Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Cúrsaidhe an tSaoghail - Filleadh na Féinne Filleadh na Féinne
Title
Cúrsaidhe an tSaoghail - Filleadh na Féinne Filleadh na Féinne
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1900
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N CS1900_11_24_577a> <L 577> <B 1900> <C Prós> <M 8> <T An Claidheamh Soluis> <U Ní fios> <F An Claidheamh Soluis> Cúrsaidhe an tSaoghail Filleadh na Féinne Ná bíodh droch-mheisneach go deó Ag síor-chur an cheó ar bhur gcroidhe Agus sibh-se ag smuaineadh 's ag rádh, Go bhfuil Éire bhocht cráidhte gan bhrígh. Atámaoid ag fanamhaint le fad, Ag gol gan stad a's ag caoi, Ag súil go dtiucfaidh an lá Dhíbeóras an crádh so dhínn, A's go dtiucfaidh go goirid an Fhiann, An bhuidhean nár ghéill do'n Aois, Agus fásfaidh an crann bhí críon Fá bhláth agus sgéimh arís Is goirid go dtiucfaidh an Fhiann. Cad é an dorchadas so ar an spéir? Cad é an duibhe seo ar an ngréin? Cad é an smúid seo os ár gcionn, ag baint dínn soluis an lae, agus ag ár dtachtadh, tá sí chomh trom sin? Feuch an néall dubh ag leathnughadh agus ag síor-leathnughadh, feuch é ag cur amach dhá sgiathán dé féin mar phreáchán mór, ó thaoibh go taoibh na spéire. Cad é? Agus feuch na daoine ag dorus a dtightheadh ag dearacadh suas air, agus ag osnaoil. Cad fáth bhfuilid ag tarraing a n-anála comh trom sin, amhail agus dá mbeithdís d'á múchadh. Cad fáth a bhféachann siad chomh bán agus chomh mí-litheach sin, mar dhaoine do chaill gach meisneach do bhí aca, mar dhaoine atá ag fanamhaint leis an bhfarraige d' éirighe os a gcionn, no leis na sléibhtibh do thuitim 'na <L 578> mullach? Cad é an sórt spéire í sin, cad é an tír í seo, cia h-iad na daoine? Óra! a charaid mo chroidhe, innseochaidh mise sin duit. Ar thalamh geal na h-Éireann atá tú i d'sheasamh, agus sin spéir na h-Éireann os do chionn, agus sin muinntir na h-Éireann atá ag dorus na dtightheadh. Acht cad do bheir orra féachaint mar sin, cad fáth bhfuil siad d'á múchadh agus dá dtachtadh ag rud éigin nach léir dhóibh, agus cad é an néall aidhbhéal dubh sin os a gcionn? Is é an néall do chídh tú atá d'á múchadh, tá siad tachtta ag an aér ó'n néall sin. Amhail préachán mór dubh, atá an néall sin agus a dhá sgiathán sínte amach aige eidir sinn agus solus na gréine beannuighthe agus é ag séideadh neimhe as a ghob, ag baint a n-aigne agus a meisnigh de na daoinibh agus ag cur ceó agus fuachta ar a gcroidhe. Cia h-é an draoidheachta tug cumhacht do'n phréachán an nídh sin do dhéanamh? Innseóchaidh mé sin duit. Sin spiorad na Sacsanach, sin an Béarlachas. Tá an ghrian múchta aige, tá an spéir fuaraighthe aige, tá an solus díbirthe aige, agus is é do sgap an ceó agus an tsioc ar chroidhthibh na ndaoine bocht atá indiu ar thalamh fhód-ghlas na h-Éireann. Do bhí uair, ann, agus do lonnruigh an ghrian chomh geal agus chomh teith os cionn na tíre seó agus do lonnruigh sí os cionn aon tíre dá'r phóg sí ariamh. Do bhí uair, ann, a raibh an spéir seo chomh glan agus chomh geal sin gur bhain sí gáir lúthgháire as na daoinibh le teann-áthas iad do bheith beó fúithí. Do bhí uair, ann, a raibh meisneach agus mór- mheanma, aigeantacht agus árd-inntleacht in sna daoinibh sin, atá anois chomh truaighmhéileach agus chomh lagbhrígheach sin. Tháinig athrughadh orra agus feuch anois. Agus innsim duit an fhírinne munar h-innseadh dhuit riamh go dtí seó í. Tá an bogha déanta cheana a gcuirfeas mac máthar éigin urchar, leis, tríd an bpréachán ur-ghránna neimhneach do rinne an díoghbháil sin agus do bhain dínn teas na gréine. Innseochaidh mise an fhírinne dhuit. Ní'l bógha ar an domhan a chuirfeas urchar tríd an éan sin, acht an bógha atá anois d'á chumadh agus dá ghléasadh ag dream beag de ghaisgidhibh a bhfuil a n-áit-cruinnighthe ann san gCONNRADH, agus tá siad sin ó lá go lá ag ullmhughadh a gcuid saighead, agus ag lúbadh a gcuid bógha, agus ag fághail réidh le n-a gcuid urchar do chaitheamh leis an éan, agus tá sé in san tairngireacht go rachaidh saighead uatha fós, tríd an bpréachán sin ó thaoibh go taoibh de, agus is é an t-ainm a bhéidheas ar an saighid sin, "ar dteanga féin," agus imtheochaidh an t-éan uainn agus é ag seilt a chuid fola go trom, agus ag cur na mílte sgread as, agus na mílte ochón. Adeirim leat go bhfeicim an lá ag teacht, nuair bhéidheas ruaig ar an dá sgiathán dubh sin, agus tógfaidh na daoine atá leath-mharbh agus leath-mhúchta, a gcinn arís, agus mórán aca do theich go tíorthaibh a bhfad thar sáile, le dul ó anál marbhthach bréan an éin mhóir sin, fillfidh siad arís, agus cómhnóchaidh siad go socair sásta ameasg a gcáirde agus a ngaoil. Agus tiucfaidh árd-mheanma agus meisneach mór ar ais arís ameasg na ndaoine agus tuigfidh arís na daoine nár thuig agus léighfidh arís na daoine nár léigh, agus sgríobhfaidh na daoine nár sgríobh agus déanfaidh gníomhartha na daoine nach ndear- naidh gníomh riamh, oibreóchaidh na daoine nár oibrigh, planndóchaidh na daoine nár phlanndaigh, fásfaidh na daoine nár fhás, meabhróchaidh na daoine nár mheabhraigh, cuimhneóchaidh na daoine do dhearmad, agus na daoine do bhí ag gol béidh siad ag gáire, na daoine bhí ar mí-chéill béidh siad lán-chríonna na daoine bhí na dtost cuirfidh siad liúgh asta. Seasfaidh muinntir na tíre seo arís gan slabhra ar chorp ná ar anam chomh saor agus bhíodar ariamh, i láthair Dé agus na ndaoine. Agus ní fada uainn an t-am sin. "Is goirid go bhfillfidh an Fhiann."
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
