Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Sean-fhocla II</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1913_12_27_04</note>
                         <note type="L">04</note>
                         <note type="B">1913</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1913_12_27_04</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Sean-fhocla II</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1913</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Sean-fhocla.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>“Cibé cé théid as nó nach dtéid as, is</span>
<lb n="6"/><span>annamh théid fear an eadarsgain as.”</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Chuaidh mé féin agus Toirdhealbhach Mór</span>
<lb n="9"/><span>agus dhá thurcail linn siar cois-fhairrge fá</span>
<lb n="10"/><span>dhéin dhá lasd sgadán.  Chualamar go raibh</span>
<lb n="11"/><span>gabhail sgadán ann fa'n chladach siar agus</span>
<lb n="12"/><span>bhíodh nó i n-áit s'againne nuair thigeadh</span>
<lb n="13"/><span>na sgadáin isteach go dtéidheadh na feir-</span>
<lb n="14"/><span>meóirí a raibh beitheadhach is turcail aca</span>
<lb n="15"/><span>siar fá choinne lasda sgadán.  Cuid aca</span>
<lb n="16"/><span>déineadaois na sgadáin go shailleadh agus iad</span>
<lb n="17"/><span>bheith mar annlann leis na préataí rith na</span>
<lb n="18"/><span>bliadhna: cuid eile aca théididís thart thimchioll</span>
<lb n="19"/><span>ameasg na gcomhursan leis an lasd sgadán </span>
<lb n="20"/><span>agus dhíoladaois doisín leis an té seo agus</span>
<lb n="21"/><span>leath-dhoisín leis an té eile go mbeadh an</span>
<lb n="22"/><span>t-iomlán díolta.  Corr-uair dhéanadaois</span>
<lb n="23"/><span>tuarastal maith ar a gcuid saothair agus</span>
<lb n="24"/><span>ar uairibh cha ndéanadaois mórán.  Nuair</span>
<lb n="25"/><span>d'eirigheadh leobhtha is minic théighidís ar ais</span>
<lb n="26"/><span>fá choinne lasda eile agus mar sin go </span>
<lb n="27"/><span>n-imthimthigheadh na sgadáin agus go stadtaoi</span>
<lb n="28"/><span>de'n iasgaireacht.  Chá raibh mise ar an turas</span>
<lb n="29"/><span>úd ariamh aroimhe, ach bhí sean-eolas ag </span>
<lb n="30"/><span>Toirdhealbhach ar an ghnó.  Tháinig sé toigh</span>
<lb n="31"/><span>s'againne agus an gháir áthais leis go raibh </span>
<lb n="32"/><span>na sgadáin ar an chaladh agus na hiasgairí</span>
<lb n="33"/><span>ag breith ortha go tiugh agus budh mhaith leis</span>
<lb n="34"/><span>cuideachta bheith aige ag gabhail siar.  Chá</span>
<lb n="35"/><span>raibh mórán le déanamh againne fá'n am</span>
<lb n="36"/><span>sin agus níor mhisde le mo mháthair dornán</span>
<lb n="37"/><span>sgadán do bheith aici le haghaidh an gheimhridh,</span>
<lb n="38"/><span>mar bhí an teaghlach mór agus dúil ag gach </span>
<lb n="39"/><span>duine aca i sgadán mhaith le n-a gcuid</span>
<lb n="40"/><span>préataí.  Mar sin tugadh cead damhsa</span>
<lb n="41"/><span>capall do chur faoi thurcail agus imtheacht</span>
<lb n="42"/><span>siar le Toirdhealbhach fá dhéin na sgadán.</span>
<lb n="43"/><span>Bhí luthgháir mhór ormsa, ar ndóighe, óir bhínn</span>
<lb n="44"/><span>tuirseach sa bhaile, agus b'fhearr liom ar</span>
<lb n="45"/><span>shiubhal corr-uair mar is gnáthas do'n óige.</span>
<lb n="46"/><span>Bhí an bealach fada leath-tromach mar chaithimís</span>
<lb n="47"/><span>siubhal de shiubhal oidhche.  Ba chuma liom;</span>
<lb n="48"/><span>'tchífinn ruda agus chluinfinn ruda agus</span>
<lb n="49"/><span>bheadh spórt agam.  Ba mhaith an chuideachta</span>
<lb n="50"/><span>Toirdhealbhach fosda.  Bhí croidhe éadtrom</span>
<lb n="51"/><span>óigeánta aige.  Mheas daoine críonna go</span>
<lb n="52"/><span>riabh sé ro-éadtrom agus nach raibh ciall nó </span>
<lb n="53"/><span>stuaim nó gliocas ann mar ba cheart.</span>
<lb n="54"/><span>B'éidir go raibh an ceart aca ach b'amhlaidh</span>
<lb n="55"/><span>a b'fhearrr a thaitin sé liomsa.  Bhí sé deich</span>
<lb n="56"/><span>mbliadhna ní ba shine ná mise ach bhí an chiall</span>
<lb n="57"/><span>cheudna aige is bhí agam féin; déarfainn</span>
<lb n="58"/><span>go raibh sé níos óigeánta agus níos aigeanta</span>
<lb n="59"/><span>na mise.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>D'fhágamar an baile go luath ar maidin</span>
<lb n="62"/><span>i mí na Samhna agus thiomáineamar linn thar</span>
<lb n="63"/><span>na sléibhte atá eadar barr Ghleannsúiligh</span>
<lb n="64"/><span>agus na Rosaigh.  Chuadhmar thar Mín a'</span>
<lb n="65"/><span>Chapaill-Chaoich, thar Mín na Con, thar Mín-an-</span>
<lb n="66"/><span>Fhir-Ruaidh thar an Cheann-Gharbh agus isteach </span>
<lb n="67"/><span>go Fionntún.  Stopamar ag teach ósda ann</span>
<lb n="68"/><span>sin go bhfuaramar beagan bídh agus dighe</span>
<lb n="69"/><span>dúinn féin agus do na beitheadhaigh.</span>
<lb n="70"/><span>D'fhágamar an ugham ortha agus chá rabhamar</span>
<lb n="71"/><span>abhfad á gcur faoi na turcala arís agus</span>
<lb n="72"/><span>sheolamar linn go dtí an Dubhcoradh.</span>
<lb n="73"/><span>Fuaramar rud le hól annsin agus ar shiubhal</span>
<lb n="74"/><span>linn arís.  B'fhada roighin ar dtriall imeasg</span>
<lb n="75"/><span>na bportach ó sin siar agus bhí an oidhche</span>
<lb n="76"/><span>orainn anuas.  Tá an ród ag snigh anonn agus</span>
<lb n="77"/><span>anall imeasg na móinteach ar nós go measfá</span>
<lb n="78"/><span>an té cheap iad go raibh fonn air ceapadóire-</span>
<lb n="79"/><span>eacht Cheilteach do dhéanamh asta.  B'annamh</span>
<lb n="80"/><span>chasadh teach orainn agus b'annamh chasadh</span>
<lb n="81"/><span>duine orainn.  B'uaigneach an turas é, agus</span>
<lb n="82"/><span>gan tuaim le cluinstín ach na héanacha</span>
<lb n="83"/><span>fiadhaine ag scréachadh ameasg na bportach.</span>
<lb n="84"/><span>Deirtear gur fada an ród nach mbíonn casadh</span>
<lb n="85"/><span>ann; ach b'fhada an ród sin agus b'iomdha </span>
<lb n="86"/><span>casadh do bhí ann.  Ach mar sin féin rangamar</span>
<lb n="87"/><span>deireadh ar gcúrsa.  Bhuaileamar isteach</span>
<lb n="88"/><span>san Chlochán Liath sul a raibh mórán de'n</span>
<lb n="89"/><span>oidhche caithte.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Níorbh é sin deireadh ar gcúrsa i gceart.</span>
<lb n="92"/><span>Thuigeamar go gcaitheamaois gabhail níos</span>
<lb n="93"/><span>fuide siar go hAlt a Chorráin, nó go Ceann</span>
<lb n="94"/><span>Caslach fá dhéin na sgadán.  Ach hinnseadh</span>
<lb n="95"/><span>dúinn i gClochán Liath nach raibh na sgadáin</span>
<lb n="96"/><span>le fághail.  Bhí níos mó cainnte ortha 'ná</span>
<lb n="97"/><span>bhí de sgadáin ann.  Tháinig beagan ar dtús</span>
<lb n="98"/><span>agus mheas gach uile dhuine go raibh an</span>
<lb n="99"/><span>sguaine mhór chuca.  D'eirigh na hiasgairí</span>
<lb n="100"/><span>amach in a mbádaibh agus a gcuid eangach </span>
<lb n="101"/><span>gléasta.  Fuair siad roinnt sgadán agus</span>
<lb n="102"/><span>d'eirigh an ráflaí aca dhá ghabhail.  Tháinig</span>
<lb n="103"/><span>lucht a gceannachta as gach uile áit.  Annsin</span>
<lb n="104"/><span>stad na sgadáin dhe theacht; nó thigidís go</span>
<lb n="105"/><span>tanaidhe.  Bhí na hiasgairí ag gabhail dóbhtha</span>
<lb n="106"/><span>de oidhche ach thigidís isteach ar maidin gan </span>
<lb n="107"/><span>na báid do bheith lán agus an méid so bhíodh</span>
<lb n="108"/><span>aca bhíodh na ceannuidhthe ag troid is a ciapáil</span>
<lb n="109"/><span>fá dtaoibh daoibhthe agus dá luach ortha.  Ar </span>
<lb n="110"/><span>an ádhbhar sin dubhradh linn nach raibh aon</span>
<lb n="111"/><span>mhaith dúinn gabhail níos fuide an oidhche sin,</span>
<lb n="112"/><span>ach moladh dúinn furacht cúpla lá mar</span>
<lb n="113"/><span>dubhairt na daoine is fearr eolas ar imtheacht-</span>
<lb n="114"/><span>aibh na sgadán go dtiocadaois isteach go</span>
<lb n="115"/><span>trom sul abhfad.  Ghlacamar leis an chomhairle</span>
<lb n="116"/><span>sin agus chuireamar fúinn i dtigh tabhairne</span>
<lb n="117"/><span>sa Chlochán Liath le fanacht go maidin.  Go </span>
<lb n="118"/><span>dearbhtha cha raibh fonn orainn gabhail ní</span>
<lb n="119"/><span>b'fhuide.  Bhí tuirse go leor ar ar gcnámhaibh</span>
<lb n="120"/><span>agus ar ar mballaibh, siúd is nach dearnamar</span>
<lb n="121"/><span>mórán coisidheachta i rith an lae.  Chan socarach</span>
<lb n="122"/><span>an rud suidhe ar thurcail ar feadh deich n-uair</span>
<lb n="123"/><span>an chluig lá gheimhridh.  Ach nuair do chuireamar</span>
<lb n="124"/><span>na beithadhaigh isteach agus fuaramar féin </span>
<lb n="125"/><span>cupa tae agus shuidheamar síos cois</span>
<lb n="126"/><span>na teineadh dho sheanchus, tháinig aoibh níos </span>
<lb n="127"/><span>fearr orainn araon.  D'ól Toirdhealbhach</span>
<lb n="128"/><span>cúpla gloine uisgebeatha agus d'eirigh a</span>
<lb n="129"/><span>mheisneach agus a mheanma dá réir.  Chuidigh</span>
<lb n="130"/><span>fear an toighe leis san ólachán (mar nach</span>
<lb n="131"/><span>raibh mise ag blasadh biotáilte agus theas-</span>
<lb n="132"/><span>tuigh comhluadar éighinteach uaidh ná go</span>
<lb n="133"/><span>mbeadh sé náiriste dá n-ólfadh sé leis féin),</span>
<lb n="134"/><span>agus bhí cuma ar an duine mhaith sin nár bhé</span>
<lb n="135"/><span>sin an chéad uair d'ól sé bolgam an lá sin.</span>
<lb n="136"/><span>Mheas mé féin go dearbhtha go raibh sé ar</span>
<lb n="137"/><span>meisge agus bhí mé cinnte dhé sul a raibh an</span>
<lb n="138"/><span>oidhche caithte.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>Chár fhanamar ró-fhada 'nar suidhe.  Bhí </span>
<lb n="141"/><span>ciall ag Toirdhealbhach gan a dhul ró-fhada</span>
<lb n="142"/><span>leis an ólachán agus mar dubhairt mé cheana,</span>
<lb n="143"/><span>bhí rursa ar an bheirt againn.  Tugadh</span>
<lb n="144"/><span>leabaidh dúinn i seomra bheag ós cionn na</span>
<lb n="145"/><span>cisteannaighe, agus chuadhmar do luighe.</span>
<lb n="146"/><span>Char bhfada dúinn 'nar luighe nuair thuiteamar</span>
<lb n="147"/><span>'nar gcodladh.  Ní'l fhios agam cá fhad a</span>
<lb n="148"/><span>bhí sinn in ar gcodladh nuair músgladh sinn</span>
<lb n="149"/><span>go tobann, bhí racán éighinteach ar cois</span>
<lb n="150"/><span>fúinn ins an chistineach.  D'éisteamar.</span>
<lb n="151"/><span>Níor bhfada gur thuig muid an sgeal.  Bhí</span>
<lb n="152"/><span>bruigheann ar bun eadar fhear an toighe agus</span>
<lb n="153"/><span>a mhnaoi; bhí séisean ar na stealltrachaibh</span>
<lb n="154"/><span>ar meisge agus ise b'fhéidir gan a bheith</span>
<lb n="155"/><span>saor.  Ar sgor ar bith bhí sí ag tabhairt an</span>
<lb n="156"/><span>droich-theangadh aisti go tiugh agus éisean</span>
<lb n="157"/><span>'gá freagairt mar a d'fheud sé.  Anois</span>
<lb n="158"/><span>agus arís bhriseadh a fhoighid airsean agus</span>
<lb n="159"/><span>bhéaradh sé iarraidh uithi le n-a cnagadh,</span>
<lb n="160"/><span>d'imthigheadh sise uaidh, agus b'fhéidir go</span>
<lb n="161"/><span>dtuiteadh sé thar chathair nó stól nó tábla</span>
<lb n="162"/><span>agus mheasfeá go raibh a leath dhá raibh sa </span>
<lb n="163"/><span>toigh briste aca.  Ruaig de'n tseort sin</span>
<lb n="164"/><span>do mhusgail as ar godladh sinn.  Nuair a</span>
<lb n="165"/><span>mhoithigheamar goidé bhí ar cois chá raibh ann</span>
<lb n="166"/><span>ach greann agus adhbhar magaidh dúinn, agus</span>
<lb n="167"/><span>chuaidh an pléidhe ar aghaidh ar an chuma sin</span>
<lb n="168"/><span>ar feadh tamaill.  I gcionn an ama sin thug</span>
<lb n="169"/><span>sí droch íde ar fad dó leis an teangaidh.</span>
<lb n="170"/><span>Dhírigh séisean uirthi agus d'eirigh an racán</span>
<lb n="171"/><span>arís.  Má tá is cosmhail go bhfuair sé greim</span>
<lb n="172"/><span>uirthi an iarraidh sin mar leig sí sgread agus </span>
<lb n="173"/><span>míle murdar aisti.  Bhí carabúna shíos ar</span>
<lb n="174"/><span>feadh tamaill eile agus leig sí ollglóir</span>
<lb n="175"/><span>aisti arís.  Mhoithigheamar an bualadh agus an</span>
<lb n="176"/><span>basgadh agus tuaim an mhaide bhriste i láimh </span>
<lb n="177"/><span>duine aca.  Sgread sise go millteanach</span>
<lb n="178"/><span>annsin agus sgairt ar cabhair i n-ainm</span>
<lb n="179"/><span>Dé ná go raibh sé ghá marbhadh.</span></p>
<lb n="180"/>
<lb n="181"/><p><span>D'eirigh Toirdhealbhach de phreib as an</span>
<lb n="182"/><span>leabaidh.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>“Tá sé ghá marbhadh!” ar séisean.  Níor </span>
<lb n="185"/><span>meas mise go raibh agus dubhairt mé sin</span>
<lb n="186"/><span>“Ná bac iad,” arsa mise “tá an bheirt </span>
<lb n="187"/><span>aca ar meisge.”  Luigh sé siar ina leabaidh arís.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Shocruigh an callán shíos beagán.</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>Thoisigh an bhean arís leis an bháirseal agus</span>
<lb n="192"/><span>agus droch-chainnt.  D'fhulaing an fear tamall</span>
<lb n="193"/><span>agus annsin thoisigh sé 'ghá freagairt, rud</span>
<lb n="194"/><span>do ba amaideach dó.  Annsin d'eirigh an</span>
<lb n="195"/><span>breilsge arís agu leig an bhean sgread</span>
<lb n="196"/><span>millteanach aisti.</span></p>
<lb n="197"/>
<lb n="198"/><p><span>“A fhearra shuas!” adubhairt sí “goidé'n</span>
<lb n="199"/><span>seort daoine meathta sibh agus a rádh go</span>
<lb n="200"/><span>leigfeadh sibh do dhamantar fir mé mharbhadh</span>
<lb n="201"/><span>annseo.”</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>Léim Toirdhealbhach amach as an leabaidh</span>
<lb n="204"/><span>arís;  tharraing sé air a chuid éadaigh agus</span>
<lb n="205"/><span>siúd síos na staighre é.  Tar éis tamaill</span>
<lb n="206"/><span>lean mise é.  Chá raibh solus ró-mhaith shíos.</span>
<lb n="207"/><span>Chá raibh de sholus ann ach an méid a tháinig</span>
<lb n="208"/><span>ó ghríosach beag teineadh do bhí ar an teallach.</span>
<lb n="209"/><span>Nuair chuaidh Toirdhealbhach síos fuair sé fear</span>
<lb n="210"/><span>a' toighe ag greadadh ar a mhnaoi agus maide</span>
<lb n="211"/><span>briste in a láimh aige.  Rug Toirdhealbhach ar an </span>
<lb n="212"/><span>mhaide briste ar an chéad iarraidh ach char</span>
<lb n="213"/><span>leigeadh suas leis é.  Sgaol an duine </span>
<lb n="214"/><span>a ghreim de'n mhnaoi agus chas ar Thoirdhealbhach.</span>
<lb n="215"/><span>Ní fada go raibh sé istigh i gcúinne ag </span>
<lb n="216"/><span>Toirdhealbhach agus carsan air leis an </span>
<lb n="217"/><span>fháisgeadh do bhí Toirdhealbhach ag tabhairt dó.</span></p>
<lb n="218"/>
<lb n="219"/><p><span>“Ná tacht é, a dhuine mhaith!” arsa an bhean.</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>B'éidir nár chuala Tordhealbhach í, ach</span>
<lb n="222"/><span>ar sgor ar bith, chá dtug sé áird uirthi.</span>
<lb n="223"/><span>Thóg sí seanstól do bhí cois na teineadh agus</span>
<lb n="224"/><span>bhuail trasna a chinn é.  Sgaoil sé a ghreim</span>
<lb n="225"/><span>de'n fhear agus thionntuigh thart.  Bhuail an</span>
<lb n="226"/><span>fear é leis an maide briste.  Rug sé ar an</span>
<lb n="227"/><span>mhaide briste arís agus thoisigh siad dhá </span>
<lb n="228"/><span>streachailt.  Go díreach nuair do chuir mise </span>
<lb n="229"/><span>mo cheann isteach 'sa chistineach chonnaic mé</span>
<lb n="230"/><span>an bhean ag bualadh Thoirdhealbhaigh arís leis </span>
<lb n="231"/><span>an stól.  Rinne mé féin iarraidh uirthi go</span>
<lb n="232"/><span>mbaininn an stól as a láimh ach d'eirigh</span>
<lb n="233"/><span>mío-thapadh domh agus fágadh ar lár mé.</span>
<lb n="234"/><span>Bhuail mé mo chos i n-aghaidh rud éighinteach</span>
<lb n="235"/><span>de'n tiorc toighe do bhí ar an úrlár agus</span>
<lb n="236"/><span>thuit mé ar mhullach mo chinn san ghríosach.</span>
<lb n="237"/><span>Ag eirghe damh bhuail an bean mé leis an </span>
<lb n="238"/><span>stól agus rinn giorcalach damh.  Bhí </span>
<lb n="239"/><span>Toirdhealbhach buailte fá'n am sin agus</span>
<lb n="240"/><span>b'éigin dó teicheadh suas na staighre.  Lean</span>
<lb n="241"/><span>mise chomh tiugh is d'fheud mé.  Char lean an</span>
<lb n="242"/><span>bheirt eile sinn agus chuadhmar a luighe ach</span>
<lb n="243"/><span>dheamhan mórán ar chodluigheamar an oidhche</span>
<lb n="244"/><span>sin.  Bhí an bheirt againn brúighte, briste.</span>
<lb n="245"/><span>Nuair d'eirigh sinn ar maidin bhí breacfasta</span>
<lb n="246"/><span>ar an chlár dúinn agus bean a' toighe go</span>
<lb n="247"/><span>haerach ag freasdail orainn.  Bhí fear a'</span>
<lb n="248"/><span>toighe 'sa' tsiopa ag freasdail lucht cean-</span>
<lb n="249"/><span>nachta agus é ag feadghail go beodha.</span>
<lb n="250"/><span>Fuaramar sgéala go raibh stoirm ar an</span>
<lb n="251"/><span>fhairrge agus go raibh an iasgaireacht thart</span>
<lb n="252"/><span>ar feadh tamaill.  Dhíolamar an sgór,</span>
<lb n="253"/><span>chuireamar an t-ugham ar na gearráin agus</span>
<lb n="254"/><span>thugamar ar n-aighthe glan díreach ar ar</span>
<lb n="255"/><span>mbaile féin.  Bhí sé i gcomhair an am' luighe</span>
<lb n="256"/><span>an oidhche san nuair rangamar teach s'againn.</span>
<lb n="257"/><span>Bhí iongantas ar an teaghlach sinn fheiceáil</span>
<lb n="258"/><span>chomh luath sin.  Cheistnigh mo athair sinn agus </span>
<lb n="259"/><span>d'innis Toirdealabhach ar eirigh dúinn.</span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>“Cibé cé théid as nó nach dtéid as chá</span>
<lb n="262"/><span>deachaidh fear an eadarsgáin as ariamh gan</span>
<lb n="263"/><span>buille an fhir eadarsgáin,” ar séisean.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>Char leigeadh mé féin ar shiubhal ar lorg</span>
<lb n="266"/><span>sgadán arís.</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>Cú Uladh.</span>
<lb n="269"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sean-fhocla II

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Sean-fhocla II

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
