Riaghlacha.
1. Molfaid na Moltóirí na Duaiseanna os comhair
an Oireachtais, agus ní bheidh athghairm ar a moladh.
2. Ní cead Moltóir do dhul i gComórtas.
3. Ní fuláir do gach Comórtasaidhe dearbh do
thabhairt ar a aisde féin.
4. Ní cead aon ainm acht ainm bréige nó rádh
suaitheantais do chur le cois aisde: ní fuláir gach aisde
do theacht chum láimhe an Rúnaidhe ar an 21 d'Aibreán
1897, nó roimhe; acht amháin gur cead aisde do'n ochtmhadh
agus do'n naomhadh Comórtas agus aon aisde ó rann eile de'n
domhan do theacht fá cheann seachtmhaine ó'n am sain.
5. I dtaobh na hAisde labhartha, ní fuláir do'n
Chomórtasaidhe ainm a aisde féin do chur i n-umhail
do'n Rúnaidhe ar an 21 d'Aibreán 1897 nó roimhe.
6. Is cead gan duais do thabhairt do Chomortasaidhe
nach bhfuil i láthair nó nach gcuirfidh a ainm i n-umhail
do'n Rúnaidhe, má fiafróchthar.
7. Na haisdí duaise do bheith fá sheilbh Chonnarta na
Gaedhilge.
8. Ní toirmeasg ar aonduine fá dhul i gcomórtas
má's comhnuidhe i nEirinn dó munab eadh, cuma cibé
cineadh darab díobh é.
9. Ní fuláir an fhilidheacht do bheith cumtha i méadaracht
chinnte Ghaedhealaigh.
Chum Rúnaidhe an Chéid Oireachtais Ghaedhilge.
Ní fheudaim-se bheith in bhur bhfochair lá an Oireachtais,
acht dearbhaim dhaoibh go mbeidh na ceudta agus na mílte
Eireannach ins an tír so ag feitheamh ar bhur n-obair, agus
iad ullamh chum congnamh agus cabhair do thabhairt daoibh.
Beiridh buaidh agus beannacht!
Eoghan O Gramhna.
NA COMORTAIS (THE COMPETITIONS)
Aisde fá'n gcúis seo: "Baint Urlabhra le
Náisiúntacht." Duais cúig bpunt.
II.
Dan ar "Chlannaibh Gaedheal" nó ar "Mhór-ghníomh
éigin i Stáir na hEireann." Duais cúig bpunt.
III.
Trí Abhráin, gan os cionn sé rann i n-aon cheann
aca. Duais cúig bpunt..
IV.
Aisde Labhartha, i bhfilidheacht nó a mhalairt. Duais
trí nginí.
V.
Abhrán ar Chosnamh na Gaedhilge, agus Cur-faoi,
bheidheas oireamhnach do thionólaibh Connartha na
Gaedhilge. Duais cúig bpunt.
VI.
Dornlach de Dhántaibh nó d' Abhránaibh nó de
Sgéaltaibh Gaedhilge nár cuireadh i gcló roimhe. Duais
cúig bpunt.
VII.
Aisde Ghaedhilge nó Bhéarla fá'n gcúis seo:
"Cionnus is fearr méadóchthar dúil daoine 'san
Ghaedhilg?" Duais deich bpunt. (Uilliam O Briain
do bhronn).
VIII.
Aisde ar an gceist seo: "Créad is Carthanacht
ann?" Duais trí nginí. (An uasail-bhean E.
Sceffington Thompson do bhronn.)
IX.
Aisde ar an gceist seo: "Créad is Fírinne ann?"
Duais da ghiní (an uasail-bhean E. Sceffington
Thompson do bhronn).
“Cork Weekly Examiner”
Táid fuireann ghnótha Connartha na Gaedhilge i n-Ath
Cliath tar éis an chéad Oireachtais do thionól. Dá
n-abradh aonduine, tá trí bliadhna ó shin ann, go
bhféadfaidhe an halla cruinnighthe is mó i n-'Ath Cliath
do láin-líonadh tré fheis liteardha Ghaedhealaigh, ní gan
adhbhar adéarthaoi gurab ar buile do bheadh sé. Na
daoine féin do bhí freagarthach leis an Oireachtas, cé
gur neartuigheadh agus gur méaduigheadh a ndóchas leis
an bhfialchabhair gcroidheamhail gcarthannaigh fuaradar
ó cháirdibh na cúise i n-Eirinn agus thall tar lear, is
dearbh ná raibh brath aca leis an sár-bhuaidh do rugadar.
Go deimhin ní léir d'urmhór na ndaoine fós caidé a
iongantaighe mar rud an mhalairt atá ag teacht le
tamall ar intinn na nGaedheal. Is é rún na malairte
sin, a bheith dá áiteamh ortha go bhféadaid féin a
náisiúntacht do choimeád, más mian leó, atht má
chaithfid uatha an comhartha is cinnte ar náisiúntracht, 'sé
sin a dteanga dhúthchais, nach fada go leaghfaidh ainm
uasal mór-mhaicne Míleadh mar chubhar na habhann. Is
dóigh le druing ná fuil annso achd briathra baoith-
chiallacha. Ní thuigid siúd i gceart cad is náisiún nó
cineadh ann. Dearmadaid gurab í an Ghaedhealg an
aon tsealbh d'fhágadar ár n-aithreacha 'na ndiaidh, agus
má cailltear í sin go sgaoilfear an snaidhm déidheanach
atá eadrainne agus iad-san. Measaid an drong
sain ná fuil i dteangaidh acht fuaim, agus ní fearr leó
aon teanga seach a chéile, acht gurab é an Béarla is
tairbhighe. Mar sin féin is fiú an Ghaedhealg a coim-
eád béo ar son a huaisleachta agus a hársaidheachta, a
bríghe agus a binnis. Do chonnaic lucht Connartha na
Gaedhilge, ámh, go bhfuil luach eile, agus luach is mó na
iad sain 'san teangaidh. Ma imthigheann an Ghaedhealg,
imthigheann ár n-Éireanntacht mar aon léi. Más
Gallda an teanga, is Gallda na smaointe agus is
Gallda na nósa. Má thaitneann a leithéid sin le
roinnt de mhacaibh na hEireann, bíodh ortha féin. Ní
dóigh linn go dtaitneóchadh sé le formhór an chinidh.
D'éis an mhor-thionóla úd i bpríomh-chathair na
h-Eireann áirdeochaidh gach fíor-Ghaedheal a cheann.
Má tá sé buailte isteach i n-aigneadh Gaedhilgeóirí na
tuaithe gur comhartha ísleachta agus aineólais teanga ar
dtíre, buailtear amach arís gan mhoill é. Tá an báirc
againne do'n chor so agus coimeádfam é.
FOCLÓIR STAIRIÚIL NA NUA-GHAEILGE (FNG) / THE HISTORICAL DICTIONARY OF MODERN IRISH
ACADAMH RÍOGA NA HÉIREANN (ARÉ) / THE ROYAL IRISH ACADEMY (RIA)
Is cuid de Chartlann FNG de théacsanna Nua-Ghaeilge an ríomhthéacs seo. www.fng.ie
Tá an téacs seo á chur ar fáil faoi Creative Commons Attribution-NonCommercial- NoDerivs 3.0 Unported License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) Ní bheidh FNG ná ARÉ freagrach as úsáid an ríomhthéacs seo.
Dáta: 18/10/11