THE SHAN VAN VOCHT
Vol. III. — No. 10.
Eoghan Ruadh Mac an Bhaird Cct.
A bhean fuair faill ar an bh-feart,
Truagh liom a bh-faghthaoi d' éisteacht;
Dá m-biaidh fiann Gaoidhiol ad ghar,
Do bhiaidh ad chaoineadh coghnamh.
Fada go bh-faghthaoi an fhaill,
Dá madh t-siar a d-Tir Chonaill;
Lámh le slugh Boirche da m-beath,
Ní faghthaoi an uaigh go h-uaigneach.
A n-Doire, a n-Druim-cliabh na g-cros,
An Ard Macha as mór cádhos;
Ní faghthaoi lá an feart ar faill
Gan mná do theacht fá a thuairm.
A n-Dun na n-Gall fá mín múir,
Nó an árus easboig Eoghuin;
Nó an Easruaidh is séimhe sáil
Ní ba réighe an uain d'fhághail.
Do thiocfadh ad chombáidh chaoine,
Bean ó'n Eirne iolmhaoine;
Bean o shlios bhinn-sreabh Banna,
'S inghíon o lios liath-droma.
Do thiocfadh bean o'n Maigh mhuill,
O Bhearbha, o Shiuir, o Shionuinn;
'San bhean o Chruachain na g-cath
'San bhean o thuathaibh Teamhrach.
Do h-ísleóchtaoi o ingnibh Sgor,
An cnoc' 'nar crochadh Peador;
Ní bhiaidh aen teach gan ghair guil,
Dá m-beith láimh le fiadh Fionntuin.
Ní bhiaidh láimh ris na leacaibh
Cead suaimhnis ná sailm-cheadail;
Ní bhiaidh bearna gan brón m-ban,
Ná dearna um nóin gan niamhadh.
Dá mhac rígh do'n réimsi Chuinn
Ata ar gach taoibh d' Ua Dhomhnuill.
Na trí cuirp re sininn sibh
Fír earr ar n-uilc a n-oighidh.
An dá chloich sin ós a g-cionn,
Dá bh-faicdís ógbhaidh Eirionn
Ar aoi a lineadh do léaghadh,
Caoi míle do mhuisgéaladh.
Dias do'n triúr sin tárladh astigh,
Clann Aodha árd-fhlaith Oiligh,
Ua do'n Aodha so duine díobh,
Cuire nár bh' aosda an imshníomh.
Ua thathar ar aoi do mháthar,
Mur aon red' dhís dearbhráthar;
Ní guth díbh gan chéill ad chaoi,
A bh-fuil nó a méinn dá measdaoi.
D'eis Uí Dhomhnuill dún ós sáimh
Dá d-táinig tús bhar d-torchráidh;
Ní guith truime do thuirsi
Uille na h-uile h-abairsi.
Triath Moghairne Mac Uí Néill,
Dá bh-feacthaoi a chraobha cinèil;
A chruth, a airrghe oile,
Ní guith aidhbhle h-eólchoire.
Dá bh-feacthaoi gan aon mhaith ann,
Mac rígh ó g-Conaill chathbharr;
I los ngnaoi no ngníomh ngoile
Gá díol caoi ba cosmoile.
Ní bhiaidh baile o thuinn go tuinn,
Dá d-tuitdís so i g-clar Criomhthuinn
Gan gáir fhaoilte nó gáir goil,
Le gáir caointe nó cosgoir.
'Sna cathaibh do curthaoi linn,
Ag cosnamh chríche Eirinn;
Dá d-tuiteadh duine dhíobh soin.
Dob' sníobh uile o Uilltoibh.
La ordhraic Atha Buidhe,
Inar lia leacht sochuidhe;
Dá d-tulteadh uainne Aodh O Néill,
Do'n taoibh thuaidh dob' toirléim.
La a m-bél bealaigh an Mhaighre
Dá d-tuiteadh triath Moghairne;
Bheith dob' aimhréidh d'iarraidh,
An dáigh fréimh Neill Naoighiallaigh.
I ló madhma an Mhullaigh Bhric,
Ní gheabhthaoi ann Aodh mar éiric;
Na cairn d'éachtaihh muin ar mhuin,
'San maidhm o éacht-fhuil Eóghuin.
Laithe dóibh ag gabháil giall,
An shluagh M?mhan Maicniadh;
Cionnus do gheabhthaoi ag crú g-Cuinn,
Dá sgarthaoi an chnu re crobhuinn.
Lá catha an Bhealaigh Bhuidhe,
Dá sgarthaoi rinn Rughruidhe;
Do bheidh gáir fhaoilte gach fir,
Na gáir chaointe gá cloinsin.
Dá d-tuithidh se ó'n tír thall,
A ló fhillte fhiann eachtrann;
Lá dob' áille ag ath Seannaidh,
Níor bh-fáth gáire ag Gaodhealaibh.
Lá a leithbhior 'nar loiteadh sinn,
No an lá láimh re gaillimh;
Do thiocfadh mna ag caoine Uí Chuinn,
Lá Búile, no la liath druim.
Da d-tíosadh a thuitim de
An lá do linge a bhaile;
A áth na ríogh a fhionn Eirne,
Ní bhiaidh bar síodh soidéinmhe.
Lá i n-Doire nar dearb a láimh,
Da d-tucthaoi leacht laoich iomdáin,
Do bhiaidh h-éanghol na gâir guil
Ar d-tearnamh dóibh ó'n n deabhuidh.
Dá d-tuiteadh sé re síol g-Cais,
Lá troda le taobh bh-Forghais;
Leis in sluaigh ar d-teacht i steach,
Buadh na h-eachtra dob' aithreach.
Lá an Chorr-shléibhe ar g-claoi na nGall,
Dá b'-facthaoi suil re Cathbharr,
Ba lór d'úrchrádh ar fheachain
Slogh Mhurbaid do mhúisgéalaidh.
Do ruaimneóchthaoi ruisg ár niadh,
Dá d-tucthaoi a leacht lá ar Choirr-shliabh;
Dá d-tuchthaoi a leacht lá Sligigh
Nír lá budh eacht d'foighidin.
Níor bheag do léan re leath Chuinn,
Bás Aodha, oighidh Chathbhuirr;
Sgaradh do Rughraidhe rinn;
Rabhadh úrbhaidhe d' Eirinn.
Cia an Gaoidheal nach goilfeadh libh,
Blâth fréimhe mhaicne Mílidh;
Bar noire cia 'r nach g-cuirfeadh,
Cia an croidhe nach criothnuighfeadh.
Díbir, a Dhia! an tuirsi d-truim,
Uaibh a ingíon Uí Dhomhnuill;
Geárr go d-téighi ar sèd mar soin,
Féch na céime fád' chomhoir.
A láimh criadh na cuir do dhoigh,
Tuicthear libh lór do sheanmóir;
Do réir tógha an tí o bh-fuil,
Go ragha gach ní a n-dualuidh.
Smuain an chroich atá red' thaoibh,
An áit do dhoilghís díomhaoin;
Togaibh ó'n nuaighsi h-uille,
Fógair uaibhsi h-eólchuire.
Cuir, a Dhé! budh dheasta an d-tuinn,
Tar fhúighleach náir chru g-Conuill;
Ar chás ár longbhrisídhe luigh,
Bás na foirne sin féachuidh.
Tógaibh láimh a Mhic Muire,
Le taighde do thrócuire;
A naghadh na tuinne a d-tam,
Do chabhair luinge ár leanbán?
Bíodh an tucht dá naltromsá
Bíodh an lámh uaibh a Iosa;
Ag taltoghadh a d-taobh soin,
Glan-thoradh ár g-craobh g-cnuasoigh.
A ríoghain fhréimhe Dálaigh,
Táinigh ó'n d-tuinn n-iomarbhadhaidh;
Nach raibh ní sia a fhearg red' fhuil,
Fagh o Dhia an ceard rod chruthuidh.
Do shaoileamuir, do shaoil sibh,
Dáil cabhra ag macaibh Mílidh;
Treas an trian tharlaidh san uaigh,
Ag triall o'n mBanba bhead-fhuair.
AN CEANGAL.
A bhean atá go craidhte o chúmhaidh na bh-fear,
Dá madh láimh re h-árus Dhuin na sreabh;
Do gheabhdaoisbás, mo chrádh! a bh-fuil fúghaibh sa bh-feart
Go bh-faghtha mna gach la do chúghanfadh leat.
FOCLÓIR STAIRIÚIL NA NUA-GHAEILGE (FNG) / THE HISTORICAL DICTIONARY OF MODERN IRISH
ACADAMH RÍOGA NA HÉIREANN (ARÉ) / THE ROYAL IRISH ACADEMY (RIA)
Is cuid de Chartlann FNG de théacsanna Nua-Ghaeilge an ríomhthéacs seo. www.fng.ie
Tá an téacs seo á chur ar fáil faoi Creative Commons Attribution-NonCommercial- NoDerivs 3.0 Unported License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) Ní bheidh FNG ná ARÉ freagrach as úsáid an ríomhthéacs seo.
Dáta: 18/10/11