Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">0401</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">JCHAS102 41-68</note>
                         <note type="L">43</note>
                         <note type="B">1848lsc 19L</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2017</date><idno>JCHAS102 41-68</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author>0401</author><imprint><publisher/><date>1848lsc 19L</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Ortha le rádh an aghaidh an tonn teasgach</span>
<lb n="2"/><span>do bhí an Éirin A.D. 1832.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Ó a Íosa a fhúasglaightheóir díadha bí trócaireach</span>
<lb n="5"/><span>orn, agus air an saoghal uile.  Amen.  Ó a Dhía</span>
<lb n="6"/><span>chómhachtach, ó a Dhía bheanaighthe, a Dhía</span>
<lb n="7"/><span>dhomharbhthach, bíoch trúagh agad orn, agus air</span>
<lb n="8"/><span>a bfuil san saoghal uile.  Amen.  Tábhair trócaire</span>
<lb n="9"/><span>agus mothfachna ó a Íosa air feadh na gúaisibh seo</span>
<lb n="10"/><span>do láithir, doirt anúas tfuil mhór-lúach oirn.</span>
<lb n="11"/><span>Amen.  Ó a athair shíorruídhe bí trócaireach orn</span>
<lb n="12"/><span>tré fhuil ró naomhtha t'aon mhac Íosa Críosd.  Bí</span>
<lb n="13"/><span>trócaireach orn athchuinghiomuid ort.  Amén.</span>
<lb n="14"/><span>Amén.  Amén.</span>
<lb n="15"/></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="16"/><p><span>Bzzzzz1833 19L</span>
<lb n="17"/><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="18"/><span>Is mó suaircfhear snua-gheal mear</span>
<lb n="19"/><span>d'imigh i gcéin gan réim tar lear,</span>
<lb n="20"/><span>agus fionn-bhean bhúclach, cúlchas, seang</span>
<lb n="21"/><span>ag a raibh croí gan díth gan mheang.</span>
<lb n="22"/></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="23"/><p><span>Bzzzzz1834lsc 19L</span>
<lb n="24"/><span>Beidh pláig is gorta go follas i dtíorthaibh,</span>
<lb n="25"/><span>taispeánta, taoma san aer go coimhtheach,</span>
<lb n="26"/><span>mórán iontais dá fhaicsin ag daoinibh</span>
<lb n="27"/><span>leo riamh ar talamh ná facthas roimhe sin.</span>
<lb n="28"/></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="29"/><p><span>Bzzzzz1834 19L</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>A shéimhfhir is léannta 's is mórdha crut,</span>
<lb n="32"/><span>is tréitheach i mbéasaibh 's a nóis gan lot,</span>
<lb n="33"/><span>'nois gléasam ár mbuíochas go córach ceart,</span>
<lb n="34"/><span>chum aoin-mhic na béithe, is chum fó na bhfeart.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Mar shaor sé ó thaomaibh an bhróin 's an cheas,</span>
<lb n="37"/><span>a n-aoire dá thréada is fónta meas,</span>
<lb n="38"/><span>mar chaomhnaigh gan éislinn re mórdhacht gean,</span>
<lb n="39"/><span>a caomhshagart d'Éire na n-órbhrog sean.</span>
<lb n="40"/></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="41"/><p><span>Is léanmhar an néal-so 's an ceo le seal,</span>
<lb n="42"/><span>ar spéir-bharraibh Éireann 's ar thóraibh ceal,</span>
<lb n="43"/><span>do traochadh, do léanadh tar fóir gan char,</span>
<lb n="44"/><span>ár mbéithe, ár dtréinfhir 's ár n-óige mear.</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Biaidh pléireacht ag féinibh re só ar gach ard,</span>
<lb n="47"/><span>biaidh caomhchruit' 'gá ngléasadh gan cómha ag gach bard,</span>
<lb n="48"/><span>biaidh féis na mban aerdha le ceol gan sgáth,</span>
<lb n="49"/><span>ó théarnaighón mbaoghal ár lóchrann Dáith.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Bzzzzz1833 19L</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="52"/><p><span>Is fada Éire faoi throm-bhrón,</span>
<lb n="53"/><span>gan seascair-bhéile, gan teann-lón,</span>
<lb n="54"/><span>gan staraí gléasta, gan bhinn-bhard,</span>
<lb n="55"/><span>ag canadh a béasa go glinn ard.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p/>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="58"/><p><span>Bzzzzz1834 19L</span>
<lb n="59"/><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="60"/><span>Chumh an Athar Dáibhídh Ó horgáin, dá eargairim air a théurnadh</span>
<lb n="61"/><span>ó'n bhfiabhrus. 1834.</span>
<lb n="62"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="63"/><p><span>Bzzzzz1834-35 19L</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>TEXT</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Pláig Fholasach</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>1 Ní tubaistuidhe.  ní míodhámharuidhe</span>
<lb n="70"/><span>et ní conntabharthadha an phláig féin ioná</span>
<lb n="71"/><span>an ghorta.  Do scriosan air uairibh na tíortha</span>
<lb n="72"/><span>et na cathracha mar sin do buaidhreadh na</span>
<lb n="73"/><span>Rómhánchaibh; nuair tháinic namhuid na</span>
<lb n="74"/><span>cine daona .i. Alaricus. tar éis léirscrios na</span>
<lb n="75"/><span>hIodáile go huile. do-tháinidh a bhfos longphort</span>
<lb n="76"/><span>leis an Róimh, gur thuiteadair na</span>
<lb n="77"/><span>Rómhánaig. san uile shórd mídhádh</span>
<lb n="78"/><span>bochtaneacht amhgair et míofhortúin le</span>
<lb n="79"/><span>huireasbadh gach uile neithe. nár fágbhadh</span>
<lb n="80"/><span>aon rud aco do'n bheatha is gnáthach le</span>
<lb n="81"/><span>duine d'ithe. ionnus gur chromadur air na</span>
<lb n="82"/><span>capuill. na gadhair. na cat. na luchaig. na los-</span>
<lb n="83"/><span>cáin. et an uile ainmhídhe eile shnámhas air</span>
<lb n="84"/><span>an ttalamh ionna bfhaighdís lam air d'ithe.</span>
<lb n="85"/><span>et an uair do thoipeadar so orrtha do</span>
<lb n="86"/><span>shíghneadar féin air a chéile. d'ithe.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>2 Is uathbhásach critheaglach an bhail-</span>
<lb n="89"/><span>so air an ccinne dhaona ionna bhfuil sé do</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="90"/><p><span>riocht anos orrtha a chéile d'ithe le gorta le</span>
<lb n="91"/><span>huireasbadh et le hanacra.  d'itheadar na</span>
<lb n="92"/><span>hAithreacha a clann mhac. et na máithreacha</span>
<lb n="93"/><span>an ghein do thugaidís chum an tsaoghail.  Do</span>
<lb n="94"/><span>thuit an nídh ceadna amach a</span>
<lb n="95"/><span>bhfoslongphort no a Siege Ierúsalem. mur</span>
<lb n="96"/><span>thugan Usebius a bhforus feasa na heagluise</span>
<lb n="97"/><span>cúntas air.  Ag Siege Numentia.</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>(p. 130) Pláigh Choimhtheach</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Numentia. an tan do chuir Scipio cosg air an</span>
<lb n="102"/><span>uile shórd bígh na beatha ioná aon nídhe eile</span>
<lb n="103"/><span>do bhearfadh cabhair congnamh ioná</span>
<lb n="104"/><span>fáeseamh dóibh. do bhí an oiread san</span>
<lb n="105"/><span>d'amhluadh do gheanachuis et do chíocras</span>
<lb n="106"/><span>orrtha. a ccás go nionnsuighdís et go rithidís</span>
<lb n="107"/><span>air na Rómhánacha gach aon lá chum bear-</span>
<lb n="108"/><span>tha orrtha. mur bheithdís ag fiadhach</span>
<lb n="109"/><span>beathadhaigh allta et an mhuintir 'na</span>
<lb n="110"/><span>mbeiridís orrtha. d'ithidís et do ghearadaois</span>
<lb n="111"/><span>iad ionna mblodhnaibh et do reicidís iad ann</span>
<lb n="112"/><span>sna cuadhmhargaibh go hoscailte gan cheilt.</span>
<lb n="113"/><span>ionnus gur mhó an meas do bhíodh ar</span>
<lb n="114"/><span>Rómhánach mharbh ionná air fhuascladh</span>
<lb n="115"/><span>dhuine bheó.  Luaidhtear scéal annsa</span>
<lb n="116"/><span>ceathramhadh leabhar do leabhruibh na</span>
<lb n="117"/><span>Ríogh. air ghorta do bhris amach a Samária</span>
<lb n="118"/><span>an aimsir Eliseus an fháig do sháruighean</span>
<lb n="119"/><span>gach ar léighios fós.  Do bhí teirce an bhídh</span>
<lb n="120"/><span>chomh mór sin go reicídh ceann aisil air</span>
<lb n="121"/><span>cheithre fithid píosa airgid. et go bhfaghthaoi</span>
<lb n="122"/><span>chúig phíosa airgid air thómhas beag do</span>
<lb n="123"/><span>shalchar colúir. scéal budh bharbardha</span>
<lb n="124"/><span>...a budh aingídhe et budh dhólásoidhe</span>
<lb n="125"/><span>dám fhéidir a chlos anuair do chathadar a</span>
<lb n="126"/><span>raibh aco don bhia d'ithidis na mná a lean-</span>
<lb n="127"/><span>bhadh féin. et do rín bean gearán</span>
<lb n="128"/><span>p. 131 le Rígh Israel air mhnaoi eile do</span>
<lb n="129"/><span>bhris connra nó marga do rinn sí lé .i. do bhí</span>
<lb n="130"/><span>dís leanbh aco et d'itheadur leanbh aco air</span>
<lb n="131"/><span>ttúis. et do cheil an bhean eile a leanbh féin.</span>
<lb n="132"/><span>ag so an gearán do rin sí leis an Rígh a</span>
<lb n="133"/><span>dúbhairt sí mur so do chóimhlíonasa mo</span>
<lb n="134"/><span>chonnra lé si. et d'ithiomair mo leanbhsa air</span>
<lb n="135"/><span>ttúis. na dhiagh sin do chuir sise a leanbh féin</span>
<lb n="136"/><span>a leataoibh uaimse. et séanadh sí mo cheart</span>
<lb n="137"/><span>féin do tabhairt damhsa. air chlos cainte na</span>
<lb n="138"/><span>mná do'n Rígh do ghlac uamhuin mhór é do</span>
<lb n="139"/><span>strac a chuid éduigh et do buaileadh é le</span>
<lb n="140"/><span>doilghíos do-áirmhithe.  Tucidh Iosephus</span>
<lb n="141"/><span>cúntas dúinn ann sa seachtmha leabhar do</span>
<lb n="142"/><span>thráchtas air choguidhe na nIúduidheach</span>
<lb n="143"/><span>scéal atá ró ghaolmhar do'n stair shuas. acht</span>
<lb n="144"/><span>gurab uathbhásaidhe é só ioná an scéal eile.</span>
<lb n="145"/><span>Do bhí adeir se. an Ierúsalem. an uair do</span>
<lb n="146"/><span>chuiridh Siege le bean uasall onórach</span>
<lb n="147"/><span>shaidhbhir. et do chuir an bhean cheadna.</span>
<lb n="148"/><span>a cuid óir et airgid et ionnmhais a ttigh</span>
<lb n="149"/><span>áirighe de'n bhaile. acht beagán. et iar an</span>
<lb n="150"/><span>mbeagán sin do mhair sí tréimhse aimsire le</span>
<lb n="151"/><span>bainistídhe mhaith mheasardha.  Achd mo nuar!</span>
<lb n="152"/><span>níor fullaingidh dhí sin do dhéanamh</span>
<lb n="153"/><span>a bhfad.  Óir an tan do fuaradar</span>
<lb n="154"/><span>soigheadúiridhe an díon</span>
<lb n="155"/><span>p. 132 díon longphoirt amach an áit ioná</span>
<lb n="156"/><span>raibh an saidhbhrios a ccoiméad do stracadar</span>
<lb n="157"/><span>do scubadar et do shliobadar uaithe gach a</span>
<lb n="158"/><span>raibh amuigh 'ná astig an árd ionná a bhfána</span>
<lb n="159"/><span>aice. nó tré chruadháil nó chinneamhuin go</span>
<lb n="160"/><span>ttabharfadh gaol caruid nó cómhfhogus con-</span>
<lb n="161"/><span>gnamh ionná fóirighthin di. do stoladaois na</span>
<lb n="162"/><span>saighdiúireadha an braon. an drannt. an mhír</span>
<lb n="163"/><span>nó an greidhim do chuireadh sí chum a béil.</span>
<lb n="164"/><span>uime sin air na faicsin féin caillte gan dóchus</span>
<lb n="165"/><span>ioná comairce. et lán deimhneach air bhás</span>
<lb n="166"/><span>d'fhághail do'n ghorta. do an oireasabadh. et</span>
<lb n="167"/><span>d'n dítheacht gan cabhair ioná congnamh 'na</span>
<lb n="168"/><span>dochar ioná fóirighthin d'fhághail ioná</span>
<lb n="169"/><span>riachtanas.  Ó cháirde cad do rin a bhean</span>
<lb n="170"/><span>uasall mhíofhortúnachso.  Do armáil sí í féin</span>
<lb n="171"/><span>a ccoinimh dlígh na nadúire et ag amharc</span>
<lb n="172"/><span>air a leanabh do bhí ceangailte dá cíochaibh.</span>
<lb n="173"/><span>do scread sí air an modhso.  Á a Mhic mhío-</span>
<lb n="174"/><span>fhortúnaic. na máthar is míodhádhbharuidhe</span>
<lb n="175"/><span>ioná sin. cad do dhéanfa mé leat.  Cá ccúmh-</span>
<lb n="176"/><span>dóchad cá ttaisgiod nó cá ccoiméadfad tú.</span>
<lb n="177"/><span>Tá'n chruadháil et an gábhadh chómh mór</span>
<lb n="178"/><span>sin.  súd et gur shábhalas tu ó'n ngorta. atáim</span>
<lb n="179"/><span>lán deimhneach tu bheith ad dhaoirseach</span>
<lb n="180"/><span>p. 133 dhaoirseach ag na Rómhánchaibh.</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="181"/><p><span>A mhic is fearr go mór go noilfidh tú do</span>
<lb n="182"/><span>Mháthair do thug bith na broinn duit. et</span>
<lb n="183"/><span>súgha a cíoch duit.  Is feárr uathbhás eagla</span>
<lb n="184"/><span>et scannradh do chur air na saighdiúirídhe</span>
<lb n="185"/><span>malluighthe-so a ccás go mbeith trácht air an</span>
<lb n="186"/><span>ngníomh so ag cineachaibh go deire an</span>
<lb n="187"/><span>tsaoghail et dubhrón do bhuala a</span>
<lb n="188"/><span>ccriodhtheacha na ccuiptheóireadha so nár</span>
<lb n="189"/><span>fhág aon tslíghe eile agam chum marthain air</span>
<lb n="190"/><span>rádh na bhfocalso. do gheárr sí sgornach an</span>
<lb n="191"/><span>leinbh mhín cheannsa mhaoth óig. et do rin</span>
<lb n="192"/><span>dá leath chomhtrom iona lár de. et do</span>
<lb n="193"/><span>bhruith air an ttine leath de. et chuir an leath</span>
<lb n="194"/><span>eile a ccoiméad. tar éis an chéad leath d'ithe</span>
<lb n="195"/><span>dhe. an uair do bhí an tslachchuimhne</span>
<lb n="196"/><span>chúmhach so críochnaighthe ag an mnaoi</span>
<lb n="197"/><span>thubhaistigh. do ritheadar na</span>
<lb n="198"/><span>soighdiúireadha asteach air fághail bholadh</span>
<lb n="199"/><span>na feóla.  Do bhagradar go géar air an mnaoi</span>
<lb n="200"/><span>mur an inneósach sí dhóibh cá raibh a stór</span>
<lb n="201"/><span>go nimreóchadís bás et buan éag uirthe dá</span>
<lb n="202"/><span>dhruim.  Acht an bhean air mearúghadh air</span>
<lb n="203"/><span>cuthach air buile et air biothbhánuidhe do</span>
<lb n="204"/><span>dheasgoibh an ghníomha do rin sí. et nár bhfeárr</span>
<lb n="205"/><span>lé críoch d'imtheóchadh uirthe ion-</span>
<lb n="206"/><span>ná a leanbh do leanmhuin do'n tsaoghal eile</span>
<lb n="207"/><span>d'fhreagar si mur so iad.  Síothcháin a cháirde</span>
<lb n="208"/><span>ghrádhach et a dhaoine muinteardha.</span>
<lb n="209"/><span>roineamaoid go grádhmhar le chéile gan im-</span>
<lb n="210"/><span>reasán. ag rádh na mbriatharso</span>
<lb n="211"/><span>p. 134 mbriatharso. do thug sí an leath do </span>
<lb n="212"/><span>bhí gan ithe d'en leanbh le et do leag sí air</span>
<lb n="213"/><span>an cclár ós ccómhair é do ghlac eagla ró mhór</span>
<lb n="214"/><span>na saighdiúireadha air an radharc</span>
<lb n="215"/><span>uathbhásach critheaglach sin. ionnus ná'r</span>
<lb n="216"/><span>fhéadadur aon fhocal do rádh ná labhairt</span>
<lb n="217"/><span>acht an bhean air an ttaomh eile ag féachain</span>
<lb n="218"/><span>ortha le fiadhantus et mearúdhagh céile. et</span>
<lb n="219"/><span>le glór brisde adúbhairt air an modhso.  A</span>
<lb n="220"/><span>dhaoine uaisle nách é so mhacso. toradh mo</span>
<lb n="221"/><span>bhroinne féin. nách é so mo ghníomh féin?</span>
<lb n="222"/><span>créad an fáth na blaistí cuid de'n fheoilsi? et</span>
<lb n="223"/><span>gur ithiosa rómhaibh í.  A bhfuiltí ní bhus</span>
<lb n="224"/><span>cúirialta. ní bhus déistinídhe ioná ní bhus</span>
<lb n="225"/><span>laige 'ná bean. a bhfuil sibh ní bhus</span>
<lb n="226"/><span>scrupaluidhe ní bhus eagladha ioná an</span>
<lb n="227"/><span>Mháthair do thug chum an tsaogail é.  Ó</span>
<lb n="228"/><span>beiridh air. is mise d'ith an chead ghreim do.</span>
<lb n="229"/><span>et congmhadh mé cuideachta díbhse ag ithe</span>
<lb n="230"/><span>na coda eile. acht níor bféidir leis na saigh-</span>
<lb n="231"/><span>dúireadha fanamhuin ag amharc air radharc</span>
<lb n="232"/><span>chómh critheaglach.  Leis sin do ritheadar</span>
<lb n="233"/><span>amach trí na dóirse. et d'fhágbhadar an</span>
<lb n="234"/><span>máthair na haonar astigh.</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>3 Cad is féidir liom do rádh air na plágh-</span>
<lb n="237"/><span>aibh eagcruadhais so. do léir scríos mórán</span>
<lb n="238"/><span>tíortha cathracha et cóige.  Scríobhan mórán</span>
<lb n="239"/><span>úghdar gur thárláidh a leithéid sin do phláig</span>
<lb n="240"/><span>a cConstantinople. go measach</span>
<lb n="241"/><span>p. 135 go measach an mhuintir do</span>
<lb n="242"/><span>truaillíghthí lé. go mbíodh an chómhursa</span>
<lb n="243"/><span>budh ghoire dhóibh air tí a marbhtha. an uair</span>
<lb n="244"/><span>do bhuaileadh an ráig bhuile so iad. do gheibhedís</span>
<lb n="245"/><span>bás air buile air báinídhe le</span>
<lb n="246"/><span>cuthach le heagla et le scannradh. ionus go</span>
<lb n="247"/><span>measadaois gur ab iad a ccaruid do</span>
<lb n="248"/><span>mharbhach.</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>4 An aimsir Heraclius a Romania.  Dho </span>
<lb n="251"/><span>bhí pláig chómh marbhthach sin ann a</span>
<lb n="252"/><span>mbeagán laethe go scuabthi mórán mílte</span>
<lb n="253"/><span>díobh chum siúbhail. et urmhór na muintire</span>
<lb n="254"/><span>so do buailtí leis an aicíd mhílteach so, do</span>
<lb n="255"/><span>theilgidís iad féin ceann re fána le failltibh</span>
<lb n="256"/><span>is na haimhnibh chum ionnfhuara nó</span>
<lb n="257"/><span>faosaimh d'fhághail ó'n tteas anórduighthe</span>
<lb n="258"/><span>'na mbídís .i. an ionathair. an iníghe an</span>
<lb n="259"/><span>aodhaibh. a scartacha. a bpotóga. a ccnámha</span>
<lb n="260"/><span>a ccroicin. a ccuid fola et feóla air dearglasa</span>
<lb n="261"/><span>le gear nímhníghe na haicíde gráineamhla</span>
<lb n="262"/><span>sin.  Do bherir Thaudices úghdar Gréagach.</span>
<lb n="263"/><span>scéala dúinn go</span>
<lb n="264"/><span>p. 136 go raibh an oiread sin</span>
<lb n="265"/><span>mórgaidhtheacht. bréantas et truaill-</span>
<lb n="266"/><span>ightheacht 'san áer. go bhfuair iliomad bás.</span>
<lb n="267"/><span>et ní bhfuarthas liaigheas ioná lusradh. ná</span>
<lb n="268"/><span>íocluibh do bhainfeadh barrthuisle aisde. et</span>
<lb n="269"/><span>scéal dob iongantuidhe ioná sin dá mbeith</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="270"/><p><span>sé d'ágh air aon neach díobh dul ar son bás</span>
<lb n="271"/><span>d'fhághail. ná bíodh mea ... ioná</span>
<lb n="272"/><span>cuimhne aco air aon nídh dá ttuiteadh amach</span>
<lb n="273"/><span>dóibh an faid do bhídís gonta leis an aicíd</span>
<lb n="274"/><span>ghráineamhuil sin. ionnus go ndearmadaois</span>
<lb n="275"/><span>na haithreacha a cclann mhac. na firainna.</span>
<lb n="276"/><span>etc.</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>5 Do bheir Marcus Aurelius. úghdar in-</span>
<lb n="279"/><span>chreidte cúntas dúinn air phláig do bhí an</span>
<lb n="280"/><span>aimsir féin 'san Iodáil. gur bhurusa an beódh</span>
<lb n="281"/><span>do chómhairiomh ioná an marbh.</span>
<lb n="282"/><span>Saighdiúireadha Abidus Casius air mbeith</span>
<lb n="283"/><span>dóibh a Seleusia. cathair atá lámh le Baibilon.</span>
<lb n="284"/><span>do chuadar asteach a tteampoll Apollo et do </span>
<lb n="285"/><span>fuaradar ann sin cófradh ionnar mheasadar</span>
<lb n="286"/><span>mórán saidhbhris dfhághuil.  d'oscladar í. et</span>
<lb n="287"/><span>do ghluais aiste amach an boladh a</span></p>
<lb n="288"/>
<lb n="289"/><p><span>p. 137 bréantas an mhórgaidhtheacht</span>
<lb n="290"/><span>budh ghráineamhla. et do badh</span>
<lb n="291"/><span>uathbhásuidhe dá m'fhéidir a bheith. ionnus</span>
<lb n="292"/><span>gur ghalaruigh sé ríoghacht na Baibiolóine</span>
<lb n="293"/><span>uile mor thímpioll. et as sin do'n Ghréig. et</span>
<lb n="294"/><span>don Róimh ag truailliúgh ann gach áit ion-</span>
<lb n="295"/><span>nar ghaibh. ionnus nár mhair an tríamha cuid</span>
<lb n="296"/><span>do na daoine.</span></p>
<lb n="297"/>
<lb n="298"/><p><span>6 Féachamaois anois a cháirde an bhfuil</span>
<lb n="299"/><span>míshéan chómh mór leis ag na dórsibh</span>
<lb n="300"/><span>aguinn láithreach? amhuil is ná tíghean árr</span>
<lb n="301"/><span>bpeacuidhe a laighead. ní théighion</span>
<lb n="302"/><span>díoghaltus Dé a luighead chum sásaimh do</span>
<lb n="303"/><span>bhaint amach de na peacthaigh</span>
<lb n="304"/><span>cruadhmhuinéalacha a ttaobh aitheanta 'sa</span>
<lb n="305"/><span>righail do bhrise.</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>7 A bhliaghain tar éis Rígh na Fraince</span>
<lb n="308"/><span>do phósa le Leonóra inghein Impre na Gear-</span>
<lb n="309"/><span>máine. do bhí a leithéid sin d'aicíd</span>
<lb n="310"/><span>choimhthigh air feadh na tíre sin go huile an</span>
<lb n="311"/><span>mhuintior do bhí galaraidhthe do chuiridís</span>
<lb n="312"/><span>a los plághamhúil amach tríotha go</span>
<lb n="313"/><span>bhfaghdaois bás a ccionn cheithre huaire</span>
<lb n="314"/><span>fithiod.  Do thionnscainn sé san iarthar. as sin</span>
<lb n="315"/><span>do an Ghearmáin.  Do</span>
<lb n="316"/><span>imthigh</span>
<lb n="317"/><span>p. 138 d'imthigh sé mur chaor thínn-</span>
<lb n="318"/><span>tíghe. ionnus go measfuidhe go scuabfadh sé</span>
<lb n="319"/><span>an chine daona do dhruim na talmhan. air</span>
<lb n="320"/><span>an adhbhar sul a baineadh aon stad aisde. do </span>
<lb n="321"/><span>bhí a bréantus chomh mór sin. nár fhág sé</span>
<lb n="322"/><span>aon nidh 'na bheathaidh beag nách. et an</span>
<lb n="323"/><span>beagán do mhair díobh mur chómhartha</span>
<lb n="324"/><span>aithríghe. chum fearg Dé do chuir air ccúl.</span>
<lb n="325"/><span>d'imthíghdís cómharuidhthe le crosa dearga.</span></p>
<lb n="326"/>
<lb n="327"/><p><span>8 Scríobhtar go raibh an phláig chómh</span>
<lb n="328"/><span>fóiréigneach sin a Sagsana. nách é amháin na</span>
<lb n="329"/><span>daoine ag fághail bháis. na héin ag fágbháil</span>
<lb n="330"/><span>a neadracha an uighe et a ngeárcach. na</span>
<lb n="331"/><span>beathuidheadh alltha a fágbháil sa tréigion</span>
<lb n="332"/><span>a ccuaiseacha. na hathracha nímhe. et</span>
<lb n="333"/><span>tódaibh ag imtheacht na sluaghtaibh a</span>
<lb n="334"/><span>ccómhluadar a chéile. ionnus ná féadadaois</span>
<lb n="335"/><span>an bréanaso do thigeadh ós an ttalamh do</span>
<lb n="336"/><span>sheasamh. et do feicthí carn díobh marbh fé</span>
<lb n="337"/><span>na crannaibh lán do ghearbaibh et do</span>
<lb n="338"/><span>nioscóidibh.</span></p>
<lb n="339"/>
<lb n="340"/><p><span>9 Ann san mbliaghain 1546 a ndeire mhí</span>
<lb n="341"/><span>na</span>
<lb n="342"/><span>p. 139 na ... béiltine. do thionnscan</span>
<lb n="343"/><span>a Stics cathair atá a bProibhine pláig</span>
<lb n="344"/><span>mharbhthach do sheasaimh trí rátha. ionna</span>
<lb n="345"/><span>bhfuair móran de'n uile chinéal bás. a ccás</span>
<lb n="346"/><span>go raibh na teampoill baiclíonta dhíobh. mur</span>
<lb n="347"/><span>ná faghdaois slíghe chum an adhlacadh ionn-</span>
<lb n="348"/><span>ta.  An mhuintir do gontuidhe leis an aicíd</span>
<lb n="349"/><span>ghráineamhúil so an dara lá d'imthíghdís air</span>
<lb n="350"/><span>deargbhuile. et do chaithidís iad féin a mach</span>
<lb n="351"/><span>tríd na fuinneógaibh et ann 'sna toibreacha</span>
<lb n="352"/><span>fíoruisge. tuille aco 'na ttígheach fuil shrón</span>
<lb n="353"/><span>orrtha. et dá ccuirfídhe cosg uirthe do gheibhdís</span>
<lb n="354"/><span>bás air an láthair.  Na mná troma</span>
<lb n="355"/><span>ag cailleamhuin ttorthais. et gach aon díobh</span>
<lb n="356"/><span>do gheibhidh bás mur do craithfí fuil air a</span>
<lb n="357"/><span>ccorpaibh mór thímchioll.  Do bhí an ur-</span>
<lb n="358"/><span>chóid chómh mór sin go ttréigiodh na</span>
<lb n="359"/><span>hAithreacha a cclann: et na mná a bhfearaibh</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="360"/><p><span>pósda.  Níor choisg an saidhbhrios do</span>
<lb n="361"/><span>shealbhuigheadur ó bhás d'fhághail do'n</span>
<lb n="362"/><span>ghorta iad.  Air uairibh ní bhfaghfuidhe</span>
<lb n="363"/><span>crúsca uisge air airgiod dá bhfaghdaois le</span>
<lb n="364"/><span>cruadháil nó cinneamhuin greim re'n ithe. le</span>
<lb n="365"/><span>buile an teinnis do gheibhdís bás et an greim</span>
<lb n="366"/><span>'na mbéal.  Do bhí an aicíd chómh</span>
<lb n="367"/><span>huathbhásach sin nách túisge d'fhéacadaois</span>
<lb n="368"/><span>air</span>
<lb n="369"/><span>p. 140 air an othar ioná do thóghadaois</span>
<lb n="370"/><span>an aicíd. et do bhí an táer os cionn na</span>
<lb n="371"/><span>cathrach chómh truaillighthe sin ó bholadh</span>
<lb n="372"/><span>ná mór urchóide sin mur a stiúrdhoch an</span>
<lb n="373"/><span>ghaoth é do líonadh na daoine do</span>
<lb n="374"/><span>nioscóidibh do ghearbhaibh et do char-</span>
<lb n="375"/><span>búnclaibh.  Ó mo nuar! a cháirde. cad é an</span>
<lb n="376"/><span>cúntas do bheir na leágha do bhí a ccúram</span>
<lb n="377"/><span>na notharso a deiridís. tá'n aidíd so chómh</span>
<lb n="378"/><span>húrghrána chómh uathbhásach sin. ionna</span>
<lb n="379"/><span>raibh folaigheacht ionná purgóid ioná aon</span>
<lb n="380"/><span>liaigheas eile do bhainfeadh staona aisde.</span>
<lb n="381"/><span>gurab é íocluibh nó fóirithin ionna raibh a</span>
<lb n="382"/><span>ndóthchus ann. a bás. mur so do bhíodaois</span>
<lb n="383"/><span>ag feithiomh air an tteachtaire. do scairfeadh</span>
<lb n="384"/><span>an tanam ris an ccorp.  Mur do chonarc an</span>
<lb n="385"/><span>aon mhnaoi amháin do ghlaodhaigh ag an</span>
<lb n="386"/><span>na fuineóig féin chum socraidhthe éigin do</span>
<lb n="387"/><span>dhéanamh le lín a báis.  Do bhí a heisléine</span>
<lb n="388"/><span>dá déanamh aice féin. et an mhuintiar do chuaidh</span>
<lb n="389"/><span>ag adhlacadh na marbh. air a tteacht</span>
<lb n="390"/><span>thar nais. do bhí an bhean treasgartha róm-</span>
<lb n="391"/><span>pa air an úrlár. et a heisléine gan críoc-</span>
<lb n="392"/><span>núghadh.  Dá bhrígh sin tugadh gach naon</span>
<lb n="393"/><span>aire do féin et seachnadh an peacadh air</span>
<lb n="394"/><span>eagla na neithe úd do luadhmair.</span></p>
<lb n="395"/>
<lb n="396"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Pláig Fhollasach, Pláig Choimhtheach

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Pláig Fhollasach, Pláig Choimhtheach

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
