Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaí an tSaoghail.  Obair do mhnáibh.  Tiúscal na mbeach</title><author><name type="main">Cáit Ní Dhonnchadha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1915_04_03_01</note>
                         <note type="L">01</note>
                         <note type="B">1915</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1915_04_03_01</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cáit Ní Dhonnchadha</author><title>Cúrsaí an tSaoghail.  Obair do mhnáibh.  Tiúscal na mbeach</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1915</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaí an tSaoghail.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Obair do mhnáibh.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Tiúscal na mbeach.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Ba dheacair adhbhar súgraidh níosa taitnmhaighe</span>
<lb n="8"/><span>d'fhághail ná tiúscal na mbeach.  Ní bhaineann </span>
<lb n="9"/><span>puinn saothair leis agus as an ngnó is féidir</span>
<lb n="10"/><span>cur go maith le teacht isteach na tíre seo.  Tá</span>
<lb n="11"/><span>an dúthaigh seo oireamhnach go maith do bheachaibh.</span>
<lb n="12"/><span>Cuidigheann an aimsir ar a chéile dóibh agus</span>
<lb n="13"/><span>an mhil a bhailightear ar bhláthanna agus ar an</span>
<lb n="14"/><span>fhraoch i nÉirinn bíonn sí ar fheabhas chun</span>
<lb n="15"/><span>bídh, agus ní gearánta dhá cháilidheacht leis mar</span>
<lb n="16"/><span>leigheas.  Toisg foláine na dúithaighe seo is </span>
<lb n="17"/><span>annamh riamh a bheireann galar na beacha agus</span>
<lb n="18"/><span>téidheann sin chun tairbhe na meala go mór.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Iondad don Chruiceóg.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>An ball is oireamhnaighe do bheachaibh i n-aice</span>
<lb n="23"/><span>fálla nó claidhe ar thaobh na fothanna: 'sé sin</span>
<lb n="24"/><span>iad do bheith leis an ndeisceart agus dá mb'</span>
<lb n="25"/><span>fhéidir é tuir nó sceacha nó crainn do bheith </span>
<lb n="26"/><span>comhgarach. </span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Bhí an samhradh go maith aca i mbliadhna.</span>
<lb n="29"/><span>Fuarthas trí saithe a cuid des na cruiceogaibh:</span>
<lb n="30"/><span>dhá cheann a cuid eile; ceann amháin a cuid</span>
<lb n="31"/><span>eile; agus cuid aca nár thug aon nidh in aon chor</span>
<lb n="32"/><span>toisc iad do bheith ro chaithte thar éis an</span>
<lb n="33"/><span>dubhluachair.  Gach saithe d'éirigh i dtosach an</span>
<lb n="34"/><span>samhraidh thug sí mac saithe n-a dhiaidh soin agus</span>
<lb n="35"/><span>do bhí cuid aca do bhí go maith láidir agus </span>
<lb n="36"/><span>thugadar dhá mhac saithe uatha.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Bia do na Beachaibh.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>Do bhí aon nidh amháin ag cur cosc le n-a</span>
<lb n="41"/><span>shaothar.  Do tháinig an briseadh buille bheag</span>
<lb n="42"/><span>luath ar an soininn.  Mar sin féin tá a lán</span>
<lb n="43"/><span>bidh bailighthe aca ina cruiceógaibh ach amháin </span>
<lb n="44"/><span>a saithe d'eirigh i ndéadhnaighe an tsamhraigh</span>
<lb n="45"/><span>agus i dtosach an fhóghmhair.  Tá cuid aca soin</span>
<lb n="46"/><span>is is baoghalach go gcaithfear dul n-a gcabhair</span>
<lb n="47"/><span>le roinnt bídh.  Siúchra is minicidhe a 'thugtar</span>
<lb n="48"/><span>dóibh.  Ní dhéanfadh mil an ghnó in aon chor mar</span>
<lb n="49"/><span>dá mbéadh taithighe na meala mar sin aca do </span>
<lb n="50"/><span>dhéanfadh sé gaduighthe dhíobh is is amhlaidh do</span>
<lb n="51"/><span>raghaidis ag creachadh na gcruiceóg eile i</span>
<lb n="52"/><span>n-ionad dul amach ag soláthar dóibh féin.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Sochar</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Bhí an airgead maith ar mhil i mbliadhna mar le</span>
<lb n="57"/><span>bliadhain go raibh an samhradh go maith.  Dá</span>
<lb n="58"/><span>mb' fhéidir margaí meala do chur ar bun i</span>
<lb n="59"/><span>mbailtí na hÉireann do chobhróchadh soin le</span>
<lb n="60"/><span>breis glaodhach d'fhághail don mhil.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Is ait mar éirigheann na beach chun saithe.</span>
<lb n="63"/><span>Ní fuláir do dhuine súil a chimead ortha féachaint</span>
<lb n="64"/><span>cad é an áit a aimseóchaid.  Ar ghéag crainn</span>
<lb n="65"/><span>nó thuir aitinn is mó a thúrlaingíd.  Caithfear</span>
<lb n="66"/><span>cruiceog fhollamh d'fhaghail agus í ghlanadh go</span>
<lb n="67"/><span>maith ar eagla aon bhalaithe mí bhlasta do bheith</span>
<lb n="68"/><span>innti do chuirfeadh an ruaig ar na beachaibh</span>
<lb n="69"/><span>ar ball.  Is gnáthach an chruiceóg a ghlanach le</span>
<lb n="70"/><span>go leor uisce fuar agus billeoga saillthearnaighe</span>
<lb n="71"/><span>meascaighthe ann.  Tugann an tsaillearnach</span>
<lb n="72"/><span>bolaithe so bhlasta dhí.  Nuair a bhíonn na beacha</span>
<lb n="73"/><span>go léir bailighthe le chéile agus an chruiceóg</span>
<lb n="74"/><span>i dtreo beirtear an an gcruiceóig sa láimh</span>
<lb n="75"/><span>chlé agus tugtar searradh nó dhó chun na mbeach</span>
<lb n="76"/><span>d'fhonn iad do bhogadh dá ngreim agus do chur</span>
<lb n="77"/><span>isteach sa chruiceóig do bhíonn shíos futha.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>An Bhainríoghan.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Ná deintear dearmad ar bhainríoghain na na</span>
<lb n="82"/><span>saithe do bhailliú isteach leó mar ní fhanfadh na</span>
<lb n="83"/><span>beacha sa chruiceóig gan an bhainríoghain do</span>
<lb n="84"/><span>bheith n-a ceann ortha.  Nuair a bhíonn na</span>
<lb n="85"/><span>beacha sa chruiceóig iomparuighthear ar a béal</span>
<lb n="86"/><span>í agus cuirtear ar lic ar an dtalamh í agus</span>
<lb n="87"/><span>blúire éadaigh bháin i n-airde uirthi mar </span>
<lb n="88"/><span>chomhartha do na beachaibh chun dul isteach innti.</span>
<lb n="89"/><span>Árduighthear taobh de bhéal na cruiceóige le</span>
<lb n="90"/><span>mion chloich chun slighe a thabhairt do na beachaibh </span>
<lb n="91"/><span>ar theacht amach ar dhul isteach dóibh.  Ar theacht</span>
<lb n="92"/><span>na hoidhche aistuiththear an chruiceóg go dtí</span>
<lb n="93"/><span>pé ionad atá ceapaithe ar í fagaint ar fad.</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>Ní fuláir don duine atá ag déanamh an ghótha</span>
<lb n="96"/><span>soin a haghaidh agus a ceann a chlúdach agus</span>
<lb n="97"/><span>peidhre stocaí do tharraing aníos a dá láimh.</span>
<lb n="98"/><span>Acht an té a bhíonn i dtathaighe an ghnótha is ró</span>
<lb n="99"/><span>bheag aici dul n-a measc gan a lámha a chlúdach</span>
<lb n="100"/><span>mar ní dheinid na beacha pioc díoghbhála mara</span>
<lb n="101"/><span>dtídhtear i n-achrann leo.  Tá a lán rudaí </span>
<lb n="102"/><span>eile ag baint le soláthar saithe acht má dheineann</span>
<lb n="103"/><span>an duine an chomhairle atá annso róm do chur</span>
<lb n="104"/><span>i ngníomh ní bheidh a saothar i n-aisce aici.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Cáit Ní Dhonnchadha.</span>
<lb n="107"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail. Obair do mhnáibh. Tiúscal na mbeach

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail. Obair do mhnáibh. Tiúscal na mbeach

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
