Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ó'n Iar i dTuaidh

Title
Ó'n Iar i dTuaidh
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1902
Publisher
An Claidheamh Soluis

Search Texts

Poetry/Prose
1600 1926


Ó'n Iar i dTuaidh



Do bhailigh cruinniughadh mór i nArd Achaidh i
bParáiste Inbhir, Condae Dhúin-na-nGall, an chéad
Domhnach do'n mhí seo. Sé dubhairt ar gcara Seaghán
Mac a' Bháird (na Cealla Beaga) go raibh níos mó
de'n Ghaedhilg 'gá labhairt i mBaile Áth Cliath anois
'ná tá i nDún-na-nGall.



Do spreag Dochtúir Maguibhir na daoine a
ndícheall a dhéanamh ar son na Gaedhilge.



Thug an sagart an Paidirín Páirteach uaidh i
nGaedhilg & do labhair sé go meanmneach ó'n gcathaoir
le na phobal ar son na sean-teangan.



Sé deirimid-ne gur maith linn an teanga bheith 'ghá
labhairt 'sa chathair seo acht b'fhearr linn go mór a
chloinstin go bhfuil sí faoi mheas ins na ceanntaraibh
Gaedhealacha. Is ortha-san atá ar seasamh indiu.
Is uatha-san amháin a thagann fíor-spiorad na
Gaedhilge chugainn-ne annso.



Má chaillean siad an Ghaedhilg is beag an mhaith do
mhuinntir Bhaile Átha Cliath bheith ad' iarraidh í shábháil.



Ní baile Gaedhealach Sráth Bán. Déarfá gur baile
Gallda é. Acht nuair a bhíonn beirt nó triúr & an
smior ceart ionnta in áit is iongantach an méid
oibre a thuiteann leo. Seo mar atá an sgéal i Sráth
Bán.



Tá Sagart ann, an t-Athair Mac Giolla Chatháin
& nuair a chuireann sé chum oibre a dhéanamh ní baoghal
ná go mbéidh sé déanta. Tá múinteóir aca sa
mbaile anois le níos mó ná bliadhain. Múineann an
buachaill céadna rangacha sa Bhaile-Nuadh & ag
Crosbhóthar Drom-mór. Tá feis le bheith aca i Sráth
Bán i ndeireadh na mí seo. Go n-eirghe an t-ádh leo
i gcomhnuidhe & go gcuiridh Dia an rath ar a n-obair.



Nuair d'fhill teachtairí Dhoire abhaile ó Átha-Cliath,
thugadar cúnntas ar an Oireachtas dá gcraobhachaibh.
Seo nós maith, & ba mhaith linn a chlos go leanann
teachtaire eile an nós céadna.



Ba mhaith linn sgéala fhagháil ó am go ham ar an
obair atá ar bun ag an gcoiste ceanntair. Tá an
Samhradh againn anois, nó ba mhithid é bheith againn, &
ba chóir go mbéadh obair éicint curtha ar bun i gcóir
an Fhóghmhair.



Chímid go mbéidh cuairt go dtí na Cealla Beaga
ag Craobh Cuilm-Cille, seachtmhain ó mbáireach, &
coicthidheas na dhiaidh sin (Meitheamh 29), béidh turas
ag muinntir Cumainn Litiordha na Gaedhilge siar go
dtí baile Dhúin-na-nGall & Tamhnach a tSalainn (Mount
Charles).



Má bhíonn an aimsir breágh, ba cheart ná beadh
turas i naisdear ag aon chuid aca.



Tá “Cú Uladh” i nDún-na-nGall le tamall, & mar is
gnáthach leis, tá obair beirt fhear aige ghá dhéanamh ar
son na Gaedhilge. Is truaigh gan fiche fear mar é i
nDún-na-nGall. Dá mbéadh, níor baoghal do'n Ghaedhilg
i dTír Chonaill.

19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Royal Irish Academy
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services