Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">A Specimen of Eighteenth-Century Irish</title><author><name type="main">Ó Gadhra, Seán; Eag. Mac Consaidín P. agus Walsh, P.</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">30</note>
                         <note type="B">1720obc 18T</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>A Specimen of Eighteenth-Century Irish</title><author>Ó Gadhra, Seán; Eag. Mac Consaidín P. agus Walsh, P.</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Connradh Chuilm Naomhtha</publisher><date>1720obc 18T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>A Specimen of Eighteenth-Century Irish.</span>
<lb n="2"/><span>By</span>
<lb n="3"/><span>Seáan ua Gadhra.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Oráid chum an Léightheóra agus Díonbhrollach</span>
<lb n="6"/><span>na hOibre so.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Ba ghnáithbhésa do na ríghthibh agus d'uacht-</span>
<lb n="9"/><span>aránuibh na bpuibleacha ar cheana ar feadh an</span>
<lb n="10"/><span>domhuin cumaoin meisneach agus onóir do</span>
<lb n="11"/><span>thabhairt do dhaoinibh foirfidhe foghlomtha do </span>
<lb n="12"/><span>bhiadh ina ngnáthchuimhne scríbhneórachta agus</span>
<lb n="13"/><span>ina ccartacha buanmharthannacha ag aithbheógh-</span>
<lb n="14"/><span>adh échta agus gabháltas a sinsear agus ag</span>
<lb n="15"/><span>tegasg na n-óg agus na n-iarmua chum a</span>
<lb n="16"/><span>n-aithghin sin do shaothrugha le réimhfhéchuin</span>
<lb n="17"/><span>agus le cródhacht a ngníomhradh féin.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Is follus an modh so ag Alasdrun uaibh-</span>
<lb n="20"/><span>reach an tan do chlaoidh agus do sgap mór-</span>
<lb n="21"/><span>shluagh Dharius Rígh na Persia, do fríth céidche</span>
<lb n="22"/><span>beag uasal ró-chostasach ameasg foidhbhe</span>
<lb n="23"/><span>agus édála na námhad, agus ro hiomráidheadh</span>
<lb n="24"/><span>eidir na triathaibh agus na cennphuirt cia na</span>
<lb n="25"/><span>seóide uaisle do ionmhus an árdrígh do</span>
<lb n="26"/><span>cuirfidhe a ttaisge ann, agus ameasg na</span>
<lb n="27"/><span>cosbóireachta so, ro iarr an domhanchumhachtach</span>
<lb n="28"/><span>Alexdar saothar nó leabhair Hómer an fhile</span>
<lb n="29"/><span>do thabhairt chuige agus do chuir a lámha féin</span>
<lb n="30"/><span>san tshoightheach a ccumhdach iad, ag dearbhadh</span>
<lb n="31"/><span>gurab í an fhoghluim séd ba huaisle san</span>
<lb n="32"/><span>domhan.  Ba hadhbhal a mhodh féin agus a</span>
<lb n="33"/><span>thairbhe fa'n tráth sin dá mhaighistir Aristotle,</span>
<lb n="34"/><span>amhuil Cyrus Árdrígh na Persia nach sgaradh</span>
<lb n="35"/><span>leis an bhfallsamh Xenophon amuigh san</span>
<lb n="36"/><span>longphort ná san bpalás.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Féch onóir chloinne Míleadh don árdollamh</span>
<lb n="39"/><span>Cathér an tan do thairngir sé ag Sliabh</span>
<lb n="40"/><span>Riphe a ttoigheacht go hÉrinn, agus tar éis,</span>
<lb n="41"/><span>iar mbuaidh a ccosguir a n-Érinn féin, go</span>
<lb n="42"/><span>ttárla imreasan eidir Éimhior agus Érea-</span>
<lb n="43"/><span>mhón fa'n aois ealadhna, Cir agus Onaoi a</span>
<lb n="44"/><span>n-anmanna, gur thuit do réir chranchuir Cir</span>
<lb n="45"/><span>an seanmuire do thaoibh Emhir Fhinn agus</span>
<lb n="46"/><span>an t-ollamh d' Éreamhón.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Ag so mar adeir an t-Árdrígh Corbmac</span>
<lb n="49"/><span>Mac Airt san Teagasg Ríogh:</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Maith don eagna do ghní rí do bhocht.  Do ghní anruth</span>
<lb n="52"/><span>do eisert.  Do ghní soichenél do dhocheinél, do ghní</span>
<lb n="53"/><span>goeth do bhoeth, maith a tosach maith a deireadh.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Ciodh trácht do bhí ollamhnacht agus</span>
<lb n="56"/><span>seanchas ni headh amháin filidheacht ar bun ó</span>
<lb n="57"/><span>thús mar is follus ó'n Scrioptúir san</span>
<lb n="58"/><span>tseanreacht, agus ag na Págánuibh ar cheana</span>
<lb n="59"/><span>amhuil a leightir ag Virgil:</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Cui Pilumnus avus, cui diva Venilia mater.</span>
<lb n="62"/><span>Agus an tan tharladh imreasan fá oighreacht</span>
<lb n="63"/><span>arm Achilles eidir Ulysses agus Aiax go</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="64"/><p><span>raibh iomadh mór eatora fá n-a Seanchus ag</span>
<lb n="65"/><span>dénadh poimpe agus ealláis as a</span>
<lb n="66"/><span>sinsioraibh mar a n-abuir an caithmhiledh:</span>
<lb n="67"/><span>Sic a Iove tertius Aiax.</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>Ag so freagra Ulysses.</span>
<lb n="70"/><span>Nam mihi Laertes pater est, Arcesius illi.</span>
<lb n="71"/><span>Iupiter huic: neque in his quisquam dam-</span>
<lb n="72"/><span>natus et exul.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>Ní ferr cruthugha an tsenreachta fa go</span>
<lb n="75"/><span>bhfuil senchus agus ollamhnacht oirdhearc ion-</span>
<lb n="76"/><span>leanta ná mar is follus san Tiomna Nua ag</span>
<lb n="77"/><span>Matha soibhiscéul geiniolach Íosa Críosd, an</span>
<lb n="78"/><span>mhéid gur duine é.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>Do bhádar mar sin anuas ó an aimsir go</span>
<lb n="81"/><span>ar oile óir is mór meas na Rómhánach ar a</span>
<lb n="82"/><span>n-échta do chuimhniugha a leabhraibh, agus</span>
<lb n="83"/><span>breathnuighid gurab iad daoine ealadhna na</span>
<lb n="84"/><span>ccineadhach do shiorruidh échta a ngaisgidh</span>
<lb n="85"/><span>agus a n-ardfhlatha, amhuil adeir an file: -</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>Do bhí Homer ag Gréguibh, Virgil ag Romhán-</span>
<lb n="88"/><span>uibh do thaobh échta agus senchusa a shinsir, bhí</span>
<lb n="89"/><span>Curtius ag Alasdrun, dá mórugha etc. ina</span>
<lb n="90"/><span>ngeiniolach.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Mur an cceudna bhí ag Gaoidhealuibh</span>
<lb n="93"/><span>Flaithri, Fiothal, Tórna, Giolla Mac Duda,</span>
<lb n="94"/><span>etc., agus ní bhfuil duine nach maith leis a</span>
<lb n="95"/><span>shenchus murab aborigines nó filius terrae é.</span>
<lb n="96"/><span>Do bhíodh comhchruiniugha gacha cethramha lae</span>
<lb n="97"/><span>gach sechtmhadh bliadhan ag aos ealadhna na</span>
<lb n="98"/><span>hÉirionn a cCaisiol a bhfochair an árdollaimh</span>
<lb n="99"/><span>is annsin do scríobhadh Saltair Caisiol,</span>
<lb n="100"/><span>agus do sgagadís geinioladh triatha agus</span>
<lb n="101"/><span>uaisle gacha tíre, agus do curthaoi ainm an</span>
<lb n="102"/><span>mhic sa leabhar iar mbás don athair agus do </span>
<lb n="103"/><span>bhíodh ollamh gacha tíre na dhiaidh sin ag cong-</span>
<lb n="104"/><span>bháil senchusa na ttighernadh agus na ttuath</span>
<lb n="105"/><span>bhíodh ina churam agus dogheibhdís muirn, ion-</span>
<lb n="106"/><span>mhus agus dúithe da chionn sin, gidheadh, an</span>
<lb n="107"/><span>tan a dibreadh na triatha agus do cailleadh</span>
<lb n="108"/><span>an dúithe, níor bho diongmhála an ealadha ag</span>
<lb n="109"/><span>iarmua na n-ollamhun do dhith cumhachta ionnus</span>
<lb n="110"/><span>gur fágadh na dilleachta í, acht gíbé le mba</span>
<lb n="111"/><span>toil aon chlár do chongbháil as uisge dhí, a</span>
<lb n="112"/><span>ccás nár dhúchas dhóibh a leanmhuin, mar is</span>
<lb n="113"/><span>follus ó Dhochtúir Cétin, Ruaidhridh Ó Flaith-</span>
<lb n="114"/><span>bhertaidh, Cambrensis Eversus .i. Seán Dubh</span>
<lb n="115"/><span>A Línse agus mórán oile.</span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>Gurb uime sin do ghlac truaighe, báidh, agus</span>
<lb n="118"/><span>claon le n-a násiún go sunradhach agus da</span>
<lb n="119"/><span>chairdibh go h-airidh, scribhneóir an leabhair so</span>
<lb n="120"/><span>Henridh Mhac Carrtha an obuir fhada ettual-</span>
<lb n="121"/><span>uing so maille le scata oile dhá sort, ina</span>
<lb n="122"/><span>bhfuil gabháltus geiniollach seanchus agus</span>
<lb n="123"/><span>slointe Éirionn ó uaisle go minsleachta, do</span>
<lb n="124"/><span>thionsgnadh a Sliogioch, saothar ba doilghe dhó</span>
<lb n="125"/><span>bhí na chennuighe a n-iomad gnódhuighe agus</span>
<lb n="126"/><span>mórchurúim: gidheadh do ráinicc leis an gach</span>
<lb n="127"/><span>eidirsgith dá bhfuair agus dár fhuaduigh uadha</span>
<lb n="128"/><span>féin an leabhar so do chríochnugha Anno Domini</span>
<lb n="129"/><span>1708 as priomhchóip nar fhág aon ní gan</span>
<lb n="130"/><span>sgagadh gus gan tionól a leabhraibh agus ó</span>
<lb n="131"/><span>ughdaraibh fromhtha na ríoghacht so, agus go</span>
<lb n="132"/><span>hairidhe as leabhur an Dubhaltaidh Óig Mhic</span>
<lb n="133"/><span>Fhirbhisigh Lecain Mhec Firbhisigh, etc..</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>Do bhraith iomorro an scríbhneóir reimh-</span>
<lb n="136"/><span>ráite Henridh air féin trí neithe no puinc san</span>
<lb n="137"/><span>tshaothar so .i. uaisle aigenta, baidh le cáirdibh,</span>
<lb n="138"/><span>agus grádh don earadh: an céid ní, dó féin</span>
<lb n="139"/><span>bhainios sin, óir ní bhfuil brath ar bith is mó</span>
<lb n="140"/><span>air aigneadh uasal ná saothar do dheghdhaoinibh</span>
<lb n="141"/><span>a n-asguidh; an dara ní ar a charthannacht</span>
<lb n="142"/><span>do'n chrích re etc.; an treas ní grádh do'n</span>
<lb n="143"/><span>earradh, óir as é an t-earradh is mó</span>
<lb n="144"/><span>shantuighios an cennuigh maith an neoch is</span>
<lb n="145"/><span>uaisle, is ferr agus is marthannuigh, agus ní</span>
<lb n="146"/><span>mheasfuinn go bhfuil a solér ná a storús</span>
<lb n="147"/><span>seóid is daoire agus is buaine ná a leabhar,</span>
<lb n="148"/><span>agus dá chloinn agus dá iarmua bhainios sin,</span>
<lb n="149"/><span>óir is dóibh shaorthruighes gach athair na neithe</span>
<lb n="150"/><span>marthannacha.</span></p>
<lb n="151"/>
<lb n="152"/><p><span>Anois mar luach saothair ghaedhalach go</span>
<lb n="153"/><span>saoluighe Dia is na grásaibh é féin agus a</span>
<lb n="154"/><span>churum amhuil athchuinges</span></p>
<lb n="155"/>
<lb n="156"/><p><span>A Charaid ionmhuin.</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>Sean Ó Gadhra.</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

A Specimen of Eighteenth-Century Irish

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

A Specimen of Eighteenth-Century Irish

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
