Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Bás an Athar Eoghan, Los Angeles, California, 24 Deireadh Fóghmhain, 1899

Title
Bás an Athar Eoghan, Los Angeles, California, 24 Deireadh Fóghmhain, 1899
Author(s)
Branóg, Labhrás,
Composition Date
1899
Publisher
An Claidheamh Soluis

Search Texts

Poetry/Prose
1600 1926


Bás an Athar Eoghan
Los Angeles, California,
24 Deireadh Fóghmhair, 1899



Do lucht Chonnartha na Gaedhilge, léightheoraí an
"Chlaidhimh Soluis" agus mo chara Tomás Ua Concean-
nainn tá sgéal dubhrónach le n'innseacht agam, acht
b'fhéidir go bh-fuil fhios agaibh cheana é ó'n teachtaireacht
teintreach do chuir mé go Connradh na Gaedhilge, tá an
t-Athair Ua Gramhna cáillte. Fuair sé bás ag osbui-
déal na Seathar dTrócaireach (ban riaghalta) na
cathrach so tráthnóna Dia Céadaoine ag an sé a chlog,
ochtmhadh lá déag de'n mhí seo. Beannacht dílis Dé le
n'anam.



Thainic sé annso ó Arisóna i nIul agus ó soin go dtí
an chéad seachtmhain de mheadhón fhóghmhair bhí sláinte
maith go leor, acht dar ndóigh bhí sé le trí bhliadhnaibh
lag, go h-an-lag. Annsin thainic tinneas croidhe mór
air ó chnapán uisge a bhí 'na leath-taoibh. B'éigin do
na dochtúraí ceann de chnámhaibh a thaoibhe a ghearradh
agus poll beag a dheunadh l'aghaidh an t-uisge leigean
amach. Dia Máirt rinneadh é so. Bhí sé ag deunadh
go deas, go deimhin go han-deas go dtí Dia Sathairn.
Annsin d'éirigh sé go dona agus mo chrádh, níor thainic
sé chuige fhéin arís go deo. Bhí a chiall agus a mheabhair
aige go dtí uair a bháis. Cuimhneóchaidh mé go bráth ar
na foclaibh déidheanacha dubhairt sé liom nuair d'ísligh
mé ar mo ghlúnaibh ag taoibh a leabtha agus phóg mé a
lámh. Annsin d'árduigh sé a lámh ós mo chionn agus
thug sé a bheannacht dham ag rádh 'na dhiaidh sin
"Beannacht Dé leat." Ag an sé a chlog tráthnóna
Dia Céadaoin, go díreach mar bhí clog Fáilte
an Aingil ag bualadh, d'imthigh a anam naomhtha as an
cholainn agus scuaib sé leis ó "Bhaile na n-aingeal"
annso go baile na n-aingeal i bhFlaitheas Dé. Tá 'fhios
agam go maith go raibh a anam chomh geal leis an
sneachta ar bhárr tsléibhe. Bhí grádh mór do ag gach
uile dhuine d'á raibh aithne aca air san bhaile mór-sa.
Tá an-chumha orm féin 'na dhiaidh, bhíodh sinn le chéile
beagnach 'ch uile thráthnóna ag suidhe faoi chrann mhór
ag caint i nGaedhilg faoi ar dteanga féin, faoi
Éirinn, faoi Mhuigh Nuadhadh (ann a bhí mé ag foghluim
faoi dhá bhliadhain) agus faoi 'chuile rud, acht, fairíor,
fairíor geur ní labhróchadh sé aon fhocal níos mó.
Bhí Árd-Aifrionn annso dó, bhí an t-easpog Mac
Gomaire agus fiche sagart ar fad ann, bhí sochraoid bhreagh
aige agus cuireadh i roilig na cathrach é i n-uaigh líonta
ar gach taobh le blathanna úrdha breagha agus duilleóga
glasa.



Go dtugaidh Dia na Flaithis dó.



Caithfidh mé rádh nach mairfeadh sé i bhfad dá leigeadh
na dochtúraí dó fhéin, mar bhí an cnapán uisge ag
goilleadh go mór air agus dá lagnadh. Bhí a fhios aige sin
agus fairíor go mba siocair a bháis é.



Mise le h-aithmheula mhór ar son an té atá imthighthe
uainn.



Labhrás Branóg
(L. T. Brannick)

19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Royal Irish Academy
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services