Corpas

CLÓDHANNA NUA.

Ní gábha SÉADNA a mholadh do léightheóiríbh an 
pháipéir seo.  Tá sé le fagháil anois fé chlúdach 
pháipéir righin ar dhá scilling.  Ní dheinimíd amhrus 
de ná go bhfuil an leabhar mór cheana féin ag urmhór 
dár gcáirdibh; acht an duine gur mhór leis trí is 
réal a thabhairt air, ní dócha go gcreachfaidh an dá 
scilling é — anois, go háirithe, nuair a chuimhnighmíd 
ar an leabhar atá ann agus an mhaith atá déanta 
aige thoir, thiar, thall, agus theas chun deagh-Ghaedhilg 
na ndaoine a chur i dtuigsint do chách.  Is maith linn 
a fheicsint go bhfuil an chéad tabhairt amach den 
leabhar mór imthighthe beagnach.  Tabharfar amach don 
ath-uair é arís, is beidh sé ar fagháil i gcomh-
nuidhe ar a trí is réal.  Bíodh Séadna ag gach duine 
de léightheóiríbh an IRISLEABHAIR.  Cuiridís fhiachaibh 
ar a lucht aitheantuis é bheith aca.  'Sé an máighistir 
Gaedhilge is fearr a bhí riamh ag duine é. 

Cuireann an trácht so ar Shéadna i gcuimhne dhúinn 
go bhfuil againn fé dheóidh MADRA NA nOCHT gCOS, 
an scéal breagh úd gur loit Síle Bheag é le n-a cuid 
liúighrighe.  Mara bhfuair Cáit ná Gobnait ná an chuid 
eile aca deire scéal an Mhadraidh, beidh sé go hiom-
lán aca súd agus ag cách feasta, agus soin i 
gcainnt shnasta shnuidhte "Shéadna" fhéin.  'Seadh 
anois, bíth ná beidh Síle ag gol d'uireasbhaidh 
scéalta.  Tá chúig cinn de scéaltaibh ó Bhaile Mhúirne 
<L 336>
sa leabhar so, agus gach scéal aca "ag breith barr 
na háille ó chéile."  Fuaradar an tarna duais sa 
tSean-scéaluidheacht ar Oireachtus bliadhna a 1901. 
Tá an leabhar so fé eagar ag an Laoideach, agus 
dhein sé a ghnó go cúramach is go beacht féibh mar is 
gnáthach leis.  Scilling, glan, fiacha an leabhair seo, 
agus is maith is fiú an méid sin é. 

Fuaireamar an lá fé dheireadh an tarna cuid de 
STAIR-CHEACHTA Eoghain Uí Neachtain.  Tá tráchttha 
ag Eoghan annso ar a lán rudaí a thuit amach i 
nÉirinn ó aimsir Thuatha Dé Danann go dtí briseadh 
Bheann Borb, agus soin go léir i nGaedhilg chanta 
nádúrtha.  Molaimíd thú, a Eóghain, is nár gheibhir bás 
go mbeidh do leabhar de ghlan-mheabhair ag Clannaibh 
Gaedheal.  Táid na pictiúirí go háluinn an iarracht 
so.  Do sháruigh an Fágánach é féin annso, agus, de 
réir an fhuadar atá fé, is gearr go mbeifar ag 
teacht thar sáile 'ghá lorg.  Scilling, glan, fiacha an 
leabhair seo leis.  Is baoghlach go bhfuil an iomad 
annsoin do leanbhaí scoile.  "'N-a gcóir" súd do 
scríobhadh an leabhar, agus cad do bheir sinn ag 
éileamh air rud ná faighfar?  Ní haon leath-scéal a 
rádh gur fiú an méid sin an leabhar.  Tá's ag an 
saoghal gur fiú.  Acht ar an dtaobh eile dhen gceist, 
tá an t-airgead gann i ndúithchíbh na Gaedhilge, mara 
ndéanfadh leabhair den tsórd so feidhm. 

Seo chughainn an trímhadh cuid d'ANNÁLA NA 
TUATHA .i. trí cinn de scéaltaibh beaga ó láimh 
Ghruagach an Tobair.  Is beag duine ar ár scríbh-
neóiríbh is fearr 'ná an Gruagach chun scéal d'inn-
sint, agus is iongnadh linn gan a leithéidí uaidh 
nísa mhinicí.  Tá's againn go mbíonn sé bruideamhail 
i bhfeidhil an Tobair; acht, mar sin féin, do b'fhéidir 
leis ár gcathughadh a leigheas an fhaid do bhíd na 
beacha ag bailiughchán.  Is measa na hAnnála so 'ná 
an t-ólachán.  Deirtar go mbailigheann tart tart. 
Máiseadh tá tart do-mhúchta orainn go léir chun a 
thuilleadh de sna hAnnálaibh seo, agus mara bhfagh-
am iad is baoghalach don Tobar.  Déanfar Spá 
ghátair (nó Spa water) dhe.  Ní mhaithfam go bráth do 
Dheamhan beag an Chlódóra i dtaobh an dearmaid a 
dhein ar leathanach a ceathar déag, líne a 11.  Cadé 
an bhrígh atá le "duine eile" annsoin, fiafraighmíd-
na dhe?  A Ghruagaigh na n-árann, is truagh linn 's is 
náireach, ó luaidhir-se na sáir-fhir do ghluaisfadh sa 
bhearnain, a dtuairisc nár fhágais sa mhuar-ionad 
áluinn 'n-a bhfuairis a gcáile.  Leath-réal fiacha an 
leabhrín seo.  Tá tagra an-áiseamhail i ndeireadh an 
leabhair i gcóir daoine ná fuil ró-oilte ar an 
nGaedhilg, is go háirithe ar Gaedhilg bhríoghmhair an 
Ghruagaigh.  Tuilleann sé árd-cheannach a bheith air sa 
tuaith.  Is ann is fearr a thuigfar na scéalta. 

Chuir Micheál Ua Flainn a SHEANCHUS ag triall 
orainn, agus go deimhin is fiú é Seanchus a thabhairt 
air, mar is beag rud fé luighe na gréine ná bíonn 
pas seanchuis ag Micheál is agá bhuidhin air.  Do 
b'árd-mhaith an congnamh an leabhar so do mhúinteóir 
a bheadh ag claoidhe le leabhraibh Uí Ghramhnaigh. 
Múinteóir cliste is eadh Micheál, is tuigeann sé go 
maith cá mbíd na féitheanna is na thuinneacha báithte i 
gcúrsaíbh foghluma na Gaedhilge.  Dhá cheann aca súd, 
gan aon mhearaidhe, iseadh "is" agus "tá".  Tá 
cleachtadh maith déanta ortha súd sa tSeanchus so. 
Tá súil againn go mbeidh an leabhar so feasta ag 
gach múinteóir Gaedhilge i nÉirinn.  Réal, a fhiacha. 
Is féidir é fhagháil ó'n People Printing Works, i Loch 
gCarmain. 

Do cuireadh ag triall orainn "The Facts and 
Principles of Irish Nationality".  Éireannaigh Éigin a 
scríbh é.  Is maith an comhartha go bhfuiltar ag aigh-
neas is ag caitheamh i ndiaidh fineachuis na hÉireann. 
Chítar dúinn go bhfuil a filleadh dár gcéill is dár 
n-onóir dhúthchuis, rud do scaoileamair uainn go 
bog os cionn céad bliadhan ó shoin.  Ní dhéanfar 
puinn go dtí go mbeidh eólus beacht ar Stair na 
hÉireann ag Gaedhlaibh go fóirleathan.  'Sé an 
t-eólus a chuireann blas ar an ngníomh.  Ní gear-
ánta ar an eólus atá ag lucht scríobhtha an leabhair 
seo ar Stair na hÉireann.  Réal a fhiacha. 

Do cuireadh ag triall orainn uimhir nua den 
Shanachie.  Tiocfaidh sé amach uair sa ráithche feasta. 
Tá roinnt rudaí deasa ann, acht ní aontuighmíd le 
n-a lán dá chainnt.  Is oth linn é fheicsint gan 
Ghaedhilg an iarracht so, acht ní fuláir nó socróghfar 
soin.
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Clódhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Clódhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
