Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1902_03_22_21</note>
                         <note type="L">21</note>
                         <note type="B">1902</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1902_03_22_21</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1902</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>THALL 'S I BHFUS I dTÍRCHONAILL</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Ní'l díoghbháil eile déanta, do'n Ghaedhilg & do'n</span>
<lb n="6"/><span>Ghaedhealtacht níos dona 'na tá dá déanamh leis na</span>
<lb n="7"/><span>páipéaraibh nuadhachta atá ag imtheacht imeasg na</span>
<lb n="8"/><span>ndaoine.  Siúd is gur páipéaraibh Éireannacha iad</span>
<lb n="9"/><span>ní'l spiorad na nGaedheal ionnta ar chor ar bith.  Is</span>
<lb n="10"/><span>páipéaraibh liom leo iad.  Ghní siad iarracht ar ghach</span>
<lb n="11"/><span>uile dhuine a shásamh & ní éirigheann leo duine ar bith</span>
<lb n="12"/><span>a shásamh 'sa' deireadh.  Leigeann siad orra féin anois</span>
<lb n="13"/><span>& arís go bhfuil siad fíor-cháirdeamhail do'n Ghaedhilg,</span>
<lb n="14"/><span>& ar n-a bhárach bheiridh siad buille tuathal di.  Cuir-</span>
<lb n="15"/><span>eann siad isteach leath-cholamhan Gaedhilge anois &</span>
<lb n="16"/><span>arís — má gheibh siad i n-aisge é, & líonfaidh siad na</span>
<lb n="17"/><span>colamhna eile leis [ana]{an} uile chineal Ghalldachais.  Tugann</span>
<lb n="18"/><span>siad cunntas ar chuirm cheoil Gaedhilge, nó ar sgorui-</span>
<lb n="19"/><span>dheacht, nó ar fheis, acht tiubhraidh siad a dhá oiread</span>
<lb n="20"/><span>sgéala ar chuirm cheoil Ghallda nó ar chomórtas i ngolf,</span>
<lb n="21"/><span>nó i gcricket, nó i bping-pong.  Buaineann dá dtrian</span>
<lb n="22"/><span>dá gcuid nuaidheachta le neithe thuiteas amach i</span>
<lb n="23"/><span>Sacsanaibh nó i gcríochaibh neamh-dhúthchasacha eile.</span>
<lb n="24"/><span>Féach mar líontar iad le himtheachta Feise Sasana</span>
<lb n="25"/><span>& leis an gcogadh san Afrioc Theas.  Féach arís an</span>
<lb n="26"/><span>oiread sgéala is tá ionnta fá dtaoibh de rásaibh &</span>
<lb n="27"/><span>de iomáin & ruda suaracha eile i Sacsanaibh i nAlbain</span>
<lb n="28"/><span>& san Oileán Úr.  Má gheibh saighdiúr bás i Sacsanaibh</span>
<lb n="29"/><span>nó má théid duine mór ag seilgearacht nó ag iomáin</span>
<lb n="30"/><span>cleasa lútha is éigin dá lucht léighte féachaint ar</span>
<lb n="31"/><span>leath-cholamhan 'sa' pháipéar fá dtaoibh de.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Tá páipéir laetheamhla Bhaile-Átha-Cliath cionntach go</span>
<lb n="34"/><span>leór san obair seo, acht measaim go bhfuil urmhór do</span>
<lb n="35"/><span>na páipéaraibh beaga ar fud na tíre níos measa arís.</span>
<lb n="36"/><span>Féadaim a rádh go bhfuil na páipéir beaga a díoltar</span>
<lb n="37"/><span>i dTírchonaill chomh holc le páipéar ar bith i nÉirinn.</span>
<lb n="38"/><span>Badh dhoiligh iad do shárughadh ar olcas.  Mar gheall ar</span>
<lb n="39"/><span>sin cha ngeibheann muinntir Tirchonaill ceart an sgéil</span>
<lb n="40"/><span>ar chor ar bith fá dtaoibh de'n Ghaedhilg nó fá dtaoibh</span>
<lb n="41"/><span>de rud ar bith a bhuaineas go ceart leis an tír acht</span>
<lb n="42"/><span>amháin gliocachas nó poiliteacht.  Measann siad mar</span>
<lb n="43"/><span>sin, nidh nach iongnadh dóibh, nach fiú suime dóibh rud</span>
<lb n="44"/><span>ar bith acht poiliteacht.  Léigheann siad cuid mhór</span>
<lb n="45"/><span>sgéala ar Fheis na Sasana, & ar an gcogadh & ní léigheann</span>
<lb n="46"/><span>siad acht sin.  Ní cluintear focal thar an Ghaedhilg nó</span>
<lb n="47"/><span>thar cheól na hÉireann, nó thar dheantúsa na hÉireann,</span>
<lb n="48"/><span>nó thar chleasaibh lútha, acht amháin na cleasa Gallda.</span>
<lb n="49"/><span>Tigeann sé de seo gur an-doiligh spiorad Gaedhealach</span>
<lb n="50"/><span>do leathnughadh i na measg.  Ní léightear na páipéir</span>
<lb n="51"/><span>Gaedhealacha ar chor ar bith acht le fíor-bheagán aca.</span>
<lb n="52"/><span>Tráth tráchtar leo ar an dteangaidh nó ar a dtír, taobh</span>
<lb n="53"/><span>amuigh de phoiliteacht, is éigin do'n chainnteór toiseacht</span>
<lb n="54"/><span>go húr nua & príomh-fháth gach uile neithe do chraobh-</span>
<lb n="55"/><span>sgaoileadh dóibh.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>Is mór an chrádh-chroidhe dúinn nach bhfuil páipéar</span>
<lb n="58"/><span>maith Gaedhealach againn i dTírchonaill.  Dá mbéadh</span>
<lb n="59"/><span>sin againn ní bhéadh ceanntar eile i nÉirinn níos</span>
<lb n="60"/><span>Gaedhealaighe ná do bhéadh dúthaigh Aodha Ruaidh.  Tá</span>
<lb n="61"/><span>áit go leór i dTírchonaill le páipéar maith seachtmhaine</span>
<lb n="62"/><span>do chothughadh.  Dá mbéadh duine nó daoine ann le</span>
<lb n="63"/><span>páipéar maith conndae do thabhairt amach i Leitirche-</span>
<lb n="64"/><span>annain & fios a ngnotha do bheith aca, b'fhéidir dóibh</span>
<lb n="65"/><span>maitheas mór do dhéanamh do'n tír & buntaiste d'fhagháil</span>
<lb n="66"/><span>dóibh féin fosda.  Theasdóchadh míle punnta uatha ar</span>
<lb n="67"/><span>dtús leis an bpáipéar do chur ar bun go tréan</span>
<lb n="68"/><span>daingean, acht tá mé lán-chinnte go bhfuighbheadh siad</span>
<lb n="69"/><span>biseach maith ar an airgead.  Dá mbéinn féin saor le</span>
<lb n="70"/><span>n-a dhéanamh & míle punnta agam — rud nach bhfuil</span>
<lb n="71"/><span>fairíor — ní fios damh slighe-bheatha eile ar bh'fhearr liom</span>
<lb n="72"/><span>ná páipéar díon-Ghaedhealach a chur ar bun & a stiúradh</span>
<lb n="73"/><span>i Leitircheannain.  Cá bhfuil fear an airgid & fear</span>
<lb n="74"/><span>an mhisnigh le n-a dhéanamh?</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>Cú Uladh</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
