L. 97

EXERCISE LII.

319.

madadh, a dog
bualadh, a beating
madadh ruadh, or, in Munster, madradh ruadh, is often
used for a fox; the peroper work i sionnach

320. Cuir crudh nuadh ar an láir. Cuir
bróg nuadh ar Art óg. Ní fhaca mé Brighid
ag an tobar; bhí an madadh óg agus an cú
mór, agus an laogh ruadh ag an dún. Atá
Eudhmonn dall agus bodhar. Fuair an
madadh bualadh trom ó Niall. Ní fhaca an
sionnach an cú ag teacht.

322. buaidh, victory.
Corcaigh, Cork.
cruaidh, hard,
not soft.
oidhche, night,
suidh, sit.
uaigh, a grave.

326. Go buaidh, to victory, is now
shortened to a bú.

328. O'Domhnaill a bú! Atá mé ag
dul go Corcaigh ar maidin. Ní fhuil an
bóthar bog, acht atá an bóthar cruaidh. Lá
agus oidhce, Tar liom agus suidh síos ag
an teine. Atá m'athair agus mo mháthair
ins an uaigh.

331. aghaidh, the face.
adharc, a horn.
adhastar, a halter.
radharc, sight.
O'Raghallaigh, O'Reilly.
gadhar, a beagle, a hound.

334. Ní fhuil adharc ar bith ar an laogh
fós, atá sé óg. Cuir adhastar ar do láir,
atá sí ag dul síos do'n tobar. Ní fhaca
mé Tadhg O'Raghallaigh ar an sliabh. Ní
fhuil adhmad ar bith ins an teach, acht atá
móin go leor againn; cuir fód móna ar an
teine anois.

337. breagh, fine; go b., finely.
Seaghan, John.
sleaghan, a turf spade.

338. eidhean, ivy;
guidhe, praying;
tuighe, thatch;
Maguidhir, Maguire.

339. Dia duit, a Thaidhg (heig). Dia 's
Muire duit. La breagh; tháinig Tadhg a
bhaile ar maidin ó Árd-macha, acht ní fhuil
sgeul nuadh ar bith aige. Ní fhuil Tadhg
tinn, atá sé go breagh anois, acht bhí sé tinn
go leor. Atá Art Maguidhir ag obair, atá
sé ag cur (putting) tuighe ar an teach nuadh.
Atá an fear bocht ag guidhe ag an doras,
fuari sé arán agus im ó Nóra. "Atá an
oidhche geal (bright) agus an bóthar breagh,
acht mar sin féin (even so), fan go lá" (a
popular saying).

blaidhain, a year
Brighid, Brigid
foighid, patience
Nuadhat, of Nuada

As in Magh Nuadhat, the plain of Nuada,
Maynooth.

343. mo Dhia, my God.
mo dhiallaid, my saddle.
mo dhícheall, my best.
mo ghiall, my jaw.
mo ghé, my goose.

deun do dhícheall, do thy best.
Rinne sé a dhícheall, he did his best.

mo gheall, my promise,
an ghealach, the moon,

344. Ná cuir mo dhiallaid ar mo chapall,
a Sheaghain, acht cuir an diallaid
eile ar an asal, agus cuir mo dhiallaid
ar an láir. Atá an oidhche geal anois,
atá an ghealach ins an speur. Ní raibh an
ghealach ins an speur, agus bhí an oidhche
dubh.

349. Dia agus Muire dhuit, a dhuine
chóir. Dia agus Muire dhuit, agus Pád-
raig. Ní fhuil do ghort glas fós. Atá mo
ghort mór; acht ní fhuil coirce ag fás in mo
ghort anois. Atá mo dhoras dúnta.
Fuair mé pian in mo dhruim. Fuair
Conn cóta nuadh, agus atá cóta nuad eile
ar Domhnall O'h-Aodha. Ní fhuil do laogh
in mo ghort; bhí sé ins an leuna, acha
atá sé ar an sliabh anois.

352.
arm, an army
orm, on me.
gorm, blue.
Cormac, Cormac,
Charles.
colm, a pigeon.
ainm, name.

353. carn, a cairn, pile of
stones.
corn, a goblet.
dorn, fist.

354. scolb, a scollop,
splinter of wood.
Albain, Scotland.
borb, rude, violent.

355. sealg, a hunt.
dealg, a thorn.
fearg, anger.

356. cnoc, a hill.
cnámh, a bone.
cneas, the skin.
gnó, work.

357. Bhí Cormac ins an arm, agus bhí
sé ag dul go h-Albain, acht fuair sé bás.
Atá mo dhorn trom. Atá an sliabh árd, acht
atá an cnoc eile beag. Deun do ghnó.
Rinne sé a dhícheall; rinne sé a ghnó go
breágh. Atá mo chos cam, agus atá cnámh
briste. Bhí carn mór, árd, ar an sliabh.

358. Colm-cille, (the) dove (of the)
Church, Columkille.
naomh (Naev), holy.
nuair, when (= an uair,
the time).

Bhí Colm-cille in Éirinn nuair bhí sé óg,
fuair sé bás in Albain, acht atá a uaigh in
Éirinn anois. Bhí fearg ar an naomh, nuair
tháinig an long do'n oileán. Bhí sealg
agam ar an slaibh; bhí cú agus gadhar agam,
agus fuair mé sionnach ag dul síos an cnoc.
Atá an colm geal. Dia do bheatha a bhaile
go h-Éirinn.

360.
balbh, dumb.
balbhán, a dummy.
sealbh, possession.

361. banbh, a young pig.
leanbh, a child.

362. garbh, rough.
marbh, dead.
searbh, bitter.

363. Donnchadh,
Donough, Denis.
dorcha, dark.
Murchadh, Murrough.
Sorcha, Sarah.

366. airgead, money, silver.
Fairrge, the sea.
margadh, a market.

367. Atá an oidhche dorcha agus bhí an
lá garbh go leor. Ní fhaca mé Murchadh, ní
raibh sé ag an margadh. Bhí sé ag an
margadh, agus fuair sé muc agus banbh
beag; ní raibh airgead go leor aige, acht
fuair sé airgead ó Art Mac Murchadha.
Tháinig Sorcha a bhaile anois. Ní fhuil an

leanbh balbh. Ní fhuil balbhán ar bith in mo
theach, acht atá fiche balbhán ins an teach mór
eilé ag Baile-atha-cliath. Atá fairrge
idir ad oileán beag agus an oileán mór.