Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Saothar Fear nDomhain - Caibidil 2 (ar leanmhaint)</title><author><name type="main">Liam Ó Rinn</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1917_09_08_04</note>
                         <note type="L">4</note>
                         <note type="B">1917</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1917_09_08_04</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Liam Ó Rinn</author><title>Saothar Fear nDomhain - Caibidil 2 (ar leanmhaint)</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1917</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Saothar Fear nDomhain</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Caibideal II</span>
<lb n="4"/><span>(ar leanmhaint)</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Feudfaid lucht deuntús na Fraince</span>
<lb n="7"/><span>glaodhach chomh hárd agus is maith leo ar</span>
<lb n="8"/><span>cháin chosanta do ghearradh, nó tosnughadh</span>
<lb n="9"/><span>ar dhroch-earraidhe saora do dheunamh nó</span>
<lb n="10"/><span>an 3,250,000 cílogram eudaigh shíoda do</span>
<lb n="11"/><span>dhíol feasta ar an airgead do gheibhdis</span>
<lb n="12"/><span>ar an 2,500,000 cílogram de ón mb. 1855</span>
<lb n="13"/><span>go dtí an bh. 1859, acht pé rud a dheunfaid</span>
<lb n="14"/><span>ní bheidh an sceul chomh maith aca arís</span>
<lb n="15"/><span>choidhche is bhíodh.  An Iodáil, an Eilbhéis,</span>
<lb n="16"/><span>an Ghearmáin, na Stáit Aontuighthe, an</span>
<lb n="17"/><span>Rúise, tá muilinn shíoda dá gcuid féin</span>
<lb n="18"/><span>aca go léir agus ní cheannóchaid ó Lyons</span>
<lb n="19"/><span>acht na síodaí is fearr mianach.  Maidir</span>
<lb n="20"/><span>leis na síodaí coitcheannta, tá an</span>
<lb n="21"/><span>ciarsúir síoda ("foulard") coit-</span>
<lb n="22"/><span>cheannta mar bhall eudaigh ag cailíní</span>
<lb n="23"/><span>aimsire Chathair San Peadar, mar</span>
<lb n="24"/><span>soláthruightear ciarsúirí síoda ó lucht</span>
<lb n="25"/><span>gnóthaí tighe i dTuaisceart na Caucuise</span>
<lb n="26"/><span>ar airgead ná feudfadh fighdeoirí Lyons</span>
<lb n="27"/><span>maireachtaint air.  Tá ceárdaidheacht an</span>
<lb n="28"/><span>tsíoda taréis leathadh amach agus bíodh go</span>
<lb n="29"/><span>bhfuil an chraobh ag Lyons fós chomh fada</span>
<lb n="30"/><span>is théidheann na síodaí is maiseamhla ní</span>
<lb n="31"/><span>bheidh sí choidhche arís ins hárd-shuidhchán</span>
<lb n="32"/><span>do cheárdaidheacht an tsíoda mar a bhí</span>
<lb n="33"/><span>deich fichead blian ó shoin.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Do feudfaidhe somplaí eile den tsaghas</span>
<lb n="36"/><span>san do thabhairt anuas ina bhfichidibh.  Ní</span>
<lb n="37"/><span>bhfaghann an Rúise a cuid siúicre ó</span>
<lb n="38"/><span>Ghrianaig anois mar bhíonn flúirse</span>
<lb n="39"/><span>siúicre dá cuid féin aici ar an airgead</span>
<lb n="40"/><span>ar a ndíoltar i Sasana é.  Agus ní san</span>
<lb n="41"/><span>Eilbhéis amháin a deuntar uaireadóirí</span>
<lb n="42"/><span>anois acht san uile áit.  Tógann India</span>
<lb n="43"/><span>as an 90 mianach guail atá aici dhá</span>
<lb n="44"/><span>dtrian an ghuail a dhóghann sí.  An</span>
<lb n="45"/><span>cheárdaidheacht cheimiceach d'éirigh suas</span>
<lb n="46"/><span>ar bruachaibh na Cluaidhe agus na Tíne</span>
<lb n="47"/><span>(toisc a ró-usacht a bhí sé clocha teine</span>
<lb n="48"/><span>do thabhairt a ndeas ón Spáinn agus</span>
<lb n="49"/><span>toisc ana-chuid gnóthaí céirde bheith ar</span>
<lb n="50"/><span>siubhal fan bhéil an dá abhann), tá an</span>
<lb n="51"/><span>cheárdaidheacht san ag dul chun deiridh</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="52"/><p><span>anois.  Tá an Spáinn ag tosnughadh ar</span>
<lb n="53"/><span>na clocha teine d'úsáid le congnamh</span>
<lb n="54"/><span>caipitil Shasanaigh, agus tá an</span>
<lb n="55"/><span>Ghearmáin éirighthe chun bheith ina suidhchán</span>
<lb n="56"/><span>mor do cheárdaidheacht an tsearbhlaigh</span>
<lb n="57"/><span>ruibhe agus an tsóda; ní headh, acht is</span>
<lb n="58"/><span>amhlaidh atá sí ag gearán cheana féin</span>
<lb n="59"/><span>ar an iomad des na neithe sin do bheith</span>
<lb n="60"/><span>dhá dheunamh inti.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Acht cá beag san!  Tá oiread san</span>
<lb n="63"/><span>figiúirí os mo chomhair agam, agus an</span>
<lb n="64"/><span>t-aon brigh amháin sin leo go léir,</span>
<lb n="65"/><span>dfheudfainn oiread somplaí is badh mhaith</span>
<lb n="66"/><span>liom do chuir síos.  Is mithid bhreith do</span>
<lb n="67"/><span>thabhairt ar an sceul agus is léir do</span>
<lb n="68"/><span>gach aoinne, nách claon aigne, cadí an</span>
<lb n="69"/><span>bhreith chóir.  Tá gach aon tsórt gnó</span>
<lb n="70"/><span>céirde dhá scaipeadh agus dhá leathadh</span>
<lb n="71"/><span>ar fuaid an domhain, agus gach aon tsórt</span>
<lb n="72"/><span>gnótha ag fás i dteannta chéile agus</span>
<lb n="73"/><span>dhá fighe ar a chéile ins gach aon bhall in</span>
<lb n="74"/><span>ionad áit ar bith do bheith i dtúrtaoibh</span>
<lb n="75"/><span>leis an aon ghnó amháin.  Siniad</span>
<lb n="76"/><span>comharthaí móra na haimsire seo.  Nuair</span>
<lb n="77"/><span>a thagann a huain deineann náisiún</span>
<lb n="78"/><span>ceárdaidheachta de gach náisiún, agus ní</span>
<lb n="79"/><span>fada go mbeidh gach náisiún den Eoraip,</span>
<lb n="80"/><span>chomh maith leis na Stáit Aontuighthe, agus</span>
<lb n="81"/><span>fiú amháin na náisiún úd de náisiúnaibh</span>
<lb n="82"/><span>na hÁisia agus Americá is mó atá i</span>
<lb n="83"/><span>ndiaidh láimhe, ní fada go mbeidh siad</span>
<lb n="84"/><span>agus nách mór gach aon ní a bheidh uatha</span>
<lb n="85"/><span>aca féin dhá dheunamh dóibh féin.  Béidir</span>
<lb n="86"/><span>go ndeunfaidh cogaidhe agus trúigeanna</span>
<lb n="87"/><span>cinneamhnacha eile leathadh na ceárdaidh-</span>
<lb n="88"/><span>eachta do chosc ar feadh tamaill acht ní</span>
<lb n="89"/><span>fheudfaidh é stad ar fad, mar níl aon</span>
<lb n="90"/><span>dul uaidh.  Isé tosach na hoibre amháin</span>
<lb n="91"/><span>is deacair.  Acht ní túisce bhíonn gnó</span>
<lb n="92"/><span>chéirde ar bith preumhaighthe go daingean</span>
<lb n="93"/><span>ná siúd na ceudta gnóthaí eile ag fás</span>
<lb n="94"/><span>as.  Ní túisce bhíonn na céimeanna</span>
<lb n="95"/><span>tosaigh tabhartha sa cheárdaidheacht agus na</span>
<lb n="96"/><span>constaicí tosaigh curtha as an slighe ná</span>
<lb n="97"/><span>siúd ag meudughadh ar luas fáis na</span>
<lb n="98"/><span>ceárdaidheachta.</span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>Muna dtuigtear na neithe sin,</span>
<lb n="101"/><span>mothaightear a neart agus a n-éigean</span>
<lb n="102"/><span>chomh mór san go bhfuil na náisiúin ag</span>
<lb n="103"/><span>baint na sál dá chéile le fiche blian</span>
<lb n="104"/><span>anuas a d'iarraidh choilíneacht do bhaint</span>
<lb n="105"/><span>amach dhóibh féin.  Ní foláir le gach</span>
<lb n="106"/><span>náisiúin coilíneachta léi féin do bheith</span>
<lb n="107"/><span>aici.  Acht ní haon chabhair coilíneachta.</span>
<lb n="108"/><span>Níl leithéid eile na hIndia sa domhan,</span>
<lb n="109"/><span>agus ní féidir n seana-shaoghal thabhairt</span>
<lb n="110"/><span>tharnais arís.  Ní headh, acht tá cuid de</span>
<lb n="111"/><span>choilíneachtaibh na Breataine ag bagairt</span>
<lb n="112"/><span>dian-chomórtais ar an mBreatain cheana</span>
<lb n="113"/><span>féin, agus tá cuid eile aca, an Austráil</span>
<lb n="114"/><span>cuir i gcás, ná teipfidh orra an sompla</span>
<lb n="115"/><span>san do leanmhaint.  Maidir leis na</span>
<lb n="116"/><span>margaidhe atá saor fós, ní cheannóchaidh</span>
<lb n="117"/><span>an tSín aon teugar earraidhe ón Eoraip</span>
<lb n="118"/><span>choidhche, mar is saoire go mór is féidir</span>
<lb n="119"/><span>di féin iad do dheunamh sa bhaile, agus</span>
<lb n="120"/><span>nuair a mothóchaidh sí gádh do bheith aici</span>
<lb n="121"/><span>le hearraidhe den tsaghas a deuntar</span>
<lb n="122"/><span>san Eoraip deunfa sí féin iad.  Mairg</span>
<lb n="123"/><span>don Eoraip más ar cheannaightheoiraibh</span>
<lb n="124"/><span>iasachta a bheidh a seasamh an lá a rithfidh</span>
<lb n="125"/><span>an cheud ghal-inneal traenach sa tSín!</span>
<lb n="126"/><span>Maidir le daoine leath-fhiadhaine na</span>
<lb n="127"/><span>hAifrice, ní healadha d'aon náisiún</span>
<lb n="128"/><span>síbhialta a seun do bheith ag seasamh ar</span>
<lb n="129"/><span>a mhí-sheun súd.</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>Foclóirín</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>Grianaig, .i. Greenwich</span>
<lb n="134"/><span>Clocha teine, .i. pyrites</span>
<lb n="135"/><span>Searbhlach ruibhe, .i. sulphuric acid</span>
<lb n="136"/><span>Gach aoinne nách claon aige, .i. every un-</span>
<lb n="137"/><span>prejudiced mind</span>
<lb n="138"/><span>Trúigeanna cinneamhnacha, .i. accidental</span>
<lb n="139"/><span>causes</span>
<lb n="140"/><span>Margaidhe atá saor, .i. neutral markets</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Saothar Fear nDomhain - Caibidil 2 (ar leanmhaint)

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Saothar Fear nDomhain - Caibidil 2 (ar leanmhaint)

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
