Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Bean Léigheannta nó Deagh-Chócaire nó Togha agus Rogha agus Togha Eile</title><author><name type="main">Máire Níc Shíthigh</name></author><editor role="translator"><name type="main">Nic Shíthigh, Máire</name></editor><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1907_04_27_05</note>
                         <note type="L">05</note>
                         <note type="B">1907</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1907_04_27_05</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Máire Níc Shíthigh</author><title>Bean Léigheannta nó Deagh-Chócaire nó Togha agus Rogha agus Togha Eile</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><editor role="translator"><name type="main">Nic Shíthigh, Máire</name></editor><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1907</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Bean Léigheannta nó Deagh-</span>
<lb n="2"/><span>Chócaire;</span>
<lb n="3"/><span>nó</span>
<lb n="4"/><span>Togha agus Rogha agus Togha</span>
<lb n="5"/><span>Eile.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>(Ó'n nGearmáinis).</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>Bhí ughdar óg darab ainm Laoise</span>
<lb n="12"/><span>Mornang agus a shean-áintín (a bhí 'n-a</span>
<lb n="13"/><span>comhnaidhe 'n-a theannta) ag sean-</span>
<lb n="14"/><span>chaidheacht lá.  Bhí aithne ag a áintín ar</span>
<lb n="15"/><span>mhnaoi uasail áirithe agus cheap sí go</span>
<lb n="16"/><span>ndéanfadh sí bean mhaith oireamhnach</span>
<lb n="17"/><span>do Laoise.  Bhí sí óg, bhí sí deas, bhí</span>
<lb n="18"/><span>tabhairt suas mhaith uirthi, bhí a muinntir</span>
<lb n="19"/><span>saidhbhir, bhí spré maith aici, agus bhí</span>
<lb n="20"/><span>eolas aici ar sgríbhníbh na n-ughdar ba</span>
<lb n="21"/><span>mhó réim sa domhan.  Bhí aithne ag a</span>
<lb n="22"/><span>áintín ortha le fada, acht ní fhaca</span>
<lb n="23"/><span>Laoise éinne aca fós.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>“Agus, a áintín a' chroidhe istigh,”</span>
<lb n="26"/><span>ar seisean, “an dáiríribh ataoi nuair</span>
<lb n="27"/><span>adeirir go bhfuil an cailín seo chomh</span>
<lb n="28"/><span>háluinn sin ar fad?”</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>“Is péarla í, a mhic ó, péarla, adeirim</span>
<lb n="31"/><span>leat.  Tá a fhios agat ná cuirim le</span>
<lb n="32"/><span>haon rud, agus gur ar mhaithe leat</span>
<lb n="33"/><span>féin atáim, agus ná tabharfainn aon</span>
<lb n="34"/><span>droch-chomhairle dhuit.”</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>“Acht níl aon deithneas orm, a</span>
<lb n="37"/><span>áintín.”</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>“B'fhéidir ná fuil aon deithneas ort-</span>
<lb n="40"/><span>sa acht b'fhéidir nach mar sin do dhaoinibh</span>
<lb n="41"/><span>eile máiseadh.  B'fhéidir nuair a chífeá</span>
<lb n="42"/><span>ag duine éigin eile í mar mhnaoi gur</span>
<lb n="43"/><span>annsoin a bheadh an diombáidh ort agus</span>
<lb n="44"/><span>an cathughadh nuair a bheadh sé ró-</span>
<lb n="45"/><span>dhéidheannach agat.  Nuair a chífeá</span>
<lb n="46"/><span>do chara Seoirse Lafont agus í mar</span>
<lb n="47"/><span>mhnaoi aige.”</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>“Seoirse Lafont!  An bhfuil sé</span>
<lb n="50"/><span>sin ag cuimhneamh uirthi?”</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>“Tá go deimhin.  Bíonn sé ag a tigh</span>
<lb n="53"/><span>go minic.  Cuimhnigh air sin, agus</span>
<lb n="54"/><span>cuimhnigh ná fuil bean le fagháil níos</span>
<lb n="55"/><span>oireamhnaighe dhuit-se 'na Eugenie</span>
<lb n="56"/><span>Balmont.  Bean áluinn is eadh í, agus</span>
<lb n="57"/><span>bean chiallmhar 'n-a theannta soin.  Tá</span>
<lb n="58"/><span>sí léigheannta go leor, fuair sí moladh</span>
<lb n="59"/><span>thar barr san sgrúdughadh dhéidheannach</span>
<lb n="60"/><span>sa Árd-Sgoil: cuimhnigh air sin agus</span>
<lb n="61"/><span>cad é mar chabhair d'fhéadfadh a leithéid</span>
<lb n="62"/><span>a thabhairt duit id' chuid oibre.</span>
<lb n="63"/><span>Dá ndéanfá dearmad bheadh sí agat</span>
<lb n="64"/><span>chun an dearmad do cheartughadh; dá</span>
<lb n="65"/><span>mbeadh deithneas ort le rud, chabhró-</span>
<lb n="66"/><span>cadh sí leat chun críoch do chur air,</span>
<lb n="67"/><span>agus 'n-a theannta soin go léir, agus</span>
<lb n="68"/><span>rud gur fiú meas do bheith air, tá</span>
<lb n="69"/><span>míle púnt spré aici.  Ní haon cuma-</span>
<lb n="70"/><span>cad-é an méid sin.”</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>“Tá an ceart agat, a áintín.  Acht</span>
<lb n="73"/><span>cad badh cheart dam a dhéanamh?”</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>“Cad badh cheart duit a dhéanamh!</span>
<lb n="76"/><span>Is fuiriste an cheist sin do réidhteach.</span>
<lb n="77"/><span>Fág fúm-sa an sgéal. 	 Cuir ort do</span>
<lb n="78"/><span>hata láithreach bonn, agus tar liom-sa</span>
<lb n="79"/><span>go dtí a tigh.  Raghamaoid ar an</span>
<lb n="80"/><span>dtraen go Poissí; beimíd ann ar a</span>
<lb n="81"/><span>ceathair, agus ní fada ó'n áit sin an</span>
<lb n="82"/><span>tigh i n-a gcomhnuigheann Eugenie agus</span>
<lb n="83"/><span>a deirbhshiúr agus a muinntir.”</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>“An bhfuil deirbhshiúr ag Eugenie?”</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>“Tá.  Maidelín is ainm di.  Tá</span>
<lb n="88"/><span>sí dhá bhliadhain níos óige 'ná Eugenie,</span>
<lb n="89"/><span>acht níl sí chomh dathamhail léi i n-aon</span>
<lb n="90"/><span>chor, cé go bhfuil daoine adeireann go</span>
<lb n="91"/><span>bhfuil sí deas a dóthain, acht ní</span>
<lb n="92"/><span>mheasaim-se go bhfuil aon deise innti.”</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Níor leig an áintín do Laoise aon</span>
<lb n="97"/><span>mhoill do dhéanamh.  Chuadar araon ar</span>
<lb n="98"/><span>an dtraen agus níor dhún an bhean a</span>
<lb n="99"/><span>béal ar feadh na haimsire acht ag</span>
<lb n="100"/><span>cainnt agus ag cur tré chéile ar cad</span>
<lb n="101"/><span>d'fhéadfadh Laoise a dhéanamh nuair</span>
<lb n="102"/><span>bheadh sé pósta le Eugenie.  Acht bhí</span>
<lb n="103"/><span>sé sin ag cuimhneamh ar rud éigin eile</span>
<lb n="104"/><span>leath na haimsire agus gan aon tsuim</span>
<lb n="105"/><span>aige 'n-a cainnt.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>Fé dheire shroicheadar tigh Eugenie</span>
<lb n="108"/><span>agus bhí na mílte fáilte rómpa.</span>
<lb n="109"/><span>Sean-cháirde do b'eadh an áintín agus</span>
<lb n="110"/><span>muinntir an tighe.  Thug Laoise fé</span>
<lb n="111"/><span>ndeara gur cáilín ana-dheas Eugenie.</span>
<lb n="112"/><span>Bhí iongnadh an domhan air nuair airigh</span>
<lb n="113"/><span>sé ag cainnt í ar feadh tamaill,</span>
<lb n="114"/><span>méid an eolais a bhí aici ar ghnóthaibh</span>
<lb n="115"/><span>agus ar ealadhantaibh agus an chiall a</span>
<lb n="116"/><span>bhí le n-a cainnt.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>“Tá tuigsint mhaith aici, pé sgéal</span>
<lb n="119"/><span>é, agus tá eolas aici ar gach nídh a</span>
<lb n="120"/><span>tharracóchá chughat,” ar seisean leis</span>
<lb n="121"/><span>féin.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Acht ambasa, b'fhiú féachaint ar an</span>
<lb n="124"/><span>deirbhshiúr óg leis.  Ní sí chomh</span>
<lb n="125"/><span>háluinn ar fad le Eugenie, acht bhí sí</span>
<lb n="126"/><span>cáirdeamhail geanamhail deasbhéalach.</span>
<lb n="127"/><span>Ní ar rudaíbh léigheannta badh mhaith</span>
<lb n="128"/><span>léi bheith ag cainnt, acht ar na rud-</span>
<lb n="129"/><span>aíbh a thuiteann amach gach lá.  Go</span>
<lb n="130"/><span>deimhin, badh dheacair beirt deirbhshiúir</span>
<lb n="131"/><span>d'fhágháil go raibh an oiread soin</span>
<lb n="132"/><span>difridheachta eatortha is bhí idir an</span>
<lb n="133"/><span>bheirt seo.</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>Bhí an aimsir ag sleamhnughadh uatha</span>
<lb n="136"/><span>agus an chainnt ar siubhal go meidh-</span>
<lb n="137"/><span>reach agus gach éinne sásta le n-a</span>
<lb n="138"/><span>chéile, acht bhí ocras ag teacht ortha,</span>
<lb n="139"/><span>mar bhí sé a seacht a chlog.  Chuaidh</span>
<lb n="140"/><span>bean an tighe amach go dtí an cistean</span>
<lb n="141"/><span>chun féachaint i ndiaidh an dinnéir.  Ba</span>
<lb n="142"/><span>ghearr gur tháinig sí thar n-ais agus í</span>
<lb n="143"/><span>go brónach.  Ghabh sí a leath-sgéal leo</span>
<lb n="144"/><span>i dtaobh na moille a bhí ar an dinnéar.</span>
<lb n="145"/><span>D'innis sí dóibh gur bualadh breoite</span>
<lb n="146"/><span>go hobann an cócaire agus ná raibh</span>
<lb n="147"/><span>an biadh ullamh agus nach fios cahoin</span>
<lb n="148"/><span>a bheadh anois.  Ní fheadair sí cad a</span>
<lb n="149"/><span>dhéanfadh sí.</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>“Ach,” arsa Eugenie, “ná bíodh</span>
<lb n="152"/><span>aon gharrabuaic ort, tá aimsir ár</span>
<lb n="153"/><span>ndóthain againn.  Nuair is lugha a</span>
<lb n="154"/><span>ithimíd is é is mó an chainnt a fhéad-</span>
<lb n="155"/><span>faimíd a dhéanamh”; agus do lean sí</span>
<lb n="156"/><span>do pé rud go raibh sí féin agus Laoise</span>
<lb n="157"/><span>ag díospóireacht air.</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Acht do phreab Maidelín suas.</span>
<lb n="160"/><span>“Bíodh an chainnt agaibh-se, máiseadh,”</span>
<lb n="161"/><span>ar sise, “acht dhéanfad-sa rud éigin</span>
<lb n="162"/><span>níos tairbhighe 'ná bheith ag éisteacht libh.</span>
<lb n="163"/><span>Tá ocras orm,” ar sise, agus amach</span>
<lb n="164"/><span>léi agus í ag gáiridhe go méidhreach.</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>Bhí ocras uirthi.  Bhí, agus bhí ocras</span>
<lb n="167"/><span>ar Laoise leis, agus an fhaid a bhí</span>
<lb n="168"/><span>Eugenie ag cainnt ar ghnó agus ar</span>
<lb n="169"/><span>ealadhain bhí sé sin ag machtnamh mar</span>
<lb n="170"/><span>seo: — “Is maith na rudaí gnó agus</span>
<lb n="171"/><span>ealadhanta, acht go deimhin féin, ní</span>
<lb n="172"/><span>ceart ná cóir aon droch-mheas do bheith</span></p>
</div>
<pb n="06"/>
<div><lb n="173"/><p><span>ag duine ar dinnéar maith leis.”  Ag</span>
<lb n="174"/><span>machtnamh mar seo dó dubhairt sé</span>
<lb n="175"/><span>leis féin gur fearr leis go mór bheith</span>
<lb n="176"/><span>ag cabhrughadh le Madelín amuigh ins</span>
<lb n="177"/><span>an gcistean 'ná bheith ag éisteacht le</span>
<lb n="178"/><span>comhrádh léigheannta Eugenie, agus</span>
<lb n="179"/><span>is é bhí go buidheach nuair tháinig</span>
<lb n="180"/><span>Maidelín thar n-ais i gcionn tamaill</span>
<lb n="181"/><span>agus adubhairt go raibh an dinnéar ar</span>
<lb n="182"/><span>an mbórd.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>“Ar an mbórd!” ars' an mháthair.</span></p>
<lb n="185"/>
<lb n="186"/><p><span>“Seadh go deimhin,” arsa Maidelín,</span>
<lb n="187"/><span>“agus geallaim díbh ná fuil aon nídh</span>
<lb n="188"/><span>loitighthe, thugas féin áire dhóibh go</span>
<lb n="189"/><span>léir.”</span></p>
<lb n="190"/>
<lb n="191"/><p><span>Thug Laoise amharc cáirdeamhail</span>
<lb n="192"/><span>uirthi.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>“Is breágh an rud ealadhain a Mhr.</span>
<lb n="195"/><span>Mornang,” ar sise go meidhreach,</span>
<lb n="196"/><span>“acht cad é an chabhair é do dhuine</span>
<lb n="197"/><span>nuair a bhíonn ocras air?”</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>“Tá an ceart agat,” arsa Laoise,</span>
<lb n="200"/><span>agus do shuidheadar go léir chun búird.</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>Nuair a bhí an t-anbhruithe caithte</span>
<lb n="203"/><span>aca thug Maidelín mias isteach go</span>
<lb n="204"/><span>cúramach.</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>“Seo soghluiste go bhfuilim ana-</span>
<lb n="207"/><span>cheanamhail air,” ar sise; “ní dheineann</span>
<lb n="208"/><span>aoinne eile sa tigh é acht mé féin.</span>
<lb n="209"/><span>Tá súil agam go dtaithnfidh sé leat, a</span>
<lb n="210"/><span>Mhr. Mornang, agus go dtuillfead</span>
<lb n="211"/><span>moladh uait 'n-a thaobh.”</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>“Cad é an rud é?” arsa Laoise</span>
<lb n="214"/><span>agus mian air.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>“Aal mit teufel-sauce (Eascú</span>
<lb n="217"/><span>agus annlán diabhail),” arsa Maidelín.</span></p>
<lb n="218"/>
<lb n="219"/><p><span>“An dáiríribh ataoi?” ar seisean</span>
<lb n="220"/><span>agus iongnadh agus áthas air.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>“Seadh go deimhin,” ar sise, “fan</span>
<lb n="223"/><span>go mblaisfidh tú dhe.”</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Shamhluigh do Laoise ná raibh béile</span>
<lb n="226"/><span>níos blasta riamh aige.  Bhí Maidelín</span>
<lb n="227"/><span>ar a aghaidh anonn agus thug sé fé</span>
<lb n="228"/><span>ndeara go maith í.  Bhí sí meidhreach</span>
<lb n="229"/><span>leanbhaidhe i gcomhnaidhe acht mar sin</span>
<lb n="230"/><span>féin bhí ciall agus tuigsint maith aici</span>
<lb n="231"/><span>leis, agus bhí a cainnt blasta líomhtha</span>
<lb n="232"/><span>gan bheith ró-léigheannta ar fad, agus</span>
<lb n="233"/><span>dubhairt sé 'n-a aigne féin go raibh sí</span>
<lb n="234"/><span>chomh deas le n-a deirbhshiúr nó níos</span>
<lb n="235"/><span>deise, b'fhéidir, agus gan aon dabht</span>
<lb n="236"/><span>go raibh sí níos grádhmhaire go mór 'ná</span>
<lb n="237"/><span>í.</span></p>
<lb n="238"/>
<lb n="239"/><p><span>'Seadh! Tháinig am dul a bhaile fé</span>
<lb n="240"/><span>dheireadh agus do sgaradar go léir</span>
<lb n="241"/><span>le n-a chéile.</span></p>
<lb n="242"/>
<lb n="243"/><p><span>“'Seadh anois, a mhic ó, cionnus ar</span>
<lb n="244"/><span>thaithn sí leat?” arsa an áintín ar a</span>
<lb n="245"/><span>slighe a bhaile dhóibh.</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>“Thaithn sí go maith agus go mór</span>
<lb n="248"/><span>liom, go deimhin, a áintín, a chuid</span>
<lb n="249"/><span>liom.”</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>“Agus badh mhaith leat í bheith agat</span>
<lb n="252"/><span>mar mhnaoi.  Nár mhaith?”</span></p>
<lb n="253"/>
<lb n="254"/><p><span>“Níl aon nídh níos fearr a thaithnfeadh</span>
<lb n="255"/><span>liom, a áintín.  Bead buidheach díot</span>
<lb n="256"/><span>go deo i dtaobh mé do sheoladh chúici.</span>
<lb n="257"/><span>Do bhog sí mo chroidhe le n-a leanbhaidh-</span>
<lb n="258"/><span>eacht agus le n-a deas-bhéalacht?”</span></p>
<lb n="259"/>
<lb n="260"/><p><span>“Ciaca deirbhshiúr a bhfuil tú ag</span>
<lb n="261"/><span>trácht uirthi?”</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>“Ar Maidelín, gan dabht.”</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>“Cad é sin agat a rádh?  Maidelín!</span>
<lb n="266"/><span>An cailin sin gan tuigsint nach fiú</span>
<lb n="267"/><span>féachaint uirthi.  Ní bheadh aon seans</span>
<lb n="268"/><span>dul ar aghaidh go deo id' ghnó dá</span>
<lb n="269"/><span>mbeadh sí sin mar mhnaoi agat.  Is í</span>
<lb n="270"/><span>Eugenie an bhean duit-se agus ní hí</span>
<lb n="271"/><span>an éigciallaidhe eile sin.”</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>“Go deimhin, ní hí, ní 'od' bhréag-</span>
<lb n="274"/><span>nughadh-sa é, agus ní haon éigciallaidhe</span>
<lb n="275"/><span>Maidelín, agus ní cailín í nach fiú</span>
<lb n="276"/><span>féachaint uirthi acht chomh beag, im'</span>
<lb n="277"/><span>thuairim-se.  Is bean ghrádhmhar bhan-</span>
<lb n="278"/><span>amhail gheanamhail í agus is togha mná</span>
<lb n="279"/><span>tighe í, is dóigh liom-sa.  Is í an saghas</span>
<lb n="280"/><span>mná a oirfeadh d'fhear.”</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>“Acht ní oirfeadh sí dod' leithéid-se.</span>
<lb n="283"/><span>Is fearr oirfeadh Eugenie dhuit-se.”</span></p>
<lb n="284"/>
<lb n="285"/><p><span>“Is fearr go mór oirfeadh sí dham</span>
<lb n="286"/><span>mar deirbhshiúr céile chun bheith ag</span>
<lb n="287"/><span>cainnt liom an fhaid a bheadh an</span>
<lb n="288"/><span>dinnéar dá ullmhughadh.  Is fearr liom</span>
<lb n="289"/><span>Maidelín mar mhnaoi agus is í bheidh</span>
<lb n="290"/><span>agam, má ghlacann sí mé.”</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>Agus ambasa do ghlac agus do</span>
<lb n="293"/><span>pósadh iad.  Níorb' aon mhaitheas do'n</span>
<lb n="294"/><span>áintín bheith a d'iarraidh a chur 'n-a</span>
<lb n="295"/><span>luighe air gur fearr go mór dó</span>
<lb n="296"/><span>Eugenie do phósadh.  Acht ní raibh aon</span>
<lb n="297"/><span>áithmhéal air mar gheall ar an rogha a</span>
<lb n="298"/><span>dhein sé; bhí saoghal breagh aca agus</span>
<lb n="299"/><span>gach rud ar a dtoil aca agus gach rud</span>
<lb n="300"/><span>ag éirghe leo.  Bhí a ainm i n-áirde.</span>
<lb n="301"/><span>D'airigh gach éinne trácht ar Laoise</span>
<lb n="302"/><span>Mornang, an t-ughdar léigheannta.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="305"/>
<lb n="306"/><p><span>Deich mbliadhna tar éis a phósta bhí</span>
<lb n="307"/><span>Laoise Mornang a d'iarraidh post</span>
<lb n="308"/><span>éigin san Agadamh d'fhágháil.  Bheadh</span>
<lb n="309"/><span>tuarastal maith ag an té gheobadh an</span>
<lb n="310"/><span>post so.  Bhí Seoirse Lafont a</span>
<lb n="311"/><span>d'iarraidh an post céadna d'fhágháil.</span>
<lb n="312"/><span>Bhí duine aca chomh oireamhnach leis an</span>
<lb n="313"/><span>nduine eile.  Is fé ghuthannaibh na</span>
<lb n="314"/><span>ndaoine eile san Agadamh a bhí an</span>
<lb n="315"/><span>togha do dhéanamh.  Bhí beirt aca so</span>
<lb n="316"/><span>ag cainnt le n-a chéile ar an togha i</span>
<lb n="317"/><span>Halla an Agadaimh cúpla lá roimis</span>
<lb n="318"/><span>an togha agus seo an chainnt a airigh</span>
<lb n="319"/><span>duine éigin uatha: —</span></p>
<lb n="320"/>
<lb n="321"/><p><span>“Beidh cath géar idir Mornang</span>
<lb n="322"/><span>agus Lafont a d'iarraidh an post so</span>
<lb n="323"/><span>d'fhágháil,” arsa an chéad fhear.</span></p>
<lb n="324"/>
<lb n="325"/><p><span>“Ní miste dhuit sin do rádh,” arsa</span>
<lb n="326"/><span>an dara fear, “chomh-cheart atá aca</span>
<lb n="327"/><span>araon chun é fhágháil.  Ní fheadar cad</span>
<lb n="328"/><span>is ceart dam a dhéanamh.  D'iarr</span>
<lb n="329"/><span>bean Lafont orm mo ghuth do thabhairt</span>
<lb n="330"/><span>ar son a fir, ar son Seoirse Lafont.”</span></p>
<lb n="331"/>
<lb n="332"/><p><span>“D'iarr sí an rud céadna orm-sa,”</span>
<lb n="333"/><span>arsa an chéad fhear.  “Tuitfidh sí</span>
<lb n="334"/><span>amach liom mara ndéanfad é agus</span>
<lb n="335"/><span>chuirfeadh soin brón orm mar is bean</span>
<lb n="336"/><span>ana-léigheannta eolasach í.”</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>“Acht,” arsa an dara fear, “mara</span>
<lb n="339"/><span>bhfuighidh Mornang an post ní baoghal</span>
<lb n="340"/><span>go bhfuighmíd cuireadh chun dinnéir</span>
<lb n="341"/><span>aon Diardaoin eile go deo arís ó n-a</span>
<lb n="342"/><span>mhnaoi.  Bíonn aiteas ar gach éinne</span>
<lb n="343"/><span>cuireadh chun dinnéar fhágháil chun a</span>
<lb n="344"/><span>thighe.  'Sé an ‘Aal mit Teufel-sauce’</span>
<lb n="345"/><span>an soghluiste blasta a chuireann mian</span>
<lb n="346"/><span>ar gach éinne.”</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>“Ó, go deimhin, tuigeann an bhean</span>
<lb n="349"/><span>uasal soin cionnus dinnéar d'ullmhugh-</span>
<lb n="350"/><span>adh.  Acht i dtaobh an togha so, ní</span>
<lb n="351"/><span>fheadar cad is ceart dam a dhéanamh.”</span></p>
<lb n="352"/>
<lb n="353"/><p><span>“Ní fheadar-sa act chomh beag leat,”</span>
<lb n="354"/><span>arsa an dara fear; agus do sgar-</span>
<lb n="355"/><span>adar le chéile.</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>Acht ambasa féin do fuair Laoise</span>
<lb n="358"/><span>Mornang an post.  Bhí níos mó</span>
<lb n="359"/><span>guthanna 'n-a bhfabhar 'ná bhí ag an</span>
<lb n="360"/><span>bhfear eile.  Do casadh an bheirt fhear</span>
<lb n="361"/><span>céadna ar a chéile arís cúpla lá thar</span>
<lb n="362"/><span>éis an togha.</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>“Seadh,” arsa duine aca, “tá an</span>
<lb n="365"/><span>post ag Laoise Mornang.  An thugais</span>
<lb n="366"/><span>do ghuth dhó, an mhiste dam a fhiafruighe</span>
<lb n="367"/><span>dhíot?”</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>“Thugas,” arsa an fear eile,</span>
<lb n="370"/><span>“dheineas machtnamh ar an sgéal agus</span>
<lb n="371"/><span>shamhluigh dom go raibh an post tuillte</span>
<lb n="372"/><span>níos fearr aige 'ná bhí ag an bhfear</span>
<lb n="373"/><span>eile agus go ndéanfadh sé níos mó</span>
<lb n="374"/><span>maitheasa do'n Agadamh leis, mar go</span>
<lb n="375"/><span>bhfuil cáil mhór air.”</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>“Sin mar a bhí an sgéal agam-sa</span>
<lb n="378"/><span>leis,” arsa an chéad fhear.  “Ní féidir</span>
<lb n="379"/><span>gach éinne do shásamh, ámhthach.  Ní</span>
<lb n="380"/><span>féidir soin.”</span></p>
<lb n="381"/>
<lb n="382"/><p><span>Máire Níc Shíthigh.</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>[Síle Beuren Hahn do sgríobh an sgéal so i</span>
<lb n="385"/><span>nGearmáinis.  Máire Níc Shíthigh do chuir</span>
<lb n="386"/><span>Gaedhilg air.]</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Bean Léigheannta nó Deagh-Chócaire nó Togha agus Rogha agus Togha Eile

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Bean Léigheannta nó Deagh-Chócaire nó Togha agus Rogha agus Togha Eile

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
