Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Easpog Luimnigh agus Lucht na Gaedhilge</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1914_02_21_03</note>
                         <note type="L">03</note>
                         <note type="B">1914</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1914_02_21_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Easpog Luimnigh agus Lucht na Gaedhilge</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1914</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Easpog Luimnigh agus Lucht na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>An fíor go luigheann an Creideadh Catoliliceach i nÉirinn ar an Bhórd</span>
<lb n="4"/><span>Náisiúnta agus gur náimhde do'n Chreideamh sinne a bhrisfeadh an Bórd, agus a</span>
<lb n="5"/><span>bhrisfeas é, tá dúil agam?  An fíor gur comhartha é gur cuma linn an Creideamh</span>
<lb n="6"/><span>agus ruda fíor-thairbheacha bhaineas leis an anam, má deirmid gur mhaith linn an</span>
<lb n="7"/><span>Bórd a bheith saillte i Sasanaibh.  Maiseadh c'an uair a thárla sé gurb é crann seasta</span>
<lb n="8"/><span>an Chreidimh i nÉirinn an Bórd céadna?  Níor dubhradh nuair cuireadh ar bun é</span>
<lb n="9"/><span>gur d'aon-ghnó leis an Chreideamh Catoiliceach do chur 'un tosaigh cuireadh ar bun</span>
<lb n="10"/><span>é.  Dá ndeirtí sin fein níor bha inchreidte é, óir fuarthas amach ó shoin go raibh</span>
<lb n="11"/><span>athrughadh inntinne ag an dream do cheap é.  C'an uair d'athruigh an Bórd no </span>
<lb n="12"/><span>na daoine chuir ar bun é, agus a choimhéadann an bun é?  Agus an bhaint atá</span>
<lb n="13"/><span>ag na sagairt agus ag na heaspuig leis na sgoltaibh an amhlaidh go luigheann</span>
<lb n="14"/><span>sí sin ar an Bhórd do bheith ann agus an chumhacht do bheith ag an Bhórd Náisiúntach</span>
<lb n="15"/><span>náisiúntacht na hÉireann do chur ar gcúl?  An amhlaidh a mheasann daoine mar </span>
<lb n="16"/><span>Easpog Luimnigh, cuir i gcás, gur measa an rún atá ag Connradh na Gaedhilge</span>
<lb n="17"/><span>go sonnradhach, nó ag muintir na hÉireann i gcoitchionn, don Chreideamh</span>
<lb n="18"/><span>Chatoiliceach ná tá ag an Bhórd Náisiúnta?  An amhlaidh a mheasann siad dá </span>
<lb n="19"/><span>mbeadh an chumhacht ag Connradh na Gaedhilge, nó ag muintir na Éireann i</span>
<lb n="20"/><span>gcoitchionn go ndéanadaois na sagairt a chaitheamh as na sgoltaibh agus ciar-</span>
<lb n="21"/><span>thuathal a dhéanamh do'n Chreideamh: agus gurab é an Bórd Náisiúnta (agus</span>
<lb n="22"/><span>Riaghaltas Shasana atá mar chúallacht ag an Bhórd) atá mar sgiath chosainte agus</span>
<lb n="23"/><span>mar chlaidhe dhídinn eadrainn agus an t-ain-chreideamh.  Maiseadh go bhfóiridh Dia</span>
<lb n="24"/><span>ar an Chreideamh i nÉirinn dá mbeadh an sgéal amhlaidh.  An creideamh a bheadh</span>
<lb n="25"/><span>taobh leis an Bhórd agus le Seán Buidhe bheadh sé ag deireadh na péice.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>An bhfuil dearmad dhá dhéanamh ar an adhbhar gur cuireadh an múinteachas</span>
<lb n="28"/><span>Gallda ar bun i nÉirinn (1) le huisge fá thalamh a dhéanamh don Chreideamh</span>
<lb n="29"/><span>Chatoiliceach (2) le huisge fá thalamh a dhéanamh do náisiúntacht na hÉireann?</span>
<lb n="30"/><span>Sheas na hEapuig agus na sagairt 'sa' bhearnain roimh an Bhórd dho chosaint an</span>
<lb n="31"/><span>Chreidimh agus d'eirigh leobhtha; chá raibh aon duine le seasamh ar son náisiúntachta</span>
<lb n="32"/><span>ins na sgoltaibh go dtáinig sinne, muintear na Gaedhilge 'un tosaigh, go mall 'sa</span>
<lb n="33"/><span>lá: agus an é go mbeadh na hEaspuig agus na sagairt i n-ar gcoinnibh nó ag</span>
<lb n="34"/><span>gabhail pháirte leis an Bhórd Ghallda.  Ní inchreidte é agus ní chreidim é.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Bíodh muinighin níos fearr ag na hEaspuig agus na sagairt asta féin agus</span>
<lb n="37"/><span>as a muinntir féin.  Ní naimhde do'n chléir nó do'n Chreideamh muintear na</span>
<lb n="38"/><span>Gaedhilge.  Ní náimhde dobhtha muintear na hÉireann.  Dá meadh cumhacht ag</span>
<lb n="39"/><span>muintir na hÉireann (.i. ag an tsluagh i gcaitchionn) ar na sgoltaibh i mbárach</span>
<lb n="40"/><span>rud a bhéas lá eighinteach, ní chuiridís isteach ar an chléir 'ná ar an Chreideamh.  Tá</span>
<lb n="41"/><span>a gcion féin le déamamh ag an chléir insna sgoltaibh agus béidh comh fad is</span>
<lb n="42"/><span>maireann an Creideamh i nÉirinn.  Is suarach an rud d'aon easpog nó d'aon </span>
<lb n="43"/><span>sagart a bheith ag maoidheamh gur misde do Chreideamh i nÉirinn an Bórd</span>
<lb n="44"/><span>Náisiúnta do bhriseadh.  Ar chuma ar bith brisfear an Bórd tá dúil agam.  Má</span>
<lb n="45"/><span>mheasannn aon duine go leigfear do bhórd mar an Bhórd Náisiúnta obair Sheagháin</span>
<lb n="46"/><span>Bhuidhe do dhéanamh 'sa tír seo agus ciar-thuathal do dhéanamh do'n teangain agus</span>
<lb n="47"/><span>do náisiúntacht na hÉireann, aon lá amháin níos fuide ná an chéad lá a mbéidh sé</span>
<lb n="48"/><span>i n-ar gcumas an Bórd sin do bhriseadh, tá sé ghá mhealladh féin.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Tá dúil agam nach bhfuil mórán easpog nó sagart i nÉirinn a bhfuil níos</span>
<lb n="51"/><span>mó muinighne aca san Bhórd Náisiúnta ná tá aca i gConnradh na Gaedhilge fá'n</span>
<lb n="52"/><span>Chreideamh ach má thuigim i gceart é, sin tuairim Easpuig Luimnigh.  Agus tá </span>
<lb n="53"/><span>dúil agam nach bhfuil mórán easpog nó sagairt i nÉirinn a thaobhfadh le Riaghaltas</span>
<lb n="54"/><span>Shasana leis an Chreideamh do chosaint ins na sgoltaibh, agus nach dtaobhfadh le</span>
<lb n="55"/><span>muintir na hÉireann san chás cheudna.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>Tá muinntear na hÉireann fá chumaoin do'n chléir ar son na dílseachta is</span>
<lb n="58"/><span>sheasadar san bhearnain i n-aghaigh an Bhúird agus Riaghaltas Shasana ar cheist an</span>
<lb n="59"/><span>Chreidimh.  Tá deis ag an chléir cheudna rud tábhachtach eile do dhéanamh do mhuintir</span>
<lb n="60"/><span>na hÉireann fá láthair do chuirfeadh fá chumaoin arís iad .i. an Ghaedhilg do chur</span>
<lb n="61"/><span>ins na sgoltaibh gan bhuidheachas do'n Bhórd nó do'n Riaghaltas.  Tá tuairim</span>
<lb n="62"/><span>láidir agam go bhfuil sé in a gcumas sin do dhéanamh má chuireann siad chuige.</span>
<lb n="63"/><span>Agus cá ar son nach gcuirfeadh?  Nár bhfearrde dóbhtha agus do'n Chreideamh</span>
<lb n="64"/><span>atá fá n-a chúram Éire bheith Gaedhealach, Éire bheith neamhspleadhach, Éire bheith</span>
<lb n="65"/><span>'na náisiún?  Bíodh muinighin aca asta féin agus as a gCreideamh, agus as a</span>
<lb n="66"/><span>muintir dhílis féin.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Cú Uladh.</span>
<lb n="69"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Easpog Luimnigh agus Lucht na Gaedhilge

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Easpog Luimnigh agus Lucht na Gaedhilge

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
