Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1902_05_03_141</note>
                         <note type="L">141</note>
                         <note type="B">1902</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1902_05_03_141</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1902</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>THALL 'S I BHFUS I dTÍRCHONAILL</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Nuair a bhí an tae ólta againn & sinn ag suidhe</span>
<lb n="6"/><span>thart cois na teineadh arís, lean Proinnsias dá</span>
<lb n="7"/><span>laoidh: —</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Le sin rith an sgéala gan spás</span>
<lb n="10"/><span>Go críoch na nIndiach na n-airm tláith,</span>
<lb n="11"/><span>Go ndeachaidh bás an fhir go beacht</span>
<lb n="12"/><span>Go dtí Buadhaidhe Catha, a dhearbhráthair.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>“Nach truaigh,” ar seisean, “bás an fhir</span>
<lb n="15"/><span>Is gan mé d'fhagháil a éiric?”</span>
<lb n="16"/><span>Nuair a chuala Ingilt Mhór</span>
<lb n="17"/><span>A mac féin gur éag sé leobhtha.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>“Fan, a mhic eile, & bhí slán,</span>
<lb n="20"/><span>Nó is leor a cailleadh as tigh amháin.”</span>
<lb n="21"/><span>“Fuist, a mháthair, & ná habair liom,</span>
<lb n="22"/><span>Is gur bh'é mo ghaol-bhráthair, a tréan sonn.”</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>“Níor fhág sé Goll ariamh slán</span>
<lb n="25"/><span>Gan cleith urlaidhe & bothán.”</span>
<lb n="26"/><span>Annsin ghluais Buadhaidhe Catha tar sáile</span>
<lb n="27"/><span>Fá dhéin an fhathaigh mo sgéal cráidhte!</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>Níor bh'fhada do'n Fhiann go bfhaca siad chuca</span>
<lb n="30"/><span>Tréad mór de'n mhac Amhalghaidh;</span>
<lb n="31"/><span>Chuir an Fhiann a gcomhairle gluais</span>
<lb n="32"/><span>Go rachadh siad fá'n talamh dá bhféadfadh;</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Nó go bhfuighbheadh siad Éire fá'n fhear</span>
<lb n="35"/><span>Sul ma marbhtaighe gach aon díobhtha.</span>
<lb n="36"/><span>Bhí Goll 'na luighe 'na hothrach dhá léigheas,</span>
<lb n="37"/><span>Is bhí a chorp uilig 'na mhór-chreachaibh.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Nuair chuala sé an Fhiann bheith fá throm-chás,</span>
<lb n="40"/><span>Tháinig sé chuca amach i ngearr spás;</span>
<lb n="41"/><span>“Nach olc do mhisneach, a Fhinn?” ar sé,</span>
<lb n="42"/><span>Ar bhfeicsint curaidh do theacht thar tuinn.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>“Cá bhfuil na fir udaigh ba treise lámh? -</span>
<lb n="45"/><span>Anois airigh bhur n-éifeacht!</span>
<lb n="46"/><span>Cá bhfuil Oscar ar dtús,</span>
<lb n="47"/><span>Agus Oisín féin nach lag lúth?</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>“Cá bhfuil a' fear is file, do mhac?</span>
<lb n="50"/><span>Nó an mac úd na gcleas lúth?”</span>
<lb n="51"/><span>Annsin thug an Fhiann a bhfocal dó</span>
<lb n="52"/><span>Nach bhfuighbheadh fear díobh an cnoc beo.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Annsin tháinig Goll chuca amach,</span>
<lb n="55"/><span>Agus, má tháinig, ba hé an tréan-fhear;</span>
<lb n="56"/><span>Ar an chéad shaothar a bhuain dó</span>
<lb n="57"/><span>D'éirigh a chuid creachta in aon stróic.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Annsin bhí a chuid fola a' teacht,</span>
<lb n="60"/><span>Is bhí sé féin ar lag-neart;</span>
<lb n="61"/><span>D'iarr sé comairc ar an bhFiann,</span>
<lb n="62"/><span>Agus furtacht dó ar phéin bháis.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>“Comairc,” arsa Fionn, “ní bhfuigh' aoinneach</span>
<lb n="65"/><span>Feasta a mbéidh dhá iarraidh;</span>
<lb n="66"/><span>Is tú féin a tharraing ort é;</span>
<lb n="67"/><span>Íoc olc, & is é gheobhair.”</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>“Ná déan sin orm, a Fhinn,</span>
<lb n="70"/><span>Agus mé faoi leath-trom ins an roinn;</span>
<lb n="71"/><span>A Righ! ná feall ar mo bhás,</span>
<lb n="72"/><span>Nó ba mhaith a cuideadh mé i gcruaidh chás.”</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>“Chá dearn tú maith dhúinn ariamh</span>
<lb n="75"/><span>I dtír na hÉireann thoir nó thiar</span>
<lb n="76"/><span>Nár mharbh' tú a luach uainn nó ba mhó</span>
<lb n="77"/><span>Dár muinntir féin fá Chonán.”</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>“Nach cuimhin leat,” arsa Goll,</span>
<lb n="80"/><span>Nuair a mharbhaigh mé Dearg,</span>
<lb n="81"/><span>Airicín na dtréan-shluaigh,</span>
<lb n="82"/><span>Agus Maghnus Bán ins an taoibh thuaidh?”</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Nuair a chuala Diarmuid Donn</span>
<lb n="85"/><span>Goll tréan a bheith gan chuidiughadh,</span>
<lb n="86"/><span>D'éirigh sé suas imeasg an tsluaigh,</span>
<lb n="87"/><span>Sheasuigh sé suas le n-a uillinn.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Thóg Goll annsin a lann,</span>
<lb n="90"/><span>Bhuail sé an curadh go lán teann,</span>
<lb n="91"/><span>Bhuain sé a cheann dé d'aon bhéim,</span>
<lb n="92"/><span>Agus d'éirigh a aigne d'aon léim.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Stad Proinnsias nuair a bhí an laoidh críochnuighthe</span>
<lb n="95"/><span>aige.  Luigh sé siar ar chúl na cathaoireach.  Dhruid sé</span>
<lb n="96"/><span>a shúile, & d'fhan go socair annsin go cionn cúpla</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="97"/><p><span>bhomaite.  Mhol mé féin an laoidh, & ba mhór an</span>
<lb n="98"/><span>t-iongantas a bhí ar an triúr go dtiocfadh liom í</span>
<lb n="99"/><span>sgríbhint síos chomh gasta is rinneas é.  Ní shaoilim</span>
<lb n="100"/><span>gur chreid siad go raibh an laoidh thíos agam ar chor ar</span>
<lb n="101"/><span>bith go dtí gur léigh mé amach dóibh í.  D'admhaigh</span>
<lb n="102"/><span>Proinnsias go raibh an uile fhocal síos agam, acht</span>
<lb n="103"/><span>amháin gur cheartuigh sé focal ann so & ann súd nár</span>
<lb n="104"/><span>mheas sé bheith go ceart agam, & dubhairt Anna nach</span>
<lb n="105"/><span>bhfaca sí duine ag sgríbhint Gaedhilge chomh gasta sin</span>
<lb n="106"/><span>riamh roimhe acht amháin Domhnall Ruaidh Mag Loinsigh</span>
<lb n="107"/><span>ar ar thráchtas cheana.</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>Cú Uladh</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
