Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cogadh na Leithinse Balcanaighe</title><author><name type="main">Mac Tíre na Páirce</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1912_10_26_02b</note>
                         <note type="L">02</note>
                         <note type="B">1912</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1912_10_26_02b</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Mac Tíre na Páirce</author><title>Cogadh na Leithinse Balcanaighe</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1912</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cogadh na Leithinse Balcanaighe.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tháinig mórán rudaí chum baile don leithinse</span>
<lb n="4"/><span>Bhalcanaigh ó thráchtamar ar chogadh an Duibh-</span>
<lb n="5"/><span>shléibhe leis an Tuirc.  Tá sé 'na chogadh dhearg</span>
<lb n="6"/><span>anois i Sliabh Balcain agus mór-thimcheall</span>
<lb n="7"/><span>air.  Tá ceithre státa ar aon taobh amháin .i.</span>
<lb n="8"/><span>an Duibhshliabh, an Bhulagáir, an tSeir agus an</span>
<lb n="9"/><span>Ghréag, agus iad go léir i gcumann le n-a chéile</span>
<lb n="10"/><span>(Cumann Shléibhe Balcain, is dócha, a bheas air sin</span>
<lb n="11"/><span>ins an stair feasta) chum troda i n-aghaidh na</span>
<lb n="12"/><span>Tuirce mar gheall ar gan saoirse éigin do</span>
<lb n="13"/><span>thabhairt don Mhaigheadóin .i. críoch nó réagún</span>
<lb n="14"/><span>atá idir an Albáin agus Traigia - tíortha den</span>
<lb n="15"/><span>Tuirc iad sain uile.  Bhí an Bhulgáir, An tSeirb</span>
<lb n="16"/><span>agus an Ghréag ag ceapadh a suaimhnis go fóilín</span>
<lb n="17"/><span>bheag no go mbeadh arm gach éinne aca i gcóir</span>
<lb n="18"/><span>chum troda agus triallta ar an námhaid agus</span>
<lb n="19"/><span>iad ag cur dalla-phúicín, dar leó féin, ar an</span>
<lb n="20"/><span>Tuirc le n-a linn sin, acht ba mhaith an mhaise</span>
<lb n="21"/><span>ag an Tuirc é, thuig sí cad do bhí ar siubhal</span>
<lb n="22"/><span>aca agus do rinne sí féin cogadh d'fhógairt ar</span>
<lb n="23"/><span>an mBulgáir agus ar an Seirb.  Do leig sí </span>
<lb n="24"/><span>don Ghréig — níor fhógair sí cath ná cogadh</span>
<lb n="25"/><span>uirthi sin.  Bhí gliocas éigin ag an Tuirc dá</span>
<lb n="26"/><span>imirt ins an sgéal so.  Do shaoil sí, gan amhras,</span>
<lb n="27"/><span>dá leigeadh sí don Ghréig, go mb'fhéidir go</span>
<lb n="28"/><span>ndeighilfidhe an stát sain ó na trí státaibh</span>
<lb n="29"/><span>eile, agus go deimhin féin is beag dá mhearbhal</span>
<lb n="30"/><span>ar éinne gurab é buac na Ghréige gan a bheith</span>
<lb n="31"/><span>ins an chumann adubhramar, mar is í an</span>
<lb n="32"/><span>Bhulgáir amháin a bheas thuas leis, má éirigheann</span>
<lb n="33"/><span>leó, agus is í féin do chuir an cumann ar bun</span>
<lb n="34"/><span>le n-a aghaidh sin.  Dar linn féin, ní hé buac</span>
<lb n="35"/><span>na gceithre stát troid do chur ar an Tuirc, acht</span>
<lb n="36"/><span>leigean leis an sgéal fá mar atá sé chum go</span>
<lb n="37"/><span>gcuirid Árd-státa na hEorpa an tsíbhialtacht</span>
<lb n="38"/><span>agus an t-oideachas coitcheann ar bun daingean</span>
<lb n="39"/><span>ins an Mhaigheadóin agus ins an Traigia, rud</span>
<lb n="40"/><span>a dhéanfaidís gan dearmad i ndeireadh na</span>
<lb n="41"/><span>treimhse.  An pobal atá foghlamtha oilte</span>
<lb n="42"/><span>síbhialta ní fada d'fhanfadh sé fá mhursantacht</span>
<lb n="43"/><span>na Tuirce, mar d'éirigheadh dhó go díreach mar</span>
<lb n="44"/><span>thárla ins an Rúmília Thoir .i. deireadh do</span>
<lb n="45"/><span>chur le riaghaltas na Tuirce gan oiread le</span>
<lb n="46"/><span>broan fola do dhortadh.  Ní hí an Tuirc an</span>
<lb n="47"/><span>námha is boaghlaighe do na ceithre státaibh.</span>
<lb n="48"/><span>Cia heile, maiseadh?  Tá Austria go n-Úngáir.</span>
<lb n="49"/><span>Tá formad mór aici sin le gach aon dul ar</span>
<lb n="50"/><span>aghaidh do ní státa Shléibhe Balcain agus go</span>
<lb n="51"/><span>háirithe leis na státaibh Slabhónacha .i. leis an</span>
<lb n="52"/><span>Duibhshliabh, leis an Seirb agus leis an</span>
<lb n="53"/><span>mBulgáir.  Bíonn sí ag luighe isteach ar an</span>
<lb n="54"/><span>Seirb agus ar an Duibhsliabh gach aon ré sholuis.</span>
<lb n="55"/><span>Nach ceart do ghoid sí an Bhocca di Cattáró ón</span>
<lb n="56"/><span>Duibhshliabh, rud go raibh seilbh ag an stát</span>
<lb n="57"/><span>sain ann trí huaire, agus muna mbeadh an</span>
<lb n="58"/><span>dallaphúicín do bhuail an Rúise air bheadh sé</span>
<lb n="59"/><span>ag an Duibhsliabh indiu “Bocca” .i. béal nó</span>
<lb n="60"/><span>cuan a ghabhas leis an Duibhshliabh do réir</span>
<lb n="61"/><span>nádúire, mar is í is baile puirt gnáthach</span>
<lb n="62"/><span>tráchtála dhó indiu, d'aindeoin go bhfuil Antibhárí</span>
<lb n="63"/><span>agus Dulcigno (Dultrínneó?) aici féin —</span>
<lb n="64"/><span>— tháinig meath agus meathlughadh ortha sain ó</span>
<lb n="65"/><span>fuair an Duibhshliabh an taobh tíre i n-a bhfuilid,</span>
<lb n="66"/><span>mar ní fhanfadh na hAlbánaigh do chomhnuidheadh</span>
<lb n="67"/><span>ionnta fá mhursantacht an Duibhshléibhe.  Acht</span>
<lb n="68"/><span>chum filleadh ar cheist Austria go n-Úngáir,</span>
<lb n="69"/><span>do bhuail sí cleas eile ar an Tuirc agus ar</span>
<lb n="70"/><span>an Seirb araon .i. Bosnia agus Herzegouína</span>
<lb n="71"/><span>d'fhagháil ar dtúis ó na Árd-státaibh eile</span>
<lb n="72"/><span>ar chomhthaibh Bherlín, agus annsain nuair a </span>
<lb n="73"/><span>tháinig an t-am chuige, mar shaoil sí, iad do</span>
<lb n="74"/><span>cheangal di féin mar chuid dá críochaibh.  Do </span>
<lb n="75"/><span>bhuail sí an dubh 'na gheal ar státaibh Shléibhe</span>
<lb n="76"/><span>Balcain, agus cad chuige?  Atá, go dtuigeann</span>
<lb n="77"/><span>sí go mbeidh deireadh le réimheas na Tuirce san</span>
<lb n="78"/><span>Eoraip lá dá dtiocfaidh, agus í ag éad go</span>
<lb n="79"/><span>háirithe leis na trí státaibh Slabhónacha agus leis</span>
<lb n="80"/><span>an Albáin (nach sprionnlaithe an cleas do imir</span>
<lb n="81"/><span>sí uirthi sin  — ní leigfeadh sí dhi úsáid do bhaint</span>
<lb n="82"/><span>as a haibghitir féin — aibhghitir a bhí ró-chomhgarach</span>
<lb n="83"/><span>di i gcóir an oideachais choitchinn — tuigthear</span>
<lb n="84"/><span>'na leith seo go bhfuil smacht éigin ag Austria</span>
<lb n="85"/><span>go n-Úngáir ar na Malissórí, toisg iad a bheith</span>
<lb n="86"/><span>'nna gCaitliocaighibh Rómhánacha).  Tuigfear go</span>
<lb n="87"/><span>soilléir as sain gurab í Austria go</span>
<lb n="88"/><span>nÚngáir is mó baoghal do státaibh Slabhónacha</span>
<lb n="89"/><span>Shléibhe Balcain.  Tá an Banat, an tSlabháin,</span>
<lb n="90"/><span>an Chrobháit, Dalmatia, Bosnia agus Herze-</span>
<lb n="91"/><span>gouína fá mhursantacht aici nach féidir fhulaing,</span>
<lb n="92"/><span>í ag iarraidh na Slabhónaigh atá isna tíorthaibh</span>
<lb n="93"/><span>sin do chur fá chois ar gach aon tslighe.  Ní'l</span>
<lb n="94"/><span>cead a gcos ag Slabhónachaibh an orthear-</span>
<lb n="95"/><span>dheiscirt ó Austria go n-Úngáir. </span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Acht fillimís ar cheist an chogaidh feasta.</span>
<lb n="98"/><span>Níl ag éirghe anois leis an Duibhliabh fá mar</span>
<lb n="99"/><span>do bhíodh.  Gach sluagh atá ag an tírín sin,</span>
<lb n="100"/><span>tá sé i gcontabhairt, toisg na saighdiúrí</span>
<lb n="101"/><span>bheith cortha d'éis a ndearnadar, agus saighdiúirí</span>
<lb n="102"/><span>nár húsáideadh fós a bheith ag teacht ó na</span>
<lb n="103"/><span>Turcachaibh.  Is breagh go deimhin an gníomh do </span>
<lb n="104"/><span>rinne Peadar, prionnsa óg an Duibhshléibhe,</span>
<lb n="105"/><span>do bhain sé Berana amach agus do rinne príosún-</span>
<lb n="106"/><span>aigh de chúig mhíle saighdiuir singil agus de</span>
<lb n="107"/><span>bheirt is seasga d'oifigeachaibh .i. sluagh Turcach</span>
<lb n="108"/><span>ba bhárda ar an mbaile.  Fuair an Generál</span>
<lb n="109"/><span>Uucotits ón rígh an bonn Oblits ar son</span>
<lb n="110"/><span>calmachta dá bhárr.  Deirtear gur gabhadh an</span>
<lb n="111"/><span>daingean déidheanach ar bhealach Scodra</span>
<lb n="112"/><span>(Scutari), acht tá sluagh an Duibhshléibhe i</span>
<lb n="113"/><span>gcontabhairt gan amhras, agus iad 'na seasamh</span>
<lb n="114"/><span>ar an seisceann ar bhruach Locha Scodra ar an</span>
<lb n="115"/><span>dtaobh thoir don loch, agus Loch Houm ar a gcúlaibh,</span>
<lb n="116"/><span>agus má cuirtear an ruaig ortha ní bheidh aon dul</span>
<lb n="117"/><span>as aca.  Is dócha go bhfuil cath mór dá bhualadh</span>
<lb n="118"/><span>anois féin.</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>Ní mór ann méid troda bhí idir na Turcaigh de</span>
<lb n="121"/><span>thaobh agus na Bulgáraigh agus na Seibhigh den</span>
<lb n="122"/><span>taobh eile.  Deirtear gur bhain na Bulgáraigh</span>
<lb n="123"/><span>Mustapha Pasea amach .i. daingean idir teora</span>
<lb n="124"/><span>na Bulgáire agus Adrianóible, agus gur </span>
<lb n="125"/><span>buaileadh tachar éigin ar theorainn na Seirbe</span>
<lb n="126"/><span>toisg gur luigh sluagh na dTurcach isteach ar</span>
<lb n="127"/><span>an Seirb.  Is dócha nach raibh ionnta so acht</span>
<lb n="128"/><span>blas ar thús an chomhraic, acht go mbeidh cath </span>
<lb n="129"/><span>mór dá bhualadh sulab fada.</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>Ba chuma leis an Tuirc an Ghréag.  Níor</span>
<lb n="132"/><span>fhógair sí fein cogadh uirthi.  Dob' éigin</span>
<lb n="133"/><span>don Ghréig tús do chur ar an ngnó sain.  Deir-</span>
<lb n="134"/><span>tear féin, an sluagh bhí ag an Tuirc ar theorainn</span>
<lb n="135"/><span>na Gréige, gur órduigh sí dhóibh an áit fhágáil</span>
<lb n="136"/><span>agus dul ó thuaidh.  Tuigeann sí gurab í an </span>
<lb n="137"/><span>Bhulgáir is mó is baoghal di, agus tá corp-lár</span>
<lb n="138"/><span>an chirt aici gan amhras.  Tá arm na Gréige ag</span>
<lb n="139"/><span>dul thar teorainn anois, is má tá féin, is beag</span>
<lb n="140"/><span>an chabhair don Ghréig é.  Dá madh mhaith leis an</span>
<lb n="141"/><span>Tuirc, do sgaipfeadh sí ó chéile é ar an toirt, agus</span>
<lb n="142"/><span>a usacht di sain a dhéanamh sa chogadh dhéidheanach.</span>
<lb n="143"/><span>Rud eile, is í an Ghréag a bheas thíos leis, nuair</span>
<lb n="144"/><span>a bheas críoch ar an gcogadh.  D'fhógair an </span>
<lb n="145"/><span>Rúmáin í bheith neachtarach, cé go bhfuil sí ag</span>
<lb n="146"/><span>éad go mór leis an mBulgáir.</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Mac Tíre na Páirce.</span>
<lb n="149"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cogadh na Leithinse Balcanaighe

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cogadh na Leithinse Balcanaighe

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
