Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Duan an Oireachtais</title><author><name type="main">Tórna</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1904_08_06_04</note>
                         <note type="L">04</note>
                         <note type="B">1904</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1904_08_06_04</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Tórna</author><title>Duan an Oireachtais</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1904</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Duan an Oireachtais</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Indé is mé ag taisteal ar maidin go ró-mhoch</span>
<lb n="4"/><span>Cois taobh na habhann so i n-aice dár gcomhgar</span>
<lb n="5"/><span>Fé gheagaibh darach fé chrannaibh fuinnseóige</span>
<lb n="6"/><span>Le gréin na maidne a bhí ag tarraint go seóltha.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Na héin le haiteas ag cantain go ceolmhar</span>
<lb n="9"/><span>Dá chéile ag freagairt go taithneamhach beól-bhog</span>
<lb n="10"/><span>Scaodh breagh eala ag drapaireacht rómpa</span>
<lb n="11"/><span>Ar séirse trasna na habhann go módhmhrach.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Na héisc ag preabadh go meanmnach mórdha</span>
<lb n="14"/><span>Ag déanamh cleasann a chleachtaid a sórd-san</span>
<lb n="15"/><span>Tréad fiadh beannach is ana-chuid bó ann</span>
<lb n="16"/><span>Is laéigh is capaill n-a seasamh ar feórainn.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>'Seadh chonnac fém dhéin an ghéithlean áluinn</span>
<lb n="19"/><span>Chumasach chraobhach phéarlach bhain-chnis</span>
<lb n="20"/><span>Ba shoineanta gné is ba néata bhláth-chrut</span>
<lb n="21"/><span>Dá rugadh de phréimh chirt Ébha is Ádaimh.</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>Do bheannuigheas don gheal-ríoghain bhláthmhair</span>
<lb n="24"/><span>Mar thaithighid lucht ealadhnta Chlár Luirc</span>
<lb n="25"/><span>Is d'fhachtíos cá treabh dhí dá lán-toil</span>
<lb n="26"/><span>'S cár haithrigheadh an deagh-shíol ó dtáinig.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Ní muar liom a luadh dhíbh, a cháirde,</span>
<lb n="29"/><span>Gach tuairisc dá bhfuaireas ón gcáidh-ghein,</span>
<lb n="30"/><span>Tuairisc an tsuaircis 's an áthais.</span>
<lb n="31"/><span>Tuairisc le fuaimint na bhfáidhe.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>“A fhile,” ar sí, “an fíor nach eól duit</span>
<lb n="34"/><span>Cá fuireann, cá síol, cá tír, cá pór dham?</span>
<lb n="35"/><span>Acht tuigim mar dísceadh saoithe an tsoghchais</span>
<lb n="36"/><span>Fé chrosaibh an tsaoghil is ní díbh-se is mó locht.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Mise agat Máthair ghrádh na leógan</span>
<lb n="39"/><span>Fuair seilbh is stát i gClár-Luirc órdha</span>
<lb n="40"/><span>De chumus na lámh nar bhfáltha dreóighthe</span>
<lb n="41"/><span>'S ar ionad an áir ba láidir cródha.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Is me cuisle na dáimhe bláith seo Fódla,</span>
<lb n="44"/><span>Gile is leanán Aodhgáin is Eóghain,</span>
<lb n="45"/><span>Muirinneach Sheáin ghil Chláraigh cheólmhair</span>
<lb n="46"/><span>'S a thuilleadh de rás na rábach eólais.”</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>“Ní gádh dhuit t'ainm a labhairt ar éan-chor</span>
<lb n="49"/><span>A bháb na maise is aithníd dam féin tu,</span>
<lb n="50"/><span>Fáilte is dafhíchid le taithneamh mo chléibh romhat,</span>
<lb n="51"/><span>Acht fáth an taistil seo abair let éan-toil.”</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>“Ní taistealach fáin do tháinig i gcéin mé</span>
<lb n="54"/><span>Le racaireacht dáin ná ráflaí éithigh</span>
<lb n="55"/><span>Go bhfuil gasraí ag trácht thar sáile d'éan-toisc</span>
<lb n="56"/><span>Chun fearantas Fáil gan spás a shaoradh.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Do thugadh síbh cluas do dhuanta bréige</span>
<lb n="59"/><span>Is d'imreadh cluain ar chluain 'n-aghaidh an lae oraibh.</span>
<lb n="60"/><span>Gur sciobadh gan tuairisc uaibh le héigean</span>
<lb n="61"/><span>Gach seilbh is duais i dTuaithibh Éireann.”</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>“Do bhíomar lag, a bhean, ná daor sinn</span>
<lb n="64"/><span>Níor fhan flaith n-ár measc ná tréan-fhear</span>
<lb n="65"/><span>Nár scírd tar lear ag braith ar théarnamh</span>
<lb n="66"/><span>Chun Saoirse a chasadh ar Fhearann Éibhir.”</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>“Mo phúir na flatha, mo dheacair a n-iarsma,</span>
<lb n="69"/><span>Ba dhlúth 's do b'fhada é a ngreadadh 's a bpianadh,</span>
<lb n="70"/><span>Do mhúin an pheannadh 's an anacair dhian dóibh</span>
<lb n="71"/><span>Gur i dtúis a leasa thig seachaint an iasacht.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Acht a dhuine mo chroidhe ná bíom go brónach</span>
<lb n="74"/><span>Do cuireadh an síol le linn anró againn</span>
<lb n="75"/><span>Bhí an ithir go mín, tá aoileach fóghanta ann,</span>
<lb n="76"/><span>Fuil chuisle agus chroidhe na mílte leógan.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Braithim ag dúiseacht, plúr-scoth Fódla</span>
<lb n="79"/><span>Ó Dhaingean Uí Chúis' go Brugh na Bóinne</span>
<lb n="80"/><span>An seana-spríd úd níor lúbadh fós é</span>
<lb n="81"/><span>Acht maireann dár liúm is funn chun gnótha air.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Is suairc an stáir a thángadh im reathaibh</span>
<lb n="84"/><span>Le nuaidheachta it dháil a cháidh-fhir chneasta</span>
<lb n="85"/><span>Ó Chluain Cholmáin ó Nás ó Eamhain</span>
<lb n="86"/><span>Ó Chruachan árd 's ó árus Chaisil.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Tugaim scéala ó réxaibh órdha</span>
<lb n="89"/><span>Ó ollaimh léighinn ó laochraibh cródha</span>
<lb n="90"/><span>Go bhfeicfar scéimh an tséin ar Fódla</span>
<lb n="91"/><span>Má chuirid Gaedhil le chéile i gcómh-lucht.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>A dhalta na Suadh tabhair cluas dom chomhairle</span>
<lb n="94"/><span>Is aithris go luath do shluaighte a eóil é</span>
<lb n="95"/><span>Ní ceannus go cruadhas ní buadh go comh-chion</span>
<lb n="96"/><span>Is seachantar gruaim is fuath na comhursan.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Faghadh Éire chaoin bhuar ndícheall grádh anois</span>
<lb n="99"/><span>Déinidh smaointe is gníomhartha i bpáirt léi</span>
<lb n="100"/><span>Le chéile claoidheadh an mhuinntir ársaidh</span>
<lb n="101"/><span>'S an tréad nach línn-na scaoiltar thársta.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>Cuirtar an leanbh ag spreagadh na Gaedhilge</span>
<lb n="104"/><span>Cuirtar an t-athair in fharraidh dhá aodhaireacht</span>
<lb n="105"/><span>Cuirtar á teagasc an teanga i ngach éan-scoil</span>
<lb n="106"/><span>Is tuigim gur gairid go mbeidh ráth ar bhus saothar.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>Cuirtar fé bharraí deagh-thalamh na hÉireann</span>
<lb n="109"/><span>Roth muilinn ag casadh ar gach sreabh & faobhar leis,</span>
<lb n="110"/><span>Tugaidh aireachas d'bhur stair is d'bhur mbéasaibh</span>
<lb n="111"/><span>Is coinghibhidh i mBanba Clanna chirt Ghaedhil Ghluis.</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Caithfad-sa gluaiseacht uait anois,</span>
<lb n="114"/><span>Is fada í mo chuaird thar Tuathaibh Luirc,</span>
<lb n="115"/><span>Beir beannacht gheal uaim go sluaighte an tsuilt</span>
<lb n="116"/><span>Is beannacht an Uain go buan agaibh.”</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>D'fhág an chúilfhionn mhúinte mhánla</span>
<lb n="119"/><span>N-a deáidh annsúd mé ag lúigh trí áthas,</span>
<lb n="120"/><span>D'fháisceas liúm ar siubhal chum m'áruis</span>
<lb n="121"/><span>De stáraibh lúith thar drúcht na mbáinseach.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>An Ceangal</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>A charaid chléibh sin agaibh fé</span>
<lb n="126"/><span>Mar thárlaidh dham</span>
<lb n="127"/><span>Gan chas gan claon gan bladar béil</span>
<lb n="128"/><span>Gan cáim gan cor:</span>
<lb n="129"/><span>Geóbhaidh Clanna Gaedheal tar n-ais a réim</span>
<lb n="130"/><span>Ar bhántaibh Chuirc</span>
<lb n="131"/><span>Acht teacht le chéile ar fad san scléip</span>
<lb n="132"/><span>Go grádhmhar glic.</span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>Tórna</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Duan an Oireachtais

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Duan an Oireachtais

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
