Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">An Teagasc Críostaighe</title><author><name type="main">Uilliam Ua Cathain</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">A194</note>
                         <note type="L">3</note>
                         <note type="B">1920</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2013</date><idno>A194</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>An Teagasc Críostaighe</title><author>Uilliam Ua Cathain</author><imprint><publisher>Brún agus Ó Nóláin, Teor.</publisher><date>1920</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Na Paidreacha Miona</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>I n-Ainim an Athar, agus an Mhic, agus an Sprioraid</span>
<lb n="5"/><span>Naoimh.  Amen.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Ár n-Athair atá ar Neamh, go naomhuíghthear t'ainim;</span>
<lb n="8"/><span>go dtagaidh do rígheacht; go ndéantar do thoil ar</span>
<lb n="9"/><span>an dtalamh mar a déantar ar neamh.  Ár n-arán</span>
<lb n="10"/><span>laetheamhail tabhair dúinn indiu; maith dhúinn ár </span>
<lb n="11"/><span>gcionta mar mhaithimídne do chách a chiontuíghean i n-ár</span>
<lb n="12"/><span>n-aghaidh; agus ná leig sinn i gcaithíbh, acht saor sinn ó</span>
<lb n="13"/><span>olc.  Amen.</span></p>
<lb n="14"/>
<lb n="15"/><p><span>Go mbeanuighthear duit, a Mhuire, lán de ghrástaibh.</span>
<lb n="16"/><span>Tá an Tighearna ad fhochair.  Is beanuighthe thu idir</span>
<lb n="17"/><span>mhnáibh, agus is beanuighthe toradh do bhroinne, Íosa.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>A Naomh Mhuire, a Mháthair Dé, guidh orainne na</span>
<lb n="20"/><span>peacaigh, anois agus ar uair ár mbáis!  Amen.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>An Chréidh.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Creidim i nDia, an t-Athair Uile-chomhachtach, Cruth-</span>
<lb n="25"/><span>uightheóir neimhe agus talmhan, agus i n-Íosa Críosd,</span>
<lb n="26"/><span>a aon Mhac san, ár dTighearna, a gabhadh ó'n Spioraid</span>
<lb n="27"/><span>Naomh, a rugadh ó Mhuire Ógh, d'fhuiling páis fé</span>
<lb n="28"/><span>Phontius Pílait, do céasadh ar chrois, do fuair bás</span>
<lb n="29"/><span>agus do h-adhlacadh, a chuaidh síos go h-ifrion,</span>
<lb n="30"/><span>d'aiseírig an treas lá ó mharbhaibh, a chuaidh suas ar</span>
<lb n="31"/><span>neamh, atá 'na shuídhe ar deasláimh Dé, an t-Athair</span>
<lb n="32"/><span>Uile-chomhachtach.  As san tiocfaidh ag tabhairt brei-</span>
<lb n="33"/><span>theamhantais ar bheóibh agus ar mharbhaíbh.  Creidim sa</span>
<lb n="34"/><span>Spioraid Naomh, sa Naomh Eaglais Chaitilicíghe</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="35"/><p><span>i gcumaoine na naomh, i maitheamhnachas na bpeacaidhe,</span>
<lb n="36"/><span>i n-aiseirghe na colna, agus sa bheatha shíoruidhe.</span>
<lb n="37"/><span>Amen.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>An Faoísdin Choitchian.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Admhuighim do Dhia 'n uile chomhacht, do Mhuire</span>
<lb n="42"/><span>naomhtha atá riamh 'n-a h-ógh, do Mhícheál naomhtha</span>
<lb n="43"/><span>árdaingeal, do Naomh Eóin Baiste, do na h-Aspolaibh</span>
<lb n="44"/><span>naomhtha, Peadair agus Pól, agus do na naoimh uile,</span>
<lb n="45"/><span>gur pheacuígheas go mór agus go ró mhór, le smuineamh</span>
<lb n="46"/><span>le briathar agus le gníomh, tré m' choir féin, tré m'</span>
<lb n="47"/><span>choir féin, tré m' choir féin go ró mhór.  Ar an adhbhar</span>
<lb n="48"/><span>san athchuingim ar Mhuire naomhtha atá riamh ' na h-ógh,</span>
<lb n="49"/><span>ar Mhícheál naomhtha árdaingeal, ar naomh Eóin Baiste,</span>
<lb n="50"/><span>ar na h-Aspolaibh naomhtha Peadair agus Pól, agus ar</span>
<lb n="51"/><span>na naoimh uile, guidhe chum an Tighearna Dia ar mo shon.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>Go dtugaidh Dia 'n uile chómhacht grásta agus</span>
<lb n="54"/><span>trócaire agus maitheamhnachas am pheacaídhe dhom ar</span>
<lb n="55"/><span>an saoghal so, agus an bheatha shíoruidhe sa tsaoghal</span>
<lb n="56"/><span>atá le teacht!  Amen.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Glóire do'n Athair, agus do'n Mhac, agus do'n</span>
<lb n="59"/><span>Spioraid Naomh!</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Mar a bhí ar dtúis, mar atá fós, agus mar a bheidh</span>
<lb n="62"/><span>le saoghal na saoghal.  Amen.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>Urnuighthe roimh na Gníomhartha.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Ó, a Dhia shíoruidhe uile chómhachtaig!  Tabhair dúinn</span>
<lb n="67"/><span>breis creidimh agus dóchais agus carthanachta , agus</span>
<lb n="68"/><span>chum go mb'fhiú sinn gach nídh a gheallan tu dhúinn</span>
<lb n="69"/><span>d'fhághail, tabhair dúinn grásta chum gach nídh a órd-</span>
<lb n="70"/><span>uíghean tu dhúinn do ghrádhughadh agus do chomhlíonadh,</span>
<lb n="71"/><span>tré Íosa Críosd ár dtighearna.  Amen.</span>
<lb n="72"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="73"/><p><span>Gníomh Creidimh.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Ó, a Thighearna, creidim gach uile nídh a chreidean</span>
<lb n="76"/><span>agus a chuinníghean ár naomh-mháthair, an Eaglais</span>
<lb n="77"/><span>Chaitilicídhe Rómhánach, agus go h-áirighthe gach uile</span>
<lb n="78"/><span>nídh atá ainimnighthe i gCréidh na n-Aspol, de bhrígh</span>
<lb n="79"/><span>gur fhoilsíghis féin dúinn iad.  Creidim go spisialta</span>
<lb n="80"/><span>i n-aon Dia amháin i dtrí bpearsanaibh, an t-Athair, an</span>
<lb n="81"/><span>Mac, agus an Spioraid Naomh.  Creidim gur ghlac an</span>
<lb n="82"/><span>Mac, le h-oibriúghadh ó'n Spioraid Naomh, colan</span>
<lb n="83"/><span>daona, i mbroínn na Maighdine Muire; gur fhuiling</span>
<lb n="84"/><span>sé bás ar chrann na croise ar ár son; gur eírigh sé an</span>
<lb n="85"/><span>treas lá ó mharbhaíbh; go ndeachaidh sé suas ar neamh;</span>
<lb n="86"/><span>go dtiocfaidh as san i ndeire an tsaoghail chum</span>
<lb n="87"/><span>breitheamhantais do thabhairt ar gach n-aon do réir a </span>
<lb n="88"/><span>n-oibreacha; go dtabharfidh sé an bheatha shíoruídhe mar</span>
<lb n="89"/><span>luach saothair do na deagh dhaoine agus pianta síoruidhe</span>
<lb n="90"/><span>ifrinn do na droch dhaoíne.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Tá aigne dhiongbhálta agam, le congnamh do naomh-</span>
<lb n="93"/><span>ghrásta, maireachtaint agus bás d'fhághail sa chrei-</span>
<lb n="94"/><span>deamh so.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Gníomh Dóchais.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Ó, a Thighearna, tá mainghín agus dóchas láidir agam,</span>
<lb n="99"/><span>tré d' mhór-thrócaire féin agus tré pháis agus bás ár</span>
<lb n="100"/><span>Slánuightheóra Íosa Críosd, go dtabharfidh tú grásta</span>
<lb n="101"/><span>agus trócaire agus maitheamhnachas am pheacaídhe dhom</span>
<lb n="102"/><span>ar an saoghal so agus an bheatha shíoraídhe sa tsaoghal</span>
<lb n="103"/><span>atá le teacht, de bhrígh gur gheallais iad do na daoínibh</span>
<lb n="104"/><span>a chuirean a mainghín agus an dóchas go h-iomlán</span>
<lb n="105"/><span>ionat, má dhéinid deaghoibreacha, nídh a gheallaimse</span>
<lb n="106"/><span>dhuit anois do dhéanamh, le congnamh do naomh-ghrásta.</span>
<lb n="107"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="108"/><p><span>Gníomh grádh agus croídhe bhrúghadh.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Ó, a Thighearna, grádhaim thú os cionn gach uile nídh,</span>
<lb n="111"/><span>de bhrigh go bhfuilir ró ghrádhmhar ró thaithneamhach agus</span>
<lb n="112"/><span>ró mhaith ionat féin.  Tá grádh agam do m' chomharsain</span>
<lb n="113"/><span>agus beidh do gnáth, mar mé féin, ar do shonsa.  Tá</span>
<lb n="114"/><span>grádh chomh mór san agam duit gur túisge a sgarfinn</span>
<lb n="115"/><span>leis an saoghal go léir 'ná mar a sgarfinn leat.</span>
<lb n="116"/><span>Agus de bhrígh go ndéinean an peacadh marbhthach anam</span>
<lb n="117"/><span>an duine do sgarmhaint leat, tá cathúghadh agus dólás</span>
<lb n="118"/><span>croidhe chomh mór san orm, tré fheirg do chur ort riamh</span>
<lb n="119"/><span>leis an bpeacadh, go bhfuil aigne agam le congnamh</span>
<lb n="120"/><span>do naomh grásta gan tuitim ann as so suas agus</span>
<lb n="121"/><span>ócáidídhe an pheacadh do sheachaint go bráth airís.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Úrnaithe roim Aifrion.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Ó, a Athair ró thrócairigh a ghráidh chomh mór san an </span>
<lb n="126"/><span>domhan go dtugais suas t'aon Mhac féin chum sinne</span>
<lb n="127"/><span>shábháil, an t-É le h-úmhaluígheacht duitse agus ar</span>
<lb n="128"/><span>ár son-ne na peacaig, d'íslig é féin fós go bás na</span>
<lb n="129"/><span>croise, agus a leanan 'ghá ofráil féin go laetheamhail</span>
<lb n="130"/><span>tré lámhaibh na sagart ar son na mbeó agus na marbh</span>
<lb n="131"/><span>aithchimíd ort go h-úmhal creideamh fírinneach do</span>
<lb n="132"/><span>chruthúghadh ionainn ionas go n-iompróchaimís sinn</span>
<lb n="133"/><span>féin do ghnáth le h-iomad cráibhtheachta agus fhomóis</span>
<lb n="134"/><span>i láthair ídhbirtha fhíornaomhtha a chod' fola agus feóla</span>
<lb n="135"/><span>a déintear sa n-Aifrion, agus mar sin go dtiocfadh </span>
<lb n="136"/><span>linn bheith ranpháirteach sa n-ídhbirt a chuir sé i gcrích</span>
<lb n="137"/><span>ar chnuc Chalbherí.</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>Ar aon íntinn le d' naomh Eaglais agus le n-a</span>
<lb n="140"/><span>seirbhíseach, ag iaraidh impídhe na Maighdine Muire,</span>
<lb n="141"/><span>Máthair Dé, na n-aingeal agus na naomh go léir,</span>
<lb n="142"/><span>ofrálaimíd anois ídhbirt ró adhramhail an Aifrinn chum</span>
<lb n="143"/><span>t' onóra agus chum do ghlóire, ag admháil do dheagh-</span>
<lb n="144"/><span>mhéinne gan teóra, t' árdchómhachta os cionn gach</span>
<lb n="145"/><span>créatúra, ár bhfíor úmhluigheacht féin duit agus ár</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="146"/><p><span>seasamh go h-iomlán ar do chongnamh ghrástamhail, ag</span>
<lb n="147"/><span>tabhairt buidhchais duit i dtaobh do thabhartaisí uile</span>
<lb n="148"/><span>agus chum maitheamnachais d'fhághail i n-ár bpeacaíbh.</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>Ofrálaimíd é ar son síolradh an chreidimh Chaitili-</span>
<lb n="151"/><span>cídhe, ar son ár n-athar ró naomhtha, an Pápa, ar son</span>
<lb n="152"/><span>ár n-easboig, ár n-uachtarán, agus ar son cléire uile</span>
<lb n="153"/><span>t' eaglaise naomhtha, ionus go dtreóróchaidís na</span>
<lb n="154"/><span>fíoraoin i slígh a slánuighthe, ar son síthchána agus</span>
<lb n="155"/><span>deaghmhéinne aimeasg gach pobuil agus gach stáit, ar</span>
<lb n="156"/><span>son ríachtanaisí na cine daona agus go h-áirighthe ar</span>
<lb n="157"/><span>son an phobuil atá anso láithreach, chum go bhfaighmís</span>
<lb n="158"/><span>gach grásta atá riachtanach dúinn ar an saoghal so,</span>
<lb n="159"/><span>aoíbhneas do-chríochnuighthe ar an saoghal eile agus</span>
<lb n="160"/><span>suaineas síoruidhe do na fíoraonaibh d'imthigh rómhainn.</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>Agus do réir mar a órduigh Íosa Críosd an uair a </span>
<lb n="163"/><span>chuir sé ar bun agá shuipéar dhéanach an rún diamhar</span>
<lb n="164"/><span>iongantach so a chómhachta a chríonachta & a mhaitheasa,</span>
<lb n="165"/><span>ofrálaimíd an t-Aifrion i gcuimhniúghadh buidhchais an</span>
<lb n="166"/><span>mhéud a dhein sé agus d'fhulaing sé le grádh dhúinn,</span>
<lb n="167"/><span>ag déanamh cuímhniúghadh spisialta ar a ghéur pháis</span>
<lb n="168"/><span>agus ar a bhás, ar a aiseírghe ghlórmhar agus ar a dhul</span>
<lb n="169"/><span>suas ar neamh.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>Ó, a Dhia shíoruidhe uile chómhachtaig, (óir is duitse</span>
<lb n="172"/><span>amháin is dual ídhbirt chómh mór san) gaibh léi go</span>
<lb n="173"/><span>grástamhail chum na gcríoch so agus chum gach críche</span>
<lb n="174"/><span>eile is taithneamhach le d' naomhthoil féin, agus chum go</span>
<lb n="175"/><span>mbeadh sí níos taithneamhaíghe, ofrálaimíd duit í tríd</span>
<lb n="176"/><span>an Íosa Críosd céadna, do Mhac dílis, ár dTighearna</span>
<lb n="177"/><span>& ár Slánuightheór, ár n-árd shagart agus ár n-idhbirt,</span>
<lb n="178"/><span>agus i n-ainim na Tríonóide ró naomhtha, an Athar</span>
<lb n="179"/><span>agus an Mhic agus an Spioraid Naoímh.  Amen.</span></p>
<lb n="180"/>
<lb n="181"/><p><span>(Na mion-ghníomhartha agus paidireacha eile ar</span>
<lb n="182"/><span>leathanacha a 39-42.)</span>
<lb n="183"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="184"/><p><span>Liodán Íosa</span></p>
<lb n="185"/>
<lb n="186"/><p><span>A Thighearna, dein trócaire orainn.</span>
<lb n="187"/><span>A Chríosd, dein trócaire orainn.</span>
<lb n="188"/><span>A Thighearna, déin trócaire orainn.</span>
<lb n="189"/><span>A Íosa, éist linn.</span>
<lb n="190"/><span>A Íosa, éist go ceannsa linn.</span>
<lb n="191"/><span>A Dhia, a Athair na bhflathas,</span>
<lb n="192"/><span>A Mhic Dé, a Shlánuightheóir an domhain,</span>
<lb n="193"/><span>A Dhia, a Spioraid Naoímh,</span>
<lb n="194"/><span>A Thríonóid Naomhtha, a aon Dia amháin,</span>
<lb n="195"/><span>A Íosa, a Mhic Dé Bheó,</span>
<lb n="196"/><span>A Íosa, a lonnradh an Athar,</span>
<lb n="197"/><span>A Íosa, a Ghileacht soluis síoruidhe,</span>
<lb n="198"/><span>A Íosa, a Rígh na glóire,</span>
<lb n="199"/><span>A Íosa, a Ghrian an chirt,</span>
<lb n="200"/><span>A Íosa, a Mhic na Maighdine Muire,</span>
<lb n="201"/><span>A Íosa ró ghrádhmhar,</span>
<lb n="202"/><span>A Íosa ró iongantach,</span>
<lb n="203"/><span>A Íosa, a Dhia chómhachtaig,</span>
<lb n="204"/><span>A Íosa, a Athair an tsaoghail atá le teacht,</span>
<lb n="205"/><span>A Íosa, a Aingeal na mór chómhairle,</span>
<lb n="206"/><span>A Íosa ró chómhachtaig,</span>
<lb n="207"/><span>A Íosa ró fhoidhnig,</span>
<lb n="208"/><span>A Íosa ró riaraig,</span>
<lb n="209"/><span>A Íosa is mín uiríseal croídhe,</span>
<lb n="210"/><span>A Íosa a thug grádh do'n gheanmnaídheacht,</span>
<lb n="211"/><span>A Íosa a thug grádh dhúinne,</span>
<lb n="212"/><span>A Íosa, a Dhia na síthchána,</span>
<lb n="213"/><span>A Íosa, a Úghdar na Beatha,</span>
<lb n="214"/><span>A Íosa, a Shampla gach sobhailce,</span>
<lb n="215"/><span>A Íosa, a Chara dhílis na n-anam,</span>
<lb n="216"/><span>A Íosa, a Dhia,</span>
<lb n="217"/><span>A Íosa, a Chomairce,</span>
<lb n="218"/><span>A Íosa, a Athair na mbocht,</span>
<lb n="219"/><span>A Íosa, a Shaidhbhreas na bhfíoraon,</span>
<lb n="220"/><span>A Íosa, a Dheagh-Aodhaire,</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Dein trócaire orainn.</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="223"/><p><span>A Íosa, a Fhíor-Sholus,</span>
<lb n="224"/><span>A Íosa, a Eagna Shíoruidhe,</span>
<lb n="225"/><span>A Íosa, a Mhaith gan teóra,</span>
<lb n="226"/><span>A Íosa, a Shlígh agus a Bheatha,</span>
<lb n="227"/><span>A Íosa, a Luathgháir na n-Aingeal,</span>
<lb n="228"/><span>A Íosa, a Rígh na bhfáig,</span>
<lb n="229"/><span>A Íosa, a Oide na n-aspol,</span>
<lb n="230"/><span>A Íosa, a Theagasgóir na Soisgéalaídhe,</span>
<lb n="231"/><span>A Íosa, a Neart na martear,</span>
<lb n="232"/><span>A Íosa, a Sholus na gconfesóirí,</span>
<lb n="233"/><span>A Íosa, a Gheanmnaídheacht maighdean,</span>
<lb n="234"/><span>A Íosa, a Choróinn na naomh uile.</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>Dein trócaire orainn.</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>Dein trócaire orainn.  Ó, a Íosa, ná daor sinn.</span>
<lb n="239"/><span>Dein trócaire orainn.  Ó, a Íosa, éist linn.</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>Ó'n uile olc,</span>
<lb n="242"/><span>Ó'n uile pheacadh,</span>
<lb n="243"/><span>Ó t' fheirg féin, </span>
<lb n="244"/><span>Ó chleasaibh an diabhail,</span>
<lb n="245"/><span>Ó spioraid na drúise,</span>
<lb n="246"/><span>Ó bhás shíoruidhe,</span>
<lb n="247"/><span>Ó fhailígh do d' mheanmna,</span>
<lb n="248"/><span>Tré rún diamhar t' Incholna Naomhtha,</span>
<lb n="249"/><span>Tré bhrígh do bheirtha,</span>
<lb n="250"/><span>Tré bhrígh do naoíndachta,</span>
<lb n="251"/><span>Tré bhrígh do bheatha dhiadha,</span>
<lb n="252"/><span>Tré bhrígh do shaothar,</span>
<lb n="253"/><span>Tré bhrígh do pháise agus do bhuartha,</span>
<lb n="254"/><span>Tré bhrígh do chroise augs do thréigin,</span>
<lb n="255"/><span>Tré bhrígh do mhór fhulang,</span>
<lb n="256"/><span>Tré bhrígh do bháis augs t' adhlacadh,</span>
<lb n="257"/><span>Tré bhrígh t' aiseirghe, </span>
<lb n="258"/><span>Tré bhrígh do dheasgabhála,</span>
<lb n="259"/><span>Tré bhrígh do luathghára,</span>
<lb n="260"/><span>Tré bhrígh do ghlóire.</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>Saor sinn, a Thighearna.</span>
<lb n="263"/></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="264"/><p><span>A Uain Dé, a thógan peacaídhe an domhain,</span>
<lb n="265"/><span>Ná daor sinn, a Thighearna Íosa.</span>
<lb n="266"/><span>A Uain Dé, a thógan peacaídhe an domhain,</span>
<lb n="267"/><span>Éist linn, a Thighearna Íosa.</span>
<lb n="268"/><span>A Uain Dé, a thógan peacaídhe an domhain,</span>
<lb n="269"/><span>Dein trócaire orainn, a Thigearna Íosa.</span>
<lb n="270"/><span>A Íosa, éist linn.</span>
<lb n="271"/><span>A Íosa, éist linn go ceannsa.</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>Guidhmís.</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>Ó, a Thighearna Íosa Críosd a dúbhairt "Iaraidh agus</span>
<lb n="276"/><span>tá le fághail agaibh, loirgidh agus do gheabhaidh sibh,</span>
<lb n="277"/><span>buailidh agus osgalóchar daoíbh;" aithchimíd ort go</span>
<lb n="278"/><span>h-umhal go dtabharfá dhúinn tabharthas do ghrádh ró</span>
<lb n="279"/><span>naomhtha, ionus go ngrádhóchaimís tu feasda le lán</span>
<lb n="280"/><span>chroídhe, le gach briathar agus le gach gníomh, agus ná</span>
<lb n="281"/><span>sgurfimís choídhche de d' mholadh-sa, atá beó ad Rígh</span>
<lb n="282"/><span>ar shaoghal gan fórchean.  Amen.</span>
<lb n="283"/></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="284"/><p><span>An </span>
<lb n="285"/><span>Teagasg Críosdaidhe.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>Ceacht a h-aon.</span></p>
<lb n="288"/>
<lb n="289"/><p><span>Ceisd.  Cé dhein an domhan?</span>
<lb n="290"/><span>Freagra.  Dia.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>C. Cé h-é Dia?</span>
<lb n="293"/><span>F.  Cruthuightheoir agus árd thighearna neimhe agus </span>
<lb n="294"/><span>talmhan, ró mhaith agus ró iomlán.</span></p>
<lb n="295"/>
<lb n="296"/><p><span>C.  Cá bhfuil Dia?</span>
<lb n="297"/><span>F.  Ta sé ins gach uile áit.</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>C.  Má tá Dia ins gach uile áit cad fá ná feici-</span>
<lb n="300"/><span>míd é?</span>
<lb n="301"/><span>F.  De bhrígh gur fíor spioraid é agus ná fuil colan</span>
<lb n="302"/><span>aige.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>C.  An bhfeicean Dia gach uile nídh?</span>
<lb n="305"/><span>F.  Chíon.</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>C.  An bhfuil fios gach uile nídh ag Dia?</span>
<lb n="308"/><span>F.  Tá.</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>C.  An féidir le Dia gach uile nídh do dhéanamh?</span>
<lb n="311"/><span>F.  Is féidir.</span></p>
<lb n="312"/>
<lb n="313"/><p><span>C.  Cad fá gur chruthuig Dia sinn?</span>
<lb n="314"/><span>F.  Chum aithne do chur air agus é ghrádhúghadh ar an </span>
<lb n="315"/><span>dtalamh so, agus chum séan síoruídhe do shealbhúghadh</span>
<lb n="316"/><span>'n dhiaigh so ar neamh.</span></p>
<lb n="317"/>
<lb n="318"/><p><span>C.  Cad a thuigean tú le neamh?</span>
<lb n="319"/><span>F.  Rígheacht glóire Dé.</span></p>
<lb n="320"/>
<lb n="321"/><p><span>C.  Conus is féidir dúinn Dia d' aithint ar an </span>
<lb n="322"/><span>dtalamh so?</span>
<lb n="323"/><span>F.  Leis na fírinnídhe a mhúin Sé dhúinn d' fhoghluim.</span></p>
<lb n="324"/>
<lb n="325"/><p><span>C.  Cá bhfagham na fírinnídhe seo?</span>
<lb n="326"/><span>F.  Táid go h-áirighthe ansa Chré.</span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span><pb n="12"/> </span>
<lb n="329"/><span>Ceacht a dó.</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>C.  Abair an Chré?</span>
<lb n="332"/><span>F.  "Creidim i nDia, &c."</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>C.  Cé dhein an Chré?</span>
<lb n="335"/><span>F.  An dá aspol déag.</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>C.  Cad d' admhuighmíd sa Chré?</span>
<lb n="338"/><span>F.  Na cínn-rúin diamhara agus alta ríachtanacha</span>
<lb n="339"/><span>eile.</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>C.  Abair na cínn-rúin diamhara?</span>
<lb n="342"/><span>F.  Aondacht agus Tríonóid Dé, Incholna, bás agus</span>
<lb n="343"/><span>aiseiríghe ár Slánuightheóra.</span></p>
<lb n="344"/>
<lb n="345"/><p><span>C.  Cad fá go dtugtar cínn-rúin diamhara ortha</span>
<lb n="346"/><span>san?</span>
<lb n="347"/><span>F.  De bhrígh nách féidir aoinne a thagan chum bliagh-</span>
<lb n="348"/><span>anta na tuigsiona do bheith sábhálta gan fios bunúsach</span>
<lb n="349"/><span>do bheith aige ortha agus iad do chreideamhaint.</span></p>
<lb n="350"/>
<lb n="351"/><p><span>C.  Cad a chialuighean Aondacht Dé?</span>
<lb n="352"/><span>F.  Ná fuil ann acht aon Dia amháin.</span></p>
<lb n="353"/>
<lb n="354"/><p><span>C.  Cad a thuigean tu leis an dTríonóid?</span>
<lb n="355"/><span>F.  Tuigim, ansan aon Dia amháin sin go bhfuil trí</span>
<lb n="356"/><span>pearsana diadha.</span></p>
<lb n="357"/>
<lb n="358"/><p><span>C.  Ca mhéid Dia ann mar sin?</span>
<lb n="359"/><span>F.  Ní'l acht aon Dia amháin.  Ní féidír níos mó do</span>
<lb n="360"/><span>bheith.</span></p>
<lb n="361"/>
<lb n="362"/><p><span>C.  Cá mhéid pearsa i nDia?</span>
<lb n="363"/><span>F.  Táid trí pearsana i nDia.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>C.  Cé h-iad na trí pearsana iad san?</span>
<lb n="366"/><span>F.  An t-Athair, agus an Mac agus an Spioraid</span>
<lb n="367"/><span>Naomh.</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>C.  An bhfuil an t-Athair 'na Dhia?</span>
<lb n="370"/><span>F.  Tá an t-Athair 'na Dhia. </span></p>
<lb n="371"/>
<lb n="372"/><p><span>C.  An bhfuil an Mac 'na Dhia?</span>
<lb n="373"/><span>F.  Tá an Mac 'na Dhia.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>C.  An bhfuil an Spioraid Naomh 'na Dhia.</span>
<lb n="376"/><span>F.  Tá an Spioraid Naomh 'na Dhia?</span></p>
<lb n="377"/>
<lb n="378"/><p><span>C.  Ná fuil trí déithe ann mar sin?</span>
<lb n="379"/><span>F.  Ní'l.  De bhrígh ná fuil acht aon nádúr amháin </span>
<lb n="380"/><span>diadha ins na trí pearsanaibh diadha san ní'l ionta</span>
<lb n="381"/><span>acht Dia amháin.</span>
<lb n="382"/></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="383"/><p><span>C.  An bhfuil aon phearsa de na trí pearsanaibh diadha</span>
<lb n="384"/><span>so níos eagnaíghe, níos seine ná níos mó cómhachta</span>
<lb n="385"/><span>ná chéile?</span></p>
<lb n="386"/>
<lb n="387"/><p><span>F.  Ní'l, óir táid uile iomlán gan teóra.</span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p><span>Ceacht a trí.</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>C.  Cad a chialuíghean Incholna?</span>
<lb n="392"/><span>F. Gur ghlac Mac Dé colan daona chum rinne d'</span>
<lb n="393"/><span>fhuasgailt agus do shábháil.</span></p>
<lb n="394"/>
<lb n="395"/><p><span>C.  Cad a thuigean tu le colan daona do ghlacadh?</span>
<lb n="396"/><span>F.  Nádúr an duine do ghlacadh, 'sé sin corp agus</span>
<lb n="397"/><span>anam mar atá againne.</span></p>
<lb n="398"/>
<lb n="399"/><p><span>C.  Conus d' ainimníghean tú Mac Dé incholnuighthe?</span>
<lb n="400"/><span>F.  Íosa Críosd, Fuasgalóir agus Slánuightheóir an</span>
<lb n="401"/><span>domhain.</span></p>
<lb n="402"/>
<lb n="403"/><p><span>C.  Cé h-é Íosa Críosd?</span>
<lb n="404"/><span>F.  Mac Dé, an dara Pearsa de'n Tríonoid ró </span>
<lb n="405"/><span>naomhtha, do ghlac colan daona.</span></p>
<lb n="406"/>
<lb n="407"/><p><span>C.  Cár ghlac sé corp agus anam mar atá againne?</span>
<lb n="408"/><span>F.  I mbroínn na Maighdine Glórmhaire Muire.</span></p>
<lb n="409"/>
<lb n="410"/><p><span>C.  Conus sin?</span>
<lb n="411"/><span>F.  Ghaibh sí é ó'n Spioraid Naomh.</span></p>
<lb n="412"/>
<lb n="413"/><p><span>C.  Cá mhéid nádúr i n-Íosa Críosd?</span>
<lb n="414"/><span>F.  Dhá nádúr, nádúr diadha agus nádúr daona.</span></p>
<lb n="415"/>
<lb n="416"/><p><span>C.  Cad atá ceangailte orainn a chreideamhaint i </span>
<lb n="417"/><span>dtaobh Íosa Críosd?</span>
<lb n="418"/><span>F.  Go bhfuil sé 'na fhíor Dhia agus 'na fhíor dhuine.</span></p>
<lb n="419"/>
<lb n="420"/><p><span>C.  Cá bhfiul Íosa Críosd anois?</span>
<lb n="421"/><span>F.  Sa mhéid gur Dia é tá sé ins gach uile áit,</span>
<lb n="422"/><span>agus sa mhéid gur duine é tá sé ar neamh amháin</span>
<lb n="423"/><span>agus i naomh-Shácramínt na h-altórach.</span></p>
<lb n="424"/>
<lb n="425"/><p><span>C.  Cad fá gur ghlac Mac Dé colan daona?</span>
<lb n="426"/><span>F.  Chum báis d' fhulang ar ár son.</span></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>C.  Cad fá gur fhuiling Críosd bás ar ár son?</span>
<lb n="429"/><span>F.  Chum cirt Dé do shásamh agus chum sinne do</span>
<lb n="430"/><span>shábháil ó ifrion agus ó chómhachtaibh an diabhail.</span></p>
<lb n="431"/>
<lb n="432"/><p><span>C.  Cad fá go rabhmairne i gcómhachtaibh an diabhail?</span>
<lb n="433"/><span>F.  De bhrígh gur geineadh sinn i bpeaca.</span>
<lb n="434"/></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="435"/><p><span>C.  Conus a tharla gur geineadh sinn i bpeaca?</span>
<lb n="436"/><span>F.  De bhrígh go ndeárnadh ár gcéad athair agus ár</span>
<lb n="437"/><span>gcéad mháthair easúmhluígheacht i n-aghaidh Dé.</span></p>
<lb n="438"/>
<lb n="439"/><p><span>C.  Cé chuir cath ortha chum easumhluígheachta do</span>
<lb n="440"/><span>dhéanamh i n-aghaidh Dé?</span>
<lb n="441"/><span>F.  An diabhal.</span></p>
<lb n="442"/>
<lb n="443"/><p><span>C.  Cad a thuigean tú leis an ndiabhal?</span>
<lb n="444"/><span>F.  Aon de na h-aingealaibh a dhíbir Dia as na </span>
<lb n="445"/><span>flathasaibh.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>C.  Cad a thuigean tú le h-aingealaibh?</span>
<lb n="448"/><span>F.  Spioraidí glana a cruthuigheadh chum Dia do</span>
<lb n="449"/><span>adhradh ar neamh.</span></p>
<lb n="450"/>
<lb n="451"/><p><span>C.  Cad fá gur díbreadh aingil as na flathasaibh?</span>
<lb n="452"/><span>F.  De bhrígh gur dheineadar méirleachas i n-aghaidh</span>
<lb n="453"/><span>Dé.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>C.  An bhfuil aon chúram eile ar na h-aingiolaibh acht</span>
<lb n="456"/><span>Dia d' adhradh?</span>
<lb n="457"/><span>F.  Tá.  Chuir Dia uaidh go minic iad mar theachtairí</span>
<lb n="458"/><span>chum daoíne, agus táid ceapaithe chum bheith d' ár</span>
<lb n="459"/><span>gcuímhdeacht.</span></p>
<lb n="460"/>
<lb n="461"/><p><span>C.  Cad é an pionós a chuir Dia ar na h-aingiolaibh</span>
<lb n="462"/><span>a dhíbir sé as na flathasaibh?</span>
<lb n="463"/><span>F.  Dhaor sé chum ifrinn iad.</span></p>
<lb n="464"/>
<lb n="465"/><p><span>C.  Chad a thuigean tú le h-ifrion?</span>
<lb n="466"/><span>F.  Áit 'na bhfuil pianta síoruídhe.</span></p>
<lb n="467"/>
<lb n="468"/><p><span>C.  An bhfuil aon dream eile daor chum ifrinn acht</span>
<lb n="469"/><span>na diabhail?</span>
<lb n="470"/><span>F.  Tá, na daoíne a gheibhean bás 'na namhdaibh ag Dia.</span></p>
<lb n="471"/>
<lb n="472"/><p><span>C.  Cad é an luacht saothair a thug Dia do na</span>
<lb n="473"/><span>h-aingiolaibh d' fhan dílis?</span>
<lb n="474"/><span>F.  Shocraidh sé iad go síoruídhe i nglóire.</span></p>
<lb n="475"/>
<lb n="476"/><p><span>Ceacht a ceathair.</span></p>
<lb n="477"/>
<lb n="478"/><p><span>C.  Cad é an pionós a chuir Dia ar ár gcéad athair</span>
<lb n="479"/><span>agus ar ár gcéad mháthair?</span>
<lb n="480"/><span>F.  Dhaor sé chum báis iad.</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>C.  Ar chuir sé aon phionós eile ortha?</span>
<lb n="483"/><span>F.  Do chuir.  Bhain sé dhíobh gach teidiol dá raibh</span>
<lb n="484"/><span>acu chum flathais Dé, agus mórán eile tabharthaisí dár</span>
<lb n="485"/><span>bronadh ortha.</span>
<lb n="486"/></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="487"/><p><span>C.  Ar daoradh sinne mar a daoradh ár gcéad athair</span>
<lb n="488"/><span>agus ár gcéad máthair?</span>
<lb n="489"/><span>F.  Do daoradh, de bhrígh gur thánamair ar an saoghal</span>
<lb n="490"/><span>so ciontach sa pheaca chéadna.</span></p>
<lb n="491"/>
<lb n="492"/><p><span>C.  Conus ainimníghtear an peaca san?</span>
<lb n="493"/><span>F.  Peaca an tsínsir.</span></p>
<lb n="494"/>
<lb n="495"/><p><span>C.  Conus a gheibhmíd maitheamhnachas i bpeaca an</span>
<lb n="496"/><span>sínsir?</span>
<lb n="497"/><span>F.  Tré mhór luacht bháis Chríosd do dhul chum sochair</span>
<lb n="498"/><span>dúinn sa bhaiste.</span></p>
<lb n="499"/>
<lb n="500"/><p><span>C.  Ar ghlac Mac Dé colan daona gan maíl tar éis</span>
<lb n="501"/><span>an pheaca a dhein ár gcéad athair agus ár gcéad</span>
<lb n="502"/><span>mháthair?</span>
<lb n="503"/><span>F.  Níor ghlac, go dtí tímpal cheithre mhíle blian 'na </span>
<lb n="504"/><span>dhiaigh.</span></p>
<lb n="505"/>
<lb n="506"/><p><span>C.  Cad é an lá a rugadh Íosa Críosd?</span>
<lb n="507"/><span>F.  Lá Nollag.</span></p>
<lb n="508"/>
<lb n="509"/><p><span>C.  An fada a mhair sé ar an dtalamh so?</span>
<lb n="510"/><span>F.  Tímpal trí mblian ndéag ar fhichid.</span></p>
<lb n="511"/>
<lb n="512"/><p><span>C.  Conus a chríochnuig sé a bheatha?</span>
<lb n="513"/><span>F.  Fuair sé bás tárnálta ar chrois.</span></p>
<lb n="514"/>
<lb n="515"/><p><span>C.  Cad é an lá a fuair Críosd bás?</span>
<lb n="516"/><span>F.  Aoíne an Chéasda.</span></p>
<lb n="517"/>
<lb n="518"/><p><span>C.  Cá bhfuair sé bás?</span>
<lb n="519"/><span>F.  Ar chnuc Chalbherí.</span></p>
<lb n="520"/>
<lb n="521"/><p><span>C.  Cá ndeachaidh anam Chríosd tar éis a bháis?</span>
<lb n="522"/><span>F.  Chuaidh sé síos go h-ifrion.</span></p>
<lb n="523"/>
<lb n="524"/><p><span>C.  An ndeachaidh a anam go h-ifrion na ndamanta?</span>
<lb n="525"/><span>F.  Ní dheachaidh, acht go h-inead suainis ar a dtug-</span>
<lb n="526"/><span>tar limbó.</span></p>
<lb n="527"/>
<lb n="528"/><p><span>C.  Cé h-iad a bhí i Limbó?</span>
<lb n="529"/><span>F.  Anamnacha na bhfíoraon a fuair bás roim Chríosd.</span></p>
<lb n="530"/>
<lb n="531"/><p><span>C.  Cad fá nár leigeadh go flathas Dé iad gan maíl</span>
<lb n="532"/><span>tar éis a mbáis?</span></p>
<lb n="533"/>
<lb n="534"/><p><span>F.  De bhrígh go raibh flathas Dé dúnta i n-aghaidh gach</span>
<lb n="535"/><span>uile dhuine chum gur osgail Críosd le n-a bhas e.</span></p>
<lb n="536"/>
<lb n="537"/><p><span>C.  Cá raibh corp Chríosd an fhaid a bhí a anam i </span>
<lb n="538"/><span>Limbó?</span>
<lb n="539"/><span>F.  Bhí sé san uaig.</span>
<lb n="540"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="541"/><p><span>C.  An fada d' fhan corp Chríosd san uaig?</span>
<lb n="542"/><span>F.  Cuid de thrí lá.</span></p>
<lb n="543"/>
<lb n="544"/><p><span>C.  Cad d' imthig ar chorp Chríosd an trímhadh lá?</span>
<lb n="545"/><span>F.  Do thóg sé é féin go glórmhar agus go do-</span>
<lb n="546"/><span>mharbhthach ó mharbhaíbh.</span></p>
<lb n="547"/>
<lb n="548"/><p><span>C.  Cad é an lá d' eirig Críosd ó bhás?</span>
<lb n="549"/><span>F.  Domhnach Cásga.</span></p>
<lb n="550"/>
<lb n="551"/><p><span>Ceacht a cúig.</span></p>
<lb n="552"/>
<lb n="553"/><p><span>C.  Cad é an fhaid d' fhan Críosd ar an dtalamh so</span>
<lb n="554"/><span>tár éis na h-aiseiríghe?</span>
<lb n="555"/><span>F.  Dachad lá.</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>C.  Cad fá gur fhan sé ar talamh tar éis aiseirighthe </span>
<lb n="558"/><span>dhó?</span>
<lb n="559"/><span>F.  Chum a thaisbeáint go soiléir gur aiseirig sé,</span>
<lb n="560"/><span>agus chum na n-Aspol do theagasg.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>C.  Cá ndeachaidh sé i gceann an dachad lá?</span>
<lb n="563"/><span>F.  Do chuaidh sé suas ar neamh.</span></p>
<lb n="564"/>
<lb n="565"/><p><span>C.  An ndeachaidh sé le n-a cholainn suas ar neamh?</span>
<lb n="566"/><span>F.  Do chuaidh agus tá sé n-a shuidhe ar deas láimh Dé.</span></p>
<lb n="567"/>
<lb n="568"/><p><span>C.  Cad a tuigtear le n-a rádh go bhfuil Críosd 'n-a</span>
<lb n="569"/><span>shúidhe ar deas láimh Dé?</span>
<lb n="570"/><span>F.  Tuigtear gurab é Críosd, sa mhéid gur duine é</span>
<lb n="571"/><span>an t-é is giora do Dhia ar neamh.</span></p>
<lb n="572"/>
<lb n="573"/><p><span>C.  Cá fada tar éis deasgabhála Chríosd gur chuir</span>
<lb n="574"/><span>sé an Spioraid Naomh uaidh?</span>
<lb n="575"/><span>F.  Deich lá n-a dhiaig, 'sé sin, Domhnach Cíngíse.</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>C.  Cad fá gur chuir sé an Spioraid Naomh uaidh?</span>
<lb n="578"/><span>F.  Chum sinne do naomhúghadh, agus chum na n-Aspol</span>
<lb n="579"/><span>neartúghadh chum an tSoisgéil, 'sé sin an dlígh nua,</span>
<lb n="580"/><span>do chraobhsgaoíle.</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>C.  Cad a tuigtear leis an ndlígh nua?</span>
<lb n="583"/><span>F.  An dlígh a tugadh do na Críosdaidhthibh.</span></p>
<lb n="584"/>
<lb n="585"/><p><span>C.  Cad a tuigtear leis an sean dlígh?</span>
<lb n="586"/><span>F.  An dlígh a tugadh do na Iúduígheachaibh.</span></p>
<lb n="587"/>
<lb n="588"/><p><span>C.  Conus aithníghtear gur Críosdaidhthe sinn?</span>
<lb n="589"/><span>F.  Tré n-ár mbaiste, le dlígh Chríosd d' admháil,</span>
<lb n="590"/><span>agus tré chómhartha na croise.</span>
<lb n="591"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="592"/><p><span>C.  Conus a déintear cómhartha na croise?</span>
<lb n="593"/><span>F.  Curtar an lámh dheas ar an éadan, ansan ar an</span>
<lb n="594"/><span>ucht, agus ansan ar an ngualainn chlé agus ansan ar</span>
<lb n="595"/><span>an ngualainn ndeis, agus deirtear le n-a línn sin,</span>
<lb n="596"/><span>"I n-ainim an Athar agus an Mhic agus an Spioraid</span>
<lb n="597"/><span>Naoimh.  Amen."</span></p>
<lb n="598"/>
<lb n="599"/><p><span>C.  Cá bhfuil Críosdaidhthe fírinneacha le fághail?</span>
<lb n="600"/><span>F.  Sa teampal fírinneach amháin.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>C.  Cad a tuigtear leis an dteampal fírinneach?</span>
<lb n="603"/><span>F.  Cómhchruinniúghadh na bhfíorchreidmhach uile.</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>C.  Conus ainimníghtear an teampal fírinneach?</span>
<lb n="606"/><span>F.  An Teampal Caitilicídhe Rómhanach.</span></p>
<lb n="607"/>
<lb n="608"/><p><span>C.  Cad fá go nglaoidhtear "Rómhánach" ar an</span>
<lb n="609"/><span>dteampal bhfírinneach?</span>
<lb n="610"/><span>F.  Ó'n Róimh, mar is ann a chómhnuíghean ceann</span>
<lb n="611"/><span>so fheicse an teampail.</span></p>
<lb n="612"/>
<lb n="613"/><p><span>C.  Cé h-é ceann sofheicse an teampail?</span>
<lb n="614"/><span>F.  An Pápa, fear-inid Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="615"/>
<lb n="616"/><p><span>C.  Cé h-é ceann dofheicse an teampail?</span>
<lb n="617"/><span>F.  Íosa Críosd féin, moladh go deo leis!</span></p>
<lb n="618"/>
<lb n="619"/><p><span>C.  Cad fá go nglaoidhtear "Caitilicídhe" ar an</span>
<lb n="620"/><span>dteampal bhfírinneach?</span>
<lb n="621"/><span>F.  De bhrígh go seasóchaidh an teampal fírinneach go</span>
<lb n="622"/><span>deire an tsaoghail agus go sruthfidh ar feadh críocha</span>
<lb n="623"/><span>an domhain uile.</span></p>
<lb n="624"/>
<lb n="625"/><p><span>C.  Cé h-iad atá ar an dtaobh amuich de'n team-</span>
<lb n="626"/><span>pal?</span>
<lb n="627"/><span>F.  An mhuíntir nár baisteadh, an dream a thuitean</span>
<lb n="628"/><span>fé chaindeal-bháth, agus an mhuíntir, tré na gcoir</span>
<lb n="629"/><span>féin, a leanan go ceanntréan earáid creidimh.</span></p>
<lb n="630"/>
<lb n="631"/><p><span>C.  An bhfuil a thuile lasmuigh de'n teampal?</span>
<lb n="632"/><span>F.  Tá, an mhuíntir a dhiúltuíghean úmhlacht dhleaghthach,</span>
<lb n="633"/><span>i neithibh spioradálta, do cheann sofheicse an team-</span>
<lb n="634"/><span>pail.</span></p>
<lb n="635"/>
<lb n="636"/><p><span>C.  An féidir do'n teampal tuitim i n-earáid, ná</span>
<lb n="637"/><span>dul amú?</span>
<lb n="638"/><span>F. Ní féidir, óir do gheall Críosd go mbeadh sé</span>
<lb n="639"/><span>féin agus a Spioraid bheanuighthe do ghnáth i n' fhochair</span>
<lb n="640"/><span>agus ná buadhfadh dóirse ifrinn air.</span>
<lb n="641"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="642"/><p><span>Ceacht a sé.</span></p>
<lb n="643"/>
<lb n="644"/><p><span>C.  Cad a tuigtar le comaoíne na naomh?</span>
<lb n="645"/><span>F.  Go dtéidhean na h-úrnuighthe agus na deagh</span>
<lb n="646"/><span>oibreacha a déintar sa teampal chum sochair do gach</span>
<lb n="647"/><span>n-aon a bhainean leis an dteampal.</span></p>
<lb n="648"/>
<lb n="649"/><p><span>C.  Cad é an saidhbhreas spioradálta i n-a bhfuil</span>
<lb n="650"/><span>páirt ag na daoíne a bhainean leis an Eaglais?</span></p>
<lb n="651"/>
<lb n="652"/><p><span>F.  Na Sácramintí, naomh-ídhbirt an aifrinn, úrnuighthe</span>
<lb n="653"/><span>na h-Eaglaise, agus deagh-oibreacha na bhfíoraon.</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>C.  An leór do dhuine, chum bheith sábhálta, bheith 'na</span>
<lb n="656"/><span>Chaitilicí Rómhánach?</span>
<lb n="657"/><span>F.  Ní leór.  Ní foláir dó an peaca do sheachaint</span>
<lb n="658"/><span>agus an mhaith do dhéanamh.</span></p>
<lb n="659"/>
<lb n="660"/><p><span>C. Cad é an nídh peaca?</span>
<lb n="661"/><span>F.  Aon smuíneamh toilteamhail, briathar ná gníomh a</span>
<lb n="662"/><span>deintear i n-aghaidh dlígh Dé.</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>C.  Cad é an nídh peaca marbhthach?</span>
<lb n="665"/><span>F.  Coir ró throm i n-aghaidh Dé, a bhainean grásta</span>
<lb n="666"/><span>naomhuighthe de'n anam agus a thuilean ifrean.</span></p>
<lb n="667"/>
<lb n="668"/><p><span>C.  Cad é an nídh peaca sologhthach?</span>
<lb n="669"/><span>F.  Peaca is lugha coir 'ná peaca marbhthach, ná</span>
<lb n="670"/><span>bainean grásta naomhuighthe de'n anam agus ná tuilean</span>
<lb n="671"/><span>ifrean.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>C.  Conus a ghortuíghean peaca sologhthach an t-anam?</span>
<lb n="674"/><span>F.  Le grádh Dé i n-ár n-anam do luígheadúghadh,</span>
<lb n="675"/><span>agus le sinn do chlaonadh chum an peaca mhairbh.</span></p>
<lb n="676"/>
<lb n="677"/><p><span>C.  Cad is grásta ann?</span>
<lb n="678"/><span>F.  Tabhartas os cionn nádúra a thugan Dia féin</span>
<lb n="679"/><span>dúinn chum sinn do naomhúghadh agus do neartúghadh</span>
<lb n="680"/><span>chum flathas Dé do thuileamh.</span></p>
<lb n="681"/>
<lb n="682"/><p><span>C.  Cad a thuigean tú le grásta naomhuighthe?</span>
<lb n="683"/><span>F.  Na grásta a dheinean sinn i n-ár gcáirdibh ag</span>
<lb n="684"/><span>Dia.</span></p>
<lb n="685"/>
<lb n="686"/><p><span>C.  An bhfuil grásta ríachtanach?</span>
<lb n="687"/><span>F.  Tá, de bhrígh, gan grásta, nách féidir dúinn</span>
<lb n="688"/><span>flathas Dé do thuileamh.</span>
<lb n="689"/></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="690"/><p><span>Ceacht a seacht.</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>C.  Cá mhéid príomh pheacadh marbhthach ann?</span>
<lb n="693"/><span>F.  Seacht cínn.  Cínn pheacaí marbhthacha a tugtar </span>
<lb n="694"/><span>ortha.</span></p>
<lb n="695"/>
<lb n="696"/><p><span>C.  Abair na cínn pheacaí marbhthacha?</span>
<lb n="697"/><span>F.  Uabhar, saint, drúis, craos, fearg, formad, agus </span>
<lb n="698"/><span>leisge.</span></p>
<lb n="699"/>
<lb n="700"/><p><span>C.  Cá dtéidhid an dream a gheibhean bás i bpeaca</span>
<lb n="701"/><span>mharbhthach?</span>
<lb n="702"/><span>F.  Go h-ifrean ar feadh na síoruídheachta.</span></p>
<lb n="703"/>
<lb n="704"/><p><span>C.  Cad tá d'fhiachaibh orainn a dhéanamh má thuitimíd</span>
<lb n="705"/><span>i bpeaca mharbhthach?</span>
<lb n="706"/><span>F.  Aithreachas fírinneach do ghlacadh agus dul chum</span>
<lb n="707"/><span>faoísdine.</span></p>
<lb n="708"/>
<lb n="709"/><p><span>C.  Cad fá go rachaimís chuim faoísdine nuair a </span>
<lb n="710"/><span>thuitimíd i bpeaca mharbhthach?</span>
<lb n="711"/><span>F.  Chum caradais Dé d'fhághail thar n-ais agus chum </span>
<lb n="712"/><span>bheith do ghnáth olamh i gcóir an bháis.</span></p>
<lb n="713"/>
<lb n="714"/><p><span>C.  Cad ba chóir dúinn a dhéanamh tar éis tuitim i </span>
<lb n="715"/><span>bpeaca mharbhthach dúinn dá mba ná féadfimís dul chum </span>
<lb n="716"/><span>faoísdine?</span></p>
<lb n="717"/>
<lb n="718"/><p><span>F.  Ba chóir dúinn aithreachas ró mhór do ghlacadh tré</span>
<lb n="719"/><span>tuitim ann, agus an chuid is lugha dhe, dúil do bheith</span>
<lb n="720"/><span>againn dul chum faoísdine.</span></p>
<lb n="721"/>
<lb n="722"/><p><span>Ceacht a h-ocht.</span></p>
<lb n="723"/>
<lb n="724"/><p><span>C.  I n-éaghmais an pheaca do sheachaint cad é an</span>
<lb n="725"/><span>mhaith atá ceangailte orainn do dhéanamh?</span>
<lb n="726"/><span>F.  Ní foláir dúinn aitheanta Dé agus na h-Eaglaise</span>
<lb n="727"/><span>do choimeád.</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>C.  Abair na deich n-aitheanta?</span>
<lb n="730"/><span>F.  1.  Creid, a mhic, i nDia go glan.</span>
<lb n="731"/><span>2.  Ná tabhair ainim Dé gan adhbhar.</span>
<lb n="732"/><span>3.  Coimeád an tsaoíre mar is cóir.</span>
<lb n="733"/><span>4.  Tabhair do t'athair agus do d' mháthair onóir.</span>
<lb n="734"/><span>5.  Ná dein marbhadh.</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="735"/><p><span>F.  6.  Ná dein drúis.</span>
<lb n="736"/><span>7.  Ná dein guid.</span>
<lb n="737"/><span>8.  Ná tabhair fiadhnaise bhréige i n-aon chúis.</span>
<lb n="738"/><span>9.  Ná santuig fear ná bean nách leat féin.</span>
<lb n="739"/><span>10. Ná santuig clann duine eile, ná a áirnéis.</span></p>
<lb n="740"/>
<lb n="741"/><p><span>C.  Cad a cheanglan an chéad aithne orainn?</span>
<lb n="742"/><span>F.  Aon Dia amháin d' adhradh.</span></p>
<lb n="743"/>
<lb n="744"/><p><span>C.  Conus dhéinimíd Dia d' adhradh?</span>
<lb n="745"/><span>F.  Le creideamh, le dóchas, le carthanacht, le</span>
<lb n="746"/><span>n-urnuighthe, agus le h-ídhbirt.</span></p>
<lb n="747"/>
<lb n="748"/><p><span>C.  Cad é an nídh creideamh?</span>
<lb n="749"/><span>F.  Sobhailce diadha le na gcreidimíd go daingion</span>
<lb n="750"/><span>gach ar mhúin Dia dúinn.</span></p>
<lb n="751"/>
<lb n="752"/><p><span>C.  Cad é an nídh dóchas?</span>
<lb n="753"/><span>F.  Sobhailce diadha a bheir mainghín agus dóchas</span>
<lb n="754"/><span>láidir dúinn go bhfagham an bheatha shíoruídhe agus na</span>
<lb n="755"/><span>meodhain atá riachtanach chum a saothruighthe.</span></p>
<lb n="756"/>
<lb n="757"/><p><span>C.  Cad é an nídh carthanacht?</span>
<lb n="758"/><span>F.  Sobhailce diadha a bheir dúinn Dia do ghrádhúghadh</span>
<lb n="759"/><span>os cionn gach uile nídh, ar a shon féin, agus ár</span>
<lb n="760"/><span>gcómharsa mar sinn féin ar son Dé.</span></p>
<lb n="761"/>
<lb n="762"/><p><span>C.  Cé h-é ar gcómharsa?</span>
<lb n="763"/><span>F.  An chine daona uile, ár namhaid chómh maith le</span>
<lb n="764"/><span>n-ár gcáirdibh, agus iad san mar an gcéadna nách d'</span>
<lb n="765"/><span>ár gcreideamh.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>C.  An gcoisgean an aithne seo orainn onóir do</span>
<lb n="768"/><span>thabhairt do na naoímh?</span>
<lb n="769"/><span>F.  Ní choisgean, de bhrígh ná tugaimíd dóibh an árd</span>
<lb n="770"/><span>onóir is dual do Dhia féin.</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>C.  Cad é an deifrígheacht atá idir an onóir a </span>
<lb n="773"/><span>thugaimíd do na naoímh agus an onóir a thugaimíd do</span>
<lb n="774"/><span>Dhia féin?</span>
<lb n="775"/><span>F.  Is ar Dhia amháin d' iaraimíd grásta agus</span>
<lb n="776"/><span>trócaire, agus ní iaraimíd ar na naoimh acht a </span>
<lb n="777"/><span>n-impídhe do chur suas chum Dé ar ár son.</span></p>
<lb n="778"/>
<lb n="779"/><p><span>C.  Cad fá go n-onóraimíd taise na naomh?</span>
<lb n="780"/><span>F.  De bhrígh go rabhdar a gcuirp roime seo 'na </span>
<lb n="781"/><span>dteampail ag an Spioraid Naomh agus go bhfaghaid</span>
<lb n="782"/><span>siad onóir an lá déanach ar neamh.</span>
<lb n="783"/></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="784"/><p><span>C.  Cad fá go leigimíd sinn féin ar ár nglúinibh i </span>
<lb n="785"/><span>lathair íomhághtha Chríosd agus na naomh?</span>
<lb n="786"/><span>F.  Chum ár smuínte do shocrúghadh ar fhlathas Dé</span>
<lb n="787"/><span>agus chum sinn féin do spreagadh chum aithris do</span>
<lb n="788"/><span>dhéanamh ar na naoimh i n-ár mbeatha.</span></p>
<lb n="789"/>
<lb n="790"/><p><span>Ceacht a naoí.</span></p>
<lb n="791"/>
<lb n="792"/><p><span>C.  Cad a cheanglan an dara h-aithne orainn?</span>
<lb n="793"/><span>F.  Ár móide agus ár ngealamhna dlistineacha do</span>
<lb n="794"/><span>choimeád.</span></p>
<lb n="795"/>
<lb n="796"/><p><span>C.  Cad a choisgean an dara h-aithne orainn?</span>
<lb n="797"/><span>F.  Gach dearbhadh neamh-cheart; bréige; miona móra;</span>
<lb n="798"/><span>easgainídhe; diamhasladh; agus focail naomhaithiseacha.</span></p>
<lb n="799"/>
<lb n="800"/><p><span>C.  An coir ró mhór leabhar eithig do thabhairt?</span>
<lb n="801"/><span>F.  Coir ró sganramhail iseadh é, mar glaodhtar ar</span>
<lb n="802"/><span>Dhia chum fiadhnaise dhéanamh go bhfuil an nídh a deirtar</span>
<lb n="803"/><span>fíor, agus gan ann go fiosach acht bréag.</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>C. Cad a cheanglan an trímhadh h-aithne orainn?</span>
<lb n="806"/><span>F.  An Domhnach do chaitheamh i n-úrnuighthe agus i </span>
<lb n="807"/><span>ngnóthaíbh diadha eile.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>C.  Cad iad na gnothaí diadha eile iadsan?</span>
<lb n="810"/><span>F. Aifrean d'éisteacht, beith ag éisteacht le teagasg,</span>
<lb n="811"/><span>agus ag léighe leabhar chríosdamhla.</span></p>
<lb n="812"/>
<lb n="813"/><p><span>C.  Cad a choisgean an trímhadh h-aithne orainn?</span>
<lb n="814"/><span>F.  Gach uile obair shaothruightheach gan riachtanas agus</span>
<lb n="815"/><span>brise lae an Tighearna go naomh-aithiseach.</span></p>
<lb n="816"/>
<lb n="817"/><p><span>C. Cad d'órduighean an ceathramhadh aithne?</span>
<lb n="818"/><span>F.  Grádh agus uraim agus onóir do thabhairt d'</span>
<lb n="819"/><span>aithreachaibh agus do mháithreachaibh agus d'uachtaránaibh.</span></p>
<lb n="820"/>
<lb n="821"/><p><span>C.  Cad a choisgean an cúigmhadh aithne orainn?</span>
<lb n="822"/><span>F.  Gach dunmharbhadh toiltheamhail, troid agus imreas.</span></p>
<lb n="823"/>
<lb n="824"/><p><span>C.  Cad eile a choisgean an cúigmhadh aithne?</span>
<lb n="825"/><span>F.  Gach anchaint tharcaisneach, fuath, fearg agus rún</span>
<lb n="826"/><span>díoghaltais.</span>
<lb n="827"/><span> </span>
<lb n="828"/><span>C.  Cad a choisgean an sémhadh aithne?</span>
<lb n="829"/><span>F.  Gach cómhluadar mígheanmnaídhe le fear, nó le</span>
<lb n="830"/><span>bean, nách le duine féin.</span></p>
<lb n="831"/>
<lb n="832"/><p><span>C.  Cad eile a choisgean an aithne seo?</span>
<lb n="833"/><span>F.  An uile amharc, nó focal, nó gníomh, mígheanmnaídhe.</span>
<lb n="834"/></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="835"/><p><span>C.  Cad a choisgean an seachtmhadh aithne?</span>
<lb n="836"/><span>F.  Aon nídh de chuid duine eile do thógáil nó do</span>
<lb n="837"/><span>choimeád go h-aindleaghthach; agus gach díogbháil dá</span>
<lb n="838"/><span>ndéintear do'n chómharsa 'na strus.</span></p>
<lb n="839"/>
<lb n="840"/><p><span>C.  Cad tá d'fhiachaibh orainn a dhéanamh an tan a</span>
<lb n="841"/><span>bhíon cuid duine eile go neamhdhlistineach againn?</span>
<lb n="842"/><span>F.  Ní foláir dúinn é thabhairt thar n-ais má's féidir</span>
<lb n="843"/><span>dúinn é, nó ní maithfar an peaca dhúinn.</span></p>
<lb n="844"/>
<lb n="845"/><p><span>C.  Cad a choisgean an t-ochtmhadh aithne?</span>
<lb n="846"/><span>F.  Gach fiadhnaise neamhfhírinneach, breitheamhntas</span>
<lb n="847"/><span>anoban, bréaga, cúlchaint, agus tromaídheacht.</span></p>
<lb n="848"/>
<lb n="849"/><p><span>C.  Cad tá d'fhiachaibh ar an muintir a mhasluíghean</span>
<lb n="850"/><span>clú a gcómharsan?</span>
<lb n="851"/><span>F.  Ní foláir dóibh a ndíothal do dhéanamh ar an gclú</span>
<lb n="852"/><span>do chasadh, nó ní mhaithfar an peacadh dhóibh.</span></p>
<lb n="853"/>
<lb n="854"/><p><span>C.  Cad a choisgean an naomhadh aithne?</span>
<lb n="855"/><span>F.  Gach smuíneamh toiltheamhail drúise, dúil mhíghean-</span>
<lb n="856"/><span>mnaídhe, agus dlúthócáidí, nó fáthana, chum smuínte</span>
<lb n="857"/><span>truailighthe.</span></p>
<lb n="858"/>
<lb n="859"/><p><span>C.   Cad a choisgean an deichmhadh h-aithne?</span>
<lb n="860"/><span>F.  Gach dúil neamhdhlisdineach i gcuid ár gcómharsan.</span></p>
<lb n="861"/>
<lb n="862"/><p><span>Ceacht a deich.</span></p>
<lb n="863"/>
<lb n="864"/><p><span>C.  An bhfuil sé ceangailte orainn mar an gcéadna</span>
<lb n="865"/><span>aitheanta na h-Eaglaise do choimeád?</span>
<lb n="866"/><span>F.  Tá, óir "an t-é ná h-éistean leis an Eaglais,"</span>
<lb n="867"/><span>adeir Críosd, "creidig gurab ionan é agus an</span>
<lb n="868"/><span>págánach nó an poiblicánach."</span></p>
<lb n="869"/>
<lb n="870"/><p><span>C.  Cá mhéid aithne thug an Eaglais dúinn?</span>
<lb n="871"/><span>F.  Sé h-aitheanta :-</span></p>
<lb n="872"/>
<lb n="873"/><p><span>1.  Aifrion d'éisteacht gach Domhnach agus lá</span>
<lb n="874"/><span>saoire.</span></p>
<lb n="875"/>
<lb n="876"/><p><span>2.  Trosgadh agus tréighnas do dhéanamh ar na</span>
<lb n="877"/><span>laethanta órduighthe.</span></p>
<lb n="878"/>
<lb n="879"/><p><span>3.  Faoísdin do dhéanamh i n-ár bpeacaíbh, an chuid </span>
<lb n="880"/><span>is lúgha dhé, uair sa mbliain.</span></p>
<lb n="881"/>
<lb n="882"/><p><span>4.  Corp Críosd do ghlacadh um Cháisg nó tímpal </span>
<lb n="883"/><span>na Cásga.</span>
<lb n="884"/></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="885"/><p><span>5.  A gceart féin do dhíol leis an Eaglais.</span></p>
<lb n="886"/>
<lb n="887"/><p><span>6.  Gan pósadh do dhéanamh sa n-aimsir choisgithe,</span>
<lb n="888"/><span>ná ins na glúinibh toirmisgthe gaoíl.</span></p>
<lb n="889"/>
<lb n="890"/><p><span>C.  Cad é an nídh lá trosgaidh?</span>
<lb n="891"/><span>F.  Lá ná ceaduighthear dúinn do chaitheamh acht aon </span>
<lb n="892"/><span>bhéile amháin, agus ar a mbíon feóil toirmisgthe</span>
<lb n="893"/><span>orainn.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>C.  Cad a tuigtear le laethibh tréighnais?</span>
<lb n="896"/><span>F.  Laethe 'n gcoisgtar feóil orainn acht ar ar</span>
<lb n="897"/><span>féidir linn ár ngnáth-bhéilídhe do chaitheamh.</span></p>
<lb n="898"/>
<lb n="899"/><p><span>C.  An leór dúinn dul uair sa mblain chum faoís-</span>
<lb n="900"/><span>dine?</span>
<lb n="901"/><span>F.  Ní leór.  Tá faoísdin ghnáthach ríachtanach do gach</span>
<lb n="902"/><span>uile dhuine, acht tá ceangailte orainn fé phéin pheacadh</span>
<lb n="903"/><span>mhairbh gan bheith bliain iomlán gan faoísdin.</span></p>
<lb n="904"/>
<lb n="905"/><p><span>C.  Cá bhfuil sé d' fhiachaibh orainn comaoíne do</span>
<lb n="906"/><span>ghlacadh um Cháisg?</span>
<lb n="907"/><span>F.  I n-ár bpróiste féin.</span></p>
<lb n="908"/>
<lb n="909"/><p><span>Ceacht a h-aondéag.</span></p>
<lb n="910"/>
<lb n="911"/><p><span>C. Cad é an nídh guidhe chun Dé.</span>
<lb n="912"/><span>F.  Tógáil ar gcrathacha suas chum Dé, chum buídhchais</span>
<lb n="913"/><span>do bhreith leis, chum é do mholadh, agus chum a thabhar-</span>
<lb n="914"/><span>thaisí d' iaraidh.</span></p>
<lb n="915"/>
<lb n="916"/><p><span>C.  Cá huair ba chóir dúinn úrnuithe do rádh?</span>
<lb n="917"/><span>F.  Ba choir ná beadh i n-ár mbeatha, atá ídhbirtha do</span>
<lb n="918"/><span>Dhia, acht aon úrnuithe amháin chómhnuightheach; acht tá</span>
<lb n="919"/><span>d'fhiachaibh orainn úrnuithe do dhéanamh go h-áirighthe</span>
<lb n="920"/><span>ar maidin agus um thráthnóna, agus i n-am gach catha</span>
<lb n="921"/><span>agus gach guaise.</span></p>
<lb n="922"/>
<lb n="923"/><p><span>C.  Cad iad na h-úrnuighthe is mó a chómhairlighthar</span>
<lb n="924"/><span>dúinn do rádh?</span>
<lb n="925"/><span>F.  An Phaidir, an t-Ave Maria, agus an Chré.</span></p>
<lb n="926"/>
<lb n="927"/><p><span>C.  Cé an Phaidir?</span>
<lb n="928"/><span>F.  Íosa Críosd, moladh go deó leis!</span></p>
<lb n="929"/>
<lb n="930"/><p><span>C.  Cé dhein an t-Ave Maria?</span>
<lb n="931"/><span>F.  Do dhein an t-Aingiol Gábriel agus Naomh Eilís</span>
<lb n="932"/><span>an chéad chuid dé, agus do dhein an Eaglais an chuid</span>
<lb n="933"/><span>eile.</span>
<lb n="934"/></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="935"/><p><span>C.  An bhfuil sé dleaghthach onóir do thabhairt do'n</span>
<lb n="936"/><span>Mhaighdean Ghlórmhar?</span>
<lb n="937"/><span>F.  Tá go cinte, de bhrígh gur thug Dia féin onóir di</span>
<lb n="938"/><span>agus "go ndéarfid cineacha an domhain gur bean-</span>
<lb n="939"/><span>uighthe í."</span></p>
<lb n="940"/>
<lb n="941"/><p><span>C.  Cad í an onóir a bheirimíd di?</span>
<lb n="942"/><span>F.  Onóraimíd í os cionn na naomh uile de bhrígh</span>
<lb n="943"/><span>gurab í máthair Chríosd í, acht ní thugaimíd di an onóir</span>
<lb n="944"/><span>is dual do Dhia.</span></p>
<lb n="945"/>
<lb n="946"/><p><span>Ceacht a dódhéag.</span></p>
<lb n="947"/>
<lb n="948"/><p><span>C.  Cad a thuigean tu le sácramínt?</span>
<lb n="949"/><span>F.  Cómhartha sofheicse a cheap Críosd chum grásta</span>
<lb n="950"/><span>thabhairt dúinn.</span></p>
<lb n="951"/>
<lb n="952"/><p><span>C.  Cad as go bhfuil cómhachta ag na sácramíntí chum</span>
<lb n="953"/><span>grásta thabhairt dúinn?</span>
<lb n="954"/><span>F.  As mórluachd bheatha Chríosd agus a bháis, a chuirid </span>
<lb n="955"/><span>chum sochair d'ár n-anamnachaibh.</span></p>
<lb n="956"/>
<lb n="957"/><p><span>C.  Cá mhéid Sácramínt ann?</span>
<lb n="958"/><span>F.  Seacht Sácramíntí.</span></p>
<lb n="959"/>
<lb n="960"/><p><span>1.  Baiste.</span>
<lb n="961"/><span>2.  Dul fé láimh Easboig.</span>
<lb n="962"/><span>3.  Corp Chríosd.</span>
<lb n="963"/><span>4.  Aithríghe.</span>
<lb n="964"/><span>5.  Ola dhéanach.</span>
<lb n="965"/><span>6.  Órd beanuighthe.</span>
<lb n="966"/><span>7.  Pósadh.</span></p>
<lb n="967"/>
<lb n="968"/><p><span>C.  Cad é an nídh Baiste?</span>
<lb n="969"/><span>F.  Sácramínt a ghlanan sinn ó pheaca an t-sínsir,</span>
<lb n="970"/><span>agus a dhéinean Críosdaithe agus clann Dé dhínn.</span></p>
<lb n="971"/>
<lb n="972"/><p><span>C.  Conus is cóir d'fhear no do mhnaoí baiste </span>
<lb n="973"/><span>thabhairt do leanbh i n-am ríachtanais?</span>
<lb n="974"/><span>F.  Bas uisge do dhortadh ar cheann an leinbh, agus</span>
<lb n="975"/><span>a rádh le n-a línn sin, "Baistim thu i n-ainim an Athar</span>
<lb n="976"/><span>agus an Mhic agus an Spioraid Naoimh."</span></p>
<lb n="977"/>
<lb n="978"/><p><span>C.  Cad é an nídh dul fé láimh easboig?</span>
<lb n="979"/><span>F.  Sacramínt do neartuighean sinn i n-ár gCrei-</span>
<lb n="980"/><span>deamh.</span>
<lb n="981"/></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="982"/><p><span>C.  Conus is cóir bheith olamh chum sácramínt dul-fé-</span>
<lb n="983"/><span>láimh-easboig do ghlacadh?</span>
<lb n="984"/><span>F.  Fios aitheanta ár gCreidimh do bheith againn agus</span>
<lb n="985"/><span>bheith ar staid na ngrást.</span></p>
<lb n="986"/>
<lb n="987"/><p><span>C.  Cad é an deifrígheacht atá idir shácramínt dul</span>
<lb n="988"/><span>fé láimh easboig agus sácramínt an bhaistí?</span>
<lb n="989"/><span>F.  Tá, go ndéinean an baiste Críosdaithe agus</span>
<lb n="990"/><span>clann Dé dhínn, agus go ndéinean dul fé láimh easboig</span>
<lb n="991"/><span>Críosdaithe níos iomláine dhínn, agus saighdiúrí cróga</span>
<lb n="992"/><span>d' ár Slánuightheóir Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>C. An bfuil dul fé láimh easboig ríachtanach?</span>
<lb n="995"/><span>F.  Ar a shon gur féidir duine do shábháil i n' éagh-</span>
<lb n="996"/><span>mais, bheadh duine ciontach i bpeaca ró mhór a thabharfadh</span>
<lb n="997"/><span>failígh ann.</span></p>
<lb n="998"/>
<lb n="999"/><p><span>C.  Cad é an pionós a cuireadh an Eaglais i dtusach</span>
<lb n="1000"/><span>aimsire ar na h-aithreacha nó ar na máithreach a</span>
<lb n="1001"/><span>leigfadh dá gclaínn bás d'fhághail gan an sácramínt </span>
<lb n="1002"/><span>sin?</span>
<lb n="1003"/><span> F.  Aithríghe trí mblian.  Agus taisbeanan san</span>
<lb n="1004"/><span>dúinn gur mór an peaca failígh do thabhairt sa</span>
<lb n="1005"/><span>tsácramínt sin an uair is féidir é fhághail.</span>
<lb n="1006"/><span> </span>
<lb n="1007"/><span>C.  Cad é an tairbhe a dhéinean an sácramínt sin</span>
<lb n="1008"/><span>dúinn?</span>
<lb n="1009"/><span>F.  Neartuíghean sé i n-ár gcreideamh sinn, tugan</span>
<lb n="1010"/><span>sé misneach dúinn chum ár gcreidimh d' adamháil os</span>
<lb n="1011"/><span>árd agus do chosnamh i n-aghaidh namhad, agus chum ár</span>
<lb n="1012"/><span>ndualgas do chómhlíonadh gan náire ar bith.</span></p>
<lb n="1013"/>
<lb n="1014"/><p><span>C.  An dtugan sé aon tairbhe eile dhúinn?</span>
<lb n="1015"/><span>F.  Tugan, de bhrígh gur leis a ghlacaimíd an Spioraid</span>
<lb n="1016"/><span>Naomh mar aon le na thíodhlaicídhe, agus séala bean-</span>
<lb n="1017"/><span>uighthe an Tighearna i n-ár n-anam, chum go mbeidhmis</span>
<lb n="1018"/><span>'nár saighdiúirí chrodha ag ár Slánuightheóir Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="1019"/>
<lb n="1020"/><p><span>C.  Ná tugan an Baiste an Spioraid Naomh agus a </span>
<lb n="1021"/><span>thíodhlaicí dhúinn?</span>
<lb n="1022"/><span>F.  Tugan, acht ní chómh h-iomlán leis an sácramínt</span>
<lb n="1023"/><span>seo é.</span></p>
<lb n="1024"/>
<lb n="1025"/><p><span>C. An féidir do dhuine an sácramínt dul fe láimh</span>
<lb n="1026"/><span>easboig do ghlacadh thar aon uair amháin?</span>
<lb n="1027"/><span>F.  Ní féidir, agus is peaca ró mhór é ghlacadh go </span>
<lb n="1028"/><span>fiosach an dara h-uair.</span>
<lb n="1029"/></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="1030"/><p><span>C.  Cad fá go mbuailean an t-easbog buile bhais sa</span>
<lb n="1031"/><span>leacain ar an t-é a curtar fé láimh easboig?</span>
<lb n="1032"/><span>F.  Chum a chur i dtuisgint dó gur cóir dó bheith </span>
<lb n="1033"/><span>olamh chum gach masla agus tarcaisne d' fhulang ar</span>
<lb n="1034"/><span>son an chreidimh.</span></p>
<lb n="1035"/>
<lb n="1036"/><p><span>Ceacht a trídéag.</span></p>
<lb n="1037"/>
<lb n="1038"/><p><span>C.  Cad é an nídh Sácramínt Chorp Críosd?</span>
<lb n="1039"/><span>F.  Fuil agus feóil anam agus Díacht ár Slánuigh-</span>
<lb n="1040"/><span>theóra Íosa Críosd, fé ghné aráin agus fíona.</span></p>
<lb n="1041"/>
<lb n="1042"/><p><span>C.  An bhfuil arán agus fíon i Sácramínt na</span>
<lb n="1043"/><span>h-altórach?</span>
<lb n="1044"/><span>F.  Ní'l, de bhrígh go n-athruíghthar substaint an aráin</span>
<lb n="1045"/><span>agus an fhíona i bhfuil agus i bhfeóil ár Slánuightheóra</span>
<lb n="1046"/><span>Íosa Críosd, tré bhrígh na bhfocal le n-a ndeintear an</span>
<lb n="1047"/><span>coisreacadh.</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>C.  Conus is féidir an t-arán agus an fíon d'</span>
<lb n="1050"/><span>athrúghadh i bhfuil agus i bhfeóil Críosd?</span>
<lb n="1051"/><span>F.  Le cómhachtaibh agus tré mhórmhaitheas Dé, ná fuil</span>
<lb n="1052"/><span>aon nídh doicheamhail ná dodhéanta dhó.</span></p>
<lb n="1053"/>
<lb n="1054"/><p><span>C.  Cad a thuigean tú le ídhbirt?</span>
<lb n="1055"/><span>F.  Gníomh Dia d'adhradh, le n' adhmhuíghmíd cómhachta</span>
<lb n="1056"/><span>Dé go h-iomlán os ár gcoinn agus ár spleádhchas féin</span>
<lb n="1057"/><span>go fórlíonta leis.</span></p>
<lb n="1058"/>
<lb n="1059"/><p><span>C.  Cad í an ídhbirt atá sa dlígh nua?</span>
<lb n="1060"/><span>F.  Ídhbirt an aifrinn.</span></p>
<lb n="1061"/>
<lb n="1062"/><p><span>C.  An bhfuil ídhbirt an aifrinn bun os cionn le</span>
<lb n="1063"/><span>h-ídhbirt na croise?</span>
<lb n="1064"/><span> F.  Ní'l, de bhrígh gurab é an Slánuightheóir céadna</span>
<lb n="1065"/><span>d 'ídhbir é féin go fuilteach ar an gcrois atá anois</span>
<lb n="1066"/><span>'ghá ídhbirt féin ar ár n-altóiríbh, ar modh neamhfhuilteach.</span>
<lb n="1067"/><span> </span>
<lb n="1068"/><span>C.  Cad iad na h-adhbhair ar a n-abartar an t-aif-</span>
<lb n="1069"/><span>rion?</span>
<lb n="1070"/><span> F.  Chum glóire thabhairt do Dhia, chum buidhchais do</span>
<lb n="1071"/><span>bhreith leis i dtaobh a thabharthaisí, agus chum a ghrasta</span>
<lb n="1072"/><span>agus a thrócaire d'iaraidh.</span>
<lb n="1073"/><span> </span>
<lb n="1074"/><span>C.  Cad é an fáth eile go ndeirtear an t-aifrion?</span>
<lb n="1075"/><span> F.  Chum páise agus báis ár Slánuightheóra do chur i </span>
<lb n="1076"/><span>gcuímhne dhúinn.</span>
<lb n="1077"/><span> </span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="1078"/><p><span>C.  Conus is ceart dúinn bheith olam chum cumaoíne?</span>
<lb n="1079"/><span>F.  Ní foláir dúinn bheith ar staid na ngrást,</span>
<lb n="1080"/><span>creideamh beó do bheith againn, dóchas laidir, agus</span>
<lb n="1081"/><span>teasghrádh carthanachta.  Agus is éigion beith ar céad-</span>
<lb n="1082"/><span>longan ó mheadhan oídhche roim ré.</span></p>
<lb n="1083"/>
<lb n="1084"/><p><span>C.  Cad is ceart dúinn a dhéanamh tar éis cumaoíne?</span>
<lb n="1085"/><span>F.  Is ceart duinn suím aimsire do chaitheamh ag</span>
<lb n="1086"/><span>breith buídhchais le Dia agus ag rádh úrnuighthe.</span></p>
<lb n="1087"/>
<lb n="1088"/><p><span>C.  An peaca mór cumaoíne do ghlacadh ar droch</span>
<lb n="1089"/><span>staid?</span>
<lb n="1090"/><span>F.  Is peaca ró chritheaglach é, óir "an t-é d' ithean </span>
<lb n="1091"/><span>agus d' ólan ar droch staid,"  adeir naomh Pól, "ithean</span>
<lb n="1092"/><span>sé agus ólan sé breitheamhantas, 'sé sin, damnúghadh</span>
<lb n="1093"/><span>dho féin."</span></p>
<lb n="1094"/>
<lb n="1095"/><p><span>Ceacht a ceathairdéag.</span></p>
<lb n="1096"/>
<lb n="1097"/><p><span>C.  Cad é an nídh Sácramínt na h-aithríghe?</span>
<lb n="1098"/><span>F.  Sácramínt le na maithtear dúinn na peacaídhe</span>
<lb n="1099"/><span>a dhéinimíd tar éis ár mbaisdí.</span></p>
<lb n="1100"/>
<lb n="1101"/><p><span>C.  Cad iad na cómhachda le na maithtear peacaídhe?</span>
<lb n="1102"/><span>F.  Leis na cómhachda d' fhág Críosd agá eaglais.</span></p>
<lb n="1103"/>
<lb n="1104"/><p><span>C.  Cá uair d' fhág sé na cómhachda san agá eaglais?</span>
<lb n="1105"/><span>F.  Go h-áirighthe nuair a dúbhairt sé le n-a Aspolaibh,</span>
<lb n="1106"/><span>"Glacaidh an Spioraid Naomh; pé peacaídhe a mhaithfidh</span>
<lb n="1107"/><span>sibh táid maithte."</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>C.  Cad í an tslígh is feár chum deaghfhaoísdine do</span>
<lb n="1110"/><span>dhéanamh?</span>
<lb n="1111"/><span>F.  Ar dtúis ní foláir dúinn grásta Dé d'iaraidh</span>
<lb n="1112"/><span>chum í dhéanamh mar is cóir; an dara nídh, sgrúdadh</span>
<lb n="1113"/><span>dúthrachtach orainn féin do dhéanamh, i dtaobh aitheanta</span>
<lb n="1114"/><span>Dé agus na h-Eaglaise, chum fios d' fhághail cad ann,</span>
<lb n="1115"/><span>nó cá mhéid uair, a pheacuíghmair, le smuíneamh le</span>
<lb n="1116"/><span>briathar le gníomh nó le failíghe; an trímhadh nídh, sinn</span>
<lb n="1117"/><span>féin do spreagadh chum doilghís croídhe fá fhearg do</span>
<lb n="1118"/><span>chur ar Dhia; agus ansan, rún daingean do ghlacadh gan</span>
<lb n="1119"/><span>an peacadh do dhéanamh airís, acht ár mbeatha do</span>
<lb n="1120"/><span>leasúghadh.</span>
<lb n="1121"/><span> </span>
<lb n="1122"/><span>C.  Cad é an nídh croídhe bhrúghadh?</span>
<lb n="1123"/><span>F.  Doilgheas croídhe agus fuath don pheaca os cionn</span>
<lb n="1124"/><span>gach uile nídh, de bhrígh go gcuirean sé fearg ar Dhia.</span>
<lb n="1125"/></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="1126"/><p><span>C.  Cad é an módh is feár chum sinn féin do spreag-</span>
<lb n="1127"/><span>adh chum croídhe bhrúghadh?</span>
<lb n="1128"/><span>F.  A chuímhneamh gur chuireamair fearg ar Dhia a </span>
<lb n="1129"/><span>thuilean ár ngrádh go h-iomlán.</span></p>
<lb n="1130"/>
<lb n="1131"/><p><span>C.  Cad is cóir dúinn a dhéanamh i n-am faoísdine?</span>
<lb n="1132"/><span>F.  Is cóir dúinn beanacht an tsagairt d' iaraidh;</span>
<lb n="1133"/><span>"adhmhuighim do Dhia, &c," do rádh, go dtí na focail</span>
<lb n="1134"/><span>"tré m' choir féin, &c"; sinn féin do dhaoradh i n-ár</span>
<lb n="1135"/><span>bpeacaí; ansan na peacaí d' ínsint go fírinneach:</span>
<lb n="1136"/><span>ansan "ar an adhbar san athchuingim, &c," do radh;</span>
<lb n="1137"/><span>agus éisdeacht go h-úmhal le cómhairle an tsagairt,</span>
<lb n="1138"/><span>agus ár gcathúghadh d' athnuachaint le línn é thabhairt</span>
<lb n="1139"/><span>na h-aspolóide dhúinn.</span></p>
<lb n="1140"/>
<lb n="1141"/><p><span>C.  Cad is cóir a mheas do'n t-é a cheilfadh peaca </span>
<lb n="1142"/><span>marbhthach i n-a faoísdin?</span>
<lb n="1143"/><span>F.  Tuitean sé i gcoir uathbhásach, agus i n-inead</span>
<lb n="1144"/><span>maitheamhnachais d' fhághail cuirean sé suas níos mó</span>
<lb n="1145"/><span>fearg Dé.</span></p>
<lb n="1146"/>
<lb n="1147"/><p><span>C.  Cad is ceart dúinn a dhéanamh tar éis faoísdine?</span>
<lb n="1148"/><span>F.  Buídhchas do bhreith le Dia, agus ár mbreitheamh-</span>
<lb n="1149"/><span>nachas aithríghe do chúiteamh.</span></p>
<lb n="1150"/>
<lb n="1151"/><p><span>C. An ndéanfadh an breitheamhnachas aithríghe a </span>
<lb n="1152"/><span>chuirean an sagart orainn sásamh i n-ár bpeacaí i </span>
<lb n="1153"/><span>ngach uile chás?</span>
<lb n="1154"/><span>F.  Ní dhéanfadh:  acht is féidir dúinn a dteastuíghean</span>
<lb n="1155"/><span>dé do dhéanamh suas le gníomharthaibh aithríghe uainn</span>
<lb n="1156"/><span>féín, agus le toradh logha, agus ba chóir dhúinn fíor-</span>
<lb n="1157"/><span>thaithíghe dhéanamh de na gníomharthaibh sásaimh seo.</span></p>
<lb n="1158"/>
<lb n="1159"/><p><span>C.  An iad na beódha amháin a fhéadan cúiteamh do</span>
<lb n="1160"/><span>thabhairt 'n-a bpeacaí le gníomharthaibh sásaimh?</span>
<lb n="1161"/><span>F.  An mhuíntir a gheibhean bás ar staid na ngrást</span>
<lb n="1162"/><span>agus ná bíon leórghíomh iomlán déanta acu 'n-a</span>
<lb n="1163"/><span>bpeacaíbh ar an saoghal so, fuilingid siad an leór-</span>
<lb n="1164"/><span>gníomh iomlán i bPurgadóireacht.</span></p>
<lb n="1165"/>
<lb n="1166"/><p><span>C.  Cad a thuigean tu le Purgadóireacht?</span>
<lb n="1167"/><span>F.  Pianós ar an saoghal eile, d' fhuilingean an </span>
<lb n="1168"/><span>mhuíntir a gheibhean bás ar staid na ngrást agus gan </span>
<lb n="1169"/><span>ceart Dé do bheit cúitighthe acu go h-iomlán 'na</span>
<lb n="1170"/><span>bpeacaí.</span>
<lb n="1171"/></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="1172"/><p><span>C.  Cad é an creideamh Caitiliceach i dtaobh Purga-</span>
<lb n="1173"/><span>dóireachta?</span>
<lb n="1174"/><span>F.  Go bhfuil a leithéid de staid ann, agus go  </span>
<lb n="1175"/><span>bhfuasgaltar na h-anamnacha a bhíon ann le h-urnuighthe</span>
<lb n="1176"/><span>agus le deaghoibreacha na gCríosdaidhthe.</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>C.  Cad a thuigean tu le logha?</span>
<lb n="1179"/><span>F.  Réidhteach ó'n bpianós aimsire d' fhanan go minic</span>
<lb n="1180"/><span>i ndiaigh an pheaca tar éis maitheamhnachais d' fhághail</span>
<lb n="1181"/><span>ansa choir.</span>
<lb n="1182"/><span> </span>
<lb n="1183"/><span>C.  Cé thugan amach logha?</span>
<lb n="1184"/><span>F.  An Eaglais.</span>
<lb n="1185"/><span> </span>
<lb n="1186"/><span>C.  An maithean logha peacaí?</span>
<lb n="1187"/><span> F.  Ní mhaithean.  Ní foláir na peacaí do bheith</span>
<lb n="1188"/><span>maithte sul ar féidir toradh an logha d' fhághail.</span>
<lb n="1189"/><span> </span>
<lb n="1190"/><span>Ceacht a cúigdéag.</span></p>
<lb n="1191"/>
<lb n="1192"/><p><span>C.  Cad is Ola déanach ann?</span>
<lb n="1193"/><span>F.  Sácramínt a cuireadh ar bun chum nirt agus</span>
<lb n="1194"/><span>furtachta thabhairt do dhaoínibh le línn báis dóibh.</span></p>
<lb n="1195"/>
<lb n="1196"/><p><span>C.  Cad a thuigean tu le h-Órd beanuighthe?</span>
<lb n="1197"/><span>F.  Sácramint a bheir easboig, sagairt, agus cléir</span>
<lb n="1198"/><span>eile, do'n eaglais.</span></p>
<lb n="1199"/>
<lb n="1200"/><p><span>C. Cad a thuigean tú le pósadh?</span>
<lb n="1201"/><span>F.  Sácramínt a bheir grásta do'n lánmhain pósta</span>
<lb n="1202"/><span>chum beith grádhach dílis dá chéile agus a gclann do </span>
<lb n="1203"/><span>thabairt suas go riaghalta críosdamhail.</span></p>
<lb n="1204"/>
<lb n="1205"/><p><span>C.  An féidir na sacramintí ghlacadh an athuair?</span>
<lb n="1206"/><span>F.  Is féidir acht amháin Baiste, dul fé laimh easboig,</span>
<lb n="1207"/><span>agus Órd Beanuighthe.</span></p>
<lb n="1208"/>
<lb n="1209"/><p><span>C.  Cad fá nach féidir iad san do ghlacadh an athuair?</span>
<lb n="1210"/><span>F.  Mar cuirid siad cómhartha, no séaladh, spiora-</span>
<lb n="1211"/><span>dálta sa n-anam, nách féidir go bráth do chur as clódh.</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>Ceacht a sédéag.</span></p>
<lb n="1214"/>
<lb n="1215"/><p><span>C.  Cá uair a bhearfidh Dia breitheamhntas orainn?</span>
<lb n="1216"/><span>F.  Gan stad tar éis ás mbáis, agus lá an bhreith-</span>
<lb n="1217"/><span>eamhntais generalta.</span></p>
<lb n="1218"/>
<lb n="1219"/><p><span>C.  An eireóchaid ár gcuirp uile an lá déanach?</span>
<lb n="1220"/><span>F.  Eireóchaidh, le h-órdughadh Dé.</span>
<lb n="1221"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="1222"/><p><span>C.  Cé bhéarfidh breitheamhntas orainn an lá déanach?</span>
<lb n="1223"/><span>F.  Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="1224"/>
<lb n="1225"/><p><span>C.  Cad fá go dtabharfidh sé breitheamhntas orainn</span>
<lb n="1226"/><span>an lá san, tar éis breitheamhntais do thabhairt orainn</span>
<lb n="1227"/><span>gan stad tar éis ár mbáis?</span></p>
<lb n="1228"/>
<lb n="1229"/><p><span>F.  Chum a chirt do thaisbeáint os cómhair an domhain,</span>
<lb n="1230"/><span>chómh maith agus do thaisbeáin sé a thrócaire.</span></p>
<lb n="1231"/>
<lb n="1232"/><p><span>C.  Cad déarfidh Críosd leis an ndream maluighthe </span>
<lb n="1233"/><span>an lá déanach?</span>
<lb n="1234"/><span>F.  "Imthíghidh uaim, a dhream mhaluighthe, go teine</span>
<lb n="1235"/><span>shíoruidhe, do h-olmhuígheadh do'n diabhal agus dá</span>
<lb n="1236"/><span>aingiolaibh."</span></p>
<lb n="1237"/>
<lb n="1238"/><p><span>C.  Cad déarfidh Críosd leis na deaghdhaoínibh an </span>
<lb n="1239"/><span>lá déanach?</span>
<lb n="1240"/><span>F.  "Gluaisíg liomsa, a dhream bheanuighthe seo m'</span>
<lb n="1241"/><span>Athar, agus glacaig an rígheacht atá olamh daoíbh."</span></p>
<lb n="1242"/>
<lb n="1243"/><p><span>C.  Cá rachaidh an dream maluighthe an lá déanach?</span>
<lb n="1244"/><span>F.  Curfar, idir chorp agus anam, iad go pianta</span>
<lb n="1245"/><span>síoruídhe.</span></p>
<lb n="1246"/>
<lb n="1247"/><p><span>C.  Cá rachaid na deagh dhaoíne an lá déanach?</span>
<lb n="1248"/><span>F.  Rachaid le n-a gcuirp glórmhara domharbhthacha,</span>
<lb n="1249"/><span>go flathas Dé.</span></p>
<lb n="1250"/>
<lb n="1251"/><p><span>C.  Cad a chialuighean "amen"?</span>
<lb n="1252"/><span>F.  Bíodh mar sin.</span>
<lb n="1253"/></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1254"/><p><span>APPENDIX</span></p>
<lb n="1255"/>
<lb n="1256"/><p><span>C.  An bhfuil gach pearsa fé leith, de na trí pear-</span>
<lb n="1257"/><span>sanaibh, 'na Dhia?</span>
<lb n="1258"/><span>F.  Tá, go fíor.</span></p>
<lb n="1259"/>
<lb n="1260"/><p><span>C.  Nách sin trí deithe fé leith ann?</span>
<lb n="1261"/><span>F.  Ní h-eadh acht trí pearsana fé leith i n-aon Dia</span>
<lb n="1262"/><span>amháin.</span></p>
<lb n="1263"/>
<lb n="1264"/><p><span>C. Conus san?</span>
<lb n="1265"/><span>F.  Mar ní'l ins na trí pearsanaibh acht aon nádúr</span>
<lb n="1266"/><span>amháin diadha.</span></p>
<lb n="1267"/>
<lb n="1268"/><p><span>C.  An féidir dúinn an nídh sin do thuigsint?</span>
<lb n="1269"/><span>F.  Ní féidir, acht tá sé ceangailte orainn a chrei-</span>
<lb n="1270"/><span>deamhaint gur fíor é.</span></p>
<lb n="1271"/>
<lb n="1272"/><p><span>C.  Conus is féidir dúinn a chreideamhaint gur fíor</span>
<lb n="1273"/><span>é muna féidir dúinn é thuigsint?</span>
<lb n="1274"/><span>F.  Is 'mó rud is fíor nách féidir linn a thuigsint,</span>
<lb n="1275"/><span>agus is 'mó rud a chreidimíd nách féidir linn a thuig-</span>
<lb n="1276"/><span>sint. </span></p>
<lb n="1277"/>
<lb n="1278"/><p><span>C.  Cá bh' fhios dúinn an fíor go bhfuil trí pearsan i </span>
<lb n="1279"/><span>nDia?</span>
<lb n="1280"/><span>F.  Mar d' fhoilsigh Dia féin dúinn é.</span></p>
<lb n="1281"/>
<lb n="1282"/><p><span>C.  Ciacu de na trí pearsanaibh a ghlac colan</span>
<lb n="1283"/><span>daona?</span>
<lb n="1284"/><span>F.  An Mac.</span></p>
<lb n="1285"/>
<lb n="1286"/><p><span>C.  Cad a ghlac sé?</span>
<lb n="1287"/><span>F.  Corp agus anam daona.</span></p>
<lb n="1288"/>
<lb n="1289"/><p><span>C.  Cá 'r ghlac se colan daona?</span>
<lb n="1290"/><span>F.  I mbroínn na Maighdine Muire.</span></p>
<lb n="1291"/>
<lb n="1292"/><p><span>C.  Conus?</span>
<lb n="1293"/><span>F.  Le h-oibriúghadh ó'n Spioraid Naomh.</span></p>
<lb n="1294"/>
<lb n="1295"/><p><span>C.  Cathain?</span>
<lb n="1296"/><span>F.  Lá fhéile Muire, an cúigmhadh lá fichid do Mhárta, </span>
<lb n="1297"/><span>naoi gcéad déag bliaghan ó shin.</span>
<lb n="1298"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1299"/><p><span>C.  Cathain a rugadh é?</span>
<lb n="1300"/><span>F.  Oídhche Nodlag, trí rátha ó'n Márta san.</span></p>
<lb n="1301"/>
<lb n="1302"/><p><span>C.  Cad é an ainim a tugadh air?</span>
<lb n="1303"/><span>F.  Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>C.  An bhfuil an dara pearsa de'n Tríonóid 'na Dhia</span>
<lb n="1306"/><span>agus 'na dhuine ó sin?</span>
<lb n="1307"/><span>F.  Tá.</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>C.  Conus is féidir Dia agus duine bheith i n-aon</span>
<lb n="1310"/><span>phearsain amháin?</span>
<lb n="1311"/><span>F.  Ní féidir an nídh sin do thuigsint.</span></p>
<lb n="1312"/>
<lb n="1313"/><p><span>C.  An bhfuil sé ceangailte orainn é chreideamhaint?</span>
<lb n="1314"/><span>F.  Tá.</span></p>
<lb n="1315"/>
<lb n="1316"/><p><span>C.  Cá bh' fhios dúinn an fíor é?</span>
<lb n="1317"/><span>F.  D' fhoilsig Dia dhúinn é.</span></p>
<lb n="1318"/>
<lb n="1319"/><p><span>C.  Cad chuige gur ghlac Mac Dé colan daona?</span>
<lb n="1320"/><span>F.  Chum báis d' fhulang ar ár son.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>C.  Cathain a fuair sé bás?</span>
<lb n="1323"/><span>F.  Aoíne an Chéasda.</span></p>
<lb n="1324"/>
<lb n="1325"/><p><span>C.  An 'mó nádúr i n-Íosa Críosd?</span>
<lb n="1326"/><span>F.  Dhá nádúr, nádúr Dé agus nádúr duine.</span></p>
<lb n="1327"/>
<lb n="1328"/><p><span>C.  Nuair a fuair sé bás ar sgar a anam le n-a</span>
<lb n="1329"/><span>chorp?</span>
<lb n="1330"/><span>F.  Do sgar.</span></p>
<lb n="1331"/>
<lb n="1332"/><p><span>C.  Ar sgar nádúr Dé le n-a anam?</span>
<lb n="1333"/><span>F.  Níor sgar.</span></p>
<lb n="1334"/>
<lb n="1335"/><p><span>C.  Ar sgar nádúr Dé le n-a Chorp?</span>
<lb n="1336"/><span>F.  Níor sgar.</span></p>
<lb n="1337"/>
<lb n="1338"/><p><span>C.  Conus d' aiseirig sé ó'n mbás?</span>
<lb n="1339"/><span>F.  Thug sé a chorp agus a anam chum a chéile airís,</span>
<lb n="1340"/><span>le n-a chómhacht féin, agus ansan bhí sé glórmhar do-</span>
<lb n="1341"/><span>mharbhthach, ag eirghe dhó as an uaig.</span></p>
<lb n="1342"/>
<lb n="1343"/><p><span>C.  Cad a tuigtar le deasgabháil ár Slánuightheóra?</span>
<lb n="1344"/><span>F.  A ghabháil ar deasláimh Dé.</span></p>
<lb n="1345"/>
<lb n="1346"/><p><span>C.  Cad é brígh na bhfocal san, "ar deasláimh Dé."</span>
<lb n="1347"/><span>F.  Go bhfuil ag Íosa Críosd, sa mhéid gur Dia é, na </span>
<lb n="1348"/><span>cómhachta céadna atá ag an Athair Síoruidhe, agus sa</span>
<lb n="1349"/><span>mhéid gur duine é gurab é is giora do Dhia ins na</span>
<lb n="1350"/><span>flathais.</span>
<lb n="1351"/></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1352"/><p><span>C.  Cad chuige gur fhuiling Críosd bás ar ár son-ne?</span>
<lb n="1353"/><span>F.  Chum sinn do shaoradh ó ifrion agus ó chómhachtaibh</span>
<lb n="1354"/><span>an diabhail.</span></p>
<lb n="1355"/>
<lb n="1356"/><p><span>C. Cad do bheir sinn i gcómhachtaibh an diabhail?</span>
<lb n="1357"/><span>F.  Peacadh an sínsir.</span></p>
<lb n="1358"/>
<lb n="1359"/><p><span>C.  Conus a thárla sinne bheith ciontac i bpeacadh an </span>
<lb n="1360"/><span>tsínsir?</span>
<lb n="1361"/><span>F.  Óir, an easumhluígheacht a dhein ár gcéad athair</span>
<lb n="1362"/><span>agus ár gcéad mháthair, do chuir sé an peacadh ortha</span>
<lb n="1363"/><span>féin agus ar a sliocht, agus mar gheall ar sin do</span>
<lb n="1364"/><span>geineadh agus do rugadh sinn i bpeacadh.</span></p>
<lb n="1365"/>
<lb n="1366"/><p><span>C. Ar chuaidh aoinne de shliocht Adam agus Ébha saor</span>
<lb n="1367"/><span>ó'n bpeacadh san?</span>
<lb n="1368"/><span>F.  Do coimeádadh an Mhaigdean Mhuire saor uaidh,</span>
<lb n="1369"/><span>óir bhí sí le bheith 'na máthair ag Mac Dé.</span></p>
<lb n="1370"/>
<lb n="1371"/><p><span>C.  Ar rugadh aon duine eile saor uaidh?</span>
<lb n="1372"/><span>F.  Do rugadh, Naomh Eóin Baiste.  Do glanadh é ó</span>
<lb n="1373"/><span>pheacadh an tsínsir agus é i mbroínn a mháthar.</span></p>
<lb n="1374"/>
<lb n="1375"/><p><span>C.  Cé chuir an eaglais ar bun?</span>
<lb n="1376"/><span>F. Íosa Críosd.</span></p>
<lb n="1377"/>
<lb n="1378"/><p><span>C.  Conus aithníghtear an eaglais a chuir Críosd ar</span>
<lb n="1379"/><span>bun ó gach eaglais eile?</span>
<lb n="1380"/><span>F.  Táid cheithre cómharthaídhe sofheicse ar eaglais</span>
<lb n="1381"/><span>Chríosd.</span></p>
<lb n="1382"/>
<lb n="1383"/><p><span>C.  Cad iad na cheithre cómharthaídhe iad san?</span>
<lb n="1384"/><span>F.  Aondacht, naomhthacht, caitiliceacht agus aspol-</span>
<lb n="1385"/><span>aitheacht.</span></p>
<lb n="1386"/>
<lb n="1387"/><p><span>C.  Cad a chialuighean aondacht na h-eaglaise?</span>
<lb n="1388"/><span>F.  Nár chuir Críosd ar bun acht aon eaglais amháin,</span>
<lb n="1389"/><span>gur thug dhi aon chreideamh amháin, agus gur chuir sé os</span>
<lb n="1390"/><span>a cionn ar an saoghal so aon cheann sofheicse amháin.</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>C.  Cé hé ceann sofheicse na h-eaglaise?</span>
<lb n="1393"/><span>F.  An Pápa.</span></p>
<lb n="1394"/>
<lb n="1395"/><p><span>C.  Cad a chialuighean naomhthacht na h-eaglaise?</span>
<lb n="1396"/><span>F.  Gur naomhtha an t-É chuir ar bun í, gur naomhtha</span>
<lb n="1397"/><span>a teagasg, gur naomhtha iad a sácramíntí, agus go </span>
<lb n="1398"/><span>bhfuilid daoine naomhtha le fághail i gcómhnuíghe inti.</span>
<lb n="1399"/></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1400"/><p><span>C.  Cad a chialuíghean caitiliceacht na h-eaglaise?</span>
<lb n="1401"/><span>F.  Gur sheasaimh sí gan chlaodhclódh ó chuir Críosd ar</span>
<lb n="1402"/><span>bun í go dtí indiu, agus go seasóchaidh sí go deire an</span>
<lb n="1403"/><span>tsaoghail, agus go leathfar í ar fuid an domhain uile.</span></p>
<lb n="1404"/>
<lb n="1405"/><p><span>C.  Cad a chialuíghean aspolaitheacht na h-eaglaise?</span>
<lb n="1406"/><span>F.  Gurab í an eaglais chéadna inidu í a chraobh-</span>
<lb n="1407"/><span>sgaoíleadar na h-aspoil ar dtúis, agus gur bh' í an</span>
<lb n="1408"/><span>eaglais chéadna í an uile lá i gcaitheamh na h-aimsire</span>
<lb n="1409"/><span>sin.</span></p>
<lb n="1410"/>
<lb n="1411"/><p><span>C.  An mhuíntir a rugadh agus do tógadh i gcreideamh</span>
<lb n="1412"/><span>eile, agus go dtuigid 'na n-aigne, i láthair Dé, gurab</span>
<lb n="1413"/><span>é an creideamh fírinneach atá acu, an bhfuilid na</span>
<lb n="1414"/><span>daoíne sin geártha amach ó'n eaglais?</span></p>
<lb n="1415"/>
<lb n="1416"/><p><span>F.  Ní 'lid.  Bainid na daoíne sin le h-anam na</span>
<lb n="1417"/><span>h-eaglaise agus táid siad páirteach i gcomaoíne na</span>
<lb n="1418"/><span>naomh, ar shlígh, agus i n-a lán de shaidbhreas spiora-</span>
<lb n="1419"/><span>dálta na h-eaglaise, bíodh gan a fhios san do bheith </span>
<lb n="1420"/><span>acu féin.</span></p>
<lb n="1421"/>
<lb n="1422"/><p><span>C.  An 'mó sórd peacadh ann?</span>
<lb n="1423"/><span>F.  Dhá shórd; peacadh an tsínsir agus peacadh</span>
<lb n="1424"/><span>ghnímh.</span></p>
<lb n="1425"/>
<lb n="1426"/><p><span>C.  An 'mó sórd peacadh gnímh ann?</span>
<lb n="1427"/><span>F.  Dhá shórd; peacadh marbhthach agus peacadh sologh-</span>
<lb n="1428"/><span>thach.</span></p>
<lb n="1429"/>
<lb n="1430"/><p><span>C.  An 'mó cuma 'na ndeintear peacadh?</span>
<lb n="1431"/><span>F.  Cheithre chuma; le smuíneamh le briathar le gníomh</span>
<lb n="1432"/><span>agus le faílíghe.</span></p>
<lb n="1433"/>
<lb n="1434"/><p><span>C.  An peacadh gach droch smuíneamh?</span>
<lb n="1435"/><span>F.  Ní h-eadh muna dtugtar toil dó.</span></p>
<lb n="1436"/>
<lb n="1437"/><p><span>C.  Cad iad na coínghíl atá ríachtanach chum gnímh do</span>
<lb n="1438"/><span>bheith 'na pheacadh?</span>
<lb n="1439"/><span>F.  Ní foláir é bheith toilteamhail agus é bheith i n-</span>
<lb n="1440"/><span>aghaidh dlíghe Dé.</span></p>
<lb n="1441"/>
<lb n="1442"/><p><span>C.  Conus a deintear peacadh le briathar?</span>
<lb n="1443"/><span>F.  Le focal peacamhail nó le caint pheacamhail.</span></p>
<lb n="1444"/>
<lb n="1445"/><p><span>C.  Cad a thuigean tú le dlígh Dé?</span>
<lb n="1446"/><span>F.  Aitheanta Dé agus na h-eaglaise.</span>
<lb n="1447"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1448"/><p><span>C.  Cad í an aithne a bristear le smuíneamh</span>
<lb n="1449"/><span>drúiseamhail?</span>
<lb n="1450"/><span>F. An naoimhadh aithne d'aitheantaibh Dé.</span></p>
<lb n="1451"/>
<lb n="1452"/><p><span>C.  Cad í an aithne a bristear le gníomh drúise, nó</span>
<lb n="1453"/><span>le focal drúiseamhail?</span>
<lb n="1454"/><span>F.  An sémhadh aithne d'aitheantaibh Dé.</span></p>
<lb n="1455"/>
<lb n="1456"/><p><span>C.  Cad í an aithne a bristear le leabhar éithig do</span>
<lb n="1457"/><span>thabhairt?</span>
<lb n="1458"/><span>F.  An dara h-aithne agus an t-ochtmhadh aithne.</span></p>
<lb n="1459"/>
<lb n="1460"/><p><span>C.  Conus a bhrisean leabhar éithig an dara h-aithne?</span>
<lb n="1461"/><span>F.  Mar nuair a thugan duine an leabhar tugan sé</span>
<lb n="1462"/><span>Dia mar uradh leis, go bhfuil an fhírinne aige dá</span>
<lb n="1463"/><span>ínnsint, agus más éitheach atá aige dá ínsint i n-inead</span>
<lb n="1464"/><span>na fírinne, cuirean sé an t-éitheach san i leith Dé, agus</span>
<lb n="1465"/><span>sin diamhasla.</span></p>
<lb n="1466"/>
<lb n="1467"/><p><span>C.  Conus a bhrisean sé an t-ochtmhadh aithne?</span>
<lb n="1468"/><span>F.  Leis an mbréig féin.</span></p>
<lb n="1469"/>
<lb n="1470"/><p><span>C.  Cad í an aithne bhrisfadh duine a shéanfadh a </span>
<lb n="1471"/><span>chreideamh?</span>
<lb n="1472"/><span>F.  An chéad aithne, agus an dara h-aithne.  Agus</span>
<lb n="1473"/><span>brisean sé an t-ochtmhadh aithne leis, mar séanan sé os</span>
<lb n="1474"/><span>cómhair daoíne an nídh an chreidean sé 'n-a chroídhe agus</span>
<lb n="1475"/><span>sin bréag.</span></p>
<lb n="1476"/>
<lb n="1477"/><p><span>C.  Cad í an aithne bhrisfadh duine d'íosfadh feóil De</span>
<lb n="1478"/><span>h-Aoíne?</span>
<lb n="1479"/><span>F.  An dara h-aithne d'aitheantaibh na h-eaglaise.</span></p>
<lb n="1480"/>
<lb n="1481"/><p><span>C.  Cad í an aithne a bhrisfadh duine d'fhanfadh breis </span>
<lb n="1482"/><span>agus bliaghain gan dul chum faoísdine?</span>
<lb n="1483"/><span>F.  An trímhadh aithne d'aitheantaibh na h-eaglaise</span>
<lb n="1484"/><span>agus bheadh an aithne briste aige chomh luath agus beadh</span>
<lb n="1485"/><span>an bhliaghain iomlán caithte aige.</span></p>
<lb n="1486"/>
<lb n="1487"/><p><span>C.  Cad í an aithne a bhrisfadh an t-é dhéanfadh díobháil</span>
<lb n="1488"/><span>d'á chómharsain 'na chuid?</span>
<lb n="1489"/><span>F.  An seachtmhadh aithne.</span></p>
<lb n="1490"/>
<lb n="1491"/><p><span>C.  Cad í an aithne bhrisfadh duine dhéanfadh díobháil </span>
<lb n="1492"/><span>d'á chómharsain 'na phearsain?</span>
<lb n="1493"/><span>F.  An cúigmhadh aithne.</span>
<lb n="1494"/></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1495"/><p><span>C.  Cad í an aithne a bhrisfadh duine a chuirfadh é féin</span>
<lb n="1496"/><span>ar meisge?</span>
<lb n="1497"/><span>F.  An chúigmhadh aithne.</span></p>
<lb n="1498"/>
<lb n="1499"/><p><span>C.  Conus san?</span>
<lb n="1500"/><span>F.  Deinean sé díobháil d'á phearsain féin, mar</span>
<lb n="1501"/><span>bainean sé dhé féin an mheabhair agus an chial a thug</span>
<lb n="1502"/><span>Dia dhó, agus sin peacadh trom i n-aghaidh Dé.</span></p>
<lb n="1503"/>
<lb n="1504"/><p><span>C. Cad a tuigtar le col?</span>
<lb n="1505"/><span>F.  Gaol nó cómhgas a dheinean cosg ar phósadh.</span></p>
<lb n="1506"/>
<lb n="1507"/><p><span>C.  Cad é an gaol a dheinean cosg ar phósadh?</span>
<lb n="1508"/><span>F.  Trí ghlúine gaoíl, ag cómhreamh ó'n bpréimh.</span></p>
<lb n="1509"/>
<lb n="1510"/><p><span>C.  Cá bhfuil an phréamh?</span>
<lb n="1511"/><span>F.  An lánmha ó's shíolraidh na trí ghlúine gaoíl.</span></p>
<lb n="1512"/>
<lb n="1513"/><p><span>C.  Ainimnigh na trí ghluine?</span>
<lb n="1514"/><span>F.  Clann na lánmhan an chéad ghlúin;</span>
<lb n="1515"/><span>Clann na clainne sin, an dara glúin;</span>
<lb n="1516"/><span>A gclann san, an trímhadh glúin.</span></p>
<lb n="1517"/>
<lb n="1518"/><p><span>C.  Cad é an deifrígheacht atá idir ghaol agus</span>
<lb n="1519"/><span>cómhgas?</span>
<lb n="1520"/><span>F.  Sa ghaol sroisean gach glúin ar thaobh na trí</span>
<lb n="1521"/><span>ghlúine ar an dtaobh eilé.  Sa chómhgas sroisid dá</span>
<lb n="1522"/><span>ghlúin ar thaobh aoinne amháin ar an dtaobh eile.  Tá</span>
<lb n="1523"/><span>cómhgas idir fhear agus gaolta a mhná, nó idir mhnaoí</span>
<lb n="1524"/><span>agus gaolta a fir, acht tá gaol idir aon bheirt atá</span>
<lb n="1525"/><span>laistig de na trí ghlúinibh.</span></p>
<lb n="1526"/>
<lb n="1527"/><p><span>C.  An bhfuil cómhgas spioradálta ann?</span>
<lb n="1528"/><span>F. Tá.  An t-é sheasuighean chum baistí le leanbh,</span>
<lb n="1529"/><span>tá cómhgas spioradálta idir é agus an leanbh; agus</span>
<lb n="1530"/><span>tá cómhgas spioradálta idir an mháthais-baistí agus</span>
<lb n="1531"/><span>an leanbh.</span></p>
<lb n="1532"/>
<lb n="1533"/><p><span>C.  Cad a thuigean tú le pósadh fé cheilt?</span>
<lb n="1534"/><span>F.  Pósadh ná deintear os cómhair na h-eaglaise.</span></p>
<lb n="1535"/>
<lb n="1536"/><p><span>C.  Cad iad na paidreacha áirighthe is gnáth le</span>
<lb n="1537"/><span>daoínibh do rádh ar maidin agus isdoidhche?</span></p>
<lb n="1538"/>
<lb n="1539"/><p><span>F.  "Ár n-Athair atá ar neamh," agus "Go mbean-</span>
<lb n="1540"/><span>úighthear duit, a Mhuire," agus Crédh na n-Aspol, agus</span>
<lb n="1541"/><span>"Admhuíghim do Dhia."  Agus ba mhaith an rud an </span>
<lb n="1542"/><span>Choróinn Mhuire do rádh leis.</span>
<lb n="1543"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1544"/><p><span>C.  Cé chúm an phaidir sin, "Ár n-Athair atá ar </span>
<lb n="1545"/><span>neamh"?</span>
<lb n="1546"/><span>F.  Íosa Críosd féin, moladh go deo leis!</span></p>
<lb n="1547"/>
<lb n="1548"/><p><span>C.  Cad chuige gur chúm sé an phaidir sin?</span>
<lb n="1549"/><span>F.  Chum a mhúine dhúinne conus is ceart dúinn ár</span>
<lb n="1550"/><span>n-athchuingí do chur chum Dé.</span></p>
<lb n="1551"/>
<lb n="1552"/><p><span>C.  Cá mhéid athchuinge sa phaidir sin?</span>
<lb n="1553"/><span>F.  Seacht n-athchuinge.</span></p>
<lb n="1554"/>
<lb n="1555"/><p><span>C.  Abair iad?</span>
<lb n="1556"/><span>F.  Iaraimíd ar Dhia, ar dtúis, go gcuirfadh</span>
<lb n="1557"/><span>sé i n-ár gcroídhthibh uile a ainim do naomhughadh, </span>
<lb n="1558"/><span>'sé sin glóire agus onóir do thabhairt d'á ainim ró</span>
<lb n="1559"/><span>naomhtha.</span></p>
<lb n="1560"/>
<lb n="1561"/><p><span>Sa dara h-athchuinge iaraimíd ar Dhia go dtiocfadh</span>
<lb n="1562"/><span>a rígheacht, 'sé sin le rádh, go mbeadh rígheacht agus</span>
<lb n="1563"/><span>buadh ar an bpeacadh ag grásta De i n-ár gcroídhe</span>
<lb n="1564"/><span>go h-iomlán ar an saoghal so, ionus go bhfaighmís</span>
<lb n="1565"/><span>rígheacht na bhflathas ar an saoghal eile.</span></p>
<lb n="1566"/>
<lb n="1567"/><p><span>Sa trímhadh h-athchuinge iaraimí ar Dhia grásta </span>
<lb n="1568"/><span>thabhairt do'n chine daona uile ionus go ndéanfí a </span>
<lb n="1569"/><span>thoil naomhtha ar an saoghal so go h-iomlán, fé mar a </span>
<lb n="1570"/><span>dheínid na naoimh agus na h-aingil a thoil ar neamh.</span></p>
<lb n="1571"/>
<lb n="1572"/><p><span>Sa cheathrmhadh athchuinge iaraimíd ar Dhia gach</span>
<lb n="1573"/><span>nídh atá i n-easnamh orainn i dtaobh anama agus</span>
<lb n="1574"/><span>chuirp.</span></p>
<lb n="1575"/>
<lb n="1576"/><p><span>Sa chúigmhadh athchuinge iaraimíd ar Dhia ár bpeacaí</span>
<lb n="1577"/><span>do mhaitheamh dúinn, agus geallaimíd dó go maithfimíd</span>
<lb n="1578"/><span>féin do'n uile dhuine gach gníomh a déantar i n-ár</span>
<lb n="1579"/><span>n-aghaidh.</span></p>
<lb n="1580"/>
<lb n="1581"/><p><span>Sa sémhadh athchuigne iaraimíd ar Dhia sinn</span>
<lb n="1582"/><span>do choimeád le n-a ghrástaibh ó gach contabhairt</span>
<lb n="1583"/><span>peacadh.</span></p>
<lb n="1584"/>
<lb n="1585"/><p><span>Sa seachtmhadh athchuinge iaraimíd ar Dhia sinn</span>
<lb n="1586"/><span>do shaoradh ó an uile olc agus go mór mór ó'n</span>
<lb n="1587"/><span>bpeacadh.</span>
<lb n="1588"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1589"/><p><span>C. Cad iad na tíodhlaicí a thugan dul fé láimh</span>
<lb n="1590"/><span>easboig dúinn?</span>
<lb n="1591"/><span>F.  Seacht tíodhlaicí an Spioraid Naoímh.</span></p>
<lb n="1592"/>
<lb n="1593"/><p><span>C.  Abair iad?</span>
<lb n="1594"/><span>F.  Eagna, Tuigsint, Cómhairle, Neart, Fios, Cráibh-</span>
<lb n="1595"/><span>theacht, Eagla an Tíghearna.</span></p>
<lb n="1596"/>
<lb n="1597"/><p><span>C.  Cad is Eagna ann?</span>
<lb n="1598"/><span>F.  Tíodhlaice ó'n Spioraid Naomh, a thugan neamhshuím</span>
<lb n="1599"/><span>dúinn i neithibh saoghalta agus speóis i ngnó ár </span>
<lb n="1600"/><span>n-anama.</span></p>
<lb n="1601"/>
<lb n="1602"/><p><span>C.  Cad is Tuigsint ann?</span>
<lb n="1603"/><span>F.  Tíodhlaice ó'n Spioraid Naomh, tré n-a dtuigimíd</span>
<lb n="1604"/><span>go soiléir fírinní ár gcreidimh, agus tré n-a ndeinimíd</span>
<lb n="1605"/><span>dá réir.</span></p>
<lb n="1606"/>
<lb n="1607"/><p><span>C.  Cad is Cómhairle ann?</span>
<lb n="1608"/><span>F.  Tíodhlaice ó'n Spioraid Naomh, a sheólan sinn</span>
<lb n="1609"/><span>chum glóire thabhairt do Dhia, agus chum leas ár</span>
<lb n="1610"/><span>n-anama do dheánamh.</span></p>
<lb n="1611"/>
<lb n="1612"/><p><span>C.  Cad is neart ann?</span>
<lb n="1613"/><span>F.  Tíodhlaice ó'n Spioraid Naomh, a thugan misneach</span>
<lb n="1614"/><span>spioradálta dúinn chum gach buairt agus trioblóid</span>
<lb n="1615"/><span>saoghalta d' fhulang ar son Críosd, agus chum buadh</span>
<lb n="1616"/><span>do bhreith ar namhaid ár n-anama.</span></p>
<lb n="1617"/>
<lb n="1618"/><p><span>C.  Cad is Fios ann?</span>
<lb n="1619"/><span>F.  Tíodhlaice ó'n Spioraid Naomh, le n-a n-aithnímíd</span>
<lb n="1620"/><span>an tslígh chóir chum Dé, ionus go leanfimís í, agus le</span>
<lb n="1621"/><span>na n-aithnímíd an tslígh atá aímhleasta, ionus go seach-</span>
<lb n="1622"/><span>nóchaimís í.</span></p>
<lb n="1623"/>
<lb n="1624"/><p><span>C. Cad is Cráibhtheacht ann?</span>
<lb n="1625"/><span>F.  Tíodhlaice ó'n Spioraid Naomh, a bheir dúinn gach</span>
<lb n="1626"/><span>nídh a thabharfadh glóire agus onóir do Dhia do dhéanamh</span>
<lb n="1627"/><span>go h-éasga agus go h-úmhal.</span></p>
<lb n="1628"/>
<lb n="1629"/><p><span>C.  Cad is eagla an Tighearna ann?</span>
<lb n="1630"/><span>F.  Tíodhlaice ó'n Spioraid Naomh, trí n-a gcrith-</span>
<lb n="1631"/><span>níghmíd le h-eagla roimh aon nídh do dhéanamh a chuirfad</span>
<lb n="1632"/><span>fearg ar Dhia.</span>
<lb n="1633"/></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1634"/><p><span>Teachtaireacht an Aingil.</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>V. Tháinig Aingeal an Tighearna le sgéala chum </span>
<lb n="1637"/><span>Muire.</span></p>
<lb n="1638"/>
<lb n="1639"/><p><span>R.  Agus do ghaibh sí gein ó'n Spioraid Naomh.</span>
<lb n="1640"/><span>Go mbeannuíghthear duit, a Mhuire, &c.</span></p>
<lb n="1641"/>
<lb n="1642"/><p><span>V.  Féuch, mise cailín an Tighearna.</span></p>
<lb n="1643"/>
<lb n="1644"/><p><span>R.  Go ndéintear liom do réir t' fhocail.</span>
<lb n="1645"/><span>Go mbeanuíghthear duit, a Mhuire, &c.</span></p>
<lb n="1646"/>
<lb n="1647"/><p><span>V.  Agus do ghlac Mac Dé colan daona.</span></p>
<lb n="1648"/>
<lb n="1649"/><p><span>R.  Agus do chómhnuig sé 'nár measg.</span>
<lb n="1650"/><span>Go mbeanuighthear duit, a Mhuire, &c.</span></p>
<lb n="1651"/>
<lb n="1652"/><p><span>V.  Guidh orainn, a naomh Mhathair Dé.</span></p>
<lb n="1653"/>
<lb n="1654"/><p><span>R.  Ionus go mb' fhiú sin geallamhna Chríosd d'</span>
<lb n="1655"/><span>fhághail.</span></p>
<lb n="1656"/>
<lb n="1657"/><p><span>An Ghuídhe.</span></p>
<lb n="1658"/>
<lb n="1659"/><p><span>Guidhmíd thu, a Thighearna, do ghrásta do dhortadh go</span>
<lb n="1660"/><span>líonmhar i n-ár n-anamnacha, ionus, tar éis fios d'</span>
<lb n="1661"/><span>fhághail dúinn, tré theachtaireacht an aingil, ar theacht</span>
<lb n="1662"/><span>Íosa Críosd, do Mhic, i gcolan daona, go dtiocfadh</span>
<lb n="1663"/><span>linn sroisint chum glóire a aiseiríghe tré neart a pháise</span>
<lb n="1664"/><span>agus a chroise naomhtha, tré Íosa Críosd ár dTighearna. -</span>
<lb n="1665"/><span>Amen.</span></p>
<lb n="1666"/>
<lb n="1667"/><p><span>Go dtugaidh Dia cabhair agus congnamh i gcómhnuighe</span>
<lb n="1668"/><span>dhúinn.  Agus do dtugaidh Dia suaineas síoruídhe do</span>
<lb n="1669"/><span>na fióraonaibh d'imthig rómhainn.  Amen.</span>
<lb n="1670"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1671"/><p><span>An Salbhé Regína.</span></p>
<lb n="1672"/>
<lb n="1673"/><p><span>Go mbeannuighthear dhuit, a Bhanríoghan Naomhtha, a</span>
<lb n="1674"/><span>Mháthair na Trótaire.  Go mbeannuighthear dhuit!  Is</span>
<lb n="1675"/><span>tu ár mbeathadh, ár mísleacht, agus ár ndóchas.  Is</span>
<lb n="1676"/><span>ort-sa do sgreaduimíd, clann bhocht díbeartha Ébha.</span>
<lb n="1677"/><span>Is chugat-sa suas a chuirimíd ár n-osna, ag caoi agus</span>
<lb n="1678"/><span>ag gol sa ghleann so na ndeór.  Iompuigh orrainn</span>
<lb n="1679"/><span>dá bhrí sin, a comairce caomh-uasal, do shúile atá</span>
<lb n="1680"/><span>lán de thruagh, agus nuair a bheidh deire le n-ár</span>
<lb n="1681"/><span>ndíbirt, tabhair radharc dúínn ar thora do bhroinne,</span>
<lb n="1682"/><span>Íosa, a Mhaighdean Mhuire ró-thrócuireach, ró-ghrádhmhar,</span>
<lb n="1683"/><span>ró-mhilis.</span></p>
<lb n="1684"/>
<lb n="1685"/><p><span>V.  Guidh orrainn, a Naomh Mháthair Dé.</span></p>
<lb n="1686"/>
<lb n="1687"/><p><span>R.  Ionas go mb'fhiú sinn toradh geallamhna Chríost</span>
<lb n="1688"/><span>d'fhághail.</span></p>
<lb n="1689"/>
<lb n="1690"/><p><span>Na Mion-Gníomhartha.</span></p>
<lb n="1691"/>
<lb n="1692"/><p><span>Dólás mar gheall ar Pheacaíbh.</span></p>
<lb n="1693"/>
<lb n="1694"/><p><span>A Thigharna Dia atá go ró mhaith, tá cathú orm mar</span>
<lb n="1695"/><span>gheall ar mo pheacaíbh.  Maith dhom iad, agus tabhair</span>
<lb n="1696"/><span>congnamh dom chun gan iad do dhéanamh airís.</span></p>
<lb n="1697"/>
<lb n="1698"/><p><span>Gníomh Creidimh.</span></p>
<lb n="1699"/>
<lb n="1700"/><p><span>A Dhia na Glóire, creidim ionat-sa, agus creidim</span>
<lb n="1701"/><span>gach nídh d'á múinean an Eaglais dúinn, mar do</span>
<lb n="1702"/><span>thuguis-si dhi an fhírinne do mhúineadh.</span></p>
<lb n="1703"/>
<lb n="1704"/><p><span>Gníomh Dóchais.</span></p>
<lb n="1705"/>
<lb n="1706"/><p><span>A Dhia na Glóire, is ort-sa atá mo sheasamh, is asat-</span>
<lb n="1707"/><span>sa atá mo mhainghin agam, go dtabharfaidh tú grásda</span>
<lb n="1708"/><span>agus trócaire agus maitheamhnachas i m' peacaidhe</span>
<lb n="1709"/><span>dhom ar an saoghal so agus radharc ort féin sa</span>
<lb n="1710"/><span>tsaoghal atá le teacht.  An radharc san go dtugair</span>
<lb n="1711"/><span>dúinn, a Thiagharna. Amen.</span>
<lb n="1712"/></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1713"/><p><span>Gníomh Gradh.</span></p>
<lb n="1714"/>
<lb n="1715"/><p><span>A Dhia na Glóire, mo grádh thu!  Mo grádh thu os</span>
<lb n="1716"/><span>cionn gach uile nidh, mar is tú amháin is maith.  Agus</span>
<lb n="1717"/><span>mo grádh mo chomharsa mar me féin ar do shonsa.</span></p>
<lb n="1718"/>
<lb n="1719"/><p><span>Ag Eighrí ar Maidin duit abair le </span>
<lb n="1720"/><span>Dia na Glóire.</span></p>
<lb n="1721"/>
<lb n="1722"/><p><span>A Dhia na Glóire, mo ghrádh thu!  Do thugais saor</span>
<lb n="1723"/><span>ó'n oidhche mé agus táim buidheach díot.  Bheirim mé</span>
<lb n="1724"/><span>féin suas indiu duit idir chorp agus anam.  Go </span>
<lb n="1725"/><span>dtugaidh do ghrásda dhom mo smaointe go léir agus</span>
<lb n="1726"/><span>mo ghníomhartha go léir do dhul chun onóra dhuit-se</span>
<lb n="1727"/><span>agus chún sochair dom anam.  Trí Íosa Críost ár</span>
<lb n="1728"/><span>dTiagharna.  Amen.</span></p>
<lb n="1729"/>
<lb n="1730"/><p><span>Abair Let' Aingeal Coimhdeachda.</span></p>
<lb n="1731"/>
<lb n="1732"/><p><span>A Aingil Dé, mo grádh thu.  Mo grádh Dia a chuir</span>
<lb n="1733"/><span>me mar chúram ort.  Comhairlidh me, díon me stiú-</span>
<lb n="1734"/><span>raidh me, cimeád ar mo leas me, indiu agus ó indiu</span>
<lb n="1735"/><span>go dtí lá mo bháis, agus tabhair suas dom Shlanuigh-</span>
<lb n="1736"/><span>theoir me an lá son.</span></p>
<lb n="1737"/>
<lb n="1738"/><p><span>Altú roim Biadh.</span></p>
<lb n="1739"/>
<lb n="1740"/><p><span>A Thiagharna Dia!  Cuir do bheannacht orrainn</span>
<lb n="1741"/><span>féin agus ar do thabharthaisdíbh, trí Íosa Críost ár</span>
<lb n="1742"/><span>dTiagharna.  Amen.</span></p>
<lb n="1743"/>
<lb n="1744"/><p><span>Altú tar éis Bídh.</span>
<lb n="1745"/><span> </span>
<lb n="1746"/><span>Bheirimíd buidheachas na beathadh so dhuit, a Dhia</span>
<lb n="1747"/><span>Mhuair an uile chomhacht, agus i dtaoibh do thabhar-</span>
<lb n="1748"/><span>thaisdí go léir, agus beannacht Dé le h-anman na</span>
<lb n="1749"/><span>marbh, go dtugaidh Dia suaimhneas síoraidhe dhóibh.</span>
<lb n="1750"/><span>Amen.</span>
<lb n="1751"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1752"/><p><span>Le linn dul a codladh dhuit, abair.</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>A Íosa, a Mhuire, a Ióseph, tugaim suas díbh mo </span>
<lb n="1755"/><span>chroidhe agus m'anam.</span></p>
<lb n="1756"/>
<lb n="1757"/><p><span>A Íosa, a Mhuire, a Ióseph, bidhidh ag cabhrughadh liom</span>
<lb n="1758"/><span>le linn mo bháis.</span></p>
<lb n="1759"/>
<lb n="1760"/><p><span>A Íosa, a Mhuire, a Ióseph, go dtugadh suas m'anam</span>
<lb n="1761"/><span>dibh í síothcháin Dé.</span></p>
<lb n="1762"/>
<lb n="1763"/><p><span>Isteach i do láimh féin go nglacair mo sprid, a </span>
<lb n="1764"/><span>Thiagharna.</span></p>
<lb n="1765"/>
<lb n="1766"/><p><span>M'anam go nglacair uaim, a Thiagharna Íosa.</span></p>
<lb n="1767"/>
<lb n="1768"/><p><span>Liodán na Maighdine Muire.</span></p>
<lb n="1769"/>
<lb n="1770"/><p><span>Cuirimíd sinn féin fé d'chomairce, a naomh Mháthair</span>
<lb n="1771"/><span>Dé.  Ná diúltuig d'ár n-úrnuighthe i n-am ár riachtanais</span>
<lb n="1772"/><span>acht ó'n uile bhaoghal saor sinn, a Mhaighdean ghlórmhar</span>
<lb n="1773"/><span>bheanuighthe.</span></p>
<lb n="1774"/>
<lb n="1775"/><p><span>A Thighearna, dein trócaire orainn.</span>
<lb n="1776"/><span>A Chríosd, dein trócaire orainn.</span>
<lb n="1777"/><span>A Thighearna, dein trócaire orainn.</span>
<lb n="1778"/><span>A Chríosd, éist linn.</span>
<lb n="1779"/><span>A Chríosd, éist go ceannsa linn.</span>
<lb n="1780"/><span>A Dhia, a Athair na bhflathas, dein trócaire orainn.</span>
<lb n="1781"/><span>A Mhic Dé, a fhuasgalóir an domhain, dein trócaire</span>
<lb n="1782"/><span>orainn.</span>
<lb n="1783"/><span>A Dhia, a Spioraid Naoimh, dein tróaire orainn.</span>
<lb n="1784"/><span>A Thríonóid naomhtha, a aon Dia amháin, dein trócaire</span>
<lb n="1785"/><span>orainn.</span>
<lb n="1786"/></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1787"/><p><span>A Naomh Mhuire,</span>
<lb n="1788"/><span>A Naomh Mháthair Dé,</span>
<lb n="1789"/><span>A Naomh Mhaighdean na maighdean,</span>
<lb n="1790"/><span>A Mháthair Chríosd,</span>
<lb n="1791"/><span>A Mháthair na ngrásda ndiadha,</span>
<lb n="1792"/><span>A Mháthair ró ghlan,</span>
<lb n="1793"/><span>A Mháthair ró gheanmnaíghe,</span>
<lb n="1794"/><span>A Mháthair gan truailiúghadh,</span>
<lb n="1795"/><span>A Mháthair gan toibhéim</span>
<lb n="1796"/><span>A Mháthair gheanmhail,</span>
<lb n="1797"/><span>A Mháthair iongantach,</span>
<lb n="1798"/><span>A Mháthair ár gCruthuightheóra,</span>
<lb n="1799"/><span>A Mháthair ár Slánuightheóra,</span>
<lb n="1800"/><span>A Mhaighdean ró eagnaídhe,</span>
<lb n="1801"/><span>A Mhaighdean ró onórach,</span>
<lb n="1802"/><span>A Mhaighdean chlúmhail,</span>
<lb n="1803"/><span>A Mhaighdean chómhachtach,</span>
<lb n="1804"/><span>A Mhaighdean cheannsa,</span>
<lb n="1805"/><span>A Mhaighdean dílis,</span>
<lb n="1806"/><span>A Sgáthán an chirt,</span>
<lb n="1807"/><span>A Chathaoír na h-eagna,</span>
<lb n="1808"/><span>A Chúis ár luathghára,</span>
<lb n="1809"/><span>A Shoítheach Spioradálta,</span>
<lb n="1810"/><span>A Shoítheach onóra,</span>
<lb n="1811"/><span>A Shoítheach cráibhtheachta fé leith,</span>
<lb n="1812"/><span>A Rós dhiamhair,</span>
<lb n="1813"/><span>A Thúr Dáibhid,</span>
<lb n="1814"/><span>A Thúr eabhuir,</span>
<lb n="1815"/><span>A Thig óir,</span>
<lb n="1816"/><span>A Árc na Conartha, </span>
<lb n="1817"/><span>A Gheata na bhflathas,</span>
<lb n="1818"/><span>A Réultan na maidhne,</span>
<lb n="1819"/><span>A Shláinte na n-easlán,</span>
<lb n="1820"/><span>A Chumaraídhe na bpeacach,</span>
<lb n="1821"/><span>A Shólás na ndobrónach,</span>
<lb n="1822"/><span>A Chongnamh na gCríosdaithe,</span>
<lb n="1823"/><span>A Bhanríghin na n-aingeal,</span>
<lb n="1824"/><span>A Bhanríghin na n-árdathar,</span>
<lb n="1825"/><span>A Bhanríghin na bhfáig,</span></p>
<lb n="1826"/>
<lb n="1827"/><p><span>Guidh orainn.</span>
<lb n="1828"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1829"/><p><span>A Bhanríghin na n-Aspol,</span>
<lb n="1830"/><span>A Bhanríghin na Martir,</span>
<lb n="1831"/><span>A Bhanríghin na gConfesóirí,</span>
<lb n="1832"/><span>A Bhanríghin na Maighdean,</span>
<lb n="1833"/><span>A Bhanríghin na naomh uile,</span>
<lb n="1834"/><span>A Bhanríghin a gabhadh gan peaca an tsínsir,</span>
<lb n="1835"/><span>Guidh orainn.</span></p>
<lb n="1836"/>
<lb n="1837"/><p><span>A Bhanríghin na Coróinneac Muire ró naomhtha, guidh</span>
<lb n="1838"/><span>orainn.</span>
<lb n="1839"/><span>A Uain Dé a thógan peacaidhe an domhain, ná daor</span>
<lb n="1840"/><span>sinn, a Thighearna.</span>
<lb n="1841"/><span>A Uain Dé a thógan peacaidhe an domhain, deónuig</span>
<lb n="1842"/><span>eisteacht linn, a Thighearna.</span>
<lb n="1843"/><span>A Uain Dé a thógan peacaidhe an domhain, dein</span>
<lb n="1844"/><span>trócaire orainn, a Thighearna.</span>
<lb n="1845"/><span>A Thighearna, dein trócaire orainn,</span>
<lb n="1846"/><span>A Chríosd, dein trócaire orainn,</span>
<lb n="1847"/><span>A Thighearna, dein trócaire orainn.</span>
<lb n="1848"/><span>Guidhmíd thu, a Thighearna, do ghrásta do dhorta, &c.</span>
<lb n="1849"/><span>(Mar atá thuas.)</span></p>
<lb n="1850"/>
<lb n="1851"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Teagasc Críostaighe

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Teagasc Críostaighe

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
