span>Screadaíg ó chroí a bhuíon do chluin an méid seo,</span>
<lb n="5543"/><span>Ar bhanaltra an AoinMhic trínne ar croich do céasadh,</span>
<lb n="5544"/><span>Ar í sheachaint go fíor de shíor ar choirthe daora</span>
<lb n="5545"/><span>'S an té do scríbh é, guígig flaitheas Dé dhó.</span></p>
<lb n="5546"/>
<lb n="5547"/><p><span>Finis.</span></p>
<lb n="5548"/>
<lb n="5549"/><p><span>Bzzzzz1822fl 19T</span>
<lb n="5550"/><span>Uzzzzz0412</span>
<lb n="5551"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="5552"/><span>Ag seo barántas Eoghain Uí Chomhraí i ndiaidh rachta tí scoile do</span>
<lb n="5553"/><span>goideadh uaidh.</span></p>
<lb n="5554"/>
<lb n="5555"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="5556"/><span>Mo ghearán cruaidh mo bhuairt mo bhrónsa!</span>
<lb n="5557"/><span>Mo dhíomá buan chum fuascailt domhsa</span>
<lb n="5558"/><span>Mar táim am' luascadh i gcruatan róghoirt</span>
<lb n="5559"/><span>Cráite i nguais, gan suan, gan sóchas!</span>
<lb n="5560"/></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="5561"/><p><span>Ba thláith mé am' ruagadh ar fuaid na mbóithre,</span>
<lb n="5562"/><span>Am' charnadh i gcuasaibh uaigneach brónach,</span>
<lb n="5563"/><span>Gan áras buan, gan cuan chum stróireacht</span>
<lb n="5564"/><span>Tar fán gan tuairim buachaill bó 'gam.</span></p>
<lb n="5565"/>
<lb n="5566"/><p><span>Níl cliar ná tiarna riamh ar m'eolas</span>
<lb n="5567"/><span>Sáirfhear fial ná biatach meonach</span>
<lb n="5568"/><span>Ardghin diaga ag riail paróiste</span>
<lb n="5569"/><span>Ná cnápach ciar d'fhuil riabhach Mhic Lóbais,</span></p>
<lb n="5570"/>
<lb n="5571"/><p><span>Nár lámhaigh stiall de rian mo dhóide,</span>
<lb n="5572"/><span>Ar bhánbhrat liamh go niamhacht gleoite;</span>
<lb n="5573"/><span>I mbláth nó 'mbriathar Dia sea bhreoigh sinn;</span>
<lb n="5574"/><span>'S i ráite ciansliocht Ghliaigh mhic Scóta.</span></p>
<lb n="5575"/>
<lb n="5576"/><p><span>Níor ghráigh aon spriata riamh 'n tsórtsa,</span>
<lb n="5577"/><span>Gnás ná triall lucht riartha an eolais;</span>
<lb n="5578"/><span>'S mo chrá! má d'fhéadfas iamh ná góbhail leo,</span>
<lb n="5579"/><span>Go dtarla i gCliath Chill Fhiarach cóir dhom.</span></p>
<lb n="5580"/>
<lb n="5581"/><p><span>Seo an áit nár iadar riamh a ndoirse,</span>
<lb n="5582"/><span>Ar fhánach riain ná ar dhianbhocht breoite,</span>
<lb n="5583"/><span>Acht fáilte 's riar gach mian le cóir mhaith,</span>
<lb n="5584"/><span>álmhach iarla ar aíocht nuair gheobhadh ann.</span></p>
<lb n="5585"/>
<lb n="5586"/><p><span>Dob áthas cléibh leo aon dem' shórtsa,</span>
<lb n="5587"/><span>'Trácht 'na ngaobhar chum léinn do sheoladh,</span>
<lb n="5588"/><span>Ar scáile niamhdha, ar réim is nóite,</span>
<lb n="5589"/><span>I gcás gach céim dá n-aosaibh óga.</span></p>
<lb n="5590"/>
<lb n="5591"/><p><span>Mo thásc is léir gur scéinn tar teorainn,</span>
<lb n="5592"/><span>Tráth ar éifeacht céille 's córa,</span>
<lb n="5593"/><span>In ardMhagh Craobha, saora an eolais,</span>
<lb n="5594"/><span>Dá bharr gur aontaigh tréad go leor mé.</span></p>
<lb n="5595"/>
<lb n="5596"/><p><span>A haithle an scéil sin b'éigean domhsa,</span>
<lb n="5597"/><span>Áras caomh fionnaolda 'thógaint,</span>
<lb n="5598"/><span>A d'fhágfadh saorghlan réidh a ndóthaint</span>
<lb n="5599"/><span>Is áit leathchéad gan éinne 'góbhail leis.</span></p>
<lb n="5600"/>
<lb n="5601"/><p><span>Níor fhás in Éirinn shéanmhar fhódghlas,</span>
<lb n="5602"/><span>Aon stát ná aon chríoch caomh san Eoraip,</span>
<lb n="5603"/><span>An Áifric féin nó san Asia mhór thoir,</span>
<lb n="5604"/><span>Ná aon áit san tsaol aon ghéag comh mór leis.</span></p>
<lb n="5605"/>
<lb n="5606"/><p><span>Ní nár dom féin a léamh dom' chomharsa,</span>
<lb n="5607"/><span>An tráth nár chraobhach préamhach' móra,</span>
<lb n="5608"/><span>A mbláth go séimhghlan saor bileogach,</span>
<lb n="5609"/><span>Lán de scéimh na gléghas' óga.</span>
<lb n="5610"/></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="5611"/><p><span>Tan bádh le chéile an saol 's a shlóite,</span>
<lb n="5612"/><span>Ach amháin an méid sin d'aontas Nóah</span>
<lb n="5613"/><span>'S é a d'fhág an tréantuile éachtmhar mór san,</span>
<lb n="5614"/><span>Ar lár fá thaobh poirt sléibhe na móna.</span></p>
<lb n="5615"/>
<lb n="5616"/><p><span>Cás mo chléibh!  's mo chréacht gan fóirithint;</span>
<lb n="5617"/><span>Táim dá éagmais créimtheach scólta,</span>
<lb n="5618"/><span>I mbothán gaofar fé anfhorlann</span>
<lb n="5619"/><span>Ard gach sceirde ar thaobh an bhóthair.</span></p>
<lb n="5620"/>
<lb n="5621"/><p><span>'Ardmhic Dé fuair péin gan teora,</span>
<lb n="5622"/><span>I gcás sliocht Éabha 'shaoradh ó mhórbhruid,</span>
<lb n="5623"/><span>Méadaighse an scéal so 's méad m'éagóra,</span>
<lb n="5624"/><span>Is sásamh daor bain féin den chóbach.</span></p>
<lb n="5625"/>
<lb n="5626"/><p><span>Iarraim 's glaoim tú, 'aon Mhic Comhachtaigh,</span>
<lb n="5627"/><span>Grá gach n-aon tú, is éist lem' ghlórtha,</span>
<lb n="5628"/><span>Ardaigh béim ded' ghéig go cróga,</span>
<lb n="5629"/><span>Is fág gan léim gan réim gan treoir é.</span></p>
<lb n="5630"/>
<lb n="5631"/><p><span>Guím go cruaidh thú, 'Uain ghil ghlórmhair,</span>
<lb n="5632"/><span>Scaoil gach buairt is guais is brón air;</span>
<lb n="5633"/><span>Díbir uaidh gach tuar compordach,</span>
<lb n="5634"/><span>Is bíodh gach uair na sluaite deor leis.</span></p>
<lb n="5635"/>
<lb n="5636"/><p><span>Guím gach uair chúghat suas gach nóimint,</span>
<lb n="5637"/><span>Sceimhle is ruaig 's luanscrios leonta air,</span>
<lb n="5638"/><span>Guím díth buan is scuardach dhreoite air,</span>
<lb n="5639"/><span>Treighid is luas gan trua go deo air.</span></p>
<lb n="5640"/>
<lb n="5641"/><p><span>Screadaim arís le caoighoirt deor ort,</span>
<lb n="5642"/><span>Aitchim fó thrí shuíomh do mhórlot,</span>
<lb n="5643"/><span>Scaipeadh ar a thíos gan buín gan bólacht,</span>
<lb n="5644"/><span>Leagadh agus leíghe gan leígheas gan fóir air.</span></p>
<lb n="5645"/>
<lb n="5646"/><p><span>Peannaid is pian is ciach go leor air,</span>
<lb n="5647"/><span>Galar 'na chliabh 's diachair fós air,</span>
<lb n="5648"/><span>Cnapa agus fiaradh liaithe is mórchrith,</span>
<lb n="5649"/><span>Dalladh ina dhiaidh 's iarsma srón' air.</span></p>
<lb n="5650"/>
<lb n="5651"/><p><span>Anachain riabhach na bliana nua air,</span>
<lb n="5652"/><span>Eascaine chian ó chliar na Rómha air,</span>
<lb n="5653"/><span>Fearg ag Dia leis, 's an diabhal dá phógadh,</span>
<lb n="5654"/><span>'S Peadar go dian ag iamh na ndoirse.</span></p>
<lb n="5655"/>
<lb n="5656"/><p><span>Guím go cráite ár is tóir air,</span>
<lb n="5657"/><span>'S tinte plá gach lá dá scóladh;</span>
<lb n="5658"/><span>Guím é ar lár 's gan fáil é thógaint,</span>
<lb n="5659"/><span>'S guím croch ard 'na dheáigh dó 's cróchar.</span>
<lb n="5660"/></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="5661"/><p><span>Feallaire fola 'gus crochaire an chorda,</span>
<lb n="5662"/><span>Shlad mo thigh scoile go fogas dom' chomharsa;</span>
<lb n="5663"/><span>Mallacht an phobail go follas dá sheoladh</span>
<lb n="5664"/><span>I mbealach 's i gconair an donais faid beo é,</span></p>
<lb n="5665"/>
<lb n="5666"/><p><span>Go follas an stollaire bhreoigh mé,</span>
<lb n="5667"/><span>'S deireadh na bhfocal ar glothar 'na scornain,</span>
<lb n="5668"/><span>Oiread le hochtar go cothrom den bhrón air,</span>
<lb n="5669"/><span>'S gan leithead mo stoca air dá chosaint ón gcorda.</span></p>
<lb n="5670"/>
<lb n="5671"/><p><span>Far a bhfuil ráite a chairde, is rún liom,</span>
<lb n="5672"/><span>Faire agus garda láidir lúbach,</span>
<lb n="5673"/><span>Ag ceapadh chum ráis trí lár na dúiche</span>
<lb n="5674"/><span>'S a gceannas barántais láncheart dlúth leo.</span></p>
<lb n="5675"/>
<lb n="5676"/><p><span>Goirim captaon gan séan nó gó ar bith;</span>
<lb n="5677"/><span>Bheirimse saor do Shéamas Óg é;</span>
<lb n="5678"/><span>Lieutenant Keane, mar aon leis seolaim,</span>
<lb n="5679"/><span>Is fiche fear gléasta in éide comhraic.</span></p>
<lb n="5680"/>
<lb n="5681"/><p><span>Ceapaíg mar chúrsa ar dtús Cill Fhiarach,</span>
<lb n="5682"/><span>Leathan is cúng is gach cúinne riamh de,</span>
<lb n="5683"/><span>d'aisce go dlúth fó chúig más mian libh,</span>
<lb n="5684"/><span>Ar eagla an sprionla úd 'bheith ar iarraidh ann.</span></p>
<lb n="5685"/>
<lb n="5686"/><p><span>Tugaígse ruaig is cuardach rómhaith,</span>
<lb n="5687"/><span>I mBaile na Cluaise 's gluastar fós libh,</span>
<lb n="5688"/><span>As sin anuas go luath le fórsa,</span>
<lb n="5689"/><span>Don Bhaile Dubh buailíg go cruaidh na bóithre.</span></p>
<lb n="5690"/>
<lb n="5691"/><p><span>Arís gan dearmad, gabhaig gan chairde,</span>
<lb n="5692"/><span>Trí Ghort Eagailse 's Baile na Páirce,</span>
<lb n="5693"/><span>Sceinníg tarsna go tapa más áil libh,</span>
<lb n="5694"/><span>Tríd an dTearmainn, 's labharaíg dána ann.</span></p>
<lb n="5695"/>
<lb n="5696"/><p><span>Bíodh nach aicme iad tá in easpa smutánaibh,</span>
<lb n="5697"/><span>Bíonn sruthghadaithe eatarthu i ngnáthaimh;</span>
<lb n="5698"/><span>Scaoilíg, stracaíg, 's leagaíg le fána</span>
<lb n="5699"/><span>Tíos gach scraiste acu, nach fearamhail, fáilteach.</span></p>
<lb n="5700"/>
<lb n="5701"/><p><span>Agus gan toirmeasc goirimse slán libh,</span>
<lb n="5702"/><span>'S casaíg gan leisce don Doichilligh láimh libh,</span>
<lb n="5703"/><span>Gidh mheasaim ná faighthear an feillespreasán ann,</span>
<lb n="5704"/><span>Do shladfadh ná ghoidfeadh leathphéirse óm' choláiste.</span></p>
<lb n="5705"/>
<lb n="5706"/><p><span>Leanaíg don scríb sin díreach siar libh,</span>
<lb n="5707"/><span>Go Dún Áth buí 's go Cill Chaoi na n-iascaibh;</span>
<lb n="5708"/><span>'S measaim nach cuí díbh choíche triall ann,</span>
<lb n="5709"/><span>Gan blaiseadh na dí, 's ná bígí dian air.</span>
<lb n="5710"/></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="5711"/><p><span>Muna bhfuil tuar ná tuairisc fós air,</span>
<lb n="5712"/><span>Leanaíg leastuaidh cois cuain na mórshruth;</span>
<lb n="5713"/><span>Gabhaig ar cuaird 's is dual gur cóir sin,</span>
<lb n="5714"/><span>Seal ar an bhFuathaigh, is cuardaíg leo é.</span></p>
<lb n="5715"/>
<lb n="5716"/><p><span>Más eagal libh Tadhg, nó feidhm Mhathóna ann,</span>
<lb n="5717"/><span>Geallaim go deimhin ná raghaidh chum gleo libh;</span>
<lb n="5718"/><span>Ach leanfaidh 'n bhur gcoim trí choillte is móinte,</span>
<lb n="5719"/><span>Mo rachta go bhfaighid, nó an cladhaire thóig é.</span></p>
<lb n="5720"/>
<lb n="5721"/><p><span>Gabhaíg arís, ní timpeall mór é,</span>
<lb n="5722"/><span>Garbhchnoic Fraoigh, Móibhín, 's gach póirse,</span>
<lb n="5723"/><span>Is as sin go hUidhill, ná moill an ród díbh;</span>
<lb n="5724"/><span>'S cá bhfios ná faighthí greim cois Feora air.</span></p>
<lb n="5725"/>
<lb n="5726"/><p><span>Gabhaig le fuinneamh chois uisce gach orlach,</span>
<lb n="5727"/><span>As sin go himeall Dún Lice i ngach cóngar;</span>
<lb n="5728"/><span>Is mara bhfuil tuitim aon tsionnaigh dá shórt ann,</span>
<lb n="5729"/><span>Ná stadaíg go sroicheadh libh Muileann an Ghóilín.</span></p>
<lb n="5730"/>
<lb n="5731"/><p><span>Measaim nach miste díbh filleadh ar bhur sáil ann,</span>
<lb n="5732"/><span>Is casaíg go hionad na bhfinneChathánach;</span>
<lb n="5733"/><span>Geallaim ná ligfear chun suite sibh tráth ann,</span>
<lb n="5734"/><span>Gan blaiseadh an ghloine den mhilisbhiotáille.</span></p>
<lb n="5735"/>
<lb n="5736"/><p><span>Is dearbh go gcuirfidh an fhoireann soghrách so</span>
<lb n="5737"/><span>Teachtaire soineanta libhse theaspánfas</span>
<lb n="5738"/><span>Fearann na droinge tá ar fán ón áit sin</span>
<lb n="5739"/><span>Is canaíg le cumann gan mioscais céad slán leo.</span></p>
<lb n="5740"/>
<lb n="5741"/><p><span>Taistealaíg tráth gach ard darb eol díbh,</span>
<lb n="5742"/><span>Leaba agus áras gnáth aon stróinse;</span>
<lb n="5743"/><span>As sin gach ard go tráigh Chill Chróna,</span>
<lb n="5744"/><span>Leanaíg an rás trí lár na móna air.</span></p>
<lb n="5745"/>
<lb n="5746"/><p><span>Muna bhfuil teastas ná eachtra fós air,</span>
<lb n="5747"/><span>Gabhaig gan eagal cois calaithe is feorann,</span>
<lb n="5748"/><span>As sin go dtagair gan mhairg gan leonadh</span>
<lb n="5749"/><span>Isteach go Dún Atha is ná glacaíg leathsceol ann,</span></p>
<lb n="5750"/>
<lb n="5751"/><p><span>Gan colann is baitheas do ghearradh 's do strócadh,</span>
<lb n="5752"/><span>Stolladh agus masla do thabhairt go mór dóibh;</span>
<lb n="5753"/><span>Stollaíg is stracaíg go talamh gach seomra</span>
<lb n="5754"/><span>Lochta agus leaba 'na mbraithfear gur dóigh é.</span></p>
<lb n="5755"/>
<lb n="5756"/><p><span>Gabhaig gan spás aichearr gach cóngair,</span>
<lb n="5757"/><span>As sin go ceárta Sheáin de hÓra;</span>
<lb n="5758"/><span>Geallaim go bhfaighidh sibh arán is feoil uaidh,</span>
<lb n="5759"/><span>Is baraille lán le tál 'n bhur ngeolbhach.</span>
<lb n="5760"/></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="5761"/><p><span>Ná fágaíg tráth bothán gan spiúnadh,</span>
<lb n="5762"/><span>Ón dtráigh go hÁth an Ghalláin gan súchas -</span>
<lb n="5763"/><span>Is má tá i ndán ná fágfar iontu é,</span>
<lb n="5764"/><span>Is gearr uaibh trácht go lár Fhurúrach.</span></p>
<lb n="5765"/>
<lb n="5766"/><p><span>Ní foláir nó tá an leannán cinniúnach,</span>
<lb n="5767"/><span>Is an stáig gan aird le fáil 'n bhur gcúrsa;</span>
<lb n="5768"/><span>Má tá, gan spás, faighíg lámh ar urla;</span>
<lb n="5769"/><span>Is lán a chnámh de chnáib air dúbail.</span></p>
<lb n="5770"/>
<lb n="5771"/><p><span>Tugaíg an séithleach baoth so chúghamsa,</span>
<lb n="5772"/><span>Ceangailte ar théid is glaofad cúirt air;</span>
<lb n="5773"/><span>Caithfidh sé géilleadh is staonadh dhúinne,</span>
<lb n="5774"/><span>Is seasamh go n-éistfear plé na cúise.</span></p>
<lb n="5775"/>
<lb n="5776"/><p><span>Is gairid, is léir, go nglaofar jury,</span>
<lb n="5777"/><span>Is rachaid le chéile ag déanamh cúinse;</span>
<lb n="5778"/><span>Caithfid le héifeacht, a réir na n-údar,</span>
<lb n="5779"/><span>'S is dearbh gur daor tar éis na mionn é.</span></p>
<lb n="5780"/>
<lb n="5781"/><p><span>Glacfadsa réim is céim breithiún air,</span>
<lb n="5782"/><span>Is seachtain long day gan bhréag ní thabharfad;</span>
<lb n="5783"/><span>Leagfad mo mhéar le héigean dúthracht,</span>
<lb n="5784"/><span>Is fairis mo shéala ar an execution.</span></p>
<lb n="5785"/>
<lb n="5786"/><p><span>Beidh anfa cléibh is séideadh 's múchadh air,</span>
<lb n="5787"/><span>Ar fhaicsin na téide is aoirde an chrúca;</span>
<lb n="5788"/><span>Bainfear le héifeacht scéal gan amhras</span>
<lb n="5789"/><span>As an reacaire bréan do léirchleacht ampla.</span></p>
<lb n="5790"/>
<lb n="5791"/><p><span>Tá seisear ón éag is dosaon ón sciúirse,</span>
<lb n="5792"/><span>Ag Lieutenant Keane tar éis a shiúlta;</span>
<lb n="5793"/><span>Is do bheirim an créice do réir an chúinse,</span>
<lb n="5794"/><span>Má fheicim go ndéanfaidh féin urrús air.</span></p>
<lb n="5795"/>
<lb n="5796"/><p><span>Ach caithfidh, más féidir, trí gach cúrsa,</span>
<lb n="5797"/><span>Mo rachta go héasca léigean chúghamsa.</span>
<lb n="5798"/><span>Lash is seacht gcéad le faobhar sciúirse,</span>
<lb n="5799"/><span>Leagfar dá éis ó bhléin go cúl air.</span></p>
<lb n="5800"/>
<lb n="5801"/><p><span>Cuirfead fó gheasaibh é seasamh seacht nDomhnach,</span>
<lb n="5802"/><span>Nochtaithe i bpearsain, ar bhaitheas an Teampaill,</span>
<lb n="5803"/><span>Cuirfead seacht ngarbhchailleacha 'gus slabhra</span>
<lb n="5804"/><span>Acu ar a chadairne, is stracadh go lom air!</span></p>
<lb n="5805"/>
<lb n="5806"/><p><span>Bainfead gan dearmad, mala 'gus cluais de,</span>
<lb n="5807"/><span>Is scriosfad dá bhallaibh an leathar le cuaille,</span>
<lb n="5808"/><span>Cuirfead dá bhearradh gach maidean Dé Luain é,</span>
<lb n="5809"/><span>Is cuirfead dos aitinn mar leaba chum suain fé.</span>
<lb n="5810"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="5811"/><p><span>Cuirfead gan dearmad artha na bpiast dó,</span>
<lb n="5812"/><span>Is léifead salm na mallacht 'na dhiaidh air;</span>
<lb n="5813"/><span>Cuirfead dá cheangal go daingean seacht mbliana é,</span>
<lb n="5814"/><span>In ionad an easpaig nár chleacht a bheith fialmhar.</span></p>
<lb n="5815"/>
<lb n="5816"/><p><span>Bzzzzz1765 18L</span>
<lb n="5817"/><span>Uzzzzz0217</span>
<lb n="5818"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="5819"/><span>Ó Phádraig gabhaig mo leathanphas saor go suairc.</span></p>
<lb n="5820"/>
<lb n="5821"/><p><span>Contae Luimnigh mar aon re mórchuaird Éireann go huile etc.</span></p>
<lb n="5822"/>
<lb n="5823"/><p><span>Ag so saorchead sonaí le sítheoltacht do Phádraig uasal Ó Conaill chum</span>
<lb n="5824"/><span>siúil agus síorimeachta ar feadh poiblíocha prinsiopálta an phrímhchreidimh</span>
<lb n="5825"/><span>in Éirinn réamhráite i measc uaisle, triatha, taoiseacha, agus tánaistí</span>
<lb n="5826"/><span>éigse eagnacha agus ollún, mar aon le gach Críostaí carthanach coinsiasach ó</span>
<lb n="5827"/><span>san amach, re toil Dé, féachain re súile na trócaire agus na truamhéile air</span>
<lb n="5828"/><span>féin agus ar a cheathrar dílleachtaithe, re cúnamh clúdaithe do fháil dóibh</span>
<lb n="5829"/><span>dá gcaomhnadh ar ghalar ghríofa ghrodgháifeach na gaoithe gailshíonach</span>
<lb n="5830"/><span>goimhiúla gargfhaobhracha an gharg-gheimhridh, agus bhéarfaidh a bhuí</span>
<lb n="5831"/><span>sin mar is dual le Dia mór na n-uilechumhacht, mar aon ris an gcúirt ainglí.</span></p>
<lb n="5832"/>
<lb n="5833"/><p><span>Tabhartha faoim' láimh an treas lá de Shamhain san mbliain d'Aois</span>
<lb n="5834"/><span>Chríost 1765.</span></p>
<lb n="5835"/>
<lb n="5836"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="5837"/><span>Ó Phádraig gabhaig mo leabhanphas saor go suairc,</span>
<lb n="5838"/><span>Ins gach áit a ngeabhaidh i mbailte poirt Éireann uais,</span>
<lb n="5839"/><span>Go brách dá chabhair dá chasnamh is dá chaomhnadh buan</span>
<lb n="5840"/><span>Gan bhá gan bhascadh gan mhairg gan bhaol gan bhuairt.</span></p>
<lb n="5841"/>
<lb n="5842"/><p><span>Buairt ná aithis ná tagaradh aon don fhear;</span>
<lb n="5843"/><span>Ba mhór a chaithis fé rachmas an tsaoghail seal;</span>
<lb n="5844"/><span>Níor chruaidh a ghreamanna, is feasach nár dhaor a bhreith,</span>
<lb n="5845"/><span>Gur bhuail an ainnise le dearbhthoil Dé ina theach.</span></p>
<lb n="5846"/>
<lb n="5847"/><p><span>Teach flatha nó taoisigh díbh 'na stadfaidh ar cuairt,</span>
<lb n="5848"/><span>Go geanamhail bíodh gach saoi le taise is le trua,</span>
<lb n="5849"/><span>Cum fairsinge bídh agus dí agus leapa chum suain,</span>
<lb n="5850"/><span>Dom' gharbhfhear Ghaolach ghrinn gan ghangaid gan ghruaim.</span></p>
<lb n="5851"/>
<lb n="5852"/><p><span>Gruaim ná doicheall ná cloistear le héigse an ghrinn</span>
<lb n="5853"/><span>Roimh stuaire an bhrollaigh ghil mhogallaigh bhéasaigh bhinn,</span>
<lb n="5854"/><span>Go buacach bronnaitheach gach ollamh glan éasca bíodh</span>
<lb n="5855"/><span>Nó is buan ár ngutha dá gcoscairt go daor fá chíos.</span>
<lb n="5856"/></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="5857"/><p><span>Bzzzzz1774 18D</span>
<lb n="5858"/><span>Uzzzzz0308</span>
<lb n="5859"/><span>Tháinig gearán.</span></p>
<lb n="5860"/>
<lb n="5861"/><p><span>Do Dhonnchadh Ó Néill do chaill a bhróga ag teacht ó Chorcaigh.</span></p>
<lb n="5862"/>
<lb n="5863"/><p><span>Tháinig gearán</span>
<lb n="5864"/><span>chugam ón Oileán</span>
<lb n="5865"/><span>i dtús na seachtaine.</span>
<lb n="5866"/><span>Ó dhuine dá ngéillfinn</span>
<lb n="5867"/><span>do réir a bhréithre</span>
<lb n="5868"/><span>ná fuil aincheart,</span>
<lb n="5869"/><span>Buachaill tréitheach</span>
<lb n="5870"/><span>den fhíorfhuil Ghaelach</span>
<lb n="5871"/><span>d'uaisle Banba.</span>
<lb n="5872"/><span>Donnchadh Ó Néill,</span>
<lb n="5873"/><span>is ainm don té úd;</span>
<lb n="5874"/><span>ag so mar dhearbhaigh: -</span></p>
<lb n="5875"/>
<lb n="5876"/><p><span>Ar aonach Chorcaí,</span>
<lb n="5877"/><span>níorbh fhéidir lochtaí,</span>
<lb n="5878"/><span>d'fháil ina mhargadh.</span>
<lb n="5879"/><span>Cheannaigh sé pumpaí</span>
<lb n="5880"/><span>ar mhaithibh na dúthaí</span>
<lb n="5881"/><span>'s ní fáth reacaireacht'.</span>
<lb n="5882"/><span>Bhíodar gleoite,</span>
<lb n="5883"/><span>cumtha córach</span>
<lb n="5884"/><span>díonmhar tairbheach.</span>
<lb n="5885"/><span>Is do réir mar chuala</span>
<lb n="5886"/><span>ba mhór a dtuairisc</span>
<lb n="5887"/><span>i dtaobh a maitheasa.</span></p>
<lb n="5888"/>
<lb n="5889"/><p><span>Do bhí a mboinn 's a sála</span>
<lb n="5890"/><span>de leathar Spáinneach</span>
<lb n="5891"/><span>gan aon dearmad.</span>
<lb n="5892"/><span>'S a n-uachtar dlúithmhín,</span>
<lb n="5893"/><span>de sheithe fhionnlaoigh</span>
<lb n="5894"/><span>do bhí leasaithe.</span>
<lb n="5895"/><span>Ba ghreanta na stropaí,</span>
<lb n="5896"/><span>bhí 'na mbrollaí,</span>
<lb n="5897"/><span>gan fuíoll ceartaithe.</span>
<lb n="5898"/><span>Ba mhaise chum búclaí,</span>
<lb n="5899"/><span>'cheangal i dtiúin díobh,</span>
<lb n="5900"/><span>i gcomhair lae an oireachtais.</span></p>
<lb n="5901"/>
<lb n="5902"/><p><span>Ní reacaire éithigh</span>
<lb n="5903"/><span>de ghréasaí Gaelach</span>
<lb n="5904"/><span>do rinne a gceapadh dhó,</span>
<lb n="5905"/><span>Ná fear stracshúl,</span>
<lb n="5906"/><span>na leathar gan leasú,</span>
<lb n="5907"/><span>do bheadh ar margadh,</span>
<lb n="5908"/><span>Ach ceardaí greadhnach</span>
<lb n="5909"/><span>ó lár na Fraince</span>
<lb n="5910"/><span>ná raibh air pairilis.</span>
<lb n="5911"/><span>Sé do ghlanfhuaigh</span>
<lb n="5912"/><span>le meanaidh de ghealchruaidh</span>
<lb n="5913"/><span>gach aon lasca acu.</span></p>
<lb n="5914"/>
<lb n="5915"/><p><span>Do bhí sé an lá sin</span>
<lb n="5916"/><span>go róshásta</span>
<lb n="5917"/><span>mar do fuair margadh.</span>
<lb n="5918"/><span>Chuaigh sé in áras,</span>
<lb n="5919"/><span>mar a raibh scáth air</span>
<lb n="5920"/><span>is shuigh cois baraille.</span>
<lb n="5921"/><span>Do ghlaoigh a chomharsain,</span>
<lb n="5922"/><span>dís nó dhó acu,</span>
<lb n="5923"/><span>go rócharthanach.</span>
<lb n="5924"/><span>d'itheadar spóla,</span>
<lb n="5925"/><span>d'ól a dhóthain,</span>
<lb n="5926"/><span>is ní rinne ragairne.</span></p>
<lb n="5927"/>
<lb n="5928"/><p><span>Do ghluais ar aonach,</span>
<lb n="5929"/><span>ar lomshaothar,</span>
<lb n="5930"/><span>a' triall chum baile dhó.</span>
<lb n="5931"/><span>Is níor tharlaigh aon duine air</span>
<lb n="5932"/><span>dhéanfadh léan dó</span>
<lb n="5933"/><span>nó gur theangmhaigh leis</span>
<lb n="5934"/><span>An captaen, an té</span>
<lb n="5935"/><span>nárbh fhearrde é</span>
<lb n="5936"/><span>do chur an artha dhó,</span>
<lb n="5937"/><span>Chum dul don Ghleann síos</span>
<lb n="5938"/><span>go tigh hAnraí,</span>
<lb n="5939"/><span>mar do bhí an ainnise air.</span>
<lb n="5940"/></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="5941"/><p><span>Do bhain le fórsa,</span>
<lb n="5942"/><span>an fear dá bhóthar,</span>
<lb n="5943"/><span>'s ní ar mhaithe leis.</span>
<lb n="5944"/><span>Do ghlaoigh a chomharsain,</span>
<lb n="5945"/><span>Éire is Eoghanacht,</span>
<lb n="5946"/><span>an réad nárbh annamh leis.</span>
<lb n="5947"/><span>Ba leathan gach slugóg,</span>
<lb n="5948"/><span>dá dtíodh in' uchtóig,</span>
<lb n="5949"/><span>siar 'na charball.</span>
<lb n="5950"/><span>Ba mhór í a chullóid,</span>
<lb n="5951"/><span>ag ithe bhullóg</span>
<lb n="5952"/><span>'s a slugadh dramanna.</span></p>
<lb n="5953"/>
<lb n="5954"/><p><span>Ag seo breis cuntais,</span>
<lb n="5955"/><span>do réir údar,</span>
<lb n="5956"/><span>ar a thuilleadh dá imeachtaibh;</span>
<lb n="5957"/><span>Is cad ba chríoch dóibh</span>
<lb n="5958"/><span>i ndeireadh na hoíche</span>
<lb n="5959"/><span>nuair do scaipeadar.</span>
<lb n="5960"/><span>Do caitheadh an captaen,</span>
<lb n="5961"/><span>dá mhéid a chaithréim,</span>
<lb n="5962"/><span>de dhroim balla isteach.</span>
<lb n="5963"/><span>Is d'fhan san áit sin</span>
<lb n="5964"/><span>'s a thóin in airde,</span>
<lb n="5965"/><span>go rug an mhaidean air.</span></p>
<lb n="5966"/>
<lb n="5967"/><p><span>Sé críoch na n-éachta,</span>
<lb n="5968"/><span>brí na scéalta,</span>
<lb n="5969"/><span>is túis na hainnise,</span>
<lb n="5970"/><span>Gur imigh na bróga,</span>
<lb n="5971"/><span>is nach fios cén stróinse</span>
<lb n="5972"/><span>lenar ghabhadar.</span>
<lb n="5973"/><span>Mar is duine Conchúr</span>
<lb n="5974"/><span>ná raibh Críostúil</span>
<lb n="5975"/><span>ó fhág sé a bhanaltra.</span>
<lb n="5976"/><span>Ní haon díchúis</span>
<lb n="5977"/><span>é chur sa phríosún</span>
<lb n="5978"/><span>go ceann chúig seachtaine.</span></p>
<lb n="5979"/>
<lb n="5980"/><p><span>Tá Donnchadh i gcruachás,</span>
<lb n="5981"/><span>dá lomadh ag an uafás,</span>
<lb n="5982"/><span>ní dob annamh ris.</span>
<lb n="5983"/><span>Gur iomdha cuasán</span>
<lb n="5984"/><span>fochma 'gus fuachtán</span>
<lb n="5985"/><span>tá dá ndeascaibh air,</span>
<lb n="5986"/><span>Ó cailleadh ar anaird,</span>
<lb n="5987"/><span>leathar an chineáil,</span>
<lb n="5988"/><span>bhí rómharthanach,</span>
<lb n="5989"/><span>d'ardódh intinn</span>
<lb n="5990"/><span>am an rince</span>
<lb n="5991"/><span>- réad ba chleachtadh ris.</span></p>
<lb n="5992"/>
<lb n="5993"/><p><span>An Barántas.</span></p>
<lb n="5994"/>
<lb n="5995"/><p><span>Ag so ordú láidir</span>
<lb n="5996"/><span>díbhse láithreach</span>
<lb n="5997"/><span>anois chum cuardaigh,</span>
<lb n="5998"/><span>Ann gach áitreabh</span>
<lb n="5999"/><span>dá bhfuil ón áit seo</span>
<lb n="6000"/><span>soir go Tuaraigh,</span>
<lb n="6001"/><span>Agus an lán sin,</span>
<lb n="6002"/><span>chum Baile Uí Bhráthar,</span>
<lb n="6003"/><span>'s anoir chun Cluana,</span>
<lb n="6004"/><span>Go Caladh Rátha</span>
<lb n="6005"/><span>go Cionn tSáile</span>
<lb n="6006"/><span>is cois na gcuanta.</span></p>
<lb n="6007"/>
<lb n="6008"/><p><span>Atáid daoine</span>
<lb n="6009"/><span>I gCloch na Coillte</span>
<lb n="6010"/><span>'na bhfuil amhras.</span>
<lb n="6011"/><span>Is tagaíg timpeall,</span>
<lb n="6012"/><span>ar feadh na tíre</span>
<lb n="6013"/><span>chum na Bandan.</span>
<lb n="6014"/><span>Ceapaim an tslí dhíbh,</span>
<lb n="6015"/><span>do shleasaibh na bhFiaraí,</span>
<lb n="6016"/><span>chum Magh Chromtha.</span>
<lb n="6017"/><span>Táid bithiúnaigh,</span>
<lb n="6018"/><span>i mBaile Bhuirne,</span>
<lb n="6019"/><span>mar a mbíodh Colthurst.</span></p>
<lb n="6020"/>
<lb n="6021"/><p><span>'Niar trí Mhuisire</span>
<lb n="6022"/><span>má bhíonn tuirse oraibh,</span>
<lb n="6023"/><span>ní haistear díbh glaoch ann.</span>
<lb n="6024"/><span>Caithíg oíche,</span>
<lb n="6025"/><span>i dtigh an taoisigh,</span>
<lb n="6026"/><span>Donnchadh Mac Éamainn,</span>
<lb n="6027"/><span>Mar a bhfaighe sibh rídháil,</span>
<lb n="6028"/><span>ime agus aráin,</span>
<lb n="6029"/><span>is mórán féile,</span>
<lb n="6030"/><span>Mar a bhfaighidh Labhrás,</span>
<lb n="6031"/><span>lán an tsiogáin,</span>
<lb n="6032"/><span>nuair thé' dá n-éileamh.</span></p>
<lb n="6033"/>
<lb n="6034"/><p><span>Síos arís libh</span>
<lb n="6035"/><span>go Cluain Míne,</span>
<lb n="6036"/><span>agus go Mala libh.</span>
<lb n="6037"/></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="6038"/><p><span>Ná leanaíg an bóthar,</span>
<lb n="6039"/><span>ach gabhaig an cóngar,</span>
<lb n="6040"/><span>chun Móin Ainmne.</span>
<lb n="6041"/><span>'Bé agaibh is túisce</span>
<lb n="6042"/><span>go B'lá' Úla,</span>
<lb n="6043"/><span>gheobhaidh sé caladh ann.</span>
<lb n="6044"/><span>'S ná déanaíg dearmhad</span>
<lb n="6045"/><span>dul go Gleannmhair</span>
<lb n="6046"/><span>cé tá sé aistreach.</span></p>
<lb n="6047"/>
<lb n="6048"/><p><span>Aduaidh arís libh,</span>
<lb n="6049"/><span>lom gach dírigh,</span>
<lb n="6050"/><span>chum an chuaille;</span>
<lb n="6051"/><span>'S i nGleann an Phréacháin,</span>
<lb n="6052"/><span>ná fágaíg bothán,</span>
<lb n="6053"/><span>ann gan cuardach.</span></p>
<lb n="6054"/>
<lb n="6055"/><p><span>Tagaíg timpeall,</span>
<lb n="6056"/><span>lom gach dírigh,</span>
<lb n="6057"/><span>chum tí Thaidhg an Ghaortha.</span>
<lb n="6058"/><span>Do gheobaidh sibh cineál,</span>
<lb n="6059"/><span>ó Bhríd Ní Risteaird</span>
<lb n="6060"/><span>ach dul dá féachain.</span></p>
<lb n="6061"/>
<lb n="6062"/><p><span>Tá lucht fuadaigh,</span>
<lb n="6063"/><span>i dtigh na scuaibe,</span>
<lb n="6064"/><span>is bíd go minic ann.</span>
<lb n="6065"/><span>Déanaíg cuardach,</span>
<lb n="6066"/><span>is cuiríg tuairisc,</span>
<lb n="6067"/><span>ar gach nduine acu.</span>
<lb n="6068"/><span>Mar is ann d'fhág Conchúr</span>
<lb n="6069"/><span>an gearrán cruthúil</span>
<lb n="6070"/><span>in éiric buisinne;</span>
<lb n="6071"/><span>Ama agus súgán,</span>
<lb n="6072"/><span>srathar is fáscán,</span>
<lb n="6073"/><span>le togha trucaile.</span></p>
<lb n="6074"/>
<lb n="6075"/><p><span>Ní cúrsaí deimhin é,</span>
<lb n="6076"/><span>ach má gheibhidh sibh,</span>
<lb n="6077"/><span>fáth ná amhras</span>
<lb n="6078"/><span>Ar óg ná críonna,</span>
<lb n="6079"/><span>d'fhear ná 'mhnaoi acu,</span>
<lb n="6080"/><span>beiríg thall air.</span></p>
<lb n="6081"/>
<lb n="6082"/><p><span>Tugaíg a gcorpán</span>
<lb n="6083"/><span>go Corcaigh na gcaisleán,</span>
<lb n="6084"/><span>is ceangal na gcaol air.</span>
<lb n="6085"/><span>Go mbiaid na spreasáin,</span>
<lb n="6086"/><span>fé chuing sealáin,</span>
<lb n="6087"/><span>againn dá ndaoradh.</span></p>
<lb n="6088"/>
<lb n="6089"/><p><span>Críoch.</span>
<lb n="6090"/><span>Bzzzzz1784 18D</span>
<lb n="6091"/><span>Uzzzzz0310</span>
<lb n="6092"/><span>BARÁNTAS AN CHÁNA</span>
<lb n="6093"/><span>Míle seacht gcéad sé dheich</span>
<lb n="6094"/><span>agus a naoi,</span>
<lb n="6095"/><span>le trí agus a cúig ceart d'aois</span>
<lb n="6096"/><span>Mhic Dé,</span>
<lb n="6097"/><span>ar thaitneamh na gréine,</span>
<lb n="6098"/><span>an fichiú lá de shamhradh:</span></p>
<lb n="6099"/>
<lb n="6100"/><p><span>Tháinig im' láthair</span>
<lb n="6101"/><span>fear galánta</span>
<lb n="6102"/><span>do bhí insa dúthaigh,</span>
<lb n="6103"/><span>Nach ainnis a cheard,</span>
<lb n="6104"/><span>is maiseach a cháil,</span>
<lb n="6105"/><span>is grinn 's is múinte.</span></p>
<lb n="6106"/>
<lb n="6107"/><p><span>Cia hé féin</span>
<lb n="6108"/><span>ach Ó Cinnéide,</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="6109"/><p><span>an cine nár chráite;</span>
<lb n="6110"/><span>Garraíodóir séimh</span>
<lb n="6111"/><span>ag Seoirse Lake</span>
<lb n="6112"/><span>in imeall na sráide.</span>
<lb n="6113"/><span>Do mhionnaigh go lom</span>
<lb n="6114"/><span>nár mhiste dhó labhairt</span>
<lb n="6115"/><span>go seasmhach dána.</span>
<lb n="6116"/><span>Ar bheatha na naomh</span>
<lb n="6117"/><span>do dhearbhaigh sé</span>
<lb n="6118"/><span>gur goideadh a chána.</span></p>
<lb n="6119"/>
<lb n="6120"/><p><span>Buinneán geal coll,</span>
<lb n="6121"/><span>gan cnap gan dronn,</span>
<lb n="6122"/><span>a d'fhás go díreach,</span>
<lb n="6123"/><span>Gan chuan gan cham</span>
<lb n="6124"/><span>gan stuaic gan beann</span>
<lb n="6125"/><span>gan ard gan íseal.</span>
<lb n="6126"/><span>Réidhghas sámh</span>
<lb n="6127"/><span>de dhath dob álainn</span>
<lb n="6128"/><span>aerach aoibhinn.</span>
<lb n="6129"/><span>Éide phláta</span>
<lb n="6130"/><span>déanta de phrás mhaith</span>
<lb n="6131"/><span>ar an dtaobh thíos de.</span></p>
<lb n="6132"/>
<lb n="6133"/><p><span>Dá bhrí seo, a Bhaitéar,</span>
<lb n="6134"/><span>is díot do ním féin</span>
<lb n="6135"/><span>ardchonstábla.</span>
<lb n="6136"/><span>Atá tú luaithléir</span>
<lb n="6137"/><span>mearchroíoch aintréan</span>
<lb n="6138"/><span>fearúil rábach.</span>
<lb n="6139"/><span>Atá tú eolgach</span>
<lb n="6140"/><span>cliste leonda</span>
<lb n="6141"/><span>lúithmhear láidir.</span></p>
<lb n="6142"/>
<lb n="6143"/><p><span>Is puinn do dhóthain,</span>
<lb n="6144"/><span>agad fád' chomhair féin,</span>
<lb n="6145"/><span>le haghaidh t'fhritheoilte.</span>
<lb n="6146"/><span>Freagair is tarrthaighse,</span>
<lb n="6147"/><span>a Phipeardaigh,</span>
<lb n="6148"/><span>atá tú cróga.</span>
<lb n="6149"/><span>Beir barántas,</span>
<lb n="6150"/><span>faoi mo dheasláimh leat</span>
<lb n="6151"/><span>scríofa i gcóir cheart,</span>
<lb n="6152"/><span>Líonta láidir</span>
<lb n="6153"/><span>i bhfoclaibh dána</span>
<lb n="6154"/><span>i ndlí cheart Sheoirse.</span></p>
<lb n="6155"/>
<lb n="6156"/><p><span>Má theastaíonn uait cúnamh</span>
<lb n="6157"/><span>glaoighse chúgat</span>
<lb n="6158"/><span>an bhuíon is eol duit.</span>
<lb n="6159"/><span>Seachain Bartley;</span>
<lb n="6160"/><span>fág ag baile é</span>
<lb n="6161"/><span>i gcuiric na móna.</span>
<lb n="6162"/><span>Ná beir leat é,</span>
<lb n="6163"/><span>do ghlacfadh sé breab</span>
<lb n="6164"/><span>is gheabhadh sé thórstu.</span>
<lb n="6165"/><span>Glaoig ar an Sítheach,</span>
<lb n="6166"/><span>is preabaire líofa é</span>
<lb n="6167"/><span>mallaithe óg mear.</span>
<lb n="6168"/><span>Buailíg síos</span>
<lb n="6169"/><span>le taobh na taoide</span>
<lb n="6170"/><span>is cois na feorann.</span></p>
<lb n="6171"/>
<lb n="6172"/><p><span>Beir leat garda,</span>
<lb n="6173"/><span>seasmhach láidir,</span>
<lb n="6174"/><span>in airm 's in éide.</span>
<lb n="6175"/><span>Cuartaigh cois calaithe -</span>
<lb n="6176"/><span>ná glac eagla,</span>
<lb n="6177"/><span>geallaim nach baol duit.</span>
<lb n="6178"/><span>Imigh ansúd,</span>
<lb n="6179"/><span>go Daingean Uí Chúise,</span>
<lb n="6180"/><span>tar imeall na sléibhte.</span>
<lb n="6181"/><span>Ar do ghabháil trí Chiarraí</span>
<lb n="6182"/><span>do gheabhair gan fiafraí,</span>
<lb n="6183"/><span>oineach is féile.</span></p>
<lb n="6184"/>
<lb n="6185"/><p><span>Do réir mar chualas,</span>
<lb n="6186"/><span>is flaithiúil suairc</span>
<lb n="6187"/><span>gach nduine isna réim sin,</span>
<lb n="6188"/><span>Gan doicheall ná gruaim,</span>
<lb n="6189"/><span>roimh fhearaibh an tslua</span>
<lb n="6190"/><span>mar aithrisid céadta.</span>
<lb n="6191"/><span>Cuartaigh leat</span>
<lb n="6192"/><span>an Tuath laisteas</span>
<lb n="6193"/><span>ar fad go dté tú</span>
<lb n="6194"/><span>Go Corca na gcuan,</span>
<lb n="6195"/><span>is gan a thuairisc,</span>
<lb n="6196"/><span>ná cas ar aon chor.</span></p>
<lb n="6197"/>
<lb n="6198"/><p><span>Cuartaigh go dlúth</span>
<lb n="6199"/><span>ar fuaid na long</span>
<lb n="6200"/><span>is insna bádaibh,</span>
<lb n="6201"/><span>Ar eagla é dhul</span>
<lb n="6202"/><span>go NuaShagsana</span>
<lb n="6203"/><span>nó go Gibralter.</span>
<lb n="6204"/><span>Ní foláir duit pas</span>
<lb n="6205"/><span>chun dul isteach</span>
<lb n="6206"/><span>go fort Chinn tSáile.</span>
<lb n="6207"/><span>Tá gunnaí móra,</span>
<lb n="6208"/><span>is arm Sheoirse,</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="6209"/><p><span>i bhfórsa ann láidir.</span></p>
<lb n="6210"/>
<lb n="6211"/><p><span>Siúil gach aonach</span>
<lb n="6212"/><span>ar fuaid na hÉireann,</span>
<lb n="6213"/><span>is cuartaigh dlúth iad.</span>
<lb n="6214"/><span>Ar eagla plé</span>
<lb n="6215"/><span>ná achrann scléipe</span>
<lb n="6216"/><span>tabhair an sword leat.</span></p>
<lb n="6217"/>
<lb n="6218"/><p><span>Atáid na hUltaigh</span>
<lb n="6219"/><span>coirpe stollta,</span>
<lb n="6220"/><span>danartha láidir.</span>
<lb n="6221"/><span>Beir blunderbus trom leat,</span>
<lb n="6222"/><span>piostail is holstair</span>
<lb n="6223"/><span>chum murdail más gá duit.</span></p>
<lb n="6224"/>
<lb n="6225"/><p><span>Cuartaigh go doimhin dó</span>
<lb n="6226"/><span>ar fuaid na Laighneach</span>
<lb n="6227"/><span>is tuaith na gConnachtach.</span>
<lb n="6228"/><span>Buail lastáll</span>
<lb n="6229"/><span>trí Chontae an Chláir</span>
<lb n="6230"/><span>cí gurb ann do rugadh mé.</span>
<lb n="6231"/><span>Labhair go séimh leo;</span>
<lb n="6232"/><span>tá togha laoch ann,</span>
<lb n="6233"/><span>stollta coirpe,</span>
<lb n="6234"/><span>Dá mba tú aonmhac</span>
<lb n="6235"/><span>rí na Gréige,</span>
<lb n="6236"/><span>ná tabharfadh urraim duit.</span></p>
<lb n="6237"/>
<lb n="6238"/><p><span>Ná fág pórsa,</span>
<lb n="6239"/><span>siléar ná seomra,</span>
<lb n="6240"/><span>in do shiúlta,</span>
<lb n="6241"/><span>Ná cuartóidh tú</span>
<lb n="6242"/><span>ar fheabhas na Fódhla,</span>
<lb n="6243"/><span>tré chroídhúthracht.</span></p>
<lb n="6244"/>
<lb n="6245"/><p><span>Bris le fórsa</span>
<lb n="6246"/><span>glas gach comhra,</span>
<lb n="6247"/><span>dá gcur as amhras.</span>
<lb n="6248"/><span>Má thigeann aon óigbhean,</span>
<lb n="6249"/><span>ag déanamh stró dhuit,</span>
<lb n="6250"/><span>téire chúichi.</span></p>
<lb n="6251"/>
<lb n="6252"/><p><span>Cuartaigh go haithrinneach,</span>
<lb n="6253"/><span>gach tuath is gach baile poirt,</span>
<lb n="6254"/><span>i gclár na hÉireann.</span>
<lb n="6255"/><span>Ar eagla an dearmaid,</span>
<lb n="6256"/><span>bí anso ag baile chum</span>
<lb n="6257"/><span>rás Ráth Caola.</span>
<lb n="6258"/><span>Má gheibhir eatarthu,</span>
<lb n="6259"/><span>an cladhaire mallaithe,</span>
<lb n="6260"/><span>do shantaigh an séad so,</span>
<lb n="6261"/><span>A bhaill go gcreaplam,</span>
<lb n="6262"/><span>béarfam scannal dhó</span>
<lb n="6263"/><span>is náire shaolta.</span></p>
<lb n="6264"/>
<lb n="6265"/><p><span>Stoithfeam a shúsán,</span>
<lb n="6266"/><span>déanfam é sciúrsáil</span>
<lb n="6267"/><span>trí lá margaidh.</span>
<lb n="6268"/><span>Greadfam a chliathán,</span>
<lb n="6269"/><span>'s a dhá shlinneán,</span>
<lb n="6270"/><span>le togha leathracha.</span>
<lb n="6271"/><span>Ní fhágfaimid puinn,</span>
<lb n="6272"/><span>ó ard a chinn,</span>
<lb n="6273"/><span>den fheoil go talamh air.</span>
<lb n="6274"/><span>Nár fhóire Críost,</span>
<lb n="6275"/><span>ná fós na naoimh,</span>
<lb n="6276"/><span>ná cumhachta flaitheas air.</span></p>
<lb n="6277"/>
<lb n="6278"/><p><span>Cuirfeam geoch bhrád,</span>
<lb n="6279"/><span>air le fórsáil,</span>
<lb n="6280"/><span>chum a thachtaithe.</span>
<lb n="6281"/><span>Ceangail a dhá láimh,</span>
<lb n="6282"/><span>le gad leamháin,</span>
<lb n="6283"/><span>síos dá throitheachaibh.</span>
<lb n="6284"/><span>Fáisc an téad chnáibe</span>
<lb n="6285"/><span>ar a phíopán</span>
<lb n="6286"/><span>go daor damanta.</span>
<lb n="6287"/><span>Streachail id' dheabhaidh</span>
<lb n="6288"/><span>trí lár na habhann é</span>
<lb n="6289"/><span>mar ba madra.</span></p>
<lb n="6290"/>
<lb n="6291"/><p><span>Tarraing aníos</span>
<lb n="6292"/><span>gan anam as Daoil é</span>
<lb n="6293"/><span>ach amháin ná slogfadh sé.</span>
<lb n="6294"/><span>Cuir salann is neantóg,</span>
<lb n="6295"/><span>isteach 'na loit bheo</span>
<lb n="6296"/><span>mar bharr dochair air.</span>
<lb n="6297"/><span>Scríob le cárta,</span>
<lb n="6298"/><span>a chlí 's a tharr,</span>
<lb n="6299"/><span>is ná fág tochas air.</span>
<lb n="6300"/><span>Scaoil 'na shómpla</span>
<lb n="6301"/><span>ar fuaid na gcomharsan,</span>
<lb n="6302"/><span>'na chorpán lomartha é.</span></p>
<lb n="6303"/>
<lb n="6304"/><p><span>Ceangail go lom é</span>
<lb n="6305"/><span>ar phocaide gabhair</span>
<lb n="6306"/><span>is beartán aitinn faoi,</span>
<lb n="6307"/><span>Nó trasna ar mhiúile</span>
<lb n="6308"/><span>atá thoir ag Munsail</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="6309"/><p><span>ós í is mallaithe.</span>
<lb n="6310"/><span>Luítear na gadhair leis,</span>
<lb n="6311"/><span>scaoiltear ar aghaidh é</span>
<lb n="6312"/><span>go dté go Acheron.</span>
<lb n="6313"/><span>Is béarfaidh Cháron,</span>
<lb n="6314"/><span>trasna 'na bhád é,</span>
<lb n="6315"/><span>má gheibheann leathphingin.</span></p>
<lb n="6316"/>
<lb n="6317"/><p><span>Scaoiltear an taismeartach</span>
<lb n="6318"/><span>síos go Tartarus</span>
<lb n="6319"/><span>ar sodar drig Pluto</span>
<lb n="6320"/><span>Go cuibhrithe ceangailte,</span>
<lb n="6321"/><span>fá dhaoirse dhamanta,</span>
<lb n="6322"/><span>ag obair do dheamhnaibh.</span>
<lb n="6323"/><span>Beidh súiste ag Oscar</span>
<lb n="6324"/><span>ag rúscadh an chruit aige,</span>
<lb n="6325"/><span>dhéanfas ramhar é.</span>
<lb n="6326"/><span>Is fágtar eatarthu é,</span>
<lb n="6327"/><span>i bpáirt le Tantalus,</span>
<lb n="6328"/><span>go lá an chuntais.</span></p>
<lb n="6329"/>
<lb n="6330"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="6331"/>
<lb n="6332"/><p><span>Gan chuntas beidh sciúrsaí nimhe le faobhar,</span>
<lb n="6333"/><span>Ag naoi gcúpla de dheamhnaibh dá ghreadadh ar gach taobh,</span>
<lb n="6334"/><span>Idir gach cúil is cúinne ar fuaid ifrinn daoir,</span>
<lb n="6335"/><span>Nó go múintear an scrúile i gcaitheamh a shaoil.</span></p>
<lb n="6336"/>
<lb n="6337"/><p><span>Foircheann.</span></p>
<lb n="6338"/>
<lb n="6339"/><p><span>Bzzzzz1755ob 18L</span>
<lb n="6340"/><span>Uzzzzz0242</span>
<lb n="6341"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="6342"/><span>Ag seo barántas bunúsach bríomhar buanchumhachtach uaimse chum na</span>
<lb n="6343"/><span>n-uasal inár ndiaidh um an reathaire ráiméiseach dá ngoirthear Dónall Ó</span>
<lb n="6344"/><span>hEachiarainn agus gach radaire raidéiseach eile dá shamhailt do ghabháil</span>
<lb n="6345"/><span>agus do chur i ngéibhinn le bású go haibéil in íoc na n-iolcheard do leanaid</span>
<lb n="6346"/><span>go mailíseach ag mealladh na n-uasal neamhaireach go coitcheann.  Aodh</span>
<lb n="6347"/><span>Buí Mac Cruitín cct.</span></p>
<lb n="6348"/>
<lb n="6349"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="6350"/><span>Tháinig im' láthair</span>
<lb n="6351"/><span>iomad dem' chairdibh</span>
<lb n="6352"/><span>is droing den tírse</span>
<lb n="6353"/><span>Ag déanamh gearáin</span>
<lb n="6354"/><span>go ndearnadh ár ndíobháil</span>
<lb n="6355"/><span>insa gcríchse.</span></p>
<lb n="6356"/>
<lb n="6357"/><p><span>Go bhfuil trudaire</span>
<lb n="6358"/><span>de dhroim tubaiste</span>
<lb n="6359"/><span>ag déanamh uaille,</span>
<lb n="6360"/><span>Dá rá mar aitheasc</span>
<lb n="6361"/><span>go bhfuair teagasc</span>
<lb n="6362"/><span>ó na suadhaibh,</span></p>
<lb n="6363"/>
<lb n="6364"/><p><span>Is go bhfuil eolach</span>
<lb n="6365"/><span>insna códaibh</span>
<lb n="6366"/><span>is insa tseanchas.</span>
<lb n="6367"/><span>An ní nach dual</span>
<lb n="6368"/><span>don ghillín ghuagach</span>
<lb n="6369"/><span>do chloígh le feamachas.</span></p>
<lb n="6370"/>
<lb n="6371"/><p><span>Níl ó Bhéarra</span>
<lb n="6372"/><span>go Binn Éadair</span>
<lb n="6373"/><span>áit nár chuartaigh</span>
<lb n="6374"/><span>I ngioll ar arán</span>
<lb n="6375"/><span>d'fháil ar rabháin</span>
<lb n="6376"/><span>do ghoid nó d'fhuadaigh.</span>
<lb n="6377"/></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="6378"/><p><span>Níl rann ná amhrán</span>
<lb n="6379"/><span>dogheibh ar seachrán</span>
<lb n="6380"/><span>ar feadh na cóige,</span>
<lb n="6381"/><span>Nach tug an spreasán</span>
<lb n="6382"/><span>do lucht antláis</span>
<lb n="6383"/><span>in am póite.</span></p>
<lb n="6384"/>
<lb n="6385"/><p><span>Adeir an radaire</span>
<lb n="6386"/><span>nách fuil aiste ar bith</span>
<lb n="6387"/><span>dár chan eolach,</span>
<lb n="6388"/><span>Nach bhfuil aigesean</span>
<lb n="6389"/><span>cidh tá easpaitheach</span>
<lb n="6390"/><span>insa tsórt san.</span></p>
<lb n="6391"/>
<lb n="6392"/><p><span>Adeir an fuad so</span>
<lb n="6393"/><span>gan fios uama</span>
<lb n="6394"/><span>an roinn dírigh,</span>
<lb n="6395"/><span>Go ndéanfadh aistí,</span>
<lb n="6396"/><span>lena chleasaíocht</span>
<lb n="6397"/><span>do thriath tíre.</span></p>
<lb n="6398"/>
<lb n="6399"/><p><span>Is fíor gur uras dó</span>
<lb n="6400"/><span>bheith go sutalach</span>
<lb n="6401"/><span>ó d'éag draoithe,</span>
<lb n="6402"/><span>Is gur beag tuigseanach</span>
<lb n="6403"/><span>líonmhar againne</span>
<lb n="6404"/><span>i measc ár mbíobhadh.</span></p>
<lb n="6405"/>
<lb n="6406"/><p><span>An méid tá eolach</span>
<lb n="6407"/><span>insa chóige</span>
<lb n="6408"/><span>ní thig dá láthair,</span>
<lb n="6409"/><span>Ach téid ar chóisir</span>
<lb n="6410"/><span>i measc deorach</span>
<lb n="6411"/><span>gan fios ábhair.</span></p>
<lb n="6412"/>
<lb n="6413"/><p><span>Ansin is dóigh</span>
<lb n="6414"/><span>go bhfaighidh a dhóchain</span>
<lb n="6415"/><span>líon a mhála.</span>
<lb n="6416"/><span>Is go gcuirfidh geoin as</span>
<lb n="6417"/><span>mar gach geocach</span>
<lb n="6418"/><span>mar dhíol sa tsáith sin.</span></p>
<lb n="6419"/>
<lb n="6420"/><p><span>Ag so aistí</span>
<lb n="6421"/><span>an fhódóir ag fastaím</span>
<lb n="6422"/><span>feadh na críche</span>
<lb n="6423"/><span>Go dtáinig chugainne</span>
<lb n="6424"/><span>mar dhall goinithe</span>
<lb n="6425"/><span>go lár na tíre.</span></p>
<lb n="6426"/>
<lb n="6427"/><p><span>Dá bhrí sin cuirimse</span>
<lb n="6428"/><span>ar uaisle ár bhfoirinne</span>
<lb n="6429"/><span>a thabhairt im' láthair.</span>
<lb n="6430"/><span>Is cuirfid an ní so</span>
<lb n="6431"/><span>le ceart dlí 'nois</span>
<lb n="6432"/><span>mar chóir bháis air.</span></p>
<lb n="6433"/>
<lb n="6434"/><p><span>Mara n-éalaí</span>
<lb n="6435"/><span>an truán téiglí</span>
<lb n="6436"/><span>nó dul san fharraige,</span>
<lb n="6437"/><span>Nó dul i ngleannta</span>
<lb n="6438"/><span>ag iarraidh teannta</span>
<lb n="6439"/><span>nó i gcuas carraige,</span></p>
<lb n="6440"/>
<lb n="6441"/><p><span>Ag so faoim' láimhse</span>
<lb n="6442"/><span>ordú láidir</span>
<lb n="6443"/><span>chuim na n-uasal:</span>
<lb n="6444"/><span>É do ghabháil,</span>
<lb n="6445"/><span>an scoigín seachráin,</span>
<lb n="6446"/><span>gan fios ná fuaradh.</span></p>
<lb n="6447"/>
<lb n="6448"/><p><span>Cuirim na triatha,</span>
<lb n="6449"/><span>Tadhg is Piaras,</span>
<lb n="6450"/><span>Brian is Séamas,</span>
<lb n="6451"/><span>Ag ruagadh an chleasaí,</span>
<lb n="6452"/><span>gus na hEannaí</span>
<lb n="6453"/><span>ina mbeith baol air.</span></p>
<lb n="6454"/>
<lb n="6455"/><p><span>Cuirim ar Phroinsias</span>
<lb n="6456"/><span>i bpéin a choinsias</span>
<lb n="6457"/><span>ródaibh Luimnigh;</span>
<lb n="6458"/><span>Triath Ó gCoileáin,</span>
<lb n="6459"/><span>dó is díobháil</span>
<lb n="6460"/><span>má ligeann ruthag leis.</span></p>
<lb n="6461"/>
<lb n="6462"/><p><span>A Mhic Giolla Riabhaigh,</span>
<lb n="6463"/><span>A Chonchúir, iarraim</span>
<lb n="6464"/><span>ort gan faillí,</span>
<lb n="6465"/><span>Ná codailse choíche,</span>
<lb n="6466"/><span>gan faire gach oíche</span>
<lb n="6467"/><span>ar na hEannaí.</span></p>
<lb n="6468"/>
<lb n="6469"/><p><span>A Dhónaill ghrámhair,</span>
<lb n="6470"/><span>cosain an t-áth sin,</span>
<lb n="6471"/><span>Droichead Uí Bhriain dom,</span>
<lb n="6472"/><span>Is do gheobhair cúnamh</span>
<lb n="6473"/><span>Thoirdhealbhaigh shúgaigh</span>
<lb n="6474"/><span>is tuilleadh má iarrair.</span>
<lb n="6475"/><span>A Sheoin Ringrós</span>
<lb n="6476"/><span>do chleachtas dea-nós</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="6477"/><p><span>freagair gan guasacht.</span>
<lb n="6478"/><span>Cuirim tré ansacht</span>
<lb n="6479"/><span>Inis Cealltrach,</span>
<lb n="6480"/><span>Is Cill Da Lua ort.</span></p>
<lb n="6481"/>
<lb n="6482"/><p><span>A Shéamais ghreannmhair,</span>
<lb n="6483"/><span>aire do d'aimsear</span>
<lb n="6484"/><span>is bí go fuadrach.</span>
<lb n="6485"/><span>Beir leat sraithbhuíon</span>
<lb n="6486"/><span>timpeall chailcthí</span>
<lb n="6487"/><span>Mhuintir Bhruadair.</span></p>
<lb n="6488"/>
<lb n="6489"/><p><span>A Thomáis m'anama</span>
<lb n="6490"/><span>ná déin dearmad</span>
<lb n="6491"/><span>ród an Chroisín,</span>
<lb n="6492"/><span>Ar do phriacail</span>
<lb n="6493"/><span>nó rithfidh an fia thort</span>
<lb n="6494"/><span>tré pholl coinín.</span></p>
<lb n="6495"/>
<lb n="6496"/><p><span>A Shéamais Crafton,</span>
<lb n="6497"/><span>déinse gastacht,</span>
<lb n="6498"/><span>a chroí gan fallás.</span>
<lb n="6499"/><span>Cuirim go cinnte ort</span>
<lb n="6500"/><span>ródaibh Inse</span>
<lb n="6501"/><span>is Cill Bhreacáin.</span></p>
<lb n="6502"/>
<lb n="6503"/><p><span>A Robuic 's a Dhónaill</span>
<lb n="6504"/><span>cosnaigíse ród</span>
<lb n="6505"/><span>Corra Fine sin.</span>
<lb n="6506"/><span>Súitear cannaí</span>
<lb n="6507"/><span>ar an sladaí</span>
<lb n="6508"/><span>ann gach ionad libh.</span></p>
<lb n="6509"/>
<lb n="6510"/><p><span>Chugad a Thoirdhealbhaigh,</span>
<lb n="6511"/><span>cosain an taobh san 'Bhaile</span>
<lb n="6512"/><span>Uí Bheacháin dom.</span>
<lb n="6513"/><span>Nó rithfidh an radaire</span>
<lb n="6514"/><span>de dhroim carraige</span>
<lb n="6515"/><span>i gcom seanbháid.</span></p>
<lb n="6516"/>
<lb n="6517"/><p><span>A Mhíchíl mo chroí,</span>
<lb n="6518"/><span>bíodh ort an tslí</span>
<lb n="6519"/><span>go hInse na Caorach.</span>
<lb n="6520"/><span>Nó rachaidh an gealtán</span>
<lb n="6521"/><span>ó Shliabh Calláin</span>
<lb n="6522"/><span>siar go Léim ort,</span></p>
<lb n="6523"/>
<lb n="6524"/><p><span>Bí ró-aireach</span>
<lb n="6525"/><span>is cuir uait faire</span>
<lb n="6526"/><span>a shaoi, a Shéarlais.</span>
<lb n="6527"/><span>Fágaim cumhdach</span>
<lb n="6528"/><span>na gcuan gcúng san</span>
<lb n="6529"/><span>siar go Léim ort,</span></p>
<lb n="6530"/>
<lb n="6531"/><p><span>A Sheáin uasail</span>
<lb n="6532"/><span>Uí Mhaoil Ruana</span>
<lb n="6533"/><span>is ar do chliamhain;</span>
<lb n="6534"/><span>Oraibh is córach</span>
<lb n="6535"/><span>Ard Rinn Fóidre</span>
<lb n="6536"/><span>is faire na n-iarthar.</span></p>
<lb n="6537"/>
<lb n="6538"/><p><span>A dhá Thomás</span>
<lb n="6539"/><span>ná déiníg fallás</span>
<lb n="6540"/><span>acht coimeád cruaidh libh</span>
<lb n="6541"/><span>Ar an bhfear doghla;</span>
<lb n="6542"/><span>bíodh Carraig an Chabhla'</span>
<lb n="6543"/><span>is an Aill Rua oraibh.</span></p>
<lb n="6544"/>
<lb n="6545"/><p><span>A Shéarlais dhílis</span>
<lb n="6546"/><span>glaoig leat Stíobhna</span>
<lb n="6547"/><span>is cosnaíg na hoileáin,</span>
<lb n="6548"/><span>d'eagla an tsíofra</span>
<lb n="6549"/><span>de ló nó d'oíche</span>
<lb n="6550"/><span>d'imeacht tar coimeád.</span></p>
<lb n="6551"/>
<lb n="6552"/><p><span>A Sheáin Uí Icí</span>
<lb n="6553"/><span>atá mo mhuinín,</span>
<lb n="6554"/><span>a shaoi gan aon locht,</span>
<lb n="6555"/><span>Nach ligfir an sruthaire</span>
<lb n="6556"/><span>ins na slite sin do rith</span>
<lb n="6557"/><span>ná léim thort.</span></p>
<lb n="6558"/>
<lb n="6559"/><p><span>Sibhse a mhuintir</span>
<lb n="6560"/><span>chumhdaíos cinnte</span>
<lb n="6561"/><span>na cuir faoi chosán,</span>
<lb n="6562"/><span>Ar ór ná airgead</span>
<lb n="6563"/><span>ná lige an bealach</span>
<lb n="6564"/><span>leis gan é ghabháil.</span></p>
<lb n="6565"/>
<lb n="6566"/><p><span>Dobhéarsa luaghacht</span>
<lb n="6567"/><span>don té is luaithe</span>
<lb n="6568"/><span>chuirfeas greim air.</span>
<lb n="6569"/><span>Má ligthear a rás</span>
<lb n="6570"/><span>leis go hUíbh Ráthach</span>
<lb n="6571"/><span>ní bhfaigheam feidhm air.</span></p>
<lb n="6572"/>
<lb n="6573"/><p><span>Is fearr a mharú</span>
<lb n="6574"/><span>nó a shlí 'cheartú</span>
<lb n="6575"/><span>ná bheith beo dhó.</span>
<lb n="6576"/><span>Is muna dtaga faoi riaghail</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="6577"/><p><span>faoi cheann bliana,</span>
<lb n="6578"/><span>ná tabhair níos mó dhó.</span></p>
<lb n="6579"/>
<lb n="6580"/><p><span>Ag so cairde</span>
<lb n="6581"/><span>má tá sásta</span>
<lb n="6582"/><span>teacht faoi riaghail.</span>
<lb n="6583"/><span>Nó is daor a chúinse</span>
<lb n="6584"/><span>dá mbeadh giúistís</span>
<lb n="6585"/><span>aige mar fhiadhain.</span></p>
<lb n="6586"/>
<lb n="6587"/><p><span>A Fhogharach riabhach do hiadh ó sholas an lae,</span>
<lb n="6588"/><span>Do chiorrfadh mo chiall an fhiaile ag folcadh do ghné.</span>
<lb n="6589"/><span>Ó chaillis do thriath ná hiarr bheith sona led' ré</span>
<lb n="6590"/><span>Is Donnchadh fial do thiarna Ó Lochlainn i gcré.</span></p>
<lb n="6591"/>
<lb n="6592"/><p><span>Foircheann.</span></p>
<lb n="6593"/>
<lb n="6594"/><p><span>Bzzzzz1825fl 19T</span>
<lb n="6595"/><span>Uzzzzz0403</span>
<lb n="6596"/><span>Ataoim buartha i m'aigne</span>
<lb n="6597"/><span>is suaite ar mearthall</span>
<lb n="6598"/><span>dubhach gan labhartha</span>
<lb n="6599"/><span>in éifeacht.</span>
<lb n="6600"/><span>Gan suan ach srathaibh</span>
<lb n="6601"/><span>go buan óm' dhearcaibh</span>
<lb n="6602"/><span>lem' ghrua go talamh</span>
<lb n="6603"/><span>in éineacht.</span>
<lb n="6604"/><span>Ón uair do dhearcas-sa</span>
<lb n="6605"/><span>i nduain Uí Sheachnasaigh</span>
<lb n="6606"/><span>shuairc an faraire</span>
<lb n="6607"/><span>léannta,</span>
<lb n="6608"/><span>Monuar gur cailleadh leis</span>
<lb n="6609"/><span>tuairim ranna</span>
<lb n="6610"/><span>trí shuathadh dramanna</span>
<lb n="6611"/><span>is daorphuins.</span></p>
<lb n="6612"/>
<lb n="6613"/><p><span>Gidh suarach tagartha</span>
<lb n="6614"/><span>trua Mhaoilsheachlainn</span>
<lb n="6615"/><span>in uaim is in aiste</span>
<lb n="6616"/><span>na Gaeilge.</span>
<lb n="6617"/><span>Ní dual go rachaidh</span>
<lb n="6618"/><span>gan cuardach geallaim</span>
<lb n="6619"/><span>gidh luaim go searbh</span>
<lb n="6620"/><span>mar véarsa.</span></p>
<lb n="6621"/>
<lb n="6622"/><p><span>Níl suadh ná sagart</span>
<lb n="6623"/><span>ná druadh san gcathair</span>
<lb n="6624"/><span>do chuala teacht ar an</span>
<lb n="6625"/><span>éacht sin,</span>
<lb n="6626"/><span>Gan uaill ag tafann</span>
<lb n="6627"/><span>ar Uan n-aingeal</span>
<lb n="6628"/><span>a bhuairt do scaipeadh</span>
<lb n="6629"/><span>go héasca.</span></p>
<lb n="6630"/>
<lb n="6631"/><p><span>Sin uaimse pas ag</span>
<lb n="6632"/><span>an mbuachaill maiseamhail</span>
<lb n="6633"/><span>muarga mear, an</span>
<lb n="6634"/><span>Ruiséalach,</span>
<lb n="6635"/><span>Chum gluaiseacht feasta</span>
<lb n="6636"/><span>go luath san mbealach</span>
<lb n="6637"/><span>go buacach baramhail</span>
<lb n="6638"/><span>éadrom.</span>
<lb n="6639"/><span>Is pé tuata ghreamaigh</span>
<lb n="6640"/><span>nó fuair sa lathaigh</span>
<lb n="6641"/><span>le scuabadh i ganfhios</span>
<lb n="6642"/><span>na dréachta,</span>
<lb n="6643"/><span>De stuaic a bhaithis</span>
<lb n="6644"/><span>faoin Luan is neasa</span>
<lb n="6645"/><span>beidh cluas nó mala</span>
<lb n="6646"/><span>aige Séamas.</span>
<lb n="6647"/></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="6648"/><p><span>Níl cuan ná calaithe</span>
<lb n="6649"/><span>ar fuaid na Banba</span>
<lb n="6650"/><span>ó bhruach an Daingin</span>
<lb n="6651"/><span>go hÉirne,</span>
<lb n="6652"/><span>Cuas i gcarraig,</span>
<lb n="6653"/><span>ná tuar goirt bhranair</span>
<lb n="6654"/><span>i mbuaic ná 'mbarra</span>
<lb n="6655"/><span>chnoc sléibhe,</span>
<lb n="6656"/><span>Cluain ná garraithe,</span>
<lb n="6657"/><span>cruach in ainbhfios</span>
<lb n="6658"/><span>ar an gcruaghas seasmhach</span>
<lb n="6659"/><span>séimhghlic,</span>
<lb n="6660"/><span>Ná tuama fanatic</span>
<lb n="6661"/><span>nua do athraigh</span>
<lb n="6662"/><span>stua is reachtaibh</span>
<lb n="6663"/><span>an AonMhic.</span></p>
<lb n="6664"/>
<lb n="6665"/><p><span>San gcuairt ní fearra leis</span>
<lb n="6666"/><span>tua chum treascair</span>
<lb n="6667"/><span>ná cuaille is bachall</span>
<lb n="6668"/><span>den chaoldair</span>
<lb n="6669"/><span>Le tuargan treascair</span>
<lb n="6670"/><span>mar Thuathal Teachtmhar</span>
<lb n="6671"/><span>le fuaim is fearg</span>
<lb n="6672"/><span>ar faobhar.</span>
<lb n="6673"/><span>San ruaig sin measaim</span>
<lb n="6674"/><span>nár mhór dó spaga</span>
<lb n="6675"/><span>is luach an leanna</span>
<lb n="6676"/><span>gan éileamh.</span>
<lb n="6677"/><span>Is gur suairc do chaithfeadh</span>
<lb n="6678"/><span>gan gruaim ar bhailigh</span>
<lb n="6679"/><span>le cruas an creachaire</span>
<lb n="6680"/><span>Déamar.</span></p>
<lb n="6681"/>
<lb n="6682"/><p><span>Gan uamhain aitchim air</span>
<lb n="6683"/><span>bualadh an bealach</span>
<lb n="6684"/><span>re ruathar reatha</span>
<lb n="6685"/><span>go Maothail.</span>
<lb n="6686"/><span>Tré Thuath an Reanna</span>
<lb n="6687"/><span>gan duar go Gaillimh</span>
<lb n="6688"/><span>is go Tuaim cidh fada</span>
<lb n="6689"/><span>óna chéile.</span>
<lb n="6690"/><span>Is dual go gcasfaidh</span>
<lb n="6691"/><span>aduaidh go fearannGhort</span>
<lb n="6692"/><span>Ghuaire an ghaisce</span>
<lb n="6693"/><span>is na féile.</span>
<lb n="6694"/><span>Is i dTuamhain is feasach</span>
<lb n="6695"/><span>go mór a ghradam</span>
<lb n="6696"/><span>ag uaisle gaithleanna</span>
<lb n="6697"/><span>is cléirigh.</span></p>
<lb n="6698"/>
<lb n="6699"/><p><span>Den chuardach leanadh</span>
<lb n="6700"/><span>ar luas tar Seanainn</span>
<lb n="6701"/><span>gan dua go sleasaibh</span>
<lb n="6702"/><span>Chnoic Gréine.</span>
<lb n="6703"/><span>Is ar Luan go Caiseal</span>
<lb n="6704"/><span>na slua is na salm</span>
<lb n="6705"/><span>is go Cluain gheal Meala</span>
<lb n="6706"/><span>na ngréithre.</span>
<lb n="6707"/><span>San bhfuadar casfar lem'</span>
<lb n="6708"/><span>ghruagach greanta</span>
<lb n="6709"/><span>pé fuaid nó amaid</span>
<lb n="6710"/><span>do léan sibh.</span>
<lb n="6711"/><span>'S gan stuaim do bhradaigh</span>
<lb n="6712"/><span>an duain óm' charaid</span>
<lb n="6713"/><span>'s é 'nguais 'na heaspa</span>
<lb n="6714"/><span>re tréimhse.</span></p>
<lb n="6715"/>
<lb n="6716"/><p><span>Do thuarfainn peannaid</span>
<lb n="6717"/><span>le fuarma thabhairt dó</span>
<lb n="6718"/><span>suas ag faiche na</span>
<lb n="6719"/><span>ndaorchroch.</span>
<lb n="6720"/><span>'S gan trua na spearacha</span>
<lb n="6721"/><span>fuara 'ghearradh dhe</span>
<lb n="6722"/><span>ag uachtar altaibh</span>
<lb n="6723"/><span>a chaolchos.</span>
<lb n="6724"/><span>Na guaille 'sracadh dhe,</span>
<lb n="6725"/><span>'nuas le teanachair</span>
<lb n="6726"/><span>fual is aiseag</span>
<lb n="6727"/><span>dá chaochadh.</span>
<lb n="6728"/><span>Agus buarach ceangailte</span>
<lb n="6729"/><span>crua mar charabhat</span>
<lb n="6730"/><span>nua ar gach magairle</span>
<lb n="6731"/><span>méith ris.</span>
<lb n="6732"/></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="6733"/><p><span>Bzzzzz1717 18T</span>
<lb n="6734"/><span>Uzzzzz0214</span>
<lb n="6735"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="6736"/><span>Contae Chiarraí le hEoin Hasset ardsirriam na Contae réimhráite.</span></p>
<lb n="6737"/>
<lb n="6738"/><p><span>Ar mbeith do shagart áirithe dárbh ainm Aonghas ar aonach Dhaingin</span>
<lb n="6739"/><span>Uí Chúise i gContae Chiarraí ionar cheannaigh sé coileach, agus ag</span>
<lb n="6740"/><span>dearcadh 'na thimcheall do chonairc seirbhíseach airdsirriam na dútha, dárbha</span>
<lb n="6741"/><span>ainm Séamas Ua Síobharráin, ar ar aisc, ar bheith dó ag filleadh abhaile ón</span>
<lb n="6742"/><span>aonach, an t-éan d'fhágáil ag a lannchumhdaí, mar bhá a n-árais i</span>
<lb n="6743"/><span>ngrod dá chéile.  Ach d'éis an aonaigh, ar rochtain a dhúna don tsagart,</span>
<lb n="6744"/><span>mar nach bhfuair an t-éan, scríobhann litir antlásach gus an airdsirriam</span>
<lb n="6745"/><span>ag gearán an éagóra d'imir Mac Uí Shíobharráin air.  Ris sin tugann an</span>
<lb n="6746"/><span>sirriam a bharántas le gabháil Mhic Uí Shíobharráin ar an modh so:</span></p>
<lb n="6747"/>
<lb n="6748"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="6749"/><span>Whereas Aeneas fáithchliste</span>
<lb n="6750"/><span>sagart cráifeach Críostaithe</span>
<lb n="6751"/><span>Do theacht inniu dom' láthairse</span>
<lb n="6752"/><span>le gearán cáis is fírinne: -</span></p>
<lb n="6753"/>
<lb n="6754"/><p><span>Gur cheannaigh coileach dárshleachta</span>
<lb n="6755"/><span>dá chearcaibh sráide is tí bhaile,</span>
<lb n="6756"/><span>Ba bhréatha scread is bláithmhaise,</span>
<lb n="6757"/><span>baic le scáil gach líondatha.</span></p>
<lb n="6758"/>
<lb n="6759"/><p><span>Tug sé caogad mínscilling</span>
<lb n="6760"/><span>ar an éan dob aoibhinn cúilbhrice.</span>
<lb n="6761"/><span>Do sciob síofra é go draíochtaithe</span>
<lb n="6762"/><span>ó aonach chinn na dúiche-se.</span></p>
<lb n="6763"/>
<lb n="6764"/><p><span>Bhí gá dá shamhailt d'áirithe,</span>
<lb n="6765"/><span>coileach screadtha is dúiscithe,</span>
<lb n="6766"/><span>Do bheith in aire ar shámhchodladh</span>
<lb n="6767"/><span>i dtráth gach easpairturnaithe.</span></p>
<lb n="6768"/>
<lb n="6769"/><p><span>M'ordú díbhse, ar an ábhar sin,</span>
<lb n="6770"/><span>a bháillí stáit mo chúirte-se,</span>
<lb n="6771"/><span>Déanaíg cuartú sáirshlite</span>
<lb n="6772"/><span>'na dhiaidh le díograis dúthrachta,</span></p>
<lb n="6773"/>
<lb n="6774"/><p><span>Ná fágbhaíg sagart tuarastail,</span>
<lb n="6775"/><span>dá bhfuil in bhur bhfuarmáil,</span>
<lb n="6776"/><span>Gan scíos an éin so d'fuadachain</span>
<lb n="6777"/><span>d'fhógairt dóibh 'na bpoibleachán.</span></p>
<lb n="6778"/>
<lb n="6779"/><p><span>Gluaistear libh le húdarás,</span>
<lb n="6780"/><span>A Eibhlín ard 'níon Uallacháin,</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="6781"/><p><span>Siobhán fhada an scúilleacháin,</span>
<lb n="6782"/><span>is gach bean dá sórt den tsluamhionnán.</span></p>
<lb n="6783"/>
<lb n="6784"/><p><span>Ná fágbhaíg lios ná síchnocán,</span>
<lb n="6785"/><span>'na gcluinfí glór ná gliongaráil</span>
<lb n="6786"/><span>Gan dul ar lorg an tSíobharráin</span>
<lb n="6787"/><span>do rinn an gníomh le plundaráil.</span></p>
<lb n="6788"/>
<lb n="6789"/><p><span>Whatsoever cuaiseachán</span>
<lb n="6790"/><span>'na bhfaighthí é mar thórpachán,</span>
<lb n="6791"/><span>Tugaíg libh é ar ruainseachán</span>
<lb n="6792"/><span>go gcrochad é mar dhreolacán.</span></p>
<lb n="6793"/>
<lb n="6794"/><p><span>And for so doing d'oibreagáil</span>
<lb n="6795"/><span>seo dhíbh uaim bhur n-údarás,</span>
<lb n="6796"/><span>Faoi scríobh mo lámh le cleiteachán</span>
<lb n="6797"/><span>an lá so d'aois an Uachtaráin.</span></p>
<lb n="6798"/>
<lb n="6799"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="6800"/><span>Toirbhearta faoim' láimh</span>
<lb n="6801"/><span>Eoin Haiséad</span>
<lb n="6802"/><span>ó mo scríobhchaoin an 13 lá don naoú mí 1717.</span></p>
<lb n="6803"/>
<lb n="6804"/><p><span>Bzzzzz1775ob 18D</span>
<lb n="6805"/><span>Uzzzzz0217</span>
<lb n="6806"/><span>BARÁNTAS NA hÉIGSE.</span></p>
<lb n="6807"/>
<lb n="6808"/><p><span>Le Seán Ó Tuama aon de phríomhbhreithiúin fhíordhleathacha na</span>
<lb n="6809"/><span>suadh-éigse.</span></p>
<lb n="6810"/>
<lb n="6811"/><p><span>Ag so barántas ón bhfear céanna go fairsing foirleathan chum gach oifigigh</span>
<lb n="6812"/><span>uasail ollghníomhaigh bhaineas ris na gcúirt shuadhaigh, go speisialta agus</span>
<lb n="6813"/><span>go bithchinnte chum Shéamais Mhic Cinnéide Séamas Gratham agus</span>
<lb n="6814"/><span>Séamas mac Aogáin, mar aon lena lucht cabhartha ar faid agus ar foirleithne</span>
<lb n="6815"/><span>an dá chúige mhórfhairsinge mhínleathana Mumhan, chum gach mursaire</span>
<lb n="6816"/><span>meata mírúnach d'iarmhar na n-athach tuath is de dhubhriascaibh</span>
<lb n="6817"/><span>dúraigeantacha na ndaorchlann atá sna críochaibh céanna sin ag rith le</span>
<lb n="6818"/><span>rannaibh agus ag iomlat le hamhránaibh gan chead gan chomhairle ón gcúirt</span>
<lb n="6819"/><span>réamhráite, do cheangal agus do chruachuibhreach go dtigid do láthair</span>
<lb n="6820"/><span>uachtaráin na cúirte céanna go Baile an Fhantaigh i gContae Luimnigh, mar</span>
<lb n="6821"/><span>a bhfaighid fios riala ranna agus reachta san dteangain ghaoisbhriathraigh</span>
<lb n="6822"/><span>ghlaineolaigh Gaeilge mar aon le peannaidí pianghonta pionóis, dá gcrádh, dá</span>
<lb n="6823"/><span>gcéasadh, dá gciorrbhadh, agus dá gcnámhghearradh muna ndéinid leorghníomh</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="6824"/><p><span>láithreach ina lochtaibh.  Agus fós ní ba foláir dóibh éiricí troma agus</span>
<lb n="6825"/><span>cáincheannach cumasach crobhscaoilte thabhairt d'abhcóidí agus</span>
<lb n="6826"/><span>d'aighneasóirí na cúirte ionas go ndéanfaidís argamhaint acmhainneach agus</span>
<lb n="6827"/><span>abhcóideacht iongantach ilbhuach ar a son re ndéanamh síocháin dóibh.  Gur</span>
<lb n="6828"/><span>do dhearbhadh na nithe sin atá an barántas so síos:</span></p>
<lb n="6829"/>
<lb n="6830"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="6831"/><span>Whereas áiteamh</span>
<lb n="6832"/><span>faobhrach fátha</span>
<lb n="6833"/><span>is a thabhairt le díogras,</span>
<lb n="6834"/><span>Tug an báille</span>
<lb n="6835"/><span>'nniu dom' láthair</span>
<lb n="6836"/><span>fá dhearbhadh an Bhíobla:</span>
<lb n="6837"/><span>Go bhfuil triar spreas</span>
<lb n="6838"/><span>fána n-iarraidh</span>
<lb n="6839"/><span>do dhiúltaigh comhairle,</span>
<lb n="6840"/><span>Is nár lean na riala,</span>
<lb n="6841"/><span>cheap na triatha</span>
<lb n="6842"/><span>i gcúirt an eolais.</span></p>
<lb n="6843"/>
<lb n="6844"/><p><span>Bíd fá líogaibh,</span>
<lb n="6845"/><span>go meán oíche -</span>
<lb n="6846"/><span>tuilleadh dá n-antlás.</span>
<lb n="6847"/><span>Ní bhfaighid dá bharr,</span>
<lb n="6848"/><span>de thaibhreamh dána,</span>
<lb n="6849"/><span>ach seinm ar dhrantán.</span></p>
<lb n="6850"/>
<lb n="6851"/><p><span>Má léann an smeirle</span>
<lb n="6852"/><span>véarsa Gaeilge,</span>
<lb n="6853"/><span>ar aithris uasal,</span>
<lb n="6854"/><span>Ina dhóchas féin,</span>
<lb n="6855"/><span>ní mór go ndéanfaidh,</span>
<lb n="6856"/><span>ranna agus duanta.</span></p>
<lb n="6857"/>
<lb n="6858"/><p><span>Nuair is cruaidh dhó,</span>
<lb n="6859"/><span>is ná faigheann fuascladh</span>
<lb n="6860"/><span>tig boilg is teannta air.</span>
<lb n="6861"/><span>Glacann ar lánláimh,</span>
<lb n="6862"/><span>ranna do thácláil,</span>
<lb n="6863"/><span>is bíonn i gclampar.</span></p>
<lb n="6864"/>
<lb n="6865"/><p><span>Is samhail le riastáil,</span>
<lb n="6866"/><span>ar mhachaire riascbháin,</span>
<lb n="6867"/><span>gach stracadh dá scríobh pinn;</span>
<lb n="6868"/><span>Marcanna is spotaí</span>
<lb n="6869"/><span>is leachta de lochtaí,</span>
<lb n="6870"/><span>ar leathadh ina líntibh.</span></p>
<lb n="6871"/>
<lb n="6872"/><p><span>Bíonn mórchuid páipéar,</span>
<lb n="6873"/><span>fuaite ag fáiméar,</span>
<lb n="6874"/><span>i gcúil go taiscithe,</span>
<lb n="6875"/><span>Go dtaga 'na chlabhta</span>
<lb n="6876"/><span>ar maidin Dé Domhnaigh</span>
<lb n="6877"/><span>chúghainn chun aifrinn.</span></p>
<lb n="6878"/>
<lb n="6879"/><p><span>I radharc an phobail</span>
<lb n="6880"/><span>go taibhseach toranta,</span>
<lb n="6881"/><span>suíonn ar thuartán.</span>
<lb n="6882"/><span>Mara mbí Lochlainn,</span>
<lb n="6883"/><span>Mathúin modartha,</span>
<lb n="6884"/><span>Is Tadhg an tsuasáin.</span></p>
<lb n="6885"/>
<lb n="6886"/><p><span>Is iomdha aingréis,</span>
<lb n="6887"/><span>múta raingléis,</span>
<lb n="6888"/><span>furcó furcáin,</span>
<lb n="6889"/><span>Do léas an lóiste</span>
<lb n="6890"/><span>fá neart mórtais</span>
<lb n="6891"/><span>do Chlann Tomáis.</span></p>
<lb n="6892"/>
<lb n="6893"/><p><span>Ní ríomh ar shuairceas</span>
<lb n="6894"/><span>saoithe is suadha,</span>
<lb n="6895"/><span>thoghaid an aicme sin,</span>
<lb n="6896"/><span>Acht an teanga Ghaeilge,</span>
<lb n="6897"/><span>is reacht na héigse,</span>
<lb n="6898"/><span>'thabhairt ar dearmad.</span></p>
<lb n="6899"/>
<lb n="6900"/><p><span>Dá bhrí sin fógraim,</span>
<lb n="6901"/><span>díbh go cróga,</span>
<lb n="6902"/><span>- agus sáraím -</span>
<lb n="6903"/><span>Do gach constábla,</span>
<lb n="6904"/><span>siúlach sárghlic,</span>
<lb n="6905"/><span>agus dom' bháillí:</span></p>
<lb n="6906"/>
<lb n="6907"/><p><span>Tar gach aon</span>
<lb n="6908"/><span>is cóir do Shéamas,</span>
<lb n="6909"/><span>is dá lucht cabhartha,</span>
<lb n="6910"/><span>Gach iarsma den tsórt so</span>
<lb n="6911"/><span>d'fhiach go cróga</span>
<lb n="6912"/><span>'s a dtabhairt ceangailte.</span></p>
<lb n="6913"/>
<lb n="6914"/><p><span>Muna dtitfid go humhal,</span>
<lb n="6915"/><span>ar mhullach a nglún,</span>
<lb n="6916"/><span>nuair tiocfar dá ngabháil,</span>
<lb n="6917"/><span>Bristear a gceann,</span></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="6918"/><p><span>a ngoile is a ndrom,</span>
<lb n="6919"/><span>má léigid ar chrostáil.</span></p>
<lb n="6920"/>
<lb n="6921"/><p><span>Cordaí cnáibe,</span>
<lb n="6922"/><span>ar a scornaí fáiscíg,</span>
<lb n="6923"/><span>is feidheal mhaith gadraigh -</span>
<lb n="6924"/><span>Is cuir céad cruachor</span>
<lb n="6925"/><span>den téid ruainnigh</span>
<lb n="6926"/><span>faoina rathacha;</span></p>
<lb n="6927"/>
<lb n="6928"/><p><span>Go dtagaid chun cúirte</span>
<lb n="6929"/><span>is go dtabhraid cuntas</span>
<lb n="6930"/><span>ina mbeartaibh oilc.</span>
<lb n="6931"/><span>Is go léigtear chun siúil iad,</span>
<lb n="6932"/><span>go sciomartha sciúrtha,</span>
<lb n="6933"/><span>d'éis a gceartaithe.</span></p>
<lb n="6934"/>
<lb n="6935"/><p><span>Whereof fail not</span>
<lb n="6936"/><span>to search all places</span>
<lb n="6937"/><span>ar fad go hiarthar,</span>
<lb n="6938"/><span>Go hard Sléibhe Mis,</span>
<lb n="6939"/><span>go barr Féile,</span>
<lb n="6940"/><span>is go Dún Diamhair,</span></p>
<lb n="6941"/>
<lb n="6942"/><p><span>Ó bhun Damhsa,</span>
<lb n="6943"/><span>go Cnoc Teamhrach,</span>
<lb n="6944"/><span>'s go Caiseal Mumhan.</span>
<lb n="6945"/><span>Siar trí Chruachain,</span>
<lb n="6946"/><span>go Sliabh Uí Luascain,</span>
<lb n="6947"/><span>'s go Cnoc Fiontain.</span></p>
<lb n="6948"/>
<lb n="6949"/><p><span>Ná fág slí ar bith,</span>
<lb n="6950"/><span>Ard ná íseal,</span>
<lb n="6951"/><span>dóibh ná siúlfair,</span>
<lb n="6952"/><span>Go dtugtar na fualáin</span>
<lb n="6953"/><span>ceangailte ar shuasáin,</span>
<lb n="6954"/><span>chun na cúirte.</span></p>
<lb n="6955"/>
<lb n="6956"/><p><span>Ag so ordú,</span>
<lb n="6957"/><span>fuinneamhach fórsúil,</span>
<lb n="6958"/><span>díbh fá shéala,</span>
<lb n="6959"/><span>Faoi láimh shuadha,</span>
<lb n="6960"/><span>rídháimh' uaisle,</span>
<lb n="6961"/><span>breitheamh na héigse.</span></p>
<lb n="6962"/>
<lb n="6963"/><p><span>An Coimhcheangal.</span></p>
<lb n="6964"/>
<lb n="6965"/><p><span>Siúil feasta an Mhumhain agus Éire Airt,</span>
<lb n="6966"/><span>Is tabhair leat chun cúirte gach éigeas ait,</span>
<lb n="6967"/><span>Gach dúrscraith nach umhal duit chum géill' 'od reacht,</span>
<lb n="6968"/><span>Is brúfam gach cúinne dá phlaosc le staic.</span></p>
<lb n="6969"/>
<lb n="6970"/><p><span>Tabhartha faoim' láimh</span>
<lb n="6971"/><span>Seán Ó Tuama.</span></p>
<lb n="6972"/>
<lb n="6973"/><p>
<lb n="6974"/><span>Whereas cúigear</span>
<lb n="6975"/><span>tháinig chúghainne</span>
<lb n="6976"/><span>le hinformation,</span>
<lb n="6977"/><span>Equally sworn</span>
<lb n="6978"/><span>upon oath</span>
<lb n="6979"/><span>of declaration.</span>
<lb n="6980"/><span>Go bhfuil stuacán</span>
<lb n="6981"/><span>cuirriceach uallán</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="6982"/><p><span>do chocól éadmhar,</span>
<lb n="6983"/><span>Insa chríoch so</span>
<lb n="6984"/><span>'déanamh mílis</span>
<lb n="6985"/><span>do na héigsibh.</span></p>
<lb n="6986"/>
<lb n="6987"/><p><span>Seán den dá Sheán</span>
<lb n="6988"/><span>bhíonn ag máirseáil</span>
<lb n="6989"/><span>i dtimpeall Shaidhbhe.</span>
<lb n="6990"/><span>Seán gan sáiteán</span>
<lb n="6991"/><span>is ainm don chráiteán,</span>
<lb n="6992"/><span>nó cú adhairce.</span>
<lb n="6993"/><span>Diabhal dubh coiripe</span>
<lb n="6994"/><span>thriall ó ifreann</span>
<lb n="6995"/><span>chugainn le haindlí.</span>
<lb n="6996"/><span>Spriata muiniceach</span>
<lb n="6997"/><span>cliabhchlamh tubaisteach,</span>
<lb n="6998"/><span>den tslua dheamhnaí,</span></p>
<lb n="6999"/>
<lb n="7000"/><p><span>Dár dhearbhaigh tríochad</span>
<lb n="7001"/><span>fiche agus míle</span>
<lb n="7002"/><span>laoch mear soineanta</span>
<lb n="7003"/><span>Gur de phríomhshliocht</span>
<lb n="7004"/><span>Phlútó chríonna</span>
<lb n="7005"/><span>an lionsca liodartha.</span>
<lb n="7006"/><span>Do thug an scrúile</span>
<lb n="7007"/><span>an méid sin dúchais</span>
<lb n="7008"/><span>leis ó Lucifer,</span>
<lb n="7009"/><span>Gur do na héigse</span>
<lb n="7010"/><span>nó don chléire</span>
<lb n="7011"/><span>doghníodh toirmeasc.</span></p>
<lb n="7012"/>
<lb n="7013"/><p><span>Tig Seán Ó Bearáin</span>
<lb n="7014"/><span>chúghainn le gearán</span>
<lb n="7015"/><span>ar an gcladhaire.</span>
<lb n="7016"/><span>Gur bádh a ghearrán</span>
<lb n="7017"/><span>'s a dhá bhullán</span>
<lb n="7018"/><span>san Áth sin tSaidhbhe.</span></p>
<lb n="7019"/>
<lb n="7020"/><p><span>Fuair sé turraing</span>
<lb n="7021"/><span>in Áth an Tulca</span>
<lb n="7022"/><span>is é ar muin lárach.</span>
<lb n="7023"/><span>Tréna ghleacaíocht</span>
<lb n="7024"/><span>chaill sé 'mharcaíocht</span>
<lb n="7025"/><span>ar an áit sin.</span></p>
<lb n="7026"/>
<lb n="7027"/><p><span>Níor stad an fuad sin</span>
<lb n="7028"/><span>riamh dá ruathar</span>
<lb n="7029"/><span>mar do bhí an donas air.</span>
<lb n="7030"/><span>Go dtug sé cuaird ar</span>
<lb n="7031"/><span>Sheán Ó Tuama</span>
<lb n="7032"/><span>ní nár chuibhe dhó.</span></p>
<lb n="7033"/>
<lb n="7034"/><p><span>Ar an ábhar san</span>
<lb n="7035"/><span>a bháillí an anma,</span>
<lb n="7036"/><span>m'ordú dhíbhse,</span>
<lb n="7037"/><span>Cuardaíg fairsinge,</span>
<lb n="7038"/><span>bánta is clathacha,</span>
<lb n="7039"/><span>is cuardaíg dígeach.</span></p>
<lb n="7040"/>
<lb n="7041"/><p><span>Cuardaíg garbhchnoic</span>
<lb n="7042"/><span>coillte is carraigeach'</span>
<lb n="7043"/><span>is cuardaíg sléibhte.</span>
<lb n="7044"/><span>Is cuiríg a thuairisc</span>
<lb n="7045"/><span>insna cuantaibh</span>
<lb n="7046"/><span>i gcríochaibh Éireann.</span></p>
<lb n="7047"/>
<lb n="7048"/><p><span>Tógaíg comharthaí</span>
<lb n="7049"/><span>de lóma an lóipín,</span>
<lb n="7050"/><span>as a dhealramh.</span>
<lb n="7051"/><span>Scuibile tútach,</span>
<lb n="7052"/><span>mursanta srúnfhliuch,</span>
<lb n="7053"/><span>agus é geancach.</span></p>
<lb n="7054"/>
<lb n="7055"/><p><span>A chrínghlib thanaí,</span>
<lb n="7056"/><span>chíordhubh bhreacshníoch,</span>
<lb n="7057"/><span>ar mhullach a stuaice.</span>
<lb n="7058"/><span>Na mílte caisirnín,</span>
<lb n="7059"/><span>trinseach deargbhuí,</span>
<lb n="7060"/><span>tá ar a chruascroig.</span></p>
<lb n="7061"/>
<lb n="7062"/><p><span>Atáid adharca,</span>
<lb n="7063"/><span>ag fás go taibhseach</span>
<lb n="7064"/><span>ar an gclamhlobhar.</span>
<lb n="7065"/><span>Do chaill a chluasa,</span>
<lb n="7066"/><span>níl a dtuairisc</span>
<lb n="7067"/><span>ar a chnaitcheann.</span></p>
<lb n="7068"/>
<lb n="7069"/><p><span>Therefore fail not,</span>
<lb n="7070"/><span>in nomine regis,</span>
<lb n="7071"/><span>don't neglect to</span>
<lb n="7072"/><span>Search the traitor</span>
<lb n="7073"/><span>in all places</span>
<lb n="7074"/><span>being suspected.</span></p>
<lb n="7075"/>
<lb n="7076"/><p><span>'Bé ar bith póirse</span>
<lb n="7077"/><span>'na bhfaighthí an cóbach,</span>
<lb n="7078"/><span>beiríg ar chúl air;</span>
<lb n="7079"/><span>Beiríg an cladhaire</span>
<lb n="7080"/><span>ceangailte ar adhastar,</span>
<lb n="7081"/><span>chun na cúirte.</span>
<lb n="7082"/></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="7083"/><p><span>Bíodh greim ar bhathas</span>
<lb n="7084"/><span>is feidheal mhaith gadraigh</span>
<lb n="7085"/><span>ar an gcnapach.</span>
<lb n="7086"/><span>When he is taken</span>
<lb n="7087"/><span>by all means</span>
<lb n="7088"/><span>show your orders.</span></p>
<lb n="7089"/>
<lb n="7090"/><p><span>Foircheann.</span></p>
<lb n="7091"/>
<lb n="7092"/><p><span>Bzzzzz1766-69ls 18D</span>
<lb n="7093"/><span>Uzzzzz0311</span>
<lb n="7094"/><span>Contae Chorcaí le Uilliam Sionán, ceartbhreitheamh den chontae chéanna.</span></p>
<lb n="7095"/>
<lb n="7096"/><p><span>Whereas cuntas</span>
<lb n="7097"/><span>tháinig chúghamsa</span>
<lb n="7098"/><span>gan aon mhearaí,</span>
<lb n="7099"/><span>Gur i Seandrom</span>
<lb n="7100"/><span>atá an clamhaire,</span>
<lb n="7101"/><span>Dónall Maistín.</span>
<lb n="7102"/><span>Bíonn an snamhaire</span>
<lb n="7103"/><span>ag déanamh amplaisc</span>
<lb n="7104"/><span>ar lucht ealaíon.</span>
<lb n="7105"/><span>Is beidh sé i dteannta,</span>
<lb n="7106"/><span>tréna labhartha,</span>
<lb n="7107"/><span>againn fá smacht dlí.</span></p>
<lb n="7108"/>
<lb n="7109"/><p><span>Bíonn an dailtín,</span>
<lb n="7110"/><span>críondubh casbhuí,</span>
<lb n="7111"/><span>mar chuid mórtais,</span>
<lb n="7112"/><span>Ag déanamh rannaíocht,</span>
<lb n="7113"/><span>do lucht ealaíon,</span>
<lb n="7114"/><span>ní nár chóir dó.</span>
<lb n="7115"/><span>Clamhlobhar tútach,</span>
<lb n="7116"/><span>creatlom gúngach</span>
<lb n="7117"/><span>de shliocht Órla,</span>
<lb n="7118"/><span>Nár dhual dó ceathrú</span>
<lb n="7119"/><span>dána a athrú,</span>
<lb n="7120"/><span>ná 'chur i gcóir chirt.</span></p>
<lb n="7121"/>
<lb n="7122"/><p><span>Ordú dílis</span>
<lb n="7123"/><span>dobheirim scríofa</span>
<lb n="7124"/><span>do gach báille: -</span>
<lb n="7125"/><span>Cuardaíg díoga,</span>
<lb n="7126"/><span>gleannta coillte,</span>
<lb n="7127"/><span>agus bánta.</span>
<lb n="7128"/><span>Gibé ar bith cuasán</span>
<lb n="7129"/><span>'na bhfaighthí an fualán,</span>
<lb n="7130"/><span>beiríg ar bhráid air.</span>
<lb n="7131"/><span>Fáiscíg cruathéad,</span>
<lb n="7132"/><span>ar an bhfuairnéal</span>
<lb n="7133"/><span>go dtige sé im' láthair.</span></p>
<lb n="7134"/>
<lb n="7135"/><p><span>Ag so comharthaí,</span>
<lb n="7136"/><span>bheirim fós díbh</span>
<lb n="7137"/><span>ar an séithleach: -</span>
<lb n="7138"/><span>Is gnáthach fuachtáin</span>
<lb n="7139"/><span>ar a chruasháil</span>
<lb n="7140"/><span>fadhb is méiscre.</span>
<lb n="7141"/><span>Bálta garbh tiugh</span>
<lb n="7142"/><span>mar chlár srathrach</span>
<lb n="7143"/><span>fána chaolspeir.</span>
<lb n="7144"/><span>Atá dhá loirgín</span>
<lb n="7145"/><span>dóite ón dtine</span>
<lb n="7146"/><span>ar an arcán créimeach.</span></p>
<lb n="7147"/>
<lb n="7148"/><p><span>Fotharach brúidiúil,</span>
<lb n="7149"/><span>ag an scúille úd,</span>
<lb n="7150"/><span>is caolghúnga.</span>
<lb n="7151"/><span>Tá dhá eagán</span>
<lb n="7152"/><span>ar an arcán</span>
<lb n="7153"/><span>os a chionnsan.</span></p>
<lb n="7154"/>
<lb n="7155"/><p><span>Sopcheann suasáin,</span>
<lb n="7156"/><span>ag an stuacán,</span>
<lb n="7157"/><span>mar a mbíd míola,</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="7158"/><p><span>I mullach a stuifín,</span>
<lb n="7159"/><span>do cuireadh le cipín</span>
<lb n="7160"/><span>is breacshní tríothu.</span></p>
<lb n="7161"/>
<lb n="7162"/><p><span>Mar ghéibhim teastas air,</span>
<lb n="7163"/><span>tá sé baistithe,</span>
<lb n="7164"/><span>gan fáth amhrais.</span>
<lb n="7165"/><span>Dónall Maistín,</span>
<lb n="7166"/><span>is ainm don aircín,</span>
<lb n="7167"/><span>bhíos i Seandrom.</span></p>
<lb n="7168"/>
<lb n="7169"/><p><span>Ná léigíg an leadaí,</span>
<lb n="7170"/><span>uaibh le faillí;</span>
<lb n="7171"/><span>beiríg ar chúl air.</span>
<lb n="7172"/><span>Tugaíg do láthair</span>
<lb n="7173"/><span>ceangailte ar thácla é.</span>
<lb n="7174"/><span>is glaotar cúirt air.</span>
<lb n="7175"/><span>Therefore spare not</span>
<lb n="7176"/><span>to search all places,</span>
<lb n="7177"/><span>ar feadh na dúiche.</span>
<lb n="7178"/><span>Radharc má geachtar air</span>
<lb n="7179"/><span>faighthear marbh é,</span>
<lb n="7180"/><span>mura mbeidh umhal díbh.</span></p>
<lb n="7181"/>
<lb n="7182"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="7183"/>
<lb n="7184"/><p><span>Níl cumar ná cúinne, clúid ná claidhe buí cré,</span>
<lb n="7185"/><span>Ná cuirfimis cú agus triúr go dtaighdfí é,</span>
<lb n="7186"/><span>Gach duine go humhal ag rúscadh an chlaidhrín bhréin,</span>
<lb n="7187"/><span>Go dtugthar ar chúl go cúirt na Ladhraí an phéist.</span></p>
<lb n="7188"/>
<lb n="7189"/><p><span>Gach cuimide clamh gan bhlas gan puinn eolais,</span>
<lb n="7190"/><span>Ná tuigeann an reacht ba cheart do dhaoine óga,</span>
<lb n="7191"/><span>Cuirfead i nglas fá cheas an fíorlómach,</span>
<lb n="7192"/><span>Má chluinim an spreas ag screabhadh ar scríbhneoireacht.</span></p>
<lb n="7193"/>
<lb n="7194"/><p><span>Bzzzzz1770 18D</span>
<lb n="7195"/><span>Uzzzzz0216</span>
<lb n="7196"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="7197"/><span>Contae Chorcaí mar aon le mórchuaird na hÉireann go huile.  Le hEoghan</span>
<lb n="7198"/><span>Ó Súilleabháin .i. file fealsún focalcheart fáigiúil foghlamtha fíoreolach</span>
<lb n="7199"/><span>agus aon de cheartbhreithiúnaibh ná saoi-éigse san gcontae réamhráite</span>
<lb n="7200"/><span>agus Leatha Mogha mar an gcéanna.</span></p>
<lb n="7201"/>
<lb n="7202"/><p><span>Ag so faisnéis Dhiarmada Uí Fhoghlú dom' láthairse an 29ú lá de Mhárta,</span>
<lb n="7203"/><span>míle agus seacht gcéad agus fiche bliain ar chaogaid.</span></p>
<lb n="7204"/>
<lb n="7205"/><p><span>Arna cheartdhearbhú don fhaisnéisí seo is é a deir .i. an lá den mhíosa</span>
<lb n="7206"/><span>réamhráite ar mbeith dom féin ag ól agus ag aoibhneas i nGleannúir aoibhinn</span>
<lb n="7207"/><span>fhearannbhláth an Róistigh mar aon le triar ban do riacht im' dháil ó</span>
<lb n="7208"/><span>uathaibh lánmhaiseacha na RuaMhóna i gcontae Luimnigh .i. an iníon,</span>
<lb n="7209"/><span>an mháthair agus bean ghaoil don dias sin.  Do smuain mé an iníon do cheilt</span>
<lb n="7210"/><span>ar an ndias eile agus ar mbeith dise d'aontuigsin liomsa do cheapamair</span>
<lb n="7211"/><span>ionad cinnte coinne le chéile i dtigh an fhaisnéisí réamhráite; do riacht</span>
<lb n="7212"/><span>an iníon</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="7213"/><p><span>im' dháil i ndóigh go n-éalóinnse ina diaidh; agus ní cian do bhí ann,</span>
<lb n="7214"/><span>amhail nochtann an faisnéisí so, an tan do shín ina dáil aon de</span>
<lb n="7215"/><span>phríomhchomharsana na bantrachta céanna, agus do ba phríomhrúnaí agus</span>
<lb n="7216"/><span>comhleannán dóibh sin féin, dárab comhainm Donnchadh Ó Núnáin .i. alltán</span>
<lb n="7217"/><span>aithiseach ainéithiúnta, agus breallsún bagarthach baothlúbach buí bolgmhór</span>
<lb n="7218"/><span>bléanfhairsing, agus ceithearnach ceannramhar cnámhársa cíordhubh clagach</span>
<lb n="7219"/><span>cuas-shúileach creatlom crosta craosfhairsing, dorcha diablaí dathghránna</span>
<lb n="7220"/><span>draíochtach damanta droch-chuntanóis, falsa falaitheach faonghníomhach,</span>
<lb n="7221"/><span>agus geocach gaigiúil gníomhdhiablaí ladhrach liosta leamhlabharthach,</span>
<lb n="7222"/><span>mursanta maíteach maothmheata, meabhlach millteach mícháileach</span>
<lb n="7223"/><span>munabrach modartha mísciamhach nathannach naimhdiúil neamheolach,</span>
<lb n="7224"/><span>pusach pioslach plámasach, rúntach reangach righinscrogallach, srathaire</span>
<lb n="7225"/><span>siúlach síorchuardach scólta scriosta scagfhiaclach, agus teallaire</span>
<lb n="7226"/><span>taibhseach tóirtéiseach dárab gnáthobair go feasach dá phríomhchomharsain</span>
<lb n="7227"/><span>bheith ag srathaireacht idir bhóthánaibh agus ag reic agus ag síordhearbhadh</span>
<lb n="7228"/><span>éithigh gan chontabhairt ag tabhairt adhnáire agus ag díol a phríomhcharad</span>
<lb n="7229"/><span>ar bhléantsáith bhídh.</span></p>
<lb n="7230"/>
<lb n="7231"/><p><span>Dearbhann an faisnéisí seo go dtáinig an clamhchonablach so chum a thí</span>
<lb n="7232"/><span>i ndiaidh na híníne réamhráite agus gur dhearbhaigh di, ar mhóide an</span>
<lb n="7233"/><span>leabhair, gur fhógras-sa dise imeacht mar aon ris an gclúmhartach so</span>
<lb n="7234"/><span>feacht as an mbaile amach, agus go leanfainn iad um thráthnóna agus gur</span>
<lb n="7235"/><span>cheapas ionad cinnte coinne leis féin; agus leis na claondearbhthaibh sin do</span>
<lb n="7236"/><span>riacht an iníon tar a heolas leis ionas nárbh fheas di cá hard d'ardaibh</span>
<lb n="7237"/><span>an domhain ina raibh go teacht fuine neoil an tráthnóna chúchu an tan</span>
<lb n="7238"/><span>d'aithin sí go ar a dúchas féin arís, agus air sin scaras risan árracht sin</span>
<lb n="7239"/><span>agus triallas tar a hais chúghamsa gur riacht mé ionas nach feas cár ghaibh</span>
<lb n="7240"/><span>an t-ablach sin ó shin i leith.</span></p>
<lb n="7241"/>
<lb n="7242"/><p><span>Ní bhus mó ní deir an faisnéisí so agus is dá dhearbhú sin atá an barántas</span>
<lb n="7243"/><span>so:</span></p>
<lb n="7244"/>
<lb n="7245"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="7246"/><span>Whereas d'áitigh</span>
<lb n="7247"/><span>aon dom' láthair</span>
<lb n="7248"/><span>inné gan tlás ar</span>
<lb n="7249"/><span>bhrí móide,</span>
<lb n="7250"/><span>Fear saorga sámhghlic,</span>
<lb n="7251"/><span>tréitheach tábhachtach,</span>
<lb n="7252"/><span>léannta lán de</span>
<lb n="7253"/><span>chruinneolas,</span>
<lb n="7254"/><span>'Na réim go dtáinig,</span>
<lb n="7255"/><span>séithleach sárlag</span>
<lb n="7256"/><span>taomach tláth is</span>
<lb n="7257"/><span>daoichóbach.</span>
<lb n="7258"/><span>'S i gcéin 'na dháil,</span>
<lb n="7259"/><span>gur théarna' an bháb</span>
<lb n="7260"/><span>le méin bheith tráth</span>
<lb n="7261"/><span>sa tslí reomham-sa.</span></p>
<lb n="7262"/>
<lb n="7263"/><p><span>Le bréithre pláis</span>
<lb n="7264"/><span>an smeirle ghnáis</span>
<lb n="7265"/><span>nár thaobhaigh rá</span>
<lb n="7266"/><span>na bpríomheolach,</span>
<lb n="7267"/><span>Ach éitheach gnáth</span>
<lb n="7268"/><span>is bheith claon 'na pháirt,</span>
<lb n="7269"/><span>'na straeire fáin</span>
<lb n="7270"/><span>gan puinn fónaimh.</span>
<lb n="7271"/><span>An bhéith seo ráim,</span>
<lb n="7272"/><span>i gcéin do dháil</span>
<lb n="7273"/><span>gur éalaigh tráth</span>
<lb n="7274"/><span>ón bhfíorlóma.</span>
<lb n="7275"/><span>'S mo léan ná ráinig</span>
<lb n="7276"/><span>an cléspriosán</span>
<lb n="7277"/><span>im' chléith go ndáilfinn,</span>
<lb n="7278"/><span>díol cóir dó.</span></p>
<lb n="7279"/>
<lb n="7280"/><p><span>Is méin liom tráth</span>
<lb n="7281"/><span>a mhéin 's a cháil,</span>
<lb n="7282"/><span>cé claon le fáil,</span>
<lb n="7283"/><span>san ríchóige,</span>
<lb n="7284"/><span>Le chéile 'thrácht,</span>
<lb n="7285"/><span>in éineacht dáin,</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="7286"/><p><span>i réim 's i rá,</span>
<lb n="7287"/><span>na bhfíoreolach:</span>
<lb n="7288"/><span>Baothlach bearrtha,</span>
<lb n="7289"/><span>baoth gan náire,</span>
<lb n="7290"/><span>smeirle smáil</span>
<lb n="7291"/><span>is straoillchóbach,</span>
<lb n="7292"/><span>Créimneach cáimeach,</span>
<lb n="7293"/><span>céasta cráite</span>
<lb n="7294"/><span>is daol dathghránna</span>
<lb n="7295"/><span>díthchomhlach.</span></p>
<lb n="7296"/>
<lb n="7297"/><p><span>Ablach uallach,</span>
<lb n="7298"/><span>aithiseach uafar,</span>
<lb n="7299"/><span>feallaire is fuaice</span>
<lb n="7300"/><span>físeora.</span>
<lb n="7301"/><span>Conablach cuardach</span>
<lb n="7302"/><span>coirithe cluanach</span>
<lb n="7303"/><span>mursaire mórphuis</span>
<lb n="7304"/><span>míchórach.</span>
<lb n="7305"/><span>Sruimile snuadhubh</span>
<lb n="7306"/><span>silte gan fuaimint,</span>
<lb n="7307"/><span>fuinneamh ná luail</span>
<lb n="7308"/><span>sa bhfíorlóma.</span>
<lb n="7309"/><span>Scigire suarach,</span>
<lb n="7310"/><span>coirpe cuasach,</span>
<lb n="7311"/><span>cuiriceach guaireach,</span>
<lb n="7312"/><span>gnaoidhóite.</span></p>
<lb n="7313"/>
<lb n="7314"/><p><span>Ceamalach claíoch</span>
<lb n="7315"/><span>gan aiteas 'na ghnaoi,</span>
<lb n="7316"/><span>ná tathag 'na ghníomh</span>
<lb n="7317"/><span>ar aon bhóthar.</span>
<lb n="7318"/><span>Sladaire tíre,</span>
<lb n="7319"/><span>creachaire críche</span>
<lb n="7320"/><span>is airgtheach fillbhirt</span>
<lb n="7321"/><span>íogórach.</span>
<lb n="7322"/><span>Meallaire maingchas</span>
<lb n="7323"/><span>damanta draíochtach</span>
<lb n="7324"/><span>bagarthach bruíontach</span>
<lb n="7325"/><span>dítheolach.</span>
<lb n="7326"/><span>Breillice breillsce,</span>
<lb n="7327"/><span>leabharphus ladhrach,</span>
<lb n="7328"/><span>airceasach íotmhar</span>
<lb n="7329"/><span>aoigóideach.</span></p>
<lb n="7330"/>
<lb n="7331"/><p><span>Srathaire siúlach,</span>
<lb n="7332"/><span>suimneach súilbhreac,</span>
<lb n="7333"/><span>slibire an mhúin nach</span>
<lb n="7334"/><span>binn glórtha.</span>
<lb n="7335"/><span>Oilithreach gúngach</span>
<lb n="7336"/><span>mioscaiseach clúmhach</span>
<lb n="7337"/><span>clamhchealgach cúrsach</span>
<lb n="7338"/><span>craoisbheolach;</span>
<lb n="7339"/><span>Trudaire trúchoirp,</span>
<lb n="7340"/><span>tubaisteach lúbach,</span>
<lb n="7341"/><span>leibid' is lionsca</span>
<lb n="7342"/><span>líobóideach.</span>
<lb n="7343"/><span>Cuinneannach crúbach</span>
<lb n="7344"/><span>muiniceach comlag</span>
<lb n="7345"/><span>taca agus údar</span>
<lb n="7346"/><span>claoinchomhairle.</span></p>
<lb n="7347"/>
<lb n="7348"/><p><span>Spadaire sprionlag</span>
<lb n="7349"/><span>damanta dúr is</span>
<lb n="7350"/><span>breabaire brúideach</span>
<lb n="7351"/><span>caoiltónach.</span>
<lb n="7352"/><span>Drannaire drúiseach</span>
<lb n="7353"/><span>danartha dúiloilc</span>
<lb n="7354"/><span>meabhalach múchta</span>
<lb n="7355"/><span>i millteoireacht.</span>
<lb n="7356"/><span>Gaige gan mhúineadh,</span>
<lb n="7357"/><span>glamaire gnúisdhubh,</span>
<lb n="7358"/><span>scagaithe as múnlach,</span>
<lb n="7359"/><span>fíorchóbach.</span>
<lb n="7360"/><span>Leathscuilte tútach,</span>
<lb n="7361"/><span>teallaire is trú gan</span>
<lb n="7362"/><span>mhaise ná múineadh</span>
<lb n="7363"/><span>ach dítheolach.</span></p>
<lb n="7364"/>
<lb n="7365"/><p><span>A theastas le fonn</span>
<lb n="7366"/><span>sin breacaithe d'údair,</span>
<lb n="7367"/><span>is faire 'na ndúrtsa</span>
<lb n="7368"/><span>a chruinnchomhartha:</span>
<lb n="7369"/><span>Táid cnamhthacha ag únfairt,</span>
<lb n="7370"/><span>tarsna 's ag lúbadh</span>
<lb n="7371"/><span>ag gearradh 's ag siúl 'na</span>
<lb n="7372"/><span>mhaoil scólta.</span>
<lb n="7373"/><span>Mala chas chlúmhach</span>
<lb n="7374"/><span>ar chlagaire súl is</span>
<lb n="7375"/><span>smearthacht i ngnúis</span>
<lb n="7376"/><span>an fhíorlóma.</span>
<lb n="7377"/><span>Leathanphus rúntach</span>
<lb n="7378"/><span>ghlacann gach srúill</span>
<lb n="7379"/><span>dá dtagann as múr</span>
<lb n="7380"/><span>a chladhshróine.</span></p>
<lb n="7381"/>
<lb n="7382"/><p><span>Is caol a scrogall</span>
<lb n="7383"/><span>casfhéitheach fochmach</span>
<lb n="7384"/><span>is gan bhréig tá cromadh</span></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="7385"/><p><span>sa dúlionsca.</span>
<lb n="7386"/><span>'S is caobach brocaitheach</span>
<lb n="7387"/><span>craos an tslogaire</span>
<lb n="7388"/><span>'s a mhéadal ocrach</span>
<lb n="7389"/><span>úrbhrúideach.</span>
<lb n="7390"/><span>Séithleach solaitheach</span>
<lb n="7391"/><span>créimneach coganta</span>
<lb n="7392"/><span>smeirle is conablach</span>
<lb n="7393"/><span>cúng-ghúngach.</span>
<lb n="7394"/><span>Is léir is is follas</span>
<lb n="7395"/><span>gur thréig an sonas</span>
<lb n="7396"/><span>an créice fochallach</span>
<lb n="7397"/><span>fionnbhrúchtach.</span></p>
<lb n="7398"/>
<lb n="7399"/><p><span>Éim is aitchim</span>
<lb n="7400"/><span>gach n-aon do dhearcfadh,</span>
<lb n="7401"/><span>aon strae dá shamhailt</span>
<lb n="7402"/><span>i gcrích Fódhla,</span>
<lb n="7403"/><span>Le téad a cheangal</span>
<lb n="7404"/><span>go daor gan taise</span>
<lb n="7405"/><span>don tséithleach chealgach</span>
<lb n="7406"/><span>chlaoinchomhlach.</span>
<lb n="7407"/><span>Nó i ngéibhinn ghadraigh</span>
<lb n="7408"/><span>é do thabhairt</span>
<lb n="7409"/><span>dom' láthair feasta</span>
<lb n="7410"/><span>gan mhoill fógraim.</span>
<lb n="7411"/><span>Go snoínn a leathar</span>
<lb n="7412"/><span>le faobhair mo theangan</span>
<lb n="7413"/><span>den straoille dhamanta</span>
<lb n="7414"/><span>dhítheolach.</span></p>
<lb n="7415"/>
<lb n="7416"/><p><span>Aitchim gach n-aon idir éigse suadha is dáimh,</span>
<lb n="7417"/><span>I bhfearannaibh Éilge ó Bhéarra an chuain go Máigh,</span>
<lb n="7418"/><span>Má castar an créice strae seo ar cuaird 'na ndáil,</span>
<lb n="7419"/><span>A cheangal go daor i ngéibhinn chruaidh le cnáib.</span></p>
<lb n="7420"/>
<lb n="7421"/><p><span>Bzzzzz1791 18D</span>
<lb n="7422"/><span>Uzzzzz0312</span>
<lb n="7423"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="7424"/><span>Barántas Sheáin Uí Chonaill sonn do Thomás Ó Murchú an Ghuail ar an</span>
<lb n="7425"/><span>Athair Dónall Ó Néadh .i. sagart poráiste Uíbh Laoire, agus ar</span>
<lb n="7426"/><span>Thadhg Ó Duinnín .i. caibléir tútach truaillithe den phoráiste</span>
<lb n="7427"/><span>réamhráite, noch mar aon ris an gcluanaire cleasaí sagairt sin, d'imir</span>
<lb n="7428"/><span>cleas agus feall foisteanach ar an dTomás sin mar do fríth foilsithe</span>
<lb n="7429"/><span>i gcúrsa an bharántais mar leanas:</span></p>
<lb n="7430"/>
<lb n="7431"/><p><span>Uíbh Laoghaire, Baile Bhúirne agus Tuath na Dromann,</span>
<lb n="7432"/><span>Cill Mhuire, Cill Mhíchíl agus Cluain Droichead:</span>
<lb n="7433"/><span>chum gach constábla cliste agus croinic seanchais,</span>
<lb n="7434"/><span>agus chum Thomáis Uí Mhurchú mar aon le lucht a chabhartha.</span></p>
<lb n="7435"/>
<lb n="7436"/><p><span>Ag so foirm agus faisnéis fhírinneach ar cheartghearán géargháifeach</span>
<lb n="7437"/><span>Thomáis Uí Mhurchú .i. tréantaca gan táire, nach trioblóidí ná teallaire</span>
<lb n="7438"/><span>teolaí tíre teallaigh ná teaghlaigh, ná siúlaí síleach siosmaitheach re</span>
<lb n="7439"/><span>suainseánaibh, ná mogha modartha le míbhéasaibh, ná creimseoir cuardaithe le</span>
<lb n="7440"/><span>cnáimhseáil, ag géaraithisiú chille agus tuatha, ach cabharthach calma cróga</span>
<lb n="7441"/><span>caomhchrábhaidh, gan meang méine millte ná mailíse, ach buach beannaithe</span>
<lb n="7442"/><span>binnghlórach, gan fonn fill fala ná fonóide, ach fear fraochta foirtil</span>
<lb n="7443"/><span>feidhmiúil fíorárrachtach, uasal aoibhinn álainn iolchruthach, dob áille</span>
<lb n="7444"/><span>gné gein crit creit dreach deilbh agus dea-chuntanós, ciall comhairle agus</span>
<lb n="7445"/><span>dea-bhláth, agus in aonfhocal, an té is iomdha ar ar bronnadh deigh-mhéin</span>
<lb n="7446"/><span>d'fhearaibh</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="7447"/><p><span>na cruinne go coiteann; agus mar an gcéanna, géag oilte fhoghlamtha</span>
<lb n="7448"/><span>fhíreolais, líofa lonnardha láimhghlic, fhiosach fhoistineach</span>
<lb n="7449"/><span>fhíoréifeachtach den cheird aerach éadrom ealaíneach dá ngoirtear</span>
<lb n="7450"/><span>táilliúireacht.  Do láthair Sheáin Uí Chonaill in Inse Geimhleach,</span>
<lb n="7451"/><span>an cúigiú lá déag de mhíosa na Samhna, ansa mbliain d'aois Chríost,</span>
<lb n="7452"/><span>ansa seachtú céad déag ocht mbliana agus cheithre fichid ar trí bliana.</span></p>
<lb n="7453"/>
<lb n="7454"/><p><span>San gcéad chás: Ag seo gearán i gcoinnibh cheamarthaigh chóbaigh</span>
<lb n="7455"/><span>chaibléara do chónaíos i mbaile le ráitear Gort na Carraige i bporáiste</span>
<lb n="7456"/><span>Uíbh Laoghaire, noch a réitigh an faisnéisí-se chum boinn do chur nó</span>
<lb n="7457"/><span>d'fhuadh fána bhrógaibh míne smeartha fíneálta fírnéata dhó, ag tabhairt</span>
<lb n="7458"/><span>a phá nó a luaíocht saothair go fírinneach foistineach fírdhleathach dó fá</span>
<lb n="7459"/><span>an dtan gcéanna.  Agus i ndáil an díl dhea-aigeanta sin, do</span>
<lb n="7460"/><span>chaointháithigh le céir go claonchladhaireachas na boinn sin fá bhrógaibh</span>
<lb n="7461"/><span>an fhaisnéisí fhírfhírinnigh-se, fár ghluais uaidh go subhach sásta</span>
<lb n="7462"/><span>soimheanmnach, go síleach siúlach síthléimneach, ag taisteal tíortha triúcha</span>
<lb n="7463"/><span>tuatha, fonn fód fearann, na gcríocha ba choimhneasa dhó, ag tógbháil</span>
<lb n="7464"/><span>cíosa agus cáineachta do chleachtadh ó lucht áitribh na críche sin.  Cidh</span>
<lb n="7465"/><span>trácht, níor chian do thaistil, iar dtabhairt na luatha-lánchuarda sin,</span>
<lb n="7466"/><span>an tan do mhothaigh uireaspa na mbonn fána mhínthroithibh, tréarbh éigean</span>
<lb n="7467"/><span>do dul dá éis sin gonuig gréasaí go Baile Mhic Croim, le ráitear Ráth</span>
<lb n="7468"/><span>Loirc, agus dlúthdhíol dúbalta do thabhairt dhó fán gcoisbheart groí</span>
<lb n="7469"/><span>álainn sin do ghéarghréaschneasú dhó, noch do chuir mar aon le céad</span>
<lb n="7470"/><span>tionóisc eile dár teagmhadh dhó, de dhroim an chaibléara réamhráite sin do</span>
<lb n="7471"/><span>tharraing chum costais mhóir agus trioblóidí domheasta é.</span></p>
<lb n="7472"/>
<lb n="7473"/><p><span>An dara feacht sonn:  Ag so gearán i gcoinnibh an Athar Dónall Ó Néadh .i.</span>
<lb n="7474"/><span>sagart poráiste Uíbh Laoghaire budh oide faoistineach don chaibléir</span>
<lb n="7475"/><span>réamhráite chiarchlúmhach sin, noch do gheall go dtiobharfadh an</span>
<lb n="7476"/><span>caibléir sin chum ceirt caointe le compóidíocht tré ndéanfadh leorghníomh</span>
<lb n="7477"/><span>ann gach slad mhídhlistineach dá dtug ar a phóca, agus mar an gcéanna tar</span>
<lb n="7478"/><span>éis litreach scríbhinn agus caoinbhriathra maithe gacha dúiche agus uaisle</span>
<lb n="7479"/><span>gacha tíre, agus cinn gacha pobail, agus lucht cosanta agus síochána na</span>
<lb n="7480"/><span>contae go huile, do thabhairt agus do shíorshaothrú leis, ag síor-rá agus</span>
<lb n="7481"/><span>ag síorachairt air ceart do dhéanamh don fhaisnéisí so faoim' láimh chum an</span>
<lb n="7482"/><span>tsagairt réamhráite sin, do chlaontsantaigh go hinmheonach i gcaoi gur</span>
<lb n="7483"/><span>chomhneartaigh leis, le taobh taitneamh do thabhairt don chaibléir sin,</span>
<lb n="7484"/><span>tré mhian na gcros do raideadh dó de bhreabaibh beaga milse sobhlasta,</span>
<lb n="7485"/><span>do gheall agus do thug dó, mar atá dosaon sicíní, dosaon lacha, dosaon turcaí,</span>
<lb n="7486"/><span>trí dosaoin ubh, meascán ime, trí cáirt fuiscí, cárt rum agus pota</span>
<lb n="7487"/><span>cláiréide, mar aon le dhá phíosa mairtfheola agus trí leathanphíosa</span>
<lb n="7488"/><span>muicfheola, molt ramhar, agus peidhre buataisí gan áireamh ar chúpla</span>
<lb n="7489"/><span>peidhre bróg agus mórán mionchnagairí do gheibheadh uaidh gach lá roimh</span>
<lb n="7490"/><span>easpairt i nGort na hOchtaí agus i mBéal Átha an Ghaorthaigh, agus go</span>
<lb n="7491"/><span>speisialta gach lá aonaigh in Inse Geimhleach; fleadh agus féasta fleadhúil</span>
<lb n="7492"/><span>do gheibheadh uaidh gan amhras ar an gcaoi gur fíoradh agus gur</span>
<lb n="7493"/><span>coimhneartaíodh leis an sagart súiteach santach sladaitheach séitéirthe sin</span>
<lb n="7494"/><span>na seanfhocail do chleachtamaid i mbéaloideas diaidh i ndiaidh ónár</span>
<lb n="7495"/><span>sinsearaibh, mar atá scoilteann an bhreab an chloch agus go bhfaigheann an</span>
<lb n="7496"/><span>ceart bás idir lámhaibh an anbhannaigh.</span></p>
<lb n="7497"/>
<lb n="7498"/><p><span>Gonadh uime sin do leanas an barántas so an sagart claon caoilchleasach</span>
<lb n="7499"/><span>sin noch do leanfaí agus go gcasfaí gach aincheart dár imir ar an</span>
<lb n="7500"/><span>bhfaisnéisí so, agus go háirithe gur sampla do chách go foirceann na beatha</span>
<lb n="7501"/><span>do gach</span></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="7502"/><p><span>ainbheartaí drochbheathach an cruaidhéigean iona mbeith, tré chlaonadh</span>
<lb n="7503"/><span>fán samhail ina ndearnaigh:</span></p>
<lb n="7504"/>
<lb n="7505"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="7506"/><span>Whereas d'áitigh</span>
<lb n="7507"/><span>aon dom' láthair</span>
<lb n="7508"/><span>rí álainn</span>
<lb n="7509"/><span>iolchróga,</span>
<lb n="7510"/><span>Gur dhíol a phá,</span>
<lb n="7511"/><span>gan fuíoll gan phlás</span>
<lb n="7512"/><span>re millteach mánla</span>
<lb n="7513"/><span>míthórach.</span>
<lb n="7514"/><span>Tré bhoinn le snáth</span>
<lb n="7515"/><span>ba chaoile barr</span>
<lb n="7516"/><span>do chur síos fá thrácht</span>
<lb n="7517"/><span>a mhínbhróg dó,</span>
<lb n="7518"/><span>Is chum grinn noch d'fháil</span>
<lb n="7519"/><span>san ní do chách</span>
<lb n="7520"/><span>gur scaoil 'na dheáidh</span>
<lb n="7521"/><span>go síobhordach.</span></p>
<lb n="7522"/>
<lb n="7523"/><p><span>Gníomh ba chráite</span>
<lb n="7524"/><span>arís le háireamh</span>
<lb n="7525"/><span>is rinn tar barr</span>
<lb n="7526"/><span>mo chroí 'bhreo ionam.</span>
<lb n="7527"/><span>Do líon dh'easláinte</span>
<lb n="7528"/><span>choim mé im' lár</span>
<lb n="7529"/><span>an uair chím an cás</span>
<lb n="7530"/><span>i scríbhneoireacht.</span>
<lb n="7531"/><span>Fear fíorghlic fáthach</span>
<lb n="7532"/><span>díochta is dána</span>
<lb n="7533"/><span>dob aoibhne cáile</span>
<lb n="7534"/><span>is caoineolas,</span>
<lb n="7535"/><span>Is le smaoineamh smáil,</span>
<lb n="7536"/><span>ó chlaoinbhreib d'fháil</span>
<lb n="7537"/><span>gur luíodh leis láimh</span>
<lb n="7538"/><span>na híogóra.</span></p>
<lb n="7539"/>
<lb n="7540"/><p><span>Don tsagart ba ghnáthach</span>
<lb n="7541"/><span>breaba dá ndáileadh,</span>
<lb n="7542"/><span>is teachtaire tráth</span>
<lb n="7543"/><span>go síorghnóthach,</span>
<lb n="7544"/><span>Ag taisteal don tsráid so</span>
<lb n="7545"/><span>le cearcaibh gan áireamh,</span>
<lb n="7546"/><span>lachain is bardail,</span>
<lb n="7547"/><span>uibhe is bróga.</span>
<lb n="7548"/><span>Tréar dhearbh go ndearnaigh</span>
<lb n="7549"/><span>fala gan náire</span>
<lb n="7550"/><span>le taitneamh don fháltas</span>
<lb n="7551"/><span>fhíormheonach,</span>
<lb n="7552"/><span>Is dá dheascaibh gheobhaidh táire</span>
<lb n="7553"/><span>is tarcaisne ó tháintibh</span>
<lb n="7554"/><span>is ba cheangailte a chnámh'</span>
<lb n="7555"/><span>le righinrópa.</span></p>
<lb n="7556"/>
<lb n="7557"/><p><span>For which commanded</span>
<lb n="7558"/><span>you are - ná fágaíg</span>
<lb n="7559"/><span>cumar cois trágha</span>
<lb n="7560"/><span>go taoibh Bóinne.</span>
<lb n="7561"/><span>Ionarbh ionad libh 'fháil,</span>
<lb n="7562"/><span>gan lorg don stráille</span>
<lb n="7563"/><span>le taitneamh don fháltas</span>
<lb n="7564"/><span>fhíormheonach.</span>
<lb n="7565"/><span>An sagart so lámhaigh</span>
<lb n="7566"/><span>breaba mar fháltas,</span>
<lb n="7567"/><span>má castar in bhur ndáil</span>
<lb n="7568"/><span>a slí seolaíg,</span>
<lb n="7569"/><span>Is aitchim, fé chábla</span>
<lb n="7570"/><span>ceangailte im' láthair</span>
<lb n="7571"/><span>is geallaim a chás</span>
<lb n="7572"/><span>go ndaoirseodsa.</span></p>
<lb n="7573"/>
<lb n="7574"/><p><span>Sirimse gach ardfhlaith</span>
<lb n="7575"/><span>oilte den dáimh,</span>
<lb n="7576"/><span>idir fhile agus fáidh</span>
<lb n="7577"/><span>is fíoreolach,</span>
<lb n="7578"/><span>Ó Inis na mbárc,</span>
<lb n="7579"/><span>go himeall Chnoc Áine</span>
<lb n="7580"/><span>mar ghabhaid san lán</span>
<lb n="7581"/><span>go Laoi an lóngphoirt,</span>
<lb n="7582"/><span>Is as san go Ráth Loirc</span>
<lb n="7583"/><span>is go Cumar Trí mBántsruth</span>
<lb n="7584"/><span>lena bhfuilimse sásta</span>
<lb n="7585"/><span>sítheoilte.</span>
<lb n="7586"/><span>Is má castar 'na bhur ndáilse,</span>
<lb n="7587"/><span>an sagart so dh'áirim,</span>
<lb n="7588"/><span>ceanglaíg cráite</span>
<lb n="7589"/><span>a chaoilscornach.</span></p>
<lb n="7590"/>
<lb n="7591"/><p><span>Aitchimse le carthanacht chirt chléir an uird,</span>
<lb n="7592"/><span>is gach seanchaí ba cheannasach den éigse chlúil,</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="7593"/><p><span>an sagart so ghlac breabanna más féidir 'thabhairt</span>
<lb n="7594"/><span>ceangailte faoi dhaingeanbhruid go daor don chúirt.</span></p>
<lb n="7595"/>
<lb n="7596"/><p><span>Ba nár an bheart do shagart saibhris mhóir,</span>
<lb n="7597"/><span>Mar fháltas breab do ghlacadh ó Thadhg na mbróg;</span>
<lb n="7598"/><span>A phá is ea ba cheart do scaipeadh ar spreill 'em shórt</span>
<lb n="7599"/><span>Gan aird gan rath gan ceannach leidhbe dhom' thóin.</span></p>
<lb n="7600"/>
<lb n="7601"/><p><span>Bzzzzz1753 18L</span>
<lb n="7602"/><span>Uzzzzz0213</span>
<lb n="7603"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="7604"/><span>An Mangaire i gcoinne Sheáin Uí Thuama.</span></p>
<lb n="7605"/>
<lb n="7606"/><p><span>Contae Thobrad Árann le Tadhg Ó Seidhin, eadhón, sagart agus dochtúir</span>
<lb n="7607"/><span>dea-eolgach deachtaithe, bile buach binnghuthach, file fáidhghlic forasta,</span>
<lb n="7608"/><span>gliaire gleoite glantuigseanach, leon líofa lánfhoghlamtha, ministir mórga</span>
<lb n="7609"/><span>maiseach maith, posta na príomhéigse, ruduire rúndiamhrach róghlic, seabhac</span>
<lb n="7610"/><span>suaimhneach sítheoilte, tuar uafásach na dtuataí, agus ceartbhreitheamh</span>
<lb n="7611"/><span>na gcaoinéigse san gcontae réamhráite agus i leathanthimpeall Leatha Mogha</span>
<lb n="7612"/><span>mar an gcéanna.</span></p>
<lb n="7613"/>
<lb n="7614"/><p><span>Ag so faisnéis Mhíchíl Uí Longáin dom' láthairse an dara lá den mhíosa</span>
<lb n="7615"/><span>Ianuaraí san mbliain d'éis páise ár Slánaitheora míle seacht gcéad agus</span>
<lb n="7616"/><span>caogad le trí.  1753.</span></p>
<lb n="7617"/>
<lb n="7618"/><p><span>Arna cheartdhearbhadh don fhaisnéisí so is é adeir, an tan do bhí ar</span>
<lb n="7619"/><span>mórchuaird i gContae Luimnigh gur ráinig san mbaile ré ráitear Cromadh</span>
<lb n="7620"/><span>an tSubhachais, seacht míle san taobh thiar ó dheas ó Luimneach amach,</span>
<lb n="7621"/><span>mar a dtarla re breallsún bairdín, duine dubh dorcha diablaí drochghníomhach,</span>
<lb n="7622"/><span>burdúnaí brúidiúil bundúnach, ris a ráitear Seán Ó Tuama, eadhón, geocach</span>
<lb n="7623"/><span>gaige gan uige gan oideas do bhíonn do ghnáth ag imdheargadh agus ag</span>
<lb n="7624"/><span>aithisiú bantrachta agus baothdhaoine agus é ina chaimearthach camioscadach</span>
<lb n="7625"/><span>clamprach cailliúnach, maíteach milleánach mórchúiseach, agus 'na</span>
<lb n="7626"/><span>spadalach sprionlaithe spadánta scagfhiaclach, gan mhodh gan mhaoine,</span>
<lb n="7627"/><span>gan mheas gan mhaise, agus atá fós ina uan uchta agus ina dhalta cíoch ag</span>
<lb n="7628"/><span>bacaigh, ag geocaigh agus ag bithiúnaigh na críche go coiteann ag déanamh</span>
<lb n="7629"/><span>dín foscadh agus forchoimeád dóibh an tan do bhíd ag slad agus ag creachadh</span>
<lb n="7630"/><span>bochtáin agus baintreacha na críche ina dtimpeall gach uair do gheibhid</span>
<lb n="7631"/><span>uain nó amas orthu.</span></p>
<lb n="7632"/>
<lb n="7633"/><p><span>Dearbhann an faisnéisí mar an gcéanna gur thaispeáin an caimearthach</span>
<lb n="7634"/><span>réamhráite sin sórt seanpháipéirín dó ina raibh righinráiméis láinleamh,</span>
<lb n="7635"/><span>gan bun, gan barr, gan sníomh gan snas, do bhí i nadúir nó i bhfoirm</span>
<lb n="7636"/><span>barántais do chuir sé, gan údarás ar bith, i ndiaidh éin choiligh do</span>
<lb n="7637"/><span>ghoid féin nó</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="7638"/><p><span>Reynardín leathchaoch amach ón Athair Seán Ó hEidhin, mar aon le lacha</span>
<lb n="7639"/><span>agus bardal agus le punt tobac noch do ghoid an dís chéanna le cúnamh</span>
<lb n="7640"/><span>an deisciobail ó Mháire Ní ghlainBhriain, baintreach bhocht chónaíos</span>
<lb n="7641"/><span>i mbaile cois Abhann Móire mar ar chuir sí sá coigíl i súil Reynardín</span>
<lb n="7642"/><span>réamhráite, agus dá chomhartha san tá ar leathshúil ó shin i leith.</span>
<lb n="7643"/><span>Ní bhus mó ní deir an faisnéisí so, agus is dá dhearbhadh san atá an barántas</span>
<lb n="7644"/><span>so síos.</span></p>
<lb n="7645"/>
<lb n="7646"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="7647"/><span>Whereas d'áitigh</span>
<lb n="7648"/><span>aréir im' láthair</span>
<lb n="7649"/><span>saoirfhear sárghlic</span>
<lb n="7650"/><span>sítheoilte,</span>
<lb n="7651"/><span>Aon den dáimh,</span>
<lb n="7652"/><span>ba laoite cáil,</span>
<lb n="7653"/><span>is groífhear grámhar</span>
<lb n="7654"/><span>gaoisghleoite,</span>
<lb n="7655"/><span>Gur shín ina dháil</span>
<lb n="7656"/><span>re tíocht thar Máigh</span>
<lb n="7657"/><span>daorscar dána</span>
<lb n="7658"/><span>dítheolgach,</span>
<lb n="7659"/><span>Breillsceach baird</span>
<lb n="7660"/><span>gan bhrí gan aird</span>
<lb n="7661"/><span>do mhill gach áit</span>
<lb n="7662"/><span>le draíodóireacht.</span></p>
<lb n="7663"/>
<lb n="7664"/><p><span>Ablach íogair</span>
<lb n="7665"/><span>airceasach íseal</span>
<lb n="7666"/><span>amasach íotach</span>
<lb n="7667"/><span>íogórach.</span>
<lb n="7668"/><span>Bradaire bíobha</span>
<lb n="7669"/><span>breabaire baoighil</span>
<lb n="7670"/><span>beannaphoc bruíonach</span>
<lb n="7671"/><span>baoisghlórach.</span>
<lb n="7672"/><span>Caimearthach cíordhubh</span>
<lb n="7673"/><span>ceachartha cinnte</span>
<lb n="7674"/><span>cearrabhach caointeach</span>
<lb n="7675"/><span>caoiltónach.</span>
<lb n="7676"/><span>Drannaire daoiscair,</span>
<lb n="7677"/><span>danarga díthchirt</span>
<lb n="7678"/><span>damanta is dríodar</span>
<lb n="7679"/><span>daoichóbach.</span></p>
<lb n="7680"/>
<lb n="7681"/><p><span>Feallaire fíochmhar</span>
<lb n="7682"/><span>falathach fuíollach</span>
<lb n="7683"/><span>feannaire faingce</span>
<lb n="7684"/><span>is fíorlóma.</span>
<lb n="7685"/><span>Gaige bocht guífeach</span>
<lb n="7686"/><span>garbhphoc gailseach</span>
<lb n="7687"/><span>glamaire is gaingce</span>
<lb n="7688"/><span>gnaoidhóite.</span>
<lb n="7689"/><span>Learaire líofa</span>
<lb n="7690"/><span>leathscuilte leidhbach</span>
<lb n="7691"/><span>lastaire is leidhce</span>
<lb n="7692"/><span>líobóideach.</span>
<lb n="7693"/><span>Meallaire millteach</span>
<lb n="7694"/><span>maslaitheach maíteach</span>
<lb n="7695"/><span>madra meidhir</span>
<lb n="7696"/><span>le míchóthrom.</span></p>
<lb n="7697"/>
<lb n="7698"/><p><span>Nathaire nimhneach</span>
<lb n="7699"/><span>nathantach naimhdeach</span>
<lb n="7700"/><span>nascaithe níl i</span>
<lb n="7701"/><span>ní fónta.</span>
<lb n="7702"/><span>Plubaire pleidhce</span>
<lb n="7703"/><span>pusaire plíoma</span>
<lb n="7704"/><span>pollaire poinn</span>
<lb n="7705"/><span>is príomhlóiste.</span>
<lb n="7706"/><span>Raille bocht raíceach,</span>
<lb n="7707"/><span>raiste re righne,</span>
<lb n="7708"/><span>rangartach roímhe seo</span>
<lb n="7709"/><span>is ríchóbach.</span>
<lb n="7710"/><span>Srathaire straoilleach</span>
<lb n="7711"/><span>smagaide smíste</span>
<lb n="7712"/><span>steallaire still</span>
<lb n="7713"/><span>nach sítheoilteach.</span></p>
<lb n="7714"/>
<lb n="7715"/><p><span>Treasdhuine taibhseach</span>
<lb n="7716"/><span>taistealach timpeall</span>
<lb n="7717"/><span>teallaire tíre</span>
<lb n="7718"/><span>is tí ósta,</span>
<lb n="7719"/><span>Do ghaidfeas gach ní</span>
<lb n="7720"/><span>do gheabhadh 'na shlí</span>
<lb n="7721"/><span>gan aiseag arís</span>
<lb n="7722"/><span>dá chaoinchomharsain</span>
<lb n="7723"/><span>Do bhradaigh is fíor,</span>
<lb n="7724"/><span>an lacha 's a huibhe,</span>
<lb n="7725"/><span>is earra ná maím,</span>
<lb n="7726"/><span>im' scríbhneoireacht.</span>
<lb n="7727"/><span>Aitchim ina dhíol,</span>
<lb n="7728"/><span>má thigeann 'n bhur slí,</span>
<lb n="7729"/><span>a cheangal gan mhoill,</span>
<lb n="7730"/><span>re righinrópa.</span></p>
<lb n="7731"/>
<lb n="7732"/><p><span>Bíonn fós mar chluinim,</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="7733"/><p><span>'na bhrócaeir ime,</span>
<lb n="7734"/><span>'na phortaeir uisce,</span>
<lb n="7735"/><span>'s ag linnteoireacht.</span>
<lb n="7736"/><span>'S is rómhinic é</span>
<lb n="7737"/><span>ar bhóthar Luimnigh,</span>
<lb n="7738"/><span>'na óstaeir buisinne</span>
<lb n="7739"/><span>baoithdhreoite.</span>
<lb n="7740"/><span>Ar bord cé thigeann,</span>
<lb n="7741"/><span>'na stróice buile</span>
<lb n="7742"/><span>i gcomhair gach foirinne</span>
<lb n="7743"/><span>ag físeoireacht,</span>
<lb n="7744"/><span>Is gé ólann iomad,</span>
<lb n="7745"/><span>re póit ina ghoile,</span>
<lb n="7746"/><span>go deo níl pingin</span>
<lb n="7747"/><span>'na chríonphóca.</span></p>
<lb n="7748"/>
<lb n="7749"/><p><span>Sirim gach saoi,</span>
<lb n="7750"/><span>ó Chuillinn go Daoil,</span>
<lb n="7751"/><span>re a bhfuilim i síoth</span>
<lb n="7752"/><span>'s i bpríomhchomhairle;</span>
<lb n="7753"/><span>'S gach file san tír,</span>
<lb n="7754"/><span>ó Life go Laoi,</span>
<lb n="7755"/><span>is ó Inis na líog,</span>
<lb n="7756"/><span>go taoibh Eochaill'</span>
<lb n="7757"/><span>Cuirígse dís,</span>
<lb n="7758"/><span>nó duine ar gach slí,</span>
<lb n="7759"/><span>idir cumar is coill</span>
<lb n="7760"/><span>is caimbhóthar.</span>
<lb n="7761"/><span>'S an sruthaire spy</span>
<lb n="7762"/><span>má thigeann 'nbhur radharc</span>
<lb n="7763"/><span>scriosaíg de an leidhb,</span>
<lb n="7764"/><span>re naoi gcorda.</span></p>
<lb n="7765"/>
<lb n="7766"/><p><span>Aitchimse suaidh,</span>
<lb n="7767"/><span>leanaíg an ruaig</span>
<lb n="7768"/><span>i gcaladh i gcuan,</span>
<lb n="7769"/><span>'s i gcaimbhóithre,</span>
<lb n="7770"/><span>De shleasa gach tuath,</span>
<lb n="7771"/><span>ó Ghaillimh go Tuamhain,</span>
<lb n="7772"/><span>is ó Chaiseal go bruachaibh,</span>
<lb n="7773"/><span>binnBhoirne,</span>
<lb n="7774"/><span>Má castar an fuaid,</span>
<lb n="7775"/><span>'bhur bhfarraid ar cuaird,</span>
<lb n="7776"/><span>é cheangal go cruaidh,</span>
<lb n="7777"/><span>le righinchorda.</span>
<lb n="7778"/><span>Is ná glacaígse uaidh,</span>
<lb n="7779"/><span>aisce ná duais,</span>
<lb n="7780"/><span>go mbaintear an chluais,</span>
<lb n="7781"/><span>den fhíorstróinse.</span></p>
<lb n="7782"/>
<lb n="7783"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="7784"/>
<lb n="7785"/><p><span>Aitchimse gach faraire idir éigse is dáimh,</span>
<lb n="7786"/><span>Is gach preabaire den eaglais ón Fhéil go Máigh,</span>
<lb n="7787"/><span>An srangartach so ceanglaíg go daor le cnáib,</span>
<lb n="7788"/><span>Is bainíg uile cnagarnach is béic as Seán!</span></p>
<lb n="7789"/>
<lb n="7790"/><p><span>Bzzzzz1823fl 19T</span>
<lb n="7791"/><span>Uzzzzz0305</span>
<lb n="7792"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="7793"/><span>Contae Chorca le Dáiví de Barra, ollamh is éigeas, is fear craobhscaoilte</span>
<lb n="7794"/><span>is tabhartha nótas ar chóir is ar éagóir, san gcontae roimheráite.</span></p>
<lb n="7795"/>
<lb n="7796"/><p><span>Ag so deimhniú is faisnéis an fhíoraoin uasail .i. Uilliam Ó Murchú im'</span>
<lb n="7797"/><span>láthairse, iodhain, go raibh líne de ghéanna breátha neamhchoiteanna ag a</span>
<lb n="7798"/><span>mhnaoi, noch do gineadh is do síolraíodh ar bhruachaibh na habhann</span>
<lb n="7799"/><span>Nigara san Aifric idir eala is coileach péacóige, is gur chuir an</span>
<lb n="7800"/><span>Grand Mogul</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="7801"/><p><span>cuid den bhreed sin i dtabharthas chum Louis Philippe rí Franc is gur</span>
<lb n="7802"/><span>thug sin don oidhre Copinéar iad, is gur bhronn sé sin dís díobh .i.</span>
<lb n="7803"/><span>fearéan agus beanéan, dá charaid ionúin, agus dá fhear cumainn sárdhílis,</span>
<lb n="7804"/><span>iodhain, Uilliam Ó Murchú i gCill an Chluana, gur fhásadar na bogéanaibh</span>
<lb n="7805"/><span>sin go táscúil toghaí, téagartha leabharphípeach is coc is cleití na péacóige</span>
<lb n="7806"/><span>orthu ionas go mba mhór an gairdiú meanman le gach stróinse seal</span>
<lb n="7807"/><span>'thabhairt dá n-amharc; fá dheoidh go dtáinig san oíche an beartaí</span>
<lb n="7808"/><span>bradach bithimiorthach, is an cladhaire coiripe cealgach, is an bithiúnach</span>
<lb n="7809"/><span>truaillithe spadánta, is gur chuir nimh a shúl agus rinn a roisc is goimh a</span>
<lb n="7810"/><span>chroí iontu, gur bheartaigh leis sé chúpla díobh go hasmailteach, mar aon</span>
<lb n="7811"/><span>le caora ró-álainn do bhí i meáchaint toirc, ba shamhalta 'na lomra leis an</span>
<lb n="7812"/><span>reithe tug Jason as an Labyrinth ón nGréig leis, gur éalaigh Medea</span>
<lb n="7813"/><span>leis dá haithle, agus is dá dhearbhú sin atá an barántas mar leanas:</span></p>
<lb n="7814"/>
<lb n="7815"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="7816"/><span>Whereas d'áitigh</span>
<lb n="7817"/><span>go cruinn im' láthair</span>
<lb n="7818"/><span>an saorfhear fáthach</span>
<lb n="7819"/><span>fíorleonta,</span>
<lb n="7820"/><span>Cara don dáimh</span>
<lb n="7821"/><span>fear cruinn 'na cháil,</span>
<lb n="7822"/><span>is caoinfhear grámhar</span>
<lb n="7823"/><span>gaoiseolta,</span>
<lb n="7824"/><span>Go dtáinig smalaire</span>
<lb n="7825"/><span>san oíche d'amas air</span>
<lb n="7826"/><span>is go rinn go hasmailteach</span>
<lb n="7827"/><span>díth mhór dhó.</span>
<lb n="7828"/><span>Gur ghoid a ghéanna</span>
<lb n="7829"/><span>is caora mhéith uaidh,</span>
<lb n="7830"/><span>ba mhaith mar bhéile</span>
<lb n="7831"/><span>do rí Poland.</span></p>
<lb n="7832"/>
<lb n="7833"/><p><span>Ní bhead ag coimheascar</span>
<lb n="7834"/><span>leis na Peelers,</span>
<lb n="7835"/><span>ní dheinid ní ach</span>
<lb n="7836"/><span>míchóra,</span>
<lb n="7837"/><span>Is gach ní dá shailithe</span>
<lb n="7838"/><span>go mbíd ina chuilithe</span>
<lb n="7839"/><span>ag déanamh mioscaise</span>
<lb n="7840"/><span>i gCríoch Fódhla.</span>
<lb n="7841"/><span>De dhroim an scéil sin,</span>
<lb n="7842"/><span>ní bhead ag plé leo,</span>
<lb n="7843"/><span>buíon róchlaon gan</span>
<lb n="7844"/><span>gníomh fónta.</span>
<lb n="7845"/><span>Ach déan bum gan mheabhrán,</span>
<lb n="7846"/><span>de Thomás na nAmhrán;</span>
<lb n="7847"/><span>ná bíodh sé ag canrán,</span>
<lb n="7848"/><span>faoin sceol so.</span></p>
<lb n="7849"/>
<lb n="7850"/><p><span>Faigh cleath mhaith fuinse,</span>
<lb n="7851"/><span>is ráipéar síos ann,</span>
<lb n="7852"/><span>is bior maith fada aisti.</span>
<lb n="7853"/><span>Is ar eagla í 'stialladh,</span>
<lb n="7854"/><span>faigh uirthi bianna,</span>
<lb n="7855"/><span>le haghaidh na headraghail'.</span>
<lb n="7856"/><span>Tabhair cúpla léim,</span>
<lb n="7857"/><span>is cuir asat géim,</span>
<lb n="7858"/><span>is tabhair mionna martraithe.</span>
<lb n="7859"/><span>Ná glac air aon réiteach</span>
<lb n="7860"/><span>go ndéinir eirleach</span>
<lb n="7861"/><span>nó an tslaid do thabhairt leat.</span></p>
<lb n="7862"/>
<lb n="7863"/><p><span>Bíodh t'iarracht géimiúil,</span>
<lb n="7864"/><span>ach bíodh sí fáthúil,</span>
<lb n="7865"/><span>bí cruinn chum amharctha.</span>
<lb n="7866"/><span>Bíodh do bharántas</span>
<lb n="7867"/><span>i gcúl do láimhe,</span>
<lb n="7868"/><span>is ná glac aon eagla.</span>
<lb n="7869"/><span>Ná fág cróitín,</span>
<lb n="7870"/><span>ná lúbchlaí bóithrín,</span>
<lb n="7871"/><span>ná bealach taisteala.</span>
<lb n="7872"/><span>Is na gleannta réchoille</span>
<lb n="7873"/><span>'na bhfeicfir géanna</span>
<lb n="7874"/><span>tabhair ionsaí eatarthu.</span></p>
<lb n="7875"/>
<lb n="7876"/><p><span>Is bodach uasal</span>
<lb n="7877"/><span>chuir iontu tuaith</span>
<lb n="7878"/><span>chum iad bheith mar néamhracht</span>
<lb n="7879"/><span>Ar loch nó ar linn,</span>
<lb n="7880"/><span>le cois a thí aige,</span>
<lb n="7881"/><span>i bhfoirm géise.</span>
<lb n="7882"/><span>Go dtug breab asmailteach,</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="7883"/><p><span>don chladhaire chealgach,</span>
<lb n="7884"/><span>do rinn an t-eirleach.</span>
<lb n="7885"/><span>Is náire aitchimse</span>
<lb n="7886"/><span>go bhfaighe gach pearsa acu</span>
<lb n="7887"/><span>de dhroim a gclaonta.</span></p>
<lb n="7888"/>
<lb n="7889"/><p><span>Ná codail ar suaimhneas,</span>
<lb n="7890"/><span>go ndeachair id' ruathar,</span>
<lb n="7891"/><span>go Baile na Martra.</span>
<lb n="7892"/><span>Go hInse Uí Choinn</span>
<lb n="7893"/><span>is go Gleann Toircín,</span>
<lb n="7894"/><span>is go Gleann Eatharla.</span>
<lb n="7895"/><span>Go Gleann Fleisce</span>
<lb n="7896"/><span>is go Gleann na Geilte,</span>
<lb n="7897"/><span>is go Gleann Airiglinn.</span>
<lb n="7898"/><span>Ach bí ar do gharda,</span>
<lb n="7899"/><span>óir san áit sin,</span>
<lb n="7900"/><span>tá mórchuid ceatharnach.</span></p>
<lb n="7901"/>
<lb n="7902"/><p><span>Ná fág linn muilinn,</span>
<lb n="7903"/><span>díg ná cumar,</span>
<lb n="7904"/><span>ná portach féithleach,</span>
<lb n="7905"/><span>Má ná inse,</span>
<lb n="7906"/><span>ná trá cois taoide</span>
<lb n="7907"/><span>'na mbeadh foscadh ag éanlaith.</span>
<lb n="7908"/><span>Cuardaigh bailte dhóibh</span>
<lb n="7909"/><span>idir Chluain is Cairbre</span>
<lb n="7910"/><span>go rachair go Béarra.</span>
<lb n="7911"/><span>Loch Leamhain ná dearmaid</span>
<lb n="7912"/><span>agus Loch Dairbhreach,</span>
<lb n="7913"/><span>agus Loch Éirne.</span></p>
<lb n="7914"/>
<lb n="7915"/><p><span>Éirigh ag tnúthán</span>
<lb n="7916"/><span>go Dún Iaragnáin;</span>
<lb n="7917"/><span>bhí a bhean lán d'uabhar</span>
<lb n="7918"/><span>Gur chuir cogadh is coinscleo,</span>
<lb n="7919"/><span>ar Mhochaomhóg</span>
<lb n="7920"/><span>i ndiaidh Chlann Lir uasal.</span>
<lb n="7921"/><span>Go Cill na nEalaí</span>
<lb n="7922"/><span>ná déin faillí</span>
<lb n="7923"/><span>ná scoir id' ruathar.</span>
<lb n="7924"/><span>Is ná bí ceachartha,</span>
<lb n="7925"/><span>ach na bailte eatharthu,</span>
<lb n="7926"/><span>déin iad a chuardach.</span></p>
<lb n="7927"/>
<lb n="7928"/><p><span>Má gheibhir le hamharc iad,</span>
<lb n="7929"/><span>is urasa iad aithne,</span>
<lb n="7930"/><span>bhí a gcomharthaí fáthach.</span>
<lb n="7931"/><span>Déinid scréachach,</span>
<lb n="7932"/><span>mar ghéim na géise,</span>
<lb n="7933"/><span>an tan bheadh sí gáifeach.</span>
<lb n="7934"/><span>Bhí a bpíobáin fada,</span>
<lb n="7935"/><span>mar bheadh ar eala,</span>
<lb n="7936"/><span>is coc in airde air</span>
<lb n="7937"/><span>Is súile Argus</span>
<lb n="7938"/><span>do bhí go sárdheas,</span>
<lb n="7939"/><span>'na gcleití áille.</span></p>
<lb n="7940"/>
<lb n="7941"/><p><span>Má thig bean uasal</span>
<lb n="7942"/><span>leat id' ruathar</span>
<lb n="7943"/><span>ar a mbeadh mufanna,</span>
<lb n="7944"/><span>Nó mangarláin chlúimhe</span>
<lb n="7945"/><span>aici mar chlúdach,</span>
<lb n="7946"/><span>ar a lámha chum fothana,</span>
<lb n="7947"/><span>Déin í chuardach,</span>
<lb n="7948"/><span>go ceansa stuama,</span>
<lb n="7949"/><span>ach má bhíonn sí 'siosma leat,</span>
<lb n="7950"/><span>Cuir do lámh go lom</span>
<lb n="7951"/><span>faoina com</span>
<lb n="7952"/><span>is cuardaigh connail í!</span></p>
<lb n="7953"/>
<lb n="7954"/><p><span>Ag siúl na n-ard duit,</span>
<lb n="7955"/><span>cuardaigh fáthach</span>
<lb n="7956"/><span>gach cúinne padoice.</span>
<lb n="7957"/><span>Mar a bhfeicfir caoire,</span>
<lb n="7958"/><span>bí róshíleach</span>
<lb n="7959"/><span>'na measc dá n-amharcadh.</span>
<lb n="7960"/><span>Má thíonn an t-aoire,</span>
<lb n="7961"/><span>ag cur aon sméide ort,</span>
<lb n="7962"/><span>ná bí meata aige.</span>
<lb n="7963"/><span>Tabhair rop dod' bhior</span>
<lb n="7964"/><span>i mbun a choirp,</span>
<lb n="7965"/><span>is bain scéal a dtaisce dhe.</span></p>
<lb n="7966"/>
<lb n="7967"/><p><span>Dá dteagmhadh pearsa leat</span>
<lb n="7968"/><span>'na mbeadh béal smeartha aige,</span>
<lb n="7969"/><span>is é ag brúchtaíol,</span>
<lb n="7970"/><span>Cuir chum teastais é,</span>
<lb n="7971"/><span>is má bhíonn sé ag magadh leat,</span>
<lb n="7972"/><span>tabhair dhó smúsaíol,</span>
<lb n="7973"/><span>Gaibh de chiceanna</span>
<lb n="7974"/><span>i mbun a imeadail,</span>
<lb n="7975"/><span>nó go mbeidh sé ag gnúsaíol.</span></p>
<lb n="7976"/>
<lb n="7977"/><p><span>Ach anois ní gá dhom,</span>
<lb n="7978"/><span>a thuilleadh a rá leat</span></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="7979"/><p><span>i gcás an scéil so.</span>
<lb n="7980"/><span>Ach cuardaigh féin</span>
<lb n="7981"/><span>na bailte nár léas duit</span>
<lb n="7982"/><span>a dtagar san réim so.</span>
<lb n="7983"/><span>Ná glac dualgas,</span>
<lb n="7984"/><span>ó lag ná uasal,</span>
<lb n="7985"/><span>is ná fachaimse claon tú.</span>
<lb n="7986"/><span>Gur sin mo bharántas,</span>
<lb n="7987"/><span>tabhartha óm' láimh duit,</span>
<lb n="7988"/><span>is fám' shéala.</span></p>
<lb n="7989"/>
<lb n="7990"/><p><span>Dáiví de Barra.</span></p>
<lb n="7991"/>
<lb n="7992"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="7993"/><span>Do ghaibh scorn Tomás na nAmhrán chionn na hainme sin 'thabhairt air</span>
<lb n="7994"/><span>bíodh gurab í a ainm choiteann san dúiche í is adúirt nach é Dáiví</span>
<lb n="7995"/><span>do thug riamh air í ach bleagard éigin eile.  Agus adúirt go ndéanfadh féin</span>
<lb n="7996"/><span>aor nó ealaí éigin don té do cheap air mar ainm í ionas ná fágfadh ann a</span>
<lb n="7997"/><span>shamhail do rá leis arís, gur thóg Dáiví an barántas as a láimh is do thug</span>
<lb n="7998"/><span>do dhuine eile é ar an modh so:</span></p>
<lb n="7999"/>
<lb n="8000"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="8001"/><span>Dáiví de Barra cct. chum Tomáis Uí Mhurchú na nAmhrán</span></p>
<lb n="8002"/>
<lb n="8003"/><p><span>A Thomáis Uí Mhurchú, cad do b'fhiú dom labhairt riot?</span>
<lb n="8004"/><span>Ná gairm cunstábla im' bharántas 'thabhairt duit;</span>
<lb n="8005"/><span>Ní rinnis an cuardach d'fhonn na maitheasa,</span>
<lb n="8006"/><span>is níor thugais an brá im' láthair ceangailte.</span></p>
<lb n="8007"/>
<lb n="8008"/><p><span>Do measadh liomsa gur dhuine tú eagnach,</span>
<lb n="8009"/><span>Is go ndéanfá an cuardach mar rinne an Gearaltach,</span>
<lb n="8010"/><span>Ach is é ní chluinim go bhfuileann tú bagarthach,</span>
<lb n="8011"/><span>Is nach fear chum suilt tú ach duine beag cealgach.</span></p>
<lb n="8012"/>
<lb n="8013"/><p><span>Ní dhéinim dabht, is is ní é braitear dhom,</span>
<lb n="8014"/><span>Go mbíonn aos óg ag gleo is a' magadh riot,</span>
<lb n="8015"/><span>Go lasfadh do ribe is go gcuirthear tú in achrann</span>
<lb n="8016"/><span>I ndóigh go scriosfainnse an fionnadh go talamh dhíot.</span></p>
<lb n="8017"/>
<lb n="8018"/><p><span>Créad ná dearnais, más cás é b'acmhainn duit,</span>
<lb n="8019"/><span>Ionsaí is ruathar cuain is calafoirt,</span>
<lb n="8020"/><span>Gach má is inse sa tír ba measa dhuit,</span>
<lb n="8021"/><span>Do thabhairt fád' scríb gan fuíoll gan dearmad?</span></p>
<lb n="8022"/>
<lb n="8023"/><p><span>Ach ní bhead ag spleáchas sa chás sin feasta leat.</span>
<lb n="8024"/><span>Is sílim id' ghátar, tá Mícheál Ó hArta agam,</span>
<lb n="8025"/><span>An fear caoin grámhar atá lánacmhainneach,</span>
<lb n="8026"/><span>Le fios is eolas is cóir chum labhartha.</span>
<lb n="8027"/></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="8028"/><p><span>Imigh, a shárfhir, tóg lámh feasta liom,</span>
<lb n="8029"/><span>Is beir mo bharántas id' láimh chum seasaimh dhuit;</span>
<lb n="8030"/><span>Tóg priocaire ar bheilt gan cheilt gan eagla</span>
<lb n="8031"/><span>Is claíomh ar do shliasta chum riartha ar cheatharnaigh.</span></p>
<lb n="8032"/>
<lb n="8033"/><p><span>Ní in ordú peeler dhlítear t'aistearsa,</span>
<lb n="8034"/><span>An dream róshlíthleach i ngach gníomh bhíonn tarcaisneach,</span>
<lb n="8035"/><span>Ach i bhfoirm foot-yeoman, nó tóg capall leat,</span>
<lb n="8036"/><span>Is imigh go mómharach is go cróga calma.</span></p>
<lb n="8037"/>
<lb n="8038"/><p><span>Buail siar chum Bandan, is ann tá an gasra</span>
<lb n="8039"/><span>Is measa sa dúiche de chomplacht Orangemen,</span>
<lb n="8040"/><span>Paca gan riail, chuir an diabhal chum mearathaill,</span>
<lb n="8041"/><span>Do ghoidfeadh an iall, an scian 's a' meanaithe.</span></p>
<lb n="8042"/>
<lb n="8043"/><p><span>Imigh id ruathar go Cnoc Rua Mangartan,</span>
<lb n="8044"/><span>Is cuardaigh timpeall gach tír is neasa dhó,</span>
<lb n="8045"/><span>Óir bíd Ciarraígh ag triall 'shíor eadrainn,</span>
<lb n="8046"/><span>Do ghoidfeadh an t-ubh tar éis gor trí seachtaine.</span></p>
<lb n="8047"/>
<lb n="8048"/><p><span>Gaibh chum Dar'anáin, is gheabhair cás caraide,</span>
<lb n="8049"/><span>Is cuirfidh Conall go miochair leat teachtaire,</span>
<lb n="8050"/><span>I ndáil Locha Léin, bíd géise is lachain air,</span>
<lb n="8051"/><span>Is b'fhéidir do ghéanna bheith ag séiseacht eatarthu.</span></p>
<lb n="8052"/>
<lb n="8053"/><p><span>Gaibh aniar don réir sin id' réim cois farraige,</span>
<lb n="8054"/><span>Is ná fág cumar, 'na mbeadh biolar ná laitire</span>
<lb n="8055"/><span>Go dtagair cois Chuinne 'na bhfuil foithin is glasra,</span>
<lb n="8056"/><span>Is Tobar an Ghruagaigh cuardaigh eatarthu.</span></p>
<lb n="8057"/>
<lb n="8058"/><p><span>Buail soir chum Déiseach sa réim sin cheapas duit,</span>
<lb n="8059"/><span>Is ná gaibh cóngar, ach tóg na haisteara,</span>
<lb n="8060"/><span>Is ná fág Dún Biataigh gan triall is taisteala,</span>
<lb n="8061"/><span>Is cuardaigh connail gach ionad is daingine.</span></p>
<lb n="8062"/>
<lb n="8063"/><p><span>Ná bí bámhar i bpáirt ná i gcarthanacht</span>
<lb n="8064"/><span>Le Gall ná Gael, le cléir ná Sagsanach,</span>
<lb n="8065"/><span>Cuardaigh na Satraps, cé is cráifigh chneasta sin,</span>
<lb n="8066"/><span>Ach bíonn ampla dian i gcliar na heagailse.</span></p>
<lb n="8067"/>
<lb n="8068"/><p><span>'S i dtaobh na caorach, níl aon réad tairbhe,</span>
<lb n="8069"/><span>Dhuit bheith dá hiarraidh, is cian di treascartha,</span>
<lb n="8070"/><span>Gur ith sé a feoil is gur ól a cuid anairthe,</span>
<lb n="8071"/><span>Is tá sí ina sceirt fé bheilt an bhradaire.</span></p>
<lb n="8072"/>
<lb n="8073"/><p><span>Ní beag dhom an méid sin dem' bhréithre 'chanadh dhuit,</span>
<lb n="8074"/><span>Is fearr tú féin chum réime is taisteala,</span>
<lb n="8075"/><span>Is cuirim mo bheannacht mar ghiorracht chum t'aisteara</span>
<lb n="8076"/><span>Gach lá is oíche id' shlí go gcasa tú.</span></p>
<lb n="8077"/>
<lb n="8078"/><p><span>Dáiví de Barra.</span>
<lb n="8079"/></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="8080"/><p><span>Uzzzzz0418</span></p>
<lb n="8081"/>
<lb n="8082"/><p><span>Mícheál Ó hArta cct., chum Dáiví de Barra</span></p>
<lb n="8083"/>
<lb n="8084"/><p><span>A ursa na dáimhe, tháileas milis cruinn duanta</span>
<lb n="8085"/><span>Ar rochtain do bharántais im' láimh i dteideal laoi cuardaigh,</span>
<lb n="8086"/><span>Oíche ná lá ní dhearna ar leaba luí ar suaimhneas,</span>
<lb n="8087"/><span>Go dtugas mo stáir gan chairde is le taitneamh croí ghluaiseas.</span></p>
<lb n="8088"/>
<lb n="8089"/><p><span>Do lingeas i dtúis mo chúrsa go hOileán Arda Néimhe,</span>
<lb n="8090"/><span>Is níor fhágas cró ná póirse ná láthair mhín fhéarghlais,</span>
<lb n="8091"/><span>Má ná loch ná port 'na mbeadh ailbhín géanna,</span>
<lb n="8092"/><span>Gan iniúchadh is amharc ar eagla iad bheith tar m'éis ann.</span></p>
<lb n="8093"/>
<lb n="8094"/><p><span>Níor stadas dem' ruathar ach ag cuardach go ndeachas go Déiseach</span>
<lb n="8095"/><span>Is go Tobar Dhéagláin, sa tráigh atá ar shlios na tréanmhuir,</span>
<lb n="8096"/><span>Go Tobar Mhochoda do rochtas, tá ag Lios na gCléireach,</span>
<lb n="8097"/><span>Is go Tobar Phádraig tá in Ardach fá iomad réime.</span></p>
<lb n="8098"/>
<lb n="8099"/><p><span>Do chuas dá éis sin go Loch Saiméire</span>
<lb n="8100"/><span>Mar ar chaith Parthalán a chú tré chuncas is mioscais éada,</span>
<lb n="8101"/><span>An tan chonarc sé a bhuachaill go fuadrach lá ar maidin gréine</span>
<lb n="8102"/><span>Ag dul hub ar muin daid go deas ar a mhnaoi, gan séanadh.</span></p>
<lb n="8103"/>
<lb n="8104"/><p><span>d'ionsaíos Loch Áinín mar ar bádh an Rí Tuirgéisius,</span>
<lb n="8105"/><span>An t-anfhlaith gruama tug buannacht ar fhearaibh Éireann,</span>
<lb n="8106"/><span>Gur chuir Maolsheachlainn cloch go docht faoina bhráid le géarghoimh,</span>
<lb n="8107"/><span>Is gach buanna bhí 'mBanba do treascaradh an oíche chéanna.</span></p>
<lb n="8108"/>
<lb n="8109"/><p><span>Do chuas go Loch Ríbh, is 'na thimpeall bhíos sealadthréimhse,</span>
<lb n="8110"/><span>Ag amharc gach ní ar aoibhneas ba chleachtadh taobh leis,</span>
<lb n="8111"/><span>Is chuas go Loch Guir air sin óir smaoiníodh é agam,</span>
<lb n="8112"/><span>Go raibh Cainneach Naomh ann, is ná séanfadh sé orm aon rud.</span></p>
<lb n="8113"/>
<lb n="8114"/><p><span>d'ionsaíos Dubhloch Durlais, go moch ar maidin,</span>
<lb n="8115"/><span>Is níorbh ionad géise ná géanna é chum staid ann,</span>
<lb n="8116"/><span>Óir bhí sé ag ruailleán is ag guairneán mar bheadh roth muillinn,</span>
<lb n="8117"/><span>Is fuil na péiste bréine ann, do mharbh mic Starainn.</span></p>
<lb n="8118"/>
<lb n="8119"/><p><span>Níor fhágas gleann ná cambhealach insa tír sin,</span>
<lb n="8120"/><span>Gan cuardach connail idir imeall is lár is inse,</span>
<lb n="8121"/><span>Go Gleann Dá Loch do shroiseas ar mo bharra baoise,</span>
<lb n="8122"/><span>Is leaba Chéivin do thaobhaíos i dtráth na hoíche.</span>
<lb n="8123"/></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="8124"/><p><span>Arna mháireach ghabhas ag amharc na háite im' thimpeall,</span>
<lb n="8125"/><span>Is bhí an t-uisce garbh, ag freagairt d'anfa gaoithe,</span>
<lb n="8126"/><span>Go gcuireadh a thonnaibh tar imeall na gcloch dob airde,</span>
<lb n="8127"/><span>Is níorbh fhearrde mise mo thuras, ná gabháil an tslí sin.</span></p>
<lb n="8128"/>
<lb n="8129"/><p><span>Go Formaoil na bhFiann do thriallas go santach síthleach,</span>
<lb n="8130"/><span>Is go hArd na Tulcha lingeas go héadromsmaointeach;</span>
<lb n="8131"/><span>Do bhí garbhleac throm ann, is ogham 'na lár sin scríofa,</span>
<lb n="8132"/><span>Gurab é suíochán seilge an bheithirfhir ársa Fhinn é.</span></p>
<lb n="8133"/>
<lb n="8134"/><p><span>Go Doire Dá Bhaoth do théarnaíos ar éirí gréine,</span>
<lb n="8135"/><span>Mar a mbíodh an Searbhán Lochlann gan codladh ag faire na gcaora,</span>
<lb n="8136"/><span>Is chuas is d'amharcas an leaba bhí i mbarr na ngéaga,</span>
<lb n="8137"/><span>'Na raibh Diarmaid is Gráinne nuair a tháinig Fionn dá n-éileamh.</span></p>
<lb n="8138"/>
<lb n="8139"/><p><span>Níor chian mé ag féachaint insa réim sin go bhfeaca taoibh liom,</span>
<lb n="8140"/><span>An fear lánaosta le léithe ann 'na shuí ar bhinse;</span>
<lb n="8141"/><span>Cé is 'na shuí dhearcas é, go dearfa ba mhó is b'airde,</span>
<lb n="8142"/><span>Ná dís dá bhfeaca im' thaistealaibh ar feadh na tíre.</span></p>
<lb n="8143"/>
<lb n="8144"/><p><span>Is dúirt: "A dhalta bhig, braithim gur ógán baoth thú,</span>
<lb n="8145"/><span>Is céard a thug tú sa turas so, le claíomh gan éide?</span>
<lb n="8146"/><span>Níl smior ná fuinneamh ná cumas id' chnámha ná i d'fhéithibh</span>
<lb n="8147"/><span>Is do reanga níor chruaidh, 's is suarach liom mar laoch tú."</span></p>
<lb n="8148"/>
<lb n="8149"/><p><span>Adúrtsa dá fhreagra gur taistealach mé ar fuaid tíortha,</span>
<lb n="8150"/><span>Is go dtugas gach baile i m'aistear liom, go ránga an chríoch so.</span>
<lb n="8151"/><span>Óir go rabhas ag siúl na dúiche ar lorg lán líne</span>
<lb n="8152"/><span>De ghéanna uaisle do fuadaíodh ó neach im' thírse.</span></p>
<lb n="8153"/>
<lb n="8154"/><p><span>"Do bhí bainis" ar sé, "aige caomhrí uasal Teamhrach</span>
<lb n="8155"/><span>Is do bhí Fionn 's an Fhiann dá riaradh san bhfleadh i gcás cleamhnais,</span>
<lb n="8156"/><span>Gur readadh ó Ghráinne im' dháilse, searc is ansacht,</span>
<lb n="8157"/><span>'S is iomdha duais do fuaireas go ránga an ball so."</span></p>
<lb n="8158"/>
<lb n="8159"/><p><span>"Más fíor do scéala", ar mé, "is tusa Diarmaid,</span>
<lb n="8160"/><span>Mac do Dhonn, bhí lonn ag cur catha is gliagaibh.</span>
<lb n="8161"/><span>Is conas mhairis, óir is dearfa gur aimsir chian sin,</span>
<lb n="8162"/><span>Is cia acu do phearsa, do shamhailt, nó do ghósta fiar sin?"</span></p>
<lb n="8163"/>
<lb n="8164"/><p><span>Ar sé "Torc Bhinne Gulban, arna thorchra do thug dom fiacal,</span>
<lb n="8165"/><span>I néal san má ar lár go rabhas 's 'na dhiaidh san,</span>
<lb n="8166"/><span>Go rug Mac an Deá mé in ardbhrogh draoíchta am' riaradh,</span>
<lb n="8167"/><span>Is cé gairid ó fhágas an áit sin do thiteas chum liaithe.</span></p>
<lb n="8168"/>
<lb n="8169"/><p><span>Is imighse reomhat i seanród Eascair Riada,</span>
<lb n="8170"/><span>Is go Maigh an Alta taisteal id' shlí 'na dhiaidh san,</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="8171"/><p><span>Go Loch na dTrí gCaol, ná déin de dearmad fiartha,</span>
<lb n="8172"/><span>Is muna bhfuilid san réim sin, níl éifeacht duit bheith dá n-iarraidh."</span></p>
<lb n="8173"/>
<lb n="8174"/><p><span>Do rinneas a chomhairle in gach eolas cruinn a dúirt sé,</span>
<lb n="8175"/><span>Is rinneas Sliabh gCuillionn na mbruinneall mbansí d'ionsa,</span>
<lb n="8176"/><span>Gur chonarc an ríogan mhíonla bhreá ghlanghnúiseach</span>
<lb n="8177"/><span>Is scata 'na timpeall ag rince de mhná gealionraic.</span></p>
<lb n="8178"/>
<lb n="8179"/><p><span>Do dhruid sí im' dháil is ba álainn í le huaisle,</span>
<lb n="8180"/><span>Is coróin chocán go fáinneach os cionn a cluaise,</span>
<lb n="8181"/><span>Róbaí ná feacasa a samhailt le gaoith dá luascadh,</span>
<lb n="8182"/><span>Is slat róghleoite 'na dóid, do bhí bán is uaithne.</span></p>
<lb n="8183"/>
<lb n="8184"/><p><span>Ar dteacht di im' láthair, "a ógáin," ar sí, "is duais duit,</span>
<lb n="8185"/><span>Teacht go tír na sídhbhrogh, gan cead d'fháil uaimse.</span>
<lb n="8186"/><span>Is créad an táimhleoireacht tharla dhuit id' ghluaiseacht,</span>
<lb n="8187"/><span>Óir braithim id' chló gur stróinse tá ar buairt tú?"</span></p>
<lb n="8188"/>
<lb n="8189"/><p><span>Do rinneas di umhla is dúrt: "a bhanríon charthanach,</span>
<lb n="8190"/><span>Ní i gcúrsaí treason ar aon chor do tharla eadraibh,</span>
<lb n="8191"/><span>Óir taistealach cuardaigh mé 'gluaiseacht ag siúl na Banba,</span>
<lb n="8192"/><span>Is ní fheadar cá rabhas go bhfeaca do ghnúis róthaitneamhach."</span></p>
<lb n="8193"/>
<lb n="8194"/><p><span>"Más ea", ar sí, "ní díoltas is cóir do thabhairt duit,</span>
<lb n="8195"/><span>Ach do rogha bean chéile i m'aolbhrogh anois do gheabhairse.</span>
<lb n="8196"/><span>Ní rachair in aostacht an tréimhse is faide leanfair sinn,</span>
<lb n="8197"/><span>Is gheabhair ceol is rince, aoibhneas, só agus macnais."</span></p>
<lb n="8198"/>
<lb n="8199"/><p><span>Do shléachtas ar talamh, is ní fheadar cá bhfaighinn di freagra,</span>
<lb n="8200"/><span>Is bhí mo chroí leath slí idir aonta is eagla,</span>
<lb n="8201"/><span>Gur thiteas im' shuan le suairceas na mbréithre canadh liom,</span>
<lb n="8202"/><span>Is ar ndúiseacht suas dom, ruainne sa tsaogal ní fheaca dhi.</span></p>
<lb n="8203"/>
<lb n="8204"/><p><span>Do ghluaiseas ansin go lodartha tromchroíoch atuirseach,</span>
<lb n="8205"/><span>Is bhíodh an cathú am' mharú, mo leas nár ghlacas-sa,</span>
<lb n="8206"/><span>Ag siúl na slí san oíche, cé bhí sí dainideach,</span>
<lb n="8207"/><span>Is go Dún Dealgáin do ránga i moch na maidine.</span></p>
<lb n="8208"/>
<lb n="8209"/><p><span>Brogh Chú Chulainn idir imeall is warda is chúinne,</span>
<lb n="8210"/><span>'S an Chraobh Rua uile do rinneas a chuardach dlúth dhóibh;</span>
<lb n="8211"/><span>Níl suíochán suadhfhir, ná ruaiteach ná ard nár shiúlas,</span>
<lb n="8212"/><span>Is níor stadas dem' stáir go ránga tigh an Iarla Chúirseach.</span></p>
<lb n="8213"/>
<lb n="8214"/><p><span>Ní bhfuaireas a dtuairisc is ghluaiseas ar éirí gréine,</span>
<lb n="8215"/><span>Go hInis Arcáin i gcurachán is go hOileán Cléire,</span>
<lb n="8216"/><span>Is ní raibh sa tír sin ní ar bith do cheilfeadh éanlaith,</span>
<lb n="8217"/><span>Ach cliath shúgáin ar na botháin, roimh an ngaoith dá séideadh.</span></p>
<lb n="8218"/>
<lb n="8219"/><p><span>Do ghluaiseas i m'aistear cois farraige is na triúcha timpeall,</span>
<lb n="8220"/><span>Is im' shiúl níor theangmhaigh liom aiste do b'fhiú dhom insint,</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="8221"/><p><span>Gur shroiseas cois Bandan gurab ann liom tharla scaoinse</span>
<lb n="8222"/><span>d'fhear lúbach láidir, is 'na láimh bhí, géar glan, píce.</span></p>
<lb n="8223"/>
<lb n="8224"/><p><span>Bhí 'shúile uaithne, is seasamh 'na ghruaig in airde,</span>
<lb n="8225"/><span>Is gach ribe dhi d'iompródh mionúll nó mórairne,</span>
<lb n="8226"/><span>Is starraí fiacal 'na ghiall mar fhiacla cránach,</span>
<lb n="8227"/><span>Is srón mhór fhada is drannadh de phus róghránna air.</span></p>
<lb n="8228"/>
<lb n="8229"/><p><span>A ghnúis bhí coghar lánodhar ó loscadh gréine,</span>
<lb n="8230"/><span>Lena shróin bhí smuga air sileadh is ní ghníodh í shéideadh,</span>
<lb n="8231"/><span>Is muineál tairbh bhí garbh gan luid den léine,</span>
<lb n="8232"/><span>'S a chluas 'na slapar mar asal a bheadh ag scréachaigh.</span></p>
<lb n="8233"/>
<lb n="8234"/><p><span>Do bhí casóigín mhór anuas air go hard a thóna,</span>
<lb n="8235"/><span>Is súgán ruainsigh bhí guaireach ag fáscadh a chóta;</span>
<lb n="8236"/><span>Bríste beag leathair bhí smeartha ag díon a chnósaigh,</span>
<lb n="8237"/><span>'S a loirgní nochtaithe gan fothain ná fiú na mbróg air.</span></p>
<lb n="8238"/>
<lb n="8239"/><p><span>Ar bhfeiscint a dhriuch dom, do thuigeas do bhí róghránna;</span>
<lb n="8240"/><span>Do cheapas nach aon d'fhuil Ghael é, ach do bhuíon na hÁfraic."</span>
<lb n="8241"/><span>Do ghabhas dá fhéachaint géar, is leath slí bhí im' dháilse,</span>
<lb n="8242"/><span>Is d'fheasas an duine é, nó sprid, nó deamhan nó sátyr.</span></p>
<lb n="8243"/>
<lb n="8244"/><p><span>Do ghlac sé fearg, 's is tapa a dúirt: "a ghiolla bhig,</span>
<lb n="8245"/><span>Cuirfeadsa in iúl go dlúth duit anois gur duine mé,</span>
<lb n="8246"/><span>Is nach smithire faon ná séice, ach gur fear lánchuthaigh mé."</span>
<lb n="8247"/><span>Is thug fuasmadh dá phíce i ndóigh go ngoinfeadh mé.</span></p>
<lb n="8248"/>
<lb n="8249"/><p><span>Ar fheicsint a choinnithe, thugas-sa saobhléim seachanta,</span>
<lb n="8250"/><span>Is follamh chuaigh 'iarracht, ach is dian do rop sa talamh é,</span>
<lb n="8251"/><span>Gur nochtas mo chlaíomh bhí líofa lánghéar leadartha,</span>
<lb n="8252"/><span>Is d'ionsaíomar a chéile go néata cróga calma.</span></p>
<lb n="8253"/>
<lb n="8254"/><p><span>Níor mhó an duais bheadh ar chuain leon chun treascartha,</span>
<lb n="8255"/><span>Nó ar dhá dhamh i dtreas lá gréine ar barra cnoic,</span>
<lb n="8256"/><span>Nó ar dhá ghríobh ingineach ag stolladh a chéile caismearthach,</span>
<lb n="8257"/><span>Ná gach iarracht shantach amplach a tugthaí eadrainn.</span></p>
<lb n="8258"/>
<lb n="8259"/><p><span>Dob fhada sinne gan time gan tlás ar a chéile,</span>
<lb n="8260"/><span>Go créachtach gonta, is ár gcuid fola 'na srutha taobh linn,</span>
<lb n="8261"/><span>Go gcuirfeadh ár mbuillí crithní i ngnúis na spéire,</span>
<lb n="8262"/><span>'S i gcuasaibh carraigeach na mara do ghníodh buairt d'éigsibh.</span></p>
<lb n="8263"/>
<lb n="8264"/><p><span>Fá dheoidh nuair b'fhada liom bhí ag seasamh an chatha chruaidh liom,</span>
<lb n="8265"/><span>Fuaireas eitim gona air is sciobas le fána an chluas de,</span>
<lb n="8266"/><span>Is ní ráinig an iarracht fiartha, ach bhain de an ghuala</span>
<lb n="8267"/><span>Gur thit chum tailimh gan tapa go faon gan luadar.</span></p>
<lb n="8268"/>
<lb n="8269"/><p><span>Do spalpas na mionna go mbainfinn an ceann lánmhór de,</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="8270"/><p><span>Muna dtugadh dom scéala cia hé, is cá tír ór ghluais sé,</span>
<lb n="8271"/><span>Is gach tuairisc eile le heibear do thabhairt go luath dom.</span>
<lb n="8272"/><span>Is tuairisc mo ghéanna tar aon rud do thabhairt gan duais dom.</span></p>
<lb n="8273"/>
<lb n="8274"/><p><span>Go ndúirt: "chonarc sé díse nó líne bhreá den tsórt sin</span>
<lb n="8275"/><span>Is tán'dar i mbád ar tráigh i bhfogas dómhsa,</span>
<lb n="8276"/><span>Gur chuir Roger 'na loing iad, is í ar bruach chum seoladh,</span>
<lb n="8277"/><span>Is chuaigh leo go toghail i dtabharthas gonuig Rí Hanóver.</span></p>
<lb n="8278"/>
<lb n="8279"/><p><span>Is baoth an scéal d'fhear aonair aon tráth mar thusa,</span>
<lb n="8280"/><span>Dul ná triall dá n-iarraidh gan garda is foireann,</span>
<lb n="8281"/><span>'S a bhfuil de Chatoilicí eadraibh dá bhfaigheadh 'na bpunainn,</span>
<lb n="8282"/><span>Go gcuirfeadh le chéile iad in éineacht dá ndó sa tine."</span></p>
<lb n="8283"/>
<lb n="8284"/><p><span>Cionnas fuair an dartaire Orangeman fios na scéala,</span>
<lb n="8285"/><span>Nó créad an chluainbheart thug tuairisc dhó ar na géanna,</span>
<lb n="8286"/><span>Nó cionnas do shroiseadar chuige, ar bhád ná ar thréanmhuir?</span>
<lb n="8287"/><span>Ná rachadh an oiread den imideal ó fhear a cheirde!</span></p>
<lb n="8288"/>
<lb n="8289"/><p><span>Ar sé: "Atá dream eadrainne 's is dearbh ná rachadh uathu aon rud.</span>
<lb n="8290"/><span>Is bearraid siad caoirigh istoíche is goidid siad éanlaith,</span>
<lb n="8291"/><span>Is bímse eatarthu, 's is dearfa gur aon dá gceird mé,</span>
<lb n="8292"/><span>Is fios a slí chum cinsil tá agam gan bhréag dhuit."</span></p>
<lb n="8293"/>
<lb n="8294"/><p><span>Ar gclos an scéil sin, is créad é mar shórt creideamhaigh,</span>
<lb n="8295"/><span>Do bhuaileas kick air do chuir a thóin ag meigeallaigh,</span>
<lb n="8296"/><span>Gur phreab 'na shuí is chum slí do sciuird sé ag eiteallaigh,</span>
<lb n="8297"/><span>Is céad dem' shórtsa níor dhóigh dóibh breith sa leirg air.</span></p>
<lb n="8298"/>
<lb n="8299"/><p><span>'S anois, a Dháiví, ós fáilteach rinneas an cuardach,</span>
<lb n="8300"/><span>Is gur thaistealas tíortha is críocha faoi iomad duaise,</span>
<lb n="8301"/><span>Cé ná tugas im' shlí iad, ní dhlíonn sin aifear uaitse,</span>
<lb n="8302"/><span>Is duine ded' shórtsa, is leor leis m'acmhainn uaimse.</span></p>
<lb n="8303"/>
<lb n="8304"/><p><span>Bzzzzz1819 19T</span>
<lb n="8305"/><span>Uzzzzz0421</span>
<lb n="8306"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="8307"/><span>Quos ego sed motos praestat componere fluctus post mihi non simili poena</span>
<lb n="8308"/><span>commissi luetis.</span></p>
<lb n="8309"/>
<lb n="8310"/><p><span>Contae Thiobrad Árann etc.  Ag so faisnéis Uilliam Uí Bhriain ó</span>
<lb n="8311"/><span>cheannbhaile na contae réamhráite dom' láthair, aon de bhreithimh</span>
<lb n="8312"/><span>na hollúnachta</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="8313"/><p><span>san gcontae chéana, agus i Leath Mhogha go huile an t-ochtú lá déag de</span>
<lb n="8314"/><span>mhíosa meáin an Earraigh, i mbliain ár slánaithe 1819.  Iarna</span>
<lb n="8315"/><span>cheartdhearbhadh don bhfaisnéisí seo ar mhóide an tsaoibhscéil dhiaga,</span>
<lb n="8316"/><span>et arna scrúdadh dhó dom' láthairse, as é a deir go bhfuil bruinnire</span>
<lb n="8317"/><span>bolgmhór breacluirgneach bréananálach burdúnach bundúnach breacshúileach</span>
<lb n="8318"/><span>buíghnéitheach, agus clamhaire caolscrogallach círéipeach camchosach</span>
<lb n="8319"/><span>caschroiceannach coirpe coinnealbháite, gan mhodh gan mhúineadh, gan mhaise</span>
<lb n="8320"/><span>gan bhéasa, gan chuid gan charaid, gan chreideamh gan choinsias, gan</span>
<lb n="8321"/><span>chríoch gan chomhairle, gan chonách, gan chónaí, gan chlú gan cheird,</span>
<lb n="8322"/><span>gan ór gan airgead, gan earra gan éadach ná fós cuid oíche, gan eagla roimh</span>
<lb n="8323"/><span>Dhia ná roimh dhuine, roimh dhiabhal ná roimh dheamhan, dárbh gnáthainm</span>
<lb n="8324"/><span>dó Tadhg mac Finghín Mheic Cárthaigh, Hiberno-waterlouse, ag imtheacht ó</span>
<lb n="8325"/><span>thír go tír, ó thuaith go tuaith, ó thriúcha go triúcha, ó bhaile go</span>
<lb n="8326"/><span>baile, ó thigh go tigh, ó bhothán go bothán, agus ó phosta go piléar, i</span>
<lb n="8327"/><span>leith a bheith 'na mháistir scoile, ag milleadh, ag míchorú 's ag maslú</span>
<lb n="8328"/><span>Béarla agus Gaeilge, in aghaidh ceartdhlí na bhfáidhe agus na bhfíorollún,</span>
<lb n="8329"/><span>agus contrárdha do rialacha léinn agus lánfhoghlamtha chúirte na naoi</span>
<lb n="8330"/><span>mbéithe agus Apolló.  Adeir an faisnéisí seo mar an gcéanna gur gnáthbhéas</span>
<lb n="8331"/><span>leis an gcrochaire creatlom, cnámhársaidh camspágach so sórt seanleabhráin</span>
<lb n="8332"/><span>lán de righinráiméis leamh, gan bun gan barr, gan sníomh gan snas, do bheith</span>
<lb n="8333"/><span>ina chríonphóca aige, dá ngairmmeann "Bolg an tSoláthair" - agus is é</span>
<lb n="8334"/><span>ceartainm an leabhair chéanna "Díoscán an Droch-Scoláire" - i gcóir a</span>
<lb n="8335"/><span>bheith á léamh agus á rannghabháil sin do scológa, do chailleacha, et do</span>
<lb n="8336"/><span>dhaoine tuatúil beagléinn gacha tíre dá ngabhann tríd, mar shúil 's go</span>
<lb n="8337"/><span>bhfaigheadh uathu mar luach saothair taoscán de ghargbhláthach nó de</span>
<lb n="8338"/><span>mheadhg géar seanuachtair, nó de dhríodar bhainne sciodarach lombhearrtha</span>
<lb n="8339"/><span>do bheadh dá shuathadh ó thobán go tobán, agus ó bhreallán go breallán, le</span>
<lb n="8340"/><span>tréimhse, tamall agus aimsir imchian roimhe sin, mar aon le fuíoll boird de</span>
<lb n="8341"/><span>chreacháin chreimchoscartha aitéite; go mba samhalta le fiachráin ghortach</span>
<lb n="8342"/><span>mhuice ag ídiú agus ag sracadh bréanchonablaigh spaid-ghearráin é, le méid</span>
<lb n="8343"/><span>ampla, scanradh, agus deifireach ag alpadh et ag slogadh na sóilphroinne sin</span>
<lb n="8344"/><span>ina mhórmhéadal síos.  Adeir fós an faisnéisí réamhráite gur béas dá</span>
<lb n="8345"/><span>dhrochbhéasaibh a bheith ag síorchreimeadh, ag síorcháineadh agus ag</span>
<lb n="8346"/><span>síoraithisiú na ndáimhe, na bhfáidhe, na bhfilí, agus na n-ollún i</span>
<lb n="8347"/><span>ngach áit dá gcuirfidh sé a thóin faoi ar a stóilín cafaireachta, agus mar</span>
<lb n="8348"/><span>an gcéanna a bheith ag lochtú a ndéantúisí mar shúil go laigheadódh sé a</span>
<lb n="8349"/><span>meas, a gcreidiúint agus a ngairm i measc na poiblíochta, agus do réir an</span>
<lb n="8350"/><span>tseanfhocail "an té ná déanann an bhróg ar fónamh níl ann ach coibléir".</span>
<lb n="8351"/><span>Is mar sin don chneáire chraiplithe Cárthaigh-se; ní dhearna riamh</span>
<lb n="8352"/><span>véarsa gan a bheith leithíseal easpaitheach nó iomarcach agus níos mó ní</span>
<lb n="8353"/><span>deir an faisnéisí-se: Ar an adhbhar san ordaím agus forfhógraim do gach</span>
<lb n="8354"/><span>file fáidhghlic feasach fíoreolach do gach bard barrúil binnbhriathrach, agus</span>
<lb n="8355"/><span>do gach sáirfhear seascair saoithiúil sítheoilte san gcontae thuasráite</span>
<lb n="8356"/><span>Thiobrad Árann, agus i Leath Mhogha go huile, an foirfeach feoite</span>
<lb n="8357"/><span>fleasgaigh seo do chuardú agus do spiúnadh go hard agus go híseal ó Lom</span>
<lb n="8358"/><span>na nEach go Cluain gheal Meala; agus radharc súl má faightear air,</span>
<lb n="8359"/><span>ceangal na gcúig gcaol go daor agus go docht do chur ar a chríonchorp le</span>
<lb n="8360"/><span>corda casta cruarighin cnáibe, agus a thabhairt dom' láthair, nó do láthair</span>
<lb n="8361"/><span>aon de bhreithimh na suadhéigse san gcontae chéanna chum riail na</span>
<lb n="8362"/><span>bhfáidhe d'fhreastal air .i. comhartha an choilínigh do stampáil air,</span>
<lb n="8363"/><span>agus a dhíbirt ó chuideachta agus ó chomhluadar</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="8364"/><p><span>na ndea-ollún, agus ar son a dhéanta ag so údarás foirlíonta</span>
<lb n="8365"/><span>foirmdhlitheach, tugtha fám' láimh agus fám' shéala, an lá agus an bhliain</span>
<lb n="8366"/><span>thuas-scríofa.</span></p>
<lb n="8367"/>
<lb n="8368"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="8369"/><span>Whereas d'áitigh</span>
<lb n="8370"/><span>inniu dom láthair</span>
<lb n="8371"/><span>ar mhóide an Bhíobla,</span>
<lb n="8372"/><span>Saoifhear sárghlic</span>
<lb n="8373"/><span>de shliocht na n-ardfhlaith</span>
<lb n="8374"/><span>de Chlanna Míleadh,</span>
<lb n="8375"/><span>An Brianach fáidhghlic</span>
<lb n="8376"/><span>feasach fáilteach</span>
<lb n="8377"/><span>gasta gníomhach,</span>
<lb n="8378"/><span>Nár chrap a lámh</span>
<lb n="8379"/><span>ar chlár an tábhairne,</span>
<lb n="8380"/><span>in am an íoctha,</span></p>
<lb n="8381"/>
<lb n="8382"/><p><span>Go bhfuil cranda caite</span>
<lb n="8383"/><span>cranca meata</span>
<lb n="8384"/><span>mímhear,</span>
<lb n="8385"/><span>Fleascach fannlag</span>
<lb n="8386"/><span>creatbhuí cancrach</span>
<lb n="8387"/><span>casta críonna,</span>
<lb n="8388"/><span>Geangaire geancach,</span>
<lb n="8389"/><span>cealgach clamprach,</span>
<lb n="8390"/><span>ceachartha cíocrach,</span>
<lb n="8391"/><span>Alpathach amplach,</span>
<lb n="8392"/><span>airceasach santach</span>
<lb n="8393"/><span>ocrach íotmhar;</span></p>
<lb n="8394"/>
<lb n="8395"/><p><span>Crochaire claon</span>
<lb n="8396"/><span>gan gin dá ghaolta</span>
<lb n="8397"/><span>insa tír-se,</span>
<lb n="8398"/><span>Cidh deir an baothlach</span>
<lb n="8399"/><span>gurb é Cnoc Gréine</span>
<lb n="8400"/><span>a bhaile dílis.</span>
<lb n="8401"/><span>Is deimhin gur bréag sin,</span>
<lb n="8402"/><span>don fhíorchréice</span>
<lb n="8403"/><span>mantach míolach.</span>
<lb n="8404"/><span>Mar ná fuil aon tigh</span>
<lb n="8405"/><span>'na bhfaigheadh méile ann</span>
<lb n="8406"/><span>ná iostas oíche.</span></p>
<lb n="8407"/>
<lb n="8408"/><p><span>Adeirthear liomsa</span>
<lb n="8409"/><span>gur ón mBandain</span>
<lb n="8410"/><span>nó ón mBlarnain,</span>
<lb n="8411"/><span>Do rith le scanradh</span>
<lb n="8412"/><span>trí dhrochiompar</span>
<lb n="8413"/><span>a chríonfather.</span>
<lb n="8414"/><span>Do bhí i dteannta</span>
<lb n="8415"/><span>mar bhain a cheann de</span>
<lb n="8416"/><span>Bhuachaill Bhán ann.</span>
<lb n="8417"/><span>Ag sin an t-am</span>
<lb n="8418"/><span>'na dtáinig sé chughainn</span>
<lb n="8419"/><span>le cois a mháthar.</span></p>
<lb n="8420"/>
<lb n="8421"/><p><span>Ba lúbach láidir,</span>
<lb n="8422"/><span>lúfar láinmhear,</span>
<lb n="8423"/><span>luaimneach éasca,</span>
<lb n="8424"/><span>Do shiúladh sráid</span>
<lb n="8425"/><span>ar cosa in airde</span>
<lb n="8426"/><span>ag iarraidh déirce.</span>
<lb n="8427"/><span>Beidh rian an mhála</span>
<lb n="8428"/><span>ina shlinneáin</span>
<lb n="8429"/><span>go deireadh a shaoghail.</span>
<lb n="8430"/><span>Is Scoláire an Mhála</span>
<lb n="8431"/><span>an ainm gnáth</span>
<lb n="8432"/><span>bhíodh ag gach n-aon air.</span></p>
<lb n="8433"/>
<lb n="8434"/><p><span>Do bhí tuilleadh clainne</span>
<lb n="8435"/><span>aige n-a bhuime</span>
<lb n="8436"/><span>ar theacht don áit-se.</span>
<lb n="8437"/><span>Is ní bhfuil fios a gcine</span>
<lb n="8438"/><span>ag aon sa chruinne</span>
<lb n="8439"/><span>ná cá cineál iad.</span>
<lb n="8440"/><span>Mar bhí sí soineanta</span>
<lb n="8441"/><span>súgach soilbhir</span>
<lb n="8442"/><span>teasaí grámhar,</span>
<lb n="8443"/><span>'S níor dhiúltaigh duine</span>
<lb n="8444"/><span>fá mhéile pise</span>
<lb n="8445"/><span>go críoch a dáta.</span></p>
<lb n="8446"/>
<lb n="8447"/><p><span>Adeir a lán</span>
<lb n="8448"/><span>ná deachaigh a cáil</span>
<lb n="8449"/><span>go poll an amhrais.</span>
<lb n="8450"/><span>Is an toradh d'fhás</span>
<lb n="8451"/><span>ar an síol a sáthadh</span>
<lb n="8452"/><span>nach buinscionnta.</span>
<lb n="8453"/><span>Gibé tarbh do dháir</span>
<lb n="8454"/><span>an bhó don Chárthach</span>
<lb n="8455"/><span>ba leis an t-anlus.</span>
<lb n="8456"/><span>Ach ní foláir a rá</span>
<lb n="8457"/><span>gur mac dá mháthair</span>
<lb n="8458"/><span>Tadhg gan dabhta.</span>
<lb n="8459"/></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="8460"/><p><span>I gCnoc Áine</span>
<lb n="8461"/><span>atá sí ar fáil</span>
<lb n="8462"/><span>don taobh thuaidh den Teampall.</span>
<lb n="8463"/><span>Is tá sé le háiteamh</span>
<lb n="8464"/><span>gurb é adhbhar báis di</span>
<lb n="8465"/><span>an bholgach Fhrancach.</span></p>
<lb n="8466"/>
<lb n="8467"/><p><span>Ní heolach dhúinne</span>
<lb n="8468"/><span>cár ghabh an cúigear</span>
<lb n="8469"/><span>eile dá cuaine,</span>
<lb n="8470"/><span>Ach go bhfuil Úna</span>
<lb n="8471"/><span>i mbiorán an chúil</span>
<lb n="8472"/><span>i Mainistir Uaithne.</span></p>
<lb n="8473"/>
<lb n="8474"/><p><span>An uair do cailleadh Sadhbh,</span>
<lb n="8475"/><span>d'imigh Tadhg,</span>
<lb n="8476"/><span>ag siúl na dtardal.</span>
<lb n="8477"/><span>'Na ghiolla i gcionn daill,</span>
<lb n="8478"/><span>is amhlaidh thuill sé</span>
<lb n="8479"/><span>beagán fáltais,</span>
<lb n="8480"/><span>Do cheannaigh dó bróga</span>
<lb n="8481"/><span>bheist is cóta</span>
<lb n="8482"/><span>amach den tairne.</span>
<lb n="8483"/><span>'S i gcúrsaí na léine</span>
<lb n="8484"/><span>do bhí a leithscéalsan</span>
<lb n="8485"/><span>gafa le crábhat.</span></p>
<lb n="8486"/>
<lb n="8487"/><p><span>Do rinn trowsers bhuí dhó</span>
<lb n="8488"/><span>áit stocaí 's bríste</span>
<lb n="8489"/><span>in éineacht,</span>
<lb n="8490"/><span>Agus do ghoid ó Dhónall</span>
<lb n="8491"/><span>ó Dhún Eochaill'</span>
<lb n="8492"/><span>seanbhéabhar.</span>
<lb n="8493"/><span>Ba dheas an radharc</span>
<lb n="8494"/><span>le hamharc Tadhg</span>
<lb n="8495"/><span>fá chulaith éadaigh;</span>
<lb n="8496"/><span>Trudaracht taibhseach</span>
<lb n="8497"/><span>mustarach meidhreach</span>
<lb n="8498"/><span>ineallta éadrom.</span>
<lb n="8499"/><span>Slogaire an mheidhg</span>
<lb n="8500"/><span>an sciodair 's an bhleaghdair,</span>
<lb n="8501"/><span>d'fhás ón gclaontreibh.</span>
<lb n="8502"/><span>Danardha an fheill</span>
<lb n="8503"/><span>comh tuillte le poimp</span>
<lb n="8504"/><span>le gearrcach Aesop.</span></p>
<lb n="8505"/>
<lb n="8506"/><p><span>Ansan dar liom,</span>
<lb n="8507"/><span>do ghlac sé dúil</span>
<lb n="8508"/><span>a bheith 'na scoláire.</span>
<lb n="8509"/><span>Agus do bhí ag foghlaim</span>
<lb n="8510"/><span>gonuig an t-am</span>
<lb n="8511"/><span>'na raibh 'na mháistir.</span>
<lb n="8512"/><span>Níor shásaigh súd</span>
<lb n="8513"/><span>mac Shaidhbh de shú</span>
<lb n="8514"/><span>'s de shíol na táire,</span>
<lb n="8515"/><span>Gan bheith in' údar</span>
<lb n="8516"/><span>mhaol dhrochmhúinte</span>
<lb n="8517"/><span>ag maslú dáimhe.</span></p>
<lb n="8518"/>
<lb n="8519"/><p><span>Dunsa dúr</span>
<lb n="8520"/><span>díombaoch drochiompair</span>
<lb n="8521"/><span>díomhaoin dána.</span>
<lb n="8522"/><span>Do tháinig chúghainn</span>
<lb n="8523"/><span>'na strae thar triúcha</span>
<lb n="8524"/><span>gan chuid gan chairde,</span>
<lb n="8525"/><span>Gan cháil gan chlú,</span>
<lb n="8526"/><span>gan chéim gan chrú,</span>
<lb n="8527"/><span>gan rún gan rá suilt.</span>
<lb n="8528"/><span>Is nár bhfearrde an cúige</span>
<lb n="8529"/><span>ina bhfuil triúr</span>
<lb n="8530"/><span>de shórt an chneáire,</span></p>
<lb n="8531"/>
<lb n="8532"/><p><span>Ná feacaidh súil air</span>
<lb n="8533"/><span>riamh i dtúis a</span>
<lb n="8534"/><span>shaoil aon tsnáithe,</span>
<lb n="8535"/><span>Ach leadhb de shúsa</span>
<lb n="8536"/><span>buí mar chlúda,</span>
<lb n="8537"/><span>'s cor súgáin air.</span>
<lb n="8538"/><span>Caite i gcúinne</span>
<lb n="8539"/><span>ar smuirt de smúdar</span>
<lb n="8540"/><span>suip ba ghnáthach,</span>
<lb n="8541"/><span>'s é ag únfairt</span>
<lb n="8542"/><span>i gcaol lúibe</span>
<lb n="8543"/><span>saic nó mála.</span></p>
<lb n="8544"/>
<lb n="8545"/><p><span>Ba mhinic crúthach</span>
<lb n="8546"/><span>fuail go húr</span>
<lb n="8547"/><span>ó rinn go sáil faoi,</span>
<lb n="8548"/><span>'S saithí dubha</span>
<lb n="8549"/><span>de chuilí 'tuirlint</span>
<lb n="8550"/><span>le trodáin air.</span>
<lb n="8551"/><span>Tá anois 'na lobhar</span>
<lb n="8552"/><span>gan chiall gan mheabhair</span>
<lb n="8553"/><span>ag milleadh dánta.</span>
<lb n="8554"/><span>'S a chluasa bodhar</span>
<lb n="8555"/><span>ó Cháisc go Samhain</span>
<lb n="8556"/><span>le huallthairt gharlach.</span></p>
<lb n="8557"/>
<lb n="8558"/><p><span>Is scléipeach scanrach</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="8559"/><p><span>faobhrach foghlach</span>
<lb n="8560"/><span>priaclach práinneach.</span>
<lb n="8561"/><span>Do bhíonn 'na shamhailt</span>
<lb n="8562"/><span>ag triall gach am</span>
<lb n="8563"/><span>ag iarraidh a phá bhoicht.</span>
<lb n="8564"/><span>I gcás ná tabharfadh</span>
<lb n="8565"/><span>páiste ag foghlaim</span>
<lb n="8566"/><span>ach trí lá aige,</span>
<lb n="8567"/><span>Bheadh táille trom air</span>
<lb n="8568"/><span>thíos 'na leabhar,</span>
<lb n="8569"/><span>'s díol an ráithe air.</span></p>
<lb n="8570"/>
<lb n="8571"/><p><span>Mo mhíle brón</span>
<lb n="8572"/><span>is olc a ghnó</span>
<lb n="8573"/><span>os cionn a thréada,</span>
<lb n="8574"/><span>Tuata cóbaigh</span>
<lb n="8575"/><span>atá aineolach</span>
<lb n="8576"/><span>insa mBéarla.</span>
<lb n="8577"/><span>Is dual gur cóir</span>
<lb n="8578"/><span>do luadh dá shórt</span>
<lb n="8579"/><span>san teanga léannta:</span>
<lb n="8580"/><span>Quem Deus odit,</span>
<lb n="8581"/><span>paedagogum</span>
<lb n="8582"/><span>malum fecit.</span></p>
<lb n="8583"/>
<lb n="8584"/><p><span>Anois ní foláir dom</span>
<lb n="8585"/><span>labhairt os ard</span>
<lb n="8586"/><span>ar a mhaithghníomharthaibh.</span>
<lb n="8587"/><span>Is cliste ceardach</span>
<lb n="8588"/><span>glic deaslámhach</span>
<lb n="8589"/><span>do chaithfeadh dísle.</span>
<lb n="8590"/><span>Do dhathódh cárta</span>
<lb n="8591"/><span>chomh maith le Sátan</span>
<lb n="8592"/><span>ar a dhícheall.</span>
<lb n="8593"/><span>'S bheadh cíoná aige</span>
<lb n="8594"/><span>ar bord gan spléachas</span>
<lb n="8595"/><span>cam nó díreach.</span></p>
<lb n="8596"/>
<lb n="8597"/><p><span>Is ciúin 's is córach</span>
<lb n="8598"/><span>do spiúnfadh póca</span>
<lb n="8599"/><span>mná ar aonach.</span>
<lb n="8600"/><span>'S do thabharfadh nóta</span>
<lb n="8601"/><span>leis 'na dhóid</span>
<lb n="8602"/><span>ar ais nó ar éigean.</span>
<lb n="8603"/><span>Do sciobfadh bróga</span>
<lb n="8604"/><span>as cis gan sceon ó</span>
<lb n="8605"/><span>ghréasaí Gaelach.</span>
<lb n="8606"/><span>Agus ag seisiún in airde</span>
<lb n="8607"/><span>ar bord ba bhreátha</span>
<lb n="8608"/><span>an finné é.</span></p>
<lb n="8609"/>
<lb n="8610"/><p><span>Is ceart do phósfadh</span>
<lb n="8611"/><span>lánú ag tórramh</span>
<lb n="8612"/><span>aimsir fronsa.</span>
<lb n="8613"/><span>Is binn is is seolta,</span>
<lb n="8614"/><span>milis ceolmhar,</span>
<lb n="8615"/><span>do sheinnfeadh trompa.</span>
<lb n="8616"/><span>Do leighisfeadh urchóid</span>
<lb n="8617"/><span>'s do ligfeadh neascóid</span>
<lb n="8618"/><span>le géarlansa.</span>
<lb n="8619"/><span>Agus ar thubán</span>
<lb n="8620"/><span>bowl nó breallán,</span>
<lb n="8621"/><span>d'fháiscfeadh fonsa.</span></p>
<lb n="8622"/>
<lb n="8623"/><p><span>Atá artha deilge</span>
<lb n="8624"/><span>'s tinnis goile</span>
<lb n="8625"/><span>aige go fíormhaith.</span>
<lb n="8626"/><span>Agus a' breith clainne</span>
<lb n="8627"/><span>is fearr a thuiscint</span>
<lb n="8628"/><span>ná dochtúir Evans.</span>
<lb n="8629"/><span>Do mheallfadh nóchar</span>
<lb n="8630"/><span>chun mnáibh óga</span>
<lb n="8631"/><span>le neart luibheanna.</span>
<lb n="8632"/><span>Agus le pusóid</span>
<lb n="8633"/><span>do sheascbhean phósta</span>
<lb n="8634"/><span>do thabharfadh síolrach.</span></p>
<lb n="8635"/>
<lb n="8636"/><p><span>Is aisteoir comhdheas</span>
<lb n="8637"/><span>i measc comharsan</span>
<lb n="8638"/><span>é chum gach aon rud.</span>
<lb n="8639"/><span>Do mheilfeadh bró,</span>
<lb n="8640"/><span>do chrúfadh bó,</span>
<lb n="8641"/><span>do dhéanfadh aoireacht.</span>
<lb n="8642"/><span>Do shaillfeadh feoil,</span>
<lb n="8643"/><span>do smearfadh bróga</span>
<lb n="8644"/><span>do bhearrfadh géanna.</span>
<lb n="8645"/><span>'S do ghléasfadh dose</span>
<lb n="8646"/><span>do ghráfadh cocól</span>
<lb n="8647"/><span>lena chéile.</span></p>
<lb n="8648"/>
<lb n="8649"/><p><span>In aimsir cuiginne,</span>
<lb n="8650"/><span>is sámh an chuideachta</span>
<lb n="8651"/><span>Tadhg i láithreach.</span>
<lb n="8652"/><span>Spré den tine</span>
<lb n="8653"/><span>ní ligfeadh le gin ar bith</span>
<lb n="8654"/><span>amach thar tairseach.</span>
<lb n="8655"/><span>I mbéal bhriste dhi,</span>
<lb n="8656"/><span>d'fháiscfeadh an loinithe</span>
<lb n="8657"/><span>le gad maith cárthainn.</span>
<lb n="8658"/><span>'S níor mhaol an ionga é</span>
<lb n="8659"/><span>a' deighilt an ime</span>
<lb n="8660"/><span>go cruinn ón mbláthach.</span>
<lb n="8661"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="8662"/><p><span>Gach n-aon agaibhse</span>
<lb n="8663"/><span>'na bhfuil easpa ime air,</span>
<lb n="8664"/><span>glaodh i dtráth air.</span>
<lb n="8665"/><span>Atá dearna Mhuire aige</span>
<lb n="8666"/><span>'s slánlus fuinte aige</span>
<lb n="8667"/><span>le sál an árthaigh.</span>
<lb n="8668"/><span>Ina mhála istigh</span>
<lb n="8669"/><span>tá gárthainn curtha aige</span>
<lb n="8670"/><span>tré chroí luch páirce.</span>
<lb n="8671"/><span>Is ón sruth is giorra dhíbh</span>
<lb n="8672"/><span>beidh aige an cuipe</span>
<lb n="8673"/><span>in am a bhearrtha.</span></p>
<lb n="8674"/>
<lb n="8675"/><p><span>d'fhuáilfeadh cáiteach</span>
<lb n="8676"/><span>sac is mála,</span>
<lb n="8677"/><span>pluid is súsa.</span>
<lb n="8678"/><span>d'fhuinfeadh arán,</span>
<lb n="8679"/><span>do luaiscfeadh cliabhán</span>
<lb n="8680"/><span>do shnífeadh túrn.</span>
<lb n="8681"/><span>I gcás cardála</span>
<lb n="8682"/><span>níl a bharr</span>
<lb n="8683"/><span>i gCarraig na Siúire.</span>
<lb n="8684"/><span>Agus tuilleadh dá cheardaibh</span>
<lb n="8685"/><span>ná fuil práinn</span>
<lb n="8686"/><span>lena gcur in iúl díbh.</span></p>
<lb n="8687"/>
<lb n="8688"/><p><span>Anois is cóir</span>
<lb n="8689"/><span>a chomharthaí sóirt,</span>
<lb n="8690"/><span>do chur i gcéill díbh.</span>
<lb n="8691"/><span>Spangaí deireoil</span>
<lb n="8692"/><span>lagbhríoch teircfheolach</span>
<lb n="8693"/><span>lom míghnéitheach.</span>
<lb n="8694"/><span>Tá liathfheoithne</span>
<lb n="8695"/><span>tanaí feoite</span>
<lb n="8696"/><span>os cionn a éadain.</span>
<lb n="8697"/><span>Is rian an chorda</span>
<lb n="8698"/><span>do thuill fadó shin</span>
<lb n="8699"/><span>ann a chaolscruig.</span></p>
<lb n="8700"/>
<lb n="8701"/><p><span>Atá ceann mór air,</span>
<lb n="8702"/><span>maol spairtchluasach,</span>
<lb n="8703"/><span>crom círéipeach.</span>
<lb n="8704"/><span>A bhaill gan luadar</span>
<lb n="8705"/><span>faon ar luascadh</span>
<lb n="8706"/><span>is luail 'na ghéaga.</span>
<lb n="8707"/><span>Féachaint ghruama,</span>
<lb n="8708"/><span>dhéistneach dhuairc,</span>
<lb n="8709"/><span>dhoilíosach fhraoctha;</span>
<lb n="8710"/><span>'S sceird is scuaird</span>
<lb n="8711"/><span>mar aon le cruatan</span>
<lb n="8712"/><span>fuail gan traochadh air.</span></p>
<lb n="8713"/>
<lb n="8714"/><p><span>A hocht is caoga</span>
<lb n="8715"/><span>bliain is aos dó,</span>
<lb n="8716"/><span>do réir m'amhrais.</span>
<lb n="8717"/><span>Ní cumas d'éinneach,</span>
<lb n="8718"/><span>bheith róléir air;</span>
<lb n="8719"/><span>tá ar an gcuntar.</span>
<lb n="8720"/><span>Le foiréigean,</span>
<lb n="8721"/><span>ag alpadh bréanspaid,</span>
<lb n="8722"/><span>do chuir sé a chúrsa.</span>
<lb n="8723"/><span>As é airde an chréice,</span>
<lb n="8724"/><span>bhuartha bhréagaigh,</span>
<lb n="8725"/><span>leath sé chúibit.</span></p>
<lb n="8726"/>
<lb n="8727"/><p><span>Anois is dual dom</span>
<lb n="8728"/><span>barántas cuardaigh</span>
<lb n="8729"/><span>thabhairt fám' láimh air,</span>
<lb n="8730"/><span>Do gach suaidh</span>
<lb n="8731"/><span>is saoifhear suairc</span>
<lb n="8732"/><span>chum breith ar bhráid air,</span>
<lb n="8733"/><span>A cheangal go cruaidh</span>
<lb n="8734"/><span>'s go docht le buarach</span>
<lb n="8735"/><span>nó téad cnáibe.</span>
<lb n="8736"/><span>Is bíodh gach fuaithne</span>
<lb n="8737"/><span>dá chorp ar luaithchrith</span>
<lb n="8738"/><span>go tíocht dom' láthair.</span></p>
<lb n="8739"/>
<lb n="8740"/><p><span>Go speisialta</span>
<lb n="8741"/><span>chum an Bhrianaigh</span>
<lb n="8742"/><span>atá réamhráite;</span>
<lb n="8743"/><span>Leanaíg go dian</span>
<lb n="8744"/><span>ag lorg an iarsma</span>
<lb n="8745"/><span>ar fuaid gach áite.</span>
<lb n="8746"/><span>Ná fágaíg fianbhoth</span>
<lb n="8747"/><span>cnoc ná sliabh,</span>
<lb n="8748"/><span>ná poll ná áirse,</span>
<lb n="8749"/><span>Cis ná cliabhach</span>
<lb n="8750"/><span>ná lios ná riascach</span>
<lb n="8751"/><span>ná cúil shráide;</span></p>
<lb n="8752"/>
<lb n="8753"/><p><span>Clais ná díg</span>
<lb n="8754"/><span>ná fail ná claí</span>
<lb n="8755"/><span>ná cúinne ráithe,</span>
<lb n="8756"/><span>Stáca tuí</span>
<lb n="8757"/><span>ná punann lín</span>
<lb n="8758"/><span>ná easair chránach,</span>
<lb n="8759"/><span>Áith ná muileann</span>
<lb n="8760"/><span>ná cró circe</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="8761"/><p><span>ná cnota cabáiste,</span>
<lb n="8762"/><span>Halla ná cistin</span>
<lb n="8763"/><span>cliabhán linbh</span>
<lb n="8764"/><span>ná seanastábla;</span></p>
<lb n="8765"/>
<lb n="8766"/><p><span>Comhra busca</span>
<lb n="8767"/><span>ná umar muice</span>
<lb n="8768"/><span>ná clais tála,</span>
<lb n="8769"/><span>Póirse kennell</span>
<lb n="8770"/><span>ná baraille cuiginne</span>
<lb n="8771"/><span>ná tigh fásaigh.</span>
<lb n="8772"/><span>Seomra siolla</span>
<lb n="8773"/><span>ná gráta tine</span>
<lb n="8774"/><span>ná fiú sop cnámharlaigh,</span>
<lb n="8775"/><span>Gan réabadh gan briseadh</span>
<lb n="8776"/><span>ó gheataí Luimnigh</span>
<lb n="8777"/><span>go Port Láirge.</span></p>
<lb n="8778"/>
<lb n="8779"/><p><span>Is róghnáthach</span>
<lb n="8780"/><span>sa Ghleann Bán é</span>
<lb n="8781"/><span>ar a bhéile.</span>
<lb n="8782"/><span>Is tar na tráthaibh</span>
<lb n="8783"/><span>bíonn ar fán</span>
<lb n="8784"/><span>i bPailís Gréine.</span>
<lb n="8785"/><span>I gCnoc Áine</span>
<lb n="8786"/><span>beidh ar fáil</span>
<lb n="8787"/><span>in aghaidh gach féile,</span>
<lb n="8788"/><span>Ach Domhnach Cásca</span>
<lb n="8789"/><span>tigh Sheáin Uí Chránla</span>
<lb n="8790"/><span>beidh más féidir.</span></p>
<lb n="8791"/>
<lb n="8792"/><p><span>Tigh Sheoin Uí Chuilinn</span>
<lb n="8793"/><span>is minic a thuirlingt</span>
<lb n="8794"/><span>aimsir cóisir,</span>
<lb n="8795"/><span>Et thíos in Úlla</span>
<lb n="8796"/><span>ó Mhiss Huet</span>
<lb n="8797"/><span>níorbh annamh póit air.</span>
<lb n="8798"/><span>Is maith a chuntas</span>
<lb n="8799"/><span>timpeall Dhúna</span>
<lb n="8800"/><span>ar phíosa spóla,</span>
<lb n="8801"/><span>'S níor luaithe ansiúd é</span>
<lb n="8802"/><span>ná cois tSiúire</span>
<lb n="8803"/><span>ná i gCnoc Ordáin.</span></p>
<lb n="8804"/>
<lb n="8805"/><p><span>I gCuillinn Ó gCuana</span>
<lb n="8806"/><span>bíonn ar cuaird</span>
<lb n="8807"/><span>i mbothán ósta,</span>
<lb n="8808"/><span>Agus soir ó thuaidh</span>
<lb n="8809"/><span>tigh Uilliam na Cluanach</span>
<lb n="8810"/><span>i nDún Eochaill'.</span>
<lb n="8811"/><span>Tar éis na ruaige</span>
<lb n="8812"/><span>suífidh thuas</span>
<lb n="8813"/><span>ar Ard a' Mhóta.</span>
<lb n="8814"/><span>Sa Cheapain Mhór</span>
<lb n="8815"/><span>nó i mbarr na Stuac</span>
<lb n="8816"/><span>beidh sé tráthnóna.</span></p>
<lb n="8817"/>
<lb n="8818"/><p><span>Má bhíonn gé</span>
<lb n="8819"/><span>ná cuid de lao</span>
<lb n="8820"/><span>ná mias potóga</span>
<lb n="8821"/><span>I bhfoigseacht béice</span>
<lb n="8822"/><span>fead ná glao dhó,</span>
<lb n="8823"/><span>in aon chóngar,</span>
<lb n="8824"/><span>Tá fios féithe</span>
<lb n="8825"/><span>aige is éirim</span>
<lb n="8826"/><span>ar na bóithre.</span>
<lb n="8827"/><span>Is ar suipéar</span>
<lb n="8828"/><span>ann do bheadh sé</span>
<lb n="8829"/><span>muna n-iaid na doirse.</span></p>
<lb n="8830"/>
<lb n="8831"/><p><span>Arna mháireach</span>
<lb n="8832"/><span>buailfidh páil</span>
<lb n="8833"/><span>ó dheas go Srónaill,</span>
<lb n="8834"/><span>Nó den stáir leis,</span>
<lb n="8835"/><span>siar go brách</span>
<lb n="8836"/><span>tigh mhuintir Thórpaigh.</span>
<lb n="8837"/><span>Níor dhóichí áit,</span>
<lb n="8838"/><span>ina dtóigfeadh áras</span>
<lb n="8839"/><span>lae nó dhó ann,</span>
<lb n="8840"/><span>Ná i gCill Fhionnáin,</span>
<lb n="8841"/><span>i nGleann Bruacháin</span>
<lb n="8842"/><span>nó i mBaile an Londraigh.</span></p>
<lb n="8843"/>
<lb n="8844"/><p><span>I gCnoc Rafon</span>
<lb n="8845"/><span>do bhí sé cheana</span>
<lb n="8846"/><span>is fuair ann fáilte.</span>
<lb n="8847"/><span>Go deimhin má chasann,</span>
<lb n="8848"/><span>ann lena mharthain,</span>
<lb n="8849"/><span>beidh greim spáig' air.</span>
<lb n="8850"/><span>Tá roinnt aithne</span>
<lb n="8851"/><span>air le tamall</span>
<lb n="8852"/><span>is beidh roimhe garda,</span>
<lb n="8853"/><span>Do bhrí gur bhradaigh</span>
<lb n="8854"/><span>cúpla leabhar</span>
<lb n="8855"/><span>ó Pheadar Ó hÁinle.</span></p>
<lb n="8856"/>
<lb n="8857"/><p><span>Tríd an mBáinseach</span>
<lb n="8858"/><span>uch mo chrá má</span>
<lb n="8859"/><span>ghabhann go deo chúghainn,</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="8860"/><p><span>Beidh dhiuc brád</span>
<lb n="8861"/><span>le corda cnáibe</span>
<lb n="8862"/><span>ar a scornain.</span>
<lb n="8863"/><span>Ní shabháilfidh</span>
<lb n="8864"/><span>trúp dá láidre</span>
<lb n="8865"/><span>d'arm Sheoirse é,</span>
<lb n="8866"/><span>Gan duckáil</span>
<lb n="8867"/><span>nó a chur in airde</span>
<lb n="8868"/><span>i bpiolóirí.</span></p>
<lb n="8869"/>
<lb n="8870"/><p><span>Anois 'Uilliam</span>
<lb n="8871"/><span>de rás na gcliar,</span>
<lb n="8872"/><span>atá agat comhachta.</span>
<lb n="8873"/><span>Ná bí á iarraidh</span>
<lb n="8874"/><span>thoir ná thiar</span>
<lb n="8875"/><span>ach sá chum bóthair.</span>
<lb n="8876"/><span>Siúil go dian</span>
<lb n="8877"/><span>is lean a rian</span>
<lb n="8878"/><span>is ól do dhóthain.</span>
<lb n="8879"/><span>Is tóig air fiach</span>
<lb n="8880"/><span>go greim an diabhail</span>
<lb n="8881"/><span>má ritheann romhat ann.</span></p>
<lb n="8882"/>
<lb n="8883"/><p><span>Glaoig ar dtúis,</span>
<lb n="8884"/><span>ag tionúis Heuston</span>
<lb n="8885"/><span>atá láimh leat.</span>
<lb n="8886"/><span>Nó fós Hoops,</span>
<lb n="8887"/><span>is gnáthach ann</span>
<lb n="8888"/><span>le hais na meá é.</span>
<lb n="8889"/><span>Druing is crúit,</span>
<lb n="8890"/><span>dhá sceadshúil air</span>
<lb n="8891"/><span>ó bheith ag soláthar,</span>
<lb n="8892"/><span>Gach aon sprúille</span>
<lb n="8893"/><span>dhéanfadh súp dó</span>
<lb n="8894"/><span>nó braon áithre.</span>
<lb n="8895"/><span>Mura bhfaighir ansúd é,</span>
<lb n="8896"/><span>sín do spiúnadh air</span>
<lb n="8897"/><span>ann gach lána.</span></p>
<lb n="8898"/>
<lb n="8899"/><p><span>I mBearna an Scansa</span>
<lb n="8900"/><span>i mBóthar na nGabhar</span>
<lb n="8901"/><span>'s a gCúil na Rátha,</span>
<lb n="8902"/><span>Níl aon dabhta</span>
<lb n="8903"/><span>ná beidh cuntas</span>
<lb n="8904"/><span>insa tsráid air,</span>
<lb n="8905"/><span>Mar is gnáthach ganga</span>
<lb n="8906"/><span>air cois teampaill</span>
<lb n="8907"/><span>ag beiriú a sháspain.</span></p>
<lb n="8908"/>
<lb n="8909"/><p><span>Ar scaipeadh na drúchta</span>
<lb n="8910"/><span>preab chun siúil</span>
<lb n="8911"/><span>go luath trusáilte.</span>
<lb n="8912"/><span>Ól do chrúsca,</span>
<lb n="8913"/><span>is beidh tú súgach</span>
<lb n="8914"/><span>te friseáilte.</span>
<lb n="8915"/><span>Gheobhaidh tú cúnamh</span>
<lb n="8916"/><span>maith ó Luke</span>
<lb n="8917"/><span>sa mBóthar Bán thoir,</span>
<lb n="8918"/><span>Agus cúpla</span>
<lb n="8919"/><span>pointear múinte</span>
<lb n="8920"/><span>chum setála;</span>
<lb n="8921"/><span>Ná dearúdtar</span>
<lb n="8922"/><span>timpeall cúirte</span>
<lb n="8923"/><span>Bhaile Thomáis leat,</span>
<lb n="8924"/><span>Gan cuardú dhó</span>
<lb n="8925"/><span>go ródhlúth</span>
<lb n="8926"/><span>is go siúráilte.</span></p>
<lb n="8927"/>
<lb n="8928"/><p><span>Gan puinn amhrais</span>
<lb n="8929"/><span>teangmhóir ann le</span>
<lb n="8930"/><span>Major Corbett.</span>
<lb n="8931"/><span>Is tabharfaidh fuses</span>
<lb n="8932"/><span>grán is púdar,</span>
<lb n="8933"/><span>duit más práinn é.</span></p>
<lb n="8934"/>
<lb n="8935"/><p><span>Iompaigh siar</span>
<lb n="8936"/><span>i gcionn Chill Fhiacal</span>
<lb n="8937"/><span>trísna bánta.</span>
<lb n="8938"/><span>Is lean a rian,</span>
<lb n="8939"/><span>go Dún na Sciach,</span>
<lb n="8940"/><span>mar mbíodh an pátrún.</span>
<lb n="8941"/><span>Ba mhinic riamh</span>
<lb n="8942"/><span>a bhíodh a thriall ann</span>
<lb n="8943"/><span>Déardaoin Álainn</span>
<lb n="8944"/><span>'Na bhoidiallach</span>
<lb n="8945"/><span>agus tiarpa air</span>
<lb n="8946"/><span>fé naoi mála.</span></p>
<lb n="8947"/>
<lb n="8948"/><p><span>Cuardaigh dóigh</span>
<lb n="8949"/><span>is andóigh</span>
<lb n="8950"/><span>ar feadh na tíre.</span>
<lb n="8951"/><span>Dein do ghnó</span>
<lb n="8952"/><span>go gasta eolach</span>
<lb n="8953"/><span>gan faillí ar bith.</span>
<lb n="8954"/><span>Imigh romhat,</span>
<lb n="8955"/><span>ná stad go deo,</span>
<lb n="8956"/><span>de ló ná d'oíche.</span>
<lb n="8957"/><span>Is lean go treorach</span>
<lb n="8958"/><span>é sa tóir le</span>
<lb n="8959"/><span>togha coisíochta.</span>
<lb n="8960"/></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="8961"/><p><span>Ná fág tigh tórraimh,</span>
<lb n="8962"/><span>baiste, pósta,</span>
<lb n="8963"/><span>ná bainíse,</span>
<lb n="8964"/><span>Meitheal mhóna,</span>
<lb n="8965"/><span>macha bó,</span>
<lb n="8966"/><span>ná cuimhniú míosa,</span>
<lb n="8967"/><span>Fear ná stróinse,</span>
<lb n="8968"/><span>seasc ná tórmaigh,</span>
<lb n="8969"/><span>óg ná críonna.</span>
<lb n="8970"/><span>Gan an cóbach</span>
<lb n="8971"/><span>claon 's a gheocach</span>
<lb n="8972"/><span>dh'fhiafraí dhíobh ann.</span></p>
<lb n="8973"/>
<lb n="8974"/><p><span>Anois i gcás</span>
<lb n="8975"/><span>ná déanfair brá,</span>
<lb n="8976"/><span>de scaoinse an éitigh</span>
<lb n="8977"/><span>Is é ordú dáimhe,</span>
<lb n="8978"/><span>flaith is fáidhe,</span>
<lb n="8979"/><span>is na suadhéigse:</span>
<lb n="8980"/><span>Coinnealbhá</span>
<lb n="8981"/><span>a chur ina dheáidh</span>
<lb n="8982"/><span>le toil a chéile,</span>
<lb n="8983"/><span>Mar chomhartha gráin air</span>
<lb n="8984"/><span>ann gach áit</span>
<lb n="8985"/><span>go leá an t-éag é.</span></p>
<lb n="8986"/>
<lb n="8987"/><p><span>San le rá:</span>
<lb n="8988"/><span>a bheith ar fán</span>
<lb n="8989"/><span>gan chuid gan chaomhnadh,</span>
<lb n="8990"/><span>Gan chrích gan aird</span>
<lb n="8991"/><span>gan mheas gan cháil</span>
<lb n="8992"/><span>gan chiall gan éirim.</span>
<lb n="8993"/><span>Gan feoil gan arán</span>
<lb n="8994"/><span>gan bhun gan barr</span>
<lb n="8995"/><span>gan bhia gan éadach,</span>
<lb n="8996"/><span>Ag siúl bhothán</span>
<lb n="8997"/><span>'na dhúrdhonán</span>
<lb n="8998"/><span>gan fáilte ó éinne;</span></p>
<lb n="8999"/>
<lb n="9000"/><p><span>Ag dul chun báis</span>
<lb n="9001"/><span>le galar smáil</span>
<lb n="9002"/><span>gan silleadh cléire;</span>
<lb n="9003"/><span>Gan bean le fáil;</span>
<lb n="9004"/><span>cois taoibh a chláir</span>
<lb n="9005"/><span>'fuáil aisléine.</span>
<lb n="9006"/><span>Gan cantain bráthar</span>
<lb n="9007"/><span>ná ord neámhga</span>
<lb n="9008"/><span>ag beannú cré dhó,</span>
<lb n="9009"/><span>Ná aon 'na dheáidh</span>
<lb n="9010"/><span>a déarfadh Ámen</span>
<lb n="9011"/><span>dó 'na Requiem.</span></p>
<lb n="9012"/>
<lb n="9013"/><p><span>Ní bhfuil mé sásta</span>
<lb n="9014"/><span>fós don chneáire</span>
<lb n="9015"/><span>tar éis a ndúirt mé.</span>
<lb n="9016"/><span>Tá roinnt práinneach</span>
<lb n="9017"/><span>mór láithreach</span>
<lb n="9018"/><span>agus cúraim -</span>
<lb n="9019"/><span>Tá mé lán de,</span>
<lb n="9020"/><span>is tuilleadh a rá</span>
<lb n="9021"/><span>'nois ní fiú liom.</span>
<lb n="9022"/><span>Ach más gá dom</span>
<lb n="9023"/><span>labhairt go brách air,</span>
<lb n="9024"/><span>beidh sé i gcúplainn.</span></p>
<lb n="9025"/>
<lb n="9026"/><p><span>Nach cruaidh an cás</span>
<lb n="9027"/><span>a dheacht i ndán</span>
<lb n="9028"/><span>i measc na dúiche,</span>
<lb n="9029"/><span>Uaisle bard</span>
<lb n="9030"/><span>a bheith go tláth</span>
<lb n="9031"/><span>gan rath gan súchas,</span>
<lb n="9032"/><span>Is rannghabhálaí</span>
<lb n="9033"/><span>lom díthchairdeach,</span>
<lb n="9034"/><span>tuata tútach</span>
<lb n="9035"/><span>A bheith ag cáineadh</span>
<lb n="9036"/><span>clanna deá-athar</span>
<lb n="9037"/><span>gan puinn cúise.</span></p>
<lb n="9038"/>
<lb n="9039"/><p><span>Is cúis fá ndeara dom labhairt ar chréice an smáil,</span>
<lb n="9040"/><span>Mar bhí le fada 'na leastar ar fuaid bhothán,</span>
<lb n="9041"/><span>Ag síorthabhairt scannail is masla d'éigse is d'fháidh,</span>
<lb n="9042"/><span>Is gan bhrí ina rannaibh ach mar phreabfadh an breac den sruthán.</span></p>
<lb n="9043"/>
<lb n="9044"/><p><span>Sin críoch lem' labhairt is measaim gur buíoch atá,</span>
<lb n="9045"/><span>Na mílte pearsa dom' fhreastal ón tSiúir go Máigh,</span>
<lb n="9046"/><span>Ach má gheibhimse feasta an fleascach ag plé le dán,</span>
<lb n="9047"/><span>Ní díon dó caladh ná cathair im' dhiaidh go brách.</span>
<lb n="9048"/></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="9049"/><p><span>Bzzzzz1823fl 19T</span>
<lb n="9050"/><span>Uzzzzz0305</span>
<lb n="9051"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="9052"/><span>Contae Chorcaí le Dáiví de Barra, iodhain ollamh et éigeas et fear</span>
<lb n="9053"/><span>tabhartha nótais et cirt ar chóir et ar éagóir san gcontae roimheráite.</span></p>
<lb n="9054"/>
<lb n="9055"/><p><span>Mar atá, go dtáinig fear cneasta fíoraonta chugam le gearán an deichiú</span>
<lb n="9056"/><span>lá den mhí Samhain i mbliain a cúig agus fiche, agus gur dhearbhaigh an</span>
<lb n="9057"/><span>faisnéisí im' láthair go dtáinig feáire faidchosach teircfheolach</span>
<lb n="9058"/><span>leathnochtaithe breacloirgneach buí seangchliabhach breicneach critheánach</span>
<lb n="9059"/><span>ag iarraidh aíocht air an oíche roimhe sin agus gur éirigh i moch lae et</span>
<lb n="9060"/><span>lántsoilse agus gur bheartaigh leis casóg mhaith nuadhéanta do chuir an</span>
<lb n="9061"/><span>faisnéisí dhe fliuch ar an gcrúca le haghaidh silte agus tíormaigh, agus is</span>
<lb n="9062"/><span>dá dhearbhú sin atá an barántas mar leanas:</span></p>
<lb n="9063"/>
<lb n="9064"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="9065"/><span>Whereas d'áitigh</span>
<lb n="9066"/><span>inniu dom' láthair</span>
<lb n="9067"/><span>fear den dúiche,</span>
<lb n="9068"/><span>Atá róchneasta</span>
<lb n="9069"/><span>is nár mhaith leis 'ainm</span>
<lb n="9070"/><span>do thabhairt i gcuntas.</span>
<lb n="9071"/><span>Go dtáinig deoraí</span>
<lb n="9072"/><span>ag iarraidh lóistín</span>
<lb n="9073"/><span>air oíche dhúrtain,</span>
<lb n="9074"/><span>Is gur ghoid uaidh casóg</span>
<lb n="9075"/><span>do chuir ó thrioblóid</span>
<lb n="9076"/><span>ar an gcrúca.</span></p>
<lb n="9077"/>
<lb n="9078"/><p><span>Ball rónéata</span>
<lb n="9079"/><span>bhí dea-dhéanta</span>
<lb n="9080"/><span>deas dea-chumtha.</span>
<lb n="9081"/><span>Cé bhí sí lánmhór,</span>
<lb n="9082"/><span>ní raibh sí tónmhór</span>
<lb n="9083"/><span>mar a bheadh gúna,</span>
<lb n="9084"/><span>Ach sciorta sásta</span>
<lb n="9085"/><span>'na raibh kick off ann</span>
<lb n="9086"/><span>siar tar glúine.</span>
<lb n="9087"/><span>Is dá olcas toss</span>
<lb n="9088"/><span>do bheadh ag fear</span>
<lb n="9089"/><span>níor bhaol é mhún' air.</span></p>
<lb n="9090"/>
<lb n="9091"/><p><span>Is cúrsaí galair,</span>
<lb n="9092"/><span>do bheadh léi scartha,</span>
<lb n="9093"/><span>ar a shamhail de chuntas.</span>
<lb n="9094"/><span>Roimh ghoimh na síne</span>
<lb n="9095"/><span>thiocfaidh sa gheimhreadh</span>
<lb n="9096"/><span>atá 'chroí ag dúchant,</span>
<lb n="9097"/><span>Ná féadfaidh freastal,</span>
<lb n="9098"/><span>chum spóirt le fearaibh,</span>
<lb n="9099"/><span>le heaspa clúdaigh,</span>
<lb n="9100"/><span>Ach beidh 'na spreas,</span>
<lb n="9101"/><span>gan chlú gan mheas,</span>
<lb n="9102"/><span>'na shuí sa chúinne.</span></p>
<lb n="9103"/>
<lb n="9104"/><p><span>Is iad comharthaí an bhradaire:</span>
<lb n="9105"/><span>bíonn sé ag caragail</span>
<lb n="9106"/><span>'s ag déanamh aimhlis;</span>
<lb n="9107"/><span>Liost is guala</span>
<lb n="9108"/><span>air chum suaite</span>
<lb n="9109"/><span>ar ghnóthaibh daoine.</span>
<lb n="9110"/><span>Bíonn sé ag béadán</span>
<lb n="9111"/><span>'na shirriam tinteáin</span>
<lb n="9112"/><span>le hais gach grísce,</span>
<lb n="9113"/><span>Is bearna fhairsing</span>
<lb n="9114"/><span>'na bhéal is drannadh</span>
<lb n="9115"/><span>air ón bpíopa.</span></p>
<lb n="9116"/>
<lb n="9117"/><p><span>Cé níl sé ceardúil</span>
<lb n="9118"/><span>atá sé áisiúil</span>
<lb n="9119"/><span>tar mhórán daoine.</span>
<lb n="9120"/><span>Ba mhaith mar spré dhó</span>
<lb n="9121"/><span>abhar túcaera,</span>
<lb n="9122"/><span>an bathlach smíste.</span>
<lb n="9123"/><span>Níl dabht ná mearú</span>
<lb n="9124"/><span>ná gur mhór é a leasú dhó</span>
<lb n="9125"/><span>ar charn aoiligh,</span>
<lb n="9126"/><span>Is líonfadh suas</span>
<lb n="9127"/><span>an poitín fuail dhó</span>
<lb n="9128"/><span>gach uile oíche.</span></p>
<lb n="9129"/>
<lb n="9130"/><p><span>Níl ann ionadh,</span></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="9131"/><p><span>atá sé brúideach</span>
<lb n="9132"/><span>ag caitheamh bídh dhó.</span>
<lb n="9133"/><span>Mar lamhnán taisúr</span>
<lb n="9134"/><span>do rachadh ó lagú</span>
<lb n="9135"/><span>le séideadh gaoithe,</span>
<lb n="9136"/><span>Is ea líonann a mhéadal</span>
<lb n="9137"/><span>go mbíonn sé ag mianfaigh</span>
<lb n="9138"/><span>le heaspa slí dhó,</span>
<lb n="9139"/><span>Is gach uile mhaidean</span>
<lb n="9140"/><span>caitear a leabaidh</span>
<lb n="9141"/><span>amach le píce.</span></p>
<lb n="9142"/>
<lb n="9143"/><p><span>Is do chomharthaí an tséithligh</span>
<lb n="9144"/><span>go mbíonn lintéir,</span>
<lb n="9145"/><span>i ngabhal a bhríste,</span>
<lb n="9146"/><span>Is beann dá léine</span>
<lb n="9147"/><span>nár níodh le tréimhse</span>
<lb n="9148"/><span>'na liobar síos as.</span>
<lb n="9149"/><span>Gach coiscéim shiúlann</span>
<lb n="9150"/><span>gabhann de ghlúine</span>
<lb n="9151"/><span>air go díoscair,</span>
<lb n="9152"/><span>Go ndíbríonn cuileoga</span>
<lb n="9153"/><span>ó bheith ag cullóid</span>
<lb n="9154"/><span>timpeall 'íochtair.</span></p>
<lb n="9155"/>
<lb n="9156"/><p><span>Sirim gach faraire,</span>
<lb n="9157"/><span>'na ngeabhaidh an bradaire</span>
<lb n="9158"/><span>chuige san oíche,</span>
<lb n="9159"/><span>Le hadhastar gadraigh</span>
<lb n="9160"/><span>a cheann 's a chreatalach</span>
<lb n="9161"/><span>do cheangal go díoscair,</span>
<lb n="9162"/><span>'S a thabhairt im' láthair,</span>
<lb n="9163"/><span>go mbainead de sásamh</span>
<lb n="9164"/><span>i gcarcair na daoirse,</span>
<lb n="9165"/><span>'S an rath ag cnagarnaigh</span>
<lb n="9166"/><span>do cheap na Sagsanaigh</span>
<lb n="9167"/><span>dá shamhail chum díoltais.</span></p>
<lb n="9168"/>
<lb n="9169"/><p><span>Bzzzzz1725c 18T</span>
<lb n="9170"/><span>Uzzzzz0204</span>
<lb n="9171"/><span>Whereas dom' láthair táinig gníomh oilc</span>
<lb n="9172"/><span>go ndearna's gadaíocht, mailís mhillteach,</span>
<lb n="9173"/><span>lá geal Bealtaine samhraidh saoirse</span>
<lb n="9174"/><span>gearrfhia cuthaigh gur sciobadh gan fuíollach.</span></p>
<lb n="9175"/>
<lb n="9176"/><p><span>Ó tá gur imigh gan bith a dhíola,</span>
<lb n="9177"/><span>ó Sheán Ó Broin i bhfios mar inseann,</span>
<lb n="9178"/><span>barántas cuarta uaim go díoltach</span>
<lb n="9179"/><span>chum a loirg le hiomarca díchill.</span></p>
<lb n="9180"/>
<lb n="9181"/><p><span>Seán Ó Broin flaith glic noch maífead</span>
<lb n="9182"/><span>mar bháille cumais nach uras a chloíochan,</span>
<lb n="9183"/><span>is Oilibhéaras Ó hÉalaithe téadh 'na choimhdeacht,</span>
<lb n="9184"/><span>dís nach uallach fuaim a n-intleacht.</span>
<lb n="9185"/></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="9186"/><p><span>Loirgíg ard, ná fágaíg íseal,</span>
<lb n="9187"/><span>tuath ná cealla bailte ná tíortha;</span>
<lb n="9188"/><span>brisíg gach bosca, 's gach doras go fíochmhar;</span>
<lb n="9189"/><span>tá bhur n-ordú láidir dána díreach.</span></p>
<lb n="9190"/>
<lb n="9191"/><p><span>Measaim nach an-cheart i mbaramhail smaoineamh</span>
<lb n="9192"/><span>ar Thomás Óg i ndeoidh an ghnímh sin;</span>
<lb n="9193"/><span>ceanglaíg docht a chorp doscaoilte</span>
<lb n="9194"/><span>ní suspicion lag ár meas 'na thaoibh air.</span></p>
<lb n="9195"/>
<lb n="9196"/><p><span>An giorria ina thigh má chim an dís sin</span>
<lb n="9197"/><span>tógbhaígh a chuid 's a strus den rídhleacht;</span>
<lb n="9198"/><span>is urra le treit mhéith ghearré an tí seo</span>
<lb n="9199"/><span>tugaíg go hullamh fá choiste an chirtbhinse.</span></p>
<lb n="9200"/>
<lb n="9201"/><p><span>Ní foláir dhó aighneas deimhneach díreach</span>
<lb n="9202"/><span>do fhriotal go luath gan ghruaim ar bís linn;</span>
<lb n="9203"/><span>táid bannaí is díotáil faoi láimh scríofa</span>
<lb n="9204"/><span>'s de réir bharúlach dearbhú trír air.</span></p>
<lb n="9205"/>
<lb n="9206"/><p><span>Ba fia gearr taithiceach tairbheach clíthiubh,</span>
<lb n="9207"/><span>reamhar glan feolmhar córach dingthe</span>
<lb n="9208"/><span>pearsanta aibidh, ba dheacair a chloíochan</span>
<lb n="9209"/><span>'na dhíol níor ghlactha leathanmhart smaoiste.</span></p>
<lb n="9210"/>
<lb n="9211"/><p><span>Tá giúistís calma againne taoibh linn,</span>
<lb n="9212"/><span>leogan oirirc forasta ríoga,</span>
<lb n="9213"/><span>Cormac Mac Cárthaigh, cáidhfhlaith líofa,</span>
<lb n="9214"/><span>chun sentence ceart dlí ar shladaí 'dhaoirbhreith.</span></p>
<lb n="9215"/>
<lb n="9216"/><p><span>Cuirfimid fearchoin tapa ar gach taoibh dhe,</span>
<lb n="9217"/><span>d'eagla a cheilte ná a theife ón mbuín sin;</span>
<lb n="9218"/><span>beidh Dónall Spáinneach san aird thíos de</span>
<lb n="9219"/><span>is Ceallachán thuaidh má luann an tslí sin.</span></p>
<lb n="9220"/>
<lb n="9221"/><p><span>Beidh Réamann de Barra 'na sheasamh go síleach</span>
<lb n="9222"/><span>is Donnchadh Ó hIcí is tintí gníomhartha;</span>
<lb n="9223"/><span>Donnchadh Ó hÓgáin is róghábha a ríomh linn,</span>
<lb n="9224"/><span>is Seon Casey roimhe má ritheann faoin gcoill soir.</span></p>
<lb n="9225"/>
<lb n="9226"/><p><span>I gcás má ghabhann ceachtar dhen tslí sin</span>
<lb n="9227"/><span>go mbeidh gofa go hobann gan righneas;</span>
<lb n="9228"/><span>ba dhoilbh an goirtscéal giorria bríomhar</span>
<lb n="9229"/><span>do ligean gan cheart le neach dá airde.</span></p>
<lb n="9230"/>
<lb n="9231"/><p><span>Seo an t-ordú chughaibh le dúthracht díograis,</span>
<lb n="9232"/><span>an dara lá mar thuigim den mhí seo;</span>
<lb n="9233"/><span>má chuireann chun reatha gairmíg Síomon;</span>
<lb n="9234"/><span>is é rithfeas go crua mar luas na gaoithe.</span>
<lb n="9235"/></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="9236"/><p><span>Críoch mo labhartha in aichearracht daoibhse: -</span>
<lb n="9237"/><span>'na bhrá don bhara go ceangailte tíodh libh,</span>
<lb n="9238"/><span>in éiric a shlite go n-imearthar dlí air,</span>
<lb n="9239"/><span>is togha an choiste, faoi Chormac bíodh sin.</span></p>
<lb n="9240"/>
<lb n="9241"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="9242"/><span>Agus do shíneáil chuige agus do suíodh cúirt go sultmhar sítheoilte linn</span>
<lb n="9243"/><span>i dtigh Sheáin Uí Bhroin, Máirt Cincíse, agus do caitheadh os cionn fiche</span>
<lb n="9244"/><span>scilling ar thórraimh an ghiorria chéanna; agus fuaras-sa féin mo phíosa</span>
<lb n="9245"/><span>airgid ón ngiúistís ar son an bharántais réamhráite.</span></p>
<lb n="9246"/>
<lb n="9247"/><p><span>Bzzzzz1820 19T</span>
<lb n="9248"/><span>Uzzzzz0422</span>
<lb n="9249"/><span>Contae Chorcaí mar aon le mórchuaird Éireann.  Ag Donnchadh Mac Giolla</span>
<lb n="9250"/><span>Phádraig, ar Bhaile na Móna in aice Mala.</span></p>
<lb n="9251"/>
<lb n="9252"/><p><span>Fuaras faisnéis .i. an seachtú lá d'Fhómhar san mbliain so d'aois ár</span>
<lb n="9253"/><span>dTiarna ocht gcéad déag agus fiche:</span></p>
<lb n="9254"/>
<lb n="9255"/><p><span>Go dtáinig do láthair Chonchúir Uí Fhloinn, an claonchladhaire dar</span>
<lb n="9256"/><span>budh comhainm dó Donnchadh Ua Muirriain agus gur dhearbhaigh sé</span>
<lb n="9257"/><span>ansiúd ar mhóid an leabhair dá dtabharfadh sé seacht bpinginí pá dhó sa</span>
<lb n="9258"/><span>lá an mhí chéanna roimhráite go ndéanfadh sé an oiread cloch do bhriseadh</span>
<lb n="9259"/><span>leis an ndís eile darba chomhainm dóibh Donnchadh Mac Giolla Phádraig</span>
<lb n="9260"/><span>agus a chomhchomrádaí Muiris Ua Síocháin.  Agus is dá dheimhniú so</span>
<lb n="9261"/><span>dhíbhse agus d'éigsibh Éireann eile agus ag tabhairt cruinnfholáireamh</span>
<lb n="9262"/><span>don chlaonchladhaire chealgach dhíobhálach shuaite bhuartha bhráideálach</span>
<lb n="9263"/><span>bholgmhór bhléinfhairsing chaolspágach chúng-ghúngach chaolshliastach</span>
<lb n="9264"/><span>chamashálach choirgeach ghruaigeach mhícháileach shiúltach scéaltach</span>
<lb n="9265"/><span>bhothánach darba ghnáthobair dó bheith ag reic agus ag síordheimhniú</span>
<lb n="9266"/><span>éithigh agus ag claoncheapadh scéalta bréagach ar dhaoinibh macánta na</span>
<lb n="9267"/><span>gcríoch.  Is dá dheimhniú so dhíbhse atá an barántas so mar leanas:</span></p>
<lb n="9268"/>
<lb n="9269"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="9270"/><span>Whereas do tháinig</span>
<lb n="9271"/><span>inné dom' láthair</span>
<lb n="9272"/><span>féin an sárfhear</span>
<lb n="9273"/><span>de thréad na mborbfhlaith;</span>
<lb n="9274"/><span>Do thug an leabhar</span>
<lb n="9275"/><span>gur tháinig an lobhar</span>
<lb n="9276"/><span>go claon le fonn</span>
<lb n="9277"/><span>ag déanamh toirmeasc',</span></p>
<lb n="9278"/>
<lb n="9279"/><p><span>Ar an ndís</span>
<lb n="9280"/><span>nár bhaoth a ngníomh</span>
<lb n="9281"/><span>i dtréanchath claíomh</span>
<lb n="9282"/><span>nó i dtraochtaibh truipeanna,</span>
<lb n="9283"/><span>De shíol na bhfáithe,</span>
<lb n="9284"/><span>'s de mhaithibh na sárfhear,</span>
<lb n="9285"/><span>do bhí fial fáilteach,</span>
<lb n="9286"/><span>tráth gan uireaspa.</span></p>
<lb n="9287"/>
<lb n="9288"/><p><span>Murab ionann is an scrúile,</span>
<lb n="9289"/><span>cuirriceach crúbach</span>
<lb n="9290"/><span>'s a mhéadal bhrúideach</span>
<lb n="9291"/><span>chraosach thubaisteach.</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="9292"/><p><span>'S a dhá mhala chlúmhach</span>
<lb n="9293"/><span>go cluthar os cionn</span>
<lb n="9294"/><span>a chlagairí súl</span>
<lb n="9295"/><span>ag déanamh foithine.</span></p>
<lb n="9296"/>
<lb n="9297"/><p><span>Ba bhaoth a ghnaoi,</span>
<lb n="9298"/><span>agus féachaint fill,</span>
<lb n="9299"/><span>agus fé mar chím,</span>
<lb n="9300"/><span>bhí a éadan cuirriceach.</span>
<lb n="9301"/><span>Agus néamh na daíochta'</span>
<lb n="9302"/><span>tré scéimh na buíochta'</span>
<lb n="9303"/><span>ó thrácht a bhoinn</span>
<lb n="9304"/><span>go fiar a mhullaithe.</span></p>
<lb n="9305"/>
<lb n="9306"/><p><span>Scriosfad gan spás,</span>
<lb n="9307"/><span>an leathar dá chnámhaibh</span>
<lb n="9308"/><span>ó mhullaigh go tráighibh</span>
<lb n="9309"/><span>caola an mhursaire,</span>
<lb n="9310"/><span>Mura dtaga an straoill,</span>
<lb n="9311"/><span>go cathach gan mhoill</span>
<lb n="9312"/><span>dá aithris díbh,</span>
<lb n="9313"/><span>gur bréag do inis sé.</span></p>
<lb n="9314"/>
<lb n="9315"/><p><span>Ní fhágfad aoinneach</span>
<lb n="9316"/><span>de shíol na n-éigse,</span>
<lb n="9317"/><span>ó Chois Féile</span>
<lb n="9318"/><span>go hUíbh Mac Coille soir,</span>
<lb n="9319"/><span>Ná cuirfead gan cairde,</span>
<lb n="9320"/><span>mo bhille dá láthair</span>
<lb n="9321"/><span>ar ghníomhartha an chneáire</span>
<lb n="9322"/><span>do réir mo thuisceana.</span></p>
<lb n="9323"/>
<lb n="9324"/><p><span>Do bhí sé féillteach,</span>
<lb n="9325"/><span>sílteach scéaltach,</span>
<lb n="9326"/><span>agus fé mar léitear</span>
<lb n="9327"/><span>is é ba chuibhe dhó.</span>
<lb n="9328"/><span>'S do chuirfeadh an straeire</span>
<lb n="9329"/><span>trína chéile</span>
<lb n="9330"/><span>daoine naofa</span>
<lb n="9331"/><span>agus cléir na bhfriotal-cheacht.</span></p>
<lb n="9332"/>
<lb n="9333"/><p><span>Ceangal.</span></p>
<lb n="9334"/>
<lb n="9335"/><p><span>Fionnaim is aitchim go cneasta le sítheoltacht,</span>
<lb n="9336"/><span>Gach file agus flaithe ón nDaingean go pointe Eochaill',</span>
<lb n="9337"/><span>Má castar an scraiste seo feasta sa tslí rompu,</span>
<lb n="9338"/><span>A chreatalach cealgach do cheangal le righinchorda.</span></p>
<lb n="9339"/>
<lb n="9340"/><p><span>CzzzzzPrós</span></p>
<lb n="9341"/>
<lb n="9342"/><p><span>Tabhartha fám' láimh agus fám' shéala,</span>
<lb n="9343"/><span>Donnchadh Mac Giolla Phádraig.</span></p>
<lb n="9344"/>
<lb n="9345"/><p><span>Bzzzzz1813 19T</span>
<lb n="9346"/><span>Uzzzzz0401</span></p>
<lb n="9347"/>
<lb n="9348"/><p><span>Ag seo ordú údarásach i ndiaidh leabhair bhig do goideadh ón nduine</span>
<lb n="9349"/><span>réamhráite .i. Seán Ó hEithir Dúlocha;</span></p>
<lb n="9350"/>
<lb n="9351"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="9352"/><span>bliain míle ocht gcéad,</span>
<lb n="9353"/><span>comhairigh a deich gan bhréag</span>
<lb n="9354"/><span>is trí cuir ina dheoidh sin</span>
<lb n="9355"/><span>ó scríobhadh é,</span></p>
<lb n="9356"/>
<lb n="9357"/><p><span>Whereas do tháinig</span>
<lb n="9358"/><span>inné dom' láthair,</span>
<lb n="9359"/><span>gan aon dabhta</span>
<lb n="9360"/><span>Go raibh fear córach</span>
<lb n="9361"/><span>insan gcomharsain</span>
<lb n="9362"/><span>ar goideadh leabhar uaidh.</span>
<lb n="9363"/><span>Do réir mar dhearbhaíonn</span>
<lb n="9364"/><span>is mór an t-easpa</span>
<lb n="9365"/><span>imeacht an leabhair seo,</span></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="9366"/><p><span>Is bheith 'na chónaí</span>
<lb n="9367"/><span>i ngeall ar ghadaí</span>
<lb n="9368"/><span>do rinn an lomscrios.</span></p>
<lb n="9369"/>
<lb n="9370"/><p><span>Dá bhrí sin tá 'gam</span>
<lb n="9371"/><span>togha barántais</span>
<lb n="9372"/><span>le cur 'na dheabhaidh siúd,</span>
<lb n="9373"/><span>Agus scata álainn</span>
<lb n="9374"/><span>d'fhearaibh breátha</span>
<lb n="9375"/><span>a lean sa bhfoghlaim:</span></p>
<lb n="9376"/>
<lb n="9377"/><p><span>Tugaim daoibh comharthaí,</span>
<lb n="9378"/><span>ar gach bóthar,</span>
<lb n="9379"/><span>chum é a chuardach, -</span>
<lb n="9380"/><span>Glais is cómhraí,</span>
<lb n="9381"/><span>ar fuaid póirsí</span>
<lb n="9382"/><span>is insa chúinne.</span>
<lb n="9383"/><span>Cuardaigh go cíocrach,</span>
<lb n="9384"/><span>poll an phíopa</span>
<lb n="9385"/><span>is capa tuirne.</span>
<lb n="9386"/><span>Is ná fág aon aoileann</span>
<lb n="9387"/><span>insan tslí romhat</span>
<lb n="9388"/><span>ná rachair chúchu.</span></p>
<lb n="9389"/>
<lb n="9390"/><p><span>Comhartha an leabhair so</span>
<lb n="9391"/><span>is cóir a thabhairt duit</span>
<lb n="9392"/><span>sula ngluaisir.</span>
<lb n="9393"/><span>Ba English Grammar é</span>
<lb n="9394"/><span>is bhí tasail dearg</span>
<lb n="9395"/><span>lena chúl thiar.</span>
<lb n="9396"/><span>Is mór an t-easpa,</span>
<lb n="9397"/><span>le trí seachtaine,</span>
<lb n="9398"/><span>gan amharc súl air.</span>
<lb n="9399"/><span>Tabhair bata leat</span>
<lb n="9400"/><span>ar eagla aon stracaire</span>
<lb n="9401"/><span>bheith drochmhúinte.</span></p>
<lb n="9402"/>
<lb n="9403"/><p><span>Is má níonn leat achrann</span>
<lb n="9404"/><span>buail san mbaitheas é</span>
<lb n="9405"/><span>is bain an tsúil as.</span>
<lb n="9406"/><span>Má chastar</span>
<lb n="9407"/><span>bean chríonna ort,</span>
<lb n="9408"/><span>'na luí san gcúinne,</span>
<lb n="9409"/><span>Dearg an píopa,</span>
<lb n="9410"/><span>tabhair pinch snaoisín,</span>
<lb n="9411"/><span>is déanfaidh suas leat.</span></p>
<lb n="9412"/>
<lb n="9413"/><p><span>Déan togha aireachais,</span>
<lb n="9414"/><span>ar eagla an mhadra,</span>
<lb n="9415"/><span>is buail san chabhail é;</span>
<lb n="9416"/><span>Is má théann thar doras</span>
<lb n="9417"/><span>is a chraos oscailte</span>
<lb n="9418"/><span>is go mbeidh sé ag amhastraigh,</span>
<lb n="9419"/><span>Cuardaigh fén leabain é</span>
<lb n="9420"/><span>ar bharr an bhalla</span>
<lb n="9421"/><span>is ar dhreasairibh.</span></p>
<lb n="9422"/>
<lb n="9423"/><p><span>Cuardaigh go fórsach</span>
<lb n="9424"/><span>faoina gcóta</span>
<lb n="9425"/><span>is 'dir a nglúine é.</span>
<lb n="9426"/><span>Cuardaigh a mbrollach</span>
<lb n="9427"/><span>síos 'na stocaí</span>
<lb n="9428"/><span>is siar 'na ngúna.</span>
<lb n="9429"/><span>Cuardaigh aontaí</span>
<lb n="9430"/><span>is fós margaí</span>
<lb n="9431"/><span>is tar n-ais go Dúloch'.</span>
<lb n="9432"/><span>Mar is mór mo dhóchas</span>
<lb n="9433"/><span>gur san gcomharsain</span>
<lb n="9434"/><span>atá an bithiúnach.</span></p>
<lb n="9435"/>
<lb n="9436"/><p><span>Cuardaigh laistiar</span>
<lb n="9437"/><span>ar fuad an iarthair</span>
<lb n="9438"/><span>is go Mothar Uí Ruaigín.</span>
<lb n="9439"/><span>Cuardaigh go dlúth</span>
<lb n="9440"/><span>ó Lios Ceannúire</span>
<lb n="9441"/><span>go SeanGhualainn.</span></p>
<lb n="9442"/>
<lb n="9443"/><p><span>Labhair go réidh,</span>
<lb n="9444"/><span>is go róshéimh,</span>
<lb n="9445"/><span>i gceantar Luimnigh,</span>
<lb n="9446"/><span>Mar dá mba thú aonmhac</span>
<lb n="9447"/><span>Rí na Gréige</span>
<lb n="9448"/><span>ní thabharfaidís urraim duit.</span>
<lb n="9449"/><span>Ná fág ar bóthar</span>
<lb n="9450"/><span>peeler comhra</span>
<lb n="9451"/><span>ná bean handbasket.</span>
<lb n="9452"/><span>Is má théid chum coimhscair</span>
<lb n="9453"/><span>glaoigh ar na peelers</span>
<lb n="9454"/><span>chun tú 'chosanta.</span></p>
<lb n="9455"/>
<lb n="9456"/><p><span>Seachain an eaglais,</span>
<lb n="9457"/><span>is dream róbheannaithe iad,</span>
<lb n="9458"/><span>do léas na húdair,</span>
<lb n="9459"/><span>Is fearr chun teagaisc,</span>
<lb n="9460"/><span>is comhairle a leasa,</span>
<lb n="9461"/><span>do thabhairt dúinne.</span>
<lb n="9462"/><span>Ná fág tigh ministir</span>
<lb n="9463"/><span>ó bhruach na Sionainne</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="9464"/><p><span>go Cuileann Ó gCuanach.</span>
<lb n="9465"/><span>Is má théann aon chun imris</span>
<lb n="9466"/><span>lámhaigh do shiomatar</span>
<lb n="9467"/><span>is crom ar foghail air.</span></p>
<lb n="9468"/>
<lb n="9469"/><p><span>Ná fág tigh Sasanaigh,</span>
<lb n="9470"/><span>romhat san mbealach,</span>
<lb n="9471"/><span>in aon áit ded' shiúlta.</span>
<lb n="9472"/><span>Is ar do chasadh</span>
<lb n="9473"/><span>déan do chac</span>
<lb n="9474"/><span>ag an halldoor ann.</span>
<lb n="9475"/><span>Tá tuairisc ghadaíochta</span>
<lb n="9476"/><span>ar na Corcaígh,</span>
<lb n="9477"/><span>is cuartaigh go dlúth iad,</span>
<lb n="9478"/><span>Is ná bíodh aon</span>
<lb n="9479"/><span>mug ná séivin</span>
<lb n="9480"/><span>ná tabharfair súil air.</span></p>
<lb n="9481"/>
<lb n="9482"/><p><span>Má fhaighir teacht suas</span>
<lb n="9483"/><span>in aon áit ded' chuairt,</span>
<lb n="9484"/><span>leis an mbithiúnach,</span>
<lb n="9485"/><span>Cuir tor aitinn faoi</span>
<lb n="9486"/><span>ar dhrom asail,</span>
<lb n="9487"/><span>is bí dá rúscadh,</span>
<lb n="9488"/><span>Nó é cheangal,</span>
<lb n="9489"/><span>go lom is go daingean,</span>
<lb n="9490"/><span>do thóin na miúlach.</span>
<lb n="9491"/><span>Nó beir ar ghruaig air,</span>
<lb n="9492"/><span>strac aduaidh é,</span>
<lb n="9493"/><span>go dtugthar chúgham é.</span></p>
<lb n="9494"/>
<lb n="9495"/><p><span>Go gcuire mé mittimus</span>
<lb n="9496"/><span>leis go hifreann,</span>
<lb n="9497"/><span>go dtí Plútó,</span>
<lb n="9498"/><span>Áit a scriosfar</span>
<lb n="9499"/><span>an choirt 's an mheirg</span>
<lb n="9500"/><span>amach dá rumpa.</span>
<lb n="9501"/><span>Cuirfear san choire é</span>
<lb n="9502"/><span>agus róstfar ar ghreidill é</span>
<lb n="9503"/><span>go mbaintear súp as.</span>
<lb n="9504"/><span>Stracfar ar mhullach é</span>
<lb n="9505"/><span>go mbuailfidh Oscar</span>
<lb n="9506"/><span>trí bhuille dá shúiste air.</span></p>
<lb n="9507"/>
<lb n="9508"/><p><span>Nó stracfar ar spaige é</span>
<lb n="9509"/><span>tar éis é a chreachaint</span>
<lb n="9510"/><span>síos go Tartarus.</span>
<lb n="9511"/><span>Is ní thabharfaidh Cárón</span>
<lb n="9512"/><span>trasna ina bhád é</span>
<lb n="9513"/><span>go bhfaighe sé leathphingin.</span>
<lb n="9514"/><span>Cuirfeam ina dhiaidh siúd,</span>
<lb n="9515"/><span>slua des na diabhail</span>
<lb n="9516"/><span>le haghaidh a stracaithe.</span>
<lb n="9517"/><span>Is nár fhóire Dia ar</span>
<lb n="9518"/><span>an mac mírialta</span>
<lb n="9519"/><span>do rinn an chreach orm.</span></p>
<lb n="9520"/>
<lb n="9521"/><p><span>Ach aréir is mé sínte</span>
<lb n="9522"/><span>do taibhríodh</span>
<lb n="9523"/><span>néal tromshuain dom,</span>
<lb n="9524"/><span>Gurb í Clíona,</span>
<lb n="9525"/><span>banríon na bruíne,</span>
<lb n="9526"/><span>do thug mo leabhar léi.</span></p>
<lb n="9527"/>
<lb n="9528"/><p><span>d'éiríos ar maidin,</span>
<lb n="9529"/><span>is do rugas ar bhata</span>
<lb n="9530"/><span>a raibh cnap mór luaidhe air.</span>
<lb n="9531"/><span>Is níor stadas don sceimhle</span>
<lb n="9532"/><span>go ndeachas go Cnoc Fírinne</span>
<lb n="9533"/><span>mar a raibh na sluaite</span>
<lb n="9534"/><span>Óg is críonna</span>
<lb n="9535"/><span>ag dul chun bídh</span>
<lb n="9536"/><span>is ag déanamh suaircis.</span>
<lb n="9537"/><span>Do bhí an saoiste</span>
<lb n="9538"/><span>go sámh 'na shuí</span>
<lb n="9539"/><span>ag tosach boird ann.</span></p>
<lb n="9540"/>
<lb n="9541"/><p><span>Do bhí an bhanríon</span>
<lb n="9542"/><span>ann ar chathaoir</span>
<lb n="9543"/><span>is ba ghránna an tsamhailt í</span>
<lb n="9544"/><span>Do bhí Carthanach críonna</span>
<lb n="9545"/><span>ag caitheamh píopa</span>
<lb n="9546"/><span>thíos san gcúinne,</span>
<lb n="9547"/><span>Ar shúistín tuí</span>
<lb n="9548"/><span>is a loirgní snoíte,</span>
<lb n="9549"/><span>breac go glúine.</span></p>
<lb n="9550"/>
<lb n="9551"/><p><span>Do bhí madra mór ann,</span>
<lb n="9552"/><span>ag slamáil feola,</span>
<lb n="9553"/><span>is do chuir sé drannadh air féin.</span>
<lb n="9554"/><span>Is mura mbeadh gur shamhlaigh</span>
<lb n="9555"/><span>an bata in mo dhóidse</span>
<lb n="9556"/><span>is dóigh go stracfadh mé.</span></p>
<lb n="9557"/>
<lb n="9558"/><p><span>Do bhí cruitire an cheoil</span>
<lb n="9559"/><span>ina shuí ar bord</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="9560"/><p><span>is dream ag rince.</span>
<lb n="9561"/><span>Is do bhí stróinse</span>
<lb n="9562"/><span>ina shuí ar bord ann,</span>
<lb n="9563"/><span>de chat mhór chíordhubh.</span></p>
<lb n="9564"/>
<lb n="9565"/><p><span>Do bheannaíos go séimh</span>
<lb n="9566"/><span>dóibh le chéile,</span>
<lb n="9567"/><span>is ní bhfuair mé aon fhreagra,</span>
<lb n="9568"/><span>Cé go rabhas ag féachaint</span>
<lb n="9569"/><span>ar gach taobh díom,</span>
<lb n="9570"/><span>ar eagla an mhadra.</span></p>
<lb n="9571"/>
<lb n="9572"/><p><span>Do bhí deoch is bia</span>
<lb n="9573"/><span>go húr dá riar</span>
<lb n="9574"/><span>ar gach nduine acu.</span>
<lb n="9575"/><span>Is dobhois gach uair liom</span>
<lb n="9576"/><span>is mé 'féachaint go trua</span>
<lb n="9577"/><span>go bhfaighinn cuid le</span>
<lb n="9578"/><span>n-ithe de.</span>
<lb n="9579"/><span>Sa deireadh do labhair liom</span>
<lb n="9580"/><span>óigbhean mhodhail</span>
<lb n="9581"/><span>do bhí san gcuideachtain.</span>
<lb n="9582"/><span>Is tapa d'fhiafraigh</span>
<lb n="9583"/><span>cá bhfuil do thriall</span>
<lb n="9584"/><span>nó cá canad tú.</span></p>
<lb n="9585"/>
<lb n="9586"/><p><span>Do labhras go héasca</span>
<lb n="9587"/><span>leis an mbéith</span>
<lb n="9588"/><span>gur duine do scriosadh mé;</span>
<lb n="9589"/><span>Go rabhas ag siúl na dúiche</span>
<lb n="9590"/><span>ag lorg bithiúnaigh</span>
<lb n="9591"/><span>do chuimil liom.</span></p>
<lb n="9592"/>
<lb n="9593"/><p><span>d'éirigh stróinse</span>
<lb n="9594"/><span>'raibh airde mhór ann</span>
<lb n="9595"/><span>ina sheasamh suas.</span>
<lb n="9596"/><span>Do bhí a fhéasóg</span>
<lb n="9597"/><span>comh fada le rón</span>
<lb n="9598"/><span>agus dhá chluais asail air.</span></p>
<lb n="9599"/>
<lb n="9600"/><p><span>Do bhí baitheas gruagach air</span>
<lb n="9601"/><span>is sé mo thuairim</span>
<lb n="9602"/><span>go mba samhailt le tor</span>
<lb n="9603"/><span>aitinne.</span>
<lb n="9604"/><span>Do bhí smúsach srón air,</span>
<lb n="9605"/><span>súile móra,</span>
<lb n="9606"/><span>is fagsail dearg leo.</span>
<lb n="9607"/><span>Is dá bhfeicfeá ar nóin é,</span>
<lb n="9608"/><span>de thaobh chorróige</span>
<lb n="9609"/><span>do chuirfeadh sé eagla ort.</span></p>
<lb n="9610"/>
<lb n="9611"/><p><span>d'éirigh Clíona</span>
<lb n="9612"/><span>do bhí ina suí</span>
<lb n="9613"/><span>is do labhair go múinte,</span>
<lb n="9614"/><span>Is d'fhiafraigh scéala</span>
<lb n="9615"/><span>díomsa i mBéarla:</span>
<lb n="9616"/><span>who are you sir?</span></p>
<lb n="9617"/>
<lb n="9618"/><p><span>Or what made you so late</span>
<lb n="9619"/><span>to come this way</span>
<lb n="9620"/><span>you are not in humour?</span>
<lb n="9621"/><span>Do labhair léithi</span>
<lb n="9622"/><span>go róshéimh</span>
<lb n="9623"/><span>agus is ea dúras:</span></p>
<lb n="9624"/>
<lb n="9625"/><p><span>I am no stranger</span>
<lb n="9626"/><span>nor neither a ranger</span>
<lb n="9627"/><span>but I come from Doolagh.</span>
<lb n="9628"/><span>That my book was stolen</span>
<lb n="9629"/><span>from me felonious</span>
<lb n="9630"/><span>from the schoolhouse.</span>
<lb n="9631"/><span>And if I could get</span>
<lb n="9632"/><span>the vile transgressor</span>
<lb n="9633"/><span>I would ill-use him.</span>
<lb n="9634"/><span>And if I could make him known</span>
<lb n="9635"/><span>he would pay sore</span>
<lb n="9636"/><span>for his misdoing.</span></p>
<lb n="9637"/>
<lb n="9638"/><p><span>D'éirigh an gruagach</span>
<lb n="9639"/><span>is dúirt go stuacach</span>
<lb n="9640"/><span>aithiseach dána,</span>
<lb n="9641"/><span>Go ndéanfadh mé 'bhualadh</span>
<lb n="9642"/><span>go rabhas ag déanamh bithiúnach</span>
<lb n="9643"/><span>dá raibh 'na láthair.</span></p>
<lb n="9644"/>
<lb n="9645"/><p><span>Dúras go réidh leis</span>
<lb n="9646"/><span>go mb'fhearr díogha réitigh</span>
<lb n="9647"/><span>ná togha achrainn.</span>
<lb n="9648"/><span>Is má bhíos i m'aonar</span>
<lb n="9649"/><span>dá bhfaighinn fairplay air</span>
<lb n="9650"/><span>go dtabharfainn bata dó.</span></p>
<lb n="9651"/>
<lb n="9652"/><p><span>Do léim anuas chúgham</span>
<lb n="9653"/><span>preabaire de bhuachaill</span>
<lb n="9654"/><span>óg scafánta.</span>
<lb n="9655"/><span>Is dúirt leis an ngruagach,</span>
<lb n="9656"/><span>labhairt níos stuama,</span>
<lb n="9657"/><span>is bheith síochánta.</span>
<lb n="9658"/><span>"Ó goideadh a leabhar uaidh,</span>
<lb n="9659"/><span>ní locht ar a thuairisc</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="9660"/><p><span>d'fháil más féidir.</span>
<lb n="9661"/><span>Is más sibhse thug uaidh é</span>
<lb n="9662"/><span>tabhair uait é -</span>
<lb n="9663"/><span>nó comhrac aonair."</span></p>
<lb n="9664"/>
<lb n="9665"/><p><span>Nuair labhair sé im' fhábhar,</span>
<lb n="9666"/><span>do bhuaileas go láidir</span>
<lb n="9667"/><span>sleais ar an ngruagach.</span>
<lb n="9668"/><span>Is dúras ná fágfainn,</span>
<lb n="9669"/><span>an bhruíon go brách</span>
<lb n="9670"/><span>go dtugadh mo leabhar</span>
<lb n="9671"/><span>dom.</span></p>
<lb n="9672"/>
<lb n="9673"/><p><span>Ar a chúl do leagadh é,</span>
<lb n="9674"/><span>'mullach an Charthanaigh</span>
<lb n="9675"/><span>do bhí san gcúinne.</span>
<lb n="9676"/><span>Is píopaí an tobac</span>
<lb n="9677"/><span>do bhris is do scaipeadh</span>
<lb n="9678"/><span>síos ard Dúlocha-sa.</span></p>
<lb n="9679"/>
<lb n="9680"/><p><span>D'éirigh Clíona</span>
<lb n="9681"/><span>go tapa ina suí</span>
<lb n="9682"/><span>is d'ordaigh suaimhneas.</span>
<lb n="9683"/><span>Do thug sí scoop</span>
<lb n="9684"/><span>ar fuad an tí</span>
<lb n="9685"/><span>is do sciob léi suas é.</span></p>
<lb n="9686"/>
<lb n="9687"/><p><span>Do labhair go caoin</span>
<lb n="9688"/><span>is do chuir comairí orm</span>
<lb n="9689"/><span>scor den achrann.</span>
<lb n="9690"/><span>Is ar fheiscint píopa</span>
<lb n="9691"/><span>briste san ngríosaigh</span>
<lb n="9692"/><span>le rachta gáirí</span>
<lb n="9693"/><span>is láidir nár tachtadh í.</span></p>
<lb n="9694"/>
<lb n="9695"/><p><span>Do tháinig an madra,</span>
<lb n="9696"/><span>is a bhéal ascailte,</span>
<lb n="9697"/><span>is é ag amhstraigh.</span>
<lb n="9698"/><span>Do bhuaileas sleais</span>
<lb n="9699"/><span>treasna 'na bhaitheas air</span>
<lb n="9700"/><span>is bhain mé an tsúil as.</span>
<lb n="9701"/><span>Do rith go tapa</span>
<lb n="9702"/><span>go ndeaghaidh 'un leaban</span>
<lb n="9703"/><span>agus é 'liúirigh.</span></p>
<lb n="9704"/>
<lb n="9705"/><p><span>D'éirigh an saoiste</span>
<lb n="9706"/><span>go tapa ina shuí</span>
<lb n="9707"/><span>ag fógairt silence.</span>
<lb n="9708"/><span>Is dúirt leis an ngruagach</span>
<lb n="9709"/><span>gan níos mó buairimh</span>
<lb n="9710"/><span>d'fheiscint go lá uaidh.</span></p>
<lb n="9711"/>
<lb n="9712"/><p><span>"Má goideadh a leabhar</span>
<lb n="9713"/><span>is gur déanadh a lomscrios</span>
<lb n="9714"/><span>ní locht air bheith cráite.</span>
<lb n="9715"/><span>Is do réir mar chuala</span>
<lb n="9716"/><span>'teacht ar a thuairisc</span>
<lb n="9717"/><span>is duine macánta é."</span></p>
<lb n="9718"/>
<lb n="9719"/><p><span>Do tháinig camarlach,</span>
<lb n="9720"/><span>de smeirle smeartha,</span>
<lb n="9721"/><span>is breillephus mór air.</span>
<lb n="9722"/><span>Is dúirt go mba chóra</span>
<lb n="9723"/><span>dó mé 'scóladh</span>
<lb n="9724"/><span>nó mé 'chrochadh le corda.</span></p>
<lb n="9725"/>
<lb n="9726"/><p><span>"Dein é scúrsáil</span>
<lb n="9727"/><span>go mbeidh an fhuil 'na srutháin,</span>
<lb n="9728"/><span>trína dhrom thiar.</span>
<lb n="9729"/><span>Nó é chur i gcarcair</span>
<lb n="9730"/><span>i bhfochair na gCeallach</span>
<lb n="9731"/><span>is é cheangal le slabhra ann".</span></p>
<lb n="9732"/>
<lb n="9733"/><p><span>Dúras dá fhreagra</span>
<lb n="9734"/><span>dá dtéinn san gcarcair</span>
<lb n="9735"/><span>go mbeadh na Ceallacha</span>
<lb n="9736"/><span>suaite.</span>
<lb n="9737"/><span>Is dúras 'na dhiaidh sin</span>
<lb n="9738"/><span>"t'anam don diabhal</span>
<lb n="9739"/><span>is tú thug mo leabhar</span>
<lb n="9740"/><span>leat!</span></p>
<lb n="9741"/>
<lb n="9742"/><p><span>Agus dar Mánas scriosfaidh mé</span>
<lb n="9743"/><span>an pus is an priosla dhíot</span>
<lb n="9744"/><span>mura dtugair uait é.</span>
<lb n="9745"/><span>Ba mhinic trodaire</span>
<lb n="9746"/><span>de smeirle liobarnach</span>
<lb n="9747"/><span>a' cuardach bothánaibh.</span>
<lb n="9748"/><span>Is éasca scriobann tú,</span>
<lb n="9749"/><span>a smeirle thubaistigh,</span>
<lb n="9750"/><span>gach ní 'nseo láimh leat."</span></p>
<lb n="9751"/>
<lb n="9752"/><p><span>Do chruinnigh an bhuíon</span>
<lb n="9753"/><span>do bhí ar fuad an tí,</span>
<lb n="9754"/><span>is do stad an t-aighneas.</span>
<lb n="9755"/><span>Is do cuireadh im' shuí mé</span>
<lb n="9756"/><span>ar thogha cathaoireach</span>
<lb n="9757"/><span>is deoch is bia dhom.</span></p>
<lb n="9758"/>
<lb n="9759"/><p><span>Duas mo dhóchaint</span>
<lb n="9760"/><span>aráin is feola</span>
<lb n="9761"/><span>is deoch ró-uasal.</span></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="9762"/><p><span>Ansin do cóiríodh</span>
<lb n="9763"/><span>leaba ró-dheas</span>
<lb n="9764"/><span>go ndeaghas chum suaimhnis.</span></p>
<lb n="9765"/>
<lb n="9766"/><p><span>Ar mo luighe</span>
<lb n="9767"/><span>tháinig maidhre</span>
<lb n="9768"/><span>de bhruinneal ógdheas,</span>
<lb n="9769"/><span>Is do luigh sí ar leabain,</span>
<lb n="9770"/><span>suas le m'ais</span>
<lb n="9771"/><span>i gcúinne an tseomra.</span>
<lb n="9772"/><span>Is do dhúin an doras</span>
<lb n="9773"/><span>is d'fhásc glas air</span>
<lb n="9774"/><span>chum ná tiocfadh níos mó</span>
<lb n="9775"/><span>ann.</span></p>
<lb n="9776"/>
<lb n="9777"/><p><span>Ba bhreátha í ná Deirdre,</span>
<lb n="9778"/><span>do rinn an léirscrios,</span>
<lb n="9779"/><span>ar Naois is ar a bhráithre,</span>
<lb n="9780"/><span>Nuair a lagaíodh a ngaisce</span>
<lb n="9781"/><span>le draíocht tar éis teacht</span>
<lb n="9782"/><span>thar sáile.</span>
<lb n="9783"/><span>Ba bhreátha í ná an ainnir</span>
<lb n="9784"/><span>do ghluais ó Albain</span>
<lb n="9785"/><span>le Cúraoi mac Dáire,</span>
<lb n="9786"/><span>Cia gur cailleadh an cura</span>
<lb n="9787"/><span>le Cú Chulainn</span>
<lb n="9788"/><span>de dheasca na mná sin.</span></p>
<lb n="9789"/>
<lb n="9790"/><p><span>Ba bhreátha í ná an aonbhean</span>
<lb n="9791"/><span>dob áille scéimh</span>
<lb n="9792"/><span>a d'imigh le Diarmaid,</span>
<lb n="9793"/><span>Cia gur cailleadh na laochra</span>
<lb n="9794"/><span>de dheasca na béithe</span>
<lb n="9795"/><span>i gcaladh an iarthair.</span>
<lb n="9796"/><span>Ba bhreátha í ná Dianeira</span>
<lb n="9797"/><span>a thaisteal i gcéin</span>
<lb n="9798"/><span>le Hercules liafa.</span>
<lb n="9799"/><span>De dheasca na bruinnealann</span>
<lb n="9800"/><span>sa tine do rinn</span>
<lb n="9801"/><span>spahois de.</span></p>
<lb n="9802"/>
<lb n="9803"/><p><span>Ba bhreátha í ná an triúr</span>
<lb n="9804"/><span>ar ar thit an t-úl</span>
<lb n="9805"/><span>fá mholadh Pháris.</span>
<lb n="9806"/><span>Is ná an bhruinneal deas fhionn</span>
<lb n="9807"/><span>do thaisteal thar srúill</span>
<lb n="9808"/><span>i gcuideachta Iáson.</span></p>
<lb n="9809"/>
<lb n="9810"/><p><span>Cathair na Trae</span>
<lb n="9811"/><span>do leagadh le Helén</span>
<lb n="9812"/><span>le hiomad a fórsacht.</span>
<lb n="9813"/><span>Níor chasmhail liom béith</span>
<lb n="9814"/><span>ar leabain lem' thaobh</span>
<lb n="9815"/><span>im' fhochair sa tseomra.</span>
<lb n="9816"/><span>Ciollán na Céise</span>
<lb n="9817"/><span>do lagaigh an tréanfhear</span>
<lb n="9818"/><span>Fionn go brónach,</span>
<lb n="9819"/><span>Nó gur bhailigh 'na dhéidh sin</span>
<lb n="9820"/><span>slua na Féinne</span>
<lb n="9821"/><span>thug a rian 's a shnó dhó.</span></p>
<lb n="9822"/>
<lb n="9823"/><p><span>Ba bhreátha í ná Niamh</span>
<lb n="9824"/><span>Nuachrothach</span>
<lb n="9825"/><span>i gcéin do ghluais,</span>
<lb n="9826"/><span>le Talc tar sáile.</span>
<lb n="9827"/><span>Insan gcath</span>
<lb n="9828"/><span>gur claochnaíodh Talc</span>
<lb n="9829"/><span>le hOscar ar Chnoc an Áir</span>
<lb n="9830"/><span>thiar.</span></p>
<lb n="9831"/>
<lb n="9832"/><p><span>Iollann Armdhearg,</span>
<lb n="9833"/><span>dá mhéid a ghaisce,</span>
<lb n="9834"/><span>a sheasamh 's a laochas,</span>
<lb n="9835"/><span>Gur fágadh dealbh</span>
<lb n="9836"/><span>dá thréine ar arm é</span>
<lb n="9837"/><span>is gur tugadh uaidh Éachtach.</span>
<lb n="9838"/><span>Mac Mhaolsheachlainn</span>
<lb n="9839"/><span>le scheme is cleasa</span>
<lb n="9840"/><span>do threascair Turgésius.</span>
<lb n="9841"/><span>Is uaisle Danar -</span>
<lb n="9842"/><span>is ní trua, do cailleadh</span>
<lb n="9843"/><span>de dheasca na béithe.</span></p>
<lb n="9844"/>
<lb n="9845"/><p><span>Ruathar ármhaigh</span>
<lb n="9846"/><span>Chonaill Chearnaigh</span>
<lb n="9847"/><span>ar fhearaibh Éireann.</span>
<lb n="9848"/><span>Is ar thit dá n-earbaibh</span>
<lb n="9849"/><span>le hAille mhaiseach</span>
<lb n="9850"/><span>de shlua na Féinne.</span>
<lb n="9851"/><span>An bhruinneal bhreá bhéasach,</span>
<lb n="9852"/><span>ler cloíodh is ler ceangaladh,</span>
<lb n="9853"/><span>Samson an tréanfhear.</span>
<lb n="9854"/><span>Is dá mhéid a ndaingean,</span>
<lb n="9855"/><span>is gur réab a gcuaillí</span>
<lb n="9856"/><span>is do tharraing 'na dhéidh</span>
<lb n="9857"/><span>iad.</span></p>
<lb n="9858"/>
<lb n="9859"/><p><span>Is ná mórán eile</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="9860"/><p><span>ba bhreátha díobh</span>
<lb n="9861"/><span>ná tigeann dom' éileamh.</span>
<lb n="9862"/><span>An uair do fuaireas</span>
<lb n="9863"/><span>an tigh uaigneach</span>
<lb n="9864"/><span>do dh'éiríos go héasca,</span>
<lb n="9865"/><span>Is d'éalaíos anonn,</span>
<lb n="9866"/><span>go cneasta is go ciúin,</span>
<lb n="9867"/><span>go ndeachas fén éadach.</span>
<lb n="9868"/><span>Níor labhair sí focal</span>
<lb n="9869"/><span>is do luíos ina fochair</span>
<lb n="9870"/><span>is bhíos sealad dá bréagadh</span>
<lb n="9871"/><span>Is tar éis í a bhogadh</span>
<lb n="9872"/><span>do thit mé im' chodladh,</span>
<lb n="9873"/><span>is níorbh fheasach dom</span>
<lb n="9874"/><span>aon ní.</span></p>
<lb n="9875"/>
<lb n="9876"/><p><span>I dtaca an mheán oíche,</span>
<lb n="9877"/><span>do cheapas corraí,</span>
<lb n="9878"/><span>is preabadh im' dhúiseacht</span>
<lb n="9879"/><span>Agus cá mbeinn</span>
<lb n="9880"/><span>ach i dteach Sheáin Mhitchell</span>
<lb n="9881"/><span>san gceann thoir de</span>
<lb n="9882"/><span>Dhúlocha,</span>
<lb n="9883"/><span>Is go moch ar maidin</span>
<lb n="9884"/><span>do ghluaiseas chun reatha</span>
<lb n="9885"/><span>is mo dhóchaint dua orm.</span>
<lb n="9886"/><span>Is do bhí mo leabhar beag</span>
<lb n="9887"/><span>romham,</span>
<lb n="9888"/><span>is gan deigh-shnó air,</span>
<lb n="9889"/><span>is sop anuas air.</span></p>
<lb n="9890"/>
<lb n="9891"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="9892"/>
<lb n="9893"/><p><span>Aitchim air gach faraire de locht an dáin,</span>
<lb n="9894"/><span>is gach preabaire den eaglais a nglaoim 'na bpáirt,</span>
<lb n="9895"/><span>Chum mallacht agus eascaine Dé na ngrás</span>
<lb n="9896"/><span>I mbaitheas an té bhradaigh leis mo leabhar beag bán.</span></p>
<lb n="9897"/>
<lb n="9898"/><p><span>Bzzzzz1773 18D</span>
<lb n="9899"/><span>Uzzzzz0313</span>
<lb n="9900"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="9901"/><span>Contae Luimnigh mar aon le Contae an Chláir agus mórchuaird Éireann</span>
<lb n="9902"/><span>uile.</span></p>
<lb n="9903"/>
<lb n="9904"/><p><span>Faisnéis fíordhearfa Shéamais Uí Ghealbháin .i. bádóir barrúil binnghuthach</span>
<lb n="9905"/><span>do láthair Phádraig ghreannmhair ghníomhghlain Mhic Giobúin i</span>
<lb n="9906"/><span>nGarrán an Ridire, aon de phríomhbhreithiúin mhórdhálach na bhfíoréigse</span>
<lb n="9907"/><span>san ríocht réamhráite mar aon le dháréag de choiste fhileata oirdhearc na</span>
<lb n="9908"/><span>Mumhan an 20 lá de September 1773.</span></p>
<lb n="9909"/>
<lb n="9910"/><p><span>Ar mbeith don fhaisnéisí dearbhaithe ar an naoimhleabhar soiscéalta</span>
<lb n="9911"/><span>adeir ar an naoú lá dhen mhí so go dtánaig go mórtaiseach mímhúinte go</span>
<lb n="9912"/><span>scoil Thomáis Uí Mhíocháin .i. ardsirriam Thuamhumhan agus Chonnacht</span>
<lb n="9913"/><span>agus teagscóir na n-uimhirealaíon in Inis i gContae réamhráite an</span>
<lb n="9914"/><span>Chláir, dís daoldathach dúr de bhramairí boirrgheoiseach buachuilleannach</span>
<lb n="9915"/><span>i modh breallsraithirí nó bradbháillí agus gur fhuadaíodar go claon</span>
<lb n="9916"/><span>meangach mí-umhal cló-údar ceartrialach uaidh mar ghealltán le sraith nó</span>
<lb n="9917"/><span>srádcháin do ceapadh go héigeartach san Inis gcéanna le ceannaithe</span>
<lb n="9918"/><span>cruachoimseacha caoltís do fáisceadh agus do fuineadh a deasca chríon</span>
<lb n="9919"/><span>coparúis</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="9920"/><p><span>agus deargmhangalaim.  Adeir nach feas do thuaith ná do chléir, d'fhile</span>
<lb n="9921"/><span>nó d'ollamh, do liaig ná luibheach, do bhocht ná bhaintrigh, anmna ná</span>
<lb n="9922"/><span>áras na ndúr seo, ach amháin gur inis maolghraigín mallachtach mionAlbanaigh</span>
<lb n="9923"/><span>dhó .i. dúil don droch-chineál deamhnaí dá nglaotar Dandanum</span>
<lb n="9924"/><span>Drummond, daoine d'ealaí agus de ghinealachas na gcaoiltíosach gcéanna, mar</span>
<lb n="9925"/><span>atá dúrdhiomh na loisceoir leithchéimeach gag-ghion gormdhreoite agus</span>
<lb n="9926"/><span>glasleadhb d'umar eile na stileoir siapluisce spioraid ghéir, nó amh-</span>
<lb n="9927"/><span>mblais éaguisce dá ngoirthear san gcoitinne suaithsteall nó panjandrum.</span>
<lb n="9928"/><span>Adeir an faisnéisí gurab éagóir fhollas an leadhbloisceoir gannghorm thuas</span>
<lb n="9929"/><span>bheith air threibh chróga Chathaoir Mhóir agus é 'teacht de réir</span>
<lb n="9930"/><span>craoibhe agus athardhacht ó Chathal Choirtre ann agus gur falsacht mar an</span>
<lb n="9931"/><span>gcéanna an steallstileoir réamhráite bheith ar SheanGhaill, agus é de réir</span>
<lb n="9932"/><span>a dhaoirchinéil de chumasc dhríodar na nDanar agus na n-aitheach dtuath</span>
<lb n="9933"/><span>ionas go bhfuilid ar dtéarnó san líne ndíreach ó Lópais na Leadhbhaice.</span>
<lb n="9934"/><span>Adeir fós an faisnéisí gur soiléir fírinneach na nithe so do réir na Scriptúir</span>
<lb n="9935"/><span>diaga: ex operibus eorum cognoscetis eos, gurab as a ngníomhartha is</span>
<lb n="9936"/><span>ionaithne iad.  Óir suidhidh saorscoil Seanair nach dearna aon phlanda de</span>
<lb n="9937"/><span>na caoinchip uaisle táir ná tarcaisne do thabhairt ná 'thairscin d'ollamh</span>
<lb n="9938"/><span>ná d'éigeas d'ealaíneach ná d'ilbheárlach ná fós do shárstiúiritheoir</span>
<lb n="9939"/><span>scoile san mbith gus an am so.</span></p>
<lb n="9940"/>
<lb n="9941"/><p><span>Sochtas an faisnéisí ar saoire sásaimh sárdhlitheach agus saorchoimirc</span>
<lb n="9942"/><span>síochána na bhfilí.</span></p>
<lb n="9943"/>
<lb n="9944"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="9945"/><span>Whereas ghlacas</span>
<lb n="9946"/><span>faisnéis dhearbh</span>
<lb n="9947"/><span>ar mhionna an Bhíobla,</span>
<lb n="9948"/><span>Ó Shéamas Ó Gealbháin,</span>
<lb n="9949"/><span>fear tagartha cruachás</span>
<lb n="9950"/><span>Thomáis Uí Mhíocháin,</span>
<lb n="9951"/><span>Go dtug dís danardha,</span>
<lb n="9952"/><span>duairc dubh damanta</span>
<lb n="9953"/><span>dána diablaí,</span>
<lb n="9954"/><span>Táir dhó is tarcaisne</span>
<lb n="9955"/><span>tré cháin ceannaithe</span>
<lb n="9956"/><span>crágach ciarbhuí.</span></p>
<lb n="9957"/>
<lb n="9958"/><p><span>Is goirt an sceol</span>
<lb n="9959"/><span>ag saoithe an eoil</span>
<lb n="9960"/><span>is i measc na n-éigse,</span>
<lb n="9961"/><span>Teagascóir ceart</span>
<lb n="9962"/><span>i ndiamhair reacht</span>
<lb n="9963"/><span>na n-uimhirbhéarlaibh,</span>
<lb n="9964"/><span>Is deilbheoir duan</span>
<lb n="9965"/><span>ba chlú do Thuamhain,</span>
<lb n="9966"/><span>is d'Inis Éilge,</span>
<lb n="9967"/><span>Fé dhaoirse chruaidh</span>
<lb n="9968"/><span>na n-aitheach dtuath</span>
<lb n="9969"/><span>do ghoin ár nGaolaibh.</span></p>
<lb n="9970"/>
<lb n="9971"/><p><span>Ní hí duais</span>
<lb n="9972"/><span>do thuill an suaircfhear</span>
<lb n="9973"/><span>mar dhíol saothair,</span>
<lb n="9974"/><span>Dúrbhuíon duaiseach,</span>
<lb n="9975"/><span>thíocht dá bhuaireamh</span>
<lb n="9976"/><span>báillí is maoraibh.</span></p>
<lb n="9977"/>
<lb n="9978"/><p><span>Dá bhrí sin screadaim</span>
<lb n="9979"/><span>ar shaoithibh ceannais,</span>
<lb n="9980"/><span>is curaí cróga,</span>
<lb n="9981"/><span>Ar uird is cléire,</span>
<lb n="9982"/><span>údair éigse,</span>
<lb n="9983"/><span>is ursaí eolais.</span></p>
<lb n="9984"/>
<lb n="9985"/><p><span>Fé thíocht go fial</span>
<lb n="9986"/><span>'s na dúir seo d'fhiach</span>
<lb n="9987"/><span>le dúthracht dearfa.</span>
<lb n="9988"/><span>'S a dtabhairt fé dhlí</span>
<lb n="9989"/><span>is fé choiste chruinncheart</span>
<lb n="9990"/><span>chúirt na seanchadh.</span>
<lb n="9991"/><span>d'eagla chluain na</span>
<lb n="9992"/><span>Reynard rua so</span>
<lb n="9993"/><span>do bhur mealladh.</span>
<lb n="9994"/><span>Is cóir a gclócheart</span>
<lb n="9995"/><span>'s a gcruinnchomharthaí</span>
<lb n="9996"/><span>díbh do thabhairt.</span></p>
<lb n="9997"/>
<lb n="9998"/><p><span>Do réir Drummond</span>
<lb n="9999"/><span>graigín gobghlas</span>
<lb n="10000"/><span>de Chlainn Chailitín,</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="10001"/><p><span>Ag scannadh na díse</span>
<lb n="10002"/><span>ar mbeith dá n-intinn</span>
<lb n="10003"/><span>is dá ndaoirealadhaíon,</span></p>
<lb n="10004"/>
<lb n="10005"/><p><span>Is le pocán gabhair</span>
<lb n="10006"/><span>ba bhléinghearr gabhal</span>
<lb n="10007"/><span>is cosúil athach díobh.</span>
<lb n="10008"/><span>Is tá sé dromneart</span>
<lb n="10009"/><span>crotach cromchnuip</span>
<lb n="10010"/><span>ar nós Pacolet.</span></p>
<lb n="10011"/>
<lb n="10012"/><p><span>D'éis spioraid dríodair</span>
<lb n="10013"/><span>beatha brioglaigh</span>
<lb n="10014"/><span>a bhréanbhraithshilidh,</span>
<lb n="10015"/><span>Is gnáthach scaoilteach</span>
<lb n="10016"/><span>ar mhná críonna</span>
<lb n="10017"/><span>ar feadh na seachtaine.</span></p>
<lb n="10018"/>
<lb n="10019"/><p><span>Tá an dúr eile acu</span>
<lb n="10020"/><span>súite seirgthe</span>
<lb n="10021"/><span>scrogbhuí scólta,</span>
<lb n="10022"/><span>'na ghlagán glagair,</span>
<lb n="10023"/><span>'na ghlasán gaige</span>
<lb n="10024"/><span>'s na ghrúigín gleoiseach.</span></p>
<lb n="10025"/>
<lb n="10026"/><p><span>Ba chirte don Chathal so</span>
<lb n="10027"/><span>leadhba glasa</span>
<lb n="10028"/><span>na ngalar-mbadógaibh</span>
<lb n="10029"/><span>Do thabhairt ón margadh</span>
<lb n="10030"/><span>is dá bhfaigheadh leathracha</span>
<lb n="10031"/><span>an mhadra dhreoite,</span></p>
<lb n="10032"/>
<lb n="10033"/><p><span>Iad do leathbhrú</span>
<lb n="10034"/><span>do loscadh is do leasú</span>
<lb n="10035"/><span>i gcóir na pingine.</span>
<lb n="10036"/><span>Ná buaint le sciúirsí</span>
<lb n="10037"/><span>na suaircfhilí,</span>
<lb n="10038"/><span>saora soineanda.</span></p>
<lb n="10039"/>
<lb n="10040"/><p><span>Fógraim spaga</span>
<lb n="10041"/><span>d'ór na Sagsan</span>
<lb n="10042"/><span>as a dtuairisc,</span>
<lb n="10043"/><span>Nó don tí ghearrfadh</span>
<lb n="10044"/><span>díobh ón gcnáimh</span>
<lb n="10045"/><span>na garbhchluasaibh.</span></p>
<lb n="10046"/>
<lb n="10047"/><p><span>M'ordú lom</span>
<lb n="10048"/><span>do Thadhg na Cabhlach</span>
<lb n="10049"/><span>is d'Uilliam Builtéar,</span>
<lb n="10050"/><span>Dís ghlan ionraic</span>
<lb n="10051"/><span>fri ghlia pionsa</span>
<lb n="10052"/><span>Roidheas na gcoiléir:</span></p>
<lb n="10053"/>
<lb n="10054"/><p><span>Níor mhiste dhóibh</span>
<lb n="10055"/><span>mar chabhair i ngleo</span>
<lb n="10056"/><span>nó i mbearnain mbagair,</span>
<lb n="10057"/><span>Tomás de Hóra</span>
<lb n="10058"/><span>is Seán Mac Mathóna</span>
<lb n="10059"/><span>ó Bhéal na Craige.</span></p>
<lb n="10060"/>
<lb n="10061"/><p><span>Saigheadaíg sléibhtibh,</span>
<lb n="10062"/><span>coillte craobhach,</span>
<lb n="10063"/><span>curraithe is ceochnoic,</span>
<lb n="10064"/><span>Doimhinghlinn diamhair,</span>
<lb n="10065"/><span>fáinsí fianbhoith,</span>
<lb n="10066"/><span>mothair is móintibh.</span></p>
<lb n="10067"/>
<lb n="10068"/><p><span>'S gach síbhrugh seascair</span>
<lb n="10069"/><span>dá bhfuil ón gCarraig</span>
<lb n="10070"/><span>go fraithibh Fóidreadh.</span>
<lb n="10071"/><span>Is ó Bhinn chaoimhChonaill</span>
<lb n="10072"/><span>fríd gach conair</span>
<lb n="10073"/><span>go hInis Beothuinn.</span></p>
<lb n="10074"/>
<lb n="10075"/><p><span>Cuardaíg clasaibh</span>
<lb n="10076"/><span>damhchaibh deasca</span>
<lb n="10077"/><span>is coirtchúil chliathbhriosc.</span>
<lb n="10078"/><span>Brisig, bearnaíg,</span>
<lb n="10079"/><span>oighinn is árthaigh</span>
<lb n="10080"/><span>is glais úir iarainn.</span>
<lb n="10081"/><span>Dob anacra is guais</span>
<lb n="10082"/><span>iad d'éalú a Tuamhain,</span>
<lb n="10083"/><span>má táid inti.</span>
<lb n="10084"/><span>Déintear go dlúth,</span>
<lb n="10085"/><span>a cuan 's a caoinchiumhais</span>
<lb n="10086"/><span>d'fhaire timpeall;</span></p>
<lb n="10087"/>
<lb n="10088"/><p><span>Ó Chill Da Lua</span>
<lb n="10089"/><span>go Tulaigh na dTuamb'</span>
<lb n="10090"/><span>bíodh fé bhuíon ionraic:</span>
<lb n="10091"/><span>Risteard Siortáil</span>
<lb n="10092"/><span>Dochtúir Lochlainn</span>
<lb n="10093"/><span>is Seán Ó Núnain.</span></p>
<lb n="10094"/>
<lb n="10095"/><p><span>Coimeád na slí</span>
<lb n="10096"/><span>ón gcaol gCroisín</span>
<lb n="10097"/><span>don Choirnchill chirt,</span>
<lb n="10098"/><span>Ar Uilliam Mac Gearailt</span>
<lb n="10099"/><span>ar Hanraí bhacach</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="10100"/><p><span>'s ar Chonchobhar</span>
<lb n="10101"/><span>Lysaght.</span></p>
<lb n="10102"/>
<lb n="10103"/><p><span>Tuaith na Roinn Trá</span>
<lb n="10104"/><span>Baile Uí Bheacháin</span>
<lb n="10105"/><span>is Uachtar Bhoirne,</span>
<lb n="10106"/><span>Bíodh fé Thomás,</span>
<lb n="10107"/><span>shuairc Ua Gioll' sheanáin,</span>
<lb n="10108"/><span>'s a chúntóirí.</span></p>
<lb n="10109"/>
<lb n="10110"/><p><span>Ó ghainimh Dhoinn</span>
<lb n="10111"/><span>chois Malbay an ghrinn</span>
<lb n="10112"/><span>go Maigh Uí Bhreacáin,</span>
<lb n="10113"/><span>Bíodh fé chliar ghlain,</span>
<lb n="10114"/><span>Aindréas fial</span>
<lb n="10115"/><span>'s a' tAthair Labhrás.</span></p>
<lb n="10116"/>
<lb n="10117"/><p><span>Coimeád an Iarthair</span>
<lb n="10118"/><span>'s go speisialta</span>
<lb n="10119"/><span>solasteach Malbay,</span>
<lb n="10120"/><span>Ar Bob Keane bíodh,</span>
<lb n="10121"/><span>ar Thadhg Mac Coinn,</span>
<lb n="10122"/><span>'s ar Phádraig Laoiléis,</span></p>
<lb n="10123"/>
<lb n="10124"/><p><span>D'eagla Pacolet</span>
<lb n="10125"/><span>ná fós Cathal</span>
<lb n="10126"/><span>do dhul a riail dlí,</span>
<lb n="10127"/><span>I gcurrach ná i mbád mbeag</span>
<lb n="10128"/><span>ag braith ar bhairnigh</span>
<lb n="10129"/><span>go Contae Chiarraí.</span></p>
<lb n="10130"/>
<lb n="10131"/><p><span>Creidim nach rachaidh</span>
<lb n="10132"/><span>go hInis Cathaigh</span>
<lb n="10133"/><span>ag cnuasach meangán.</span>
<lb n="10134"/><span>Tá Uilliam Eames rompu,</span>
<lb n="10135"/><span>Calbhach cróga</span>
<lb n="10136"/><span>is Frank Ó Gioll'sheanáin.</span></p>
<lb n="10137"/>
<lb n="10138"/><p><span>Coimeád an chalaidh</span>
<lb n="10139"/><span>ón Roinn go Cathair</span>
<lb n="10140"/><span>ar Risteard 's air Phádraig.</span>
<lb n="10141"/><span>Do gheobhaid togha claimhte</span>
<lb n="10142"/><span>piléar is piostail</span>
<lb n="10143"/><span>ó Sheon Chartres.</span></p>
<lb n="10144"/>
<lb n="10145"/><p><span>Don Droichead má rachaid,</span>
<lb n="10146"/><span>scriosfar an chruit</span>
<lb n="10147"/><span>is fós an leadhb dhíobh.</span>
<lb n="10148"/><span>Is calma an garda</span>
<lb n="10149"/><span>Tomás Hasset is Pádraig</span>
<lb n="10150"/><span>is Seán Ievers.</span></p>
<lb n="10151"/>
<lb n="10152"/><p><span>Go Spar Thuamhumhan</span>
<lb n="10153"/><span>draíocht dá scuabfadh</span>
<lb n="10154"/><span>iad ná d'intleacht,</span>
<lb n="10155"/><span>Bheadh a gcoirp pollta</span>
<lb n="10156"/><span>ag Seán Ua Maoldomhnaigh</span>
<lb n="10157"/><span>is Séamas Boínbhiol.</span></p>
<lb n="10158"/>
<lb n="10159"/><p><span>Ní bheid in Inis</span>
<lb n="10160"/><span>gan cuibhreach uilleann</span>
<lb n="10161"/><span>boltaí is brandóg.</span>
<lb n="10162"/><span>'S a ngearradh den tréad</span>
<lb n="10163"/><span>le bláth na cléire</span>
<lb n="10164"/><span>Dochtúir Baróid.</span></p>
<lb n="10165"/>
<lb n="10166"/><p><span>Ceangladh triúr</span>
<lb n="10167"/><span>go fial fiúntach</span>
<lb n="10168"/><span>dearfa dána,</span>
<lb n="10169"/><span>Ua Caoimh gliaghlic</span>
<lb n="10170"/><span>Donnchadh Ua Briain</span>
<lb n="10171"/><span>is Risteard Caomhánach.</span></p>
<lb n="10172"/>
<lb n="10173"/><p><span>Ba nár an dearmad</span>
<lb n="10174"/><span>bhaineann bagar</span>
<lb n="10175"/><span>de cheap na n-éigse,</span>
<lb n="10176"/><span>Séamas Mac Cruitín</span>
<lb n="10177"/><span>do leasaíos na malaí</span>
<lb n="10178"/><span>le cearchoill eirligh.</span></p>
<lb n="10179"/>
<lb n="10180"/><p><span>Fuigheadh lucht mangalaim</span>
<lb n="10181"/><span>pionós anama</span>
<lb n="10182"/><span>colainne is coinsiais,</span>
<lb n="10183"/><span>Coinnealbhá is creill</span>
<lb n="10184"/><span>ón éigeas Tadhg</span>
<lb n="10185"/><span>is mallacht ó Mhaitias.</span></p>
<lb n="10186"/>
<lb n="10187"/><p><span>Fógra cruaidh</span>
<lb n="10188"/><span>do m'oifigí uaisle</span>
<lb n="10189"/><span>is fós dom' gháirchoin:</span>
<lb n="10190"/><span>Ar bhfáil na ndúr</span>
<lb n="10191"/><span>a gcur go dlúth,</span>
<lb n="10192"/><span>fé chreasaibh cnáibe;</span></p>
<lb n="10193"/>
<lb n="10194"/><p><span>'S a gceangal nochtaithe,</span>
<lb n="10195"/><span>ar staigín Connachtach,</span>
<lb n="10196"/><span>nó ar thorc cíordhubh,</span>
<lb n="10197"/><span>Is iad do sciúrsáil</span>
<lb n="10198"/><span>ó Shliabh Calláin</span>
<lb n="10199"/><span>go Cnoc Fírinne.</span>
<lb n="10200"/></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="10201"/><p><span>Tré bhreith an choiste,</span>
<lb n="10202"/><span>beidh siad crochta</span>
<lb n="10203"/><span>in aghaidh na spága.</span>
<lb n="10204"/><span>'S i mbranraí iarainn</span>
<lb n="10205"/><span>faoi na fiacha</span>
<lb n="10206"/><span>ar Chrois Ard Phádraig.</span></p>
<lb n="10207"/>
<lb n="10208"/><p><span>Mo bharántas díbh</span>
<lb n="10209"/><span>fé shéala chruinn</span>
<lb n="10210"/><span>is fám' láimh léadmhar.</span>
<lb n="10211"/><span>Ag cúirt an Gharráin</span>
<lb n="10212"/><span>an fichiú lá</span>
<lb n="10213"/><span>den Mheitheamh dhéasach.</span></p>
<lb n="10214"/>
<lb n="10215"/><p><span>Ar mbeith im' fhochair</span>
<lb n="10216"/><span>dom' cheann choiste</span>
<lb n="10217"/><span>is dom' mhaor bhinse,</span>
<lb n="10218"/><span>Filí fiúntach',</span>
<lb n="10219"/><span>An Mangaire Súgach,</span>
<lb n="10220"/><span>is Muiris Ó Gríofa.</span></p>
<lb n="10221"/>
<lb n="10222"/><p><span>Seacht gcéad déag</span>
<lb n="10223"/><span>a seasca ar aon deich</span>
<lb n="10224"/><span>is trí de bhlianaibh,</span>
<lb n="10225"/><span>Aois an Íosa</span>
<lb n="10226"/><span>shaor ó dhaoirse</span>
<lb n="10227"/><span>ar chrois na bpian sinn.</span></p>
<lb n="10228"/>
<lb n="10229"/><p><span>Pádraig Mac Giobúin.</span></p>
<lb n="10230"/>
<lb n="10231"/><p><span>A oirsibh na nGaoidheal, is a dhrong ionraic,</span>
<lb n="10232"/><span>is curata gníomh claimhte agus ponc pionsa,</span>
<lb n="10233"/><span>tugaig fé chuing dhlí chirt na dúrchrústaibh,</span>
<lb n="10234"/><span>is crochfadsa os maoil chrainn iad go n-úrmhúnaid.</span></p>
<lb n="10235"/>
<lb n="10236"/><p><span>Bzzzzz1750-70fl 18L</span>
<lb n="10237"/><span>Uzzzzz0277</span>
<lb n="10238"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="10239"/><span>Contae agus cathair Chorcaí do réir ordú Éadbhaird de Nógla, aon</span>
<lb n="10240"/><span>de bhreithiúnaibh na héigse san chontae agus san chathair</span>
<lb n="10241"/><span>réamhráite agus san réim dhírigh go Port Láirge le cead Phiarais</span>
<lb n="10242"/><span>uasail Mhic Gearailt, ardshirriam Leithe Mogha.</span></p>
<lb n="10243"/>
<lb n="10244"/><p><span>Whereas go dtáinig dearbhtha diana daingeana dom' láthair .i.</span>
<lb n="10245"/><span>dílleachtaí daill bhoicht do bheith 'na chónaí i gConair na</span>
<lb n="10246"/><span>gCoileach i gCorcaigh Mhóir Mhumhan, dara comhainm Seoirse</span>
<lb n="10247"/><span>Trounce; go dtáinig ceithearnach cuirriceach, cladhaire</span>
<lb n="10248"/><span>de shíol gConchúr ón Oireacht, áit a mbí cruinniú</span>
<lb n="10249"/><span>bacach agus geocach na dtrí gcontae ag teacht ar aon láthair, .i.</span>
<lb n="10250"/><span>Muiris Camshrónach Ó Conchúir, gurb í ceird is mó do lean an fear</span>
<lb n="10251"/><span>so saoirseacht loinge agus gur chomhdheas ar gach ceird é, agus nach</span>
<lb n="10252"/><span>lia do cheardaibh maithe ná drochcheardaibh: gur gheall don</span>
<lb n="10253"/><span>tSeoirse réimhráite giolla treoraithe do chur dá bhun; gurb é</span>
<lb n="10254"/><span>giolla do chuir uaidh, giolla ar aon tsúil ar nós Pholyphemus,</span>
<lb n="10255"/><span>nó fós ní bhus measa, de bhrí go raibh an aon tsúil sin gan amharc;</span>
<lb n="10256"/><span>gurb é fáth fá ndearnaigh White Eye sin ionas go dtitfidís an dís</span>
<lb n="10257"/><span>dall sin tar ché na bpotataí amach agus go mbáifí amhlaidh uile</span>
<lb n="10258"/><span>iad agus an tan do bheidís muintir Sheoirse ar buaireamh intinne go</span>
<lb n="10259"/><span>ngoidfeadh Muiris Camshrónach a chip a mheanaithe, a scian, a</span>
<lb n="10260"/><span>chlár gearrtha, a chuid guaireach agus cnáibe a chuid snáth agus</span>
<lb n="10261"/><span>ciarach agus</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="10262"/><p><span>fós a chuid leathair ionas go leanfadh Crooked Eye an</span>
<lb n="10263"/><span>ghréasaíocht ó do mheath an tsaoirseacht air.  Agus mar do fríth</span>
<lb n="10264"/><span>faisnéis thráthúil ar an gcamiarracht mhallaithe tug an cladhaire,</span>
<lb n="10265"/><span>do theith leis féin go Dún Garbhán.</span></p>
<lb n="10266"/>
<lb n="10267"/><p><span>Ar na hábharaibh sin ordaím údarásaím agus ionchumhachtaím an</span>
<lb n="10268"/><span>Seoirse réimhráite fá ghasra do churaíbh calma cróga</span>
<lb n="10269"/><span>cruachuisleannacha, cnámhreamhra, ceanntréana do chur i ndiaidh an</span>
<lb n="10270"/><span>chaimearthrigh thubaistigh gacha ndíreach go cé Dhúna Garbhán</span>
<lb n="10271"/><span>mar a gcluinfid ag tuargain darach d'ordaibh saoraibh, de</span>
<lb n="10272"/><span>chúlaibh tua nó oirnise ar bith eile é, ag oibriú ar loing lánlofa</span>
<lb n="10273"/><span>nó ar sheanbhád chríondreoite, óir is ann is dóigh dóibh féin</span>
<lb n="10274"/><span>faill d'fháil air, é do cheangal is do chruachuibhreach gan</span>
<lb n="10275"/><span>mhoill le téid chlúimh nó le corda cheithre n-orla do chnáib</span>
<lb n="10276"/><span>rómhaith arna nuadéanamh.  Agus de bhrí go bhfuil Muiris</span>
<lb n="10277"/><span>Camshrónach cairdiúil san dúiche sin bíodh adharc fhiaigh acu</span>
<lb n="10278"/><span>rena séideadh.  Óir tiocfaidh dá bhfortacht slua slaparach de</span>
<lb n="10279"/><span>chlainn tútaigh tuaiplisigh mhic Thomáis Mhic Lóbais, mar atá</span>
<lb n="10280"/><span>sliocht Sur Dónaill Uí Phlubaráin agus Mhaonais Mhóir Uí Mhadagáin,</span>
<lb n="10281"/><span>agus Mhurchadh an Bhrama do stad ar na ceantaraibh sin ón am fá</span>
<lb n="10282"/><span>raibh machaire Caisil dá bhuaint amach.  Agus de bhrí nach daoine</span>
<lb n="10283"/><span>lerab fuafaire macasamhail Mhuiris Chamshrónaigh Uí Chonchúir ná</span>
<lb n="10284"/><span>iad, do bhéarfaid a gcabhair agus a lánchúnamh chum a stracadh leo</span>
<lb n="10285"/><span>ar ais nó ar éigean, go ngluaisfid agus brodchleith i láimh gach</span>
<lb n="10286"/><span>aon díobh agus lón prácaise eornan, pónaire agus pise, gona anlann</span>
<lb n="10287"/><span>de cheannaibh colmóirí agus de bhréanim gabhar agus caorach i</span>
<lb n="10288"/><span>máilín ar ghualainn gach aon díobh, go gcuirfid tar dhroichead</span>
<lb n="10289"/><span>Ghleanna Maighir anoir chúghainn é.</span></p>
<lb n="10290"/>
<lb n="10291"/><p><span>Ná ligthear Muiris Camshrónach do láthair bhreithiún ar bith ach</span>
<lb n="10292"/><span>amháin do láthair Sheoirse féin go n-imre neart a chuisleann</span>
<lb n="10293"/><span>air le maide stuacach stucánach corránach cnapánach droighin i</span>
<lb n="10294"/><span>mullach an chnatchinn, ar a dhá chliathán agus scriosiarracht do</span>
<lb n="10295"/><span>thabhairt do leith na haon tsúile agus 'aimsiú san lurgain agus</span>
<lb n="10296"/><span>an chos mhallaithe sin an ghliúcaigh do bhriseadh ina dhá smut</span>
<lb n="10297"/><span>ionus nach beith rith ná rian ann.  Agus ó tá Seoirse One-súil</span>
<lb n="10298"/><span>dall gliúc maille re gach smáil eile dá bhfuil air, Muiris do</span>
<lb n="10299"/><span>dhéanamh bacach agus ag sin díbh bhur mbarántas.</span></p>
<lb n="10300"/>
<lb n="10301"/><p><span>Bzzzzz1750-70 18L</span>
<lb n="10302"/><span>Uzzzzz0315</span>
<lb n="10303"/><span>AN PETITION.</span></p>
<lb n="10304"/>
<lb n="10305"/><p><span>Ag seo petition ó ghasra de cheardaithibh .i. siúinéirí dleathacha</span>
<lb n="10306"/><span>dea-mhéineacha agus go speisialta ó Thomás uasal Ó Lí .i.</span>
<lb n="10307"/><span>ceannurraid na bhfear, chum Éadbhaird de Nógla, duine uasal</span>
<lb n="10308"/><span>eagnaí d'ardbhreithiúnaibh na héigse i gcúige Mumhan do</span>
<lb n="10309"/><span>thaispéanas go dtáinig duine diablaí drochbheathach</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="10310"/><p><span>dá n-ionsaí go Baile Reoisín darbh ainm Tomás Ó Conaill, agus ní</span>
<lb n="10311"/><span>de shíol Chonaill Chearnaigh mhic Amheirghin ná Chonaill</span>
<lb n="10312"/><span>Ghabhra ná fós Chonaill Ghulban mhic Néill an fear feargach</span>
<lb n="10313"/><span>fíorghránna ach de shliocht Chonaill cheannachroim an chorda</span>
<lb n="10314"/><span>.i. feillebhithiúnach do shíolrach Thomáis sluaistbhrógaigh mhic</span>
<lb n="10315"/><span>Lópais; agus ar dteacht do láthair na bhfear dó amhail sionnach</span>
<lb n="10316"/><span>meabhlach i gcroiceann caorach do ghearán sé a uireaspaí go</span>
<lb n="10317"/><span>hiomarcach leo agus do glacadh le fir fearúla fíorghrámhara an</span>
<lb n="10318"/><span>gearán san go humhal urraimeach truamhéileach ionas go dtugadar</span>
<lb n="10319"/><span>obair agus slí bheatha ina measc féin dó agus ar mbeith tréimhse</span>
<lb n="10320"/><span>ghairid ina bhfochair dó, ionas gur theann sé a mhéadal do bhí</span>
<lb n="10321"/><span>roimhe sin lán de ghoimh agus de ghorta, níor fhéad gan préamh</span>
<lb n="10322"/><span>den dúchas diablaí ifreanda do bhí ann a nochtadh ionas gur</span>
<lb n="10323"/><span>dhearbhaigh mórán éitigh orthu agus do thug roinnt de leabhraibh</span>
<lb n="10324"/><span>éithigh ina gcoinne chum a ndíobhála do láthair mórán finnéithe.</span></p>
<lb n="10325"/>
<lb n="10326"/><p><span>Ar an ábhar, a Éadbhaird uasail ionúin, agus de bhrí gur tú bhus</span>
<lb n="10327"/><span>representative acu i gcúirt na héigse, ba mian leo a ngearán do</span>
<lb n="10328"/><span>chur id' láthair ionas go dtiocfadh díot an mac mallaithe</span>
<lb n="10329"/><span>mírúnach san do thabhairt chum cirt ionas go mbainfí sásamh ina</span>
<lb n="10330"/><span>dhrochbheartaibh de.</span></p>
<lb n="10331"/>
<lb n="10332"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="10333"/><span>Gér dhuairc an cás</span>
<lb n="10334"/><span>ní luafainn táisc</span>
<lb n="10335"/><span>ná tuarascáil</span>
<lb n="10336"/><span>an scéil seo,</span>
<lb n="10337"/><span>I gcuan go bhfághainn</span>
<lb n="10338"/><span>duain nó dána</span>
<lb n="10339"/><span>ón suaircfhear sháraigh</span>
<lb n="10340"/><span>céadta,</span>
<lb n="10341"/><span>Éadbhard sámh,</span>
<lb n="10342"/><span>an Nóglach cáidh</span>
<lb n="10343"/><span>eolach ard</span>
<lb n="10344"/><span>ar dhréachtaibh,</span>
<lb n="10345"/><span>Atá ag seasamh clú,</span>
<lb n="10346"/><span>go fada 'on Mhumhain,</span>
<lb n="10347"/><span>ó cailleadh na húdair</span>
<lb n="10348"/><span>aosta.</span></p>
<lb n="10349"/>
<lb n="10350"/><p><span>Dá mba ursa le laoi</span>
<lb n="10351"/><span>chur i bhfoirm chum grinn mé,</span>
<lb n="10352"/><span>níorbh annamh dom maíomh</span>
<lb n="10353"/><span>a thréithe.</span>
<lb n="10354"/><span>Do chuirfinn gan mhoill</span>
<lb n="10355"/><span>mar bhus minic do thuill,</span>
<lb n="10356"/><span>i gcrannaibh na fíorghréine.</span></p>
<lb n="10357"/>
<lb n="10358"/><p><span>File gan foill,</span>
<lb n="10359"/><span>bile geall grinn,</span>
<lb n="10360"/><span>breitheamh i ndlí</span>
<lb n="10361"/><span>na héigse.</span>
<lb n="10362"/><span>I ngach cúrsa is reacht,</span>
<lb n="10363"/><span>bhus údar ceart,</span>
<lb n="10364"/><span>chum cúis na lag</span>
<lb n="10365"/><span>do réiteach.</span></p>
<lb n="10366"/>
<lb n="10367"/><p><span>Do thabharfas grinn</span>
<lb n="10368"/><span>ó fhlaitheas mar chím,</span>
<lb n="10369"/><span>carthanacht, cóir,</span>
<lb n="10370"/><span>agus féile.</span>
<lb n="10371"/><span>Leanas an dlí</span>
<lb n="10372"/><span>fuair Peadar ó Chríost</span>
<lb n="10373"/><span>mar thairngrigh cinn</span>
<lb n="10374"/><span>na cléire.</span>
<lb n="10375"/><span>Bacaigh nó daill,</span>
<lb n="10376"/><span>má thagaid 'na shlí,</span>
<lb n="10377"/><span>a gceasta gan mhoill</span>
<lb n="10378"/><span>do réidhfidh.</span>
<lb n="10379"/><span>Is gé nochtaithe bhíd</span>
<lb n="10380"/><span>dobheir foithin ón síon</span>
<lb n="10381"/><span>do gach duine do chíonn</span>
<lb n="10382"/><span>gan éadach.</span></p>
<lb n="10383"/>
<lb n="10384"/><p><span>A shárfhir shéimh de ghréin na nglanúdar,</span>
<lb n="10385"/><span>Ná cáinse mé tré scéal gan dathúlacht;</span>
<lb n="10386"/><span>Ní hard mo chéim agus is daor mo bheart cúngraigh</span>
<lb n="10387"/><span>Ag trá mo ghéag ar réal ag allúrach etc.</span>
<lb n="10388"/></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="10389"/><p><span>Uzzzzz0277</span>
<lb n="10390"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="10391"/><span>Whereas go dtáinig dom' láthair gearán cruaidhéigneach.</span></p>
<lb n="10392"/>
<lb n="10393"/><p><span>Barántas dian daingean diongbhálta Éadbhaird do Nógla .i. aon</span>
<lb n="10394"/><span>d'ardbhreithiúnaibh na héigse i gContae agus i gCathair Chorcaí</span>
<lb n="10395"/><span>etc.</span></p>
<lb n="10396"/>
<lb n="10397"/><p><span>Whereas go dtáinig dom' láthair gearán cruaidhéigneach agus</span>
<lb n="10398"/><span>dearbhtha diana diomácha Thomáis uasail Uí Lí, ceannurraid ar</span>
<lb n="10399"/><span>mhórán de cheardaithibh glana, ar mhóidibh an Bhíobla mhóir</span>
<lb n="10400"/><span>Ghallda, go dtáinig eatarthu duine deamhnaí dúr diablaí le</span>
<lb n="10401"/><span>hachainíocha agus le himpíocha daoine uaisle maithe go bhfuair</span>
<lb n="10402"/><span>dul eatarthu san obair agus nach raibh ina bhfochair seachtain an</span>
<lb n="10403"/><span>tan do mheas le feall agus le leabhraibh éithigh iad uile do</span>
<lb n="10404"/><span>ruagairt idir mháistir agus fheidhmeannach.  Ba é ainm do thug sé</span>
<lb n="10405"/><span>dóibh air féin Thomas Ó Conaill, ag dul ar iasacht ar chlannaibh</span>
<lb n="10406"/><span>uaisle Míle agus ag teitheadh ón slua mallaithe ó ar shíolaigh sé</span>
<lb n="10407"/><span>.i. drong dúr damanta do tháinig de shliocht Briarius ar a raibh</span>
<lb n="10408"/><span>an céad lámh mhéiscreach agus do bhí ó shin i leith i bhfolach i</span>
<lb n="10409"/><span>ngleannaibh uaigneach' agus i bpuathasaibh carraigreacha nó i</span>
<lb n="10410"/><span>gcuasaibh agus i gcumaraibh ar dhá thaobh na habhann dá</span>
<lb n="10411"/><span>ngairthear Styx go teacht dá dTiarna Protector Oilibhéar</span>
<lb n="10412"/><span>Cromwell i gceannas gur thógadar a gceann gur leathanaíodar ar</span>
<lb n="10413"/><span>fuaid Éireann ó shin i leith, gurbh iad so an drong mhallaithe</span>
<lb n="10414"/><span>mhírúin  dá ngairthear Clann torpach toirmeascach Thomáis mhic</span>
<lb n="10415"/><span>Lópais mhic Liobair lofa mhic Láigh an Chuir, mhic Thaidhg</span>
<lb n="10416"/><span>thútaigh, mhic Thuathaláin tarcaisnigh, mhic Thomhaltaigh an</span>
<lb n="10417"/><span>tuaiscirt agus do maraíodh le caille curraiceach cranda cas den</span>
<lb n="10418"/><span>chineál chéanna dá ngairthear Sadhbh Ní Chíorlín.  Agus bíodh a</span>
<lb n="10419"/><span>fhios agaibh nach neach ar bith d'uaislibh ná de chlannaibh</span>
<lb n="10420"/><span>dea-aithreacha na dúthaí do chuirfir dá ghabháil ná salachfadh a</span>
<lb n="10421"/><span>lámh leis, ach drong dhamanta dhá bhuíon féin de bhrí gur slua</span>
<lb n="10422"/><span>gan trua, gan taise, gan trócaire iad, agus iad so a chomharthaí</span>
<lb n="10423"/><span>mar leanas:</span></p>
<lb n="10424"/>
<lb n="10425"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="10426"/><span>Comharthaí an spreallaire</span>
<lb n="10427"/><span>mórchinn mallaithe:</span>
<lb n="10428"/><span>cróluí creachadh</span>
<lb n="10429"/><span>agus céasadh.</span>
<lb n="10430"/><span>Cúilín gearbach,</span>
<lb n="10431"/><span>cúr buí salachair,</span>
<lb n="10432"/><span>drong míol dearga</span>
<lb n="10433"/><span>ag léimrigh.</span>
<lb n="10434"/><span>Rince fada</span>
<lb n="10435"/><span>ag sníbh 'na gcathaibh</span>
<lb n="10436"/><span>ina chríonghlib stathach</span>
<lb n="10437"/><span>gan réiteach.</span>
<lb n="10438"/><span>Is guairí garbha</span>
<lb n="10439"/><span>stuacach scaipithe</span>
<lb n="10440"/><span>ar chluasaibh smeartha</span>
<lb n="10441"/><span>an smeirle.</span></p>
<lb n="10442"/>
<lb n="10443"/><p><span>Éadan crapaithe</span>
<lb n="10444"/><span>craobhach cealgach</span>
<lb n="10445"/><span>déanta dhe leathrach</span>
<lb n="10446"/><span>gréiseach.</span>
<lb n="10447"/><span>Logaill a shúl</span>
<lb n="10448"/><span>'na tobraibh dubha</span>
<lb n="10449"/><span>'s na struthaibh rúnclaigh</span>
<lb n="10450"/><span>réabtha.</span>
<lb n="10451"/><span>Malaí clúmhach',</span>
<lb n="10452"/><span>casaoide iontu,</span>
<lb n="10453"/><span>mailís iomdha</span>
<lb n="10454"/><span>is éitheach.</span>
<lb n="10455"/><span>Fiacla maide</span>
<lb n="10456"/><span>ag an liairne galair</span>
<lb n="10457"/><span>le briartha damanta</span>
<lb n="10458"/><span>an éithigh.</span>
<lb n="10459"/></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="10460"/><p><span>Béal dubh pusaitheach,</span>
<lb n="10461"/><span>craosach curraiceach,</span>
<lb n="10462"/><span>bréantais pioslaitheach</span>
<lb n="10463"/><span>bréagach.</span>
<lb n="10464"/><span>Brúchtaíl brothaill</span>
<lb n="10465"/><span>ó dhúchroí an bhodaigh</span>
<lb n="10466"/><span>is dúshliocht doichill</span>
<lb n="10467"/><span>is daorbhreith.</span>
<lb n="10468"/><span>An tan tránn go hobann</span>
<lb n="10469"/><span>a ghráin is a ghorta,</span>
<lb n="10470"/><span>le grásaibh soilbhfhear</span>
<lb n="10471"/><span>séimhe,</span>
<lb n="10472"/><span>Go bhfáisceann orthu</span>
<lb n="10473"/><span>dá gcrá is dá gcogaint</span>
<lb n="10474"/><span>le dánacht donais</span>
<lb n="10475"/><span>go déistneach.</span></p>
<lb n="10476"/>
<lb n="10477"/><p><span>Fuath is mioscais</span>
<lb n="10478"/><span>dá fhuadach uile</span>
<lb n="10479"/><span>as tuathaibh imeallaibh</span>
<lb n="10480"/><span>Éireann.</span>
<lb n="10481"/><span>Cuiríg dá fhógairt</span>
<lb n="10482"/><span>callaire cróga,</span>
<lb n="10483"/><span>glamaire glórach</span>
<lb n="10484"/><span>gléasta.</span>
<lb n="10485"/><span>Loirgíg póirsí</span>
<lb n="10486"/><span>is botha gach óglaigh</span>
<lb n="10487"/><span>polla agus lóistín</span>
<lb n="10488"/><span>céise.</span>
<lb n="10489"/><span>I dtithibh na n-uasal</span>
<lb n="10490"/><span>ní bhfaighidh suaimhneas</span>
<lb n="10491"/><span>grogaire gruama</span>
<lb n="10492"/><span>an bhréantais.</span></p>
<lb n="10493"/>
<lb n="10494"/><p><span>Ceangail le cordín</span>
<lb n="10495"/><span>a chadairne crónbhuí</span>
<lb n="10496"/><span>stracaíg in orlaí</span>
<lb n="10497"/><span>a bhléanaibh.</span>
<lb n="10498"/><span>Raghamluibh tabharfaidh</span>
<lb n="10499"/><span>bás sagairt dó;</span>
<lb n="10500"/><span>slán go maiream,</span>
<lb n="10501"/><span>dá éis sin.</span>
<lb n="10502"/><span>Go brách ná beiríg</span>
<lb n="10503"/><span>do láthair breithimh</span>
<lb n="10504"/><span>an stráille seirgthe</span>
<lb n="10505"/><span>séithligh,</span>
<lb n="10506"/><span>Ach fágaíg marbh,</span>
<lb n="10507"/><span>an ráca galair</span>
<lb n="10508"/><span>ar lár gan anam</span>
<lb n="10509"/><span>i mbréanchlais.</span></p>
<lb n="10510"/>
<lb n="10511"/><p><span>Bzzzzz1832 19T</span>
<lb n="10512"/><span>Uzzzzz0401</span></p>
<lb n="10513"/>
<lb n="10514"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="10515"/><span>Contae Luimnigh mar aon le mórchuaird Éireann go huile.  Ag seo</span>
<lb n="10516"/><span>gearán ceasnach doiligh, dobrónach, Sheáin Uí Néill ó Chnoc Áine</span>
<lb n="10517"/><span>do láthair Sheáin Uí Mhuilrian ag Fiagh an Úir aon de</span>
<lb n="10518"/><span>phríomhbhreithiúin na Contae roimheráite, aois an Tiarna 1832.</span></p>
<lb n="10519"/>
<lb n="10520"/><p><span>Dearbhann an faisnéisí seo ar bhrí an Bhíobla naofa go raibh sé</span>
<lb n="10521"/><span>cian aimsire ar díth sláinte agus le hordú agus oideas dochtúra</span>
<lb n="10522"/><span>gur thriall sé go Contae Chiarraí go dtí ionad atá cois farraige</span>
<lb n="10523"/><span>lena ráitear Baile an Bhuinneánaigh mar shúil le grásta an</span>
<lb n="10524"/><span>Tiarna go scriosfadh, scaipfeadh agus go ndíbreodh na galaraibh sin</span>
<lb n="10525"/><span>as a chnámha le neart na mara mhórthonntach bhorb bhrúchtach</span>
<lb n="10526"/><span>tá san ionad san le toil an Tiarna.  Ní raibh sé ach seal gearr an</span>
<lb n="10527"/><span>tan do fuair sé ballaibh a choirp ina lán-neart agus meanamna.  Ar</span>
<lb n="10528"/><span>ndul don fhear caoinbhriathrach so chum sáile do rug sé leis dís</span>
<lb n="10529"/><span>de leabhraibh grinnmhilis Gaeilge, leabhar lena ráitear Bolg an</span>
<lb n="10530"/><span>tSoláthair do thabharfadh</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="10531"/><p><span>tuairisc agus cruinnchuntas go soiléir ar gach cath agus cruachomhrac</span>
<lb n="10532"/><span>dá raibh in Éirinn ó theacht na díleann go ré na daoirse seo; agus</span>
<lb n="10533"/><span>Duanaire 'na raibh cur síos ar gach déantús ceartfhriotalach</span>
<lb n="10534"/><span>lánbhriathrach dár dealbhadh leis na filí dob fhearr dá raibh sa</span>
<lb n="10535"/><span>Mhumhain le míle bliain.</span></p>
<lb n="10536"/>
<lb n="10537"/><p><span>Lá de na laethaibh dá raibh an faisnéisí ag siúl le taobh na farraige,</span>
<lb n="10538"/><span>do shuigh síos ar thaobh na haille agus do tharraing chuige ceann</span>
<lb n="10539"/><span>de na leabhair ag déanamh caitheamh aimsire dó féin agus do na</span>
<lb n="10540"/><span>speacláirí do bhí ina thimpeall ag léamh dóibh ar Chath Fionntrá</span>
<lb n="10541"/><span>mar dob eol dó i dteanga shearcbhéarla na seanuasal d'imigh</span>
<lb n="10542"/><span>romhainn.  Do leag na leabhair len' ais ar thaobh na lámha ba</span>
<lb n="10543"/><span>dheise aige ag míniú na bhfocal do bhí dothuigseana ar an rúcaigh</span>
<lb n="10544"/><span>eile.  Do ghaibh óglaoch an tslí, do fuair uain nó amas orthu, do</span>
<lb n="10545"/><span>bhradaigh leis iad ina mhála, tug aghaidh ar Chontae Luimnigh</span>
<lb n="10546"/><span>agus a chúl do Bhaile an Bhuinneánaigh.  Adeir an fear</span>
<lb n="10547"/><span>binnbhriathrach so go raibh fuarchaidreamh aige ar an mbithiúnach</span>
<lb n="10548"/><span>roimhe seo .i. feallaí  fuadrach luathchosach fíodóra ó Ghleann</span>
<lb n="10549"/><span>an Ridire darab ainm Seán Ó hAnluain óglaoch atá ag imeacht i</span>
<lb n="10550"/><span>leith bheith ag díol 's ag reic mínéadaí agus crua-earraí, agus</span>
<lb n="10551"/><span>goideann níos mó fé thrí ná a reiceann.  Ar an adhbhar san</span>
<lb n="10552"/><span>déanfadsa cruinnchuntas do thabhairt ar a chló a ghnaoi a</span>
<lb n="10553"/><span>chreat a dheilbh 's a chuntanós:</span></p>
<lb n="10554"/>
<lb n="10555"/><p><span>Fear ceannramhar plaitlom bolgshúileach pusach prioslach</span>
<lb n="10556"/><span>pollghnúiseach caolscrogallach bréananálach faidghiallach</span>
<lb n="10557"/><span>camiosgadach breacloirgneach agus 'na chaimearthach stágach</span>
<lb n="10558"/><span>caolthónach agus 'na bhreillice de straoill thámáilte shilte</span>
<lb n="10559"/><span>shalach agus 'na shruimile spairtiúil bhrúidiúil ghoirgeach</span>
<lb n="10560"/><span>dhoicheallach dhána agus 'na ghlutaire bhléanbhuí bholgfhairsing</span>
<lb n="10561"/><span>mhórfháthach agus 'na rangartach de stráic riuntúil; agus sladaire</span>
<lb n="10562"/><span>tíre do ghoidfeadh gach ní dá bhfaigheadh teacht ina chomhair,</span>
<lb n="10563"/><span>agus tréatúir gránna tubaisteach d'eiricideach gan eagla roimh</span>
<lb n="10564"/><span>Dhia nó roimh dhuine aige.  Ar an adhbhar san dobheirim nótas</span>
<lb n="10565"/><span>speisialta le hordú agus údarás láidir do sheisear sagart atá i</span>
<lb n="10566"/><span>bhfogas don nualíne ó Ghleann go Luimneach mar a déarfá</span>
<lb n="10567"/><span>Dochtúir Collins ó Sheanghualainn, Dochtúir Fitzgerald ó Áth</span>
<lb n="10568"/><span>Sgéitine, Dochtúir Foley ón mBóthar Buí, Dochtúir Conway ó</span>
<lb n="10569"/><span>Chill Díoma, Dochtúir Downes ó Thobar Phádraig, agus Dochtúir</span>
<lb n="10570"/><span>Moore ón Loch Mór; mar an gcéanna do cheithre fhear déag den</span>
<lb n="10571"/><span>éigse ghrámhar ghreannamhar mar atá ainmneacha san bharántas .i.</span>
<lb n="10572"/><span>Séamas Ó Caoindealbháin ón gCaisleán Nua, Seán Ó Dónaill ón</span>
<lb n="10573"/><span>Áth Leacach, Nioclás de Barra ó Bhaile an Líne, Nioclás Ó</span>
<lb n="10574"/><span>hAodha ón mBrobh, Seámas Ó Glíosáin ó Bhaile Hibeaird,</span>
<lb n="10575"/><span>Uilliam Ó Coileáin ó Charraig Ó gCoinneall, Tomás Ó Cultháin</span>
<lb n="10576"/><span>ó Bhaile Í Stuinn, Tomás Ó Nia ó Bhaile na Móna,</span>
<lb n="10577"/><span>Maolsheachlainn Ó Comhraí, Pádraig Mac Gearailt, agus Uilliam</span>
<lb n="10578"/><span>Ó Muilriain.  Triúr deighlaoch d'fhágaim le léirchuardú</span>
<lb n="10579"/><span>cúlráidí agus cambhóithre Luimnigh, óir ní fuláir cúnamh maith</span>
<lb n="10580"/><span>d'fháil ann; Seán Ó hEidhin ó Phónta Honey, Pádraig</span>
<lb n="10581"/><span>Meascal ó Fheadamair, Seán an Ghrinn ó Áth Sgéitine;</span>
<lb n="10582"/><span>údarás agus cumhachta constábla do bheith ag gach n-aon de na</span>
<lb n="10583"/><span>ceithre fhear déag roimheráite; mar an gcéanna gach pearsa den</span>
<lb n="10584"/><span>chléir atá ainmnithe má gheibhid fios ná faisnéis rúnmhar ná</span>
<lb n="10585"/><span>poiblí, é chur ar láimh, nó mara bhfaighid coinnealbhádh do</span>
<lb n="10586"/><span>dhéanamh agus salm na mallacht do léamh air; mar an gcéanna na</span>
<lb n="10587"/><span>constáblaithe ag déanamh dlúthchuairdeamh dian gan faillí ar bith</span>
<lb n="10588"/><span>i ngach cathair cuan caladhphoirt inse fearann sléibhte agus</span>
<lb n="10589"/><span>maolchnoic, coillte curraithe cumair agus leasa, teampaill</span>
<lb n="10590"/><span>mainistreacha agus caisleáin; nua- agus cambhóithre na contae do</span>
<lb n="10591"/><span>dhlúthchuardach, agus má gabhtar libh,</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="10592"/><p><span>nó le haon díbh, é thabhairt ceangailte dom' láithirse go</span>
<lb n="10593"/><span>Fiaigh nÚir go scríbhfinn mittimus leis go príosún Luimnigh</span>
<lb n="10594"/><span>chum a thriail do sheasamh do láthair an ghiúistís agus an</span>
<lb n="10595"/><span>choiste chum sásamh poiblí tharna choireacha do láthair Dé agus</span>
<lb n="10596"/><span>an tsaoil.</span></p>
<lb n="10597"/>
<lb n="10598"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="10599"/><span>An Barántas Cuardaithe.</span></p>
<lb n="10600"/>
<lb n="10601"/><p><span>Whereas go dtáinig</span>
<lb n="10602"/><span>inniu im' láthair</span>
<lb n="10603"/><span>groífhear grámhar</span>
<lb n="10604"/><span>córach,</span>
<lb n="10605"/><span>Aon den dáimh</span>
<lb n="10606"/><span>ba shuíte cáil</span>
<lb n="10607"/><span>chum laoithe is dáin</span>
<lb n="10608"/><span>gan teora.</span>
<lb n="10609"/><span>Do dhearbhaigh láncheart</span>
<lb n="10610"/><span>ar bhrí an mhánual,</span>
<lb n="10611"/><span>gur shuigh 'na dháil leis</span>
<lb n="10612"/><span>stróinse,</span>
<lb n="10613"/><span>Nuair a bhí ag an sáile</span>
<lb n="10614"/><span>i mBaile an Bhuinneánaigh,</span>
<lb n="10615"/><span>cranca stágach</span>
<lb n="10616"/><span>fíodóra,</span></p>
<lb n="10617"/>
<lb n="10618"/><p><span>Gan chuir gan chairde,</span>
<lb n="10619"/><span>do bhradaigh 'na mhála</span>
<lb n="10620"/><span>na leabhair ba bhreátha</span>
<lb n="10621"/><span>clócheart.</span>
<lb n="10622"/><span>Bolg an tSoláthair,</span>
<lb n="10623"/><span>agus duanaire breádheas,</span>
<lb n="10624"/><span>bhí scríofa ón' láimh go</span>
<lb n="10625"/><span>mómhrach.</span>
<lb n="10626"/><span>d'fhág eisean go sárlag,</span>
<lb n="10627"/><span>gan charaid gan fáltas,</span>
<lb n="10628"/><span>go dealbh tréith tláth i measc</span>
<lb n="10629"/><span>cóbach.</span>
<lb n="10630"/><span>Agus d'imigh 'na lánrith</span>
<lb n="10631"/><span>chum Gleanna nó Ardaigh,</span>
<lb n="10632"/><span>mar a raibh tnúth nó áit dob</span>
<lb n="10633"/><span>eol dó.</span></p>
<lb n="10634"/>
<lb n="10635"/><p><span>Do bhí Seanchas Éireann,</span>
<lb n="10636"/><span>i bhfoirm 's in éifeacht,</span>
<lb n="10637"/><span>scríofa le chéile</span>
<lb n="10638"/><span>san tseoid úd.</span>
<lb n="10639"/><span>Startha na Féinne,</span>
<lb n="10640"/><span>a ngaisce 's a laochas</span>
<lb n="10641"/><span>ó thosach a réime</span>
<lb n="10642"/><span>i gcló cheart.</span>
<lb n="10643"/><span>Agallamh Phádraig,</span>
<lb n="10644"/><span>Oisín 's a ráite,</span>
<lb n="10645"/><span>Cath Chnuca agus ár</span>
<lb n="10646"/><span>na Bóinne.</span>
<lb n="10647"/><span>Cath Maighe Mucraimhe</span>
<lb n="10648"/><span>Caithréim an Deirg</span>
<lb n="10649"/><span>an Giolla Deacair</span>
<lb n="10650"/><span>'s a chomhalta.</span></p>
<lb n="10651"/>
<lb n="10652"/><p><span>An Madra Maol</span>
<lb n="10653"/><span>dob fhada mar scéal</span>
<lb n="10654"/><span>Lomnachtán Sléibhe</span>
<lb n="10655"/><span>'s an gruagach.</span>
<lb n="10656"/><span>Ceisneamh Iníon Ghuil</span>
<lb n="10657"/><span>agus Oidhe Chlanna Lir</span>
<lb n="10658"/><span>Torlabh 's a Thriar</span>
<lb n="10659"/><span>ba luaimneach.</span>
<lb n="10660"/><span>Cath Chnoc an Áir</span>
<lb n="10661"/><span>d'fhúig Meargach ar lár,</span>
<lb n="10662"/><span>Tailc is na táinte</span>
<lb n="10663"/><span>slóite.</span>
<lb n="10664"/><span>Cath Chluain Tairbh,</span>
<lb n="10665"/><span>mar ar treascaradh Danair,</span>
<lb n="10666"/><span>an Bhruíon Chaorthainn 'nar</span>
<lb n="10667"/><span>cailleadh</span>
<lb n="10668"/><span>na leoin ghroí.</span></p>
<lb n="10669"/>
<lb n="10670"/><p><span>Tóraíocht Ghráinne,</span>
<lb n="10671"/><span>ar feadh trí ráithe,</span>
<lb n="10672"/><span>a d'imigh le Diarmaid.</span>
<lb n="10673"/><span>Conall Cearnach,</span>
<lb n="10674"/><span>ba ghníomhach garda,</span>
<lb n="10675"/><span>agus Cú Chulainn meidhreach.</span>
<lb n="10676"/><span>Do chaith an sárfhear</span>
<lb n="10677"/><span>bliain is ráite</span>
<lb n="10678"/><span>go beacht dá scríbhinn,</span>
<lb n="10679"/><span>Do ghliomach nó stráic,</span>
<lb n="10680"/><span>atá ag imeacht gan aird,</span>
<lb n="10681"/><span>ar feadh na tíre.</span></p>
<lb n="10682"/>
<lb n="10683"/><p><span>Téadh dís nó duine agaibh</span>
<lb n="10684"/><span>cois na Sionainne</span></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="10685"/><p><span>mar ar ghnáthach an sruimile</span>
<lb n="10686"/><span>stróinse</span>
<lb n="10687"/><span>I mbotháin bhuisinne</span>
<lb n="10688"/><span>ba mhaith an t-ionad leis</span>
<lb n="10689"/><span>ag bruíon 's ag caismirt</span>
<lb n="10690"/><span>le comharsain.</span>
<lb n="10691"/><span>Más cóir an Ridire,</span>
<lb n="10692"/><span>an tan do chluinfeadh é,</span>
<lb n="10693"/><span>tarraingíodh foireann</span>
<lb n="10694"/><span>dá fhórsa.</span>
<lb n="10695"/><span>Beidh claíomh is gunna acu,</span>
<lb n="10696"/><span>i láimh gach lonnaire;</span>
<lb n="10697"/><span>cuardóid pollaibh is póirsíbh.</span></p>
<lb n="10698"/>
<lb n="10699"/><p><span>Farraige Leamhchaill</span>
<lb n="10700"/><span>ba ghnáthach cóir ann</span>
<lb n="10701"/><span>do bháid faoi sheol</span>
<lb n="10702"/><span>ar taoide,</span>
<lb n="10703"/><span>Do bhéarfadh an crónphoc</span>
<lb n="10704"/><span>anonn tar mórmhuir,</span>
<lb n="10705"/><span>go leabharmhómhrach</span>
<lb n="10706"/><span>bríomhar.</span>
<lb n="10707"/><span>Do rithfeadh bóithre,</span>
<lb n="10708"/><span>coillte is cóngair,</span>
<lb n="10709"/><span>gach am de ló</span>
<lb n="10710"/><span>nó d'oíche.</span>
<lb n="10711"/><span>Is tar Droim Eolainn,</span>
<lb n="10712"/><span>do dhéanfadh an t-eolas,</span>
<lb n="10713"/><span>go mainistir oirdhearc</span>
<lb n="10714"/><span>Chaoinche.</span></p>
<lb n="10715"/>
<lb n="10716"/><p><span>Go Tuamhain dá dteangmhaíodh</span>
<lb n="10717"/><span>ag reic is ag gleacaíocht</span>
<lb n="10718"/><span>is ag comhdhíol earraí</span>
<lb n="10719"/><span>ón aonach</span>
<lb n="10720"/><span>A thuairisc ceart chruinn,</span>
<lb n="10721"/><span>in uaim is i nglanscríobh,</span>
<lb n="10722"/><span>do bhéarfad díbh</span>
<lb n="10723"/><span>in éifeacht:</span>
<lb n="10724"/><span>Go confhartach cróluí,</span>
<lb n="10725"/><span>tonnathrom bléanbhuí,</span>
<lb n="10726"/><span>plaitlom cróndubh</span>
<lb n="10727"/><span>méiscreach.</span>
<lb n="10728"/><span>Cnap air is druing,</span>
<lb n="10729"/><span>lena phus dubh prioslaí</span>
<lb n="10730"/><span>is é ag síorchur smugaí</span>
<lb n="10731"/><span>gan traochadh.</span></p>
<lb n="10732"/>
<lb n="10733"/><p><span>Ná buaileadh meatachas,</span>
<lb n="10734"/><span>ná smaointe eagla,</span>
<lb n="10735"/><span>na ceithre fir déag chalma</span>
<lb n="10736"/><span>chróga.</span>
<lb n="10737"/><span>Bíg faigheartha fearamhail</span>
<lb n="10738"/><span>meidhreach meanmnach</span>
<lb n="10739"/><span>lúfar acmhainneach</span>
<lb n="10740"/><span>treorach.</span>
<lb n="10741"/><span>Téig go Mainistir</span>
<lb n="10742"/><span>na Féile an tseanstoic,</span>
<lb n="10743"/><span>go dlúth ag amharc</span>
<lb n="10744"/><span>gach aon sórt.</span>
<lb n="10745"/><span>Dá bhfaigheadh sibh amas air,</span>
<lb n="10746"/><span>le righinghad ceangalaíg,</span>
<lb n="10747"/><span>agus cuiríg breasal</span>
<lb n="10748"/><span>go feoir leis.</span>
<lb n="10749"/><span>Coinníg le chéile,</span>
<lb n="10750"/><span>ná scaipíg ar aon chor,</span>
<lb n="10751"/><span>siúlaíg go héasca</span>
<lb n="10752"/><span>trí chóngair.</span>
<lb n="10753"/><span>Tagaíg in éineacht</span>
<lb n="10754"/><span>isteach go Ráth Caola</span>
<lb n="10755"/><span>ag lorg an straeire</span>
<lb n="10756"/><span>fíodóra.</span>
<lb n="10757"/><span>Cuardaíg ar dtúis</span>
<lb n="10758"/><span>gach cúrláid chúng</span>
<lb n="10759"/><span>gach ionad is cúil</span>
<lb n="10760"/><span>is eol daoibh.</span>
<lb n="10761"/><span>Muilte is bácúis,</span>
<lb n="10762"/><span>siléir is tionnúis;</span>
<lb n="10763"/><span>is lá an mharga,</span>
<lb n="10764"/><span>déanaíg 'fhógairt.</span></p>
<lb n="10765"/>
<lb n="10766"/><p><span>Dá bhfaigheadh sibh amharc</span>
<lb n="10767"/><span>air,</span>
<lb n="10768"/><span>is go mbéarfadh an talamh</span>
<lb n="10769"/><span>uaibh</span>
<lb n="10770"/><span>gach n-aon chum cabhartha</span>
<lb n="10771"/><span>go lánmhear,</span>
<lb n="10772"/><span>Bainíg an Sparra dhe,</span>
<lb n="10773"/><span>is Droichead Áth Dara dhe,</span>
<lb n="10774"/><span>is ar an pike atá in aice</span>
<lb n="10775"/><span>bíodh garda.</span>
<lb n="10776"/><span>Cuardaíg an Mhainistir,</span>
<lb n="10777"/><span>álainn bheannaithe,</span>
<lb n="10778"/><span>is an t-áitreabh calma</span>
<lb n="10779"/><span>lámh leis.</span>
<lb n="10780"/><span>B'fhéidir le heagla</span>
<lb n="10781"/><span>is méid na hanfa</span>
<lb n="10782"/><span>go sínfeadh tamall</span>
<lb n="10783"/><span>ón tsráid úd.</span>
<lb n="10784"/></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="10785"/><p><span>Cuardaigh gach glaise,</span>
<lb n="10786"/><span>na goirt is na garraithe</span>
<lb n="10787"/><span>agus buail an baile</span>
<lb n="10788"/><span>go dlúthcheart.</span>
<lb n="10789"/><span>Go Cathair Easa</span>
<lb n="10790"/><span>má thíonn an gliomach,</span>
<lb n="10791"/><span>bá agus bascadh</span>
<lb n="10792"/><span>insa tsrúill air.</span>
<lb n="10793"/><span>Má thagann an scraiste</span>
<lb n="10794"/><span>go Cromadh an aitis</span>
<lb n="10795"/><span>ag reic na leabhar</span>
<lb n="10796"/><span>le húdair,</span>
<lb n="10797"/><span>Buille agus daichead</span>
<lb n="10798"/><span>anuas 'na bhathas</span>
<lb n="10799"/><span>do scaoilfidh breasal</span>
<lb n="10800"/><span>go húr leis.</span></p>
<lb n="10801"/>
<lb n="10802"/><p><span>Deir fear caoin córach</span>
<lb n="10803"/><span>ó Ghleann Ómra</span>
<lb n="10804"/><span>coillteoir mómhrach</span>
<lb n="10805"/><span>suíte,</span>
<lb n="10806"/><span>Go bhfeaca sé an crónphoc</span>
<lb n="10807"/><span>ag gabhal an dá bhóthar</span>
<lb n="10808"/><span>ag slogadh porter</span>
<lb n="10809"/><span>le híota.</span>
<lb n="10810"/><span>Na leabhair ar bord</span>
<lb n="10811"/><span>ag fear tí an ósta</span>
<lb n="10812"/><span>'breithniú a gcló</span>
<lb n="10813"/><span>'s a scríbhinn.</span>
<lb n="10814"/><span>Dúirt faoi dhó leis,</span>
<lb n="10815"/><span>seo punt is coróin,</span>
<lb n="10816"/><span>duit id' dheisdhóid</span>
<lb n="10817"/><span>má dhíolair.</span></p>
<lb n="10818"/>
<lb n="10819"/><p><span>Ní baol go dteifi' sé</span>
<lb n="10820"/><span>isteach go Luimneach</span>
<lb n="10821"/><span>le heagla an cholera</span>
<lb n="10822"/><span>'thógaint.</span>
<lb n="10823"/><span>Imeoidh  in imeallaibh</span>
<lb n="10824"/><span>nó 'radharc na Sionainne,</span>
<lb n="10825"/><span>nó fós go Mainistir</span>
<lb n="10826"/><span>Mhóngrait.</span>
<lb n="10827"/><span>Bíodh garda seasmhach</span>
<lb n="10828"/><span>ag bád an chalaithe</span>
<lb n="10829"/><span>láidir acmhainneach</span>
<lb n="10830"/><span>fórsach.</span>
<lb n="10831"/><span>Chun cuain má thagann</span>
<lb n="10832"/><span>is dual ná scarfaidh</span>
<lb n="10833"/><span>gan fa...e</span>
<lb n="10834"/><span>ceoghol .</span></p>
<lb n="10835"/>
<lb n="10836"/><p><span>An tan bheidh ceangailte</span>
<lb n="10837"/><span>ag an ndrawbridge leagaithe </span>
<lb n="10838"/><span>é ......</span>
<lb n="10839"/><span>........</span>
<lb n="10840"/><span>Réabaíg, gearraíg,</span>
<lb n="10841"/><span>traochaíg, stracaíg,</span>
<lb n="10842"/><span>gach leadhb ó bhathas</span>
<lb n="10843"/><span>den chrunca</span>
<lb n="10844"/><span>Faighíg niuntóg dhearg</span>
<lb n="10845"/><span>bhrúite agus salann</span>
<lb n="10846"/><span>min mhear raimh</span>
<lb n="10847"/><span>agus húnsa.</span>
<lb n="10848"/><span>Cuimilíg go garbh</span>
<lb n="10849"/><span>treasna gach gearradh acusan</span>
<lb n="10850"/><span>i ndíol 'na dhroichbhearta -</span>
<lb n="10851"/><span>an strúille.</span>
<lb n="10852"/></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="10853"/><p><span>Bzzzzz1803 19T</span>
<lb n="10854"/><span>Uzzzzz0401</span>
<lb n="10855"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="10856"/><span>Faisnéis Dhonnchadha Uí Bhuachalla anso.</span></p>
<lb n="10857"/>
<lb n="10858"/><p><span>Ag seo gearán truamhéileach dolásach dobrónach uallchumhach</span>
<lb n="10859"/><span>Dhonnchadha Uí Bhuachalla dom' láthairse an fichiú lá den mhíosa</span>
<lb n="10860"/><span>September aois Chríost míle agus ocht gcéad ar a trí de</span>
<lb n="10861"/><span>bhlianaibh.  Do dhearbhaigh an faisnéisí reimhráite fá bhrí an</span>
<lb n="10862"/><span>Bhíobla go raibh ag déanamh léinn agus foghlama i bhfochair dís</span>
<lb n="10863"/><span>de dhaoine uaisle eagnaí mhórléinn ardfhoghlama do bhí ag seoladh</span>
<lb n="10864"/><span>scoile i bhfogas do Dhroichead na Gáille i mbarúntacht Oireacht</span>
<lb n="10865"/><span>Uí Chonchúir tar éis é bheith seacht mbliana roimhe sin ag</span>
<lb n="10866"/><span>foghlaim filíochta agus ardléinn i bhfochair na naoi mbéithe agus</span>
<lb n="10867"/><span>i bhfochair Apollo, Minerva agus Orpheus agus go raibh</span>
<lb n="10868"/><span>mórthionól de leabharaibh ró-oirdhearc' aige tar éis iad do</span>
<lb n="10869"/><span>léirthiomsú le dua agus le tóirbheart i bhfochair na n-uasal</span>
<lb n="10870"/><span>reimhráite go dtáinig an deichiú lá den mhíosa reimhráite sladaire</span>
<lb n="10871"/><span>nó foghlaí éigin saorchráifeach noch do bhradaigh leis na leabhair</span>
<lb n="10872"/><span>reimhráite gan tuairisc orthu ó shin i leith, agus chum léirchuardú</span>
<lb n="10873"/><span>do dhéanamh orthu atá an barántas seo síos mar leanas: -</span></p>
<lb n="10874"/>
<lb n="10875"/><p><span>Contae fearannghlas féaruaithne fascathach chaomhálainn Chiarraí</span>
<lb n="10876"/><span>mar aon le mórchuairt Leatha Mogha go huile.</span></p>
<lb n="10877"/>
<lb n="10878"/><p><span>Ag so barántas Dhonnchadha Uí Bhuachalla .i. mac léinn agus</span>
<lb n="10879"/><span>eagnaíochta 'nar goideadh trí leabhar uaidh ina raibh iontu gach</span>
<lb n="10880"/><span>stair agus ardeolas atá ainmnithe insan ordú diongbhálta so mar</span>
<lb n="10881"/><span>leanas: -</span></p>
<lb n="10882"/>
<lb n="10883"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="10884"/><span>Whereas go dtáinig</span>
<lb n="10885"/><span>sa bhfómhar dom' láithir</span>
<lb n="10886"/><span>an fichiú lá</span>
<lb n="10887"/><span>den Mheitheamh cheansa,</span></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="10888"/><p><span>Óigfhear grámhar,</span>
<lb n="10889"/><span>pór den dáimh ghlic,</span>
<lb n="10890"/><span>bile gan chealg</span>
<lb n="10891"/><span>agus dalta le foghlaim:</span>
<lb n="10892"/><span>Do thug sé an mánual</span>
<lb n="10893"/><span>is a phortús láithreach</span>
<lb n="10894"/><span>gan aon dabhta,</span>
<lb n="10895"/><span>Go dtáinig sladaí</span>
<lb n="10896"/><span>nó fós gadaí,</span>
<lb n="10897"/><span>do ghoid trí leabhar uaidh,</span></p>
<lb n="10898"/>
<lb n="10899"/><p><span>An deichiú lá</span>
<lb n="10900"/><span>den mhíosa láithreach</span>
<lb n="10901"/><span>mar thugaim chum</span>
<lb n="10902"/><span>meabhrach,</span>
<lb n="10903"/><span>Ó scoil na sáirfhear</span>
<lb n="10904"/><span>ag Droichead Gáille</span>
<lb n="10905"/><span>mar a raibh ag foghlaim,</span>
<lb n="10906"/><span>Dréacht is aistí</span>
<lb n="10907"/><span>is léinn do cleachtaí</span>
<lb n="10908"/><span>insa tseanreacht;</span>
<lb n="10909"/><span>Laoithe Gaeilge,</span>
<lb n="10910"/><span>an t-ogham craobhach,</span>
<lb n="10911"/><span>is Algebra mheabhraigh.</span></p>
<lb n="10912"/>
<lb n="10913"/><p><span>Is mar do bhí ag machnamh</span>
<lb n="10914"/><span>a liacht aistí</span>
<lb n="10915"/><span>do bhí dá bhuaireamh,</span>
<lb n="10916"/><span>Do chuir Morphéus</span>
<lb n="10917"/><span>lena chaolshlait</span>
<lb n="10918"/><span>i dtoirchim suain é.</span>
<lb n="10919"/><span>Gurb é brí a thaibhse,</span>
<lb n="10920"/><span>agus maitheas a thaibhrimh,</span>
<lb n="10921"/><span>sular mhúscail,</span>
<lb n="10922"/><span>Gur piocadh go lom</span>
<lb n="10923"/><span>as wallet a leabhar,</span>
<lb n="10924"/><span>ciste na n-údar.</span></p>
<lb n="10925"/>
<lb n="10926"/><p><span>Do réir mar dhearbhaíonn</span>
<lb n="10927"/><span>is mór an easpaidh</span>
<lb n="10928"/><span>imeacht na leabhar so,</span>
<lb n="10929"/><span>'S a mbeith ar neamhchrích,</span>
<lb n="10930"/><span>mar gheall ar ghadaí,</span>
<lb n="10931"/><span>do rinn a lomscrios.</span>
<lb n="10932"/><span>Mar bhí iontu scéalta</span>
<lb n="10933"/><span>go blasta i nGaeilge</span>
<lb n="10934"/><span>agus ní gan foghlaim,</span>
<lb n="10935"/><span>Gach cruacheist diachta</span>
<lb n="10936"/><span>idir dhiagairí bhíodh seal</span>
<lb n="10937"/><span>i gComhairle Thrionta.</span></p>
<lb n="10938"/>
<lb n="10939"/><p><span>Tá sé riachtanach</span>
<lb n="10940"/><span>a gcur i scríbhinn</span>
<lb n="10941"/><span>a gcáil mar fuaras,</span>
<lb n="10942"/><span>Mar shúil le Críost</span>
<lb n="10943"/><span>go mbéarfaí ar phíp,</span>
<lb n="10944"/><span>ar an té rug uaidh iad.</span>
<lb n="10945"/><span>Do bhí Cath Fionntrá</span>
<lb n="10946"/><span>go blasta 'na lár</span>
<lb n="10947"/><span>i bhfoirm le fuaimint,</span>
<lb n="10948"/><span>Mar a raibh tréinfhir</span>
<lb n="10949"/><span>bliain le chéile</span>
<lb n="10950"/><span>ag treascairt 's ag tuargaint.</span>
<lb n="10951"/><span>'S an Bhruíon Chaorthainn</span>
<lb n="10952"/><span>ionar traochadh</span>
<lb n="10953"/><span>Míodhach 's a shluaite,</span>
<lb n="10954"/><span>Is mar a ceangladh Conán</span>
<lb n="10955"/><span>ar phlaic a gheadáin</span>
<lb n="10956"/><span>rena gcruachlis.</span></p>
<lb n="10957"/>
<lb n="10958"/><p><span>Tóraíocht Ghráinne</span>
<lb n="10959"/><span>ar feadh trí ráithe</span>
<lb n="10960"/><span>a bhí ag imeacht re</span>
<lb n="10961"/><span>Diarmaid,</span>
<lb n="10962"/><span>Is toisc an toirc</span>
<lb n="10963"/><span>mar do rinneadh a ghoin,</span>
<lb n="10964"/><span>de dheascaibh an éada.</span></p>
<lb n="10965"/>
<lb n="10966"/><p><span>Cath Maighe Mucruimhe</span>
<lb n="10967"/><span>thug sceimhle is briseadh</span>
<lb n="10968"/><span>ar fhearaibh áille.</span>
<lb n="10969"/><span>Art Aonair</span>
<lb n="10970"/><span>is ann do traochadh,</span>
<lb n="10971"/><span>re Lughaidh Lágha.</span></p>
<lb n="10972"/>
<lb n="10973"/><p><span>An Madra Maol</span>
<lb n="10974"/><span>dob fhada mar scéal</span>
<lb n="10975"/><span>'s an Giolla Deacair.</span>
<lb n="10976"/><span>Tairngreacht Bhearcháin,</span>
<lb n="10977"/><span>Duain Uí Dhubhagáin,</span>
<lb n="10978"/><span>is Saltair Chaisil.</span></p>
<lb n="10979"/>
<lb n="10980"/><p><span>Oidhe Chlainne Uisnigh</span>
<lb n="10981"/><span>is an nós 'nar goineadh</span>
<lb n="10982"/><span>Naois ba chróga.</span>
<lb n="10983"/><span>Is de dheascaibh an ghnímh sin,</span>
<lb n="10984"/><span>treascradh mílte</span>
<lb n="10985"/><span>d'fhearaibh na Fódhla.</span>
<lb n="10986"/></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="10987"/><p><span>Oidhe Chlainne Lir,</span>
<lb n="10988"/><span>an ealta gan choir,</span>
<lb n="10989"/><span>do mhilleadh le hAoife.</span>
<lb n="10990"/><span>Oidhe Chlainne Toireann</span>
<lb n="10991"/><span>Bruíon Chéise Corann</span>
<lb n="10992"/><span>is Seanchas Muimhneach.</span></p>
<lb n="10993"/>
<lb n="10994"/><p><span>Brisleach Mhór</span>
<lb n="10995"/><span>Mhaighe 'threimhne thuaidh</span>
<lb n="10996"/><span>is Deargruathar Chonaill</span>
<lb n="10997"/><span>Chearnaigh.</span>
<lb n="10998"/><span>Ionsaí Mhuighe Leana</span>
<lb n="10999"/><span>Leabhar Dhroma Sneachta</span>
<lb n="11000"/><span>'s an nós 'nar cailleadh</span>
<lb n="11001"/><span>Bláthnaid</span></p>
<lb n="11002"/>
<lb n="11003"/><p><span>Tóraíocht Chonaill</span>
<lb n="11004"/><span>an laoch ba churranta</span>
<lb n="11005"/><span>i ndiaigh Éithne,</span>
<lb n="11006"/><span>Do rug an Macaomh Mór</span>
<lb n="11007"/><span>an tan fríth ina shuan</span>
<lb n="11008"/><span>i mBeann Éadair.</span>
<lb n="11009"/><span>Críoch Chú Chulainn</span>
<lb n="11010"/><span>na gcleas n-iongantach</span>
<lb n="11011"/><span>i ngaisce 's a laochas,</span>
<lb n="11012"/><span>Is Con Raoi mac Dáire</span>
<lb n="11013"/><span>an cura nár thláth</span>
<lb n="11014"/><span>i dtreasaibh na dtréanfhear.</span></p>
<lb n="11015"/>
<lb n="11016"/><p><span>Cath na Trae</span>
<lb n="11017"/><span>de dheascaibh Helléin</span>
<lb n="11018"/><span>'nar cailleadh na treoinfhir;</span>
<lb n="11019"/><span>Do tharraing na Gréagaigh</span>
<lb n="11020"/><span>a mbarca 'na ndéidh,</span>
<lb n="11021"/><span>an chathair gur dódh leo.</span></p>
<lb n="11022"/>
<lb n="11023"/><p><span>Cíotach cróga</span>
<lb n="11024"/><span>rug Saidhbh 'níon Eoghain leis</span>
<lb n="11025"/><span>as ríocht Éireann.</span>
<lb n="11026"/><span>Do tharraing an tóir</span>
<lb n="11027"/><span>go dearbh 'na ndeoidh</span>
<lb n="11028"/><span>ag maithibh na Féinne.</span>
<lb n="11029"/><span>Céadach Mór</span>
<lb n="11030"/><span>an cura ba chróga</span>
<lb n="11031"/><span>gaisce agus laochas.</span>
<lb n="11032"/><span>Tug ainnir an óirfhoilt,</span>
<lb n="11033"/><span>'níon mar nóchair</span>
<lb n="11034"/><span>d'Oscar na mBéimeann.</span></p>
<lb n="11035"/>
<lb n="11036"/><p><span>An Macaomh Álainn</span>
<lb n="11037"/><span>ó Ríocht na nEaspáinne,</span>
<lb n="11038"/><span>'s a thuras go hÉirinn,</span>
<lb n="11039"/><span>Iollann Armdhearg,</span>
<lb n="11040"/><span>Bruíon Bheag na hAlmhaine,</span>
<lb n="11041"/><span>agus Seanchas Chéitinn.</span>
<lb n="11042"/><span>An Táilgeann greanta</span>
<lb n="11043"/><span>Mac Céin cante</span>
<lb n="11044"/><span>ar Dhanair rinn eirleach.</span>
<lb n="11045"/><span>Sealg an Ghleanna,</span>
<lb n="11046"/><span>Fear an Chóta Lachtna,</span>
<lb n="11047"/><span>is Conán Chinn tSléibhe.</span></p>
<lb n="11048"/>
<lb n="11049"/><p><span>Maonas Mór</span>
<lb n="11050"/><span>ba chalma i gcomhlann</span>
<lb n="11051"/><span>le Goll gur traochadh.</span>
<lb n="11052"/><span>Ceallachán Caisil</span>
<lb n="11053"/><span>tug maidhm Catha Cnoic</span>
<lb n="11054"/><span>leis na Norwégians.</span>
<lb n="11055"/><span>Cath Chluana Tairbh,</span>
<lb n="11056"/><span>'nar díbríodh na Danair,</span>
<lb n="11057"/><span>le Clanna Milésius.</span></p>
<lb n="11058"/>
<lb n="11059"/><p><span>Agallamh is ráite</span>
<lb n="11060"/><span>Oisín agus Phádraig,</span>
<lb n="11061"/><span>is cruinn bheir tuairisc.</span>
<lb n="11062"/><span>Is mar tugadh an t-ár,</span>
<lb n="11063"/><span>de dheascaibh na mná,</span>
<lb n="11064"/><span>- a hainm Niamh Nuachrothach.</span></p>
<lb n="11065"/>
<lb n="11066"/><p><span>An Cath Gabhra</span>
<lb n="11067"/><span>chuir scanradh</span>
<lb n="11068"/><span>ar fhearaibh calma.</span>
<lb n="11069"/><span>Oscar na mBéimeann</span>
<lb n="11070"/><span>cura na Féinne</span>
<lb n="11071"/><span>is ann do treascradh.</span></p>
<lb n="11072"/>
<lb n="11073"/><p><span>Do bhí iontu go hiomlán</span>
<lb n="11074"/><span>Giolla Caomháin</span>
<lb n="11075"/><span>is an Réim Ríora,</span>
<lb n="11076"/><span>Is mórán dréachta</span>
<lb n="11077"/><span>ba mhór mar shaothar</span>
<lb n="11078"/><span>le cur i scríbhinn.</span></p>
<lb n="11079"/>
<lb n="11080"/><p><span>Beathaí na Naomh</span>
<lb n="11081"/><span>i dteanga na nGael</span>
<lb n="11082"/><span>go milis ann le húdar,</span>
<lb n="11083"/><span>Ba mhór an stór iad</span>
<lb n="11084"/><span>do shagairt óga</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="11085"/><p><span>tar éis teacht ó Mhanúd</span>
<lb n="11086"/><span>dóibh.</span></p>
<lb n="11087"/>
<lb n="11088"/><p><span>Bean i dtinneas</span>
<lb n="11089"/><span>nó i dtaisteal clainne</span>
<lb n="11090"/><span>do chluinfeadh dá léamh</span>
<lb n="11091"/><span>iad,</span>
<lb n="11092"/><span>Do thiocfadh slán</span>
<lb n="11093"/><span>más fíor an dán</span>
<lb n="11094"/><span>gan aon éislinn.</span></p>
<lb n="11095"/>
<lb n="11096"/><p><span>Ní raibh seanchaíocht,</span>
<lb n="11097"/><span>léacht ná eagnaíocht</span>
<lb n="11098"/><span>i gCrích Fódhla,</span>
<lb n="11099"/><span>I gcló ná i scríbhinn,</span>
<lb n="11100"/><span>ó theacht na díleann,</span>
<lb n="11101"/><span>go Maidhm na Bóinne,</span></p>
<lb n="11102"/>
<lb n="11103"/><p><span>Ná raibh scríofa</span>
<lb n="11104"/><span>i bprós nó i laoithe</span>
<lb n="11105"/><span>ar aithris suadha,</span>
<lb n="11106"/><span>Ins na leabhair seo</span>
<lb n="11107"/><span>do ceapadh re foghlaim,</span>
<lb n="11108"/><span>is d'imigh gan tuairisc.</span></p>
<lb n="11109"/>
<lb n="11110"/><p><span>Do dhearbhaigh síos dom</span>
<lb n="11111"/><span>fá bhrí an Bhíobla,</span>
<lb n="11112"/><span>ní nach nár dó,</span>
<lb n="11113"/><span>Gur chaith seacht ngeimhreadh</span>
<lb n="11114"/><span>ag léirscríobhadh</span>
<lb n="11115"/><span>na leabhar réamhráite.</span></p>
<lb n="11116"/>
<lb n="11117"/><p><span>Tar éis a shaothair</span>
<lb n="11118"/><span>is bháis Uí Laoghaire,</span>
<lb n="11119"/><span>is rómhór m'eagla,</span>
<lb n="11120"/><span>Nach reacaire dán</span>
<lb n="11121"/><span>ná cuisle den dáimh</span>
<lb n="11122"/><span>uaidh do bhradaigh iad,</span>
<lb n="11123"/><span>Ach duine gan cá</span>
<lb n="11124"/><span>gan aithne ar á</span>
<lb n="11125"/><span>ná fós fios aitheanta,</span>
<lb n="11126"/><span>Nó cladhaire cneámhaire</span>
<lb n="11127"/><span>do shiúlfadh sráide</span>
<lb n="11128"/><span>do gineadh re mallaitheacht.</span></p>
<lb n="11129"/>
<lb n="11130"/><p><span>Le toil na cléire,</span>
<lb n="11131"/><span>má gheibhim léirchead,</span>
<lb n="11132"/><span>déanfad eascaine</span>
<lb n="11133"/><span>Ar an gcréice</span>
<lb n="11134"/><span>do ghoid na dréachta,</span>
<lb n="11135"/><span>ach go bhfaighead aithne</span>
<lb n="11136"/><span>air.</span></p>
<lb n="11137"/>
<lb n="11138"/><p><span>Leagfad 'na dhroim,</span>
<lb n="11139"/><span>gach eascaine scríofa</span>
<lb n="11140"/><span>is sailm na mallachta.</span>
<lb n="11141"/><span>Déanfaidh de lobhar</span>
<lb n="11142"/><span>go follas don domhan</span>
<lb n="11143"/><span>is a phlaitín chomh lom</span>
<lb n="11144"/><span>le canister.</span></p>
<lb n="11145"/>
<lb n="11146"/><p><span>Déanfad air aor</span>
<lb n="11147"/><span>chuirfidh air laoidhear,</span>
<lb n="11148"/><span>easpa agus díth</span>
<lb n="11149"/><span>ingine.</span>
<lb n="11150"/><span>Logaill a shúl</span>
<lb n="11151"/><span>silfid go cúl -</span>
<lb n="11152"/><span>is cuma cá ngabhaidh</span>
<lb n="11153"/><span>'inichinn.</span></p>
<lb n="11154"/>
<lb n="11155"/><p><span>I dtollaibh a chluas</span>
<lb n="11156"/><span>beidh tinnis is guais</span>
<lb n="11157"/><span>is cuirfidh air buairt</span>
<lb n="11158"/><span>chodalta.</span>
<lb n="11159"/><span>A theanga as a bhéal</span>
<lb n="11160"/><span>ag sileadh mar stéig,</span>
<lb n="11161"/><span>is cuile 'na thaobh</span>
<lb n="11162"/><span>neadaithe.</span></p>
<lb n="11163"/>
<lb n="11164"/><p><span>Ní fhágfad aon bhrí</span>
<lb n="11165"/><span>ná tapa ina chroí</span>
<lb n="11166"/><span>is níl dul as dá bhaill</span>
<lb n="11167"/><span>sodartha</span>
<lb n="11168"/><span>Mar a dtige do humhal</span>
<lb n="11169"/><span>ar mhullach a ghlún</span>
<lb n="11170"/><span>is na leabhair seo 'thabhairt</span>
<lb n="11171"/><span>chum Donnchadh.</span></p>
<lb n="11172"/>
<lb n="11173"/><p><span>Chum gach constábla</span>
<lb n="11174"/><span>ard agus íseal</span>
<lb n="11175"/><span>ar feadh na mórchuairde</span>
<lb n="11176"/><span>Agus go háirithe:</span>
<lb n="11177"/><span>Chum Thomáis Marascal,</span>
<lb n="11178"/><span>Mícheál Mac Ionreachtaigh</span>
<lb n="11179"/><span>Sheáin Fhada Uí Ráthaile,</span></p>
<lb n="11180"/>
<lb n="11181"/><p><span>Agus gach gléghas greannamhar</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="11182"/><p><span>den éigse iolchrothach</span>
<lb n="11183"/><span>agus a gcúntóirí:</span>
<lb n="11184"/><span>These are therefore,</span>
<lb n="11185"/><span>is ní mheasaim gur éagóir,</span>
<lb n="11186"/><span>in ainm rí Seoirse,</span>
<lb n="11187"/><span>Commanding you</span>
<lb n="11188"/><span>Imeacht chun siúil,</span>
<lb n="11189"/><span>ar maidin chun bóthair.</span></p>
<lb n="11190"/>
<lb n="11191"/><p><span>Ná fágaíg cúil tí</span>
<lb n="11192"/><span>ar feadh na dúthaí</span>
<lb n="11193"/><span>ná triopall luachra,</span>
<lb n="11194"/><span>Gan lorg don fhoghlaí</span>
<lb n="11195"/><span>Do bhradaigh na leabhair ó</span>
<lb n="11196"/><span>Dhonnchadh Ó Buachalla.</span></p>
<lb n="11197"/>
<lb n="11198"/><p><span>Is ná bíodh leachtán</span>
<lb n="11199"/><span>claí ná cnocán,</span>
<lb n="11200"/><span>libh gan cuardach,</span>
<lb n="11201"/><span>Ó Chúl Caorach</span>
<lb n="11202"/><span>go Coill Éinne</span>
<lb n="11203"/><span>is go Seanghualainn;</span></p>
<lb n="11204"/>
<lb n="11205"/><p><span>Ná oiread nead circe</span>
<lb n="11206"/><span>i gcurach na tuinne</span>
<lb n="11207"/><span>gan lorg go luaithghlé;</span>
<lb n="11208"/><span>Ná iothla ghobáiste,</span>
<lb n="11209"/><span>ó Chúil Chláraigh</span>
<lb n="11210"/><span>go Lios Tuathail.</span></p>
<lb n="11211"/>
<lb n="11212"/><p><span>Sula rachaidh sibh i bhfad</span>
<lb n="11213"/><span>ná fágaíg scairt</span>
<lb n="11214"/><span>ar dhá thaoibh Gáille,</span>
<lb n="11215"/><span>Gan tochailt is spiúnadh</span>
<lb n="11216"/><span>is lorg go dlúth</span>
<lb n="11217"/><span>don fhíorchneámhaire.</span></p>
<lb n="11218"/>
<lb n="11219"/><p><span>Ná bíodh oraibh náire</span>
<lb n="11220"/><span>ag siúl ná ag tardal</span>
<lb n="11221"/><span>is ná baineadh libh leisce.</span>
<lb n="11222"/><span>Óláig Bulcán</span>
<lb n="11223"/><span>seachnaíg bungán</span>
<lb n="11224"/><span>is ná bíg ar meisce.</span></p>
<lb n="11225"/>
<lb n="11226"/><p><span>Ná fágaíg póirse</span>
<lb n="11227"/><span>cis na comhra</span>
<lb n="11228"/><span>dó gan lorg.</span>
<lb n="11229"/><span>Cúil ná seomra</span>
<lb n="11230"/><span>i dtithe ósta</span>
<lb n="11231"/><span>is dlúth gach lochta.</span></p>
<lb n="11232"/>
<lb n="11233"/><p><span>Is ná bíodh cailín</span>
<lb n="11234"/><span>óg ná bean tí</span>
<lb n="11235"/><span>in bhur siúlta</span>
<lb n="11236"/><span>Gan a mbrollach 's a bpócaí</span>
<lb n="11237"/><span>is faoina gcótaí</span>
<lb n="11238"/><span>do lorg go dlúth dóibh.</span></p>
<lb n="11239"/>
<lb n="11240"/><p><span>Má bhíonn an fear tí</span>
<lb n="11241"/><span>ag bruíon nó ag casaoid</span>
<lb n="11242"/><span>de cheann a gcuardach,</span>
<lb n="11243"/><span>Tarraing do leathanchlaíomh,</span>
<lb n="11244"/><span>gearr a mhalaí</span>
<lb n="11245"/><span>is fós bain cluas de.</span></p>
<lb n="11246"/>
<lb n="11247"/><p><span>Má bhíd na leabhair so</span>
<lb n="11248"/><span>i gclúid nó i dtaisce acu</span>
<lb n="11249"/><span>tabhair chúgham iad.</span>
<lb n="11250"/><span>Is bhéarfad dóibh urra</span>
<lb n="11251"/><span>ná léigfead do spriosán</span>
<lb n="11252"/><span>ar bith dul chúchu.</span></p>
<lb n="11253"/>
<lb n="11254"/><p><span>Bíg dea-iompair</span>
<lb n="11255"/><span>in bhur siúlta</span>
<lb n="11256"/><span>mar is eol díbh.</span>
<lb n="11257"/><span>Is fios bhur gcuarda,</span>
<lb n="11258"/><span>tugaíg d'údair,</span>
<lb n="11259"/><span>is do lucht eolais.</span></p>
<lb n="11260"/>
<lb n="11261"/><p><span>Is é réim bhur gcuarda,</span>
<lb n="11262"/><span>ó Ghaillimh na gcuanta</span>
<lb n="11263"/><span>go hArd Fhearta.</span>
<lb n="11264"/><span>Treasna na mórchnoc</span>
<lb n="11265"/><span>trí Ghleann Ó Ruachta</span>
<lb n="11266"/><span>go Dúith' Ealla.</span></p>
<lb n="11267"/>
<lb n="11268"/><p><span>Ní ligfeadh dóibh scanradh</span>
<lb n="11269"/><span>le heagla na bhFrancach</span>
<lb n="11270"/><span>dul go Beantraí.</span>
<lb n="11271"/><span>Mar do bhí ráite seanbhan,</span>
<lb n="11272"/><span>dá chur ina gceann</span>
<lb n="11273"/><span>gurb ann a bheadh a</span>
<lb n="11274"/><span>gcampaí.</span></p>
<lb n="11275"/>
<lb n="11276"/><p><span>Dá bhrí sin iompaíg</span>
<lb n="11277"/><span>siar trí Mhúscraí</span>
<lb n="11278"/><span>is re hais Abhann Móire.</span>
<lb n="11279"/><span>Is ná fillíg aneas</span>
<lb n="11280"/><span>go dtige sibh ar fad</span>
<lb n="11281"/><span>go Carraig Tuathail.</span>
<lb n="11282"/></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="11283"/><p><span>Ná bíodh pobal,</span>
<lb n="11284"/><span>ná teach scoile,</span>
<lb n="11285"/><span>in bhur siúlta</span>
<lb n="11286"/><span>Gan rabhadh is fógra,</span>
<lb n="11287"/><span>do thabhairt dóibh</span>
<lb n="11288"/><span>chum breith ar chúl air.</span></p>
<lb n="11289"/>
<lb n="11290"/><p><span>Cé gur tearc do chítear</span>
<lb n="11291"/><span>fear dá ghníomhartha</span>
<lb n="11292"/><span>ag teacht chum devotion,</span>
<lb n="11293"/><span>Domhnach aoibhinn</span>
<lb n="11294"/><span>ná lá saoire</span>
<lb n="11295"/><span>do láthair altórach,</span>
<lb n="11296"/><span>Bígíg aireach</span>
<lb n="11297"/><span>ins gach bealach</span>
<lb n="11298"/><span>'na bhfaicfeadh sibh</span>
<lb n="11299"/><span>tórramh,</span>
<lb n="11300"/><span>Le heagla an ghadaí,</span>
<lb n="11301"/><span>le hiomarca cleasaíocht,</span>
<lb n="11302"/><span>bheith ag imeacht faoi</span>
<lb n="11303"/><span>chlóca,</span>
<lb n="11304"/><span>Mar d'imigh sionnach</span>
<lb n="11305"/><span>Chill na Monach</span>
<lb n="11306"/><span>i gcroiceann na fóisce,</span>
<lb n="11307"/><span>Go ngoideadh ón gcaora</span>
<lb n="11308"/><span>a huan san oíche</span>
<lb n="11309"/><span>gan fhios dá comharsain.</span></p>
<lb n="11310"/>
<lb n="11311"/><p><span>Trí chríocha Róisteach</span>
<lb n="11312"/><span>lorgaíg an t-eolas</span>
<lb n="11313"/><span>go Sléibhte Fheidhlim.</span>
<lb n="11314"/><span>Is as sin anoir</span>
<lb n="11315"/><span>go Luimneach Loirc,</span>
<lb n="11316"/><span>mur a bhfaighidh sibh</span>
<lb n="11317"/><span>radharc air.</span></p>
<lb n="11318"/>
<lb n="11319"/><p><span>Ná deiníg stad</span>
<lb n="11320"/><span>go teacht thar n-ais</span>
<lb n="11321"/><span>go Droichead Gáille.</span>
<lb n="11322"/><span>Mar is rómhór m'amhras</span>
<lb n="11323"/><span>gur ar an gceantar</span>
<lb n="11324"/><span>atá an cneámhaire.</span></p>
<lb n="11325"/>
<lb n="11326"/><p><span>Má tá sé i ndán daoibh,</span>
<lb n="11327"/><span>in aon bhearnain,</span>
<lb n="11328"/><span>go dtiocfaidh 'nbhur</span>
<lb n="11329"/><span>líonta</span>
<lb n="11330"/><span>Tugaíg chúghamsa</span>
<lb n="11331"/><span>ar bhun dúide é</span>
<lb n="11332"/><span>ceangailte i gcuibhreach.</span>
<lb n="11333"/><span>Is cuirfead mittimus,</span>
<lb n="11334"/><span>leis go hinnealta</span>
<lb n="11335"/><span>is go daingean doscaoilte</span>
<lb n="11336"/><span>Go ngealaid a chnámha</span>
<lb n="11337"/><span>is go n-ithid na sneá</span>
<lb n="11338"/><span>i bhfochair na míol é.</span></p>
<lb n="11339"/>
<lb n="11340"/><p><span>Faoim' láimh scríofa</span>
<lb n="11341"/><span>an fichiú lá den mhíosa</span>
<lb n="11342"/><span>aois an Tiarna,</span>
<lb n="11343"/><span>Ocht gcéad déag,</span>
<lb n="11344"/><span>Gan aon bhréag,</span>
<lb n="11345"/><span>'s a trí chur thiar leis.</span></p>
<lb n="11346"/>
<lb n="11347"/><p><span>Bzzzzz1770 18D</span>
<lb n="11348"/><span>Uzzzzz0277</span>
<lb n="11349"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="11350"/><span>Do réir ordú Éadbhard de Nógla .i. aon de bhreithiúnaibh na</span>
<lb n="11351"/><span>héigse i gContae Chorcaí le cead Phiarais uasail 'ic Gearailt</span>
<lb n="11352"/><span>ardsirriam Leatha Mogha cct.</span></p>
<lb n="11353"/>
<lb n="11354"/><p><span>Whereas go dtáinig Uilliam uasal de mhaithibh na mBrúnach ..</span>
<lb n="11355"/><span>modhaile múinte go muinteartha maiseach mín mórdhálach dom' láthair</span>
<lb n="11356"/><span>agus gur dhearbhaigh ar mhóide an Bhíobla go dtáinig ann strae</span>
<lb n="11357"/><span>óglaigh de</span></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="11358"/><p><span>shíolrach coigríoch ó Chúige Laighean san aird aniar chum a</span>
<lb n="11359"/><span>rétheaghlaigh shearcoscailte do gach neach ghabhas an tslí, mar</span>
<lb n="11360"/><span>aon re strusúnach de shliocht ... arthach tar bóchna do ghabh 'na</span>
<lb n="11361"/><span>shlí san aird aneas.  Ní anuibh gur th ...... lár an lae ghil</span>
<lb n="11362"/><span>ghréine gur ghoideadar caipión cumasach ta ...... ceannbhirt </span>
<lb n="11363"/><span>chumhdaigh a mhínbhathas mórchiallaigh mheanamnaigh ...</span>
<lb n="11364"/><span>mharthanaigh mhéinghlain agus é ar chaipiónaibh uaisle na tíre ..</span>
<lb n="11365"/><span>tabharthas agus tíolaice na naoi mbéithe ó shléibhte dubha</span>
<lb n="11366"/><span>Olympus agus Pharnasus mar aon le hiliomad do phéarlaoibh</span>
<lb n="11367"/><span>de ... chlochaibh uaisle bua agus bisigh agus de charabunclaibh</span>
<lb n="11368"/><span>de ... Do bhí de bhua ag an gcaipión gcéanna go dtabharfadh a</span>
<lb n="11369"/><span>gciall d'óinseachaibh agus d'amadánaibh an domhain acht a</span>
<lb n="11370"/><span>ghabháil Amen go ...... rialta ar an gcaipión gcéanna so na</span>
<lb n="11371"/><span>húllortaí duilleacha  ..... horáistí, an cnó Francach agus</span>
<lb n="11372"/><span>Spáinneach ...... an fiolar, an seabhac, an míol mhaí, agus an ...</span>
<lb n="11373"/><span>contrártha  na gaide an leor ...</span></p>
<lb n="11374"/>
<lb n="11375"/><p><span>Bzzzzz1784ob 18D</span>
<lb n="11376"/><span>Uzzzzz0216</span>
<lb n="11377"/><span>BARÁNTAS AN DOCHTÚRA SEÁN Ó LUINNEACHÁIN.</span></p>
<lb n="11378"/>
<lb n="11379"/><p><span>Do fuaireas faisnéis béithe blasta binnbheolacha agus maighrí</span>
<lb n="11380"/><span>maiseacha mearchaoine na gcríocha ina ngnáthaíodh Seán soirbh-</span>
<lb n="11381"/><span>bhéasacha saorbhriathrach Ó Luinneacháin taisteal agus tuirling i</span>
<lb n="11382"/><span>ndáil óil agus aoibhnis aonaigh agus oireachtais maighdean agus</span>
<lb n="11383"/><span>macaomh áille ollbhladhacha, cé hionnarbadh é tréimhse a comhar</span>
<lb n="11384"/><span>agus a compántas na buíne réamhráite tré inghreim danar agus</span>
<lb n="11385"/><span>eachtrannach agus fós tré mhíphointeáil díolfhiach daoine eile noch</span>
<lb n="11386"/><span>d'fhág é féin faoi sháil an bhráca ó anocht go lá a bháis ní</span>
<lb n="11387"/><span>adeir na faisnéisibh so a thuillfeadh.  Ag a cheartdhearbhú atáid</span>
<lb n="11388"/><span>go bhfuil brealldhochtúirín baotheolach dítheolais gan fios luibhe</span>
<lb n="11389"/><span>lusra ná leighis le ciantréimhse dh'aimsir ag déanamh loit agus</span>
<lb n="11390"/><span>léirscriosa ban in ainm agus i ngairm fir leighis, ionas gur</span>
<lb n="11391"/><span>comhluath i dtír i dteach agus i mbaile mhór agus i gcathair é</span>
<lb n="11392"/><span>ar thuairisc daoine diachracha díthshláintiúla d'fhonn óil agus</span>
<lb n="11393"/><span>aoibhnis do dh'fháil dá mbarr, agus tuarastal bithchinnte dhó</span>
<lb n="11394"/><span>ón mbás chionn a maraithe agus a mórmhaslaithe.  Áitítear fós go</span>
<lb n="11395"/><span>mbíonn an learaire luathchuardach so ag tabhairt gliostairí do</span>
<lb n="11396"/><span>chailleacha agus ag díthchreachadh giallacha ó fhostaíbh</span>
<lb n="11397"/><span>foghaltacha fiacal.  Ní bhus mó ní abraid na faisnéisithe seo, agus</span>
<lb n="11398"/><span>is dá dhearbhadh san atá an barántas so:</span></p>
<lb n="11399"/>
<lb n="11400"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="11401"/><span>Whereas gur áitigh</span>
<lb n="11402"/><span>scaoth de bhábaibh</span>
<lb n="11403"/><span>gan aon mhearthall</span>
<lb n="11404"/><span>Go raibh trú antréan</span>
<lb n="11405"/><span>gan chlú gan chéill</span>
<lb n="11406"/><span>ag síordhéanamh achrainn.</span>
<lb n="11407"/><span>Ba chlaon a radharc</span>
<lb n="11408"/><span>agus a thriall mar spy</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="11409"/><p><span>pé taobh 'na dtaistealann,</span>
<lb n="11410"/><span>An saoi geal Seághan</span>
<lb n="11411"/><span>caoinsearc mánla</span>
<lb n="11412"/><span>maorga barainneach.</span>
<lb n="11413"/><span>Bíonn an íomhá</span>
<lb n="11414"/><span>'na shíothnaí míoláin</span>
<lb n="11415"/><span>ar fuaid bailte ag rith,</span>
<lb n="11416"/><span>Ina fheallaire feill</span>
<lb n="11417"/><span>in ainm fir leighis</span>
<lb n="11418"/><span>'s 'na shéithleach airgthe.</span></p>
<lb n="11419"/>
<lb n="11420"/><p><span>Ná tógaíg piollaire</span>
<lb n="11421"/><span>uaidh ná gliostaire</span>
<lb n="11422"/><span>atá siad maraitheach.</span>
<lb n="11423"/><span>Is ón mbás tá cúinse</span>
<lb n="11424"/><span>dó dá chionn san</span>
<lb n="11425"/><span>do réir mar aithristear.</span>
<lb n="11426"/><span>Ní liaigh an lobhar</span>
<lb n="11427"/><span>ach iarmhar abhaic</span>
<lb n="11428"/><span>agus créice cealgach.</span>
<lb n="11429"/><span>Gliogaire guagán</span>
<lb n="11430"/><span>oilithreach fualáin</span>
<lb n="11431"/><span>agus straeire seachmailteach,</span>
<lb n="11432"/><span>Do chaill a chiall</span>
<lb n="11433"/><span>a mheabhair 's a mhian</span>
<lb n="11434"/><span>'s tá 'na éagann easmailteach,</span>
<lb n="11435"/><span>Ó dhíol a chéile</span>
<lb n="11436"/><span>trí dhoighir éada</span>
<lb n="11437"/><span>Le Squire Callaghan.</span></p>
<lb n="11438"/>
<lb n="11439"/><p><span>Ba shó leis prátaí</span>
<lb n="11440"/><span>agus dríodar bláthaí</span>
<lb n="11441"/><span>d'fháil mar bhéile,</span>
<lb n="11442"/><span>I ndíol buinní</span>
<lb n="11443"/><span>do bhaint as scrotaí</span>
<lb n="11444"/><span>agus as mnáibh aosta.</span>
<lb n="11445"/><span>Bíonn a lansín</span>
<lb n="11446"/><span>ag an gclamhairín</span>
<lb n="11447"/><span>go toirtéiseach.</span>
<lb n="11448"/><span>Is ní foláir go ngairmthear</span>
<lb n="11449"/><span>dochtóir paitin</span>
<lb n="11450"/><span>air 'dir bhaothlaigh.</span></p>
<lb n="11451"/>
<lb n="11452"/><p><span>A lorg ní cóir</span>
<lb n="11453"/><span>go dtugad a chomhartha</span>
<lb n="11454"/><span>i bhfoirm 's i n-éifeacht.</span>
<lb n="11455"/><span>Do lucht a chuardaigh</span>
<lb n="11456"/><span>atá sé uallach</span>
<lb n="11457"/><span>cuirriceach éadmhar,</span>
<lb n="11458"/><span>Goinideach drúisiúil</span>
<lb n="11459"/><span>cealgach clúmhach</span>
<lb n="11460"/><span>cruarighin créimeach.</span>
<lb n="11461"/><span>Tá críonscailp fochaill</span>
<lb n="11462"/><span>ag díon a chloiginn</span>
<lb n="11463"/><span>is gach pliospa de ag</span>
<lb n="11464"/><span>téarnamh,</span>
<lb n="11465"/><span>Thar ghualainn an chlamhaire</span>
<lb n="11466"/><span>faoi dheómhal Francach</span>
<lb n="11467"/><span>ag teitheadh ó chéile.</span>
<lb n="11468"/><span>Tá clagshúil bhrachbhuí</span>
<lb n="11469"/><span>faoi ghoradh a mhailí</span>
<lb n="11470"/><span>a nochtas gach féile.</span></p>
<lb n="11471"/>
<lb n="11472"/><p><span>Airloch radhirc</span>
<lb n="11473"/><span>an feallaire spy so</span>
<lb n="11474"/><span>atrinimle euda.</span>
<lb n="11475"/><span>Má fhaigheann sibh radharc air</span>
<lb n="11476"/><span>amharc ná tadhall de,</span>
<lb n="11477"/><span>beiríg ar chúl air.</span>
<lb n="11478"/><span>Agus tugaíg an fualán</span>
<lb n="11479"/><span>ar soc suasáin</span>
<lb n="11480"/><span>i láthair an údair.</span>
<lb n="11481"/><span>Bíodh sé ceangailte</span>
<lb n="11482"/><span>i gcuibhreach gadraigh;</span>
<lb n="11483"/><span>bascaíg agus brúíg é.</span>
<lb n="11484"/><span>Agus cuiríg an créice,</span>
<lb n="11485"/><span>i gcrua-dhaorbhroid,</span>
<lb n="11486"/><span>go suíos an chúirt air.</span></p>
<lb n="11487"/>
<lb n="11488"/><p><span>Guím is aitchim ar gach faraire fíoreolach</span>
<lb n="11489"/><span>Ón Laoi go Daingean agus as sin go caoinEochaill</span>
<lb n="11490"/><span>In bhur slí má castar an grabaire míchomharthach</span>
<lb n="11491"/><span>A chuisleann do cheangal go daingean le righinchorda.</span></p>
<lb n="11492"/>
<lb n="11493"/><p><span>Aitchim is éim ar éigse suadha is ar fháidh</span>
<lb n="11494"/><span>I bhfearannaibh Éilge ó Bhéarra an chuain go Máigh,</span>
<lb n="11495"/><span>Má castar an créice strae so ar aon chuaird 'na ndáil</span>
<lb n="11496"/><span>A cheangal go daor i ngéibheann cruaidh re cnáib.</span>
<lb n="11497"/></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="11498"/><p><span>Ag so an barántas do chuir Dáiví de Barra i ndiaidh a shúsa.</span></p>
<lb n="11499"/>
<lb n="11500"/><p><span>Contae Chorcaí le Dáiví de Barra, éigeas is liostóir i nguthaibh</span>
<lb n="11501"/><span>ealaíonta tuaipliseacha an chontae réamhráite.</span></p>
<lb n="11502"/>
<lb n="11503"/><p><span>Ag so dearbhú is faisnéis phríobháideach do thug duine dearscnaithe</span>
<lb n="11504"/><span>macánta don dúiche dom .i. go bhfeacaigh torpach bolgánta</span>
<lb n="11505"/><span>mórcheanna tarra-íseal, risa ráitear Ránald Ó Duibhir ag imeacht</span>
<lb n="11506"/><span>san aird soir fó dheas, agus an bláthchlúda casta aige ar a</span>
<lb n="11507"/><span>gharmain timpeall a shádhalchoirp, agus lonradh ann trí ghile</span>
<lb n="11508"/><span>amhail cristiol nó carbuncle, agus, do réir dheimhindhearbhú na</span>
<lb n="11509"/><span>gceartchomharthaí sin, is é siúd mo bhláthchlúda-sa.</span></p>
<lb n="11510"/>
<lb n="11511"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="11512"/><span>Whereas gur ghluais</span>
<lb n="11513"/><span>chúgham 'na ruaig</span>
<lb n="11514"/><span>an taistealach láidir.</span>
<lb n="11515"/><span>Gur dhearbhaigh cruaidh,</span>
<lb n="11516"/><span>na bearta so luaim,</span>
<lb n="11517"/><span>i ndaingeanghuth dána.</span>
<lb n="11518"/><span>Go bhfuil dradaire cluantach</span>
<lb n="11519"/><span>i mbeartannaibh tuathail</span>
<lb n="11520"/><span>i bhfarraid nó lámh liom.</span>
<lb n="11521"/><span>Do bhradaigh de ruathar,</span>
<lb n="11522"/><span>barra gach suaimhnis,</span>
<lb n="11523"/><span>dá ngairmthear bánchuilt.</span></p>
<lb n="11524"/>
<lb n="11525"/><p><span>Bathlach suarach,</span>
<lb n="11526"/><span>'s stathalach gruaige,</span>
<lb n="11527"/><span>le meanaithe ann sáite.</span>
<lb n="11528"/><span>Slaparach mórphuis</span>
<lb n="11529"/><span>fada 'na chluasa,</span>
<lb n="11530"/><span>amaideach báltach.</span>
<lb n="11531"/><span>Bleachtaire guagach,</span>
<lb n="11532"/><span>smeartha cúng-ghuailleach</span>
<lb n="11533"/><span>gearra caolspágach.</span>
<lb n="11534"/><span>'S a dhearca glasuaithne,</span>
<lb n="11535"/><span>i ndaingean a chuasaibh</span>
<lb n="11536"/><span>amhail nead cáige.</span></p>
<lb n="11537"/>
<lb n="11538"/><p><span>'Ainm go fíochmhar,</span>
<lb n="11539"/><span>feasta dhíbh ríomhfad:</span>
<lb n="11540"/><span>gairmthear Ránald</span>
<lb n="11541"/><span>De chine Uí Dhuibhir</span>
<lb n="11542"/><span>ba mheasa sa tír</span>
<lb n="11543"/><span>do sleachtadh an feáire.</span>
<lb n="11544"/><span>Dradaire díoscair,</span>
<lb n="11545"/><span>drannanta buí dubh,</span>
<lb n="11546"/><span>agus é bearnach.</span>
<lb n="11547"/><span>Dom' dhóigh is tríochad</span>
<lb n="11548"/><span>bliain is aois dó,</span>
<lb n="11549"/><span>is ní hé is fás dó.</span></p>
<lb n="11550"/>
<lb n="11551"/><p><span>Gach faraire caoin,</span>
<lb n="11552"/><span>'nar thaitneamh leis aíocht,</span>
<lb n="11553"/><span>do thabhairt le dearscnacht,</span>
<lb n="11554"/><span>Do thaistealaibh tíre,</span>
<lb n="11555"/><span>chastar san oíche,</span>
<lb n="11556"/><span>fáil leapa 'na n-áras,</span>
<lb n="11557"/><span>Ná tabhairíg ní</span>
<lb n="11558"/><span>don bhradaire Ó Duibhir</span>
<lb n="11559"/><span>má thíonn 'bhur láthair.</span>
<lb n="11560"/><span>Ach stataíg é is cíoraíg,</span>
<lb n="11561"/><span>go heasmailteach nimhneach,</span>
<lb n="11562"/><span>lena dhrannadh bíg páirteach.</span></p>
<lb n="11563"/>
<lb n="11564"/><p><span>Gach seanbhum críonna</span>
<lb n="11565"/><span>'nar tharraing an aois é</span>
<lb n="11566"/><span>chum dadamh beag cráifeacht',</span>
<lb n="11567"/><span>Is do dhearcas 'na thimpeall</span>
<lb n="11568"/><span>ainnise a ghníomhartha</span>
<lb n="11569"/><span>chuirfeadh anam chum</span>
<lb n="11570"/><span>Sátan,</span>
<lb n="11571"/><span>Is casadh ar an tslí dhó,</span>
<lb n="11572"/><span>sealad beag díreach,</span>
<lb n="11573"/><span>má ghabhann an feáire;</span>
<lb n="11574"/><span>Is earra ná aíocht</span>
<lb n="11575"/><span>ná glacaíg mar dhíol</span>
<lb n="11576"/><span>ach é cheangal le tácla.</span>
<lb n="11577"/></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="11578"/><p><span>Chum gach scafaire grinn</span>
<lb n="11579"/><span>tá gasta sa tír:</span>
<lb n="11580"/><span>fairíg gach áth air;</span>
<lb n="11581"/><span>Chum Dáith dhuibh Uí</span>
<lb n="11582"/><span>Fhloinn,</span>
<lb n="11583"/><span>i gCarraig an Fhíona,</span>
<lb n="11584"/><span>faireadh an tsráid air;</span>
<lb n="11585"/><span>Chum clan chirt an Rí,</span>
<lb n="11586"/><span>i mbaile cois Laoi,</span>
<lb n="11587"/><span>airíg gach aird air;</span>
<lb n="11588"/><span>Is ná glacaíg uaidh ní,</span>
<lb n="11589"/><span>do bhreabfadh bhur gcroí,</span>
<lb n="11590"/><span>gan é tharraingt im'</span>
<lb n="11591"/><span>dháilse.</span></p>
<lb n="11592"/>
<lb n="11593"/><p><span>Gach nduine tá díleas,</span>
<lb n="11594"/><span>chum fartha sa tír</span>
<lb n="11595"/><span>'narab ainm dó báille,</span>
<lb n="11596"/><span>Tá ceangailte síos,</span>
<lb n="11597"/><span>go daingean sa dlí,</span>
<lb n="11598"/><span>le beartaibh amhnáireach,</span>
<lb n="11599"/><span>Má thagann an smísteach,</span>
<lb n="11600"/><span>feasta bhur slí,</span>
<lb n="11601"/><span>é thabhairt im' láthair.</span>
<lb n="11602"/><span>Is cluinfidh an tír,</span>
<lb n="11603"/><span>an croitheadh as a phíp,</span>
<lb n="11604"/><span>do bhainfead le háthas.</span></p>
<lb n="11605"/>
<lb n="11606"/><p><span>Le háthas beidh Dáiví de Barra ag damhsa,</span>
<lb n="11607"/><span>Má dháiltear dó a bhánchuilt faoi theacht na Samhna,</span>
<lb n="11608"/><span>Sí a scáil do riug Jáson tar lear i dteannta,</span>
<lb n="11609"/><span>Gur tharlaigh leis grásta 'na hainnir cheansa.</span></p>
<lb n="11610"/>
<lb n="11611"/><p><span>Bzzzzz1820ls 19T</span>
<lb n="11612"/><span>Uzzzzz0316</span>
<lb n="11613"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="11614"/><span>Barántas Mháirtín Uí Shúilleabháin ar chailligh dhoicheallaigh</span>
<lb n="11615"/><span>dhiúltaigh.</span></p>
<lb n="11616"/>
<lb n="11617"/><p><span>County of Cork.  By Sir Mileachlainn Stuacach Ó Síothcháin</span>
<lb n="11618"/><span>do bhí 'na member i bpairlimint re linn do Chromwell bheith</span>
<lb n="11619"/><span>'na Lord Protector ar Éirinn.</span></p>
<lb n="11620"/>
<lb n="11621"/><p><span>To all high an petty constables of the same or either of them and</span>
<lb n="11622"/><span>their assistants.</span></p>
<lb n="11623"/>
<lb n="11624"/><p><span>Agus go sonrách, chuim clódsairí, fíodóirí, fondaeirí, gléiséirí,</span>
<lb n="11625"/><span>tincéirí, bráiséirí, agus taistealaigh, maistiúnaigh, ceannaithe,</span>
<lb n="11626"/><span>búistéirí, barbóirí agus loingseoirí farraige;</span></p>
<lb n="11627"/>
<lb n="11628"/><p><span>Whereas I have received information on oath that one Muireann</span>
<lb n="11629"/><span>bhladhmannach bheagmhaitheasach ó Mhuing na Míol, otherwise</span>
<lb n="11630"/><span>Caply Lousybay did, in a most inhuman and unchristianlike manner,</span>
<lb n="11631"/><span>refuse a poor travelling tradesman, who had a wife and three</span>
<lb n="11632"/><span>children, upon a highroad with an empty pocket, nay in a most</span>
<lb n="11633"/><span>miserable and deplorable condition; and further say'th that he even</span>
<lb n="11634"/><span>offered said Muireann payment which she also refus'd.</span></p>
<lb n="11635"/>
<lb n="11636"/><p><span>Therefore these are in his Majesty's name to search for the said</span>
<lb n="11637"/><span>Muireann:</span>
<lb n="11638"/></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="11639"/><p><span>Throughout hills and dales,</span>
<lb n="11640"/><span>fields and plains,</span>
<lb n="11641"/><span>dens and caves,</span>
<lb n="11642"/><span>streets and lanes;</span>
<lb n="11643"/><span>mind her name</span>
<lb n="11644"/><span>and secure her.</span>
<lb n="11645"/><span>And bring her before</span>
<lb n="11646"/><span>Cúirt na mBurdún,</span></p>
<lb n="11647"/>
<lb n="11648"/><p><span>To be dealt with according</span>
<lb n="11649"/><span>to our Irish Law.</span>
<lb n="11650"/><span>When you take her</span>
<lb n="11651"/><span>but bring on her an action</span>
<lb n="11652"/><span>and for so doing</span>
<lb n="11653"/><span>This shall be</span>
<lb n="11654"/><span>your sufficient warrant,</span>
<lb n="11655"/><span>given under my hand</span>
<lb n="11656"/><span>and seal etc.</span></p>
<lb n="11657"/>
<lb n="11658"/><p><span>Ag seo dearbhú et faisnéis Eibhlín Ní Leathlobhair dom' láthairse</span>
<lb n="11659"/><span>go bhfuil dradaire dána dranntánach diablaí dubh donaí</span>
<lb n="11660"/><span>drochghnóthach breacloirgneach gabhaldóite ris a ráitear Donnchadh</span>
<lb n="11661"/><span>Spéicéir tar éis imeartha caist is cluain ar bhaitsiléiríbh agus</span>
<lb n="11662"/><span>ar bhaothbhéithibh na tíre agus ag bladaireacht agus ag fáil scéala</span>
<lb n="11663"/><span>suirí dhóibh ó áit go háit agus ag fáil maidhiúirí ime, maingíní</span>
<lb n="11664"/><span>mine, dabhaideanna soille agus donnscálaí grutha agus peigíní móra</span>
<lb n="11665"/><span>muiseacha athbheripioc.  Gur dá dhearbhadh san atá an barántas so</span>
<lb n="11666"/><span>mar leanas:</span></p>
<lb n="11667"/>
<lb n="11668"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="11669"/><span>Whereas is fíor gur dhearbhaigh</span>
<lb n="11670"/><span>im' láthair an bhéith,</span>
<lb n="11671"/><span>Ba chaoine míne cneasta guth</span>
<lb n="11672"/><span>ag áireamh gach scéil,</span>
<lb n="11673"/><span>Gur líon an chlaoine fairceallaigh</span>
<lb n="11674"/><span>an ríocht le draíocht is mallaitheacht</span>
<lb n="11675"/><span>ag maíomh suirí le bladaireacht</span>
<lb n="11676"/><span>le táinte dá thréad.</span></p>
<lb n="11677"/>
<lb n="11678"/><p><span>d'íobairt shíor na hainnire</span>
<lb n="11679"/><span>gur líon guth mo bhéil</span>
<lb n="11680"/><span>Chum smaoineamh cruinn a mharcanna</span>
<lb n="11681"/><span>'s a n-insint faoi réim.</span>
<lb n="11682"/><span>Ní binn liom poinn dá labhartha,</span>
<lb n="11683"/><span>ach sceimhle croí agus deacair air,</span>
<lb n="11684"/><span>an chlaímhe do shíor is anfa air,</span>
<lb n="11685"/><span>chum scríobtha dá réir.</span>
<lb n="11686"/></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="11687"/><p><span>Sirim aitchim acharaim</span>
<lb n="11688"/><span>gan spás don airc bhréan</span>
<lb n="11689"/><span>Tar sruthaibh Styx nó Acheron</span>
<lb n="11690"/><span>le Charon go dtéigh,</span>
<lb n="11691"/><span>Nó ruathar scíosmhar lasrach,</span>
<lb n="11692"/><span>i mbuaic a thí gan dearmad;</span>
<lb n="11693"/><span>ar buaile choíche nascaim dhó</span>
<lb n="11694"/><span>gan fábhar ná dréacht.</span></p>
<lb n="11695"/>
<lb n="11696"/><p><span>Bíonn a chluasa síos 'na slapair,</span>
<lb n="11697"/><span>ar a ghuaillibh 'na slaod.</span>
<lb n="11698"/><span>'S a mhór-roisc faoina mhala dhubh</span>
<lb n="11699"/><span>ghuaireach gan scéimh.</span>
<lb n="11700"/><span>Ba ghreidhneach snígh 'na drongannaibh,</span>
<lb n="11701"/><span>le hide and seek ina stathachghlib</span>
<lb n="11702"/><span>go n-adhnaid bruíon is achrann,</span>
<lb n="11703"/><span>tug táinte acu faon.</span></p>
<lb n="11704"/>
<lb n="11705"/><p><span>Gach óigfhear croíúil calma</span>
<lb n="11706"/><span>idir dháimh is éigs'</span>
<lb n="11707"/><span>Do gheobhadh 'na líon an dradaire</span>
<lb n="11708"/><span>dúr dána cas claon,</span>
<lb n="11709"/><span>A shrón go fíochmhar tarraingeadh,</span>
<lb n="11710"/><span>ó bhord a chinn go drannadhphuis,</span>
<lb n="11711"/><span>le rópa righin é ceangaladh,</span>
<lb n="11712"/><span>mar shómpla don tsaol.</span></p>
<lb n="11713"/>
<lb n="11714"/><p><span>Is ba chrón dathshíor a hata</span>
<lb n="11715"/><span>is imeallbhordaibh a bhéil.</span>
<lb n="11716"/><span>Ar thóin a bhríste tarra</span>
<lb n="11717"/><span>grinneall ócum agus céir.</span>
<lb n="11718"/><span>A chóta scaoilte stracaithe</span>
<lb n="11719"/><span>'s a bhróga fillte falcaithe -</span>
<lb n="11720"/><span>sin comhartha cruinn an fhairceallaigh</span>
<lb n="11721"/><span>má chíonn sibh é.</span></p>
<lb n="11722"/>
<lb n="11723"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="11724"/>
<lb n="11725"/><p><span>Aitchimse gach faraire le dán is dréacht</span>
<lb n="11726"/><span>Ann gach baile cirt i bhfarraid dham gan práinn le scléip,</span>
<lb n="11727"/><span>Má thaistealann an fairceallach go brách 'bhur ngaobhar</span>
<lb n="11728"/><span>Bainíg cnagarnach is braimneach as, fáscadh is béic.</span>
<lb n="11729"/></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="11730"/><p><span>Do thug Seán Saighdiúir supersedeas ar bharántas Dhonnchadh</span>
<lb n="11731"/><span>Spéicéir is do bhris Dáiví a thitle ar an modh so:</span></p>
<lb n="11732"/>
<lb n="11733"/><p><span>October the eighth, do réir réim chirt an chalandair,</span>
<lb n="11734"/><span>I received information le héifeacht is le dearfacht;</span>
<lb n="11735"/><span>The warrant I gave, much le faobhar chum an fhairceallaigh</span>
<lb n="11736"/><span>He has got a supersedeas with means chum é sheachaint air.</span></p>
<lb n="11737"/>
<lb n="11738"/><p><span>The rogue that it gave, tabharfaidh mé díol 'na labhartha,</span>
<lb n="11739"/><span>Jack Soldier the knave, cúl gan réiteach fíorachrannach.</span>
<lb n="11740"/><span>Conspirer of cheat fear gan éifeacht 'na bheartannaibh</span>
<lb n="11741"/><span>His title I break, scagaim é as mo leabharaibh.</span></p>
<lb n="11742"/>
<lb n="11743"/><p><span>It was with great cause lena ndearnadh oiread bagartha,</span>
<lb n="11744"/><span>In accusing the small dwarf le háiteamh is dearfacht.</span>
<lb n="11745"/><span>The soldier was naught chionn aon lámh bheith im' bhearta-sa.</span>
<lb n="11746"/><span>I'll wallop and draw him bainfead sásamh dá leathrach.</span></p>
<lb n="11747"/>
<lb n="11748"/><p><span>With vengeance and wrath cuirim teachta i ngach baile ceart</span>
<lb n="11749"/><span>To pull his wig, draw it, gan spás pioc dá bhaitheasphlait.</span>
<lb n="11750"/><span>His dry lips and claws, ar modh ghránna mar dhrannadh cait,</span>
<lb n="11751"/><span>His grinders i bpotáta go bhfága sé in achrann.</span></p>
<lb n="11752"/>
<lb n="11753"/><p><span>To all bums and bailiffs ó Bhéarra go Mainistir,</span>
<lb n="11754"/><span>Constables jailors is gach aon den aicme sin,</span>
<lb n="11755"/><span>Let none to him call ag iarraidh barántais ná atharach</span>
<lb n="11756"/><span>Tá a thitle ar lár aige óm' láimhse gan dearmad.</span></p>
<lb n="11757"/>
<lb n="11758"/><p><span>Perplexion vexation le faobhar is le mallaitheacht,</span>
<lb n="11759"/><span>Objection much hatred gach n-aon leis go dtagaraidh,</span>
<lb n="11760"/><span>His nose I will break ach go ndéanfad leis teangabháilt.  etc.</span>
<lb n="11761"/></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="11762"/><p><span>Leath Mogha le Seán Ó Ceallaigh aon de bhreithiúin</span>
<lb n="11763"/><span>fuirmdhlitheacha na gaoisdháimhe ar feadh na críche réamhráite.</span></p>
<lb n="11764"/>
<lb n="11765"/><p><span>Chum Tomáis uasal de Búrc ardsirriam na héigse, agus chum</span>
<lb n="11766"/><span>Sheáin de Faoit, caomhchléireach na coróine go n-ardbháillí 's</span>
<lb n="11767"/><span>a n-oifigí uile sonas agus síorbheannachadh!</span>
<lb n="11768"/></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="11769"/><p><span>De bhrí gur dhearbhaigh Uilliam Ó hÁinnín dom' láthairse .i.</span>
<lb n="11770"/><span>suaircfhear seasmhach sárchroíoch lenar mhian éigse agus</span>
<lb n="11771"/><span>gaoislaoithe, gur shín leis daorscar dúr drochaigeanta, dona dána</span>
<lb n="11772"/><span>diablaí, de dhubhroscacha na ndaorchlann d'iarmhar na</span>
<lb n="11773"/><span>n-allúrach, noch do ghoid agus do ghrodfhuadaigh ón saorfhear</span>
<lb n="11774"/><span>réamhráite mórán géanna agus fós fia álainn ealaíonta den chine agus</span>
<lb n="11775"/><span>den chineál Gaelach dob fhearr méid maise agus móráthas, lúth</span>
<lb n="11776"/><span>luas agus lánléimneach, dá sórt ar feadh na cruinne ceatharga.  Agus</span>
<lb n="11777"/><span>ar chuardach an ghrinnghabhair chéanna do cuireadh a lorg agus a</span>
<lb n="11778"/><span>lánrian fá bhun Ard Phádraig, chum Baile an Ghriana; agus beart</span>
<lb n="11779"/><span>eile ba mheasa dhóibh, do ghabh fualán falsa fuathrógach</span>
<lb n="11780"/><span>fadmhagarlach éigin díobh air féin bheith ag imghearradh an</span>
<lb n="11781"/><span>tsuaircfhir réamhráite, gan uaim gan aiste gan éifeacht, ionas gur</span>
<lb n="11782"/><span>léirmheas, ar choscairt don fhia agus do na géanna, gurab é an</span>
<lb n="11783"/><span>domlas do ráinig mar roinn don ráiméisí agus gur scéigh an searbhas</span>
<lb n="11784"/><span>tréna bhrúidbholg agus a mhórfhéithibh go foirlíonta.</span></p>
<lb n="11785"/>
<lb n="11786"/><p><span>Ag so barántas an ardollaimh réamhráite go fairsing foirleathan chum</span>
<lb n="11787"/><span>gach oifigigh ardchéimigh ar feadh Leath Mogha go bithchinnte, chum</span>
<lb n="11788"/><span>na saoithe ainmnithe thuas, chum lorg agus léirchuardach luaimneach</span>
<lb n="11789"/><span>lánéasca, briseadh bearnadh agus buanréabadh rabarnach ragáilleach</span>
<lb n="11790"/><span>do dhéanamh ann gach áit agus gach ionad, sí nó saolta, iona</span>
<lb n="11791"/><span>bhfuil fios fáth nó fuaramhras acu aon de na sladaithe scuinseanta</span>
<lb n="11792"/><span>so do bheith ar a gceilt nó ar a gcoimeád.  Agus arna bhfaicsin</span>
<lb n="11793"/><span>dóibh, a gceangal nó a gcruachuibhreach agus a dtabhairt leo ina</span>
<lb n="11794"/><span>gcimí craplaithe cruachuibhrithe i láthair uachtaráin na héigse ag</span>
<lb n="11795"/><span>an Ráth i gContae Chorcaí chum éiricí troma agus cáincheannacha</span>
<lb n="11796"/><span>cruachúiseacha do dhíol in áit na creiche céanna, agus oiríre agus</span>
<lb n="11797"/><span>eascaine na héigse dá síorchaomhnadh chionn cuimilt go cealgach le</span>
<lb n="11798"/><span>géig ar bith díobh.  Gur do dhearbhadh na nithe so atá an t-ordú</span>
<lb n="11799"/><span>so síos: -</span></p>
<lb n="11800"/>
<lb n="11801"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="11802"/><span>Whereas saoi</span>
<lb n="11803"/><span>de Chlannaibh Míleadh</span>
<lb n="11804"/><span>came before me,</span>
<lb n="11805"/><span>Is gur dhearbha' díreach</span>
<lb n="11806"/><span>ar an mBíobla</span>
<lb n="11807"/><span>duly sworn,</span></p>
<lb n="11808"/>
<lb n="11809"/><p><span>Uilliam Ó hÁinnín</span>
<lb n="11810"/><span>fialfhear sárchroíoch</span>
<lb n="11811"/><span>ainm na comharsan,</span>
<lb n="11812"/><span>Triath ina cháilíocht</span>
<lb n="11813"/><span>ler mhian an dáimh ghrinn</span>
<lb n="11814"/><span>ghreannamhar eolais.</span></p>
<lb n="11815"/>
<lb n="11816"/><p><span>Gur shín leis daorscar,</span>
<lb n="11817"/><span>daoithe daora,</span>
<lb n="11818"/><span>de Chlann Órla;</span>
<lb n="11819"/><span>Do ghníd léirscrios,</span>
<lb n="11820"/><span>ar a ghéanna,</span>
<lb n="11821"/><span>ní nár chórach.</span></p>
<lb n="11822"/>
<lb n="11823"/><p><span>Do goideadh fia uaidh,</span>
<lb n="11824"/><span>aois dhá bhliana,</span>
<lb n="11825"/><span>do bhí ró-álainn,</span>
<lb n="11826"/><span>Is gur cuireadh a rian san</span>
<lb n="11827"/><span>go Baile 'n Ghriana</span>
<lb n="11828"/><span>tré Ard Phádraig.</span></p>
<lb n="11829"/>
<lb n="11830"/><p><span>Chum cleasa lúith,</span>
<lb n="11831"/><span>ba phras a chúrsa</span>
<lb n="11832"/><span>le móráthas.</span>
<lb n="11833"/><span>Ba bheag a shuim</span>
<lb n="11834"/><span>i bpaca gadhar</span>
<lb n="11835"/><span>an uair ba ghá é.</span></p>
<lb n="11836"/>
<lb n="11837"/><p><span>Dá rithfeadh níos sia</span>
<lb n="11838"/><span>do chuirfí a rian</span>
<lb n="11839"/><span>nó fós a thuairisc.</span>
<lb n="11840"/><span>Mar a dtiteann an crann</span>
<lb n="11841"/><span>is dearbh gurab ann</span>
<lb n="11842"/><span>is cóir a chuardach.</span></p>
<lb n="11843"/>
<lb n="11844"/><p><span>Beart ba mheasa</span>
<lb n="11845"/><span>do rinn an aicme</span>
<lb n="11846"/><span>seo go tóirseach;</span>
<lb n="11847"/><span>d'éis a chreachadh</span>
<lb n="11848"/><span>bheith dá aithis</span>
<lb n="11849"/><span>le ráiméis gheocach.</span>
<lb n="11850"/></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="11851"/><p><span>Is é an domlas</span>
<lb n="11852"/><span>fuair an sruthaire</span>
<lb n="11853"/><span>in áit na feola,</span>
<lb n="11854"/><span>Mar scéigh an searbhas</span>
<lb n="11855"/><span>tréna theangain síos</span>
<lb n="11856"/><span>ina scornain.</span></p>
<lb n="11857"/>
<lb n="11858"/><p><span>All these are breaches</span>
<lb n="11859"/><span>contra legem</span>
<lb n="11860"/><span>Is dlí dáimhe.</span>
<lb n="11861"/><span>Whereof fail not</span>
<lb n="11862"/><span>in nomine regis</span>
<lb n="11863"/><span>a dtabhairt dom' láthair,</span></p>
<lb n="11864"/>
<lb n="11865"/><p><span>In aon áit inar dóigh libh</span>
<lb n="11866"/><span>ar feadh na cóige,</span>
<lb n="11867"/><span>sí ná saolta,</span>
<lb n="11868"/><span>Aon den aicme so</span>
<lb n="11869"/><span>bheith i gan fhios ann</span>
<lb n="11870"/><span>deiníg raobadh.</span></p>
<lb n="11871"/>
<lb n="11872"/><p><span>Má fhachtar amharc air,</span>
<lb n="11873"/><span>bíodh sé ceangailte</span>
<lb n="11874"/><span>i bhfíorghéibhinn.</span>
<lb n="11875"/><span>Is tabhair ar bhathas é</span>
<lb n="11876"/><span>i ndaoirse peannaide</span>
<lb n="11877"/><span>fá dhlí éigse.</span></p>
<lb n="11878"/>
<lb n="11879"/><p><span>Go dtuga an feallaire</span>
<lb n="11880"/><span>mórán aisce dhuit</span>
<lb n="11881"/><span>i ndíol a shaothair.</span>
<lb n="11882"/><span>Gurab é an bia ceannaithe dhó</span>
<lb n="11883"/><span>an fia fearbach</span>
<lb n="11884"/><span>agus na géanna.</span></p>
<lb n="11885"/>
<lb n="11886"/><p><span>Ag so greenwax</span>
<lb n="11887"/><span>go foirlíonta</span>
<lb n="11888"/><span>díbh mar shéala.</span>
<lb n="11889"/><span>I lámhscríbhinn</span>
<lb n="11890"/><span>fíordháimh líofa</span>
<lb n="11891"/><span>cura den éigse.</span></p>
<lb n="11892"/>
<lb n="11893"/><p><span>Tá éigse na hÉireann gan rá grinn duairc,</span>
<lb n="11894"/><span>is béithe na gcaomhfholt ag gnáthchaoi ar buairt.</span>
<lb n="11895"/><span>Do thréigeadar éanlaith a ngáir bhinn bhuach,</span>
<lb n="11896"/><span>tré léarghoin mo scléipfhir Uí hÁinnín suairc.</span></p>
<lb n="11897"/>
<lb n="11898"/><p><span>Caomhfhear is glébhile sámh síoch suain,</span>
<lb n="11899"/><span>gan éislinn ach tréithe agus ráitibh uais,</span>
<lb n="11900"/><span>is léirmheas dá réir sin mar d'áirmhíodh druaidh,</span>
<lb n="11901"/><span>gur aon é mar Éamann Ó hÁinnín suairc.</span></p>
<lb n="11902"/>
<lb n="11903"/><p><span>Bhí meirleach míbhéasach nó fánaí fuaid,</span>
<lb n="11904"/><span>tug lochtadh gan éifeacht i gcáilíocht duain;</span>
<lb n="11905"/><span>is baoghal dó aoirghoin is gnáthaoir suadh,</span>
<lb n="11906"/><span>tré sméide ar mo chaomhchura Ó hÁinnín suairc.</span></p>
<lb n="11907"/>
<lb n="11908"/><p><span>Contae Luimnigh mar aon le mórchuaird Mumhan le Tomás Ó</span>
<lb n="11909"/><span>Glíosáin .i. aon de bhreithiúin na suadhéigse san gcontae</span>
<lb n="11910"/><span>réamhráite agus i Leatha Mogha go huile.  Ag seo faisnéis an</span>
<lb n="11911"/><span>uasail Thaidhg Uí Dhuinnín im' láthair an ceathrú lá de Mhárta,</span>
<lb n="11912"/><span>aois an Tiarna 1773.  Arna dhearbhadh don fhaisnéisí so, is é a</span>
<lb n="11913"/><span>deir an tan do bhí go súgach soimheanmnach ag tíocht</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="11914"/><p><span>ón Ráth go dtarla leis síbhean mhioscaisceach mhailíseach</span>
<lb n="11915"/><span>mhírúnach do chaith saighead nimhneach namhadach neamhcharthanach</span>
<lb n="11916"/><span>leis, lenar bhris an chos dob fhearr agus do ba deise aige, tré</span>
<lb n="11917"/><span>go bhfuil ag únfairt ar a chois agus ar leathchois go mall meata</span>
<lb n="11918"/><span>míthapa, go leonta liosta lánbhacach, agus go bonnleathan</span>
<lb n="11919"/><span>barrthuisleach, gan lúth gan luas gan luadar, go bhfuair cleath</span>
<lb n="11920"/><span>dheas dhíreach gan chuan gan chnap gan chlais, lena</span>
<lb n="11921"/><span>mb'fhéidir leis teacht agus imeacht go tráthúil troighéasca, agus</span>
<lb n="11922"/><span>go buacach bláth báiriúil, agus go raibh go háthasach gan titim cian</span>
<lb n="11923"/><span>d'aimsir go dtáinig chuige foghlaí fóiréagnach feillebhéasach agus</span>
<lb n="11924"/><span>gadaí gáifeach gráiniúil agus fíorshladaí fíorbhradach do ghoid an</span>
<lb n="11925"/><span>chleath réamhráite uaidh tré go bhfuil anois go troithil</span>
<lb n="11926"/><span>troighmhall gan réim gan rian, gan siúl gan aistear agus dá bhrí</span>
<lb n="11927"/><span>sin atá an barántas so síos.</span></p>
<lb n="11928"/>
<lb n="11929"/><p><span>Whereas táinig</span>
<lb n="11930"/><span>aréir im' láthair</span>
<lb n="11931"/><span>saoi re seanchas,</span>
<lb n="11932"/><span>Groífhear grámhar</span>
<lb n="11933"/><span>gaoisgheal gáireach,</span>
<lb n="11934"/><span>'s is fíor gur dhearbhaigh</span>
<lb n="11935"/><span>Go dtarla séithleach</span>
<lb n="11936"/><span>nó cúiréibe</span>
<lb n="11937"/><span>ó chois Eatharla air,</span>
<lb n="11938"/><span>Do bhíonn go saothrach</span>
<lb n="11939"/><span>ar gach aonach</span>
<lb n="11940"/><span>ag goid 's ag achrann.</span></p>
<lb n="11941"/>
<lb n="11942"/><p><span>Go dtug sí santach</span>
<lb n="11943"/><span>nimhneach namhdach</span>
<lb n="11944"/><span>ar an bpreabaire.</span>
<lb n="11945"/><span>Is deimhin gan amhras</span>
<lb n="11946"/><span>go bhfuil in anriocht</span>
<lb n="11947"/><span>is in anacra.</span>
<lb n="11948"/><span>Do ghoid óm' staraí</span>
<lb n="11949"/><span>go fiú a chleath bhuí</span>
<lb n="11950"/><span>do níodh taca dhó.</span>
<lb n="11951"/><span>Is gan aige ach staicín</span>
<lb n="11952"/><span>nó slat gan bhrí</span>
<lb n="11953"/><span>ag tíocht chum aifrinn.</span></p>
<lb n="11954"/>
<lb n="11955"/><p><span>Bíonn Dé Domhnaigh</span>
<lb n="11956"/><span>ag déanamh bandaibh</span>
<lb n="11957"/><span>agus é ar mearthall.</span>
<lb n="11958"/><span>Tá sé ag clampar</span>
<lb n="11959"/><span>ar easpa meabhrach</span>
<lb n="11960"/><span>le trí seachtaine.</span>
<lb n="11961"/><span>Fear na foghla</span>
<lb n="11962"/><span>ó thug fogha air</span>
<lb n="11963"/><span>ní bhfuil seasamh leis.</span>
<lb n="11964"/><span>'S gan ach stampa</span>
<lb n="11965"/><span>aige 'na theannta</span>
<lb n="11966"/><span>nach fiú leath phingine.</span></p>
<lb n="11967"/>
<lb n="11968"/><p><span>Dá bhrí sin ordaím</span>
<lb n="11969"/><span>do gach treoraí</span>
<lb n="11970"/><span>dá bhfuil aithne air,</span>
<lb n="11971"/><span>An gadaí guaireach,</span>
<lb n="11972"/><span>breith ar chluais air</span>
<lb n="11973"/><span>'s a thabhairt ceangailte.</span>
<lb n="11974"/><span>d'ais nó d'éigean</span>
<lb n="11975"/><span>tugtar an séithleach</span>
<lb n="11976"/><span>go hÁth Dara chúgham.</span>
<lb n="11977"/><span>Go gcuiread an cladhaire,</span>
<lb n="11978"/><span>insa mbraighdbhuil</span>
<lb n="11979"/><span>faoi láimh Ballinger,</span></p>
<lb n="11980"/>
<lb n="11981"/><p><span>Mar a bhfaighidh an cocól</span>
<lb n="11982"/><span>iomad pionós,</span>
<lb n="11983"/><span>trína bheartaibh oilc,</span>
<lb n="11984"/><span>Farana sciúrsáil</span>
<lb n="11985"/><span>ann gach cúrláid</span>
<lb n="11986"/><span>trí lá margaidh.</span>
<lb n="11987"/><span>Beidh mallacht an teampaill</span>
<lb n="11988"/><span>cloig is ceallta</span>
<lb n="11989"/><span>air gan dearmad.</span>
<lb n="11990"/><span>An Sagart Ó Loingsigh</span>
<lb n="11991"/><span>cuirfidh bá coinle,</span>
<lb n="11992"/><span>mar bharr aithise air.</span></p>
<lb n="11993"/>
<lb n="11994"/><p><span>Ag seo comharthaí</span>
<lb n="11995"/><span>do gach eolaí</span>
<lb n="11996"/><span>dá dtíodh eatarthu:</span>
<lb n="11997"/><span>Fear caol crólíoch</span>
<lb n="11998"/><span>casdubh crónbhuí</span>
<lb n="11999"/><span>is a ghruaig ceangailte.</span>
<lb n="12000"/><span>Tá slat de ribín</span>
<lb n="12001"/><span>ar a ghlibín</span>
<lb n="12002"/><span>go rófhaiseanta.</span>
<lb n="12003"/><span>Atá naoi n-orlaí</span>
<lb n="12004"/><span>ina shrón bhuí</span>
<lb n="12005"/><span>fé mar aithristear.</span>
<lb n="12006"/></p>
</div>
<pb n="196"/>
<div><lb n="12007"/><p><span>'S tá rian na gcordaí</span>
<lb n="12008"/><span>ina scornain,</span>
<lb n="12009"/><span>is fós ina reathacha.</span></p>
<lb n="12010"/>
<lb n="12011"/><p><span>Cuardaíg cumair dó,</span>
<lb n="12012"/><span>cuanta is curraithe,</span>
<lb n="12013"/><span>is fós bailte poirt.</span>
<lb n="12014"/><span>Is rómhinic é</span>
<lb n="12015"/><span>ar bhóithre Luimine</span>
<lb n="12016"/><span>'s i gCill Daraire.</span>
<lb n="12017"/><span>Ná tuillíg mo mhilleán;</span>
<lb n="12018"/><span>cuiríg an sealán</span>
<lb n="12019"/><span>fé go hacmhainneach.</span>
<lb n="12020"/><span>Is ná léigíg an spreasán</span>
<lb n="12021"/><span>d'imeacht le hearráid</span>
<lb n="12022"/><span>tá togha reatha aige.</span></p>
<lb n="12023"/>
<lb n="12024"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="12025"/>
<lb n="12026"/><p><span>Fógraim an stróinse seo 'cheangal go pras</span>
<lb n="12027"/><span>'s gach orlach dá chrónchorp do ghreadadh le slat;</span>
<lb n="12028"/><span>an rógaire corónta do bhradaigh an chleath</span>
<lb n="12029"/><span>d'fhág leointe mo leoghan gan bachall ach staic.</span></p>
<lb n="12030"/>
<lb n="12031"/><p><span>Ag so ordú agus údarás fairsing fíorleathan chum gach oirfidigh</span>
<lb n="12032"/><span>uasail oirirc cois Sléibhe Riabhaigh agus go speisialta agus go</span>
<lb n="12033"/><span>bithchinnte chuim Dhiarmaid Uí Chaolaí cantaire cliste</span>
<lb n="12034"/><span>ceolbhinn.  Ag so tabhartha faoim' láimhse an cúigiú lá déag den</span>
<lb n="12035"/><span>mhí September in aois an Tiarna 1767.</span></p>
<lb n="12036"/>
<lb n="12037"/><p><span>Muiris Ó Gríofa do dhias smísteoirí .i. Eoghan Ó Súilleabháin</span>
<lb n="12038"/><span>agus Uilliam Ó hEichiarainn.  Contae Luimnigh to wit.</span></p>
<lb n="12039"/>
<lb n="12040"/><p><span>Ag seo faisnéis agus petition Dháiví Uí Anáin do láthair</span>
<lb n="12041"/><span>fíorbhreathún na suadhéigse agus na cúirte gaoise dá thaobh an</span>
<lb n="12042"/><span>tSléibhe rathmhair rangásaigh Riabhaigh, mar atá Seán Ó</span>
<lb n="12043"/><span>Ceallaigh, Aindrias Mac Craith, Conchúr Ó Dálaigh, Seán</span>
<lb n="12044"/><span>Cundún, Pádraig Ó Cuileannáin, Diarmaid Ó Laoire etc.</span>
<lb n="12045"/><span>acht Muiris Ó Gríofa, dá iarraidh orthu mo ghearán do ghlacadh,</span>
<lb n="12046"/><span>agus mo mhasladh do dhíoghailt, ar dhís smísteoirí dearfa</span>
<lb n="12047"/><span>díthchabharthacha dá gcomharsanaibh dísle féin .i. Uilliam beadaí</span>
<lb n="12048"/><span>bladartha binnbhriathrach Ó hEichiarainn ris a ráitear gile agus</span>
<lb n="12049"/><span>milleadh na gcaoingcúileann, agus Eoghan Rua rabairneach</span>
<lb n="12050"/><span>ragairneach rástálach, trustalach tóstalach tónmhuinteartha, liosta</span>
<lb n="12051"/><span>leadránach luaithintinneach, iolcheardach Ó Súilleabháin ris a</span>
<lb n="12052"/><span>ráitear Tarbh an Bhóthair nó Lascaíg-iad-Timpeall.  Gurab</span>
<lb n="12053"/><span>amhlaidh atáid ar nós an mhadra rua nó an mhac tíre i gcroiceann</span>
<lb n="12054"/><span>na caorach ag milleadh ban agus baothiníon na tíre go huile agus go</span>
<lb n="12055"/><span>hiomlán, ionas gur baol dúinn ná fágfaid bruinneal gan baclú, bean</span>
<lb n="12056"/><span>gan balcadh, baintreach gan bleachtú, béith gan briseadh, barrann</span>
<lb n="12057"/><span>gan bearna, báb gan blaiseadh, caille gan ceartú, cailleach gan</span>
<lb n="12058"/><span>creachadh, cailín gan cealgadh, cuach gan céasadh, cleasaí gan</span>
<lb n="12059"/><span>cnasta, gailtean gan gríosáil, gruamach gan greadadh, pait gan</span>
<lb n="12060"/><span>plancadh, peata gan</span></p>
</div>
<pb n="197"/>
<div><lb n="12061"/><p><span>priocadh, pionsóir gan polladh meirdreach gan meascadh, mangaire</span>
<lb n="12062"/><span>gan marcaíocht, taistealach gan tástáil, tóstalach gan tuargaint,</span>
<lb n="12063"/><span>stuaire gan socrú, siúlach gan sásamh, ríoghan gan raideadh, rásaí</span>
<lb n="12064"/><span>gan rúscadh, leanbhán gan lascadh, leastaire gan leasú, mínseach gan</span>
<lb n="12065"/><span>milleadh, ná maighdean gan mealladh, muna dtig liomsa a gcosc den</span>
<lb n="12066"/><span>dul so.</span></p>
<lb n="12067"/>
<lb n="12068"/><p><span>Óir is measa Uilliam ná Naoise mhac Uisnigh agus ná Diarmaid Ó</span>
<lb n="12069"/><span>Duibhne.  Agus is measa Eoghan Rua ná Cearbhall baoth Ó</span>
<lb n="12070"/><span>Dálaigh ná fós Peadar na Péice.  Ionas gur chucu chruinníd</span>
<lb n="12071"/><span>straeirí sodair agus seachráin chamchuarda agus sáirscléipe gacha</span>
<lb n="12072"/><span>críche, go gcuirid ar aíocht agus ar lóistín go leanbhaí lábánta</span>
<lb n="12073"/><span>iad, agus fós go soineanta síochánta.  Gidheadh níor mhian ná níor</span>
<lb n="12074"/><span>mhaise leo díolaíocht ar bith a thabhairt don tí do chaomhnas</span>
<lb n="12075"/><span>agus d'fhorchoimheádas dóibh iad.  Agus den bhuín sin mise, óir</span>
<lb n="12076"/><span>tá stuaire acu agam dá binnbhréagadh re hordú Uilliam agus</span>
<lb n="12077"/><span>Eoghain re cian d'aimsir, agus measaim go mb'fhearr leo dul</span>
<lb n="12078"/><span>ar mhuin mo mháthar, mo dhearfúireach, nó mo mhná dá mbeadh</span>
<lb n="12079"/><span>agam, ná leorghníomh ar bith do dhéanamh liom, ach barr ar gach olc.</span></p>
<lb n="12080"/>
<lb n="12081"/><p><span>Bhur bhfaisnéisí fíorumhal etc.</span></p>
<lb n="12082"/>
<lb n="12083"/><p><span>Dáiví Ó hAnáin.</span></p>
<lb n="12084"/>
<lb n="12085"/><p><span>Whereas táinig</span>
<lb n="12086"/><span>fíoráiteamh</span>
<lb n="12087"/><span>chúgham go déanach,</span>
<lb n="12088"/><span>Ar dhís ardfhlaith</span>
<lb n="12089"/><span>den aos dána</span>
<lb n="12090"/><span>'s de chrú Gaelaibh,</span>
<lb n="12091"/><span>Go mbíd páirteach</span>
<lb n="12092"/><span>le caoinbhába</span>
<lb n="12093"/><span>siúil is scléipe,</span>
<lb n="12094"/><span>Is dá scaoileadh ar fán,</span>
<lb n="12095"/><span>gan díol ach dáir,</span>
<lb n="12096"/><span>ná fiú an bhéile.</span></p>
<lb n="12097"/>
<lb n="12098"/><p><span>Dá bhrí sin táimse</span>
<lb n="12099"/><span>cruinn fám' láimh</span>
<lb n="12100"/><span>ag tabhairt saorchead,</span>
<lb n="12101"/><span>díbhse, a Dháiví,</span>
<lb n="12102"/><span>díolcheart d'fháil</span>
<lb n="12103"/><span>gidh mór t'éileamh,</span>
<lb n="12104"/><span>San bhuín chlis ráis seo</span>
<lb n="12105"/><span>shínis bába,</span>
<lb n="12106"/><span>cuacha is béithe,</span>
<lb n="12107"/><span>Trí dhlí na dáimhe</span>
<lb n="12108"/><span>á scaoileadh i dtráth</span>
<lb n="12109"/><span>dá gcruadhaoradh.</span></p>
<lb n="12110"/>
<lb n="12111"/><p><span>Go hAoirdchrois Mháire</span>
<lb n="12112"/><span>bhinn an áthais</span>
<lb n="12113"/><span>fuair clú a ceirde,</span>
<lb n="12114"/><span>Tíodh gach ráib ghlic</span>
<lb n="12115"/><span>ghrinn im' dháilse</span>
<lb n="12116"/><span>is cúirt glaofad,</span>
<lb n="12117"/><span>Chum sceimhle ghnáthach</span>
<lb n="12118"/><span>saoithe sáiteach</span>
<lb n="12119"/><span>suadh is éigse,</span>
<lb n="12120"/><span>Is ar dhíol gach mná</span>
<lb n="12121"/><span>níos ar a cairde</span>
<lb n="12122"/><span>le fuath dhá céile.</span></p>
<lb n="12123"/>
<lb n="12124"/><p><span>Má chír-se, a bháille,</span>
<lb n="12125"/><span>an dís árchon</span>
<lb n="12126"/><span>'cur cluain ar bhéithibh,</span>
<lb n="12127"/><span>I ndíg fásaigh,</span>
<lb n="12128"/><span>i gcoill ná i stábla,</span>
<lb n="12129"/><span>ná i gcruach féarghlain,</span>
<lb n="12130"/><span>Gan mhoill iad lámhaigh,</span>
<lb n="12131"/><span>'s a dtabhairt dom' láthair,</span>
<lb n="12132"/><span>go stuama saothrach,</span>
<lb n="12133"/><span>Go n-íocaid cáin</span>
<lb n="12134"/><span>ina ngníomhartha pláis</span>
<lb n="12135"/><span>go suairc gan phlé ar bith.</span></p>
<lb n="12136"/>
<lb n="12137"/><p><span>Chum Sheáin shuaircghníomhach Míodhach .i. príomhbháille</span>
<lb n="12138"/><span>bharúntachta Choise Sléibhe etc.</span></p>
<lb n="12139"/>
<lb n="12140"/><p><span>A bháille ghasta ó charais-se riamh an chóip,</span>
<lb n="12141"/><span>fáidhe, flatha, agus ranna le mian is ól,</span>
<lb n="12142"/><span>go háras Anna, sé parathas fial an spóirt,</span>
<lb n="12143"/><span>'na mbrá chum freagairt iona mbearta tabhair Uilliam is Eoghan.</span>
<lb n="12144"/></p>
</div>
<pb n="198"/>
<div><lb n="12145"/><p><span>An Mangaire Súgach i gContae Luimnigh.</span></p>
<lb n="12146"/>
<lb n="12147"/><p><span>Contae Luimnigh mar aon le mórchuaird Éireann uile.</span></p>
<lb n="12148"/>
<lb n="12149"/><p><span>Leis an Athair Tomás Mac Canna ris a ráitear Halifax McCann .i.</span>
<lb n="12150"/><span>duine uasal uaibhreach ealaíontach aerach iontach, sagart paróiste</span>
<lb n="12151"/><span>Chnoic Áine, fíorchara na héigse san gcontae réamhráite agus i</span>
<lb n="12152"/><span>Leith Mogha go huile.</span></p>
<lb n="12153"/>
<lb n="12154"/><p><span>Ag so faisnéis an uasail Uilliam Uí Nialláin ó Dhroichead Bhoinn</span>
<lb n="12155"/><span>Bhriste im' láthairse an t-ochtú lá den mhíosa July aois an</span>
<lb n="12156"/><span>Tiarna 1769.</span></p>
<lb n="12157"/>
<lb n="12158"/><p><span>Arna dhearbhadh don fhaisnéisí so is é a deir: an tan do bhí ar</span>
<lb n="12159"/><span>deoraíocht san mbaile ris a ráitear Cathair Chinn Lis san gcontae</span>
<lb n="12160"/><span>chéanna so go dtarla ris baothbhastún brúidiúil bundúnach darab</span>
<lb n="12161"/><span>ainm Muircheartach Ó hUrthaile .i. duine dubh diablaí</span>
<lb n="12162"/><span>drochghnéitheach, athach aithiseach éithiúnta, gadaí gruama</span>
<lb n="12163"/><span>giúirléideach, cladhaire cealgach cailliúnach, agus foghlaí fuadrach</span>
<lb n="12164"/><span>fuafar fadmhagarlach do bhí sealad i leith a bheith ina shagart</span>
<lb n="12165"/><span>chiallmhar Chríostúil nó gur dhiúltaigh agus gur dhúrshéan Críost</span>
<lb n="12166"/><span>agus an naomhchléir le grá dá chorp agus gur iompaigh chum bheith</span>
<lb n="12167"/><span>'na mhinistir mhioscaiseach mhailíseach dona dána drochaigeantach</span>
<lb n="12168"/><span>agus atá anois gan mhodh gan mheas gan chreideamh gan choinsias,</span>
<lb n="12169"/><span>ag imeacht ó thigh go tigh agus ó bhothán go bothán, mar aon rena</span>
<lb n="12170"/><span>chiarchléireach coirtithe crónfhiaclach, buí baoth bolgmhór</span>
<lb n="12171"/><span>breacluirgneach, agus é féin ina chaimearthach chaimioscadach</span>
<lb n="12172"/><span>chlamparach chailliúnach, agus ina shéithleach shilte thamáilte</span>
<lb n="12173"/><span>ag pósadh agus ag ceangal bacach agus baothdhaoine is gach n-aon</span>
<lb n="12174"/><span>eile do bhéarfadh réal nó scilling dó ar son a shaothair agus sin</span>
<lb n="12175"/><span>in aghaidh dlí Dé agus na ríochta.</span></p>
<lb n="12176"/>
<lb n="12177"/><p><span>Ar an ábhar sin fógraím agus ordaím do gach faraire forránta</span>
<lb n="12178"/><span>fíoruasal, agus do gach saorfhear súgach soibhéasach, agus go</span>
<lb n="12179"/><span>speisialta agus go bithchinnte do Dhoctúir Mitchell, do Chonn</span>
<lb n="12180"/><span>cholgach Ó Dónaill, do Philib Ó Meachair, agus do Sheán Ó</span>
<lb n="12181"/><span>Ciarmhic, agus do gach gléghas ghreannamhar eile ar feadh na</span>
<lb n="12182"/><span>contae so Leatha Mogha go hiomlán, an crochaire coirpe</span>
<lb n="12183"/><span>círéipeach so mar aon rena chiarchléireach .i. Lochlainn Luimnigh</span>
<lb n="12184"/><span>do ghabháil do cheangal agus do chruachuibhreach, agus a</span>
<lb n="12185"/><span>dtabhairt dom' láthairse go bruíon nó go sí Chnoic Áine, go</span>
<lb n="12186"/><span>gcuiread mittimus go hifreann leo i láthair a máistir .i.</span>
<lb n="12187"/><span>Lucifer mar a bhfaighid a sciúradh agus a sciomaradh i Styx nó</span>
<lb n="12188"/><span>in Acheron agus pionós síoraí i bhfochair Belzebub agus Hurlo</span>
<lb n="12189"/><span>agus Trumbo, agus an chuid eile don chlé-eaglais do dhiúltaigh</span>
<lb n="12190"/><span>do Chríost agus don Mhaighdion ghlórmhar.</span></p>
<lb n="12191"/>
<lb n="12192"/><p><span>Ag so bhur n-údaráis go foirlíonta chum bhur n-orduithe do chur</span>
<lb n="12193"/><span>i bhfeidhm:</span></p>
<lb n="12194"/>
<lb n="12195"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="12196"/><span>Whereas táinig</span>
<lb n="12197"/><span>inniu dom' láthair</span>
<lb n="12198"/><span>agus sin re díograis,</span>
<lb n="12199"/><span>Saoi agus sárfhear</span>
<lb n="12200"/><span>groíghas grámhar</span>
<lb n="12201"/><span>agus tug an Bíobla:</span></p>
<lb n="12202"/>
<lb n="12203"/><p><span>Go bhfuil cladhaire</span>
<lb n="12204"/><span>ag rith 'na scainse</span>
<lb n="12205"/><span>ar feadh na dúiche.</span>
<lb n="12206"/><span>Ag déanamh aimhlis</span>
<lb n="12207"/><span>le hiomad taibhse</span>
<lb n="12208"/><span>ó chuir gúna air.</span>
<lb n="12209"/></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="12210"/><p><span>Do bhí ina shagart,</span>
<lb n="12211"/><span>ar feadh tamaill,</span>
<lb n="12212"/><span>ag déanamh clampair,</span>
<lb n="12213"/><span>Ní dúirt aifreann</span>
<lb n="12214"/><span>ná fiú sailme</span>
<lb n="12215"/><span>ó chuir banda air.</span></p>
<lb n="12216"/>
<lb n="12217"/><p><span>Tá anois 'na mhinistir</span>
<lb n="12218"/><span>chróndubh choirpe</span>
<lb n="12219"/><span>is coinnealbhá air.</span>
<lb n="12220"/><span>Mar thug na mionna</span>
<lb n="12221"/><span>ná fuil i Muire</span>
<lb n="12222"/><span>acht mar a mháthair.</span></p>
<lb n="12223"/>
<lb n="12224"/><p><span>Mar bharra ar a bhaois,</span>
<lb n="12225"/><span>do dhearmaid Críost,</span>
<lb n="12226"/><span>'s a chléir le mailís.</span>
<lb n="12227"/><span>Go dearfa díbh,</span>
<lb n="12228"/><span>re taitneamh do mhnaoi,</span>
<lb n="12229"/><span>gur thréig an aibíd.</span></p>
<lb n="12230"/>
<lb n="12231"/><p><span>Ainm an duine seo</span>
<lb n="12232"/><span>Mac Uí Urthuile</span>
<lb n="12233"/><span>agus cú an éithigh.</span>
<lb n="12234"/><span>Bíonn go minic.</span></p>
<lb n="12235"/>
<lb n="12236"/><p><span>ar fuid Luimnigh</span>
<lb n="12237"/><span>'na chúiréibe,</span></p>
<lb n="12238"/>
<lb n="12239"/><p><span>Ag ól 's ag imirt,</span>
<lb n="12240"/><span>'na stróire buile,</span>
<lb n="12241"/><span>i bhfochair a chléirigh;</span>
<lb n="12242"/><span>Is nuair ólann iomad</span>
<lb n="12243"/><span>le póit ina ghoile</span>
<lb n="12244"/><span>bíonn a' blaodhraigh.</span></p>
<lb n="12245"/>
<lb n="12246"/><p><span>Ag seo a chomharthaí</span>
<lb n="12247"/><span>do gach treoraí</span>
<lb n="12248"/><span>ar feadh na dúiche:</span>
<lb n="12249"/><span>Fear caol crólí</span>
<lb n="12250"/><span>casdubh crónbhuí</span>
<lb n="12251"/><span>agus é dúshúileach.</span></p>
<lb n="12252"/>
<lb n="12253"/><p><span>Tá rian an tsioláin,</span>
<lb n="12254"/><span>iona phíopán</span>
<lb n="12255"/><span>agus é mantach.</span>
<lb n="12256"/><span>Agus tá dhá chnapán</span>
<lb n="12257"/><span>ar a ghiodán</span>
<lb n="12258"/><span>agus fós tá breall air.</span></p>
<lb n="12259"/>
<lb n="12260"/><p><span>Cuardaíg cumair dó</span>
<lb n="12261"/><span>cuanta is curraithe</span>
<lb n="12262"/><span>talamh is taoide.</span>
<lb n="12263"/><span>Is rómhinic é</span>
<lb n="12264"/><span>ag ól sa Droichead</span>
<lb n="12265"/><span>is i mBaile 'n Fhaoitigh.</span></p>
<lb n="12266"/>
<lb n="12267"/><p><span>I charge you therefore</span>
<lb n="12268"/><span>má ghabhthaí an séithleach</span>
<lb n="12269"/><span>ná glacaíg air bannaí,</span>
<lb n="12270"/><span>Ach tugaíg an baothlach</span>
<lb n="12271"/><span>chugam 's a chléireach -</span>
<lb n="12272"/><span>ná déanaíg faillí! -</span></p>
<lb n="12273"/>
<lb n="12274"/><p><span>Go gcuiread an cúpla</span>
<lb n="12275"/><span>coirpe ar urla</span>
<lb n="12276"/><span>i láthair Chailbhín.</span>
<lb n="12277"/><span>I bhfarraid gach scrúile</span>
<lb n="12278"/><span>d'imigh le Luther</span>
<lb n="12279"/><span>is ná dearna an aithrí.</span></p>
<lb n="12280"/>
<lb n="12281"/><p><span>Ag so barántas</span>
<lb n="12282"/><span>tugtha fám' láimhse</span>
<lb n="12283"/><span>agus fám' shéala.</span>
<lb n="12284"/><span>Chum breith ar bhráid</span>
<lb n="12285"/><span>ar scuibile an smáil</span>
<lb n="12286"/><span>is ar a chléireach.</span></p>
<lb n="12287"/>
<lb n="12288"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="12289"/>
<lb n="12290"/><p><span>Mo dhíth mo dheacair mo dhanaid is mo dhíth threorach,</span>
<lb n="12291"/><span>'S an dís tug easmailt is masla don Rí glórmhar.</span>
<lb n="12292"/><span>Críoch a leasa ní leanaid ná príomhchomhairle</span>
<lb n="12293"/><span>Is tríd ní rachaid go Cathair na Tríonóide.</span></p>
<lb n="12294"/>
<lb n="12295"/><p><span>'S an dís do spalpas na leabhair go híogórach,</span>
<lb n="12296"/><span>Do dheighil le Peadar is le teagasc na bhfíoreolach,</span>
<lb n="12297"/><span>Le baois le bladar le masla 's le millteoireacht</span>
<lb n="12298"/><span>Do dhíol a n-anam ar easna mhaith chaoirfheolach.</span>
<lb n="12299"/></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="12300"/><p><span>Tar toinn dá dtagadh na fearachoin fíorchróga,</span>
<lb n="12301"/><span>Sliocht Choinn is Chairbre 's a ndeacha' de dhroim bóchna,</span>
<lb n="12302"/><span>Do bheadh sceimhle is scaipeadh is catha ar na fíorchóbaigh,</span>
<lb n="12303"/><span>Leigheadh agus leathadh leagadh agus síorleonadh.</span></p>
<lb n="12304"/>
<lb n="12305"/><p><span>Guím is aitchim gach faraire fíreolach</span>
<lb n="12306"/><span>Gach saoi gach sagart 's gach seabhac suilt sítheoilte,</span>
<lb n="12307"/><span>An dís do chartadh do bhascadh 's do shíorscóladh</span>
<lb n="12308"/><span>A gcinn do ghearradh 's a gceangal le righinchorda.</span></p>
<lb n="12309"/>
<lb n="12310"/><p><span>Contae Luimnigh etc. le Seon Bury .i. duine de</span>
<lb n="12311"/><span>shaorbhreithiúin na contae reimhráite, is fear seasaimh agus</span>
<lb n="12312"/><span>tagartha cúise bochtán agus daoine díthchairdeach go huile.</span></p>
<lb n="12313"/>
<lb n="12314"/><p><span>Whereas tháinig,</span>
<lb n="12315"/><span>inniu im' láthair</span>
<lb n="12316"/><span>gearán priaclach,</span>
<lb n="12317"/><span>Ag Máire Moses</span>
<lb n="12318"/><span>cailín córach</span>
<lb n="12319"/><span>tá ar an dtaobh thiar dínn.</span></p>
<lb n="12320"/>
<lb n="12321"/><p><span>Do thug a cuntas</span>
<lb n="12322"/><span>go dtáinig don dúiche</span>
<lb n="12323"/><span>trí gach crostáil,</span>
<lb n="12324"/><span>Conablach óglaigh,</span>
<lb n="12325"/><span>gan pingin ina phócaí,</span>
<lb n="12326"/><span>de mhuintir Dhuilleáin.</span></p>
<lb n="12327"/>
<lb n="12328"/><p><span>Tháinig ina lóistín,</span>
<lb n="12329"/><span>lena lópaí</span>
<lb n="12330"/><span>lán de phluda isteach.</span>
<lb n="12331"/><span>Is mar bharr ar a chrostáil</span>
<lb n="12332"/><span>do bhris a breallán</span>
<lb n="12333"/><span>lena loirgne,</span></p>
<lb n="12334"/>
<lb n="12335"/><p><span>Gur ól an gleacaí</span>
<lb n="12336"/><span>lán sé gcnaigín,</span>
<lb n="12337"/><span>dá cuid beorach;</span>
<lb n="12338"/><span>Luach naoi bpingine</span>
<lb n="12339"/><span>sea chuir i ngloine dhó</span>
<lb n="12340"/><span>den ré só lis.</span></p>
<lb n="12341"/>
<lb n="12342"/><p><span>Níor thug di airgead</span>
<lb n="12343"/><span>ná séimhlabhartha</span>
<lb n="12344"/><span>le díth eolais.</span>
<lb n="12345"/><span>Ach gur gheall an reicneáil</span>
<lb n="12346"/><span>do dhíol go hiomlán</span>
<lb n="12347"/><span>i gcionn chóig lae.</span></p>
<lb n="12348"/>
<lb n="12349"/><p><span>Do chaith an chóirbhean,</span>
<lb n="12350"/><span>tosaí a bróga.</span>
<lb n="12351"/><span>ag dul dá ionsaí,</span>
<lb n="12352"/><span>'Déanamh ardeolais</span>
<lb n="12353"/><span>trí gach cóngar</span>
<lb n="12354"/><span>clathacha is sconsaí,</span></p>
<lb n="12355"/>
<lb n="12356"/><p><span>Gan aon chuideachtain,</span>
<lb n="12357"/><span>ná mar thubaiste air,</span>
<lb n="12358"/><span>acht Dia na Glóire.</span>
<lb n="12359"/><span>Do fuair sí an staraí</span>
<lb n="12360"/><span>i lúib an gharraí</span>
<lb n="12361"/><span>siar cois Móna.</span></p>
<lb n="12362"/>
<lb n="12363"/><p><span>Dá mhéid a tuirse,</span>
<lb n="12364"/><span>do rinn a cuirsí</span>
<lb n="12365"/><span>go fada íseal.</span>
<lb n="12366"/><span>Is adúirt go banúil,</span>
<lb n="12367"/><span>go gcaithfeadh a gheallúint</span>
<lb n="12368"/><span>do chomhlíonadh.</span>
<lb n="12369"/></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="12370"/><p><span>Do labhair an baothlach</span>
<lb n="12371"/><span>go róreánach</span>
<lb n="12372"/><span>is adúirt go raibh fuacht</span>
<lb n="12373"/><span>air,</span>
<lb n="12374"/><span>Is dá bhfaigheadh Éire</span>
<lb n="12375"/><span>fós ná féadfadh</span>
<lb n="12376"/><span>bheith in uachtar.</span></p>
<lb n="12377"/>
<lb n="12378"/><p><span>Dá bhfanfadh an chúileann,</span>
<lb n="12379"/><span>go dtagadh an samhradh</span>
<lb n="12380"/><span>is teas na gréine,</span>
<lb n="12381"/><span>Is gan puinn amhrais,</span>
<lb n="12382"/><span>go dtabharfadh ioncamas</span>
<lb n="12383"/><span>in gach léim di.</span></p>
<lb n="12384"/>
<lb n="12385"/><p><span>Do bhí sé cráite</span>
<lb n="12386"/><span>is dob fhada léi an cairde,</span>
<lb n="12387"/><span>rug sí ar mhullach air,</span>
<lb n="12388"/><span>Mar shíl sí sásamh</span>
<lb n="12389"/><span>cuardaigh ghabháil uaidh,</span>
<lb n="12390"/><span>nó roinnt sugartha.</span></p>
<lb n="12391"/>
<lb n="12392"/><p><span>Do strac sé a gúna,</span>
<lb n="12393"/><span>a coc 's a húda,</span>
<lb n="12394"/><span>a caidhp 's a colgaí;</span>
<lb n="12395"/><span>Short cloak uaithne,</span>
<lb n="12396"/><span>bhíodh ar a gualainn,</span>
<lb n="12397"/><span>le haghaidh suirí.</span></p>
<lb n="12398"/>
<lb n="12399"/><p><span>Dá bhrí sin, a Phádraig,</span>
<lb n="12400"/><span>is tú mo chonstábla,</span>
<lb n="12401"/><span>is ná dein faillí.</span>
<lb n="12402"/><span>Beir aithne mo lámha</span>
<lb n="12403"/><span>leat gan chairde</span>
<lb n="12404"/><span>is beir ar an ngleacaí.</span></p>
<lb n="12405"/>
<lb n="12406"/><p><span>Tabhair leat ceangailte é</span>
<lb n="12407"/><span>Go lom daingean</span>
<lb n="12408"/><span>nó ar bhun dúide.</span>
<lb n="12409"/><span>Glaoigh ar Mháire</span>
<lb n="12410"/><span>tá sí láidir</span>
<lb n="12411"/><span>chum a choinnithe.</span></p>
<lb n="12412"/>
<lb n="12413"/><p><span>Nó má théann chum starráin,</span>
<lb n="12414"/><span>é do bhoxáil,</span>
<lb n="12415"/><span>mar is aithnid di.</span>
<lb n="12416"/><span>Mura n-iompaí an séithleach,</span>
<lb n="12417"/><span>go ró-éasca</span>
<lb n="12418"/><span>is dul chum seide léi,</span></p>
<lb n="12419"/>
<lb n="12420"/><p><span>Is a dhá chruadhearnain,</span>
<lb n="12421"/><span>do lomfháscadh,</span>
<lb n="12422"/><span>faoina hioscada;</span>
<lb n="12423"/><span>Í chur go hiomlán</span>
<lb n="12424"/><span>ar a dhá slinnéan,</span>
<lb n="12425"/><span>is a haghaidh in airde.</span>
<lb n="12426"/><span>Is gabháil dá mhailléad,</span>
<lb n="12427"/><span>thíos ar a másáin,</span>
<lb n="12428"/><span>go teann láidir.</span></p>
<lb n="12429"/>
<lb n="12430"/><p><span>Ag seo barántas</span>
<lb n="12431"/><span>tabhartha fém' láimh</span>
<lb n="12432"/><span>is fám' shéala</span>
<lb n="12433"/><span>An t-ochtú lá</span>
<lb n="12434"/><span>den mhíosa Márta,</span>
<lb n="12435"/><span>chum breith ar an smeirle.</span>
<lb n="12436"/><span>Aois an Tiarna</span>
<lb n="12437"/><span>naoi mbliana</span>
<lb n="12438"/><span>míle is caogad,</span>
<lb n="12439"/><span>Seacht gcéada</span>
<lb n="12440"/><span>cuir 'na dhéidh sin,</span>
<lb n="12441"/><span>go maidean an lae so.</span></p>
<lb n="12442"/>
<lb n="12443"/><p><span>Contae Luimnigh agus Chorcaí etc. le Seán Cundún .i. aon</span>
<lb n="12444"/><span>d'aighneasóirí na héigse agus de ghiúistísí síochána na suadh</span>
<lb n="12445"/><span>san gcontae réamhráite agus san Mhumhain go huile.</span>
<lb n="12446"/></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="12447"/><p><span>De bhrí gur dhearbhaigh im' láthairse, an t-ochtú lá déag de</span>
<lb n="12448"/><span>October, aois an Tiarna 1776, gur goideadh an cúigiú lá deág den</span>
<lb n="12449"/><span>mhíosa chéanna, agus sin san am mharbh den oíche, uimhir géanna,</span>
<lb n="12450"/><span>gona ngandal, mar aon le fíorphocán fíorálainn fíormhaiseach</span>
<lb n="12451"/><span>gabhair ó Uilliam Ó hÁinnín .i. suaircfhear sona sítheolta, fliuch</span>
<lb n="12452"/><span>fairsing fíorfháilteach, do chónaíos i mBaile Uí Bhuadáin san</span>
<lb n="12453"/><span>gcontae chéanna; agus cé mór do shiúil dá lorg agus dá</span>
<lb n="12454"/><span>síorchuardach ní bhfuair a dtásc ná a dtuairisc, fios fáithe ná</span>
<lb n="12455"/><span>faisnéis, cá cuan ná cumar, coill ná currach, inar gabhadh leo; ná</span>
<lb n="12456"/><span>fós cia an foghlaí fuilteach fíorbhradach, nó an gadaí gruama</span>
<lb n="12457"/><span>gráiniúil tug sí santach sár-nimhneach ar an eallach sin, nó go</span>
<lb n="12458"/><span>ráinig don Ráth go teach Sheáin Uí Cheallaigh, agus gur gheall</span>
<lb n="12459"/><span>sé dhó a lorg agus a léirchuardach, agus go raibh amhras aige féin</span>
<lb n="12460"/><span>gurab tré Ard Phádraig, soir chum Bhaile an Ghriana do rugadh</span>
<lb n="12461"/><span>iad; agus gurab é Pilib do Búrc, Séamas Ó Conchúir etc., do</span>
<lb n="12462"/><span>sciob nó d'fhuadaigh iad; agus go gcuirfeadh sé barántas</span>
<lb n="12463"/><span>cuardaithe ina ndiaidh, agus gan de shlí ná de réasún aige leis</span>
<lb n="12464"/><span>sin acht d'fhonn an duine macánta do chur ar dearmad, ó</span>
<lb n="12465"/><span>do chonairc ar an lorg ceart nó ar an rian díreach é, agus mar is</span>
<lb n="12466"/><span>insa Ráth do críochnaíodh iad; agus fós do dhearbhaigh an</span>
<lb n="12467"/><span>faisnéisí so gurab é croiceann an phocáin is díon cinn agus tóna</span>
<lb n="12468"/><span>do Sheán Ó Ceallaigh, fá mar atá, an croiceann ar a thóin, agus</span>
<lb n="12469"/><span>an guaireach ar a cheann aige.</span></p>
<lb n="12470"/>
<lb n="12471"/><p><span>Ar an ábhar san fuagraim agus ordaím ar a bpriacail do gach</span>
<lb n="12472"/><span>ardrialtóir agus ardchonstábla san gcontae so, agus go bithchinnte</span>
<lb n="12473"/><span>agus go speisialta do Thomás de Búrc, agus do gach aon eile dá</span>
<lb n="12474"/><span>lucht cabhartha agus dá ndeisceabail, gan buaireamh ná trioblóid,</span>
<lb n="12475"/><span>scanradh ná eagla, do chur ar na huaisle ainmnithe thuas, mar atá</span>
<lb n="12476"/><span>Pilib do Búrc, Séamas Ó Conchúir, Mártaín Ó Brian, Seán</span>
<lb n="12477"/><span>Míodhach, Dáibhí Ó Laocha, Seán Laoi, Uilliam Ó hEichiarainn,</span>
<lb n="12478"/><span>Seán Ó Ruairc, Uilliam Paor, Pilib Ó Cearna, Aindrias Ó</span>
<lb n="12479"/><span>Dálaigh, Toirdhealbhach Ó Briain, Seán Robertson, agus Éamann</span>
<lb n="12480"/><span>de Norraidh etc., ná ar cheachtar díobh, agus má gabhthar nó má</span>
<lb n="12481"/><span>cuirthear ar láimh iad ná aon acu, léigthear chum siúil gan mhoill</span>
<lb n="12482"/><span>ar a n-aonta agus ar a dtoil féin iad, gan aithis ná náire do</span>
<lb n="12483"/><span>thabhairt dóibh; agus an fánaí foghlach seo, Seán Ó Ceallaigh</span>
<lb n="12484"/><span>agus gach aon dá chomhluadar mar atá Seán de Faoit .i. an fear</span>
<lb n="12485"/><span>braite do bhí ina fhochair etc., do cheangal agus do</span>
<lb n="12486"/><span>chruachuibhreach agus a dtabhairt dom' láthairse go gcuirfead</span>
<lb n="12487"/><span>mittimus go Caiseal riú, i láthair an ardbhreithimh agus an</span>
<lb n="12488"/><span>chirt agus go gcuirthear i mbraighdeanas iad go dian daingean</span>
<lb n="12489"/><span>dofhuascailte go roinntear leo mar ordaíonn an dlí.  Ag so bhur</span>
<lb n="12490"/><span>n-údarás chum bhur n-orduithe a chur i gcrích:</span></p>
<lb n="12491"/>
<lb n="12492"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="12493"/><span>Whereas táinig,</span>
<lb n="12494"/><span>inniu im' láthair,</span>
<lb n="12495"/><span>is tug na móide,</span>
<lb n="12496"/><span>Saorfhear sásta,</span>
<lb n="12497"/><span>gléghas grámhar,</span>
<lb n="12498"/><span>cliste ceolmhar:</span>
<lb n="12499"/><span>Gur duine ón Ráth</span>
<lb n="12500"/><span>do shín ina dháil</span>
<lb n="12501"/><span>is do rinn dóigh dhe,</span>
<lb n="12502"/><span>Do chuir 'na sháinrith,</span>
<lb n="12503"/><span>anois chum fáin é,</span>
<lb n="12504"/><span>ar lorg an eolais.</span></p>
<lb n="12505"/>
<lb n="12506"/><p><span>Táinig an scaoinse</span>
<lb n="12507"/><span>i meán na hoíche</span>
<lb n="12508"/><span>mar aon le stócach</span>
<lb n="12509"/><span>Is do ghoid gach ní</span>
<lb n="12510"/><span>dá dtarla roímhe,</span>
<lb n="12511"/><span>agus tug a ród air.</span>
<lb n="12512"/><span>Do ghoid ón mnaoi</span>
<lb n="12513"/><span>go fiú na huibhe</span>
<lb n="12514"/><span>do bhí ina cófra.</span>
<lb n="12515"/><span>'S an chráin chríonna</span>
<lb n="12516"/><span>do bheireadh dhá líne</span>
<lb n="12517"/><span>agus do thógadh.</span>
<lb n="12518"/></p>
</div>
<pb n="203"/>
<div><lb n="12519"/><p><span>'S do chuir an gandal</span>
<lb n="12520"/><span>chuige ina dteannta,</span>
<lb n="12521"/><span>go róthreorach.</span>
<lb n="12522"/><span>Is pocán gabhair</span>
<lb n="12523"/><span>ba mhaith an chabhair,</span>
<lb n="12524"/><span>bruite nó rósta;</span>
<lb n="12525"/><span>Do dhéanfadh easna de</span>
<lb n="12526"/><span>béile sagairt</span>
<lb n="12527"/><span>ar bhaiste nó ar phósadh;</span>
<lb n="12528"/><span>Cé chaill a chadairne</span>
<lb n="12529"/><span>do níodh sé acara</span>
<lb n="12530"/><span>i measc na gcomharsan.</span></p>
<lb n="12531"/>
<lb n="12532"/><p><span>Gur rith Seán</span>
<lb n="12533"/><span>aniar ón Ráth</span>
<lb n="12534"/><span>'s go dtug fogha air.</span>
<lb n="12535"/><span>'S gur chuir na cránta,</span>
<lb n="12536"/><span>chuige 'na mhála,</span>
<lb n="12537"/><span>i bhfochair an ghandail.</span></p>
<lb n="12538"/>
<lb n="12539"/><p><span>Tá croiceann an phocáin,</span>
<lb n="12540"/><span>ar a ghiodán,</span>
<lb n="12541"/><span>fós mar bhríste.</span>
<lb n="12542"/><span>Tá a ghuaireach,</span>
<lb n="12543"/><span>ar a chluasa,</span>
<lb n="12544"/><span>ag déanamh dín dóibh.</span></p>
<lb n="12545"/>
<lb n="12546"/><p><span>Seán de Faoit,</span>
<lb n="12547"/><span>do dháil 'na shlí,</span>
<lb n="12548"/><span>'s do rinn treoir dó.</span>
<lb n="12549"/><span>I lár na hoíche</span>
<lb n="12550"/><span>táinig dá choimhdeacht</span>
<lb n="12551"/><span>ag braith na comharsan.</span></p>
<lb n="12552"/>
<lb n="12553"/><p><span>Dá bhrí sin ordaím,</span>
<lb n="12554"/><span>do gach treoraí,</span>
<lb n="12555"/><span>ar feadh na dúiche.</span>
<lb n="12556"/><span>An dís seo 'leanamhain</span>
<lb n="12557"/><span>is a dtabhairt ceangailte,</span>
<lb n="12558"/><span>chun na cúirte.</span></p>
<lb n="12559"/>
<lb n="12560"/><p><span>Ná glacaíg bannaí</span>
<lb n="12561"/><span>ná fós tacaíocht</span>
<lb n="12562"/><span>ó aon den chóip so,</span>
<lb n="12563"/><span>Ach cuiríg an siolán</span>
<lb n="12564"/><span>go rófholláin</span>
<lb n="12565"/><span>fána scornain.</span></p>
<lb n="12566"/>
<lb n="12567"/><p><span>Ag seo sárchead</span>
<lb n="12568"/><span>do Sheán Dáirbí</span>
<lb n="12569"/><span>go foirlíonta,</span>
<lb n="12570"/><span>Le ceart óm' láimhse</span>
<lb n="12571"/><span>chum breith do láthair</span>
<lb n="12572"/><span>ar an dís seo,</span></p>
<lb n="12573"/>
<lb n="12574"/><p><span>'S a dtabhairt go Caiseal</span>
<lb n="12575"/><span>chúghainn go tapa</span>
<lb n="12576"/><span>go gcaithfid géilleadh,</span>
<lb n="12577"/><span>Is teacht fá bhrataigh</span>
<lb n="12578"/><span>chúirte an reachta</span>
<lb n="12579"/><span>'s na fíoréigse.</span></p>
<lb n="12580"/>
<lb n="12581"/><p><span>Dá bhfaigheadh sibh báille</span>
<lb n="12582"/><span>ná constábla</span>
<lb n="12583"/><span>i mBaile an Ghriana,</span>
<lb n="12584"/><span>Más ón Ráth é</span>
<lb n="12585"/><span>cuirtear ar láimh</span>
<lb n="12586"/><span>is tugtar pian dó.</span></p>
<lb n="12587"/>
<lb n="12588"/><p><span>Seo supersedeas</span>
<lb n="12589"/><span>daoibh faoi shéala</span>
<lb n="12590"/><span>agus sin le fórsa</span>
<lb n="12591"/><span>Chun gan géilleadh,</span>
<lb n="12592"/><span>thabhairt don meirleach,</span>
<lb n="12593"/><span>ná dá chumhachta.</span></p>
<lb n="12594"/>
<lb n="12595"/><p><span>An Ceangal.</span></p>
<lb n="12596"/>
<lb n="12597"/><p><span>Bhur gcumhachta is maol, a chléirigh, stadaíg de bhur mbaois;</span>
<lb n="12598"/><span>Bhur dtreoir tá baoth chum géilleadh measaim do bhur ndlí;</span>
<lb n="12599"/><span>Beidh tóir 'nbhur ndéidh chun téacht go Caiseal na Rí,</span>
<lb n="12600"/><span>Chum cló na nGael do léamh is do scanadh go fíor.</span></p>
<lb n="12601"/>
<lb n="12602"/><p><span>Toirbhearta fám' láimh an t-ochtú lá déag</span>
<lb n="12603"/><span>do October 1776.  Seán Cundún.</span></p>
<lb n="12604"/>
<lb n="12605"/><p><span>Ní séantar linn tréithe Uí Áinnín suairc,</span>
<lb n="12606"/><span>Ina léirscrios in éineacht mar áirmhíd suag',</span></p>
</div>
<pb n="204"/>
<div><lb n="12607"/><p><span>A mhéithphoc le faolchoin mar ardaíodh uaidh,</span>
<lb n="12608"/><span>Mar aon is a ghéanna le Ránaí Rua.</span></p>
<lb n="12609"/>
<lb n="12610"/><p><span>Is géire linn Séarlas ar fánaíocht uainn,</span>
<lb n="12611"/><span>Is daorphoc an éithigh ina ardrí mhuar,</span>
<lb n="12612"/><span>Dá dtéarnadh ár gCaesar le gardaí crua,</span>
<lb n="12613"/><span>Do bheadh meirligh i ngéibhinn 's an dáimh ghrinn suas.</span></p>
<lb n="12614"/>
<lb n="12615"/><p><span>Ó traochadh ár nglébhile dob fhearr faoi dhuais,</span>
<lb n="12616"/><span>'S gur faonlag an éigse gan gnáithchíos uaidh,</span>
<lb n="12617"/><span>Faosaigh ar Ghaeil bhocht' 'Ardrí is 'Uain</span>
<lb n="12618"/><span>Is saor feasta an Réx ceart ón Ránaí Ruadh.</span></p>
<lb n="12619"/>
<lb n="12620"/><p><span>Foircheann.</span></p>
<lb n="12621"/>
<lb n="12622"/><p><span>Contae Chorcaí le Seán Mac Dónaill, ris a ráitear Seán Clárach,</span>
<lb n="12623"/><span>ardbhreitheamh go bhfreasabhra san gcontae céanna maille re</span>
<lb n="12624"/><span>Justitiaris Titularis atá faoi mhoghsaine ag Gallaibh:</span></p>
<lb n="12625"/>
<lb n="12626"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="12627"/><span>Whereas this day</span>
<lb n="12628"/><span>a great complaint</span>
<lb n="12629"/><span>is come before me,</span>
<lb n="12630"/><span>By our friend Diarmaid</span>
<lb n="12631"/><span>an file aniar,</span>
<lb n="12632"/><span>ó bhun Leacaí.</span>
<lb n="12633"/><span>That Seán Gallda</span>
<lb n="12634"/><span>millteoir mealltach</span>
<lb n="12635"/><span>de shíol na Seoirsí,</span>
<lb n="12636"/><span>Ba mhinic i dteannta</span>
<lb n="12637"/><span>trína chuid gealltaí</span>
<lb n="12638"/><span>'s a shiúl póirsí.</span></p>
<lb n="12639"/>
<lb n="12640"/><p><span>Most felonious,</span>
<lb n="12641"/><span>and erroneous,</span>
<lb n="12642"/><span>contemptor juris,</span>
<lb n="12643"/><span>Do ghoid an fleascach</span>
<lb n="12644"/><span>iubhrach leastair</span>
<lb n="12645"/><span>do bhí gcumhdach</span>
<lb n="12646"/><span>Ag Nelly</span>
<lb n="12647"/><span>insa bhfeircín,</span>
<lb n="12648"/><span>i gcomhair an chuntais.</span></p>
<lb n="12649"/>
<lb n="12650"/><p><span>Do ghoid ó Dhiarmaid,</span>
<lb n="12651"/><span>morán iarmhais',</span>
<lb n="12652"/><span>as a chúiltigh:</span>
<lb n="12653"/><span>Tua agus tál</span>
<lb n="12654"/><span>agus tráthar sásta</span>
<lb n="12655"/><span>agus gúiste.</span>
<lb n="12656"/><span>Píce milleog</span>
<lb n="12657"/><span>agus durnóg</span>
<lb n="12658"/><span>agus siúiste.</span>
<lb n="12659"/><span>Gimléad caol,</span>
<lb n="12660"/><span>ba mhaith ag saoraibh</span>
<lb n="12661"/><span>ag cur funsa.</span>
<lb n="12662"/><span>Beart ba mhistide é,</span>
<lb n="12663"/><span>do ghoid sé a phinnéar</span>
<lb n="12664"/><span>ó Chonchúbhar.</span></p>
<lb n="12665"/>
<lb n="12666"/><p><span>All these are breaches,</span>
<lb n="12667"/><span>contra legem,</span>
<lb n="12668"/><span>against His Majesty,</span>
<lb n="12669"/><span>And his law teaches</span>
<lb n="12670"/><span>not to disturb the peace</span>
<lb n="12671"/><span>of ordinasti.</span></p>
</div>
<pb n="205"/>
<div><lb n="12672"/><p><span>Therefore these are</span>
<lb n="12673"/><span>close and severe</span>
<lb n="12674"/><span>to alarm the country round,</span>
<lb n="12675"/><span>Go mbeirthear i dteannta,</span>
<lb n="12676"/><span>ar Sheán Gallda</span>
<lb n="12677"/><span>is a thabhairt im' láthair:</span></p>
<lb n="12678"/>
<lb n="12679"/><p><span>To apprehend an cladhaire,</span>
<lb n="12680"/><span>'s a thabhairt ar adhastar,</span>
<lb n="12681"/><span>chum na cúirte,</span>
<lb n="12682"/><span>Go dtuga sé aighneas,</span>
<lb n="12683"/><span>créad an fheidhm</span>
<lb n="12684"/><span>tug é don dúiche.</span></p>
<lb n="12685"/>
<lb n="12686"/><p><span>Ag seo a thuairisc</span>
<lb n="12687"/><span>dá lucht cuarda</span>
<lb n="12688"/><span>bheith 'na dheáidh sin:</span></p>
<lb n="12689"/>
<lb n="12690"/><p><span>Fear caolghuailleach,</span>
<lb n="12691"/><span>creatbhuí guaireach,</span>
<lb n="12692"/><span>agus é gúngach.</span>
<lb n="12693"/><span>Tá gruag bheag thanaí</span>
<lb n="12694"/><span>ar thaobh a leathchinn,</span>
<lb n="12695"/><span>agus í dubhchas.</span>
<lb n="12696"/><span>Atá dhá fhaithine</span>
<lb n="12697"/><span>ar a leacannaibh</span>
<lb n="12698"/><span>fána shúilibh.</span>
<lb n="12699"/><span>Sé is aoirde</span>
<lb n="12700"/><span>don chaolstraoille</span>
<lb n="12701"/><span>san trí chúibit.</span></p>
<lb n="12702"/>
<lb n="12703"/><p><span>Measaim gur caogad</span>
<lb n="12704"/><span>bliain is aos dó</span>
<lb n="12705"/><span>nó os a chionn san.</span></p>
<lb n="12706"/>
<lb n="12707"/><p><span>Ag so mandamus</span>
<lb n="12708"/><span>chum gach báille</span>
<lb n="12709"/><span>bheith ar a phionsa,</span>
<lb n="12710"/><span>Chum rith an ráis</span>
<lb n="12711"/><span>do bheith 'na dheáidh</span>
<lb n="12712"/><span>dá dtíodh chúchu.</span>
<lb n="12713"/><span>'Sé deir Diarmaid</span>
<lb n="12714"/><span>gur don iarthar,</span>
<lb n="12715"/><span>do rith sé a chúrsa,</span>
<lb n="12716"/><span>Go dtug sé iarracht</span>
<lb n="12717"/><span>ar dhul go Fianait,</span>
<lb n="12718"/><span>nó go Daingean Uí Chúise.</span></p>
<lb n="12719"/>
<lb n="12720"/><p><span>Is deacair nó béarfar</span>
<lb n="12721"/><span>má leantar go dian air;</span>
<lb n="12722"/><span>ní bhfuil siúl ann.</span>
<lb n="12723"/><span>Mar atá an tiarpa</span>
<lb n="12724"/><span>ar a thiaraigh</span>
<lb n="12725"/><span>agus an uirlis.</span>
<lb n="12726"/><span>Fail not</span>
<lb n="12727"/><span>upon the spot</span>
<lb n="12728"/><span>for to secure him,</span>
<lb n="12729"/><span>For this is your warrant</span>
<lb n="12730"/><span>upon my hand</span>
<lb n="12731"/><span>for so doing it.</span></p>
<lb n="12732"/>
<lb n="12733"/><p><span>Ag so go sonrách chum gach fir ghrádhaigh den aicme amhránaigh darab</span>
<lb n="12734"/><span>mian na suanóga síoraí do leanamhain, agus go bithchinnte chum gach</span>
<lb n="12735"/><span>n-aon darab caraid Diarmaid Uasal Ó Conaill .i. cantaire</span>
<lb n="12736"/><span>ceolbhinn Oirirí agus na Coille Móire agus reachtaire Átha an</span>
<lb n="12737"/><span>Speidéil; agus mar an gcéanna beannacht uaim chum na droinge sin.</span></p>
<lb n="12738"/>
<lb n="12739"/><p><span>Toirbheartha faoim' láimh,</span>
<lb n="12740"/><span>Seán Clárach Mac Dónaill.</span></p>
<lb n="12741"/>
<lb n="12742"/><p><span>Contae Chorcaí le Donnchadh Gógán .i. aon do bhreithiúnaibh na</span>
<lb n="12743"/><span>héigse agus d'uaislibh na síochána san gcontae réimhráite.</span>
<lb n="12744"/></p>
</div>
<pb n="206"/>
<div><lb n="12745"/><p><span>Whereas this day do réir réim chirt an chalandair,</span>
<lb n="12746"/><span>I received information le héifeacht go dearfa,</span>
<lb n="12747"/><span>The warrant I gave, much le faobhar chum an fhairceallaigh,</span>
<lb n="12748"/><span>He's got a supersedeas le means chum é sheachaint air.</span></p>
<lb n="12749"/>
<lb n="12750"/><p><span>An cladhaire bocht éithigh, tabharfaidh féin díol 'na labhartha,</span>
<lb n="12751"/><span>Beidh an tréatéar dá dhaoradh ar meas éigse is flatha suilt,</span>
<lb n="12752"/><span>Conspirator and traitor, fear claon uile 'na bheartaibh sin,</span>
<lb n="12753"/><span>His title I'll break, scagaim é as mo leabharaibh.</span></p>
<lb n="12754"/>
<lb n="12755"/><p><span>It was with great cause lena ndearna oiread bagartha</span>
<lb n="12756"/><span>In accusing an cneáire le háiteamh is dearfacht;</span>
<lb n="12757"/><span>Bhí an saighdiúir neamhshásta i dtaobh aon lámh bheith im'</span>
<lb n="12758"/><span>bhearta-sa,</span>
<lb n="12759"/><span>I'll wallop and draw him; bainfead sásamh dá leathrach.</span></p>
<lb n="12760"/>
<lb n="12761"/><p><span>To all bums and bailiffs ó Bhéarra don Mhainistir,</span>
<lb n="12762"/><span>Constables, gaolers, is gach éinne dhen aicme sin,</span>
<lb n="12763"/><span>Let none take his orders barántas ná atharach,</span>
<lb n="12764"/><span>Atá a theideal ar lár óm' láimhse gan dearmad.</span></p>
<lb n="12765"/>
<lb n="12766"/><p><span>Perplexion, vexation, le faobhar is le mallaitheacht,</span>
<lb n="12767"/><span>Objection, much hatred, gach n-aon leis go dtagaraidh,</span>
<lb n="12768"/><span>John soldier I mean, sceimhle léir agus deacair air,</span>
<lb n="12769"/><span>His nose I will break, ach go ndéanfad leis teangabháilt.</span></p>
<lb n="12770"/>
<lb n="12771"/><p><span>Seán Saighdiúir ag Umhlú do</span>
<lb n="12772"/><span>Dhonnchadh Gógán mar leanas:</span></p>
<lb n="12773"/>
<lb n="12774"/><p><span>I humbly beg pardon, ná trácht a thuilleadh im' bhearta-sa.</span>
<lb n="12775"/><span>I acknowledge my fault, cé gur nár é le n-aithris;</span>
<lb n="12776"/><span>I attempted the cause, ní rabhas dána ná blasta i nguth,</span>
<lb n="12777"/><span>Mr. Gogin's my master chum dánta a chur snasta i gcruth.</span></p>
<lb n="12778"/>
<lb n="12779"/><p><span>I give him the garland gan ráfla chum seanchais,</span>
<lb n="12780"/><span>From the sentence of Adam, go práinnbhroid na Baibealean</span>
<lb n="12781"/><span>His knowledge and saws, bead dá n-áireamh gan dearmad.</span>
<lb n="12782"/><span>With honour go brách bead ag trácht ort an fhaid do mhairfeadsa.</span>
<lb n="12783"/></p>
</div>
<pb n="207"/>
<div><lb n="12784"/><p><span>By as for my part idir dhánta agus reacaireacht,</span>
<lb n="12785"/><span>I pitch to cloth go brách faid do mhairfeadsa,</span>
<lb n="12786"/><span>I'll have no act or part, i ndántaibh ná reacaireacht,</span>
<lb n="12787"/><span>I'll live like a palmer, bead sásta ach go maithfir dom.</span></p>
<lb n="12788"/>
<lb n="12789"/><p><span>County of the city of Cork by Sir M'lsheachlainn stuacach Ó</span>
<lb n="12790"/><span>Síocháin who was a right member of His Majesty's Parliament re</span>
<lb n="12791"/><span>linn Oliver Cromwell do bheith ina Lord Protector ar Éirinn:</span></p>
<lb n="12792"/>
<lb n="12793"/><p><span>To all high and petty constables of the same or either of them and</span>
<lb n="12794"/><span>their assistants and especially to all clothiers weavers founders,</span>
<lb n="12795"/><span>glaziers, tinkers, braziers, and travellers; smiths and serjeants,</span>
<lb n="12796"/><span>masons, merchants, butchers, barbers, and mariners; agus fós úcairí,</span>
<lb n="12797"/><span>fíodóirí, táilliúirí tuatha, agus lucht simnéithe a ghlanadh,</span>
<lb n="12798"/><span>coibléirí, saidléirí, agus ringleaders, gráséirí muc, foghléirí</span>
<lb n="12799"/><span>cnoic, agus casbhréagairí, filí bata, foghlaithe bailte, agus</span>
<lb n="12800"/><span>lagphíobairí etc.</span></p>
<lb n="12801"/>
<lb n="12802"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="12803"/><span>Whereas this day</span>
<lb n="12804"/><span>le comhairle an tsíofré</span>
<lb n="12805"/><span>go dtáinig chúghamsa</span>
<lb n="12806"/><span>Gearán géar</span>
<lb n="12807"/><span>do bhí róthréan</span>
<lb n="12808"/><span>ar measc mo chúirte.</span>
<lb n="12809"/><span>By one Neville</span>
<lb n="12810"/><span>a poor shepherd</span>
<lb n="12811"/><span>gan puinn clúdaigh.</span>
<lb n="12812"/><span>Upon my credit</span>
<lb n="12813"/><span>ba gheall re geilt é</span>
<lb n="12814"/><span>ag teacht dom' dhúiseacht.</span>
<lb n="12815"/><span>Do thug sé móide,</span>
<lb n="12816"/><span>gan puinn fórsa,</span>
<lb n="12817"/><span>le neart dúthracht,</span>
<lb n="12818"/><span>Go raibh a chomharsa</span>
<lb n="12819"/><span>ag déanamh dóigh air</span>
<lb n="12820"/><span>measc a dhúiche.</span>
<lb n="12821"/><span>Adúirt gan cheileatram</span>
<lb n="12822"/><span>go raibh sé teiligthe</span>
<lb n="12823"/><span>muna scríbhfinn a chúis dó,</span>
<lb n="12824"/><span>Is ordú néata</span>
<lb n="12825"/><span>a chur faoim' shéala</span>
<lb n="12826"/><span>ar an execution.</span></p>
<lb n="12827"/>
<lb n="12828"/><p><span>Ag seo an t-ordú</span>
<lb n="12829"/><span>do réir a mhóidiú,</span>
<lb n="12830"/><span>i láthair cúirte.</span>
<lb n="12831"/><span>Go dtáinig fualán,</span>
<lb n="12832"/><span>do mhuintir Ruatháin,</span>
<lb n="12833"/><span>gan puinn cúise,</span>
<lb n="12834"/><span>Timpeall an tí aige,</span>
<lb n="12835"/><span>lár na hoíche,</span>
<lb n="12836"/><span>'s a dhoras dúnta.</span>
<lb n="12837"/><span>Gur tharraing sé claíomh air,</span>
<lb n="12838"/><span>is péire píostal</span>
<lb n="12839"/><span>chum a rúscadh.</span>
<lb n="12840"/><span>Most felonious,</span>
<lb n="12841"/><span>erroneous,</span>
<lb n="12842"/><span>conditio juris.</span>
<lb n="12843"/><span>Gur ghoid an fualán,</span>
<lb n="12844"/><span>muc ar theadán,</span>
<lb n="12845"/><span>fá mar dúrt libh.</span>
<lb n="12846"/><span>He vowed and swore</span>
<lb n="12847"/><span>he'd hang the rogue</span>
<lb n="12848"/><span>ar lár a dhúiche.</span>
<lb n="12849"/><span>And have the traitor</span>
<lb n="12850"/><span>castrated</span>
<lb n="12851"/><span>gan acht cúirte.</span>
<lb n="12852"/></p>
</div>
<pb n="208"/>
<div><lb n="12853"/><p><span>And forthwith</span>
<lb n="12854"/><span>whilst he had breath,</span>
<lb n="12855"/><span>cnámh ná lúthach,</span>
<lb n="12856"/><span>Go leanfadh an fualán,</span>
<lb n="12857"/><span>trí chnoic is cnocáin,</span>
<lb n="12858"/><span>is barr na dtonnta.</span>
<lb n="12859"/><span>With strength and force,</span>
<lb n="12860"/><span>he'd bind him close,</span>
<lb n="12861"/><span>de smután giúise,</span>
<lb n="12862"/><span>And whip the traitor</span>
<lb n="12863"/><span>through the nation</span>
<lb n="12864"/><span>le slat nó sciúirse.</span>
<lb n="12865"/><span>Anois ordaím</span>
<lb n="12866"/><span>is gan bhréig móidím,</span>
<lb n="12867"/><span>le neart dúthracht,</span>
<lb n="12868"/><span>Do Mhac Uí Ruatháin</span>
<lb n="12869"/><span>ó Bhaile an tSuasáin,</span>
<lb n="12870"/><span>i bParóiste an Rumpa,</span>
<lb n="12871"/><span>Muna gcuire an fualán</span>
<lb n="12872"/><span>a mhuc chun Labhráis,</span>
<lb n="12873"/><span>is teacht dá tionlach,</span>
<lb n="12874"/><span>Go mbeidh a phíobán,</span>
<lb n="12875"/><span>ceangailte ar théadán,</span>
<lb n="12876"/><span>ar measc mo chúirte.</span>
<lb n="12877"/><span>All which are breaches,</span>
<lb n="12878"/><span>through the nation,</span>
<lb n="12879"/><span>ar feadh na dúiche.</span>
<lb n="12880"/><span>I vow and swear</span>
<lb n="12881"/><span>he must be seized</span>
<lb n="12882"/><span>le hordú cúirte.</span>
<lb n="12883"/><span>Don't think I joke</span>
<lb n="12884"/><span>to please the rogue</span>
<lb n="12885"/><span>ar measc na n-údar.</span>
<lb n="12886"/><span>For I have the traitor's</span>
<lb n="12887"/><span>information,</span>
<lb n="12888"/><span>chum breith ar chúl air.</span>
<lb n="12889"/><span>Therefore these are</span>
<lb n="12890"/><span>in ainm chinéil chalma</span>
<lb n="12891"/><span>chuirtéil chúirte.</span>
<lb n="12892"/><span>Ar gclos an ghearáin,</span>
<lb n="12893"/><span>leanaíg an breallán,</span>
<lb n="12894"/><span>sáraíg gach casán cúng air.</span>
<lb n="12895"/><span>Cuardaíg caoltach</span>
<lb n="12896"/><span>coillte is sléibhte</span>
<lb n="12897"/><span>ar feadh na dúiche.</span>
<lb n="12898"/><span>Ná fágaíg maolchnoc</span>
<lb n="12899"/><span>ó Uíbh Laoghaire</span>
<lb n="12900"/><span>go Baile an Dúra.</span>
<lb n="12901"/><span>Through hills and dales</span>
<lb n="12902"/><span>fields and plains</span>
<lb n="12903"/><span>is gleannta cumhra.</span>
<lb n="12904"/><span>Dens and caves</span>
<lb n="12905"/><span>streets and lanes</span>
<lb n="12906"/><span>is fós gach cúinne.</span>
<lb n="12907"/><span>Through woods and groves</span>
<lb n="12908"/><span>I now implore</span>
<lb n="12909"/><span>gur gnáthach iontu é.</span>
<lb n="12910"/><span>Mind his name</span>
<lb n="12911"/><span>and secure the knave,</span>
<lb n="12912"/><span>before the jury.</span>
<lb n="12913"/><span>Is deacair é chloife,</span>
<lb n="12914"/><span>tá sé oilte</span>
<lb n="12915"/><span>ar gach cúrsa</span>
<lb n="12916"/><span>Ní cás é athaint,</span>
<lb n="12917"/><span>atá sé ainnis</span>
<lb n="12918"/><span>do chríon a lúthach.</span>
<lb n="12919"/><span>Níl sé láidir</span>
<lb n="12920"/><span>do réir na sáitheach,</span>
<lb n="12921"/><span>do théann 'na bhrúid</span>
<lb n="12922"/><span>bhocht.</span>
<lb n="12923"/><span>Glacaíg misneach</span>
<lb n="12924"/><span>cuiríg an sionnach</span>
<lb n="12925"/><span>ceangailte chúghamsa.</span>
<lb n="12926"/><span>When you take,</span>
<lb n="12927"/><span>the treacherous knave,</span>
<lb n="12928"/><span>ceangal a lúthach.</span>
<lb n="12929"/><span>And bring him thither,</span>
<lb n="12930"/><span>to be sentenced,</span>
<lb n="12931"/><span>i láthair cúirte.</span>
<lb n="12932"/><span>If ever he's brought</span>
<lb n="12933"/><span>into the bar</span>
<lb n="12934"/><span>before the jury</span>
<lb n="12935"/><span>This shall be your warrant</span>
<lb n="12936"/><span>under my hand</span>
<lb n="12937"/><span>for so doing.</span>
<lb n="12938"/></p>
</div>
<pb n="209"/>
<div><lb n="12939"/><p><span>Ardrigh beithadich an domhain  agus fós an Alba  g .... g</span>
<lb n="12940"/><span>agus ... biomhadh morgalach ard bhreidnach ar mionmhu .. na Catha</span>
<lb n="12941"/><span>Crua ... ar na macairaoí féiruanta a tabhairt na sgaithaibh</span>
<lb n="12942"/><span>sgeinbhuire sg .. baca dea ceile ní molacht bochtán ná locht bathán</span>
<lb n="12943"/><span>na Crathán na l ... mi .. pa na locht subhail na slí na bainntrocha</span>
<lb n="12944"/><span>na díolthacht .... beiceilaoi do cuirim na dhiag óir is mo is</span>
<lb n="12945"/><span>eadrain lín iad acht ... et dónach na baoíne is truime et is</span>
<lb n="12946"/><span>móirtille do thitim órthu mar atá Nora chrabtheach charthanach</span>
<lb n="12947"/><span>Ni Ríordáin agus Anna mhilisbhrthrach  Bhranthach</span>
<lb n="12948"/><span>agus Pattraigh séimhraiteach Ó Lathlour agus Cian ceannsa Ó</span>
<lb n="12949"/><span>Mathúna agus Seamus Ó Cochláinn da nghármaid Fadsole agus</span>
<lb n="12950"/><span>Ellén Hitchcock an tsnoisín Dáibhí Coll agus a bhuiull dá</span>
<lb n="12951"/><span>shamhuill i dtua ... na sa gcathair san dúthig dearabhas na</span>
<lb n="12952"/><span>fuisnéisaoí céanna gur gheall fear Creduineach don dúthaigh lua</span>
<lb n="12953"/><span>croinneach do capio do acht gan .... do thabhairt a gceist na cuim</span>
<lb n="12954"/><span>lárthaigh agus ní feasach dom féin ... an Chroinn sin sa nOrip na</span>
<lb n="12955"/><span>fos san doman eile do cheanóch ná ... thúrfeach cum baile e acht</span>
<lb n="12956"/><span>a cróing ríoga roréimeach an grand ... agus ar an amhar sin ag so</span>
<lb n="12957"/><span>úr bharántus etc.</span></p>
<lb n="12958"/>
<lb n="12959"/><p><span>Arna sgriobail le Domnall Ua Briain ... 7th one thousand ...</span></p>
<lb n="12960"/>
<lb n="12961"/><p><span>Whereas aréir</span>
<lb n="12962"/><span>gan fhios don tsaol</span>
<lb n="12963"/><span>gur éalaigh faoi gharraithe</span>
<lb n="12964"/><span>Cailleach bhog bhaoth</span>
<lb n="12965"/><span>chois leas na arléibhe </span>
<lb n="12966"/><span>le saobhghean radaireacht.</span></p>
<lb n="12967"/>
<lb n="12968"/><p><span>'S do bheir na comharsain</span>
<lb n="12969"/><span>brí na móide</span>
<lb n="12970"/><span>gurab é Tomás ...</span>
<lb n="12971"/></p>
</div>
<pb n="210"/>
<div><lb n="12972"/><p><span>Whereas aréir</span>
<lb n="12973"/><span>le fuinneamh is faobhar</span>
<lb n="12974"/><span>tháinig im' láthair</span>
<lb n="12975"/><span>Fear bheatha na naomh</span>
<lb n="12976"/><span>'s a thabhairt gan bhréig</span>
<lb n="12977"/><span>do dhearbhadh an bhaile ...</span>
<lb n="12978"/></p>
</div>
<pb n="238"/>
<div><lb n="12979"/><p><span>Aitchim ar dhaoine do bheadh cnaoidhte a sheachaint 's a shéanadh;</span>
<lb n="12980"/><span>Ní tuar leighis dóibh guaisce adharcach atá ró-éadmhar;</span>
<lb n="12981"/><span>Bíonn 'na ghealtán ar fuaid bothán gan fód chéille</span>
<lb n="12982"/><span>Ag reic 's ag maoidheamh gach leighis le luibheanna 's sin le tréimhse.</span></p>
<lb n="12983"/>
<lb n="12984"/><p><span>Is follas fa chion an folaire guir 's an gliogaire gréisceach</span>
<lb n="12985"/><span>Idir thuathadhaibh do ghaibh bualtaidhe de dhruim a cheirde;</span>
<lb n="12986"/><span>An tan tigeann go tír nár léir do roimhe sin bíonn gan séanadh</span>
<lb n="12987"/><span>A ghliostaire tóna aige mar chomhartha dá lucht glaoidhte Rua.</span></p>
<lb n="12988"/>
<lb n="12989"/><p><span>Le feirg gan uamhain</span>
<lb n="12990"/><span>rachad a buaile</span>
<lb n="12991"/><span>sealadh óm' chairde,</span>
<lb n="12992"/><span>A ghlacfadh gach buaireamh,</span>
<lb n="12993"/><span>thagas i mo ghruanna</span>
<lb n="12994"/><span>ag scaipeadh mo bhláithibh.</span>
<lb n="12995"/><span>Ann tan chasfad le fuaimint</span>
<lb n="12996"/><span>ní stadfad de chuardach</span>
<lb n="12997"/><span>ceartInis Fáilbhe,</span>
<lb n="12998"/><span>Baile agus tuatha</span>
<lb n="12999"/><span>is fearannaibh Tuamhan</span>
<lb n="13000"/><span>go gcasfar an bhrá liom.</span></p>
<lb n="13001"/>
<lb n="13002"/><p><span>Seo feasta a thuairisc</span>
<lb n="13003"/><span>go dearbh mar fuaireas,</span>
<lb n="13004"/><span>ní chanfad aon ráfla</span></p>
</div>
<pb n="239"/>
<div><lb n="13005"/><p><span>Gach faraire grinn</span>
<lb n="13006"/><span>Ó Chaladh go Bríd,</span>
<lb n="13007"/><span>aitchim le fáidhghuth:</span>
<lb n="13008"/><span>Barraigh 's a síol,</span>
<lb n="13009"/><span>Breatnaigh 's a líon</span>
<lb n="13010"/><span>Stacaigh 's a mbuíon is Cárthaigh.</span>
<lb n="13011"/><span>An bradaire buí</span>
<lb n="13012"/><span>má thagann 'nbhur líon</span>
<lb n="13013"/><span>a cheangal le tácla.</span>
<lb n="13014"/><span>Is earra ná aíocht,</span>
<lb n="13015"/><span>ná glacaíg mar dhíol</span>
<lb n="13016"/><span>ach stathaíg é is cáiblíg.</span></p>
<lb n="13017"/>
<lb n="13018"/><p><span>Chuim Dáibhí Dhuibh Uí Fhloinn,</span>
<lb n="13019"/><span>cois Gleanna Leataoibh,</span>
<lb n="13020"/><span>faireadh an t-áth air.</span>
<lb n="13021"/><span>Chuim F'réastach an ghrinn</span>
<lb n="13022"/><span>i gCarraig an Fhíona</span>
<lb n="13023"/><span>faireadh an t-áth air.</span>
<lb n="13024"/><span>Chuim clan chirt an Rí</span>
<lb n="13025"/><span>i mbaile chois Laoi,</span>
<lb n="13026"/><span>faireadh gach aird air.</span>
<lb n="13027"/><span>'S an smaga so ríomhaim,</span>
<lb n="13028"/><span>má thagann 'nbhur slí</span>
<lb n="13029"/><span>lena dhrannadh bíg páirteach.</span></p>
<lb n="13030"/>
<lb n="13031"/><p><span>Gach bealach sa tír</span>
<lb n="13032"/><span>is crosa gach slí</span>
<lb n="13033"/><span>bíodh feasta ar an bhfásach.</span>
<lb n="13034"/><span>'S a' taisteal na hoíche</span>
<lb n="13035"/><span>an raga bíodh sceimhleach;</span>
<lb n="13036"/><span>teannaíg i dtráth leis.</span></p>
<lb n="13037"/>
<lb n="13038"/><p><span>Go hosnaitheach guím,</span>
<lb n="13039"/><span>má thagann 'nbhur líon</span>
<lb n="13040"/><span>é tharraingt im' dháilse.</span></p>
<lb n="13041"/>
<lb n="13042"/><p>
<lb n="13043"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Barántas

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Barántas

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
