Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Sean-fhocla</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1914_01_17_04</note>
                         <note type="L">04</note>
                         <note type="B">1914</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1914_01_17_04</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Sean-fhocla</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1914</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Sean-fhocla.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Pós ar an chárn-aoiligh ach díol do</span>
<lb n="6"/><span>bhó bhfad ó'n bhaile.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Chá raibh san Máirnéalach ach leas-</span>
<lb n="11"/><span>ainm ar Thadhg Mac Paidín de bhrigh go</span>
<lb n="12"/><span>raibh sé ar bhórd luinge seal i n-aimsir</span>
<lb n="13"/><span>a óige.  Bhí sé na fheirmeóir bheag ó</span>
<lb n="14"/><span>shoin.  Bhí sé 'na bhaintreabhach agus</span>
<lb n="15"/><span>chá raibh aige de chloinn ach Sighle, a</span>
<lb n="16"/><span>inghean.  Bhí an bheirt aca rud beag</span>
<lb n="17"/><span>crosta, agus char mhaith liom go</span>
<lb n="18"/><span>bpósfadh Pádraig an cailín ach bhí</span>
<lb n="19"/><span>fhios agam dá ndéanamaois cleamhnas</span>
<lb n="20"/><span>féin go mb'fhuras a bhriseadh ach</span>
<lb n="21"/><span>clampar éighinteach do thógbháil fá</span>
<lb n="22"/><span>dtaoibh de spré nó fá dtaoibh de rud </span>
<lb n="23"/><span>éighinteach eile.  Níorbh dheacair</span>
<lb n="24"/><span>bruighean do thógbháil le Tadhg nó le</span>
<lb n="25"/><span>Sighle.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>“Labhair mé le Pádraig.”</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>“Goidé'n aois atá uirthi,” arsa</span>
<lb n="30"/><span>séisean go hamhrusach.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>“A dó dhéag is fiche.”</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>“Bhfuil sí buidhe?”</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>“Chan fhuil.”</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>“Bhfuil féasóg uirthi?”</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>“Chan fhuil.”</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>Ní raibh mé cinnte an raibh sé ag</span>
<lb n="43"/><span>magadh nó ar íribh, ach chá raibh rún</span>
<lb n="44"/><span>agam barraidheach eolais do thabhairt </span>
<lb n="45"/><span>dó ar eagla go locfadh sé.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>“Seo linn i n-ainm Dé,” ar sé.</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Char dhubhairt mé Amen leis seo,</span>
<lb n="50"/><span>óir dar liom nárbh É an Fear shuas a</span>
<lb n="51"/><span>bhí gar stiúradh fá láthair ach chá raibh </span>
<lb n="52"/><span>morán aimsire caithte nó móran</span>
<lb n="53"/><span>cainnte ach oiread go rabhamar ag</span>
<lb n="54"/><span>toigh an Mháirnealaigh.  Bhí sé ag éirigh</span>
<lb n="55"/><span>mall san oidhche ach bhí solus breagh ó'n </span>
<lb n="56"/><span>fhuinneóig agus rinneamar díreach ar</span>
<lb n="57"/><span>an doras.  Chá dearnamar stop nó </span>
<lb n="58"/><span>truisle fá'n doras ach tharraing an </span>
<lb n="59"/><span>sreang agus shiúbhail isteach.  Chá raibh</span>
<lb n="60"/><span>aon duine ins an chistineach ach an</span>
<lb n="61"/><span>Máirnéalach fein: b'éidir go raibh </span>
<lb n="62"/><span>Sighle i na leabaidh.  Bhí an Máir-</span>
<lb n="63"/><span>néalach i na shuidhe ar stól cois an</span>
<lb n="64"/><span>teallaigh, a spéaclairí ar an shróin,</span>
<lb n="65"/><span>péire sean-bhrístí ar a ghlúin agus</span>
<lb n="66"/><span>snáthadh in a láimh dheis, agus é go</span>
<lb n="67"/><span>dímheirceach ag cur paiste ar na </span>
<lb n="68"/><span>brístí.  Léim se 'n-a sheasamh nuair</span>
<lb n="69"/><span>chur mise mo cheann isteach.  Bhí cuma</span>
<lb n="70"/><span>fiadhain air agus bhain sé preab asam</span>
<lb n="71"/><span>féin, agus shleamhnuigh mé ar gcúl </span>
<lb n="72"/><span>beagan go raibh mé i gcúl an dorais.</span>
<lb n="73"/><span>Chár stad Pádraig go raibh sé i lár an</span>
<lb n="74"/><span>urláir agus chá dtug sé fá deara mhise</span>
<lb n="75"/><span>ag sleamhnú ar gcúl.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>“Cé tú féin?” arsa an Máirnéalach,</span>
<lb n="78"/><span>go fíochmhar, “nó goide thag annseo</span>
<lb n="79"/><span>thú?” Ní thug Pádraig freagair air:</span>
<lb n="80"/><span>is dóigh liom go raibh sé barraidheacht</span>
<lb n="81"/><span>fríd a chéile le n-thuigbheáil go</span>
<lb n="82"/><span>maith.</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Chá dearn an Máirnéalach ach</span>
<lb n="85"/><span>cromadh ar an stól ar a raibh sé n-a</span>
<lb n="86"/><span>shuidhe sul ar éirigh sé, rug sé ar an</span>
<lb n="87"/><span>stól, chas thar a cheann é agus thug </span>
<lb n="88"/><span>palltóg do Phádraig i mullach a chinn.</span>
<lb n="89"/><span>Thuitfeadh sé ar an úrlár ach gur rug</span>
<lb n="90"/><span>mé air.  Bhí an stól ins an aer arís</span>
<lb n="91"/><span>ach bhris mé an buille le mo láimh.  Bhí </span>
<lb n="92"/><span>caragal againn, an triúr againn, i</span>
<lb n="93"/><span>gcúl an dorais ach 'sa' deireadh</span>
<lb n="94"/><span>fuaramar gabhail amach ar an doras</span>
<lb n="95"/><span>agus as go bráthach linn síos an ród </span>
<lb n="96"/><span>ar ar sean-ruith.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>“Goidé'n diabhal do bhí ar an fhear</span>
<lb n="99"/><span>sin?” arsa Pádraig, “nó an dtug tú</span>
<lb n="100"/><span>mé chuig fear mire le n-a inghin</span>
<lb n="101"/><span>d'iarraidh?”</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>“Ní thug: chan fhuil mire ar bith ag</span>
<lb n="104"/><span>baint leis ach bhí se ar buile leat</span>
<lb n="105"/><span>teacht isteach air agus é ag fuagháil a</span>
<lb n="106"/><span>bhríste.  Creidim go raibh Sighle i n-a</span>
<lb n="107"/><span>leabaidh: is iongantach liom nárbh ise</span>
<lb n="108"/><span>do bhí ag fuagháil.”</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Char labhair Pádraig arís agus</span>
<lb n="111"/><span>shiúbhlamar linn giota maith.  Bhí se mall</span>
<lb n="112"/><span>san oidhche anois agus an chuid is mó </span>
<lb n="113"/><span>de na daoinibh, bhí siad a luighe.  Ach</span>
<lb n="114"/><span>thug mé fá deara go raibh solus breagh</span>
<lb n="115"/><span>i dtoigh Bhriain Néill.  Bhí cailín breagh</span>
<lb n="116"/><span>aige sin.  Gormfhlaith Bhriain agus</span>
<lb n="117"/><span>labhair mé le Pádraig i na taoibh.”</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>“Áit ar bith is mian leat,” ar</span>
<lb n="120"/><span>séisean: “is cuma liom cé gheobhas mé</span>
<lb n="121"/><span>anois ach gan dul ar ais folamh thar éis</span>
<lb n="122"/><span>na hoidhche seo.”</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>Siúd ar aghaidh linn go toigh </span>
<lb n="125"/><span>Bhriain.</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>“Nuair a chuadhamar isteach bhí an</span>
<lb n="128"/><span>teaghlach uilig ag suidhe thart, teine</span>
<lb n="129"/><span>bhreagh ar an teallach, lampa ar lasadh</span>
<lb n="130"/><span>ar an chlár, agus buidéal uisge beatha</span>
<lb n="131"/><span>agus dornán gloine in aice leis.  Bhí </span>
<lb n="132"/><span>beirt diúlach ó'n chomharsanacht n-a</span>
<lb n="133"/><span>suidhe cois na teineadh.  Bhí Gormfhlaith</span>
<lb n="134"/><span>'n-a suidhe i n-aice duine aca agus í</span>
<lb n="135"/><span>cóiriste go measardha maith agus ní</span>
<lb n="136"/><span>fhaca mé cuma níos fearr uirthi le</span>
<lb n="137"/><span>fada: go dearbhtha ba chailín dóigheamh-</span>
<lb n="138"/><span>ail í ar sgór ar bith.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>“Bhí aoibh bhreagh ar Bhrian agus budh</span>
<lb n="141"/><span>dhóígh leat air fur bhlas se braon de'n</span>
<lb n="142"/><span>bhuidéal.”</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>“Sé bhur mbeatha, a fheara,” ar</span>
<lb n="145"/><span>séisean.  “Cé seo tá leat, a</span>
<lb n="146"/><span>Mhichil?”</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>“Duine muinteardha damh, as a</span>
<lb n="149"/><span>leithéid seo d'áit.  Pádraig Mac</span>
<lb n="150"/><span>Fhionnlaoich, a ainm agus a shloinne.”</span></p>
<lb n="151"/>
<lb n="152"/><p><span>“Sé bheatha, agus is maith liom go</span>
<lb n="153"/><span>dtáinig sibh isteach.  Támaoid ag</span>
<lb n="154"/><span>déanamh cleamhnais annseo, nó tá sé</span>
<lb n="155"/><span>déanta is ceart damh a rádh, eadar</span>
<lb n="156"/><span>Diarmaid Mac Crosáin agus m'in-</span>
<lb n="157"/><span>ghean-sa agus ó thárla sibh ann tá</span>
<lb n="158"/><span>fáilte romhaibh, agus ólfaidh sibh sláinte</span>
<lb n="159"/><span>na beirte.”</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>“D'ólamar agus chár dhubhairt a</span>
<lb n="162"/><span>dhath ach chá raibh Pádraig ar a</span>
<lb n="163"/><span>shuaimhneas gur fhág muid an teach</span>
<lb n="164"/><span>arís.”</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>“Chan fhuil bean i ndán damh anocht,</span>
<lb n="167"/><span>a Mhichil, agus is fearr damh fill-</span>
<lb n="168"/><span>eadh.”</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>“Tá seans amháin eile againn,”</span>
<lb n="171"/><span>arsa mise.</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>“Cé'n seans é sin,” ar séisean.</span></p>
<lb n="174"/>
<lb n="175"/><p><span>“Tá aithne agat ar Éadhmonn</span>
<lb n="176"/><span>Ó Griana,” arsa mise.</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>“Tá,” ar séisean.  “Tchím go</span>
<lb n="179"/><span>minic é ar na haontaighibh.  Tá áit </span>
<lb n="180"/><span>bhreagh aige, cluinim.  Ach is dóigh liom</span>
<lb n="181"/><span>go mbeadh sé ag iarraidh áit mhaith dá</span>
<lb n="182"/><span>inghin fosda.  Chá mheud inghean</span>
<lb n="183"/><span>aige?”</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>“Tá beirt; acht tá ceann aca ró-óg</span>
<lb n="186"/><span>duit agus mar gheal ar an Righ agus</span>
<lb n="187"/><span>leig déithe-se an iarraidh seo.”</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>“Goidé an aois atá ar an cheann</span>
<lb n="190"/><span>eile?”</span></p>
<lb n="191"/>
<lb n="192"/><p><span>“Tá sí deich mbiadhna agus corrú</span>
<lb n="193"/><span>níos óige na tú féin agus nach leor sin</span>
<lb n="194"/><span>duit?”</span></p>
<lb n="195"/>
<lb n="196"/><p><span>“Is leor, creidim,” arsa Pádraig</span>
<lb n="197"/><span>go hamhrasach.</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>Shiubhalamar linn go toigh Éamoinn.</span>
<lb n="200"/><span>Bhí áit bhreagh ag Éamonn agus bhíodh sé </span>
<lb n="201"/><span>ag ceannach 's ag díol éallaigh go</span>
<lb n="202"/><span>minic ar na haontaighibh mar dubhradh.</span>
<lb n="203"/><span>Má 'seadh féin bhí sé lom go leor ar</span>
<lb n="204"/><span>an tsaoghal; bhí fhios agam fein go raibh</span>
<lb n="205"/><span>fiacha troma air, ná ní thiubhradh sé</span>
<lb n="206"/><span>aire dá ghnoithe ach ar shiúbhal as baile</span>
<lb n="207"/><span>achan lá i n-áit éighinteach.  Bhíodh</span>
<lb n="208"/><span>gunna aige agus sgat madadh eadar</span>
<lb n="209"/><span>conaibh agus gadhraibh agus madaibh</span>
<lb n="210"/><span>lathaighe, an rud is míofhortúnaighe bhí</span>
<lb n="211"/><span>ag aon duine riamh agus chaitheadh sé</span>
<lb n="212"/><span>lá foghmhair ag fiadhach girrfhiadh nó ag</span>
<lb n="213"/><span>lámhach cearc-fhraoich.  Bhí sé mórtusach</span>
<lb n="214"/><span>go leor, má tá mar is minic luigheann</span>
<lb n="215"/><span>an bród agus an bochtanas i n-aon</span>
<lb n="216"/><span>leabaidh.  Bhí mé ag déanamh nach</span>
<lb n="217"/><span>dtiubhradh sé a inghean do Phádraig</span>
<lb n="218"/><span>agus sin go díreach an fáth ar mhol mé</span>
<lb n="219"/><span>do Phádraig seuchail do chur air, nó </span>
<lb n="220"/><span>níor bha dhóigh liom go bhfóirfeadh</span>
<lb n="221"/><span>inghean Éamoinn dó; chaithfeadh sí a</span>
<lb n="222"/><span>fheirm taoibh istigh do chúig bliadhna.</span></p>
<lb n="223"/>
<lb n="224"/><p><span>B'éigin dúinn Éamonn do chur as</span>
<lb n="225"/><span>a leabaidh agus hóbair go mbeadhmais</span>
<lb n="226"/><span>ithte ag na madaidhibh sul a tháinig sé</span>
<lb n="227"/><span>go dtí an doras.  Leig sé isteach </span>
<lb n="228"/><span>sinn, ní gan doicheall, mheas mé, ach</span>
<lb n="229"/><span>nuair tharraing Pádraig amach buidéal</span>
<lb n="230"/><span>chárta tháinig aoibh ní b'fhearr air.</span>
<lb n="231"/><span>D'ólamar bolgam maith ar dtús sul</span>
<lb n="232"/><span>ar nochtuigheamar ar ngnoithe dó.</span>
<lb n="233"/><span>Chár chuir an t-eolas aon fhearg air.</span>
<lb n="234"/><span>Chuir sé an inghean na suidhe agus a</span>
<lb n="235"/><span>bhean agus chuadhmar i mbun an</span>
<lb n="236"/><span>chleamhnais.</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>Ar ball beag fuair Pádraig faill</span>
<lb n="239"/><span>ar chogar do thabhairt damhsa.</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>“Chá phósfainnse í sin ar a bhfaca</span>
<lb n="242"/><span>mé riamh,” ar séisean.</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>“Goidé an breall atá agat </span>
<lb n="245"/><span>uirthi?” arsa mise.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>“Tá a srón ró-fhada agus a pusa</span>
<lb n="248"/><span>ró-thanaidhe.  Bheadh sí go síor ag</span>
<lb n="249"/><span>cabaracht agus chá bheadh lá suaimhnis </span>
<lb n="250"/><span>agam léithe.”</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>“Tá an donas ort!’ arsa mise.</span>
<lb n="253"/><span>“ach ar d'anam na leig ort.  Má</span>
<lb n="254"/><span>gheibh Éamonn amach go bhfuil tú ag</span>
<lb n="255"/><span><L05></span>
<lb n="256"/><span>lochtú a hinghne sgaoilfeadh sé an gunna</span>
<lb n="257"/><span>leat comh héasgaidh is smuaineacadh sé</span>
<lb n="258"/><span>air.  Fág fúmsa é agus deanfaidh mé</span>
<lb n="259"/><span>an cleamhnas do mhilleadh fá'n spré.”</span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>“Beidhmid ag dúil le ceirtlín </span>
<lb n="262"/><span>maith airgid uait, a Éamoinn,” arsa</span>
<lb n="263"/><span>mis go dána.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>“Nach leor daoibh m'inghean</span>
<lb n="266"/><span>fhághail?” ar séisean go doicheallach.</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>“Ní leor,” arsa mise.</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>“Cá mhéad bheadh sibh a d'iarraidh?”</span>
<lb n="271"/><span>ar séisean.</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>“Céad go leith,” arsa mise.</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>“An bhfuil tú as do chéill?”</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>“Chan fhuil,” arsa mise.  “Budh</span>
<lb n="278"/><span>cheart go mbeadh grabhar maith airgid</span>
<lb n="279"/><span>agat-sa abois.  Tá feirm mhaith ag mo</span>
<lb n="280"/><span>charaid ach ta triúr dearbhráthair aige</span>
<lb n="281"/><span>agus caithfidh siad a gcuid féin</span>
<lb n="282"/><span>dh'fhághail.”</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>“An fiú mórán an fheirm?” arsa </span>
<lb n="285"/><span>Éamonn.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>“Cúig chéad púnta,” arsa mise.</span></p>
<lb n="288"/>
<lb n="289"/><p><span>“Ní fiú cúig chéad púnta a bhfuil </span>
<lb n="290"/><span>de thalamh ar an taoibh thall de chnoc</span>
<lb n="291"/><span>Mhín an Fhir Ruaidh,” ar séisean go dí-</span>
<lb n="292"/><span>múinte.</span></p>
<lb n="293"/>
<lb n="294"/><p><span>“Maiseadh is iongantach go gcuir-</span>
<lb n="295"/><span>feá thusa d'inghean ann mar sin,” arsa</span>
<lb n="296"/><span>Pádraig agus gus air.</span></p>
<lb n="297"/>
<lb n="298"/><p><span>“Chár chuir go fóill,” arsa Éamonn,</span>
<lb n="299"/><span>“agus ní'l mé cinnte go gcuirfidh.”</span></p>
<lb n="300"/>
<lb n="301"/><p><span>“Déan do rogha rud,” arsa</span>
<lb n="302"/><span>Pádraig.  “Chan fhuil mise i-na</span>
<lb n="303"/><span>muinighin.”</span></p>
<lb n="304"/>
<lb n="305"/><p><span>“Más mar sin atá tóg ort ar mo</span>
<lb n="306"/><span>thoigh-se agus ná feicim arís tú,”</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>“Bíodh geall nach bhfeicfidh go</span>
<lb n="309"/><span>bráthach,” arsa Pádraig.</span></p>
<lb n="310"/>
<lb n="311"/><p><span>Bhíomar i n-ar seasamh cheana féin</span>
<lb n="312"/><span>agus ag tarraingt ar an doras.</span></p>
<lb n="313"/>
<lb n="314"/><p><span>“Slán leat,” arsa mise le</span>
<lb n="315"/><span>hÉamonn agus an doras eadrainn.</span></p>
<lb n="316"/>
<lb n="317"/><p><span>“Imtheacht gan philleadh daoibh, a </span>
<lb n="318"/><span>bhacaigh!” arsa séisean.</span></p>
<lb n="319"/>
<lb n="320"/><p><span>Bhí na madaidh ag drantán ar an</span>
<lb n="321"/><span>tsráid ar ghabháil amach dúinn.</span></p>
<lb n="322"/>
<lb n="323"/><p><span>Ag binn an toigh bhí beart uirleisí</span>
<lb n="324"/><span>na seasamh ann.  Rug mé greim ar </span>
<lb n="325"/><span>phíce agus thug mé sean-spád do</span>
<lb n="326"/><span>Phádraig.  Dar liom go dteastóichadh</span>
<lb n="327"/><span>siad uainn agus theastuigh.  Dhreasuigh</span>
<lb n="328"/><span>Éamann na dadaidh ionnainn agus</span>
<lb n="329"/><span>chár mhór an dreasú theastuigh uatha.</span>
<lb n="330"/><span>Bhí siad timchioll orainn agus gach aon</span>
<lb n="331"/><span>guldar asta mheasfá go mbeadhmaois</span>
<lb n="332"/><span>slugtha aca ar an phointe.  Fuair </span>
<lb n="333"/><span>aimear ar cheann aca agus sháith</span>
<lb n="334"/><span>mé píce ann agus bhuail Pádraig</span>
<lb n="335"/><span>ceann eile aca leis an spád.  Theich</span>
<lb n="336"/><span>siad agus na míle murdar asta.</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>“Ruith anois an méid atá in do</span>
<lb n="339"/><span>chorp,” arsa mise, “nó sgaoilfidh sé </span>
<lb n="340"/><span>an gunna linn.”  As go bráthach linn.</span>
<lb n="341"/><span>Go díreach ar rochtain an bhealigh mhóir</span>
<lb n="342"/><span>dúinn sgaoileadh dhá urchar linn.</span>
<lb n="343"/><span>Bhíomar ró-fhada ar shiubhal le dochar</span>
<lb n="344"/><span>ar bith do dhéanamh dúinn ach thar</span>
<lb n="345"/><span>na bhárach fuaramar gránacha luaidhe i</span>
<lb n="346"/><span>n-ar gcuid éadaigh.</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>“Hobair dúinn an iarraidh sin,”</span>
<lb n="349"/><span>arsa Pádraig nuair bhíomar leath-mhíle</span>
<lb n="350"/><span>ó'n teach.  “Ní rachaidh mé i n-áit ar</span>
<lb n="351"/><span>bith eile leat anocht.”</span></p>
<lb n="352"/>
<lb n="353"/><p><span>“Is mithid stad,” arsa mise, “tá</span>
<lb n="354"/><span>an mhaidin ann.  Ach, cogar, a </span>
<lb n="355"/><span>Phádraig,” arsa mise leis ar ball,</span>
<lb n="356"/><span>“nach bhfuil inghean ag Thoirdhealbhach Ó</span>
<lb n="357"/><span>Fearadhaigh béal dorais agat féin.”</span></p>
<lb n="358"/>
<lb n="359"/><p><span>“Tá,” arsa Pádraig.</span></p>
<lb n="360"/>
<lb n="361"/><p><span>“Nach bhfóirfeadh sí sin dhuit agus</span>
<lb n="362"/><span>nach mbpósfadh sí thú?”</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>“Is dóigh liom go bhfóirfeadh; ní'l</span>
<lb n="365"/><span>fhios agam an bpósfadh sí mé; chár chuir</span>
<lb n="366"/><span>mé an cheist urithi riamh.”</span></p>
<lb n="367"/>
<lb n="368"/><p><span>“Maiseadh is mithid duit an cheist </span>
<lb n="369"/><span>do chur uirthi agus ar an hathair.</span>
<lb n="370"/><span>Rachaidh mise leat anocht agus iarr-</span>
<lb n="371"/><span>famaoid a inghean ar Thoirdhealbhach.</span>
<lb n="372"/><span>Cá hainm sin atá uirthi?”</span></p>
<lb n="373"/>
<lb n="374"/><p><span>“Nellí,” arsa Pádraig go fait-</span>
<lb n="375"/><span>cheach.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>Déanfaidh mé sgéal goirid dé</span>
<lb n="378"/><span>anois.  Fuaramar Nellí agus pósadh</span>
<lb n="379"/><span>iad roimh an Charghaos.  Tá mé cinnte</span>
<lb n="380"/><span>dearbhtha gurbh í an bhean amháin de'n</span>
<lb n="381"/><span>tseachtar a d'fhóir do Phádraig.  Thuig</span>
<lb n="382"/><span>sí é agus thuig séisean ise.  Bhí aithne</span>
<lb n="383"/><span>aicí ar an áit agus ar an teaghlach</span>
<lb n="384"/><span>agus chá raibh sí ag dúil go mbeadh an</span>
<lb n="385"/><span>saoghal i n-aisge aici, rud nach raibh.</span>
<lb n="386"/><span>Chá dtug Toirdhealbhach deithe mar spré</span>
<lb n="387"/><span>ach colpach dhá bhliadhain: an duine bocht</span>
<lb n="388"/><span>ba bheag an saidhbhreas do bhí aige féin</span>
<lb n="389"/><span>ach bhí beirt dearbhráthar óg ag Nellí</span>
<lb n="390"/><span>agus chuidigh siad go mór leobhtha ag</span>
<lb n="391"/><span>saothrughadh na feirme nuair d'éirigh</span>
<lb n="392"/><span>dearbhráithreacha Phádraig féin ró-</span>
<lb n="393"/><span>shean nó ró-fhalsa le hobair do</span>
<lb n="394"/><span>dhéanamh.  Is maith an chomhairle é,</span>
<lb n="395"/><span>‘pós ar an charn aoiligh’ sé sin pós</span>
<lb n="396"/><span>cailín a bhfuil sean-aithne agat uirthi.</span></p>
<lb n="397"/>
<lb n="398"/><p><span>“Ach an chuid eile de'n chomhairle,”</span>
<lb n="399"/><span>arsa mise.  “Díol do bhó abhfad as</span>
<lb n="400"/><span>baile, goidé is ciall dí?”</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>“Ní'l sé chomh bríoghmhar leis an</span>
<lb n="403"/><span>chéad chuid, mar ní ionnann bó agus</span>
<lb n="404"/><span>bean agus ní ionnann margadh eile</span>
<lb n="405"/><span>agus margadh an phósda, ach is í an</span>
<lb n="406"/><span>chiall atá leis sin gur fearr an bhó</span>
<lb n="407"/><span>do dhíol le strainséir ná le comhursain.</span>
<lb n="408"/><span>Má bhíonn locht ar an bhoin nó má </span>
<lb n="409"/><span>théid rud ar bith amugha léithe is furas</span>
<lb n="410"/><span>socrú dhéanamh le strainséir, ach má</span>
<lb n="411"/><span>thuiteann tú amach le comhursain, agus </span>
<lb n="412"/><span>is fusa tuitim amach ná tuitim isteach</span>
<lb n="413"/><span>arís, rachaidh an pléidhe níos fuide.</span>
<lb n="414"/><span>Chá bheadh fhios agat a choidhche an méid</span>
<lb n="415"/><span>díoghbhála thigeadh as ins an deireadh.”</span></p>
<lb n="416"/>
<lb n="417"/><p><span>Cú Uladh.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sean-fhocla

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Sean-fhocla

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
