Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Stair Fhír-Cheart ar Éirinn</title><author><name type="main">Uilliam Ó Murchadha; eag. Nessa Ní Shéaghdha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L006</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1772 18D</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L006</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Stair Fhír-Cheart ar Éirinn</title><author>Uilliam Ó Murchadha; eag. Nessa Ní Shéaghdha</author><imprint><publisher>0.S.; B.Á.C.</publisher><date>1772 18D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>(AN BROLLACH).</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>As leis an meódhan diadha déaghnach so</span>
<lb n="4"/><span>thrialladar na naoimh dhíograiseacha go hÉirinn</span>
<lb n="5"/><span>ag seóladh a soísgéil.  Gidh eadh, as mó an</span>
<lb n="6"/><span>trioblóid fuaradar ag iompódh na talmhan, .i.</span>
<lb n="7"/><span>beatha nó eastát na nÉirionnach, chum bheith</span>
<lb n="8"/><span>'na Phrotestúin, ná ag iompódh na ndaoine, óir</span>
<lb n="9"/><span>(fé mar thug an céid-Rígh Cormac fé ndeara</span>
<lb n="10"/><span>spioraid apstaldha na droinge seo) gur mhó 'shochar</span>
<lb n="11"/><span>dóibh talamh nó eastát na nÉirionnach ná an</span>
<lb n="12"/><span>charthannacht a n-anma do shámháil, ná a</span>
<lb n="13"/><span>ccreideamh do cheartúghadh.  Agus mar nárbh</span>
<lb n="14"/><span>fhéidir leó an nídh sin do thabhairt chum cinn</span>
<lb n="15"/><span>go hiomlán gan sealbhúghdóiríghe Catoilicíghe na</span>
<lb n="16"/><span>n-eastát so do dhéanamh amach go follus don</span>
<lb n="17"/><span>tsaoghal 'na ttraotúiríghe nó 'na lucht feillbheirte,</span>
<lb n="18"/><span>do budh é seo a dtéax prínsiopálta:</span>
<lb n="19"/><span>Calumniare fortiter, aliquid adhaerebit, (caith)</span>
<lb n="20"/><span>mórán salchair, leanfaidh roinn éigin de.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>Ag so an meódhan faoi ndeara don mhéid Protestún</span>
<lb n="23"/><span>(do) shocruigh (a) nÉirinn, agus do sgríbh</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="24"/><p><span>ar dhálaibh na nÉirionnach lena linn féin nó</span>
<lb n="25"/><span>roimhe sin, agus go háirighthe ó aimsir Choibléireachta</span>
<lb n="26"/><span>an Chreidimh, an fhírinne do mhúchadh nó do chur</span>
<lb n="27"/><span>a mbréig-riocht, agus bhíodar chómh fada ó nídh air</span>
<lb n="28"/><span>bith do luadh, dá bhfeaca-sa riamh, do bhiadh</span>
<lb n="29"/><span>chum sochair ná onóradh na nÉirionnach cCatoilicíghe</span>
<lb n="30"/><span>(acht fír-bheagán tráchtadh ag Sur Seón</span>
<lb n="31"/><span>Dáibhis), (go mbídís) dá ttruailliúghadh agus dá</span>
<lb n="32"/><span>ttarcuisniughadh ar gach aon-ócáid chómh mór</span>
<lb n="33"/><span>agus do budh fhéidir lena mailís ná lena ccéill do</span>
<lb n="34"/><span>chómhoibriúghadh ná do chur a ccuímhne dhóibh.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Ní hé amháin air fhoigh-sgríbhnneóiríbh uirísle</span>
<lb n="37"/><span>na Sagsan budh Protestúin uile, agus fós Fanaitics a</span>
<lb n="38"/><span>n-úrmhór, do shloigeadh an uile nídh do chuireadh</span>
<lb n="39"/><span>a sean-chúis mhaith féin chum cinn, bhuaileadar</span>
<lb n="40"/><span>suas na bréaga bioth-mhailíseacha so, acht fós air</span>
<lb n="41"/><span>an ccuid budh mhó dhíobh, agus go haonta air an</span>
<lb n="42"/><span>staruíghe sár-fhoghlamtha san Cambden, do thug</span>
<lb n="43"/><span>lena dhearmad air an bhfírinne agus air Éirinn cúis</span>
<lb n="44"/><span>don rainn nó don eipiogram fhírinnigh seo:</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Angligenas oculis lustras, Cambdene, duobus;</span>
<lb n="47"/><span>Uno oculo Scotos; caecus, Hibernigenas.</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Air an sórt so sgríbhnneóirighe atáid aguinn na</span>
<lb n="50"/><span>mílte sómpla, agus san go ro-shoiléir air Sur Seón</span>
<lb n="51"/><span>Temple do sgríbh an t-áireamh céadna bréag agus</span>
<lb n="52"/><span>do bhí do línte iona leabhrán lán-fhallsa air an</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="53"/><p><span>cCóimhéirghíghe Ghaodhalaigh, do chum</span>
<lb n="54"/><span>na nÉirionnach do dhúbhchant, agus do chum</span>
<lb n="55"/><span>na bhFanataics do ghríosúghadh ionna n-aghaidh,</span>
<lb n="56"/><span>agus a n-aghaidh an Rígh fós, do thaoibh gach feall</span>
<lb n="57"/><span>agus dúnmharbhadh luaidhtear leis do dhéanamh a</span>
<lb n="58"/><span>nÉirinn, agus gan an céadmhadh cuid díobh san 'na</span>
<lb n="59"/><span>bhfírinne.  agus ionár laethibh féin taisbeánann</span>
<lb n="60"/><span>go soiléir an Diadhaire Dochtúir King dúinn</span>
<lb n="61"/><span>cia an spioraid atá ag ár cCeartóirighe Creidimh</span>
<lb n="62"/><span>a nÉirinn, an tan sporann a mbúntáiste iad chum</span>
<lb n="63"/><span>dul sa Diabhal Bhuídhe a n-ainim Dé.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Do budh liosta, agus ní fiúdh iad, an chuid eile</span>
<lb n="66"/><span>dhíobh do luadh.  Mar a chéile iad uile, agus, mar</span>
<lb n="67"/><span>adeir an tAlbanach, "ná fuil sgadán as feárr a</span>
<lb n="68"/><span>n-aon-bharaille":  Air mhodh, munadh</span>
<lb n="69"/><span>mbiadh mar fhuathaoid an fhaoisidin amhuil mar</span>
<lb n="70"/><span>fhuathaoid an leóirghníomh (nídh ná teagasgann</span>
<lb n="71"/><span>agus ná cuireann aon-Phrotestún a ngníomh, cé gur</span>
<lb n="72"/><span>páirt phrínsiopálta do dhiúité gach Críostuíghe</span>
<lb n="73"/><span>an leóirghníomh), do budh fhéidir leó uile a rádh</span>
<lb n="74"/><span>le haon-ghuth, mar adúbhradar riaghalóiríghe</span>
<lb n="75"/><span>scorrnnamhla Jerusalem, do réir mar adeir an</span>
<lb n="76"/><span>fháig: "Do-ríneamair do bhréagaibh ár ndídhean,</span>
<lb n="77"/><span>agus fé an bhfallsacht d'fhoilígheamair sinn féin".</span>
<lb n="78"/><span>Óir as follus go raibh an spioraid dhiabluíghe</span>
<lb n="79"/><span>bhréagach do labhair a mbéalaibh fáige Rígh</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="80"/><p><span>Ahab a mbéalaibh na bhfáige bhfallsa soísgéalacha</span>
<lb n="81"/><span>so an nuaidh-chreidimh an tráith sin.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Dam thaoibh féin deimhníghim gur leanas an</span>
<lb n="84"/><span>fhírinne agus gur chuarduígheas í chomh mhór agus</span>
<lb n="85"/><span>do bhí sé am chómhachtaibh a ttráchta chómh</span>
<lb n="86"/><span>haithghearr so; agus gur thógbhas na cínn nó na</span>
<lb n="87"/><span>pointíghe as prínsiopálta air ar thráchtas as na</span>
<lb n="88"/><span>hanálaibh do budh fhírinníghe, agus as na húghdaraibh</span>
<lb n="89"/><span>budh neamhchlaoine dár sgríbh air an aimsir</span>
<lb n="90"/><span>sin, nó ó fhiaghnaise agus ó theastas daoine uaisle</span>
<lb n="91"/><span>deaigh-mheasta léar chuimhin imtheachta na</span>
<lb n="92"/><span>haimsire sin, acht amháin a mbeagán do chásaibh</span>
<lb n="93"/><span>gur leanas beóloideas coitchionn na ndaoine do</span>
<lb n="94"/><span>budh athantamhla san tír; agus saoilim gur</span>
<lb n="95"/><span>barántamhla san ná bith-bhréaga mailíseacha</span>
<lb n="96"/><span>na droinge air ná fuil dath ná dealramh agus</span>
<lb n="97"/><span>nách féidir do bheith fírinneach.  Atáim fós</span>
<lb n="98"/><span>ollamh chum aenídh air ar thráchtas do cheartughadh,</span>
<lb n="99"/><span>an tan thaisbeánfaidh aenneach áitiúghadh</span>
<lb n="100"/><span>as feárr ná thugas uaim.  Óir ní bhfuil</span>
<lb n="101"/><span>nídh air bith as mó ghrádhaim ná an ceart agus an</span>
<lb n="102"/><span>fhírinne; agus leis sin cóimhríghim me féin fé chumaoine</span>
<lb n="103"/><span>ag aoinneach do thabharfaidh cúntus ní </span>
<lb n="104"/><span>bhus cruinne air ghnóthaibh na haimsire sin, le</span>
<lb n="105"/><span>háitiúghadh gan claonadh beart air bith.  Agus</span>
<lb n="106"/><span>annsan amm chéadna críochnuíghim amhuil mar</span>
<lb n="107"/><span>adeir an file:</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>Si quid novisti rectius istis,</span>
<lb n="110"/><span>Candidus imperti; si non, his utere mecum.</span>
<lb n="111"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="112"/><p><span>STAIR FHÍR-CHEART AIR ÉIRINN.</span>
<lb n="113"/><span>AN CHÉAD-PHÁIRT.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>Iar n-éag do Bhainríoghain Máire do toghadh</span>
<lb n="116"/><span>chum na coróinne Eilís, inighean an t-ochtmhadh</span>
<lb n="117"/><span>Hanraoi agus Anna Bullen, tré neamhmothúgh</span>
<lb n="118"/><span>chinneamhnaigh chléire agus thuatha Chatoilicíghe</span>
<lb n="119"/><span>na Sagsan, an drong budh líonmhaire san ríoghacht</span>
<lb n="120"/><span>an tráith sin agus budh mhó cómhachta.  Óir</span>
<lb n="121"/><span>budh rogha leó, go hamadánta, bastaird dá ttír</span>
<lb n="122"/><span>féin ná inighean dhlightheach na hiníghine budh</span>
<lb n="123"/><span>shine leis an seachtmhadh Hanraoi do bhí pósta</span>
<lb n="124"/><span>a nAlbain: do ghairmeadar le guth aon-bhuídhne</span>
<lb n="125"/><span>Eilís 'na Bainríghin Shagsan; ciodh, a n-éagmais</span>
<lb n="126"/><span>mórán áiteamh air a beith aindlightheach,</span>
<lb n="127"/><span>go raibh 'fhios aco go maith gur hachtuígheadh</span>
<lb n="128"/><span>amhlaidh san í le dhá acht Páirliment a bhfórsa</span>
<lb n="129"/><span>an tráith sin, agus nár cuireadh air ccúl ó shoin.</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>Do bhí 'fhios ag an mBainríghin go maith, do</span>
<lb n="132"/><span>réir sein-dlighthe an chreidimh Chatoilicíghe agus</span>
<lb n="133"/><span>órduithe móráin pápaíghe, gur bhastaird nótálta</span>
<lb n="134"/><span>í, agus dá bhrígh sin ná raibh aen-cheart aice air an</span>
<lb n="135"/><span>ccoróinn ní bhus mó, do réir dlighthe bunúsacha</span>
<lb n="136"/><span>na ríoghachta, ná bhí ag Diúic Monmouth.</span>
<lb n="137"/><span>d'adbhaidh í féin go poiblidhe 'na Protestún, agus</span>
<lb n="138"/><span>do dheónaidh sí an sórt san creidimh, do neartúghadh</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="139"/><p><span>agus do leathanúghadh iona ríoghachtaibh,</span>
<lb n="140"/><span>agus air an ócáid sin do ráinidh an seun nó an sonus</span>
<lb n="141"/><span>céadna a lucht seanmóradh do mhaoidhimh an</span>
<lb n="142"/><span>striapach nó an bhean choitchionn a n-aghaidh</span>
<lb n="143"/><span>Socrates, .i. gur mó do lucht leanmhana do-gheóbhadh</span>
<lb n="144"/><span>sí féin, d'aimhdheóin a chuid fallsa,</span>
<lb n="145"/><span>ná eision, go ndúbhairt an duine mór san lé</span>
<lb n="146"/><span>gurbh í a chúis sin, mar lean sisi bóthar mór mín</span>
<lb n="147"/><span>réidh na malluightheachta, agus mar do lean seision</span>
<lb n="148"/><span>casán caol curraightheach na ndeigh-ghníomh.</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>A Sagsaibh do fuair sí óna Seannaittibh nó</span>
<lb n="151"/><span>óna Pairlimentíghibh na dlighthe do dhéanamh</span>
<lb n="152"/><span>budh mhiann lé chum na hócáide sin, agus iompódh</span>
<lb n="153"/><span>'na bProtestúin mar an ccéadna, ós í slígh budh</span>
<lb n="154"/><span>ghiorradh 's budh réighe chum flathais Dé í; óir</span>
<lb n="155"/><span>gusan amm san do mheasadar na pápairídhe</span>
<lb n="156"/><span>simplíghe go mo shonuíghe an gnódh dhóibh</span>
<lb n="157"/><span>sochuin ann le meódhan air bith, ní hé amháin</span>
<lb n="158"/><span>amhuil oilithrigh dhá ccois, acht fós le mórán</span>
<lb n="159"/><span>troisgíghe, déirce, faoisidin mhinic, aithríghe innmheódhanaigh,</span>
<lb n="160"/><span>agus ós a chionn uile an leóirghníomh;</span>
<lb n="161"/><span>gidh eadh, an tan fuaradar na Protestúin amach</span>
<lb n="162"/><span>an bealach leastsoir-thuaidh chum Parradhthais,</span>
<lb n="163"/><span>agus go bhféadfaidís dul go flathas Dé a ccóistíghibh,</span>
<lb n="164"/><span>agus iad féin do dhéanamh siúrálta do Thalamh na</span>
<lb n="165"/><span>Geallamhna gan an trioblóid do ghlacaidís na</span>
<lb n="166"/><span>pápairíghe símplíghe chum na críche sin, do</span>
<lb n="167"/><span>glacadh an nuaidh-chreideamh so, do bhí chómh</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="168"/><p><span>taitnneamhach san, go lúthgháireach a Sagsaibh;</span>
<lb n="169"/><span>agus d'eagla, uair air bith, gomo rogha</span>
<lb n="170"/><span>leis na daoinibh (as gnáthach iompuightheach)</span>
<lb n="171"/><span>moghsainne na hAegypte seoch an anadh</span>
<lb n="172"/><span>naomhtha neamhdha so, do hachtuígheadh an</span>
<lb n="173"/><span>creideamh so le rachtaibh an dlighe.</span></p>
<lb n="174"/>
<lb n="175"/><p><span>Gidh eadh, a nÉirinn do bhádar na hamadáin</span>
<lb n="176"/><span>chruadh-mhuinéalacha ní budh dhiongmhálta agus</span>
<lb n="177"/><span>ní budh cheangailte ná san iona sean-nósaibh</span>
<lb n="178"/><span>creidimh, air son gur mealladh go mór iad a</span>
<lb n="179"/><span>n-aimsir an t-ochtmhadh Hanraoi ionnus gur</span>
<lb n="180"/><span>chreideadar gur a ttaoibh riaghluithe gnótha</span>
<lb n="181"/><span>saoghalta do bhí deifir ag an Rígh sin leis an</span>
<lb n="182"/><span>bPápa - agus fós, mar budh phápairíghe an Rígh</span>
<lb n="183"/><span>féin agus a Phairliment Sagsanach an tráith sin -</span>
<lb n="184"/><span>gona uime sin do-rín an Pairliment Gaodhlach</span>
<lb n="185"/><span>mórán d'achtaibh innmheódhanacha a n-aghaidh</span>
<lb n="186"/><span>an Phápa agus 'uachtarántachta, nó na nithe céadna</span>
<lb n="187"/><span>do-ríneadh a bPáirliment na Sagsan.  Gidh eadh,</span>
<lb n="188"/><span>an tan fuaradar aimsir air mhachtnamh do</span>
<lb n="189"/><span>dhéanamh air na nithibh do-ríneadar, agus nár</span>
<lb n="190"/><span>thaithnidh a n-iompchur le Catoilicithe uile na</span>
<lb n="191"/><span>hEuróipe, ní túsga chómhchruingigheadar an</span>
<lb n="192"/><span>athuair a bPáirliment an tríomhadh bliaghain</span>
<lb n="193"/><span>do reimheas Philib is Mháire ná ríneadar athghairm</span>
<lb n="194"/><span>agus cur air ccúl air na hachtaibh agus air na</span>
<lb n="195"/><span>statúitíbh réamhráidte.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>Ansan, an tan thuig Bainríoghan Eilís nárbh</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="198"/><p><span>fhéidir an cleas céadna do chur air na hÉirionnachaibh</span>
<lb n="199"/><span>an athuair, óir go rabhadar ollamh</span>
<lb n="200"/><span>chum seasaimh a n-aghaidh aon-nuaidh-riaghlacha</span>
<lb n="201"/><span>creidimh, do chómhchruinnidh sí a modh Pairliment</span>
<lb n="202"/><span>pacadh dá créatúiribh féin ná cuirfeadh</span>
<lb n="203"/><span>'na haghaidh a n-aon-chás, agus gan acht fír-bheagán</span>
<lb n="204"/><span>do phríomh-uaislibh na ríoghachta ionna measg.</span>
<lb n="205"/><span>Ionnus air an modh san gur paisteáladh suas air</span>
<lb n="206"/><span>(na) daoinibh achta an Phairliment seo ag tabhairt</span>
<lb n="207"/><span>cómhachta don Bhainríghin air bheatha</span>
<lb n="208"/><span>nó air thalamh Eaguilse, go háirighthe air easbogóideachtuíghe;</span>
<lb n="209"/><span>agus cur nuaidh-mhionnadh a</span>
<lb n="210"/><span>huachtarántachta air na daoinibh, agus diúltughadh</span>
<lb n="211"/><span>go hiomlán d'uachtarántacht an Phápa; agus do chum</span>
<lb n="212"/><span>bun do chur lena gnóthaibh, a leabhar urnaighthe</span>
<lb n="213"/><span>do ghlacadh a n-áit an Aifrinn, maille re pionósaibh</span>
<lb n="214"/><span>iomdha do chur air neach air bith do chuirfeadh</span>
<lb n="215"/><span>a n-aghaidh na nuaidh-riaghlacha so.</span></p>
<lb n="216"/>
<lb n="217"/><p><span>Gur le cleasaibh calaoiseacha agus le meódhanaibh</span>
<lb n="218"/><span>mailíseacha agus nách le toil ná le haonta</span>
<lb n="219"/><span>ceann ná cómhairle bhfear nÉirionn do hachtuígheadh</span>
<lb n="220"/><span>na statúightíghe réamhráidhte seo as follus</span>
<lb n="221"/><span>as an bhfírinne seo nách féidir do shéanadh, as</span>
<lb n="222"/><span>é sin, nách raibh aon-duine amháin as chúig</span>
<lb n="223"/><span>céad 'na Phrotestún a nÉirinn an tráith sin, ná</span>
<lb n="224"/><span>fós ar feadh réimheasa Bhainríoghaine Eilís, agus</span>
<lb n="225"/><span>nach biadh san mair sin ní bhus mó ná bhí a</span>
<lb n="226"/><span>Sagsaibh agus a nAlbuin dá ttugaidís uaisle Éirionn</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="227"/><p><span>a ttoil ná a n-aonta chum dlighthe don tsórt san</span>
<lb n="228"/><span>d'achtúghadh.  Agus ag deimhniúghadh na</span>
<lb n="229"/><span>fírinne seo, an feadh mhair aon dár shuidh ansa</span>
<lb n="230"/><span>Phairliment sin na hÉirionn agá raibh 'fhios nár</span>
<lb n="231"/><span>ceapadh na hachta san leó, níor chuir an Bhainríoghan</span>
<lb n="232"/><span>a bhfeidhm iad; agus fós ní raibh tráchtadh</span>
<lb n="233"/><span>ortha go himtheacht an Armada Spáinnigh san</span>
<lb n="234"/><span>mbliadhain 1588.</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>Ní túsgadh sgaipeadh an sgamal Spáinneach</span>
<lb n="237"/><span>(san) ná d'ionnsuidh an Bhainríoghan na hÉirionnaigh</span>
<lb n="238"/><span>go dian dochruideach ag fórsáil a nuaidh-chreidimh</span>
<lb n="239"/><span>ortha, air dtúis, cuid díobh do thaoibh</span>
<lb n="240"/><span>mar adúbhradh go ttugadar cabhair do dhrong-bhuídhin</span>
<lb n="241"/><span>Spáinneach do teilgiodh air chóstaoibh</span>
<lb n="242"/><span>na hÉirionn le anfa mara; d'órduidh cuid eile</span>
<lb n="243"/><span>dhíobh do ghabháil do thaoibh iochta thabhairt</span>
<lb n="244"/><span>d'easbogaibh Catoilicíghe, do shagartaibh, agus do</span>
<lb n="245"/><span>bhráithribh; agus cuid eile do thaoibh bheith ag</span>
<lb n="246"/><span>Aifrionn, nó gan teacht chum cómhchruinnithibh</span>
<lb n="247"/><span>na bProtestún amhuil do cuireadh do chomhall</span>
<lb n="248"/><span>ortha leis na hachtaibh réamhráidte.</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>Dá bhrígh sin, do-chonnarcadar uaisle Éirionn,</span>
<lb n="251"/><span>agus go háirighthe Iarla Thír Eóghain, nách raibh</span>
<lb n="252"/><span>rogha air bith aco le glacadh acht ceachtar don</span>
<lb n="253"/><span>dá mheódhan so, .i. a ccreideamh do thréigion nó</span>
<lb n="254"/><span>buain-tseasamh dá ccaomhna féin a n-aghaidh</span>
<lb n="255"/><span>aindlighthe na Bainríghine.  Do cinneadh aco an</span>
<lb n="256"/><span>meódhan déaghnach so do leanmhuin, ní amháin</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="257"/><p><span>a haithle na ngeallamhna thugadar na Spáinnigh</span>
<lb n="258"/><span>air choghnamh lán-mhór do chur chúcha, acht</span>
<lb n="259"/><span>mar do chuir an séamhadh Séamus, Rígh Alban,</span>
<lb n="260"/><span>ciodh gur Phrotestún é, ag díoghailt báis fhealtamhuil</span>
<lb n="261"/><span>bharbraighthe a mháthar, Bainríoghaine</span>
<lb n="262"/><span>Máire, oighre cirt coróinne na hÉirionn agus na</span>
<lb n="263"/><span>Sagsan, agus fós ag lagúghadh na Sagsanach dá</span>
<lb n="264"/><span>ccuiridís a n-aghaidh a chirt féin chum na coróinne,</span>
<lb n="265"/><span>cabhartha móra dá n-ionnsuíghe go foilíosach</span>
<lb n="266"/><span>ó uair go huair, ní bhus mó ná chuireadar na</span>
<lb n="267"/><span>Spáinnigh, ciodh gur mhór a ngeallamhna.</span></p>
<lb n="268"/>
<lb n="269"/><p><span>Ansan do fógradh cogadh do sheasaimh mórán</span>
<lb n="270"/><span>bliadhan, agus nár chríochnuidh nó go raibh an</span>
<lb n="271"/><span>Bhainríoghan ag dul chum báis.</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>An tan chonnairc Tighearna Mhonnjoy, do budh</span>
<lb n="274"/><span>Foighrígh Éirionn an tráith sin, go ttugadar</span>
<lb n="275"/><span>a dochtúiríghe suas í, agus gan 'fhios aige créad iad</span>
<lb n="276"/><span>na hiompuithe thuitfeadh amach a Sagsaibh tar</span>
<lb n="277"/><span>éis a báis, cuireas teachto ós íseal chum Tighearna</span>
<lb n="278"/><span>Thír Eóghain ag geallamhuin mathachuis ghenearálta</span>
<lb n="279"/><span>dó féin agus dá lucht leanmhana, cead saor</span>
<lb n="280"/><span>fóirlíonta a ccreidimh, agus seilbh shítheóilte a</span>
<lb n="281"/><span>stát agus a mbeatha, air choinghíol a n-airm do</span>
<lb n="282"/><span>leagadh.  Do-ríneadh amhlaidh san leó; do</span>
<lb n="283"/><span>cómhalladh na geallamhna san dóibh; agus do</span>
<lb n="284"/><span>mhaireadar mórán bliadhan dá éis sin go sídheach</span>
<lb n="285"/><span>sítheóilte amhlaidh san.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>An samhradh dá éis sin téid Iarla Thír Eóghain</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="288"/><p><span>go Sagsaibh ag ofráil úmhlaoigheachta a bpearsain</span>
<lb n="289"/><span>do Rígh Séamus.  Do freastaladh go fíor-onóireach</span>
<lb n="290"/><span>ag an Rígh é, agus mar adeir Baker iona chroinic, do</span>
<lb n="291"/><span>chuir forfhógradh fóirleathan air feadh na ccríoch</span>
<lb n="292"/><span>onóir agus oghmós do thabhairt dó.  Budh mhór</span>
<lb n="293"/><span>geallamhna an Rígh seo, air mbeith a nAlbain</span>
<lb n="294"/><span>dó, do Chatoilicithibh na Sagsan agus don Phápa</span>
<lb n="295"/><span>dídhean agus tarmuin do dhéanamh dóibh dá</span>
<lb n="296"/><span>ngabhadh féin ríoghacht Shagsan tar éis Bhainríoghan</span>
<lb n="297"/><span>Eilís, agus fós do cuireadh leitir faoi láimh</span>
<lb n="298"/><span>agus faoi shéala an Rígh chum an t-ochtmhadh</span>
<lb n="299"/><span>Clement, Pápa, dá dheimhniughadh dó gurbh í</span>
<lb n="300"/><span>aigne agus íntinn an Rígh iompódh chum bheith</span>
<lb n="301"/><span>'na Chatoilicíghe an tan bhiadh socair a ríoghacht</span>
<lb n="302"/><span>Shagsan, mar adeir Sanderson agus mórán eile:</span>
<lb n="303"/><span>gidh eadh, adeirid gur le cladhaireacht do chuir</span>
<lb n="304"/><span>an Sicréideach Stáit Albanach do chum an</span>
<lb n="305"/><span>Phápa í.  Gibé air bith modh air a raibh an sgéal</span>
<lb n="306"/><span>san, as deimhin tar éis na leitre céadna 'thabhairt</span>
<lb n="307"/><span>as clósaed an Phápa amach go ttug an Sicréideach</span>
<lb n="308"/><span>Sagsanach, Cecil drannach, lena mhailís mhalluighthe</span>
<lb n="309"/><span>agus lena chleasuigheacht chealgaigh fá</span>
<lb n="310"/><span>deara air an Rígh gan cúntonós air bith do thaisbeáint</span>
<lb n="311"/><span>dóibh, acht dlighthe diana dochruideacha</span>
<lb n="312"/><span>do dhéanamh iona n-aghaidh do thaoibh Phloit</span>
<lb n="313"/><span>an Phúdair, do cumadh le healadhanaibh an</span>
<lb n="314"/><span>mhinistéara mhalluighthe sin agus do cuireadh a</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="315"/><p><span>leith na cCatoilicithe Sagsanacha; mar do mealladh</span>
<lb n="316"/><span>agus do tarraingeadh asteach ansa phlot san</span>
<lb n="317"/><span>trí feara déag buartha bith-thrioblóideacha</span>
<lb n="318"/><span>dhíobh, amhuil mar adubhairt Rígh Séamus féin,</span>
<lb n="319"/><span>leis an ccorrai-dhiabhal cam-dhromach Cecil,</span>
<lb n="320"/><span>mar mheódhan chum iad do thasragan air ghéir-dhlighthibh</span>
<lb n="321"/><span>peannaideacha Bhanríghine Eilís.</span></p>
<lb n="322"/>
<lb n="323"/><p><span>As deimhin liom gur mion-chuarduígheadh</span>
<lb n="324"/><span>fírinne an sgéil seo go minic air gach taobh le</span>
<lb n="325"/><span>sgríbhnneóiribh maithe Protestún agus Catoilicíghe.</span>
<lb n="326"/><span>Gidh eadh, air cheart-chuardughadh an sgéil as</span>
<lb n="327"/><span>í mo ghlan-tuairim féin nach fuil duine réasúnta</span>
<lb n="328"/><span>air bith do-rín machtnamh míochlaon air shorrathannaibh</span>
<lb n="329"/><span>éagsamhlacha an phloit iofranda</span>
<lb n="330"/><span>san ná caithfidh a chreideamhuin ná raibh duine</span>
<lb n="331"/><span>air bith as doibhnne do bhí ann ná Cecil.  Óir</span>
<lb n="332"/><span>air ttúis, má ghnídhmíd machtnamh air uimhir,</span>
<lb n="333"/><span>air cháil, agus air bhúntáiste na bplotaeríghe, (plot)</span>
<lb n="334"/><span>chómh mí-dheabhrathach san, agus chómh mór, agus</span>
<lb n="335"/><span>cómh deacamhuil sin do chur chum cinn agus a</span>
<lb n="336"/><span>ngníomh, an modh iongantach air a ndeárnadh</span>
<lb n="337"/><span>fóilsiúghadh air le leitir nocharbh fhios cia</span>
<lb n="338"/><span>uaidh, ná sgríobhfadh aon-phlotaer iona chéill</span>
<lb n="339"/><span>náttúrtha, agus an leitir seo do chraobhsgaoile deich</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="340"/><p><span>lá roimh an cceap-lá chum an phloit - gidh</span>
<lb n="341"/><span>eadh, budh dheise í 'theacht an oidhche roimh an</span>
<lb n="342"/><span>cceap-lá, agus fós, mar do marbhadh air an spotadh</span>
<lb n="343"/><span>Catesby agus Piercy agá raibh fios bunúsach na</span>
<lb n="344"/><span>hócáide, agus mar d'éag Tresham a mbeagán</span>
<lb n="345"/><span>laethe iarna chur don túr, agus san fós le "strangury,"</span>
<lb n="346"/><span>má b'fhíor, adeirthear do bheith an' aicíd nách</span>
<lb n="347"/><span>bí grod-mharbhthach, agus fá dheóigh, má</span>
<lb n="348"/><span>thugaimíd a ccuímhne an modh air a ttugaid</span>
<lb n="349"/><span>ministéiríghe malluithe stáit gnótha don tsórt so</span>
<lb n="350"/><span>chum cínn chum a mbúntáiste féin, amhuil</span>
<lb n="351"/><span>do-rín athair Cecil féin, an Tighearna Burleigh,</span>
<lb n="352"/><span>agus Walsingham, go minic a réimheas Bhainríghine</span>
<lb n="353"/><span>Eilís, agus fós ionár laethibh féin, mar</span>
<lb n="354"/><span>do-rín an tíoránach Cromwel mórán ploit don</span>
<lb n="355"/><span>tsórt so d'oibriúghadh do chum na cCabhailiaruíghe</span>
<lb n="356"/><span>Ríogadh do tharrang iona líontaibh, agus</span>
<lb n="357"/><span>Cecil Redivivus, an cladhaire Shaftsbury na</span>
<lb n="358"/><span>ccleas, le linn an Rígh dhéaghnaigh - annois,</span>
<lb n="359"/><span>iar ccur na sorrathann so gan chlaonbháidh</span>
<lb n="360"/><span>le chéile ní féidir linn gan críochnúghadh</span>
<lb n="361"/><span>agus adbháil amhuil do-rín Osburn, Protestún agus</span>
<lb n="362"/><span>ughdar fiosrach fiafruightheach don aimsir sin,</span>
<lb n="363"/><span>adubhairt gurab é Cecil camm-dhromach do budh</span>
<lb n="364"/><span>úghdar leis an bplot so: agus a haithle na seirbhíse</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="365"/><p><span>so-mholta san do-ríneadh Ridire an Ghártaer agus</span>
<lb n="366"/><span>árd-choimeáduíghe stóir na Sagsan de.  As annsan</span>
<lb n="367"/><span>do thaisbeáin an Haman uaibhreach so é féin</span>
<lb n="368"/><span>'na dhearg-námhuid do Chatoilicíbh a aon-dútha,</span>
<lb n="369"/><span>gur cuireadh 'na leith (do réir Sanderson) gurbh</span>
<lb n="370"/><span>é (a intinn) léirsgrios do thabhairt ortha; agus nochar</span>
<lb n="371"/><span>stad a mhailís ansan, acht ó bheith 'na cheárduíghe</span>
<lb n="372"/><span>chliste a ccleasaibh (do réir na tuarasgabhála</span>
<lb n="373"/><span>do-bheir Osburn air), agus ó dh'éiridh</span>
<lb n="374"/><span>leis chomh maith sin a Londoin do cinneadh aige</span>
<lb n="375"/><span>na clis chéadna nó a samhuil d'imirt a nÉirinn.</span>
<lb n="376"/><span>Agus chuige sin do hoibrígheadh air Chrustóir</span>
<lb n="377"/><span>St. Lawrence, dá ngairmthighe go cómhchoitchionn</span>
<lb n="378"/><span>Tighearna caoch Binne hÉadair, toghairm do</span>
<lb n="379"/><span>chur air Iarlaoi Thír Eóghain agus Thír Chonaill, air</span>
<lb n="380"/><span>Thigearna Barún Delbhin, agus air mhórán eile d'arduaislibh</span>
<lb n="381"/><span>na hÉirionn chum cómhdhála, mar</span>
<lb n="382"/><span>a bhfuair a ndearbhadh uatha air ttúis rún do</span>
<lb n="383"/><span>dhéanamh ar neithibh móra do bhí aige le nochtadh</span>
<lb n="384"/><span>dhóibh, as é sin, go feasach dó féin gur cinneadh</span>
<lb n="385"/><span>ag an Stát Catoilicithe Éirionn d'fhórsáil chum</span>
<lb n="386"/><span>bheith 'na bProtestúin; agus do chum an mhór-oilc</span>
<lb n="387"/><span>seo do sheachnadh nách raibh meódhan air bith</span>
<lb n="388"/><span>aco acht buain-tseasamh cómhaigiontach do</span>
<lb n="389"/><span>dhéanamh a n-aghaidh uile-iompuighthe iona</span>
<lb n="390"/><span>ccreideamh.</span></p>
<lb n="391"/>
<lb n="392"/><p><span>Do dhiúltaígheadar uile d'aon-ghuth an nídh</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="393"/><p><span>sin do dhéanamh, dá rádh ná raibh cúis air</span>
<lb n="394"/><span>bith aco eagla bheith ortha roimh úsáid don</span>
<lb n="395"/><span>tsórt san a n-aghaidh na ngeallamhna tugadh</span>
<lb n="396"/><span>dóibh, gur phrionsa prímh-cheart Rígh Séamus</span>
<lb n="397"/><span>agus oighre ceart dlightheach na coróinne, agus dá</span>
<lb n="398"/><span>bhrígh sin ná grod-thosanóidís gníomh cómh</span>
<lb n="399"/><span>contabharthach san.  Gidh eadh, téid St. Lawrence</span>
<lb n="400"/><span>gan sosadh gusan bhFoighrígh, agus craobhsgaoileas</span>
<lb n="401"/><span>dó a ccómhdháil, agus cuireas tréason iona leith</span>
<lb n="402"/><span>do thaoibh an chómhchruinnithe sin, ionnus gur</span>
<lb n="403"/><span>gairmeadh Iarla Thír Eóghain agus an chuid eile</span>
<lb n="404"/><span>dhíobh do láithir na Cómhairle chum freagartha</span>
<lb n="405"/><span>ansna gnóthaibh sin, agus gur shéanadar go síor-láidir</span>
<lb n="406"/><span>iad uile.  Acht gidh eadh, an tan chonnarcadar</span>
<lb n="407"/><span>St. Lawrence (nár mhairidh sé 'ainim ain-cheart)</span>
<lb n="408"/><span>do láithir chum áitimh ortha, d'adbhadar</span>
<lb n="409"/><span>a ccómhdháil agus an tairigsin tug St. Lawrence</span>
<lb n="410"/><span>dóibh, gidh eadh, gur dhiúltaoidheadar í le cúisibh</span>
<lb n="411"/><span>iomdha d'inniseadar do láithir.  Do fiosruígheadh</span>
<lb n="412"/><span>fó leith iad: gidh eadh, an tan fríth iad uile air</span>
<lb n="413"/><span>aon-fhocal agus gan acht aen-fhínnéighe amháin ag</span>
<lb n="414"/><span>teacht 'na n-aghaidh, níor cinneadh ag an cCómhairle</span>
<lb n="415"/><span>iad do chur a ngéibhionn, acht do hórduígheadh</span>
<lb n="416"/><span>dóibh teacht airís chum láithrigh lá airna</span>
<lb n="417"/><span>mháireach.</span></p>
<lb n="418"/>
<lb n="419"/><p><span>Annsan amm céadna do comhairlígheadh</span>
<lb n="420"/><span>iad le cuid dá cclaon-cháirdibh san cCómhairle,</span>
<lb n="421"/><span>iad féin do shámháil air phriosún do bhí cinnte</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="422"/><p><span>dhóibh, nó go bhfághfaoi fínnéighe ceannaigh</span>
<lb n="423"/><span>éigin eile 'na n-aghaidh.  Do ghlacadar na hIarlaoi</span>
<lb n="424"/><span>réamhráidte go hamadánta an chomhairle chladhrach</span>
<lb n="425"/><span>sin, agus dá bhrígh sin do gairmeadh 'na</span>
<lb n="426"/><span>ttraotúiríghe iad, agus do tógbhadh suas chum na</span>
<lb n="427"/><span>coróinne, ní hé amháin eastáit nó beatha na</span>
<lb n="428"/><span>n-uasal so, acht fós sé contaethe iomshlána o</span>
<lb n="429"/><span>nOltaibh gan a thuille dlígh, coiste, ná éisteachta</span>
<lb n="430"/><span>acht san, agus gur roinneadh iad idir Phrotestúin</span>
<lb n="431"/><span>Sagsanacha agus Albanacha air choinghíolaibh d'fhoilsidh</span>
<lb n="432"/><span>go rabhadar na hÉirionnaigh agus a ccreideamh</span>
<lb n="433"/><span>lena cceanna-mhúchadh go bráth, óir do toirmisgeadh</span>
<lb n="434"/><span>ortha le dlighthibh diana dochruideacha</span>
<lb n="435"/><span>agus fineálaibh airgid a ccreideamh do leanmhuin.</span>
<lb n="436"/><span>Agus ansna cartachaibh tugadh dona nuadh-Ghallaibh</span>
<lb n="437"/><span>ar na heastátaibh Éirionnacha so do</span>
<lb n="438"/><span>cuireadh do chomhall nó do choinghíol ortha</span>
<lb n="439"/><span>gan aon-fhód díobh do chur chum, ná do dhíol</span>
<lb n="440"/><span>le neach air bith acht le Protestúinibh Sagsanacha</span>
<lb n="441"/><span>agus Albanacha amháin.  Agus fá an ttráith sin, a</span>
<lb n="442"/><span>haithle an mhóir-dhíograis fhallsa do thaisbeáin</span>
<lb n="443"/><span>St. Lawrence do chaomhna an chreidimh Chatoilicighe,</span>
<lb n="444"/><span>d'iompuidh 'na Phrotestún, agus dá bhrígh</span>
<lb n="445"/><span>sin níor bheag a chuid don éadáil.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>As deimhin gur dian-mhór an dóth croídhe</span>
<lb n="448"/><span>d'árdaidh an úsáid iongantach so air Éirionnaigh,</span>
<lb n="449"/><span>go mór-mhór ar lucht na sé ccontaethe tógbhadh</span>
<lb n="450"/><span>suas amhuil adúbhramair, agá raibh a ccailleamhuin</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="451"/><p><span>neimhmeódhanach.  Gidh eadh, d'iompchuraoidheadar</span>
<lb n="452"/><span>í go foideach nó gur bhreithnígheadar</span>
<lb n="453"/><span>nách raibh mailís a namhad le stad</span>
<lb n="454"/><span>ansan gan léirsgrios do thabhairt air an ttír nó</span>
<lb n="455"/><span>a chur fé deara ortha a ccreideamh do shéanadh.</span>
<lb n="456"/><span>Do sganraidh an tIarla Strafford mórán díobh</span>
<lb n="457"/><span>leis na claoin-mheódhanaibh do lean sé, an feadh</span>
<lb n="458"/><span>bhí sé a riaghlúghadh na hÉirionn, chum lochtaoi</span>
<lb n="459"/><span>d'fhagháil a ttediolaibh móráin d'uaislibh na</span>
<lb n="460"/><span>hÉirionn chum a n-eastát a ccóigíbh Laighean,</span>
<lb n="461"/><span>Múmhan, agus Chonnocht, ní chum seirbhíse don</span>
<lb n="462"/><span>Rígh, acht chum a chréatúiríghe féin do shaidhbhriúghadh.</span></p>
<lb n="463"/>
<lb n="464"/><p><span>Idir shomplaoibh iomhdha don tsórt so atá</span>
<lb n="465"/><span>an t-aen-ghníomh so ionmhachtnaimh mar do-rín</span>
<lb n="466"/><span>sé le dúthaidh Aoibh Duach a cContae Chille</span>
<lb n="467"/><span>Cuinne; óir an tan budh mhiann leis an lear talmhan</span>
<lb n="468"/><span>san do lámhadh, agus nárbh fhéidir leis cúis</span>
<lb n="469"/><span>dhlightheach air bith d'fhagháil a n-aghaidh na</span>
<lb n="470"/><span>sealbhúghdóiríghe do bhí a seilbh shítheóilte air</span>
<lb n="471"/><span>feadh móráin aimsire, d'órduidh sé mion-chuardúghadh</span>
<lb n="472"/><span>do dhéanamh san mbliadhain 1635 léar</span>
<lb n="473"/><span>foilsigheadh gurab don Rígh budh dhual an talamh</span>
<lb n="474"/><span>san uile, gan chúis air bith acht go raibh teidiol</span>
<lb n="475"/><span>ag an dara Hanraoi chuige tímpchioll chúig céad</span>
<lb n="476"/><span>bliaghain roimhe sin.  Agus leis sin do hiompuígheadh</span>
<lb n="477"/><span>amach na sein-shealbhúdóiríghe</span>
<lb n="478"/><span>agus do fuair sé leitreacha paitent air dá bhráithir</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="479"/><p><span>féin, Sur Crustóir Wandesford: ex ungue</span>
<lb n="480"/><span>leonem.</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>Budh mhór an forfhógradh do Ghaodhalaibh</span>
<lb n="483"/><span>an nídh seo air an úsáid do budh inmheasda</span>
<lb n="484"/><span>dhóibh d'fhagháil.  Gidh eadh, as déine ná san</span>
<lb n="485"/><span>do bagradh ortha 'na dhiaidh sin, an tan thogradar</span>
<lb n="486"/><span>na Presbitérians Shagsanacha agus Albanacha easbogóideacht</span>
<lb n="487"/><span>do rith síos agus fós ríoghthamhlacht</span>
<lb n="488"/><span>nó gairm rígh; agus do mhealladar ón ccéid-Rígh</span>
<lb n="489"/><span>Cormac mórán aonta, agus go háirighthe an toil</span>
<lb n="490"/><span>chinneamhnach do thug sé air an bPairliment</span>
<lb n="491"/><span>Sagsanach do bheith síorruídhe.  Ansan ní raibh</span>
<lb n="492"/><span>sé iona chomhachta stupadh do chur leó 'na réim,</span>
<lb n="493"/><span>óir ansan do tuigeadh dá mbráithribh a malluightheacht,</span>
<lb n="494"/><span>.i. Fanaitics Éirionn, do choingmheadh</span>
<lb n="495"/><span>síor-chómhluadar leó, gurbh é seo an t-amm</span>
<lb n="496"/><span>léirsgrios iomlán do thabhairt air Chatoilicithibh</span>
<lb n="497"/><span>na hÉirionn.  Agus do chum an ghníomha dhiadha</span>
<lb n="498"/><span>so do thabhairt chum críche do chuireadar</span>
<lb n="499"/><span>eachuiníghe fé lámhaibh na mílte pearsana</span>
<lb n="500"/><span>do chum an Phairliment Shagsanaigh dá iarraidh</span>
<lb n="501"/><span>ortha a chur d'fheidhm air phápairibh na hÉirionn</span>
<lb n="502"/><span>iompódh 'na bProtestúin nó an ríoghacht do</span>
<lb n="503"/><span>thréigion, agus an mhéid ná staonfadh díobh do</span>
<lb n="504"/><span>chrochadh as a bhfárdorusaibh féin.  Agus do </span>
<lb n="505"/><span>bhádar chómh deímhneach san don sgéal so go</span>
<lb n="506"/><span>ndúbhradar mórán díobh, agus fós ag clár na Cómhairle</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="507"/><p><span>féin, nách biadh Catoilicíghe le faicsin a</span>
<lb n="508"/><span>nÉirinn a ccionn bliaghanna.</span></p>
<lb n="509"/>
<lb n="510"/><p><span>Ag san fíor-Choibléireacht an Chreidimh, iona</span>
<lb n="511"/><span>neartuíghidís a n-argóintíghe le dlígh cuaille, ní</span>
<lb n="512"/><span>chum aigionta na ndaoine do tharrang, acht do </span>
<lb n="513"/><span>chum na hinchinne do spréachadh asta, nídh ná</span>
<lb n="514"/><span>deárnadar na Críostuighthe anallóid agus fós nár</span>
<lb n="515"/><span>smaoinígheadar, a n-aghaidh na bPágánach.</span>
<lb n="516"/><span>Na hÍmpiríghe Rómhánacha féin, an tan</span>
<lb n="517"/><span>d'úmhaluígheadar an Fiular do Chrois an Tighearna,</span>
<lb n="518"/><span>do bhádar chómh fada ó úsáid don tsórt</span>
<lb n="519"/><span>san do thabhairt don bhuídhin do hoileadh ansan</span>
<lb n="520"/><span>adhradh phágánta nách tugadar pionós air bith</span>
<lb n="521"/><span>dhóibh iona bpearsanaibh, ná iona bpócaoibh,</span>
<lb n="522"/><span>ná 'na sparánaibh, do thaoibh gan géille don</span>
<lb n="523"/><span>chreidiomh Chríostamhuil; mar do mhothuígheadar</span>
<lb n="524"/><span>gomo mhíréasúnta an nídh daoine nár</span>
<lb n="525"/><span>chruithidh creideamh nuadh leó féin ná le aen-dreám</span>
<lb n="526"/><span>eile, acht bheith a seilbh shítheóilte a</span>
<lb n="527"/><span>sein-chreidimh le suím mhóir do chéadaibh nó</span>
<lb n="528"/><span>fós do mhíltíbh bliadhan roimh sheóladh an</span>
<lb n="529"/><span>tsoísgéil san domhan, d'iompódh le meódhan ar</span>
<lb n="530"/><span>bith acht le hurnaithe, le seanmóir, agus le réasúnaibh</span>
<lb n="531"/><span>ró-áititheacha, an meódhan céadna do lean</span>
<lb n="532"/><span>Críost agus 'Apstail.</span></p>
<lb n="533"/>
<lb n="534"/><p><span>Ag so mar do-rín glóire an Oileáin seo na</span>
<lb n="535"/><span>Breatainne, Constantine Mór (do réir mar adeir</span>
<lb n="536"/><span>Eusebius a mbeatha an Ímpre sin), díthchioll,</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="537"/><p><span>le hargóntaoibh láidre láin-réasúnta, air Págánachaibh</span>
<lb n="538"/><span>a ríoghachta nó 'impreachta féin do</span>
<lb n="539"/><span>dheaghailt óna n-íodhal-adhra amadánta agus fírinne</span>
<lb n="540"/><span>an tsoísgéil do ghlacadh.  Agus fós níor chuir</span>
<lb n="541"/><span>feidhm ná bruid ortha, acht tug toil shaor dóibh</span>
<lb n="542"/><span>a roghadh féin do leanmhuin.  Agus chum teacht</span>
<lb n="543"/><span>ní bhus foigse 'bhaile, as amhlaidh do-rín Ethelbert,</span>
<lb n="544"/><span>an chéid-rígh Sagsan do ghaibh creideamh, tar</span>
<lb n="545"/><span>éis a iompuithe le St. Austín manach, le hain-chreidmhigh</span>
<lb n="546"/><span>a thíre féin, gan inghreim air bith</span>
<lb n="547"/><span>d'imirt ortha (mar fhoilsígheas Beda beannuighthe</span>
<lb n="548"/><span>dhúinn), acht do thug do gach n-aon toil shaor</span>
<lb n="549"/><span>a choinsiais féin.  Adeir an t-úghdar céadna</span>
<lb n="550"/><span>gur fhoghluim sé féin ó lucht teagaisg a shámhála</span>
<lb n="551"/><span>dhó nách le fórsa nó éigion budh chóir seirbhís</span>
<lb n="552"/><span>Chríost do leanmhuin, acht le húmhlaoigheacht.</span></p>
<lb n="553"/>
<lb n="554"/><p><span>Gidh eadh, ní fuláir leis na nuadh-naoimh seo</span>
<lb n="555"/><span>nuaidh-mheódhain leó féin do bheith aco do</span>
<lb n="556"/><span>sháraidh Coibléiríghe Arian féin san uile olc;</span>
<lb n="557"/><span>agus do budh iad an lucht leanmhana so Arian na</span>
<lb n="558"/><span>céid-Chríostuighthe do thúismidh an meódhan</span>
<lb n="559"/><span>malluighthe seo ag ceartúghadh an chreidimh le</span>
<lb n="560"/><span>dlighthibh peannaideacha agus le hinghreim.  Agus</span>
<lb n="561"/><span>uime sin ní fuláir do Chatoilicithibh na hÉirionn</span>
<lb n="562"/><span>do lean air feadh dá chéad déag bliaghain an creideamh</span>
<lb n="563"/><span>do ghlacadar ón Easbol Páttraig Naomtha a</span>
<lb n="564"/><span>chreideamhuin, le crochaibh agus le branraoibh, go</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="565"/><p><span>raibh a sínsear a ndearmad agus a n-éagcóir, agus go</span>
<lb n="566"/><span>raibh ócáid ag Críost le nuaidh-theagasg Luther</span>
<lb n="567"/><span>agus Chalvin chum A shoisgéil féin do fhoilsiughadh,</span>
<lb n="568"/><span>agus do chum A theampoill d'aithdhéanamh, do bhí</span>
<lb n="569"/><span>ag tuitim d'aimhdheóin A gheallamhna iomdha</span>
<lb n="570"/><span>dhó.  Agus créad as iontuigthe as so uile acht go</span>
<lb n="571"/><span>raibh an ceart ag Bernardinus Ochinus agus</span>
<lb n="572"/><span>nách féidir le lucht céille go réasúnta creideamhuin</span>
<lb n="573"/><span>a Messiah chómh bréagach le hÍosa Críost?</span></p>
<lb n="574"/>
<lb n="575"/><p><span>Acht do chum ár sgéil: do-chualadar daoine</span>
<lb n="576"/><span>uaisle dh'áirighthe Catoilicithe a nOltaibh tráchta</span>
<lb n="577"/><span>air an eachuiníghe mhalluighthe sin do cuireadh</span>
<lb n="578"/><span>chum an Pháirliment, mar adúbhramair thuas,</span>
<lb n="579"/><span>óir do cuireadh an páipéar ó Phrotestún go</span>
<lb n="580"/><span>Protestún chum a lámha do chur air, agus san ó</span>
<lb n="581"/><span>mhinistir d'áirighthe dárbh ainim Primrose, do</span>
<lb n="582"/><span>chómhnuidh láimh le Caisleán Chruim, do chum</span>
<lb n="583"/><span>a ttáinidh an páipéar do chum a láimh do chur</span>
<lb n="584"/><span>air agus lámha príomh-Phrotestún a phorróiste.</span>
<lb n="585"/><span>An ministir iomorra, mar budh dhuine mhacánta</span>
<lb n="586"/><span>agus nár námhuid don chreideamh Chatoilicíghe é,</span>
<lb n="587"/><span>do ghaibh iongna mhór é do thaoibh iarrachta</span>
<lb n="588"/><span>chóimh hain-Chríostamhuil sin agus chómh contrárdha</span>
<lb n="589"/><span>le spioraid an tseann-rachta (an pátturrún adeiridís</span>
<lb n="590"/><span>na Protestúin seo do leanaidís féin); do</span>
<lb n="591"/><span>thaisbeáin an páipéar dona Catoilicithibh réamhráidte</span>
<lb n="592"/><span>seo, gon' uime sin do-ríneadar a ngearán</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="593"/><p><span>lena giúistísíbh do bhí ag tabhairt a ccuarda an</span>
<lb n="594"/><span>tráith sin, agus fós le daoinibh uaisle mór-chómhachtacha</span>
<lb n="595"/><span>eile.  Gidh eadh, níorbh fheáirde dhóibh,</span>
<lb n="596"/><span>óir air gach taoibh as mó fuaradar cúis uamhain</span>
<lb n="597"/><span>ná misneach air bith do chur ortha.</span></p>
<lb n="598"/>
<lb n="599"/><p><span>d'árduidh seo buaireamh ro-mhór air Chatoilicithe</span>
<lb n="600"/><span>na ríoghachta uile, go mór-mhór mar do </span>
<lb n="601"/><span>bhí 'fhios aco nách é amháin gurbh fhír-Phresbiterians</span>
<lb n="602"/><span>na Tighearnaoi Giúistísíghe, Sur Uilliam</span>
<lb n="603"/><span>Parsons agus Sur Seón Borlace, acht fós go rabhadar</span>
<lb n="604"/><span>go follus air shon an Phairliment a n-aghaidh an</span>
<lb n="605"/><span>Rígh, agus dá bhrígh sin nách raibh cabhair air bith</span>
<lb n="606"/><span>le fagháil uatha.  Agus don taoibh eile, do bhí</span>
<lb n="607"/><span>cómhachta an Rígh chómh lag san a Sagsaibh</span>
<lb n="608"/><span>nárbh fhéidir leis maith air bith do dhéanamh;</span>
<lb n="609"/><span>óir ó rug Tigh na Comhchoitchinne a Sagsaibh</span>
<lb n="610"/><span>buadh air easbogaibh Protestúin agus air an ccléir,</span>
<lb n="611"/><span>agá raibh ughdarás an dlígh, agus gan trácht air</span>
<lb n="612"/><span>úsáid éagsamhlaigh Strafford, budh dhíobhaoin do</span>
<lb n="613"/><span>Chatoilicithibh súil do bheith aco le sámháil air</span>
<lb n="614"/><span>bith iona n-aghaidh.  An tan chonnarcadar na</span>
<lb n="615"/><span>daoine iad féin san ccás so, agus gan chabhair air bith</span>
<lb n="616"/><span>aco le fagháil acht ón ccloidheamh amháin</span>
<lb n="617"/><span>- gidh eadh, do tuigeadh dhóibh dá dhonacht a</span>
<lb n="618"/><span>ngalar gomo dhonadh ná san an leíghios san -</span>
<lb n="619"/><span>agus fós ná raibh arm ná oireamhna eile cogaigh aco,</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="620"/><p><span>ní raibh 'fhios aco créad budh mhaith dhóibh do</span>
<lb n="621"/><span>dhéanamh an tan do thuit amach ócáid mhíofhoirtiúnach</span>
<lb n="622"/><span>iona slígh.</span></p>
<lb n="623"/>
<lb n="624"/><p><span>An tan chonnairc an Rígh, ciodh gur dhéaghnach,</span>
<lb n="625"/><span>créad do bhí agá Phairliment cailleamhnach</span>
<lb n="626"/><span>chum a dhéanta a Sagsaibh, cuireas Iarla</span>
<lb n="627"/><span>Antruim le sgéalaibh chum Iarla Urmhúmhan,</span>
<lb n="628"/><span>do budh ceinn feadhna 'armála a nÉirinn an</span>
<lb n="629"/><span>tráith sin, é féin agus an mhéid eile d'uaislibh na</span>
<lb n="630"/><span>hÉirionn do bhí díleas don Rígh do leanmhuin an</span>
<lb n="631"/><span>mheódhain as feárr d'fhéadfaidís do mhachtnamh</span>
<lb n="632"/><span>chum giúistísíghe an Pháirliment do ghabháil,</span>
<lb n="633"/><span>agus iad féin do thaisbeánadh a bhfábhar an Rígh</span>
<lb n="634"/><span>a n-aghaidh oilbhearta an Phairliment Shagsanaigh.</span>
<lb n="635"/><span>Craobhsgaoileas Iarla Urmhúmhan na</span>
<lb n="636"/><span>sgéala so do dhrong-bhuídhin thoghtha Chatoilicíghe</span>
<lb n="637"/><span>agus Phrotestún, agus a haithle mórán cómh-dháilídhe</span>
<lb n="638"/><span>agus argóntaoi do ceapadh an séamhadh</span>
<lb n="639"/><span>lá déag do November, air a raibh Páirliment na</span>
<lb n="640"/><span>hÉirionn chum cruinnithe, chum an ghníomha</span>
<lb n="641"/><span>san do chur a bhfeidhm.</span></p>
<lb n="642"/>
<lb n="643"/><p><span>Gidh eadh, air leatha don sgéal agus iarna chloistin</span>
<lb n="644"/><span>dóibh seo dá ngairmthíghe Sean-Ghaodhil, air ar</span>
<lb n="645"/><span>fhóbuir Iarla Urmhúmhan an sgéal do cheilt,</span>
<lb n="646"/><span>do mheas Sur Feidhlim Ó Néill agus mórán eile</span>
<lb n="647"/><span>d'fhearaibh Uladh bheith roimh ré ris an Iarla</span>
<lb n="648"/><span>óir do bhádar roi-fheargach leis do thaoibh an</span>
<lb n="649"/><span>sgéil do cheilt ortha féin, ionann agus ná rabhadar</span>
<lb n="650"/><span>chómh díleas don Rígh le daoinibh eile.  Agus</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="651"/><p><span>dá bhrígh sin, do cinneadh aco iad féin do chur</span>
<lb n="652"/><span>an ghníomha chéadna a bhfeidhm, óir do mheasadar</span>
<lb n="653"/><span>dá ttigeadh leó féin an nídh sin do dhéanamh,</span>
<lb n="654"/><span>go bhfághaidís, nach é amháin cead saor</span>
<lb n="655"/><span>a ccreidimh mar fuaradar na Coibheanantaerighe</span>
<lb n="656"/><span>Presbiterian a nAlbain grod roimhe sin, acht fós</span>
<lb n="657"/><span>seilbh a n-eastát do tugadh roimhe sin tuairim</span>
<lb n="658"/><span>deich mbliaghanna fithchiod do Phrotestúnaibh</span>
<lb n="659"/><span>Sagsanacha agus Albanacha, do bhí annois a bhfábhar</span>
<lb n="660"/><span>an Phairliment a n-aghaidh an Rígh.</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>Iar socrúghadh an phloit amhlaidh so, agus iar</span>
<lb n="663"/><span>mbeith don tríomhadh lá fithchiod d'October '41</span>
<lb n="664"/><span>ceapuighthe chum a chur a bhfeidhm, chum</span>
<lb n="665"/><span>bheith roimh ré re hIarla Urmhúmhan agus lena</span>
<lb n="666"/><span>pháirtídhe do ghaibh Tighearna Mhac Guibhir agus</span>
<lb n="667"/><span>mórán eile ortha féin na Tighearnaoi Giúistísíghe</span>
<lb n="668"/><span>agus Caisleán Bhaile Átha Cliaith do ghabháil.  Gidh</span>
<lb n="669"/><span>eadh, air foilsiúghadh an sgéil an oidhche roimh</span>
<lb n="670"/><span>an cceap-lá, do gabhadh an Tighearna agus do cuireadh</span>
<lb n="671"/><span>'na phríosúnach go Sagsaibh é.  As fearr d'éirghidh</span>
<lb n="672"/><span>le Sur Feidhlim Ó Néill, agus lena chomhbhuidhín</span>
<lb n="673"/><span>a nOltaibh ná san, óir do ghabhadar</span>
<lb n="674"/><span>Clarmont agus gairisiúin eile.</span></p>
<lb n="675"/>
<lb n="676"/><p><span>Ag so an ghlain-fhírinne air éirghighe agus air</span>
<lb n="677"/><span>thúismiúghadh an Chóimhéirghíghe Éirionnaigh</span>
<lb n="678"/><span>san ngeimhre 1641, amhuil mar dheimhnígheadh</span>
<lb n="679"/><span>damh go minic le daoinibh céillíghe glan-tuigseacha</span>
<lb n="680"/><span>don tír, agus go pairticiulártha le duine uasal</span>
<lb n="681"/><span>fíor-ionraic atá annois ansa bhFrainc, do dheímhnidh</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="682"/><p><span>dham deich mbliadhanna ó shoin go ccuala</span>
<lb n="683"/><span>sé an sgéal amhlaidh san ó bhéal Iarla Urmhumhan</span>
<lb n="684"/><span>féin grod roimhe sin.  Agus atáim lán-tsásta</span>
<lb n="685"/><span>gurb é seo an tuarasgabháil as réasúnta agus as</span>
<lb n="686"/><span>fearr dealramh fírinne dár tugadh fós air an</span>
<lb n="687"/><span>sgéal so.  Agus ag deímhniúghadh an sgéil ní</span>
<lb n="688"/><span>bhus faide d'adbhaidh Cúntaois Antruim, mhairios</span>
<lb n="689"/><span>fós agus budh fíor-Phrotestún riamh agus dá bhrígh</span>
<lb n="690"/><span>sin gurbh fhinnéighe maith í, do cháirdibh d'áirighthe</span>
<lb n="691"/><span>di a Londoin san mbliadhain 1683 go</span>
<lb n="692"/><span>ccuala sí a compánach, an tIarla, ag ínsin an</span>
<lb n="693"/><span>sgéil amhuil mar adúbhramair thuas agus fós ag</span>
<lb n="694"/><span>deimhniúghadh nách raibh cúis ná adhbhar air</span>
<lb n="695"/><span>bith ag Iarla Urmhúmhan an ghéirleanmhuin</span>
<lb n="696"/><span>do-rín air, iar n-athghairm an Rígh dhéaghnaigh</span>
<lb n="697"/><span>chum na coróinne, acht go raibh amhras aige (ag</span>
<lb n="698"/><span>san go héagcórach amhuil mar dheímhnidh an</span>
<lb n="699"/><span>tIarla di féin agus do dhaoinibh eile) gurb é nocht</span>
<lb n="700"/><span>an rún réamhráidhte do Sur Feidhlim Ó Néill.</span></p>
<lb n="701"/>
<lb n="702"/><p><span>Do budh aoibhinn leis na Tighearnaoibh Giúistísíghe</span>
<lb n="703"/><span>agus leis an ccuid eile don chómhairle na</span>
<lb n="704"/><span>gnótha so, óir do bhádar ansan ag slogadh eastát</span>
<lb n="705"/><span>na nÉirionnach, do chum a rabhadar le fada</span>
<lb n="706"/><span>roimhe sin ag lán-leatha a ccraos-chlab, agus níor</span>
<lb n="707"/><span>fhágbhadar aon-chloch gan iompódh chum an</span>
<lb n="708"/><span>nídh sin do thabhairt chum cínn.  Do cuireadh</span>
<lb n="709"/><span>mórán forfhógarthaoi genearálta a n-aghaidh na</span>
<lb n="710"/><span>nOltach, ag iarraidh ar na Protestúin seasamh</span>
<lb n="711"/><span>iona n-aghaidh agus a cceanna-mhúchadh.  Gidh</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="712"/><p><span>eadh, níorbh í sin a n-íntinn, acht chum lucht na</span>
<lb n="713"/><span>ccóigíghe eile do tharrang asteach iona líontaibh</span>
<lb n="714"/><span>agus fá gheócadh an dlígh.  Agus dá bhrígh sin níor</span>
<lb n="715"/><span>fhéachadar leis an ccóimhéirghíghe na nOltach</span>
<lb n="716"/><span>do chlódh do chum go leathfadh sí air feadh na</span>
<lb n="717"/><span>ríoghachta uile.  Agus dá bhrígh sin nuair</span>
<lb n="718"/><span>thairigiodar na Catoilicithe tímpchioll Bhaile</span>
<lb n="719"/><span>Átha Cliaith a seirbhís dona Tighearnaoibh Giúistísibh</span>
<lb n="720"/><span>do dhiúltaoidheadar iad, ní hé amháin</span>
<lb n="721"/><span>do thaoibh airm do thabhairt dóibh, acht fós</span>
<lb n="722"/><span>do thaoibh a ccoimeirce, ionnus gur ceaduígheadh</span>
<lb n="723"/><span>dona saídiúiribh iad d'arguin agus fós a n-inchinn</span>
<lb n="724"/><span>do stealladh as mhórán díobh gan chúis air bith.</span>
<lb n="725"/><span>Agus nocha feárr an úsáid do fuaradar daoine eile</span>
<lb n="726"/><span>air feadh na ríoghachta nách deárnaidh cóimhéirghíghe</span>
<lb n="727"/><span>riamh, agus fós do thairidh tacuígheacht</span>
<lb n="728"/><span>do thabhairt uatha le marthuinn go sítheóilte ag</span>
<lb n="729"/><span>baile.  Gidh eadh, níor glacadh san uatha, acht</span>
<lb n="730"/><span>d'ionnsuígheadar na Protestúin iad amhuil gur</span>
<lb n="731"/><span>thraotúiríghe agus nár dhaoine síodhacha sítheóilte</span>
<lb n="732"/><span>iad.  Agus Iarla Chastlehaven féin, d'fhuiling</span>
<lb n="733"/><span>sé príosún suím mhór do mhíosaibh do thaoibh</span>
<lb n="734"/><span>mar do lámhaidh sé labhairt iona bpáirt, agus go</span>
<lb n="735"/><span>ttiúbhradh díol ann lena cheann munadh mbiadh</span>
<lb n="736"/><span>gur sgiúird uatha go sonuíghe.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>An Rígh iomorra, do chum ar cuireadh gnótha</span>
<lb n="739"/><span>na hÉirionn a mbréig-riocht air feadh móráin</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="740"/><p><span>aimsire, do fuair amach fá dheóigh túis fhírinneach</span>
<lb n="741"/><span>na buartha so, agus gur mhadhm sí as an</span>
<lb n="742"/><span>ttiobraid ccéadna as ar ling an chuid eile dá</span>
<lb n="743"/><span>thrioblóidibh, .i. ó réapuibliocánaibh a ríoghachta</span>
<lb n="744"/><span>léar mhiann é féin agus a cháirde do chlódh,</span>
<lb n="745"/><span>mar as léir as a mhachtnaimh uaigneacha</span>
<lb n="746"/><span>féin mar a n-abuir: "As deimhin gurb í céadfadh</span>
<lb n="747"/><span>móráin do dhaoinibh eagnuidhe gur bhudh iad</span>
<lb n="748"/><span>gach aindlígh agus inghreim dár imreadar fir Shagsan</span>
<lb n="749"/><span>air Éirionnachaibh fá deara dhóibh an chóimh-éirghighe</span>
<lb n="750"/><span>ríneadar do dhéanamh; óir nách mór</span>
<lb n="751"/><span>ná go ndeachadar a n-éadóchus le heagla laetheamhuil</span>
<lb n="752"/><span>léirsgrios iomlán do theacht ortha óna</span>
<lb n="753"/><span>daoinibh do chreidmheann nách fuil argóint air</span>
<lb n="754"/><span>bith as mó do neartuígheann fírinne a ccreidimh</span>
<lb n="755"/><span>féin, ná gan aen-chreideamh eile d'fhulang acht</span>
<lb n="756"/><span>a ccreideamh féin."  Agus adeir sé airís "go bhfuil</span>
<lb n="757"/><span>dream daoine ann áirmheann gur patfhuaireacht</span>
<lb n="758"/><span>a nduine bheith miochair macánta; agus gur feárr</span>
<lb n="759"/><span>fíochmhaireacht a ccreideamh ná fionnfhuaire;</span>
<lb n="760"/><span>agus do mharbhann an "bear" nó an laodh alta le ní</span>
<lb n="761"/><span>bhus mó dúlach 'na chroiceann ná do thaoibh</span>
<lb n="762"/><span>aen-díobhála dá ndéanadh sé; agus gur mó do</span>
<lb n="763"/><span>shochar dóibh talamh nó stát na nÉirionnach do</span>
<lb n="764"/><span>thógbháil suas ná an charthannacht a n-anma</span>
<lb n="765"/><span>do shámháil, nó a ccreideamh do cheartúghadh."</span>
<lb n="766"/><span>Agus fá dheóigh críochnuígheann ag rádh:</span>
<lb n="767"/><span>"creidim go bhfoilseóghfar fá dheire gurab iad</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="768"/><p><span>an bhuídhean do thúismidh buairt am ríoghachtaibh</span>
<lb n="769"/><span>eile do bhí ciontach a ccéad-dhortadh fola</span>
<lb n="770"/><span>a nÉirinn, agus gan stupadh tráthamhuil do chur</span>
<lb n="771"/><span>leis."</span></p>
<lb n="772"/>
<lb n="773"/><p><span>gidh eadh, d'aimhdheóin a ccúraim ag cur</span>
<lb n="774"/><span>gach nídh a mbréig-riocht don Rígh, do foilsígheadh</span>
<lb n="775"/><span>dó gach ar fhulaingeadar fir Éirionn agus gach</span>
<lb n="776"/><span>meódhan do meabharuigheadh chum iad do</span>
<lb n="777"/><span>léirsgrios; agus leis sin cuireas órdúghadh chum</span>
<lb n="778"/><span>na tTighearnaoibh Giúistísighe toghairm do</span>
<lb n="779"/><span>chur amach ag forfhógradh párdúin do gach</span>
<lb n="780"/><span>n-aon d'úmhalóch a ccionn dá fhithchid lá.  Do</span>
<lb n="781"/><span>budh geall le caoir trom-thóirníghe an t-órdúghadh</span>
<lb n="782"/><span>so don droing do gheall eastáit mhóra</span>
<lb n="783"/><span>dhóibh féin do thaoibh iasguireachta ansna huisgíbh</span>
<lb n="784"/><span>buartha so, agus do cuirfídhe annois air ccúl</span>
<lb n="785"/><span>dá tté ordúghadh an Rígh a bhfeidhm.  Do chum</span>
<lb n="786"/><span>na hanachainne sin do sheachna agus san amm</span>
<lb n="787"/><span>chéadna úmhlaoigheacht do chlaon-thaisbeánadh</span>
<lb n="788"/><span>don Rígh do chuireadar an forfhógradh amach</span>
<lb n="789"/><span>ag tairigsin an phárdúin, gidh eadh, air mhodh</span>
<lb n="790"/><span>nách raibh sochar air bith le fagháil as, ní hé</span>
<lb n="791"/><span>amháin ag lucht eastát, acht ag neach air bith</span>
<lb n="792"/><span>dá fhoirísle dá raibh a n-armaibh an tráith sin.</span>
<lb n="793"/><span>Óir ní raibh toradh an phárdúin le fagháil acht</span>
<lb n="794"/><span>ag gach n-aon ná raibh talamh saor aige, agus do </span>
<lb n="795"/><span>bhiadh a ccionn deich lá a mBaile Átha Cliaith, nídh</span>
<lb n="796"/><span>agá raibh 'fhios aco nárbh fhéidir do dhéanamh.</span>
<lb n="797"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="798"/><p><span>Do chum ná fághadh an Rígh fios fóirleathan</span>
<lb n="799"/><span>fírinneach air ghnóthaibh na hÉirionn do gabhadh</span>
<lb n="800"/><span>Sur Seón Reed, seirbhíseach dearbhaithe leis an</span>
<lb n="801"/><span>Rígh do gheall dona Catoilicithibh réamhráidhte</span>
<lb n="802"/><span>a ndeacracha do nochtadh don Rígh, a mBaile</span>
<lb n="803"/><span>Átha Cliaith agus é ollamh chum dul go Sagsaibh,</span>
<lb n="804"/><span>agus d'órduídheadar na Tighearnaoi Giúistísíghe é</span>
<lb n="805"/><span>cheusadh go peannaideach ar an racadh do </span>
<lb n="806"/><span>chum nídh éigin d'fhásgadh as do thiúbhradh</span>
<lb n="807"/><span>(an) Bhainríoghan nó an Rígh féin ciontach ansa</span>
<lb n="808"/><span>chóimhéirghe sin na nGaodhal.  Do thaoibh na</span>
<lb n="809"/><span>húsáide malluighthe míchríostamhla so do budh</span>
<lb n="810"/><span>éigion d'úrmhór bhfear nÉirionn a n-airm do</span>
<lb n="811"/><span>thógbháil chum iad féin do chosaint agus do chaomhna.</span>
<lb n="812"/><span>Agus sin mar budh mhiann leis na Protestúin é.</span>
<lb n="813"/><span>Agus do-ríneadar cómhchruinniughadh a cCill</span>
<lb n="814"/><span>Chuinne, agus do ghairmeadar díobh féin Cosbhuntóiríghe</span>
<lb n="815"/><span>Catoilicíghe na hÉirionn, agus do thógbhadar</span>
<lb n="816"/><span>fórsaoi do chum iad féin do chaomhna</span>
<lb n="817"/><span>air inghreim a namhad.  Gidh eadh, do chum go</span>
<lb n="818"/><span>bhfoilseóghaidís a ngníomha don tsaoghal agus do </span>
<lb n="819"/><span>chum go tteiligeóidís díobh aon-toibhéim dá</span>
<lb n="820"/><span>ttabharfaoi dhóibh do thaoibh éirghíghe a n-aghaidh</span>
<lb n="821"/><span>an Rígh do chuireadar Manifesto amach do</span>
<lb n="822"/><span>thaisbeán na réasúin do bhí aco chum airm do</span>
<lb n="823"/><span>thógbháil, agus dá ttaisbeánadh féin fós díleas don</span>
<lb n="824"/><span>Rígh, agus gur mhór a ngráin air ghnóthaibh an</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="825"/><p><span>Phairliment a n-aghaidh an Rígh.  Dá dheimhniughadh</span>
<lb n="826"/><span>san do thugadar féin, agus do chuireadar</span>
<lb n="827"/><span>air gach n-aon dá bpáirtídhe, nuaidh-mhionnadh</span>
<lb n="828"/><span>do chum na críche sin, do budh fhéidir leis gach</span>
<lb n="829"/><span>Catoilicíghe do thabhairt gan truailliúghadh air</span>
<lb n="830"/><span>bith dhá ccreideamh.  Agus ansan do cheapadar</span>
<lb n="831"/><span>coimiséiríghe chum iad do chur gusan Rígh go</span>
<lb n="832"/><span>Sagsaibh do chum a ndeacracha d'fhoilsiúghadh</span>
<lb n="833"/><span>dhó agus úsáid thíoránta na tTighearnaoi Giúistísíghe</span>
<lb n="834"/><span>dhóibh.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>Suil (a) ttriallad ní bhus faide as ócáideach go</span>
<lb n="837"/><span>bhfóilseóchaidh mé nídh budh mhiann liom,</span>
<lb n="838"/><span>nó d'órdóinn, chum creideamhna gach taoibh</span>
<lb n="839"/><span>dhíobh, do bheith múchta a ndearmad shíorruíghe,</span>
<lb n="840"/><span>.i. gach feill-bheart agus gach dúnmharbhadh dá</span>
<lb n="841"/><span>ndeárnadh air gach taobh san chogadh chinneamhnach</span>
<lb n="842"/><span>san.  Ní féidir taobh air bith dhíobh do</span>
<lb n="843"/><span>shaoradh; gidh eadh, as iad an bhuidhean do</span>
<lb n="844"/><span>thúismidh na feill-bhearta so as mó do bhí ciontach.</span>
<lb n="845"/><span>As fíor gur mheas gach taobh dhíobh an</span>
<lb n="846"/><span>milleán do chathamh air an ttaoibh eile; acht</span>
<lb n="847"/><span>ag breithniúghadh an nidh go hiomlán, saoilim</span>
<lb n="848"/><span>gurab iad na Protestúin do thúismidh an gnódh,</span>
<lb n="849"/><span>óir iar bhfoilsiúghadh an phloit a mBaile Átha</span>
<lb n="850"/><span>Cliaith dhóibh, an tan chonnarcadar ná raibh acht</span>
<lb n="851"/><span>daoine arráideacha ann agus do mheasadar nár</span>
<lb n="852"/><span>mhaith le lucht beatha nó éastát lámh air bith</span>
<lb n="853"/><span>do bheith ann, do cinneadh aco gach meódhan</span>
<lb n="854"/><span>d'fheargóghach agus do sganróghach iad chuige.</span>
<lb n="855"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="856"/><p><span>Agus do chum na críche sin do chuireadar</span>
<lb n="857"/><span>amach drong-bhuídheana a mórán d'áitibh tar</span>
<lb n="858"/><span>lear ionnus mar chuireadar timpchioll Bhaile</span>
<lb n="859"/><span>Átha Cliaith, léar fealladh air mhórán do</span>
<lb n="860"/><span>dhaoinibh, dá ccur chum báis gan deifir aoise</span>
<lb n="861"/><span>ná cinéil.  Agus go háirighthe a cCluain Thairbh,</span>
<lb n="862"/><span>ag Santry, agus ag Bullock, a bhfoigse trí nó ceathair</span>
<lb n="863"/><span>do mhíltíbh do Bhaile Átha Cliaith, mar ar dhúnmharbhadar</span>
<lb n="864"/><span>a ttosach míosa November 1641</span>
<lb n="865"/><span>ionann agus cheithre fithchid pearsana do dhaoinibh</span>
<lb n="866"/><span>bochta na tuatha; mar do-rín gairisiún Charraig</span>
<lb n="867"/><span>Fhearghusa grod roimhe sin a n-aon-oidhche</span>
<lb n="868"/><span>amháin búistéireacht air ar chómhnuidh do</span>
<lb n="869"/><span>dhaoinibh a n-Oileán Magee, .i. dá mhíle nó trí</span>
<lb n="870"/><span>d'fhearaibh, do mhnáibh, agus do leanabhaibh.</span>
<lb n="871"/><span>Do-ríneadh an céadna le Tighearna Brothail,</span>
<lb n="872"/><span>do budh Iarla Oiriríghe 'na dhiaidh sin,</span>
<lb n="873"/><span>a cContaebh Chorcuíghe agus Phortláirge, agus ansna</span>
<lb n="874"/><span>háitibh budh foigse dhóibh; agus Sur Cormac Coote</span>
<lb n="875"/><span>iona ionsuíghe go Contae Wicklow; agus le Captaen</span>
<lb n="876"/><span>Peasly Brown agus le tuille a cContae Thiobraid</span>
<lb n="877"/><span>Árann; agus fá dheóigh, mar budh ghnódh genearálta</span>
<lb n="878"/><span>é, le húrmhór gairisiún Protestún na hÉirionn</span>
<lb n="879"/><span>iona raibh neart air bith.</span></p>
<lb n="880"/>
<lb n="881"/><p><span>Ní dheárnadar na hOltaigh díobháil budh mhó</span>
<lb n="882"/><span>ná na Protestúin d'arguin agus do strapáil go ró so,</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="883"/><p><span>agus gan aon-duine do mharbhadh acht an té sheasaibh</span>
<lb n="884"/><span>a n-armaibh 'na ccuinne.  Gidh eadh, an</span>
<lb n="885"/><span>tan chualadar an bhúistéireacht réamhráidhte</span>
<lb n="886"/><span>do fearguídheadh chómh mór san iad - ciodh ná</span>
<lb n="887"/><span>rabhadar na cinn feadhna do bhí ortha chómh</span>
<lb n="888"/><span>barbardha san agus bás a ccáirde do dhíoghailt le</span>
<lb n="889"/><span>dortadh fola na buídhne ná raibh aon-lámh ann -</span>
<lb n="890"/><span>gidh eadh, do thogradar na saidiúiríghe an úsáid</span>
<lb n="891"/><span>chéadna do fuaradar na Catoilicithe a nOltaibh</span>
<lb n="892"/><span>nó a n-aon-chóige eile thabhairt dona Protestúinibh.</span>
<lb n="893"/><span>Agus air an ccúntus so amháin do</span>
<lb n="894"/><span>chaill na céadta a n-anama air gach taobh a bhfuil</span>
<lb n="895"/><span>fhuair, as é sin, gach taobh ag díoghailt dorta</span>
<lb n="896"/><span>fola a ccairde.  Ní fios cia an t-áireamh cailleadh</span>
<lb n="897"/><span>amhlaidh so air aon-taobh, gibé aco as lúgha</span>
<lb n="898"/><span>as ró-mhór é.</span></p>
<lb n="899"/>
<lb n="900"/><p><span>A ttaoibh leabhráin lán-fhallsa Sur Seóin</span>
<lb n="901"/><span>Temple mar a n-áirmheann sé a dó nó a ttrí</span>
<lb n="902"/><span>chéad míle Protestún Sagsanach do mharbhadh</span>
<lb n="903"/><span>a n-aon-chóige amháin, ní féidir a chreideamhain,</span>
<lb n="904"/><span>óir gur mhaireadar na céadta adúbhradh gur</span>
<lb n="905"/><span>marbhadh an tráith sin mórán bliaghan dá éis,</span>
<lb n="906"/><span>agus fós go hathghairm an dara Cormac; agus as feasach</span>
<lb n="907"/><span>fós gach nduine tuigseach nách raibh leath na</span>
<lb n="908"/><span>huimhire sin Protestún a nÉirinn uile san tsamhra</span>
<lb n="909"/><span>1641.  Agus fós mar adeir Sagsanach onóireach</span>
<lb n="910"/><span>do mhion-chuarduidh an sgéal so, ní hé</span>
<lb n="911"/><span>amháin le réasúnaibh maithe acht fós ó sgríbhnneóiribh</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="912"/><p><span>Protestún, agus chríochnuígheann air</span>
<lb n="913"/><span>an sgéal so go léir, na céadta mílte seo adúbhradh</span>
<lb n="914"/><span>air ar fealladh nó do marbhadh a nOltaibh</span>
<lb n="915"/><span>ná rabhadar ós cionn trí mhíle.  Agus Sur Uilliam</span>
<lb n="916"/><span>Petty, Sagsanach agus Protestún fós, budh chléireach</span>
<lb n="917"/><span>ag Cómhairle Chromuil, budh suirbhéir genearálta</span>
<lb n="918"/><span>tailimh na hÉirionn, agus budh dhuine fiosrach</span>
<lb n="919"/><span>fír-eagnuídhe, adeir air an ccuardúghadh as géire</span>
<lb n="920"/><span>do budh fhéidir do dhéanamh nár cailleadh as</span>
<lb n="921"/><span>cionn sé mhíle dhéag air fhithchid air gach taobh</span>
<lb n="922"/><span>san mhachaire ná a bhfuil fhuair.</span></p>
<lb n="923"/>
<lb n="924"/><p><span>Ní bhaineann sé leis an ngiorracht as miann</span>
<lb n="925"/><span>liom do leanmhuin bheith súnrádhach nó pairticiulártha.</span>
<lb n="926"/><span>Gidh eadh, as follus gur cailleadh a</span>
<lb n="927"/><span>shé huirid dona Cathoilicithibh leis na Protestúin.</span>
<lb n="928"/><span>Air ttús, mar chómhnuígheadar úrmhór</span>
<lb n="929"/><span>na bProtestún a ccathrachaibh, a mbailtibh</span>
<lb n="930"/><span>daingin, agus a ccaisleánaibh, do shámháil iad air</span>
<lb n="931"/><span>fhraoch na cómhchoitchinne.  Agus an chuid eile</span>
<lb n="932"/><span>dhíobh do mhair go sgaipitheach air feadh na</span>
<lb n="933"/><span>tuatha do ghrod-chruinnígheadar fé tharmuin</span>
<lb n="934"/><span>na ndaingneacha san chómh luath agus do thosnuidh</span>
<lb n="935"/><span>an trioblóid, agus d'fhanadar ansan air feadh an</span>
<lb n="936"/><span>chogaigh, nó do-chuadar go Sagsaibh nó go</span>
<lb n="937"/><span>hAlbain, agus leis sin nách mór do cailleadh díobh</span>
<lb n="938"/><span>acht an mhéid do thuit a ttúis na cómhbhuartha.</span>
<lb n="939"/><span>Gidh eadh, na Catoilicithe do bhí sgaipithe air</span>
<lb n="940"/><span>feadh na tíre agus dá bhrígh sin osguilte chum gach</span>
<lb n="941"/><span>anachuinne óna namhuid neamhthruaighmhéiligh,</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="942"/><p><span>do-ríneadh air feadh dá bhliadhain déag iad do</span>
<lb n="943"/><span>bhúistéireacht air an uile ócáid.  Agus fós, ar</span>
<lb n="944"/><span>cailleadh dona Protestúnaibh as leis an ccómhchoitchinne</span>
<lb n="945"/><span>neimhriaghluithe do ciorrbhadh iad,</span>
<lb n="946"/><span>ní hé amháin le, acht fós a n-aghaidh órduithe a</span>
<lb n="947"/><span>cceannaidh feadhna, léar cuireadh chum báis</span>
<lb n="948"/><span>mórán díobh a ttaoibh a ngníomha ngráineamhla.</span>
<lb n="949"/><span>Gidh eadh, na Protestúin, as le hordúghadh</span>
<lb n="950"/><span>poibillíghe do-ríneadar gach gníomh dá ndeárnadar</span>
<lb n="951"/><span>annsan uile áit; agus ag so an t-órdúghadh:</span>
<lb n="952"/><span>gan oiread an leinibh 'na mbiadh réise air faid</span>
<lb n="953"/><span>ann do spáráil, amhuil mar d'órduígheadh Sur</span>
<lb n="954"/><span>Cormac Coote do gach páirtíghe dá ccuireadh</span>
<lb n="955"/><span>amach do chum na nGaodhal do bhúistéireacht.</span>
<lb n="956"/><span>Agus fós, fíor-luíghead na huimhire dona Catoilicithibh</span>
<lb n="957"/><span>do chuireadar na Cromwellians chum</span>
<lb n="958"/><span>báis do thaoibh na ndúnmharbhtha so; agus dá</span>
<lb n="959"/><span>mbiadh a ttrí n-oirid ciontach nocharbh infheadhma</span>
<lb n="960"/><span>iad chum aon-tsuime móire dona Protestúnaibh</span>
<lb n="961"/><span>do chiorrbhadh, munadh n-adbhamaois</span>
<lb n="962"/><span>gurbh fhathach gach n-aon díobh, nó a rádh mar</span>
<lb n="963"/><span>adúbhradar mná Israel: ghur mharbh Saul a</span>
<lb n="964"/><span>mhílte agus Dáibhídh a dheich mílte.</span></p>
<lb n="965"/>
<lb n="966"/><p><span>Óir chómh luath agus do ceanna-mhúchadh Éire</span>
<lb n="967"/><span>le hachtachaibh tuath Chromuil do thionsgnuígheadar</span>
<lb n="968"/><span>agus do chuireadar suas a n-Árd-Chúirt</span>
<lb n="969"/><span>an Chirt, fé mar ghairmidís di, iona ndeárnadh</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="970"/><p><span>gach fiosrúghadh do budh fhéidir do dhéanamh</span>
<lb n="971"/><span>air gach dúnmharbhadh dá ndeárnadh air</span>
<lb n="972"/><span>na Protestúnaibh air feadh an chogaigh, agus sathaíghe</span>
<lb n="973"/><span>fínnithe dá cceannach chum dearbhaighthe</span>
<lb n="974"/><span>do mhaoil gualann.  Agus annsa ghleó do-ríneadar</span>
<lb n="975"/><span>dá rádh gur fealladh air thrí chéad míle dhíobh</span>
<lb n="976"/><span>a n-aon-chóige amháin, níor fríth ciontach dona</span>
<lb n="977"/><span>Gaodhalaibh ansa ghníomh san d'fhearaibh agus</span>
<lb n="978"/><span>do mhnáibh acht seacht bhfithchid, agus gan acht</span>
<lb n="979"/><span>fír-bheagán díobh san 'na ndaoine nótálta, ciodh</span>
<lb n="980"/><span>gur bhudh iad a ndearg-námhuid a ngiúistísíghe,</span>
<lb n="981"/><span>do thaoibh gach feill-bheirte dár cuireadh 'na</span>
<lb n="982"/><span>leith do dhéanamh ó thúis go deiridh, agus a</span>
<lb n="983"/><span>n-úrmhór so dá dheímhniughadh air uair a</span>
<lb n="984"/><span>mbáis, an aon-uair as mó budh chóir creideamhuin</span>
<lb n="985"/><span>do thabhairt do neach, iad féin do bheith neimhchiontach.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>Gidh eadh, dá ndéintídhe an fiosrúghadh</span>
<lb n="988"/><span>céadna don taoibh eile agus gach fealtóir díobh do</span>
<lb n="989"/><span>thabhairt chum freagartha air a shon féin, d'fhéadfainn</span>
<lb n="990"/><span>a rádh le fírinne ná rachadh an deachmhadh</span>
<lb n="991"/><span>fear do shearbhóntaighthe an Pháirliment saor</span>
<lb n="992"/><span>do láithir aen-ghiúistís chirt san domhan.  Agus</span>
<lb n="993"/><span>do bhí fios na fírinne seo aco féin chómh maith sin,</span>
<lb n="994"/><span>iar n-athghairm an dara Cormac, an uair d'iarradar</span>
<lb n="995"/><span>cuid do Chatoilicíbh na hÉirionn do bhí an</span>
<lb n="996"/><span>tráith sin a Londoin ag seasamh amach do lucht</span>
<lb n="997"/><span>a ttíre féin gan toradh Achta an Phárdúin nó</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="998"/><p><span>an Mhathachuis do thabhairt do neach air bith</span>
<lb n="999"/><span>do bhí ciontach a ndorta fola tré fheall air aontaoibh,</span>
<lb n="1000"/><span>nárbh áil leis na Protestúin an nídh sin;</span>
<lb n="1001"/><span>agus ní rabhadar suaimhneasach nó gur deimhnígheadh</span>
<lb n="1002"/><span>dóibh nách raibh le gearradh amach</span>
<lb n="1003"/><span>ó thoradh an Achta san acht beagán do mhurdairéiríghibh</span>
<lb n="1004"/><span>an Rígh agus Catoilicithe na hÉirionn.</span></p>
<lb n="1005"/>
<lb n="1006"/><p><span>Ag san glain-fhírinne an truaigh-sgéil sin do-rín</span>
<lb n="1007"/><span>an oiread san glóir ansa tsaoghal.  As dona</span>
<lb n="1008"/><span>Catoilicithibh as mó do cailleadh go mór; gidh</span>
<lb n="1009"/><span>eadh, as bás ciúin do fuaradar, amhuil an oiread</span>
<lb n="1010"/><span>caorach tabharfaoi chum a slátarála; nocha</span>
<lb n="1011"/><span>ndeárnaidh a ccuid fola glór mór, go háirighthe</span>
<lb n="1012"/><span>a Sagsaibh.  Gidh eadh, na Protestúin, do cailleadh</span>
<lb n="1013"/><span>iad le an oiread san gall-trúmpaoibh iona mbéalaibh</span>
<lb n="1014"/><span>gomo ionann agus céad gach n-aon díobh.</span>
<lb n="1015"/><span>Agus as iongna nách 'na milleónaibh do háirmheadh</span>
<lb n="1016"/><span>iad, óir do-ríneadar milleóin dona réapubliocánaibh</span>
<lb n="1017"/><span>rún-fhallsa a ngnódh laetheamhail,</span>
<lb n="1018"/><span>amhuil an oiread san mac-alla, do chraobhsgaoile</span>
<lb n="1019"/><span>gach feill-bheirte dár himreadh air a bpáirtíghe</span>
<lb n="1020"/><span>féin, ní le grádh ná truagh dóibh seo do cailleadh</span>
<lb n="1021"/><span>acht do chum a ngnótha malluighthe féin do</span>
<lb n="1022"/><span>thabhairt chum cínn, as é sin, do chum gach uile</span>
<lb n="1023"/><span>mhasla do thabhairt don Rígh agus a rith síos air</span>
<lb n="1024"/><span>aon-ráta.  Óir as iona leith, lena mailís dhiabluíghe,</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1025"/><p><span>do chuireadar na dúnmharbhtha so uile.</span>
<lb n="1026"/><span>Agus as leis na meódhanaibh seo agus le tuille dá</span>
<lb n="1027"/><span>ngnó taibhdiadha do mharbhadar a ccroidheibh</span>
<lb n="1028"/><span>a dhaoine é suil do scuchadar a cheann de.</span>
<lb n="1029"/><span>Agus nocha rabhadar na fealtóirighe sásta le</span>
<lb n="1030"/><span>clú shaoghalta an Rígh do chlaochlódh gan a</span>
<lb n="1031"/><span>leanmhuin d'éis a bháis ag tabhairt míochlú dhó</span>
<lb n="1032"/><span>leis an mailís ccéadna.  Óir san mbliadhain 1653,</span>
<lb n="1033"/><span>an uair do ghabhadar Sur Feidhlim Ó Néill 'na</span>
<lb n="1034"/><span>phríosúnach agus gur daoradh a mBaile Átha Cliaith</span>
<lb n="1035"/><span>é lena n-Árd-Chúirt an Chirt, ciodh ansan amm</span>
<lb n="1036"/><span>chéadna gur chóimhríodar 'na chinn feadhna é</span>
<lb n="1037"/><span>air gach dúnmharbhadh dá ndeárnadh air na</span>
<lb n="1038"/><span>Protestúnaibh a nOltaibh, do thairigiodar a</span>
<lb n="1039"/><span>anam dó air choinghíol go n-adbhódh sé gur le</span>
<lb n="1040"/><span>coimisiún ón ccéid-Rígh Cormac do-ríneadh an</span>
<lb n="1041"/><span>chóimhéirghíghe Oltach.  Gidh eadh, eision, a</span>
<lb n="1042"/><span>los onóradh, budh rogha leis bás d'fhulang le</span>
<lb n="1043"/><span>coinsias glan ná 'anam do cheannach chómh</span>
<lb n="1044"/><span>daor san agus bréag do chur air a phrionsa neimhchiontach</span>
<lb n="1045"/><span>iona uaigh.  Agus ní hé amháin an</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1046"/><p><span>tairigsin do dhiúltadh, (acht) do shaor sé an</span>
<lb n="1047"/><span>Rígh air uair a bháis féin, air láithir a ídighthe</span>
<lb n="1048"/><span>amhuil do-rín an Tighearna Mac Guibhir</span>
<lb n="1049"/><span>naoi mbliaghanna roimhe sin a Londoin, d'aimhdheóin</span>
<lb n="1050"/><span>díthchill agus tairigsiona Phairliment an</span>
<lb n="1051"/><span>Rúmpadh.</span></p>
<lb n="1052"/>
<lb n="1053"/><p><span>Gidh eadh, chum fille air ár sgéal ón rangcás</span>
<lb n="1054"/><span>ro-thruaighmhéileach so, ciodh gur chomhchruinnígheadar</span>
<lb n="1055"/><span>na Cosbhuntóirighe Catoilicíghe amhuil</span>
<lb n="1056"/><span>adúbhramair chum iad féin do chaomhna, gidh</span>
<lb n="1057"/><span>eadh, níorbh í a n-intinn seasamh a n-aghaidh an</span>
<lb n="1058"/><span>Rígh ná a ndílseacht dó do shéanadh.  Agus dá</span>
<lb n="1059"/><span>bhrígh sin, an tan do-chualadar gur bhris an</span>
<lb n="1060"/><span>cogadh amach idir an Rígh agus an Páirliment a</span>
<lb n="1061"/><span>Sagsaibh, agus gur dheónaidh an Rígh fá dheóigh</span>
<lb n="1062"/><span>a ndearg-námhuid, .i. Tighearnaoi Giúistísíghe an</span>
<lb n="1063"/><span>Phairliment, do chur do leataoibh, agus foighrígh air</span>
<lb n="1064"/><span>an ríoghacht do dhéanamh don Iarla Urmhúmhan,</span>
<lb n="1065"/><span>do-ríneadar sosadh cogaigh leis an Iarla</span>
<lb n="1066"/><span>an cúigmheadh lá déag do September 1643.</span>
<lb n="1067"/><span>Agus do thugadar deich míle fhithchiod agus ocht</span>
<lb n="1068"/><span>ccéad púint airgid dó do chum a armála Protestún</span>
<lb n="1069"/><span>do chur go Sagsaibh.  Óir mar budh dhíoghraisíghe</span>
<lb n="1070"/><span>do Phrotestún ná budh ghasta agus do budh</span>
<lb n="1071"/><span>ábalta do mhinistéir Stáit é, do dhiúltaidh sé an</span>
<lb n="1072"/><span>tairigsin tugadh dó air an armáil Chatoilicíghe,</span>
<lb n="1073"/><span>agus as air éigin d'aontaidh sé dhóibh dá mhíle dhá</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1074"/><p><span>bhfearaibh do chur go hAlbain ag neartúghadh</span>
<lb n="1075"/><span>páirtíghe an Rígh ann do bhí fé ordúghadh</span>
<lb n="1076"/><span>Mharquee Mhontross.</span></p>
<lb n="1077"/>
<lb n="1078"/><p><span>Go grod dá éis sin do chuireadar Tighearna</span>
<lb n="1079"/><span>Músgraoi agus Sur Niocolás Plaincéad mar aon le</span>
<lb n="1080"/><span>huaislibh eile go Sagsaibh ag cur eachuiníghe</span>
<lb n="1081"/><span>chum an Rígh fuasgladh air a ndeacrachaibh</span>
<lb n="1082"/><span>iomdha, ní hé amháin do thaoibh an chreidimh</span>
<lb n="1083"/><span>Chatoilicíghe, acht fós do thaoibh a saoirse theamporálta.</span>
<lb n="1084"/><span>Tar éis éisteacht go síothcháirdeach</span>
<lb n="1085"/><span>leó d'órduidh an Rígh tar ais iad chum an</span>
<lb n="1086"/><span>Fhoi-rígh, agus do chomhairlidh dó síothcháin do</span>
<lb n="1087"/><span>dhéanamh leis na Catoilicithibh; agus do dhianfhógair</span>
<lb n="1088"/><span>dó 'na dhiaigh sin, le teachtaibh agus le</span>
<lb n="1089"/><span>mórán do leitreachaibh, crích do chur go grod</span>
<lb n="1090"/><span>le cogadh na hÉirionn, agus a nochtadh dhóibh, dá</span>
<lb n="1091"/><span>mbeidís sásta le toil shaor a ccreidimh, le cur air</span>
<lb n="1092"/><span>ccúl d'Acht Phoyning, agus le mathachas genearálta</span>
<lb n="1093"/><span>air imthidh thársa, nách cóimhreódh sé 'na dhrochmharaga</span>
<lb n="1094"/><span>é, dá rádh fá dheóigh, nárbh fhuláir</span>
<lb n="1095"/><span>leis an tsíothcháin do chríochnúghadh leó gibé</span>
<lb n="1096"/><span>air bith do chosmhunódh sí.</span></p>
<lb n="1097"/>
<lb n="1098"/><p><span>Gidh eadh, do bhí an tIarla a n-aghaidh síothchána</span>
<lb n="1099"/><span>do dhéanamh leis na hÉirionnachaibh,</span>
<lb n="1100"/><span>ciodh gur iarradar í agus gur órduidh an Rígh go</span>
<lb n="1101"/><span>minic a déanamh leó.  Gidh eadh, nocha ndéanfadh</span>
<lb n="1102"/><span>an tIarla san nó gur gabhadh buadh air</span>
<lb n="1103"/><span>an Rígh a Sagsaibh tar éis catha Naseby agus mórán</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1104"/><p><span>cailleamhna eile d'fhuilingeadar an páirtíghe</span>
<lb n="1105"/><span>ríoghadh an bhliaghain sin.  Ansan (dob fhéidir),</span>
<lb n="1106"/><span>agus nocharbh fhéidir go n-uige sin, an tIarla</span>
<lb n="1107"/><span>thabhairt chum éisteachta le coinghíolaibh síothchána.</span>
<lb n="1108"/><span>Agus fós, ansna cruadh-chásaibh sin,</span>
<lb n="1109"/><span>do bhí sé chómh fada san ó chrích do chur leis</span>
<lb n="1110"/><span>an ccogadh, ciodh gur cinneadh coinghíl eatortha</span>
<lb n="1111"/><span>an Márta dá éis sin le coimiséiribh ceapuighthe</span>
<lb n="1112"/><span>chum na críche sin, gur chuir sé na coinghíl óna</span>
<lb n="1113"/><span>sóinseáil an uair sin, agus ó lá go lá, nó gur chuir</span>
<lb n="1114"/><span>an Rígh, an tan chonnairc sé nách raibh a armáil</span>
<lb n="1115"/><span>infheadhma chum an mhachaire sheasamh an</span>
<lb n="1116"/><span>samhra san, go míofhoirtiúnach é féin a ttúis</span>
<lb n="1117"/><span>mídhe na Béiltine 1646 a lámhaibh na ttraotúiríghe</span>
<lb n="1118"/><span>Albanacha do bhí an uair sin ag arguin</span>
<lb n="1119"/><span>Newark.  Agus do chuireadar so d'fheidhm air</span>
<lb n="1120"/><span>an Rígh a leitir do chur chum an Iarla an t-ao'mhadh</span>
<lb n="1121"/><span>lá déag don Mheitheamh ó Newcastle,</span>
<lb n="1122"/><span>ag athghairm gach cómhachta dá ttug dó chum</span>
<lb n="1123"/><span>na síothchána.</span></p>
<lb n="1124"/>
<lb n="1125"/><p><span>An tan mhothaidh Ceann Comhairle na cCatoilicithe</span>
<lb n="1126"/><span>an mhoíll seo do budh iongna leis é, agus tímpchioll</span>
<lb n="1127"/><span>meódhain an tsamhra cuireas teachta</span>
<lb n="1128"/><span>chum an Iarla ag iarraidh air a aigne 'nochtadh a</span>
<lb n="1129"/><span>ttaoibh na síothchána; gur fhreagair an tIarla é</span>
<lb n="1130"/><span>ag rádh ná féadfadh féin dul ní bhus faide san</span>
<lb n="1131"/><span>ócáid, óir go bhfuair órduithe an Rígh iona</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1132"/><p><span>aghaidh.  Gidh eadh, iar ndéanamh athmhachtnaimh</span>
<lb n="1133"/><span>chum clis d'imirt air na Catoilicithibh,</span>
<lb n="1134"/><span>do-rín an ócáid d'athnuachant a mbeagán seachtmhuiníghe</span>
<lb n="1135"/><span>dá éis sin.  Óir, air thaobh don sgéal,</span>
<lb n="1136"/><span>do bhí 'fhios aige, le sóinseáil na ccoinghíol, go</span>
<lb n="1137"/><span>bhfághadh sé an tsíothcháin d'fhógairt, agus dá</span>
<lb n="1138"/><span>bhrígh sin, go bhfághadh sé seilbh na mbailte</span>
<lb n="1139"/><span>daingin do bhí a lámhaibh na cCatoilicithe; agus</span>
<lb n="1140"/><span>don taoibh eile, nách biadh sé ceangailte síos</span>
<lb n="1141"/><span>chum na ccoinghíol dámo é sin a shochar nó a</span>
<lb n="1142"/><span>bhúntáiste, mar do hathghairmeadh a chómhachta</span>
<lb n="1143"/><span>roimh shóinseáil na ccoinghíol.  Agus uime sin, do-rín</span>
<lb n="1144"/><span>an tsíothcháin agus do chuir dá fógairt í an</span>
<lb n="1145"/><span>fóghmhar dá éis sin.</span></p>
<lb n="1146"/>
<lb n="1147"/><p><span>Gidh eadh, Nuncio an Phápa agus drong eile</span>
<lb n="1148"/><span>d'uachtaránaibh na hEaguilse do bhí cómh-chruinnithe</span>
<lb n="1149"/><span>an tráith sin a bPortláirge, an tan do-chonnarcadar</span>
<lb n="1150"/><span>gur sheun an Rígh coimisiún agus</span>
<lb n="1151"/><span>coinghíl Iarla Glamorgan leó-san dá rabhadar</span>
<lb n="1152"/><span>go uile ag géille ans gach nídh dár bhain leis an</span>
<lb n="1153"/><span>Eaglais, agus nách fuaradar coinghíol air bith déanta</span>
<lb n="1154"/><span>ansa tsíothcháin ag tabhairt toile saoire coinsiais</span>
<lb n="1155"/><span>ná cead a ccreidimh dona daoinibh, do dheimhnígheadar</span>
<lb n="1156"/><span>go hiomlán a n-aghaidh na síothchána.</span>
<lb n="1157"/><span>Agus do chuireadar mallúghadh agus cuinneallbháthadh</span>
<lb n="1158"/><span>air gach n-aon do-gheóbhadh lé, dá</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1159"/><p><span>rádh go rabhadar ciontach a mbrise a móide.</span>
<lb n="1160"/><span>Óir a ttúis a ccómhchruinnithe do dearbhadh</span>
<lb n="1161"/><span>iad chum a ccoimhcheangail, agus do ghealladar</span>
<lb n="1162"/><span>nách glacfadh dream air bith dhíobh aen-téarmaoi</span>
<lb n="1163"/><span>síothchána gan toil shaor na coda eile a ccómh-chruinniughadh</span>
<lb n="1164"/><span>ghenearálta an náisiúin uile, do</span>
<lb n="1165"/><span>chruinnígheadh aon-uair amháin san mbliadhain</span>
<lb n="1166"/><span>chum gnótha poibillíghe do shocrúghadh.  Agus</span>
<lb n="1167"/><span>do chorruidh an nídh sin oifigíghe an airm agus</span>
<lb n="1168"/><span>uaisle na ríoghachta uile chómh mór san gur</span>
<lb n="1169"/><span>diúltuígheadh go genearálta don tsíothcháin.</span>
<lb n="1170"/><span>Agus uime sin, an tIarla Urmhúmhan, do tháinidh</span>
<lb n="1171"/><span>chómh fada le Cíll Chuinne do chum a</span>
<lb n="1172"/><span>ghlacuighthe a haithle na síothchána san, d'iompuidh</span>
<lb n="1173"/><span>tar ais agus dithneas air go Baile Átha Cliaith.</span></p>
<lb n="1174"/>
<lb n="1175"/><p><span>Go grod dá éis seo do chruinnígheadar na</span>
<lb n="1176"/><span>Cosbhuntóiríghe Catoilicíghe a ccómhdháil ghenearálta</span>
<lb n="1177"/><span>iona ndeárnadh cuardughadh iomlán agus</span>
<lb n="1178"/><span>machtnamh air airtigiolaibh na síothchána.  Agus</span>
<lb n="1179"/><span>a haithle móráin coinsgleó do diúltuígheadh di</span>
<lb n="1180"/><span>leis na réasúnaibh réamhráidte; agus do cuireadh</span>
<lb n="1181"/><span>a ngéibhionn na coimiséiríghe do chríochnuidh</span>
<lb n="1182"/><span>í; agus do tugadh chum cúntais iad a ttaoibh mar</span>
<lb n="1183"/><span>sháruígheadar na cómhachta tugadh dóibh.</span></p>
<lb n="1184"/>
<lb n="1185"/><p><span>Ansan amm chéadna do dhíol an armáil Albanach</span>
<lb n="1186"/><span>an Rígh le Páirliment na Sagsan air dá chéad</span>
<lb n="1187"/><span>míle púint an t-ochtmhadh lá d'Fhabhradh 1646.</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1188"/><p><span>Agus a mbeagán do mhíosaibh dá éis sin tug</span>
<lb n="1189"/><span>Iarla Urmhúmhan suas Baile Átha Cliaith,</span>
<lb n="1190"/><span>cloidheamh an Rígh, agus an mheirge ríogadh do</span>
<lb n="1191"/><span>choimiséiríghibh ón bPáirliment.  Agus do thaoibh</span>
<lb n="1192"/><span>na deaigh-sheirbhíse sin do bhronnadar dó a</span>
<lb n="1193"/><span>Londoin slabhradh agus monladh óir agus trí mhíle</span>
<lb n="1194"/><span>dhéag púint airgid, amhuil do dheimhnidh Iarla</span>
<lb n="1195"/><span>Anglesey go poibillíghe ó shoin, do budh duine</span>
<lb n="1196"/><span>dona coimiséiríbh.</span></p>
<lb n="1197"/>
<lb n="1198"/><p><span>Ansan amm chéadna do sheasmhuígheadar na</span>
<lb n="1199"/><span>Cosbhuntóiríghe Catoilicighe an cogadh go lánchródha</span>
<lb n="1200"/><span>leis na Páirlimentáirians, agus do-ríneadar</span>
<lb n="1201"/><span>máighistiríghe dhíobh féin air Éirinn uile acht</span>
<lb n="1202"/><span>Baile Átha Cliaith agus Duire.  Agus an tan chualadar</span>
<lb n="1203"/><span>go raibh an Rígh 'na phríosúnach a Sagsaibh agus</span>
<lb n="1204"/><span>goma éigion dá mhac, Priónsa Wales, rith don</span>
<lb n="1205"/><span>Fhraínc, mar a ndeachaidh an Bhainríoghan grod</span>
<lb n="1206"/><span>roimhe sin, do chuireadar Iarla Antruim agus</span>
<lb n="1207"/><span>Tighearna Músgraoi dá n-iónsuíghe dá ínsin don</span>
<lb n="1208"/><span>Bhainríoghain agus don Phrionsa an miann do bhí</span>
<lb n="1209"/><span>ortha síothcháin do dhéanamh agus a ccoghnamh do</span>
<lb n="1210"/><span>thabhairt air feadh a ccómhachta chum an Rígh</span>
<lb n="1211"/><span>do shaoradh óna ghéibhionn.</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>Agus leis sin táinidh Iarla Urmhúmhan, do </span>
<lb n="1214"/><span>bhí ann an tráith sin, tar ais go hÉirinn tímpchioll</span>
<lb n="1215"/><span>na Féile Míchíl 1648, agus críochnuígheas an tsíothcháin</span>
<lb n="1216"/><span>le cómhdháil ghenearálta na cCosbhuntóiríghe</span>
<lb n="1217"/><span>cCatoilicighe an seachtmhadh lá déag</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1218"/><p><span>do January, dá ngairmthíghe síothcháin '48.</span>
<lb n="1219"/><span>Do glacadh an tsíothcháin seo leis na Cosbhuntóiríghibh</span>
<lb n="1220"/><span>Catoilicíghe uile acht amháin Eóghan</span>
<lb n="1221"/><span>Ruadh Ó Néill do budh saidiúir foirtiúin amháin,</span>
<lb n="1222"/><span>gidh eadh, an t-oifigeach adbhaithe do budh</span>
<lb n="1223"/><span>fheárr do bhí aco ansa ríoghacht, do sheasaimh</span>
<lb n="1224"/><span>amach, mar, go dearmadach, ná tugadar céim</span>
<lb n="1225"/><span>shuimeamhuil air bith dó ansan arm, nó go</span>
<lb n="1226"/><span>ttug Iarla Urmhúmhan a théarmaoi féin dó an</span>
<lb n="1227"/><span>tan do briseadh air an Iarla a mBaile Átha</span>
<lb n="1228"/><span>Cliaith agus iar tteacht do Cromuil go hÉirinn</span>
<lb n="1229"/><span>go grod dá éis sin.  Do thug Eóghan Ruadh agus a</span>
<lb n="1230"/><span>pháirtíghe aonta leis an síothcháin an dara lá</span>
<lb n="1231"/><span>déag d'October dá éis sin agus ansan do chruinnígheadar</span>
<lb n="1232"/><span>uile a n-aghaidh na bPáirlimentáirians.</span></p>
<lb n="1233"/>
<lb n="1234"/><p><span>Gidh eadh, d'éag Eóghan Ruadh go míofhoirtiúnach</span>
<lb n="1235"/><span>go grod dá éis sin, agus ansan ní raibh</span>
<lb n="1236"/><span>neach air bith fágtha aco do budh feadhma chum</span>
<lb n="1237"/><span>seasaimh (a) n-aghaidh Chromuil do thomáin</span>
<lb n="1238"/><span>an uile nídh roimhe gan toirmeasg air bith acht</span>
<lb n="1239"/><span>an mhéid do-rín Aodh dubh Ó Néill dóibh a</span>
<lb n="1240"/><span>cCluain Meala, mar ar chaíll sé an oiread fear</span>
<lb n="1241"/><span>agus do chaill sé ag gabháil na coda eile don ríoghacht.</span>
<lb n="1242"/><span>Agus do chaillfeadh mórán eile dhíobh, agus d'imtheódh</span>
<lb n="1243"/><span>gan an ríoghacht do ghabháil, munadh</span>
<lb n="1244"/><span>mbiadh nár chuireadar muíntear Phortláirge</span>
<lb n="1245"/><span>púdar agus pléir chum an ghairisiúin amhuil mar</span>
<lb n="1246"/><span>ghealladar.</span>
<lb n="1247"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1248"/><p><span>Air a shon san féin do sheasmhuígheadar na</span>
<lb n="1249"/><span>Cosbhuntóirighe Catoilicíghe amach go deiridh.</span>
<lb n="1250"/><span>Agus ciodh gur tairigiodh an chuid budh mhó</span>
<lb n="1251"/><span>dá n-eastátaibh dhóibh agus mórán do théarmaoibh</span>
<lb n="1252"/><span>socharacha eile, amhuil do sheasaimh an cás, le</span>
<lb n="1253"/><span>Pairliment an Rúmpadh an tráith sin, dá</span>
<lb n="1254"/><span>n-umhalaoidís dóibh féin agus seirbhís an Rígh do</span>
<lb n="1255"/><span>thréigion, gidh eadh, do dhiúltaoígheadar do</span>
<lb n="1256"/><span>ghuth aon-bhuidhne na tairigsiona san uile a</span>
<lb n="1257"/><span>ccómhdháil ghenearálta ag Loch Riach san</span>
<lb n="1258"/><span>gheimhre 1650.  Agus nochar leagadar a n-airm,</span>
<lb n="1259"/><span>nó gur cuireadh a ccás iad ná raibh sé 'na ccómhachtaibh</span>
<lb n="1260"/><span>an cogadh do sheasamh ní bhus faide</span>
<lb n="1261"/><span>san mbliadhain 1653.</span></p>
<lb n="1262"/>
<lb n="1263"/><p><span>Budh rogha le húrmhór na harmála a ndúthaidh</span>
<lb n="1264"/><span>dhíleas do thréigion ná marthuinn fé chómhachta</span>
<lb n="1265"/><span>an tíoránaigh, Cromuil, le haigne an chuid</span>
<lb n="1266"/><span>eile dá laethibh do chathamh a seirbhís a bPrionsa.</span>
<lb n="1267"/><span>Agus uime sin do-ríneadar coinghíl dul go tíribh</span>
<lb n="1268"/><span>eachtrann agus go háirighthe don Fhrainc agus don</span>
<lb n="1269"/><span>Spáinn.  Agus an mhéid d'fhan do thaoibh aoise</span>
<lb n="1270"/><span>nó éagcruais as iomdha anfhórlann d'fhuilingeadar.</span>
<lb n="1271"/><span>Óir na saídiúiríghe agus mórán do dhaoinibh</span>
<lb n="1272"/><span>bochta na tuatha do díoladh 'na sglábhaibh iad</span>
<lb n="1273"/><span>leis na hOileánaibh Iartharacha, nó West Indies,</span>
<lb n="1274"/><span>chúig mhíle dhéag nó fithche míle fear dhíobh.</span>
<lb n="1275"/><span>Agus na hoifigíghe nó an chuid eile d'uaislibh</span>
<lb n="1276"/><span>Catoilicíghe na ríoghachta do hórduígheadh tar</span>
<lb n="1277"/><span>Soininn anonn iad go cóige Chonnocht agus go</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1278"/><p><span>Contae an Chláir, agus do chómhall ortha gan tille</span>
<lb n="1279"/><span>tar ais a bpéin bháis gan cead, mar a rabhadar</span>
<lb n="1280"/><span>gach lá fé dhaoirse, fé bhruid, agus fé mhoghsainne</span>
<lb n="1281"/><span>na bhfoghthíoránach ag máighistireacht ortha.</span></p>
<lb n="1282"/>
<lb n="1283"/><p><span>Cromuil, ansan amm chéadna, gibé aco le</span>
<lb n="1284"/><span>tnúth na hÉirionnaigh do shásamh nó chum go</span>
<lb n="1285"/><span>ttaisbeánadh a íntinn chum cirt, d'órduidh sé</span>
<lb n="1286"/><span>Cúirt ó Claim (amhuil do ghairmidís na sein-Éirionnaigh</span>
<lb n="1287"/><span>don chúirt sin), ag Baile Átha an</span>
<lb n="1288"/><span>Luain, iona bhfághadh gach Catoilicíghe d'áiteóchadh</span>
<lb n="1289"/><span>é féin neimhchiontach san ccóimhéirghíghe</span>
<lb n="1290"/><span>nó tháinidh asteach fé na cáilibh eile do bhí</span>
<lb n="1291"/><span>ceapuighthe aco, suím d'áirighthe talmhan chum</span>
<lb n="1292"/><span>a ccothuighthe ansa chóige réamhráidte Chonnocht</span>
<lb n="1293"/><span>nó a cContae an Chláir: drong díobh an</span>
<lb n="1294"/><span>ceathramhadh cuid, drong eile an tríomhadh</span>
<lb n="1295"/><span>cuid, agus, do budh fhéidir, fír-bheagán díobh leath</span>
<lb n="1296"/><span>na suime acraoi do bhí 'na seilbh a n-áitibh eile</span>
<lb n="1297"/><span>san mbliadhain 1641.</span></p>
<lb n="1298"/>
<lb n="1299"/><p><span>Gidh eadh, ní rabhadar na foighthíoránaigh</span>
<lb n="1300"/><span>lán-tsásta leis an mbeag-fhábhar san féin do </span>
<lb n="1301"/><span>fuaradar na Catoilicithe.  Óir do tuigeadh dhóibh</span>
<lb n="1302"/><span>ná rabhadar féin lán-tsámhálta chum gach áite dá</span>
<lb n="1303"/><span>bhfuaradar féin go holc do chaomhna feadh</span>
<lb n="1304"/><span>mhairfeadh aon dona sein-shealbhúghdóiríghibh.</span>
<lb n="1305"/><span>Agus uime sin as minic do cinneadh aco, agus beag</span>
<lb n="1306"/><span>ná deárnadar é, as é sin, iad uille do chiorrbhadh</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1307"/><p><span>d'aon-bhuille idir fhear, mhnaoi, agus leanbh, munadh</span>
<lb n="1308"/><span>mbiadh mar do chuir lámh láidir Dé an buille</span>
<lb n="1309"/><span>malluighthe sin do leataoibh.</span></p>
<lb n="1310"/>
<lb n="1311"/><p><span>Do bhádar na hÉirionnaigh mórán bliadhan</span>
<lb n="1312"/><span>ansa chás chruadhálach so, a n-uamhan laetheamhuil</span>
<lb n="1313"/><span>na ccontabhairtíghe do bhí ós a cceannaibh,</span>
<lb n="1314"/><span>gan tnúth air domhan le fuasgladh air bith aco</span>
<lb n="1315"/><span>acht le hathghairm a bPrionsa d'fhuasglódh iad</span>
<lb n="1316"/><span>óna ngéibhionn láithreach agus do chuirfeadh a</span>
<lb n="1317"/><span>seilbh eastát a sínsear iad.  Gidh eadh, mar do</span>
<lb n="1318"/><span>mealladh iona mbaramhuil iad agus air gach míophuínteáil</span>
<lb n="1319"/><span>dár éirghe dhóibh as eadh tráchtfar</span>
<lb n="1320"/><span>annois.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>Ag san críoch don chéad-pháirt.</span>
<lb n="1323"/></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1324"/><p><span>AN DARA PÁIRT.</span></p>
<lb n="1325"/>
<lb n="1326"/><p><span>Sean-fhocail 29.14:  "An Rígh thug an fhírbhreith</span>
<lb n="1327"/><span>air na boicht biaidh a réimheas iomráidteach</span>
<lb n="1328"/><span>go deire an domhain."</span></p>
<lb n="1329"/>
<lb n="1330"/><p><span>Isa.10.1:  "Mo thruagh lucht na cclaen-bhreath, do</span>
<lb n="1331"/><span>sgríobhas gach daor-bhruid dár cheapadar: an</span>
<lb n="1332"/><span>t-uireasbach d'iompódh leataoibh ó bhreitheamhnas;</span>
<lb n="1333"/><span>an ceart do chlaonadh ó na bochtaibh; antúr do</span>
<lb n="1334"/><span>dhéanamh dona baintreabhachaibh; agus na díthleachtuithe</span>
<lb n="1335"/><span>d'arguin."</span></p>
<lb n="1336"/>
<lb n="1337"/><p><span>Ansa tráchta réamhráidte do thugamair suím</span>
<lb n="1338"/><span>aithgheárr na n-iompuithe iomdha do thárla a</span>
<lb n="1339"/><span>nÉirinn ón ccéid-bhliadhain do réimheas Bhainríghine</span>
<lb n="1340"/><span>Eilís gusan mbliadhain ndéanaigh do</span>
<lb n="1341"/><span>thíorántacht Chromuil.  Agus san rae sin do </span>
<lb n="1342"/><span>thugamair faoi ndeara mar ríneadh ball úirlise</span>
<lb n="1343"/><span>do chreideamh do chum daoirse agus daor-bhruide,</span>
<lb n="1344"/><span>agus mar hiompuígheadh saoirse an tsoísgéil chum</span>
<lb n="1345"/><span>gach uile chlaen-bheart, le a bhféadfaidís daoine</span>
<lb n="1346"/><span>cómhachtacha a ccómharsana d'arguin gan aní</span>
<lb n="1347"/><span>bhus mó cáis ná scrupail ná dhá mbiadh an</span>
<lb n="1348"/><span>bharántas céadna aco ó neamh do fuair an Pobal</span>
<lb n="1349"/><span>Eabhar ó lámhaibh Mhaoise chum rith le héadáil</span>
<lb n="1350"/><span>na nAegyptiánach.</span></p>
<lb n="1351"/>
<lb n="1352"/><p><span>A mbreithniúghadh an sgéil uile as follus go</span>
<lb n="1353"/><span>raibh cóimhéirghíghe Iarla Thír Eóghain</span>
<lb n="1354"/><span>chómh fada san ó bheith 'na rebelliúntacht le</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1355"/><p><span>dlighthibh Dé agus le dlighthibh fuaindemeantamhla</span>
<lb n="1356"/><span>an tsaoghail, ná raibh acht cóimhdhídhean air</span>
<lb n="1357"/><span>féin ann a n-aghaidh iarrachtuíghe míobharántamhla</span>
<lb n="1358"/><span>Bhainríghine Eilís, ní hé amháin do</span>
<lb n="1359"/><span>ghaibh an choróinn go héagcórach ó Mháire,</span>
<lb n="1360"/><span>Bainríoghain Alban, acht fós do mheas ceart</span>
<lb n="1361"/><span>cille agus tuatha do lámhadh lena haon-toil a</span>
<lb n="1362"/><span>n-aghaidh na n-uile dhlighthe diadha agus daonna.</span></p>
<lb n="1363"/>
<lb n="1364"/><p><span>Agus a ttaoibh an Iarla do theithidh as an</span>
<lb n="1365"/><span>ríoghacht a n-aimsir Rígh Séamus do thaoibh</span>
<lb n="1366"/><span>ionformuireachta thraotúrtha St. Lawrence, do</span>
<lb n="1367"/><span>féadfaoi 'áireamh na pheacadh a n-aghaidh</span>
<lb n="1368"/><span>gliocais, do chuirfeadh d'éigion air dhuine mhacánta</span>
<lb n="1369"/><span>seasamh ag caomhna a neimhchionta, a onóra,</span>
<lb n="1370"/><span>agus a chlú fós le contabhairt a anma: gidh eadh,</span>
<lb n="1371"/><span>ní féidir cuir thréasonta do ghairm di ná gníomh</span>
<lb n="1372"/><span>do thabharfadh ciontach é a n-aghaidh na Coróinne.</span>
<lb n="1373"/><span>Gidh eadh, ó bhí aen-fhínnéighe amháin paointeálta</span>
<lb n="1374"/><span>chum dearbhaithe an' aghaidh, ciodh</span>
<lb n="1375"/><span>gurbh fhollus gurbh fhear éithigh é agus gur theith</span>
<lb n="1376"/><span>sé féin agus Iarla Thíre Conaill leis an ccúis ccéadna,</span>
<lb n="1377"/><span>caithfior 'adbháil go raibh cúis sháthach iad do</span>
<lb n="1378"/><span>dhaoradh le hacht Pháirliment, ciodh nárbh</span>
<lb n="1379"/><span>fhéidir a dhéanamh do réir an dlígh dá bhfanaidís</span>
<lb n="1380"/><span>agus triail do sheasamh.</span></p>
<lb n="1381"/>
<lb n="1382"/><p><span>Gidh eadh, do thaoibh Chóimhéirghíghe</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="1383"/><p><span>1641, gan amhras do-ghnídh leiter an dlígh</span>
<lb n="1384"/><span>rebelliúntacht di.  Óir searbhóntuighthe fé rígh</span>
<lb n="1385"/><span>dhlightheach, gibé aco háirmheóthar iad go</span>
<lb n="1386"/><span>haonta nó go hiomad, ní bhfuil ionta acht an</span>
<lb n="1387"/><span>t-áireamh san do phearsanaibh príomháideacha,</span>
<lb n="1388"/><span>agus uime sin ní féidir leó aon-úghdarrás poibillíghe</span>
<lb n="1389"/><span>do ghabháil ortha féin gan coimisiún spisialta</span>
<lb n="1390"/><span>ón bprionsa.  Gidh eadh, dá ttéighmís go hÁrd-Chúirt</span>
<lb n="1391"/><span>an Chirt agus machtnamh do dhéanamh air</span>
<lb n="1392"/><span>nádúir duine agus ócáidíghe éigneacha an ghnótha</span>
<lb n="1393"/><span>san, maille re réasún cómhachtach ár ccaomhnuighthe</span>
<lb n="1394"/><span>féin dár ghairm an t-óráideach Rómhánach</span>
<lb n="1395"/><span>non scripta sed nata lex, ad quam non</span>
<lb n="1396"/><span>docti sed facti sumus, do budh fhéidir mórán do</span>
<lb n="1397"/><span>rádh ag saoradh na ngnótha so.  Óir a ccomparáid</span>
<lb n="1398"/><span>don rebelliúntacht fhollus gan chúis do comóradh</span>
<lb n="1399"/><span>an tráith sin leis na réapuibliocánaibh Sagsanacha</span>
<lb n="1400"/><span>agus Albanacha, ní hé amháin a n-aghaidh úghdarráis</span>
<lb n="1401"/><span>agus coimisiúin an Rígh, acht fós a n-aghaidh a</span>
<lb n="1402"/><span>phearsan úngtha agus an riaghalúghadh ríoga, ní</span>
<lb n="1403"/><span>raibh acht cuir éattrom ionta nách féidir do</span>
<lb n="1404"/><span>chomóradh leis an ttaoibh eile acht amhuil mar</span>
<lb n="1405"/><span>dhéanfaoi túrtóg sheangán le Pic Theneriffe.</span>
<lb n="1406"/><span>Óir ní raibh riamh faoi aen-riaghlúghadh dlightheach</span>
<lb n="1407"/><span>aon-chóimhéirghighe as mó do bhí ócáideach</span>
<lb n="1408"/><span>chum féin-dhídheanuighthe agus dá bhrígh sin</span>
<lb n="1409"/><span>inleithsgéil, dá bhféadaimís gníomha gráineamhla</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1410"/><p><span>na comhchoitchinne do shaoradh, ná an Chóimhéirghíghe</span>
<lb n="1411"/><span>seo '41.</span></p>
<lb n="1412"/>
<lb n="1413"/><p><span>Agus fós ní rabhadar daoine san domhan riamh</span>
<lb n="1414"/><span>as mó fuair do dhuadh chum gach nídh do leasughadh</span>
<lb n="1415"/><span>do bhí aindlightheach iona ngníomhaibh</span>
<lb n="1416"/><span>ná Catoilicithe na hÉirionn.  Dá mhíosa agus fithche</span>
<lb n="1417"/><span>do sheasmhuígheadar amach, agus air feadh na haimsire</span>
<lb n="1418"/><span>sin níorbh í a n-intinn seasamh a n-aghaidh</span>
<lb n="1419"/><span>an Rígh, acht chum iad féin do chaomhna air</span>
<lb n="1420"/><span>Thighearnaoibh Giúistísíghe an Phairliment do-rín</span>
<lb n="1421"/><span>droch-úsáid do thabhairt d'úghdarrás an Rígh,</span>
<lb n="1422"/><span>do chum a dhíobhála féin agus díobhála a shearbhóntaoi</span>
<lb n="1423"/><span>dílse ansa ríoghacht san, agus a bhfábhar</span>
<lb n="1424"/><span>na rebelliún a Sagsaibh, gur chreidmheadar na</span>
<lb n="1425"/><span>Gaoidhil ná féadfaidís seirbhís budh mhó do</span>
<lb n="1426"/><span>dhéanamh don Rígh ná éirghíghe iona n-aghaidh,</span>
<lb n="1427"/><span>agus dá bhrígh sin iad do thoirmeasg air ní bhus mó</span>
<lb n="1428"/><span>oilc do dhéanamh.  Agus dá dhearbhadh san,</span>
<lb n="1429"/><span>chómh luath agus do haistrígheadh na giúistísí seo</span>
<lb n="1430"/><span>do-ríneadar na Cosbhuntóiríghe Éirionnacha</span>
<lb n="1431"/><span>sosadh cogaigh le hIarla Urmhúmhan do chum</span>
<lb n="1432"/><span>síothchána socruighthe do thabhairt chum críche,</span>
<lb n="1433"/><span>nídh budh mhiann leis an bPriónsa agus leis na</span>
<lb n="1434"/><span>daoinibh.  Gidh eadh, do cuireadh na gnótha</span>
<lb n="1435"/><span>maithe seo do leataoibh le claen-bheartaibh</span>
<lb n="1436"/><span>droinge d'áirighthe do bhí ag cómhoibriughadh</span>
<lb n="1437"/><span>eatortha, nó le cinneamhnaibh éigin eile an tráith</span>
<lb n="1438"/><span>sin.</span>
<lb n="1439"/></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1440"/><p><span>Gidh eadh, do-ríneadh an tsíothcháin an seachtmhadh</span>
<lb n="1441"/><span>lá déag do January 1648-9, agus, ní hé amháin</span>
<lb n="1442"/><span>a glacadh le haon-ghuth, do chuireadar na</span>
<lb n="1443"/><span>hÉirionnaigh séaladh uirthe lena ccuid fola, ag</span>
<lb n="1444"/><span>cothúghadh cogaigh air feadh trí mbliadhan</span>
<lb n="1445"/><span>leis na Pairlimentairians, murdairéirghíghe an</span>
<lb n="1446"/><span>Rígh; agus an uair chailleadar a mbailte daingin</span>
<lb n="1447"/><span>uile do chothuígheadar cogadh sléibhe leó air</span>
<lb n="1448"/><span>feadh bliaghanna dá éis sin, ag tnúth le cabhair</span>
<lb n="1449"/><span>éigin ón Rígh.  Gidh eadh, ó ná fuaradar an</span>
<lb n="1450"/><span>chabhair sin, do budh éigion dóibh a n-airm do</span>
<lb n="1451"/><span>leagadh; agus ó ná féadfaidís 'fhóighnneamh marthuinn</span>
<lb n="1452"/><span>faoi thíorántacht na bhfealtóiríghe do</span>
<lb n="1453"/><span>dhearg a lámha a bhfuil a bPriónsa, do-rín a</span>
<lb n="1454"/><span>n-úrmhór coinghíl air dhul tar fairge.  Agus uime</span>
<lb n="1455"/><span>sin do-chuaidh cuid díobh don Fhraínc agus cuid</span>
<lb n="1456"/><span>don Spáinn, tuairim chúig nó deich míle fhithchiod</span>
<lb n="1457"/><span>d'fhearaibh infheadhma.  Agus ó do budh</span>
<lb n="1458"/><span>é a miann an tseirbhís nár fhéadadar do dhéanamh</span>
<lb n="1459"/><span>dá bPriónsa ag baile do dhéanamh dó a ttíribh</span>
<lb n="1460"/><span>eile, ní túsga do ghabhadar cuan ná chómhchruinnígheadar</span>
<lb n="1461"/><span>as gach áird do chum órduithe</span>
<lb n="1462"/><span>a bPriónsa do leanmhuin.</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>As leis an réasún so do thréigiodar seirbhís na</span>
<lb n="1465"/><span>Spáinne, air mbeith don Rígh san bhFrainc, agus</span>
<lb n="1466"/><span>do thréigeadar na Francaigh chómh luath agus do-chuaidh</span>
<lb n="1467"/><span>sé go Netherlands na Spáinne.  Agus as</span>
<lb n="1468"/><span>deimhin gurab é an cómhchruinniúghadh so na</span>
<lb n="1469"/><span>nGaoidheal tímpchioll an Rígh, san amm 'nar</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1470"/><p><span>thréigeadar beagnách a shearbhóntuighthe uile é</span>
<lb n="1471"/><span>do mhéadaidh é air measg strainséiríghe, agus do </span>
<lb n="1472"/><span>fuair an chuid as mó dá chothúghadh dó an</span>
<lb n="1473"/><span>feadh bhí sé 'na dhíbiorthach.</span></p>
<lb n="1474"/>
<lb n="1475"/><p><span>Ag so an fhírinne nách féidir do shéanadh</span>
<lb n="1476"/><span>le neach iona chéill réasúnta, óir mairid mórán</span>
<lb n="1477"/><span>fínnithe air an sgéal so.  Agus an Rígh féin, go</span>
<lb n="1478"/><span>grod d'éis a athghairmthe, d'adbhaidh sé an nídh</span>
<lb n="1479"/><span>céadna a n-óráid chum an Phairliment an seachtmhadh</span>
<lb n="1480"/><span>lá fithchiod do July 1660, mar a n-abair</span>
<lb n="1481"/><span>sé: "Atá tnúth agam nach gábha dhamh aon-rod</span>
<lb n="1482"/><span>do rádh do thaoibh na hÉirionn, gurab iad</span>
<lb n="1483"/><span>amháin do bhiadh gan toradh mo ghrása; do</span>
<lb n="1484"/><span>thaisbeánadar mórán díograisi damh a ttíribh</span>
<lb n="1485"/><span>eachtrann, agus tabharfadh sibh aire dom onóir agus don</span>
<lb n="1486"/><span>gheallamhuin tugas dóibh."  Agus airís an</span>
<lb n="1487"/><span>deichmheadh lá fithchiod do November dá éis</span>
<lb n="1488"/><span>sin, do chum socruighthe na hÉirionn adúbhairt</span>
<lb n="1489"/><span>sé: "Fá dheóidh budh chuimhin liom, agus ní fuláir</span>
<lb n="1490"/><span>go ccuímhneód go deóigh, air an díogras mór do</span>
<lb n="1491"/><span>thaisbeáin cuid mhaith don náisiún san damh</span>
<lb n="1492"/><span>air feadh na haimsire thugas air ttaoibh thall</span>
<lb n="1493"/><span>d'fhairge, an uair do ghlacadar agus d'úmhaluígheadar</span>
<lb n="1494"/><span>le sóchus agus le huirísle dom orduithibh, agus</span>
<lb n="1495"/><span>d'iompuidh iad féin chum gach seirbhíse tuigeadh</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1496"/><p><span>dham budh chaothamhla agus budh chóradh dhamh</span>
<lb n="1497"/><span>do leanmhain an tan san, bíodh go raibh ró-mhíochaothamhuil</span>
<lb n="1498"/><span>aco féin; agus tuigthear dhamh</span>
<lb n="1499"/><span>gur thuíll an t-iompchur san ár bhfábhar, ár</span>
<lb n="1500"/><span>cceart, agus ár ccaomhna."</span></p>
<lb n="1501"/>
<lb n="1502"/><p><span>Annois déinimís machtnamh don taoibh eile</span>
<lb n="1503"/><span>créad é an fábhar, ceart, ná caomhna do fuaradar</span>
<lb n="1504"/><span>na hÉirionnaigh a haithle a ndiain-dhíograis</span>
<lb n="1505"/><span>d'áitmhidh agus d'adbhaidh an Rígh feín go follus</span>
<lb n="1506"/><span>don tsaoghal.  Do budh í an cheist mhór annois;</span>
<lb n="1507"/><span>na Croiméillians - do-rín, amhuil madraoi fola,</span>
<lb n="1508"/><span>an chéad-Chormac d'fhiaghach go n-uig an scaffal,</span>
<lb n="1509"/><span>agus do thomáin an dara Cormac as a ríoghachtaibh</span>
<lb n="1510"/><span>- an bhfágfaoi na heastáit aco do fuaradar a</span>
<lb n="1511"/><span>nÉirinn a los na ngníomha soiléire seo a n-aghaidh</span>
<lb n="1512"/><span>na Coróinne, nó a ttabhart suas dona sein-shealbhudóirighibh</span>
<lb n="1513"/><span>do thaisbeáin a ndílseacht chómh</span>
<lb n="1514"/><span>neimhmeódhanach san, agus do chaíll na heastáit</span>
<lb n="1515"/><span>chéadna do thaoibh a ndlúith-dhíograis don Rígh,</span>
<lb n="1516"/><span>agus agá raibh a tteidil go maith a los na síothchána</span>
<lb n="1517"/><span>ag baile agus gnáith-gheallamhna an Rígh a ttíribh</span>
<lb n="1518"/><span>eile?</span></p>
<lb n="1519"/>
<lb n="1520"/><p><span>As deimhin ar ttúis go raibh an Rígh go ró-éigneach</span>
<lb n="1521"/><span>chum cirt do dhéanamh dona</span>
<lb n="1522"/><span>Gaoidhealaibh.  Gidh eadh, d'oibrígheadar clis</span>
<lb n="1523"/><span>agus cladhaireacht daoine móra do bhí iona thímpchioll</span>
<lb n="1524"/><span>air chum claonta agus a ttabhairt suas dá</span>
<lb n="1525"/><span>naimhdibh agus a ttréigion go hiomlán, an bhuidhean</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1526"/><p><span>nár thréig eision riamh iona mhíofhoirtiúnaibh</span>
<lb n="1527"/><span>iomdha.  Bíodh iongna ort, a Fhlathais Dé,</span>
<lb n="1528"/><span>dá thaoibh seo!  Óir ar léaghadh ná ar cluineadh</span>
<lb n="1529"/><span>gníomh a ccomórtas dó so ó chruthughadh an</span>
<lb n="1530"/><span>domhain?  Gníomh chómh truaillighthe sin</span>
<lb n="1531"/><span>(agus nár chuibhe do phrionsa mhór ná oirdheirc), agus</span>
<lb n="1532"/><span>chómh contrárdha san do cheart choitchionn</span>
<lb n="1533"/><span>agus dona ceangalaibh diadha bhíonn idir an ccine</span>
<lb n="1534"/><span>dhaonna, agus fós chómh neamhghasta san (agus misneach</span>
<lb n="1535"/><span>do chur ar dhroch-dhaoinibh leis an sompla</span>
<lb n="1536"/><span>so chum éirghíghe a n-aghaidh na ríghthe thiucfadh</span>
<lb n="1537"/><span>dá éis, chum a bhfoirtiúin do dhéanamh air</span>
<lb n="1538"/><span>an modh ccéadna - agus an droich-mhisneach do</span>
<lb n="1539"/><span>chuirfeadh sé air dhaoinibh chum bheith díleas</span>
<lb n="1540"/><span>dá bpriónsa - sómpla áidhbhéil air diombuidheachas</span>
<lb n="1541"/><span>bheir forfhógradh do dhaoinibh eile gan</span>
<lb n="1542"/><span>iad féin do chur a ccontabhairt air an modh</span>
<lb n="1543"/><span>ccéadna) nách féidir le céill dhaonna a mhachtnamh</span>
<lb n="1544"/><span>créad an chúis do bhí leis.</span></p>
<lb n="1545"/>
<lb n="1546"/><p><span>Do-chímíd somplaoi iomdha a starthaibh air</span>
<lb n="1547"/><span>phrionsaoibh dárbh éigion, chum suaimhnis agus</span>
<lb n="1548"/><span>síothchána a ríoghachta, párdún do thabhairt do</span>
<lb n="1549"/><span>rebelliúnaibh iar n-úmhlúghadh dhóibh, agus iad do</span>
<lb n="1550"/><span>chur a seilbh a sein-eastát.  Agus fós, do budh</span>
<lb n="1551"/><span>fhéidir fábhair eile do thabhairt dóibh, agus fós,</span>
<lb n="1552"/><span>daoine saoradh dhéanamh díobh, nuair nách</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="1553"/><p><span>biaidís suaimhneasach gan san, amhuil do-rín</span>
<lb n="1554"/><span>Rígh na Spáinne grod ó shoin leis na Pléimeannaigh.</span>
<lb n="1555"/><span>Agus d'fhéadfadh rígh gach nídh aco so</span>
<lb n="1556"/><span>do dhéanamh go dlightheach, óir a ccásaibh don</span>
<lb n="1557"/><span>tsórt san as é féin bhíos ag cailleamhuin, agus d'fhéadfadh</span>
<lb n="1558"/><span>sgaradh lena cheart féin an tan as maith</span>
<lb n="1559"/><span>leis é nó an uair chuirid 'uireasbuídhe féin d'éigion</span>
<lb n="1560"/><span>air é.  Gidh eadh, rígh, nách é amháin do-rín</span>
<lb n="1561"/><span>párdún agus dualgus do thabhairt do rebelliúnaibh,</span>
<lb n="1562"/><span>acht fós do thug dóibh beatha sínsir na buídhne</span>
<lb n="1563"/><span>do dhlúith-lean é féin gusan lá déaghnach a</span>
<lb n="1564"/><span>ccontabhairt a ccnámh agus a n-anmana a n-aghaidh</span>
<lb n="1565"/><span>na rebelliún ccéadna, as gnódh chómh éagsamhlach</span>
<lb n="1566"/><span>é agus nách féidir a shamhuil ná a shómpla d'fhagháil</span>
<lb n="1567"/><span>a n-aon-stair dhiadha ná phágánta.</span></p>
<lb n="1568"/>
<lb n="1569"/><p><span>Gidh eadh, déarfadh neach, ní fhéadfadh an</span>
<lb n="1570"/><span>Rígh le gastacht aní bhus lúgha do dhéanamh,</span>
<lb n="1571"/><span>iar ndéanamh machtnaimh air an suím mhóir dá</span>
<lb n="1572"/><span>shearbhóntuighthibh do bhí míoshásta lena riaghlughadh</span>
<lb n="1573"/><span>agus an t-airiars mór do bhí amuith ag an</span>
<lb n="1574"/><span>armáil a nÉirinn do gheall sé do dhíol.  Gastacht</span>
<lb n="1575"/><span>bhreágh go deimhin!  A ccaithfidh gastacht</span>
<lb n="1576"/><span>ansan, an cháil as áille bhaineas leis an réasún</span>
<lb n="1577"/><span>nádúrtha agus as uaisle agus as ársa dona céadfadhaibh</span>
<lb n="1578"/><span>daonna uile, claochlódh agus tarcuisne d'fhulang</span>
<lb n="1579"/><span>amhlaidh so do chum gníomhartha prionsaoi</span>
<lb n="1580"/><span>dro'-chómhairlithe do leasúghadh?  Agus</span>
<lb n="1581"/><span>gurab í an ghastacht an ealadhain chirt riaghluithe,</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="1582"/><p><span>do cóimhrígheadh idir na Págánachaibh</span>
<lb n="1583"/><span>féin 'na cáil chómh mór, chómh oirdheirc sin,</span>
<lb n="1584"/><span>gur mheas priónsa na bhfilíghe Laidne nárbh</span>
<lb n="1585"/><span>fhéidir leis comaoine budh mhó do chur air a</span>
<lb n="1586"/><span>dhúthaigh ná an cháil seo do chreanadh leis na</span>
<lb n="1587"/><span>Rómhánachaibh ansa séamhadh leabhar dona</span>
<lb n="1588"/><span>hAeneids mar a n-abair:</span></p>
<lb n="1589"/>
<lb n="1590"/><p><span>While others may in other arts excel,</span>
<lb n="1591"/><span>Romans, mind you and govern nations well;</span>
<lb n="1592"/><span>To give the laws of peace belongs to you,</span>
<lb n="1593"/><span>To spare the humble and the proud subdue.</span></p>
<lb n="1594"/>
<lb n="1595"/><p><span>Tu regere imperio populos, Romane, memento;</span>
<lb n="1596"/><span>Hae tibi erunt artes, pacisque imponere</span>
<lb n="1597"/><span>morem,</span>
<lb n="1598"/><span>Parcere subjectis et debellare superbos.</span></p>
<lb n="1599"/>
<lb n="1600"/><p><span>Gidh eadh, idir Chríostuighthe do-ghnídh bladhmann</span>
<lb n="1601"/><span>mór as a ccáilibh maithe féin ós cionn na</span>
<lb n="1602"/><span>bPágánach, agus chuireann aní bhus lúgha a</span>
<lb n="1603"/><span>ngníomh dhíobh, déintear clócadh don tsubháilce</span>
<lb n="1604"/><span>uasail oirdheirc seo do chum cleasuígheachta</span>
<lb n="1605"/><span>agus cladhaireachta do chlúdadh agus do chum ócáide</span>
<lb n="1606"/><span>láithrigh, gan suím a n-onóir, a cceart, ná a</span>
<lb n="1607"/><span>ccoinsias; agus air an adhbhar san go raibh réasún</span>
<lb n="1608"/><span>ag an cceathramhadh Hanraoi, Rígh na Fraince,</span>
<lb n="1609"/><span>a rádh (agá chómháireamh féin le húmhlaoigheacht</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1610"/><p><span>don uimhir shuas, gidh eadh, a bhfírinne</span>
<lb n="1611"/><span>níor dhíobh é): Nous autres rois sommes des</span>
<lb n="1612"/><span>grands coquins.</span></p>
<lb n="1613"/>
<lb n="1614"/><p><span>Gidh eadh, déanamaoid machtnamh air an</span>
<lb n="1615"/><span>leithsgéal so ní bhus faide.  Má budh ghníomh</span>
<lb n="1616"/><span>chómh gasta san Páirlimentáirians na hÉirionn</span>
<lb n="1617"/><span>do choimeád iona nuaidh-eastátaibh d'eagla na</span>
<lb n="1618"/><span>ndaoine neimhdhíograiseacha d'fhearughadh,</span>
<lb n="1619"/><span>créad nár coimeádadh a mbráithre a Sagsaibh agus</span>
<lb n="1620"/><span>a nAlbain iona n-eastátaibh féin leis an réasún</span>
<lb n="1621"/><span>ccéadna?  Nó a rabhadar chómh tréan san a</span>
<lb n="1622"/><span>nÉirinn seoch ansna ríoghachtaibh eile go ccaithfídh</span>
<lb n="1623"/><span>a ccáirdeas do cheannach chómh daor san?</span>
<lb n="1624"/><span>Mádh chuir an Rígh do chómhall air féin ag Breda</span>
<lb n="1625"/><span>airiars oifigíghe agus saidiúiríghe Ghenearáil Monk</span>
<lb n="1626"/><span>do dhíol, créad nách féadfaoi seo do dhéanamh</span>
<lb n="1627"/><span>a nÉirinn le rátaoibh poibillíghe chómh maith agus</span>
<lb n="1628"/><span>do-ríneadh ansna ríoghachtaibh eile, agus gan</span>
<lb n="1629"/><span>an mór-áireamh san do bhaintreabhachaibh agus do</span>
<lb n="1630"/><span>dhíthleachtaoibh ('na ttéidh a ngol go laetheamhuil</span>
<lb n="1631"/><span>do láithir Dé) do léirsgrios agus do chur as a</span>
<lb n="1632"/><span>ccothúghadh, agus fós an lear san míltíghe d'uaislibh</span>
<lb n="1633"/><span>dílse as a cceart sínseardha, contrárdha do chreideamhain</span>
<lb n="1634"/><span>phoibillíghe agus do shochar na Coróinne?</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>Ní headh, an éagcóir fhollus osguilte seo ní</span>
<lb n="1637"/><span>féidir gastacht do ghairm di ansa Rígh, óir níorbh</span>
<lb n="1638"/><span>fhéidir nídh air bith do bheith ní budh neamhghasta</span>
<lb n="1639"/><span>ná í agus ní budh chontrárdha dá onóir agus dá</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1640"/><p><span>bhúntáiste.  Iarracht cheapuighthe do budh</span>
<lb n="1641"/><span>eadh í ó chuid dá mhinistéiríbh agus ó dhaoinibh</span>
<lb n="1642"/><span>cómhachtacha eile d'iompuidh go déaghnach</span>
<lb n="1643"/><span>chum bheith díleas dá bPriónsa, gidh eadh,</span>
<lb n="1644"/><span>amhuil cat Aesoip, nárbh fhéidir leó a sein-chéard</span>
<lb n="1645"/><span>do dhearmad, as é sin, bheith ag fiaghach air</span>
<lb n="1646"/><span>luchaigh.  Óir an réasún fírinneach fá bhfuaradar</span>
<lb n="1647"/><span>na hÉirionnaigh an chlaon-úsáid seo do budh</span>
<lb n="1648"/><span>é bheith 'na cCatoilicithe uile é, nár timhealadh</span>
<lb n="1649"/><span>riamh le prínsiobálaibh réapuibliocánacha agus do </span>
<lb n="1650"/><span>thug mórán doghrainne d'fhórsaoibh na bPairlimentairians</span>
<lb n="1651"/><span>an feadh do bhádar ag rith an Rígh</span>
<lb n="1652"/><span>síos, agus do chuir a ndóchas mhór é an cás d'iompódh</span>
<lb n="1653"/><span>go huile.</span></p>
<lb n="1654"/>
<lb n="1655"/><p><span>Uime sin do cinneadh ag na corrai-dhiabhalaibh</span>
<lb n="1656"/><span>seo, mar phointe phrínsiobálta do chum a ngnótha</span>
<lb n="1657"/><span>féin do thabhairt chum cínn, daoine don tsórt</span>
<lb n="1658"/><span>san do cheanna-mhúchadh.  Agus as leis an</span>
<lb n="1659"/><span>réasún so do cuireadh na Cabhailiaruíghe bochta</span>
<lb n="1660"/><span>ag ithe féuir le Nebuchadnezar, gan phágha, gan</span>
<lb n="1661"/><span>dualgas suimeamhuil, d'eagla gomo diongmhála</span>
<lb n="1662"/><span>iad san aímsir do bhí le teacht seasamh</span>
<lb n="1663"/><span>a n-aghaidh an pháirtíghe seo do cheart na</span>
<lb n="1664"/><span>Coróinne a n-aen-iompódh dá ttuitfeadh amach.</span></p>
<lb n="1665"/>
<lb n="1666"/><p><span>Iar cceapadh an phloit amhlaidh so agus do chum</span>
<lb n="1667"/><span>a thabhartha chum críche gan glór, do tharraingeadar</span>
<lb n="1668"/><span>pacadh do chúirtéiríghibh bochta leathchurtha</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1669"/><p><span>don ghorta do lean an Rígh leasmuith</span>
<lb n="1670"/><span>agus agá raibh a chluas gach amm, óir do budh iad</span>
<lb n="1671"/><span>a chómhairleacha príomháideacha mórán díobh</span>
<lb n="1672"/><span>agus páirtighthe a riúin, do tharraingeadar, adeirim,</span>
<lb n="1673"/><span>san phlot iad le geallamhna móra air lán-chuid</span>
<lb n="1674"/><span>do thalamh na hÉirionn nó suimeanna móra</span>
<lb n="1675"/><span>d'airgiod na Sagsan.  Agus do bhádar so do ló</span>
<lb n="1676"/><span>agus d'oidhche a' crónán a ccladhaireachta a ccluasaibh</span>
<lb n="1677"/><span>an Rígh, nó gur oibrígheadar air fá dheóigh a</span>
<lb n="1678"/><span>mianna do thabhairt dóibh do chum léar-chailleamhna</span>
<lb n="1679"/><span>na cCatoilicithe nÉirionnach.  Óir budh</span>
<lb n="1680"/><span>chionta ró-mhór le fulang a ccreideamh, a ccuid</span>
<lb n="1681"/><span>talmhan, agus a ndílseacht, le rebelliúnaibh santacha</span>
<lb n="1682"/><span>neamhchreideamhacha!</span></p>
<lb n="1683"/>
<lb n="1684"/><p><span>Ansan déarfadh tú go raibh an Rígh saor ó</span>
<lb n="1685"/><span>mhilleán, ó rín sé amhuil adubhairt a chómhairle</span>
<lb n="1686"/><span>agus a phríomh-chúirtéirighe leis.  Gidh eadh, as</span>
<lb n="1687"/><span>fada uaidh sin é, óir amhuil adeir ár Slánughthóir:</span>
<lb n="1688"/><span>"mádh ghiolluígheann an caoch an dall, tuitfid</span>
<lb n="1689"/><span>maraon san díghidh".  As é sin, ní hé amháin</span>
<lb n="1690"/><span>an cómhairleach acht an té do cómhairlígheadh</span>
<lb n="1691"/><span>atá freagarthach ann gach éagcóir dá ndeárnadh.</span>
<lb n="1692"/><span>Go deimhin, dámo é Dia cheapfadh lucht cómhairle</span>
<lb n="1693"/><span>don tsórt san dó, do féadfaoi mórán do rádh</span>
<lb n="1694"/><span>iona cháil; ciodh an tan do thairidh Adám</span>
<lb n="1695"/><span>Críonna pléa don tsórt so ag déanamh amach</span>
<lb n="1696"/><span>gurab é an nídh do thug Dia na Gaoise dó thug</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1697"/><p><span>fá deara air úbhall na haithne d'ithidh, as mó do</span>
<lb n="1698"/><span>mhéadaidh ná do luígheadaidh an pléa seo a</span>
<lb n="1699"/><span>chuir.  Gidh eadh, an tan atá sé a ccómhachta</span>
<lb n="1700"/><span>priónsa, agus dá bhrígh sin ceangailte air a cceart</span>
<lb n="1701"/><span>dó féin agus dá mhuíntir, chomh maith agus as féidir</span>
<lb n="1702"/><span>leis é, comhairleacha cearta coinsiasacha do</span>
<lb n="1703"/><span>thoghadh, má ghnídh a chontrárdha so, atá a</span>
<lb n="1704"/><span>leanmhuin chómh fada óna shaoradh agus go bhfuil</span>
<lb n="1705"/><span>sé freagarthach do láithir Dé iona ndro'-chómhairle-sion</span>
<lb n="1706"/><span>agus ansa droch-thoghadh do-rín sé féin.</span>
<lb n="1707"/><span>Óir leis seo osglann é féin do chontabhairt fhollus</span>
<lb n="1708"/><span>a mhealta, agus an té ghrádhas an chontabhairt</span>
<lb n="1709"/><span>tuitfidh inte, mar adeir mac Syrach.  Agus don</span>
<lb n="1710"/><span>taoibh eile, as cumadh do dhuine máirseáil go</span>
<lb n="1711"/><span>hiofrann dá thoil féin, nó é 'ghiolluígheacht ann</span>
<lb n="1712"/><span>le daoinibh eile, má théid ann fá dheóigh.</span></p>
<lb n="1713"/>
<lb n="1714"/><p><span>Uime sin, an priónsa do thabharfaidh aire fhriochnúmhach</span>
<lb n="1715"/><span>dá ghnódh agus agá bhfuil Dia as cómhair</span>
<lb n="1716"/><span>a shúl, ní fuláir dó do thaoibh gnótha suimeamhla</span>
<lb n="1717"/><span>a ríoghachta gan luígh go hiomlán air cómhairlibh</span>
<lb n="1718"/><span>daoine eile, dá ábaltacht agus dá fhoghlamtha iad,</span>
<lb n="1719"/><span>óir as gnáthach leó, le fábhar éigin, bheith claon</span>
<lb n="1720"/><span>chum na héagcóra.  Acht budh chóradh dhó</span>
<lb n="1721"/><span>meádhchan agus machtnamh, nó fiosrúghadh aireach</span>
<lb n="1722"/><span>do dhéanamh air chúisibh agus air réasúnaibh na</span>
<lb n="1723"/><span>ccómhairleacha so, agus gan 'fhulang buadh 'bhreith</span>
<lb n="1724"/><span>air a bhreitheamhnas féin, go háirighthe a ccásaibh</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1725"/><p><span>móra, aní bhus mó le ciapadh ná le hargóintíbh</span>
<lb n="1726"/><span>daoine eile; amhuil mar adeir an chéid-Rígh</span>
<lb n="1727"/><span>Cormac iona Icon Basilike, mar a ndéineann</span>
<lb n="1728"/><span>machtnamh air dhearmadaibh cinneamhnacha</span>
<lb n="1729"/><span>éigin don tsórt so do-rín sé.</span></p>
<lb n="1730"/>
<lb n="1731"/><p><span>Óir Réasún, mar as ga don diadhacht é, ní</span>
<lb n="1732"/><span>bhfuil ann uaidh féin aon-chlaonadh, acht treórann</span>
<lb n="1733"/><span>do ghnáth chum na fírinne, amhuil ghnídh snáthad</span>
<lb n="1734"/><span>an mháirnéalaigh chum an Phola Thuaigh;</span>
<lb n="1735"/><span>ionnus nách deacair d'fhiosruíghe fhriochnúmhach</span>
<lb n="1736"/><span>eidir-dhealbhadh dhéanamh idir réasúnaibh follusa</span>
<lb n="1737"/><span>a ngnóthaibh cearta agus claona, an uair thabharfar</span>
<lb n="1738"/><span>iad air aon go soiléir dá láithir.  Gidh eadh, má</span>
<lb n="1739"/><span>ghnídh sé, a n-ionad fír-fhiosrughadh na fírinne,</span>
<lb n="1740"/><span>gan d'éisteacht acht aon-pháirtíghe amháin, nó</span>
<lb n="1741"/><span>fhágbhann breitheamhnas an chirt a leith ágha</span>
<lb n="1742"/><span>nó foirtiúin, amhuil mar chuireann cearrbhach a</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1743"/><p><span>ghinithe a ccontabhairt air díslíbh, ní féidir</span>
<lb n="1744"/><span>réasúntacht do dhéanamh ansa chás san acht</span>
<lb n="1745"/><span>'fhágbháil a leith a fhoirtiúin cia aco bhiadh sé</span>
<lb n="1746"/><span>bocht nó sonuíghe, cia aco air neamh nó a n-iofrann</span>
<lb n="1747"/><span>thógfaidh suas a lóistín.</span></p>
<lb n="1748"/>
<lb n="1749"/><p><span>Gidh eadh, ní hé seo as iontuigthe go bhfágfaoi</span>
<lb n="1750"/><span>an pionós dleaghthar d'aincheart poibillíghe a</span>
<lb n="1751"/><span>ccóir an tsaoighil eile.  Óir do-chímíd ansa tsaoghal</span>
<lb n="1752"/><span>so féin ceirt-bhreitheamhnas Dé ag tuitim ar</span>
<lb n="1753"/><span>cuirtheachaibh don tsórt so; gidh eadh, ní chomh</span>
<lb n="1754"/><span>gnáthach ortha féin agus air a sliocht gusan</span>
<lb n="1755"/><span>tríomhadh nó an ceathramhadh glúin, air a bhfuil</span>
<lb n="1756"/><span>sómpla soiléir aguinn a ccás na nGibeonites,</span>
<lb n="1757"/><span>do mheall, le cleasuígheacht fhollus, geallamhuin</span>
<lb n="1758"/><span>a n-anama 'spáráil, agus an tan do foilsígheadh san</span>
<lb n="1759"/><span>ortha do bhádar sásta le bheith 'na sgoltóiríghe</span>
<lb n="1760"/><span>cunnadh agus 'na ttarraingtheóiríghe uisge ag an</span>
<lb n="1761"/><span>bPobal Eabhra seoch a cciorrbhadh go hiomlán.</span>
<lb n="1762"/><span>Air a shon san féin, an tan mhothaidh Rígh Saul</span>
<lb n="1763"/><span>(le meódhan maith do réir dealraibh, as é sin, le</span>
<lb n="1764"/><span>díogras do chlannaibh Israel mar as léir ansa</span>
<lb n="1765"/><span>Scriptiúir naomhtha) ócáideach na sglábhaithe</span>
<lb n="1766"/><span>truaillighthe seo do dhíothchur, ciodh go ttáinidh</span>
<lb n="1767"/><span>sé féin agus a mhac, Seanachán, go grod dá éis sin</span>
<lb n="1768"/><span>chum críche cinneamhnuighe, gidh eadh, do bhí</span>
<lb n="1769"/><span>an breitheamhnas trom san chómh fada san ón</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1770"/><p><span>cceart diadha do shásamh gur luidh lámh Dé air</span>
<lb n="1771"/><span>an ttír uile a n-aimsir Dháth, rígh, air feadh trí</span>
<lb n="1772"/><span>mbliadhan le chéile, agus nár tógmhadh í nó go</span>
<lb n="1773"/><span>ndeárnadh iodhbairt air sheachtar do shliocht</span>
<lb n="1774"/><span>Shaul mar ofráil nó mar shásamh ionar dhoirt</span>
<lb n="1775"/><span>d'fhuil na nGibeonites, contrárdha dona geallamhnaibh</span>
<lb n="1776"/><span>poibillíghe tug Joshua dóibh.  As dearbhtha</span>
<lb n="1777"/><span>go bhfuil Dia trócaireach gan fuinidh agus as</span>
<lb n="1778"/><span>maith dhúinn uile go bhfuil.  Gidh eadh, ní</span>
<lb n="1779"/><span>thugann Sé mathachas 'san uile chionta mar a</span>
<lb n="1780"/><span>chéile.  Óir curtha príomháideacha nó pairticiulártha,</span>
<lb n="1781"/><span>bíonn Sé ollamh chum párdúin do</span>
<lb n="1782"/><span>thabhairt ionta air aithríghe ionraic, gidh eadh,</span>
<lb n="1783"/><span>éagcóradh náisiúnta, ní dhearmadann go bráth</span>
<lb n="1784"/><span>iad gan sásamh nó leóirghníomh iomlán fóirlíonta.</span></p>
<lb n="1785"/>
<lb n="1786"/><p><span>As leór a ndúbhramair láithreach air an bpaointe</span>
<lb n="1787"/><span>seo.  Déinimís annois machtnamh air an mball</span>
<lb n="1788"/><span>úirlise féin d'fhóirlíon diamhar-rúin nó</span>
<lb n="1789"/><span>mistéir na malluightheachta agus an éigcirt, .i. Achta</span>
<lb n="1790"/><span>iofranda an tSocruithe, socrúghadh, go deimhin,</span>
<lb n="1791"/><span>rebelliún agus traotúiríghe, gidh eadh, léirsgrios agus</span>
<lb n="1792"/><span>lom-arguin searbhóntuighthe dílse.</span></p>
<lb n="1793"/>
<lb n="1794"/><p><span>San íodhail, nó san dia fhallsa, san Diana</span>
<lb n="1795"/><span>mhóir seo na nEphesians, as iomdha roinn nó</span>
<lb n="1796"/><span>páirt do bhí ann: air ttúis, forfhógradh an</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1797"/><p><span>Rígh chum socruighthe na hÉirionn; an dara</span>
<lb n="1798"/><span>nídh, a theagaisg chum an fhorfhógradh chéadna;</span>
<lb n="1799"/><span>an treas nídh, an tAcht féin nó an deagh-chomaoine</span>
<lb n="1800"/><span>do chuir an Pairliment ortha air aon; agus</span>
<lb n="1801"/><span>fá dheóigh, a ndeiridh an ríngce fhada tigeann</span>
<lb n="1802"/><span>suas eirioball an dragoin, .i. Acht oirdheirc an</span>
<lb n="1803"/><span>Chraobhsgaoile mar a bhfuil sé iontabhartha</span>
<lb n="1804"/><span>faoi ndeara go raibh 'fhios ag Croiméillians na</span>
<lb n="1805"/><span>hÉirionn go rabhadar na nithe 'ghreamuígheadar</span>
<lb n="1806"/><span>le faid aímsire chómh neimhréasúnta san ná</span>
<lb n="1807"/><span>raibh sé dh'éadan ortha a ttagairt air ttúis.  Acht</span>
<lb n="1808"/><span>ag oibriúghadh amhuil seangáin faoi thalamh, agus</span>
<lb n="1809"/><span>diaigh a ndiaigh ag dul a ndánacht ó bheith ag</span>
<lb n="1810"/><span>éirghíghe leó, do ghreamuígheadar a thrí</span>
<lb n="1811"/><span>hoirid agus air a réighfidís air athghairm an Rígh.</span>
<lb n="1812"/><span>Agus ag so an réasún fírinneach ná fuil ansa</span>
<lb n="1813"/><span>tsocrúghadh uile acht contrárdhacht agus bréagnúghadh</span>
<lb n="1814"/><span>chómh fada san ó chéile ná fuil sé a</span>
<lb n="1815"/><span>ccómhachtaibh céille daonna a ccur le chéile.</span>
<lb n="1816"/><span>Óir ansa bhforfhógradh atáid mórán cúinsíghe</span>
<lb n="1817"/><span>do théid chómh fada san chum cirt do dhéanamh</span>
<lb n="1818"/><span>dona Gaoidhealaibh, dá ccuirfídh a bhfeidhm iad,</span>
<lb n="1819"/><span>go bhfághadh na mílte dhíobh a cceart.  Dá</span>
<lb n="1820"/><span>bhrígh sin, do chum píosa cirt chómh contabharthach</span>
<lb n="1821"/><span>san do chur air ccúl do ceapadh, go grod</span>
<lb n="1822"/><span>dá éis sin, na teagaisg d'aon-ogham do chum na</span>
<lb n="1823"/><span>fairsinge do bhí ansa bhforfhógradh do chúmhangúghadh;</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1824"/><p><span>agus ansan, an chuid budh mhó dona</span>
<lb n="1825"/><span>cúinsíbh fábharacha d'fhan dá éis seo, do haithghearradh</span>
<lb n="1826"/><span>iad le mórán do chúinsighíbh eile do</span>
<lb n="1827"/><span>cuireadh ansan Acht; agus fá dheóigh, an beagán</span>
<lb n="1828"/><span>díoghlama do fágbhadh do sguabadh ar siúbhal</span>
<lb n="1829"/><span>í go hiomlán le hAcht an Chraobhsgaoile, léar</span>
<lb n="1830"/><span>gearradh amach go deóigh iad uile acht fír-bheagán</span>
<lb n="1831"/><span>do lucht cúinsíghe ainimnighthe san Acht agus</span>
<lb n="1832"/><span>fír-bheagán eile air a raibh sé d'fhoirtiún triail</span>
<lb n="1833"/><span>ratha ar iarnnaoibh dearga do sheasamh a cCúirt</span>
<lb n="1834"/><span>ó Claim.</span></p>
<lb n="1835"/>
<lb n="1836"/><p><span>Níorbh fhuláir go mbiadh trí cáile ansna Catoilicithibh</span>
<lb n="1837"/><span>Éirionnacha agá raibh tnúth le seilbh</span>
<lb n="1838"/><span>a sein-eastát: air ttúis, na neimhchiontaigh nár</span>
<lb n="1839"/><span>thóg arm maille ris na Cosbhuntóirighibh suil a</span>
<lb n="1840"/><span>ndeárnadh síothcháin '48; an dara drong, iad so</span>
<lb n="1841"/><span>dá ngairmthíghe fir bhratuíghe do bhí a seirbhís</span>
<lb n="1842"/><span>fá mheirge an Rígh air an ttaobh thall d'fhairge</span>
<lb n="1843"/><span>air feadh a dheóruígheachta; agus fá dheóigh, an</span>
<lb n="1844"/><span>mhéid dona Cosbhuntóiríghibh agá raibh teidil</span>
<lb n="1845"/><span>le toradh na Síothchána.  Do bhí sé air aigne an</span>
<lb n="1846"/><span>Rígh ceart iomlán do dhéanamh do gach droing</span>
<lb n="1847"/><span>díobh so; óir do thaobh na neimhchiontach, ní</span>
<lb n="1848"/><span>raibh sé do bheag-náire 'na ndearg-naimhdibh</span>
<lb n="1849"/><span>féin aenídh do rádh a n-aghaidh a ccirt do chasadh</span>
<lb n="1850"/><span>ortha; agus do thaoibh na bhfear bratuíghe, do</span>
<lb n="1851"/><span>thuilleadar san chómh maith ón Rígh leasmuith,</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1852"/><p><span>agus do bhádar a seirbhísíghe chómh friseáilte sin</span>
<lb n="1853"/><span>'na chuímhne ná leóighfeadh neach a thagairt iad</span>
<lb n="1854"/><span>do ghearradh amach; agus an chuid eile ná raibh</span>
<lb n="1855"/><span>nídh air bith aco le pléideáil acht síothcháin '48,</span>
<lb n="1856"/><span>do bhí fios ag an Rígh chómh maith sin méid</span>
<lb n="1857"/><span>na hoibligáide do bhí air, a n-onóir agus a ccoinsias,</span>
<lb n="1858"/><span>an tsíothcháin sin do dhéanamh go maith, gur</span>
<lb n="1859"/><span>órduidh sé cúinse do chur ansa bhforfhógradh</span>
<lb n="1860"/><span>ansna focalaibh seo: "Níorbh fhéidir an tsíothcháin</span>
<lb n="1861"/><span>do dhearmad do bhí ríochtanach aguinn</span>
<lb n="1862"/><span>féin do dhéanamh lenár searbhóntaoibh Éirionnacha</span>
<lb n="1863"/><span>ansan am san do cheapadar an dream do</span>
<lb n="1864"/><span>ghaibh go malluighthe úghdarrás na ríoghachta</span>
<lb n="1865"/><span>so an Chúirt fhuathmhar san chum 'anma 'bhuain</span>
<lb n="1866"/><span>as m'athair croídhe.  Agus dá bhrígh sin níorbh</span>
<lb n="1867"/><span>fhéidir linn gan sinn féin do chóireamh fé oibliogáid</span>
<lb n="1868"/><span>gach nídh atá bainte oruinn do réir na síothchána</span>
<lb n="1869"/><span>san do chómhall leó so do-rín go maith,</span>
<lb n="1870"/><span>go creideamhach macánta, gach nídh dár ghealladar</span>
<lb n="1871"/><span>dúinne".</span></p>
<lb n="1872"/>
<lb n="1873"/><p><span>Don taoibh eile, na Croiméillians agus a ccáirde</span>
<lb n="1874"/><span>ceannuithe ansa Chúirt, an tan fuaradar an Rígh</span>
<lb n="1875"/><span>chómh dian san ansan ócáid, agus ná leóighfidís cur</span>
<lb n="1876"/><span>a n-aghaidh a íntinne a nithibh chómh honóireach</span>
<lb n="1877"/><span>agus chómh ionchuibhe sin, do thaisbeánadar</span>
<lb n="1878"/><span>iad féin air aon-aigne leis; agus iar ngabháil an</span>
<lb n="1879"/><span>tímpchioll so leis le gliocas, do chathadar deacracha</span>
<lb n="1880"/><span>iona shlígh do thug go neamhmuthaghach</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1881"/><p><span>chum a bpaointe féin é.  Óir air ttúis, do chuireadar</span>
<lb n="1882"/><span>a ccéill don Rígh, agus do-ríneadar cás deimhnitheach</span>
<lb n="1883"/><span>de, go raibh ní bhus mó do thalamh chailte a</span>
<lb n="1884"/><span>nÉirinn ná shásóchadh gach n-aon agá raibh</span>
<lb n="1885"/><span>teidiol ceart chúcha.  Ansan do thaisbeánadar</span>
<lb n="1886"/><span>go raibh sé réasúnta Protestúin an Intereist</span>
<lb n="1887"/><span>Nuadh do shásadh air ttúis, nó an chuid budh</span>
<lb n="1888"/><span>lúgha dhe a ndiaigh na bpápairíghe neimhchiontacha.</span>
<lb n="1889"/><span>Agus an tan géilleadh an dá phointe</span>
<lb n="1890"/><span>seo agus do-ríneadh fuaindement an ghnótha go léir</span>
<lb n="1891"/><span>díobh, ansan an uile shórt Protestúin agus na Fanaitics</span>
<lb n="1892"/><span>budh rancálta ansna trí ríoghachtaibh nách</span>
<lb n="1893"/><span>raibh nídh air bith do Chríostamhlacht aco acht</span>
<lb n="1894"/><span>an ainim, do bhí riamh chomh diabluíghe a</span>
<lb n="1895"/><span>ccreideamh agus do bhádar fuathmhar do ríoghaibh</span>
<lb n="1896"/><span>agus dá riaghlúghadh, do gabhadh leó mar dhaltaoibh</span>
<lb n="1897"/><span>Teampoill agus Stáit.  Coibléireacht ro-bheannuithe!</span></p>
<lb n="1898"/>
<lb n="1899"/><p><span>Na Protestúin agá rabhadar eastáit le fagháil</span>
<lb n="1900"/><span>dóibh a nÉirinn do bhádar 'na ttrí sóirt: air</span>
<lb n="1901"/><span>ttúis, na Ventiuraeríghe do leig amach suimeana</span>
<lb n="1902"/><span>móra airgid air mharaga Murchaidh talmhan</span>
<lb n="1903"/><span>Éirionnaigh a Londoin air chreideamhuin</span>
<lb n="1904"/><span>na nAchta 17 agus 18 Chormaic, do chum rebelliún</span>
<lb n="1905"/><span>na ríoghachta san do chloigheamh.  An chuid</span>
<lb n="1906"/><span>budh mhó don airgiod chéadna, a n-ionad a churtha</span>
<lb n="1907"/><span>go hÉirinn, do húsáideadh é leis an bPáirliment</span>
<lb n="1908"/><span>rebelliúnta chum na harmála san do thógbháil</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1909"/><p><span>do chómhraic a n-aghaidh an Rígh ag Edgehill,</span>
<lb n="1910"/><span>agus san le haonta na Ventiuraerighe féin 'na suíghe</span>
<lb n="1911"/><span>a ccómhairle an tráith sin ann Halla na nGrósaerighe.</span>
<lb n="1912"/><span>Níor shicréid é seo acht nídh agá raibh</span>
<lb n="1913"/><span>a fhios ag an ccéad-Chormac chómh maith sin gur</span>
<lb n="1914"/><span>órduidh sé a chur mar chúis a n-aghaidh Coimiséiríghe</span>
<lb n="1915"/><span>an Pháirliment ag Cómhdháil Uxbridge,</span>
<lb n="1916"/><span>agus fós iona thairigsiona agus iona chúinsíbh síothchána</span>
<lb n="1917"/><span>le Cosbhuntóiríghibh na hÉirionn ní dheárnaidh</span>
<lb n="1918"/><span>sé riamh aon-tráchta air theidiolaibh na Ventiuraerighe</span>
<lb n="1919"/><span>chum aon-talmhan san ríoghacht san,</span>
<lb n="1920"/><span>agus nocha ttiúbhradh prionsa chómh ceart agus do</span>
<lb n="1921"/><span>budh feasach eision do bheith a ndearmad, dá</span>
<lb n="1922"/><span>ccreidmheadh sé go raibh aon-oibliogáid air le na</span>
<lb n="1923"/><span>hAchtaibh réamhráidhte, dualgas air bith do</span>
<lb n="1924"/><span>dháil don dream san.  Agus do bhí fios neimhmbrígh</span>
<lb n="1925"/><span>a tteidiol ag an dara Cormac féin amhuil</span>
<lb n="1926"/><span>as follus iona fhorfhógradh mar a n-abair:  "Ansa</span>
<lb n="1927"/><span>chéad-áit do chum socruighthe teidiol na Ventiuraeríghe,</span>
<lb n="1928"/><span>óir na heastáit iona bhfuilid siad a</span>
<lb n="1929"/><span>seilbh, dá ndéintíghe a ccuardúghadh do réir</span>
<lb n="1930"/><span>léir-leitre an dlígh, do-geóbhthaoi bacach neimhmbríoghach</span>
<lb n="1931"/><span>iad gan bheith do réir na n-achta</span>
<lb n="1932"/><span>Páirliment adúbhradar do neartóghadh iad, etc."</span></p>
<lb n="1933"/>
<lb n="1934"/><p><span>Air a shon san féin, dá mhéid a ccurtha, dá</span>
<lb n="1935"/><span>laige a tteidiol agus dá ainréasúntacht, níorbh fhuláir</span>
<lb n="1936"/><span>iad do dhéanamh dearbhtha 'na sealbhaibh.</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1937"/><p><span>Agus ní hiad amháin na Ventiuraeríghe do dhíol</span>
<lb n="1938"/><span>a ccuid airgid air chreideamhuin na statúitíghe</span>
<lb n="1939"/><span>réamhráidhte acht fós an dream eile seo do dhíol</span>
<lb n="1940"/><span>go díograiseach suimeanna móra air bhótaoibh</span>
<lb n="1941"/><span>nó air órduithibh Phairliment an Rúmpadh, do </span>
<lb n="1942"/><span>chum na rebelliúntachta gráineamhla san do</span>
<lb n="1943"/><span>chothúghadh a n-aghaidh an Rígh a Sagsaibh,</span>
<lb n="1944"/><span>do-ríneadh amhuil leis an ccéid-dream iad,</span>
<lb n="1945"/><span>as é sin, eastátuíghe móra do thabhairt do gach</span>
<lb n="1946"/><span>taobh dhíobh air chíos bliaghanna ná dhó.</span></p>
<lb n="1947"/>
<lb n="1948"/><p><span>Ansa dara háit, saídiúiríghe Chromuil agá</span>
<lb n="1949"/><span>raibh an tíoránach faoi oibliogáid dóibh, ó dh'árduígheadar</span>
<lb n="1950"/><span>féin agus an chuid eile dá ccineál a Sagsaibh</span>
<lb n="1951"/><span>ó mheódhan uiríseal é do chum bheith 'na mháighistir</span>
<lb n="1952"/><span>iomlán air thrí ríoghachtaibh, agus a los na seirbhíse</span>
<lb n="1953"/><span>sin do thug dá chontae dhéag iomshlána</span>
<lb n="1954"/><span>d'Éirinn do chum a ronta eatortha.  Gidh eadh,</span>
<lb n="1955"/><span>as a modh morgáiste do thug dóibh iad nó go</span>
<lb n="1956"/><span>mbiadh a n-airiars díolta, óir ní thabharfadh aon-tsórt</span>
<lb n="1957"/><span>leitreacha paitent dóibh air na heastátaibh</span>
<lb n="1958"/><span>seo ná ceangal air bith eile, acht air feadh pléaisiúir.</span>
<lb n="1959"/><span>Agus do bhí 'fhios san féin ag na saidiúiríghibh</span>
<lb n="1960"/><span>chómh maith sin, chomh tiugh agus do </span>
<lb n="1961"/><span>budh fhéidir leó ceannathóirighe d'fhagháil go</span>
<lb n="1962"/><span>ndíolaidís a tteidil air abhrán, agus do saidhbhirígheadh</span>
<lb n="1963"/><span>daoine eile leis na maragainníghibh seo; óir</span>
<lb n="1964"/><span>annois a los an fhorfhógradh atáid a sealbhadh</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="1965"/><p><span>déanta siúrálta, ní air feadh aon-aimsire cinte</span>
<lb n="1966"/><span>acht dóibh féin agus dá n-oighríbh go bráth.  Dualgas</span>
<lb n="1967"/><span>oirdheirc go deimhin ó rígh do thaoibh cómhraic</span>
<lb n="1968"/><span>a ccoinge a choróinne, an tan do strupáladh agus do</span>
<lb n="1969"/><span>cuireadh ag iarradh déirce an bhuidhean do</span>
<lb n="1970"/><span>chómhraic air a shon go fuinidh!  Dualgas nárbh</span>
<lb n="1971"/><span>fhéidir leis na rebelliúnaibh seo tnúth do bheith</span>
<lb n="1972"/><span>leis ó Chromuil féin, óir do budh í a íntinn an dá</span>
<lb n="1973"/><span>chontae dhéag réamhráidhte d'iompódh go grod</span>
<lb n="1974"/><span>iona shlígh féin, agus go deimhin níorbh fhéidir leis</span>
<lb n="1975"/><span>gan iad do chur a slígh do budh feárr ná do chuir</span>
<lb n="1976"/><span>an forfhógradh iad.</span></p>
<lb n="1977"/>
<lb n="1978"/><p><span>Ansa treas áit, na hoifigíghe do bhí a seirbhís</span>
<lb n="1979"/><span>an Rígh a nÉirinn aon-uair roimh an cúigmheadh</span>
<lb n="1980"/><span>lá do June 1649 agus do chóimhridh suas</span>
<lb n="1981"/><span>a n-airiars do theacht chum ocht ccéad déag míle</span>
<lb n="1982"/><span>púint, agus an móir-bhille míréasúnta so, ná raibh</span>
<lb n="1983"/><span>an deachmhadh cuid amuidh aco de, do lumháladar</span>
<lb n="1984"/><span>na Ventiuraeríghe agus na saidiúiríghe go</span>
<lb n="1985"/><span>hollamh é, óir do budh é a meódhan: "tochuis</span>
<lb n="1986"/><span>mé agus tochuiseóidh mé tú."  Óir do thuigeadar go</span>
<lb n="1987"/><span>gasta go raibh ag cuid éigin dona naoi n-oifigighibh</span>
<lb n="1988"/><span>agus dá fhithchid seo dath math-cháile éigin,</span>
<lb n="1989"/><span>an tan nách raibh aenídh don tsórt san aco féin le</span>
<lb n="1990"/><span>maoidheamh.  Agus leis an réasún so do tuigeadh</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1991"/><p><span>dóibh ócáideach iad so do thabhairt chum cínn</span>
<lb n="1992"/><span>do chum an datha b'fheárr do chuir air a ngnóthaibh</span>
<lb n="1993"/><span>féin agus do chum a ccúise do neartúghadh.</span></p>
<lb n="1994"/>
<lb n="1995"/><p><span>Agus a los na math-cháile sin agus a n-airiars</span>
<lb n="1996"/><span>réamhráidte (an tan ná fuaradar na Cabhailiaruíghe</span>
<lb n="1997"/><span>cródha fír-dhílse, maille re tabharthas</span>
<lb n="1998"/><span>glórach loiteiríghe lottery lán-amadánta, acht</span>
<lb n="1999"/><span>deich míle agus trí fichid míle púint a ttaoibh a</span>
<lb n="2000"/><span>seirbhísíghe fír-dhíograiseacha air feadh an chogaigh</span>
<lb n="2001"/><span>agus na ccruadhálacha d'fhuilingeadar faoi</span>
<lb n="2002"/><span>thíorántacht Chromuil) do fuaradar na naoi</span>
<lb n="2003"/><span>n-oifigíghe agus dá fhithchid réamhráidte go fóirlíonta</span>
<lb n="2004"/><span>talamh cailte cheithre ccontae uile, agus a</span>
<lb n="2005"/><span>bhfoigseacht míle don tSoininn nó don fhairge a</span>
<lb n="2006"/><span>ccóige Chonnocht agus a cContae an Chláir, agus na</span>
<lb n="2007"/><span>huile thighthe cailte agus talamh air a ndéanfaoi</span>
<lb n="2008"/><span>tighthe a mbailtibh daingin agus a mbailtibh móra</span>
<lb n="2009"/><span>na ríoghachta, nár tugadh roimhe sin do Ventiuraerighibh</span>
<lb n="2010"/><span>nó do shaidiúiríghibh, maille re</span>
<lb n="2011"/><span>ceart air fhuasgladh morgáistíghe statúitíghe</span>
<lb n="2012"/><span>stápuil, breitheamhnuis, etc., do bhain le Catoilicithe,</span>
<lb n="2013"/><span>agus ós a chionn so uile, céad míle púint airgid</span>
<lb n="2014"/><span>air chontas ró-shuarach.</span></p>
<lb n="2015"/>
<lb n="2016"/><p><span>Ciodh gurbh fheasach go maith go raibh an</span>
<lb n="2017"/><span>chuid budh mhó dona hoifigíghibh seo do fuair an</span></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="2018"/><p><span>dualgas lán-mhór so a rebelliúntacht osguilte san</span>
<lb n="2019"/><span>tsamhradh 1649 agus mórán bliadhan roimhe, fé mar</span>
<lb n="2020"/><span>táid Iarla Oiriríghe, Iarla Mountrath, Tighearna</span>
<lb n="2021"/><span>Kingston, Tighearna Coloony, Sur Theophilus</span>
<lb n="2022"/><span>Jones, Sur Oileféar St. George, Sur Seón Cole, agus</span>
<lb n="2023"/><span>mórán eile, nó go grod dá éis sin do thréig arm</span>
<lb n="2024"/><span>an Rígh agus do chuir le Cromuil, agus ar son na seirbhíse</span>
<lb n="2025"/><span>maithe sin do thug sé mórán talmhan</span>
<lb n="2026"/><span>debentiúir dóibh nó dualgaisighe ionannacha</span>
<lb n="2027"/><span>eile, gidh eadh, nocha ttáinidh aenídh aco so iona</span>
<lb n="2028"/><span>n-aghaidh air athghairm an Rígh, óir ní hiad</span>
<lb n="2029"/><span>amháin iad so do thréig meirge nó bratach an</span>
<lb n="2030"/><span>Rígh, acht fós an chuid díobh do thug suas go</span>
<lb n="2031"/><span>traotúrtha agus léar fealladh air mhórán do bhailtibh</span>
<lb n="2032"/><span>tásgamhla do Chromuil, do tugadh dóibh seo</span>
<lb n="2033"/><span>le hAcht an tSocruithe a n-airiars naoi agus dá fhithchid,</span>
<lb n="2034"/><span>dá bhféadfaidís a thaisbeánadh a ccionn</span>
<lb n="2035"/><span>dá bhliaghan tar éis an Achta san do phríomh-goibhernéir</span>
<lb n="2036"/><span>na hÉirionn agus d'aen-tseisear don</span>
<lb n="2037"/><span>Chómhairle go ndeárnadar sásamh éigin do thabhairt</span>
<lb n="2038"/><span>iona sean-churthaibh le coghnamh tráthamhuil</span>
<lb n="2039"/><span>do thabhairt chum athghairmthe an Rígh.</span></p>
<lb n="2040"/>
<lb n="2041"/><p><span>Agus as deimhin linn gur suarach an sásamh do</span>
<lb n="2042"/><span>gabhadh mar leóirghníomh a bpeacaoibh beaga</span>
<lb n="2043"/><span>solothacha na nuadh-naoimh seo Choibléireachta</span>
<lb n="2044"/><span>an Chreidimh, óir mar adúbhairt Seón Cailbhín</span>
<lb n="2045"/><span>iona nuaidh-mheódhan díodhachta: "Dá mhéid</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="2046"/><p><span>cionta droinge toghtha Dé atáid fós saor, 'na</span>
<lb n="2047"/><span>naoidheanaibh na ngrás, do bhrígh nách féidir</span>
<lb n="2048"/><span>peacadh air bith do chur 'na leith."  As mair sin</span>
<lb n="2049"/><span>é, óir dá mbeidís na nuadh-naoimh seo ciontach</span>
<lb n="2050"/><span>ansa tréason as duibhe tháinidh riamh do glacfaoi</span>
<lb n="2051"/><span>mar shearbhóntuighthe dílse don Rígh iad, agus ní</span>
<lb n="2052"/><span>húsáid rebelliún do tabharfaoi dhóibh acht</span>
<lb n="2053"/><span>dualguis mhóra, ionann agus dá ndéinidís seirbhís</span>
<lb n="2054"/><span>mhór dá bprionsa.  Gidh eadh, na pápairídhe</span>
<lb n="2055"/><span>cruaidh-mhuinéalacha, ní fuláir iad do dhamnúghadh</span>
<lb n="2056"/><span>ansa tsaoghal so dá luíghead a ccionta</span>
<lb n="2057"/><span>agus dá mhéad d'fhoílsígheadar a ndílseacht.  Agus dá</span>
<lb n="2058"/><span>bhrígh sin ciodh ná deárnaidh an forfhógradh</span>
<lb n="2059"/><span>eittir-dhealbhadh air bith idir na naoi n-oifigíghe</span>
<lb n="2060"/><span>agus dá fhithchid, gibé aco Protestúin nó pápairídhe</span>
<lb n="2061"/><span>iad, acht gur órduidh iad uile do shásamh iona</span>
<lb n="2062"/><span>n-airiars mádh n-ionann, gidh eadh, leis na</span>
<lb n="2063"/><span>teagasgaibh agus leis na hachtaibh Páirliment do</span>
<lb n="2064"/><span>lean iad, do gearradh amach go hiomlán na</span>
<lb n="2065"/><span>pápairíghe (acht Iarla Chlainne Riocaird agus Sur</span>
<lb n="2066"/><span>Seóirse Haimilton dá ndeárnadh fábhar pairticiulártha</span>
<lb n="2067"/><span>éigin) ciodh nár thréig aenneach aco</span>
<lb n="2068"/><span>bratach an Rígh riamh, acht seasamh amach</span>
<lb n="2069"/><span>a n-aghaidh Chromuil go fuinidh.</span>
<lb n="2070"/></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="2071"/><p><span>An tan do hoibrigheadh amhlaidh san air an</span>
<lb n="2072"/><span>Rígh, agus do mealladh chómh mór san é agus dualguisíghe</span>
<lb n="2073"/><span>móra do thabhairt dá dhearg-námhuid</span>
<lb n="2074"/><span>do fuair daoine móra 'dhéanamh díobh féin do</span>
<lb n="2075"/><span>thaoibh bheith 'na rebelliúnaibh lán-áitithe, ní</span>
<lb n="2076"/><span>hócáideach iongna 'dhéanamh ná deárnaidh sé</span>
<lb n="2077"/><span>foghnamh air bith dá fhíor-chairdibh féin.  Gidh</span>
<lb n="2078"/><span>eadh, as deimhin go raibh an Rígh chómh fada</span>
<lb n="2079"/><span>ó Chatoilicithe na hÉirionn do ghearradh amach</span>
<lb n="2080"/><span>ó cheart a sínsear, gurbh í a íntinn air ttúis an</span>
<lb n="2081"/><span>uile cheart do dhéanamh dóibh, agus as dearbhtha</span>
<lb n="2082"/><span>go ndéanfadh sé sin munadh mbiadh gur mealladh</span>
<lb n="2083"/><span>go traotúrtha é leó so le a ttug sé iontaoibh, agus léar</span>
<lb n="2084"/><span>mheasa, d'aimhdheóin a ndílseachta, gan a</span>
<lb n="2085"/><span>ngnótha féin do thabhairt chum cínn ná búntáiste</span>
<lb n="2086"/><span>a bprionsa.  Agus dá bhrígh sin do-ríneadar a</span>
<lb n="2087"/><span>ndíthchioll air dheaigh-íntinn an Rígh d'iompódh</span>
<lb n="2088"/><span>óna shearbhóntuighthibh Éirionnacha.  Agus</span>
<lb n="2089"/><span>air ttúis ó do budh iad na neimhchiontaigh na</span>
<lb n="2090"/><span>haon-Chatoilicithe agá raibh a mbeatha le</span>
<lb n="2091"/><span>fagháil gan réimh-dheacracha, do cheapadar a</span>
<lb n="2092"/><span>deich nó a haendéag do cháilibh do chuir as</span>
<lb n="2093"/><span>cómhachta aon-Chatoilicighe Éirionnaigh bheith</span>
<lb n="2094"/><span>cóimhrithe neimhchiontach.  Agus do fuaradar</span>
<lb n="2095"/><span>an nídh céadna d'ainmniúghadh a tteagasgaibh</span>
<lb n="2096"/><span>an Rígh do chum an fhorfhógradh réamhráidte</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="2097"/><p><span>do chur a bhfeidhm mar fhuaindement dá ngnóthaibh</span>
<lb n="2098"/><span>uile.</span></p>
<lb n="2099"/>
<lb n="2100"/><p><span>Ansa chéid-cheann dona cáilibh seo atá sé</span>
<lb n="2101"/><span>craobhsgaoilte: "ná cuirfídhe aon a seilbh a</span>
<lb n="2102"/><span>bheatha mar phápaire neimhchiontach agá raibh</span>
<lb n="2103"/><span>a eastát aige a cceathramhúin na rebelliún agus é</span>
<lb n="2104"/><span>a n-iomlán (a) aoise agus a chuímhinte."  Agus ón</span>
<lb n="2105"/><span>ccúinse sin amháin as fhuras dúinn breitheamhnas</span>
<lb n="2106"/><span>do thabhairt air an ccuid eile agus luíghead an chirt</span>
<lb n="2107"/><span>do bhí ag na Gaoidhealaibh tnúth leis.  Óir air</span>
<lb n="2108"/><span>an ccúntas so ní hiad amháin na daoine do mhair</span>
<lb n="2109"/><span>go síothchánta air a ttuaith agus ná raibh a n-armaibh</span>
<lb n="2110"/><span>riamh a cceachtar don dá thaobh, acht fós iad so</span>
<lb n="2111"/><span>do bhí go háitighthe a seirbhís an Rígh a Sagsaibh,</span>
<lb n="2112"/><span>má fuaradar sochar air bith as a n-eastátaibh a</span>
<lb n="2113"/><span>nÉirinn aon-uair air feadh an chogaigh, do bhádar</span>
<lb n="2114"/><span>lena ccóireamh ciontach agus a n-eastáit le tabhairt</span>
<lb n="2115"/><span>dóibh seo do chómhraic go dian díograiseach a</span>
<lb n="2116"/><span>n-aghaidh an Rígh san amm chéadna.</span></p>
<lb n="2117"/>
<lb n="2118"/><p><span>Do chum fromhtha nó tríaladh na neimhchiontach</span>
<lb n="2119"/><span>faoi na cáilibh réamhráidte seo, do comóradh</span>
<lb n="2120"/><span>Cúirt ó Claim a mBaile Átha Cliaith, air an</span>
<lb n="2121"/><span>meódhan céadna do ceapadh le Cromuil san</span>
<lb n="2122"/><span>mbliadhain 1654 don droing aistrighthe, nó</span>
<lb n="2123"/><span>"transplantees" Chonnocht agus Chontae an Chláir,</span>
<lb n="2124"/><span>leis an ndeifir seo amháin, gurbh í cúirt Chromuil</span>
<lb n="2125"/><span>budh neamhchlaoine go mór díobh.  Óir ansa</span>
<lb n="2126"/><span>chéad-chúirt, gibé aco uireasbhaidh airgid do bheith</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="2127"/><p><span>air na Croiméillians nó ná raibh caidreamh chómh</span>
<lb n="2128"/><span>maith aco air na cladhairidhibh 'spailpíníbh do </span>
<lb n="2129"/><span>bhí ollamh chum a ccoda aráin do thuilleamh</span>
<lb n="2130"/><span>le hallus a ccoinsiais, as beag díobh do tugadh</span>
<lb n="2131"/><span>chum láithrigh a ccomórtas don chúirt dhéaghnaigh,</span>
<lb n="2132"/><span>iona rabhadar 'na sathaoibh, agus go deimhin</span>
<lb n="2133"/><span>ní gan cúntonós agus fábhar na cúirte.  Agus ansa</span>
<lb n="2134"/><span>chéad-chúirt, an beagán Catoilicithe do phléideáil</span>
<lb n="2135"/><span>ínte níor cuireadh teóradh aimsire leó.  Gidh</span>
<lb n="2136"/><span>eadh, ansa chúirt dhéaghnaigh, as ar éigin do </span>
<lb n="2137"/><span>tugadh leith-bhliadhain do chum a raibh do lucht</span>
<lb n="2138"/><span>teidil a n-Éirinn d'éisteacht; óir do shuidh an</span>
<lb n="2139"/><span>chúirt an cúigmheadh lá déag do Fhabhra 1662-3,</span>
<lb n="2140"/><span>agus do chríochnuidh a meódhan an chéid-mhíosadh</span>
<lb n="2141"/><span>d'fhóghmhar dá éis sin.  Agus air feadh an rae</span>
<lb n="2142"/><span>sin do tháinidh ionann agus míle Catoilicíghe</span>
<lb n="2143"/><span>chum a ttriala, agus níor lugha ná a leath do fríth</span>
<lb n="2144"/><span>neimhchiontach d'aimhdheóin na ccáile ccruadhálacha</span>
<lb n="2145"/><span>réamhráidhte agus na bhfínneithe cceannuighthe</span>
<lb n="2146"/><span>do tháinidh 'na n-aghaidh 'na sathaoibh</span>
<lb n="2147"/><span>chómh iomadamhuil sin go líonfadh sé leabhar</span>
<lb n="2148"/><span>lán-mhór cúntas cínte do thabhairt air uile</span>
<lb n="2149"/><span>chladhaireacht dá ndeárnadar air an ócáid seo;</span>
<lb n="2150"/><span>agus leis an réasún san ní thuigim gur cóir dam bheith</span>
<lb n="2151"/><span>pairticiulártha.</span></p>
<lb n="2152"/>
<lb n="2153"/><p><span>Gidh eadh, aon-tsómpla amháin ní féidir liom</span>
<lb n="2154"/><span>do leigion tarm, óir atá an duine uasal féin fós 'na</span>
<lb n="2155"/><span>bheathaidh agus annois ansa bhFrainc, agus an chuid</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="2156"/><p><span>as lúgha aen-fhínnéighe amháin aige 'na bheathaidh</span>
<lb n="2157"/><span>a ccúirt St. Germain.  An t-uasal so, Próinséis</span>
<lb n="2158"/><span>Betagh ó Mháighe nEalta, agá raibh a shínsear</span>
<lb n="2159"/><span>air feadh a seacht nó a hocht do chéadaibh</span>
<lb n="2160"/><span>bliadhan a seilbh láin-eastáit a cContae na Mídhe</span>
<lb n="2161"/><span>agus ná raibh acht naoi mbliadhanna dh'aois ann</span>
<lb n="2162"/><span>October '41, gidh eadh, do dhearbhadh air a cCúirt</span>
<lb n="2163"/><span>ó Claím bheith a rebelliúntacht áitighthe, 'na</span>
<lb n="2164"/><span>cheann air chuideachtain choisighthe, a plundaráil</span>
<lb n="2165"/><span>agus a strupáil na bProtestún, agus san le dís</span>
<lb n="2166"/><span>dona clabh-chladhairibh do budh uirísle sa náisiún,</span>
<lb n="2167"/><span>ceannuighthe chum na hócáide sin; agus gur háitígheadh</span>
<lb n="2168"/><span>do láithir ná raibh duine don dís seo trí</span>
<lb n="2169"/><span>bliaghanna dh'aois a n-aimsir na coimhéirghíghe</span>
<lb n="2170"/><span>sin, agus gan an duine eile inchreidte le cáil air bith</span>
<lb n="2171"/><span>an tan d'áitígheadar uaisle na tíre uile an t-éitheach</span>
<lb n="2172"/><span>do bheith aco.  Air a shon san féin le haen-dearbhadh</span>
<lb n="2173"/><span>na díse seo do thug an chúirt breitheamhnas</span>
<lb n="2174"/><span>an duine uasal do bheith 'na chiontach; agus</span>
<lb n="2175"/><span>ciodh gur foilsígheadh an t-éitheach ní bhus</span>
<lb n="2176"/><span>fóirlíonta dá éis sin, air mhodh gur adbhaidh Sur</span>
<lb n="2177"/><span>Risteard Ransford, príomh-choimiséir nó giúistís</span>
<lb n="2178"/><span>na cúirte sin, an tan do-rín Cuntaois Antruim</span>
<lb n="2179"/><span>argóint leis air an ócáid, an t-aincheart do-ríneadh</span>
<lb n="2180"/><span>air an duine uasal - d'adbhaidh sé, adeirim, di</span>
<lb n="2181"/><span>féin é agus d'Iarla nuadh Luimníghe agus d'fhíor-uaislibh</span>
<lb n="2182"/><span>eile - gidh eadh, níorbh fhéidir sásamh air bith</span>
<lb n="2183"/><span>d'fhagháil don duine uasal ná tnúth leis air</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="2184"/><p><span>feadh droigheachta Achta an tSocruighthe 'bheith</span>
<lb n="2185"/><span>a bhfórsa.</span></p>
<lb n="2186"/>
<lb n="2187"/><p><span>Leis na gnóthaibh fuathmhara diabluíghe seo</span>
<lb n="2188"/><span>do crothadh na céadta do shean-daoinibh uaisle</span>
<lb n="2189"/><span>dílse as a cceart sínseardha, iarna ttruailliúghadh</span>
<lb n="2190"/><span>go doighleighiste le bréan-análaibh nimheamhla</span>
<lb n="2191"/><span>na bhfíor-cladhaire seo.  Gidh eadh, (tá) tuairim</span>
<lb n="2192"/><span>seacht míle eile do lucht teidil ná fuair an</span>
<lb n="2193"/><span>sásamh san féin, a sé sin, a n-éisteacht a ccás a</span>
<lb n="2194"/><span>n-oighreachta athardha, ciodh go raibh an oiread</span>
<lb n="2195"/><span>cirt aco chum a n-éisteachta agus do bhí ag an droing</span>
<lb n="2196"/><span>shuas, óir "as cóimhrithe gach nduine neimhchiontach</span>
<lb n="2197"/><span>nó go n-áitíthear an' atharrach é,"</span>
<lb n="2198"/><span>gidh eadh, do cuireadh tar láimh iad le heasbhaidh</span>
<lb n="2199"/><span>aimsire, agus nocha bhfuaradar triail air bith ón lá</span>
<lb n="2200"/><span>san go n-uig an lá so.  Agus do chum iad do ghearradh</span>
<lb n="2201"/><span>amach ó gach tnúth dá raibh le teacht,</span>
<lb n="2202"/><span>do ceapadh acht nuadh go grod dá éis sin, .i.</span>
<lb n="2203"/><span>Acht an Chraobhsgaoile, iomráidteach do thaoibh</span>
<lb n="2204"/><span>an chúinse seo am dheóidh léar gearradh amach</span>
<lb n="2205"/><span>iad go bráth: "atá sé leis an acht so órduithe,</span>
<lb n="2206"/><span>gach pearsa nó pearsana air nár tugadh breitheamhnas</span>
<lb n="2207"/><span>bheith neimhchiontach do réir na ccáile</span>
<lb n="2208"/><span>ainimnighthe san chéad-acht, nách cóimhreófar</span>
<lb n="2209"/><span>neimhchiontach dá éis seo iad do chum a tteidil</span>
<lb n="2210"/><span>d'áiteamh chum tighthe ná talmhan, agus gan toradh</span>
<lb n="2211"/><span>aen-bhreitheamhnais do bheith aco le fagháil</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="2212"/><p><span>dá ttabharfaoi air a neimhchionta dá éis sin, ná</span>
<lb n="2213"/><span>aon-toradh airtigiolaoi air bith".</span></p>
<lb n="2214"/>
<lb n="2215"/><p><span>A haithle na húsáide ainchríostamhla neamhdhaonna</span>
<lb n="2216"/><span>so don lear san míltighe do phearsanaibh</span>
<lb n="2217"/><span>neimhchiontacha do damnuígheadh gan éisteacht,</span>
<lb n="2218"/><span>nídh ná deárnadh riamh idir aon-phágánachaibh</span>
<lb n="2219"/><span>réasúnta, ní hindéanta iongna gur diombuídheach</span>
<lb n="2220"/><span>do deighileáladh leis na fir bhrataoi dílse a los</span>
<lb n="2221"/><span>a seirbhíse soiléire agus a ccruadh-fhulangadh air</span>
<lb n="2222"/><span>feadh an Rígh 'bheith 'na dhíbiorthach.  As</span>
<lb n="2223"/><span>fíor, amhuil adúbhramair cheana, gurbh í aigne</span>
<lb n="2224"/><span>an Rígh an uile cheart do dhéanamh dá uile</span>
<lb n="2225"/><span>shearbhóntuighthe Éirionnacha, go háirighthe a</span>
<lb n="2226"/><span>lucht brataoi agus daoine eile do thuíll go maith uaidh</span>
<lb n="2227"/><span>é, agus d'órduidh sé cúinse pairticiulártha do chur</span>
<lb n="2228"/><span>ansa bhforfhógradh air son na ndaoine seo.  Gidh</span>
<lb n="2229"/><span>eadh, an chlaon-chómhairle, nó an Cabal, do chum</span>
<lb n="2230"/><span>deaigh-íntinne an Rígh do dhéanamh neimhmbríoghach,</span>
<lb n="2231"/><span>do chuireadar a ccéill dó (ar dtúis)</span>
<lb n="2232"/><span>go raibh aní bhus mó do thalamh chailte a nÉirinn</span>
<lb n="2233"/><span>ná shásóchadh a raibh chum teidil chirt do dhéanamh</span>
<lb n="2234"/><span>chuige, (agus) do fuaradar an beag-fhábhar</span>
<lb n="2235"/><span>(ar an gcuma) so dá Ventiuraeríghibh cléibh agus</span>
<lb n="2236"/><span>dá saídiúiríghibh.  Óir budh "deagh-dhaoine"</span>
<lb n="2237"/><span>iad so do réir sean-chomhráidh Shaftsbury,</span>
<lb n="2238"/><span>nách déanfaoi iad d'aistriúghadh d'aen-fhear</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="2239"/><p><span>bratuíghe ná d'aon-daoinibh eile dá fheabhas do</span>
<lb n="2240"/><span>thuilleadar é, gan sásamh do thabhairt dóibh</span>
<lb n="2241"/><span>ionann annsan uile cháil lena raibh aco; agus do </span>
<lb n="2242"/><span>bhí 'fhios aco ná raibh sin le fagháil san Euróip,</span>
<lb n="2243"/><span>mar tugadh na nithe tímpchioll, munadh bhfághfaoi</span>
<lb n="2244"/><span>Brasile nuadh amach nó Éire eile do chruthughadh.</span></p>
<lb n="2245"/>
<lb n="2246"/><p><span>Agus an tan géilleadh an príomh-phointe seo</span>
<lb n="2247"/><span>dhóibh, do chuir cruadh-ghlas air gach fábhar</span>
<lb n="2248"/><span>dár dheónaidh an Rígh dona drongaibh dílse</span>
<lb n="2249"/><span>réamhráidte, do chuireadar an réasún ro-iongantach</span>
<lb n="2250"/><span>so ansa bhforfhógradh leis: "As iad</span>
<lb n="2251"/><span>na Gaoidhil do bhí leasmuith am fhochair 'na</span>
<lb n="2252"/><span>bhfuil sé air m'aire sásamh do thabhairt dóibh, agus</span>
<lb n="2253"/><span>ós dealrach nách fuil stoc ná ócáidíghe eile aco,</span>
<lb n="2254"/><span>féadfaid feitheamh le sásamh le ní bhus lúgha</span>
<lb n="2255"/><span>míophoínteála ná daoine eile do chur as a sealbhaibh</span>
<lb n="2256"/><span>(daoine do neartaidh iad féin leis na heastátaibh</span>
<lb n="2257"/><span>do fuaradar go holc, ciodh go rabhadar</span>
<lb n="2258"/><span>bocht go leór ag teacht a Sagsaibh dóibh 'na</span>
<lb n="2259"/><span>cceárduithe beaga truaillighthe), go mór-mhór</span>
<lb n="2260"/><span>ó deímhnigheadh dúinn gur grod go bhféadfam an</span>
<lb n="2261"/><span>sásamh san do thabhairt dóibh, atá an oiread san</span>
<lb n="2262"/><span>do thalamh chailte mhór mhaith am chómhachta</span>
<lb n="2263"/><span>do chum na hócáide seo."</span></p>
<lb n="2264"/>
<lb n="2265"/><p><span>Gidh eadh, a n-ionad a ndúbhairt sé ag so an</span>
<lb n="2266"/><span>nídh do bhí ionráidte aige le fírinne: "Mar as</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="2267"/><p><span>gnáth annois le seal le Croimeillians na hÉirionn</span>
<lb n="2268"/><span>déanamh go sóghach, iar bhfagháil eastátuíghe</span>
<lb n="2269"/><span>móra agus stoic mhatha chum marthuinn, níl sé</span>
<lb n="2270"/><span>caothamhuil buaireamh do chur ortha.  Gidh</span>
<lb n="2271"/><span>eadh, mo lucht bratuíghe, do thréig a mbaile agus</span>
<lb n="2272"/><span>a raibh aco agus d'fhuiling le sóchus gorta agus mórán</span>
<lb n="2273"/><span>cruadhtain eile do chum mo sheirbhíse leasmuith,</span>
<lb n="2274"/><span>atá sé réasúnta ansan go bhfuilingeóid siad tuille</span>
<lb n="2275"/><span>gorta nó go ttugad sásamh dóibh um thráthnóna</span>
<lb n="2276"/><span>lae an bhreitheamhnais."  Adbhaim nách féidir</span>
<lb n="2277"/><span>liom a chreideamhuin gurbh í íntinn an Rígh</span>
<lb n="2278"/><span>úsáid chómh iongantach so do thabhairt dona</span>
<lb n="2279"/><span>huaislibh fír-dhílse seo; gidh eadh, go bhfuaradar</span>
<lb n="2280"/><span>an úsáid seo ní féidir a shéanadh.  Agus nocha</span>
<lb n="2281"/><span>féidir le haen-phrionsa do thabharfaidh é féin le</span>
<lb n="2282"/><span>giollacht do chómhairleachaibh malluighthe don</span>
<lb n="2283"/><span>tsórt san déanamh aní bhus feárr.</span></p>
<lb n="2284"/>
<lb n="2285"/><p><span>Annois chómh luath agus do géilleadh an t-aon-phoínte</span>
<lb n="2286"/><span>seo don Chabal, as é sin, gan na Ventiuraeríghe</span>
<lb n="2287"/><span>ná na saidiúiríghe d'aistriúghadh gan</span>
<lb n="2288"/><span>réamhshásamh, do budh é a ccéad-ghnódh mór</span>
<lb n="2289"/><span>ansan aire 'thabhairt nach biadh sásamh ar bith</span>
<lb n="2290"/><span>fágtha, agus dá bhrígh sin nach biadh nídh air bith</span>
<lb n="2291"/><span>le fagháil ag an droing do thuíll go cruaidh é,</span>
<lb n="2292"/><span>agus gomo cúis misnigh dá bpáirtíghe féin é do </span>
<lb n="2293"/><span>chum a sean-chúis mhatha do leanmhuin, agus</span>
<lb n="2294"/><span>sómpla do dhaoinibh eile gan amadáin do</span>
<lb n="2295"/><span>dhéanamh díobh féin lena ndílseacht dá bprionsa.</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="2296"/><p><span>Do chum gnótha chómh suimiúil sin do thabhairt</span>
<lb n="2297"/><span>chum chinn do cheapadar gach nídh chómh</span>
<lb n="2298"/><span>glic sin gur tugadh an talamh cailte uile a ttabharthas</span>
<lb n="2299"/><span>nó mar dhualgas d'Iarlaoibh Urmhúmhan,</span>
<lb n="2300"/><span>Anglesey, Oiriríghe, agus do Choote, do Khingston,</span>
<lb n="2301"/><span>agus do dhaoinibh móra eile, agus cuid mhór do chum</span>
<lb n="2302"/><span>úsáidíghe diadha fós, do chum iad féin do dhéanamh</span>
<lb n="2303"/><span>'na ccáirde do Mhammon an ainchirt.</span>
<lb n="2304"/><span>Agus do fuair Coláiste Bhaile Átha Cliaith agus</span>
<lb n="2305"/><span>mórán do sgolaibh saora, a n-easboig agus cuid eile</span>
<lb n="2306"/><span>dá ccléir, mórán díbh, a n-éagmais móráin eile</span>
<lb n="2307"/><span>do tugadh do dhaoinibh ná raibh teidil air domhan</span>
<lb n="2308"/><span>aco do réir an fhorfhógradh.</span></p>
<lb n="2309"/>
<lb n="2310"/><p><span>Agus do-ríneadar san uile le gliocas, amhuil</span>
<lb n="2311"/><span>adúbhramair, do chum nách biadh aon-talamh</span>
<lb n="2312"/><span>fágtha do-gheóbhadh na Croiméillians, agus gan san</span>
<lb n="2313"/><span>ní raibh ortha sgaradh le seilbh eastát na n-uasal</span>
<lb n="2314"/><span>so do ceapadh leis an Rígh chum a ccoda d'fhagháil</span>
<lb n="2315"/><span>mar oifigíghe do bhí 'na sheirbhís leasmuith,</span>
<lb n="2316"/><span>nó lucht cúinse ainimnighthe, nó pearsana agá</span>
<lb n="2317"/><span>raibh a tteidil do réir shíothchána '48.  Agus do </span>
<lb n="2318"/><span>tugadh an cleas malluighthe seo chum cínn</span>
<lb n="2319"/><span>chómh glic sin nách fuair aon-duine amháin</span>
<lb n="2320"/><span>díobh so uile a eastát, d'aimhdheóin ar tugadh</span>
<lb n="2321"/><span>do gheallamhnaibh dóibh (agus) na ccúinsíghe do</span>
<lb n="2322"/><span>cuireadh ansa bhforfhógradh iona bhfábhar, air</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="2323"/><p><span>mhodh an ceathrar air chaogad fear ainimnighthe</span>
<lb n="2324"/><span>nó nominees - do fuair le fábhar cúinse</span>
<lb n="2325"/><span>do chur a nAcht an Chraobhsgaoile do chum</span>
<lb n="2326"/><span>a ttighthe sínsir nó a bpríomh-shuidheacháin do</span>
<lb n="2327"/><span>thabhairt dóibh agus dá mhíle acraoi talmhan taoibh</span>
<lb n="2328"/><span>leó - do fuaradar iad féin 'na nominees dáiríribh,</span>
<lb n="2329"/><span>as é sin, nomine restorable, non re, do réir magaigh</span>
<lb n="2330"/><span>nó fonóide Iarla Oiriríghe.  Óir ní bhfuair acht</span>
<lb n="2331"/><span>fír-bheagán díobh aon-tsochar suimeamhuil, ná</span>
<lb n="2332"/><span>neach air domhan dá m'fhéidir liom-sa d'fhagháil</span>
<lb n="2333"/><span>amach toradh iomlán an chúinse sin, le huireasbhaidh</span>
<lb n="2334"/><span>sásaimh do tabharfaoi dona Croiméillians</span>
<lb n="2335"/><span>do bhí a seilbh na n-eastát.</span></p>
<lb n="2336"/>
<lb n="2337"/><p><span>Agus do chum go ccuirfidís a ccroidhthe chum</span>
<lb n="2338"/><span>suaimhnis, nó fós do chum ná fágfaoi tnúth aco</span>
<lb n="2339"/><span>le fuasgladh air bith, do cuireadh an cúinse</span>
<lb n="2340"/><span>réamhráidte a cclaon-Acht an Chraobhsgaoile</span>
<lb n="2341"/><span>do ghearrann amach go bráth iad ó chabhair air</span>
<lb n="2342"/><span>bith.  Agus mar agaisín lena ccompórd, na Sóloin</span>
<lb n="2343"/><span>ghlioca so agá raibh 'fhios ná raibh dlígh nó</span>
<lb n="2344"/><span>soísgéal lena ngnóthaibh, óir go m'ionann agus Túr</span>
<lb n="2345"/><span>Bhaibel gach a ndeárnadar do nithibh contrárdha</span>
<lb n="2346"/><span>le ceart agus le fírinne, ionnus go ndúbhradar na</span>
<lb n="2347"/><span>dlightheóiríghe do budh ábalta a Sagsaibh go</span>
<lb n="2348"/><span>minic ná raibh 'fhios aco féin cia an chéadfadh</span>
<lb n="2349"/><span>dlígh d'fhéadfaidís do thaisbeánadh lena ngnóthaibh,</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="2350"/><p><span>gidh eadh, do sgaipeadar an ceó so go</span>
<lb n="2351"/><span>huile ionnus go raibh sé chómh soilseach leis an</span>
<lb n="2352"/><span>ngréin am nóin, agus san chómh réidh agus do sgaoil an</span>
<lb n="2353"/><span>macaomh ó Mhacedonia snuidhm Góirdian.  Óir</span>
<lb n="2354"/><span>d'fhógruígheadar agus d'achtuígheadar dá n-éirgheódh</span>
<lb n="2355"/><span>doubhta a n-aon-chúinse ansna hachtaibh réamhráidhte,</span>
<lb n="2356"/><span>a iompódh a bhfábhar na bProtestún,</span>
<lb n="2357"/><span>ós iad budh mhiann leó do shocrúghadh.</span>
<lb n="2358"/><span>Do budh é seo punctum an sgéil agus an buille déaghnach</span>
<lb n="2359"/><span>dá ngnódh uile, do chríochnuidh diamharrúin</span>
<lb n="2360"/><span>nó mistéir na malluightheachta gan diospóireacht,</span>
<lb n="2361"/><span>agus nár fhág slígh air bith ag na Catoilicíghibh</span>
<lb n="2362"/><span>ceart d'iarraidh ná tnúth do bheith leis</span>
<lb n="2363"/><span>ó ghiúistísibh agus ó choistíbh Croiméillians.</span></p>
<lb n="2364"/>
<lb n="2365"/><p><span>Ag so mar do míophointeáladh na daoine dona</span>
<lb n="2366"/><span>dílse seo tar éis na mór-thnútha réasúnta do bhí</span>
<lb n="2367"/><span>aco do thaoibh a seirbhísighe iomdha don Rígh</span>
<lb n="2368"/><span>amuith is ag baile agus a gheallamhna iomdha dhóibh</span>
<lb n="2369"/><span>air an ccúntas san.  Agus tar éis ar chathadar</span>
<lb n="2370"/><span>dá n-aimsir go costasamhúil tímpchioll na Cúirte</span>
<lb n="2371"/><span>ní bhfuaradar sásamh air domhan acht leigion</span>
<lb n="2372"/><span>dóibh marthuinn air an aer, nó gurbh í toil Dé</span>
<lb n="2373"/><span>iad féin 's a Rígh do ghairm don tsaoghal eile</span>
<lb n="2374"/><span>chum a ccúntais do dhéanamh suas, áit ionar</span>
<lb n="2375"/><span>deimhin liom gur feárr ionracas nó macántacht</span>
<lb n="2376"/><span>curtha don ghorta ná ímpreacht an domhain,</span>
<lb n="2377"/><span>mádh olc do fríth í nó má claon do riaghluíghthear</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="2378"/><p><span>í.  Óir mar adeir an chéid-Rígh Cormac</span>
<lb n="2379"/><span>ansna focalaibh oirdhearca so: "An cómhaireamh</span>
<lb n="2380"/><span>céadna ríoghachta do thaisbeáin an diabhal dár</span>
<lb n="2381"/><span>Slánughthóir agus a nglóire uile, ní fiúdh iad a ngabháil</span>
<lb n="2382"/><span>le neamhonóir ná le diombuídheachas do</span>
<lb n="2383"/><span>chuireas anam duine a ccontabhairt, agus gur fiúdh</span>
<lb n="2384"/><span>aní bhus mó do dhomhanaibh an t-anam san ná</span>
<lb n="2385"/><span>atá do ríoghachtaibh ansa domhan so".</span></p>
<lb n="2386"/>
<lb n="2387"/><p><span>Óir as fíor an rádh, Deus non irridetur, ní</span>
<lb n="2388"/><span>cóir do mhórdhacht shaoghalta fonómhuid do</span>
<lb n="2389"/><span>dhéanamh faoi Dhia; óir as déine do bhiaidh</span>
<lb n="2390"/><span>Dia air prionsaoibh tighearnamhla do thaoibh a</span>
<lb n="2391"/><span>n-éagcóra, óir nách fuil ortha cúntas do thabhairt</span>
<lb n="2392"/><span>do neach iona ngnóthaibh acht do Dhia amháin.</span>
<lb n="2393"/><span>Agus leis an réasún san do labhair an fháig</span>
<lb n="2394"/><span>ríogadh go friochnúmhach leis an Uilea-chómhachtach:</span>
<lb n="2395"/><span>"A mbiaidh páirt air bith ag cómhachtach</span>
<lb n="2396"/><span>an ainchirt, do-ghnídh olc le dlígh, leatsa?"</span>
<lb n="2397"/><span>Gidh eadh, a mhac gaoiseach, Rígh</span>
<lb n="2398"/><span>Solamh, an feadh do bhí an Spioraid Naomh ag</span>
<lb n="2399"/><span>oibriúghadh ann tráchtann ní bhus fóirlíonta air</span>
<lb n="2400"/><span>an ócáid iona Leabhar iomráidteach na Gaoise,</span>
<lb n="2401"/><span>caib. vi, mar a n-abair: "Déanfaidh an t-aincheart</span>
<lb n="2402"/><span>an domhan uile do chur air neimhnídh,</span>
<lb n="2403"/><span>agus déanfaidh an droch-dheileáil suídheacháin na</span>
<lb n="2404"/><span>ndaoine mór-chomhachtacha do theilgion taoibh</span>
<lb n="2405"/><span>síos suas.  Dá bhrígh sin éistidh, ó a ríghthe, agus</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="2406"/><p><span>tuigidh; foghluimidh sin, a ghiúistísíghe an</span>
<lb n="2407"/><span>domhain uile; tugaidh cluas leis seo, a lucht</span>
<lb n="2408"/><span>riaghluithe na ndaoine agus do-ghnídh mórdháil</span>
<lb n="2409"/><span>a n-iomadúmhlacht na náisiún.  Óir as ón tTighearna</span>
<lb n="2410"/><span>atá cómhachta aguibh, agus áird-cheannas</span>
<lb n="2411"/><span>ón Té as aoirde, do dhéanfaidh fromhadh air</span>
<lb n="2412"/><span>bhúr ngníomhaibh agus cuardúghadh air bhúr ccómhairlíbh.</span>
<lb n="2413"/><span>Do bhrígh go rabhúir a n-úr ministéiríghe</span>
<lb n="2414"/><span>air A ríoghacht agus ná tugabhair an breitheamhnas</span>
<lb n="2415"/><span>ceart, agus nár choimeádúir an dlígh, agus nár</span>
<lb n="2416"/><span>siúbhladh libh do réir cómhairle Dé, tiucfaidh</span>
<lb n="2417"/><span>Sé oruibh go grod agus go feargach; óir as cruaidh</span>
<lb n="2418"/><span>an breitheamhnas thiucfaidh ortha so do shuidh</span>
<lb n="2419"/><span>a n-áitibh árda.  Tabharfaidh A thrócuire párdún</span>
<lb n="2420"/><span>don bhuídhin do budh uirísle; gidh eadh, buidhean</span>
<lb n="2421"/><span>an mhór-chómhachta as mór an céasadh do-gheóbhaid,</span>
<lb n="2422"/><span>óir an Té atá 'na thighearna ós na</span>
<lb n="2423"/><span>huile ní bhiaidh eagla Aige roimh phearsain</span>
<lb n="2424"/><span>aon-duine, agus nocha mbiaidh oghmós Aige do</span>
<lb n="2425"/><span>mhórdhacht dhuine air bith, óir as É do chruithidh</span>
<lb n="2426"/><span>an mór agus an beag, agus as ionann a shuím ionta."</span></p>
<lb n="2427"/>
<lb n="2428"/><p><span>Do budh é machtnamh an phointe ócáidigh seo</span>
<lb n="2429"/><span>do theagasg Críostuíghe, do bhaineas go hinnmheódhanach</span>
<lb n="2430"/><span>leis gach nduine a ccómhachtaibh agus</span>
<lb n="2431"/><span>aní bhus pairticiulártha le prionsaoibh tighearnamhla,</span>
<lb n="2432"/><span>faoi ndeara don chéid-Rígh Cormac</span>
<lb n="2433"/><span>labhairt chómh haireach san do thaoibh ciontuighthe</span>
<lb n="2434"/><span>aindleaghthaigh Iarla Strafford: "Atáim</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="2435"/><p><span>chómh fada san ó shaoradh ná ó shéanadh an</span>
<lb n="2436"/><span>aonta san air mo thaoibh féin (óir toil iomlán</span>
<lb n="2437"/><span>níor bhudh eadh é) do chum a bhásuighthe, óir</span>
<lb n="2438"/><span>níor tuigeadh damh gur thuilleadar a chionta é</span>
<lb n="2439"/><span>do réir an dlígh, nár chorruidh mo choinsias me</span>
<lb n="2440"/><span>riamh aní bhus mó ná do-rín.  Agus as cómhartha</span>
<lb n="2441"/><span>san air m'aithríghe: d'adbhas go minic do Dhia</span>
<lb n="2442"/><span>agus do dhuine mar ghníomh laige pheacamhuil</span>
<lb n="2443"/><span>d'fhoilsidh gur mhó m'eagla roimh dhuine ná</span>
<lb n="2444"/><span>roimh Dhia; agus ní fiúdh duine dá ttáinidh riamh</span>
<lb n="2445"/><span>A ainim ná A ionad do ghabháil air talamh do</span>
<lb n="2446"/><span>sheachnóidh míophointeála Stáit le gníomhaibh</span>
<lb n="2447"/><span>chómh haincheart san; agus ní féidir le caothamhlacht</span>
<lb n="2448"/><span>phoibillíghe air bith a nglanadh ná sásamh</span>
<lb n="2449"/><span>do thabhairt ionta.  Agus nochar chaill ceart-bhreitheamhnais</span>
<lb n="2450"/><span>Dé fá dheóigh gan fallsacht</span>
<lb n="2451"/><span>na céadfadh so do thaisbeánadh don tsaoghal:</span>
<lb n="2452"/><span>as í sin, feárr aende amháin do chailleamhuin,</span>
<lb n="2453"/><span>ciodh éagcórach, ná na daoine 'bheith míoshásta</span>
<lb n="2454"/><span>agus loitithe.  Do-gheibhim an cealg so am anam a</span>
<lb n="2455"/><span>ttaoibh láimhe air bith do bheith (agus atá 'fhios ag</span>
<lb n="2456"/><span>Dia go neamhthoilthinneach) a ndorta fola aende</span>
<lb n="2457"/><span>amháin go héagcórach, ciodh gur a bhfuirm agus fé</span>
<lb n="2458"/><span>chlócadh an chirt do-ríneadh é agus chum oilc phoibillighe</span>
<lb n="2459"/><span>do sheachnadh."</span></p>
<lb n="2460"/>
<lb n="2461"/><p><span>Annois má bhí aithreachas chómh mór san air</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="2462"/><p><span>an Rígh maith míofhoirtiúnach so do thaoibh</span>
<lb n="2463"/><span>a slighe féin do thabhairt do ráig daoine doigh-riaghluithe</span>
<lb n="2464"/><span>a n-aghaidh anma aende amháin do </span>
<lb n="2465"/><span>bhí gan séanadh ciontach, ciodh nách a ttréason,</span>
<lb n="2466"/><span>gidh eadh, a mórán claen-bhearta eile air feadh</span>
<lb n="2467"/><span>a riaghluithe air Éirinn, créad an aithríghe do</span>
<lb n="2468"/><span>budh iontuigthe dhúinn do dhéanfadh sé dá</span>
<lb n="2469"/><span>mbiadh sé do mhíofhoirtiún air Acht éagsamhuil</span>
<lb n="2470"/><span>an tSocruithe do cheapadh, ciodh ná rabhadar</span>
<lb n="2471"/><span>meódhain chómh hócáideach le déanamh an</span>
<lb n="2472"/><span>Achta so agus do bhí le básúghadh Strafford, gidh</span>
<lb n="2473"/><span>eadh, do dhamnaidh an tAcht réamhráidte seo,</span>
<lb n="2474"/><span>ní haende amháin acht na mílte do phearsanaibh</span>
<lb n="2475"/><span>dílse neimhchiontacha, ní chum báis láithrigh, óir</span>
<lb n="2476"/><span>budh mhaith sin, acht chum báis ríghin dho-fhulaing</span>
<lb n="2477"/><span>an' órluíghibh, as é sin, don ghorta</span>
<lb n="2478"/><span>nárbh fhéidir do sheachna?  Acht, a n-aonfhocal</span>
<lb n="2479"/><span>amháin, iona ndeárnadh tiomargan air</span>
<lb n="2480"/><span>aincheart; le a bhfuaradar príomh-thraotúirighe</span>
<lb n="2481"/><span>agus rígh-rebelliúin réapuibliocánacha dualgais neimhmeódhanacha;</span>
<lb n="2482"/><span>agus le a ndeárnadh míophointeáil do</span>
<lb n="2483"/><span>shearbhóntaoibh dílse d'fhoilsidh a ccródhacht air</span>
<lb n="2484"/><span>feadh mórán bliadhan a seirbhís na Coróinne, a</span>
<lb n="2485"/><span>bhfagháil an luacht saothair do thuilleadar agus do</span>
<lb n="2486"/><span>gealladh dóibh; agus fós do dhamnaidh iad gan</span>
<lb n="2487"/><span>éisteacht agus do bhain ceart a n-athardha dhíobh do </span>
<lb n="2488"/><span>chum sásaimh a ndearg-námhad; agus do chuir</span>
<lb n="2489"/><span>uimhir neimhmeódhanach do bhaintreabhachaibh</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="2490"/><p><span>agus do dhíthleachtaoibh bochtadh ag iarraidh déirce;</span>
<lb n="2491"/><span>do chlaen-iompuidh creideamhuin phoibillíghe;</span>
<lb n="2492"/><span>agus a n-aon-fhocal amháin d'iompuidh an ceart ansan</span>
<lb n="2493"/><span>uile cháil taoibh síos suas.</span></p>
<lb n="2494"/>
<lb n="2495"/><p><span>As deimhin gur droch-úsáideadh agus gur mealladh</span>
<lb n="2496"/><span>an Rígh go lán-mhór lena mhinistéiríbh malluighthe</span>
<lb n="2497"/><span>do thaoibh mar d'fhulaing sé an t-aincheart uile</span>
<lb n="2498"/><span>seo do dhéanamh an' ainim agus ionann agus go mo é a</span>
<lb n="2499"/><span>ghníomh féin é.  Gidh eadh, ag so an cheist: cia</span>
<lb n="2500"/><span>chuir d'oibliogáid air an sórt san ministéiríghe do</span>
<lb n="2501"/><span>thoghadh, nó fós do thug do réim dóibh droch-úsáid</span>
<lb n="2502"/><span>chómh neimhmeódhanach san do thabhairt</span>
<lb n="2503"/><span>dá úghdarrás ríogadh?  As deimhneach liom go</span>
<lb n="2504"/><span>ndéanfadh sé a ghnódh aní do budh fheárr dá</span>
<lb n="2505"/><span>ndéineadh sé do réir athar ríogadh Sholaimh</span>
<lb n="2506"/><span>do cheannaidh go cruaidh agus do thuig créad an</span>
<lb n="2507"/><span>chinneamhuin do rígh iontaoibh do thabhairt le</span>
<lb n="2508"/><span>daoinibh dro'-cháileacha, go mór-mhór a ngnóthaibh</span>
<lb n="2509"/><span>suimeamhla a ríoghachta.  Agus dá bhrígh</span>
<lb n="2510"/><span>sin, iona chómhairle dhéaghnaigh do Phrionsa</span>
<lb n="2511"/><span>Wales d'fhág sé le huacht aige an ceacht oirdheirc</span>
<lb n="2512"/><span>seo: "Ag so mo chómhairle agus m'ordúghadh dhuit,</span>
<lb n="2513"/><span>go ndéanfadh machtnamh friochnúmhach air na</span>
<lb n="2514"/><span>míghníomhaibh do thionsguin mo thrioblóid-si do </span>
<lb n="2515"/><span>chum go seachnófádh iad.  Ná géill chómh mór</span>
<lb n="2516"/><span>san do dhuine air bith do thaoibh a chómhairle, a</span>
<lb n="2517"/><span>dhíograis, ná a chéille, do chum riaghluithe mórghnótha,</span>
<lb n="2518"/><span>as é sin a ccásaibh creidimh nó cirt, agus go</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="2519"/><p><span>ttabharfá laig-mheas agad féin ná ag daoinibh eile</span>
<lb n="2520"/><span>air do bhreitheamhnas féin.  Óir as díograisíghe agus</span>
<lb n="2521"/><span>as neamhchlaoine bhiaidh do thuigsin féin chum</span>
<lb n="2522"/><span>búntáiste do choróinne ná tuigsin duine eile.  Le</span>
<lb n="2523"/><span>súil chruínn agus le láimh neamhchlaoin roínn</span>
<lb n="2524"/><span>d'fhábhar agus do dhualgais air an uile dhuine do réir</span>
<lb n="2525"/><span>a mhath-cháile.  Seo mar d'iompódh tú croidhthe</span>
<lb n="2526"/><span>na ndeagh-dhaoine ort, agus fós na ndroch-dhaoine,</span>
<lb n="2527"/><span>óir, ciodh nach maith iad féin, as ait leó cruaidh-shlighte</span>
<lb n="2528"/><span>na subháilcíghe d'fhaicsin dá mílsiughadh</span>
<lb n="2529"/><span>le dualgasaibh teamporáltha."</span></p>
<lb n="2530"/>
<lb n="2531"/><p><span>As fíor-oirdheirc an teagasg é seo go deimhin agus</span>
<lb n="2532"/><span>as ró-chontrárdha le meódhan Chlarendon chríonna,</span>
<lb n="2533"/><span>.i. "déin mórán dod naimhde agus ní baoghal duit do</span>
<lb n="2534"/><span>cháirde."  Agus as é an meódhan déaghnach so do</span>
<lb n="2535"/><span>leanadh go mío-fhoirtiúnach a bhfad tar éis</span>
<lb n="2536"/><span>athghairmthe an Rígh, ionnus nách iad amháin an</span>
<lb n="2537"/><span>bhuídhean nár ghaibh le haon-taobh acht fós iad</span>
<lb n="2538"/><span>so do bhí go n-uige sin 'na bhfíor-cháirdibh don</span>
<lb n="2539"/><span>Choróinn d'iompuidh amach fá dheóigh 'na ndearg-námhuid</span>
<lb n="2540"/><span>don Rígh.  Dá bhrígh sin, ós "a ttástáil</span>
<lb n="2541"/><span>do-géabhthar eólas," ní féidir linn gan adbháil gurb</span>
<lb n="2542"/><span>é an céid-mheódhan as feárr agus an meódhan déaghnach</span>
<lb n="2543"/><span>as measa do chum riaghluithe ríoghachta.</span>
<lb n="2544"/><span>Gidh eadh, an nídh adeir ár n-úghdar ríogadh iona</span>
<lb n="2545"/><span>dhiaigh sin, ag críochnúghadh 'aitheanta athardha,</span>
<lb n="2546"/><span>taisbeánann sé an oiread san do mhórdhacht aigne</span>
<lb n="2547"/><span>agus do aonta Chríostamhuil nách féidir liom a cceart</span>
<lb n="2548"/><span>dá ghnáth-chuímhne gan a luadh: "Munadh</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="2549"/><p><span>bhfághad-sa ná thusa ár cceart go bráth, luíghfidh</span>
<lb n="2550"/><span>díoghaltas Dé air ár searbhóntuighthe le</span>
<lb n="2551"/><span>cothúghadh iona bpeacaoibh agus le hiad féin do</span>
<lb n="2552"/><span>mhealladh le sóchus a malluightheachta.  Atá</span>
<lb n="2553"/><span>tnúth agam go ttiúbhraidh Dia dhuit-se agus damh-sa</span>
<lb n="2554"/><span>na grása san do mhúinfidh agus do neartóchuidh sinn</span>
<lb n="2555"/><span>chum déanamh gan coróinn, ionann agus dá mbiadh</span>
<lb n="2556"/><span>sí aguinn, óir ní fiúdh í a tógbháil suas ná a gabháil</span>
<lb n="2557"/><span>air théarmaoibh solacha neamhonóireacha neimh-chreideamhacha."</span></p>
<lb n="2558"/>
<lb n="2559"/><p><span>Dá cceirt-leantaoi na teagaisg fhóirlíonta fhulláine</span>
<lb n="2560"/><span>seo ansa réimheas dhéaghnach ní bhiadh</span>
<lb n="2561"/><span>oiread do chúis gearáin annois ag aon-Chabhailiar</span>
<lb n="2562"/><span>Gall>da, ná dílseach Gaodhalach, ná an Choróinn</span>
<lb n="2563"/><span>d'fhulang an oiread san iompuighthe éagsamhlacha</span>
<lb n="2564"/><span>agus do chuir iongna ar an domhan uile.  Agus a</span>
<lb n="2565"/><span>ttaoibh an leithsgéil tugtha, saoilim go raibh sé</span>
<lb n="2566"/><span>bacach ó phriónsa Chríostamhuil milleán gníomha</span>
<lb n="2567"/><span>poibillíghe ainchirt do chathamh air a mhinistéiríghibh,</span>
<lb n="2568"/><span>óir nách féidir a shéanadh go raibh sé féin</span>
<lb n="2569"/><span>freagarthach a láithir Dé ans gach aincheart dá</span>
<lb n="2570"/><span>ndeárnadh.  Óir ann gach cúirt as é an príomhfhágh</span>
<lb n="2571"/><span>atá freagarthach a ngníomh an fho-dhuine;</span>
<lb n="2572"/><span>agus as riaghail a réasún é, ionmholta idir na</span>
<lb n="2573"/><span>págánaigh, go ttugaid lucht cómhachta úghdarrás</span>
<lb n="2574"/><span>chum na ccurtha so d'fhéadfaidís do chur air ccúl</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="2575"/><p><span>agus ná cuirid.  Qui non vetat peccare, cum posset,</span>
<lb n="2576"/><span>jubet.  Agus atá an sgríbhinn dhiadha ag teacht</span>
<lb n="2577"/><span>leis anídh ccéadna.  Óir gan aon-rod do rádh le</span>
<lb n="2578"/><span>Rígh Ahab (ag ná raibh aon-lámh a ndúnmharbhadh</span>
<lb n="2579"/><span>nó a murdar Naboth acht go ndeárnadh úsáid dá</span>
<lb n="2580"/><span>ainim agus dá shéaladh - do tugadh breitheamhnas le</span>
<lb n="2581"/><span>hordúghadh Dé féin air, ionann agus dá mo é a</span>
<lb n="2582"/><span>ghníomh féin é) atá sompla uathbhásach aguinn</span>
<lb n="2583"/><span>air Eli an tÁrd-Shagart, tar éis é 'riaghlúghadh an</span>
<lb n="2584"/><span>Phobail Eabhra dá fhithchid bliadhan, do tháinidh</span>
<lb n="2585"/><span>chum droi'-chríche do thaoibh cionta nár comóradh</span>
<lb n="2586"/><span>leis féin acht lena chlainn mhíoghrástamhla.</span>
<lb n="2587"/><span>Agus mar aithbhreitheamhnas air do thaoibh</span>
<lb n="2588"/><span>malluightheachta d'fhulang a bpearsanaibh do bhí</span>
<lb n="2589"/><span>fána smacht, do haistrígheadh an Árd-Shagartóireacht</span>
<lb n="2590"/><span>go huile chum droinge eile.</span></p>
<lb n="2591"/>
<lb n="2592"/><p><span>Cuireann so a ccuímhne dhamh pasáiste ro-nótálta</span>
<lb n="2593"/><span>ann Aristippus intleachtach Mhonsieur</span>
<lb n="2594"/><span>de Balzac, iar ttráchta dhó iona sheachtmhadh</span>
<lb n="2595"/><span>cómhrádh air na mór-oilc ghnáthacha do-ghníthear</span>
<lb n="2596"/><span>le ministéiribh malluighthe agus le lucht fábhair</span>
<lb n="2597"/><span>thóstalacha, mar a ndeineann sé réasúntacht ro-áluinn</span>
<lb n="2598"/><span>air an ócáid amhlaidh so:</span></p>
<lb n="2599"/>
<lb n="2600"/><p><span>"Ann so uile ní pheacuígheann an prionsa, gidh</span>
<lb n="2601"/><span>eadh, ní chlaonann sé ó bheith ciontach.  Níl</span>
<lb n="2602"/><span>párdún le fagháil agá ainbhfios; ní subháilce air</span>
<lb n="2603"/><span>bith a fhoighde; agus gach anordúghadh nach feasach</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="2604"/><p><span>dó nó d'fhulingeann sé do dhéanamh, atá sé</span>
<lb n="2605"/><span>ionchurtha iona aghaidh a láithir Dé ionann agus dá</span>
<lb n="2606"/><span>mo é féin do dhéanfadh an gníomh.  Le réasún</span>
<lb n="2607"/><span>mór dá bhrígh sin, an prionsa san do cruithígheadh</span>
<lb n="2608"/><span>do réir croídhe Dé iarann sé air Dhia a ttéarmaoibh</span>
<lb n="2609"/><span>soiléire agus san a tteasuígheacht iomláin a úrnaithe,</span>
<lb n="2610"/><span>go nglanfadh é ó chiontaibh sicréideacha agus a</span>
<lb n="2611"/><span>shaoradh ó pheacaoibh daoine eile."  Annois ná</span>
<lb n="2612"/><span>deímhnígheann an focal déaghnach so nár chóir do</span>
<lb n="2613"/><span>ríoghaibh bheith sásta lena neimhchiontaibh</span>
<lb n="2614"/><span>pearsonáltha nó pairticiulártha féin, agus ná foghnann</span>
<lb n="2615"/><span>sé dhóibh bheith ceart iona ngníomhaibh féin má</span>
<lb n="2616"/><span>chaillid iad féin le haincheart a ministéiríghe?</span></p>
<lb n="2617"/>
<lb n="2618"/><p><span>"Agus anso," adeir an tAristippus céadna, "ní</span>
<lb n="2619"/><span>féidir liom a léigion tarm an teasuígheacht neimhmeódhanach</span>
<lb n="2620"/><span>air an ócáid seo do thaisbeáin eaguilseach</span>
<lb n="2621"/><span>riaghalta san Iottáill a seanmóir do-rín sé</span>
<lb n="2622"/><span>a láithir phrionsa na tíre sin.  Ag tráchta air</span>
<lb n="2623"/><span>diúitéithibh ríghthe do bhris sé amach ansna</span>
<lb n="2624"/><span>focalaibh seo, ag díriughadh a chómhráidh chum</span>
<lb n="2625"/><span>an phriónsa: "Aréir do-ríneadh taidhreamh</span>
<lb n="2626"/><span>áithbhéiseach damh.  Do shaoileas gur fhosguil</span>
<lb n="2627"/><span>an talamh reómham agus gur fhéachas go díreach</span>
<lb n="2628"/><span>ionna mheódhan.  Do-ríneas machtnamh air</span>
<lb n="2629"/><span>pheannaidibh an tsaoghail eile agus an uile uathbhás</span>
<lb n="2630"/><span>leanas ceirt-bhreitheamhnas Dé, agus ó shoin as air</span>
<lb n="2631"/><span>éigin atáim socair am íntinn.  Idir dhroch-dhaoinibh</span>
<lb n="2632"/><span>na sean-aimsire do-chonnarc mórán do dhaoinibh</span>
<lb n="2633"/><span>na haimsire seo, .i. cúil-ghearthóirighe, fealtóirighe,</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="2634"/><p><span>mallaghthóiríghe, agus saobh-chráibhthigh,</span>
<lb n="2635"/><span>ag rith le himiol na huamha san.  Gidh eadh, mar</span>
<lb n="2636"/><span>do-ríneas machtnamh iona mbeatha air chómharthaoibh</span>
<lb n="2637"/><span>soléire a malluightheachta, ní dheárna</span>
<lb n="2638"/><span>iongna dá ttiacht chum na háite 'na bhfeacadh iad</span>
<lb n="2639"/><span>ag máirseáil.  As é do chuir iongna mhór orm ós</span>
<lb n="2640"/><span>cionn an uile nídh tusa d'fhaicsin idir an droing</span>
<lb n="2641"/><span>mhíofhoirtiúnaigh seo air bruach a ccailleamhna.</span>
<lb n="2642"/><span>Agus fé mar do sganruígheadh (agus) do corruígheadh</span>
<lb n="2643"/><span>me le nuadhacht na nithe seo do labhras ós árd</span>
<lb n="2644"/><span>leat-sa agá rádh: "An féidir gur dhamnuidh duine</span>
<lb n="2645"/><span>é féin le guídhe chum Dé agus go rachfádh go hiofrann,</span>
<lb n="2646"/><span>tusa, an prionsa as fearr agus as deaigh-chreidimh</span>
<lb n="2647"/><span>ansa domhan"?  Agus uime sin gur fhreagrais mé</span>
<lb n="2648"/><span>le hosna: "Ní ag dul ann atáim acht dom ghiolluígheacht</span>
<lb n="2649"/><span>ann atáthar.""</span></p>
<lb n="2650"/>
<lb n="2651"/><p><span>Air an ttaoibh eile, ciodh go ccuirfimís do</span>
<lb n="2652"/><span>leataoibh aon-smaoineamh air an saoghal eile, agus a</span>
<lb n="2653"/><span>mheas maraon leó so ainimnighthe san Scriptiúir</span>
<lb n="2654"/><span>Naomhtha nó le falsóntaoibh glioma-chaocha na</span>
<lb n="2655"/><span>sean-aimsire ná fuil aen-Dia ann, nó má tá ná</span>
<lb n="2656"/><span>tugann aire air bith air ghnóthaibh daonna, gidh</span>
<lb n="2657"/><span>eadh, má ghnídhmíd machtnamh friochnúmhach</span>
<lb n="2658"/><span>créad mar do cóimhrígheadh an ceart san uile</span>
<lb n="2659"/><span>aimsir 'na cháil chómh oirdheirc, chómh diadha</span>
<lb n="2660"/><span>san, gur ghairm Cicero go tuílte de "máighistreás</span>
<lb n="2661"/><span>agus bainríoghan na subháilcíghe uile," agus nách iad</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="2662"/><p><span>amháin an dream budh gliocadh idir na págánachaibh</span>
<lb n="2663"/><span>do chóirimh 'na mheódhan fuaindemeantamhuil</span>
<lb n="2664"/><span>fiat justitia et ruat caelum, acht fós na</span>
<lb n="2665"/><span>daoine budh dhonadh air domhan, gur ghrádhadar</span>
<lb n="2666"/><span>agus gur mholadar an ceart ansa droing agá mbíodh</span>
<lb n="2667"/><span>déileáil aco leó as a ttáinidh an críon-rádh:</span>
<lb n="2668"/><span>justitia etiam inter latrones - uime sin ní féidir linn</span>
<lb n="2669"/><span>gan a chríochnúghadh nách fuil nídh air bith as</span>
<lb n="2670"/><span>neimhghlioca do phrionsa do dhéanamh ná bheith</span>
<lb n="2671"/><span>ciontach a n-aincheart poibillíghe, óir ná déanfadh</span>
<lb n="2672"/><span>aenídh eile chómh fuathmhar a ccroidhthibh a</span>
<lb n="2673"/><span>dhaoine é.  Óir mar adeirthear: iomdha duine air</span>
<lb n="2674"/><span>a mbagarann an té ghnídh eágcóir ar aende</span>
<lb n="2675"/><span>amháin, multis minatur qui facit uni injuriam.</span>
<lb n="2676"/><span>Agus amhuil mar ghrádhaid na ríghthe air uairibh</span>
<lb n="2677"/><span>an tréason, gidh eadh, as fuathmhur leó an traotúir</span>
<lb n="2678"/><span>dá mhéid foghnamh do-ghnídh sé dhóibh, amhlaidh</span>
<lb n="2679"/><span>san as fuathmhar lena (searbhóntuighthibh) prionsaoi</span>
<lb n="2680"/><span>ainchearta agus fós leó-so do-ghnídh búntáiste dá</span>
<lb n="2681"/><span>n-aincheart, óir do-bheir seo réasún dóibh eagla do</span>
<lb n="2682"/><span>bheith ortha go mo é a ccás féin uair éigin an nídh</span>
<lb n="2683"/><span>céadna d'imtheacht ortha.</span></p>
<lb n="2684"/>
<lb n="2685"/><p><span>Ní tháinidh rígh ó chruthúghadh an domhain as</span>
<lb n="2686"/><span>mó thug dualgas do phrímh-rebelliúnaibh air</span>
<lb n="2687"/><span>chostas a shearbhóntuighthe dílse ná thug an dara</span>
<lb n="2688"/><span>Cormac do Chruiméillians na hÉirionn.  Gidh eadh,</span>
<lb n="2689"/><span>do bhí sé chómh fada san óna ngrádh do tharrang</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="2690"/><p><span>air go raibh cóimhéirghíghe ghenearáltha aco chum</span>
<lb n="2691"/><span>a déanta an' aghaidh san mbliadhain 1663.  Gidh</span>
<lb n="2692"/><span>eadh, do foilsígheadh a ttráith anídh seo a mBaile</span>
<lb n="2693"/><span>Átha Cliaith agus do héisteadh leis san uair sin le</span>
<lb n="2694"/><span>hídiughadh triair d'fhoghchladhairighibh gan áird;</span>
<lb n="2695"/><span>agus do tugadh párdún fóirlíonta dona príomh-thraotúiríghibh</span>
<lb n="2696"/><span>agus dá bpáirtighthibh, do breithnígheadh</span>
<lb n="2697"/><span>ábalta air bhrise tré neadaibh damháin</span>
<lb n="2698"/><span>allaidh an dlígh, a n-anma ceart-chailte agus a</span>
<lb n="2699"/><span>n-eastáit do fuaradar go haincheart.  Agus ciodh</span>
<lb n="2700"/><span>go ttug an Rígh mathachas dona plotaeríghibh</span>
<lb n="2701"/><span>níor mhiann leó-san mathachas do thabhairt dó-san.</span>
<lb n="2702"/><span>Agus uime sin, san mbliadhain 1671, seo</span>
<lb n="2703"/><span>chum oibre airís iad air an ócáid ccéadna.  Gidh</span>
<lb n="2704"/><span>eadh, do cuireadh stad anso iona thúis agus do</span>
<lb n="2705"/><span>múchadh é gan dorta fola air bith; ansan do</span>
<lb n="2706"/><span>stadadar tréimhse nó gur oibridh Plot Oates ann</span>
<lb n="2707"/><span>'79 misneach nuadh ionta.  Ansan do chathadar an</span>
<lb n="2708"/><span>clócadh dhíobh agus d'oibrídheadar go tréan chum</span>
<lb n="2709"/><span>an riaghluithe ríoghadh do leagadh lena</span>
<lb n="2710"/><span>bplotaibh fallsa agus lena n-eachuiníghthíbh beagnáireacha</span>
<lb n="2711"/><span>do chum Bille buartha an Gheártha</span>
<lb n="2712"/><span>Amach do chur a bhfeidhm.  Agus an tan do</span>
<lb n="2713"/><span>theip an iarracht san ortha do bhádar uile</span></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="2714"/><p><span>ollamh, dá mbuailtíghe an buille le a raibh</span>
<lb n="2715"/><span>tnúth aco le méirdrigh thraotúrtha an Ryehouse,</span>
<lb n="2716"/><span>le croídhe agus le láimh do chum an</span>
<lb n="2717"/><span>riaghluithe ríogadh do chiorrbhadh, rúta agus</span>
<lb n="2718"/><span>brainse, do chum an bhealaigh d'fhosgladh agus slígh</span>
<lb n="2719"/><span>'dhéanamh do chum an ghnótha ghrádhmhair,</span>
<lb n="2720"/><span>bheith gan aen-rígh.  Machtnaimh toradh beannuighthe</span>
<lb n="2721"/><span>an mheódhain ghlic seo Chlarendon, .i.</span>
<lb n="2722"/><span>déin mórán dod naimhdibh, etc.</span></p>
<lb n="2723"/>
<lb n="2724"/><p><span>Fá dheóigh, a ttástáil an uile aimsire do </span>
<lb n="2725"/><span>gheibhimíd gurb é an t-iónracas gliocas as feárr agus</span>
<lb n="2726"/><span>an riaghail as siúrálta dhúinn go haonta chum</span>
<lb n="2727"/><span>siubhail lé tré cheó Aegypsiánach gnótha daonna.</span>
<lb n="2728"/><span>Do thuig an chéid-Rígh Cormac, ciodh gur</span>
<lb n="2729"/><span>mealladh a ttosach a thrioblóidíghe é, an fhírinne</span>
<lb n="2730"/><span>seo fá dheóigh agus fallsacht meódhan eile, an tan</span>
<lb n="2731"/><span>labhair sé na briathra fír-Chríostamhla so: "Do</span>
<lb n="2732"/><span>budh í toil Dé na breitheamhnuis seo do chur orm</span>
<lb n="2733"/><span>mar mheódhan do chum me theagasg gurbh í</span>
<lb n="2734"/><span>riaghail ghliocais as feárr an ceart do thoghadh</span>
<lb n="2735"/><span>roimh aon-tsólás eile agus síothcháin mo choinsiais</span>
<lb n="2736"/><span>roimh choimeád mo ríoghachta."</span></p>
<lb n="2737"/>
<lb n="2738"/><p><span>Ós é seo an cás cad déarfaid daoine leis na</span>
<lb n="2739"/><span>ministéiríbh Stáit do-ghnídh a ngnódh lae agus</span>
<lb n="2740"/><span>oidhche a bprionsa do tharrang as an mbóthar mór</span>
<lb n="2741"/><span>réidh seo do chum casán cúmhangadh cama a</span>
<lb n="2742"/><span>ccladhaireachta agus a ccalaoise féin?  Dar ndóith</span>
<lb n="2743"/><span>ní féidir a mheas gur maith air bith do mheamhraoid</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="2744"/><p><span>ná iarracht do budh fheárr do thabhairt</span>
<lb n="2745"/><span>ná a máighistir do tharrang ann labyrinth iona</span>
<lb n="2746"/><span>ccaithfidh sé é féin do chailleamhuin, nó adbháil</span>
<lb n="2747"/><span>go bráth bheith fá oibliogáid agá ccéill sin</span>
<lb n="2748"/><span>dá ttigidh leó coghnadh leis chum teacht as na</span>
<lb n="2749"/><span>deacrachaibh ionar mhealladar féin roimhe sin</span>
<lb n="2750"/><span>é lena ccleasuígheacht.</span></p>
<lb n="2751"/>
<lb n="2752"/><p><span>Iar machtnamh an sgéil uile tuigim (gur)</span>
<lb n="2753"/><span>réasúnta a chríochnúghadh ná fuil riaghail ghliocais</span>
<lb n="2754"/><span>as feárr do phrionsa agus dá dhaoinibh ná deileáil</span>
<lb n="2755"/><span>cheart mhacánta do dhéanamh leis an saoghal uile.</span>
<lb n="2756"/><span>Uime sin níl nídh air bith as ócáidíghe do ríghthibh</span>
<lb n="2757"/><span>ná iad so do bhreithniughadh go haireach agus do</span>
<lb n="2758"/><span>sheachnadh do chomhairleóghadh dóibh a ccúrsa</span>
<lb n="2759"/><span>do stiúradh le haon-chompás eile.  As maith do</span>
<lb n="2760"/><span>thuig an Rígh budh gliocadh do ríoghaibh an</span>
<lb n="2761"/><span>fhírinne seo an tan do labhair sé na bréithre seo:</span>
<lb n="2762"/><span>"Tóg na droch-dhaoine ó láithir an rígh agus biaidh a</span>
<lb n="2763"/><span>réimheas fóirlíonta don cheart."  Óir as follus</span>
<lb n="2764"/><span>gibé chómhairlígheas a phrionsa, do chum caothumhlacht</span>
<lb n="2765"/><span>gliocais, gníomha contrárdha don cheart</span>
<lb n="2766"/><span>do dhéanamh, ná a réimheas do neartúghadh air</span>
<lb n="2767"/><span>fhuaindement eile ar bith acht air philéaraibh</span>
<lb n="2768"/><span>nádúrtha riaghluígheachta agus le dualgasaibh agus le</span>
<lb n="2769"/><span>pionósaibh ceart-rointe, ní órduigheann sé a</span>
<lb n="2770"/><span>réimheas do bheith sonuighe ná buan, agus uime sin</span>
<lb n="2771"/><span>do budh ionchóimhrithe é idir an chuid budh</span>
<lb n="2772"/><span>mheasa dá naimhdibh.</span>
<lb n="2773"/></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="2774"/><p><span>DO CHUM MÓRDHACHT MHÓRDHÁLAIGH</span>
<lb n="2775"/><span>AN RÍGH: deimhniúghadh díleas agus réamhthaisbeánadh</span>
<lb n="2776"/><span>uiríseal uaisle agus ársa Catoilicithe</span>
<lb n="2777"/><span>Rómhánacha na hÉirionn.</span></p>
<lb n="2778"/>
<lb n="2779"/><p><span>Bhúr searbhóntuighthe dílse, Catoilicithe Rómhánacha</span>
<lb n="2780"/><span>na hÉirionn, uasal agus ársa, (ag breithniúghadh go</span>
<lb n="2781"/><span>haireach air na deacrachaibh iomdha faoi a raibh</span>
<lb n="2782"/><span>ríoghacht na Breatainne Móire ag osnaigheal le</span>
<lb n="2783"/><span>fithche bliadhan roimh bhur n-athghairm sonuíghe-si;</span>
<lb n="2784"/><span>agus le ár smaointibh cathacha le a ttarraingthear</span>
<lb n="2785"/><span>tuille mór osnaighe ónár mbrollachaibh agus deóradh</span>
<lb n="2786"/><span>ó ár súilíbh, ní hé amháin do thaoibh gach deacamhúil</span>
<lb n="2787"/><span>agus doghrainne dá bhfuilingid Catoilicithe</span>
<lb n="2788"/><span>na tíre míofhoirtiúnaighe seo annois féin, agus fós a</span>
<lb n="2789"/><span>meódhan na lúthghára agus an gháirdeachais</span>
<lb n="2790"/><span>phoibillige do-ríneadh do thaoibh athghairmthe</span>
<lb n="2791"/><span>sonuíghe do mhórdhachta, acht fós ag dlúth-chuardúghadh</span>
<lb n="2792"/><span>créad í an chúis fá bhfuilingimíd na</span>
<lb n="2793"/><span>cruadhtain neimhmeódhanacha so; agus ag déanamh</span>
<lb n="2794"/><span>machtnaimh air an dílseacht atá d'fhiachaibh</span>
<lb n="2795"/><span>oruinn agus budh cheart dúinn do réir dlighthe diadha</span>
<lb n="2796"/><span>agus daonna, agus 'na bhfuilimíd agus 'na rabhamair gach</span>
<lb n="2797"/><span>uair ollamh chum a dhearbhadh agus a chóimhlíonadh</span>
<lb n="2798"/><span>dhíbh-se, ár n-aon-aird-thighearna air talamh, agus</span>
<lb n="2799"/><span>air an scannail dá éis sin do chaithid daoine</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="2800"/><p><span>d'áirighthe le nách toil ár ccreideamh do thuigsin</span>
<lb n="2801"/><span>go ceart air ár ndílseacht, ionann agus ná biadh sí</span>
<lb n="2802"/><span>freagarthach d'úmhlaoigheacht dhiúiteamhuil don</span>
<lb n="2803"/><span>árd-mháighistir theamporálta, agus fós mar atá sé</span>
<lb n="2804"/><span>ceangailte a ccoinsias oruinn ár ndíthchioll do</span>
<lb n="2805"/><span>dhéanamh do bhrollach ríoga-sa do ghlanadh ó</span>
<lb n="2806"/><span>uamhan ná ó fhoiréad air bith linn do thaoibh</span>
<lb n="2807"/><span>aenídh dá mbreacaid daoine dhuit le a fuathmhar</span>
<lb n="2808"/><span>ár ccomaoine agus ár náisiún; agus do chum na scannaile</span>
<lb n="2809"/><span>sin do sgrios dínn agus do chum an óidium do</span>
<lb n="2810"/><span>luigheadúghadh fó ar luidh ár ccreidiomh le céad</span>
<lb n="2811"/><span>bliadhan annois fá dheóigh idir dhaoinibh eile</span>
<lb n="2812"/><span>Críostamhla ansna náisiúnaibh seo d'adhrann Dia</span>
<lb n="2813"/><span>a modh chontrárdha linne) iarraimíd go huiríseal do</span>
<lb n="2814"/><span>phárdún do chum sinn féin agus ár ccreideamh</span>
<lb n="2815"/><span>naomhtha do shaoradh, ansa pháirt seo dár</span>
<lb n="2816"/><span>ndílseacht, leis an dearbhadh so ionár ndiaidh do-ghnídhmíd</span>
<lb n="2817"/><span>(ag déanamh aithris air an sompladh</span>
<lb n="2818"/><span>maith annois go déaghnach do thug ár nEaglais</span>
<lb n="2819"/><span>dúinn agus ag leanmhuin an teagaisg ghenearálta</span>
<lb n="2820"/><span>do ghnáthuígheann an Teampoll Catoilicíghe) - an</span>
<lb n="2821"/><span>dearbhadh, adeirim, do-ghnídhmíd a radharc na</span>
<lb n="2822"/><span>bhFlathas agus a láithir do mhórdhachta-sa go</span>
<lb n="2823"/><span>háitighthe agus go fírinneach gan saodh mionn ná</span>
<lb n="2824"/><span>búntáiste:</span></p>
<lb n="2825"/>
<lb n="2826"/><p><span>Adbhamaoid agus áitímíd gur tú ár rígh dlightheach</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="2827"/><p><span>fírinneach, áird-thighearna agus ceart-uachtarán</span>
<lb n="2828"/><span>ríoghachta so na hÉirionn agus do thighearnaisíghe</span>
<lb n="2829"/><span>eile uile.  Agus dá bhrígh sin adbhaimíd agus áitímíd</span>
<lb n="2830"/><span>sinn féin ceangailte fé pheannaid peacadh úmhlaoigheacht</span>
<lb n="2831"/><span>do thabhairt dod mhórdhacht a</span>
<lb n="2832"/><span>ngnóthaibh tíorthamhla agus teamporálta chómh</span>
<lb n="2833"/><span>mór le haon-chuid eile dod shearbhóntaoibh do</span>
<lb n="2834"/><span>réir mar d'orduíghid dlighthe agus riaghlacha na</span>
<lb n="2835"/><span>ríoghachta so dhúinn é, agus san a n-aghaidh aon-chómhachta</span>
<lb n="2836"/><span>ná teidil ón bPápa ná ó cheannas na</span>
<lb n="2837"/><span>Rómha, nó aen-bhreitheamhnas ná forfhógradh</span>
<lb n="2838"/><span>d'aen-chineál ná cáil air bith tugtha ná le tabhairt</span>
<lb n="2839"/><span>ón bPápa, ná ó ndeachaidh roimhe ná a ttiucfaidh</span>
<lb n="2840"/><span>iona dhiaigh, ná aon-úghdarrás spirideálta ná</span>
<lb n="2841"/><span>teamporálta le tiacht ná tugtha uaidh féin ná óna</span>
<lb n="2842"/><span>chómhachta a n-aghaidh do mhórdhachta-sa ná</span>
<lb n="2843"/><span>t'úghdarráis ríogadh.</span></p>
<lb n="2844"/>
<lb n="2845"/><p><span>Adbhaimíd fós agus cuirfimíd a ngíomh ár ndílseacht</span>
<lb n="2846"/><span>agus ár ccáirdeas air feadh ár ndíthchill lead mhórdhacht.</span>
<lb n="2847"/><span>Agus séanamaoid agus diúltaoimíd don uile</span>
<lb n="2848"/><span>chómhachta eachtrann, pápamhuil ná prionsamhuil,</span>
<lb n="2849"/><span>spioraideálta nó teamporálta, do budh</span>
<lb n="2850"/><span>dealrach nó adéarfadh go saorfadh nó go sgaoilfeadh</span>
<lb n="2851"/><span>nó go ttiúbhradh asbolóid dúinn ón oibliogáid seo,</span>
<lb n="2852"/><span>nó do thiúbhradh a n-aen-tslígh toil ná cead dúinn</span>
<lb n="2853"/><span>buairt do thionsgna, arm do thógbháil, ná ionsuíghe</span>
<lb n="2854"/><span>arráideach air bith do dhéanamh a n-aghaidh</span>
<lb n="2855"/><span>mórdhachta do phearsan, t'úghdarráis ríoga, ná</span></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="2856"/><p><span>an stáit, ná riaghluighthe do ríoghachta, le sinn</span>
<lb n="2857"/><span>uile do bheith ollamh ní hé amháin do chum</span>
<lb n="2858"/><span>fhoilsithe agus fhios do thabhairt duit féin agus dod</span>
<lb n="2859"/><span>mhinistéiribh ar an uile thréason at aghaidh féin (ná</span>
<lb n="2860"/><span>iona n-aghaidh-sion) do chloisfimíd, acht fós (do </span>
<lb n="2861"/><span>chum) ár n-anama do chailleamhuin ag caomhna</span>
<lb n="2862"/><span>do phearsan agus t'úghdarráis ríogadh, agus (do chum)</span>
<lb n="2863"/><span>cur a n-aghaidh lenár n-uile chómhachta gach</span>
<lb n="2864"/><span>cóimhéirghíghe ná iarracht air bith dá ttabharfaoi</span>
<lb n="2865"/><span>air do mhórdhacht-sa, ceapuighthe le cúis ná le</span>
<lb n="2866"/><span>teidiol air bith ná neartuighthe le cómhachta ná</span>
<lb n="2867"/><span>úghdarrás eachtrann air bith.</span></p>
<lb n="2868"/>
<lb n="2869"/><p><span>Agus ní bhus faide, adbhamaoid go hosguilte</span>
<lb n="2870"/><span>gurab iad prionsaoi agus árd-gobhernéríghe, gibé air</span>
<lb n="2871"/><span>bith a ccreideamh, as oifigíghe nó as lefteanóntuíghe</span>
<lb n="2872"/><span>ag Dia air talamh agus gur ceart úmhlaoigheacht</span>
<lb n="2873"/><span>do thabhairt dóibh do réir dlighthe gach</span>
<lb n="2874"/><span>tíre fó leith a n-uile ghnóthaibh tíorthamhla agus</span>
<lb n="2875"/><span>teamporálta.</span></p>
<lb n="2876"/>
<lb n="2877"/><p><span>Agus dá bhrígh sin, séanaimíd annois an uile</span>
<lb n="2878"/><span>theagasg agus úghdarrás contrárdha leis seo; agus</span>
<lb n="2879"/><span>cóimhríghmíd malluighthe agus a n-aghaidh focail</span>
<lb n="2880"/><span>Dé a thuigsin nách miste d'aen-tsearbhóntuíghe</span>
<lb n="2881"/><span>príomháideach murdar nó dúnmharbhadh do</span>
<lb n="2882"/><span>dhéanamh air úngtha Dé uile-chómhachtaigh, .i.</span>
<lb n="2883"/><span>a phrionsa, má bhí atharrach creidimh aige, agus</span>
<lb n="2884"/><span>séanamaoid agus diúltaoimíd dó mar ghnódh dhamanta</span>
<lb n="2885"/><span>dhiabluíghe.</span>
<lb n="2886"/></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="2887"/><p><span>Ós iad so pointíghe ár ccreidimh a ttaoibh</span>
<lb n="2888"/><span>dílseacht agus úmhlaoigheachta d'úghdarás do</span>
<lb n="2889"/><span>mhórdhachta-sa, agus (ó tá) ár n-aire agus ár n-oghmós</span>
<lb n="2890"/><span>nó ár comaoine le cómhachta nó le huachtarántacht</span>
<lb n="2891"/><span>na Rómha (a ngnóthaibh sprideálta go haonta) gan</span>
<lb n="2892"/><span>luídheachán air an umhlaigheacht díleas atá</span>
<lb n="2893"/><span>ceangailte oruinn (le ár mbreith), le dlígh Dé</span>
<lb n="2894"/><span>agus duine, dod mhórdhacht-sa mar uachtarán</span>
<lb n="2895"/><span>dlightheach nádúrtha, sínte do láithir cosadh do</span>
<lb n="2896"/><span>mhórdhachta athchuiníghmíd go ró-uiríseal go</span>
<lb n="2897"/><span>ndéanfar do shearbhóntuighthe, Catoilicithe</span>
<lb n="2898"/><span>Rómhánacha na hÉirionn uile, do thabharfaidh a</span>
<lb n="2899"/><span>n-aonta do chum an dearbhadh poibillíghe</span>
<lb n="2900"/><span>dílseachta so, do chaomhna ó ghéirleanmhuin nó ó</span>
<lb n="2901"/><span>inghreim do thaoibh gnáthúghadh a ccreidimh, agus</span>
<lb n="2902"/><span>gach sein-dlígh dá ndeárnadh iona n-aghaidh air</span>
<lb n="2903"/><span>an ócáid sin do chur air ccúl.</span></p>
<lb n="2904"/>
<lb n="2905"/><p>
<lb n="2906"/><span>Lucás Iarla Fiongál.       Mata Plaincéad Dúnsay.</span>
<lb n="2907"/><span>Murchadh Iarla Ínse Í Chuínn.     Crustóir Plaincéad.</span></p>
<lb n="2908"/>
<lb n="2909"/><p><span>Donnchadh Iarla Chlainne Carthaigh.  Sur Séamus Díolún.</span></p>
<lb n="2910"/>
<lb n="2911"/><p><span>Oiliféar Iarla Thíre Conaill       Coirn. Crustóir Ó Briain.</span>
<lb n="2912"/><span>Tiobóid Iarla Cháirlingfort  Roibeárd Talbóid, bart.</span>
<lb n="2913"/></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="2914"/><p><span>Éamonn Bíocán Mhont Gearóid    Uilliog Do Búrc, bart.</span></p>
<lb n="2915"/>
<lb n="2916"/><p><span>Tomás Bíocán Díolún.      Éadbhárd Mac Harry, bart.</span></p>
<lb n="2917"/>
<lb n="2918"/><p><span>Artúr Bíocán Aoibh Each         Valentín Brún, bart.</span></p>
<lb n="2919"/>
<lb n="2920"/><p><span>Uilliam Bíocán Chlane.     Lucás Bath, bart.</span>
<lb n="2921"/><span>Cormac Bíocán Mhusgraoi        Sur Hanraoi Slingsby.</span>
<lb n="2922"/><span>Uilliam Bíocán Taaffe.    Sur Seón Bellew.</span>
<lb n="2923"/><span>Oiliféar Barún Lughaidh    Coirnel Uilliam Do Búrc.</span></p>
<lb n="2924"/>
<lb n="2925"/><p><span>Uilliam Barún Chaisleáin Conaill    Coir. Seaán Mac Giolladh Pháttraig</span></p>
<lb n="2926"/>
<lb n="2927"/><p><span>Coirnél Chormac Diolún.    Coirnel Miolún Paor.</span>
<lb n="2928"/><span>Matha Plaincéad Esquire.   Lt. Coir. Piaras De Léis.</span>
<lb n="2929"/><span>Lt. Coirnél Naisias Inseadeún.    L. Coirn. Uilliog Do Búrc.</span>
<lb n="2930"/><span>Coirn. Brian Mac Mathghamhna.     L. Coirn. Tomás Scúrlóg.</span>
<lb n="2931"/><span>Coirn. Maol Muire Ó Réidhill.       Seathfrún Brún.</span>
<lb n="2932"/><span>Coirn. Geilbert Talbóid.             Seaán Breathnach.</span>
<lb n="2933"/><span>Éadbhard Plaincéad Esquire.        Páttraig Ó Briain.</span></p>
<lb n="2934"/>
<lb n="2935"/><p><span>Sur Niocolás Plaincéad.    Séamus mac Gearailt.</span>
<lb n="2936"/><span>Seaán Talbóid.             Seaán Pléimionn.</span>
<lb n="2937"/><span>Tomás Lustarael.           Peattair Síorlóg.</span>
<lb n="2938"/><span>Seón Hollywood.            Crustóir Archbold.</span>
<lb n="2939"/></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="2940"/><p><span>Hanraoi Ó Néill.          Páttraig Ó Mórradh.</span>
<lb n="2941"/><span>Dudly Bagnal.              Niocalás Ó hÉilíghe.</span>
<lb n="2942"/><span>Hanraoi Dracket.           Piaras Builtéar Callan.</span>
<lb n="2943"/><span>Éadbhard Builtéar.         Piaras Builtéar.</span>
<lb n="2944"/><span>Niocalás Dorchaoi.         Seón Seagrave.</span>
<lb n="2945"/><span>Páttraig Sáirséal .i. An Sáirséalach do budh Tighearna Lúcan dá éis</span>
<lb n="2946"/><span>sin.                        Risteárd Wadding.</span>
<lb n="2947"/><span>                              Tomás Brún.</span>
<lb n="2948"/><span>                              Oiliféar Caisil.</span>
<lb n="2949"/><span>Seaán Mac na Mara.         Páttraig Clinton.</span>
<lb n="2950"/><span>Séamus Talbóid.            Captaen Crustóir Turner.</span>
<lb n="2951"/><span>Seón Balif.                Seón Bagot.</span>
<lb n="2952"/><span>Séamus Talbóid, Teampoll Óig.      Uilliam Grás.</span>
<lb n="2953"/><span>Páttraig Archer.           Seaán Ártúr.</span>
<lb n="2954"/><span>Lucás Dúdál.               Marcus Lassan.</span>
<lb n="2955"/><span>Pilib do Hoaradh.          Crustóir Aylmer.</span>
<lb n="2956"/><span>Séamus Barnwall.           Séamuis Plaincéad.</span>
<lb n="2957"/><span>Séamus Allen.               Tomás St. Seaán.</span>
<lb n="2958"/><span>Tomás Cantwell.            Uilliam Barradh Óg.</span>
<lb n="2959"/><span>Éamonn Díolún.              Risteárd Strange.</span>
<lb n="2960"/><span>Séamus Builtéar.           Páttraig Boylon.</span>
<lb n="2961"/><span>Uaithne Colclough.          Séamus Do Faoit.</span>
<lb n="2962"/><span>Tomás Sáirséal.             Major Labhrás Dempsey.</span>
<lb n="2963"/><span>Piaras Nangle.              Cap. Risteárd Ó Díomasaigh.</span>
<lb n="2964"/><span>Seón Wolverston.            Éadbhárd Innsiodún.</span>
<lb n="2965"/><span>Micheál Bret.               Páttraig Porter.</span>
<lb n="2966"/><span>                              Major Marcus Furlong.</span>
<lb n="2967"/></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="2968"/><p><span>ÓRÁID DHÉAGHNACH AGUS BRIATHRA</span>
<lb n="2969"/><span>BÁIS OILIFÉIR PLAINCÉAD, ÁIRRDEASBOIG</span>
<lb n="2970"/><span>ÁRDA MACHA AGUS PRÍOMHFHÁIGH</span>
<lb n="2971"/><span>ÉIRIONN, AN CHÉAD LÁ DO</span>
<lb n="2972"/><span>JULY 1681.</span></p>
<lb n="2973"/>
<lb n="2974"/><p><span>D'iarr an Sirriam a phriosúnach, agus do tógbhadh</span>
<lb n="2975"/><span>a ccairt é do chum é chrochadh, a chroídhe agus 'inithear</span>
<lb n="2976"/><span>do tharrang as, agus ceathramhna do dhéanamh de.</span>
<lb n="2977"/><span>Iona phasáiste chum láithrigh a ídithe do-rín sé</span>
<lb n="2978"/><span>mórán d'úrnaighthibh teasuighe lán do ghrádh Dé</span>
<lb n="2979"/><span>agus do charthannacht dá chomharsain.  An uair</span>
<lb n="2980"/><span>ráinidh sé go Tyburn agus do ceangladh suas é, suil</span>
<lb n="2981"/><span>do tarraingeadh an chairt uaidh do-rín sé le sóchas</span>
<lb n="2982"/><span>iongantach an óráid seo síos:</span></p>
<lb n="2983"/>
<lb n="2984"/><p><span>Do sheasmhas mo thriail beagán laethe ó</span>
<lb n="2985"/><span>shoin ag bínse an Rígh agus as grod go ccaithfiod</span>
<lb n="2986"/><span>mo lámh do thógbháil ag bínse Rígh na Ríghthe</span>
<lb n="2987"/><span>agus me féin do thaisbeánadh a láithir an Ghiúistís</span>
<lb n="2988"/><span>nách féidir a mhealladh (le) bréig-fhínnéibh fallsa</span>
<lb n="2989"/><span>ná le claon-dhearbhaibh, óir as aithnid dó</span>
<lb n="2990"/><span>sicréidíghe croidhthe agus nochan féidir leis neach</span>
<lb n="2991"/><span>air bith do mhealladh, ná breitheamhnas aincheart</span>
<lb n="2992"/><span>do thabhairt, ná claonadh le hóghmós do phearsanaibh,</span>
<lb n="2993"/><span>óir (ós é an mhathas uile é agus an giúistís</span>
<lb n="2994"/><span>rói-cheart) tabharfaidh dualgas síorruídhe air son</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="2995"/><p><span>deagh-oibreacha agus pionóis ionchosmhuil air son</span>
<lb n="2996"/><span>sáruighthe a aitheanta dá luíghead é.</span></p>
<lb n="2997"/>
<lb n="2998"/><p><span>Agus ós í seo an ghlain-fhírinne dheímhnightheach</span>
<lb n="2999"/><span>budh mhalluighthe an gníomh agus budh</span>
<lb n="3000"/><span>chontrárdha dom shonas síorruídhe dá ndéanfainn</span>
<lb n="3001"/><span>annois le deímhniúghadh nídh air bith a n-aghaidh</span>
<lb n="3002"/><span>na fírinne, peacadh gráineamhuil do chum damaint</span>
<lb n="3003"/><span>shíorruidhe do thuilleamh dam féin go ró-ghrod,</span>
<lb n="3004"/><span>ó ná fuil fuasgladh air bith ná tnúth le párdún.</span>
<lb n="3005"/><span>Dá bhrígh sin adbhóidh mé an fhírinne, gan</span>
<lb n="3006"/><span>saodh air bith, acht úsáid do dhéanabh d'fhoclaibh</span>
<lb n="3007"/><span>do réir na gnáith-chéille tuigthear asta, agus dá</span>
<lb n="3008"/><span>dheimhniúghadh dhíbh fós gurb í mo chéadfadh</span>
<lb n="3009"/><span>shiúrálta nách féidir le cómhachta air bith ní hé</span>
<lb n="3010"/><span>amháin ar talamh acht fós air neamh cur suas liom</span>
<lb n="3011"/><span>ná cead do thabhairt dam deimhniúghadh fallsa</span>
<lb n="3012"/><span>do dhéanamh.  Agus deímhníghim a bhfoclaibh</span>
<lb n="3013"/><span>duine ag fagháil bháis, agus fé mar atá mo thnúth</span>
<lb n="3014"/><span>leam shámháil faoi lámhaibh an Aird-Ghiúistís,</span>
<lb n="3015"/><span>go ndéanfadh mé an fhírinne go díograiseach</span>
<lb n="3016"/><span>soiléir do chum mo cháis do chur a ttuigsin don</span>
<lb n="3017"/><span>domhan uile.</span></p>
<lb n="3018"/>
<lb n="3019"/><p><span>As iontugtha faoi ndeara gur cuireadh tréason</span>
<lb n="3020"/><span>agus praemunire, nó cailleamhuin, am leith a nÉirinn</span>
<lb n="3021"/><span>agus gur tugadh chum an bharradh agus chum mo thriala</span>
<lb n="3022"/><span>ann me; gidh eadh, an tan do-chonnarcadar na</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="3023"/><p><span>hionformairíghe (daoine dona droich-bheathacha)</span>
<lb n="3024"/><span>go rabhadar áitimh agus fínnithe agam, d'fhanadar</span>
<lb n="3025"/><span>d'aon-ogham, agus do thángadar don chathair seo</span>
<lb n="3026"/><span>do chum mise do tharrang chum mo thrialadh</span>
<lb n="3027"/><span>annso, don áit ná deárna na curtha do cuireadh</span>
<lb n="3028"/><span>am leith, áit ná raibh aithne ag an ccoiste orm,</span>
<lb n="3029"/><span>ná air cháilibh na ndaoine do bhí ag cur orm, agus</span>
<lb n="3030"/><span>nár foilsígheadh dóibh mórán sorrathainnighe</span>
<lb n="3031"/><span>ócáideacha chum triala glaine.  Ansan tar éis</span>
<lb n="3032"/><span>cruaidh-ghéibhinn sé míosa a bpríosún (nó tuairim</span>
<lb n="3033"/><span>mair sin) do tugadh chum an bharradh me an</span>
<lb n="3034"/><span>treas lá do Bheiltine, agus do tugadh chum cúntuis</span>
<lb n="3035"/><span>mé a ttaoibh curtha ionar tugadh chum cúntais</span>
<lb n="3036"/><span>me a nÉirinn roimhe sin - gníomh iongantach agus</span>
<lb n="3037"/><span>nídh neamhchoitchionn ar a deacair sómpla</span>
<lb n="3038"/><span>d'fhagháil le chúig céad bliadhan.</span></p>
<lb n="3039"/>
<lb n="3040"/><p><span>Gidh eadh, ó bhádar m'fhínnithe agus m'áitibh a</span>
<lb n="3041"/><span>nÉirinn do thug an Tighearna Prímh-Ghiúistís</span>
<lb n="3042"/><span>chúig sheachtmhuine dhamh do chum a ttabhartha</span>
<lb n="3043"/><span>anall.  Gidh eadh, le neimhshiúráltacht na gaoithe,</span>
<lb n="3044"/><span>na fairge, agus deacamhla cóipithe d'fhagháil as</span>
<lb n="3045"/><span>páipéaraibh áitibh, agus mórán fínnithe do thabhairt</span>
<lb n="3046"/><span>as mórán do chontaethibh na hÉirionn, agus do</span>
<lb n="3047"/><span>thaoibh mórán do dheacrachaibh eile (le a ndeárnadh</span>
<lb n="3048"/><span>áiteamh) ní fhéadfainn ann chúig seachtmhuiníghibh</span>
<lb n="3049"/><span>na háitibh agus na fínnithe do thabhairt</span>
<lb n="3050"/><span>anall.  Ansan d'athchuinígheas go truaighmhéileach</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="3051"/><p><span>dá lá dhéag eile do thabhairt damh</span>
<lb n="3052"/><span>do chum mo thriala; gidh eadh, do dhiúltaidh</span>
<lb n="3053"/><span>an Tighearna Prímh-Ghiúistís me, agus leis sin do </span>
<lb n="3054"/><span>tugadh chum mo thriala me agus do tugadh suas</span>
<lb n="3055"/><span>me (ionann agus dá mbiadh mo lámha ceangailte)</span>
<lb n="3056"/><span>fé chómhachta meirdreach na mbréag do thug</span>
<lb n="3057"/><span>na leabhair éithigh do chum an anama do bhuain</span>
<lb n="3058"/><span>asam le cur na ccurtha so síos am leith:</span></p>
<lb n="3059"/>
<lb n="3060"/><p><span>Air ttúis, gur chuireas leitreacha le Niall Ó</span>
<lb n="3061"/><span>Néill, mo sheirbhíseach nó mo phage, chum</span>
<lb n="3062"/><span>Moinsieur Baldeschi, sicréidíghe an Phápa, chum</span>
<lb n="3063"/><span>Easboig Aix, agus chum Principe Colonna, do chum</span>
<lb n="3064"/><span>comhachta eachtrann d'agallamh agus d'athchuinídhe</span>
<lb n="3065"/><span>chum na hÉirionn d'ionnsuíghe; agus fós gur</span>
<lb n="3066"/><span>chuireas leitreacha chum Cairdionáil Bullion air</span>
<lb n="3067"/><span>an ócáid ccéadna.</span></p>
<lb n="3068"/>
<lb n="3069"/><p><span>An dara nídh, gur chuireas Captaen Conn Ó</span>
<lb n="3070"/><span>Néill do chum cabhair d'fhagháil ón Rígh</span>
<lb n="3071"/><span>Francach.</span></p>
<lb n="3072"/>
<lb n="3073"/><p><span>An treas nídh, gur cheapas airgiod air, agus gur</span>
<lb n="3074"/><span>chruadh-thógbhas é a Eaglais na hÉirionn, do </span>
<lb n="3075"/><span>chum na bhFrancach do thabhairt asteach agus</span>
<lb n="3076"/><span>chum deich agus trí fithchid míle fear do chothughadh.</span></p>
<lb n="3077"/>
<lb n="3078"/><p><span>An ceathramhadh nídh, agus go raibh a deich</span>
<lb n="3079"/><span>agus trí fithchid míle fear a n-innil agam, agus liostanna</span>
<lb n="3080"/><span>déanta ortha, agus go ttugas órdúghadh do bhráithir</span>
<lb n="3081"/><span>dárbh ainim Duffy liost do dhéanamh air dhá</span></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="3082"/><p><span>chéad agus caogad fear a bporóiste Fhoghairt a</span>
<lb n="3083"/><span>cContae Lúghaidh.</span></p>
<lb n="3084"/>
<lb n="3085"/><p><span>An cúigmheadh nídh, go ndeachas timpchioll</span>
<lb n="3086"/><span>póirteanna agus cuanta na hÉirionn uile agus gur thoghas</span>
<lb n="3087"/><span>Cáirlingford mar chuan oireamhnach chum na</span>
<lb n="3088"/><span>bhFrancach do theacht a ttír ann.</span></p>
<lb n="3089"/>
<lb n="3090"/><p><span>An seismheadh nídh, go rabhas a mórán do</span>
<lb n="3091"/><span>chómhairlíbh agus do chómhdhálaibh ionar socruígheadh</span>
<lb n="3092"/><span>airgiod do chum na bhFrancach do ghairm</span>
<lb n="3093"/><span>asteach.</span></p>
<lb n="3094"/>
<lb n="3095"/><p><span>Agus fá dheóigh, go raibh cómhdháil tuairim</span>
<lb n="3096"/><span>dhá bhliadhain déag ó shoin a cContae Mhonaghain,</span>
<lb n="3097"/><span>Chabháin, agus Árda Macha, dár chómhairlígheas</span>
<lb n="3098"/><span>arm do thógbháil do chum a n-eastát do bhuain</span>
<lb n="3099"/><span>amach.</span></p>
<lb n="3100"/>
<lb n="3101"/><p><span>Don chéad nídh freagraim ná raibh Niall Ó</span>
<lb n="3102"/><span>Néill 'na sheirbhíseach ná 'na phage riabh agam</span>
<lb n="3103"/><span>agus nár chuireas leitir ná leitreacha leis riamh chum</span>
<lb n="3104"/><span>Monsieur Baldeschi ná chum Easboig Aix ná</span>
<lb n="3105"/><span>chum Princippe Colonna.  Agus adeirm an</span>
<lb n="3106"/><span>t-iompódh Béarla do tugadh air an mbréig-leitir</span>
<lb n="3107"/><span>sin do tugadh am aghaidh-si leis an</span>
<lb n="3108"/><span>mbráthair Mac Moyar gur leis féin do cumadh í</span>
<lb n="3109"/><span>agus nách mise do sgríbh í féin ná aen-leitir as a</span>
<lb n="3110"/><span>n-iompófuídh í a mBéarla, a Laidin, ná a</span>
<lb n="3111"/><span>nIottáilis, ná a n-aen-teangain eile.  Deimhníghim</span>
<lb n="3112"/><span>fós nár sgríobhas leitir ná leitreacha riamh chum</span>
<lb n="3113"/><span>Cairdionáil Bullion ná chum aen-mhinistéir le</span>
<lb n="3114"/><span>Rígh Franc, agus nár sgríbh neach air bith do bhí</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="3115"/><p><span>annsa chúirt sin chúgham, agus nár labhair liom saor</span>
<lb n="3116"/><span>ná daor do thaoibh ploit ná cóimhéirghíghe ar</span>
<lb n="3117"/><span>bith a n-aghaidh mo Rígh ná mo dhúthadh.</span>
<lb n="3118"/><span>Ní bhus faide ná san deímhníghim nár chuireas</span>
<lb n="3119"/><span>sgéala ná teachta don Róimh ná chum aon-chúirte</span>
<lb n="3120"/><span>eile do thaoibh gnótha tíorthamhla ná</span>
<lb n="3121"/><span>teamporálta air bith, agus as fios go maith (óir do</span>
<lb n="3122"/><span>cuireadh a bpriont phoibillíghe é) go bhfuil</span>
<lb n="3123"/><span>órdúghadh ag an ccléir 'chómhnuígheann a</span>
<lb n="3124"/><span>ndúthaoibh nách Catoilicíghe, ón Róimh, gan</span>
<lb n="3125"/><span>sgríobh don Róimh do thaoibh gnóthaoi</span>
<lb n="3126"/><span>tíorthamhla ná teamporálta air bith.  Agus</span>
<lb n="3127"/><span>deimhníghim nách fuaras leitir ná leitreacha ón</span>
<lb n="3128"/><span>bPápa riamh, ná ó aen-mhinistéir leis, ag trácht</span>
<lb n="3129"/><span>air aenídh don tsórt san.  Uime sin gurab é an</span>
<lb n="3130"/><span>deirg-éitheach do spalpadar na bráithre Mac Moyar</span>
<lb n="3131"/><span>agus Duffy do thaoibh leitre ná leitreacha, sgéala ná</span>
<lb n="3132"/><span>teachtairighe.</span></p>
<lb n="3133"/>
<lb n="3134"/><p><span>Don dara nídh adeirm nár chuireas Captaen</span>
<lb n="3135"/><span>Conn Ó Néill do chum Rígh na Fraince ná chum</span>
<lb n="3136"/><span>aen-mhinistéir leis, agus nár sgríobhas riamh chuige,</span>
<lb n="3137"/><span>agus ná fuaras aen-leitir uaidh, agus ná feacadh riamh é</span>
<lb n="3138"/><span>acht aon-uair amháin, agus dom thuigsin nár labhras</span>
<lb n="3139"/><span>deich focail riamh leis; agus do thaoibh é bheith ag</span>
<lb n="3140"/><span>Charlemount nó Dún Ganainn ní fheacadh riamh</span>
<lb n="3141"/><span>ansna bailtibh sin é, agus ní raibh 'fhios agam a bheith</span>
<lb n="3142"/><span>ansna háitibh sin.  Agus uime sin atá dearbhadh</span>
<lb n="3143"/><span>Mhic Moyar fallsa do thaoibh Chuinn Í Néill.</span>
<lb n="3144"/></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="3145"/><p><span>Don treas nídh abraim nár shocruígheas agus nár</span>
<lb n="3146"/><span>thógbhas aon-airgiod riamh do chum ploit ná</span>
<lb n="3147"/><span>cóimhéirghíghe do chum Francach ná Spáinneach</span>
<lb n="3148"/><span>do tharrang asteach, agus ná fuaras aon-airgiod riamh</span>
<lb n="3149"/><span>air an ccúntas san ó shagartaibh ná ó bhráithribh</span>
<lb n="3150"/><span>amhuil mar dhearbhadar Mac Clane agus an bráthair</span>
<lb n="3151"/><span>Duffy go rói-bhréagach.  Deímhnighim díbh nách</span>
<lb n="3152"/><span>fuaras aenídh riamh ó aen-eaguilseach a nÉirinn</span>
<lb n="3153"/><span>acht an mhéid budh cheart damh do réir sean-chustoim</span>
<lb n="3154"/><span>do chum mo chothaighthe agus an nídh</span>
<lb n="3155"/><span>budh ghnáth le a ttáinidh d'easbogaibh reómham</span>
<lb n="3156"/><span>le céad bliadhan d'fhagháil, agus creidim nách</span>
<lb n="3157"/><span>lugha fuair aende aco ná mé, agus dá ccuirfídhe a</span>
<lb n="3158"/><span>n-aon-sparán a bhfághaid cléir Chatoilicíghe</span>
<lb n="3159"/><span>Éirionn uile a mbliadhain budh bheag é, agus níorbh</span>
<lb n="3160"/><span>aon-rod é chum na bhFrancach do ghairm asteach</span>
<lb n="3161"/><span>ná chum armála deich agus trí fithchid míle fear do</span>
<lb n="3162"/><span>thógbháil, do-ríneas-sa 'liostáil amhuil do dhearbhaidh</span>
<lb n="3163"/><span>an bráthair Mac Moyar 'na dheirg-éitheach.</span>
<lb n="3164"/><span>Agus ní fírinnighe ná san mar do</span>
<lb n="3165"/><span>dhearbhaidh Duffy, .i. gur órduígheas-sa dhó</span>
<lb n="3166"/><span>liost do dhéanamh air dhá chéad agus caogad fear a</span>
<lb n="3167"/><span>bporóiste Fhogharta a cContae Lúghaidh.</span></p>
<lb n="3168"/>
<lb n="3169"/><p><span>Don cúigmheadh nídh freagraim ná deachas</span>
<lb n="3170"/><span>tímpchioll póirteanna agus cuanta uile na hÉirionn,</span>
<lb n="3171"/><span>agus ná rabhas riamh a cCorcaigh, a cCion tSáile, a</span>
<lb n="3172"/><span>mBeantraoi, a nEóchuill, a nDún Garbhán, a</span>
<lb n="3173"/><span>Luimneach, a nDún Canainn, ná a Loch Garmon.</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="3174"/><p><span>Agus do thaoibh Cháirlingford ná rabhas riamh</span>
<lb n="3175"/><span>ann acht aon-uair amháin, agus nár fhanas ann as</span>
<lb n="3176"/><span>cionn leath-uaire, agus nách deárnadh machtnamh</span>
<lb n="3177"/><span>air bith air an bpórt ná air an ccuan do chum</span>
<lb n="3178"/><span>Francach nó Spáinneach do theacht a ttír ann,</span>
<lb n="3179"/><span>agus ná táinidh sé am chroídhe ná am íntinn cinne</span>
<lb n="3180"/><span>air an áit sin chum na críche sin; agus air feadh me</span>
<lb n="3181"/><span>bheith ag Carlingford (óir as le tionnóisg do</span>
<lb n="3182"/><span>ghabhas ann) ní raibh an bráthair Duffy ann mo</span>
<lb n="3183"/><span>chuideachtuin faoi mar dhearbhaidh sé go grod-fhallsa.</span></p>
<lb n="3184"/>
<lb n="3185"/><p><span>Don seismheadh nídh freagraim ná rabhas</span>
<lb n="3186"/><span>riamh ag aon-chómhdháil ná cómhairle iona</span>
<lb n="3187"/><span>ndeárnadh luadh air shocrúghadh ná air chruinniughadh</span>
<lb n="3188"/><span>airgid chum ploit ná cóimhéirghíghe, agus</span>
<lb n="3189"/><span>as follus go soiléir cléir Chatoilicíghe na hÉirionn,</span>
<lb n="3190"/><span>ag ná fuil talamh ná teacht asteach agus gurab air</span>
<lb n="3191"/><span>éigin d'fhiadbhaid iorraidh ghalánta choingbháil</span>
<lb n="3192"/><span>ortha féin agus corp agus anam a tteanta a chéile, nách</span>
<lb n="3193"/><span>féidir leó aon-airgiod suimeamhuil do thógbháil,</span>
<lb n="3194"/><span>ná oiread do spáráil agus do chothóghadh leath</span>
<lb n="3195"/><span>regement.</span></p>
<lb n="3196"/>
<lb n="3197"/><p><span>Don tseachtmhadh nídh freagraim ná rabhas</span>
<lb n="3198"/><span>ag aon-chómhdháil trí chéad do dhaoinibh uaisle</span>
<lb n="3199"/><span>a cContae Mhonaghain, Chabháin, ná Arda</span>
<lb n="3200"/><span>Macha, ná a n-aon-chontae ná barúntacht, agus nár</span>
<lb n="3201"/><span>chómhairlígheas duine uasal ná daoine uaisle</span>
<lb n="3202"/><span>ansan, ná a n-aon-áit eile d'Éirinn, arm do</span>
<lb n="3203"/><span>thógbháil do chum a n-eastát do bhuain amach.</span></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="3204"/><p><span>Agus as follus ná fuil a ccóige Uladh uile trí</span>
<lb n="3205"/><span>chéad Catoilicíghe Rómhánach Éirionnacha 'na</span>
<lb n="3206"/><span>raibh eastáit aco ná do chaill eastáit leis an</span>
<lb n="3207"/><span>rebelliúntacht dhéaghnaigh, agus as feasach gurbh é</span>
<lb n="3208"/><span>mo mhiann agus go ndeárnadh mo dhíthchioll do </span>
<lb n="3209"/><span>chum suaimhnis mo dhúthadh agus go mór-mhór na</span>
<lb n="3210"/><span>cóige sin.</span></p>
<lb n="3211"/>
<lb n="3212"/><p><span>Annois do chum bheith aithgheárr, fé mar atá</span>
<lb n="3213"/><span>mo thnúth le sámháil, níor chuireas riamh leitir</span>
<lb n="3214"/><span>ná leitreacha, sgéala ná teachtairíghe, chum</span>
<lb n="3215"/><span>pápa, rígh, priónsa, ná easboig, do thaoibh ploit</span>
<lb n="3216"/><span>ná cóimhéirghíghe a n-aghaidh aen-rígh ná</span>
<lb n="3217"/><span>dúthadh; níor thógbhas riamh suim ná suimeanna</span>
<lb n="3218"/><span>airgid, beag ná mór, do chum saídiúradh ná</span>
<lb n="3219"/><span>saidiúiríghe do chothúghadh ann mo shaoghal</span>
<lb n="3220"/><span>riamh, agus ní raibh 'fhios agam agus níor smaoineas</span>
<lb n="3221"/><span>go rabhadar na Francaigh chum cur a ttír ag</span>
<lb n="3222"/><span>Carlingford, agus creidim nach fuil aende do-chonnairc</span>
<lb n="3223"/><span>mappadh na hÉirionn riamh ná déarfuidh gurbh</span>
<lb n="3224"/><span>fhiannuígheacht a smaoineamh.  Ní raibh aithne</span>
<lb n="3225"/><span>agam riamh air aon-phlotaeríghe ná cóimhéirghetheóiríghe</span>
<lb n="3226"/><span>a nÉirinn, agus ní chuala tráchta ortha</span>
<lb n="3227"/><span>acht an chuid díobh bhí nótálta agus fógartha - dá</span>
<lb n="3228"/><span>ngnáth-ghairmthear Buachaillíghe Díomhaoine -</span>
<lb n="3229"/><span>agus go ndeárnadh mo dhíthchioll air iad san féin</span>
<lb n="3230"/><span>do chlódh.  Agus fé mar atá mo thnúth le sámháil</span>
<lb n="3231"/><span>atáim agus do bhíos riamh neimhchiontach go hiomlán</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="3232"/><p><span>ansa tréason do cuireadh am leith agus a n-aen-tréason</span>
<lb n="3233"/><span>eile air bith.</span></p>
<lb n="3234"/>
<lb n="3235"/><p><span>Agus ciodh ná fuilim ciontach ansna curtha do</span>
<lb n="3236"/><span>cuireadh am leith creidim ná táinidh aende riamh</span>
<lb n="3237"/><span>don áit seo ansa chás iona bhfuilim-si, óir dá</span>
<lb n="3238"/><span>n-adbhainn (nídh nách féidir liom a ccoinsias,</span>
<lb n="3239"/><span>óir do chuirfinn bréag orm féin) na príomh-churtha</span>
<lb n="3240"/><span>do cuireadh am leith ní chreidfeadh aende</span>
<lb n="3241"/><span>tuigsionach me agá bhfuil aithne air Éirinn.  Dá</span>
<lb n="3242"/><span>n-adbhainn gur diongbhála me air dheich agus trí</span>
<lb n="3243"/><span>fithchid míle fear do thógbháil ansna háitibh do </span>
<lb n="3244"/><span>bhí fám chúram, .i. a ccóige Uladh, nó fós a</span>
<lb n="3245"/><span>nÉirinn uile, agus airgiod do shocrúghadh agus do</span>
<lb n="3246"/><span>chruadh-thógbháil ón Eaglais Rómhánach do </span>
<lb n="3247"/><span>chum a ccothaighthe, agus Cairlingford do cheapadh</span>
<lb n="3248"/><span>do chum na bhFrancach do theacht a ttír ann,</span>
<lb n="3249"/><span>do bhiadh an saoghal ag fonómhaid fúgham,</span>
<lb n="3250"/><span>óir as follus teacht asteach na hÉirionn uile</span>
<lb n="3251"/><span>spioraideálta agus teamporálta a seilbh searbhóntuighthe</span>
<lb n="3252"/><span>an Rígh uile nách leór é chum armála</span>
<lb n="3253"/><span>deich agus trí fithchid míle fear do thógbháil agus do</span>
<lb n="3254"/><span>chothughadh.  Agus má shéanaim na cionta so</span>
<lb n="3255"/><span>uile - amhuil do-ríneas agus do-ghním - do budh</span>
<lb n="3256"/><span>fhéidir go mbiadh daoine nách fuil taithitheach</span>
<lb n="3257"/><span>air ghnóthaibh na hÉirionn ná creidfeadh gur</span>
<lb n="3258"/><span>fírinne do-ghním, ciodh go ndeimhníghim í leam</span>
<lb n="3259"/><span>anáil dhéaghnaigh.  As deimhin liom dá ndearbhófaoi</span>
<lb n="3260"/><span>na pointíghe seo, .i. deich agus trí fithchid</span>
<lb n="3261"/><span>míle fear etc., do láithir aon-choiste Protestúin a</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="3262"/><p><span>nÉirinn agus mise dá adbháil ag an mbarradh, ná</span>
<lb n="3263"/><span>creidfidís mé ní bhus mó ná dá ndearbhófaoi agus</span>
<lb n="3264"/><span>go n-adbhainn gur eitillios ansan aer ó Bhaile</span>
<lb n="3265"/><span>Átha Cliaith go Hollyhead.</span></p>
<lb n="3266"/>
<lb n="3267"/><p><span>As léir díbh dá bhrígh sin an cás iona bhfuilim,</span>
<lb n="3268"/><span>agus do-chualamhúir an deimhniúghadh do-ríneas air</span>
<lb n="3269"/><span>mo neimhchionta, agus atá tnúth agam go ccreidfidh</span>
<lb n="3270"/><span>sibh focail duine ag fagháil bháis.  Agus do </span>
<lb n="3271"/><span>chum gur móide do chreidfeadh sibh me deímhníghim</span>
<lb n="3272"/><span>díbh gur chuir duine mór sgéala nó tairigsin</span>
<lb n="3273"/><span>chugam go sámhálfadh sé m'anam dá cciontuíghinn</span>
<lb n="3274"/><span>daoine eile.  Gidh eadh, do budh é m'fhreagra</span>
<lb n="3275"/><span>nárbh eól damh aon-chóimhéirghetheóiríghe a</span>
<lb n="3276"/><span>nÉirinn acht iad so (amhuil mar adubhart cheana)</span>
<lb n="3277"/><span>do bhí nótálta go poibillíghe aindlightheach, agus</span>
<lb n="3278"/><span>do chum m'anma shámháil ná ciontóchuinn go</span>
<lb n="3279"/><span>fallsa duine air bith ná an díodhbháil sin do</span>
<lb n="3280"/><span>dhéanamh dom anam: St. Matha 16.26, Créad</span>
<lb n="3281"/><span>é an mhaith é do dhuine dá ngabhadh sé an</span>
<lb n="3282"/><span>saoghal uile agus 'anam féin do chailleamhuin?</span>
<lb n="3283"/><span>'Anam do bhuain as duine air bith ná a shubstáint</span>
<lb n="3284"/><span>do thógbháil go haincheart as olc ó aen-Chríostuíghe</span>
<lb n="3285"/><span>a dhéanamh, go mór-mhór ó neach</span>
<lb n="3286"/><span>dom cháil-si, .i. Eaguilseach don Teampoll</span>
<lb n="3287"/><span>Chatoilicíghe agus Préaláid neamhluaghach nó Easbog,</span>
<lb n="3288"/><span>agus adbhaim go hosguilte sin.</span></p>
<lb n="3289"/>
<lb n="3290"/><p><span>Agus nocha séanfadh mé go ndeárnadh mé</span>
<lb n="3291"/><span>diúité Préaláidíghe Catoilicíghe a nÉirinn, agus an</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="3292"/><p><span>feadh do bhí toil ná aonta air bith leis go ndeárnadh</span>
<lb n="3293"/><span>le teagasg, le seanmóir, agus le statúitíghibh, mo</span>
<lb n="3294"/><span>dhíthchioll air an ccléir do bhí fám chúram do</span>
<lb n="3295"/><span>thabhairt chum iompchuir chirt do réir a ccáile.</span>
<lb n="3296"/><span>Agus ciodh ná deárnadh ansan acht mo dhiúité</span>
<lb n="3297"/><span>do bhí cuid díobh ná leasódhadh iad féin, agus léarbh</span>
<lb n="3298"/><span>fhuathfar me, agus go háirighthe m'ionformairíghe,</span>
<lb n="3299"/><span>dár fhóbras maith do dhéanamh - na heagailsigh</span>
<lb n="3300"/><span>adeirm.  Gidh eadh, an ceathrar eile, tuatuíghe,</span>
<lb n="3301"/><span>tháinidh a m'aghaidh, .i. Fínighín Mac Moyar,</span>
<lb n="3302"/><span>an dá Ó Néill, agus Hanson, ní raibh caidreamh</span>
<lb n="3303"/><span>riamh agam ortha, agus do-chídheann sibh cionnus</span>
<lb n="3304"/><span>do díoladh me agus créad mar tugadh me le dearbhadh</span>
<lb n="3305"/><span>bréige do chum an bháis anabaigh so.  Agus</span>
<lb n="3306"/><span>ciodh gur ghníomh malluighthe é, ós pearsanda</span>
<lb n="3307"/><span>do bhí sé, níor chóir toibhéim do thabhairt d'Órd</span>
<lb n="3308"/><span>St. Próinsias dá thaoibh ná don Eaglais</span>
<lb n="3309"/><span>Chatoilicíghe Rómhánach, óir as follus go raibh</span>
<lb n="3310"/><span>Iúdás idir an Dá Easbol Déag, agus duine malluighthe</span>
<lb n="3311"/><span>dárbh ainim Niocalás idir an seachtar Diogánach.</span>
<lb n="3312"/><span>Agus amhuil fós mar do ghuidh duine dona seacht</span>
<lb n="3313"/><span>nDiogánachaibh sin, .i. Stiabhna Naomhtha, air</span>
<lb n="3314"/><span>son na buídhne do mharbh le clochaibh é, guídhim-si</span>
<lb n="3315"/><span>air son na buidhne do dhoirt m'fhuil neimh-chiontach</span>
<lb n="3316"/><span>le leabhraibh éithigh, ag rádh amhuil</span>
<lb n="3317"/><span>mar adubhairt St. Stiabhna: Ó, a Thighearna, ná</span>
<lb n="3318"/><span>cuir an peacadh so 'na n-aghaidh.  Mathaim dóibh</span>
<lb n="3319"/><span>óm chroídhe agus dona giúistísíghe do fhosguil</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="3320"/><p><span>m'anam don chontabhairt fhollus so le diúltadh</span>
<lb n="3321"/><span>aimsire oiriomhnuíghe dhom do chum m'áitimh</span>
<lb n="3322"/><span>agus m'fhínnithe do thabhairt ó Éirinn.</span></p>
<lb n="3323"/>
<lb n="3324"/><p><span>Mathaim fós dóibh seo uile agá raibh lámh</span>
<lb n="3325"/><span>dom thabhairt ó Éirinn do chum mo thriala</span>
<lb n="3326"/><span>annso, áit ná raibh sé am chómhachta triail ghlan</span>
<lb n="3327"/><span>d'fhagháil.  Agus fá dheóigh mathaim do gach</span>
<lb n="3328"/><span>n-aon do thug coghnamh air mhodh air bith do </span>
<lb n="3329"/><span>chum m'anama 'bhuain asam, agus iarruim mathachas</span>
<lb n="3330"/><span>air an uile dhuine do dhíobhálas le smaoineamh,</span>
<lb n="3331"/><span>le briathar, ná le gníomh.  Guidhim an t-Uilea-Chómhachtach</span>
<lb n="3332"/><span>go ttiúbharfadh A mhórdhacht</span>
<lb n="3333"/><span>dhiadha don Rígh, don Bhainríoghain, agus do</span>
<lb n="3334"/><span>Dhiúic York, agus don bhuídhin ríogadh uile,</span>
<lb n="3335"/><span>sláinte, saoghal fada, agus subháilceas ansa tsaoghal</span>
<lb n="3336"/><span>so, agus sonus síorruidhe ansa tsaoghal eile.</span></p>
<lb n="3337"/>
<lb n="3338"/><p><span>Agus annois fé mar léar-thaisbeánas (mar</span>
<lb n="3339"/><span>mheasaim) chómh neimhchiontach agus atáim air</span>
<lb n="3340"/><span>aon-phlot ná cóimhéirhgghíghe, do budh feárr liom,</span>
<lb n="3341"/><span>leis an bhfírinne ccéadna, go bhféadfainn me</span>
<lb n="3342"/><span>féin do shaoradh air chiontaibh móra a n-aghaidh</span>
<lb n="3343"/><span>aitheanta na Mórdhachta Diadha (do sháruígheas</span>
<lb n="3344"/><span>go minic), agá bhfuil doilghíos croídhe orm dá</span>
<lb n="3345"/><span>ttaoibh.  Agus dá mairinn nó dá bhféadfainn</span>
<lb n="3346"/><span>marthuinn míle bliaghain as meódhan áitighthe</span>
<lb n="3347"/><span>agam agus atáim láin-cheapuighthe, lead ghrásaibh-si,</span>
<lb n="3348"/><span>ó a Dhia, gan fearg do chur ort.  Agus athchuiníghim</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="3349"/><p><span>Do Mhórdhacht Dhiadha, le tuilleamhuin</span>
<lb n="3350"/><span>Chríost, agus adhbhcóideacht A Mháthar Bheannuighthe,</span>
<lb n="3351"/><span>na n-aingiol uile, agus na naoimh, mo</span>
<lb n="3352"/><span>pheacuíghe do mhathamh dhamh agus suaimhneas</span>
<lb n="3353"/><span>síorruídhe do thabhairt dom anam.  Dein trócaire</span>
<lb n="3354"/><span>orm, a Thighearna etc.  Spáráil m'anam etc.  Idir</span>
<lb n="3355"/><span>do lámha tiomnaim m'anam, ó a Thighearna</span>
<lb n="3356"/><span>Dia etc.</span></p>
<lb n="3357"/>
<lb n="3358"/><p><span>Diaighscript.</span>
<lb n="3359"/><span>Do chum sásaimh an uile dhuine agá bhfuil</span>
<lb n="3360"/><span>carthannacht focail duine ag fagháil bháis do</span>
<lb n="3361"/><span>chreideamhuin deímhníghim airís a láithir Dé,</span>
<lb n="3362"/><span>fé mar atá mo thnúth le sámháil, gurab í an</span>
<lb n="3363"/><span>fhírinne ghlan shoiléir gach nídh dá bhfuil san</span>
<lb n="3364"/><span>pháipéar so gan saodh, seachnadh, ná búntáiste</span>
<lb n="3365"/><span>air bith, le glacadh na bhfocal annsa chéill agus</span>
<lb n="3366"/><span>annsa tuigsin ghnáthaigh iona nglacaid Protestúin</span>
<lb n="3367"/><span>iad an uair do-ghníd cómhrádh soiléir sothuigsithe.</span>
<lb n="3368"/><span>Agus leis uile do fhoigh-sgríobhas</span>
<lb n="3369"/><span>annso m'ainim,</span>
<lb n="3370"/><span>OILIFÉAR PLAINCÉAD.</span></p>
<lb n="3371"/>
<lb n="3372"/><p><span>Cóipithe na hóráide seo do thug sé don tSirriam,</span>
<lb n="3373"/><span>agus do chuid dá cháirdibh féin, agus do cuireadh a</span>
<lb n="3374"/><span>bpriont í.</span></p>
<lb n="3375"/>
<lb n="3376"/><p><span>An tan do bhí crích lena óráid agus a chaipín</span>
<lb n="3377"/><span>tarraingthe ós a shúilibh do thiomain sé airís a</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="3378"/><p><span>anam sonuíghe le hirse theasuíghe a lámhaibh</span>
<lb n="3379"/><span>Íosa, a Shlánaghthóir, do fuair bás air a shon,</span>
<lb n="3380"/><span>nó gur tarraingeadh an chairt uaidh.  Air an</span>
<lb n="3381"/><span>modh so do bhí sé crochta idir neamh is talamh</span>
<lb n="3382"/><span>an' ofráil fhollus do Dhia air son a neimhchionta</span>
<lb n="3383"/><span>agus a chreidimh.  Agus chomh luath agus d'éag sé do</span>
<lb n="3384"/><span>reop an crochaire suas a bholg agus a bhrollach, agus</span>
<lb n="3385"/><span>do struis sé amach a chroídhe agus 'inithear, agus do</span>
<lb n="3386"/><span>theilg sé annsa tine - do bhí ollamh adhanta ag</span>
<lb n="3387"/><span>an gcroich chum na hócáide sin - iad.  Do fuaradh</span>
<lb n="3388"/><span>air athchuiníghe ón Rígh an chuid eile dá chorp,</span>
<lb n="3389"/><span>agus do rugadar a chairde chum tígh é láimh le</span>
<lb n="3390"/><span>teampoll St. Giles, agus do cuireadh a ccómhrainn</span>
<lb n="3391"/><span>é, acht a cheann agus a dhá láimh ón' uilleannaibh</span>
<lb n="3392"/><span>amach do coimeádadh agus do rugadh a n-áit eile.</span></p>
<lb n="3393"/>
<lb n="3394"/><p><span>Do hadhlacadh é a roilg an teampoill agus pláta</span>
<lb n="3395"/><span>coppair air a bhrollach air a raibh insgríobhtha</span>
<lb n="3396"/><span>na focail seo am dhiaigh (curtha anso do chum</span>
<lb n="3397"/><span>sásaimh daoine ciúirialta):</span></p>
<lb n="3398"/>
<lb n="3399"/><p><span>"Ansa tuamba so suaimhnígheann corp an</span>
<lb n="3400"/><span>Phréaláid phrímh-dhiadha Oiliféir Plaincéad,</span>
<lb n="3401"/><span>Áird-Easboig Árda Macha agus Príomhfháigh</span>
<lb n="3402"/><span>Éirionn, do chiontuígheadar fínnithe fallsa a</span>
<lb n="3403"/><span>ttréason le fuath do chreideamh, agus dá thaoibh</span>
<lb n="3404"/><span>sin do daoradh agus do hídídheadh ag Tyburn, le</span>
<lb n="3405"/><span>stracadh a chroídhe agus 'inithir as, agus lena ccathamh</span>
<lb n="3406"/><span>ansa tine.  D'fhuiling sé go cródha mairtíreacht,</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="3407"/><p><span>1 July, 1681, a réimheas an dara Rígh Cormac."</span></p>
<lb n="3408"/>
<lb n="3409"/><p><span>Ceithre bliaghanna tar éis 'adhlaice do tógbhadh</span>
<lb n="3410"/><span>a chorp agus do fríth slán é agus do cuireadh tar fairge</span>
<lb n="3411"/><span>é mar a bhfuil sé curtha a séad-chómhartha nó a</span>
<lb n="3412"/><span>ttuamba oireamhnach dá cháil, dá chéim, agus dá</span>
<lb n="3413"/><span>bheannuightheacht mhaordha.  Atáid a lámha agus a</span>
<lb n="3414"/><span>cheann a n-áit eile agus iad slán mar an ccéadna le</span>
<lb n="3415"/><span>háiteamh móráin fínnithe do-chonnairc iad.</span></p>
<lb n="3416"/>
<lb n="3417"/><p><span>Requiescat in Pace.  Amen.</span>
<lb n="3418"/></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="3419"/><p><span>TUARASGABHÁIL AITHGHEARR AR</span>
<lb n="3420"/><span>LUIMNEACH.</span></p>
<lb n="3421"/>
<lb n="3422"/><p><span>Luimneach, a Laidin Limericum, cathair láidir</span>
<lb n="3423"/><span>a ccóige Múmhan a nÉirinn, suighte láimh le</span>
<lb n="3424"/><span>himealaibh chóige Chonnocht air an abhainn dá</span>
<lb n="3425"/><span>ngairmthear an tSoineann, chúig mhíle agus dá</span>
<lb n="3426"/><span>fhithchid don taoibh shiar do Cill Chuinne, chúig</span>
<lb n="3427"/><span>mhíle dhéag air fhithchid don taoibh theas don</span>
<lb n="3428"/><span>Ghaillimh, agus tuairim trí fithchid míle ón aigéin,</span>
<lb n="3429"/><span>gidh eadh, chómh caothamhuil sin leis an abhainn</span>
<lb n="3430"/><span>go ttigid loingeas throma suas gusan bhfalla -</span>
<lb n="3431"/><span>atá sí beagnách baile as láidre a nÉirinn í.</span>
<lb n="3432"/><span>As ceann contae í don ainim chéadna, agus suídheachán</span>
<lb n="3433"/><span>easboig faoi Áird-Easbog Chaisil.</span></p>
<lb n="3434"/>
<lb n="3435"/><p><span>Luimneach ghairmid na Gaoidhil di.  Do</span>
<lb n="3436"/><span>baineadh díobh í le Raimond le Grosse, Sagsanach;</span>
<lb n="3437"/><span>dá éis sin do dóthadh í le Donamhald, Éirionnach</span>
<lb n="3438"/><span>ríoga ó Thuadhmhúmhain.  Rígh Seón do-rín</span>
<lb n="3439"/><span>an Caisleán.  Do-ríneadar na Sagsanaigh dá éis</span>
<lb n="3440"/><span>sin baile eile mar agaisín lé, timpchiollta le</span>
<lb n="3441"/><span>fallaoibh, agus do dhaingnígheadar é le droicheadaibh</span>
<lb n="3442"/><span>tógbhála agus leis gach nídh eile do dhéanfadh</span>
<lb n="3443"/><span>láidir é, ionnus, an tan d'ionsuidh Ireton Luimneach</span>
<lb n="3444"/><span>ann 1651 dona Pairlimentáirians, do-rín Aodh Ó</span>
<lb n="3445"/><span>Néill, oifigeach maith dá ndeárnadh Goibheirnér</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="3446"/><p><span>leis an bhFoighrígh, cosnamh cródha.  Gidh</span>
<lb n="3447"/><span>eadh, tar éis ionsuighthe trí míosa, iar lagúghadh</span>
<lb n="3448"/><span>an ghairisiúin le pláig agus le huireasbhaidh lóin, tug sé</span>
<lb n="3449"/><span>suas air choinghíolaibh í.</span></p>
<lb n="3450"/>
<lb n="3451"/><p><span>Tar éis bhrise na Bóinne do chruinnígheadar</span>
<lb n="3452"/><span>fórsaoi Rígh Séamus annso agus do-ríneadar cosnamh</span>
<lb n="3453"/><span>chómh maith sin faoi Bhoisleau, an Goibhernéir</span>
<lb n="3454"/><span>Francach, agus do thuit an oiread san fearthanna,</span>
<lb n="3455"/><span>go m'éigion do Rígh Uilliam, do thosnuidh an</span>
<lb n="3456"/><span>ionsuíghe a bpearsain an deichmheadh lá</span>
<lb n="3457"/><span>d'Fhóghmhar 1690, a champa do thógbháil an</span>
<lb n="3458"/><span>deichmheadh lá fithchiod dá éis sin.  Gidh eadh,</span>
<lb n="3459"/><span>an bhliadhain dá éis sin, an tan tháinidh Genearál</span>
<lb n="3460"/><span>Ginckle tar éis catha Aghraim agus géille na Gaillimhe</span>
<lb n="3461"/><span>dá hiónsuíghe, do ghéill an gairisiún agus do fuair</span>
<lb n="3462"/><span>coinghíl shocharacha do thaoibh na háite 'thabhairt</span>
<lb n="3463"/><span>suas, agus do chuir sin deiridh le trioblóidibh na</span>
<lb n="3464"/><span>hÉirionn an tráith sin.</span></p>
<lb n="3465"/>
<lb n="3466"/><p><span>Atá Contae Luimnigh teóranta don taoibh</span>
<lb n="3467"/><span>thuaidh leis an Soininn agus leis an Misgéir, do</span>
<lb n="3468"/><span>dheidhileann í ó Chontae an Chláir agus ó</span>
<lb n="3469"/><span>Urmhúmhain; don taoibh shoir di atá Contae</span>
<lb n="3470"/><span>Thiobraid Árann; Contae Chorcuíghe don taoibh</span>
<lb n="3471"/><span>theas di; agus don taoibh shiar Contae Chiarruíghe.</span>
<lb n="3472"/><span>Talamh saidhbhir, adeir Cambden, agus áitighthe go</span>
<lb n="3473"/><span>maith.  Atá an taoibh shiar di sléibhteamhuil</span>
<lb n="3474"/><span>agus an chuid eile socair.</span>
<lb n="3475"/></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="3476"/><p><span>COINGHÍL THÍORTHAMHLA LUIMNÍGH</span>
<lb n="3477"/><span>air ar réigheadh an treas lá d'October 1691.</span></p>
<lb n="3478"/>
<lb n="3479"/><p><span>Gulielmus et Maria Dei Gratia Angliae, Scotiae,</span>
<lb n="3480"/><span>Franciae et Hiberniae Rex et Regina, Fidei</span>
<lb n="3481"/><span>Defensores, etc.  Omnibus ad quos praesentes</span>
<lb n="3482"/><span>literae nostrae praevenerint salutem.  Inspeximus</span>
<lb n="3483"/><span>irrotulament. quarund. literarum patentium de</span>
<lb n="3484"/><span>confirmatione geren. dat. apud Westmonasterium</span>
<lb n="3485"/><span>vicesimo quarto die Februarii, ultimo praeteriti</span>
<lb n="3486"/><span>in Cancellar. nostr. irrotulat. ac ibidem de recordo</span>
<lb n="3487"/><span>remanen. in haec verba.</span></p>
<lb n="3488"/>
<lb n="3489"/><p><span>Uilliam agus Máire le grásaibh Dé etc.  Do chum an</span>
<lb n="3490"/><span>uile dhuine do shoichidh an leitir seo, beatha agus</span>
<lb n="3491"/><span>sláinte!  Ós dearbh gur socruígheadh choinghíl</span>
<lb n="3492"/><span>d'áirighthe an treas lá d'October dhéaghnach idir</span>
<lb n="3493"/><span>ár ngiúistísighe na hÉirionn agus genearál ár bhfórsaoi</span>
<lb n="3494"/><span>ansan d'aon-taobh, agus mórán oifigíghe ag déanamh</span>
<lb n="3495"/><span>diúité a ccathair Luimnígh don taoibh eile, ionar</span>
<lb n="3496"/><span>ghealladar ár ngiúistísíghe agus ár ngenearál go</span>
<lb n="3497"/><span>ndéanfaimís go maith na coinghíl chéadna a</span>
<lb n="3498"/><span>ccionn ocht míosa nó ní bhus túsga, agus go ndéanfaidís</span>
<lb n="3499"/><span>a ndíthchioll do chum an Pháirliment dá</span>
<lb n="3500"/><span>ndéanamh go maith, ag so na coinghíl:</span>
<lb n="3501"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="3502"/><p><span>Coinghil thíorthamhla Luimnígh socruighthe an</span>
<lb n="3503"/><span>treas lá d'October 1691, priontálta go</span>
<lb n="3504"/><span>díreach ó na leitreachaibh paitent iona</span>
<lb n="3505"/><span>bhfuilid siad áitithe leis an Rígh agus leis an</span>
<lb n="3506"/><span>mBainríoghain faoi shéala mór na Sagsan.</span></p>
<lb n="3507"/>
<lb n="3508"/><p><span>Idir an bhfíor-onóireach Sur Cormac Porter agus</span>
<lb n="3509"/><span>Tomás Conningsby Esquire, Tighearnaoi Giúistísíghe</span>
<lb n="3510"/><span>na hÉirionn, agus Barún de Ginckle,</span>
<lb n="3511"/><span>Lefteanónt Genearál agus Príomh-Órdothóir na</span>
<lb n="3512"/><span>harmála Galda, d'aon-taobh, agus an fíor-onóireach</span>
<lb n="3513"/><span>Páttraig (an Sáirséalach) Iarla Lúcan, Piercy</span>
<lb n="3514"/><span>Bíocán Ghallmoy, Coirnéil Niocolás Puirséal,</span>
<lb n="3515"/><span>Coirnéil Gearóid Díolún, agus Coirnéil Seaán Brún,</span>
<lb n="3516"/><span>don taoibh eile.</span></p>
<lb n="3517"/>
<lb n="3518"/><p><span>Air son áitightheóirighe cathrach agus contae</span>
<lb n="3519"/><span>Luimnígh, contaethe an Chláir, Chiarruíghe,</span>
<lb n="3520"/><span>Chorcuíghe, Shliogadh agus Mhuíghe Eó:</span></p>
<lb n="3521"/>
<lb n="3522"/><p><span>Do thaoibh géille catharach Luimnígh agus</span>
<lb n="3523"/><span>socruighthe eile déanta idir an Lefteanont-Genearál</span>
<lb n="3524"/><span>réamhráidhte Ginckle, Goibhernéir</span>
<lb n="3525"/><span>cathrach Luimnígh, agus Genearáil na harmála</span>
<lb n="3526"/><span>Gaodhaluíghe, le dáta céadna na leitre seo, do</span>
<lb n="3527"/><span>thaoibh géille na cathrach réamhráidte agus</span>
<lb n="3528"/><span>úmhlaoigheachta na harmála, do socruígheadh go</span>
<lb n="3529"/><span>bhfághaidís:</span></p>
<lb n="3530"/>
<lb n="3531"/><p><span>An Chéad Choinghiol: Catoilicithe Rómhánacha</span></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="3532"/><p><span>na ríoghachta so gach prímhléid a ngnáthughadh</span>
<lb n="3533"/><span>a ccreidimh dá bhfuil freagarthach do dhlighthibh</span>
<lb n="3534"/><span>na hÉirionn, nó dhá raibh aco a réimheas an dara</span>
<lb n="3535"/><span>Rígh Cormac; agus tiúbhraid an Rígh agus an Bhainríoghan,</span>
<lb n="3536"/><span>chómh luath agus do chruinneóghaidh</span>
<lb n="3537"/><span>Páirliment na ríoghachta so, tuille siúráltacht</span>
<lb n="3538"/><span>dona Catoilicithibh Rómhánacha leis an nídh seo,</span>
<lb n="3539"/><span>do dhéanfaidh a ccaomhna ó bhuairt air bith do</span>
<lb n="3540"/><span>thaoibh a ccreidimh.</span></p>
<lb n="3541"/>
<lb n="3542"/><p><span>An Dara Coinghiol: na huile áitightheóiríghe</span>
<lb n="3543"/><span>nó lucht cómhnuithe a Luimneach, nó a n-aon-ghairisiún</span>
<lb n="3544"/><span>eile annois a seilbh na nÉirionnach,</span>
<lb n="3545"/><span>agus a n-uile oifigíghe agus saidiúiríghe annois a n-armaibh</span>
<lb n="3546"/><span>faoi aon-choimisiún ó Rígh Séamus, ná uatha so</span>
<lb n="3547"/><span>úghdarásta uaidh a ccontaebh Luimnígh, Chláir,</span>
<lb n="3548"/><span>Chiarruíghe, Chorcuíghe, agus Mhuíghe Eó, ná a</span>
<lb n="3549"/><span>n-aon-chontae dhíobh, agus na huile oifigíghe</span>
<lb n="3550"/><span>coimisiúin a cceathramhnaibh an Rígh agus na Bainríoghaine</span>
<lb n="3551"/><span>bhaineas leis na Regementibh Gaodhalacha</span>
<lb n="3552"/><span>'na seasamh annois, le a bhfuilid coinghíl dá</span>
<lb n="3553"/><span>ndéanamh, nó ná fuil 'na bpríosúnaigh chogaigh,</span>
<lb n="3554"/><span>nó do ghaibh dídhean, nó d'fhíllfidh agus d'umhalóidh</span>
<lb n="3555"/><span>don Rígh agus don Bhainríghin agus dá n-oíghríbh agus do</span>
<lb n="3556"/><span>gach n-aon dá n-oighríbh, go bhfághaid, go</span>
<lb n="3557"/><span>sealbhóid, agus go ndéanfaid úsáid dá n-eastátaibh</span>
<lb n="3558"/><span>saora nó sinseardha agus gach teidiol ná prímhléid</span>
<lb n="3559"/><span>dá raibh aco, nó agá raibh ceart aco ortha, a</span>
<lb n="3560"/><span>réimheas an dara Rígh Cormac ná ó shoin, le</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="3561"/><p><span>dlighthibh agus le statúitíbh an Rígh chéadna, agus go</span>
<lb n="3562"/><span>ccuirfear a seilbh na codadh dhíobh atá a lámhaibh</span>
<lb n="3563"/><span>an Rígh nó a theanóntaighthe iad, le hórdúghadh</span>
<lb n="3564"/><span>an Rígh gan phléa gan thrioblóid air bith, agus na</span>
<lb n="3565"/><span>heastátuíghe uile seo do shaoradh ó airiars cíosa</span>
<lb n="3566"/><span>coróinne, cuturúin quitrent, ná aen-éileamh eile</span>
<lb n="3567"/><span>dá ndéanfaoi ó Fhéil Míchíl 1688 go lá an dáta</span>
<lb n="3568"/><span>so.  Agus an uile phearsa dá bhfuil ceapuighthe</span>
<lb n="3569"/><span>san choinghíol so do-gheóbhaid nó fágfar aco</span>
<lb n="3570"/><span>gach a raibh nó a bhfuil dá substaint shaoghalta</span>
<lb n="3571"/><span>iona lámhaibh féin nó a lámhaibh aende eile a</span>
<lb n="3572"/><span>ttrust ná a ccúram dóibh; agus gach ceárduíghe nó</span>
<lb n="3573"/><span>fear ealadhan díobh toil shaor aige an cheárd nó</span>
<lb n="3574"/><span>an ealuídhe chéadna do leanmhuin agus do chur a</span>
<lb n="3575"/><span>ngníomh amhuil mar do-rín a réimheas an dara</span>
<lb n="3576"/><span>Rígh Cormac.  Gidh eadh, nocha bhfuil toradh an</span>
<lb n="3577"/><span>choinghil seo le fagháil ag aen-fhear talmhan cailte</span>
<lb n="3578"/><span>dá bhfuil annois as an ríoghacht, acht an bhuidhean</span>
<lb n="3579"/><span>do háirmheóthar am dhiaigh.  Agus nocha bhfághaidh</span>
<lb n="3580"/><span>aen-phearsa toradh an choinghil seo do</span>
<lb n="3581"/><span>dhiúltóghaidh mionna na humhluígheachta</span>
<lb n="3582"/><span>'thabhairt do réir an Achta Páirliment do-ríneadh</span>
<lb n="3583"/><span>an chéid-bhliadhain do réimheas an Rígh agus na</span>
<lb n="3584"/><span>Bainríghne an tan gairmfear chuige iad.</span></p>
<lb n="3585"/>
<lb n="3586"/><p><span>An Treas Choinghíol: na huile cheannuighthe</span>
<lb n="3587"/><span>Luimnígh, nó aon-ghairisiúin eile annois a seilbh</span>
<lb n="3588"/><span>na nÉirionnach, nó a n-aon-bhaile nó áit a</span>
<lb n="3589"/><span>ccontaebh an Chláir nó Chiarruíghe, atá air</span></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="3590"/><p><span>ttaoibh thall d'fhairge agus nár thóg arm ó aimsir</span>
<lb n="3591"/><span>fhorfhógradh an Rígh agus na Bainríghne ann Feb.</span>
<lb n="3592"/><span>1688, do-gheóbhaid toradh an dara coinghíl,</span>
<lb n="3593"/><span>ionann agus dá mbeidís do láithir, má thigid siad don</span>
<lb n="3594"/><span>ríoghacht so ann ocht míosa a ndiaidh an dáta so.</span></p>
<lb n="3595"/>
<lb n="3596"/><p><span>An Ceathramhadh Coinghíol: Na hoifigíghe seo</span>
<lb n="3597"/><span>am dheóigh, .i. Coirnéil Síomonn Lutairéil,</span>
<lb n="3598"/><span>Captaen Rowland do Faoit, Muiris Eústás, agus</span>
<lb n="3599"/><span>Chievers ó Mhount Leinster, do bhaineas annois</span>
<lb n="3600"/><span>leis na regementibh ansna gairisiúnaibh réamhráidte</span>
<lb n="3601"/><span>agus a cceathramhnaibh na harmála</span>
<lb n="3602"/><span>Gaodhalaighe, do bhí air ttaoibh thall d'fhairge</span>
<lb n="3603"/><span>ag déanamh gnótha do bhain lena regementíbh nó</span>
<lb n="3604"/><span>leis an armáil go genearálta, do-gheóbhaid sochar</span>
<lb n="3605"/><span>agus toradh an dara coinghil má thigid tar ais ann</span>
<lb n="3606"/><span>ocht míosa ón dáta so agus úmhlughadh do riaghluígheacht</span>
<lb n="3607"/><span>an Rígh agus na Bainríghne agus na mionnadh</span>
<lb n="3608"/><span>réamhráidte do thabhairt.</span></p>
<lb n="3609"/>
<lb n="3610"/><p><span>An Cúigmheadh Coinghíol: Go mbiaidh an</span>
<lb n="3611"/><span>uile phearsa ceapuighthe san dara agus ansa treas</span>
<lb n="3612"/><span>choinghíolaibh saor, agus go bhfághaid párdún</span>
<lb n="3613"/><span>genearálta san uile thréason, fiolúntacht, ná aonchuir</span>
<lb n="3614"/><span>eile iona rabhadar ciontach, ná aende aco,</span>
<lb n="3615"/><span>ó réimheas an dara Rígh Séamus, agus dá cciontaigheadh</span>
<lb n="3616"/><span>an Pairliment aende aco, go ndéanfadh na</span>
<lb n="3617"/><span>Tighearnaoi Giúistísíghe agus an Genearál a ndíthchioll</span>
<lb n="3618"/><span>do chum an Phairliment do chur an nídh</span>
<lb n="3619"/><span>céadna air ccúl gan costas air bith acht fís cléireach.</span></p>
<lb n="3620"/>
<lb n="3621"/><p><span>An Seismheadh Coinghíol: Agus ós dearbh gur</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="3622"/><p><span>tharraing an cogadh so mórán anachuinníghe air</span>
<lb n="3623"/><span>gach taoibh, (agus) dá mbiadh cead ag daoinibh a</span>
<lb n="3624"/><span>ccúiseanna príomháideacha do phléadh, le</span>
<lb n="3625"/><span>hoithigibh nó le aon-fhuirm eile dlígh, do</span>
<lb n="3626"/><span>chothóghadh san an bhuairt agus an droch-aigne do </span>
<lb n="3627"/><span>bhí ag na daoinibh dá chéile: dá bhrígh sin, do </span>
<lb n="3628"/><span>chum suaimhnis na ríoghachta, caithfior gan</span>
<lb n="3629"/><span>trioblóid do chur air dhuine air bith dá bhfuil</span>
<lb n="3630"/><span>ceapuithe ansna coinghíolaibh réamhráidte do</span>
<lb n="3631"/><span>thaoibh aen-treaspais dá ndeárnadar ná a ttaoibh</span>
<lb n="3632"/><span>airm, capall, airgid, ná aenídh eile dár thógbhadar</span>
<lb n="3633"/><span>air feadh an chogaidh, agus nách féidir duine air</span>
<lb n="3634"/><span>bith ceapuithe ansna coinghíolaibh réamhráidte</span>
<lb n="3635"/><span>dh'éileamh ná 'thabhairt chum cúntais do thaoibh</span>
<lb n="3636"/><span>aen-chíosa ná mion-rátaoi eile air bith dá</span>
<lb n="3637"/><span>bhfuaradar as talamh ná tighthibh ansa ríoghacht</span>
<lb n="3638"/><span>so ó thúis an chogaigh seo go lá an dáta so, ná</span>
<lb n="3639"/><span>a ttaoibh aon-bhástadh ná treaspais dá ndearnadar</span>
<lb n="3640"/><span>ionta, agus toradh an choinghil seo do bheith ag</span>
<lb n="3641"/><span>gach taobh amhuil agus ionann.</span></p>
<lb n="3642"/>
<lb n="3643"/><p><span>An Seachtmhadh Coinghíol: Biaidh toil shaor</span>
<lb n="3644"/><span>ag gach duine mór agus uasal aco marcuígheacht do</span>
<lb n="3645"/><span>dhéanamh le claoidheamh agus le cás piostal, mádh</span>
<lb n="3646"/><span>chídh oireamhnach é, agus gunnadh do choimeád a</span>
<lb n="3647"/><span>ttigh gach n-aoin díobh do chum a chosmhunta</span>
<lb n="3648"/><span>nó chum foulaereachta.</span>
<lb n="3649"/></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="3650"/><p><span>An t-Ochtmhadh Coinghíol: Gach nduine</span>
<lb n="3651"/><span>chómhnuígheann a Luimneach agus ansna gairisiúnaibh</span>
<lb n="3652"/><span>eile biaidh toil shaor aige a shubstaint</span>
<lb n="3653"/><span>shaoghalta agus a chuid lóin d'aistriúghadh leis gan</span>
<lb n="3654"/><span>féachuin, gan cuardúghadh ná diúité air bith, agus</span>
<lb n="3655"/><span>gan a ttighthe d'fhágbháil go cionn sé seachtmhuiníghe</span>
<lb n="3656"/><span>d'éis an dáta so.</span></p>
<lb n="3657"/>
<lb n="3658"/><p><span>An Naomhadh Coinghíol: Na mionnadh curfar</span>
<lb n="3659"/><span>chum na cCatoilicithe Rómhánacha d'úmhalóighidh</span>
<lb n="3660"/><span>do riaghlughadh an Rígh agus na Bainríghine, na</span>
<lb n="3661"/><span>mionnadh réamhráidte agus ní haen-mhionna eile.</span></p>
<lb n="3662"/>
<lb n="3663"/><p><span>An Deichmheadh Coinghíol: Dá mbriseadh</span>
<lb n="3664"/><span>duine nó daoine tríd na coinghíolaibh seo, ná trí</span>
<lb n="3665"/><span>cheachtar díobh, ní déanfar cúis de sin chum</span>
<lb n="3666"/><span>daoine eile do chailleamhuin a ttoradh.</span></p>
<lb n="3667"/>
<lb n="3668"/><p><span>An t-Ao'mhadh Coinghíol Déag: Geallaid na</span>
<lb n="3669"/><span>Tighearnaoi Giúistísighe agus an Genearál go ndéanfaid</span>
<lb n="3670"/><span>a ndíthchioll do chum gach n-aon dá bhfuil</span>
<lb n="3671"/><span>ceapuighthe ansna coinghíolaibh réamhráidte do</span>
<lb n="3672"/><span>dhídheanughadh ó arreastuighthibh ná oithigíbh</span>
<lb n="3673"/><span>air bith, do thaoibh fiach ná damáiste, air feadh</span>
<lb n="3674"/><span>ocht míosa d'éis an dáta so.</span></p>
<lb n="3675"/>
<lb n="3676"/><p><span>An Dara Coinghíol Déag: Fá dheóigh gabhaid</span>
<lb n="3677"/><span>na Tighearnaoi Giúistísíghe agus an Genearál ortha</span>
<lb n="3678"/><span>féin go ndéanfaidh an Rígh agus an Bhainríoghan</span>
<lb n="3679"/><span>go maith na coinghíl seo ann ocht míosa nó ní</span>
<lb n="3680"/><span>bhus túsga, agus go ndéanfaid a ndíthchioll do chum</span>
<lb n="3681"/><span>an Pháirliment do dhéanamh an nídh céadna.</span>
<lb n="3682"/></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="3683"/><p><span>An Treas Choinghíol Dhéag: Agus ó thárla go</span>
<lb n="3684"/><span>raibh Coirnéil Seaán Brún a bhfiachaibh áitithe</span>
<lb n="3685"/><span>ag mórán Protestún, agus go bhfeacaidh an riaghlúghadh</span>
<lb n="3686"/><span>déaghnach an nídh sin, do thóg Tighearna</span>
<lb n="3687"/><span>Thíre Conaill agus Tighearna Lúcan a shubstaint do </span>
<lb n="3688"/><span>bhí aige chum na bhfiach ccéadna do dhíol, agus do</span>
<lb n="3689"/><span>ghealladar é 'shaoradh ó na fiachaibh sin, agus as</span>
<lb n="3690"/><span>chum úsáide poibillighe na nGaodhal agus a n-armála.</span>
<lb n="3691"/><span>Agus uime sin, chum an Tighearna Lúcan do</span>
<lb n="3692"/><span>shaoradh san gheallamhuin sin, do chum díola na</span>
<lb n="3693"/><span>bProtestún ccéadna, agus chum seachna cailleamhna</span>
<lb n="3694"/><span>Sheáin Brún, agus chum sásaimh a éilitheóiríghe, air</span>
<lb n="3695"/><span>fhuireálamh an Tighearna Lúcan agus na bpearsan</span>
<lb n="3696"/><span>réamhráidte eile do socruígheadh go ndéanfaid</span>
<lb n="3697"/><span>na Tighearnaoi Giúistísíghe agus Barún dé Ginckle a</span>
<lb n="3698"/><span>ndíthchioll leis an Rígh agus leis an bPáirliment do </span>
<lb n="3699"/><span>chum a n-eastát do dhéanamh siúrálta do Chatoilicithibh</span>
<lb n="3700"/><span>Rómhánacha annsa ríoghacht so air</span>
<lb n="3701"/><span>chúinse agus air choinghíolaibh iad do dhíol go cothram</span>
<lb n="3702"/><span>an oiread dona fiachaibh céadna san agus do thiubharfaidh</span>
<lb n="3703"/><span>an Tighearna Lúcan faoi na láimh, iar</span>
<lb n="3704"/><span>ndéanamh cúntais le Seaán Brún, do budh fiúdh</span>
<lb n="3705"/><span>ar tógbhadh uaidh, agus an cúntas san le déanamh</span>
<lb n="3706"/><span>agus le tabhairt uaidh le Tighearna Lúcan ann lá agus</span>
<lb n="3707"/><span>fithche tar éis an dáta so.</span></p>
<lb n="3708"/>
<lb n="3709"/><p><span>Agus le cómhall fírinneach na ccoinghíol so do</span>
<lb n="3710"/><span>chuireamar ár lámha leis seo, a bhfiaghnaise</span></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="3711"/><p><span>Scravemore.        Cormac Porter.</span>
<lb n="3712"/><span>Aodha Ó Macaoi.    To. Conningsby.</span>
<lb n="3713"/><span>T. Talmash.        Bar. de Ginckle.</span></p>
<lb n="3714"/>
<lb n="3715"/><p><span>Agus faoi mar tugadh suas an chathair réamhráidte</span>
<lb n="3716"/><span>sin Luimnígh dhúinn a los na ccoinghíol</span>
<lb n="3717"/><span>réamhráidte, annois bíodh 'fhios aguibh gur toil</span>
<lb n="3718"/><span>linn, iar ndéanamh machtnaimh air na coinghíolaibh</span>
<lb n="3719"/><span>réamhráidhte, a fhoilsiúghadh air</span>
<lb n="3720"/><span>feadh ár ccómhachta dhúinn féin, dár n-oighríbh</span>
<lb n="3721"/><span>agus dá ttiucfaidh 'nár ndiaidh, go n-áitímíd agus go</span>
<lb n="3722"/><span>ndeímhníghmíd iad, agus gach nídh dá bhfuil ionta.</span>
<lb n="3723"/><span>Agus do gach páirt díobh dá bhfuil Acht Páirliment</span>
<lb n="3724"/><span>ócáideach cómhairleóghmaoid an nídh céadna do</span>
<lb n="3725"/><span>dhéanamh go maith le Pairliment, agus go ttiúbhraimíd</span>
<lb n="3726"/><span>ár n-aonta ríoga le haen-bhille ná billíghe</span>
<lb n="3727"/><span>do gheóbhaidh thríd an dá thigh Páirliment chum</span>
<lb n="3728"/><span>na hócáide sin.</span></p>
<lb n="3729"/>
<lb n="3730"/><p><span>Agus mar as follus dom gur dhearmaid an</span>
<lb n="3731"/><span>sgríbhnneóir focail éigin ansa dara coinghíol, agus</span>
<lb n="3732"/><span>gur tugadh faoi ndeara é suil do tugadh an dara</span>
<lb n="3733"/><span>baile suas, agus gur ghealladar ár ngiúistísighe agus ár</span>
<lb n="3734"/><span>ngenearál a ndéanamh go maith, óir gurbh í</span>
<lb n="3735"/><span>íntinn an tsocruithe iad agus go rabhadar ansna</span>
<lb n="3736"/><span>céad-choinghíolaibh, annois as í ár ttoil na focail</span>
<lb n="3737"/><span>dhearmadta san d'áiteamh agus do dheimhniúghadh</span>
<lb n="3738"/><span>chómh maith agus (dá) mbiaidís iona n-ionad féin ansa</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="3739"/><p><span>dara coinghíol réamhráidte, d'aimhdheóin an</span>
<lb n="3740"/><span>dearmaid sin.</span></p>
<lb n="3741"/>
<lb n="3742"/><p><span>Air chúinse, agus as í ár ttoil, go ndéanfar na</span>
<lb n="3743"/><span>leitreacha paitent seo do rullúghadh ionár cCúirt</span>
<lb n="3744"/><span>Chancery, ionár ríoghacht réamhráidte na</span>
<lb n="3745"/><span>hÉirionn faoi chionn na bliaghanna so annois ag</span>
<lb n="3746"/><span>teacht.  A bhfínnéighe, etc.</span></p>
<lb n="3747"/>
<lb n="3748"/><p><span>Fínnéighe sinn féin ag Westminster an ceathramhadh</span>
<lb n="3749"/><span>fithchiod don Fhabhra, "Anno Regni</span>
<lb n="3750"/><span>Regis et Reginae Gulielmi et Mariae Quarto, per</span>
<lb n="3751"/><span>Breve de Privato Sigillo.  Nos autem Tenorem</span>
<lb n="3752"/><span>Praemissor. Praedict. ad Requisitionem Attornat.</span>
<lb n="3753"/><span>General. Domini Regis et Dominae Reginae pro</span>
<lb n="3754"/><span>Regno Hiberniae duximus exemplificand. per</span>
<lb n="3755"/><span>Praesentes.  In cujus Rei Testimonium has</span>
<lb n="3756"/><span>literas nostras fieri fecimus Patentes.  Testibus</span>
<lb n="3757"/><span>nobis ipsis apud Westmon.  Quinto die Aprilis.</span>
<lb n="3758"/><span>Annoque Regni eorum Quarto.</span></p>
<lb n="3759"/>
<lb n="3760"/><p><span>Bridges.</span>
<lb n="3761"/><span>Examinat.      S. Keck,           In Cancel.</span>
<lb n="3762"/><span>per nos        Lacon Wm. Childe.  Magistros."</span></p>
<lb n="3763"/>
<lb n="3764"/><p><span>Coinghil Chogamhla Luimnígh socruithe idir</span>
<lb n="3765"/><span>Bharún de Ginckle, Lefteanónt-Genearál agus</span>
<lb n="3766"/><span>Príomh-Ordothóir na harmála Galda air aon-taobh,</span>
<lb n="3767"/><span>agus Lefteanónt-Genearál de Ussoon agus</span></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="3768"/><p><span>de Tesse, Príomh-Ordothóiríghe na harmála</span>
<lb n="3769"/><span>Gaodhalaighe don taoibh eile, agus na hoifigíghe</span>
<lb n="3770"/><span>genearálta do chuir a lámha leis seo.</span></p>
<lb n="3771"/>
<lb n="3772"/><p><span>An Chéad Choinghíol: Go mbiaidh toil shaor</span>
<lb n="3773"/><span>ag an uile dhuine gibé air bith a chruith nó a</span>
<lb n="3774"/><span>cháil dul tar fairge do chum aen-tíre as maith</span>
<lb n="3775"/><span>leó (acht go Sagsaibh nó go hAlbain amháin),</span>
<lb n="3776"/><span>iad féin, a muintear, agus a n-uile mhathas.</span></p>
<lb n="3777"/>
<lb n="3778"/><p><span>An Dara Coinghíol: Go mbiaidh toil shaor</span>
<lb n="3779"/><span>ag na huile oifigíghe genearálta agus oifigíghe eile,</span>
<lb n="3780"/><span>saidiúiríghe don uile chineál atá ann aon-ghairisiún,</span>
<lb n="3781"/><span>áit, ná póst annois a lámhaibh na</span>
<lb n="3782"/><span>nÉirionnach, ná atá a ccampa a ccontaebh</span>
<lb n="3783"/><span>Chorcuíghe, an Chláir, ná Chiarruíghe, agus fós iad</span>
<lb n="3784"/><span>so dá ngairmthear roppairíghe nó bholuntiers,</span>
<lb n="3785"/><span>léar miann é, dul air bórd na loingeas ceapuighthe</span>
<lb n="3786"/><span>chum a mbeartha 'nonn, teacht iona ndrongaibh</span>
<lb n="3787"/><span>nó iona bpáirtíbh amhuil mar táid déanta suas</span>
<lb n="3788"/><span>annois, nó 'na ccuideachtanaibh, gan tuirmeasg</span>
<lb n="3789"/><span>air bith, saor ná daor.</span></p>
<lb n="3790"/>
<lb n="3791"/><p><span>An Treas Choinghíol: Gach n-aon don bhuidhin</span>
<lb n="3792"/><span>réamhráidte léar miann dul don Fhrainc biaidh</span>
<lb n="3793"/><span>toil shaor aco a fhoilsiúghadh ag na háitibh agus air</span>
<lb n="3794"/><span>na huairibh ainimnighthe am dheáigh: na trúip a</span>
<lb n="3795"/><span>Luimneach Dia Máirt seo chúghainn, a Luimneach;</span>
<lb n="3796"/><span>na trúipéiríghe iona ccampa Dia Céadaoin; agus</span>
<lb n="3797"/><span>na fórsaoi eile atá sgaipithe air feadh chontaethe</span>
<lb n="3798"/><span>an Chláir, Chiarruíghe, agus Chorcuíghe, air an</span>
<lb n="3799"/><span>t-ochtmhadh lá don mhíosa so, agus ní air aon-lá</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="3800"/><p><span>eile, do láithir Mhoinsieur Tameron, an t-oifigeach</span>
<lb n="3801"/><span>Francach, agus Choirnéil Wickers, agus tar éis na</span>
<lb n="3802"/><span>togharma san do dhéanamh caithfid na trúip</span>
<lb n="3803"/><span>rachaidh don Fhrainc fanamhuin fé theagasg agus fé</span>
<lb n="3804"/><span>ordúghadh a n-oifigíghe atá chum a ttreóraighthe</span>
<lb n="3805"/><span>ansan; desertéiríghe nó lucht teite óna mbrataigh</span>
<lb n="3806"/><span>air gach taobh do thabhairt suas chum pionóis do</span>
<lb n="3807"/><span>thabhairt dóibh dá réir.</span></p>
<lb n="3808"/>
<lb n="3809"/><p><span>An Ceathramhadh Coinghíol: Go mbiaidh</span>
<lb n="3810"/><span>toradh an réightighthe seo ag na huile oifigibh</span>
<lb n="3811"/><span>Sagsanacha agus Albanacha atá ag seirbhís a nÉirinn</span>
<lb n="3812"/><span>annois, chómh maith chum siúráltacht a n-eastát</span>
<lb n="3813"/><span>agus a substaínte a Sagsaibh, a nAlbain, agus a nÉirinn,</span>
<lb n="3814"/><span>más miann leó fanamhuin, agus chum dul don Fhrainc,</span>
<lb n="3815"/><span>nó a n-aon-dúthaidh eile, chum seirbhíse.</span></p>
<lb n="3816"/>
<lb n="3817"/><p><span>An Cúigmheadh Coinghíol: Agus na hoifigígh</span>
<lb n="3818"/><span>genearálta, agus na huile oifigíghe eile cogaigh, agus na</span>
<lb n="3819"/><span>hoifigíghe eile Francach, eachtrain, agus gach n-aon</span>
<lb n="3820"/><span>eile dá bhfuil ann Sliogadh, Ros, ná san Chláir,</span>
<lb n="3821"/><span>ná san armáil, ná aende eile leanas ceannuígheacht,</span>
<lb n="3822"/><span>ná gibé cáil iona bhfuilid, toil shaor aco dul air</span>
<lb n="3823"/><span>bórd, iad féin 's a maoin shaoghalta, agus go</span>
<lb n="3824"/><span>n-órdóghaidh Genearál Ginckle pasanna, loingeas</span>
<lb n="3825"/><span>gárda, agus caráistíghe uisge agus talmhan dóibh, do </span>
<lb n="3826"/><span>chum iad do bhreith sámhálta ó Luimneach do </span>
<lb n="3827"/><span>chum na loingeas iona rachaid air bórd, gan díol</span>
<lb n="3828"/><span>air bith dá dtaoibh.</span></p>
<lb n="3829"/>
<lb n="3830"/><p><span>An Seismheadh Coinghíol: Mádh chaillid na</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="3831"/><p><span>hoifigíghe réamhráidte nó aende eile nídh air</span>
<lb n="3832"/><span>bith le guid, le robáil, nó le plundaráil na harmála</span>
<lb n="3833"/><span>Galda, cuirfidh an Genearál do chómhall a thabhairt</span>
<lb n="3834"/><span>tar ais, nó díol do thabhairt ann, air mhóidibh</span>
<lb n="3835"/><span>an té chaill é.  Agus na trúip Ghaodhalacha agus gach</span>
<lb n="3836"/><span>n-aon eile ag imtheacht amhlaidh so ní fuláir</span>
<lb n="3837"/><span>go leanfaid ordughadh maith iona máirseáil, agus</span>
<lb n="3838"/><span>iona cceathramhnaibh, agus gach nídh dá ttógfaid ó</span>
<lb n="3839"/><span>lucht na dúthadh do thabhairt tar ais nó díol ann.</span></p>
<lb n="3840"/>
<lb n="3841"/><p><span>An Seachtmhadh Coinghíol: Do chum na</span>
<lb n="3842"/><span>ttrúp san do chur anonn tabharfaidh an Genearál</span>
<lb n="3843"/><span>caogad long - dá fhithchid tunna gach long - gan</span>
<lb n="3844"/><span>díol air neach air bith do thaoibh a phasáiste, agus</span>
<lb n="3845"/><span>fithche long eile, más ócáideach é, gan díol mar</span>
<lb n="3846"/><span>an ccéadna; agus má bhíd aon-chuid dona loingeas</span>
<lb n="3847"/><span>ní bhus lugha ná (an) t-ualach san, d'fhiachaibh</span>
<lb n="3848"/><span>ar an nGenearál a dhéanamh suas a n-uimhir na</span>
<lb n="3849"/><span>long, agus dá loing chogaigh do thabhairt chum na</span>
<lb n="3850"/><span>bpríomh-oifigíghe do bhreith anonn, agus do chum</span>
<lb n="3851"/><span>gárda.</span></p>
<lb n="3852"/>
<lb n="3853"/><p><span>An t-Ochtmhadh Coinghíol: Go ccuirfear</span>
<lb n="3854"/><span>coimiséir gan stad go Corcaigh chum machtnaimh</span>
<lb n="3855"/><span>do dhéanamh air na loingeas transpoirt agus créad an</span>
<lb n="3856"/><span>chruith iona bhfuilid chum seóil.  Agus chómh</span>
<lb n="3857"/><span>luath agus do bheid ollamh máirseálfaid na trúip</span>
<lb n="3858"/><span>chómh luath agus as féidir é an tslígh as giorra</span>
<lb n="3859"/><span>chum na long.  Agus má bhíd ní bhus mó fear</span>
<lb n="3860"/><span>ann ná d'fhéadfaidh an caogad loingeas do bhreith</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="3861"/><p><span>leó, caithfidh an chuid eile dhíobh an baile Galda</span>
<lb n="3862"/><span>Luimnígh do thréigion agus máirseáil chum na cceathramhan</span>
<lb n="3863"/><span>do ceapfuighear dóibh cómhgarach d'ionad</span>
<lb n="3864"/><span>a ccurtha anonn, mar a ccaithfid fanamhuin nó</span>
<lb n="3865"/><span>go mbiaidh an fithchid long eile ollamh; agus ní</span>
<lb n="3866"/><span>fuláir go mbeid ann míosa, agus cead aco dul air bórd</span>
<lb n="3867"/><span>aon-loinge Francaíghe do thiucfaidh ansan amm</span>
<lb n="3868"/><span>chéadna.</span></p>
<lb n="3869"/>
<lb n="3870"/><p><span>An Naomhadh Coinghíol: Go mbiaidh lón do</span>
<lb n="3871"/><span>chapaillibh air bórd na loingeas ccéadna, agus gach</span>
<lb n="3872"/><span>nídh oireamhnach do chum cothuighthe oifigíghe,</span>
<lb n="3873"/><span>etc., do rachaidh air bórd chum dul don Fhrainc,</span>
<lb n="3874"/><span>agus go ndíolfar as gach nídh aco san chómh luath</span>
<lb n="3875"/><span>agus do rachuid uile a ttír ag Brest nó Nantz air</span>
<lb n="3876"/><span>chóstaoibh Britanny nó aon-phórt eile don Fhrainc</span>
<lb n="3877"/><span>d'fhéadfaid do dhéanamh.</span></p>
<lb n="3878"/>
<lb n="3879"/><p><span>An Deichmheadh Coinghiol: Caithfear braighde</span>
<lb n="3880"/><span>do thabhairt do chum teachta tar ais na loingeas</span>
<lb n="3881"/><span>ccéadna do dhéanamh siúrálta (acht amháin</span>
<lb n="3882"/><span>contabhairt na fairge), agus díol as an lón réamhráidhte.</span></p>
<lb n="3883"/>
<lb n="3884"/><p><span>An t-Ao'mhadh Coinghiol Déag: Go mbiaidh</span>
<lb n="3885"/><span>toradh an tsocruighthe seo ag gairisiúnaibh</span>
<lb n="3886"/><span>Chaisleáin an Chláir, Ruis, agus ag na huile choisighthibh</span>
<lb n="3887"/><span>dá bhfuil a ngairisiúnaibh a ccontaebh an</span>
<lb n="3888"/><span>Chláir, Chorcuíghe, agus Chiarruíghe; agus an mhéid</span>
<lb n="3889"/><span>dona gairisiúnaibh léar miann dul anonn go</span>
<lb n="3890"/><span>máirseálfaid amach - lena n-armaibh, bagáiste,</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="3891"/><p><span>bualadh drumaoi, pléar a mbéal, maist air lasa</span>
<lb n="3892"/><span>iona dhá cionn, meirgíghe air leatha agus ag eitiollaigh,</span>
<lb n="3893"/><span>lena ccuid lóin uile, agus leath muinisiúin na ngairisiún</span>
<lb n="3894"/><span>- agus dul go n-uig an marcshluagh air a máirseáil</span>
<lb n="3895"/><span>chum dul anonn; agus munadh mbiaidh a sáth</span>
<lb n="3896"/><span>loingeas aco chum na ccoisighthe as foigse don</span>
<lb n="3897"/><span>mharcshluagh chum dul anonn, ordódhuidh</span>
<lb n="3898"/><span>Genearál Ginckle caráistíghe dhóibh do chum na</span>
<lb n="3899"/><span>hócáide sin, agus gach lón agá mbiaidh gábha aco</span>
<lb n="3900"/><span>leis iona máirseáil (air dhíol as, nó a thógbháil</span>
<lb n="3901"/><span>as a magaizínibh féin).</span></p>
<lb n="3902"/>
<lb n="3903"/><p><span>An Dara Coinghíol Déag: Go mbiaidh toradh</span>
<lb n="3904"/><span>an tsocruithe seo ag na trúipéiríbh agus ag na dragúnaibh</span>
<lb n="3905"/><span>atá a ccontaebh Chorcuíghe, Chiarruighe, agus</span>
<lb n="3906"/><span>an Chláir, agus an chuid atá le dul don Fhrainc go</span>
<lb n="3907"/><span>bhfághaid ceathramhna do thabhairt dóibh a</span>
<lb n="3908"/><span>ccontaebh an Chláir agus Chiarruíghe, air leith</span>
<lb n="3909"/><span>leó féin ó thrúpaibh Ghenearáil Ginckle, nó go</span>
<lb n="3910"/><span>bhfághaid loingeas; agus iona cceathramhnaibh</span>
<lb n="3911"/><span>caithfid díol as an uile nídh, acht amháin foráiste</span>
<lb n="3912"/><span>agus féur glas dá ccapaillibh gan aon-rod.</span></p>
<lb n="3913"/>
<lb n="3914"/><p><span>An Treas Choinghiol Déag: Biaidh toradh an</span>
<lb n="3915"/><span>tsocruithe seo ag gairisiún Shliogadh atá a bpáirt</span>
<lb n="3916"/><span>leis an armáil Ghaodhalaigh, agus cuirfear ordúghadh</span>
<lb n="3917"/><span>chum na gárda atá chum a ttabhartha leó a</span>
<lb n="3918"/><span>ttabhairt an tslígh budh ghiorra chum Luimnígh.</span></p>
<lb n="3919"/>
<lb n="3920"/><p><span>An Ceathramhadh Coinghiol Déag: Biaidh</span>
<lb n="3921"/><span>toil shaor ag na hÉirionnaigh naoi ccéad do</span>
<lb n="3922"/><span>mharcshluagh do chur anonn, agus capaill dá</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="3923"/><p><span>n-oifigíbh, agus a ccur anonn gan díol air bith; agus na</span>
<lb n="3924"/><span>trúipéiríghe d'fhanfaidh dá ndéis biaidh toil aco a</span>
<lb n="3925"/><span>rogha slígh do ghlacadh le tabhairt a n-airm agus a</span>
<lb n="3926"/><span>ccapall suas dona pearsanaibh do cheapfaidh an</span>
<lb n="3927"/><span>Genearál.</span></p>
<lb n="3928"/>
<lb n="3929"/><p><span>An Cúigmheadh Coinghiol Déag: Biaidh toil</span>
<lb n="3930"/><span>shaor aco so atá ceapuighthe chum cothuighthe</span>
<lb n="3931"/><span>an mharcshluaigh le dul don Fhrainc féur agus</span>
<lb n="3932"/><span>coirce do cheannach air ráta an Rígh gibé áit a</span>
<lb n="3933"/><span>bhfághaid é gan tuirmeasg ná trioblóid, agus an uile</span>
<lb n="3934"/><span>lón ócáideach do bhreith as cathair Luimnígh;</span>
<lb n="3935"/><span>agus do chum na hócáide seo tabharfaidh an Genearál</span>
<lb n="3936"/><span>caráistíghe caothamhla dhóibh gus na háitibh</span>
<lb n="3937"/><span>iona rachaid air bórd.</span></p>
<lb n="3938"/>
<lb n="3939"/><p><span>An Seismheadh Coinghíol Déag: Biaidh sé</span>
<lb n="3940"/><span>dlightheach úsáid do dhéanamh don fhéur tirm</span>
<lb n="3941"/><span>coimeádta ansna stóir a cContae Chiarruighe dona</span>
<lb n="3942"/><span>capaillibh atá a' dul anonn, agus munadh bhfuil a</span>
<lb n="3943"/><span>sáth ann, féur agus coirce do cheannach air ráta an</span>
<lb n="3944"/><span>Rígh gibé ait a bhfághfar iad.</span></p>
<lb n="3945"/>
<lb n="3946"/><p><span>An Seachtmhadh Coinghiol Déag: Na huile</span>
<lb n="3947"/><span>phríosúnaigh chogaigh do bhí a nÉirinn an</span>
<lb n="3948"/><span>t-ochtmhadh lá fithchiod do September do sgaoile</span>
<lb n="3949"/><span>air gach taobh, agus déanfaidh an Genearál a</span>
<lb n="3950"/><span>dhíthchioll air iad so a Sagsaibh agus a bhFlóndras</span>
<lb n="3951"/><span>do sgaoile mar an ccéadna.</span></p>
<lb n="3952"/>
<lb n="3953"/><p><span>An t-Ochtmhadh Coinghíol Déag: Cuirfidh an</span>
<lb n="3954"/><span>Genearál drugaoi agus lón dá ttabhairt dona hoifigíbh,</span>
<lb n="3955"/><span>trúipéiribh, dragúnaibh, agus saidiúiríbh breóighte nó</span></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="3956"/><p><span>gonta don armáil Ghaodhalaigh le nách féidir</span>
<lb n="3957"/><span>dul don Fhrainc leis na céad-longaibh; agus tar éis a</span>
<lb n="3958"/><span>mbeith leighiste go n-órdódhuidh loingeas dóibh</span>
<lb n="3959"/><span>chum dul don Fhrainc, más é a miann é.</span></p>
<lb n="3960"/>
<lb n="3961"/><p><span>An Naomhadh Coinghíol Déag: Le linn lámha</span>
<lb n="3962"/><span>chur leis seo go ccuirfidh an Genearál long</span>
<lb n="3963"/><span>dheithnis don Fhrainc, agus go ccuirfidh sé dhá loing</span>
<lb n="3964"/><span>eile dhíobh so annois a nn-abhainn Luimnígh a</span>
<lb n="3965"/><span>n-ollamhacht chum dís phearsana do bhreith</span>
<lb n="3966"/><span>don Fhrainc le sgéalaibh air an socrughadh so, agus</span>
<lb n="3967"/><span>ordughadh 'thabhairt do mháighistiribh na</span>
<lb n="3968"/><span>loingeas san dul a ttír ansa chuan as foigse dhóibh</span>
<lb n="3969"/><span>don Fhrainc d'fhéadfaidh siad do dhéanamh.</span></p>
<lb n="3970"/>
<lb n="3971"/><p><span>An Fithchemheadh Coinghíol: Agus ná stupfar</span>
<lb n="3972"/><span>trúipéir, ná oifigeach, ná aende eile, gibé air bith</span>
<lb n="3973"/><span>a cháil, léar miann dul don Fhrainc, a ttaoibh</span>
<lb n="3974"/><span>fiach ná aon-chúise eile.</span></p>
<lb n="3975"/>
<lb n="3976"/><p><span>An t-Ao'mhadh Coinghíol agus Fithche: Dá</span>
<lb n="3977"/><span>ttigidh, tar éis lámha chur leis an socrughadh</span>
<lb n="3978"/><span>so, nó roimh theacht an chobhlaigh, bád, pacaed</span>
<lb n="3979"/><span>Francach, nó aon-long eile transpoirt ón bhFrainc,</span>
<lb n="3980"/><span>a n-aon-áit eile d'Éirinn, cuirfidh an Genearál pas,</span>
<lb n="3981"/><span>ní hé amháin chum na buídhne atá le dul air</span>
<lb n="3982"/><span>bórd, acht fós chum na loingeas do theacht gusan</span>
<lb n="3983"/><span>ccuan as foigse do cheathrúmhnaibh na ttrúp atá</span>
<lb n="3984"/><span>le dul anonn.</span></p>
<lb n="3985"/>
<lb n="3986"/><p><span>An Dara Coinghiol agus Fithche: Agus tar éis</span>
<lb n="3987"/><span>teacht don chobhlach chéadna go mbiaidh slígh</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="3988"/><p><span>osguilte agus comaoine idir é agus ceathramhna na</span>
<lb n="3989"/><span>ttrúp réamhráidhte, agus go háirighthe aco so agá</span>
<lb n="3990"/><span>mbiaidh pasanna ó oifigíbh an chobhlaigh nó ó</span>
<lb n="3991"/><span>Mhoinseiur Tameron.</span></p>
<lb n="3992"/>
<lb n="3993"/><p><span>An Treas Choinghíol agus Fithche: A ccomhall an</span>
<lb n="3994"/><span>tsocruithe seo caithfior dhá bhaile Luimnígh do</span>
<lb n="3995"/><span>chur a lámhaibh an Ghenearáil nó aon-phearsan</span>
<lb n="3996"/><span>eile do cheapfaidh sé, ansan uair agus air na laethibh</span>
<lb n="3997"/><span>ainimnighthe am dheáigh: an baile Gaodhalach,</span>
<lb n="3998"/><span>acht na magaizíníghe agus an t-óisbidéal amháin,</span>
<lb n="3999"/><span>air an lá iona ccurfar lámha leis na coínghíolaibh</span>
<lb n="4000"/><span>seo; agus a ttaoibh an bhaile Ghalda, caithfidh</span>
<lb n="4001"/><span>fanmhuin a lámha an mhéid don armáil Ghaodhalaigh</span>
<lb n="4002"/><span>atá annois ansna gairisiúnaibh (agus an t-oileán</span>
<lb n="4003"/><span>agus pasáiste shaor Dhroichid Tuadhmhan) agus dóibh</span>
<lb n="4004"/><span>seo do thiucfaidh dá éis seo ó chontaebh Chorcuíghe,</span>
<lb n="4005"/><span>Chiarruíghe, an Chláir, agus Shliogadh, agus ó áitibh</span>
<lb n="4006"/><span>eile ainimnighthe thuas, nó go bhfaghfar caothumhlacht</span>
<lb n="4007"/><span>air a ccur anonn.</span></p>
<lb n="4008"/>
<lb n="4009"/><p><span>An Ceathramhadh Coinghíol agus Fithche: Agus</span>
<lb n="4010"/><span>do chum buartha air bith do sheachnadh dá</span>
<lb n="4011"/><span>ttuitfeadh amach idir an ngairisiún do chuirfidh</span>
<lb n="4012"/><span>an Genearál ansa bhaile Ghaodhalach agus na</span>
<lb n="4013"/><span>trúipéirighe Gaodhalacha d'fhanfaidh ansa bhaile</span>
<lb n="4014"/><span>Ghalda agus ansan oileán (mar a bhfuil aco fanamhuin</span>
<lb n="4015"/><span>nó go n-imthid na trúip ansna céad-deich longaibh</span>
<lb n="4016"/><span>agus dá fhithchid do rachaidh don Fhrainc, agus gan aní</span>
<lb n="4017"/><span>bhus faide), caithfid dul a ttrínsibh air gach taobh</span>
<lb n="4018"/><span>do chum nach biadh cómhluadar ag an dá</span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="4019"/><p><span>ghairisiún le chéile, agus caithfior a thoirmeasg air</span>
<lb n="4020"/><span>gach taoibh aon-díobháil do dhéanamh dá chéile,</span>
<lb n="4021"/><span>agus an té do-ghnídh do phionósúghadh.</span></p>
<lb n="4022"/>
<lb n="4023"/><p><span>An Cúigmheadh Coinghíol agus Fithche: Go</span>
<lb n="4024"/><span>mbiaidh sé dlightheach ag an ngairisiún ccéadna</span>
<lb n="4025"/><span>máirseáil amach a n-éinfheacht, nó ó amm go</span>
<lb n="4026"/><span>hamm, do réir mar d'fhéadfaid dul air bórd, le</span>
<lb n="4027"/><span>harmaibh, bagáiste, bualadh drumaoi, pléar a</span>
<lb n="4028"/><span>mbéal, maist lasta 'na dhá cionn, meirgíbh leata</span>
<lb n="4029"/><span>agus ag eitiollaigh, sé gunnaoibh práis, dhá mhártarpíos,</span>
<lb n="4030"/><span>agus leath muinisiúin dá bhfuil annois ansna</span>
<lb n="4031"/><span>magaizínibh san áit chéadna; agus do chum na</span>
<lb n="4032"/><span>hócáide sin déanfar cúntas air mhuinisiún uile</span>
<lb n="4033"/><span>an ghairisiúin do láithir aen-phearsan do cheapfaidh</span>
<lb n="4034"/><span>an Genearál an lá tar éis lámha do chur leis na</span>
<lb n="4035"/><span>coinghíolaibh seo.</span></p>
<lb n="4036"/>
<lb n="4037"/><p><span>An Seismheadh Coinghíol agus Fithche: Fanfaid</span>
<lb n="4038"/><span>magaizíníghe an lóin uile a lámhaibh na buidhne</span>
<lb n="4039"/><span>atá ceapuighthe do chum aire do thabhairt dóibh,</span>
<lb n="4040"/><span>chum cothuighthe an mhéid don armáil Ghaodhalaigh</span>
<lb n="4041"/><span>do rachuidh don Fhrainc; agus munadh bhfuil</span>
<lb n="4042"/><span>a sáth ansna stóraibh do chum cothuighthe na</span>
<lb n="4043"/><span>ttrúp ccéadna an feadh d'fhanfaid a nÉirinn agus an</span>
<lb n="4044"/><span>feadh do bhiaid air fairge, le cúntas do dhéanamh</span>
<lb n="4045"/><span>air a n-uimhir tiubharfaidh an Genearál a sáth</span>
<lb n="4046"/><span>lóin dóibh air ráta an Rígh; agus go mbiaidh maraga</span>
<lb n="4047"/><span>saor a Luimneach agus ansna ceathramhnaibh eile</span>
<lb n="4048"/><span>iona mbiaid na trúip; agus a ccás go bhfanfaidh aon-lón</span>
<lb n="4049"/><span>a magaizínibh Luimnigh an tan tabharfar</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="4050"/><p><span>an baile suas, go ccuirfear meas air, agus go mbainfear</span>
<lb n="4051"/><span>as fhiachaibh an lóin é atá le tabhairt dona</span>
<lb n="4052"/><span>trúpaibh air bórd na loingeas.</span></p>
<lb n="4053"/>
<lb n="4054"/><p><span>An Seachtmhadh Coinghíol agus Fithche: Go</span>
<lb n="4055"/><span>mbiaidh sosadh cogaigh ann air muir is air tír</span>
<lb n="4056"/><span>do thaoibh na long, gibé aco Sagsanaigh,</span>
<lb n="4057"/><span>Pléimeannaigh, nó Francaigh iad atá chum na</span>
<lb n="4058"/><span>ttrúp do chur anonn, nó go ttigid siad dá ccuantaibh</span>
<lb n="4059"/><span>féin; agus go bhfághaid pasanna air gach taobh dona</span>
<lb n="4060"/><span>longaibh agus dona fearaibh.  Agus má ghnídh</span>
<lb n="4061"/><span>oifigeach ná aende eile ní air bith contrárdha leis</span>
<lb n="4062"/><span>an sosadh cogaidh seo air aon-taobh do-gheóbhaid</span>
<lb n="4063"/><span>pionós, agus caithfior sásamh do thabhairt ansa</span>
<lb n="4064"/><span>díobháil déanta; agus cuirfear oifigíghe go béal</span>
<lb n="4065"/><span>abhann Luimnígh do chum sgéala 'thabhairt don</span>
<lb n="4066"/><span>chobhlach Ghalda agus Fhrancach annois, go</span>
<lb n="4067"/><span>ttiúbhraid faoi ndeara an sosadh céadna.</span></p>
<lb n="4068"/>
<lb n="4069"/><p><span>An t-Ochtmhadh Coinghíol agus Fithche: Do </span>
<lb n="4070"/><span>chum siúráltacht cómhaill an tsocruithe seo, agus</span>
<lb n="4071"/><span>an uile choinghíl dá bhfuil ann, tiúbhraidh an</span>
<lb n="4072"/><span>bhuidhean airgthe na braighde seo uatha ....</span>
<lb n="4073"/><span>agus do-bhéarfaidh an Genearál .....</span></p>
<lb n="4074"/>
<lb n="4075"/><p><span>An Naomhadh Coinghíol agus Fithche: Dá ttigeadh</span>
<lb n="4076"/><span>sóinseáil air bith a riaghlughadh na ríoghachta ná</span>
<lb n="4077"/><span>ansan arm atá fá chómhachtaibh Ghenearáil</span>
<lb n="4078"/><span>Ginckle suil do thiucfadh an socrughadh so</span>
<lb n="4079"/><span>chum cínn caithfidh gach n-aon agá mbiaidh</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="4080"/><p><span>ordughadh na harmála san a thabhairt fé ndeara</span>
<lb n="4081"/><span>gach nídh dá bhfuil ainimnighthe ansna coinghíolaibh</span>
<lb n="4082"/><span>réamhráidte do chur a bhfeidhm, nó 'chur</span>
<lb n="4083"/><span>d'fhiachaibh a chur a bhfeidhm go poínteálta agus</span>
<lb n="4084"/><span>gan cur an' aghaidh air chúntas air bith.</span></p>
<lb n="4085"/>
<lb n="4086"/><p><span>Barún de Ginckle</span>
<lb n="4087"/><span>October 17th 1691.</span></p>
<lb n="4088"/>
<lb n="4089"/><p><span>Atáid na coinghíl réamhráidte annois aithphriontálta</span>
<lb n="4090"/><span>ó chóipithe le hughdarrás ann 1692.</span>
<lb n="4091"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="4092"/><p><span>CÁS CHATOILICITHE RÓMHÁNACHA NA</span>
<lb n="4093"/><span>HÉIRIONN: réamh-thaisbeánta go huiríseal</span>
<lb n="4094"/><span>don dá thig Pairliment, 1724, do thaoibh bille</span>
<lb n="4095"/><span>atá annois faoi mhachtnamh, óir tuigthear</span>
<lb n="4096"/><span>dóibh dá ccuirfídhe chum cínn é a bhfuirm</span>
<lb n="4097"/><span>dlígh gurbh ardúghadh daor-bhruide ortha é.</span></p>
<lb n="4098"/>
<lb n="4099"/><p><span>Ciodh go bhféadfaoi (dom thuairim shuarraigh-si)</span>
<lb n="4100"/><span>cás na ndaoine míofhoirtiúnacha so do</span>
<lb n="4101"/><span>shamhlughadh le rulla leabhair do tugadh don</span>
<lb n="4102"/><span>Rígh Ezekiel le hithe (Ezek.caib.2.9.) sgríobhtha</span>
<lb n="4103"/><span>don leith amuith agus astigh, lóigóireacht, cathúgh,</span>
<lb n="4104"/><span>agus dobrón: qui erat scriptus intus et foris, et scriptae</span>
<lb n="4105"/><span>erant in eo lamentationes et carmen et vae; gidh</span>
<lb n="4106"/><span>eadh, cuirid compórd ortha féin leis an machtnamh</span>
<lb n="4107"/><span>so go bhfuil a ccás a lámhaibh uaisle oirdhearca</span>
<lb n="4108"/><span>agus seanatóiríghe onóireacha agá ndeárnadar a</span>
<lb n="4109"/><span>mathas agus a ttruaighmhéil do fhromhadh go</span>
<lb n="4110"/><span>minic roimhe seo air a shamhuil seo d'ócáid, agus</span>
<lb n="4111"/><span>gur mór an foirtiún dóibh iad so do bheith 'na</span>
<lb n="4112"/><span>tteórainn idir an Prionsa agus na daoine do chum</span>
<lb n="4113"/><span>ná déanfadh an Prionsa ceanna-mhúchadh air na</span>
<lb n="4114"/><span>daoine agus ná déanfadh na daoine ionsuíghe air</span>
<lb n="4115"/><span>bith a n-aghaidh prímhléide an Phriónsa.</span></p>
<lb n="4116"/>
<lb n="4117"/><p><span>Do tuigeadh do Chatoilicithibh Rómhánacha na</span>
<lb n="4118"/><span>hÉirionn le línn an Iompuithe, agus do chreideadar</span>
<lb n="4119"/><span>mar fhírinne áitighthe do réir dlighthe fuaindemeantamhla</span>
<lb n="4120"/><span>agus statúightíghe na Sagsan agus na</span>
<lb n="4121"/><span>hÉirionn, go raibh coróinn ímpreamhuil na</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="4122"/><p><span>Sagsan ríogadh, agus ag tuitim le hoighreacht do </span>
<lb n="4123"/><span>bhiadh ceart agus athardha chum an oighre chirt</span>
<lb n="4124"/><span>budh shine agus do budh fhoigse a bhfoluígheacht air</span>
<lb n="4125"/><span>bhás nó air thabhairt suas na coróinne go toilthinneach</span>
<lb n="4126"/><span>leis an rígh ceart déaghnach, gan</span>
<lb n="4127"/><span>mionna coróinne ná aon-ughdarrás eile, gibé</span>
<lb n="4128"/><span>bhiadh an t-oighre ann nó as an ríoghacht le</span>
<lb n="4129"/><span>línn báis an rígh nó tabhartha na coróinne suas,</span>
<lb n="4130"/><span>fé mar thuit amach don seismheadh Séamus</span>
<lb n="4131"/><span>Rígh Alban, .i. an céid-Shéamus Rígh Sagsan, le</span>
<lb n="4132"/><span>linn báis Bhainríghine Eilís, agus don dara Cormac,</span>
<lb n="4133"/><span>do bhí ann Holónd an uair do dúnmharbhadh a</span>
<lb n="4134"/><span>athair ríogadh, do-ghnídh fírinneach an chéadfadh</span>
<lb n="4135"/><span>so an dlígh do dheímhnígheann ná fághann an</span>
<lb n="4136"/><span>rígh bás go bráth: Rex nunquam moritur.</span></p>
<lb n="4137"/>
<lb n="4138"/><p><span>(Do mheasadar) Catoilicithe Rómhánacha na</span>
<lb n="4139"/><span>hÉirionn, ag géille agus ag creideamhuin dona</span>
<lb n="4140"/><span>dlighthibh agus dona statúitíghibh seo, an chuid</span>
<lb n="4141"/><span>budh lúgha dhe go rabhadar ceangailte a ccoinsias</span>
<lb n="4142"/><span>an dílseacht agus an úmhlaoigheacht do thugadar agus do</span>
<lb n="4143"/><span>dhearbhadar don dara Rígh Séamus do choimeád;</span>
<lb n="4144"/><span>agus dá bhrígh sin do cinneadh aco nárbh fhéidir</span>
<lb n="4145"/><span>leó an nídh céadna d'aistriúghadh chum priónsa</span>
<lb n="4146"/><span>eile air bith an feadh mhairfeadh an Rígh Séamus</span>
<lb n="4147"/><span>céadna san, d'aimhdheóin an Iompuithe do</span>
<lb n="4148"/><span>thárla a Sagsaibh sa mbliadhain 1688; agus go</span>
<lb n="4149"/><span>mór-mhór (do bhrígh) gur chreideadar an tréigion</span>
<lb n="4150"/><span>nó an tabhairt suas do bhótáladh (ansa chómhdháil</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="4151"/><p><span>a Londoin) do dhéanamh leis an Rígh</span>
<lb n="4152"/><span>ccéadna, nách lena thoil do-rín sé é do bhrígh</span>
<lb n="4153"/><span>an chruadhtain iona raibh sé agus gach easonóir dá</span>
<lb n="4154"/><span>bhfuair sé an tan do thogair sé imtheacht.  Agus</span>
<lb n="4155"/><span>do deímhnígheadh ansa chreideamhuin sin iad</span>
<lb n="4156"/><span>leis an leitir do sgríbh sé chum tighearnaoibh a</span>
<lb n="4157"/><span>chómhairle príomháidigh an uair ráinidh sé</span>
<lb n="4158"/><span>go Calais san bhFrainc ag iarraidh ortha meódhain</span>
<lb n="4159"/><span>éigin shámhálta do bheartúgh chum a theachta</span>
<lb n="4160"/><span>tar ais, ag tabhairt, maille re réasúnaibh eile lena</span>
<lb n="4161"/><span>imtheacht nó a ríoghacht do thréigion, an rádh</span>
<lb n="4162"/><span>so do-chuala sé go minic ón' athair ríogadh, .i.</span>
<lb n="4163"/><span>"nách fada ó chéile príosún agus uaigh an phriónsa."</span></p>
<lb n="4164"/>
<lb n="4165"/><p><span>Leis na cúisibh seo do thógbhadar Catoilicithe</span>
<lb n="4166"/><span>Rómhánacha na hÉirionn arm do chum cosmhunta</span>
<lb n="4167"/><span>a choróinne agus a chéime.  Do ghabhadar é féin a</span>
<lb n="4168"/><span>bpearsain 'na cheann ortha féin, agus do chómhraiceadar</span>
<lb n="4169"/><span>air a shon nó gur tugadh chum cruadhtain</span>
<lb n="4170"/><span>mhóir iad le harmálaibh Rígh Uilliam; agus ansan</span>
<lb n="4171"/><span>féin níor éisteadar le téarmaoibh air bith síothchána</span>
<lb n="4172"/><span>nó go bhfuaradar aonta ó Rígh Séamus le linn</span>
<lb n="4173"/><span>na hÉirionn d'fhágbháil dó na coinghil as feárr</span>
<lb n="4174"/><span>d'fhéadfaidís do dhéanamh dóibh féin.  Ansan</span>
<lb n="4175"/><span>an bhliaghain dá éis sin tar éis catha Aghraim</span>
<lb n="4176"/><span>agus géille na Gaillimhe do cuireadh a ccruatan</span>
<lb n="4177"/><span>mhór iad.  Ag dara ionsuíghe Luimnígh do shocruígheadar</span>
<lb n="4178"/><span>le genearáil trúp Rígh Uilliam agus</span>
<lb n="4179"/><span>Tighearnaoi Giúistísíghe na hÉirionn, agus do fuaradar</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="4180"/><p><span>coinghíl dá ngnáth-ghairmthear Coinghíl Luimnígh</span>
<lb n="4181"/><span>le cúisibh cómhmhóra, .i. air ttúis ag seachna</span>
<lb n="4182"/><span>tuille dorta fola daonna agus 'na dheáigh sin do</span>
<lb n="4183"/><span>thaoibh tabhartha suas catharach Luimnígh agus an</span>
<lb n="4184"/><span>uile bhaile gairisiúin a ccontaebh Chorcuíghe, an</span>
<lb n="4185"/><span>Chláir, Mhuíghe Eó, agus Shliogadh.  Agus do chum</span>
<lb n="4186"/><span>cómhaill fhírinnigh na ccoinghíol san do réir a</span>
<lb n="4187"/><span>n-íntinne agus a meódhain do thugadar na Tighearnaoi</span>
<lb n="4188"/><span>Giúistísighe agus na genearáil réamhráidte faoi</span>
<lb n="4189"/><span>tharmuin creideamhna poibillighe a lámha agus a</span>
<lb n="4190"/><span>n-onóir, agus do ghealladar go ndeimhineóghadh Rígh</span>
<lb n="4191"/><span>Uilliam iad.  Agus do-ríneadar amhlaidh san, óir</span>
<lb n="4192"/><span>do dheímhnidh Rígh Uilliam a ccómhairle iad,</span>
<lb n="4193"/><span>faoi shéaladh leathan na Sagsan.</span></p>
<lb n="4194"/>
<lb n="4195"/><p><span>Annois ansa chéad-choinghíol díobh so do </span>
<lb n="4196"/><span>bhádar na prímhléidíghe céadna ag Catoilicibh</span>
<lb n="4197"/><span>Rómhánacha na hÉirionn le fagháil a ngnáthughadh</span>
<lb n="4198"/><span>a ccreidimh agus do bhí aco a réimheas an</span>
<lb n="4199"/><span>dara Rígh Cormac; agus ansa réimheas chéadna do </span>
<lb n="4200"/><span>bhádar go follus ag na Catoilicíbh Rómhánacha</span>
<lb n="4201"/><span>easboig, diogánaigh, sagairt, agus úird riaghalta dá</span>
<lb n="4202"/><span>ccomaoine féin do chum iad do theagasg agus do</span>
<lb n="4203"/><span>riaghlúghadh a ngnóthaibh creidimh.</span></p>
<lb n="4204"/>
<lb n="4205"/><p><span>Leis an dara coinghíol, Catoilicithe Rómhánacha</span>
<lb n="4206"/><span>na hÉirionn (acht amháin iad so d'fhág an</span>
<lb n="4207"/><span>ríoghacht agus nár úmhlaidh do riaghlúghadh Rígh</span>
<lb n="4208"/><span>Uilliam) do bhádar a n-eastáit uile aco le fagháil</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="4209"/><p><span>maille rena n-uile cheart, teidil, prímhléidíghe, agus</span>
<lb n="4210"/><span>saoirse dá raibh aco ná ag aende aco a réimheas</span>
<lb n="4211"/><span>an dara Rígh Cormac.  Agus ansa réimheas chéadna</span>
<lb n="4212"/><span>as follus go mbíodh arm ag piaraoibh agus ag daoinibh</span>
<lb n="4213"/><span>uaisle na hÉirionn agus ag an uile dhuine léar thoil</span>
<lb n="4214"/><span>a cceannach nó a mbeith aco; agus go raibh cuid aco</span>
<lb n="4215"/><span>a bpóist onóra, .i. 'na sirriaim, 'na ngiúistísighe</span>
<lb n="4216"/><span>síothchána, agus postaoibh eile sochair agus creideamhna;</span>
<lb n="4217"/><span>go rabhadar lucht dlígh, atúrnaethe, cómhairleóighiríghe</span>
<lb n="4218"/><span>dhíobh ag leanmhuin a ccéirde agus a</span>
<lb n="4219"/><span>n-ealadhan lena oiread toile agus saoirse leis na</span>
<lb n="4220"/><span>Protestúin; agus fós ceannaighthe, deileáluighthe,</span>
<lb n="4221"/><span>agus ceardaighthe Catoilicighe Rómhánacha 'na</span>
<lb n="4222"/><span>n-aldarmáin agus 'na mbuirgéisíghe a ccathrachaibh,</span>
<lb n="4223"/><span>agus 'na ndaoinibh saora a mbailtibh corporálta</span>
<lb n="4224"/><span>air feadh na ríoghachta.</span></p>
<lb n="4225"/>
<lb n="4226"/><p><span>Leis an naomhadh coinghíol ní raibh mionnadh</span>
<lb n="4227"/><span>air bith le cur chum na cCatoilicíbh Rómhánacha</span>
<lb n="4228"/><span>acht mionna na húmhlaoigheachta amháin.</span></p>
<lb n="4229"/>
<lb n="4230"/><p><span>A los agus a ccómhall na ccoinghiol so agus an</span>
<lb n="4231"/><span>cheangail phoibillíghe do tugadh dóibh faoi</span>
<lb n="4232"/><span>lámhaibh agus faoi shéalaoibh na tTighearnaoi</span>
<lb n="4233"/><span>Giúistísíghe agus an ghenearáil réamhráidhte, do </span>
<lb n="4234"/><span>thugadar na Catoilicithe Rómhánacha cathair</span>
<lb n="4235"/><span>Luimnígh suas agus na bailte agus na gairisiúin eile</span>
<lb n="4236"/><span>uile do bhí iona seilbh an tráith sin, agus do mhaireadar</span>
<lb n="4237"/><span>ó shoin gus aniu go síothchánta agus go suaimhneasach</span>
<lb n="4238"/><span>fá riaghlughadh gach rígh agus bainríghine dá raibh</span>
<lb n="4239"/><span>san mBreatainn gan buairt gan trioblóid, ná</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="4240"/><p><span>rebelliúntacht ná comhchruinniúghadh air bith,</span>
<lb n="4241"/><span>mar as follus don tsaoghal uile.</span></p>
<lb n="4242"/>
<lb n="4243"/><p><span>Gidh eadh, créad é chómh maith agus do cómhalladh</span>
<lb n="4244"/><span>na coinghíl chéadna agus an ceangal sacrálta san</span>
<lb n="4245"/><span>dóibh, nó fós créad chómh follus agus do briseadh</span>
<lb n="4246"/><span>asteach ortha agus do claonadh iad, as damhna</span>
<lb n="4247"/><span>dobróin dona Catoilicíbh Rómhánacha é nach</span>
<lb n="4248"/><span>féidir leó a chaoine go sáthach dá silidís deóradh</span>
<lb n="4249"/><span>fola: Hinc illae lachrymae.</span></p>
<lb n="4250"/>
<lb n="4251"/><p><span>Do bhiadh sé liosta le luadh na hachtanna</span>
<lb n="4252"/><span>Pairliment uile do-ríneadh ansa ríoghacht so air</span>
<lb n="4253"/><span>an ócáid seo; ní beag a rádh, le dlighthibh do-ríneadh</span>
<lb n="4254"/><span>ó shoin, gur gearradh amach an uile</span>
<lb n="4255"/><span>Chatoilicíghe Rómhánach san ríoghacht so, fá</span>
<lb n="4256"/><span>chúinsibh cruadha, gan arm cosmhunta ná</span>
<lb n="4257"/><span>ionnsuighthe d'iómpchar (acht amháin beagán</span>
<lb n="4258"/><span>tighearnaoi agus triúr nó ceathrar coirnéilíghe dona</span>
<lb n="4259"/><span>trúip do bhí a Luimneach agus annsa Ghaillimh le</span>
<lb n="4260"/><span>linn a ttabhartha suas) do chum a sámhála féin</span>
<lb n="4261"/><span>ná cosmhunta a ttighthe ná a substainte, acht</span>
<lb n="4262"/><span>amháin pícíghe nó na sáiseanna eile le saothruíghid</span>
<lb n="4263"/><span>lábánaigh an talamh.  Dá bhrígh sin mórán</span>
<lb n="4264"/><span>daoine uaisle do ghearraidh figiúir faisiontamhuil</span>
<lb n="4265"/><span>annsa ríoghacht roimhe seo annois an</span>
<lb n="4266"/><span>uair chsiúlaid le cánaoibh nó le maidíbh amháin</span>
<lb n="4267"/><span>iona lámhaibh do-gheibhid droch-úsáid ó lucht</span>
<lb n="4268"/><span>cloidhte agus piostal d'éirghidh annois go déaghnach</span></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="4269"/><p><span>as truaillightheacht an tsaoghail: Servi dominati</span>
<lb n="4270"/><span>sunt nobis! (Lamenta Jeremiae).</span></p>
<lb n="4271"/>
<lb n="4272"/><p><span>An uile fhear dlígh Catoilicíghe Rómhánach,</span>
<lb n="4273"/><span>atúrnaethe, agus comhairleóiríghe, do cuireadh as a</span>
<lb n="4274"/><span>ccómhachtaibh a cceárda ná a n-eadhladhna do</span>
<lb n="4275"/><span>ghnáthughadh munadh ttugaid móide an</span>
<lb n="4276"/><span>diúltaighthe, uachtarántachta, agus an teast, as é</span>
<lb n="4277"/><span>sin iompódh 'na bProtestúin.  Agus dá bhrígh</span>
<lb n="4278"/><span>sin tuairim céad fear dhlígh agus atúrnaethe</span>
<lb n="4279"/><span>Catoilicíghe Rómhánacha do bhíodh a ccúirtibh</span>
<lb n="4280"/><span>Bhaile Átha Cliaith agus air a' ttuaith, ní</span>
<lb n="4281"/><span>foighnneóifíghe dhóibh greidhm aráin do thuilleamh</span>
<lb n="4282"/><span>le toradh an stuidéir léar chathadar a n-óige agus</span>
<lb n="4283"/><span>a n-aimsir.</span></p>
<lb n="4284"/>
<lb n="4285"/><p><span>Do cuireadh as cómhachta Catoilicithe Rómhánacha</span>
<lb n="4286"/><span>na ríoghachta go genearálta gan saodh</span>
<lb n="4287"/><span>ná sámháil tighthe ná talamh do cheannach,</span>
<lb n="4288"/><span>morgáistíghe do ghlacadh mar shiúráltacht le</span>
<lb n="4289"/><span>hairgiod, agus fós gan léis air thigh ná air thalamh</span>
<lb n="4290"/><span>do ghlacadh as cionn én-bhliadhna déag air</span>
<lb n="4291"/><span>fhithchid agus gan san féin do ghlacadh fé bhun dá</span>
<lb n="4292"/><span>ttrian cíosa an fhuirinibh, ionnus gur cuireadh</span>
<lb n="4293"/><span>as a ndóchus iad chum a ndíthchill náttúrtha do</span>
<lb n="4294"/><span>chur a ngníomh, agus do cuireadh go huile as a</span>
<lb n="4295"/><span>ccómhachtaibh bheith go bráth acht 'na sglábhaibh.</span>
<lb n="4296"/><span>Leis na dlighthibh céadna, a cclann, dá arráidíghe</span>
<lb n="4297"/><span>agus dá neamhóghmósaidhe do bhiaid siad dá</span>
<lb n="4298"/><span>n-aithreachaibh, iompuíghidís 'na bProtestúin agus</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="4299"/><p><span>caithfid a n-aithreacha gibé cothughadh do</span>
<lb n="4300"/><span>cheapfaidh an Tighearna Chancelléir do thabhairt</span>
<lb n="4301"/><span>dóibh, agus oighrígh na n-aithreacha so, iar n-iompódh</span>
<lb n="4302"/><span>'na bProtestúin dóibh, déanfaid teanóntuighthe</span>
<lb n="4303"/><span>saoighil dona haithreacha, ionnus nách féidir leis</span>
<lb n="4304"/><span>na haithreacha stór air bith do dhéanamh don</span>
<lb n="4305"/><span>chuid eile dhá cclainn, dá ghrástúmhlacht iad,</span>
<lb n="4306"/><span>ná d'aon-mhór-uireasbuíghe eile a saoighil.  Anois</span>
<lb n="4307"/><span>munadh cur clainne a ndóchus é seo chum dlígh</span>
<lb n="4308"/><span>Dé do shárúghadh adbhaim nách feadar-sa créad</span>
<lb n="4309"/><span>eile é.  Agus an féidir nách gairmfidh Dlightheóir</span>
<lb n="4310"/><span>mór Neimhe chum cúntais iad?</span></p>
<lb n="4311"/>
<lb n="4312"/><p><span>Le dlígh eile na huile shagairt registreálta</span>
<lb n="4313"/><span>Catoilicíghe Rómhánacha na ríoghachta so, caithfid</span>
<lb n="4314"/><span>mionna an diúltaighthe do thabhairt air lá</span>
<lb n="4315"/><span>dh'áirighthe, nó a ccóireamh iona regiuláirighe</span>
<lb n="4316"/><span>agus a bpionósughadh dá réir sin; agus an tuath</span>
<lb n="4317"/><span>uile, gan fágbháil duine, do ghairm chum na</span>
<lb n="4318"/><span>mionnadh ccéadna agus a ndiúlta an treas uair,</span>
<lb n="4319"/><span>bheith cionntach ann preamuiníre, as é sin</span>
<lb n="4320"/><span>cailleamhuin coda agus eastáit, agus priosún air feadh a</span>
<lb n="4321"/><span>saoghail, d'aimhdheóin gur chuireadar do chúinse</span>
<lb n="4322"/><span>a ccoinghiolaibh Luimníghe agus gur tugadh an</span>
<lb n="4323"/><span>ghealleamhuin phoibillighe dhóibh nách iarfuighe</span>
<lb n="4324"/><span>mionna air bith ortha acht mionna na humhlaoigheachta,</span>
<lb n="4325"/><span>agus go rabhadar ollamh chum san do</span>
<lb n="4326"/><span>thabhairt gach uair.</span></p>
<lb n="4327"/>
<lb n="4328"/><p><span>Le dlígh eile na huile bhuirgéisíghe agus aldarmáin</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="4329"/><p><span>cathrach, daoine saoradh agus máighistirighe a</span>
<lb n="4330"/><span>mbailtibh móra, an uile dhuine a n-oifig</span>
<lb n="4331"/><span>thíorthamhuil ná a ngnódh air bith as cionn céime</span>
<lb n="4332"/><span>fogh-chonstábladh, caithfid mionnadh an diúltaighthe,</span>
<lb n="4333"/><span>mionna na huachtarántachta agus an teasta</span>
<lb n="4334"/><span>do thabhairt.  Agus dá bhrígh sin annois ná</span>
<lb n="4335"/><span>fuil duine saor ná máighistir a mbaile mhór ná</span>
<lb n="4336"/><span>a n-aon-chúram dá luighead (acht amháin fogh-chonstáblacht)</span>
<lb n="4337"/><span>don chreidiomh Chatoilicighe</span>
<lb n="4338"/><span>Rómhánach san ríoghacht uile.  Agus nocha</span>
<lb n="4339"/><span>léigthear d'aen-cheannuighe ná ceárduighe don</span>
<lb n="4340"/><span>chreidiomh so a cheárd do leanmhuin ná a chuid</span>
<lb n="4341"/><span>earradh do dhíol a n-aon-chathair a nÉirinn</span>
<lb n="4342"/><span>munadh ndíolaid rátaoi troma dá ngairmthear</span>
<lb n="4343"/><span>ceathramhantacht le máighistiríbh corpordha an</span>
<lb n="4344"/><span>bhaile sin.  Agus iar ndiúltadh é sin do dhíol</span>
<lb n="4345"/><span>(óir ná fuil aen-dlígh leis) gairmthear iad do </span>
<lb n="4346"/><span>chum mionna an diúltaighthe do thabhairt dá</span>
<lb n="4347"/><span>sganrúghadh chum díola.  Cuir leis seo chómh</span>
<lb n="4348"/><span>minic agus do chuireadh buairt air Shasana ná air</span>
<lb n="4349"/><span>Éirinn le hionsuighe air bith ón bhFrainc ná ón</span>
<lb n="4350"/><span>Spáinn, ná ón bPretender air Shasana ná air</span>
<lb n="4351"/><span>Albain, do bhádar Catoilicithe Rómhánacha na</span>
<lb n="4352"/><span>ríoghachta so siúrálta dá ttógbháil suas, an t-arm</span>
<lb n="4353"/><span>do bhí ag fír-bheagán díobh do chailleamhuin, a</span>
<lb n="4354"/><span>ttighthe agus tighthe na ndaoine ná raibh aon-arm</span>
<lb n="4355"/><span>aco do spionráil ag lorg tuille airm, a ccapaill</span>
<lb n="4356"/><span>mharcuigheachta agus oibre dá ttógbháil uatha agus</span>
<lb n="4357"/><span>dá ccongbháil an feadh chothóghadh an bhuairt.</span></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="4358"/><p><span>Agus dá n-éirghiodh leis na deóruighthe seo nó</span>
<lb n="4359"/><span>an Pretender do chum cinn, as ag Dia atá 'fhios</span>
<lb n="4360"/><span>créad budh chruith dhúinne, a ccás mar adubhairt</span>
<lb n="4361"/><span>Tertullian ag labhairt air Chríostuighthibh</span>
<lb n="4362"/><span>'aimsire féin, go bhféadfaoi a rádh, le beagán</span>
<lb n="4363"/><span>sóinseála, le Catoilicithibh Rómhánacha na</span>
<lb n="4364"/><span>hÉirionn.  Gidh eadh, ós do thaoibh staonadh ó</span>
<lb n="4365"/><span>mhionnadh an diúltaighthe do thabhairt as leithsgéal</span>
<lb n="4366"/><span>do thaoibh gach deacamhuil agus doghrainne dá</span>
<lb n="4367"/><span>ttuiteann ortha, iarfad cead beagán do thráchtadh</span>
<lb n="4368"/><span>air an argóint seo, agus atáim deimhneach go bhfoilseóidh</span>
<lb n="4369"/><span>mé gur leithsgéal agus nách cúis cheart é.</span></p>
<lb n="4370"/>
<lb n="4371"/><p><span>Le mionnaibh na humhlaoigheachta, etc., atá</span>
<lb n="4372"/><span>an uile dhuine thugann iad ceanngailte a ccoinsias</span>
<lb n="4373"/><span>agus le ceangal naomhtha Dé Uilea-chomhachtaigh dá</span>
<lb n="4374"/><span>ghlaoch chum fínnéighe air dhíogras a ccroidhthe</span>
<lb n="4375"/><span>(do réir mar shocruighid diadhairighe, dlightheóirighe,</span>
<lb n="4376"/><span>agus lucht déanta dlígh ansa tsaoghal Chríostamhuil)</span>
<lb n="4377"/><span>gan lámh chamm ná dhíreach do bheith</span>
<lb n="4378"/><span>a n-aon-phlot ná coimhéirghe a n-aghaidh an</span>
<lb n="4379"/><span>Phrionsa (ná 'riaghluigheachta) dá ttugaid na</span>
<lb n="4380"/><span>mionna so, agus go ndéanfaidís faisnéis dó féin nó</span>
<lb n="4381"/><span>do chuid éigin dá mhinistéiribh air aon-phlot ná</span>
<lb n="4382"/><span>coimhéirghighe 'na mbiadh fios aco ortha, agus a</span>
<lb n="4383"/><span>ccabhair agus a ccoghnamh do thabhairt le contabhairt</span>
<lb n="4384"/><span>a n-anma agus cathamh a substainte do chum a</span></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="4385"/><p><span>cclódh, an uile dhuine do réir a chéime agus a cháile.</span>
<lb n="4386"/><span>An féidir le nídh air bith bheith ní bhus naomhtha</span>
<lb n="4387"/><span>ná so chum coinsiais daoine do cheangal?  An</span>
<lb n="4388"/><span>féidir le mionna an diúltaighthe ní bhus mó do</span>
<lb n="4389"/><span>dhéanamh?  Mádh bhrisid daoine na mionna</span>
<lb n="4390"/><span>so ná brisid siad na huile mhionnadh eile?  Ná</span>
<lb n="4391"/><span>fuil aen-riaghlughadh air bith, dá mhéid a</span>
<lb n="4392"/><span>thíorántacht, ná dá éagcóraighe do gabhadh é</span>
<lb n="4393"/><span>san domhan, sámhálta faoi cheangal don tsórt</span>
<lb n="4394"/><span>so ó dhaoinibh dá mbiadh droch-amhras aco do</span>
<lb n="4395"/><span>thaoibh a ngrádh nó a ndeagh-aigne dóibh, má</span>
<lb n="4396"/><span>choimeádaid na mionnadh so?</span></p>
<lb n="4397"/>
<lb n="4398"/><p><span>Do thaoibh mionnadh an diúltaighthe atá</span>
<lb n="4399"/><span>deifir mhór idir é agus é seo, óir atáid cúinsíghe ann</span>
<lb n="4400"/><span>nách féidir le aon-Chatoilicighe Rómhánach</span>
<lb n="4401"/><span>dearbhadh leó le fírinne.  Adbhaim nách féadfainn-se.</span>
<lb n="4402"/><span>Deidhilfead amach trí cúinsíghe aco.  Air</span>
<lb n="4403"/><span>ttúis iarthar orm a dhearbhadh go ccreidim am</span>
<lb n="4404"/><span>choinsias ná fuil ceart ná teidiol ag an Rígh</span>
<lb n="4405"/><span>Séamus déaghnach ná ag an bPretender chum</span>
<lb n="4406"/><span>coróinne Sagsan.  Annois atáim am strainséir</span>
<lb n="4407"/><span>chomh mór so do cheart agus do theidiolaibh ríghthe</span>
<lb n="4408"/><span>agus prionsaoi (agus as deimhin liom go bhfuil an</span>
<lb n="4409"/><span>chuid as mó do lucht aen-chreidimh liom</span>
<lb n="4410"/><span>amhlaidh san) nách tabharfainn na móide sin</span>
<lb n="4411"/><span>do rígh ná do phrionsa ná d'aen-fhear comhachta</span>
<lb n="4412"/><span>air bith san Euróip do thaoibh an uile Phretender</span>
<lb n="4413"/><span>don tsórt san do dhiúltughadh dá n-iarrfuidís</span></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="4414"/><p><span>orm.  Óir, do chum a bheith am chomhachtaibh</span>
<lb n="4415"/><span>a dhearbhadh, ní fuláir go mbiadh agam meódhain</span>
<lb n="4416"/><span>dheimhneacha shiúrálta do chum mo chreideamhna</span>
<lb n="4417"/><span>do neartughadh, nó spalpfad an t-éitheach.  Gidh</span>
<lb n="4418"/><span>eadh, seo nídh nách fuaras amach riamh a n-aon-rod</span>
<lb n="4419"/><span>dár léaghas ná ó neach air domhan le a raibh</span>
<lb n="4420"/><span>cómhluadar agam.  Fós mórán diadhairighe agus</span>
<lb n="4421"/><span>daoine dearsgnaithe a bhfoghluim do Theampoll</span>
<lb n="4422"/><span>na Sagsan, na hAlban, agus na hÉirionn, áitighthe</span>
<lb n="4423"/><span>do réir an dlighe, do chreideadar agus creidid fós</span>
<lb n="4424"/><span>nár chaill an Rígh Séamas déaghnach ná an</span>
<lb n="4425"/><span>Pretender a cceart chum coróinne na Sagsan.</span>
<lb n="4426"/><span>Agus atáim deimhneach gurab í sin céadfadh a</span>
<lb n="4427"/><span>bhfuil do dhiadhairíbh agus do lucht dlígh ansa</span>
<lb n="4428"/><span>bhFrainc, ansa Spáinn, agus ansan Iottáil.  Cionnus</span>
<lb n="4429"/><span>d'fhéadfad-sa ansan, ná aon-Chatoilicighe Rómhánach</span>
<lb n="4430"/><span>eile san ríoghacht, mo chreideamhuin do</span>
<lb n="4431"/><span>neartughadh do chum a dhearbhadh nách fuil sin</span>
<lb n="4432"/><span>aco?  Gidh eadh, bíodh nó ná bíodh, ní cás liom</span>
<lb n="4433"/><span>mionnadh na humhlaoigheachta do thabhairt;</span>
<lb n="4434"/><span>óir as féidir liom san do dhéanamh do réir dlígh</span>
<lb n="4435"/><span>nádúradh agus do réir gnáthughadh choitchinn an uile</span>
<lb n="4436"/><span>náisiúin, le coinsias glan, d'aen-phrionsa do </span>
<lb n="4437"/><span>bhéarfadh buadh orm féin agus air an ttír as dúthadh</span>
<lb n="4438"/><span>dham, ciodh gur fír-thíoránach, fear láimhe</span>
<lb n="4439"/><span>láidre, nó airgtheach é, nó fós Zar na Muscovy,</span>
<lb n="4440"/><span>nó an Turcach mór.  Agus dar ndóith ní fhéadfainn</span>
<lb n="4441"/><span>a dhearbhadh, dá ngabhadh aon aco so</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="4442"/><p><span>buadh, gurab í mo chreideamhuin ná raibh ceart</span>
<lb n="4443"/><span>ag Rígh Seóirse air choróinn na Sagsan ná na</span>
<lb n="4444"/><span>hÉirionn.  A n-aon-fhocal amháin: gach a</span>
<lb n="4445"/><span>ndearbhaim a móidibh na humhlaoigheachta</span>
<lb n="4446"/><span>atá sé am chómhachtaibh, .i. gan páirt air bith</span>
<lb n="4447"/><span>do bheith agam a bplot ná a ccoimhéirghighe a</span>
<lb n="4448"/><span>n-aghaidh Rígh Seóirse ná 'riaghluigheachta, nó,</span>
<lb n="4449"/><span>má chluinim é, foilsiughadh 'dhéanamh air; agus</span>
<lb n="4450"/><span>munadh ndéanfad san brisfead mo mhóide.  Gidh</span>
<lb n="4451"/><span>eadh, ní bhfuil sé am chomhachtaibh mo chreideamhuin</span>
<lb n="4452"/><span>do neartughadh do chum dearbhadh go</span>
<lb n="4453"/><span>fírinneach leis an ccúinse seo a mionnaibh an</span>
<lb n="4454"/><span>diúltaighthe, agus dá bhrígh sin tuigthear dhamh</span>
<lb n="4455"/><span>nách féidir liom a ccoinsias na mionnadh san do</span>
<lb n="4456"/><span>thabhairt.</span></p>
<lb n="4457"/>
<lb n="4458"/><p><span>Ansa dara háit atá cúinse eile a mionnaibh an</span>
<lb n="4459"/><span>diúltaighthe d'iarrann air dhaoinibh a dhearbhadh</span>
<lb n="4460"/><span>go ccothóghaid siad oighreacht na coróinne san</span>
<lb n="4461"/><span>líne Phrotestún, etc.  Annois, créad mar d'fhéadfaidh</span>
<lb n="4462"/><span>aon-Chatoilicighe Rómhánach (fhanfaidh</span>
<lb n="4463"/><span>amhlaidh san) na mionnadh san do thabhairt a</span>
<lb n="4464"/><span>ccoinsias adbhaim nách feadar.  Óir leis an</span>
<lb n="4465"/><span>ccúinse seo dearbhaim (mádh dhearbhaim é)</span>
<lb n="4466"/><span>m'úmhaluigheacht (léar dhearbhas roimhe sin)</span>
<lb n="4467"/><span>do tharrang ó Rígh Seóirse agus ó gach rígh dá</span>
<lb n="4468"/><span>ttiucfadh 'na dhiaidh, dá n-iompuigheadh féin</span>
<lb n="4469"/><span>nó aende aco 'na Chatoilicighe Rómhánach.  Agus</span>
<lb n="4470"/><span>ní cás síleach é seo, óir nídh air bith dá raibh</span>
<lb n="4471"/><span>riamh do budh fhéidir a amhuil do bheith airís.</span></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="4472"/><p><span>Rígh Navarre, an ceathramhadh Hanraoi, do </span>
<lb n="4473"/><span>bhí 'na Phrotestún agus d'iompuidh chum bheith</span>
<lb n="4474"/><span>'na Chatoilicighe Rómhánach.  Budh Phrotestún</span>
<lb n="4475"/><span>Diúic Saxony, Rígh Póland annois agus Catoilicighe</span>
<lb n="4476"/><span>Rómhánach.  Agus do chum teacht ní bhus</span>
<lb n="4477"/><span>foigse do bhaile, an dara Rígh Cormac agus a</span>
<lb n="4478"/><span>dhearbhráithir, Rígh Séamus, budh Phrotestúin</span>
<lb n="4479"/><span>iad air aon agus d'iompuigheadar 'na cCatoilicithe</span>
<lb n="4480"/><span>Rómhánacha.  Annois dá ndeineadh muintear</span>
<lb n="4481"/><span>ríoghdha na Breatainne Móire amhlaidh so, agus an</span>
<lb n="4482"/><span>creidiomh do ghabhadh dárb de mise, a' bhféadfainn-se</span>
<lb n="4483"/><span>a ccoinsias mionna m'umhaluigheachta</span>
<lb n="4484"/><span>dóibh do bhrisidh agus, air feadh mo chomhachta,</span>
<lb n="4485"/><span>mo chabhair agus mo choghnamh do thabhairt chum</span>
<lb n="4486"/><span>na coróinne 'bhuain díobh do thaoibh an nídh sin</span>
<lb n="4487"/><span>do dhéanamh do réir mo chéadfadh agus mo chreideamhna</span>
<lb n="4488"/><span>féin budh chóir dóibh do dhéanamh?</span>
<lb n="4489"/><span>Ó go deimhin ní dhéanfainn é.</span></p>
<lb n="4490"/>
<lb n="4491"/><p><span>D'iarrfuinn d'athchuinighe go toilthinneach air</span>
<lb n="4492"/><span>na daoinibh uaisle seo do ghríosuigheann sinn</span>
<lb n="4493"/><span>chum na móide seo do thabhairt an clár d'iompódh</span>
<lb n="4494"/><span>agus a chur a ccás chum argónta go bhfaghadh</span>
<lb n="4495"/><span>prionsa, a seilbh choróinne na Sagsan agus é 'na</span>
<lb n="4496"/><span>Chatoilicighe Rómhánach, móide do cheapadh</span>
<lb n="4497"/><span>le hAcht Pairliment iona mbiadh cúinse ag</span>
<lb n="4498"/><span>iarraidh air a shearbhóntuighthe uile a dhearbhadh</span>
<lb n="4499"/><span>go ccothóghaidís an oighreacht ansa líne Chatoilicighe</span>
<lb n="4500"/><span>Rómhánach: a bhféadfadh aon-Phrotestún</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="4501"/><p><span>ionraic na móide sin do thabhairt le coinsias glan?</span>
<lb n="4502"/><span>Muna bhféadfadh, sirim oraibh, a dhaoine</span>
<lb n="4503"/><span>uaisle, cuiridh an riaghuil órdha so a ngníomh,</span>
<lb n="4504"/><span>.i. "deinidh mar budh mhiann libh do dhéanamh</span>
<lb n="4505"/><span>libh."</span></p>
<lb n="4506"/>
<lb n="4507"/><p><span>An treas chúinse do thugas faoi ndeara ansna</span>
<lb n="4508"/><span>móidibh sin ag so é: "agus déinim an deimhniughadh,</span>
<lb n="4509"/><span>an adbháil seo, etc., óm chroidhe, óm</span>
<lb n="4510"/><span>intinn, agus óm thoil."  Nocha ndéanfad acht an</span>
<lb n="4511"/><span>t-aon-mhachtnamh so air an ccúinse ccéadna so,</span>
<lb n="4512"/><span>.i. go bhfuil 'fhios agam go deimhnightheach gurab</span>
<lb n="4513"/><span>iomdha duine, Protestún agus Catoilicighe, do thug</span>
<lb n="4514"/><span>mionna an diúltaighthe le croidhe tinn, agus chómh</span>
<lb n="4515"/><span>neamhthoilthinneach agus do bhiadh ceannuighe nó</span>
<lb n="4516"/><span>loingsgeach a stoirm ag teilgion a n-ionnmhus</span>
<lb n="4517"/><span>tar bórd chum 'anma 'shámháil.  Annois bíodh</span>
<lb n="4518"/><span>sé fé breitheamhnas an tsaoghail an mbrisid</span>
<lb n="4519"/><span>daoine don tsórt so a móide, ó d'iarruid dlighthe</span>
<lb n="4520"/><span>Dé oruinn, ní hé amháin sgaradh le ár maoin</span>
<lb n="4521"/><span>shaoghalta, acht fós an bás d'fhulang suil</span>
<lb n="4522"/><span>pheacóghmaois a n-aghaidh ár ccoinsiais.</span></p>
<lb n="4523"/>
<lb n="4524"/><p><span>Atá tnúth agam annois go bhfuil sé soiléir</span>
<lb n="4525"/><span>nách féidir le haon-Chatoilicighe Rómhánach</span>
<lb n="4526"/><span>mionnadh an diúltaighthe do thabhairt le coinsias</span>
<lb n="4527"/><span>glan, agus fós go bhfuil a n-umhluigheacht agus a</span>
<lb n="4528"/><span>ndílseacht chómh dearbhtha le mionnadh na</span>
<lb n="4529"/><span>húmhaluigheachta agus atáid leis na mionnaibh eile.</span>
<lb n="4530"/><span>Gidh eadh, cuir a ccás gur bárr-shiúráltacht air</span>
<lb n="4531"/><span>dhílseacht an tsearbhóntaoi mionnadh an</span></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="4532"/><p><span>diúltaighthe, créad atá ag Catoilicithibh Rómhánacha</span>
<lb n="4533"/><span>na hÉirionn le dhéanamh leis sin?  Do</span>
<lb n="4534"/><span>leagadar a n-airm agus do thugadar suas a mbailte</span>
<lb n="4535"/><span>agus cathracha, maille rena ccuid stóir agus muinisiúin,</span>
<lb n="4536"/><span>air gheallamhuin shiúrálta agus faoi tharamuin</span>
<lb n="4537"/><span>creideamhna poibillighe, deimhnighthe le húghdarás</span>
<lb n="4538"/><span>ríogadh, gan móide air bith d'iarradh</span>
<lb n="4539"/><span>ortha acht mionnadh na húmhaluigheachta amháin.</span>
<lb n="4540"/><span>Nach fuil toradh air bith le tabhairt air an</span>
<lb n="4541"/><span>ccreideamhuin phoibillighe sin agus air dlígh náisiún,</span>
<lb n="4542"/><span>do háirmhígheadh chómh naomhtha san leis</span>
<lb n="4543"/><span>na págánachaibh féin, go mbagaraidís fearg agus</span>
<lb n="4544"/><span>díoghaltas a ndéithe fallsa air an mbuidhin do</span>
<lb n="4545"/><span>sháruigheadh iad.</span></p>
<lb n="4546"/>
<lb n="4547"/><p><span>Si genus humanum et mortalia temnitis arma,</span>
<lb n="4548"/><span>At sperate deos memores fandi atque nefandi.</span>
<lb n="4549"/><span>(V. Aen. L.1.)</span></p>
<lb n="4550"/>
<lb n="4551"/><p><span>Dá réir seo as maith d'fhéadfadh genearál, do </span>
<lb n="4552"/><span>thiucfadh ag ionsuíghe cathrach, a ccúinsíghe</span>
<lb n="4553"/><span>féin do thairigsin don bhuidhin airgthe nó ionsuighthe</span>
<lb n="4554"/><span>(óir amhlaidh san as deimhin leis a</span>
<lb n="4555"/><span>gabháil gan cailleamhuin fir) agus a mbrisidh ansan</span>
<lb n="4556"/><span>an tan bhiaid iona chomhachta, mádh d'fhéadann</span>
<lb n="4557"/><span>na ceangail naomhtha so do chlaonadh.  As</span>
<lb n="4558"/><span>maith as féidir le daoinibh a mionna, a móide, agus</span>
<lb n="4559"/><span>a ngeallamhna do bhrisidh an uair as caothamhuil</span>
<lb n="4560"/><span>dóibh é, más féidir creideamhuin phoibillighe do</span>
<lb n="4561"/><span>bhrisidh le cúis air bith.  As maith do budh</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="4562"/><p><span>fhéidir leis an Rómhánach oirdheirc, Attilius</span>
<lb n="4563"/><span>Regulus, fanmhuin san Róimh agus gan dul tar ais</span>
<lb n="4564"/><span>go Carthage mar a raibh sé siúrálta bás anba</span>
<lb n="4565"/><span>d'fhulang, amhuil mar d'fhuiling, dá ttuigfighe dhó</span>
<lb n="4566"/><span>go bhféadfadh cur suas le claonadh a gheallamhna</span>
<lb n="4567"/><span>chum teacht tar ais munadh ccuireadh a ghnódh</span>
<lb n="4568"/><span>chum cinn.  A n-aon-fhocal amháin sgaoil an</span>
<lb n="4569"/><span>tsnuidhm naomhtha san agus biaidh an saoghal uile</span>
<lb n="4570"/><span>'na chaos, an' Hanceldema (nó Aceldema), nó</span>
<lb n="4571"/><span>'na mhachaire fola.</span></p>
<lb n="4572"/>
<lb n="4573"/><p><span>Rígh Uilliam, do budh fiúdh do ghnáthchuimhne,</span>
<lb n="4574"/><span>do bhí meas budh mhó ná san aige</span>
<lb n="4575"/><span>air chreideamhuin phoibillighe an uair do-chuaidh</span>
<lb n="4576"/><span>lean' armáil ag ionsuíghe Luimníghe.</span>
<lb n="4577"/><span>Do thairig sé coinghíl do na Catoilicithibh Rómhánacha</span>
<lb n="4578"/><span>nár thuigeadar do bheith maith go leór,</span>
<lb n="4579"/><span>ciodh go rabhadar ollamh chum géille agus a n-airm</span>
<lb n="4580"/><span>do leagadh dá ttugadh sé coinghíl do budh fhearra</span>
<lb n="4581"/><span>ná san dóibh.  d'ionsuidh sé an baile a bhfuirm,</span>
<lb n="4582"/><span>do-rín sé bearnnadh mhór ansa bhfalla agus</span>
<lb n="4583"/><span>d'ionsuidh í fá thrí; gidh eadh, nochar ghaibh</span>
<lb n="4584"/><span>an áit.  Nách tiubharfadh sé ansan aen-téarmaoi</span>
<lb n="4585"/><span>do na Catoilicithibh Rómhánacha, do budh</span>
<lb n="4586"/><span>fhéidir leó go réasúnta d'iarradh, ní bhus túsgadh</span>
<lb n="4587"/><span>ná d'fhuiligeódh d'fheidhm a ionsuighe do</span>
<lb n="4588"/><span>thógbháil nó do thréigion, amhuil mar do-rín,</span>
<lb n="4589"/><span>dá ttuigfídhe dó go bhféadfadh a n-onóir nó a</span>
<lb n="4590"/><span>ccoinsias a gheallamhuin do bhrisidh an tan</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="4591"/><p><span>bhiadh an drong airgthe iona chómhachta?</span>
<lb n="4592"/><span>Do bhí sé chómh fada san uaidh nár fhuiling</span>
<lb n="4593"/><span>sé air feadh a reimheasa an iarracht budh lugha</span>
<lb n="4594"/><span>air domhan do thabhairt air na coinghíolaibh</span>
<lb n="4595"/><span>do-ríneadar a ghenearáil an bhliaghain dá éis</span>
<lb n="4596"/><span>sin leis an armáil Chatoilicighe Rómhánach a</span>
<lb n="4597"/><span>Luimneach, air a bhfuil an dearbhadh deimhnightheach</span>
<lb n="4598"/><span>seo aguinn.  Óir an treas bhliaghain</span>
<lb n="4599"/><span>dá reimheas, an uair do-ríneadh Acht Pairliment a</span>
<lb n="4600"/><span>Sagsaibh do chum mionna na huachtarántachta</span>
<lb n="4601"/><span>do chur air ccúl agus móide eile do cheapadh dá</span>
<lb n="4602"/><span>iarraidh air na huile oifigighe, giúistísighe</span>
<lb n="4603"/><span>síothchána, dlightheóirighe, etc., a nÉirinn na</span>
<lb n="4604"/><span>mionnadh san do thabhairt, do-ríneadh sámháil</span>
<lb n="4605"/><span>do na Catoilicithibh Rómhánacha agá raibh</span>
<lb n="4606"/><span>teidiol aco chum toradh Coinghíol Luimnigh,</span>
<lb n="4607"/><span>agus do hórduigheadh go hainimnighthe ansan acht</span>
<lb n="4608"/><span>chéadna mionnadh na humhaluigheachta d'iarradh</span>
<lb n="4609"/><span>ortha agus gan aen-mhionnadh eile 'chur chúcha.</span></p>
<lb n="4610"/>
<lb n="4611"/><p><span>Acht, mo nuar! ní túsga do cuireadh a</span>
<lb n="4612"/><span>ccúmhdach an monarc mór so a bhfochair a</span>
<lb n="4613"/><span>aithreach ná mhothuigheadar na Catoilicithe</span>
<lb n="4614"/><span>Rómhánacha géir-chealga mailíseacha daoine</span>
<lb n="4615"/><span>dh'áirighthe.  Adeirm "daoine dh'áirighthe,"</span>
<lb n="4616"/><span>óir a bhuidhe re Dia Uilea-chómhachtach do </span>
<lb n="4617"/><span>bhádar aguinn do ghnáth mórán fíor-dhaoine</span>
<lb n="4618"/><span>uaisle ionraicighe onóireacha a tTigh na Cómhchoitchinne,</span>
<lb n="4619"/><span>agus mórán fós a tTígh na tTighearnaoi,</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="4620"/><p><span>agus munadh mbiadh a ccoghnamh-san do bhámair</span>
<lb n="4621"/><span>léirsgriosta cian ó shoin.  Gidh eadh, ag so ár</span>
<lb n="4622"/><span>míofhoirtiún go ró so go ndéantar gach nídh</span>
<lb n="4623"/><span>san Phairliment do réir líonmhuireacht bhótaoi agus</span>
<lb n="4624"/><span>gur mó uimhir na buidhne le nách ionmhuin sinn</span>
<lb n="4625"/><span>ná an drong eile.  As air éigin do bhí siosón</span>
<lb n="4626"/><span>Pairliment annsa ríoghacht so air feadh reimheasa</span>
<lb n="4627"/><span>Bhainríoghaine Anna ann nár claonadh pointe</span>
<lb n="4628"/><span>éigin dona hairtigiolaibh nó dona coinghíolaibh</span>
<lb n="4629"/><span>air ar ghéilleamair do Rígh Uilliam, agus gan ionta</span>
<lb n="4630"/><span>acht gach nídh do bhí nádúrtha do shearbhóntaoibh</span>
<lb n="4631"/><span>agus do dhaoinibh saer-bheartha tnúth bheith leis.</span>
<lb n="4632"/><span>Agus fós budh lugha go mór é ná fuaradar ár</span>
<lb n="4633"/><span>ccomharsain, na hAlbanaigh, iarna ngéille do</span>
<lb n="4634"/><span>choróinn na Sagsan.  Gidh eadh, atá an deifir</span>
<lb n="4635"/><span>seo ann nár claonadh aen-ghíog amháin dona</span>
<lb n="4636"/><span>coinghíolaibh do gealladh dóibh seo.  Gidh eadh,</span>
<lb n="4637"/><span>as air éigin atá aon-airtigiol dona coinghíolaibh</span>
<lb n="4638"/><span>air ar ghéilleadar na Catoilicithe Rómhánacha</span>
<lb n="4639"/><span>nár briseadh le dlighthibh cruadhálacha, ciodh go</span>
<lb n="4640"/><span>ttugamaoid ár slán fé an saoghal aen-nídh amháin</span>
<lb n="4641"/><span>do thaisbeánadh dhúinn ann nár iompchuruigheamair</span>
<lb n="4642"/><span>sinn féin 'nár searbhóntaoibh chómh</span>
<lb n="4643"/><span>díleas chómh diúiteamhuil leis na hAlbanaigh,</span>
<lb n="4644"/><span>munadh ndearnamair ní bhus mó, ionnus gur</span>
<lb n="4645"/><span>follus gurbh í aigne ár námhad so - ag ná fuil</span>
<lb n="4646"/><span>suim ansna bandaoibh naomhtha do cheanglas</span>
<lb n="4647"/><span>(air modh) náisiúin dá chéile - ár n-arguin agus ár</span></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="4648"/><p><span>léirsgrios as an saoghal uile.  Gidh eadh, do</span>
<lb n="4649"/><span>shirfinn ortha a mhachtnamh go bhfuil Dia air</span>
<lb n="4650"/><span>neamh chum díoghailt an ainchirt agus chum pionóis</span>
<lb n="4651"/><span>do thabhairt do lucht claonta na creideamhna</span>
<lb n="4652"/><span>poibillighe - cuir nár chaill riamh gan breitheamhnas</span>
<lb n="4653"/><span>follus do tharrang ó neamh, go mór-mhór an</span>
<lb n="4654"/><span>tan bhíonn sí poibillighe agus náisiúnta mar as léir</span>
<lb n="4655"/><span>(ó) starthaibh Críostamhla agus págánta.</span></p>
<lb n="4656"/>
<lb n="4657"/><p><span>Do fuaradar na Gibeonites (Joshua 9), ciodh</span>
<lb n="4658"/><span>gur le cleas agus le calaois, ó Joshua a gheallamhuin</span>
<lb n="4659"/><span>do thabhairt dóibh air a n-anma, agus do-rín sé</span>
<lb n="4660"/><span>féin agus a ttáinidh 'na dhiaidh go maith í go laethibh</span>
<lb n="4661"/><span>Saul, do thug léirsgrios air na bochtánaibh sin</span>
<lb n="4662"/><span>le cloidheamh agus le tine; agus a laethibh Dáibhídh</span>
<lb n="4663"/><span>an Rígh do luidh léir-bhreitheamhnas Dé air</span>
<lb n="4664"/><span>an bPobal Eabhra, agus níorbh fhéidir a fhearg do</span>
<lb n="4665"/><span>mhíniughadh acht le fuil seachtar mac Saul.</span>
<lb n="4666"/><span>(2. Sam. 2).</span></p>
<lb n="4667"/>
<lb n="4668"/><p><span>Do thug Antiochus Epiphanes geallamhuin</span>
<lb n="4669"/><span>phoibillighe dona hIúdaighibh agus do bhris í</span>
<lb n="4670"/><span>(Josephus), agus an droi'-chrích d'imthidh air</span>
<lb n="4671"/><span>féin agus air a mhuíntir ní gábha a luadh, óir as sgéal</span>
<lb n="4672"/><span>coitchionn é.</span></p>
<lb n="4673"/>
<lb n="4674"/><p><span>Do-ríneadar na Carthaginians síothcháin go</span>
<lb n="4675"/><span>minic leis na Rómhánachaibh, agus do bhrisidear í</span>
<lb n="4676"/><span>chómh minic gan chúis cheart agus do-ríneadh acht</span>
<lb n="4677"/><span>dá thaoibh sin ansa tseannaitt san Róimh ansna</span>
<lb n="4678"/><span>focalaibh seo: Delenda est Carthago, delendi</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="4679"/><p><span>fidefragi Paeni, agus do cuireadh a ngníomh é.</span>
<lb n="4680"/><span>Budh ghnódh gan chrích a bhfuil do shómplaoibh</span>
<lb n="4681"/><span>don náttúir seo a starthaibh d'áireamh, uime sin</span>
<lb n="4682"/><span>biad sásta le dhá shompla eile.</span></p>
<lb n="4683"/>
<lb n="4684"/><p><span>Do-rín Ladislaus, Rígh Hungary, sosadh</span>
<lb n="4685"/><span>cogaidh le Amurath III agus gan chúis cheart do</span>
<lb n="4686"/><span>bhris sé é, agus a lá an chatha, an tan buadhadh ar</span>
<lb n="4687"/><span>na Turcaigh agus do cuireadh an ruaig ortha, an tan</span>
<lb n="4688"/><span>chonnairc Amurath a thrúip briste agus ag rith, do</span>
<lb n="4689"/><span>tharrang sé as a bhrollach an sgríbhinn iona</span>
<lb n="4690"/><span>rabhadar na coinghil, agus tógbhas suas a shúile</span>
<lb n="4691"/><span>chum neimhe, agus agallas Dia na cCríostuighthe dá</span>
<lb n="4692"/><span>ghuidhe chum díoghaltais do dhéanamh do thaoibh</span>
<lb n="4693"/><span>na héagcóra do-ríneadh air 'ainim leis na Críostuighthibh,</span>
<lb n="4694"/><span>do thaoibh a mionn agus na creideamhna</span>
<lb n="4695"/><span>poibillighe do chlaonadh.  Ní maith do chríochnuidh</span>
<lb n="4696"/><span>sé na focail seo an tan d'iompuigheadar a</span>
<lb n="4697"/><span>thrúip gan fuireach, d'ionnsuigheadar na Críostuighthe,</span>
<lb n="4698"/><span>agus do léar-chuireadar an ruaig ortha, le</span>
<lb n="4699"/><span>marbhadh mórán mílte dhíobh malle rena rígh san</span>
<lb n="4700"/><span>mhachaire.</span></p>
<lb n="4701"/>
<lb n="4702"/><p><span>An tríomhadh Laoighseach déag, Rígh Franc,</span>
<lb n="4703"/><span>le coinghíol iomráidteach Nants do thug do na</span>
<lb n="4704"/><span>Hugonets toil shaor a ccreidimh; gidh eadh, do</span>
<lb n="4705"/><span>bhris an ceathramhadh Laoighseach déag an</span>
<lb n="4706"/><span>coinghíol san, agus do-rín, an chuid budh lugha</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="4707"/><p><span>dhe, céad míle díobh d'ionnarbhadh.  An tan</span>
<lb n="4708"/><span>do bhí an Prionsa so a n-aoirde a ghlóire, 'na</span>
<lb n="4709"/><span>sgiúirse na hEuróipe, agus do mheas an saoghal</span>
<lb n="4710"/><span>ro-bheag dó féin, an tan do chuireadar na</span>
<lb n="4711"/><span>hainimneacha amháin "Musquateres," "Gendarms,"</span>
<lb n="4712"/><span>"Mason du Roy," a namhaid air baille-chrith, na</span>
<lb n="4713"/><span>trúip thréana dho-chlaoite seo do chailleadar a</span>
<lb n="4714"/><span>n-éinfheacht a misneach, d'iompuigheadar a</span>
<lb n="4715"/><span>ndruim air a namhuid agus do cuireadh an léir-bhrise</span>
<lb n="4716"/><span>ortha ag Hogsted; agus cailleamhuin dá</span>
<lb n="4717"/><span>chatha mhóra eile, Ramelies agus Turin, do thug an</span>
<lb n="4718"/><span>Prionsa uaibhreach so agus a dhaoine chómh híseal</span>
<lb n="4719"/><span>san gom' éigion dó, a modh uirísil, síothcháin</span>
<lb n="4720"/><span>d'athchuirt agus bheith áthusach 'dtaoibh a faghála</span>
<lb n="4721"/><span>air (nách mór) na téarmaoibh budh toil lena</span>
<lb n="4722"/><span>namhuid.  Gidh eadh, níor stad díoghaltas Dé</span>
<lb n="4723"/><span>dá leanmhuin (do réir dealraibh do thaoibh briste</span>
<lb n="4724"/><span>na creideamhna poibillighe, ciodh gur lena shearbhóntaoibh</span>
<lb n="4725"/><span>féin do-rín é) nó gur sguabadh air</span>
<lb n="4726"/><span>siúbhal beagnách a n-aen-bhliadhain amháin a</span>
<lb n="4727"/><span>mhac, dís mhac a mhic, agus dís mhac mic a mhic, a</span>
<lb n="4728"/><span>ccás (ciodh ná raibh aen-phrionsa ansan Euróip</span>
<lb n="4729"/><span>budh líonmhuire a sliocht ná é) gur ciorrbhadh</span>
<lb n="4730"/><span>iad iona radharc féin acht aon-naoidhean amháin</span>
<lb n="4731"/><span>chúig mbliadhan d'aois, agus (gur cuireadh) a ríoghacht</span>
<lb n="4732"/><span>chum an oiread san cruadtain agus díth daoine le</span>
<lb n="4733"/><span>hár agus le hocras nách furas a luadh.</span></p>
<lb n="4734"/>
<lb n="4735"/><p><span>Agus an dóith leat nách tuitfidh díoghaltas Dé</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="4736"/><p><span>air an ndroing do léir-bhris na geallamhna agus an</span>
<lb n="4737"/><span>chreideamhuin phoibillighe leis na Catoilicithibh</span>
<lb n="4738"/><span>Rómhánacha, atá annois go deimhin 'na searbhóntuighthe</span>
<lb n="4739"/><span>neimhchiontacha macánta dílse do</span>
<lb n="4740"/><span>Rígh Seóirse (gidh eadh, an tan san do tuigeadh</span>
<lb n="4741"/><span>dóibh nár cheart dóibh géille nó go mbuadhfaoidh</span>
<lb n="4742"/><span>ortha)?  An giorradh lámh Dé annois ná an uair</span>
<lb n="4743"/><span>sin?  An lugha an tsuidhm atá Aige annois ann</span>
<lb n="4744"/><span>nA onóir ná an uair sin?  Nó an bhfuil sámháil</span>
<lb n="4745"/><span>ann do phearsanaibh seoch a chéile do chum gan</span>
<lb n="4746"/><span>náisiúin do phionósughadh mán n-ionann an tan</span>
<lb n="4747"/><span>chiontuighid mar a chéile?  Ní headh; atá Sé</span>
<lb n="4748"/><span>foideach fad-fhulangach agus tugann aimsir do</span>
<lb n="4749"/><span>pheacachaibh chum cuimhneadh air a ngnóthaibh,</span>
<lb n="4750"/><span>agus fanann le ceachtar do dhá nídh, .i. le a leasughadh</span>
<lb n="4751"/><span>nó le miosúr a bpeacaoi do líonadh.  Super tribus</span>
<lb n="4752"/><span>sceleribus Juda, et super quotuor non convertam</span>
<lb n="4753"/><span>(eum).  Amos.2.4.</span></p>
<lb n="4754"/>
<lb n="4755"/><p><span>Agus cai bhfios nách é an bille atá annois faoi</span>
<lb n="4756"/><span>mhachtnamh, mádh déintear dlígh de, as</span>
<lb n="4757"/><span>líonadh miosúir peacaoi na ndaoine uaisle seo do</span>
<lb n="4758"/><span>bhris an chreideamhuin phoibillighe chómh minic</span>
<lb n="4759"/><span>roimhe sin?  As dealrach gur mair sin é, cómh</span>
<lb n="4760"/><span>fada go deimhin agus as féidir le réasún daonna</span>
<lb n="4761"/><span>machtnamh nó breithniughadh do dhéanamh air</span>
<lb n="4762"/><span>shicréidighibh Dé.  Óir atá an bille seo ceapuighthe</span>
<lb n="4763"/><span>do chum airgthe agus léirsgriosta na cCatoilicithe</span>
<lb n="4764"/><span>Rómhánacha uile san ríoghacht so, d'aimhdheóin</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="4765"/><p><span>na geallamhna poibillighe tugadh dóibh a</span>
<lb n="4766"/><span>Luimneach (air gach saoirse, teidiol, agus primhléid,</span>
<lb n="4767"/><span>chómh maith a ngnóthaibh tíorthamhla agus</span>
<lb n="4768"/><span>eaguilseamhla, agus do bhí aco a reimheas an dara</span>
<lb n="4769"/><span>Rígh Cormac) agus an tnúth do bhí aco (agus léar</span>
<lb n="4770"/><span>mhealladar iad féin) chum marthuinn go socair</span>
<lb n="4771"/><span>suaimhneasach as san suas fé mar mhaireadar ó</span>
<lb n="4772"/><span>theacht an Rígh sin chum na coróinne.</span></p>
<lb n="4773"/>
<lb n="4774"/><p><span>Gidh eadh, go ttugadh Dia iona mhór-thrócuire</span>
<lb n="4775"/><span>nách biaidh fuaidhinighe oirdheirce neimhchiontacha</span>
<lb n="4776"/><span>Tigh onóirigh na Comhchoitchinne,</span>
<lb n="4777"/><span>nó ard-phiaruighe Tigh na tTighearnaoi, comhtharraingthe</span>
<lb n="4778"/><span>maille ris na daoinibh uaisle ná</span>
<lb n="4779"/><span>grádhann sinn a ccruadtan choitchionn mar as</span>
<lb n="4780"/><span>gnáth; óir as follus go bpionóstar na daoine do</span>
<lb n="4781"/><span>thaoibh peacaoi na riaghlathóirighe, amhuil as</span>
<lb n="4782"/><span>fínnéighe peacaoi Dáibhídh an Rígh, ciodh gur</span>
<lb n="4783"/><span>beag iad a ndealramh, .i. uimhiriughadh a shearbhóntaighthe,</span>
<lb n="4784"/><span>gidh eadh, pionósadh le léirsgrios</span>
<lb n="4785"/><span>seasgad míle dhá dhaoinibh ann trí lá (2.Sam.24).</span></p>
<lb n="4786"/>
<lb n="4787"/><p><span>An bille seo, an bille cinneamhnach so,</span>
<lb n="4788"/><span>órduigheann sé gan aon-tsagart Catoilicighe</span>
<lb n="4789"/><span>Rómhánach do rádh Aifrinn san ríoghacht so,</span>
<lb n="4790"/><span>nó má ghníd, coimhreóghfar ciontach a n-aird-thréason</span>
<lb n="4791"/><span>é, acht amháin an mhéid do thug</span>
<lb n="4792"/><span>mionnadh an diúltaighthe (claonadh soiléir an</span>
<lb n="4793"/><span>naomhadh coinghíl do shocrughadh Luimníghe);</span>
<lb n="4794"/><span>agus nách tiubharfaidh aon-duine cabhair, coghnamh,</span></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="4795"/><p><span>ná iocht d'aon-tsagart don tsórt san, nó má</span>
<lb n="4796"/><span>thugann, coimhreóghfar ciontach a bhfiolúntacht</span>
<lb n="4797"/><span>gan toradh eaguilse é.  Agus do chum obair</span>
<lb n="4798"/><span>shiúrálta do dhéanamh de, órduigheann mar an</span>
<lb n="4799"/><span>ccéadna go bhfaghaidh ionformaer an tsagairt</span>
<lb n="4800"/><span>chéadna céad púint dualguis do thaoibh sgéaluigheachta</span>
<lb n="4801"/><span>air féin ná air aendhe eile do thug cabhair,</span>
<lb n="4802"/><span>coghnamh, ná iocht dó, agus céad púint eile le tabhairt</span>
<lb n="4803"/><span>don té d'áiteómhadh nó chuirfeadh air an sagart</span>
<lb n="4804"/><span>ccéadna, nó air an té thabharfadh cabhair,</span>
<lb n="4805"/><span>coghnamh ná iocht dó, do chum a cciontuighthe</span>
<lb n="4806"/><span>'s a ndaortha.</span></p>
<lb n="4807"/>
<lb n="4808"/><p><span>Annois as dearbhtha as aen-chéad dhéag sagart</span>
<lb n="4809"/><span>Catoilicighe Rómhánacha do regiostráladh do</span>
<lb n="4810"/><span>réir Achta Pairliment do chum na hócáide sin</span>
<lb n="4811"/><span>ní thug mionnadh an diúltaighthe acht triar agus</span>
<lb n="4812"/><span>tríochadh díobh, agus do fuair a leath san bás, agus</span>
<lb n="4813"/><span>dona sagartaibh regiostrálta ní bhus mó ná a</span>
<lb n="4814"/><span>dhá ttrian.  Créad dhéanfaid an lear san míltíghe</span>
<lb n="4815"/><span>do Chatoilicithibh Rómhánacha annsan uile chóige</span>
<lb n="4816"/><span>don ríoghacht so do chum Dé d'adhradh iona</span>
<lb n="4817"/><span>slígh féin?  (Sirim nách tuigfighe me ionnus as go</span>
<lb n="4818"/><span>mórfainn an uimhir do chum míoshásaimh na</span>
<lb n="4819"/><span>riaghluigheachta, óir ní adeirm aenídh nách</span>
<lb n="4820"/><span>feasach do gach Protestúin sa náisiún chómh</span>
<lb n="4821"/><span>maith liom féin; agus as maith 'fhios aco nách</span>
<lb n="4822"/><span>diongmhála iad buairt ná trioblóid do dhéanamh,</span>
<lb n="4823"/><span>agus d'fhéadfainn a dheimhniughadh nách fuil sé</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="4824"/><p><span>air a n-aigne a dhéanamh).  Créad dhéanfaid</span>
<lb n="4825"/><span>siad an tan bhiaid breóighte nó ag dul chum</span>
<lb n="4826"/><span>báis?  Fios do chur air shagart (más féidir a</span>
<lb n="4827"/><span>fhagháil, óir caithfid uile an ríoghacht do thréigion</span>
<lb n="4828"/><span>nó bheith a ccontabhairt báis gan seachnadh),</span>
<lb n="4829"/><span>as bás siúrálta dhóibh é, a los méid an dualguis</span>
<lb n="4830"/><span>le fagháil ag an ionformaer, agus go siúrálta budh</span>
<lb n="4831"/><span>duine dá lucht aen-tígh é.  Ó an chruadháil dho-labhartha!</span>
<lb n="4832"/><span>Ó a chreideamhuin daoine?  Go</span>
<lb n="4833"/><span>deimhin budh mó budh sho-mholta a dhéanamh</span>
<lb n="4834"/><span>leó mar do-rín Rígh Franc leis na Hugonets,</span>
<lb n="4835"/><span>.i. a n-ionnarbhadh as an ríoghacht agus aimsir</span>
<lb n="4836"/><span>réasúnta do thabhairt dóibh do chum a n-eastát</span>
<lb n="4837"/><span>agus a maoin shaoghalta do dhíol.</span></p>
<lb n="4838"/>
<lb n="4839"/><p><span>Agus do chum gan tráchtadh air mórán do</span>
<lb n="4840"/><span>chúinsibh cruadhálacha eile san bhille seo, sirim</span>
<lb n="4841"/><span>cead mo chéadfadh uiríseal do thairigsin go bhfuil</span>
<lb n="4842"/><span>sé neamhghasta agus a n-aghaidh buntáiste an</span>
<lb n="4843"/><span>riaghluighthe go ndéanfaoi an bille sin do chur</span>
<lb n="4844"/><span>a bhfeidhm le dlighe.</span></p>
<lb n="4845"/>
<lb n="4846"/><p><span>Air ttúis atá sé neamhghasta na Catoilicithe</span>
<lb n="4847"/><span>Rómhánacha féin do cheanna-mhúchadh san</span>
<lb n="4848"/><span>ríoghacht so an tan atá an Rígh ag iarradh saoirse</span>
<lb n="4849"/><span>do Phrotestúnaibh ó phriónsaoibh Catoilicighe</span>
<lb n="4850"/><span>Rómhánacha.</span></p>
<lb n="4851"/>
<lb n="4852"/><p><span>Ansa dara háit atá sé neamhghasta mar</span>
<lb n="4853"/><span>nochtfaidh sé ón ríoghacht an chuid as mó dona</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="4854"/><p><span>daoinibh go mór-mhór an pháirt seo dhíobh dá</span>
<lb n="4855"/><span>ngairmthear le phrás an Scrioptúradh, "sgoltóirighe</span>
<lb n="4856"/><span>cunnadh agus tarrangóirighe uisge."  Óir má déintear</span>
<lb n="4857"/><span>dlígh don bhille seo, na huile lucht eastáit</span>
<lb n="4858"/><span>Chatoilicighe Rómhánacha, ceannuighthe, deileáluighthe,</span>
<lb n="4859"/><span>lucht siupuighthe, an uile chearduighe,</span>
<lb n="4860"/><span>gabháltuighe, agus a lucht leanmhana, díolfaid a</span>
<lb n="4861"/><span>maoin shaoghalta agus tréigfid an ríoghacht; agus</span>
<lb n="4862"/><span>déanfaid fós na fogh-dhaoine an nídh céadna</span>
<lb n="4863"/><span>d'fhéadfaidh a bpasáiste do cheannach; agus an</span>
<lb n="4864"/><span>chuid nách féadfaidh sin do dhéanamh iompóid</span>
<lb n="4865"/><span>amach 'na mbithiúnaigh agus 'na lucht robála, an</span>
<lb n="4866"/><span>tan nách biaidh aen-eagalsaigh aco do chum a</span>
<lb n="4867"/><span>tteagaisg nó a riaghluighthe nó a ccoimeádta</span>
<lb n="4868"/><span>leith aistigh do theórainn.  Agus as deimhin</span>
<lb n="4869"/><span>liom gur beag do Phrotestúnaibh na ríoghachta</span>
<lb n="4870"/><span>ná fuil 'fhios aco gur mó ná leath daoine na</span>
<lb n="4871"/><span>hÉirionn na Catoilicithe Rómhánacha beag agus</span>
<lb n="4872"/><span>mór.  'Na n-éagmais seo uile do féadfaoi a cclann,</span>
<lb n="4873"/><span>an chuid budh lugha dhe, do thabhairt suas chum</span>
<lb n="4874"/><span>airm a ndúithibh eachtrann agus armáil líonmhar do</span>
<lb n="4875"/><span>dhéanamh suas don Phretender; agus gan amhras</span>
<lb n="4876"/><span>biaidh éigneach go leór chum a ndúithe díleas do</span>
<lb n="4877"/><span>bhuain amach agus díoghaltas do dhéanamh air son</span>
<lb n="4878"/><span>na héagcóradh tuigthear dhóibh do-ríneadh ortha</span>
<lb n="4879"/><span>féin agus air a n-aithreachaibh.  Agus annso ní</span>
<lb n="4880"/><span>fhéadaim gan machtnamh do dhéanamh air an</span>
<lb n="4881"/><span>nídh do-chualadh go minic an ministéir stáit</span>
<lb n="4882"/><span>budh mhó agus budh ghliocadh dá raibh san bhFrainc</span></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="4883"/><p><span>dá rádh, ná dearnaidh Rígh na Fraince riamh</span>
<lb n="4884"/><span>gnódh budh neamhghasta ná na Hugonets do</span>
<lb n="4885"/><span>ionnarbhadh, óir air feadh cúrsa iomlán an</span>
<lb n="4886"/><span>chogaidh uile do budh iad budh naimhdíghe, do</span>
<lb n="4887"/><span>budh éignighe, agus budh neamhspáráluighe air a</span>
<lb n="4888"/><span>ccuid fola dá naimhdibh uile.</span></p>
<lb n="4889"/>
<lb n="4890"/><p><span>Ansa treas áit as neamhghasta an nídh náisiún</span>
<lb n="4891"/><span>do dhíthiughadh ó dhaoinibh, da chaithfior go</span>
<lb n="4892"/><span>hócáideach do dhaoiniughadh le heachtrainn agus le</span>
<lb n="4893"/><span>strainséiribh.  Cionnus eile d'fhéadfamaoid an</span>
<lb n="4894"/><span>talamh do threabhadh, arbhar do bhuaint ná</span>
<lb n="4895"/><span>'bhualadh, clocha ná uisge do tharrang, etc?  Ní</span>
<lb n="4896"/><span>hinmheasta gur féidir linn ár sáth daoine d'fhagháil</span>
<lb n="4897"/><span>chum na n-ócáidighe seo acht leis na Hugonets</span>
<lb n="4898"/><span>do ghairm nó na Francaigh dhídheanaighthe atá</span>
<lb n="4899"/><span>annois sgaipithe a ccríochaibh na hEuróipe.</span>
<lb n="4900"/><span>Go deimhin as féidir linn iad so do bheith aguinn.</span>
<lb n="4901"/><span>Gidh eadh, do budh Hugonets nó Cailbhínigh</span>
<lb n="4902"/><span>iad, agus as eadh fós, agus iompchuróid cloimhte maille</span>
<lb n="4903"/><span>re harmaibh eile, agus ciodh go spalpfaid na mionnadh</span>
<lb n="4904"/><span>uile d'iarruid ár ndlighthe, biaid air athrach</span>
<lb n="4905"/><span>creidimh leis seo ceapuighthe le dlígh, agus</span>
<lb n="4906"/><span>déanfaid a ndíthchioll air é chraobhsgaoile.  Agus</span>
<lb n="4907"/><span>cia agá bhfuil 'fhios créad do dhéanfadh dream</span>
<lb n="4908"/><span>daoine chómh mór san íodhgair iona náttúir, agus</span>
<lb n="4909"/><span>innilte air arm, a n-aghaidh lucht na tíre le linn</span>
<lb n="4910"/><span>an dara nó an tríomhadh glún.</span></p>
<lb n="4911"/>
<lb n="4912"/><p><span>Air iasacht atáim ag fagháil an mhachtnaimh</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="4913"/><p><span>seo ón bhfreagra do thug piaradh oirdheirc dár</span>
<lb n="4914"/><span>ndúthaidh, Iarla déaghnach Droichid Átha, air</span>
<lb n="4915"/><span>Thighearna na Gaillimhe, nár fhág aon-chloch</span>
<lb n="4916"/><span>gan iompódh ná meódhan ná gastacht iongartha</span>
<lb n="4917"/><span>gan cur a ngníomh an tan shuidh 'na cheann</span>
<lb n="4918"/><span>coiste an chéad-uair do chum bille 'chur a bhfeidhm</span>
<lb n="4919"/><span>le a ccaithfidís na Catoilicithe Rómhánacha mionnadh</span>
<lb n="4920"/><span>na huachtarántachta do thabhairt.  Agus an tan</span>
<lb n="4921"/><span>mhothuidh go rabhadar an chuid eile dona</span>
<lb n="4922"/><span>piaraoibh a n-aghaidh an éigin sin, d'agaill iad</span>
<lb n="4923"/><span>diaidh a ndiaidh fó leith, ag iarradh iad do</span>
<lb n="4924"/><span>tharang chum geallamhna an bille do chur a</span>
<lb n="4925"/><span>bhfeidhm.  Agus do labhair Tighearna na</span>
<lb n="4926"/><span>Gaillimhe leis an tan sin ansna focalaibh seo:</span></p>
<lb n="4927"/>
<lb n="4928"/><p><span>"As deimhin liom, a Thighearna," air sé, "go</span>
<lb n="4929"/><span>mbiadh tú chum an bhille seo do chur a bhfeidhm,</span>
<lb n="4930"/><span>óir neartófar an creidiomh Protestún leis agus ainicfimíd</span>
<lb n="4931"/><span>sinn féin óna piastaoibh seo, .i. na</span>
<lb n="4932"/><span>pápairighe."</span></p>
<lb n="4933"/>
<lb n="4934"/><p><span>"Do budh áthusach liom, a Thighearna," do</span>
<lb n="4935"/><span>ráidh Iarla Dhroichid Átha, "an creideamh</span>
<lb n="4936"/><span>Protestún d'fhaicsin neartuighthe, gidh eadh,</span>
<lb n="4937"/><span>créad dhéanfamaoid, a Thighearna," air sé, "gan</span>
<lb n="4938"/><span>sgoltóiríghe cunnadh agus tarraingtheóirighe uisge nó</span>
<lb n="4939"/><span>lábuirighe chum ár ccuid talmhan do threabhadh,</span>
<lb n="4940"/><span>an t-arbhar do bhualadh, etc.?"</span></p>
<lb n="4941"/>
<lb n="4942"/><p><span>"Ná bíodh san 'na cheist ort," do ráidh Tighearna</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="4943"/><p><span>na Gaillimhe, "óir do-bheirim-se m'fhocal agus</span>
<lb n="4944"/><span>m'onóir duit go ttiubharfadh mé tríochad míle</span>
<lb n="4945"/><span>muintear mhaith Protestúin don ríoghacht an trí</span>
<lb n="4946"/><span>mhíosa tar éis an bhille do chur a bhfeidhm."</span></p>
<lb n="4947"/>
<lb n="4948"/><p><span>"Tríochad míle muintear Protestúin!  Leis an</span>
<lb n="4949"/><span>réasún san," do ráidh an tIarla, "biaidh mé a</span>
<lb n="4950"/><span>n-aghaidh an bhille.  Óir níl duine aco-san nách</span>
<lb n="4951"/><span>iompchurann cloidheamh agus nách áirmhigheann é</span>
<lb n="4952"/><span>féin 'na dhuine uasal chómh maith liom-sa, agus as</span>
<lb n="4953"/><span>dealrach go dtairigfeódh mé comhrac dá</span>
<lb n="4954"/><span>ttogarainn locht d'fhagháil air; agus a ttaoibh an</span>
<lb n="4955"/><span>feasach damh-sa ní fheadar nach fásfadh uimhir</span>
<lb n="4956"/><span>don tsórt san ann deich fitchchid nó dá fhithchid</span>
<lb n="4957"/><span>bliadhan do chum lucht na tíre d'ionnarbhadh."</span></p>
<lb n="4958"/>
<lb n="4959"/><p><span>(Fá) dheóidh atá sé a n-aghaidh na riaghluigheachta,</span>
<lb n="4960"/><span>óir as deimhin go ndéinid ceannaighthe agus</span>
<lb n="4961"/><span>deileáluighthe Catoilicighe Rómhánacha ní bhus</span>
<lb n="4962"/><span>mó ná leath trádála na ríoghachta, agus ní bhus mó</span>
<lb n="4963"/><span>custoim agus diúité do dhíol do thaoibh na hearradh</span>
<lb n="4964"/><span>thig don náisiún ná 'bhfuil do Phrotestúin ann.</span>
<lb n="4965"/><span>Annois dá ccuirfidhe an bille seo a bhfeidhm do</span>
<lb n="4966"/><span>chaithfidís na ceannuighthe agus na deileáluighthe</span>
<lb n="4967"/><span>seo uile an ríoghacht do thréigion, agus do luigheadódh</span>
<lb n="4968"/><span>san go mór cogaltus na coróinne, agus as ag Dia</span>
<lb n="4969"/><span>atá 'fhios cia an t-am déanfaoi suas an chailleamhuin</span>
<lb n="4970"/><span>seo, dá ndéanfaoi go bráth.</span></p>
<lb n="4971"/>
<lb n="4972"/><p><span>Ag so cás dobrónach, a aithreacha príomh-ársa,</span>
<lb n="4973"/><span>a thighearnaoi fíor-onóireacha, agus a sheannattóirighe</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="4974"/><p><span>ro-oirdhearca, Catoilicighthe Rómhánacha míofhoirtiúnacha</span>
<lb n="4975"/><span>na hÉirionn, d'fhuilingeódh bás an</span>
<lb n="4976"/><span>uile dhuine dhíobh lena gcloidheamh iona</span>
<lb n="4977"/><span>láimh, dá measfaidís go ndéanfaoi na geallamhna</span>
<lb n="4978"/><span>poibillighe tugadh dóibh do chlaonadh, ná iad</span>
<lb n="4979"/><span>féin d'ísliughadh gan cúis do chum sglábhachta</span>
<lb n="4980"/><span>chómh do-fhulaingthe seo.  Do bhí a meódhan</span>
<lb n="4981"/><span>chómh socair sin, a n-iompchur chómh síothchánta</span>
<lb n="4982"/><span>san, agus a ndílseacht chómh neimh-thíbhealuighthe</span>
<lb n="4983"/><span>sin, go ttugaid slán faoi an ccuid as</span>
<lb n="4984"/><span>measa dá naimhdibh, ón lá ionar ghéilleadar dó</span>
<lb n="4985"/><span>so, locht ná claonadh air bith d'fhagháil ann</span>
<lb n="4986"/><span>n-a n-iompchur.  An t-aenídh amháin do-chuala</span>
<lb n="4987"/><span>riamh dá chur 'na leith, gan a ccroidhthe ná</span>
<lb n="4988"/><span>a ngean do bheith don riaghluigheacht agus go</span>
<lb n="4989"/><span>ttángadar mórán sagart annois go déaghnach a</span>
<lb n="4990"/><span>tíorthaibh eachtrann don ríoghacht so.</span></p>
<lb n="4991"/>
<lb n="4992"/><p><span>Air an ccéad airtigiol iarfad cead an fhreagra</span>
<lb n="4993"/><span>chéadna do thabhairt do thug genearál na Viertes</span>
<lb n="4994"/><span>air an cconsul Rómhánach (Titus Livius).</span>
<lb n="4995"/><span>d'fhiafraidh an consul don ghenearál so (iar</span>
<lb n="4996"/><span>ndéanamh síothchána an ceathramhadh nó an</span>
<lb n="4997"/><span>cúigemheadh huair leis féin agus lena mhuintir) an</span>
<lb n="4998"/><span>fada mhairfeadh an tsíothcháin déaghnach san.</span>
<lb n="4999"/><span>Adubhairt: "an feadh thabharfádh-sa úsáid</span>
<lb n="5000"/><span>mhaith dúinn."  Le bhur toil, a thighearnaoi ársa</span>
<lb n="5001"/><span>agus a sheannattóirighe oirdheirca, tugaidh dúinne an</span></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="5002"/><p><span>meódhan agus an tsaoirse chéadna atá ag ár</span>
<lb n="5003"/><span>ccoimhshearbhóntaighthe ár ndíthchioll do dhéanamh</span>
<lb n="5004"/><span>agus a thoradh do bheith aguinn.  Ná deintear</span>
<lb n="5005"/><span>deifir acht don mhaith agus don olc, agus déanfad-sa</span>
<lb n="5006"/><span>go maith go mbiaidh ár ccroidhthe, ár ngean, agus</span>
<lb n="5007"/><span>ár lámha, ag an riaghluigheacht.  Óir ní gábha</span>
<lb n="5008"/><span>stoc (mór) réasúin chum a mheasta go mbiaidh</span>
<lb n="5009"/><span>daoine 'mhairean air a sástacht faoi riaghluigheacht</span>
<lb n="5010"/><span>air (bith 'na) n-amadáin chómh mór san</span>
<lb n="5011"/><span>agus go ttaraingeófaoidh go réidh iad ó shiúráltacht</span>
<lb n="5012"/><span>go neamhshiúráltacht.  Ní fuláir gurab ainbhfiosach</span>
<lb n="5013"/><span>a (mbunreachtaibh) na Gearmáinne agus Holóind</span>
<lb n="5014"/><span>an té déarfadh nach mbeadh Catoilicithe</span>
<lb n="5015"/><span>Rómhánacha coimh-dhíoghraiseach le Protestúin</span>
<lb n="5016"/><span>agus nach dtabhraidís a ngean mar a chéile don</span>
<lb n="5017"/><span>riaghluigheacht faoi a mairid an tan gheóbhaid</span>
<lb n="5018"/><span>úsáid mán ionann.</span></p>
<lb n="5019"/>
<lb n="5020"/><p><span>Air an dara hairtiogal fiafróidh mé an cheist</span>
<lb n="5021"/><span>chéadna d'fhiafruidh Abraham don Uilea-chomhachtach</span>
<lb n="5022"/><span>(Gen.18.23): "An cciorrbhódh</span>
<lb n="5023"/><span>tú an t-ionraic maraon leis an dream malluighthe?"</span>
<lb n="5024"/><span>An ccaithfidh na sagairt shocaracha shíothchánta</span>
<lb n="5025"/><span>a mhair san tír le mórán bliaghan léirsgrios</span>
<lb n="5026"/><span>d'fhulang a dtaoibh neamhóghmóis sagart eile,</span>
<lb n="5027"/><span>gan fios a tteachta aco, nó dá mbiadh 'fhios aco,</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="5028"/><p><span>gan é 'na ccomhachtaibh a ccosg?  Ní headh, tá</span>
<lb n="5029"/><span>tnúth aco le nithe as feárr ó mhíne agus ó chneastacht</span>
<lb n="5030"/><span>an riaghluighthe láithrigh; agus geallaid dóibh féin,</span>
<lb n="5031"/><span>ó gabhadh társa ó theacht mórdhachta sácrálta</span>
<lb n="5032"/><span>Rígh Seóirse chum na coróinne (d'aimhdheóin</span>
<lb n="5033"/><span>déine na ndlighthe do-ríneadh iona n-aghaidh a</span>
<lb n="5034"/><span>reimheas na Bainríghine Anna), agus ó fuaradar gan</span>
<lb n="5035"/><span>toirmeasg gan trioblóid taithighe a ccreidimh</span>
<lb n="5036"/><span>guidhid dá thaoibh go síor-ghnáthach beannachta</span>
<lb n="5037"/><span>neimhe do thuitim air féin agus air a mhinistéirighe,</span>
<lb n="5038"/><span>amhuil gheóbhaidh an mhíne agus an chneastacht</span>
<lb n="5039"/><span>(chéadna iad) annois agus caomhnóidh iad; agus dá</span>
<lb n="5040"/><span>bhrígh sin tiomnaid iad féin agus a ccás go ró-uiríseal</span>
<lb n="5041"/><span>fé tharamuin gaoise an Phairliment</span>
<lb n="5042"/><span>láithrigh.</span></p>
<lb n="5043"/>
<lb n="5044"/><p><span>Finis</span>
<lb n="5045"/><span>Uilliam Ó Murchadha</span>
<lb n="5046"/><span>May 10 1772.</span></p>
<lb n="5047"/>
<lb n="5048"/><p>
<lb n="5049"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Stair Fhír-Cheart ar Éirinn

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Stair Fhír-Cheart ar Éirinn

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
