Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
An t-Athair ó h-Iceadha i nInis Meadhóin
Title
An t-Athair ó h-Iceadha i nInis Meadhóin
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1899
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N CS1899_07_29_308> <L 308> <B 1899> <C Prós> <M 8> <T An Claidheamh Soluis> <U Ní fios> <F An Claidheamh Soluis> An t-Athair Micheál ó h-Iceadha i nInis Meadhóin Ó'n gcéad lá cuireadh Craobh de Chonnradh na Gae- dhilge ar bun ann so, ní fhacas tionól chomh mór a d-teannta a chéile agus do bhí ann an Dia Domhnaigh so chuaidh tharainn. Dia Domhnaigh an dara lá d'Iúl do bhí cruinniughadh mór againn i d-teach na sgoile agus siúd go mba mhór an teach é ní raibh sé leath sáthach mór le na gcongbháil ar fad, b'éigean dóibh béith sásta le bheith taobh amuigh, bhí suas le trí céud daoine ann idir fhir is mná agus paisdí. Thóg an t-Athair ua h-Iceadha an chathaoir agus ba righ-mhaith an cathaoirleach do rinne sé: mhínigh sé dhóibh ar feadh leath-uaire an obair mhór atá Connradh na Gaedhilge do dhéanamh ar fud na h-Éireann. Adubhairt sé go raibh áthas mór air a leithéid de thionól d'fheiceáil cruinniughthe i dteannta a chéile an lá san agus gur thaisbeán sin go raibh meas agus grádh aca ar an dteangaidh bhínn milis, teanga na naomh agus na n-ollamh. Adubhairt sé mórán eile acht nuair nach raibh aon duine annsan seomra thógfadh síos a chuid chainte, caithfimíd beith sásta leis an méid sin. Thug Peadar Ua Choncheannainn an óid do chum an Chraoibhín ag an Oireachtas uaidh agus ba rígh-mhaith adubhairt sé é. Tar éis sin bhí sgathadh damhsa againn ó Mháirtín Ua Meachair, ó Mháire Ní Mhaoilchiaráin, ó Phádraic Ua Briain, Ó Mháire Ní Fhlaithbheartaigh agus ó mhórán damhsóir eile. D'innis Colum Mac Fhualáin agus Seaghán Ua Meachair dhá sgeul do chuirfeadh bród ar fhíor-Éireannach, ar bith. Ina dhiaidh sin bhí abhráin againn ó Sheaghán Ua Coileáin, ó Thomás Ua Flaithbhear- taigh, agus ó Thomás Ua Conghaile do chuir spórt ar an tionól. Bhí óráideacha breagha Gaedhilge againn ó Mhícheál Ua Cúnáin agus ó Mhícheal Ua Maoláin do chuir áilleacht orainn go léir. Chuir Mícheál Ua Cúnáin fáilte roimh an Athair Ua h-Iceadha agus d'innis do na daoinibh cé sibh é féin. Adubhairt Micheál Ua Maoláin dá mbéadh ceud sagart againn mar é gur ghearr go mbadh ár dteanga mhilis i mbeeul gach uile dhuine i n-Éirinn beagnach. Bhí abhráin bhreágha Gaedhealacha againn tar éis sin ó'n maighistreás sgoile agus ón mnaoi uasail sin Aigneas Ní Fhaircheallaigh do chuir rímead orainn agus chuir sin críoch ar an tionól Dia Domhnaigh an naomhadh lá d'Iúl thóg an t-Athair Ua h-Iceadha an chathaoir agus ba breágh an óráid thug sé uaidh. Dubhairt sé dá mbéadh gach uile áit i n-Éirinn ag déanadh oiread oibre agus bhíomar i nInismeadhóin nach mbéadh aon bhaoghal báis ar an nGaedhilge. Ba bhreágh an óráid a bhí againn ó Ph. Ua Conceannainn agus bhí sgeul breágh againn ó Stiophán MhacFhualáin. Bhí damhsadha go leór ann tar éis sin. Agus bhí abhráin againn ó Phádruig Ua Conghaile, ó Thomás Ó Cuinn agus ó Thomás Ua Congaile. D'innis S. Ua Meachair sgéal faoi an bhFéinn. Thug M. Ó Maoláin an t-abhrán sin "Gaodhal Éireann chum Ghao- dhal Alban" dúinn agus ba rígh-mhaith adubhairt sé é. Thug an mhaighistreás sgoile abhrán dúinn. "Ua Domhnaill Abú." Agus thug an bhean uasal A. Ní Fhaircheallaigh abhrán eile "Eibhlín a Rúin" dúinn. Na dhiaidh sin leigh an tAthair Ua h-Iceadha "Teanga na h-Éireann" agus chuir sé sin críoch ar an tionól. Atá na páistí agus na fir óga ag déanamh stuidéir mhóir ar an nGaedhilge. Atámaoid ag brath ar Chraoibh de Chonnradh na Gaedhilge do chur suar do na mnáibh annso. Ní fhuighidh an Gaedhilge bás i nInismeadhóin fad is bhéas an spéir os ar gcionn.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
