Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Ár nGnó Féin</title><author><name type="main">An Buailteán</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1914_11_07_03</note>
                         <note type="L">03</note>
                         <note type="B">1914</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1914_11_07_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>An Buailteán</author><title>Ár nGnó Féin</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1914</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Ar nGnó Féin.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Casaoid Lucht Bhéarla.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Tá casaoid ghá dhéanamh le goirid fá lucht na Gaedhilge agus is ag</span>
<lb n="6"/><span>sgrúdairíbh an Bhéarla atá an chasaoid dhá déanamh. Is cuibhe agus is cóir i</span>
<lb n="7"/><span>gcomhnaidhe casaoid a bheith ag lucht an Bhéarla fúinn. Sé an Béarla an námha agus</span>
<lb n="8"/><span>ba dona an lá ag an nGaedhilg i nÉirinn an lá nach mbeadh sé ina achrainn idir an</span>
<lb n="9"/><span>dá theangain.  Tá daoine ann ar mhaith leo go mbeadh a gcáil i mbéal an phobuil</span>
<lb n="10"/><span>agus an tráth a shíleadar an Ghaedilg a bheith ag borradh go tréan bhíodar ag</span>
<lb n="11"/><span>cuimil linn ar mhaith leo féin.  Tá fhios againn nach ar mhaithe linn a bhaineadar</span>
<lb n="12"/><span>ariamh linn mar nár chuireadar eolas ar an nGaedhilg agus le goirid nuair a</span>
<lb n="13"/><span>bhí sosamhlacht na lige orainn shíl cuid dár “gcairdibh” bulle coise a thabhairt</span>
<lb n="14"/><span>dúinn.  Fíoradh aca an seanfhocal “An té atá thíos buailtear cos air.”  Ní gádh</span>
<lb n="15"/><span>orainn ar feadh tamaill.  Bhídís go hárdghlórach ag cain fá náisiúntacht agus</span>
<lb n="16"/><span>shaothruigheadar clú leis an gcaint ach ní dhearnadar aon obair.  An té is mó </span>
<lb n="17"/><span>caint, sé is lugha obair go minic.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Professor Kettle.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>An lá cheana thug Professor Kettle masla do lucht na Gaedhilge.  Shamhlaigh</span>
<lb n="22"/><span>sé le tincéiríbh iad.  Daoine a raibh aithne aca ar Kettle ní raibh súil aca le</span>
<lb n="23"/><span>rud níos fearr uaidh, ach is baoghalach go gcreidfidh cor-dhuine de lucht an Bhéarla</span>
<lb n="24"/><span>é.  Duine cliste seadh Professor Kettle.  Tig leis labhairt go blasta i</span>
<lb n="25"/><span>bhFrainncis nó san nGearmáinis, agus tá sé ina mháighistir ar an mBéarla.</span>
<lb n="26"/><span>Tá na hilteangach go breagh aige ach tá sé fós gan an dara focal Gaedhilge</span>
<lb n="27"/><span>aige.  Cé'n t-ughdarás atá ag a leithéid sin baramhail a thabhairt fá Chonnradh na </span>
<lb n="28"/><span>Gaedhilge?  Níl ughdarás ar bith, ach tá a chroidhe agus aigne calctha ag an</span>
<lb n="29"/><span>ngalldachas agus milleann an galldachas an chneastacht.  Muna dtig le gallaibh</span>
<lb n="30"/><span>an buadh d'fhághail le cóire féachann siad le n-a fhághail le fealltacht.  Shíl</span>
<lb n="31"/><span>Professor Kettle buille feille a thabhairt do lucht na Gaedhilge ach is</span>
<lb n="32"/><span>mó an dochar a dhéanfas an droch-iarracht úd dó fein ná dúinne.  Tá fios</span>
<lb n="33"/><span>againn go léir anois an mianach atá ann agus ní méadú ar ar meas air an</span>
<lb n="34"/><span>t-eolas.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Na Páipéir Nuaidheachta.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Muna mbímid gustach bríoghmhar i mbun ár ngotha féin is beag meas</span>
<lb n="39"/><span>a bheas ag lucht an Bhéarla orainn.  Támuid le fad an lá go mín le lucht</span>
<lb n="40"/><span>na bpáipéar nuaidheachta agus céard tá againn dá bharr?  Tá gach páipéar</span>
<lb n="41"/><span>i nÉirinn nach mór bheith gan focal Gaedhilge ortha.  Shílfeadh duine nach raibh</span>
<lb n="42"/><span>Gaedhilgeoir beo i nÉirinn, nó go raibh dlighe i n-aghaidh na Gaedhilge agus go</span>
<lb n="43"/><span>raibh sí gá cosg ag Oifig an Chogaidh.  Féach ar aon pháipéar laetheamhail ó Chorgaigh</span>
<lb n="44"/><span>go Béalfeirste agus chídhfear duit go bhfuil an ceart agam.  Chonnaic mé ar</span>
<lb n="45"/><span>an “bhFreeman” an lá cheana cúig columhna fa rásaibh a bhí thall i Sasanaibh ach</span>
<lb n="46"/><span>níor fheadas focal amháin Gaedhilge d'fhághail ann.  Agus tá an sgéal céadna </span>
<lb n="47"/><span>le hinnsint fútha ar fad.  Tá na páipéir seachtmhaineamhla chomh dona</span>
<lb n="48"/><span>céadna taobh amuich de dha cheann aca nó trí agus sé an dona mór nach</span>
<lb n="49"/><span>bhfuil fú na fá gha rádh mar chasaoid ag lucht na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>An tSaoirse.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>An leigfimid do'n ghluaiseacht so na Gaedhilge dul chum deiridh d'easpaidh</span>
<lb n="54"/><span>lámh chonganta i n-am an chruadhtáin?  Is cinnte go bhfuiltear éadmhar linn</span>
<lb n="55"/><span>agus go mba mhaith le daoinibh áithridhe an Connradh d'fheicsint ar lár.  Támuid</span>
<lb n="56"/><span>neamhspleadhach sa gConnradh.  Is cuma linn cé'n phoilitidheacht atá ag duine</span>
<lb n="57"/><span>an fhaid is tá se dílis dár gcúis féin.  Is mór an nidh an tsaoirse sin ach daoine</span>
<lb n="58"/><span>ar mhaith leo aigne Gaedheal do dhalladh agus do smachtú ní thig leo an tsaoirse</span>
<lb n="59"/><span>d'fhullaingt.  Muna mbeadh an tsaoirse sin ní mhairfeadh an Connradh bliadhain</span>
<lb n="60"/><span>agus caithfidh an tsaoirse do chosaint agus an Connradh do bhuanadh.  Is</span>
<lb n="61"/><span>fearr dúinn go cinnte glacadh le comhairle an Chraoibhín agus leighine do</span>
<lb n="62"/><span>chúrsaíbh poilitidheacht atá ag déanamh bhuadhartha do'n tír ar fad fá láthair.</span>
<lb n="63"/><span>Tiocfaidh ciall dúinn go léir ar ball.  Beidh congnamh gach aicme uainn leis an</span>
<lb n="64"/><span>nGaedhilg do chur i gceart ar a bonnaibh arís.  Ní mór dúinn cuimhne air sin.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>An Fhaillighe.</span>
<lb n="67"/><span>Fá láthair tá daoine ar ndóthain ann chun na hoibre, dá ndeinidís obair.</span>
<lb n="68"/><span>Uair ar bith a thagann gluaiseacht nua i gceist tá go leor againn a thréigeann</span>
<lb n="69"/><span>obair na Gaedhilge le méad ar suime san rud nua.  Tá Connradhthóirí go</span>
<lb n="70"/><span>fairisn agus go gnóthach in gach aon ghluaiseacht fá láthair ach tá siad failligheach</span>
<lb n="71"/><span>i n-obair a gcumainn féin.  Féachmaois leis an gConnradh do neartú agus do</span>
<lb n="72"/><span>chosaint i n-ainm Dé.  Is furasta craobh do choinneál ar bun, agus is furasta</span>
<lb n="73"/><span>daoine do choinneál le chéile chun gnó na Gaedhilge do chur ar agaidh ach fonn a</span>
<lb n="74"/><span>bheith ortha chuige.  Taithnigheann an obair leis na daoinibh mar gur féidir le gach</span>
<lb n="75"/><span>duine a chion féin a dhéanamh.  Cuireann an obair seo 'gainne spreacadh i</span>
<lb n="76"/><span>ndaoinibh agus chídhtear dibh gan rómhaill nach bhfuil réidhteach i ndán do chás na</span>
<lb n="77"/><span>hÉireann muna réidhtigheann lucht na Gaedhilge é. 'Sí an fhaillighe an námha is</span>
<lb n="78"/><span>mó dá bhfuil againn.  Má léigimid di marbhóchaidh sí an Connradh agus an</span>
<lb n="79"/><span>Ghaedhilg léithe.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>An Buailteán.</span>
<lb n="82"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ár nGnó Féin

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ár nGnó Féin

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
