Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Cúrsaidhe an tSaoghail - Sgéalta Thairis
Title
Cúrsaidhe an tSaoghail - Sgéalta Thairis
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1901
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N CS1901_11_30_593> <L 593> <B 1901> <C Prós> <M 8> <T An Claidheamh Soluis> <U Ní fios> <F An Claidheamh Soluis> Cúrsaidhe an tSaoghail Sgéalta Thairis AN STOIRM Ní raibh a leithéid de stoirm ná de ghála géar nimhneach ann le fada, agus bhí Dia Máirt agus Dia Céad- aoin coicthidhis ó shoin. Le cúpla lá roimhe sin, bhí ceó trom fuar ann, agus bhí cosamhlacht seaca air, acht i n-áit seaca, tháinig sé n-a chlagairt báisdighe, n-a dhoineann, agus é chomh fuar leis an mbás. Ba ghearr gur shéid an gála an bháisdeach chum bealaigh, agus annsin lagfadh sé arís, agus thuitfeadh an chioth mar leigfidhe thre roilleán í. Bhí an stoirm mar soin, agus gacha le sgathadh aice féin agus ag an mbáisdigh, nó go raibh clascanna, agus treinsidhe agus aibhne ag dul thar béal le huisge. Rinneadh díoghbháil mhór ar farraige, agus ní raibh sé saor ar talamh féin, gan a lán do mhilleadh. I gCondae an Chláir phléasg portach, nó poll slugaide éigin, rith sé síos le fánadh, an t-uisge agus an lathach thrí n-a chéile, agus ar maidin lá ar na bhárach, ar maidin Dia Máirt, bhí Baile Pháidín, agus an áit n-a thimcheall faoi dhraoib, agus faoi lathach, agus é aoirde tighe i n-áiteachaibh. Sguab sé síos leis, an chuid is mó de thoradh na bliadna ó dhaoinibh, agus go dtí na ba na capaill, caoirigh muca, gan caint ar nidhthibh a bhí éadtrom. Hobair nach bhfágfadh sé na tighthe féin n-a dhiaidh, agus muna mbéadh nach rabhadar glan díreach i n-a bhealach, ní raibh a dhul uaidh aca. Tháinig an t-uisge faoi sé chéad slat de'n bhóthar iarainn ó dheas de Bhaile Átha Cliath, agus réab sé an bóthar. Chas sé agus cham sé na ráillidhe, acht níor féadfadh lámh a leagann air le na dheasughadh nó gur lag an gála, agus mar soin féin thógfadh sé seachtmhain a chur i gcóir. AR FARRAIGE Acht is ar farraige is mó a rinneadh dochar. Bhí long bheag gaile ag teacht isteach go Béil- feirsde le locht guail, agus chuaidh sí síos i mbéal an chuain. Báthadh ceathair nó cúig de bháid iasgach ar chóstaibh thoir na hÉireann, agus bhí long gaile ag teacht anall o Shasana, agus fuadadh fear d'á bord. Bhí bean an fhir, agus beirt chloinne leis sa luing, an t-am céadna. Ar chóstaibh Shasana bhí bratach thuas ag bád-iasgach eile ag iarraidh conganta, agus chuaidh bád amach, agus naonbhar innti le na hiasgairidhibh a thabhairt isteach. Bhí an bháisdeach agus an stoirm chomh láidir sin gur thóig sé trí huaire a chloig orra an caladh a fhágáil, agus ar maidin lá ar na bhárach frith ruaigthe isteach i dtír iad agus an bád ar a béal fúithe. Báthadh an naonbhar aca. AN COGADH Tá na Búraigh ag déanamh, ní mór nach, mar thogruigheann siad anois i dTir na Rinne. I ndeir- eadh na míosa so chuaidh tharainn, bhí beatha agus éadach ghá thabhairt suas go dti campa bhí ag muintir Sheaghain, agus nuair chuireadar fútha san oidhche leis an oidhche a leigeann tharta, tháinig na Búraigh n-a mullach, agus tar éis tamaill troda thógadar sé uaigín beathadh, agus chuir- eadar teine san méid eile nach rabhadar i n-ann a thabhairt leó. Is cruaidh an cás é nó ghéabhadh siad-san beatha. Istigh ins an Saor Stát casadh ar a chéile arís an dá dhream. Fuair na Sasanaigh sgéala go raibh na Búraigh i bhfolach i dteach 12 mhíle uatha, agus siúd amach faoi na ndéin iad. Bhí na laochradh ann, agus nuair a mharbhuigh cuid aca féin is na Sasanaigh a chéile bhí an bhuaidh ag muintir Sheaghain, nó deir sé féin go raibh, ar chuma ar bith. (Pé ar bith céard deir Seaghan annsúd níl éinneach le n-a sháthrughadh air.) Gabhas fear de na Búraibh, agus is fad ó dubhradh go raibh sé marbh cheana. Acht maireann sé fós, agus saoghal fada aige. “AN PÍOBAIRE IS ÓIGE.” Cumann na bPíobairí, 18 Sráid thuaidh Freideric, Baile Átha Cliath. 18/11/01. A Dhuine Chóir, — Maidir leis an rud do sgríobh Liam Dolána i g“Claidheamh Soluis” na seachtmhaine seo ghabh thart. Bíodh a fhios aige go bhfuil garsún eile faoi chúram an Chumainn so (Dearbhrathair do “Master Harrison”) nach bhfuil acht dhá bhliadhain déag d'aois. Rud eile, deir athair na mbuachaill so liom go bhfuil <L 594> mac eile aige sa mbaile agus nach bhfaca aon duine riamh a leithéid chum ceól do bhaint as na píopaibh. Rinnceóir cliste atá ann freisin. Go deimhin is go dearbhtha, tá cúis na bPíob ag teacht ar aghaidh an aimsir so. Seo, sláinte no bPíobairí. Do chara, Eamonn Ceannt, An Rúnaire. Fear an Chlaidhimh. AN BUACHAILL BEAG AGUS AN DUINE UASAL. Bhí buachaill beag giobach, salach, ar an tsráid, lá, ag iarraidh leith-phighinneacha le greim aráin a cheannach dó féin. Bhí sé fuar, cosnochtuighthe, a dhá uillinn amach tré n-a mhuinchillibh, agus sean-cheirt de chaipín air. Bhí an créatúirín leath-chaillte le hocras agus le fuacht. Bhí fear galánta ag dul thairis, a bhí gléasta i n-éadach sleamhain, miotóigí air, agus i gcosamhlacht fir a bheadh an-deiseamhail agus mór ann féin. Bhí cipín do mhaide i n-a láimh aige, agus é cíortha, beárrtha, sgiúrtha, agus a cheann san aer aige. D'iarr an garsúinín leith- phighinn air, agus caitheamh an chainnt seo eatorra. Bua. — Tabhair dom leith-phighinn a dhuine uasail. Fear. — Cé le n-aghaidh an leith-phighinn a bhuachaill bhig. Bua. — Á, a dhuine bhoicht, a dhuine bhoicht! nach dtiubhraidh do mháthair arán duit? Bua. — Ní'l aon mháthair agam, fuair sí bás. Fear. — Á, a dhuine bhoicht, a dhuine bhoicht! nach dtiubh- raidh d'athair arán duit? Bua. — Níl aon athair agam, fuair sé bás. Tabhair dhom leith-phighinn, an dtiubhrair? Fear. — A dhuine bhoicht, a dhuine bhoicht! Cá fhaide ó d'ith tú do bhéile? Bua. — Níor itheas aon bhlas ó indé, a dhuine uasail, an dtiubhraidh tú leith-phighinn dom? Fear. — A dhuine bhoicht tá tú i ngéar-cháll. 'Bhfuil tú fuar? Bua. — Táim, a dhuine uasail, tabhair dhom leith-phighinn má sé do thoil é, a' dtiubhrair? Fear. — A, a dhuine bhoicht! 'Bhfuil ocras ort. Bua. — Tá, tá mé sgrúdtha leis an ocras. Tabhair dhom leith-phighinn. Fear. — A dhuine bhoicht, á, a dhuine bhoicht! Níl aon leith-phighinn agam. Agus siubhail sé leis. Níor chorruigh an buachaill beag, acht bhreathnuigh sé i ndiaidh an fhir, agus dubhairt sé go roighin réidh. “A dhuine bhoicht, a dhuine bhoicht, is tusa tá bocht ar a shon sain!” agus chas sé ar a sháil agus d'imthigh sé.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
