Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">A Tosach</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1905_02_04_06</note>
                         <note type="L">06</note>
                         <note type="B">1905</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1905_02_04_06</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>A Tosach</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1905</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>An Claidheamh Soluis</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Áth-Cliath, Feabhra 04, 1905.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>A Tosach</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Tá beagán eile focal againn le</span>
<lb n="8"/><span>rádh i dtaobh na ceiste seo na scoile.</span>
<lb n="9"/><span>San chéad dul síos is deacair rud </span>
<lb n="10"/><span>de'n tsórd a dhéanamh, acht níor chuir</span>
<lb n="11"/><span>muinntir na Gaedhilge lámh le rud</span>
<lb n="12"/><span>riamh fós ná gur chuireadar chun críche</span>
<lb n="13"/><span>fóghanta é.  Badh chóir go mbeadh</span>
<lb n="14"/><span>oiread aithreach cloinne i measc</span>
<lb n="15"/><span>muinntir Chonnartha na Gaedhilge is</span>
<lb n="16"/><span>d'fhóghnfadh chun scoil de'n tsórd so a</span>
<lb n="17"/><span>chur ar siubhal dá gcuiridís a gclann</span>
<lb n="18"/><span>ar scoil ann.  Do chítear annsin go</span>
<lb n="19"/><span>mb'fhéidir tosnughadh le deichneabhar is</span>
<lb n="20"/><span>dáfhichid.  Do bheadh líon an tighe ag</span>
<lb n="21"/><span>dul i méid ó bhliadhain go bliadhain, agus</span>
<lb n="22"/><span>i gcionn deich mbliadhan nó mar sin</span>
<lb n="23"/><span>do bheadh toradh ár saothair le feiscint</span>
<lb n="24"/><span>go follus ar oideachas na tíre.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Cionnus do b'fhéidir an scoil seo a</span>
<lb n="27"/><span>chur ar bun?  Sin í an fhadhb.  'Na</span>
<lb n="28"/><span>dhiaidh sin, ní dóigh linn ná gur</span>
<lb n="29"/><span>féidir í scaoileadh.  Ní féidir an</span>
<lb n="30"/><span>scoil a chur ar bun ná í choimeád</span>
<lb n="31"/><span>ar siubhal gan airgead.  Is dóigh linn</span>
<lb n="32"/><span>go raghadh cúig míle punnt i bhfad, chun</span>
<lb n="33"/><span>an scoil a chur ar bun go háirithe.</span>
<lb n="34"/><span>Níor mhór míle eile bheith ar láimh i</span>
<lb n="35"/><span>gcomhair chostais an chéad bhliadhain.</span>
<lb n="36"/><span>Sin sé míle punnt.  An bhfuil éan</span>
<lb n="37"/><span>dul air go mb'fhéidir an méid sin</span>
<lb n="38"/><span>airgid a bhailiughadh?  An bhfuil trí</span>
<lb n="39"/><span>fichid duine i nÉirinn do thabharfadh</span>
<lb n="40"/><span>céad punnt an duine uatha d'fhonn an</span>
<lb n="41"/><span>deagh-obair seo a chur ar siubhal?  Má</span>
<lb n="42"/><span>tá, badh cheart dúinn tosnughadh uirthi</span>
<lb n="43"/><span>gan mhoill, mar níl éin-bhliadhain dá</span>
<lb n="44"/><span>ngabhann tharainn nach ag dul i n-olcas</span>
<lb n="45"/><span>is i ndonaighe atá ár gcoláistí-ne, 'sé</span>
<lb n="46"/><span>sin i dtaobh oideachais fóghanta Ghaedh-</span>
<lb n="47"/><span>ealaigh.</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Is fearra dhúinne, muinntir na</span>
<lb n="50"/><span>Gaedhilge tosnughadh i n-am ar</span>
<lb n="51"/><span>oideachas nádúrtha do réir ár mbar-</span>
<lb n="52"/><span>amhla féin a chur i bhfeidhm.  Is fearr</span>
<lb n="53"/><span>éan-órlach amháin deagh-shompla ná</span>
<lb n="54"/><span>slat ar fhaid de dheagh-chomhairle.</span>
<lb n="55"/><span>Nuair a chífidh ár gcoláistí gallda go</span>
<lb n="56"/><span>bhfuilmíd-ne i ndáiríribh, is annsoin a</span>
<lb n="57"/><span>bheidh ag baint na gcos dá chéile a</span>
<lb n="58"/><span>d'iarraidh bheith chomh Gaedhealach linn.</span>
<lb n="59"/><span>Dá mbeadh scoil ar bun againn féin</span>
<lb n="60"/><span>agus cumann de Ghaedhilgeoiríbh cliste</span>
<lb n="61"/><span>foghlumtha ghá riar, badh ghearr go</span>
<lb n="62"/><span>mbeadh scoláireacht is léigheann is</span>
<lb n="63"/><span>múinteoirí ar fágháil againn.  Ní</span>
<lb n="64"/><span>bheimís i dtúrthaibh le fear an dara</span>
<lb n="65"/><span>leabhair ag múineadh an chéad leabhair.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Cuirimís i gcás go raibh deichneabhar</span>
<lb n="68"/><span>is dáfhichid i n-ár scoil-ne, agus fiche</span>
<lb n="69"/><span>punnt san mbliadhain dá fhágháil ó</span>
<lb n="70"/><span>gach nduine aca-san; sin míle punnt</span>
<lb n="71"/><span>san mbliadhain.  Dhéanfadh soin an</span>
<lb n="72"/><span>gnó mar thosnughadh, agus badh gearr, dar</span>
<lb n="73"/><span>linne, go mbeadh a thrí oiread, agus os a</span>
<lb n="74"/><span>cionn soin, ann.  Is cuma linn caidé</span>
<lb n="75"/><span>an taobh de'n gceist ar a bhféachfar,</span>
<lb n="76"/><span>chífear gur ceist thairbheach í, agus gur</span>
<lb n="77"/><span>cheart do Ghaedhealaibh féachaint 'na</span>
<lb n="78"/><span>dhiaidh gan mhoill.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

A Tosach

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

A Tosach

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
