Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Lucht na Poilitidheachta agus an Connradh</title><author><name type="main">Eoghan Ó Máille</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1914_11_21_03</note>
                         <note type="L">03</note>
                         <note type="B">1914</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1914_11_21_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Eoghan Ó Máille</author><title>Lucht na Poilitidheachta agus an Connradh</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1914</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Lucht na Poilitidheachta agus an Connradh.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tá sé go follasach le tabhairt fá deara ag an té is lugha a chuireas</span>
<lb n="4"/><span>suim i n-imtheactaí an tsaoghail mhóír fá láthair nach bhfuil ó náimhdibh na Gaeilge </span>
<lb n="5"/><span>acht amháin an fhaill d'fhághail le “táirnge a chur 'san mbeó” ag an Chonnradh.</span>
<lb n="6"/><span>Le cúpla bliadhain anuas níor leig easbaidh misnigh nó an feall-náire dóibh aghaidh</span>
<lb n="7"/><span>béil a thabhairt ar an gConnradh ó árd, na a chur i n-a leith go raibh baint ná</span>
<lb n="8"/><span>páirt aige le cúis ar bith poilitidheachta seachas a chéile.  Ar ndóigh níor fhág</span>
<lb n="9"/><span>siad iad gan an t-uisge fá thalamh a bheith dá dhéanamh aca go foir-íseal agus ar</span>
<lb n="10"/><span>sgáth an chlaidhe, mar is feas dá lán.  Bhídis go biadhánach cúl-chainnteach i</span>
<lb n="11"/><span>gcomhnuidhe ar an gConnradh agus ar gach rud dár bhain leis an gConnradh,</span>
<lb n="12"/><span>agus bhíodh bruith a ladhar orthú chun sáitheáin a thabhairt go cealgach agus le</span>
<lb n="13"/><span>díogras feille dó amuigh agus i mbaile, tráth ar bith a bhfuighidís deis agus caoi</span>
<lb n="14"/><span>chuige.  Is ionndamhail do lucht an bhiodáin agus na cúl-chainnte agus do'n</span>
<lb n="15"/><span>mhuinntir úd a mbíonn rún miosgaise agus faltanais i n-a gcroidhe go</span>
<lb n="16"/><span>mbriseann na téithe dúthchais sin atá i gceist amach tríotha feacht an chait.</span>
<lb n="17"/><span>Agus ar nós an ainmhidhe chéadna, má chíonn siad luchóg nó éan beag neamh-</span>
<lb n="18"/><span>urchóideach ag fánadóireacht leó ó'n bpoll nó ó'n gcraoibh gur dual dóibh a bheith,</span>
<lb n="19"/><span>siúd indiaidh na luchóige nó indiaidh an éin bhig iad-san le fóír-neart saothair</span>
<lb n="20"/><span>chun a gcraos a shásughadh leis an bhfian-chosgairt.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>Tá an ceann éirighthe orainn fá láthair ag éisteacht le glórthaibh boatha</span>
<lb n="23"/><span>poilitidheachta ó dhaoinibh nár chuir riamh, ó cuireadh an tonn bhaistidh orthu, aon</span>
<lb n="24"/><span>chumaoin orainn féin ná ar an nGaedhilg.  Cuir dialaid ar asal agus rachaidh</span>
<lb n="25"/><span>mise i mbannaíbh go mbéidh sé i n-a asal i gómhnuidhe.  Cuir léar-mheas ar</span>
<lb n="26"/><span>ghníomharthaibh agus ar fhaothar na druinge úd ag a bhfuil an Connradh dá</span>
<lb n="27"/><span>dhíbliughadh agus rachaidh mise i mbannaibh leis go mbeidh sé “follus ar chlár”</span>
<lb n="28"/><span>gurb' í an phoilitidheach shuarach cheann-fhionn céádna atá aca dá chur i leith an</span>
<lb n="29"/><span>Chonnartha, agus atá ag bughadh agus ag basgadh na tíre seo againn-ne, a</span>
<lb n="30"/><span>d'fhág iad-san chomh rachmallach is atáid, agus a d'fhág iad freisin ar bheagán</span>
<lb n="31"/><span>urraime do rud ar bith ag a bhfuil roinn nó páirt le neamh-spleádhacht nó le</span>
<lb n="32"/><span>saoirseacht aigne.  Deirtear ins an Sacs-Bhéarla go mbíonn a aire ag an óinmhidh</span>
<lb n="33"/><span>ar árdaibh na cruinne.  Tá 'fhios againn go léir mar do theip ar an ngobadán</span>
<lb n="34"/><span>an dá thráigh d'fheastal.  Tá's le Gaedhealaibh Éireann a n-aire a thabhairt ar</span>
<lb n="35"/><span>bhearaidheach agus ar ghliocas an tsaoghail mhóir agus cionn-faillighe a dhéanamh</span>
<lb n="36"/><span>ar chúrsaibh a dtíre féin cuirfear i n-umhal dóibh agus é buille beag déidh-</span>
<lb n="37"/><span>eannach, nár mhaith a rinneadar é agus a leas féin a leigean ar cáirde.  Nuair a</span>
<lb n="38"/><span>bhéas an imreasgáil seo na náisiún thart ní ar Éirinn a bhéarfas an saoghal mór</span>
<lb n="39"/><span>a aire féin.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Cad chuige dá bhrigh sin, go bhfuiltear ar thí Chonnradh na Gaedhilge?</span>
<lb n="42"/><span>Cuireadh an Connradh ar bun le a bheith 'san aireachas ar imtheachtaibh an tsaoghail</span>
<lb n="43"/><span>Ghaedhilge.  Tá obair mhór déanta agus dá dhéanamh ag an gConnradh acht ní</span>
<lb n="44"/><span>feidir a admháil gur eirigh leis chomh geal is a bhí a leagan amach.  Bíodh sin</span>
<lb n="45"/><span>mar atá bheirim dubhslán aon námhad da bhfuil aige a chruthughadh — dh'fhéadfaidís</span>
<lb n="46"/><span>a rádh — gur chuir sé .i. an Connradh, as do'n tír, ná go bhfuil rud ar bith dá</span>
<lb n="47"/><span>laighead dá chur aige as do'n tír.  Cad chuige annsin an leath-bháire seo ar an</span>
<lb n="48"/><span>gConnradh ag daoinibh gur mian leó a chur i n-umhal do chách gurb' í saoirse na</span>
<lb n="49"/><span>hÉireann an t-aon nidh atá ag cur idir iad fein agus codladh na hoidhche?  Is é</span>
<lb n="50"/><span>buac an tSasannaigh an ghráin a bheith aige ar an nGaedhilg.  Ní'l phioc dá mhilleán</span>
<lb n="51"/><span>aga iar faoi sin.  Is ag an duine macanta, atá lom-chlár an chirt.  Do ghnó</span>
<lb n="52"/><span>féin ar dtús, a dhuine.  Acht an fear nó an bhean a rugadh agus a tóigeadh</span>
<lb n="53"/><span>annseo i nÉirinn, agus atá i nÉirinn, agus i n-a bhfuil braon ar bith de'n fhuil</span>
<lb n="54"/><span>Ghaedhealaigh, agus atá i n-aghaidh na Gaedhilge, poilitidheacht aici nó uaithe, ní</span>
<lb n="55"/><span>ceart a chur nó a cur i gcomórtas an tSasanaigh féin.  Dá bhrigh sin an drong</span>
<lb n="56"/><span>agus is mór a líon atá i n-aghaidh na Gaedhilge ní ceart cágús ar bith a thabhairt</span>
<lb n="57"/><span>dóibh.  An té nach bhfuil leat tá sé i d'aghaidh.  An té atá i n-aghaidh na Gaedhilge</span>
<lb n="58"/><span>tá sé i n-a námhaid ag Éirinn, agus ní saoirseacht acht daoirseacht a chlainne atá</span>
<lb n="59"/><span>uaidh.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Ar ndóigh, ar bhealach, ní féidir leis an té is doille agus is dúire intinn</span>
<lb n="62"/><span>agus inntleacht a bheith ag dréim gur feidir cúrsaí poitidheachta a choinneál</span>
<lb n="63"/><span>amach bun bárr as an gConnradh i gcómhnuidhe.  Ní'l an Eaglais féin saor ó</span>
<lb n="64"/><span>phoilitidheacht.  Ní féidir coisde nó cumann nó connradh nó aon chruinniughadh eile</span>
<lb n="65"/><span>daoine d'fhághail gan caidreamh a bheith ag roinn dá mbíonn ionnta ná aca le</span>
<lb n="66"/><span>saghas éigin poilitidheachta.  Acht ní hionann sin agus a rádh gur cumann</span>
<lb n="67"/><span>poilitidheachta í an Eaglais, nó gur cumann poilitidheachta é seo, nó é siúd, nó</span>
<lb n="68"/><span>go bhfuil dlúth-cheangal nó dlúth-bhaint ag an gcumann seo leis an dream</span>
<lb n="69"/><span>poilitidheachta úd, nó ag an dream poilitidheachta úd leis an gcumann seo.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>An drong úd go bhfuil poilitidheacht dá chur aca i leith an Chonnartha b'fhearr</span>
<lb n="72"/><span>go mór aca do'n phoilitidheacht í féin dá mbeithidís gan bacadh leithe, agus</span>
<lb n="73"/><span>b'fhearrde an tír go mór fada dá mbeith sé gan a nglór a chlos 'riamh ná go</span>
<lb n="74"/><span>bráth.  Is cuma leó siúd faoi thír nó faoi phoilitidheacht acht amháin a seal a bhaint</span>
<lb n="75"/><span>asta an fhad is a bhéas siad ann.  Má bhíonn níos mó brabaigh le fághail aca de</span>
<lb n="76"/><span>bhárr a saothair i mbealach thár bhealach eile ní baoghal nach santóchaidh siad an</span>
<lb n="77"/><span>bealach is tabháchtaighe dá gcúrsaibh féin.  Is beag aca siúd an Ghaedhilge agus is</span>
<lb n="78"/><span>is beag aca Éire.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>Eoghan Ó Máille.</span>
<lb n="81"/><span> </span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Lucht na Poilitidheachta agus an Connradh

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Lucht na Poilitidheachta agus an Connradh

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
