Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Comhar do'n Ghaedhealtacht.  Reachtaireacht Chearc.</title><author><name type="main">Cáit Ní Dhonnchadha</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1912_10_19_01</note>
                         <note type="L">01</note>
                         <note type="B">1912</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1912_10_19_01</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cáit Ní Dhonnchadha</author><title>Comhar do'n Ghaedhealtacht.  Reachtaireacht Chearc.</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1912</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Comhar do'n Ghaedhealtacht.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Reachtaireacht Chearc.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>B'olc an mhaise dhúinn aon dul siar a dh'imtheacht</span>
<lb n="6"/><span>ar an dtiúscal so na gcearc de dheascaibh gan</span>
<lb n="7"/><span>cabhair gach éinne i nÉirinn do thabhairt do.</span>
<lb n="8"/><span>Níor bh'fhonn le héinne baint de thairbhthe an</span>
<lb n="9"/><span>tsaothair atá dá dhéanamh ag an Dipearment</span>
<lb n="10"/><span>mar dá nglacfaidhe níosa coitchianta le na</span>
<lb n="11"/><span>teagasg is mór go léir an bhreis a thiocfadh</span>
<lb n="12"/><span>ar theacht isteach na tíre.  Mar dheimhniughadh</span>
<lb n="13"/><span>ar an maitheas atá ag dul dá shaothar ní beag a</span>
<lb n="14"/><span>luadh annso go bhfuil a thrí oiread airgid dá</span>
<lb n="15"/><span>dhéanamh a reachtaireacht éanlaithe i nÉirinn</span>
<lb n="16"/><span>seachas mar a bhíodh.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Acht dá fheabhas atá ag dul do'n ghnó go dtí</span>
<lb n="19"/><span>so is féidir breis mhór do chur leis i n-aghaidh</span>
<lb n="20"/><span>an lae.  Tá rudaí ag cur i gcoinnibh an ghnótha</span>
<lb n="21"/><span>fós agus ní fuláir féachaint chucha soin</span>
<lb n="22"/><span>i ndáiríribh.  Ceann des na rudaibh sin a dhaoire</span>
<lb n="23"/><span>atá iompar na n-earraí chun an mhargaidh.  Ní</span>
<lb n="24"/><span>mór le rádh an daoire atá ar an iompar ar</span>
<lb n="25"/><span>fairrge.  Ni'l de thagairt annso acht do'n árd-</span>
<lb n="26"/><span>chostas a ghabhann le hiompar earraí ar bhóithribh</span>
<lb n="27"/><span>iarrainn na hÉireann.  Tá brath agam go </span>
<lb n="28"/><span>mbainfear ó'n gcostas so an túisce a gheibheann</span>
<lb n="29"/><span>an Gaedheal riaradh na tíre chuige féin.  'N-a</span>
<lb n="30"/><span>fhochair sin tá a lán eolais le cur ag na daoinibh</span>
<lb n="31"/><span>a ghabhann le reachtaireacht éanlaithe — eolas</span>
<lb n="32"/><span>agus tuiscint an ghnótha mar ní mór le rádh</span>
<lb n="33"/><span>an dá nidh soin do dhul i gcabhair a chéile — sara</span>
<lb n="34"/><span>mbeireann crích le feabhas an obair.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Is minic gur truagh liom an tseana-chomhar</span>
<lb n="37"/><span>do bhí ar siubhal idir chomharsanaibh a bheith ag</span>
<lb n="38"/><span>imtheacht ar ceal uainn.  Tá tréithe neamh-</span>
<lb n="39"/><span>spleadhchais, mar dh'eadh, dá marbhughadh agus</span>
<lb n="40"/><span>tá aimhleas na tíre dá dhéanamh dá dheascaibh.</span>
<lb n="41"/><span>Doimhneacht agus tairbhtheach do ghaibh leis an</span>
<lb n="42"/><span>bhfocal soin comhar agus dá bhféadfaidhe ciall an</span>
<lb n="43"/><span>fhocail do chur i dtathaighe indiu fé'n nua-riar-</span>
<lb n="44"/><span>shaoghail atá ag eirighe chugainn do b'fhearrde an</span>
<lb n="45"/><span>tír agus lucht a comhnuighthe é.  Mar sholaíd ar</span>
<lb n="46"/><span>sin, dá dtagadh le muintir aon bhaile i nÉirinn</span>
<lb n="47"/><span>teacht le chéile agus margadh do chur ar bun i</span>
<lb n="48"/><span>gcóir éanlaithe nach iomdha slighe do thiocfadh</span>
<lb n="49"/><span>sochar chucha dá bhárr.  Bheadh díol agus ceannach</span>
<lb n="50"/><span>na n-éanlaithe ar a dtoil féin agus do b'éidir</span>
<lb n="51"/><span>i n-ann a gcuid earraí do chur uatha ar an bpingin</span>
<lb n="52"/><span>is aoirde.  An túisce a chuirfidhe an margadh</span>
<lb n="53"/><span>ar bun do bheadh breis ag dul do shaothar</span>
<lb n="54"/><span>éanlaithe mar bheadh ár mbantracht ag teacht</span>
<lb n="55"/><span>isteach sa ghnó nuair do chifidís an tairbhthe</span>
<lb n="56"/><span>ag teacht as.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Tráth dá raibh ann agus do chimeádtaí an</span>
<lb n="59"/><span>chearc chun dul ag piocadh agus ag píordáil</span>
<lb n="60"/><span>mór thímcheall.  Do dhéanfadh sé ana-thairbhthe mar</span>
<lb n="61"/><span>sin maille le huibhe do sholáthar don tigh, acht</span>
<lb n="62"/><span>le teacht na haimsire táthar ag cur leis an</span>
<lb n="63"/><span>dtairbhthe sin.  Cimeádtar anois le haighaidh</span>
<lb n="64"/><span>bídh chomh maith le breith agus is minic daoine dá</span>
<lb n="65"/><span>cimeád le haghaidh a cur i dtaisbeánt.  Is </span>
<lb n="66"/><span>breágh leó an deiseacht a ghabann le cineálaibh</span>
<lb n="67"/><span>áirithe díobh.  An bantam, cur i gcás.  Ní</span>
<lb n="68"/><span>mór le rádh na héanlaithe fiadhaigh acht na dhiaidh</span>
<lb n="69"/><span>soin is áluinn go léir a fhéachann siad.  Bíonn</span>
<lb n="70"/><span>clúmh ar áilneacht ortha, agus ní lugha ná soin</span>
<lb n="71"/><span>a gcruth agus a ndéanamh.  Is mór ag an</span>
<lb n="72"/><span>bhfiadhaighe ceann aca do lámhach.  Ba ró-chumhang</span>
<lb n="73"/><span>liom agus ba ró-ghairid damh an tslighe atá </span>
<lb n="74"/><span>agam annso chun tiúscal na gcearc do réidhteach.</span>
<lb n="75"/><span>Is mór leathan an gnó é ó do'n té a gheobhadh len</span>
<lb n="76"/><span>ais a shaothrughadh.  Tá cimeáduidhthe tighe na</span>
<lb n="77"/><span>tíre seo dall ar an suidheamh riaghail a ghabhann</span>
<lb n="78"/><span>le reachtaireacht foghanta na gcearc díreach fé</span>
<lb n="79"/><span>mar atá na daoine i gcoitchianta dall i gcúrsaí</span>
<lb n="80"/><span>tiúscalacha do cuirfeadh slacht agus treó ar</span>
<lb n="81"/><span>fheabhas ar an dtír dá gcuirfidhe eolas le</span>
<lb n="82"/><span>bunuadhas ar gach tiúscal díobh agus an t-eolas</span>
<lb n="83"/><span>soin do chur i bhfeidhm gnótha.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Cáit Ní Dhonnchadha.</span>
<lb n="86"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Comhar do'n Ghaedhealtacht. Reachtaireacht Chearc.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Comhar do'n Ghaedhealtacht. Reachtaireacht Chearc.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
