Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaí an tSaoghail - An Dochtúir Trael agus Connradh na Gaedhilge</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1908_10_03_03</note>
                         <note type="L">03</note>
                         <note type="B">1908</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1908_10_03_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>Cúrsaí an tSaoghail - An Dochtúir Trael agus Connradh na Gaedhilge</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1908</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaí an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>An Dochtúir Trael agus Connradh</span>
<lb n="4"/><span>na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Ag cruinniughadh de Chumann na nDéantú</span>
<lb n="7"/><span>i mBéal Feirste an tseachtmhain so ghabh tharainn</span>
<lb n="8"/><span>bhí Uachtarán Choláiste na Trionóide i láthair</span>
<lb n="9"/><span>'s thosaigh ag clamhsán go raibh £14,000 dá</span>
<lb n="10"/><span>gcaitheamh ar son múinteachais na Gaedhilge</span>
<lb n="11"/><span>ins na sgoileannaibh.  Ní raibh mórán muinighne</span>
<lb n="12"/><span>againn as An Traeleach ariamh, acht go deimhin</span>
<lb n="13"/><span>shíleamar nach ndéanfadh sé é féin chomh suarach</span>
<lb n="14"/><span>sin as comhair an phobail 's go dtosóchaidh sé ag</span>
<lb n="15"/><span>caitheamh droch-mheasa ag cruinniughadh de'n tseort</span>
<lb n="16"/><span>so ar Chonnradh na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Ní raibh aon duine i láthair acht an Traeleach</span>
<lb n="19"/><span>féin, nach raibh fhios aige gurab é Connradh na</span>
<lb n="20"/><span>Gaedhilge a chuir tús ar an obair a bhí i láimh</span>
<lb n="21"/><span>ag lucht an chruinnighthe.  Bhí a fhios aca go léir —</span>
<lb n="22"/><span>agus ag An Traeleach freisin — gurab é Connradh</span>
<lb n="23"/><span>na Gaedhilge a chuir croidhe misneach agus</span>
<lb n="24"/><span>spreacadh ins na daoinibh, agus a chuir os a</span>
<lb n="25"/><span>gcomhair in gach uile chúinne sa tír, chomh</span>
<lb n="26"/><span>riachtanach 's bhí sé cuidiughadh le déantúisíbh na</span>
<lb n="27"/><span>hÉireann.  Agus i n-a theannta sin bhí a fhios aca,</span>
<lb n="28"/><span>muna mbeadh an Connradh, nach mbeadh pighinn</span>
<lb n="29"/><span>de'n £14,000 so le fágháil le haghaidh Gaedhilge</span>
<lb n="30"/><span>nó rud ar bith eile.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Buidheachas le Dia, tá an obair ag dul ar</span>
<lb n="33"/><span>aghaidh agus deantúisí na tíre ag dul chun cinn,</span>
<lb n="34"/><span>acht is suarach an tslighe a cheap Uachtarán</span>
<lb n="35"/><span>Choláiste na Trionóide le cur leis — droch-mheas</span>
<lb n="36"/><span>a chaitheamh ar an gConnradh a chuir tús ar an</span>
<lb n="37"/><span>obair chum déantúis na hÉireann d'aithbheochan.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Ní bheadh aon locht ag an Traeleach Gaedhilg</span>
<lb n="40"/><span>bheadh dhá múineadh do pháistíbh a labhras an</span>
<lb n="41"/><span>teanga, acht í bheith i n-a dréimire mar adéarfá</span>
<lb n="42"/><span>chum Béarlóirí a dhéanamh dhíobh; acht bheadh</span>
<lb n="43"/><span>sé i n-aghaidh an teanga a mhúineadh do pháiste</span>
<lb n="44"/><span>ar bith labhrann Gaedhilg cheana.  Béarlóirí</span>
<lb n="45"/><span>is eadh atá ag tastáil ó Uachtarán Choláiste na</span>
<lb n="46"/><span>Trionóide; acht ó thárla gur le Béarlóiríbh a</span>
<lb n="47"/><span>dhéanamh de mhuintir na hÉíreann a cuireadh a</span>
<lb n="48"/><span>Choláiste ar bun, is deacair locht fághail ar an</span>
<lb n="49"/><span>Uachtarán.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Rinne a Choláiste a h-obair go maith; tá na</span>
<lb n="52"/><span>Béarlóirí tiugh go leor anois dá bharr — agus</span>
<lb n="53"/><span>leis an mBéarla tá an bochtanas, an imirce thar</span>
<lb n="54"/><span>lear, an eitinn 's an ghealtacht againn.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Tá mór-mhaoin ag Coláiste na Trionóide —</span>
<lb n="57"/><span>ní gábhadh dhúinn anois trácht ar a bhfuair sí é.</span>
<lb n="58"/><span>Tá i n-gar do £100,000 sa mbliadhain ag teacht</span>
<lb n="59"/><span>isteach chuici; 's n-a dhiaidh sin níor chorruigh sí cos</span>
<lb n="60"/><span>nó lámh le déantúisíbh na tíre a chur ar aghaidh, 's</span>
<lb n="61"/><span>cosg a chur leis an imirce; leis an méid seo</span>
<lb n="62"/><span>maoine, ní dhéarnadh an Choláiste dada chum</span>
<lb n="63"/><span>oideachas a sgaipeadh i measg na ndaoine a</span>
<lb n="64"/><span>bhéarfadh eolas dóibh na galair gránda so a</span>
<lb n="65"/><span>sheachaint; ní raibh uaithi acht sinn a dheanamh</span>
<lb n="66"/><span>gallda, is dóigh linn.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Bhí Iolsgoileanna na hEorpa ag déanamh</span>
<lb n="69"/><span>stuidéir ar theanga na nGaedheal, ní raibh</span>
<lb n="70"/><span>Coláiste na Trionóide acht ag caitheamh droch-mheas</span>
<lb n="71"/><span>uirthi; agus anois ba mhaith le n-a hUachtarán</span>
<lb n="72"/><span>go ndeanfadh an Iolsgoil nuadh an cleas</span>
<lb n="73"/><span>céadna, mar níl amhras ar bith nárbh é sin</span>
<lb n="74"/><span>ughdar cainnte an Traeligh i mBéal Feirsde an</span>
<lb n="75"/><span>tseachtmhain so tharainn.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Acht an Choláiste nach bhfuil i n-a diaidh i</span>
<lb n="78"/><span>nÉirinn acht rian an aineólais; a chaith a ham</span>
<lb n="79"/><span>agus a maoin chum intleacht na nGaedheal a</span>
<lb n="80"/><span>mhúchadh; nár thóig méar ariamh le leas nó corr-</span>
<lb n="81"/><span>ughadh a chur ar cheirdeacht nó ar déantúisíbh na tíre</span>
<lb n="82"/><span>— Coláiste nach raibh de bhaint aici le saoghal na</span>
<lb n="83"/><span>ndaoine chomh n-oiread 's dá mbeadh sí i nAifric</span>
<lb n="84"/><span>Theas; agus a bhfuil uirthi mar Uachtarán, fear</span>
<lb n="85"/><span>nach dtuigeann an bhrígh, an mhaith agus an</span>
<lb n="86"/><span>éifeacht atá i n-oideachas dhátheangach — níl</span>
<lb n="87"/><span>baoghal ar bith go leanfaidh an Iolsgoil nuadh</span>
<lb n="88"/><span>an chomhairle a bhí an Traeleach ag iarraidh a</span>
<lb n="89"/><span>chur i gcéill dóibh i n-a chaint i mBéal Feirste.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail - An Dochtúir Trael agus Connradh na Gaedhilge

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail - An Dochtúir Trael agus Connradh na Gaedhilge

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
